Skip to main content

Full text of "Iosephi Binghami, Angli, Origines siue antiquitates ecclesiasticae"

See other formats 


THE  KARL  HOLL 
LIBRARY  OF  CHURCH  HISTORY 


DUKE  UNIVERSITY  LIBRARY 
DURHAM,  N.  C. 


Date f\jyit™Jbj/7Jl7 


i 


/  -^ 


x,  u* 


%  .     »-  . 


-.-•y 


IOSEPHI   BINGHAMI, 

RECTORIS     ECCLESIAE     HAVANTINAE 
IN    ACRO    HANTONIENSI    ANGLIAE, 

ORI GINES 


SIVE 


ANTIQVITATES 

ECCLESIASTICAE- 

EX  LINGVA  ANGLICANA  IN  LATINAM 

VERTIT 

IO.  HENRICVS  GRISCHOVIVS, 

HALBERSTADIENSIS. 
VOLVMEN       NONVM. 


HALAE, 

SVMTIBVS    ORPHANOTROPHE 


M  DCC  XXIX. 


Digitized  by  the  Internet  Archive 
in  2011  with  funding  from 
Duke  University  Libraries 


http://www.archive.org/details/iosephibinghamia0910bing 


SVMME  REVERENDO  DOMIN^Q„Room 
ET  IN  DEO  PATRI,        f^. 

CAROLO, 

DIOECESIS  VINTONIENSIS 

EPISCOPO, 

NEC    NON 

NOBILISSIMI  ORDINIS  PERISCE- 
LIDIS    PRAESVLI, 

Felicitatem! 


201270 


DOMINE  SVMMEREVERENDE, 


X  vetuftis  ecclefiae  regulis, 
quarum  de  bene  multis  in 
hoc  opere  differendi  habui 
occafionem^vnaaliquaerat, 
Vt  presbyterinihilfacerent 
etni  ymfJM  t5  Wxozr»,  fine  confcientia  epifco- 
pi.  Quae  etfi  non  ad  qnaelibet  priuata,do- 
meftica&feculariareferendaeratnegotia, 
tamen  fine  vlla  dubitatione  ad  concordi- 
am  &  mutuam  vtrorumque  rationem  at- 
que  ordinem  in  omnibus  publici  muneris 
rebus,  qusead  cauflam  falutemque  eccle- 
fias  pertinerent,  inter  eos  conferuandum 
fpe&auit.  Ad  hanc  igitur  regulam  me 
conformando  vti  huius  operis  initia  ante- 
ceflbriTvo,  meo  tum  antilliti ,  exhibui,  ita 
hanc  extrernam  &  vltimam  [/]  illius  par- 
temadpedesTvos,  dqmine  svmme  reve- 

(a)  'ihis  lafi,  andjinisbingPart  of  it.  Supereft  atitem  acftiuc  integer  libcr 
viccfimus  tertius:  Superfunt  &  indices  &  pracfatio  libro  huic  vltimo 

RFN- 


DEDICATIO. 


rende,  iam  depono;  non  dubitans,quin, 
quum  fis  meliorum  litterarum  &  antiquae 
eruditionis  au£tor  atque  impulfor,  bene- 
vole  eam  excepturus  fis  libenterquecom- 
probaturus.  Tanto  maiorem  id  fperandi 
cauflam  habeo,  quia  pro  mirifica  naturae 
tvae  bonitate  atque  indulgentia  huius  in- 
ftituti  iemper  adiutor  hortatorque  exfti- 
tifti;  quemadmodum  ex  litterarum  com- 
mercio,  quod  complures  annos  TEcum 
mihi  fuit ,  felici  experimento  deprehendu 
Opushoc,  reor,  vniuerialem  habet  vtili- 
tatem  &  generatiin  ab  iis  omnibus  appro- 
babitur,  qui  antiquam  do&rinam  fine 
pradudicatis  opinionibus  ex  veritate  aeiti- 
mant.  Illuftris  quidam  honore  ac  nomi- 
ne  dominus  hanc  mihi  aliquando  tribuit 
gratiam, vt  in  Scotiam  per  virum  aliquem 
magnumfynodi[£"jillud  fe  mififle  diceret: 

pracmifij.  Videtur  ergo  el.  binghamvs,  o,uando  hanc  dedicationem 
fcripfit,  ftjtuiflc  hoc  nono  volumine  omnia,  quae  tunc  cfient  rehqua, 
complefti,  dcinde  autem  certis  rationibus  inductus  mutafle  fententiam; 
(b)  By  thelian.is  of  aGreatMan  oftbe  Ajjhnbly.  Quid  vbcabulum  Aflkm* 
bly  hoc  loco  de''otet,non  fatis  capio.  Keddendum  autem  duxi  per 
Latinam  vocem  fyno.ii.     Solcnt  enim  in  Scotia  facpius  cekbrari  con- 

a  3  tauiet- 

201270 


DEDICATIO. 


tametfi,quam  illic  approbationem  habue- 
rit,  ignoro.  Id  autem  maiore  cum  vo- 
luptate  pofliim  dicere,  quod  digniflimus 
Primas  nofter,  quum  aliquando  ialutandi 
caufla  ipfum  adiiflem  ,mihi  narrarit,  iefe  il- 
lud  ad  Profeflbres  Geneuenies  mififle,qui 
gratias  fibi  egerint  iuamque  fimul  teflifi- 
cati  fint  approbationem.  Quod  fi  illi  id 
bene  acceperunt,caufla  quaedam  omnino 
eft,cur  fperem  fore, vt  plerxque  ecclefise 
proteftantes  eodem  animo  accipiant,  eo- 
que  ipfo  adducantur ,  vt  cum  ecclefia  An- 
glicana  in  quibufdam  capitibus  propius  fe 
fe  coniungant.  Quo  nonnullse  huiusce 
operis  partes  prsecipue  fpe£tant.  Vifum 
ett  auctori  cuidam  recenti,  aliquam  eius 
partem  in  epitomen  cogere,in  viuni,(vti 
quidem  ille  ait)  pauperum  fratrum  fuo- 
rum  ex  clero  :  quainquam  ob  rationes , 
quas  contra  inftitutum  illius  adferre  ne- 
cefle  habui,  vereor ,  ne  plura  detrimenta 

ventus  ccclefiaftici,  quos  fynodos  vocant,  quibus  aliquis  epracipuis  re- 
giis  miniftris,  ex  Anglia  eo  miiTus,  prxfidetj  &  talem  quempiam  heic 
intelligi  puto. 

quam 


DEDICATIO. 


quam  emolumenta  illis  importentur. 
Quod  fi  vero  ille  iple,  vel  alius  quifpiam 
homo  idoneus  vniuerfum  opus,  quando 
iam  confe&um  &  abfolutum  elt  [cj  inLa- 
tinam  linguam  transferret:  id  generalio- 
rem  vtilitatem  vniuerfis  ecclefiis  prote- 
ftantibus  adlaturum  crediderim.  Inter- 
ea  fratribus  noftris  pauperibus,  fi  Deus  mi- 
hi  longiorem  huius  vitte  vfuram  concefle- 
rit,nondeerit  talis  epitome,  (fi  quidem 
ea  illis  opus  fuerit)  quae  ad  inftitutionem 
eorum  fit  adcommodata. 

Qvando  autem  iam  de  Iongiore  huius  vitx  vfura, 
diulnitus  mihiconcedenda,mentionem  inieci,non  po£ 
fum,  quin  arde.itiflimis  precibus  a  Deo  immortali  con- 
tendam,  vteamdem  tibi,  domine  svmme  reveren- 
de,  indulgeat,  propter  res  bonas  ck  falutares,  quas  in 
hanc  diceceiin  iam  contulifti,&quas  adhuc  a  te  exfpe- 
clari  pollunt,  fi  deo  placuerit  valetudinum  tvam  ita 
confirmare,  vt  magnum  opus,  ad  quod  peragendum 
voluntas  tibi  non  deeft,  perficere  valeas,  Enormium 
honorariorum  ad  congruum  modum  reduclio,  res  eft, 
cuius  memoriam  nulia  vmquam  obliuio  inrer  pauperes 
fratres  tvos  delebir,  qui  nullo  non  tempore  dulces  ex 

(c)No\v  tbat  it  ii  ftnisbcd  and  c^leated.     Vidc,  cjua:  paullo  ante  ad  (a) 
dixitnus. 

ca 


DEDICATIO. 


ea  frudttts  pcrcepcuri  iunc.     Cohorcatioj  qua  etiam  in- 

fimi  ordinis  ckricos  inuitafti,  vc  in  rcbus  ecckfiae  ad  TE 

ipfum,non  ad  vllos  adminiftros  tvos  fciibant,  fingula- 

re  humanitatis  atque  indulgentias  tvae  exemplum  eft ; 

nec  non  optima  corruptionem  anteuertendi  ratio.  Cu- 

ra,quam  in  indagando  clericorum  tvorvm  charactere, 

mcrito  ac  dignitate  ponis,  vt  eos  ad  altiorem  locum 

prouehas,  qui  in  magnis  parccciis  aut  paruis  bcneficiis 

ecckfiafticis  multum  diligenterque  laborarunt,  metho- 

dus  eft?  quae  non  poteft  non  nouam  quafi  vitam  &  a- 

nimam  dare  omnibus,  qui  cum  ratione  fperarc  pollunt, 

merita  ac  l  ibores  fuos  non  femper  neglcdtum  contem- 

tumqueiri,fed  in  externis  commoditatibus  atquehono- 

sibus  a  tam  benefico  ephoro  remunerationem  fuo  tem- 

pore  efte  confequuturos. 

Vt  re<fce  valeas  diuque  incer  viuos  fuperfis,  quoin 
iftiufmodi  bonis  actionibus  &  reliquis  fundlionis  tvae 
officiis  omnibus  progrediare,id,  credo,vniuerfusckrus 
tvvs  opcac:  Cerco  fcio5  hoc  femper  de  te  expetere, 
hoc  opcare,  hoc  precari, 

NOMINI  TVO  SVMME  REVERENDO 


deuin&immum  clientcm 


IOSEPHVM     BINGHAMVM. 


2.VV- 


LIBER    VICESIMVS 

De  feriis  fiue  diebus  feftis,  in  ecclefia 
primitiua  obferuatis. 

CAWT     PIUMFM 

Dediftinctione,  inter  ferias  ciuiles  &  ecclefiafticas 

facienda* 

§ .  I.  Ouid  inielligatur  per  ferias  ciuiles  pag.  I 

§.  //.  De  feriis  ^fliuis ,  &  de  feriis  autumnalibus  2 

$.///  De  ka/eiidx  lanuariis  6, 

§.  IV  De  nataLbus  imperatorum  g 

§.V.  De  natalibus  vrbium ,  Ronii  ac  Conftantinopolis  ;/ 

CAPVI      SECVNDVM 

De  origine  &  obferuatione  diei  dominioe  inter 

chriftianos. 

§. /.  Dies  duminica  in  ecclefia  iv.de  ab  apoflolorum  temporibm  fub 
die  fults ,  dtei  dominia',  pri.ui  diei  bebdomadts ,  diei  panisy 
aliisque  mmintbm  obfn  uata  if 

§.  ll.Omnes  ailtones  foreufes  prohibitts  &  dilat£  boc  die,exceptis 
iis ,qu£  abfolut£  ejjcnt  necejjaatis  vel  magna  caritatis  :  cu- 
iuf/iodi  erat   manumijjio  feru>rum ,  cetene  ig 

§111.  Qnmia  n-gotia  fiecularia  vetita,  exceptis  iis ,  ad  qux  cu- 
randa  necejjitaf  vel  caritas  bommes  conpelieret,  cmufmodi 
erat  colkclio  frucJuum  tempore  me/Jis ,  per  eafdem  leges  29 

§.IV.  NuilaJJjeflacuIa,  vel  obleclationcs  ludicrx  b.ic  die  permijjs  30 

S.  V.  Qmne  ieiunium  hac  dte  in  ipfa  etiam  quadragefima  inter- 
di&um  ;  36 

§.  VI.  ht  omnes  preces  a  flantibus  hoc  die  facltte  in  memoriam 

refune&inw  domini  ac  feruatoris  noflri  41 

Bingh.O.EVoUX.  b  jr.ry/. 


10  ZTNOYIS. 


§.  VII.  Magna  cura  &  fludium  a  prifcis  cbnfiianis  in  religiofa 
diei  dominka  obferuatione  pofitum.  IIoc  demonflratur  l. 
Ex  eo ,  quod  omnibus  publki  cultus  foUemnitatibiu  conflan- 
ter  &  adfidue  vacarunt  pag.  42 

§.  VIII.  2.  Ex  eorum  zelo  in  frequentandk  religiofis  conuenti- 
bus,  ipfis  perfecutionis  temporibus  43 

$.IX.3.  Ex  fludioja  vigiliarum  fiue  congregatiomm  noclurna- 
rurttj  diem  dominkum  antecedentium ,   obferuantia        4f 

§.  X.  4.  Ex  eo ,  quod  tntiltis  in  locis  bis  boc  die  publicos  fermones 
audiertint  ibid. 

- 

§,  AY.  f.  Ex  eo,  qur>d precibus  vefpertinis,  vbt  nuUus  fermo  reci- 
tabatur,  fedulo  interfuerunt  46 

§.  XIl.  6.  Ex  ptxnis  infiiclis  illis ,  qui  leges  de  religiofa  diei  do- 
minic£  obferuatione  violajfent  4$ 

CAPVT    TERTIVM 

De  obferuatione  fabbati,  fiue  feria;  feptimae,  tam- 

quam  hebdomadali  fbliemnitate. 

ff.I.  Feria  feptima  bebdomadis  fiue  dies  .  fabbati  in  ecclefia  O* 

rientali  femper  fefia  babita  fj 

§.//.  Itfdem,  qttibus  dies  dominica ,  religiofis  foUemnitatibus  ce- 

lebrata  fj 

§.  ///.  Certis  autem    re/pecTibtts  dies  dominica  in  veneratione  ei 

prapofita  f4 

§.  IV.  Cur  ecclefia  antiqua  obferuationem  judaici  fabbati  conti- 

nttarit  f<S 

§.  V,  Cur  idjefla  celebritate  tranfegerint  in  ecclefia  Orientali    f  8 

§.  VI.  Cur  in  eo  ieiunium  celebratumfit  iri  Romana  &  aliis  qui- 

bujdam  ecclefiis  Latinis  60 

CAPVT     QVARTVM 
De  fcfta  (bllemnitate  natalis  &  epiphania?  Chrifti. 
§.  /.  Nataiis  Cbrifli  antiquis  temporibtu  ab  aliis  Maio  tnenfi  ad- 
fignatttt  66 

/.  //. 


STNOYIS jj 

$.  //.  Ab  aliis  diei  epipb.mi* ,  Jtuefextv  Ianuarii  &? 

§.111-  /»  ecclefia  Lacina  fempcr  obferuatus  die  XXV  Deceni- 

bris  77 

$.  IV.  Origo  huius  follemnitatis  £Uo  apoftolico  a  quibufdam  anti- 

qv.is  fcriptoribm  adpgnata  pag.  72 

ff.V.  Hoc  feftum  eadem  religiofa  veneratione,  qua  dies  domini- 

ca,  celebmtum  jy 

$.  VI.  De  epiphania  tamquam  diflincla  foUemnitate  79 

§.Vll.  Cur  hic  dies  a  nonnuUis  appelletur  epiphania  fecunda,  & 

dies  luminum  gg 

§.  VIII.  Celebratus   vti  reliqua  maiores  jeftiuitates ,  &  certo  re- 

Jpeclu  magis  cognitus,  vtpote  vnum  ex  trtlw  foUemnibtu  tem- 

poribus  baptifmi  in  ecclef.a  Grsca  g$ 

$.  IX.  Die  epipbaniarum  temput  celebrandi  i»  fequenti  anno  pa- 

fcbatis  denuntiari  folttum  gy 

CAPVT  QVINTVM 
De  Palchatcr. 

§.  I.  Sollemnitati  pafchali  antiquis  temporibut  quindecim  diet  ad- 

fignati,  tota  videlicet  bebdomas ,  qu<c  diem  dominica  reftir- 

reclionis  antecedil ,&  hebdomas ,  qu<c  eam  infequitur       gy 

§.//.  Magn£  controuerfite  in  ecclefta  de  huc  fcfto  agitata  ;  Aliit 
todtm  anni  vertentis  die  id  obferuantibm  gjf 

§.///.  Aliis  iUud  obfcruantibus  cum  ludais  quarto  decimo  menfit 
die,  in  quamcumque  hebdomadis  fertam  iUe  incidijjet     99 

ff.lV.  Qui  illud  die  celebrabant  dominica,  non  femper  conjpira- 
bant  in  vna  eademque  die  dominica  propter  diuerfas ,  quat 
inibant ,  fupputandt  rationcs  pg 

§.  V.  Omnes  autem  itt  eo  confentiebant ,  vt  maguam  ei  reuerenti- 
am  &  honorem  exbiberenty  tamquam  diei  refurreclionis  do- 
minice  iog 

J.  VI.  Hoc  die  imperatores  ,  carceribus  generatim  aptrtis ,  omni- 
btti  reatu  aliquo  adflrUiis  veniam  dabant,  paucis  quibufdam 
atrociorum  &  odiofiorum  criminum  reis  exccptis  iop 

b  2  /.  VU% 


§.  VII.  Hoc  tempore  humines  maiore  quam  a/ias  liberalitate  vti 
foliti  in  feruos ,  donando  eis  iibertatem  pag.  114 

§.Vlll.Et  in pattperes^largis  muneribw  eos  dwaando  jij 

§.lX.lntegra  hebdomas  poji dieia pafcbatis  celcbrata  cum  fermo- 
nibm,fyna\'ibm,  aiiifiue  deuutionis  aflibtts  ,tamqttam  pars 
eiufiem  feftiuitatis  ibid. 

§.X.Nulia  publica  JJecIacula,  bac  tota  durante  foliemniiate , 
permijja  117 

§.A7.  Nulia  acliones  iuridic* > praterquam  in  quibufiam  ftecia- 
libm  &  extraordinariis  cafibui  ibib. 

§.  XII.  Dominica  pofi  p<>fcha,communiter  dicla  dominica  nouae^ 
dominica  in  z\b\s,follemni(/ime  obferuata ,  tamquam  con- 
ciitfo  fejiiuitatis  pajchalis  u$ 

CAPVT    SEXTVM 

De  Pentecofte* 

§,I.  Pentecofte  dupfici  fer.ft  inter  vcteres  accepta.  PrimunT 
pro  quinquaginta  itiebm  inter  pafha  &  pentecoften,&  de- 
inde  pru  vmro  die  fejti  pentecujlaiis  120 

$.11.  Quu  durante  tempore,ecclefia  prxciptte  ffe  exercebat  in  le- 
flione  ac  meditatione  afluum  apojiolurum ,  refurreflionem 
Cbrifit  mirifce  confirmantium  121 

$.  ///.  leiunare  &  pofitis  genibm  adorare  boc  tempore  <rque  ac  die 
dminica  vetitum  m 

§.IV.  Qmnia  etiam  publica  Jpeflacula  &  comadi&i  non  antem 
a&iones  forenfes  vel  oper.e  interdifla  124 

§.V.  De  die  adfcenfionis ,  eius  antiquitate  &  obfruatione     126 

§  VLDe  $entcco(\cfnfuftric7tore  accepta,  prout  denotat  feftum 
diem  difcenfus  Si'llUTVS  SANCTI  fuper  apofioios        129 

CAPVT  SEPTIMVM 

De  feftis ,  in  honorem  apoftolorum  ck  martyrum 

celebracis. 
§:I.  Orige  fe/Iorumf  in  bonoremmartjrmn  infiimtorum       132 

$•11. 


£T  N0YI2. 


§.  II.  Cttr  natalitia  eorum  vocitata  pag,  i$$ 

§  III  Hcec  fej/a  ad  fepu/chra  martyrum  ce/ebrari  fo/ita      1)4 

§.  IV.  Et  vtplurimum  ad  ijlas  particulares  ecc/efnu  adftri&a  ,  xbi 

martyres  pajft  &  fepu/ti  i$6 

$.V.  Acla,fme  pajftones  martyrum  in  feftis  eortim  /egi  folit£  ip 

§.  VI,  Et  orationes  panegyricee  in  eos  reatari  i]g 

§.  \  'II.  Communio  hifce  diebus  femper  adminij/rata  143 

§:VIII.  Et  in  hac  dfimcla  martyrum  commemoratio  facla ,  diffa' 

oblatio  fiue  facrificium  laudu  &gratiarum  ac7ionis,pro  i//is 

Deo  ob/atum  ,  &  precatio  pro  genera/i  confummatione  & 

faitl/a  refurreclione  144 

§.1X.  Nox  if/iufnodi  a/iquam  feftiuitatein  antecedens ,  commttni- 

ter  obferuata  vt  vigi/ta ,  curn  pfa/modia  &  precibus     146 

§,X,  Communia  conuiuia  a  ditwribus  adrefoci/Iandos  pauperes  his 

diebus  inftituta  iuxta  momtmenta  martyrum>  dotiec  prcpter 

abufitm  abrogarentur  147 

§.  XI.  Quienam  feftiuitates  in  memoriam  apoflolorum  celebrat£ 

fitlt  Jf2 

§•  XII,  De  fefte  innocentum  ISf 

§.  XIII,  De  fefto  Muccabarorum  jjS 

§•  XIV,  De  generali  omnium  martyrum  fefliuitate  ifg 

CAVVT    OCTAVVM 

De  aliis  quibufdam  feftis  recentioris  originis  &  mi- 

noris  obferuationis. 

§.  I.  De  enaeniis  yfiue  dedicationibus  temp/orum  16$ 

§.  II.  De  anniuerfariis  fr(liuitatibus  ordtnationum  epifcoporum  164 
§.  III.  De  fef/is  in  memoriam  niagnee  cuittfdam  iiberationis,  vel 
diuinitus  in  eccleftam  col/ati  beneficii ,  habitis  168 

§.IV.  De  fefto  acinuntiationis  i~Q 

§.  V.  De  fej/o  purifkationisMariac,  olim  hypapante  vocitato  172 
§.  VI.  De  origiue  fejlorum ,  qu£  tn  honorem  confejjorum  aUo- 
rumque  fanclorum  hominum  inftituta  funt  174 

bl  LIBER 


14  STNOTIS. 


LIBER   VlCESlMPS   PRJMPS 

De  ieiuniis  veteris  ecclefia^ 

CAPVT  PRIMVM 
De  ieiunio  quadragefimali. 

*  /  Quid  hoc  ieiunium  initio  fuerit ,  vtrum  quadraginta  die- 
rum,  an  quadraginta  borarum?  pag.177 

Gj.ll  Qu&dam  probabilitas ,  initio  fuijfe  tantum  ieiunium  qua- 
draginta  horarum,Jiue  duorum  dterum  a  pajfione  ad  refur- 
reSionem  CHRISTI  179 

§.  III.  Magna  varietat  in  punflo  temporis  in  celebratione  huiut 
ieiunii  multis  in  eccleftis  obferuabilis  igz 

k  /(/  Ouadragefimale  ieiunium  non  amplitu  triginta  fex  diebut 
efurialibus  in  vlla  ecclefia  confiitit ,  ad  <etatem  vfque  Gre- 
gorii  magni,  quia  omnes  dies  dominici  ieiunio  exemti  fue- 
runt,  nec  non  omnia  fabbata,pr<eter  vnum  folum,  in  omnibus 
*cc/t?/;7.rOrientalibus  184 

€.  V.  Quis  diem  cinerum  &  alios  tres  dies  in  ecclefia  Romana 
initio  quadragefimalis  ieiunii  primum  addtdsrit  ]gS 

r  VI  Num  veteres  quadragefimale  ieiunium  pro  inflitutione  apo- 
flolica  habuerint  i$y 

§  VII-  QH°  fenfu  1u^am  eorutn  diuin*  illud  inflitutionis  effe 
dicant  189 

G.VIH-  Quatenus  traditionem  vel  canonem  apoftelicum  effe  con- 
cejferint  _  /9/ 

§.  IX.  Qumam  caujfie  &  rationes  fuerint  inflituendi  ieiunittm 
iUud  antepafha/e.  I.  Apoftoiorum  lufttis  &  <egritudo  e  ma- 
gifiri  fui  amijfu  194 

§.  X.  2.  Remijfio  chrifiian<e  pietatis  a  prifio  &  primitiuo  feruore 

fU0  n-     •  m 

%.  XI.  z.Vt  homines  ad  dignamfacra  eucbari/tt£  tn  fefio  pafcha- 

li  receptionem  Jeje  prcepararent  196 

S.  XII 4.  Vt  catecbumeni  fife  pr<epararcnt  ad  baptifmum       /97 

9  f.XJJL 


sf  noyis. 15 

§.  XIII.  Et  panitentes  ad  abfulttttonem  recipiendam  infejlo  pa- 
Jchah  pag.  199 

$.  XIV.  leiunium  quadragefimale  generatim  ab  omnibtu  chrifl/a- 
nis  obferuatum ,  licet  magna  cum  Iibertate,  &  iufla  hnfir- 
mitatis  excufatione,  vtpote  niagnam  partem  eorum  arbitrio 
reliclum  202 

$.  XV.  Queotadmodum  Montaniftz  ab  ecclefia  in  imponendis  ie- 
iuniis  dfcreparint  210 

§.XFI.  Quadragejimale  ieiunium  cum  pafeJIa  inedia  fingulis 
diebtu  ad  ve/peram  vfque  olferuatum  211 

§.  XVII.  Efcttlentorum  commutatio  non  congrttens  qttadragefima 
ieiunium  credtta ,  fine  perfecla  abftinentia  vfijue  ad  vejpe- 
ram  212 

§.  XVUI.  Qua  per  prandium  lucrati  erant ,  ea  non  in  canam 
opiparam  f  fcd  in  vfus  inupum  conferebant  216 

§.  XIX.  Omnes  pana  corporales  in  quadragefima  interdicl<e  per 
leges  imperiales  2iy 

§.XX.  Religioji  contientus  &  /ermones  fingulis  diebus  quadrage- 
fim<e  babiti  219 

§.  XXI.  Et  frequentes  communiones ,  maxhme  hn  fabbato  &  die 

dominica  220 

§.  XXII.  Omnia  Jpeflacula  &  ludi  publici  hoc  temport  prohibi- 

ti  221 

§.  XXIII.  Nec  non  omnium  fefliuitatum ,  natalithorum ,  &  nupti- 
arum  celebratio  ,  vtpote  prjefenti  temporis  rationi  minimc 
congruens  224 

J.  XXIV.  Magna  bebdomadas  antc  pafcba  feuere  admodum  & 
fullemniter  obferuata  22f 

$.  XXV.  Quid  inteUigatur  per  heiunia»  difla  0»*/>$*V«s  e^fuper- 
pofitiones  223 

§.  XXVI.  Cbrhflianh  maiore  per  banc  hebdomadem  quam  alias , 
liberalitate&  beneficentia  in  pauperes  vfi  2*1 

$.  XXVII.  Ilicc  bebdomas  requietis  &  Itbertatis  bebdomas  pro 
ferttts  ibid. 


15  STNOYIS. 


j$\  JOiVilL  Generalis  dhniffm  boc  tempnre  ab  hnperatoribus  «•» 
dulta  omnibus  captiuis ,  debitoribus  aqtte  ac  alkrum  cri- 
tttinum  reis ,  fi  a  quibufdam-,  atrociore  qaodam  &  odio/io~ 
re  fcelere  adjhiclis ,   discejfem  pag.ijz 

§.  XXIX.  Omnes  acliones  forenfes ,  tam  ciyiles  quam  crhninales, 
hac  tota  bebdomade  antepafchali  cejjare  iujfie  2# 

§  XXX.  Feria  huius  hebdnmadts  quir.ta  quomodo  celebrata  ibid. 

§.  XXXI  De  die  pajfionis  dominica  236 

§.  XXXII.  Deferia  fexta  ,  Jiue  fabbato  magno  ante  pafcha    238 


CAPVT    SECVNDlrM 

Deieiuniisquatuortemporum;  de  ieiuniismenftruis 

&  dc  origine  ieiuniorum  quatcrnariorum  or- 

dinationis  ck  rogationum. 

§.  1.  Ieitwiinn  Mmiifiue  primi  menfis  idem  atque  ieiunium  qtta- 

dragefimale  244 

K.  //.  De  teiunio  pentecofies  249 

\.  III.  De  ieiunio  menfis  fiptimi ,  fme  ieiunio  auclumndi        24-/ 

§.1V.  De  ieiunw   aduentus  feu  natalis  domini,   vocato  ieiunio 

DeccmbrisTW  menfs  decimi  ibid. 

§,  V.  De  iehtnio  epiphaniae  248 

§.  VI.  De  ieiuniis  menfiruk  ibid. 

%.  VII  De  origine  leiuniorum  quaiernariorum  ordinationis  7vul- 

go  Ember-Weeks  249 

$.  VIII.  De  origine  ieiunti  rogationum  2fi 

CAPVT    TERTIVM 
De  iduniis  htbdomadalibus  flriie  quartas  cc 

qulntse. 

§.  7.  De  origine  horttm  ieiuniorttm  2f4 

§.//.  Rationes  infiitutionii  eorum  216 

§.///.  Quomodo  diflreparint  a  ieiunio  quadragefimali  &  reliquis^ 

omnibus,  ratione  durationis  2fS 

ff.  IV. 


sitnoy  i  & 17 


§•  2K  Quibm  follemnibtis  ritibus  obferaari  confueuerint pag.260 
§Af.  Quomodo  casbolici  &  Montanifta:  de  eorum  abferuatkne 

dfputarint  261 

§.  VI.  Ouomodo  ieiuniwn  ferix  quartae  commutatum  fit  in  ieitt- 

uiumfabbati  in  m-/^/«f  Occidcntalibus  263 

LIBER    VlCESlMPS  SECPNDVS 

De  ritibus  nuptialibus,  in  antiqua  ec- 
clefia  obfernatis. 

CAPVT    PRIMVM 

De  fmeticis.qui  macrimonium  damnarunt,  vel  vili- 

penderunc  (ub  maioris  puritatis  &  perfecfcio- 

nis  obtentu ;  &  de  illis  etiam,  qui  commu- 

nionis  vxorum  &:  fornicacionis  de- 

derunc  licenciam. 

§. /.  Communio  vxorum  primum  tradita  a  SimoneMagO       26f 

ff.  II.  Deinde  a  Saturnilo  &  Nieolaitis,  aliifque  pluribus  267 

§.///.   Vnde-  calumnia  gentilium    oduerfw  chrtftiar.os  genera- 

tim  orta ,  quo.i  turpiiudines  in  religwfis  conuentibiu  fuis 

exercerent  270 

$.  IV.  Ife  doftrin<e  ex  ipfa  fcce  ethmcfmi  deriuatte  ,  &  in  bo- 

neftorum  gentilium  ocula  plente  indigriitatis   &  offenftonis 

habit£  271 

§.  V.  JMairimonium  tamquam  iUicitum  damnatum  a Tatiano  & 

Encratitis  274. 

§.  VI.  Ab  Apoftolicis  etiam  ,fue  Apotaclitis  27/ 

§.  Vll.A  Manicharis,  Seuerianis  &  Archonticis  ibid. 

§.  VIII.  Ab  Hieracitis  &  Euftathianis  276 

§,  IX.  Qui  condemnati  in  concilio  Gangrenft  &  fc  diclis  canoni- 

bus  apoftolicis  2'S 

Bingh.O.E.Vol.IX.  c  §.X. 


jg         ST  NOYIS. 


£.A'.  Error  Montaniftarum  de  fecundis  nuptiis  nec  non  Noua- 
tianoraai  V9 

CAWT    SECVNDVM 

De  iuftis  impcdimentis  nuptiarum  in  cahbus  fpecia- 

libus 5  vbi  oftenditur,qu#nam  perfonai  potue- 

rint  vel  non  potuerint  legkime  fbciarij  &c 

de  temporibus,quibus  nuptiarum  ce- 

kbratio  intcrdicla  fuit. 

§.  /.  Chriftianis  cum  infiddibm ,  vel  iudteit ,  vel  Ihcreticif ,  vel  aliis 
quilmfcttmque  altenne  religtonis  matrimonium  inire  non  per- 
mijjum  2$2 

§.  //.  Ecclefia  de  chrifiianorttm  omnium  confdio  contrahendi  ma- 
trimonium  ante,  quam  hoc  confuwmaretur ,  certiur  red- 
denda  2%9 

§.///.  Nuptitf  non  celebranch  cum  pmpinquis  fute  cmfanguini- 
tate,fiue  adfinitate,  ad  fujjncionem  incefim  deuitandam  290 

§.IV.  Filiis  impubtbm  Jine  parentum  vel  tutorum  vel  proximo- 
rum  agnatorum  confenftt  matrimonium  corttrahere  haud 
perviijjum  ?92 

§.V.  Nec  feruis  fine  dominorum    confenfu  294 

§.  VI.  Vluftri  conditione  homimbm  non  permijfum  matrimonium 
contrahere  cum  feruis  _  ibid. 

%.VII.Nec  prouinciarum  adminifiratoribm cum femina  quadam 
prouinciah ,  durante  adminijlrationis  fu<s  anno  296 

§.  VIII.  Nec  viduis  fecnndas  nuptias  facere,  ante  duodecimum  a 
virorum  fuorutn  obitu  menfem  297 

§./A'.  Mulieribus  haud  licitum  nttbere ,  abfentibm  maritis  fttis , 
antequam  de  eorum  obitu  fatte  effent  certiores  298 

f.X.  Tutorihm  non permifium  puptllas  ducere  nondum  adultas , 
vfque  dum   tutela  ejfet  fintta  299 

§.XI.  Ouoprimum  tempore  prohibitio  matrhnoniorum  inter  Jpi- 

ntuales  cognatos  inuefla  fit  i°o 

JT.A7/. 


stnotie.  \9 


§.  XII.  Num  quis  pojl  legitimum  diuortium  aliam  vxorem  duce- 
re  potuerit  *     301 

§.XIII.  Num  adultero  aduheram,  quam  vitiajfet^  pofi  mortem 
mariti  ducere    licuerit  309 

§.XIV.  Nuptiarum  celebratio  interdiUa  in  quadragefima      312 

CAVVT    TERTIVM 

De  rationc  faciendi  fponfalia ,  nuptiis  in  veteri  eccle- 

fia  pr^emifla. 

§.  /.  Qnomodo  Jponfalia  difcreparint  a  nuptiis  314 

§. //.  Liber  partium  confenjm  necejfarius  in  Jponfalibus  3if 

$.  III.  Contraclm  Jponfulituu  plerumque  confirmatus  muneribtu, 

diclis  arrii  vel  donatiunibiu  (ponfiilitix7  qiae  nonnumquam 

mutuo  a  viro  ac  femina  dari  ac  recipi  confueuerunt   317 

§.  IV.  Hx  donationes  in  a&ts  pubhcis  pcrfcriptte  31$ 

§.  V.  Contraclus  ifte  porro   tejiatus  donatione  &  acceptione  an- 

vu/i  fij? 

ff.  VI.  Et  follemni  ofculo  &  iunclione  dextrarum  321 

§.  VII.  Et  dutis  flipulatione  in  tabulis  perfcribenda  321 

§.  HX.  Et  tranfaftione  totius  negotii  coram  idoneo  teflium  nume- 

ro  323 

g.IX.  Quoufque  JJ>onfaIia  obligarint  ibid, 

§.X.  Numfimphcher  &  abfolute  iufiis  ac  legitimk  nuptits  pr<e- 

tnitti  debuerint  ?  32$ 

CAPVT    QVARTVM 

De  ratione  celebrandi  nuptias  in  vetere 
ecdefia. 

$,  I,  Sollenmia  nuptiarum  inter  cbrifiianos  iam  inde  a  principio 

per  miniftros  ecclefioz  celebran  folita  331 

§.  //.  Quibus  in  cajibus  aliter  fieri  potuerit  337 

$.111.  Quomodo  primhiua  praxii  refufcitata  fit  ,vbi  negligi  c<z- 

perit  339 

ff.IV. 


2Q  ST  NO^IS. 


$.W.  AUa  cxrimoniis  in  nuptits  vftatjc;  Iunclio  dextrarum  & 

velatio  pag,  341 

§.]'.5<jiHt;o  crinium    mulieris  «42 

§.VI.Coronatio  nouorum  coniugum  ^41 

$.\7/.  Deduclto  nott£  nuptje  in  domum  viri,  quatenus  necejp/ria 

ftterit  tn  quibufdam  cafibus  legis  ^^ 

§.  IIX.  Quaiemis  pompa  nuptialis  permifa  vel  non  permijfa  fue- 

rit  ab  antiquis  patribus  ^4$ 

CAPVT     QVINTVM 

De  diuoniis,  quatcnus  ca  pcrmifla  vel  non  permifla 
fucrint  in  andqua  ecclcfia. 

§.I.  Veterum  de  fenfu  fvrnicationis   dtuifa  &  difcors  opinio', 

dum  quidam  eam  accipiunt  tantum  pro  carnali  fornicatio- 

ne,&baijc  vnam  folam  tuflam  diuortii  caujjum  faciunt  349 

J. //.  Alii  vocabulum  illud  eu  accipiunt ,  vt  comprebendat  ffnul 

Jpiritualem  fornicationem ,  hoc   efl  idolnlatriam  &  apo- 

flafamfiue  defeilionem  aDeo,  &  id  genus  crh.-ina  a/iajfs 

$.///.  IIxc  pofierior  opinio  a  tempore  Conftantini  per  leges  im- 

periales  valde  propugnata.    1.)  A  Conftantino  ipfo     jf6 

§.IV.    2.)  Ab  Honorio  ^p 

§.V.  5.)  A  Thcodofio  niniore  360 

§.  VI.  4)  A  Viilenriniano  tertio.  ^2 

§.VII.j-)/MAnaftafio  ibid. 

§.  VIII.  Et  6)  0  Iuftiniano  ibid. 


I.N.l 


ORIGINVM  ECCLESI ASTI- 
CARVM 

LIBER     VICESIMVS 

DE  FERJIS  SIVE  DIEBVS  FESTIS, 

IN  ECCLESIA  PRIMITIVA  OBSERVATIS. 

CAPVT  PRIMVM 

DE  DISTINCTIONE,  INTER  FERIAS  CIVI- 
LES  ET  ECCLESIASTICAS.  FACIENDA. 

§.  I. 

Quid  inteUigatur  per  ferias  ciuiles. 

ACTENVS  de  magnis  officifs 
antiquae  ecclefise  in  diucrfis  liturgjia»  cius 
partibus,  de  adminiftrationc  facrairien- 
torum  &  difciplina?  cxcrcitio  partite 
diftin&equc  diximus.  Nunc  coniidera- 
tionem  intcndcmus  in  minoris  gcneris 
obfcruationcs,  qua:  ad  fcrias  fiue  dics 
feftos,dies  iciunii,  ritus  nuptialcs  &  ri- 
tus  funebrcs  fpcCtant,  qua»  omnia  aliquo  modo  fub  gencrali 
nominc  cultus  publici  ecclefiae  comprchcndi  poflimt. 

De  fcriis  loquentibus  nobis  antc  omnia  ncceflc  cft  fcri- 

as  ccclefiaflicas  a  fcriis  ciuilibus  diftinguere.    Nam  alia:  purc 

Bingh.O.E.Vol.IX.  A  ecclc- 


ORIGlNVM     ECCLE$!AST|C\RVM    LIR.    XX.    CAF.   T. 


ccclcliaftica: ,  alix  purc  ciuiles,  alia'  (vti  fcria:  maioris  celcbri- 
ratis  )  & ecclcfiaftica:  &  ciuiles  crant.  Omnes  dics  folis  pcr  in- 
tegrum  annum  &  quindccim  clies  pafchales,  tam  ecclcfiafti- 
co  quam  ciuili  rerpe&u ,  dies  feriati  liue  fefti  cranr.  Namnon 
tantum  dics  crant  follerrjniorjs  &  religiofioris  obferuationis, 
fcd  ctiam  dics  vacationis  a  caulTis  forcnllbus  &  negotiis  facu- 
laribus.  Alio:  ferix  purc  ccclciiaftica?  erant.  Dies  enim  crant 
rcligiofi  conuentus,  fcd  non  omnino  dies  vacationis.  Aliaj 
feria:  purc  ciuiles  crant,  hoc  cft  dics  vacationis  a  cauffis  fo- 
reniibus,  &  negotiis  fircularibus,  nullo  autcm  pcculiari  rcli- 
giofie  obfcruationis  charactere  infigniti.  Huiusmodi  erant 
feriu:  a'ftiua\  iiuc  triginta  dies  me(lium,fcrix  autumnalcs,  fiue 
triginta  dies  vindcmiarum,trcs  dics  kalcndarum  Iar.uariarum, 
duo  dies  natales  vrbium  Homr  &  Conjtahtinopolit ,  &  quatuor  di- 
es,  dicti  natales  imperatorum,  includcntcs  dicm,  quo  in  lu- 
cem  editi  &  diem ,  quo  imperium  adcpti  crant.  Dc  quibus  o- 
mnibus,  quum  frequcns  corum  mcntio  in  vctuftis  fcriptori- 
bus,lcgibus  &  canonibus  habcatur,  non  alienum  vidctur  fub 
Jhuius  dilTcrtationis  introitum  looui  figillatim. 

De  feriis  iefliuis ,  &  de  feriis  autumnalibus. 
Omnes  iftae  feria:  m  lcgc  quadam  Tkebdojii  &  Vahntinia- 
ni  iunioris  fub  gcnerali  nomine  /eriarum  forenfium  comprchen- 
duntur.  Vbi  omnes  dics  iubentur  effe  iuridici  O],  cxceptis 
duobus  menfibus  meifium&  vin.dcmiarum,  kalendislanuariis, 
natalibus  vrbium  maximarum,  Romtt&tConftantinopoh^  natalibus 
impcratorum,tam  quibus  in  lucem  editi,  quam  quibus  impe- 

m         '  ■  ■  ■      '  i     ■       '   ■-■—-"    i  —  — —  — ——-■■'  ■ -  ■  ,        —■ 

(«)  Cod.Thcodof.  lib.  II.  tit.  VIII.  de  fcriis ,  lcg.  11.  Orrrncs  dies  iubemus  efle 
iuridicos.  lllos  tantum  rrunere  fcriarum  dies  fas  erjt,  cjuos  gemiuis  men- 
libns  ad  requiem  laboiis  indulgentior  annus  accepit  .iacitiuis  feruoribus  nii- 
tigandis  ,  cc  autumnis  fccrihus  decerpendis.  Kalendarum  quoque  lanuari- 
arum  confuctos  dies  ctio  fjncimus.  Kis  adiicimus  natalirios  dies  vrbium 
mjximamm,  Roma:  atque  Conlt.mtinopolis,  quibus  debcnt  iura  deferrc, 
quia  &  ab  ijrfis  quoque  nata  funt.  Sanct.s  quoque  pjfcha:  dies,  qui  fepte- 
no  vcl  prxcedunt  numero,  vcl  fcquuntur,  ih  eadem  obferu:tione  nnmera- 
mus.  Nec  non  &  dies  foii?,  qni  reprtito  iu  fe  c.iicnto  reuoluuntur.  Pa. • 
rem  nece.Te  c(l  habeii  reuerenriam  nollris  etiam  diebus,qui  vcl  lucis  au- 
ipicia,  vcl  ortus  irapcrii  prictuiaunt. 

rium 


DE  DlSTIMCTlONE,  INTER  FERIAS  CIVILES   ET  ECCLESIASTICAS  FAClENDA.  ? 

rium  aufpicati  crant,  quindccim  dicbus  pafchalibus,qui  fefti  e- 
rant,  &  eccleliaftico  &  ciuili  rcfpcctu,  &  omnibus  dicbus  fo- 
lis  pcr  integrum  annum.  Vbi  recte  obfcruat  gothofre- 
dvs[*],  quod  cctcri  fcriarum  ccclcfiafticarum  dies,  natalis 
CHRISTI,  epiphaniarum  &  pentecofles  follemnitas,  nondum 
iaridicis  diebus  in  orbe  Romano  hoc  tcmporc  cxcmti  fucrint. 
Nam  ad  hanc  vfque  tempcftatem  multi  iudicesgentilium  erro- 
ribus  adhuc  dcditi  erant,  adeoque  a&iones  iuridica:  hifce  die- 
bus  ficri  permittcbantur,  non  obftante,quod  magna  cuin  fol- 
lemnitatc  &  religiofa  vcncratione  agitarcntur  inter  chrifha- 
nos.  Poftcavcro,  quum  hanc  lcgcm  in  codice  fuo  rcpetercc 
ivstinianvs  [/;J,  hifcc  ctiam  diebus  &  in  commcmorationc 
patlionum  apoftolicarum  acliones  forenfes,  &  omnia  publica 
fpe&acula  interdicebantur \  qua  de  re  plura  pofthac. 

(*)  Gothofr.  in  loc.  p.  lif.  Etfi.natalis  qnoque  domini,  epiphaniarum  &  nen- 
tccoftes  fuUemnitas  apud  chriflhnos,  vt  teriarum  dies,  cclebritatc  religiofa 
i.im  peragerentur,  nondiiin  tjmen  iuridicis  diebus  in  oibe  Romano  hoc 
tempore  exemti  fuere;  Qwod  ex  hac  le^c  liquet,vbi  paganorum  etiam  iu. 
dicum  multitudo  adhuc  magna  erat,&  quidein  in  ipfi  vrbe  Roma :  Intcr 
hic  fcilicet  iriitia  fatis  vifnm,  fi  inter  feftos  chriflianorom  dies,  pafchalcs 
dies,  diefque  folis  iuridicis  eximerentur ,  veneratione  chriftiana:  religionis, 
ac  non  ct^am  alii  ,  quantumlibet  feriati  chriftianorum  dies ,  qui  in  diem 
folis  non  inciderent;  Sane  fpeftacula  hifce  quoque  diebus  exhiberi,  noti 
Blinus  qiiam  dominica,  aut  pafchatis ,  vetitum  poflea  a  Thcodofio  iuniore 
in  d.l.  domir.ice  vlt.  inf.  de  ftieilacnlir. 

(b)  Cod.  Iuftin.Iib.lII.  tit.  XII.  de  feriis-  leg.  VII.  Omnes  dies  iubemtis  efTe  iu- 
ridicos.  IIIos  tantum  manere  feriarum  dies  fas  erit  ,  quos  gcminis  menft- 
bus  ad  requiem  laboris  indnlgentior  annus  excepit:  a.'ftiuis  feruoribus  mi- 
tigaiidis:  &  aatumno  frniflibus  deccrpendis:  Kalcndarum  quoque  lanuari- 
arum  confuetos  dies  otio  mancipamus.  His  adiicimus  natalitios  dies  vr- 
bium  maximarum,  Roma:  atque  Conftantinopolis:  in  qu.bus  debent  iura 
ditferri,  quia  &  ab  ipfis  nata  funt.  Sacros  quoque  pafcha:  dies,  qui  fipre- 
no  numcro  vel  prarcedunt ,  vel  fcquuntur.  Dies  etiam  natalis,  atque  epi- 
plia  liarum  Chiifti,&  quo  tempore  coinmcmcratio  apollolica:  pafTionis  to- 
tius  chriftianitatis  magiftraca  cunctis  iure  celebr.itnr :  in  quibus  ctiam  vrx- 
diftis  finftiffunis  diebus  nequc  fpedtaculorum  copiam  referarnus.  In  ea- 
dcm  obfcraatione  nuineramu^;  &  dies  folis  (  quos  dominicos  ritc  dixerc  ma- 
iores  )  qui  repetito  in  fcfc  calculo  rctiolunntur ;  in  quibus  parcm  ncceffeeft 
habere  reu-rentiam  :  vt  nec  apud  ipfos  arbitros,  vcl  a  iudicibus  flagitatos 
vel  f>onte  elcclos ,  vll*  fit  cognitio  iurgiorum.  Noftris  etium  diebus,  qui 
vel  lucis  aufpici.i ,  vel  ortus  imperii  prSEtulerunt.  In  quindecim  autem  pa- 
Tchalibus  diebus  compulfio  annonarix  funcTionis ,  &  omnium  publicorum 
priuatorumque  debuoruin  dirferatur  exaitio. 

AJ  De 


0RIGINVM    ECCLESIASTICARVM    t!B.  XX.  CAP.  I. 


D.e  feriis,  qux  pure  ciuilcs  crant,  notandum  eft,  quod 
eaium  quardam  longo  ante  tcmpore  in  orbe  Romano  obfcrua- 
tar,  nec  a  chriftianis  primum  inftitutae ,  fcd  tantum  in  quibus- 
dam  fpccialibus  chcumftantiis  reformata:,  &  ritibus  idolola- 
tricis  aliifquc  corruptclis,ex  longa  confuetudine  eis  adhxrcn- 
tibus,  rcpurgata:  fucrint.  Exftat  de  dicium  ncfaftorum  mul- 
titudinc  qucrcla  apud  tvlli  vm  [c]  in  Verrinis.  WndtAuguftur 
impcrator  triginta  illis  eodcm  tcmporeexemit,eofquc,quum 
honorariis  Iudis  dicati  eflent,  adhii  rerum  accommodauit,  ne 
quod  maleficium  ncgotiumue  impunitate  vel  mora  clabcre- 
tur,  vti  iri  vita  cius  narrat  svetonivs  [d].  Similcm  fe- 
riarum  coardiationem  Antonimu  Pbitofipfnu  fccit,  rcfercnte 
C  A P I T  O  L I  N  O  [c] ,  qui ,  ludiciaria  rei ,  inquit ,  fngularem  diligcn- 
tiam  adhibuit  ;  fajlis  dics  iudiciarios  ad.iidit,  ita  vt  ducentos  triginta 
dics  annuos  rehus  agcndis  litibufque  difceptandir  conftitueret.  Impera- 
tores  chriftiani  dies  feriatos  dcnuo  contraxcrunt.  Omncs  e- 
nim  dies  fcftos,in  honorcm  deorum  gcntilium  agitari  folitos, 
abrogabant.  Et  licct  omncs  dics  fohs  per  annum,  nec  non 
quindccim  dies  pafchaics  in  ciuilium  feriarum  numcrum  redi- 
gercntj  in  vniucifum  tamcn  non  amplius  centum  viginti 
quinque  erant-  Vt  adeo  ducenti  &  quadraginta  rcmanerent, 
publicis  ncgotiis  lcgis  dcftinati.  Et  ex  his  centum  viginti 
quinquc  dicbus,  qui  exemti  erant,  menfes  duo  fcriatis  diebus 
adfignabantur,  vnus  vidchcet  meffium,  alter  vindcmiarum,  & 
iic  fexaginta  dies  in  vniuerfum :  quorum  triginta  feria  afiiua,  4T 
triginta  fcria  autumnalcs  dicebantur.  Atque  ha:  antiqua.'  feria? 
fuerunt  in  vrbe  Roma,    statio  ("/],    avlo  gellio  [g], 

(c)  Cic.  ccntr.  Verrem. 
■   (d)  Sueton.  vit.  Auguft.  cap. XXXII.  Ne quod  maleficium  negotiumue  impu- 
nitate  vel  mora  elabcretur ,  triginta  amplius  dies,  cjui  honoraiiis  ludis  oc- 
cupabantur,  aclui  rerum  accommodauit. 
(e)  Capitolin.vit.  Antonin.  philofoph.  p.74- 
(f ,  Sut.  lib.  IV.  fyluar. 

Certe  iam  Latia  non  mifccnt  iurgia  kgei. 
F.t  pucan  piver  annut  habct  mejfefqite   reuerfa 
Diitiikre  foriiui :  nec  iamfibi  turbu  vcu.um 
/^eflibulo,  queruiique  Vbgaiil  exire  clicntei  : 
CeJJiit  cehtthi  nhaeratrix  tudicis  hafia. 
r<r)  Gell.  noft.Attic.lib.  IX.c.XV.  Cum  Antonio  luliano  thetore,  pcr Jeriarnt/t 
*  PLI- 


DE  DISTINCTlONE,    INTER  FERlAS  CIVILES  ET  ECCLESlASTlCAS    fAClF.NDA.    J 


Plinio  [A]  &  poft  hofcc  vlpiano  [*'],  celcbri  iurcconfulto 
mcmorata:.  quorum  hic  pofhcmus  pluribus  oitendit,quem  in 
fincm  datae  fucrint,  niinifutn  vt  ne  ruricolx  temporc  meffis 
&  vhidemia:  a  polligendis  fiucVbus  avocarentur,exccptis  ccr- 
tis  cauflis,  qiur  cclcriorem  decilioncm  coram  pra?torc  rcquirc- 
rcnt.  In  fcholis  ctiam  rhctorum  hoc  tempore  obferuatas  fu- 
iffe  ferias,  cx  av  lo  gellio  &  avgvstino  [ijcondifcimus. 
Et  ^^^^^^^^0^  nihilnoxo?,(ld  quamdam  commoditatem  in 
fe  habcrcnt,  fincvllo  fcrupuloabimperatoribuschriitianiscon- 
tinuabantur,  legibufque  corum  ftabiiicbantur,  fvti  vidimus, 

tempus  cejimariwi ,  decedere  ex  vrbis  xflu  volentes#Neapolin  conceflera- 
mus. 

(h)  Plin.lib. VIII.  epifl.  XIX.  Iulio  menfe,   quo  maxime  lites  interquicfcunt. 

(O  Digefl.  lib.  II.  tit.  XU.  De  feriis  leg.  I.  Ne  quis  meflnim  vindcmiarunique 
tempore  aduerfarium  cogat  ad  iudicium  venire,  oratione  diui  Marci  expri. 
mitur:  quia  occupati  circa  rem  rnflicam  in  forum  compellendi  non  funt. 
-  -  Sed  excipiuntur  certK  caufli ,  ex  quibus  cogi  poterimus  &  per  id 
temporis,  quum  rnefles  vindemiacque  funt,  ad  pra:tores  venire:  fcilicet  h 
res  tempore  peritura  fit,  hoc  eft,  fi  dilatio  affionem  fit  peremtura.  Sane 
quotiens  res  vrget ,  cogendi  quidem  fumus  ad  prxtorem  venire,  verum  ad 
hoc  tantum  cogi  a:quum  efl,  vt  lis  contefletur  &  ita  ipfis  verbis  orationis 
exprimitur:  denique  alterutro  recufante  poft  litem  conteflatam  litigare,di- 
lationem  oratio  conceflit.  Leg.  II.  Eadem  oratione  diuusMarcus  in  fenatu 
recitata  eflecit,  de  aliis  fpeciebus  prxtorem  adiri  etiam  diebus  feriaticis: 
vt  puta,vt  tutores  aut  curatores  dentur,  vt  officii  admoneantur  ceflantes,  ex- 
cufationes  allegentur,  alimcnta  conflituantur ,  a:tates  probentur,  ventris 
nomine  in  pofleffionem  mittatur,  vel  rei  fcruanda:  caufla,  vel  legatorum, 
fideiue  eommiflorum ,  vcl  damni  infcifli ,  cetcra.  Leg.  III.  Solet  etiam 
meflls  vindemiarumque  tempore  ius  dici  de  rebus.qua:  tcmpore,  vel  mor- 
te  peritura:  funt  :  morte,  veluti  furti,  damni,  iniurix  ,  iniuriarum  atroci- 
«m,  qui  dc  ineendio,  ruina,  naufragio  ,  rate ,  naue  expugnata  rapuifle  di- 
cuntur,  &  fi  qua:  fimiles  funt:  item  fi  res  tempore  peritura:  funt,  aut  afli- 
onis  dies  exiturus  efl.  Liberalia  quoque  iudicia  omni  tempore  finiuntur. 
Item  in  eum,  qui  quid  nundinarum  nomine  aduerfus  communem  vtilita- 
tem  acccperit,  omni  temporc  ius  dicitur. 

(£)  Angufl.  confefT.  lib.  IX.c.  II.  Placuit  mihi  in  confpecfu  tuo  non  tumultuo- 
fe  abripere,f:d  leuiter  fubtrahere  miniflerium  Jingua:  mea;  nnndinis  loqua- 
citatis,  ne  vlterius  pueri  mcditantcs,  non  legem  tuam,  non  paceiB  tium, 
fed  infunias  mendaces  &  bella  forenfia  mercarentur  cx  ore  mco  arma  furori 
fuo.  Et  oppottune  iam  pauciifimi  dics  fupererant  ad  vinJtvuaUs  ferjas,8i 
flatui  tolcrare  illos,  vt  folemniter  abfcedcrem  ,  &  rcdemtus  a  te  i.nn  non 
rcdirem  vcnalis.  -  .  Verum  tamen  quia  propter  nomen  tuum,  quod  functi. 

A  3  quan- 


Ortgtwm  rcCLRmsTrcwM  itn.  xx.  c*p.  T. 


quando  vtilitatcm  earum  &  necellitatem  fumus  contemplati,-) 
relic~ta  diucrfaium  prouinciarum  praefidibus  libertate  dcfinien- 
di3  quo  tcmporc  initium  capere  dcberent.  Ncquc  enim  men- 
fcm  meffis,  vel  mcnfcm  vinderhiae  eodem  vbiquc  dic,  fed  pro- 
vincia;  alia?  maturius,alia*feriiis,pro  diucrfo  cuiufque  clima- 
tis  ftatu  oV  conditione,ordieba'ntur.  Atquc  ita  duorum  i(to- 
mm  menfium  obferuatio/notante  iacobo  cothofredo[/], 
durauitad  artatem  vCqueOttonis  impcratoris,  qui  legibus  Longo- 
bardorum  eam  primus  abrogauit. 

§.  m. 

De  kaleridii  Ianuarits. 
ProXIMAE  fcriae  ciuilcs  erant  kahnd.c  Tanuari.e:  Qua?,  Vt 
gothofredvs  exiftimat,  trcs  dics  comprchenderunt,pridie 
kalcndarum,  ipfas  kalendas  Ianuarias,  &  dicm  tertium  nona- 
rum,  vel,  vt  alii  [w]  dicunt,  pridie  nonarum,  communiter  bo- 
ta  &  vota  vocitatum,  quod  eo  die  vora  pro  falute  principis  fuf- 
cipcient.  Ha:  feria:  a  chriftianis  quidem  impcratoribus  fine 
vllis  ritibus  idololatricis .continiiabantur,  erant  tamen  adhuc 
dies  immodcrata;  libcrtatis  &  inremperantia?.  Quamobrcm 
antiqui  patres&concilia  acriter  plcrumquc  contra  eorum  ob- 
feruationem  inuchuntur.  Ncque  enim  tertvllianvs  [«] 
folum  aducrfus  hafcc  ferias  loquitur,  quar.do  cum  idololatria 
&  fuperiiitiofis  ritibus  tcmporc  cthnicifmi  celebrabantur,  fcd 

ficalti  per  terras,  etiam  laudatores  vtiquc  haberet  votum  <i-  propofitum  no- 
ftrum,  iactantiac  fimile  videbatur,  non  operiri  tatn  proximum  jerianm 
tempui ,  fcd  de  publica  profeffiniie  antc  oculos  omnium  fita  ante  difccde- 
re,  vt  conuerfa  in  faclttm  meum  ora  cunftorum  intuentium,  quairi  vicefi. 
mum  vindcmialmm  dicm  pixueniie  voluerim ,  mulu  dicerent,  quod  quaft 
appetiflTcm  magnas  vidcri. 

(!)  Gothofrcd.  incod.  Theodof.  lib.II.tit.VIII.de  feriisleg.  II.  p.  143  a.  g.Qiiod. 
■fandem  vero  fublatx  fuerunt  hx  ferix  ab  Ottone ,  lib.  II.  tit.XLlX,  tegit 
Longobardsrutn. 

(»/)  Vid.Dempflcr.  paralipomena  ad  Rofini  antiquit.  Roman.  p.54.3.  lin.  ante- 
penult. 

(«)  Tcitull.de  idololatr.  c.  XIV.  Nhnirum  Saturnalia  &  kaiendas  lanuarias  ce- 
lebrarc  hominibus  p'.acebat  ( Paulus)  an  modcftia  &  paticntia,  an  grauita- 
tf,  an  iritegritate?  — -  ludivis  dies  fuos  fellos  cxprobrat  fpiritus  faniftus. 
Sabbkta ,  inquit,  veftra  &  neomenias  &  csrimonias  odit  anima  mea.  No- 
bis,  quibus  fabbati  exrranea  funt  &  ncomenu ,  &  fcria:  a  Deo  aliqtiando 
«Jilccta;,  Satumalia  &  htmiarftx  &  Erum.ts;  &  Matronales  frequentantur  &c. 

in 


DE  DISTlNCTlfWE,  IVTER  fFRlAS  ClVILES  ET  ECCLUSIASITJCAS  FACfENDA.  J 

in  fcquentibus  ctiam  faxulis  patrejs  in  popularibus  fcimoni- 
bus  fivpcnumcro  fcucii  &  copiofi  fint,  vt  carum  obfcruatio- 
ncm  difiuadcant,  tum  ob  reliquias  fuperftitionis  in  multorum 
chriftianorum  mcntibus  refiduas,  tum  quia  occafionem  Iicen- 
tix  iocularis ,  impictatis  &  Lniemperantia:  dabant  populo. 
chrysosto.mvs  [0]  dicit , multos fuperftijiofa?  diei um  obfer- 
vationi  &  auguriis  addiclos  efle,  atque  putarc,  li  nouiluniuin 
mcnfis  iftius  cum  voluntate  &  lititia  degant,  rcliquum  fe  an- 
num  fic  tranfiic-iuros.  Viros  &  fcminas  intcmperantia:  fe  dare 
his  dicbus,  perfuafos  a  diabolo,  bonam  vcl  aducrfam  fortu- 
nam  reliquorum  anni  dicrum  a  tali  ominofo  eius  exordio 
pendere.  Quod  diaboli  inucntum  efife  dicit,  quo  omne  vir- 
tutis  ftudium  tollerc  adlaboret.  Porro  obferuat  [/],  quod  in 
harum  fcriarum  cclcbrationc  lucernas  in  foro  accendere  & 

to)  Chryfoft.  hom.XXHI.  in  eos ,  qui  nouilunia  obferuant.  Tom.  1.  p  29-7.  (  p. 
0S4.  edit,  Francof.  MDCXCVIII.)  e<  h  ro~s  xurrxXtiots  uywves  yiviy.tvot  riifitpov, 
%roi  fie  /xxXiru  oivvwti ,  ney  aawreixs,  >gcy  uaefieius  lfi.%eit\>ia \uivot  noXk~s'  «e- 
cefieias  y-iv ,  ort  rtxgxryfitliv  tifiigxs  01  rxvru  noiivTis ,  xm)  oiwvicfivrxi ,  xtfj  >o- 
fxt&o-t ,  ei  rt/v  vtsfteviuv  rx  fittvos  rkrx  fte^  tj&ovris  ng)  ivCPgoavvys  irttrtXiauiev , 
«a/  rov  xrtuvru  roiirov  e%etv  evixvrov'  utjwrtlxs  ji ,  ort  irto  rov  "w  yvva.~y.ts  iiuf 
llvfyts  (fitxXxs  xg)  vor>\oiu  rtXyf/waxvres  /aeru  rto^vs ,  r~s  uawreius  rov  xxpx- 
tc»  nivxaiv.  —  "A^h.ws  ii  yjy  r~s  ia%xr>is  uvoius  uv  tiri,  urto  r~s  /urus  >'tuipxt 
it  oe^td  yivotro ,  %%/  r~  ftxvros  r~ro  irpoadoxxv  eviuvrx.  Ovx  uvoixs  oe  /ukovov, 
u^a  xjfj  hxfioXtxTis  ivepyeixs  >'i  xpiats  ZiVry  ,  /x>)  r~  oixticf  anxSrj  xccj  rt^o^v/xioe, 
cfct!  rx~s  rwv  rtfUo~v  rstptooots  rx    xxru    toV    fiiov     irttrpirteiv    rov     r]u.'ntoov. 

Oui  m  tabernis  fudi  hodie  fiunt ,  illi  ?ne  maxime  excruciant,  &  mipieta- 
tis  &T  intemperantia  plenijiint ;  impietatis  qttidem ,  qtiod  qui  hac  Jlici- 
uiit ,  dies  objtruant ,  &  augurits  addicuntnr ,  &  put.mt  ,Ji  noudwiium 
meijis  hnius  cum  ve/uptate  &f  Itttitia  degant ,  reliquum  Je  anuui/i  Jie 
tranJaEiuros :  inttmperantia  vero ,  quod  cwn prima  luce  fcmiux  c7'  viri 

pocula  implentes ,  multa  cum  intemperantia  vinum   i/icrum   hauriuv.t 

Neque  extreuue  hoc  ejt  amentiot ,  propter  vnimt  diem,Ji aujbicatus  fuetir. 
pcr  vniuerjum  hec  exjpsclare  anniwt ,  ncque  amentia  (blum ,  fcd  dtabotictt 
cuiujdam  cjfiiicntix  iudicium  e/i  ,  nun  proprio  Jiudw  &  atactitate  fJed qui. 
bujaatn  dierum  circv.itiombus  vitam  ns/ham  commendare, 

(_p)  Ibitl.  p.  >00.  f  p.  26f. ;  to  xgos  yuious  izloTjSui  rotxvrxs  trgy  nXticvx  iv  %vru~s 
iixecixi  ri^ovtiv  xg)  Xvyjis  xrilttv  ini  r>~js  uyo(>~s ,  xjc}  TttpuvwtixTx  nXixav,  sxt- 
iixT/s  dioi::s  .rsiV.   ---    f/.>}  r>;v  ^Vfety  t">]S   oixixs   estpxvwaris.  x.  r.  X.      Dies   ttdes 

111  admti  atiune  habcve  ,  &T1  magnam  cx  iliis  vo/iiptatcm  capcre  <£'  lucei  nas 
in  furo  accendere  &  corouis  admodum  redimere ,  putri/is  cuittfdam  amen- 
tis  e/i.  —  AW/  domus  ttia  Jvres  Jirtis  coronart ,  cettra. 

domo- 


ORIGIMVM  ecclesiasticarvm  ltk.  XV.  CAP.  I. 


domorum  fuarum  forcs  fcrtis  coronarc  confucuerint,  quam 
i\m,  tamquam  pompa  diabolica  &  pucrili  amcntia  miftam, 
tiarnnat.    Similcs  qucrcla  faetx  ab  avgvstino  [<j],chryso- 

LOGO  [»-],  PRVDENTIO  [/],    ASTERIO  AMASENO   [t]    &  A.M- 

b R o s  i  o  [«].  Vt  adco ,  licct  hi  fefti  kalcndarum  dies  per  lcgcs 
impcrialcs  liciti  cflcnt,  gcncralitcr  tamcn  ab  antiquis  fcripto- 
ribus  proptcr  vanitatem,  intemperantiam,  &  eftrenatas  volu- 
ptateSjin  illis  adaaitti  folitas,  damnati  iint.  Spcciatim  con- 
eilium  TrnUamim  [x]  faltationes  aliafque  cxrimonias,  intcr  vi- 
ros  &  fcminas  kalcndis  viitatas,  fub  pccna  excommunicatio- 
nis  prohibct;  qucmadmodum  pluribus  oftcndcndi  occaiio- 
ncm  habuimus,  quando  de  difciplina  ioquuti  fumus  [.*]  ccclc- 
iia.  Et  concilium  tAmffinHrenpt  [y]  cuiufdam  fuperftitionis 
gcntilis,  tunc  tcmporis-adhuc  rciiduie  in  6V//77,rncminir,quod 
ceruulum  vel  vitulum  ofterrc  confucuerint,  quam  rcmobfcr- 
vationcm  diabolicam  appellat. 

(q)  Aug.  ferm.  V.  de  kaleridis  ianuar.  tom.  X.  p.  621.  fcrqq. 

(r  )  Chryfolog.  feim.CLV.  tot.  ( bibl.  patr.  max.  tom.VII.  p.963.  cdit.  Lugdun. 

MiXLXXvn.) 
(x)  Prudent.  lib.  I.  contr.  Svmmach. 

-    -     lano  ctiam  cclebri  dc  vtenfe  litatuv 
Jn(piciis  epuhfque  facris ,  quas  inueterato , 
Hai  i/iifiri,  /iib  honore  agttant ,  &  gaudta  ducunt 
Fejia  kalendarum.     Stc  objeruatio  crcuit , 
Ex  htauis  quondnm  malc  iccpta :  deinde  fecutis 
Tradita  temporibus  ,JerfLue  ncpotibus  autla , 
Traxerunt  lungam   corda  inconfidta  catenam, 
Mosque  tencbroftts  vitiofit  injacitla  fiuxit. 
(t)  Afier.homil.IV.de  fcfto  kalendarum  tot.  ap.Combefif.  attft.  nou.  p.  rjf.fqq. 
(h)  Ambrof. ferm.XVII.  tot. 

{.V  )  Concil.  Trull.  C.  LXII.  Txs  «ru  Xtyoulvxs  xxXxvixt ,  Jfjc/  tx  Xtyoytvx  fiorx, 
yw  Tx  y.y.7.kytvx  fioxyxXtx ,  nuf  ti)v  Iv  tv}  ffatarrf  Tx  Nlxplx  ytfvos  tfyiaoc 
TtX/syJvtjv  ttxvt)yvotv ,  y.xjxtttp  fx  r5>>  Tttiv  ittTtov  troXtTtixs  ntotuto&Hjvxt  fiaXo* 
yi-Tx'  dl^x  yt)v  jyc/  txs  twv  yvvxiuv  dtiyotsixs  opX'l7l's >  KoT&tjv  Xvytfv  x.  fiXx- 
fiip  tyrtoitTv  dwxytvxs  —  x/totttyrtoyt^x.  KalenJas ,  qu,t  dicuntuv ,  ijf  vo- 
ta  &  britmalia  qua  vocantur ;  WffUt  inprimo  Martii  meijisdic  fit,con~ 
vcntum  ex  juicliitm  vmucrjitate  oiunino  totit  volnmus  :  fed  & publtcas  mu- 
lieriim  Ja/tationes,  multam  twxam  exttiumque  adferentes  —  amandamus  & 
expeUimus. 
(*)Lib.  XV).   cap.IV.  §.  XVII.  voI.VII.p.214. 

(y)  Concil.  Antifliod.  c.m.  I.  Non  licet  kalendis  Ianuarii  vecolo  aut  ceruolo 
facere,  vel  Itrenas  diabolicas  obferuare.  Not.  Sirmondus  Sc  Labbeus  loco 
vecolo  legunt  vetu/a  prifco  more  pro  vitula. 


DE  DISTlNCriONE,    INTER  FERTAS  ClVILgj  F.T  ECCLESIASTICAS  FAClENDA.    9 
___  __ 

De  nataltbiit  imperatorum. 
Proxtmae  feria?  ciuilcs  crant  dies  natalitii  imperatorum, 
qui  duplicis  crant  gcncris;  vnus  vocabatur  natalis  genuinus, 
quo  in  luccm  cditi , altcr  natalis  impcrii,quo  imperium  adepti 
erant;  quomodo  in  diucrlis  lcgibus  [z]  codicis  Theodofiani  dif- 
tinguuntur  &  in  aliis  fcriptoribus,quos  copiofc  collegitGO- 
Thofredvs  [a].    Qui  ctiam  obferuatjquod3quum  &«/?«;«««</ 
vetuftis  fcriptoribus  dicatur  ortus  in  Britannia,  id  fccundum 
hanc  diftindionem  intelligcndum  lit  dc  ortu  imperii,  non  de 
ortu  lucis.    Patria  enim  cius  fuit  Naifnr,  oppidum  DacU  mc- 
diterranear,  qucmadmodum  antonivs  pagivs  [^]  cx  mul- 
tis  planis  ivi.n  firmici,  stephani  de  vrbibvs  aliorum- 
que  vetcrum  fcriptorum  tcftimoniis  dcmonftrat.    Natalem  au- 
tem imperii iri: Britanniahibuit.    Quem  baronivs  &  multi 
viri  do&i  alii  falfo  interpretati  natalem  eius  genuinum,in  £>-/'-  - 
tannia  cum  natum  fuiffc,  inde  colkgcrunt.     Scd  harc  obiter 
tantum.    Hi  natalcs  impcratorum  ,iiuc  naturales  fiue  politici, 

(z)  Cod.Theod.lib.il.  tit.  VIII.  dc  fcriis leg. II.  Parem  necefiTe  eft  haberi  re- 
verentiam  noftris  etiam  dicbus ,  qui  vcl  lucis  aufpicia,  vel  ortus  imperii 
protulenint.  It.  lib.VI.  tit.  XXVI.  de  proximis.  Genuinus  natalis  noltri 
dies  &c.     Et  lcg. XVII.  ibid.  Genuino  die  natalis  mcac  clementix  &c. 

(a)  Gothofr.  incodic.  Theod.lib.  Il.tit.  VIII.  Icg.  II.  p.  i»f. 

(£)  Pagi  critic.in  Baron.ann.CCCVI.  n.  VIII.  (iX. )  Confiantini  magni  patriam 
fuiffe  Naiflum  ,  oppidum  Dacia:  mediterranea:,  nunc  Seruiae  dicla;,  certum 
e(Tc  debet-  Hoc  enim  Stephanus  devrbibus,  qui  nnper  cum  notis  inHol- 
landia  lucem  vidit,  Confiantinus  Porphyrogeneta  lib.II.  xtgi  Srlu.x.Tu>,Y\r. 
micus  lib.  I.  mathefcos  fib  initium,  &  Anonymus  Valcfianus  difertis  ver. 
bis  docent:  Hic  igitur  Confiantinut  natus  Helena  matre  vilijfima  (  id  eft 
infimac  conditionis)  in  oppido  Naififo  ,atqut  edu&tis ,  qiwd  oppidum  poftex 
tnagnifice  ornanit ,  litterts  tnimis  tnftruEius ,  obfes  apiid  Diocietianuiii  <y 
Galerium  fub  iifiem  fortiter  in  AJia  tnilitauit ,  inquit  Anonymus  Valefia- 
nus.  Accedit  Cedrenus,  qui  Conftantinum  apud  vrbem  Dacix  natum  fcri- 
bit.  Decepit  Anglos,  aliofque  viros  docliffimos  locus  panegyrici,Maximia- 
no  &  Confiantino  diiii,in  quo  legitur:  Ltberauit  itic ,  (  Conftantius,  Con- 
ftantini  M.  pater)  Britannias  feruitute ,  tu  etiam  nobiles  ejfe  iliic  oriendo 
feafti.  Qua:  &  fimilia  ita  ab  illis  de  Britannia  accepta ,  quafi  natus  illic 
Conftantinus  eflet :  quum  tamcn  oratoris  mens  fit ,  gratulari  fe  ,  ibi  ortum 
faclumque  imperatoremConftantinum ,  ac  vno  vcrbo  de  natali  imperii.non 
de  natali  genuino  loquatur.  Quare,  quod  Conftantinus  Anglus  fiuc  Eriun- 
nus  fuerit,  inter  fabulas  computanduin. 

Bingh.O.EVoMX.  B  in 


10  ORlGINVM     ECCLGSlASTlCiRVM     LIB.    XX.    CAP.    I. 


in  magno  fcmper  pretio  fucrunt  &  veneratione.  Lcx  theo- 
dosii  parcm  cis  rcucrcntiam  cum  rcliquis  feriis  ciuilibus  vni- 
verlis  haberi,  hoc  eit,  dics  vacationis  a  publicis  cauffarum  a- 
ctionibus  eiFc-  pracipit.  Et  hifcc  dicbus  moris  crat  viris  prin- 
cipibus,populum  publicorum  fpc&aculorum  &  ludorum  ob- 
lc&atione  adficerc,  id  quod  partim  ad  honorandum  illos  dies, 
partim  ad  pafccndum  populi  oculos  &  animum  fpedtabat.  Pras- 
tor  Komamts  ex  olficio  hoc  facere  debcbat,  vti  cx  diuerfis  ar- 
cadii  \c\  legibus  in  codicc  Tbeodojiano  apparet.  Et  iudicibus 
femcl  per  iftos  dies  ante  meridiem  ludis  &  fpediaculis  opcram 
dare  permittebatur  [d],  vbi  nummos  alii  quidem  argenteos, 
alii  aureos  pro  fua  quifque  conditionc  diftribucbant  populo. 
Hifce  quoque  dicbus  ftatux  vel  imagines  imperatorum  in  pu- 
blicum  producebantur  [>],  vt  populus  ciuilcm  fuam  illis  reuc- 
rentiam  exhibcret  atque  vcncrationcm;  cultura  &  religiofa 
adorationc,  quae  hominum  dignitatem  exccdit,  fuprcmo  nu- 
mini  refcruata,  vti  lex  clegantcr  loquitur.  Si  quis  autem  ho- 
rum  dierum  forte  incideiet  in  diem  folis,tum  per  legem  the- 

(c)  Cod.  Theod.lib.VI.tit.IV.  de  prjetoribus  leg.XXIX.  Practores,Romanus  & 
I.aiireatus,  natalibus  noftri  numinis  fcenicns  populo  pracbeant  voluptates. 
Vid.  leg.  XXX.  ibid.  Ex  quinque  prartoribus,  qui  aqtixduclui  Theodofiano 
fuerant  deputati  ,  vnum.qui  centum  librarnm  argenti  munificentiam  fuam 
definitj  erogatione  praxludit,  acterni  principis  ac  fratris  mei  Honorii  nata- 
lium   feltiuitatibus  prxcipue  deputari. 

ld)  Cod.  Theod.  lib.  XV.  tit.  V.  de  fpeclaculis  Ieg.  II.  Nullus  omnino  iudicum 
aut  theatrahbus  ludis,  ant  circenfium  certaminibus,  aut  ferarum  cnrfibus 
vacet,  nift  illis  tantum  diebus,  quibus  vel  in  Iucem  editi,  vel  imperii  fu- 
mus  fceptra  fortiti :  hifque  ,  vt  antc  meridiem  tantum  follemnitati  pateant, 
poft  epulas  vero  ad  fpeclaculum  redire  defifhnt  (,  iti  quo  tamcn  omnes  fiue 
iudices,  fiue  prinati ,  nihil  penitus  auri  pramio  dandum  effe  cognofcent : 
ciuod  folis  licet  confnlibus,quibus  erogandi  moderationem  yita:  meritisper- 
mifimus). 

(e)  lbid.  tit.  IV.  de  im.iginibtis  Ieg.  I.  Si  qnando  noftra:  ftatua:  vel  imagines 
erigentur,  feu  diebus  (vtadfolet)  feflis,  (inc  communibus,  adfit  iude.x, 
fine  ador.itiouis  ambitiofo  faftigio,  vt  ornamentum  diei  ,  vcl  loco  &  no- 
ftrx  recorcl.irioni ,  fui  probct  acceftilTe  praTentiam.  Ludis  quoque  fimul.i. 
cra  propofita,  tantum  m  animis  concurrentum  mentifqne  fecretis  nofirura 
rumen  &  laudes  vigere  demonftret;  excedens  cultura  hominum  dignita- 
tem  fuperno  numini  refcruetur. 

OD0- 


DB  DlSTlNCTTONE,  INTCR  FERlAS  ClVlLES  ET  ECCLESIASTICAS  FAClENDA.  II 


odosii  [/]  publica  fpettacula  cefiabant,nec  in  iftius  diei  fol- 
lemnitatemadmittebantur.  theodosivs  iunior  alios  etiam 
maioris  follemnitatis  dies  feftos  excepit,  lege  fa&a  in  hanc 
fententiam  [g]:  Dominico^qui  fcptimanx  totins  primur  dies  cft^  £5" 
ttatali  atque  cpiphaniornm  CHRISTl^pafch.e  etiam  £7  quinquagcfimx  di- 
tbus  omni  tbeatrorum  atquc  circenfium  vduptate  pcr  vniuerfas  vrbcs 
earumdcm  populis  dencgata  ^  tot£  chrifiiatwrum  ac  fidclium  mentes  Dei 
cultibus  occupantur.  Quoniam  autem  hoc  maieftati  imperiali 
dcrogare  videri  poterat,  fi  non  ex  more  exhiberentur  fpecta- 
cula  in  natalibus  impcratorum,  in  iftiufmodi  diem  fcftum  in- 
cidentibus,  pcculiarem  huic  lcgi  cautionemaddit:  Ne  quis  ex- 
ijlimctyin  honorem  numinis  nojlri ,  vduti  nniiore  quadam  itnperialis 
ojficii  ncccfjitate  compelli,  £?  nifi  diuina  religione  contemta  /peclaculis  o- 
pcram  pr.rjlat,  fubeundam  forfitan  fibi  noftrx  fcrenitatis  offcnfam^fi 
tninus  circa  nos  dcnotionis  oficndcrit ,  quam  fdebat /  ncmo  ambigat^quod 
tunc  maxinic  manfuetudini  noftra.  ab  humano  genere  defcrtur ,  quum  vir- 
tutibus  Dei  omnipotcntif  ac  mcritis  vniuerfi  obfequium  orbis  impenditur. 
Atquc  in  hoc  potiffimum  conliftebat  diffcrcntia  inter  diem  fe- 
ltum  ecclefiafticum  &  ciuilcm ,  quod  alter  eftet  dics  mcrar  de- 
lectationis  &  l^ctiti^e,  alter  autem  follemne  tempus  dcuotionis 
ac  religioficadorationis,  cui  prior  ille  locum  dare  debebat, 
fi  in  idcm  tempus  limul  incidcrent. 

§.  V. 

De  natalibus  vrbium,  Romx  ac  Conftantinopolis. 

Vltimvm  genus  ciuilium  feriarum  erant  dies  natales 
duarum  vrbium  maximarum,  Rom&  &  Conftanthwpolis ,  quotan- 
nis  cclcbrari  foliti.  Prior  ille  natalis  apud  vctcrcs  Romanot 
fumma  feftiuitatc  traniigebatur,incidcbatque  in  dicm  XI  ka- 
lcndas  Maias.fab  nomine pa/iliorum ,<3c  quo  lcctor  in  quolibct 
lUmanarum  antiquitatum  fcriptore  plura  [-6]  rcperire  poteft. 
Hoc  loco  illud  tantum  notandum  eft,  quod  fub  chriftianis 

(J)  Cod.Theod.;ib.XV.tit.V.derpe<fhculis  leg.H.  Nullus  folis  die  populo  fpe<fta- 

cu!a  prxbeat,  nec  diuinam  venerationcm  confeifta  folkmnitatc  confi.ndat. 
(g)llnd.  lcg.V. 
^b)  Vid.  Demfter.  paralipom.  ad  Rofin.  antiquit.  Roman.  lib.I.  6.1.  p.  8.  Condi- 

ta  fuit  (Koma)  XI  kal.  Maii,  diuerfitas   tamen  opinionum  notanda  eft. 

namquidam,  inter  quos  Marianus  Scotus ,   IX  kal.  Maias,   alii   X  kalend. 

Maias,  quam  fententiara  probat  1'lutarchus  ,  &  Eutropius  lib.  I.  &  ex  eo 

B  2  quo- 


\ 


12  ORlG.ECCL  LIB.XV.C.  I.  DE  ITSTINCTlONE  ,  INTER  FER.  CIV.  ET  ECCL.FAC. 

quoque  imperatoribus  hic  dics  feftus  fuerit.  Id  quod  non 
tantum  ex  antcmcmorata  theodosii  lcge,  fed  ex  sozome- 
no  [/'1  ctiam  difcimiis,  qui  dicit,quod  apud  Romanot  kalcndis 
&  dicbus  natalitiis  tum  imp.cratorum,  tum  vrbium  rcgiarum 
dona  militibus  diitribui  folita  iint.  Et  cassiodorvs  [k~\  de 
fpedaculis  &  ludis  circcnlibus,  tamquam  vfitata  deleftatio- 
num.populo  hifcc  dicbus  cxhibitarum,  parte  loquitur.  Con- 
jlantinopolit  natalis  &  cncamia  quotannis  cclcbrabantur  ad  di- 
em  V  idus  Maiat,  vti  e  marcellino  comite,  cassiodo- 
RO,  CEDREN O ,  chronico  AkxanJrino  &  ZONARA  obferuat  GO- 
thofredvs.  Et  qucmadmodum  antiqua?  leges&  canonesfT] 
Conjiantinopoli  in  rcbus  omnibus  eadcm  rcgia  ac  honorifica  pri- 
vilegia  conccduntjqux  veteriAow*  data  erant:  Ita  inhocifrse 

Paul.  Diacon.  hiftor.  mifcella:  lib.-J.  fed  ,  tamen  certior  juclorum  confcnfus 
in  XI  ka!.  Miias  fundamenta  vrbis  iafta  reiicit,  id  efl,  in  parilia  fiue  pa- 
iiha  ,  p.illorum   dere  follemnitatem,  cetera. 

( |  )  Sozom.  Iib.  V.  C.  XVII.  btti  xxtcos  irxftv,  jixstXiu  tuftiSui  rpurturuis ,  yiitmti 
oi  T&ro  us  ininuv  iv  tx7s  Yuyxiuv  Itgoytjvixts  ,  vg.)  (ixGthiuv ,  y^tf  jixotXiduv  no- 
Xtuv  h  ytvtiXiois  tjyJoxts,  h'bi  teniput  ad.nenit  ,  vt  nnperator  dona  vidi- 
tibut  elarjrirctnr  ,  qnod  quidem  halendit  apud  Romanoi  if  dtebui  natali- 
tiii  ttim  iwpcratorum ,  tttut  rcyarum  vrbtum  ficrijiiet. 

{k)  Caffiodor.  clironic  in  Philipp.  imperat.  (  Inter  hiitoriac  Roman.  fcriptores 
tom.  I.  p. 617.  Francof.  MDLXXXVIH. )  His  coss.  millefimus  annus  vrbis 
FRomx]  expletus  eft:  ob  quam  follemnitatem  inimmerabiles  Philippuscum 
[Philippo]  filio  fuo  beflias  in  circo  majno  interfecit,  Iudofque  in  cam- 
po  Martio  thcatrales  tribus  diebus  ac  noc~tibus  populo  peruigilante  celebra- 
vit:  quadraginta  etiam  mirtus  natali  Romana:  vrbis  cucurrerunt  &agonmil- 
le  annorum  aclus. 

(/)  Vid.  Concil.Conftantinop.  I.  c  III.  Tov  /uiv  rot  KuvruvTtvisnoXtus  inio-xorror 
i'Xftv  rc*  'Kotcfitix  Ttjs   Ttyitis  ytrx.   tov  rijs  FuytfS  inicxorroy ,    otu   ro   tivut    uv- 

t'v  vixv  Vtay.it».  Conjlantinopolitanui  epijioput  habcat priorit  honorit  par» 
tet  pojl  Romamm  eptjcopnm ,  eo  qnotijit  i/Ja  noua  Roma. 
Concil.  Chalcedon.  C.  XXVIII.  Wxvrw/^i  toTs  tuv  dyiuv  nxriouv'6pois  snoysvotf 
y^otf  rov  xpTius  uvxyvuSivrtt  xxvovu  Tuv  pv.  SsoptXsTuruv  intcnonuv  yvuoicovrts^ 
tu  xvtx  yot}  vy.tti  ogityysv,  ycfj  J/tjtpi^oysSx  moi  ruv  Kgscfisiuv  tijs  uyturu- 
Ttjs  ixxXijsixs  Kuv^xyrivttnoXius ,  vixs  Vuytjs'  xat/  ydg  rS  Spovu  rtjs  irpscfivri- 
gus  Yuyijs ,  iiti  to  fixiriXtvsiv  ti')v  iroXtv  ixtivijv,  01  rrurioti  lixorus  unoitiuxxtrt 
tx  iroscfisTx ,  vty  tu  uvtu  trxonu  xtvky.tvot  01  5to(pi}J<?uTot  ttriaxoirot  r«  tttoc 
vrotofisix  dnivtty.xv  tu  Ttjs  vixs  PaJvj/;  uytuTxru  3"^oVw,  ivXoyus  xoivuvrts ,  r^tjti 
fix&tXfiK  i^atf  cvyxXijrw  riy.t\Jsio'uv  noXiv ,  j^t/  ruv  inuv  urroKxvscxv  nptfffitiuv 
Ty  ntitsjivrs^x  (ixo~t\ii't  Vuytj ,  xof.)  iv  rols  ixx\tj<rix?txoTs ,  us  ixtivtjv,  y.tyxXv- 
»•)«!  noxyy.xstf  hvrioxv  y.tr'  ixtivtj*  vxi^x^O*'^  x.  r.X.    SantinUM  patrum 

vrbes 


C.  IT.  DE  0R1G:NE  ET  OBsERVATlONE  DlEI  DOMINICABINTER  CHRISTrANOS.  IJ 

vrbcs  a:quales  crant,  vt  anniuerfarii  dies  dedicationis  earum 
iildem  ritibus  ac  cxrimoniis  inter  ferias  ciuiles  &  dies  vacati- 
onis  ac  lxtitiae  in  imperio  Romano  cclebrarentur.  Cuius  rci 
ratio,  cur  fcilicct  vtriufquc  vrbis  natales  feriati  &  non  iuridici 
fucrint,  in  totics  nobis  memorata  theodosii  [ni]  legeha?c 
adlignaturj  ideo  iura  hit  deferre  (vel  difFerri;  dektrt-  quia  &  ab  /. 
ffis  quoque  natafint ,  hoc  eft,leges  origincm  fuam  traxerint.Haec 
eft  breuis  recenlio  feriarum  ciuilium,  quod  ad  carutn  obfer- 
v^tionem  fub  imperatoribus  chriftianis  attinet.  Nunc  ad  al- 
terum  genus  feriarum  progredimur,  qua:  facrce  liue  ccclelia- 
(ticx  fuerunt  obfcruationis. 

LIBRI     VICESIMI 

CAPVT    SECVNDVM 

DE  ORIGINE  ETOBSERVATIONEDIEIDO- 

MINICAE    INTER    CHRISTIANOS. 
§.  I. 

Dies  dominica  iri  ecclefia  inde  ab  apoflolorum  temporibm  fub  diei 

folis-diei  dominkts ,  primi  diei  hebdomadk  ,  diei  pankt 

aliisque  nominibui  obferuata. 

INTERferiasfacras  &  ecclefiafticas  maxime  femper  emi- 
nuit  dies  dominica,  qua?  cum  magna  veneratione  in  veteri 

decreta  vbique  fcquentes,&  canonan,qui  nupcr  /eclus  e/f,  centum&  qttin- 
quaginta  Dei  amantifthnorum  epifcoporum  airiwfcntes ,  eadem  quoque  if 
nos  decernimus  acfatuimus  de  priudegiis  fanBiJJim*  ecclcfd  Couftautino. 
folis,nou<t  Romte,  Etenim  antiqtu  Romx  throno ,  quod  vrbs  illa  impera. 
vet ,  iure  patres  priuilegia  tribuerunt.  Et  eadetu  conjtderatione  moti  cert- 
tum  quinquagtnta  Dei  amantijjimi  epijcopi  fanclijjimo  nor.it  Rontit  tbro- 
710  cequalia  primlegia  tributrunt ,  recle  iudicantes ,  vrbcm,qHit  t/  imperio 
&Jenattt  bonorataft ,  &  aqualtbns  eitm  antiqui/Jima  regina  Roma  priui- 
legtts  fruilus ,  etiam  in  rebus  ecc/c/iafticis ,  non  Jectts  ac  iHam ,  extoUi  ac 
magmjicari  ,fccundam  poft  iliam   exfftentem  &c. 

Cod.fheodoflib.  XVI.  dcepifcopistit.IJ.leg.XLV.  Si  quid  dubietatis  emer- 
fcrit,  id  oporteat  non  abfque  (cientia  viri  reuerendifllmi  facrofanctx  legis 
antiftitis  vrbis  Conftantinopolitanr ,  qux  Romsc  veteris  prwrogatiua  lacta- 
tur,  conuentui  ficerdotali  fancloque  iudicio  refcru.ui.  It.  Cod. Theod.  lib. 
XIV.  tit.  XIII.  dc  iure  It.dico  vrbis  Conftantinopo). 
(wj  Cod.Thcod.Iib.  II.tit.VIII.  dc  fcriis  Jcc  II.  vid.  g.II.fub  Jitt.(a)  pag.a. 

B  3  ecck- 


14 OlUGlVVM  ECCtHrASTTCARVM    I!B.   VV.    CAP.  Tr. 


ecclefia,  indc  ab  ipfis  apoftolorum  tcmporibus,  celcbrari  con- 
fucuit.  Ipli  apoftoli  fa.'pc  dicuntur  inter  fe  conucniftehoc  dic 
nd  faciendafncra,  quippc  qui  dies  erat  refurrecTionis  domini- 
CX ,  Acf.  XX,  7.  Prinw  dic  hebdomadis  congrcgiftis  dijcipulis  ad  fran- 
giH.ium  panem,  Paitlus  di/jerebat  cum  eis ,  abiturns  pojiridie ,  prodnxit- 
qiic  fcrmonem  vfque  in  mcdiam  twclcm.  Sic  itcrum  iCorinth.  XFI,z. 
printu  qiwqnc  die  hebdomadis  vnusquisqiic  vejlrum  apud  fe  fcponat  rre-  ' 
condcns  vt  thejaurum,  qxiod  pro  Dei  benignitate  licucrit ,  ne ,  quum  ve- 
ncro ,  tnnc  coUeclx  fiant.  EtS.  loanncs  difertc  cum  vocat  diem  do- 
minicum  Apoc.I^w.  Fui  in /piritu  raptus  dic  dominico  „Non  fane 
„fabbato  iudxorum  ,  quod  procul  dubio  nominafTct,  non  ali- 
„quo  tantum  die  feptimaiicT,  quia  iic  ambiguus  cffet  titulus  ad 
„unplicandum  potius,  quam  explicandum  comparatus,fcd  die 
„illo,  quo  CHRISWS  rcfurrcxerat,  quo  conuenire  folebant  a- 
„poftoli  adfacra  pcragcnda,  &  quo  Panlus  ordinaucrat  colle- 
„Ctas  habendas,  prout  moris  crat  in  primitiua  ecclcfia.  Quum- 
„ergo  dc  ilia  dic  tamquam  nota  &  in  ecclefia  vlitata  loquatur, 
,,dubium  non  eft,quin  ex  recepto  ecclelia1  vfu  hoc  nomine 
„infignita  fit.  Quis  enim  alias  chriftianorum  intcllexiflet, 
„quid  Ioannes  hac  appcllationc  lignificafTet,  fi  quam  aliam  di- 
,,cm  defigharc  voluiftet  ? ,,  quomodo  in  huius  quarftionis  fo- 
lutione  fcite  argumcntatur  franciscvs  tvrretinvs[<*]., 

II es  iic  fundata  in  praxi  apoftolorum,porro  illuftrari  at- 
que  confirrr.ari  potcft  ex  gcncrali  ecclclia?  confuctudine  :in_ 
fequentibus  fieculis.  PLiNivs,pra:fes  gentilis  Cub  Traiano,non 
multo  poft  hannis  apoftoli  &  euangclifla:  mortcm  dc  conuen- 
tibus  chriftianorum  ex  orc  quorumdam  religionis  chriflianse 
defertorum  cognouit, quos  fibi  adfirmafte  dicit,  „quod  eftcnt 
5.foliti  ftato  dic  [b]  ante  lucem  conucnirc  carmenque  Chrifto, 
„quafi  Dco,  dicerc  fccum  inuicem  ,  feque  facramcnto  non  in 
„fcclus  aliquod  obftringcrc,fcd  ne  furtum,  ne  latrocinium,ne 
„adultcrium  committerent ,  ne  fidem  fallerent,  nc  depofitum 
,,-appellati  abnegarcnt:  quibus  peracTis  morcm  libi  difccdendi 
,,fuifi'e,  ruifufque  coeundi  ad  capiendum  cibum,  promifcuum 

(« ,  Turtetin.  «nftitut.  theol.  elenctiea;  pait.il.  loc.XI.  dc  lege  Dei  quKft.  XJV» 

p.  103. 
(J;Hu>.lib.X.  cpiLl.  xcvn. 

„tamen 


Pg    ORtGlNi  ET   OmTIRVATlONE  P'EI  DOMIVICAS  INTCR  CHRtnlANOS.  ?T 

„famen  &  innoxium.,,  Qua?  plana  defcriptio  eft  iacrorum, 
dic  dominicapera&orum,cumprimisvero  agapes  (iue  conuiuii 
illius  publici,  quod  in  ccclclia  primitiua  poft  fumtam  cuchari- 
ftiam  fingulis  diebus  dominicis  fieri  folcbat  ad  mutuam  cari- 
tatcm  fouendam  &  pauperes  refocillandos.  i gnati  vs ,  qui 
circa  eamdem  vixit  atatem ,  manifefto  ad  obfcruationcm  dici 
dominica:  refpicit,  quando  Magneftanos  [c~\  iubct  non  amplius 
fabbatum  iudacorum  colere,  fed  fecundum  dominicam  diem 
viuere,  inquavita  noftra  exorta  iit  per  CHRISTVM^  domi- 
num  noftrum,  &  mortemipfius.  clemens  alexandrinvs 
[^],obferuante  io.  baptista  cotelerio,  hunc  \ocnm  Ignatianum 
praclare  illuftrat  &  explanat,  oftendens,  quid  fit  vtoere  feem- 
dnm  dominicam^  quando  ait  :  Exfequens  pr.tceptum  euangelii  facit 
illum  diem  dominicum ,  quo  malam  abiecerit  animi  /Intentiam  ,zf  acce- 
jerit  eam ,  qua  ejl  ex  cognitione ,  eam,  aux  ejl  in  ipfo  domino  ghrifcans 
refurreciionem. 

Ex  quibus  difcimus,  to,  nvpictnn  commune  nomen  fuifle 
diei  dominica',  &  to,  xvpiuxnv  $»,  efle  vitam  agcre,  diei  do- 
minica»  conuenientem,  in  memoriam  refurredtionis  domini- 
ca?.  Veteres  tamen  nonnumquam,  quando  gentilibus  fcri- 
bunt,  non  dubitant  eum  vocare  diemfolis,\t  nomine  illis  ma- 
xime  cognito  eum  fignificent.  Ita  ivstinvs  MARTYRin  a- 
pologia  fua  pro  chriftianis  ad  gentes  [«■]  ait:  Solit  dic  cemmtmi- 
ter  omnes  conuentum  agimus :  quandoquidem  is  primus  dies  eJl,quoDeus 
tenelris  cfmateria,  qux  prius  creauerat,  verfa,  mundum  ejfecit;  tS  JE- 
SVS  CHRISWS  feruator  nofier  eo  ipfo  die  a  mortuis  refurrexit.  Si- 
milemin  modum  tertvllianvs  [/]  rcfpondens  ethnicis, 

(O  lgnat.  epift.  ad  MagneH  n.  IX.  y.tixiri  gk/Z/S«ti£ovt!s  ,  uS^u  y.urU  xvgtxY.yv 
(uiyv  £wyTis,  h  ,v  »&}  <>»}  i,VMv  dvhiiXev  St  kCtx  ,  ucfj  r«  5u.vx.tx    uCtx. 

{(i)  Clem.  Alex.flrom.VII.  p.877.  cdit.  Oxon.  IvToXtjv  t,)v  xotrii  to  ivuyyiXw 
$iun2u$iy.fvoi,  x-J^iuy.h  ixtmp  rr,v  tiy.ifuv  ttoiit ,  'It  *v  um.S^v  <p*v\ar  >i- 
Vy-»  nxj  yvwzimv  xgoo-Xufyi ,  tj/v  h  uvtm  tx  kvdix  umrxviv  h£xc\v. 

(f  )  Iuflin.apol.il.  p.  Qn.  ffc  U  t3  ifXfr  ,'y.ioxv  Y.oivji  nUvrts  rijv  o-jvi\rjtra  Ttai- 
y.ibu.'  IxillUt  k(uitv  feiy  viyigx ,  h  v  o  Sros  r»  cy.otos  ycu  rtjt  vXw  TfiJ/u?  , 
xocwjv  iirotrptt'  ygy  ItjTxs  ftpifflt ,  o  vy.irtoos  auTtjg ,  t>?  uirvj  <5,«'f«  ix  vixpuv 
Kpffftl. 

(f>  Tertu'1.  apol.  c  XVI.  Acquc  fi  diem  fiilis  Iactitia:  indulgcinus,  alia  Ione;e 
ratione  ciuam  rcligtorue  folis  &c.    Item  lib.  I.  ad  nation.  c.XW.  Alii  fo- 

chri- 


ORIGINVM     FCCIES!ASTlC\RVM    LIl».   XX.     CAP.  TT. 


chriitianos  folcm  adorarc  di*ftitantibus 3  ipfos  quidem  folis  di- 
cm  laetitiaE  indulgere,  ait,  fcd  alia  longe  rationcquam  rcligi- 
onefolis.  Aliis  tcmporibus,  quando  folis  chriftianis  fcribit, 
plcrumquc  appcllationcm  djei  dominici  [g]  adhibet,  maxime 
vcro,  quando  cum  a  fabbato  iudxorum  [/>]  vult  diftingucrc. 
Iderrl  in  legibus  primorum  chriftianorum  impcratorum  poteft 
obfcruari.  Cottjlantimu  [/']  vtitur  nominc  diei  folit^  vbi  omnes 
nctioncs  forcnfcs  hoc  dic  prohibct.  Valcntinianut[k]i<Se.m  no- 
mcn  cadem  occafione  vfurpat.  Idem  quoque  faciunt  Vatcnii- 
nianusmmoriT6eodoJius[l']Cenioryk  Theddofius  iunior,quando  ob- 
fcruationcm  huius  dici  pra?cipiunt.  Indifcriminatim  autem 
id  nominis  adhibcnt,  nonnumquam  vocantes  eum  di.-m  domf- 
nicum^  quod  magis  vfitatum  inter  chriftianos  crat,  vti  fpccia- 
tim  in  lcgc  quadam  VaJentiniani  iunioris  notatur,  cuius  hoc  eft 
initium:  Solis  die,  quem  dominicum  [«;]  ritc  dixcre  matorcs  &C1. 
Quod  ille  dc  maiorum  confuctudine  folis  dicm  appcllandi  di- 
cm  dominicum  monet,  non  tantum  ex  iis,  qua?  cx  ignatio, 

CLEMENTE    ALEXANDRINO,   &  TERT  V  LLI  AN  O  nOtauimUS, 

confirmatur ,  fcd  cx  vfu  ctiam  vocabuli  *.v^a.v.n  in  epiftola 
DIONYSII  epifcopi  Corintbiorum  3.d  Soterem  antiititem  Romanum  f 

lem  chriflianorum  Deumoeflimant,  quod  innotucrit,  ad  oricntispartcm  facere 

nos  precationcm  ,  vcl  die  fi/is  lartitiam  curare. 
( g  )  Tertnll.  dccoron.mil.  c.  III.  Dic  dominico  ieiuniuin  nefas  ducimus,  veldc 

geniculis  adorare. 
(h)  Tertull.de  ieiun.c. XV.  Exceptis  fcilicet  fabbatis&  dominicis. 
(i)  Cod.Theod.  lib.  II.  tir.  VIII.  de  feriis  leg.  I.  Sicut  indigniffimum  videbatur, 

diei/i  Jvtis  venerationis  fiuc  celebrem  altercantibus  iurgiis  &  noxiis  partium 

contentionibus  occuoari ,  ita  gratum  ac  iucundum  cft ,  eo  die,  qusc  funt 

maxime  votiua,compleri. 
(k)  Ibid.  leg.  II.  Kalendarum  Ianuariarum  confuetos  dies  otio  fancimus.  .  Nec 

non  &  dies  fi/is  &c. 
(/)Cod. Theod.lib.  VIII.  tit.  VIII.  de  executoribus  leg.I.   Die  folts    neminem 

chriflianum  ab  cxacloribus  volumus  conueniri ,  cetera.     Leg.  III.  Solis  die, 

quem  dominicum  rite  dixere  maiores,  omnium  omnino  litium,    negotio» 

rum,  conuentionum  quicfcat  intentio  .cetera.     Lib.  XI.  tit.  VII.  de  exaclio- 

nibus  Ieg.  X.  Diejo/is  —  qui  duduin  fauftus  (al.fefhis)  habetur,  cet.    Leg. 

XIII.  Sbfis  die ,  quem  dominicum  rite  dixere  maiorcs,  cet.     Lib.  XV\  tit. 

V.  de  fpeclaculis  leg.  II.  Nullus  fi/is  die  populo  fpeclacula  prarbeat,  cet. 
(m)  Cod.Theod.  lib.  XI.  tit,  V.  de  exactionibus  leg.  XIII. 

EVSE- 


DE  ORIGINE    ET  OBSERYATIONE  PTtl  DOMlNlCAr  INTER   CHRISTlANJ?.   T7 

EVSEBio  [»]  memorata  ,  vbi  ait:  Hodie  facrum  diem  dominicum 
{•xr,v   xvotaxrjv  dyiav  rjfiioav)  tranfgimus.      Ncc  llOH  ex  iis,  qu.T 
Evsebivs  {<?]  deMELiToNE  cpifcopo  SarAicenf  narrat,  quod 
librum  fcripferit  irs(i  KV£taK?icy  de  die  dominico.    Similiter  IRE- 
Naevs  in  epiftola[/>]  ad  PYStorem  cpifcopum  Komanum,  folo 
dic  dominico  [ty  r^  xvpiaxyg  tjtiipa)  refurrcftionis  domini 
myfterium  celebrandura  cflc  dicit.    Et  origenes  [q~\  ad  dif- 
fingucndum  diem  dominicam  a  fabbato,  ait:  Quod  f  cx  diuinis 
fcrirtrtrir  hoc  confiat ,  quod  die  dominica  Dcur  pluit  ntanna  de  ^ale,  £f 
in  fabbato  nott  p/iiit^iutcHigant  iudxi,  iam  tunc  pr.v/atam  ejfe  dominicam 
r.njWdm  iudaico  fabbato,  cctera.    Hoc  non  tantum  antiquitatcm 
nominis  iftias  dcmonftrat,  fcd  oftendit  etiam,  iftius  diei  celc- 
brationem  in  refurrectionis  dominicx  memoriam  vniucifali- 
ter  in  ecclefia  ab  apoftolorum  indc  tcmporc  obtinuifle.    Et 
a  follemni  quodam  a<5tu  frangendi  panem  in  conftanti  cele- 
bratione  cuchariftia:  hoc  die  vfitata,  fupra  [*J  obfcruauimus 
cxchrysostomo,  vocatum  fuiife  dicm  pauif ,  quod  gcneralis 
primitiua?  ecclclia:  mos  cflet,  fingulis  diebus  dominicis  per  in- 
Ccgrum  annum  ad  frangcndum  pancm  &  rccipicndam  facram 
euchariftiam  conuenire.    Nequc  opus  eft  hoc  loco  plura  de 
hac  confuctudine,  vcl  vllis  aliis  publici  cultus  Dei  partibus, 
(cuiufmodi  crat  pfalmodia,  ledtio  fcripturarum ,  verbi  diuini 

(W  )  Eufeb.  lib.  IV.  c. XXIII.  r>/v  cii/uiMv  k»  xvcixxiiv  tiytxv    -fiuigxv   Siriyxyvuv;. 
(0)  Eufcb.  lib.IV.C.  XXVI.  JVitXiruvcs  rd   rttft   rs  !rx%*    iJvo  —  qcfj  o  TCifi    KM- 

piaKtjc  xiyos ,  Melitonir  amdem  dc  pajcha  libri  duo  -  aluts  de  die  domi. 
nico. 
(»)    Ap.  Eufcb.  lib.  V.  c.  XXIV.   O'    EtpivxTas  —  ftxolrxrxt   ptr  rc  }tw  iv  uism 

Tfj  Tff    XVtiaxrjS   rifli^a  H  rTis   rS  xvois  xvxrxirius  irtirtXtTSKi  ftvriigiw. 
iq)  Origeh.  liom.VH.in  Exod.  XV.  tom.I.  p.  %z.  (  p.4.9.  f. edit.  Parif.  MDCIV.) 
Vid.Hippolytus  ep.  can.  p.tfchal.  cit.  a  Gotiiofredo  in  cod.Th.  lib.  VIII.  tit. 
VIII.  leg.  III. 

ETEI    AAESANAPOT     KAIIAP02 

m     A.    APXH 

AI    KTPIAKAI     TOT      IIASXA      KATA 

ET02. 

.  Item  l 

AnOMNHSTHSESGAI     AE     ASl 
OTAN     EMIIESH    KTPIAKH. 
(*)  Lib.XV.cap.  1X.§.  lI.vol.YJ.  p.  174- 

Bingh.O.E.VoUX.  C  prfc- 


lg  ORIGIKYM    ECCLESIAsTlCARVM    IIB.  XX.  CAP.  II. 


prardicatio,  oratio  &  difciplinx  in  pcenitcntcs  adminifiratio, 
eorumquc  abfolutio )  diflerere,  quia  dc  his  in  diuerfis  antcce- 
dentibus  libris  fatis  fufe  cgimus,fcd  nunc  tantum  quafdamfpe- 
cialcs  lcges  &  confuetudincs  cnarrabimus,  qua?  ad  iingularcm 
reuercntiam,  honorem  &  venerationem  praecellentiflimae  hu- 
ius  diei  dignitati  cxhibendam ,  fuerunt  obferuatac 

£  IL 
Omnes  aQiones  forenfes  probibit£  &  ditat£  hoc  die ^exceptU  iis» 
qti£  abJolut£  ejjent  necejfitatis  vel  magnx  caritata  :  cuim- 
modi  erat  manumijfto  feruorum ,  cetere. 
Hisce  adnumcrarc  primo  loco  poffumus  iftas  lcges  im- 
periales,  qme  omnes  litcs  Sca&iones  forenfes  hoc  die  prohi- 
bent,fcilicct  fenatusconfulta,cauflarum  dictiones,  exactiones, 
decreta  iudicum  &  exfecutiones ;  exceptis  folum  iis,  quae  ab- 
foluta?  eflent  neceflitatis  vcl  magnae  caritatis,  vti  feruorum 
manumiflio,  qua:  non  crat  prohibita,  quia  mirificae  caritati% 
&  infignis  mifericordia:  aclus  erat.  Hxc  eadem  rcuerentia  e- 
rat,  quam  vetufta?  legcs  tiomana  feriis  fuis,  iiue  diebus  fcriati- 
cistcmpore  idololatriae  &  fuperftitionis  defcrri  iuflerant»  Vt 
autcm  tunc  temporis  dies  dominicus  in  nullo  numcro  erat  in- 
ter  gentiles,  ita  nulla  dabatur  in  eius  gratiam  immunitas,  fed 
ille  non  minus  eratiuridicus,  quam  rcliqui  omnes,  vfque  dum 
cojmstantinvs  primam  legcm  ad  eximendum  eum  fcifcerer. 
Iam  vero  chrifiiana:  quoque  Ieges,de  diei  dominici  obferuati- 
one  pra?cipicntes,eumque  diebus  iuridicis  cximcntes,quafdam 
adhuc  exceptioncsadmittebant,ficuti  lcges  ethnica:  ratione 
feriarum  fuarum  ante  illas  feccrant.  Exccptiones,  per  lcges 
ethnicas  fadas,iigillatim  rccenfet  v  lpian vs[r]ex  edicfis 'fra- 
iaui  &  Marci  Antonini.  Diuus  Marcut ,  inquit,  effecit  dc  aliit  Jpe- 
ciebut  pratorem  adiri,  etiam  diebut  Jeriaticis :  Vt  puta^  vt  tutoret  aut 
curatoret  dcntur,  vt  officiit  admoucantur  cejjantet^  excufationet  adlegcn- 
tur,  alitnenta  conftituantur ,  atatet  probentur ,  ventrit  nomine  in  pofcjjio- 
nvm  mittatur^  velrei  fruandx  caufa,  vcl  lcgaf.rum  fidei ',  vel  commit- 
forum  vel  datnni  injclii  :  ltem  de  teftamentit  exhibendit ,  vt  curator  de~ 
tur  bonorttm  eiut ,  qiti.  an  baret  exftiturut  fit ,  incertwn  ejl :  aut  de  alen- 

t»-;  Digeft.  lib.JI.  tit.XII.  de  fcriis  leg.H.III.JX 

di/ 


DE   PRIGINC.  ET  OBsERVATIONE  DIEI  DOMINICAE  INTER   CHRISTIANO*.   11) 

dis  libcris ,  parcntibus ,  patronis ,  aut  de  adeunda  fufpeSta  hereditate : 
aut  vt  afpcftu  atrox  iniuria  aflimetur ;  vel  fidei  commifiaria  Jibcrtas 
praflanda.  Sc/et  etiam  mejfis  vindcmiarumque  tempore  ius  dici  de  re- 
btts^  qua  tempore  vel morte  pcriturx  funt :  murte^  vcluti  furti ,  damni, 
iniuria  ,  iniuriarum  atrocium  ,  qui  de  incendio,  ruinay  naufragio^  rate, 
tiaue  expugnata  rapuijfe  dicantur,&fi  qua  fimilcs  funt ;  item  fi  res  tem- 
'porc pcritura  funt ,  aut  aflionis  dies  exiturus  ejl,  Et  interie&is  qui- 
busdam:  Diuut  Traianus  Minucio  Natali  refcripfit,  ferias  a-forenfibus 
tantum  ncgotiis  dare  vacationem :  ex  autctny  qua  ad  difciplinam  tnilita- 
rem  pertincnt,  etiamferiatis  diebus  peragenda.  Iam  Vti  vetllfta?  Ie- 
gcs  Romana  dies  feriaticos  gentilium  ab  omnibus  iuridicisneg- 
otiis  immunes  efle  pronuntiabant ;  omnefque  adliones  & 
caufTas  forenfes,exccptis  modo  memoratis,differri  iubebant: 
Ita  constantinvs  cumdcm  honorem  ac  reuerentiam  de- 
cerncbat  dici  dominico,  iubcns  eum  efTe  dicm  perfecTa?  vaca- 
tionis  ab  omnibus  litibus,  caulTarum  di&ionibus  &  negotiis 
forcnfibus ,  nifi  magna  quacdam  necdlitas  vel  caritas  congrcf- 
fum  iuridicum  &  publicam  transadioncm  poftularet.  Hoc 
enim  fcmper  cum  fcopo  quicfcendi  in  fabbato  &  die  domini- 
co  confiftere  poiTe  crcdcbatur,  quemadmodum  ipfe  (eruator 
nofter  lcgcm  fabbati  in  variis  beneficcntia?  calibus  doftrina 
paritcr  &exemp!o  fuo  interpretatus  eft.  Hinc  coNSTANTr- 
Nvs  [r]  omnibus  fuis  iudicibus  fimpliciter  &  abfolute  interdi- 
cebat  hoc  die  vllas  caufTas  fiue  criminales  fiue  ciuiles  audire 
iis  tantum  exccptis,  qua:  faluis  carisatis  chriftiana?  regulis  dif- 
fcrri  haud  potcrant,  quales  a&iones  &  negotia  in  lcge  vetiua 
vocartui;  cuiusmodi aliqua  erat  emancipatio,  vel  manumis- 
lio  feruoium,  quam  hoc  die  lcgitimo  modo  facicndi  omnibus 
dabat  poteftatem ,  &  fuper  his  rebus  aclus  non  prohiberi  vo- 

(r,  Cod.Theod.lib.  II.  tit.VIII.  de  feriis  Ieg.I.  Sicut  indignilTimum  videba- 
tur,  diem  folis ,  veneratione  fiii  cclebrem ,  altercantibus  iurgiis  &  noxiis 
partium  Contentionihus  occupari ,  ila  gratum  ac  iucundum  eff,  eo  die,  quac 
ftint  maxime  votiua,  complcri ;  Atque  ideo  emancipandi  &  manumittendi 
die  fjflo  cunfli  licentiam  habeant,  &  fuper  his  rebus  aclus  non  prohibean- 
tur. 

Vid.  cod.  Iuftin.  lib.  III.  tit.XII.  leg.II.  Vt  in  die  dominico  emancipare  ac 
manumitteic  liceat,  reliqua:  cauffac  vel  litcs  quicfcant,  cetera. 

C  2  lebat. 


20  ORIGiNVM    rCCLF.SlA5TjC\RVM    LIB.    XX.    CAP.  II. 


Iebat.  honokivs  limiliter  inquifitioncm  contra  nauiculari- 
os  [f],  publicum  frumentum  cx  Africa  Romam  transuchcntcs, 
coeptam  excipicbat.  Si  quanaudis  fufpicio  aduerius  cos  cf- 
fct,qua?ftionibus  examinandi  !inc  vlla  mora  eraut  quibuscum- 
quc  dicbus  fxriatis  &  dcuotionum.  Quia  publici  frumenti 
conferuatio  multum  intcrcrat  ad  publicam  falutem  vrbis  Ro- 
ma :  adcoque  in  iftiufmodi  fraudcs  omnibus  dicbus,nullo  ex-- 
cepto,  inquiri  cxpcdicbat.  Eamdem  ob  rationcm  honoki- 
vs  &  THEODosivsiunior  aliam  lcgcm  [«]  promulgabant  in 
hanc  fcntentiam:  frojfinciarum  iudices  moneantur ,  z?  in  lfaurorum 
Jatronum  au.tjlionibus  nuUum  quaJragcJinuv  ncc  vcncrabiJem  pafckarum 
dian  exiftiment  cxcipicnJum  :  nc  difjeratur  fceJeratorum  proditio  con- 
fliorum,quxper  Jatronnm  tormcnta  qiurcnJ.a  cji ;  quum  facillimc  in  boc 
fummi  criminis  fpcraiur  vcnia^per  quod  muJtorum  faJus  cS  incoJumitas 
j '!■(,::  r. ititr.  Vt  adeo, fi  mifcricordia  8c  caritas  vcl  publica:  vti- 
litatis  &  falutis  ratio  id  polcerct,  omnes  dies  eflcnt  iuridici,& 
actioncs  fprenfes  locum  haberent  die  dominico  non  mmus, 
quam  quouis  alio.  Vcrum  li  ab  hifce  fpccialibus  calibus  dif> 
cefleris,  actioncs  cauflarum  forenfium  hoc  die  vniuerfaliter 
intcrdicra;  crant.  v  allntinianvs  fcnior  [.Yjomnem  debiti 
tam  publici  quam  priuati  exactionem  hoc  die  ficri  vctabat. 
l)ie  Jojis,  inquiens, qui  duJum  faujlus  habetur,  ueminem  ckrijlianum 
ab  exadoribtts  vuiumus  conucniri  ■>  contra  eos3  qui  idfaccre  auji  Jint^boc 
noftri  Jlatuti  interdicio pericuJum  fancientcs.  VALENTINI ANVS  iu- 
nior  [jyjpailllo  CXprcilillS  loquitur:  SoJis  die,  quem  dominicum 
rite  dixere  maiores ,  omnium  omnino  litiumy  ncgotiirum,  couucntiouum 
tjuiefcat  intentio.  Debitum  pubJicum  priuatumuc  nullus  effiagitct:  Xc  a- 
pud  ipjoi  qaidcm  arbitros ,  veJ  in  iudiciis  flagitatos^  vcl  Jpontc  deJeclos  , 
vlla  jit  agitatio  iurgiorum.  Et  non  modo  nctabiiis^vcrttn:  ctiam JacriJe- 
snts  iudtcetur.  qui  ajanctd  rcJigionis  injlituto  ritttue  deflexcrit.     Idem 

(O  Cod.Tliepd.  lib.  Xlll.nt.  V.  dc  iunicalarii? ,  ke.  XXXv'IIJ.  Huiufinodi  in- 
cjuiiitio  etiam  dicbns  ferutis  &  deuorionum  abloue  vlla  obferuatione  pcr- 

■.nda  rii. 
(W)  (..■).!.  l.i.  iib.lX.  tit  XXXV.de  cuiaflionibuf.  leg.  VII. 
(  .v)  Cod.Theod.Iib.  VIII.  tit.  VlII.  de  exfecutoribus  leg.L  Et  riaec  Jex  repeti- 

tui  coJ.  1  mod.  'i  >.  Xl.f.c.  VI!.  dcexiitiouibus  lcg.X. 
{y)  CoJ.  TIk ■■■■.!.  iii  .  i 'Ill.iit.  VIII.  e-.fccntor  lcg.  III.  Hjcc  Jex  repctiturcod.TIi. 

Lib.XI.tit.  VII.  dc  exactiorvboi leg. XIIL 

VA- 


DE  ORlGiNE   ET  OBSERVATlONE  DIEI  DOMINICAE    INTER   CHRISTIANOS.  21 


v  a  l  e  n  t  i  n  i  a  n  v  s  vna  cuiTi  t h e o d o  s i  o  magno  aliam  habet 
lcgcm  0] ,  qua  omnes  dies  folis  per  vniucrfum  annum  dies  va- 
cationis  ab  negotiis  forenfibus  quibuscumque,  ad  alioiutn 
dicrum  feriatorum  fimilitudinem ,  cfTe  iubct. 

§•  III. 
Qmnia  negotia  [<ecularia  vetita ,  exceptis  iis ,  ad  qit£  curanda 
neceffhm  vel  caritas  homines   compelleret ,  cuiufmodi  erat 
colleciio  fru&uum  tempore  vieffis ,  per  eafdem  leges. 
Neovevci-o  negotiafolum  forenfia,fed  omnes  etiam  fa> 
culares  &  feruiles  opcrae  atque  labores  hoc  die  interdicti  c- 
rant,  iis  folis  exccptis,  quibus  homines  vacare  vel  neceifitate 
vel  magna  quadam  caritate  compellcrentur;  cuiufmodi  erat 
frugum  colleclio  meifis  tcmpore,  qua?  initio  permiffa  erat  hoc 
die,vt  ne  opportunitate  fua  exciderent  agricokv;  item  vifi- 
tatio  detentorum  in  carceribus  reorum  ,  ab  epifcopis  &  iudi- 
cibus  inftitui  folita,  quse  tantum  abeft  vt  facrum  otium  hoc 
die  violaret,  vt  neceffarium  potius  mifericordia?  &  caritatis 
cffct  officium,  quod  leges  eis  iniungebant.    evsebivs  in  vi- 
ta  Conjlamim  imperatoris  [a]  duarum  legum  facit  mentionem, 
quas  militibus  fuis  tulerit,  vt  ab  omni  militari  exercitio  hoc 
die  ceffarent.    Et  quum  eorum  alii  fidem  chriftianam  ample- 
xi  cffcnt ,  alii  gentilibus  erroribus  adhuc  inharerent ,  prima 
lege  eam  cxercitusfui  partem,  qui  chriftiani  effent,  cum  o- 
mni  diligcntia  ad  ecclefiam  Dei  fe  conferre  iulfiffe  eum  dicit. 
Et  vt  maiorem  haberent  libertatem  atque  otium  orationibus 
heic  vacandi,    a  reliquis  occupationibus  hoc  die  eos  feciffe 
immuncs.    Rciiquis,  qui  diuina:  fidei  doctrinam  nondum  fuf- 
ccpiffent,  altera  lege  praccpiffe ,  vt  dominicis  dicbus  in  aper- 

'"(z)  Cod.Thecd.lib.il.  tit.VIH.  dc  feriis  leg. II.  Ncc  non  &  dies  folis,  qui  re- 
pctito  in  fe  calculo  reuolimntur,  in  eadem  obferuatione  ruimeramiis. 
Vidi  in  rem  eamdem  legem  Leo.ais  &  Anthemii  in  cod.  lullin.  lib.  III,  c.XIJ. 
de  fcriis  lcg.  XI.  Dominicum  itaque  diem  ita  femper  honorabikm  deccrni- 
mus  &  veneranduui ,  vt  a  cunclis  exfequntionibus  excufctur:  nulla  quem- 
quam  vrgcat  admonitio:  nulla  fidciufllonis  flagitctur  cxaclio:  taceat  appa- 
ritio  :  aduocatio  delitcfcat:  fit  ille  Jics  a  coguitionibus  alier.us:  pra-conis 
horrida  vox  filcfcat :  refpircnt  a  controuerfiis  litigantcs  &  habeaiu  fccdcris 
intcruallum,  cetcra. 
C«)  Eufeb.vit.  ConlUiuin.  lib.IV.cap.  XVIII.  XIX.  XX.tot. 

C  3  tum 


M  ORIGINVM    ECCLBSlASTlCAKVM     LIB.  XX.  CAP.  TT, 

tum  campum  procedcrcnt.&armis  fuis  fepofitis  prccationcm, 
quamabipfodictatamanteadidicifient,fimul  omnes  figno  dato 
adDeumfunderent.Ncquccnimhaftis  &armaturaneccorpori9 
viribusconfidcreeosoportcrcfcd  fumn"iumomniumDcum,au- 
&orcmbonorum  omnium&ipfius  adeovi&oriaragnofcendum, 
eiquc  follemncs  preces  pcrfolucndas  efic,  manibus  quidem  in  cx- 
lyrh  fublatis,mentisautem oculisaltius  ad  ipfum  vfque  cxli  re- 
gem  crcdtis.  sozomenvs  [£J  eiufdcm  rei  meminit,quando  Conjianti- 
ivnn  die  dominico  (quem//^r.«'quidem  primum  fabbatiappel- 
lent.,gcntiles  vero  foli  confccrarint )  &  eo,  qui  fabbatum  antcce- 
dat/cundtos  a  iudiciis  aliifque  negotiis  fcnari,  precibufque  ac 
fupplicationibus  Dcum  colcre  pracepifie  narrat.  Ac  domi- 
nicum  quidcm  dicm  idco  lic  honorafie  dicit,  quod  CHKJSIVS 
eo  dic  a  mortuis  refurrexifict :  diem  vero  fabbatum  antece- 
dcntcm  eo ,  quod  CURJSJVS  cruci  aftixus  tum  fuiifct.  hen- 
ricvs  quidem  valesivs  [<•]  sozomenvm  errare  exiftimat, 
quando  Cmftantinum  pravcepifie  dicitj  Vt  dic  Vcneris  cuil&i  a  iu- 
diciis  abftineant,  &  potius  ad  confuetudinem  fiii  tcmporis  lo- 
qui  vbi  id  obferuari  viderit :  Dc  dic  autem  domimco  nulla 
eft  controuerfia.  Nam  non  evsebivs  tantum,  fcd  ipfa  lex, 
adhuc  in  codice  Tbeodojiam  obuia,iftum  dicm  ab  omnibus  a- 
ctionibus  iuridicis  immunem  pronuntiat.  Exfiat  &  alia  lex 
constantinj  in  codicc  lnjlinianeo^qvLs.  non  tantum  aitioncs 
forcnfcs  fed  rcliqua  ctiam  negotia  fircularia  [d\  omnia  &  cun. 

(Z>)  SoZOmen.lib.  I.  C.  VIII.  r>)v  di  xvpit,x>;v  xx\xy.iv>iv  r,y.ioxv,  jjv  tfipxTot  tcouTtjr 
rllii  I,o7oy.x}os  ovoyxr^xtrtv,  "&.>tvis  ii  r,\'i#  dvxTtSixtrt,  y«/  t>)v  troo  r?;  Ijottiytts 
hoy.o^hti'i  tj\x;<r>);t0JV  ;tx/  tZv  xn\u>v  it pcty uxtuiv  a^o\>)v  ctystv  xxvtxs,  igy  iv 
iv/jJs  yot/  XirxVs  rd  Sitov  Ssoxiriiuv'  irlyx  tli  t>p  xvetxxiv,  tis  iv  rxvTti  rS 
votTi  Avtxsavrn  ix  xtxtim'   r>)v  «  irig xv  ,   us  iv  xvti)  rxv/>u$ivTos. 

(c)  Valef.  inEufcb.  de  vit.  (  onll.-uit.  lib.  IV.  c.  XVIII.  In  Sozomeni  vcrbis  non- 
nihil  d'tfticult'ti<;  occurrit.,  quod  quidem  fpeftat  ad  diem  Veneris.  Vix  e- 
nim  mihi  perfuadcre  pofTum  ,  Conftantinum  prxcepiffe,  vt  co  die  a  indi. 
ciis  abftinerent.  Cefte  F.nfebius  id  non  dtcit  de  Veneris  die ,  fed  tantum 
de  die  dominico.  Exflat  Conflantini  lex  in  codice  Theodoftano,  titulo  de 
ferii>,  in  qua  dies  tantum  dominicus  excipitur.  Itaque  id  de  fiio  admen. 
fus  elt  "Zomenus.  Qjj,  quum  fua  a:tate  id  obfernari  vidcrctConftantino. 
poli,  Conftautirium  cius  rei  auflorem  fuiffe,  credidit. 

(rf)  Cod.lultin.  lib.lll.  tit.XII.de  teriis  leg.  III.  Omnes  iudices,  vrbanarqne 
plebes  &  cunctarum  artiura  officia  venerabili  die  folis  quiefoant.     Ruri  ta- 

ctarura 


DE  ORIGNE  ET  OBSERVATlONE  DIEI  DOMINlCAE   INTER   CHRISTHNOS.  2£ 

ctarum  artium  officia  hoc  die  prohibct;  folis  ruricolis  agro- 
rum  cultunr  vacandi  permittens  libertatem,  quia  frequcnter 
eueniat,  vt  non  aptius  alio  die  frumcnta  fulcis  aut  vinece  fcro- 
bibus  mandentur  ,•  nec  aequum  fit,  vt  commodum  tempus, 
quod  diuina  prouidentia  eis  conccdat,  perire  linant.  Per  le- 
gem  quamdam  honorii  [<•]  iudicibus  non  pcrmittitur  folum, 
{ed  etiam  iniungitur,  vt  fmgulis  dicbus  dominicis  reos  vide- 
ant  eofque  e  cuitodia  edudtos  interrogent ,  num  cuftodes  car- 
cerum  aliquod  humanitatis  officium,per  leges  eis  indultum, 
denegent.  Neceflarius  quoque  vidtus  non  habcntibus  iube- 
tur  miniftrari,  libellis  duabus  aut  tribus  quotidie  ad  procuran- 
dam  pauperibus  alimoniam  dccrctis.  IiiDentnr  itidem  incar- 
cerati  ad  balneum  fub  fida  cuftodia  hoc  ipfo  die  deduci ,  ad 
eluendasfordes,  in  carcere  contractas.  Quod  ii  qui  iudices 
vel  eorum  officiales  hafce  rcgulas  contemferint,ccrta  pecuuiaj 
fumma  multandi  dicuntur.  Denique  epifcopus  loci  iudices 
idemtidem  monereiubetur,  vt  hac  in  parte  officio  fuo  deefle. 
ne  velint.  Similem  regulam  in  Callia  a  concilio  quinto  Aureli- 
anenfi  [/]  fub  rege  Childebeno  anno  DXLIX  fa&am  Iegimus,vbi 
hunc  in  modum  decernitur:  Qui  pro  auibuscumaue  culpis  in  car- 
ccribus  deputantur ,  ab  archidiacono  feu  a  pr<tpofito  ecclefu  diebus  domi- 
nicis  reauirantur ,  vt  necejjitas  vinElorum  fecundum  prxceptum  diiiinum 

men  politi  agrorum  cultura:  libcre  Iicenterque  inferuiant  :  Quoniam  fre- 
quenter  euenit,  vt  non  aptius  alio  die  frumenta  fulcis  aut  vinea:  fcrobibus 
mandentur:  Ne  occafione  momenti  pereat  commoditas  cxlefti  prouifionc 
conceffa. 

(.*)  Cod. Theod. lib.  IX.  tit.III.  de  cuftodia  reorum,  leg.VII.  Iudices  omnibus 
dominicis  dicbus  productos  rcos  e  cuflodia  carccrali  videant,  interrogent,, 
ne  his  humanitas  claufis  per  corruptos  carcerum  cuftodes  denee,etur;  viifhi. 
alem  fubfhntiam  non  habentibus  faciant  miniflrari,  libcllis  duolnis  (le- 
gend.  duabus)  aut  tribus  diurnis,  vel  quod  (  id  cft  quodcumque)  srfrima- 
verint,  commentarienfi  decretis,  quorum  ( le^.  quarum  )  fumtibus  prorici- 
unt  alimonia:  pauperum,  quos  ad  Iauacrum  fub  fida  cufiodia  dari  oportet: 
Multa  iudicibus  viginti  librarum  auri  &  officiis  eorum  einfdem  ponderis 
conftituta;  ordinibus  quoquc  tritim  librarum  auri  Itiulta  piopofita,  fi  falu- 
bcrrimc  Iljtutacontemferint.  Nec  decrit  antiftituin  chrifliana:  religionis  cu- 
ra  laudabilis,  qua:  ad  obferuationcm  conflitnti  iudicis  banc  Lriecrai  lroni- 
tionem. 

(/)  ConciLAurelian»V.  c.XX. 

mijpKa^ 


24  Originvm  ecclesiasticarvm  lib.  vk.  cap.  IT. 

mifcricorditer  fubleuetur :  Atquc  a pontifice ,  infiituta  fidcli  CT  d.Jigcnti 
perfona,  c\ui  ncceffaria  proitidcat ,  compctcnt  viclus  de  dono  ecc/cfi.-e  tri- 
buatur.  Hic  magna:  mifericordia?  actus  erat,  adcoque  redie 
excipicbatur  a  communibus  operibus  &  nejgotiiSj quas  die  do- 
minico  vuita  erant.  Tamctli  in  codicc  Iufimianco  [g]  hoc  neg- 
ptium  cx  die  dominico  ad  dicm  Mercurii  &  dicm  Vcneris  trans-, 
fertur,  qui  itidcm  dics  conucntus  eccleiiaftici  erant,  non  au- 
tcm  tam  exadc  obfcruabantur,quam  quidcm  dics  dominicus. 
Et  pcr  alias  leges  [h]  licentia  illa ,  quam  ruricolis  induliit  C6n- 
Jlaniinur,  vt  dic  dominico  agrorum  culturae  opcram  darc  pof- 
fent,  non  mediocriter  imminuta  eft.  Priuati  fcriptores  &ca- 
Bones  ccclefu:  itidcm  iftam  licentiam  impugnant.  irenaevs 
exponcns  lcgem  fabbati,  opinioncm  fuam  decam  hunc  mo- 
dlim  dcclarat[*]:  Efcitricntes  accipcre  fabbatis  efcas  ex  bis ,  qux 
adiacebant ,  non  vctabat  lex:  inetere  autcni  £5 '  colligvvc  in  horrcuni  veta- 
bat.  Similcm  in  modum  tertvllianvs  ad  Marridnem  [Aj-: 
Contrarictates  praceptorum  ci  exprobvas,  vt  mabdi  o in,uii':U;  pvuhi-, 
hcntis  Jabbatis  operari  cfiubcntis  arcam  circumfcrri  per  dics  ucio ,  id 
efi  :  etiam  fabbato  in  expuguatioiie  ciuitatis  Hiericbo.  Isec  fabbati  c- 
nhn  injpicis  lcgem,  opcra  humana  non  diitina  probibcntem.  Siquidcnt 
fex,  inquit,  diebus  opcrare ',  & facies  omnia  opera  ttta.  Septima  au- 
tem  die  fabbata  domino  Deo  tuo ;  non  facies  in  eo  o,;ine  optts ;  quo.L?  vti- 
qiw  iiihin.  Cirlfoquens  enim  cfi ,  vt  ca  (pcra  fabbato  aujerret  ^  qux  Jex 
diebus fupra  indixcvat ^tua  fcilicet,  id  efi:  humana  cJ  quotidiana.  Ar- 
cam  autcm  circumferre  neque  quotidianum  opus  videri  potefi ,  neque  bu- 
manum ,  fed  ifrarum  &  facrofanilum ,  &~ex  ipfo  tunc  Dei  pr<tcepto  v- 
tique  diuinum.  avgvstinvs,  vclquifquis  audorfermonum  de 
tempore  C'ft,ait  [/]:  Ideofancli  doclorcs  ecclcfi.M  dccrcucriint,o>nnem 
ghriam  ittdaici  fabbatifmi  in  dicm  dominicam  transfcrre,  vt  quod  ipji 
infigura3  nos  cclebraremus  in  veritate.  -  Obferuemus  ergo  diem  domini~ 

{g)  Cod.IuQin.lib.IX.tit.lV.de  cuflodia  reorum  ,)eg.  VI.  Oportet  autem  epi. 

fcopum  per  quaitam  fcriain  aut  parafceuen  inquirere  eos,  qui  funt  in  cuflo- 

dia,  cetera. 
(/>)  I.eo  nouell.  LIV.  Neque  agricola:,  neque  quiquam  alii  in  iilo  die  illici- 

tnm  opus  adgrediantur. 
(i)  lren.lib.IV.  c.  XX. 
[k  )  Tertull.  contr.  Marcionem  lib.  II.  c.XXI. 

( />  AuguiUn.  homii.  CCLIde  tcroper e,  tom.  X.  p.  307,  ( p. n; z, ed.Baf.MDLXiX.) 

cam 


DE  ORIGINE  CT  OBSERVATIONE  DIEI  DOMINXAE    INTER   CHRISTIANOS»  2£ 

cam  & ' fanttificemus  illam,ftcut  antiquis  prxceptum  eft  de  fabbato ,  do- 
cente  lcgislatore :  A  ■ve/pcrc  vjqi/e  ad  vejperam  celcbrabitis  fabbata  veflra. 
Videamv.s ^ne  otium nojtrum  vau/tm fit ,  fcd  a  vrjpera  diei jabbati ^vfque 
al  vefperam  dici  dvminici Jequejtrati  a  rurali  opere  Sf  ab  omni  negotio , 
fli  diuino  cultui  vacemus.  Simt,  qili  hanc  homiliam  Cffario  Are- 
latenft  epifcbpo  Gallicano  adlignant,  idquc  non  finc  ratione  vi- 
dcntur  facere.  Nam  concilia  Galicana  circa  hoc  tempus  opcra 
ruralia  feuere  prohibent.  Concilium  Aurclianenfe  tcrtium  ca- 
noncm  habet  in  hanc  fententiam  [«] :  Qtiia  perfuafum  cft  popuIiry 
dic  dominico  cum  cabatlis  SS  bobus  iS vchiculis  itincrare  non  debcre,ne- 
quevllam  rem  a.l  viilum  praparare  ,  t><7  al  nitorcm  domus  vcl  hominis 
periinentem  nullatenus  exeroerei  Quitrcs  quia  ad  iudaam  magis  quam 
a  i  obfruamiam  chriftianam  pcrtincrc  probatur  ;  id  ftatuimus }  die  do- 
minico  ,  quod  antc  ficri  licuit,  liccre.  De  opcre  tandcm  rurali ,  id  eft , 
agricultura ,  vel  vinca,  vel  feilione,  vd  meffionc,  vel  excufjionc,  vel 
txfeSta  fepe  cenfuimus  abftinendum ,  quofacilius  ad  ecclefiam  venientes , 
orationis gratia  vacent.  Ita  limiliter  concilium  Antifftodorenfe  [>]: 
Nun  licct  die  dominico boiies  iungcre,vel  alia  opera  exerccre.  Et  COll- 
cilium  fccundum  Matifcomnfe  [0]  :  NuUus  veftrum  litium  fnmitibus 
vacet :  Nullus  caujfarum  aBiones  excrccat :  Netno  fibi  talem  neceffitatem 
exhibeat ,  qiu-e  iugum  ceruicibus  iuuencorum  imponere  cogat.  Eftote  0- 
mnes  in  hymnis  &  laudibus  Dei  animo  corporeque  intenti.  —  Si  quif 
vejirum  hanc  falubrem  exbortationem  parui pendcrit  y  aut  contcmtui  tra- 
didcrit }  fciat ,  fe  pro  qualitatis  nierito  principalitcr  a  Deo  puniri ,  £J 
deinccps  facerdotali  quoque  ir.t  implacabiliter  fubiaccrc.  Si  caujfidicus 
fucrit ,  irrcparabilitcr  caujjam  amittet :  Si  rujlicus  aut  fruits^  grauio- 
ribus-  fuftium  iiiibus  verberabitur :  Si  clericus  aitt  monachus ,  menjibus 
fex  a  confortio  Jufpeniatur  fratrum.  Slint  [p ]  multa  alia  Galiicana 
&  Hijpanica  concilia,  tempore  Caroli  magni  habita,  qua?  cano- 
nes  habcnt  rcm  camdem  prohibentcs.  Quod  oftendit,  liccn- 
tiam agricolationi  ftudcndi  die  dominico,a  Cew//awf/»»indultam, 

(«j  Concil.Aurel  III. c.  XXVII. 

(11  >  Concil.  Antiifiodor.  c.  XVI. 

(0)  Concil.Matifcon.lI.c.  I. 

(»;  Vid.  praxcptionem  Guntramni  regis  ad  epifc.  6V  iudices  regni  fui  ad  cal- 
cem  concilii  Matifcon.  II.  (  tom.  V.  concil.  p.  991.  feq.  in  ptimis  p.  992.  b.) 
Idcirco  hnius  Hecreti    ac   dcfinitionis  generalis  vigore  deccrnimus,  vr  in  o- 

Bingh.O.E.Vol.IX.  D  num- 


26  ORIGlNVM    ECCLr^I\STlCAKVM    LIB     XX,      CAP.    II. 


nuinquam  ab  ecelefia  fuifle  approhatam.  Nequc  vero  rcs  fa- 
cilis  crat,  homines  ab  vfuiftius  libcrtatis  cohibere,  quam  lcx 
illis  dcderat,  adcoquc  indulgcntia  illa  fiui  pcigebant,  quse 
tam  fpcciofum  habebat  titulura.  In  multis  locis  malura  in- 
crefcebat;  nam  iudicia  agebant,  pcrorabant  caufTas,  nundi- 
nas  cclebrabant  &  negotiabahtur  hoc  die  non  minus,  quam 
quolibet  alio;  vti  ex  diuerfis  qucrelis,  contra  hafcc  rcs  tcm- 
porc  Caroli  magni  faclis,  appaict,qui  inter  res  alias  hofcc  abu- 
fus  in  reformatione  fua  corrigere  adlaborauit. 

Ecclesia  autcm  non  iis  folum,  qui  dicm  dominicum 
profanabant,  fcfe  opponcbat,  fed  omnibus  etiam  illis,  qui  ab 
altera  parte  ex  fuperftitione  pharifaica  obferuationem  eius  ad 
ineptam  afpcritatem  in  abftinendo  fe  ab  omni  opere  manuum 
extendcre conabantur.  Dofitheani  inter  iudacos  ab  origenb 
[^jnotantur,  tamquam  ridiculum  fcnfum  dantcs  legi  Mofis^ 
(\UX  ait:  Sedebitit  vnutquifque  in  domibut  vejlrit ,  nullus  mouebitur  de 
loco  fuo  in  die  falbanrum.  Hoc  illi  ad  vcrbum  ita  ftricle  inter- 
pretabantur,  quafi  vnusquifque,  quo  habitu,  quo  loco,  qua 

mnibus-  diebus  dominicis  f  in  quihus  fanftx  reftirreclionis  myderium  vene. 
ramur,  ve!  in  quibufcumque  reliquis  fbllemnitatibus ,  quando  cx  more  ad 
vcneranda  templorum  oracula  vniuerfa:  plcbis  ccniunctio  deuotionis  con« 
gregatur  ftudio,  prarter  viifhim,  quem  pra:paraii  conucnit,ab  omni  corpo- 
rali  opcre  fufpendantur ,  nec  vlla  cauflarum  praxipue  iurgia  moueantur. 
Concil.  Arelat.  VI.  can.XVI.  Ne  in  diebus  dominicis  publica  mercata,ne, 
c;ae  cauifationes  difceptationefquc  exerceantur,  &  penitns  a  rnrali  &  feruili 
opere  ceffetur :  his  folummodo  peractis ,  qu.T  ad  Dei  cultum  &  feruititun 
pertinere  nofcnntur. 

Concil.  Mognnt.  lub  Carolo  M.  can.XXXVII.  Omnes  dies  dominicos  cum 
emni  veneratione  dccieuimus  obfenuri  &  a  feruili  opere  abflinere:  &  vt 
roercatus  in  eis  minime  fit,  nec  placicum,  vbi  aliquis  ad  moitem  vel  ree- 
nam  iudicetur. 

Conc.  Turon.III.  fub  eoetem  can.XL.  Interdicatur,  ne  mercata  &  placita 
vfqtiam  fiint  die  dominica,qua  opoitet  omnes  chriltianos  a  feruili  operc  in 
laude  Dfi  &  graiiartmi  aclione  vfque  ad  vcfperam  perfeuerare. 
Concil.  Rcmenf.  c.  XXXV.  Vt  dicbus  dominicis  lccundum  domini  prxcc- 
rtum  nulla  opera  fcnulia  quilibet  perficiat,  nec  ad  placita  conueniat ,  nec 
ctiam  donationes  in  publico  facere  prxfumar ,  n;que  mercata  exerceat. 
lq)  Origen.  ixtfi  dfxur  UbtlV'.  cap.IIrp.74}.  (  pag.  470.  m.  cdit.  Par.MDOV.) 
Alii,ex  quibus  Dofitheus  Samaritanus  --  ridiculolius  aiiquid  H.ituunt,  quia 
vnusquifque,  qno  lnbitu,  quo  loco,  qua  pofitione  in  die  fabbati  fuerit 
inuentus,  ita  vfque  ad  vefpaam.  dcbcat  permaucrc  &c.      Rcpetitur  hoc  in 

pofi- 


»E  OJUGJVE   ET  OnSERVATlOyr;  DTEI  PtfoHNlfcAE  INTER  CHRISTIANOS.   7J 

pofitione  in  dic  fabbati  fuerit  inucntus,ita  vfquc  ad  vefperam 
dcbcat  pcrmancrc :  id  eir,  vel  li  fcdcns,vt  fedcat  tota  dic:  Vcl 
fi  iacens,vt  tota  die  iaccat.     Iudxorum  magifiri  in  confutan- 
dis  hifcc  Thfithei  fomniisarque  ridiculi  crant.    Ex  inanibus  cnim 
&  friuolis  traditionibus  diditabant,  vnicuiquc  locumfuum 
reputari  intraduo  millia  vlnarum:  adeoque  qui  non  vlterius 
progrcdcrctur,  eum  hon  exiftimandum  efTe  cxtra  locum  [r]  fuum 
fe  mouere.    Non  minus  ridiculi  erant  in  intcrprctandis  aliis 
iegibus,  qu.r  operari  &  onus  ferrc  in  fabbato  prohibcnt.    Di- 
ccbant  [n,  Non  reportari  onus,  fi  calccamcnta  quis  habcat  li- 
ne  clauis ,  onus  vcro  effc  fi  caligulas  quis  cum  clauis  habcrcr. 
Et  (i  quidcm  funra  vnurn  humcrum  ahquid  portarct,onus  eiTe, 
li  vero  fupra  vtrumque,  non  elTe  onus.    Nonnulli  corum  adeo 
fuperftitiofi  erant,  vt,  li  corum  vita  ageretur,digitum  ad  fe  iu- 
vandum  mouere  nollcnt,  veriti,  ne  operando  fabbatum  vio- 
larent.    Cuius  rei  notabilc  excmplum  synesivs  OJdat  in  iu- 
dxo  quodam  gubernatore,  qui  in  violcnta  tempcitatc  naucm 

plliloc.ilia  Origenis  c.ip.  1.  p.  14.  sJ  lr.  ■nt^irouris  —  (p-Xvxfitstv  tvpitriXoyxvris , 
j/v%ftis  trxg»dQ0tt:  (pioovrts,  uanng  vjt/  tttol  rx  trxfi/SxTx ,  (p-laxonrt:  rirtn  ixl- 
s-m  tivxi  Ji/ir%(X<«>  Ttvx":'  x^.01  «,  iv  i?t  Aot/^.w  0  ^ix/xx§tvs ,  xxrxytvwaxov- 
rts  rq:  rotctirti:  ityyfctus ,  oihvjui  ijct  rx  /Z>}uxtos  ,  x  o\v  xxrx\>i(p3>j  ris  iv  tv) 
ifueif  rx  ffxfijixrx,  uivttv  y.ixpts  iffTtioxs'  u/h.U  y^fj  ro  c-.jj  ctigiiv  fixs-xyy.x  iv 
rji  >'i,uicx  rx  txfijHris,  clat/xxvov  tiiiittg  tis  olntoxvroXoyixy  o'i  rtev  Ix&xlw  }i- 
ix-TxxXot  i\>fkv?Txfft  \iyovrts ,  /5xTxy,ux  y.iv  tivxi  ro  rotivdt  vniSqux ,    iu>)v  x, 

\  1    ^  »        l  et-\         v  V-\  ■>      \  \       \     \    >*  \        1     '         1  ,  •?* 

ro  rotovot,  ng./  ro  >;Kxs  txw  ffxvoxKtov  ,  x,u>;v  yjc/  ro  xvtiXocrov  yg./  ro  riuai  ittt 
rx  i  v.x  (popkutvov ,  iy.v)v  vg}  ixi  Tttl  S~io  li  uuv.  Qni  de  circumciffone  /itnf  - 
in  aliquibus  merai  ntttras  if  altenarum  commentationttm  frigidilfimas  ar- 
eutiat  adferunt,  qttemadmuditm  d;  fabbato  ;  locmn  vniatique  bts  mtUe  ctt. 
liitis  defimtttsn  tJJt  Jiccntcs.  Alii -,  quos  intcr  efl  Dffitheus  Samaretus, 
tali  datnnata  expofitimt  arbitrantur  ,qm  in  [tattt  fituque  corporis  aliquti 
a  diejabbati  fuerit  viterceptus ,  »;  eo  ad  vefoevam  manendum.  Sed  ne- 
qite  ficri  potc/i ,  vt  ontts  altquod  non  tollatur  111  fabbato ,  hmc  ad  injinitas 
fabulas  nidxorwu  dotlurcs  defiexerunt ,  onus  effe  talcm  calceum,  /ed  11011 
lUttm-,  puta  Jv.jfixas  clauis foieas  ontts  effe ,  non  effe  fiue  clauis;Jic  quod 
viio  humero  geflatur  ,non  quod  vtruque,pro  onere  habendum. 

(?• )  Orig.  ibiJ.  Fabulas  autem  inane&&  friaolas  commcntantiir,ex  nelcio  qni- 
bns  traditionibUs  proferentes  de  fabbato  ,  dicentes,  Vnicuirjue  locum  fuum 
reputari    intra  duo   millia  vlnarum. 

(T)Orig.  ibid,  Ad  iabulas  dcuoluti  iudxorum  doiflores  dicentes.Non  reputari 
onus  &c. 

(»* )  iynef.  epifi.  IV.  ad  Euoptium.  vtuiox  /xh  Zv  %v,  %v  nm  xyssiv  t>!  ULToi  «■«- 

D  2  mode- 


2g  ORIGINVM    F.CCLr.SIASTiCARVM    LIB.    XX,    CAP.  l!. 


modcratus  fir.  Veheraenter  cum  de  fcruanda  nauc  laborafle 
dicit,  donec  fabbatum  capcrct  initium,  tunc  autcm  clauo  e 
manibus  abiccto  naucm  ventis  ac  fluctibus  maris  permiiifle; 
&  licet  milcs  quidam,educl:o  gladio,caput  homi  i  fefc  ampu- 
tatuium  minarctur,  nifi  nauem  gubernaret,  recufaflc  tamen 
&  velut  germanum  Maccab.mm  paratum  fuifle,  vitam  pro  fu- 
perftitione  fua  profundere;  Media  tamen  notte  fuapte  fponte 
ad  gubernacula  rcuerfum ,  dixifle :  Nunc  lex  facere  ijlud  permittit, 
qudniamflane  de  vita periclitdmur,  synesi  vs  clegantcr  cum  vo- 
cat  Maccabxum^  ob  conlilium  iplius  prius:  Quia  millc  circiter 
Maccab.ii,  znms  fabbato  petiti  ab  hoftibus,  interfici  malucrunt, 
quam  dimicare,  aut  quidquam  ad  fc  defendendum  faccre  fab- 
bato.     Vnde  factum,  vt  Mattathias  &  eius  amici  ftatucrent, 

fixcxtvi/v'  T>)v  Jf  vvxtx  t?  ytr'  xvt>)v  iiy.i^x  XoyicovTxi ,  xx$'  tjr  idtri  Siuif 
Jsvv  ivtoyiv  ?X"''  TV"  X!~?x>  u^.x  TiuwvTts  dixCptoovrws  xvt>)v  ,xyxtriv  drt px£ixv' 
lutSTjxtv  3v  ix  tH-v  XcifHi  o  xv  fit  ^vriTris  ri  icriSxKtov ,  inuixv  toV  "tiXiov  tixxQtv 
drrsXeXoircivxi  t>,v   yr)v  rujtf  xxTxfixXtiv  exvriv 

YlxTtiv  rsxptixt  T~  SiXovrt  vxvriXuiv. 
tjuiis  ii  t>)v  yiv  itrxv  xirixv  ix  ivJvs  irci  vxv  ifixlfo.9Uf$x'  urciyvoiriv  ii  ri 
lcpxyyx  oiiutvoi,  nptnryeiy.li,  iXinx(jxutv  y.>)  xxrxnpoicbxi  yniirrui  rxs  itrx°i- 
rxs  iXniixs'  ng.)  yxo  iy  yg)  eiceixov  *i  Tpix'Jft.ia.1 ,  rx  ntXxyss  xx)  rcpos  exvri 
rxtrixtrxvTos.  —  irrei  S"  iv  trvviixxyev  rov  vxv  tt)s  oinoXti^ttjts  tHv  ntioxXtwv'  — 
ici&is  xnoyvivrts ,  xvtxyxip  >\l>t  n%otr>)yoytv,  xtu  t/>  r^xriuiTfjS  ytnxtixs  -  to 
iityos  trnxtrxytvos ,  tpteiXttffe  r  xv^^ujcui  t>)v  x;<pxXr)v  lrcoxi-\ittv ,  ti  fir)  xvriXr)- 
^oito  tx  trxxtpss'  i  oV  xvTox^ttux  M*xxxfiy.7os  oios  >)v  iyxxgrtpricrxt  xo  io- 
yuxrt'  y.t<rio->;s  it  >)i>!  r~i  vvxris  ,  avxneihtrxi  ,  nxf  ixvrs  ngis  ryi  xxbiicof 
ytviSut'  vvv  ydo,  (ptirtv,  o  viyos  ifpiiitrtv,  ineiixv  vvv  7x(pHs  tov  vtcip  rt,s  tlvx>)s 
Srio  utv.  Erat  tlim  dtes ,  qttarn  ludtti  parajceuen  vocant ,  cuitu  noilern  citm 
Jiqucntedie  cOrttputattt,quu  dt-e  uuUi  rnarmm  hcet  oj/en  admouere ,  Jed  eam 
JanBiJJimt  venerantes al> oiitui labore Jbiantur.  CLmttm itaque guberiutior 
e  munibus  abiecityftatim  atquejblem  occtdijje  conicilatus  eji  ;   ac  projlratur 

Cuiuis  k  nautanim  calcandum  pracbcb.it. 
2Jos  vcro  reicaujfam  uon  jiatim  intcUigentes  ,fed  dejperationem  hoc  ip/urn 
e/fe  rati ,  ad  eum  accnrrere  ,  obteftari ,  ne  vltimam  fpem  proderet.  Nani 
fcr"  decumani  ftuEiut  in/iabant,  tjtmultuantejecum  tpjo  tnari.  —  Poftquam. 
tuitur  qiud  jibi  c/atii  abicHio  veUet ,  intelkximus  -  perfuaderi  pojje  de- 
iperautes  ,  adhtbere  vtm  cccpimus.  Ac  generoftis  quidam  niiles  -  edu&o 
siadto  caput  bomim  Jefe  amput.tturum  mtnatus  eji ,  niji  nauem  gnberna- 
ret.  At  tUe  germanus  Maccabceus  in  dvgmate  fuo  nihdo  minus  perftiturut 
vtdcbatitr.  Media  tandem  tmilt  fuapte  ffonte  ad  gubernacula  Jedere  ca- 
pit.  Nunc  emm,  ait ,  lex  Jacere  ijiud  permittit ,  auomam  plane  de  vita 
periclitamur. 

quis- 


DE    ORlGlNE  ET   OBSERVAT.ONE  DTEI  DOMIN'C\E  TNTFR  CHRKTHN^*.  ^g 

quisquis  cis  prxlium  veWie  fabbati  intuliflet,  repugnare9  ne 
moreientur  omncs,  qucmadmodum  ipforum  fratrts  in  luftris 
effcnt  mortui  (iMacc.J^i.)  Cuius  excmpli  gubcrnator  ille 
iudacus  tempcftiue  recordatus,  nauem  tandcm  feruafte  dicitur 
opcrando  dic  fabbati.  i  o  s  ep h  v  s  [»]  hoc  decretum  Mattathu 
a  iud«eis  cx  parte  obferuatum  efle  aucr.or  eft.  In  prafcnti  cnim 
vitcc  periculo  conftitutos  pugnare  non  dubitafle  die  fabbati: 
Si  vero  hoftis  ad  impctum  poftridie  facicndum  fefe  pra-para- 
rct  tantum,  nihil  ad  hoftcm  impediendum  hoc  die  faccrc  vo- 
luifle.  Et  hoc  primum  Pompeio  &  poftca  Tito  dcdiife  occaiio- 
ncm  eos  opprimcndi.  Ffeni  tamcn  adhuc  fcucriorcs  crant. 
Ncque  enim  ignem  accendcre,  nec  vas  loco  fuo  moucre  vo- 
lebant  die  fabbati.  Et  Doftheani  cctcros  omncs,  vti  audiui- 
mus,fupcrftitiofa  rabie  fupcrabant.  Chriftiani  igitur,vt  hifce 
furiis  fefe  opponerent,  follicite  ftudebant  mcdium  tencre  in 
diei  dominica:  obfcruatione,  cauentes,  ne  libcrtatcm  ipfi  iibi 
fumerent  operibus  minus  neceflariis  vacandi  hoc  dic,  nec 
penitus  ab  labore  abftinerent,fi  qua  magna  neccflitas  cum  re- 
quirerct.  Concilium  Laodicenum  \\v\  rem  in  hunc  modum  defi- 
nit :  Non  oportet  chrifiianos  iudaizare  Zfinfabbato  otiari,fed  ipfoseo  die 
ejvnzn'.-(quoad  fcilicet  perdiuinum  cultum  id  fieri  poflitj  diem 
autcm  dominicum  prrtfcrentes  otiart\fi  modo  pojfmt ,  vt  chrifiianos.  Quud 
Ji  inuenti  fuerint  iudaizantcs,fint  anathema  apud Chrijlum.  BALZAMON  [x] 

(«)  Iof-ph.  antiquit.  lib.  XIV.  c.  VIII.  ri  /ut)  ttxtmov  ?x  ijftiv  ur, yt~v  t« s  ipfoux- 
oxs  nutpus,  mk  uv  i)vvS3n  to  %uiux,  xoKVovtuv  i»n«i»  uo%ovtus  yxq  [xxxis 
Hgy  TvrrlovTus  uy.vva.cJut  oioutriv  o  vo/xos  ,   u.fc.0    oi  Tt  oouvrxs   rx$    iro\t,utxs     *K 

iSi,  x.  t.X.    Nijt  patrius  nobis  mos  effet ,  per  otium  Jcptimum  quemque  di- 

em  exigere  ,  non  potuiffent  abfohiere  aggerem,  vetantibus  aduajariis :  pro. 

hibere  eniui  vim  iiiferentes  iex  permittit  ,Jid  opus  jacientem  hoflem  impe- 

dire  iios  non  Jimt. 
(jr>)  Conc.  Laodic.  can.XXIX.  "Ot/  *  StT  xt>t<riuv£s  utixi"gftv,  jyy  h  rZ  o-xfifixru 

c%o>.x£uv,   «/&.<*  igyxCtcixi  uiri;    iv   r~    uCr~    t-ftiotf'    rrjv  Si  xvetxxijv   Trcort- 

/xZvrxs,  lirt  dvvxtvro,  tftoKugtiv  us  xgtrtxvot.    E«  Si  ivptSitiv   itsSxts-xi,  is-uo-uv 

dvu5ty.x  rrxfu  Xf'5"?- 
(X)  Balfjm.  in   loc.   npoeHttvTO ,    tkyt    OVVCtmO   o't  ntroi'  ri    yuS  ii xrrcrixs ,    ? 

afcys  Ttvii   uvxyxijs ,   yct/  xxlu  r>)v  xvptutvp.ov  i^ydaiTxi  tis  ,    *    zooxotuUTt&ir 

atTpu.  Adieceruvt ,Si  polTint  fidelcs.  Si  ainii  proptcr  mopiam ,ve/ aiiqttam 
aham  neceffitatem  ,  tttam  die  doinir.ico  Jiierit  altquis  operatus ,  pnriudict. 
um  ei  non  adjcTctur. 

D  3  ct 


^O  ORIGINVM    FCCLE5I\STlC\RVM    LIB.  XX     c\p.   ir. 


et  ZONARAS  [|]  in  hunc  canoncm  redtc  obferuant,j]uod 
verba,  «ys  oVvamo ,  /  mofo  pojjint ,  fpcciales  quofdam  ca- 
fus  excipiant,  in  quibus  die  dominica  opcrari  liceat;  cxcmpli 
gratia,  in  ncccllitate  extrema:  inopia?:  cui  reliqui  heceflitatfc 
cafus  omnes  addi  pofTunr,  cuiufmodi  funt  dimicare  pro  con- 
fcruanda  hominum  vita  adueifus  hoftesj  remigatiorii  operam 
nauare  ad  efrugiendam  vim  tempcftatis;  itcr  faccre  ad  ecclc- 
fiam  diuini  cultus  gratia,-  cibum  coqucre  ad  fuftentandam  vi- 
tam;  laborare  ad  liberandum  hominem  vcl  beftiam  ex  mani- 
fcfto  moitis  periculo,  &cafus  fimiles:  qui  omnes  ita  a:qui  funt 
&rationi  confentanei,vt  inFerififfimi  feruatoris  noftri  aducrfa- 
rii,  (i  quos  iftiufmodi  necelTitatis  cafus  illis  proponerct,  non 
poffcnt  non  sequitatem  aclionum  cius  agnofccrc.  Et  iplius 
ad  excmplum  ccclefia  chriftiana  in  dttcrminandis  cxce- 
ptionibus,  quasad  lcgem  de  opcrando  in  dic  dominica,  con- 
tra  pcruerfam  rationem  obfcruandi  fabbatum  iudaicum,  ficri 
exnediebat,  f.fe  geffir. 

§.  IV. 
Null.1  fieftacula ,  vel  (ble&attones  Itidkra  hac  die  permijfe. 
Alia  res,  cuius legcs  chriftianx  ad  confcruandum  ho- 
norcm  &  dignitatemdici  dominica?  habebant rarionem,erar, 
vt  ne  fpcclacula,  ludi,  vcl  oblectationcs,  quamtumuis  iicita? 
aliis  tcmporibus,  hoc  die  frcqucntarcntur.  Exftant  hanc  in 
rem  duae  notabiles  lcgcs  theodosii  fenioris  &  nepotis  cius 
Theodosii  iunioris  in  codicc  T/jeodoJiano.  Prior  omnibus  o- 
mnino,  qui  vcl  oflicii  ratione  vel  alia  quadam  caufla  inducti , 
populo  publica  fpcctacula  exhibcant,  intcrdicit,  nc  die  do- 
minico  fj/]  in  vlla  ciulmodi  rc  illiscommodcnt,  fiue  fint  ludi 

(  \ )  Zonar.  in  loc.  o  yJv  xxvwv,  H  0UVCUVT0 ,  TroisriJtro'  &  £t  r>);  iroXirilx;  vi- 
fji'.i  uKv.gztTtiTOv  t>)v  tlnytxv  sv  r!J  xvDi-y.y.y,  AtSJ.trti,  uvtv  rwv  ytiooyav'  fxiivnie 
yetf  h  xvgiaxjjfgydgi&ctj  itptijru/,  %vt  iirus  riiv  i'oymv  y.xrtsuyovruv,  £%  tv- 
oifmrm  x/%.riv  yftipxv  S:w  uir.'t.  tts  r  ).  i t;  s.  kvtmi  avy.?jj.:>\'jy.iv>iv.  tiinuil 
quldtm  addidit  ;  Si  poffint:  iex  vero  cmilis ,  a  mitneribus  dic  dmuinico 
Vttcationem  ejji  ,  Ji'd%ricolui  m  opera  excipinr ,  ornnirio  mbct.  Hlis  vam- 
qne ,  qnia  fortt  opertbus primo  quoque  tempore  obeundit  a/iwn  dicm  pari* 
ter  «tceommodatum  nancijci  non  ita  facilejkerit ,  dommico  qtwque  die  o- 
pcrani  nauaiidi  fitciijtas  concefla  e/i. 

(j  )  Cod.Theod.  lib.  XV.  de  Ipcdaculi;  tit.  V.Ieg,  II.  Nullus  omnino  indicum  , 

gymni- 


T>P   ORIGIVE  ET  OnSERVATlONE  DIEI  DOMIN.CAK   iNfER   PKRTSTliWJOJi    }t 


gymnici  gladiatorum  in  thcatris,  fiue  fcenici,  iiuc  circcnfcsj 
liuc  vcnationcs  &  pugnae  ferarum,  ne  diuinus  cukus  iflius- 
modi  oblettationibus  turbctur  &  cor.fundatur.  Et  poflcrior 
[z]  intcrdictionem  iftaium  oblcdationum  ad  natalcm  &  epi- 
phaniam  CHK/«Ti7,ad  pafcha  &  pentccoften  non  minus  quam 
ad  diem  dominicum  extcndit :  Et  iudaris  paritcr  &  gcntihbus 
iniungit;  vt  hofce  dies  in  tantum  reuereantur,  vt  aliud  fuppli- 
cationum,  aliud  voluptatum  tcmpus  eife  fciant.  Ncque 
eum  excufationem  habiturum  dicit,  qui  exiftimauerit,fe  iili- 
usmodi  res  ludicras  populo  prxbere  in  honorem  natalis  impe- 
ratoris,  qui  in  iftiufmodi  dicm  feftum  forte  incidifict.  Scien- 
dum  cnim  eife,  non  pofle  maiorem  maieftati  linperiali  hono- 
rem  deferri  ab  hominibus,  quam  fi  omnipotentis  Dci  maie- 
ftati  iuftam  venerationem  &  obfcquium  praeftent.  Simile  cdi- 
iftum  a  Leone  &  Anthemio  promulgatum  eft,  vt  ne  co  dic  fccna 
theatralis,  aut  ludi  circenfes,  aut  beftiarum  fpectacula  ficrent 
\a\.  Et  ii  dies  natalitius  impcratoris  incidat  in  diem  domini- 
cum,  celebratio  eiusin  alium  diem  differri  iubctur.     Et  qui- 

aut  tlieatralibus  ludis ,  aut  circenfium  certaminibus ,  alit  ferarum  cuifibus 
vacet,  nifi  illis  tantum  diebus,  quibus  vel  in  lucem  editi,  vel  imperii  fu- 
mus  fceptra  fortiti.  —  Nullus  folis  die  populo  fpeclandum  prjcbeat ,  nec 
diuinam  venerationem   conferfta  folleinnitate  confundat. 

(2)  Ibid.leg.  V.  Dominico,  qui  feptimanx  totius  primus  e(I  dies, &  natalc  at- 
que  epiphaniarum  Chriffi ,  pafcha:  etiam  &  quinquagebma;  diebus  —  omni 
theatrorum  atque  circenfium  voluptate,  per  vniuerfas  vrbes  earumdem  po- 
pulis  denegata,  totx  chriflianorum  ac  fidelium  mentes  Dei  cultibus  occu- 
pantur.  Si  qui  etiam  nunc  vel  iuda:i  impietatis  amcntia,  vel  Rolidx  pa- 
ganitatis  errore  atque  infania  detinentur ,  aliud  elfe  fupplicat'onum  noue- 
rint  tempus ,  aliud  voluptatum.  Ac  ne  quis  exillimet,  in  honorem  numi- 
nis  noftri ,  veluti  maiore  quadam  imperialis  oflicii  ncceffitate  compclli.  — - 
Nemo  ambigat ,  quod  tunc  maxime  manfuetudini  noRrx  ab  huniano  ge- 
nere  defertur,  quum  viitutibus  Dci  omnipotentis  ac  meritis  vniuerfi  ob- 
fequium   orbis  impenditur. 

[a)  Cod.  Iuflin.  lib.  III.  tit.  XII.  de  feriis  leg.XI.  Nihil  eodem  die  vindicef 
fibi  fcena  theatralis ,  aut  circcnfe  certamen,  aut  ferarnm  lacrimofa  fpecla- 
eula.  Et  fi  in  noftrum  ortum  aut  natalem  celebranda  follemnitas  inciderit, 
differ.itur.  Amiflionem  militix  ,  profciiptioiumque  patrimonii  fullinebit, 
fi  quis  vmqium  hoc  die  fcllo  fptrTtaculis  intere.Te  ,  vel  cuiuscumque  iudi. 
cis  appjritor  prxtextu  negotii  publici,  feu  priuati,hxc,  rjua;  hac  lege  fla- 
tuu  funt,  crediderit  temeraiula. 

CUOi- 


ORIC.INVM    FCCLItS!AST'.CARVM    LIH.    XX.    C\V   II. 


cmnquc  hanc  legem  tcmcrare  aufus  fLicrit,dum  vel  ifiosludos  ex- 
hjbeatjVel  tartumfpcclator  eisadfit,fi  quidem  de  militia  fit,orficii 
a"min*i6ne,fi  priuatus,  patrimonii  profcriptione  multandus  dici- 
tur.  Eadem  poena  omnibusiudicibus,cauffidicis.&apparitoribus 
denuntiatur,  qui  hoc  dic  negotium  aliquod  forenfe  curaue- 
rint.  Ecclcfia  non  minorc  cura  in  id  incumbebat,  vt  huius 
dici  vercrationcm  ab  omni  vanarum  &  minus  neccfTariarum 
oblectationum  labe  alicnam  fcruarct.  Iuda^etli  fabbato  fuo 
opcrari  nolcbart,  tcmpus  tamen  non  dubitabaut  tranfigcre 
otio,  vel  pcioribus  quocumquc  innocenti  manuum  opere  ex- 
ercitiis,faitationibus  nimirum  &  compotationibus  noCturnis 
aliisque  illicitis  oblcCtamcntis.  Quos  contra  antiqui  ficpius 
acriter,  declamant,  populumque  fuum  ab  imitationc  tam  mali 
cxcnipli  dcterrcre  adlahorart.  SeS>baturk\  inquit  avgvsti- 
N  V  s  [i>]  ,  in  prafehti  tenipore  otio  qn.dam  ccrporalitcr  languido  &jh,:xo 
£f  luxuriofo  cclcbrant  tud#i}  t/acant  ehifft  ad  nugas :  Et  quum  Deus  pr^- 
apcrit  obfruari  fabbatum,  illi  in  iis ,  qu.-c  Dcus  prchibct ,  cxercent 
fabbatum.  Vacatio  noftra  a  malis  opcribus ,  vacatio  illorum  a  boms  o- 
pcribus  cft.  Mclius  efi  cnim  ararc  quam  fahare.  llli  a  bone  opcrc  va- 
cant,  ab  cpcre  nugati.rio  non  vacant.  Et  alio  loco  [c]:  Dicitur  tibi, 
vt  fbiritualitcr  objerucs  fibbatum  ,  non  quomedo  iud.ti  cbfruant  carnali 
otio:  vacare  enim  volunt  ad  nugas  atque  luxurias  fuas.  Mclius  faceret 
iu.  Ixus  in  agro  fuo  aliquid  vtilc ,  quam  in  theatro  fditiofts  exjijlcret. 
Et  mclius  femin.i'  corum  die  fabbati  lanam  faccrcnt ,  quam  totam  dictn 
in  ncumeniis  fuit  impudice  faharent.  PRVDENTIVS  [d]  eodem 
nomine  reprehcndit  iuda?os,  quod  fabbatum  fuum  lafciuis  fal- 
tationibus  dcgant.  Et  rvffinvs  [e\  in  ifta  verba  H»fe*  pro- 
phctce,  cap.  II,  II.  Ceffarc faciam  omhe ■  gaudium  eius,  Jlllcmnitatem  e- 
tus ,  nouilunium  cius ,  fabbatum  cius  & omniafefia  tcmpora  eius,z\t: 
Ppjuit  nominaferiarumyin  quibus phtrimum  l.vtabantur ^quum  tota  rcgio 

tb)  Augnftin.  in  pfaim.  XCI.tom.  Vill.p.  41-.  (  p.  10:0.  edit.  IVilil.  MDLXIX.  } 
(c)  Anc!.  de  decem  cliordis  cip.  III  tom.  IX.  p.  269. 1  p.  920.  ed.  Bafil.) 
td)  Prudcnt.  apothefeof.  verf  j,f [.  feq. 

-  -   -   -   Hii'tum  cfl  fic  ciedcre  ficrum: 

Sanguine    balantis    furfrimos    pontingere  pofles, 

LajHuWe  iftoth  -  -  - 
te )   Ruffiiiiin  Hof.  II,  n. 

cfo- 


DE  ORlGTNE  ET  OBSERVATlONE  DIEI  DOMlNlCAE,  INTER  CHRISTHNOS-   jj 

chorcis ,  canticis  ,  epulifque  lafciuiret.     CHRYSOSTOMVS   [/jqUO- 

quc  eadem  illis  obieCtat,  ludxi ,  inquiens,  corperalium  revum  cu- 
ris  li/nrati  non  vacabantfpiritualibus,fobrietatifcilicet^modefli<e  £fau- 
diendis  diuinis  frnwnibus  ;  fed  contrarium  potius  faciebant ,  feruientes 
vcntri,  indulqentes  ebrictati ,  diftenti  cibis ,  deliciantes.  Ha'C  erat  eo- 
rum  ratio  obferuandi  fabbata,  qua?  CHRYsosTOMVs,feptua- 
ginta  intcrprctcs  Amos  VI ,  3.  fequens ,  vocat  <r«|3j3aT«  $iv$F, 
fabbata  mendacia :  Qui  attingitis  fabbata  mendacia ,  qui  dormitis  in  le- 
ciis  eburncis ,  ac  lafciuitis  in  jiratis  vcflris.  Oiti  comeditis  hoedos  e  cau- 
lis^&vituhs  e  bubilibus  lacientes.  Qui  canitis  ad  vocem  pfalterii \qui 
Jlcut  Dauid  excogitant  ftbi  injlrumcnta  mufica.  Oui  bibitis  vinum  def.t- 
catum^SJ optirnis  vugucntis  vngimini ,  neque  a.lficimini  rrgritudine  pro- 
pter  confraciioncm  lofiphi.  Qux  Cllin  illis  COnglUUnt,  qUSC  de 
ipflS  alius  vatcs  (lef.  V,  12.)  nairat:  Chi.rum  in  conuiuiis  efl  citha- 
ra ,  ac  nablium ,  tympanum  tibiaque  ac  vinum :  opus  autem  domini  non 
intnentur, &fa lum  manuum  eius  non  conjiderant.  THEODORETVS 
[#]  fimiliter  talem  abufum  quictis  &  vacationis  in  fabbato  in 
illis  notat,  /«i<r/,  inquicns,  nune  illodie  nonprn  feferunt  triftitiam^ 
fed  rident,  ludunt ,  ae  ducnnt  cboreas ,  ac  vcrbis  Sfrebus  obfcenis  Vtun- 
tur^direcio  cum  lege  pugnantes.  Et  iterum  [h]  :  ludai  pracipue  viilus 
impenfam  curam  gerunt ,  <S finem  iujliti.t  putant  profufum  in  fabbato 
luxum.  (jhriam  ijla  exijlimantes ,  propter  qux  eos  operteret  pudore  ad- 
fici.  Hinc  tum  illc  ipfe  [*'],  tum  cyrillvs  alexandri- 
nvs  [A]  ante  memorata^wp/verbaad  illosreferuntdicuntque, 

rf)  Chryfodom.  homil.  I.  dc  Lazaro  ,  torn.  V.  p.  32.  (  p.  zo.ed.  Frt.  MDCXCVIIJ.  ) 

ol  ixdxnt   rwv    fitu>Ttxwv  xrrxfo.xysvrtt    Ttoxyuxruiv ,    rcif   trvtvyxTtxoTf   s    itooeti- 

yov ,  euifp^osvvy;  yjXf  intuxtix,  ttctf  dxoo-icti  Stluiv  Xoyiw  uik.U  rxvxvriov  inoixv, 

yxr otSi ytvot  ,  y.t.Jvovrtr ,  Six^ijyvvytvot,  TgvlpioVTlf. 
(g)  Theodor.  quxtL  XXXII.  in  Leuit.  o\  Us&oiuu  ««*•'  v.vriiv  rijv  iiuiouv  i  cxv$pu>- 

xx£xciv,  x&.x  ytXuct  t\af  axicxet  traff   yootvxct  yjtf  xxoKx^ots  fifteuri  xxj  vpx- 

yyxcixiyt.yvrri,  uvnxovf    ru  vofitp    txxyf,  utvot. 
[b)   Idi  in  Phil.  III,  19.  imfptgivrws  01  ixixTot  irc'/^>)v  •koikvtv.i  rr,o(p7ir  tirtyiXtixv,  x. 

c^txxiiavvif  ^ofjov  voulCnrt  riiv  iv   cxftfixrui  ^Xiiifv'  io£xv  txvtx  vnoXutA.jiiyi.vrtf, 

iGy  ois    tott    uiy/vvtiJelj. 
(  I  )  Theod.  i:i  Amos  VI,  3.  01  iyyi^arif  vjt)    i(pxnloy.rvot  crxfi/oxriDV  ^tviuiv  ]    01  rZ 

ioxtTv  TtutivTtf  rtc.  ffxtZfixTx ,    uvoix   ii  xvroTf  irxoxvoy.u.  i^uvrtf.  x.  r.  /\.      Qi|i 

appropinquatis  &  ungitis  fabbata  talfhj.     Qtii  in  fpecicru  vidtfhku  vene- 

rartjabbata  ,&  in  tu  imlle  flagnia  committitis. 
(k)  §yrill.  Alex. in  Amos.VI,s.  i(pxifliy.tvoi  crxfifixrw  4'tviwv']  IntT^i^nv  rOs    iv 
Bmgh.O.E.Vol.IX.  E  mcn- 


^4 ORfGlNTM    ECCLESlAStlCXRTM    UE.   XX-     CAT.   TT. 

viendacia  eos  celcbrare  fabbata.  Luxuria  corum  &  epulario' 
hoc  die  adeo  cffufa  cuafcrat  &  infamis,  vt  in  proucrbium  abi- 
rcr.  cotelerivs  [/]  phrafin, htkut  fabbataviut^  in  sidonio 
APOLI.inari  [m]  co  rcfpicerc  exiftimatj  Quamquam  sava- 
ro  [*J  cam  intcrprctctur  tamquam  dc  Tbcedarico  ciusque  Gotbu 
Arianit  vfurpatam,  qui  fabbato  opiparc  conuiuari  foiiti  fint,, 
more  ccclclix  Roman*  contrario:  cuius  ciucs  co  die  ieiuna- 
bant :  vti  proximc  fcquenti  capitc  pluribus  oftcndetur.  Gcn- 
tiles  quidem  prorfus  contrariam  opinioncm  de  iudaris  habe- 
bant.  Ipfos  enim  fabbato  fuo  iciunarc  putabant.  Qui  vul- 
garis  crror  in  cis  crat,  ex  male  intcllcftis  lcgibus  &  praxi  iu- 
darorum  oriundus.  Quum  enim  igncm  non  acccndcrcnt,nec 
cibum  coqucrcnt  fabbato,  idco  cos  hunc  dicm  iciunio  tranfi- 
gcrc  cxiftimabant  falfo.  Contra  ca  chriftiani  fcriptorcs,pra- 
xin  corum  intclligcntes  melius,  vbique  cos  arguunt,  quod 
gcnio  fuo  indulgentes  immodcrate  &  intempcrate  hoc  die  vi- 
vant  illicitaque  oblc&amenta,  remifliones  ac  voluptates  fe- 
c^entur.  Vnde  rcligionis  fuce  confortes  fcrio  admoncnt,  ne 
iudccos  in  tam  peruerfa  ac  detcftanda  legis  corruptionc,  qua 
dicm  fpiritualis  requiei  in  diem  carnalis  Isetitiaj  ac  voluptatis 
conucrtant,  imitentur. 

trufifixTOct  i^ylxs ,  k\$v  xx  ihxtrxv  ijxoi^jiuivas  >  unrtiuXSs  J^  nx\iarxv  %gj 
^iyMs  xtuiifi.  Attingentes  LbbaU  falfa]'.  Agebant  Jabbatis  conj.utn 
vti:i,veYiantamen  mnpciutus  acatrate ;  Jed  negiigenter  omnino  ,  ataue 
dji.iijijjiine. 

tl)  Couler.  in  Pfeudolgnat.  epift.aJAlagnef.  §.  IX.p.  ?9.  nor.  tfo.  Certe  in  pro- 
vcrbiurn  abiit  fabbatarius  luxus  Apollinari  Sidonio  lib.  I.  epili.U. 

(rlf)  bidon.lib.  1.  epilf.  II.  De  ittxu  auSem  illo  Jubbataria  narrationi  mese  fu» 
perfcdendum  elL 

(*)  Sauaro  in  loe.  p.  16.  Qjjd  fit  fobbatarius  Tuxus  ,  liquido  non  Iiqtiet,  fi 
locus  conieclura? ,  fobbataiius  luxus  eft,  ita  dic"lus,  quodGotlii  Arrianifab- 
bato  genio  indulgerent  &  opiparc  conuiuarentur,  quo  die  catholici  &  Ro- 
rnani  ieiunabant,  more  Arrianorum  Actianorumqne,   qui   diebus,    quibtia 

cluifli-ini   abftinebant,  odio   fijei   catholica:   epulabantur.  Atque  ita 

quum  in  vniuerfo  orbe  Romano  die  fabbati  k-iunium  cclebraretur,  &  Ar- 
nani  ftudia  in  contrarium  deflinarent,  hac  dic  hclluabantur ,  diemque  Sa- 
ttirni  otio  &  viilui  decemebant ,  inore  Sabbauriormn,,  idcirco  dixit  Sido- 
riiusjabbatarimn  iitxm/t.  Die  sutcm  folis,  quuin  lxtitia:  chiiiliani  indul- 
gerentj  &  ieiuiiare  nefas  ducerent,illi  abftinebam, 

Prab- 


T>E  ORIGlNE  ET  OBSERVATlONTE  DlEI  DOMWCAE  IKTER    CHRISTIWOS.   SJ 


Praeter.  iudcTorum  autem  exemplum,  chriftianis  ali- 
ud  pcriculum  a  gcntilium  praxi  erat.  Hinc  concilium  Cartba- 
ginenfe  quaitum  [«]  decrctum  fanciebat  iftiufmodi  :  Qui  dic  fA- 
lemni ,  prtttermijjb  follcnmi  ecchfix  conuentu,  ad  (JcBacula  vadit^cx- 
■communicctur.  chrysostomvs  [o~\  camdem  poenam  audito- 
ribusfuisminatur ,  in  publica  fpeftacula ,  tamquam  di.abolica 
concilia,  multis  vcrbis  dcclamans.  Patres  Africani  in  generali 
quadam  fynodo  [p~\  dccernebant,petendum  ab  HONORioim- 
peratore,vt  fpeCtacula  theatrorum  ccteroiumquciudorum  die 
dominica  vel  cctcris  religionis  chriftiana1  dicbus  amouerentur; 
maxime  quia  fan&o  pafchac  octauarum  dic  popuJi  ad  circum 
•magis  quam  ad  ccclcfiam  conuenirent;  &  dcberc  transfcrri 
<teuotionis  imperatorum  dics,  fi  quando  occurrcrent,  (in  dic 
■dominico)  ncc  opoitere  etiam  qucmpiam  chriftianum  cogi 
(agcntilibus;  ad  ha?c  fpectacula.  Nam  per  lcges  ccclefiafti* 
cas  huiusmodi  oble<5tamcnta  chriftianis  generatirn  prohibita 

^h -;'  Concll.  Catthag.  IV.  caiv.  LXXXVIH. 

(a  )  Chryfof!.  Iiomil  VI.  in  g«l»ef.  tom.  II.  p,  13-  (  p-  4J-  Odlt.  Fif.  MDCXCVIII.  ) 
"ertus  yi  Ttxkiv  ro~s  xvtoTs  7ti^tnl<r>irt ,  ffjii,  ytri.  r>)v  rosrxVT>tv  yy.Hv  rtx^xivt- 
vtv  ,  iri"ktv  irti  rx  rrxrxvixx  avvii^ix  ixtT.x  d^iy.tirt  ,  ivxyxxTov  JiXfxxcTvotJSta' 
sii  yio  rtivrort  xx\dv  rtootriv'"  (pi.ou.xxx  iiriri^ivxt,  «'&.'  'orxv  >)  ro  ?\xos  iv<r- 
b&orov,  SfT  jyc/  rx  rvfpomx  y;t}  rx  Sixvtiv  dvviyrjx  xooaiytiv  ,  'ivx  rx%tix  yi- 
v>ITxi  i'  lio  tSmfflf  yxiiroirxv  roavv  xirxvrts,  o't  rois  iyx\t}y.xoiv  vmvSvvjt  ,%n 
ti  y^Of  y.tr:l  rxvrtjv  tjuwy  r>;v  ftxtxivtctv  rri\tv  r~  xvr~  guSvyix  irrtyivtnacj , 
ix  olvi£6flt$clt  dik.x  rois  VOflClf  r~s  ixx\>i<rixs  x^>]<7xtufvoi  fxiri  rro^is  xtrxs 
rtjs  (7(po^or>!TOS  £i£x£oy.iv,  y>)  roixvrx  ir\>i  y  y.t7.fiv  x.  r.  X.  -Ne  iterum  in  ea- 
licm  readatit,  veque  poft  tantant  nojiram  adiuonitionem  iterum  ad  dia. 
boiicu  illa  concilia  &  Jpeffacu/a  curratit ,  neceffarium  e,ft  ,  vor  obteftari. 
Neqite  enim  /cmpcr  cxpedit  pburmaca  lenia  adbibere ,  /ed  quando  vlais  ctt. 
ratwni  rejijtit ,  aporttt  Jiyptica  iif  mordacia  admotiere ,  quo  morbo  occnr- 
vatur  citittf.  Saalit  igitnr  OJiincf  bir  crimimhtt  ebnoxii;  Ji pnji  banc 
noflram  admjuirionem  in  ea  Itefflijtclitia  maijcrnit,  uon  to/craturot  vot , 
Jidiegibut  ecclcjiallicif  vfirror  & ' tuttgna  anjieritatc  duclurot ,ne  talia pojl- 
hac  neghgant ,  cetera. 

fp)  CoJ.  can.  Afr.  c  LXI.  Kxxtui  %'rt  ytiv  h"! odr>i<rxt,  "vx  rx  frtojpix  tj»  Siktci- 
xuv  Ttottyvtuiv  fv  rri  xv(ttxx\i  vgj  tv  txis  KQrttZiS  (pxtopxtt  t>]S  tlcv  ^otrixvojv  vti- 
Git»i  xtvXvuvr y.C  ftxKtrx,  'oti  iv  r~  iyivi.it  r~  xyttt  rrityx  ol  oyjkot  flt.x~ik.oy 
tis  ro  'ittrtjo^oy.iov  >i>rti>  ti>  rvp  ixxXirrixv  trvvi^yjivrxi'  oipiiXttv  fMftvfxdfivpu  ris 
uuttrfitvxs  xvtuv  iiyfpxs,  ort  inxvripy ,  Xffj  juij  *(pii\ttv  Wel  purvcisruoup 
iroei  r«  Siiptx  rxvrx  ivxyxx<ltc3aA- 

E  2  crant 


36 OR.1GINVM    ECCL^mSTlCARVM    LIB.    XX.    CAP.    II. 

erant  [q],  proptcr  impia  didtatk  facta  turpia,quar  in  illis  audiri 
folcbant  &  committi.  Quemadmodum  honori  vs  roganti- 
bus  hiice  patribus  gratificari  &  ahulibus,  de  quibus  apud  i- 
pfum  ita  conquercbantur.medcri  ftuduerit,id  quidem  cx  nul- 
la  lcgum  eius,qux  invtroquc  codice  habcntur.  apparet,-  fcd 
potius,quod  pcr  fupplicem  corum  libcllum  ad  ludos  &  fpe&a- 
cula  aliis  quoque  diebus  feftis,  prxtcr  diem  dominicum,  tn 
quo  iam  antca  prohibita  erant,prohibcnda  fledi  fc  non  paffus 
fit.  Nam  lege  quadam  [r]  an.  CCCXCIX.  liccntiam  dabat 
populo  agendi  ac  frcquentandi  ludos  &  fcftiuitates  fuas,  pu- 
blica*  Lrtitia?  diebus,  prohibens  folum  facrificia  aliofquc  fu- 
perftitiofos  ritus  gcntilium.  Sed  enim  non  multo  poft  the- 
odosivs  iunior  notam  illam  legem,  a  primo  vocabulo  di- 
ftam  Deminico  [Yl,  promulgabat,  qua  non  tantum  populum  a 
celcbrandis  ludi^die  dominico,fed  reliquis  etiam  natalisCHRI- 
.V7Y,epiphaniorum,pafcha?  &  pentccoftes  follcmnitatibus,co- 
hibebat,  omnibufque  iuda?is  paritcr  &  gentilibus  pra?cipiebat> 
vt  hafce  dies  reuercrentur,  facientcs  difcrimen  inter  dies  fup- 
plicationum  &  dics  voluptatum.  Atque  ha^c  ftata  &  firma  lex 
impcrii  Romani  euafit. 

S-  v. 

Onlne  ieiunium  hac  die  in  ipfa  etiam  quadragcfima  inter- 

dittnm. 
NotandviM  autem  hoc  locb  cft,  ciufmodi  rccreatio- 
ncs  &  relaxationes  animi ,  qua?  folum  ad  confciuationcm  & 
commoditatcm  vita?  hominum  confercbant,  aut  quodammo- 
do  ad  cultum  Dei  decentius  pcrfecliufquc  peragendum  fpe&a- 
bant,  nullo  modo  in  oble&amentorum  &  deliciarum,die  do- 

iq)  Concil.Cuthag.  III.  c.XI.  Vt  filii  epifcoporum  vel  clcricoruin  fpeclacula 
fxcularia  non  exhibeant ,  fed  nec  fpeilent ,  quandoquidem  a  fpeclacnlo  & 
omnes  laici  prohibcantur.  Scmper  cnim  chriflianis  hoc  interdiclum  elt, 
vt,vbi  bhifphemi  (iint,  non  accedant. 

(>•)  Cod.Theod.  lib.  XVI.  tit.X.de  paganis.  leg.  XVII.  Vt  profanos  ritus  iam 
falubri  lege  fubmonimus,  ita  feflos  conuentus  ciuium  &  commiinem  omni- 
nm  laititiam  non  patimur  fubmoueri.  Vnde  abfque  vlla  fuperllitione  da- 
mnabili  ,  exhibcrr  populo  voluptates,  fecundum  veterem  confuetudinem: 
Inire  etiam  felta  conuiuia  ,  fi  qmndo  exigunt   publica  vota,  dccernimus. 

(f)  Cod.Theod,  lib.XV.tit.XV.de  fpeclaculis  leg.  V.  cit.  fupr.ad  litt.(z)  p.3t. 

mini- 


DE  ORIGINE  ET  OBSERVATlONE   DlEI  POMINlCAE  1NTER  CHRISTtANO?.  j? 

minicoprohibitarum,  cenfu  efle  habendas.  Hinc  licet  vetus 
ecclefia  ftata  &  follemnia  ieiunia  fua  ftudiofe  obferuarct,  nul- 
lum  tamen  ieiunium  die  dominico  agi  permittebat,  ne  in  ipfo 
quidem  quadragefimali  iciunio,  a  quo  dics  fabbati  &  dies  do- 
minicus  gcneratim  excipicbantur,  dicfque  communis  recrea- 
tionis&gaudii  erant.  tertvllianvs  [f]  in  genere  ait, 
quod  chnftiani  iciunium  die  dominico  nefas  duxerint.  Et  in 
fpecie  de  Mmtanifiis  [«]  obferuat,  quod  licet  fcucrius  quam  alii 
ieiunia  fua  obfcruarint,fabbatis  tamen  &  diebus  dominicispcr 
intcgrum  annum  ea  omifcrint.  ambrosivs  [*]  nec  in  ipfa 
quadragefima  fabbatis  &  dominicis  diebus  ieiunari  adfirmat : 
Damnat  autem  MmttcSaor,  quod  die  dominico  ieiunent,  quia 
id  fit  in  refurrcctionem  Chrifti  non  credere  [/]  ;  quod  ab 
avgvstino  [2]  etiam  notatur.  Et  leo  epifcopus  Romanut 
[a]  Prifcillianijlas  ob  eamdem  confuctudincm  damnat.     Con- 

//}  TertuP.de  coron.  milit.  cap.III.  Die  dominico  ieiunhim  nefas  ducimus. 

(«)  Id.  de  ieiun.c.  XV.  Quantula  eft  enim  apud  nos  interdiclio  c  boruin  ?  du- 
as  in  anno  hebdomadas  xerophagiarum ,  nec  totas,  exceptis  fcilicet  fjbba- 
tis  &  dominicis,offeiimus  Deo,  abftinentcs  ab  eis ,  qua:  non  reiicimus.fed 
differimus. 

(X)  Ambrof.de  Elia  &  ieiun.  c.  X.  Quadragefima  totis  pra:ter  fabbatum  &  do. 
minicam  ieiunatur  diebtis. 

(_y)  Id.  epift.LXXXM.  <  In  cdit.  Parif.  MDXLII.  enarratio  de  pafch.  celebr.  rat. 
tom.IV.  p.  30?.  e.  )  Die  dominica  ieiunare  non  poffumus,  quia  Manicharos 
etiam  ob  iflius  diei  ieiunia  damnamus.  Hoc  ell  enim  in  rcfurreclionem 
Chrifli  noncredere,  cetera. 

(2)  Auguftin.  epift.  LXXXVI.ad  Cafulan.  tot.  inprimis  fub  fin.  p.  391.  edit.  Bafil. 
MDLXIX.  Nunc  vero  poftea  quam  hacretici,maxinie  impiiflimi  Manichati, 
ieiunia  diei  dominici  non  aliqua  neceffitate  occurrcnte  peragere,  fed  quafi 
facra  folleniniute  ftatuta  dogmatizare  coepcrunr,  &  innotucrunt  populis  chri- 
flianis,  profeelo  nec  tali  necelTitate,  qualem  apoftolus  habuit  (  aflor.  XX.) 
exiftimo  faciendum  cffe,  quod  fecit:  ne  maius  malum  incurratur  in  fcanda- 
lo,quam  bonum   percipiatur  ex  verbo.  cetera. 

(<»)  Leo  epift.XCUI.  ad  Turribium  c.  IV.  Quarto  capitulo  continetur,  quod 
natalem  Chrifli,  quem  fccundum  fufceptionem  veri  hominis  catholica  ec,- 
clefia  vencratur,  quia  verbum  caro  faclum  eft  &  habitauit  in  nobis,  non 
yere  ifli  honorent,  fed  honorare  fe  firnulent  ,  ieiunantes  eodem  die,  ficut 
&  die  dominico,  qni  ef!  dies  refurreclionis  Chrilli.  Q^od  vtique  ideo  fa- 
ciunt,  quia  Chriftum  dominum  in  vera  hominis  natura  natum  efTe  non  cre- 
dunt,  fed  per  quamdam  illufionein  oftcntata  videri  volunt,  qua:  vera  non 
fuetint;   fequtntes  dogma  Cerdonis  atque  Marcionis,  <Sc  cognatis  fuis  Ma- 

E  3  cili- 


38 0H.T01KVM     ECCLPSIASTjCVRVM   IIB.   XX.    CAP.  II. 


cilium  Cartbaginenje  quaitum  [l>~  cum  haud  catholicum  habcn- 
dum  cflc  deccrnit,  qui  hoc  dic  ftudiofe  iciunct.  Concilium 
Braearetife  \c~\  primurnhoc  nominc  fpeciatim  \\\CerJonianor+Mar- 
^ciouitat ,  Prifillianijlas  &  Manichxot  anathema  pronuntiat.  Et 
funtgenerajiora.anathemata  in  canonibus^y/o//>;VL^J,  incon- 
cilio  Qangrenfi\e\ ,  concilio  Qe/araugufieko  &  Agathcnfi  [f] ,  &  con- 
ciho  Trnllam  [g~  contra  cos,  qui  fub  quocumquc  obtcntu  di- 

nichxis  per  omnia  concordantes.  Cnj  ficut  i;i  noftro  examine  detecli  at« 
que  comrifli  funt,  dominicum  diem  ,  quem  nobis  faluatoris  noflri  refurre- 
£li  )  confecrauit,  cxigunt  in  mosrore  ieiunii;  folis  (vt  proditum  efl)  reue- 
rentix  hanc  continentiam  deuoucntes ,  vt  per  omnia  fuit  a  nollrx  fidei  t- 
nitite  difcordes,  &  dies ,  qux  a  nobis  in  la-titii  lubetnr,  ab  illis  in  adfli- 

•  clione  ducatur.  Vnde  dignum  efl,  vt  inimici  crucis  Chrifli  &  refurreifho- 
nis  tjl?m  excipiant  fentcntiam,  qualem  elegerunt  doclrinam. 

(b)  Concil.Carthag.IV.  c.  LXlV.  Qiu  dominico  die  fludiofe  ieiunat,non  cre. 
datur   catholicus. 

(r  j  Concil.  Bracar.  L  c.IV.  Si  quis  natalem  Chrifli  fccundum  carnem  non  bene 
honorat,fed  honorare  fe  fimulaf ,  ieiunans  eodem  die,  &  in  dominico;  qnia 
Chrillum  in  vcia  honiiiiis  natura  natum  eiTe  non  credit  ,  licut  Cerdon,  Mar- 
cion,  Manichxus  &  Prifcillianus, anathema  fit. 

ld)  Can.  apoftol.  c.  LXI\  .  ETtis  xXygixos  svcs&~  r>)v  xvptxy.i/v  jjuiexv  »  ro  tX$- 
fi-fjov  ,   yr\i)v  r~  svos    y.ova,  vj;tsvxv ,  xxbxtesi^u'  ixv   ts  Xxiy.cc    >) ,  t/.(£ooiC[siitii* 

Si  quir  c/ericut  kiifentusjiierit  die  dsmmica  iciwnmt ,  vel  jabbato ,  prceier 
vnum  (blum ;  dcponatur  ,  Ji  vero  laicus  /it  ,fegregctur. 

te )  Concil.  Gangrenf.  c.  XHX.  Ef  tw  ttx  v0y.1Coy.ivvv  aixtiatv  lv  r~  xvotzxji  ry- 
esiot ,  xvxbsux  srw.  Si  quis  proptcr  eam  ,  qtitt  exijiimatur ,  exercitatio- 
nem  in  duminico  icinnet ,  fit  tmathcma. 

(f)  Concil.  Ca-firaugufl.c.  II.  Ne  quis  ieiunet  die  dominico,  cauflfa  temporis, 
aut  perfuafionis,  ant  fuperflitionis. 

Concil.  Agath.  can.XH.  Placuit  ,  vt  omncs  ecclefix  filii,  exceptis  diebus  do- 
minicis  in  quadragefima,  eti.im  diefabbato,  ficerdotali  ordinatione  &  di- 
flriclionis  comminatione  ieiunent. 

( J")  Concil.  1  rullan.c.  I.V.  "Eiriitt)  y.syxbirxxy.sv  sv  r~  Vwyxiaiv  isiXst  lv  rxTs  x- 
yluts  r~\s  rt(r<xx(ixxor~/s  v>/?sixts  roTs  rxirris  crxfifixiTi  vr/Tivstv,  nxex  riv  nxexto- 
HsTcc.v  sxxXxcixftxiiv  xxoXxbixv  ,  ioCi£s  r~  xyitf  avvity  ,  wts  xoxlsTv  yy)  flfi?u- 
y.xiuv  sxxXxcrlcjf  xirx^ucjx7\svras  roV  xxvivx  rov  Xiyovrx'  sY  rts  xXxgixiis  sv(.s$il>t 
r~  xyix  xvc.txx~  vyzsiwv  >i  ro  axfjf&xrov,  «\t)r  rx  tvos  vg/  yovn,  xxSxtcticbw' 
ti  ts  \xixes,«(fiopia$w.  Ouoiiimii  intellcximtis  111  Romanorutu  ciuitute  11% 
Janclis  quadragejimtt  ieiwtiis ,  111  eius  fabbatis  ieiunare ,  preeter  ecciejia- 
Jiicam  tvaditam  ubjeriuttioncm  :Jim(idJynodo  vijiim  efi ,  vt  in  Romano- 
rwn  quoquc  ecciejia  inconcvffi  vires  hubeat  canon,  qui  dicit:  Si  quis  clc- 
ficus  imi;nt:is  Jucrit  in  JanEio  die  dominico  vel  Jabbato  ieinnare ,  frater 
niiHtn  i/Jiiu/u  ,  defonatur  .•  Jin  autcr/i  iaicus  ,Jigregctur. 

etn 


DE  ORIGINE  F.T  OBSERVATlONE  DIEI  DOMlNlCAE  INTER  CHRISTIANOS.  }9 


em  dominicum  dicm  iciunii  faccrc  aufi  fuerint;  quod  nc  illis 
quidem  licebat,  qui  vitam  agcbant  afccticam,  fi  non  in  pcv- 
vcrfae  cuiufdam  &  hetcrodoxa:  opinionis  vcnirc  vcllcnt  fufpi- 
cioncm.  Vndc  epiphanivs|>]  obfcruat,  vcri  nominis  afcc- 
tas  in  ecclefia  nullis  diebus  dominicis  adcoquc  ncc  ipiius  qui- 
dcm  quadiagefirna?,ieiunare  folcre,  quia  id  fit  confuetudini 
eccleiise  catholica'  contrarium.  Similem  obferuationem  cas- 
sianvs  [i)  habet  de  omnibus  monachis  Orientis-  quod  pcr  to- 
tas  anni  feptimanas  iugiter  quinis  dicbus  iciunent,  hebdoma- 
de  autcm  &  ogdoade,  id  cft,  dic  fcptimo  &  oclauo  (ita  fab- 
batum  &  dicm  dominicum  appcllat)  fcmpcr  abftineant  a  ie- 
iunio  cofque  fcftos  agant.  Ncque  concilium  Cangrcnfc  Eujla- 
thianis  permittcrc  volcbat,vt  dic  dominico  tamquam  afcetae 

(b)  Epiphan.expolit.  tidci  §.  XXII.  ngoutfitrtt  uyu5->j  ol  uvr>js  Ktnafkte  iu.xuv- 
tos  ,  Xat's  xvgtuxys  qcy  mvruxo^s  ,v>i-ivxo-t,\i^ij  uypmvtus  iiU7rxtros  i-ittrt- 
Xiat'  ris  it  xvptuxxs  uitiaus  rpvCptgxs  viytirui  7)  uyiu.  uvrn  xx$o\iXi)  ixx\>i~ 
trix,  }&}  o~vvu£tts  u(py  iuiftiv  iptt/tXtT,  &  vm7tvtt  uvuxoXxjov  yup  irtv  iv  xvptu- 
x>l  v/jTtvttv'  r>]v  ii  rttrtsupuxorijv  r>}v  «fo  ruv  irtlu  rjy.spuv  rx  ts.ytg  rtxtyx  uj- 
ttvrm  (pvXurltiv  tiivStv  y  uvrr)  ixxXijtrix,  iv  vrrsrtiuts  itujthxtsx'  rxs  ii  x-jptx* 
xus  £i'  oXus,  xrt  iv  uvrrj  t?  rt-tjuguxo-)i.  Qui  pietati  jludent ,  e^regitt 
fttadam  ac  laudobili  votuntate  perpettio,  Jbtis  domimcis  ac  pentecojies  die- 
bus  exccptis ,  ieiunia  fibi  ac  vigi/ias  impemmt.  Nam  dummicas  omnesje- 
Jias  hilarejque  catholica  ejjejanxit  ccclejia.  Ac  JoBemnes  conuentus  ma- 
ttitinis  horts  indicit ,  nec  vlla  ieiunia  celebrat.  Aljiirdum  enim  eft  ietti- 
ttare  dsminico  die.  Ceterum  antsjeptem  pajchatis  dies  quadragejimam 
«bjerttare ,  atquc  in  ieitmiis  pcrfeuerarc  eadetu  confimiis  ecctejia  :  domwi- 
cis  vero  nuUts  omnino ,  adeoque  nec  ipjius  quidem  quadragejim<t ,  ieiwure 
Jolet.  Vid.  Hieron.epift.  XXVUI.  Nec  hoc  dico,quod  dominicis  diebus  ic- 
iunandura  purem  &  contexus  quinquaginta  diebus  ferias  auferam ,  cetera. 

(»')  Caffian.  inftitut.Iib.  III. c.  IX.  Ideoque  &  abfolutio  ieiunii  poft  vigifianir» 
laborem  ,  totidem  apoftolicis  viris  in  die  fabbati  ftjtuta»  non  iinmeiito 
prxfumitur  per  vniuerfas  Oiientis  ecclefias  fecundum  illim  quoque  ecclefi- 
aftcs  fententiam,  quamlibet  habet  &  alium  myfticum  fenfum,  tamen  ab  lioc 
quoqne  non  abliorret :  quo  vtrique  dici,  iJ  ell  hcbdorrudi  pariter  &  02- 
doadi,  eamdem  partem  follemnitatis  impartire  praxipiraur,  ita  drcentis. 
Da  partcm,  his  feptem  &  quldcm  his  ofto.  Non  enim  ad  communionem 
fefliuitatis  iudaica:  abfolutio  ilia  ieiunii  repuunda  efl,  his  prscfeitim  ,qui 
ab  omni  iudaica  fuperftitione  alieni  monftrantur,  fed  ad  refeclioncm,  qium 
<3iximus,,la(Ti  corporis  pcrtincre  ,  quod  per  totas  antli  Jtptimanas  iugittr 
qutms  diebus  ieiunans,  nifi  duabus  fjltrm  intcrpofitis  retbcilLtfum  ftferit, 
Liciie   laiufcU  ac  dcficir. 

tcitt- 


40  ORTGINVM  ECCT.ESlASTlCARrM    LIB.  XX.  CAP.  1t. 

leiiinarent,  pcenam  anathematis  denuntians  id  facere  auden- 
tibus. 

Rattonem  huius  obfcruationis  idcm  cassianvs  [k] 
narrat  fuiffc  reucrcntiam  refurrc&ionis  dominica?,  quam  fem- 
per  kvtabundi  commcmorarint,nequc  adco  hocdieieiunarint, 
ncquc  per  intcgros  quinquaginta  dics  a  pafchate  ad  pentcco- 
ften,qui  omncs  in  refurrcctionis  fcruatoris  noftri  mcmoriam 
fefti  agitati  fucrint.  Idem  illud  adfirmat  auclor  conjlitutionum, 
O-r.ni  fabbato ,  inquiens  [l~\ , pr.cter  w;h;h (magnum  fcilicet  fabba- 
tum  ante  pafcha)  atque  in  otnni  dominica  l.ttot  conuentut  cclcbrate  : 
Lrit  antcm  reitr  pcccati\  qui  per  dominicam,  vtpote  diem  refurreclionif, 
jeiunauerit ,  ant  qui  pcntccojlen  vel  quemlibct  fcjlum  dicm  triflitia  fttne- 
flaucrit,  tunc  enitn  Itetari  oportet,  non  autcm  lugcre.  Sic  iterum  [«;]  : 
Sabbatum  £5 '  dominicum  ,fcjlof  diet  habctc :  quia  illud  quidem  ereatio- 
nif  recordatio  eft ,  hic  vero  refurrectiunif.  Similitcr  PETRVS  cpi- 
fcoPUS  Alcxandrinuf  [«]:  Diem  dominicttm  l.nitiit  dicm  agimttt  pro~ 
pur  cum,  qui  in  co  refnrrexit.  Et  COTELERIVS  [0]  fragmcntum 
aliquod  adlcgat  theophili, cpifcopi  Akxandrini.  in  camdem 
fcntentiam:  ttmorum  ST  ojjicii  ratio  anobif  poflulat  ^vt  omnem  diem 
dominicum  honorcmttf  eumque  fejhan  habcamuf ;  qumn  in  eo  dominuf 
nofler  lcftf  Chrijhtf  rcfurrectionem  ex  mortuit  nubit  procuratterit.  Ve- 
rum  tamen  haxrcgula  non  ita  ftricle  obligabat,  quin,  fi  ne- 
ccflitas  requircrct,  ncc  effet  ha?retica?  prauitatis  fufpicio  vel 
contemtus,hoc  die  quifpiam  ieiunarc  poffct:  quomodo  hiero- 

(/;)C.i(Iian, collar. XXI. c. XX.  Peromnia  eamdem  in  illis(L  diebus)  follemni- 
tatcm ,  quam  die  dominica,  cuflodimus,  in  qua  maiores  nollri  nec  iciuni- 
um  agendum,  nec  genu  cfTe  tieclcndurn  ,  ob  reuerentiam  refurrcclionis  do- 
minicac   tradiderunt. 

(/)  Conftitut.  lib.  V.c.  XX.  nxv  ju.lv  rot  Gxfifixrov  xvcv  rx  cvos  ,  j^j  ■nxtjxv  xvptx- 
xt)v  cntlcXxvrcs  trweaxs ,  cv(ppxt'vc3c'  cbo%"t  yxo  xyxpTtxs  crxt  0  ryv  xvptxxt}v 
vtjrcvuiv ,  fiycpxv  xvufxttcws  sexv ,  >i  r>)v  ttcvjtjxorijv ,  >/  o\us  tjyigxs  coptjs  xvgits 
xxTt;(fXv'  cv(poxv~~jtxt  ytltp  du  cv  xvrxTs ,  «/&'   x  nsv§~oxt. 

(///1  Conftit.  lib.  VII,  C.  XXIII.  ro  axlijixTOv  ycv  rot  y^x)  rijv  xvotxxijv  co^TxCcTl , 
0T1    To    ycv    oyytxpyt.'.;  cTtv  vno yvvyx,  tj   oc   xvxrxacois. 

ftl)  Petr,  Alexandr.  can.  XV.    xvgtaxtjv  %ecgfwrvv>~s  ijycgxv  xyoycv  £tx   rov  uvxsrxv~ 

TX    CV  XVT~. 

(0)  Coteler.  not.  in  conftitut.  lib.V.c.XX.  p.  328.  Ka}  ro  ftos  q&  ro  ttoiaov  $- 
fl£t  ditcafiiTiXfXv-  r.\e:xx>\  tiu?.v,  vjy  cv  TxvTtt  nxvtr/vot<\iv,  emiafaeg  cv 
rxvTp    t  xvgtos  tjywv  Ujf&  %gi~it   t>}v  cx  vcxgwv  civurxatv  >jytv  ixfvrxycvtrcv. 

NY- 


dk  Origine  et  ob<ervations  diei  domintcm;  inter  christianos.  41 

ronymvs  ["/>]  Paulum  apoftolura  aliquando  fecifle  obferuat, 
nec  non  celebrem  illum  monachum,  qui  per  quadraginta  an- 
nos  numquam  cibum  fumfcrit,  nifi  poit  occafum  folisj  &  ce- 
L e R 1 N  v  s  confclTor  apud  c  y P r i  a n  v m ,  loquens  de  fororis  fua? 
lapfu  in  idololitiiam,  tempore  perfecutionis,  ait  [q] :  Pro  cu- 
ius  fittir  ego  in  Letitia  pafcb.t ■  flens  dic  Zfnofie,  in  cilicio  GF  cinere  la- 
crimahmdur  diei  exegi.  Sed  tales  exceptiones ,  quales  ha,' ,  non 
derogabant  vniucifali  confuetudini,  qua?  per  omncm  ecclefi- 
am  inualuerat  cxacteque  obfcruabatur. 

§.  VI. 
hi  omnts  prtces  a  flantibm  hoc  die  faffar  in  memoriam  refur- 
refficnis  domini  ac  feruatoris  nrflri. 
Alia  confuctudo,  tamquam  vniueifaliter  reccpta,  erat, 
vt  die  dominico  in  rcfurrcclionis  dominicx  mcmoriam  femper 
ftantes  precarentur,numquam  fieclientcsgenua.  Et  vix  vllam 
exccptioncm  hac  in  re  inuenias,  nifi  in  traclatione  pocniten- 
tium,  fub  publica  difciplina  conftitutorum,  quos  canones  [»•] 
ipfis  ctiam  diebus  remiflionis  gcnua  iubent  fle&ere.  Sed  fi 
ab  his  difcefleris,  vniuerfalis  mos  fidclium  liue  communican- 
tium  crat,  ftando  orare.  Pro  qua  re  concordans  habcmus 
teftimonium  irenaei,  tertvlliani,  clementis  ale- 

XANDRINI,  CYPRIANI,  COliClUi  Nic<tni ,  HILARII ,  B  ASI  LII, 
EPlPHANII,   HTERONYMI,  AVGVSTINI,  C  ASS  I ANI,  ail&O- 

ris  quaftiortum  fub  nomine  ivstini  martyris,  martini 
bracarensis  ,  concilii  Trullani  &  concilii  Turonenfu  ^  tcmpo- 
re  Caroli  magni  habiti.  Qua;  teftimonia  omnia  recitandi  oc- 
cafionem  habuimus  fupra  [*],  adeoque  coium  repetitioncm 
hoc  loco  omittimus;  obferuantes  tartum  ex  duobus  poiteri- 
oribus  eorum,hancce  confuetudinem  non  folum  fuifie  gene- 
ralcm,  fed  diu  ctiam  duraffe  in  ecclcfia;  quando  autem  vel 

(c)  Hieron.  epitl.XX.VIII.  ad  Lucinium  Bscticuni.  Vtinam  omni  tempore  ieiu- 
nare  pofTemus,  quod  in  aiftibus  apoftolorum  ,  dicbus  pcntecofles  &  die  do. 
minico  apoflolnm  Panlum  &  cum  eo  credentes  fecilTe  Icgimus. 

(q)  Celerin.  epifl. XXI.apud  Cyprianum. 

(r)  Concil.C.irthagin.  IV.c.LXXXII.  Pcenitentes  ctiam  dicbus  remifllonis  f;e- 
nua  fle&ant 

(*;  Lib.XlII.  c. VIII. §. III.  vol.V.  p. 253- 2(7. 

Bingh.O.E.Vol.IX.  F  quo- 


&1  ORIGIWM    ECCLESIASTlCARVM   LIB.   XX.     CAP.  Tf. 


quomodo  mutari  vcl  aboleri  coepta  fit,non  facilead  dctcrmi- 
nandum  efle   exiftimo. 

§,  vtt. 

Magna  cura  &  fluditim  a  prifitf  cbriflianis  in  religiofa  diei  do- 
minicte  cbferuaunne pofiium.  IIoc  demonflfatur  i.  Exeo^ 
quod  otnnibm  publici  cvJttu  follemnitatibm  con- 
ftunter  &  adjidtte  vacarunt. 
Qvod  vltimo  loco  in  hac  materia  notari  merctur,  ma- 
gna  cura  eft  &  ftudium  ,  a  prifcis  chriftianis  in  religiofa  diei 
dominica?  obfcruatione  politum.  Cuiusrci  diucrfa  nobis  illi 
reliqucrunt  argumcnta.  Primum  in  eo,  quod  libcnter  &  ad- 
fidue  omnibus  officiis  &  follemnitatibus  publici  cultus  Dei 
vacarunt.  Non  tantum  ab  opcribus  manuum  &  negotiis  fa> 
cularibus  fc  abftinebant,  fed  diem  quifque  talibus  confumc- 
bant  occupationibus,  quce  ad  ampliHcandam  gloriam  domini, 
cuius  honori  dies  ille  dicatus  erat,  faciebant:  Hoc  eft,  ccle- 
bratione  religioforum  conuentuum  ad  peragcndas  diuerjfas  di- 
vini  cultus  partes,  nimirum  pfalmodiam,  fcripturarum  le&io- 
nem,  verbi  diuini  pnvdicationcm,  prcces  &  fiicra?  euchariftia? 
perceptioncm,qiue  omnia  in  huius  diei  ofticio  fcmper  fiebanr. 
Et  tantus  quidem  religioforum  iftorum  hominum  ardor  erat, 
vt  nihil  nili  moibus,vel  tnagna  qua?dam  neceffitas,vel  carcer, 
vel  exilium  ab  hocce  cultu  abftrahere  eos  poffet;  &  tum  quo- 
que  dabatur  opera,  yt  prafcipua  cius  pars,  communio,  ipfis 
adminiftraretur  per  manus  diaconorum,  qui  eam  ad  illos,  qui 
zgrotarent,  vcl  in  carccre  cffent,  dcfcrebant,  vt ,  quoad  cius 
ficri  poffet,  cum  publica  congregatione  adhuc  communica- 
icnt.  Manifeftum  hoc  eft  cx  iis,  qua:  de  rationc  pcragendi 
facra  narrat  ivstinvs  martyr[;]:  Svlit,  inquiens,  quiditi- 
rur  ,  die  omnium ,  qui  vcl  in  oppidis ,  vcl  ruri  dcgu?tty  in  eumdtm  hcum 
comtentut  fit :  &  commentaria  apojloLrum ,  aut  fcripta  prophetarum , 
quoad  tcmpus  fcrt ,  lcguntur.  Dcin.ie  led.rc  quicfccnte^  pr.rjidens  ora- 
riotiem,  qua  popidum  injiruit  cT  ad  imitationem  tani  pulcbarum  rcrum 

(i)  luHin.  apol.  II.  p.  93.  rri  rx  jJX/jj  Xtyoftivji  iyJ^if  rsivrm  y.xlu  rriXus  ?  dycis 
/utvovrttT  ttci  ro  xiro  avvsXtvas  yatluijiijpj  ri  urrouaiyovtiyxru  ruv  xxoroXwv, 
ii  ru  avyygiyy.xrx  ruv  ttgotpiflav  dvxyiyJvy.tlat  fits^cis  syx,uoii-  iJrx  trxvffx- 
(thn   r'i  uvK.yivusr.iiln ,  «■^Biyals  J«*  }J,y&  ti]v    vs^ifiitv  >>$)  Kfix&Wtv  ri?f   ru» 

afor- 


T>E  OPJG-NT:  ET  On<gRVATIOMIt  TVEl  DCM:S'lC\r  INTCR  CHRISTIAN05.  4? 

cohortatur,  habet.  Sttb  hac  anfurgimus  communiter  omnet,  ZFpreca- 
tionet  profundimut :  &  prccibus  pcraelis  panis  ojfertur  zfvinum  &  a- 
qua:  o  prapnfitus  itidetn,  quantum  pro  virili  fua  potejl ,  precet  &gra- 
tiarum  aclioncs  fundit^  ZFpopuius  faujlc  adclamat }  dicens ,  Amen.  Et 
'dijlribi.tio  communicatioquc  fit  ecrutn,  in  quibus  grati.e  funt  aHx,cui~ 
que  prafenti :  abfcntibus  autem  per  diaconos  mittitur.  Ex  hac  narra- 
tionc  apparet,  chriftianos  omnes,  quoad  fieri  potucrit,  in  pu- 
blico  Dci  cultudic  dominicafcfc  coniunxiflc,  maximc  in  rc- 
cipienda  communione,a  quanec  ahfcntcs  excmti  fuerint,  ii 
quam  recipiendi  cam  habercnt  oppoitunitatem. 

§.  viii. 

2.  Ex  eorum  ze/o  in  frequtntandis   religiofis  conuentibtu ,  ipfis 
perfecutionis  tewporibuf. 
Neqve  vlla  pcriculi  formido  iplis  difficillimis  pcrfccuti- 
onis  tcmporihus  7clum  eorum  pro  cultu  publico  in  die  domi- 
nica  fupprimerc  poterat.    Quando  cnim  intcrdiu  ad  colen- 
dum  Dcum  iinc  vita:  periculo  coirc  non  potcrant,  nodturnos 
vcl  antelucanos  hanc  in  rcm  conucntus  cclcbrabant.     Quod 
ex  plinii  [r]  dc  illis  narrationc  patet,  quod  foliti  fint  ftato 
dic  conuenire  antc  luccm  carmcnquc  Chrifto  diccrc.    Ita 
tertvllianvs  0] ,  quum  nonnulli  mctuentcs,  ne  a  militi- 
bus  dctegerentur,  ex  eoquxrcbant:  (Juomodo  ce!ligemusy  quo- 
tnodo  dominica  follemnia  celebrabimus  ?  rcfpondebat:  Vtique  quotno- 
du  apojluli  ,fide  nonpccunia  tuti.     Ou.c  fides  fi  montcm  transferrc  potefi. 
tnulto  magis  militcm.     Et  paucis  interieclis,  addit:   Si  colligere  in> 
terdiu  nonpotes ,  habes  nociem  lnce  Chrijli  luminofi  aduerfus  eam.     I- 
dcm  auctorf.v]  gcntilibus,  qui  chriftianis   infanticidium  in 
conuentibus  fuis  malitiofc  obicctabant,  fcribit:  Ouotidie  cbfide- 
tnur ,  quotidic  prodimur,  iu  ipfis  plurimum  ccetibus  U '  congregationibus 

xj\wv  riruv  ytyrfltus  ttiiitrcu'  tnttru.  ctVtft&fit-To'  >:otttj  irxvrt; ,  >\k)  ivy^us 
v-yn'.y!v'  iix/  7tt/VTn.yivuv  vyuv  rT/s  iv/J'< ,  -Uoro;  it^eCpiaPicu  yjf.)  oivos  xx)  B- 
tfuo"  r%)  0  XiOisrws  ev%£s  ijuoius  ya)  b/VKftfms,  00/  »xu«  uvru,  dva.7iiy.Tttt, 
mJ  .  "kxil  htevCptiytt  Xfyuv  ri  dy>',y.  nct)  1  OlXOOfftS  xx)  ;/  yt]z'/.>i<lts  utto  ru¥ 
}'JX<tci;>i$ivluv  i*.i.;u    yivtlcu,  xg.)   t;iV   i  ttuokit  dtx  ruv  itUMOVUt  ttiyxelaj. 

(/)  i'iin!lib.  X.  epift.XCA  II.  vid.  c.IJ.  jj.  1.  fiib  litc.  ^b;p.ig.  14. 
(k  1  Tertull.de  fuga  c.  XIV. 
(x;  Tcrtull.  apolog.  c.  VII. 

F  2  nojlris 


44  ORIGINVM    ECCLBSIASTICARVM     LIB.  XX.    CAP.  I  !♦ 

ttojlrit  opprimimur.  Quis  vmquam  taliter  vagienti  ivfanti  fupcruenit  ? 
Quis  cruenta,  vt  inucncrat ,  Cyclfum  zJ" Sirenum  ora  iudici  rcfcrauit. 
Immo  vcro  crudeliter  nonnumquam  interficiebantur  in  con- 
grcgationibus  fuis,  lcgibus  conucr.tus  eorum  fub  appcllatio- 
nc  betariarum  prohibentibus,  areafquc  illis  fuas ,  (iuc  loca  ado- 
rationis,  tamquam  illicita  &  clardcftina  concilia,  vbi  non  ni- 
ii  ad  proditioncm  &  rcbcllioncm  adueifus  impcrium  conue- 
nirctur,  ncgantibus.  lactantivs  \j~)  &  evsebivs  fcjnar- 
rant,  prafidem  qucmdam  gentilcm  in  Pbrygia  vniueifum  po- 
pulum  cum  ipfo  pariter  conucnticulo,  fiuetcmplo,  in  quo  ad 
colendum  Dcum  congregati  fucrint,  concremafie.  Leges 
autem  [«],  conuentus  eorum  prohibentes,  pli  n  ■  o  &  chrifti- 
anis  fcriptoribus  memorantur.  Vt  adeo  his  difHcilibus  tem- 
poribus  chriftiani  non  potuerint  coire  ad  colcndum  Dcum, 
nifi  cum  vita*  periculo:  Neque  tamcn  inde  iuftam  &  idoneam 
excufationem,  quo  minus  coirent,  fe  habere  cxiftimabant,  fcd 
continuo  ad  celebrandam  diem  dominicam,omni  periculo  & 
interditto  gentilium  fufquedeque  habito,  inter  fe  conuenie- 
bant. 

(_>•)  Laftant.  lib.V.c.  XI.  Aliqui  ad  occidendum  prarcipites  cxtiterunt ,  ficut  v- 
nus  iu  Phrygia,  qui  vniuerfuin  populum  cum  ipfo  pariter  conuenticulocon- 
cremauit. 

£2)  Eufeb.  lib.  VlII.c.XI.  "HJV  y*v  ""kyv  xgirtxvZv  ■aoktxvw  xvTxvfyui   d/x(pi   rii» 

^DW/lXV  IV  xvxklf    ntijtfixkovTis     oxXtTxt,  nvgte    V<f/'/.^l*VTtS  ,    XXTfifkf^xV     XVTXS 

Hff.x  vvKitiit  y^c)  yvyxt£t,  tov  hrt  «strru»  Stlv  xgisoy  tTtfi-My.hxt.  Certe  vrbent 
auamdam  c/jri/iiaiiorum  111  Pbrygia  mi/ites  arnutti  obpMione  citixtvuntj 
tmeBoque  ignc  totam  vna  ctm  viris  &  muiierikif  ac  paruu/is  Chrjiuta 
(imnium  Diuut  inuocanttbits  concremarunt. 
t  a)  Plin.libr.  X. epift.  XCVII.  -  .  quibus  peraiflis  morem  fibi  difcedendi  fuif- 
fe ,  rurfufque  cocundi  ad  capicndum  cibum,  promifcuum,  tamen  &  innoxi- 
um:  quod  ipfnm  faccre  defilTis  poft  ediclum  meam,  quo  fccundum  laa» 
data  tiu  btttenas  efTe   vetueram. 

Tettull.  adScapul.c.  Iil.  DoSeamus  necefTe  cfl ,  quod  nulla  ciuitas  impune 
latura  fit  finguinis  nortri  effulicnem.  Sicnt  &  fub  Hilario  prsefidc  ,  quum 
<le  areis  fepuiturarum  aeclamaffent:  Arcae  nonjtnt  ,•  aresc  ipforurn  non  fu- 
irunt ;  melTes  enim   fuas  non  egerunt,  cetcra. 

Euleb.  lib.  X.  C.  II.  jffwrw  ,«f'»  «ify«»  w,u*J  ri/s  h  Tois  xoiuyjygicts  avvot/ts  <f«* 
noolpzLcfus  nagxTxt.  Primum  quidem  nojiros  a  conuentibus  ,  qtti  111  cccmi- 
t<rus  jioi  Jmbunt  ,neJcto  tjno  pratextu,  arcere  adgrejfiu  eji. 

ff.lX. 


DE    ORtGlNf:  ET    OR<ERV\TlONE  DVF.I  DOMiNfC\E  INTER  CHRISTIANOS.  ^.J 

«j.  IX. 

3.  Exftudioja  vigiliarumfitie  congregationim  notturnarum ,  di- 
f/«  dominicum  antecedentittm ,  obferv.antia, 
Alivd  zeli  eorum  exemplum  oftendebatur  in  ftudiofa 
longaium  vigiliarum ,  fiue  nocturnarum  congregationum,  di- 
em  dominicam  antccedcntium  ,  obferuantia.  Quamquam  e- 
nim  hx  ipfa?  perfecutionis  dcmum  tcmporibus  agi  coepta?  funt, 
eas  tamen,  tamquam  vtile  pietatis  exercitium,  continuabant, 
perfccutionibus  iam  finitis.  Neque,  qui  fummo  loco  nati  e- 
rant,  eas  frcqucntare  aliofque  fuo  exemplo  ad  illas  excitare 
recufabant,  quemadmodum  sidonivs  apollinaris  [6]  no- 
minatim  de  Theodarici  rege  Gotborvm  narrat,  quod  antelucanos 
facerdotum  fuorum  (fecta  cnim  Ariamt  erat)  coetus  minimo 
comitatu  expetierit.  Quod  ille  faciebat  ad  ornandam  &  am- 
plificandam  cauiTam  Ariamrum^  qui  communiter  hifce  in  facris 
zelo  certabant  cum  catholicis.  Vnde  fac-tum,  vt  catholici, 
tam  clerici  quam  laici,principes  a?que  ac  populi  maiorem  cu- 
ram  ftudiumque  pro  hac  fpecialiore  magnum  officium  diei  do- 
minici  introduccndi  ratione  teftarentur;  quemadmodum  li- 
bro  quodam  anteriore  [*]  pluribus  oftendimus.  Quod  hoc 
loco  porro  obferuare  habemus,eft,quod  licet  hoc  matutinum 
officium  longius  duraret  (communiter  enim  in  pfalmodia, 
hymnis  &  precibus,  a  media  nocle  ad  lucem  vfque,  continua- 
baturj  magna  tamen  cum  alacritatc  &  adfiduitate  generatim 
ab  omnium  ordinum  hominibus  frequentatum  fuerit,  qui 
fpontefua,  fine  vlla  ipfis  impofita  neccflitate,  eo  fc  recipic^ 
bant.  Et  hoc  ipfum  aliud  magni  zcli  eorum  in  religiofa  diei 
dominici  obferuatione  documentum  erat. 

$.  X. 
4.  ExeOy  quod  multis  in  locis  bis  boc  die  publicos  fermones 

audierunt. 
Dignvm  quoque  notatu  eft,  quod  multis  in  locis,  maxi- 

(  b  )  Sidon.  lib.  1.  epill.  II.  Antelucanos  facerdotum  ikcrornm  cortus  minimo  co- 
mitatu  cxpctit :  grandi  fedulitate  veneratur  jquamqium  (  fi  fermo  (ccretus  ) 
poffis  animo  aduertere ,  quod  feruet  Hlam  pro  confuciudine  potius,  qtuin 
pro  relii^ione  reuerentiam. 

(  • )  Lib.  Xill.  cap.  IX.  %.  IV.  vol.  V.  p.  2^s  feqq.     Et  cap.  X.  §.  XJ.  XII.  p. 335  fqq. 

f  3  me 


4^  OiunivvM'  eccli™i astjcarvm    lib.  xx.  cap.  II. 

me  in  ciuitatibus  &  maioribus  ecclcfus,  duos  hoc  dic  fermo- 
nes  communitcr  habucrint,  homincfquc  ad  vcfpertinum  srque 
ac  matutinum  fcrmoncm  confluxcrinr.  chrysostomvs  [-] 
aliquotics  populi  Antiocbeni  iludium  hac  inrc  laudat.  Et  iur.t 
vaiia  loca  m  avgvstino,  basilio,  theodoreto  &  g  av- 
DENTio,qua;  msmifefto  ad  camdcm  confuctudincm  refpici- 
unt':  dc  quibus  hic  nihil  amplius  dico,  quod  ca  plenius  exhi- 
bui,quando  de  antiqua  rationc  concionandi  alio  loco  [d] 
vciba  feci 

f.  XI. 
j*.  £.v  eo,  quod prectbiu  vefyerthw,  vbi  ntiUttx  fermo  recitabatur, 
fedulo  interfi.erunt. 
Tn  illis  ecclefiis  ,  qux  non  habcbant  fcrmoncm  vefperti- 
num,  communc  tamcn  precum  vcfpertinarum  orKcium  erat: 
homincfque  generatim  eis,tamquam  neccflif^ie  cultus  publici 
parti  in  die  dominicojinterelfefe  debcrc  putabant.  Nonnul- 
ii  quidem  m  prifcis  iitis  frculis  huic  fcfe  inftituto  opponcbant, 
quorum  chrysostomvs  0]  in  homifia  quadam  fua  mcntio- 
nem  facireofquc  acritcr  reprehendit;  Cw,  (ir.quicbant  illi), 
htgredimur  ecchfiam^fi  non  aitdimus  aliquem  vcrbafacicntem?  Qiubus 
refpordens  chrysostomvs,  ll<c,  aiebat ,  omnia  pcrdidit  c5" 
currupit.  Qiiid  enim  optis  cfi  aliquo,  qui  verba  ficiat ,  &  fcrmoncm 
habeat?  Ex  nofira  foeordia  hoc  vfi  vcuit.  Quid  cnim  opts  ejl  fcrmone? 
Omnia  f.mt  diluci.ii  cS  rccla^  qiiafint  in  diuiuir  friptnris;  nianifcfia 
funt^qiu-ccumqiie  fuut  necejfaria.  Sed  qusniam  cjlis  audttores  delcclatio- 
nis  ^propterca  hxc  ctiani  qu.\ritis.  Na»t  dic,  qutefb ,  quo  irationisfafiu 
dicebat  PAVLVS?  Scd  tamen  comtcrtit  orbcm  terrec.  Quonam  atttcni 
PETRVS ,  qui  erat  iUiteratut?  At  ncfcio,  inquit ,  qux  fita  ftnt  in  fcri- 

(c)  Chryfollom.  homiJ.X.ad  popul.  Antiechen.  p.  Ija. ;,  p.  nC.lin.cdit.  Friiicof.) 
Vid.  lib.XIV.  c.  IV.  §.  VIII.  vol.  V.  ftib  litt.  (q  p.  133. 

td)  Lib.XlV.  cap.IV.§.  VIII.  vol.V.  p.  133  -  136. 

(  e)  Chryfbllom.  homil.  III.  in  auiThelTul.  p.  ifoj.  fp.3sr.edit.  Francof. )  T« 
eiitoy^oy.xi ,  (pn<Tt- ,  ti  ivi  dxiw  rtvis  0  «/XSvrof ;  rsro  ■rj.vrx  ctftoXuXe  •^cy  b'ii- 
OjSstot'  r/  yxo  x§*'iX  <-,"/?•>; jv  ;  «V&  rr,<  fifiirrtpxs  pcfovydacs  xZrt/  j/  y.otix  yiyo- 
ye'  Stx  rl  yxo  oyikeijs  X'/l'':  j  *«!**  trs.tp*)  >(0'j  evSrltc  tj.  xxpu  rxiis  fTtixti  ypx- 
tp«~i<'  itxvrx  r«  ivj.yy.j~in.  iij.j.'  u~h.'  titliofi  rtciisws  ere  dxfoxrxl ,  t~tx  rtsro  jyy 
txvrx  OiTure'  eiisi  yxa  uot,  «olu  x:jy.7ru  \oyis  XlxvXoi  e'Xtytv ;  ot~~\'  oy.us  rijn 
tinfy.hnv  irstrftbt,'    5T8z'w  ti   Hergos  0    dy^xy.y.'x]o>  ;  «*.'  *«  titJt  ,   (pyct ,  rco  h 

ptttris. 


DE  ORIGlNE  ET  OBSERVATIONE  DIEI  DOMlNICAE    INTCR   CHRISTIANOS,  tifi 

pturis.  Ouare?  Num  cnim  Hebraica ,  num  Romana,  num  alialingua 
4itfa  fmt?  Annon  Grxcc  dicuntur?  Sed  obfcure^  inquit.  Qu.tnam  ea 
dfcuritas ,  dic  quafo.  Anmn  (unt  hiJtori<t?  Nejline  ,  qu<e  funt  clara  cT 
dilucida,  vt  de  iis ,  qu.-c  funt  ulfcura^fereonteris?  Hifioria  innumerabi- 
lcs  funt  infcripturis.  Dic  mihivnam  ex  illis  ;  fed  non  dicis.  Ir<e- 
tsxtus  hxc  funt  djT  vcrba :  Licst ,  inquit ,  eadem  audirc  quotidie.  Quid 
vero^  dic  qmfo ,  in  thcatris  -non  ealem  audis?  ln  Jtaliis  £feqiwrum 
curriculis  noneadem  vides?  Res  autem  omnes  nonnc  Junt  e-tdem?  Non 
idem  fol fempcr  oritur  ?  Non  iifdem  vtimur  aJimentis?  Vnde  tandem 
COIlcludit:  Sunt  h<tc  verba  Joeordi.t  cT pr<rtextus  fceptici.  Sic  itc- 
rum,  quando  nonnulli  excufati  ab  hifce  precibus  ecclefia?  ha- 
beri  volebant,  hanc  friuolam  pratexentcs  cauffam,  quod  o- 
rare  vel  domi  polTent,  fcd  fermonem  audirc  non  niii  in  eccle- 
fia  poffent  ,adcoque  ad  audicndum  fcrmonem  ,  non  ad  facien- 
das  preccSjin  ecclefiam  venire  fe  vcllc  dict-itabant:  In  hunc 
modum  eleganter  eis  rcfpondct  [/]:  Te  homo  dedpis  &  magno 
in  errufe  verfaris.  Nam  etji  domi  quoque  datur  crandi  fasultas ,  tamen 
fieri  nonpotefl^  vt  domi  tam  bene  ores}  quam  in  ecclejia,  vbi  tot  patrer , 
vbi  clamor  felici  focietate  excitus  ad  Deum  immortalem  rcflrcur.  Nvn 
pariter  exoras ,  quum  fohts  dominum  obfecrat ,  atquc  tuis  cumfratribus. 
Etenim  in  hoc  plus  aliquid ,  videlicet  concordia ,  conjpiratio,  copula  a- 
tnoris  iFcaritatis  ,  facerdotum  pre:es.     Pr<tfunt  cnim  ob  eam  rcm  fa- 

Vx~s  btitut  y?x(px7s  xtiytvx'  t\,x  r2  ix  o~2xs ;  yij  yxp  ijigxiri  ;  y.i)  yx?  guiu^,- 
r< ;  ftrj  yxp  ertgoyXwffffus  tiitflx, ;  xjp  e^nvtri  Xeytrxi ;  x»i.'  xax(p~s  ,  (pr,aC 
rro7ev  xffx(pi<,eirti  y.oi;  3%i  '^ooixi  tiat ;  rx  yv.p  ax(p~  o~j«s,  'ivx  negi  rSv  asrx- 
(p~v  igurfojis'  ftv/oixt  iffogiKi  tiaiv  h  rx7s  y^x(px7s'  eirci  yot  ylxv  ii  txtamf 
«SC  ix  iot7s'  rrqiepxffis  tuZtx  jyty  /KiyjC  x«5'  i/yioxv ,  (pnfft ,  rx  »irx  irtv 
uxxttv  ri  ii ,  tirti  y.oi,  h  roTs  Sixrgois  i  rx  xiru  uxitt< ;  h  taa  'trrrroh.oui- 
ttis  i  rx  uvjd  o$~s ;  rii  $i  rroxyuxra  rrxvrx  i  rx  uirol  e-rtv  ;  o  ii  %).to<  »x 
i  uiros  uti  «W«'*.f i ;  r^otpxTs  ae  i  rx7s  airx7s  y^u/utSx  ;  —  Ttxvrolliv  fefSv 
filxs  %g)  ffxijiiius  r»  ir,y.xrx. 
lj)  CliryfolhhomiI.nl.  de  incomprehenfibili  Dei  natur.i  tom.  I.p.jfij.^p.jzi. 
edlt.Francof.  )  n$*Slxi  (ptitri  yg)  irri  rijs  oixixs  Hvvxiuxt ,  outXixs  &  xxxaxt  *a) 
Stixo-KxXixs  i  Svvxtov  irri  rr,s  oixixs'  uirxrxs  axvJCv  ,  »&gmd'  rJixScu  fitiv 
■yxotTri  Tt}soixixs  iv.xrov,  %roi  Si  evixSlaj,  <is  htl  r?J  ixx\w'xs,uaivxTov ,  %tt* 
xxripuiv  nXifios  rotxrov,  'irrs  jioi;  rrois  rov  Stov  iy.o$v/tu>.$ov  xv«n-l umrxC  ix 
'irus  uxiri,  xxlx  axvrov  rov  $icrrroT>iv  rrxoxxxXuv,  *is  /xflx  twk  uiiXipSv  rdv 
ruiv^  ivTJ.ZSx  ytio  iri  t,  rr'kiov ,  eTov  r)  iyivoix  «cfj  avytp-mix,  t^)  Tt)s  xydrrns 
i  aivitff ytss ,  rof}  illSv  Ugim  iv^xi'  iui  yxg  rsro  ei  Ugiis  a<WTrjxxrtv,  ax  iitf/ 

cerdo- 


45  ORICVVM    FCCLPSIASTIC AR.VM    LIB.  XX.    CAP.  Tl. 


ccr.iotct ,  vt  p  puli  cratioucs  yqu&  infirmiorcs  per  fc  junt3  validiores  il- 
las  comviex* Jirititl  in  caltim  enebantut.  Alio  loco,  rcfpondens  ci- 
dernvulgari  hominurin  excufationi,  quod  domi  6rare*p6lTenrj 
ait  [?]:  Votcs  quidem  orare  domi,fcd  tantam  virtutem  non  habct  pra- 
tio  quam  vbi  cum  propriis  membris  fit  yquam  quum  totum  corpus  ecclc- 
fix  vnaniiv.it cr  £7 ' vna  voce  prcces  fundit ,  faccrdotibv.s  pr.rfntibus  ac 
verba  cnmmuhis  cattii  ofrait/bits.  H?:c  Opinio  erat,quam  vir  il- 
le  fanftus  de  publicis  precibus  in  dic  doininico  fouebat,  ctiamfi 
nullus  ibi  haberetur  fcrmo;  &  hxc  methodus,  qua  vtebatur 
ad  commonftiar.dum  hominibusofHcium  fuum  eccleiiampro- 
ptcr  publicas  preces  frequentandi,  quas  ii  homines  frequen- 
tandi  habercnt  opportunitatem,  femper  pra-ferendas  effe  de- 
votioni  priuat.c,  oftendcbat.  Vtrafque  fimul  confiftere  pof- 
fe  &  vtralque  fieri  tamquam  accommodata  diei  dominica? 
excrcitia.  Alteras  autem  altcras  non  debere  cxtiudere,  vel 
allegari  tamquam  idoneam  fugae  publici  cultus  Dei  excufatio- 
riem.  Qui  hanc  materiam  fuiius  tradatam  videre  geftit ,  is 
refpiciat  ad  librum  quemdam  antecedentem,  vbi  de  vnitate 
ecclcliaftica  [*j  loquuti  fumus,  hominumque  officium  confer- 
vandi  vnitatem  cuitus  Dci ,  in  coniungendo  fe  cum  precibus 
ecclcfix  &  adminiftratione  verbi  ac  facramentorum ,  conlide- 
rauimus  pluribus. 

§.  XII. 

6.  Ex  pa;ri'i  infliclis  illis,  qnileges  de  religiofa  diei  dominic£ 

obferuatione  violafjent. 

Vnvm  tantummodo  exemplum  magni  ftudiiac  7.cli  eo- 

rum  pro  religiofa  d;ci  dominica?  obfcruatione  adhuc  adferam, 

quod  eft  cura  ecckiia?  in  facicndis  pluribus  bonis  legibus  dif- 

ciplinx  ad  puniendum  eos,  qui  notabili  quodam  modo  obfer- 

xi  tx  irXJiSxi  tiyju  uSfsvirspaf  xccu,  r»  ovvuTMtpuv  txtuv  isxiKxfioy.iva.i , 
oy.x  cvvxviK^aiciv  xvtcu;  si;  liv  xouviv. 
(p-)  Chryfofl.  liom.II.oV  obfcurit.  prophet. tom.  III.  p.  94rt-  (p«82I.  ed.  Francof.) 
hvvxTov  y.sv  tv£au$tU  [  iv  oixitx  J  x  txvthiv  Si  Svvxiuv  ¥%:t  >i  sv%j,  us  "txv  ,«/7» 
tuv  y-sKuv  Tuv  oixsiuv  yivijrxi,  ui  'otxv  oKoxKtipov  to  cuftx  r?f  txxXtiflxs  o- 
y.o2rvy.x$ov  dvxtti /j.tt-,1  t>)>  iitisiv  ftttf  (puvtj,  ispsuv  stupiiTuv  ijyc/  Txs  tv%us  t5 
xoax  7r\rj$x<  xvx(f>spovTUV. 

(,+  )  Lib.  XVI.  cap.l.  §'.  V.   vol.VII.  p.  t3.feqcj. 

vati- 


DE  ORIGINE   ET  OHSERV\TlONE  DTEI  DOMiNlCAE  INTER   CHRISTIANOS.  49 

vationcm  eius  violaircnt.    Si  quis  per  tres  dominicas  apubli- 
ca  ccclcfix  congregatione  abfuiflct,  nulla  iufta  caufla  vel  ne- 
celTitate  compulfus,  deliiftum  hoc  cratdignum  cxcommunica- 
tione,  qucmadmodum  in  canonibus  concilii  Illiberritani  [h] , 
Sardiccnjis  &  Trullani  vidcrc  eft.     Si  quis  ad  publica  fpe&acula 
theatri  vcl  circi  hoc  dic  vaderet,  cxcommunicationi,  ob  v- 
nam  folam  ofrcnfam ,  quam  fpreta  prima  admonitione  admi- 
fcrat,  obnoxius  erat,  qucmadmodum  cx  conciliis  Carthaginen- 
jibus  [/]  &  chrysostomo  apparet.    Si  quis,  facerdote  verba 
facicntc,  de  ecclefia  egrcdcrctur,  fccundum  rcgulam  concihi 
Carthaghunjis  quaiti  \K\  cidcm  cer.fura:  &  condcmnationi  fubia- 
ccbat.     Siquis  adeccleham  vcnirct  adaudicpdamfcripturarum 
lectionem  &  fermoncm,  prccibus  autcm  fefe  lungere  vel  eu- 
chariftiam  fqua?  hifce  temporibus  per  (ingulas  dics  dominicas 
in  vniucifum  omnibus  adminiftrabaturj  rccipcre  recufarct, 
proptcr  iftam  ofrenfam  cxcommunicandus  &  ad  ftatum  poeni- 
tentium  rcduccndus  crat,  vclut  irducens  confulioncm  in  ec- 
clciiam.     Hoc  ex  apofioticis  camnibm '  [*]  &  conciliis  Amiocheno^ 
lltiierritam  &  Tolctam  difcimus.     Si  quis  feparatum  conuentum 
agcrct,vcl  frequentaret  commcrdarctue,  inftar  harretici  vel 
fchifmatici  tradtandus  crat,proptcr  contcmtum  cultus  publici 
in  dic  dominica.    Canones  apojletici  [/]  iftmfmodi  omnes  cx- 
communicant,&  concilium  Gangrcnfe  [m]grauiffimam  anathe- 

(/>)  Concil.  Illiberrit.  c.  XXI.  Siquisin  ciuitate  pofitus  tiesdominicas  ad  eccle. 

ilam  non  accefTerit,  pauoo  (al.tanto)  tempore  abllineat ,  vt  correptus  efle 

videatur. 

Goricil.  SarJic.  can.  XI.  y.i/uniSi  x.r.  \.  vid.lib.XVI.  c.  I.  §.  V.  vol.  VII.  p.  11. 

fub  litt.(l). 

Concil.Trull.cail.LXXX.  Vid.  ihid.  fub  litt.    m\ 
(/*)  Concil.IV. Carthag.can.  1  XXXVIII.  Q^i  die  follemni.prsctermiflo  follemni 

ecclefix  conuentu,  ad  fpeclacula  vadit  excommunicetur. 

Chryfoflom.  homil.  VI.  in  Gcnef.  tom.  II.  p. )%. ,  p.  4f.  edit.  Francof.J  cit.  fupr. 

§.IV.fub  litr.   o)  pag.Jl". 
('£,  Concil.  Carth.  IV. can.  XXtV.   Sacerdote  verbum  facicnte    in   ccclefu,   qui 

egreflits  de  auditorio  fuerit ,  excommunicetur. 
(*)  Can.  apoftol.  c.  VII.   vid.  lib.XVI    c.  I.   §.  V.  yol.  VII.  p.  20.   fub  litt.  (  h  ). 

Concil.  Antioch.  can.  II.  ibid.liib  litr.  <  i !.     Concil.  UHberrit.  can.XXVll.  ib. 
fub  litt.  (k  .     Concil.Tolet.I.c.  XIII.  ibid. 
(/)  Can.  apoftol.  c. XXXII.  ibid.  fub  litr.  (y)  p.  19. 
(rn)  Concil.Gangr.can.  V.  E*'  ns  iii'u.iKoi,riv  qmv  t*  bik  ivxxlx<p^o»mv  s~vcu, 

Bingh.O.&VoLlX.  G  niatis 


5T0  CRIG.  ECCL  t.XX.C.  T'.  DE  ORIGINE  ET  OT5SERV.  DIEJ  DOM.  1NT.  CHRIST. 

matis  poenam  illis  infligit.  Si  quis  diem  dominicum  pcrucr- 
fe  faccret  dicm  cfurialcm;  quum  hoc  effet  gencrali  regulae  ac 
confuctudini  ecclefix  contrarium ,  fufpicionemque  harefis, 
CHRISTI  rcfurrectioncm  ncgartis,  pntberet;  canones  ap>.fioli- 
ci  [«],  concilium  Gangreiifc  [o],  condhum  Carthagincnfc  quartum 
[p]  &  Bracarenfe  primum  [q]  ei  fimpliciter  denuntiant  cxcom- 
municationem  &  anathema,  nec  pro  catholico  habcndum  e- 
um  cffe  decernunt,  vt  qui  confpirct  cum  impiis  Manichait, 
Marcionitis ,1'rifciUiar.ifiii  &  aliis  iihus  furfuris  hxrecicis,  qui  die 
dominico  dedita  opera  ieiunent,vt  doc-trinam  de  humana  fcr- 
vatoris  noftri  natura  &  rcfurrectione  in  ludibrium  vertant. 
Fulius  de  his  rebus  cdifferuimus,quardo  de  vnitatc  &  difcipli- 
na  ccclciia:  libro  quodam  antcccdentc  [*]  loquuti  fumus,  ad- 
eoque  eas  hoc  loco  tantum  attingimus,  vt  oftendamus,  quan- 
tum  ftudium  &  operam  vetercs  chriftiani  pofuerint  in  ftabili- 
cnda  obferuationc  diei  dominica',quam  rcginam  &  maximam 
omnium  dierum  vocabant,  in  qua  &  vita  noitra  cxorta  fit,  & 
in  CHRISTO  mors  fit  deuicta  ,  quemadmodum  perfonatus  [r] 
IGNATivs  in  epifiola  ad  Maghejianos  id  rcddit,  qui  in  hoc  lin- 
guam  ioquitur  vetcrum,  qui  hanc  diem  frcqucntcr  nommant 

xct}  rus  h  txvrS    svvxins  ,  uvx^eyx  ft-u.      S't  tjllis  ducet,  dotnutn  Dei  tjft  COIU 

temmndam  &  qucefount  in  ea  cengrcgationes ,jh  anathcnia.     Can.VJ.Ef 

T«  notool  T)'y  IxxXrpla.v  iiix  Ir.xt.iietxtfot  ,vxj,  xx1x(poo,Sv  zin  IxxXyzius ,  rx  rHis 
ixxXjjtfixs  ISiXot  rtf>ti.T}iu,yvi  swi,T0(  tS  ftpffiurigs  xxlX  yvuy.,p  r~i  txtanomti 
uvxSifiu  is-u.  S't  tjitit  prttcr  ecckjtam  vult  ecclefiam  habcrc ,  if  coute- 
tnnens  ecckjiam ,  vult  ea ,  quoejitnt  ecckjta,  agere,  nun  conuewente  presby- 
tero  de  cpjcopijeutentiu  ,  Jit  nnathem.i. 

(«)  Can.  apoftol.can.  LXIV.  vid.f.V.  fublitt.(d)  pag.jg. 

(O)  Concil.  Gang/.  can. XVIII.  ibid.(e). 

ip)  Concil.  Carth.lV.c.LXlV.ibid.fub  litt.  (b). 

(  q  )  Concil.  Bracar.  I.  c.  IV.  ibid.  fub  litr.(c  ). 

(*)I  ib.XVLcap.I.§.  V.voI.VJI.p.  is.fcqq.  Etcap. VIII. §. III.  ibiJ.pag.j73. 
374- 

(r)  JJfeudo-Ignat.  epift.  adMagnef.  §.  IX.  yeld  t6  sufi,?y.r!trxi,    hgrttt^ra  kxs 

tyihoXPisos  rriv  xvptxxijv  ,  T>)v  xvxfxfftyov  ,  rh  jdxtjtkf-ix,  rijv  vxxrov  7t.:ttSv  rSy 
HfUfSv'  —  h  'fl  xx/  >i  c,ai)  tiySv  xviretki ,  ttg.)  ts  3'b.vxrx  yeyove  vtxij  h  %pirS. 
Po/t  Jahbatum  omnis  Chrtjit  timator  dowimciim  cekbret  dicm  ,  reJitrreSti- 
vm  confecratum  domitiica ,  rcginam  &  maxmnnn  omninm  dienim;  •  -  m 
jii<<  c/  vita  TiiJiiH  cxortu  ejt ,  &  jn  Cfoijlo  tuors  efl  demfia. 

'    regi- 


C*P.I!I.  T5P    OBSF.KV\TlONE  SABBATf,  STVE :  TERHE  SEPTlMAE ,  TTC.    ^l 

reginam  dierum  [j-],quomodo  &  fabbatum  futunRabbinosit^O 
iiuc  reginam  nominauifle  docct  ioannes  bvxtorfivs  [*], 
a  quibus  chriftiani  id  nominis  mutuati  ad  diem  dominicam, 
proprium  chriftianorum  fabbatum,  tranftulerunt. 

LlBRl     VICESIMI 

CAPVT     TERTIVM 

DE  OBSERVATIONE  SABBATI,  SlVE  FERIAE 

SEPTIMAE,  TAMQVAM  HEBDOMADALI  SOL- 

LEMNITATE. 

§.  I. 

Feria  feptima  bebdomadif  fm:  dies  fabbati,  in  ecclefia  Orien- 

tali  fewper  fefta  habita. 

POST  dicm  dominicam  vetercs  chrifliani  ftudiofc  obferua- 
bant  diem  fabbati,fiue  fcriam  fcptimam  hcbdomadis,qua: 
crat  vctus  fabbatum  iudaicum.  Alii  co  dic  ieiunabant,  gau- 
dtbant  aliij  omnes  autcm  in  obfcruando  eo,  tamquam  follc- 
rririiore  religiofi  cultus  &  adorationis  die,  amice  confpirabant. 
In  ecclclia  Orientdi  ille  dies  fcmper  fcihis  habcbatur,  vno  folo 
iabbato  cxcepto,  quod  vocabatur  fabbatum  magnum,  inter 
parafccuen  &pafcha,  quando  feruator  nofter  mortuus  iacuit 
ih  fcpulchro,  quam  ob  cauflam  pcr  vniucrfam  ccclefiam  ieiu- 
nio  deputatum  fuit.  Vcrum  ii  ab  hoc  vno  fabbato  difccfle- 
ris,  rcliqua  omnia  fcfta  agitari  confueuerunt  in  ecclefia  Ori- 
entali.  h  vgvstinvs,  licet  in  regione  dcgcret,  in  qua  iciu- 
nio  transmittcbaturfabbatum,  pro  contraria  tamcn  ccclefiie 
Orientaiit  confuctudine  [a~\  dicit  teitimonium.  Scribens  cnim 
ad  HIERONYMVM,  Vellem, inquit,  vie  doeeret  baiigna  Jinceritas  tua, 

(/)  Naz.  orat.XLIII.  in  nouam  dominicam  p.  yoj.  >J  fixciXissx  tuv  Spwv  rjj 
fituiiKiii  rwv  v^i^  aoy,iriia ,  Regina  temportm  reginx  dkrum  pumpatn 
peragit. 

(r)  Euxtorf.  Synagog.  iudaic.  c.  X.  p.24?.  Rabbini  Sabbatum  r"l3^72i  Malchah 
iiuc  icginam  nominarunt.  lain  fi  quis  ve.ftrum  regules,  ante  reginam  illam 
compariturus,  non  indueret;  quales  alias  caufla  icgum  honorandorum  qui- 
libct  induerc  foleret:   per    id  regina  talis  dcdecor»  magno  adficeretur. 

(  a  )  AuguHin.  epift.  XIX.  ad  Hicron.  p.  10.  ( p.  7?.  edit. Balih  MDLXIX.  ) 

G  2  vtrum 


52  ORIGINVM    ECeLESHSTlORVM     LlB.  XX.    CAP.  III. 


vtrum  Jlmulate  quifpiam  JanHut  Oricntalis s  quutn  Rotr.am  vemrit ,ieiu- 
net  fabbato ,  except»  illo  die  pafcbatis  vigili,t?  Qiiod  fi  malum  cffe  dixe- 
rimus ,  (filbbato  iciunare)  non  folum  Romanam  ecdcftam ,  fed  etiam 
multa  ei  vicina  cJT aliquanto  rettu.tiora  coniemnabitnus ,vbi  mos  idctn 
tenetur  &  manet.  Si  autem  non  ieiunare  fibbato  tnalutn  putaucrimus , 
tot  ccclefias  Orientis ,muho  maiurctn  i.rbis  cbrijliani  pattem.  qua  tcme- 
ritate  criminalimur?  Placetnetibi ',  vt  medium  qnid.iam  ejfe  dicamus , 
quod  tamen  acccptabile  ft  ei ,  qui  hoc  tiott  fmulate  fed  congruenti  focie- 
tate  atque  obferuantia  fecerit?  Ex  quibus  planum  pcrfpeiftlimque 
eft,  omnes  ccclcfias  Oricntaks  &  maximam  orbis  partcm  fabba- 
tum  fcftum  egiflc.  Et  fcriptores  Gr«ci  concordcs  in  tcftimo- 
niofuofunt.  Au&or  conjiituuonum,  qui  confuctudincs  enar- 
rat  prxcipue  ccclcfiar  Orientalit^  firpiffimc  hac  de  rc  loquitur. 
Die  fabbati  ^  inquit  [^J,  cj7 die  ,  qua  dotninus  rtfurrcxit  }boc  ejl ,  domi- 
nica  jludiojlus  ad  ecclejiam  occurrite ,  vt  laudibus  profequamini  Dcum , 
qui  citididit  omnia  per  Icfum^  eitmque  ad  nos  amaudauit  ,pati  pcrmift, 
atque  ex  mortuis  fujcttatiit.  (Jj^ia  enim  expurgatione  apud  Deum  vte- 
tur  ,  qui  ad  audiendum  falutarem  de  rcfurreciione  fcrmonem  noti  cotme- 
nit  in  dit  dotninico?  in  quo  £? 'tres prccationes  Jtando  pt.ragiir.us  ad  tne- 
tnoriam  illius ,  qui  in  tridno  rcfurrexit ,  &in  quo  babcntur  leciio  pro- 
pbetarum^  euangclii  pr.cdicatio,  facrificii  oblatio,  &facri  cibi  donum. 
Alio  loco  [c\  ait:  CHRISWS  prncepit  nobis  pcr  ipfum  fabbatutn 
(pridic  pafcliatis  )  ieiunare,  non  quod  ieiunan  ium  ft  Jabbato ,  die  quo 
a  creatione  efi  cejjatum ,  fed  quod  illo  Jolo  ieiunari  oportcat ,  in  quo  fci- 
Iicet  creator  adbuc  fub  tcrra  crat.  Et  1'Ulfus  [  J] :  ln  omni  Jabbate^ 
jprater  vtium  ,  atque  in  omni  dominica  latoi  conuentus  celcbratc.     Rur- 

(/>  ,  Conflitut.lib.  II.  C.  LJX.  Ev  Ty  it/uictx  ts  crxfifi^Tx  ygj  iv  rjj  t3  xvein  clvufx- 
f/uw  ,  rt?  xvptxxy  ,  cttttixtri^tus  xttxvJxTt  ,    xivov  xvxni unrvrts  tm  5ty,  Ttf  ttgijj- 

fXVTl     Tci    'o'\lX  llli.     h)Glf,     VJfj     XVTOV    fLS    HjUCCS    i £xVVrilkxiTt    Ifgy   pvyxtugtirxtTi 

nx3t7v,  ygt)  ix  tfxpuv  v.vx<r;]axvTt'  s-xtt  Tt  ccjzo\o'trtSfT:'.t  tu>  3s$  y  o  tui)  vvvti>- 
%4tutvos  iv  T?d?  rvj  i/yJ{tx  xxiuv  ts  CuJIvng  ictfi  tv)s  ocvx^xattus  \oys;  sv  p 
ugu  Toi<  iv%dcs  fetoT«  iittri/iiy.iv,  fxvhuyjs  %'lqtv  t2  Jtx  rptiijy  xvurxvros  ijut- 
bZiv'  iv  \    tt  uoCpitrm  cctecyvua ts ,   ;\tfj  vjxyyihia  xvtavxix,  «aj  3vo~ixs  HvxCpopx,   y*t} 

T{6(p7lS  itpXS     OCbfJfC. 

(C;  ld.  lib.  V.C.  XV.  YlxptiyyaXtv  tj/uiiii  kvtos  -  -  «vro  vii-ivsai  to  axiili/.Tov,  i% 
"rt  iit  axfifi^TGii  vvjTtvttv  ,  x/Ixttxvj-iv  dvfiiitpyixs  VTf/.y^ov  ,  «^'  an  ixiivo  f*,0' 
vov   xoii  vtirtvuv  ,  rs   oy.utx.f4  sv  xvrio  irt  vtro  yrv  ,vtos. 

{d)  Id.lib.  V.  C.  XX.  p.  317.  nxv  /uh  toi  ax!ijixTt,v,xviv  T~i  ivos ,  x.  nxaxv  xvpix- 
«V  brtltXhrts  tswiiins,  tilpgxmcli. 

fus 


OE  OBSFRVAT,SARB\T'.SIVF  FERlAE  SEPT.  TAMQVAM  HF.BDOM.  SOLLEMNT.  $"? 

fllS  alibi[f]:  Sabbatum  & dominicum  fejlot  dies  habete;  quia  illud  qui- 
dem  creationis  recordatio  efl ;  h.ec  Vero  refurreHionis.  Vnum  vero 
duntaxat  fabbatum  vobis  obfruandum  eji  in  teto  anno ,  illud,quo  dominus 
fepultus  fuit ;  quo  ieiunare  decet ^non  autem  feflum  agere.  Quaniditt  e- 
nim  creator  fub  terra  degit^phis  valet  InJfur  de  eo  ftjccptus^quam  l.tti- 
tia  de  crcatione:  quoniam  creator  creaturis  fiis  natitra  ac  dignitate  prx- 
fiat.  Denique  fub  nomine  Petri  &  Pauli  apoftolorum  ita  pra> 
cipit  [f\ :  Serui  operentur  quinque  diebus :  Sabbato  autem  EJ"  domiuica 
vacent  in  ecclefia  proptcr  doclrinam  pietatis.  Dicimus  enim  fabbatum 
quidem  raticnem  habcre  creationis  ;  dominicum  vcro  refurretlioms.  Si- 
militer  ATHANASIVS  [g~\:  In  die  fabbati  congregati  fumus,  non 
quod  iudaifmi  morbo  laboremus:  Numquam  enim  falfa  fabbata  vel  at- 
tigerimus ;  fed  ad  fabbatum  accejfimus,  dominum  fabbati  leftm  ad,ra- 
turi.  Idem  dicit  e p  i  p h  a  n i  v s  [h~j :  (Juibufdam  in  locis  (  videlicet 
in  ecclefiis  Orientalibus )  facri  cenuentus  iS fynaxes  etiam  fabbants  in- 
dicuntur. 

§.  II. 

lifdem ,  auibus  dies  dominica ,  religiofis  follemnitatibm 

celebrata. 

Alii  auctores  religiofam  huius  diei  obferuationem  de- 

fcribunt  curatius:  Et,  quod  ad  cultum  publicum  attinet,  in 

rcbus  omnibus  cam  conformem  faciunt  diei  dominicx,  quod 

nouum  aigumentum  eft,  in  diebus  feftis  eam  fuifie  habitam. 

(e)  Lib.VII.    c.  XXIII.    to    cxfZfixTov  ftiv  toi  xctj  t >)v  xv {.txxriv  SOOTXCfTS,   ori   TO 

ftiv ,  S>]utxpyix.s  tnV  vnoftvr] tta  ,  ij  Si ,  tlvxTxasws'    sv  Si    fiovov   exfifixlov  vyiiv 

(pv\xxliiv  iv  cXw  r~   ivtxvlw  ,  t»  t~s  t~  xvpix  Txtp~<  t'oirtp  v>]7tvtiv  npoG~>uv,xla%? 
i       <    n  '  ?    .   >    *'  ,c>  »(»«  ,         j         t  ,  ,       , 

gy   sopixCttv    iv  oaw  yxp   o   o>]fttxgyas  vno  yt]v  Tvyyxvtt,  ttyvooTtgov  to  rrtpi    xv- 

t~  %'tvSos ,  t~s  xxlx  t>}v  dtifttxgyixv  yxgxs'   *rl  0<  S>]ftixpyos  tuv  ixvtx  onftmg- 

yriy.xTwv  tpvast  ti  xofij  x£icf  TiftttoTegos. 
tf")  Lib.VlIl.C.  XXXIII.  ''Eyu  TlxvXos,  xttj  iyw  TIstoo;  xvxTxaaout^x'  igyx^tSw- 

axv  01  iiXot  trivls  >tuipxs'  ox/Zfixlov  oi  xoff  xvptxx>)v  tyoXx^tTinaxv    h    T~  ixxXrr- 

eiof,   Six  t%v  itixcxxXixv  t~s  ivatisius'   to'  ftiv  yxo    sx;ifixlov  tiirofttv,  S>ifttis(>- 

yixs  Xoyov  iyttv'  ty,v  oi  xvptxxiv  xvxrJatws. 
(tr)  Athanaf.  homil.de  femente.  Tom.  I.   p.joSo.  (tom.II.  pa^.Co.  edit.  PariC 

MDCXCVHI. )    iv  vtuigcf  axfiflxTx  avviiyjbtiutv ,    i  vogxvtis  ixSxto- ftiv'   i    yxp. 

iipxxliy.tSx  o-»0,S«tiov   4/svdwv'  ttxgxytyivxjutt  Ai  iv  ax$fixTvt,Tov  xvptov  T~axfi- 

fixTis  \>]a~v  x poa xvvijaovTss . 
(/j)  Epiphan.  expofit.jid.  J.XXIV.tom.  I.p.  1107.  h  riat  ii  ronots  x.  h  Toii  axfr- 

fixat   ciivtiftis  hnrtXiatv. 

G  3  Nar- 


54  ORIGlNVM    FCCLHSlASTlCARrM    LIB.   XX.    CAP.  IIT. 


Narrant  nonfolum  fcripturas,  pcrindc  ac  diedorainica,  legi 

&  fermoncm  haberi,  fcd  communioncm  ctiam  adminifhari. 
Id  quod  difcrte  adfirmafur  a  socrate[/1,  cassiano  [**], 

BASILIO  [/j,TlMOTHEO    ALEXANDRINO  [m~\ ,  A  VGV  STIN  O 

[«]  ck  concilio  Laodiceno[o~\;  quod  concilium  fpcciatim  mter- 
dicit,  nc  in  quadragelima  panis  eucharifhcus  ofreratur,  ncc 
martyrum  natalcs  peragantur,  nifi  itt  fabbato  &  folis  dicbus 
dominicis,-  quia  rcliqui  dics  vniueili  dics  crant  iciunio  facri, 
hi  vero  in  ipfa  quadragefima  fefti  ck  laeti  agcbantur.  Iam  fc- 
mel  occafionem  habuimus  [p]  tcfhmonia  horum  fcriptorum 
producendi  in  medium,  vnde  fatis  eft,  hoc  loco  ea  brcuircr 
'indicafle,  ad  oftendcndam  antiquam  rationcm  cclebrandi  fab- 
batum  in  ecclefia  Orientalu 

§•  III. 
Certii  autem  refpsclibus  dies  dominica  in  veneratione  ei 

pr£poJita. 
Enimvero  obferuandum  eft,  quod,!icct  fummafacro- 

"/;Socrat.lib.V.c.  XXII.  lib.VI.  c.  VIII. 

ik)  CafTian.  inflitut.  lib.  III.  c.  II. 

(/)  Bafil.epift.CCLXXXlX. 

()>:)  Timoth.  can.  XIII.  .    • 

(M)Auguflin.  epilLCXVIII. 

lo)  Concil.  Laodic.  c. XI.IX.  ScCh 

Vid.Caflian.  inltitut.  lib.  V.  c.  XXVI.  Vidimus  3lium  in  folitudine  comm^ 
rantem,  qui  numquam  fe  fibi  foli  indulfifle  cibum  teflatus  ell ,  fed  ,  quum 
per  totos  quinque  dies  ad  eius  cellulam  nullus  e  fratribus  adueniflet,  refc- 
flionem  iugiter  diflulifle,  donec  iabbatorum  vel  dominico  die  deuota: 
congregationis  obtentu  procedens  ad  ecclefum  ,  peregnnorum  quempiain 
reperiflet,quem  exinde  reducens  ad  cellulam  confoite  eo  refeclionem  cor- 
poris  —  adfumeret. 

Afler.  Amafen.  hom.  V.  ap.  Combefif.  aiiclar.  tom.  I.  p.  78.  KxX>)  awupis  ru>u 
iiio  riruv  >':u.!guiv  ^»ir<an><s  ygj  (piKoTzovois  Ivyxxvti,  rs  ffx/Zfixrx ,  xgq  tJj 
xvgixxtjs  "hiyt» ,  tp  xxfr'  zxJ.zyv  s/idofixax  0  %eoyos  clvxxvxXSv  izsciffiieti'  us  yxa 
/v.tirhis  >)  rgotpol  r>js  ixxXyaixs  noj  rov  Xxov  xSgoi^xet ,  qctj  ris  lecixs  ixxt- 
otvlxs  rcpoxxSigttfft',  hi/uxywyzffi  $i  rgj  ris  y.x5i>irxs  xxj  ris  StfrxffxxXxs  ett 
rnv  ruv  iy^Si  iiriyJXtixv.  Prxclara  chriliianis  ac  jludiojis  ditaritm  ha- 
vtwt  dierum  ceptt/a  ac  concurjns;  Jaibati,  inquam  ac  domimcx,  quas 
tcmptts  in  crbe  recurrens  hcbdomadts  Jmgttlis  reducit.  Nam  auafi  ma- 
ircs  ac  mttrices  ccckjiec  cum  popttlum  congregant,tum  Jacerdotcs  ad  do- 
cendum  conjedere  faaunt  \  atque  adeo  dijcipu/os  jtariter  ac  doHorcs  ad  a,- 
pimorum  peUiciunt  curam  ac  blande  impeHunt, 

(J>)  Lib,  XUI.cap.  IX.  §.  IH.  vol.V'.'  p.  m  -•  887. 

rum 


DF.  OKSFKV.  SABBATI,  S'VE  FPRlAF.  5EPT.  TAMQV.  HFBDOM.  SOLLF.MN.    ffi 

rum  in  fabbato  &  die  dominica  effcr  eadem ,  in  ritibus  ta- 
men&  carrimoniis  nonnihil  difcriminis  interceflcrit,&in  qui- 
bufdam  aliis  refpecTibus  dics  dominica  prarlara  fucrit  fabbato. 
Primum  enim  nullas  inucnias  leges,  qiuv  homincs  in  die  fab- 
bati  ftando  orare  iubeant.  Hxc  enim  canimonia  erat  dici 
dominka?peculiaris,in  memoriam  refurreftionis  feruatoris  no- 
ftri  IESV  CHRISTL  Ncc  fteundojvlks  leges  exftant  imperiales, 
qua?  caufTarum  a&ionem  &  didionem  hoc  die  prohibeant. 
Nec  tertio,  v\\x  lcges,  quas  publica  fpectacula  &  ludos  hoc  die 
ficri  vetcnt,  vti  die  doroinico.  Ncc  quarto,  vllae  legcs,  qua? 
homincs  a  manuum  opcre  penitus  arccant.  Contra  ca  con- 
cilium  Laodicenum  [q]  canoncm  habet,  qui  chriftianis  interdicit 
iudaizare,  fiue  otiari  in  fabbato,  nifi  quoad  ob  publicum  cul- 
tum  neceffe  fit:  diem  autem  dominicam  honoiare  in  eaque 
otiari  cos  iubct  tamquam  chriftianos.  Quod  li  qui  inuenti 
fuerint  iudaizantes,  anathema  pronuntiatur  contra  illos.  Si- 
mile  prxccptum  audor  epiftola?  ad  Magnefianot  [>]  fecunduin 
hanc  reglllam  tradit.  Nou  amptiut  fabbatizemus ,  inquit,  iudaico 
mvre,  ac  feriit  gandcntet.  Qui  enim  non  opcratur ,  non  vianducet.  Itt 
fudure  enim  vultut  tui  edet  panem  tuum  ,  aiunt  eloquia.  Sed  vnutquif- 
que  vejlrum  fabbatizct  (piritualiter ,  meditatione  lcgit  gaudent ,  non  cor- 
forit  remijfione^  opificium  Dei  admirant,  non  pridiana  comedent ,  ac 
tepida  bibent ,  &ad  prsfcripta  jjatia  (id  eft,limitCS  itincris  fabba- 
tici,1  tibambulant ,  &  Jakationibut  plaujibufque  infanit  cbleEiant  fc. 
Diucrfa?  heic  fupcrftitiones  &  vanitatcs  in  iudaica  fabbati  ob- 
feruatione  ab  hoc  au&ore  notantur:  ego  vero  difcrimen  tan- 
tum  animaduerto,quod  ille  facit  interchriftianam  &  iudaicam 
rationem  obfciuandi  fabbatum ,  quod  ad  opera  manuum  atti- 
net.  Iudari  omnino  ab  opcre  manuum  abftincbant  in  fabba- 
to;  chriftiani  autem  eatcnus  tantum  ,  quatenus  neceffe  crat 
ad  vacandum  diuino  cultui  in  ecclefia.    Et  hoc  fcnfu,  reor, 

(q  )  Concil.Laodic.c. XXIX.  vid.  cap.II. §. III.  fub  litt.  (x)  pag. 29. 

^r)  Pfeudo-Ignat.  adMagnef.  n.  IX.   yny.in  sv  cu/3$uTi(~uutv  ia&itxws,  v$   «f 

ylxis  xK''(oyrts'  °  f*V  igyx(ouevns  yxg  ,  yri  cSiitW  ev  ifywTi  yxp  rS  rrgoauxx 
cx  Q*yy  tov  x^Iqv  ffg 7  (puffi  tcc  Xiytx'  v.%x  txxros  vywv  ffxfifizliQTio  nvtvy.x- 
Tixws  ,  yekiTyi  May.it  xxipwv,  i  trwyxTos  civiffu,  dt/yix^yixv  Sta  $uvy.it£uv  ,  xx 
%'ukx  iaiur,  ngtf  x^'u.(x'  nivuv,  iy)  y.iy.tTg\iy.ivu  /3itSi£uv  }  x&j  IgXfflU  nff  xgi- 
ims  vsv  an  i/,*at    'fltigw. 

in- 


^ft  ORIGISVM    ECCLF.SIASTlCARVM    LIB.    XX.    CAP.    Ilf. 

intelligcudus  efl:  auctor  conftitutionum  [r]  quando  ait:  Serui  ope- 
rentur  quinque  diebus :  fabbato  autem  &  dominica  vacent  in  ecclejia  }>ro- 
pter  doclrinam  pietatir.      Si  quis  VCIO  CUm   COTELERIO  exifti- 

lnet,  hunc  au&orem  vacationcmfabbati  hcic  a^que  longe  cx- 
tcndere  ac  vacationcm  diei  dominici,  quia  vtrumque  coniun- 
gat:  non  repugnabo,  fcd  dico  tantum,  tum  eum  contradice- 
rc  patribus  Laolicenir,  qui  in  fabbato  prorfus  otiari  vetant,  vt 
hac  in  re  diem  dominicam  anteponant,  cui  maior  reuerentia 
habebatur  in  cccleiia  chriftiana. 

§.IV. 
Cur  ecdefia  antiqua  obferuationem   iudaici  fabhati  continua- 

rit. 
Si  qmrras,  cur  ccclciia  antiqua  obferuationcm  fabbati 
iudaici  continuarit,  quum  tamen  eam  tempoiariam  tantum 
inftitutioncm,  folis  iudxis  datam,  crcdiderit,  pcrinde  ac  cir- 
cumcilioncm  aliofque  ritus  typicos  legis:  (  quod  cxprcflis  vcr- 
bis  multi  veterum,  nominanm  ivstinvs  MARTYRf?],  ire- 

NA-EVS  [u],  TERTVLLIANVS  [#],  &  EVSEbTVS  [j]    dicUnt,Vt 

plures  raceamus.)  Refpondctura  virisdodis[Y|,quod  idfaclum 
iit ,  vt  iis,  qui  cx  iuda:is  Chrifto  nomen  dediffent,fcfe  accom- 
modarct,  vti  in  multis  aliis  indiftercntibus  rcbus  fecerit,  quo- 
ad  nulla  neceffitas  doctrinalis  ipli  impingcretur.  ,,Quum  enim 

(  O  Conflitut.Iib.  VIII.  c.  XXXIII.  vid.  lupra  §.  I.  fub  litt.(  f  )  pag.53. 

(?)  lullin.  dial.aim  Tiyph.  p.  24.;. 24.6.  tot.  &  paffim. 

(11)  Iren.lib.  IV.  c.  XXX.  Qaii  non  per  hxc  iullificabatur  homo,  fed  in  figno 
d.tta  funt  populo  ,  ollendit,  quod  ipfeAbraham  circumcilionc  &  fine  ob- 
fcruatione  labbatorum  credidit  Deo,  &  rcputatum  efl  illi  ad  iuilitiam  &  a- 
micus  Dei  vocatus  efl. 

(.v)  Tertull.  contr.  lud.  c.IV.  Sequitur,  vt,  quatenus  circumcifionis  carnalis  Sc 
legis  veteiis  abolitio  expunfta  fuis  temporibus  demonftratur,  ita  fabbati 
quoque  obferuatio  temporalis  fuilfc  demonflretur.  cetera. 

(_>  )  Kuleb.  lib.  I.  C.  IV.  iVf  euiuuros  xvtoT;  ixt^tToixi]>  tfii^c* ,  on  fti)  ii  y/Xiv'  i 
t2.fifii.TlM  sTttTyt^Sfw; ,  '0T1  y>)  oi  yy~v"  dl>\'  iii  tuv  Tomvfrt  Tooipaiv  nxoxtyv- 
Xxy-ys  ,  xSi  T~v  uftt.o.v  otx?o\~t;,  oCjc  tqi;  yfTfnttTx  ttomto;  un:lvTwv  jU'jjvf7/<  tlo- 
ipiytvo;  iv  ffv pL/£o\ois  Tg\t7&tcf  ftx^fdwxsv ,  'ort  y->)  Si  v~v  ^otTtxvwv  tx  Totxvru. 
Nec  circumcijiouem ,  necjabbatiwi  obferuare  cura:  ilhs  fuit  ,Jicut  uec  no. 
bis  :  neque  u  certit  ctbis  abftinere  ,&  alia  quccdam  foUicite  obfcruare  ,qu<t 
pvimtu  ommuin  Mqfis  typice  agenda  'cSf  cuftodienda  po/ieris  tradidit  ;  Jic- 
vt  neqne  ttuttc  apud  cbnlitauos  quidquam  boruvi  gentur. 

(z)  Cave  ,pnm.clxriji.  lib.I.  cap.7.  p.174.  Tbe  Jews  being  geueraUy  tht  firfi 

,,iudxi 


DK    OBSERVAT.  SABB  Vrl,  SIVE    FHRIAE  SEPT.  TAMQV.  HEBDOM.  SOLLEMN.  V7 

„iudai  generatim  priiiii  efFent,  qui  ad  fidcm  chriftianam  con- 
„vertcbantur,  lingularcm  adhuc  rcuercntiam  retinebant  ad- 
„verfus  inftitutiones  Mofaicai,  maxime  vero  aduerfus  fabba- 
,.tum  ,  vtpotc  ab  ipfo  Dco  in  memoriam  ceflationis  ab  opere 
„creationis  praefcriptum  ,   a  Mofe   magno  ipforum  magiftro 
„ftabilitum,  &  a  maioribus  eorum  per  tot  facula,  tamquam 
„follemnem  pubiici  cultus  Dci  dicm  celcbratum :  adeoque  i- 
„pfum  omnino  antiquari  &  abrogari  agre  laturi  erant.  Quam 
„ob  caulTam  prudentia  horum  tcmporum  videbatur  expcdi- 
„re  (ficutin  aliis  ritibus  iudaicis,  ita  &  in  hoc}  ad  indolem 
„huius  populi  il-fe  accommodare,fabbatumquc  vt  diem  rcligi- 
„oforum  officiorum,  publicarum  vidclicct  prccum,  lccr.ionis 
,/cripturarum,  pradicationis  vcrbi  diuini,  cclcbrationis  fa- 
„cramentorum  &  limilium  funciionum,  obfcruare,,.     Si  quis 
autcm  obfcruationcm  eiuslongius  protendcrc  conaretur,dum 
•vel  do&rinalcm  introduccrct  ncceffitatem,vel  obferuationem 
illius  vrgcret  more  iudaico,  tum  mafcule  ei  fcfe  oponcbat, 
tamquam  iudaifmum  induccnti  in  rcligioncm  chriftianam.  Vn- 
cie  Efaon<ei  hxvctici  damnati,  quod  fabbarum  [«] fccundum  lcgcm 
rudaicam  obfcruarcnt,  &  limul  dominicam  chriftianorum  mo- 
re  fanftificarent.     Contra  tales  concilium  Laodicenum  [6]  ana- 
'thcma  pronuntiat,  hoc  eft,  eos,qui  ncccflitatcm  docebant  o- 
mnino  otiandi  cum  iudais  in  die  fabbati.     Et  hoc  fenfu  capi- 
endum  eft  illud  gregorii  magni  [<•],  quando  antichriftum 

Couverts  to  thc  Chrifian  Faith ,  they  (iill  retaincd  a  migbty  Revereuce  for 
the  Mofiick  Tnfiittttions ,  anil  cfbecially  for  the  Sabbath,  as  that ,  xvhicb 
had  been  appointed  by  God  hunfelf,  at  the  Mcmoriat  of  his  Refi  from  the 
Work  of  Creation  ,  Jettled  by  their  frreat  Ma/ier  Mofes,  und  cclebratcd  by 
their  Ancefiors  for  Jo  many  Agcs ,  as  the  Jbleinn  Day  of  their  publick 
Worship ,  ar.d  wcrc  thercforc  very  loth  it  fchonld  bc  wholly  autiqttated 
aud  laid  ajide.  For  this  Rcafin  it Jeemed good  ta  the  Prttdenee  of  tlofi 
Tiuies  [as  in  other  of  the  Jewilh  Rites,  fo  tn  tbis~j  to  indttige  the  Hh. 
tnour  ofthat  People,  aud  to  kecp  the  Sabbath  as  a  Dayfor  Rchgiotts  of 
ftces  ,  viz.  publick  Prayers ,  Rcad.ng  oj  tbe  Scriptttres  ,  Preacbing ,  Ce- 
lekration  of  the  Sacraments  &~'fitcb  like  Dnties.  Vid.  edit.German.  LipG 
MDCCXXIII.  Ruo  p.  141.143. 

(a)  Theodor.de  fabul.lixret.lib.il.  c. I.  To'  pfa,  o-x/1,Qxtov  xxtx  tg»  ixL.ttw  ti- 

/ULU7t  VO,UOV,  TfJV    di  XVGtXX>lV    XXJttffxGt   vtxgxnXysttii'.   ii,uwv. 

(b)  ConciL  Laodicen.  c.  XXIX.  Vid.c.IJ.  §.  IH.fub  litt.(x)  pag.j^. 

(c)  Gre^or.lib.XI.epifl.  III. 

Bingh.O.E.Vol.IX.  H  fab- 


58  ORIGINVM    ECCLESlASTlCARVM    LfB.    XX.    CAP.   Ilt. 


fabbati  obfcruantiam  renouaturum  effe  dicit.  Obfcruationem 
cius  intelligar,oportet,adconfuctudinem  iudaicam  ;  quoniam 
modo  chrifitiano  tam  in  \  atina  quam  Grurd  ecclclia  tum  obfer- 
vabatur;  hoc  tantum  cum  clificriminc ,  Vt  latini  in  eo  ieiuna- 
rcntj  Cr.tci  autcm  ipfam  fcltum  agcrcnt. 

§.  V. 
Cur  id fffia  celebritate  tranfegerhu  in  eccle/iaOx\ti\to\\. 
Si  quaeras,  qua?  fucrithuius  difcriminis  occafio,  cur  ec- 
clcfia  Qraca  fabbatum  feftum  egerit,  letina.  autem  in  eo  ieiu- 
narit?  Refpondeo,  Graei  illud  recepcrunt,  (icut  fibi  traditum 
inucncrunta  iuda?is.quosinterfempcr  feftumerat.  Prater  hane 
autem  alia  adhuc  erat  ratio,  qua?  ad  hoc  faciendum  eos  indu- 
cebat.  Marcion  enim  hareticus partem  harefeos  fux  faciebar, 
fabbato  in  odium  Dei  iudaorum  iciunare ,  docens,  alium  effe 
Dcum  adorandum  prater  creatorem  mundi,  qui  (itDcus  iuda> 
oium,  &  proptcrca  in  fabbato  ieiunium  cclcbrari  iubebat,  vt 
ne  fe  conformare  videretur  ad  ritusDci  iudarorum,  qui  m 
fabbato  fiuc  diefcptimoab  omni  opere  fuo  quieuerit,  quod 
fcciffet.  Expreffisverbis  hoc  adfirmat  epipranivs  [d]:  Mar- 
cion  fabbato  ob  eam  caujjam  ieiunium  Janxit.  Otium  enim,  ait ,  iudtt- 
orur/i  Dei ,  qui  hunc  mundumfabricauit  ^illa  ftt  requies yquum  d/efpti- 
tno  requieuerit ,  eadem  nos  ieiunare  injlituimus ,  ne  Dei  i/td.tcrum  riti- 
tut  vti  videamur.  Iam  vero  haec  res  facicbat,  vt  catholici  ma- 
iori  ftudio  fabbatum  cclebrarcnt,  ne  nefaria?  Marchnis  impie- 
tati  fauere,  velvllo  modo  iniurii  in  Dcum  vetcris  teftamenti 
viderentur,  quem  illi  fatcbantur  &  honorabant  tamquam  pa- 
trcm  &  dominum  JESF  CHRISTI,  quod  Marcion  faccre  recu- 
iabat.  Quando  illc  in  vcri  Dei  contcmtum  ieiunabat  fabba- 
to,  illi  id  ipfum  fcftum  &  latum  agcndum  duccbant,  quem- 
udmodum  a  prima  cius  inftitutionefcmpcr  moris  fucrat.  Cu- 
ius  contra  haTefin,  limulac  fpargi  coepifict,  canon  fancicbatur 
in  ccclclia ,  qui  hodie  inter  (ic  dict.os  canones  apojhhcos  [e~j  repe- 

{ii)  Rpiph.  haref  XUI.  §.  111.  ri  $s  ex&fixlov  vv.siin ,  $m  roixirtjv  uirUy  £rj» 
ir) ,  tfi/ii ,  tS  Jiz  tSv  atiodm  hiv  >'/  dvxiratieis ,  r3  tratoopeivos  rir  xlayov,  xqu 
:v  rj/  ifiiiy.v)  vu;ok  uvxKxvax/uJv/if  r)y,tii  vrsTiicufav  rai-rriv ,  'iva  y,t)  to  xu$rr- 
r.o;  tS  §i&  tHv  tltOAtW  (pyu  t w  tttSa. 

{t )  CUn.apollol.  LXIV.al.  LXVi.Vid,  fupra  cap.II.§.  V. fub  Jut.  (d)pag.  3«. 

ntur 


t>B  Oj^frv,  «\nn  w,  sive  FnBiAt:  ■sept.  T.mgy.  hekdom.  soilsmn.  f<) 

ritur  in  hancfcnrentiam:  $i  quit  chricut  inwntut  fuerit  die  do» 
minica  ieiumnt ,  vtlfa!>bato,pr*icr  vnum  folum  ,  dcponatur^fi  vero  k' 
iciitjit,fe£regctur,  Foft  Marcioncm  nmltx  aliar  fc&g  fubortff  funf, 

<\ux  hanc  ipfius  pcculiarcm  confuctudinem  ieiunandi  in  &b« 
bato  funr  knicatx/  guamuisnon  omncsiifdem  iic  agendi  ratio- 
nibus  dwccrentur.  Euftatkani  id  facicbant  ex  vit*  afcetic*  a« 
more>  ScMafaliani  fiue  Eucbita  eamdem  huius  rci  caufiam  pra> 
texebanc.  Ecclefia  tamen  praxin  cam  approbare  nolebat. 
Mardanifta  (qui  fefta  erant  a  Marcionitir  diitinc"ta:  vocaban- 
tur  enim  ita  a  Marciano  trapc/ita,  qui  vixit  tempote  Iujliniani ) 
itidcm  fabbato  ieiunabant.  Idem  quoque  faciebant  Sabbatia- 
ni ,  Lampetiani ,  ChoYcntx  &  Adetpbiani ■  qili  damnantur  a  MAXI- 
M o  [/] ,  A N A s T A s I o  [jj  1 ,  Timothf.o  piesby  tero  Conftantino- 
politano  [/>]  &  nicephoro  patriarcha  [/'],  quorum  teiiimonia 
colle&a  &  correCta  cx  manufcriptis  lc&or  curiofus  apud  co- 
telerivm  [£]  &  combefisivm  [/]  reperirc  poteft.  Ego 
tautum  animaduerto,  quod  cbricilium  TruUamm s  an.DCXCII 
habitum, ipfam  Komanam  ecclcfiam  rcprchendat,  coquodhunc 
dicm  efunalem  faciat,  iubcatque  eam  confuetudinem  fuam  e- 
mendare.  Verba  canonis  [wj  digna  funt,  qu«e  huc  tranfcn- 
bantur:  Quoniam  intcllcximus ,  in  Komanorum  ciuitate  infanHit  qua- 

(f)  Maxim.inDionyf.de  ecdef.  hierarchia  c.  VI.    v*t*tiw*on  xofjtl  kotfgKeruaSt. 
>ITCi  ]\hrffxXicivZv  V  AitXcptxvwv ,  rxiriv  <JV  tiXtTv  NlxtoxixvtzSv  x.  r.  X.      Notti 

contra  Lampctianos fiju  Mejfnlmnos  attt  Aiiclpbianos ,  vel  quod  idem  valet, 
Marciamftas ,  cetera. 

(g)  AnaflaGquacft.  LXIV. 4t  xdj  ttnts  *£%j>  vtiftSgti  VtffVuQttiusri*  h  vafSj&d** 

;ye/  xvotxxv,'   vexlx  ri  diyux  7«»  Xiyttfilivu»  V.vrxSixvSv ,    vjq  Nixt.xtxvtTwv  ,    ?*} 
Ax uiStlixvSv  ,  xjty    WixcsxXtxvSv  t  Twv  t:    )\y.\pXtcyjVi-<    z:ts    :<:xtpt:rwv. 
(b)  Timoth.  de  i  s    q"i  ad   fidem  catholicam  accedunt.   M xeximfrat j   w'  xxj 

blxfXtXV*     T«    T^XTIiOTX  ,    l-Z/     '\\'7Tr'.'.IXV0t  ,    Vg/     Et  f  V^/t  «<     [pOtitlb     'V.Vyjrtu  J 

■^ctj  V.vdxcixTa4 ,   itcc/  Xif<vT»i,    ^f}  Rtt'fA*t1uu/oi ,  nift  AStXtpmtoi,   yjc.)    Tt/r*- 
buual.     Ita  fn  apparatit HofTeuim.     Exemplari  autein  regio  233^  aliter.   vid. 
Cotel.  ad  conilitur.  lib.  V.  c.  XV.  p.  319. 
(;)  Niceph. antirfhetic.  ix  r^evyyoxq:^  Tt^Six  vTft&fivligs  r%s  xxr-1  Mxoxt. 
«ttrSv  >,Voi  AxtSpitXwv'  xx?r'  av  iymusonto  Y.vgt/%.0;  KXt^xvhtUs ,  ^Xx/Stxris,  *»} 

®?Or>-jTC;  AVTWX,.''XS   X.    T.    X. 

( h  )  Cotekr.  in  conliitut.  lib.  V.  c.  XV. 

(/)  Combehf.  hiflor. Monothclit.  p.  4^1. 

(m)  Concil.  Trullan.  c.LV.  al.LVT.  tostiH  y.s ux^xx^sv,  h  t%  Pi^t«/W  nj>  u  <\ 

H  2  dra- 


6o  ORIGINVM  ECCLCSiASTjCARTM    LJB.  SX.   CAP.  1)1. 


drae/fma  ieiuniis ,  in  cius  ftbbatis  ieiunarc  ,pr#ter  ecclcfafticam  tradi- 
tam  obferuationcm :  fanSia  fynodo  vifuni  eft ,  vt  in  Romanorum  qucque 
ecclcjia  iucoticnjfe  vircs  habeat  canon ,  qui  dicit :  Si  qnis  ckricus  inuen- 
tus  fuerit  in  fanclo  die  dominico  vel  Jabbato  ieiunare \  prtctet  vnum  cjT 
folum  ,  deponatnr  ,fn  autcm  laiats  Jit ,  Jegrcgctur.      Vnde  obfeiuare 

pofiumus,  confuttudinem  dicm  fabbati  fcftum  &  krtum  agcn- 
gi  in  cccldia  Graca  conftantcr,  fine  vlla  variationc,  fuiffe  cu- 
itoditam. 

§.  VI. 

Cur  in  eo  ieiunium  celebratum fit  in  Romana  &  aliis  quibufdam 

ecclefiu  Latinis. 
Svnt  etiam  inter  ipfos  Romanenfes  viri  quidam  do&i,  qui 
initio  in  ecclefia  Rvmana  ita  quoque  obtinuiffc  cxiftimant.  al- 
baspinaevs  [«j  adco  manifcfto  in  hac  opinionc  vcrfatur,  vt 
ipfam  ecclefiam  Romanam  initio  fabbatum  fefta  celcbritatc  co- 
luiffe  exiftimct.  Ex  tertvlliano  etiam  id  liquido  con- 
ftat,  qui  aducrfus  oithodoxos  in  gratiam  Montanijiarum  fcri- 
bens,  iftos  fabbatis,  exccpto  fancto,  non  ieiunare  adfirmat. 

Et  ieiuniis ,  inquit  \o~\,paraJceuem  quamqiiam  vos  ctiam  Jabbatum^  /i 
quando  continuatis ,  numquam  niji  in  pafha  ieiunan  htm ,  fecuriiitm  ra- 
tionem  alibi  redditam.  Montaniftas  quoque,  qui  bis  per  annum 
duas  hebdomadas  ieiunabant,non  nifi  cibis  liccioribusvcfcen- 
tes,  numquam  tamen  vcl  in  fabbato  vel  dic  dominica  ieiu- 
naffc,  ldcm  au&or  adfirmat :  Duas,  inquicns[_p] ,  in  anno  hebdo- 

tnadas  xerophagiarum  ,  nec  totas  ,  exceptis  feilicet  fabbatis  &  donuni- 

cis,  offerimw  Deu.    Vt  adeo  fieri  vix  potuerit,  vt  dies  fiibbati 

T«Js  dyixis  Ttsauouxosr,s  mzelous  rois  Tuvrt)s  snifij5u.Gi  vyrivttv  ,  rrxg x  tijv  rrxgOL- 
oo^iioxv  IxrXwrxsiKTiv  xxo\x$ixv,  i'h%e  Ty  xyicf  o-vviito,  uffi  x^xleiv  i-cc)  iiri 
TYI  Yuiy.XIUV  ixK/.}j7lX  UTtUgUGuXlVTWS  tcV  txvovtf  toV  "kiyovTu"  iitis  xXi/pixoV  iv- 
ot$ii>)  Trj  uyicf  xvgtuxrj  vtinvuv  >/  to  o-xfifixTOV,?it\>jv  tx  ivis  Xj  pA.ivx,xxH*igiic$tu' 
(i  Si  "kuixos ,  >2<poDi£i&<i>. 

(;/)  Albafpin.ob.enut.lib.  I.c.XIU.  Qnod  ad  fabbata  atiinet,  Graeci  &  Orien- 
tales  camdem  pene  rationcm  fcquuti  funt.  Nuni  vt  ex  antiquioribus  au. 
ctoribus  conllat,  fella  cclebiitate  colcbatur,  ieiuniurnque  interdicebatur. 
Latinoruin  autem  varius  in  ca  re  vfus  fuit.  Ea  emm  altasperinde  ttcGrtc- 
a  celebrarunt ,  fed  fenlim  indu<flus  efl  mos,  vt  ieiunaretur,  uillitix  dies  ha- 
berentur. 

{o)  Tertull.  de  ieiun.  c.  XIV. 

(/>)  Tcrtuli,  ibid.  cap.  XV. 

efu- 


DE  OR<FRV.   SABBATI,  SJVE  FFRIAE   SEPT.    TAMQV.    HFBDOM.  SOLLrMN.    6l 


efurialis  eflct  hoc  tempore  in  ecclelia  Romana,  ncc  tamen  ld  a 
tam  acuto  homine,  cuiufmodi  erat  tertvllianvs,  notare- 
tur,  quum  tantopere  cauffae  fua?  faueret  in  hac  difputatione, 
facere  eius  rei  mentionem.  Quomodocumque  autcm  res  fe 
habct,  certumeft,  non  multo  poft  in  Romana  &  aiiis  quibus- 
dam  ccclciiis  Latviis  mutationem  efle  fa&am.  Jpfa  autcm  ra- 
tio  mutationis  nouitatcm  rci  fatis  abu^de  demonftrat.  Patres 
concilii  llliberritani  [#],  qui  legcm  de  ieiunio  fabbati  primum 
induxerunt  mHiJpaniam,  manifefto  hoc  ipfo  dcclarant,  non 
fuifle  antca  hcic  obferuatum  iciunium,  donec  jpfi  illud  inue- 
herent;  idque  probabiliter  ad  exemplum  ecclciia'  Romana,  in 
qua  paullo  ante  inftitutum  erat.  avgvstin  vs  [r]longopoft 
tempore  obkxua.t,  Reuiauam  tantum  &nonnullas,non  omnes, 
Occidmtis  ecclefias  in  fabbato  ]ciunarc  :  Et  maximc  in  Africa 
varium  efle  vfum  &  diuerfum  notat  [/].  Nam  in  vna  ecclelia 
vel  in  vnius  regionis  ecclefiis,  alios  prandcrc  dicit  in  fabbato, 
alios  ieiunare.  Mediolani  autem,  quod  propius  ab  vrbe  Roma 
aberat,antiquus  mos  agendi  fabbatum  feftum  adhuc  obtine- 
bat.  Adco  vtin  ipfa  quadragefima,  vt  auctor  cft  awbrosi- 
vs  [f],  non  tantum  diem  dominicum  ,fcd  (ingulos  etiam  dies 
fabbati,  folo  fabbato  magno  &  fan&o  ante  pafcha  excepto, 
feftos  &  ketos  agercnt ;  Et  hanc  ob  cauflam,  vti  auctor  vita? 
ems  narrat ,  fabbato  non  minus  quam  die  dominico  prandcrc 

(</,)  Concil.Illiberritan.c.  XXVI.  Errorem  placuit  corrigi  ,  vt  omni  fabbati  die 
ieiuniorum  fuperpofitiones  celebremus.  Albafpin.  in  loc.  <iiiper/>q/irw)ief , 
id  eft,  imponere  ieiunia,  qua:  folita  non  eflent  obferuari. 
Vid.concil.  Agath.  c.  XII.  Placuit,  vt  omnes  ecclefix  filii ,  exceptis  diebus 
dominicis,  in  quadragefima  ,  etiam  dic  fabbati ,  facerdotali  ordinatione,  & 
difiriitionis  comminatione    ieiunent. 

(»•)  Augufrin.epifl.  LXXXVI.  ad  Cafulanum.  (  p.  392.  edit.  Bafil.  MDLXIX. )  Hinc 
exnrta  eft  ifta  in  regia  i!Ia  vefte  varietas,  vtalii,  ficut  maxime  popnli  Ori- 
entis  ,propter  requiem  fignificandam  mallent  relaxare  ieiunium  :  alii  pro- 
pter  humilitatem  moitis  domini  ieiunare,  ficut  Romana  &  nonnulla;  Oc- 
cidentis  ecclefiao. 

(r)  lbid.  p.  149.  (p. 393-edit.  Bafil. )  Contingit  maxime  in  Africa,  vt  vna  ec- 
clefia ,  vcl  vnius  regionis  ecclefir  alios  habeant  (abbato  prandentes,  alios 
ieiunantes. 

(f)  AmbroCdeF.lia&  ieiunio  c.  X.  Qnadragefima  totis  prater  fabbatum  &do- 
minicam  ieiunatur  dicbus. 

H  5  con- 


62  Origiwvm  ecclwi \sncvRrM  tm.  tx,  cap.  tn. 


coriuefcc  bat.  Quod  iipius  etiam  avgvstj nvs  notatr>],re* 
fpondcns  M<mic*  matri  ad  fcrupulum,  qui  ipfam  &  alios  non- 
nullosperplexos  tencbat  dc  obfeiuatione  hums  dici,  dum  di- 
veifas  diuerfarum  ecclciiarum  confuetudiries  inter  fe  concilia- 
re  non  potcrant,  quando  alii  cum  efurialem  alii  feftum  age- 
bant.  Ad  cximendum  ci  hunc  fcrupulum  monebat,  in  omni- 
bus  huiufmodi  rebus,  in  quibus  facra  fcriptura  nihil  dctcrmi- 
nafTet,  confuetudinem  populi  Dei  &  rcgulas  maiorum  pro  Ic- 
gc  effe  habcndas:  Et  dc  talibus  febus  diiputare  vclle,  &  con- 
dcmnare  confuetudincm  vnius  eccleli,v  ex  contraria  confuetu- 
dinc  alterius,  nihil  aliud  eiTe,  quam  infinitas  difputationes  ex- 
eitafe&  cantatem  in  feruorc  contcntionis  pcrdere.  Addit,fe 
aliquando  matris  fua?  cauff&Ambrofium hac  dcreconfuluiiTe;  qui 
refpbnderitjfe  nihil  ipfum  docere  pofTc,  niliquod  ipfc  faccref. 
Quumquc  putSLffet,  Ambrofnm,nu\h  reddita  latione.au&oritatc 
folafuafevoluilFeadmoncre,nefabbatoiciunarent,iubfcquutum 
dixifTe:  Quandt  hic  fumjionieiuno  fabbato,quando  Ronut  Jum,  iciunofab- 
bato:  Ei  ad  quamcumquc  ecclejiam  vertcriti)-,  cius  iiurem  fcruatc  ^Ji  pati 
fcandahm  non  vultii  aut  facere.  Hoc  refponfum  rctuliife  fe  ad  ina- 
trcm,a:t,  eiquefufFeciilc:  fe  vero  de  hac  fententia  etiam  at- 
•quc  ctiam  cogitantem,  ita  femper  habuiiTe,  tamquam  cam  de 
cJelefti  oraculo  fufcepiffet.  Nihil  igitur  poteft  clTe  clarius, 
quam  quod  ieiunium  fabbati  non  fucrit  m  omnibus  Occiden- 
tit  ccclefiis  admifTum,  fiquidem  ipfa  cc cteiia  Medio/anenfr  hunc 
dicm  feitum  agere  perrexit.  Et  haeipfa:  ecciefia:,  qua?  fabba- 
tum  in  feriis  efurialibus  habcre  coeperant,  de  ratione  &  ori- 
gine  huius  inftituti  intcr  fe  non  confcntiebant.  AUi  a  Pctro 
cam  dcriuabant,  quem  perhibcbant  Roma  cumSimone  mago  die 
dominico  certaturum  [.*],  propter  ipfum  magnar  tentationis 

(«;  Auguftin.  epiil.  LXXXVli  ad  Cafulan.  (p.  393-  a.b.  edit.  Bafil.  MDLXIX.  ) 
Epift.  CXVUI.  ad  Ianuar.  (p.rf7.a.b.edit.citat.; 

(X)  Anguftin.cpift.LXXXVI.  ad  CafiiL  p.  14«,  (p.  3S0.edit.BafiI.cit.)  Eft  qui. 
dem  &  Iikc  apinio  plurimorum,  quamuis  eam  clTe  falfim  perliibeant  ple- 
rique  Roiruni ,  quod  aportolus  Petrus,  cum  Simone  mago  die  dominioo 
cert.iturus,  proptcr  iffum  magna:  tentationis  periculum ,  pridie  cum  eius- 
dem  vrbis  eccleli.i  ieiunauerh,  &confequnto  tam  profpero  gloriofoque  fuc- 
celfu  ,  eumdem  morcra  tenuerit,  eumque  imitatx  funt  nonnull*  Occiden- 
tis  ecclefi*i 

peri- 


DE  OBSERV,  SABB.ATI,  SIVE  FERlAE  SEPT.TAMQV.  HE3P0M.  SOLLfMN.   6  j 

periculum  pridic  cum  eiufdem  vrbis  ecclefia  ieiunalfe,  &  po- 
titum  tam  profpero  gloriofoque  fuccelTu ,  cumdem  morem  te- 
nuiffe,  eumquc  imitatas  cfle  nonnullas  Occidentis  ecclefias.  Scd 
plerique  Romani  hanc  opinionem  vt  falfam,  ipfa  avgvstini 
a:tatc,  reiiciebant,  aliis  licet  fidem  ci  habere  pcrgentibus, 
quemadmodum  ex  iis  apparct,  quce  in  cAssrANO  [>]  aliifque 
reccntioribus  fcriptoribus  dc  hoc  eccleiix  Romana  ieiunio  di- 
cuntur.  innocenti  vs  [z]  pontifex  Romanus  aliam  huius  rei 
reddit  ratonem,  quia  fcilicct  hoc  diedominus  nofter  infepul- 

(j )  Caffian.  inftitut.  lib.  III.  c.  X.  Cuius  moderaminis  cauflam  nonnulli  in  qui- 
bufdam  Occidentalibus  ciuitatibus  ignorantes,&  maxime  in  vrbe,  idcirco 
pntjnt  abfolutionem  fabbati  minime  debere  prarfumi ,  quod  apoflolum  Pc- 
trum  in  eodem  die  contra  Simonem  conflictaturum  adferuut  ieiunaffe.  ce- 
tera. 

Anonymus  de  Francis  &  reliquis  Latinis  ap.  Combefif.  biftor.  Monotbelitar. 
p.  4.19,  Tlo%>.oi  ii  f/  ctvTuv  vtirtvxct  r«  cu/S/Zxtu  ,  oirivts  ^x/Sfixltxvol  ovof/.xc^rv- 
Ttu'  n&  iouruft.tvoi,e'ix  t/  rxvrttv  vtirtvxci'  tr^oclpuait^ovTcu ,  'ori  iv  cxfi/ix.rs  4? 
fiiicf  i~t>ifyt  [0  X//uuv  riiTfesJI  riv  'Ei/uwvx  /uxyov,  01  qtfj  ovvjptfitis  ittggxyt]' 
vaj  t&th  %xptv  vtiztvxa  Tu  oxfiiSuru'  4/tvoottreu  oi'  citso  yup  tivos  ^u/3/jxrix  . 
rois  Xoyets  tyj  r~  xxioti  r~  tAxvivros  vtrux^tis,  i^i/utct  m^  uvros  $\ucq.vi- 
fiius  iti/uuru ,  tyt/  rro/j\xs  ix  ruv  trgoytjxtpticuv  atgictuv  ixt]^v^tv  0  uSXtos'  'isis 
■  ixxivtSrt  rsugel  tuv  rXkt/uuvuv ,  xx/  h<ppixixv~v'  K«<  tuv  'lcttxviuv  olxivruv,  >\CLf 
irott\uv  iteuruvruv  iv  xvr~  t~  Tw/j.y  rtktvruvros  ii  uvrx ,  $itTu%xro  rots  uvtk 
f/.ufTifTxTs ,  vtiftvttv  vnip  uvt~  tx  ou/Zfixrx ,  eiort  ~2uf3tSuTios  xixXtpaf'    twj   ix 

Tt)<   TOIUVTSIS   VljrttXS    /UVltXV   UVTX  TtOIXVTlS ,   fj.1 /UVtJv] '  CU    f^ff    T~S     StHuOKuXixS      UVT~. 

Multi  autem  ex  tUis  ieiuuant  fabbata  ,  qui  Sabbattani appeUantur.  Qttum- 
que  quttritur,  quaviobrem  emn  diem  ieiunent ,  pratexunt  atque.excufant , 
Siinonem  Petrum  dte  Sabbati  deieciJJe  Snmnem  magitm,  quo  is  eafu  alh- 
fis  confrafiifque  Jit ;  ac  idcircojabbata  ieiunare.  Mentiwttur  vero :  a 
qttodam  tttint  Sabbatw  acceperunt  iemniitm  fabbati.  Ijie  enwt  ter  mai*- 
atfiits  Sabbatius ,  Manetis  fermonibus  ac  blanditiis  deceptus ,  ipfe  quoque 
viifer  ,  blajpbemttt  verba  euomttit ,  ac  plures  pretfatarum  bttrejium  docuit, 
Laudcmque  babet  apud  Alemannos ,  ac  Africanos  ,  nec  tiou  ihfiania  incv- 
/as ,  ac  mttltos  in  ififa  vtbe  Romu  morantes.  h  porro  moricns  confiitmt . 
vt  dijcipuli  tiusfabbatts  pro  cv  ieiunarent  ,eo  quod  tffeSahbatius  eppelltitus 
ejfet  ■  cx  quo  etufiuodt  ietunio  eiits  Jacientes  memonam ,  duclrinam  qttoque 
recoiunt. 
(2)  Jnnocent.  epiff.I.  sd  Decentium  c.IV.  Si  fexta  feria  propter  paffionem  do- 
mini  ieiunamus,  fabbatnm  practermittere  non  debemns,  quod  inter  trilli. 
tiam  atque  lstiiiam  temporis  iftius  (  pafchatis)  videtur  inclufum.  Nam  v- 
tique  conflat,  apoflolos  biduo  ifto  in  marore  fuifle  &  proptcr  metum  iu» 
dxorum  fe  occuluiiTe, 

chro- 


64  ORIGINVM    ECCLESIASTICARVM    LIB.    XX      C.AP.    1U. 

chro  mortuus  iacucrit,  &  apoftoli  in  graui  moerorc  fucrir.r, 
atque  propter  metum  iudceorum  fe  occulucnnt.  Qu;t  cauiTa 
eft,  quam  communitcr  viri  docti  in  hodicrna  ecclelia  Ronnma, 

BARONIVS[rf],  BELLARMINVS,  COMBEFISIVS  [//)&alii  adlc- 

garc  folent.  Vcrum  hxc  conie&itra  tantum  eft  i  n  n  o  c  e  n  ti  i, 
quac  quidem  pro  caufia  adlcgari  poteft,  enr  ecclefia  Rov.ana 
fabbati  diem  ieiunio  dicarit  ante  iplius  xtatem;  primitiuorum 
autcm  temporum  praxin  fuifle,  non  probat.  socrates  [<r] 
Romamm  eccleliam  hac  in  re  plus  vice  fimplice  variaile  auctor 
eft.  Sua  enim  atate  Ronue  in  fabbato  non  iciunatum  eftc  di- 
cit,  ne  in  ipfa  quidem  quadrageiima,  fed  per  quinque  tantum 
dics  hcbdomadis.  Et  valesivs  [J]  ac  menardvs  progredi- 
untur  vlterius  dicuntque,  tenspore' Leonji  tres  tantum  dics  in 
quadragelimaAcw;,*  confccratos  fuiile  iciunio.  Pro  quo  adfer- 
to  ipiius  leonis  verba  in  fermone  quodam  de  quadragelima 
adlcgant:  SecunJa  \_c  ]  cf  auarta  SS '  fexta  Jeria  iciunemus :  Sabbato 
atttcm  apud  B.  Petrum  apoftolutn  vigilias  celcbretmts.    Poftquam  Vero 

(  a  )   B.iron.  ad  an.  LVII.  n.  CCVII.  tot. 

Bellarm.  lib.il.  debonis  oper.  c.XIIX.  (tom.IV.  p.4/9.  edit.Colon.MDCXV.J 
Romana  ecclefia  &  Occidens  vniuerfus  —  ieiunat  labbato  --  in  memoriam 
humilitatis  domini,  qui  die  fabbati  iacuit  mortuus  &  claufus  in  fepulchro. 

(£)  Combefif.  vbi  fupra  p.4Ji.  Probabiiior  videtur  ( ratio )  quam  Humbertus 
ex  fanfto  Silueftro  refert,  vt  Latini  in  memoriam  fepulturx  dominica:  ac 
luclus  difcipulorum  domini  fibbatis  omnibus  ieiunent. 

{c)  Socrat.  lib.  V.  C.  XXII.  01  yjv  hiYufiti,  Tgu;  xfj  tx  xoio/jx.  ijlfoyljxs ,  jrX(J» 
axft^tirx  vg)  xvqtxxijs,  tmny.ju.ivxs  v>;rvJxai.  Chti  Roiiice  jimt ,  tres  contmu- 
as  hebdovtadas  aitte  jutjcha  ,  esceptisfabbato  if  duimnico  die ,  ieitinant. 

(d)  Valef.  in  *oc.  Immerito  Baronius  Socrati  opponit  tcftimoniiim  Gregorii 
magni.  Aliter  enim  Socratis  xtate,  aliter  Gregorii  magni  temporibus  Ro- 
rnani  per  quadragefimam  iciunabant.  Temporibus  Leonis  Papac,  quibus 
fere  acqualis  fuit  Socrates,  Romani  tribus  duntaxat  diebus  hcbdomadis  ie. 
iunabant  in  quadragefima,  fecunda  fcilicet,  quarta  Sc  fexta  feria ,  vt  patet 
ex  feimonibus  eiufdem   papac   de  quadragefima. 

Menard.  in  facramentar.  Gregorii  ,apud  Pagium  p.  43.  edit.  Antuerp.  MDCCV. 
Hugo  Mcnardus  facramentarium  S.  Gregorii  commentans,  iftam  explicatio- 
nem  merito  reiicit,  oftenditque  quatuor  illos  dies  Gregorii  ipfius  aetate  in 
vfu  non  fuiffe,  nedum  Lconis  temporibus.  In  eam  autem  it  ipfe  fenten- 
tijm  ,  non  plures  reuera  dies  Romx  tunc  temporis  ieiunio  fuifle  confecra- 
tos ,   qmm  qui   in  fermone  a  B.  Leone  defignantur. 

(e)  Leo  fcrmon.  IV.  dc  quadragefima. 

QJ/ES- 


DE  OBSERYAT.SABB\TI,  SIVE  FERTAE  SEPT.  T\MQV\M  HEBDOM.  SOLLEMN.  6$ 

qv e s  N el L v s  [/J  &  P A g  i  v s  \g j  ho,'c  verba  fermoni  Lro«;V  fu- 
peraddita  fuifTe,  cx  variis  manufcriptis  codicibus,  in  quibus 
abfunt,  dcmonftrarunt,  &  quum  ficii  potucrit,  vt  socratf.s, 
icriptor Gr*c k/3  in  enarrandis  eccfefia:  Romana  confuttudinibus 
erraretj  nos "Komanenjihiu  plures  mutationcs  non  tribuemus, 
quia  concilium  Truttamnn  [k~\  &  omncs  recehtiorest7rrf«  potius 
cos  acculant,  quod  in  fabbato  ieiuncnt,  quum  contra  reliqua: 
ecclefia:  omnes  id  feflum  agant.  Sufricit  monftrallc  ,  Gracam 
$t.Latir.am  ecclclias  initio  in  cadem  ptaxi  confcniille,  obfer- 
vantcs  fabbatum  vna  cum  dominico  die  tamquam  dics  feftos 
hebdomadales,  idquc  in  ipfa  quadragcfima,  folo  fabbato  ma- 
gnd,  pafcha  proximc  anteccdentc,  exccpto. 


(/)  Quefnell.  differut.  VI.  de  ieinnio  fabb.iti ,  &c. 

l£)  Pagi  critic.inBaron.an.LVII.  n.H.  (n.  VIII  p.  43.edir.  Antuerp.  MDCCV. ) 
Ait  vir  ernditillimus  (Quefnelltis )  Leonis  non  cllo  verba  ill.i ,  qua:  obiici- 
untnr,  fed  fermoni  eius  e(Te  fuperaddita,  occafione  ac  ratione  mox  expii. 
cand.t.  Nam  penes  antiquiorcs  &  melioris  nota,-  codices  arbitrium  eft  & 
ius  &  norma,  de  dubiis  veterum  fcriptorum  foctibus,  aut  interpolationi- 
bus  decernendi,  &  in  quinque  vetufiilTitviis  MSS.  vno  nempe  reoio  duo- 
bus  Thuancis  ,  Nauarrico  &  San-Germaticnfi ,  verba  illa  abfunt .  totufquc 
Ule  pannus  a  nobis  deferiptus  dehderatur.  F.um  itaqne  infititium  effe  non 
dubitandum.  Norunt  omnes ,  in  more  fuiflTe  apud  monachos  &  clericos 
homilias  fermonefque  SS.  Patrum  fuis  vfibus  aptarc ,  atque  aliqua  addere 
qua:  propria:  follemnitati  conuenirent.  Quare  arbitratur  Quefhellus,  fimi. 
le  quid  contigiffe  huic  fcrmoni  IV.  dc  quidr.igefima ;  ab  ea  fcilicet  ad  ali- 
ud  iciunium  translatum  elTc:  atque  vt  pro  more  l.eonis,&  pro  loci.eti.im 
confintudine  ,  feriarum.qux  illis  ieuniiis  depuutx  erant,  follemnis  intcr 
ollicia  iieret  indiftio,  concinnata  eft  pra.-f.ita  formula,  quam  bona  iide 
tra.ufcripfcrunt  ex  libris  leclionariis ,  qui  de  S.Leonis  fermonibus  in  vnum 
corpus  colligendis  &  publice  lucidandis  primi  cogitaiierunt.  Teftis  enini 
eft  Gregorius  Turonenfis  lib.  X.  c.  XXXI.  PerpetUUifl  illius  vrbis  epifeoptim 
qui  Leonif  a:qnalis  erat ,  aut  fuppar,  t-rna  in  feptimana  ieiunia  inftituilTe  a 
Mirtini  dtpolitione  vfqne  ad  natale  domini ,  quod  poftea  in  concilio  M  ■- 
tilconenfi  primo  his  vcrbis  confirmntum  :  f-'t  ajiria  JanE/i  Martivi  vpitie 
ad  natale  dutnini  ,fecunda  if/cxta  Jubbati  ieiunetur ,  &  Jacrijicia  tiua- 
dragtjimah  debeant  ovdine  ce/cbrari ,  &c.  HincTumta  llla  verba ,  in  qui- 
bus  explicandis  ante  Quefnellum  fruftra  fudatum  cft. 

(/;)  Concil.  Trullan.c.  LV.  vid.  §.  V.  fub  iitt.  (m)  pag.  jp.  60. 

Bingh.  O.E.  Vol.IX.  I  LIBRI 


66  ORIGINVM    ECCir.SHSTrCARVM    LTB     XX.     CAP.    )V- 

LIBRJ    VlCESlMl 

CAPVT     QJrARTVM 

DE  FESTA   SOLLFMNITATE  NATALIS  ET 
EPIPHANIAE    CHRISTI. 

§.  I. 

Natalis  Chrifli  antiquis  terhporibtu  ab  aliis  Maio  nienji 

adjignatui. 

eACTENVS  hebdomadales  vctcris  ecclefia'  follcmnita- 
tcs  fpectauimus,  iam  deillis  verba  facienda  nobis  funt, 
qua:  fuerunt  anniuerfaria?,  (iue  qu#  femel  pcr  annum  cclebra- 
ri  confucuerunt;  cuiufmodi  crant  natalis  domini,  epiphania^ 
pafcha,  pentecofte  &  adfcenfio,  &  anniucrfaria;  commemo- 
rationes  apoiiolorum  &  martyrum.  Natalis  domini  antiquis 
temporibus  non  eidem  diei  ab  omnibus  ccclciiis  adlignabaturj 
licct  b  a  r  o  n  i  v  s  0]  &  alii  fcriptores  eum  tam  in  Gracmmi  quam 
Lattnurum  eccleliis  femper  viccfima  quinta  mcnfis  Dccembris  ob- 
feruatum  fuifle  communiter  adferant.  Qua  in  re  viri  ifd  do- 
cli  infigniter  falluntur.  Nam  vt  nc  mcmoremus,  quae  cle- 
MENS  alexandrinvs  [£]de  Bafilidianis  haercticis  commcmo- 
rat,  quod  dicant  ex  iis  aliqui,  Chriftum  natum  cflc  XXIV  vel 
XXV7  menlis  illius,  quem  Pbarmuthum  appellent  Aegypii  >  hoc 
eft,  ApriUs :  rem  adhuc  magis  memorabilem  narrat  de  aliis 
quibufdam,  quod  cmiofius  natali  domini  non  folum  annum  , 
fed  etiam  dicm  addant,  qucm  dicant  [r]  XXVIII  anni  Augujli  y 
&  XXVmenfis  Pachon.  Quem  licct  i acobvs  p  ameli  vs  do- 
lofe  [d]  dicat  Decembrem  }  vt  vulgari  hypotheu  feruiat,  faciat- 

(«)  Raron.apparat  num.CXXI.  Tam  Latinorum  quam  Gracorum  ecclefix  pari 
confenfione  in  eam  conueniunt  fententiam ,  vt  rcdemtor  nofler  fit  natus 
vigcfima  quinti  menfis  Decen.bris. 

(  r)  Clem.  btroinat.  I.p.  40S.  ntj  y.ijv  Tivls  uvtwv  (p*ai  <pugftu!H  ytyrvvySaf  y.S  ,  7/ 
xt. 

(f )  Clem.Stromat. I.  p. 407.  'Eia!  &t  o<  xeiiitjyiTiftn  tyj  ytviutt  t*  cutk^s  ^/uS» 
x  ttivcv  to  ?TOS,  c'^k  vsq  t>)v  tjfttguv  niio^i^ivlis. 

( »/,  Pamel.  not.  in  XertuIL  contr.  hidxos  c.  VIII.  a.  7S.Deinde  arfdit  (Clemens) 
aliorura  fententhm ,  qui  fubtiiins  (inquit/  natali  domini  non  folnm  an- 
nnm  fed  &  diem  addunt,  a,uem  dicunt  XXIX  anno  Augulti  (Gc  enim  le. 

-  que 


T>E  TBSTA-  SOIXF.MNlT\TE  VATALIS  ET  EPlT*H\MHE   CHRISTI. 


h 


quc  leftori  fuo  fucum;  nihiltamen  certius  &  exploratius  eft, 
quam  quod  menfein Maium  iignificct,qucmadmodum  samvel 
basnagivs  [<?]  fufe  dcmonftrauit  ex  eimphanio  &  theo- 
philo  alexandrino,  qui  Aepyptiorum  ephemerides  com- 
munitcr  fcquuntur ,  in  quibus  Pachon  Maio  noftro  rcfpondct; 
quomodo  vnu-quifque  nouit,  qui  diucrfas  rationes,  quas  ve- 
tercs  icriptores  in  computationibus  fuis  chronologicis  ineunt, 
aliquo  modo  intelligit. 

§.  II. 
Ab  alik  diei  epiphania ,  fiut fixto  Ianuarii. 
Qvod  autem  hac  in  materia  magis  coniiderari  merctur, 
eft,  Quod  maxima  pars  ecclefiae  Orknudii  per  tria  quatuoiue 
priora  fecula  natslem  CHIHMJ  celcbrarit  eo  ipfo  dic,qui  ho- 
die  dicitur  dies  epipham* ,  hoc  eft,  VI  meniis  Tamiarii ,  qui  ma- 
nifeftationcm  CHRIS  :'I  dcnotat,  qua  mundo  fe  patefecit  qua- 
tuor  diuerlis  rcfpectibus,  qui  initio  vniuerfi  hoc  die  comme- 
morabantur.  i.Per  natiuitatem  fiue  incarnationem,  qua?  e- 
rat  apparitio  Dei ,  manifeftati  in  carne.  2.  Per  apparitionem 
ftcllac,  qua:  magos  ad  natum  CHRISWM  ducebat,  &  erat  cpi- 
phania  iiue  manifeftatio  eius  gcntilibus  fa&a.     3.  Per  glorio- 

gendum  pro  eo,  quod  mendofe  iterum  efl  XXVIIL)  in  XXV.  menfis  Pa. 
chon  (quem  nos  Diccmbrcm  dicimus  )  natum. 
(e)  Bafnag.  critic  in  Baron.  p.  216  —214-  Ecclefw:  fua;  difeiplina  imbutus  Pame. 
lius ,  Aegyptium  Pachon  Decembri  vindicat  notis  in  Tertullianum  :  De- 
cembrem  Pachon  quem  nes  dicimus.  n.78.  aduerf.  Iudxos.  Quo  concefTo 
admirabili  confenfu  Latinorum  fententia  cum  Aegyptiorum  opinione  con. 
fpiraiet.  Sed  Pamelius  inaxime  fallitur:  conftat  enim  ab  edito  Chriflo  fic 
menfcs  efle  dingendos. 

degypt.     Tybi  Las.     Ianuarius 

Mechir  Febnnrius 

Pliamenot  Martius 

Pharmuti  Aprilis 

Pnchon  Mtiius 

Paini  lunius 

Epiphi  Jnlius 

Mefori  Auguflus 

Thoth  September 

Paophi  Othober 

Athir  Nouember 

ChoiaC  Decembei» 


Sjro-Grtco  <?.v  epiph.  Rv&ntSos 

riff/Tiif 

Ai-jos 


I 


CxtTlXOS 

t\pitf*!tsit)S 
Attiatios 

TlxvtUK 

Awos 

Togitx7os 

TntofitfitTKios 

Aios 

'Axe*>£o<.cct. 

fam 


6g  OR.TGINVM     ECCLESTASTlCARVM   LIB.   XX.    CAP.  IV. 

famapparitionem,  fa&am  in  baptifmo  iplius,  quando  cali  a- 
pericbantur  &  fpiritus  Dei  dcfcendebat  quafi  columba,  &ve- 
nicbat  fuper  ipfum,  &  vox  adcrat  e  ca'lis,  diccns,  Hic  ejtjihut 

ille  mcuf ,  dikcluf  ille ,  in  quo  acquiefco.      4.  Pcr  manifeftationcm 

diuinitatis  fua?,  quum  miraculorum  fuorum  facicns  principium, 
aquam  in  vinum  mutabat  in  nuptiis  in  Cana^  oppido  GaliLrt. 
Hunc  dicm,  vt  redcmtons  noftri  natalem,  pcr  aliquot  fxcula 
ab  ecclcflis  Aegyptiif,  Hienflymhana  ,  Antinchena,  Cypyiit  aliifque 
Oriemif  celebratum  fuitTc,  adeo  pcrfpeclum  &  exploratum  ex 
idoneis  teftimoniis  eft,  vt  nunc  quidem  inter  viros  doclos  [/] 
extra  omnem  controuerfiam  politum  iit.  cassianvs  L£]di- 
ferte  adfirmat,  artate  fua  omncsprouincias  Aegypti  fub  gencrali 
nomine  epiphaniorum ,  tam  natalem  CHRJSTI,  quam  baptifmum 
eius  intellexiiTe  :  Et  idcirco  ha?c  duo  myfteria  non  duobusfe- 
paratis  dicbus,  vti  Occidentaler ,  fed  vno  eodcmque  die  fimtil 
celebrafie.  gennadivs  [£]  cuiufdam  timothei  cpifcopi 
meminit,  qui  cOmpofuerit  Jibrum  de  natiuitate  domini,quam 
crcdiderit  in  epiphania  faclam.  ioannes  baptista  co- 
Telerivs  [*']  non  iine  probabili  rationc  conicclat,  fuiiTe 
hunc  Timotheum  Alexandrhwrum  epifcopum  ,  GVILIELMVS 
tamen  cavevs  [k]  de  eo  tamquam  recentiore  quodam  fcri- 
ptorc  loquitur.         Ante  concilium  autem  Ephejinum,  anno 

(/)  Vide  Cotder.  in  conllitut.  apofb  lib.  V.  c.  XIH.  p.  \iz.  jvj. 

Ig)  Caffian.collnt.X.cap.lL  Epiphaniorunt  diem  prouincix  illius  facertfofes, 
vel  cfominici  baptifini ,  vel  fecundum  carnem  natinit.itis  efle  definiunt  »  Sc 
id  circo  vtrinfque  facramenti  fblremnitatem  non  bifarie,  vt  in  Occiduis 
prouinciis,  fed  liib  vna  diei  hnius  fcfiiuitate  concelebrant. 

(h)  (icnnad.de  fcriptor.  eap.  LVIII.  Timotheus  epifcopus  compofuit  librtina 
de  natiuitate  doinini  fecundum  carnem  ,  quam  credit  in  thcophania  fa- 
dian;. 

(;)  Coteler. not. in  conflit.  lib.V.c.XIN.  p.  3i?.Aegyptii ,  referenteCaffiano  col- 
Jat.  X.  c  Jl.diem  epiplianiorum  deliniebant  diera  1-a.piifmi  dominici  Sc  do. 
minicse  natiuititis.  Vr.de  forfm  Timotheus  ille  epifcopus,  qui  a  Gennadio 
dicitur  compofuilfe  librum  dc  natiuitate  domini ,  quam  credcbat  in  epU 
phania  fcnftam,  efl  Timotheus  Aicxandrinus. 

I i)  Caue-  hillor.  licter.  tom.I.  p. 3.04.  (p. zi<5.  edit.  Gencu.MDCXCIII.)  Timo. 
theus,  epifcopus  y  cuiufnam  vrbis,non  conllat.  Claruit  circa  annum 
CCCCXV.  Scriplit  tibrum  de  natiuitate  demnu  Jecwiduw  carnem  >  quam 
»D  dic  epipliaoja;  contieille  aubitratus  ett. 

ccccxxxj 


DE  FESTA  SOLLEMNITATE  NATALIS   P.T  EPIPHANIAF.  CHtlSTI.  f><) 

CCCCXXXI  habitum  ,  degyptii  diem  natalem  CHRISTI  muta- 
verunt  fixcruntque  in  die  vicefimo  nono  menfis  fui  Cboiac, 
qui  eft  vicefimus  quintus  Dccembris:  Qucmadmodum  cx  homi- 
liaPAVLi  epifcopii;«i//<W[/],pra:fente  cyrillo  epifcopo  A- 
lexan.hhw  habita  iftiufque  concilii  a&is  intcrpolita,  apparct. 
Non  multo  ante  hoc  tempus  ^^^1^^  Amiochcna  &  Syra  mo- 
rem  ecclefiarum  Occidmtalium  in  cclcbranda  ad  diem  tXV.  De» 
cembris  hac  foilemnitate  amplexa?  funt.  Nam  chrysosto- 
mvs  [>;;]  in  homilia  quadam  ad  populum  Antiecbenum^  nondum 
decimum  annum  efle  dicit,ex  quo  dies  natalis  CHRISTI  mani- 
fefte  ipfis  innotucrit,  qucm  antea  in  epiphania  cclebrarinr, 
vfque  dum  ex  ccclcfia  Occidemali  ad  ipfos  transmifTus  fit.  At- 
quc  ex  eo  temporc  natalis  &  epiphania  diftinctae  follemnita- 
tes  efTe  coepcrunt,  qucraadmodum  cx  aliis  homiliis  [?j]  huius 
fcriptoris  liquct,  vbi  deillis  diftinclc  loquitur,  tamquam  duo- 
busdicbus;  qui  ante  vnus  idcmquc  crediti  fucrant.  epipha- 
NIVS  ,  qui  Conftantix  fiue  Salaminis  in  Cypro  erat  eprfcopus  ,  fe- 

(I)  Paul.  Emifen.  homil.  in  actis  concil.  Ephefm.  part.  III.  c.  XXXI.  tom.  III. 
concil.  p.  1096.  OuiXix  TlxvXis  intcxonx  JLuiays  ,  Xf^.Jfjira  x& .  'S.otxx  h  t£ 
ptryxXrj  ixy.Xxo-ix  AX?£xvdp  uxs ,  xxj"ij.uivit  t3  uxxugtx  K'joio%.x,  us  rijv  yivvrp. 
ctv  r»  xvftg  ycf/  uioT^os  r)y.mv  hiax  x?'r*'  Momitta  Pauli  tpijiopi  Emijem, 
habita  vicc/imo  nono  die  menjis  Chmac  (efi  XXF  dies  Decembris)  mma- 
gna  Alexandrix  ecck/ia,  prajente  beato  Cyriilo ,  de  natiuitate  domini  & 
Jiduatoris  nofiri  lejii  Chrifii. 

(m)  Chryfoft.  homil.XXXI.  clc  nat.ili  Chrifti.  tom.  V.  p.4^6.  (homil.  XXXIII. 
p.  41"'  fQ't.  Francof.^  xnm  oixxTov  irtv  irvs ,  ii  x  dijXtj  ygj  yvuotyos  >)y~v  k-u- 
t>/  r>  *,uifx  yiyiniiTa)'  —  nxox  /uiv  toXs  t~v  ianicxv  oixkstv  xvmSiv  yvmotCjyj- 
vyi  ,  ngos  rjyxs  di  xoytaJrTfx  vvv  ,  yg.)  x  npo  nofc.mv  ETmv  db^^oov  xtus  xvio^xyt^ 
x.  t.X.  Nondum  decimus  annus  e/l ,  ex  quo  hic  ipfe  dies  viamjefie  nobts 
vmetuit.  -  hic  Uies  ,  quum  ab  exordio  iis  ,  qut  m  Ocadaite  habitant ,  co- 
gnitus  Juerit ,  nunc  ad  nos  dcmum  non  ante  viultos  annos  trunjiuijjits ,  tta 
mcreuit ,  Os'c. 

(n)  Chryfoft.homil.XXIV.de  baptifin.  ChriQi.  tom.  I.  p.311.  (p.a-rt.  edir.Frf.) 
oTt  y.iv  xv  initpxvttx  y  rtxtxtx  Xiyileq  ioorr),  ii)Xiv  fri  nxetv.  Epiphaniant 
quidcm  diet  hauc  celebritatem  dict  ,omnil>ns  liquet.  F.t  paullo  pofl :  dyhM 
rtnos  tvtxtv  k'x,i  V  yuiax  xx¥  t/v  iriybij,  x/k?  x  r/uipx,  xxb'  i/v  i/ixnliSx  >  Izttpx- 
vitx  XiytTecf  uvTtj  yxo  i?tv  yuicxjxx^  rjv  ifiu*]io~xTO  ,  yxj  tt}v  Tmv  MoxTmv  r)yi- 
nes-f  (pvtrtv.  At  enim  qtti  fit ,  vt  non  ea  dies  ,  qua  natus  cfi ,  epipiuima  ijf 
apparitio  appclktur  ,Jed  ea ,  qita  baptizatus  e/l  ?  hxc  emm  dies  ejl ,  qu» 
baptuuttu  eji  ,  &  aqnarum  naturam  (an&ijkauit. 

13  f€ 


70  ORlGTKVM   FCCLr>!\rT:C\RVM    LIB.  XX.    CAP.  IV. 

pe  dcCHRISTl  natiuitatc  loquitur fcmpcrque  computationcm 
fequitur  Orientalium,  eidcm  cum  epiphania  dici  menfis  lamarii 
eam  adfignans.  Vno  loco[o]ait:  Epipbaniorum  die ,  auo  domi- 
nus  fer.mdum  carnem  natus  eft,  ieiunare  nen  licet.  Alio  loco  [p] 
multam  nauat  operam,  vt  lcctoribus  fuis  dcmonftret,  mcnfe 
Januario  CHRISTVM  natum  ciTc.  Qmm  ianuario  menfe ,  inquit, 
Hatut  ejfet  Vlll  idus  lanuarii ,  qui  eji  apud  Rowaws  dies  V  [_""];  Aegf~ 
ptiis  porro  Tybi  XI;  Syriifiue  Grscis  Audynai  VI ;  Cypriis  fiuc  Sala- 
niiniis  auinti  menjit  dietV\Baphiit  luliiXlV;  apu.i  Arabes  vero  Aleom 
XXI.  Cappadocibut  Atarta  XIII,  Heprais  Tebetb;  Athenicnfwns  M<c- 
macfcrioniSy  VI;  omnet  illos ,  auot  fupra  recenfuimus ,  XXIX  integrot 
confulatus  percurrir,  cctcra.  Et  ibidem  paullo  antc  [t]:  Inprimit 
baptizatut  ejl  CHRISTVS,  fi  Aegyptiorum  mcnfium  rationem  habcas, 
Athyr  XII.  A.  D.  VI  idus  Nouembris ,  hoc  eji  LX  ante  fejium  cpiphania- 
rum  die  ,qua  isfccundum  carnem  natusefr.  Nihil  poteft  in  adfcri- 
bcndo  dicm natalcm dici  cpiphania?,vcl  in  figcndo  dicm  epipha- 
n\x  in  fexto  dic  lanuarii,  cfle  cxaCrius,  quam  ha?c  ,  pcr  tot  na- 
tionum  intcr  fe  comparatas  ephemcridcs  deduda,  computatio 
epiphanii.  Quodipfumab  hieronymo  confirmatur,  qui 
etliab  epiPHAnio  diffentit,  quod  ad  diem  natalem  CHRISTI 
attinct,  iignificat  tamcn  fy],fuhTe  tum  quofdam,  quiputarent, 

(o)  Epiphan.  expofit.  fid.XXH.  Zre  ey  iiye^x  ruv  i irttpxtiuv ,  "rt  iyevviiSij  i»  euo- 
xi  o  kvoios  ,   e^tTi   viirevaaj. 

(p )  Id.  hacre-f.  1-1.  Alogor.  n.  XXI'".  TevvnStenros  yx$  uvrx  ireft  roV  lxvvxxotov  yij- 
vx,  rxrirt  fffj  ox7i»  etoiiv  licrrxxfiu» ,  qrts  irt  kzIk  Vuyalrs  neyrrlit  rs  Ixvvxx- 
fln  yirvos,  xxlti  Atyvirlins  Tv/ji  e.kxxrii,  xxlx  Eioxs ,  lirxv  "E^i/vxs  ,  AvoV 
vuix  ?x7>/,  xv.rx  Kvrrpiss,  tVrttv  SxXxy.tvins  ,  n;y.ff]n  rrey.ttll,  x/.TxWxtylxs  \iXs 
ViGCXptsy.xt&fKsl.rii,  kxtx'  Aox&ls  AXeuy.  xx,  ,  kxtx  KxirnxSoxxs ,  Arxgrx  iy  , 
xv.rx  Zfipxtxs  Tifatij  ty  ,  y.xrci  A^ijtoixs ISthuxxxliio.uvos  r'.  rrxpi/XSe  rxs  islio- 
ttoyuhxs  virxreixs    etxoGtivvix  rrXr.osts  x.  r.  >., 

(*)  Sttnt  qui  hoc  pj.tantj-.ribi  opoitere  Pi  ianuarii,  qttia  /7// id.  Ianuar.  [it 

Jixtus  lanuarii   in  kakndario  Romano  :  Ac  vero  Hieronymus  etiam  epi- 

ph.iniam  in  qv.huo  lanuarii  adfignat ,  comment.  in  Ezechiel.  I.  p.  41-9.     Et 

Afiani  itfem  jaciunt.  PiJ.VKcr.  de  anno  folari  Macedonum  Sc  Afunorum, 

lib.  If. 

(t)  Epiplian.ihid.n.XVI.  vrZrn  y.iv  ftx«lt&evros  «.irs  xxr  Atyvnjfss  ASvp  Jw- 
hy.ti.rf  ttfS  tf  liw»  Kc-yfioixt ,  rsrirt  frfo  k^ijxovrx  yytfiuiv  [rt\i'ims'\  rijs  >jy.(' 
exs  rwv  iirttpxviuv ,  »1  ern  ijyffx  rtjs   xtS-2  yevvtitrtus  xxrx  •etit.xx. 

(j)  Hieron.commcnt.  uitzcch.l.  p.  4J9.  Apud  Oiicntalcs  O:\obef  erat  primus 

CHRk 


DE  FESTA     SOLLEMNlTATE  NATALIS  ET  EPJPTIANI.VE   CHRISTI» 


CHRisTJ  natiuitatem  contigifle  in  die  epiphaniarum;  qucm 
Ezechid  quintum  diem  meniis  quarti  vocat ,  initio  computandi 
facfo  ab  0£hbri3  quum  decimce  poft  meflem  &  vindemiam  e 
populoi"um0r/V,7/tf//w;«morcin  templum  inferrcntur.  AuctorAo- 
tnilia  in  diem  epipbania  inter  opera  origenis  [rj  idcm  ait, 
quod  diuerfa  opinio  hac  dere  feratur  in  mundo:  aliis  CHRJ- 
STTAI  co  dic  natum,  aliis  baptizatum  eflc  ftatuentibus.    p  a- 

CIVS   [/]   CLEMENTEM    ALEXANDRINVM   &  EVSEBIVM  eis 

acccnfet,  qui  CHRISJTM  in  dic  cpiphaniarum  iiue  fexto  Ianu- 
arii  natum  efle  exiftimarunt.  Quod  fi  confidercs,  vbi  & 
quando  ilii  vixerint,  probabile  omnino  eft,  iic  eos  fenfifle., 
tametfi  nullum  ex  illis  teftimonium  adlegat.  Nam  non  Akx- 
andrini  tantum,fcd  ccclciix  etamHierefoJj/nutana  ScPaL-flin.r ,vbi 
vixit  evsebivs,  natalcm  CHRISTI  eodem  die  cum  epiphama 
per  aliquot  farcula  obfcruarunt ,  teftimonio  ex  cpiftola  qua- 
dam  Jacobi  pro  praxi  fua  allcgato,  donec  Imenaht  epifcopus 
Hierofulymoritm  meliora  edodtus,  ad  vicefimum  quintum  Decem- 
bris  eum  reducerct ;  quemadmodum  ex  basilio  cilice, 
ioanne  nicaeno  &  homilia  quadam  fub  nominc  chry- 
sostomi  aliifque  fcriptoribus  fufe  demonftrat  cotele- 
rivs  \f\. 

§.  III. 

ln  ecclejia  Latina  femper  obferuatm  die  XXV  Decembris. 

Ita  res  in  ecclefia  Orientoli  fe  habuit  per  plura  ficcula;  in 

Occidentali  generatim  obferuata  eft  illius  diei  follcmnitas,  vti 

hodie  obferuatur,  tamquam  feftiuitas  ab  epiphaniadiftincia, 

Viccfimo  quillto  Decembris.     avgvstinvs  enim  ait  [«]:  Natus 

menfis  &  Ianuarius  quartus.  Quintam  atitem  diem  menfis  adiungit,  vt  f> 
gniftcet  baptifma  ,  in  quo  aperti  funt  Chrifto  cali ,  &  epipbaniorum  dies 
huc  vfque  venerabilis  eft;  non,  vt  qnidam  putant,  natalis  in  carne.  Tunc 
enim  abfconditus  efl  &.-  non  apparuit:  Quod  buic  tempoii  congruit,  quan- 
do  diclutn  eflj  Hic  efl  filius  meus  dilectus,  in  quo  mihi  complacui. 

(r)  Orig.  homil.  VIII.  de  diuerfis  tom.  II.  p.446.  Siuc  hodie  natus  cfl  domi- 
nuslefus,  fiue  hodie  baptiz^tus ,  diuerfa  quippe  opinio  fertur    in  mundo. 

(/)  l*agi  apparat. chronol.adr.aron.  n.  XCV.  (  num.CXLVI.  p.  y.  edit.Amuerp. 
MDCCV.j  Not.  deEufcbio  quidcm  hic  dicit  Pagius ,  fed  dc  Ckmente  Alea» 
andrino  prorfus  alia. 

(/)  Cotcler.  not.  in  conftitut.  lib.  V.  c.XIH.  p.  Jij.  fecjcj, 

(«;  Auguftin.de  trinit.lib.  IV. c.V. 

irad*» 


nt  ORIGINVM    F.CCLnSIVSTlCIRVM     L:B.  TX.    CAP.  IV. 

traditur  fChriftus)  octauo  kalcn.ias  lauuarias ,  hoc  cft,  Viccfimo 
quir.to  Decembris.  Et  cassi A N vs  r.v]  pariter  atquc  H i  r r o  n  y- 
MV5  [>]  natalcm  &  epiphaniam  dicunt  feparatis  diebus  ccle- 
brari  in  omnibus  Occidentis  ecclefiis.  Ambc  ifti  dics  indifcri- 
minatim  vocabantur  thcofbania  &  epipbania,  itcm  prwia  cfJlruH- 
du  vauuhas.  Prima  fcilicct ,  in  qua  natus  cft  in  carne;  &  fc- 
cunda,  in  qua  baptizatus  &  ftclla  indice  manifeftatus  cft  gcn- 
tilibus,quemadmodum  lcctor  apud  cqtelerivm  [z]  &  svi- 

CfcRVM(.«]eX   GRF.GORIO   N  AZ  I  AN  7E  N  O  ,   AMBftOSIO,    B.\- 

siLU),  theodoro  stvdita  &  pluribus  fcriptoribus  aliis 
fufius  demonftiatum  rcperirc  potcft. 

§.  IV. 

Origo  huim  follenmitatis  euo  apofldicn  a  quihufdam  antiquis 
firiptoribus  adfignata. 

(vj  Caffian.  collat.X.  c.  II.  Vid.g.IL  fub  liti.  ( g  J  pag.  68. 

(j, )  Hieron.  inEzech.  I.  Vid.  fub  litt.  antec.  (q)  p.70. 

Conditut.  lib.  V.  c.  XIII.  'IVs'  t)y.ioxs  rwv  lopvv  OjvXdttsrtrt ,  uir7.tfoi,  yjif  icttti- 
zv  yt  rt)v  yeyi^Xtov ,  't,rts  v  ytv  i-rtre\ric3u>  ety.ytt  trey.n.tt  rx  evxrx  fAI/VOS*  y.t3"y 
rjv  r)  ImtpxvtQS  vyiiv  i-Tto  Ti yuSls.rtj ,  xxJ  i;v  o  KUfiios  uv~iht$tv  tfyTv  rijs  oiy.tiy.s 
Sttrnros  ertott)-Txro  •  yevsd  iu    ie     *z/    otirr)     sy.rtt  rx  iiv.lrx  y.tpis.      DlCS  je/ios 

ebfirtiate  ,jyatres  ,•  ac  primum  quidcm  diem  doniini  natuicm  ;  qm  u  vobis 
telcbretur  vicejima  qitinta  num  men/is.  Pvji  hunc  diem,  dies  epiphanix 
Jit  vobis  maxune  bohorabilis ,  m  quo  domimis  nubis  dnumtatcm  Jitam  pa- 
tcfecit ,  is  autcm  agaturjcxta  decimi  mcrjis. 

Lib.  VIII.  C.  XXXIII.  r-)v  ruv  yev;$>.'uv  ioolt)v  iayetrutta.11,  etx  rx  iv  uvrjj  rt)v 
irzooaiiy.tirov  y,x^tv  [  al.  ^jkjkV  J  Cioi&uj  ur3e untots ,  yevn/frqyui  rov  rx  5ex  X»'- 
yov  Ij/jSv  X'"7-*-'  l*  M-txiiixs  rt;s  nxoSivx  cKi  ttuirrjoix  rx  xoiry.it'  rr)v  ruiv  imtpx- 
yiuv  ioglyv  v^yeirtcsxv  ,  aivl  ro  ir  uirv)   dvxau£tv  yeysvti-dui  rijs  rx  x^rx    Seorri- 

ros  x.  r.  /\.  Fc/iu  natalis  cejfent  ab  oper-e .  eo  quod  tuuc  homnnbus  tnbu- 
tn.ii  Jhit  iiiex/pecltitutu  bcncjidnm  (al.  gaudium)  vt ,  nempe  Dei  verbum 
lejus  Cbri/ius  ex  Maria  virgine  najieretur  aJ  mundi  Juhitem.  In  epipha- 
r.ia  JcRo  vacent ;  qitia  m  co  demonflrata  cfi  Chri/H  diuinitas ,  cetera. 
Opus  imperfecl.  fub  nomine  Chrjrlbdomi  ad  M?tth.XXIV,aj.  Ab  xquino. 
£Uo  vernali  duodecimi  menus  incipiunt  paullatim  tepefcere  aeres  pcr  lin- 
pulos  dics,  vfque  ad  menfem  tertium,  &  dies  fieri  noclibus  longiores.  I- 
veni  ab  xquinoflio  autumriali  mends  (eptimi  incipiunt  paullatim  itemm 
frigefcere  aiires,  per  fingulos  dies ,  &  nortes  fieri  longiores  diebus,  vfquc 
ad^mcnfem  nonum  ,  quando  celcbratur  Chrilli  natalis. 

(»}  Coteler.  vbi  fupra  p.  312. 

(  a )  Suicer.  thefaur,  ccclcli  voce  in.ipUrtix.  tom.  I.  p.  1159. 

Origo 


DE   FESTA  SOLLEMNlTATE  NATALTS  ET  EPIPHAKIAE  CHRIST'.  J$ 

Origo  huius  follemnitatis  a  quibufdam  antiquis  fcripto- 
ribus    ad   artatcm  vfque  apoftolorum  refcrtur.    gvilliel- 
MVS  cavevs  [b]  prima  eius  veftigia  fe  reperifie  dicit  in  faceu- 
lo  fecundo;  non  dubitat  autem,  quin  iam  antea  celcbrata  iir. 
Auctoritatc  nititur  theophili  epifcopi  C*farienfit?  qui  cir- 
citer  setatem  Cemmodi imperatoris  an.  CXCII.  vixir.     Non  ad- 
legat  autem  librum,-  vnde  nobis  locus  relinquitur  conie&an- 
di,  quod  pafchale  eius  intelligat,  evsebio  &  hieronymo 
memoratum,  ex  quo  hospimanvs  [c]  ante  iftum  hacc  verba 
citauit,qiurG'<7//o/  natiuitatcm  CHRISTI  vicefimo  quinto  Deccm- 
brit celeDrafle  innuur.t.    Ita  enim,  narrante  hospiniano, 
pro  obfcruationc  diei  pafchalis  argumentati  funt:  Slcut  domini 
natalem }  quocumqne  dieVIIlkalend.  Tanuarii  fid  eft,vicefimus  quin- 
tUS  Deccmbris  )  vencrit ,  ita  &VU1  kalend.Aprihs  (hoc  eft  vicefimo 
quinto  Martii)  qu.zn.lo  refurreSiio  acci.iit  CHRISTI,  debemus  pafcba 
celcbrare.    Enimvcro  haxverba  in  theophilo  repcrire  nc- 
quco.    Nam  beda,  qui  epiftolam  refert,  non  nifi  ha:c  verba 
habet  in  epiiiola  ipiius  fynodica  [./] :  Calli ,  quacumqut  die  oclaua 
kaleniarnm  Apriiium  fuijfet ,  quando  CHRISTl  refurre#io  tradebatur 
fcmper  pafcba  cclebrabam.    Nulla  autcm  mcntio  fit  natiuitatis 
CHRISTl  per  integram  cpiftolam,  quar  (puria  ctiam  &  nullius 
fidei  elTe  vidctur.    Id  fatis  exploratum  cft,  non  efle  cam,  cu- 
iusEvsEBivs  &  hieronymvs  memincrunt.    Neque  adeo 
huic  tcftimonio  inharreo,  vtpote  quod  nec  locuples  eft,  nec 
inftae au&oritatis  &  fidci.    hospintanvs  &  cavevs  porro 
pro  antiquitate  huius  feftiuitatis  triftcm  illam  hiftoriam  adle- 

(b)  Cave  prim  chriftian.  p;ir.  i.  chap.7-  p-  i04-  (  P-  i  9.  edit.Germ.  Lipi;  i  H'us 
deffin  tdes  geburti  fefts  Chrijii )  ulterthum  anlanget  ,Jb  fiude  icbjcbon  m 
dein  andernjethr-buiiderteiiuge-Jiijl/ieipfin  davan,  uhgeachtet  icb  mcht 
zweifle ,  dnjl  es  Jcbou  vorher  tft  gefiyret ,  uiut  von  dem  bifchoff  iu  Cii/a- 
rttn ,  Tbeopbilo,  um  die  zeit  des  kayjers  Commodt  bcrum,  erwebnet  n>or* 
den. 

(c)  Hofpin.  de  feflis  chriftianor.  p.  no.  \"ot.  In  cditione  Geneu.MDCLXXIV. 
hxc  vcrba  non  leguntur. 

(d)  Dc  ordiiutione  feriarum  pafclulium  pfrTheophilum  Cxfarienfcm  ac  reli- 
quorum  epifcoporuin  f/nodum.  ap.  l.edam  de  .cquinoilio  vernali ,  tom.lll. 
p.  S3J.  Habetur  eti.im  ap.  Bucheriutn  com.  ia  cjnon.pafch.il.  Viciorii  &jp, 
Labbeum  concil.  tom.  I,  p.  rpf. 

Bingh.O.E.Vol.lX.  K  gant, 


74  or!givtm  RCtt.ESiA5Tre«RTM  un.  xx.  cav.  rv. 

gantaquJB  a  nicephoro(V|  &  bellarmino  ("/]  ex  antiqms 

irrartyrologiis  refertur,  Qiiod  Fcrnente  perfecutidne  fub  Diockti- 

anoNfeomedia,  inter  alia  CTUdefta  facinora,  irgertem  omnis  x- 

tatis   chriftianorum  mukitudincm,   qoae  in  tcmplo  natalcm 

CURISTl  celebratura  cor.ueniflct,  ianuis  daufis  igneque  in- 

iccto,  vna  cnm  tcmplo  in  cineres  rcdcgerir.    Satis  probabile 

hoc  eft,  quia  iimilia  crudehtatis  cxcmph  habcmus,  aliis  in  lo- 

cis  dic  dominicocommifla5qucmadmodum  fupra  cx  lactan- 

tio  [jrj  &evsebio  percepirnus.    Magis  autem  in  rem  no- 

ftram  faciunt,  qu.v  chrysostomvs  [>]  dicit,quod  hic  dies 

antiqiuis  admodum  &  vetuftus,  &  iam  indc  a  primordio  ab  ipfa 

Tbracia  Ga.tet  vfque  incolcntibus  manlfcftus  &  cclcbris  fuerit. 

ld  certum  efta  Cregorii  Uaztanzeni  &  Bafila  memoria  rcligiofe 

cultum  cfle.    In  vtroquc  cnim  homilia?,  in  illam  follcmnita- 

rcm  rccitatx,  inucniuntnr.    Et  ammianvs   marcellinvs 

[*"]  narrat,  qWQ&tubanur 3texnp6r eConftatttii  chriftianum  fe  iimu- 

lans,  quum  reuera  fuperititioni  ethnicoiurn  addictus  eflct,  vt 

hoc  cclarcturf  quod  paucis  tantum  c  familiaribus  notuin  fuc- 

rir)  cum  chriftianis  feriarum  die,quem  raenfe  lmuario  cclcbra- 

rint,  epiphania  appellatnm,in  ecclefiam  progreflus,  follemni- 

tcr  numcn  orauerit.    zonaras  eamdcm  narrans  hiitoriam-j, 

in  natali  CHRISTI  icl  factum  cfle,  dicit.     Vnde  nonnulli  na- 

(f)  Niceph.  lib.  VII.  c.  VI.  iml  ii  i  ruv  X{'**  yv.ijXiu.v  sv/sttro  io£t>},  ■/£.}  ~vfn- 
■notv  ro  ■y^t-oovy.ov  -t.vibos  iv.  nu~i\t  vfkixicts  f  ixtT-t  vito  iSgoiro  xavtryvpi^m- 
TtS  r).  yivsSXtot ,  AtjTTuat/.i  IxuvOi  <v(  "ouatov  r:v  XBUfoV,  'w~t  rtjv  ia.vrls  uxvixv 
fx-\>;stn ,  aijK^/tts  trvvixr.itt'  "k;  '.nr.txXvxw  ttvp  o.v>;j.-iov  ivSvs.x.  r.  'A.      Quutil 

natalis  Cbrifli  ftftus  adejfet  dies ,  Cif  mu/titudo  jttatis  ovints,  gutt  Cbrjfli 
noininc  cenjentur  ,  in  tetit]>lo  notalcm  cum  celebratura  comteniffit  ,  tyran- 
vtis  veluti  oppwttmuni  tempus  &  kurofam  oceafionem  naSus  ,  per  qtum 
vtfaniam  &  furoremjkum  adimplertt,mifit  eosfqjiittmphmclaudarcnt& 
ignem  circtwtchra  acctnJertnt,  &c. 
(/jBaron.ad  an.  CCCL  num.XLI  — XLVIII. 

(g)  L  a&ant.  lib.V.c.XI.  Eufeb.  lit>.  VIII.c.  XI.  Vid.  cap.JI.  §.  VIII.  fub  litr. 
i  y )  &  (  z  )  pag.  44. 

(/1)  Chryfoft.hamiI.XXXI.de  baptifrho  Chrifti.  tom.  V.  pag.  467.  fp.417.edit. 

Francof.  )  ruv  Si  ot-oXoyx uivwv  ,'oti  ■xx.Xaix   xgi   otnxxia  iri,  yg)  o'iw$iv   ro7: 
u-6  ©^.r.ys  ,<*fZf  Vototfgm  oiv.xat  >utraJi;Xs.<-  ^jy  helttffMS  yiytvt. 
(!)  Ammian.  lib.  XXI.p. ijrf.  Vt  ha:c  interim  cclarcntur,  feriarum  die,quem  ce« 
lebrantes  menfe  lanuatio  chrilliani  epiphania  (liaitdnt,piogrelTus  in  eorura 
«ccktunnfoJlemnitcr  numine  orato,  difcefTit» 

talcm 


DE  tEtTX    SOturWlTATE  NATALIS    f.T   EPlPHANIAE   CilRISTI. 


talem  &  epiphaniam  tunc  ttmpons  in  Galiia  vnam  eamdem- 
qne  rollemnitatem  fuifle  colligimt.  Quod  ii  autcm  confide- 
res,  GdHiam  fuilTe  c  prouinciis  Qccidentaiiiur ,  in  quibus  hi  dies 
fefti  femper  fcparatim  celebrati  fuerunt,  probabilius  eft,  zo- 
naram  in  hoc  dic  hallucmafle.  Vtcumque  autem  eft,  tuto 
nobis  concludere  licet ,  diem  natalcm  &  diem  epiphaniae  hoc 
tcmpore  feftos  haberi  confueuifle  in  Gallia.  Ht  hoc  nobis  qui- 
dem  ad  tuendam  follemnis  obferuationis  eorum  antiquitatem 
'  1'ufHcit. 

$■  V. 
Hcc  fefium  eadem  rehgtof:  veneratione,  qua  dies  dominica , 

celehrntum. 
Qvod  ad  rationem  fceiebfandi  hoc  feftum  attinet,  ma- 
xifha  cum  veneratione  id  eos  fccifle,  obferuare  licet.  Nam 
de  eo  magnifice  fcmper  loquuntur,tamquam  prarcipua  chrifti- 
anorum  follcmnitate,  a  qua  reliqui  fefti  dies  omnes  originem 
iuam  traxerint.  Ita  chritsostomvs  \K\,  Appctit,  inquit,/<V- 
fium  omnimn  Jefiorum  maxime  vcnerandum  tremcndmnque ;  quod  Jiquis 
appeliet  ejmuumfcfiorum  mctropoliny  haudquaquam  aberret.  Quid  au~ 
tem  hoc  efi  ?  Ckrifii  iuxta  carnem  natiuitas.  Ab  hcc  enim  feflum  epi- 
phaniarum^  ac  facrum  pafcha ,  a.ifccnfio  & '  pcntecofie  originem  ac  fun- 
damentum  ducunt.  Nifi  enim  fcun.ium  carncm  natus  ejjet  CHRISTVS, 
neqiiaquam  baptizatut  ej/et,nam  id  fefium  theophaniorum',  nequaquam 
fuiffct  crucifixus  ,  nam  hoc  -cfifefium  pafcha;  ncquaquam  mififfet  Jpiri- 
tixm  fanttum,  quod  efi  feftion  pentecofies.  Itaque  ab  hoc,  ceufonte  quo- 
piam  diuerfi  fluuii ,  nata  Junt  nobis  haicfefia.  Verum  non  ob  hoc  tan- 
tum  par  efi  hunc  diem  ceteris  anteponi ,  fed  etiam   ob  id ,   quod  in  hoc 

(  ^VChiyfoffi  liomi'.  XXXI.  de  Philogonio.  tom.  I.  p.  39$).  (  p.  33.  edit.  Francof.  ) 

yoy  yttf  iool>)  yi*.'&»«  Tt  aiatkxvvav ,  v  irxtrwv  iQgr&v  Gty.n-x.Tri  y^Jj  <Poiy.aiierxr>; , 
tjt  &y.  «v  rts  ly.diTji,  y.ifltjoyTO/Ktv  nxeutv  TUP  norwv  —goeu—wv'  ris  ai  iftv  xvry; 
y  xxtx  Ceipxx  t3  Jip<rS  yivvrjo-ts"  xiti  yxo  rzvr-.is  to.  5to(pLvtx ,  rjy  ro  iroi^x 
-i  ttoiv  ,  zgj  n  xvx'i\>ii/i< ,  "cy  t)  irerriJXBrt)  rijv  xo%>jv  ^Sf)  Tyv  vni$eo~iv  iKx- 
fioV  li  jxo  y.>)  irix^l  xxrx  cx^y.x  o  Xf '""'>' )  *K  "»  ij2xifliaM,  ttct» 
i-l  tx  fttotpxvix"  £y.  xv  irxvguJ-  ,  %m-  l?i  -i  nxofcC  sx  av  to  nvtv- 
u.x  xxrirtt «v" ,  'onio  irtv  >)  iztvT>)y.o~>)'  in  ivrtv3\y,  uj—ip  xiso  nvcs  *>iy>/< 
Korxyoi  itxtpoooi  (IvivTis  ,  xirai  iri%5>}-xv  tjuiv  xi  togru*  x  xxrx  reri 
it     u»n>    iixaix    txvti/s    o\v  11»    t?>   ni^o-i^lus    dtraXxvciv  >j  >)y.tgx ,  «*>'   "ri 

K  2  natum 


7^ 0RIG!N7M    ECCIFM*STlC\RVM     LIB.    XX.     CAP.  JV. 


vatum  f/?,  ceteris  omnibus  eji  mcmorabilius.  Nam  quod  Cbrijius^  hotno 
faHitsJit  mortmis ^confeiucntiie  cuiufiam  fitit :  licct  enim  nulltun  omni- 
710  pcccatnm  pcrpctrajfet ,  m  >rtalc  tamsn  corpus  adfumferat:  ifcrat  qui- 
dcm  boc  aimirandum :  cctcrum  quod^  Deus  quum  ejjet ,  v  lucrit  bomo 
ficri ,  tantumque  fcfc  dcmiturc  fujlinitcrit ,  quantum  nc  agitatione  qui- 
dem  complciii  qucas ,  boc  eji  omnium  maxime  venerandum  ftuporifque 
ylenum,  Quo.i  quidem  £f 1'aulus  a.imirans  ^diccbat:  Sine  controuerjia 
magmim  pietatis  myjicrium  !  Ouod  magnum  ?  Dcus  manifejlatus  in  car- 
tie.  Ac  rurfits  alibi :  Non  enitn  angclos  appnhcndit.  Vnde  dcbuit  pet 
omnia  fratribus  adfimilari.  Proptcr  boc  potiffumtm  ampleclor  diligoque 
diem  bun:,  &  amorem  eins  in  medium  propono ,  vt  vos  bttiits  amatorii 
pharmaci  participcs  reddam :  eoque  rogo  vos  otnncs  obfcroque ,  fummo 
jludio  fimmaque  cum  a/a^ritate  velitis  adejfe,  fed  prius  fiam  quifque 
d»mutn  rcpitrgct^  vt  vidcamus  dominum  nojirum  in  cunis  iacentcm  ac 
fafciis  inuslutiim , tremcndum  ac  jlupendum  fycclaciJum.     In  hunc  mo- 

dum  fanctus  illc  patcr  auditores  fuos  ad  celcbrandam  natiui- 
tatcm  CWilSTl  quinque  ante  dicbus  inuitabat.  Et  obfciuan- 
dum  cft,  hunc  dicm  cadcm  vencratione  &  religiofa.  follcmni- 
tate  fuilfc  tranfactum,  qua  dics  dominicus  coli  confucuerit. 
Kam  hoc  die  fcinper  fermoncs  habebant,  cuius  rci  multa  cx- 
ernpla  apud  chrysostomvm,  nazi  anzenvm,  easilivm, 

AMBROSIVM,     AVGVSTINVM,    LEONEM,     CHRYSOLOGVM 

&alios  rcperiuntur.  Ncque  hunc  dicm  vmquam  linefollemni 
cuchariftia  tranfire  paticbantur.  Nam  chrysostomvs  hoc 
ipfo  loco  populum  fuum  ad  facram  mcnfam  cohortatur,  adfir- 

yci)  7'j  iv  xvrlj  ytviy.r.ov  tZv  x/k.uiv  xttxvruiv  ttjXv  ipotxjoiiztf.v  irC  to  yJv  yxp 
e.*.ia ontov  ytiiy.ivoy  tqx  xgtrov  clvj^xvitii ,  T>)S  xxoXx^ixs  \0fx0v  rj*'  ti  yxg  i^uf 
oly.xfixv  xx  iiroivatv'  x/f\x  Svr/rov  awyut  xvi\xj5sv'  itx/  ifv  y.iv  yjc/  T~iro  Sxvux- 
sov'  ti  ii  &tov  ovrx  xvSfUTtjv  ^7f\raxi  ytviSeu  ycu  xvx.yi&eu  xxrx/i\>jjcu.  ro- 
«"irov ,  "cj*  xii  itxvotx  iffxSaj  iivxrai ,  txto  iti  to  (potxuHrxTov,  yjfi/  ixrc\>)- 
Jtws  yty.W  0  i>)  vtcf/  \\jZ\os  ^xvy.tiiu.v  t/.iy-rv'  aray  0  y.o\oyxytvtus  y.iyx  fel  ro 
t  ,;  ,::  .-Vixs  yvsrijpijv'  ctjTo*  yiyx;  Qtos  i\P..*t^Mj;/  Iv  axoxl'  i>re/  7Cx\tv  «A«- 
%x'  x  yxp  xyyi\uv  irct\xy.fixvtru4   0  Stos ,u7/\x  az^ouxTOS  Afi{jxxu  irctKxyftx- 

Jt?tX4'oStV    0(plt\tt  XXTU  7CXVTX    ToTs   ditXipQtS    0  txOIUiiTijVttj'    itx     rxro     yx"ktTX     d- 

crcx^oy.nu  r>i*  r)y.ioxv  rxirnv  qcf/  (ptXZ'  y^c/  Toy  itvirx  tis  y.icrov  srooTtiTqyi  ,'"n» 
KOivur/is  vy.x!  icotwu)  T~i  (ftXlox'  Aix  r"iri  dio.uux  ■xxvrmv  iy.uiv  yx/  c/.vrxfZxXiL, 
v.trx  xceGtts  aTxdHis  yy)  no-Avylxs  itxoxytviclaf,  t>)v  oix.ixvtx.xros  y.tvcoaatro  Ttj* 
ij.vrl:'  'ivx  liuiy.tv  riiv  iicnsor-.y/  >)yM*  irci  rS}>"  (px.Ti!/s  xtiy.t*oy  ,  ia!rxgy«yuiy.i*ov. , 
ri  (pcuiltu  1x1.7*0  yoc/  tuietia*f.ov  3ixy.u. 

mans 


T)E  TPST*   SOLLEMNITATl  NATALTS    ET  EPlPHANIAE  CHRISTI^  77 

mans  eis  [*],  ii  cum  fidc  accefferint,  fore ,  vt  CHRISTVM  vi- 
deant  in  prafcpi  iacentcm.  Hanc  enim  menfam  vicem  exple- 
re  dicit  prafcpis.  Nam  &  heic  poni  corpus  dominicum,non 
quidem  fafciis  inuolutum,  ficuti  tunc,  fcd  vndiquaque  fpiritu 
fandto  conueftitum.  Et  vt  hacfolleinnitas  in  vniueifnm  ob- 
feiuarctur,  libertas  hoc  die  dabatur  fcruis  a  coi  fuetis  labori- 
busceffandi,perinde  ac  die  fabbati  &  dominica.  Cuius  rei 
fpeciatim  mentio  fit  ab  auclore  conftitutionum  fic  di&arum  apofto- 
licarum  [/]:  Tefto  vatalis  cejjcnt  (ferui,)  ab  opere,eo  quod  tmic  bomi- 
tiibus  tributum  fuit  inexjfeclatum  beneficium,  vt  nempc  Dei  vcrbum  1E- 
SVS  CHRISTVS  exMaria  virgine  nafcerctur  ad  mundi  falutem.  O- 
mne  quoque  ieiunium  feuerc  prohibitum  erat  hoc  fefto,  ficuti 
die  dominico :  Nec  quifquam  fine  impia?  alicuius  harefis  fufpi- 
cione  hanc  regulam  violare  poterat,vti  ex  eisapparet,  quae 
de Prifcillianiftis  dicit  LEO  pontifex/<e>«rt»K/-[»/]  :  Natalem  CHRi- 
STI,  inquiens,  qucm  fecundum  fufceptionem  veri  bominis  catbolica 
ecclejia  veneratur ,  quia  verbum  caro  faclum  eft  £f  babitauit  in  nobis, 
non  vere  ift.i  bonorant ,  fed  bonorare  fe  fimulant ,  ieiunantes  eodem  die 
fuutiSdie  dominicOj  qui  eft  dies  refurreclionis  CHRISTI.  Quod  v 
tique  ideofaciunt ,  quia  Cbriftum  dominum  in  vera  beminis  natura  na' 
tum  ejje  non  credunt  ,fed  per  quamdam  illujlonem  oftentata  videri  volunt, 
qua  vera  non  fuerint ;  fequentes  dogma  Cerdonis  atque  Marcionis ,  £5* 
cognatis  fuis  Manicbais  pcr  omnia  concordantes.  Huic  igitur  &  fi- 
milibus  harcfibus  vt  fcfe  opponcrct  ccclefia,magna  femper  fc- 
veritate  vtebatur  in  eos ,  qui  natalcm  CHRISTI  ieiunio  tranfi- 
gere  aufi  effcnt. 

Deniqve  ad  nullam  non  venerationem  huic  diei  conci- 
liandam,  ecclefia  ab  omnibus  ciuibus  fuis  requirebat,  vt  reli- 
giofos  conuentus  in  ecclefiis  oppidanis  frequentarent,  nec  ad 

vllam  minorcm  ccclcfiam  in  agris  commcarcnt,  nifi  necefiita- 

^ — _^ — _^___^  ___^ — i —        -» 

C*)  Ibid.  p.  J((3.  edit.  Francof.  y^xj  ydp  m  /usni  jriVjojy  ira.puytvky.tSa ,  sraWaiJ 
ttvTov  iiiy.i^tt  Ixl  TJ/.f  (pzTviji  tulfitt/n'  t|  ydp  ToxtrtCu  xvrti  roi?iv  t>i>  (pctTHts 
«).i)f5?  i^af  yup  -A&j  ivtxv&tt  xfissrmj  T i  cwuxto  StznoTtxiv'  xyj  ieirctgyxvu- 
y.*\;v,  v.xbx-xtq  rsr* ,  un\i.  rtxvTv.%i$iv   uyli^  tnitv/tittri  Xipirifti.Q/xtvov. 

(1)  Conflitut.  lib.VIII.c.XXXlil.  Vid.  fupra  §.  iil.  fub  litt.(y)pag.  -2. 

[1/1)  Leo  epill.  XCIII  ad  Turibium  c.  IV.  (tom.IIl.  concil.  p.  141S,  Conf.Cono. 
ttacar.  I.c.  IV.  (toin.  V.p.  .73.;  vbi  eadem  leguntur. 

K  5  «e 


7<?  #MG»JVM  ECCL»'fA$TICA«VM     I_lB.  XX.  C\P.  IV. 


tc  aliqua  vcl  iuriimitate  itd  racere  compclleicntur  [p].  Legei 
impcriales  bmnes  publicos  iudos  &  fpcctacula  hoc  dic  aeque 
ac  die  dominico  prohibebant.  Quamquam  cniro  principio 
prohibitio  ad  folum  dicm  dominicum  fpcclabat,  theodosi- 
\  s  tamcn  iunior  [ojeam  ad  diem  quoque  epiphanioruim  ,  pa- 
fcha  &  quiriquagirita  dics  penteeoftales  cxtcndcbat,  quia  hifce 
temporious  tota?  mentes  chriftianorumDei  cultibus  occupara» 
eiTedebercnt,Sunt[/>],qui  ccclefiam  fcfhim  natiuitatis  CHRISTI 
<x  epiphaniorum  hoc  anni  rcmporc  idco  inftituiflc  cxiftimant, 
\t  vanis  oblcctamentis  &  gaudiis  contra  iret,quibus  gentiles 
inSautrnalilna  fuis  &  kalendit Iamtari vhocipfc  anni  tcmpore  iri- 
dulgcbant.  nazlwz  e\t  adhortatio  ad  populum  fuum  irf 
natiuitatc  CURISTI  co  dircCte  fpcfrare  viderur,  quando  audt- 
tores  fuos  pra"munire  adlaborar,  ne  in  eafdcm  ilJcccbras  abri- 
piantur  [<]]:  Non,vt  in ptbHcfofeflu fieri foJei ,  inquit,f.:i  diuine; 
non  ntutfdatte,  fed  jupramwidane;  non  noflra^fed  nojiri ,  zr/,  vt  recHiut 
loqtiar ,  domini :  non^  qu<c  infirmitatii  ftiht '3  fed  qiut  curationit;  nit 
qu.e  creationit ,  fed  qux  recreationit ,  celebremut.  Id  autcm  qua  ratio- 
ne  confequemur  ?  Ncmpe  Ji  nec  domut  vejlibula  coronit  cingamut ,  nec 
chorut  agitemut,  nec  vicot  ornemut ,  nec  ocuJutn  pafcamut ,  nec  aurcm 
cantu  mitlceamiit,  ncc  oljaflum  muiicbritcr  dcliniamut }  nec  gujiui  leno- 
cinemur  ^nec  taclui  gratificcmur ,  promtit  iuquam  illit  advitium  viisiy 
peccati  ianuit ,  ncc  tcncrit  & circumfluentibut  vcfiibut  emolliamur ,  quo- 

(n)  Concil.  Aurel.  I.  c.  XXVII.  Vt  nulli  ciuium  pafcha:,  natalis  vel  quadragefi- 
ma;  follemnia  in  vi!U  llceat  celcbr.irc,  niii  qucm  intirmitas  probabitur  te- 


nuiffc 


f. 


(o)  Cod.Theod.lib.XV.tit.  V.  de  (peeTaculir .,  kg.  V.  Dominico  &  natali.atque 
epiphaniorum    Ghrifti,    pafchrc    ctiam  &  quinquagefimx  diebus  ---  omni 
theatronm  atquc  circenfium  volupt.He  per  vniutrfas   vrbes   carumdcm   po-' 
nulis  denegat.n,  tota:  chriftianorum  ac  fidelium  nientes  Dei  cultibus  occu- 
pentur,   cetera. 

(p)  Hofpinian.de  feflis  chriflianor.  p.  111.  Not.  In  meaedft.nih.il  huiusexfiat. 

(q)  Nazianz.  orat. XXXVIII.  in  theophaniam  fiuc  n.Ualem  Chrifli  p.  614,  6if. 
Tciyxoiy  tocrx<my.tv ,  y-V  KtatfyVjtxZs  ,  d~$>.d  Ssixus'  y.T)  xoaytxZs,  «2^'  vns^xesr- 
y.!us'  y.t)  Tx  ijuirsgx  ,  <*/&«  tx  tS  yy.srfgx  ,  y.x'i\oy  di  tx  rs  itanirx'  y.t)  rx 
tT)>  xStvtixs ,  xfit.x  tb.  T?f  ixvoiixs'  y.)]  T«  tT)S  nXxasus,  x<b\ol  rx  r?f  xvxaXx- 
eeus'  fW/  Ss  rSro  ttukj  y.h  noLiv^x  ^(<pxvwcuy.sv  ,  y.T)  %ff*s  avfnrwyuSx  ,  y.), 
xoa y.>)a a y.sv  xyjUs ,  y.i)  iip-tx^hy.ov  sTiuauiusv ,  «>}  xxet}'  xxrxvXTiamytv  ,  y>j 
*eO}( qgit  ix^v}.tjyujfi(y  7  /$  jftyim  neereUtofyevffufity ,  y.Tj  eltprj  xxgiaJ>y.s$x  rx~s 

rum 


DE  FESTA  SOLLEMNiTATE  NATAlfS    ET  EPJPHANIAS    aiRlSTf.  "^ 

rum  q~tol  pulcherrimum  efi ,  nujli  vfui  efl,  ncc  gcmmarum  Jplendorilms 
nec  auri  fulgt,rihus,nec  colorum  artificiis^natiuam  prtlchritudincm  etnen- 
tientibus  ,  atque  aduerfus  diuinam  imaginem  excogitatis :  nec  commejfa- 
tionivus  & ebrietatibus ,  quilms  cuhilia  iS> '  impudicitiat  adiunSta  effe  fcio  } 
quandoquidem  mahrum  magijlrorum  mala  dtilrina  funt ,  vel  potiut  ma~ 
lorum  femimtm  malx  fcgctet.  Ncc  torot  altot  figamut ,  ventri  dclicias 
fternentes.  Nec  fragrantia  vina^  cequorum  lcnocinia,  ingentis  fumtus 
vnguenta  inprctio  habeamut.  Nec  terra  ifmare  prctioftm  nobit  flercus 
dono  offerart  (hoc  cnim  bonore  deliciat  afficere  foleo).  Nec  aliut  alium 
intemperantia  ftperare  contendamus.  Mihi  enim  intemperantia  efl , 
quidquid  fitperfiuum  efl^  vfutque  neceffarios  excedit :  iaque  eftrientibus 
aliit ,  atque  inopia  laborantibu;  :  iit  inquam ,  qui  ex  eodem  htto  cftem- 
ptramento  conflant.  Verum  h<cc  gcntilibut ,  ac  gentilit  iit  pompit ,  fe- 
fiifque  relinquamus :  qui  etiam  iis,  quos  facrificiormn  nidor  obfefiat, 
deorum  nomcn  tribuunt  aptequc  pruinde  diuiuitm  mtmen  ventre  colunty 
tnali  vtique  matorum  damonum  (fficlores  Sffacerdotes  cJ  cuitores.  At 
tios ,  a  quibus  verbum  adoratum,fi  quid  deiiciis  dandttm  efi,  in  firmo- 
ne  deliciemur ,  atque  in  lege  diuina  Zfnarrationibus ,  cum  aliis  a  tum  iis 
pritfertim,  qua  prafenti  feflo  confentanea  funt. 

§.  VI. 
De  epiphania  tamquam  dijlincla  follemmtate. 
Q  vod  ad  epiphaniam  attinct,qui  cam  obferuabant  vt  foi- 

rtoo%sigcts  tis  xxxixv  6ao7s ,  jye/  tioidois  tT/s  KycxoTixs'  yt)  j.-Sifri  /ttu\xxt3u  utv  , 
KitxXr/Tt  qc/f  ittgtlitiari ,  yjf}  Sjf  to  xafikteov  Kxov/six'  yr)  \i^uv  itxvyti&tt,  ,«s} 
^fiTa  nt^t\xyl/t7t,  y>i  ^ouyxTuv  coWia/uitai  ,invooyirur  to  <pv7txiv  xxii^QS  , 
HKf  xxtx  Ttjs  tixivos  Igtvgi/fihuY'  yi)  xw  yois  %$}  yiSx.s ,  oTs  xoItxs  na)  x7sX- 
ytixs  ciox  7vvtCtvyyivxs'  itttiixv  r.xxuv  otoxoxxXur  xxxx.  rx  yxfi~tjyxTx'  y.xX- 
Xor  Si  ttavti^wr  CTttfyxTwr  rtcrypx  rx  ytwfyix'  yt)  rtfixixs  ii/ifXxs  ntiiwytS'* 
cy.vivoitoixvTts  ry  yx-toi  tx  rtjs  Sgiiuws'  y>)  Tty.YiGuiy.tv  civwv  ris  x\5a7y.ixs  ,6- 
i/ottcim  y.xyyxviixs  ,  yigur  ttoXvTtXtixs'  yt)  >!/  yg.}  S~u\xzsx  t>)v  Tiy.Ixr  tiy~r 
xcitfor  owco<pCft'iTU7  xy'  'xtu  yxo  iyw  tiuxv  ol&X  Tov<pt)r'  y>)  x~h.os  x~.9i.or  xxpx- 
cloc  vtxxv  citxoxCwytv'  xxqkcIx  yxq  i uoi  nxr  to  itt(ff]i.v  xrv  uitic  t;,'»  ■^otixv' 
tfOf  tuvtx  TttivtLvtur  x/k.ur ,  naj  oicyivur ,  tuv  ix  tS  kvt/s  jii;X3  tt  ;\aj  xux- 
/uxtqs'  xTh.x  txvtx  yt\  )io\.y7i  xuowyfv ,  y^cy  ifo.i;rtxo~s  xiyttois  }\ct}  itxvyyv- 
QtStti'  di  yoc/  -ttis  orcyx^gct  x;'t70~tui  xxigovTxs,  ytt)  xxo\i5ws  to  5t~'n  t>}  yx- 
7fi  JtpxTttvsot'  itort/jct  ftovi/gwr  dcuycvwr  y^xij  7t\xTxt,  t^a}  y.v$xyu.yoi,  yg}  yv- 
7Uj  Tvy^xrovTts'  >;y.us  oi ,  cis  \oyos  to  rto ocxvriyt vcv ,  xofv  ti  iit/  tdv<Pxv  ,  iv 
Xiyu  Tovlp iieuytr  ,  vgj  Stiw  v6y.u,  yg}  iit>'(>i y.xat  tqis  ti  xif\on  ttiy  ig  ur  r/  itx£- 
*Sx     trKytiyvgtfr 

ktSORh 


gO  ORlGVNVM    ECCirsi\ST'.CARVM    LlS.    XX.  CAP.  IV. 

lemnitatem  anatiuitatc  diftincram,  facicbant  id  maximepro- 
pter  baptifmum  CHRISTI  &  apparitionem  ftclkv,  qur  magos 
ex  Oriente  ad  adorandum  fcruatorcm  noitrum  duxerat.  Qui- 
bus  duabus  rationibus  alii  duas  alias  addunt,  miraculum  fcili- 
cct  rtdcmtoris  noftri  in  Cana  CaliUx  patratum,  quando  aquam 
in  vinum  mutauitj  &  altcrum  cius  miraculnm,  quando  quin- 
quc  homir.um  millia  quinquc  panibus  faturauit.  Qua?  ratio- 
ncs  omncs  fimul  adlegantur  in  vno  fcrmonum  iftorum  in  hunc 
dicm,  qui  avgvstino  vulgo  adfcribuntur:  liodie\r~\  illud fa- 
cramentum  colimut ,  quofe  in  homine  Detit  virtutibut  declarauit ,  pro  eo 
quodin  hac  die ,  fttte  qitod  in  calo  ortut  fui  nuntiimi  pr,tbitit;  Jiue  quod 
iti  Cana  Galilaa  in  conuiuio  nuptiali  aquatn  in  vimmi  comurtit;  fme 
quod  in  lordanit  vndit  aquat  ad  reparationem  humani  gcnerit  Jiio  bapti. 
Jino  confecrauil ;  Jiue  quod  de  quinqite  panibttt  quinque  tnillia  hominum 
fatiauit.  In  qitolibet  borum  falutit  nofira  myfieria  continentur  SJ  gau- 
dia.      ?  ET  R  VS    CHRYSOLOCVS[/]&  E  V  C  H  E  R I  V  S  aixhicpifco- 

pus  Lugdunenfit  [>]  trium  priorum  rationum,non  autcm  poftre- 
ma?,  mcmincrunt.  leo  cpifcopus  Romanut  [«]  octo  fcrmorcs 
habet  in  hanc  follcmnitatcm  ,  in  quibus  haud  aliam  rationcm 
vrgct,  quam  manifeftatam  magis  ftclla  indicc  Chrifti  natiuita- 
tcm.  ContraeaHiERONYMVs  [*]  dicit,  hunc  diem  maxime 
cclcbrari  in  commcmorationem  baptifmatisCH/t/^77,&  vt  fi- 
gnificetur,  quod  tunc  orbi  manifcftatus  fit  pcr  voccm  de  cx- 
lo,diccntcm:  Hie  efi  filiut  niettt  dilcfiut,  in  quo  niihi  contplacui. 
Scriptores  Graci  communiter  huic  rationi  infiftunt.  Qui  Jit 
inquit  CHRYSOSTOMV5  fj/],  vt  non  ea  dies ,  qtta  natut  cfi ,  epipha- 
nia  & apparitio  appellctitr  tfed  ea,  qua  baptizatut  cjl;     Qjtia  nimiritni 

(r)  Auguftirf.ferm.XXlX.de  tempore. 

(j  )  Chryfol.ferm.CLVII.de  epiphania  &  magis.  (tom.VII.  bibl.  patr.  max.ed. 
Lugdun.  MDCLXXVH.  p.  964.  9of.  Per  epiphaniam  magi  Chriftum  domi- 
num  muneribus  myfticis  confiteiuur  &c.  Pcr  epiphaniam  Chriftus  in  nu- 
ptiis  aquas  faporauit  in  vinum,  cetera.  Per  epiphaniam  Chridus  lordanis 
vndasad  baptifma  noftrum  confscratas  intrauit,  cetera. 

(f)  Eucher.  homil.  in  vigil.  S.  Andreae. 

(«)  Leo  fermon.  in  cpiphan.  p.  ir.  ( tom.  VII.  biblioth.patr.  max.  p.!004- 1011. 

(,Y)  Hieron.  iiiF.zvch.  p.  4:9.  Vid.  g.III.  fub  litt.  (y)  pag.  72. 

y  )  Chryfbft. homil.  XXI Vr.  de  bapt.  Chtilti.  tom.  I.  p. 311. (  p.  i->6.  edit.  Francof.) 
rhts  tivitii  i/J  >)  tjptf»iX*$'  W  M%fhl,*k.'  v  »;..«f'fK,  xk$'  qv  ij$Ktrl!8y,   ivi- 

noti 


DE  FESTA  SOLLEMNITATE  NATALTS   ET    EPlPHWIAE    CHRISTI.  Rl 

nnn  omnilntt  manifftus  eft  redditus,  quum  partu  eft  editus ,  fed  qmim 
eft  baptizatus:  nam  ad  hunc  vfquc  diem  vulgo  erat  ignotus.  Sicut  csn* 
ftat  cx  iftis  hannis  baptiftx  vcrbis ,  Mcdius  vcftrum  ftetit ,  quem  vjs  ne- 
Jcitis.  Quid  vcro  mirum ,  fi  alii  non  nofcnt ,  qttando  illttm  etiam  ipfs 
baptifta,  ai  etim  vfque  dicm  ignorabat?  Et  ego  ncfcicbam  eum^  inquit,fcd 
qui  mifit  mc  baptizare  in  aquay  Hle  mihi  dixit,Supcr  quemvidcris  Jpi- 
ritum  dcfcendcutem  £J  manentem  fiper  eum ,  hic  eft ,  qui  baptizat  itl  [}>i- 
ntu fanclo.  gregorivs  nazianzenvs  eamdem  rationem 
obferuationis  huius  follemnitatis  reddit.  SanHus  luminum  diesy 
inquit  [z]  ,  ad  quem  pcrucnimus ,  quemque  hudie  diuino  bencficio  cclc- 
bravius  5  pro  principio  quidcm  Chrifti  mei ,  hoc  eft ,  vcrx  lucis ,  omnem 
h-minem  in  munditm  vcuicntem  illumiuantis ,  baptifnum  habct.      SilTli- 

liter  gregorivs  nyssenvs  [«]  fermonem  fuum  in  baptifma 
CHH.1S11  infcriplit,  In  dicm  himinum  ,  in  quo  baptizatus  eft  dominus 
ttofter.  Et  asterivs  cpifcopus  Amafca y  loquens  de  praxipuis 
chriftianorum  diebllS  fcftis  [^J,  ait:  Natalem  cc/cbramus,  quod  per 
hoc  tempus  fcfc  Dcus  in  carne  mortalibus  oftcndcrit.  Luminum  feftum 
agitamus ,  quoJ  peccatorum  remijjionc  donati ,  tamquam  ex  obfcuro  prio- 
ris  vitx  ergaftulo  ad  lu:idam  atque  a  crimine  libcram  vitam  fubuchamur. 


(pxvttx   Xiytraf;    -  irttifr)  *x  "rl  'T*X$V,  rort  rtxcriv    iyivsro    xurxftiXos'  '  «2*.' 

%Tl    ijixitlltrUTO'    f*!X?'    V*?      TXVTY.S     >}yvOsTT0     TV)S    ijui^XS     TOIS    TCO^oTs'    XXj    OT, 

r]yvosv  uvrov,  o<  >ro/>\oi ,  >\tjj  xx  iifsicTxr  'o?is  rtort  >)v ,  uxxcrov  tx  fSxTtliTg  luxvvg 
XtyovTOf'  uicros  v/xuv  tTnxev ,  ov  Vfteis  ix  oifxrt'  vjy  rl  frxvtxxsov ,  ti  oi  u.iXoi 
uyvoxv ,  'ortxyt  yjtj  xvtos  o  fixtrltTVS  uvtov  ijyvoti  sus  Tr)s  t)[A.igv.s  ixtivnt ;  »»)  yxa 
iydi ,  (ptifftv,  xx  tifiif  xvrov ,  ufts.'  o  niixtpxs  /ut  /ixrtli^tiv  iv  vfxri,  ixtTvis  uu 
itniv ,  i(p'  ov  xv  "ftjs  nvsvjxu  xxTxfiuTvov ,  yjfj  juivov  in  uvtov,  xros  tfiv  o  fixtr- 
ile\ii  h  ttvfjuxri  uyiu. 
(z)  Nazianz.  or.it.  XXXIX.  in  finfta  lumina   tom.I.  p  624.  Jj  dyiu  tuv  (purun 

nuiftx  ,   lls  r.v   x<p'tyui5x  ,  ngj  ijv  ioflxQiv    r)£iuut$x  crtiuttov  ,  cioxiv  /uiv  to  ts 
ius  X?'5"*  ji-iitltcry.x  Xvfxjixvu  ,  T*  d\>i^iv2  @.uto(,  t3  (pwrt'£ovros  itxvrx  xv$pu- 

ttOV,   tqX''  UfvOVtli   T5»    XOVIMV. 

(a  NyiVn.orat.de  bipt.  Chrifti.  tom.  III.  p.  J^rt.  tis  riv  itxtfxv  tuv  <Putuv,  iv  5 
i(ixrtl'i3>l   0  xvoios  ituuv. 

{b )  Alter.  hom.  IV  in  lcilnm  kalend.irum  ap.  Conibcfif.  aurtar.  tom.  I.  p.  6?.  yf. 
vi$\ix  ioorx^o utv ,  iitttfxv  Tx  iv  exoxt  ^titpdrix  xxlx  txtov  tov  x?i''<>v  tfttln 
iuTv  0  ^M*.  <purx  tnoriifVgu  xyo/xtv,  ixnfxv  rj  tJk  xpxgTyuuTuv  d^icrti ,  oTot 

ix     CIXiTllVH   TIVOS   fllfXUTilgill,     TX    ff^oWfi    fjU   ,     TtgOi    T»V   <PuTllV'jV   ^fly    XvtvSvtQ» 

olvxyotxiJx. 

Bingh.O.EVol.IX.  L  /.VII. 


82  OlUGINVM    ECCLESlASTlCARVM    UB.   XX-     CAP.    IV» 

$.  VII. 
Cur  hic  dies  a  nsnnulik  eppelletur  epiphnnia  fecunda  ,  &  dies 

Iummi.m. 
Qvvm  baptifmns  gcneratim  c?ac  Sc  {pooTic-fia  lumen  &  .7- 
hminatio,2.  magnis  &  admirandis  cffc&is  fuis,  nominarctur : 
Hie  dies,  vtpote  dies  baptifmatis  Chrifti  creditus,  idco  appel- 
labatur  Vftipct  ^tafTAW,  Vcl  ayia  cp&Ta,  dier  hitninum,  vcl  faticta 
Tunfi»a3  fiue  illuminatio.    Sicut  non  folum  cx  antc  mcmoratis 

GREGORII   NAZIAN7.ENI  &  GREGORIl   NYSSENI   lods,  fcd 

ex  diuerfis  ctiam  aliis  Gracii  fcriptoribus  apparct,  a  svice- 
ro  [c]  notatis,  qui  iure  reprchcndit  xylandrvm  &  pame- 
LivM,quod  diem  facrorum  luminum  dicant  ciTc  cum,  quem 
alias  purificationit  Maria  vocant,  Gcrmanice  Lichtmefs ,  quia  in 
ecclelia  Romana ,  quae  nunc  eft,  hoc  dic  candclas  fuas  ccreas 
confecrare  folent;  quum  tamen  iftiuftnodi  follcmnitas  nec 
tempore  gregorii  nazianzeni  &  gregorii  nysseni, 
ncc  mukis  annis  poft  in  ecclefia  obtinucrit,  vfque  dum  impe- 

fr)  Suicer.  thefanr.ecclcf.  tom.  II.  p.  !^S7.  Dies  baptifmi  Chrifti  vocatur  iyl^x 
ruv  (puruv ,  dies  luwiuutn  a  Gregor.Nazi.tnzenoorar.  XXXIX.  p.  Cii.  {  dyfm 
&c.  (vid.fub  litt.  (Z)  pag.Sl.)  Jpfius  orationis  titulus  cfl :  !t's  tx  Z!.y,x  <pa. 
tk  tuv  irtifpxvluv  "hoyoi.  Nicens  ad  hsc  :  Bttpttfinns  himinutA  nomiiie  ap. 
pellatur ,quod purget  &  /Uuftret,  Qno  etiam  fit ,  vt  Jitces  eo  tetnporein 
latitiajignum  accendumus.  Ac  principium  quidnu  &  caijfa  huitts  fhfti 
lupttjtnus  Chrifti  efi.  Id  fatis  ctiam  perfpicuum  ex  ritnlo  orationis  Gie- 
gor.  Nyfteni  in  baptifmum  Chrifti»tom. III. p. %66.  vid.  fublitt.  (a)  pa^.Si.) 
r.mtoleon  hoc  feftum  vocat  r«  ".yix  (QwTxfjhnEta  lutiniui.  Typicum :  Ei- 
o:,ci<  rx  Jyixgy.x  t!J  axfuyc-.rj  ruy  xyiwv  §iLtwv.  hutitia  bcncd.CllQills  ,  quet 
jit  in  vigilia  Junilorum  tumminit.  Ce.lrenos  in  Romano  I  a.Tapeno>  pa^. 
tC<p,  Ywyxvos  M  TcuvtwBiii'  Tt£  /3\7?\txiy  oixortyxTt7  Titptt  xxt*  xCry,  rvtv  nuf- 
(xv  Tmv  ecyiivv  (pwrwv  rg/  rijv  ix\n"x  txicyyoi   Qiodwoxv.     CoroucttHS   autcilt  Ro* 

u.anus ,  ivjb  eo  die  Iwuinmn  ,  epiphania:  (cilicet ,  vxoretn  quoqtte  Juam  The~ 
edorarh  coronat.  Xvlandcr  in  notis  ad  hunc  locum:  Dteiu  fhcrorum  Zrr- 
tuinuin  puta  ejje ,  iptetu  alias  purificationis  Mavia  vocant ,  Ltcbtmefi.  Pa- 
melius  in  epilt.  XXXIV.  Cypriani ,  num.  Xlll.  p.  6f.  Fcftuin  etiatn t  qttod 
hodie  purificationis ,  o/it/t ,  teftc  Bcda ,  »)rair»r»  ,  dicebatur  ,celcbrat  hoini- 
litt  de  luminibus  fiue  fecundts  cpphaniis  D  Gregorius  Nazianzcnus.  Ea- 
tk-m  aliorum  etiam  el\  fententia.  Sed  nihil  mintis.  Purifictttio  cnim  vir* 
gmis ,  Gra^cis  vxs.vth ,  fme  vtr«tett*rn,  occurfus ,  fecundo  Felnnarii  die  ce. 
lebi.itur:  Bctptifini  vero  Cht ijh  jefium  fexto  lanuarii um  apud  Gra-cc,  cjuara 
Latinos  celebiatur.cctcra» 

rante 


DE   tfESTA    SOttEMNlTATE    NATAtlS    ET     EPlPHANIAE  CHRISTt       gj 

rante  lufHni&no  a  Grsca  ecclefia  fub  nomine  viravrric  fiue 
w^raTrafm  inftitucretur.  Hinc,  quando  nazianzenvs  [d] 
alio  loco  inducit  quofdam,rationcm  cur  baptifmum  fuum  dif- 
ferant,  rcddentes,quorum  alius  dicat,  /tiivn)  t«  $ma,  luminum 
diem  exjfetto ;  Tilius,  pafchatis /eftum pluris  faciu;  RurfuS  alillS,  Pen- 
tecoften  exjpeciabo :  Planum  omnino  eft,diem  luminum  non  pof- 
fe  fignificare  feftuin  puiificationis  Maria  virginis  Cquod  non 
eratlbllemne  tempus  baptifmi)  fcd  epiphaniam,  in  quacccle- 
fia  Grxca  homincs  ad  baptifmum  admittebat,  vtpote  qua?vnum 
«x  tribus  follcmnibus  baptifmi  tcmporibus  crat,  idque  ob  ba- 
ptifmum  fcruatoris  nofixi  (rrucm  [>]  fecundam  ipfius  natiuita- 
tem,  vel  fccundam  epiphaniam  vocabant )  quindo  diuinitas  e- 
ius  clarius  manifcftabarur  per  vocem,  cx  ca-lo  venientcm  di- 
centcmque :  Hic  eft  Jilius  ille  meus ,  dilcllus  i!le,  in  quo  acquiefco. 

§.  VIII. 

Cekbratm  vti  reliqu<s  maiorcs  fefiiuitates^&  certo  rcfpeQu  ma- 

gis  cognitus ,  vtp<te  vrium  ex  trihus  fiUemnibui  temporibus 

baptifmi  in  ecclefa  Grsca. 

Immo  obferuare  licet,  quod  in  ccclcfia  Grxca  hic  dies 

certo  refpectu  notabilior  fuei  it  ipfo  natali  CHRlSTI;  vtpote 

inrer  tria  follemnia  tempora  baptifmi  relatus,  quod  de  nata- 

li  dici  nequit.    InLatina  quidcm  ecclefia  hoc  priuilcgium  non 

habuit.    Nam , quemadmodum  alicubi  [*]  oftcndimus ,  Romana, 

Gallicana  &  Hijpanica  ecclefix  per  multafa:cii5a  haud  alia  folle- 

mnia  tcmpora  baptifmi  admittere  volucrunt,  pratcr  pafcha  & 

pentecoficn,  nili  morbus  vcl  alia  quxdam  ncccflitas  aliter  fieri 

(d)  Naz.orat. XL.  de  bapt.  p.  C '4.  rl  v$)  ri  o-fftjV?? ,  vtCj  i::o(pxcaii  itqitpicia 
iv  i.ixicr'nui'  fiJva  ri  $mrz  ,  ro    r.iya.    y.11    ri^uMTt-.n,     rijv    ittvT>r<OTr]v   ixli. 

iouKf. 

(e)  Vid.  Coteler.  not.  in  conftit.lib.V.  c.XIJI.  Epiphania  diuiTa  fuit  in  primam 
&  fecundam.  Duajimt  autem  epiphamj:  ,  a  t  Ifidorus  Orij>imim  VI,  is. 
prima  ,  m  qua  natnr  C/irifrils  pafianbur  Hcbritoram  ange/o  ntmtiunte  ap- 
parmt  -.  fceunda,  jn  qua \  ex  gentium  populh  fiella  wdke  prtjepis  cunaiu/a 
mavos  aaoraturos  exhibuit.  Cui  paititioni  filfFra^atur  Rufinus  ,  dnm  Gre. 
gorii  Nazianzeni  or.nioni  XXXIX  titulum  faeit,  de  Jhcundtt  rpipbaniis,in 
codice  Diuionenfi  ,  qucm  ad  Vigilium  Tapfenfem  laudat  CbitVletius. 

(*)  Lib.XI.cap.VI.§.VII.  vol.IV.  p.  j+<3.  lecjq. 

L  z  iubc- 


gA ORIGtNVM    F.CClESlASTlCARrM    LIS.  XX.   CAP.  17. 

iuberct.  Grxca  autcrn  &  Africana  ccclcfia?  epiphaniam  quoque 
dicm  baptifini  fccerunt,  ficut  non  folum  ex  ante  memorato 

NAZIAN7.ENI  loCO,fcd  CX  VICTORE  Ctiam  VTICENSI    f/J, 

ioanne  moscho[|]  &  antiquo  libro  rituali,  qucm  typicum 
Sab*  vocant,apparet.  Quibus  adderc  poflumus,quod  chry- 
sosto.mvs  [b\  dicit,„quod  in  hac  follcmnitate,in  mcmoriam 
ybaptifmi  CHRISTI,  quo  aquarum  naturam  fandificauit,  fub 
„mediam  noclem,  quum  aquati  fuerint,  domum  latices  rcfe- 
„rant  ac  recondant,  &  pcr  integrum  annum  confcrucnt,  fiat- 
„que  miraculum  cuidens,dum  nihil  temporis  longinquitatc  a- 
„quarum  illarum  natura  vitietur,  fcd  intcgro  anno  atquc  adco 
„biennio  &  triennio  fepe,  qucc  ifto  die  fucrit  haufta,  incorru- 
„pta  &  rccens  pcrmancat,  ac  pott  tantum  tcmporis  cum  iis, 
,,qua'  nupcr  fuerint  e  fontibus  cdudht,  certet,,.  Et  fronto 
dvcaevs[/]  fimilem  confuctudinem  obfeiuat  in  kalendario 
Syromm  apud  genebrardvm  ad  hunc  irfum  diem.  Quod 
ipfum  peculiarem  ritum  ecclefia?  Oricntalis  fuifle,  arguit.  Ce- 
tcrum  obfcruatio  huius  diei  eadcm  erat  atquc  natiuitatis  alia- 
rumquc  maiorum  feftiuitatuin.  Sermones  enim  habebantur 
&  communio  diftribuebatur  hoc  dic,&  ferui  libcrtatem  habe- 
bant  ceffandi  ab  opcre  manuum,vt  religiofo  huius  diei  cul- 
tui  vacare  poffent.  Ad  quam  confuctudinem  refpiciens  au- 
Ctor  con(litutiomim[k\  ita  pnccipit :  In  cpipbania  fejlo  vacent  fertti, 

(J )  Vi6t.de  perfecut.  Vandal.lib.  II.  bibliothec.  patr.  tom.  VII.  p.  6C3.  (p.i90J. 
d.edit.  MDLXXXiX.  )  Vid.voMV.  p.it3  fub  litt.  (x). 

(g)  Mofcli.prat.fpiritnale  cap.CCXIV.  ibid.fub  litt.  (Uj. 

th)  Chryfofl.  honi.XXIV.de  bapt.Chrifli  tom.  I.  p.  311.  (p.  *7<5.edit.  FrancoC) 
iix  toi  txto  yjff  yicovvx/iu  xxtx  Tt/v  iopTtjv  Txvrttt  xnxtTts  Ihtvixutvzt  oiku- 
it  Tx  reiyxTx  uitot&ivtuj  ycy  lis  ivixvjov  oXoxXtrpov  (pvXxTJxstv ,  xti  Jjj  c>'/yt- 
(.»  tlyixdivruv  ruv  v dxTwt'  yg/  to  ctjyiTor  yivtra/  butpyis ,  x  <$ix(p.!}ttpoyiv>is  ttis 
tuv  vdxruv  ixtivuv  (pvctus  ru  ynxn  rx  x?™3  ■>  K^'  ">'  htcttiriy  oXcxXi/aov  you 
oio  ^cf/  Tgix  iroTk.ir.xts  irti  rx  cijyt^ov  urrXySivros  dxtgxlx  h&l/  VtXOX  yivOVTOS  , 
yffl  ytrx   Toaxrov  x^ovov  rots  agTi  ruv  tryyuv  ifxMrxStfciv  vSxctv    u111XX.uy.ivx 

£;)  FrontoDuc.  inloc.  p.63.  (p.  ^C.edit. Francot".  Nota  veternm  chrifliano- 
rutn  morera,  cnius  vefligium  etiamnum  reflat  in  kalendario  Syrorum  apud 
Genebrardum  VI  lanuarii,  Ea  nefire ,  inquit,.  aqua  coii/ecratur  in  tatum an- 
num. 

(i)  Conflitut. lib.VIII.c.  XXXIII.  Tt)v  tuv  itriQuvtwv  togr>)v  dgyuru3xt[o't  ixXot'] 

quis 


DEFesTASOI.LEMNITATENAT.ALrS   ET  BPlPBANIAE   CHRISTT.  85 

quia  in  eodemonflrata  ejl  Cbrifli  diuinitas ,  quando  pater  teflimcnium  ei 
prxbuit  in  baptifmo ,  EJparac/etus  in  fpecie  co/itmb.z  ojiendit  eum ,   cui 
perbibitum  erat  tcflimonium.     Et  licct  initio  hic  dies  actibus  iuri- 
dicis  &  ncgotiis  forenfibus  non  excmtus,  nccpublicorum  lu- 
dorum  &  fpectaculorum  piarbitio  in  co  prohibita  cfTct:  Tan- 
dem  tamen  Tbeodofim  iunior  [/]  honorificum  ci  locum  intcr  i- 
flos  dies  dcdit,  in  quibus  publici  ludi  non  pcrmittcndi  erant; 
eo  quod  homines  difcrimen  facere  oporterct  inter  dies  fuppli- 
cationum  &  dics  voluptatum.      Et  luflinianus  rccitans  legem 
quamdam  r^Wo/fr  magni  [6i],in  die  natali  non  minus  quam  in  die 
cpiphaniarum  iura  difrerri,  nec  fpeclaculorum  copiam  ficri  iu- 
bet.    Atque  ita  fuit  in  legibus  Viftgothorum  [«],  publicatis  ex 
legum  Komamrum  COipore  a  Reciflvindo  aliifque  Gotl.wrum  regi- 
bus,  &  in  vetcri  interprctatione  Goikita  legum  codicis  Tbeodo- 
fiaiii  [o].    Vnde  concludere  poffumus,cualifTeftatam  regulam 
ac  confuetudinem  per  Romanorum  &  Vifigothorum  imperium,  vc 
ha:c  epiphaniae  feftiuitas  magna  cum  vcncratione  cclebraretur, 
nec  iudicia  hoc  die  aperirentur  ad  actiones  forenfes,  nec  the- 
atra  ad  oblcclationes. 

/.  IX. 
Die  epiphaniarum  tempus  celebrandi  in  fequenti  anno  fafchatis 

denuntiari  folitum. 
Vnvm  adhuc  habeo,  quod  quafi  in  tranfitu  de  hoc  die 
obferuem:  Quod  illi,  quibus  cura  cycli  pafchalis,  fiue  com- 
fiutatio  pafchatis  commiffa  fuerit,  hoc  ipfo  cpiphaniarum  die 

itu  ri  h  uirji  ui/u£it£tv   yiyivjjSaf  t7js  ts  Xfir*  Seiritros ,    fAufv^ijauvTOS  uv- 

tS  tx  nurgis  h  tm  fiuiilia  fixrt,  xjf)  rS  nttpxxXijrx    h   ii'$n   Tregtreous  inoiel- 

^xvros  to~s  Kugizwst  riv  fixipvpijSevru. 
(/)  Cod.  Theodof.  iib.XV.tir.V.de  fpeaac.  leg.  V.  Vid.  fupra  cap.II.  §.  IV.  fub 

litt.  (z)  pag.  }l. 
{*«)  Cod.  Iufrin.lib.  III.  rit.XII.de  feriis  leg.VII.   Dies  etiam  natalis  atqne  epi- 

phaniorum  Chrilli  &  quo  tempore  commemoratio  apollolicx  pjffionis,to- 

tius  cluiflianitatis  magiftrsr,  a  cunclis  iure  celebrarur :  in  quibus  eriam  prse- 

ttiftis  fjnclilfimis  diehus  neque  fpectaculorum  copiam  referamns. 
(«)  Leges  Vifigoth.  lib.  II.  tit.  I.  Ieg.  XI.    (  cit.Gothofr.  ad  cod.  Theod.lib.  IL 

tit.  VIII.  p.  1Z4.) 
(0)  Cod.Theodof.  lib.  II.tir.VIII.de  feriis ,  in  inrerprerar.  Iegis  II.    Nec  non  & 

dies  naralis  domini  noitri,  vcl  epiphanix,  fine  forenfi  ftrepitu  volumusce. 

kburi. 

L3  vei 


$60Rtr,.ECCL  L.XX.C.  IV.  DE  fESTA  SOLLSMN,  VATAL.ET  EPlFHAM.  CHRISTf. 

vel  circa  hoc  tempus  fignificare  debuerint,  quo  tcmpore  pa- 
fcha,  quadragcfimalc  ieiunium  &  ceteras  follcmnitates  mobi- 
les  per  infequentem  annum  cclcbrari  oporteret.  Epiftoke,  a 
rnetropolitano  ad  cpifcopos  prouinciales  hac  occafione  mifTx, 
communitcr  appcllantur  epiftolt  pafcbaletfkbebrtafticetfin  quibus 
plerumque  pauca  quxdam  dc  vtili  qubdam  &arduo  argumcn- 
to  difleruntur ,  &  fub  fincm  antiftites  certiores  Hum  de  die, 
quo  quadragefimale  iciunium,  pafcha  &  pcntecoiie  caperc  dc- 
bcant  initium.      Cuiufmodi  funt  tres  illx  epiitolx  pafchalcs 

-  THEOPHILI,  Alcx.mirinorum  epifcopi  ,qua?  ab  HlERONYMO  in 

hatimm  fcrmonem  translatx  funt,&  hodic  irter  operaHiERo- 
nymi  &  in  bibliothcca  pamim  [/.]  vifuntur.  De  quibus  &  re- 
liquis  iitiufmodi  cassi.Anvs  ait  \_q_:  Intra  Aegjpti  rcgiunem  mos 
ifte  tintiqua  traditionc  fruatur  ?vt  peraclo  epiphaniorum  die  —  epiftolx 
pontificis  Alcxanlrini per  vninerfis  dtriganinr  ecchjias ,  quibus  initium 
quadragejtnut  &  dics  pafh.e  nttn  fdlum  pcr  ciuitates ,  fcd  etiam  pcr  vni~ 
verfa  mona/Icria  Jignificentur.  Exftant  &  tales  aliquot  a  DIONY- 
SIO,  ATHANASlO,  CYRILLO,   INNOCENTIO  [r]   &  LEONE 

[/]  exaratx.  Habcntur  quoque  in  conciliis  [rj  decreta  qux- 
dam ,  quibus  primatcs  prouinciarum  iubentur  litteras  fuas  en- 

(p  )  Biblioth.patr.  tom.  III.  p.  79.  ( tom.  V.  p.£43.feqq.  ed.  Lugdun.  MDCLXXVII.J 

(rf)  Caffian.  collat  X. c.  II. 

Vid.S020m.lib.  VIII.  c.  XI.  tfx}  Qfitp.Xo!  fi  Tc/Crys  ixtStoq  &i>;s,  h  ixxX-- 
-■itfgttgvuXtitrsiro,  ;_y  (V  i7tl=roKv  ,  V»  «£  &XS  Ttffi  T^f  TTCL%ctX(a.c. 
60f)T*)S  ^y^a.(ps,  ygj  xtrtifiuarii)  x{>>va4  niai  rh  Siiv  cio->iyt7ro,  qu/  aV3W- 
xx  »fi)u.«.Tos  oisnavguv.  Et  hanc  quidtm  feiueiitutm  Theophdus  amplecien. 
d.im  ejjc  publice  in  cccltjiu  docuit :  <f  in  epiftol.i,  quam  cx  niore  fcriplit  de 
fefto  pafchali ,  Deum  incorpsremn  inttUigi  oportcre  <5'  ab  humana  figura 
alienum. 

(r)  Innocent.  epift.  XI.de  ratione  pafchali  ( tom.  H.concil.p.  1144. )  Dionyf.  ap. 
Eufeb.  lib.VII.  c.  XX.  tot.     Athanaf.  epift.  heoruftic.  Cyrill.  ferm.XXX. 

(/)  Leo  epift.  XCIII.  al.  XCV.  ad  epifcopos  GalJos. 

(t)  Concil.Arelat.  I.c.  I.  Primo  loco  de  obferuattone  pafchtc  dominica? ,  vt  vno 
die  &  vno  tcmpore  pcr  omnem  orbem  a  nobis  obferuetur,  &  iuxta  con- 
fuetudinem   litteras  ad  omnes  tu  diriaas. 

Concil.  Carthagin.  IIL  c.  I.  Placuit  in  principio  propter  errorem,  qui  fa'pe 
folet  oboriri ,  vt  omnes  Africana;  prouincia:  epifcopi  obferuationem  pafeha- 
iem  ab  ecclefu  Carthaginenli  curent  accipere.    Ca.11.XLI.  Adiicimus,  de  dic 

cycli- 


C.    V.     DE     PASCHATE.  $J 


cyclicas  mittcre,  vt  de  his  rebus  ecclefias,  iurifdittioni  Cusc 
fubiedas,  in  tempore  faciant  certiores.  Spcciatim  concilium 
Anrclianenfe  quartum,  loquens  dc  tempore  celebrandi  pafcha 
fccundum  latcrculum  Vichrii  (  Vitlorcm  nominat  ) :  (ht<e 
fcfiiuitas ,  inquit,  annis  fingulis  ab  epifopo  cpiphaniorum  die  [«]  in  ec~ 
clcfiis  denuntictur.  De  qua  follemnitate  quoties  aliquid  dubitatur ,  in- 
quifita  vel  agnita  per  mctnpolitanos  a  fcdc  apofiolica  facra  conftitutio- 
teneatur.  Et  hoc  ipfum  ad  proxime  fequcntis  maioris  fefti  coa- 
fiderationem  nos  dcducit,  quod  crat  pafcha. 

LlBRl     VICESIMI 

CAPVT  QVINTVM 

DE    PASCHATE. 
§.  I. 

SoUemnitati  pafchali  antiquis  temporihm   quindecim  dies  adfi* 

gnati,  tota  videlicet  bebdomasy  qu£  diem  dominic£  refur- 

reclionii  antecedit ,  &  bebdomas ,  qu£  eam  infequitur. 

DE  pafchali  loquentes  follemnitate,  iftam  eius  partem  hoc 
loco  tantum  confiderabimus,  qua?  proprie  fefta  fuit.  Sci- 
endum  enim  eft,  veteres  communiter  quindecim  dies  integrcc 
follemnitati  pafchali  prxftituifTc,  hoc  eft,  hcbdomadem ,  qua? 
diem  dominicam  refurreftionis  antecedit,  &  hebdomadem,. 
qua;  eam  infcquitur.  Quarum  vna  ^d%a  <?a.v%vo-tfio\/ ,  pafha 
cruciSy  altera  Trd%a  dva^daifiov ,  pafha  refurreclionit  vocabatur. 
Vtriufque  generis  exempla  le&ori  crudito  exhibct  ioannes 

pafchae  nobis  eflTe  mandatum  ,  vt  de  ecclefu  femper  Carthaginenfi  inllrua»- 
mur  &  non  fub  angullo  remporis  fpatio. 

Concil. Caith.  V.  c.  VII.  Placuit,  vt  dics  verserabilis  pafchx  formatarum  fub- 
fcriptione  omnibus  intimetur. 
(?<)  Ccncil.  Aurelian.IV.  c.i.  Placuit,  vt  fanclum   pafcha  fecundum  laterculurr} 
/  Vicloris  ab  omnibus  facerdotibus  vno  tempore  celebrctnr.      Qna:  feiliuitas, 
cetera. 

It.Conci!.AntifTiodor,can.  II.  Vt  omnes  presbyteri  ante  epiphani.im  milTos 
fuos  dirigant,  qui  eis  de  principio  cKudragefuna:  nuntient,  &  in  ipla  epi- 
phania  ad  populum  indiccnr.. 

CASPAR 


gS  OJUGIMVM    GCCLFM^fCVRVM    UB.    X?;.    CIP.   V. 


CASPAR  svice^vsV).  Nomcn  generale pafiha  'quod  eft  dc 
}!</;:\-:o }<fkc.b,  cpod  tranftam  (ignificatj  vtrumqiie  comprchcn- 
d't.  Nam  palcha  chriftianum  tam  paffidnem  quam  rcfurredfr 
oncm  includit  redcmtoris  nofhi,  qui  eft  vcius  agnus  pafchalis, 
prjp  nobis  facrificatus.  Quapropter  licct  vpcabulum  noftrum 
Anglicanum  Eafter,  generatim  ad  fignificandam  refurre&ionem 
vfurpetur;  antiquum  tamenvocabuIum/?«/r^i  Irtiorc  fer.IUacr 
cipiebatur,vt  non  minus  pafcha  crucifixionis  ouam  pafcha  re- 
furre&ionis  dominicx  dcnotarct.  Et  hanc  ob  cauflam  Vete- 
res  communitcr  dc  palchate  loquuntur,  tamquam  quod  quin- 
decim  dies  foliemnitate  fua  complcctatur,  indudens  hebdo- 
madem  memor iae  paflionis,  nec  non  hebdomadem  memoria» 
refurre&ionis  dominieae  conlfcratam,  Ita  Tkeodofiut  [fi]  in  lc- 
ge  quadam,qua,quos  dicsabomnibus  ncgotiis  iuridicis  immu- 
ncsciTeopoitcat,dccernit,kmcT;os  pafchae  dies  cis  accenfet,qui 
fepteno  velprsecedunt  numcrovclfcquuntur.  EtcoTHOFRE- 
Dvs  in  erudito  commentario  in  hunc  locum,  papin^a.wm 
in  legibus  M»  ex  Romams  in  vfiim  Burgundiomm  a  fe  colleclis,& 
a.m  IAN-VM  in  colle&ioncfua  pro  V4figothis  [4]  camdcm  phra- 
fin  quiniecim  dierim  pafichalium  retincre  obfcruat.  Dchis  quin- 
decim  diebus  pafchalibus  mcntio  ctiam  habetur  in  fermone 
quodam  avgvstim,  quem  in  aominica  in  albis ,  hoc  cft,  die 
dominica,dicm  pafchatis  proxime  infequcnte,  habuit,  in  quo 
populum  fuum  hunc  in  modum  adloquitur-OJ:  Peraili  fimt  dies 
feriati : fiuccedent  iam  illi  conuenti  num ,  eXac7ionum3  litigiorumi  vide- 
te,  qiwmodo  in  his  viuatis yfratres  mei:  de  vacatione  dierttm  ijlorum 
nianfiuctudinem  habctis  concipere,  non  ingeniorum  confilia  meditari.Sunt 
enim  homines ,  qui  propterea  vacauerunt per  ijtas  dies ,vt  cogitarent  ma- 
litiar ,  quas  exercercnt  pojl  dies  fejlos.  1'ctimus  vos ,  vt  ita  viuatis,  tam- 
quarn  qui  Deo  rationem  reddituros  vos  fiiatis  de  t,ta  vita,  non  de  fiolis 
ifif-QfflNDECIM DIEBVS.     Lex  quoquc  Conjlantini  magni  apild 

(  a )  Suicer.  thefaur.  ecclci.  tom.  I.  p.  304.  &  toin.  II.  p.  1014. 

tb  )  Cod.Theod.  lib.  II.  tir.  VIII.  de  rcrii?.  ki>.  II.  Sanclos  quoque  pafchx  dies, 

qui  fepteno  vel  prsccedunt  mimero,  vel  feqimntur,  in  eadem   obferua:ione 

numeramus. 
(c)  Papian.lib.  refpOnlbr.  tit.XII.  Pafchalibus  etiam  quindecim  diebus. 
(J,  I    ;'•,  Vifigdth.  iib.  ll.tit.I.  leg.  XI. 
le)  AtiWittin.  ferm.  XIX.  cx.  editis  a  Sirmondo.  tom.  X.  p. 811. 

SCA- 


DE        PASCHATE.  §9 


scaligervm  [/]  memoratur,  in  qua  dua?  hebdomades  pa- 
fchalcs,vna  quidem  pafcha  antecedens,altera  confequens,  ex- 
cipiuntur  ab  opere  faciundo.  Quoniam  vcro  priorex  hebdo- 
madibus  pafchalibus  ad  iciunium  quadragefimale  (peclat,  fub 
ilio  capite  cam  confiderabimus,heic  tantum  loquuturi  de  lol- 
lemnitate  pafchali,  quatenus  proprie  fefta  fuit. 

$.  li. 
Magns  controuerfi£  in  ecclefta  de  hec  feflo  agitata  ;  Aliis  eodem 
anni  vertentis  die  id  ohferttantibm. 
De  hoc  igitur  fcfto  magna?  controuerfia?  antiquis  tem- 
poribus  in  ccclcfia  agitata:  funt.  Etii  cnim  generatim  omnes 
in  obfcruatione  cius  cor.fpirabant,  magnopere  tamen  a  fe  in- 
vicem  dilTentiebant  de  tcmpore,  quo  celebrari  illud  oporte- 
ret;  aliis  quidcm  codcm  anniuerfario  die,  aliis  decimo  quarto 
die  primi  menfis  noui  anni ,  in  quamcumque  hebdomadis  feri- 
am  illc  incidiflet,eum  obferuantibus:  Aliis  ad  primam  domi- 
nieam  poft  primum  plemlunium  dirFerentibus,-  &  his  ipfis  in 
dominica,  qua  illud  cclebrarent,  ob  diucrfam,  quam  inibant, 
rationem  computandi  difcrepantibus.  epiph  anivs  [f  ]  non 
nullos  ex  Quartadecimanis  in  Cappa.U.-ia  pafcha  fuum  celebrare 
aitVIII  kalend.  Aprilis ,  cx  acTis  Pilati  fe  huius  inftituti  ratio- 
ncm  didicifTe  diftitantes,  in  quibus  fcriptum  fit , VIII  kal.Apri- 
Us  faluatorem  eiTepafTum.  Addit  autem  epiphanivs,  fe  e- 
iufmodi  Pilati exemplaria  quxdam  inucnifle  qua?  a.  d.XVT  kal. 
Apr.  pallioncm  Chrifti  contigifle  narrent.  Chriftiani  per  Gal- 
Uam  nidem  ad  ViHoris  epifcopi  Romani  vfque  cctatcm,  ii  beda 
[/6]  vera  narrat,  pafcha  VIII  kal.  Aprilis  celcbrarunt,  eo  quod 

(_/)  Sc.Oig.  de  cmendat.  tempor.  n.  7-6.  rois  reec^aXlou  Svo  i^o/xuius  dnguxTiss 
rt\t~v'  riiv  rt  «go  r~  itk^*   >fjt/  tijv    /xsr'  uvri. 

(£)  Epiphan.hxref.  1..  Qurtadecim.in.  n.  XI.  "Knr.ot  ii  i§  uvtuv  n)v  uvt>)v  y.'tuv 
rjfxiguv  uyovrti ,  yofi  n)v  etvry»  fxixv  iftiov.v  v^nvovns,  vy.)  ru  ju.vt>)oix  intrt- 
"Kxvris ,  urco  tuv  uxrwv  o~5tv  ttiKurx  uixivt  n)v  uxoi/Sttxv  tvoi;xivui ,  h  o7s 
ifitpifsrxi,  ry  itoo  oxlia  xxkuvouv  KirptWlwv  rov  ouiTqgu  ittvtovbivaf  you  iv  i- 
xttvy  tyi  >)u.ioaf  jii\ovrui  uyttv  ro  rtucyx  ,  onotcf  il  uv  i/unisy  >)  rtociuoto-y.cuii- 
xxrn  r~i  [TiXlfHJS.  •--  irt  oi  Yvco/xtv  uvriypycpu  ix  ruv  WtXurx ,  iv  oTs  c>;ua4vtt 
itoo   Sfxutsivrt   xxKxvouv  AftptT^iwv   to  7tu3"os  ytytvv~.^af. 

(/>  j  1'ed.dc  ratioiie  teonporum  cap.  XLV.  Galli  quacumque  die  VIII  kalend.A- 
prilis  fuitTct,  qnando  Chrifti  rcfurreclio  fuilfe  tradckuur,  pafclu  femper  ce- 
lebrabant.     Item  de  xquinoctio  vemali  tom.  II.  p.iit. 

Bingh.  O.E.  Vol.IX.  M  ift0 


t)0  6riGIWM     ECCLIvSlASTiCARVM    LIB.   XX.     CA.P.  V. 


ifto  dieCfiRTSTVM  refarrexiffe  credereiK.  beda  theophi- 
li  epifcopi  C.ffaricnjii  &  fynodi  fub  ipfo  habita?  citat  rcftimo- 
niuin.  Si  autcm  confideres,  quod  ire  naevs  cpifcopus  /;<g- 
f/Kw;i/«x,qui  tempore Vifturt^  vix.'r,  dc  ccclcfiis  Qallicanis  nihil 
eiufmodi,  fcd  contrarium  potius  dicat,  quod  vidclicct  pafcha 
nulli  ccrto  diei  adfixerint,  fcd  illud  cum  rcliquis  ccclciiis  Oc- 
cidmtahbus  dic  dominica,  decimum  quartum  menfis  fcquente, 
cclebrarint,.  vero  cft  fimilius,  bedam  per  fpuriam  aliquam 
theophili  epiftolam  &  falfa  fynodi  cius  a&a  fuiffc  decc- 
ptum,qua?  ccclcfiis  Galiicamt  id  tribuant,  cuius  prorfus  non  fue- 
runt  reari 

§.  III. 
Aliis  iUud  obferuantibui  cum  ludxis  quarto  decimo  menfis  die,  in 
quamcumqut  hebdomadis  feriam  ille  incidiffet. 
Vervmtamen  ccrtum  eft,fccundo  poft  natum  CHRI- 
SWM  faeculo  magnam  controueriiam  inter  Afiaticas  &  rcliquas 
orbis  chriftiani  ecclcfias  dc  hac  dic  ciTe  fubnatam.  pi  v  s  pon- 
tifex  Romanus,  qui  ad  annumCXLVII  vixir,decretum  facicbat, 
anniuerfariam  pafchatis  follemnitatcm  dic  iblnm  dominica  o- 
portere  cclebrari;  cuius  in  dccrcti  confirmationem  dictitabat, 
Hermx  fratri  fuo,  qui  runc  temporis  maxime  iniignis  dodior 
intcr  cos  erat,  angclum  apparuifle  [»']  eique  prxccpifie,  vt  pa- 
fcha  die  dominicoabomnibusccicbrarctur.  Hoc  autcm  non 
obftante  ecclefiae  Afatica  antiquam  fcqucbantur  confuctudi- 
nem,  &  Pclycarpns  cpifcopus  Smyrnenjis  Romam  proficifccbatur, 
vt  cum  Aniceto  hac  de  ie  confcrret  coniilia.  Enimucro  non 
poteranr  ambo  in  eamdcm  hac  dc  rc  fcntentiam  fle&i.  „Nc- 
„que  cnim  Anicems  Pdycarpo  \K\  pcrfuadcrc  vmquam  poterat,. 
„vt  obferuare  morem  dclincrct,quem  cum  /c«H«r,  domini  no- 
„ftri  difcipulo,  &  reliquis  apoftolis,  quibuscum  familiariter 
„vixcrat,  pcrpctuo  obfcruarar.    Nequc  ircm  Polycarpus  Aniceto 

(<)  Pii  epifl.  I.  Hermar  angelus  domini  in  liabitu  pafloris  apparuit,  &  prxce- 
pit  et,  vt  pafcha  die  dominico  ab  omuibus  celebraretur. 

(£)  Iren.epift.adViclor.ap.Eufeb.  lib.V.c.XXIV.  Strs  7ig  S  hnTHJhs  rovUoXv- 
nxonov  ■Ktiaaif  tfCvxrc  u.tj  Tjf&t  tire  fttvii  luxvvs,  rS  ^watib/r*  rs  Hupla  iu.dvy 
\a/  ruv  "kcmuv  xsofoXuy,  oS  ewiuTpafrai,  uei  rtryj^iixcru.'  »rs  /u.t]v  o  UoXvxup- 
nm  im  Avih-ijtqv  &in  rijpitv,  'hiyoirx  rtjv  vwiiStixv  rZi/  ngo    uiri    tipt^ftvri- 


D  E       P  A  5  C  H  A  T  E.  <)I 


..perfuadcre  conatus  eft,  vt  a  confuetudine  rccederct  eorum, 
„qui  antc  fe  fuerant,  presbytcrorum.  Nihilo  tamcn  fecius 
„communicarunt  fibi  inuiccm  :  Et  Anicetus  in  ccclefia  confe- 
,,crandi  munus  Polycarpo  honoris  caufta  concdfit,  tandemque 
„cum  pacc  a  fe  iniiicem  difceflcrunr,,. 

Non  multo  poft  obitum/Wjrarf/controuerfiarecruduit 
Laoliccx^  qua  occalione  melito  cpifcopus  Sardicenfis  duos  Ji- 
bros  kvipftt  de  pafcbate ,  in  quibus  opinionem  Afianorum  propu- 
gnat,   qucmadmodum  ex  teftimonio  &  characlere  apparet, 
qucm  non  multo  poft  de  ipfo  dedit  polycrates,  epifcopus 
Ephefmtt.     Controucrfia  enim  lila  per  Vicioris  cpifcopi  Romani 
ferociam  refufcitata ,  p o l yc r  \i  Bs  [ /] ,  datis  ad  Vi&orcm  iitte- 
ii<,  narrabat  ei,ccclclias  Af-uicas  quarta  dccima  Juna pafchatis 
dicm  obfcruare,  qucmadmouum  a  Pbilippo  apoftolo,  qui  mor- 
tuus  fifc  Hierafoli--,  a  loamie  apoftolo,  qui  Epkefi  extremum  diem 
obieritj  a  Polycarpn  .epifcopo,_qui  apud  Smyrnam  epifcoous  & 
maityr  fucrit;  ^ihrafcafv.ameniK.  epifcopo  &  mart\re,quiVw;r- 
n.t  requitfcat;  a  S^gyri  epifcopo  eodemque  martyrc,  qui  Lao- 
<;/><-.«  mortUUS  fit/a  fapirio ,  a  MelitpjK  epifcopO  Sardium^  aliis- 
quecompluribus  obferuatum  ipfifque  traditum  fit,  qui  omnes 
fcmper  pafchatis  dicm  tunc  celtbrarint,  quum  iudarorum  po- 
pulus  fermentum  abiccilTet.    \7erumcnim  vcro  Viclor,  cui  harc 
non  faciebant  fatis,  in  grandem  &  immoderatum  zelum  abre- 
ptus,ftatim  omnes  Afu  vicinarumque  prouinciarum  ecclelias, 
tamquam  contraria  rccla:  fidci  fenticntes,  a  communione  re- 
fcindebat,  datifque  litteris  ad  cas  ccclefias,  qua;  cum  ipfo  fcn- 
tiebant,  ab  vnitate  ecclefuc  iflas  proifus  alienas  pronuntia- 
bat.    Hoc  autcm  prarpiopcrum  &  audax  eius  facinus  omnibus 
viris  bonis  &  fapicrjtibus',  qui  alioquin  cum  eo  faciebant3dif- 
plicebat3&  eorum ■nonnulli  accrbius  cum  pcrftringcbantgra- 
viterque  hortabantur,  vtea  potius  fentiic  vcllct,  qax  paci  & 
vnitati  caritatiquc  crga  proximum  congruercnt.    Cum  pri- 
mis  vero  irenxus  (cuius  ingcnium,  vt  nomen  habct,  vcre  ire- 


qw  otpiiXtiv  xxri-/.'"'  KSV  ~^r'M  ar»s  i% :>t^-/  hcoirttiitirca>  tSi,7:i.'  xat)  is  ex. 
kKiicik  tiv.ctxmfiiim  o  tXttiuiws  tijv  &%*gitrlm  ry  rioXtsa^ny ,  yu}  eVraoO^v  Sif . 
\miTt ,  qx/  y.ir    ftffolfs  Kti  a^ijXmv  «xit^xfijfuv. 

(/)  Polycrat^s  epiit.  ap.  Eufeb.  ibid.  p.  iff.  ifS. 

M2  nicum 


92  ORIGIVVM    rCCLR«rA«TlCART\t     ItB.    XX.     CAP.  V. 

nicum  hue  pacilicum  cratjccclciiarum  in  Gallia  nomine  ad>'V- 
Bhrem  fcribcns,  dcccntcr  cum  admoncbat,  ne  integras  Dci  ec- 
cleiias,  morem  iibi  a  maioribus  traditum  cuftodicntcs,a  com- 
munionc  abfcinderct.  Neque  enimy  inquiebat  [*]3  de  die  flum 
controticrjia  efi  ,fcd  etiam  de  fdrnaa  i\fa  iciunii.  Quidam  enim  cxifli- 
vmnt^  vnico  die  fibi  ejjc  ieiunandum:  alii  duobus,  alii  pluribus :  non- 
tutllt  etiam  qnadraginta  horis  dittrnis  ac  novturnis  computatis  diem  Ju- 
tim  metiuntur,  Atqtte  h£C  in  objlruando  ieiunio  varietas  non  nojtra 
jrimum  atate  nata  ejl ,  fed  longe  antca  apud  maicrcs  nojlros  capit;  Ni- 
hilo  minus  tamen  &  omnes  tjli  pa.cm  inter  fe  wtinuerunt ,  &nos  inuicem 
retinemus.  Ita  ieiuniorum  diuerjitas  concordiam  fidei  commendat. 
Addit,  quod  lolycarpus  &  Aniccms ,  licet  hanc  controuerfuun 
decidere  inter  fe"  non  potuerint,cum  pacc  tamcn  a  fe  muiccm 
difceflcrint  libique  mutuo  communicare  pcrrexerint,  hanc 
dirrerentiam  nihil  morati,  quemadmodum  antea  dictum  cft. 

ATHANASIVS   ecclciias  qUOque    Ctlicitt  ,  Mefpotamia   &  SjrU 

a-tate    fua    idcm     cum    eccidiis    Ajaticis    fcnfifTc,  audor 

cftO],      IACOBO      VSSERIO      [«]      &      HENRICO      VALE- 

(*)  Iren.  ap.  Enfcb.  ibid.p.  if<5.  iii  yelf  uiav  irt^t  tijs  v.uiov.i  iriv  «  x,u<Pt<rfi>)- 
TVfCfts ,  «&.«  ycc/  ntoi  tH  ttdxs  xvtx  tvjs  v^rtixi'  01  y.iv  yxo  otoiTXf  juixv  >}uipxv 
ot~v  uvtzs  vrirtvtiv'  ct  di  ovo'    ol  6i  y^c/  teXeiovus'  ci  oi  TtctsxoxxovTX  Lpxs  >},utot- 

VXi   Tt    ygt/  VVXltttVxS  t7V,UUtT0XGt    T>}v  TJyJpXV    XVTUV'     yfC/      T01XVT>J     ,uiv     TtOIXtXlX 

tuv  imTi/oxvTltiv  >  x  vvv.  itp'  >)y.m  -ytyovvtu  ,  «^«  yjc/  m\v  KooTtpov  irsi  twv  itpo 
%y-m'  ••  yjcj  ioiv  .  IX«t7s>  texvres  jstoi  titjptvsxv  rt  yoc/  ti'<:',vtvoy.tv  itpls  x\- 
J.ijXas'  pjc/  v)  ptxtpmix  tT;s  viinixs  Tr)v  l /uovatuy  Tr,s   ni-tuis  tsv.l-i-ir;. 

(vi)  Athanaf.  epid.ad  Atiicanos  t0m.Lp.9jj.  (  r-  S9*.  edit.  Vu\i\  MDCXCVIII.  ) 

0/  xxtx  ^ivoixv  vet/  Y^tXtxixv ,  ycc/  MtGOKCTxuixv  QttQmxv  noU  xuxs,  ycc)  tw 
xcu'ju>,  iv  u  Ttoixttv  ol  iddi~oi ,  ircoitsv  ttoc/  XVTOt.  tyrt ,  Cl.ices  ,  &  qill  III 
Mejopotavua  tiegunt ,  a  mbis  djjintiebant ,  &  eodevi  quo  iudoci  tevtpore 
pajcha  celebrabant.  Id.  de  fynodis  Arirnin.  &  ^eleuc.  p.  R72.  <  p. 719.  ed. cif.) 
0*  uiv  yxq  xiro  TrjS  Y.voixs ,  *cc/  KiXixixs  ,  vcjj  Mtaomrxftlois  }%Ji\tvov  xtpi  Tirv 
iogTVjv ,  yjf)  uirx  Tmv  iaotum  ijioixv  Tti  axwx.  Sjrix  ClllCltt  iy  Mejopota- 
iiihc  populi ,  circa  Jefii  ceiebrutionem  aaudicantes  ctivi  iudxis  pajcha  «- 
lebrabant. 
(k)  Vfler.de  epiflolis  Ignat.  c.  IX.  Admiffo  ab  omnibus  communiter  iudaico 
iflo  calculo  ,  aiii  pafclia  sxv^uTty.ov  die  primo  azymorum,  in  qiumcum- 
que  feptimjna:  feri.im  ille  incidilfet,  lugendo  Ov  teiunando  obfeiuabant, 
eoque  trinfailo  iciunium  Ibluebant  ( Tt  ex  C'nyfolIomi  oratione  infelligi- 
wiis ,  aduerfus  cos  habita,  qui  privio  pajcha  leiunabant  .')  alii  ieiunium 
vfjue  ad  proximam.  dominicam  contimwntes,  in  ca  pafclu  uvxTxa^ucv  cnm 

SIO 


DE      P  A  S  C  H  A  T  E. 9_J 


sio[o]  quantumuis  inter  fc  difputantibus,  an  initio  fic  fenfe- 
rint.  Nam  valesivs  tempore  Fictoris  id  eas  fecifle  non 
vult  concedere.  Vtcumque  autcm  eft,  multas  ccrte  magnas 
&  celebres  ccclefias  fuiffe  videmus,  qua.'  decima  quarta  luna 
cum  iudais  pafcha  celcbrarint,  idque  ex  more,  zVbilippo  &/o- 
anne  apoftolis  fibi  tradito.  Nequc  vero  hiin is  tfl&orii  fele  in- 
duci  paffi  funt,  vt  morcm  fuum  mutarent,  fed  cum  continua- 
runt  ad  tempus  vfque  concilii  Nicani  an.  CCCXXIV.  Qua 
tempeflate  Confianthms ,  ccclcfiam  hac  contcntione  liberare  et- 
iam  atque  etiain  ftudens,  Ho/ium  epifcopumCWK&f  primum  mit- 
tebat  in  Orientem,  vti  narrat  sozomenvs  [p],\t  dilTentientes 
ad  concordiam  cum  reliquis  rcduccre  adlaborartt.   Scd  quum 

gaudio  &  feftiuitate  celebrabanr.  1'rior  confuetudo  ,  in  ecclefiis  non  folum 
Afia:  proprie  dicla:  (quod  ex  controucrfia,  cum  eis  hac  de  re  aVicloreR.0- 
mano  epifcopo  habita  ,  notum  eft  )  fed  etiam  Syriac,  Mefopoumia:  &  Ci- 
licia;  ( vt  ex  Athanafii  libro  de  fynodis  &  epiftola  ad  Afric.mos ,  colligitur) 
obtinuit  :  poftcrior  in  Romana,  Alexandrina&  aliis  ecclefiis  efl  recept.i,  ce- 
tera. 

(0)  Valef.  inEufeb.  lib.  V.  c.  XXIII.  lacobus  VfTerius  in  prolegomenisad  Ignatii 
epiflolas  c.  IX.  fcnbit,  Aflanos,  qui  primo  azymorum  die  cuni  iuda'is  pa- 
feha  celebrabant,  eum  diem  cum  luclu  ac  iciunio  tranfegiffe,  eoque  de- 
mum  tranfaflo  ieiunium  quadragefimale  folniffe.  Verum  hnic  fententia; 
refragatur  Eufebius ,  qui  diferte  adfirmat ,  Aflanos  die  XIV  primi  menfis , 
quamuis  non  effet  dominica  ,finem  flatnifTe  quadragefini.T.  Qnod  veroVf- 
ferius  adfertChryfoflomi  trflimonium  ,  meo  quideni  indicio  eius  fententiam 
nihil  adiuuat.  Nam  Chryfoftomus  in  oratione  illa  aduerfus  eos ,  qui  pa- 
fcha  ieiunant,  inueliilur  aduerfus  quofdam  Quaitadecimanos,  qui  XIV 
luna  cum  iuda;is  pafcha  celebubant,  eoque  die  ieiunabant  ac  myfleria  cc- 
lebrabant;  id  enim  proprium  erat  Quartadecimanorum  ,  vt  in  eorum  hacrcfi 
tradit  Epiphanius.  Verum  prifcos  Afianos  ita  fccifle,  nec  Chryfbftomus , 
nec  alius  quifqnam  dixit. 

Ip  )  Sozom.  lib.  I.  C.XVI.  yo/uitrcts  ri  iCvx&af  7rf0xa7xX«/5«i>  ro  xttxov , «f !i  tis 
tckilns  j£u>f>/o"a/  >  irffuen  kvin x.  rov  xu(p'  ttirov  rrlrti  yg}  /iiip  i-rlaijy.ov ,  ny)  rtiis 
virifi  rs  ooy/xxios  otuo\cyla4S<  iv  roTs  irpo&tv  %covots  ivdoxiuijKorsc ,  Ji^/^^^-vrot 
ris  iv  hiyvnlip  oix  ro  ioyuv.  rx<srl(pxTXS ,  :^c)  ris  xpos  iw  nt oi  r>}v  fofliv  $ut- 
fptoo/uivxs-  i)v  ii  xros  Oaios  6  Kogoijitts  tnisKonos.  Quoniam  malum pviujqt.utm 
aa plures  /irperet ,  prauemre  Je  poj/e  esijiimarct ,  virum,qucm  m  comita- 
tu  /uo  habebat ,  fidei  ac  vita  mtegritate  conjfiicuum  ,  &  qui  /iiperiori  tem- 
pore  variis  coiifcjjionum  ccrtumiiiiints  pro  rcltgiouis  defhnjtont  inclarucrat,  a 
iaterc  Jiio  nntrit ,  qtii  ad  concordiam  rcduceret  tum  illos ,  qui  iu  A;gMpt» 
de  duiliina  jidci  aijjcntubant ,  tui/i  eos ,  qui  iii  Onentis  partibus  deji/fi- 
vitate  pnjcba  dijcrepabant.    Is  erat  Hojius  epifcvpts  Cvidiibit. 

M  3  cucn* 


94 ORIGrNYM    ECCLF.SIASTSCARVM    LIB.   XX.   CAP.    V. 

cucntus  fpci  non  icfpondcret,  poftca  lein  fvnodo  Nicana  pro- 
poncbat,  in  qua  ftatuebatur,  vt  omnes  fcilum  pafchale  vno 
eodcmque  dic  celebrarerit :  Qucmadmodum  cx  cpiftola  qua- 
dam  Conftahtint ad  epifcopos  ,  qui  f\  nodo  non  inteifucrant,hi- 
ftoricis  omnibus  [^memorata,  intdligimus.  Non  multopoft 
ternporc  concilium  Antiochenum  an.CCCXCI.  magis  decrcto- 
rium  facicbat  canortem  in  ha?c  vcrba  [>•]:  Omnet,  qui  a\~Acfo 
cretum  janji.t  £y  magix  fyuoJi ,  qua  Nictta  ccacla  ejt  in 
prafetitia  relittiofijjimi  friiperatorit  Cbnfiantini ,  de  fanBo  fcfiofalutifcfi 
pafcffatir,  ejfe.  excemmunicatos  £? '  ecclefia  eieclot  jJdtuifniii3  J:  a  lueffus 
e~d ,  q\ud retle  decreta  fnnt ,  contentiofius  idfijle)  ■  p  rrexerint.  Similes 
canoncs  feparatis  antc  temporibus  faetj  funt,  nullus  autcm 
tam  feuere  hac  de  rc  ftatuit,  quam  quidem  hic  AntiocbewUi. 
evsebivs  plures  mcmoratfynodos  [/],  tcmpore  VitWoris  anti- 
ftitis  Romani  habitas,  qua:  cum  ipfo  dcrlnierint,vt  ne  vllo  alio 
quam  dominico  dic  myfteriuiri  rcfurrcctionis  domini  vmquam 
celebraretur.  Ncque  vero  vllos  ex  diflentientibus  excommu- 
nicarunt,  fed  potius,  vt  sozomenvs  [t]  jcrhibct,  alii  alios 

(q)  Theodoret.  iib.  I.  c.  X.  Socrat.  lib.  I.  c.  IX.  Sozoni.  lib.  I.c. XXI.  Eufeb.de 
vitaConttantini  lib.IIl.  c. XIV. 

(>')  Concil.  .\ntiochcn.  Can.  I.  xs.vrus  ris  troiKtoZvrxs  ttxcuXCsiv  riv  %w»  t^;  ay/. 
«s  )'«/  ytyx/^ys  trxivoi,;,  r~s  iv  t&ixaxt/.  <TW/y.cor>i$!h:i;  srti  Kuostritx  r~;  i-j7!,Zsixi 
Tx  ^iotpi/.t^dri.  jixtriKijjS  Ktmyfocrran  .  tttai  t~s  xyius  s%£~s  rx  troin/oiajthis  7tx- 
c/v. ,  ur.-.ivuvi-.rxs  rrxj  ohtfi/KitTHS  t.-.ax  r~>  i/.x\>\oi/.s ,  ti  i.rty.ivoitv  (pihevtixirtoov 
iviffdjtavoi  >ro's  r.i  y.:'/.i~>  o jjyuivx. 

(  s )  Eufebi  lib.  V.  c.  XXII !.  irvraiei  sjjy  ffWK/xtn  stts  imvxitru)  hti  r  r.iriv  iyivovlo' 
trMTts  ii  y.'~"  yviif*tl  oi  i.riro'/.~v  httt/mtrtxsniliii  o.yyx  r,~;  itxvrx^irf  Sisr-jitxv 
to  i  us  uv  y.ii  S"  h  H','-r  Itirvl  rrji  xvnim::Tjs  iy.ipy  r'  rr/s  tx.  vtxoZv  uvxt ■ua '?iws 
ittiri~\o~TO  rx  itvglx    • 

(/  )  Sozoin.lib.  VU.  r.  XIX.  izti  oi  v(C-  fitnt  Ugiis  xx  ii.ovro  &7v  UxCKx  voj  Mi- 
fgx  rtiv  axfjshsiv  dr,y.ii.  .-;  t~/;  \o-i-xs  ,  \ttiwri    rui  s-jxyytXtr"}  oixo\x- 

3n~v  Uy\>L>i<lovTo'  r~tra  >:.iv::j  '->.>-:,  ttwfOI  us  sijj$,q-uv  horx^ovrus ,  ti/s  kuos  o@~s 
xoiwvlxs  ix  !/a'7vif«('  ivySts  ydg  v^j  wx}.x  ''ixmms  insXxfiov,  iSiuv  Vvsxsv 
«»m;Xuiv    xwtfifrivjj ,   (.-';..'  .,  -.-'/.<  ffvytp-jivxvrss.      Oj0lll.il/lOc. 

ciileutaks  epijcvft»,  naJitionem  Patii:  ac  P.r.i  abrogaudam  »011  effi  cenje- 
vant;   .iji.uii  v,  yj  l,.;.ir.:c:ii  ,■-.  w  Jequi  Ji   veU>   n.ijiymabant ,   ex 

cotw.mim  cmfiliop  'a,  Uft,  vt  (iigtili  fi/luui  f,n.u-  covjiieucrant  celebrtintes , 
a  inuttia  tnter/<:  cotnmutuone  lieqnbquam  dtfaedtret/t.  Stidtum eiwn,nec 
itiitnivito^exijiiiniibatit ,  conJi:c'i>  (mn n  cuuffit  abfe  iniucent Jeparari  eor , 
qm  m  jiixctfntii  reiigwms  caffttibus  conjentirent, 

hx 


•  T)E        PASCBATE.         ^^ 9J 

in  diucrfis  confuetudinibus  fuis  tolerarunt.  Similiter  conci- 
lium  Arc/atenfe  primum[Kl3ante  lynodum  iV/«;i<?Hi  an.  CCCXlV 
habitum,  prxcepit,  vt  pafcha  vm  die  SJ  vno  temporepcr  omnem 
orbem  obferuarctur.  Non  fubiunxit  autem  iftiufmodi  excom- 
municationis  pcenam  infligendam  iis,  qui  contrariam  confue- 
tudir.cm  obferuauerint.  Vna  fola  rcgula,  obferuationcm  i- 
ftam  cum  pcenx  denuntiatione  vrgcns,  crat  canon  quidam  a- 
poftolicus  [xj,  qui  ab  Orientali  quodam  concilio  circa  xtatem 
Vitforis  faclus  creditur,  qui  habet:  Si  qnis  epifccpus  aut  prcsbyter^ 
aut  diaconus ,  fanSium  pajckx  diem  ante  vernale  xquinoclium  cum  iu- 
d.us  cdebrauerit ^depouatur.  Verum  hxc  pcena  potilTimum  cleri- 
cos  adfecit.  Quum  autcm  magna  fynodus  Niteehi  hanc  mate- 
riam  femel  fufcepiffet  dcterminandam,  talem  rcuerentiam  de- 
creto  fuo  ftatuendam  ducebat,  vt  aciio  fchifmatica  &  digna 
cenfura  ecclefiaftica  haberetur,  (i  quis  ci  fcfe  opponeret.  Ad- 
eoque  ex  eo  tempore  contemtores  huius  dccreti  communitcr 
puniuntur  vt  hxretici  vel  fchifmatici,  quomodo  videre  eft  in 
canonibus  concilii  Laodiceni  [y~\ ,  concilii  primi  Conftantinopoli- 
tani  [zj  &  narrationibus,quas  de  antiquis  hxreticis  habent  av- 
CVSTINVS  [a~]  &EP1PHANIVS,  vbi  fub  Quartaiecimanorum  & 
Tej/arefc.edecatitarum  &  Audianorum  nominibus  condemnantur? 
reddita  fimul  peculiari  condemnationis  eorum  ratione.  av- 
cvstinvs  enim  ex  epiphanio  notat,  Audianos  damnatos  ef_ 

(«)  Concit.  Arelat.  I.  can. I.  Primo  loco  dc  obferuatione  pafcha:  domini ,  vt 
vno  die  &  vno  tcmpore  per  oinnem  oibem  a  nobis  obferuetur  &  iuxtacon- 
fuetudinem  litteras  ad  omncs  tu  dirigas. 

(X)  Can.  apoftol.  c.  VIII.  Yi'  tis  iniaxovos ,  ti  niio-fiCrtgos ,  r\  iiuxovos  rijv  dyUv 
tS   ituvx  >}f*.igxv  ngi  tS/j    l«f (>!/>'    ictifitgixs    fiitrx    ixaxiuv  imrttJtti ,   xx$m- 

MMwtf. 

iy)  Concil. Laodic.  can. VII.  nt(!  t3,  rxs  l»  t«  capttrtodv  ,  tSt'  fgi  N«»ar/a- 

vuv,    \'itoi    ^urtivixvuv ,  yjcf  Tt0~CTOipS0~KCUdiX.tX.TIX(tiV  )  imrptlpofiiiviis ,  x.r. 

X.     k~os,  qui  ex  hxreGbus,  hoc  eft ,  Nouattanis ,Jiue  Photinmws  ,  vt/TeC- 

faradecatitis  comuvtUHtur ,  cetcra. 
(2)  Concil.Confhntinopol.  I.  c.  VII.  Aotmvk  ,«tV  t&}  M.xxtiovixvis  —  vg)  T*r 

Titcrcra^tgxcu^t-iaTiTcic;   x.r.X.    Arianos  qitidem  &" M.icedonianos  -  cjf 

Tcffaradecatitas ,  cetera. 
(«)  Anguffin.  hrapr.  XIX.  &  L.     Epiphan.ha:ref.L,   Qiiaitadccimar..  Et  ha-ref. 

LXX.  Audianoc» 

fe 


56  ORIG.VVM    BCCLESIASTICARTM     LIB    \rX.     CAP.  V.        _ 

fe  r.on  tanj  proptcr  opinionem  hac  in  rc  fuam ,  quam  proptcr 
pcruicaciam,  dum  m  ecclefia  hanc  ob  rcm  turbas  dederint  ei- 

quc  conflarint  fchifma.  NoluilTc  cnim  cos  cum  epifcopis  fuis 
f/jvelaliis  quibufcumque  communionem  colere,  qui  pafcha 
eodem  cum  tudaeis  tcmpore  cclcbrare  rccufarinr.  Copiofc  de 
illis  diflerit  epiphan  vs,  eofque  dicit  pazrcsNictntt  calumni- 
ari,  quod  patcrnam  in  celebrando  pafchatc  confuctudincm  rc- 
liquciint  diemquc  commutaucrint,  vt  fe  ad  impcratoris  nu- 
tum  accommodarent  [c] ,  feque  ab  ecclefiae  coniunctionc  fe- 
eregaffej  Cctcrum  Audhtm  corum  ducem  zConftantino  in  Scythi- 
am  relcgatum  eflfc,  quod  populospaflim  ah  ecclefia?  obfcquio 
retraxifTet.  Cafus  non  multurri  difcrepabat  ab  eo,qui  tcmpo- 
rc  Aniccti  &  ViEtorit  crat,  quando  Po/ycarput  &  Pofycrdtit  pafcha 
cclcbrabant  diuetfo  areliquis  temporc,  nullum  autcm  dillidi- 
um  excitabant  in  ecclctia,  fed  paccm  &  concordiam  colcbant 
cum  illis,  qui  ab  ipiis  diiTentiebant.  Et  ha?c  (ine  dubio  caufia 
fuit,  quamobrcm  Audiani  [\wc  noui  Quartadeeimam  tanta  Clim 
feueritate  ab  ccclefia  &  rcpublica  pra?  veteribus  illis  tracTarcn- 
tur,  quia  dificnfum  fuum.in  fchifma  pcruicacitcr  dcduCebanr, 
apcrtcque  rumpebant  communionis  ecclefiaftica?  vincula.  Et 
hanc  ob  cautfam  leges  imperialcs  admodum  feuerae  nonnum- 
quam  erant  aducrfus  illos.  Theodofiut  magnus  [d]  lcgc  quadam 
Manichxit  cos  accenfct,  &  conuenticula  corum  intcrdicit,  bo- 

(b)  Au^uft. dc  ha?r.  cap.  L.  Eos  autern  fep.iraiTe  fe,  dicit  Epiphanius,  a  com- 
munione  nottra,  culpando  epilcopos  diuites,  &  pafcha  cum  iudscis  cele- 
brando. 

tc)  Epiphan.  IiKref  LXX.  n.  IX.  Ajto  Kavfxvrivit  hx  rijv  xoi<  rov  f&xatkix  (ftist 
g?  ooi  wzo\iy^ixv  xxrv^ksizxre  —?}»  rxv  rxTf^wv  jrfp/  t?  ttx<vx  horTjs  xxo\x$ixi'9 
xx)  ri/v  ^uioxr  pn.miik.(l$xri  tis  ro  xx^T/xov  rx  f&xatXias.  Ibid.  n.  XIV.  inirt/ 
ii  }fK/  ii"P'XV  avros  0  yhxv  Avctos  tis  rx  ju.ip>l  ti/s  XxvSixs  Jjro  tx  /3xat\iu,s 
tgoct-Jii;   cStx  tj   d<fii/vtxO,v  Xxgs. 

Vid.Chryfoft.  homil.  i.II.  in  eos  qui  pafcha  ieiunant. Tom.V.  p.706.  (  p.C^z. 
edit.  rrancot.  r^ixxltjtoi  wxricss ,  11  na.)  «\ii/is ,  eis  t>)v  lii3-vvuv  xupxv  avvi\- 
SiovTiS  txvtx  evouojirtiaxV  vgj  itj.vrv.s  dri/xx^ns  exeivtts;  x.  r.  X.  TreceMl  pa- 
tres  vei  ctiam  plitres  auum  in  regione  Bithymtt  comiemjjint ,  hac  decrcuc- 
rnnt ,  &  tu  tlios  prohns  adficis  ? 

(d)  Cod.  Theod.lib.  XVI.tit.  V.  de  hacrct.  leg.  IX.  Qnicumque  in  vnum  pafchcc 
dietn  non  obfequenti  religione  conuenerint,  tales  indubitantcr ,  qualcs  hac 
kge  dimnauimus,habeantur. 

na 


DK      P  ASCHATE. 97 

na  eorum  fifco  adiudicat  eofque  inteltatos  reddit&  pcena'  ca- 
pitali  obnoxios.  Similitcr  Tbeodofuts  iunior  Sabbatianos  fkProto- 
pajcbitas  (  qua?  noua  crant  Qttartadecimamrum  appellationes,  x- 
ta.tc  ipflUS  inducla')  eodcm  loco  CUin  Manicb<eis,  Cataphrygibus 
liue  Mmtanijiis ,  Ariams ,  Macedonianis  [  c  ] ,  Eunomianis  &  Nouatianis 
habet,  eofque  omncs  generalibus  pcenis  ,  quas  leges  infligi  iu- 
bent,  obnoxios  facit.  Et  fpeciatim  in  duabus  aliis  legibus  [/] 
exfccrandos  homincs  eos  vocat,  qui,quum  fint  portiones  No- 
vatianorum ,  non  fatis  habeant,  elfe  in  communi  grege,  fed  no- 
vamfectam  condant , /'rotopa/cbitas  fe  appellaricupjentesfquod 
pafcha  celebrcnt  ante,  quam  ceteri  chriftiani,  &  hanc  fuam 
rationem  antiqua&  primitiua  inititutioni  refpondcre  conten- 
daat.)  Hos  ille  bonorum  profcriptione  atquc  exilio  multari 
iubct,  &  acriori  pcena  dignos  effe  dicit,  quod  aliorum  hare- 
ticorum  vtfaniam  fuperent,  dum  alio  tempore,quam  quo  or- 
thodoxi  chriftiani ,  pafchatis  fcftiuitatem  obferuantes,  alium 
pcne  Dci  filium,  non  qucm  illi  colant,vencrentur.  Nonfuc- 
currit  in  pralcnti  locus  zlius ,  qui  Protopafchitxs  nominatim  me- 

(<r;  Ibid.  leg.  UX.  Manichxi  &  Phrygfes  ---  Ariani  itidem,  Macedonianique  8c 
Eunomiani,  Nouatiani  &  Sabbatiani ,  ceterique  hxretici,  fciant,  vniuerfa 
fibi  li.ic  quoqne  conftitutione  denegari ,  qux  illis  gencralium  fanclionum 
intcrdixit  auoloritas:  Puniendis,  qui  contra  generalium  conflitutionnm  in- 
terdicla  venire  tentauerint. 

(/'  Cod.  Theod.  lib.  XVI*.  tit.  VI.  Ne  fanclum  baptifina  iteretur.  leg.Vl.  Illnd 
etiam  ,  quod  a  retro  principibus  diffimulatum  ,  &  in  iniuriam  facrx  legis 
ab  exjecrandis  homimhils  agitatur,  &  ab  aliis  potifllmum,  qui  Nouatiano- 
rum  collegio  defertores  &  refugx  auclores  fe  quum  potiores  <  al.  portiones} 
memoratx  fc£ix  haberi  contendunt,  quibus  ex  crimine  nomen  efl,  quum 
fe  Protopafchitas  appellari  defiderent ,  inultum  efle  non  patimur.  Scd  fi 
alio  dic  Nouatiani ,  quam  qno  orthodoxornm  antiflites  prxdicandum  ac 
memorabilem  in  fecuiie  diem  pafchx  duxerint  celebrandum,  auclores  illi- 
us  conuentionis  deportatio  pariter  ac  profcriptio  fubfeqiutur;  Contra  quos 
etiam  acrior  pcena  fuerat  promulganda :  Si  quidcm  hoc  deliclum  etiam  hx- 
reticorum  vefaniam  fiiperet,  qui  alio  tempoie  .  quam  quo  Orthodoxi,  pa- 
fchx  feftiuitatem  obfcruantes,  alium  pene  Dei  filium,  quam  quemcolimus, 
venerantur. 

It.cod.  Thcod.lib.XVI.tit.X.  dc  paganis.  leg.XXIV.  Eos  qui  omnibus  hx- 
rcticis  hac  vna  fint  perfuafione  peioics,  quod  in  venerabili  dic  pafchx  ab 
omnibus  diffentiunt,  fi  in  eadem  amentia  perfeuerant,  eadem  pcena  mul- 
tamu; ,  bonorum  profcriptione  atque  exilio. 

Bingh.O.E.  Vol.IX.  N  morct, 


98  ORIGINVM   r.CCl^:\$TlCARVM    IlB.  X*.    CAP.    V. 

moret,  prxter  hanc  legem:  planum  autem  cft,  fuifTe  cos  pef- 
fimum  Qumadecimaftoriim  gcnus,  qui  nouam  fccefTioncm  aA'«- 
vatianis  fchifmaticis, ob  hanc  dc  rcfiiuitate  pafchali  quarfiioncm, 
fccerint.  Nonnulli  enim  Nouattikwrumw  PSrygia  cpifcopi,  col- 
Iec~ta  fynodo  in  vico/'az-',  rcgulam  promulgarunt,  socrati 
lg]  mcmoratam,  vt  quotannis  feftum  pafchale  vna  cum  iudxis 
cekbraretur.  Propter  quam  rem  Neuattanarum  ccclefia  paullo 
poft  duas  in  partes  diuifa,  fantiquiores  enim  Nottatiani  Homa  & 
Conjianthwpoli  alitcr  fentiebant,)  Marciamu,  cpifcopus  Nouatiano- 
rum  Conjiantinopolitaniu ,  aliam  fynodum  cogendam  curauit  apud 
Angarum  in  Bitbynia  ,vbi  ad  fmicndam  fopicndamquehanc  con- 
trouerfiam  nouam  regulam  condidciunt,  quam  a'JWcpo§ov,hoc 
eft,  indiiFcrcntem  vocarunt,  vt  vnicuiqueliceret  pro  arbitrio 
pafcha  cclebrarc,  fecundum  eam  confuctudinem,quam  femel 
animo  imbibiffet,  nec  vlla  efTet  amplius  in  communione  dif- 
crepantia,  fcd  vt  ii,  qui  diuerfo  more  fcflum  agcrent,  nihilo- 
mmus  in  vmtate  &  concordia  ecclcfia?  pcrfeuerarcr.t.  SaUa- 
tiur  autem,  ferox  ingenio  &  verbis  homo  inter  eos,  confen- 
tire  in  hoc  nolens,  regulam  in  fynodo  Vazenfi  promulgntam 
obfcruari,  &  feflum  pafchalc  [/;]  ex  more  iuda?orum  cckbrari 
oportere  contendebat.  \'ndenoua  feparatione  inter  Neuati- 
WUtS  facfta,  Vrotopaficbitarttm  epifcopus  cft  eonftitutus,  qni  ab  i- 
pfo  Sabbatiam  appellati  funt.  Hx  CHRYsosTOMo[?]etiam  in- 
telligimus,  hoicc  Vrotopajl-bttas  longius  progrcfTos  effe  in  iudai- 
ca  ifta  opmione  de  pafchate,  quam  rcliquos  Qugrtadecmanat» 
Statuebant  enim,  iuda?orum  azyma  neccffario  obferuanda  ef- 
le  &  ieiunandum,  quum  pafcha  iam  prarterierit.     Ipfe  enira 

( g  )  Sccrat.  lib.  IV.  C.  XXVIII.  qivoSov  h  Wx(\  xuuri  ,  Jv5«  tx  Exyyx^ix  KOTxyJi 
ttstv  m  Kf/yxt ,  irottj<Jz.vTti  oXiyot  Ttvts  pjf/  xx  tvunuoi  t«»  trt^i  <&myixv  Nu.vx.ti- 
otvuv  tisiar.oTtoi,  'ioov  ix(pioy.<nv,ui<rt  ixtfaiiis  lftiTyot~i,KoixvTxs  tx  icCyux,  qa)  aCt 
avTois  tp  tx  axyx  fjrrnX*!»  ioolyv.  Vauci<S objaiviNottattanorum  in  Phry. 
pia  epi/coji ,  colieiia  fynodo  111  vico  fazo  ,  vln  fmtes  amnis  Sangatti  vijnn. 
tur,  icguLm  prornulgarmtt ,  vt  qtwtnnins  objcmaretuv ,  quo  ate  ittaai  a* 
zyma  cehbrarent ,  Ci    vna  cttm  iliis  jejittm  pajJ.<alc  ccltbravctur. 

(/5)'Soerat.tib.V.c.  XXI.  tor. 

(?)  Chryfoflom.  homil.I-l/.  in  eos ,  qui  pafcha  ieiunant.  Tom.V.  p.7ij.(p.6j3 
ed.  Francof.  ;  TPt-9  oli:tu>  XtyivTuv  jtoAwp  ,   oti  ytTx  tx  icyyx  ri  K»<yx  itrit. 

Mnttos  dkcre  tjlud  audio,  fafiha  ejfi  cttm  azjmtt, 

Sabba- 


DE       P  A  S  CHATE.  Q9 

SMatius ,  cx  iudaro  fadus  chriftianus,iuda:orum  opinioni,qua 
prius  fuerat  imbutus,  ftudiofe  jnfcruiebat,  quemadmodum 
socratesIoco  ante  citato  animaducrtit.  Ita  feftum  age- 
bant  cum  iudais,  quando  chriftiani  iciunabant  dic  paffionis 
C vti  deillis  narrat  chrysostomvs»  [A] )  &iciunabant  dic  pa- 
fchatis,  vbi  chriftiani  in  memoriam  refurrcdionis  dominica. 
feftum  fuum  celebrabant.  Haec,  quantum  ego  poflum  colli- 
gere,  vcra  hiftoria  cft  progrcflus,  quem  nouum  Quartadccima- 
nerum  fchifma  poft  concilium Nieanum  fccit,  &ratio,  cur  legcs 
tam  imperiales  quam  ecclefiaftica:  fcucrius  aducrfus  cos  cge- 
rint,  quam  quidem  adueifus  Vctcrcs  Quartadecimamt ;3  qui  num- 
quam  communioncm  cum  fratribus  folucmnt,  quamtumuis 
ab  corum  praxi  difcreparcnt.  Pacem&vnitatcm  cccleiia:  pJu- 
ris  facicbant,quam  temporum&  dierum  obfcruationcm:  Ht  (i 
cum  fratiibus  fuis  dc  iufto  cclcbrandi  pafchatis  tempore  con- 
ficere  non  potcrant,  antc  omnia  tamcn  fpiritus  vnitatcm  in 
vinculo  pacis  confcruare  adlaborabant. 

§.  IV. 

OuiiUud  die  cclebrabant  dominiai,  ncn  femper  conjpirabant  in 

vna  eademque  die  dominica  propter.  diuerfas?  qu<.u  inibant, 

fupputandi  rationes. 

Praeter  hanc  dc  cclcbrando  in  die  dominica  pafchatc 

controuerliam,  alia  erat,  quae  licct  minoris  cflet  momcnti, 

ccclcfiam  tamcn  olim  valde  difturbabat.    Erat  hxc  difputatio 

inter  cos  ipfos,  quorum  confenfusad  hoc  feftum  non  in  alio 

quam  dominico  die  obfcruandum  confpirabat.     Quamuis  e- 

nim  in  hoc  omnes  congruerent,  non   tamcn  adeo  facilc  ad 

dctcrminandum  crat,  quo  dic  dominico  pafcha  eiTct  celcbran- 

dum,  quia  fcfium  crat  mobile  :  adeoque  nonnumquam  acci- 

dit,  vt  regionis  cuiufdam  ecclefia:  vna  hebdomade  vcl  mcnfc 

citius  illud  agcrcnt  quam  rcliqua:,  proptcr  diuerfas,  quas  ini- 

(k)  Chryfoliom.  ibid.  p.  -14.  'p.C^tS.)  £  <?<«  r6  teavn  wfttiontv ,  £ii  Jix  to»  r«t/- 
g*v,  «*.a  atx  r«  XftXfTV/tetru  T«  Vf&fTegX,  ixttd>i  fttmxftm)  ,«i/r>/f <oi5  irpar- 
linq'  Irtil  riyi  ""'''X«  £  vriritxs  leh,  iei  nlt/Sxf ,  a&>,'  (xtfoofin^s  y^  x*?*s 
■vxiSto-is'  x.  r.  X.  Neque  ob  pajcha  teiunanius ,  tieque  ob  crttcc  111 ,  Jid  ob 
peccata  nojlra,  fttomam  ad  niffltriajiuntu  accejjuri:  nam  alwqui  pafcha 
tattt  ieiiwii,  neqtte  ittclus,  jed  £*nfO»  &  exjidtatimis  eft  occafw,ce.tera. 

N  2  bant, 


IOO  ORIGINVM    ECCLESMSTlCAftVM    L!B     XX.     C*P.   V. 

bant,  fuppurandi  rationcs.  Ex  epiftoia  quadam  a.mbrosii 
[/] intclligimus,anno  CCCLXXXVII  pafcha  tcrfcparatistcm- 
poribus  cclcbratum  efTc,  aliis  XII  kal.  Apriks ,  aliis  XIV  kal. 
Maiat ,  aliis  VII  kal.  Mitias  id  obrcruantibus.  Sic  itcium  acci- 
dit  annoDLXXVU.  Ecclclia-  pcrG\i.'//<i;;iXlI  kal.  /fyri/et, ecclefiae 
per  halium  XIV  kalcnd.  Maias ,  &  eeclefiae  per  Jegypmm  \  Ilkal. 
M«/.illudcelebrarunt,qucmadmodum  edvardvs  stilling- 

FLEETVS  [«(]  CX  GREGORIO   TVRONENSI   &   LABBEl    chrcno- 

lotjco  tecbnico  an.  CCCLXXXVII ,  &  DLXXMI.  dcmonitrat. 
Vbi  porro  exantiquo  /aterado  pafcha/i  y  publicato  a  bvcherio 
[«],oftendit,  quod  pafcha  apud  Latinot  intra  ccntum  annorum 
fpatium,  vidclicct  an.  CCCXXII.  CCCXLIX.  CCCC\  I.  tcr  v- 
no  mcnfc  maturius  celcbratum  iit,  quam  apud  A/cxandrinos.  Ex 

(/;  Ambrof.  epift.l  XXXIII.  tot.  ( XXIU.  tom.II.  opp.  pag.sso.feqq.edit.  PariH 
MDCXC) 

(m)  StillingfleeiV  Anjwer  to  CrefTy  p. 323.  It  appears  by  the  ancient  Latercu- 
ius pajchalis ,firft  pubiished  by  Bucberius,  th«t  within  te  compafs  of  it 
lliz,  an  hundred  years,  the  Eajier  of  the  Latim  was  kept  a  month  fooner 
than  the  Alcxandrtaiis ,  va.A-D.  522,549.  406.  And  A.  D.  3S7.  a  tlirce- 
fold  Eafler  was  kept,  fome  Alurch  211 ,  others  y^uv/.  zr,  others  April  ig,as 
appears  by  S.  Ainhreje^s  Epiflle  written  on  that  eccafion.  Again  A.  D. 
J77.  a  threefold  Eafier  Was  kept,fome  keeping  it  the  eighteenth  of  April, 
as  thofe  which  follcwcd  Fitlorins ,  others  the  twenty  fifth  of  April ,  v/z. 
thofe  which  followrd  the  Alexdndrian  Canon;  and  others  again  ,  even  in 
iianly  as  Gregor.  Turonenju  foith  ,  on  the  12  kal.  of  April  Murch  11.  thc 
vcry  day   of  the  fernal  Acquinox.Scc. 

(?;)  Eucher.commentar.inHippolyt.  can.  pafchal.  p.  454.  Hic  eft  pafchalis  ille 
centum  annorum  latercnlus,  quo  vetuftiorem.l.atinorum  quidem  ,  nondum 
videre  contigit ;  nobilifllmum  (meo  quidem  fenfu  )  venerandx  antiquitaris 
-  ecclefiaflica:  monumentum.  Et  eft  illius  epocha  fane  perillullris ;  nempe  a 
Maxentio,  crucis  virtute  per  Conflantinum  debcllato  ,  affertaque  tum  pri- 
nium  ecclefia:,  faltem  in  Occidente,  libertate  :  annis  ante  Nicarnam  fyno- 
dum  omnino  tredecim.  Qo_i  eius  meminerit  ,  neminem  veterum  adbuc  in- 
venies  :  vetuflillima:  tantum  membrana:  beneficio  ad  nos  vfque  peiuenit. 
Cufpiniano  quoquc  in  manus  obnenifTe  ,  ex  eius  faftis  intelligimus,  vt  fu. 
pra  monui.  Porro  Latinorum  potius,  quam  aliorum  fuifTe  ,  docet  nos  i- 
pfa  pafchatum  feries.  Nam  cum  iis  folis  tcr  pnjcha  planijjiuie  dccermt , 
toto  tnciije,  quain  FiBurius  \jf  Alexandrini,  tuat-nrius.  Scmcl  anno  Clnifii 
332,  iterwn  ij.t) ,  dcmqne  406;  &  limes  ipfe  patrum  Cacfaricnfium  pafchalis, 
qui  numquam  hic  violatur,  numquam  iam  inde  ab  fynodo  Nicxna  ab  A- 
lcxandrinis,  fcd  Latinorum  dumtaxat  nonnullis  admiiTus,  his  potius,  quam 
illis  adltmii. 

LEO- 


DE       PASCHATE.  IOI 


leonis  etiam  epiftolis [0] apparet,  anno  CCCCLV.  otto  die- 
rum  interuallum  inter  pafcha  Rimanorum  &  pafcha  Akxandrina- 
rum  interuenifie.  cyrillvs  ecclefia?  Akxandrin.t  epifcopus  in 
epiftola  quadam  pafchali  [/>]  quentur,  fuifte  ingentem  confu- 

(0)  Leo  epifr.  LXlV.ad  Marcian.  ( tom.  Ul.concil.  p.  i;u.)  rheophilus  Alexan- 
drina;   ecclefia:  epifcopus,   quum  huius  obferuationis  annos  centum  nuine- 
ro  collegiffet,  feptuagefimo  fexto  pafchale  feftum  longe  aliter,  quam  alii  de- 
creuerant, tencndum  effe  conflituit,  a  primo  augufta:  memoria:  Tlieodofti 
fenioris  confulatu  (  i.  e.  an.  Chrifli  CCCLXXX. )  fuccedentes   fibi  facra;  ob- 
feruantia:  ordines  ponens:  vt  longioris  temporis  ratio  eius  litteris   teneren- 
tur  adfcripta,  cuius  complexionis  feptuagefimus&  quartus  eft  annus,  inqua 
pridie  idus  Aprilis  fanclum  pafcha  celebrauimus :  feqnenti  vcro  anno  pridie 
nonas  Apiilis  eadem  ,  propitio  Deo  ,  erit  habenda  fefUuitas,   ficut  regulari- 
ter  centenaria;  annorum  rationis  ordo  declarat.     Sed  in  anno ,  qui   eiit  fe- 
ptuagefimus  fextus  (i.  e.  Chrifti  CCCCLV)    pafcha:   dies  inuenietur  adfcri. 
ptus,  quem  a  paflione  domini  nullius  exempli,  nullius  conftitutionis  admit- 
tit  aucloritas.     Nam  diem  oclauum  kalendarum  Maiarum  ab  eo  cognofci- 
mus  prarfinitum  ,  qui  anni   limitem  antiquitns    conflitutum  excedit:  quum. 
alii  quinto  decimo  kalendarum  Maiarum  huic  fcfiiuitati  deputauerint  diem. 
cctera.     Id.  Epifi.  LXV.  ad  Eudoxiam  (  ibid.  p. i}f6. )  Annus4  qui  erit  feptu- 
agefimus  fextus  (Chr.  CCCCLV.)  memorati   epifcopi    (Theophili   Alexan- 
drini )  annotationem  habere  cognofcitur,    quac  a  totius  antiquitatis   exem- 
plo  &  ab  omni  aucloritate  patrum  difcordat.     Siquidem  inocLiuum  kalen- 
darum  Maiarum  dominicum    pafcha  tranftulerit,  prafinitos  antiquitatis  li- 
mites   nimis  audenter  excedens,  quum  die  quinto  decimo  kalendarumMa- 
iarum  pafchalem  follemnitatem  potuerit  adnotare.     )d.  epift  XCV..  ad  Cpi- 
fcopos  Gallia:  &  Hifpania:.    Quum  in  quibufdam   adfcriptionibus   patrum, 
futumm  proxime  pafcha  domini,  ab  aliis  in  diem  XV  kalendas  Maias,  ab 
aliis  in  diem  VIII   kalendas  eafdem  inueniretur  adxriptum ,  tantum  mc  di- 
verfitas  ifla  permouit,  vt  clemeiitiffimo  principi  Marciana   curam.  hac  de 
re  animi  mei  panderem,  cetera. 
(/>)  Cyrill.  epifl.  pafchal.  ap.  Rucher.  de  doclrina  temporum  p.  482.   Quum  his 
igitur  atque  huiufmodi  diirenfionibus  per  vniuerfum  orbem  pafchalis  regu- 
la  turbaretur;   fanclorum  totius  orbis  fynodi  confenfione  decretum  eft,  vt, 
qnoniam  apud  Alexandrbm  talis  effct  repcita  ecclcfia ,  qua:  in  huius    fci- 
entia  clareret,    quota   kalendarum  vel  iduum  ,   quota  luna  pafcha  debeat 
celebrari,  per  fingulos  annos  Romanx  eeclefia:  litteiis  intimaret;  vndeapo- 
ftolica  aucloritate  vniu-rfalis  ecclefia  per  totum   orbem    diltinitum  pafchae 
diem  fine  vlla  difceputione  cognofccret.     Quod  cum  per  multa  facula  pa- 
riter  cuftodiffent ;  nullamque  inde  fcripturarum  quifpiam  crederet,  vbi  nul- 
la  qua:ftio  folucretur:    &  nonnumquam  occurreret,  vt  in  fabbato  lnnaXXf, 
qux  iliis  XXIII  a  quinto  dccimo  kalendarum  Maiarum,  vfque  in  oclauum,, 
quafi  in  fecundo  merife  pafcha  celebrare  metuaeiur  ;  effitqttt  tnagna  coit- 

Nj  '      iio- 


102  0R1GINVM    ECCLESS.WnCHRVM    LIB.    XX    CAP.  V. 


iioncm  iri  computationc  pafchatis  in  omni  ccclcfia,  puuorio 
cV.  palatid.  rVNATOLtvsin  prafationc  fua  in  canonem  pa- 
fchaiem  [flitidcm  qucritur ,  diucrfos  omnino&  contrarios  cy- 
clos  xtate  fua  an.  CCl  XX  fuific  vlitatos,  aliis  cyclum  hip- 
POLYTI  annorum  XVI  ;  aliis  cyclum  iudaicum  annoium 
LXXXIVjaliis  cyclum  annoiumXXV;  aliis  denique  cyclum 
annoium  XXX  fequentibus.  Dicit  quoquc,  Ifidorum,  Hihrony- 
mum,  Cktnenton  &  Origenem  ,  omncs  Aegyptiot  contcnancos  fucs, 
hac  in  matcria  ante  fe  defudafle.    Non  obftantibus  autem  co- 

fvji<)  in  01/11:1  eccicjia ,  Pratorio  vei  Palatio:  Theodolius  imjerator  religio- 
Iiffimus,  qui  nou  fblurri  in  humanis,  verum  «iam  in  diuinis  legibus  pla- 
cere  Dco  femper  ftuditft,  (an£h_m  Tlicophilum  Alcxar.Jrinx  vrfeis  epifco. 
pum  {uis  litteris  conrogauir ,  vt  facrarrientum  pafchx  euidcruilfima  ratione 
dilterere,  fibique  dirigere  dignaretur.  Cuius  fancliftimis  prxceptis  obtcin- 
perans,q'iadringentorum  oflodccim  annornm  circulnm  pafchalem  inftituit, 
ciufque  clementix,  a  primo  anno  confulatus  eius ,  vfque  aJ  cecmm  calcu- 
lms,  quoto  kalendarum  vel  iduuna ,  &  quon  luna  pafcha  d.-be.it  celcbrari. 
fubieelU  fuis  litteris  deftinauit,  manifeftamque  veritntem  fub  libello  breui. 
ter  perllrinxir.  In  qtio,  reuelante  fibi  domino,  pcrfeclx  rationis  Ordinem 
pandit,  omnefque  errores,  ac  fupertiuas  quxlliones  luce  clarius  expu<>nau  t 
atque  diffoiuit. 
(fl)  Atiatol.  can.  palchal.  ap.Bucjier.  p.  430.  [n  veteribu.S  exemplaribus,  id  eft 
Hebrxis  &  Gixcis  volominibus,  non  tantum  lunx  curfhiri,  fed  etiam  folis 
nonfolum  gfeftils,  fe.l  &  fmgula  ac  minutiftima  horarum  momenta,  inue- 
nimus  computa.  E  quibus  Hippolytus  XVI  annorum  circulum  quibufdam 
ignotis  lunx  curfibus  compofuit.  Alii  XXV,  alii  XXX,  nonnullil.XXXlV 
annoium  circuluui  computantes ,  numquam  ad  veram  pafcha  computandi 
rationem  peruenemr.t.  Verurri  maiores  nollri,  Hebrxorum  &  Crxcoruni 
librorum  peritilTimi  (ifidont.-n  ,  &  Hieronymum  ,  &  Clemcntem  dico)  licet 
difiimilia  menfmm  principia  pro  diuerfit.te  lingua:  fcnferirt;  tamen  ad  v- 
nam  eamdemque  pafchac  certiffimam  rationem,  ciie  8c  Iuna,  _fc  tempore 
conuenientibus  fumma  veneratione  domimcx  rcfuinelionis  confenferunt. 
Sed  &  Origenes  omniuni  eruditilfimus ,  &  calciilt  componcndi  perfpicacis- 
fimus  Iquippe  qui  tk  %«Xxivrii  vocatus )  libcllum  de  pafcha  luculentilfime 
cdidit.  In  quo  adnuntians  de  die  pafchx  non  fohtm  luna.'  curfum,  &  x- 
quinodlii  tranfitum  intuendnin  ,  fed  Sc,  folis  tranfccnfum,  omnium  tene- 
brarum  tetras  inltdias  &  oftcndicula  auferentis ,  &  hicis  aduentttm  ,  ac  to- 
tius  elementorum  viitutrm  &  infpirationem  affeientis.,  efte  feiu.indum  ,  ita 
dicit:  In  die ,  inquit,  pajchx  v.ou  dico  objhruandum ,  vt  dics  dominica  tn- 
veniatitr,  <S  htt;<e  fll  (  fh-tc  XIF)dies  tranjcniidi ,  Jed  vt  Jol  diuifioucnt 
HJaw,  iiuis  Jalicct  &  tcuebrarum  ,  111  cxordio  mundi ,  domini  Utfeenfatw- 
nt  aaualim  compojitam ,  tranjccndat,  cetera. 

nati- 


PE      PASCHATE. '  10  J 

natibus  &  laboribus,  qui  tunc  tcmporis  vel  poftea  adhibiti 
funt,  magna  diuerfitas  in  ecclclia  hac  de  re  pcr  multa  fxcula 
remanfit.  Nam  ecclcfia?  magnx  Britmnia  &  llibemi*  cum  Rotna- 
na  ecclefia  in  celebrando  pafchatc  ad  camdcm  dicm  dominf- 
cam  [»•]  ad  annum  vfque  oclingentefimum  non  concordarunt. 
Neque  Romana  huius  feftiuitatis  obfcruantia  omnino  rcccpta 
eft  in  GalUa,  donec  tandcm  auctoritate  Catoli  magni  induccre- 
tur;  quemadmodum  a  duobus  doCtis  fcriptoribus  edvardo 

STILLINGFLEETO    &    HVMPHREDO    PRIDEAVX    nOlfilTime 

dcmonftratum  eft,  qui  controucrfias,interJBr/M«^o/  &  Romanot 
hac  dc  rcagitatas,  fufius  cnarrant,  quas  hoc  loco  non  rcpcte- 
mus,fcd  lectori  nofiro  tantum  fignificabimus,qucmadmodum 
hx  controueifia?  in  eccleiia  ex  diuerfa,  quam  vfurparint  vete- 
res,  calculationis  mcthodo,  primum  ortae  lint. 

In  confeffo  eft,prifcos  chriftianos  YUerofaJyminmos  haud 
aliam  tenuifle  computandi  dicm  pafchatis  rationcm,  quam  cy- 
clum  iudaicum  LXXXIV  annorum,  quo  iuda?i  aliquanto  ante, 
ad  conftituendam  anniuerfariam  pafchatis  fui  cclebrationcm, 
vfi  fuerant:  Qui  cyclus  etfi  aliquid  erroris  habebat,  a  chri- 
ftianis  tamen  per  ducentos  fere  annos  adhibitus  eft.  Non 
quod  pafcha  fuum  quarta  dccima  die  cum  iuda?is  obfcruarint , 
vti  quidcmjosEPHvs  scaliger[/]  &  alii  quidam  hinc  falfo 
colligunt,-  proptcr  quod  a  iacobo  vsserio  [t~\  &gvilli- 
elmo  beveregio  [m]  caftigantur ,  qui  oftendunt,  quod  hi 

(r)  Vid.StillingfleetV  yft;/5Wr  to  Creffy.  p.  321.  312.  Et  Dr.  Prideaux'/  Comie- 
xiou  of  Hift. &iC.part.l/.  Boek  //'.p.j^j.  (  p.  29S.  edit.German.  Drefd.i7i».> 

(/)  Scaliger,  de  emendjt.  tempor.  lib.il.  p.  iro.  ln  primoidiis  ecclefix  tum  a- 
poftoh,  tum  qui  eos  centum  annis  poltea  fequuti  funt,  pafch.i  femper  iu- 
daice  celebrarunt ,  vt  teflanttir  Eufebius  &  liiltoria  vetus  eccle(tallic-t,iV  poft 
omnes  Mcepliorus  Calliftus.  -  -  Qu_i  per  omnia  apo-ltolos  liac  in  rc  imrta- 
rentur,  &  permulti  ex  illis  ex  iudaifmo  ad  chriflianifinum  tranfiffent ,  t.on 
obfcurum  eft,  eotum  cyclum  menim  iudaicum  fuiffe,  &  de  pciiodo  Alcx- 
andrea  iudxorum  peti  folitum. 

(r)  Vfler.  prolegom.  ad  Ignat,  c.  IX.  p.  «04.  Vt  maximopere  viii  do<fli  decepti 
hcic  fucrint,  qui  ex  confenfu  in  pafcliatis  menfis  ^(piaiuM  cum  primis  Hic- 
rofolymorum  epifcopts  fbbilito,  pjfchatis  quncumque  frptiman.T  dre  cum 
Qnartadecimtuiu  obfcruandi  ritum  fimul  fuiffe  tfttrodu&un  hlu  ptMfua/e- 
runt. 

(«)  lkuereg.ad  can.apoflol.  VII.p.  15.  Iofephus  Scaliger,  tum  apoftolos,  tum  qui 

primi 


104  ORIGIWM    PCCIXSlUTCARVM   X.TR.  XX.     CAP.  V. 


primi  Hierofufymitgni  chriitiani,  licet  computationcm  iudaicam 
Lequuti  fint,  pafcha  non  cum  iudxis,  in  qucmcumque  dicm 
hebdomadis  incidiflet,fed  fequenti  die  folis  in  honorcm  rcfur- 
rcctionis  dominica?  celebrarint:  tamctli  cyclo  iudaico  vfi  (int, 
vfque  dum,  quinclecim  Hierdfohmorum epifcopis  cx  circumcifionc 
dtrur.ctis,  ahi  fucceflerint,  quinoncflcut  cx  circumcilioncj  vhi 
pafc ha  fuum  alia  rati on e  cOeperi nt  computarc.  e p  i  p  h  a n  i  v s  0] 
eos  initio  pafcfia  ex  vctullo  cyclo  iudaico  cclcbraifc  difertis 
verbis  adfirmat,  decretumque  citat  cx  eonftitutionitui  apoftJlMt 
(ab  iilis,  quas  hodic  habcmus,  diucrlisj  in  quo  prarcipiatur, 
vt  tcmporum  rationes  ne  ilihducant,  fcd  eo  tempore  pafcha 
celebrent,  quo  fratrcs  ipforum,  qui  cx  circvmcifione  prodie- 
rint,nihilquc  dubitcnt,  quantumuis  incalculationibus  iiiis  fal- 
lantur.  Poft  iudaicum  vcro  itatum  ab  Hadriano  pcnitus  fuhla- 
tum,vbi  quindccim  cx  circumcifione  epifcoporum  fucccflio 
erat.finita,  nonnulli  chriftiani  in  errores  computi  iudaici  in- 
quircre  ccepcrunt,  fecundum  quod  pafcha  nonnumquam  ae- 
quinodtium  vernum  anteuerrere  compcrtum  crat,  vt  bis  ali- 
quando  in  vno  anno  pafcha  ficrct.  Quod  incommodum  \'t 
deuita  ctur,  ad  alios  cyclos  confugiebant.  Circa  annum 
CCXX  HIPPOLYTVS  epifcopus  Portuenp  in  Arabia  nouum  cy- 
clum  in  iibro  de  pafchate  puhhcauit,  qui,  narrante  evsebio 
[y]?  tmt-^sKaiTVtis  i  fiue  fcxdccim  annorum  circuitus  di&us  cfl". 

eos  centum  annis  poftea  ftcjunti  funt,  pafelia  fcnjper  indaice  celebrafle  ex 
Eufebib,  hiftoria  veteri  ecc]cfi.;fiica,  &  Nicephoro  Callifio  adfirmaienon  ve- 
rettir ,  de  emendat.temp.  lib. II.  p.ijchedit.  Genea.MDCXXlX.  Vcrum  harc 
Scaligeri  docVinam  au&orrbas  iftis  f.ilfo  adfcri ptam  &  ab  omnibus  detePan- 
dam  cffe  Dionyfius  Petauiu?  fufe  probat,  de  dofbiria  remp.  lib.  II.   c.LVH. 

(#)  Epiphan.hxref.LXX.  Audianos,  n.  X.  'Of/gW<  h  rp  uvrti  hxrdftt  oi  d- 
■niroXot,  "rt  v/tttf  y.fi  4/>i(piOrt ,  dfo.ol  izoturt,  "rxv  ot  diiKlpot  vy.Sv,  St  ix  ntfit- 
To/biyi ,    y.tr   ocuruv  «ju«  icourrr. 

fy)  Eufcb.  lib.VI.  c.XXII.  Tin  A7,rx  t^fj  bntoXvris  rwroltlw,  y.tru  x\drwv»\- 

Xwv  v-Jroy.yyxrwv ,  qOLf  iztbt  rx  ts^o^x  Ttmitvraj  Gvyyouy.yx*  iv  w  rwv  x&wwv 
d-vxyox^r)v  ixSiy.tvof  xdf  rtvu  y.xvivu  iKKffAOSKClSTrjptOOC,  Ktot  rx  Ttxtyx  npo- 
$tt< ,  Ittl  ro  itcwrov   iros  xvroxpuropas  AXt£xvA'px  rxs  xpivxs  ntoty oxtytt.      Eo- 

dem  tempore is,  Hippolytut,tnter pJHYanct atia  itigewi  Jiti  mowtmenta,  ii- 
brum  ite  pafcha  campefuit;  in  q'to  temporum  Jirient  dejcrilens,  &  cauonem 
quemdam  pafchaictn  per  fcxdecim  annorum  circuitum  exbtbeut ,  unno  pri- 
nw  imperatoru  Aiexandri  computatnuem  temporum  circuwjcribit. 

Non 


TDE    P  ASCHATE» lO$ 


Non  muko  poft  hxc  tcmpore  dionysi  vs  ecclefia? Akxandrina. 
cpifcopus  ad  annum  CCL  alium  canonem  condidit,  di&um 
ixTairn^a,  ocio  annorum  circuitum  ,  in  quo, Vt  fidem  nobis  facit 
evsebivs  [z],pra?cipue  probat,  feftum  pafchatis  diem  non  nifi 
poft  arquinottium  vernum  cclcbrari  oportcre.     Non  multo 
poit  anatolivs,  ipfc  quoque  domo  Akxandrinus^  circa  an- 
num  CCLXX  alium  cyclum  compofuit,quem  ivvsay.ou2sx.aeT>!- 
(>i$a,  vndeuiginti  annorum  circtilttm,  Vti  aucloi"  eft  idem  EVSEBI- 
vs  [a],  nominauit.    In  quo  ex  ipfis  antiquis  fcriptoribus  iuda- 
icis  Oftendit,  pafcha  omnino  poft  a?quinod:ium  ficri,  adeoquc 
cyclum  eorum  corrigi  debere.    Vnde  iacobvs  vsserivs 
\l>]  alvhoc  tempore  tum  o&aui  canonis  apoflolici  primam  confti- 
tUt'onem,  xum  vetcrum' conftitutivnnm  apoflolicarttm   interpolati- 
oncm  originem  fuam  traxiife  exiftimat.     Quorum  ille  [c]  ait: 
«Sir  quis  epifopns  aut  presbyter ,  aut  diaconus yfancium  pafchx  dicm  an- 
tevernnm  <tq;iivoflinm  cttm  iuditis  celebrauerit ,  deponatttr.   Ha?  autem 
ita  prarcipiunt  [dj:  Oportet ,  fratres ,  vt  vos ,  qui prctiofo  Chrifli  fan- 
guinc  redcmti  eflis ,  dies- pafchx  itcrurate  &  etim  omni  diligentia  cc/e- 
bretis  TOST  AEOj'lNOC TIFM ;  ne  bis  in  anno  paffionis  vnitts  mcmo- 
riam  pcragatis ,  fcd  femel  quotannis  memcriam  femel  mortui  recolatis; 
non  amplius  obferttanter  ^  vt  cum  iiidxis  feflttm  agitetist  nulla  enim  no- 

(z)  Eufcb.  lib.  VII.  C.  XX.it  jj  [irrtfoX))  J  ny)  xxvivx  ixriStrxi  0X.TatTnt)i$0C,  , 
ort  /u>)  x^vrt  j}  fxtrx  rjjv  ix^tvtjv  icrtjutoixv  xgoeqttoi  r>)v  rx  ni.c%x  hgr>)v  ixt' 
rtKiiv  Kxqi7x,uivos. 

(a)  Eufcb.lib.  VII.  c. XXXII.   'Ex  tb»  rrtft  t"x  itio%*.  Kvxrokix  xxvovuv'  i'xtis  roi- 

WV  h   T»    ff.JMTW    tTtl    TJJV   VXy.->\vixV     TX   TTrjWTX    /U.IJV0S  ,   'ijTlS   XlTXirys    iriv    llty,)   T7jS 

ivvsaKathnaSTV^oc.  Ex  cauouibus  pafchalibus  Anatolii.  Habes  igitur 
in  /rtmo  anno  nouilumum  pruiti  mcvju  ,  atted  caput  efi  totitts  circuli  no- 
vemdecim  annorur». 

(b)  Vfler.  ptoiegorn.  in  l^nar.  c.IX.  Atque  hinc  nata  eft ,  tum  oclaui  canonis 
apoilohci  prima  conflitutio,  tnm  dWa^MS  conftitutio  longe  pofl  ab  inter- 
polatione  Uxc  nolira  ad  cunidcm  tacb  cqnfbrjnatio. 

r  c)  C.vi.  apoftolic  V.al.VllI.  Vid.CJrax.  §.  III.  fub  litr.  (x;i  pa<;.  pr. 

rd)  ConftitUt.  lib.  V.c.  XVII.  i\;7  xv  Vfixs,  aftktfioi,  ris  tu  tx  xpirx  rtfiiu  igq- 
fggttf/ui»s  xi,uxrt,  tx<  tyftfgas  rx  xxyx  xxpi/ius  rrottT^of^uiTx  kJ.sijs  :-riut- 
\tixs,  fMSTA  jpotrnv  i(T>Jf/,S^lvtlV 'orrojs  fiJi  Sis  rx  ivtxvrx  hoc  ittiiifuxrDS 
ItreiKV  voiiiJt ,  x.*..l  Xmtf;  rx  irai  rx  «.rr*?  u.ri$  t.vovros'  y.y.yjri  ii  KxpxTyok- 
uivot    urrx   \r.'ix<m   ionrxCnv'  xhftix  yx(  XWwVl*  i}/u.?v  vvv    rrois    xiris'   ttirrXx- 

Bingh.O.E.Vol.I&  O  a, 


jo6  Origiwm  cccchsiastic  (rtm  Lra.  xx.  cap.  v. 

bis  mtnc  cttm  eis  efl  focietas :  nam  in  iffo  etiam  calculo  falluntur ,  quem 
futantfe  recic  ponerr ;  vt  omni  cx  parte  errent ,  cS  a  vcritate  Jint  disittn- 
cli.  Videmus,  hoc  tcmporc  iudaicam  calculationem  genera- 
tim  ab  ecclefia  Orientali  rcieclam,  ncc  tamen  certam  aliquam 
&  indubitatam  in  eius  locum  adfumtam  fuific,  ad  dicm  domir 
nicam,  qua  prarcipue  hoc  feitum  agitari  oporteat,  exade  defi- 
niendam.  Quum  igitur  res  inccrta  adhuc  manerct,  fynodus 
Nictna,  qua?  illud  dic  tantum  dominica  celebrandum  efle  de- 
creuit,  omnem  hanc  curam  Akxandrinis  epifcopis  dicitur|>]de- 
legafie,  vt  reliquos  in  orbc  chri(tiano  ccrtiores  faccrent  de 
die  dominico,  quo  pcr  (ingulos  annos  effet  obferuandum. 
Sunt,qui  hoc  negotium  componendi  cyclum  vndeuiginti  an- 
norum  evsebio  datum  clTe  cxiltimant,  quem  poftea  l'heophi- 
lus  cpifcopus  Alexandrinus  tempore  Tbeodofii  in  calculationcm 
centum  annorum  rcdegerit.  Et  poftca  tamen  cvrillvs  de 
grandi  confufionc  queritur ,  quce  cx  computatione  pafchatis 
in  ecclefia,  in  caftris  &  in  palatio  dominetur;  &  quod  Roma- 
norum  &  Alexandrinorum  computationes  nonnumquam  hebdo- 
madc  vel  menfe,  altera  ab  altera  difcrepet  ;  Cquemadmodum 
antca  percepimusj,  quod  diuerfc  computandi  rationi  vnice 
debebatur :  quia  ccclefia  Komana  adhuc  vctufto  cyclo  iudaico 
J.XXXIV  annorum,non  autcm  nouo  Alexandrino  XIX  annorum 
vtebatur.  Ad  quam  confufionem  tollcndam  Viclorius  quidam 
Gallus  ab  HHario  archidiacono  Romam  ad  faciendum  nouum 
canonem  pafchalem  adhibebatur:  fcd  vcro  necilliusoperafuc- 
ceffum  habcbat  optatum.  Quamuis  enim  ille  cyclum  Alexm- 
drinum  vndeuiginti  annorum  adfutneret,  tantum  tamen  cx  Ro- 
mano  cyclo  retinebat,  vt  dies  dominica  pafchatis  interdum  v- 
na  hebdomade  &  intcrdum  menfe  inter  eos  differret.  Ke- 
queperfe&a  mcdela  huicincommodo  lnuentaeft,  vfque  dum 

vqvraf  '/*£  nyi  xCrrp  tiJv  ifij<pov  ,  yv  voy,i<xtrtv .iinnXiiv'  'omus  irxvrxyjStv  ua  ss> 
n\t/.v:iyJvoi ,  j^t/  rns  uXqfxtMS  dntyontiap.ivot. 
(f)  I.eo  cp.  LXIV.  adMarcian.  impciat.  Studuerunt  fantfti  patres  (  NTcacni  )  oc- 
cafionem  huius  enoris  auferr? ,  omnem  hanc  curam  Alexandrino  epifcopo 
dekgantes:  quoniam  quoad  Aegyptios  huius  fupputjtionis  antiquitus  tradi- 
ta  effe  vid-batur  peiir.ii,  pcr  qium,  qui  anpis  iingu'is  dies  prasdiels  folle- 
mnitatis  eueniret,  fcdi  apollolicx  indicaretur,  vt  huius  fcripti  ad  lonein- 
*uiiores  cccLefias  indicium  generaliter  percurrerct. 

DlO« 


DC      PASCHATE. 


107 


dionysivs  exigvvs  an.DXXV  canonem  Alexandrimm  in 
ecclefiam  Rtnuuuim  omnino  inducerct.  Intcrea  ecclefia*  Galli- 
tmue  &  Eritatmic.t  canoni  vetufto  Remano  inharrebant,  nec  nifi 
poft  duo  demum  vcl  tiia  fac.ula  nouus  Romanur,  hoc  eft ,  Akx- 
andrinus  canon,  non  Jinc  repugnatione  &  dirncultate  penitus 
iriter  cos  Aabilitus  eft.  Ha:c  fumma  eft  hlftbri*  bcne  longae 
illius  &  fatis  litigiofiK  difputationis,  qua:  in  ecckfia  inter  eos 
exftitit,  qui  alioquin  de  pafchatc  non  nifi  die  dominica  cele- 
brando  confenfere^qua^vt  audiuimus,origincm  fuam  magna; 
di-ucrlitati  cyclorum  &  calculationum  eornm  debebat.  In- 
terim  piiuati  particularium  ccclcfiarum  ciucs  huic  difputatio- 
ni  fcfc  non  immifcebant,fed  eoium  erat,pacis  caufla  regulam 
eccLfur  fux  fcqui,  quantumuis  error  aliquis  in  calculatione  e- 
ius  efic  poftct.  Nam,  vti  chrysostomvs  [/]  de  difputati- 
one  cum  Protofcdfcbitii  recle  notat,  non  cxigitur  ab  homini- 
bus,  vt  dics  &  tcmpora  &  annos  obferuent,fed  vt  vbique  dili- 
gentcrfcquantur  ccclcfiam,pacemque  &  caritatem  rebus  omni- 
bus prarferant.  1  icct enim  ccckiia falleretur,non tantum laudis 
ac  lucri  ex  temporum  cxacTa  rationc,  quantum  vituperii  ex 
diuifione  &  fchiOnate  nafceretur.  H.vc  dum  confiderabanr, 
gencratim  propcndebant  eo,  vt  pafcha  cclcbrarent  in  pace,-  & 
intcrdum  ad  eam  calculationcm,  quam  falfam  credebant  efie, 
fefe  potius  accommodabant,  quam  vt  turbas  hac  de  re  excita- 
rent  in  ecclefia.  Ita  leo  pontifexitoww«M/,  vti  ex  epiftola  eius 
ad  cpifcopos  GaUia  &  Hifrania  conftat,  Alexandrinorum  cycllim 
an.CCCCLV  fcqucbatur,  qui  intcgia  hcbdomada  a  Rimano- 
rum  cyclo  dirVerebat;  Romanir  quidem  pafchatis  follemnitatcm 
in  dicm  XV  kal.Ma/ar,  Alexan drin/s  autem  in  dicmVIIl  cafdem 
kalendas  adfcribcntibus:  Studio  autem  veritatis  &  pacis  mallc 
fe  dicit  eoruin  definitioni  acquicfccrc,  quam  in  tantx  fcftiui- 
tatis  obfcruantia  diflidere  [g].    Monct  ctiam  cpifcopos  Occi. 

if)  Chrylbftom.  homil.LlI.  tem.V.  p.714    Cp.640.edit.  Francof.  i  jK>!  tolvw  tt- 

uiaas,  yxi  ycugi<,  ng)  hvMTxi  tr..?y1::riau,f.,  dfc.£  ■Xj.-.Tx-yjs  rv  txx).>;(;,'rx  y.tr 
dxQt($f'KS  txtiptt$tx,  r^v  etyotntf)  >[0i/  r>v  tiuirffy  «^■Uy.mrts  o.ttxvrW  tl  yi.g  ^ 
trjSliWtrii  >';  txxXtitix,  x  t.sztov  xxrifowfix  ane  t«>  tujv  xqwu.'.  tczftjStitxs  t)v, 
.  ;'yx\>iy.x  «'1'  ris  iuujifms  Jyy  rx  7 /j<; y.%r tts  rirx. 
(<r)  Leo  epilt.CXV.  Quum  in  quibufd.im  adfcriptionibus  patrum,  futurum  pro- 
xime  pafclia  domini ,  ab  aliis  in  diem  XV  kalendas  Maias,  ab  aliisin  di- 

O   2  den- 


I0&  ORIGINVM   EfittHSWSTlCAKTM    L!B.  XX.  CAP.  V. 


dentaks^M  idcm  agant  fratrefque  fuos  dc-'hoc  tcmporc  faci- 
ant  certiores,  vt,  qui  vna  fidc  iint  iundti,  vna  quoque  folle- 
mnitate  fericntur.  Harc  pra*ftantifi;ma  crat  pacis  rcgula,  ta- 
mctli  non  dccrant  fcroccs  &  intraclabiles  animi,  qui  non 
fempcr  ad  cam  fcfc  gubcrnari  paticbantur. 

Omnes  autem  in  eo  confentiebant ,  vt  magnam  ei  reuereritiam  & 
honorem  exhibcrent ,  tamquam  diei  refurreflionii  do- 

minicx. 
Enarratis  haclenus  diffcnfionibus,  qiix  in  ccclcfia  de 
temporc  huius  fcfti  cxftitcre,  iam  progrcdimur  oftcnfuri,  in 
quo  omnes  confenferint ,  ad  exhibendum  ci  pcculiarem  ho- 
norcm &:  rcucrcntiam.  gregorivs  nazianzenvs  [h]  hunc 
dicm  vocat  dierumrcgem,  feftiuitatum  &  cclcbritatum  cclc- 
britatcm,  tanto  cctcris  omnibus,,  non  folum  humanis  &  humi 
dcfixis,fed  iis  ctiam,  qua?  ipfius  Chrifti  fint,  ac  propter  ipfum 
celebrentur,fuperiorem,  quanto  fol  ftcllas  antcccllat.  Dics 
crat  fingularis  gaudii  ac  la?titia'  dc  refurreftione  dominica,vt- 
potc  qui,  fvti  chrysostomo  [i\  vocatur)  erat  optatum  & 
ihlutarefcftum,  dies  rcfurredionis  domini  noftri  1ESV  CHRI- 
.nv,fundatio  pacis^occalio  reconciiiationis  noftri,  finiscon- 

em  VIII  kalendas  eiufdem  inueniretur  adfcriptum  ,  tantum  me  diuerfitas 
illa  permouit,  vt  clementifiimo  principi  Marciano  curam  de  luc  re  animi 
inci  pnnderem,  vt, pixcipiente  ipfo,  ab  his.qui  habent  huius  fupputationis 
peiitiam  ,  diligentius  illic  difcufla  ratione  cjiKxrerctur ,  quo  c\ie  poffit  vene- 
tanda  follemnitas  rectius  celebrari.  Quo  refcribente  VIII  kalendas  JMaias 
definitus  ell  dies.  Quja  ergo  ftudio  vnitatis  &  pacis  maJui  orientalium 
definitioni  acquiefcerc,  quam  in  tantx  feftiuitatis  obferuantia  diftidere,  no- 
verit  fraternitas  veftra,  dic  VIII  kalcndas  Maias  ab  omnibus  refunecTionem 
dominicam  cclebrandam :  &  lioc  ipfum  per  vos  aliis  fratribus  elTe  inti-  . 
mandum,  vt  diuinx  pacis  confortio,  ficut  vna  fide  iungimur,  itavna  fol- 
lemnitate  fericmur. 

(/»)  Nazianz.  orat.XIX.  in  fun.  patris.  Tom.I.  p.  504.  rj  Uyisv  nx'%x  vg)  ar- 
ctfilvrov,  >')  jixcfKtacrx.  rZv  r,yj(wv  iiyjgx.  Et  orjt.  XLII.  de  pafcll.  p.67(5. 
rrxtyx  xvnlx'  xvrtj  eo^.rwv  >iy.h  toorij,  vgj  irxvvyvots  jrxvyyvosuv ,  togHtov  vnxt- 
pxiTK  irxixs ,  i  Txs  xv^ouitztxxs  y.avov  na)  %?  uat  loy^oyivxs ,  xit\  ;/J>;  ;<j.)  rxi 
xirx  x°'^  >W  '*'  uvry  nXzyJvxs  ,    'jrov  xstaxs   >j?uos. 

Qi)  Uiiyfoiioni.homil.LXXXV.  de  pafchate.  toin.  V.  p.  fij".  edir.  Sauil.  lf£  ^«r» 
Kxpaviyoviv  ij  noStai)  itct/  Gi*r>iftos  cqpri) ,  >}  xvnsxSifiCiS  yyigx   t*   xvgtz  ijyair 

tcn- 


D  E        PASCHATE.  109 


tentionum,  deftru&io  mortis  &  viftoria  dc  diabolo.  Vnde 
in  quibufdam  antiquis  fcriptoribus  ab  omnibus  reliquis  dicbus 
dominicis  nomine  dominicx gaidii  diftinguitur ,  quemadmodum 
PAPEBROCIVS  &  PAGIVS  [*]  in  vita Pacbomii  &  Tkeod  ri  obfer- 
varunt,quorumfanctorum  hic  pofterior  mortuus  efte  dicitur 
dominica  gaudit ,  quam  hi  viri  doCti  non  de  alia,  quam  die  do- 
minica  pafchatis,  intclligi  poffe  txiftimant.  Et  hoc  arguit, 
quod  ha:c  trita  &  nota  appcllatio  tunc  temporis  fuerit. 

§.  VI. 

Hac  die  imperatures  ,  carceribus  gencratim.  apertis ,  omnibtu  re- 

atu  aliquo  adjlriclis  veniam  dabant ,  paucis  quibufdam  a- 

trociorum  &  odiaforum  criminum  reis  exceptis. 

Magnvm  aliquod  huius  publici  gaudii  cxcmplum  ab 

imperatoribus  dabatur,  qui  hoc  die  carceres  generatim  aperi- 

re  &  edi&o  quodam,  quod  indulgentiam  pajcbalem  vocabant,o- 

mnibus  reis  libertatem  reftituere  folebant,  paucis  quibufdam, 

qui  atrociora  &  odiofiora  commiferant  crimina,cxceptis.Ha?c 

confuetudo  primum  ccepit  an.  CCCLXVII ,  fmperante Vukrui~ 

niano,  cuius  dua?  hanc  in  rem  exftantlegcs  in  codice  Tbeodofia- 

no.    Quarum  prior  his  vcrbis  concepta  eft  [/] :  Ob  diempafchte, 

quem  intimo  corde  celebramus ,  omnibus ,  quos  reatus  adftringit ,  carccr 

inclujit ,  clauflra  dijjbluimus  :    Adtamen  facrilegus ,  in  maiiftate  reur , 

in  mortuos ,  veneficus  ^  fuie  mahficus ,  adulter ,  raptor^  bomicida,  com- 

munione  iftius  muneris  fcparentur.     Valeminianus  iunior  &  Tbeodofius 

bivx   ajpcS,    >;  rijs  itc>rv><s  vn&icns,  >'/  r~/s  xxrx%>.xyrjf  «i£j£(«>/,  >'  r~v  ni'hiv.j>v 
uvxlgntjii,  i  rx  Sxvxrx  xxrxXvcis ,  >/  r~  Ji«y3o'X*  >ir]x. 

{k)  Papebr.  vitaPachomii  XIV  Maii. 

Pagi  critic.  in  Baron.  an.  CCCLXX.  n.lV.  (aliis  V.)  Scxfpfei  ea  epifloh  fA- 
thanafii  fuper  fan<fli  Theodori  mortem)  vt  notat  Papebrocius  in  vita.SS.iPi-* 
chomii  &  Theodori  abbatum  Tabennenfmm  in  Thebaide,  die  XXIV  Maii 
paragrapho  XVII  anno  Chrifli  CCCLXVlll  pofl  Theodori  mortem  ,  qux,  vt 
legitur  in  iaudata  vita,  contigit  domiiiien  gautiii ,  id  efl,  pafch itis ,  vt  Pa- 
pcbrocius  interpretatur. 

(/)  Cod.  Theod.  lib.  IX.  tit.  XXXVIII.  de  indtilgentiis  criminum  leg.W.  Vid. 
leg.  IV.  eiufdem  imper.  ibid.  Pafehx  celebritas  polhilat ,  vt  quoftumque 
nnne  a:gra  cxfpeclatio  qtuxflionis,  pccn^que  Ibrmido  lbllicit.it,  abiphJamus; 
Decretis  tamen  veterum  mos  gerendus  clr,  ne  temere  hom-icidii  crimen. 
adulterii  fceiitatem,  maieflatis  iniuri.im,  maleficiorum  fcelus,  infidias  ve- 
ncnomm,  raptufque  violentiam  finamus  euadeic. 

O  s  an 


110  ORlfllWVM    ECaEiSlASTiCARVM    tlB.   XX.   CAP.  V. 


amCCCLXXXI  fimile  ir.dulgcntia?  cdi&um publicabant,iis- 

dem  folum  criminibus  exceptis,  fub  quibus  exprcllius  compre- 

hendebant  parricidium,  inceftum,  6c  publica'  moneta'  adulte- 

ratioiiem[»i],  tamquam  fpecics  homicidii,  adulterii  &  prodi- 

tionis ,  qua:  propter  infamem  indolcm  fuam  maiorcm  detcfta- 

tionis  notam  fibi  appofitam  habere   debercnt.     Excipiebant 

etiam  illos,  qui  in  priftina  fna  rclapli  fuerant  crimina,co  quod 

principum  indulgcntia,qua~  ad  cmendationcmcosinuitare  de- 

bcbat.ad  iterandum  deliitum  illcccbra  eis  fuiflet.    Idem  im- 

pcrator  an.  CCCLXXXV  aliud  decretum  fecit,  quod,  quum 

vel  tabcllariorum  ncgligcntia  vel  alio  cafu  principum  littcrar 

tardius  faepe  &  pofi  fcfium  ad  iudiccs  perfcrantur,hi,finiul  ac 

dics  pafchatis  [»]  illuxifict,  ftatim  cxfcqui  dcbeant,  qucd  in- 

dulgere  illi  confucuerint,  carccrcs  apcriri  &  omnium  vincula 

iblui  cifque  libcrtatcm  rciiitui  iubentcsjillis  duntaxatcxccptis, 

quos  dimittcrc  fcandalum  futurum  lit,  quia   actionibus  fuis 

gaudium  latitiamque  communcm  fint  potius  contaminaturi. 

Quis  enim  felcgautiflime  ait  lcx)  facrihgn  diebus fanSiit  indulgeat? 

Qiiis  adidtere  vcl  incejli  rco  tcmpcre  cajlitatis  ignofcat?  Quit  non  rapto- 

rem  ir.  fumvia  quicte  or gaudio  comtmmi  pcrfequatur  injlantius?  Nul- 

latn  accipiat  requicm  vincidomm,  qui  quiefcere  fepultus  quadam  fccle- 

ris  immanitate  nonjiuit:  patiatur  tormcnta  vencfiats ,  maleficus ,  adul- 

teratorque  monct.v:  homicida  ^quod  fccit ,  fmper  exfjpeEteti  Reus  ctiam 

maiejiatis  d>:  domino ,  aducrfun  qucm  talia  molitus  ejl ,  veniam  fperare 

non  dcbet.    Si  vero  ab  his  rcis  difccfieris,  reliqui  omncs  bene- 

ficium  huius  impcrialis  bencficcntia?  hoc  fancto  tcmporc  ha- 

bcbant.    Juftinianus  priorcs  iegcs  in  codice  fuo  nonhabet,ha- 

betautemhanc  vltiraam  [c] ;  quod  cam  firmain  &  ftatam  lc- 

gem  imperii  Romani  cualilfc  oftendit.     Qitbi  quoque  eam  in  le- 

gem  fuam  adoptarunt ,  qucmadmodum  cx  cpiftola  quadam 

'  (  m )  lbid.  leg.  VI  &  VII.  vid.  hb.  XVI. c.  X.  §.  I.fafa  litt.  ( a )  vol.  VII.  p7g.  Jslijjj". 
(«;  Ibid.  le<?,.  VIII.  Nemo  deinceps  (tardiores  fort.iflls;  affatus  noftrx  perenni- 
tatis  exfpeclet:  exfeqnantur  iudices ,  quod  indulgere  confLieuimus.  \'bi  pri- 
mum  dies  pafchalis  exlliterit,  niillum  tencat  carcer  inciufiun,  oinnium  vin- 
cula  foluanrur.  Sed  ab  his  fecernimiis  eos,  quibus  contaniinari  potius 
giudia  laititiamque  conmmncm  ,  fi  climittantur,  aducrtimus.  Qnis  cnini, 
CCtci :. 

(«JCoci.  lullin.lib.I.  tit.IV.de  epifcopali  audientia  leg.  III. 

CAS- 


DE      PASCHATE.  III 


cassiodorj  [p]  apparct,  quam  vt  elegantiffime  in  hoc  argu- 
mentum  fcriptam  laudat  gothofredvs.  Patres  antiqui  non 
meminerunt  folum  huius  pafchalis  indulgenticE,fed  de  ea  ctiam 
fepins  cum  laudcloquuntur.  Sic  meminit  eius,  &  quidcin  a 
Tk-odofto  M.  dat.x  eo  ipfo  anno  &  tempore,  quo  tumultus.A/f/<j- 
cbi,e  exortus  ftatiutquc  imperatoriar  deiecta:  erant,  id  cft,  an. 
CCCLXXXVII,CHRYSOSTOWVs,quando  in  homilia  quadam 
ad  populum  Antiocbenum  inter  alia  [q]  ait:  Per  boi  dics  imperator 
miffa  cpiflola  in  honorcmfejli  omnes  fcrme ,  qui  carccre  detinebanturji- 
beros  dimifit.  Hanc  crgo ,  qiium  ad  imperatorem  venerit  faccrdis  no- 
fier  (llauianum  intelligit,qui  ad  imperatorem  admitigandam  il- 

liuS  iram  profe&US  eiatj  cpijlolam  ipfi  pralegct  fuafque  ipfi  leges  in 
meinoriam  reuocabit  &  ad  eum  dicet:  Domi  tna^  vcl  a  te  ipf  buiuani- 
tatis  excmplar  habes  :  Noluijli  iujlam  cctdem  facere ,  cT  iniujlam  poterir 
admittere  ?  Conuiclos  £T  condemnatos  ob  fejli  rcuercntiam  dimijijli ,  cX 
fion  obmxios  nihilque  aufs  damnabis  ?  prttfertim  fllemnitate  pafchali  ? 
Nequaquam^o  rex:  tu  banc  epifiolam  ciuitatibus  omnibus  mittens  aie- 
bas :  Vtinam  if  defunclos  refufcitare  peffem.      Huic  fupplicamus  buma- 

(  n )  Caffiodor.  lib.XI.  epift.  vltima.  Ad  te  chuftrorum  magiflrum  verba  reuoce- 
mus  &c.  Vt  tuos  qnoque  gemitus  confolemur,  illos  tibi  tantummodo  ven- 
dica,  quos  lex  pietatis  gratia  non  relaxat,  ne,quum  truculentis  parceret, 
afperrima  facinora  leuigaret. 

(j)Chryfofl.  homil.  Vl.ad  pop.  Antiochcn.  p.9f.  (  p.  F^.edit.Francof  )  iv  r#S- 
rcus  rcuf  Y/y^cus  xiyixs  '  *  /oxo-iktis  ]  ixirokijt  tis  nyh  r~s  lofrTjs,  ris  ri 
ieo-yutTt]ciov  oix~vrxs  extoiv  dffixsv  xnxvrxs,  yg}  rxiTrv  o  ttgris  a  rjyhrms  f/cr- 
lh$M\i  dvxyvustrxi  ty,v  itris-oki/v  itgos  riv  /Zxiikix  ,  qoy  T~v  oixeio-v  xvriv  dvx' 
yvi;ati  voywv,  xgij  ioti  trpos  uvrov'  ori  av  ocvrov  trxgxr.xktcrov ,  vocj  rx  axvrx  yi- 
yt)Jcu  ,  OtXoStv  ixf,i  ro  trufxotiyyx  ri/s  (ptkxvSvamixs  ,  lixtuov  ix  tikis  7C0i})<Tcu 
(pivev  ,  y&/  uitxov  vnoytvtts  i^ydcxSla/  ;  ris  ikr/kty yivxs  ygj  v.xrxhr.xSlivTus 
Tt)v  /sfTlfV  uiitSliis  d(p~xxs ,  vo/ij  ris  uvtv^ivts  «of/  yniiv  TtTo\ut;xirj:s  xuru- 
xoatis  ,  sitri  y.ji,  ttcff  rxxiTx  r~s  iocr~s  xx^iat/s ;  y./ix  y~s ,  fc\.:o- CtJZ-  ev  itx  r~s 
imrok~s  Txirtjs  itxktyi y.tvos  riiis  trikeTt  rcxacus  tktyts*  t't'$e  yot  o*-jvv.tov  ~r,v  x. 
txs  vtxois  uvx7~c-af'  rxirijs  dtiye^x  rtjs  (pthxvSg uacius ,  riruv  iciytSx  r~v  (>>r 
yuTtav  vvv. 

Id.  homil.  XX.  ad  popnl.  Antioch.  tom.  I.  p.  ttf.  (  p.  n '.  ed.  Fi  f. )    yfyvjtrnf 

trput]V  ,  'ort  r~i'  togrtis  Txvrtts  xxrxkx/Sie-;]!  iniroki;v  ftctyifixs  irj.vrxx'Z  r~s  oi- 
xxyivtis,  xikiiio-xv  ris  ro  iicrywrnptov  cix~;tus  x<pt ~:au ,  vxj  7Vy%fitpM  *VV»Xs  r* 
iyxkttyurx ,  vg}  aij  ix  ctpxivTVY  ixiivwv  St7^xi  trx  rijv  (ptXttv&guxiuY  iktyes  itx 
T~v  y^uyyxraiv ,  'iri  ti$i  yoi  dvvxriv  i;v ,  ;(cc/  ris  dxtkdivrus  xxkiacu  syc;  d.x- 
Siltect ,  xotf  irgos    ri,v  ic^origxv  dvxyuyt~v  c,u.)j>'. 

nita- 


IT2  ORIGIWM    rCCLE?MSTlCARVM     LIB.   XX.    CAP.  V. 


r.itati ,  frfrwfnc  vtriit  fv.pplicamur.     ambrosivs  [>•]  codcm  argu- 

mcnto  vtitur,  quando  Fxlaitiniam  iuniori  cxprobrat,  quod  lu- 

Jtin*  matris  fuafione  pafchatis  tempore  cpifcopos  quoldam  ca- 

tholicos  carccri  mahcipaffet,  quo  vin&i  alioquin  dimitti  folc- 

rent:  quod  &  ipfc  antca  facere  folitus  crat,qucmadmodum  cx 

iam  mcmoratis  cius  lcgibus  perccpimus.     Mcminit  eiufdcm 

confuetudinisGREc.oRivs  nyss.envs  [<•],  qui  loquens  de  re- 

furrcttione  CHRISTI;  Nu(tur3  inquit,  a.lco  ttgrhu&ne pre£itt  Zfob- 

tr  cfl ,  qv.in  pcr  buiurfejli  f  pafchatisj  magnificcntiam  ,  mali  fui 

rcmiffionem  fentiat  atqne  lcnamcn:  hoc  die  nexi  foluuntur ,  dcbitor  di- 

mittitur,  fcrv.v.r  bmo  S!f'hurmtno  pr,econio  atquc  c.iicto  etekfht  mannmit- 

tftnr.     Memineruntetiam  huius  indnlgenti*  pafchalismonachi 

Eutychir  haerctici ,  in  libcilo  fuppiioead  fynodum  (ecundam  E- 

phcfimm  \\\  actis  COncilii  Chalcc.ioncnfir  [t\:  Supcruenit  &  falutarir 

pajfvmir  dicr  cyfacra  mx ,  £5"  rcfurrctfionir  fefiiuitar ,  in  qua  quidcm  cT 

pi.nimis pcccatoribur  a  fanfiir patriSur  nojlrir  irrogatx  pocn.t  foluuntur ; 

vcrum  o ' ab  imperaieribut  crimimim  reir  vindula  rclaxantur. 

Chrysostomvs  [«]  pbrro  rationcm  &  fundamentum 
huius  pafchalis  indulgcnticc  nobis  oiiendit,  quando  ait:  llabi- 
tantcr  in  carccribv.s  a  vinculis  foluum  fimpcratores  in  hebdomade 
magnaj  vt  pre  humano  virili  dominutn  fuum  imitentur:  quia  Jicut  ipfe 
orav.i  nor  peccatorv.m  carcere  cxfoluit ,  cf  innumcris  bonis  frtti  fccit: 
eodem  mudo  cJnobir  faciendum  ejl ,  vtftmur  imitatores  mijcricordix  do- 
tnini.Dei  noflri.     Sic  iterum  in  homilia  \\\  PJalm.CS.LF.  fqua*in 

(-/)  Ambrof.tpHt.XXXlII.  ( epift.  XIV.  tom.  V.p.  sor. fin.edk. Parif.  MDCXLII.) 
Itaque  fanclis  diebus  hebdomadis  Yltimx,  quibus  folebant  debitorum  laxa- 
ri  vincula,  flrident  catena:,   imponuntur  collo  innocentium,  cetera. 

(xlNyiTen.  homil.  III.  de  refurredr.  Chrifli.Torri.  III.  p.  420.  iftis  Si  3rau-  ■xxrti- 

SvVOS,   US    XVSCf.lV   ,«))  fW  ■..'"-/    .1      y.'yx'.1K^Ti!x    ~~<    hgT~S   TO   0    OICyulTtlS     "KiiTUJf, 

0  ■/1r,tu>-t)i  ct<PI>T,q,  i  uSXos  c?.iv$!£iira]  ru>  ctyxZtw  xjff  <pt\xv$ gunut  rT/s  ixx}.»- 
rrlxs  xt/oiy jtioeri. 

(f  )  Concil.  Chalced.  aft.  I.  tbm.  IV.  concil.p.  273.  hthtj  y$}  i  r~  curt/fis  kcHts' 
tjyicx,  ;icff  vi~  Ug 2  ,  xa)  i)  -~s  xvttTctrrtws  ioi,ri/,  xa^'  i.v  Xiirat  fltit  rcTs  tr\ii- 
s'is  twv  tjfiWOTtpiOtuy  rx  «ro  r~v  v.yiu,v  nxripoyj  yptwv  t-r,riutx,  \iiTou  dinx- 
px  r.iiv  /SseffAn/svra*  Izi  r~,/  f-nt\t)ft~9rt*v  tx  iicry.d  to~s  insvSivots. 

(u)  ClVryfoft.  homili  XX  l   n  ,11.^.417.  (p.  -19.  edit.  .Francof. )  T«» 

ro  oso-umrr;oiov  ■Jxmr  r«i   isayi:  ,  rjc/  y.xrx    eiydftiy    uvScwniiyv   yt- 

y~...'i  rov  .-  vrSv  ha-tirtjv  xk^xtti^  yJ.s  xiros,  (pvpt  ,  rx  xxXixx  oS!<ry.uiTtioiit 
tuv  £ y./i.T;;  :■...  rwv  Dju£s  avtiitfi  f  ?!<j  rtiv  fnvghtv  ayxSiiv  TCtcps^n  T>)v  xtroKxv 
cc/  TO»  v.irov  b>)  roiirov  vcfj  tjyUs ,  Itfi ortfxst ,  i<>  ivrxy.sitx  y.t/ut]rxs  yevsSlxj  r~s 
ri  ianirts  ^iXtcv^fuitrixs.  hebdo- 


DE       PASCHATE.  ItJ 

hebdomade  magna  recitata  &  ideo  vtrcque  titulo  infignita 
eft  ) :  imperatorta  litterx^  inquit  \x~),  emimintur,  quibus  edicitur,  vt 
ihcola  carccris  catcnis  cxfhantur ,  vt ,  qtiemadmodum  dominus  nojler 
qiium  sv   a$x ,  fiue  apud  inferos  ejfet ,  omnes  detentos  a  morte  libcrauif 
ita  &  ferui  pro  viribus  quod  pojfunt,  conferentes,  quo   imitatores  fmt 
mifricordiz  dominiae  ,eximunt  detentos  e  vinculis  fenfilibus 3qUum  fbi- 
ritualibus  nequeant.    Vnde  obferuari  licet,has  indulgentias  prin- 
cipum  non  eo  fpe&alTe,  vt  homincs  Jibi  pcrfuaderent,  fe  vcl 
culpa  vel  infamia  criminum  fuorum  eiTe  purgatos,  fed  pcena 
tantum  illis  debita  liberatos.    Culpa  pariter  &  fcandalum  in 
illis  rcmanebat,  &  ipfa  indulgentia  infamia?  nota  erat,  eos  ali- 
quid  iftiufmodi  veniae  indigum  fecifle  arguens.     Et  hanc  ob 
caulfam  hse  indulgentia:  numquam  vniueriis  hominum  focicta- 
tibus  dabantur  promifcue ,  quia  hoc  fuiflet  notam  infamia?  & 
condemnationis  innocentibus  non  minus  quam  nocentibus 
apponere;  quemadmodum  aliquando  fenatui  toti  Romano,  in- 
dulgentiam  petenti,propter  fenatores  videlicetaliquot  crimi- 
nis  cuiufdam  rcos,  refpondebat  Valentinianus  [y~\.     Singulis  fe- 
natoribus  indulgtntiam  fuam  promtam  paratamque  poiliceba- 
tur;  indulgentiam  autem  toti  fcnatui  datam  cum  totius  icna- 
tus  infamia  coniun&am  fore  aiebat,  quia  indulgcntia  eos  i- 
pfos,  quos  liberet,  notet,  &  pce-na?  quidem  gratiam  faciat,  at 
non  etiam  infamiam  criminis  tollat.     Quibus  confonat  illud 
poe.ta? : 

Pcena  potejl  demi  ,  culpa  percnnis  erit. 
Ytcumque  autcm  eft,  imperatores  promti  erant  ad  dandam 
mortalibus  in  hac  fantta  feftiuitate,  quamcumque  poterant, 

(.v)  ChryfoR.  homil.  in  pfalm.CXLV.  tom.  III.  p.  Rij.  qnx  ell  homil.  LXXVIII. 
in  hebdomadammac,namtom.V.  edit.Sauil.  p.  (-4.1.  (  p.  71J.  edit.  Francof. )  fix- 
ciXixx  xxrxzl  v.n-jircu  ycxu.wT-/.  >.syovrx'  rxs  ro  Ssa  uwriipiov  oikxvtxs  dtp/i- 
<S«y  ruv  oio-/u.uiv  y.x$zn<p  yxp  0  di<T«sriis  i(i<»i  h  tz.fts  yivoutvos,  txs  xxrtyoui- 
vxs  vxo  rx  Sxvxtx  xxvrxs  dWekwllv'  ira  ii  jyc/  01  ixXoi  w  xurx  iuvuuiv  tiv- 
tyhovns,  y^j  r;)v  itixorixiy  y.iu.iutvoi  (pikocvS ctaitixv ,  itcr,uuv  olnoXvxo-i  tXv  «A 
oStiTwv,  isiiiij  tuv  votirZv  ix  i<%ixiiv. 

{y)  Cod.Thcod.  lib.  IX.  tit.  XXXVIII.  de  indulgent.  criminum.  leg.  V.  Indul- 
gentia,  patres  confcripti,  quos  liberat,  notat;   necinfamiam  criminis  tollit 
fed  pccna;  grati.im   ftcit  :  In  vnn  hoc,    ant  in  duobus  rcis  ratum  fit  :  Qui 
indulgentiam  fenatuj  dat,  damnat   (eriatum. 

Bingh.O.E.Vol.IX.  P  i„. 


l'4  ORIGINVM     ecclesiasticarvm    LIB.  XX.   C\V.    V, 


indulgentiam  ,  vt  captiui  clementia?  Cux,  quam  CHRISWM 
dominum  fuum  imitantes  tribuebant,  ficrent  participcs,&  op- 
portunitatc  ifta  vtcicntur  ad  aliquanto  plus  agendum  pro  fe- 
metipfis,  perfugiendo  tamquam  pcenitcntcs  ad  cxlum  peten- 
doquc  fibi  a  throno  gratia  mdulgcntiam  cfficaciorcm. 

§.  VII. 
IIoc  tempore  homines  maiore  quam  alnu  liberalitate  vti  foliti 
in  feruos ,  donand<>  eis  libertatem. 
Porro  obferuare  ex  antememorato  nysseni  loco  pof- 
fumus,  moris  fuifTc  hoc  tcmpore,  non  folum  dctentos  jn  car- 
cere  per  pubJica  principum  cdicta  dimittcrcfcdpriuatos  quo- 
que  homincs  libcralitate  vti  confucuiffc  in  alios,dando  feruis 
fuis  libcrtatem.  Quo  ipfo  mifcricordiam  declararunt,  huic 
fancto  fefto  apprime  conuenientcm,  vbi  gcneralis  redemtio 
aferuitute,&  vniuerfalis  libcrtas  gcncri  humano  per  refurre- 
ctionem  domini  Icfu  Chrifti  parta  eft.  Ne  vero  aliquod  im- 
pedimcntum  bona"  huic  hominum  ad  ifliufmodi  liberalitatem 
propenfioni  obftaret,  legc  prouifum  erat,  vt,  licet  omnes  re- 
liquac  aclioncs  iuridica:  pcr  totam  hebdomadcm,qua?  hanc  fe- 
fhuitatem  infequebatur,  cefTare  dcbcrent,  quidquid  tamen  ad 
feruorum  manumillionem  libcralitcr  agcndum  efTet,  id  agi  li- 
ccret,  vtpote  quod  cum  fcopo  &  intentione  fanda:  huius"  fol- 
lcmnitatis  conliiTerc  omnmo  pofTct.  DJcimus  hoc  ex  lcge 
quadam  Theodofii  [z]  in  codice  lup«ianeo\  quae  habet:  Achu  o- 
tnnes  f-u  publici  fint  feu  priuati ,  dicbus  auindecim  pafchahbus  (hoc  clr, 
hcbdomade  ante  &  hcbdomade  pofT  diem  dominicam  pafcha- 
tis)  conqttiefcant.  ln  hif  tamcn  &  emancipandi  cj ' manumittendi  cun- 
Cli  licentiam  habeant.     Etfuper  bis  a:la  nott  prohibcantur.     Hxc  ea- 

dem  cxceptio  elT,  quam  antea  Conjlantimu  fecerat  \_a~\  rcfpecTu 
diei  dominica»,  qua  omnes  actiones  iuridicae  prohibita?  eranr, 
lis  foium  exceptis,  qiuv  abfoluta;  cfTcnt  neceffitatis  vcl  fumma? 
caritatis,  intcr  quas  fcruorum  manumillioncm  rcfcrt,  qua? 
proinde  omm  tcmpore  pcrmilTa  erat,  qucmadmodum  fupra, 
de  dicloqucntes  dominica,  obfcruauinius. 

(  z  >  Cod.  lufti».  lib.  III.  tit.  XII.  de  feriis  leg.Vili. 

La )  Cod.Thc-oJ.  hb,  II.  tit.  VIII.  dc  teiiis.  lcg. I.  yid.  fupr.cap.  II.  §.  II.  fub  Iirr. 

f.YUL 


B&  ' 


PE       PASCHATF.  ITf 

^  VIII. 

Et  inpauperes,largis  muneribtu  eos  donando. 
Vervm  hoc  non  vnum  folum  beneficentia?  eonim,  du- 
rante  hac  fanc.ta  follcmnitate,  exemplum  erat.  Liberalitatem 
enim  fuam  ambitiolius  exercere  folcbant  in  pauperes,  quum 
nihil  magis  congruere  iti  pafcha  crederetur,  quam  vt  homines 
paupcrcs  beneficentia  fua  exhilararent  eo  tempore,  quo  de 
communi  mifericordiarum  fonte  admonentur,quemadmodum 
in  inftrnclionibus  fuis  fcite  obferuat  commodianvs  [b~\.  Vnde 
C  nilantimif ,  narrante  evsebio  f/J,  fimulac  dics  pafchatis  illu- 
xerat,  feruatoris  nofiri  beneficentiam  imitari  fhtdcns,  vniuer- 
iis  gentibus,  prouinciis  ac  populis  largam  manum  porrigcre 
folebat,  opulentiifima  donans  omnibus  munera. 

ff.  IX. 

Imegra  bebdomas  poft  diem  pafch.itis  celebrata  cum  fermonibus , 

fynaxibuf,  aliifjue  deuotionis  a&ibtu,  tamquam  pars 

eiufdem  feftiuitatis. 
Neqve  vero  adhis  fuos  pietatis  ac  deuotionis  in  die  pa- 
fchatis  terminabant,  fed  intcgram  etiam  fcquentem  hebdoma- 
dem ,  tamquam  partcm  eiufdem  fefliuitatjs,obferuabant  ftriclif- 
limej  agcntes  rcligiofos  conucntusiingulis  dicbus,  non  folum 
ad  prcces  faciendas,  fed  ad  audiendos  ctiam  fermones  <k  reci- 
piendam  fan&am  communionem.  Hoc  ex  parte  intelligimus 
ex  iis,  quse  fub  mitium  huius  capitis  §.  I.  obfcruauimus:  Quod 
videlicet  vniuerfa  follemnitas  pafchalis  quindecim  dies,  fiue 
duas  integras  hcbdomadcs,  complexa  fit,  vnam  quidcm  antc, 
&  altcram  poft  dicm  refurre&ionis  dominica\  Quod  ad  eam 
attinet,qua?  fequcbatur(&de  qua  hcic  folumloquimurJcHRY- 
sostomvs  [d\  plane  adfirmat,  quod  quotidie  fcrmonem  per 

(b)  Commodian.  ioftrilft.  cjp.LXXV. 

CoiigTllit  iu  pnfcha  ,  d:e  fehciffimo  noRre , 
Lntentur  Zf  iiii ,  qtu  poftuiarajitb  afia  diuina, 

Ervctw  eh  ,  qu<ni )'-ffic.t ,  vinitm  &  efca 
(f)  Eufcb.  vit.  Confbnt.  lib.JV.  c.  XXII.   SmX-.iIH^s    <SV   r%s  ftt,   t-1s  truTyoUs 

Htfyitictf  (Upt&ftXlif,  xxa.v  iSvsatv  Xxoi'<  Tt  aa}   dtiittas  rijv  ivsr>ymx>;v   i$ix\x 

if%Mv ,    «"Kiattt  ttxvr.:  to~s  irxai  itcoiv.fvos. 
(;/)  Chryfollom.  homil.XXXIV.de  rcliureft.  ChriHi.  tom.  V.p.  jji.  f}z.  (  ^.47»?. 

P  2  totatn 


Il6  ORIGINVM    ECCLESIASTICARVM     LIB.   XX.  CAP.  V. 


totam  hcbdomadcm  habuerint.  Jdcirco,  inquit,fpum  dierum 
Jbatio  confeqnenter  colletlam  agimiu  y  ac  Jpirituakm  menfam  vobis  appo- 
ttimits ,  vt  noflra  opera  diuinis  eloatuis  pcrfrv.amini ,  vt  vos  ftngulis  die- 
btts  injlrttamus ,  atque  a.iuerfus  diabolttm  armcmus.  Et  paullo  poft 
itcrum :  Idcirco  feptem  confequnitibus  bis  diebus  conciotium  dcirina 
frttiminiyVt  in  luciarum  paliejlra  diligenter  injlituamini.  Et  tOtam 
illam  follemnitatcm  vocat  nuptias  fpiritualcs,in  quibus,quem- 
admodum  in  aliis  nuptiis  adfcptcm  diesthalami  proftent,  chri. 
Itiani  fcptcm  dicrum  fpatio  ad  facros  thalamos  fiftere  fe  fole- 
ant.  Idcirco  auctor  cvnftitutionum  [<• ]  fcruos  tota  hac  hcbdo- 
madc  otiari  iubct,vt  publicis  fermonibus  aliifquc  diuini  cultus 
officiis  intcrefle  poflint.  Idcm  rcquiritur  in  concilio  fccundo 
Matifconenfi  [/"]:  Santtijfwiis  tliisfx  diebtts  nemo  ferttilc  optts  audeat 
facere  ^fed  omnes  Jimul  coadunati ,  hymnis  pafchalibus  in.iulgentes  ^per- 
feuerationis  noflra  prttjentiam  quotidianis  facrificiis  vflendamus ,  lattdan- 
tes  creatorem  ac  regeneratorem  noflrum  vejpcre  cjT  manc  ifmeridie.  In 
eamdem  fentcntiam  concilium  quoquc  TruUanum  [g]:  A  fancla 
Chrifli  Dei  noflri  refurrefiionis  die  vfqtte  a.i  muam  deminicam ,  tota 
feptimana  in  eccleftis  vacare  fidelcs  iugiter  oportet  pfalmis  ifhymnis  ciT 
Jpiritttalibus  canticis ,  in  Chriflo  gattdentes  feflumque  celebrantes ,  &  di- 
vinarum  fcripttirarum  kclioni  mentem  adhibentes ,  if  fanclis  mjfliriis 
iucunde  h>  laute  frttrntes.     Sic  enim  cum  Chriflo  exahabimur ,  cjf  vna 

edit.  Francof.J  $tu  txto  trTix  >)/x.ipxs  flpriijs  crvvx£tv  isiTtXxutv ,  t>)v  irvtv  ixxt  !• 
xijv  vyJtv  Ka.pu.TtSty.woi  Tou.vtC\Av'  frotxvrts  vy.xs  usroXtiVfiv  3~tiuv  Xoyiuv.  Et 
paullo  poft  ;  ^ix  txto  iirju  >)lu!oxs  f(pf£>js  UiroXu.itiTt  iiix<rxuXlxs,u^t  uxgtfiiis 
/uxStiv   tJ.   7ru'/cu<ry.xTx. 

(e  )  Conflitut.  lib.  VIII.  c.XXXIII.  tvv  yfyci>.>jv  ifiSoyu&x  nutruv,  y^j  t>)v  /uut 
uvrt)v  u^ytiTUtruv  01  ixXot  ,  'oti  r,  fttv  iru.$K4  iriv,  y  oV  uvurutrtus ,  vty  %;oflx  }t- 
Su.tjy.xy.ixs,  tIs  i  trxSwv  xu/  uvusus,  v  tis  o  cvyxuoiiaus ,  r,  i-^cc/  olvxs-ijtrus. 
Alagtia  hebdtjvtade  totti ,  o"  ea  ,  qn<e  tlium  fequiiUY  ,  Jirui  otientttr ;  qttia 
illa ,  pcijjwms  eji ;  hxc  ,  rejurrtliionis ;  &  opus  efi  doceri ,  quis  Jit ,  qui 
pajjits  cjt  ,/tem  qitis  J't,qui  pati  pcrmjit,qwqite  rcjujcitumt. 

{f)  Concil.Matifcon.  II.  cin.  II. 

ff)  Concii.Tmll.  C  LXVI.  hrro  Tr,s  uyius  uvuTxtriyx  ^firS  tx  $tx  >/yuv  yyipus 
yix<"  nf.  ttiuvtjs  xvctxxr,s  ,  T>)v  ohirv  t/Sdoyxdu  h  Tcui  uyicus  ixx\>jtricus  cxo- 
y.u.c\iv  otT  uirxpuXfitrJus  txs  ■Ktsxs  ,  f»  fyuXy.ofi  y^Jj  Ity.vois  y^a/  drlcus  rrvtVfxxTt- 
vais  iv(ppKtvou.iix<  iv  Xf'r'?  r&f  '^"(/"euCjivTus,  vct/  tij  tuv  Stiwv  y^utfSv  uvxyvu- 
vii  ■ac(.3f/,ovT».s ,  x.  tuv  uyluv  ixvsiigiuv  xuTu.T^v(puv]us'  la o jj.i$x  yx/i  xru  xgt- 

re- 


DEPASCHATE.  TI7 


reftrgenuts.     Neqitajuam  crgo  pradiclit  diebus  equorum  curfis  vel  ali- 
qnod pitblicum  fat  (pcRacuhtm. 

§.  X. 

Nulla  publica  fpetlacula ,  hac  tota  durante  follemnitate , 

permiffa. 
Qvod  hoc  concilium  fhb  publicorum  fpcclaculorum 
nomine  hcic  prohibet,  antiquioribus  legibus  impcrialibus 
congruit,  quae  non  folum  in  dic  pafchatis,  vtpotc  qua:  vna  ex 
diebus  dominicis  eft,  ca  fieri  vetant,  fed  prohibitioncm  ad 
totam  quoque  fubfequentem  hebdomadem  extendunt.    Ita  e- 
nimT^oi^K/iuniorf^jinpafchatis  &pentecoftesdiebusomnem 
theatrorum  ac  circenfium  voluptatem  populis  cxprefTe  denc- 
gari  iubet,  quamdiu  recens  baptizati  alba  vefHmcnta,  cadeflis 
lauacri  lumen  repraefentantia,gcitcnt:  fhoc  efi,ad  fequentem 
vfque  dominicam,  qua',  vt  mox  videbimus,  claufula  huius  fol- 
lemnitatis  erat: )  Et  ratio  quidem  huius  probationis  ibi  reddi- 
tur;   quia  durante  ifthac  feftiuitate  tota:  chrifiianorum  ac  fi- 
delium  mentesDei  cultibus  occupari  dcbcant.    Frohibitio  ct- 
iam  ad  iudaeos  &  gentiles  extenditur,  qui  eatenus  hofce  fan- 
£tos  dies  reuercri  lubcntur,  vt  aliud  efle  fciant  fupplicatio- 
num  tempus,  aliud  voluptatum. 

§.  XI. 
Nulla  aftiones  iuridic* ,  prteterqtiam  in  quibtifdam  ffeciahbm  & 
extraordinariis  caftbm. 
Ob  eamdem  rationcm  nulla:  aciiones  iuridica:  hoc  tcm- 
pore  permiffe  erant,  prarterquam  in  quibufdam  fpecialibus  & 
extraordinariis  cafibus.  Excmpli  gratia,  fcruorum  manumif- 
iio,  quum  effet  res  magnx  hbcralitatis,  nullis  non  tcmporibus 
permiifa  eratj  qucmadmodum  paullo  ante  [*J  ex  gregorio 
nysseno  obferuauimus  &  lcgc  Theodofii,  qua?  omncs  permit- 
tit  &  confirmat  attus,  quos  ad  fcruos  manumittcndos  libcrta- 
tequc  donandos  fieri  oporteat.     Similis  exceptio  a  Theodofio 

s-5  cvvxvtrxfttvoi  rt  vjy  cvvxvv^ift.tvoi    /t>;J««iu>  %v  h  tou;  itcmnf/dnws  vut.ai* 
iitaofyo /u.ttt  h  itlpx  iyfiuLSrif  5tx  ixtTt\it'3w, 

(b)  Cod.Theodof.  Iib.XV.  tit.  V.de  fpettac.  leg.V.  Vid.  «p.  ll.g.IV.  fub  litt. 

(z)  pa^.31. 
(*)  Vid.§.VI,&§.VN.  huius  capiri*. 

P  3  iuni- 


TTg  ORIGTWM    FCCtF*!  \5TlC  VRVM     IIB.    XX.     CAP.    V- 

iuniore  &  Hmerio  [/]  facta  eft  in  negotio  examinandi  piratas, 
quia  hoc  ftatira  fieri  falus  publica  pofccbat.  Adcoquc  iftius- 
modi  confceleratofum  horainum  examinatio  permiiTa  erat  in 
quadragefima  &  dic  fcfto  pafchatis.  Hifce autcm  neccflitatis  cafi- 
bus  exceptis,  reliquae  actiones  forcnfcs  omnes  hoc  tempore  in 
honorem  feftiuitatis  pafchalis  prorfus ccflabant.  Exftant  hanc 
in  remieges  '.,«/  in  vtrbquecodice[^],quibus  mtegri  quin- 
decim  dies  follcmnitatis  pafchales,  hoc  eft,  hebdomas  dicm 
pafchatisautccedens,  dicta  hcbdomas  magna,  &  hcbdomadas 
dkm  pafchatis  fcquens,  omnibus  aclionibus  &  ncgotiis  foren- 
iibus  ljberae  efle  itatuuntur;  folis  ante  memoratis  calibus  ex- 
ceptis.  Sa-pe  ctiam  avgvst-no  [/],  chrysostomo  &  a- 
liis  memorantur,  quorum  loca  heic  in  medium  producerc  ni- 
hil  attinet,  quia  iam  fupra[*j,alia  fic  feicnte  occafionc,a  no- 
bis  adducta  funt. 

§.  XII. 

Dotvmica.  poji.pafcka ,  commimiter  ditta dominica  noua  &  do^- 

minica  in  albis ,  fallemniffime  obftntata ,  tamqiuim  conclu- 

fio  fefliuitatis  pafcbalis. 

Neqve  heic  animaduertcre  necefle  habemus,  pafcha 

fuiflc  notiflimimi&follcmniflimumbaptifmi  tempus  inecclefia, 

quia  hac  dere  diftindte  loquuti  fumus,vbi  debaptifmocgimus : 

fed  obferuamus  folum,  quod  dominica  poft  pafcha,  qua'  pa- 

fchalis  follemnitatis  concluiio  erat,  magnis  ritibus  &.cairimo- 

niis  celebrari  confucucrit     Hac  enim  die  neophyti ,  liue  ho- 

rnines  recens  baptizati,  alba  veftimentafua  exucre  &  in  facra- 

{;;  Cod.Theod.lib.IX.tif.  XXXV.  de  quarflionibus. lcg.  VII.  Prouinciarum  iu- 
dices  moneantur,  vt  in  Ifiurorum  l.ttronum  quarftionibus  nulluni  quadra. 
cefima:,  nec  venerabilem  pafWururn  diem  exiltiment  excipiendum,  ne  dif- 
fer^uir  fceleratorum  proditio  confiliorum  &c. 

Vid.  Cod.  Theod.  lib.  XIII.  tit  V.  de  njuiculariis.  leg.  XXXVIII.  in  fin.  Hu- 
iufmodi  igitur  inquifiti»  etiam  diebus  fcriatis  &  deuotionum ,  abfque  vlla 
obferuatione,  peraeend  i  efi. 

fk)  Cod.Theod.lib.  Il.tit.  VIII.  de  feiiis  leg.II.  SanrRos  quoqite  pafcha:  dies, 
qui  fepteno  vel  pra:cedunt  numero  vcl  lequuntur,  in  eadem  obferuatione 
nuroeramus.     Vid.  cod.  Iufiin;de  feriis  leg.  II.  VII.  VIII. 

(/)  Auguftin.  fcrm.XlX.  inter  editos  a  Sirmondo.  Vid.  §.I.  huius  cap.  fub  litt. 
(e)  pa".  8S.    Chryfofiom.  homil.XXX.  in  genef.  &  in  piahn.  CXLV. 

(*)  Vid.§.I.  fub  litt.  ^e)  pag.  88.  Etg.VI,  fublitt.i^u)  &(x;pag.  112.113. 

rio 


DE       PA5CHATE.  U9 


rio  ecclefia'  rcponere  folebant.  Vndc ,  vti  interdum  eSlmne pa- 
fchatis  vocabatur,  quod  clTct  follcmnitatis  pafchalis  conclulio: 
ita  magis  nota  crat  nomine  dominicx  in  albis.  Sub  quibus  no- 
minibus  aliquoties  apud  avgvstinvm,  in  fermonibus  cius 
hoc  die  habitis,  reperitur:  quorum  alii  rccitati  dicuntur[wj] 
domini:a  in  oftauis pafcba;  &  alii  domiuica  in  albis  [;/],(i  quidpre- 
tii  tituli  ifti  habcnt,  qui  fortc  ab  aliis  fcriptoribus  artate  Caroli 
tnagni  additi  funt,  cuius  tcmpore  ha?  communcs  appcllationcs 
erant  intcr  omnes  rituum  expofitorcs  in  eccleiiaL«f/««[o].  A 
Gracis  autcm  fcriptoribus  aliter  appellatur,  nimirum  xmv^  xv- 
ptax.r,  ,  vcl  ^ancuYija-tfiog,  i.  c.  dominica  twua.  Sub  qua  appclla- 
tione  fcrmones  in  eam  apud  gregorivm  nazianzenvm 
[PJ&ioannem  CHRYSosTOMVMreperiuntur.  Et  concili- 
um  Trullanum[q)  eodem  nomine  eius  mcmimt,  Afantli  Chrijli 
refurreclionis  die,  inquienS,  vfquc  ad  NOVAM  DOMINICAM  tota 
feptimana  in  ecclejiis  vacare  fidclcs  iugiter  oportet  pfalmis  cjT  hymnis  <J 
Jpirhualibus  canticis ,  &c.  Vocabatur  ita  a  rcnouationc  homi- 
num  pcr  nouam  natiuitatem  baptifmi;  vtpote  qui  crat  con- 
clufio  magnx  fefiiuitatis  pafchalis,  in  qua  baptizati  crant  Sc 
regeniti  ex  aqua  &  fpiritu  fan&o,  &  tunc  induti  nouis  &  al- 
bis  vefhmentis,  nouam  lucem  ac  natiuitatem  fuam  repraefcn- 
tantibus,  qua;  quum  dominica  fcquente  deponercnt ,  dies  illa 
noua  dominica^  a  tota  a<ftione  cam  antcgreffa ,  nuncupabatur. 
Quomodo  fcx  dics  anteccdentis  hebdomadis  dies  neopkytorum 
dicebant  ur  ex  eadcm  ratione :  Sicut  in  a  v  g  v  s  t  i  n  o  [r]  legimusj 
qui,loquens  de  tempore  a  die  dominica  pafchatis  ad  dicm  do- 
minicam  proxime  fcqucntcm,  vocat  id  oclo  dies  ncophytorum ?  v- 
tramque  dominicam  huic  numcro  accenfens. 

(»;)  Auguftin.ferm.detcmp.CLX.CLXII.  CLXIII.  CLXIV. 

(»)  Id.  ferm.XIX.  ex  editis  a  Sirmondo, 

( 0  )  Vid.Vicecom.  deritib.  bapr.  lib.  V.  c.  XII. 

\p)  Nazianz.  orat.  XLIII.  m  xtuviit  xvgtxtiir.  Chryfoftom.  homil.  CVI.in  dom. 
nou.  tom.  VII.  edit.  Sauil.  p.  f7f. 

(j)  Concil.Trull.  can.  LXVI.  Vid.  fiib  litt.  anteced.  (g'  pag.  116. 

(r)  Auguftin.epift.CXIX.ad  lau.c.  XVII.  Vt  quadragima  illi  dies  ante  palcha 
obfcruentur,  ecclefux  confuctudo  roborauit,  fic  ctiam  vt  oflo  litct  ntophy* 
ttrum  diftinguantur  a  ceteris,  id  cft,  vt  oftauus  pnaio  concinat  &c. 

LIBIU 


120  ORIGINVM     HCCLESIASTICARVM     LIB.    XX.    CAP.  VI. 


LlBRl     VICESIML 

CAPVT    SEXTVM 

DE     1'ENTECOSTE. 
§.  I. 

Tentecofle  duplici  fevfu  inter  veteres  accepta.     Primum  pra 

quinquagmta  diebiu  inter  pafcha  &  pentecoflen,&  deinde 

pro  vnico  dit  fefli  pentecoflalis. 

PROXIMA  magna  follcmnitas  crat  pcntccofie,  qux  duplici 
fenfu  apud  vctcrcs  accipitur.  Intcrdum  cnim  totum  in- 
teruallum  quinquaginta  dierum  intcr  pafcha  &  pentecoften  fi- 
gnificat,  quod  continuum  fcftum  erat ;  intcrdum  vcro  fcnfu 
ltrictiore  accipitur  pro  particulari  ifto  temporc,  commcmora- 
tioni  defcenfus  fpiritus  fancti  fupcr  apoftolos  prarftituto.  Pri- 
oiifcnfuTERTVLLiANVs[d]dccaloquitur,quandodecthnicis 
quaii  triumphans  ait:  Etvmrisfemel  annuus  dres  quifqttc  fcfau  cjt : 
'libi  (apud  chriftianum  loquitur  )  oElauo  quoque  <V/V,(i.c.die  do- 
minica.  )  Exccrpe  fingulai  JoUemnitatet  natiomtm,  zJ  in  ordincm  texe  , 
pentecpfien  impiere  non poterunt.  Sic  itcrum  alio  loco[^]:  Diem 
bavtifmo  follcmniorcm  pafcha  prtcfiat ,  exindc  pcntecofie  ordinandii  laua- 
crii  latijjimum  Jpatium  cjt,  quo  &  domini  refurreciio  inter  difcipuhs 
frcquentata  efijS 'gratia  Jpiritus  fsincli  dcdicata,  CCtera.  Vbi  planiim 
eit,TERTVLLiANVMpentecoften  non  pro  vnico  ifto  die  ac- 
cipcrc,  quo  fupcr  apoftolos  vcnit  fpiritus  fan<5tus,fcd  pro  vni- 
vcrfo  illo  tcmpore,  quo  cum  difcipulis  fuis  conucrfatus  eft 
feruator ,  vt  rcfurrectionis  fua:  illis  daret  documcnta.     Idcirco 

licct   IOSEPHVS  ViCECOMES    0]   fugilfet   LVDOVlCVM    VI- 

vem,  quod  Ulud  ftatucrit,  isaacvs  tamen  habertvs  [d]  ex 

(tt)  Teriall.de  idololatr.  c.  XIV. 

(b)  Teitull.  de  bapt.  c.  XIX. 

Vid.can.  apoflol.  XXXVII.  &  can.XX.  concil.Antiochen.  vbi  quartx  hebdo- 
madis  pentecoftes  mcntio  iniicitur. 

(  c  )  Vicecom.  de  ritib.  bart.  lib.  I.  c.  XXV.  Neque  adfentior  Lndouico  Viui,  qui 
in  Grammaticx  ludo  edoclus,  S.  Auguftitli  libros  de  ciuitate  Dei  exponere 
parum  feliciter  adgreffus  cll.  ls  enim  nota  ^kj  in  cap  VIII.  lib. XXII.  a 
pafcbau  ad  pentecojicn ,  baptfnum  quotidie  adniiin/irari  fulitum ,  nuUo 
auftore  adfrrmat. 

(rf)  Habeit.archicrat.  part.  Vlll.obferuat.  IV.p.  134.  Immerito  Iofephus  Viceco- 

his 


DE    PENTECOSTE.  J2I 


his  locis  tertvlliani  cum  defcndit.  Et  gvillielmvs 
cavevs  [e]  &  alii  viri  doctj  idem  fcntiunt.  In  primis  vcro 
gothofredvs  multam  nauat  opcram , vt  hoc pcr  quinquagefi- 
tv.am,  quod  vocabulum  lathmm  pentecofter  eft,  demonftrct  intel- 
ligi  in  decan-tatilTima  illa  Theodcfii  iunioris  legc,  qua  [/]  pu- 
blica  fpeclacula,  durantibus  pafchatis  &  pentecoftes  foilemni- 
tatibus,  prohibet,  qua:  follcmnitates  ibi  per  duas  hafce  cir- 
cumftantias  dtfcribuntur.  1'rimo,  quod  neophyti  alba  vefti- 
mentafua,  nouam  fincli  &  caeleftis  lauacri  lucem  &  natiuita- 
tcm  imitantia,  dcponant:  Et  deinde,  quod  hoc  tempore  a- 
pofiolicx  pafiioner,  hoc  eft,  acta  apoftolorum,  in  commemorati- 
onem  &  confirmationcm  dodtrinsc  chriftiana:  de  refurrectione 
dominica  legantur. 

§.  II. 
Quo  durante  tempore,  ecclefia  prxcipue  fefe  exercehat  in  ledione 
ac  meditatione  a&uum  apoflvlorum ,  refurre&ionem  Chrifli 
m irifice  co nfirmar.tium. 
Posterior  haium  circumftantiarum,   peculiaris  nota 
characteriftica  eft,  non  vnius  ■  uiufdam  diei,fcd  vniuciii  tem- 
poris  intcr  pafcha  &  pentecoftenj  quo  durante  tcmpore  mo- 
riserat  in  ecclcfia  legi  acta  apoftolorum,  qucmadmodum  ex 
diucrfis locis chrysostomi  condifcimuSjqua' manifcfto oftcn- 
dunt,cumpentccoftcn  accipcre  pro  intcgris  quinquaginta  die- 
bus  interdiem  dominicam  pafchatis&  diem  dominicam  pente- 
coftes.    Vna  aliqua  homilia  maxime  eo  fpectat,vt  refpondeat 
quaftioni  [g  ], Cur inpcntecojte aila  /cgantur?  Sei mo  ipfe hanc habet 

mes  opere  de  baptifmi  ritibus  fugillat  I  udouicum  Vivem  ,  quod  dixerit,  id 
mojis  fuiffe,  vt  toio  illo  tempoiis  drcurfu  a  pafclia  ad  pentecoften  baptiza- 
retfcr:  nullo ,  inquit  anclore.  Sed  nos  audlorem  illi  fubminillramus,  Ter- 
tullianum  lib.de  baptifm.  id  6n.  Diei/i  Jollcinuiorcm  !kc. 

te)  Cave  prim.  cbrift.  p.307.  edit.  Anglic.  (p.  24S- 149.  edit.  Germanic.  citat.  ad 
libr.Xl.c.  VI.  §.  VII  liib  litt.    g    vol  IV.  p.  240. ) 

(/)  Cod.  Tlieod.  lib.XV.  tit.  V.  de  fpeclaculis.  leg.V.  Pafcha:  etiam  &  Quin. 
quagefima  diebus  1  quamdin  caieftis  lumen  lauacri  imitantia  nouam  famfli 
baptilinati;  lucem  veftlmenta  teflantilr;  quo  tcimporc  &  commemoratio  a- 
poilolica:  paffionis,  totius chrifttanitatis  rtiagiftra!,  a  cuncflis  mrr  celebra- 
tur     omni  thentrorum  atque  circcnfium   voluptate  populis,  denegats  &c. 

tg^  Chryfofl  h   m  '.    XIII.   Cur  in  peatecofte  acla  legantur.  tom. V.  pag. 949. 

Bingh.O.EVol.IX.  Q_  in- 


122  ORIGINVM    ECeiESlASTlCARVM    LlR.  XV.  CAP.    VI. 


infcriptionem,  &  in  rdponfioncad  hanc  qua?ftioncm,  in  fin- 
gulis  fcftis  ea  exfcripturis  legi,  ait,  qua?  in  lingulis  accidcrint. 
Sic  in  die  paffionis  omnia  lcgi ,  qua?  ad  cruccm  pertineant; 
&in  magno  fabbato,  iiuc  pridie  dici  pafchatis,  qua?  dc  tradi- 
tione,  cruce,  morte  ac  fcpultura  ipfius  agant;  in  dic  pafcha- 
tis ,  qua?  refurrectionem  cius  condoccant.  Tum  autcm  illud 
videtur  aliquid  diiiicultatis  habere,  Cur  afta  apoftolorum, 
qua?  miraculorum,poft  pcntccoften  ab  eis  patratorum  ,  hifto- 
riam  continent,  lcgantur  in  hoc  interuallo,  pentecofte  non- 
dum  perfecte  finita.  Ad  quod  rcfpondct,  miracula  apoftolo- 
rum,in  ifto  libro  pcrfcripta,  cffe  dcmonftrationem  rcfurrc&i- 
onis  dominica?.  Quod  igitur  huius  refurre&ionis  maxime  fi- 
dem  faciat ,  hoc  ftatim  poft  cruccm  &  refurrectioncm  patres 
legi  ftatuiffe,  vt  homines  manifcftam  &  indubitatam  huius 
myfterii  probationcm  habcrent.  Atque  hinc  firma&  ftata  re- 
gula  in  vniucrfa  ccclcfia  faclaeft.,  vt  acla  apoftohrum  hifce  quin- 
quaginta  dicbus  lcgcrcntur,  quemadmodum  ex  multisaliislo- 

Cis  CHRYSOSTOMI  [-6],  AVGVSTINI  [/'],  CASSIANI  [£],  & 

concilii  quarri  Toletani  [/]  intelligimus,  qua?  quia  libro  quo- 
dam  anteriore  ["]  recitauimuSj  hoc  loco  repctcre  fuperfe- 
dcmus. 

§•  III. 
Jeiunare  &  pofttis  genihm  adorare  boc  tempore  <eque  ac  die-  do- 

mintca  vetitum. 
Dvrante  hoc  ternpore  iciunarc  &  pofitis  genibus  ad- 
orare  perindc  ac  dic  domiiiica  prohibitum  erat ,  quia  hifce  di- 

(  liomil.LXVI.p.  S49.f--q.edit.  Francof.)     Vid.lib.XIV.  c.  III.  §.  Ill.fub  litt. 

(z)&(a;  vol.VI.p.64.  fif. 
<£)  Chryfoftom.rwmil. XXXIII.' inGenef.p.478.(p.j69.c«t.edit.)  Vid.  lib.XIII. 

c.Vl.  §.  II.  fub  litt.  (h  )  vol.  V.  p.20*.     Hofriil.XLVII.  tom.  V.  p.637.  (  bo- 

mil.  L.  p.  J69.  edit.  Francof.  )  Vid.  Iib.  XIV.  c.  III.  §.  III.  fub  litt.  (  b )  vol.  VI. 

p.  66 .     Homil.  XLVIII.  in  infciiptioncm  ;i!t.iri;  acl.  XVII.  tom.  V.  p.  ttjo. 

(homil.LI.  p.  5S0.  (Si.cdit.Fif.)  ibid.  fub  litt.  (c). 
(/')  Aagullin.  traci.VI.  in  loan.  tom.lX.p.24.  (p.  jfi.fy.Eafil.WDLXIX. )  ibid. 

fub  litt.  (y )  p.  64. 
(i)  Cafliin.  itifiitnt.  lib.II.c.VI.  Vid.ibid.  fub  litt  (e)  p.  66. 
(/)  Concil.Tokt.IV.  c.  XVI.  Vid.  ibid.fub  litt.;f)  p.  67. 
4*;  Lib.XJV.cap.IIl.§.  III. 

ebus 


DE      PENTECOSTE. T2£ 


ebus  ex  inftituto  refurre&ionis  dominica.'  memoriam  laeta- 
bundi  celebrabant.  Manifeftum  hoc  eft  ex  vcrbis  tertvllia- 
Nl  [m] ,  Die  dominica,  inqilientis,  ieiunium  nefar  ducimnr,  vel  degenicn- 
lis  adorare :  Ea.iem  imrmmitdtt  a  die  pafcb.t  in  pentecoften  vfque  gattdc- 
fnicr,  Idem  dicit  EPiPHANIVS  [»]:  Quinquagtnta  pcntecofter  die- 
i>ur  neqite  genna  fleciuntur ,  neque  ieiunium  ituiicitur.  Et  ha?c  COI1- 
fuctudo  de  non  fubmittendis  per  hofce  dies  genibus  firma  & 
ftata  regula  fafta  eft  a  COncilio  Nic£nu[o]  :  Ouoniam  funt  quidam , 
•inquiuntpatresifti  COnfcripti,  qui indie  dominico genuflettuntp^iifu 
diebur  pcntecojlef ,  vt  omnia  fimilitcr  in  omni  parocbia  feruentur .  viftm 
'.cft  ftncltf  fynodo yvt  ftanter  Deo  crationcr  eftundant.  Non  omnes  ta- 
inen  cccicfia:  h*uic  reguLr  fcfc  penitus  fiibmifcrunt,  nec  hanc 
regulam  tam  cxade  obferuarunt  in  pcntccofte,  quam  quidcm 
in  die  domiuica.     avgvstinvs  cnim  ait[/> ]:  lrt  ftanter  in  il- 

lir  diebnr  (  pentccoftalibus,) Sfomnihnr  dominicis  t.nmus  ,vtrum  V- 
biquc  cVfcrrtiitr ,  ign  ro.     Et  CASSIANVS  [q]  adilUC  CXprefllUS  di- 

cit,  quod  in  monafteriis  Syris  hanc  regulam,  qua:  flcxis  geni- 
bus  preces  faccre  velieiunare  in  pentccofte  prohibeat,  non 
multum  curarint,licet  xicini Agyptii  vrramquc  confuetudincm 
obfcruarint  ftudiofillime.  Cuiiis  rci  diucriitatc  induclum  fe 
diligcntius  in  eius  cauflam  ait  inquififlc,  refponiumque  tuliflc, 
quod,  quum  hoc  feftum  in  honorcm  ac  mcmoriam  refurrefti- 
onis  dominica?  celcbrctur,  tempus  fit  maxima?  laetitia: :  ieiuni- 
um  autcmacgenuum  inflexio[>-]talifcftiuitati  non  conueniat, 
vtpote  pcenitcntia?  ac  lu&us  indicium:  Idco  in  hifce  diebus 

(f»)  Tertull.  de  coron.  milit.  c.  IIT. 

(«)  Epiph.  expofit.  fid.  n.XXII.  -   ^«./ttnirjt  BWtJxor?;  "Xys  rSv  irtvriixov- 

rx  rjyfouv  i  tv  xis   xrt  yta>vx\tvixt    yivovreu  ,    ttTt  vtjfftiu  Jt^ortTrxxJesj. 
[0)  Goncii.  \ic.  can.  XX.  atttai  tivis  tittv  iv  rjf  xvptxxvj  yovv  x\ivovris,yx)  cy  TtCis 

nsvrtiKoetjs  ttjuititus  vtr&Q   ru»  nanrxh  Ttx:r\   xx.ooty.ix   (pvXxrl e£t*j ,  trurxs  siott 

tvj  tHyicc   tjvvooui  tus  iv%fiU  x-rtootoovcq  tw  ijs^. 
(p)  Auir;.  epill   CXIX.ad  lanuar  c.  XVII. 
(,y)  CaiTun.  colIat.XXI.  c.XI.  Co:pimus  diligentius  percontari ,  cur  apuc,  Ac- 

gyptios  tanfa  obferuatione  caueretur ,  nr  quis  penitus  totio  quinqiu;>c(imx 

diebus  vcl  genua  in  oratione  curuaret,  vel  vlquc  ad  horam  nonam  ieiuna- 

re  pracfumcrct,  eoque  id  diligentius  peifcrutabainur,  quod  nequaquam  hoc 

tanta  cautione  fermri  in  Syrix  raonafleriis  videramus. 
(r)  Ibid.  c.XX.  Idco  in  ipfis  dicbus  nec  genua  in  orationeeuiuantur,  quja  in- 

llexio  genuum  vclut  pcenitentia;  ac  luctus  indicium  eil,     Vnde  ctiam  pcr 

Q2  fe 


124  ORIGlNYM    ECCLESIASTICARVM    UB.    XX.    CAP.  VI. 

fe  nec  ieiunare,  nec  flexis  genibus  adorare,  fed  laudes  &  hal- 
leluiah  Deo  cancre  pro  rcfurrectione  dominica.  Harc  con- 
fuctudo  canendi  halleluiah,  qua:  multis  in  ccclefiis  obtinebat, 
huic  tcmporis  intciuallo  peculiaris  erat&propria;  in  aliis  au- 
tem  ecclcliis  alia  occalionc  obferuabatur.  Qua  dc  re  plura 
le&or  videre  poteit  in  libro  quodam  antccedentc  [*],  vbi  de 
pfalmodia  ecclcfia?  egimus. 

§.ivr 

Omnia  etiam  pub/ica  Jpeclacula  &  comadi<e;  non  autem  aftio- 
nes  jorenfes  vel  opera:  interdiclac. 
Sed  pergimus  in  pra?fentis  feftiuitatis  confiderationc,vbi 
obferuandum  porro  eft,  habuifle  cam  tantam  reuerentiam  ac 
venerationem  ,  vt  Tbeodofitu  iunior  princeps  religiofus  omnem 
thcatrorum  atquc  circenfium  voluptatcm,durante  intcgra  hac 
follemnitate,  populis  denegandam  duxerit;  quod  hoc  tempus 
iit  follemnioris  adorationis,  vbi  totae  chriftianorum  mentes 
Dei  cultu  occupata-  &  miiaculorum,  per  apoflolos  ad  confir- 
mandum  euangelium  patratorum,  commemorationi  intenta? 
efle  debeant,  qucmadmodum  in  legc  fua  [/'],  hunc  in  finem 
promulgata,  obferuat.  Actiones  autem  forenfcs  &  admini- 
itratio  iuftitia?  res  magis  neceflaria?  crant,  quam  delectationcs 
ludicra' ;  neque  adeo  ceffare  iufla?  hoc  temporis  interuallo, 
fed  prima  tantum  hebdomadc  poft  pafcha,  qua?  feftiuitati  pa- 
fchali  accenfcbatur.  Simulac  finita  ea  eflet,  forum  aperie- 
batur  &  omnes  aftionesreuocabantur,  vt  aliis  tcmporibus, 
quod  ex  fermone  avgvstini  patct,  qucm  in  oSmut  fafchatir, 
ilUC  dominica  in  albis ,  habuit,  vbi  ait  [tj :  PeraHi  fitnt  dies  feriati, 
Juccedcnt  iam  illi  conucntiunum,  exaclionum,  litigiorum.  Vt  adeo 
hoc  refpe&u  rcliquias  horum  quinquaginta  dierum  aliis  magnis 
feftiuitatibus  inferiores  fuifle ;  in  hoc  vno  autem  difcrimen 
aliquod  inter  eas  in  lcgc  factum  efle  appareat.     Et  rcfpcctu 

omnia  eamdein  in  illis  follemnitatem,  quam  die  dominica   cuflodimus,  ira 

qua  maiores  noftri   nec  ieiunium  agendum  ,  nec  genu  ciTe  fleclendum,   ob 

reuerentiam  refurreclionis  dominicx  tradiderunt. 
(*)  Lib.XlV.cap.il.  n.IV.  vol.VI.  p.4'-  fcqq. 
(s)  Cod.  Theod.  Iib.  XV.  tit.  V.  dc  fpeaaculis.  Ieg.  V.  Vid.cap.II.§.  IV.fublitt. 

(Z)    pag.  31. 
(O  Augultin.  (erm.XlX.  exeditis  a  Sirmondo.Tom.X.  p.  g». 

rerum 


DE       PENTECOSTE.  I2J 


rerum  ecclefiafticarum  eadem  fcre  religiofafollemnitate,  qua 
alii  diesfefti ,  cclebrabantur,  quemadmodum  ex  hactenus  di- 
&is  apparct.  Tantummodo  viri  quidam  do&i  redte  notant, 
obferuationcm  huius  follemnitatis  non  requififTe  ab  homini- 
bus,  tenuioribus  fane  &  inopibus,  intermilTioncm  laboiis. 
Hoc  cnim  de  die  tantum  dominica  &  de  quibufdam  maioribus 
feftiuitatibusprxceptum  cratjvti  ex  auctore conftimiomm2^z- 
ret,qui  loqucns [«]  de  diebus,  quibus  otiari  debeant  ferui, 
nominat  diem  dominicam,  fabbatum,  natalcm  Chrifti,  epi- 
phaniam,magnam  hcbdomadem  in  quadragefima&  eam,  qua? 
illam  fcquitur,  adfcenfioncm  &  pentccoften ,  quatenus  haecfi- 
gnificat  dicm,  quafpiritus  fanctus  defcendit  fupcr  apoftolos, 
nihilautem  depentecofte  dicit,fcnfu  latiore  accepta,  quate- 
nus  quinquaginta  dierum  decurfum  a  dic  refurre&ionis  domi- 
nica;  ad  diem  efTufioni  fpiritus  fancti  facrum  fignificat.  In 
concilio  iUiberritane  [pc\  feuerus  canon  habctur  aduerfus  quos- 
dam,  qui  diem  pentecoftes  prauo  inftituto  poft  pafcha  ccle- 
brent,  non  quinquagefimam  fed  quadrageiimam.  Non  autem 
liquet,  quod  patres  illic  congrcgati  jntegros  quinquaginta  di- 
es,fed  tantum  vnicum  illum  diem  pentecoftes  iuito  quidem 
tempore  celebrari  velint.  Quod  fi  autem  amplius  quid  fpe- 
ctent,  albaspinaevs  \y~\  tamcn  eos  heic  non  putat  prarci- 
pere,  vt  dies  ifti  cefTatione  operarum  cclebrentur,  fed  tantum 
ieiunii  relaxatione  &  omifiione  adgeniculationum,  publicis 

1« )  Conftit.  lib.  VIII.  c  XXXIII.  T^y  ircvTnncrrjv  d^yitTuxrctv,  h£  t>-yhk£- 

isnixv  tS  iyU  xvtv,uuTos,  rijv  iuqnSiiauv  rc~s  iti?tCaj.<;iv  tis  xo,rov.      ^n  pente- 

cofte  ferientur ,  ob  fjnritus  Juitcli  aduentum,   concejjitm   lis ,   qui  in  Cbri- 

(ium  credidertut. 
IX)  Concil. Illiberrit.  c.  XLIII.  Prauam  inftitutionem  emendari   placuit,  iuata 

aucloriutem  fciipturarum  ,  vt  cuncli  ;diem  pcntecoll-s  poft   pafcha  celcbie- 

mus,  non  qiudragefimam  fed  quinquagefimam.     Qni    non   fccit,   nouam 

ha:re(in  induxifte  notetur. 
(y)  Albafpin.  in  loc.  Non  omnino  liquet  hoc  canone  decretum  ,  rjiem  dunta- 

xat  pentecoftes,  an  quinquaginta  poft  pafcha  dies  celebrandos :  vulgarisle- 

«flio  de  folo  pentccoftes  die,  emendata  totos  quinquaginta  dies  felliuos  ha. 

bendos  flatni(Te  videtur,  his  adiectis, ;;»;;  quadragejiinam ,  niji  quinquage- 
Jimaui.      Piarterea  certum  eft  fupcrioribus  tenipoiibus    pcntccoftes,   non  v» 

nicum  diem  ;  a  pafchate  ad  pcntecollen  totos  dies  a  chriftianis  celebiatos. 

Tertullianus  j  Excerpejingttlas Jtjlntttatet  natiouum,   vix  fcntecojicn  tm. 

Q  3  de 


X46  Originvm  eccli=:si\st:c\rtm  tre.  xx.  cap.  vt. 


df  morc  mifTarum  facrificik,euchariftias  quoque,Cqua?  proba- 
bilircr  fingulis  diebus,durante  hac  tota  feitiuitate,  adminiftra- 
ta  eft  )  (umtione,  aut  clogiis  rccitandis.  Atque  his  in  rcbus 
pentccoftcs ,  fcnfu  latiorc  accepta?,  conliftebat  obfcruatio. 

f-  V. 

De  di?  adfcenfionis ,  eitif  amiquitate  &  oliferuatione. 

In  longa!  huius  &  continua?  fcftiuitatis  pentccoftalis  cur- 
fu  vnus  quidcm  dics  curatius  mcmorandus  nobis  eft,  prius- 
quam  ad  ipfam  pcntccoftcn  deueniaraus.  Dics  hic  eft  adfcenfi- 
oni-  fiuc  adfurationis  fcruatoris  noftri  in  cxlum.  Cuius  fcfti- 
vitatis  obfcruatio  tam  antiqua  erat,  vt  avgvstinvs  origi- 
nemcius  non  aliundc ,  quam  vel  cx  mftitutione  apoftolica,  vel 
ex  generali  confcnfu  ccclefix  dcriuarc  poftct.  lUa,  inquit  [zj, 
qus  non  fripta^fed  tradita  ctifiadimur^qua  quidem  toto  terrarutn  orbe 
obferuantur ,  datttr  intelligi ,  vel  ab  ipjir  apoflulir ,  vel  flenariis  conciiiir, 
quorum  in  ecclefta  faluberrihta  auBoritar ,  commendata  atqv.e  fiatuta  re- 
tineri.  Sicut  qitod  domini  pajjio  &rcJnrreciio  (J  ADSCI.NSIO  in  cx- 
lum,  cJ '  a.iuentur  de  calo  Jpiritu/  Jancli  anniuerfaria  follemnitatc  cele- 
brantur.  Certum  igitur  cft,  feftum  adfccnfionis  generatim  in 
omnibus  ecclefiis  longe  ante  Augujtini  aetatem  fuifte  obfcrua- 
tum.  chrysostomvs  faepe  dc  co  loquitur  fub  nominc  dva- 
Kri^todi.  Nam  vt  ne  memoremus  duos  fermones  in  h  en ri ci 
savilii  cditione  0]  in  adfccnfioncm,  qui  fpurii  habcntur,  v- 

plere  poterunt.  Nicxnum  quoque  concilium,  eofjem  quinquaa.inta  dics 
follemnes  fuifle  indicat,  vctitis  adgeniculationibus.  Qnjpropter  in  eam 
potius  fententiam  hunc  canonem  acciperem  ,  vt  dies  quinquaginta,  quain 
vnicuni  pentecortes  diem  obferuandum  flnuat  ;  verum  qua  cxrimonia 
quinquaginta  illi  dies  traducerentur,  non  liquet:  non  ceflatione  opera- 
rum  ,  neque  cnim  credibile  videbitur ,  tenuiorum  fane  &  inopum  caufla  ; 
quos ab  intermifllone  laboris  pagani  facile  internofccre  potuilTent,  quapro- 
pter  potius  cxiftimaiim,  quantum  ego  coniicere  pofliim,  dies  illos  cele- 
brari  &  agitari  confueuifle  publicis  de  more  miflaiuni  facrificiis,  euchari- 
flix  quoque  funuicne  fancliffime  obiti ,  aut  elogiis  rccitaudis.  Addo  et- 
iam  commune  quoddum  &  publicum  gaudium  ,  "quo  eljti  ieiunare  defme- 
rent,  Deumquc  ftantes  omiffa  genullcetione,  Jaudibus  &   hymnis  extolle- 

'     rcnt  &  benediccrent. 

(z)  Auguftin.epift  CXVIII.  ad  lanuarium. 

ia)  Chryfoftom,  homili  LXIII.  tom. VTI.  p. 41$, edit, SauiJ.  tis  tiyfoqforS  xv- 

num 


DE       PEKTCCOSTE.  ^^^^         1%"J 


num  aliqucm  habct  in  adfumtionem[^],cuius  fidcs  numquam 
in  dubium  vocata  eft,  vbi  hqcfertum  appellat,  illuflrem  <u  rc* 
fnlgcntcm  diem  adfcenjionit  crucifixi.  Et  in  alia  homiliafr]  in  pcii- 
tecoften ,  cuarrans  magnas  follemnitates,  lllam  proximc  ante- 
grertas ,  ait :  Nuperfejlum  crucit  celebratiimus ,  pafjionit  ac  rcfurreclio- 
nit,  ac  deinde  dtmini  mflri  Jefu  Chvijli  in  calot  adfcenfut  &c,  Simi- 
liter  auctor  conJUtutionum  [d]  dicm  adfcenfionis  magnis  folle- 
mnitatibus  chriftianorum  adnumerat,  proptcr  finitam  tunc  m 
terra  oeconomiam  CHRISTI.  Apud  Cappadoces  hxc  dies  dicc- 
batm  ivrio-ufyFiioiiCpiJoz  niaie.  Ita  cnim  LEO  allativs  [f]in 
manufcripto  codice  gregorii  nysseni  te  reperifTc  adfirmat, 
Et  homilia  qua?dam  chrysostomi  [/]  dicitur  habita  wj  ku- 
fiotny  Trjq  <ru£ofj,evtjc  fiuc  tTno-ai^pfiivtiS ,  dominica  cpif»zonnnet  ,quam 
CUratores  editionis  Sauiliam  pro  dominica  in  albit ,  fiue  domini- 
ca  proxima  poft  pafcha,  accipiunt.  ioannes  caspar  svi- 
cervs  [^gjautem  &  leo  allativs  dominicam  poft  adfcen- 
fionem  intelligunt,  qus  hinc  denominationem  nadta  fit.    Cur 

gls  ijuwv  ltjsS  X§'**'      ^t  homil.  LXIV.  ibid.  p.  466.  eis   tijv  ciyixv    dvjcXtjJnv 

tS  xvgtx  tjjuwv  Xr^S  %gt?S, 
(l>)  Id.  homil!  XXXV.  in  adfumt.tom.  V.  p.  rj-  edit.PariC  (  hom.XXXVIU.  p. 

477.  edit.  Francof. )  vvv  ort  t*  rxvguiftevros  rrjv  xvxXtjitv  ii.yoy.ev  ,rrjv    <p*(Jj«» 

rxvrtjv  xfj  lixr^xtrltsffxv  tjyipuv. 
(r)  Ibid.  homil. XXXVII.  in  pentecofl.  p.  J60.  (  homil.  XL.  p.  ;oi.cdit.Francof.) 

trgwrov  juiv  kv  iopxffxy.ev  rov  rxvgov,  ro  trxjos,  rijv  oivoirxctv ,   y.irx  rxvrx  t?/. 

eis  ipxvov  uvooov  rx  xvpix   rty.Zv  Iijtr*  %^trS. 

(d)  Coilftitut.  !ib.  VIII.  C.  XXXIIJ.  rijv  xvoiXijiiiv  olgytiruffxv ,  8tx  ro  tctatu  rijs  xx' 
rx  xptrov  oixovoyixs.    ■ 

(e)  Allat.de dominicis  &  hebdomad.Grxcor.  §. XXVIII.  Afcenfio  quoque  domi- 
ni  apud  Cappadoces  itritnu^oylvtj,  eptfozoineiie ,  dicebatur.  F.rat  adnotatum 
in  manufcripto  codicc  Grer;orii  Nyflerti :  Tw  entxugtu  T"v  Kxmcitfexm  &n 
etrtffuCoyvjri  Xiyercu  1/  uvx/\ti<i"S  rS  xvqis  t]yuv  hjrx  Xfirx.  /  erlincuio  Cap- 
padocttm  zjii  epijozomene  dicitur  afcerfio  domini  noftri  lefii  Chrijii.  Legf- 
turque  inter  Audriantas  Chryfoflomi  homilia,  tw  xvgmtp  r~\;  hnau&pRris , 
domimca  epi/czomeiief.  Latinis  hacc  dominica  efl,  qmnta  pcji  pajchn, 
Hcbdomas  ifta  dvxy.ijity.ts,  a  fefliuitate  dvxXii>iais ,  ajcatfion.s  t  vocatur  3 
Theodoro  Studita. 

if)  Chryfollom.  homil.  XIX.  ad  popul.  Antioch.  (p.  70?.edit.  Francof.  )  rp  xvge 

axtj  cuco.uhtjs  troos  ris  dtro  rrj<  ^ulfcsc. 
(«■)  Suicer.  thrfaur.  ccclef.  voce  eWwJo^/k/c  p.  I.  pag.  1194.   QiiM  ixicio{o4u.tv>)  fit, 

docet  Leo  AUatius  dc  dominicis  &  hebdomadibus  GtKCOtiun.  Afceafiq  aoud 

Cappadoces  &:c.  vid.  fub  litt.  ^ej, 

ad- 


n#  ORIGIVVM    ECCLBSUSTlCARVM    LIB.  XX.    CAP.  V'T. 


adfccnfio  ita  vocata  fit,  non  facilc  eft  ad  hariolandum.    Forte 
idco  effe  poteft,quia  per  feruatoris  noftri  adfumtioncm  incx- 
lum  tota  occonomia  incarnationis  cius  &  rcdemtionis  huma- 
ni  gencris  iam  finita  erat,  qucmadmodum  auCtor  conjlitutionum 
loquitur.    Et  chrysostomvs  16]  in  eumdcm  modum  edif- 
ferit:   Hodie  humanum  gcnus  reconciliatum  cjl  Deo.     Hodie  diuturna  fi- 
mnltas  hmgumqne  bellum  delctum  ejl  atque  fublatum.  Hodie  pax  quadatn 
nobis  admirabi/is  rediit,  non  antea  vmquam  exfpeHata.      Oiasenim  Jpe- 
rctjjet  fore  ,  vt  Deus  fiipremus  komini  reconciliarcturl  Et  paucis  intcr- 
ie^t-is:   Not ,  qui  tcrra  videbamur  indigtii ,  hodie  in  cxlum  fublati  fw 
mus  ;qui  ne  terreno  quidem  principatu  eramus  digui^  ad  fupremum  c<t- 
lcfle  refttum  adfccndimus.     Cttlos  pcruajimits ,   tkronum  rcgaletn  atque 
dominium  apprehendimus ,  £f  natura^propter   qv.am  paradifutn  fcrua- 
bant  chcrubim,  ipjafupra  cherubim  fedct  hodie.     Mcns  eiuS  eft,  quod 
CHRiSWS,  tamquam  pnmitia-  naturae  noftra.'  in  perfeitione  , 
exaltatus  iit  in  caelum;  &  omnia  membra  eius  quodam  modo 
iam  participent  iftamgloriam,  fperentque  fore,  vt  tempore 
fuo  in  nubibus  ei  occurrant  &  in  cumdem  locum  transferan- 
tur ,  quo  pra:curfor  corum  pro  illis  ingrelfus  cft.    Ha?c  optima 
ratio  eft,  quam  in  pra:fenti  de  hoc  nominc  epifozwenes  dare 
poffum,  &  applicatioeius  ad  cclebrcm  feftiuitatcm  adfcenlio- 
nis  liue  adfumtionis  redcmtoris  noftri  in  ca»lum     Non  necef- 
fe  fuerit  in  modumobfeiuandi  illam  inquirerc.     Quumcnim  in 
mcdiam  pentecoften  incidcrct,  certum  cft,  eam  omnes  ritus& 
caerimonias  habuiffe,  qua:  ad  hanc  feftiuitatem  pertinerent, 
nec  vmquam  (ine  congruo  fermone  effe  tranfaCiam ,  quo  mor- 
tales  ad  ekuandum  animas  fuas,  &  adfcendendum  vna  cum 
CHKlslO  corde  &  mente  fua  in  ca?lum  excitarcntur,  fub  fpe 
obtinendi  illud  poltnac,  tamquam  propriam  &  xternam  ani- 

{AjUiiyfoltdm.  homil.  XXXV.  in  .idfcenf.  toni.  V.  p.  (3f.&f36.  (  p.4'-:o.cd.  rrf.  ) 
ciiy.toov  y.xTy.-ixxyuf  rci  j;y  t:  ^s  ro  rav  xv^furtnjv  y^yovucrt  ytvos.  crrty.tcov  j; 
XqovW  t.y5  px  xxrtXiJii,  va)  0  y,xxj>os  KoXtyos'  ei/utgov  tl^tivti  Suvywj!  ■  ns 
ixuvtiXStVjiolrcon  7r^osooy.tfitt7x  itgirtqm'  r'ts  yuo  £v  iJKtCtcriV,'ofl  iiis  uvSpufrof 
xxry./r\uTTtSeu  t'u!#^i;\  ---  t/  ut7< ,  ol  rjj>  ytjs  xvxgioi  (pMtvTis  ,  aiiyioov  !'<  i- 
(jw.visu.vifyjriiiy.iv  o\  ytfSi  iii'  xlru  xpxljs  'ovrts  x£toi,  ttgis  rh  fixcrtXttxv  xvt- 
fitjytt  rijv  iitu'  •jis!t!Jit]u.iv  ris  igxvis ,  Itttkujio  fttSru  r2  Sfovx  tS  lix7t\txs.  >ij 
v  (pvcrts,  it'  tiv  itpil.uTlt  ttt»  tcxgoiievTiv  rU  atgt/Jlft,  xvtvi  trtolvu  ruv  xto/sfitf* 
xu^tiTuf  at'iu.!jitit. 

mx 


DE     PEVTECOSTP.  729 


ma?  pariter  &  corporis  fui  habitationem.  Quod  autem  ad  ri- 
diculam  pompam  attmct ,  quam  nonnulli  hic  illic  adhiberc 
confueuerunt,  ad  rcpuvfcntandam  adfccniioncm  CHRISTJ  in 
ecclcfia,  trahendo  imagincm  CHRISTl  in  fummum  ecclefia:  la- 
quear,  &  imagincm  diaboli  dciicicndo  ardcntcm,ad  rcprafen- 
tandum  cafum  cius  inftar  fulguris  dc  cxlo,  cum  pluribus  aliis 
ciufdcm  gcncris  incptiis  fquseexTHoMA  naogeoroo  apud 
rvdolphvm  hospinianvm  [*']  dcfcripta:  videri  poflunt^ 
carum  rcrumomnium  antiqua  ccclcfiaplanc  ignarafuit.  Pofte- 
riorum  cnim  temporum  inucntio  funt,  vbi  cajrimoniae  fupcr- 
ftitiofa:  religionem  conucrtcrunt  in  iocum  &  rifum,  magnas- 
que  diuina?  legis  rcs  ludicrae  porapa?  &  comocdi.r,  quam  vcnc- 
rabilibus  chriuianas  fidci  myfleriis,fimiliores  rcddidcrunt,  Sed 
reucrtimur  ad  ecclefiam  antiquam. 

§.  VI. 
De  penteeoftc  fenfu  flricliore  accepta,  pront  denotat  feflum  di- 
em  -defienfiu  SPIR.17VS  SANCTJ  fuper  apoftolos. 
Conclvsio  longa?  huius  feftiuitatis  pentecofic  erat3  fcn- 

(;)  Hofpin.  dc  fertis  chriftian.  p.72.  (  p.  110.  edit.  Gelieuenf.MDCLXXIV.  )  Jn  hoC 
Chriili  fefto,  qun  mcmoiia  adlcenfionis  Chrilli  incxlos,  &  complementi 
falutis  ac  redemtionis  noflra: ,  celebrari  debebat,  multa  ridicula  ,  immo  pro- 
fana  &  impia  in  papatu  hodie  fiunt ,  de  quibus  Thomas  Naogeorgus  libro 
IV.  regni  pontificii  ita  canif. 

Poft  vcnit  illa  dtes  ,Jitperas  qita    Chriflus  ad  arccs 

Scandit ,  qitant  ceUbrant  itidem  pvtttque  ctbequc 

PraUngo  :  qua  cttique  aliqua  efl  comedenda  vo/ucris , 

Hatldjcio ,  qttapropter.     Pofl  prandia  templa  petunttir. 

Trwicits  ibt ,  qui  tempus  ad  hoc  efl  vijus  in  ara , 

Ihjitrtimam   trabitw  dcuufjo  fune  lacunar, 

Ccctu  facrijicurn  dedttcente  atque  cancnte. 

Jude  ftatim  Satana  prttcepr  ptrturpis  ii/tago 

Deiicttttr ,  nonnumquam    ardtns ,  diruptaqut  prorflts. 

Exfpcclaut  pueri  cHpidt,  virgtfqite  uiccntem 

Concidnnt ,  laarantqtte  111  parttas  dcniqne  partes. 

Pnftbttc  deiicitur  pa>iis  ,  quertt  barhara  tnrba 

Nitncupat  obiata  ;  ctti  fitpe  admixta  papyrtu 

Iiiipenit  pueris  :  finiunt  magno  omnia  rijit. 

Ex  /aqueari  etiam  certajyphuntbns  arte 

Eiacu/antur  aquas  ,Ji  quem  ttnxijje  laborant, 

Atqne  ita  fimtttr  magno  fabella  cachimw. 

Bingh.  O.E.Vol.IX.   '  R  fu 


IjO  ORIGINVM    ECCT.ES!ASTrC\RVM    L!B.    XX.    CAP.  VI. 

fu  ftridiore  acccpta  ,  pro  die,qni  vulgo  apnd  nos  dicitur  !['/>//- 
fun.lay,  quando  defcenfus  far.cti  fpiritus1  fuper  apoftolos  com- 
mcmorabatur ;  quar  follcmnitas  quum  in  diem  incideret,  iu- 
da?is  pcntecoften,fiue  quinquagefimam  poft  pafcha  vocitatam, 
Cdicm  magni  nominis  intcr  iudxos,  tum  propter  mcmoriam 
datx  ipiis  de  monte  Sinai  lcgis,tum  propter  collcctioncmfru- 
gumj^  nomcn  pcntccoftes  apud  chriftianos  retinebat,  tametfi 
illam  non  cclebrarent  morc  iudaico,'fcd  tantum  vt  comme- 
morationcm  illuftris  cfFufionis  SPIRITCS  SANCTI ,  cum  dono 
linguarum  aliifquc  plcnis  miraculorum  vhtutibus,  quae  hoc 
tcmporc  Chrifti  difcipulis  contigcrat.  \"ndc  ctiam  r^i^a.  jrvjw- 
Ij.cito$)  dies fpiritus  fantti  dicla  eft,  qucmadmodum  in  greoo- 
rio  nazianzeno  [*]  rcpcrimus  &  aliis.  Et  nonnulli  viri 
docti  [/j  hunc  diem  inde  apud  nos  Wkitftmday,  (i.  c.  diem  dotni- 
nicam  albam)  dici  putant,  partim  ob  largillimam  illam  lucis  & 
cognitionis  cffufionem  fuper  apoftolos,  qui  mundum  illumi- 
nare  dcbcbant;  maxime  vero,  quod,  quum  hoc  fcftum  a-quc 
ac  pafcha  certum  cfTct  atque  ftatutum  tcmpus,  vbi  in  ecclefia 
antiqua  homincs  baptizari  folcbant,  hi  qui  baptizati  crant,al- 
bis  vcftimentis  induebantur  ,in  fighum,  quod  fancTam,puram 
&  innoccntcm  vitam  in  poftcrum  fe  vichuos  promififTcnt.O- 
rigo  huius  fcfti  a  nonnullis  ad  ipfum  apoftolorum  a:uum  rcfcr- 
tur.  epiPHANivs  [ni]  hunc  dicm  intclligi  exiftimat,quando 
in  actis  apoftolicis  cap.XX*i6.  Pauhs  fvftinafle  dicitur,  vt,  fi 
fieri  polTet ,  die yentecojtes  cfTct  Hierofolymis,    Quum  vcro  inter- 

{k)  Nazianz.  orat. XLIV.  de  pcntec.  tom.  I.p.  712.  rifMtfo»  r>)v  np-*j><w  rs  %n\i- 
ftceros.  Dta/i  fcivittn  /acrtiin  hontm  habe-. 

(/)  Caue  prim.chrift.par.  Lc.VII.p.  W.  (  p.  tf8.edit.  Germ.  Lipf.  guo.  )  Diefes 
Ji/i  (de  pentecofte  loquitnr ) torrd  bcji  ms  (lcil.  inAnglia  )./.;•  aieijfe Sunn- 
tag  ;  Wliitfunday;  ncncnnet ,  theits  VMgen  d:r  vortrefiichen  auibreitung 
dcs  lichts  und  der  erkentniJJ,  Je  au  die/etn  tage  iiber  die  Apofiel  gekorri' 
men  iji ,  die  da  dtc  toelt  erleuchttn  Jblten  ,■  tbeils  aucb  vornemlich  durnm, 
vce/l  dtejes  f/iug/ije/i  ,  eben  tv/e  auck  o/iern,  die  gejezte  und  gemijji  zcit 
irar ,  davah  man  in  dcr  aiten  k/rche  zu  taujfen ,  iind  dte  getaujjteu  in/t 
■meiJTen  kieidern  anzukgen  pfiegee  ,zutn  zeugiujs,dajl  /ie/ict.i  nunmehrovor. 
geitiiii/mci)  htittei/ ,  eiu  betHgts ,  rett/es  uud  wifch/dd/ges  leben  anzufkngen, 

fS»)  Epiptian.  fl3cfe£  LXXV.  Acriatl,  §.VI.  xvj  (p>)7tv,  ftniiuifv,  "oxws  f!otr,7>i  r>)v 
■xwrrptoriiv  tis  If£>xi7«>.i/,«'  irolxv  it  r>)v  xivr7iy.0T>)v  intriXtt  \\y.Z\os ,  tt  y.>)  kx^x 
iutriKmi  De  co  vcrojic  Jcr/jititiu  ejt .-  rcltiiub.U,  vt  cclcbraret  pentecollen 

pre- 


T>F.       PFNTFCOSTE. 


W 


prctesgeneratim  huoc  locmn  alio  fenfu  accipiart,  ei  non  infi- 
ilemus.      Vtcumquc  nutcm  cll,  tcmporc  Origenis  hoc  fciltim 
cdebrari  confueUiiTe ,  cci tum  efr.     1  oquitur  enim  de  co  in  Ji- 
bris  fuis  contra  Ctifum  [?;],  qucmadmodum  tertvllianvs 
[0]  ctiam  ante  eum  fecit,  &  irenaevs  ante  vtrumque  in  //- 
bro  dcpafchate,  ficut  SU&or   quaftiemm  fub    nominc  IVSTINI 
martyris  narrat,  vbi  loquens  dc  more  ilandi  ad  preces  in 
dic  dominica  &  pentccofte,  A  temporibus  apojlolorum,  inquitf/1], 
confuetudo  talis  acccpit  initium ^frovt  ait  beatus  Irautts ,  martyr  cfe- 
pifcopus  Lugdunen/is ,  in  libro  de  pafckate,  vl>i  quoque  mcntioncm  facit 
pcntecojles ,  in  qua  gcnua  non  infteSirmus :  quoniam  pari  ejl  cum  die  do- 
tninica  potcfrate,   cctcra.     AVG VSTINVS  [#]  ait:  Petrtecojlen,  id 
ejl ,  apajfunc  ZjrefirrcBionc  domini  quinquagejimatn  dicm,  cclcbratmis , 
quo  nobis  finclum  fjiritttm ,  para cletum ,  quem  promifcrat ,  mifn:  quod 
futurum  ctiam  per  iu.ixoTunl  pajcka  fgnijicatum  f/?,  quum  quinquagcfi- 
mo  dic  pojl  celebrationem  ouis  occifte,  Mojifet  digito  Dci  fcriptam  legem 
acccpit  in  monte.     l.egite  euangeljum  iS  aducrtite  ibi  fpiritum  fanclum 
appellatum  digitutn  Dci.     Ea  quippc  anniuerfarie  in  ccclcjia  cclcbrantur, 
1  infgnitcr  txcellcntia  certit  dicbus  fiHa  funt ,  vt  eorutn  necejfariam 
Jalubremquc  mcmoriamjcjliuitas  concclcbrata  cttjtodiat.     Hax  pcntC- 

coftcs  fdtiuitas  pcr  totam  hebdomadem  ad  oclauas  vfque,fiue 
dominicam  proxime  fequentem,  (inc  ieiunio  &  inflexione  ge- 
nuum  obfcruabatur,  atque  tum  ecclefia  ad  viitatas  ieiuniorum 
ftationcs  in  feria  quarta  &  fexta  rcucrtcbatur,  &  quibufdam 
in  locis  exa&um  iciunium  pcrtotam  hebdomadcm  fuccedebat 

Hierofolymis.     Ecquatn  vevo  paitccofien  Paulus  ageret,  tnji pajcha  priur 
ohijfet  i 

(«)  Origen.  contr.  Cdf. lib.VIII.  p.  g?2.  f«»  li  rti  irpot  rxZrx  Kv$viro<pi(y  rx  «■«• 
f!  Tfcv  irxp  tifiTv  xvpixxuy ,  x  irxpxnxtvtiv ,  >;  rS  T«'%a  ,  i;  rr,<  tTSVTtJKe^tic,  A» 
iutpSv  ytvojutvx,  x.r.X.  Qnod  Ji  qitit  nobit  cx  adv.crjh  regerat  noflrat 
dominicat ,  para/ceunj?/ue ,  attt  pafcha ,  k!f  pcntecoftcn  ,  rccnrreutet  /olie- 
tnuiter  &C. 

(  0)  Tertull.  de  idololatr.c.XIV.  Vid.  §.  I.  fub  litt.  (a)  pag.  i;o. 

(;>  )  [ufttn.  quxft.  &  refponf.  ac!  orthodox.  quacfr.CXV.  ix  tuv  dxo?o\tx£v  li  xtf- 
vuv  v  rotxvrv  trvv>!$ux  iXxfit  r>}v  £%%>)v,  xuftus  (pxo-tv  o  /uxxxptos  E<mmwm  » 
/uxflvt  xefj  Intiyy.tmii  Axyiivx,  h  rx  trxxx  ^ytu,  *y  (u  fdy.vHrof  ;«y  «toi  r7i 
jrivritxorvs ,  iv  v  &  xXivoytv  yovv ,  ixttdxr  iuoiviixytl  r>:  vuipsc  rljs  xvptuxxs. 

(y)  Augullin.contr.Fauft.  lib. XXXII.  c.  XII.  s 

R  2  huic 


\VL  0R1G1NVM    ECCLESMSTlCARVM     LIB.    XV.  CAP.  VII. 

liuic  reftiuitati,  qucinadmodum  cx  concilio  r«r«iwij4fccundo 
[»-]  difcimus.  Sed  hoc  nouum  inftitutum  erat,  (icut  &  lciuni- 
um  rogationum  per  trcs  dies  in  hebdomade  adfcentionis :  de 

quo  pofthac  loco  fuo  plura  difputabimus. 

LIBRl     VICESIMI 

CAPVT  SEPIIMVM 

DEFESTIS,  IN  HONORFM  APOSTOLORVM 

ET  MARTYRVM  CELEBRATIS. 

§.  I. 

Origo  feflorutn ,  in  honorem  martyrum  inflitutorum. 

HACTENVS  fefta  confiderauimus,  qua?  pcculiariter  ad 
domini  noftri  IESV  CHRISTI  oeconomiam  in  tcrra  rcfpi- 
ciunt,  &  in  vniuerfa  ecclefia  in  memoriam  magnorum  acto- 
rum  vita:  &  mortis  eius  cekbrari  confucucrunt.  Erat  autem 
pra?terea  aliud  genus  feftorum,  inftitutorum  ah  ecclefia  in  ho- 
norem  apoftolorum  &  martyrum,  quorum  a&ionibus  &  pafli- 
onibus  religio  chriftiana  praecipue  propagata  &  fuftcntata  erat 
in  mundo.  Prima  horum  feftorum  origo  non  fatis  cognita  cft, 
viri  autem  dodti  [a]  communiter  cam  adfecundum  a  nato 

(r)  Concil.Turon.  11.  c.  XVII!.  De  pafcha  vfque  quinquagefim.im  ,  exceptis  ro» 
cationibus,  oinni  die  prandium  pracparetur.  Poft  quinqiugcfitnam  tota 
bebdomada  exacte  ieiunetur. 

(a)  Hofpin.de  fcftis  chrilrijnor.cap.  IV.  p.  14..  (  p.  22.  edit.Geneu.MDCLXXIV.) 
Mcmoriac  martyrum  cx  omnibus  ferc  horum  tempornm  auctoribus  fit 
nicntio,  &  fciffca  annum  Chrifti  CLXX  primum  inflitutx  videntur.  Non 
tarnen  ab  initio  fcrix  fcu  fefta,  fed  memorix  tantum  fuerunt,  in  quibus 
palTio  &conftantia  martyrum  pradica&atur,  vt  fideles,  qui  pracftntes  eranr, 
ad  fimilcm  virtutcm  ineitarentur :  deinde  ad  iux  quifque  vocationis  labo- 
res  reuertebatur. 

Caue  prim.chiiflian.  par.  I.  c.  VIl.p.  ipg.  In  cdit.  Germ.  l.ipf.  Ruo  p.  16;.  Das 
aUererJie ,  fv  ich  mtints  bthalts  habt  avgetroffin  ,  ifi  das  vedachtmfi  i'o/y- 
cafpi  {cbjfm  mSrtyr-tod  von  Eufibio  chron.  ad  au.CL.\/'/lI.  in  das  168 
jabr  zur  zeit  der  drittenverfb/gung  gtjizt  wird)von  dtjftn  tod unduiar- 
ter  ,  nnd  ivfonderheit  von  deui  urt ,  dajit  Jiint  gtbtine  hinge/tgt  batten, 
dic  kirche  zu  Smyrna  [bty  welchertr  thmals  bifcbofmar)  dtr  kircht  zn 
Philomeko  nathxidit  gab  ,  dafijie  mttais  vnartH,  (Jojiru  cs  nur  die  bos- 
hut  ihrerjtinde  mcbt  bmdcrii  n-iirdc,duiumjie  GOtftag/ich  dnrtjfeteu) 

LllRI- 


DE  FESTIS  ,  IN  HONORFM  APOSTOLORVM  ET  MARTYRVM  CELEBRATIS.  I?? 


CHRISTO  fxculum  referunt.  Cuius  quidcm  rci  planum  fup- 
pcrit  tcftimonium.  Nam  non  folum  frequens  eorum  mcntio 
habctur  in  cypriano  &  tertvlliano,  fed  multo  antc  in 
cpiftola  ecclefix  Svtyrnenfu  ad  ccclcfiam  apud  Phihmelium^  rv- 
sebio  [/']  mcmorata,  vbi  de  Pofycarpi  epifcopi  fui  loquentes 
pailione,  qui  mortem  pro  religione  CHRISTI  fubicrat  an, 
CLXVIII. ,  fratribus  fuis  nuntiant,  propofitum  libi  cffc,eo  lo- 
co ,  vbi  oiTa  cius  condidiiTcnt,  fi  Deus  concefTcrit,  conucnirc 
natalemquc  cius  martyrii  diem  cum  hilaritate  &  gaudio  cclc- 
brare,  tum  in  memoriam  corum,  qui  gloriofo  ccrramine  per- 
fuiiLti  fintj  tum  ad  pofleros  huiufmodi  cxemplo  crudicndos  & 
confirmandos. 

Cur  natalhia  eortnn  vocitata. 
Vbi  obferuanda  pcculiaris  corum  loqucndi  ratio  cfT, 
quando  diem  maityrii  eius  nataletn  eius  vocitant ;  quod  vlitato 
ecclefia?  ftilo  hac  in  re  conuenir.  Ita  enim  tertvllianvs 
[c]  &  alii  vocabula  natalitia  &  nataks  vfurpant,  intelligcntcs 
non  naturalcm  corum  natalem,fed  natiuitatem  ad  gloriofam 
coronam  in  regno  ca?lcfH.  Supra  [*J,loquens  de  feriis  ciui- 
libus,obferuaui,  natales  imperatorum  fa?pe  fignificarc  non  na- 
turalcm  eorum  fcd  politicam  natiuitatcm,  fiue  dicm,  quo  dia- 
dema  imperii  nacli  iint.  Atque  ita  res  fe  habebat  cum  ecclc- 
lia:  Quando  hxc  de  natalibus  martyrum  loquebatur,  non  na- 
turalem  eorum  natiuitatcm  intclligebat,  fcct  dicm,  quo  mor- 
tcm  pro  CHRISTl  rcligione  fubeundo  ad  nouam  vitam  renati 

bey  Jeiuer  grabjiiitte  zufammen  zu  kommcn  ,  und  dcn  geburts-tag  Jeines 

ntartyr-toaes  mit  jreuden  undfrolocken  zubegebcn. 
tb)  Eufcb.  lib.  IV.  C.  XV.  i"v$x  us  Swxrov  iiyiv  tfjvxyouhot; b  ayx%\txo-et  y/fj  %x. 

cx,  nx&tiet  o  kvoios  cxiTiXiiv  rt\v  t2  y.x^r'jpi&  «-J-S  f/yjpxv  yu&Xtov,  eii  rt  rtZy 

apoiftXip-.oruti  y.vijy.ijv ,  >i\f  rZv  f*i/k.ivr tuv  xc-y.yviv  re  yccj  eroiy.xaixv. 
(c)  Tertull.de  coron.milit.  c.  III.  Oblationes  pro  dcfunilis,  pro  natalitiis ,  an- 

nua   die  facimus. 

Conf.  Concil.I  aodic.  c.\LI.  "Ort   i  iei  b  rtacxoxxcs-y  ftttflvpuiv  ye'H&htO\i 

ivtreXeTv  x.r.X.    Qnod  non  opurtct  in  quadragejtma  martyrum  natales  per- 

agerc. 

Ambiof  homil.I  XX.  Dcpofitionis  dies  natalis   dicitur,  &c. 
(*)Cap.I.  §.IV.pag.<>. 

Rj  ct 


J}4 ORlCVVM     ECCLFSIASTICARVM    LIR.  X\.     CAP.    VTT. 

ct  ad  caflefte  regnum  &  fempiternas  gloriae  coronam  foUemni- 
ter  inaugurati  cranr.  Hanc  in  rcm  petrvs  chrysologvs 
in  fcrmone  quodam  auditorcs  fuos  fcitc  admonet :  Natalem 
fanBorum^  inquiens  [^j,  quum  auditis ,  carij/imi,  nolite putare  illum 
dicm,  quo  nafeuntur  in  terra  de  carnc^fid  de  terra  in  e.t/um,  de  lab^re 
aJ  requiem  ,  dc  tentationibus  ai  quictcm^  de  crticiatibus  ad  deliciat,non 
fiv.xat  fed  frtes^  /labiles,  £f  nternas }de  mundanis  rifibus  ad  coronam 
ty  glvriam.  Hoc  fenfu  TERT vlli a n v s  [*]  ait :  Tune Pauiui  ci- 
vitatit  Roman.t  confequitur  natiuitatem ,  quum  illic  mart)  rii  rcnafcitur 
gcncvoftate.     Similitcr  P  R  v  d  E  \  T  i  v  s  [/] : 

Natalemque  diem  paf/io  fefla  refert. 
Et  chrysostomvs  ~g)  rationcm  huius  rci  reddit,  quando 
martyrum  mortem  non  efle  mortem  fed  vitam  fine  carentem, 
ntque  huius  maxima  caulTa  omnia  eiTe  toleranda,  defpicien- 
dumque  efle  deceflum  docct.  Hoc  rcfpectu  vetuflus  audor 
fub  noinine  ORIGENIS  \_h~\,  Not  non  natiuitatii  diem  celebramus , 
inquit,  quumfit  dolomm  atque  untaiiomm  introitus ,  fed  mortis  diem 
celebramut ,  vtpote  otnnium  dolurum  depofitionem  atqv.e  omnium  tentatio- 
num  effugationem.  Diem  mortis  celebramus ,  qitia  non  moriuntur  hit 
qui  mori  vidcutt.r. 

§•  III. 

Jlccc  fefla  ad  fepukhra  martyrum  celehrari  folita. 

Iam  vero  iftce  follcmnitates  ad  fepulchra  feu  monumcnta 
martyrum  celcbrari  folebant,  qux  cx  morc  fepeliendi,   his 

(d)  Chryibl. fertn. CXXJX; 

(f  )  Teitull.  Scorpiac.  contr.  Gnofticos  c.XV. 

(J)  Prudent.  hymn.XI.  deHippolyto. 

(g)  Chryfoir.  homil.  XLIII.  de  Romano  m.irtyre. Tom.  I.  p.  r?7.  (hom.  XLIV. 
p.  f09.cdit.  Francot.  )  "ti  y.y.(-Tiigu)v  SdvxTOi  xx  i'fl  ^xvxtos ,  a2fc.cc  £cnij  ttipxs 
ix  i'xxcx,  jyc/  y.xXiru.  yt  inip  txvtiis  trclyrx  vaoyjvav   '/,c>j ,  yjy  %ti  Se7  kxtx~ 

"'10VUV     TlkfVTt)! 


P.  670. 


(l>)  Orig.  inlob.lib.III.tom.  I.  p..4J7.  (p.  2-4.  g-  edit.  Parif.  MDCIHI. ) 
Vid.  Euleb.  Emifen.  ferm.  de  natali  S.  Genefii.  (  biblioth.  patr.  tom.  VI.  r. 
edit.  Lugdun.  MDCLXXVII.)  Beatorum  martyrum  pafliones,  natales  voca- 
mus  dies,  quando  eos  maityrii  vita  &  glori.v  iides  dum  ingerit  morti ,  g,e- 
nuit  xternitati ,  &  pcrpetua  gaudia  dolore  parturiit.  Merito  plane  dicendi 
natales  dies,  perquosilli,  qui  nati  fuerant  in  lianc  fra_gilitatis  humana: 
miferiam ,  fubito  renafcuntur  in  gloriam,  vitx  perennis  initium  de  mortis 
fine  iumcntet. 

tcm- 


DI?  FESTISj  tt*  HONOREM  APOSTOLORVM   ET  MARTYRVM  CELEBRATIS.  1$ 

temporibus  vfitato,  communitcr  extra  vrbcm  in  vaflis  cryptis, 
fiue  conclauibus  fubterraneis,  erant ;  quo  chrifliani  temporc 
perfccutionis  fxpius  coire  folebant,  fecuritatis  caufla ,  quan- 
do  tcmplis  fuis  frui  non  poterant.    Et  fcqucntibus  tcmporibus 
tcmpla  fupcr  hifce  monumentis  exfhuebantur,  di&a  inde  mar- 
tyria  y  are,c  ^  ctvmitcria ,  menfc  zJ  mcmoritc  martyrum;  quemadmo- 
dum  libro  quodam  anteriore  [*J  fufius  demonftrauimus.    Ad 
harcloca  cgrcdicbantur,  quoticfcumque  martyris  cuiufdam  ce- 
lebrabant  memoriam.     Qua:  caufTa  cfr,  quamobrem  vetuftos 
patres  in  panegyricis  fuis  in  hos  illos  martyres   nonnumquam 
audiamus  diccrc,  quod  populi  in  anniuerfariis  martyrum  Fcfti- 
vitatibus,relictis  ciuitatis  ccclefiis,  rus  abierint,ad  agendos  ibi 
conucntus,  vbi  martyres  fepulti  fint.    Quam  in  rcm  chryso- 
stomvsO]  in  homilia  quadam  de  martyribus  ait:  Quemad- 
vioJum    quum  Maccab.toritm fejlum  celebraretur ,  in  vrbetn  villa  ontuis 
effttfa  efl :  ita ,  quum  martyrttm ,  qtti  illic  quicfctmt  ^  fcjlttm  ageretur, 
minc  vrbem  totam  aJ illos  fe  oportuit  tramfcrre.     Et  in  alia  hony.lia 
defan&a  Drofide^k},  de  tali  ad  martyrum  fepulcra  cgrdTione 
in  hunc  modum  edifTerit:  Diligentes  pajlorcs  fvbi  per  hngam  bic- 
mem  vidcrint  radios  folis  aJfulJiJJe ,  diemque  calidiorem  reddidijfe ,  pe- 
cudes  e  caulis  cxcitas  ad  pajctta  conjucta  dcdttcttnt :  hos  imitatus  cJ  bo- 
ntts  ifle  paftor  facrum  bttnc  gregem  acjpirituale  Chrifli  ottile  ad  htcc  Jpi- 
rituaiiapafcita  fanllurttm  cJttxit.     Kam  exfatiantur  quidem   £f  pcctt- 
des ,  dum  aJpr.rfpia  flant ^vcrum  vi>i  ftterint  e  caulis  egrejjx,   mi.ito 
maiorem  ex  campis  vtilitatem  percipittnt 5  dum  in  tcrram  prottit  multa 
cum  volttptate  Jcniibus  gramen  JctunJcnt^  acrem  pttrum   rcf-iraut ,  c?* 


(*)  Lib.  Vill.cap.l.  §.  JX  volitm.  III.  p.  126.  fcc^. 

(j)  Cluyfoft.  homil.  LX\r.  de  m.irtyiibus.  Tom.  V.  p.  9-2  (  Iiomil.  I  XVIII.  p.  878. 

edit.  Francof.  )  xxbxirtp  t~is  ioor~s  rSv  tvlxxxx/vaij.v  i7ttrt\xyivi]s ,  7t~<ru  ;;  %w- 
gx  tis  rijv  tto/\iv  $£t%v!hf  'xTiv  t~s  iocti;s  t~v  ixi7  y.xgrvguv  J.yoyivt)S  y  V~V  Ttfl 
TtoXtv  ccttkgxv  ttois   iy.tivxs  ysTu<7~'.cof  iy^crv. 

(k  j  CluyfolL  homil.  LXVII.  in  Drofkl.  tom.\'.  p.  989.  (  hnmil.LXX.  p.  88;.  edit. 

Francol.)  o't  ipthottOVQI  tuiv  Ttityiviev ,  lituiuv  itx  ftxxos  fttlfiUBVOS  towvt  \uy,7tyuv 
ctxrtvx ,  n«f  Stgy.orioxv  yt:oy.h>;v  >';yiouv,  t~s  y.l.vioxs  i^xyuyovris  r*  7tc,')-ju- 
rx,7toos  Tcti  cv;>)jtis  xysTt  voyus'  tst&s  ii  0  xx}.oc  ttotyvv  ovros  y.iy.nv.fvcs  7 
tijV  ttoxv  txvtyjv  dyiXfjv,  rjfj  r>}v  7tvivy.criy.riV  r~  %oit~  Ttoiyv.jv  izc<U  rii.s  T~v 
etyiuiv  voy.xs  '?}yuyr,  rxvrxs  rxs  ffjtvy.sTty.xs'  xocivvvvraf  ytv  itti  r>/<  (pxrvtjs  i- 
Sutx  tx  rtpofiara.'  uo%.'  iituoxv  i'£u  yivtjriu  Ttlv  e>;x~v ,  7t't.ti<jvx  xn<j   r~v    ntoiuiv 

ciarus 


I36  0RI6IWM  ftCCLESlASTlCARVM  JIB.  SX.  CAP.  VIT. 

claros  Jplendidofque  radios  folis  Jpectant ,  &iuxta  laeus , /otttes  (Jflumi- 
tta  faltitant  :  nequl  fi.ro  mediocriter  cos  tcrra  dcleRat,fltribus  ontni  cx 
partc  decorata.  Sed  u  n  illis  tantunt,  verunt  etiam  twbisybec  mukam 
viilitatem  parit.  Licet  enim  intus  fpiritualibus  cibis  referta  propoflta 
nobis  ejfet  menfa,  tamen  bxc  ad  fanBus  iftos  egrejflo  nefcio  quo  recreat 
n  i  fotatio  ,.£? vtilitatem  nibilo  recreationc  tninorem  parit ;  notiquodpit- 
rum  aerem  rcjpiremus  ?  fed  qtiod  ad  prteclara  generojarum  ijlornm  viro- 
rum  facin  Yii  oculos  conuertatnus;  non  quod  iuxta  flumiuitm  flitcnta ,  fed 
quoAfuxta Jpiritus  fanSli  donorum fluenta faltemus  j  non  quod  in  tcrram 
i  dentibus  berbam  tondeamus ,  fed  quod  virtutes  martyrwn  decerpa- 
;  non  qiwd  omatam  fleribus  terram  arnamus ,  Jed  qttod  corpora  do- 
nis  Ibiritualibus  adfluentia  contemplemtir. 

§.  IV. 

JLt  vtplurimum  ad  ijlas  particulares  ecchfus  adflri&a ,  vbi  mar- 

tyres  pdjfi  &  Jepulti. 

Vnde  obferuare  licct,quod  hxc  feftainitio  non  fucrint 

fefta  gcncralia,  ficut  fefta  dominica,  obferuata  pcr  vniuerfaiii 

ccclcliam,  fcd  prxcipuc  celcbrata  in  hifce  particularibus  cc- 

clcliis,  vbi  martyres  palli  erant  &  iacebant  fepulti.    Ita  feftum 

■afpi  potiflimum  Smyrn*  celebrabatur,  &  fcftum  Cypriart 

Carthaginc,  in  locis,  in  quibus  cpifconi  fuerant  &paffi:  quod 

hoc  maxime  ad  populi  ajdificationem  faceret,  exerapla  mar- 

tyrurri  fuorum  ad  imitandum  fibi  propofita  liabcrc.    Et  hoc 

peculiari  obferuatione  confirmat.ur,  a  sozomeno  [1]  facla 

xKPZxiTtti  rr,v  ia(pi\ti»V  ,  fi.tr  d.  vro/kSs  rTjs  rtg^tas  y.xrvxixlovrx,  yg,}  t>)v  Ttixv 
Std  oSivruv  xjtoxtipovrx ,  xxifxoiv  re  oXigtt  mratviovrt*  ,  yjt}  rrgis  dxr7vx  fiWixovrx 
StitS~l  >M  (pxiaociy',  rrs.cd.  Xi/urocs  ;v</  ir;-y-U  ffxtpSvr»  yjc}  Itorotftis'  (fictt  Si 
atitofs  tux)  >)  y%  r',v  r ',-V'-;  roTs  xvJict xx^.umc}>ftiv>i  troivToftfv'  ix  ln  ixtivuv  Si 
y.ovov  ,  Krf'..«  t^f}  i(p'  rjfJtm  rsro  iro'/r*.i,v  iyji  rt)v  dlfiXftxv'  7t\>)o>!S  uiv  ydc  >)/u~v 
yx/  ivSov  >)  T(urri£x  rZv  nveVfixrixuv  iSitT/uxTUV  nxgixitro,  dlk?  r)  rtpis  ris  «- 
ytxs  i'$oSos  rirxs  "xtt  Tivd  yg}  tyvyxyuyixv.y^c}  xipiOS  r~s  yvy^xyuiyixs  ix  i'\xr- 
rov ,  ix  iltuoJf  xxby.'  .■    dvxxvfOjU.lv'  d'h\'   iKitSy  rroos   rx    ruv     "/!•/: ujjcv 

Txr<xv  xo>rov$iiuyrx  fiXirfotuv'  t  TTtod  HorotfAus  vo.<.ru.v,  xa\x  rrzod  izarxuis 
vxptay.xTuiv  extpMris'  i  ttstx uxviflevris  >  y^t)  rroxt  xtigovTts  ro~s  io~istv,  d%\ol 
uxfjvcuv  dptrds  uwXtyi fttvoC  tyl  ;Tv  ijairfi"  xxn\uttt^Of.tv>iv  avStftv  ,  di\d 
cwy.xrx  gikirtWTts  %cegi&fiwurt  fioiovru  vrvtvudl,  . 
(/)  SOZOITI.  lib.  V.  C.  III.  iy.xr.hx  iStOf  ittlaxoitov  yx/  y.XT^ov  "x^t ,  ygj  TtCViYiyU- 
PtlC,  U,a,PfU0'M  ,  ^c/  wituit  tm  r.x;    xiro".';  yoofiinuv  ttciuv, 

de 


DE  FESTIS,  IN  HONOP-EM  APOSTOLORVM  ET  MARTYRVM  CELFBRATIS.  1^ 

dc  duabus  ccclcfiis  (:,az*a  &  Confiantitnfivn  PaUfiina^  quod  licet 
non  plus  viginti  ftadiis  akera  ab  altcra  difllta  cifct,  vtraque 
tamen  fuurn  feoifum  habuerit  epifcopum,  fuum  clerum,  dics 
itcm  fcftos  martyinm  fuomm  &  comracmOrationcs  epifcopo- 
rum,  qui  ipfis  pra-fuerint.  Quam  in  rcm  quadibct  ecclefia  fu- 
os  habere  folcbat  faftos  iiue  kalendaria  martyrum,  &  publicos 
notarios,  qui  di&a  &  gcfta  martyrum,  qua-que  cum  illis  age- 
bantur  in  corum  pafiionibus,  fcriptis  mandarentj  ex  quibus 

Eofterior  atas  martyrologia ,  hifcc  particularibus  narrationi- 
us  vniucrfis  in  vnum  corpus  colketis,  confccit,  quam  pri- 
mam  origincra  henricvs  valesivs  {m\  &  antonivs  pa- 
givs  [«]  fuifte  fatcntur  Romeni  &  reliquorum  martyrologio- 
rum  omnium,  qiuv  kalendariis  rcccntiora  funt.  Nam  iftius- 
modi  kalcndaria  &  acta  publica  primis  tcmponbus  in  vnaqua- 
que  ecclclia  cuftodicbantur  ad  confcruandam  martyrum  fuo- 
rum  mcmoriam.  Quomodo  ex  tertvlliano  [>]  manife- 
ftum  cft,  qui  ccclefiam  dicit  habcre  fuos  cenfus,  fuos  faftos, 
hoceft,vti  nicolavs  rigaltivs  &  alii  benc  intcrpretan- 
tur,  libros  rationum,  cxpcnfas  in  paupcribus  fublcuandis  fa- 
Clas  complcxos,' &  raartyrologia  fua.  Quo  cyprianvs  [/>] 
etiam  manifcfte  reipicit,  quando  in  exfilio  agens  clcrum  fuum 
pcr  littcras  hortatur,  vtdics,  quibus  excedant  martyres,  ad- 
notent,  quo  anniuerfaria  eorum  memona  celebretur. 

*"  V\ 

A8a,  fue  paffiones  martyrum  in  fefiis  eorum  hgi  folita. 

Haec  aka  iiue  pallioncs  martyrum,  ftudiofe  perfcriptae 
&  ger.uina-  fme  corruptione  conferuata-,in  anniuerfiuia  com- 
memoratione  &  fcftiuitatc  martyrum  communitcr  lcgebantur 
in  ecclciia.    Concilium  Cartbaginenfe  tertium,  quod  omncs  li- 

(w)  Valef.  de  martyrologio  Romano,  ad  calcem  Eufcbii.  Nobiliores  ecclcfi.c 
fuos  femper  faftos  habuerunt,  in  quibus  &  epili.oporiim  nomina  &  m.irty- 
rum,  c] >  1  i  apud  ipfos  pafll  fucrant,  natiles  dies  perfcripti  habebantur,  cetera. 

(«)  Pagi  ciitic.  inBaron.  an.LXIV.  n.Vl.tot. 

(e  )  Teitull.de  coron.  milit.  cap.  XIII.  Habes  tuos  cenfiis,  tuos  f.iftos. 

(/>)  Cypr.epill.  XXXVII.  al.  XII.  adCler.p.  2-.  (p.zss.edit.lell.Amitelod.MDCC) 
Dies  corum  ,  quibus  excedunt,  adnotatc,  vt  commemorationes  eorum  intcr 
membrias  maityrum  cclebrarc  poifiinns. 

Bingh.O.EVoUX.  S  bros 


J}3  ORIGIVVM    ECCtESlASTlCARVM'  L'B.  XV.     CKP.VlT. 


bros  rcliquos  ,  pratcr  fcripturas  canonicas,  in  ecclclia  lcgi  ve- 
tat,  pafliones  martyrum  cxcipit  [<jl,  tamquam  libros,  quos  le- 
gi  liccat,  quum  anniucilarii  corum  dies  cclcbrentur.  avgv- 
stinvs,  leo  pontifex Romams  &  gelasjvs  fepc  memine- 
jrunt  lcctionisiftiufmodi  hiftoriarum  in  ecc\efasdfricaius&cRo~ 
mana.  caesarivs  arelatensis  8c  alcimvs  avitvs  & 
FERREolvs  de  cadem  loquuntur  in  eccleliis  GaUicanis.  Et 
nonnulli,  idquc  non  improbabiliter,  cxiftimant,  iftiufmodi 
hiftorias  &  pafTiones  martyrum  pcculiaritcr  inde  dictas  ciTe 
hgcn.ias,  quod  inccclcfia  in  martyrum  follemnitatibus  legi  con- 
fucucrint.  Enimuerofabulo(ivitarumfa'iptorcs,cuiufmodicit 
auctor  hgcn.U  aurcv,  cum  aliis  impoftoribus  monachis  vitas 
fanctorum  &  martyrum  adeo  corrupte  pofterioribus  tempori- 
bus  fcripfcruut,vt  bonam  vctufti  vocabuli  lignificationem  mu- 
tarint,/tf#'K./<wque  fecerint  haberi  pro  ficla  narratione  &  mera 
impoftura.     Qua  de  re  viri  eruditi  intcr  ipfos  Romanenfes ,  lv- 

DOVICVS   VIVES,   MELCHIOR   CANVS,    DANIEL    PAPEBRO- 

civs  [>-]  &  antonivs  pagivs  [/]  frcquenter  &  iufte  quidcm 
conqucfti  funt,acconfcfii.  quod  ipfa  breniaria  Ikpafiionalia  frpius 
adeopcrcgrinis  &  ftolidis  fabulisreplctafmt,  vt  viros  fapientes 
txdcat  audire  ca  in  publicisccclcfia:  ofneiis  legi,&qux  penitus 
aboleri  ex  animo  cupiant.  Inprimis*autcm  pagivs  fabulo 
fam  hiftoriam  explodit VrfuU  \t~\  &  vndecim  mille  virginum 
quxColoniit  tempore  Cyricii^  fictitii  pontificis  Romani,  pafTafc  di- 
cuntur,  narratquc  martyrologium  Remamm  &  brcuiarium  nu- 
merurn  iftum  tamquam  incredibilcm  omilifTc,  idcm  quoque 
fecifTe  editores  CoionienfSs  &  fcholam  SorLnicam^  rctcnto  folo 
Vvfiilx  nominc,  non  ol/fiante,  quod  hermannvs  crombak 
tom.um  intcgrum  deVrfula  vindicata,  ad  defendendam  hancab- 
furdam  fabulam,  compofuerit.  Facilc  cfTct,  plura  alia  iftius- 
modi  dare  exempla,  fed  hoc  fufficit  ad  oftendendam  dirYcren- 

(  q  ,  Coitcil.Carth.lfl.  c.XLVlI.  I.iceat  Icgi  pafllones  martyrnm ,  quum  auuiuer- 

fnii  corum    dies  celebrantur. 
(>•;  P.ioebroc.  conat.  Iiillor.  chronol.  r-  43- 
(x)  Pagi  criticinBaroB  an.CCCII.  §  XVIII.  XIX.  (g.XX.XXI.  cdit.  Antucrp. 

MDCCV.) 
(/)  Pa&i  critic.an.CCCLXXXIII.J.  III.  (§.V.VI.  edit._c.it.) 

tiam 


■> 


DS  FESTIS,IN  hokorem  apostolOrvm  et  martyrvm  celcbratis.  I?9 

tiam  intcr  reccntiora  paffionalia  &  fimplicitatcm  eorum,  qua: 
in  antiqua  ecclclia  fucrur.t,quorum  lectio  pars  erat  follemnis 
eorum  exercitii  iri  iitis  fcitiuitatibus. 

$.VI. 
Et  orathnes  panegyric*  in  eos  recitart, 
Hisce  communiter  addcbant  orationem  panegyric.im, 
fiue  fcrmonem  a  fe  compolitum  in  laudem  virtutum  martyris, 
ad  cxcitandum  auditorium  fuum,  quod  tali  occalione  folebat 
effc  frcquentiffimum,  ad  corum  imitationem.  Sexcenta  ifti- 
ufinodi  orationum  exempla  habemus  in  chrysostomo,  ba- 

SILIO,    NAZIANZENO,    NYSSENO,    AVGVSTINO,    AMBRO- 

sio,  leone  ,  chrysologo  &  aliis.  Vbi  oratores  id  agunt 
maxime  ,vt  fanct.i,  dc  quo  tum  verba  faciunt,  exccllentias  ita 
cxtollant,  vtauditores  fuos  cgrcgiarum  cius  virtutum  amore 
inflamment.     Hic  fcopus  &  finis  crat  iftarum  feftiuitatum  & 
conuentuum,  qui  talibus  occafionibus  agitabantur,  partim  vt 
dcbitum  honorem  ac  reuerentiam  mcmoria?  defun&orum  cx- 
hiberent,'partim  vero  vt  fcmctipfos  ad  imitanda  iiriufmodi  ma- 
gna  &  prarclara  exempla  excitarent.    Hinc  eft,quod  ecclefia 
Smyrnciift  in  epiftola  ad  ecckfiam  apud  Philomelium  fcribir, 
animum  fe  induxifTe  eo  in  loco ,  vbi  Polycarpi  offa  condita  fint, 
fmgulis  annis  conuenire  natalcmquc  eius  martyrii  dicm  cum 
hilaritate  &  gaudio  celebrare,  tum  in  memoriam  corum,  qui 
gloriofo  certamine  perfun&i  lint,  tum  ad  pofteros  huiufmodi 
cxemplo  erudiendos  &  confirmandos.    Dc  alio  autem  quo- 
cumque  honore  &  rcligiofo  cultu  fad  quem  Pdycarpo  exhiben- 
dum  eos  propenfos  effe  iuda?i  calumniabanturj  declarant,ni- 
hil  talc  fibi  effc  propofitum  :  Se  enim  ncc  CHRISIVM  vmquam 
poffe  relinquere,  qui  prd  falute  omnium,  quotquot  ex  genere 
humano  falui  futuri  fint,  mortcm  pertulerit,  nec  alium  qucm- 
quam  colcre.     ///«»;,  inquiunt  [u^vtpote  filimn  Dei adoramur .-  mar- 
tyrcs  v&Oytamquafn  dijcipulos  ifimitatores  domini ,  merito  amore  pro- 
yequimur3  ob  eximiam  ipjorum  beneuolentiam ,  quam  ergo  regem  ac  ma- 

^lt)  F.ufcb.  llb.IV.  C.  XV.  rercv  yj-j  yxg  ■Ctiv  o>rx  rs  5f3  rrpotrxvtgyti'  ris  ii 
yxnrvoxs  us  yx*7iirJ.>  r5  zvotx  ?x}  ytutjr^s  O.yx-nu  utv  ti^iatS ,  Vvtxtv  twoau 
dnni o.SXjfr*,  r~t  tti  rir  't<Smv  (hurtkia  tuu  St&xczxXn'  w  yi-jotri  ygj  r,y~.<-  cvy- 

S  2  gijlrmn 


I4O  ORIGlNVM    tCCLE5!\?TlC\RVM     L!B.    XX.    CAP.  VIT. 


giftrttm  fttttm  declararunt.      Ounrttm  ttot  quoquc  confortei   ac  condifci- 

fulos  fieri    omnibus  mfdii  cptamus.     Similiter  AVGVSTINVS  [.v]  : 

Non  fit  nobis  rcligio  cuhus  hominum  m<  rtuorum  :  q".ia  fi  pie  vixcrunt , 

non  (ic  babentur  ,  vt  talcs  qttxrant  bonoret:  fed  illutn  a  nobit  coli  volunt 

quo  illuminante  Lnantur,  tneriti  fui  nos  effe  confortct.     Honorandi  ergo 

fttnt per  imitationem,non  adoranM  proptcr  rcligionem.     Sic  itcium  , 

calumnur  rcfpondens  Manictxtorum,  qui  non  verebantur  falfo 

accufarc  catholicos,  quod  mortuos  adorarent,  ait  [>] :  Ckri-, 

Jlianus  populus  memoriar  martyrum  rdigiofi  follemnitatc  concelebrat  £T 

ad  excitandam  imitationcm  ^ifvt  tncritii  eorum   confocictur ,  atque  0- 

rationibus  adiuuctur :  ita  tamcn ,  vt  nuUi  martyrum  ,  fcd  ipfi  Deo  mar- 

tyrum^  quamuis  in  memorias  martpttm ,  confiituamus  altaria.     Ojtit  e- 

nim  antijlitum  in  locis  fanilorum  corporum  adfiftcns  ahari ,  aliquando 

dicit:  Offerimut  tibi  Petre ,  aut  Paule ,  atttCypriane:  fed  quod  tffcrtur} 

offertur  Deo ,  qui  martyres  coronauit  aptid  mcmorias  eorttm ,  qtios  coro- 

iiattit :  vt  ex  ipforum  hcorum  admonitione  maior  adfectut  exfurgat  ad 

acuendam  caritatem  £fin  illos ,  quoi  imitari  pojfumus  ,df 'illum ,  qito  ad- 

iuuante pnffumui.    Imitatio  ergo,  vt  vidcmus,  magna  res  crat, 

quam   in  hifcc  feitiuitatibus  &  eloqucntibus  fcrmonibus   in 

martyres  propofitam  fibi  habebant.    Non  tam  buccinatorcs 

laudatorefque  eflc  ftudebant  martyrum,  qui  fupra  ipfos  politi 

nec  laudis  indigi  erant,  quam  auditores  inflammare  &  addu- 

cerc  ad  gloriofarum  aftionum  &virturum  martyrum  imitatio- 

nem.    Id  quod  chrysostOmvs  auditoribus  fuis  diferte  de- 

clarat,  panegyricum  quemdam  his  ordicns  vcrbis  [2]:  Ad  fi- 

cram  ijlam  follemnitatem  feftumque  conuentum  bcattti  nos  Barlaam  con- 

vocattit :  non  vt  ipftm  laudemus3  fcd   vt  ipfum    amulemitr:  non  vt 

laudttm  fimitt  auditorei ,fed  vt praclarorum  eius  facinorum  fiamui  imi- 

tatores.      Tuuc  enimmaxime  bonorii  proprii  fenfum  capiuut  tuartyret} 

qtutm  f/toi  confcruos  ad  bonorum  Juoritm  conjurtium  viderint perucnijfc» 

xwuvis   Tf  qac}  avy.u.y.brlr).s    yiifSnf.         Coaf.  §.  I.  fllb  litt.  (b;  pag.  13j. 

(x)  AugufUn,  devera  relLg.  c. LV. 

(_y)  Aug.  comr.  Faufl.  lib.  XX.  c.XXI. 

(z)  Chiyfoftom  homil.  LXXIII.  dcKarl.iam  rrurtyr.  tom.I.  p.  SS6.  (p.  7S4.edU. 
Francot. )  SvrexttKettv  >;y.~.s  it<  t>)v  itg»v  txvty:v  io£t;}v  >ta/  rmvttyvgt»  0  Mxxd- 
gtos  SxfXxdy.'  x%  'ivx  xCto\  Ineuviauiy.vi ,  xfc.'  7vx  «i/V.V  O:\weuiyjv'  x%  'tvx 
fCKfjoxTOj  ynui  y.iSrx  t~v  iyxmfliUU ,  xf»\  7ya  utuyTa*  yr.wut^x  Tuv  xut~  r.xTOg- 
SuyM.7wv'  TiTe  yxg  y.xhtjx  T~<  oattisu  Ti/MJi  xt'3il<ftv  Kxy-fixvdtriv  01  y/.gTvgis, 

Itar 


DF.  F5«Tr<;  ,  IV    HOVOREM    APOSTOLORVM   ET  MXRTYRVM  CFLFRRATIS.    l^X 

Itaque  fi  quis  martyres  laudarv  vclit^  martyres  imitetur.  Si  quir  rcli- 
gionis  atblctas  cclebrare  prxconiis  vclit,  illurutn  labores  amuletur.  Hoc 
nikilo  minorem  quam  propria  recle  faSia  martyribus  aifcrct  voluptatem. 

Et  eumdcm  fermonem  hac  adhortatione  concludit :  Mth-sCbri- 

''fii  es ,  dilettijjime ;  armare  ,  non  comere.  Athleta  es  gcncrofus ;  virili- 
ter  age ,  ne  cmcilia  venujiatem.  Ita  fanttos  ijios  imitemur ,  ita  fottest 
bdlatores,  coronatcs  athlctas ,  Dci  amicos  bonoribus  profcquamttr.  Et 
quitin  per  eamdcm  atm  iliis  viam  incejfcrimus ,  eafietn  cutn  iliis  coronat 
confequemur.  Hic  fummus  omnium  panegyricorr.m  atquc  fer- 
monum  eorum  in  iltis  fcftiuitatibus  fcopus  erat,  perfuadere 
hominibus,  quod  imitatio  exemph  martyrum  maximus  lit  ho- 
nor ,  qucm  quis  hifcc  inclutis  chriftianae  ifidei  athlctis  cxhibcre 
polfit.  Et  fanc  hoc  in  hominum  mentibus  multum  fcmpcr  ha- 
bebatponderis&erficacitatis.  Nam  dctcmporibuspcrfccutio- 
nis,  tertvllianvs  [  a~}  gentilibus  libcre  profitetur,  tan- 
tum  abcfte,  vt  martyrum  cxdc  imminuatur  numcrus  chriftia- 
norum,vt  augeatur  mirifice.  Nequicquam,  in quit,  proficit  ex- 
quifitior  qu.tque  crudclitas  vejlra,  illecebra  ejl  magis  fcci<r.  Plurcs  effi- 
cimur  3quoties  metimur  a  vobis.  Semen  ejl  fanguis  chrifiianjrttm.  Et 
alio  lOCO  [*]:  Hanc  feclam  tunc  magis  adificari  fcias ,  quum  ctedi  vi- 
detur.  Ita  chrysostomvs  [/'],  ipfam  martyrum  memoriam 
admiranda  in  hominum  mcntibus  efficere,  adfirmat.  Pertiu , 
inquit,  non  tam  idmci  funt  ad  refocillandos  nautas ,  quam  rccrcantur 
fidcles  fanciorum  follemnitatibus.  Nautas  quidcm  littora  liberant  ab 
inundatione ,  multoquc  impctu  marinorum  Jlucluum ;  fanciorum  autetn 
memoria  fidcies ,  ad  martyrum  fejia  confiucntes,  erigit  a  maiignis  im- 

OTXV  TXS  GVVOxXxS  T XS  tXVTUV  77  OPS  T))v  ihiuv  xyx^WV  XOlVUvIxV  <p§uaxvTXS  1010- 
ClV'  WTl  «(•  TIS  fixXtTOf  iyXWUtxCtlV  TXS  tt$).>ITXS  TIJS  IVrJtfitixS  ,  O/XSTW  TOV 
txttvwv  ttovov'  txto  to~s  ju.xpTvct  xx  iXxTlu  TUV  OiXsIuV  XXTO P$U  ItXT UV  o'.G~tt  T>)v 
yoovqv.  Ibld.  p«7S9-  ?0KTtuiT>is  ti  tx  Xptx  xyxnyjTi ,  «jrXiVJ»,  y.>)  xx^utti^x' 
tcjXiims  ti  ytvveuos,  uvjpi^x,  y.>)   wov.tfx'    xtu  ju.ty.yawy.tSx    txs    olyixs  txtxs' 

XTU  TlU>')7Uy.tV  TXS   XftTtxt,   TXS     SlfyxviTXS  ,     TXS   $IX    (plhxS  ,     yofj   fixi  ItT XVT  £  S    T^» 

stvT>)v  xvtois  «TJov    s-tCpJiuv  iniTiv%oy.i$x. 
(a)  Tertull.apol.  c.  L. 
<*)Id.  adSwpul.cV. 
{!>)  C&ryfoft.  homil.  XX.  tom.  V.  p.  290.  (homil.XXr.  p.  «Ji,  cdit.  Fr.incof. )   i 

'/xr,      XTtliS  01   XifUttt    n\wT~OXS,     US    Cti   TWV    xylwv    TXTUV     fOPTtti     TXS     TllSXS     uvxx- 

txcJuj  mptiXxfn'  i.alvxs   uiv  yip  $x\xt1Iuv  XVfwirm    i y.fi'/h~jS  ,  xz.)  it^ialxs  /jul- 
xgKi   KgnfojtTfgfi  KtyAvu'  ris  Ji  iis  7rxv>'iyvotv   fixPTvguv   xuxvtuvtxs ,     svtvuA,- 

S  5  mun- 


142 ORTSINVM   ECCLFSIASTICARVM    LIB.    XX.    CAP.VTI.        

»  undifque  (piritibUt  ^atque  abfurdis  cogitationibut  ,magna  animabus  eo- 
rum  reddita  tranquiUitate,  Sic  alio  loco  [e]:  Martyrum  mor)  fideli- 
um  eji  exhtrtatio,  ecclefiarum.  fiducia  3  cbrifiianifmi  confirtnatio  3  mortis 
defiruilioy  refurreHionit  demonfiratio  s  damottum  ignpminia,  diaboli 
accufatio  ,  pbilofpbitt  docirina,  aircs  fcitli  buius  (pernendas  adbor- 
tatio,  &  ad  futuras  defideratidas  via,folatium  intr.alis^  quibus  obfide* 
tkur  ,  occafio  patientiti^  materia  tolergntve.  bonorum  omnium  radix. 
fons  acparetis.  Et  interiectis  quibufdam  [</]:  Quum  martyres  vi- 
deris  vitam  omnem  a-.ljpcmari  ^  quamuit  omniumfis  jJupidiJjimus,  maio- 
res  animos  concipics,  a:  delicias  contemnej,  pecuniam  dejpicies  ,  <y  in 
cttlis  verfari  concupifces.  Quod  fi paupertate  premaris  y  Jiue  aliis  qui- 
bufuis  ttrumnis  vexerit,  quoties  oeulos  a.l  acerbitatem  tormetitorum ,  ayut 
itli '  fufiimtere ,  conuertes 9  fufficicntem  malorum  omnium,  quibufcumque 
vexeris ,  confolationcm  percipics.  1'ropterca  maxime  commcmorationet 
martyruni  diligo  £5" '  ampletlor ,  atque  omnes  quide.m,  fc.i  tum  pr.icipue, 
quum  multerum  (c.  gr.  Drojidis ,  de  qua  iam  loqucbaturj  ccrtami- 
naproponuntuf.  Otuinto  enim  injirmiv.s  cfl  vas,  tanto  maior  eji gratia, 
tanto  illujirius  ejl  tropaum ,  tanto  infignior  eji  viBoria ,  non  ob  imbccilii- 
tatem  fexus  atblctarum  ,fed  quod  per  eay  quibus  viccrat  inimicus.  nunc 
eiiam  vincatur.     Pcr  virginem.  olim  Adamum  diabolus  intercmit ,  per 

Tuy  T.y   ~vy&.}  d  xxJXpwv ,  \oytffy.wv  urortwv  ,    itoo\r,s  rtjs    iv    ^XV    ytyojjtlytlS 
Cu\t;!,>!  rH.v  etytuy  ft.niy.il  rirwv  \%a.gtrti<jiiy   tVu&i. 

(  c  )Id.homil,  LXVH.  de  S.  Drofide,  toin.  V.  p.991.  ( bomil.LXX.p.sss.  ed.Frf.  ) 
yafiowv  ft&wrns  ttiswv ■  Ifft  Kxgxxkiiets ,  ixy.\t;?tZv rtxggtitrtu ,  %piTixvto-yx  tri- 
ratrls ,  Bavxrn  xxru\vet; ,  dvxrtitriws  drtiSu^ts ,  Scuyivwv  yi\tts,  Six/io\tt  xxrti- 
yopict,  <pt\otro(plcts  atootsxccKixyjtttgamffts  tijs  vretgo4>!ccs  rwv  rtxgnrwv  rttxyyd- 
tuv  ,  vct/  TKf  rwv  ytA.ivrwv  imSvyixs  oiis  ,  rexpctftySlu  r:iv  KctTt%ivruv  i;y.Zs 
Sitvuv,  y&j  vrtoyovijs  rrgotpxas ,  Kuglegtotf  utfocyi;  jgw  tturrur  rwv  dyxSwv  gi<\  , 
ygj  rr;;y>)  v<xj  yiirt;c. 

(d)  lbid.  p.  994«  (  P-  S89.  edit.  cit. )  'orxv  yxp  i'Sris  rsrns  olttxstis  xxrx(p povivrxs 
rr,s  &t>ijs,  y.xv  «Ttxvrm  nycuSitnTtgos  >)s  yg)  vw^ocrxros ,  i^tfkorxrov  Si£ri  (pgi- 
vtty.u,  rg)  v.xTf.yiXooy  Tgv(f.'is)vitio6il/it  ycgtiftutTuy  ,  vjlj  irs&vyiiaus  rt/s  ixtt 
SturqtfSis'  ttcr.v  h  d^gusrtius  fis ,  tis  vrtoy.wi:  u(fo(ytjv  XiiJ/^  ytyltry ,  rl  rwv 
ftuglvcw itxSiiyxrx"  *%•>  m\'.K  rrticti ,  y.jf:  orixv  Vrtgovi  rZv  XxXlttotTxrtilY  , 
vrtto;  to  yiyrSos  rv.v  ir.fivois  irra*/3a<rZ.v  fixtrltvuv  /&\iitinv  xoxxffxv  i%tis  xxoxyv- 
Siav  rZv  y.'.rtikt;(piro.v  urri.:r:cv  6't:Hv'  Stu  riro  yi:\ira  (ptkw  rHiy  yxfrv- 
ewv  rdf  ftviiyxs,  vyj  dtrtraCoyaf  ttj.cxs  yjv ,  yaKirx  Si  'Lrav  yvvcuxis 
dywviCoy.ivxj  rvx.wtriv  QVi?  yao  ro  Gxevos  o.t^tvrrrc.v ,  TOtr&rw  yttCwv  tj  %apis, 
Totrinu  \a  uirtoTtgov  to  Tf itrtuoy ,  r  .  ftp  rttoti  :igx  t:  vitiii;  xitx  rt)v  d3i- 
niiuv  ri;s  (pvatws  ra>    -  v  ,   :' ■/..'  OTt  vjcj  ots  ixoxrr,ctv  i  tx3"gos ,  rkrns  id\u 

yvv'  Siu  nxoSivx  y*v  dgixlitvt  rtgtitiv  rfo  Adxy    o  otxfio\os,  Stx   ttxg&hit  ytrx 

vir- 


DE  FFSTrS,TN  HONOREM  APOSTOLORVM  ET  MARTYRVM   CFLEBRATIS. '4J 

virginem  deinde  CIIRISTVS  dialwhim  fuperauit :  tfiile  g/aJius,  quem 
ipfe  in  nos  exacuerat,  caput  draconis  amputauit.  Sxpe  hunc  infignem 
aphorifmum  repetit,  quod  honor  martyrum  [e]  fit  fortitudi- 
nem  &  virtutcm  corum  xmulari.  Et  frequentcr  tertvlli- 
ani  inculcat  obferuationem,quod  fanguis  martyrum  pulchras 
ccclefiac  plantas  perenni  irrigationcfoecundet  [/j.  Sicut  plan- 
/.t>,  inquit  alio  loco  [g],rigatx  magis  crefcunt ,  ita  &ji.les  nojlra  op- 
pugnata^  magis  florct :  iSvcxata^  incrementa  maiora  fnmit:  ncque  boT' 
ti  aquis  irrigati  itagcrminantcffarundifint,  vt  ecclefix,fi  martyrum 
irrigentur  favguine.  Quam  ob  caulTam  vctcrcs  omnem* eloquen- 
ticC  vhn,  ad  maityrum  conftantiam  &  fortitudincm  in  feftis 
corum  illuitrandam,  adhibebant,  vt  hoc  ipfo  auditorcs  fuos 
ad  imitationcmtam  magnorum  tamque  illuih'iumexcmplorumi 
induccrcnt. 

§.  VII. 
Communio  hifce  diebut  femper  edminifirate. 
Et  quia ,  obfcruante  chrysostomo  [£],fanguis  CHRI- 
STI,  quem  ipfe  prius  pro  martyribus  fudit,  tot  millia  homi- 
num  ad  vitam  fumma  cum  alacritatc  gaudioque  pro  cauffa  e- 
iusponendam  accinxcrat,vt  paffionibus  illiuscommunicarent 
&  morti  eius  conformcs  fierent:  Idcirco  hx  martyrum  folle- 

rxvrx  HHTtiyw.hiro  rov  dtxfic/.ov  o   x°'>°s  >  t«/  r0'  §<<pos,'j7:tp  %v  >}xov>iyi/ov  nv- 
r~   xxS'  )'y.~v,  r~ro  r>)v  rx  ipxxovTOS   xxirtyt  xi<px"A>}>. 
Ce)  Cluyfoll.  homil.  XLVII.in  lulian.  martyr.  tom.  I.  p.6u.  (p.  f^o.  edit.  Frf.  ) 
riy.rj  y?.fivom  i  ro  trx/oxyeviSaf  tc^os   xvrxs   yovov ,  do\\x    ygj    xpo  rkrx   £>]\~- 

Ccti   T>)v    XVOUtixV    XVTXV. 

Homil.  LXII.de  martyr.  tom.I.p.  696.  edit.  Francof.  Tiyv  pnxgrvgor,  yly^ts 

y.XOTVCOS. 

(f)  Homil.LXXIV.de  nurtyrib.  tom.I.  p.  S9S.  (  p.?P3-  edit.Frf.)  &yx  Saptnut 
rd  xx\x  t7;s  ixx\y\a'txs  xooov  (pvrx. 

(g)  Homil.XL.in  Iuuentin.  &  Maxim.  tom.  I.  p.  (47.  (P.4S4.  edit.Fr.incof. ) 
xxSxirtp  rl  (pvrci.  x^itvoytvx  xv^t^af  tciCpvxtv'  'iru  ><_«/  >i  ttists  i»  iyirigx  no- 
\tyxyivv  yxf/\ov  «W!? ,  ;>x)  ivoxfat/jjyq  lcXtavtxcftt,  yocj  x%  'iru  ris  xixxs  iu- 
fi*/\f7i  >i  r~v  vouruv  xpdtix  isQteiv  ttfi&iy,  ws  rols  ixxA/jjixs  tuv  v.xorvatuv  r» 
iuuk  tcoricttv  xiipvxt. 

(b)  Chryfolt.  homil.  LXXIV.de  mjrtyr.  tom.  I.  p.  spo.  (p.  -713.edit.Frf.)  $c~ i- 
xilvo  ri  tuyx  rxro  ijotviriv'  »'/  'x  ydo  b&yt)  >j  trXtpcx  r~  Sto-rcirx  ,  yvfixs  o'oo~s- 
"Kotnov  tckevcixs  vvrloyJvus'  ris  ycio  i  i«3''  >>f;v7is  xz-J-lacuro  xoS^rit  ttgis  t&s  d- 
yuvxs  rirx' ,   y!#\j>v   XOCfUVtH  $to-7to\w.~v  nx^tiyirm  ,  y&j  7vyyoc(p~hai  T~  3\x- 

»*'$  Xf>"«j    P:o£tcr  iUum  Jtiiiguiuvii  (Clmlti)  /«■  (maityiuiw)  efluxit  s 

rnui- 


141-  ORiCVWM    FCCUT?I\STIC\RVM     UK.   XX.     C\P.  VTT. 

mnitates  numquam  finicbartur  linc  generali  communione 
totiusecclefiae,participahtis  benedi&a  corporis  ac  fanguin/s 
CHRISTI  fymbok,  qubrum  oblario  iftiufmodi  occafionc  fem« 
per  celebrabatur.  Hoc  cx  eodem  difcimus  chrysosto.mo, 
qui  auditores  fuos  ab  intemperantia  in  hifce  follcmnitatibus 
auocaturus,perpendere|7]eos  iubet,  ,.quam  ridiculum  fit,poft 
,,eiufmodi  conuentum,poft  vigilias,  poft  facrarum  auditioncm 
„fcripturarum  ,  pojl  diuinorum  participationem  myfteriorum ,  poft  fpi- 
,,ritualemlargitionem,virum  autmulierem  totos  dics  in  po- 
„pinis  tranfigentes  videri,,.  Katio  argiimenti  cius  nitjtur  hoc 
fuppoiito,  quod  euchariftiain  in  ecclclia  antca  acceperint,  in 
celebranda  martyrum  memoria.  Et  hoc  modo  rem  repicefcn- 
tat  sidonivs  apollinaris,  quando  dc  fcfto  bcati  lujli , 
martyris  cuiufdam  tugdunenfit ,  loquens  £  R*\  dicit,  quod  pera- 
ctis  pcr  antcgrcffam  noctem  vigiliis,  ad  horam  tcrtiam  fiiuc 
fccundum  horologium  noihum,ad  nonam  matutinam;dcr,uo 
conucncrint,  quum  facerdotcs  rem  diuinam,  hoc  cft,  oblati- 
oncm  facerent  feu  confccrarent  euchariftiam,  qucmadmodum 
ioannes  savaro  id  recte  interpretatur. 

§•  VIII. 

Et  in  hac  chftincla  martyrinn  commemoratio  fiicla ,  diSla  oblatio 

Jitie  facrificium  lauclU  &  gratiarum  a&ionis,  pro  illis  Deo 

oblattwi ,  c^  precatio  pro  generah  conjummatione 

&■  fattfla  refii  rreclion  e. 

Hoc  tcmpore  pracipue  follcmniorcm  faciebant  com- 

memorationem  martyrum  in  oblationeeuchariftia;,quaeqmirn, 

clTct  facrificium  laudis  &  gratiarum  actionis,  Dco  oblatum 

pro  mirifica?  fortitudinis  eoium  exemplo  in  fubcunda  proptcr 

ex  quo  enim  domini  latus  apertum  cft ,  Jexcenta  deinde  latera  rjfofla  con- 
tueris.  Ihtit  cnitn  iwn  Jumma  cutn  alacrttate  gtmdioauejeje  adttgonet  ijios 
incundos  dominicis  pojjionibtit  ammunicaturut ,  <?  Chnfti  morti  coujbr- 
tnis  futurut  accinvet  ? 
( / )  Chryfoft.  homil.  UX-  de  martyr.  tom.  V.  p.  "79.  { homil.  LXIf.  p.  607.  ed.Frf.) 
Ivvottffov  tj\'xos  yiXiAi! ,    y.(Tu.  roixCniv  nivooov  ,    /n.Pid    txv.vvv^iSus ,    fulci  yputpujy 

iyimv  dxftftttriv,  fj.no,  ftv<rri(>ici>v  Seioov  KOivcovfav ,  !■&}  /*el*  mtv/itetraab 

^ootjyiav  ,  u.voocc  *i  yvvtuxci  Iv  Y.jtitvfh.uu  (putvtdaj  ocijy-f^iovvus. 

(k)  Sidon.lib.  V.'epilt.XVII.   Vid.infr.g.  IX.fub  litt.iajin  textu. 

reli- 


DE  FESTIS  ,  IV  HONOREM  APOSTOlORVM  ItT  MARTYRVM  CRLEBRATIS.    1*4? 

religionem  morte,  idcirco  communitcr  dicebatur  oblatio,  fi- 
ve  facrificium  factum  pro  natalitiis  martyrum.  Ita  apud  ter- 
TVLLIANVM  [/]  legimus:  Oblaiioncs  pro  defunBit ,  pro  nata/itiit 
atmua  dicfacimui.  Similitcr  apud  CYPRI AN  VM  [m~\:  Diet  eorum 
fmartvium  ),  quibus  excedunt ,  admtate,  vt  ammemoraticnet  eornm 
inter  memorias  martyrum  celebrarc  poffur.ui.  Et  paullo  poft :  Ce/e- 
brcntur  hcic  a  nobis  oblatiuncs  cS  ficrificia  ob  commemorativnet  eoruni. 
Sic  rutfus  in  alia  epiftola  [«]  :  Sacrificid pr«  eit  fempcr,  vt  memini- 
fiit ,  offtrimus ,  auotiet  martyrum  pafiiunet  &  diet  anniuerfaria  comme- 
moratione  cclcbramut.  Eft  quidem  aliqua  difputatio  inter  vcte- 
res,  quid  intelligcndum  fit  per  ha?e  lacrificia  fiue  oblationcs 
pro  martyribus.  avgvstinvs  facrificia  tantum  laudis  pro 
gloriolis  mortibus  egregiiftjue  exemplis  eorum  intclligi  cxi- 
itimat.  Et  haec  Qne  dubio  pars  qtudam  fuit  ficrificii,  de  quo 
loquuntur.  Quar.do  autcm  dicit  [»■],  iniuriam  efle  pro  mar- 
tyre  orare,  quia  martyrcs  ad  nonnullam  pcrfccTtionem  in  hac 
vita  peruenerint ,  nec  precum  ecclcfia:  cgeant :  hoc  cum  gc- 
nerali  confuetudine  ecclefia;  conciliari  non  potcft,  qua?  pro 
patriarchis,  prophctis,  apoftolis  ac  martyribus  orare  folebar, 
vtpote  conlidcrans  cos  in  ftatu  quodam  impcrfectionis,quoad 
corpora  eorum  in  fepulcris  permancrent.  Quod  ipfe  apoflo- 
lus  agnofcit ,  quando  Dcum  pro  nobis  potius  quiddam  proui- 
ditlc  dicit,  ne  abfque  nobis  confummarentur.  Idcirco  eccle- 
fia  credi  potcftper  facrificia&  oblationes  pro  maityribus  in- 
tclligere  preces  seque  ac  laudes  &gratiarurri  adtiones,  vt  ipfi 
&  omnes  fidelcs  perfectam  confummationem  infutura  vitapcr 

(/)  Tertull.  decoron.  milit.  c.  III. 

(«)  Cypr.epift  XXXVII.  al.  XII.  p.  i~.  (.p.'i88.edft.Amfterd.:MDCG.) 
(k)  Cypr.epift.  XXXIV.  al.  XXXIX.  p.  ~.  (  p.  224..  cdit.cit.  ) i1 
(0)  Auguftin.  fenn.  XVII.  de  verbis  apoftol.  tom.X.  p.  152.  (p.?4;.  cdit.  p.afil. 
MDIXIX.  )  In  patria  nullus  orandi  locus  erit ,  fcd  t.intum  laudandi.  Qua- 
roorandi  nullus  Ioeus  crit  ?  Qnia  niliil  deell.  Qnod  hcic  credimr ,  ibi  vi- 
detur:  quoJ  heic  fperatur,  ib  tenebitur,  quod  hcic  petitur,  ibi  accipitur. 
1'erfcctio  tjmen  in  h.ic  vita  nonnulla  eft,  ad  quam  fancli  martyres  peruc. 
nerunt.  Ideoque  habet  ecclefiaftica  difciplina,  quod  lljcles  nouerunt,  quum 
martyics  eo  loco  recitintur  ad  altare  Dci ,  vbi  non  pro  ipfis  oretur,  proce- 
tcris  autem  commemoratis  defunclis  oretur.  Iniuria  efi  enim ,  pru  marty. 
rc  orare ,  cuius  nos  dcbemus  orationibus  commendari.  Certauit enim  con- 
tr.i  peccatum  vfque  ad  faitguinern. 

Bingh.O.E.Vol.IX.  T  bea- 


I46  ORIGINVM    ECCLESIASTICARVM    LlK.  XX.  CAP.  VII. 


bcatam  refurrcctioncm  obtincant.  Ecclefiam  vcro  aliquan- 
do  facrificium  prccum  pro  ipiis  maTtyribus  obtulifle,  libro 
quodam  fupcriorc  [*]  plcnius  demonftrauiraus.  Adcoque 
plura  hac  de  re  hoc  loco  diccrc  nihilattinet. 

§.  IX. 
Nox  ifliuftnodi  aliquam  fefliv.it  atcm  antecedens,  communiter  ob- 
feruata  vt  vigilia ,  cum  ffalmodia  &  pretibut. 
Observandvm  autcm  eft,  ad  hafce  martyium  feftiuita- 
tes  follcmnibus  c.Trimoniis&  ritibus  celebrandas,vigiliam  no- 
cte  prarcedcnte  agi,  eamque,  pcrindc  ac  lllam  ante  dicm  do- 
minicam  aliaquc  maiora  fefta,pfalmodia  ,  hymnis  ac  prccibus 
ad  lucem  vfque  matutinam  duci  confueuifle.  Patct  hoc  ex 
chrysostomi  adhortatione  ad  populum  in  lftiufmodi  qua- 
dam  reftillitatc  [p]:  Noilem  conuertijlis  in  dient  $tct  -ruv  7ravvvyjiuiv 
tiv  Ispvv,  per  facfiat  ijlas  vigiliat':  nolite  rurfut  diem  in  noclcm  per 
ebrictatem  0 '  crapulam  ac  meretricioi  cantus  conuertcre.  Similem  in 
modum  sidonivs  apoi.lin  aris  ,defcribens  rationcm  ce- 
lebrandi  fcftum  /»/?/,  epifcopi  quondam  Lugdunexfit, non folum 
ipfam  dici  iftius  obferuationem,  fcd  praemiflara  quoque  vigili- 
am  cnarrat:  Conueneramut ,  inquit  [4],  a.i  fancii  fpulchrum:  pro- 
cejjiofucrat  antelucana  }follemnitat  anniucrjaria ,  populut  ingent  fexti  ex 
vtrtque ,  quetn  capacijjima  bajdica  non  capcret,  &  quamlibet  cincfa  dijfu- 
fit  cryptopnrticibut.  CuJtu  peraclo  vigiliarum ,  qtias  ahernante  mulce- 
dine  monacbi  clericique  pfalmicines  concelebrauerant^  quifque  in  diuer- 
fa  Jecejfimus ,  non  procul  tanten,  vtjote  ad  tertiam  pr.xjlo  futuri ,  quum 
facerdotibui  ret  diuina  facienda }  hoc  cft,cuchariftia  confecranda, 
eflet  j  tamquam  die  fcfto.  Sic  feftiuirates  martyium  pcrinde 
ac  dics  dominici  fcmper  cum  vjgilia  capicbant  initium. 


(  *)  I.ib.  XV.  cap.  III.  §.  XVI.  volum.  VI.  p.  JJO  --  338. 

{/>)  Chryfoft.  howiil.  i  IX.  dc  m  -ityr.  tom.  V.  p.  7-9.  (  homil.LXII.  p.  697-cdit. 
Fraricot.  )  itloiisotTi  ryv  vlxlx  h/uSbkv  oin  rfiv  rsxnv^tou»  rwv  lipuv'  y-i  notwx- 
rt  rtiikiv  rriv  j/Mffe»  vixjec  («■!  r>;>   itijiis  ,  >j<»y  r>;>  r  cv.urii,X>i>  >  x.    ruv  dci.viruv 


r*»v  mgvtxuv 

(j)Sidon.lib.V.  cpiQ.XVII. 


jr.x. 


DE  FESTIS,  IV  HONOREM  APOSTOLORVM  ET  MARTVRVM  CELEBRATlS.  I47 

— _  .. 

Communia  conuiuia  a  ditioribus  ad  refociUandos  pauperes  his  diebw 
inflituta  iuxta  monumenta  martyrum ,  donec propter abufum 
abrcgarentur. 
Solebant  ctiam  hifce  diebus  ditiorcs  conuiuia  lihcra- 
lia  pro  pauperibus  iuxta  monumentum  maityrum  inrtitucrc. 
Quidam  viri  docti  [r"|exiftimant,httc  conuiuia  pcr  facrificia  & 
oblationes,qua:  ad  fcpulchra  martyrum  facta?  dicuntur,  ir.tel- 
ligi  pofTe;  &  alii  [/]  eas  folum  intcTligendas  clTe  contcndunt; 
quia  vocabulum  natalitia  in  propria  fua  fignificatione  muncra 
potius  &  dona,  quxhomines  in  natalibus  fuis  diftribuere  fo- 
liti  fint,  quam  natales  ipfos  denotct.  Yt  ncautcm  hac  de  ma- 
teria  cum  quopiam  difputcmus  acutius,  ccrtum  cft,  habuifle 
eos  a-v/xTToa-ta  fua,fiuc  conuiuia  communia  his  dicbus  iuxtafe- 
pulchra  martyrum.  Vetuftus  auctor,  qui  nomine  origenis 
[t]  fcriplit,  hbc  difcitc  adfirmat,quando  ait:  Cehbramus  fdiem 
moitis)  relifiofos  cum  faccrdttibus  comtocantcs,  fideies  vna  cum  cle- 
ro,  inuitantes  adbuc  egenos  & paupcrcs ,pupillos  Hfviduas  faturantcs ,vt 

(  j  )  Cauc  prim.  cbnfl.  par.  1.  ch.ip.  i.  p.  204.  cdit.  Anglican.  (  p.  169.  edit.  Gcrm. 
Ltpf.  MDCCXXill.)  Fon  diefer  gewbnbeit  zit  beten ,  zu  lobai,  und  aUmo- 
fen  auszuthcden  zur  flbigcn  zeit,  kam  es  eben  ber  ,  dafs  nach  diefcm  die 
altviiter  Jo  oft  von  denen  opfern  ttnd  darbtingtmg  dtr  gejchenche  gere- 
det  baben,jb  tm  mcertyrtagen  Jlnd  dargcbracht  worden.  -  .   Tertulhanus 


'  fte ... 
tag  der  mxrtyrcr  bcgehen  ,  Jo  oft  opfcrn  nvrfiirftc,  imd  dergleicheh  re- 
dens-arten  kommen  nun  gar  oft  bey  dcneu  altvcctcrn  vov.  Wsratts  denn 
A/terlicb  trfcheinet  ,  dnjl  fic  itichts  anders  dadurch  Verftanden  haben  als 
ihre  (Sjfentlichen  gebete,  tmd  dafsjie  Gott  fiir  die  fi  dmmigktit,  bcfixndivkeit, 
ttud jiir  die  gute  exetnpel  ihrer  martyrer  ge/olet  baben;  dejigleicben  ha- 
bcn  Jtc  dadurch  das  hcitige  abtndmabt  verftanden yJb  dabey  zn^leich  zum 
gedxchtntfs  des  opfcrs  Chriftt  ausgefjicndct  xmrde ;  item  ihr  aUmoJen  gc- 
ben  und  licbes-wercke ,  deren  iedwedts fliick  wol '  t/tit  recht  ma»-  a„  ,  };,• 
genemiet  werifru,  mil  cs  aticb  in  dcr  tbat  alfo  gcfchchcn  ift ,  tiudjcibfl 
von  ttlicben  befcheidtnen  Catholicktn  alfo  ausgeleget  mird. 

(/)  Hofpin.de  feftis  cap. III.  p.  10.  (  p.  is.  §.  Quterittti ■  &C.  &  pae.  to.  edit.  Ge- 
ncu.  MDCLXXIV. ) 
lunins  not.  inTcrtnll.  de  coron.  milit.  C.III. 

(t)  Origen.  in  Iob.lib.  III.  p.  437.  (p.^4-  h.  edit.Parif.MDCIV.) 

T  2  fiat 


148        ORIGIVVM    ECCLESIASTlCMirM    LIB.  XX.  CAP.  VI!. 


fiat  fefiiuitas  nofira  in  memotiam  requiei  defunilit  animabut,  quarutn 
menwriam  celebramut^  mbis  autem  cjficiatur  in  odorcm  Juauitaiis  in 
conjpcclu  <cterni  Dei.  Idem  dicit  CONSTA  NTIN  VS  [«]:  Sobria 
conuiuia  celebrantur  a  muhis  vnn  ad  meinlicorum ,  tum  a.l  eorutn,  qui 
patria  ZSbonir  excidcrunt ,  inopiam  ftblcitandam.  Ita  C H  R  Y  S  O S T O- 
mvs  0]  dilTuafurus  populo,ne  ad  diabolica  properent  conui- 
via,  qua?  in  Daphne,  fuburbano  quodam  Antiochix,  ficri  fole- 
bant,  intcr  alia  ait:  Quod Ji  p/accat  voluptate  perfundi ,  quid  iucun- 
dius  hoc  comientul  quid  thcatro  fpirituali gratiui ,  membris  turs ,  fra- 
trum  tuorum  congrefu?  At  etiam  corporalit  menfet  vis  fieri  particeps: 
beic  foluto  conuentu  licet  iuxta  martyrium  Jub  ficu,  vel  vitc  diturjanti, 
etiam  corpori  recreationem  indulgere  &  condemnatione  conjcientiam  li- 
berare.  Martyr  enim  e prfinquo  Jpeclatus ,  ZS>  qitum  ft  vicinus ,  ipfiquc 
tnenfit  adfiet,voluptatcm  in  peccatum  ejjundi  non  finitjfed  tamquam  pxd- 
agogus  aut  pater  optimus  oculis  fidci  conjpecttts  rifum  comprimit :  inde- 
covas  voluptates  circumcidit :  lafciuot  omnes  infultns  carnis  tollit,  quor 
illicnonlicet euaderc.  £itid  ita'( quia  nimirum  faltantium  vir  rum  chori 
diecrafiino  Jitburbium  occupabunt :  at  eiufmodi  hominum  conjpcclus  J.tpe- 
tiumero  illuin  ctiam ,  qui  temperanter  gcrere  J'e  v  litcrit ,  fcnfm  ad  eius- 
dem  turpitu  iinis  imitationem  impellzt:  ac  tum  maxinic ,  quttm  in  me- 
dio  illorum  diabohts  adfuerit:  adefi  cnim  a  meretriciis  cantiknis ,a  vcr- 
bis  obfcenis ,  a  diabJica  pompa  vocatus.     Ex   quibllS   conuiuia  illa 

(k)  Confhntin.orat.  ad  f.inftos  c.  XII.  crwifg-jvtTxrx  &  rro}%.wv  xotf  ru  <rvyr.irrtu, 
irgos  tXtov  rgj  civxxliiffiv  tZv  itoyivwv  mtiy.iv»  ,  yjcj  ir^os  fioiftetxv  twv  ix.ni- 
covrwv. 

(*•)  Chryfoft.  homiJ.  XLVII.  in  fan£h  lul.  tom.  I.  p.  Si).  (  p.  f4'-  cdit.  Francof.  ) 
11  ii  jZiXti  yjff  vvv  rih^ew  dnoXxZcrai ,  ri  Tigtn  ingov  rx  ev^oyx  rirx ;  r!  x*- 
gitTtoov  rx  Seirgx  rx  irvtvyxrtxx;  twv  ytXwv  rwv  cwv;  rT/s  rwv  ddeXtpwv  nvvx- 
tiocs  ;  xr%.x  y\cy  eayxrixljs  SiXeis  rgotfrie}is  y.fTxy^iv;  ivruvSx  f|f»<  yi-x  ro 
XvStjvtq  tov  ev/h.oyjv  ,  rx  yuflvoix  irXycttv  viti  Svxijv  j;  uyne7*ov  xxtuXvjxvti, 
HKf  rZf  awyxrt  xctgigotSdf  riiv  uvcaiv ,  xoc}  ro  gvvtMs  «Va&.a'#«f  xxruyvwo-tws' 
u  yug  yxprvs  iyyvSsv  ocwytvos  tfijc/  nXniniov  wv  ircff  nxotrxxws  uvtvi  rjjl  r.  ■««- 
O;,  xx  ci<£U:o-t  r>)v  iiiovitv  tis  ifxttpu»  ixxv5~ir-i*l'  «*>'  <i<rxig  ns  irxJayxyos  , 
3;  ■Ttxrija  upteos  Tfiii  Ti)S  irizf.os  ogafxms  i<p$xr\yot~i  xxTX?t&.\ti  rov  ytt.turx'  jrt- 
gtxorrltt  rJ.s  iikvis  rxs  «.rorrxs'  tk  cxtfiijyr.Tx.  riis  o-x^xos  tt.irv.vrx.  uvougiT, 
uTrto  Ixu  xx  i'71  dixtpvytiv  rivo>  extviv;  "rl  %ogol  xvhwv  owoipv  rj  trgoxstm  xx- 
rxXxythx-.xo-iv'  >;  Si  rwv  rotirwv  o^ts  xaj  rov  fixXoytvov  cwipfoveTv  xko-jtx  vne$- 
oiytt  «o7>hmxis  rrgos  t>Jv  r"r,s  otiriis  xyvyosvvris  yiyvrtv'  njff  yxXiru  'oruv  iicf) 
i  iixfZoXos  yitos  exiivots  irccpjj'  ^  yx?  itxoitiv  vao  rwv  %o;v.xwv  ctfyMrwv,  vso 
roiv  uiyrr.wv  giiyxTwv,  ircd  rijs  imy.ovtxits  noyr.*;  xxXxytvos. 

ma- 


DE  FFCTIS,  IN  HONOREM  APOSTOLORVM  F.T  MARTYRVM  CELFBRATf*.  I49 

magna  cum  fobrietate  &grauitate  tunc  celebrata,&  cx  prifco 
fcopo  fuo  in  vfum  &  beneficium  paupcrum  potiiTimum  in- 
ftru&a  fuific  intclligimus.  Et  vt  talia  laudantur  &  comnun- 
dantur  a  nazianzeno  fy],  theodoreto  [:],pavlino 
[>]  &  aliis,  vtpote  qu«  re  ipfa  nihil  erant  aliud,  quam  ifta 
communia  &  follcmnia  conuiuia,^^  dicta,  &  ex  praxi  apofto- 
lica  deriuata,  iam  vero  applicata  ad  feftiuitatcs  martyrum.  Vt 
autcm  res  optima;  hominum  culpa  fa'pe  in  vitia  degcnerant, 
ita  laudata;  huic  confuctudini  vfu  venit.  Alii  cnim  ca  abutc- 
bantur  tamquam  opportunitate  gratificandi  auaritia?  fua:,  & 
turpis  lucri  cupidini  :  alii  inde  occalionem  captabant  indul- 

(_>)  Nazianz.carm.  X.  de  diuerfis  vitx  gcncribus.Tom.il.  p.  go.  fin. 
CW   Ugw  ?««  itHrx   ySVf&AlOV  ;}>  Sotviyros, 

H  tivx  vvutpiiixy  avv  nXsivtaai  Siwv. 
Non  epulum  natjle  adiens  cum  p/ttribus ,  aut  quoct 
Funereum  efi ,  vel  t/uod  connubiale  petens. 
(z)  Theodoret.  tlierapcutic.  ferm.  VIII.  ( tom.  IV.  p.  6or. )  Zrot  irxvrtt,  cjivrtt  /xiv 
jjauy  TtsoijoKsiriOiyHj  rxs  fixpfixoxs  iv/xuv  x,  usrx  rcis  vixtts  iro/xirocs  iirsTiXxv  x.  ioyrxs' 
t irstlxv  3s  iriXtvriiaxv,  xosv  rwv  irofc.uv  itxtpigxaiv'  ovrt  yxg  rxtpxs  ty^xaty  itrtaiju,ss, 
iiTf   diiuoS-oiviouc.    STtjciolc,    ysycupovTcU.      Hi  omnes  (  duces  bellici  ), 
qnum  v.uerciit,  ilisfi.es  confficntque  erant ,  &  barburor  vincebant  c"" pofi 
viciortas  trmmphos  ducebant  ,JoUemnitateJqite  celtbrabant :  viortui auttm 
a  plebetts  nibtl  difjerunt.      Ncque  entm  condtti  Jtint  infigntbus  monnmen- 
titiy  ncque  annni  epuli   lollemnitatibus  honorantur.      Et  pa^.  607.  Avri  tuv 
TlxvSiuv  xuf  Atxaiwv   ycj/  Aiovvaiuv  y^c/  rwv  L/^uiv  Vfxxv  sopruv,   Ylirgx  xoc/  Y\rxv- 
j\x,  y^cf/  Qiaux  yu/  'Et^yix  ,  ^e/  Wlxcixifc.it,  jgc/  Ssovrix ,  x^c/  WxvrtKsiiaovos ,  x, 
fortnix,   yocf  ^Axv^ixix  ,   xgc)  rSv   u'/i\uy    /xx/pviiuv   irrnsXxvra/    inpjto^otviou'    yjtf 
txvri  rt)s  TtxXtu  rroytmixs ,  yc/c)   xitvpxiiyixs ,  vx/   iu%gt£gipMFVinif.  1  autp/jovss  soo- 
tx^ovtbj   rrxvyyvgtis ,     i  /uJStjv  t^xatt/  ,     yx/   xu/xov  ,    >rcf/     yiXurx  ,   dfc.'   vjj.vxs 
Stixs  ,  vgj  ttgwv  Xoyiuv  uxoixaiv  ,  xxf   7rtioaivx>)v  ol^ttrr tuvois   xoa ,ux  uivi;v  ixxov- 
nc      Pro  Pandus  Dtaji Jque  ac  D.oujjiis  ,  if  aliu  ftfhi  veflru ,  1'ctrt ,  iy 
Pauh ,  if  Tiitniid,  &"  Sergii ,  cjf  Marcelii,if  Leonrit ,  &  Ptiutclcemoiiis , 
&  Antonn  ,'cjf Mattritii  aliorumqne  martyrttm  JuUannitates  peragnvtur 
&  pro  iUtt  veteri  pompa  ,  turpique   rerum  ac  verborum  objceititate,  rnode- 
Jitt  ce/ebraittttr  fe/huit.ttes ,  non  ebnetatan  cf  wcas    rifitjque   txbibentet  > 
Jid  dtwita  c.aitica  ,  facrorumqtie  Jcrmonuiii  auditwnem ,  if  preccs  /atu/u- 
bi/tbus  lacrimis  OrnatOi 
(a)  Paulin. natal.  FeJic.VI.v.  s.feqq. 

Cemcordtitc  mets  precor  £f  comphiudite  fratret 
Carmnubus  ,  caftoque  animos  cifundite  lnxu  , 
Gaudiajiiiicia  deccnt  <j  carmtna  cejia  Ji.ieles. 

T  3  gcndi 


I^O  ORTGlNVM  ECCLESTASTICARVM    LIB.  XX.    CAP.    VTT. 


gcndi  nocturnis  gaudiis  &  faltationibus;  alii  tam  xar.x  mcntis 
crant,  vt  cbrictatcs  &luxunofa  conuiuia,  iftis  tcmporibus 
cclcbrata,  honorcm  martyrum  intcrprctarcntur.  Quorum 
abufuum  vltimus  adco  inualucrat  apud  mukitudincm,  vt  Ma- 
nicbtei  indc  occalioncm  arripcrcnt  vitupcrandi  eccleliam  cam- 
quc  calumniandi,  tamquam  quae  iftiufmodi  dcteftandas  con- 
fuctudines  in  populo  fuo  comprobarct  adiuuarctquc.  Qua: 
ctli  malitiofa  crat  &  falfa  c.rimjnatio,  quod  ad  ipfam  ecclcfi- 
am5  qiue,  quantum  potcrat,  populum  fuum  ab  ciufmodi  in- 
tcmpcrantia  auocare  iludcbat,  de  populo  tamen  res  omnino 
ita  tclc  habcbat,  &  manifcfHor  crat,  quam  vt  generatim  de 
omnibus  rigari  polfct.  Ideoquc  avgvstinvs  refpondcns 
obicctioni ',  cx  parte  imputationcm  \'t  veram  fateri  cogitur. 
Noui.  inquit  \b"\ , ttnflfot  'fjfe feptilcbrorum  &pi£turarum  adoratores ; 
tfouijtnukat  <■/<?,  qui  luxitriojtjjime  Juper  mortuos  bibant^  &  epulas  ca- 
daueribut  exhibentes ,  fuper  fpitltos  Je  ipfos  Jepeliant,  Zfvoracitates  e- 
brietittefifiie  ftas  deputent  religioni.  Nimc  vbi  illud  admonet ,  vt  ali- 
quando  ecclefiei  catholica  nialcdicere  definatit^  vitnpcrando  mores  bomi- 
num,~.quot  6"  ipfi  cotidemnat.  o" quos  qtiotfdie  tamquam  mahs  filiot 
corrigere  fludet.  Et  alio  loco,  cidem  rcfpondcns  criminationi, 
ait  [cjj  Qiii  fe  inmcmoriis  martyrum  inebriant\  qiwmodu  a  nobis  ad- 
probari pojfunt',  quum  eos,  Ji  in  domibut  f.iis  idfaciant,  fina  dottri- 
na  eondemnet?  Sed  aliud  eji ,  quod  docemus,  aliud  quod  fnflinemut : 
aliud  quod  prtecipere  iubemur ,  aliud  qjtod  emendare  precipimur }  £f  do- 
nec  emendsmut  tolerare  compeUimur.  Ambrofiut  hanc  intcmperan- 
tiam  feliciter  correxit  Mediolani  [<•/],  prohibendo  omnia  iitius- 
modi  conuiuia  in  ccclciia.     Et  avgvsti  n  v  s  hoc  cius  exem- 

(b  >  Auguflin.  de  morib.  ecclef.  cathol.  cap.XXXIV.  tom.  I.  p-  33 '-  ;p- 774.  edit. 
BafH.  MDLXIX.) 

tc)  Auguftin.  contr.  Fauftmn ,  lib. XX.  c. XXI. 

Vid,  Ambrof.  de  Elia  &  ieiunio  c.  XVII.  Qjjd  obteflationes  potentium  lo. 
quoi  ?  Bibamus,  inquiunt,  pro  falutc  imperatoris,  &  qui  non  biberit,  fit 
reus  indcuctionis  --  Hxc  vota  ad  Deum  perucnire  iudicant,  ficut  illi ,  qui 
c.ilices  ad  fcpnlchra  maityrum  deferunf,  atque  illic  in  vefperam  bibunt,  & 
aliter  fc  cxaudiri  poffe  non  credunt.  O  flultitiam  liominum,  qui  ebrieta- 
tem  facrificium  putant :  qui  exiftimant,  illos  cbnctate  placari,  qui  iciunio 
riaffiones  fuftinere  didiccrunt. 

1  d\  Vid.  Auguftin.  confclf.  lib.  VI.  c.  II.  tot. 

plum 


DE  FESTIS,  IV  HONOREM  APOSTOLORVM  ET  MARTYRVM  CELEERATIS.    1)1 


plum  adhibebat,  ad  perfuadendum  Aureho  primati  Carthaginenji 
[«],  vt  auctoritate  vtcns  fua  idcm  faceret  in  eccleiiis  Africanis. 
Quo  facto  Aurelius  canonem  faciendum  curabat  in  concilio 
tc itio  Cartijagifienji  [/]'m  hanc  fcntciltiam:  Vt  mtlli  epifcopi  vel 
c/erici  in  ecclejia  c.  nuiuentnr }  nijiforte  t:\infcuutes  hojpitiorum  necefflta- 
te  illic  rejiciautur.  Popu/i  ctiam  ab  huiufmodi  comtiniir  qnantmn  fieri 
potejl ^prvhibeantur.  Hoc  iam  ante  prohibitum  crat  a  concilio 
Laodiceno  [g~]  :  Qttod  non  opurtet  in  locis  dominicis ,  vcl  in  ecctejiis  eas, 
qu<e  dicnntnr,  agapar  facerc  &indomo  Dei  comedere  &  accubhus  Jler- 
nrre.  Prohibitum  quoque  eft  poftca  a  concilio  fecundo  Aure- 
lianenfi  0]  in  GaHia ,  in  quo  gcneralis  regula  data  lcgitur  huiuf- 
modi,  Ne  quis  in  ecclejia  vbtttm  juum  cantando  ,  bibendo  vc/  /afiuien- 
do  exfoluat :  quia  Deus  tal/bus  votis  irritatur  potius^  quam  p/aratur.  A- 
lia  praua  confuctudo  obtinuit  in  GaMa,  tempore  regis  Chdouei 
fecundi,  circa  annumDCL,  quando  concilium  piimum  Ca- 
billonenfe  habitum  eft,  quod  eam  canone  quodam  [*']  abolerc 
adlaborabat.  Per  feftiuitates  nimirum  martyrum  &  dedica- 
tioncs  balilicarum  mulieres  ante  balilicas  turpia  quardam  & 
obfcena  cantica  decantare  folebant,  dum  diuino  cultui  de- 
bebant  clfe  intenta?:  Quas  proinde  repelli,  &,  fi  in  pcrucrft- 
tatc  lfta  perliftcrent,  cenfuris  ccclelia:  fubiici  concilium  illud 
iubcbat.  basilivs  [*J  alius  abulionis  in  hifce  fcftiuitatibus 
meminit,  qua?  erat  nundinarum  celebratio,  hifce  temporibus 

(O  Auguftin.epift.  LXIV.ad  Aurcl.tot. 

{/)  Concil.  Catthagin.  III.  c.  XXX. 

[g )  Concil.  Laodic.c.  XXVIII.  "ot<  i  Sti  h  to~s  xvcmxoTs ,  i  h  tms  btxKiftriats t 
tu.s  'ktyo/xivxs  uyxtrxs  ■xoteiv  ,  yy/  h  tw  oixic  tx  5ex  iSteiv  ygj  dxifinn  srpmv- 
vvttv. 

(/>)  Concil.  Aurel.  H.c.XII. 

\i)  Concil.Cabill.I.c.  XIX.  Nofcitur  valdc  cfTe  indecorum  ,  quod  per  dedica- 
tiones  bafilicarum  ,  vel  fefliuitates  m.-iriyrum,  ad  ipfa  follemnia  confluen- 
tes  cliorus  femincus  turpia  qna^dam  &  obfcena  cantica.  decantare  videntur, 
dum  aut  orare  debeant,  aut  clericos  pfallentes  audne.  Vndc  conuenit,vt 
facerdotes  loci  talia  a  feptis  bafilicarum,  vel  porticibus  ipfarum,  ac  etiam 
ab  ipfis  atriis  vetare  debcant  &  arcerc  Et  ii  volnntjrie  noluerint  emenda- 
re,  aut  excommunicati  dcbeant  aut   difciplinx  aculenm  fuflincre. 

(£)  liafil.  reglll.  maior.  qna»ft.  XL.  A*^  xie  tx\  h  tois  /uufvgitts  ym/xivxs  ciyoox- 
cixs  olxtixs  iuTv  o  "Koyos  dtixvvaiv'  i  yxp  u'»\x  Tivos  "vtxtv  h  to<?  y.up]vpiois ,  »; 
h  tois  rrtci  u.vtx  TiiKois  (pxi>e2af  ixifix#*.ti  xctrtxvots     >}  figQ7tv%iis  Vvex..,,  «jJ 

et 


1)2  ORIGINVM    rCC!F.SI\STlC-\RVM     tlB.    SV.    C*P.  VfT. 

ct  locis  hoc  quidcm  fpcciofo  titulo  inftitui  folita,  vt  cibaria 
aliaquc  rcs  hifce  feftiuitatibus  tanto  melius  apparari  poflcnt. 
At  enirn  verjo  illc  nundinationcm  iftam,  tamquam  grandc  pi- 
ctatis  impcdimcntum,acritcr  reprehendit,  qua?  minimc  con- 
V(  iat  talihus  follemnitatibus,  qua:  orandi  &  virtutes  fancto- 
rum  hominum  commemorandi  caufla  cclcbrcntur,  &  vt  ad  fi- 
milis  fortitudinis  semulatiOnem  incitcmur.  Monct  etiam  ifti- 
ufinodi  homincs,  cogitert,  quarta  olim  ira  cxarfcrit  dominus 
in  eOs,  qui  circum  templum  vcndcndis  emcndifquc  mcrcibus 
operam  dando  orationis  domum  in  latronum  fpduncam  con- 
vcitcrint.  Plures  abufus  &  corruptioncs  per  hanc  ianuam  in 
ecclefiarn  poflcrioribus  lasculis  irrcpferunt,  vt  inuocatio  fan- 
dtorum  &  martyrum,  cultus  reliquiauim,  percgrinationcs  & 
viiitationes  capfaium  facrorum  oflium,  &  iimilcs  fuperftitiofe 
praxcs;  qua?  vt  purioribus  ecclciix  atatibus  proifus  incogni- 
toe  fuerunt  &  illicita:,  ita  noftri  non  cft  inftituti  ,  eas  hoc  loco 
longius  peifcqui. 

JT.  XI. 

0  icnam  fejliuitates  in  memoriam  apaftolorum  celebratee  fint. 

Qvarri  autcm  potcft,  Num  ccrtidiesin  apoftolorum 

&  primorum  difcipulorum  CillU^n  mcmoriam  conftituti  fue- 

rint.      Ad  quod  rcfpondeo,  quod  nulla  (it  ratio  dubitandi, 

quin,  quotquot  cx  illis  martyrcs  fucrint,  &  dc  tcmpore  &  lo- 

r5  tis  ixiy.vtitiiv  sK^r.rxs  rsjs  rijv  xyiuv  vxip  iuctfitixs  yixpt  Sxvxrs  ivTxQ-ius 
«pos  tov  (J/Klv  tov  'oy.otov  ts  iot  ^f.irr.va^  ,  y.tyv>>y.svxs  r>)S  tpojZtfitiirxTrs  ogy~s  rs 
xvriU  ,  'irt  yjt/  ir.lvTun,  y^ati  rry.vrxyjs  ttpctVS  uv ,  tfgt/  TKOliyis  rj;  xttfittf,  xxStis 
yiy-pu.Ttlm  ,  [f>vots  tc~<  Ktoi  rJ  it^ov  irmlJitii  ya/  Uyoox^xtri  r>]v  yxriyx  inxvtrti- 
aro  ,  tis  r~s  iy.TtO(ilxs  roV  tixoy  T~s  XfOtrtvxys  ytTy.troiitrtis  tis    trnifKcuov   }v>r~v. 

Perutttenitttvero  tteque  ttuitdiuationes  tBit ,  qua  ui  mavtyrtis  cekbrari  /b- 
litajimt ,  comteiure  nolns  jirttanda  Jitnt  ;  ncqiie  cmm  vBtan  atiam  ob  cutijl 
fim  adeffi  decct  cbriftiauw  m  m.otyrus,  aut  ifhis  aantigua  loca  inuiji. 
re,  quam  orau.li  caujfa  <Jf  vt  cQjtfiuntiaJimBorum  admtmiti,  in  qua  tUi , 
ue  pietatem  aimttcrcnt,  ad iieca/t  vjj.ic farHtet  j-cr/cueraruii: ,  tfji  quaqtte 


'  lu 
cibtr  operam  dtib.iut ,   qitippc   qUaJi  iMiidtiMtto  illa   oruttuitis  d.i/tttm  nt 

Ititi  oiium  fl>etuncti >/t  cv/itui; tt ret. 

CO 


DK  FESTIS  ,  !N  HONOREM  APOSTOLORVM  ET  MARTYRVM  CELEKRATIS.  I5j 

co  paffionis  corum  conftiterit,  anniucifariam  habucrint  com- 
memorationcm  inter  rcliquos  martyies,  ad  minimum  ab  eo 
inde  temporc,  quo  fcftiuitates  martyrum  in  ccclcfia  obfcruari 
ccepta:  funt.  Sic  mni  tyrium  Petri  &  Pauli  apoftolorum  Rcm<e 
obferuatum  eft  vel  III  knlendas/;;//<7.r,  velVIII  kalendas  Marttar : 
Eftenim  de  die  controuerfia  inter  ioannem  pearsonivm 
[/]  &  antonivm  pagivm  [;/;],  nec  iftam  controuerfiam 
inter  eos  dirimere  mihi  fumo.    In  confefTo  autem  apud  vete- 

(/)  Pearf.  annal.  Cypr.  an.  CCLVIII.  p.  6%.  (  p.  fo.  edir.  Fcll.  Amfieiod.MDCC.  ,J 
Huius  obferuationis  vtiiitas  diem  refpicit,  quo  fatla  eflfe  dicitur  translatio, 
neinpe  tertium  kalendas  Iulii;  quo  die  vulgo  putant  eos  apofiolos  paffos 
ellc,  contra  veterum  fcntentiam  ,  qui  vltimo  Neronis  anno  eorum  marty- 
rium  adfcribunt.  Vltiino  enim  Neronis  anno  ,  vicefinto  nono  Iunii  pati 
non  potuere  ,  quia  ipfie  Ncro  fexto  di-  Iunii  periit.  Sed  fi  alio  ilie  depo- 
fitio  facta  ell,  alio  translatio,  quam  feqtnita  efl;  poflca  follemnitas;  falua 
erit  vcterum  firntentia.  Et  fane  ante  Pfeudo-lfidori  avtatem  ,ante  gefia  pon- 
tificalia,  natalibus  SS.  apofiolorum  Petti  &  Pauli  alius  dies  adlignabatur. 
Nam  Polemius  Syluius  il)  laterculo  fuo  facra  profanaque  fefia  contincnte, 
A.D.  CCCCXl  IX  euulgato,  hxc  habet,  f/ll  ka/.(Mutiiydepqfitie  SS.Pe- 
tri  <f  Pau/i.  De  qua  varietate  alibi  latius  a  nobis  difputatum  elt. 
(m)  Pagi  critic.  in  Baron.an.  CCI .VIII.  §.  III.  Nihil  a  Sixto  in  fuo  pontificatu 
gellum  reperimus ,  nifi  quod  in  indi.ulo  depofitionis  martyrum  habctur  : 
Tertio  kalendas  lu/ii  Petri  in  cataawibas ,  &  Pauh Oftienje ,  TufcoZf' BaJZ 
Jo  cojj'.  Bucherius,  quum  hoc  arcanum  non  intelligeret ,  fcripfit  in  margi- 
ne :  Nejiio ,  quid  bcic  Jibi  ve/int  hi  coii/ules ,  Jorte  aliunde  luxati.  Ve- 
rum  non  de  fanclorum  apollolorum  palfionis,  fed  de  translationis  tem- 
pore  heic  agitur.  Idem  habet  geficuum  pontificalium  auclor,  fed  pontifi. 
ces  permutauit  ,  vt  ficpe  folet,  &  pro  Sixto  Cornelinm  pofuit,  indeque 
Pfeudo-Ifidorus  eamdem  hifioriam  fi^itix  Cornelii  epiflola:  •  inferuit.  Ca- 
ius,  qui  circa  annum  Chrifii  CC  fcripfit,  tradit,  apofiolorttm  tropaa  tunc 
tcmporis  in  Vaticano  &  Ofiienfi  adieruata  fuilTe.  Heic  igitur  tfopaca  in 
catacumbas  tranfitiliire  vidctur  Sixtus,  magis  in  dies  faniiente  perfecuti- 
onis  ardorc,  vt  ibi  tutius  fiationcs  haberi  poficnt.  Ita  recle  Pearfonius , 
qui  fubiungit:  Huius  oljiruatioms  vtditas  cet.  vid.  fub  litr.  anteced.  (1;. 
Ha:c  Pearfonius ,  cuius  librum  ,  in  quo  de  ea  vaiietate  agit,  non  vidi.  Ve. 
rumeniinvcro  obfcruatio  hxc  vanillima.  Petnis  cnim  non  vltimo  Nero- 
nis  anno,  (ed  vndecimo  mattyrittm  fubiit,  vt  fuo  loco  dcmoufirani ,  eius- 
que  natale  dic  vicefimo  nono  Iunii  cekbratum.  Sed  quia  translationes 
Fanciorum  eo  (xpe  die,  quo  ad  Dcum  migrarunt,  vcl  colebantur,  fieri  fo- 
litx  er.int,  is  dics  a  Sixto  ad  eam  translationem  faciendam  eleftus  quod 
etiam  in  S.  Vrbu.i  pap:c  translatione  prxfiitum  fiiifie  anno  CCXXXI  no- 
tauimus.     Ncqur  refert,  quod  in  iateiculo  Syluii  legitur.     Hinc  enim  tan- 

Bindi.O.E.Vol.IX.  V  res 


I£4  ORlGINVM    rCCLE?!\T:C\RVM    LIH.  KX.    CAP.    VII. 

rcs  a^que  ac  rccentiorci  cft,  ambos  vno  codctnquc  tcmporc 
Romx  in  pcrfccutione  Ntrcnit  martynum  fubiirtie.    Demonftrat 

llOC  EVSEBIVS  [«]  C  CAIO  RO.MANO,  1  ERT  V  LLI  A  N  O  ,  O  RI- 
GENE    &  DIONYSIO  C[)ifcopo  Q,ri ntbiorum ,  qui  Petrum    Cllici 

fuffixum,  Paulnm  vero  capite  truncatum  cffc,  corumquc  tro- 
pa?a  fiuc  monumcnta,  altcrius  quidcm  in  Vaticano,  alterius  au- 
tcmin  via  Oftenji  confpici  dicit,  doncc  Xj/Jlut  pontitcx  ca  in 

tum  infercndum,  aliam  SS.  apoflolorurr.  translationem ,  qna:  et:am  depofi- 
tionis  nomine  ab  antiquis  defignatur,  in  feflo  cathcdra:  S;  Petri  f.ulam  cf- 
fe.  Nam  VIII  k.ilendas  Martii  cathedram  S.  Petri,  non  vero  natalem  eius 
celebratum  fuiffc  ,  ceitum  fit  ex  indiculo  depofuionis  martyrum  ,  laterculo 
Syluii  antiquiorcj  in  eo  enim  legitur:  Ociano  kalettdas  Martii,  nata/ePe- 
tri  de  cathcdra  ;  \bi  vides,  etiam  n.itdis  nomen  cuilibet  fcflo  attributum 
fuiflTe. 
\v)  Eufeb.  Iib.  II.  C  XXV.  TT»t/X.->>-  i>\  iv  tn  uirris  Vtvy.ys  t>)v  xt(px/\>]v  uiror «fjir?- 
vttf ,  vgJ  Wircos  Uitruvrtos  uvxixoh.omb^tvtrvi  xur  uvrov  Wiosvreu'  yx)  trtrxrui  ye 
rtp  li-ofiuv,  >/  Tlircx  vjx)  riuv/\»  eh  itvgo  xour>j7xtru  enl  riiv  uvroiri  xotyrjrtj- 
f.!w  vt  %oc  orjts  ts'  iiiv  i  S;rlov  V£t)  ey.x7\>;o-txsrtxis  avrjg,  Vdios  ovoyu,  xxrx  '/,-(pv- 
#7vov  Yuiyaiuv  yeynvtis  emtjxortov'  os  i>)  llfsxXw  rr/s  xurti  ^piyxs  icgoirxyitut 
yvtiiy.tjs  iyycx(puis  orxXe^Jtts ,  uvrx  irj  ruvru  rre^i  rwv  rovrucv,  etitu  ruv  eitejyi- 
vwv  urro-if\m  ru  lepu  nxrjvJiyxru.  xxrxrHtirai ,  <fxs;iv'  eyiii  ie  rx  rrj.nxtu  rZv 
timsso/.tcv  i'xtu  ieiictf  euv  yttg  .jiXijffijj  U7rt7.^e7v  itri  riv  Kxrixuvov  ,  >;  fari  r>]v 
icov  ri;v  ilrixv  ,'evgijcets  rx  T^oiroxx  r^vv  rxvrrjv  {ogvexufotai  r>]v  fxxXtKrmv'  us  ii 
r.urx  riv  xvrov  uytptA  xtuoiv  fy.  '  "■'  *ftruv ,  Koyvjittv  enitxortos  t\tonitftos  ey- 
yoeitpus  Puyalots  oy.t7.uiv,  uie  irus  nx^tryjstv'  Txvrx  ;\xj  vy.us  otx  rrds  rofrxvr^s 
vxSto-ixs ,  r>)v  uiro  HfVfx  tfyj  ITjfJXi!  (fvreixv  ytvvyS 'tio xv  "Ptoyuitev  re  va}  Kooiv- 
,ir/u.v  tTwexefiXGxre'  voij  yic-  uytytu  vg)  eis  r>]v  >;y.tlhuv  Kopiv^ov  (f.vrticmres 
Ty.xf,  oyoius  eiiox$uV    oyoitos  ii  vjcf  eis  r>]v  ]rxXixv  oyove    iiixi^trts  ,  eyup- 

T-Jmsav  xura.  riv  uvrov  xatwv.  Paulut  qivdnn  Rumtc  eafite  trwtcatut ,Pe- 
trtis  auteni  cruci  /iiffixtu  juiflc  e&rtem  (Ncrone)  regnante ,  tradkutur, 
Ouam  quidem  narrati&ritm  aDimde  eovifirrtiant  Pctri  Pautiquc  nomine  in. 
Jignita  monwnenta,  qux  tn  vrbit Romet  eamiteriis  etiamtmm  vifitntitr.  Scd 
</  Cuitis  quidam  vir  catbolicttt,  qut  Zcpbyrini  Rotnaiitt  vrbit  cptJ-'of>i  tem- 
fcrtlnis  floruit,in  eo  lihro ,  qutm  Jcripfft  aduerfus  Proculum  patronmn  Je- 
£ltc  Qitaphrygtwum ,  d;  luco ,  in  quo  pvitdictorum  apofiohrtttn  fiicra  cor. 
pota  depojitd  fuut ,  tta  loquitnr.  Ego  vcro  ,  niqttit ,  apofio/orum  tropata 
pojjiim  ofiehdere.  Namjttu  in  Vaticannm  ,  fi'ic  adOfiietifem  viam  perge- 
ve  hbet ,  occurrent  tibi  tropta  eorutir,  qtti  ecclefiam  iUattt  fundam  r-i  :t.  Por- 
ro  atnbos  vno  todemque  tempore  martyrium  Jubiiffi ;  Dimjftut  Corintbio- 
rum  eptfcupus  ud  Rttiiianos  fcribent  ieftatur  hts  vcrbis  .•  ita  &  vos ,  in- 
quit ,  tanta  admonitione  veftra ,  Jementcm  ,  qute  Fetri  ac  Paulijationejhc- 
crcucrat ,  Romanos  /ci/icct  or  Carmtbiot  ,Jimui commjcuiftis.  Ambo  cnitn 
iUi  in  vrbtwi  mftvant  Corintbum  ingrefji ,  fbarpt  doHnnx  euangc/ica  Jhni- 

cata- 


DE  FTtSTlS,  'tN  H0N3REM   APOSTOLORVM  ET  MARTyR^fCELEBRATIS.  IJ) 

Catacumbas,  Vt  VCtllftus  indiculut  dcpofitionis  martyrnm  vocat, 
maioris  fecuritatis  gratia,fcruentc  adhuc  pcrfccutione,  trans- 
ferrct.  Et  hinc  cft,  quod  hieronymvs  [o]dicit,quod,  dum 
eftct  Rom*  puer,&  liberalibus  ftudiis  crudirctur,folitus  fit  cum 
cctcris  eiufdcm  a?tatis  &  propoiiti,  dicbus  dominicis  fepulchra 
apoftolorum  &  martyrum  circuire.  Vt  adeo,  quum  Petrum&z 
Paulum  Kom.t  martyrium  fubiifle  indubitatum  (it,dubitari  haud 
debeat,  quin  corum  fdhuitates  prifcis  tcmporibus  illic  &  ali- 
bi,  qucmadmodum  cetcra.'  fcftiuitates  martyrum,  obfcruata: 
fuerint.  Idcm  quoquc  de  rcliquis  apoftolis  omnibus  conclu- 
di  potcft,  qui  martyrium  in  diueriis,  vbi  euangelium  pra'dica- 
runt,  rcgionibus  pafli  funt. 

§.  XII. 

De  feflo  tmiocentum. 

Praeterea  vctus  ecclcfia  feftum  cclebrabat  in  mcmo- 

riam  infantium,  non  multo  poft  natum  CHRISTVM  ab  Hcrode 

interfeclorum.    De  his  loqucns  cyprianvs  [/>]  ait:  CHRISTI 

natiuitas  a  martyriis  infmtium  Jlatim  ctvpit^vt  cl>  ndmeH  eius^  a  bitna- 

tfi  cS  infrx  qui fnerant ^necarentur.     Actas,  ncc  dum  habilis  ad pu^nam^ 

idunca  cxjlitit  ad  corunam;  vt  apparcrct ,  innoccutcs  effe,  qui  propicr 

Chrijlum  necantur ,  infantia  ir.noccns  ol>  nomcn  eiur  occifa  rjl.     Often- 

fnm  ejl ,  nemincm  cjje  a  pcriculo  perfeauutionis  immunem^  quando  &ta~ 

hs  martyria  fcccriint.     In  eamdem  fcntcntiam  hilarivs[#] 

Bcthlchem  martyrum  fanguine  redundafle,  eofque  in  atcrnitatis 

r;c  iwr  inftituerunt  •  &T  in  Iial.am  fitnul  prife(H\  quum  voi  Jimiliter  m- 
fiituijfent ,  eodem  tcmporc  martyiruni  pcrtulerunt.  Id.  libr.  III.  c.  I.  *Os 
tTllrcos  iicl  ri\u  iv  Pa'«>;  ytvo/ums  uvtfKtiKnclSv  xmft*  xstyxXijs,  'xtuis  «J- 
tqs  tci-iucxs  nxbi~t'  r!  SiTrtt^  iTttvXx.  Xlyctv  —  t(gj  WtfW  ev  ry  Y1Ap1.11  Ini  N«- 
gwvos  ueoxfTV(>fXOTa\s'  tuZtx.  flotyfrct  r.:>-l   7J:uv  h  t>!t:o   ropxa   TtAv  lis  tj)>  yc- 

rtin  iiipmxuv  t"gryT(q.     Qiu  ( Pctrus     ad  iy  trentum  Romatti  vcntcns,  cru- 

cifixiu  i/i  capite  deorjum  demijjb :  fi:  emm  vt  in  cruce  colkivretur  t  ora- 

;       .-.     DePattio  imn  qui.i  attmct  dicere?  qui -■- polircmo  RwitJitbKc- 

rone  martyrio  pcrfunfius  cft.     Httc  Qrigenti  in  tertio  volumme  expv/ttiq- 

tmm  u:  ~encjtn  dfirtu  vr.his  commevtorat. 

(o)  Hieron.comment.inEzech.  cap.XL.  p.  6$6.  fp.45f.edit  Parif.  MDCXLIII) 

lp)  Cypr.epift.  LVI.al.LVHI.adThibantanos  p.  1:5.     p.  ip.edit.  Amllrl  ) 

iq)  Hilar.  ih  MattK.  cap\  I.  p.fij.  edit.  Parrf,  MD<  XCIII.    Pofl  iudaiorum  jnfc- 

ftati   nem  &  in  exftinguendo  co  prof.inx  plcbis  adfenfii ,  Ctiriftus  ad  gen- 

,      tes  inaniffimis  rcligionibus  deditus  tranfit:  &  iuda;am  relmguens,   igno- 

V  2  pro- 


156  ORIGlNYM    ECCLF.SIASTICARVM    LIH.    XX.    CAP.  VII. 

profccTum  pcr  martyrii  gloriam  elatos  efle,  dicit.  Ita  quo- 
quc  AVGVSTiNVS  [>•],  Moriuntur ,  inquit y parun li  pro  CHRJSTO 
r.cfcicntcs  ^parcntes  plangunt  mariyres  morientcs.  Nec  ditm  loquuntur 
eS>  Chrifium  confitcntur.  Prxftitit  eis  Chrifius ,  vt  pro  Chrijlo  morcren- 
tur  ,pr.t(litit  yvt  fuo  fanguine  ab  originali  peecato  liihterentitr.      Simi- 

litcr  prvdentivs  iii  carmine  quodam  corum  laudcs  cclcbrat 
in  hunc  modum  0] : 

Saluete ,  fiores  martyrnm , 

Qiius  htcis  ipfo  in  Ihnine 

Chrifii  infcutor  ftjlulit, 

Ceu  turbo  nafcntes  rofas. 

Vos  prima  Cbrifii  viclima , 

Grcx  immolatnrum  tcner 

Aram  ante  ipfam  fimplicet 

Palma  £J '  coronis  luditis. 
chrysostomvs  [t~\  eadcm  erat  fcntentia,quando  infantibus 
cardem  iftam  nihil  obfuifle,fed  eos  ad  tranquilliflimum  tutifli- 
mumque  portum  tanto  celerius  eucxiflc,  contendit.  Et  au- 
ctor  operis  imperfccti  fub  nominc  chrysostomi  [«],  de  Hero- 
dis  loquens  crudclitate  in  infantcs,  Qmnibut ,  inquit,  vitqm  ater- 
nam  prafiitit  pruptcr  vmim;  intelligws,  quod  cos  omncs  fcccrit 
martyres  caufla  CHRISTI ,  cuius  de  cade  intcr  eos  cogitaue- 
rat.    Ante  hofcc  omncs  1  r e n  a e vs  [.v]  ait:  Propter  bocifpuerot 

ranti  eum  firculo  colendns  infertur,  Bethleheni  ,  id  ell  iudxa,  umrtyrum 
-fanguUit  redwuiante.  — -  Non  enim  non  erant  ii  ,  qui  mortui  putabantur; 
in  atemitatis  enim  pxofedtum  pcr  martyrii  gloriam  clfcrebantur. 

(r)  Auguftin.  de  fymbolo  Iib.  lll.cap.  IV.tom.  IX. p.  303.  (p.1123. 1124  edir.Ba- 
fil.MDLXlX.;     lt.epill.  XXVIII.  adHieron.  vid.fub  htt.  fcq.(a). 
Id.  de  liber.  arbitrio  lib.  lll.c.XXHl.  Non  fruftra  ctiim  inantes  illos,   qui, 
dum  dominus  lefus  Chrillus  necandus  ab  Herodc  qdacreretur,   occifi   funt, 
in  honorem  martyrum  rcceptos  commendat  ecclcfia,  cetera. 

(/)  Prudcnt.cathemcrin.  hymn.  XII.  dc  epipbania,  v.  ijf.  feqq.(p.Bo.edit.Ha« 
lenf.  MDCCIil.) 

(r)  Chryfolt.homil.  IX.  inV.atth.  p.  23.  f  p.  101.  edit.Francof.)  r/re/wu-  i/SXxfin 
rd  Ttiull'/.  KUUgifrhTix  itti  iptoSritru  ■touwrp ,  ny)  «g&s  rfo  «Wftotm  rxXsus  dit- 
mxSbr*  Xtfuv*  ;  Quid  igitur  obfuit  m  tah  cauja  parutUu  inraemtis, 
c"  ad tranquiUiffiritW  if  rutijfunum  portitm  eekriter  tueclti  .* 

(")  Opus  imperfcdt.inMatth.il.  p.  7«0. 

CAlItcn.lib.IlI.  c.XViil. 

'  (fcil. 


DF.  FGSTIS,  IN  HONORF.M   APOSTOLORVM    ET  MARTVRVM  CFLLBR  \TIS.  I57 

Cfcil.  innocentes,)  cripicbat^  qui  erant  in  dcmo  DauiJ ,  bene  furtiti  il- 
lo  temporc  nafci ,  vt  cos  pr.tmittcret  in  fium  rcgniim;  ipfe  infant  quunt 
efjet,  infantcs  hominum  martyrcs parans ^proptcr  Chrijlum,qui  inBcth- 
lehcm  natus  ejl  Iui<ty  in  ciuitate  DaniJ  interfeclos ,JecunJ:im  fcripturas. 
LEO  [yl  pontifex  Romanus  &  fvlgentivs  in  cumdem  mo- 
duin  de  illis  loquuntur,  tamquam  martyribus,  qui  paflionis 
CHRISTI  confortcs  facti  mortcm  pro  ipfp  pertulerint  infcii, 
&  priufquam  cum  potucrint  confitcri  coram  hominibus. 

Origenes  autem  paullo  vltcrius  progrcditur,  cofque 
nonfolum  primitias  martyrum  appcllat,fed  eorum  quoquc  me- 
moriam  femper  in  eccleiiis  celebrari  [2]  dicit ,  fecundum  or- 
dincm  fanctorum,  vt  primorum  pro  domino  occiforum.  Et 
avgvstinvs  plus  vice  fimplici  O]  dicit,  quod  ecclciia  cos 

ty  )  Leoferm.VII.  \n  epiphan.p.  33.  (biblioth.  patr.  tom.VII.  p.iojo.  f.  edit. 
Luzd.  MDCLXXVII.  Ad  hauc  vos  fimilitudinem  paruulorum  myflerium 
hodiernac  feftiuitatis  inuitat,  &  hanc  vobis  humilitatis  formam  adoratus  a 
Magis  puer  faluator  infinuat,  qui  vt  imitatoribu»  fuis  qtiid  gloiia-  pararet, 
oftenderet,  ortusjiii  tcmpore  editos  martyrio  confecrauit ,vt  in  Bethlehem 
vbi  Chriflus  natus  eft  ,  geniti  per  communionem  sctatis  confoites  ficrent 
paffioni?. 

Fuljeot.  homil.  IV.  deepiphania&  innocentibus  p.f4i.  f"p. 810.  edit.  Bafil. 
MDCXXI.  sno.)  Non  folum  iftum  puerum  (Iefum)  non  isuenifti :  fcd  nec 
illis  pueris  aliquid  nocuifti  ;  immo  infcius,  quod  illis  proderat ,  hoc  egifti. 
Per  feuitiam  quippe  tuam  fantli  Junt  martyres  ;  qui  per  infantjarn  fuam 
fuerant  innocentes:  quando  per  gratiam  huius  pueri  pro  eo  meruerunt 
mori  ;  priufqium  eum  polTent  coram  hominibus  confiteri.  Jfte  itaque 
puer,  qui  mundum  creauit ,  qui  mundum  regit,  qui  omnia,  qua:cumq'ue 
vult.facit,  qui  cuoila  mirabili  atque  infeparabili  ordine  difponit ,  hoc  01- 
dinauit,  hoc  egit,  vt  per  tuam  inuidiam  furiofam  ilii  pueri  mortem  Jijci- 
perent  prctiojum:  &quod  eis  adfalutem  tuam  pracftare  non  poftes  amicus, 
hoc  ad  damnationem  tuam  faccres  inimicus.  Ad  hoc  ergo  te  permifit  in- 
fantes  occidere,  vt  illos  de  te  faceret  triumphare.  Te  ergo  permifit  ad 
nequitiam  ,  illos  perduxit  ad  palmam. 

(z)  Origen.  homil.  III.  de  diuerfis  tom.II.  p.  436.  (  p.^z.g.  edit.Parif  MDCIV.) 
Horum  &  memor:a  lemper ,  vt  dignum  eft,  in  ecclefiis  celebratur,  fecun. 
dumintegrum  ordinem  famlomm,  vt  primorum  maityrum,pro  domino 
occiforum  &  vt  ipfa  Bethleem  primitias  domino  martyrum  ,  in  qua  natus 
ell  ipfe  falnator,  obtuliife  videatur. 

(<j)  Augultin.de  libero  aibirrio  lib.  III.  c.  XXIII.  tom.I.  p.  29.  vid.  fub  anteced. 
litt.  (ri  pag.  1  6.  Item  epift.  XXVIII.  ad  Hieron.  p.  io5.edir.Bani.  MDI.XIX. 
Nob  ftullra  etiam  infantes  iUos,qui,  quum  dominui  nolter  kfus  Cluiltus 


Vj 


m 


ftg CiRTCVVM     rCCT.FSHST!C\RVM    LIH.  XX.     C.W,    VTT. 

in  honorem  martyrura  receperit.  Quod  vktetur  arguere,  pe- 
culiare  aliquod  feftum  corum  commemorationi  fiiifle  adfrgna- 
tum-    Vtrum  vero  initio  id  ftierit  feftum  ab  epiphania  diltin- 

ctum,  an  potius  codem  die  celcbiatum  (it,  rcs  cft  in  vtramque 
■  i  :m  difpUtabflis :  Quia  prvpf.ntivs,  fvlgentivs  & 
leo  de  innocentibus  paruulis  hoc  foluin  dic,  non  vlla  occa- 
(ione  alia,  loquuntur. 

§.  XIII. 
De  fefta  Mdccabaeorurtu 
Porro  autem  obferuahdum  eft,  antiquis  tcmporibus 
noh  folum  maityium  chriftianOrum ,  fed  quorumdam  ctiam 
celebriorum  in  veteri  teftamento  dics  feftos  agitari  confue- 
Huiufmodi  erat  feftum  feptem  Maccaiaorum,  quorum 
fortitudo,  quam  in  opponcndo  fefe  tyranno  Antiocbo  Epipbatii 
&  moncndo  pro  lege  iudaica  oftenderunt,generatim  per  vni- 
verfam  ecclefiam  cLiriftianam  follemnitcr  (arculo  quarto  com- 
mcmorata  efle  videtUr,  circa  quam  tempeftatem  fexccntos 
panegyricos  de  illis  habitos  inUenias,  In  chrysosto.mo[/;] 
tres  repeiiuntui  homilia:,  hac  occafionc  recitatae,  in  quibus 
deeoiumfefto  loquitur,  tamqrtam  cum  infolita  popufi  frc- 
qucntia  cclebrato  Amioehik.  Chriftianos  heic  baiilicam  ha- 
buiffe, iiotmne Maccafaorum  appellatam  ,  auctorcft  avgvsti- 
jvjvs  [c].  Et  hic  ipfe  duos  fcrmoncs  [*]  habet  iri  eorum  lblle- 
mnitatcm  rccitatos,  in  quibus  cos  re  ipfa  chriftianos  martyres 
fuifle  demonftrat.  Vnde  eorurn  feftum  in  ecclefiis  Afrtcanu 
follemniter  celebratum  fuifle  apparet.    Nam  primum  fermo- 

r.cm  hifcc  VerbiS  exorditlir  :  Iftum  diem  vobis  foUemriem  glcria 
Maccaheorum  fcdt.  GREG  o  R  i  v s  n  A  /.i  A N z  e N  v  s  ferrnonem  in 
eamdcm  follcmnitatcm  habct,  in  quoaitfi]:  Maccah.tornm  no- 

neamdus  ab  Herode  qua:reretur,occifi  funt.in  honorem  martyrum  receptos 
commendat  eccleha. 

(/;;r.hryP>llom.homi!.  XI.  IV.  XLIX.  &  L.  tom.  I. 

(c  )  rVugultin.  homil.  CIX.  de  diuerfis  tum.X.  p.  [8'f,  (  homil.  CCC.  tom.  V.  Opp. 
p.  i::i.  e'di£  Moiiachor.lkneJJ.4in.  P^rif  MDCLXXXM.)  Sanclorum  Mac- 
cabjcofum  b.ifilica  elle  in  Antiochia  prscdicatur;  in  illa  fcilicet  ciuitate, 
quac  rc.'is  ipfius  periecutoris  nomine  vor. ;   r.  •> 

(*)  Homil.ClX.  CX.  ('hornil.CCC.CCCi.  edit.cit.  monach.  BenedicTm.) 

{d)  Nazianz.  orat.XXH.  deMa'ccab*is  tom.  I.  p.397.  rirw  (Mxr.xv.Gaiuv)  y 

minc 


PE  FESTIS,  JN  HOnOREM  APOSTOLORVM  FT  MARTYRVM  CELEBRATIS.  K9 

viine  Aicm  hunc  feftum  agitamus,  qttt\  quamquam  apud  tnultoi  non  hono- 

rentur ,  qttia  non  poft  Chriftum  decertarunt  ,.digni  tamcn  funt ,  qui  ab 

omnibut  bon.rc  adjiciantur ,   quoniam  pro  lcgtb.ts   injlitutifque  patriit 

fortem  auimwn  pr<rftitcrunt.    Similcs  fermones  inter  COS,  qui  a 

Gaudentin  epifcopo  BRIXIENSI  [e\,  EV.SEBIO   EMISENO  [/]  & 

LEONE[gj  cpifcopo  Romano  habiti  funt,  inucnimus.     Quod 
apcrte  indicat,  fuilTc  hoc  feftum  magni  nominis  pcr  vniucr- 
fam  eccleiiam.    Cuius  rci  ratio  a  gregorio  nazianzeno 
rcdditur,  quod  omnino  achnirabiles  fucrint  in  adionibus  fuis, 
immo  ceito  rcfpcctu  magis  admirabilcs,  quam  martyrcs,  qui 
poit  natum  Chriitum  moitcm  pro  diuina  religione  oppcricre. 
Qui  ante  Cbrifli  pa/Jicues^  inquit  [j],  martyrinm  fubierunt ,  qitid  tan- 
detn  facluri  eraut ,  ji poft  Chrtjhtm  perfecutionem  pajfi fuijfcnt ,  ciitfque 
mortem  noftra  falutis  caujfa  fufccptam  aJ  imitan.lum  propojdam  habu- 
ijfent?  Natn  quijtne  hv.itiJmoJi  excmph  tanta  virtutis  lattdc  floruerunty 
annon  multo  Jortiores  fc  prxbuijfent ,fi  cum  exemplo  periculum  adire  i- 
pfis  ccutigi/Jlt?  Quam  ob  caullam  hoc  fcftum  in  tota  CHRISH 
eccleiia  fuit  celebratum,  quo  autcm  die,  non  habco  diccre, 
niii  quod  in  martyrologio  Romano  kalendis  Sextilis  illud  adli- 
gnetur. 

§.  XIV. 
De  generali  omnium  murtyrum  fefliuitate. 
Est  autem  aliquid,  quod  propius  ad  hafce  martyrum 
feftiuitates  fpcctat:  Quod,quum  carum  multitudo  magna  ad- 
modum  eflet,  ncc  ccclcfia  qua'libet  particularis  cas  iingulatim 
poffct  obfcruare,  ideo  vifum  fucrit,  vnum  qucmdam  dicm  fol- 
lemncm  generali  omnium  martyrum  commcmorationi  prafti- 
tuerc.     Hic  dies  quidam  erat  non  multo  poft  pcntecoilcn, 

itafiau.  7mviyv?i<,  *  *«?"  no/k.o7s  y.h  r  t  y.u  yJvw ,   or<  y.ij   y.tru.   %gtrh  y  »3r 

\>icrts'  xxtjt  ii  rif/M&uj  a|iWj  'rjrt  tcigt  tuv  xulgmv  i/  x.ptt.TC(lti. 
(t)  Gautknt.lcim.  XV.de  Maccaba:is. 
(  f)  Eufcb  Emifen.hom.  de  iifdem. 
(g)  l.eo  ferrn.LXXXU.  de  fcptem  Maccabacis  p.  s  r.     Valerian.  homil.XIIX.  de 

jaaceabacis,  i'ud.p.  749. 
{  +  )  Naz  aiiz.  ibid.  irxj  il  ngi  tuv  X(ir*  mt$ur  /tciflvofaarrts ,    r;  c,rt  ^gmn» 

^yt/h-ov  ,«e7«  Xf'~  -' ■  itMy.iy.mi ,  y&/    tov  ixifim    i-ritj    >' y.Zv   ju.ty.iy.ftot  Stfvxrov  ; 

§1   y*t  /C"j?"   ii'-'ii'Yy-*TOS  TOiirx,   ti.7ix.Ztoi    t>)v  xftTtjs,   aws  ix.    £v   i,<tbr,rr,.v 

O    *         ~       <  >    /  O  >  '  * 

ymewjTttoi,  y.six  ts  viswuy y.»los  naiwtunvts 3 

qucm- 


l6o  ORIGINVV    FCCLr<t\«TlC\RVM    LIB.    XX.  CAP.  VIT. 

quemadmodum  ex  homilia  quadam  chrysostomi  [h),  hac 
Occafione  habita,  difcimus,  vbi  ait:  tfondum  feptem  dierum  elap- 
fut  eft  numeruf ,  ex  qtto  puram  penttcoftet  follemnitatem  cclcbrauitnus , 
ifnot  rurfut  tnartyrmn  eborut  aijiquutut  eft^Vel  martyrum  cajlrapotiut 
iS  exercimi,  nihilo  minof  iUis  angelorum  cajlris  ,  qu<c  patriarcha  lacob 
vi  litje.l  xmulut  illis  cS  aqualit.  Ha?c  igitur  vel  illa  dies  vidctur 
fuilTe,  quam  nos  dominieam  trinitatit  vocamus,vel  alia  quardam 
dies  ifti  proxima1.  Gtaci  enim  hanc  vocar.t  kv3io.kvv  ruv  dyiw, 
domihicam  omnium  jfanSlorum,  qucmadmodum  Leo  allativs 
[»■]  exfypaxario  CA-LLtsti  dcmonihat  &  leone  sapiente, 
qui  orationcm  habct  in  hanc  diem /infcriptam  in  vniuerft  terrie 
fantlos  vniuerfot.  Noracn  domiriica  trinitatit  recentioris  tantum 
vfus  eft.  Yctcribus  non  fuit  iftiufmodi  fcfium,  quia  finguli 
dies  domir.ici  facrofanc~t;e  trinitati  fefti  habcbantur.  gvili- 
elmvs  dvkKndv  s[kjGregoriim  IV,  qui  pontificatum  Romtt  te» 
nuit  circa  annos  CHRISTI  DCCCXXXIV.  primum  inftituifte 

lb)  Chr)  faftom.  homiI.LXXIV.de  martyribus  totius  orbis,  tom.  I.  p.R^f.  ( p.  -po. 
cdit.  FraiJCof.  )  E|  x  r^v  Ugxv  nxvi/yMqa  t~;s  xr.rvy.irTis  txsrtXijxy.tv ,  xnui 
-  ~i7\$iy  jjfilfS»  l)t}x  KgilT/uis ,  ytff  r..'.'/.r/  y.y.ri'/./ Zyj  >)y1s  fxKgriguv  yjoos', 
y.H.\.  Ivcwv  sxg .'  yfi/\>'i ,  rx/  !Tjep«T«/ir,  tTjs   xxgtt/.Zo/.Ti  rH-j  xyyikwv, 

>):  '  Ks  rqi»q%t/s  *•""  \'J-y-J: r>  ■>  K"r'  *"'*,  ~s~-  Xe'lu'J  >  <*&>'  itpdfiuThot  _  uiroTs 
Kjfj  •'■?>!• 

(i)  AllaL  dc  hebdomad.  &  dominicis  Graxor.  n.  XXXI.  Poft  pentecoften  fe- 
qir:ntur  hebdomades  &  dominic.v,  qua:  Matthxi  ,  quod  in  illis  euangeli- 
um  Matthai  pcr  fee"lion;s  inter  orficia  lcgatur,  dicuutur;  nec  a  prsecedentc 
dominica,  fcd  fi.bfcqueutc  ,  numeiantur.  Foiia  itaquc  lccunda  &  teitia 
proxiinac  dominica:  pentecofles  crunt  feiia:  prirnac  hcbdomadis;  quia  do. 
minici  proxime  fequcus  crir  priina  poft  petttecqftcm  apud  I.atinos,  npud 
GrXCOS  crit  it^ixr>i  t2  M.xr5,»ix prtma  Alatt!\ti.  r>,  uir>i  >)y.irx,  y.voixy.Tj  ,«{• 
r«t  rt/v  nrjrtxo-riv ,  t>iv  rwv  xirx>Jxx~  rns  tixisy.ivtis ,  inquit  C jlliltus  in  fyna- 
xario,  iv  hcricf,  hi$ix  ,  >\cjj  Uvguirp',  BoggcfT(  tttfj  Xorw  £yim  xUvtwv  hf>)y 
t5fT(.'o«:v.  LiA.,.i  .':?  iiui/wucti  pufi  pnuciujicn  vlntjtte per  viiiuerfam  ter. 
ratn  exjijientium ,' Jute  in  AJm,Jitte  i»  Libya,Jiiu  Europa,  Auftro  atque 
Septemtrione ,  Jantlorum  oinnium  diem  feftum  celebramus.  EJita  eft  o- 
rttio  Lconis  imperaloris ,  Ktioiuy.fi  y.flx  rfa  iriyryxorijv  ils  ris  xicavrux~  y\~s 
iyixs  ni:r>>.s ,  'Irs  rjv  dX-J.rojx  tS  ytvxs  oixtiois  SHtXois  y.xripxkov ,  yaj  >)  itxy- 
xitrfJuos  htxktl-ttoi   rkrx;  rty.z.      Dji/niuta  pe/i  pctttccu/icii  in  vni:ier/<t  tcrrx 

faniius  vniutrjbt ,  q ,     '.rit  :  ..t.iuiujiiis  in  certamtmbut 

proftraueruiit  &f  i  i   Qei  ecciejia  ilios  botwrat. 

(k)  Ddrand,  rational.  lib.  VII.  c.  XXXIV. 

•  i  ait, 


DE  FESTIS,  IN  HONOREM  APOSTOLORVM  ET  MARTYRVM  CELEBRATIS.  l6l 

ait,  vtfeflum  trinitatis  &  angclorum  celcbraretur.  potho  \I] 
autcm,  Prumicnjium  presbyter,  qui  floruit  circa  annos  domini 
MCLII.haud  diu  antc  haec  tcmpora  hanc  a  monachis  follcmni- 
tatcm  inftitutam  efTc,  ftatuit.  Ex  decreto  etiam  Akxtmdri  III 
apparct,  R«ma  iplius  quidcm  tcmporc,  hoc  eft  an.MCLXXIX 
hoc  fcftum  non  eflc  obfcruatum.  Verba  cius  ha?c  funt  [w] : 
Fefliiiitas  S,  trinitatis ,  fccundum  confuetudincm  diuerfarum  regionum , 
a  quibufdam  confueuit  in  oclauis  peuteco/fcs ,  ab  aliis  in  duminica  prima 
ante  aducntum  difiiini  celebrari.  Ecclcjia  Jiquidem  Romana  in  vfu  non 
habet ,  quod  in  aliquo  tempere  huiitfmodi  cc/cbret  Jpiritualiter  fejliuita- 
tem^quum  Jmgnlis  dicbus (j/oria  patri , cf  Ji/io, &  Jpiritui  fancio, &jimi- 
lia  dicantur^ad  laudcm  pertinentta  trinitatii.  Vt  adeo.  quando  fc- 
ftum  trinitatis  vctcrihus  planc  ignotum  fuit  fub  hac  fpcciali 
appcllationc,  probabiliitimum  iit,  fuifle  hunc  dicm,  ln  quo 
omnium  totius  oibis  martyium  commcmoratio  facla  iit,  vti 
infcriptio  homilix  chrysostomi  habct.  Quando  cnim  va- 
fta  maityrum  multitudo  erat,  ficri  non  poterat,  vt  fingulis 
martyribus  iinguli  dies  adiignarcntur.  Ideoque  vnaqiurque 
eccleiia  fuorum  iplius  martyrum  cclcbrabat  dics,  Cqui  fajpe 
duo  vcl  trcs  [*]  in  vna  eadcmque  hcbdomadc  occurrcbant  ) 
&  vnum  follcmnem  dicm  addcbat  in  commcmorationem  o- 
mnium.  Qua  de  rc  non  habco,quod  fpecialius  obferucm,  ni- 
ii  quod  vetercs  hoc  dic  plcrumque  omncm  oratoriam  vjm  dicen- 
di  (qua  multi  eorum  longe  exccllcbant  Jadhibucrint  in  dcfcri- 

(/)  Potho  de  Ihtu  cfomus  Dei  lib.lll.  ap.  Hofpin.  de  feftis  p.-j.  (  p.  113. cdit. 

Ceneueuf.  MDCLXXIV. ;  Miramur  fati? ,  quid  vifum  fuerit  hoc  temporc  qui- 
bufdjm  monafleriis,  mutare  colorem  optimum  ,  noua;  quafdam  inducendo 
celebritatef.  Numqnid  patribus  doc~liores  aut  dcuctiores  fumus  ?  Superba 
mcnte  pra-fumimus,  quidquid  ipfirum  in  tilibus  prudentia  prxteriuit.  Ne- 
que  vero  noui  in  huiufmodi  aliqnid  inuenire  porfumus,  quod  eorum  qui. 
verit  diligentiam  pr.Tteriiflc.  Qux  igitur  ratio  liax  felh  celebranda  nobis 
induxit?  rruHra  videlicet  <F.  Trimtatis  ,  &:  feflum  transfigurationis  domi- 
ni  StC  «r 

(«)  DecctaI.Cregor.lib.II.tit.IX.de  feriis  cap.  II.  Vid.MicroIog.de  obfemat. 
ecclefialt.cap.  I  X.  tot.  ( in  bibliothec.  patr.toni.XVUI.  p.  4^9.490.  edit.  Lug- 
dun.MDCl  XXVII.) 

( ?;)  Vid.Chryfoflom.  homil.  XL.  in  Iuuentin.tom.  I.  p.  )4^.  (  p.  4S4.ed.Francnf.) 
Theodorct.  fcrm.  VIII.  de  martyr.  tom.  IV.  p.  6or.  Vid.  lib.  XIIJ.  c.  IX.  §.  V. fub 
litt.  (  k)  vol.  V.  p.  204.  Z9f. 

Bingh.  O.E.  Vol.IX.  X  ben- 


162  ORtG.  ECCL.LIB.XX.C.VII.  T)E   FESTIS  ,  IN  HONOR.  APOST.  ET  MART.  ETC. 

bendis  paffionibus,  &  prxdicanda  gloria  harum  victoriarum  & 

tropacorum,  quibus  tam  frequenter  tamquc  admirabilitcr  po- 

titi  fucrant  martyres.     Elegantiffima  funt  verba  chrysosto* 

mi,  qua?  in  homilia  quadam  in  iflam  follemnitatein  habct  [»], 

quibus  hoc  caput  dc  feftiuitatibus  martyrurfl  finicmus.     Ne  do- 

leamut,  inquit,  quod  mortalei  redditt Jimui ,  fed  gratiai  agamui  ^quod 

martyrii  fiadium  uobii  Jit  a  riu.rte  rcfruatum ,  & ab  interitu  pr.tmii.rum 

materiam  accepefimut,  vnde  & certaminum  occafiottem  naBi  futttut.  Vi~ 

dei  fapientiam  Dei ,  quo  paclo  maximum   illud  mahrum  caputque  cala. 

tnitatii ,  quod  iuuexit  diabolus ,  mortcm  inqttam,  eam  in  bonorem  ghri- 

amque  nofiram  conucrtit^  ac  per  hanc  ipfam  atbletat  dd  mart\rii  bra- 

bia  deduxit?  Diabolut  inuexit,  vt  perderet ,  &  ad  terram  reduclit  Jpem 

fidutit  omnem  prafcinderet,     Cbrifiui  autem  id  arreptum  immutauif^ 

in  c.tium  not  rurfut  pcr  ipfum-ntroduxit.     lleic  vt  in  aliii  pr.xiiit  bttut 

funt  aciet ,  vna  quidem  martyrum  ,  altcra  vere  tyrannorum.     Ac  tyran- 

ni  quidem  armati  funt ;  martyrei  autem  tiudo  pugnant  corpre;  Jed  a 

tiudii  tamen,  non  ab  armatis ,  vicloria  repoftatur.     Ouis  non  obfiupe- 

Jcat3  quandoit)  qui  virgit  citditur ,  cadentemyincit 3  & viucluf  flu- 

tumt  exitfiuc  vrentem,  SPqui  moritur  interficientem  '<  VidetAtt  hixc  illit 

terribiliora Jiitt?  Nam  illa  quidem  qu.tmqnam fortnidabilia Junt^tamen 

ex  ordine  natur.t  fiunt:  b.tc  autcm  exfuperant  naturam  omnem  rerumque 

cmnem  confcquentiam :  vt  ititelligat ,  diuin.t  grati.c  acccpta  ferenda  ejfe, 

qux  heic  cnm  laude  prajtamw.     Ita  vctcrcs  mai  tyres  fuos  iuitis 

(o)  Chryibftotn.homif.LXXlV.de  martyr.  totins  orbis.  Tom.I.  j'.S96.(p.  793. 
edit.  Francof. ;  uet  y>)  ctkywju.iv,  'Lrt  eytviytSu  ^fvro»,  cifa.'  evxxgtruiyty, 
'irt  disi  rx  Sxvxtx  txvtufeStl  >/,uZ>  ri  rU&iov  rZ  yutflvfi*'  disi  r>,s  (pSotjxi  s\u- 
fioyrv  wriSwtv  tuv  /itjx,6eiuiv  iirevStv  t'xpy\v  d(pooy>)v  ruv  nuXeua /iwrm'  ofSfs 
eotpixv  0.'5"  isuii  ri  fuiyirov  ruv  xoxujv  ,  to  xt(py.}.tu'jv  t7;s  rytrifxs  avu.<pot>xs , 
'ineo  tieiyuyiv  o  ot  >/i>>Oi  ,  riv  Scivxrov  t\iyu>  ,  rgrov  tii  Tiy>)>  jjgc/  iil/M  >iyt- 
rioxv  ytrifis.Xi ,  itx  rirx  x^is  rd  tS  yxftv>.tx  /ZgxfieTx  rxs  dHXyrxs  xyuiv'  ■— 
m*>ii  eiriiyxyev  ,'iyu  xmXeoy,  ng)  vrcii  r-h  yi.v  ixxvxyxydv  vrxaxv  cKi:i<i>p  Sui- 
ryoi/.s  fX*r«!*"  o  xqtros  ii  xvri  Axfidv  ytri-o-ie  ,  jy^  tis  riv  xtixviv  viyxs  Si 
ttvrx  Jtxf.t:  eht/ynyi.  —  yg;  itr^eHx  dvn  *U(>XTi£§tis y  >/  yiv  rxv  yxgrvowv ,  >) 
ii  rmv  rvoxv:u.>'  «ife.'  o'i  y.iv  rioxtvoi  littt  zs.ijw').i>t yhoi,  oi  oV  yxfjrvsts  yvy- 
»S  rut  suy.xrt  yt/.xovra/ ,  t\gij  >)  vix>i  ruv  yvyvuiv,  x  xa^ctifsXusyhm,  yitttraf'  tis 
ix  t/.v  cKtYKtcyttii ,  %vt  o  yxtitfiyevos  vseoiyiverw/  t«  yxriC,ovros  ,  o  cicfsyivos  rs 
A-tXvaJvX,  o  xccjaxaioytvos  r~>,  y.cunroc .  o  xisoSviicrr.tav  tx  c.tuccvrci  ;  eiies  fsSs 
txvtx  ixelvuv  (potxuiinox;  ixtivtx  yiv  ti  vg}  ,Z>j(pt(ixt  xt%.x  xxrx  (pvcrtv  yivtrcc/. 
txvtv.  it  isH.o-xv  VTSt/jilcuvet  (piidiv  vgij  TSxcrcv  rs gxy ys.r u,ti  ii>'.Q'i\ti£ixy'  u/x  yiLSp, 
#r»  r?s  t2  Sii  X*i"7W  it>  rd  Ki-.rco^iyttxt 

Iau- 


CAP.VIl\   DE  ALlTS  QVIBVSDAM  FESTIS   RFCFNTIORIS  ORTCMIS  F.TC.  l6j 

laudibus  extollcbant  aliofque  ad  pictatis  &  virtutum  ftudium 
exemplo  ipforum  inuitare  adlaborabant:  Qui  pnvcipuus  ha- 
rum  follemnitatum  &  frcqucntium  ad  martyrum  monumen- 
ta  conucntuum  fcopus  &  finis  erat. 

LIBRl     VICESIMI 

CAPFT    OCTAVVM 

DE  ALIISO    IRVSOAM  FESTIS  RF.CENTIO- 

RIS  ORIGINIS  ET  MINORIS  OBSERVATIONIS. 

§.  I. 

De  encdtmis  ,  fiue  dedicatiotiibui  templorum. 

PRAETER  haec  fcfta,  quae  plus  antiquitatis  habcbant  in 
ecclefia ,  alia  quxdam  erant,  fivculo  quarto  &  quinto  ad- 
dita,qua?  vcl  propter  nouitatem  fuam  vcl  magis  circumfcri- 
ptam  fui  obferuationem  prioribus  multo  inferioraerant  &mi- 
noris  pretii  i»  ccclcfia.  Hifcc  acccnfcri  poflunt  encanie,  fiue 
fefta  anniuerfaria,  in  memoriam  dedicationis  ecclefiarum  ha- 
bita.  De  prima  dcdicatione  iiue  confccratione  ecclcfiaium 
<qux  artate  ConJIantini  poft  earum  deftru&ioncm  in  perfecutio- 
nc  Dxoclettanea,  &  carumdcm  inftauiationem,pacis  tcmponbus 
poftea  infequutis,initium  habuit;  fub  aliocapite  L*j  plura  di- 
ximus;  Hoc  loco  vnam  tantum  rem  notabimus,  qua:  proprie 
huius  loci  eft,  anniucrfariam  videlicet  feftiuitatem,  qua:  olim 
in  prima:  dedicationis  ecclefiarum  memoriam  obfuuaii  con- 
fucuit.  Huius  rei  illuftre  nobis  exempluin  dat  sozomenvs 
Oj  de  balilica,a  ConJIantino  magno  in  hbnorem  feruatoris  no- 
ftri  Hicrofolymis  in  Colgatba  montc  aedificata.  Dicit  enim,  Hze- 
rofo/y mitan: sfollcirmem  quotannis feftiuitatem  admodum  fplen- 
didc  cclebrare,adco,  vt  baptifmi  facramcnta  eo  die  tradantur 
&  per  continuos  feptem  dies  collecta:  fiant,  multique  ex  omni 
ferc  tcrrarum  orbc  conucniant,  qui  huius  Feftiu  tatis  tempore 

C*)  i  ib.  \  li  .  c  ip,  IX.  §.  i.  !eq.  volum.  IU.p.jif.  (cqq. 

(<»)  SOZom.  lib.  II.  c.  XXVI.  irtisim  txvt>iv  ioprijv  XuyxoHs  ftxXx  iiyti  tj  t£v  U- 
fosoXvy.wv  ixxXwrx'  ws  jyc/  uvfatts  iv  avr?  rtXiT-Otu ,  vjtj  okIJ  iftiptu  i<pti>j< 
ixy.Xtto-ix^it*'  avvtha^  ri  ftofKxs  ytoov  itt  ttdfffjs  rxs  v(p*  ?X(5V,  ol  x»y  Uopixv 
Twv  ugwv   rim»>   extroSir  vvvliiixxo-i  x«7«  rov  xcuoor  TKVTqs  r>)S  ntmwvpvts. 

X  2  '  ad 


l£>4  ORIGINVM    ECCL^SI\<;T'C\RVNf    IIB.  TY.    CAP.  VIT. 

ad  facra  loca  perluftranda  vndique  accurranc.  Et  ab  hoc  ex- 
emplo  confuctudo  ifta  recepta  &  propagata  eft  fn  aliis  cccle- 
fiis.  beda  [b)  enim  nzittX.,  Gregarium  magnum  in  cpiftola  ad 
Augujlinum  &  MeUitum^  pnmos  epifcopOS  Saxoncs  hcic  \v\  Anglia, 
pra-cepirTc,  vt  libertatem  indulgerent  populo,  in  anniucrfariis 
fcftis  fuis  tabernacula  iibi  circa  ecclelias,  quae  cx  fanis  com- 
mutata  fint,  facicndi,  ibique  conuiuiis  follemnitatcm  ccle- 
brandilocofacrificiorum,qua?  olim  immolaiTcnt  malo  damoni, 
dum  eifcnt  adhuca  rcligionc  chriftia^a  alicni.    hospinia- 

NVS  [c )  linglia  Qcrmanica  h*BC  fefta  Kjrc/Aveibc,  VOCari  dicit, 

vnde  vocabulum  noftrum  Anglicanum  Churcb-Wahs^o^oc]  eius- 
dcm  (ignificatus  cft. 

§.  II. 
Dt  anniwrfariis  fefliwtatibus  ordinav.ontim  epifcoportm* 
Alivd  gcnus  fcftiuitatum,  eiuftlem  cum  prioribus  natu- 
ra?,  anniucrfaiia'  erant  follemnitatcs ,  quas  epifcopi  in  ecclefiis 
fuis  in  memoriam  fua  ipforum  ordinationis  cclebrabant.  Ha* 
interdum  vocantur  natalcs  epifopi  vel  epifopatus,  qua  appellatio- 
ne  non  fignificahtur  dies  naturalis  eorum  natiuifatis^nec  dies 
mortis,  vt  in  priori  cafu  martyrum:  Scd  dics  ordinationis 
eorum  (iue  natiuitatis  ad  epifcopale  officium  thronumue  cc- 
clefia.  Pcrinde  ac  natales  imperatorum ,  vt  fupra  oftendimus 
[*],fape  denotant  non  naturalis  eorum  natiuitatis  dies,  fcd 
dies,  quibusdiadcma  imperii  nacri  funt.  Iftas  dies  anniuer- 
faria  follemnitate  cclebrari  confueuilTe,  iam  libro  quodam  fu- 

ib)  Bed.  hitlor.  lib.I.c.XXX.  Qma  boues  folent  in  facrificia  dacmo.num  imil- 
tos  occidere,  debet  eis  etiam  liac  de  re  aliqua  fbllerhnitas  immutari.  Vt 
d:e  derficatioms  vel  natalitiis  fanftorum  martyrum ,  qnorum  illic  reliquiac 
ponuntur ,  tabernacula  fibi  circa  eafdem  ecclefus ,  qua:  ex  fanis  commuta- 
ta;  funt,  de  ramis  arborum  faciant  &  reliajofis  conniuiis  follcmnitatem  ce- 
lebrent,  nec  diabolo  iam  animalia  immolent,  fed  ad  laudem  Dei  in  efu  fuo 
animalia  occidant ,  &  donatori  omnium  de  finetate  fua  gratias  referant, 
ceteia. 

ic)  Hofpin.  de  fcflis,  in  appendice  de  encsniis  p.  nj.  (  p.  17?-  edit.  Geneuenf. 
MDCLXXIV. )  Nos  Germaui  ea  vocamus  kyrcbweihe ,  vel  couupte  kjyrivi , 
aut  kyhvi:  quo  dgnificamus ,  fella  hxc  onginem  fumfiiTe  a  templorum  de- 
dicationibus,  in  quibus  populus  frequeutius  concurrcrc  fokbat  ad  audien- 
dum  verbum  Dei. 

(*)Lib.XX.cap.I.  §.  IV.  fupr.  pag.  <>. 

peri- 


DE  AtttS  QVmVSIJAM  FESTIS  RECCNTlORtS  ORlGINIS  FT  MINORTS  OTTFRV.  JrjC; 

periore  [t]  occalionem  habuimus  dcmonftrandi  cx  diucriis  av- 
gvstini  &leonis  homiliis,  qua?  in  iftis  follemnitatibus  ha- 
bita?  fucrc.  Quibus  hcic  addemus,  qUae  de  Donatiftir  idcm  di- 
cit  avgvstinvs  [d],  quod  hac  in  praxi  cum  ecclciia  con- 
cordarint.  Quamuis  cnim  Optatur  GiUoniams  nullius  frugis 
homo  effct,  non  dubitabant  tamcn  illius  natalitia  iiue  anni- 
verfariam  fcftiuitatem  ordinationis  eius  magna  cclcbratione 
frequcntare,  honorantcs  ipfum  ofculo  pacis  intcr  ipfa  facra- 
menta,&dantes  ei  ac  vicifiim  rccipicntcs  ex  manu  eius  eucha- 
riftiam.  Qua.'  circuntrftahtiae  plane  oftcndunt,quod  pcr  nata- 
litia  cius  nihil  aliud  quam  anniucrfaria  ordinationis  eius  cclc- 
bratio  intclligi  poilit,  quando  cpifcopus  vicinos  cpifcopos  fii- 
os  inuitarc  folebat,  vt  in  ifta  follcmnitatc  iibi  fcfe  adiunge- 
rent  focios,  qua:  lecllonc,  pfalmodia,vcrbi  diuini  praedicatio- 
ne,  prccatione  &  euchariftia:  fumtione,  perindc  atque  alia? 
follemncs  feftiuitates,cclebrabatur.  pavlinvs  (Vjitidem  hu- 
ius  peculiaris  circumftantia:  mcminit,  quod  epifcopi  collcgas 
fuos  inuitare  foliti  fint  ad  celebrandos  fecum  hofce  fpirituales 
natalcs  fuos.  Ita  enim  fe  ab  Anajlafio  cpifcopo  Komano  inuita- 
tum  efTe  dicit.  Idem  in  [/]  ambrosii,  hilarii  pontificis 
Romani  &  plurium  aliorum  cpiftolis  legimus. 

Iam  fcopus  harum  anniuerfariarum  follemnitatum  infi- 
gnis  omnino  erat,vt  cpifcoporum  animi  ad  dignam  magni  ac 
grauis,ipfis  in  ordinationc  impoiiti,  oneris  reuocarcntur  con- 
iiderationem,&  vt  ipfis  eflet  opportuna  occafio  ad  fe  reueiten- 
di  &  expendendi,  quam  fidcliter,  quam  religiofe,  &  quam  di- 

(t)  Lib.  IV.  c.VI.  §.  XV.vol.  II.  p.  iss. 

(d)  Augullin. contr.  litter. Petil. lib. II. c.XXIII.  Cuius  n.ntalilia  tanu  celebra- 
tione  frequentabatis ,  cui  pacis  olculum  inter  facramenu  copulabatis ,  ir» 
cuius  manibus  euchaiifliara  ponebatis,  cui  viciffim  danti  m.mus  potrigeba- 
tis  &c. 

(c)  Paulin.  epifLXVI.  ad  Delphinum.  Nos  ipfos  ad  natalem  fuum  inuitare  di- 
gnatus  efi. 

(f)  Ambrof.  epift.  V.  ad  Felic.  epifc.  Comenfem.  Tum  ego  noflris  fabuifs  in- 
tfxuidiem  natalis  tui.  Natalem  tuum  profequemur  noliris  orationibus  &c 
Hilar.epift.  II.  ad  Tarracon.  concil.tom.  IV. p.  1C3*.  Leflis  in  conuentu  fra- 
trum  ,  quos  natalis  mci  feftiuitas  congregarat,  litteris  veftris. 
Sixt.  epifl.  ad  loan.  Antioch.Concil.tom.  111.  p.  1261.  Audiuit  vniuerfa  frater. 
ritas  ,  qux  ad  natalis  mei  conuenerat  dicm. 

X  3  Ugen- 


1^6  OPIGIMVM    CCCLr5l\5TlCARVM     LIT?.    V\\    C\V    VTTt. 

ligcnter  demandatp  fibi  officio  defun&i  eflent.  Ita  a  v g  vs  ti- 
nvs  rem  in  ferraone  quodam  in  tali  feftiuitate  habito  ,rcpra> 
fentat.  „Die  quidcm  omni,  inquit  [g] ,  &  omni  hora  &cura 
„omnino  continua,  diledtiffimi,  cogitarc  dcbet  cpifcopus, 
,  quantx  difpenfatioriis  farcinam  gerat,  qualcm  de  illa  ratio- 
,,ncm  domino  rcddat  fuo.  Vcrumtamen  quum  dics  anniucr- 
„firius  noitrx  ordinationis  exoritur,  tunc  maximc  honor  hu- 
,,ius  pfficii ,  tamquam  primo  imponatur,  attenditur.  Intcrcft 
,,i'utcm,  quod  co  dieyquo  id  prius  fufcepimus,tantum,quem- 
j.admodum  gerendum  eitet,  cogitauimus:  atvero  confequen- 
„tibus  diebus,  prarcipucque  il!o,quocius  follcmnitas  agitur, 
„non  folum  futura  eius,  qucmadmodum  dcinccps  geri  dcbe- 
„ant,  cauta  pnruifione  confulimus,  verum  etiam  pratcrita, 
„quemadmodum  gefta  fint,  follicita  recordatione  recolimus: 
„vt  nofmet  ipfosin  benefaclis  imitcmur,  &  li  qua  culpanda 
„tran!icrunt ,  ne  repetantur  cureraus,  vt  ignofcantur  orcmus: 
„&  accufationem  diaboli,  vbi  poflimus,  recte  agcndi  fedulita- 
„te  fugiamus  :  vbi  autem  non  poflumus,  confitendi  pictarc 
„vincamus.  Sicut  enim  furura  peccata  ncgligcndo  iuftitiam 
„committuntur,  ita  prseteritam  iniuflitiam  defcndendo  fir- 
„mantur.  Sicut  crgo,  nc  fiant,  profpicit  caritas,ita  fafifa  dc- 
„!ct  humilitas:  vt  qua:  iam  non  pofTunt  recte  agendo  non  ad- 
„mitti,  poilint  faltem  non  fuperbicndo  diroitti.  Didicimus 
„quippe  dicere  patri  noflro,  qui  eft  in  cadis,  Dimitte  nobis  debi~ 
,ja  nnjira,  ftcut  & '  nos  dimittimus  debittribus  nojlris.  Quod  Vt  Ve- 
„raciter  dicere  polfimus,etiam  inimicos  noftros  oportct  vt  di- 
„ligamus:  quos  tamen  habere,  nifi  cogcntc  iuftitia,  non  de- 
„bemus.  Nam  ii  homines  nobis  pro  noitris  malis  meritis  i- 
,,nimici  funt,  non  curandum  efl,  vt  eis  dcbita  diraittamus,fed 
„timcndum  potius,  ne  rcddamus.  Quoniam  ii  nos  merito 
„noflra?  iniquitatis  odcrunt,  noseorum,non  ipii  noftri  funt 
„debitores.  Die  crgo  ifto  follcmni  epifcopatus  mei,  pritiS 
3,paucis  adlpquar  debitores  meos.qui  mihi  ncfcicntesapudDc- 
,,um  luffragantur,  dum  faciunt  debita,  qua:  diraittam,  vt  & 
„mca  mihi  debita  dimitti  promerear.  Vobjs  itaque  dico  liue 
„pra1entibus,  iiuc  abfcntibus,  quibus  inimicus  cfficior  vcrum 

(g)  Augullin.  homil.  XXlV.exL.  tom.X.  p.  172.  (  p.  473.  eclit.MiLMDLXlX.J 

pra> 


DE  ALIIS  QVlBVSDAM  FESTIS  RECSNUORIS  ORIGINIS  ETM.NORIS  OBSERY.  \6j 

,jpnvdicans,  quibus  confulendo  vidcor  onerofus,  quorum  re- 
,,quirens  vtilitatem  cogor  offendere  voluntatcm  :  Nolite  fieri, 
yjicut  equus  &muhs  ,non  habentes  intelleciv.m.  Nam  &  hxc  iumeil- 
„ta  cos  calce  morfuque  appetunt,  a  quibus  curantur,  vt  cu- 
„rentur  eorum  vulncra,contrcdantur.  Non  parcis,  non  par- 
„co  :  adueifaris,  aduerfor:  rcfiftis,  relifto.  LiiLla  nos  com- 
„parat,  fcd  caufla  fcparat.  Tu  inimicus  cs  medico,cgo  mor- 
,,bo.  Tu  diligcntia' mea?,  ego  peftilentix  tux\  Retribuebant , 
„inquit,  mihi  mala  pro  bouis:  ego  autcm  orabam.  Quid  orabat, 
„nili ,  Patcr,  ignofce  Hlir:  quia  nefciunt  quiJfaciant?  Qiium  vobis,  in- 
„qilit,  Jctraxcrint ,  tf  Jixerint  amne  malum  alacrfum  vos proptcr  iu- 
yjtitiam^gaudete  Sf  exfultate ,  quia  vterces  vejlra  mitlta  eft  in  c.vlis.  VoS 
„tamen  corrigite  perucrfitatcm  veftram,  agnofcitc  caritatcm 
„noftram,  rcddite  dileftionem  dile&ioni,  nolumus  maiorcm 
„cum  veftra  pcrditionc  mcrccdem.  Hxc  dcbitoribus  mcis, 
„quibus  dimitto,  vt  dimittatur  mihi,  nunc  pauca  fuiiicercnt. 
„Deinde  adloquendi  funt  paullulum  etiam  illi,  quibus  debitor 
„fum,  non  ficut  ait  apoftolus,  Grxcis,  SJEarbaris,  fapientibus  &T 
^infipientibv.s  Jebitor  fum.  Nam  talis  debitor  etiam  cgo  pro  me- 
„arum  virium  exiguitatc,  difpenfationifque  portiuncula,  non 
„quibufdam,  fcd  omnibus  fum.  Verum  nunc  de  his  debitis 
„loquor,  guae  mihi  dimitti,  non  a  me  exigi  cupio.  Nequee- 
„nim  fic  tumore  vanx  mentis  extollor,  vt  audcam  dicerc,  ex 
„quo  huius  muneris  farcinas  porto,  nullum  a  me  homincm 
„pcrperam  lxfum :  hoc  cuilibet  homini  tam  multis  &  moleftis 
„actibus  occupato  atquc  diftento,  ne  dicam  impoflibilc,  cer- 
„te  difEcile  eft:  quanto  iruigis  mihi,qui  noui  infirmitatem  me- 
„am,  quam  cum  mcis  &  pro  me  veftris  orationibus  dicbus  ac 
„noctibus  offero  fanandam  domino  Deo  mco.  Diucrfarum 
„crgo  curarum  xftibus  ac  difficultatibus  conturbatus,  fi  qucm 
„forte  non,  vt  pofccbat,  audiui,  fi  qucm  tiiftius,  quam  opus 
„erat,  afpcxi ,  fi  in  quem  verbum  durius,  quam  oportcbat ,  c- 
„mili,fiquem  corde  contribulatum  &  opis  indigum  refponfi- 
„onc  incongrua  conturbaui ,  (i  quem  paupcrcm  mihi  in  aliud 
„intentoimportuniusinliftentem  velprxtermifi,  vcl  diituli,  vel 
,jCtiam  nutu  afpero  contriftaui,  i\  cui  dc  mc  faifi.  aliquid  tam- 

quauj 


I<$S  ORIGINVM    ECCLESIASTICNRVM     LIB.   XX.   C\p.  VTlT. 


„quam  homini  de  homine  fuipicanti ,  iuito  accrbius  indigna- 
5,tusfum,fi  quis  in  fua  confckntia  non  agnouit,quod  dcillo 
„humanitus  fufpicatus  fum,vos,quibus  pro  his  atquc  huiufmo- 
jjdi  oltcnlis  elfc  mc  fateor  dcbitorcm,  limul  mc  vcftrum  crc- 
„ditc  dcbitorcm.  Nam  pullos ,  quos  fouct ,  fa:pe  in  anguftiis , 
„fcd  non  toto  pcdis  pondcrc  calcat  &  matcr :  nec  idco  delinit 
,,clTe  matcr.  Dimittite  ,  vt  dimdtialur  vobis.  Dimittite  amanti 
5,vos  dcbita  difficultatis,  qui  ncc  contra  inimicos  dcbita  cru- 
„dci,tatis  tencredebetis.  Ad  fummam  omnes  obfccro,  com- 
,.mcndate  domiuo  curam  pro  vobis  meam.  Hanc  enim  iufte 
„expeto  pro  meveftram,vt  quicquid  mcarum  eft  in  prarterito 
j.olrcnlionum,  propitius  ignofcat,  non  fcucriis  agnofcat. Quod 
„mihi  dcinccps  tcmporis  fub  hac  farcina  ciit  itcr  agcntcm 
„ugat,&  fuis  oculis  placentcm  vobifque  vtilcm  faciat,vt  non 
„horrorem  &  pcenam  meam,  fcd  gaudium&  coronam  mcam, 
„vos  eius  confpcc-tus  inucniat,,.  Ha:c  pia  cogitata  funt  & 
praeclar*  contcmplationes  cum  magnae  humilitatis  &  caritatis 
dcclarationc  eftuntiatae.  Faciuntque  eo,  vt  nobis  oftenchmt, 
quam  mtimc  vctcrcs  adfcccrit  ardui  oncris  officii  cpifcopalis 
fcnfus,  &  qucmadmodum  illi  auditorcs  fuos  vtilibus  fcrmoni- 
bus  in  hifcc  anniucrfanis  fua:  ipforum  ordinationis  fcftiuitati- 
bus  cxcipcre  confucucrint. 

§■  III. 

De  feftts  m  memariam  magtne  cuiufdam  liberatioms,vcl  diuini- 

tus  in  ecdejiam  coliati  beheficii ,  babitis. 
Alivd  fcftorum  gcnus  obfcruari  folebat,  tamquam  fup- 
plicatio,  Deo  pro  lii  gulari  quodam  mcrito  &  bencricio,  in 
ccclcfiam  fuam  collato  decrcta.  Ita  sozomenvs^]  nar- 
rat,  Ahxcin.lrinos  dic  XII  kalcndarum  Augufii  quotannis  graru- 
lationem  ad  templa  Dei  O.  M.fccifle  pro  liberatione  fui  a  ter- 

[b  )  Sozom.  lib.  VI.  cap.  II.  k/uPKci  rot  rr,v  rj/j.iqa.v,  x«^,,  >iv  roiSt  fvvifiri ,  rjv  ytvio-ix 
tS  Gticry.x  KLioaxyofivzGn,  fifffrt   xyj  ;vv  KKt^jtiSoui  itiivixv  iogTtjv  xyxft"  Kv%- 

Vi-5     Tf   itXflsfXS  tlvX    1TXCXV    T>)v    tliXtV   KCUOvJlS,   ygCf    /^X^iriliOlliS  KlTXS  TW  d'!^  IT^Ot- 

tpifjovrts  ,  y.xurr  Z<  y.x\x   %$.}  tvj\ufiu,s  rxvrtiv  inntXlkfftv. 
Vid.  Ammian.  M.irccllin.  lib.  XXVI.in  fine.   Hoc  nouatore  adhuc  fuperflite, 
cuius  a£Ui<  multipliccb  docuimus  &  interitum  diein   duodecimum  kal.  Au- 
guftas,   confule  Valentiniano  primum  cuni    fratre,    horrendi  terrores   per 

ribili 


i 


DEALIIS  QVIBVSDAM  FESTIS  RECFNTIORIS  ORTGIVIS  ET  MWORIS  OBSERV.Io"9 

ribili  terrx  motu  &  inundatione  maris,  qua?  luliano  imperante 
tanto  cum  impetu  illis  contgerit,vt  poft  recefTum  marisfuper 
tectis  domoruin  reperta  (int  nauigia.    Huius  in  beneficii  me- 
moriam  eum  diem,  quo  hxc  contigerant ,  qucm  etiam  yevi<na 
t»  a-Ho-fiS ,  naXalem  terr.c  motut  appellabant,  agebant  fcftum    & 
memoria  quidem  sozomeni,  plurimis  lucernis  pcr  vniuer- 
fam  vrlxm  accenfis,  preces  cum  gratiarum  a&ione  offerentcs 
Dto,  fplendide  (imul  ac  religiofe  eum  diem  celebrabant.  Ccn- 
ftkntin  politani  aliam  iftiufmodi  follemnitatem  \r J II  kal.  Oclokis 
obferuarunt  in  memoriam  liberationis  a  terras  motu,  cuius 
marcellinvs  comes  [?']  in  chronico  meminit,  vt  qui  vnde- 
cim  dies  continuos  durauerir.    Hifce  accenferc  etiam  porTu- 
mus  fupplicationes  pro  infignibus  vi&oriisj  cuiufmodi  iJIa  e- 
ratj  quam  de  Licinio  tyrannb  reportauit  Cottftantinur,  pcr  quam 
chriftiani  omni  metu  eorum,  a  quibus  antea  opprimebantur 
liberati  funt,  Deumque  hymnls  ac  laudibus   tam  per  agros 
quam  per  ciuiratcs  pro  felici  armorum  Conftantini  fucceiTu  ce- 
lebrarunt,  quemadmodum  evsebi vs  f/litcrum  iterumque  de- 

omnem  orbis  ambitum  graflati  funt  fiibito  ,  qnales  nec  fabulx  nec  veridi- 
cx  nobis  antiqnitates  exponunt.  Paullo  enim  pofi  lucis  exortum  ,  denfi. 
tate  prscuia  fulgurum  acrius  vibratorum  trcmefarJta  concutitur  omnis  ter- 
reni  (labilitas  ponderis,  mareque  difpulfiim  retro  fluclibus  euolutis  abfires. 
fit,  vt  retecta  voragine  profundorum  ,  fpecies  natantium  multiformes  limo 
cerncrentur  harentcs ;  valliumque  vaflitates  &  montium  tunc,  vt  opinari 
dabatur,  fufpicerent  radios  folis,  quos  primogenia  rerum  fub  immenfis 
gurgitibus  amandauit.  ---  Ingentcs  alia;  naues  extrufx  rabidis  flatibus,  cuL 
minibus  infedere  te<ftorum  ,  vt  Alexandria:  contigit. 

(?)  Marcellin.  chron.cof.Bafilio  f  ap.Eufeb.chronic.  p.  4r.J  Vibs  regia  perXL 
(fic  ibi  legitur)  continuos  dies  adhduo  terr.x  motu  quaTata  magnopere 
fefe  adrlifta  deplanxit.  Amba:  Troadenfes  porticus  corruerunt,  aliquanta» 
ecclefix  vel  fciTa:  funt ,  vel  collapfa:.  Statua  Theodofii  magni  in  foroTau- 
ri  fupcr  cochlidem  columnam  pofita  corruit,  duobus  fornicibus  ciufdem 
cbllapfis.     Hunc   formidolofum  dicm  Kyzantii  cclcbrant  VIII  kal.  OTobris. 

(k)  Eufcb.  hifior.  lib.  X.  c.  IX.  &p$gyro  c£  KvSgtZnuv  liXv  Stos,  ruv  asiv  xiris 
mgoiiriw;'  Xuyrgxs  6  lri\m  yx/  nxviiyjoixxs  Isfra/v  ijy.hxs.  x.r.X.  Himines 
omni  victu  eorum,a  quihtu  aiuea  ojprimebantur ,pemtiu  ainotoS.ftot  diet 
cum  maxinto  jplendort  o*"  celcbritate  egerunt.      I.ib.  II.  de  vir.  Confhntin. 

C. XIX.  J£0f0<  F  «vroTs  yjcf  vyvoi  roV  nxy.jixtriXU  5iiv  ftgwrif»  mlvrwr,  ovrx  }>} 

tstov  lilSctcrxtv,  iy  fgxipiv  x.  T.  X.     Churu  praterea  if  fryinnis ,  prtmwn  atti- 
dem  Deum  omuium  resrem , prottt  ntftitutifiurint,  celcbrabant ,'ctfira 

Bingh.O.EVol.IX.  y  c'la_ 


I70  6RIGINVM   ECCLFSIASTICARVM   LIB.   XX.    CAP.   VIII. 


clarat,  vbi  pncclara  Conjimtini  in  ccclefiam  chriftianam  merita 
defcnbit.  Itailleipfe,  cnius  iuffu  fefti  martyrum  dies  quam 
fieri  poterat  fplcndidillimc  obfcriubar.tur  f/],  aliquam  in  pa- 
negyricis,  qui  in  co^  ficbant,  partem  habebat,  &  poft  Deum 
tamquam  magnus  fidei  chriftianae  cuftos  ac  confciuntor  eelc- 
brabatur.  Vcrum  hae  foHemnitates  non  diu  continiiatae,  fed 
cum  vitaimperatoris,  cuius  in  honorcm  in  eccleiia  obfcrua- 
bantur,  terminatae  effe  videntur. 

S-  IV. 
De  feflo  adnuntiarionis. 
Ex  hoc  autcm  tcmpore  fefta  in  ccclcfia  nimium  quan- 
tum  multiplicari  ccepta  funt.  hospinianvs  [»<•]  fcftum  ad- 
hunttatimii  iam  dtbanajii  tcmpore  cognitum  fuiftc  exiftimat, 
quia  mentio  eius  habctur  in  fcrmone  quodam,qui  nomine  cius 
circumfcrtur  [»].  Alii  originem  cius  adhuc  akius  rcpctunt,  a 
Greg  rii  Tbaumaturgi  xtate ,  quiaapud  illum  fermo  exftat  in  cam- 
dcm  follemnitatem.    Scd  optimi  critici,  gvilielmvs  cavevs^ 

(/)  Vid.E11feb.de  vitaConitantin.  lib.  IV.  c.  XX!!I.  rw  vtvyjxrt  ftxtTtXiuis  iL  yxg- 
rvouv  ■'ly.h *?  irifitiw  t  X(ap£s  &•  iojrrSb  sxx'i.v,7i'tus  i&'i$x£m.  Iidait  Jejiosrimr- 
tyrtim  J:es  itiftu  prihcipit  obfcrttabant  Sf  ecclepafiicaritmjejiiititattati  teut- 
pora  debito  h<  n  re  prqjequebantttr, 

(m)  Hsfpinian.de  feflis  (  p.  69.  edit.  Geneu.MDCLXXIV. )  Feflum  hoc  a  pon- 
tificiis  celebratur  hodie  in  folius  b.  virginis  Maria:  honorcm  &  memoriam 
eius,  quod  concepeio  lilii  Dei  iu>ta  caratm  Maria:  adnuntiata  ab  angelo 
Gabricle  fuit.  Athaaafius,  qui  fioruit  circa  annos  domini  CCCXL  primus 
de  fcfto  hoc  qusdam  retulit,  in  cnarratione  euahgelii  delancla  deipara.  Sed 
vt  ex  illitis  verbis  apparet,  non  tam  in  honorcm  Marise,  qjam  Chrifti  do- 
mini  cclebratum  olim  fuit:  immo  huius  potins,  quam  illius  feftum  fuit. 
Sic  eniro  Athanahir ,  Fcftmti  hdc,  inquit,  vnttut  eji  cx  dbmiiticis,  atijite 
adeo  prititarium  &  prorjus  vcncrandum ,  btpote  quodpro  ordme  c"  d '  gc- 
ffcone  reritm,  quce  in  eudnge/io  de  Chrifto  p:\ti/nantuy,JucroJaucltimhabea- 
tur  ,  qwppe  in  quod  de  filii  c  calis  defcenjit  agatur. 

(11)  Ath-inai;  ferm.  de  S.  deipara.  (tom.  II.  p.  31}.  etlit.  1'arif.  MDCXCVIU.)  Uoi- 

Trfiv  sXiffii.ueuvoKfiioi   vitxvxy.y.vtyjxijyfv ,  '.n   y.t/.  tm  OftJTtoltxuv    TtpojTii  rt  ;<ou 

,  .        ,  '  ,      ,  /  .  9  ,•-;--..  .       % 

irxrOfTtTOS  !j;r>i   kxtx  T>/v  Tu.v  itoxyy.xTujv  ri;>.;  :'x-   trvyrcigai  tuiv  vxOKftyfVm  iy 

to7s  xx}x  '%j[iroii  Kticiyy.v.itv,  vrtolox/svx,  r~  '■ua.yyihtlfCa  xXtrr>)  icym    >)- 

y.i'x,  Ttfol  rt/s  i£  i(xvx  xKTxfi>'<rtu:s  tx  ite  rx  &ii    xxlxey.mxCit  to   x/icvy yir. 

(0)  Caue  hiftor.Jitter.  toni.I.  pag.  e>f.  Scripta  ti  ("Grcgbrjo  Thaumaturgo  )  fup- 

pofita  :  --  In  adnuntiationem  <?.  Dei  genitricis  Jcrwones  III,  quortun  ter- 

tius  fub  nomine  Chrvfoftomi  apud  Lipomanum  6c  Surium  habetur.  Etpag. 

ELLI- 


DE  ALIIS  QVIT5VSDAM  FESTISRECENTIPR.TS  OrTGTNIS  ET  MlNORTS  6bS£RV.I7i 
ELLIES    DVPIN    [/•],    HAMMONDVS    LESTRANGIVS    [  q]   & 

andreas  rivetvs  [>•]  hx'c  fcripra  vt  (j  uria  repudiant.  Quid? 
quod  ipfe  robertvs  bellarm' nvs  &  philippvs  labbe- 
vs  ea  iii  dubiis  habcnt.  Scripta  funt  a  maximo  vel  ab  alio 
quopiam  auctorc,  pofi  fubnatam  haerefin  Momthelitarum  j  hoc 
efl,  faeculo  feptimo.  Adeoquc  huius  fcfti  antiquitas  ex  illis 
dcmonfhaii  haud  poteft.  Neque  hifce  temponbus  dies  ille 
feftus  clTe  potuit  pcr  antiquas  rcgulas  ccclclia?,  qua:  omncs 
feftiuitates  in  quadragcfima  prohibucrat ,  pnvtcr  fabbatum  & 
dicm  dominicam,  qucmadmodum  exconcilio,  Laodieeno  [/Jvi- 
dcre  eft.  Antc  tcmpus  autcm  concilii  TruUani  vcnit  in  con- 
fuctudinem.  Nam  concilium  illud  [i*].antedic3am  prohibitio- 
ncm  Laodiccnfan  renouans,  dicm  atikutttiatienii  quoque  excipit. 
hi  omnibut  fansix  quddragejima  ieiunii  dicbus,  inquit,  fr.itcrquam 
fabbato  & dsrnitlica  SSJauHo  adiumtiationis  dic^facrum  fvafanEiifica- 
wum  mfnifierium:  Ex  quibus  nota  hoc  tempore  feftiuitas  fu- 
ifTe  intelligitur.  Et  idcirco  origincm  eius  ex  flrculo  feptimo 
arceflere  nobis  liccbit,  vbi  fermones  in  eam  habcri  ccepifle  a- 
nimaduertimus. 

146.  StTi/io  ( Athanafii)  /'/;  euavgelium  de  f.niclifjhna  Deipara  virvine  & 
aduttutiationis  uc  incarnationis  myfierns  .■  poft  hxrcfeos  Monotheleticx 
exortum  fcriptiis,  qtiippc  quam  farpilTime  exagit.it. 

(/>)  Du  Pin  bibliothec,  tom.  I.  (  p.  8g$v  cdit.  Latim  1'arif.  MDCXCII. )  Trcs  con- 
ciones  (Gregorii  Neocarfarienfis )  de  adnuntiatione  redolent  ftilum  Procli 
Conftaiitinopolitini  ,ftcut  obferuatum  ell  ab  illo,  qui  in  luiius  aueloris  ho- 
milias  notas  compofuit.  Id.tom.  II.  p.  70.  edit.  Lat.  Homilia  de  adnuntia- 
tione  eft  etiam  aucloris  Athanalio  recentioris.  Q^ua  confulto  Ncflorii  Sc 
Monothelitarum  errores  rcfellit,  cctera. 

(q)  Ham.Leltrange  AOiance  ofdiv.  qffic.  cap.  r.  p.  14P. 

(»■)  Ritift  critic.  facr.  lib.lll.  c.  V.  Homilia  (Atfaanafii)  de  adnuntiatione  feudc 
fancTillima  deipara  virgine  efl  fuppofititia.  Ft  tamen  oblcflant  fc  cius  al- 
lcgationc  lcfuita:,  quia  Marix  inuocatio  liic  flntiili  ur.&c. 

(/)  Concil.  Laodic.  c.  LI.  '0'r<  s  itTtv   Tecax^xx'.-~  ttxfl-jcuv  ywftXtw  ixa-eXuv 
«,&.«  r~v  aylav  /jtuflljim  /uvtletv  rsotia    lv  ro!S  crJijifiAtn  ^uj    xvcixxtHs.     ffiud 
uon  oportet  in  auadragefima  martyrum  nataiet  peragere  ,/edJuncJoruM 
martyrum facere  commemorationes  injabbatis  £    domi  /«>, 

(/)  Concil.TrulIan.  cLII.  ]Lv  axa-tus  t~,s  xylxs  T!G?xpxxor~s  rSwvrimv  f/uiptut 
xx(f>t7QS  trxfifixTii  >yy  xvptuxijf,  yg)  t>/s  xylxs  tx  iuxyyi).icru~  tju.ifxst  ytviSu 
%  r~v  BgtHiyixiSfttvwv  iigx  "Knnsgyix. 

Y  2  §.V. 


Jfl  ORlGrNVM    ECCLESIAST|C\RYM    LIB.  XX  CAP.  VIII. 

f.  V.  ~  ~ 

Df  fc/lo  purifieationis  Maria: ,  olirn  hypapante  vochato. 
Alivd  rcccntioris  originis  feftum,  crar,  quod  feftum 
purificationis  Mari.e  communiter  vocitatur.  Hoc  apud  Crscos 
initio  nominabatur  hypapante,  xntairavit) ,  quod  obuiationem, 
domino  pcr  Simeonem  in  templo  fa&am,  denotat,  in  cuius  oc- 
curfus  commcmorationcm  naec  follcmnitas  in  ccclcfia  initio 
inftituta  fuit ;  aliis  quidcm  Iuftini  imperatoris,  aliis  lufliniani 
fucceftoris  illiusstate,  ad  annum  CHRISTI  DXLII  id  fac"tum 
eife,  exiftimantibus.  Eft  quidcm  homilia  quardam  intcr  opera 
chrysostomi  [«],  qua?  ii  genuina  eftet,  hoc  fcftum  vltra 
centum  annos  altius  rcmitterct;  nam  in  hoc  fefto  recitatam 
eam  efte,  ipfa  infcriptio  indicat.  Apud  omnes  autcm  viros 
doftosin  confeftb  eft,non  efte  eam  chrysostomi.  In  pri- 
mis  autem  leo  allativs [*]  locum  cx  georgii  hamar- 
Toli  chrunico  allcgat,  qui  oftcndit,  non  obtinuiftc  tcmpore 
chrysostomi  iftiufmodi  fcftum  in  eccldia,  fcd  impcrante 
dcmum  lujliniano  cfte  inftitutum.  Hoc  tempore,  inquit,  hypapan- 
te  celebrari  coepit ,  qit.t  hauA  numerabatur  in  feflis  dominicis.  Namque 
CHIirSOSTOMFS  ita  ait;  Sex  diebus  creauit  Deus  omnia  opera  fta, 
vt  fcriptum  efl ,  Syfptima  reqttieuit.  Ov.aprtpter  Sfvhiniis  diebus  Dei 
verbitm  inuejligans ,  £f  deperditum  faluare  jibi  complacens ,  c7  hominem 
adfumens  ,  fecundum  nttmerum  dierttm  creationis  mundi ,  dies  frflos  ft.t 
eeconomia  nobis  tradidit.  Triuuts  efl  fllemnitatum  radix  5  Chrifti  fe- 
cundum  carnem  ex  fancla  virgine  Maria  pofl  conceptionem  nat  iv.it  as ;  fe- 
iiuuius  epiphania;  tertius  jalittifer.t  pajjionis  dies;  quartits  gloriojifjima. 

tu)  Ghryfoil. tom.  VI.  homil.  XXII.  (  p.20^.  edit. Francof.  )  tis  rr,r  istotnetvrii 
rx  xvolx  iftutv  lyax  X?'?x,  xot)  "'*'  T'l"  Storixov  yx)  tis  roit  Sv,«.'io>«  Kiyos.  De 
occurju  doMim  iw/hi  leju  Cbnjd  dtque  deipara  &  Siuieone  oratto. 

IX)  Hxmartol.cliron.in  vita  luftin.  ap.  Al  4t.  cl-.-  hcbdom."Gra'corum  §.  I.  p.  1403. 
tyj  >}  iitJ.Kxti))  iXxjirj  dgXW  hgrtxgccbttf ,  ",rt(  xx  fsa>  het.gftft.ms  tcus  tStvitoTi- 
xcu  h{lt<4< ,  0  yxo  rot  £»9S  y.(fjcirofios  xruts  'hiyte  h  ?$  itftcgtus  bstlljtfr»  0  Seis 
tx  tgyx  ettirS  ittkvr* ,  HxSus  yiyg^rflcu,  T_ij  dt  ifiiifty  xxTtrtxvtjf  iti  yp)  tx' 
'  sutuiv  rS»  tjutgSt  0  rx  btx  Xiyos    oflijcus  yjif  awtscu  ri  clnokukis     ivSoxr.axs 


'v: 


-    rAL  - 
+  yinat$'  ftvrigx  t)  «ri0*v«W  rgtrn  >)  tx  atmtgiit  zoiilxs  yyAgeC    rirtigry  tt  vmg- 

reftr- 


DE  ALIIS  QVIBVSD.  FESTIS   RECENTIORIS  ORlGINlS    ET  MINORIS  OKSERV.iy^ 

vefuYVcclio  ,  in  qua  cfinfubtcvvanca  progrediens  fahator ,  vna  fccum  in 
vitam  rcu-cauit iujlos ,  Sfeor^qui crediderunt ;  quintur ,  in  calum  eittS' 
dem  adftmtiv ;  quemadmodum  &  quinto  hcbdomadis  die  pcrfecla  ejl : 
fextus  aducntus  Jpiritus  fancli ;  feptimus ,  Vhiuerjct  refurrcStionis  vwrtu- 
orum  magnus  ^&Jine  vlla  juccefione  dies :  tunc  enim  vcre  celebrabuntfe- 
fium  cum  multo  gaudio  &Lttitia,  qui  hicredes  futuvi  ftnt  eovum,  qux  o- 
culos  non  vidit ,  nec  auvis  audiuit,  ncc  in  eov  hominis  adfcendcvunt ,  qu<e 
pvapavauit  Deus  diligentibus  fe.     HaCteriUS    GEORGIVS    HAMAR- 

tolvs  ex  chrysostomo.  Omnes  etiam,  qui  eum  fe- 
quuntur,  hiftorici  in  eadem  re  confentiunt,  quod  hoc  fcihim 
anteatatem  lujltni  v tlhijliniani  in  ecclelia  non  fueritcognitum. 
cedrenvs  [y]  originem  eius  reiicit  in  vltimum  annum  Iujli- 

ni.  LANDVLPHVS  autcm  SAGAX[z],  SIFFRlDVS  PRESBY- 
TER  [«],  MARTINVS  POLONVS  [b],  NICEPHORVS  CAL- 
LISTVS      [c],       SIGEBERTVS      [  d  J      &      PAVLVS      DIACO- 

ivioios  ccvccrucrts,  xxS'  >)v  y^xj  iv  rots  xxruxjoviots  ytvoytvos  o  "kvTguiris  ovvxvi- 
svtct  rxs  Stxcuxs ,  yx)  ris  xtrticuvTxs'  itiytt}>i  oi  tj  tioos  iouvis  xirx  xvxXyins, 
«!f  ycfj  iv  itiyifly  osititQxx-^,l  r>)s  f^&oyxctos  iyiox'  i'x!>i  $i  >)  r>)s  iirtCpoirfitTiws  4" 
y-i-^x  tS  iyix  Ttvtvyxros'  ifiiiyti  V  KgocooxwyJvt)  r>)s  xxfyoXixqs  cr.v^inuis  rSv 
vtxcwv  ytyaXti  ycfj  icotciooxos  rtyi^x'  rort  yug  io^rxaxtttv  avrus  y.ilx  <ro&.iS<  yu- 
fxs  yopj  ivtpooiivqs  oi  yift\ovrts  xXvpovoytTv ,  u  6(p5u\yos  ix  oiSt ,  >\cy  xs  ix 
ijxxat,  ttafj  irti  xugdluv  xv$Qwrtx  _s>;  xvifix ,  x  ijrolyxcrtv  e  Stos  rols  xyxxZat» 
ctvrev. 

(jy)  Cedren.compend  p.300.  Cpag.  j66.  cdit.  Parif.  MDCXLVII. )  E™  txirx  [  Ix- 
rivx  ]  irvittLSy  iop.lotv  >iy.us  xcfc/  r>)v  itpT>)v  r>js  vxxirxvrijs ,  rys  yixj>t  rirt  y$ 
iopxgoyivqs.  Sub  eodetn  (lullino;  injiitut*  Jitnt  fcrix ,  qttx  lrypapante 
dicuntur  ,  prius  numqiuim  babitx. 

(2)  Landulph.  vit.  lullin.  Anno  XV.  Iuftiniani  imperii  menfe  O^obri  fa<Tta  eft 
mortalitis  Byzantii.  Et  eodem  anno  kypapantt  domini  fumfit  initium,  vt 
celcbraretur  apud  Byzantium  fecunda  die  Februarii  menfis. 

(«)  Siffrid.  epitom.  hiflor.  lib.  I.  Sub  Pelagio  papa  &  lufliniano  imperatore 
fumfit  initiuin  apud  Conflantinopolim  ,vt  inxnxvrt)  doinini,id  eflpurificatio 
beatacMarix  virginis,  follemniter  celebraretur. 

(b)  Polon.  chronic.  vid.fub  litt.  fccj.(  f ). 

(C)  Niceph.  lib.XVll.  c.  XXVIII-  rirltt  o*i  qxf  rr,v  r*  roiTt/^5  iitxKxvrh  £[>*' 
«faJTOf,  uTtxvruxx  r7is  yifs  iopxc\t^cu.  Idtm  imperator  (  lullini.inus  J  titni 
primumjcruatoris  exceptionan  toto  tirbe  terrarttm  jejlo  dic  houurare  tnjii- 
ttnt. 

(d)  Sigebert.  an.  DXI  II.  Conflantinopoli  mortalitate  magna  infurgente,  flatu- 
U  efl  foliemnitas  purificationis  beata:  i\laria' ,  rjua;  Grstce,  ti««s«vr«,  id  efl 

Y  3  nvs 


174  orioinvm  rcciEsiAs-riCARVM  un.  \-y.  cmp.  vttt. 

Nvs  [<•],  a  xylandro  [/]  &  svicero  [,?]  cirati,  a  tcm- 
porc  ii(h'-'''»i  id  deriuant.  Ncc  ipfe  baronivs  [>]  id  inficia- 
tur.  modo  in  honorcm  Mari*  virginis  primum  conihtutum 
effe  dictrar,  quod  aurcm  ipfum  nomen  bypapante  confurar, 
quod  obuiam  itionem  illam  Syme  mVfigniricat}quando  impul- 
fore  fpiritu  in  tempium  vcnicbar  ad  occurrendura  domino, 
fecundum  faclam  fibi reuelatronem,  quadiuinitus  nunnarum 
rpfi  crar,  ipfum  non  vifurum  morrcm,  piiufquam  vidiifct 
CHKISTVM  iiuin  domini.  Et  Graci  in  illis  fcihs  id  habcnt, 
qux  vocant  fefta  dominica,  hoc  cit,in  honorcm  domini  no- 
Itii  \ESV  aiiiioYimitituta,vtiridcm  nobisfacit  ipfe  leo  al- 

LATiV  S. 

§.VI. 

De  origine  fcflorum ,   qt'.£  tn  honcrem  confefforum  aiwrttmque 
fanclorum  bominum  infiifuta  funt. 
Qv  1  plura  dc  feftorum  accumularione  &  incicmento  le- 

obuiatio ,  dicitur,  eo  quod  die  illo  Sirneon  obuiauerit  oblato  ic  temphun 
doiniiio,  &  ita  mortalitas  illa  ccifauir. 

te)  Paul.biaCilib.XVI.vid.fub  litt.  feq.  (t'). 

{/')  Xylander.  not.  inGedreti.  p.6ss.  (  p.  15.11.147.  edit.  Par.MDCXLVII.)  Hy- 
tapant*'}  quod  nimirum  quab  in  occurfum  prodirctur  1  lirilio  in  t  mplo 
dedicando.  Eil  enim  follemnitas,  quam  vfitate  purificationis  d  cimus , 
cuod  primum  ex  Martini  Poloni  chrdnicis  didici,  qui  tamen  peftis  caiiffa 
inftitutam  dicit  fub  iuftinjano  magno:  quod  idem  cft  apud  \iccphorum 
lib.XVil.C. XVIII.  Si  conlenrit,  qu<-.  I  I  igebertus  perbibuit  ,id  fuifle  anno  a 
Chrilti  natalibus  I  XLII,  quo  lane  t  rhpore  luftinus  dcceiler.it,  vcl  ipfo  Ce- 
drcno  teKe.   Memin  t  Paulus  Diaconus  lib.XVI.  rer.  Romananim. 

f  f/  )  Suicer.  thefaur.  ecclef.  tom.  II.  p.  13  4- 

//,)  Baron.  ann.  DX)  IV.  tom.VII.  p.  5,0.  1  p.3rs.  cdit.  Antuerp.  MDCLVIII.  ) 
Qncd  vero  non  amplius  quam  tribus  menflbus  ciuitatem  Conftantinopoli- 
tanam  occuparit  (  pcllis ) ,  miraculo  tribllitur,  quod,  licet  ncque  a  Procopio 
vel  Euagrio  reccnfeatur,  haud  tamen  obliuione  fepultum  penitus  reliclum 
e| '  •  larri  tantum  benefi  ium  follemrii  dic  fefto  Dei  genitricis  Maria:  inftitu- 
t0  mriiuerfariaque  die  in  ecclefia  repetendo,remanlit  pofteris  perpctua  me- 
nj.ir  a  eonfi  .natum,  quum  videlifcet  idem  hypapante  cll  nominatum,nempe 
hmnils  occurfus  ymeoBis,  quum  dcipara  fuum  filium  dominum  noflrum 
Icfom  hrilii  m  in  temp  n  intulit;  cuius  fefti  diei  in  occidcnte  Gelalium 
pap.i"i  fiirtdameuta  i«  ,  quum  lupercalia  penitus  abftulit,  in  notis  ad 
Kowaiiuui  maJtyrologiBia  dwmius. 

gere 


r>E  aliis  Qymvsn.  reyns  rco-ntiOrTs  Origikts  tt  mikoris  QnsrRV.175 

gere  auet,  is  hospinianvm  [/']  fconfulat,  qui  fingulouim 
feitorum,  prout  in  fequentibus  ecclefiac  atatibus  inftituta  funt, 
origincni  adnotauit.  Ulud  tantum  obferuamus,  quod  confef- 
forum  aliorumquc  fanCtorum  hominum  mcmoriam  aliquffnto 
matunus,  quam  ipfe  ioannes  bona  concedif,  anmua  fol- 
lemnitatc  recoli  coepifle  fiatuat.  bona  [*]  enim  hunc  ho- 
norcm  folis  martyribus,  proprie  fic  dictis,  pcr  quatuor  prio- 
ra  fircula  exhibitum  cfle  cxifiimat,  non  confefibribus  nec  vl- 
lis  fanctis  aliis :  Dicitque  in  frontonis  kalendario,  ante 
nongentos  annos  fcripto,  non  nifi  quatuor  adfcriptos  cfle, 
Mart/uum  fcilicct  'Tv.rcnenfcm ,  Gregovium  magnum^  Leanem,  papam 
& Syluejtratn.  AtHosPiNiANT  obferuatioexaclioreft.  Nam 
sozomenvs  [/]  diferte  adfirmat,  PaLflinos  longe  ante  anni- 
verfaria  cclcbritatc  fandos  viros  honorare  confucuilfe,  qui 
pietate  &  virtute  intcr  cos  pra:  aliis  floruiflent,  cxcmpli  gra- 
tia  Hilariaicm  Gazxumy  Aurclhtm  Anthedonium ,  Alexionem  Oltlim 
Bethagathone ,  &  A/aphioncm  CX  Afalca,  qui  non  fucrint  martyrcs, 

(i)  Hofpinian.  de  feflis  cap.  IV. 

(£)  Bona  rer. liturgic.  lib.  I.  c.  XV. §. II.  Citati  patres  (Teitullianns ,  Cyprianur, 
Auguftir.us )  de  folis  martyribus  loquuntur,  qua-  conlelforum  fcfiiuiiates  fe- 
rius  in  ecclefia  recepta:  fur.t;  &  in  Frontonis  kalendario  ,  ant?  nongentos 
annos  fcripto ,  non  nifi  quatuor  adfcripti  funt,  Martinus  fcilicct  Turonen- 
fis,  Gregorius.M.  L?o  papa  ,  &  '"yhiefier. 

(/)  Sozom.  lib.  III.  C.  XIV.  &elpext  Ji"  toti  ivSxk  'I\xpiuv  i  ^ecrricrios'  —  hct  rc- 
Cxtov  tti  freo(pt\>;s  iyiyero ,  ius  irt  x^c/  vvv  eirt  tu  uvtx  rd(pm  7to'rt\xs  t~  ,':af  x-i- 
(xsovtus  x,  Sw/ucvwvtks'  xoy  roye  trxgKOo%KTCv,7rxgx  reKvrroiots,  x  ntoTttov  itu- 

<pX,    Xtff    KXgK  ^«X«/7<15i>,7^Xf,  OIS    fS-J   vZv'    CrVufoiv    yx.f,KVTCV  iv  Kiz    ,     J»;  TCt- 

fiovrx  Tt\tvl~craf ,  rcgfs  ruv  i xtxwf luv  ir.yStvHii ,  tfty  iv  no/~\>j  ri/up  ttu/  $i/c- 
irtiof  «Kif  kvtoTs  >)'  /utTx  tti  tkvtx  'Hffi^as ,  os  ivc^oxiuurxTos  eyiveTO  tuv  kvtx 
/ukjxtuv  ,  xXiil/KS  T»  \tic]iKvov  ,  eitxo /utctv  tis  r.tt\utTt:>iv  >\x/  Iv  tu  iiitt)  iMvurtf 
giu  e^K^r  xu/  ri  e£  ixtivx ,  £>i/uo\eT~>  qa/  /ux\u  %uf*tcgx\  ivScicfi  iriiaov  ioc- 
r>)v  Lyxctv  o\  ixi%ur/ioi'  uicfi  yiq  UoiKmfitats  iSos  ytgaigav  rxs  irxp  uvtoTs 
igKS  uyai}xs  ytvof/.ivxs ,  uo-vrt^  oi/uiXei  ip/  Av^Xtov  -o\  AvSrjiviov ,  r^.)  AXt$i- 
uivk  tcv  urrt  Avu\ius'  01  x.<7x  tov  kvtov  ytvo/utvoi  ^pivcv,  C7ri  T~s  KKDXOfS  [ix- 
vihtlj.s  t-j7fl~u<  qu/  civifiius  iv  (piXocroCpicf  ixoXiTtvo-xvro ,  icoc/  tx~;  oixeitus  «'«- 
rcus  iv  i~~\vviOlW4S  uyo.v  tous  ry  Se  rr'\e7t  ii  xu/uais,  tis  eizlhatv   >:yuyov  SpiiT- 

KiUv.  Flereiat  in  ea  ( Palxjlnia)  tunc  temporis  diuinui  Hifari  .  —  Cete- 
rum  ita  acetpius fuit  Dte ,  vt  ad tumulum  eius  multi  api  ac  dameniaci 
ttiam  nunc  curentur  .•  cf'  quod  viagis  mirere,  tam  apud  Cypriis,  vhi  pn- 
tnum  Jcpultus  e/i,  quam  in  Paleftma,  vbi  nur.c  iacct.    Nat/i  qutitn  tn  m- 

fed 


17^  ORIO.FCCL  t.VX.C.  VUI.  DE  ALIIS   QVIBVSD.  FESTIS  RrClTNT.  ORTG.  FTC. 


fcd  tantum  vm  pietatis  laude  confpicui,  quorum  virtutibus 
chriftiana  religio  in  multis  vrbibus  ac  vicis,fupcrftitioni  gcn- 
tilium  admodum  dcd:tis,  fub  Con'<antii  principatu  magnopcre 
prmiccta  fueritj  quam  ob  cauflam  iftorum  locorum  incolx 
eorum  mcmoriam  quotannis  rccolucrint.  Atquc  lta  baro- 
KivsrH  cx  hieronymo  ["»]  ij  fum  lUkrioncvi  anniucrfariam 
dormitionis  Antonit  d;cm,  piauus  no&umis  vigiliis,  cclcbraf- 
fc  oblciiKit.  Qualifcumque  igitur  confuctudo  fucrit  in  cc- 
clclia  Occidentali ,  in  paitibus  Ccrtc  Oricntaltbus  anniucrfariam 
coi  fciTorum  aliorumque  cxcellentiorum  fanctorum  commc- 
morationem  paullo  maturius  receptam  efle,  manifeftum  eft. 


Jida  CyprB  ,  vbi  tum  dc«ebat,  mori  cum  contigijjit  ,Jepuhus  efl  ab  incolis , 
magnvque  bonore  &  cuiru  ab  iis  adfictebatur.  Pofiea  vevo  Hejychms ,  qiti 
inter  eius  djcipulos  celeberrimus  fiut ,  rc/iquias  eius  furatus ,  in  Palitft- 
natn  deportamt ,  if  in  monafierio  Ipjius  fepeliuit.  Atque  cx  eo  tempore 
hnuts  revioius  incola  diem  Jeftum  quotannis  celebrem  ac  fbleudidum  pu- 
bltce  agnnt.  Hic  enim  modo  Palajimi  honorare  folent  viros  Janclos ,  qui 
apud  lpfis  vixere:  exempli  grertja,  Aurelinm  Anthedonium ,  Alexionem 
ortum  Bethagathone ,  <y  Alapbionem  ex  Afalca:  qui  quum  eodem  tempvre 
Jub  Uonfiantii  vuierent  principatu,  monafticam  bhilojophiam  pie  ac  virtlt- 
ter  excoluerunt  ,  £f  virtutum  Jkaruttt  exemplo ,  in  vrbibus  ac  vicis  fa- 
perjiittoni  gentilium  admodum  deditis ,  chrjiianam  rcligionem  magnopere 
prouexeruut. 

tm)  Baron.an.  CCCLVIII.  n.  XXIII.  De  fan<Tto  Hilarione  fcribit  Hieronymns, 
quod  cognito  ,  licet  longe  abfens,  Antonii  obitn  ,  illuc  magno  labore  fe 
contulit ,  ea  niniium  ex  caufla,  vt  anniuerfarium  illius  dormitionis  diem 
eodem,  in  quo  defunclus  erat ,  loco,  pra:uiis  noclurnis  vigiliis  celcbraret. 

{u)  Hieron.vit.Hilar.  c.XXVI.  Confefliis  eft  fratribus,  inftare  diem  dormitio- 
nis  beati  Antonii,&  peruigikm  noctcm  in  ipfo,  quo  defunctus  fuerat  loco, 
a  fe  debere  cekbrari. 


LIBER 


m  (o)  m 177 

LIBER    VICESIMVS    PRIMVS 

DE  IEIVNIIS  VETERIS  EC- 

CLESIAE. 

CAPVT  PRLMVM 
DE    IEIVNIO    QVADRAGESIMALI. 

§.  I. 

Quid  hoc  ieiunium  initio  fuerit ,  vtrum  quadraginta  dierum , 
t  an   quairaginta  borarum? 

GONSIDRRATIS   feftiuitatibus ,  qua?  m   vcteri 
ecclefia  obferuari  confucuerunt,  iam  proxime  con- 
temglanda    nobis   funt  follemnia  eoruin  ac  ftata 
tempora  ieiunii.     Horum ,  perinde  ac  feftiuitatum, 
alia  erant  hebdomadalia,  alia  annua,  hoc  eft,  talia 
qua?  femel  quotannis  ceita  tempeftate  rcuertebantur.     Inter 
ca,  qux  llmel  lingulis  annis  obferuabantur,  quadragefimalc 
CClebcrrimumerat.  Graci  TSO-<rapax.c<?>iv,Latim  quadrazefimam  vo- 
cabant,  quod  vtrumque  vocabulum  numerum  XL  denotat, 
vnde  hoc  ieiunium  ex  quadam  ratione  vocabatur  quadrageji- 
niale;  vtrum  vero  idco,  quod  quadraginta  dics,  an  vero  quod 
quadraginta  horas  duraret,  dc  co  quidcm  viri  docli  intcr  fe 
controuerfantur.      Romanenfr  fcriptorcs  generatim  contcn- 
dunt,  fuifte  id  fempcr  iciunium  quadraginta  dicrum,&  vt  talc 
ab  ipfis  apoftolis  inftitutum.    Et  funt  cx  proteftantibus,  qui 
idem  fcntiunt.    Alii  ecclefiaftica:  tantum  inftitutionis  eftc,  ad- 
coquc,  vt  per  ecclefi.c  poteftatem  variare  potucrit  &  mutari, 
ita  varie  in  diuerlis  ccclcfiis  fuilTe  obferuatum,  &  gradatim  ex 
iciunio  quadraginta  horarum  in  ieiunium  quadraginta  dierum 
increuilTc,  nominc  ieiunii  quadragejimalis  fub  omnibus  eius  mti- 
tationibus  mancntc    Hoc  cft,  quod  thomas  mortonivs 

["«],       IEREMIAS      TAYLORIVS      [  l>  ]  ,        PETRVS     MpLI- 

(  a )  Mortun  Catbolic.  Apptal.  lib.  II.  c  X\l\  ,p.  504. 

(//  )  Taylor.  du.flordubitant.  Eook  j.  chap.4.  [••'  >'•  (  P-  f°4  -  ("->•  cilir.  Gcrm. 
IVcm.  MDCCV.  ) 

Bingh.O.E.  Vol.  IX.  Z  naevs 


I78  ORIGINVM    ECCLESIASTICARVM    LIB.  XXI.  C.AP.I. ^^^ 

NAEVS[r],    10ANXES  DALLAEVS    [d~\  &  DANIEL  CH\MIE- 

rvs  0]  copiofe  aduerfus  Romanenfet  tuiti  funt.  Et  quidam  ex 
iplis  pontiticiis  non  imi  fubfellii  fcriptoribus,  exempli  gratia, 

MELCHIOR   CANVS  [/]  &  THO.MAS   CAIETANVSfg]  dicUIIt, 

efle  eiufinodi  regulam  &  confuetudinem  apoftolicam,qua:  ec- 
clefia?  relictaiit  pro  arbitrio  fuo  mutanda,  iicut  alia  quardam 
ex  idoneis  &  iuftis  rationibus  mutarit,  &  abrogandaper  con- 
traria?  praxis  introduc-tionem.  Verum  hoec  controuerlia  eft, 
quam  noc  loco  non  decidemus,  fed  in  rem  facti  duntaxat  in- 
quiremus,  a  quo  hoc  ieiunium  primum  inductum  iit,&quam- 
diu  durauerit,  quando  primum  in  ecciefia  ccepit  obferuari. 
gvilielmvs  cavevs  [*]  hoc  ieiunium  omnino  antiquum, 
non  autem  apoftolica:  inftitutionis  elTe,  dicit,    &  herber- 

TVM  THORNDIKIVM  de  rdigiofit  conuemibut  vna  CUm  IEREMJA 

taylorio  pro  eadem  citat fententia. 

(f)  Moalin  Nove/ty  ofPop:ry  lib.VII.  contr.V.  c. VII.  p.  Ji6.  (  p.  711  - 718.  ed.Germ.) 

(d)  Dall.de  ieiun.&  quidra°ef.lib.  lll.c.  IX. 

(e)  Chamier.  panflrat.  tom.  IiI.lib.XiX.  c.  VII. 

if)  C.in.loc.  theol.lib.  III.  c.  V.  p.  194.  Alteras  traditiones  apoftoli  ipfi  fpiritu 
fincto  fuggerente  ad  ecclcfue  vtiliutcm  cdidernnt.  Quas  timen  eis  Chri- 
flus,  dum  in  terra  degeret,  nnfqnam  edidit.  Et  pag.  195.  In  aliis ,  qua;  vi- 
delicet  apoltoli  cOnOituerant  tamquam  ecclefisc  paftores,  poterit  quidem 
fummus  pontifex,  vt  in  ceteris  ecclcfia:  iegibus.difpenfare ,  (ic  enim  fchola 
ioquitur,  pote.-itque  item  cjntrarius  populi  mos  inftituta  huius  generis  ab- 
rogare.  Vt  trina  immerfio,  quam  ex  apoflolica  traditione  in  baptifini  fa- 
cramento  ecclefiam  ■habuiffe,  canon  apoilolorum  XI. IX  oftendit ,  per  con- 
trariam  confuetudinem  abolita  eft.  Eiufdem  qooque  ordinis  cfl  quadrage- 
Oim  ieiunium,  cetera. 

(o-)  Caietanus  hoc  nomine  reprehenditur  a  Catbarim  Vid.  Illyricum  de  fectis 
papifticis  p.  143. 

(*)  Caveprimit.chriftian.  p.  iss.  (  p.  149.cdit.Germ.  Lipf  MDCCXXIII. )  Ihrt 
jahr/iche  fafte  gejchabt  auch  iviircklich  zu  wi/er  ietiigtn  Juftcn-zcit  vor  o- 
fierii,  dumit  Jie  fic/.i  auffolche  mifi  ium  fefi  der,  aufirftehung  im/ers  hei. 
landet  defto  bejfer  zubereiten  mSchten.  Und  iji  tm  dem,  es  i/i  dicfe  fa/ie 
(  dber  nicbt  injslchim  verfiandt ,  wie  fie  heutiges  taget  genommenmird) 
Jchon  Jehr  langc  vor  alters  im  Jcheoan^e  -yxrcjcn  ,  objiejcbon  nicht  ver- 
muJe  eines  apoftoljchsnjihlujjet  itl  eingfftfjret  wordeh,  nncjo/ches  ein  ge. 
iehrter  Praelat  un/crcr  kirche  (  Faylor.  inll.dub.  Iib.j  c.4.  p.6z?.)  augen* 
Jcheiiiiich  dargeihan  hut.  Schon  bcy  dm  aUcrerften  teiten  der  cbrtfihchen 
kirche  a>ar  et  hcrkammeni ,  d,fl  man  vor  dem  ofterfefie  faftete  ,  aber  rpie 
iange  et  cigentljcb  gembret  und  gcdauret  hatt  das  kmi  manjo  geum 

$.11, 


bfe  ifelVNlO    QTMPRACESmAtT. ■  179 

/.    lh  ~~  ~ 

Qutdam  probabilitaSj  initio  fuijfe  tantum  ieiunium  tjuadragin- 

ta  borarum^fiae  duartav  dierum  a  pa/fone  ad  refurreflio- 

nem  CHRISTL 

Rati  ones  autem,  quibus  viri  docli  inducuntur,vt  hoc 
ieiunium  credant  non  ab  apoftolis  elTe  inftitutum ,  ad  mini- 
mum  nonvtregulam  neceftariam,  omnibus  hominibus  qua- 
draginta  dies  ieiunare  pnecipientem,  fequentes  funt: 

I.  Qvia.  qua:damdatur;probabil!tas,fuifte  initio  tantum 
ieiunium  quadraginta  hoiarum,  liue  iftius  temporis,  quando 
feruator  nofter  in  fcpulchro  iacuit,  hoc  eft,  duorum  dierum 

f>afcha  proxime  antecedentium,  tcmporis,  quo  CHRISTFS 
ponfus  difcipulis  fuis  inter  paftioncm  &  rcfurrcctionem  fuam 
ablatus  erat.  tertvll: anvs  jam  MohtaMjta  fadus,  difpu- 
tans  contra  cstholicos  [/>],  putarc  eos  dicit,  hofce  duos  tan- 
tum  dies  ieiunio  detcrminatos  efte,  in  quibus  abiatus  fitfpon- 
fus.  Hoc  alibi  [»']  ieiunium  pafchse  vocat,  quod  communi- 
tcr  omnes  tamquam  publicum  iciunium  rcligiofe  obferucnt. 
Et  rurfus  opponcns  [k]  catholicis,  quod  alia  iciunia  citra  hofcc 
duosdieSjin  quibus  CHRISTVS  ablatus  lit,  obfeiucnt,  cxem- 

mchtftgen,  tnetl  es  vach  unterfcheid  der  zeit  undorte  duch  interjcbied. 
lich  tnar,  indem  einige  Jh  viel  tage,andcrejo  vieftvechen,  wieder  andere 
fo   vicl  tcige   in   iedweder   nieche  fafteten    (vid.  'i  ,(,1. 

c.  s.p.a76.)     Uud  cs  iji  gat ■  makjcheinlich,  dafi  diefe  jahrlicbe  ; 
nkht  ui/i  d:sw:llcn  ijl  quadrageiima  gencnnet  vnordcn,  iredjte  etira  40  ta- 
ge  foll  gewiihret  haben;  fondern  WfiLJtC  qojtunden  gedamet ,   nemkch 
von  freytuge  im  mittage  nm  12  uhr  an  (  um  welche  zeit  unfer  heyland  in 
die  getvajt  d:s  todcs  gefalkn  ift)  bis  av.j  denfoi  morgem  ,  da 

cr  mcder  von  deu  todtcn  aufcrir::I^t  ift.     Nachdief,  %  r.-'c:tcr 

aufnoch  langere  tage  u;:d  wocbtn  b  udus  gcjizt  ,  bis  es  cndlich  ?sr  aitf 
drey,  uud  ciiJiich  aufjechi  od,  r  Jubtn  wochen  gekommen. 

th  )  Tertuil.  de  ieiun.c.  II.  Certe  in  euangelip  iilos  dies  ie:unio  detcrminafos 
pnt.int,  in  quibus  ablatus  e(l  fponfus ;  &  hos  efle  um  folos  leeitimcs  ie- 
iuniorum   cliriftianonim. 

(z)  TertnlL  de  orat.c.XiV.  Sic  &  die  pafch»,  quo  communis  &  quafi  nublica 
iciunii  re'ie,io  eft,  merito  deponimus  ofculum. 

(£)  Tertull.  de  ieiun.c.  XIII.  Conuenio  tqs  &  pr.Ttrr  pafcha  ieiunanfjjs  citra 
illos  dies,  quibus  ablatus  cft  fponfus :  Et  (Uticnum  femiieiunialnterx>c.neii- 
tes  &  vos  Lnterdum  pane  &  aqua  vicTirantes,  vt  cuique  vjfum  cli:Dcnique 
refpondetis, hsc  ex  arbi:rio  agenda,  non  ex  imperie, 

L  Z  pli 


]$0  ORIGINVM    fCCLESIASTlCARVM    LIB.   XXI.    CAP.   T. 


pli  gratia  femiieiunia  dicrum  ftationariorum  &  rcliqua  iciu- 
nia,"in  quibusfolo  panc  &  aqua  vefcantur;  rcfponderc  cos 
facit,  hxc  iciunia  ex  arbitrio  agi  non  ex  impcrioj  vt  adeo  i- 
pli  crediderii  t,  dcbcrc  fe  tantum  obfcruarc  duos  iftos  dies,  in 
quibus  fponfus  ab  ipfis  ablatus  fir.  Hoc  irenaevs  vocat  ie- 
imium  quadraginta  horarum  antc  pafcha,  fi  vulgatam  &  com- 
munem  lectionem  rctineamus.  Scribens  enim  ad  Viclorem  e- 
pifcopum  Romanum  de  differentia  inter  ecclefias  Oricntaks 8c0c- 
cidentakt  dc  tcmporc  cclebrandi  pafcha  [/],  Non  de  diepafchatii 
Jblum,  inquit,  controuofia  cfl,fed  etiam  de  ieiunii  ratione  £f '  modt. 
Ouidam  enim  exijlimant ,  vnico  die  ftbi  ejfe  ieiunandum :  alii  duobus , 
alii  pluribus :  Ncnnulli  ctiam  quadraginta  horis  diurnis  ac  noclurnif 
computatis  diem  fuum  fvel  potius,  Vt  VALESIVS  [*]  legcndlim 
efie  rc£te  obferuat ,  ieiunium  fuum)  metiuntur.  Atque  hxc  in  ob- 
feruando  ieiunio  varietas  non  nojlra  primum  atate  nata  ejl^fed  Ionge  an- 
tea  apud  maiores  nojlros  cocpit :  qui  negligentius ,  vt  verifimik  cjl ,  praji- 
dentes  ex  fimplicitate  £J  impcritia  ortam  confuetudinem  pofteris  tradule- 
runt,  Nihilominus  tamen  omnes  ijlipacem  interfe  retinucrunt  &nos  inuicem 
retinemut.  Jta  ieiuniorum  diuerfitat  confenfionemfidet '  commendat.  Non 
celem  heic  oportet  lec.torcm,efle  viros  dodos,  qui  verba  quae- 
dam  in  hoc  loco  paullo  aliter  lcgi  dcbere  fentiant.  Dicunt  enim 

li)  Iren.  ap.  Eufeb.  lib.V.  c.  XXIV.  ifi  yolg  y.itov  ttegl  r>js  yyjgxs  hitt  h  uy.$,e/oi- 
rtpts,  «*.«  Hff)  ff'P''  T^  *"ff  uvri  tT/s  vt/^ttxs'  ei  y.iy  yxg  otovrxt  y.txv  iftf- 
cxv  ftTv  uvris  vt&tietV  ol  fi  fvo ,  oi  fi  nhslovxs'  oi  fi  rtaaxgttxovrx  wgus  iut- 
oivxs  re  ygj  vvxltgivxs  avy.yflgiat  rtjv  iyJegxv  [  vtjriixv  vid.  not.  feq.  J  uvrwv' 
vtx)  rotxvrt/  /uiv  itotxthix  rZv  ItTirt/oivrwv  i  vvv  i(p'  tiuZv  ytyo-.vtx ,  uA^x  yx)  «o- 
Xv  7t(iri('0v  ittt  rwv  xpo  tjfuoy'  ruv  trxpx  ri  uxgtjiis  us  ttxis  xgxlivTiiiv  ,  rtjf 
xxy  uitXirtirx  yx)  iftwrta /m\  avvi/Sstxy  tts  ro  y.tri-rttirx  ttittoit/xormr  y^a)  i- 
Siv  tXxrlov  Ttxvrts  zrot  eigi/feyeiv  rs,  yaf)  eigtpttvoy.lv  itgis  ufc.ifhss'  ycy  >)  ftt» 
Quvix  rrU    vt/ztlus  r>\v  iy.ivotxv  rtjs  irireaa  avvi-^iv. 

f  *)  Valef.in  loc.  avyyijgxat  rijv  vyigxv  atiruv]  Miror,  tot  homines  cruditos, 
qui  hunc  Irenxi  locum  in  fuis  libris  expofuerunt ,  eius  vitium  non  anim. 
aduertiTe.  Qujs  cnim  efl  (enfos  horum  vcrborum?  aut  qu;s  vmquam  cre- 
dat  fuiJc  homincs,  qui  quidragir.ta  horarum  fpatio  diem  metiicntur.  At- 
aui  quadracinta  horx  biduiim  ieiunantibus  cfiicinnt.  Equidem  non  dubi- 
to,  quin  Irenscus  ita  fcripfcrit,  ot  fi  rsaaxgxxovrx  wgxs  t/ytgtvxs  re  y-g.)  vvx- 
rtptvds  avyyirgsat  rt)>  >»«;'«•  Q^  fwiptura  nihil  planius  eiTe  potelt.  Qua- 
re  aut  Irenaus^omnino  ita  (criptit  ,  ant  eerte  ita  fcribcre  debiut.  Sed  au- 
liquarii    vocabulo  ex  fupeiiore  linea  huc  tranilato,  locum  conuperunt. 

HEN- 


DE   lElVNlO   QVADRAGESIMALr»  igj 

henrici  savilii  codiccm  ea lcgere &  diftinguerc hunc in  modum : 
c<  fisv  ydp  owvTcLf,  fiiav  rifispav  c*siv  dvTisc.  vtvrtvuV  cl  £s  Svo,  ci  $e 
xcu  irX4otac,  ot  ds  rscraapaxovTa'  aipac  ts  rfxs^ivdg  kcu  vvnTS^ivdq 
(rvn(AtT%2<Ti  Tyv  yfisqav  dvTwv.  Sic  ctiam  lcgcre  codiccm  illum, 
quo  RVFFiNVsin  transfcrcnda  evsebii  hiftoria  vfus  fit.  E- 
ius  cnim  latimm  horum  verborum  verfionem  iic  haberc:  Qut\ 
dam  enim putant^vno  tantum  die  olferuari  dcbere  iciunium  ^alii  duobus\ 
alit vcro p/uribusjionnulli  ctiam  quadraginta  ;  itavt  horas  diurnas  nnBur  - 
nafiuocomputantes^dicmjlatuant.Wmc  ieiunilim  quadraginta  dicium 
tcmpore  irenaei  invfufuiffeargumentantur.ItaGViLiELAivs 

BEVEREGIVS[«*],SlMON   P  ATRI  CK  I  V  S  [h],GEO  RG  I VS   HOO- 

PERVS  [<?]  &  alii,  qui  de  hoc  argumcnto  pcculiarcs  diffcrtati- 
oncs  cdidcrunt.  Ab  altcra  partc  omncs  codiccs  manufcripti, 
quibus  vfi  funt  robertvs  stephanvs  &  henricvs  va- 
LESIVS,  ita  diftinCti  funt,  Vt  VOCabulum  Tscra-apdxovTa ,  qua- 
draginta,  non  ad  dies,fed  ad  horas  tantum  refcratur.  Non 
facile  eft,  rem  inter  tot  viros  doclos  tantoperc  controuerfam 
dccidere.  Si  qua  vero  mihi  daretur  copia  coniectandi  in  tam 
obfcura  materia,  propendcrem  ad  faciendum  compromiiTum 
de  hac  difputatione,&  rcm  quafi  intereas  diuidercm,-  dicen- 
do,primum,Quod  tempore  irenaei  ac  tertvlliani  ca- 
tholici  conceffcrint,  iciunium  quadraginta  horarum  intcrfer- 
vatoris  noftrimortem  ac  rcfurrectionem ,  (fiue  id  vnius  fiue 
duorum  dicrum  ieiunium  vocarelicuerit;  rationem  atque  in- 
dolcm  prsecepti  euangclici  habere,partim  cx  excmplo  &  pra- 
xi  apoftolorum,  partim  vcro  ex  his  feruatoris  ac  domini  no- 
ftli  Vcrbis:  Venict  dics ,  quo  auferetur  ab  cis  Jponfus ,  cStnnc  ieiuna- 
bunt.  Qua?,  vti  vidimus,de  tempore  quadraginta  circitcr  ho- 
rarum,quibus  feruator  in  fepulchro  fuit,  intdligcbart.  Vn- 
dc  primam  notioncm  &  nomcn  quadragclimalii  lciunii,  fenfu 
ftri&illimo  accern ,  origincm  fuam  rraxiffe,  non  cft  imj  roba- 
bilc.    Quod  fuiiicit  ad  probandam  perpctuitaicm  iciunii  qua- 

(771)  Beuereg.  coJ.can.  vindic.  lib.IIJ.  c.VII.  tot.  (apud  Coteler.  patr.  .ipoflol.toin. 

II.  p.  I»  -  i  3-  e<lif.  Antucrp.  MDCXCVIII.  ) 
(;;)  Patrick  ofFuftmg  in  I  cit.  cli,ip.  16.  p.  143. 
(e)  Hoopenr  DJcuwJe  oj  Lcnt.part.  1.  c!up.  3. 

Z  5  dra- 


jg-»  ORICINVM    ECCLESlASTlCARVM    tlB.  XXT.    CAP.  T." 

dragcfimalis  ante  pafcha,  tamquam  conftantis  vfus  in  ccclcfia. 
Deinde,  quod  eodcm  tempore,  quo  irenaevs  &  tertvl- 
lianvs  fcrip.fcrurt,  alii  additicii  dics  iciunii  iftis  dichus  a  di- 
vcrlis  ccclcliis  adiecli  fucrint,  magnam  tamcn  partcm  nume- 
ro  &  obferuationc  corum  variantibus :  quandoquidcm  cuius- 
libct  ecclcfiae  libereati  rclictum  erat,  iftorum  additiciorum  di- 
erum  numerum,  prout  ipli  expcdirc  vidcbatur,  conftituere. 
Qui  ctli  in  aliis  cccletiis  plures,  in  aliis  pauciores,&  in  earum 
intilla  omnino  quadraginta  dics  erant,  ad  artatcm  vfque  gre- 
gorii  magnij  omncs  tamen  nomine  ieiunii  quadragefimalis 
vocabantur,  vcl  quod  ad  numcrum  quadraginta  dicrum  pro- 
pe  acccdercnt,  vcl  quod  fefti pafchalis,  quod  antiquiiiimis  & 
primis  tcmporibus  quadrdgefimaie  dictum  fuit,  appcndix  efTcnt. 
Quo  primum  tempore  hi  dies  additicii  inuecti  fucrint  [p], 
non  facile  eft  ad  dctcrminandum >.  Rcceptos  autem  fuiflc  a 
nonnuiiis  ecclcfiis  tcmpore  irenaei  &  tertvlliani,  id 
caquidcm,  qux  cx  vtroquc  allegauimus,  ponunt  cxtra  con- 
troucrliaiu.  Ambo  cnim  dc  pluribus  quam  duobus  dicbus  lo- 
quuntur,  tamquam  obfcruatis  in  quibufdam  ecclcfiis  hac  tan- 
tum  cum  differentia,  quod  alii  fint  obfcruati,  tamquam  magis 
necclTarii,  vtpote  in  iplius  CHIUSTI  vcrbis  fundati,  alii  autcm 
in  ecclefia*  libcrtate  ac  arbitrio  fiti,  vtpote  ex  eccleiiaftica 
tahtum  inftitutione  oriundi,  &  idcirco  numcro  fuo  in  diucr- 
fis  ecclefiis  variantcs,  pro  fapientia  &  arbitratu  carum,  qu$ 
eos  prafcripiiffcnt.  Atquc  hoc  viam  apcrit  ad  flcundum  ali- 
cmod  avgumcntum  fiue  rationem,  qua?  multos  viros  docios 
induxit  ad  crcdendum,  quod  iciunium  antepafchale,  prout 
numcrum  quadraginta  dicrum  cxactc  comprchcndit,  num- 
nuun  iucrit  ab  apoitolis  vcl  inftitutum  vel  obferuatum. 
1  §;  III. 

Magna  varietat  in purMo  ternporis  in  celehratione  huiiu  ieiunii 
multis  in  eccleftis  obferuabilis. 
Q  v  I  a  ,  fi  qua  fuifict  iftiufmodi  apoftolica rcgula  vcl  exem- 

"7"»  1  Gutming. Lent-Ftf/?.  p.  i>4-  exiftimat,  mcntioneffl   haberi  ieiunii   cuius- 
dam  decem  dierum  apud    £V  susvn    in  dialogo ,  qui  pbityahU  infcri. 

biuir. 

plum 


DE     lElVNlO    QVADRAGCSIMAU. J%3 

plum,  difficulter  comprehcndi  poffit,  quomodo  tanta  vari- 
ctas  in  punclo  temporis  in  huius  ieiunii  obflniatione  ftatim 
cxorta  fit,  quam  tamen  ipfo  faclo  multis  in  ecclcflis  exortam 
cfle,certo  conftat;  dum  alia^  tribus  tantum  hebdomadibus, 
alia-flx,  aliae  feptem  id  obfcruarunt ,  ncc  tamen  vlla  caium 
exadum  quadraginta  dicrum  nUmerum confecit.    socrates 
[q]  rituum  ac  carrimoniaium  in  diucrfls  ecclcfiis  vfitatarum  de- 
fcribens  difFerentiam,  dc  ifto  ieiunio  huxchabet:  „Icnunia  il- 
„!a,  qua?  ante  pafcha  fiunt,  alitcr  apud  alios  obferuari  reperio. 
j,Nam  qtii  Roma  funt,  tres  continuas  hebdomadas  ante  pafcha, 
„exceptis  fabbato  &  dominico  die,  iciunant.    Qui  vero  in 
yJJLyrico  &  per  vniucrfam  Acbaiam  &  qui  Alexandrix  dcgunt,  fcx 
„ante  pafcha  feptimanas  ieiunant,  idque  iciunium  quadragefi- 
„mam  vocant.     Alii  (  vidclicct  Conjfamimpohtani )  llllfus  diucr- 
„fum  ab  illis  morem  fcquutj ,  fcptima  hcbdomadc  antc  pafcha 
jjiciunium  ordiuntur;  ac  trcs  duntaxat  (cptimanas,  quinque 
,,dierum  flngulas  per  interualla  ieiunantcs,  nihilominus  hoc 
wtempUS  ipli  quoque  quadragefimam  appellant.     Ac  me  quidem 
jOiiirari  fubit,quaratione  ifti,  licet  de  numero  dicrum  intcr  fe 
jjdiflcntiant,  eodcm  tamcn  nomine  quadragefimam  vocent.  Hu- 
„ius  autem  appellationis  pro  fuo  quifque  ingenio  alius  aliam 
„rationem  adfcrr.    Neqnc  vcro  in  dierum  numero  duntaxat, 
„verum  ctiam  in  ciborum  abftinentia  difcrcpare  inter  fe  re- 
jjperiuntur.     Nam  alii  quidcm  ab  animatis  penitus  abftinent, 
j,alii  cx  animantibus  pifccs  folos  comcdunt.    Nonnulli  cum 
,,pifcibus  ctiam  auibus  vefcuntur ;  ex  aquis,vt  cft  zpudMoj//cmi 

[<J)  Socrjt.  lib.  V.C.  XXII.  rcis  irct)  rx  ndtytt  vt/Ttixs ,  x,r\us  kulo  ir.%.ois  (pvKurto' 
y.hxs  itiv  evoeTv.  oi  ft.it  yxo  hYuuyi,  rccTs  irco  rx  tciy^x  sjiioy.uixs ,  >r\i,v  crxfo- 
fSxrs  nyj  xvoicxvis  i  o^vrttfi/uhas  vriTcvistjtv'  01  ii  iv  }/%votxc7s  >jay  'o?.j/  t>i  ']L?.h:i- 
it ,  ng}  01  h  AXcixvig eioe ,  irto  t jots yxiuv  e'i ,  t?v  trgi  tx  n.'-xx  vtiTtixv  vtfTiis- 
Ct ,  tkjctxooxot>}v  xvt>;v  ovoy.xc\vTts'  u}%oi  ii  rrxpx  rirns,  S7k.u  troo  hclti  rijt 
topr~s  ijiiouxituv  r~;e  vtiTtlxs  cipxo/utvoi,  x.  Tpt~s  yivxs  trTv^julpss  ix  ij.xt.rv.- 

i  '  >1«     ~    O  \  \        \  J         '  \  \  t  —  ,    . 

/uxrtuv  tnrtvovTts ,  xdsv  >;ticv  quj  xvrot  Ttddx^xxc,7>;v  tcv  X.cwov  rtrcv  xxKttei' 
qgt/  ^uvuxexi  ftoi  irs.cri ,  irus  'xTCt  irtpi  tov  iot^uov  ruv  r,y.tc~v  itx(puiv7.r^  , 
Tceexpux07>;v  xvrh  o>oy;(*Gi'  ifotf  x/%.os  ui%cv  Xoyov  T~S  ivcy.wjixs  ivottrihoyev- 
Tts  xrcoitiiuciv'  tTi  ii  ivci7v  s  y.ovov  atc.i  tov  xpt&ywv  tuv  >'ifitcZv  tiu<puv~-. 
tt'.h.x  i>%f  tj-v  o.myj.  tZv  ihcjxxTuv  x%  oy.oiuv  fromutvns'  ot  /usv  yuo9  rrivTTf 
iy.iivx<^v  x-niyovTxi'  o'i  di  ,  txv  lfli>V%m  lx$vs  fthxs  y.erxi\xy.pji;ifcji-  ruii  t* 
lit  Tiis  ixp~cji   y,Uf  t~v  tsIij.uv  tinoytCiircu,  i£  vixros  Aj  «vr«  xktU  ri:  j>l,-.  - 

cos 


I§4  ORIGINVM    ECCLESIATlCARVM    LIB.  XXI.   CAP.    I. 

,,eas  quoquc  conditas  elTc ,  adfirmantcs.  Quidam  ab  omni 
„arboium  fructu  &  ab  ouis  abftinent.  Quidam  folo  vefcun- 
,.turpane:  alii  nc  lioc  quidcm  vtuntur.  Nonnulli  vfquc  ad 
,,lioram  nonam  iciunantcs ,  quouis  pofthac  ciborum  gcncrc 
,,vtuntur  abfquc  difcrimine.  Alice  rurfus apud  alias gentes  ob- 
j/eruantiae  &  innumcrabilcs  carum  cauffx  adferuntur.  Etquo- 
„niam  ncmo  fcriptum  dc  hac  rc  pnrceptum  profcrrc  poteft, 
„apparct,  apoftolos  arbitrio  cuiufquc  ac  voluntati  id  pcrmi- 
„fme,  vt  vnufquifque ,  quod  bonum  cft,  fua  fponte  non  me- 
„tu  ac  neceffitate  peragerct,,.  sozomenvs  [>-]  fimilia  de  his 
variationibus  narrat:  „Quadragefimam,  inquit,  quce  feftum 
„pafchatis  antcccdit,  in  qua  populus  ieiunarc  folet,  alii  qui- 
,,'dem  fcx  dicium  fcptimanis  computant,  vtlllyrii  fkOccidentalet 
ntotaque  Africa  &  Ae^yptus  &  Palitjlina,  Alii  vero  feptem  hcb- 
„domadas  computant;  vt  Conjlantihopoli  &  pcr  cunaas  in  cir- 
„cuitu  prouincias  vfque  ad  Pbxnicen.  Nonnulli  e  fex  aut  fe- 
„ptcm  illis  hcbdomadis  trcs  pcr  interualla  iciunant.  Alii  treS 
,,iimul  hcbdomadas,  pafchalc  fcftum  proximc  antccedcntes, 
„continuant:  quidam  duas  tantum,  vt  Montahijla,,.    Hactenus 

SOCRATES. 

§.  IV. 

QuadragefniaU'  teiunium  non  amplim  trigtntafex  diebta  efuria- 

libiis  in  vlla  ecclefia  conflitit,  o.d  atatem  vfque  Gregorii 

mngni ,  quia  omnes  dies  dominici  ieiunio  exemti  fue~ 

runt0necnbn  bmniu  fbbata, prater  vntnn  ftilum 

in  omnibus  eccleftis  Oricntalibus. 

*• ■ — * 

aicc  ytytmiSlnf  hiyovrts"  cl  ii  nce/  uxpoioiuy  yjfi  u~v  dnixovTcti ,   Ttvis  ii  Mkj  /»- 
cx  upx  yivx  ysTxXxy./~Kvitc7tv'  u/i\ot   di  sii  rirx'  frtoti  ii  £%ois  fiwxT"!  tipus 


S'j).".  ,  tvtt  .'.:.  .  ..  yy,  (f,  /Stf}  y.i;  t£  ivi.y»tis  to  JiyxSov  xxTtpydCotTQ. 
(»•)  Sozom.  lib.  VII.c.  \lX.  ygj  r>)v  ttgi  tkvtij(  [  dv^ructyis  hsjtin]  ii  xxXnyi- 
vi;v  T!7<7xixr.c-r)';v,  h  y  vtis-tiet  to  srXn$os,6t  yi;v,  tts  ;.f  ifiioftxixs  >'ytc~v  Xo- 
ylgovTOj,  tas  'Bk.VjM«i  "ffj  ttt  itf&s  iiffiv  ,  Atfivt;  ri  ttSurtt  qgy  Atyvitlos  eitV  ToTs 
YlotXats-ivoTf  o'i  ii  ttila, ,  us  h  KcovTctvrtvnKoXtt ,  jyy  rots  aipt§  tSvurt,  y'X.°i 
VotvUteV  tl.th.ot  ci,  tgtfS  cttooxiip  iv  tua  ii  t;  tttrx  v>irsixcrivM  o't  Si ,  t.yvc  Tgtts 
mui.  TtjS   icoT~;s  avntttjtta'  el  ii,  iit ,  us  ol  t*  M.ovtu.v~  tpoo:~i\Tn. 

Cas- 


DE    IEIVNIO    QVAPRAGEttMAU.  Igf 


Cassianvs  [j]  non  nihil  ciufdem  obfcruationis  habcr. 
Dicitcnim,  quafdam  ccclcfias  fex  hebdomadibus  quadragefi. 
mam  celebrarc,nonnullas  adiiccrc  hcbdomadam  ctiam  fepti- 
mam;  ncutrum  tamen  numcrum  quadraginta  dicium  implcre 
fummam.     Licct  cnim  fex  hcbdomadcs  dics  quadraginta  duos 
efficiant,  omncs  tamen  dies  dominicos  ieiunio  cximi ;  atque 
ita  fcx  dicbus  fubtraftis  ,  non  plus  fex  &  triginta  dics  remanc- 
re  ieiunio  pcrfoluendos.    Similitcr  lllas  ccclefias,  qua?  feptcm 
hcbdomadas,  hoc  eft,  vndequinquaginta  dies,  quadragefimje 
adlignent,  non  folum  dies  dominicos,  fed  omnia  ctiam  fabba- 
ta,  vno  excepto,  numero  dierum  cfurialium  fubtrahcre,  adeo- 
que  trcdccim  diebus  hac  ratione  fubdu&is,  non  nifi  triginta 
fcx  dics  efle  rcliduos.     In  hunc  modum  quadragefima  obfcr- 
vata  cft  ad  tempus  vfque  Gregorii  magni ,  qui  dequadraginta 
duobus  dicbus  [t\  loquitur,  tamquam  quadragefimali  ieiunio 
deputatis;  fcd  diebus  dominicis  fubtra&is  triginta  tantum  & 
fcx  remancnt.     Ita  vcro  rem  fe  habuifTe ,  ex  iis  liquct,  qua:  de 
dic  dominico  &  fabbuto  difJeruimus  fupra  [*],vbi  plenius  dc- 
monfhauimus  ,  dicm  dominicum  numquam  ieiunio  tranfactum 
fed  fempcr  feftum  in  ipfa  ctiam  quadragclima,  in  omnibus  pcr 
yniuerfum  orbem  terrarum  ecclcfiis  habitum,  &  in  ccciefiis 
Orientalibus  fabbatum  quoquc  numcro  dierum  cfurialium   cx- 
emtum  fuiflc.    Supra  dictis  hcic  vnum  tantum  locum  chry- 
sostomi  addcmus,vbi  rationcm  rcddit,  cur  hi  duo  dics  in 
quadragcfimali  iciunio  cxcipiantur.     Qt^admodnm  tm(\\iii[ti\ 
in  viis  publicis  Junt  Jlationcs  o"  diuerticula ,  in  quibus  fejji  viateres  &f 
Tejjtirent  o"  quiefcant ,  vt  alacrius  pojlea  iter  fuum  confciant ;  Zfficttt  in 
mari  littvrafunt  i?  portus ,  vt  in  cos  c  iaHationc  fe  recipiant  nauiian- 
tes ,  tf  ex/peclent,  donec  vcntorum  impctus  conquiefcat ,  &jtc  itcrum  na- 

(  s)  Caffian.collat.XXI.  c.  XXIV.  XXV.  vid.  fub  Htt.  (2  .XXVII.  XXVIIJ. 

(t)  Gregor. homil.  XVI.  in  euangelia.tom.MI.  p.a^.  Sex  dies  dominici  fubtra- 

huntur,  non  plus  in  abflinentia  quam  trigiuta  .&  fek  dies  reinanent. 
(  *  )  Lib.  XX.  cap.  II.  §.  V.  oag.  jfi  leqq,     Kt  cap.  III.  §.  V.  pag.  ro  feqq. 
(«)  Chryfoft.homil.XI.^in genef.tom.il.  p.  ior,.  (p^.93.  edit.  I-rancof. )  yV$i. 

nto  h  rous  ~Ktui(p',  mis  ii7i  rxJy.rA  yx/  xxruyuyix,  u'n  t*,-  lalrw  xtKunxirtts 
SixvxxxvtSta,  yjtj  T&t  nivuv  \»ytVTUSi  'rru  mtXt*  xie]i  v«f  r~<  ihmaplat ,  ™ 
iv  Ty  SuKusay  «  uxitu  i^  uiyiuKoi ,  ycc/  Xiufvti  tiiiv  urt  xxy.ti  ris  vxvrifa.vut- 
IMS,  y-flii  ri  iri/Ku  x\j-t,-i.rx   dix.dcu  utTv ,  ugj  x(ti<  ris  rui/  uviuu»  eufitXtii  x'v- 

Bingh.  O.  H.  Vol.  IX.  Aa  »/,*. 


l£6 AriGINVM    ECCLESTASTICA&.VM    LIB.    XX!.    CAP.  I. 

vigare  incipiant :  ita  & nunc ,  qitt  in  bac  quadragefma  ieiunii  curfr.m 
fufccpcre ,  quafi  fiationes  c>"  diucrticula ,  cfiittora  &portus  pcr  duos  heb- 
domaia  dies  ^dominus  quictcm  largitus  efl ,  vt  cf  cerpiri  aliquantidnm 
iciunii  labofes  remittantur,  <S  anin.um  rcfvciHcnt  ieiunantes^  o  exaElis 
dnobv.s  iliis  diebus  inpulchre  coepto  itinere  alacritcr  pcrgant.  Ex  qui- 
bus  apparct,  in  nonnullis  ecclcfiis  Oricntalibus ,  in  quibusvni- 
vcrfumtcmpus  quadragcfima?  fcx  tantum  hcbdomadcs  iiucqua- 
dragintaduos  dics  durauerit,fubductis  fabbatis  &-diebusdo- 
minicis  ,  non  amplius  triginta  vnum  dics ,  &  in  quibus  longif- 
iime,  non  pius  triginta  fex  dies  iciunio  fuiflc  dcputatos  [>]. 

§■  V. 
Quis  didn  cinerum  &  alios  trts  dies  in  ecchfia  Romana  iniiio 
quadnigejimalis  ieiunii  primum  addidtrit. 
Qvis  diem  cincrum  &  trcs  dics  alios  initio  quadragefimali 
iciunii  primum  addidcrit  in  ccck[\3.Romana,  vt  exadte  quadra- 
ginta  fiercnt,  intcr  ipfbs  cius  fcriptorcs  rcs  dubia  eft.  Aln  a 
Crcgorio  M.  id  factum  efle  diiffitant,  alii  a  Qrcgorio  II.  qui 
centum  circitcr  annis  poft  iilum  vixit,  iirculo  octauo  incun- 
tc.  Vcrum  ,vt  azorivs  [x]  dicit,  non  multum  rcfcrt,  vter 
corum  hnius  additarrienti  auctor  fuent,  quum  in  confeffo  fit, 
eos  quadragefima,  additos  eiTe,  poftcaquam  fcxcentis  annis  fi- 
ncillisfucrjtobfcruata.  Atquihocplaniilimedcmonftrat,qua- 
dragcfimam,hac  faltem  nononc,quatenus  pro  exacto  quadra- 
ginta  dicrum  cfurialium  numcro  accipitur,  non  poiTc  cfie  in- 
ftitutionis  apoftolica;,  quidquid  illa  tandem  in  alia  forma  & 
duratione  fucrit. 

T/r?>«/,  ftixpch  dvtSivrxs ,  "ru>  crxkiv  t>;s  vxvrikius  x7s]tSi>tf'  riv  ctvriv  i>)  Tfo- 
Ttov  xac/  vvv  iiri  t>js  xyixs  TETtrxpxxorHjs  ,  rois  riv  oooyov  ri;s  vqrtixs  xxrxit^x- 
yJvois ,  xodTctxip  fxSyis  yty.)  xxrxyuiyix  ,  yiff  c:xl .'.s ,  y^i/  coiyixXis ,  yx/  Xiyt- 
vots ,  rxs  ivo  tkutw  ijyipxs  r>js  ifiioydoos  i-jcxyy  ri  iixvccicx-jibaj  xtxx$'sajj  ° 
itaisirfjs  ,  'ivx  yx/  T'j  cuy.x  yiy.(,iv  dvtvTlS  cHisi  tuiv  Tsovm  Tyf  vr.reixs ,  yoc/  rr,v 
$jv%>}v  isxpxyj^;;;;  J.  ytvoi ,  tsxKiv  xxoiVJ^isriiv  ruiv  ivo  riruiv  ij  usgSv,  r7js  «vrijs 
iix  ytru.  irgoSvyixs  ZxluivraJ  ol  T>)v  xx\>jv  txvt>jv  ,  rot/  iirui<pt/.7j  uhoinogixv 
fsoixytvot. 

(a>)  Vid.  Gunnig.  J.cnt.\.\il  p.  rrfl. 

(  x)  Azor.injtitut.  moral.  lib.  Vli.c.XlI.  part.I, 


PE     lEIVNlO     QVAPRAGESlMALT. ig? 

§•  VI. 

Num  veteres  quadrogefmiah  ieiunium  pro  injlitutivne  apoflolica 

babuerinf. 

Atenimvero  multi  vctcrum  illud  vlla  in  forma  apo- 

ftolica;  inftitutionis  cflc  ncgant ,  fcd  tantum  vtilcm  obfcruan- 

tiam,  ab  eccklia  prafci  iptam ,  efic  ftatuunt.    Exprcflis  verbis 

hoc  adfirmat  cassianvs  [y~\:  Scicnduvt  fane,  inquiens,  hanc 

obferuantiani  quadragefnw  ,  quamdiu  ecdefitt  iUius  primitiu.c  perfettio 

inuiolata  permanfit^penitus  nonfuijfe,     Non  cnim  pr.ccepti  huiut  neccf 

ftate,nec  quafi hgali Janelione eonjlrifii 3  artlijjimis  ieiuniorum  termi- 

tiif  claudebantur ,  qui  per  totnm  anni  fpatium' aquali.  ieiunio  eonchtde- 

bantur.     Verum    qnum  ab  -illa  apofiottca  dcuotione  defifcns'  quotidie 

credentium  7nu.hitu.i0  fuit  opibus  incubarct ,  ncc  eos  ifu  cunchrum  fide- 

lium  fecundv.m  apofiohrum  injlituta,  diuidcrct ,  fed priu.it is  fuis  impctf 

diis  confuJens ,  nun  fruarc  tantum^  fd  ctium  augcre  contendcret ,  id 

tnnc  vniucrfs  facerdotibus  placuit ,  vt  homincs  curis  feadaribut  alleg.i- 

ios  Zjpcnc  (  vt  ita  dixcrim)  cmtincnti.t  vcl  compunciionit  ignarcs ,ad 

opuf  fanHum  canonica  ieiuniorum  indictione  reuocarent  £y  velut  legali 

Accimarum   nccejfitate  compelkrcnt.     Intclligit,    quod    triginta  fcx 

dies,  qui  tunc  quadragefimali  ieiunio   conftituti  erant,  per 

computationem  [z]  decimam  totius  anni  partcm,  efficiant. 

Cajjunut  difcipulus  fuit  Chrjfoftomi ,  ab  coquc  notioncm  ac  fcn- 

tcntiam  fuam  dc  originc  quadragclima:  videturaccepifle.Nam 

O)  CalTun.collat.  XXI. c. XXX. 

(z)  Caffian.  ibid. c. XXV.  LegcMofaica  vniuerfo  populo  generalis  efi  promul. 
gata  pra:ceptio:  Dcchnat  tUas  & primitias  ojferct  damino  Deo  ttio..  Iu- 
cjue  qui  fubfiantiarum  omniumque  frufhuim  dccimas  offerre  prarcipininr, 
multo  magis  nccelfe  ert ,  vt  ipfius  quoque  cona;rfationis  noflrx  &  bumani 
vfus,  operumque  noflrorum  dccimas  oill-ramus ,  quac  profecto  in  fiippuuti. 
one  quadragelima:  euidenter  implentur.  Omnium  euim  dierum  numerus, 
quibus  reuolutus  in  orbem  annus  includitur,  triginta  fex  fcmis  dierum  nu- 
mero  decimatur.  In  feptem  vcro  liebdoinadibus, fi  dics  domiuici  &  fib. 
bata  fubtraliantur,  quinque  &  triginta  fupcrfunt  dies  ieiuniis  deputati,  fcd 
adiecla  illa  vigiliarum  dic,  qua  vfque  in  gallorum  cantum  illucente  domi- 
nica  ieiunium  fabbati  protelatur,  non  (blum  fex  &  triginta  dierum  nume- 
rus  adimpletur,  verum  etiam  pro  decimis  quinquc  dicruni,  qui  rehdui  vi- 
debatuur,  fi  illud  quod  fupcrefl  adicctum  nobis  fpatium  computetur,  ple- 
nitudini  totius  fummjc  omnino  non  detrit. 

Aa  2  CHRY- 


igg  ORICTNVM    ECCLFS!\ST1C\RVM    LIK.    XX!.    CAP.  T. 


chrysostomvs  prdrlus  eadcm  de  illa  habet  [*]:   Quam  °b 

cattjfam ,  \\\<\\l\t  ^  ieiunamus  pter  hot  dics  quadraginta?  Multi  quondam 
temere  ac  fme  iudicio,  pracipue  vero  hoc  tempofe ,  quo  CHRISIYS  ea 
tradidit  ,ad  facra  myfteria  accedebant.  Qintm  igitur  intclligerent  pa- 
tres ,  quantuni  ex  temerarij  accejfu  detrimenti  caperetur^  cvnucnientes 
qua.lraginta  dies  ieiunii  ,  precttm,  auditionis  verbi  Dci  &  conucntuum 
dejignarunt ,  vt  in  his  diebui  omnei  per  precei ,  per  eleemofynam  ^per  ic- 
iunium ,  per  vigilias ,  per  lacrimas ,  per  confejjionem  ac  per  cctera  omnia 
dihgenter  expurgati ,  ita  pro  captn  mjlro  cum  confcientia  pura  acccda- 
mui.  avgvstinvs  interdum  mentcm  fuam  in  eumdetrj  mo- 
dum  declarat,tametfi  alio  tempore  originem  quadragelimce  ex 
euangelii  auctoritate  dcriuarc  vidctur.  Vno  ioco  ait  [b]:  Ego 
in  euangelicii  & '  apofiolicis  htttrii  totoque  infirumcnto,  quod  appellatur 
tcflamejitum  noitum ,  video  pwceptum  ejje  ieiunium.  Ottibus  autcm  die- 
btts  non  oportcat  ieiunare,  <15 ' quibui  oporteat,  prxcepto  domini  vel  apo- 
flolorum  ntm  inuenio  definitum.  Alio  loco  [c],  dlUClfas  follcmnita- 
tes,a  chriflianis  obferuatas,  fundamentum  aliquod  &  au&o- 
ritatem  pro  illis  in  facra  fcriptura  habcri  adferit:  Ex  euangeh'o3 

quia  iam  mantfefium  efl^  quo  etiam  die  dominui  crucifixus  Jit,  & in 
fepuhura  ftterit  ^&refurrexerit ,  aUunila  eji  etiam  ipforum  dierum  ob- 
feruatio  per  patrum  concilia  cf  orbi  vniuerfb  chriftiano  perfuafum  eft^ 
eo  modo  pafeha  celebraxi  oportere.  Oiiadragefima  fane  ieiuniorum  ha- 
bet  aucloritatem  iu  veteribus  hbris  ex  ieiuriio  Moyji  (S  llclia  ,  &  ex  eu- 
angelio ,  qitia  totidcm  diebus  dominut  ieiunaitit.  Addit  pailllo  poft 
[d],  quod  fupputatio  pafchatis  &  quinquaginta  dierum  pen- 
tCCOflcs  firmiter  ex  fciiptura  colligatlir :     Nam  vt  quadraginta  illi 

(«)  Chryfoftom. homil.  LII.  in  cos ,  qui  primo  pafcha  iciunant.  tom.  V.  p. 709. 
(  homil.LV.  p.  653.  edit.  l-rancot  )  rivos  iv  ivtxiv  v.irtvoytv  rcls  rnr^uoiixovrx 
rxvrxs  ijy.ioust  >ro/%.ot  ro  irxl.euov  ro'is  fibVTVftott  xotGrttjix:'  ttr/.ws  i^j  ws  trvyt, 
Hff!j  y.xhtrx  xxrol  tov  xcuoov  txtiv,  r.xii'  'ov  0  yoisos  uvrx  ftuglenxe  svvttio- 
rts  iv  01  XXTtptS  r>)v  fiXx/Zw  ri]v  yt:'tyi:>,v  ix  r~os  tiy.ikxy.ivys  Ttooooi»,  evvt\- 
bovrts  irvirwcrxv  yy.igus  Ticrcn.pxxwTx  vtfrtixS,  tvywv ,  uxooxetws ,  tsvvoiwv  ,  'iv 
$v  Tou<  q/ufetus  rxircus  xxbxo^ivrts  y.tr  co:  t.-j  iy.s  UiwvTts  y-p/  61'  ivy~v,  xocj 
it'  i\ixy.osimiS ,  tfXf  itx  :><rtixs ,  >ft}t)  otx  ny:vv/iit>wv  ,  xg/  dtd  ixxovwv ,  vjcj  it 
s%oy,(j'}.oyviGiwc ,  yocj  ctx  twv  xft\wv  xirxvrwv  ,  jstw  xxrd  dvvxytv  rt)v  i/utrioxv 
t-.trx   xxjy.y.  ffwttcofos  vrootriw.utv. 

( l>)  Augultin. epill.  LXaXVIi.  ad  Ctfulan.  p.  147.  (  p.  jsp.c.  cdit.  Bafil.MDLXIX.) 
(c;  id.^epiil.  CXlX'.adlanuar.c.  XV. 
id)  Ibid.  c.XVil. 

diet 


DE    IEIVNIO    QVADRAGESIMALI.  I§9 

dics  ante  pafcba  obfcruentur ,  ecclejia  confuetiida  roburauit ,  [ic  etiam  vt 
oclo  dies  neophytorum  ( fiue  tcmpus,  quo  rcccns  baptizati  alba  ve- 
ftimcnta  gcfiabant  j  difliniumtur  a  ceteris ,  id  ejl,  vt  oHauus  primo 
concinat.  Duo hcicin  verbis  avgvstin i  probenotandafunt: 
i.  Quod  auctoritas  &  fundamcntum,  quod  quadragcfimalc  ic- 
iunium  habet  cx  euangelio,  idem  fit,  quod  cx  vctcri  teftamcn- 
to  habeat,  quod  non  pracceptum  erat,  fed  exemplum  Mofis  & 
Helu.  2.Quod  quadrageiimale  ieiunium  patrum  conciliis  & 
confuctudini  ecclefiae  origincm  fuam  dcbeat,  perindc  ac  dics 
octo  neophytorum,  &  quinquaginta  dies  pentccoftes  obfcr- 
vationcm  fui  cidem  dcbeant  origini;  quos  nemo  dubitat,  li- 
cet  remotius  aliquod  pro  illis  fundamentum  in  fcripturis  cfTc 
poilit,  quum  vero  nullum  expreffum  mandatum  ibi  habcatur, 
originem  fuam  conciliis  patrum  &  confuctudini  ccclefiaj  vni- 
ce  acccptam  referrc. 

§.  VII. 
Quo  fenfu  quidam  eorum  diuime  illud  inflitutiunis  effe 

dicant. 
Ex  his  iam  intclligimus,  quid  alii  ex  vetcribus  velint, 
quando  quadraginta  dicrum  iciunium  diuina?  inftitutionis  efle 
adferunt,  illudque  ex  audoritate  dcriuant  fcripturarum.Exem- 
pli  giatia ,  H  l  E R O N  Y M  V S  [<?]  ait :  Moyfes  ac Helias  quadraginta  di- 
erum  efurie^Dei  familiaritate  faturati  funt.  Et  ipfe  dominut  totidem 
diebus  in  folitudine  ieiunauit ,  vt  nobis  follemnes  ieiuniorum  dies  rc- 
linqueret.  Et  itcrumf/"]:  Ipfe  Dominus ,  verus  Ionas ,mifus  ad  prx- 
dicationem  mundi,  ieiunat  quadraginta  dies :  cfhtreditatetn  ieiunii  no~ 
bis  dcrelinquens,ad  cfum  corpcrisfii  fub  hocnumcronojlras  animas  prx- 
parat.  Mults  iimileslocutioncsin  fcriptis  occurruntBASiLii  \_g~\, 

Ht ,  Hieronym.  in  Efaiam  c.  LVIII.  p.  H2.  (p.  190.  cdit.  Parif  MDCXLII.) 

(  f )  Id.  in  cap.  III.  Iona;  (  p.  140.  edit.  cit.  Parif.  ; 

lg )  ttafil.homil.  II.  deieiunio,  tom.  1.  p.  iS7.  a.  )  iU  -xaxv  t>]v  otxxy.ii-v  -ir.i- 
otyyi^.!rxf  to  xr\ovy  y.%'  ;yt/  xri  Tts  vtJTOS ,  ix  ij-itfos  ,  £  ni\ts  ,  xx  .O. 
iyxTix  d>r}xois  iti  tx  y.ypvyp.uTof  ufc.ti  y~/  s-jjktoVjJoj ,  t"ff  0 iot-oqot ,  ,y(/ 
KXotrljfls ,  v%j  iy.~oooi,  ~xvtss  oyoius  ifof/  dxxxat  tx  —xoxy/fXyxros ,  xx)  ~s- 
eiX"(Hs  ti—aS(xiaiT*f  *~t  y.r/osis  ixVTtv  i£ui  ~oisi'tu  tx  xxrx/\iyx  -H:  \r, 
tuv,  h  ui  -x\t  1  yivx  xxj  rr~~x  vikixix  yof)  x^iuiyxruv  Stxlpoeai  -xeot  xxTxi.t- 
yovTaf  •-   ~\xaios   ti ,'     yr)    x^v/iiiia>js   Tijv    vtissixv   •■  /uij  —ori   as    xxTxyyit.rt 

iitt  ri  voiACi&tva  joHv  vriSHQV.     Hoc  ttmport  per  vniuerjum  ttrrarum 

Aa^  '  theo- 


I90  ORIGINVM    ECCLnsiASTlC^RVM     LTR.  XVT.  CAP.  T. 

THEOPHil.I  [/.<]  &CTRILLI {i\-AkxandriHorum,  PETRl  CHRY- 
sologi[i(]&  aliorum,  quos  hac  occafione  congefiit  cviLt- 
el.mvs  beveregivs.  Enim  vero  nullus  horum  vuit  di- 
ccrc,  quod  difertum  &  expreffum  matidatum  Dei  pro  eo  ha- 
beatur,  fcd  tantum  excmpla  quardam  in  extraordinaria  pcr 
quadraginta  dics  iciunandi  praxi  feruatoris  rioftri,  velMoyJtrSc 
EH.f.  Quae  rcs  non  fufficit  ad  cliciendum  inde  &  txitrucndum 
pra?ccptum,  quiaiitiufmodi  cxtraordinaria  exempla  non  funt 
imitabilia,  ncc  in  praxin  deduci  poffuht,  riifi  infcriore  quo- 
dam  graduj  quod  ccclcfia:  anfam  darc  potuit  ad  iniungcndum 
quadraginta  dicrum  iciunium ,  non  autcm  ad  imponcndum 
illud  tamquam  diuinitus  mandatum.  chrysostomvs  inter 
vetcres  hoc  penitus  pcrfpicicbat,  &  hinc  in  homiiia  quadam 
ait  [/]:  Nott  dicit  CHRISTVS,  ttiunium  ejfe  imitan.ium,  qttamuit 

orbem  vndique  denuntiatur  ieiunii  praconutm.  Nee  vUa  eft  injiita,  nec 
vlla  ttrra  contineiif,  noit  ciuitas,  ttoH  gcns  vlia ,  non  extremus  mundi  an- 
gttlui ,  vbi  nonjit  auditum  ieiunii  ediilwn.  Quin  &  excreitUT ,  §f  via* 
torts,  c"  nauta,&  negotiatores:,  omnes  pariter  audiunt  ediclum  tf  JittH' 
mo  gaudw  excijnunt.  Ne  quis  igitur  Jtmet  txchtdat  u  nutnero  ieiunanti- 
Uttt,in  quo  Otttne  hominum  genus,  omnis  atas ,  omnes  dtgnitatum  Jorutce 
cenfentur.  -  Dincs  es  ,  ne  ieiunium  adfcceris  conrumeha  ••  ne  quando  te 
rtuut  pcratat  apud  curn ,  qui  de  iciunio  k»cm  tulit. 
(h)  ThcophiL  pafciial.  epift.  dc  quo  Bcuereg.  Jc  ielun. quadragef.  c.  VIII.  §.  V. 
ha;c  liabct:  lisdcm  fere  dicbus  (  quibus  Bafilfus  fcripfit)  TheophilusAlcxan- 
drinus  tres  fuas  pafchales  epiftoias,  quas  S.  Hieronymus  iqualis  eius  l.iti. 
nas  fecit,  in  lucern  edidit,ia  quibus  paffim  adfcrit,  iciunium  hoc  quadra- 
gcfimale  Jicundutu   euangehcas  &  apojloiicas  traditioncs    obferuandum 

#■ 

(;')  Cyrill.  hornil. pafchal.  paffim.  Vid.Beucreg.  1.  c.  vbi  fhtim  pcrgit  in  hunc 
moJum  :  Exiguo  poft  eum  trmpore,  Cyrillus,  Alexandrir.a:  itidem  ecclcfia; 
antifles,  in  paLhalibus  homiliis  a  fe  confcriptis  fxpe  incuicat,  hoc  iciuni- 
um  ab  omnibus  cclebraudum  eflc  y.-xrr.  t*V  ^ttoTnt.ixdi  r.».^v.Uat.i  Sc  nou- 
numquarn  xxrd  rijv  ht/.yysXiXijv  axpxdaciv. 

f  i )  Chryfolog.  fcrm.XI.  apudBcuereg.l.c.  Vidctis,  fratres,  quia  quod  quadra- 
gcfimam  iciunamus ,  non  efl  humana  inucntio  ,  aucloritas  efl  diuina:  &  cft 
myflicum,  non  praTumtum:  nec  efl  de  tcrreno  vfu ,  fed  de  cxleftibus  e(t 
fecretis. 

Id.fcrm.  CLXVI.  Si  ergo  qiudraginta  dierum  fimplcx,  purum  ,  a-quale  tan- 
tis  teiHmoniis  fub  tanti  uumero  facramenti  traditum  nobis  a  domino  iciu- 
nium  pcrdocctur;  vndc  nouitas  iila,  vndc  hebdomada;  nunc  refoluta-,  nunc 
rigidx,  nunc  indulgentcs ,  nimium  nuncfeuera:? 

tlj  Chryfolt.homil.XL.YU.inMatth.p.4:j.  (p.  jiS.edit.Francof.)  hUB-tn  y«g, 

qiia- 


Dn    It'VNlO_Qy*,DRAGEStMAI.r. ?9T 


qttairag/nta  ilios  dies  pojfet  proponere :  fed,  dtfcite  a  me,  qimiiam  mi- 
tis  fum&  bitmilis  corde.  Imrno  vero  contra ,  qunm  apoftolos  ad  euan- 
gclizandum  dimitteret,  non  dixit,  ieiunate ,  fed  qiddquid  Vobis  apponi- 
tttr,  comedite.  H<ec  dixi,  (pcrgit  CHR.YSOSTOMVS, )  non  qttia 
iciuninm  mihi  nm  placeat ,  quod  magnis  Joleo  ejferre  laudibtts :  J}d  quia 
dolco ,  fi  ceteris  negleciis ,  fatis  ad  falutem  vobis  iciunium  exijlimetis  , 
quoiin  cboro  virtuttim  vltimum  certe  locimi  fortitur.  Praciptu  namqite 
virtutes  fttnt  caritas,  humilitas,  mifericordia  ,  qu<e  vel '  virginitatem  fu- 
perant.  Ex  quibus  manifeftum  eft,non  putaffe  eos,  cxemplum 
CHRISTI  fufficerc  ad  conciliandam  impofitioni  quadraginta 
diertim  ieiunii,  tamquam  rci  diuinitus  mandata?,  audtorita- 
tem. 

§.  vm. 

Quatenus  traditionem  vei  cammsm  apoflolicum  effe  cov.cef- 

ferint. 
Fatendvm  autem  eft,  quofdam  corum  id  vocarc  tra- 
ditionem  vel  canonem  apoftolicum.  hieronymvs  [;«]  in  e- 
piftola  ad  Marcellam  aduerfus  Montanum  hacc  habet:  Nos  vnam 
quadragefimam ,  fecundum  traditionem  apoftohritm  toto  anuo,  tempore 
nobis  congruo ,  ieiunamus.  7///,  ( Montanifta)  tres  in  anno  faciitnt  qtta- 
dragefimas ,  quafi  tres palfi fint  Jaluatores.  cetera.  LEO  papa  [u~\  id 
apoftolicam  infiitutioncm  VOC3t,  Qttod  ergo,  dileRifihni ' ,  inquiens,  in 
omni  tcmpore  vnumquemque  faccre  conuenit  chriftianum  ,  id  minc  folli- 
citius  cf '  deuotius  eft  exfcqttendtim  ,  vt  apoftolica  inftiitittio  quadraginta 
dierutn  ieiuniis  implcatttr.  Et  alibi  [*]:  In  quibus  ( quadrageiima? 
diebusj  merito  afaniTis  apejiolis  pcr  dotlrinam  JJiritus  fancii  tnaiora 
funt  inflituta  ieiunia,  vt  per  comnnine  confortium  crv.cis  CHRISTf  ei- 

(pyuiv,  dx  ifix}'ort  ngifos  ti/xt  yy.)  rxitttvos  ri;  xctgoix'  yyj  xx  !irtzv,'ort  tvfistvtnC 
Kcy  rotyt  tixtv  ttxtTv  rots  rtvffxpxxovrx  rjyispus ,  K&.9  x  Xiytt  txto'  xlk.3  'ort 
ftpxos  tlut  ifcc}  Txxttvos  rtj  xxpiicf'  tcxXtv  itiptMutv  xirxs  ,  xx  tijttv ,  oti  vyrtiirt' 

Gci^K  TtHv    TO    1tXC>XTt$i  y.SVOV  V /UUV  iijitTl'  '•'    Txvrx   oi  ?.i}to,    i%i  Vy\Ttiu:v  XUxic^tMV* 

/*»/  yhoiro'  oVh%.x  xcy  ctpodox  ixcuvwv'  c2Xyu  di  ,  Wa  rHv  a^wv  >iyLi'Kvlui>oiv 
rxirtjv  vouiejirs  dgxtTv  tts  aiar>ip!uv  vfttr ,  to  i'<vxrov  tx  X*?*  t%s  xostTis  tX"- 
Cxv  fii^oi'  to  yif>  /LtiytTOV^  oiyxmj  ycfij  irtitixttx  yijt/  iAe^itwJn/,  n  yafj  Ttxgiiivixv 
VKSfJfXOVTtatV. 

(m)  Hieron.  epifl.  LIV.  adMarcellam, 
(«)  Leo  ferm.  VI.de  tjuadragefjraa» 
(*)  Id.  ferm.IX. 

ittm 


192  ORIGIVVM     F.CCT.FSIASTICARVM    LIR.    XVI.     CAP.     T. 


ram  nui  aliqui.i  in  fo,  quod  proptcr  nos  gejfit ,  ageremur.  \'crum  ill- 
dicio  leonis  non  parum  dcrogant,  qua?  pagivs[o]  &qves- 
NELlvs  de  ipfo  obferuant,  quod  familiarc  ci  fucrit,ca  omnia 
vocarclcgcm  apoftolicam,  quas  vcl  in  fua  ipiius  ccclciia  olun 
obfcruata  vcl  dccrctis  antccclforum  fuorum  Dimafi  &  Siricii 
fancita  inucncrit.  Quod  autcm  adHiERoNYMVM  attinct,  is 
fcfe  nonnumquam  particulares  ccclcfiarum  confuetudines  no- 
minc  traditionum  apoftolicarum  appellareadrirmat.  Scribcns 
enim  de  fabbato,  in  quo  atia»  ecclefiaz  ieiunabant,  alia?  autcm 
id  feitlim  agcbant,ait  \_p\:  Vnaqn.xque  prouincia  adundct  in  fcnft 
fwt^  cTprtccpta  maiurum  Icgrt  apofiolicat  arbitretur.  Quod  fi  HiE- 
ronymvs  ita  heic  facit,  facile  cius  mentem  caperc  poirumus. 
Sin  alitcr,  ccrte  tallitur  opinione.  Siquidem  cx  antc  diCtis 
apparct,  iciunium  apoitolicum  multo  breuius  fuiffc  ieiunio, 
de  quo  hilronymvs  loquitur,  &  pcr  multos  gradus  ad  nu- 
mcrum  quadraginta  dicrum  increuiffe.  lciuniumapoitolicum 
ieiunium  crat  paucorum  duntaxat  dierum  ante  pafcha.  Tcm- 
pore  DionyjH  Akxandrini  an.  CCL  per  integram  hebdomadcm, 
&  forte  paullo  longius  celcbratum  cft.  Roma  circa  eamdem  x- 
tatcm  ( vt  vir  quidam  doctiflimus  [q]  exiftimat,  qui  de  hoc  ar- 
gumcnto  accuratc  fcripfit )  tribus  hcbdomadibus  durauit,  eo 
tempore,  quo  Cpmelitu  &  Nmatianus  de  cpilcopatu  Ro>uano  intcr 
fc  contendcrunt.  Vnde  factum,  vt  fectatores  Nouatiani  illud 
ad  hunctcrminum  adftringerent  tcmpore  socratis,  vbi  ie- 
iunium  antepafchalc  in  fcx  hebdomadas  Rom#  protrahebatur. 
Ex  tribus  hcbdomadibus ,  vt  vir  ille  dochis  fcntit,primo  ad  fex 
aucrum  cit,  aut  a  concilio  Nicmo  m  cjuinto  cius  canone,  aut 
certc  non  multo  ante.  Atquc  tum  communiter  vocari  coepit 
quadrageiima,liue  quadraginta  dierum  ieiuniujn3  quia  etii  dies 
•  iciunii  proprie  non  amplius  trigintafex,  vcl  triginta  vnus   e- 

(  o  j  Pagi  critic.  in  Baron.  ati.  LX  VI 1.  §.  XV.  ( §.  XIX.  p.  17.  edit.  Antuerp.  MDCCV.) 
Familiare  ell  Leoi  i,  vt  quuni  dc  apoftoliea  tradiiione  fermonem  liabet.dc 
ea  loquatur,  quam  ab  apoliolo  Petro  ecclelicc  Romancc  reli&am  putabat. 
Ea  vero  ex  b.  Petri  traditione  defcendere  exillimniit ,  qux  &  olim  obfer- 
vata,  &  decretis  fancita  inuenicbat  eormn  ecclefix  fua:  pontilicum  ,  quorum 
monumenti  fupererant  iila  Ktate.     Hac  Qjefnellus. 

(p)  Hieron.epill.  XXVIII.  adLucin. 

iq)  Buhop  Hooper  oj  Lcnt  p.  139.  &  S*. 

/  ranr, 


DE    lEIVNtO    QVADRAGESIMALI»  I9J 

rant ,  primus  tamen  eorum  ad  minimum  quadraginta  diebus 
ante  pafcha  incidcbat,  a  quo  integrum  ieiunium  denomina- 
batur.  Atquc  ita  tempore  hieronymi  fuir.  Malc  autem  fe 
habet  eius  conclulio,  quod,  quum  ieiunium  aliquod  apoftoli- 
cum  paucorum  quorumdam  dicrumfuerit  antc  pafcha,  quod 
poftea  per  varios  gradus  in  quadraginta  dierum  iciunium  ex- 
creuit,  ideo  ieiunium  quadraginta  dierum  apoftolica?  inftTtuti- 
onis  fit  oportcat.  Multo  autem  intolcrabilius  in  illis  eft,  qui, 
poftquam  quatuor  alii  dies  trigintafexdiebusadditifunt,vt  per- 
fcctam  quadraginta  dicrum  leiunii  fummam  efticiant,  adhuc 
idcm  illud  ieiunium  efle  contendunr,  quod  initio  ab  apoftolis 
in  ecclcfia  fit  inftitiuum.  Res  equidem  in  fe  non  magna  eft, 
prxiudicata  autem  hominum  opinio&  ronfidentia  in  vrgenda 
difputatione  fumma  cft,  quando  pa.*ioxum  tucntur,  quod 
tantarei  cuidcntia  tam  facile  confutari  potcft.  Nam,  vt  ie- 
remias  taylorivs  [r]fcite  hanc  in  rem  diflerit,  „Si  quis  o- 
,,mncs  regcs,  perinde  acAdanmm,  in  perfc&a  corporis  ftatura 
„&  adulta  atate  ab  ipfoDeo  immcdiate  conditos  efte,  diceret, 
„is  omnium  optime  ab  obftctiicibus  &  nutricibus,a  pxdago- 
,,gis  &  famulis  atquc  omnibus  vicinis  confutari  poflet,quippe 
,,qui  eos  infantes  nafci  vidcrunt,  dc  matrum  linu  grcmioque 
„fufccperunt,  laCtarunt,  in  vlnis  gcftaiunt,  conueftierunt,lit- 
,,tcras  docucrunt,  adolcfcerc  obfcruarunt  &circa  cos  fuenint; 
,,Eadcm  prxfcntis  rci  ratio  cft.  Qui  quadrageiimam  noftram, 
„liuc  quadraginta  dicrum  ieiunium  ante  feftum  pafchatis,  ab 
apoftolis,  in  ifta  quidem  adulta  aetase  ac  ftatu,  in  quo  iliud 
„iam  confpicimus,  ftabilitum  efle  dixerit,  is  tcftimonio  earum 

()■ )  Taylor.  dift.  dubit.  I5ook  III.  cliap.  IV.  p.  632.  If  any  Man  shouldfay ,  that 
Kwos  were  all  created,as  AJam  was,  in  fuU  Jiatnre  and  Maifbood  ly  God 
himfeff  immcdiately ,  he  cculd  be(i  he  coifuted  hy  the  Mtdwives  and  the 
Nuifes,  the  Scbooimajlers  &  thfStrvantr  0/  thc  F,ait:!y,  und  by  all  the 
Ueiphbnurhood ,  whofnv  them  born  hfants ,  who  took  them  from  thcir 
Motbers  Knees,  wbogave  thcm  Suck,  who  carried  tbent  iu  their  Arms, 
tobo  inade  tbem  Coats,  and  taugbt  thtm  their  Letters ,  who  oljerved 
thcir  Groxvth  ,  aud  cbanged  tbcir  Mmjiertes  about  tbeir  Peifms.  The 
(kmt  it  the  Cafe  of  tbe  prefent  Article.  He  tbat  fiys  our  Lent,  or  For- 
ty-Days  Fafi  htfrrt  Eafler,  was  tfiabiiihed  /v  tbe  Apo/i/es  111  that  JuU 
Growtb  mniState  we  rtowfe  it,  ts  perfeBJy  confuted,  by  the  Ttftimovy  of 

Bingh.  O.  E.  Vol.  IX.  B  b  ,)Xta- 


194 ©RIGINTM    ECCLESlASTlCARVM     LIB.  XXI.   CAP.  T. 


j32,tatum,qua.Md  ininfantia  &  piicritiaviderunt,&ad  pratfcntem 
„xtatis  granditatcm  nutrimcntisfuiseducarunt,manifefto  con- 
„futatur„.  Atquehifce  prarfcntem  difquilitioncm  de  origine 
&  progrciTu  iciunii  antcpafchalis  in  primis  €^€1^00.'  firculis  fi- 
nicmus. 

§.  IX. 
Quxnam  cauffne  &  rationes  fuerint  inflituendi  ieiunium  illud 
antepafibale.  i.  jfpo/loltrum  lucltis  &  aegritudo  e  magi- 
Jiri  fui  amiffu. 
Iam  inquirendum  crit  in  cauffas  &  rationes  huius  infti- 
tutionis.  Atque  hcic  primum  omnium,  fi  ad  primitiuam  infti- 
tutionem  refpicimus,  ratio  a  tertvlliano  redditur,  qui , 
vti  audiuimus  antca,  catholicos  diccrc  aucr.or  eft,  quod  ratio, 
cur  apoftoli  hoc  temp*.e  iciunarint,iit,  quia  fponfus  eisere- 
ptus  fucrit.  Quam  ad  praxin  vt  fefe  conformarcnt  veteres, 
generatim  hofce  duos  dics ,  per  quos  fcruator  in  fepulchro  fu- 
trat,  exactiffimc  obferuabant,  quemadmodum  pluribus  vidc- 
bimus  poftea.  Mmtanift*  vcro,  qui  dc  fpiritu  prophetia?  fc  ia- 
ttabant,  ereptioncm  fponli  alio  fcnfu  accipiebant,  pro  domini 
adfccnfione  iiue  adfumcionc  in  calum.  Et  propterea  vnam 
quadragefimam  (tres  enim  in  anno  faciebant)  poft  adfccnfio- 
jiem  CHRISTJ  cclebrabant,  vt  ccclefi<e,qua?  vniuerfum  pentc- 
coftcs  tcmpus  fcftum  habebat,  (eCc  opponerent.  Hoc  cx 
hieronymo  difcimus,  qui  non  tantum  [/]  Montaniftas  trcs  in 
anno  quadragcfimas  facere ,  fed  vnam  quoque  poft  adfccnfio- 
ncm  [t\  cclcbrare  adfirmat,  ex  noua  infpiratione  fc  cognofce- 
re  dicritantes,  quod  hoc  tcmpus  fcruator  intelligat,;^'«/>«f,in- 

tboje  A^es,tbatja\v  its   tnfancy  and  Cbildhooci  ,'ond  belped  to  nutfi  it.  np 

to  its  prefent  Bnll:  (Conf.  fis  vcrf.  Genrunic.  p.  ri;.  cdit.  Brern.  MDCCV» 
4-to.) 

(s)  Hieron.  epift. LIV. ad  Marcellam.  Illi  tres  in  anno  faciunt  qnadragefimas 4 
qtufi  tres  paffi  fint  faluatores. 

4?)  ld.commfntar.iti  Matth.iX.  (p.13.  fin.  edir.Parif.MDCXLII.)  Sponfiis,  Chri- 
fms :  fponfa  ecclefra  elt.  Dc  hoc  fandto  fpkituati  connubio  apolloli  funt 
piocreati  :  qui  lugere  non  poffiint,.  qmmdiu  fponfum  in  thalamo  vidcnr, 
&  fciunt,  fpoufiim  effe  cuin  fpoiif:.  Qnando  vero  tranfierint  nuptix,  Sc 
paffionis  ac  refurreclionis  tcmpus  adusncrit ,  tunc  fponfi  filii  ieinnabuiit. 
Nonaulli  c-utant,,  idcirco  pji   dies   guqdntginta  pa/jhms  ieitmia  debcre 

qui- 


PE    TEIVNIO    QVAPRAGESTMAtT.  JQf 


<iuicns ,  dies ,  quum  auferetur  ab  cir  ffwnfus  *&  tunc  ieiunabunt.     Ita 
catholici  &  Mantmift*  fuper  ratione  iciunii  intcr  fe  confentie- 
bant,  quamuis  diuerfo  tempore,fccundum  diuerfam  verborura  • 
CHRISII  acceptioncm,  id  cclebrarcnt. 

§.  X. 
2,  Remiffio  chrijtianoe  pietatis  a  prifco  &  primiuuo  feruore 

jfao. 
Altam  inftitutx  quadragcfimx  rationcm  nobis  reddit 
CASSiANVS,quando,,Sciendumfane,inquit|V],hanc  obferuan- 
„tiarnqUadragefim»,quarndiu  ecclefiae  illius  prmrititiaperfeftio 
„inuiolata  permanfit,  penitus  non  fuifTe.  Non  enim  prxccpti 
„huius  necefTitate,  nec  quafi  lcgali  fanctione  conilricti,  ardtif- 
„fimis  iciuniorum  terminis  claudebantur,  qui  per  totum  anni 
„fpatium  arquali  ieiunio  concludcbantur.  Vcrum  quum  ab 
„illa  apoftolica  dcuotione  defcifccns,  quotidie  crcdentium 
„multitudo  fdis  opibus  incubarct ,  ncc  eos  vfui  cunclorum  fi- 
„delium  fccundum  apoftolorum  inftituta  diuidcrct,  fed  priua- 
,,tim  impcndiis  fuis  confulcns,  non  feruare  tantum  fed  ctiam 
„augae  contcnderet,  4mni#  &  Sapphyr*  exemplum  non  con- 
„tcnta  feiitari,  id  tunc  vniucrfis  facerdotibus  placuit,vt  homi- 
„nes  curis  fsecularibus  illigatos,  &  pcnc  (vt  ita  dixerimj  con- 
„tinentia"  vel  compunclionis  ignaros,  ad  opus  fan&um  cano- 
„nica  iciuniorum  indictionc  reuocarcnt,  &  vclut  legaiium  de- 
,,cimarum  necellitate  compellerent,,.  In  eamdem  fententiam 
argumentatur  leo  pontifcx Romanus  [>]:  ,,Quamuis  nulla  lint 
„tempora,  quardiuinis  non  fint  plena  muneribus,  &  femper 
5,nobis  ad  milericordiam  Dei  pcr  ipfius  giatiam  prarftetur  ac- 
5,cefius:  nunc  tamen  omnium  mentes  maiori  lludio  ad  fpiri- 
,3tualcs  profec-tus  moucri ,  &  ampliori  fiducia  oportet  anima- 
^xi,  quando  ad  vniuerfa  pictatis  officia  illius  nosdiei,  in  quo 


committi:  licet  flatim  dics  pentecoiles  &  fpiritus  fanctus  adueniens,  indi- 

cent  nobis  fefliuitatcm.     Et  ex  huius  occafione  teflimonii ,  Montanu%  Prif. 

ca  &  Maximiib,  etum  pentccoflen  faciunt  quadragefmiam :  quod  abhto 

fponfo,  filii  fponfi  debent   ieiunatc. 
(a)  Caflbn.  collat.  XXF.  cap.  XXX. 
itv)  Leo  fcrm.  IV.  de  quadiagefiraa.  (Bibliothec.  patr.  tom.  VII.  p.  ioi^)  edit. 

Lugdun.MDCLXXVlI.) 

Bb  2  rcdcm- 


I96 ORIGINVM    ECCLESIASTICARVM    LIB.   XX».   CAPI. 

„redcmti  fumus,  recurfus  inuitat:  vt  cxccllcns  fupcr  omnia 
„pa(Iionis  dominica:  facramentum,  purificatis  &  corporibus& 
,,animis,  cclebrcmus.  Dcbcbatur  cnim  tantis  myfteriis  ita 
„inceiTabilis  deuotio  &  continuata  rcuercntia,vt  tales  pcrma- 
„neremus  in  confpcftu  Dei,  qualcs  nos  in  ipfo  pafchali  fcfto 
„dignum  eft  inucniri.  Scd  quia  ha'c  fortitudo  paucorum  eft, 
„&dum  carnisfragilitate  auftcriorobfcruantia  relaxatur,  dum- 
„que  per  varias  a&iones  vitae  huius  follicitudo  diftenditur,ne- 
„ccfie  eft  de  mundano  pulucrc  etiam  gloriofa  corda  foidcfce- 
„re :  magna  diuina?  inftitutionis  falubritate  prouifum  cft,  vt 
„ad  reparandam  mentium  puritatem  quadraginta  nobis  die- 
„rum  exercitatio  modcretur,  in  quibus  ahorum  temporum 
„culpas  &  pia  opera  redimerent  &  ieiunia  cafta  dccoquc- 
,>rent„. 

ff.  XI. 
$.  Vt  homines  od  dignamfacrne  eucbarifiite  in  feflo  pafchali  re- 
ceptionem  fefe  pr<epararent. 
Tertia  quaedam  ratio  crat,  vt  homincs  mentesfuas  ad 
dignam  facrae  euchariftia?  in  fcfto  pafchaii  reccptioncm  prarpa- 
rarent.  Quamquam  enim  homines  initio  (ingulis  diebus  do- 
minicis  cam  percipcrc  feque  continuo  in  conftanti  ad  fandum 
hoc  myftcrium  pra-paratione  tenere  folcbant ;  tamen  dcficien- 
te  primitiuo  chriftianifmi  ardore,  gradatim  eo  dcucniebant, 
vt  potidimumin  pafcha,&  quidam  haud  vllo  tempore  alio,ad 
facrum  illud  cpulum  fumcndum  acccdcrcnt.  Iftorum  homi- 
num  caufla  pra?cedentis  iciunii  obfcruantia  valdc  vrgebatur, 
vt  per  accommoda  ac  fpiritualia  excrcitia  rc&e  pra'pararentur 
ad  rccipicndam  in  pafcha  communior.cm,  qui, vt  aliis  tempo- 
ribus  cam  frcquentarcnt,  adduci  non  poterant.  Hoc  eft, 
quod  cx  cHRYsosTOAio  [*]  antca  audiuimus :  Multi  quondam 
tcmere  ac  fine  iudicio ^pr.xcipucvcro  hoc  tempore,  quo  CHRISTFS  ea 
tradidit,  qdfacra  rnyjleria  accedcbant.  Qjntm  igitnr  intelligercnt  pa- 
trcs ,  quantum  ex  temerario  accejjk  detrimcnti  caperetury  ctnuenientet 
quadraginta  dies  ieiunii ,  precum,  audhionis  verbi  Dei  c?  conucntuum 

(.v)  ChryfoRoiri.  homij.l  II.  ia  eos  qui  pafch.i  ieiun.mt.Tom.  V.p.  705.  (p.  633. 
cdit.  Frf.)  Vid.  Gra;c.  §.  VI.  fub  litt.(a;  pag.  188. 

deji- 


DE    IEIVKIO     QVADRAGPflMALI. 197 

defignarunt ,  vt  in  his  diebus  omnes  per  preces ,  per  eleemojynam ,  per  ie- 
iunium ,  per  vigiiias ,  per  lacrimas ,  per  confejjionem ,  ac  per  cetera  o- 
tnnia  diligenter  expurgati  ,  ita  pro  captu  nofiro  cum  confcientia 
pura  acceJamus.  ln  eumdem  modum  alio  loco[jj>]:  Vt 
nihil  commodi  'adfert  decurfio  per  tnulta  fladia ,  Ji  a  pramio  excidas : 
ita  nihil  nobis  lticri  erit  ex  multis  laboribus  &  fudoribus  ^ieiunio  infum- 
tis,  niji  cutn  pura  confcientia  facra  menfa  frui  pojfimus.  Ob  hoc  enim 
teiunium  &  quadragefima  & '  tot  dierum  fynaxes ,  auditiones^  preces  £f 
do^irina  fifcepta  funt ,  vt  abflerjis  fcclcribus  per  iftiufmodi  ftudium  ^qua 
nobis  hoc  anno  quocumque  modo  allita  inbaferunt ,  cum  /pirituali  fecu- 
rirate  illius  in:rnenti  farrificii  participcs  ejficercmur.  Idem  dicit 
HIERONYMVS[z]  Vdbis,  ante  addu&iS:  Ipfe  dominus  verus  Io- 
nas,  mijjus  adpradicationem  mundi ,  ieiunat  quadraginta  dies:  cf  he- 
reditatem  ieiunii  njbis  derelinquens ,  ad  efum  corporis  fui  fib  hoc  mu- 
vere  animas  noftras praparat.  Atqucharc,  reor,  praxipua  cauffa 
fuit,quamobrem  ccclelia  ieiunium  fuum  antepafchale  ad  qua- 
draginta  dies,  occafione  ita  ferente,  a  tam  paruis  initiis,  qua? 
in  primo  ortu  fuo  videtur  habuifle,  extenderit. 

§.  XII. 
4.  Vt  catechumeni  ffe  preepararem  adhaptifmum. 
Praeter  hafce  generales  quadragefimam  obfcruandi 
cauffas,dua;  fpecialiores  rationes  erant,  ad  duos  hominum  or- 
dines  in  ecclelia  peculiariter  refpicientes,  ad  catechumems  fcili- 
cet,  qui  ad  baptifmum,  &  ad  pccnitemes^  qui  ad  abfolutioncm 
recipiendam  imbui  debebant  &  prseparari.  Iam  alibi  [*]  ob- 
feruatum  nobis  eft,  pafcha  fuifle  follemne  ac  ftatum  tempus 
admittendi  catechumcnos  ad  baptifmum,  pcenitcntcsque  poft 
lapfum  &  legitimam  ac  follemncm  actam  pocnitentiam  lcftitu- 

(j)  Homil.XXIf.de  ira.  Tom.I.  p.  276.  (p.  24f.  edit.  Frf. )  iiatrtq  xfiv  oQiXcs 
rwv  tro'p\wv  otxvXuv  rots  Toiy^xo-iv ,  xv  ruv  figxfitiuv  ixniGWjtv'  xrus  x$i  tjutv  tseu 
rt  xepobs  oliro  ruv  nofo.Zv  trovuv  y^xf   toouruv  ,rwv  rrtpi  ri;v  vt]ttixv ,   iolv  y.t)  ytrx 

Xx!?XoH   GVVttfoTQS    OVVtl^wy.tV   TtlS    lloZs    XZoXxVTCU    T0XntC~>!S'     Otli    tSto    Vl/Ttix  ifjff 

rnScTetgxxOft) ,  yjy  roskrwv  tiytgwv  cvvx^ts,  qgf  xxpoxots  ,  xx/  ivxai ,  ngc/  ftfx- 
GK.xf.ix)  nx  irxvrt  rpofrw  rx  ttxox  irxvrx  tov  ivtxvrov  r,yiv  ccuxgrijuxrx  Trcoc- 
rptfjivrx  ftx  rtis  CtrsfT)s  rv.vrtjs  ruv  Stir.uv  hrx\yxru.v  xtrooyti£xytvot,  ytrx 
irxpgttoixs  irvtv  yxrixtjs  y.irxaxuiyi*  ivXxfius  rhs   u-.cauzr"?  ixiivijs  3~vaixs. 

(Z)  Hieron.in  lon.  c.  III. 

(  *  )  Lib.  XI.  cap.  VI.  §.  VII.  vol.  IV.  p.  24-5.  fcqq. 

Bb  j  endi 


19$  <5riGINVM   ECCLCSIASTICARVM    LlB.  XXI.  CAP.  t. 


endi  in  communioncm  ecdeiiar.  Arqui  follemne  ieiunium  ad 
vtrumque  hoc  bcneficium  pra-paratio  erat.  jvstinvs  mar- 
TYR  0]  de  generali  quodam  ieiunio  totius  ccclcfixvna  cum 
catechumenis,  ad  rccipiendum  baptifmum  fe  iiftcntibus,  lo- 
quitur.  Ouicuwque,  inquit,  pcrfuafi  fucrint  Cf  crediderint  verae£ey 
qux  a  jiubis  traduntur  cT  dicuntur ^ac  viiurc  fe  itapojfe  rectperint ^ora- 
re  ieiunantes ,  ZSfpetere  a  Deo  priorum  peccatorujn  remifionetn  docejtttir, 
tiobis  cum  illis  vna  £f  orantibus  <S  ieiunantibus,  Deindc  co  adduaui- 
tur  a  jiob'< ,  vbi  aqua  efi  ;  atquc  eo  rrgcjieratiojiis  jjwdo^  qiw  ipji  regejie- 
rati  (umus^regetierantur.  Ha'c  verba  de  publicoante  baptifmum 
ieiunio  planiifime  tcftantur.  Poftca  quando  tempus  baptifmi 
ad  pafcha  terminatum  fuit,  ieiunium  antepafchale  a  catechu- 
menis,  tamquam  pra'parationem  ad  baptifmum  fuum,  cele- 
bratum  fuiiTe  cxploratum  eft.  Nam  cyrillvs,  antiftes  ec- 
clefxae  Hierofoljmitajitc  [£],  catechumcnum  fuum  inftituens  ita 
adloquitUt:  Temjms  prafejis  efi  tejjipux  cojifejjicnis.  Ojjuicjii  hiuna- 
ttatn  foilicitudinem  deleas  ex  animo;  tiajn  in  anitntt  cura  verfaris.  'L'ot 
annorum  circulos  tranjcgifii,  nutndo  frufira  cpcrajn  nanans;  £f  quadra- 
einta  diebus  tion  vacabis  precibus  ~ro  ajiijjia  tua  ?  Sic  iterum  [c] :  Sa- 
tis  longutn  babes  ijiteruallum ,  quum  pxnitejitia  dierum  quadraginta  tibi 
datur :  habes  magnam  opportunitatejn  iy  cxuejuii  ^lauatidi ,  ac  rurftr 
jndttendi ,  atque  intrandi.  Hoc  intuitu  omncs  baptifmi  candidati 
nomina  aiatc  baptifmum  darc  debebant,  quod  cyrillvs 
Ivouaroypu^iav  [^]  infcriptienem  nominum  codem  loco  vocat. 

la)  Iullin.apol.il.  p.  93-  'otrot  uv  «ttSCitrt  •/■k!  rtirtiwcri,  dXytfyi  r«vr«  r*  vtp'  tjp.wv 
itlxtry.i  utvx  tyi}  "Kt-fi/tem  tivu/,  -^Cf/  fiiiv  xrxs  ivvxSuf  vrr  ttyvHvr  af ,  tvxtSai  rt 
yqj  ainTv  vti^tvovrts  rrxgx  rx  $tH  rt*v  ttfo>ty,xfl>tluivx>v  utfnriv  iitSxtrxovraf ,  >'/ywv 
cvvfJXOfiivwv  !<tf/  trvyvttftvovruv  xvroTs ,  itrtirx  xyovraf  vtp  nywv  l'v$~x  vt)wu  irit 
«eu  rgitrov  dvayivvytriws  'ov  stjf/  ttutTs  xvrot  uvtytvvi]j)iuxv ,  dvxytvvtovraj, 

t  b  )  Cyrill.  Catccli.  I.  §.  V.  y.tu.ii  il'.uoKoyr,-tws  i  rra^tLv  —  7rx-rxv  yi^tuvxv  dv- 
Srounlviiv  i£tiXtt4>ev  tirri  Ox%  rrtft  JwxljS  yxp  rtiiyjts'  —'.rotrirxs  y.ixXss  ivtxvrwv 
iitjXjts ,  ntfi  riv  xotr ycv  ydrtjv  dtyjiWiytvos ,  ^  rttjtraguxovru  yyigxs  i  o/o\ti- 
Ptts  rjj  rr^ctrtvxv  i\<i  ~W   'xvrx  i>vx>jv. 

t  c)  I<i«  'n  pfSCWt.  t  III.  *ro&.v  trot  y  ir^ojttr  y.tx'  rstrrrxgxxovrx  jjutpwv  utrxvotxv  ?- 
yjis'  i'xt'S  ~o"i%.r:v  ivxaigixv  ,  fftju'  Ixivtrxbu'  ,  noo/  drrorrXvvxSjaf ,  ygt/  ivtJiitrxSaf  , 
naj    titrtkjttv. 

(d)  lbid.§>  '■  ovouxroy^xCpix  riws  CjuTv  yiyr.vt  ygj  sgttriltns  xXntrts ,    Xotnijia  ititlt 

in  Chrtfii  militiam  vocutt  ikiiifiis.     lbid.  §.  Jll.  ovo/td  -e  ivty^uipt!.  nomeit 
fuutn  iti/criftum  eji. 

Hoc 


) 


DE   lElVNTlO   QVMPmcgSiMATT.. 199 

Hoc  eft,  quod  concilium  Carthaginenfe  innuit,  quando  ait  [<-]: 
Eaptizandi  nomen  fuum  dent ,  &diu  fub  abfiinentia  vini  cjT  carnium ,  ac 
manut  tmpofiticne,  crebra  examinatione  baptifmun  percipiant.  Tem- 
poris  quadraginta  dierum  non  habetur  heicdiferta  nacntio,ha- 
betur  autem  in  canone  quodam  siRicn,qui  de  baptifmo  lo- 
quitur,  in  pafcha  dando  [/]  iis  duntaxat,  qui  ante  quadragin- 
ta  dies  nomcn  dederint  &  exorcifmis  quotidianifque  orationi- 
bus  atque  ieiuniis  fuerint  cxpiati.  Ex  quibus  apparet,  hoc 
quadraginta  dierum  ieiunium  tunc  temporis  peculiariter  ab 
iitis  catcchumcnis  fuifte  obferuatum,  qui  ad  baptifmumin  fc- 
quente  feftiuitate  pafchali  fefe  prxpararint. 

§.  XIIL 
Et  pamitentes  ad  abfdutionem  recipiendam  in  fejlo  pnJchaVt. 
Similis  difciplina  in  poenitentes  obferuabativ; ,  qui 
confe&o  canonicaj  pcenitentia?  curfu,  circa  feftum  pafchale 
generatim  abfoluebantur.  Vnde  rationi  confentancum  eft 
credcre,  quod  pra?cedens  tempus  quadragefimac  exactius  fcm- 
pcr  ab  illis  obfcruatumfuerit,  tamquam  dcbita  prarparatio  ad 
abfolutioncm,  quam  tunc  exfpe&arint.  Non  quod  hoc  v- 
num  folum  pcenitentiae  tempus  fucrit,in  primis  pro  grandibus 
&  atrocibus  pcccatoribus  :  Multi  enim  eorum  per  plurcs  an- 
nos  continuos  fub  poenitcntia  dctinebantur,  qucmadmodum 
libro  quodam,  fuperiore  oftendimus :  Sed  follemnc  tempus 
abfoluendi  eos  pafchaerat;  ficut  non  folum  extcftimonio  am- 
BROsii  [g~]  &  aliorum,  quos  antehac,  loquentes  deabfoluti- 
one  [*J,  adlcgauimusjfed  cxgregorio  etiam  nysseno  [b] 
difcimus,  qui  Vniuerfale  fefium  creationit ,  inquit,  quod  in  prafiituto 
annui  circuli  ambitu ,  Jingulit  annit  in  vniuerfo  mundo  ,  propter  eiut 

(e)  Concil.  Carth.  IV.  can.  L.XXX V. 

(/")  Siric.  rpitt.I.  adHimerium.cap.il.  Generatim  baptifmatis  tradi  conuenit  fa- 

cramcnta    his    duntaxat   elcclis,  qui  ante  quadraginfa  vel  eo  amplius  dies 

iiomen  dederint,  &  exorcifmis,   quotidianifque  orationibus  atque  ieiuniis 

fuerunt  expiati. 
(o-)  Ambrof.  cpilt.  XXXIII.  ad  Marceliin.  fororem.   Erat  dies  ,qno  dominus  fclc 

pro   nobis  tndidit,  quo  in  ecdcfia  pcenitentialia  relaxantur» 
(*)  Lib.XlX.cap.il.  §.  X.voI.VlII.  p.  226.  217. 
J/i)  Nyflen.  cpitl.  canon.  ad   Letoium.    (tom.  II.   opp. .  pag.  114..  edit.  Parif. 

MDCXXXVIII. )  n  xx$oXtx>)  %$}  uvr^  r7is  xl!ff(t»s  h%r>i  xttrsl  rijy  rtrxyuintv 

qjti 


200  ORTGINVM   ECCLFSlASTlCARVM   LIR.    XXI.    CAP.   T. 


quiceciJcrat/cfirrcHionempcra^itnrJcafiif  autem  eft  peccattimjrfurreflio 
vero  expccca.icaft  ercclio)recle  babucrit.fi bodierno  die  nonfulum  cot,qttie~t 
reieneratione pir  lauacri gratiam  tranjmutati  junt,  ad Dcitm  aJJucamur, 
fcJeot  ctiam ^qtii pef  pxnitcntiam  £T conuerJt,,nem  a  mcrtuit  opcribus  a.l 
viuentem  viam  aJfcenJunt,  aJ  ffem  ,  qti.t  faluot  eot  faciat,  tamqttam 
tiianu  JeJncamui,  a  qua  per  peccatttm  alienati  funt,  Idem  innuitUl" 
in  canonibus  patium  Ancyranerum  [i]   &PETRI  ALEXANDRI- 

Tltpiohv  rx  hiOMVMii  xixkx  xxJP  Vxxtcv  "ros  ,  iv  rtxvri  nkligxytvr)  'r~\  xicyu, 
Irtl  r~  ivuroicu  rx  rttrtivixiras  iirirtktircci'  irr~ats  Si  irtv  r)  xyxarix'  xvxrx.- 
cts  oi  V  **  r*  irluyuros  rijs  xyxflixs  tlvo  t>$  ma  ts'  xxkws  iv  i'xot  xxrx  rrfv  riyifixv 
rxirrfv,  x  f*0*Ot  ris  ix  rtxktyyr/taixs  ytrxntxxyivxs ,  itd  r~s  rx  kxrfx  ;£«£>!- 
ros  ru  ^f?  rtpocxytiv ,  «*.«  y&j  rxs  iix  r~s  ytrxvoixs  rc  vojj  inirpotpTis  xrto  ruv 
mcoSv  i"-/-«v  !'S  ri)v  ptaux  aiov  nxkiv  ixxviivrxs ,  vc(/  T&rss  Xug *V<?yta>  rtjis 
rm  Ctidicitv  i/.rtiix,  %s  lii  rqs  mfixpioCs  xirt$f,w$ijc*v. 
{ i}  C  •  cif.  Aricyrajl.  can.  VI.  Higi  T&i  xrtttkri  yivov  liixvrittv  xokciaus,  vot)  x(ptu- 
(iiats  v»Wf WyT"*"*  *>  V~T*'x'"sr  "&  Svfxvrwv,  yot/  yi%oi  rx  tttfOvras  xcupx 
u.n  uetnvoytf&rrw  ,  yr/ii  irti7^fi>x:lo.v  ,  w»  oi  rtxgx  riv  xcupov  rris  cvvodx  rtooa- 
ihSovrwv  ,  np/  l'~  iixvotxv  t~is  iniT,:o(p~,<  ytvoyivm,  i'ia%t  yJxgt  r~s  ytyxkifs  r)- 
yipxs  tls  clv.poxciv  $t-/J$~:u4,  v<J)  y.trx  rr)v  yiyslkrrv  r)yioxv  irttrttativ  rpix  irri , 
>  u(Tti  xfc.x  iio  irri  xotvxv;;o tu  /nicis  rtpocip.i.ixs ,  voy  xruis  ik$t~v  irt!  ro  ri- 
ktiov  ulr»  ri,v  rtxcxv  .'{xtrixv  rt/.iipuaof  E/  ii  Tt:t<  itfo  rtis  BVvooi  rxirns  lisyr' 
5i;ra>  tis  y.trxvorxv  ,  xrt'  ixuvx  r'i  Xg&yit  "ktkoyiSai  airois  ri,v  xf/jv  r~,  igxe- 
■tixs'  ti  /xiv  rii  kivpvvos  1  Sxvxrx  Ttoocloxix.  ix  vicx  i/  xft.\iis  rivis  itoo(pxctt»s 
vvufi*i" ,  rxrxf  i-i  oe<t>  o*ix$vv~i-  H'  »s  -  1UI  ftijflicu  minis  £f  boiwram 
ablationit,  vel  exmmnationis  tantum  ceffirunt  if  facrtficarw.t ,  Zf  ad 
prtt/ens  vfque  itmpus  peenUentiam  non  egeruni,  ucc  conuerji  funt ;  nuuc 
autetn  circa  tempus  Jynodi  procejjiruut ,  if  conuerjionis  co^itattonem  m- 
duerunti  vjum  efi  ,ad  mstgffum  vfi/tte  ditm  eos  ad  audittonern  adimtti, 
O"  po/i  magnwiii  dtei/t  trtbtis  auiiis  efje Jupplices  cT Juhfieriu ,  if  poft  ahos 
dttus  aunor  communicare  Jiue  ob/atione ,  &Jic  ad  id  quod ptrjeilum  efl 
vtnirt  vt  tutum  Jexemuuiu  tmpleant :  Ji  qtii  autem  ante  hanc  Jjtioditm  ad 
raiutentiam  admiji  Jint,  ab  ilh  tempure  eir  /exeuuium  reputavt.  Sed  Ji 
pericu/um  mortif/ue  ex/peciatio  ex  inorbo  ,  vei  aliqtta  a/ia  occajtone  cuene- 
nt , ;/  fub  defimttone  recipiantur. 

Petr.  Alexandr.  can.  I.  Imi  roimv  rirctprov  hh  **%"■  ttixxrtiXriipt  riv  ititiyyiv, 
Uvrxcxuis  iyjt  rots  y.iv  xpoctvtx^tict  i(»f  IpvkxxiStict,  fixcxvxs  ti  ,dnrtoirxs  i- 
itay.tyvnxoci  ytfj  xtpopiirxs  ydnyxs,  vot/  itofAxs  irigxs  xvxyxxs  !tttvxs ,  'irtpov 
0i  «ooMoyJvots  irti  r~s  xStvtixs  rris  axjxos'  tiy^yii  1/  upx~<  rtxr,tSix^„cxv 
$tx  ri:v  ttctpaxokxJiicxo-xv  yr/irriv  rP.uciv,  oy.ms  rfioe  to  rtoTf\u.  airxs  ifikiii-.ivcy  £ 
ini  ttoki  xvriyAy/.^an'  x  yxo  xxrx  rt tr.ai -.ta iv  iv  rirtf  ikrikiSxctv,  xO\x  xxrx- 
nprJoSivrts  ir.i  r>:~  xtiivti-/.!  r~s  fxpxos'  irtnSi)  vot/  riyyxrx  rx  hicx  bStixvvv- 
tva  iv  rn~i<  cduxctv  u.vru: ,  vx/  1  ■■>/  rtvis  roirav  ir'j<  i'xxct  y.y.TX7tr;!s~vrts'  ttpcc- 
tittltvil^vcM  xiroTs   clrti  rr,s  7t(.oct\tistus  **$'  iiti y.vrjo iv ,  x~%.xs  tiscx^xxovtx. 

NJ, 


DE  lElVNlO  QVAIUAGFSlMALf.  201 


ni,  nec  non  in  epiftolis  cypriani,  qui  omnes'  de  pafchate 
loquur.tur ,  tamquam  magno  illo  atque  folicmni  tempore  ad- 
mittcndi  poenitcntcs,quemadmodum  cruditusquidam  ecclefiai 
noftrx  prarful  [*]  cum  magno  iudicii  acumine  ex  illis  obferua- 
vit.  Atquc  hinc  concludere  nobis  licct,  poenitcntes,  afperi- 
oribus  poenltentiae  rcgulis  per  vniuerfum  annum  adligatos,  & 
nonnumquam  pcr  plurcs  annos  continuos  in  longo  difciplina? 
curfu  conftitutos,  in  huius  tcmporis  obferuatione  plus  opera; 
ac  ftudii  confumiilfe,  fub  fpe  obtinendi  in  eius  claufula  abfo- 
lutionem.  Quo  illa  hi  eronymi  fpe&at  obfcruatio,  Quadra- 
genarius  mtmcritt,  inquicntis  [/] ,  cutiuenit  peccatoribitt  Sfieiunio,  £? 
orationii& facco,  &  lacrimit ,  SS^perfeuefantia  deprecandi,  ob  quod  & 
Muyfet  quadraginta  dicbut  ieiunauit  in  monte  Sina,  £T  Heliat  fugient 

yjuepxs  i  us  xcunt»  vitnijxs  0  v.vgios  qofj  cu-rtj^  n/uSv  Ittexs  xgirds,  y.trd  r« 
fixaliSiivcu  ,  ercti^dSti  diro  tx  dix/ioXx'  tts  xs  ;^c/  xvtci  xxrd  to  ittciuaov  iix- 
yvuvxSivTts ,  ivTCvwTtgiv  Tt  vtltyxvrti  ,  yct/yofi/yxTiv  tis  iroojivxds  rx  \01nx,  xx- 
Tuf/.tXifZirts  ri  >.ey: ■jtvov  otei  rx  xvoix  ncos  tov  ntir>'Jc\vTx  xvtcv,  "vx  nooo-xv- 
vtitry  «i/VoJ,  vttxyt  oxivw  y.x  cxrxvH'  yty^xnlttf  ydp,  xiuov  tov  Seov  cx  ltoovxv- 
viitrtis  1  nyj  c.vtl,  ulvM  \xri.eiaiis.  Qitomain  autem  quartum  pafcha  perfe. 
qtmtionan  tam  apprebenatt ,  Jatit  eft  iis ,  qui  delati  quidcm  fuut ,  in  cu. 
ftodiatnque  conicli,  toriuentaqu:  umi  fijfcrenda,  iy  tntolerabiha  flao-ella 
fij"  multas  alias  graues  nccejjitates  Jhfliiiuerttiit ,  poftea  autemfunt  a  car- 
tus  ivibcciUitatc  proditi :  ttiamji  non  ab  iuitio  fjcepti  Jitnt  propter  vra. 
vem  iapjum  confequutuin  :  tameii ,  quia  multum  decertarimt  &  diu  refti- 
ternnt :  uon  emm  [ponte  ad  ea  deuenerttnt ,  flcd  a  carnis  imbecill.tate  pro. 
ditt:  nam  lf  ftigmata  lejitinjuis  corpoiibtts  oftentant,  cjf  nonimUi  anno 
iam  tertio  dcflent  ;  eis  ab  aduentu  per  reuocationetn  in  memeriat/i  alii 
quadraginta  dtes  iiiiwigantur,  qnos  quum  icitmajjet  dominus  &  Jeruator 
nofter  lefits  Chrfltts ,  poftquam  baptizatus  fuerat ,  tentattts  eli  a  diabolo  ; 
In  qitibtts  &*  i/fl  qutiiu  valde  exercitati  fucrint  &  conftnntius  ieiunatte- 
riut :  detHceps  111  oratioiubus  vigilabunt ;  mcditantcs  qiwd  dtcttur  a  dovnm 
ad  eum,  qui  tllum  teutat,  yt  ipfltm  adoret ;  Abi  pone  me,  Satana :  Scrtptuvt 
efl  emm  ,  dominum  Dcum  tuum  adorahs  &  lllijohjeriiies. 
Cyprian.  epifl.  LVI.  edit.  Oxon.  (&  Amflelod.  p.  «ft.J  tot.  in  primis  fub  fi- 
ncni :  Qjpniam  fcripfiflis  ,  vt  cum  pluribus  collcgis  de  hoc  ipfo  pleniflinie 
rraclem,  6c  res  tanta  cxi^it  maius  &impenfius  de  multorum  collatione  con- 
(ilium,  &  nunc  omnes  tere,  intcr  pafcliac  prima  follemnia  ,  apud  fe  cum 
frat: ihii=  demprantut  ;  qiundo  follemnit.iti  celebrandx  apud  fuos  fatisfece- 
rint  &  td   me  venire  cceperint,  traclabo  curo-iingulis  plenius,  cctcra, 

(k  >   H-iOpcr  qf  I  ent  chap.  6.  p.  93. 

1 1)  Hieron.  comment.  inlon.  III. 

Bingh.  O.  E.  Vol.  IX.  C  c  fa*. 


202  ORIGlNVM    ECCLEMAtTlCARVM   LIF..  XXI.    C4P.T. 

lezabd  indiiia  fame  £5  Dei  defvpet  ira  pcndente^  qua.iraginta  dies  ie- 

funajfe  defcribitur.     Jpfe  quoque  dominus^verus  lonas,niijfttt  ai pr.edi- 

cationem  mundi ,  iciunat  qiia.iraginta  dies  :  &  hereditatem   nobis  ieiu- 

tiii  dcrdhiquens s  ad  efam  ccrporis  fui  fiti  hoc  numero  nojlras  animas 

rrnarat. 

§.  XIV. 

leiunium  quadrngffmale  generatim  ab   omntbtu  chriflianis  ol~ 

ferttatum ,  licei  magiia  cum  libertate ,  &  iufla  infirmitatis 

excufatione ,  vtpote  magnam  partem  eorum  arbitrio 
relttlum. 

Ita  catechumenos  &  publicos  poenitentes  videmus  ieiu- 
nii  guadragefimalis  obfcruationc,  tamquam  aliqua  difciplinae  ac 
pr.Tparationis  ad  baptifir.um  &  abfolutioncm  parte,  valde  ob- 
itriftos  fuilfe.  Neque  magnum  ccclcliae  corpus  hoc  tempore 
in  iciuniis  &  prccibus  fcfe  illis  adiungcre  detrectabat.  Patct 
hoc  cx  homilia  quadam  chrysostomi  [w]s  vbi  de  populi  ad 
ieiu  landum  hoc  quadragefimaz  temporc  propenlione  hunc  in 
modum  loquitur:  „Nos  quidcm  fi  toto  anno  clamare  ac  ie- 
„innium  pntdicarc  non  ceilemus,  ncmo  vcrbis  noitris  ani- 
„mum  attcndit:  quod  f;  taritum  quadragefima;  tempus  aducne- 
„rit,  licet  cohortetur  ncmo,  licct  conlilium  dct  nemo  ,  ctiam 
3,is,qui  negligentilfimus  fucrit,  cxcitatur,  &  oblatum  ab  i- 
„pio  tcmporc  coniiiium  &  cohortationcm  admittit,,.  Qua- 
dragcfima  vidctur  tunc  proprium  iciunandi,  pccnitendi  ac  de 
peccatis  lugcndi  tcmpus  geneiarim  credita,  vtilli,qui  alias 
negligcntcs  erant,  hanc  opportunitatem  accipcrent  ad  fc  rc- 
vcrtcndi,  fcquc  dcprimcndi  atque  cum  dcbita  pnvparatione 
venicndi  ad  pcrcipicndam  in  reftp  pafchali  communionem. 
Vnde  chrysosto.mvs  itatim  fubiungit  :  „Si  tc  interrogct 
„iudauis  &  gcntilis,  qua  dc  cauffa  iciuncs,  nc  dicas,  proptcr 
„pafcha ,  neque  ptopter  ciuccm :  iic  cnim  anfam  i  111  nos  argu- 

{vi)  Chryfoft.  homil.  LII.  in  eos,  qui  p.ifcha  ieiiuiant,  tom.  V.  p.  703.  fp.6j5. 
edit.  hrancof. )  iuitt  fA.it  *i  di-2  itv.vros  rx  hlwurk  fr.ivwy.tv  fi;uvrts  qxj  xqpir~ 
lovrts  nirtiovv ,  *:).'(<  Ttgoae/fl  TtiV  'Ktyoy.i;ots'  i.v  di  ixtrii  fAomv  o  r~,s  Tticxozt* 
xos-ijs  xwois ,  rg) ■/MiKiit  yTKftuv&rros ,  y.*idi  av/*,SrXiinros ,  vg.)  0  gtpiipx  :u- 
Spiroiros  J<«wr«T«/,  rf,v  xzpy.  r~  y.euoe  %'ty.fZ-lvmv'  o-uy(oz\i,v  r&j  ifj.f.cuvtaiv' 
uv  kv  tfyrreti  tft  ixotuos  fjff, ? XXi/v ,  roos  i.tr.iv  niTtvtts^  fiij  uxys ,  'ori  hX  t» 
stxj^K,  fiiiU  %ri  cJi«  rw  sMgov,  irsil  isoKK^v  tivr~  J/dW  riv  Xxfiyv  s  yi^  tict 

cndi 


DE   lEIVMtO    QVAPRAflSSlMALr. 20 J 


„endi  prarberc?.    Ncque  cnim  ob  pafcha  ieiunamus,  neque 
„ob  cruccm,  fcd  ob  peccata  noftra,  quoniam  ad  myfteria  fu- 
„mus  acccfturi:  nam  alioquin  pafcha  non  ieiunii  ncqueludus, 
„fcd  gaudii  &  exfultationis  eft  occaiio.    Kon  ob  cruccm  Ju- 
„gcmus,  abfit,  fcd  ob  noftra  peccata,-  Idcirco  iciunamus,,. 
Tunc  enim  hoc  iciunium  magna  cum  hbcrtatc  cclcbrabatur. 
Nam  eodcm  loco  ait :  „Si  quis  cum  pura  accedat  confcientia, 
,,pafcha  celebrat,  fiue  hodie,(iuc  cras,  liue  alio  quouis  tcm- 
,,pore  communionis  fiat  particeps.     Non  enim  cx  temporum 
^obfcruatione,  fcd  ex  pura  confcientia  optimus  iudicatur  ac- 
„ceftus„.     Hinc  alio  loco  [»"]  dicit,  confuctudincm  omnes 
habere  per  quadragefimam  interrogandi,  quot  quifque  fcpti- 
manas  quadragefimse  iciunarit,  &  dicere  hos  quidcm,  quod 
duas,hos  vero,  quod  trcs,  illos  autcm,quod  omncs  iciunarint 
hebdomadas.    „Et  quod  lucrum,f  addit  ipfc,)  ii  rcclc  fadis  ca- 
„rentes  iciunium  tranfegimus?  Si  aliusdicat,  totam  iciunaui 
„quadrageiimam,  tudic:  inimicum  habcbam,  &  conciliatus 
„furri:  habebam  dctrahendi  confuctudinem,  &  dcftiti:  iuran- 
„di  tenebar  viu  &  mos  improbus  mihi  corredus  cft.    NuJJa 
„mercatoribus  vtilitas,  fi  magnam  maris  longitudiiicm  pcrcur- 
,.rcrint,fed  ii  cum  rcium  copia  &  mercimonio  nauigauerint: 
„Nulla  ieiunii  nobis  vtilitas,  il  infruduofe  ipfum  &remere 
,,piarereamus,v     Aiiis  in  Jocis  innuit,   magnam  hominibus 

ro  KsLoyot  v>j<rtvoytv  ,  z-.di  d.ti    tov   r~f£  ov ,  x#*x 


i  '"rf"jj  r~  <  i rj  - "  ""    '      - —    "."  ~  f  ./<-»—. «    ".~    *<>.«   irjTtvoutv    --. 

tSv  y.tT  R  v.-j.Sxrp.  err.osiXSvi  tjvvttioroi ,  1tol%ot  iiriTtXtT,  xtxv  - ijytpov ,  x£v  uv- 
ftov,  r.iv  iimviiv  y-(T*%ri  T~i  xumyias'  =  yiif  iv  nxpxrllt.r.cii  xcuo~y,  £ih.'  h 
tfWtlOOTI    xxSxo~    >i  dnt~r>j  xgiveruf  7trA<7ooO(. 

(  n  )  ChrylbR.  homil.  XVI.  ad  popul.  Antioch.  tom.  I.  p.  z\  i.  (  p.  fgg,  edit.Francof.) 

f&OS    xxtttrtv    iowjxv   XUTtl    Tr,V     T!CTUPI/XOT>'v  ,    iritJUi  IXX76S  i fiio yxSu!   ivrj<rtv<7t 

xg)  irtv  ux~zo-«i  \tyivrm ,  t~v  yiv ,  %ti  Svo  ,  r~v  Si ,  qti  Tgw,  t~v  Si ,  %rt  irx- 
trx< ,  hi'riv<suv  i/SSoyxSut'  yxj  t 1  ro  xifSo!,  iuv  ioriyoi  xxTopSwyitTuiv  truaiX- 
Swy.tv  t>'v  ■>;jrtixv\  i-iv    fript  "kiyyi ,  'ort  <t~<txv  iv>j<rtv<ru  r>}v  Tttjcxpxxorijr ,   <ru 


juxt>j:< 


204  OrTginvm  ecclematicarvm  Lm.  xxi.  cap.  i. 

j-eliclam  fuilTc  libertatem  ob  fuorum  infirnntatcm  corporum, 
magnamque  partcm  eis  licuifTc  ieiunarc  arbitratu  fuo.  „Nul- 
„lus  (" inquit  [o])  in  folo  ieiunio  fiduciam  habcat,  qui  vitiis  fi- 
„ne  emcndatione  inhxfit.  Fas  cnim  elT  tum ,  qui  non  iciuna- 
„vcrit,  veniam  confcqui,  excufata  nimirum  corporis  imbccil- 
,,litate:  is  vero  qui  non  caftigauci  it  delicta,  impoffibile  eft, 
„vt  vllam  excufationem  inftituat.  Age,  dic  mihi,  non  ieiu- 
„nafti  ob  corporis  infirmitatcm ,  recte:  fed  cur  inimicis  tuis 
,,reconciliatus  non  es?  An  heic  habcs,  quod  prartendas  cor- 
„poris  infirmitatcm  ?  Rurfum  fi  odium  inuidiamquc  rctineas , 
„quid  poffisexcufationis  allcgarc?  Nufquam  enim  in  iftiufmo- 
,,di  delictis  ad  corporis  imbccillitatcm  confugcre  licet,,.  Ita 
adhuc  fufius  hanc  matcriam  profequcns  alio  loco  [/>]:  „Si  ob 
„corporis  imbecillitatem  non  potcs  ieiunus  dicm  producere, 
„nullus,qui  lapit,  propter  hoc  arguere  te  poterir.  Dominum 
„enim  habemus  manfuetum  &  benignum,  &  nihil  fupra  vircs 
„noftras  a  nobis  cxigentcm.  Ncque  cnim  abftincntiam  a  ci- 
„bis  &  incdiam  fimpliciter  a  nobis  exigit :  ncquc  hocipfum, 
„vt  ieiuni  folum  permaneamus:  fcd  vt  a  fircularibus  opcribus 
„nos  abdicantes,  omne  noftrum  otium  in  fpiritualibus  collo- 
„ccmus.  Nam  ii  fobria  mente  vitam  noftram  inftitueremus, 
„&  quidquid  otii  datur,  in  fpiritualia  impenderemus:  ckcibos 

(o)  Chryfoll.  homil  XXll.de  ira.Tom.I.  p.27-/  (  p.  24f.edit.  Francof.)  Mj/iJViV 
y.ow  r~  wrticf  f ittrno tCiSlu ,  idv  roTs  xuxoTs  i'y.aviv  ditiftwTos'  riv  yiv  yxg  yr) 
vnstvovrx  ttxis  vuj  cvyyMytis  ru}j«i ,  cuuutos  dbivtiuv  npoJSu^iytvov'  rov  di 
uii  Stcp^ucuvrx  iuvrx  rx  itXqyy.tkiiy.xru ,  dyixxvov  ditokoyixs  rvxtTv  £x  ivq- 
stvcxs  itd  riv  r~s  cxpxis  dSivttxy'  roTs  cx^poTs  cx  rtvos  tvtxtv  £  xv.T>fih.dyris , 
it7ti  yot •  y>)  XIM  ivrxvSx  dcHivttxv  sruyuroi  x^ojixkiSlaj  i'/,its ;  itxktv  clv  fix- 
cxaviav  nyj  tpSivcv  yivrts  P/uv ,  rtol..v  t'ius  ditokoyixv ,  ttiti  y.ot ;  icfxys  ydp  tv 
rirots  roTs  ikarluyxav  ixi  cuyxros  dbivttxv  ist  xxrx<pvyiTv. 

(/>)  Chryfolt.  homil.  X.  in  genef.tom.il.  p. 91.  (  p.  ro.cdit. Francof.  )  tl  dt  d- 
SivHxv  cuu.arixijv  £  Svvacaf  uctros  irxgUTfiniv  r>)v  iiyi^xy,  iitis  evtppovuv  inio 
rirx  cot  iyxxkiaaj  iv.iiatraf  otart-rnv  yxp  t/iy.tv  '11  ytpav  voy  <ptkxv$pui7tov,  ^ 
itliv  riiv  irtip  Svvay.iv  ituff  iy.uv  tx&rivTx'  £ii  yxo  r>)v  drtox>)v  rav  figuyx- 
ruv  vou  r>)v  vyrti/.v  tctrkws  xTtairtT  rtap'  vy.ur  yivtbaj,  £ai  t~to,'ivx  aatroi  iia- 
utivuytv  yovsv  ,  dA.' 'ivx  d<ptruvris  iuvris  dni  r~v  /iturtxuy  rt^xyydruv ,  rtx- 
cxv  rijv  cva\>)v  h  roTs  mmy.arir.ots  dvxkicxuy.iv'  us  11  ytrd  vr)<pia>is  itxvcias 
riv  IxvTuv  /iiov  oixovsyuyfv ,  vp/  Sfgi  rx  itvfjy.xrixx  nucxv  r>)v  cxr^ii>  ixi&tx- 
»vy.t3-x,  v$  r~  roo(p~i  'iru  sj.ua iuyjv,   us  n)v    Xpiwt    yivav    tcKng~v7    x&j    ir 

„ita 


DE     IEIVNlO    QVVDRAGESIMALI.  20$ 

„itafumercmus,  vt  tantum  fatiarcmur  ,  quantum  vfus  cxigit, 
,,&  vitam  omncm  in  bonis  operibus  difpenfaremus,  iam  nullo 
„opus  efiet  cx  iciuniis  adiumento.    Scd  quia  negligens  cft  hu- 
„mana  natura,  &  dcliciis  gaudct,  &  reJaxationes  qua?rit;  id- 
„circo,  tamquam  ad  amorem  prolis  propcnfus  pater,  clcmcns 
J3dominus  hanc  ex  ieiunio  medicinam  excogitauit,  vt  &  de- 
„licata  a  mcdio  tollantur,  &  fecularium  curam  ad  fpiritualia 
3,opera  transferamus.     Si  ligitur  funt;  aliqui  praefentes,  quos 
„corporis  vetat  infirmitas  ieiunos  &  impranfos  pcrmancre,eos 
„hortor,  vt  corporis  infirmitatcm  curent  &  fpirituali  hac  do- 
„dhina  non  folum  non  priuentur,  fcd  &  pranfi  plus  exhibeant 
„ftudii.     Sunt  cnim,  funt  profec-to  vise,quibus  fiducia:  ad  Dc- 
„um  ianua:  apcriri  poflunt  multo  maiores,  quam  ciborum  ab- 
„ftinentia.    Igitur  qui  cibum  accipit  &  iciunare  non  valet, 
„largiorem  dct  clcemofynam,  feruentior  fit  in  precibus,  ma- 
„iorem  habeat  alacritatcm  in  audiendis  diuinis  eloquiis,  in 
„quibus  corporis  infirmitas  nihil  obftare  poteft,  inimicis  re- 
,,concilictur,  omne  odium  &  vindicla:  cupiditatcm  ex  animo 
„efFuget.    Qui  harc  fecerit,  verum  ieiunabit  ieiunium,  quod 
„a  vobis  potiilimum  expofcit  dominus.      Prarter  hacc  enim 
,,hanc  a  cibis  abftinentiam  ficri  prarcipit,  vt  refra?na.;tes  car- 
„nis  lafciuias,  eam  obedientcm  faciamus  &  ad  mandata  Dei 


Togyos  rrjv  xrxo  rr/s  vtfftias  riuiv  ixrgtixv  trtfvonctv  o  (pt\xv^gu7tos  ttcrtorns ,  'iva 
Hcy  rx  t>is  rgv(p~s  r)y.?v  ixxo7tl>iTiu ,  y&}  t>]v  ntgi  rx  fiiorirx  (Pgovritx  /utrxyu- 
•yuusv  irti  Tr]v  ruv  rcvtv ftA-T ixuv  igyxcixv'  av  roivvv  uai  tivis  ivrxvSu  avvtivruv 
vrto  u&tvtixs  auuxTtx~s  xukvo fttvot ,  yjy  ftr)  tvvx/xivoi  aciroi  tixjutvttv  ,  rerois 
ttugxtvu  xa)  rr)v  uSivtiuv  rrjv  aufixrixrlv  tiugx/uvStidcu ,  t^  r~s  tttxaxx\ius 
Vttirtis  r~s  7tviv,uxrix~s  y.>)  ittortgitv  ixvlis ,  u»s.x  txvtyi  /ux/Xov  tt\tiorx  r>)» 
crtxt>)v  irtittixvv.^af  tiai  yig  ,  tiaiv  itoi  tto^u  fitigns  rr)s  urtoxvs  r~v  fif-Uftxruv, 
mtvvxuivcu  txs  Svgxs  riftiv  dvoiytiv  Tr)s  ttuggyaius  r~s  ttgos  rov  3-foV  o  r'g o(p~s  ro!- 
mv  fttru\uy.jixvuv ,  tty)  vriTtvtiv  y>)  tvviytvos ,  tu2jt\tsiguv  r>)v  i\t>iy.oai»\v  i- 
tttttixvvgw,  ivxxs  ixrtviTs,  Tr)v  ttooivyixv  itttrtrxyivriv  ixhu  rttgi  rr)v  uxgoxciv 
ruv  $tiuv  \oyiuv'  ivrx~yx  itiv  >)  r~  auyxros  dSivna  iyrtottot  ijyh  yiviruf 
tiw  l%3ga~s  xxrxWxrlt^u ,  nxexv  yvr/a txuxixr  i£ogiciru  rr)s  ixvrx  ^vxvs'  «V 
ruvrx  y.xT0g$~v  ;8iX»r««  ,  ->;v  u\r,5~-  vristiav  imtti^oiru  ,  yyj  >)v  y.x\isrx  ttxv 
ruv  uitcuru  icug  rjuuvi  ]ti>tur>ii'  irtti  yy.)  txvt>iv  t>)v  uitox>)v  r~v  /igUfA,J.ru* 
itu  rxro  Kt\tvti    yiytdtu,   'iv/.  xa"\tv~vrts     r*   cxig!r)uxrx    r~s    cxgxii  ,   tiivm 

Cc  j  ^im- 


206  Ortgivvm  rcctEsl.\ST:c\RVM  lib.  xxr.  cap.  r. 


^ittiplenda  fcqiiacem.  Quod  li  ob  infirmitatem  cbrporis  fub- 
rJidium  hoc,  quod  iciunium  pracftat  nobis,adhibere  nolumus 
„&  dcfidia:  dcditiorcs  fumus,  maxima  nobis  ipfis  damna  ad- 
jjferjmus.  Nam  liiciunium,  abfcntibus  aliis  prardictis  opcn- 
„bus,nihil  nobis  prodeft,  n.ulto  magis, fi;  quum  iciunii  phar- 
„maco  vti  non  pofiimus,  grauiore  negiigcntia  fucrimus  prar- 
,,pcditi.  Pioindc  fcierites  l;ac  oramus  vos,  qui  iciunarc  va- 
,,lctis,  \t  ipfi  quanturncumque  pofiibile,  boriam  &  laudatain 
„hanc  veftram  iritendatis  &  augeatis  promtitudincm.  Ouanto 
.,cnim  extemus  yojier  bonio  ccrrumpiturytanto  internus  renouatur  \c~ 
:,,.,:.,„  ^.,:m  ~~«~.,<.  ,-^„^.-,-.,,.v    .<?,  l„r..; :.,-       ■    _    ,'■ 


3 


„ . ._ ..--! .-,      .,     .,,.    |JH.ijlll.lLJU)I- 

„iitualem  hanc  menfam  rchnquant:  &  ad  illos  rcfcrtc,  qua?  a 
„nobis  didiceritis,  indkantes,  quod  mcdiccritcr  pranfus  non 
„ihdignus  lit  hoc  auditorio,  fed  dcfes  &  difiblutus.  Et  dicite 
„eis  apoftolicum  hocdidum:  Et  qtti  map<jLucat ,  domino  tnandur 
^cat :  &  qui  ?wn  man.iucat ,  domiho  non  mahducat,  cT  vratias  arit 
„Dco.  Igitur  qui  iciunat,  gratias  agit  dommo;  qui  vircs  ei  tri- 
„buit  ad  fercndos  iciunii  laborcs:  Et  qui  manducat,  itcrum 

oivriv  igyxCfOfttS*  -gis  r>)v  ruv  ivrokjov  ixTtXqguiItv'  it  ii  yiXXtiutv  /uySi  r>)v 
tlito  7?i  »;?«'«  Poiiiimi  ixvrots  xgcerxyeiv  <?<*  riv  -x  triifixros  xSimxy,  ya) 
o:\ttovx  riv  gcfSvfJUXV  inidtlxvvojcci  ,/\XVJa.V0fJttv  ls.vrx;  rd  y.iyirx  QituiuroC  ' 
.   y.trx  vtriixs  »'  tuv  Itgoug-fuvuv  xxroftojy.iruv  fkXttfas  ijiv  y/t»s    oiivijt,  , 


yxp 

■71 


■j'/XZ>  y.xkUv    t,  yvdi  ru    <^X£f»9xT    rns    v>,ri!x;  XPVJxSlcu  ivvxy.tvoi,    ?rXf,W 
r/  g'x$Vft,!xv  iittScififi&x^  Txvrx-ti  y.xSUrts  -xf  ijfiZy.,  vrxpxxxXZ,  t!  , ,:-;i. 
ttv  iv.iy.ivoi,  xvrot  rt  xv.y  'oo-sv  ot  :t;  iatrtivtrt  vttuy    ri,v   xxX>)v   rxirtjv    yai 


.  -ou,-  tfcu  rx;  xdfK<fx;6t  Txsvfuregns,  offot  itx'  O-Uftxrtxiy  x3ivt,xv  vi,- 
s-iittv  iSvvxvreu,}igOTg>httSt,fii  x-oXtfi-xvtcicu  tHs  trviVftxruiit  rxirn;  rpo- 
(},v,s  ,  iJxo-xovrt;  xiris ,  vjt)  tu  nxo  r,y.uv  v.iro7i  Sixtto^ft-ioyris,  '*/  itix- 
vivri;  ,"n  o  <puyw\  tm  itiiiv  ftrrfms  xx  Jvx£,,'(  ;TI  rxir>/>  rS>-  axpoxatas  , 
«XV  o  jefivftos  y#)  iixxtxv,u.ivos'  fyf  Xiytrt  xUs  uiri;  'T>  imroKtxiv  Xo- 
ytov,   „'ort  xff)  o  iSlluv,xvo!T  fo$!tt,  yg.)  j   y.i   fchuv,  xub!v  ix  i<t!t!u  .  xau  ti- 

„X*gHU  TU  #1?,,     ?&    «   niStVUt   TOtVVV  lvXXg,rti  ruj    $$,    %Tj    iiieyuu    r%t  Sv- 


DE    IFIVNIO    QVADRAGESlMALI.  iOJ 

,.gratias  agit  Deo,  quia  riihil  ipfum  offendere  poteft,  quo  mi- 
„nus  aninut  falutem  agat,  modo  velit,,.  Ha?c  loca  fufius  ex 
chrysostomo  rccitaui,  vt  oftcnderem,  quam  ille  notionem 
habuerit  dc  incumbente  hominibus  officio  obfcruandi  qua- 
dragefimale  iciunium.  Si  homines  firma  cflent  valetudine pof- 
fenrquc  illud  fuftinere,  regula  &  confuetudo  ecclelia:  propofi- 
ta  illis  crat  ad  illud  obferuandum,&  generatim  id  faciebant 
fine  vlla  iterata  admonitione:  Sin  autem  ad;iftam  rcgulam  & 
cor.fuetudincm  fcfe  non  confonnaicntj  ha:c  eos  ieiunii  inter- 
mifiio  nonarcebatab  vfu  cuchariftia'  in  fcftiuitate  pafchali, 
nec  vlli  cenfura:  ecclefiaftiav  fubiiciebat,  veluti  qui  magno 
quodam  crimine  adftri&i  elTent.  Ab  altera  partc,  fi  corpo- 
ris  infirmitatem  adlcgarcnt,  ea  fcmpcr  tamquam  idonea  excu- 
fatio  acceptabatur,  dummodo  aliis  bonis  opcribus,  fe  ex  ani- 
mo  non  ficle  aut  fimulatc  in  ncgotio  religionis  agere ,  decla- 
rarent. 

Nonnvlla  huiuslibertatis,qua  obfcruatio  quadragcfi- 
mae  hominum  arbitrio  permiffafuit,  veftigia  a  viris  dodis  in 
diuerfis  aliis  vetuftis  fcriptoribus  defcribuntur.  georgivs 
hoopervs[<7J  e  tertvlliano  [rjobferuat,  quod,  excc- 
ptis  duobus  diebus  pafcha  proxime  antecedcntibus,  catholici 
ipfius  a:tatc  nullos  dies  ieiuni  tranfegerint,  nifi  ex  arbitrio,  & 
quod  ieiunium  maximam  partem  priuatum  fuerit,  ncc  vlla 
publicaaclione  celebratum.  Et  ieremias  taylorivs  [/] 
idcm  adferit,non  folum  e  tertvlliano,  verum  ex  socra- 

ttc,u.(i>f*   «»ti%£<>  Kgis  t:*  irovot  Ttis    itiznxs'      ygi    o    isblwt   rrx7.it  lv/1v.;>ist~  r,u 

5jf  ,    OTl    ijf»    UVTOr    TXTO    Xv/AtitCtoStM      ivtUTtU    7T£0S    TljF    tJs    ^V/$)S    OUTl]olu.t  , 

itct  5i\ri. 

(  q  )  Hooper/  difc.  fLent.  p.  64. 

(r)  Tertull.de  ieiun.  c.  H.  Certe  in  euangelio  illos  dies  ieiuniis  determinatos 
putant,  (phyfici  h.  e.  catholicij  in  quibus  ablatus  eft  fponfus :  &  hos  e!Tc 
iam.folos  legitiinos  ieiunionim  chr.iftianoruni,abo!itis  lcgalibus  &  prophe- 
ticis  vetulbtibus.  Cap.  XIIJ.  Ecce  conuenio  vos  &  prarter  pafcha  iciunan- 
tes,  citra  illos  dies,  quibus ,  ablatus  ell  fponfus  &  ftationum  femiieiunia 
interp  mentes  &  vos  interdum  pane  &  aqua  viclitantes,  vt  cuique  vifurn 
eft  :   denique  refpondetis,  hxc  ex  arbitrio  agenda,  non  ex  impcrio. 

(  t)  Taylor.  duv>.dub.  lib.  JlI.c.IV.  p. 619.  In  edit.  Germanic.  p.  ros.  to<>.  vbi 
verba  fic  habent:  Die  v.erzigtagige  oder  grojft  fafttn  ift  ktiue  apojrolijihe 
tratiition  idcr  regtl,  Dieju  erjckmef  fsjilich  daher ,  dujs  mir  w  dcr  an- 

TE 


20R  ORIGIKVM     ECCLF.SIASTICARVM    LIB.    XVI.     CAP.   T. 

TE   Ctiam,    PRVDENTIO,    VICTORE    ANTIOCHENO,    PRO- 

spero  &  avgvsti.no:  iciunia  cnim  ecclcfiae  arbitraria  di- 

tiauitat  dft  finden ,  dafi  die  faflen  der  kirche  111  thrcm  helieben  tma    ivill. 
kiihr  geftandcn ,  ohue  atlc  nollrrendigkcit   und  btfehl  von  einiger  auclori. 
tjet.     Wciches  attch  socr ates  (  lib.  V.  cap.  XXII. )  in  acht  ^enommen  ,  da  er 
vom  vierzigtagigen  faften  redet.     Quoniam  nemo  frriptum  de  hac  re  prx. 
ceptum  proferre  potefl ,  apparct ,  apollolos  arbitrio  cuiufque  ac  voluntati  id 
permifilfe  ,  vt  vnusquifque  quod   bonum  efl  fua  fponte ,  non  metu  ac   ne- 
cellkate  per.ia,eret.     Sic  abftinere,  vel  ieiunare    debetur  fagt  prosper  (  de 
vita  contempl.lib.il.  c.  XXIV. )  vt  non  nos  ieiunandi  vcl  abflinendi  ncces- 
fitati  fubdamus,  ne  iam  non  deuoti  ,   fed  inuiti  rem  voluntariam  faciamus. 
DocJ)  v>tr  findcn  hiervan  ultcre  nachricht.     Denn  ivenn  Tertullianus  allcs, 
n\ts  er  utir  kan,  zuJUmmen  Juchct ,  tti/i  die  faften  des  Montani,  oder   die 
veuc  faftcu ,  wciche  cr  mn  ^ttter  zttcht  wilJen  wUnfchctc  ,  iederzeit  von  dcr 
kirchen  w  acbt  ^enommcn  z't  feyn,  zu  recbtfertigen  ,  Jo  grilndtt   er  Jicb 
auf  den  gelrrauch  der  catholtfchen,  des  Montani  hegehrtn  v.t  bekrafcigen , 
Jagetitk,  dajl  dit  catho/ijchen   bijcbrjfe  fajien  anordneten ,  bisweilen  ,    & 
ex  aliqua  foilicitudiuis  ecclefnllicx  cauffa  (lib.de  ieiun.  c.  XIII.)  xctnn  et- 
\»j  einiges  anliegen  dcr  ktrche  dnzn  gelegenheit  gegcben ,  das  tft  ,  folche 
fiften  ,  die  iutr  ctne  gexci/Je  zeit  gewxhret ,  oder  feytrtage  xoegen  Jonder- 
babrjich  bervor  tlmender  zuftlle.     Er  fetzet  auch  hinztt  ,dafs  Jie  dic  ofter- 
iiche  jaften  ztoty  tage  vor  dcm  oftcrfRc  gehalten ,  in  xcelciteu  der  brttuti- 
gam  von  ihnen  genommen  xoorden.     Una  tn  dtejen  tagen  afienjie  biixvei- 
Un  nur  brud  ttnd  xoaffer ,  vt  cuique  videb.itur,  &  hxc  ex  arbitrio  agentes, 
&  non  ex  imperio;  dennfo  redcten  und  g!<tubtcn  attch  die  catholtjchen , 
fic  &  obferuaffe  apoflolos,    nullum   aliud   imponentes    iugum  certorum  & 
commune  omnibus  obeundorum   ieiuniorum  (cap.  II. )    d  fs  die  apofte!  e. 
hen  fo  gefafiet ,  a/s  ciu  teder  chrtft  ftmften  thttt  nnd  zu  thttn  Jchuldtg  ift , 
ex  arbitrio,  pro  temporibus  &  caufiis  vniuscuiufque.     Sie  legten  aberjbujl 
kein  anderjoch  einer  gcxo;Jfen  ttnd  ftets  in  aeht  mhmendenfaften  attf. 
Laxus  ac   liber  modus  abltinendi 
Ponitur  cunclis  :   neque  nos  feuerus 
Terror  impellit:  fua  quemque  cogit 

Velle  potelhs. 
Sufficit  quicquid  facies,  voc.ito 
Numinis  nutu  prius,  inchoare, 
Siue  tu  menfam  renua? ,  cibumque 
Sumere  tentes. 
Jo  fagt  Prndentius  (  Cathemer.  hymn.VIII.)  und  bekrceftiget  es  attsdriick- 
lich  ,  dufi  zu  dcrjetben  zat  kctue  ge/itze  von  georcineten  odcr  jxhrltchen 
Jnlteu  vovhanden  giwjeu.     Dcnn  eben  dicfes  fetzet  Vk'ior  Antiochenus(in 
Marc.  cap.  II.)  zum  unter/ibetd  ztoi/chcn  deut  alten  ttnd  nenen  tc/famcnt; 
imtnajjtn  die  glaubigcn  jcibtger  zett  von  Gutt  vcrorducte  fifttage  hatten , 
qucc  proinde  modis  omnibus  expierc  obli^b.mtur ,  ctiamfi  alias  noluiffent. 

cit 


PE    iDVHtO    QVAnRAGESIMAII.  20C) 


cit  fuiffe  &  clc&a,  finc  vlla  ncccffitarc  &  fine  vllius  au&orita- 
tis  pracccpto.  Intclligit  non  folum  praccptum  apoftolica?  fiue 
diuinae  aucloriraris,  quo  ecclcfiar  generatira  impofita  fint  ieiu- 
nia,  fcd  etiam  pnrceptum  ccckfuv,  quo  membris  fuis  ca  in- 
iunxcrit,  tamquam  ex  aliqua  ncccffirare  obferuanda.  Et  ira 
quidcm  dc  tribus  vcl  qnaruor  prioribus  ecclcfia?  farculis  rcs  fe 
nabetjdefequcntibus aurcm id  magis dubium cft.  Nam in con- 
cilio  Aurrfiancnfi  quarto  [/■]  canonem  inucnimus  ita  deccrncn- 
tcm  :  l't  quairagcfima  al>  omnibus  ecc/efiis  tcneatur  ;  neque  j>er  fabbatet 
abfqne  infirmitatc  quifquam  f/uat  quadragefimx  ieiunium ,  nifi  tantum 
die  dominico  prandeat ;  quia  fic  fieri  Jpecialiter  patrnm  fiatuta  fanxe- 
runt,  Si  quis  hanc  rcgulam  irrupcrit ,  tamquam  transgrcffbr  difcip/inx 
a  fiirerdotibur  cenfeatur.  Et  e  fic  diciis  canmibui  apofiolicis  [u]  qui- 
dam  itaftatuit:  Si  quis  cpifcopus,  aut  presbyter ,  aut  diaconus  aut 
leclnr ,  aut  cantor ,  fanclam  quadragefimam  non  ieiunat ,  vclferiam  quar- 
tam ,  vel  parafceueti ,  deponatur  ;  yratcrquam  Ji  per  imbecillitatem  cor- 
poralem  impcdiatur;  fin  vero  laicus  fit,  fegregetur,     VciUUl  llic  ca- 

Untcr  dem  evangelio  cibcr  fiiften  xrir  liclrnebr  aus  liel  e  zur~ttio-end~und 
atisficysm  witten,  uls  uus  rwang  cimgcs  gefctzts.  Denn  St.  Auguftfnus  (  e- 
pift.  LXVIII.  ad  Cafliannm  )  fiigt ,  quilius  diebus  ieiunandum  fit,  nullo  a- 
poftolorum   prarcepto  definitum    reperiri. 

(r)  Concil.  Aurel.IV.  ann.  DXLI.  can.  II. 

(  11  )  Can.  apoflol.  LXIX.  E<"tis  iiclcrxonos  ,  »/  vearfivnoos ,  j;  hizovos  >  tj  dvuyvu. 
n?t ,  ri  4>x\t>js  Tih  dyixv  fWi(f«»s^  *  vns-tyu ,  ?  TtTfxfa  ,  >}  xtcgocextvijir,  >:«5- 
cuotlSi»'  ixlis  ciy.ll  «  olShtmv  cuiy.xTiy.ii7  cyBo&^oiro'  ixv  Ji'  Xtdxos  >/  u0o~ 
plfafful' 

Vid.  concil.  Tolet.  VIII.  c.  IX.  Nouac  intentionis  admonitii  detecla  eft  in- 
gluuies  liorrenda  voiacium,  quac,  dum  freno  parfimonia:  non  adflrinoitur 
reli^ioni  contraire  cenfetur.     i\'am  dicente  fcriptura:  Qui  Jpernit  minima 
pmiSatimdeeidet  tu  maximai  illi  tantx  edacit.uis  irnprobitate  j»ranantur> 
vt  cxleliia  &  pene  fnmma  contemnere  videantur.     Etenim  quum  qiudra! 
gelima:  dies  anni  totius  dccima:  deputentur,  qux    in  oblatione  ieiunii  do- 
mino  confecrantur,  quibns  ctiam  faluberrimc  conditio  humani  generis  ex- 
piatur,    dum   a    quatuor  mundi   partibns  ad   hanc  homo  religioncm    cre- 
diturus  adducitur;   quatuor  elementis  formatus,  proptcr  tranfgrcflioncrri  de- 
calogi   qnater  dccie:  conuenienter    adlligitur:   illi   aufu  temerario   hjec  o- 
lnnia  contemnentes ,  voraciwtis  ingluuiera  non    frxnant ,   &   (  quod   reius 
ell)  pafchalia    fciia  illicitorum   efuum    perceptione  profanant.     Qiiibns  ex 
hoc  adeo  acerrime    interdicitur,  vt  quifquis  abfqne  ineuitjbili  necdfitate 
atque  rragiliUtis  euidenti  languore,  feu  ctiam   atatis  impoflibilitate     die' 

Bingh.  O.  E.  Vol.  IX.  D  d  '  'non 


«10  Originvm    ECCLESIASTICARVM    LlB.  XXI.    CAP.  T, 


non  exiiseft,qui  recentioris  origiiiis  effc  nofcuntur,  adco- 
quc  vctufta?  reguke  ecclefix  eum  conformcm  cfle,non  polTu- 
mus  concludcrc. 

§.XV. 
Quemadmijdum  Montaniftx  ab  ecclefia  in  hnponendis  ieiuniis 

difcreparint. 
Ex  his  facile  erit  rationem  reddcre  difFcrcntiie,  qua?  in- 
tcr  orthodoxos  &  Montaniftat  circa  imponcnda  iciunia  inter- 
ccflit.  Momamis  ab  iftius  a:ui  fcriptoribus  damnatm\quod  no- 
vam  lcgem  dc  ieiuniis  fcccrit.  In  fragmcnto  apollonii  a- 
pud  EVSEBIVM  [*]  dicitUl'  o  vtireiac,  vo/xo&eTtja-ai,  is  qui  ieiunio- 
rutn  htes  impofuit.  Quod  nonnulli  co  accipiunt,  quaii  ille  pri- 
mus  fuerit,  qui  de  iciuniis  certam  regulam  fiue  legem  prarfcri- 
pfcrit.  Quod  efle  non  potcft.  Nam  vt  antea  vidimus,  eccle- 
iia  quoque,  fc  rcgulam  de  iciunio  duorum  antc  pafcha  dicrum 
fibi  traditam  habere,  credidit.  EfTERTVLLiANVs  ad  de- 
fcndendum  Montamm  dicit  catholicis,  (quod  ncc  ipfi  nega- 
bant,  Jcpifcopos  ipforum  vniuerfa:  plebi  iciunia  mandare  aflo- 
lere  [y]  ex  aliqua  follicitudinis  eccleiiaftica:  caufla.  Quam- 
obrem  de  eo  non  potcft  tunc  fuiflc  controucriia;  Num  iciu- 
niapcr  legem  imponi  poflent:  Sed  MomanijU,  prater  ieiuni- 
um  antepafchale,  a  catholicis  obfcruatum,  alia  adhuc  iciunia 
de  prouidcntia  fpiritus  pcr  miniftcrium  &  reuclationcm  diui- 
nx  voluntatis  Muntano  fa&am,  efle  impofita  diciitabant.  Mon- 

bus  quadragefima:  efum  carnium  prxfumferit  attentjre  ,  non  folum  reus 
erit  refurrectMonis  dominicx,  verum  etiam  alienus  ab  eiufdem  diei  fancla 
communione.  Et  hoc  illi  cumulctur  ad  poerum,  vt  ipfuis  anni  tempore 
ab  omni  efu  carnium  abflineat  gulam  :  quia  facris  diebus  abflineutia:  obli- 
tus  ell  difciplinam.  llli  vero,  quos  aut  artas  incuruat,  aut  languor  exte- 
riuat,  aut  neeeflitas  arclat,  non  ante  prohibita  viohie  prsfumanr,  quam  a 
fjcerdote   permiffum  accipiant. 

(tf)  Eufeb.  lib.  V.  c.  XVIIJ.  triseffiv  o  Mei$its  \istts  ■ydluuv'  o  vrjriUs  voy.oSnrri- 
axs ,  Hic  e/f,  qm  nuptiarum  di/fuiia  docuit  ,  qtu  teiumorum  /eger  impojliit. 

(j)  Tertull.  de  ieiuniis  cap.  XIII.  Bene  autem ,  quod  &  epifcopi  vniuerfa:  ple- 
bi  niandare  ieiunia  affolent,  non  dico  de  induftria  ftipium  conferendarum, 
vt  vcllra;  capturjc  cit,  fcd  intcrdum  &  ex  aliqua  follicitudinis  ccelcfiafticx 


DIITTVNIO    QVADRAGESlMAtT.       2TI 


taniftd  enim  tres  in  anno  [z]  quadragcfimas,  &  vnamquamquc 
earum  duabus  hcbdomadibus  cclebrabant;  idquein  cibis  ari- 
dis  cum  perfeda  carnium  abftinentia ;  &  hafcc  quidem  vt  ne- 
cciTario  obferuandas,  tamquam  a  fpiritu  iniuiictas  per  nouam 
reuclationcm  Mmfhno  fa&am,  quam  fcriptis  apoftolorum  pra> 
fercbant,  &  leges  iftas  in  pcrpctuum  obfcruandas  effe  diclita- 
bant.  Qiia?  ratio  eft,  cur Montata'fi<e  tcmpore  sozomeni  an- 
tepafchale  iciunium  fuum  duabus  tantum  hebdomadibus  ad- 
ftringerent,  quum  catholici  contra  multo  diutius  iciunarcnt. 
Nam,vt  vir  quidam  do&us  [>]  obferuat,  ifti  magni  ieiunatores 
ab  his  ieiunii  fcucritatc  fcfe  vinci  vix  pafluri  crant,  nifi  dua? 
ifta?  hcbdomadcs  fpatium  fuiflent,  pcr  prophctam  fuum  ipfis 
dcterminatum,  &  rrifi  ipfi  omnia  inftituta  illius  exacle  obfer- 
vare  dcbuiflent.  Rcc  tunc  magna  illa  controucrfia  crat  in- 
ter  catholicos  &  S/tmtamftat^  Num  SPIRIWS  \\xc  iciunia  m- 
iunxifTet?  Quod  Montamjta  adrcrcbant,ncgabant  autem  catho- 
lici.  Hinc  licct  ecclelia  ieiunium  fuum  a  duobus  diebus  ad 
quadraginta  protraheret,  tamen  id  facicbat  adhuc  magna  cum 
libertate,  cuilibct  ecclefia:  paiticulari  rcferuata;  &  qiurlibct 
ecclclia  particularis  magna  cx  parte  omnibus  ciuibus  fuis  con- 
ccdcbat,  vt  pro  fua  quifque  prudcntia  chriftiana  de  viribus 
fuis  hac  in  re  iudicaret  ipfe;  adhortans  quidcm  homincs  ad  ic- 
iunandum ,  fcd  nullis  fcuere  imponens  plus  quam  fcrre  vel  po- 
tcrant  vcl  volebant ,  nec  cxigens  illud  fub  pcena  ccnilirar  ec- 
clciiaitica?. 

§.  XVI. 

Qusdragefimale  ieiunlum  cum  perfe&a  inedia  fmgulis  diebtu  ad 

vejperam  vfjue  obferuatum. 

(2)  Hieron.  epifl. I.IV. nd  Marc-llam.  Nos  vnam  Cjiiadragefimam    —   ieiunamus, 
ilh  tres  in  anno  faciunt   quadragefimas. 

Id.  commentar.  in  Hagg.  c.  I.  (  p.  iif.  edit.  Parif.  MDCXLIII. )  Qm  tribuS 
«juadragefimisper  annum  iciunantcs,&  ^^u.yion  humiliantes  animam  fu- 
am   &c. 

Tcrtull.de  ieiun.c.XV.  Quantula  efl  apud  nos  interdiftio  ciborum  ,  duas 
in  anno  hcbdomadas  xerophagiarum ,  nec  totas,  exceptis  fcilicet  fabbatis  & 
dominicis,  olferimus  Dco,abflineutcs  ab  eis,  qux  non  reiicimus,  fcd  dif- 
ferimus. 

(«)  Hooper  ofLent   p.6;. 

Dd  2  Ratio 


"212  0RIG5NVM   tCCLE?IAST!CARVM    L!B.    XXI.    CAP.    I. 


Ratio  obferuandi  iciunium  quadragefimalc  intcr  cos, 
qui  ad  iliud  obfcruandum  pic  fvrcbantur,  Jn  co  confiftcbat, 
vt  ab  omni  omnino  cibo  ad  vcfpcram  vfquc  abftinerent-  An- 
tiquis  enim  tcmporibus  ciborum  commutatio  non  crcdcbatur 
elTe  iciunium;  fcd  lioc  cum  perfecta  abftinentia  ab  omnibus 
corporis  alimentis  per  integi  um  dicm  ad  vcfpcram  vfque  cclc- 
brabatur.  Atque  in  hoc  iciunium  quadragclimalc  a  fcmiieiu- 
niis  dicrum  ftationariorum  difcrepabat ,  qucmadmodum  vide- 
bimus  poftea.  ambrosivs  de  iciunio  antepafchali  loquens, 
Quadragejima ,  inquit  [b\,  totis,pr<tter [abbatum  & '  dominicam,  ieiuna- 
tur  diebus.  Et  alio  loco,  homines  adhortans,vt  quadragcfima- 
le  obferucnt  ieiunium,ait  [«■]:  Differ  (epulasj  aliqmmulum >non 
longe  fijiit  eft  diei.  chrysostomvs  frequenter  dc  eadcm  lo- 
quitur  circumftantia  in  fermonibus,  tcmpore  quadragelima? 
habitis.  Mentem  ita  inftituamus ,  inquit  [^J,  vt  ne  quid  nociuum 
promat :  Zfjiforte  aliquid  tale  forinfecus  inferatur  ,  id  ftatim  vt  ftper- 
Jiuum  &  damnofum  amoueamus  ;  £5"  Ji  intrinfecns  nafcitur ,  ftatim  pia 
cogitatione  id  effugemus ,  OFne  exiftimemus ,  inediam  vfque  ad  ve/peram 
ad  falutem  nobisfujjicere*  Et  alibi  [<]  :  Qtu  vtilitas  ieiunii,  dic  obje- 
cro,Ji  toto  die  hihil  coniedis ,  ludis  autem  & '  nugaris ,  ftpe  etiam  peie- 
ras  &  bldjpbcmas ,  £f  ita  fitum  perdis  dieml  Et  l'Ul'fus  [/]:  Omnis 
hoftra  curafit  in  animarum  falute^  £J '  quonw.io  ponrimus  lafciuias  car- 
nis  refr*nare,vt  verum  probemus  ieiunium.  leiunium  autem  dico  ab- 
ftinentiam  a  vitiis*     Etenitn  abftiuentiu  a  cibis  propter  hoc  recepta  ejt , 

(£)  Ambrof.  dc  F.lia  &  ieiunio  c, X. 

(c)  Id.  ferm.  VIII.  in  pfalm.CXVIII.  (tom.  II.p.$4f.l.edit.  Parif.MDCXLII.) 

(rf)  Chryfortom.  homil.  IV.  in  genef.  tom.  II.  p.  j-.  (p  32.  edit.  Francof.)  ri/v  & 
Sixvocxv  irM&vu>y,'v  yijSiv-  n^iiu^aj.  tuv  fl\x/}!guv'  d/k.d  x%v  i'i-u)3riv  ri  inutr- 
(pior/ruc  roiira ,  rxZrtt  J;  nsocrld  nxj  fi~Axnl<cv  ovvxysm  dnomiiaietf,  xofv  i'v 
SaSrv  rixltjreu,  Txx*M!  xCrd  (pvy.'.iivsiv  ru  ivasjZst  "koyta yw ,  xy}  yr)  voyi^ui- 
y.iv  rr)v  dariuv  y.ovov   riiv    /*'XP'  r*>$  '•**£»  doxsTv   riy.Tv  ncos  Cw]r/gixv. 

(«)  Homil.Vl.  in  genefin  p.  60.  (p.  (2.  cJit.Frf.)  r/  yd»  o(p<\as,  sini  yoc,  r?j 
yxzflxs  ,'orxv  uacros  yiv  oirtyscisvris ,  xv/iocs  di  ixvrov  ixotOiis ,  >*gc/  <P~\vuq'uus 
dvoviiroi;  ,  mtk.xx.ii  «    inco^xicus  Hjfj  ^ikxaprjytMS  nxcxv  dvxXuicris  r>)v  r)yiauv; 

l  f ,  Homil.  VIII.  in  gcnef.  p.-p.  f  p.  60.  edit.  Funcof. )  nxcx  ,)ywv  r)  (fioovris  i;-« 
ntoc  tks  xxrx  <\ivyj\v  coirrigixs  ,  %oy  ortois  di/;»;jFo7,«fv  rx  axc^r,jyxrx  rr/s  au<3- 
xis  xxXivtuaxvns  rr)v  d\r)5m)v  vriTlidv  imdii^xo-Suj ,  Xiyto  tfr)  riv  riov  kmxZv 
«mso-X.')'''  Tato  %xg  tqgtisC  ifstf  ydci  r)  fiouiydritv  xx<l-/,r)  cfc*  rkra  irxgithiixleu ,  "vtc 

Vt 


DE     lElVNlO     QVADRAGCSIMM.L  1\$ 

vt  vigrcm  cavnis  refr.tnct  ,&  cqunm  modcranti  facilc  parere  faciat.  Ie— 
iunantem  antc  nmnia  oportct  iram  refranare,  manfutudinem  &lenita- 
tcm  addifccrc  ,  babcre  cor  contritum ,  abfurdas  concupifcentias  repdlere^ 
ante  oculos  continuo  proponendo  oculum  tcterni  iudicis  cjT  tribunal  illud 
incorruptum;  pecuniis  fuperiorem  ejfe  & illis  dominari:  liberalcm  ejfe 
in  danda  clcemofyna ,  nullum  malum  aduerfus  proximum  in  cor  admitte- 
re.  Hoc  verum  ieiunium  ejl.  Hoc  nobis  cm\e  fit  cJT  non  vt  plerique 
exiflimcmus ,  definiri  in  hoc  ieiunium ,  vt  ad  vejpcram  vfqne  impranfi 
maneamus.  Non  hoc  efl,  qnod  quttritur ,fed  vt  cum  ciborum  abjlinentia 
& a  cctcris  ab/lincatnr ,  qu<t  noccre  pojfunt ,  iJfJpiritualibus  magis  vace- 
tur.  Idem  illud  ipfe  bellarminvs  fg]  ex  basilio  [h]  aliis- 
que  vetuftis  fcriptoribus  oftcndit,  qui  fempcr  de  quadrageii- 
mali  ieiunio  loquuntur,  tamquam  perfc&a  abftincntia  ab  o- 
mni  cibo  ad  vefperam  vfquc.     Et  dignum  omnino  notatu  eft, 

qUOd  CX   MICROLOGO,   GRATIANO  &  BERNARDO  adlegat, 

quod  hxc  conlbctudo  ad  duodccimum  vfque  fsculum  in  ipfa  eo 
cklia  Romanenji  durarit. 

§.  XVII. 

Efculentorum  commutatio  non  congruens  quadragefi7t;<e  ieiunium 

credita ,  fine  perfecla  abftinentia  vf/ue-  ad  vefperam. 

Vnde  facilis  ratio  eft  concludendi,quod  quadragefimalis 

ieiunii  obferuatio ,  qua:  per  efculentorum  commutationcm  fi- 

eri  venditatur,  pifcibus  vidclicet,  vel  adhuc  delicatioribus  ci- 

TOV    TOVOV  TVIS   ffXOXOS   %u\[VW0rif  ,   J(flC/   tvtjvtov    Ijy.WV   TOV  'tTtltOV    toyxttrjTCU'   TQV   v};S"tV- 

cvtx  yxkiTx  ttxvtwv  agodrjxtt  tqv  Svyov  y^aCKivxv ,  irpxoTrjTx  xrireuitvo-Scu  ,  xai 
tmtixtixv ,  ffvvTiTo t uyivrjv  fyjtv  Tr\v  xxgdixv  »  tuI*  iirtjvytwv  xTitrwv  i^octOij» 
T*s"  ivSvyistis ,  rtgo  6<p$x/\ywv  XxyfixvovTX  tov  ctxoiyr/Tov  otpSxXyov ,  na)  to 
xgtTvifiov  to  ccfixxrov ,  xpiyxTwv  x^ItIqvx  yivtdScu ,  rttoi  tt,v  iXtriyoavvriv  tto\- 
%riv  tw  dpxj/i\tixv  irrtdtixvvaScu ,  Ttxtsxv  xxxixv  Tt,v  irtgi  tov  n\naiov  hc  tks  <lw- 
X^s  C.srtXxvvtiv'  xvrri  x\>i$r)s  i,  viirtix'  —  -  txvtiiv  i.Gxfowytv,  vgj  y>)  clirXws 
xxtx  TXi  7toc\is  voy.ic.wym,  iv  txtw  tx  tt)s  v>irtixs  iyTv  Ttt^to^i^td^cu ,  idv  yt- 
X(>i  tvs  tdTtipxs  kdtTQt  dtx y.sivw ytV  i  tsto  isrt  To  Cy]Txytvov ,  A'  "vx  ytTx  tvs 
tZy  fiowyxTwv  x7tox*s  yjcj  Tijv  dnoxtiv  twv  fZXxnlovrwv  iiridtifwytSu,  ncy  ittpi' 
rr)v  twv  7tvtv  yxT  ixwv  i^yxaixv  irofo.r)v  crt&b'r)v  aotr/cwytSx. 

lg)  Bcllarmin  tom.lV.de  bonis  oper.lib.  II.c.Il.  Saoclus Bafilius  oratione  pri- 
ma  deieiunio,  de  quadTagefivna  loquens:  ExJpcSas,  inquit,  ve[peram,vc 
cilrntn  capias ,  feci  dievi  totnm   abfumir  apud  tvibunalta  &.C. 

(/j)  Bafil.  homil.I.de  ieiun.  tom.I.opp.  ZR4-  fin.  r>)v  hiriqx*  oivuytivtis  eis  yi- 
tvii-Jiwiii\  «c/Sb.«  diurtxvKS  Tt}v  ijuipxv  tis  oixxrr/piu. 


2'4  ORIGiWM   rCCU!S!AST:C\RVM    V.B.  XKT.  c\v.  T. 


bis  in  carnium  locum  fubftitutis,vinifquc  cV  aliisfuauilu.s  po- 
tionibus  adhibitis,  non  nifi  mcrum  ludibrium  fit  &  nouatio, 
pcnitus  incognita  vctcribus,  quorum  quadragclimalc  ieiunium 
pcrfeCta  <Sc  exa&a  ciat  abftincntia  ab  omni  cibo  ad  vcfpcram 
vfquc.  Eorum  refc<ftus  crat  cocna  tantum,  non  vllius  gcnc- 
risprandium:  Atquc  tum  indifrcrcns  erat,  vtrum  caro  cffet 
vel  aliud  quoddam  alimcr.tum,  dummodo  fbbric  &  modcratc, 
vt  rccreationi  a  ieiunio  conueniebat,  fumcretur.  Gencratim 
quidem  a  carnibus,  vino  ,  pifcibus  aliifquc  cibislautioribus  v- 
niuerfis  abftinebant  hoc  tempore :  Nondum  vero  ifiiufmodi 
vniucrfalis  regula  &  confuetudo  hac  in  re  obtincbat,  vt, 
quum  homincs  toto  dic  ieiunaffent,  moderata  coena,  ex  car- 
nibus  aliifquc  efcukntis  indifcriminatim  inftru&a,  fc  reficcre 
prohibereiitur.  Hoc  cx  iis  liquct,  qux  dc  diuerfa  iciunandi 
in  quadragefima  rationc  mcmoriae  prodidit  socrates.  Alu^ 
inquit  [/]  ,  ab  animatis  pewvis  abjlinent;  alti  ex  animantibus  pifces 
fulos  come.iunt.  Notinulli  cum  pifibus  etiam  auibus  vcfcuntur ;  ex  aquis, 
vt  ejl  apud  Moyfen,  eos  quoque  cotiditos  ejje  adfirmantes.  Quidam  ab 
cmni  arbbrum  fruclu  SS"outs  abftinent.  Oitidam  Jo/o  vefcuntur  pane; 
alii  ne  hoc  auidem  vtunvir.  Nonnulli  vfque  ad  horam  nonam  ieiunan- 
tes,  quouis  pojl  hac  ciborum  genere  vtuntur ,  ftnc  dtjcrimine.  Ncque 
vcro  ipfi  fummi  nominis  afcctici  carncm  in  quadragefima,  fi 
qua  id  rcquircrct  neceffitas,  edcre  dubitabant.  Notabilem 
hanc  in  rem  dc  Spyridone,  Trimythuntis  in  Cypro  epifcopo,  nar- 
rat  sozomenvs  [ky.  „Inftantc  quadragefima,  inquit,  quidam 
„ex  itinere  ad  eum  acccffit,  iis  ipfis  dicbus,  quibus  ille  vna 
„cum  domeflicis  folcbat  continuarc  ieiunia,ac  ccito  die  com- 
„edere,  reliquos  dies  abfque  vllo  traduccns  cibo.  Quum  au- 
,tcm  Spyndon  percgrinunv  admodum  feffum  vidcret,  Age,  in- 
,quit,  filia:Laua  hominis  pedcs,eique  cibum  appone.  Quum 
5,virgo  refpondiffet,nec  pancm  domi  cffc,  nec  farinam:  fupcr- 

ii)  Soc.at.lib.V.c.XXII.  Vid. Grscc. ad §. III.  fub  litt.  (q)pag.isj. 

tk)  Sozomcn.  lib.  I.  c.  XI.  >/<)'>;  r>is  ria-fufuxozTis  «raf  ?! ,  5;x/  rts  trpis  uCrov  i£ 
ohnttoiUi,  iv  xTs  tiiibft  ftilx  ritv  oixsluv  iirio-vvdxletv  r>)v  Vilfliuv ,  y^rj  ><\ i>ir>)v 
jjuioxv  ysitiiuj  ,  uatros  rti.s  iv  y.iatf  otxuivuv'  iiotv  oi  rov  £il/OV  y.i\u  xixuyxo- 
ru ,  uyi  Ji),  troos  rr,v  Svyxriix  i(p>j,  "nu,s  rx  uvi^os  ris  nodxs  viiijis,  qcf)  (f>x- 
yii-j  «vnj  trxpxSts'  bititni  ii  r>;s  nufiivx ,    /«>;  ri  ugrov   eivttj,  y.r,ri  uk<ptrv> 

»3va- 


DE     IE1VNI0    QVADRAGESIMALT.  2lJ 

„vacuum  cnim  efle  harum  rerum  apparatum  propter  ieiuni- 
„um:  Spyridon,  pra?mifla  orationc  &  petita  venia  ,  prarccpit  fi- 
5,lia?,  vt  fuillas  carncs,  quas  iale  conditas  habebat,  coqncrct. 
„Quibus  coclis,  hofpitcm  vna  fccum  federe  iuOit ,  &  appoiitis 
,,carnibus  cum  ipfo  comedit,  tum  hominem  hortatus  cft,  vt 
„comederet.  Quumque  ille  dctre&aret,  ac  fe  chriftianum 
„efle  diceret;  Eo  minus,  inquit,  dctre&andum  cft.  Omnia 
„cnim  munda  efle  mundis  fermo  diuinus  edocuit,,.  Similem 
hiftoriam  de  Alribiade  quodam  martyrc  evsebivs  [/]  narrat: 
„Alribiader  quidam ,  inquit,vnus  cx  illorum  martyrum  numero 
„durum  &  fqualidum  viucndi  genus  fcctabaturj  nullumquo  o- 
„mnino  cibum  admittens,  folo  pane  &  aqua  vefci  confueue- 
„rat.  Quumque  in  carcere  pofltus,  eamdem  viuendi  ratio- 
„nem  vellet  rctincrc,  Analo  poft  primum,quod  in  amphithca- 
„tro  confccerat,  certamen,  reuelatum  eft,  non  rectc  neque 
„ordine  facere  Alribiaiem ,  qui  &  creaturis  Dei  minime  vteve- 
„tur,  &  aliis  exemplum  fcandali  heret.  Paruit  itaquc  A/ribia- 
„dei,  &  cun&is  deinceps  cibis  promifcue  vti  ccepit,  gratias  a- 
„gens  Deo,,.  Ex  his  apparet,  quod  carnem  ederc  vel  non  e- 
dere  res  indifferens  eis  fuerit  omnibus  temporibus;  &  quod 
carne  vefci  non  dubitarint  in  ipfa  quadragefima,  (i  qua  id  ne- 
ccilitas  cxigcrctjfme  vlla  regularum  circa  iciunandum  fraude 
ac  detrimento.  Res  autem,  quam  potiflimum  prscautam  vo- 
lebat,  luxuria  erat  &  cuticulam  curandi  fludium,fub  obten- 
tu  ieiunii.    Vchcmenter  in  eiufmodi  falfos  ieiunatorcs  in  fer- 

ntoiTiij  yxg  n  riruv  nxguo~xm>)  ftx  r>]v  vnrtixv'  dt£xutvos  noortoov  wgj  cuyyvu 
jutfv  xirriaxs,  iniXtvat  t>i  Svyxrgt ,  x/jix  'vttxxmp  irv%t  rri  olxlx  TiTxgi%iv~ 
/uivu  itptTv'  inti  di  r,tl/nro,  xxbtdxs  xuu  otvrtf  rov  %i vov ,  itxp urtbivruv  ruv  Xftwt 
>i3<j,  «ff)  rov  xvdgx  nugtxxktt,  uvrov  y.tuii^af  nxctMTiy.t\ov  di  ,  qgy  /\iyovrx 
XPtriuvov  txvrov ,  ruirri  y*lb\ov,  i'<fr\,  i  nu^turnriov'  nxvru  yug  xxSxpx  roTs 
xxbx^ots  o  StTos  unttfcrjvxro  \6yos* 
(l )  Elllcb.  llb.  V.  C.  III.  AXxifiixfs  yxo  rtvos  i£  xvruv  ,  nlvv  avxynpov  /Stxvros 
fitov ,  i^ctf  ynorvos  o\us  to  noortbov  y,tTx\uy.f5sevovros ,  x&S  r)  xpru  uovu  y^j  u- 
o°""'  Xf uytvs,  nticuyivx  ri  jyt/  iv  t>i  ttcxlrj  %tu  ftxytiv ,  Ar]u\u  /jutu  to> 
ts^urov  uyuvx  ,  ov  iv  ru  KutptStttTgui  nvvatv  ,  xmxuKvtp^n  ,  "rt  yn  xx\us  notoiri 
c  A\xt  fZixOns ,  yt)  xpwutvos  Tois  xria y.xa  1  tS  5fx  ,  tioff)  ii/%.ots  rvnm  tsxu>fx\tt 
vni\tinoyivos'  vaoStis  fi  AXxi/SiKtSj/? ,  nuvTm  oiyaiSn»  /*trt\uy.fixyt ,  yg}  WX"-^' 
Slt  ru  $tu. 

monc 


2lf>  CRIGTNVM    rCCLESlAfHCARVM    LlB.  XXI.   CAP.I. 

monc  quodam  inuehitur  avgvstinvsTw]:  „Sunt,  inquiens  » 
,.quidam  obferuatores  quadragefima*  dcliciofi  potius  quam  re- 
„hgiofi,cxquiientesnouasfuauitates  magis  quam  vetcrcscon- 
,,cupifcentias  caftigantes ;  qui  copiolis  pretioiifque  apparati- 
„bus  fiuduum  diuciforum,  quorumlibct  obfoniorum  varicta- 
„tes  &  faporcs  fupcrarc  contcndunt,:  vafa,  in  quibus  coCta? 
„funt  carnes,  tamquam  immunda  formidant,  &  in  fua  carne 
3ve.ntris  &  gutturis  luxuriam  non  formidant:  ieiunant,  non 
„vtfol:tam  tcmperando  minuant  cdacitatem,  fed  vt  immodc- 
„ratam  differendo  augeant  auiditatcm.  Nam  vbi  tcmpus  re- 
„ficiendi  aducncrit,  opimismcnfis,  tamquam  pccora  prxfepi- 
„bus,  irruunt,  numerofioribus  fcrculis  corda  obruunt,  vcn- 
„trcfque  diftcndunt ,  aitificioiis  &  pcrcgrinis  condimcntorum 
„diueriiratibusgulam,  ne  vcl  copia  compcfcatur,irritant.De- 
„nique  tantum  capiunt  manducando,  quantum  digcrere  non 
„fufficiaiit  iciunando.  Sunt  ctiam,qui  vinum  ita  non  bibunt, 
„vt  aliorum  expreffionc  pomorum  alios  iibi  liquorcs,  non  fa- 
„lutis  caufta,  fcd  iucunditatis,  exquirant :  tamquam  non  (it 
„quadragciima  pia»  humilitatis  obferuatio,  fed  noux  volupta- 
„tis  occafio,,.  Ciborum  mutationem  non  cxiftimabant  vc- 
rum  cftc  iciunium,  (i  qui  diei  abftincntiam  ,  conuiuio  vcfpcrti- 
no  immodcratius  indulgcndo,  profundcrent.  Multo  minus 
iciunium  intcrpretabantur,  ii  qui  cupcdias  prandcrcnt,  a  folis 
carnibus  feabftincntes,  ncc  tcmpus  cdendi  ad  vefperam  dif- 
fcrcntcs;  fcd  toto  die  ab  omnis  generis  efculentis  abftinebant, 
atque  tunc  fimplice  ac  plana  cocna,  die  iam  in  vefperam  incli- 
nato,  fe  reficicbant,  de  gencrc  ciborum  fuorum,  quoad  cis 
tcmpcrantcr  &moderate  vtcrcntur,  minus  fcrupulofe  ambi- 
gentes. 

&  $.  XVIII. 

Qu£  per  prandium  lucrati  evant  ,ea  ncn  in  ccenam  opiparam, 

fed  ifi  vfili  iwpnm  confrebant. 

Qvae  ita  fuisipforum  corporibus,  ncgando  illis  pran- 

dium,fubtrahcbant,  ea,  qui  pie  adfcCtierant,  ad  rcficicndos 

paupcrcs  confcrcbant.     Hoc  ex  homilia    quadam   caesarii 

(t»)Aiii»ullin.  fcrm.LXXIV.de  diuerfis  tom.X.p.j;o.  ftom. V. p.pji.edit. mo- 

nach.  Uenedia.  Parii;  MDCLXXXUI. ) 

ARE- 


DE     IRIVNlO    QVAPRAGESIMALT. 1\"J 

arelatensis,  vel  qnifquis  audlor  eius  fub  nomine  avgv- 
STINI  [«]  eft,  COndifcimuS.  Ante  omnia,  inquit,  in  diebus  ieiuni- 
orum,  quod  folcbamus  prandcrc  ,paupcribus  erogcmus  ,  ne  forte  aUquii 
Jibi  fv.mtuofas  cosnas  Sfexqurjitis  faporibus  epulas  ftudcat  pr<tparare ,  &T 
corpnri  Juu  ma^is  commutaffe  quam  fubtraxi/fe  ciborum  abundantiam  vi- 
■deatur.  Nihil  prodefi  ^tota  die  Iongum  iraxiffe  iciunium ,  fi  poftea  ci- 
iorum  fuauitatc  vcl  nimietate  anima  ibruatur.  Et  L  E  O ,  Proficiat ,  in- 
qilit  [0]  ,ekemifynis,  quod  non  impeuditur  menfis.  Tuncenrm  drmunt 
ad  aninut  curativnem  proficrt  medicina  ieiunii ,  quum  abftincntia  iciu* 
nantis  efuriem  rcfccit  indigcntis.  ORIGENES  [/>]  inueniLTc  fe  di- 
cit  in  quodam  libello  ab  apoftolisdidum:  Beatut  cft,  qui  etiam 
ieiunat  pro  eo ,  vt  alat  paupcrem.  Huittr  iciunium  valde  acceptum  eft 
■  apud  Denm.  Mffcrfcorflia  5$  pictas ,  Vt  loqilitlir  CHRYSOLOGVS 
[q] ,  ieiunii  funt  alit ,  per  quar  tolliti  r  i3"p',rtatur  a  l  c.tlum,  fine  quibur 
iacet  cJT 'volutatur  in  tcrra.  Ieiunium  Jitte  mifcricordia  fimulacrum  fa- 
mis  eft^  imago  nitlla  ejl  fian&itatis  ,Jtne  pivtate  iciunium  occafio  eft  auari- 
ti.c :  quia  parcitas  ijla  quantum  ficcatur  in  corporc ,  tantum  tumefcit  in 
Jaccv.lo.  Icinuiintes  ergo  pranJium  nojtrum  rcponamus  in  manu  paupe- 
ris ,  quo  I  vcntcr  nollt fuertit  perditurur.  Manut  pauperis  c/I  gaz.ophy- 
iacium  CHRlSTl ,  quia,  quidqv.iJ  pauper  accipit ,  Chriftus  acccptat. 

§.  XIX. 
Omnes  pcen<e  corporales  in  quadvagefma  inierditiee per  leges 

impt'rial-,s. 
Igitvr  quadragefima  aptum  tempus  efle  crcdcbatur  cx- 
crcendi  abundantius  omnis  gcneris  caritatcm.    Horarum  fiati- 

is ,  inquit  C.AESARIVS  Vel  AVGVSTINVS  [r],  in  qitibus  folebamus 
Jinc  vlto  IittTo  animx  dctincri ,  vijitcntur  infirmi ,  requirantur  in  carci  re 
cpnftituti  ^pere&rjni  fiujcipiantur  <J  difarJcs  a.l  concordiam  rcuoccntur. 
Hoc  maximC  ab  iis  requircbatur ,  qui  ob  corporis  infirmita- 
.tcm  ieiunare  fe  non  poiic  dictitabant,  qucmadmodum  antea 
C  CHRYSOSTOMO  aud  1  uimus :   Agc ,  dic  mihi  [ s ] ,  nun  ieiunafti  ob 

(11)  Augull.fcrm.l-Vl.de  trmpore.  tom.X.p.  ki.  (  p.703.  edit.Bafil.MDLXIX.; 

(0)  Leo  fcrm.  IIL  d-  iciun.  pcntccoll. 

(/>)  Origcn.  homil.X.  in  Leuitic. 

(q;  Chiyfol.  fcrm.VIII  de  ieiuuio  &  eleemofyna. 

{r\  A113uft.homil.LVI    de  trmp.  tom.  X.  p.  i\t.  (p."Oi.  fm.  cdit.  Bafil.  cir.  ) 

(S\  Chi  iil.3[XH.de  ira.  Tom.  [.  p.  2—.  (  p.:4,r.  cdit.Francof.;  vid.§. 

'  Bingh.O.E.Vol.lX.  He  cSr- 


2lS  ORJGlNVM    ECCtESlASTtCRVM    LJE.   XXI.   CAP.  I, 


corporit  infirmitatem ,  relle:  Jed  cur  inimicis  tuit  reconctliatus  twn  cs? 
An  heic  habes  ,  vndc  pr.ttendas  corporis  infirmitatcm  ?  Qui  cibum  acci- 
pit  ifieiunare  non poteft ,  largiorem  det  elcemijymm ,  inimicis  reconct- 
lietur ,  omne  odium  <?  vindicl<e  cupiditatem  e.x  animo  effuget.  Tcm- 
pus  hoc  erat,  quo  homines  mifcricordiam  &  veniam  a  Deo 
exfpe&abant,  &  idcirco  tanto  iuftius  crat  &  arquius,vt  in  ex- 
ercitio  mifericordiae  in  alios  multo  ftudiofiores  fe  prabercnt. 
Hoc  intuitu  leges  imperiales  omnem  cauflarum  criminalium 
cognitionem,  qua:  homincs  fupplicio  &  quaftionibus  potcrat 
fubiiccre,toto  huius  tcmporis  fpatio  cefTare  iubcnt.  theo- 
Dosivs  magnvs  duas  hanc  m  rem  lcgcs  tulit,  quarum  alte- 
ra  ita  fanxit:  Quadraginta  diebus  [r],  qiti  aujpicio  cttrimoniarum  pa- 
fchale  temput  anticipant ,  omnit  cognitio  inhibeatur  criminalium  qwejli- 
onum.  Et  altcra  in  huncmodlim:  Sacratit  quadragcftnitc  diebus 
[«]  nulla  fiipplicia  fmt  corporit ,  quibut  abfolutio  ex/pctfatw  animarum. 
ambrosivs  [x]  fimilis  rcfponfi  facit  mcntionem,  a  Vah-ntinia- 
no  iuniore  dati  in  caufla  hominum  quorumdam ,  nobili  orto- 
rum  gcncre  &  locuplctc  profapia,  quos  in  re  criminali  vrfcrit 
prafe&us  vrbis,  ad  celerem  contra  eos  fcntcntiam  ferendam 
propcnfus.  At  vcro  impcrator  hoc  impeditui  us ,  nihil  crucnti 
fanctis  prafcrtim  dicbus  ftatui  praxipicbat.  Ncquc  vlla  exce- 
ptio  huius  regula?  locum  habcbat,  nifi  in  fola  caufta Ifiurorum 
latronum,  quorum  prxdationcs  faluti  publica?  adeo  pcriculo- 
Ix  erant  &  noxia,  vt  Tbeodojius^  iunior  eorum  cxaminationcm 
per  quaftiones  quouis  tempore,  nullo  ipiius  vcl  quadragefima; 
[y~\  vel  pafchalis  fcftiuitatis  die  excepto,  ficri  iubcret,  quia 

—  —         -  -  ■         i  —  — —      —  -  -  i        -     ■  .  m 

XIV.  fub  litt.  (O;  pag. 304.     Et  homil.X.  inOenef.  tom.  Il.p.pi.  (p.go.edit. 

Fi  f. )  vid.  ibid.  fub  litt.  (p)  pat>.  204. 
(t)  C0d.TI1e0d.lib.IX.tit.XXXV.de  quxllionibus  leg.IV. 
\n  )  Ibid.  leg.V. 
{X)  Ambrof.de  obitu  Valentin.  (tom.  V.  opp.  p.  10S.  b.edit.  ParifMDCXI.il.) 

Q^id  de  pietate  eius  loquar?  qui  quum  bomines  nobili  ortos  penere  &  lo. 

cupleti  profipia,  qr.x  cito  mouere  inuidiam  folct  regiac  cooiditatis     accu. 

fator  vrjeret,  prsfcclus  infifteret,  rcfpondif,  vt  nihil  crucntum  fancTis  prx- 

fcrtim   diebus  Itatuerctur. 
(j)  CorJ.Theod. ibid.  leg.  VII»  Prouinciarum  iudices  moneantur,  yt  in  Ifauro- 

rurn  tatronum  quaftio-nibus  nullum  qiudragefkmx,  ncc  venerabilem  pafcha- 

lum  dicni  esillunent  tscJpiendam ,  &c. 

maior 


DE    1EIVNI0    QyADRAOBtlMALI,  2I> 

maior  crat  mifericordia,  praua  eorum  confilia  &  confpiratio- 
nes  detegere,  ad  conferuandam  aliorum  innoccntum  homi- 
numvitam,  quam  iudicii  prolationem  ob  temporis  fan<5tita- 
tem  iftis  ncbulonibus  indulgere.  Vt  adeo  mifericordia  &  ca- 
ritas  tum  fpectaretur,  tanquam  res,  omnium  optime  corpori- 
bus  hominum  prarftanda,  his  quidem  diebus,  quibus  omnes 
kiunando  &  refipifccndo  animarum  abfolutionem  emanuDei 
exfpedabantjVti  vna  ex  memoratis  modo  legibus  rcmelegan- 
ter  exprimit. 

/.xx. 

Religioji  conuenim  &  [ermones  fingulis  diebus  quadragcfimA 

babiti. 
Qvadragesima  maioris feueritatis  &  dcuotionis  tem- 
pus  erat,  adeoque  in  multis  maioribus  ecclcliis  religiofi  con- 
vcntusadfaciendas  preces  habendosquc  fermones,  fmgulisdie- 
bus  per  totam  iham  tempef  htem,  inf  htuebantur.  In  omnibus  & 
fingnlis  ecckliis  parochialibus  &  per  villas  atque  agros  hunc 
morcm  obtinuifie,  non  aulim  adfirmare.  In  maioribus  au- 
tem  (iue  cathedralibus  baiilicisita  fuifie,ex  certis  atque  indu- 
biis  documcntis  &  rebus  fa&i  palam  eft.  Homilix  chryso- 
stomi  in  GeneJIti,  &  cclcbres  illa:  de  Jlatuir,  dicla?  dvfytavTe(  , 
ad  populum  Antiochamm^  fermones  erant,  hoc  modo  in  dies 
fingulos  tcmpore  quadragciima:  recitati,qucmadmodum  vnus- 
quifquc,  qui  eos  infpexerit,  vidcbit.  Vnum  tantum  locum 
proferemus  ex  vna  harum  homiliarum  [s],  qui  le&ori  cuiuis, 
credo ,  faciet  fatis.  „Non  hoc  folum  qiuvritur,  inquit,  vt  hcic 
„quotidie  conucniamus  &  de  iifdcm  continuo  audiamus ,  & 
„totam  quadragciimam  ieiunemus.  Quandoquidcm  ii  nihil 
„ex  hac  congregatione  &  admonitione  &  ieiunii  tempore  lu- 
„crati  effemus :  tunc  non  folum  nihil  vtilitatis  adferrcnt  ha?c, 
,,fcd  &  maioris  condemnationis  occafio  fiercnt  :  fi  quidcm 

(O  Chryfolt.  homil.XI.  in  Gencr.  tom.  II.  p.  1C7.  (  p.  yj.cdit.  Francof". ,  Ov  yd% 
t2t5  ftivov  iil  to  ^ttTi/utvov ,  'ivx  kxS'  imiritv  {ty.igxv  IvTxvbx  rtxgxyaiy.iSx  , 
tia/  rttpl  twv  xvtuv  svvtx^s  uxsmusv,  n«/  Tijv  Tiiaxcx>i07>)v  Ttxtjxv  njtliovTtt 
u/mV  tl  yio  y.ii  yi^.oijuh  ti  ntftuimv  ix  tijs  IvTxvSx  ~trvvt%Ss  iXtvatws  Tt  »aj 
icxcMvto-tws ,  v&)  xti  rx  tvis  vr/ftucs  xtufi  afoclpi^uv  ti  twv  xppifim  tis  Tt)v 
ixv-M  \vy,r\v ,  TKVTC*  s  /U,mv  iftxi  iSiv  w<Pi~Kr,S!t ,  d'/hx  y^uj  /xticwi  vyiiv  xx- 

Ec  2  tanta 


220  OrTGINVM  ECCLESIASTICARVM    L)B.   XXI.     CAP.    I. 


„tanta  tractati  diligentia  iidcm  pcrmancmus,  &  ncquc  ira- 
„cundus  fit  mitis  ;  ncquc  indignabundus,  manfuctus;  ncque 
„inuidcns,  amicus;  ncquc  infania  in  diuitias  corrcptus,  dcfi- 
yftit  ab  aftedione,  &  clccmofynis  difpcrticndis  &  alcndis  pau- 
yperibus  vacat;  ncque  intcmpcrans,  caflus;  ncquc  vana?  glo- 
„rix  ftudiofus,  illam  contcmnere  &  vcram  gloriam  dcliderare 
,,difcit;  ncque  caritatis  in  proximum  ncgligens,  fe  ipfum  ex- 
„citans  dat  operam,vt  non  folum  non  minor  fit  pubhcanis 
,,(  namji  diligitis  eos y  qui  vos  diligunt  ^  inquit,  quid  amplius  facitis? 
,,Nonne  & publicani  bocfaciunt'?)  fed  Ctiam  Vt  fc  ipfum,doceat  & 
>,inimicos  humaniter  adfpicere&  magna  caritate  foucre.Quod 
„li  adfectionibus  iftis,  &  aliis,  qua?  in  nobis  fubnafcuntur, 
,,malis ,  fuperiores  non  fuerimus ,  liccat  quotidie  heic  conue- 
„niamus,  &  continuo  doceamur,  &  tantum  a  ieiunio  admini- 
„culum  habeamus,  qualis  nobis  erit  venia,  qualis  defcnfio?,, 
Ex  his  manifeftum  eft,  nullum  diem  in  quadragefima  line  fer- 
mone  transa&um  cfTe,  quo  hominibus  magna  chriftianifmi,e- 
mendationis  ac  refipifcentkt  officia,huius  facri  temporisfcopo 
pcculiaria  Scpropria,  ad  animum  rcuocarentur. 

§.xxi. 

Et  frequentes  communiones ,  maxime  in  fabbato  &  die 

duminica. 
Freqventes  quoque  communiones  hoc  tempore  ha- 
bebant,  ad  minimum  in  fabbato  &  die  dominico.    Quamuis 

rxr.y iceojs  utpoeyi  ycjr,trtraf ,  trxv  rocrxvrr/s  crrtyeXeixs  xrzjXxvovns,  cl  xvroi  ciK- 
/jjvuytv,  }^Cf  yrrre  o  agyiXos  cTrtcixiis  yiyrrrxt  ,  yirt  o  Svy-ihis  cU  rr^r.ornr». 
furxfjxih.otro,  yirc  o  fii.ar-j.vos  tts  tptXo(p(jaTvvnv  ixvlov  evxyceyri ,  ,tt!jTf  o  rttoi 
rx  xpii/u.KTOt  ytyr,vus  ,  dicosrxs  rk  ■Kxirxs  -rruos  iXtryoovvnv  ixvriv  rrxpxaxevxtrti 
trai)  rijv  rwv  rrcvirutv  $txTL,a(pr,v  ,  y.tjre  o  dxoXxsros  ffutPftnv  ycroiro ,  yiirt  o  rrc^i 
rnv  Ktvijr  turirv»  JotfW  irPlonyhos,  y.zSy  rxvrt;s  ■ixtoogxv,  yg)  rtjs  xXySxs  c(pi- 
tSlaf  fiivs,  y-irt  o  trcti  riv  xyxirt)v  rh  Ve^triv  ktXj/cvjx  ^."rvyis,  itxvxtitxs 
«.vrdv  rrathvffy ,  yi  yivov  r£r  rtXmivv  y.ii  tivuj\  tXxrlaV  „cxv  yxo  xyxrtiratirt 
„ris  ayxKuvrxs  vyxs ,  tpiftft ,  ri  aigirtriv  muevrc ;  £%,l  ycfi  01  rcXZvtu  ro  xvri 
tsoiiatv;  *%.'  S*  tmfxffkevxt^  xvri  riv  hoyuryJv  ,  yx/  ris  cx^S^1  nyJgtts  o<ji*v, 
H£/  rro~/h.r,v  rttpi  avrxs  rrp  ayxmjv  tict$tixvv§<*t'  exv  yij  rirtav  neotye-toiy&x  riiv 
kuS-mv  ,  vgtf  riiv  'io\KV  rw»  cv  rjyJv  nxroyJvn.v ,  xx$'  Ixxtiiv  hrxv$'  axgxytvo- 
«vr:0i,  vaj  Bvu%is  Kxpt>xtreuidtTa\xievrtr}  «xj  roaxvrris  SiSxffxxKixs  ycrexov- 
res,  iff}  ripi  uxo  r"p  irptittsfjlfvt»  fioi&tia  ,  aoi«  f,yJiv  t>ai  <!vyyvuy.ti,  xoitc 
it  JziAoyix  ;  ' 

enim 


DE    IEIVNIO     QVADRAGESlMALL ^^  2JT 

cnim  martyrum  fcftiuitates  hoc  humiliationis  tcmporc  non 
folcrcnt  celebrari ,  dics  tamen  fabbati  &  dics  dominicus  in  ipfa 
quadragcfima  fcfti  agebantur,  quemadmodum  fupra  oftendi- 
mus.  Et  idcirco  hifce  dicbus  oblationcm  faciebant  panis  ac 
vini  in  cuchariftia,  perindc  ac  aliis  tcmporibus.  At  pcr  ca- 
nonem  concilii  Laodiceni[a]  hxc  oblatio  hifccfolis  duobus  di- 
ebus  adftri&a  efte  videtur:  Nam  vllo  alio  die  pancm  oftcrri 
ibi  intcrdicitur.  Et  hoc  videtur  arguere,  nullo  die  alio  com- 
munioncm  fuifte  cclebratam  in  quadragefima.  Tum  autcm  id 
confidcrari  potcft,  quod  tcmpore  concilii  TruUani  [£j  confue- 
tudo  obtinuerit  communicandi  aliis  diebus  quadragefima?  ex 
elementis  praianCtificatis,  hoc  eft  talibus,  qux  die  dominica 
prarcedente  fuerant  confecrata.  Etii  fas  cft  fupponcre,  hanc 
confuetudinem  antiquis  temporibus  in  ccclefia  obtinuifTc,  tum 
nihil  impedit,  quo  minus  quotidianam  in  quadragefima  com- 
munionem,  aeque  ac  quotidianum  fcrmonem  ,  habucrint ; 
quod  ardcnti  hai um  prifcarum  aetatum  pietati  vidctur  eftc  con- 
vcnientiilimum.  Verum  in  re  dubia  nihil  dcfinio,  vidcns  fa- 
tis  cfie  teftimonium  pro  frequcnti  communione  in  quadrage- 
fima,  ii  tantum  iingulis  fabbatis  &.  diebus  dominicis  admini- 
ftratam  efte  ftatuamus. 

§.XXll 

Omnia  fpeflacula  &  ludi  publici  boc  tempore  prohibiti. ' 

Ad  amplius  incrementum  pietati  adferendum  homines- 

que  ad  conucntus  religiofos  hoc  tempore  eo  magis  inuitan- 

dos  omnia  fpcctacula  &  ludi  publici  per  leges  ecclefia?  interdi- 

fti  erant.    gothofredvs  {>]  vniuerfum  ieiunii  quadrageii- 

(rt  )  Concil. Laodic. c.XI.IX."0™  *  dtih  Ttagxgxxtisy  U§tov  trpocCpirtiv,  tl  ,«>} 
iv  trxfifixTw  ngj  xvpixxtj  yJvt».  Quod  non  oportet  in  quadi  asrejima.  pancni 
ojferve ,  niji  Je/is  dnn  uicis. 

(r)  Concil.  TrulJ.  C.  LIL  'Ev  ndctus  TrjS  xytxs  Tto-tjxgxxostis  twv  vttfiiHiv  iyf^tus, 
tcxptxTos  tx  exf&fSxTx  xxj  xvgtux\s  xstf  t>is  aylxs  tS  luxyyt\itsyx  yyipxs  yivt- 
Sw  >i  Tuiv  ir  ooxyixG  yhuiv  itpx  XttTXpytx.  Ill  OmttibtLS  Jimcta  qUfidra^c/imtC 
ieiunn  diehus,  pratcrquam  Jabbato  &.dotnitrica ,  tj?  JiniSta  adutiutiatiQ- 
ttis  dte  ,  fiat  Jacritm  praji.ntlificatorum  mtmfterium. 

(C)  Cod.Thend.lib.XV.tit.V.  de  fpettaculis,  leg.  V.  Vid.  lib.  XX.  c.II.  §. IV. 
fub  litt.  (2)  pag.  31. 
Gotnofr.  in  loc  Theodofius  iun.  h.ic  lege  non  dominico  tantum  die,  rtfi 

Ee  3  malis 


211  ORIGTNVM    ECCLESIAST1C\RVM    LIB.    XXI.    CAP.  T. 

malis  tcmpus  celebri  illi  TbcocUfii  iunioris  lege  (iinul  comprc- 
hendi  putat,  qua  omnia  fpedacuk  &  ludi  in  dichus  fupplica- 
tionum,  in  quibus  tota:  cnriftianorum  mcntcs  Dci  cultibus 
occupari  dcbcart,  prohibentur.  Quamuis  enim  quadmgcfi- 
ma  difcitis  verbis  non  nominetur,fub  gcncrali  tamen  diciuin 
fupplicationum  nomine.intclligenda  eft.  Et  fane  eccleiia  id 
agcbat  fcdulo,  vt  homines  ab  hifce  oble&amentis  &  volupta- 
tibus  hoc  tcmpore  auocarcr.  grf.gorivs  nazianzenvs 
\_d}  Crlrn/iam  prxlidcm  hoc  nomine  acriter  reprehcndit,  quod 
ieiunii  dicbus  fpectacula  cucrct.  lnique  agis,  o  iudex,  inquit, 
qui  n«n  iciunes.  Et  quomvdo  legts  kumanas  feruabis  ,  qui  diuinas  con- 
temnis  ac  pro  nikilo  ducis?  Purga  nibv.nal  tuum:  ne  duorum  aherum 
tibi  acctdat,  vt  aut  malus  fias ,  a::t  cxiflimcris.  firda  fpeciacula  pro- 
pcnere  ^fc  ipfum  traducere  eft.  Infimma,  o  iudtx ,  te  iudicium  fibi- 
turitm  cijefcito:  ij  minus  peccabis.  CHRYSOSTOMVS  in  fermo- 
nibus  fuis,  in  quadrageiima  habitis,  eumdcm  zelum  in  cafti- 
gando  &conigcndo  hoc  grandi  facri  temporis  abufu  adhibct. 
Vnum  ex  iftis  fcrmonibus  incipjt  cum  hac  acri  eorum,  qui  lu- 
dos  cqueftres  iiue  circenfcs  frcqucntabant,  repreheniione  [>]: 
„Yolo  folitam  traCtare  doctnnam  &  moram  traho  &  detre- 
"cto;  Mcntcm  enim  mcam  confudit  &  conturbauit  fuper- 
"veniens  triftitiae  nubcs :  immo  non  folum  triftitia:  fcd  &  ine, 
'ita  vt  nefciam,  quid  facicndum:  mentcm  enim  tcnct  magna 
5  hariitatio.  Quoniam  quum  cogito ,  quod  omncm  illam  no- 
'itram  doc-trinam  &  quotidianam  admonitioncm  ad  modicum 

"diabo.li  flatum  obliuioni  tradidcritis,  &  ad  fatanicum  illuiu 

. — . — 

hune  primum  nominet ,  verum  omnibus  feflis  fupplicjtionumquc  chriftia- 
nanim  dicbus  fpeclacul.i  edi  vct.it  :  In  quibus  certc  ieiuniorum  dics  non- 
nulli  fuere,  quihis  proinde  (peclacuia  prohibita  hac  lege. 

(e!)  Naz.  epift.  I  XXI.  al.  LXXIV.  rtotectvoyus  o  iixxrijs  i  wjrttiwr"  y^j  nus  Qvh-l- 
Sas  ris  «j'3'esar/Mls  \iy.xs,  ris  $:-ixs  iti gilfoovuiv  ;  xxSoviox  <s<s  ri  Atxnrtjeiov ,  'ivx 
y.i)  ivotv  "v,  v  >'<•;.'  tuixis  »';  voy.ifif  rc  iprtjivou  }f«  a.': &g  ■' s ,  exvrn  in  5fx- 
rcl('.iV   xt<f:x7  cuov  ri   7.i-'x ,    iii  xti;iyivo<  o  2iy.x;;}< ,   >\aj'»r]ov  tiy.u^rr,aiu. 

tc)  Chryfoft.  homil.VI.  in  Gcnef.  tom.II.  p.  49.  (  p.  44-  edrt.  Francof. J  B-^Xo««/ 
T>if  avvi^ns  Siix&cij  }J'ztry.x\i:<s',  y^o/  Sieym,  yofj  v.v%lvoy.af  viipas  y±t>  ot^vyiot: 
int7~Sfov  fvylxtl  xot)  Gv;trotaot£i  y.s  rov  Xoyisy.iv  y.2'i)\ov  oi  ix  dSvyiots  y.ivov, 
«S^aJ  >yt/  Svyi,  >\tfj  ix  r"'J")">  r-i  Xg*$u>'  «arif/a  yug  xxrixsi  r>/v  iixvoixV 
Irutv  yotp  hiorfiu  ,'in   y/.xoi;  r.;tvsxvrt>s  r&  SiufiiXis,    itunxv  >]y.Sv  ixeiv>iv  r>}> 

cquc- 


DE     IE1VNI0     QVADR^GESJMAU.*  2iJ 

,,equeftrem  ludum  omnes  concurreritis,  qua  alacritate  potcro 
,,iterum  depra?dicrjs  vos  doccre,  quum  tam  citoanimo  exci- 
„dcrunt  ?  Hoc  enim  eft,  quod  potinimum   me  contriftat  & 
„bilem  mihi  mouet,  quod  cum  noftra  admonitione  reucrenti- 
„am  ctiam ,  quam  facra?  quadragdima?  debetis,  ex  animo  ve- 
„ftro  iimul  eicciftis  ,  vofque  iic  diaboli  ritibus  inuoluiftis.  Qua? 
,,iciunii  vtilitas,  dic  oro?  Quod  lucrum  ex  Iiac  congregatio- 
„ne?„     Idem  argumentum  pluribus  perfequitur  in  fermone 
proxime  fequcntc,  ctiam  atquc  ctiam  cos  adhortans,  vt  hanc 
abfurdam  dcrclinquant  praxin. r/]„Vincite, oro,prauam  &per- 
„niciofam  confuctudinem:  Ht  cogitate,  quod  non  hoc  folum 
„graue  eft,  quod,  qui  illo  confluunt,Tibi  damnura  adfcifcant, 
„ied  &  quod  multis  aliis  fcandalo  fint.     Quippc  gcntilcs  &  iu- 
„da?i  videntcs  eos,qui  quotidie  in  tcmplo  vcrfantur,  &  do&ri- 
„nas  audiunt,  fimul  ibi  comparcre  &  libi  commifccri :  quo- 
3,modo  rcs  noftras  pro  dcccptionibus  non  habcbunt,  &  non 
„idem  de  omnibus  nobis  fufpicabuntur?   Annon  audis  bca- 
„tum  Pauhun ,  admonentem  &  confulcntem  clara  voce:  Abfque 
^offendiculo  ejlotet  Deinde  ne  putes,  de  noftris  tantum  admone- 
„rc,  fubdidit:    Et  iudxii  £T  gmtilibus.    Et  tandcm  adiecit:  Et 
rfcckfu  Dei.  Nihil  cnim  ita  oftendit  &  nocct  religioni  noftra?, 
„vt  fcandali  anfam  pratbere  infidelibus.    Nam  quando  vident 

trwr/si  SiSxckxXIxv,  i-^x)  rijv  KxSyytftvijv  nxptttvto-tv  \i$y  ntto xSovrts ,  tis  rijv 
ffnlxvixiv  noy.nr\v  ixtivijv  xnxiTis  otogx  uixxrf,  rijv  'titnoiSooyuxii  xxrx\xfiivTts' 
noix  n^obvyix  Ovviitroyxt  nxXiv  rijv  npos  vyxs  roiijtrxSui  fiSxfxxXixv ,  rm  nuo- 
riguv  irios  x^pov  }tx^vivTu>v'  —  ti  rijs  vijrtUs  o<Pt\os ,  tini  y.ot;  t'i  ris  ivrxv- 
$x  trvvtXtvcttos   to  y.to^os  j 

(f)  Chiyfoft.homil.VJKibid.p.fii.  (  p.  ?s-  edit.Francof. )  r*«  dni  tvs  $x$vyi»s 

ngoar^ifititrxv  iyiiv  xnXiix  clnovi^x^t,  ntotytvi ytvot  rvis  xxttiex  <rvir;$iixs  yuj  im- 
PKxfiis  ,  tyt)    "hoynrxytvot,  us  i  rxro  yovov  iri  to  Sttvov  ,  'ort  ixvroTs   yto7k.iiv  rijv 


(Kti  (ptuv.ytvov,  y^ij  ytr  xvtuv  trvylpvpoyivov,  nms  i  voyitrxcm  tinlriiv  iTvtu 
tiyirtfx,  xctf  ntgi  nxvruv  ruv  nxg  iyiv  riiv  xvrit  vno\vii>t*  f/s*«j5  ix  xxitts 
—  Z  ..-***!*  n~i\~  •..«..!...,  \~.i—.Z   — -    .*....?       *.   «...    '  »      ' 


rx  fixKXfns  n«yA»  nx(cu>B>Tes  A«,«Tp<*  T?  Cp utrj  xjt,  trvu^sXivfrtc  ,  *Vf  ioKonei 
yiu&i;  Atu  itu.  un  fifiteyt  xift  tu*  oixtiuv  uivti  riv  nueityyikict»  x«f'  avri 
yiti&eu,  y&f  tu<  uiS-'  r,aui  riT»yui'U> ,  Tfo«-{'.9-i!Xf»-  x*f  in^xioic  y£i  t»tift ,  y^f 
rcTt  hiiyxyt-  ygi  rij  ixxXtnricc  Tg  S»»'  tfi»  yaf  nru  hvuxinrcu  n^  frXxnrn 
rni  Sgwiuixv  rii  iuiritcov^ui  yg^  to7j  *jrirotSmA*pii  TitSC  Ji*(%»>'_  eT«»  «>  iiuri 


»" 


224  ORIGINVM    ECCLESI.ASTIC  1.R.VM    L!B.  XXI.   CAP.  T. 


„aliquos  c  noftris  virturc  confpicuos  huius  vit£  negoria  & 
■,,curas  e  fublimi  contcmncre,  multosex  ipfis  male  habct,  plc- 
„iiqueadmirantur  &  obftupcfcunt,  quod,  quum  ciufdcm  no- 
''bifcum  natura-  fint,non  concedaritur  ipiis  cadem.  Dcnique, 
"quando  vident  paruum  aliquod  dclidum  noftrorum,  ftatim 
"linguaril  exacuunt  iimul  contra  nos  omncs,  &  cx  vnico  de- 
'  iidto  totam  chriftianam  genterri  iudicant.  Ncque  hoc  con- 
"tenti  funt,  fed  ftatim  adueifus  caput  fuum  loqucntcs,  ob  fcr- 
"vorum  dclicta  etiam  communem  dominum  blafphemare  au- 
"dent  &  putantjVelamenta  errorum  fuorum  cffe  aliorum  dcli- 
Tdiam:,.  Ex  quibus  intelligimus,  non  habuific  veniam  cos,  qui 
tanto  itudio  publicarurn  obledationum  arderent,  vt  eas  in 
mfa  quadragelima  fedtarcntur,  quum  publica  pcenitcntia:,  hu- 
miliatiohis  &  triftitia:  de  peccatis  ab  homir.ibus  facicnda  pro- 
fefiio,rem  abfurdifiimam  facicbat,  vana  oblcctamcnra  &  vo- 
luptates  mundanas  fectari,  qua:  in  hoc  rcrum  concurfu  nullos 
deccre  potcrant,  nili  eos,qui  in  pagana:  fuperftitionis  tenebris 

vcrfabantur. 

§.  XXIII. 

jtfec  non  onmiitm  ftjliuitttttim  ,  ndtalitiortim  ,  ty  nttptiarum  ce- 
lebratio ,  vtpote  prxpnti  tewporis  rationi  ininime  an- 

gruens. 
Or  eamdcm  rationcm  omnium  feftiuitatum  martyrum 
cclebrationem  hoc  tempore  intcrdrccbant, '  prxterquam  in 
fabbato  &  die  dominico.  Omncs  enjrii  feftiuitates  dies  erant 
Ixeti tia? ,  qux  cum  profunda  humiliationc  &  luCtu,ad  exactum 
feuerumqueieiunium  requifito,  conliftere  non  potcrant.  Dies 
autem  fabbati  &  dominicus  ieiunio  cxcmti  crant  in  ipfa  qua- 
d.rageBma,  qucmadinodum  antca  obfcruauimus.    Et  idcirco 

Tiv«5  vi  ditTY)  iJiaAa,K7r«»Ta?  a-*f  r.urt  ,  vaj  ;r,».»i»  ;»>  jiiuTf.i-j»  t/T.'fo-^.'os»  n-oiK- 
u;  k?  1  M  !'■■''  '"r»"  K5I'  xroviytrou  ir.tXti i hui' ci ,  'oti  Tts  avrr.c  xi-tuo  crtf 
£  rx  xvnc  «t/rx7;  'fCtTlctrit'  xu'i\tt  ItiiS'»'  ^fxmirxi  ritx  uixpx>  fxivuixi  irgcT- 
<yfv5i;i->I»  ,  cv~tctt  -7  >j»  y/\Ztla*  icKttvri  ««i*  TanBi  ius ,  vpj  x~»  tS<  r»  £»«{ 
'tx^vulxc.  xxrx  ira--rU  tS  i»>  ■^isyixtoii  (9-»k«  tx  xvrx  i\tr,$!g>.Tai'  y£j  Hf  ct't- 
vei   T*r8  i'r*'r«  i  «'<*'   ioHiuf  xxrel    T>j«  ixvrwi   *.i(px>.r,<;    (pS-iyyeunu,    eix    Ttj» 

T«u»     £i?M'l    IxSvuilCt      VgJ     T6»     Koilo»      fJV(TT£T»;.     (}>.K.7?l',lt?,r    TOXuuTI    ,     vjrj     lOui^tSlTI 
.  i  •  .     »      ~  ,      r.  y      ,     ,  t      *         t 

ir,i  otv.HXi    wrxxtvs  irxix-tTarux  xvToa  '/.ttcJKf  tij»  eregut   iMvuixt. 

fcfti- 


DE  lElVNtO  QVADRACESJMALr.  2JJ 

feftiuitates  martyrum  his  diebus,  non  autem  vllo  die  alio,du- 
rante  tota  quadragefima,celebrari  potcra;  t,  vti  ex  plano  quo- 
dam  concilii  Laodiccni  [£]  canone,  hanc  in  rem  fafto,  liquct. 
Et  pcr  alium  ciufdem  concilii  canoncm  [/;]  miptije  &  natalitia 
celebrari  prohibcntur  in  quadragefima.  Vbi  per  ymShia.  in 
canone  intelligendi  funt  priuatorum  hominum  dies  natales 
naturales,-  quos,quiacum  magnis  ac  follcmnibus  latitia;  fi- 
gnis,  cum  feftiuitr.tc  aliifque  iucur.ditatis  &  oble&ationis  cx- 
nmoniis  celebrarefolebarit,fieri  minimc  conuenicbat  tempo- 
reieiunii,  quod  res  efient,  qua:  vna  confiftere  non  potcrant; 
eoque  magis  dcuitari  debebant,quia  hoc  tcmpore  ecclelia  ne 
martyrum  quidem  natales  cclcbrari  permittebat ,  qui  alioquiu 
magnam  in  ecclefia  habebant  venerationcm. 

§.  XXIV. 

Magna  bebdomad.n  ante  pafcha  Jeuere  admodum  &  fullemniter 

vbferuata. 
Hae  communcs  regula?  erant,  in  celcbiationc  obferua- 
ta?  ieiunii  quadragclimalis,  vbi  ad  quadraginta  dierum  longi- 
tudincm  cxcreucrat.  Erat  autcm  hcbdomas  quacdam  ditfa 
bcbJiomas  m  agn  a  ante  pafcha,quam  maiori  quam  rcliquas  omncs 
feucritate  &  follemnitate  cclcbrabant.  Nemo  hoc  melius  no- 
bis  enarrare  poteft,  quam  quidcm  chrysostomvs,  quando 
in  oratione,  in  hanc  hebdomadam  habita,  in  hunc  modum 
loquitut  (i):  „Idco  magnam  cam  appellamus  hebdomadam, 
„non  quod  illius  dies  magnitudine  cxfupercnt,  quippe  quum 
„alii  longiorcs  fint,  aut  quod  plurcs  numcro  iint,  quum  hac 
„in  parte  nihil  ab  aliis  dicbus  varient;  fed  quod  hoc  tempore 

(£  )  Concil.  Laodic.  can.  U.  "On  *  ii7  iv  ti^juduxot"  /uxflvfust  ■yniSXat  itctri. 
~.t7v ,  dfo.x  c&t  tcyituv  y.ttgriouv  /uvtiuv  troiitv  tv  roti  ffxfipolrois  twy  KUpuctu&S. 
Qriud  rim  oportet  ni  quadragcjima  martyrtim  natales  peragere  ,Jcd  fan- 
EioYum  ntartyrum  facere  convnemorationes  injabbatis  &  donumcis. 

(  h  )  lbid.  C.  LII."Or<  s  St7  iv  TttTCzpxy.c-ii  yciy.xs  >)  ytviSXtu  itriTcXc7i.  Otwd  llOtl 
oportet  in  quadra~Jima  nuptias  vel  natalitia  celebrare. 

(i)  Chrytblt.  homil.  in  pfalm.  CXI.V.  fiuc  in  hcbdomnde  magna.  Tom.  III.  p. 
SU.  (  p.  ?ii.  ed.  Francof.  >  Sto  yg}  /utyuXiiv  xxXxucv  otdrtjv  ix  itttiit)  yticov  i- 
X"'1  juixos  r~v  xfc.wv  xK<-a~v  ou  Txvrii'-  >iyi(aj  ,  vct)  y:'o  ci-iv  "rtcccj  uticm , 
iii  i-ciii  ttTSttlts  ro\  eloc^uiv ,  tfocj  yxc>  icaf  tm'  in\tus    tiaiv'    *W   itrnSii     v.t- 

Bingh.  O.E.V0I.IX.  Ff  egre- 


226  6r;ginvki  r.cciFTsjArtiCARTM  iib.  na.  cap.t. 


,,egrcgia:  rcs  geftaa  funt  in  ca  a  domino  noftro  1L.SI\  In  hac 
,,cnim  hcbdomada,  9OSE  magna  dicitur,  diuturna  diaboli  ty- 
,,rannis  diffoluta  cft,  mors  exftinda  cft,  fbrtis  ille  vinctus  eft, 
,,vafa  eius  dircpta  funt,  peccatum  delctum,CNilcrario  abolita 
„eft,  paradifus  reclufus ,  ca?lum  inacccffum  cffc  dcliit,  homi- 
„nesangelis  permixtifunt,mcdius  paries  maceria?  fublatus  eft, 
„cancelli  fubdu&i  funt.  Dcus  illc  pacis  c.vleftia  fimul  &  tcr- 
„reftria  pacificauit,  ideo  magna  vocatur  hebdomada,  &  vt  i- 
,,pfa  caputelt  hcbdomadarum  rcliquarum,ita  huius  hebdoma- 
„d£  caput  fabbatum  magnum,  quodque  eft  in  corporc  caput, 
„id  eft  in  hcbdomada  fabbatum.  Quapropter  in  ea  multi  ftu- 
„dia  intcndunt,  alii  ieiunia  maiorafaciunt,  alii  facras  vigila- 
„tioncs,nonnulli  clccmofynas  largiores  cxerccnt:  alii  bono- 
,,rum  operum  fiudiis,  maioreque  viuendi  pietate,  bcncficen- 
„tia:  diuinae  magnitudinem  quafi  conteftatam  faciunt.  Qucm- 
,,admodum  enim  quum  Lazarum  excitauerat  IESVS, omnesrqui 
„in  llimtfalem  erant,  illi  occurrerunt,  multitudinique  tcftifi- 
„cati  funt,  mortuum  ab  eo  ad  vitam  reuocatum,  ofticiofitas- 
„que  ipfa  occurrentium  quafi  affcrtio  miraculi  fuit:  ita  veftra 
„quoque  ftudiofa  fcdulitas  in  hac  hcbdomada  magna  quali  te- 
„ftis  eft ,  quam  magna  ipfa,  &  quam  multa  bona  in  ea  CHRT- 
pSWSiecent»    Non  enim  hodie  ex  vna  ciuitate  egrcdimur 


yiXx  >;,</-»  yiyovtv  h  «vejji  Ttug X  rx  cft7itorx  xxropSiiyxrx'  xx}  yio  h  rxvTif 
ry  Ij&opAXt  tw  fuydXy  i  %oovi'x  r*  o\tt^i\n  xxn\v$n  TV£»ms,  0  Sayxrif 
iff/3t&tr%o  iaxvgis  ilioSi,  rx.  crxh/n  xvrx  cftn^iyn,  xyxorix  ctyjigi3,tr,  n  xxri- 
gx  xartXvSn  ,  o  ioYgimtlbs  «»w^>  °  ig»*fy  /3i<riyis  yiyovtv  xvSqoMot  roTs 
dyyiktts  ivtyiyitcTxv,  ro  ftseroTtH%m  rx  (ypxyyx  jfy&t/,  ro  Spiyxtov  xtpt>fpi$n, 
e  rrts  tipyvns  Seos  tlonioitoino-e  rci  avu  vcf)  rx  hti  r~r\s  yr.s'  At:i  rxro  ytyiXn  xx- 
\i~tooj  iiiSoy.il>'  x&t  tLcittp  cr.vrn  xt<?i\cuov  ruv  \otrtHv  i/Sioyei o\>v ,  %Tu  Txvrnt  - 
xi(px>.>)  ro  G-xfipxrov  -0  yiyx'  Hjff  nx^irttp  h  aciyxrt  xr(fx'.i},  'irttis  h  rrj 
ijZioyicfi  ro  aifjfixTOV'  Std  txto  h  civry  ttonXoi  rvv  aitxdh  irtrtivxai'  noc/  di 
/aiv  ri:  vnrilxv  w/wr ,  h  &  rif  xyovmlxs  ris  itpis  ,  ot  }i  iXtn  yoai,>i;v  ix- 
^tKtrinxv  iry:!('o>ra,,  -i?  mpl  ris  olytxhis  ttpi^tts  aitxiy  yy)  ryi  avvTtrxyhn 
«tpt  Toi/  ftr.v  tv\x(itice  ri  y.iyc$~os  rijs  tiefyevltu  rHs  tis  nyis  ytytvnuivns 
itKpi  rx  5*3  ytorvpxvTts'  xx3-.'it?o  ytio ,  %vi  ro»  \igxoov  ohirno-tv  o  xiotos, 
aitnvroa  kvtji  ttivrts  ol  h  ItpocroXvyots  ,  yjy  rui  K>Jjbll  iyxprvtKv  ,  'oti  xUtii- 
tt  roi/  :txv6>  [n  yio  ansiii  ruv  i ii\3o\ruiv ,  rx  Sxvyxros  ?«  #ro'J«<|i»]  iTU  i>j 
Hp)  iZv  o-xxH  >i  tttd  ti]v  yiyiXn"  ificfoyiJv.  txvtiiv  ,  rx  ytyiSxs  rSu  y.xrofito- 
fuLtv»  rZv  u  <lvt~0  TtKynotwht  xjt/  v'itiki*ii-  iii  yi^   ,«  ^,ns    ni\tus  i^. 

occur- 


DE    lOVNIO     QVADRAGESlMALT.  3  227 

*   '  ■  — — —    ■  — ■  — L 

„voccurrentes  CHRISTOi  nequc  ex  Hicrofulymis  folum,  fed  ex 
„vniuerfo  orbe  innUmerabilcsvndique  ecclcfia:  prodeunt,  vc 
„occurrant /EJT,  non  cflmraTiiis  palmarum,  vt  cos  inmani- 
,i,bus  teneant  ac  vibrefit-;  fed  cum  eleemofymi,  humanitate, 
„virtute,  iciumo,  precibus,  peruigiliis,  ac  omni  deniquepie- 
„tate,  vt  ca  CHRISWdomiho  offerant.  Non  nos  folum  hanc 
,,hebdomadam'  vencramun  fed  •&  imperatores  noftri  orbis. 
„Neque  id  leuiter  c\"  pcrfUnct.oric,fed  vacacionem  ciuitatum 
„ttiagiftratibus  concedunt,vt  liberi  iis  curis  omnes  iftos  dies 
„infpirituali  cultu  abfumant ,  idco  &  tribunalium.iariuas  oc- 
„cluferunt:  Ccffet,  inquiunt,  omnis  controuerlia,  &  contcn- 
ytionis  &'pcena?  fpccics,  ferientur  aliquantilper  carniricum  ma- 
„nus,  in ■communc  ad  omncs  pertinent  bona,  qu£  dominus 
3,fecit,  fiat  &  aliquid  boni  a  nobis  feruis.  Neque  hoc  folum 
„honore  eam  vcnerati  funt;  fed  &  alio  ncquaquam  hoc  infe- 
,",riore.  Imperatoria'  littera  emittuntur,  quibus  edicitur,  vt 
„incola?  carceris  catenis  cxfoluantur,  vt,  qucmadmodum  do- 
„minusnofter ,  quum  apud  inferos  effct,  omnes  detentos  a 
vmoTte  liberauit;  ita  &  ferui  pro  viribus,  quod  poirunt,con- 
„fcrcntes,quo  imitatores  fint  mifciicordia  dominica?,eximunt 
„detentos  c  vinculis  fcnlibilibus,  quum  fpiritualibus  nequeant,,. 
Ha:c  omnia  chrysostomvs  in  alio   fcrmone  quadragcfi- 

■/ityiHv.  JhfMrrfbS XI 5  r~  Xr;l~r  fif**^*'  *«  *«  I^f '^oX-J uw/  «■!»'  dfii.'  xxo  tsjs 
(ixxyivvis  oirtdtrvis  fU,vg!xvigot  xxvtoSsv  «i:?j)Jai  i£,ir.-/ovrxt  drrxvrXaaj  tw  \>!<r~t 
»  /Zxitt  (poaUtev  xxtIxxq-cu  yatf  inirriitsrraf ,  «&.  i\t>iyoervi/>iv  ttccj  (pihxv5c-w7r!xv 
Hy  tfgtvfr  y&j  vrirtixv  xgf  ixx^vx  qu)  ivx*s  v&j  dygvxvtxs  x,  rtxso-.v  ivXxfittxr 
vtoo-rQioitGcu  t~  tftrXOTfl  X°'~r'  *%  'IflUiS  oi  y.ivov  rxvr;iv  Tiy.i~y.iv  Ttjv  ifoh- 
y.xix  ,    xr>\d   ijgtf  oi  fixGtktis   T~s  xx^   >/y~s   oixis  y.ev>/s  ,    k/   »<    irv/n,     «.vt>';v 

TSTtUilXXfftV,  tJClXttPtXV  fTXCt  oivTtS  ToTs  TtC  l:3V*  TtuV  7t;".SUV  STCXT/.lfi  7tCAy.lx- 
TS.  ,    'iVtC    tTh    IxuSill    dltOkxvrTKVTSS    G /,0~K~S  ,     TXS    T,yJgXS  TU.VTXS    U.TC/.SU.S    T~  KVtV- 

fjLXTtx"  Kc-07txur:i  Sftgxtttisf'  c\'x  r~ro  >\eff  rZv  Sixxriiptu»  rxs  5Cc>xs  dnir.Xti- 
GxV  dgyiirui,  <P>ldi,  vsxtrx  dy(ptGfi»'.Tr,7i-:  >-off  ydxvs  fitios  >(a/  Tiy.wptxs,  dvx- 
vxvSx^oiSrxv  yixfov  r~v  oiuiuv  a<  X,t~lH'  xotvx  rd  XKTOgfyd.uxTx  t~  itn.siiTx 
viyovt'  yivi&tn  d>*  rt  ygf  nxo  tifxivf  rt~v  axXuiv  dyxJov'  x  rxvryt  oi  yJvov  xCr>)v 
riTiyttxv.ot  t~  7xn}~  i^tf  rtyji  ,  d'A.d  xxf  iriooc  ix  sXxt!:vi  txvti/.'  fix<Tt\ixx 
r.xruni y.rt  vTctf  ygxy.y/.Tx  XiyciT;:,  rls  Ti  ottr ytcriigiriv  olxHvrus  djrttSuA  r~v 
itfyuv'  x?5ti?etp  ydo  o  SttnoTris  f/y~v  iv  hox  yt\-> ytvos ,  ris  xxrtxoy.i-es  wrd 
r~  Sxvx.tx  7f-'vrxs  dxikvrriv'  sru  o>}  ;'jtf  oi  djiXc/  t«  xxtu  divxytv  sirtf!  r,- 
rts ,  n$j  ti)v  isjieoTixtiv  yiyiysvoi  (p.XxvSgwirixv ,  4ify.~y  d.TiXvno-i  r~v  cu3>i- 
rZvf  hrtiiti  r~t  voi/riiv  ex  i^vntri. 

Ff2  niali 


228 ORIGINVM    FCCLESIATICAKVM    I.IB.  JCJL  CAP.   I.  

mali  [K]  iisdcm  omnino  vcrbis  rcpcrit,  qua?  proindc  hoc  Io- 
co  denuo  intcrponere  nihil  attinct..  Non  autcm  piatcr  rcm 
fuerit,  fingula  capita  recognofcere  eaquc  locis  parallclis  alio- 
rum  audtorum  confirmarc.  Exploratum  eft,  exa&am  huius 
hebdomadis  obfcruationcm  tcmporc  Dionyfii  epifcopi  Alcxan- 
drini^  qui  difcipulus  fuit  origenis,  obtinuiffe,  ctfi  cum  qua- 
dam  diffcrcntia  pro  diucrlis  hominum  in  ca  obfcruanda  viri- 
bus  &  ftudiis.  Ita  cnim  de  ca  loquitur  in  cpiltola  fua  canoni- 
ca  T/]  :  Non  omnes  ^fex  ieiuniorum  dies  ttqualittr  tiec  fimiliter  exjpe- 
Rant :  fed  alii  quidem  vel  omnes  tranfmittunt ,  ieiuni  pcrmancntes  ^  a- 
lii  duas ,  alii  tres ,  alii  quatuor ,  alii  nulliim.  Et  iis  quidem ,  qui  in  il- 
lis  transmittendis  valde  laborauerunt,  deinde  defejji  funt ,  if  propemo- 
dutn  dcficiunt ,  ignofcendum  f/?,  quod  celerius  gujlcnt.  Si  qui  autem  non 
tntdo  non  transmijfis  ^fed  ne  ieiunatis  quidem,  vel  etiam  in  dclicatis 
vppiparifque  conuiuiis  confumtis  pftecedentibus  qttatuor  diebus ,  ad  duos 
eofque  fvlus  extremos  dies  quum  venerint ,  illis  a  cibo  non  gufiato  trans- 
tnijfis,  parafccuc  Offabbato ,  magnutn  quid  tfegregium  fe  faccre  exijli- 
tnant ,  fi  ad  auroram  vfque  pcrmanfcrint :  non  exifiimo,  eos  ex  ttquo  cer- 
tamen  fubiijje  cutn  iis^qui  fc  pluribus  dicbus  prius  exercuerunt. 

§.  XXV. 
Quid  intelligatur  per  ieiunia,  ditla  vzfpSto-Hq.  &  fuper- 

pofitiones. 
Planvm  hinc  eft,  in  hac  magna  hcbdomada  multos  ad  vulgarcm 
ieiunandi  morem  fcciffe  aliquam  acccffioncm.  Quando  cnim  in 
pra:cedentc  quadragciimx  parte  aliquam  relaxationcm  iingulis 
vcipcris  ceperant,nec  vmquamiciunarantinihbbatoj  iam  non 
foluminfabbatohuiushebdomadisieiunabantjfcd  ci  ctiam  ad- 

(k)  Chryfo(lom.  homil.XXX.  in  Genef.  tom.H.  p. 42^  (  P-32S. 319-edit.Francof.) 
(/)  Dionyf.  epifhcanon.  can.  I.  apudBeuereg.pandecl.tom.il.  pag.3.  Uu  yvfe 
TKt  f£  tu.v  vvffttwv  >)yioxc  ifftos  yncii  0  yo!w<  STXVTIS  oixuhxctV  dfis.'  01  /UIV  VCf) 
nxffcts  vrtoTtijixetv  aatTot  cftxTtXsvTK ,  ot  ii  ovo  ,  oi  li  Tgtfst,  ot  di  Tiacctgxs, 
01  di  x<itv.i*V  y[c(j  T-Sis  y.i:  tzu-.v  $tu>ro:>i$ii:tv  i»  rou;  vmpSiffmiv ,  crx  tlnoxtt- 
yiiffi  ygj  yovtvi  ixX:itrx7t ,  avyyvtlyp  tt,s  TxyvrifXf  ytvtrius'  11  ii  rtvts  £% 
'enus  vrttoT&iytvot,  K/Sfe>.«  yvSi  vyfftvfxvTts ,  >)  vx)  Tov<piffuvrts  rxs  ttfoayifftts 
Tiffffxatis ,  htu.  iX^o:rts  irti  Tcis  rtXtvTuixs  Sio  yjt)  ylvxs  iy.itxs,  uvtxs  vtttg- 
rtjimts,  ti)v  Tt  itxoxffv.tvry  qot/  ro  ffdfifi/.TOv ,  yiyct  n  vjy  \xynoiv  notiiv  vo- 
ttlcnffiv,  ,V  yi%Pt  t5»"  i'">  itxyttvutffiv'  ix  oiytu  t>]v  iffiyv  xifXycrtv  ctirii  rrnroiiStu 
riis  txs  xXtiovus  iiyiexs  vp»)oTx>lxofiy'. 

dc- 


DE    IEIVNIO    QVADRAGESlMALt. 229 

debar,t,aliiquidemvnumdicm,alii  duos,alii  trcs,alii  quatuor, 
alii  quinqucdics,  quos  continua  abftinentia  tranligebant,nihil 
omnino  per  intcgram  hcbdomadcm  cdentcs,ad  gallicinium  vs- 
quediei  rcfurredtionis.  Hoc  gcnus  iciuniommGrttcivns^itTHCy 
1  atimfupirpojhiones  vocabant.DioNYsivs  loco  iam  memorato;t/7rj^- 
li&ifiivm  eos  appcllat,  qui  intcgras  fcx  dies  ieiuni  transmitte- 
bant.  Et  epiphanivs,  loqucns  [ni\  de  ratione  obfcruandi 
cofdcm  fex  dies,  Sex  illos  pafchatis  dics ,  inquit,  iv  ^>j^o(payta , 
hoc  ejl ,  arido  viclu,  tranjigere  populttf  omnis  adfueuit:  hoc  ejl  pancm 
duntaxat  cttm  falc  £5  '  aqua  fib  vcjpcram  a.lhibere.  Immo  vcro  nonnulli 
a.i  biduum ,  Vel  triduum ,  vcl  quatriduum  ifque  ieiunia  prorogant.  Alii 
totam  hcbdomadem  vfquc  ad  fcquentis  dominica  gaUicinium  fine  cibo 
tranfmittunt.  Vbi  duo  accclTionum ,  ad  vulgare  ieiunium  per 
hanc  hcbdomadcm  prse  rcliquis  fa&arum,  gcncra  obfcruare 
licet;  primum  quidem,  quod  lpfifead  vftim  trium  tantum  ci- 
borum  adftrinxcrint,quod  non  gencratim  in  priore  quadrage- 
fima?  parte  faciebant;  &  dcinde,  quod  pcr  aliquot  dies  conti- 

(tn)  Epiplian.  fxpoflt.  fid.n.  XXII.  re'(  Si  i'£  rjyigots  rx  tcdo^x  iv  %tipo(pv.ylx  Sta- 
rtXxai  tcxvrt'  o!  Xxoi'  <P>!,ui  di  xgTtf,  ng/  dXi  ,  tyc/  viuri  rort  xpo!jU»ci  rcoos 
iarci^xv'  d^t\x  n%j  01  arcndcuoi  iircXxs  ,  ttec}  r(trc\xs ,  t\tfi  rtrgxrckxs  vrctort^tvTcu, 
jfc  oXt;v  rtjy  ijSSoyxix  rivis  «Xf '  dXtxrp vovwv  x"kxyy>)s,  rys  xvgtxxris  ircitywaxkatis. 
\id.  conflit.apoflol.  lib.  V.  C.  XVIJl.  'Ev  rcus  vyiccus  rx  rcd<%x  vri-tvtrt,  «V 
Xoytvoi  drco  Itvrigtts  yfXi'  Tfc  nxctxaxtvTjs ,  ytocj  axfSfidrtt ,  i$  t) yi gxs ,  yjv® 
/^cwytvot  xprm,  ttcff  cc\i,  ny)  Xxxxvon ,  ttofi  rcoTu  vixrf  ctivx  ii  xyj  xptwv  drci- 
Xi&t  iv  rxvreus'  >;,«%«j  y*f  tfot  rcivSxs ,  x,  ix  itt^rr)i'  rijv  yiv  roi  nxgxtjxtvry 
yoc}  ro  axjSjSxrov  o).ox?.rigcv  vtis-tvaxrt,  ois  avvuyis  irgostsi  toixvth  ,  yti&ros 
ytvoytnot  yixg'<  d\txrgvo<pwvixs  vvxlos'  ei  ii  rts  divvaru  rds  tfvo  avvdrclttv  ou.lt, 
(£v\uaaidw  xtxv  T«  adftfrxrov'  /\iyu  yxp  7C*  o  xvsios  rctsi  ixvrx  (pdsxwv'  'orxt 
drcxf^v  drt'  xvtwv  o  vvytpios,  viirtvaxaiv  iv  ixtivcus  tcus  iiyiccui'  L"v  txvtcus  «v 
ZgSil  d<p  >iywv   vrcit  rwv  invdwvvywv   ixScuwv ,  y^aLy  rat/f£    nfoatrtiyti ,  ttuj    ytrci 

dviywv  fXoyidti'  In  diebus  p.ijchtt  leutnatc  iacipitntes  a  fhia  Jecunda , 
vfqtu  ad  parq/cetten  & '  fabbatum  per  Jix  dier ,  Jo/o  vtentei  pane ,  Jule, 
oltribut  tf  aquce  potu;  abftitiete   tiutein  tunc  vmo  if  c.irne  .•  d:et    eitfm 

Jitnt  luclut  if  nonfefti.  Et  quidcm  111  parafcene  ac  fabbato  ex  parte  o- 
r/mi  leiunate ,  qmbut  fat  vinumjiippetit ,  nihil penitut  guftantet  v/que  ad 
ttecjurntm  gtWi  caut.au:  fi  auil  vero  duot   dict  contuware   non  valet , 

faltem  fabbatum  Jcruct.  De  fe  eiiiin  loqtuns  dominut  ait  .•  Qaum  ablatus 
fucrit  ab  illis  fponfus  ,  ieiunabunt  in  i!lis  dicbus.  /;;  hit  itaftte  diebut 
nobit  ablatutfuit  afafo  diilit  itldttit ,  Sf  cruct  conjixtti ,  ^T  cum  Jcelc- 
rutis  rcputatut. 

Ff  3  nuos 


2*o  ORIGINVM    rCCLESlASTlCARVM    UE.   XXI.    CAP.   '. 


nuos  omni  cibo  ac   potu  abuinuerint,  nonnullis  intcgrosfex 
dics  in  hoc  aiperiore  iciunandi  cxercitio,  fme  vlla  rcfpiratio- 
rc,  transmittcntibus.    Atque  ita  alio  loco  [<?]  rem  reprafen- 
tatEPiPHANLVS,  vbi  de  rationc  opferuandi  fanclam  hebdo- 
madem  pafchatis  loquitur.      Nonmlli',  inquit ,  totam  illam  fanclam 
Ihb-loma  L;n  vTSfftStifi.ivoi  Jinc  v'.'v  cibo  tranjtguht.:    alii  alternis   illum 
diebui  capimt,  quiJam  vcro  jfuS  vejpcram.      Hoc  alias  diccbatur 
kirto-vvxTTTHV ,  <k,  lciunia  conir.nscrc  c5"  continuare ,  qucmadmodum 
in  sozomeno  inuenias  &  tertvlliano.      sozomenvs 
[p]  enim,  loqueris  de  rafciorie  obferuandi  magnam  hcbdoma- 
dem  antepafchalem,  quam  inicrit  Spjrideu,  his  diebus  folitum 
cum  clTc  dicit  cum  domcflicis  WHrvyuirrtHi  ir,v  vn<?c-tav ,  conti- 
nuare  ieiunium,  ac  ccrto  dic  comcderc,  rchquos  autcm  dies 
iinc  vllo  cibo  tr.iducere.    Ht  hoc  phraii  tlrtvlliani  eft, 
iciunia  couiu;i"ire  [dlj  Et ,  fabbatum  continuare  cv.m  icinniis  parafc- 
vesSrt     Excrcitium  hoc  crat,  quod  multi  corum,  qui  vitam 
fc&abantur  afccticam  ,  alih  etiam  tcmporibus   adhibcbant: 
Kam  evagk.!VS,  loqucns  de  monachis  'PaLJlintt  ^-cxcbro  cOs 
faccre  dicit  [/]  t«c  xaAxfAivac  VTtipSscrtfiiic,Jic  diclas  ftpcrpoftio- 
nes,  biduum  ac  triduum  intcgrumieiunantes;  ncc  dccfle,  qui 
per  digs  quinque  &  amplius  leiunia  continucnt:  Hoc  ih  Lati- 
ttis  (criptoribus  vocatur  fuperpftio  idunii.    Exempli  gratia  in 
ffagmerito  victorini  Petauionenjs',  a  gvilielmo  caveo  [/] 

(fl  )  Epiplian.  hxref.  XXIX.  Naz.sr.  §.  V.  ws  rins  SfiSouttSx  rrjv  xyixv  tw  rtxt^wt/ 
CittoTtSefiirjoi  SuTtXxv  ,  «/&«<  Sj  Stx  Svo  iStovTts ,  K&.01  Se  xofi/  *aj'  ecitigxi: 

(/>)Sozom.'lib.  1.  c.XI.v.d.  §.  XVII.  fub  litt.(k)  pag.  114. 

(11)  Tertuil.  de  patient.  c.XUI.  Inprimis  ad.ii  "*at io  carnis  lioflia  domino  pla- 
C3toria  per  hutTiiliatior.is  fuciificium,  quum  fprdcs  cum  anguftia  viclus  do- 
mino  !ibat,contenta  fimpiici  pabulo  puroque  aqufc  pctu ,  quum  itiuma 
coniiiif/it ,  quuin  cineri  &  ficco  inolefcit. 

(j-)  reitull.  de  ieiun.  c.  XIV.  Cur  flationiUus  qt1.1rt.11n  &  fextam  fabbati  dica. 
nius  &  ieiuniis  para/ceuena  q  lamquam  nos  etiam  Jhbbutum,  fi  quando 
continuutis ,  numquam  nili  in  ,>afc!u  ieiunandum  (ecundurn  rationem  ali. 
bi  redditam.     Vid.  conftit.  ap<  flol.  lib.  V.  c.  XVIII.  fiib  litr.(ffi). 

(s)  Euagr.  lib.  1«  C.  XXI,  01  irA»'mf  fU»  vjfj  rds  KxKxjuhxs  irtt^bttrifjLiss  it^iv 
rxlt ,  StriftffOi  ygj  Vfm/WgU  f*S  njreixs  ex.Tt/\'ivTti-  eitrl  Se  o\  xg/    Tttfixitltuot ,   n 

}IULJ  1F0$$  ,     X*  T.  /.. 

(t)  Vi6torin.dc  fabiica  mundi,  ap.  Caue.  hilt.  litt.  vol.  I.p.  103.  (p.  73.  edit.Ge- 

publi- 


DE    IEIVHIO    QVADRAGE5IM\Lr.  Z?t 

publicato,  vbi  de  diucrfis  loquitur  ieiuniis,  vfitatis  intcr  chrr 
ftianos,  quorum  alii  ad  horam  vfque  nonam  ieiunent ,  alii  vs- 
quc  ad  vefperam,  alii  cum  fupcrpofitione  vfque  in  alteium 
dicm.  Notandum  tairen  eft,  fuperpolitioncm  iciunii  nor* 
fempcr  hoc  fcnfu  accipi,fcd  nonnumquam  quoduis  reccns  pra?- 
fcriptum  iciunium  denotaie,  quamuis  nihil  in  fe  habcat  extra 
ordinem ,  fed  nouitatcm  tantum  impofitionis,  qucmadmodum 
in  concilio  inuenimus  IUibcrritaw  [u]}  qua  de  re  pofthac  plur» 
loco  fuo. 

§.  XXVI. 

Chrifiiani  maiore  per  hanc  hebduuiadem  qtiam  aliat ,  UberaUta- 

te  &  beneficentia  in  pauperes  vfi. 

Proxima  additio,  cuius  chrysostomvs  rncminit, 
tamquam  fadae  in  fpirituali  excrcitio  &  obfcruationc  huius 
hebdomadis,  eft  maior  liberalitas  ac  beneficcntia  in  paupcres, 
caritatifque  omnis  generis  excrcitium  in  eos,  qui  opis  crant 
indigi.  Quo  cnim  propius  a  paflione  &  rcfurrc&ione  CHRt- 
STI  aberant,per  quam  omnia  diuina  beneficia  in  humani  ge- 
neris  falutem  collocata  funt,  eo  magis  omnis  gencris  miferi- 
cordiam  atque  humanitatem  fratribus  fuis  tribuere  fe  oportere 
aibitrabantur. 

§.  XXVII. 

Hac  hebdomadas  requietis  &  libertatis  heldomas  pro 

ferilti. 

Cvm  primis  autem  ha:c  hebdomas  anrepafcha,&  ea, 
qua?  iftam  feftiuitatem  fequebatur,tempus  erat  rcquictis  &li- 
bertatis  pro  feruis.  Multi  domini  infigni  moti  caritate,  li- 
bertatem  eis  donabant  in  imitationem  fpiritualis  libcrtatis, 
quam  hoc  tempore  CHRISTVS  vniuerfis  mortaiibus  acquifiue- 
rat.    Manifeftum  hoc  eft  ex  iis,  qua?  fupra  [*]  ex  gregorio 

neuenf. MDCXCUI.  )  Nunc  ratio  nouitatis  odenditur,  qiure  dies  4  tetras 
nuncup.itur :  quare  vfque  ad  horam  nonam  ieiunamus,  vfque  ad  vefpe- 
ram  ,  aut  fuperpofitio  vfque  in  alterum  diem  fiat. 
lu)  Concil.  Uliberrit.c.  X-XIII.  leiuniorum  fuperpoifitiones  per  fingnios  menfes 
placuit  celebrari,  exceptis  diebus  duorura  menfmm  lulii  &Augu(U,  ol)  quo- 
rumdam  intirmitarem.  Can.  XXVI.  Errorem  placuit  corrigi,  vt  omni  fab- 
bati  die  fiiperpofitiones  celebremtif. 
(*}  Lib.XX.  cap.V.  (j.VI.&VII.  pag.iopfeticT. 

N¥S- 


232  ORTGWM     fCCtF<:HST!C\RVM     t!H.    XVT.     CAP.   T. 

NtSSENO  &  UgibuSTBebdo/tiadduximus,  quafi  omncs  actus  iu- 
ridicos.  quindccim  follcmnitatis  pafchalis  diebus,  quibus  & 
pafcha  crucis  6c  pafcha  refurrcdtionis  arqualiter  includitur,  in 
giatiam  fciuorum  fieri  pcrmittunt.  Ambae  iftae  hebdomadcs 
itidcm  aequaliter  diuino  cultui  adfigriatae  crant.  Eamque  ob 
cauffam  ferui  vacationem  habcbant  a  confuctis  &  quotidianis 
laboribuSjVt  maius  haberent  otium  atque  opportunitatem  di- 
vino  cultui  &  animarum  fuarum  aedificatiohi  attendendi.  Au- 
dior cenfiitutiomm  [x]  huic  confuetudini,  quam  in  ecclefia  tum 
obtinentcm  rcpcrit,  congrucntcr  conuenienterquc  hunc  in 
modum  pra^cipit:  Magna  bebdomade  tota  (ante  pafcha  )  &ea  qux 
illam  fequitur ',  ferui  oiientur:  quia  illa  pajjionis  ejl;  hxc  refurrcclio- 
nis;  Gfoputeft  doceri  ,quis  Jit,  qui  pajfus  ejl  ac  rcfurrcxit ,  item  quis 
lit,  aui  pati  vermifit .  quique  refufcitauit. 

§.  XXVIII. 
Ceneralis  dimijfin  hoc  tcmpore  ab  imperatoribw  induha  omnibus 
captiuis,  cUbitoribw  xqtie  ac  alhruni   criminum   reis ,  fi 
a  quibufdam,  atrociore  quodam  &    odiojiore  fcelere 

adjlriflis ,  discejferit. 
Pecvliaris  illa  mifericordia,  de  qua  chrysostomvs 
Ioquitur;ta'mquam  ab  imperatoribus  tributa  omnibus  captiuis, 
tam  dcbitonbus,quamaliorum  criminum  reis.quando  illis  gc- 
neralem  dimiffionem  cx  carceribus  hoc  ipfo  tcmpore  indulfe- 
runt,  c  lcgibus  impcrialibus  adhuc  exflantibus  dcmonftratur. 
Dicunturenimimpcratoreshancindulgcntiamdcccrnere,habi- 
ta  fpeciali  rationc  follcmnitatis  pafchalis,fjua' hcbdomadem  ante 
dicm  pafchatis aequeac eam, quae  fequitur,includit  [y].[  Atque ita 
non  chrysostomvs  folum  intclligit,  fed  ambrosivs  [*] 
quoque  ,  quando  fanctis  dicbus  hcbdomadis  vltimae  dcbitorum 
vincula  laxari  adfirmat.    Quacumquc  igitur  antea  de  hac  in- 

(  X  )  ConfUt.  lib.  VIII.  c.  XXXIII.  tj;v  ur ytiXty  f/3«  ucijx  nxtrxv  ,  yx/  rijv  ,«fr'  av- 
rty  tlpytiruczv  ol  o3>.oi'  %rt  i  f*h  rtKjxs  (■riv  1  1  ti  dvttrxatus ,  ytt)  X£!'x  $'- 
iuaxttkUi ,  ris  0  xxSruv  yg/  dvxfftis ,   »;   ris    0    avyxu^axs. 

ly)  Cod.Theod.  lib.  IX.  c.XXXVHI.  dc  indulgent.ciimin.  Icg.IlI.  &  IV.  Vid. 
fupr.adlib.  XX.  c.  V.  §.VI.  fub  litt.  (l)pag.  ion. 

la)  Arvibrof. epill. XXXII i.  Sanclis  diebus  hebdomadis  vltima:,  quibus  iblebant 
dcbitorum  laxari    vincula  &c. 

dul- 


DE     1EIVK1Q     QVADRAGESIMALT.  2^? 

dulgentia,  tamquam  pertinente  ad  feftiuitatem  pafchalem,  di- 
&a  funt,  ita  intelligenda  funt,  tamquam  qua:  fpc&ent  ad  hanc 
fanctam  &  magnam  hebdomackm  paflionis  dominicae,  vbiharc 
indulgcntia  habcbat  initium  fuoque  in  robore  periiftebat,  vs- 
que  dum  tota  feftiuitas  fortiretur  finem. 

§.  XXIX. 
Omnes  aftiones  forenfes ,  tam  ciuiles  quam  crhnimles ,  bac  to- 
ta  hebdomade  antepafchalt  cejjdre  iujjle. 
Qvod  porro  chrysostomvs  de  iuftitio  fcu  iuris  di- 
cendi  intermiftione,  a  fummis  principibus  pcr  Jianc  hebdo- 
madem  impcrata,  &  de  claufis  tribunalium  foribus  dicit,id  ex 
difertis  verbis  lcgis  theodosii,  ctiamnum  in  vtroque  codice 
cxftantis,  fumtum  efti     Haec  cnim  definicns,  qui  dies  a  iuridi- 
cis  actionibus  eximi  debeant,  cxprciVam  mcntionem  facit  [^J 
quindecim  dicrum  paTcfiee,  hoc  cft,  hebdomadis  ante  pafcha 
&  hebdomadis,  qux  hanc  follemnitatcm  fequitur.    avgv sti- 
nvs  [c]  dc  iifdem  quindccim  diebus  loquitur.     EtiosEPHvs 
scai.iger  [d~\  legis Conjlantini  meminit,  qua  iimilitcr  duas  heb- 
domades  pafchales,  vnam  pafchale  feftuin  proxime  antcccden- 
tem  ,&  alteram  fequentem,  omnibus  actionibus  forcniibus  ex- 
emtas  efte  debere  decreucrat.      Cuius  rci  ratio  crat,  vt  nc 
quid  vel  animofitatis,  vel  contentionis,  veJ  crudelitatis,  vel 
fuppiicii ,  vel  cfFuftonis  fanguinis  hoc  fanftp  tcmpore  confcice- 
retur,  quando  omncs  mifeiicordiam  &  vuftam  per  fangumem 
CHRISTI  obtincrc  adlaborabant;  &  vt  liomines,  a  quouis  ci- 
vili  &  mundano  negotio  lb  abftincntcs,  frequcnter  &  adfidue 
pietatis  exercitiis,  follemni  ifti  occaiioni  peculiaribus  &  pro- 
priis ,  vacarc  poftcnt. 

J.  XXX. 
Feria  huim  bebdomadts  quwta  qnomodo  celcbrata. 
Feria  quinta  huius  hebdomadis,  qiux  dieserat,  qua 

(b)  Cod.Thcod.  lib.  II.  tit.  VIII.  de  fcriiAleg.il.  Sanclos  quoque  palchse  dic? 
qui  ftpteno  vel  prx-cedunt  numcro  ,  vel  fcq  luntur,  io  eadem  obfcruatio- 
ne  oumeramus. 

(c )  Aug.  ferm.  XIX.  ex  cditis  a  Sirmondo  tom.X.  p.  sn.  Vid.  fupr.  lib.  XX.  c.V. 
(j.I.Yub  litt.  (ei  pag.  88. 

(d)  Scaliffer.  deemetvlat.  tempor.  Iib.  VII.  r.  ~-C.  vid.  ibid.  fublitt.  (f). 

Bmgh.O.E.Vol.lX.  Gg  CHRI- 


234  originvm  ecclesiasticarvm  LIB.  XXI.  c\v.  t, 

CHRTSTVS proditus  crat  &  coenac  fu«  vltima:  inftitucrnt  com- 
munioncm,  quibufdam  pcculiaribus  ritibus  cckbrabatur.  Hoc 
cnim  d;c  iri  nonnulhs  ccclcliis  Latmis  communio  adminiftraba- 
tur  vcfpcrc  poft  fumtam  coenam,  in  imitationcm  communio- 
nis  apoftolorum  in  vltima  coena  domini.  Qutmadmodum 
per  canoncm  qucmdam  concilii  Carthaginenjis  tcrtii  [>]  confti- 
tutum  k  gimus ;  Vt  Jacramema  aharis  non  nifi  a  ieiunit  hcmir.ibus  ce- 
Jebrentur,  excepto  vno  die  anniuerfario,  qito  cccna  dotnini  cvhbratur. 
avgvstinvs  [/]  eiufdcm  confuctudinis  mcminit  fmulque 
obfcruat,  quod  nonnullis  in  locis  communio  hoc  dic  bis  ad- 
miniftrata  iit;  manc  quidcm  propter  cos,qui  ifto  die  non  po- 
tucrint  iciunare,  &  ad  vcfpcram  proptcr  eos,  qui  totum  dicm 
ieiunio  transcgcrint,  vt  finito  iciunio  poft  ccenam  poifent  ac- 
cipcre  communionem.  Narrat  etiam,  pcculiarcm  fuifle  rati- 
oncm,  cur  multi  hoc  dic  ieiunare  non  poruerint,  idcoque 
mane  rcccperintcuchariftiam.  Solitos  enim  efTc  multos,quo- 
rum  corpora  per  obfcruationem  quadragefimae  fordidata  fnc- 
rint,  hoc  die  fcfe  lauarc,  vti  fccerint  catcchumeni,vt  ii  ad  ba- 
ptifmum  in  vigilia ,  fiue  nodte  inter  fabbatum  magnum  &  dicm 
pafchje,  rccipiendum  venirent,  fine  offcniionc  fenfus  mundi 
ac  puri  ccmparcrent:  Non  potuific  autem  cos  ieiunia  fimul  & 
lauacra  tokrarc,  adeoque  hoc  die  non  ieiunafle,  fcd  commu- 
nioncm  reeepiffe  mane,  pfanfosque  eiTc  pcrinde  ac  aliis  tcm- 
poribus,-  dumalii  toto  die  ieiunarint  communioncmquc  rece- 
perint  poft  ccenam. 

Hoc  die  lic  di<5ti  competer.tes  fiue  candidati  baptifmatis, 
publicc  in  eccleiia  fymbclurn  coram  epifcopo  vel  presbyteris 

(  e  .  Goneil.  Carth.  III.  c.  XXill. 

{j)  Auguftin.  epift.  CXVIIl.  ad  Januar.  c:VU.  <\onnnI!os  probabilis  quadam  ra- 
tio  deleclauit ,  vt  vno  ceito  die  per  anntim,  quo  ipfam  cccnam  dominus 
dcdit,  t.imquam  ad  inflgniorem  commemoratjonern  poll  cibos  olTerri  Srac 
cipi  liceat  corpus  &  Panguirfem  domini.  Hoheftius  autem  arbitror,ca  hora 
ficri ,  vt  q-.ii  etiam  ieiunauerit ,  poli  refeclionem ,  qua:  hora  nona  fit,ad  ob- 
lationem  poffit  occunere,  Qnipropter  nemiuem  cogimus  dommica  illa 
cceia  prandcre,  fed  nulli  etiam  contradiceie  audemus,  hoc  tamen  non  ar- 
Litror  inflit  ltum  ,  uifi  quia  plures  &  prope  omnes  in  plerifque  Iocis  eo  die 
coenare  confiieueiuit.  Et  quia  nonnulli  etiam  ieiunium  cullodiunt,  mane 
oflerrur  Chriflo  propter  prandentes,  quia  ieiunia  Iiniul  &  laua,cu  tolerare 
aon  pulfunt,  a.<i  vcfpeiara  ycro  propta  iciunantcf. 

xeci- 


DE    lEIVNUO   QVADRAGESlMAtr. Zfi 


rccitabant,  quemadmodum  ex  concilio  difcimus  Laodiccno  [g], 
quod  hanc  recitationem  feriae  quintae  magna?  hebdomadis  ad- 
fignat;  &  cx  theodoro  lectore  [-61,  qui  Timotfcum.,  epi- 
fcopum  Conftantimpolitanum,  primum  fuifle  dicit,  qui  fymbolum 
fidei  in  fingulis  colieftis  recitari  pnrceperit,  quodanteafemel 
tantum  recitatum  fitquotannis  die  magna?  parafceues,fiue  do- 
minica:  paffionis,  dum  cpifcopus  baptizandos  catechizarit. 

Hoc  diC  moris  erat  feruorum,  vt  communioncm  reci- 
percnt,  quemadmodum  apud  ioannem  moschvm  [/]  legi- 
mus,  qui  notabilcm  hiftoriam  de  non  ncmine  commemorat, 
quifan&am  communioncm  linteo  inuolutam  in  armario  de- 
pofuerit,  quam,  Ty  dyia.  Tti/xirrn ,  hac  fancta  fcria  quinta  hcb- 
domadis  paffionis  in  ecclciiafumtam,  domum  fccum  attulcrit. 
Sub  quo  nominehunc  diem  quoque  deprchcndlmus  in  infcri- 
ptione  homilia:  cuiufdam  chrysostomi  [k]  t>7  dyicc  k.  pcyx- 
Aj;  7rsvTctJ<.  Rcccntiores  rituum  cxpofitores  vocant  eam,  di- 
em  manddti,  qma  hoc  die  fcruator  nofter  pcdes  lauit  difcipulo- 

(g  )  Concil.  Laodic.  cjii.XI.VI.  "On  <SV~  rxs  (purtcoyivxs  r>)v  Tthth  ly.  yuv$  ivecv , 
y^cf  t~  fciyiz]>i  ifiooyxoos  dfc  /.yyi/h.etv  t~  ex  ta  xltcot ,  t)  roTs  Tcoeafivrepots.  Onod 
oportee  eos ,  qiu  iliumiuantur ,  fidcm  Jtjcere  <f  quinta  hcbdomadis fir.ia  e- 
pi/cepo  renuntiart  vcl  presbyteris. 

(/' ,  Thcodor.  Lecl  lib.  II  p.  ^(>\.  Tty.iSfos  ro  ruv  rpixxoaiuv  $ixx  x.  ixJJ  icy.repai 
t3/<  Itktus  GvyfioXov ,  'y.%r>  sxiri)V  (rvvxrftv  /\iye£cj/  7cxpr7y.evj.aev,  erci  Oix/ioXij  , 
6tj$ev  I\lx;.e$0iix ,  usuvTxy.li  Ot)Joyivx  ro  avyfioXov,  xrrx£  rx  irxs  /Keyiytvo* 
Kpirtoov  iv  rji  uyioe  «xpxaxevy  rx  $eix  rcxSxs  ,ru  xoupio  tuv  ytvoyivuv  irctay.o- 
itx  xxTtixfceuv. 

(;)  Mofch.  pr.it.  fpirit.  c.  LXXIX.  e'xuv  ce  vtrtxov  xoivuvk.tk  r>i  uyix  xx5o\ixrj  x^ 
dxoroXtv.y  exx/\>;aiif'  xros  o  tctrtxds  xxrii  ro  eJos  t>;<  %U(/XS  eAafitv  y.otvuvix;  ri? 
tcyitx  niy.Tclij'  yoy  fix/\uv  uvrr]v  ev  y.ovCixit/i  v.7r$3ero  ev  t'm  ioiy  olpyxpiu.  x.r.X. 
Habcbat  antem  /erwim  Jidtlem  qv.ciiidam ,  JanSiat  Zf  apofiolica  ecclejix 
commuiiicauiem.  Hic  iuxta pvoninem  corjucudincm ,  d.e  Jitnclo  cttnot  ds- 
miiitca  Jinntam  commumoncm  inuoluit  in  l-.ntco  mundifjimo  if  m  armario 
rcpo/uit. 

(k)  Chryfofh  homil.XXX.de  proditione  Iud.r.  Tom  V.  p.^tr.  (hom.  XXXII. 
P.4.OC  edit.  Frt.  )  EA  rv\v  irxetxiylixv  rs  I*iJx,  %xf  eis  ri  izx^a,  ^ot/  els  riir 
ttX£u,Aoatv  rwv  yvri/piuv,  ytf/  rceoi  rx  y.v)    yy);7txxx;7v  tv  xytu   yz/  ueyxXil   rtir- 

viii.  hi  proditionem  Iudce ,  £f  111  pajcba  ,  &'  in  traditionem  myJteriorwH, 
lf  qiwd  non  oporteat  inturtarum  meminij]; :  babita  ferui  quinta  bchijmu- 
dtt  Janiia:. 

Gg  z  riim 


2}6  ORIGINVM    FCCLESHSTlCARrM    LIW.-TO.  CAP.  I. 

rum  fuorum  cifquc  mar.dauit,vt  exemplum  fuum  [/]  imitaren- 
tur,  vcl  quia  facramcntum  coense  fua?  inftituit,  mandans  difci- 
pulis,  vt  id  faccrent  in  fui  commcmorationem,  vt  alii  [»;]  ex- 
ponunt.  Verum  mos  illc  pontificis  Rontani  cxcommunicandi 
hoc  die  omncs  populos  ac  principes  fedi  Romam  inimicos;  & 
intcr  reliquos  regcm  quoque  Hijj/eni*  [«],  eo  quod  in  iura  m- 
vafcrit  eccleiia?  fqucm,  nulla  pctita  vcnia,die  parafccucs  rur- 
fus  abfoluit;  vt  eft  grande  difciplinae  ccclcfiaftica?  ludibrium, 
ita  nulium  habet  in  antiqua?  ecclcfia?  praxi  fundamcntum. 

ff.  XXXI. 
De  die  pajjtvnis  dominicx. 
Svnt,  qui  cum  magna  probabilitatc  ftatuunt,  quod  ifti 
poenitcntes,  qui  vnius,  duorum,  trium  vcl  plurium  annorum 
pcenitentiam  praxcdenti  quadragciima  complcuifient  (nam 
anni  pcenitentia?  ab  alio  pafchatc  ad  aliud  computari  fole- 
bantj  hoc  dic  abfolutioncm  accepcrint.  Id  fane  certum  eft, 
vel  hoc  ipfo  vcl  fequenti  die  eos  abfolui  confueuiflc.  ambro- 
sivs  [o]cnim  difertc  ait,  quod  dies,quo  pcenitentia?  in  eccle- 
fia  rclaxctur,  fit  dics,  quo  fcfe  pro  nobis  tradidit  dominus. 
Qui  vcl  il!e  dics  iit,oportet ,  quo  a  luda  proditus  fuit,-  vcl  dies, 
quo  paiTus  eft,  &  fe  ipfum  facrificium  obtulit  pro  pcccans 
mortalium,-  hoc  eft,  parafccue,  (GW/Wv/<y/[*],),fiucpafcha, 
vt  farpe  vocatur,  nimirum  pafcha  crucis,  tcd%a.^a.v^cr^v  in 
oppoiitionc  illius  pafchatis,  quod  ■itd%a,  dvwrdo-ifiov ,  fiue  pa- 
fcha  refurre&ionis,dicebatur.  Ncquc  folum  particukres  ab- 
folutioncs  erant,  qua?  hoc  paiTionis  die  publicis  pcenitcntibus 
impcrtiebantur,  fcd  gcncralis  qua-dam  abfolutio  iiuc  indul- 
gentia  omni  denuntiabatur  populo,  dicmiftum  iciunio,  prc- 
cibus  &  vcra  cordis  contritione  obferuanti.  Quomodo  in 
concilio  'loktano  quarto  inucnimus,  vbi  patrcs  illic  confcripti 
comperiiicfc  aiunt,quod  per  nonnullas  ecclciias Hijpanicat  fex- 

(/)  Bp.  Sp.irro\v'j  Ilationale  on  the  Comwuii-Prajcr.   p.  J3J. 

(  m  I  VJd.  Leflraage  AUyance  vf div.Offic.  p.  142. 
(k)  1'ult.  in  coena  domini.  Moulin  Buckler  of  Faith. 

(  c  )  Ambrof.  ejMfl.XXXIII.  ad  fororem.  Erat  dies,  quo  fcfc  dominus  pro  nobis 
tradidit,  quo  in  ecclcfu  pceiitcntia  relax.Uur. 

(*)  Germ.  SttUe Freytag. 

ta 


DE    IEIVNIO    QVADR  \GES1MALT.  2]J 


ta  feria,  liue  dics  palTionis  domini,  non  rite  obferuetur :  clau- 
fis  enim  hafilicarum  foribusnec  cclcbrari  officium,  ncc  pa/fi— 
oncm  domini  populis  prardicari.  Vndc  canoncm  faciunt  in 
hffC  VCi  ba  [p  ] :  Opi.rtet  eoJem  die  myfterium  crucis ,  quod  ipfe  do- 
minus  cunSlis  nuntiandum  voluit ,  prxdicari ,  atque  indulgentiam  crimi- 
num  clara  voce  omnem  popthtm  poftulare  ("al.  prnftdari  )  :  vt  ptenitentia 
compunHione  mundati  vencrabilem  diem  dominic/s  refurreElionis  remijjis 
iniquitatibus  fufciperc  mereamur;  corporifque  eius  &  fanguinis  facra- 
tnentum  mundi  a  peccatis  fumamus.  Prfftcrca  damnant  COS  [q~\, 
qui  hoc  dic  ieiunium  antc  horam  nonam  foluant,  iubentque 
omnes  pr.vtcr  paruulos,  fenes  &  languidos ,  totum  diem  in 
moerore  &  abftineiitia  peragere,  ncc  ieiunium  rcfoluere  ante 

(jeradas  indulgentia?  prcccs.  Vndc  infcrri  licct,  hanc  abfo- 
utionemfuiOc  claufulam  totius  officii  publici  huiusdiei,quam 
quifquis  non  exfpe&affet,  facramentum  corporis  ac  fanguinis 
domini  in  die  pafchatis  percipere  vetcbatur,quia,vt  canon  lo- 
quitur,  dicm  paffionis  dominica?  per  abftinentiam  non  hono- 
rarat.  Certe  hic  dies,  quemadmodum  antca  vidimus,  erat  v- 
nus  ex  duobus  magnis  illis  diebus,quosgeneratimomnes  chri- 
ftiani  a  fe  exa&e  obferuari  oportere  crcdebant.  Etiam  illi, 
qui  nullam  aliam  quadragcfimam  obferuabant,  hofce  dics  re- 
ligiofe  celcbrabant,  tamquam  dics,  in  quibus  fponfus  cis  ab- 
latio  elfct.  Atque  harc  ratio  videtur  effc,  cur  hic  canon  eos 
feucrius  tractet,qui  dicm  pafiionis  dominica?  negligcrent,quia 
generalem  contemnebant  confuctudinem  &  obferuationem 
chriftianorum. 


(p )  Concil.  Toletan.  IV.  can.  VII. 

{q)  Ibid.  C.VIII.  Quidam  in  die  eiufdem  dominica-  paffionis  ad  horam  nonam 
ieiunium  foluunt,  conuiuiis  abutuntur,  &  dum  fol  ipfe  eodem  dic  tenebris 
paliiatus  lumen  fubduxerit,  ipfaqueelementa  turbata  mcedtiara  totiusmun. 
di  oflenderint,  illi  ieiunium  tanti  diei  polluunt ,  epnlifque  inferuinnt.  Et 
quia  totum  eumdem  diem  vniuerfalis  e<.-Ufia  in  mcerore&  abfti  entia  per- 
agit;  quicumque  in  eo  ieiunium  ,  pra-ter  paruulos,  fenes ,  &  languidos, 
ante  pcractas  indulgentix  preces ,  refoluerit,  a  pafchali  gaudio  repelljtur, 
nec  in  eo  facramentum  corporis  &  fanguinii  domini  percipiat,  qui  dicm 
pafllonis  ipfius  pcr  abflinentiam  non  honorat. 

Gg  s  §.XXXII. 


2j§  ORIGfKVM    ECCLESI\STlC*\RVM  LTr   XXT.   C^P.T. 

$.XXXll" 
De  feria  fexta  ,  fue  fabbato  tnagno  a;ue  pafha. 
Sexta  feria,  fiuc'  fabbatura  huius  hcbdomadis  in  vul- 
gus  notum  crat  nominc  fabbati  magni  [r];  qucmadmodum  in 
chrysostomo  appcllatum  inucnimus  &  aliis  fcriptoribus. 
Multa  habcbat  fibi  peculiaria  &  propria.  Hoc  cnim  vnum  fo- 
lum  fabbatum  crat  per  vniucrfum  annum,  quod  ccclelia?  GVx- 
c<c  &  quxdam  ex  Qccidentaltinu  iciunio  tranligebant.  Cetera 
fabbata  omnia,  in  ipfa  etiam  quadragciima,  yaa  cum  diebus 
dominicis  fcfta  erant,  queraadmodum  iterum  itcrumque  per- 
ccpimus  fupra.  Hoc  autcm  fabbatura  magnum  vtfollemnis- 
iimum  iciunium  obferuabatur,quod  nonnuili  cum  praxeden- 
tis  dici  iciunio  coniungcbant,  &  vtiumque  vnum  continua- 
tum  elficiebant  ieiunium  nipcrpolitionis:  &qui  hofce  duos  di- 
es  ita  coniungere  fme  relaxatione  non  poteiant,  feriara  ta- 
men  fextam  tanto  exadius  &  feuerius  obferuabant,  iciumum 
fuum  polt  mcdiara  noclem  ad  galli  vfque  cai-tum  prorogantcs. 
Ita  in  conflitutionihut  [/]  fccundum  ]  iraxin  ccclclia?  mandari  lc- 
«nmUS.  bi  parafceue  £5  fabbato  ex  parte  umni  ieiunate ,  quibus  jat  vi~ 
rium  fufpekt ,  mhil penitits  gnflaittes  vfque  ad  noclurnum  galli  cantum. 
Si  qnis  vcro  duos  dies  continuare  non  valet ,  fahem  Jabbatum  feruet.  De 
fe  cnim  loquens  dominus ,  ait :  (juum  ablatus  fucrit  ab  illis fyonfus ,  ic- 
iunabunt  in  illis  diebus.  Yt  adeo  hoc  die  vniuerfalc  ieiurv.'in 
fuerit  per  omnem  eccldiam,  &  quidcm  prorogatum  non  ad 
vcfpcram  tantum,fed  ad  galliciniumvfque,  quo  tcmpore  fer- 
vatoiis  noftri  afurre&io  contigiffe  crcdcbatur.  Prarcedcns 
no&is  tcmpus  vigiliis  traniigebatur,  vbi  ad  pcragcndas  omnes 
diuini  cultus  partcs  coibant,  ad  pfalmodiam  vidclicet,ad  lcrrl— 
ptura:,legis,prophetarum  &  euangelii  lectionem,  ad  preces, 


(r)  Cliry(o(t -  epift.  I.adlnnocent.  tom.IV.  p.  6SO.  (  p.  59?.  edit.  Frf.  )  f/tlh  av- 

fi,    y.xSUnsf   ly.-coSey   ilxov ,  agortivovruv,    u&gaw  rgxriuriKov  aXifio;  ai/Vui 


'tnwl "d  vejperaiii  ciiei  vi  ecclcjiam  mgreffa  ,   cleruni  omtum,  qtu  mbifciim 
erat ,  vi  ciecit  if  armis  janUnana   vmUque  objedit, 
ts)  Conhitut.lib.V.c.XVill.  Vid.§.  XXV.  fub  litt.  (jn)  pag.:2<>. 

ad 


i. 


DE     lElVNlO     QYADRAGESlMALr.  2J9 


ad  vcrbi  diuini  pra?dicationem  &  ad  baptifmum  conferendurn 
illis  catechumcnis,  qui  ad  cum  recipicndum  fefe  ofFcrebant: 
Qui  aSus  omnes  auttori  cdriftftuiiontm[t]it\  dcfcriptione  vigilia? 
pafchalis  memorantur  figillatim.  Diuerfas  vigilias  in  ecclefia 
obferustas ,  libro  quodamanteriore  [*J  enarrauimus.  Hoc  lo- 
co  vnius  ta-ntum  mentionem  facimus,  qua?  reliquarum  omni- 
um  erat  celebratiffima,  inter  fabbatum  magnum  &  dicm  rcfur- 
rec-tionis,     Cuius  crebra  habetur  mcntio  in  antiquis  fcriptori- 

bllS,  CHRYSOSTOMO  [«]  ,  BPI  PH  AN  I  O  [*]  ,  PALLADIO  [jJ/J, 

( t)  ibin.  C.  \IX.  t3  de  Gx{i;ZlToi  y^/^ots  itktxlo^^QwvtAS  9TV.0a.Te tvwtts ,  xtrovijTvCt^s 
imfywixio".;.  ytxs  cJt/S^i.Tuiv  ,  jrrts  etn  ij  xv otxxt) ,  'xtto  e^ttioxs  tus  dkexjooo- 
$xv'txs  JycvttvivTes,  t-^fj  irti  to  avrs  ev  rij  ir.K\'.i7trf  cvvajpoi^oyevot ,  yptryspeT- 
ri ,  ttp oftvyjyevot  yjfj  ieiyevot  tx  Sex ,  iv  rp  Sixvvxlep'V'et  vywv,  dv.tytvoicxav- 
Tes  tov  voyov  ,  t£s  trptnbv.rxs  ,  rit  i/x\y.is  ,  yiyipts  dkexTpvivwv  xpxvyr.s  ,  ngj 
fixttlkxvTts  vywv  ris  «ri/^iiuW  ,  tiofj  dvxyvivres  to  ivxyyikm  iv  (pifito  ytgj 
Tpiyw ,  ^flc/  7tpcc\«7.i;o^vTt(  r^  X«3  T.K  rtois  cwTtjoixv,ttxvcxoJe  ta  nb&XS  VyWV. 

Sabbato  vfqtte  ab  gaUicimum  permanentes  (  m  leiumo  ) ,  illucefcente  vna 
fabbatorum ,  qua  cfi  dies  dominica  ,  ieiumumfoluite  ;  a  vef^sra  vfqtie  aci 
galit  cantttm  vigilantes  ;  &  in  ecclejla  congregati  in  vnum  ,  vigthis  ,  ora- 
tiombus  if  ad  Deum  precibus  vacantes ,  in  pernoilatione  vejha  ,  legem  , 
prophctas,  ac  pjalmos  legite  vfqile  ad  gaUorum  cantum,& baptijinum  ceu- 
ferte  vefiris  catechumems  ;  &  recitato  euangelio  in  timore  ac  tremore, 
habitaque  ad  popubim  adlocutione  de  rebus  adjaiittem,pcrtinentibiis  htiitti 
vcfiro  finem  imponite. 

C  )  Lib.  XIII.  e.  IX.  §.  i  V.  vol.  V.  p.  2SS.  fcqq. 

(«)  Chryfofl.  homil.  XXX.  in  Genef  p.  4Z6.  Not.  Niliil  heic  inuenio  dc  iflo 
pra-cipue  peruigilio  ;  pag.nutem  4:4.  (  p.  ^29.  edit.  Frf.  )  habentur  quardam  de 
vigiliis  magnsc  hebdomadisin  genere.  Vid.lib.  XIII.  c.  lX.§.IV.fub  Jitt.  (i) 
vol.  V.  p.»90. 

(x)  Epiphan.expofit.  fid.§.  XXII.  ev  Tttst  ie  Tortots  riv  yelx  Tt)v  rtiyieltiv  olypv 
ttvxccv,  ertttpwCKtcav  tis  ro  ngocdfijixTov  ,  ttxj  tv)v  xvptxxiiv  yir.xs.  ^Jniutl/datn 
in  locts  in  eafilum  iwile,  qitce  quintam  feriam  fcqttittw  ,  if  tn  feriaiu 
fextam  definit ,  atque  in  ca ,  qttce  dominicam  antecedit ,  peruigilant. 

(y )  Pallad.  vit.  Chryfofl.  cap.  IX.  pag.  M.  BJ.  edit.  Par.  MDCLXXX.  'E»  tovtois  i- 
%'trri  V  T~k  ytyxXis  ixfijixTx  tffiieu,  iv  ;;  0  vwtvio  TxvptuStis  inxvXevlttv  tov  cf- 
irtv'  •■-  01  ytv  toi  itpea/ivrepii  ltuxvvx,ci  tov  Sltlov  i'x<ATes  (pofiiv,  ev  ri  $;iyo- 
ciui  'hxTpu  tS  imxx\iyivw  KwvrxvTixvcSs ,  Tils  \xis  avvxyuyovres ,  e^ovre  Ttis 
dypvmixs'  01  yev  tx  9ffn  Xoyix  xvxytvuizxoiTts'  ot  i'i  jiiitliCpvTes  ris  KXTtJW 
frivTas,  wi  tixis  $ix  to  nxyx.  Interea  venit  magui  fabbati  dies,  quo  jer- 
vator  crucijixat  exlpoliauit  infernum:  —  Ioanms  preihytcri ,  qui  Dei  ti- 
morem  habebant ,  m publuo  lattacro ,  quod  Conftantiaiias  vocant ,  comio- 
catis  populis  vigi/ias  agebant -y  aliijcripturas  dittwas  /egctt(es}a/ii  cutt- 
t&utntfiQJ  vaprizaiitcs ,  vt par  efipioftir  pajcha. 

GRE- 


24O  ORIOINVM    FCCLES!.\<;T!C\RVM    LIH.  XXT.  CM>.   T. 

GREGoRio  nys^eno  [3]  &  •  compluribus  aliis.  l:t  primis 
lactanti  vs  &  HiERONYMVsex  duplici  rationc  eam  obfer- 
vatam  efTe  narranr.  Hac  efl  nox,  inquit  lactanti  vs  |>],  qux 
nobis pr<tfter  a  iiuntum  regis  ac  Dci  nojlri  pcruigilio  celebratur :  Cuiiis 
tiociis  dup/ex  ratio  efl ,  quod  o  in  eavita  tum  rccepit ,  quum  pajfus 
efl ;  cfpoflea  orbis  terrx  regnum  rccepturus  cfl.  Et  HIERONYMVS 
ait  [^l :  Traditio  iudaorum  efl ,  Cbrijlum  media  nocie  vcnturum  in  Ji- 
viilitu  lincm  Acgyptii  tempcris,  quando  pafcha  cehbratum  efl,  c?  exter- 
tninator  venit ,  &  dminus  fuper  tabcruacida  tranjiit^  cT fanguine  agtii 
poflcs  noflrarum  frontium  confecratx  funt.  Vnde  reor  cStraditionem  a- 
poflolicam  pcrmanjijfe ,  vt  in  die  vigiliarum  pafcbx ,  ante  notlis  dimidi- 
um  populos  dimittere  non  liceat  ^cxjpeEiantes  aducntiim  Cbrifli.  Et  pofl- 
quam  illud  tcmpus  tranfierit ,  fecuritate  prafumta ,  fcflum  cuncios  agere 
diem.  Temporc  Conjlantini  hanc  vigiliam  magna  cum  pompa 
actam  cfle,  auctor  citEvsEBivs  [<■].  Sacram  vigiliam,  inquit, 
in  diurnum  (pendorcm  conmrtcrat  Conflantinus ,  accenfis  tota  vrbe  cerco- 
rum  qiiibufdam  columnit  per  eos ,  quibus  id  opcris  erat  iniunHum.  Lam- 
padei  quoque  accenfe  cuntia  paflm  loca  illujlrabant ;  adco  vt  hxc  tnyfli- 
ca  vigilia  quc.iis  vel Jplendidijjimo  die  Jp!cndidior  redderetur.  GREGO- 
rivs  ctiam  nazianzenvs  [ij  dc  hac  confuctudine  acccn- 
dendi  lampadcs  &  faces  tam  in  ecclelia  quam  priuatis  domi- 
bus  loquitUl".  JJrxc/are  quidon,  inquit,  nobis  quoque  fuit  hefterna 
facium  ac  luminum  geflatio^  (quam  priuatim  iuxta^  publiceque  percgi- 
tnitf ,  otnnc  genut  hominum  ferme ,  atque  omncs    tnagiflratu  cS  dignitate 

(z)  Gregor.  NyfTen.  orat.  in  refiirreel  dotnirri.  \ct.  Vaga  allegatio.  NylTenus 
quinque  b.abet  orationesde  hoc  argumeuto,  qiurum  priores  tres  benc  longa: 
funt ,  qtus,  ledor  ipfc,  fi  volct,  euoluuat. 

(a)  1  .i:1i;it.  lib.  VII.c.  XIX. 

^b)  Hieron.  in  Matth.XXV,  6. 

t  c)  Eulcb.vit.  Conltantm.lib.lv.  cap. XXII.  Tt)v  «?•'  hpolv  hxn/xliosvo-iv  ixtrijZxh.tv 
tit  vy.zoivy.  ifwrx,  xi;ox  y.iovct;  v<$i>j\oTu?iSS  xac^'  o>.»/c  e§ottfl{vrwv  rijs  aoXtui;  rm 
iril  rgrc  riruy yAvxC  XttMTtocotS  4  ttfTzv  JtUi  .  ,  rx-  i  tyjjrtCtscut  totsov  u;  X«u- 
■n',1;  iv.hjx;  rtjXxvyss-soxv  tw  ,uvr.y.iv  SlumHtlipuaa  oixjTsKtXSotf.  Et  Cup. 
LVil.  j/c1))  }'  i  pityieXy  r3  Xxyx  ioorvi  ttetpyv'  sv  y  o  /SxfftXsv;  t<*  3>5  rxs  lv- 
■^is  olnoiiii; ,  ovvittwiiligivBi  rots  ZLlk.ois.  A.ierut  iattt  ntagn.i  p.ijchalis  Jifli 
Jotttiitriita: ;  m  tpiu  imperator  vota  Deo  perfblatns ,  v::a  cum  ceteris  per- 
no&auit. 

(d)  Nazianz.  orat, X!  II.  de  pafch.  p.  5-?6.  xtiki  ,«<>  ?  x^5'>  if"'  r\xu.«po<popw  0, 
ip„rA-/jiy'fX  ,  w  tiist  tj  >\cfj  iiiHizi?   o-wtirizJ.y.i$oC     Ttxy  yivos  SvSgiiitm  piHfi, 

ittji- 


DE   1E1VNI0    QVADRAGESIMAIJ» 241 

injigner,  largo  igne  noBem  illuflrantet )  magnumque  illud  lumen  re/erenr, 
quod  vel  cttlum  vniuerfum  orbem ,  fiderum  fuorum  pulchritudine  illu- 
firanr ,  fuperne  nobir  traiicit ,  vel  fuperctlefte  eft ,  tum  in  angelir ,  qux 
prinui  poft primam  lucida  naturaefl  (  nam  lllinc  Jplendorem  trabunt )  turn 
in  ipfa  trinitate^  a  qua  lumen  omne  produSium  eft  ,  ab  indiuijibili  htmi- 
ne  diuifum  atqv.e  homratum.  At  ho.iicma  pr.rclarior  cf  excellenticr. 
Nam  hefternum  iumcn  niagni  illiur  luminir  exjurgentir  prnnumium  crat,  ac 
velutiprofefta  quttdam  animarum  voluptai.  Hodie  autem  ipfam  refurrcilie- 
ftem ceiebramur,nvniamin f/>e pojitam. /,\i lam  ottam  mundnmquetotumjibi 
tonciliantem.  tertvlijanvs  hanc  vigiliam  a'tate  fua  ab  omni  po- 
pulo,a  fcminis  non  minus  quam  viris  follcmniter  aciam  effe 
innuit.  Scribcns  enim  contra  chriftianarum  fcminarum  cum 
ethnicis  matrimonium  ,  inter  alia  argumenta  hanc  illis  qirarfti- 
onem  O],  ad  difluackndum  eis  tam  pcriculofum  confortium 

proponit:  Qiiir  { inHdclis  maritUS )  folkmnibur  pajcbx  abmHantem 

( vxorem )  fecurur  fuftinebit?  Ex  socrate  manifcfhim  eft,  fe- 
ftariis  arquc  ac  catholicismagnam  huius  no&is  fuiffe  reueren- 
tiam.    Nam  in  quadam  harum  vigiliarum  pafchalium  [/]  ac- 
cidit,  vt  Sabbatiani ,  qui  propago  quaidam  crant  Nouaiiantrum 
tumultu  quodam  ac  tcrrorc  dacmoniaco  correpti,  ortaquein- 

Hp)  u.iix  rtxex,  ixi/iXi?  ru>  rtvoi  rt)v  vvxrx  (f>airiCtVTtS  ,  yg)  rx  ytyxXx  (puros 
mrirvrtos'  laov  rt  ioxvos  LvuStv  (f)(VxluctT,  xoayov  i'Xov  xvyxt^uv  rois  rtxo' 
lavrj  x«'fcKi,  xg)  oaat  vmoxo xvtov  ,  iv  rt  xyyiXots  rtj  reourjj  (fuTtm,  tZio-ft 
fttr*  rvsv  rtouniv  r£  ixitSiv  rtnyj^tSaj  ,  xif}'oaov  iv  r>i  rotxit,  rtxo'  %s  (pw<  i'. 
nxv  awi;v\xtv  t£  a.ytokx  (pwros  yt^i(,i  urvov  xaj  rtywytvov'  xxo\iwv  Si  >)  ar.ut- 
? m  W  KtQityxitrio*'  'oaw  %$is  yiv  itQO$QOyov  riv  rx  ytyiXn  (puros  uvtrxuitx 
ro  (pus ,  yjij  oiov  tvfpooavvn  rts  rrootOQTtos'  aifytQOV  ii  rijv  xvxsxatv  xiryv  ioorx- 
£ofua,  ix  iri  i\rtt{oyiv>]v,  uio\'  %}>i  -jtytv>iyiv>rv ,  v&j  xoayovoXov  ixvrji  avvx- 
yxaxv. 

ie)  Ternill.ad  vxoi.lib.II.  c.  IV. 

(J)  Socrat.  lib.  VII.  C.  V.  ytr'  £  rtoXv  r>}v  ix  nooXi^tus  ioolifv  itttriXtt  f  0  S,;. 
fixrios]  vtfj  avvtQQtov  rtQos  uCrtv  i£  e'5zs  itoKci-  xx/  ri,v ,  ii-  fj«  ytttrwx&x 
ttotivruv  ,  Sopvfiis  rts  oeuuivios  hirttatr  ils  xiris  ,  ds  £px  ^taivvtos  0  xvrwv  t- 
ttiaxoTos  a-jv  >toT>%M  ttXi^it  eqx1™  KaT'  xvruv'  vcfj  rxoxxns  ytvouiv>;s ,  oTx  tt- 
xos,  iv  vjxti  >\ct)  srtvu  roitu  «VoX);(^5«rf! ,  txvrss  avyiroi^xv'  ws  «VoX/cSo/  // 
uvtuiv  vrtif  ris  ipioyyxovrx   olv$*wrtx<.     Paullo  po/1  quiim  6'aliluttiUs    ffftlXm 

dian  ex  anticipata  opmione  celebrnret,  muitiqut  mi  eum  concttrrerent ,  lf 

JoUeiuw  peruigi/io  in  ccclejut  penwilarent ,  tumuluu  quidam  ac  ter.or  Ux- 
moniactti  repente  eor  cornpmt ;  quajt  SJinnuu  ifjorum  ep/fopus  cum  m. 
srenti  borninum  mttltitudmt  in  ipjus  impttum  fuccret.     Ortaque  ex  eo    vt 

Bihgh.O.E.Vol.IX.  Hh  'de 


242  OXIGINVM    TCtmiASTlCARVM     LIB.  XXI.   CAP.  I. 


de  perturbatione  fugientcs,  in  argufto  loco  conclufi  femet- 
ipfos  obtererent,adeo  vt  plusquam  fcptuaginta  ex  illis  mter- 
irent. 

Haec  nox  prce  reliquis  omnibus  illuftris  crat  ob  con- 
fuetudinem  dandi  baptifmum  catechumcnis  ;  qucmadmodum 
non  tantum  ex  illis  difcimus,  qua?  de  prifco  baptizandi  tcmpo- 
re,  tamquam  pafchali  follcmnitati  prjecipue  adiignato,  gene- 
ratim  commcmorantur ;  ild  fpccialius  quoque  cx  funcftis  re- 
lationibus,  quas  de  barbara  inualione  baiilica:  chrysosto- 
mj,  &  de  lmpctu  in  ipfum  ipfiufque  clerum  ac  populum,  hac 
nocte  ad  agcndas  pafclialcs  vigilias  baptizandofque  catechu- 
menos  congrcgatum,fatto  hic  ipfe  chrysosto.mvs  [^]  at- 
que  palladivs  [b\  narrant.    Vbiinter  alia  inhumanae  hofti- 

fieri  Jo!et ,  pertttrbatione ,  noftti  in  angttjit  icce  conc/11/i  Jemettpjos  ubtrn 
verunt :  adeo  vt  pltts  quam  Jeptttagmta  IX  tlits  mtcriermt. 

(?)  Chryfoll.  epift.  J.nd  Innocei.t.  tom.IV.  p.  Gso.  (  p.  j96.edit.Frf. )  >'yZv  aiVo, 
xxbxrrto  i'y>rpocSiv  ttrrov  TtgoTHvovTuv  ,  dSgOQV  s^xriuTtxov  ttXqSos  uCt^  tu  yt- 
yil.u  ax/i(ixTy ,  rrgos  iarripxv  Xottrdv  r?c  nfiigus  irrtyf.oui-.ns  ,  tms  ixxX^cr  icus 
intiatXSov ,  tov  kKv^ov  Ltrxvrx  tov  triii  iy.Tv  rrcos  fiixv  f£i/Sx/\cv ,  v^j  'orrXois  to 
R,~iv.x  rctpttToixtro'  tiot/  yvvctixis  ruv  tvxltjctuv  olxuv  rrpos  to  fixtrjtayu  utrodv- 
axutvui  xxt  xvtov  tov  xcu(.&v  yvuvcc;  ifyvyov  vno  tS  <po!i»  Trds  %x~Atrr>is  Tuvrtp 
ttpichf  iii  Tt)v  noimaxv  ywcuflr  iva yy uotrivw  avy^uoiytvcu  niotbi&cu'  rroX- 
7ca  o~i  nu.)  rpxiuxrx  ot!;x y.tvctj  iit/ixik.ovro ,  x.  x"uxtos  ai  xoXvufiTftgcu  inX>f' 
(hro,  rotj  tx  i'ox  xito  tuv  cuuxtuv  itpotvlaairo  vxuxtx.  ^hiuiil  tUa  ,  qtltC 
cltxt ,  pratendtremili  ,  ipjo  magno  fibbato  coiiciia  manus  militum  ad  vcjpe- 
ram  diei  tn  ecclcjiat  ingrejfa ,  clerum  omnem ,  qtu  mbifcum  evat ,  vi  eiecit, 
if  arnns  Jauttuarmm  vnd:que  objeciit.  Muheres  quoque  Jacraruni  adi- 
iim ,  quif  per  illini  tempus  Je  exuerant ,  vt  bajitizarentw  ,metu ;', grauis u 
fthis  tucmjiis  mtdti  aufugirunti  Netfue  cinrn  comtdthatur,  vtje  veiarent, 
ficut  muheres  honejias  decet.  Mtdttt  etiaiu  exceptis  vulnertbtts  eiiciebait- 
' tttr ,  Sfjanguine  implebantur pi/ciuce,<S 'JanSo  cruorc  latices  rubjccbant. 

(  // )  Pallad.  vit.  Chryfoft.  c.ip.  IX.  p.  £4.  8f.  85.  nugxrtivtiat  yu^  rov  Xuov  b  toTs  yd- 
traiv  iuZv  Vus  dtJyJoros  isouit»,  i'xuiv  $i/x;:'xs  titp-jon;  viorgxTivrxs  xxt»  tov 
'iicxv  riToxxoains ,  uvathTs  atcicraZf,  inir>;i>iTtv  aiipvidtov  xxt*  t>)v  vvxlu,  avv 
toTs  imktxvvitai  x/\tjeixiis  qu}  toTs  zoy-tuTuts  iTxy.Zs ,  us  urt  Xixos ,  ai$>}(iu 
riXGovTt  ii-xayjaxs  ris  % /\xs'  %apvifxs  d'  itoov  TtHv  yxxxciwv  vixTtw  ini  x«- 
y.icrti  Toiv  yvxuivoiv  t>,v  e.vxTxatv  rS  truiTiioos'  vcj)  rw  y.?v  dtxxovuj  jpucius  ivrt- 
vx/Jstis,  rx  aiy.f&o'hx  ix%in'  txs  oi  n^tafivTipgs  \ii*i  «k  ;joc/  tfKixtcLrus ,  goteot- 
"aois  xv.tx  xo-xvix  trcuTxs,  diy.xrt  xtpvx  t>)v  xo"kvyfi»i5pt/.v'  roTt  >)v  iotTv  t>)v  uy- 
-,i\ix>)v  ixti::/v  iixrx ,  h  >;  ;y</  icti  uovts  rriirjro-t  bfllixiris ,  tis  Xx$igtvS-pv  /ut~ 
rx(i\n^iTaxv'  yvyvcu  yx(i  yvvxixis  avv  roTs  xvopxat  opxaycii  i%oZvTo  ,  (pifiu  tS 
tpxyHjiM  >l  x<Y>itunn7M}  T'jv  dexiftmt  utttsxCo tutvaf  Sjioy.tiv'  —  T>f  irrciiptov  ytsn 

lita- 


DS    rElVNlO     QVAPRAGESIMALT. 84} 


litatis  facinora  hoc  infolitum  nefanda?  crudclitatis  cxcmplum 
memorant,  quod  hoftes  mulieres  facrarum  a:dium,  fiue  cate- 
chumenas,qu*e  per  iilud  tcmpus  fe  cxuiffcnt  vt  baptizarentur, 
nudas  aufugere  coegerint,  multas  ctiam  trucidarint  in  ipfo 
baptifterio,  &fanguineimpleuerint  pifcinas,  fiue  facros  fon- 
tes.  Et  tamen  hac  nocte,  tumultu  ifto  non  obftante,tria  ho- 
minummillia  baptifmum  fufccperunt;  quemadmodum  fpccia- 
tim  a  palladio  rhemofhe  proditum  eft.  Vndc  facile  eft  col- 
ligcre,  quod  hxc  nox  cclebratiilimum  baptifmi  tempus  fucrit; 
&  quod,  ficut  poenitentcs  pridie  in  communiOnem  reftituti 
fint  ecclcfia?,  quam  perdidiffent,  ita  hoc  die  catcchumeni  pcr- 
fec-ti  chriftiani  facti  &  in  communioncm  admiili  fucrint,  quam. 
antea  numquam  habuiffent,  &  vtriquc  quidcm,  vt  facram  cu- 
chariftiam  m  dic  pafchatis  pcrcipcrcnt.  Ita  vniucifam  eccle- 
fia:  praxin,in  obfcruanda  quadrageiima  fiue  anniucrfario  qua- 
draginta  dicrum  iciunio,  prifcis  tcmporibus  viitatam  a  princi- 
pio  ad  finem  vfque  fpe&auimus. 


iilX&jiv  o  fiuo-tXios,  ts  ■yvp.vx.&wij  **  t?  irxfxx-ftp.ivte  xtiiu,  sTciv  r>)v  xTinpn 
jiji',  t>iv  BiM  T-e  lli  fA.nl  w,  'Ktvxttf.ovita.V  qtjff  ijiirXxysts  itri  t>]  $'■>?  tS  UvSxs 
tuiv  vto(puriruv'  >)g~xv  yxg  dy.tpi  tovs  TgttytXixs*  >;ctro  nx^l  Ttiiv  &oov(pigu)v'  Tts 
r,  Xoyols  tZv  ixt7  evv>ft  (ioiv  f.ivw  ,  x.  t.  X.  ln  cos ,  qui  papttdtm  m  partibltf 
nofhis  vjque ad primum  gallt  cantum  detinebant ,  dcrepcv.te  nuttu  impe. 
tum  feat ,  ipji  timorcs  habens ,  dilirtiios  gladios  gc/it::ites  iwfiar  ifjitu 
quadragintos  ,egregis  imprttdcntes  cum  ittdictbus  ,clericts  cjf  militibut ,  «i, 
Jblenter  vtlupus,  cortifcante  ferro  multttudincm  perrumpcns  ,  peneirat  vf 
que  aafantlas  aquas  ,  vt  probibcret  cos ,  qui  imttabanturjacramento  do- 
vtmkcc  refurrccltunis.  F.t  in  diacomtm  procaciter  tllijits ,  Jymbola  cffiidtt  .• 
Prcsbyteros  vero  grandttuos  fufttbus  m  capitc  feriens ,  facrum  Juntcm 
cruore  con/peifit.  Tttnc  videre  erat  angelicam  iUamnoStem  ,tn  qtta  ctiam 
dcemones  corruunt  perterriti ,  m  iabyrinthum  conuerjitm.  Nudtt  cnim  mtl- 
liercs  cutu  virit  mcttt  mortis  attt  turpitttdiuis ,  tuvpi  fugte  fe  ftabaHt,  itt- 
decorum  cur/um prjjcrentes.  -  -  Die  fequcntt  e^ref/iis  iinpcrator,vt  Jeje  ex* 
erccret  in  victno  campo,  vidtt  agtWVt  ctrca  Pemptum  fctt  Qnintum ,  non 
conjitttm  £z  candentem  ,  &  ftupcjltclus  adjpcffu  colorts  nuper  baptizatormit 
(erant  eutm  ad  tria  wtliia  JJattUttes  rogat ,  quinaui  efjct  tUtc  congregato- 
rnm  ccctus. 


Hh  2  UBRI 


244 OR'GINVM   ECCLFSIASTlCARVM    L!B.   XXI.    CAP.  II. 


LIBRI    VICESIMI    PRIMI 

CAPVT      ShCVNDVM    ' 

DE  IEIVNIIS   QVATVOR  TFMPORVM5 

DE  IEI\'N1IS  MENSTRVIS ,  ET  DE  ORIGINE  1ETV- 

NIORVM  QVATERNARIORVM    ORDINATIO- 

NIS  ET  ROCATIONYM. 

f.  I. 
Jeiunium  Martii  Jiue  primi  ??ienfis  idem  atque  ieiunium  quadra- 

ge/imale. 

PROXIMA  anniuerfaria  ieiunia  crant  fic  dicla  ieiunia 
quatuor  temporum.  Harc  vocabantur  ieiunia  primi, 
quarti,  feptimi  &  decimi  menfis,  iiue  ieiunia  vernuin,  aefti- 
vum ,  autumnale  &  hicmale,  obferuata  in  Martio^unio,  Septem- 
bri  &  Decembri,  qui  quatuor  diucrforum  anni  temporum  initia 
habebantur.  Hkc  initio  delignata  erant,  non  vt  eiTent  tem- 
pora  ordinationis,  fed  vt  diuina  imploraretur  diueriis  anni 
temporibus  bencdictio,vcl  vt  agerentur  gratiae  pro  beneficiis 
in  eorum  quolibct  diuinitus  acceptis,  vel  vt  corpus  &  anima 
peculiari  quadam  ratione,  recurrentibus  his  ftatis  ftri&ioris 
difciplina:  &  magis  intenfr  deuotionis  temporibus,  exerce- 
rentur  atque  purgarcntur.  Vnus  e  primis,qui  de  ieiuniis  fub 
nomine  &  numero  quatuor  temporum  ex  inftituto  loquitur, 
LE,o  eft3  pontifex  Romanur,  in  fermonibus  fuis  circa  annos 
CCCCL,  quorum  in  vno  hoc  illa  ordine  rccenfet  [«J:  leiunia 
ecc/ejiajlica  ita  per  totius  annicirculum  diflributa  funt ,  vt  lex  abftinen- 
ti<e  omnibus  jit  adfcripta  temporibur.  Siquidcm  ieiunium  vcrnum  in 
quadragejima ,  tejliuum  inpentecofie  autumnale  in  mcnfe  fcptimo ,  kie- 
male autem  in  boc,  qui  ejl  decimusy  cckbramur.  Alio  loco  [b]  ait: 
Frajtdia  militia  cbrijiianx  (ieiunia  intelligitj  fanSlificandir  menti. 
hus  nojiris  atque  corpor/bur  dimmtur  injlhuta  ,  ideo  cum  dierum  tempo- 
riimqtte  curricnlir  Jine  cejfatione  reparantur ,  vt  infirmitatum  noflrarum 

iii;  Lco  ferm.  VIII.  dc  iciunio  dccimi  menfis.  (  biblioth.  patr.  tom.  Vil.p.  ppi. 

ii.  edit.  Lngdun.  MDCLXXVII.  ) 
{b)  Leofcrm.VII.de  ieiun.dc.cimi  menfis  (ibid.  p.p^o.fin. ) 

ipfa 


PE    IEIVKI1S    QVATVOR     TFMPORVM  ;     ETC.  2tf 

ipja  nos  medicina  commeneat.  Et  1'Ulfus  alibi  [*J:  ldeo  ipfa  ctmtinen- 
tiit  obferuantia  quatuor  efi  adfignata  temporibv.s ,  vt  in  id  ipfum  totius 
anni  redeunte  decurfu  cegnofceremus ,  nvs  indefmenter  purificationibut 
indigere^  femperque  ejfe  nitendum ,  dum  huius  vitx  varietate  iatfamur , 
vt  peccatum ,  quodfragilitate  carnis  cf  cupiditatum  poUutione  contrahi- 
tur,  ieiuniis  atque  eleemvfynis  dcJeatur.  PHlLASTRIVS  quoque 
de  quatuor  notis  ieiuniis,  per  annum  ab  ecclefia  celebrari  fo- 
litis ,  loquitur.  Loco  autem  ie;unii  Septembris  ponit  ieiunium 
cpiphania?,  hoc  ordine  ea  OJ  recenfens:  Per  amutm  quatuor  ie- 
iunia  in  ecclefia  ce/ebrantur.  Jn  nataJi  primum ,  deinde  in  pafcha,  ter- 
tium  in  epiphania ,  quartum  in  pcntecojie ,  ab  adfcenfionc  inde  vfque  ad 
pentecifien  dicbus  decem.  Vt  adeo  hxc  quatuor  ieiunia  non  pror- 
fus  eadem  fuerint  rempore  philastrii,  qua?  tempore  leo- 
nis  papa?  fuerunt.  Ieiunium  vernum  fiue  leiuniurri  in  pafcha 
euidenter  eft  ieiunium  quadragefima?,  de  quo  loquuti  fumus 
antea.  Nondum  cnim  peculiaris  hcbdomas  in  quadragelima 
ordinationibus  adfignata  erat,  vt  diftin&um  aliquod  eflct  ie- 
iunium ,  vti  poftea  videbimus. 

§.11. 
De  ieiunio  pentecofles. 
Ieivnivm  pentecoftes,  quod  leo  ieiunium  ffftiuum  vo- 
cat,  athanasio  quoque  memoratur.  Nam  in  apologia  fua 
ad  Confiantium  [d~\  hebdomade  poft  fanctam  pentecoften  popu- 
lum,expleto  ieiunio,  orandi  caufTa  ad  coemiterium  egrefTum 
efTe,  dicit.  Concilium  Gerundenfe  in  Hijpania  [e\  hebdomadi 
poft  pentecoftcn  hoc  ieiunium  adfignat,  ftatuens,  vt,  explcta 
foUcmnitate  pentecofies ,  infequenti  feptimana^  a  quinta  feria  vfque  in 
fabbatum ,  per  hoc  triduum  abfiinentia  ceJebretur.  Concililim  fecun- 
dum  Turonenfe  vitam  viuentes  monafticam  [/]  intcgram  heb- 
domadcm   poft  pentecoften  ieiunare  iubet.    Pofi  quinquagcfi- 

(*)  ld.  fcrm.  IX. dc  ieiun.feptimi  menfis.  (  ibid.  p.  1060. e.  ) 

(c)  Philaltr.  biblioth.  patr.  tom.IV.p.  48.  (p.72J.  edir.  Lugd.  MDCLXXVII. ) 

(d)  Athan.apoI.de  fuga.  Tom.I.  p.  704.  fp.  3Z}.c.edit.  Parif.  MDCXCVIII.  )  Tj/ 
yu.i>  ifieojLuioi  /u-itx  t>)v  xyim  tfivTtixoryv  0  Xxos  v>]7iv7xs  {{ijX^j  ntoi  rs  xoiy.*i* 
Tvigiov  tliu^af. 

( t )  Concil.  Gerundf.  can.  II. 
tf)  ConciI.Tuion.il.  c.XVII. 

HI13  tnam^ 


246  ORIGINVM    ECCLESIASTICARVM  LlTJ.XXT.    CAP.  II. 


t>ia»i ,  inqilicns,  tota  bebdvmade  ex  afe  iciunent.  Ytium  VCtohoC 
fucrit  in  hcbdornade  pcntccoften  fequcnte,  an  hcbdomade 
poft  hanc  ,  cx  hifce  canonibus  non  liquct.  Ncque  cnim  hacc 
quatuor  tcmporum  ieiunia  certar  cuidam  ficbdomadi  ita  adli- 
gnata  crant,  vt  hcbdomade  &  amplius  in  obferuationc  fui 
non  poftent  variare,quemadmodum  cx  concilio  Sahgunftadienji 
[g]  patet,  quod  rcgulas  fuggcrit,  fccundum  quas  hf»  variatio- 
ius  lnthtucuda:  lint  &  accommodanda\  Ht  in  quodam  con- 
cilio  in  Anglia  nottra,  Oxonii  [b~\  ann.MCCXXII  fub  Stepbano  de 
lrfMjv/«Md,archicpifcopo  Cantuarienfi ,  habito,  quod  ieiuniaqua- 
tuor  temporum  conftituit,  iciunium  pentecoftes  a  multis  di- 
verfo  modo  cclcbratum  eife  lignificatur.  Alii  enim  id  obfer- 
vabant  in  hcbdomade  poit  litanias,  liuc  dies  rogationum,  alii 
in  hcbdomadc  pcntccoftcs.  Qiuv  rcs  non  \  niucrfalcm  ali- 
quam  rcgulam  liuc  traditionem  in  ecclclia  de  hoc  ieiunio  fuif- 
fe  oftendit. 

(P")  Concil.  Salegunflad.  an.  MXXU.  can.  II..  ( tom.  IX.  ccrcil.  p.  S4fO  De  in- 
certo  ieiunio  quatuor  temporum  hanc  certitudinem  fbtuimus,  vt  fi  kalcii- 
dx  Martii  in  quarta  feria  fiue  antea  euenerint,eadem  hebdomada  ieiuninm 
celebretur.  Si  autem  kalenda:  Maitii  in  quintam  feriam  aut  fextam  aut 
fabbttum  diftenduntur ,  in  fequentcm  hebdomadam  ieiunium  diffcratur. 
Simili  quoque  modo  fi  kalendi  Iunii  in  quarnm  feriam ,  aut  antea  euene- 
rint,  in  fnbfequente  hebdomada  ieiunium  cclebretur.  Et  fi  in  qnintam 
feriam  aut  fextam  aut  tabbatum  contigerim,  ieiuninm  in  tertiam  hebdo- 
madam  referuetur.  F.t  hoc  fciendum  clt ,  qnod  fi  quando  ieiunium  mca- 
fis  Iunii  in  vigilia  pentecofles  fecundum  prrcdiclam  regulam  euenerit,  non 
ibi  celcbrandum  crit ,  fed  in  ipfa  hebdomada  follemni  pentccoftes :  &  tunc 
propter  follemnitatem  fpiritus  fincti,  diaconus  dalmaticis  induatnr  &  al- 
leluia  cantetur ,  &:  ,1  Jeclamus  genua,  non  dicatur.  Kodem  modo  deSeptem- 
biis  ieinnio  conftitutum  elt,  &  fi  kalendx  Septembtis  in  quarta  feria  ette- 
rerint,  ant  antea,  ieiunium  in  tertia  hebdomada  cdcbretur :  &  fi  in  quin- 
ta  aut  fexta  aut  fabbato  contigerint,  in  quarta  hcbdomada  ieiunandum  e. 
rit.  In  Decembri  illud  obfcrnandiim  erit ,  vt  proximo  fabbato  ante  vigili. 
am  rJatalis- domini  cetebretur  ieiunium:  quia  li  vigilia  in  fabbato  eucnc- 
rit ,  firnul  vigiliam  &  ieinnium  celebrare  non  conucnit. 

(/;J  Concil.Oxon.  c.  VIII.  itom.XI.  conciT.  p.  t-r;.  )  InMartio  prima  Iiebdoma- 
da  iciunandum  cft  feria  quarta  &  fexta  &  fabbato.  In  ieiunio  in  fecunda, 
quod  dupliciter  obfematur  a  pluiibus,  in  piima  hcbdomada  pofl  litanias, 
aut  in  hebdomada  pentecoltes.  In  Septcmbri  per  tres  dics.  In  proxima 
fcptimana  intcara  ante  na.u!cru  domini. 

$.111. 


PE    lElVNllS     QTATVOR    T6MPORVM;   ETC.  *47 

De  ieiunio  menfis  feptimi ,  fiue  ieiunio  auclumnali. 

Ieivnivm  menfis  feptimi,fiue  iciunium  au<5tumnalc,ncc 
PHilastrio  nec  vlli  fcriptori  alii,  quod  ego  fciam,ante  Leo- 
rtcm  mcmoratur.  Poft  cum  vcro  gelasivs  [*']  de  eo  loqui- 
tur,  tamquam  vno  cx  quatuor  follcmms  ordinationis  tcm- 
poribus,  qua:  fcmper  obferuabantur  cum  ieiunio,  ex  quo  pri- 
mum  in  eccleliam  fuerant  inueCta.  Verum  hoc  non  nifi  poft 
Leonem  \k]  fa&um.  Etfi  enim  hic  fcmper  de  iciunio  Seftemhrit 
fiue  mcnfis  feptimi  loquitur,  numquam  tamcn  innuit,  fuifle 
hoc  ftatum  &  follemne  tcmpus  ordinationis,  fed  alias  cius  ra- 
tioncs  rcddit,quia  deceat  homincs  inanniuerfario  vniuscuius- 
que  horum  temporum  decurfu  peccatis  fcfe  purgarc. 

$.IV. 
De  ieiunio  aduentus  feu  natalts  domini ,  vocato  isiunio  Decem- 
bris  fiue  nienfis  decirni. 

Ieivnivm  Decembris  fiue  menfis  decimi,  dictum  alias  ie- 
iunium  aducntus  feu  natalis  domini,  philastrio  memora- 
tur,  tamquam  vnum  ex  follemnibus  eccleiia?  ieiuniis.  Hoc  ie- 
iunium  antiquis  temporibus  a  fefto  S.  Martini  vfque  ad  nata- 
lem  CHRJSII,  ter  per  fingulas  hcbdomadas,  dicbus  fcilicet 
Lttnx,  Mercurii  &  Veneris  agitabatur,  quemadmodum  ex  conci- 
lio  Matifcunenfi  videre  eft,  vbi  canon  habetur  in  hanc  fcnten- 
tiam  [/j:  Vt  aferia  S.  Martini  vfque  ad  natak  domini }  fccttnda, 
quarta  cjT  fcxta  fabbati  ieiunetur ,  & facrificia  quadragefimali  dcbcant 
crdine  celcbrari.  ln  quibtts  diebus  canones  lcgendos  e/fe  Jpeciali  dcftnitio- 
ne  fancimus ,  vt  nullus  fefateatttr  per  ignorantiam  dcliquijje.  Conci* 
lium  Turonenfe  II.  [wi]  monachos  iingulis  dicbus  per  hoc  tcm- 

(O  Gehf.  epill.  IX.  ad  epifcopos  Lucaniac ,  cap.XI.  Ordinationes  presbyt-rrj. 
rnm  &  diaconorum ,  tiili  certis  temporibus  &  diebus  exerceri  non  debentj 
jd  eft,  quarti  menfis  ieiunio,  feptimi  &  decimi ,  fed  &  etiam  quadragefi- 
malis  initium  stc  mediana  quadragefimae  die,  fabbati  ieiunio  circa  vefpe- 
ram  noucrint  celebrandas. 

{ le )  Leo  ferm.  IX.  de  ieiun.  menfis  feptimi  p.  88.  ( Vid.  §.  I.  fub  figno  {*)  pag. 
24;.  in  textu. 

(  /j  Concil.  Matifcon.  I.  c.  IX. 

(«)  Concil. Turon. II. c.  XVIII.  Dc  decembii  vfcjiie  ad  natalem  domini  omni 
die  ieiuoeat. 

poris 


24S  ORIGINVM    ECCLES1\<T!CARVM    lib.   xxt.   CAP.  II. 

poris  intcruallum  ieiunarc  mbct.  In  concilio  autcm  Salegun- 
llali^nfi  [»]  &  Oxonienfi[o}  hoc  iciunium  ad  hcbdomadcm  nata- 
lem  Chrifti  proximc  antecedentem,  rcducitur. 

§.  V. 
De  ieiuniu  epiphaniz. 
PRAETERh^cquatuortcmporum  iciunia,PHiLASTRrvs 
iciunii  facit  mcntioncm  antc  cpiphaniam,  vcl  potius,vt  antca 
obferuatum  eft,  in  locum  ieiunii Septemirit  illud  ponit.  Con- 
cilium  T ur onmfe (ccundium  !>]  huius  ieiunii  meminit,  dicitque 
efte  iciuniumtridui,&  pracipue  inftitutum  ad  calcandas  gcn- 
tilium  fcftiuitatcs  ,  quas  per  trcs  dics  continuas  liccnter  &  in- 
tempcrantcr  cclebrarint;  quos  trcs  dics  patrcs  id  circo iuffifTe 
effe  dics  abftinentia»  &  priuatarum  litaniarum,  vt  hoc  modo 
impcdiantur  populi,  quo  minus  in  comeffationes  ac  heluati- 
ones  gentilium  abripiantur.  Vt  ita  kalcndis  lanuarii,  iiue  dic 
circumciiionis,ieiunium  potius  quam  feftum  pcr  aliquot  ec- 
cleiia:  fxcula  agitarint.  Ex  ante  memorato  enim  concilio  ka- 
lcndas  lanuarias  tribus  diebus  fic  di&i  ieiunii  cpiphania:  inclu- 
fas  fuiffc  apparct. 

§.VI. 
De  ieiunus  nienflruit. 
Nonnvllis  in  locis  etiam  iingulis  menfibus  celcbra- 
bantur  ieiunia,  duobus  menfibus  luliu  &  Augu/io  exceptis.  Sic 
in  Hijbania  obtinuit  cx  canone  concilii  Illiberritani  [c(\ :  Ieiunio- 
riim  fuvcrpofitiones  per  finguhs  menfes  placuit  celcbrari,  exceptis  diebur 
duorum  menfium  lu/ii  &  Augufti ,  ob  ecrumJem  infirmitatcm.  Fuifie 
hax  iciunia  aliquid  amplius  quam  viitataiciunia  feria'  quarta: 
&  fexta; ,  manifcftum  vidctur  cx  nominc  ieiuniorum  fupcrpo- 
litionum,quo  iniigniuntur,  quod  hoc  loco  non  longitudincm 

...»  Concil.Saleininrtad.c.  II.  Ir>  decembri  illnd  obferiundum  erit.vt  proximo 
fabbito  ante  vieiliam  natalis  domini  celebrctur  ieiunium. 

to}  Concil.Oxon.  c. VIII.  vt  fupra.  In  proxima  feptimana  integra  ante  nata- 
lemdomini  ieiunandum. 

(t>)  ConciI.Turon.il.  c. XVIII.  Inter  natalem  domini  &  epiphaniam  omni  die 
feitinitates  funt.  Excipitur  triduum  illud,  quo  ad  c.ilcandam  gentilinm 
confuetudinem  patres  noflri  Uatucrunt  pnuatas  in  kalendis  lanuariis  ficri  li- 
tanias  &c. 

ts)  Concil. HHberrit. c. XXIII. 

ieiu- 


de  iEivNns  'qvatvor   tfmporvm,  etc.  249 

iciuniorum,  fed  nouam  corum  impofitioncm  &  indiclionern 
fignificat,  qucmadmodum  in  hunc   canonem  re&e  obferuat 
albaspinaevs  !"*];  tamerli ,  qux  fuerint  jlla  ieilmia,  non  fa- 
cile  eft  dicere.    Si  mihi  copia  darctur  in  rc  obfcura  faciendi 
coniecturam, concluderem,hanc  ieiuniorum  fuperpofitioncm 
fuiffe  additionem  feria:  fecunda' ad  quartam  &fextam,quiain 
concilio  quodam  Gallicano  ,[r]  fic  inuenimus,  quod  rationcm 
ieiunandi  per  diuerfos  anni  tnenfes  vitam  fectantibus  afccticam 
prarfcribens,  ter  in  hebdomade  eos  ieiunare  iubet,  nimirum 
feria  prima,  quarta  &  fcxta  a  pentccofte  ad  Augujlum  vfque 
menfem;  &  rurfns  per  menfes  Septembrem,  Otlobrem,  QcNouem- 
brem.     Augujlm  autem  excipitur ,  quia  hoc  mcnfc  fcre  quotidie 
feftiuitas  cuiufdam  martyris[/]  cclebrabatur  cum  manicationc 
fiue  officio  matutino  reftiuitati  proprio.    Accedit,  quod  ipfum 
Concilium  lllibenitanum  in  alio  canonc  [t]  introducens  rn  Hi- 
Jpaniam  ieiunium  fabbati,  quod  antea  feftum  fucrat,  ideo  ic- 
iuniorum  fuperpoiitionem  vocct,quia  nuper  m.UiJpania  excm- 
plo  eccldia?  Romw*  receptum  erat.     Si  cui  hsec  conie<ftura 
circa  menftrua  iciunia  &  ieiuniorum  fuperpofitioncs  non  pro- 
batur,  is  per  fe  ex  melioribus  rationibus  iudicandi  habct  Ii- 
bertatem. 

§.  vn, 

De  origine  ieiuniorum  quatemariorum  ordinationk ,  vulge 
Ember-Weeks. 
SvNT,qui  ieiunia  ordinationis,  vulgo  Ember-Wecks    ea- 

(*)  Albafpin.  in  loc.  Ieinnia  fnpcrponcre  ell  ieiunia  dc  nouo  imponcre  &•  in- 
dicere,  qu.x  autem  fuerinl  illa  ieiunia,  qus  fingulis  menfibus,  pijctcr  ftati- 
ones  fcrix  fexta:  &  fabbati ,  fuperimpofita  effent  in  Hifpania,  non  facile 
eft  dicsre,  quum  ea  peculiari  quadam  lege  &  confnctudine  celebrarentur  in 
illa    prouincia. 

(»■)  Concil.Turon.  II. c. XVIII.  Pofl  quinquagefimam  tcta  hcbdomade  exac- 
te  iciunent.  Poltea  vfque  ad  kalendas  Augufti  ter  in  fcptinuna  ieiunent 
fecunda,  quarta  &  fcxta  die,  exceptis  bis,  qui  aliqua  infiimitate  conftiieH 
funt.  InAugufto,  quia  quotidie  miiTa:  fanftorum  funt,  prandium  habeant. 
In  Septembri  toto  &  Oclobri  &  Nouembri ,  ficut  prius  dicluin  eft  ,  tcr  in 
fcptimana. 

(/J  Ibid.can.  XIX.  Toto  Auguflo  manicationes  fiant,   quia   fefliuit.ites  funt  & 

mifTac. 
{:)  Concil.  Illiberrit.  c.  XX\T.  Errorem  placuit  corrigi ,  vt  omni  fabbati  die 
ieiuniorum  fuperpolitionem  celebrcmu;. 

Bingh.  O.  E.  Vol.  IX.  I  i  dem 


2^0  0R.IG1NVM    ECCLESIATlCARVM    LIB.  XXT.  CAP.  II. 


dcm  efle  putant  qua?  iciunia  quatuor  tcmporum,  adcoque 
communiter  pro  certo  &  conceflo  fumunt,  quod  qux  illa,  ea 
&  hxc  probent.  Verum  fuperiore  quodam  libro  [*]  occafio- 
ncm  habuimus  oftcndcndi ,  pcr  aliquot  fircula  non  fuiflc  ab 
ecclefia  ccrta  tempora  ordinationi  pr;eftituta,f(.d  homines  o- 
mnibus  ofHciis  ac  gradibus  quouis  tcmporc  confccrari  confue- 
vifle,  prout  rcrum  ncceffitas  requificrit.  Et  quura  ieiunia  qua- 
tuor  tcmporum  primum  inflituercntur,  alio  prorfus  fine  infti- 
tuebantur,non  ob  ordinationcs:  Quia  ordinationes  in  eccle- 
fia  Romam  menfe  Decembn  adhuc  peragcbantur,poftquam  qua- 
tuor  tcmporum  iciunia  iam  inueCta  cflcnt,  vfque  dum  Simpli- 
cius  circa  annos  CCCCLXYTI.  Fcbruatium  hecembri  adderet. 
Hoc  ab  amalario  fortvnato  [«]  obfcruatur,  quemad- 
niodum  monuimusantca.  Et  henricvs  whartonvs[x], 
eamdcm  obferuationcm,  ab  ivone  Carmtenfi  in  libro  de  ojfici- 
is  ecckfiajlicis  manufcripto  facTam,  fe  reperifle  ait.  Conciiium 
Mogwuinum,  tcmpore  C'<jro/;'i.V/.imperator!S  habitum,ieiuniarum 
quatuor  temporum  [y~]  mentioncm  iniicit,  eaque  in  prima 
hebdomade  Martii3  in  fecunda  hebdomade  /««/;',  in  tcrtia  heb- 
domade  Septembris  &  in  Decembri  in  hcbdomadc,  natalem  do- 
uiini  proxime  antcccderte,  obftruari  iubct:  Ifia  autcm  ieiu- 

(*)  Lib.  IV.  c.  VI.  §.  VI.  vohnn.  II.  p.i-77.fcqq. 

lu)  Amalar.de  ofFic.ecdef.  lib.  II.  c.  I.  (In  bibliothec.  patr.tom.XIV.  pag.pJS. ) 
Primi  apofioli  femper  in  Deccmbrio  menfe,  in  quo  natiuitas  domini  no- 
ftri  lefu  Chrifh  celebratur,  confecrationes  miniltrabsnt ,  vfque  ad  Simplici- 
um,  qui  fuit  a  b.  Petro  quadragefimus  nonus.  Ipfe  primus  facrauit  in  Fe. 
bruario. 

(.v)  Wharton  auctar.  ad  VfTer.  hifL dogmat.  de  fcriptura  &  facris  vernaculis  p. 
5^3.  Omnes  apofloliccs  a  beato  Petro  vfque  ad  Simpliciiim  papam  ordina- 
tioncs  tantum  in  iciunio  Dccembiis  cclebrafTe  adnotauit  luo  Carnotenfis  in 
libto  de  ecclefiafficis  officiis  MS. 

(ji")  Concil.  Mogmit.  c.  XXXIV.  (tom.VIL  concil.  p.1249.)  Conflituimus,  vt 
quatuor  tempora  omni  ab  omnibus  cum  iciunio  obferuentur ,  id  cft,in 
menfe  Martio  hcbdomada  prima:  &  feri  1  IV  &  VI.  &  fubbato  veniant  0t 
innes  ad  ecclefiam  ,  hora  nona  cum  litaniis  ad  mifTarum  fblle-.nnia.  Simi- 
liter  in  mcnfe  Iunio  hcbdomula  ftcunda,  feiia  IV  &  VI.  &  (Jbbato  ieiune. 
tur  vfque  ad  horam  nonam,  &  a  carne  ab  omnibus  abllineatur.  Simili. 
ter  in  mcnfe  Scpteinbrio  tertia,  &  in  menfe  Dccembrio  hcbclomaJa,  qiuc 
fuerit  plcna  ante  viKiliara  aatalis  doinici}  fieut  efl  in  Romana  ecdefia 
ixaditura. 

nia 


DE  IEIVNIIS   QVAtVflR   TEMPORVM,  ET(\  2fl 

nia  ieiunia  ordinationis  fuifTe,  dc  eo  quidem  altum  ibi  eft  fi- 
Ientium.  Sunt  etiam,  qui  a  Gregorio  VIL  primum  fancitum  ef- 
fe  ftatuunt,  vtieiuniaordinationis  &  ieiunia  quatuor  tempo- 
rumexafte  fimul  incidercnt;  ante  quod  tempus,  vt  tempora 
ordinationis  arbitraria  fuerint  &  mobilia,  ita  quoque  ieiunia 
fuiffe,  ad  illa  pertincntia,  qua'  fcmper  in  ecclcfia  obtinucrint, 
quamuis  nulli  certo  tcmpori  adlignata. 

§.vnr. 

De  origine  ieiunii  rogationum. 
Circa  fimilum  quinrum  mcdium  nouum  iciunium  in 
GaUia  a Mamcrco  cpifcopo  1'icnncrfi.  fub  nomine htaniarum  fiue  roga- 
tionnm  inuehi  cceptum  cft,  quod  per  dies  tres,  dicm  adfcenfi- 
onis  in  feftiuitate  pcntecoftali  proxime  antcccdcntes,  celebra- 
batur.  Ieiunium  hifce  diebus  obferuandi  confuetudo  plane 
noua  erat,  quia  antehac  vniuerli  quinquagmta  dics  penteco- 
ftes  omnino  fcfti  fuerant,  &  omnc  ieiunium  &  inflexio  gc- 
nuum  prohibita  hoctcmporc ;  qucmadmodum  libro  vltimo[*J 
demonftrauimus.  Supplicationes  fiue  litania?  cxtra  ordinem, 
rerentc  hac  iila  occafionc,  ficri  folcbant,  at  Mamercui  primus 
erat,  qui  hofcc  dics  illis  prarftituebat.  Cuius  exemplum  mul- 
ta:  Oceidentis  ccclefia?  funt  imitatx,  quemadmodum  memoria? 
prodidit  sidonivs  apollinaris  [z].  Ecclefia?  autem  Ih- 
franictt  vctercm  potius  morcm  omnes  pentecoftes  dics  fcftos  a- 
gcndi  fcqucndum  ducebant.    Vndc  concilium  Gerundenfe  [al 

(*)  lib.  XX.c.VI.  ~ 

<z)  Sidon.  lib.V.epift.XIV.  Qujdquid  illud  eft ,  quod  vel  otio,  vel  ne»otio 
vacas,  in  vrbem  tamen  rogationum  contemplatione  reuoc.ibere:  Ojiorum 
nob':«  follemnitatein  primus  Mamercur  pater,  &  pontifex,  reuerendillimo 
excinplo,  Vtiliffimo  experimento  nmenit  ,  ivfiituit ,  inuexit.  F.rant  qui- 
dem  prius  (  quod  falua  fidei  pace  fit  diclum)  vagx,  tepentes,  infrequen. 
tefque,  vtque  fic  dixerim  ,  obfcitabunda:  fupplicitiones ,  qua:  fa-pc  inter. 
pellantium  prandiorum  obicibus  hebetabanrjr ,  maxime  aut  imbres.aut  le- 
veiiitatem  deprecaturac ,  ad  quas  (vt  nihil  amplius  dicam)  fiaulo  pariter  at- 
que  hortulano  non  oportuit  conuenire.  In  his  autem ,  quas  fuprafitns 
fummus  facerdos  nobis  protulit  paiirer  &  contulit,  iciunatur,  oratur ,  pfal. 
litur  Iletur.  Id.  lib.  VII.  epifr.  I.  ad  Mamcrcum.  Sbto  inutdarum  te  attclo* 
re  rogationum  palpamur  auxilio ,  quibus  inchoandis,  inflituendis  populus 
Auernus,  etfi  non  efkclu  pari ,  adfcclu  ceite  non  imparj  cce,iit  initiari. 
(«)Concil.  Gerund.c.  II.  Dc  litania,  vt  explcta  follemnitate  peutecoftes ,   ff- 

Ii  2  hoc 


252  ORtGtNVM    FCCIFS1ASTIC\RVM    LIB.    XVI.    CAP.   II. 


hoc  iciunium  rogationum  in  hebdomade  poft  pentecoften 
potius  obfcruari  iullit;  aliamquc  iftiufmodi  litaniam  ,  fiue 
rogationum  ieiunium,  kalendis  Nouemkis  adfignauit,  qui  dies 
poftea  omnium  fanctorum  feftiuitas  cuafit,  a  dominica  trinita- 
tis  huc  translata.  Concilia  Toktana  quintum  &  fcxtum  [/>]  a- 
lias  litanias  idibus  Dccemoris  inftituerunt.  Et  concilium  dcci- 
mum  fcptimum  Toktamm,  an.DCXCIV.  habitum,  gencralius 
decretum  [c~\  fecit,  vt  per  totum  annum  fmgulis  mcnfibus  ifti- 
ufmodi  litania:  feu  rogationcs  celcbrarentur.  Et  fub  hoc  ca- 
pite  ieiuniorum  menftruorum  concludcre  liccbit,  iciunium 
rogationum  in  pentecofte,  etfi  initio  non  receptum,  tandem 
fortafiis  in  ecclefias  Hijpanicas  inuectum  cfie :  Quod  tamcn  non 
extra  omnem  controuerfiam  pofitum  eft,  quia  walafridvs 

quenti  feptimana,  a  quinta  feria  vfque  in  fabbatum  per  hnc  tridmm  abfli- 
pentia  celebretur.  Can.  III.  Item  fecunda:  htania:  faciendi  funt  kalendis 
Nouembris  ,  ea  tamen  conditione  fermta ,  vt  fi  iifdem  diebusdonunica  m- 
terctffcrit,  in  alia  hebdornada  fecundum  prioris  abflinentioc  obferuantiam , 
a  quinta  feria  incipiantur,  &  in  fabbato  vefpere  miffa  facla  finiantur.  Qu_i- 
bus  tamen  diebus  a  carnibus  &  a  vino  abflinendum  decreuimus. 

(£)  ConciLTolet.  V.can.  L  Scilicet  vt  in  cunr?.o  regno  a  Deo  fibi  eonceffofpe. 
cialis  &  propria  hxc  religiofa  omni  tempore  teneatur  obfcruantia ,  vt  a 
die  iduumDecembrium  litanix  triduo  vbique  annua  fucceilione  pcragantur, 
&  indulgentia  delictorum  lacrimis  impetretur  cetera.  Conc.  Tolet.  VI.  c.  II. 
Vniuerfalis  ancloritate  cenfemus  concilii,  vt  dies  litaniarum,  qui  in  fyno- 
do  pracmiffa  fiint  inflituti,codem  in  tempore.quo  iufli  funt  excoli  ,annu0 
rccnrfu  omni  obfcruatione  habeantur  celeberrimi  ,  vt  pro  illis,quibus  nunc 
vfque  fimul  implicati  fum.us  deliclis,  fit  noftra  expiutio  ante  oculos  Dei  o 
mnipotenris. 

jc)  Concil.Toletan.XVILc.  VI.  Qnamqnam  prifcorum  patrum  inflitntio,  per 
totuin  annum  ,  per  fingulorum  menfium  curfum  ,  lititiiarum  vota  decreue- 
rit  perfoluenda^  nec  tamen  fpecialiter  pro  quibus  cauffis  id  ipfirm  fit  per- 
agenrlum,  tamcn  quia  cooperante  humani  gencris  aduerfario,  multa  inole- 
vit  oberrandi  confuetudo,.  &  iurHurandi  tranfgreflio,  ideo  fecundum  eu- 
angelillam,  qui  ait ::  Kigilate  tf  orate  ,  ne  tntretis  in  tcntattonem  ,  incom- 
uuinc  ftatuentes  decernimus ,  vt  dcinceps  per  totum  annum,  in  cunclis 
duodccim  menfibus  per  vniuerfus  Hilaania;  c»;  Galliarum  prouincias,  pro 
ilatu  ccclefix  Dei  r  pro  incolumitate  principis  noftri,  atque  faluatione  po- 
puli,  &  indulgentiu  totius  peccati  ,  &  a  cunclorum  fidclium  cordibus  ex- 
pulfiotie  diaboli,  exomologefes  votis  glifccntibus  celebrentur:  quatenus  tum 
getieralem  omnipot'>ns  dominws  afnT.lionem  perfpexerit  ,  &  deliflis  omni- 
lous  mifcratui  indulgeat,  &  (kuientis  dwboli  incitamenta  ab  animis  omni- 
am  procui  elliciat. 

STRA< 


DE    lErVMIlS   QVATVOR   tempohvm,  etc.  155 


strabo,  qui  integro  fa?culo  poft  hoc  concihum  vixit,  de  illis 
obferuat  [^J,  quod  in  pentecofte  ieiunare  recufent,  quia  fcri- 
ptum  fit,  N  n  poj/lmt  filii  /}>onfi  hijpre,  qnamdiu  cnm  illis  efi  Jbonjitr. 
Vtrum  vero  hanc  obferuationem  de  ecclefiis  Hijfianids  faciat, 
prout  fua  ipfius  aetate,  an  vero  prout  prioribus  temporibus 
mos  in  eis  obtinuerit,  quando  concilium  Gerundenfe  ieiunium 
omne  in  pentecofte  prohibuit,  id  aliquo  modo  dubium  eft. 
Quamobrcm  fatis  habeo  hafce  res  hoc  loco  [*J  vel  digito  in- 
dicaiTe,  eafque  vt  controuerfas  diligcntiori  aliorum  difquifi- 
tioni  relinquo.    De  ecclefia  Gr*ca  res  magis  incontroucrfa 
eft  atque  indubia,  numquam  in  ea  ieiunium  rogationum  cc- 
lebratum  fuifle  tempore  pentecoftes.    Nam  practer  omnium 
vetcrum  Grxcorum  fcriptorum  hac  de  re  filcntium,  leo  alla- 
Tivs  ipfe  quidem  nationeGV^c-K/  nobis  adfirmat[^],hodiernis 
Gr <ecis  rogationes  triduanas  ante  adfcenfionem  ignotas  cficj 
neque  eos  habere  vlla  ftata  ieiunia  inter  pafcha  &  penteco- 
ften,  immo  ne  quidemfcmiieiuniaferia;  quarta:  &fcxta?,  qua? 
tamcn  tamquam  dies  ftationum  in  reliquis  anni  partibus  o- 
mnibus  obferuentur.     Idem  ille  [/]&  iacobvs  gretservs 
cos  reprchendunt,  qui  obferuationem  ieiunii  rogationum  illis 

(d)  Strabo  dc  offic.  ccclef.c. XXVII.  Hifpani ,  propter  hoc,  quod  fcriptum  efl, 
Non  pojfunt  filii  /po?i/i  lugere ,  p«  diu  cum  illis  efl  fyonjhs ,  infra  quin. 
cuagefimam  pafcha:  recufantes  ieiunare,  litanias  fuas  pofi  pentecoflen  po- 
fuerunt,  quinta,  ftxta  &  feptima  feriis  eiufdem  hebdomadis ,  eas  fucien- 
tes. 

(»)  Vide  plura  de  hoc  ieiunio  rogationum  Iib.XIII.  cap.  I.  §.  X.  vol.  V.  p.2i. 

(c)  Allat.  de  dominicis  hebdomad.Grarc.  p.  i4frt.  Rogationes  triduano  ante  ad- 
fcenfioneni  domini  Grxcis  ignota:  funt^nec  vlla  habent  ftata  ieiunia  inter 
pafcha  &  pentecoften.  — -  Immo  vero ,  quum  in  aliis  hebdomadis  feria 
qu.irta  &  fcxta  iciunium  pra:cipiatur ,  ea  iciunia  iis  etiam  feriis  foluere 
conceffum  cfl. 

(f)  Allat.  ibid.  Nomen  ( <Lu-.«<!')7o7«*  )  habnit  cx  fjnctilTimo  refurreftionis  Chri- 
fli  triumpho,  quo  omnia  renouantur ,  inflatirantur  &  meliorem  in  ftdtum 
reducuntur.  Hinc  apparet,  quintum  abcrrent  ii,  qui  nullo  veterum  fcri- 
ptorum  teftimonio  fido  }txxotviia-iju.ov  fcribunt;  multoqne  enormius ,  qui 
/laKnisifuv ,  quali  diceres,  exaninationi  dicatum,  quia  per  illud  tempus 
exinaniunt  fua  corpora  &  macerant,  oraturi  Deum  pro  commoditate  anni, 
&  volunt  cffc  hebdomadem  rogationum  ;  quos  optime  rcfcllit  Gretferuiia 
Codinum  lib.  Ill.c.p.  IX. 
Gretfer.  inCodin.lib.  ULc.  IX,  (  p,  246.  edit.Parif.MDCXLVHL)  Malc  Iunius 

I»3  ex 


2$d OKIGT^TVM    PCCLESIAST1C4RVM    T.rB.    XXI.  CAP.  ITT 

ex  quadam  aberratione  tribuunt,  quafi  vocabulum  Sia.xcuv(<ri- 
tiog,  quod  hebdomadem  poft  pafcha,  (iue  hcbdomadem  re- 
nouationis  fignificat,  legendum  fit,  jiaxsvfo-ificc  &  hebdoma- 
dc  m  exinahitiorii  corporum  per  ieiunia  dicatam  denotet; 
exiftimantes  hanc  efle  hebdomadem  rogationum ;  quura 
tamen  re  ipfa  talc  ieiunium  numquam  inter  eos  fuerit  vfita- 
tum.  Vt  ndeo,  qucmadmodum  hoc  ieiunium  non  diu  dura- 
vit  in  ecclefia  Octidentali,  ncc  vniucrfalitcr  in  ca  rcccptum 
fuit,  ita  planum  pcrfpc&umque  (it,  ecclcliam  Orientalem  nihil 
cius  habuilTc,fcd  totam  pcntccoftcn,  fccundum  antiquam  & 
vniucifalem  ecclefi*  rcgulam,  fcmpcr  feftara  agitafle. 

LlBRl    VICESIMI     PRIMl 

CAPVT     TERTIVM 

DE   1EIVNIIS    HEBDOMADALIBVS    FERIAE 

QVARTAE    ET    QVINTAE. 

§.  I. 
De  origine  koriim  ieinniorum. 
TTTj  ACTEN VS  iciunia  annua  veteris  ecclefiae , qua?  vcitcn- 
_fj  te  anno,  fuis  qujeque  ftatis  temporibus,  obferuari  con- 
fucucrunt,  confiderauimus,    Pnttcr  hac  ieiunia,  crant  etiam 
hcbdomadalia,  die  Mercurii  &  die  Veneris,  Latinis  dida  ftatio- 

in  nctis  ipterpretatur  l^oy.JJx  huxtu:tiet//,it ,  hj\l  inadcin  rogatiuimiii. 
Male  etiim  rationem  nominis  reddens,  ait,  eam  dici  itKxtthipm,  exinn. 
tiitieni  dicatath,  qitia  pcr  lUud  'temfus  cxinauiuut  Jli.i  corpora  &  mace- 
rant ,  uratwi  Dcitm  pro  co.ltnnqditate  anni.  Primum,  non  fcribendum 
$iKxtv!t?iy.c>;  fed  &ix*rj>joiy.os ,  vt  liaberit  excmplaria  Alexandri,  ritualcs  libri 
Gi  'ioriun,  &  codcx  biblietneca:  Auguflaria:  MS.  quo  continentur  euange- 
lia  diebus  facris  pra:le;'i  folita,  quorum  initium,  rjj  Tgkp  r~t  htt.xcuvtislfj.il. 
Qiio  circa  hcbdomas  r~s  OLxr.cu\;i?ly.x  dicitur  quafi  fcptunana  renouationis, 
\x  cr/.-,.i:<- ..  y~* ,  <)rium ,  CJhrifto  refurgente ,  ornnia  renouata  &  inft.iurata  foe- 
,      _  .0  ,  tantum  abeft,  vt  nax  hebdornas  ab  exinanitibne  ieiunan- 

ti  nneue  incdia  iiomcn  inuenerit;  vt  tota  ilia  hebdomade  ieiunium  folne- 
re  moris  faerit.    Tel  non  in  can.  I  XIX.  apoft.  qui  quum   perccnfu- 

ifTet  Jics,  quibus  ieiuuandum  efl,  excipit  qu.irtos  dies,  &  parafccues  feu 
fcrias  fcxt.is  qux  funt  agi  r~s  xitoxgi» ,  feu  dttexptu,  ante  carnifpriuium: 
&  qux  funt  ngi  r~>  rv^ipecrx,  &  hebdomadcm  t£(  (W.«<«/g7<m«.  cetera. 

ncs, 


DE  iriVNHS    HERDOMADAI.)BVS    PFRlAE  QVARTAE  ET  QVINTAE.       2)5 

nes,  fcmiiciunia,&  iciunia  feria-  quarta?&  fexta?,  Grttis  ^hoa 
7vs  TfTpddog  >ij  T>ii  irapu<rK.tvys.    Sane  hxc  iam  tcmpore  cle- 

MENTIS     ALEXANDRINI    &     TERTVLLIANI     obtinilClUnt. 

Nam  clemens  [d]>  dcfcribcns  verum  gnofticum  fuum,  fiue 
perfeclum  chriftianum,  ait:  Nouitipfc  ieinnii  quoque  anigmata  fi- 
ve  myfieria  Iwum  dierum ,  quarti  inquam  & parafceuet  (  fiue  fcxti  ). 
Dicitur  autem  ille  quidem  Mercurii,  hic  vero  Veneris.  Hinc  ille  ieiu- 
ti/it  in  vita^  £fab  auaritia^  £fa  libidine ,  ex  quibus  omnia  oriimtur  vi- 
tia.  Intelligit,  efle  hsec  vitia  Mercurio  &  Veneri  inter  gentilcs 
peculiaria  &  propria.  Non  multo  poft  TERTVLLiANVs,dif- 
putans  contra  nonnullos,  qui  omni  rcligiofa:  ftatorum  tcm- 
porum  obfcruationi  Mc  opponebant,  quia  apoftolus  dicat, 
Cal.lV,io.  Dies  obferuatis  STmenjfei  Zftempora  SJ"  annos :  ita  COS  ex 
confuctudine  &  obferuantia  totius  ecclefia?  confutat  [b]:  $i 
cmnem  itt  totum  deuotionem  temporum  &  dierum  &  menfium  &  anno- 
rum  erafit  apofichis ,  ciir  pafchtt  cclebramus  in  ennuo  circulo,  in  menfe 
primo  ?  Cur  quinquaginta  exinde  diebus  in  cmni  exfuhatione  decurri- 
mus  ?  Cur  fiationibut  quartam  &  fextam  fabbati  dicamus  ?  Et  ieiuniis 
parafeuen?  Similem  in  modum  origenes  [e] :  Habcmus,  ia- 
quit,  quadragefimit  dies  ieiuniis  confecratos.  Habemus  quartam  £T 
fextam  feptimana  dies^  quibur  foUemniter  ieiunamus.  Et  V I CT  O  R I- 
nvs  [d]  martyr,qui  foxulo  tertio  extremo  vixit,  de  duobus 
hifce  diebus  loquitur,  tamquam  cum  iciunio  rcligiofe  obfcr- 
vatis,  ad  nonam  vfquehoram,  hoc  eft,  tertiam  poftmcridia- 
nam,  fiue  ad  vefperam,  aut  pcr  fupcrpofitioncm  (vt  vocantr) 
vfque  in  alterum  diem.    Speciatim  narrat,iexto  die  fiue  in. 

—  i  ■     - ■"■  ■  ■  ■  -""■"■■■  ■  ■  ■       i  ■■  i  — 

(a)  Clena.  Alex.S.trom.  VJI.p.  877-edit.  Oxon.  07$»  uvris  jyy  t?i  vtjnixs  rx  «i- 
viy/u.~TX  tuv  yftigwv  rirwv ,  r?f  rerpxdos  >yc}  tHs  jrxcxo-xeutjs  ,\iyu'  cm<ptffiti(ei>- 
rctf  yx£,  tj  ,ufV  Ej>/u«*  n  <)V ,  APfoiirW  uvrixx  vrizein  y.xrx  riv  fiiav  (fciXapya- 
gixs  ti  oyii,  ^Xf  <f  iKwovius'  •£  wv   au   nxau.i  ixfpvoiTdj  xxy.Uu 

{b)  Tertull.de  ieiun.c.  XIV. 

(  c  )  Origen.  homi).  X.  in  Leuitic.  tom.  I.  p.  ifp.  (  p.  99.  edit.  Parif  MDCIIII. ) 

(</)  Virtorin.de  fabrica  mundi  ap.  Cau.  hiflor.  litter.  tom.I.  p.  ioj.  (  p.7}.ed:t. 
Geneucnf  MDCXCIII. )  Nunc  ratio  nouitatis  oftendiuir,  quare  dies  quartus 
tetras  r.uncupatnr;  quare  vfque  ad  horam  nonam  ieiunamus,  vfque  ad  ve- 
fperam ,  aut  fupcrpofitio  vfque  rn  alterunj  diem  fiat.  —  Sextus  dies  parafce» 
vc  appellatur:  Hoc  quoqvre  die  ob  pafllonem  domini  Iefu  CIuifl.i ,  aut  (U- 
tionem  Deo,aut  ieiunium  facimus, 

para- 


25<i  0R1G1T*VM    ECCLESI\5T!C\RVM    UB.XXI.    C\P.  TTT. 

parafccue  aut  ftationem  Deo,  aut  iciunium  heri  ob  pairionem 
domini  noftri  1ESV  CHRISTI.  Quod  etiam  a  petro,  ecclc- 
i\x  Ahxan.lrinx  epifcopo,  notatur ,  qui  eadcm  a:tate  vixit  & 
paullo  poft  in  pcrfecutione  Diodetianea  mortem  pro  CHRISTI 
religione  oppetiit.  Ita  cnim  m  canone  quodam  fuo  loquitur 
[e]:  Non  reprcbend.it  nos  quiffiam^  quartam  & fextam  faiam  obfr- 
vantes  ,  in  quibus  nobis  ieiunare  fcundum  traditionem  cum  rationc  prx- 
crvtum  efl.  Oitartam  quidcm proptcr  initum  a  ittdais  anf/ium  de pro- 
ditione  iomini:  fextam  autem  ,  qund  ipfe  pro  nobis  pajjus  Jit. 

jr.it. 

Rationes  'mjlitutionis  eorum. 
Mvlta  alia  iftiufmodi  tcftimonia  in  quarti  &  fequenti- 
um  frculorum  fcriptoribus,  basilio  [/],  hif.ronymo  [g]y 

AVGVSTINO  [<&],     EPlPHAN'10    [/],    atqUC    aUCtOlibuS   cano- 

(e)  Petr.  AlcX.  c.  XV.  Ovx  iyxxKtffn  rts  tifliTv  «xcxrnpxyhois  tct^xIu  ngj  isupx- 
cxtv>)v,  iv  <"s  *34  ''!^!^"y  *ift~v  "xtx  TSxgxaotSiv  ivXoyus  npoQtrirxxTo'  r>)v  yev 
„'     wradicc  £ix  To  ytvoyivov  avyfiyXicv  vtto    tuv  \x$cuuv   iai  rjf  tsxpui)o7ix  ra 

XVpU,Tl)v   Of    TSXg XC7XtV)jV  ,    OTl  UVT9S  v-nso   yy.wv   f»«Jf. 

(  f )  Balll.  epill.  CCL  XXXIX.  H«f?e  ysv  rotyc  rirupov  xx$'  sxurfiv  t,iitu*fx  xoi- 
•jwvxutv,  h  T>i  xv ^tur.r, ,  iv  Tj;  tstoicOi,  iv  Tsxoxcxtvr,   HCU  ru  cru^.ixTtf.      jS'of  i~ 

oitur  qnater  fingithf  jcptimanis  commumcanius ,  dijiiimiCa ,  feria  qitarta  , 
triparqfceui  if  Jabbato. 
ia)  Hieron.  in  Galat.  IV,  «o.  (  p.  !40.edit.  Parif.MDCXLIII.)  Si  dies  obferu.ire 
non  licet ,  &  menfrs,  &  tempora  &  annos,   nos  quoque  finiile  crimen   in- 
cnrrimns,  qttartam  fibbati  obfenuntes  & parajieuen ,  cetera. 
r.   ^umiftin.epift.  LXXXVI.ad  Cafnlan.  Vid.  fub  litt. .  m)  feq. 
.  kplWian,.  hsref.  l.XXV.Sj.  VI.     T/w  oi  x  cvyisstpuvvircu   iv  isxci  xkiyxct  rr>s 

tixiiwifi  "0Ti  tSTPctc  ^  TtpocrtippaTOV  v-rtl*  c?},  Ii  Tp  lxx\\ticicf  ugic- 

uhy\  E»  "  ySM  Xi*>  TS'  T^s  °'xrJ£tu>s  ruv  drsoroXuv  Xiyciv  ,  jru/s  exci  upic'ovro 
liipahot.  )L  TfpQffO.fipQ.TOV    vWflxl  iix  vsxvros  X"} is  tssvtyix osTfs  ;      Quif  efi 

v/Jiuti"  Urrartm,fui  non  in  eo  conjintiai,  quutam  fext.imque  feriam/ci/- 
le>nr,i  in  ecclcjia  leiiwio  confecratam  ?  Qtiid  fi  ex  apo/ielorwn  coiifiitutio- 
,v  petenda  nobisjit  (tucloritar ,  cur  ibt  quartx  (extxque  feriac  ientnnim  per. 
p  tua  kgefancitur  ,  excepta  pentecjfte  ?     Id.  Expofit.  fidei  §.  XXII.  Swxius 

$s  i>zirifiy''eu   TJ.y,'l.~i~c'j   ilctv  iiso  ruv  r.iriroXuv ,    rtrgtloi,   vec/  xc-.Tx.l/ixrtf, 

««;  xvotxm-  TSTpah  hs ,  km  iv  n^oo-afi^uroj ,  iv  vfirita   'iuc  i'?«; 

Zvvxrys'  ixu&inip  ixt(pu<;r-/:G}i  rtrptlh  ffvv!>.>i<pS>/  o  xvgns ,3  <cf)  tu  tsq ocxfifixrtu 
i-uvpu5n,  HSV  JtxpiciuxAV  i't  dzCroXot  i,  ruvrcm  vijrcixs  i >xt  s \t~£uf ,  orXqox ui- 
vx  rx  M«'  ori  orxv  unocg J>1  -v.ts  uvruv  o  vvyip.os,  rort  Viirtvcrxcriv  cv  exavcut 
t/xo  >iy.ipM>'   $i  'o"hx  y.iv  re  irxf  >j  y>ii-a'u  tpvJ.urlircti  iv    rti  «i/ViJ    tcyix   xxSo- 

num 


DE    IEIVNHS  HrBPOMAPALlBVS  FERlAE  QVARTAE  ET  QV1NTAE.       Vyf 

tium  [^J  &  conftitutionum  apoftolicarum  OCCUlTUnt.  At,  qu«E 
iain  adlegauimus,  ad  demonflrandam  huius  obferuationis  an- 
tiquitatem  fatis  funt  idonca.  Nonnulli  horum  iciuniorum  o- 
riginem  ex  apoftolica  deriuant  inftitutione.  Sic  epiphanivs 
&  auclor  conjliuitionum.  ,;E  quibus,  (vt  vir  quidam  doctus  r/] 
„recle  loquitur )  intelligi  datur,  quartae  &  parafceues  ieiunium 
,,non  nrodo  Epiphanii  memoria  antiquiin,  verum  adeo  etiam 
,,antiquum  fuilTe ,  vt  longeante  eum  iplis  domini  apoftolis  ad- 
„fcriptum  eflet,,.  Verumtamen  avgvstinvs  ea  non  ndeo 
alte  rcpetitjfed  potius  coium  meminit,  tamquam  ab  ecclelia 
inftitutorum,ob  rationes  ex  cuangelio  pctitas,quando  ait[w]: 
Cur  quarta  &fcxta  maximc  iciunct  ccclefia,  illa  ratio  nd.ii  viJctur 

\txrj  }xx\v<r;3f,<Pny.l ;.&'Wrpaii    ^    T? OtTaQQclTU  ,  Vus  gpts    hir-.n,    ff* 
X*  yoviti  er,i    irtvritxfrijt  oX«ts   ru,v   ntvriixovrx  vyipuiv,    }v  g,s  'it!  yt>vvx\tv!«,t 
yivwTMj ,  iV.«  \rtrttx  tr-oosrtranrcu.     Sacr,i  conuer.tus   iy  jyitaxes  ab   apoftotit 
uifttttittt  Juut  bis  potijjiiuttm    dicbiis ,  qnarta Jixtaqut  fitia   &  domiiti'. 
ca.     Item  qnut.t,   fextaque   ferta  kilrtijum  ad  hcrum  ijqtte  nonam   indi. 
Buni  ,propterca  qund  quarta  ftria  cbmpreheii/ut  eli  dimnius,  &'  ftxta  in 
cruceittjublatut.     Ideoptr.tUot  ditt.itiunantkim  cljc  decreuerunt  apoftoli 
vt  imptcatitr  illutt ,  qrtod  Jcriptum  eft  :    Qiunt  fitb.inus  fuerit  ab  illts  fpon- 
Jiis ,  tunc  itiunabiint.  --  iftiuJmoVi  ietuiuum  toto  auno  ni  ecckfia  catho- 
tico  diligeitter  obferuetur ;  quarta  fextaque  feria  ud  horam  tjque  nonaiii  .• 
exceptts  qiiinqiinginta  penteccjtes  diebus ,  qmbus  nequc  getnta  JicHwitur 
ncque  ieiumum  tudicitur. 
fk)  Cm.apolI.LXlX.  Efris  lirlaxoms,  >;  rtfefpirrgos ,  %  iuixovos ,  %  dtntyytorm. 
«    V<rXlri< ,   T>)v  dyitty   recc«oxxts-r,v    i    wrtitt ,    rj   TlJgcXOX  $  VXpxtrXSvilVy 
xxScuottSw'   txrii  tt  yi  ii  ctStvtixv  ttaf/utrtx^v  e/uvoiicptTO'   }dv    it   \xixos   « 
tkpiftgSlo»     Si  qms  eptjctipus,  aut  prtsbyttr ,  aut  diacbtttts ,  aut  lcSlor 
aut  cantor  ,Janiiam  qiiudragefimam  non  ieiunat ,  vel  feriam  quartain  vel 
par.ifceuen;  deponatur ;  pneterqttam  Jt  per  imbeciltitatem  corporalcm  int. 
pediatur;  Stn  vero  latcus  Jit ,  ftgregctur. 

Conflitllt.  lib.V.  c.XV.  TtT^ffJa  it  y&)  irajtCtrrXfVtV  x^otrhxity  iyiy  v^ 
feiw  rr,v  ii  ittl  r>)v  «^oios'txy,  rr,v  ii  itd  ri  irx5cS.  1 1  quarta  feria  £;"'  in 
parafceue  iuffit  nos  itimtart ;  iu  tlla  qtiidem  propter  prodttionem ,  m  hac 
vero proptcr pufftoncm.  Lib.  VII.c.  XXIII.  «'  if  vvnTcu  ijUm  yi  fww  y,- 
r«  ruv  ixonftPw'  vrinixtrt  yxo  iivrsex  <rvfi;ouruiv  vrfj  niyrilyi'  i/tius  ii  %  rcif 
nivrt  vitnitrxTt  rtylexs,  ,}  TeTQctdX  *tf)  Tra%ao~KtVriV.  x.  T.  x.  lciumave. 
ftra  iicjine  Cltill  bypocr.tn:  teiuitant  er.tm  ficUltda  <f  quinta  fabbatortun .• 
vos  v:ro  ant  quinque  dttbttt  hamate ,  aut  quarta  feria  b"  parafceuc. 

(/)  Beuereg.  cod.canon.  vindic.  lib.  III.  c.X.g.II.      •' 

(»»)  Anenftin.  epift.  I  XXXVI.  ad  Cafulan. 

Bingh.O.E.Vol.IX.  Kk  quod 


j^g  6riginvm  rxci.rsTASTicATtvM  tm.  sxt.  cap.  ttt. 

quod  confidcrato  cuan^cho  ,  ipfa  quarta  fabbati ,  $«*»*  iwfco  ^rww 
/tr/jw  tw<wit,  confltum  reperiuntwr  ad  occidcndum  dommv.m  fcciffe 
iud.ei.  Jntermifo  autcm  vno  die ,  curus  vejpera  dominus  cum  dif-ipuJit 
pianducauit ,  quifinis  fnit  eius  dici ,  ?wm  vocamitf  quintun  Jabbati , 
<rf»We  *r«ii'tt«  ^  »*&'>  jw  *<M»  a.l  fextam  fabbati ,  qui  dics  paffimis 
eius  manifcjlus  e(l  ,pertinebat.  Unc  ergo  die  intemujjo  ,  fajfus  eft  do- 
minus  (quod  nullus  ambigit )  fcxta  fabbati :  Quaproptcr  tfipjafexta  re- 
Be  iciunio  deputatitr.  P  ETRV  S  [»]  Atexandrimrnm  antlftes  eam- 
dcm  rationem  obfcrtiationi  horum  ieiuniorum  addgnat;  lta 
quoque  auftor  eonjlitutiomtm  &  victorin  vs  in  locis  iam  ad- 
leeatis  Vt  adeo,  qiurcumque  hoium  ieiuniorum  origo  fue- 
rit  rationc  tcmporis,  vetercs  ccrte  iri  cauiTa  mftitutionis  co- 
rumgeneratim  eonfenfifle  videantur,  quod  celcbiata  fuennt, 
ob  proditionem  &  crucifixionem  domini  noftri  lEsV  CtJRJSTI, 
factam  hifcc  dicbus,quosecclclia  in  perpetuam  rei  memoriam 
ilneulis  hebdomadibus  obferuandos  duxcrit. 

§■  III- 
Quomodo  dtfcrepannt  a  iciunio  quadrcgefimali  &  reliquis  omni- 
bttf ,  raitone  duraiwnk. 
Notandvm  autcm  eft,  hax  iciunia,  vtpote  fingulis 
hebdomadibvs  per  vniucifum  annum,  exccptis  quinquaginta 
dicbus  intcr  pafcha  &  pcntccoftem3continuo  vlitata,non  tan- 
tacum  afperitate  obferuarj  confueuiffc,  quanta  quidem  tem- 
pore  quadragclima?  fucrit  adhibita.  Nam  lciumum  quadrage- 
iimale  vti  ante  oftendimus,  commumtcr  ad  vcfperam  vfque 
durabat  cuiuslibet  diei,  quo  celebrabatur  :  Harc  autcm  ieiu- 
nia  non  diutius  quam  ad  horam  nonam,  hoc  eft  tertiam  poft- 
meridianam,  durabant ,  nili  quis  fponte  fiia  ad  vcfpcram  vfque 
vel  per  fupcrpofitionem  fvt  victorinvs  loquiturj  vfque  m 
akerum  diem  prcducere  illa  velkt.  Et  hanc  ob  cauflam  com- 
muniter  vocantur  /httioties  Ikfemiieiunia;  quia  hifcc  dicbus  con- 
vcntus  cccleiiafticosad  horam  tertiam  pomcridianam,nccIon- 
eius  coritinuabant ;  quum  contra  ca  perfectum  iciunium 
numquam  antc  vcfpcram  finiri  crcderetur.  tertvllianvs 
tepc  de  iis  loquitur  fub  hifce  reconditis  appciiationibus,  mul- 

^ETpe~tf^a"ndr.c.XV.  VLd.  fiib  Utt.  {c)  mwtd.    . 
v  tlS 


DE    IEIVNUS  HEBDOMADALIBVS  yERlAE  QVARTAE  ET  QVINTAE.      2j9 

tis  in  locis  pnrter  ea,  qua:  iam  adduxlmus.  Loco  quodam  [*] 
cz\ocsx  fiatioHum  ieiunia.  Aliis  in  locis  tria  genera  abftincn- 
tia,'[p]  diftinguit  fub  nominibus  ieimationutn ,  xerophagiarum  & 
fntiomm.  Vbi  per  ieiunationcs  intelligit  iciunia  completa ,  ad 
vcfperam  produftas  per  xerophagias,  abftincntiam  a  carnibus 
&  cfum  aridoruni}  &  per  ftationes,  iciunia  ad  horam  vfque 
nonam.  Qua?  proindc  vocat  ifficia  [qj  teeupai  bel  recijivel  retar- 
dati  pabuli.  Et  rurfus  [»"] ,  difciplinam  guU  frenos  induentem  per  nul- 
las  interdum  vcl  feras  vel  aridas  efcas.      In    qilibus    diftindlionibus 

omnibus  vnusquifque  facilc  vidcbit,  ftationcs  &  femiiciunia 
poni  ad  dcnotanda  iciunia  hebdomadalia  ferfe  qUartse  &  fex- 
tae,  qu«  apud  catholicos  tantum  ad  horam  vfquc  nonam  du- 
rabant,  tertvllia.no  quantuinuis  &  MontawfHs  protrahcn- 
da  ca  cfte  ad  vcfpciam  vfque  vrgentibus,  nouamcue  reucla- 
tioncm  &  auctontatcm ,  a  fpiritu  fancto  pro  ifta  impofitione 
acceptam,  adlcgantibus.    Ecclclia  autcm  vctcri  fua?  conftan- 
tcr  adharebat  coiiiiietudini ,  harc  iciunia  ad  hoiam  vfque  no- 
nam  ,  nec  longius,  produccns,  ficut  cx  iis  apparet,  qu«  de  il- 
lis  fuo  tcmpore  narrat  epiPhanivs,  loquens  dc  coi  fuctudi- 
nibus  ecclcfia»  catholica::  Qkarta  [/]  Cffcxtafrta,  inquit,  ieiu- 
nium  ai  horam  vfque  nonam  ducimns.     Et  rillfus :  Ieiunium   toto  an- 
no  in  ecclefia  cathdica  diligenter  clfruatur,  quarta  fextaque  fcria  ad 
horam  vfque  nonam,  exceptis  quinquaginta  pentecoftes  dicbv.s.     Elinc 
I'.rvdentivs,  dcfcribcns  palliontm  Frae7«o/,epifcopi  &  mar- 

(o)  Tertnll.  de  ieiui).  c.  XIII.  Ecc-  conuenio  vos  &  prxter  pafcha  ieiunantss, 
citra  illos  dies,  quibus  ablatus  eft  foonfus ,  &  fatwnum  Jeimichmium  in- 
terponentes,  &  vos  interdum  pane  &  aqua  victitantes ,  vt  cuique  vifum 
eft. 

(/>)  Ibid.c.  I.  Arguunt  nos,  quod  icinnia  propria  cuftodiamus,  quod  liatio- 
nes  plcrumque  in  vefperam  producafnus,  quod  etiatn  xevophagms  obferue- 
mus  ,  ficcantes  cibum  ab  omni  carne  &  omni  hmileruia  &  vuidioribus 
quibu'que  pomis,ne  quid  vinobtatis  vcl  eddmtis  vcl  potemus.  Cap.  XT. 
Propterea  pcr  fingulas  direximtrs  fpecies  tciwtattvmnn ,  xerophagiarum,f}a. 
tiouum  ,vt,  dum  reccnfemus  feCUlldum  vtriufque  teftamenti  par<mtram  ,  quar. 
tam  proficiant  rccitfasi  vel  veeiji  vel rttardati pubult  oflicia,  eos  retunda- 
iwii ,  qui  hx-c  velut  vacantia  infirmant. 

(q)  Ibid.c.  XI.  Vid.  fub  litt.  anteced.(p). 

(>•)  Ibid.  c.  I. 

(s)  Epiphan.expofit.fid.  §.XX1I.  Vid.Grzca  §.  II.  fub  litt.(i)  pag.  4,5. 

Kk  2  tyris 


260  ORIGINVM    ECCLESl ASTlCARTM    IIB.  XXI.    CAP.  III. 

tyris  Hijptinici,  intxoducit  cum  pro  fc  ipfo  ita  rcfpondcntem  [r]~: 

Ieiunamus,  (  ait)  recufo  potum: 

Nondum  nona  diem  rejignat  bora. 
Vbi  ad  horam  dici,  ad  quam  ha-c  iciunia  continuabantur,ma- 
nifefto  refpicit.    Et  alio  loco  [»]: 

Nona  fubmijfum  rotat  hora  folem , 

Partibus  vix  dum  tribus  euolutis. 

Quarta  deuexo  fuperejl  in  axe 
Portio  lucis. 

Nos ,  breuis  voti  dape  v/ndicata  , 

Soluimus  feftum ,  fruimurque  menjts 

Adfatim  plenis ,  quibus  imbuatur 
Prona  voluptas. 
Quibus  in  verbis  to  feftum  denotat  qucmdam  iftiufmodi  dicm 
itationis,  quo  religiofos  conuentus  in  ecclefia  cclcbrabant, 
diuino  cultui  dcuote  vacabant,  cuchariftiam  rccipicbant,  & 
tum  ad  horam  nonam  conuentum  folucbant,  vadcbantque  ad 
fumendum  cibum. 

§.  IV. 

Quibus  follemmbm  ritibus  obferuari  confnenerint. 
Vnde  difcimus,  hofcc  ftationum  dics  non  folum  cum 
iciunio  obfcruari  confucuiiTe,  fcd  cum  religiofis  etiam  con- 
vcntibus,  &  follemnibus  Dci  cultibus  in  ecclclia ,  cum  pcrce- 
ptione  euchariftia: ,  vfitatifque  dici  dominica?  facris,  jn  fingu- . 
lis  partibus,  nifi  quod  iermo  fortafiis  omiftus  fucrit,  qui  num- 
quam  omittebatur  dic  dominica.  a m  b  r  o  s  i  v  s ,  auditorcs  fu- 
os  ad  obfcruanda  vfitara  ecclefis  iciunia  adhortans,  fimilia  de 
rationc  obfcruandi  hos  ftationum  dics  dicit.  Dc  iciunio  qua- 
dragclimali  admonet  ipfos,  vt  cibi  fumtionem  ad  finem  vs- 
quc  dici  [x]  difFcrant,  quia  ha?c  communis  ratio  obfcruandi 
quadragciimam  crat;  Dicitautem,plcrofquc  cficciufmodi  dies, 

(/)  Prtrdent.  Perilleph.  hymn.  VI. 

(  it)  16.  cathemerin«hymn.  VHL 

(.v/  AmbroG  rromif.  VIII.  in  pfalm,  CXVIII.  verf.  LXII.  DifTer  aliquantulum, 

non  longe  eft  finis  diei.  Iimr.o  plerique  funt  eiufmodi  d i ? s ,  v t  lljtiin  me- 
ridianis  horis  aduOQieudiun  tit  in  eccldum,  canenJi  hymni,  cekbranda 
oblatio. 

Vt 


DP  IEIVNIIS    HEBDOMADALlBVS    FFRHE  QVAKTAE  FT  QVINTAF.       26l 


Vt  ftatim  meridianis  horis  adueniendum  fit  in  eccleiiam, 
canendi  hymni,  cclebrandaoblatiofiuc  euchaviftia,&tumieiu- 
nium  folui.  Quibus  vcrbis  vt  manifcfto  indicat,iciunium  fta- 
tionum  brcuius  fuiiTc  ieiunio  quadragcfimali,  ita  difcrte  adfir- 
mat,  ipfos  hifcc  dicbus  religiofos  conucntus  in  eccleiia  agi- 
taffe  a  mcridie,  feque  in  cancndis  hymnis  &  recipicnda  cu- 
chariftia  exercuiffe.  Atque  hxc  cum  iis  congruunt,  qua:  ter- 
tvllianvs,  basilivs  &  socrates  hac  de  re  narrant, 
fqucmadmodum  alibi  [*]  oftcndimus;J  hac  folum  cum  diffe- 
rentia,vt  socrates  dicatyAkxattdria  hifce  dicbus  fcrmones 
fieri  &  rcliqua  cuncla,  qux  ad  colleciam  pertincaiu,  cxccpta 
myftcriorum  cclebratione  :  Qua  in  re  ifta  ecclefia  fmgularem 
&  diucrfam  ab  aliis  ccclciiis  omnibus  confuetudincm  fcquuta 
cft. 

f.  V. 
Quomodo  caiholici  &  Montanifta:  de  eorum  obferuatione 

dijputarint. 
Atenimvero  harc  difterentia  nullam  hacinre,ncc 
in  vllis  aliis  ritibus  &  confuetudinibus,  contcntionem  pepcrit 
in  ccclcfia  catholica,  quiaresiftx  indifferentes  erant  pcr  fe, 
&  ecclefu  eas  fcmpcr  pcragcbat,  iuftam  &  arquam  habens 
chriftianx  libcrtatisrationcm,  quandoquidcm  nullum  cxprcf- 
fum  mandatum  pro  illis  in  verbo  Dci  fuppetebat.  Ecclefia 
eas  numquam  hominum  imponebat  confcientiis,  taraquam  di- 
vinas  pracccptiones,  fcd  commcndabat  tantum,  vt  laudabilcs 
inftitutiones  eccleiiafticas,  autad.  fummum  vt  confuetudines 
ex  antiqua  oriundas  traditione,&(fccundum  opinionem  quo- 
rumdam  )  ex  praxi  apoftolica.  Hinc  licct  fummi  ctiam  viri 
accurate  eas  obferuarcnt,  (vti  socrates  [y]  feTbeodofeo  iu- 
niorc  obferuat,  quod  ieiunarit  frequentillime  ac  pntfertim 
quarta  &  fcxta  fcria,  idquc  egcrit  xp'^iav'^SiV  to-wxdctKug,  chri- 
ftiana:  rcligionis  ritus  exa&e  obfcruare  contendcns:J  tamcn, 

(*)  Lib.  XIII.  cap.  IX.  §.  II.  vol.  V.  p  »Ba".a8?.  2S4. 

(y)  Socrat.  ho.  VII.  c.  XXII.  xxprtpos  ii  'irais  m>,  u:  j»a/  xovos  xa/  xxvy.x  ytr.mi- 
KS  VKifltrUV  wriviai  Ti  rx  no^x ,  xoc}  yulXtTtc  txs  xx\xyi;xs  Ttroxixs  roy 
irxgxrxtvcis  >iy.igxs'  xg)  txto.  inoltt ,    ux^ais  %gi<rutviOiv  icrneixxius.     Fui'titUJO 

Kk$  fi 


76l  Ortginvm    ECCLESIASTICARVM    LIB.  XXI.   CAP.III. 

fi  quos  fua  infirmitas  vel  muneris  fui  racio  iinpedirct,  quo  mi- 
nUs  in  horum  dierum  obfcruatione  tantum  fludii,  quantum 
quidcm  alii,  polTent  ponere,tum  illis  indulgcbatur  vcnia  ,  ncc 
vlla  cenfuras  ecclefiaftica:  feueritas  prseter  admonitionem  ad- 
hibebatur.  Clerici  quidcm,  epifcopi,  presbytcri,  diaconi  & 
omncs  ordincs  infcriorcs,  ad  ecclcfiam  pertinentcs,  per  quos- 
dam  canones  [z]  hxc  &  alia  iciunia  fub  poena  dcpofitionis 
&  degradationis  obfcruare  iubcntur:  Neque  hoc  iniquum 
credebatur,  quia  haud  alia  iplis  effc  folebat  occupatio,  quam 
vt  adlidue  vacarent  facris  ecclefur.  Vcrum  ncc  hoc  ipfum  in- 
dornita?  ac  morofv  Montaniflarum  afperitati  faciebat  fatis.  Nam 
ha:c  iciunia  ab  ortu  dici  ad  vefperam  vfque  producebant,  o- 
mnefquc  homines  illa  obferuare  volebant,  non  vtvfitatas  con- 
fuetudines  &  ritus  ecclcfia:,  fed  vt  necefiarias  ncc  vlio  modo 
negligcndas  pracccptioncs  Dei,  nuper  orbi  datas  per  nouam 
infpirationem  SPUWLYS  SANCTI,  loqucntis  in  magno  ipfo- 
rum  prophcta  Montano ,  quem  a  Dco  auftoritatem  acccpific 
d'Clitabant  prarfcribendi  ccclelia:  rr.ulto  perfcttiorcs  lcgcs  ac 
regulas  vita: ,  quam  quae  ab  apoftolis  effent  tradita*.  Ha-c  erat 
difputatio  intcr  illos  &  ccclcliam,quemadmodum  cx  libro  ap- 
paret  TERT  VLLI ANI  de  ieiur.iis  aduerfut  Pfycbicot ,  vti  maledice 
contumeliofequc  appellat  catholicos,  quando  contra  ecclefi- 
am  pro  defeudenda  noua  Mont&niflarum  hypothefi  fcribit.  Non 
deco  difceptabatur,  Num  eccleiia  habeat  aliquam  poteftatem 
inftituendi  dies  ieiunii  in  fuam  ipfius  aedificationem.  Hanc  e- 
nim  illa  fibi  numquam  non  vindicabat  excrcebatque,  qucm- 
admodum  ex  tota  hac  differtatione  de  iciuniis  cius  liquet; 
nec  non  ex  eo,  quod  de  illa  tertvllianvs  dicit:  quod  e- 
pifcopi  ecclefia:  [a~\  pntter  itata  &  ordinaria  annua  &  hebdo- 
inadalia  ieiunia,  plebi   quifque  fua:    mandaic  ieiunia   afib- 

ac  tokrantia  tanta  in  eo  fitit ,  vt  a/goretn  pariter  &  ctftmn  gtntrofi  ani- 
mofitftinertt ,  ieiunaret  ttiamfrequtntiflime ,  ac  pr#Jertim  auarta&fex, 
ia  feria.  Idnne  agtbat ,  chriftiana  religionis  ruits  accnratt  obftruart  con- 
ttndcnt. 

(2)  Cah.apoftol.  LXIX.  Vid.  §.  II.  fufe  litt.  ;k)  pa;.  257. 

(<j)  Tertull.ds  iciun.c.  XIII.  Epifcapi  vninerfac  plebi  mindarc  ieiunu  aflTolcnt, 
ijnterdum  ex  aliqua  faUicitttdinis   etcicfuflicjc   caufu. 

Icant 


DE  TFTVNMS  HCBnOMADALIBVS    FERIAE  QVARTAE  ET  QVINTAF.       jfi? 

Icant  intcrdum  cx  aliqua  follicitudinis    ecclcfiaftica?   caufTa, 
M  ntanifl*   autcm   noua   iciunia    fua    imponcre   fatagebant, 
tamquam   lcgcs  diuinas   ex  fpcciali  mandato    S P I  RITVS 
SANCTI.     Vndceft,  quod  APOLLoNivs,vetuftusfcriptor  ec- 
clcfiafticus,  evsebio  [i]  mcmoratus,  Montanum  incufct,  quod 
iciunia  per  lcges  impofucrit.    Qua:  ieiuniorum  per  leges  im- 
pofitio  eo  accipiatur,  oportct,  quod  iciunia  iniungere  aufus 
fit,  tamquam  ex  diuino  prarcepto  (ibi  ex  noua,  quam  vendita- 
bat,  infpiratione  SPIRITVS  SANCTI  dictato ,  necefiario  obfcr- 
vanda.     Alias  cnim  epifcopi  ccclefia?  de  eodem  crimine  argui 
potuiflcnt;  quia  certum  eft,  cos  ieiunia  &  aduentitia  &  fixa, 
cum  arqua  tamen  &  iufta  humanarum  lcgum  libcrtatc,  in  be- 
neficium  &  ardificationem  populi  inftituifle.    Atque  hac  in  re, 
puto,vera  diffcrcntia  inter  vtrofque  conftitit.     Vna  pars  iu- 
fta  pollebat  au&oritate  prarfcribcndiaptas  regulas  de  iciunan- 
do  ad  bonum  ordinem  &  a?dificationem>  fuaque  audoritate 
huncfolum  in  finem  vtebatur,  fuos  intra  limites  fcfe  tenens: 
Altcra  autem  pars  nullam  prorfus  audoritatem  habcbat,  vt- 

Eote  qui  non  erant  gubernatores  &  doctorcs  ecclcfia?,  &  ni- 
ilo  tamen  fecius  diuinam  fibi  arrogabant  audtoritatem  impo- 
nendi  ecclcfia?  neceflarias  ekvniucrfales  ieiuniorum  lcgcs,qua- 
fi  cx  peculiari  impulfu  &  mandato  SPIRITVS  SANCTL  Et 
hanc  ob  cauflam  fchifma  facicbant,  nouamque  communio- 
nem  &  conuenticulainftitucbant  contra  ecclefiam,  co  quod 
ha:c  oraculis  &  infpirationibus  eorum ,  quas  a  fpiritu  impo- 
ftore  profedtas  fciebat,  morcm  gerere  recufaret. 

§.  VI. 

Qupmodo  ieiuvium  ferix  quart£  commutatum  Jtt  in  ieiuninm 

fabbati  in  ecclefits  Occidentalibus. 

Vna  adhuc  res  fupereft,  quani  de  hifce  iciuniis  hcbdo- 

madalibus  par  eft  adnotcmus,  ncmpe  vnius  eorum  a  die  quar- 

ta  ad  fabbatum  translatio  in  eccleiiis  OcridmtaUku,    In  cccle- 


(f  )  Ap.Eufeb.  Jib.  V.  C.XVI.  Srs*   is"<»  o  nis(LMotL&nv:«s. 

fia 


af>4   ORIG.  CCCI.   IJE.WI.  C.nr.  DF  rnVNt'<:  HETmOMADAHBAS  FERtAF.  FTC. 

fia  Orientali fabbatum femper  reftum  firit,  in  coquc  iciuniurn 
interdicium.  Atqocita.viri  quidarri  dodi  ab  initio  in  cccle- 
fia  ctia-m  Occi.L-ntnH  obtinuiffe  cxiftimart,  qucmadmodum  fu- 
pra  [.*•]  libro  vkimo  obfcruauimus.  Vtcumque  autcm  eft,  id 
certum  eft,  circa  tempus  concilii  llhbexritani  fabbatum  in  qui- 
bufciam  eccleliis  Occidamalibtu  ieiuniis  fuilfe  deputatum.  Nam 
concilium  illud  hoc  dic  iciunium  celcbrari  [c]  iubet  in  eccle- 
fiis  Hijpanicis.  Et  avgvstiws  [,/]  Rov.x  &  in  aliis  quibus- 
dam  Occiientalibus  &  Africanis  cccldiis  co  dic  ieiunatum  cfle 
fidcm  nobis  facit.  Yt  adco  in  omnibus  iftis  locis  aliquamdiu 
iingulis  hebdomadibus  tres  dics  habucrint  cfurialcs,  fabbato 
duobus  rcliquis  adicfto.  Progredientc  autem  tempore  ieiu- 
nium  fabbati  pluris  fieri  coepit,  quam  iciunium  feria:  quartar, 
quod  gradatim  ncglcrtum  vel  omiflum  fuit,  donectandcm, 
vt  vir  quidam  eruditus  [e]  obfciuauit,  in  omnibus  ecclciiis, 
qiuv  iabbato  ieiunare  ccepcrant,  fcria^  quaita'  iciunium  pror- 
fus  dciinerct. 


(*)  Lib.  XX.  c. III.  §.VI.  pag.6o. 

(c    Conci!.  Illiberrit. c. XXVI.  F.rrorem  placnit  corrigi,vt  omni  fabbati  die  ic. 
iuniorum  fuperpolitionem  cclcbremus. 

(</)  Augufiin.  epirt.  LXXXVI.  ad  Cafulan.  Vid.  lib.  XX.  cap.  III.  §.  VI.  fub  litt.  (r) 
&  (s)  Fag.6i. 

Ie~)  Albafpin.  obferuat.  lib.  F.c  XIII.   Notandum  porrn  ,  fimulac  fibb.itis   iein-* 
nnri  cce.itum  eft,  apud  Latinos  dici  Mercurij  ieiunium  dcfiiife  &  in  fabba- 
tum  traufmilluin  effe. 


LIBER 


1  (o)  m ijs 

LIBER  VICESIMFS  SECPNDVS 

DE  RITIBVS  NVPTIALIBVS,  IN 

ANTIQVA   ECCLESIA  OBSERVATIS. 

CAPVT  PRIMVM 
DE  HAERETICIS,  QV I   MATRIMONIVM 

DAMNARVNT,    VEL   VILIPENDERVNT  SVB  MA- 

IORIS  PVRITATIS  ET  PERFECTIONIS  OBTEN- 

TV;  ET  DE  II.I.IS  ETIAM,  QVI  COMMVNI- 

ONIS  VXORVM  ET  LORNICATIONIS 

DEDERVNT  LICENTIAM. 

§.  I. 

Communlo  v.vortim  prtmitm  tradita  a  SimoneMagO. 

ANTEQVAM  ad  hiftoriam  praxis  c-ccldiaftica^m- 
tione  fandi  officii  matrimonii  diuerfoiumquc  ritu- 
um  &  confuctudinum  in  cclcbrationc  illius  obfer- 
vatarum,  me  conferam,  non  ab  re  fuerit  pauca 
quaedam  de  illis  dicere  harrcticis,  qui  ftatim  poft , 
prima  iada  euangelii  fundamenta  ad  vilipendendum  &  conte- 
mnendum  matrimonium,  vel  apertc  illud,  tamquam  rcm  illici- 
tam  fub  euangclio,  maioris  puritatis  &  perfe&ionjs  ab  euan- 
gclio  requifitae  obtentu,  damnando;  vel  liccntiam  communi- 
oni^  rrulierum  &  promilcua:  fornicationis  indulgcndo  fcfe  ap- 
plicauerunt.  QuamquamDcus  matrimoniumtamquam  hono- 
rjficum  ordinem  in  ftatu  innoccntia?  inftituit,  &  feruator  no- 
fter  id  vt  tale  conceffit,  ad  primitiuam  illud  reducens  inftitu- 
tioncm ;  apoftolus  quoque  dixit:  llomrabilc  connubium   intcr  o- 
tnnes  & torui  immaculatus :  Tamcn ,  qucmadmodum  fpiritus  pro- 
ritmtiarat,  ftatim  oriebantur,  qui  a  fide  dccifcerent,  fpiritibus 
addidi  fallacibus  ac  dodrinis  da?moniorum,prohibentes  con- 
trahcre  matrimonias  &  alii,quihomincs  fornicationcm  licen- 
ter  &  impune  committere  docercnt.    Hax  poftcrior  dodrina 
contra  fidem  a  Simone  Magu  hserefiarcha  illico  difteminata  eft. 
•  Bingh.  O.  E.  Vol.  IX.  L 1  Nam 


1(>6  Ortcinvm    FXCLESIASTICARVM  LTR.  fcXlT."  CAP.I. 


Nam,  nanante  KVGVST  IKO  [a],doccbat  deteftandam  uirpituAinent 
indijfercnter  vten.li  feminir.  Quod  EPIPHANVS  [b]  ctiam  & 
IRENaevs  adfinnat,  quando  Simonem  vcnerabile  coniugium 
corrupiflc  dicunt,  dum  confuetudinem  cum  fcoito  nomine 
Helcna  habucrit  omniquc  fe  in  libidirum  gcneie  volutarit. 
THEodoretvs  [r]  de  impietate  eius  loquitur  paullo  diftin- 
ftius ,  narrans  nobis  doctrina?  eius  fundamentum,quod  docu- 
crit,  prophctas  angcloium,  qui  mundum  condiderint,  mini- 
ftros  fuifie:  itaque  ipfum  leclatores  fuos  iufTifle  nullam  eorum 
habere  rationcm,  nec  legis  minas  pertimcfccre ,  fcd  tamquam 
liberosfacere,  qua?  vellent.  Non  enim  per  bonas  acliones, 
fed  per  gratiam  ipfos  falutcm  confcquuturos.  Qua  de  cauffa, 
qui  huius  fuerint  feftae,  libcrc  omnem  libidinem  &  pracftigia- 
rum  omnegenusexercuiiTe,  amatoria  quxdam  &  pellicientia 
vfurpantcsj&quxcumque  alia  incantatorcs  foleant,  velut  diui- 
na  myfteria  obeuntcs.  Quae  omnia  bene  congruunt  iis,  quas 
de  eo  ftrictim  tradunt  damascenvs  [d~\  &  au&or  hxrefis 
Pradeftinatiaporum^  a  IACOBOJIRMONDO[f]  in  luccm  editUS, 

(  a )  Auguftin.  de  hxref.  c.  I. 

lb)  Epiphan.  hxref.  I.  Simon.  al.  XXI.  §.  II.  yvviuxx  yug  rtvx  cxvtw  tvpxy.tvos 
ity.fix$Qt  ,  EX/n;>  Txvoy.x,u7io  Tr,s  Tv/tuiv  opywy.imv  uytTtu,  «>)  vsotfaivuiv  svv 
tlGwKv  i%HV  tcais.  Txin/v'  h  rtxfujiiso!  ai  ai^poTiiri  ct/ yitt otitkixo y.tvos  tw  yv- 
yohu  o  yiits-  ragam  qv.amdam  tmihcrculat/i  notnme  Helevutii  tmiltu ,  pa- 
tiia  Tyrtatn  ,  Jibi  earn  copnlut,  qitacutit  palatn  uuUam  Je  baberc  confitetu» 
dinein  Jimuians ,  hotno  vafer  clatit  ottnii  Je  in  libidimm  gentre  volutabaU 
Iren.Iib.I.c.XX.  Hic  Helenam  quamdam,  quam  ipfe  aTyro  ciuitate  Phoeni- 
ces  quaeflBaiiam  quum  redemiffet,  fecum    circumduceb.n,  cetcra. 

(c )Theodoret.  fabul.  hxretic.  lib.I.  cap.  I.  tom.  j.  p.  19*.  JP3-  r«  $c  trgotptrrus 
rwv  uyyiXav  ixxgyxs  ytyrvit^af  r»'  «  th  uiriv  ittffeiovrxs  ixiXtvet  y-i:  rrgoi- 
ivftv  iy.fivois  ,  yi  Jf  (pohlttv  twv  viywv  txs  dirttXxs,  ctfti.x  noxTtttv  ojS  iXtvJt* 
gxs  ".xtg  IStKfaurtv'  x  yoig  Sti  rtgufem  uyzSwv ,  x/^a.  Stx  xxgiros  rtiit- 
btu  t~as  GwTtigixs'  x  $>}  Z'H'"  1  "'  r^:'  r'*r*  cvy-y.ooixs  xxcxv  itcXuuv  daiKytt* 
uv ,  xx/  yoxyyuvtitxts  ixgmro  rtxvToSuircu< ,  igwTixx  rtvu  y^L/  xywytux  y.tixxvu- 
y.tvoi  ,  y.uj  rx  xfo.x  'otsx  tTis  yoitrtixs  ?o*tx  »>■  Setpt  y.tTtovTn  yvtiifitu.     "* 

idj  Damalccn.de  hsereG  p.  176.  Simoniaci  a  Mraone  Mago  ,  qiu  Petri  aportoli 
teniporibus  ex  vico  Sanvaria:,  qui  Gitlio  didtus  ert,  fuit.  Hic  quum  cJuirti 
iinmen  tantnm  vendicaret,  concubiuim  pafTim  fine  deleftu  corponim  do- 
cel.it. 

{t}  Prsdcrtinat.  lib.  I.  c.  I.  Drc:bat  cartiutcm  ad  Deura  non  pertincre,  Deum 
muudiun  non  fccillc. 

qui 


DE  HAERETICIS,  QVl  MATRlMON.  DAMNARVNT  VEL  VU.1PENDERVNT  ETC.267 

qui  Simonem  promifcuum  vfum  mulierum  docuiflc  narrant  & 
dixifTe,  caftitatem  ad  Deum  non  pcrtinere,  quandoquidem 
inundus  non  a  Deo,  fcd  ab  angelis  faclus  iit. 

§.II. 

Deinde  a  Saturnilo  &  Nicolaitis,  alufque  pluribus. 

Praegipvvs  quidam  Simonit  difcipulus  fuit  Sati, mihu  vel 
Saturniwtt  Syrut,  qui  Simonit  turpitudintm  confirmauit,  vti  A  v- 
cvstinvs  [/]  dicit,  idquc  ex  eadcm  rationc,  nimirum  quod 
Deus  non  curct  mundum  vtpote  non  ab  ipfo,  fcd  a  ccrtis  angelis, 
prxtcr  confcicntiam  ac  voluntatcm  cius,  fabricatum.  Alii 
eum  matrimonium  &  liberorum  procrcationcm  generatim  da- 
mnaire,primumque  omnium  matrimonium  opus  diaboli  aper- 
teappellafle,  dicunt.  Ita  irenaevs  [g],  epiphanivs  [/>], 
Theodoretvs  [;']  &  alii  poft  illos.  Fortaffis  vtramquc  o- 
pinioncm  fouit,  aducifus  lcgitimum  matrimonium  arqualiter 
iniuriofam.  Neque  cnim  hominibus,  matrimonio  ftfe  acriter 
opponentibus,  inuiitatum  fuit,ipfi  imnudicitia:  &  fornicationi 
magis  faucrc. 

Nicolaitae  omnibus  fcriptoribus  SinwnisMagi  vefti- 
giis  in  doccnda  fornicationis  liccntia  inftitiflc  dicuntur.  At- 
quc  hxc  do&rina  &  opcra  Nicolaitarum  crcduntur  effc,  damna- 
ta  in  apocalypii  S.  toannit.  Ccrtum  cnim  eft,  fuiifc  co  tem- 
porc,qui homines  docerent  committcrcfornicationcm,qucm- 
admodum  ex  reprcheniione  apparct,  qua  eccleiia:  Thyatirenfs 
angelus  adfeC^US  legitur  Apoc.  II, 20.  Uabco  aduerfum  te  puuca^quod 
ferptittit  mulicrem  Iczabcl ,  qiitc  fe  dicit  prophetijjam^  doccre  £J  fedu- 
cere  feruot  meot,vt  fcortentur.  Vnde  viri  quidam  do<5ti  exiftimant, 
quod  do&rina  hzabel  eadem  fucrit,  qua?  do<ftrina  Nicolaitarum , 

(f)  Auiuifiin.  de  Iixref.  c.  III.  Saturniaus  turpitudinem  .simonianam  in  Syria 

confirmaiTe  perhibetur:  qui  etiammundum  folosangelos  feptem  practercon. 

fcientiam  Dei  patri<  fecifle  diccbat. 
(F  :  Iren.  lib.  I.  c.  XXII.  Nubere  &  generare  a  Satana  dicunt  efle. 
(h)  Epiphan.  hacrei   XXIII.  §.  II.   to  ya.u.u-j  yx)  ri  ytvvcfv  0   uvrof  ty.yigriis  h:    r* 

Extkvx  ixifX"*  Myu.     Fxorcs  ducere  Ubcrijquc  giguere  ab  6'ataiia  ejje 

circulator  iaem  pronwuiaU 
(»)  Tlicodorit.  liKret.  fab.  lib.  I.  c.  III.  tov  ii  yd,ucv  zrv<  itgSriis  rx  Sttc/SaXx   }i- 

SxrxxXlxv  <J»3>xre.    Nuptias  hic  priwus  omniuttt  diaboh  duttrinairi  appct. 

tamt. 

Ll  2  Ct 


26g PRIGINVM    ECCLRSI\STIC\RVM    LIK.    XXII.    CAP.  I. 

et  quod  diuerfa  duntaxat  nomina  fuerint  corumdcm  homi- 
num.  Nam  omncs  fcriptorcs  eccleiiaftici  in  eo  confentiunt, 
WcoUitai  hanc  doiftrinam  fouiiTc.    irenaevs  [*J,  tertv  l- 

LIANVS  [/]  &  EPIPHANTVS  [;«]  Nico/aum ,  vnum  C  fcptcm  di- 

aconis,  huius  harrefis  au&orem  efTc  ftatuunt.  Alii  autem  i- 
pfum  excufant,  dicuntquc  fuiiTe  doclrinam  ab  cis  adfumtam, 
quifc  Nico/aum  fequi  dixerint,  adduccntes  quoddam  eius  ada- 
gium,  cuius  non  fucrit  iftiufmodi fenfus.  Ita  clemens  ale- 
x  a  nd  r  i  n  v  s  [wjfcmcl  atqucitcrum  eum  defcndit :  Similitcr  evse- 

(£)  Iren.  lib.  I.  c.  XXVII.  Nicolaita?  magiftrum  quidem  habent  Nicolanm,  v- 
num  cx  feptem ,  rjui  primi  ad  diaconium  ab  apoftolis  ordinati  funt:  qui  in- 
difcrete  viuunt. 

(/)  Tertull.de  prxfcript.  c. XLVI.  Alter  hxreticus  Nicol.tus  emerfit,  hic  de  fe- 
ptem  diiconis,  qui  tn  aclis  apoftolorum  allefli  funt,  luir. 

(t«)  Epiphan.hxref.  XXV.  NtxiXuos  yiyovtv  tk  u-tro  ruv  ttrru  iixr.ovuv  ,  •-•  vriaov 
ai  rxrov  vtredv  o  aiufioXos ,  yjfj  e&trxTftaev  uvrx  t>)v  xugiiuv  rjj  tcvry  gXdnj 
ruv  iroottf,>iy.ivuv  ttxXcuvv,  xxrurcwSTiicu  puigpms  vtrig  ris  noutrv.x.r.X.  Nl- 
eolaus  e  numero  irll  Jtacunorum  fuit  ■  ■•  Poftea  itt  eum  Je.  dtaboiur  wjinu- 
auit ,  eiujque  tnentem  veterum  tUorum ,  quos  cotumemoi  auitnus ,  erroribut 
imbtat ,  vi  etiam  nuims  ipji ,  quam  iijiism  iliis  vulnus  infiigeret. 

(»)  Clera.  Alex.  ftromat.  Il.p.4')0.  491.  ToiSroi  ii  ngt}  o\  (putrxovres  l»vr«  Nixo- 
Xuu  fiTe.^aj ,  utro  ytvt)  uovtv  y.x  n  ruvooos  (peoovres  ex  irut>xTgoirt)S y  ro  oeTv  ttuou- 
XgiSjiq  Ttj  cuor.i'  ufts.'  0  /xiv  ymcuos  xoXxtiv  oi~v  tStiXx  rus  t(  idovxs ,  rus  }e 
itz:bvy.ius'  itjff  t>)  uar.iicret  txvtij  xxruy.x^cuvtiv  Tus  rTis  auttxis  opy.  xs  ti  vjfj  i- 
*i$io-ets.  Tales  Jitttt  etitim  ,  qui  dicunt  Jc  Jcqui  Nico/attm,  adducentet 
quuJdam  eiits  viri  adagiiitn,Jed  ab  cis  Jctortum,nempe  opovterc  cttruc  ab- 
uti ;  Scd  ille  quidem  v,r  prnc/nrus  Jignificabat ,  oportcre  vo/aptatei  arce- 
ve  <jf  atptditares  ,  if  bac  excrcitatione  marcidas fiacciiitjque  rcJJcre  car. 
nis  appetitiones  &  infuttns.     Id.  Stromat.  III. p.  jiz.  f«j.  'Etre  yv>iStiy.tv  ii  xg} 

Tt)s  ruv  xxtu  KxprtOXfls.Tttv  x3icry.x  yv.cuxuv  KOlttilviuS'  trefi  re  NtxoXxx  gijatws 
itxXf/ifivTSS  ,  extTvo  trxoeXtixoy.lv'  uocuxv  ,  (puai ,  yv.cuxx  i'/w  'xtos ,  y.e-1  riv 
dvuXt/il/iv  Tt]v  tx  aoirTjoo: ,  troo\  tuv  utrozoXuv  oveiotSeis  OiXorvir tixv ,  eis  ueaov 
dyxyuv  rr]v  yvvcuxu ,  yt)y.c*t  ru  fixXouevu  iziTt-tinv'  u\SXxJ(,v  yug  tivcu  (puol 
ri;v  xflxgtv  rxvrtiv  ItuitJI  t?  (puvj' ,  'ori  nt-oxyflr.rsx^cu  tj  cxoxi  itt'  rjp/  i>)  r.xru- 
xoXtsSiiauvTii  rw  ytvoaivu  rui  re  lifl^yJtu  «.ttXus  :<jff  ufluouvis-us ,  exiroflvtvtsatv 
tcveuitlsyO:  r>}v  uiotatv  uvtx  y.iTiwTes'  irvvJs.voy.ttj  o  iyuye  r'v  Nixo'X«ov  y.>iat- 
/u!:<  iri^x,  ityo  t)v  fyyutv,  xrxctjHcu  yv.cuxi'  ruv  tf  txtivg  Ttxvuv  9~t)Xeiu>  y.iv, 
xxruytjoxaou  nxoSivis* ,  ktp&aoav  ci  otxy.:-.v  .:  :  ':  '^tov'  uis  ttru?  i^ovruv  ,  tlnofio* 
X>i  iriSxs  l)v,  eis  y.iaov  ruv  drros-oXuv  >i  t>/?  QiXorvtmsyJvtts  sxxvxXtiais  yvvxd- 
xas'  nx)  !]  'iyx^i.ritx  ruv  7ztflfjtriso\l?uv  naavmv  ,  to  tnoxxo>l3cu  rtj  augxi  ediixa- 
xtv.  Mcminimus  ntfaria  quuque  ex  Carpocratis  Jiutcntta  mukevum  am- 
munwuis.  Quutn  atttcm  Je  diclu  Nico/ai  loqueremur ,  lilud  prxtertitifimus. 
Qnutn  fitt/iojavi >  aiuut7  habcret  vxorem,  if  po/i  Jeruatoris  uJjumtumem 

BIVS 


DE  H\ERF.TlCl5,Qyr  MATRlMON.  DAMN\RVNT  VEL  VIHPENDERVNT  ETC.  269 
BIVS  [0],  THEODORETVS  [/>]  &  A  V  G  VS  T  I  N  VS  \  q~\.      InttT  O- 

mnesautem  in  confeffo  eft,  aut  ipfum,  aut  iplius  difcipulos 
talcm  inucxifle  doclrinam,  quae  condcmnatur  tamquam  do- 
ctrina  &  opera,NiceIakaruik  in  apOcalypfi  Ioamea,  Poitea  pro- 
pagata  cft  a  Prodko,  impura?  fecta?  Aaamitarum  auclore ,  atque 
a  Carpocratianis  &.G>wJlkk ,  quorum  turpitudinibus  fuiius  enar- 
randis  heic  immorari  neceffe  non  eft. 


tt  fuiffet  ab  apofiolis  txprohrata  ze/otypia,in  niedinm  addu&a  mu/iere,per- 
111  Jit,  cui  veUct ,cam  nubcre.  Antnt  eiiim  hanc  aclionetn  iUi  v/ci  conjenta. 
neain,  qtia  dicit ,  tfitod  carne  abuti  oporteat.  Proinde  ents  ja&ttm  &  di- 
fium  abjdlute  <y  incorjiderate  Jequcntes ,  qui  eius  harcjin  perfecjuimtur  , 
impndenter  effujeqtte  furnicanttir.  Ego  atttem  atidioNico/aiu/i  qttidem  uitiu- 
qttain  vila  a!ia  ,  qitatn  ea ,  qtta  ei  nupjerat ,  vxore  vfum  effe  ;  £?  ex  tUnts 
itberis  ,  fitias  quidem  coijimiiffe  virgmes ,  jiiiutn  autem  permanjtjfe  iitcor- 
ruptum.  Qua  quutn  ita  Je  habeant ,  vitii  erat  depujio  atque  expmgatw, 
in  medittm  apo/iolorum  ctrcttmafiio  vxoris ,  cuitts  dicebatur  /aborare  zelo- 
typia :  &  cotitinentia  a  voluptattbus ,  qua  tnagno  /ittdio  parart  folent , 
docebat  tUtid ,  Abuti  carne ,  hoc  eji ,  excrcere  carnem. 

(0)  Eufeb.  lib  III.  c. XXIX.  'E>n  txtwv  S^tx  %a)  v  Xtyoy.hr)  i»>  tXtxoXxiTwv  u,'ft- 
ats ,  i7rtaju.iHp0Tu.Ti»  avvhit  x^y<"1'  *s  °i  tftfj  V  rrx  'lwuvvx  unoxdXwJ/ts  yvyy.o- 
ytvef  'nrot  titxoXxov  svx  tw  xy<pl  tov  'SriCpxvov  hxxovwv  troos  twv  J.-kozoXwv  het 
Trj  tu*  sviiwv  SigaMiltt:  7TfOX!Xfipitry.ivwv  rtvxnv ,  'oyt  y,tjv  ' AXtixvfytvs  KXiy.ns 
tv  rgtru)  Fow/uxrtT  txvtx  nsfjt  xvts  xxtx  Xsitv  t?oot7'  woecixv ,  (pxat  yvvotiy.x. 
*Xm  j  Kgi  r*  itpiiiis.  $ub  idem  teinpus  harc[is,qua  dicitur  Nico/aitaruni  , 
brew/ftmo  ternporis  ftatio  permmjit ,  cuitts  etiatn  mentio  Jit  111  renelatio- 
Ttc  Ioanuis.  Hi  Nteolaum  qucmdam  ,  vnum  ex  lUis ,  qtti  ad  cwam  inOj  uni 
gerendatn  vna  cum  Stephano  ab  apoftolis  conftitnti  fnerant  mimftri,Jcfia 
Jita  auflorem  iatlubant.  De  hoc  atttein  C/emeus  Alcxandrimts  in  tertio 
operis,  quod  g-pwy.xTivs  injcribitttr ,  libro  hac  narrat  ad  verbunt ,  Qiuim 
haberet  formofam  vxorem,cet.  vid.fub  litt.  anteced.  tnj. 

tp  )  Theodoret.  hscret.  fabul.  lib.  III.  c.  I.  y  sJtxoXxhwv  atotats,  i  yivov  i§  «W»r, 
ec!fo.cc  y&j  ii  xxoXxalxs  awirtt'  autpt^tpov  <Jr  tk  irtgt  txvtijs  0  K\v/ut/s  to&uiev. 
x.  t.  X.  Ntco/aitaritm  hdtrejii  non  Jo/um  (X  aiiientia,verum  ctttaii  ex  intem- 
pcrantia  conftata  cfi.     De  hac  C/etneus  apertuts  docittt.  cetera. 

(q)  Auguflin.de  hxref. c.  V.  Nicolaita:  a  Nicolao  nominati  funt,  vno ,  vt  per- 
hibetur,  ex  illis  feptem ,  quos  apoftoli  diaconos  ordin.iueranr.  Ille  qiiinrt 
de  zelo  pulcherrimse  coniugis  cnlparetur,  velut  purgandi  fe  caufTa  permifilTe 
fertur,  vt  ea ,  qui  vellet,  vteretur.  Quod  eius  faftum  in  fcctam  taxfiffimam 
verfum  cfl,  cjua  placet  yfus  indiflercns  feminarum» 

LI3  §.IH. 


Y]0  ORIGINVM    ECCLESIASTICARVM    UB.    VXII,    CAP.  I. 

-  ;  §AU. 

Vnde  calumnia  gentilium  aduerfus  cbriflianos  generatim  ortay 
quod  t/trpitudiues  in  re/ignjts  cower.ubus  Juis  exercerent. 
Observamvs  tantum,  cx  hifcc  impuris  praxibus  fe- 
clarum,  nomine  chriftianorum  fefe  appcllanrium,  vulgarcm 
illam  gcntilium  calumniam  adueifus  chriftianos  gcneratim  or- 
tam  ciTe,  quod  turpitudincs  in  rcligioiis  conucntibus  (uis  ex- 
crccrcnt.  Nam  quxdam  harum  fcctarum  non  folum  fornica- 
tioncm  &  quafuis  impuritatcs  communitcr  commitrcbant,fed 
cas  quoquc  in  rcligionis  fuae  adoptabant  myireria.  clemens 
allxandrinvs  [»•]  fpcciatim  Carpocratignoi  hoc  nomineaccu- 
f.it;  &  THEODORETVS  [/]  Adamitas ,  fcCtatorcs  Prodici ,  qui 
Carpocratir fuit difcipulus.  epiphanivs  [f]  &  avgvstinvs 
au.lunt  illis  Gnofticor.  Dc  quibus  avgvstinvs  obfcruat,quod, 
vtdiuerfis  appcllcntur  nominibus  m  diucrlis  mundi  partibus, 

/■}•)  (  lem.  Stiom.  p.  fll.  o'i  «  dr.e  KxfKoxguTxs  i-o:)  '^Kitp^vxs  oivy.you.noi  ,  xotvtis 
t~,XA  yvvtuxus  u%ii<rtv'  t%  uv  j;  /jtiyWi]  kutx,  tx  oviut.Tos  l{i''-ti  fo\us<ptl  ulu.  Qttl 
u  Carpocrate  defccndunt  cJ  Epiphane ,  cenjcnt  oportere  vxeres  e/Je  commu. 
nes  :  <t  quibus  centra  nomcn  Chrifli  maxwtum  emanttuit  probrnm. 
Vid.  Phrlaftr.  haircf.  X.  (bibliothec  patr.  tom.V.  p.  707.708.  edit.  Lugdun. 
MDCLXXVII. .)  Floiiani  fiae  Carpocratiahi ,  dicantnr  negantes  iudicium  at- 
qu:  refurreflionem  ,  Chriftum  natum  de  virgine  non  credentes ,  omnemque 
rcfurreetionem  in  filiorum  procreatione  nef.)ndi  coitus  arfiimantes  confillc- 
re  vt  in  ecclefia  f.ia  poll  occalionem  folis  Iucemis  cxftinclis  milceri  cum 
mutierculis  non  dubinuerint ,  legis  praxeptum  implere  putantes :  Nafimi- 
111  &  multiphcamini.  Iudaifmo  potius  &  paganitati  p.rrere  nefmdx,  qurm 
chrilVianac  veritjti  acqniefcere  properantesi  pecudumcjuc  potius  vitam  &  a- 
mentiam  detinentes,  quos  &  fcriptura  vita?  pecnduin  comparauit. 

(s)  Theodor.  hsret.  fabul.  lib.  I.  c.  VI.  Tloidtxcs  fe  txto:  SutSifxfiivtis  rijv  fS>  xx- 
\guivw  Af.iv.trC.:  suvcffijfftvro  uigefftv'  xtos  trnotprvSs  \txyvtvnv  roii  Kttoaoxou- 
txs  rteoGTtSux*  Soyfiotai'  >::,:';  ;.  .<  t.nu  rus  -tv:tux:(  h  •'••..  fofltttv'  i  ct>j  X'*5" 
r,x  h  rots  xotvots  }t!tr,ots  /uovov  tI  Jt-.vyjttcuv.  (pZs  ixxoiuv  troti/usvot,  flitee  icv 
"xx?cs  hrtrvyj  twtftlyvvrtf'  oi^at  ii;  yjf)  tcTiirtjv  ri-v  routirijv  dxo\uc,i?.v  vtrn- 
MiQtea»  y.vnxtjv.  Prodtcus  hosjeijuutus  AJamitarnm,  qiutm  vocant,  hx. 
re/iit  eonflituit.  Hic  nrt  dtcreta  Carpocratis  adiecit  palam  if  pubiiccjior. 
tari.  Fxtres  enint  commwtes  ejji  Janxit.  Qniac  non  Jllum  111  publtcit 
toiiuiuiis ,  luccrna  luinine  rcmoto ,  m  quam  quijque  uictdcrcit,  cttm  ea  co- 
ittiit ,  fed  inyjlicum  iiiitiatioais  ritum  inconttnentiam  hanc  dtccbaut. 

tt)  I .piplun.  liEeref.  XXVI. §.  Jli.  uvt>,v  vijv  eivu§tv  uitHv  lv  tuf^girxrt  m\vfu- 
§i*s  cp-joxcriv.  Ipjiis  comtentus  Jitos  multtpitcis  ac  proniijctu  ceucubittis  foc- 
ditate  contaminant,    It,  §.  IV.  tot. 

ita 


DEM4ERf;:T!CTS,QYrMATRlMONlVMDAMNAR.VNTVEI.VItIPENDERVNTETC.271 

ita  nonnulli  cos  Borkritat  [«]  vocent,  quafi  coenofos,  proptcr 
nimiam  turpitudincm,  quam  in  fuis  myfteriis  excrccre  dican- 
tur.  Et  dc  Carpocrate ,  patrc  Carpocratianornm ,  notat[x],  quod 
docuerit  omncm  turpem  operationem  omnemquc  adinuenti- 
oncm  peccati :  ncc  aliter  cuadi  atque  tranfiri  principatus  & 
poteftates,  quibus  hxc  placcant,  vt  pofTit  ad  caelum  fupcrius 
perueniri.  Ha:  fane  erant  doclrina:  da-moniorum  ,  vix  auditar 
inter  gentiles,  quod  quis  cum  patris  vxore  impudicitiam  com- 
mittere  impune  pofiit,  &  quod  homines  mala  facere  debeant, 
vt  inde  eueniant  bona,  &  quod  via  optima  euadcndi  potefta- 
tem  damionum  iit,  fieri  corum  mancipia,  ckfacere,  qua:  iliis 
placcant.    Vndc  gentilcs  cognito,  talia  &  doceri  &  peragi  a- 

f>ud  ha:reticos,  chriftianam  pix  fe  fcrentes  religionem,finevl- 
o  difcrimine  gencratim  omnibus  chriftianis  harc  tribuebantj 
atquc  ita/w  eos ,  qui  fequebantur  exitia  (vel,  vt  alia  exemplaria 
leguntj  d<r$\yeiouc ,  lafciuias)  eorum  ,  via  veritatis  blajpbemabatur. 

§.iv. 

H<e  doflrinee  ex  ipfa  ficce  ethnicifmi  derinatx ,  &  in  bonejiorum 
gentilium  oculu  plena  indignitatis  &  offenfionis  babitce. 
Et  hoc  quidem  tanto  fpeciofius  fiebatatque  plaufibili- 
us,  quod  inter  ipfos  gentiles  pauci  efTcnt,  qui  iftiufmodi  tur- 
pitudines  approbarcnt.  Dodtrina:  illa:  ab  ha-reticis  cx  ipfa 
foce  ethnicifmideriuata:,  plenarque  indignitatis  atque  offen- 
fionis  crant  in  omnium  fapicntum  atque  honcftorum  gcntili- 
um  oculis.  Nonnulke  quidem  ex  immanioribus  &  magis  bar- 
baris  nationibus  vxorum  communionem  permifcrunt  pcrcge- 
runtquc  promifcua  adulteria.  De  Aethiupibus  Garamanticis  id 
adfirmat  solinvs  [y~\,  idemque  de  Britannis  ivlivs  caesar 
[z]  narrat.    Verum  in  omnibus  cultioris  orbis  terrarum  par- 

(«)  Augufiin.de  hscref*.  cap.  VI. 

(.v)  Auguft.  ibid.  c.VH. 

(y)  Solin.  cap.XLIII.  Garamantici  Aetliiopes  matrimonfa  priuatim   nefcinnt» 

fed  omnibus  vulgo  in  Venerem  iicet.     Inde  eft,quod  fiiios  niatres  tantum 

recognofcunt. 
(z)  Cxfar.de  bello  Gallico  lib.  V.  c.XIV.  p.i46.edit.  Cellarii  Lipf.MDCCV.  suo. 

Vxores  liabent  deni  dnodenique  inter  fe  commuues  ,&  majiime  tmres  cutn 

fratribus,  &  p*rcntes#cumlibetis, 

tibus 


2"2  ORTGIWM    FCCLF5TA<;T'CARVM    LlR.   XXII.     CAP.    T. 


tibus,  pcr  vniucifum  imperium  Romanum,  non  nili  vnum  hu- 
ius  moris  excmplum 'inucnimus  apud  Htliopobtnt  in  Phocnice, 
quippc  apud  quos,  vt  socrates  [<z]  prodidit  memorix,  lcx 
patria  vxorcs  iubebat  efle  communes;  vt  adco  inccrti  apud 
eos  effcnt  libcri:  quia  parentum  ac  libcrorum  nulla  erat  di- 
ftin&io.  Virgihes  quoquc  hofpitibus,  qui  ad  ipfos  vcnerant, 
conituprandas  tradcbant.  Atque  hoc  turpiflima?  coniiictudi- 
nis  fl;igitium  ab  vltima  vetuftate  apud  illos  obtinucrat,  &  con- 
tinuabatur,  vfque  dum  Conpmtinus  imperator  contraria  legcid 
abolcret,  &  ccclcliis  intcr  illos  a'dificatis  cpifcopos  &  facrum 
cleium  conflitucret,atque  hoc  modo  ad  chriftianam  religio- 
nem  eos  pcrduccrct,  morefque  eorum  ex  peflimis  modeftiores 
n  dderet  hac  in  re,  qua?  publicam  femper  ofteniionem  .haberc 
ipfls  gcntilibus  crcdita  eft.  Nam  solinvs,  lafciuiam  dcfcri- 
beo$  (jdramantum,  qua  fa&um  fit,  vt  nuilus  filius  patrcm  co- 
gnofccrct  ncc  rcucrcretur,  a:t  [l>\ :  Eapropter  (jaramantici  Aetki* 
opes  inter  umnes  pgpulos  degeneres  bjbentur :  nec  immcritn,  quia  adflitfa 
ca&itatis  difciplina ,  fuccejfionis  notitiam  ritn  imprtbo  pcrdiJerunt. 
piato  quidem  ab  antiquis  ecclefia*  fcriptoribiT  gencratim  ar- 
guitur,  quod  communionem  vxorum  in  rcpublica  fua  ftabili- 
endaoi  eflfe  dixerit.  Hoc  illi  crimen  primum  omnium  a  the- 
ophilo  [c]  epifcopo  Antiucbix  intcnditur  :  Tum  ab  hierony- 

lii)  Socrat.  llb.  I.C.XVIII.  y.otvis  yJtji  ir.at  rtxp'  avrotsrxs  yvvcutKS  iyX'*?">!  *°m 
y.os  ixs\tvi'  vyj  otx  t~to  dy.<pt'i~o\x  yiv  'u.  itxp'  airoTt  tX  tixtq  yvf  yoviuv 
yv.p  xx}  tJxk»  ihy.ia  dttlxptcts  r,V  Tc/.s  oi  sxfiivss  roTs  ttxpiitri  iivott  rttxpfTx0' 
irocvtviSaf  xtfj  txto  ii  dpxaits  «/«72»  rtxo  uiritt  /\~aai  IffTtifxFtii'  \  o  fSxcr 
\fis  1  viy-tf  ytic  tnyviit  Tt~v  aiy^ouiv  uv/Xwv  ts  yZtjos,  tj.  yi-.v  i/.vrx  irttytvujxuv 
naocrxsvxtriv  ixxXytrixs  ri  xlitrxt ,  vg)  inisxonn  yjtpoTovt)b~;aj  rtxptrxsvxo-i , 
tttx/   xX^cov  ttpiv'  xrui  tx  HXtxiro/\tTt~v  xtxxx  (HTptmrtptx   XfenpytxfXTt). 

tb)>  \  i.  i  ap.  XXX. 

(c)  Tii*op'ii'.  ad  *\iito1yc.  lib.  III.  p  507,  (  p.  uo. ad  c.ilcem  lufli  i.  Martyr.  edit. 
Piirif.  MDCXXXV  I.  ircuTos  yi  TIXxtosv ,  o  Sqx~v  iy  xvroTs  trt uvotsoov  irafiiXoro- 
(Diy.:' : u; ,  otahiittl*  ;■/  r~  nptiry  jiiiiXv  twv  ■troXiTitmv  irttypxtpoyhy ,  rpoTttf  Ttvl 
voijt.i't:Ttiv ,  x ■'*''''  '• -"j  x',v.Ut/.ndvTutv  yuioOxas ,  %pt»  «fva-r  7txpxs$iy  itxTt  t~  At-'<, 
Htti  Ksi;r.Vv  vtfMJerii ,  'onuit  dti  tgttptitfsus  irawiofroiix  rtoXKii  y'.;i!Taf  ht  r»  TOt- 
iruv  ,  vM.}  '"'   o~^tv  r~i  XvrrxyJvxs   01/.  Totirtuv    outXitZv,  Xpjv    ■xxpuyv^iTiijaf. 

primui ,  iv;mo  priuceps  phil/foplmmn ,  Piaro,  fiatim  in  Ubvo  prtmv,  qui 

republica  vtjcribttur ,  quQtiamwudo   lege  janari    vu/t ,    vt  omniiim  v- 

:  fi/tt  conimunes ,  Jequutui  nimirum  exempluni  Imis  <y   C,ete>jfi'ttn 

tortm,  vt  kocjiib  prxtextu  Jrequfntior  if  abundanttor  proueniret 

MO 


DE  H4ERETICIS,  QVI  MATRlMON.  T>  ^MNARVNT  VEL  VlLIPFNDERVNT  ETC.  Zyj 
MO  [i"),  CHRYSOSTOMO  [f]  &  THEODORETO  [/].     At  Ve- 

ro  fi  re&e  fc  habent ,  qua?  ad  defendendum  eum  adfcrt  cle- 
Mens  ALEXANDRiNvs,in  ifta  accufatione  error  quidam  ad- 
miflus  (it ,  oportet.  De  Carpocrate  enim  loquens ,  ait  [g  ] :  Mihi 
videtur  Platunan  quoque  male  intcllcxijje-,  in  republica  dicentem^  opor- 
tere  ejje  communes  omnium  vxores:  vt  qui  diceret^eas  quidem,qu<e  non- 
dum  nupferant  ^ejfe  communes  coruvi,  qui  ejfcnt  petituri ,  quetnadmodum 
thcatrum  quoque  eji  commune Jpeffatvrunf,  ejje  autem  vnamquamque  vni- 

fobo/es  :  &  vt  trtfiitia  adfi&i  ob  communem  vxeruut  concubitum ,   conjo- 
/ationem  ahquam  inde  caperent. 

(d)  Hieron.epilr.  ad  Ocean.  fib.il.  aduerfus  Iouin.  (c.  VI.  p.  36C  a.  edit.  Parif. 
MDCXLIII.  )  Scotorum  natio  vxores  proprias  non  liabet ,  &,  quqji  Plato- 
nis  politiam  le<rerit,  &  Catonis  feeTctui  exemplum,  nulla  apud  eos  coniux 
propria  eft;  fed  vt  cuique  libitnm   fnerit,  pecudum   more  lafciuiunt. 

(e)  Chryfoft.  bomil.  V.  inTitum  p.irzf-  (  p.6;7.  edit.  Frf.  )  -^j  d  ^xv/hxs-bs  uv- 
r»y  (pthiaotpos  ivoy.oStTst ,  d*Xw  iisTvai  y>iTs  Keaiig x-t7v ,  «>/n  i>]gx\et(ps7v ,  us 
hxgiris  tx  icpxyyxTos  ovtos  ;ye/  rco1>^>)v  tyjvros  rifti»'  t)ix  rlro  ucfi  iir  o/xij- 
ytxros  Ar/ixttcxv  r~y.ro  noixvrss.  x.  T.  X.  Flltt  quidam  apnd  llJos  prttclari  tto- 
miius  opiniontfqut:  philufiphus ,  qvt  leges  tuht ,  nejcrtto  liceret  amare  pue. 
ros  aut  cute  arida  mungi ,-  quaji  ea  res  virtutis  ejjet ,  magnoque  in  huno- 
re  haberetur.  Aperte  denique  &  pnblice  pkrifqne  cum  vxorilms  congrcdi 
lcgittmum  erat.  Homil.  IV.  in  aoT.  (p:4l-  edit.  Frf.  )-xotvai,  Qtistv,  «  yv- 
vcuxss  ss-uaxv,  jyc/  ysyvy.vuiy.ivai  xxg!xivot  iic  otyiat  twv  igusiuv  nxXcuiruiaxv, 
Htfj   xotvot   trxTtpss  ssoirsxv,   t\cfj  oi   Ttxldysvot  HVwJfs.      fxores,   iliqilit,    PlatO^ 

communes  jiutto  :  nudx  virgines  Jiib  ocuhs  amatorum   luElantor .-    Tum 
cemtorcs ,  tum  jilti,  qui  gignuutur,  communts  Jituto, 

(f)  Theodoret.de  cnrand.  Grxcor.  adfecT.  ferm.IX.  tom.  IV.  p.  rtn.  0  yxp  toi  \v- 
xx&yos,  tSv  voyoSlsTiXv  0  Ugisos,  tis  aoy.!~  To7s  tSv  i^ifviAiy  o~o(po7s ,  }t>iydosv<ssv  iv 
roTs  voyots,  ws  o't  t>)v  Axxsrfiauoviiiiv  «oXrrtixv  ivyytygxtpoTss  (pxtstv  ,  iisTvaf  x. 
dvfyxat  xcfi  yvvcu£iv ,  >iJ>;  isixysvois  rov  tx  yxy.ts  guydv,  rous  /xsv ,  ii  xl>\uv  «• 
iowv  ,  ToTs  ii ,  ix  ywcuxwv  sts^ois  xvo^xit  % vvs O vyysvuiv ,  nxidxs  notsT.dcu ,  xis/uS 
y.tyvoy.svois'  yg/j  XWxTwv  nyjj  Ti)v  ve  xvts  0txn\xcbs7<?xv  noXtv  xxtx  txtxs 
rcgotstTxit  noXtTsisSiui.  Lycurgus  ille ,  Grttcorum  faptcntium  iitdtcio  legts. 
laturum  pritfiantijjimus,fuis  in  legibus Jcrtptum  rcltquit ,  vt  aiunt ,  qui 
de  repub/tca  Laced.tmomorum  fcrtpferunt ,  licere  tum  vtris  ttim  jhnmit 
coniugatis ,  tllis  quidem  ex  alienis  vxoribus  ,  his  vcro  ex  altents  maritis , 

Jibi  fiitos  libera  mixtioue  procreare.     Et  has  kges  admiratus  e[i  P/ato ,  £?* 
tnfiitutam  afc  ciuitatem  his  kgtbus  gubernari  iujjit. 

(g)  Clem.  Mexandrin.  ftromat.  III.  c.  II.  p.  514-  edit. Oxon.  ioxst  Ss  y.01  v^j  rx 
HXxTwvos  7Cxpxxitxoiva4,  iv  t>\  tcoXtTsttx  (pxuiv? ,  xotvxs  shai  txs  yvvcuxxs  niv- 
tuiV  xotvcls  y.sv  txs  rtfio  ri  yxy.g ,  tuv  mrsTvaj  y.s^dvrttiv,  xxSxntg  xop)  re  Sia- 

Bingh.  0.E.V0I.IX.  Mm  «/. 


274  ORIGlWM    CCCLF.SIASTiCARVM     LIB.  XXII.   CAP.  T. 

tttcuiujque ,  qui  prtoccupaffvt  ^cjnon  ampliui  cnimunem  effc  eam ,  qttit 
mpftjjct.  Quomodocumquc  autcm  fc  res  habct,  ccitum  clt, 
praxipuas  lcgcs  cthnicas  iftiufmodi  impuritatibus  fuilfe  aducr- 
farias;  adcoquc  rcs  tanto  de teftabilior  in  haereti cis  erat,  illas 
in  puriifimam  omnium  religioriem  inuehere,quae  legitimb  ma- 
trimonio  non  minus  faucbat,  quam  omncm  detcftabatur  tur- 
pitudinem. 

Matrimonium  tamquam  ilhcitum  damimtum  a  Tatiano  & 

Encratitis. 
Neqve  vcro  hi  harrctici  foli  fucrunt,qui  ecclcfiam  chri- 
ftianam  ex  hoc  capite  infcftarunt.  Erant  alii,qui  matrimo- 
nium  vituperabant  tamquam  (implicitcr  illicitum  fub  cuange- 
lio,  omncs  homincs  ab  eo  fe  abflinere  oportcre,  ncc  aliter 
faluos  ficri  poffe,  di&itantes.  Hxc  do&rina,  qucmadmodum 
irenaevs  [/>]  narrat,  primum  diffcminata  cit  a  Smwrmlo  &z 
Marcionc,  poftea  autcm  magis  innotuit  intcr  Encratitat,  qua?  fe- 
c"ta  origincm  habuit  a  Tatiano,  difcipulo  lufiini  Martjnt,  qui 
poft  magiftri  fui  obitum  cx  hoc  &  aliis  quibufdam  capitibus 
ab  eccldia  fe  feparauit,  matrimonium  fornicationc  nih  lo  me- 

Tfov  xor.iv  Ttiv  $t  tuyivuiv ,  (pxo-KCtras'  t3  trccxxTuXxfioiTas  di  IxxTttu  ittaft  tlytti- 
ygj  xx  "rt  xitvvv  T'h  ytyxyr,y.im- 
(b)  Ircn.  lib.  I.e.  XXX.  'Ara  Ht/.rv^vivx  xgj  Mxpxioivcf  c't  xy.Xxy.evot  eyxgxTtts  xytt- 
fjtix.v  EX%pv£<XV,  oHhrxvris  t:'v  <Zpxukv.v  xXoictv  t2  §e"x  ,  ;<oy  tjpiy.x  xxTtiyogxvres 
rx  t&PPiv  voj   fttlXv  tU  yivettiv  dvBptiitr^v  neitottixoTGf. 

Ap.  L*u  c!-.  lib.  IV-c.  XXIX.  ab  inirio,  vbi  ba-c  Irenoei  rerba  recitat ,  &  tnm 
addit  :  yg/  rgro  vvv  i£evpi?ttt  nx-/  uvr:'is,  Txtixvx  tix&s  stgurus  TOiVTip  eitrt- 
vlyxuvrcs  tt,v  ji'l.u7(ptiy.!uv'  os  Ixzivx  xk^cxtt,<  ytywus  ,  itpicev  y.e'v  gvuiv  exiiiu, 
i$ev  ti'lpt!vt  rotxrov'  ytri  di  ttiv  Ixtuits  ft&flvpiu)  ««orots  rtjs  iKxXxtiixs ,  on]- 
u  •r,  cidutrxtiXx  itt/.p^sis  vx)  TtitpuStuS  us  iisttptguy  I»  Xoitluv ,  Xiioy  %kijuk11J- 
p.'.  iiSxtrxxXeix  cvvit^Cuto,  aiSvotf  rtvx.s  aipxrxs  ty.',':o.<  Tcis  .:no.  OvXctniyx  uv 
SroXoyiiaus'    rov  yx/uov   rt ,  (p^ooxv  xgij   trot:n\v   jj!c«Ap,'i(;  Mr.BKtwl  jjay  £«- 

romivu  txyxyociCauf.  Atque  boc  n»pe/  tijiutl  tllut  excegitatum  c//,  'lur.uno 
qtiodam  oninium  primo  httint  impietatit  nitHore.  Qui  Iuflini  „tid,tor, 
quamdtu  quidein  ctim  illo  vtrfittut .eft,uihU  eiii/tnodi  proiulit.  Ptji  vi.tr- 
lyriutn  atttem  iliius ,  nb  ecclefiaji  abrumpem ,  doBoris  arrogantia  eiatus 
ac  twnidvtt ,  taviquatn  pra/iantiov  cetertt,  nouam  quamdatu  formqtn  d»- 
Bfintt  confizwt ;  Axonai  inujibilet  commentut, pertnde  ac  fulentmusi  ud- 
Jeicnt  quoqne  cum  Suturuiuo  6"  Mitrcionc,  matriiiiuniwii  mhtl  a/iud  ejjey 
qw.m  corrtiptivntm  cJ  ftuprum, 

Hus 


DF.  HAERETTClS,  QVI  MATRlMON.PAMNARVNT  tUl  V1I.IPENDERVNT  ETC.27J 

iius  adeoque  omnibus  hominibus  vitandum  effe  adferens.  A 
SaturninoiJ  Marcione  qui  vocantur  cmtitmm ,wqWt  au&or  nofter, 
abflinentiam  a  nuptiis  adntmtiaucrunt^fruflrantes  antiquam  plafmatio- 
nem  Dei  ifobliquc  accufantes  cum,qv.i  Sfmafculum  &feminam  ad  ge- 
ncr-ationem  hominum  fecit.  EP I P  H  A  N I V  S  \f\  de  Encratitis  loquens, 
ait:  Hi  nuptias  damnant  eafque  fatanx  tnbuv.nu  Idem  THEODO- 
RETVS  \K\  adfiimat:  Encratitn.  cxlibatum  dferuant ,  nuptias  fcorta- 
tiouem  appellantes ,  &  Icgitimam  coniunclioncm  diabolicam  vocantes. 
Qnod  ab  avgvstjno[/]  quoquc  confirmatur,  qui,  Encrati- 
ta,  inquit,  nuptias  danmant  atque  omnino  pares  eas  formcationibus  a- 
liifque  corruptionibus  faciunt.  Et  addit:  Nec  recipiunt  in  eorum  nu- 
merum  conitwie  vtcntemJiue  maremfiue  fcminam. 

Ab  Apoftolicis  etiam  ,fme  Apotactitis. 

Non  ablimilcs  hifce  fuerunt  alii,  qui  fe  Apoflolkos  nomi- 
narunt  exco,  quod  fe  vnos  effe  gloriabantur,  qui  vitam  ad 
exemplum  apofiolorum  inftituerent,  &  Apatattitas,  quod  ma- 
iorem  quam  reliqui  homines  huius  faxuli  abrenuntiationem 
prar  fe  ferebant.  a v  g  v  s  t  i  N  v  s  [«]  de  illis  hac  habet :  Apofle- 
iici ,  quifi  iflo  nomine  arrrgantijjime  vovauermtt ,  co  quod  in  fuam  com- 
munionem  uon  reciperent  vtcntes  conitigibnf,  &  res  proprias  poffldentcs , 
quaks  habct  cathdica  ecclefia  cfmonachos  &  clcricof  plurinfos,  fcd  idco 
ifli  hxrctici  funt ,  quoniamfc  ab  ccckfta  fcparantes^  nullam  Jpetn  putdnt 
eof  habere,  qui  vtuntur  bif  rcbuf ,  quibtrTipfi  carcnt.  Encratitis  ifli  /- 
miks  funt,nam  &  Apotactiu  appcllantur. 

§.  VII. 
^Manicharis,  Seuerianis  &  Archonticis. 

Eodem  errore  avgvstinvs  Manicbctos  arguit,  Nuptias, 
inquicns  \ti],fine  dubitatione condemnant,& quantum  in  ipjis  eft,pro- 
/jibcnt,  quando  gencrare  prehibent  ,pnptcr  quodconiugia  copulanda  funt, 

(i)  Epiphan.hxref  XLVII.  §.  I.   Y.yy.oxnrci\   riv  yxpov   Jzofiz^ixrt,  rx    axrxv* 

tpiaxtms  rxrov  tjvaf. 
(k)  Thcodoret.  hlret.  fab.  Iib.  F.C.XX.    r;;»  uyctuitxv  Ss    y.irlxai,  KOgyiiM  $i  yx- 

ucv  trootruyootvovreS ,  n&j  rsjv  i^iy.ov  xtttuvlotv  fmfi»\txfa   fatftdgtvns, 
(l) [  Auguftin.  dc  lixreCc.  XXV. 
ttn)  Augullin.  de  hscref.c.  XI  . 
(»)  Augullin.  de  hxref.  cap.  XLVI. 

Mm  2  Setie. 


276  ORIGINVM    EeCLESlASTieJiRVM    LlB.XXl.    C\P.f. 

Seucriam,  perhibcnte  EP iphanio  [0] ,  mulicrcm  fatana:  opus 
efle  dicebant,  ideoque  qui  fc  nuptiis  copulcnt,  latanx  opus 
perficerc  Et  clemens  ALExa.ndr.inys  [/>],dc  iifdcm  lo- 
qucns  Imeticis ,  vclaliis  hifce  limilibus,  doccrc  cos  dicit,ma- 
trimonium  efle  ipfam  fornicationcm,  &  a  Satana  traditum. 

$:  m 

Ab  Hieracitis  &  Euftathianis. 
Post  hofcc  Hieracas  quidam  nomine  prodiit,  cuius  di- 
fcipuli  Hiermut  nominantut,  qui  paullo  quidcm  modcftius, 
fed  nihilo  minus  falfodocucrunt,  nuptias  in  vctcri  tantum  te- 
ftamento  licitas  fuifle,  poft  CHRiSll  autcm  aducntum  eafdcm 
rciiciendas:  vtpote  quibuscum  regnum  caelefte  obtineri  ne- 
queat.  Ita  doctrinam  corum  repraefentat  epiphanivs  [q). 
Vnde  AVGVsTiNvs[r]monachos  tantum  &  monachas&con- 
iugia  non  habentes  in  communionem  ab  eis  rccipi  narrat. 
Eadcm  placita  pertinaciter  tuitus  eft  Eujtatbius  quidam,  quem 
socrates  \s\  &  sozoMENVs[f]  epifcopum  appcllant  Scbaftc- 

(0  i  F.piphan,  hs:ref.  XLV.  §.  II.  (pxaxxst  oi,nuj  Trjv  yvvcuxx  ehou  egyov  txHutu- 
y~'   —  Std  t~to  Txs   yuy.u  ■n\>]<rix(cvTus  t~  "^utuvu  to  eoyov  rr\>ic~v  \eyxcrtv. 

(p)  C.Iem.  flromar.  III.  cap.lX.p..r4.o.  Not.  hxc  LLu  nou  exllant,  nifi  foitaffis 
auclor  nofhr  refpexeiit  <d  vcrba ,  qux  ineunte  pagina  leguntur:  (fual  yxg, 
fTt  uiros  tixev  6  aoiri^  ,  r,\$ov  xxrxXXcxt  T*  i'oyu  t~>  !}>i\eius'  %i\eixs  ftev , 
T»r  faiSvfiixs-  %vy*  $1 ',  yivviaamgj,  (£%cuv..  Aiunt ,  lpjtitn  dixijje  Scruato- 
rcm.-  Veui  ad  diTolueidum  opera  teminx •jcviiita  quidevi ,  cupiJttatts: 
opera  autem,  srcneratioiicm  &7  interitum, 

{\q  )  Epiphan  hacref..l  XVII.  §,.  I.  avyxtxuic.~2ai  (£>iat  h  r~  rruXui^  huStxri,  t~ 
^yxyu  avvarfle^af  uKa.  « rijf? tyaiiftiets  rS  %ptr~  ,  y.>;xiTi  rov  yxyov  ■nu^uUye.t- 
Saj ,    /uiirt  ovvuSjaf •  uvtgv  xl.iicovoytr/  pxai\t!xv  xgxvuv.. 

(r  )  Auguftirfi  dc  hacref,  c.  XI. VII.. 

(j-)  Socrat.  lib.ll.  C.XLllt.  yuy.t~v.  ixu\ve  ■  --  xjy  irot%.xs  /uiv  txs  ytyuy.>ixirus  r* 
avtotxtalx  iy^u^tCjt'  ■•  h  oixois  ri  yeyufiijHOTWv  ht%aSi  ixuKvt  ytviSsaf  yx)  nee- 
ciivTtfis  yvvcuxa  "'/ovros ,  >)v  voy.u  \uixSs  <lv  viyuytTO,  rr,v  ivXoyiun.  iixj  t>}v 
xoivuvixv  ,  us  y.vcos  ixxXliin  iy.ikevt^  /-'xorct/.'  ducere  probibebat.  —  /  't.de 
mu/toi  qwdem  ,  qui  matrimoma  cantraXerant ,  a  coniugibus  fcparau.t.  -- 
Li  ttdtbus  conittgatorum  prccattones  fieri  vettut :  &  pres  byteri  vxort  w  ha- 
bentis  ,  quam,  dntn  ejjct  laicur,  legitbno  matrivtohitt  Jtbi  copulauerai ,  bcne- 
dieiionon  if  comvvtnionem  injtar  pi/tcuh  declinandxin  docebat 

(t )  SoZom.  lib.  IV.  C.  XXIV.  Wvtu5ios,  us  x  Ihv  Sttlxcrxuv  ri  ri  jtoutIuv,  difyoiSti 
t~,;  iKicrxo7c~;f  rruqu  riTv  h  Vuyyctus  trvvtX^ivrtny.  E  ijiathnn  ,  taviquainjc- 
ctts  qitani  «portet  pviedwaiu  ts  ugens  ,  if  Jeutieiu ,  aGangretifi  coitcilio 
tpijeopatu  e.xeiutits  Juerat.. 

tliim, 


DFT  H\F.RFTiClS,  qvl  MATRlMON.  DAMNARVKT  VEL  VILIPENDF.RVNT  ^TCiJf 

numy  &HENRICVS  valesivs  [«]  illos  hoc  de  eo  adfirmantes 
defendit,  baronio  \x]  quantumuis  alium  hunc  Eujlatbium  fu- 
ifle  probare  adlaborante.    Vtcumque  autcm  eft,  intcr  omncs 
m  confeflb  cft,  fuifle  qucmdam  huius  nominis  tantum  vltas 
monafticx  admiratorem,  vt  propter  illam  omnes  nuptias  da- 
mnarit  docueritque,  nullum  in  coniugio  pofitum  fpcm  habe- 
reapud  Deum,  vndefaftum,  vtmultae  mulieres  reliclis  pro- 
priis  viris,  &  viri,  vxoribus  deftitutis,   vinculum  coniugale 
diflblucrent,  ferui  ctiam  a  dominis  recedcntes,  per  hunc  inu- 
(fcatum  religionis  morcm  dominos  contemnerent,  multique, 
negledis  publicis  ccclefiae  conuentibus,  priuatim  conucnticu- 
la  agitarent,miniftros  ecclefia:  fperni,  nec  facramenta,  qiise  ab 
cis  conficiantur,  attingi  dcbere  di(ftitantcs,eo  quod  matrimo- 
nia  contraxiflent.     Qucmadmodum  patres  concilii  Gajtgrenju 
crrores  in  dcclaratione  contra  illos  fua  verbis  pluribus  com- 
memorant  [  y]. 


(U)  Valef.  inSocrat.  lib.  II.  c.  XLIII.  Bafilius  in  epifiola  LXXIV.  qium  fcripfit 
ad  Occidcntales  contra  Eultathium  Sebaftenum,  Gangrenfis  concilii  nullam 
mentionem  fact.  Ex  quo  manifefte  colligitur,,  tunc,  quum  Bafilius  eam 
epiftolam  confcriberet,  fcripfit  autem  fub  Valente,nondum  celebratum  fu- 
ifte  Gangrenfe  concilium  ,  in  quo  damnatus  eft  Euftathius.  Dicet  fortafTe 
aliqnisad  id  ,  quod  aBaronio  diclum  eft,Eu(hthium  illum.qui  ln  Gangrenfi 
fynodo  condemnatus  eft.diuerfum  effe  abEuftathio  Sebafleno.  Veruin  hoc 
gratis  dicitur ,  ncc  vllrus  auftoris  teflimonio  nititur. 

(VjBaron.  an.  CCCLXI.  n.XLV.  At  piiufquam  de  his  agamus,  de  Eufiathio 
prauorum  huiufinodi  dogirutum  architccto  difTerendum  eft.  Hnnc  fuifie 
Eufhthium  illum  epifcopum  Sebaftisc  in  minori  Armenia,  Socratis  atqueSo- 
zomeni  &  ahorum  recentiorum,  qui  hos  funt  fequuti ,  hiftoricornm  adfer. 
tione  traditur.  Quod  quidem  mihi  nulla  prorfus  ratione  probatur;  ouum 
e  contrario  plura  lint,  quac  di<5tis  aucloribus  magnopere  aduerfentur.  Etin 
primis,  quod  S.Bafilius  duobus  epiftolis»  cum  diligenti  fcopa  cunclas  eius- 
dem  Euftathii  Sebafteni  turpitudines  in  vnum  congerar,  eafclemqne  fingu- 
lasfpeclandas  palamexponat;  nullam  prorfus  de  huiufcemodi  harrefibus,  vcl 
eius  damnatione,  faifta  in  Gangrer.fi  concilio,  mentionem  habuit:  qu.x  qui- 
dem  ad  totam  eius  vitam  fugillandam  ante  omnii  ponenda  eifc  videban- 
tur    &c 

(_y)  Conci).  GangrenC  in  prxfat  K«J  y«fj  1«  rx  xxroc^uQtS*,  uCt«s  [rSs  vigl 

Ewra^iox  ]  rov    yiy.ov  yjtf  vnoTt$i3ai,  'oti  iHtis   twv  iv  yoi.ucy  ovruiv   iXiriix  nxoi 
$iu>  ixtt,K0%*.ai  yvtu.~tx.is  vnxvSoot  KKXT>i$tt7ai  twv   txvrwv     ocv^pwv   xvtvupHtrxv 
%u}  Uvfyns  tuv  iStotv  yvvxixciv'  —    xa/  AxXot  htntmuiv  xvx%upxvTfs ,    «au  StiL  ra 
$iva  dtu(piticrft»TQS    x,nrx(pi>6v,itriv.  y.-l'  r£»  itanojwv  ftoik[A.tvoC  — x~)  Kctaft-jri- 

Mra.  3  §JX« 


Tffi 6rIC,INVM    rCCLESI  ASTlCARVM    IIB.XXII.    C\P.  T 

f.  IX. 

£>«j  cmdemnati  in  conci/io  Gangrenfi  &  fic  diftu  canonibus 

apoi\olicis. 
Qvos  errores  Vt  quodammodo  rcprimant,  aucloritate 
fua  in  cohderidis  aducrfus  eos  nonnullis  canonibus,  muncre 
primumauftoriabdicatOjVtuntur.  In  primo  canone[*)aiunt: 
Si  quis  nuptias  in  accufationem  deduxerit,  zy '  mulicran  fdclcm  Sfreli- 
jfiofam,  cum  viro  fuo  dormicntem,ab;minandamcredidtrit,aut  etiam  ac- 
chfandatn,  tamqnam  qui  non  pojftt  in  tegnum  Dci  ingredi,  anathcma 
f.t.  Canon  quartus  [**]  in  camdcm  cft  fcntentiam:  Si  quis  de 
jresbytero  ,  qui  vxorem  ditxit ,  contendat ,  non  eportcre ,  eo  facra  cele- 
brante ,  oblathni  communicarc ,  fit  anathema.  Similitcr  1101-HlS  [***]  : 
Si  quis  vel  vifginitatem  vcl  contincntiam  profc/fus ,  tamqv.am  abominan- 
das  nuptias  iudicat ,  <S  ncn  pr  ptcr  hoc  folum,  quod  continentid & 'yir- 
cinitatis  UnUm  ft  Janclumque  provojhum ,  anathcma  ft.  Dccimus 
quaitUS  [(•]  ita  decernit:  Si  qua  mulicr  relinquit  maritum  cJ  vult 
recedere,  matrimoHiuni  abhorrens ,ft  anathcma.  Adduntin  fine  O- 
mnium  [tt]^  Httc fcribimus ,non  abjiindentes  eos  ,  qui  in  ecclejia  Dei 
fecundiitii  Jlr/piuras  fanflum  propoftum  contincntix  tligunt,fcd  cos ,  qui 
prr.tcxtum  cxcrcitationis  ad  arrcgantiam  a.ljiimunt,  aducrfus  eos ,  qui 
fmplicius  viuuut,fc  efferentes ,  aprthr  Jcripturas  ecclefajlicesque  ca- 
noncs  nomtates  inducunt.  Pirginitati  m  itaque  vna  citm  humilitate  ad- 
tniramtir,  Sf  continentiam ,  qiut  cum  pictate  cjgrauitate  cxcrcctur,  ad- 

cuv  ytyxy.>;xiruv  irttptppviims ,  y&/  rm   Xttrxoytuv  rZv    vn    xiruv   ytvoy.iiu* 

yi   xitlvflSTIOI. 
(*J  CODCil.  GatlftreG  C.  I.  E"  rtS  riv  yxftot  y.iyXpnro,    yr</   r>;v    x::.%vLo-Xv  y.sr-s. 

r~  dviois  xvr~;s ,  Itaxv  itir>)v  yu/  t'JXa/SS/ ,   /3<)fXtW;<ro ,   us  xv  y.i  6-jvxy,tv>iv  ils 

fjj.lO.ti.-v  uathSuv  ,  dvJ.btyx  tfa. 
(**J  Can.1V.  E"  ns  $ixxch>,ro  tcugu.  tcgtffivi  uyx>rros,ws  y.>)  xt-T/vxt , X«- 

rncyifO-Mros  xCrs  icp c(pio~s  fitrx\*ff.f~xytiy.,    xvx&if&x  fru. 
f  ***;  Can.  IX.  E.;'  ns  itxfiv.floi,  >)  s  yy.  fxrt  -iotro  ,  us  uv    fidiXirfmi ,   ruv   ytlyuv 

K«X»i«:«!',    W    /"»    <>'    «"'"    ~°   ""■">'"  "&)    «7">v    ~>1<   tCKgStvtxs ,    xvci.Sty.x 

iru>.  f  , 

(+  ,  Can.XIV.  Ei'T(f  ymi  •,:-j.n/>.:y.nJ.>oi  r'.v  uvfyu,  -^  xvxxuipiTv  i 5/Xo/ , $t\-jr- 

tovJ.v  rcv  ydftvi;  ■■  ru. 

t\\)   Cati.XXI.  wvra   h-    ,      (j.    ■■':,  ir-   inninlmris   r.'<  b>  iy.x\>!7.'x  rx  Stx  xxrx 

rls  yoy.(pxs  xexuSlaj}  /SitXo  <-:::  < ■'    ->,•-■*■   r.-s  >.-j. ::,. '■  'vo-.r  >.s  rt/v  V7ti$<triv  r~<  utr.i- 

Giuc  tis  viret»!<pxvlu.v ,  y.v.ru.  ru/  xiptXertooi   iJnsvruv  \>r.uoy.ivss  re  yjc/  rtxgx  rxs 

yowjixs  >;x/  ris  iy.x)-.y,7ixjr.:i<  yMtitus,  v$j  vturt^yjs  tifr.yovrxs'  i/y.tisiKiyxg- 

mit- 


DE  HVERf-TlClS,  QVI  MATRIMON.  DAMNARVNT  VEL  VILIPENDCRVNT  ETC.  279 

mittimu! :  Zfaftcularibus  negotiis  fecefum  cum  humilitate  fi/picimus  } 
£j  honorabilem  matrimonii  coniunttioncm  honoramus;  &  vt  fummatim 
dicamus ,  qn.-e  a  diuinis  fcripturis  &  apojlolicis  tra.iitinnibus  tradita 
funt,inccclcjlaficrioptamus.  Pcr  traditiones  apoftolicas  hi  pa- 
trcs  intclligunt  aut  rcgulas  de  matrimonio,  pcr  apoftolos 
in  fcripturis  traditas,  aut  regulas  datas  in  fic  citatis  camnibus- 
apoftolicis,  qui  tunc  temporis  m  ecclefia  obtinebant.  Quorum 
VnUS  quidam  ita  prxcipit  [2]:  Si  quis  epifcopus^  aut  presbyter,  aut 
diaconus ,  aut  omnino  ex  numcro  clericorum ,  a  nuptiis  ,  £Jf  a  carne  £J 
vino,  mn propter  exercitationeyn^verum  propter  deteflationem ,  abjlinue- 
m,  vblitus  quod  omnia  fint  vaLle  bona^zj quod  mafculum  &"feminam 
Dcus  fecit  hominem;  fed  blafphemans  acciifaiurit  crcationem  ;  vcl  cor- 
yigat  fc^  vel  deponatur ,  atque  ex  ecchjia  eiiciatur.  hidem  Zf  laicus. 

Ex  quibus  omnibus  perfpicue  intclligimus,  ecclcfia?  fatis 
facefiitum  effe  negotii  ab  his  antiquis  ha:rcticis,qui  in  nuptias 
fub  ftatu  euangelii  acerbe  &  prauiter  inuehebantur,  multas- 
que  infirmas  mentes  eo  adducebant,  vt  multa  temere  atquc 
immodcrate  facerent,puriorcm  prartexentcsviuendi  rationem 
maioremque  perfectionem  ,  quam  tamen  euangclitim  nufpiam 
tamquam  necefiitatcm  aliquam  mortalibus  imunxit;  fed  tan- 
tum  qui  ad  eam  recipiendam  idonei  erant,  pro  libertate  fua 
&  arbitrio  rccipere  illam  poterant,  dummodo  libertatem  fu- 
am  non  facerent  laqucum  aiiorumconfcicntiis,nec  rem  libeti 
arbitrii,  tamquam  iimpliciter  neceflariam3  reliquis  hominibus 
imponercnt. 

§.X. 
Error  Montaniftarum  de  fecundis  nuptiis  nec  iwn  Nouatia- 

noruni. 

Ecclesia  aliam  quoquc  controuerfiam   habuit   cum 

Sv  vjq  nxptrtvixv  f/.tri,  Tx7iitvo(pt>07v\>is  Sxvyx^outv  ,  ygj  iyxpctT&xv  ytrx 
fflyvoryTis  yjy  Jtoctfictxs  ytvoyivr,v  y.7roi?%? usTx  yx}  yxyn  ovvotxyTiv  atuvfa 
Tiydyrv  —  t\cfij  trdvrx  evvtXovrxs  iuctu  ,  rx  rtxp  dojivry.  vxo  ruv  Stixv  y$x- 
(pHv  ngj  rSv  xirosoXtxuiv  TTX^uSoatuiv  h  t?  cxxXtyXicf,  yivf&Kt  f"J;£o'«f3"x. 
(2)  Cin.  apoltoi.  Li.  Ei'r<s  litlvr.onos ,  >)  lEpstrfivTsess  ,  v>.  dti-r.oyos ,  h  'O.us  rx  h-:<tx- 
"Koyx  rx  /fj»r««,  yxyx  yjfi  xotuiv  y^u)  o.vx ,  x  Si  aaxxatv,  x$\x  h.l  picXvpixv 
asrixtrcu ,  t7Ctka.vSxvoy.eiOS  ,  Irt  nxvrx  xx\x  Xixv ,  jye/  or«  «$f»  yoc}  ^X-j  i- 
aoitiTtv  0  Stos  rov  xvijgwroY,  d%\x  p"kxc(fcvyu>v  dtxficiftsn  T>)v.  StiytxpyisV  'ij 
iiofiiSw,  >)  xxilxtpii&u   itgj  t?j  ixKf\nSMS  *«>/3«2fc.«,3iu"  uaxvrus  ngj  i\xutos. 

Mm- 


2gO  ORIGTNVM   KCCLESIASTICMIVM    LIB.    JCXII.     CAP.    T. 


Montaniftis  de  fecundis  nuptiis.  THEODORETVS  [a]  Montanum 
dc  foluendo  matrimonio  lcgcm  dediffe  ait.  Eiufdem  rei  ab 
apollonio,  vetufto  rctJptore  apud  evsebivm,  infimulatur, 
qui  nowo Montani  fpiritui,  quamprimum  inorbc  apparcrc  coe- 
piiTct,  mafculc  fcfc  oppofuit.  Hic  eft,  (inquit  [b]  in  volumine 
adueifuseum  edito  )  qui  nuptiarum  dijjidia  docuit.  Quod  non- 
nulli  rccentiores  fcriptores  co  accipiunt,  quafi  nuptias  gcne- 
ratim  prohibuifTet,  quemadmodum  illi  haretici,  de  quibus 
modo  fumus  loquuti:  Quumtamert 'Mvktantiu  non  ncgaret  le- 
gitimam  rationcmconiugii,  fcd  fccundas  tantuni  nuptias  rcii- 
ccret;  quemadmodum  cx  tertvlliano  apparct,  qui  pra?- 
cipuus  huius  haretici  propugnator  crat  &  dcfcnfor  adliduus 
aducifus  ccclcfiam.  Libri' illius,  de  monogamra  &  exhortaiio  ca~ 
ftitatis  infcripti,  ex  inftituto  hanc  in  rcm  cditi  furit.  Quorum 
in  vtroque  fatis  quidem  accrbe  contra  fccundas  nuptias  dccla- 
mat,qu;ili  nihilo  meliorcs  adulterio;  nufpiam  autcm  vcl  le- 
viflimum  indicium  facit,  quod  ille,  vel  Monidnifta  quifpiam  a- 
lius.  prioicm  illam  opinionem  fouerit.  Immo  vcro  librum 
fuUm  de  motiogamia  his  notatu  dignis  vcrbis  incipit  \c]\  Htretici 
nuptias  aitfertint,  Pfychki  ( per  quos  catholicos  mtclligit,;  inge- 
runt ,  tili  nec  femel ,  ifti  non  femel  nubunt.  Veriini  ncque  contitientia 
eiufmodi  laudanda0quia  h.iretica  eft ;  neqv.e  licentia  defendcnda ,  qui.i 
vfychic*  eft.  llla  blajphcmat,  ifta  luxuriat.  llla  deftruit  nuptiarum 
JJcum ,  iftd  confundit.  Penes  nos  autem ,  quos  Jlurituales  merjto  dici 
facit  apnitio  Jjnritualium  charifmatum ,  tam  continentia  rcligioja  eft 
quam  licentia  verecunda ,  quandoqurdem  amb.v  cum  crcat<  rc  fuut.  Cou- 
tinentia  lcgem  nuptiarum  honorat ,  licentia  tcmperat.  111  a  non  cogitur, 
ifta  regitur.  llla  arbitrium  habct,  h.vc  mtdum,  l'num  matrimoniutn 
nouimus,ficut  vnumDeum.  Vt  adeo  planum  lit  atqucpcrfpicuum, 
Montaniftas  non  effe  accufandos,  quod  kgitimas  nuptias  gcne- 
ratim  damnarint,  quas  contra  alios  harcticos  potius  defcndc- 
runt;  fed  quod  tantum  fecundamm  &  tcrtiarum  nuptiarumne- 
garint  libertatcm,  quas  reiicicbant  cx  acccptis  quibufdam, 
quas  venditabant,  nouis    reuclationibus  SPIRISVS  S/INCTI. 

(a)  Tlieocloret.  lixiet.  tabjib.  III.c.  il.   Ovros  tov  ytkyov  Six\it,y  tvByoSirtio-t. 
(/;)  Eufcb.  lib.  V.C.  XllX.  xroi  imv  o  $i<$*!-ks  Xiotif   yciywv. 
ic  )  Teiuill.  de  monogam.  c.  I. 

Ad- 


DE  ttAERETiers.qyi  m\trimon  p\mn\rvntvel  viupenjdervnt  etc.2J?i 

Adeoque  quando  vetercs  dicunt,  illos  diflbluiftc  matrimoni- 
um  vel  interdixilTe  hominibus  nupttas,  fcmper  intclligcndi 
funt,  tamquam  loquentcs  dc  fccundis  nuptiis,  non  de  primis, 
quemadmodum  epiphanivs  [ijmcntcmfuam  declarat,  quan- 
do  aduerfum  eos  fcribir. 

N  o  v a  t  i  a  n  i  idcm  cum  Momaniflis  ftatuebant ,  a  commu- 
nione  omnes,  qui  fccundis  nuptiis  illigati  ciTent,  rciicientes. 
Quod  non  folum  cx  ep  'PHANio  \e~]  &  aliis  au&oribus  pri- 
vatis,  qui  contra  cos  fcripfcrunt,  fcd  cx  rcgula  etiam,  quae  in 
magna  fynodo  Nicrna  aduerfus  ipfos  fa&a  eft,  condifcimus. 
Hxc  cnim  aNonatiauir,  ad  ccclcliam  catholicam  rcuertentibus, 
rcquirit,vt  hoc  in  fcriptis  proiitcantur,  fc  adhxfuros  &obtem- 
peraturos  catholica?  ecclclia:  decretis,  maxime  in  hoc,  vt  cuin 
bigamis  [/"),  hoc  cft  iis ,  qui  fecundas  nuptias  celebraflent, 
communicent.  Ynde  cum  Nouatianormn  hac  de  re  opinionem, 
tum  vniueifalcm  ecclclia?,  ifti  quidcm  contrariam,  fentcntiam 
perfpicimus.Etliquipriuatifcriptorcspaullodurius&indeccntius 

( d\  EpipHan.  hcrrcf.  XLVIll.  §.  IX.  u  ii  rts  xxrx  xShtixv  iirifitiStlti,  yilx  r>}v 
TtXfjTr-iv  TifS  tc.xs  yuy.fl>;? ,  ffyn^viim  dtvrtfrU  yxyu,  xk  c-  rroyoptvft  Tisro  o  xx- 
vuv  r\)s  xXrifttixs ,  TZTtTi  tov  y.r)  IrTcc  iioix'  5>ro<  ai  xuhvxcri  xx]ol  ro  tipiyivov, 
xuXvovruv  yxyt7v'  ixj%xr%.XG~t  yxp  rov  atvricu  yxyu  cvvxlpjivra ,  ftgc/  xyx^xx- 
Swri ,  yi;  cWfpuj  yciyw  rrvvxnliSixt.  Quoafi  qtits  poji  vxons  obitum  Jeeutt- 
das  nupttas  pro  fita  tmbectUitate  dcjickrat ,  niimnte  td  quidcm  veritatts 
rc<ni!u  prohibct ,  in  eo  duntaxut ,  cjut  Jacerdos  mnfucrit.  At  iRi  ptrekt- 
bent ,  adeoqtic  Pauli  tUa  Jentcntta  ctmprrehenduniur  »•  prohilicitium  nuberc 
Naiu  eur/t ,  qtti  Jecundts  HUptiis  tUigatus  fucrit ,  expeUtint ,  ac  nc  Jaccre  /'• 
Rud av.dtat ,  vim  ac  neccffitcrtcm  adhibent. 

I  e )  Eptphari.  hscrff.  LIX.  §.  IV.  T«  tis  Itpucrvvriv  nxoxAoSirrx  it*  ts  i^oxwrxrov 
rtjs  itrispyixs,  tl<  ttxvrxs  ivoyicrxv  icrus  (p!(i!c$cu'  xxijxoorts ,  ort  ati"  riv  iitiaxo- 
%ov  xvtitiXriiilov  chvcU,  flr.ctc  yvvcUKog  ctvdpet  x.  r.  X.  Siquidem  qtitt  Ja. 
cerdotto  propter  Jingicarcm  junBionh  ilhis  dtgnitatcm  prttcipue  tribnta 
Jimt ,  ea  ad  umnes  communitcr  pertinere  iudicant.  Illud  quidcnt  atidie. 
runt  ;  rptjcopum  trrepreherjibilem  ejje  oportet ,  vnitis  vxoris  virum  ,  conti- 
nentem. 

(f)  Concil.Nic.c.  VIII.  ittpt  rxv  ovoyucivriov  y.iv  ixvris  xx$x<>is  itort ,  vtgocrtp- 
voyinfV  Si  T«  xx^oXtxrj  hcxKriallf ,  foo$l  TtJ  xyloc  nyj  ytyxhy  crvvodui ,  uti  yt- 
poStrxuivxs  xvrzs  yivtiv  ztus  iv  rw  xKnptu*  trpi  nxvruv  oi  t?to  iy.6Myv&tu 
xvri<  iyyrxlpus  ir ^oe !;xti, 'ort  crvvSr.crivTui  x,  xxoXgSiiJxcri  ro7<  rw  x;:So,\ix7,s  £ 
KltofoXixns  ixxXi:cr!x<  a  yyxdt'  txt'  i'ai ,  ttoiij  otyxyois   xotvuvm.  x.r-X.      Dc  hls, 

qui  je  catharos ,  ul  cft  puros ,  quandoqut  nomtnant ,  ad  catholicam  autcm 

Bingh.O.EVol.IX.  Nn  dc 


2gi  ORlGlNVM  ECCn-SlATlCARVM   l\b.  jatfl,  CAP.  II. 


de  fccundis  nuptiis  loquuti  funt,  eorum  opinio  ncc  dcfenden- 
da  nec  vrgcnda  cft,  tamquam  fcntentia  eccleiia:,  quemadmo- 
dum  libro  quodam  fuperiorc  [*]  de  difciplina  ecclcfue  id  often- 
dcndi  habuimus  occalionem,  vbi  harc  matcria  plcnius  difcufla 
cft. 

LlBRl    VlCESlMl   SECVNDl 

CAPVT     SECVNDVM 

DE    IVSTIS    IMPEDIMENTIS    NVPTFARVM 

IN    CASIBVS  SPECIALIBVS;   VBI    OSTENDITVR, 

QVAENAM  PERSONAE  POTVERINT   VEL  NON 

POTVERINT  LEGITIME  SOCIARIj  ET  DE  TEM- 

PORIBVS,  QVIBVS  NVPTIARVM  CELE- 

BRATIO  1NTERDICTA  LVIT. 

§.  I. 

Chriflianis  cum  infidelibm ,  vel  iudceis ,  vel  h&retic» ,  vel  aliis  qui- 

bufcumque  alierue  religionis  matruvonium  inire  non  per- 

miffurn. 

ENARRATIS  ita  diuerfis  ha?reticorum  opinionibus  ac 
confuctudimbus,  qua?  nuptiis  vcl  generatim,  vel  earum 
poft  prioris  coniugis  obitum  itcrationi  dcrogarunt,  iam  per- 
gimus  oftenfuri,  quamam  impedimenta  certis  hominibus  per 
rcgulas  fuas  intuleiit  ipfa  eccleha,  nuptias  eis  vel  ad  aliquod 
tcmpus  interdiccndOjVel  certe  non  in  iftis  circumftantiis  per- 
mittendo,  qua?  iufta  matrimonii  impcdimenta  in  ccrtis  fpccia- 
libus  cafibus  habebantur.  Huiufmodi  rcgula  illa  erat,  quae 
chriftianis  matrimonium  cum  infidelibus  Gue  ethnicis,  ob  pe- 
riculum  fcandali,  quod  ex  ifta  difparili  cum  infidelibus  con- 
iun&ione  non  poterat  non  exiifterc,  interdicebat.  Apofto- 
lus  mulieri,  cuius  vir  fit  mortuus,  libcrum  efte  dicit  cui  velit 

&  ■epqftolicatn  tcclt/iam  acctduttt ,  /bttcltc  ■magvue Jynodo  vifittn.  ejt ,  xit  ifn- 

pofitis  cir  maiubus  Jic  in  clero  mautant.     A ':'<-'  omiua  autem  hoc  in  fcriptit 
tpjis  projiteri  conuenit ,  quocL  ddhetrebunt  if  Jcquinttb  catholica  &■"  apofio- 
hctt  ecc/cfi.e  decrtta  ,  id  cfi  ,  qtud  cuvi  dsgamis  coiitmniiicabwu  Sfc. 
(  *)  Lib.XVI.  c.  XI.  §.  VII.  rol.  VII.  p.  437. 433.~4}<>. 

nube- 


DE  IVSTlS  IMPEDlMENTIS  MVPTIARVM  IN  CASIBVS  SPEClALIBVS,  ETC.fg^ 

nubcre ,  tantum  in  domino  i  Cor.  VII ,  39.  Quod  veteres  gene- 
ratim  ita  intelligunt,  vt  pro  praccepto  accipiant,  chriftianos 
cum  folis  chriftianis  matrimonium  inire  debcrc,  non  cum  in- 
fidelibus,  vel  diuerfam  a  fua  religionem  profitentibus.  cy- 
PRiANVs  [.7]  in  \ibxo  teflimonicram  cx  fcriptura  facra,  hunc  lo- 
cum  &  duoalia  cx  epiitolis  Pauli  apoftoli  adfcrt,vt  matrimo- 
nium  cum gentikbus  non  iungendum  effe  demonftret.  Alia 
ifta  loca  funt  1  Cor.  VI,  15-.  Nefcitis^  quoniam  corpora  vcfira  membra 
Chrifiifunt?  Tollam  membra  CHRISTI ,  vt  faciam  membra  fornica- 
ria?  abjit.  Et  2  Cor.  VI,  14.  Nulite  coniangi  cum  infidelibus.  Et 
in  libro  de  lapfis  [/>}  qucritur,  quod  inter  alias  caufias,  quam- 
obrem  Deus  terribilem  iftam  perfecutioncm  chriftianis  immi- 
ferit,  aliquafit,-  quod  multi  cum  infidelibus  vinculum  matri- 
monii  iunxerint  proftituerintquc  gentilibusmcmbraCHflJ<yT7. 
Similiter  tertvllianvs  O]  ante  ipfum  verbis  apoftoli  e- 
umdem  fcnfum  tnbuit.  Certe,  inquit,  prafcribens ,  tantum  in  do~ 
tnino  ejje  nubcndum ,  ne  quis  fidclis  ethnicum  matrimonium  ccntrahat , 
legcm  tuetur  crcatoris ,  allophylorum  nuptias  vbiquc  probibentis.  Et  i- 
terum  [d]:  Et  illa  nuptura  in  domino  habet  nubere ,  id  efl ,  non  ethni- 
co,  fedfratri:  quia  &  vetus  lcx  adimit  coniugium  allophylorum.  Et 
rurluS  [*]:  Propterea  adiecerit,  tantum  in  domino,  ne  fcilicet  pofl  fi- 
dem  ethnico  fe  nubere  pojfc pnrjttmeret.  Peifequitlir  hoc  aigumen- 
tum  copiolius  librofccundo  ad  vxorem,  vbi  primum  eumdcm 
apoftoli  locum  vrget,et  tandem  concludit  [e]:  Hac quum  ita 
fint,  fiiclcs gentilium  matrimonium  fubcuntes ,flupri  reos  ejfe  conflat  £T 
arcendos  ab  omnicommunicatione  fraternitatis^  cx  littcris  apofloli  di- 
centis ,  cum  eiufmodi  ne  cibum  fumcndum.  Et  alio  loco  [/j :  Ideo 
non  nubimus  ethnicis ,  ne  nos  ad  idolvlatriam  vfque  deducant ,  a  qna  a- 
pudiHos  nuptia  incipiunt.  hieronymvs  cadem  apoftoli  tefti- 
monia  contra  iftiufmodi  nuptias  vrgct.     (<hiod  addit  ap0ftolusy 

(a)  Cyprijn.  tellimon.  ad  Qinrin.  lib.  III. c.  LXII.  T 

(/>)  [d.de  lapfis  p.  123.  (p.  83.  edit.  Fellii  Amftelod.  MDCC. )  Iungere  cum  infi- 

delibus  vinculum  matrimonii,  proflitucre  gentilibus  membra  Cbrifli. 
(<r)  Tertull.contr.Marcion.  lib.  V.  c.  VII. 
(  ,{)  Id.  de  monogamia  c.  VII. 


(*)  Id.  c.  XI. 

( e  )  Id.  ad  vxor.  lib.  II.  c.  III. 

(/)  Id.de  coron.  milit.  c.  XIII. 


Nn  2 


111- 


28*  ORIGINVM    ECCLESIASTlCARVM    LIB.    XXII.  CAP  IT. 


inquit  fgl,  TANIVM  IN  D0M1NO ,  amputat  etbnirorum  coniugtMI 
de  quibur  ifalio  loco  .iixerat:  Nolits  iugtth  ducere  cutn  injidelibus. 
Qu.t  enim  participatio  iujkititt  cum  iniquitate:  aut  qiu •  focietas  luci  cum 
tcnebris:  qux  conuentio  Cbrifli  atmBelial:  aut  qu.?  pars  fideli  cum  in- 
fidcli :  qui  confcnfus  templo  Dei  aim  idulis?  Equidcm  HIERONY- 
mvs  alio  loco  hanccc  tegularum  violationem  deplorar, in  c- 
afque  violantcs  vehementius  inuehitur  [b].  „Nunc pleraque 
„muliercs,  inquit,  contcmnentes  apoftoli  iuiTioncm,  iungun- 
,5tur  gcntilibus  &  tcmpla  CHIUSTl  idolis  proftituunt:  ncc  in- 
„telligunt,  fe  coiporis  eius 'partem  efle,  cuius  &  cofte  funt. 
,,Ignofcit  apoftolus  infidclium  coniunctioni,  qua;  habentes 
„maritos  in  CHIUSWM  poftea  crcdiderunt :  non  iis,  qua?', 
j.quum  chriftiana?  eflent,  nupfcrunt  gentilibus  :  ad  quas  alibi 
5,loqilitur:  Nolite  iitgum  dttcere  cum  infidelibus.  Qu<t  enim  partici- 
„vatio  iujlitiit  cian  iniquitate?  aut  qux  focietas  luci  ad  tenebrait  qu.e 
autem  cunuentio  Cbrijii  ad  Bclial?  aut  quct  pars  fideli  cnm  infidtli? 
nqui  autem  confenfus  templo  Dei  cum  idolis  ?  Vos  enim  ejiis  templitm 
},D«  viui.  Licet  in  me  facuituras  fciam  plurimas  matronarum, 
,,licet  eadcm  impudcntia,  qua  dominum  contempferunt,  in 
„me  pulicem  &  chriftianoium  minimum  dcbacchaturas:  ta- 
„men  dicam,  quod  fentio  :  loquar ,  quod  mc  &  apoftolus  do- 
„cuit,  non  illas  iuftitia?  efle,fed  iniquitatis:  non  lucis,  fed  te- 
},nebrarum  :  non  CHRISTl  fed  Belial:  non  tcmpla  Dci  viucn- 
^tis,  fcd  fana  &  idola  mortuorum.  Vis  apertius  difccrcquod 
5)chriftiana?  omnino  non  liccat  ethnico  nuberc  ?  Audi  cum- 
„dem  apoftolum,  Mulier ,  inquit,  alligata  e(l  lcgi,  quanto  tempi.re 
;.vir  cius  viitit:  quid  fi  d<ivmicrit  vir  eius ,  libcrata  eft:  cui  vit/t  nubat , 
„tantum  in  dsmino,iA  eft,  chriftiano.  Qui  fccur.das  tertiafque 
„nuptias  conccdit  in  domino,  primas  cum  cthnico  proiubet. 
,Vndc  &  Abrabam  adiurat  fcruum  fuum  in  foemqre  fuo,  hoc 
„eft,  in  CHlUSTO,  qui  de  eius  feminc  crat  nafciturus,  vt  filio 
„fuo  Ifaac  alicnigenam  non  adducat  vxorcm.  Et  Efdrai  ofFen- 
3,fam  Dei  huiufcemodi  vxorum  repudiatione  compcfcit.  Et 
^Malachias  prophcta,  1'rxuaricatus  eji ,  inqilit ^ludas  iy '  abominatio- 

(g)   Hieron.  epifl.  XI.  ad  Ageruchiam  de  moncgamia.  (pa^.  91.  g.  edit.  Pari/I 

MDCXLIII.) 
Ih)  Id.contr.  louin.  lib.  I.c.V. 


DE    IVSTIS  IMPFPIMENTIS  NVPTIARVM  IN  CASIBVS  5PECIAL1BVS,  ETC.   28j 

})ne m  fecit  in  Jfrael  &  in  Hierufalem.     Polluit  enim  fancium  domini, 
rfS dilexit  cf  habuit  filiam  Dei  alieni.     Dijperdat  dominus  virum,  qui 
^fecerit  hoc ,  magifirum  &  difcipulum ,  de  tabernaculis  Jacob ,  £f  ofic- 
yrentem  munera  domino  virtutum.     Ha?C  idcirco  dixi,  Vt  qui  nup- 
„tias  virginitati  comparant,  fciant  faltem,  nuptias  digamia:  & 
j,trigamiae  fubiiciendas,,.  Haclenus  hieronymvs.    ambro- 
sivs  non  minorem  nauat  operam,  vt  chriftianis  difTuadeat,ne 
iftiufmodi   imparia  matrimonia,  non  cum  gentilibus  folum, 
fed  cum  hxreticis  contrahant  ;  etiam  atque  etiam  adhortans 
parentes,  quorum  pra?cipua  in  decernendo  de  liberorum  fuo- 
rum  nuptiis  erat  au&oritas,  vt  tam  periculofa  fieri  confortia 
ne  permittant.    Caue  ehrifiiane y inquit  [fj^geutili  aut  iudab  filiatn 
tuam  tradere.      Caue ,  inquam ,  gcntilem  aut  ittdaam  atque  alienam  ,  boc 
efi ,  h.treticam  atqite  omnem  alicnam  afide  tua  vxorem  accnfas  tibi.  Et 
iterum ,  fcribens  ad  Vigilium  quemdam ,  ad  epifcopatum  recens 
adfumtum,  quomodo  fuo  muneri  digne  fatisfacere  valeat,  in- 
ter  cetera  eum  adhortatur,  vt  populum  fuum  fedulo  doceat 
vitare  alienigenarum  coniugia.     Legimut,  inquit[^j,  peremtos 
rraui  pnpttlos  excidio,  propter  violata  iura  ho/pitii.      Pmpter  libidinem 
quoque  commijja  bella  atrocia ,  fed  prope  nihil  grauius  qtiam  copulari  a- 
lienigenx ,  vbi  £3"  libidinis  £?  dtfcerdia  incendia  €f  facrihgii  flagitia 
confiantur.     Nam  quutn  ipfum  coniugium  velamine  facerdotali  &  bene' 
diciione  fanElificari  oporteat ,  quomodo  potefi  coniugium  dici  ,  vbi  mti 
tfi  fidei  concordia.     Qitttm  oratio  communis  ejfe  debeat  ^  quomodo  inter 
dijpares  dettotione  potefi  efi  coniugii  communis  caritas?   Sape  phrique 
capti  amore  feminarum  fidem  fitam  perdiderunt ,  vt  patrutn  populus  in 
Bcelphegos.    Auftor  etiam  commentariorum  in  epiftolas,  qui 
fub  nomine  ambrosii  [/]  fcriplit,  eodem  modo  verba  BauH, 
Nttbat  ^  cui  volet ,  tantutn \  in  dotnino ,  interpretatur:    Tantum  in  do- 
tnino,   hoc  efi  ,  vt  fine  fujpicione  turpitudinis  nttbat^&religtonis  fut 
vim  nubat.     Hoc  cfi  in  domino  ntibere.     Ita  quoque  in  eumdcm  lo- 
Clim  SEDVLIVS  [»;]  :  Cui  vohurit,  nubat ,  tantummodo  chrifitano  ,>;<.« 

(;)  Ambrof.  deAbrahamo  c.  IX.  ( tom.  I.p.  S39.  f.  edit.Parif.  MDCXLJI.  ) 

C*)  Id.cpifl.  LXX.ad  VigiL 

(/)  Pfeudo-Ambrof  in  iCor.  VII,  39. 

(///)  bedul.in  lCor.VH,  39. 

Nn  3  £cn. 


2g6  OrTGIHVM    ECCLESIA5TICARVM    LIB.  XXII.    CAP.  IT. 


gentili.     Et  THEODORETVS[h]:   Modo  in  dotnino ,  hoc  ejl ,  fideli , 
pio,  bonejle  &  legitime.      HilK  aVgVSTINVS  VeritUS,  DC  Rufiicuf 

quidam  ethnicus  filio  fuo  ccrtam  fcminam  duceret,  qua?  chri- 
ftiana  erat,  datis  ad  cum  littcris  ita  fcribit  [*]:  Certijfime  ncue- 

ris ,  etiamji  noftra  abfilut<t  fit  potefiatis ,  quamlibet  pueHam  in  coniugio 
tradere  ,  tradi  a  nobis  chrifiianam  niji  cbriftiano  ncn  pojfe.  Hxc  A  V- 
gvstinvs  dicitfecundum  cognitas  regulas  &confuetudincm 
ecclefiae.  I-icet  enim  ipfe  per  fe  priuatim  non  exiftimarct ,  i- 
ftiufmodi  coniugia  claris  &  perfpicuis  verbis  in  nouo  tefta- 
mento  prohiberi,  vti  quidcm  fentiebant  alii;  idoneas  tamen 
cauftas  ad  rem  valde  dubiam  faciendam  fuppetere  crcdebat: 
ntque  hocfufficere  ad  dcterrendum  quemlibet  ab  hoc  auden- 
do,  miniftrifquc  ecclciia?  perfuadendum,  vt  nc  quid  talc,  vcl 
confcntiendoiftiufmodi  matrimoniis,  vel  adminiftratione  fua 
au6t'oritatem  eis  conciliando,  adiuuent.  Verumtamen,  fi 
quxftio  iit,  Num  hominibus,  ecclefiae  reguias  iic  violantibus, 
bantifmatis  vel  communionis  beneficium  dcnegandum  iit,tum 
rem  quodammodoambiguam  efte  putat,necadeofacilemadfol- 
vcndum,quam  quidcm  quxftioncm  de  apertis  fcortatoribus  & 
adllltcris.  Qu <e  manifefia  funt  impudicitixcritnina^  inquit  [/>],  o- 
tnni  modo  a  baptifmo  probibenda  funt ,  nifi  tnutatione  voluntatis  fSvocni- 
tentia  corrigatitur :  aux  autem  dubia ,  otnni  modo  cotiandum  efi ,  tie  fiant 
tales  coniunciiones,  Qiiid  enim  opus  cfi  in  tantum  difcrimen  ambigui- 
tatis  capnt  immittere?  Si  autctn  fail.t  fucrint ,tiefcio,vtrum  ii^  quife- 
cerint,  Jimiliter  ad  baptijmum  non  dibere  videantur  admitti.  Sane 
pcena  iftiufmodi  coniugiorum  non  femper  &  vbiquc  eadem 
fuit  in  eccleiia,  licct  omncs  in  eo  confentirent,prohibenda  & 
impedicnda  efte,  tamquam  periculofa  &  dubia,  vcl  ctiam  ma- 
nifefto  vitiofa.  Nonnulli  canones  rem  limplicitcr  prohibent, 
nullam  committentibus  eadcm  dcnuntiantcs  pccnam.  Ita  in 
concilio  Laodiceno  canon  quidam  ait  [./]:  Nutt  oportet  eos,  quifunt 
ecclejU^  indifcriminatim  fuas  filias  hareticis  matrimonio  iungere.    Et 

(  n)  Thcodoret.  in  i  Cor.  VII,  39.  pi»  lv  xi/^/ijj  ,  r&rlfw  Qf*.on!?<t<,  Iviifiii,  c^fp^a- 

yus ,  fovoftws. 
(0  )  Auguitin.epift.CCXXXIV.  ad  Rufticum. 
(/>)  Auguftin.  dc  fide&oper.  c.  XIX. 
(j)  Concil.  Laodic.  c.X.  ks^!  rx,  wj)  St!y  rksrljs  skk\>jg!xs  oiSixipo^us   rrgos  y«,u» 

xuvmiiu.v  qwkiflttv  T«  eosvruv  nr.ii!»  «i»i7 ir.oTs. 

ali- 


DE  IVSTIS  iMPEDlMENTIS  NVPTIARVM  IN  CASIBVS  SPFClALIBVS,  ETC.2g7 

ali  US  [r]  :  Non  oportet  :um  omni  hteretico  matrimonium  contrahere  , 
vel  dare  filios  aut  Jilias  ;  fed  magis  accipere^fife  chrijlianos  futuros  pro- 
fiteantur.  In  concilio  tcrtio  Carthaginenfi  prohibitio  ad  libcros 
epifcoporum  &  clericorum  cxtcnditur,  fine  fpcciali  mcntione 
aliorum.  Piacuit,  finquit  canon  aliquis  [/] ,)  vt  filii  vel  filix  epi- 
fcoporum ,  vcl  quorumiibet  clericorum  gentiiilms  vel  hareticis  vel  fcbi- 
fmaticis  matrimonio  non  iungantur.  Concilium  Agatbenfe[t]  iiidem 
pene  verbis,  quibus  concilium  Laodicenum ,  hoc  prohibet:  Nott 
oportet  cum  b<treticis  mifcere  connubia,  £f  vel  filios  vel  filias  dare^  fed 
potius  accipere ,  fi  tamen  profitentur  chriftianos  futuros  effe  fe  £J  catbo- 
Ucos.  Ita  quoquc  concilium  Chalcedonenfe  [«]  ledtoribus  &  can- 
toribus  inter  inferiorcs  clcricos  intcrdicit  haretico^  veipagano, 
vel  iudao  matrimonio  fe  coniungere ,  nifi  vtique  perfona ,  qitic  ortbodoxo 
coniungitur  ,  fe  ad  ortbodoxam  fidem  conuertendam  /pondeat.  Et  ad- 
dit:  Si  quis  autem  hoc  jancla  fynodi  decretum  tranjgrejjhs  fuerit^  ca- 
nonicis  pcenis  fubiiciatur.  Concilium  autem  primum  Arelatenfc[x~\ 
paullo  longius  progreditur,cum  refpc&u  ad  totum  chriftiano- 
rum  corpus  in  hunc  modum  ftatucns:  De  pueliis  fidehbus,  qu<e 
gentilibus  iunguntur ,  placuit ,  vt  aliquanto  tempore  a  communione  fcpa- 
rentur.  Concilium  Illiberritanmn  non  folum  talcs  nuptias  pro- 
hibet,  mctu  fpiritualis  adultcrii,  hoc  eft  idololatriae,  1'ropter  co~ 
piatn  pueilarum,  inquieilS  [j/],  gcntilibus  minime  in  matrimonium 
dandx  fmt  virgines  chri/liaua ,  ne  atas  in  flore  tumens  in  adulterio  a- 
nima  refoluamr ;  fed  parentes  etiam,  qui  filias  ethnicis  daic  aufi 
fuerint,  ad  aliquot  annos  excommunicari  iubct,  facto  alio 
canone  in  hunc  modum  [z]:  Haretici ,  /  fe  transferre  noluertnt 

(>")  Ibid.can.  XXXI.  "Or/  x  itt  xgis  kxvtks  ulotTixxs  imyxutxs  irottly  ,  »  iiiooeu 
viis ,  if  Svyarigus  ,  «2^st  /uh1»\qv  Xx/ujixvciv ,  tiyt  tirxyyi9±.Qi)iTQ  xg 'Tixvoi  yivt- 
Saf. 

(s)  Concil.Carth.lII.  c.XII. 

(  t)  Concil.Agath.  can. LXVII. 

(tt)  Concil.  Chalcedon.  c,  XIV.  jujrt  /ujv  <rvvJ.iriitv  rr^os  yiuov  tugftadf,  v  I«* 
iaiif  ,  q  "E&.»/n'  ■/  /U.W  «f«  iirxyyii^oiTO    /utTKT&tcSxi  tit    rnv    og$o&o£ov   -r/n» 

TQ   aVVX7z]'iutvQV    TTpoffUITOV  TW    QpSodi^tp'    ti  oi  TIS    T&TQV    TQV    OjflCV    Trjtgxfittt"     THS 

uyiocs  avvoax ,  IniTiyAu  Kxvovtxv  vfroxtiiSu. 
(X)  Concil.  Arclat.  I.c.  XI. 
(_>-)  Concil.  llliberrit.c.XV. 
(2)  lbiJ.can.  XVI. 

ad 


188  ORICINVM    ECCLESTASTfCARVM  LIB.  XXTI    CAP.  H. 

ad  ecelefiam  catholicam^  nec  ipfir  catholicas  dandas  ejje  pucllas:  fed  ne~ 
quc  iudxis ,  neque  ethnicis  dave  placuit :  eo  quod  mtlla  pojfit  ejjc  focictas 
fideli  cum  infideli.  Si  contra  interdiSum  fecerint  parentes,  abfiineri 
verqttinquenniumj/Iacet.  Et  tcrtio  quodam  canone  [«]  ftatuit: 
Si  qui/orte  facerdotibus  idolorum  filias  fuas  iunxerint,  placuit,  nec  in 
fne  eis  dandam  ejfe  communionem.  Concilium  Aurelianenfe  fccun- 
dum  \l>]  chriftianis  omnibus  gcneratim  nuptias  cum  iudads  in- 
tCldicit;  Placuit^vt  nullus  cbrijlianus  iud.tam,  neque  iud.tus  chrifiia- 
nam  in  matrimoniu  ducat  vxorem  :  qaia  inter  huiufmodi  perfmas  i!ls- 
citas  nuptias  ejje  ccnfemus.  Quod  Ji  commoniti  a  confortio  boc  fe  fepa- 
rare  dijiulerint,  a  communionis   gratia  funt  fine    dubio  Jubmouendi. 

faxc  tum  erat  difciplina?  ecciefiaftica:  ratio,  refpe&u  omni- 
u m  iftiufmodi  matrimoniorum.  Nequc  vcro  lcx  cluilis  hanc 
fanctionem  eccleliafticam  confirmarc  dubitauit.  Ediiftum  e- 
nim  a  Valentiniano  &  Theodofw  publicatum  eft,  quod  bis  in  co- 
dice  Theodofiann  [c]  rccitatur,&  in  codicc  lufiihiaheo  ctiam  nunc 
exftat,  in  hanc  fententiam  :  Ne  quis  chriflianam  mulierem  inma- 
trimoiiium  iudaus  accipiat,  neque  iudaam  chrifiiamis  coniugio  fortiatur : 
Namji  quis  aliquid  buiufmodi  admifrit ,  adulterii  vicem  commijfi  hu- 
.  ius  crimcn  obtinct;  libertate  in  accujandum  publicis  quoquc  vocibus  re- 
laxata,  gonstantivs  antchac  crimen  capitale  iuda"o  effe 
iulTcrat,  (i  chriftianam  duxiflct  vxorem,  chriltiano  viro  ,  iu- 
daam  libi  iungenti,  pcena  nulla  denuntiata.  Lcx  ita  habct 
\d]\  Ouod  ad  mulieres  pcrtinct,  quas  iudai  in  turpitudinis  Jlt.t  duxere 
confriium,  in  gyne.cn  nofiro  ante  verfatas ,  p/aeet  eafdem  rcfiitui  ingy- 
necio:  idque  id  reliquum  obferuari,  ne  cbrifiidnas  mujieres  fcis  iun- 
gant  fiagitiis ;  veJ,  fi  hoc  fecerint ,  capitali  periatlo  f.biungentur.  Qua 
autcm  in  lcge  quum  dccftc  illud  vdcret  theodosivs,  noua 
lcgc  fupplcuit,  in  eaqucid  clarius  vtrisquc  capitalc  fccit.  At- 
quc  ita  magiitratus  ciuilis  omnia,  quae  potcrat,  impcdimcnta 
iitiufmodi  matrimoniis  interponebat; 

(a)  Ihid.  can.XVIl. 

(  b)  Concil.  Surel.  II.  can.  XVIII. 

(O  Cod.Theod.lib.  Ill.tit.VlI.de  nuptiis  leg.II.      Vid.  Cod.Theod.  lib.  IX. 

tit.VII.  ad  lcgem  Ialiam  de  adulteris   leg.  V.      Et  cod.  Iuftin.  lib.  I.  tit.  IX. 

de   iudxis  leg.VI. 
(dj  Cod.Thcod.  lib.  XVI.  tit.  VIII.  dc  iudxis  leg.VI. 

jT.II. 


DE  IVSTIS  IMPEDIMENTIS  NVPTf  \RVM  IN  CAsmvS  SPECIAtlBVS  ETC.  2S9 

— _  _ 

Ecclefia  de  chrifliamrum  omnium  confilio  contrahendi   tnatri- 
monium  ante,    quam  hoc   conftimmaretur >    certior  red- 

denda. 
Ad  prxuenienda  autcm,    qua?  cx  iftiusmodi  difparibus 
matrimoniis  exfiftercpotcrant,incommoda,ab  omnibus  chri- 
ftianis  requirebatur,   vt  ccclefiae  epifcbpum  de  confilio  fuo 
contrahcndi  matrimonium  in  tcmporc  faccrent  certiorem,vt, 
(i  quod  iftiufi.iodi  obltaculum  appareret,  a  propofito  poffcnt 
deterrcri.    Ita  ignativs  in  epiftola  ad  Polycarpum  [<?]:  Dccet , 
vt  Jponfi  &Jponft  Je  Jcntcntia  epifcopi  coniitgium  faciant,  quo   nuptitz 
Jint  fccundum  Dominmn i,  SPnon  fecitnditm  cupiditatem.     Et  llOC  e  di- 
vcrfis  locis  apud  tf.rtvllianvm  patct,  qui  firpc  inculcat, 
quod  hac  in  rc  monitum  &  confilium  ab  ccclcfia  cxpctcndum 
iit.    Loqucns  cnim  dc  quibufdam  fcminis,  qua:  gcntilibus  nu- 
plcrant,  mirari  fe  dicit  [/]  aut  ipfarum  petulantiam,  autcon- 
filiariorum  pfceuaricationem.  Quibus  verbis  indicat,  ipfas  hac 
in  re  ab  aliis  expetiiffe  corililium,  non  ab  ccclcfia,  qua?  eis 
non  datura  fuifTct  confilium  &  approbationcm  nubcndi  gcn- 
tilibus.     Alio  loco  \_g\  ait:  Vnde  fufficiam  ad  cnarrandam  fclicita- 
tcm  eius  matrinwnii ,  qitod  ecclejia  conciliat ,  &  c  onjirmat  oblatio ,  £5 
objignatum  angeli  renttntiant ,  &"pater  ratum  habetl     Heic,  Vt  nc  itl 
prarfcnti  dc  verborum  vllorum  fcnfu  difputcmus,  matrimoni- 
um  ab  ccclelia  conciliatum  ad  minimum  fignificct,  oporter, 
matrimonium  monito  &  confilio  cius  factum,  i\  non  cius  mi- 
niftcrio  ac  benedicrionc  ;  quod  nonnulii  a^gre  conccdunt ,- 
vcrum  hac  de  re  mox  plura.    tertvllianvs,  quum  adMon- 
tanijtarum  tranfiffct  caftra,omnibus  viduis  fccundas  nuptias  dis- 
fuadebat,  inter  alia  taii  eas  vrgens  argumento  [6]:  jjualit  e/y 

(f)  I^nat.  epift.  ad  1'olycarp.  §.  V.  U^ttii  r$ts  yx/juiat  yjy  rxts  ytty.xf*.huis  y.irot 
yvuuys  rx  (jacxisx  Tijc  "vmtv  itotitaSctt'  'ivx  o  yx/nos  >/  xxrx,  ro\  Jiiv  i^j  /tj 
y.xr    ItrtSvy.ixv. 

(/")  TcrtulI.advxor.lib.il.  c.II.  Quum  qurcdara  iflis  diebns  nuptias  fuas  de 
ecclefia  tollerct,  ld  efl,  gentili  coniungeretur ,  idque  ab  aliis  retro  fac~him 
reeordarer,  miratus  aut  ipfarum  petulantiam,m:t  confiliariorum  prxuaricati- 
onem  &c. 

(g)  Ibid.cap.IX. 

(/, )  Id.de  monogam.  c.  XI. 

Bingh.O.fc.Vol.lX.  Oo  id 


29° 6RIG1NVM    ECClEJlASTlCARYM    LIB.  XXII.    CAP.  TI. 

id  matrimonJum  pnjhdans ,  tfuod  cis ,  a  quibus  pofiidas ,non  licet  babere; 
ab  epifcopo  monogamo ,  a  pres/ytcris  cfdiaconir  eiufdcm  facramcnti  ;  a 
viduis ,  quarum  feclam  in  terecufap?  Heic  difcrte  dicit,  vniuer- 
fam  ecclefiam  de  omnium  propofito  ineundi  matrimonium 
certiorcm  fieri,&ab  vnoquoquc  ecclefia:  ordinc,a  viduis  non 
minus  quam  a  clericis,  quali  veniam  peti  confucuiffc,  vt,ft 
quis  haberet,  quod  cum  ratione  opponeret,  (cxcmpli  caufla, 
quod  cum  gentilibus  vcl  iudaris,  vcl  fuvreticis,  vel  propinquis 
&  ncceflariis,vel  fine  parentum  confenlione,vel  alia  quacum- 
que  iniqua  ratione  matrimonium  vcllent  contrahcre)  id  in 
tempore  indicari,  &  iftiufmodi  matrimonium  pnxpcdiri,  aut 
ccrte  caueri  pofTet,  ne  confcnfu  ccclefix  approbaretur  habe- 
returque  ratum.  Hoc  manifefto  intelligendum  eft,  quando 
ecclelia?  confilium  in  negotio  matrimonii  expetitum  effe  dici- 
tur:  Non,quod  ecclefia  iibi  arbitrariam  aliquam  poteftatem 
arrogarit  concedendi  vel  prohibendi  vllis  hominibus  matri- 
monium,fed  quod  hoc  illis  folum  recufarit,  contra  quos  ci 
iufta  quxdam  &  idonea  eflet  ratio,-  cuiufmodi  crat  illa  primo 
loco  nominata,  fi  quis  in  eo  eflet,vt  iudsam  fibi  matrimonio 
iungeret ;  quod,  licet  hifce  temporibus  alio  modo  in  cffedum 
poffet  dcduci,  numquam  tamen  agnofcente  vel  confentien- 
te  vcl  miniftrantc  eccleiia  ficri  debcbat,-  qucmadmodum  cx  iis 
omnibus  apparet,  quce  de  rationc  agendi3  quam  refpeciu  ifti- 
ufmodi  matrimoniorum  cum  gentilibus  ecclcfia  iniit,  diflerui- 
mus. 

§•  III. 
Nuptice  non  cekbrande  cum  propinquis  fiue  cunfavguinitate  Jiue 
adfiniiatey  ad  fufpicionem  inceflus  deuitandam. 
Alia  ecclefiae  rcgula,  certarum  perfonarum  prohibcns 
coniugium,  erat,  fi  vcl  confanguimtate  vcl  adfinitate  propius 
fe  attingerent,  qua?  res  matrimonium  inceftum  redditura  erat, 
vtpotc  in  gradlbus,a  Dco  in  fcriptura  facra  prohibitis,  con- 
tra&urru  Quam  longe  chriftiana  morum  praxcpta  poft  fe  rc- 
liquerint  hac  in  rc  ea,  quas  ab  ethnicis  tradita  funt,  fnon  ob- 
itantc  gcnrilium  aduerfus  chriftianos  calumnia,  quod  ince- 
ftum  in  rcligioiis  fuis  conuentibus  committercntj  fulius  often- 
dimusloco  alio,vbiposnas  etiam  tam  eccleliafticas  quam  ci- 

viles 


DE  IVSTIS  IMPETMMENTfS   NVPTt.ARVM    JN   CASIBVS  SPPCrALIRVS    ETC.  I9I 

viles  enarrauimus[*J,  qua:  ex  iftorum  temporum  difciplina  iis, 
qui  flagitio  incefto  fe  polluiftent,  infli&a:  fuerint.    Heic  tan- 
tum  paullo  diftinclius  iftos  gradus  rccenfebimus,qui  matrimo- 
nium  inceftum  &  omnino  nullum,  !i  ita  contracium  cftet,  fa- 
cere  crcditi  funt.     Concilium  Agathenfe  hxc  de  illis  habet  [/] : 
De  inceflis  coniunclionibus  nihil  prorfus  vcni.c   referuamus ,  niji  qtium 
a  lulterium  feparationc  Janaucrint.     Inceflos  vero  tutllo  coniugii  nomitie 
deputandos ,  quos  etiam  dejignare  funcjium  efl.    Hos  cnim  ccnjcmus  ejje  : 
Si  quis  reliclamfratris ,  qu.e  pene  prius  foror  exfliterat,  carnali  coniun- 
flione  polluerit :   Si  qnis  frater  germanam  vxorem  duxcrit :   Si  quir  no~ 
vercam  duxerit:  Si  quis  cdttfobriuit  fme  Jc  fociaucrit :  Si  quis  reli:I<t 
vcl  filix  auun:uli  mijccatur ,    aut  patrui  filitt,  vcl  priuigmc  fux  :  aut 
qui  ex  propria  confanguinitatc  aliquam ,  aut  qnam  cunfangnineur  habuit} 
concubitu polluat ,  aut  duxcrit  v.xcrem,      Oitor  emncr  &~ '  olim  cJT Jltb  hac 
conjlitutionc  inceflor  ejfe  non  dubitamur  ,  t?  inter  catcchumenor   manere 
£J 'orarc  prxcipimus.     Quod  ita  prafettti  temj/ore  pro/jibemur,  vt  ea, 
qu<t  funt  hallenus  inflituta ,  non  dijjoluartiur.     Sanc  quibus  coniunclio 
illicita  intcrdicitir ,  habcbunt  incundi  melioris  coniugii  libcrtatcm.  HiC 
canon  ad  verbum  repetitur  in  conc'\Y\o  Epauneuji  [<4],  modo  vl- 
timum  comma  negatiue  fic  lcgitur  [*] :  non  babebunt  ineundi  mc- 
liorir  coniugii  libertatem.      Ql\X  manifefto  COlllipta   lectio  eft, 
ncgligentia  indocti  cuiufdam  librarii  inue&a.    Nam  in  conci- 
lio  Turonenfi fccundo  [/J  hic  canon  Epaunenfis  citatur  <3c  legitur 
eodem  modo,  vti  in  concilio  Agathenfi.    Et  correCtores  Komani 
in  gratianvm  [w]  in  indice  gregorii  atque  capitulari  Ca- 
roli  magni  iic  eum  legi  obferuant.    Ego  pra:terea  id  folum  ob- 

(*)  Lib.  XVI.cap.  XI.§.  III.  vol.VII.  p.  4i9.fqq. 

(i)  Concil. Agath;can.  I  XI. 

( k )  Concil.  Epaun.  c.  XXX. 

(*)  Not.  in  editione  Labbei  hxc  negatiua  particula  v.on  abeft. 

(/;  Concii.  Turon.  II.  c.XXII. 

(;//)  Grat.  cauff.XXXV.  quarft.II.  cap.VIII.de  inceflis.  habcbunt  ].  Sic  in  A»a- 
thenli  &  apud  Iuonem.  In  Epaunenfi  legitur,  non  habclntnt.  Sed  in  Tu- 
ronenfi.in  quo  citatur  Ep.iunenfe ,  habchuv.t .  Sic  etiam  infra  q.VIir.c.p. 
hxc  falubriter.  ex  Gresrorio.  In  capitulari  antem  indicatrj  plenius  h.icfen- 
tentia  exponitur:  Scd  quilmt  lUicita  contuniiis  interdiatur ,  nifi  hi  Jit  it  , 
qitos Janihrum  patrum  dccreta  coniugto  cspulari  prthibent ,  hub.bmtt  iue. 
undi  melmis  comu^ii  libertatem. 

Oo  2  feruo, 


2^2  Ortgivvm    ECCLESIASTICARVM   L!B.  XXII.   CAP.   IT. 


feruo,  quod ,  Iicet  confobrinorum  matrimonium  hjfce  in  ca- 
nonibus  inceftum  habeatur,  ita  tamen  non  fuerit  in  vctuftis 
ecclelia:  legibus,  doncc  Theodefiui  monitu  Ambrofti  id  prinaim 
vt  tale  declararet.  Quae  vcro  prohibitio  non  diuturna  fuit. 
Nam  Arcadius  cam  reuocauit,  &  lufliniamu  vctuftam  lcgem  in- 
ftaurauit  camquc  in  fuum  adoptauit  codicem.  Dc  quibus  o- 
mnibus  libro  quodam  fuperiorc  [*]  diximus  fufius.  Quod  hoc 
loco  addcndum  fuerit,  haec  fola  obferuatio  eft,  Quod,  quid- 
quid  ecclefia  vmquam  inccftum  declaraucrit,  id  fcmper  iuitum 
matrimonii  impedimcntum  habitum,  adeoquc  tamquam  grauis 
caufla  adlegatum  fucrit,  quamobrem  perfonae,  tam  propin- 
qua  cognatione  coniun&x,  matrimonio  iungi  non  poflent, 
vel  fi  id  fa&um  eflet,  quod  idonea  ratio  fuerit  infligendi  illis 
cenfuras  ecclciia',vfque  dum  mutua  feparatione  iitiulinodi  cre- 
ditum  matrimonium  diffoluercnt. 

§.  IV. 

Filiis  impubibus  fine  parentum  vel  tutorum  vel proximorum  a- 

gnatvrum   confenfit  matrimonium   contrabere  baud  per- 

mijjum. 
Alia  ratio  inhibitionis  hac  in  re  erat,  quando  filii ,  qui 
nondum  ad  annos  pubcrtatis  peruenerant,  de  incundo  matri- 
monio  cogitarent  fine  confenfionc  parentum,  vel  tutorum, 
vel  proximorum  agnatorum,  qui,  fi  parentcs  cflent  mortui, 
paternam  eorum  curam  gcrcbant,  habcbantque  de  illis  ftatu- 
endi  poteftatem.  Lex  ciuilis  admodum  feuera  hoc  in  nego- 
tio  erat,  non  tantum  aduerfus  ipfos  raptorcs,  qui  virgines 
contra  parentum  voluntatem  lapuiffent,  omncfque  eos,  qui 
illis  hac  in  re  opcram  fuam  commodaflent,  qui  vel  folum  ver- 
tere  vel  viui  comburi  debcbant ;  fed  contra  ipfas  ctiam  virgi- 
nes,  qua?  in  eiufmodi  connubia  praeter  parcntum  fuorum  con- 
fenfum  confpiraflcnt :  qucmadmodum  ex  variis  Conftantini  ^Con- 
Jlantii ,  Valentiniani  &  Gratiani  lcgibus,  in  Vtroquc  COdice  in- 
terpoiitis,  oftendendi  occaiioncm  iam  antchac  [*]  habuimus. 
Iam  vero  quum  ha?c  cflct  legum  imperialium  ratio,  ecclefia 
multo  magis  cauebat,  ne  hac  in  rc  delinquendo  talem  incur- 

( * )  Lib.  X VI. cap.  XI.  §.  IV.  vol.  Vil.p. «tpkfr 

reret 


DE   IVSTIS  lMPEPlMENTIS  NVPTIARVM   IV  CASlnvS  SPrCl  VLIF.VS,  ETC.  29? 

rerct   ignominiam.    tertvllianvs  dc  fua  a?tate  id  tcftari 
vidctur,  quando  ait  [«]:  Nec  in  tcrris  filii  fine  confcnfu  patrum  rite 
Viure  nubent.    Et  clandeftinas  nuptias  ab  ccclcfia  improbari 
adferit,  Pcncs  nos ,  inquienS  [«]  ,  occultx  quoque  cuniuncli<nes ,  id  efl y 
non  prius  apud  ecclcfiam  profejfe ,  ittxta  moechiam  ZSffornicationem  iudi- 
cari  pcriclitantur.     Nec  imie  confert,t  obteutu  matrimonii  crimen  eJu- 
dant.    AVGVSTiNVsfimiliter  poteftatemparentum  hocinncg- 
otio  adfcrit.      Loquens  cnim  dc  puella,  cui  a?tas  nondum 
matura  erat ,  fub  tutela  ccclclia:  fua?  conftituta,  vt  ab  omnibus 
conatibus  faciendi  eam  raptori   pra?dam    tuta  &  incolumis 
prarftaretur,  ait[j>]:  In  ca  atate  ejl,  vtfi  voluntatem  nubcndi  habe- 
ret^  nulli  adhuc  dari  vel  promitti  dcberet.     llabct  matertcram ;    For- 
tajjis ,  qtt.t  nunc  ttoti  apparet ,   apparebit  &  mater ,  cuius  vohintatem  itt 
tradenda  filia  emnibus ,  vt  arbitror ,  natura  prapotiit :  nifi  eaicm  puella 
in   ea  iam  atate  fuerit^  vel  iure  /icentiori  fibi  eligat  ipfa  ,  quod  vclit. 
BAsilivs  pfj  firpe  dc  iftiufmodi  immatura:  aetatis  puellis  raptis, 
&  clandeftine  fine  parentum  confcnfu  ductis,loquitur:  Dicit 
autem  tales,  qua:  venditentur,  nuptias  non  effe  matrimonium 
fed  fornicationcm,  nec  vllius  valoris,  fed  nullas  &  irritas,  nifi 
forte  parentes  reconciliati  coniugiopoftea  adnuerint:  Interim 
transgrcfforcs  pcenitcntiam  fornicatorum  &  mcrctricum  agere 
oportere  in  ecclefia.    Et  fane  tanto  maior  cum  hanc  praruiam 
cautioncm,  tum  fubfequentcm  feueritatem  adhibendi  ratio  c- 
rat,  quia  non  folum  lcx  ciuilis  fub  impcratoribus  chriftianis, 
fed  vctufta  ctiam  lcx  Romana  fub  impcratoribus  cthnicis  feuera 
&rigida  erat  in  hac  materia  de  neceffitate  confenfus  parentum 
ad  legitimum  matrimonium,  fine  quo  iilcgitimum  habcbatur, 
&  fihi  fpurii.    ivstinianvs    quafdam    legcs  imperatorum 
gcntilium  [r]  Seueri  &  Antonini  CaracalU  in  codicem  fuum  ad- 
optauit.    Prarterea  id  ex  apvleio  apparct,  qui  adludens  ad 
diuerfa  momenta.  qua:  matrimonium  faciant  nullum,  vtpote 

(tt)  Tertull.advxor.libi  Jl.c.  IX. 
(0)  Id.dr  pudicit.  c.  IV. 
(/>)  Au^nlli  i.  epift.  CCXXXIII. 

tq)  Bafil.  c.XXII.  Vid.  Iib.XVI.  c.IX.  §.II.  fub  Iitt.(o%Tol.VII.p.jg4.      Can. 
XXXVIII.  Vid.  ibid.  fub  litr.  ( q  )  p.  jsf.   Can.  XLII.  Vid.  li.  1.  fub  lut.  fcq.(  t ;. 
(»•  )  Cod.Iullin.  lib.V.  tit.IV.  dc  nuptiis  leg.l.  11. 

Oo  3  con- 


294  6RI6WTM   ECCLF.<IA.<!T!C\RVM    LlB.    XXU.   CAP.  TT. 


contra  legem  initum,  Vtnerem  introducit  Pfycbs^co  quodOpi- 
dini  filio  ipfius  fe  nupfilTe  dicat ,  ita  infultantcm :  Imparct  nupti*t 
Vpraterea  in  villa  fine  tefiibus  zJ patrc  non  confenticnte  [s]fa£t<t,legiti- 
m<t  non  pojfunt  videri:  ac  per  boc  fpurius  ille  nafcetur.  Quod  igitur 
tam  necelTarium  credcbatur  ad  rcddcndum  matrimonium  le- 
gitimum  inter  gentilcs  ,  id  profe&o  multo  magis  inter  chrifti- 
anos  necelfarium  fuit.  Ncquc  vllum  cxcmplum,  quod  ego 
fciam,  reperitur,  quod  ccclelia  vllum  matnmonium  tamquam 
lcgitimum  concclTcrit  vel  approbarit,  ad  quod  ratum  habcn- 
dum  parcntum ,  de  libcris  fuis  impubibus  ftatucntium,  non 
prius  aut  certc  poftea  accefTerit  cor.fenlio. 

f.  V. 

Nec  feruis  fine  dominvrum    covfenfu. 

Eamdem  poteftatcm  idcmquc  ius,quod  parcntes  in  li- 

beros ,  domini    habebant  in  fcruos  fuos.    Quam  ob  cauf- 

fam  nullus  feruus  fine  domini  confenfu  matrimonium  contia- 

hcre  potcrat;  &  fi  id  faccrct,  in  domini  pofitum  erat  potefta- 

te,  approbarc  illud  matrimonium  vel  refcindcre.    basilivs 

Qugjtne  iis^  inqilit  [f],  qui  babent  poteftatem ,  fiitut  matrimonia 4  fnni 

fornicationes.     Nec  ergo  viuente  patre ,  nec  domino ,  ii  qui  conueniunt , 

fnnt  ab  accufatione  liberi,  donec  coniugio  domini  aJnucrint,  tunc  enim 

accipit  firmitatem  coniugium.     Et  itct'lim[«] :  Ouxprnter  domiui  Jhi- 

tentiam  feviro  tradidit  ,/ornicata  ejl :  qu.s   autem  pojlea  libero  matri- 

tnsnio  vfa  efi ,  nupfit.     Eorum  euim ,  quijuut  in  alterius  potefiate  ,  pacla 

conuenta  firmi  nibil  habent. 

§.  VI. 

lllujlri  conditione  homimbm  rion  permiffum  matrimonium  con- 

trabere  cum  firuis. 

Alia  res,  ad  lcgitimum  matrimonium  rcquifita,  crat,  vt 

effct  quxdam  conditionis  intcr  partes  contrahentes  xqualitas! 

Illuftri  loco  natis  non  licebat  effc  tam  humilibus  tamquc  ab- 

(j )  Apulei.  de  afino  aureo  ,  lib.  VI.  p.  104. 

(/•)  Baftl. can.  XLII.  0<  Lviv  ruv  xtxrxvruv  yUuot,  xogvtTxi iItiv'  ovre    xv  nxrigat 

iuvro!,'iri   dicxorx,   o<   ffvynvtss  avsvjv.tt  tlffty ,  Vws  x:  iTTtvnJaujtv  ot   xvgtot    ti;v 

a:    '.tr.qit:'  rort  yxg  /Kttfffitcvtt  ti  rx  yxux   jii  i 
(;/)  Id.can.XL.  H  nxgx  yjfiifwv  rx  oiCxctx   dvdgt  ix-jriiv  ikoxqtx,  inigvtvsn'  ««• 

Kl  yxo  cvvSTjxat  rHv  -J7(t$xGiwv ,  idiy  i^xsi  /SijSxw. 

ieclis, 


DE  IVSTI1!  IMPED(MENT'S  NVPTIARVM  IN  CASIBVS  5PECIAI.IBVS,  ETC.  29J 

ie&is,  vt  fcruas  lccum  matrimonio  iungcrent.  Lex  ciuilis  e- 
os  pares gencre  £f nwribus  [x]  efle  iubct.  Pcr  quod  lcx  non  in- 
telligit,  quod  parcs  fortunis  eos  efle  oporteat,  fcd  quod  non 
effedebeat  ciufinodi  difparilitas  in  eorum  conditione,  cuius- 
modi  efi  intcr  ingenuum  ac  fcruumj  nec  talis  difparilitas  in 
eorum  moribus,  qualis  eit  inter  mimam  &  fenatoreni,  vel  ali- 
um  qucmcumque  hominem  ingcnuum  libcralitcrquc  educa- 
tum:  Quomodo  res  in  lege  quadam  yalentinimi  ac  Marciani[y~\ 
de  hoc  capite  accurate  cxplanatur.  Humilcm  vel  abietlam  fe- 
tninam  minime  eam  iuJicamus  inteUigi ,  qiu  licct  pauper ,  ab  ingcnuis 
tamen  parentibus  natajit:  vnde  licere  fiatuimus fcnatoribus  ,  cjT  quibus- 
cumque  amplijjimis  dignitatibus  praditis ,  c x  ingenuis  parentibus  natas , 
quamuis  pauperes,  in  matrimonium  fibi  accipere ,  nullamquc  intcr  in- 
genuas  £F '  opulcntiorcs  cx  diuitiis  £T  opulcntiore  fortuna  effe  dijlantianu 
Humiles  vero  abiettasque  pcrfonas  eas  tantummodo  midieres  cjje  cenfc- 
mus  ;  ancillam ,  anciiU  [iliam;  Ubertam,  libertt  filiam  ;  Jccnicam^  fce- 
nictefiliam;  tabcrnariam,  tabernarii,  vel  lcnonis  vcl  arenarii  Jiliam-y 
aut  eam  ,  qux  mercimoniis  publice  prtcfuit,  ldeoque  huiufmodi  inbi- 
buijje  nuptias  fnatoribus  harum  Jeminarum,  quas  niodo  enarrauimus , 
aquum  ejl.  Conflantinus  [z]  iam  antca  legem  tulit,  qua  omnes 
fcnatores,  prarfe&os,  magiftratus  oppidanos  &  prouinciarum 
facerdotcs  maculam  infarhiae  fubire  &  alienos  a  Romanis  legi- 
bus  ficri  iufiit,  (i  ancillas ,  vcl  libcrtas,  vcl  fccnicas  in  matri- 
monium  duxennt,  filiis,  quos  cx  iftiufmodi  coniunctione  fuf- 
ceperint,a  fuccefiionein  patcrnis  poficfiionibus  omnino  ex- 
eliifis.    Et  vtmulicrcs,  nobili  genere  natar,  a  vilium  atque 

(.v)  Cod.Thcod.Iib.IIl.tit.VII.de  nuptiis  Ieg.I.  Placet  admodum  --  lubendo 
examini  auc~r.oritatem  qnoque  iudiciaria:  cognitionis  adiungi,  vt  fi  parer 
fitnt  gencre  ac  moribut  pctitores,  is  potior  a:fiimetur,  quem  fibi  confiilcns 
mulier  adprobarit. 

(y)  Cod.  lufiin.lib.W  tit.  V.  de  incefiis  &  fnutilibus  noptlis,  Jec-  VII. 

(«)  Cod.  Inllin.  lib.  V.  tit.  XXV.  de  nattiraJibus  liberis.  leg.I.  Senarores  fe tt  pra:- 
feclos,  vcl  quos  in  ciuitatibus  duumuiraliras,  vel  lacerdorii,  id  c!\  Phce- 
niciarchir  vrl  Syriarchia:  ornamenta  condecorant  ;  pfecet  maculim  fiihirc 
infamix,  .^  alienos  a  Romanis  Jegibns  fieri  ;  fi  ex  ancilla,  vel  .inciHjc  fi. 
lia;  vel  liberta,  vel  Iiberta:  filia  ;  vel  fcenica.vcl  fcenica:  fiia.  vel  hiunill 
ye\  abiecla  pjrfiona,  vel  Ienonis  aut  arenarii  filia,  vcl  qu.-c  mercimotiii.s  pu- 
blice  prxfuit,  fufeeptos ( filios  in  numerOjlcgitimorum  habere  voluerinr, 
&.C. 

ab- 


29^  ORIGINVM    F.CCLESIASTICARVM  LIR.  XMT.  CAP.  II. 

abicftorum  malxque  famx  virorum  infidiis  co  magis  tutae 
fint,  lex  prouidet,  nc  quis  infcrioris  conditionis  nobilcm  fc- 
minam  follicitet,  vel  clandeftinis  artibus  eos,  qui  circa  ipfam 
lint,  conumpcndo  illius  compos  fieri  adlaborct.fed  vt  confu- 
latur  adfinitas  [>],  &  omnia  traniigantur  publicc  in  prxfentia 
procorum,  qui  non  videantur  talcm  fraudcm  in  cfficicnda  ifti- 
ufmodi  difparili  confociatione  adiuturi.  Immo  vcro  curiali- 
bus  liuc  municipiorum  decurionibus  pcr  lcgcm  quamdam  Com- 
yb^muT^jdifcrtisvcrbis  interdicitur,  neducant  fcruam  inmatri- 
monium,alioquin  mulier  in  mctallum  trudi  &  ipfe  decurio  itt 
infulam  deportari  ac  bona  eius  mobilia  &  vrbana  mancipia 
fifco  adquiri, praedia  vcro  &  ruftica  mancipia  ciuitati,  cuius 
dccurio  fucrit,  mancipari  iubcntur.  Kcquc  dubium  cft,quin, 
quod  tam  fcucrc  punitum  eftin  republica,in  ecclefia,  pro  co 
ac  dccucrit,  punitum  lit,  vt  nc  iitiufmodi  illicitx  praxcs  foucri 
vcl  adiuuari  vidcrentur,  quod  ignominix  &  dcdccori  futurum 
erat  ecclelix;  tametli  nullos  canoncsecclclialticos  difcrte  con- 
tra  hanc  rcm  facltos  memincrim- 

§.  VII. 
Nec  prouinciarum  adminijlratortbm  cum  femina  qttadam  pvo~ 
vinciali ,  durdnte  adminiftrationis  fhe  dftno. 
Ehant  ctiam  quxdam  rationcs  flatus ,  quamobrcm 
prouincix  alicuius  adminiftratori  non  permittcndum  efte  iu- 
dicabatur,  vt  fcminam  aliquam  iftius  prouincix,  durantc  ad- 
miniftrationisfux  anno,  in  matrimonium  duccrct.  Non  quod 
infra  dignitatcm  eius  hoc  cftct,  fcd  quia  illc  non  (ine  cauffa 
iudicari  potcrat  occafione  auctoritatis  &  potcftatis,  quam 
in  omncs  circa  fe  habcbat,  tcrrorem  iniecturus  fcminx,  cam- 
que  vcl  inuitam  ad  obfcquium  matrimonii  pcrductuius,  ncc 
parcntibus  vcl  tutoiibus  hlius  libertatcm  de  ca  pro  arbitrio 
fuo  dcccrncndi  relictiuus.    Quibus  incommodisatqueopprcs- 

(rt)  Ibid.  Nuptias  nobiles  nemo  redimat,  nemo  follicitet  ,fed  publice  confu- 

latur  adfmitas,    adhib.eatur  frcquentij  procorum. 
(i)  Cod.Theod.  lib.  XII.  nr.  !.  dc  decurionibus  Ieg.  VI.   Si  decurio  fuerit  ali. 

enx  feruae  coniunctuf, &  mulicrem  in  mctallum  trudi   fententia  iudicis  iu- 

bemus,&  ipfum  decurionem  in  infulam  dcporiari   &c. 

Vid.  Apulei.lib.  VI.  Impares  nuptise  nonjuiu  Iegitima:. 

fioni 


_  DE  IVSTrs'lMPEDlMr.NTlS  NVPTMRVM  1M  C^iBVS  3PFClAtlflVS,"ETC.  ^f 

fioni  vt  occunerctur,  Tbeodofiur  lcgem  [c\  tulit  in  hanc  fenten- 
tiam  :  «5"/'  quir  in  potefiate  publica  pvfitut,  atque  bonore  prouinc/arum 
adminijlrandarum^  aui  parentibus  aut  tutoribut ,  aut  curatoribut,  aut  i- 
pfis,  qti.t  matritnonium  contraciura  fum ,  potejl  cjfc  taribilit ,  Jponfalia 
dedcrit  ;  iubemut ,  vt  deincept  fiue  parcntet ,  fiv.e  esdem  mutautrint  vo- 
iuntatem^  non  modo  iurit  Iaqueis  itberentur •,  pxn&que  expertes  fint ,  qux 
quadruplum  Jiatuit ,  fed  extrinfecut  data  pignora  lueratiua  habcunt ,  fi 
ea  non  putent  efe  reddenda.  Ottod  ita  latc  patere  vohtmus ,  vt  non  Jo- 
lum  circa  adminijlranter ,  fcd  Zfcirca  adminifirantium  fi/ios ,  nepotct , 
propinquot ,  participes  domejlicosque  cenfeamut ,  quibus  tamcn  almim- 
firator  operam  dcdcrit  ;  hnpleri  autem  id  pofiea  matrimonium  non  veta* 
mur  ,quod  tempore  potejlatit  ob  eas  perfnat ,  de  quibus  loquuti  fumut , 
arrit  fuerit  vbligatum ,  fi  /ponforum  confnfur  accedat.  Ex  quibllS  vi- 
demus,  fuifTc  hoc  tantummodo  impcdimentum  aliquod  certis 
perfonis  ad  tempus  interpolitum,  nimirum  prouinciarum  mo- 
deratoribus,  vt  ne  fcminamex  fua  ipforum  prouincia  iibi  iun- 
gerent  matrimonib,  durante  adminiirrationis  fua.'  anno.  Non 
aliasquafcumque,fed  easfolum,  quae  ex  propfia  ipforum  ef- 
fent  prouincia,ducere  prohibebantur  cx  fcitis  &idoneis,quas 
lex  adlegat,  rarionibus. 

§.VIU. 
Nec  viduk  fecnndas  nuptias  facere ,  ante  duodecinmm  o  virorum 
fuorum  obitu  ntenfem. 
Eodem  modo  cum  viduis  res  fe  habebat:  Non  prohi- 
bebantura  fecundis  nuptiis,  lege  autcm  cautum  erat,  ne  ante 
exa&um  a  maritorum  fuorum  obitu  annum  cas  celebrarent. 
Hxc  lex  veterum  Romamrum  erat  iride  a  Romuii ,  primi  eorum 
tegis,  temporc.  Quando  autcm  annus  Romanur  tunc  decern 
tantum  menfes  habuit,  haud  longius  tempus  lugendi  viduae 

(c)  Cod.Theod.lib.III.  tit.  VI.  leg.  I. 

Vid.  etiam  ibid.  tit.  XI.  Ieg.  I.  Si  quis  ordinaria  vel  qualibet  prxditus  potefute, 
circa  nuptias  inuitis  ipfis  vel  parentibus  contrahendas(  fiue  pupilkx,  fiue  a. 
pud  paties  virgines  ,  fuie  vidux  enuit,fiue  &fui  iuris  vidua:,  denique  cu» 
iufcurnque  fortis  )  occafione  potefiatis  vtatur  &;  tninacem  fauorcm  fuum  in- 
Vitisiis,  quorum  vtilitas  agitur ,  exhibere  aut  exhibuiffe  detegitur,  hune 
&  multjc  Hbrarum  auri  decem  obnoxium  ftatuimus,  &  quum  Uonoie  abie- 
tit,  pera&am  dignitatem  vfurpare  prohibemus. 

Bingh.O.E.  Vol.IX.  Pp  con- 


298  ORIGINVM    F.CCLE5IASTlC\RVM    LIR.  XXII.    C\P.  II. 

conftitutum  fuit  initio.  Neque  pcr  plures  fubfcquutas  artatcs 
prorogatum  eft,  licct  ipfc  annus  a  Numa  ad  duodccim  mcnfes 
produ&us  cff<-t;  k<]  annus  yiduae  fecundum  vetcrtm  fuppu- 
tandi  rationem  aeftimabatur.  Vt  adco,  vbicumquc  vidua  an- 
num  poft  mariti  fui  cxccffum  lugere  dicitur,  hoc  de  anno/io- 
muko  dcccm  tantum  meniium  intelligendum  fit.  Atquc  ita  rcs 
durauit  ad  #tatcm  vfquc  Tbeodofii'  qui  priftino  temporis  fpatio 
annum  addidit  per  legcm,  his  verbis  exprcffam  [dy.  Si  quaex 
fcminis  ,  perdito  marito ,  intra  anni  fiatium  altcri  fejfinarit  itinitbere 
(Parum  enitn  temporis  pojl  dccem  menfct  ftruandum  adiicimus ,  tametfi 
id  ipfnm  exiguum  putcmus)  probrefis  inufla  votis  honeftioris  nobilifque 
verfon.t  & decore  £f  iure priuetur ;  atque  omnia,qtu  de prioris  mariti 
bonis^  vel  iure  Jponfaliorttm ,  vcl  iudicio  dtfunfii  coniugis  confcqtttttafu- 
erat,  amittat. 

/.IX. 

Mulieribui  hattd  licittim  nubere ,  abfentibm  mariiis  fuis ,  ante- 
quam  de  eurum  ubitu  faclce  ejfent  certiores. 
Si  cuius  vxoris  maritus  abiret  peregre  ab  caque  abcfte 
pergeret,  non  erat  ei  certum  tempus  iterandi  nuptias  confti- 
tutum,  fcd  exfpeclare  illa  debebat,vfquedumdemo!teeiuseftet 
fadta  certior.  Alias  enim  adulterh  rea  habebatur.  Sic  ba- 
SILIVS  [/]:  Qttit,  qttum  vir  fecejfit  ^twn  apparet ,  anteqttam  de  eitts 
morte  certior  facia fit ,  cttm  alio  cohabitarit ^mwchatur.  Hic  cafus  e- 
rat  vxoris  cuiuldam  militis  ( nubentis  poft  longam  mariti  pe- 
rcgrinationem  atque  abfentiam,  ante  tamen,  quam  de  eius 
morte  ccrtior  effct  fa&a  Jqucmadmodum  alio  canone  [/]  de- 
clarat:  Sed  rem  nonnullam  heic  veniam  admittere  exiftimatj 

(d )  Ced.Theodof.  lib.  III.  tit.  VIll.de  fecundis    nuptiis.  leg.I. 

(f  )  Bjhl.can.  XXXI.  H  etvx%u>cifKrros  rx  uvbois ,  y^ccf  dtJiKvxs  ovros ,  aoo  t*  nu- 
cir.vou  iccot  T*  Srxvxrx  v.vrx ,  irfgtu  avvoix>;ffxffx  ,    y.otyxraf. 

(f)  \A.  cail.  XXXVI.  SgxTttorties  ,  tu  ruiv  xvdpwv  dfpxvav  ovruiv  yx  c.iiiruffttf ,  t» 
«vtS  irfJxstvTtcf  \6yu  ,  ktcc  uv  yx)  m  oiX  ri)v  xTCohiytixv  ruv  in\m  «>/  ivx- 
ft.iivv.ffaf  rtjv  tnmoSov'  ic\qv  i'x't  Tivi  ffvyyyuiy>;v  to  icceiyfix  IvrecvSu ,  £ie!  ro 
fCX/f-.v/  TCpds  iihv.T.v  tlvcu  tvj  vxivomv.  Mllitum  vxores ,  qujc  ,  qnu»i  mariti 
ipfarum  nou  appareant  ,nupfcrunf,ei<km  rati&niJubiiciHntyy,  aii  &*  qiue 
proptcr  maritortim  pcrcgrinationem  if  ahjintiam,  redttu  non  cxjpeftate, 
nupjirint :  Jid  rcs  noti  nuUatn  bic  vtniam  admittit ,  tjttod  maiorjie  mortir 
JnJl>ieio. 

quod 


DE  1VSTIS  IMPEDIMENTIS  NVPTIARVM  IN  CASIBVS  SPECIALIBVS  ,  ETC  299 


quod  maior  fit  mortis  fufpicio.  Hifcc  in  cafibus,  fi  prior  ma- 
ritus  rcdirct ,  vxorem  fibi  fuam  vindicarc  poterat,  &  fccund* 
nuptia  nulla?  erant  &  irrita? ,  quemadmodum  in  concilio  Trul- 
lano  [g]  dcterminatur,  vbi  hi  canoncs  basilii  repetuntur. 
Lex  autem  ciuilis  vxori  militis  poft  quatuor  annorum  moram 
[t>]  fecundas  nuptias  inire  permittit* 

$.  X. 
Tutoribm  non  permijfum  pnpillas  ducere  nondum  adttUas ,  vfque 
dum  tutela  ejjet  finita. 
Per  antiquam  legem  Romanam  nullus  poteratin  matri- 
monium  ducere  feminam,  cuius  tutor  erat  vel  curator.  Ne- 
que  filio  ille  fuo  dare  eam  poterat.  Exfiant  varia?  leges  Seuc- 
r/,  Pbilippi  ac  Vakriani  [t\  hanc  in  rem  in  codice  lujlmianeo.  V- 

(F  )  Concil.  Tmll,  can.  XCIil.  SH  uvx%;u>p>Wxvros  x.  r.X.  ti  ii  yt  0  toxtiutiis  ixav- 
i\$oi  '/,90'jif  norii  '»  i  yw>)  iiol  r>;v  htiiroXi  ixttvx  ««iXtiinv  iripu)  avi>'i(p$)i  tiv- 
ipi ,  %ris'ti  rfQOtugtrrij ,  r>)v  oixtixv  xv$is  xvxXxufixvirui  yvvakxx  ,  cvyyvuy.tis 
ctvrri  ticl  rij  dyvoix  iiin  y.i:>;s ,  xjf)  tu>  ruvrttv  tiaoixiTxyAvia  y.xrx  itvrtpov  yx- 
/u.w <  olvici  Fxor  viri  ,  q:t:Jece/Jit  c"V.  —  Sin  awem  miles  ahquanto  pojl 
tempor;  redierit ,  cmus  vxor  propter  longam  iliitis  abjentiam  alteri  viro 
comunila  ejl ';  is  Ji  veht ,  propriam  VXOretH  recipiat ,  i/Ji  venia  propter  i- 
rnorantiam  tLta,  eique  qiti  iliam  injicundis  nuptiis  domum  duxit. 

(/>)  Cod.  luftin.  lib.  V.  tit.  XVII.  leg.  VII.  Vxoi  ,  qucc  in  militiam  profeclo  ma- 
rito,  pofl  interucntum  annomm  quatuor ,  nullum  fofpitatis  eius  potuit 
hahere  indicium  ,  atque  ideo  de  nuptiis  aliis  cogitauit,  nec  tamen  ante  nu- 
pfit,  quam  libello  ducem  fuper  hoc  fno  voto  (conuenit ,  non  videtur  nupri'- 
as  iniilfe  furtiuas,  nec  dotis  amiffionem  fiillinere,  nec  capitali  pcen;c  cife 
ohnoxia  ,  quK  pofl  tam  magni  tempori;  iu&itatem  non  temere  nec  clancu- 
lo.fed  pnblice  conteftatione  depodta  nupfiffe  firmatur. 

( ;  .  Cod.  Inflin.  lib.  V.  tit.  VI.  de  interdiclo  matrimonio  inter  pupillam  &  tn- 
torem  feu  curatorem  filiofque  eorum.  leg.  I.  Senatus  confulti  aucloritatem  , 
cuo  inter  pupillam  &  tutoris  filinm  connubium  faluberrimc  fublatum  cft, 
circumueniri  rufticitatis  &  imperitia:  velamer.tis  non  oportet.  I.eg. IV. 
Libertinum,  qui  filio  fuo  naturali  ,quem  in  feruitute  fufceperat,  poflea  ma- 
numiifo  pupillam  fuam  ,  eamdemque  patroni  Pai  filiatn  in  matrimonium 
collocauit ;  ad  fententiam  ampliffimi  ordinis,  qui  huiufmodi  nuptiis  in- 
terdicendum  putauit,  pertinere  dubitari  non  oportet.  Leg.  VI.  Si  patris 
tui  pupillam  nondum  reddita  tutelx  ratione,  vel  pofi  redditam  nondum 
exafto  quinto  &  vicefimo  anno,  nec  non  vtili  anno,  vxorem  duxifti:  nec 
matrimonium  cum  ea  liabuiffe ,  nec  filium  ex  huiufmodi  cuniun.  iioue  pro- 
crealTe  videri  potcs.  Leg.  VII.  Si  tutor  yel  cur;itor  pupHJam-,  vel  adultam 
quiiidum  luam  fibi ,  vcl  fiiio  fuo  ,   nullo  diuino  impctrato  benciicio,  in 

Pp  2  na 


}00  OjUGlNVM    ECCLCSlASTlCARVM    UB.  XXII.   CAP.  1T. 

na  fola  exccjnio,  qtiae  hac  m  re  locum  habcbat,  erat,  (i  priii- 
cipis  venia  &  fpeciali  cdicto  id  faceret  tutor.  Confiaminus  au- 
tcm  hanc  materiam  alia  dctcrminauit  diffinctionc,  nimirum, 
vt  neliccret  tutori  [*J  puellam  libi  matrimonio  iungere,quo- 
ad  ad  annos  adultae  setatis  non  acceflifTetj  fub  illiulque 
pofitacffet  tutela;  li  autem  per  aetatem  ad  nuptias  adfpirare 
ccepiffet,  vt  tum  ducendi  eam  haberet  veniam,  dummodo 
prius  probauilTct,  quod  puell*  cffct  intcmcrata  virginitas.  Si 
quam  vero  iniuriam  pudicitia:  eius  illatam  ab  eo  effe  conffaret, 
vt  non  folum  ab  ea  ia  matrimonium  ducenda  arceretur,  fed 
deportatione  quoque  plec/teretur,  atquc  vniuerfe  eius  faculta- 
tcs  fifco  vindicarentur. 

5- XI. 
Quo  primum  tempore  prohibitio  matrimoniorum  inter  fpirituoles 
cognatos  inuecla  Jit. 
Per  quafdam  regulas,  etfi  non  primitiuae  antiquitatis, 
certi  gradus  fpiritualium  cognatorum  ab  ineundis  intcr  fe  ma- 
tnmoniis  probjbcbantur.  Qua  de  re  primum  omnium  cogi- 
tauit  Iuflinianus ,  lcgcmque  [/]  tulit  in  ha?c  verba :  Ea 
psrfona  onmimodo  adnuptias  venife  prohibenda,  qtiam  aliquis  a  facro 
fanilo  fufcepit  baptifmate:  quutn  nihil  a/iud  fic  inducere  potefl  pater^ 
nam  adfetlionem  iS  iujiam  mptiarum  prohibitionem,  qnam  huiufnodi 
nexus ,  per  quem  Deo  mediante  anitnx  eorum  copulata  funt.  Concili- 
um  TmUanum  hanc  materiam  paullo  vkerius  extendit  [>«],  & 
fufceptori  non  folum  cum  infantc,  fcd  etiam  cum  fufcepti  in- 

matrimonio  collocaucrit ;  manet  infamia  contra  cum,  veluti  confclTum  de 
mtcla :  qnia  huiulinoji  coniunctione  fraudcm  adminifliationis  tegere  iabo» 
rauit:    &  dos  data  pcr  condiclionem  repcti  potcli. 

(>)  Cod.Theod.  lib.  IX.tit.  VIII.  ieg.  I.  Vbi  puella  ad  annos  adultx  artatis  ac. 
ceiTerit,  &  adfpirare  ad  nuptias  cccpcrit,  tutorcs  ncccfTc  habeant  comproba- 
ic,  quoj  puclla;  f:t  incemerata  virgiuitas,  cuius  coniunclio  poftulatur. 
Quod  ne  latius  porrigatnr ,  hic  folus  debet  tutorem  nexus  adflringere,  vt 
fe  ipfuiT)  probtt  ab  iniuria  Irefi  pudoris  immunem  :  Quod  vbi  eoniliterit, 
omni  mctu  liber  optata  coniunctionc  frui  debebit:  olhcio  leruaturo,  vt 
fi  violatw  caftitatis  apud  ipfum  facinus  harreat,  deportatione  pler.latur,  at- 
que  vniuerfx  eius  facultates  fifci  viribus  vindicentur:  quamuis  eam  pcenam 
dcbucrit  fuilmere,  qiiam  raptori  lcges  imponunt. 

(/)  Cod.  luftin.  iib.V.  lit.  IV.  de  nuptiis  leg.XXVl. 

(>//)   Concil.Tmll,  C.  LJIJ.  Uxtify  jHti&v  :j  xutk  ntiv \v*  u'ix.imv  t"js  twy  saftu.- 

fan- 


DE    IVSTlS  1MPED1MENTIS  NVPTfARVM   IN  CASlBVS  SPECI  \LTBVj,  ETC  }0I 


fantis  matrc  vidua  matrimonium  contrahcre  intcrdicir,  iubcns 
eos,  qui  hoc  fecerint,  primo  ab  eiufmodi  matrimonio  deiifte- 
re,  dcindc  &  fornicatorum  poenis  fubiici.Lex  car.onica  poft- 
ca  hanc  prohibitionem  ad  baptizantem&baptizatum,nccnon 
ad  catechifantem  &  catechumcnos  [;;],&  ad  nefcio  quos  fpi- 
ritualis  cognationis  gradus  dilatauit.  Et  fane  pontifices  Ro- 
mani  cum  cadem  ratione  omnibus  chriftianis  interdicerc  po- 
tuiflent,  ne  alii  cum  aliis  matrimonium  contrahcrcnt ;  quia 
pcr  baptifmum  &  multa  alia  vincula  magis  indubie  fpirituales 
fratrcsfunt.  At  vero  estivs  [0]  hoc  ftatuere  abfurdiffimum 
fore  putat,  quia  hoc  omnes  chriftianos  ada&urum  fit  vel  ab- 
ftinere  a  coniugio,  vcl  cum  infidelibus  illud  contraherc  :  Et 
tamen  omnes  reliquaS  infulfas  atquc  ineptas  prohibitioncs  ex 
mfallibili  cccldia:  audoritate  diligentiffime  dtfendit  ac  tue- 

tur. 

§.  XII. 

Nutn  quis  pofl  legitimum  diuortium  aliam  vxorem  ducere 

potuerit. 

Sed  reuertimur  ad  antiquam  ecclefiam,  vnde  digreffi  era- 

ruv  ovvxtptixs'  iyvuytv  &i  i'v  nti  roirats  rivxs  Ix  rx  xyix  ;yt/  tuT>i£iu$xs  jixir- 
T1sy.01.ros  irtWoxs  dvx&txoyivx; ,  noc)  ytrx  rSro  Tcus  ixtivuv  yirrgxot  xi(lv*°~oiii 
yxytxov  ovvx'ft\uooovrxs  ovvoixiotov'  ogt^oytv  ,  ajro'  rx  irxgovros  y»ioiv  roiirov 
ng*x^>vaf  ''  *'  M  ytrx  rov  irxybvrx  xxvcvx  (Pu/jX&sTtv  riro  iraixvrss ,  xeo- 
rorvnus  yiv  oi  roiiroi  x<pi?xSuoxv  rx  irxgovoux  txtx  ovveixtoix'  srcttrt/.  ii  ngj 
roTs  ru»  trorvtvivruv  ixtrtyiots  £irofi\ii$iiTuoxv.  Quoniam  frirttuaiis  necc/Ji- 
tudofeu  adfinitas  corporum  comunHtone  vtaior  tfi  ,•  in  nonnuUis  autau 
Itcis  cognouimtts  quofdam ,  qui  exjanilo  if  Jalutari  baptijmate  infantes 
Jufctpiunt ,  puftea  quoqne  cwn  matribus  iilorum  viduis  matrimonimn  con- 
trahere  ,  ftatuimus ,  vt  in  pnfttrum  nihil fiat  eiujmodi.  JJ  qui  autcitt  poft 
prcefentcm  camnem  hoc  facere  deprehenji fuerint ,  ii  quidem  primo  ab  hoc 

ilitcito  matrimcnio  defiftant ,  deinde  &  fornicatoruvi  pccnisjiibiiciantm: 
(«)  Sixt.  decretal.  !ib.  IV.  tit.  III.  de  cognatione  fpirituali  cap.  III.  Percatechi» 
fmum,qui  prsccedit   baptifmum  ,  facramentorum  fundamentum   &   ianuam 

reliquoiiim,cognatio  fpiritualis  contrahitur:  per  qium  contrahendum  matri» 

monium    impedilur. 
(»)  Eflius  in  fentcnt.  lib.  IV.  difi.  XLII.n. I.  Multo  minus  ea  fpiritiulis  fraterni- 

tas,  qux   cfl    inter   omncs  chriflianos,  dcbuit  impcdimentum  matrimonii 

conflitui;  tum  quia  ratio  fupradifta  non  habet  in  ea  locum  ,  tum  quia  pcr 

eiufdem  legem  chrifliani  non  poffent  matrimonja  contrahere,  nifi  Cura  infi» 

delibus,  cjuod  foret  abfurdifTimnm. 

Pp  3  mus. 


302  ORIGINVM    ECCLESIASTlCARVM   LIB.XXII.    CAP. II, 


mus.  Multi  ex  vetuftis  fcriptoribus  matrimonii  vinculum  nul- 
la  rc  niii  morte  folui  poffe  Aatucbant.  Et  proindc  non  folum 
polvgamiam  iiuc  nuptias  cum  fecunda  aliqua  fcmina,  priorc 
adhuc  in  viuis  agcntc,  &  nuptias  poA  illcgitimum  diuortium, 
quod  re  ipfa  idcm  cum  polygamia  effe  habebatur,  damnabant, 
fed  illicitum  quoque  matrimonium  iudicabant,poA  lcgitimum 
diuortium  contracTum  :  quia  ctli  ratio  feparandi  coniugcs  ef- 
fc  poterat,  matrimonii  tamen  dilTolutioncm  non  efle  exiAi- 
mabant,  quoad  vtraque  pars  viueret.  Nihil  hcic  de  illicita 
polygamiae  iiuc  matnmonii,  poft  illicitum  diuortium  initi, 
rattone  dicTuri  fumus  amplius,quiaantehac  [*]  occafioncm  ha- 
buimus  dc  lcgibus  ac  difciplina  ecclefiae  aduerfus  vtrumque 
dilTerendi  copioiius.  Prohibitio  autcm  nuptiarum  poft  lcgiti- 
mum  diuortiumrcs  eft,quae  paullo  diiigentiorem  meretur  con- 
fiderationem. 

Atcjve  heic  obferuamus,  variafle  hac  de  re  veterum 
fentenrias.  origenes  quide.m  nuptias  poft  iftiufmodi  diuor- 
tium  improbabat,  ab  aliis  tamen  eas  admiflas  efle  declarat , 
quando  ait[pj:  „Scio.quofdain,  qui  prajfunt  ccclefiis,  extra 
„fcripturam  permililTc  aliquam- nubcre,  viro  priori  viuente: 
„&  contra  fcripturam  feccrunt  quidem,  dicentcm ,  Mulier  U- 
,.gata  c/l ,  quanto  tcmporc  viuit  vir  ciur :  Itcm :  Viuente  viro  aduhcra 
„vocab:tur ,  /  facla  fuerit  altcri  viro.  Non  tamen  omnino  iilie 
„cau(Ta  hoc  permiferunt:  forfitan  cnim  propter  huiufmodi  in- 
fir-mitatefn  incontincntium  hominum,  peioium  comparatio- 
„ne  qii«e  mala  funt,pcrmifcrimt,  aduerfus  ea,  qusfe  ab  initio  e- 
„rant  fcripta,,.  Heic  rationi  confcntaneum  eft  ftatucre,  iflos 
cpifcopos,  qui  viris  atquc  vxoribus  poft  diuortia  fecundas  nu- 
ptias  pcrmiferunt,  has  pro  non  limpliciter  malis  habuidc,  ct- 
iamii  talcs  ciFent  in  oculis  origenis.  Idem  illud  de  Conftan- 
tino  ftatuendum  eft,  qui  viro  vxorcm  fuam  ob  tria  crimina,  fi 
nimirum  vcl  moccha,  vel  medicamcntaria,  hoc  eft,  vencfica, 
vel  conciliatrix,hue  hcna  cflet,dimittere  aliamque  ducerc  le- 
ge  hanc  in  rem  promulgata  [q]  pcrmilit.    Nam  ,vt  recTc  obfer- 

(')  Lib.XVI.cap.XI.Sj.  V.  lvVI.  vol.  VII.  p.4!6.  fcqq.  pag.4;o.  feqq. 

(pj  Origen.  homil.  Vil.  in  Viatth.  tom.  II.  p.  67    (  p.       tdit.  lVif.  AiDCIIII.) 

(2)  Cod.  Theod.lib.HI.tit.XVI.de  Kpudiis, leg.  I.  In  mafculis  etiam  ,  fi  re- 

vat 


DE  IVSTIS   IMPEDJMENTrS   WVPTIARVM  IV  CAWBVS  SPECI  \LIBVS,  ETC  ^Oj 

vat  gothofredvs  [*J,  dum  didt,  virum,  fivxorem  ab  his 
criminibus  liberam  ciccerit,    omncm   dotcm  reftituere  de- 
bcre  &  aliam  non  ducere,.  plaiie  indicat,  quod,  fi  illam  \'nius 
criminis  cx  his  tribus  nominatis  rcam  eitc  probaflet,  rcpudi- 
andi  cam  aliamque  duccndi  habucrit  liccntiam.    Pcrfonatus 
ambrosivs  in  eadem  fuit  fententia.    Nam  exponens  verba 
apoftoli:  Non  eft  feruituti  ftbieilus  frater  aut  foror ,  in  buinfmodi , 
ait  [rj:  Si  Efdras  dimitti  fecit  vxvres  aut  viros  infideles ,  vt  prvpitius 
fieret  Deus}  tiec  irafUt  ejjet ,  fi  alias  ex  genere  fuo  acciperent ;  (non  enim 
ita  praceptum  bis  ejl,  vt  remijfts  ijlis  alias  minime  ducerent : )  quauto 
tnagis  fi  infidelis  dijcefcrit,  liberitm  babebit  arbitrium,  fi-vo/uerit ,  nu- 
bere  legis  fiue  virol  Et  huius  adfcrti  fui  hanc  rcddit  rationem: 
Qontumelia  enim  creatoris  foluit  ius  matrimcnii  circa  eum ,   qui  relin- 
quitur^  ne  accuftur  alii  copnlatns ,  infidelis  aiitem  difcedens,  Sfin  De- 
um  &in  matrimonium  peccarc  dignofcitur.     E PI P  H  A N I  V  S  r.OH  tan- 
tum  fuam  iplius  fententiam,fcd  fentcntiam  quoquc  ccclcfia?  fui 
temporis  loquitur.     Dicit  autcm  peripicuc,  quod  licet  cleri- 
cis,  fccundam  vxorem,  priore  mortua,  fibi  copulare  interdi- 
ctum  fit;  populo  tamen  non  tantum  vxoribus  mortuis,fcd  iu- 
fte  etiam  repudiatis,  id  facere  liceat.    Cui  mortua  vna  nonfujficit, 
inquit  \j"\^quum  occafione  aliquajlupri  adulteriique  aut  aherius  flagitii 
cumeadiuortiumfecerityisfialteramvxorem  duxerit ,  aut  alteri  vir0 
tnulier  nupferit ,  facrarum  litterarum  aucloritas  ab  cmni  culpa  illos  ab- 
foluit^  neque  ab  ecclefia  aut  xterna  vita  reitcit,  fcd  propter  imbecillita- 
tem  tolerandos  exijlimat.     Non  ita  tamen ,  duas  vt  altera  fuperjlitc  v. 

pudium  mittant,  ha:c  tria  crimina  inquiri  conueniet ,  fi  moecham  ,  vel  me- 
dicamer.tariam,  yel  conciliatricem  repudiare  voluerit:  Nam  (i  ab  his  cri- 
minibus  liberam  eiecerit,  omnem  dotem  rellituere  debet  &  aliam  non  du- 
cere. 

(*_)  Gothofred.inloc.  p.  313.  a  fin.  Ex  hac  lege;  ££  aliam  mn  dttctve ,  a  con- 
trario  difcimus,  iurte  repudiata  vxore  a  marito,  veluti  ob  adulterium,  alte- 
ram   ei    vxorem  ducere  licuilTe. 

(  r  )  Ambrof.  ilt  1  Cor.  VII ,  tf . 

(/)  Epiphan.  harref.  LIX.  n.  IV.  S  /u.r)  $wt$tis  ry  ftix  x^xtSmaf  riXevrvrJlrir ,  Y-.t- 
xtv  rtvos  nrj otpKftuis ,  iso^vttxs ,  0   /uoi%i!xf,  i)  x»«J(    airictf  %ugt7y.a  ynoui-.g 
evvutpSivru  itvrigof   ywtuxl   $    yvvij  Stvrsgu  civSci ,  xx   airtxrtu  0    StTos  Xiyos , 
iii  tino   ri)S  IxxXxlius  ,  rg/  rijs  £wtjs    cirroxHgvrltt,  d/ft.u   Stxfixs-cictt    }tst   ro    ei- 
Stvis  ,  x%  !rn  Sio  yvvtHxxs  hi  r»  uvro  %? ,  irt  trigtietis    rnt  ftiSs ,   «;&.'   oni 

xeret 


304 ORIGINVM   ECCLESiASTICARVM    L!B.   XYII.     CAr>.  H. 


xorcs  Jimitl  babcat ;  Jed  vt  al>  vna  feparatut ,  a/tcram  fibi  /cgithne,fi  lu- 
bet,  adiungat.  petavivs  [r]  ingenue  fatetur,  quod  hoc  de 
ecclefia?  iftius  a;ui  fententia  plenifiime  tefietur:  Tantummodo 
illis  tcmporibus  nondum  eam  rem  ab  ecclelia  definitam  pror- 
fus  fuifie  dicit.  Quod  vero  ad  pracfentem  difquifitionem  ni- 
hil  facit,  quae  non  de  definitionibus  conciliorum  lhrentini  & 
Tridcntini,  fcd  de  fententia  &  praxi  ecclefia?  vetufta?  agit.  Iam 
quod  de  ifiiufmodi  matrimoniis ,  fine  vllo  cenfura?  ccclefiafti- 
cx  freno  in  ccclefia  toleratis,  dicit  epiphanivs,  id  porro 
confirmatur  ab  ipfo  concilio  ArJatcnfi  &  avgvstino,  quam- 
visab  EPiPHANio,quod  ad  fenfum  fcriptui£,diftentientibus. 
Marito  fecundas  nuptias  putabant  interdi&as  t^c  poft  diuor- 
tium,quoad  prior  vxor  viueret.  Non  tamcn  ita  perfpicue  re- 
velatum  cfie  exiftimabant,  vt  hoc.  crimen  dignum  excommu- 
nicationc  haberi  debcrct,  pcrinde  atque  alia.'  manifefta:  adul- 
terii  fpccies.  Concilium  [«]  illud  itaftatuit:  De  his,  qui  ceniu- 
ges  fi.tas  in  aduherio  dcprchcndunt ,  STiidem  funt  advlefcentes  jidclct  cjT 
prohibcntur  nubcrc ,  p/acuit ,  vt ,  in  quantum  potcjl ,  confilium  eit  dctur, 
ne  viucntibut  vxoribus  fuis ,  licct  adnltcris ,  a/ias  accipiant.  At  VCIO 
ne  verbum  quidem  de  cenfura  ecclefiaftica  dicit,  quam  eis  in- 
fligi  oporteatjii  alitcr  faciant.  Et  avgvstinvs  [*]  aiiiguit- 
quit  vxorem  adultcrio  dej  rebenfam  dimiferit  cT  aliam  dr.xcrit,  non  vi- 
detur  aquandus  eis •-,  qui  exccpta  caitjja  adulierii  dimittunt  C  ducunt, 
Et  in  ipfis  diuinis  fcntcntiis  ita  obfcurum  cfi ,  Vtrum  Sfiftc^  cui  quidcm 
fine  dubio  adu/tcram  licct  dimittere ,  a  lultcr  tamen  habeatur ,  fi  alttram 
(htxcrit  ,vt,quantum  exiftimo,  vcnia/itcr  ibi  quijquc  fallatur.      Et  tan- 

/.uui  drtotfX1-^1''  i  otvrigq  ,  11   TVXOllV  ,    vouu    Svvn.ip^vctf. 

(f)  Petau.inlocp.2ff.  Ita  quidem  Epiphanius.  Sed  vt  illis  temporibus  non- 
dum  ea  res  ab  ecctefia  delinita  prorfus  fuerit,  hodie  tamen ,  pracfertimque 
poft  editum  a  facrofanfta  Tridcntina  fynodo  canonem,  aliter  lentirc  nefas , 
quam  fuperftite  priore  coniuge ,  etiam  pofl  lcgitimum  diuortium,  alteris 
copulari  nuptiis  numquam  licerc. 

(«)  Concil.  Arelat.  I.  c.  X.  Nota,,Petauium  hunc  canonem  aliter  legere,  quam 
quidem  omniaedita  cxemplaria  habeant:  Contendit  cnim.pro prohibeatur 
nubin,  legi  oportere  :  Non prohibtattir  nubere-,  Atque  ita  aliud  teftimo- 
nium  eft,  innocentibus  hominibus  pofl  legitimum  diuortium  hoc  tempore 
non  interdiclas  fuiflTe  fecundas  nuprias,  Petau.  anim.idueif.  in  Epiphan.  hse. 
ref.LlX.p.  »55.  Vid.etiam  Bafjfii  can.  IX.  in  eamdem  feuteuriam. 

(x)  Augurtin.  de  fidc  &  opcr.c.XlX. 

dem 


DE  TVSTIS  IMPFDlMENTIS  NVPTIARVM  IN  CASIEVS   SPFCIALIBVS,  ETC.  J05 


dcm  COllcludit:  Quamobrem  qit£  manifejia  fint  impudicitia  critnina, 
amnino  a  baptifmo  probibcnda  Junt,  niji  mutatione  vohmtatis  £f  pceni- 
tentia  corri^antur:  qua  autem  dubia,onmi  modo  conandum  ejl,  ne  fiant 
tales  coniunciionct.  Ouid  enim  opns  ejl  in  tantum  difcrimen  ambigiti- 
tatis  caput  immitterel  Si  antem  fa:~l<tfuerint ,  nefcio  ,  Vtrum  ii,  quifc- 
cerint,Jimiliter  ad  baptijmum  non  debere  videantur.  admitti ,  faut  iaiTl 
baptizati  ecclcfue  gremio  exturbari).  avgvstinv s  (ic  ha- 
bebat  pcrfuafum,  iitas  nuptias  pofl:  diuortium  e(Te  illicitas, fe- 
pe  cnim  id  in  operibusfuis  [j)repetit,  &,  quibus  potcft,  ar- 
gumcntis  vtitur,  vt  homincs  ab  illis  dctcrreat,  non  dubitans 
mentem  fuam  de  eis  declarare,  tamquc  matrimoniis  dubiis  ac 
fufpiciofis,qu#  adultcrii  argui  poflmt.  Nufquamvcro  innuit, 
eccleliam  homines,  talibus  matrimoniis  illigatos,  tractare  vel 
deberc  trattare,  ficur  alios  adulteros,fquorum  de  flagitio  ma- 
gis  compertum  habcatur,)  vel  matrimonium  difibluendo,  vcl 
homines  excommunicarioni  &  publicr  poenitentias  in  eccle- 
fia  fubiiciendo;  fed  potius  dcclarat,  ciufmodi  homines  venia- 
liter  errare,quia  rcsnonita  d.fcrte  in  fcripturaficradamnetur. 
Atquc  eatenus  ESTivsfYjid  conccdit,  modo  non  condcmna- 
tum  cfle  dicit  ab  vllo  concilio  gcnerali.  Vnum  quidem  ex- 
emplum  repcritur,  ab  hieronymo  0]  datum,  femina?  cu- 
iufdam,  qua?  publicam  pceflitentiam  rri  ccclelia  egit  de  co, 
quod  altcri  viro  nupliflet,  pofteaquam  a  priore  ob  adultcri- 
um  aliofque  intolcrandos  morcs  illius   jpfe  fe  feparaflct.    E- 

.  (y)  ViJ.  Auguflin.  de  adultcrinis  conmgiis  Iib.L.c.  I;  &XXlv!tot.  De  nuptiis 
&  coricupiicentia  lib.  I.  c.X.  tot.  De  bonoconiugali  c.  VII.  tot.  Defermo- 
ne  domini  in  monte  lib.  1.  c.  XlV.tot. 

(«  )  Eftius  in  fentent.lib.lv.  dill.XXXV.  n.XI.  Sanclus  Hieronymus  in  epita- 
phio  F.ibiolx  ad  Oceanum  refert,  quemadmodum  Fabiola.qua;  dimiffo  vi- 
ro  non  folum  adulteio,  fed  omnibus  flagitiis  contaminato,  alteri  nupferat, 
poft  mortem  fccundi  mariti  publicam  pcenitentiam  ,  ab  epifcopo  Romano 
impofitam,  firruliter  fubierit ,  eiufijue  fafturn  non  aliter  excuftt,  qium  quod 
etungeiii  rigorem  ignorauerit.  Rinc  difcimus,  illo  tcmpore  publicum  cri- 
men  habitum  foifle  in  ecclefu,  fi  quis  viuentc  coniuge,  etiam  ob  fornica- 
tionem  dimifTa,  aliiul  coniugium  iniret  cetera. 

(£)  Hieron.  epitaph.Fabiolx.Ep.  XXX.  adOceannm.  Qnis  hoc  crederet,  vtpoft 
mortem  fecnndi  viri  iu  fcmetipfam  reuerfa  faccum  indutret,  vt  rrrorem  pu. 
blice  fatcrenr,  &  tota  vrbe  (peclante  Romtnta  ante  diem  pafclix:  bafihca 
qnondam  Laterani  fbrct  in  ordine  pceaiteritium  ?  &c. 

Bingh.  O.E.  Vol.IX.  qq  mm. 


3<j6  ORTGIWM    ECCLE  SI ASTICARVM     LIB.  XXII.   CAP.  IT. 


nimuero  hic  voluntarius  quidem  femina'  iftius  adus  erat,  nc- 
que  hoc  ea  fecit,  nifi  poft  fccundi  mariti  obitum.     Ecclclia 
hanc  ei  non  imponcbat  pccnitentiam,  viucntc  cius  marito, 
ncc  eo  mortuo;  fcd  ipfa  eam  ipontc  fua  cligebat,  illiquc  fc 
fubmittcbat  a  ncminc  compulfa.    Si  qua  gcncralis  tum  fuiffct 
in  ecclcfia  rcgula,  fccundum  quam  iftiufmodi  matrimonia  dif- 
folui,  vcl  coniuges  publica:  poenkentiae  fubiici  debuiffent,  e- 
pifcopus  Rotnamis  iinc  dubio  ,  viucntc  adhuc  viro,  ambos  re- 
gula'  &  difciplina'  eccleiia?  fe  fubmittcre  compuliifct.    Quan- 
do  autcm  hoc  non  eft  factum,  argumento  nobis  vidctur'  cffc, 
non  fuiffe  tunc  temporis  eccldiae  Remana.  morcm,  infligcre 
publicas  pcenas  iis,  qui  poft  lcgitimum  diuortium  matrimoni- 
um  contraxiffent,  fed  tantum,  quibus  poffct,  argumcntis  vti, 
ad  deterrendum  viros  feminasque  ab  iftis  matrimoniis,  vfque 
dum  prior  coniux  diem  fuum  obiiifct:  Vel  ii  illisfcfc  illigarcnt, 
exhortari  eos,  ad  agcndam  dc  illis  coniunctionibus  paniten- 
tiam,tamquam  criminibus  ab  apoftolo  vctitis.    Id  quod  ipfc 
hieronymvs  [*■]  fatis  quidem  vchemcntcr  pro  morc  fuo  fa- 
ciebat,  adfirmans  femina',  qiue  iic  nupfcrat  alteri,  eam  adul- 
teram  reputari,  ncc  facram  communioncm  recipere  polTc,an- 
tequam  pcenitentiam  pro  criminc  fuo  cgiiTct.    Pcr  quam  pce- 
nitentiam  ego  quidem  priuatam  rciipifccntiam,non  follcmncm 
illam,  per  publicam  ecclcfia:  difciplinam  imponi  folitam,  pce- 
nitentiam  intelligo.    Verumtamen  in  ccclciia  WJjmnica  ante 
hxc  tcmpora  aliquid  publica?  difciplinaf  contra  eiufmodi  pcr- 
fonas,  maximc  mulicrcm,  qua?  priorc  marito  adhuc  viucnte 
alteri  nupli(Tct,adhibitum  vidctur.    Nam  in  concilio  llliberri- 
tano  [Jjcanon  habctur  in  hunc  modum  dccernens:  Femina  fi- 
delis ^qnti;  adulterum  maritum  reliquerit fidelem.  & alterum  ducit,pro- 
hibeatur  ne  ducat;  fi  duxcrit ,   non  prius  accipiat  communioncm,  nifi^ 
quem  reliqaerit ,  prius  dcfeculo  exierit^  nifi  forte  necejfitas  infirmitatis 
dare  compulerit.    Vcrum  vti  hic  canon  a  priuato  tantum  conci- 

mmmm»^mmmmwm  — — - mmmmml 

(CJ  Hieron.epill.cXLVI!.  ad  Amandum.  lfla  foror,  qurc,  vt  dicit,  vim  paffk 
eft,  vt  alteri  iungeretur ,  fi  vult  corpus  Chiifli  accipere  &  non  adultera  re- 
putari.agat  pccnitcntiam,  ita  duntaxat,  vt  fecundo  viro,  qui  r.on  appella. 
tur  vir,  fed  adulter,  a  t?mpore  pcenitcntisc  non  copuleiur,  cctera, 

(d)  Concil.llliberriun.  c.IX. 

li» 


DE   IVSTlS  IMPETVMEVTIS  NVPTI\RVM  IM  CASIT5VS  SPEClALIEVS,  ETC.   307 

lio  faetus  eft,  itadiucrfas  cxccptiones  ac  mitigationes  admit- 
tit.  Primum  cnim  ad  iblas  feminas,  non  ad  viros  refpicit; 
Dcinde  ad  folas  feminas  fidclcs,  non  ad  catechumenas,  qua: 
per  canonem  proxime  fequcntem,  hoc  non  obftante,  ad  ba- 
ptifmum  admittuntur,  quemadmodum  &  avgvstinvs  rem 
definiuit.  Prartcrea  maiitus  dtfcrtus  fidclis  effe  debct.  Alia 
cnim  rei  ratio  erat,  li  illc  elTet  cthnicus.  Dcnique  fcminar,ne- 
ccffitatc  infirmitatis  compcllcnte,  hoc  eft  in  aiticulo  mortis, 
communio  dari  iubctur,  ctiamfi  fccundum  maritum  numquam 
dcfcruilTet.  Vt  adco  prohibitio  vario  refpe&u  nondum  efiet 
vniucrfalis.  Poftea  in  legc  quadamf/ew  rii  [/]  ita  in  hoc  ncg- 
Otio  dccrctlim  lcgimiis:  Si  grav.es  cauffas  atquc  inuohitam  crimi- 
nibus  magnis  conjcicntiam  probaucrit^  qu.v  rcceJit  ^  dotis  fua  cumpos, 
JJwnJalem  qiioque  obtincat  largitatcm ,  atquc  a  rcpuJii  Jie  pojl  quinqueti' 
nium  nubendi  recipiat  potcflatcm.  Si  diuortium  prior  maritus  obiece- 
rit ,  ac  mulicri  grane  crimen  intuhrit^  pcrjcquatur  lcgibus  accufatam , 
impetrataque  vinJiJa  Sf  J  -te  pctiatur ,  ifjuam  rccipiat  largitatcm ,  £5" 
duccnJi  mox  aheram  libcrum  Jlrtiatur  arbitrium.  S'i  vcro  mcrum  e/i 
ciilpanon  criminum ,  donationem  rccipiat  6> '  Jotcm  rclinquat,  aliam  poji 
bimnium  duciurus  vx<rem.  Vtiodji  matrimonium  fdo  maluerit  feparare 
dijfcnfu,  multtfque  vitiis  peccatijfie  grauctur  exclufa,  & donationem 
vir  perJat  Hfd.tem  ,  ac  perpetiw  cxlibain  infolcntis  diuortii  pwnam  de 
folitn.linis  mocrore  fijiineat ,  mulieri  pojl  anni  victas  nuptiarum  potcjlate 
cmccffa.  Exftant  varia:  lcgCS  TAcoJoJii  iunioris ,  Valenttniani  III. 
&  Anaflafii  in  codice  lujlinianeo  [/"],  qua:  eamdem  libertatem 
nuptiarum  poft  lcgitimum  diuortium  largiuntur.  Verum  hx 
lcgcs  ab  cccldiafticis  huius  a:ui  fcriptoribus  non  omnino  ap- 
probantur.  Nam  vti  avgvstinvm  &  hieronymvm 
antca  audiuimus,  diffcnfum  fuum  declarantes,  fic  idem  in 

CHRYSOSTOMO      [g~\  ,       AMBROSIO      [6]     &      INNOCEN- 

(e  )  Cod.Theod.lib. III.  tit  XVI.de  repudiis.  leg.  II. 

(f)  Cod.  lullin.  lib.  V.  tit.  XVII.  de  repudiis  lcg.  VIII.  &  IX.  tot. 

(g)  Chryfoft.  hom.XVH.in  Matih.  Not. dediuortiis  quidem,  fed  non  de  Iegibus 
imperialibus  circa  diuortia,  heic  loquitur  Chryfollomus. 

(/>•)  Ambrof.  de  AbraJiam ,  lib  I.  c.  IV.  Vos  monco,  viri  ,  maxime  qui  ad  nra- 
tiam  domini  tenditis,  non  milceri  adultcrino  corpori :  qui  enim  fc  iuncit 
merttrici ,  vnum  corpus  efl :  nec  date  lianc  occafionem  diuortii  mulicribus. 
Nemojibi  b/andiatur  dc  iegibus  bominum. 

Qq2  tio 


30g  ORIGINVM  ECCLF.SlAllC.lRVM    DB.XXIl.CAP.il. 


Tio  [/']  aliifque  ilhus  artatis  fcriptoribus  legere  cft,  qui  Jcgcs 
reipublica?  iuito  laxiorcs  &  bcnigniorcs  cffc  in  cos  cxiltimant, 
qui  poftdiuortium  nouum  matrimonium  connahant.  Quod 
faltcm  eofacit,vt  obfeiuationem  rede  fc  habcrc  vidcamus, 
quam  initio  fecimus,  quod  diUerfae  vctcrum  hac  dc  rc  fucrint 
fentcntiar,  &  quod  eam  tractarint  tantum  vclut  quaftioncm 
problematicam;  quamquam  patrcs  Tridmtini  poftea  articulum 
fidei  [Al  fecerunt,  omnibus,  qui  non  ad  ipforum  acccdercnt 
fententiam,  damnatis.  Atqui  in  fcntentia  fua,  vt  hoc  obitcr 
notcmus,  quofdam  cx  fuis  ipforum  pontificibus  damnant  & 
quaedam  recentiora  concilia,  quorum  mcminit  gratianvs. 
Zacbarias  papa  [/]  mulieri,  cuius  cum  forore  maritus  fuus  ince- 
ftum  commifcrat,  pcrmittit,  vt  ifto  repudiato  nubat  in  domi- 
no,  cui  velit.  Et  gregorivs  III.  viro  dat  licentiam  duccn- 
di  aliam,  cui  fua  ob  infirmitatcm  [»ij  corporis  dcbitum  rcd- 
dcre  non  valcat.  Concilium  Triburienfe  [»]  ait :  Si  auit  cum  no- 
Vercajua  dormierit^  neuter  a.l  coniugium  poteft  peruenire ,  jed  vir  eiut 

(»')  Innocent. epifl,  ili.  acl  Exuper.  c.  VI.  De  his  etiam  requifiuit  diltclio  tua, 
qni  infrneniente  repudio  alii  fcfe  matrimonio  copularant :  quos  in  vtraqne 
pait»  adnlteros  efTe  manifeflum  eft.  Qui  viro  vel  vxore  viuente,  quamuis 
difibciatum  vid.atui  e  fe  coniugium,  ad  aliam  copnlam  fcitinarunt,  neque 
poflurit  adulteri  non  viceri ,  in  tantam,  vt  lix  eti.wn  perfona: ,  quibus  taies 
coniuncli  funt ,  cti.im  ipfac  adulterium  commifiife  videantur;  (ecundum  il- 
iud,  quod  le?,inris  in  enangelio  :  Qji  d.mjerit  vxurem  Jiium  &c. 

(k  )  Concil.  Tridcnt.  feflT.  XXIV.  c.  Vll.  Si  quis  dixcrit  eccleluni  errare,  quum 
docuit  &  docet,  iuxt.i  euangrlicam  &  apoftolic.im  doCiiinam.propter  adul- 
terium  alterius  coniugum  matrimonii  vinculum  non  poffe  diffolni ,  & 
vtrumque,  vel  etiam  inuocentem,  quicauflam  ^dulterio  non  dedit,  non  pof- 
fc ,  altero  coniuge  viuente,  aliud  matrimonium  contuhcre,  ii.ccchirique 
eum  ,  cjui ,  dimiffa  adurtera,  aliam  duxerit,  &  tam  ,  quac  dimiitb  adultc- 
ro  ,  alii  nupfait:    anajthema  (it. 

(/j  Apud  Gratian.  cauiT.  XXXII. quaefl.  VII.  c. XXIII.  Concubuifti  cum  forore  v- 
xoiis  tu:j?  Si  fccilli,  ncntiam  habeas:  &  (i  illa,  qua;  vxor  tua  fuerit,  con- 
fcia  fccleris  non  fuit,  fi  fe  coutineie  non  vult,  nubat  in  domino,  cui  ve- 
Iit.  Tu  aitem  ct:  adultcra  flne  fpe  coniugii  permaneatis  :  &  qu.imdiu  vi» 
xeritis ,  iuxta  praceptum  ficcrdotis  pcenitentiam  agitc. 

(  m)  Ibid.  cauff.  XXXII.  qux-fl.  Vii.  cap.XllX.  Q^od  propofuifli ,  fi  mulier  in- 
firmitate  corrept.i  non  valuerit  debitum  viro  reddere,  quid  ea  faciat  iu- 
galis;  bonum  effct,  fl  (ic  permanerct, vt  abllinentix  vacarct  :  fed  quia  hoc 
magnum  eft,  ille,  qui  fe  non  potcrit  continerc,  nubat  magis  &c. 

(»;  Ibid.c.XXiV. 

potejl, 


T)?  IVSTIS   IMPEDIMENT.S    NVPTHRVM    IN    CVSIBVS  SPFC  ALIBVS   ETC.   ^09 

potefi ,  fi  vi.lt , aliam  acciperc ,  fi  fe  continere  non potejl.  Et  concilium 
Vcrmericnfe  (  quod  in  quibufdam  gratiani  cxcmplaribus  fal- 
fo  vocatur  Eliberenfe)  ait  [o]:  Si  qua  mulier  in  nvrtem  tnariti  fui 
cum  aliis  cunfdiatajit  ^  ft  probare  potcft  illcvir^  cam  rcam  cfe  confilii , 
potefi  ipfam  vxorem  dimittere ,  &fi  vduerit ,  aliam  ducere.  Vt  adc'0 
noui  latorcs  lcgis  apud  Trideutum  non  minus  in  fua  ipforum  le- 
ge  canonica,  quam  ab  antiquis  patribus  hac  dc  re  diflentiant. 

§.  XIII. 
Kum  adultero  aduheram,quam  vitiaffet,  p>ft  mortem  mariti 

ducere  licuertt. 
Neqve  vero  cafuifta?  Rommcnfes  cum  veteiibus  mclius 
de  alia  confpirant  qiutftione,  quse  ad  nuptiarum  impcdimenta 
pertinct.  Nimirum  ,  Num  adultero  alius  viri  vxorcm  ducere 
licuent,  poft  mariti  fui  obitum,  qua  cum,  viuentc  adhuc  pri- 
oremarito,  adulterium  commififTct?  Modcrni  iuris  canonici 
doclores  communitcr  id  ncgant.  Concilium  Tribufievfe  in 
Germania^  anno  DCCCXCV.  fub  Formofo  papa  habitum,  fa- 
mofum  cafum  proponit  viri  cuiufdam,  qui  alterius  viri  coniu- 
gi  Ituprum  intulcrit  iuraucritquc,fe  illam  poft  mariti  fui  mor- 
tem  ducturum  :  Conolium  hoc  fimplicitcr  illicitum  cflc  [p] 
dcfinit :  Tale  cjnnubium^  inquiens,  anathematizamus  cT  chrijlianis 
cnmibus  obframus.  Non  licet  ergo  ,  nec  cbrifiian.t  rcligioni  oporteti  i>t 
vllus  ea  vtatur  in  matrimonio ,  cum  qua  prius  poHutus  crat  adulterio. 
Petrvs  lombardvs  [q]  &  gratianvs  [r]  a4ia  tcfiimonia 
LEONis  papa?  &  concilii  apud  Althxum  hanc  in  rcm  adkgant: 

(  o  i  Concil.  Vermer.  ap.  Gratian.  cauff.  XXXI.  qualt.  I.  c.  VI. 

(/>)  Concil.Tribur.  c.  XL. 

l^q)  Lombard.  fent.  lib.  IV.  difl.  XXXV.  Solet  quarri ,  an  vale.it  duci  in  coniu- 
gium  ,  quac  prior  cft  polluta  per  adulterium.  De  hoc  Leo  papa  ait;  Nulhtt 
ducut  in  matrimomum  ,quam  pritu  poUttit  adutterio.  Item:  Relatum  rfi 
auribusjitnclorumjacertiotitm,qucmdatn  alteruti  yxorem Jiupro  violai  & 
itfitptr  machit  iuramentum  dcdjft,quod  poft  legitimi  thartti  mttrttmfjSju. 
perutucret ,  ductrtt  lam  in  vxoi  tm  ,  quod  ly  fatium  tfi.  Ta/e  troo  con~ 
nubiuin  prohibtnau  if  anatbtmatizamus.  His  aliifque  aiuToribus  vctantur 
in  coniugium  copulari,  qui  fc  prius  adulterio    mjculauernnr.    ■ 

(>■)  Gratian.canT.  XXXI.  qualt.  I.  vbi  1  eo:  NtiUtts  dttcat  iu  >ii.itrnuoi:i:tm,qtiam 
pritts  poUuit  a.iuitcrio.  Et  concil.  ap.  Altha-um  :  lUttd  communi  dccretoje- 
cunditm  canonum  infiituta  dtfinimus  of  ptdiudicnmns ,  vtji  qtiis  cum  v- 
xorc  altcnus  eo  vtuentc  jQrmcutus  Jitent ,  muneute  marito ,  Jji.cJa/i   itt- 

Qq3  Et 


;io ORisigVM  ecci.h:si\st;c\rvm  lib.  xsti.  c.w.  TT. 

Et  moderni  iuris  canonici  doctores  in  corum  detcrminationc 
[/]  communitcr  acquiefamt,  modo  quafdam  fubtiles  diitintfli- 
oncs  faciunt,  vt  hofcc  canoncs  cum  mclioribus  vctcrum  te- 
ftimoniis  concilient.  Vctcrcs  cnim  hac  in  rc  alitcr  fenfcrunt. 
avgvstinvs  [f]  ad  hanc  quaefrioncm  rcfpondct  adfirmando 
vniucrfalitcr  &  fine  vlla  diitinctione,  Mortuo  viro,  inquiens, 
aim  quo  vcrum  conmtbiv.m  fiiit ,  fieri  verknt  connubium  potefl ,  cum  quo 
prius  aJulteriumfuit.  Et  iterum  [»}:  Pojje  far.e  fieri  nuptias  ex  ma- 
k coniunclii >}  bonefio  pojlea  placito  confqucntc  }tnanifflum.     EtCOll- 

— —  .1      M—  ■  ■■ ■ ■  "- -    '     "  -  ■■■■!■  % 

dicio  adttus  ei  c/audutur  illtcitiu ,  ue  v/terius  ei  coniugatur  matrtmomo . 
qitam  prius  poUuit  aditlterio.  Ne/umits  enim  ,  nec  chrijitamt  religioni  con- 
vemt,  vt  vttus  ducat  in  couiugium ,  quam  f.rms  politiit  per  adultenum. 

(  j-)  Vid.Eftium  in  fentcnt.  lib.  IV.  cliftincT.  XXXV.  n.XIII.  Qnarc  altera  cius- 
dem  Aucviflini  expofitio,  quam  &  a!ii  veteres  ferc  fequuntur,  ceteris  prae- 
ponenda  videtnr,  vt  exceptio  illa  ( mji  ob  jurnicationcm)sd  id,  qi;oJ  prac- 
cedit ,  tantum  refcratur,  tctaque  or.nio  elliptica  fit,  hoc  pafto  fuppbnda 
atque  intelligenda:  Ouicuinquc  dniijerit  vxorem  Jitam  (quod  non  licet 
nifi  ob  fornicationem  )  &  aliam  du.xcr:r,»ia/'atur.  Fimile  efl.fi  dicam, 
ouicumque  mulierem  cognouerit,  nifi  in  coniugio,  &  libidini  fua;  obfccu- 
tus  fuerit,  peccat.  Conflat  autem,ellipticum  loqucndi  genus  Hebracis  ad- 
modum  fuifle  familiarc,  &  huius  rei  exemph  plurjtna  reperiri  in  facris  lit- 
teris,  quale  illud  cfl  iTimoth.IV.  Pro/nbentittm  mtbcre ,  abjlinere  a  ci- 
bis  &c.  fubauditur  enim  vocabulum  contrariap  fignificationis  ,  nempe  iu- 
be-ntittm. 

Et  pag.  430.  ApudGratianumXXXIl.  qiv.-ft.VII.  exfbtc.inon  cuiufdam  con. 
cilii  in  hxc  verba;  Ouadam  cutn  jratre  virijtii  dormiuit ,  decrctum  e/f  , 
vt  adu/teri  numquam  coinugio  copulentur :  ilii  vero,cuiits  vxor Jiuprata  eft, 
hcita  coniugia  non  negcutttr.  Sed  refpondetur,  vt  canoni  dctur  aucloritas, 
qui  tamen  cuius  concilii  fucrit  ignoratur,  quandoqnidcm  nec  hodie  in  vl- 
lo  exflat  concilio,  fcnfum  eius  hnnc  efle,  adulteros  incefiuofos,  (talis  enim 
efl  cafus  in  canone  propofitus)  numquam  pofle  cnniugio  copulari,  nc  qui- 
dem  pofl  mortemconiugum:  At  eorum  coniuges  non  prohiberi.quo  minus 
adulteris  mortuis  ad  alia  coniiigia  tranfeant.  Cmj  fenfus  canonis  eolligitur, 
tum  ex  antithefi  partium  ,  tum  ex  fimiti  c.inone  Grcgorii,  qui  habctur  c.i- 
dem  quscft.  cap./ft  vtro.  quem  fimiliter  dc  adultcra  incefluofa  exponunt. 
In  eo  enim  expreffe  pofl  mortem  coniugis  ndulteri  conccditur,  quod  in  vi- 
ta  negatur,  &  fimiliter  refpondendnm  cfl  ad  duos  alios  canones,  alterum 
ZachaYix  papx,  &  alterum  concilii  Triburienfis ,  quos  ibiJcm  Gratianus 
recitat.  Hoc  enim  dumtaxat  concedunt  innoccnti,  quod  prohibctur  noccn- 
ti     nempe  aliud  coniugium  pofl  mortem   prioiis. 

(/)  Auguflin.de  nupt.  &concupifc.  lib.  I.  C.  X. 

r « )  Id.  de  bono  conittgali  c.  XIV. 

'  cili- 


t>E  lVfTIS  IMPEPIMENTlS  NVPTI ARVM  1N  CASIIWS    SPF.CIALIBVS  FTC.    }II 

cilium  UUbevYhtinum  canone  quodam  definiit,  quod  licct  fcmi- 
na,  qucg  relicto  marito  fuo  adultcretur,  non  accipere  dcbeat 
communioncm,  quoad  maritus  prior  vixerit ;  poit  lllius  ta- 
men  mortem  accipere  poffit,  quiatum  legitima  eius  vxor  fa- 
cta  fit,cum  quo  antea  tantum  vixerit  in  adulterio.  Vcrba  ca- 
nonis  ita  habent  [x]:  iemina  fidc/it ,  qitie  adulterum  marimm  rcli- 
qiterit  fid.lem  ,  cfaherum  ducit ,  probibcatur  ne  ducat;  ji  duxcrit ,  non 
priitt  accipiat  communionemyniJi,qncm  rcliqiterit, priut  defecu/o  exierit. 
gabriel  albaspinaevs  [jyj  in  fuis  ad  hunc  canoncm  nctis 
hanc  habet  ingenuam  obfcruationcm :  V.lit  tcmporibut 3vtvidet , 
fiiatrimeniitm  poterat  Jlere  07  validum  cffc  inter  adultcns ,  qui  viuente 
vcro  iS ' legitimo  marito  rcmftmul  babuerant:  Ouod  hqdie  ita  probibitum 
ejl ,  vt  ne  quidcm  poji  mortem  niariti  mulicr  pojjit  cum  adu/terv  nuptiat 
firmat  &  /egitimat  faccre ,  nifi  Jumino  difpenfante  pontifice.  Qu2S! 
plana&ingenua  confefiioeit  difierentia:  intcr  antiqiiam  &  rc- 
centiorem  hanc  quaeftioncm  folucndi  rationem,&  fortailis  ta- 
cite  innuit  veram  caufiam  tot  noua  impcdimenta  adinuenien- 
di  in  negotio  matrimonii,  vt  pontifex  Romamtt  in  fua  habcat 
poteftate  frequentes  indulgere  difpenfationes.  Quidquid  an- 
tiqui  canoncs  in  hoc  peculiari  cafu  requirebant,illud  erat,  vt 
hoc  crimine  adftri&i  veram  &  legitimam  de  priorc  adultcrio 
agerent  poenitentiam ;  numquam  autcm  cis  intcrdiccbant  ini- 
re  matrimonium,  nec  illud  dififolucbant,  fi  poft  prioris  mariti 
mortcm  femel  lcgitime  efiet  contra&um,  ncc  vllum  aliud  in- 
terponebant  impedimentum,  ad  illud  prohibendum  vel  faci- 
endum  irritum.  Quomodo  ex  alio  concilii  llliberritani  ca- 
nonc  apparet,  qui  ait  [z]  :  Si  qua  viditafucrit  mwehata  V  eumdan 
fojlca  habuerit  maritum ,  pojl  quinquennii  temput ,  acla  lcgitima  pteni- 
tentiayp/acet  eam  communione  reconciliari ;  Ji  alittm  duxerit,  relitlo  ilio, 
tiec  infine  dandam  effe  communionem.  Vbi  obferuari  merctur,tan- 
tum  abcfie, vt  concilium  illud  prohibeat  vel  irritum  declaret 
matrimonium  adulterx  cum  adultcro  fuo ,  vt  cam  compellat 
illum  acciperc  maritum,  ncc  alii  vlli  nubcre,nifi  pcenam  ne- 
ganda:  fibi  communionis  in  ipfo  mortis  articulo  vclit  incurre- 

(.v)  Concil.  Jlliberrit.can.  IX. 

(_y)  Albafpin.  in  locum. 

{?)  Concil,  liiiberrit.  can,  LXXII. 

re. 


■$n  OMGINVM    ECCLES(AST!C\RVM    LIB.    XXTl.  CAP.  It.  

re.  Quod  veterum  hac  de  re  fententiam  fatis  abundantcr  no- 
bis  dcmonftrat,  quod  numquam  difpenfatione  pontificis  ad  ad- 
uitiros  legitimo  coniugio  copulandos  opus  e(Te  crcdiderint; 
quamuis  lilud  a  pluribus  inde  lieculis  viitatum  &  quotidianum 
lit  in  curia  Rowana. 

§.  XIV. 
Suptiarum  celebratio  mterdi  7,/  in  quadragefuva. 
Vnvm  fupcreft,quod  dc  antiquis  nuptiarum  impedimcn- 
tis  obferucmus ,  &  hoc  ad  tempus  ipc&at ,  in  quo  more  viitato 
celebrari  non  potcrant.  Antiquifiima  prohibitio,  quam  in- 
venimus  huc  referendam,eit.  illa  iri  concilio Laodiceno,  vbi  nu- 
ntiarum  aeque  ac  natalitiorum  celebratio  [«]  prohibctur  in 
quadragefima:  Et  hax  vna  fola  prolvb;tio  cfl:  lcfpcclu  tempo- 
ris,  qua:  in  genuinis  vctuiratis  documcntis  ocCurrifj  pf.trvs 
Lombardvs  [b~\  &  grati  anvs  0]  canOnem  citai  t  cx  con- 
cilio  Uerdenfi  an.  DXXIV.  qui  non  folum  in  quadiagelima,fcd 
tribus  etiam  hebdomadibus  arite  feftiuitatem  fimcti  loannit  ba- 
ptiftae  &  ab  aducntu  domini  \fque  poii:  epiphariam  nuptias 
celebrari  vetat,  eofque,qui  id  fcccrint,  feparari  iubet.  Ve- 
rum  ifiiufmodi  canon  in  concilioi  um  tomis  hodic  non  habe- 
tur,  id  quod  aiguit,  canoncm  efle  reccntioris  a:ui,  quam  qui- 
dcm  concilium  elt,  cuius  ille  efle  vcnditatur.  martinvs  e- 
pjfeopus  Br&aTeHjir- aliqUasnto  poft  illud  cOncilium  vixit,  atqui 
in  colletftionc  canonum,  quam  ad  an.  DLXXII.  publicauit  in 
concilio  Lnawjiy  prohibitionis  in  concilio  Laodiceno,  non  in' 
lierdcnfi  [d~]  nec  vlloalio,  facta?  mcminit.     Quod  itidem  ar- 

(a)  Coitcil.  I.aodic.  can.LII.   tri  i  es~  iy  raaxoxm^]   yxum   >j  ynftXiu  l-niri- 

■>.,;■.. 

(b)  Lombard.fentent.  lib.  IV-  diflincl.  XXXII.  Nec  folijrn  in  opere  carr.ali  ob- 
fcruan.ia  funt  tempora,  fcd  ctiam  111  cclcbrandis  nuptiis,  ferundum  illud  ,. 
iion  oportct  a  feptungcfinui  '•Jjque  in  oftauaui  p.ifbx  &  tribiti  hcbiloma- 
dilms  ,  cetera.  Vnl.  iub  iitc.  feq.  (c  . 

(c )  Gratian.  caufl".  XXXIlI.qnxll.  IV.  c  X.  Non  npnrtet  a  fcptua2<fima  vfquein 
oclauas  pifchsc  &  tribus  hebdomadibus  ante  fclliuiutem  fanfii  loannis  bap. 
tifta:,  &  ab  adltentu  domjni  vfque  pofl  epiphaniam  nuptias  cclebrare.  Qnod. 
fi  facium  fuent,  feparcntur. 

tci)  Martin.  Bracar.  collcct.  can.  c.  XLVIII.  F.x  concil.  I  aodic.  can.  I.  Non  opor- 
tct  in  quadrageiima  maityrum  natalitia  cclcbrari,  fed  eorum  in  fabbato  & 


DE  IVSTIS  IMPEDlMENTIS  NVPTIARVM  TN  CVSTBVS  SPEClALIBVS,  ETC.  ^IJ 

guit,  nondum  vllam  prohibitionem  nuptiarum  nifi  in  quadra- 
geiima  cognitam  fuiiTc  in  Hi/hania,  quando  antiftes  ille  Braat- 
renjir  canones  in  vfum  ecclefia"  Hifranita  conlegit.      Nice/aur 
pontifex  Romanut  circa  annos  DCCCLX  vixit:  Et  ipfe  nuptj. 
as  in  qtutdragefima  intcrdictas  elTc  narrat  [e],  fed  nullius  pra?- 
tcrea  temporis  meminit.    ioannes  antem  seldenvs  [/]  jn 
fynodo  Aauifgrancnji  an.DCCCXXXVI.fub  imperatoreLwio?^ 
1.  habita,  nuptias  prohiberi  dicit  dicbus  dominicis,  quod  au- 
tem  loco  ab  eo  citato  non  inuenio.    Conciliumvcro.W<gw«- 
ftalicnfc  an.  MXXII.  fub  BcnedtBo  VIII,  &  imperatore  Uenrh-o/T. 
decrctum  fecit,  verbis  cxprcsTum  fcquentibus  [g]-.  De  legiti- 
mir  ccniugiir ita  vifim  eft ,  qtiod  nullur  cbriftiamu  vxtrem  ducere  dcbeat 
ab  aduentu  domini  vfqne  itt  oHauar  epipbanix  ^  £3!  a  fptuagejima  vfque 
in  otfauar  pafc/j.c,  ncc  in  fttpra  notatir  XIV  diclmr  antc  feftiuitatcm 
fancli  loannir  baptifla,  neque  inprxdittir  ieiuniorum  dicbur,  ftue  in  o- 
mnium  foUemnium  dierum  fricedentibut  noclibur.     Et  cx  eo  tempo- 
re,  vt  seldenvs  dcmonftrat  fufius,  hxc   fucrunt  tcmpora 
prohibitajum  nuptiarum  in  plcrifque  ecclcfiis.    Le&or  erudi- 
tus,  qui  plura  hac  de  re  videfe  gcftit,&  limul  praxin  pcrnofce- 
re  ccclefiarum  GaUicdnie  &  Anglican.t  in  iequentibus  faxulis   ela- 
boratum  doctiilimi  illius  fcriptoris  librum  confulere  poteft. 
Nobis  enim  ad  antiquamreuertendum  eft  ecclcfiam. 


dominica  t.mtum  memomm  fievi.     EinfJ.  c.inon.  III.  Non  oportet  in  qua» 
dragcfima  aut  nuptias  vel  quxlibet  natalitia  celebrare. 

(<}  Nicol.  refponf!  ad  confulta  Bulgar.  §.  XLVIII.  ( tom.  VIII.  concil.  p.  rj4.  ) 
Vr.Je  nec  vxorem  ducere,  nec  conuiuia  facere  in  quadragefimali  tempore 
conuenirc  po(Tc  nullatenus  arbitramur. 

(/)  PeIden.vxor.Hebraic.lib.il.  c.XXX.  p.313.  (  p.254-  edit.Frf.MDCLXXIII.) 
Dominicis  item  diebus  prohibentur  nuptix  in  fynodo  Aquifgranenfi  ,  can. 
XVII.  part.  II. )  fub  Ludouico  primo  imperatorc,  anno  DCCCXXXVI  ha- 
bit.r. 

(g )  Concil.  Salegundad.  c.  III. 

Bingh.O.E.  Vol.IX.  Rr  UBRI 


?I4  ORTGINVM    ECCIB&ASTlCARVM   LlB.   XXII.   CAP.  11T. 


LlBRl    VlCESlMl   SECVNDl 

CAVVT     TERJIVM 

DE  RATIONE  FACIENDI  SPONSALIA, 
NVPTIIS   IN  VETERI    ECCLESIA    PRAE- 

MISSA. 

§.  I. 

Quomodo  Jj>ovfal;a  difcrepannt  a  nuptiis. 

QVVM  perfona?,  quibus  nullum  iufhim  impcdimcntum 
obie&um  crat,  conftituifient  matrimonio  fefe  lungerc, 
'  per  certos  a&us  pntuios,  confuetudinc  vcl  lcgc  prxfcri- 
ptos,  ire  debcbant  ante,  quam  nuptias  ritc  confummare  pof- 
fent.     Hi  gcnerali  nominevocabantur _$></«/'*//'<.  Qua:  a  nuptiis 
differebant  ,      quomodo      ftipulatio      antcccdcns     futuras 
nuptias,  a  nuptiis  follcmniter  cclebratis  ac  confummatis  cfedi 
potcft  diiterre.     Quam  ob  caullam  (quamuis  a  nonnullis  fcri- 
ptoribus  confundantur J  de  illis  fcparatim  hoc  loco  loqui  ma- 
lumusj  ficut  lcx  vetufta,  qux  ea  vcl  praTcribit  vcl  conrirmat, 
femperfacit,  diftinctimi  cis  dans  tituhim  in  vtroque  codice. 
Ibi  cnim  titulum  inuenimus,  de  (ponfalibiu   if  donathnibut  ante 
nuptias  [a] :  Etalium,^'  uuptiii  ipfis[A,.    Vt  caerimoniaSj in  vtris- 
que  obferuatas,fummatira  cnarrcmus,  primum  dc  fponfalibus 
notandum  fucrit,quod  ca  iri  fponfione  &rcpromi!lione  nupti- 
arum,  intra  ccrtum  temporis  fpatium  cekbrandarum  ,  praeci- 
pue  conftitcrint.    Qui  ac~tus  ccrtis  confirmari  confueuitmune- 
ribus  ac  donationibus,dictis  arrit  & arrahnibus ;  item  annulo, 
ofculo,  dote,  fcripto  fiuc  inftrumcnto  dotali  cum  pleno  tefh- 
um,  facta?  ftipulationi  teftimonium  perhibcntium ,  numero. 
Quibus  geftis  ncutra  pars  a  ftipulatione  feu  conuento  rccede- 
rc  aut  nuptias  rccufare  poterat,  nifi  graucm  multam  iegis  & 
nonnumquam  grauifiimam  ccclclia?  ccnfuram  vellet  mcurrere. 
Ha?  erant  carrimonia?  prxparatoria?,  (iuc  quxdam  prxluiio  at- 
que   pra-curlio  futuiarum  nuptiarum,  quae  gcncratim  Jcgum 
Romanarum  iuiiu  obfcruabantur,  ctli  non  ab  omnibus  xque 

(a  :  pod.Theod.lib.III.  tit.V.   Cod.  lnftin.Iib.  V.  tit.  I  &  111. 
(£)Cod.Thcod.lib.lll.tit.VII.    Cod.  lullin.  lib.V.  tit.1V. 


DE  RATlONE  FACIENDI  SPONSALIA,  NVPTIIS  IN  VET.  ECCL.  PRAEMISSA.   }!$ 

necelTario  requilita\  Lex  enim  quafdam  diftin&iones  admit- 
tit,  &  certos  homiftum  ordincs  in  quibufdam  particularibus 
calibus  ab  huius  illiufue  litus  obfeiuatione  eximit.  Quod  ad 
nuptias  ipfas  attinet,  hoc  generatim  in  more  politum  erat  in- 
ftitutoque  vctcrum,  vt  adhibitis  miniftris  ecclefia?  celcbraren- 
tur;  quamquam,  vt  tum  crat  impcrii  Romani ftatus,  non  abfo- 
Iute  id  fieri  per  legem  oportcbat,  nec  nuptix  alitcr  fafta?  dis- 
folucbantur.  Si  autcm  miniftrorura  ecclcfia>  opcra  acccde- 
ret,  cum  follemni  bcncdicTione  nec  non  carimoniis  veli  ac 
corona  ckquibufdam  ritibusaliis  pcragebantur;  de  quibus  lo- 
co  fuo  plura. 

ff.  II. 
Liber  partium  confenjm  neceffarius  in  Jponfalibtu. 
Acjerimoniis  ordimur,  in  fponfalibus  obferuatis.     Vbi 
primum  omnium  liber  partium  pacifcentium  confenfus  requi- 
rebatur.     Ha?c  vetus  lex  Romana  crat ,  diera  Jex  Papia  &  lulia^ 
confirmata  a  Diocletiano ,  8{.  zlnfiiniano  adoptata  in  codicem  0]. 
Nec  filiurn  quidcm  familias ,  imtitum  a~i  vxorem  duccndam  cogi ,  leiutn 
difciplina  permittit.     Jgitur  licct  parcntcs  ius  haberent  de  libe- 
rorum  fuorum  nuptiis  ftatucndi,  ncc  filii  legitimc  matrimoni- 
um  poflcnt  contrahere  fine  eorum  confcnfione,  vti  in  cadem 
legc  expreffis  verbis  deccrnitur  &  fupra  pleiniflime  demonftra- 
tum  eft  [*] :  Liberi  tamen  a:quale  ius  habebant  ftatucndi  dc 
fcmctipiis,  nec  a  parcntibus  ad  vllam   nuptiarum  fponfioncm 
contra  inclinationem  voluntatis  abfolute  cogcndi  erant.    Si 
qua  puella  defponfata  cfict  confcntiente  patre  [d],  vel  matre, 
vel  tutore,  ante  decimum  atatis  fuar  annum,  poftca  mutata 
voluntate  nuptias  dctrecTare  potcrat,  ncc  multa  quadrupli 
(quam  lex  violationi  contra&us  aliis  in  calibus  conftitueratj 

(c)Cod.  luffin,  lib.V.  tit.IV.  de  nuptiis  leg.XII.   Nec  filium  quideni  famjlias 
inuitum  ad  vxorem  ducendam  cogi ,    legum  difciplina    permittit.      Igitur 
ficut  defideras,  obferuatis  iuris  praxeptis,   fociare  coniugio  qnam  vohieris 
non  impedieris  :   ita  tamen.vt  contrahendis   nuptiis  patris  tui  confenfusac- 
cedat. 

(*)  Cap.  II.  §.  IV.  pag.  t(>t. 

(d)  Lex  Theodofii  incod.  Theod.  lib.  III.  tit.  V.  de  fponfalibus.  leg.  VI.  Patri 
matri ,  tutori ,  vel  cuilibet,  ante  decimum  puclla:  annum  datis Yponfjlibns, 
«uadrupli  pcenam  remittimus,  etfi  nuptise  non  fequantur.    Quod  Ii  decimo 

Rr2  ab 


?l6  ORIGWVM    ECCLESU5T1CARVM   LTR.  XSH.    CAP  III. 


ab  ipfa  vel  a  parentibus  illius  exigenda,  locum  vllum  habc- 
bat :  quia  nccdum  legitima  setas  illa  erat  ad  fponfalia  contra- 
henda:  quemadmodum  ex  dione  &  antiquis  legibus  oftendit 
gothofredvs.  Sin  vero  puella  decem  annos  nata  cffet, 
ncc  dum  duodecim,  quum  a  parcntibus  defpondcretur,  &  il- 
lum  poftea  rcnueret,  cuius  fponfalia  fufccperat,  parentes  pu- 
clla?,quiue  cam  dcfponderant,  ad  quadrupli  pcenam  teneban- 
tur,at  non  ipfa  puella;  quod  eo  tempore  deipor.fata  ciTct,quo 
ipfa  nec  dum  vllius  ludicii  erat  ad  dandum  defponfationi  con- 
lcnfum.  Si  iam  duodecennalis  efiet  puella,quum  arram  acci- 
perct,  multa?  quadrupli  obnoxia  erat,  fi  matrimonium  fecun- 
dum  fponfalia  confummare  recufaret.  Hoc  autem  in  cafu  ad- 
vcrfus  matrem,  vel  tutorem,  vcl  curatorem  iuftum  rcgreffum 
habebat,  fi  probare  poffet,  fe  ab  iis  compulfam  fuiffc  m  fponfi 
conditionem  confcntire,'  in  quam,  li  fui  arbitrii  fuilTet,  non 
confenfiffet.  Et  ex  eadem  ratione,  vti  oftendimus  antca  [*], 
femina?,  qux  cum  adminittratore  alicuius  prouincia',  durante 
adminiftrationis  anno,  fponfalia  fccerat,  libcrum  erat  finito 
nnno,  vtrum  conuentis  ftarc  an  diffolucrc  fponfalia  vellet: 
quia  fufpicio  effe  poterat,  illam  tanta  fponfi  auctoritate  &  po- 
teitatc  perterrefactam ,  aduerfante  &  icpugnante  natura,  pa- 
«ftionem  de  coniugio  cum  eo  fecilfe.  Tam  fapienter  antiqua 
lex  eorum  libertati  confukum  cupiebat,  qui  dc  nuptiis  tranii- 
gebant,  nc  quid  huiufmodi  ratum  ac  firmum  eiTct,  niiiinquod 
vtraque  pars  fua  fponte  Scvoluntaric,  non  inuito  atque  ingra- 
tiis,  confcnfiffet. 

nnno  vel  vltra,  pater  quifuc  alius,  ad  quem  puellse  ratio  pertinet,  ante 
duodecim  annos ,  td  ctl ,  vfque  iu  vndecimi  metas,  fnfcepta  crediderit 
pi?nora  eTe  retinendi,  deinceps  ,aduentante  tempore  nuptijrum,  a  fide  ab- 
fittens,  qmdrupli  fi.it  obnoxius.  —  Duodecimo  autem  anno  impleto, 
«juifquis  de  nuptiis  pacifcitur,  fi  quidcm  puter,  femetipfum  obliget ;  fi  ma- 
ter ,  curatnrue,  aut  alii  parentes,  puella  fiat  obnoxia.  Cui  quidem  contra 
matrem  ,  tutorem  ,  curaiorem  ,  eumue  parentem ,  arlio  ex  bono  &  ex  .Tquo 
inteera  referuatur  corum  pignorujn  ,  qux  cx  propriis  iuxta  pcenam  iuris  fa- 
eult.it  bus  reddiderit,  fi  ad  confcnlum  accipiendanim  arrarum,  ab  his  fe  o- 
itcnderit  fuiflTc  compulf.im. 
(*)  Cnp.il.  §.VU.  pag.ijxS. 

JPJII, 


1>E   R.VTlONE  FACIEND!    SPONSALlA,  NVPTIIS  !N  VET.  BCtt,  PR*EM|SSA.   'T? 

__ 

Contraclm  Jponfulitius  plerumqne  conjirmatm  muneribm,  diclis 
arrii  vel  donationibm  [ponfilitiu  ,qit£  nonntimqttam  rnutuo 
a  viro  ac  femhui  dari  ac  rccipi  confueuerunt. 
Pacto  coniugali  fic  inito  ,  vir  ccrta  muncra  feminae 
dare  folcbat,  tamquam  pacli  illius  Jigna  &  pignora.  Et  non- 
numquam,  fcdnon  ita  communitcr,  fcmina  dona  dabat  viro 
cx  cadem  rationc.  Y\xc  intadum JJwifat/a ,  intcrdum  douatio- 
net Jpcmfaliti^  arvx  Zfpigmra  vocantur:  quoniam  horum  datio- 
ne  ac  receptione  pactum  illud  (iue  contra&us  confirmabatur, 
&  vtiaque  pars  obligabatur  mutua  futuri  lcge  matrimonii, niii 
idonea  quaedam  &  legitima  ratio  fecus  faciendi  cis  daret  liber- 
tatem.  Harc  communiter  a  viro,  vt  diximus,  dabantur  &  in- 
terdum  a  fcmina,  ctii  rarius,  vti  in  lege  quadam  CoH/te/jfz»/  no- 
tatur,  qua?  ait  [/•]:  Si  /puifa  forfaliorum  titu/o  (qitod  raro  a.xidit,) 
juerit  a/iquidjponfo  /ar^ita^  if  ante  nuptias  kanc  vtl  illam  mori  contige- 
rit3  omni  ionatione  inprmata^  a.i  donatriccm  Jponfam ,  fiiie  eius  Jucces- 
Jores ,  donatarum  rerum  dominium  transferatur.  Res  eodem  modo 
fcfe  habebat  cum  donis,  a  viro  mulieri  datis,  ii  altcrutra  pars 
ante  confummatas  nuptias  moreretur :  Hoc  tantum  cum  dif- 
criminc,  vt,  fi  vir  donationero  fuam  interueniente  ofculo  (de 
qua  c^rimonia  moxpluraj  confirmaiTct,  donatio  inter  par- 
tem  fuperititcm&paitis  mortua?  heredes  diuideretur.  Si  vcro 
csrimonia  ofculi  non  acccfTifiet,  tota  donatio ,  fiue  fponfus  fi- 
ve  fponfa  obirct,  donanti  parti  fuperititi  vcl  heredibus  illius 
dcbcbat  reftitui.  Quamquam  per  lcgcm  quamdam  priorepo 
[f\  Conplanxini  donationcs  viri  ac  mulicris  eodcm  prorfus  loco 
habcbantur,  &  intcruenicnte  altcrius  mortc,  nulla  habita  di- 
ftinctione,  reitituenda?  erant. 

le)  Cod.  Thcod.  !ib.  !l7.  tit.  V.  de  fponfa!.  leg.  V. 

lf)  Ibid.leg. II.  Q^or.iam  fieri  potelt,  vt  moriatur  alter  adhuc  incohimi  vo- 
lunt.ire,quam  nuptix  contrahantur,  congruum  duximus  ,eo  ,  in  cjuem  fue- 
rat  facla  donatio  ,  ante  matrimonii  diem  tnnclo  ,  qua:  fponfaliornm  titula 
vel  data,  vcl  vllo  gcnerc  donata  funt,  ad  eum  ,  qui  domaucrat,  leuoc.iri  : 
Eo  etiam,  qui  donauerat ,  antc  nuptias  mortuo,  nos  infiimari  donalioiaem 
&  ad  eius  hKredes  line  aligua  difticult-tc  detrahi  res  dorutas. 

Rri  §.IV. 


518  ORIGINVM   ECClESlASTtC\RVM    LIB.  IBlf.    CAP.ITT. 

§.   IV. 

//,c  dunaiiones  in  affa  publkis  perjctipta. 
Ad  hafce  donationcs  magis  firmas  atquc  a  cafibus,  quos 
mors  infcrre  poterat,  ncc  non  ab  altcrutrius  partis  pcrfidia  tu- 
tas  rcddcndas,  rcquircbatur,  vt  publicis  aciis  peifcribcrcntur. 
Sic  difcrtc  in  quadam  Conftantini  [.?]  lege  fancitum  lcgitur,  vt 
intcrfponfum  &  fponfam  nulla  donatio  valeat,  nifi  quam  te- 
ftificatio  a&orum  fcquuta  (it.  Enimuero  hoc  poftea  aliquam 
admiiit  cxceptioncm.  Nam  ipfe Conftantimu  alia  lcgc  \b\ , rcfpe- 
du  eorum,  quibus  nondum  aetas  adulta  eflet,  decreuitj  vt  fi 
res  donata?  fint  mulicri,  infra  JBtatera  conflitut»,  idco  non 
pollint  rcuocari ,  quod  actis  confignatae  non  fucrint.  Et  hoc 
alia  Theodofii  iunioris  [/']  lcge,  co  rcfpicicntc,confirmatum  efl; 
qui  aliam  quoque  exceptionem  addidit;  vt,  ii  donatio  lit  infra 
ducentorum  folidorumfummam,  necefle  non  fit,  ad  fummam 
eam  reddcndam,  in  actis  pcrfcribi.  Iuftinianut  [kj  hanc  cxcc- 
ptioncm  porro  ad  trcccntorum  &  tandcm  ad  quingentorum 
folidorum  17]  fummam  extcndit,  vt  donationcs  mulieri  fadta? 
in  fponiahbus,  iinc  iniinuationc,  vti  lcx  loquitur ,  hoc  eft,  fi- 
ne  rclatione  in  acta  publica,  firmitatcm  obtincant,  nec  a  do- 
natorc  rcuocari  poffint. 

(p-)  Cod.Theod.  lib.  III.  tit.  V.  de  fponftlibus  Ieg.X  Inter  fponfos  quoque  ac 
foonfis,  omnefque  perfonas  eam  folam  don.itiontm,  rx  ptomulgatx  legis 
tempore  ,  valere  fiincimus ,  quam  teflificatio  aclorum  firqutita  efl. 

(h)  Ibid.  leg.  III.  Si  futuris  conitigibus ,  tempore  nuptianim  infra  a-tatem  con. 
flitutis,  res  fuerint  donatsc  &  traditx;  non  ideo  poffe  eas  reuocari  ,  quia 
aelis  confign?re  donationem  quondam  maritus   nolnit. 

(/)  Ibid.leg.  VIII.  lUa  manente  lege ,  qua:  minoribus  atjte  feminis,  etlam  a- 
clorum  teftificationc  omilfa,  fi  patiisatixilio  defliturac  funt ,  iufle  confulit, 
&c.  —  Item  ,  in  illa  dcnatione  ,  qua"  in  omnibus  infra  dticentorum  foli- 
dorum  efl  quantltatem ,  nec  aftorum  eonfeftio  quarenda  efl. 

(£)  Cod.I11rtin.lib.VIII.tit.LIV.de  donationibu<.  leg.  XXXIV.  Sancirnus,  o- 
mnem  donationem,fiue  communem  ,  (uie  ante  nnptias  taclam,  vfque  ad  tre- 
centos  folidos  ctimulatam  ,  non  indigere  inonumenti;,  cetera. 

(/)  lbid.leg.  XXXVI.  Ceteris  etiam  donationibus ,  qua:  geftis  interuenientibus 
minime  funt  infinuatar,  finc  aliqua  diflinelione  vfque  ad  quingentos  folidos 
valituris:  lioc  etiam  tantummodo  ad  augendas  liuiufmodi  donationes  ad- 
ckndum  e(fe,  ex  pra-fenti  legc  dccernimus,  anteriore  tempore  noflra  lege 
prxctdente  moderando,  qua  vfque  ad  trecentos  folidos  fiicla:  donationes 
&  fine  infinuatione  firmitatem  obtinerc  iuifac  funt. 

jr.v. 


DE  RATlONE  FAClENDl  SPONSALIA,  NVPTlIS  1N  VET.  FCCL.  PRAEMISSA.  }I9 

Contraftus  ijie  porro  teflatus  donatione  e£"  acceptione  annuli. 
Vna   cum  hifcc  donationibus   fponfalitiis,  vcl  potius 
tamquam  aliqua  earum  pars,  femina?  a  viro  dari  folcbat  an- 
nulus,  tamquam  aliud  mutui  contractus  iiuc  pactionis  fignum 
ac  teftimonium.      Ha:c  innoccns  erat  carrimonia,  a  Romanis 
iam  antc  initia  chriftianifmi  [*»]  adhibita,  &  quodam  modo  a 
iudaris  admiffa.   Vnde  intcr  ritus  fponfalitios  chriftianorum, 
nullo  contradicente,  adfcita  eft.  Inter  ritus  fponfalitios,dico. 
Nam  in  ipfarum  nuptiarum  follcmnitate  initio  adhibitam  cam 
ciTe,  non  adco  liquet;  tamctfi  ii,  qui  ritus  fponfaliorum  cum 
ritibus  nuptiarum  confundunt,  teftimonia  prioris,  tamquam 
probationcs  poftcrioris  confueuidinis^adfcrant.     Annulum  in 
fponfalibus,non  in  ipfa  nuptiarum  cclcbratione,  adhibcri  con- 
fueuiffe  .xtate  Nico/ai  papae?  an  DCCCLX.  ex  iis  vidctur  cffc 
manifcftum,qua?  dc  crrimoniis,  in  ecclcfia Romana  primum  in 
fponfalibus  &  dcinde  in  nuptiis  vlitatis,  narrat,  vtpote  de  qui- 
bus  tamquam  diftinctjs  rcbus  in  hunc  modum  loquitur  [»]: 
Apud  nojlratcs  pofl  ffonfalia,  qu<e  fnturarum  nuptiarum  Junt  promijfio  , 
federa  quxque  confenfu  evrum ,  qui  hxc  contrahunt ,  of  eorum ,  in  quo- 
rum  potejlate  funt ,  celebrantur.      Pojlquam  arris  Jponfam  fbi  fponfis 
fcr  digitum  fidci  annulo  infignitum  dejponderit  y   dotemque  Vtriujque  pla- 
citam  Jpmfus ,  eius  fcripto  paHum  huc  contincntc ,  coram  inuitatis  ab  v- 
traque  parte  tradiderit ;  ant  mox ,  av.t  apto  tempore  ( ne  videlicet  aute 
tempus  lege  dcfinitum  tale  quid  facere  prxfumant )  ambo  ad  nuptialia  fe~ 
dera  pcrdu:untur.     Et  primum  in  ecclejiam  dotnini  cum  oblationibus , 
quas  ojferre  debent  Dea_  per  faccrdotis  manum  ,  flatuuntur :  Sicque  dc- 
fiium  bcnediclionem  &vdamen  cxlefie  fufcipiunt,     Pofi  h.cc  autem  de 
ecclefia  cgrefji  coronas  in  capitibus  gejlant ,  qux  fcmpcr  in  ecclefa  ipfa 
funt  folitx  refcruari.    Heic  carirrionias  fponfaliorum  &  carrimo- 
nias  nuptiarum  diftincte  dcfcribi  vidcmus.     Et  inter  caerimo- 
niasfponfaliorum  annulum  inucnimus,non  autem  denuo  mc* 
moratumin  carimoniis  nuptiarum.     Vnde  probabilc  cft,  fu- 
ifTe  tunc  tcmporispriorum  tantum,  non  poftcriorum  carimo- 

(  m)  Vid.  Scld.  vxor  hebr.  lib.  II.  c.  XIV;  &  cap.  XV. 

in)  Nicol.  relponf.  ad  confbltallulgarorum,  Concil.  tom.  VIII.  p.  }i7-&ap.  Cra. 
tian. cauII.XXX.  g^ukILV.  cap.  III. 

niam. 


3?o  Originvm  rccLESiAtTiCARrM  lib.  xxii.  cap.TTT. 

niam.  Atquc  ita  a  vctcribus  chriftianis  adhibitus  eft  annulus 
in  fponfalibus,  tamquam  arra  futuraium  nuptiarum,  non  au- 
tcm  in  nuptiis  ipfis,  quantum  quidcm  cx  rclationibus,  dc  hac 
caerimonia  datis,condifccrc  poiTumu1-'.  ambrosivs  de  ea  lo- 
qiutur,  fcd  tantum  intcr  ritus  fponfaliorum,  non  intcr  ritus 
nuptiarum.  Narrans  cnim,  qucmadmodum  fc  geflerit  Agnet 
virgOj  quum  praefe&i  vrbis  Roma  filius,  nuptias  cius  ambiens, 
prctioliflima  illi  oftcrret  ornamcnta,  cam  introducit  tale  ifti 
iuucni  dantcm  rcfponfum  [e]:  Difcede  a  me^fomct  peccati ,  nutri- 
mcntum  facinoris ,  pabulum  mortis :  difcede  a  me ,  quia  iam  ab  alio 
amatore  prxuenta  fnm,  qui  mibi  fatis  meliora  te  obtulit  ornamenta,  SJ 
annulo  fidei  ft.t  fubarrauit  mc ,  longc  te  wbilior  £f  genere  C  dignitate. 
CHRISTPM  intelligit,  cui  fpiritualitcr  nupfcrit,  virginitatem 
profcfla.  Et  antc  illum  tertvllian  vs  [/>]  de  annulo  pro- 
nubo  loquitur,  inuehens  aduerfus  gentiles,  eo  quod  a  mdio- 
ribuspatium  inftitutisac  moribus  dcfciucrint.  Circa  fcminas , 
inquit,  ctiam  ilia  maionim  iriflituta  cecidcrtint ,  qu.t  modcjlix  ,  qua  fo- 
brictati  patrocinabantur.  Quum  aurum  nttlla  norat  pr<iter  vnico  dtgito, 
quemjponfut  oppignorajfet pronubn  annulo,  CCtcia.  Non  quidcm  CX- 
prefle  dicit,  annulum  a  chriftianis  adhibcri,  loquitur  tamen  de 
co,  tamquam  ritu  laudabili,qui  a  quouis  adhiberi  pofllt  &  re 
ipfa  adhibeatur  a  gcntilibus  in  fponfalibus  fuis.  Alio  loco  di- . 
cit,eum  innocenter  ab  illisadhibcri  in  fponlalibus,  &  idcir- 
co  chriftianum  fponfalibus  vcl  nuptiis  gcntilium  faiuo  officio 
intcrcfle  pofle,  pcrindeac  aliis  quibufdam  priuatis  &  commu- 
nibus  follcmnitatibus.  Circa  officia  [q]  priuatarum  Vcommunium 
follemnitatum,  &tog<t  pur<e,vtfi>onJaIittm,vt  nuptiarum,  vt  nominali- 
um.  nulliim  putcm  periculum  objeruari  de  Jiatu  tdo/olutri.c,  qu.e  intcrtte- 
ttttm  Caujpt  enim  fttnt  confilerand.c ,  quibus  praftatur  ojjicium.  Eat 
tnundat  ejfe  opinor  per  fcmetipfat :  Quia  ncquc  vcftitut  virilit ,  ncque 
annulut,  aut  coniunclio  maritalit  dc  alicttius  idoli  honore  dcfcendit. 
CLEMENS   ALEXANDRINVS   ab   ipfo    IOANNE  SELDENO  [)'] 

""(0)  Ambrof.  epift. XXXIV.  ( tom.  V.  opp.  p.z^.  cdit.Parif.MDCXI.il.) 
(p)  TertuU.  apnl.  c.VI. 
(,7)  Id.  de  idololatr.  c. XVI. 

(r)  Selden.  vxor  hebr.lib.  II.  c.  XXV.  p.  ;rj.  (  p.  iSf.  edit.Francof.MDCLXXIIL) 
Clcm.  pscdagog.  lib.  III. c.  XI.  p.  237.  iliutri»  cciT«7s  kx7v'Xi«  ix  xgwti*'  &&  ?*■ 

cita- 


DF.  RATIONE  FAOENDT  SPONS  \LH  ,  NVPTIIS    IN  VET.  ECCL.  PRAEMtSSA.    }lt 

citatur  teftis  antiqui  \fusannuli  in  (ponfalibus  chriftianorum. 
Dat  feminis  annulum  auratm^  ncc  eum  qiridcm  ad  ornatum  fcdvt  ea  ob- 
Jignet ,  qux  domi  digua  Junt  qux  cujlodiantur ,  proptcrea  qmd  feruandts 
domus  ad  cas  eura  pcrtinet. 

§.  VI. 

Et  follemni  ofculo  &iimclicne  dextrarum. 
Alia.  ca?rimonia,  in  fponfalibus  intcrdum  adhibita,  fol- 
lcmne  ofculum  erat,  quod  vir  mulicri  dabat  in  pa&i  confir- 
mationcm.    Cognitus  hic  ritus  erat  apud  chriftianos  in  facris 
&  rcligiofis  eorum  ofriciis,  ad  tcftificandum  finccrum  amorcm 
&  amicitiam  intcr  fe  mutuam,  de  quo  diximus  Joco  alio  [*j. 
Hinc  Confiantinus  lcge  quadam  fuaMcaTimoniamfponfaliorum 
facit,vtpotcad  huncaCtum  imprimisaccommodatam.    Etquo- 
dam  modoeam  vrget.    Nam  li  quis  fibi  mulierem  defponderit, 
interueniente  ofculo  ,  tunc  fi  altcrutra  pars  ante  nuptias  rr.o- 
riatur,  dimidiarcrum  donatarum  pars  defuncti  vel  defundtje 
harredibus,  &  dimidia  pars  fuperiliti  adiudicatur.    Si  vero 
fponfalia  fiant  ofculo  non  interucnientc,  tunc  ii  fponfus  vel 
fponfa  obeat  ante  nuptias,  tota  donatio  donatori  fponfo  vel 
hancdibus  eius  rcftitui  iubetur.    Et  hxc  ftatac  ac  perpetua?  vim 
legis  a  Iujiiniano  obtinuit,  qui  eam  in  codicem  fuum  [>]  adop- 
tauit.    Ha^c  carimonia  antiquus  ritus  crat  apud  gentiles,vna 
cum  iun&ione  dcxtrarum  in  fponfalibus  adhibitus  :  quemad- 
modum  ex  tertvlliano  condifcimus,  qui  Apud ethnicosfm- 
qiut  |_«j,  velattt  ad  virum  ducuntur.     Ad  dejponjationem  ve/antur,  quia 
&  curpore  ifjpiritu  mafculo  mixta  funt  per  ojculum  &T  dcxteras ,  per 
qu/t  primum  refignarunt  pudurem  Jpiritus.     HiE  igitur  caTimonia?, 

rcv  iisxi<ruov,    d^'  eis  ro  uiroffH/utcivi&aj  r«  oVxot  (pvXxxys  «gtu  ,  itx  rijv  ixt- 

/UtXtlXV     Tijs  oixjtaitiS' 

(  *  )  Lib.  XV.  cap.  III.  §.  III.  vol.  VI.  p.  i99.  feqq. 

(J-)  Cod.Theod.  lib.  III.  tit.V.de  fponfalibus  leg.  V.  Si,  ab  Iponfo  rebus  fpon- 
fx  donatis,  interueniente  ofculo ,  ante  nuptias  hunc  vel  illum  mori  conti- 
gerit,  dimidiam  partem  rerum  donatarum  ad  fuperflitem  pertinere  prxci- 
pimus ,  dimidiam  ad  defunfH  vel  defun5tac  heredes.  •—  Ofculo  vero  non 
interueniente,  fiue  fponfus  fiue  foonfa  obieiint ,  totam  infirmari  donatio» 
nem ,  &  donatori  fponfo  fme  heredibus  eius  rcftitui. 

(t)  Cod.Iuftin.lib.  V.  tit.lll.de  donation.antc  nupt.  Ieg.  XVI. 

( u  )  Tertnll.  de  veland.  virgin,  cap.  XI. 

Bingh.O.E.Vol.IX.  Ss  vt- 


Ql  ORIGlNVM    ECCLCSIASTICARVM    LIB.  XXII.   CAP.  ITr. 

vtpocc  innoccntcs  pcrfc,  cum  aliis  iftiufmodi  confuctudini- 
bus  in  fponfalia  fua  adoptntx  vidcntur  a  chriftianis,  qui  num- 
quam  dc  innoccntihus  ritihus  mouebant  fcrupuhim,  co  quod 
ab  cthnicis  adhibcrentur,  cxceptis  iis,  qui  ad  adficicndum  cos 
ineuitabili  quadam  idololatria'  &  fupcrftitionis  macula  natura 
fua  tcndcbant. 

*-.  vii. 

Et  dotis  flipufatione  in  tabulis  perfcribenda. 
Alia  pars  fponfaliorum  crat  dotis  ftipulatio,  a  viro  fa- 
cicnda  mulicri,  quam  ha?c  eo  mortuo  adipifccndi  ius  habcre 
dcbebat  ac  potcftatcm.  Exftant  in  vtroquc  codice  diucrfa: 
leges,adhanc  matcriam  fpccftantcs  [#]  mukofque  cafus  con- 
tmentcs,  quos  hoc  loco  interponere  nihil  attinct.  Duo  tan- 
tum  obfcruamus :  Primum  quidcm ,  quod  itipulatio  fuic  polli- 
citatio  dotis  ita  vfitatafuerit,  vt  concilium  quoddam  Arclatcn-. 
fe,  gratiano  [y~\ memoratum,canonem  habcatin  huncmo- 
dum  dcccrncntem:  NuHum  finc  dote  Jiat  coniugium:  hixta  pojjibili- 
tatem  Jiat  doi.  Deindc,  quod  ha?e  ftipulatio  tabulis  iiuc  inftiu- 
mcntis  puhlicis  pcrfcribi  manuquc  &  ligillo  confirmari  com- 
muniter  confucucrit.  Vnde  lcx  ciuilis  toties  loquitur  de  in- 
Jmmemii  dotalibm ,  qux  in  fponfalibus  rcquirantur.  Et  ad  harc 
adludit  asterivs  cpifcopus  Amafcntu  [>],  quando  homincs  a 

diliortiis  dcterrCUS  ,  ita  rogat :  l'a::la  nuptialia  Jcjponfwnet  qv.omo- 
do  rcjcindcs  ?  Qu&  vtro  pittar  cx  mc  pacla  audire  ?  An  qitibus  fcripta 
iam  dotc,  &  ipjc  manu propria  fubfripjijti  ac  fgillum  appojuijii  tuum? 
Stint  eqttidcm  illa  quoque  valida  ac  Jirma  fatis:  ego  nibilo  minus  ad  A- 
ddmi  Voccm  prouoco  :  Hxc  caro  cx  carnibus  meis ,  if  01  ex  cjji- 
l>us  mcis,  ipfa  vocabitur  vxor  mca.  Ha.'c  manifcfta  cft  allulio 
ad   cognitam    tunc    temporis  confuetuuincm    facicndi  in- 

(,v)  Gad.l  hcod.Jib.  III.  tif.XIII.de  dohbus.  Lib.  il.tit.  XXI.  demolliciofis  do. 
fclibus.     Corl.  luliin.  [ib.  V.tit.XI.XII.XllI.XIV.XV. 

(j)  Concil.  Ar?J«.  can.  Vl.ap.  Gratian.caulf".  XXX.  quxft.V.  cap.  VI. 

t\z)  Alter.  hornii.  i:i  Matth.  XIX,  3.  ap.  Comhclif.  auclar.  nou.  p.  ss.  jtw  3i  t£3t- 
twfis  rtii  oy.o').:',/tx< ,  «5  eKi  rp  yccuw  xxtc5h  5  yuj  Ttotxt-  o'.'tt  y.s  %Iytivi  uvx  rrjs 
Tj-txii  r'rtt,  cvy/f^(pil'j>r>  ivn-.vix,  'ort  riji  'ixvrg  yjtol  iitsCi}MJj/u  rui  /itfiXtta 
i7Ti7<pouyi^i^t.;v'ii  rd  rr/.zv.ivy.  ;  iyy?*  f*ev  Ktxxiim ,  nxj  Ixuvifv  r>}y  uT<px)j>uv 
.yjnrx'  r:\>}v  cyu  nf>os  r>)v  (puvtjv  rx  Kod.u.  iy.xvrov  txvxtpsgu'  rxro  exo$iy.  ruv 
fxgxuy  1/.4  j  ygj  o'rey  iy.  rwt  isuv  fm'  gvrg  x}\>i^iftritj  y.s  -/»»}. 

ftru- 


DE  RATlONE  FACIEND!  SPONSAtlA,  NVPTTlS  )N  VET.ECCL.  PRAET>fISSA.  ?2? 

ftrumcnta  dotalia  antc  nuptias,  eaquc  confirmandi  manu  & 
figillo,  vt  lcgalcm  habcrcnt  firmitatem. 

§.VIII. 
Et  tranfaflione  totius  negotii  coram  ichneo  teflium  numero. 
Ad  totum  fponfaliorum  negotium  non  folum  follemnius 
fed  firmius  etiam  &  tutiusrcddcndum,moris  erat,  rcm  omnem 
publice  coram  idonco  eledorum  teftium  numero,  hoc  eft, 
praefentibus  vtriufque  partis  amicis  ,  tranfigere,  ad  dcuitandas 
maxime  clandeftinas  pactiones.  Nefcio,  an  in  lcge  ccrtus 
quidam  numcrus  prafcriptus  fit,  quod  alias  tunc  vocabatur 
frcqiientia  [a]  £2  fidet  amicorum.  Confuctudo  autcm  decem  vi- 
detur  requififie :  Qucmadmodum  ex  noto  quodam  ambrosii 
loco  apparct,  vbi  loqucns  ad  virgincm,  qiur  virginitatcm 
perdidcrat,  ita  argumcntatur  [/>]•■  Si  inter  dccem  tefiei •  cwfeflu 
fponfaliis  ^nuptiis  confummatis ,  qtneuis  virofemina  coniunfta  mortali 
nonfine  magno  pcriculo  pcrpetrat  aduhcrinm :  Ouid  putas  fore ,  fi  intcr 
innumerabiles  tejles  ccchfix,  coram  angelis,  txercitibus  ca:li ,  fafia  copu- 
U  (fiiritualis per  adultcrium  foluiturl  Hxc  Cllidcntcr  doccnt,  fuifie 
tum  communcm  morem  cclebrandi  fponfilia  &  nuptias,  ad 
minimum  deccm  pracfcntibus  tcftibus,  ad  ncgotium  lJlud  atte« 
ltandum. 

§.ix. 

Quovfjue  fponfalia  obligarint. 
Pacto  futuri  coniugii per fponfalia  iic  confirmato,ncu- 
tri  parti  cum  alio  quopiam  contrahcrc  matiimonium  iiccbat 
fi  graues  poenas,  in  ciuili  &  ccclefiaftica  lcgc  didatas,  vcllct 
crRigue;  nifi  forte  tempus  nuptiarum  fraudulenter  proroga- 
tum  eftet  vltra  biennium,  quod  tempus  erat  fponfaliorum  du- 
rationi  praeftitutum.  /iugujlus  Cafar  per  lcgcs  cclebres,  Icgem 
Ju/iam  &  lcgcm  Papiam  di<5tas,  tempus  fponfaliorum  ita  dctcr- 
minauit,  vt  fi  quis  matrimonium  intra  bicnnium  non  confum- 
marct,  nullum  fruiftum  ex  fponfalibus  capcre  nermitterctur. 

{a)  Cod.  Theod.  lib.  lll.tit.  VII.  de  nnptiis  leg.  I.  Nuptias  nobiles  nfmo  redi- 
mat,ncmo  foliicitet ;  fed  publice  confulatur  adfinius,  a.lhibeatur  frequentia 
pvocorum.  Leg.  III.  Nulla  lege  impediente  fiat  coiifortium  ,  quod  iplb- 
rum  confenfu  atque  amicovum  fiilc  lumatur. 

(£)  Ambrof.ad  rirgin. lapfam ,  cap.VI. 

Ss  2  Quum 


^24  ORIGINVM    F.CCI_ESIASTiC\RVM    LIB.    XVII.     CAP.  III. 

Quum  vcro  militcs,  ob  publica  negotia  pcregre  agentcs,  vi- 
dcri  poflent  longius  tcmpus  rcquif erej Cotijlantims lege  quadam 
illis  itidcm  bicnnium  conftituit.  Vt  adco  fi  qua  mulicr,  mi- 
liti  dcfponfa,duos  annos  exfpcclaflct,  ncque  vcro  matrimoni- 
um  confummarctur  [<J,  impune  alii  pofiet  nubcre,  quia  non 
illius  fcd  fponli  crat  culpa,  qui  nuptias  vltra  tempus  in  lcge 
prafcriptum  protraxcrat.  At  vero  ii  quis  pater,  vcl  matcr, 
vel  tutor,  vel  curator,  vcl  cognatus  quifpiam  alius,  qui  vir- 
ginem  militi  dcfpondcrat,  antc  clapfum  bicnnium  alii  cam  in 
matrimonium  darct,  vt  pcrfidia.'  reus  exilio  adficiendus  erat. 
Per  aliam  quoque  lcgem  [J]  fanxit,  vt,  fi  quis  vir,  qui  mulie- 
rem  fibi  defponderit,poitea  eam  ducere  vxorcm  nolit,  cx  fri- 
vola  quadam  rationc,  quod  fcilicct  morcs  cius  ipli  non  place- 
ant,  vcl  genus;  vel  aliam  iftiufmodi  lcuem  &  minus  iuflam 
caufTam  fubiiciat,  fcmina  retinendi  habcat  poteftatem,  qua> 
cumque  ei  in  fponfalibus  ab  illo  data  (int,  nec  non  pofccndi , 
quidquid  praterea  ex  eodem  capitc  illi  promiflum  fit,  ctiamli 
in  ipfa  poiTcffione  remanferint  donatoris.  Et  contra  ea, li qua 
mulicr  plcnaa?tatc,  hoc  eft ,  annos  nata  duodccim,  fponfalia 
fufcepiffct  &  deinceps,  mutata  voluntate,  fponfo  nubcre  rc- 
nuerct;  vcl  parcntes,  tutores  curatorefque  id  ei  faccre  non 
permitterent,  vcl  ii  vidua,  qua?  pcr  a?tatem  fponfalia  faccre 
poterat,  matrimonium  detrectaret :  Tunc  non  folum  omnia, 

(C)  Cod. Thcod.lib.  Ill.tit.  V.  de  fponfdibus,  leg. IV.  Patri  aut  matri  puellac, 
aut  tutori,  vel  curatori ,  aut  cuilibet  eius  adfini,  non  liceat,  quum  prius 
miliii  puellam  defpbnderir,  eamdem  alii  in  matrimonium  tradere.  Quod 
fi  intia  biennium,  vt  peihdicc  reus  in  infulam  relegctur.  Quod  fi  paclis 
nuptiis  transcurfo  biennio,  qui  puellam  defponderit  ,  alteri  eamdem  focia- 
rit,  in  culpam  fponfi  potius  quam  puella;  referatur,  nec  quicquam  noeeat 
ei,  qui  poft  biennium  puellam  marito  alteri  tradiderit. 
Vid.cod.  Iuflin.  lib.  V.  tit.  I.  de  fponlalibus  leg. II.  Siis,'qui  puellam  fuis 
nuptiis  paclus  eft,  intra  biennium  exfequi  nuptias  in  eadem  prouincia  de- 
gens  fupcifcdcrit,  eiufque  fpatii  line  decurfo  in  alterius  pofles  coniunclio- 
nem  puella  peruenerit,  niliil  fraudis  ei  fit.qua:  nuptias  maturando  votafua 
dintius  eludi  non   paffj  efl. 

(  d~)  Cod.  Theod.  lib.  III.  tit.  V.  de  fponfalibus  leg.  II.  Si  quidem  fponte  vir  for- 
tiri  noluerit  vxorcm ,  id  quod  ab  eo  donatum  fucrat,  nec  rcpetatur  tradi- 
tum  ,  &  fi  quid  apud  tlonatorem  relidit,  ad  fponfam  fubmotis  ambagibus 
transferatur  &c. 

qu* 


DERATIONE  FACIENDI  SPONSAUA,  NVPTIIS  1N  VET.  FCCL.  PRAEMISSAj^ 

quae  donationum  fponfalitiarum  titulo  acccpifTcnt,pcrdere  dc- 
bcbant,fed  pocna  quoque  quadrupli  ob  perfidiam  tcncbantur. 
Quemadmodum  ex  variis  legibus  [«•]  Tkeodofii  &  Hworii  appa- 
ret,  qui  etiam  innuunt,  prarcepifie  hoc  antiquam  \cgcmlu!iam 
&  Papiam  imperii  Romani  a  tempore  inde  Augufti.     Et  qunmuis 
Leo  &  Autbemius  hanc  pcenam  paullo  mitigarint,  non  tamcn  o- 
mnino  fuitulerunt,  fcd  tantum  a  quadruplo  ad  duplum  rcdu- 
xerunt,  atque  ita  luftinianus  f/]  velut  firmam  impcrii  legem  in 
codice  fuo  intcrpofuit.    Lex  ecclefiaftica  non  minus  feuera 
fuit  in  omnem  ifhufmodi  perfidiam  in  fponfalibus.    Nam  con- 
cilium  Illikrritamm  canoncm  habct,hac  de  re  in  hunc  modum 
decernentem  [2]:  Si  qui parcntes  fidem  fregerint  fponfaliorum ,  tri- 
ennii  tempore  abflineant  fe  a  communione.     Si  Jponfts  vel Jponfiz  in  illo 
graui  crimine  fv.erint  deprebenfi_  fuperior  fid  eft  cadcm  )  fentcntia 
fcruetur.    Porro  a  concilio  Ancyrane  [b~\  ftatutum  legimus,  vt, 
fi  quis  dcfponfam  alii  puellam  rapuerit,  ei  reddatur,  cui  pri- 
mum  dcfponfa  lit,etiam  fi  vim  a  raptore  palfa  fucrit.    Et  con- 
cilium TruSanum  [/]  adulterii  crimen  appellat,  (i  quis  alteii  de- 
fponfam  muliercm,  co  adhuc  viuo ,  cui  dcfponfa  lit,  in  nuptia- 
rum  duxerit  focictatem.    siricivs  [A]pontifex  Romanus  inftar 
facrilegii  efle  dicit,  fi  quis  puellam,  alii  prius  dcfponfatam  ,  in 

(e,  Cod.Theod.lib.  III.  tit.  V.  de  fponfal.  leg.VI.  Vid.  §.  II.  fub  litt.  (  d  )  p.  3 ir- 
Leg.  VII.  Si  pater  paclum  de  nuptiis  filia:  inierit,  &  humana  forte  confum- 
tus  ad  vota  nou  potuerit  peruenire  ,  id  inter  fponfos  firmum  ratumque  per- 
maneat ,  quod  a  patre  docebitur  definitum  :  Nihilque  permittatur  habcre 
momenti ,  quod  cum  defenfore,  ad  quem  minori;  eommoda  pertinebunt, 
doctbitur  fuiffe  transaiTtum:  Periniquum  eflenim,  vt  contra  patriam  vo- 
luntatem  redemti  forfitan  tutnris  aut  curatoris  admittatur  arbitrium.  Tit. 
Vl.leg.  I.vid.cap.  II.  §.  VII.  fub  litt.(c)  pag.Z97_  Vid.  tit.X. leg.  I. 

(f)  Cod.  luflin.  lib.V.  tit.  I.  de  fponfalibus,  leg.  V. 

(g)  Concil.  Illiberrit.  can.  LIV. 

(h)  ConciJ.  Ancyran.  c.  XI.  Ta$  y.vy?ivSii(rus  xogxs,  ^a/  /uiru  ruvrx  v«  x^wv 
ucTtxytitjus >  i ioitv  xxotiio&aj  roTs  7Sgoy.viirsvo-xu.hois ,  ti  qu/  fiixv  in  xvtuv 
mcfroitv. 

(;)  Concil.Trull.  can.  XCVIII.  oc  irigif  yviirtvSiTo-xv  yvvxTxx,  i'ri  rg  yvnrtvcu- 
yivx  <\uvros ,  trgos  }"*."*  xoivuviuv  xyiytvos ,  t5  r>js  yoixtiuf  vrroxiiSw  iyxXtf 
fuvri. 

tk)  Siric.  epirt.  I.  adHimer.  c.  IV.  De  coniugali  autem  violatione  requififti ,  fi 
defponfatam  alii  puellam  alter  in  matrimonium  pofllt  accipere.  Hoc  nc 
fiat,  omnibus  modis  inhibemus :  guia  illa  benediclio,   cjuam  nuptura:  fa- 

Ss  5  ma« 


p6  ORIGINrM    ECCLESIASTICARVM    LlB.  XXII,    CAP.  III, 

matrimonium  accipiat,  quia  illa  bencdictio,  quam  nupturas 
facerdos  impcrtiat,  hoc  ipfo  violctur.  Ex  quibus  porro  intel- 
ligimus,  benediftionem  nonnumquam  in  fponfalibus  non  mi- 
nus  quam  in  nuptiis  dari  confueuiffe,  ctfi  diuerii  acfeparati  a- 
ctus  tum  cffcnt.  Sponfaliorum  autem  obligatio  non  vltcrius 
cxtendenda  eft,  quam  lex  rcquirit,  qua?  in  nonnullis  calibus 
limitationes  &  cxceptiones  admittit,  Exempli  gratia,  (i  quis 
parens  vel  cognatusde  puella:  cuiufdam  fponfalibus  ftatueret, 
antcquam  decimum  atatis  annum  abfoluiffct;  vclii  qua  puel- 
la  alius  cuiuscumque  atatis  inuita  nec  confentiens  defpondc- 
returj  vel  li  quis  prouincia'  adminiftratorcum  fcmina  quadam 
iftius  prouinci£,durante  adminiftrationis  fuae  anno,  fponfa- 
liafaccrct;  vci  aiius  quifquam  tcmpus  nuptiarum  duceret  vl- 
tra  bien.nium,  quod  tempus  erat  fponfaliorum  durationi  prae- 
ftitutum.  R.cbus  fic  fe  habcntibus,  fponfalia  fiebant  irrita, 
nec  crimen  erat  ca  non  confummare,  quia  legcs  ipfae  ca  non 
niii  fub  hifce  cautionibus  ac  limitationibus  valerc  lubcbant. 

ff.X. 

Ninu  fmpliciter  &  abfolute  iuftU  ac  legitimis  nuptiis  prxmitti 

debuerhil  ? 
Vna  adhuc  quaftio  fupcreft  dc  fponfalibus,  hoc  loco 
pertraclanda.  An  videlicet  vel  in  totum  vel  ex  parte  cxrimo- 
nia  fponfaliorum  iimpliciter  &  abfolutc  nuptiis  praemitti  de- 
bucrit,vt  ha:  iufta?  fierent  atque  legitimae?  Sunt  hae  reuera 
du£  diuerfae  quxftioncs,  Num  ncccffc  iit  obferuari  paclioncm 
fponfalitiam  ?  Et,  Num  necefle  lit  iftiufmodi  pa&ioncm  ficri 
ante  quaslibet  nuptias  eo  quidem  fine,  vt  hx  reddantur  legi- 
thnae?  Vti  autem  in  priore  quaftione  lex  fponfis  abfolutam 
imponit  neccllitatem,  praterquam  in  calibus  ab  ipfa  lcge  ali- 
ter  determinatis:  Ita  in  poftcriore  quaftione  non  generatim 
omnes  compellit  fponfalia  faccrc  ante  nuptias,fed  has  tantum 
a  certis  quibufdam  hominum  ordinibus,  propter  ordinis  fui 
dignitatem  ac  dccentiatn,  requirit.     Koc  clarc  patet  ex  lege 

cerdos  imponit,apud  fideles  cuiuliiam  ficnlegii  inllar  elt,  fi  vlla  transgref- 
funs  violetur. 

qua- 


V>E  RAT'.ONEF\CiFNDi  srOVS  \tl A,  NVPTMS  lN  VET.  ECCL.  PRAEMlSSA.  JM 

quadam  TheodoJU  iunioris,qiuT  nuptias  lcgitimas  effe  iubet  fine 
vllisfp.onfalioium  carimoniis  antcccdcntibus.  Si Joaationumfl] 
antc  nuptias  vcl  dotis  inftrumcnta  dcfuerint^pompa  ctiam  aliaque  cclcbri- 
tas  omittatur  ,•  nuUui  afiimrt  ol>  id  deejfe  rctle  alias  inito  matrimonio 
firmitatem  ,  vcl  ex  eo  natis  liberis  .iura  pvffe  kgitimorum  aufcrri; 
Jl  inter  pares  honejlate  per/onas ,  nulla  lege  impediente ,  fiat  confortium, 
quod  ipforum  confenfu  atque  amicorum  fide  firmatur.  Hcic ,  vt  l'C&e 
obferuat  gothofredvs,  quatuor  conditioncsin  nuptiis  rc- 
quirit  Theodofms,  quarum  prima  efl,  vt  inter  parcs  honcftate 
perfonas  ea?  celebrentur.  Neque  enim  viro  liberali  conditio- 
ne  feruam,  vel  alius  vilis  atque  infamis  notT  feminam  ducere 
in  matrimonium  permittitur.  Secundum  requifitum  cft,  vt 
nulla  lex  iftiufmodi  nuptias  impediat.  Non  enim  intcr  omncs 
pares  honcftate  perfonas  connubii  ius  crat,  vcluti  inter  iudx- 
um  &  chriftianum,  inter  prouincialcm  &ofiiciumin  prouin- 
cia  adminiftrantem,  quia  id  lex  prohibebat.  Tertium  requi- 
fitum  eft  confenfus  partium,  fine  quo  nullum  matrimonium 
validum  &  firmum  erat.  Poftrcmum,  vt  nuptia:  amicorum  fi- 
de  firmcntur,  id  eft,  vt  confcientia  amicorum  intcrcedat& 
impcdiantur  clandeftina?  nuptia?.  Hifce  rebus  obferuatis,nul- 
h  fponfalioruin  prsemittendorum,  aut  cserimoniarum  co  fpe- 
ttantium,  ad  nuptias  reddendas  lcgitimas ,  neceilitas  eratj 
quum  omnia,  qua*  neceffaria  effe  poterant,  in  ipfarum  nuptia- 
rum  actu  ita  ciTent  prouifa,  quemadmodum  apud  nos  hodie 
obtinent,vbi  ritus  &  ca.'rimonia?  magnam  patrem  ceffant.  At- 
quc  ita  res  a  tcmpore  Theodojii  ad  Iufiinianum  vfque  continuata 
eft,qui  priori  legi  aliquamexceptioncmaddendam  duxit.  Nam 
in  quadam  nouella  fua  ffadta  poft  cedicem,  qui  priorem  legem 
T/&™./cy/*'iifdemveibisexhibet,)poftea  diftinctioncm  fecit  inter 
nobiles  [m]  &  inferioris  ordinis  homines,  In  maiorilms  dignf- 
tatibus,  inqilit,  £5"  quxcumque  vfquc  ad  nos  <S> 'fcnatores ,  &  magnificen- 
tijfimos  illuflres ,  tieqite  fieri  h#c  vmnino  patimur :  fed  fit  omnino  &  dot 

ll)  Coct.Theod.Iib.llI.tir.VII.  de  inptiis  ftg.HI. 

(>«)  lullin.  noucll.LXXlV.  c.  IV.  E»;  yiy  ri»  y.ut">my  dZm/ttarm  ,  njfitmpj. 
yci  tuJv  n/utvffilt  e,-i  cvyx\7irixwy  ^x/  t«i  /UiynXcirpiietTKTmt  i/)\xs-£iu)y,  x£i 
yiveSlaf  tmitu  sxyrc/\ui  fttyjty.&u;  u.if\    l'ru  ed;rui  qaj  irgtTg,   x.  xzoyxu.iz7x 

tt 


}2S  ORlSrNVri    r.CCLESIASTlCARVM    IIB    XXII.     CAP.  III. 

et  antemtptialis  donatio ,  &  omnia ,  au*  honcjliora  decent  nomina.  Ottan- 
tmn  vcro  in  militiis  honeftioribus  &  negotiii ,  &  umnibus  proficjjiombus 
dignioribus  eft  ,fiv  luerint  legitimc  vxari  copulari ,  SJT '  non  facerc  vupti- 
alia  documenta:  Non  fic  qiiomodocumque ,  Zffinc  cautela  effnfe,  cffine 
prolutionc  hoc  agant,  fcd  vcniant  ad  quamdam  orationis  domum  ZTfa- 
tcantur  fianilijjima  illius  ecclefiic  defcnfori :  ille  autcm  adhibcns  tres  aut 
qUatuor  exindc  reucrendijfimorum  clericorum  ,  atteflationetn  conficiat,  de- 
clarantem ,  Qnia  ficb  illa  indiclione ,  illo  menje ,  illa  die  menfis ,  illo  itn- 
pirii  nojiri  anno  vcnerunt  apud  eum  in  illam  orationis  domum,  ille  £f 
illa ,  & 'coniuncli  fitmt  alterutrij  o ' buiufmodi  protejfationem,  fi  quidcm 
accipete  Volunt  aut  ambo  ct.nucnieutes ,  aut  aheruter  eorum  ,  ifhoc  agant, 
o* ' fiubficribant  ci  & fianilijfitmx  ecclefix  defienfor ,£3 '  rcliqui  trcs  aut  quan- 
totcumqite  voluerint ;  non  tamen  minus  trium,  litteris  hoc  fignificantibus. 
Si  vcro  etiam  hoc  illi  non  cgcrint :  ifle  tamen  talem  reponat  vcnerabilis 
illius  ecclefit  dcfienfior  in  eiujdem  fianclijjima  ecclefia  archiuis  ,pradil~las 
fubfcriptior.es  habentcm ,  vt  reconiitumfit  omnibus  ex  hoc  munimen,  cS 
non  alitcr  videatur  nuptiali  adfieclu  eojdcm  conuenijjc ,  niji  tale  aliquid 
aoatur,  cJ  omnino  ex  littcris  caujfic  tefiimonium  habeat :  his  ita  gcftis , 
£•,'  mtptias ,  £f  ex  eis  Jlbclem  ejfic  lcgitimam.  Hkc  aittem  dicimus ,  vbi 
noti  dutis  aut  antemtptialis  donationit  fit  docitmentum:  fidem  enim  in  fio- 

fuptx  w«/  tx  u/%.x  tcxvtx ,  ocx  toTs  ce/AVOTtpois  Tc^tntt  tuv  ovoixxtwv'  'otjov  f$ 
tv  rpxTtixn  ri  etfMorigcus  xcf)  i/nKOfbus  ,  xa)  o\us  iv  t7CiT>iftv~t<jiv  x^iwXoyoTt- 
pcus  itiv,  ii  jiiXoiTo  voft.iu.w'  yvvcuxi  ovvi\5ti~v,  itctf  uij  jcoiiisxcjcu  yxy.uv  cvu- 
jii/.cux'  /ui/  xtws  tixlj  xcff  x/cxpxtpvXxxiws  xcc)  ix.xtxvfJ.ivus  yx)  xvx7CoftixTWS 
t*to  7Cp:.tHtw,  a/f^x  TCxpy.yniSu   rcpos   tivx  tuv  evxlijpiuv  oixwv ,   xotvwtrxJSw  t£ 

TW  T>;S  xytWTOtTIIS  ZXUVffS  exxAXJIXS  IXitXlu  0  01  7CJ.CXh.xpxv  TCtlS  d  Tttjcxpus 
Tuiv     fXCUft   tVSt$l~*.TWV  x\>lptXUV  ,    fXfiXpTVfixV  tJVVf-XTW     6>lXxUXV,WS     tTci    TtlS     fe 

T>is  iictvtfj.io-fus  ,  tS  fe  tS  uvvis,  xyovTOS  tooiV  iuipxv  ,  t>js  fixatXtixs  tTns  TO- 
ax ,   vrcxTtlxs  toixs  ft ,  >)\$ov  tcxo    xvtw    iv  Tu  ft  tu  nxlypiw  OIXUI    o  fttvx   ine)  I) 

ftivx,    Wyj   CVV>\pfJ.'>S!>)-X1   Ari\i\\0lS'    *[!f)T>)V    TOIXVTYIV   ixfAX^TV^ieiV   «'  ,«fV    txktcfiti» 

/SxXovtcu  tj  dfAlpvTtgot  il  uvviovTV,  >i  >\Cf)  tTtoos  uvtwv  ,  xcf)  txto  tcoxtVtu-xv'  >i 
vfcoypx(piTw-xv  txvtji  'o  ,  Tt  ttis  txytuTXTys  ixx\>i-ixs  ixftxos ,  xa)  ol  Xoncrji 
rptis  ,   n  'otfxs  txv  fixkyStw  [  ix  iXxTlss  fxivTot  twv  TpttZv  ]  ygd/x/xxTx,  txto  tjx- 

fJ.OUVOVTx'  II  fi  MOf)  TXTO  ,U»  7C(U^CUtV  IXlTvOI  ,  U/>\u  TtlV  ToixTOV  UTtOTlSiSlW  X"?' 
TJJV    »    T>)S    0-fl$XOfAIWTXT>IS    ixX/\>]~ixS    fXlivHS     txftXOS   fV   TO~S  T>/S     UVTt)S    uyiUTXTtlt 

ixxr\r]-'ixs  ti.pxt'tOis,Txs  tipv.uivxs  V7C0~tif*.tiwans  i'%ovTW  msri  txTcoxtideu  tois  uv- 
Spwnois  T>]v  ivTtvStv  ci-tfxXttxv,  xx)  fti  x^us  foxtTv  yxuixij  ftxSitrtt  txtxs 
uvtxs  ovvtXvXv^ivcu ,  icX>)v  li  /xn  uoixto  t<  npxxSiiri,  vg)  'oXws  ix  ypxfiux- 
twv  Tt>  7Cpxy/xx  fiuprvpoTTO'  TXTwv  fi  xtu  ytvo,uivwv  ,  XOf)  tov  yx\uov  xa)  tus  ii 
*VT*  yovus   iTvof  vou.ifJ.ns'  tuvtu  fi  (pxu.iv,  jWhe  fitj  tc^oixos  >)    Tcpoyxuwixs  fu>- 

lis 


DE  RVTlONE  FAClENDl  SPONSALIA,  NVPTHS  IN  VET.  ECCL.  PRAEMISSA.  529 

lis  teftibut  fu/pec~lam  habcntes  ai prafentem  vcnimus  di/pofitionem.  HiTC 
regula  erat,  mcdii  ordinis  ac  condicionis  hominibus  praTcri- 
pta,  vt  elandeftinae  deuitarcntur  nuptia\  Tum  lcx  pcrgit  & 
de  infimi  ordinis  hominihus,  cuiufmodi  funt  agricola:  &  mili- 
tes  gregarii  &  alii  obfcuri,  ita  prxcipit  [fj :  QuifquitiH  abietla  de- 
fit  vita  j  paru.e  quidem  Jh/fianti.t  domitmt  confiftcns  ^  in  nov.ijfima  Ve*6 
vit<e  parte  iacens ,  habeat  etiam  in  his  licentiam.  Sed  neque  agriculas, 
aut  militcs  armatos ,  £F  quos  lex  caiigatos  appellat^  (  hoc  efl,  viliores  £f 
obfrttriorcs  )  pcrfcrutamur ,  quibus  ciiiilinm  cauffarnm  ignorantia  eft  5 
£f  folius  circa  terram  operationis ,  cf '  circa  belia  concupifcentite  caujfa 
eft  ftudiofa  cf  iufte  laudabilis :  fic  vt  in  viltbus pirfonis ,  £J7«  tnilitibut 
armatis  obfcuris  &  agricolis  licentia  fit  eis ,  &~  c.x  non  fcripto  conuenire^ 
£J?  mah-imonia  celebrare  tntcr  alterutros:  fntque  fi/ii  icgitimi\  qui  pa- 
trUfn  tnediocritatem ,  aut  militaret  vci  rufticat  occupativnct  <£J  ignoran- 
tias  aiiuuent.  Immo  vcro  (i  quis  iitiufmodi  vir  taclis  euangc- 
liis,fiue  in  domo  priuata,fiue  in  ecclclia,  iuraret  [«],  hanc  il- 
lamue  fcminam  vxorem  fuam  fore,  matrimonium  lcgitimum 

pexs  yiverca  trvyfii\cuov'  ri/v  yxp  ex  yivwv  fj.xprv?wv  rtiriv  •jnortlevovres ,  esi  r>;v 
rtxp^fxv  i\>>\i$xy.ev   dixrirtuatv. 

(f)  lbiJ.  To  ii  "aov  ev  xxrxrte<Ppo:>tyevu  itxcij  fit'01,  ytxpxs  uev  iaixs  xvpiov  xx$- 
i-J>< ,  ii;  et^xrov  ii  rx  irjy.x  y.ioos  xrtoxiiuevov,  rxro  iyjru  ygj  rr,v  irti  rirtis 
ctdetxV  k/%.'  iii  yewoyi',  t)  rpxriwrxc.  evirr\xs,  xs  0  vou.it:  xx\iyxrxs  xx\e7  f  rJir- 
eriv  evrtkerepxs  yy)  xtpxveripxs]  K;piepyxciue$u,  oTs  v  rwv  ito\inxwv  rcpxy.ux- 
rm  kuxSIx  ,  yoc/  )/  yivrjs  tJs  rtepi  rh  ytjv  ipyxtrixs  yg/  rcfpt  ris  rtoheuxs  irtt- 
Svyiu,  rcpa.yy.ci  «M  rtepitrxiixrov  xoc/  itxaijis  incutiuevov'  ure  itci  re  rwv  ev- 
re\uv  npeo-wnwv,  irtl  re  rpxriwruv  evitc\wv  xipxvwv  ,  ygj  yewoywv ,  cr.ietx  irw  xi- 
ro7s  xoc/  olygcc<pws  trvvtivat ,  yxj  (twouutr  u^r)\ois'  yg}  frwcxv  01  fttuies  yvytrtot, 
r'„  r3»  rtjrepuv  ytrptirxri,))  s-pxriwrixdis  >/  yewpyixtus  x%o\iai>  ri  x.  xyvoieus 
fioyi i  uevot- 

(K)  Ibid.  nouell.  LXXIV.  cap.V.  Eir«A)  ii  ex  rwv  7cootje\eiaewv,rZv  ytvoyevwv  ^uT» 
uei,  cvxvirepov  di  xxvruv ,  yvvaixwv  xiouev  oivpoyivwv ,  ygj  rrooo-xyye/tXxtrw, 
'us  rtves  ■npotirrx^eict  xpxri/xevoi  rtpos  xvrxs ,  elrx  rxvrxs  clvxystfiv  oixoi ,  ya.tr w» 
Seiwv  xrslouvjot  \oyiwv ,  >i  ev  evxivjiiois  tixats  ouisxvres  7/  fi>/v  e^eiv  avrxs  voui- 
fj.xs  yx/xerxs ,  xrus  xvrxs  oixetivrcu  %givov  >xo\vv,  yg)  ntuhitoiiatv  isus'  eirx 
ineidxv  eurt\eSe~iv  rvis  xvrwv  tttibvulxs,  ii  riv  rtculwv  X^ois,  tj  y.trd  ruv  rtai- 
Swv  ,  urtoifnlxo-i  ruv  oixwv'  expivxyev  yy)  rxro  X?Wcu  btgxaevtrtu,  ttgj,  eirte» 
j/  yvv>)  iiTitu  SvvriJtiii  rpinois  roy.ly.tts ,  'ori  xxrti  rxro  ri  ax'ty-x  "'  *vip  txvthv 
i'\*liev  oi'xot,erti  ru  yvvcuxx  yvxaixv  e  'xetv  ,  >t%/  ttcuiwv  y»i>riwv  yotrepx,  y.>)xirt 
rsxvrt\us  x&etuv  uvru  xxSerxveu,  txvt>iv  rtxox  r>)v  rx  viyx  rcigiv  iiuSeTv  r?f 
tixixs  ,   dlk.*    e'xetv  yvnaixv  xecj  ris  rTeiiixs    yu/vixs  xvrw    xxSeruvcu-   yqu  ixtivrrv 

Bingh.  O.E.  V0I.IX.  Tt  erat, 


'lO     OR'G.tCCL.  L1R.  XSlI.C.  III.  DF.  R ATlONE    TACiF.NDl  SPONSAL!A,  ETC 


crat,  (i  mulier  ita  fe  ab  illo  duclam  cfTc  modis  lcgitimis  poflet 
pltcndcrc,  quaitamquc  bonoruin  viri  paitcm  \ir.dicarc  libi 
potcrat,ctiamli  non  habcrct  inflrumentum  dotale,quod  hanc 
m  rem  allcgarct.  Hxc  cx  lu/liniano  copioiius  adduximus,  tum 
quia  gcncratim  oftendunt  diucrfos  matrimonii  incundi  modos, 
tunc  tcmporis  pcrlcgcm  ciuilcm  licitos,  tum  maximc,  quod 
non  fucrit  abfoluta  ncccllitas  prarmittendi  cxrimoniam  in- 
fhumcnti  dotalis,  liuc  donationis  ad  rcddendum  matrimoni- 
um  firmum  ac  validum  in  calibus  omnibus.  Atquc  cx  his 
latis  facile  cognofccrc  &  intcrprctari  poffumus  difficilcm  il- 
lum  concilii  Toletani  [>]  canoncm,  qui  habct:  7/,  aui  non  ha- 
bet  vxoretn  3fed pro  vxore  concubinam  habeat ,  a  communionc  non  rcfel' 
latur  ^tantum  vtvnius  mtilieris .aut  vxoris yaut  concul/inx  ,  vt  ei  pla~ 
cucrit ,  coniunclione  Jit  antentus.  Antcquam  cnim  cauifa  pcr  has 
legcs  Ihco.lojli  &  lufliniani  plcne  dctcrminata  effct,  fcmina, 
qua:  fine  antcnuptiali  inftrumcnto  dotali  &  donatione  aliis- 
que  ritibus,  in  lcgc  requiiitis,  viro  nupfcrat,  ftilo  lcgis  non  v- 
xorfcdtantum  concubina  vocabatur.  At  fenfu  ccckiiaflico 
vera  vxor  habcbatur,  quia  contractu  matrimoniali  fc  viro  iu- 
itam  fidamquc  futuiam  ipfa  fpopondcrat,  ctiamfi  line  pramiis 
antcnurtialium  fponfaliorum  ritibus,  quos  Icx  tunc  cxigcbat, 
iuncTti  efTcnt:  Et  idcirco  patres  totelani  nullam  diftindionem 

y.cv,  ciTtc^  aitcoixos  cii) ,  TM  cx  tks   >'citT'pus  oixtjc^ius   ccnoXciviiv    UyxZxv,   T» 
tctu^tov  tT;s  rtc ^mclus  rS  oiyigis   "kuy.fiivinxv  ,  i'i'tc   i£u,$ii~  ,  iitc  "gj  ngoxttofi'1- 

"Kot  rov  x-.fyx.  x.  t.  >..  Qjoiiiai/i  tnterpcUatioiubus  ,  qua  uobis  Jittiit  Jcmper, 
emniMn  tatnen  ajjidut  mulieres  audiuiinui  iitgemijcentet  &  dicentes  ,  qitia 
quidam  earttm  concup/Jientia  detentt ,  ducuut  eas  in  domibws  Juis  ,jacra 
tangentes  eloquta  attt  tn  orationis  dumtbtts  iurantes ,  habituvos  Je  eas  le- 
gitimas  vxores  .■  ta/tter  eas  hubtntes  temporc  multo  ,  if  Jorte  Jujapien- 
tes  filws;  dtinde  dumji  Jatiauerint  earitm  dejidtrio ,aut  extrq  filios,attt 
cttm  filus  ,  eas  pronaentes  de  Jttis  domibus :  ittdieautmus  etmvi  hoc  cpor- 
terejancire  :  ('t  Ji  muiier  oftendeve  putuerit  modis  legitimis ,  quia  Jecun- 
dum  hanc  figuram  vir  eam  acceperit  domum  ,vt  cam  vxorem  legttiinem  ha~ 
beret ,  if  fi/teritm  /cgittmorum  mutvem ,  nequaquam  penitus  Itcentiam  cjje 
ei,  hanc  di  domo  preeter  ordmem  legis  expcliere :  Jd  habere  eam  legitimani 
&  fi/ios  fiuis  ejje  ei  kgitimos:  &  itlam  ,ji quidem  mdotata  Jit,tiofirce  cou- 
Jiittitionis  vti  bonis  qttartamjiibjtanti*  vjrj  percfievfem ,  Jiue  expelia- 
tur ,  Jiue  pritts  mvnatur  vir  fc/V, 
(o)  Concil.  Tolctjn.  I,  can.  XVII. 

faci- 


C.lV.  DE  ratione  celebrandi  nvptias  in  vetere  ecclesia.  J"»r 
faciunt  intcr  vxorcm  &  concubinam,  quod  ad  difciplinam  ec- 
clcfia:  attinet;  dummodo  femina,  quam  Icx  concubinam  vo- 
cat,«re  vera  vxor  eftet  pcr  contractum  matrimonialem;  licet 
follemnitate  fponfaliorum  deftitucrctnr,  qua:  tunc  in  lcge  ci- 
vili  rcquircbatur,  poftea  autem  in  quibufdam  calibus  per  cdi- 
cla  Tbeodofii  &  lujli  /am\  qucmadmodum  hic  oftendimus,  pofl: 
habitum  concilium  toletanim  rclaxata  eft.  Tantum  de  regulis 
ac  legibusad  fponfalia  ante  nuptiasfpeclantibus.  Iam  ad  conli- 
derandos  ipfarum  nuptiarum  ritus  ac  carrimoniasprogredimur. 

LlBRl    VlCESlMl    SECVNDl 

CAPVT     QJrARTVM 

DE  RATIONE  CF.LPBRANDI  NVPTIAS 

IN  VETERE  ECCLESIA. 

§.I. 

Sollemnia  nuptiarum  inter  chriftianos  iam  inde  a  principio  per 

minijlros  ecclefig  celebrari  folita. 

HEIC  prima?  quarftioncs  crunt,Pcr  qucm  follcmncs  nupti- 
arum  carrimonia:  ac  ritus  antiquis  tcmporibus  peracti  m- 
erint?  Et  num  bcncdicrio  miniftri  ccclelia:,  vti  in  faxulis 
pofterioribus,  ad  matrimonium  firmum  ac  validum  rtddcn- 
dumfecundum  lcgcs  ecclcfia:  ac  reipublica:  ncccffaria  fuerit? 
Ad  quas  qua:ftioncs  vt  recrc  rcfpondeamus,diftinctionc$  qux- 
dam  neceflainv  pramiittenda?  funt:  i)  Intcr  nuptias,  factas  in- 
ter  chnftianos  mutuo,  &  nuptias,  factas  intcr  chriftianos  & 
infidelcs,  iuda:os,  cthnicos  &  haTtticos.  2)  Inter  nuptias, 
facras  fccundum  tenorcm  &  prafcriptum  lcgum,  &  nuptias, 
factas  contra  lcgcm.  3)  Intcr  improbationcm  illiciti  modi 
matrimonium  incundi,  &  declararioncm,  quod  fimplic'tcr  & 
abfolutc  nullum  &  irritum  (it.  Iam  li  quaftio  prirrium  fiat  de 
nuptiis,  quas  chriftiani  cum  chriftianis  reccrint,  Ptr  qutm  fol- 
lcmnis  nuptiarum  carimonia  pcrac.ta  cft  ?  Vtium  pcr  ccclcfia? 
miniftrum,an  per  quemuis  alium?  Utfpondco  primum,  verifi- 
millimum  elle,per  tria  priora  laecula  follcmncs  nuptiarum  car- 
rimonias  ac  ntus  pcr  miniftros  ecclefia?  peragi  conlucuifie.  ft- 

Tt  z  cun- 


3^2  ORTfilNVM   ECCLESIAlTlCAa.Vtf    UB.  XX».    CAP.  IV, 

cundb, autem,Si  chnitiani  cum  iuda?is  aut  cthnicis  aut  krrcti- 
cis  ("vt  nonnuinquam  faciebant)  matrimonia  inirent,  tunc, 
vti  ecclefia  iftiufmodi  matrimonia  improbabat,  ita  probabile 
eft,  miniitros  cccleiia:  in  iftarum  nuptiar.-um  cclcbrationc  nihil 
habuiffe  negotii.     Sed  ttrifo,  Quum  leges  Romanx  talia  matri- 
raonia  permittcrcnt,  non  crat  in  poteftate  ecclclia?  ca  rcfcin- 
dcrc  aut  irrita  facerc,  fed  rcos  tantum  ccnfuris  fuis  fubiiccre. 
Tantummodo  in  illis  cafibus,  qups  leges  prohibent  ,  cuiufmo- 
di  funt  omncs  nuptiae  inccftx,&  ouptise  libcrorum,  inuitis  pa- 
rcntibus  fadlx ,  quas  lcges  Romarnt  non  folum  prohibent,  fcd 
fa-penumcro  nullas  &  irritas  pronuntiant:  In  illis  cafibus,  in- 
quam,ccciclia  paullo  longius  progrcdi  potcrat,vtpotc  per  le- 
ges  linpcrialcs  non  minus  quam  per  lcgcs  diuinas  auctorita- 
tcm  habcns  iftjufmodi  matrimonia  declarandi  nulla  &  irrita. 
Qnartv,  Quamuis  ecclefia  omncm  illicitam  nuptiarum  ratio- 
ncm  improbaret,  quam  rcfpublica  prohibcbat;  cxempli  gra- 
tia,  nuptiasline  fponfalibus  &  inftrumcntis  dotalibus,  quan- 
doquidem  lex  ciuilis  cis  erat  aduerfaria:  Non  tamen  eoufque 
progrcdiebatui ,  vt  eas  Gmpliciter  irritas  &  nullas  declararct. 
De  tribus  prioribus  momentis  nullas  mcmoratu  dignas  con- 
troucrfias  intcr  viros  doctos  inuenimus.     De  primo  autem 
magna  controuerfia  fufcitata  efta  ioanne  seldeno.     Ne- 
quaquam  cnim  illc  vultconccderc  [a\  gcncratim  ita  obtinuiffe 
antiquioribus  feculis  intcr  chriftianos,  vt  nuptia;  cum  bcncdi- 
ctione  miniftri  ecclefia:  ficrent  in  adibus  facris.    Intcruum  fic 

{(i)  Selden.  vx.  Iicbr.  lib.ll.c.  XXIX.  p.  30-.  (p.  ;i-.  ,-dit.  I  nncof.  )  In  fanftio- 
nibus  imperatoriis  leu  inre  Cacfrreo,  non  ab  antillitibus  facris  introduclo' 
quod  fcilicet  de  re  nuptiali  habrtur  in  digeflis  &  vtroque  codice  multiplex 
facri  minifterii  mentio  fane  eft  nulla.  In  digcflis  quidem  titulns  efl  de  ri- 
tu  nuptiarnm  ,  quem  c  paganifino  illuc  traduxit  Tribonijnns ,  facra  paga- 
nornm  nuptialia  horumqne  appendices,  iufque  de  ea  re  pontifirinm  primo 
innuentem.  Sed  facra  illa,  qua  facra  prorfus  dbolita  chriRianis.  Immo 
Theodofius  &  Valentiniaims  Augnfli  vetuere  in  bafilicis,  id  eft  acdibus  fa- 
cris,  nuptias  cclebrari.  Sed  id  fumi  fotet  pro  eo,  quod  eft  conuiuia  ,  tr». 
jpudium,  id  genus  nuptialis  hihritatis  alia  jnibi  haberi ;  non  de  ipfo  con- 
traclu  reliquoque  ibi  ritu  facro  nupthli ,  qualem  ad  aras  deorwm  etiam  in 
paganiftno,  velut  ex  rcceptiffiino  morefi-ri  folitum  volunt  StephanusFor- 
Citulus,  Alcx-inder  Sardus  aliique  nrxinulli.  Kt  interdum  fic  faclnm  pro 
arbitratu  fcilicet  contrahcntium  communi,  quorum  eflent  in  poteflate,  non 

factum 


DE    RATlONrt    CFLEBRANDI     NVPTiAS    IN  VETERE    FCCLESTA.  ^^ 

factum  pro  arbitratu  contrahentium  corumuc,  quorum  efient 
m  potcftate  ,  non  diffitctur.    Scd  de  iure  ciufmodi  iaculis  an- 
tiquioribus  reccpto,  nufquam  liquere  dicit.     Enimucro  sel- 
denvs  fummos  fua:  ipfius  profcfiionis  viros  hac  in  re  aduer- 
farios  habct.     dionysivm  gothofr  edvm  [/] l&  francis- 
cvm  hotomannvm  in  pundto  legis  afe  difientire,  ipfc  non 
inficiatur:   Et   iacobvs  gothofredvs,  celcbcrrimus  ille 
codicis  Theodofiani  intcrpres ,  in  puncto  praxis  ei  aducrfatur. 
Prior  gothofredvs  [c]  &  hotomannvs  [d]  exiftimant, 
pcr  vota  nuptiantm  in  lege  quadam  Iuftinianea  intclligi  nuptia- 
rum  celebrationem  per  facram   benedictioncm.      Poftcrior 
gothofredvs  hunc  locum  difficilcm  vix  fufficcre  putat  ad 
rcm  plene  demonftrandam.    Sed  tamen,  quod  ad  praxin  at- 
tinct,  seldeno  manifefieaducifatur.     Dicit  cnim,  vetercm 
ccclcliam  &  in  his  Africanam,  in  cclebrandis  nuptiis  follcmni 

diffitcmur.  Sed  de  iure  eiufmodi  farculis  antiquioribns  ita  reccpto  nullibi 
liquet.  Et  quod  habetur  in  Theodori  Prodromi  ,fcriptoris  inter  Gra:cos  re- 
centiori',  Amarjnto,  de  ridiculis  Stratoclis  fenis  plane  capularis  &  Myrilljc 
puellula:  miptir- ;  illum  nempe,  fimulac  tabula:  nuptiales  confccla-  erant  le- 
cla.que,  dixiffe,  ri  di  &ixp,!%!,op,i)i  iri  ^tcj  £  n^Ss  roV  vtiiv  SLitiy.iv ,  quid am- 
p/ius  moramur  ,  tteque  tempbitm  re&a  pergimus  ?  flatimque  ad  I(idis,velut 
ex  receptiffimo  more  ,  fponfos  amicofque  iuiffe;  hoc  inquam  ex  ritu  inter 
chriflianos  recentiores  pjflini  admiffo,  qno  tcmpla  fponfi  adire  folent,  ibi 
natum,  non  ex  more  a^iquo  eiufmodi  apud  paganos  vctcrcs,  fcu  qui  a;ui 
eriiit  illiiiSjCui  fabubm  fuam  adfingit  Theodorus  ille,  cetera. 

(b )  Selden.  ibid.  p.305.  (  p. 218. )  Iuflinianus  quidcm  flatuit,  fi  nuptiarum  tem- 
pus  in  paclum  aliquod  ,  fcu  conditionem  veniffet,  id  de  ipfa  nuptiarum 
fefliuitate  folum  intelligendum  ,  quod  explicat  ipfe  <le  tcmpore,  ex  quo 
vota  nnptiarum  re  ipfa  procefferint.  Sunt,  qui  benediclionem  heic  facram 
volunt  (  Gothofr.  vid.fub  litt.  (c)  feq.  &  Hotomann.  illuflr  qua:fl.XXV.)  in- 
telligi ;  alii  reclius  aftum  qualemcumque  ,  quo  nuptiac  celebrata:. 

{c  /  Dionyf.  Gothofred.  not.  in  codic.  Iuflin.  lib.  V.  tit.  IV.  de  nuptiis  leg.XXlV. 
Puta  licra  bencdiclio. 

(rf)  Hotomann.  qua:fl.  illuflr.  quscrt.XXV.  Not.  De  hac  phrafi  vota  ntiptiafuttt, 
nihil  hcic  inuenio,  inucnio  autem  nonnulla,  qiiac  huc  pertinent:  Vctnflis- 
fimum  chriflianorum  inflitntum  hoc  cffe ,  vt  matrimonia  palaro  ecchfia:& 
niniflrorum  prccibus  confecrentur ,  facile  demonflraii  potcfl  :  primum  ex 
Tcrtulliano,  qui  lib.  ad  vxorem  ita  fcribit:  fhde Jliffictam  &c.  Alterum 
teflimonium  efl  ex  l.fancimhi ,14.  C.  eie  nupt.  vbi  iniper.nor  luflinianus  fla- 
tuit,  vt  ea  dcmum  rata  fint  nutiimonia,  in  quibus  nui  t.amm  acctflit  fefli- 
vitas.  cctera, 

Tt  5  bciie- 


334 ORlGIKVM    ECCLESl  ASTlC ARVM  LtB.  XXTI.  C\P.  IV. 

bcncdictione  faccrdotum  vti  confucuilTc.  Et  fatis  idonca  hu- 
ius  adlerti  adfert  documcnta  [<■].  Prima?  cius  dcmonftratio- 
ncs  ex  tertvli.iano  dcfumt.v  funt,  qui  loco  quodam  [/] 
ha?c  habet  notatu  digna\'crba:  Vnde fujfidam  ai enarranium  tan- 
tdtn  felicitatem  matrimoniij  quod  ccclcfia  conciliat,  &  confirmat  oblatioj 
o  (Afignat  bencdiclio,angeli  renuntiant,pattr  ratum  habet.  „Quo  qui- 
,,dcmloco,(inquit  gothofredvs[^1J,  ccclcfia  matrimoni- 
,,um  conciliare  dicitur,  quia  ab  eccleliafticis  feime  coniugcs 
5,poftulabantur,  fuperque  matrimonio  hi  confukbantur,  a- 
„pud  hos  matrimonii  profcilio  ficbat:  bencdictione  dcnique 
},ccclcfiaftici  coniuges  dabant:  Et  in  fumma,  illo  loco  Tertul- 
jjianut  alludit  ad  quSnque  ritus  gcntilitios,  qui  in  nuptiis  in- 
„terueniebant:  Conciliatorcs  fcilicct  (eu  proxenctas  nuptia- 
„mm;  oblationem  ofculi  &afrarum;  oblignationem  tabula- 
„ium,-  amicorum  teftiumquc  fidem  &  prafentiam  ;  parentis 

,dcniquc  confenfum,  li  de  fiberqrum  nuptiis  ageretur.    Qui- 

,bus  TerttiUiami  totidem,qua?  in  matrimonio  chriftiano  intcr- 
,  veniebant,  opponit;  Conciliationem  ccclelia?,  feu  ccclciia- 

fticorum;  oblationem  precum,,  (ego  addo ,  fortaftis  ctiam 
oblationem  euchariftia:,  qua?  communitcr  coniungi  folebant) 
,  obfignationem,  qua?  fit  bencdiciionc  ccclciiafticorum;  re- 

nuntiationcm  ,  fidem,  tcftimonium  angelorum;  ratihabitio- 
\nern  patris  noftri  cslcftis,,.  Secundus  locus,  a  gothofre- 
do  allcgatus  ex  tertvlliano  eft,  vbi  de  clandeftinis  lo- 
quitur  nuptiis:  Penes  not ,  inquiens  [h],  occult.t  qunque  coniunftto- 
net ,  id  eft ,  non  priitt  apiul  ccckfiam  prifcfk,  iuxta  machiam  tfforni- 

-- —  ■ —       -    - -■-.-.  -ii  «i       ■■■       —  ^ 

(  e )  Gothofred.  in  cod.Theod.  lib.III.  tit.VII.  de  nnptiis,  lcg.  III.  Sed  quid  de 
tiXoylct  fcu  UjoKoyicf  dicemus,  qurc  licic  non  exprimitur?  De  paganico  ri- 
tu  vbi  facrificium  &  anfpices  adhibitos  notum  eft,  non  quaero:  verum  de 
facia  benediflione  in  chriliianorum  rillptKs.  Certe  enim  hoc  codice  nulla 
nicntio  occurrit :  Neque  Theodofius  iunior  id  hac  lege  requirit:  neque 
Valcns  imperator  lcg.  VI.  inf.  de  tyronibus.  Neque  etiam  vllns  eft  luc  de 
re  apud  IuUinianum  locus  expreflfiis ,  etfi  Ug.  XXIV.  cod.hoc  tit.  nuptiarum 
fefliuitas  &  vota  requirantur.  Et  vetcrem  t.imen  ccclefiam  &  in  his  Afri- 
canam  ea  vfam  collUitur,  non  ex  vno  Tertulliani  loco.  1'rimus  occurrit 
fine  libri  II.  ad  vxoreni:  Fihiejijficiam  &C.  Vid.fub  litt.  (  f)  feq.  iu  textu. 

( f)  Tertull.  ad  vxor.lib.  II. c.  IX. 

I<r  |  Gothofred.ibid.  • 

(%)  Teitull.de  pudicitia  cap.1V. 

catio- 


DE  RATIONE  CELEBRANDT  NVPTIAS    IN    VETERB   ECCLESIA.  }jj 


catio  nem  itt.  iicqri  periclitantnr :  Nec  in.le  confirt.e  ubtentu  matrimonii  cri- 
mcn  eluiant.  Etalio  loco,loquens  de  fecundis  nuptiis,omnefque 
ab  eis  dctcrrens,  ai t  [»'] :  Vt  tgitur  in  dpmirio  nubat,fecundum  hgem  ifa- 
poftolum.fi  tamcnvel  beccurar, qualiscs idmatrim: nium  pojlulitns,quodcis, 
a  quibus  pojlitlans^  non  licet  haberel  Ab  epifcopo  mmogamo,  a  presby- 
teris  iy  diaconis  eiufdem  facramenti  fid  eft,  paritcr  monogamisj  a 
viduis ,  quam  feclam  in  te  rccufijli :  Et  i!li  p/aue  fic  dabunt  viros ,  cf  v- 
xores  qnomodo  buccllas.  Hoc  enim  eji  apud  illos  ,  Omni  pctetiti  dabis  , 
if  conitmgent  vos  iti  ecclefia  virgine ,  vnius  Chrijli  vnicajponfa.  I O  AN- 
nes  seldenvs  [*]  aduerfus  hunc  locum  excipit,vt  qui  viduis 
idcm  ncgotium  ac  curam  in  nuptiis  tribuat,  quam  miniufis 
ecclefia\  Sed  manifcfto  fallitur.  Namvidua:rem  in  illis  ha- 
berepoterant,dando  confenfum  fuum  atque  approbationem; 
miniitri  autem  eccldnc  praetcrea  dando  benedid  ioncm.  De 
hac  benedictione  iimilitcr  loquitur  ambrosivs,  tamquam  in 
Italia  vfurpata  fuo  tempore.  Qmni  tp/um3  inquit [k^^conivghim 
velamine  facerdotali  cS  benediclione  fanclificari  oporteat,  quomodo  potcji 
coniugium  dici ,  vbi  non  eji  ( fidei )  concordia ?  GOTHOFREDVSe- 
amdem  confuctudincm  deduci  quoque  pofTe  exiftimat  ex  verbis 
I G N  ATI I  [/], Decet, inquientis,  ducentium Sfnubcntium  coniuntlionem 
fieri  cttm  epifcopi  fententia ,  vt  ita  nuptia  fecundum  dominum  fint ,  non 
autem  fecundum  concupifcentiam.  Et  porro  ex  loco  quodam  NA- 
zianzeni,  vbi  nuptiis  Olympiadis  cpifcoporum  grcgcm  adfu- 
ilTe  ait,  &  de  fe  mox  fubiicit  \m\  :  Nam  of  ego  animo  &T  voluntate 
adfum ,  fimulquc  fcjium  celebro,  iuuenilefque  dextras  inter  fe  iungo,  at- 

(i)  Tertull.  dc  monogimia  c.  XI. 

(*)  Selden.  ad  hunc  Teitull.  locum  lib.  II.  c. XXVIII.  ( pag.  111.  edit.  Francof. 
MDCLXXIII. )  Dabant  epifcopi ,  prcsbyteri,  diaconi ,  vidua:  maritos;  qui 
ab  ipfis  petebantur.  Sed  neque  ad  ipfum  nuptialem  contractuin  ncceflari- 
amue  cius  celebrationem,  a  miniflro  facro  peragendam  ,ant  ad  ipfam  fim- 
pliccm  benediiflionem  follemnem  hxc  attinent.  Ita  euim  pariter  c*.  ad  vi- 
duas  fpeclaret  fimile  officium. 

(*)  Ambrof  epift.  LXX.  (XXIV.  edit.  Parif  MDCXLII. ) 

(/;  Ignat.epifl.adPolycarp.  n^ittit  Jt  to~s  yu/tifi,  rjt/  rms  yxy.i<rtus  uitx  >*•»- 
puis  t3  intSKOTts  Ttjv  ivustv  nott~£cu,  'ivx  o  ytiftos  >;  kxtx  xvpiov  xg/  f*>)  kx^ 
int^vfitxv. 

(>«)  Nazianz.  epifl.  LVII.  ^  n«fiv  ininxlnuv  outXos'  intl  t~  yi  tSiXt&cu  v&/ 
tttptfU)  xot/  cvnogTxgw,  xtjj  rw  nHvrJLs  itfiois  k»»j\ms  t«  iy.fix9i.iii  xj/  xju<Po- 

aite 


^J6  ORIGIVVM  nCCLltSlASTICXRVM    LIB.  XXII     CAP.  TV. 

qtte  vrrafqtte  Dei  vuviu.  Vbi  ro  iungerc  iuueniles  dextras  ,  non  nifi 
alia  bencdictionis  dcfcriptio  cl\.  Hoc  porro  patct  cx  quo- 
dam  concilii  quarti  Cmrthaginenp  [«]  canonc:  Spemfits  zffionfa, 
qttum  benedicendi  funt  a  facerdotc,  aparcntibus  fuit\  vel  paranymphis 
offerantur -:  Oiti  qumn  benedi&ionem  accepcrint ,  eadem  noclc  projreve- 
rentia  ipfius  benedicliottis  iti  virginitatc  permaneant.  Haftcnus  tefti- 
monia,  producla  a  gothofredo.  Quibus  addi  poteft  illud 
AVC.vsTiNM,qui  temporeillius  conciYdCarthag inenfn  vixit?quan- 
do  fcribcns  ad  RujUcum  ethnicum,  [0] :  Gertifftme  nouerii,  inquitj 
etiamft  nojlwt  (  mcx  &  aliorum  cpifcoporiim)  abfolut*  fit  pctejiatis, 
quamlibct  puellam  in  ebniugium  tradere ,  tradi  a  nobis  chriftianam  nifi 
cbriftiano  non  poffe.  Benedi&ionis  quidem  heic  non  ifit  cxpreffa 
mentio,  ii  autem  confideres,  totum  negotium  in  epifcopi  fu- 
iffc  poteftate,  benedictio  facile  itjde  inferrt  poterit.  Quid? 
quod  possidivs  in  eius  vita  difcrtam  illius  mentionem  faci- 
at.  Scruandum  qttoqite,  inquit  [pl,  in  vita  cf  moribus  bominis  Dei 
refcrebat ,  quodin  inftitutis  fanclte  memoriit  Ambrofii  conpererat,  vt  v- 
xorem'  cuiquam  numquam  pofceret  -—  ne  dum  intef  fc  coniugati  caftt 
ittrgarent.Zfeum  maledicerent ,  per  quem  coniuncli  effent.  Sed  plane 
a.l  hoc  fibi  iam  illis  confcntientibus ,  pctitum  intereffe  debere  alfirmabat 
facerdotem^vt  Vel  eorum  iam  pacla  &pla:ita  Jirmarentur ,  vel  bcncdice- 
rcntur.  Similem  in  modum  ioannes  chrysostomvs,  in- 
veheris  iia  lafciuas  &  diabolicas  pompas,  quibus  nonnulli  in 
nuptiis  fuis  vtebantur,  ait[<?]:  Cur  bonefta  nuptiarum  myficria  in- 
vuhas  <  OpvYtcbat  omuia  hxc  depellere ,  £J  vcrecundiam  principio  doccre 
vuetlam,  &  facerdotes  vocare  £5 ' precibus  cjbencdiciionibus  concordiam 
coniugii  conjiringere :  Vt  amor  fbonfi  augeatur ,  o ' puclU  contineutia  cre- 
fcat^  Zfomnia,  qtacfiunt,  cofpcclcnt^  vt  virtutis  opera  ingrediantur  in 

TtOttt  T?    T«    Jti. 

(«)  Concjl.  Carth.IV.  c.  XIII. 

(o)  AuRuftin.  cpift. CCXXXIV. 

(n)  Poflid.  vit.  Auguftin.  c.  XXVII. 

(q)  Chryfoft. homil. XLVlll.    inGcnef.tom.il.  p.$&r.  f  p.  S49.  edit.Fnncof.  ) 

T/  T«  Oifnv*  tS  ysi.y.»  iy.7!0lu7S!vus   ft.vr>'i{tx  ;    iiov  uitxvTX  txvtx  ujtiXx-Suv  ,  x. 

T>)v  M^    'K    KgOOlftlUV  IxTCluhvuV     T^V     XOf  >fV  ,    ^OC/      UflCt^     KCtKHV,     *\     ^f   ftj- 

■fcOOV  K    evKoyiWV    tw  oy.omun  tS  avvoitutrU  Gvatpl^uv ,  "vu  ^  <f  noSos  ts 
yvfifla    xvinrat,  y&j  r7js  xSgt/t    >)    awQptivt)     faiTimjTM) ,   -^j  hec  ni.vrm  ni 

demwn 


DE  RVTlONR  CELTTBRAND!    NVPTIAS  IN    VETPRE   ECCLESIA.  *%J 

domwn  illam ,  tullanturque  e  medio  omnet   diaboli  injidia: :  &  ipji  Dei 
auxilio  muniti  iucunde  vitam  pcrficiant.      Hxc  manifefto   doccnt, 

qua?pracful  ille  ficri  cupierit,  &  qux  a  melioris  nota?  chriftia- 
nis fa&a fint in  iftiufmodi  nuptiarum  follemnitatibus.  siri- 
civs  cpifcopus  Komanus  eadcm  atate  cum  chrysostomo 
atquc  avovstino  vixit,&  benedictionis  facerdotalis  fpecia- 
tim  mcminit,  tamquam  vfurpatx  in  nuptiis,  id  tamquam  rati- 
onem  [»•]  adferens,  cur  pucllam  alii  defponfatam  altcr  in  ma- 
trimonium  non  poflit  accipcrc,  quia  apud  chriftianos  cuius- 
dam  facrilcgii  inftar  iit,  benedicxionem,  quam  nuptura:  faccr- 
dos  imponat,  vlla  transgreffione  violare.  Et  poft  cum  hor- 
misd as  papa,  qui  circa  annos  orbis  redcmti  DXX,  paullo  an- 
te  Iufiimmti  yixit  tcmpora,  decretum  fecit  iri  hanc  fententiam 
[/] :  Nullus  fidelis ,  cuiufcumque  conditionis  fit ,  occulte  nuptias  faciat , 
fcd  benediclione  arcepta  a  facerdote  pnblicc  nubat  in  domino.  Wxc  tc- 
ftimonia  fatis  abundanter  demonftrant,  quse  generalis  praxis 
chriftianorum  hac  in  re  ab  iplis  primis  temponbus  fuerit. 

§.II. 
Quibus  irt  cafibw  aliter  fieri  potuerit. 
Qvod  ad  exccptiones  attinet,  qua?  contraiftiufmodi  v- 
niuerfalem  confuetudinem  adlegari  pofrunt,illa'admodum  ex- 
igui  momenti  funt.  Nonnulla  quidcm  matrimonia,  omni  cu- 
ra  &  difluafione  ecclcfia:  non  obftante,  inter  chriftianos  & 
cthnicos  contrahebantur.  Atque  in  tali  cafu  miniftri  ecclefia? 
nullum  habere  poterant  commercium  in  nuntiis,  nec  eis  dare 
benediclionem,  quia  id  manifcfto  pugnabat  cum  rcgulis  ec- 
clefix,  quod  quis  chriftianus  cthnicam  duceret.  Itcm,  cano- 
nes  quidam  difiuadebant,  licet  non  fimpliciter  prohiberent, 
fecundas  &  tertias  nuptias  poft  mortem  prioris  coniugis,  & 
prcsbytcris  interdicebant  illis  intcrefte.    Concilium  Nevcsfari- 

tks  «Vii  «"f  V-  tieeXiiKTiruf  tis  t>,v   oixixv   txilntp ,  jyt/    nw«^    tx    iix/iiXs  ui 
M)%u.vou  tKXojuv  iCovTtq  ,    t^f  o iroi  .«f^'  tjdovijs  tov  jiiov    iiuyuaiv.      HitlC  Ball- 

lio  matrimonium  vocatur  o  }i*  tks  tvXoyixs  ^vyis,  benediEtione  objlriElum 

iupum,  homil.  VII.  in  hexamer.  tom.  I.  p.  Ri.a. 
(r)  Sirie.  epift.  I.  ad  Himerium ,  cap.  IV.  &  apud  Gratian.  caufT. XXVII.  <jua:fi. 

II.  cap.L.  Vid.  fupra  ad  cap.  III.  §.  IX.  litt.  (k)  pag.  ga;. 
(/)  Hormifd.  decret.  c. VI, 

Bingh.  O.  E.  Vol.  IX.  V  v  enfi 


3$  ORIGlWM     CCCLESlA<ITlC\RVM    L!Ti.  XXII.   CAP.IV. 

mfi- [t~\  canoncm  hanc  in  rem  habet:  Presbyterin  mtptiu  eiut, 
qai  duas  vxorcs  ducittfeu  digamns efficitur ,  ne  anuiuctur,  Oiium  e- 
tiim  reipiirat  poenitentiam  digamut^  qnis  erit  pretbyter 3  qui  eo,  quodjit 
conuiuio  gcceptut \  nuptiis  adjentiatur?  Quod  fi  confenfum  prafen- 
tia  fua  iilis  praebere  non  potuit,  multo  minus  follemni  benedi- 
ctione  eas  auguftiores  reddere  potuit.  petrvs  martyr  [«] 
&  glofia  in  gratianvm  [.v]  hunc  canonem  intelligunt,  tam- 
quam  qui  clcricis  intcrdicat,  ne  vllum  commcrcium  habeant 
in  nuptiis  proprie  dietorum  polygamorum  ,hoc  eft  corum,  qui 
fecundam  aliquam  vxorem  ducant,  priore  adhuc  fuperftite. 
Quod  nc  quidquam  eft  amplius,quam  quod  in  hodiernum  di- 
em  clericis  interdicitur.  Kam  polygamix  benedictionc  facer- 
dotis  non  eft  concilianda  auctoritas.  Si  vero  canonem  fenfu 
communi  accipiamus  pro  iterationc  nuptiarum  poft  prioris  v- 
xoris  obitum,&  clericis  intcrdici  ftatuamus,  benedictioncm 
dare  iftiufmodi  nuptiis,  tamen  non  nili  particularis  concilii 
canon  cft,  qui  numqnam  inualuit.  Nam  fecundas  nuptias, 
non  minus  quam  primas,  generatim  habuiflc  benediCtionem 
facerdotalcm,  exploratum  eft.  Quidquid  igitur  ex  rigore  il- 
iius  canonis  forte  factum  eft,  id  non  potuit  efle  adeo  magna 
aduerfus  vniuerfalem  confuetudinem  exceptio.  Quod  autem 
maximam  occafionem  dedit  nuptias  celebrandi  fine  bcnedi- 
clione  facerdotali,  licentia  erat,  quam  leges  imperiales  in- 
dulgebant  aliismodis  contrahcndi  matrimonium,  prater  illum 
modum,  quo  nuptiae  per  bencdictionem  facram  follemniter 
confummabantur.    Licet  enim  haec  ipfa  per  tria  priora  facu- 

tt )  Concil.  NeocaTar.  can.  VII.  Tlficrfiirifiov  its  yxyxs  ityxyivrmv  y>)  s-m£*j' 
iicii  yirivotxv  uirxvros  rx  iiyiy.it,  rU  ireif  o  Trgesfiiritios ,  o  dtx  rtjs  htitrius 
ovyy.xrxriSrs y.vtos  ro7s  yiy.ots ; 

[u)  1-cir.  Mart.loc.  com.  lib.  II.c.X.  p.  z?7-  (p-  V7-  edit.Bafil.  MDl  XXX.)  :Ca- 
nonem  concilii  Neoca-faricnfis,  quo  prohibentur  miniiiri  ecclefix  vel  in- 
tereffe  vel  benedicere  fecnndis  nuptiis,  ego  de  illis  ( nouis  nuptiis  in  di- 
vorriis)  accipio,  non  de  illis.qnsc  repetuntur  altero  coniugum  defunclo. 

fx)  Gratian.cauff.  XXXI.  qnscft.  I.  cap.  VIII.  De  his ,  qui  frequentr  vxores  du- 
cunt,  &  de  his  ,  qui  fa?pius  nubunt,  tempus  quidem  pce.-iitrntix  his  ma. 
nifelium  confliMMm  cll,  fed  conucrfitio  «.V  fidcs  eorum  tempus  abbreuiat. 
Presbyterum  vero  conuiuio  fccundarum  nuptiarum  intere.Te  non  debere ; 
maximc  quum  prarcipiatur  fecundis  nuptiis  pcenitentiam  tribuere:  quis  erit 
presbyter,  qui  proptcr  conuiiiuini  iilis  confeutiat  nuptiis? 

la, 


DE   RATIONE  CEr.E1?RANDt    NVPTIAS   IN  VETERE  EcCLESlA.  }}9 

la,  dum  kgcs  eflcnt  ethnica?,non  multum  habcrct  momcnti: 
(nam  plcrique  chriftiani  nihilo  magis  matrimonium  fine  benc- 
dictione  epifcopi  aut  cuiufdam  cx  clcro  inire  cuniebant, 
quam  ciuiles  controucrfias  vllo  aiio  modo,  quam  aibitrio  & 
dcciiione  antiftitis,  volcbant  dirimi  ;  poftca  tamen,  quum  le- 
ges  ficrent  chriftiana?,  ncc  ftatim  aliqua  darctur  exprcfla  rcgu- 
la,  qua  gencratim  omncscompellcrentur  nuptias  fub  bencdi- 
ctione  clericorum  cclcbrarc;  fed  adhuc  alia?  via;  licita:  eflent, 
tamquam  fufficicntes  ad  matrimonium  faciendum  legitimum 
Jine  caj  homincs  ab  inftitutis  maiorum  dcfcifcere  coepcrunt, 
alii  quidem  cx  hacalii  cx  alia  rationc,donec  prifca  &  vctufta 
nuptias  cckbrandi  ratio  inter  chriftianos  gradatim  dcfpicere- 
tur  &  ncgfgcrctur. 

§.111 

Qaomodo  primitiua  praxa  refufcitata  ft ,  vbi  negligi 

caperit. 

Haec  rcs  fecit,  vt  nonnulli  rei  chriftiana?  ftudiofiores 
imperatorcs,  qui  circa  fimilum  octauum  &  nonum  qucfdam 
abufus,  quos  tcmporum  iniuria  in  ecclcfia:  difciplinam  iruc- 
xerat,  corrigere  &  emendarc  adlaborabant,  hanc  coniugium 
fine  benedictione  facerdotali  ineundi  rationem  reliquis  abufi- 
bus  adnumcrarcnt,  &  pro  feceflione  a  vetufta  ac  laudabili 
confuctudine  haberent.  Quamobrcm  prifcam  confuctudincm 
inftaurandi  agitabant  confilia,  maiorcmque,  quam  hadcrus 
fa&urrj  erat,nauabant  opcram  ,\'t  exprellioribus  ac  gcr.eralio- 
ribus  legibus  eam  conftabilircnt  atquc  confirmarent  carolvs 
magnvs  circa  annosDCCLXXX  mOccldentdibw  partibus  kgcm 
tulit,  qua  nullum  coniugium  [y~\i  nifi  cum  prccibus  &  oblati- 
onibus  facerdotalibusfieri,  &  quxcumquc  coniugia  aliter  fa- 
Cta  eflcnt,  ca  non  vera  coniugia ,  fcd  adultcrium,  corcubina- 
tum  &  fornicationcm  haberi  iuflit.  Et  circa  annos  DCCCC 
leo  sapiens  [z]in  imperioOr/V;/w//eamdcmartiquam  praxin 
reucxit,  qirx  ab  eo  temporc  fcmper  manfit  prax:s  ccckfia'. 

fy)  Carol.  capitular.  lib.  VII.  cap.  CCCLXIIl.  Aliter  legitimum  non  fit  coniu. 

gium  --  nifi  fponfa  fua  fuo  tempore  facerdotaliter  cum  precibus&  oblatia- 

nibus  a  ficerdote  benedicatur  &c. 
(2)  Leo  nouell.  LXXXIX.  Vid.fub  fequ.  litt.  ;a), 

V  V  2  IOAN- 


34° ORIGIKVM    ECCLESlASTICARVM  IIR.  XXIT.  cap'  IV. 


IOANNES   SELDENVS  0]  &  IACOCVS    GOTHOFREDVS  [b"\  ill 

hoc  confcntiunt,  quod  nulla  bcncdictionis  faccidotalis  neces- 
litas  pcr  Jcgcm  ftabilita  lit:  Vna  tamcn  in  re  diiTcntiunt,  quan- 

{«)  SalJen.  vxor.  hebr.  lib.  II.  c.  XXIX.  p.  309.  (  p.221.  edit.  Frf.  MDCLXXHf.J 
Leo  fanctionem  ejidit,  cnius  titulus  mpl  rx  rx  vjvtadn*  itvev  rtjs  lepxs  h- 
Xoylxs  «>)  Pf  f  ;.-9«j ,  Ne  matrimonia  citra  Jocrom  benediclionem  firma  \ha. 
beantnr ;  vbi  inquit,  v.xblnip  esl  rixvm  eicnoi>'i7eus  lepxTs  emxki;o-e7i  r>)v 
iizzsl>17iv  np of&uintv  oiopizx u.ebx  ,  '«rui  y^u}  rU    o~v.-jiy.icix  ry   ftxprvplx  rqs  iegxs 

iv\oyttfs  lieS^xf  xeXtvofJuv,  qutmadmoeium  adbibitit  Jacrit  deprecationimu 

adoptionem  perjici  pr<£ccpim:ts,Jic  Jhne  etiamjacrec  benediclioms  tefiimonio 
matrimonia  confirmari  utbemut.     Neque  aliter   iure    matrimonii ,  fiue  ln 
focietate  vitx,  fme  in  prole  quemquam  gauifurum.     In  liane  rem  ,  eiufdem 
memorat  conftitutionem  H*rmenopulus,  vti  &  aliam  Alexii  Comneni  ,du- 
centis  aut  circiter  annis  poftea  Orientis  Augufli.     Sic  item  Ioannes  epifco- 
pus  Citrienfis,  alii.     Atque  Leonina  hxc  vim  iuris  poflca  obtinuit  ,  vt  pau- 
cx  aliquot  eiufdem  alix,  nec  plure;.     Atque  vnde  inOriente  ius  in  matri- 
moniis  cclebrandis  facerdotale,  quatenus  ius  intucmur  Cxfareum  ,ortum  ha- 
buerit,&  quimJiu  fine  facris  rata  fatis  ibi  haberentur  coniugia,  ex  iam  in- 
dicatis  fatis  conflat.     Quod  aJ  occidentem  attinet;  ex  epillolx  illius  Eua. 
rifli  papx  verbis,  faltem    Euariflo   tiibutis,   in  capitula  Caroli  &  LuJouici 
Cxfarum  relatis  ibique  vim  legis  obtinentibus ,  viJetur  fane  non  folum  be. 
nediclionis  facrx  vfus ,  adeoque  ipfa  contrahendi    formula  in  cxtu  facro , 
prsceunte  facro  miniltro,  inoleuiffe,  fed  &  matrimonium   ipfum   inJe  tan- 
tum  pro  Iegitimo  habitum  elfe.    IJ  euenit  fub  annum  Chrifti  DCCCLXXX. 
Et  panllo  pofl  exemplum  occurrit  illuftre  benedirftionis  nuptialis,  velut  in 
niorem  receptx ,    quum    coniungebantur  Ethewalfus  Anglorum  rex  &  Iu- 
ditha  Caroli  Calui  filia.     Alibi   autem   iidcm  imperatores,   vt   publicx  fie- 
rent  nuptix,  flatuere ,  vbi  nihil  de  benediiftione   facra.      F.tiam   in  legibus 
Wifigothorum,  hifce  antiquioribus,  exprefla  in  connubiis  mentio  permiffus 
comitis ,  Jotis  conflitutionis,   tabularumque    Jotalium,  vt  qux  tellimonii 
publici  vicem  obtinerent,  vbi  nihil  omnino  de  benedklione  facra  aut  facro 
miniflro.     GM?d  &  de  aliis  legibus  veterum   dicendum,qux  in  re  nuptiali 
fub  illud  xuum  adco  diuerfx,vt  Francus ,  verbi  gratia,  qui  Saxonicam  iurc 
Saxonico  duxiffet,  eam  non  vxorem  legitimam  cenferet,    quia  non  ducla 
iure  feu  ritu   Francico,  renitente    interim  concilio  Triburienfi.     Qyod  au- 
tem  Je  benedictione  facra  fic  in  imperium  occidentale  efl  receptum ,    in  a- 
lia  regna  cliriftiana,  qux  vicina  fuerunt ,  aliter  atque  aliter  poftmodum  dif- 
fiifum  eft,  cetera. 
(b)  Gothofred.in  cod.Theod.  lib.  Ill.tit.  VII.  de  nuptiis  leg.IILp.2S1.  Ex  his 
locis  omnibus  (  fcil.  qux  ante  citauerat  vid.  fupr.fub  litt.  (h)--.(n))  patct, 
profeffionem  nuptiarum  apud  epifcopos  &  prcsbyteios  factam,  inteiuenif- 
fc  adeo  in  nuptiis  eccleliafticas  prrfonas,  benedictionefque  proinde  ritumin 
nuptiis  apud  vetercs  chriftianos  vfurpatum  :   Nondum  tamen   fub   facie  ec- 
clef:x  totius,  vermn  domi.    Immo  ik  hxciffa  benedictio  poflea  neglefta  , 

do 


DE    RATIONE   CELEBRANDI    NVPTIAS    1N    VF.TFRE    F/CCLESIA.  j-jl 

do  seldenvs  ftatuit,  fuiiTe  hoc initiumgeneraliter  pofteaobti- 
nentis  moris  nuptiascclcbrandi  cum  benedictionefacerdotali: 
quum  contra  gothofredvs  exiftimet,  efie  hoc  folum  anti- 
qua?  illius  &  vbiquc  olim  rccepta? ,  poftca  vero  per  aliquot  fx- 
cula  neglecra:,confuetudinisinftaurationem.  Et  gothofre- 
di  quidcm  fcntentiam  rccte  fc  habcre,  ledor  ex  haCtenus  di- 
crrs  facilc  poterit  cognofcere. 

§.  IV. 
Alix  aerimonia  in  nuptiis  vfitat& ;  IuncTio  dextrarum  & 

velatio. 
Pertractata  fic  pra?cipua  quaftione  dc  bcncdictio- 
nc  faccrdotali,  ad  minoris  momcnti  carimonias,  in  nuptiis  v- 
fitatas,pergimus.  Quas  intcr  vctercm  ritum  iungendi  nouo- 
rum  coniugum  dcxtras  rcpcrimus.  Ita  enim  iam  audiuimus 
NAzianzenvm  [c]  de  nuptiis  Olympadis  fic  difTcrcntcm  ,  vt  in 
illis  dcxtras  nouorum  coniugum  inter  fe,  atque  vtrafque  Dci 
manui  iunctas3efTe  dicat.  ambrosivs  quoquc  confuctudinis 
velandi,  tamquam  carrimonia?  in  nuptiis  vlitata?,  mcminit, 
quando  coniugium  vclamine  faccrdotali  [d]  &  benedictione 
fanctificari  oportcre  ait.  tertvllianvs  0]  itidcm  huius 
confuctudinis,  tamquam  apud  ethnicos  vfurpata? ,  mentioncm 
facit,  quam  fimul  cum  carimonia  follemnis  ofculi  &  iunctio- 
nis  dextrarum  laudat.  Scd  vcro  dc  his  loquitur  potius,velut 
cxrimoniis,  in  fponfalibus  antc  nuptias  adhibitis:  quamquam 
in  vtrifque  vfurpari  confueuifie  credi  poreft,  quandoquidem 
Latinum  nomen  nuptiarum  antiquitatum  Romanavum  explicatori- 

quam  ideo  reuexit,  nuptiafque  adeo  huic  benediclioni  prarcife  fubiecit  in 
Oriente  Leo  imper.  nouella  LXXXIX.  mfi  t»  t£  rumxteut  aviv  t?;  UbSs  fa- 
/Xoytus  ,«i)  tgyu&aj:  (  F.iufdemque  idem  meminit  nouella  LXXIV.  ,  „,pl  T% 
fj.ii  ti\uc5oa  tus  iv\oyius,rrgiv  uv  o  vifiiuos  tS  yu.fA.is  avfifySutjy  xtacos  )  &  nO- 
vellaAlexii  Comneni:  vide  &  fcholiallen  Harmenopuli  Jib.  IV.  tit.  IV. 

(c)  Nazianz.epift.LVII.  Vid.§.I.fubJitt.(m)  pag.?3f. 

(<*")  Ambrofcpifl.LXX.  (XXlV.k.edit.Parif.  MDCXLII.  )  Vid.§.I.  fub  Jitt.  (k) 
pag.sjt. 

(f)  TcrtuJI.de  veland.  virgin.c. XI.  Atquin  etiam  apud  ethnicos  velata:  ad  vi- 
rnm  ducuntur,  Si  nutem  ad  dcfponfationcm  velantur,  quia  &  corpore  & 
fpiritu  mafculo  mixta:  funt  per  ofculum  &  dexteras  &c._ 

Vv  5  b'us 


5^2  ORIGIMVM    F.CCLESlASTtCARVM    LIB    XXir.     CAP.    !V. 

bus  [/]  ab  ofaufore,  quod  vclarc  &  opcrirc  fignificat,  dictiim 

dicitur. 

f>.  V- 
Sufutto  criniam   mulierk. 

Ad  aliam  cacrimoniam  adludit  optatvs,  cuius  in  nullo 
alio  auct.ore  exprefTam  mcntioncm  ficri  mcmini.  Harc  crat  fo- 
lutio  crinium  mulieris  in  nuptiarum  foUemnibus.  Scribcns 
enim  aducrfus  Douatijlar,  qui  catholicas  virgincs  denuo  confe- 
crarant,  qua?  ante  CHRISIO  ipf«  fefe  defpondcrant,  ait[jj]: 
Vt  fxcularibus  nuptiis  fi  rcnuntiajjc  monjlrarcnt ,  Jpiritali  Jponfo  fol- 
vcrant  crincm  ,  iAm  cflcfles  cchbrauerant  nuptiat.  Ouid  eji }  quod  eas 
itcrum  crines  fluerc  cocgijlisl  Qux  vcrba  ad  quamdam  iftiufmo- 
di  confuetudinem  in  nuptiis  fxcularibus  vidcntur  adludcre: 
quia  paucis  intericctis  addit  [/>]:  Vt  crines  iterum  filuerent 3  im- 
peralisi  Hoc  nec  mulieret  patiuntur^  qus  carnaliter  nubunt.  Quod 
arguit,  in  primis  nuptiis  id  fieri  corfucuiffe,  ctli  in  fccur.dis 
omiffum  iit,  vti  alia?  quaedam  canimoniae  tcmporalis  fcftiuitatis 
cefTarunt,cuiufmodi  erant,pulchrarum  veftium  geftatio,corona- 
tio.&quae  has  res  confequi  folcmt,conciufusatqucacclamatio- 
nes  populi.  Si  quis  vero  cxiftimauerit,  hoc  non  ad  vllam  allu- 
dere  carrimoniam,  in  fitcularibus  nuptiis  adhibcri  folitam,  fed 
potius  carrimoniam  re  vera  fuiflfc  in  fpiritualibus  virginum 
cum  CHRJSTO nuptiis vfurpatam :  quia  hieronymvs  [*]  di- 
cat,  moris  fuiffe  in  quibufdam  locis,  vt  virgines  Deo  fe  vo- 
ventes,  &  faxulo  renuntiantes,  crines  defccarenr :  Fgo  dc 
hac  matcria  cxigua  &  obfcura  cum  ipfo  non  contendam,  fed 
ad  ea  pergam,  qua?  certiora  funt&exploratiora  in  tecularibus 
nuptiis,  de  quibus  in  prafenti  cxponimus. 

(/';  Rofin.  antiquit.  Roman.  lib.V.  cap.  XXXVII.  p.pjp.  Velo  obnubi  folcbat, 
quiim  ad  virum  duceretur.  ---  Vude  nuptiarum  nomen  duclum  eft.  Nu- 
bcrc  enini  &  obnubere  prifcis  velare  &  operire  fi;;nificabat,  vt  Feflus  Pom- 
pcius  non  vno  loco,  NoniusMarcellns  &  alii  complurcs  notant. 

(g)  Optat.iib.,VI.  p.97.  (p.ticS.  ediuPariCMDCLXXlX.J 

(/))  IbiJ.  (p.  117.  cit.  edit. ) 

(»)  Hier.epift.XLVm.ad  %ibinian.  cap.  III.  (p.  231.  d.  edit.  Parif.  MDCXLIII.  ) 
Moris  eft  in  Ac^ypti  &  Syrise  monafteriis ,  vt  taro  virgo  <juam  vidua,  qux 
fc  Dco  vouerint  &  fcculo  renuntiantes ,  omne;  ddicias  faxuli  conculcarint, 
crinem  monalleriorum  matribus  oflerant  d^fccandum ,  non  intcrilo  pollea 
coatra  apottoli  voluntateni  ineelTura;  capite,  feU  iig.-tto  paritcr  ac  velato. 

§.VI. 


r>E    RATlONE   CELERRANDI    NVPTIAS    IN    VETERE    ECCLESIA^        ^4J 

Coronatio  nouortwi  cuvJugum. 
Sacro  officio  &  benedidtionefinita,  qnum  noui  coniu- 
gcs  in  eo  eflent,  vt  difcedcrent,  moris  crat  eos  coronis&  fer- 
tis,victoria?  fymbolis,  rcdimirc.  Iam  cnim  iudicabantur  ftre- 
nuc  adhuc  contra  omncmimpudicitiam  decertafle,&proptcr- 
ea  tamquam  vi&ores  in  nuptiis  fuis  coronabantur.  chryso- 
stomvs  [k\  huius  cserimonias  mcminit,  &  hxc  decahabct: 

Idcirco  coroiut  imfonuntur  capiti ,  vt  vicloria  Jigna  Jint :  qued  fcihcct 
antca  libidini  impeuetrabiles ,  ita  denmm  cubicuhm  ingrediantnr ,  quia 
fcilicct  a  voluptate  fuperati  non  funt.  Vt  adeo  hasc  caerimonia  V- 
furpata  lit,  tamquam  fignum  honoris  &  nota  ftrcnuitatis  ac 
fortitudinis,  ad  rcmuncrandam  virtutem  eorum  &  ponendum 
difcrimen  inter  ipfos  &  cos,  quifcfe  fornicationi  &  impuritati 
antea  addixiffent.  Namjiquis  (fubiicit  chrysostomvsJM/'- 
dinc  fuperatur  fe  ipfum  fcortis  addixerit :  ctiius  iam  rei  gratia  coroiia- 
tur  incedat ,  qui  tam  foedx  libidini  c»\la  fubdidcrit?  Quod  vidctur 
innuerc,fcortatoribus  hunc  honorcm  denegatum  eflc,  vbi  ma- 
trimonium  inicrint,  partemquc  pcena?  eorum  fuifle  intcr-alios 
adtus  difciplinx  in  ccclelia.  Et  ob  camdcm  rationcm  haec  ca> 
rimonia  numquam  vcl  raro  in  fecundis  ac  tertiis  nuptiis  vfur- 
pata  cft,  quia  licet  illas  non  abfolutc  damnarcntur  tamquam 
illicita?,  tamen  non  ita  honorificar  habcbantur,  vti  quidcm 
primas.  Ad  caerimoniam  gencratirn  quod  attinct ,  ioannes 
seldenvs  [/]  cam  greoorio  nysseno,  basilio  se- 
levciensi  &  palladio  memorari  obfcruat.  Et  sido- 
Nivs  apollinaris  femcl  atquc  itcrum  cius  meminit,  qui 
loqucns  dc  nuptiis  Ricimeri  carumquc  dcfcribens  pompam,ait: 

(k)  Chryfoll.  homil  IX.  in  iTimoth.  p.  itr>7.  (  p.  461.  edif.Frf. )  (Lc  tSto  ?i$ie 
roi  rxTs  xt(px\ais  iniTiStvTcy  ,  cvfilBoXov  r~s  vixt/s  ,  'ori  xtjrrtiToi  ytvoutvoi ,  xtio 
OTgoci^xovrat  r~  ivvrj,  oti  ftt)  xxTyyuvibya  xv  Cao  r~/s  >/<)oi<ijs"  t i  ii  xXis  vtti  r~s 
jjiov>)s  itipous  ixvrov  ixou ,  rivos  ivtxtv  Xomov  ^iy  ricpxvtv  i'%u  rtfs  xttpxXrfi 
riTlyufvos ; 

(l)  Selden.  v.sor.  hcbr.lib.II.c.  XXIV.  p.  :4f- (  P- I_4.edir.  Francof.)  De  corona 
orientalium  nuptiali  ex  Gregorio  Nyflcno ,  Bafrio  Sclcucicnfi,  Palladii  hi. 
ftoria  Laufuca,  alia  notarunt  pridem  vifi  docYi,  PauluS  Sherloeus  ia  can. 
tic. vdtigat. XXVII. §•  XVI.  &Cr 

Jam 


344  ORIGIKVM   FCCLFS!AST!C*RVM    LlB.    x\'II.     CAP.  IV. 

Jam  quidem  virgo  tradita  rjl ,  iam  corona  [?;/]  fponfus  honoratur.  Lt 
iterum  in  pancgyrico  fuo  ad  Anthtmium  imperatorem,  vcrba 
facicns  de  iifdem  nuptiis  Ricinuri^  qui  filiam  impcratoris  du- 
xcrat,  poetico  numcro  &  modo  ad  Ricimerum  ita  loquitur  [»}: 
Hos  tbalamos ,  Ricittur,  virtus  tibi  pronuba  pofcit, 
Atque  Diondam  dat  Martia  laurea  myrtum. 
Quo  ipfo  ad  diuerfas  confuctudircs  coronandi  heroas  bellicos 
laurea,  &  fponfos  myrto,  adludir.  Erat  quidcm  haec  vetu(ta  ca> 
rimonia,in  gentiliuin nuptiis vfitata j  qucmadmodum  cx  ter- 
TVLLIANO  To]  dlfcimus,  qu\ jCcr&naut,  inquit,  £7  nuptite  Jponfos : 
Et  iJco  non  nubinms  etbnicis ,  ne  nns  ai  idol  latrtam  vfque  deducant ,a 
qua  apud  illos  nupti.e  incipinnt.  At  vero  canimonia  ifta  pcr  fe  in- 
nocenserat,  nequc  adeo  chriftiani  vmquam  dubitabant  eam 
intcr  ritus  nuptialesfuos  adoptare,  quia  figrrificantiffima  crat 
caerimonia,  partium  matnmonio  iun&arum  dcclarans  inno- 
centiam.  Vnde  adhuc  inter  Gracos  obtinct ,  qucmadmodum 
ex  nicaeta  epifcopo  Heraclea  [p ],recentiore  lcriptore Graco, 

METROPHANE  CRlTOPVLO  [q)  &  ex  THOMAE  ShUTHlepi- 
ftola  de  Grxaz  ccclefia  hodierno  fiatu  [r]  condifcimus.     Mcmoratur 

(  vi )  ^iJon.  lib.  I.  epift.  V.  p.  19. 

[11)  [d.carm.  Il.ad  Anthem.  verf.  so%, 

(  0 )  Tertull.  de  coron.  milit.  g.  XIII. 

(n)  Nicet.  refponf.  ap.  Leunclauium  iur.Cracc.Rom.  tom.I.  p.  310.  •,'  (fr  £K^[. 
8.1«  rif  hyi.fji.iis  xx.  clii  stlpxtxv,  >i  os  h  tvj  ufyscXy  ixxl.iiolx  GvvySnx  tx  roi- 
ttZrx  x  nttpuTttiitTaf  »%.«!  tfcc/  ro7s  itya.fj.iis  rxs  vvf.<Ptxx<  rttpxvxs  imrl^ijtri.  x. 
T  x.  ExaEia  qutdem  difciplina  bigamns  coronare  min  nouiti  viagntt  au. 
tem  eccle/ix  confuetudo  htc  11011  olferuat ,  Jtd  bigamis  etiam  fponjahtias 
coronas  iiiipvmt. 

ia)  Critopul.confefl.  fid.  C.XII.  ifr  k^jJXwv  ras  it%txs  cvvxtl/xs ,  iittrt^yitrt  rtus 
ixtlvw  xi<px\tus  fiQxvxs  i$  xaSxXis  (pvrx.  Mox  dexteris  ittter  Je  iitiif/is 
coronas  e  plantis  perpetuo  virentibus  ,  ipforum  (  fponforum  )  capitibus  impo- 
nit  (  preshyter  ). 

(r)  Smitru  jccouut  &c.  p.  189.  Pag.  u?..  edit.  Iatin.  TraiecT.  ad  Rhen. 
MDCXCVIII.  Coronarum  in  nuptiis  celebrandis  adhuc  conflantilfimus  eft 
vfus ,  quorum  fymhola,  ne  dicam  complementum  ,  habentur;  vnde  ritpoL. 
vwux  pro  nuptiis  frequcntifTime  occurrit,  &  ?><pt2i«j  &  rttpuvxdcq  idem 
ac '  y«Mf~aW  Coronac  autem  ex  oleaginis  ramufculis  conflant ,  quos  fttx 
candidac  purpureis  intextsc  circumdant.  Altera  viri  caput  tegens,  f.icerdos 
pronuntiat ,  sifptTu  ixXot  tS  5tx,  l  dii-.x  Tr,v  OxXijv  rS  5f3,  r>Jv  St,  tis  ro  ovo- 
u.x  rS  rruroos  r$}  rx  iii  xef/  rS   xytx  irvtvjuuTtis.      Corenuttlr  ,'thoc  eft ,    til 

etiam 


DE    RXTlONE    CELEBRWDI   NVPTlAS    1M  VETERE    FCCLESIA.  ?4J 

ctiam  cum  approbatione  petro  martyri  f7]>aliifque  pro- 
tcftantibus  fcriptoribus,  qui  cam  tamquam  laudabilcm  ca?ri- 
moniam  commcndant,ob  rationcm  datam  a  chrysostomo. 
Et  intcr  Heliietiot  illc  mos  adhuc  cuftoditur,  quomodo  in  no- 
tis  fuis  in  liturgiam  Tigurimm  obfcruat  werndlivs  [rj.  Scd 
ad  antiquam  rcuertimur  ecclcfiam. 

§.  VII. 
Drdu&io  nou£  nupt£  in  domurn  viriy'  quatenm  necrjfaria  fuerit 
in  quibufdam  cafibm  legis. 
Alia  erat  confuetudo,  qua:  non  tam  religiofis  carrimo- 
niis  acccnfendaeft,  quam  memoianda  in  pompa  nuptiali.  Nc- 
quc  cgo  hoc  loco  citis  facerem  mentionem  ,  nili  requilita  es- 
fct  tamquam  neceffaria  in  quibufdam  calibus  lcgis.  Hxc  cft 
dcductio  vxoris  in  domum  mariti,  vndc  phrafis,  duccre  vxprent 
tam  communitcr  adhibctur  a  parte  viri,  pro  vxorem  fibi  ad- 
iungerc;  quarn  ntfler;*  mulieribus  tribuitur,  pro  viro  iungi, 
ob  ritum  velandi  fponfam,  in  nuptiis  viitatum,  vti  antea  ob- 
feruatum  eft.  Sed  huius  rci  non  ideo  tantum  mcmini,  fcd 
quia  in  quibufdam  calibus  conditio  crat,  limplicitcr  rcquilita 
in  lcge,  antequam  vir  priuiicgia  quxdam,  ad  matrimonium 
pcrtinentia,  fibi  vindicare  poilet.  Quemadmodum  ex  Jcge 
quadam  valentis  imperatoris  [u]  de  tironibus  militibus  ap- 
parct.    Rcparando  cxercitui  Vdens  incumbens ,  vt  tirones  eo 

vxorem  dttctt  Jeruus  Dci  N.Jermm  Dei  N.  in  iiomiue  patns  \S  filii  {$*  fti- 
ritut  Jantli ;  altera  feminam  coronat  ,  eadem  formula  ,  nuitatis  mutandis, 
vtens ,  fitptTcq  i)  Sikii  rS  5e S  toV  hwx  &c.  hoc  eft ,  Jirua  Dei  coronatur  , 
id  et\,itubit,  &c. 

{i)  Petr.  Martyr.  loc.  commun.lib.  II.  cap.  X.  §.  XXII.  (tom.I.  opp.  p.  rii.  e.  edit. 
Bafil  MDLXXX.  )  Obiter  annotabo,  quid  eo  loco  de  nuptialibus  coronis 
tradaf.  (  Chryfoflomus  homil.IX.  in  i  Limotli.)  Nam  etiam  tum  coronis 
vtebantur  in  nuptiis:  Quid,  inquit,  vttlt  corona  ?  vt  oftendant  fe  conut- 
ges,  vft/tte  ad  id  temptts  viftores  fttiffe  cupiditatum  :  qttodft  fitifti  adulter 
attt  jcortator  ,  qnomodsi  coronam  geftas  ? 

(t)  WerndlyV  Notes  on  the  Tigurinc  Liturgy  p.  ifz. 

(«)  Cod.Theod.lib.  VII.  tit.  XIII.  de  tironibus  leg.VI.  Si  oblatus  iunior  fnerit, 
qni  cendbus  tenetur  infertus,  ex  eo  tempore,  quo  militi.v  facramenta  fiifce- 
perit,  proprii  cenfus  caput  excufet,  ac  fi  quinquennii  tempusfide  nbfeqnii 
deuotiotie  compleuerit,  vxoriam  quoquc  capitationem  meritc  l.iborum  pise- 
ftct  immunem  :  ea  Lilicet  feruanda  ratione,  vt  quam  fibi  vxorcm  conula. 

Bingh.O.E.  Vol.IX.  Xx  ma- 


34-6    OrTGINVM    ECCLFStASTlCARVM   i_m.   XVII.   CAP.  iV. 

maiorc  cum  alacritatc  a  prouiricialibns  oftcrrentur,  corum 
qucmlibct,  (imul  atquc  militia?  facramcnta  fufcepiflct,  immu- 
ncm  rieri  iufTit  a  capitationc  liuc  ccnfu  :  Ncquc  id  tantum, 
icd  poft  quinqucnnii  etiam  militiam  vxorem  quoquc  cius  im- 
munem  reddi,fi  quidcm  cam  non  adfcchi  folum  libi  copulaflct, 
vcrum  ctiam  domum  fuam  traduxiflct.  Si  enim  iri  priori  do- 
micilio  cam  dercl:quiflct,probarc  illam  dicit  non  pcfle,fe  c- 
ius  eflc  vxorcm,  adeoquc  ccnfus  farcinam  iuftincre  dcbcrc. 
iv  stinianvs  [.v]  legem  promulgauit  eiufdcm  argumcnti  pro 
aliis  caiibus:  Si  quis  nuptiarumfecerit  mcntionan  in  qualicumquc pa* 
clo ,  quo.i  a.i  danditm  vcl  facicndum  concipituy ,  &  jiuc  nuptiarum  tcnt- 
jus  d/xerit^Jiue  nuptias  nominaucrit :  non  aJiter  conditioncm  intclliii 
effe  aiimplendam^  nifi  ipfa  nuptiarum  fejlinitas  (  qui*  hanc  CO?rimo- 
niam  ducendi  vxorcm  domum  viri  comprcher.dcbatj  accedat. 
Vt  adco  hifcc  in  calibus  ha?c  ca?rimonia  ob  certas  rationes  ne- 
ccflaria  fuerit,  tametfl  alias  matrimonium  fine  ea  coraplctum 
elTct.  Vcrumtamen  quum  antiqua  eflet  confuctudo,  pompa 
nuptialis  imperfeela  habebatur,  vfque  dum  ha?c  cserimonia  v- 
furparetur:  qucmadmodum  cx  illo  sidonii  [y~\  loco  colligi 
licct,  Vbi  2vW/K»i,inquit,  cuncia  thalamorum  potnpa  defrcmuit ,  atiia 
tiec  dum  ad  mariti  domum  noua  nupta  migrauit, 

§.  VIII. 
Quatenus  pompa  nuptialis  permiffa  vel  non  permijfa  ftterit  ab 

antiquis  patribus. 
Haec  innoccns  pompa?  nuptialis  pars  erat,  qua?  fa?pe  in- 
ter  feftiuas  conftucntis  multitudinis  acclamationes  pcragi  fo- 
lebat.  Ncquc  iniuria  crcdcbatur,  modcilum  habcrc  cpitha- 
lamium,  fiue  carmcn  nuptiale,  vel  conuiuium  occalioni  iiii 
accommodum.  Fcfccnnina  autcm  liuc  impudica  carmina,qua? 
nonnumquam  fub  notione  pompa?  nuptialis  adhibcbantur,  & 
fcurrilitas  atque  obfccnitas  hilhionum  ac  mimoium,  cx  thea- 
tro  arccfllta ,  vna  cum  nofturnis  pcrpotationibus  ac  faltatio- 
nibus,  quas  nonnulli  innocentcm  nuptialcm  la?titiam  atque 

verit  adfeftu  &  in  priore   lare  dereliclam  lincmorarit,  improb«lta  (leg.  im- 

prob.iUrn)cenfus  farcina  fullineat. 
(x)  Cod.lutUn.lib.V.  tit.IV.de  nuptiis.  Ieg.  XXIV. 
<y)  Sidon.  lib.  I.  ep.V. 

ob- 


T)K    RATlONE    CELERRANPl  NVPTTAS   IN  VETERE  ECCLESlA.         ~^f 

oblectationem  vocant,  in  magnis  poncbantur  vitiis,-  &  con- 
fequcntcr  profcribebantur  &  damnabantur  in  quibufdam  ca- 
nonibus,  &  grauiflimis  verbis  reprchcndcbantur  a  patribus, 
tamquam  res,  nuptiarum  chriftianarum  modcftiam  ac  grauita- 
tcm  minime  dccentes.    Concilium  Lmdiemm  [z]  ait;  Nmopor. 
tet  chriflianos    ad  nuptias  venientcs  J3tf&/£«v  %  o^iti&aj ,  ballare  vel 
fahare^fcd  modefte  cocnarc  ^vt  decet  cbrijlianos.      Nonnulli  VOcabu- 
ium  pa/^/^Wf  rcddlint  cymbala  pv.Ifare  V  ad  eofum  fnmn  fahare. 
Ita  svidas  [a]  &  zonaras  [b~].    Sed  vero  vocabulum  ali- 
quid  amplius  denotat,  nimirum  lafciua  &  impudica  ratione 
inanus  ia&are.    Et  hoc  fcnfu  idonea  ratio  id  prohibendi  efte 
poterat:  quum  contra  nuda  mufica  &  fakatio  fine  immodcftis 
&  ridiculis  gefticulationibus  vix  crimen  effe  videatur  dignum, 
quodcanonaliquisprohibeat.    Etii  ex  acerba  cHRYSosTOMr 
inuediua  in  hanc  &  alias  res  leucs  ac  nugatorias,  in  nuptiis 
commilTas,  iudicare  nobis  licet,  nonnulla  pi\xter  communem 
modum  ibi  fa&a  fint  oportet.    Loquens  enim  de  nuptiis  Ifaac 
CUm  Rebecca,  Heic  conjtdera,  oro^  inquit  [<r],  qnomodo  nnfuam  dia~ 
bolica  pompa ,  nufquam  cymbala  tftibix,  zfcborex  & fatanica  illa  cvn~ 
viuia,  &  fnmmata  omni  obfcenitate  plcna ,  fd  omnis  honeftas^  omnis 
fapientia,  omnis  modejlia.     Intrauit  autcm  Ifaac ,  inquit,  in  domum 
tnatris  fu<t,& '  acccpit  Rebeccam,  <J  fuit  ei  vxor ,  &  diicxit  cam,  cjT 
conjolatiomm  accepit  fuptrr  Sarra  matrc  fua.     Hunt  imitentur  muliercr 
hunc  icmulentur  viri.  Sic Jponjlis  ducere  cureut.     Qnare  enim,  dic  oro* 

(2  )  Conci!.  I  aodic.  c.LU\."Ori  x  itT  x?'~'xvis  "'s  yxfiss  *Ktixoy,ivxs  fixTk.lcttt 
i)  s^«'<S«f  >  «'&.«  ctyvus  miirmv  i    xptr$v,  us  xoiirtt  xoirimTf. 

(«)  Suid.  VOCe  f}x%jgttv<  hx^igtv ,  tq  xvy/SxXx  xlvxtiv  xay  x^os  rov  ext!vuiv%' 
XO  Qf/jHda*- 

{b)  Zon.ir.  in  can.  LUI.  Laodic.  /3x*./ar,  hl ,  ro  xv/U^kKu  x}vitic»,  ng)  Kgts*rb 
ixitvuv  >r/,ov  egx^^l' 

(c)  Chryfofi.  homil.  XLVJII.  in  genef.p.  6~o.  rp.r40.edit.FrfO  »WC5«  cxoxtt 
yot,  xyxxiirl ,  xut  idxyx  noyx>)  hxfiiXtxt, ,  iixyi  xvy$x>.x  tyj  uv7.ol  yau 
XO^tteu,  ygj  toc  cxrxvtxx  ixiTvx  0-vy.noo-tx,  ifxf  ««'  Xtthplxi ,  oi  xUtys  u<y>:uo- 
fiv>)s  yiyzeaH,  xfk.x  xxnx  atyvorris ,  xxcx  ?o(pix,  x~<tx  exttixnx'  tt3~\^t  # 
(p>;ttiv,  Uxxx  tts  tov  oixov  r~>  y>iT?Qs  xvrx  v&  tkxfit  r>)v  Ptfltxxxv,  yx)  iyi. 
vtro  v.vr~  ywn>  xcy  iiyinwtv  xvrr)v  yxt  xxftxXr.Sx  lcxxx  ttiglSxiSxi  Tr;c  /x>j. 
roos  xvr~'  rxvrnv  ytut!cS*o-xv  au  yvvtSxtf  rjtrov  c>j\iru<Tx\i  xvfots'  "tu  txs 
yiyifxs  otYxyidKj -ir*h£iTuext'  rttos  yig  tvtxtv,  tiisi  ,'.'.:,,  }{;   «Wi/s  yof/   ix 

Xx  2  Jlatitn 


348   CRIG.  ECCL.  L.  XXII.  C.  IV.  DE  RATlONE  CELEBR.  NVPT.   1N  VET.  ECCL. 

Jiatim  ab  initio  forJil/ur  implcri  finis  puc!I,t  aurcs^  tam  turpibits  cantik- 
nis,  tam  intcmpcfiiua  illa  pompa?  Ncfcis,  quomodo  adolcjccntia  pcr  fe 
in  nialum  propenfa?  Cnr  boncjia  nuptiarum  myjieria  inuulgas.  Oportet 
emnia  h.tc  dcpcllcre  cSvcrecundiam  principio  docere  piicllam.  Sic  itC- 
rum  dc  nuptiis  difterens  Iacobi  &  Lce  [</],  fidip^  inquit,  quan- 
ta  olim  boncjiatc  nuptias  egcrint !  Audite ,qui Jatanicas  pcmpas  admira- 
niini  cfjatim  ab  initio  nuptiarum  bonejlatcm  dedccorc  adflcitis,  Num 
titnc  tybitt?  num  tunc  cymbala?  num  titnc  chorex  diabolicx?  Quare  enim, 
dic  niibi  ,  tautttm  Jlatim  ab  initio  damnum  inducis  in  domitm  tuam ,  & 
eos ,  qui  in  fccnis  O  vrcbcjiris  opcram  locant,  vocas ,  vt  cum  intempe- 
Jiiuo  ftmtuvirginis  I.rdas  contincntiam^  £f  iitucnem  impudcntiorem  fa- 
cias.  Satis  enim  ardiutm  erat  ,al>fque  illis  fomitibus  illam  tttatem  pojfe 
jirre  nudcratc  tcmpefiatem  adfeciionum:  quum  autem  &b.ec  accedi.-nt, 
tam  qux  videntur ,  quam  qu<e  aitdiuntur ,  maiiifquc  acccnditur  inccndi- 
um  tyforuax  concitpifcentiarmn  magis  inflammatur,qitomodo  nenpcfitm 
it  adolcf-cntis  anima?  Ex  quibus  omnibus  manifeftum  cft,  non 
fuiflc  pudicum  &  fobrium  conuiuium  in  nuptiis,  nec  nudam 
muficam  &  faltationcm,  ncc  modcftum  carmcn  nuptialc,  in 
quod  patrcs  tam  vehcmcntcr  declamant,  tamquam  pompas  fa- 
tanicas :  fcd  fuifte  obfcena  & impudica  cantica ,  pcrpotationcs 
&  lafciuas  mimorum  &  ludionum  aclioncs,  cx  fccna  arcclfitas, 
vna  cum  immodeftisfaltationibus?aliifqueincptiis  ad  corrum- 
pendas  per  vifum  atque  auditum  inucnilcs  mentes  fpedanti- 
bus,  quas  contra  meritifiimo  iure  inuehitur,  vtpote  chriftia- 

vtpaatyiwv  xrfKiiwv  n\>ia~Tau  trvyy.wqui  rr)s  xoPris  rxs  uxoxs  dtx  rw  ai^owv  x- 
tryxrwv,  <j!ic  r~s  xxxips  noynr/s  ixtiv>is  ;  ix  ci3x,  tnws  u  vtort)s  tvxo\os  naos  >- 
\t£ov  ;  r/  rx  ctyyx  rs  yxys  ixnoynivn;  yv->i^ix ;  oiov  Snxvroc  rxvrtt 
txnt\xvvtiv  ,  xgt/  r>iv  etiow  Ix  npouy.iwv  ixnaiatvttv  TtjV  xocjjv. 
{d>  IA.  homil.  LVI.  in  geneH  p.  743»  (  P-  $©[■  edit.  Frf.)  f7o*ts  ro  itxXcuov,  yt$' 
lcr/s  ctyvirriros  ris  yxyss  intri\xv'  ux±TuTt  01  ntgt  rxs  curxvtxxs  noynuf 
frt]o>iyivoi,  yg}  s/  xvrwv  rwv  ngooiyiwv  r.i  (fsy.vx  r~  yxys  xxrcu^yvovrts'  yri- 
rts  uv\oi;  yrtns  xvy/oxXx;  yyss  X'J£l~"i  oxrxvtxcti;  rivos  yxp  Vvixtv  ,  tini 
y.oi ,  rovxvrtjv  \vy>/v  ivSiws  inttoxytis  tis  r>}v  otxixv  ,  xx/  ris  uno  r~s  oxr/v~s 
nuj  r~is  on%>iriws  xx\t~s  j  'ivx  ytrx  r~<  xxuipx  ^nxvi/s  yx/  r>)v  r~s  xopr/s  \>iyii- 
yv  G~w<ppaavv>tv ,  >gt/  rov  viav  uvu4%vvrort£Ov  t^yi.iri  ;  dyxmilov  yxg  xx/  uvtv  ri- 
Twv  t£v  vmxxxvyxrwv ,  ixtiv>iv  r>)v  x\txixy  dvv>iJ~vuf  ngxws  htyxtty  rv)v  xttyw- 
v«  tlIv  nufywv'  'orxv  «  xc/j  roo~xvrx  i/  rx  dtx  r~<  oytw:  ,  xy/  oix  r?J  xxo~s  ox- 
^/iktripuv  uvxn]ovrx  r>)v  nvpxv,  i^x/  rt)v_  xuytvoy  rwy  nxjwy  ip\oywot-i§xv  igyx- 
Q,y.tvu,  stws  s%i  vnofip  i%tos  frj  yis  i/v%v)  ytv>i7CTaj ; 

norum 


C.V.DE  DIVORTUS:  QVATENVS  EA  PERMISSA  VEL  NON  PERMISSA  FVER.  ?49 

norum  modeftiam  ac  fobrictatem  minimc  decentcs.  Aliam 
quamcumque  innoccntem  pompam  vcl  lxtitiam  libentcr  & 
facile  conccdcbant,  denegantes  folum  eas,  qus  leuitatem  vcl 
impudicitiam,vel  intcmperantiam  fapicbant,natura  fua,  pcrin- 
dc  ac  praua  fodalitia,  ad  corrumpendum  bonos  mores  ten- 
dentcs.  Atque  ita  ritus  &  canimonias,  in  contrahcndis  ac 
cclcbrandis  nuptiis  apud  veteres  chriftianos  vlitatas,  fpe&aui- 
mus.  Vnum  tantum  reftat,  ad  matrimonium  pertincns ,  nimi- 
rum  vt  oftcndamus,  quomodo  vinculum  matrimonii  potucrit 
ruinpi  ac  diflblui  pcr  diuortium,  &  qux  iuftse  atquc  idonca: 
caufla:  diuortii  credita?  fint.  De  quo ,  quum  fit  rcs  alicuius 
momenti,  peculiari  capite  diftin&e  diflcrcmus. 

LIBRI    VICESIMI    SECVNDI 

CAPVT  QVINTVM 

DE  DIVORTIIS,  QVATF.NVS  EA  PERMISSA 

VEL  NON  PERMISSA  FVERINT  IN  ANTIQVA 

ECCLESIA. 

§.  I. 

Veterum  de  fenfii  fornicationis  diaifa  &  difcors  opinio;  dum 

quidam  eam  accipiunt  tantum  pro  camali  fornicatione ,  & 

hanc  vnam  folam  iufiam  diuortti  caujjam  faciunt. 

VETERES  non  omnino  vnum  atque  idem  fcnticbant  de 
hac  quxftionc.  Scriptorcs  ecclciiaftici  ipfi  intcr  fc  dis- 
cordabant,  &  lcges  reipublica?  difcrcpabant  ab  vtrifque.  No- 
ftrum  igitur  eft  difterentiam  harum  opinionum  explanarc  & 
diucrfas  confuetudines,  qua?  ad  vtrafquc  pcrtinerc  dcprchen- 
duntur.  Scriptorcs  ccclcfiaftici  maximam  partcm  in  vna  re 
confcntiunt,  Quod  nulla  iufta  diuortii  caufla  a  CHRISTO  pcr- 
mifla  iit  pra^ter  fornicationcm.  Tum  autcm  dc  notione  for- 
nicationis  intcr  fe  diflidcnt.  Nonnulli  obuio  &  vulgari  fen- 
fu  pro  carnali  tantum  fomicationc  accipiunt;  alii  fignificati- 
onem  ciuscocxtcndunt,vt  fpiritualcm  iimul  includat  fornicati- 
oncmjhoc  cft  idololatriam  &  apoftafiam,fiue  dcfectionem  aDeo, 
quam  nonminus  lcgitimam  cauflam  dhiortii  cfle  cxiftimant, 

Xx  j  quam 


3>0  ORIGIKVM   ECCLESIASTICARVM     tlB.  XXII.     CAP.  V. 


quum  altcram  iilain.  Et  pauci  quidam  omnia  reliqua  peccata, 
fornicationi  xqualia,  fub  hac  fornicationis  notione  compre- 
hendi  putant,  atque  ita  ea  quoque  idoneas  diuortii  caufTas  fa- 
ciunt.  Qui  fornicationem  fiuc  adulterium  proprio  &  natiuo 
fuo  fenfu  accipi  crcdunt,  legitimi  diuortii  negotium  ad  hanc 
folam  cauffam  rcferunt.  clemens  alexandrinvs  gene- 
ratim  loquitur  contra  diuortia  [a]}  vt  tunc  temporis  pcrmiffa 
atque  facfa  aucloritate  legam  Romanarum,  qua;  ea  nccefTaria 
faciunt  ob  adultcrium,  &  talia,  vt  defcndi  poffint  ad  mini- 
mum  in  quibufdam  aliis  cafibus.  tertvllianvs  autem  cla- 
rius  loquitur,  Prater  ex  caujfa  adulterii,  inquicns  [b~\ ,  nec  creator 
disiungit ,  quod  fcilicet  ipfe  coniunxit.  Ita  milltis  ill  locis  CHRY- 
SOSTOMVS:  CHt\lSTVS[c~\  reliquit  viro  vnum  expuljhnis  mo.ium, 
dicendo ,  cxcepta  caujfa/ornicationis.  Idcm  [./],  CHRISTVS  omncm 
malitiam  vxoris  ferendam  ejfe  admonuit,  prttcr  critnen  fornicationis. 
Apojlolis,  inquit  rurfus  [c\,  onerofum  ac  durum  valde  videbatur,  omni 
nequitia p/cnam mulierem  retinere^&tam  atroccm  bcluamin  penetralibus 
domus  fcnicntcm  foucre.  Et  ipfe  tamen  illis  dixit  Mattb.XlK,p. 
Quicumque  dimijerit  vxorem  fuam ,  excepta  cavffafornicationis^  £?a- 
liam  duxerit,  moccbatur.     Et  hoc  in  aliis  locis  [f\  repctit.      LA- 

(a)  Clern.  ftrom.  II.  cap.  XXIII.  p.  yoS.  'oti  ii  yxyttv  i  ypxlpi  avyfixXnn,  iSi 
«<2iVk^«J  tsart  t?5  avCyyixs  ixiTginti,  xvtixovs  voyi^tTtT"  ovx  xeoXvatts  yvvdt- 
xx ,  «rX»J»  li y>)  ettt  \«y<?  irftfMjW  yotxtlxv  ii  >iyt7^af ,  ro  iittyvym  ^wvros  $x- 
rhi  tuv  xfxwf'0 -yivw.  Quod  autem  conjuht  fcriptura  vxorem  duceve  lf 
nec  a  eontugio  vmquam  pertnittit  dtfccAcre  , /egcm  aperte  couftituit  .-Noh 
dimitte;  vxorem  ,  prccterquam  propter  fornicationem.  Adulterium  autcm 
exiftimat,  comungi  uiatrimonw ,  aum  viuit  alter  ex  feparatit. 

(b )  Teitull.  contr.  Marc.  lib.  IV.  c.  XXXIV. 

fc  )  Chryfoft.  homil.  XVII.  inMatth,  p.  177.  (p.»U.  fi'b  fin.edit.  Francof. )  w% 
yxo  xx/  txtu  xxTxKiyitxvit   Tgiisov    v/tt  ilfiicius ,  tizuv ,    axgixros  \iyx    noo- 

vtiv-s. 
(il)  Id.homil.  I.  de  decem  millium  dcbitcire.  tom.  V.  p.  8.  t'p.  S.  edit.  Francof.) 

ypirS  nxmv  xuxixv  yvteuxbs  nxoxivivTos  (piftiv  ir\>;v  noovtixs  y.ovris. 
le,  IJ.  Iiomil.  LXIil.  inMatth.p.  ,,i.  (  p.  671.  edit.  Frf. )  >.g)   yd^   ctpii^x  iax- 

v$is  tivoi  iiixtt  ro  yvvtuxx  axcrft,  xxxlxs  yiyxexv  ixttv,  nofj  xvi^tSou  xvtfutgs 

Sttcits  iix  isxyrit  iviov  avyxtxXiitryiix.  x.t.X. 
Qf)  ld.de  virgiiit.  c.XXVHl.  tom.  IV.  p.339.  '  p.  J97.  cdit.  Frf.  1  iii  yxo  ixtt- 

mt  itpOTioov  (pogTtxiv  ir.ccf  y^ij  itrxx^ii  tov  yiyov  ivoytsxv  ou^  'ort  rfxxyxi  r* 

xveix  tts  TxvTtjV  xvtxs  xuTxxXtiovTOS  Tiiv  xvxyxi/v  ,    tis   >iv   y^f)    ris  Koptvjixi    9 

ilxvXos  ToTf   to  yxo  bs  xv  xito^Kvuri  t>)v  yvvdixx  xvtx,   nxgtxjos  Xiyx  noovtlxt, 

CTAN- 


DE  DlVORTlIS!  QV^TENVS  EA  PERMISS  V  VEL  NON   PERMISSA  FVE"RINT.    ^I 

ctantivs  in  cademopinione  vidctur  fiijiTc.  Ait  enim  [g], 
Deut  pritcepit  non  dimitti  vxorem ,  tiiji  crimine  adulurii  deniilam:  £?* 
numquam  coniugalis  fedcris  vinculum  ,  nifi  ruperit,  fnimiruin  perfi- 

vrotu  xvrtjv  /uotx^^'"'  'W  rc' » •  °  u''*'£  r*  '"a  ffifUfTts  xx  iixfftxCtt,  Atfjuutri 
/usv  irsoois  >  yvujuy  oe  ifytfreu  Ty  xvrfi'  ei  ostis  dxpj/5s7e^ov  xu.Tuy.xbot  to  rS 
TlxvXx ,  y.S,')k.ov  eiriTiivti  t>]v  Ti/f  xvvidx  ,  vjfj  (poptxiiirtr.ov  spyd^treu  ti)v  SxXsi- 
av'  o  juiv  yxo  xvcios  xx  d(pi>iffi  xvptov  tivcu  tx  t>is  oixixs  sxfixXsTv'  o  di  Tixv- 
Xos  qgcf  riv  tx  oixsix  ffuuuTos  iggeriav  irxpeupttTou ,  irxfft/.v  uvrx  rijv  upx>)'  rp 
yvveur.i  irxpurftixs  ,  vcy  dpyvpumirx  /ux/k.ov  inoTx%xs  eixirx'  txtu  ydp  /uiv  t- 
£fn  iron\.dxts  vtfi  rrxvreXxs  cXtvfTepixs  tvxsIv  ,  ei  ivtttS'il>i  irori  evirop>)ffxs  dg- 
yvolx  xxrxSelvcu  T>/v  TtfA.i)i  Tu  oeanoTvf  o  ai  dv>)p  v.xv  riv  dfrxtruv  dpyxXeu- 
Tepxv  h"xy  yv.eiixx  ,  rspyetv  dvuyxyCtreu  Tjf  oxXtix ,  vjjf  Xvfftv  xft/uixv  x)i  ots- 
iofov  txvtvs  ovvxrau  t>;s  isfrrolelus  ivgttv.  Nam  nec  ll  (  difcipuli )  graue  ac 
moieftum  ejfe  matriinonium  prius  arbitratt  junt ,  quara  a  doinino  fe  in 
eam  necc/Jitatem  conclufos ,  m  quam  isf  a  Panlo  ttim  Coriuthii ,  viderint. 
Jliud enim ,  Qnj  vxorcm  fuam  iepudi.it,  prxterquam  adulterii  nomine,  in 
CaufTa  eft  vt  adulteiet:  if  h'>c  ,  Vir  fui  corporis  dominus  non  ell ,  dijjhm- 
libus  verbis,Jed  eodemjenft  concepta  funt.  Qnm  Ji  quis  hoc  Pault  ac- 
cttratius  animaduertat ,  txrannidcm  anget  magis ,  triftioremque  Jcruitu- 
tem  reddit.  Nam  dominus  ei  liberum  non  permittit,  eam  dumo  exigcre. 
Paultts  ei  etiam  /ui  corporis  doininio  excepto ,  omne  cius  iits  in  vxorent 
confert ,  eiquc  eum  emtitio  famv.lo  grauius  Jltbiicit ;  htiic  enim  licet  inrcr- 
dumjilidam  libertatem  adiptfci ,  Ji  quidem  poffit  aiiqunndo  auFhts  pecunia 
hero  pretium  numerare  :  at  vir ,  quamuis  omuium  difficillimam  vxorem 
mBusJit  ,Jeruitutem  ferre  cogitur ,  nec  qua  eo  dtn/iinatu  fe  abjoluat  at- 
que  eluiletur  ,  inire  viam  poteft. 

Id.  homil.  LIII.  ln  eos  qui  cum  iuda:is  ieinnant.  tom.V.  pag.  720.  f  homil. 
LVI.  p.  644.  )  E<Vif  yi$\  tp>ic iv ,  i'x't  yvvouxx  xtiitov,  vcfj  uvn)  ffvvevSoxs~  oixetv. 
/uer'  uvrx,  /u>]  u(f>t!Tu  uvrijv'  xv  de  nopv>jv  vtfj  uotxxXiiu ,  x  xuXverou  exfixX- 
"Keiv'  0>'  yxp  uv  ,  tyyfftv  ,  detoXvei  rijv  yvvuixx  uvrx  irxptxTos  "Koyx  nopvsixs  > 
erotei  uvr>)v  /uoix!'J$w,u'  <4ft  iiri  Xiyx  aopvsixs  fiertv  diroXvetv'  eihs  (ptXxv- 
Sgwrrixv  Stx  vttj  xiioe uoviuv'  u.v  ;*.!)«!  !/  ,  (pyffiv ,  >)  yvvt)  ,  /ui)  sv.fixi%.rii'  uv  Si 
noqvii,  x  xuXvu  txto  Koir.ffeu  ,  xv  eis  eu.i,  <p>jfftv  ,  dfft/Zviffy  ,  ju>)  ixiid'/%.>i;'  «y 
ii  eis  ffi  v/iflffy ,  xStis  6  xuXvuv  ex/2J.ih.tiv.  Si  quis  in/ide/eiu  l.wbeat  vxorcmy 
hoe  eft  gentilem  ,  eiicerc  lUam  minime  cogitur ,  Si  quis  enim,  inquit ,  vxo- 
rem  habet  infidelem  ,  &  hxc  confcntit  habitare  cum  illo,  non  dimittat  il- 
Jam  :  Si  vcro  meretrtcem  &  adulteram ,  eiiccre  minime  prohibetnr.  Quis- 
quis  enim,  inquit ,  dimiferit  vxorem  fuam  ,  excepta  fornicationis  c»ulfa-, 
facit  eam  moechari.  Jtaque  fornicationis  ob  cauffim  licet  dimittcre.  Fi- 
dei  bcnignitatcm  Dei  ac  JbUicitudmein,  S'i  gentibs  fit ,  inquit ,  vxor ,  ne 
eiicias.-Jin  meretrix,  id  facere  non  prohibeo.  Si  in  tue ,  inquit ,  iwpia. 
juerit ,  ne  eiicias :  Ji  te  iiiiuria  adjicent ,  uemo  frohibct ,  quo  mimu  cu- 
cias. 
(g)  Laftant.epiudiuin.  inflit.  c.VIJJ, 

dia 


^2  ORIGINVM    ECCLESIASTICARVM    LIB.   XXII,   CAP.  V. 

dia  in  pa&um  iponfalitium,)  refoluatur.  Idcm  dicit  basilivs 
[I)'] ,  Domini  diciuin  ,  inquicns,  fcundum  fcntenti.e  confequenti am ,  ex 
aquo  SJviris  cjTmuIicribits  conueuit :  quod  non  liccat  a  matrimonio  dis- 
ccdcre,pr<ttcrquam  proptcr  fornicationcm.  Similitcr  ASTERivs  e- 
nlfcOpUS  Amafcx  [/].'  Quod  Deiu  ccniunxit ,  homo  nc  feparct.  Sa- 
ne  quidcm  h.t:  Pharifeis  tunc  diciafucre :  vcrum  nunc  quoque  Vos  h  rum 
tnftitvret ,  audite,  qui  ceu  vcftes ,  fubindc  vxtrcs  mutatit  /  qui  tha/amos 
tam  fitpe  ac facile ,  atquc  nundinarum  tabcrnulas  Jlruitis  :  qui  dotem  ac 
bona  ducitis  ■  coniugefque  ad  quicjium  ac  ncgttiationcm  habctis;  qui  lcui 
(iatim  ojfenjione  rcpudii  Ubcllum  confribitir,  qui  in  viuis  adhitc  agen- 
tes  viduas  plures  reiinquitis ;  hoc  vcro  ratum  atque  omnino  perfuafum 
habctc  cxceptis  morte  alque  a.iitltcrio,  nulla  ejl  ca;ffa,n:atr imonium  di- 
ritni.  In  camdem  fefitentiam  praeceptum CHRISTI  intcrpreta- 
tur  HlERONYMVS  [«].  Pr.tcepit  Dominus , inquit , vxorem  ncn  de- 
bcre  dimitti ,  excepta  cauffa  fornicationis ,  <J Ji  dimiffu  fucrit3  mancre 
innuptam.  Quidquid  viris  iubetur ,  hoc  cunfcquenter  redundat  infemi- 
nas.  Neque  enim  adultera  vxor  dimittenda  eft ,  cfvir  nuschus  rctinen- 
dus.  Si  quis  mcrctrici  inngiiur ,  vnum  corpusfacit :  ergo  &  qu<e  fcor- 
tatori  impuroque  fociatnr ,  vnum  cuin  eo  corpus  efficitur.  Aliit  fiint  le- 
ves  Cicfarum ,  alite  Chrifti :  Aliud  Papinianus ,  aliud  Paulus  ncjier  pr.t- 
cipit.  Apud  illos  viris  impudiciti.e  frena  laxantur ;  &  jolo  Jiupro  at- 
que  adulterio  condemnato ,  paffnn  per  lupanaria  cS '  ancillulas  libido  per- 
tnittitur;  quafi  culpam  dignitas  faciat,  fton  voluntas :  apud  nos ,  quod 

(h)  Bafil.  can.  IX.  7;  sV  tx  xvgh  x-nityuGts  p.erx  yev  r^v  rns  r.vctxs  dxoXxS ixv  , 
l?  '01*  you  xvfuxzt  vg.)  yvvtu£lv  xpyoCet,  iregt  rs  yv)  ll-avki  yxyn  iZitx&cu,  nxq- 

exlos  Xoyx  fA.oix>i"f-  ■ 

Vid.  hoinil.VII.  in  hcxatmeron.  p.  Si.  xxv  r^xxvs  y ,  xxv  otygios  ro  $$qs  i 
evvoixos ,  olvxyxr/  (pegetv  rijv  oyicvyx  i  yjf.)  ex  yti^e yiZs  %go<pi.aei»s  xxrx^x'^"* 
rrp  evuo-tv  }iturre$>.  &tte  aifer  eji  cuinjpiaiii  connix ,  Jme  Jhtis  rnoribits , 
perferai  iUaih  vxor  necejfe  ejl :  nec  vUam  prorjiis  ob  caiffin/i  Jbcietatem 
vincufuntque  dffohure  patiattir. 

(j)  After.  homil.V.  ap.  Combefif.  bibl.  patr.  auft.  nou.  tom.  I.  p.  84.  o  tvveceviev 
i  Seos ,  elvSgwitQS  ,«')  Xu?i(trt>  e>.'x^>i  ,uev  tmtx  to~s  tpufio-cusis  rire,  xxi- 
CKTe  ii  vvv  01  T*ru.v  xxmiXoi,  yg.)  tus  yv.cuxxs  us  iuurix  evy.JXuis  fKerivovofievot' 
el  txs  ■zxfxivts  *(**««  ng)  gxStus  s>iyvivres,ws  ?t-xv>iyv^ews  e^yx^iai-i'  o'i  txs 
ivitoolxs  yxy.svres ,  tfu)  txs  yvvt&xxs  iy.7iooeviy.evot'  e't  y.tx^ov  7TX(0%Vvouevoi, 
rot)  evSvs  to  /SifiXio*  rifs  iteuge<Tus  yox$ovrei'  o't  7f>1k.'is  X*<?'M  '"  T?  £yv  'lTt 
nxlxXtyitxvovres-  iielbtire,  'on  ytkyos  5«wV«  fiivif  yy.)  yotxeif  diuxorfJiTM. 

(k)  Hicron.  cpill.  XXX.  in  epiuph.  Fabiolx.cap.  1. 

non 


DE  DIVORTnS,  QVATENVS   E.\  PERMlSSA  VEL  NON  PERMISSA  FVFRINT.  ^J"? 

non  licetfcminis ,  aqite  non  licet  viris ,  cScadcm  feruitus  pari  conditione 
cenfetur.  Et  alio  loco  [*]  :  Scla  fomicatio  cjl ,  qux  vxoris  vincat 
adfeclum.  Vbiatmque  igitur  efi  fornicatio  cJfornicationis  fujpicio,  li- 
berevxor  dimittttur.     Atquc  ha?c  etiam  opinio  fuit  AMBROSH. 

§.  II. 

AJii  vocabulum  illnd  eo  accipiunt ,  vt  comprthendat  firrntl  jpiri» 

tualem  fomicationem,  hoc  eft  iduhdatriam  &  apoflofiam 

fiue  defeclionew  a  Deo,  &  id genus  crimina  alia. 

Avgvstinvs  autem  &  alii  quidam  in  cafunt  opinione 

fornicationem  fiue  adultcrium,  quod  fcruator  noftcr  vnam 

folam  cauflam  rcpudii  facit,fenfu  paullo  latiorc  intelligendam 

cife,  ita  quidem,  vt  nonfolum  carnalcm  fornicationem  dcno- 

tct,  fcd  fpiritualem  ctiam  fornicationcm  ,  hoc  cft,  idololatri- 

am  &  apoflaflam  flue  defe&ionem  a  Dco,  &  id  genus  crimina 

alia  omnia  includat.     Patres  concilii  quarti  Toletani  ceite  in 

ea  fueiunt  fentcntia.    Dccrctum  enim  ab  illis  fadum  Icgitur 

VcrblS  fcquentibllS  [/]:  fadai,  qui  chrifiianas  mulieres  in  coniugio 
habent,  aimoncantur  ab  epifcopo  ciuitatis  ipjius^  vt^ji  cum  eis  perma- 
ncre  cupiunt,  cbriftiani  cjficiantur.  Ouod  fi  a  imoniti  noluerint,  fepa- 
rentitr ,  qitia  non  potefi  infidelis  in  eius  coniunHicne  pcrmancrc ,  qux  iam 
in  chrifiianam  translata  efi  fidem.  Et  AVGVSTINVM  aliquando 
hanc  fouifle  opinionem  manifeftum eft.  Nam  in  cxpofltione  fer- 
monis  domini  in  monte  [*]  ait :  IdoLIatria,  quam  fequnmur  infi. 
Aeles ,  <3 qiidlibet  noxia  fupcrfiitio  fornicatio  efi  ;  Domiius  autem  permi- 
ftt  cauffafornicationis  vxorcm  dimitti.  Vndc  pono  argumcntatur : 
Si  infidelitas  fomicatio  efi ,  £T iddolatria  infidelitas ,  cj  auaritia  idolo- 
latria,  non  efi  dubitandum  ,  £?  av.aritiam  fornicationem  ejfc.  Et  hinc 
ita  concludit  :  Ouii  ergo  iam  quamhbct  illicitam  concupifcentiam 
potefi  recde  a  fornicationis  gencrc  fcparare?  Ji  auaritia  frnicatio  efi? 
Ex  quo  intelligitur ,  quod  propter  illicitas  conatpifcentias ,  non  tantum 
qua  in  (lupris  cnm  alienis  viris  aut  feminis  committuntur ,  fed  omnino 
quaslibet ,  qua  animam  corporc  malc  vtentem  a  lcge  Dei  aberrare  faci- 

(*)  Id.  commentar.  inMattli.XIX. 

(/)  Concil.Tolet.IV.  can.LXH. 

(?;/    AupuUin.  de  fcrm.  dom.in  monte  lib.  I.c.  XVI, 

Bingh.O.E.Vol.IX.  Yy  unt) 


354  OinGINVM   FCCLEStASTlCARVM    t!H.  XXII.   CAP.  V. 


unt  ,if  pcrnicioje  turpiterque  corrumpunt  ^pojfit  Jine  criminc  £?  vir  vxo- 
rem  dimittere  avteer  virum ,  quia  exceptu»ifacit  Dominus  caujf&m  for- 
tiicaticnis:   Otiam  fornicatiutiem  gencrahtn  &  vniuerjahm   inteliigere 
cogrmtr.    Eamdem  notioncm  avgvstiws  in  multis  locis  [»] 
tuetur.    Yerum  in  retraclationibus[p]  de  hac  re  magis  dubie  lo- 
quitur,  Dc  prscepto ,  inquiens,  quo  prohtbctur  vxor  non  dimitti  niji 
propter  fornicationcm  ,  fcrupulcjijfime  difjutaui.     Sed  quam  velit  domi- 
nui  inteliigi  fornicationem  ,  prvpter  quam  liccat  dimittere  vxorcm ,  V- 
trmn  eam ,  qu<z  damnatur  in  fiupris ,  an  illam ,  de  qua  dicitur :  Perdi' 
dijli  omnem  ,  qv.i  fornic/ttur  abs  te,  in  qua  vtique  cjfifta  cjl :  neqtte  e- 
nim  non  fornicatur  a  dptnivo,  qui  tolkns  mcmbra    Chrijli ,  facit   ca 
tnembra  mcretricis :  etiam  atque  etiam  cogitandum  efl  atque  requirttt- 
Aum.     Neque  vulo  in  re  tanta  tamque  ad  dignofccndum  dijficili  putare 
lcclorem^ijiam  Jibi  noflram  difmtationcni  debere  fujjiccre :   fed  lcgat  £5" 
alia,  fiue  mfira,  quxpofiea  fcripta  funt^fme  aliorum  mclius  conjiderata 
atque  traiiata :  vel  ipje^ji poteft ,  ca  qua  heic  merito  mouere  pojfunt , 
vigilantiore  atque  inteliigentiore  mente  dijcutiat.     Non  quia  omne  pec- 
catum  fornicatio  efi ,  neqne  enim  omnc  peccatum  Deus  perdit,  qui  quoti- 
die  Jantlos  fuos  exaudit ,  dicentes :  Dimitte  nobis  debita  nofira :  quum 
perdat  omneni ,  qui  fornicatur  ab  eo.     Sed  quatenus  inteiligenda  atque 
iimitandafn  bttc  fornicatio  fzSvtrum  etiam  propter  hanc  liccat  dttntt* 

j  n  )  Augufl.de  aduherinis  ceniugiis  lib.  I.  c.  XVIII.  tom.  VI.  p.  S4S.,  edit.  Fafil. 
MDLXIX.  Sic  recedere  ab  iniidelibus  vxoribus  vel  maritis,  lideles  viri  vel 
feminac  uon  prohibentur  a  domino,  (iCor.VII.  )  vt  neque  iubeantur.  Nam 
fi  dimittere  t.iles  coniuges  iuberentur,  nullus  eflct  locus  coniilio  apofloli , 
ne  Iioc  fierct,  cetera. 

Id.  epift.  LXXXlX.adHilar.in  refponf.ad  quxlT.IV.  (tom.III.  p.  409.  edit. 
Bafil. MDI.XIX. )  In  iis,  qux  dimittenda  mandauit  (Chriftus  Matth.  XIX. ) 
etiam  vxor  commemorata  eft,  quam  nullis  humanis  Iegibns  licet  vendere, 
Chiilli  autem  lcgibus  nec  dimittere,  exccpta  caufla  fornicationis.  Quid 
fibi  ergo  volunt  ifta  praxepta?  Non  enim  pofTunt  inter  fe  contraria,  nifl 
quia  occurrit  aliquando  neceffitatis  articulus ,  vbi  aut  vxor  dimittatur,  aut 
Chriftus;  vt  alia  omittam.fi  ipfi  v.xori  maritus  difplicuerit  chriflianus,  ei- 
que  propofuerit  aut  a  fe  diuortium  ,  aut  a  Chriflo.  Hic  ille  quid  cligat, 
nifiChrill  im ,  &  dimittat  vxorem  laudabiliter  propter  Chrifltim:  ambobus 
quippe  chrillianis  dominus  prjecepit,  ne  quifquam  dimittat  vxorem  ,  ex- 
cepta  cauffa  fomicationis,  cetera.  Vid.4cfu!e&  oper.c.XVI.  (tom.IV.p. 
71.  73.  edit.  Bafil.  ) 

(  0 )  Auguttiii.  retraft.  lib.  I.  c.  XIX. 

urt 


DP  DIVORTlIS,  qv\tf:mvs  tn  permiss*.  VET.  non  permusa  fverint.  ^? 

tcre  vxorcm ,  latel>rofij]ima  qu.rfiio  ejf.  Liccrc  tamcn  pr  ptcr  ifiam,  qu<e 
iri  fiuprif  committitur ,  niilla  qutrfiio  cjl.  F.t  vti  dixi ,  pcrmiffum  effe. 
non  iuffutn ,  non  attendi  aliam  fripturam  diccntcm  :  Oui  tenct  adulte- 
ram ,  fiultui  <_"  impiurteft.  Ex  qifibus  apparet,  non  fuilTe  cam 
communcra  ecclcfia:  doclrmam:  Et  tamen  antc  avgvsti- 
nvm  quardam  eius  veftigia  vifuntur.  Nam  hermes  pastor. 
•  [p]  eodcm  fenfu  fornicatorcm  intelligit :  Non  folum  mKcbatio  efi 
iilis ,  inquit,  qui  carncm  ftam  coinquinant:  Sed  SJTir ,  qui fimularum 
facit,  mcechatur.  Ouod  ji  in  kif  faclit  perfcuerat  &  pcenitentiam  non 
agity  recede  ab  iila^  &  noli  conuiuere  cum  iilai  ali<:quin  Sf  tu  particeps- 
erir  peccati  eiut.  ORIGENES  [q]  etiam  viris  doclis  [r  j  genera- 
tim  huius  opinionis  adfcrtor  crcditur,quod,  li  femina  alia  cri- 
mina  feccrit,  grauitatc  fornicationi  paria,  vel  ea  etiam  maio- 
ra;  excmpli  gratia,  (i  venefica  inucnta  iit,  aut  inteifeclrix 
communis  infantis  nati  ,'aut  in  quocumque  iimili  fcclcre;  pro- 
ptcr  talia  facinora  legitime  dimitti  pofTit.  Veium  h„c  tefTi- 
monia  pondere  non  adarquant  priora  llla,  adcoquc  hanc  pri- 
vatam  duntaxat  opinionem  in  ecclcfia  per  tria  priora  fircula 
fuilfe,  exiltimo. 

{/) )  Herm.  Pafl.  lib.  II.  mandat.  IV. 

tq  )  Oiig.homil.VlI.in  Matth.  ( p.  43.  c.  edit.  Parif.  MDCIV. )  Qnxrendum  eft 
autem,  ft  propter  folam  cauffam  fornicationis  dimittere  iubet  vxotem ,  cjuid 
fit,fi  mulier  non  quidem  fuerit  fornicata  ,  fed  aliud  quid  grauius  fecrrit, 
vtputa  venefica  inueniaiur ,  aut  interfe_rix  communis  infantis  nati  ,  aut 
in  quocumque  homicidio:  aut  exportans  domum  &  male  difpergens  fub- 
llantiam  viu  ,  aut  furta  viro  faciens.fi  iuflc  huiufmodi  mulier  dimitutur, 
quum  dominus  cxcepu  cauiTa  fornicationis  dimitteie  vetet  ?  Ex  vtraque  e« 
nim  partc  aliquid  inhoneilum  videtur:  nefcio  autem  ,  fi  vcre  inhoneitum. 
Taiia  enim  mulieris  fuliinere  pecc.ua,  qua:  pciora  funt  adulteriis  _  forni- 
cationibus,  irrationabile  cfTc  videbitur.  Item  facere  contra  voluntatem 
doctrinx  faluatoris  ,  omnis  confitebitur  impium  effe.  Difputo  ergo,  quia 
non  pr_ccptionc  mandauit ,  vt  nemo  dimittjj  vxorem  excepta  caulTa  for- 
nicationis,  fed  quafi  exponens  rem  dixit  :    Q_  dimifcrit  vxorem. 

(»-)  Vid.Grot.  in  Matth.  V,  31.  Notat  Origenes,  verba  hxc  poni  magis  enunti* 
ando  quam  iubendo. 

Seldcn.  vxor  Kebr.lib.III.  c.  XXXI.  p.  6oa.  Horum  vterque  '  Origenes&Ter- 
tullianus)  liberum  diuortiorum  ius  fcu  extra  caufTam  mcechia;,  aut  cauf» 
fam,  vt  fcntire  vidctur  Origenes,  non  difparem  impugnat. 

Yy  2  §.III, 


35^ OIUGINVM    ECCLESlASTlCARTM    MB.   XXII.    CAP.  V. 

§.in.     ;_ 

/7<fC  pojlerior  opinio  a  tempore  Conftantini  per  leges  imperiales 
valde  prnpugnata.  z.)  A  Conftantino  ipfo. 
Constantino  autem  ad  dignitatem  imperii  euc&o, 
leges  reipublicae  omnes  co  rcfpicicbant,  &  pro  diuortio,  ob 
alias  ctiam  cauflas  praeter  illam  fornicationis,  rogabantur.  Fe- 
minx  quidcm  non  ftatim  in  omnibus  idcm  habcbant  cum  vi- 
ris  priuilcgium :  propter  tria  tamen  crimina,  in  lcgc  quadam 
Cm-iantini  [/]  nominata,  &  vir  &  femina  diuortia  facicndi 
gaudcbant  libcrtatc.  Vir  dimittcre  vxorcm  fuam  poterat,  fi 
maccha  eftet,  vel  venefica,  vcl  lena:  &  mulicr  viro  nuntium 
rcmittcndi  habcbat  liccntiam,  (i  homicida  clTct,  vcl  vcncficus, 
vel  fepulchrorum  fpoliator.  Quod  fi  efict  cbriofus,  aut  ale- 
ator,  aut  fornicator,  non  liccbat  mulicri  ab  illo  difcedcre. 
Atquc  hcic  magna  erat  ina:qualitas  virum  intcr  &  feminam, 
vt  viro  quidcm  pcr  hanc  lcgem  liceret  vxorcm  fuam  dimittere 
propter  adultcrium;  mulicri  autcm  non  cadcm  cifct  liccntia 
in  maritum  adultcrum.  Et  hxc  res  frequentium  qucrclarum 
matcries  antiquis  fcriptoribus  fatla  eft,  qui  virum  &  vxorem 
per  legcm  diuinam  pari  conditione  &  iurc  effe,  &  vxorem  e- 
amdcm  habcrc  dcbere  exiftimabant  potcftatcm  mittcndi  re- 
pudium  viro  ,  quam  vir  habcbat  diuortium  facicndi  cum  lcui 
vxore.  Et  qucmadmodum  gothofredvs  [?]  obferuat,  e- 
rant  quardam  vctuite  legcs  Roman*3  qux  priuilcgium  vtrique 

(j-)  Cod.Theod.  lib.III.  tit.XVI.de  repudiis.  leg.  I.  Placet ,  mulieri  non  licere 
propter  fuas  prauas  cupiditates  marito  repudium  mitteie,  cxquifita  caufTa, 
velut  ebriofo,  aut  aleatori,  aut  mulierculario  :  Ncc  vero  maritus  per  quas- 
cumque  occaftones  vxorem  fuam  dimitterc.  Sed  in  repujio  mittendo  a  fe- 
mina  hxc  fola  crimina  inquiri ,  fi  homicidam  ,  ve!  medicamentarium,  vel 
fepulchrorum  diiTolutorem  maritum  fuum  e(fe  prob.iuerit.  -  .  In  mafculis 
etiam  fi  repudium  mittant,  hacc  tria  crimina  inquiri  connenier,  fi  moe- 
cham,  ve!  medicamentariam  vel  conciliatricrm  repudiare  volucrit:  &c. 

(?)  Gothofred.  in  locum.  Etfi  veteri  quoque  aliquando  iure  hanc  a  viris  qno- 
que  diuertendi  iuftam  caufTam  fnilTe,  aliquot  cxemplis  &  documentis  difci. 
mus,  vel  ex  hac  lcge  &  exemplo,  quod  ex  apologia  Juftini  refertEufebius 
lib.iy.hifior.ecdej'.cap.XI/ll.&.  exAntonini  refcripto,  quod  ex  codiceGre- 
goriano  memorat  Anguftinus  tib.  //.  ad Pollent.  & /;*.  de  bono  comilgio.  Eo- 
demque  adludit,  quod  lurisConfultus  fcribit,  in  hb.Xlll.  /./•'.  n-  de  adul- 
reriis. 

a:qua- 


DE  DIVORTIIS  ,  QVATENVS   EA   PERMISSA  VEL  NON  PFRMISSA   FVERTNT.   ^J 

aqualc  facicbanr.  Excmpli  graria,  rcfcriprum  Jntonim ,  av- 
gvstino  [w]  memorarum,  &  iudicium  vlpiani  in  pande- 
ctjs  [*].  Ar  cnim  quicquid  lcgibus  hancinrem  fubindcfan- 
cirum  fuerir,  licenria  ramen  a  parre  virorum  recruduir,  vr  v- 
xoresobfornicarioncmvel  quamcumqucleucmcaulTamdimir- 
tercnr,nequc  ramen  vxoribus  idcmpriuilcgium  in  virosconce- 
dercrur.  Quomodo  gothofredvs  ex  querclis  a  lactantio[j'], 

(«)  Auguflin.  de  adulterin.  coniug.  lib.  II.  c.  VJIl.  Cauendum  viro  i!Uc  ire  vi- 
vendo,  qua  timet,  ne  vxor  fequatur  imitando.  Sed  illi ,  quibus  difplicet, 
vt  inter  rirum  &  vxorem  par  pudicitiae  forma  feruetur,  &  potius  eligunt, 
maximeque  in  hac  cauffa,  mundi  legibus  fubditi  effe,  quam  Chrifli,  quoni- 
am  iura  forenfia  non  eifdem  quibus  feminas  pudicitix  nexibus  viros  ri- 
dentur  obflringere:  legant,  quid  imperator  Antoninus,  non  vtique  chriflia. 
nus,  de  hac  re  conflituerit,  vbi  maritus  vxorem  ds  adulterii  crimine.accU. 
fare  non  finitur,  cui  moribus  fuis  non  prscbuit  caflitatis  excmplum  ,  ita  vt 
ambo  damnentur,  fi  ambos  pariter  impudicos  confiiclus  ipfe  contiicerit. 
Nam  fupra  dicli  imperatoris  hscc  verba  funt,  qux  apud  Gregorianum  legun- 
tur.  Sane ,  inquit ,  mea  httcrx  miUa  partc  canjflc  praiudicabnnt.  Neque 
tnimji  peites  te  cutpa  fuit ,  vt  matrimomum  Jolueretur :  &  Jeatndum  le- 
gem  Intiam  Kupajia  vxor  tua  nuberet :  propter  hoc  rc/criptum  meum  adtll- 
tern  dimnata  erit ,  mji  con/iet  ejfe  coinmijjiim.  Habebunt  autem  ante 
oculos  iuquirere ,  an  qitum  tu  pudice  viueres ,  ilJi  quoque  boues  mores  co- 
lendi  attilor  Jiti/ii.  Ptrfniquunt  enim  mihi  videtv.r  ejfe ,  vt  pudicitiam  vir 
ab  vxore  exigat ,  quam  ijje  rwn  exhtbet :  qxta  res  pote/l  &  virum  da- 
tnnare ,  non  ob  compenjationem  mtttui  criminis  rem  inter  vtrumque  com- 
penere  vcl  caujfam  fatii  toUere. 

(«•)  Pandea.  lib.XLVIII.  tit.  V.  ad  leg.  Iuliam  de  adult.  leg.XIII.  §.  f,  Iudex 
adukerii  antc  oculos  habere  debet  &  inquirere,  an  maritus,  pudice  viuens, 
mulieri  quoque  bonos  mores  colcndi  audor  fuerit?  Periniqnum  enim  vi- 
detur  effe,  cetera. 

(y)  Laclant.  lib.  VI.  c.  XXIII.  Seruanda  fides  ab  vtroque  alteri  eft ,  immo  ex- 
emplo  continentia:  docenda  vxor ,  vt  fe  cafie  gerat.  Iniquum  efl  enim,vt 
id  exigas,  quod  ipfe  prarflare  non  poffis.  Qua:  iniquitas  effecit  profrclo, 
vt  effent  adulteria,  feminis  a?gre  ferentibu';,  praeftare  fe  fidem  non  exhiben- 
tibus  mutuam  caritatem.  Denique  nulla  efl  tam  perditi  pudoris  adultera, 
qua:  non  hanc  cauffam  vitiis  fuis  pra:tendat,  iniuriam  fe  peccando  non 
facere,  fed  referre.  Qnod  optimc  Qumtilianus  exprefiit :  Homo ,  inquit, 
tieque  aheui  matrimoim  abfiiuens ,  neque  Jui  culios  :  qtto  inter  Ji  natttra 
counevajitnt.  Nam  neque  maritus  ,circa  corrumpendas  aliorum  coniuges 
occupatus,  potefi  vacare  domeflica;  finclitati :  &  vxor,  quum  in  tale  inci- 
tlit  matrimonium,  exemplo  ipfo  incitata.ant  imitari  fe  putat,  aut  vindi- 
care.     Cauendum  igitur,ne  occafionem  vitiis  nofira  iutcmperantia  demus: 

Yy  3  GRE- 


J58   OftltVNVM   t-CCLE:iATIC\RYM    LfB.  JOCfl.  CAP.   V. 

QREGORlO       NA7.IAN7.F.NO      [z]  ,        ASTERlO      AMASE- 
NO[«],      CHRYSOSTOMO  [6]  ,      HIERONYMO     (>]     &    di- 

fed  adfucfcant  inuicem    mores    duoriim  &  iugiim   parib  s,  Tnimis  icrant» 
Nos  ipfos  in  alero  COgitemus.     Nam  fere  In  hoc  iuflitia:  funima  confiflifj 
vt  non  faciiS "alteri ,  quidquid  ipft  ab  .iltero  pati  nolis. 
(?)  Nazianz.  Orat.  XXXI.  p.  419.  ntii  '*)v  oc-io  rks  rro/>\t}s    xxxZs  otxxttuivnf,    itao/ 

ToV  vzyov  xvrHv  Uvttrov,  y^o/j  dvduxXov'  ri  o>)  rrort  yxto  ro  yiv  ^SJXt/  ixoXxtrt, 
To  Si  ixhLtv  inircsin,  you  yv:>)  uiv  xxxZs  figXtvrxyi»!  trtiji  xoirtjv  dvojs  ftot- 
'/Jj.rta ,  xaij  tixov.  ivrtvijiv  rx  roiv  vlyuv  Ixtriytx'  d:qo  oi  xttTxfflfvevtot  yv.cu- 
xos  ,  dvcvjvvos;  x  ii^JOutu  rxvrriv  vouoSt  7t'xv ,  ix  incuvS  r>)v  o"j\>\ijiixv'  x\i'~ts 
ilfftcv  ot  voyo^trttvris ,  6td  rxro  xxrx  yv.cuxZ:  >i  v0y.zj.7ix'  ---  tzuis  G~v  tru.Gjcoorv. 
:::■  y.iv  dncuriis,  xx  dvrttoiptons  ii;  nZs  0  y.t>  dioj>s  «7;?;;    rrics  ouirtuov  ouyx 

wv,  dvio-if  vouoSiTiTs i  Circa  huiic  {ptuticitiam  )plcroJque  mate  adfeSos  cer- 

110  ,  ac  legem  eormn  iniquam  ,  nec  ftbi  cvnfiantem.  Qjd  enim  caujfe 
fuit ,  cur  mnlicrem  coirccret .  txarito  comra  induigeret ,  eumquc  liberum 
relinqueret  .•  &  muher  quidetn ,  qnje  itnprobnm  cenjiliutn  a  uurjhs  viri 
Jiu  cubtie Jnjieperit ,  adulterii  piacutu  coiiftringafm^  eccrbtfliniifque  Icguttt 
pcertis  excructctur :  vir  autettt,  qui  fideru  vxori  datatn  per  ttdvdtcrium  vtu- 
lauertt ,  uulJi  (iippltcio  obnuxius  Jtti  H.iuc  legem  haudquaquam  probo, 
haitc  confitetudinetn  mimmc  iauda.  Firt  era;:t,qu't  hanc  legem  /aiixerunt .- 
ac  propterea  adner/its  muheres  Utta  e/i ,  ...  Quajrcmte  pudtcittam  exigis , 
quam  ipje  vici/Jiui  uon  prccftas  i  Qttomodo ,  qtwd  non  ilas ,  petis  i  Quamo* 
do  corpori  part  hotiore  prttdtto  irnparem  icgcm  fta-ttts  i 

(tf)  Afler.  homil.  V.  p.  yl.  ovros  rvs  cutppocvvtis  0  voyos  i  rciis  ywmii  yovov  trx- 
r.d  Stx  wr-t?tci,  d/>\d  y^u}  rots  dvdoxtrtv'  01  oV  roTs  rx  foiu  rirx  voyoSirtus  frcoo" 
i^ovrts ,  dvt vSvvov  xxrxXtimso'!  r%s  rroovtixs  ro7s  dvooxci  ti)v  i£xo~ixv ,  fixgtTs 
uiv  tiltv  xtircu  ttyf  otoxxx'Koi  r">is  Twv  yvvouxwv  GtyvoTiircc.'  ot  0  iv  ttoc%.o7s  dvcu- 
Svjv  itrtyaivovTis  eiiyxcrtv,  Uir\uv  txrpot,  x.xrl  rijv  Kxpoty.ixv,  yjuois  figwirts 
VKxtctv'  x.t.X.  Hctc  covtinentijt  lex  uon  fcm.nis  taufum,jed  etimn  viris 
a  Deo  lata  eft.  Qni  vero  Jeccttlaribus  lcgtsLitortbus  adharcnter  ,  libcram 
viris  Hbidinandt  facuitatem  reimquwit ,  nec  retu  crimtni  ducttnt,  Jiueri 
quidetn  iudices  Junt  if  arbitri  caftitatts  muhebris ,  ijftque  nihtto  ntinus 
Juitti.i:!  impudcntia  in  multa  iiifkniunt  corpora ,  cum ,  tuxta  prouerbtum , 
aliorum  medici  infinitis  vulucribus  Jcntent. 

{b)  Cinyfoll.  Iiomil.  V.  in  i  l  bcllal  (p.?Of.  edit.  Iiancof.)  v.xbirrto  iiytls  rds 
y.'t^t'.xs  xoKxC^oy.tv  ,  orxv  tiy.tv  ffv.ttxx^cu  trtcsts  txvrxs  ou,oiv'  arm  qof/  lytts 
XQ)\xCo\ut$x ,  xxv  y.>i  vrro  Tuv  voytcv  fiuiyjuw,  d/>\  vtco  rx  Stx'  t(g/  "/x^  xje) 
oi.ro  yotyiix  iri'  y.or/^tix  yd(>  £  y.ivov  r~a  irifot  BvjtCtvy  yh>iv  yot/Jx.ltu  ,  u,r..x 
•fm  -.'j  itityhov   xvrlv   ywcuxi.  x.r.A.      SiCilt  UOS   VXOrcs  punilltUS  ,   qiiaildtt 

fiuitt  habttantes  Je  ipjas  aliis  dcderint:  ita  nos  qttoque  pur.imur,  ft 

uon  a  lefibus  Romanorum  ,  a  Deo  quaiem  certe.     Etemm  boc   qtwqne  e/i 

adidterlum.    Aduiteriuvi  eitim  eft  nunjuhnn ,  Ji  viro  coniunBa  imcchetur, 

Jed  &  Ji  uiiigatus  vxori.  cetcra. 

fc)  Hteroh.tpitaph.  Fabiofe  epift.XXX.  Aliac  funt  Jeges  Cxfarum,  cetera.  Vid. 

§.  I,  fub  litt.  (kj  pag.  jyi.  in  textu. 

verfis 


DE  DIVORTriS,    OVATFMVS  EA   PERMlSSA  VEL    NOV  PERMISSA  KVERlNT.    }>9 

verfis  aliis  demonftrat.  Conftantima  ad  corrigendos  hofce  ab- 
ufus  tollendamque  priuilegiorum  in  ncgotio'  diuortii  intcr 
viros  &  mulicrcs  inarqualitatcm  propendcbat.  Scd  in  primis 
initiis  reformationis  non  poterat  omniafacere,  quse  quidem 
faccre  rcligiofc  cogitabat  :  Et  proinde  quodam  modo  ne- 
ceflc  habebat  hanc  legcm  promulgare  cum  aliqua  ina:qualita- 
tc  rcfpcctu  fcminarum,  vt  illis  rcpudium  mitti  poflet  proptcr 
fornicationem,licct  a  virisfuis  ob  idcm  crimen  difccdcre ipfis 
haud  pcrmitterctur.  Enimuero  vti  quodam  modo  magnam 
illam  libertatem  faciendi  quauis  occafione  diuortium,  quam 
legcs  cthnicrt  antca  viris  indulferant,  cohibcbat:  Ita  viris  li- 
bertatcm  dabat  in  pluribus  cafibus  vxorcs  fuas  dimittendi, 
quam  quidem  gcncratim  cum  piwcifa  lcgis  CHRISTI  interprc- 
tatione  conliftcre  polfe  crcditum  antea  fuerat.  Hax  cnim, 
vt  antca  oftendimus,  exceptioncm  fornicationis  iiue  adulterii 
fenfu  ftrididimo  accipit:  Conftantinus  autem  diuortium  concc- 
dit  in  cafibus,  qui  non  poflunt  vocari  fornicatio  fcnfu  ftrifto, 
fed  latiorcm  rcquirunt  intcrpretationcm.  Vtrum  quoquc  e- 
pifcopos  chriftianos  tum  in  confilium  adhibucrit,  antcquam 
hanc  legem  faceret,  an  vero  epifcopitam  latam  illam  forni- 
cationis  notioncm  habucrint,  vt  alia  grauia  crimina,  cxempli 
gratia,  homicidium,veneficium,  facrilcgium,  &  id  genus  alia 
includat,  quemadmodum  seldenvs  eos  habuifte  exiftimat; 
id  quidcm  eft,  quod  ego  adfirmare  non  aufim,  quia  multihifce 
tcmponbus  diuerfam  habueruntopinioncm. 

§.  IV. 
2.)  Ab  Honorio. 
Vervmtamen  id  ccrtum  cft,  fcquentes  impcratores  in 
iifdcm  inftitifle  vcftigiis,  immo  plures  adhuc  diuortii  cauftas 
addidifle  tnbus  prioribus  ,  quas  conccflcratCo;;/?^f/««/-.  Nam 
Honoriut  non  tantum  diuortia  facere  viris  ac  fcminis  ob  gra- 
via  crimina permittebat,fed etiam  diuortiorum  licentiam  ob  le- 
viora  indulgebat  vitia,  pocnis  tantum  iniufto  repudio  propofi- 
tis.  Nam  legc  quadam  fua  [d]  in  hanc  fcntcntiam  fancicbat: 
Si  diuortium  maritiu  obiccerit ,  ac  mulicri  naue  crimcn  intukrit ,  per- 

{,d)  Cod.Tlicod.lib.HI.tit.  XVI.dcrepudiis,  lcg.U. 

fcaua- 


360  ORIGINVM    ECCLESIASTlCARVM    LIB.    XXTI.    C\P.  V. 


fequatnr  lcgibus  accnfatam  impetrataquc  viudicia  Sfdote  potiatur  o"  fu~ 
am  recipiat  largitatem,  & '  ducendi  mox  alteram  Ubcrtm  fortiatur  arbi- 
trium.  St  vcro  moruni  ejl  culpa  ,  non  criminutn ,  donationem  recipiat 
& ' dotem  relinquat  ,  aliam  pojl  bienr.iim  duclurus  Vxorem.     Yt  adeO 

manifefto  maior  diuortiorum  liccntia  hcic  conceffa  fit,  quam 
antca  lcgc  Conftantini  fucrat  pcrmiffa.  Quse  rcs  fccit ,  vt  a- 
sterivs  amasenvs  [<?],  quomodo  antca  audiuimus,  qucrc- 
rctur,  quod  viri  in  contrahcndis  matrimoniis  inltitores  agc- 
reritj  fubindc  vxores  fuas  ccu  vcftes  mutantes;  thalamos  tam 
faspe  ac  facile  atquenundinarum  tabcrnulas  ftrueritesj  dotcm 
ac  bona  ducentcs,  coniugcsquc  ad  quarftum  ac  ncgotiatio- 
nem  habentcs;  ob  leuem  ftatim  offcnlionem  repudii  libcllum 
confcribentcs ,  &  inviuis  adhuc  agcntcs  viduas  plures  rclin- 
qucntcs.  Qua  de  rc  ipfe  quoque  gothofredvs  r/j  qucri- 
tur  ,  Httcfane,  inqiliens  ,  magna  huiut  aui  labes  fuit.  Diuino  enim 
pracepto  conucnientius  ,  mn  ita  dijjociari  coniugia^  quatn  pocnas  imponi. 

f.  V. 

3.)  A  Theodofio  iuniore. 
Theodosivs  tamen  iunior  prioribus  imperii  fui  tem- 
poribus  paullo  progreffus  eft  longius.  Nam  duabus  pracce- 
dentibus  legibus  Conftantini  &  Honcrii  abrogatis,  antiquas  Ro- 
tnanorum  legcs  de  diuortiis  iri  vfum  rcucxit  nouclla  quadam  an. 
CCCCXXXIX  vcrbis  conccpta  fcqucntibus  [g]:  Confenfu  li- 
cita  matrimonia  pojjc  contrabi ,  contracla  twn  niji  mijjo  rcpudio  diffelui 
pracipimus.  Solutionetn  enim  matritnonii  dijficiliorem  ejfe ,  faiwr  im- 
pcrat  liberorum.  Sed  in  repudio  culpaque  diuortii  perqujreftda ,durum 
efi  legtim  vcterum  moderamen  excedere.  Jdeo  conftitutionibus  abroga- 
tis  qua  nunc  maritum,  nunc  mulicrem  matrimonio  foluto  pracipiunt 
poznis  erauijjitnis  coerceri,  bac  conftitutione  rcpudia ,  citlpas ,  culparum- 
aue  coberiliones  ad  veteres  lcges  rejponfaque  prudentitm  reuocari  cenfc- 
mus.  Sed  haec  duarum  iftarum  legum  priorum  abrogatio,  vti 
obferuat  seldenvs  [<&],  procul  dubio  compluribus  admodum 

(  e  )  After.  hemil.  V.  ap.  Combefif.  auflar.  nou.  tom.  I.  p.  gj.  Vid.  §.  1.  lub  Iitt.  (i) 

(f)  Gothofr.  in  dicl.  leg.  Honorii  p.  314.  b.fin. 

(g-)  Theod.  noueli.  XVlI.ad  calcem  cod.  Th. 

tfj)  Selden.vxor.hebr.  p.f67>(  p-4'6-  4'7>  edit.  Francof.  MDCLXXHL) 

1  difpli- 


DE  DIVORTITS,    QVATENVS  EA  PERMISSA  YFL  NON  PERMISSA  FVERINT.  j6l 

dTfplicuit,  vtpote  qu#  paganifmi  in  diuortiis  libcrtatem  redu- 
cere,  aut  omnimodum  ob  crimen  culpamue  ea  ficri  permitte- 
re  vifa  eft.     Vndc  intra  decennium  ipfe  Theodofitu ,  hac  confti- 
tutioneabolita,  aliam  lcgcm  anno  CCCCXLIX  tulit,  in  qua 
caufia?  matrimonii  difibluendidefignantur  apcrtius.    Et  vxori 
quidem  repudio  vti  permittitur:  Si  maritum  fuum  [/']  aduherum, 
homicidam  ,  veneficum,  vcl  certe  conna  impcrium  aiiquid  mohentem  ,vel 
faljitatis  crimine  condemnatum  imienerit ,  Ji  fepulchrorum  dijfhitorem , 
fifacrit  adibus  aliauid  fubtrahentcm,  fi  latroncm  vel  iatronum  fufepto- 
rem ,  vel  abaciorem  aut  piagiarium ,  vcl  ad  contemtum  fui  domusue  fux, 
ipfa  injpiciente^  cum  impudicis  mulieribus  ( quod  maxime  etiam  caflas 
exajperat)  cxtum  ineuntem  ,fi  fu<s  vitttveneno^aut  giadio^aut  alw  Jimili 
modo  infidiantcm,fi  fe  verberibus  (qux  ingenuis  aliena  ftnt)  adficicntem 
prebaucrit.     De  vilO  item  iic  ftatllit:  Vir  pari  fine  claudetur ,  nec 
liccbit  ei  fine  canjjis  apertius  defignatis  propriam  repudiare  ingalem.  Nec 
vik  modu  expellat ,  nifi  aduheram  ,  vcl  veneficam ,  aut  homicidam ,  aut 
plagiariam ,  aut  fpulchrorum  dijjolutricem  ,  aut  ex  facris  ttdibus  aliquid 
fubtrahentem ,  aut  latronum  fautricem ,   aut  extraneorum  virorum ,  fe 
igmrante  vel  mlehte,  conuiuia  appetentem,aut  ipfo  inuito  fine  iufia  Sfpro- 
babili  caujfa  foris  fciiicet  pcrnociantcm^  vel  circenfibus  vel  theatralibus  lu- 
dis ,  vel  arenarum  fce&kactdit  in  ipfis  locis ,  in  quibus  h<tc  adfolent  cele- 
brari  ,fe  pruhibente,  gaudentem:  vel  fibi  Vcneno,  vel  gladio,  aut  aliofi- 
mili  modo  injidiatricem ,  vcl  contra  nofirum  impcrium  aliquid  machina- 
tionibus  confciam )  feu  falfitdtis  fe  crimini  immifcentem  inucnerit ,  aut 
manus  audacet  Jibi prsbauerit  iugereutcm.      Tuuc  cnim  ncccjjario  ei  dis- 
ccd.n.ii  pcrmittimus  facuhatem ,  &  cavffas  dijjidii  legibus  comprobare. 
In  hifce  calibus  omnibusvxori  &  viro  a:qua  libertas  indulge- 
batur  matrimonium  difibluendi.     Si  vero  mulier  viro  repudil 
libellum  daret,  fine  aliqua  ex  antcmcmoratis  rationibus,dotis 
&  antenuptialis  donationis  amilfione  puniebatur,  nec  mtra 
quinquennium  denuo  nubcndi  habcbat  potcftatem.     OinJ  Ji 
prmtcr  hxc  nupfrit ,  ( inquit  i  mperator  ille ')  erii  ipja  tpuidem  infamit ; 
connubium  vere  illud  mlumus  nuncupari,     Sl  VCIO  cailftam  fliaili  litc 
comprobarct,  dotem  &  antenuptiales  donationes  ci  rcftitui 
oportebat,&  ipfa  libcrtatem  habebat  intraquinquc  annos  nu- 
bendi  alteri.    Ht  li  vir  actionem  fuam  contra  vxorcm  compro- 
baict,  &  dotem  &  donationcs  antcnuptiales  rctinerc  poterat 
habcbatquc  liberarn  ftatim  alteram  ducendi  facultatcm. 

(i     Cod.  Iuitin.  lib.  V.  tit.XVU.de  repudiis.  kg.VHI. 

Biiigh.O.EVol.  IX.  Zz  ^.\7. 


^6i  ©RIGTWM    nCCLEMUTlCARVM  L!B.  XXTI.    CAP.  V. 

4.)  A  Valentiniano  tertto. 

Non  multo  poft  Vdminiams  III.  nouclhm  publicauit, 
qua  vctufto  RoManorum  more  facicndi  diuortia  finc  vlla  alia 
cau!Ta,pra:tcr  vtriufquc  paitis  conrcnfum,  fqui  ctfi  aConftantino 
prohibitus^dcnuo  irrepfcrat  Jabrogato,in  primam  Tie  d>fii  no- 
vcllam,  iftaetiam  diuortia  cum  mutuo  confcnfu  ficri  permit- 
tcntcm,  animaducrtcns,  ita  ftatuit'4j,  Inipforum  matrimoniorunt 
reucrentiti  £? vinculojie pajjtm  £Jtemcre  deferantur ,antiquata  nouella  le- 
ge ,  qiLt  fohd  coniugia  fola  contraria  vohtntate permiferat  ^ca,qttit  a  ditto 
patre  mjlro  Conftautio  fvcl  potius  Conjlantino 3  ita  cnim  legi  dcbe- 
bilt )  decreta  ftnt }  imemerata  feruentur. 

§.  VII. 
f.)  Ab  Anaftafio. 
Vervmtamen  hoc  non  obftantc,  Anaftafus  circa  annos 
ccccxcvii.antiquatam  confuctudincm  rurfus  inucxit.  Quamuis 
enim  vltimam  Tieodofii  iunioris  conftitutionem  vt  cxcellcntcm 
lcgcm  laudaret,  vim  tamen  cius  hac  vna  jn  re  imminuit,  lcge 
promulgata  in  hancfcntcntiam  [/]:  Si  cottfiante  matrimcnio^com- 
muni  confenfu  tum  viri  quam  mulieris  repudium  jit  mijfnm ,  quo  nulla 
canjfa  cantinetwr ,  qv.x  cmfultijjimit  conftitutioni  diii.n  memoria  Theodofii 
&" Valentiniuni  inferta  efi y  licebit  mulieri  non  quinquennium  exJpeHare 
(  quomodo  nonnulla?  legcs  antcgreflar  praccperant.,)/^  pojt  an- 
num  ad  Jecundas  mptias  camwlare. 

§.VUI. 

Et  6)  a  Inftiniano. 
Sic  res  fe  habuit  cum  diuortiis  in  !ege  ciuili  ad  tempora  vfque/.f- 
finiani  an.»xxviii.  quando  hicnouodecreto[wf]  non  (olum  omnes  cauf- 
fas  diuoniorum,  quas  lcnga  conftitutione  legitimas  declarat  Theodojius, 
confirmauit,  Cti  vnatn  adhuc  cis  addidit,  antca  numquam  memoratam }  ni- 
xnirum  naturalem  imbeciilitatem  viri,-  a  quo  rr.ulieri  poft  bienniumhanc 
ob  cauiTam  difcedendi  dat  libertatem.  Et  hoc  ipfum  in  nouella  quadam  [;;] 

(£)Valer.tiii.noue!l.XH.  (/)Cod\li  llia.lib.V.nt  XVlI.de repudiis  leg.lX. 

(tu)  Cod.  luflin.  Icg. X.  Iit  cantfis  iam  duJum  fpeeialiter  definitis,  ex  qutbus 
recla  mitmutur  repudia ,  illam  addimus,  vt,fl  maritus  vxoii  ab  initio  ma- 
trinvonii  vfque  ad  duos  auiios  continuos  computandos  coire  minime  pro- 
pt?r  naruralcm  imbecillitatem  va!e.<r,  pafiit  mulier  vel  tius  parentes  ftnc 
pericuto  dotis  amittenJa:  lepudiuns  marito  mittere:  ita  tacnen,  vt  ante  nu- 
pti-tsdonatio  eidem  marito  (erttetur. 

(JZ)  Iuflin.noucll.XXII.  C.VI.  t\yj  xxt2  KgitpaHLt  umyxcux>  rs  jy</  ix  uXoyot 
ikx\v'(T«f  yctp.o<  ,  'otry.v  ris  *x  ';if  T!  b'i  Gwtiva\  rrj  yvvauxi  ,  %k/  t2  nx^*  rqt 

repetir, 


DE  D;V0RTII<!,  QVATENVS   EA   PERMISSA  VEL  NON  PERMISSA  FVERiNT.    }6? 

repetit ,  hac  iola  cum  diirerentia,  vt  loco  biennii  triennium  permitti  iubeat. 
Alia  lege  [0]  prioribus  diuortii  cauffis  omnibus  hafce  addit  ,  Si  fortix 
vxorfua  opevci in.htftria  abcrtim  fcccrit,  vel  ita  Juxuriofa  eft,vt  commum 
Jauacrum  cum  viris  Jibidinis  caujja  habere  audeat ;  veJ,  diim  vft  in  matrimo- 
nio, alium maritumjibi  fteri  conatafurit.  Hac  autem  lege  mutauit  ck  abo- 
leuit  omnes  iftas  legesantiquas,  qujediuortium  ob  leuesik  vulgares  cauilas 
permittebant.  Eafdetndiuortiicauflas  in  aliis  nouellis  repetit  iifque  alios 
ouofdam  cafus  addit:vt  fi  quis  vir  vel  vxor  vitam  mo.nalticam  amplefti  velit, 
libcllumrepudii  dare  pofiint,nullam  aliam  feparationis  cauflam  adlegare 
neceffum  habentes  [p].  Quaeplanenoua  hifiiniani  lex  erat    Neque  enim 

(pVGtUIS  olvOpCCGl    OtOOyfVX   TpXTItiV  ,   X/%.'2    CllTlK    yiv ,      XXIX    TOV    Tttpi     TXTtt     WPUffV 

ttxp   >)yu,v  ytypxyyivov  vouov,   Kit.pxogxy.ei  ix  rS   tHi/    yxyicv  xwoH'    o    oi  ,  OT* 

TCUS   dXqSiicUS   triV  CJ.VIjP,  X    tflixVJGl'    TCXptft   yclp  TIJ    yWCUXl     >)   T0T<   ft     OtVTJ/;      /TX- 

TpuGt  oiut?ivyvvvtu  to  GVVOtKtGtov ,  tiof)  TiTXeu  Otrtyyiov  ,  ti  yjc)  yi  fiiy.otTo  ts- 
TO  0  GVVOtKWV'  xxvtkv^x  >;  y.iv  Tco7%  \_tY  Tts  is"iv  u\ui<  iit  idtoo  y.bj>>  t:;oT£\  clxo- 
/\ib>';Gtt  tyi  yvvcuxi ,  jyy  cliroduGti  tuvt>;v  o  »'vi(f  ,  tiyt  tv'/oi  Xsi/jm'  r,  li 
iix  tov  yxyov  >iroi  -r,p  tujv  yxyiov  iuipsx  ytvti  xxpx  tw  d/}i,  xis-j  oixo^tv  £»/" 
f/.txyivuji'  tStcv  oi  ffij  tov  viyov  KTtxvopbxytv  foox/tix  tivi  ttfoSiixTi'  i  ydp  ite- 
rixv  cloibyti^jcuf  yi.yv  t>)v  i£  uvtx  tjj  xcupi  t>;s  GvvxCptlxs ,  d'/i\ai  tputIx» 
fixXiutfyx'  ituj  ydp  iiioxyJSy  ytv  ix  Tu/v  i-rtGVyfitivTuiv  iv  yfGtv,  Ttvdf  ttWtiovot 
Jf    X.  XUTK    t})lTtKV  ■/pivov  XX  igxvgxvtks  ,   VTtpOV  ixxv/ss    o(fjJ)ivTus   vft>iptT>'iGx3af 

tj5  Ttxvoyovlu.  Per  occajiontm  quoque  necejjariam  &  non  irratwmbdem 
diftrahitur  matrimomum,  quando  aliquir  impotent  fuerit  coire  muluri , 
&  agcre  quct  a  natura  Viris  data  funt :  fi  bienr.iv.m  qitidem  Jhctmdum 
de  hoc  a  nobis  pridem  Jinptam  /cgejn  tranfcurrat  ex  wiptiarttm  icm]Hire? 
itie  v:ro,  qiiia  pro  veritate  tfi  vir,  non  ofiendut:  liubit  enim  mulieri  aut 
eitis  fatribus ,  dirsiungere  matrimonium  cf  mittsre  repndium,  vel  Ji  noiu- 
erit  hoc  maritns  ■■  h?  heicfiquidcm  dir  (Ji  qux  ommno  data  Jit )  Jeque- 
tur  muliercm:  if  rsd.lct  battc  vir  ,Ji  contigit  eam  acapi :  propter  nupti- 
■  as  autemjeu  ante  nuptias  donatio  manet  apud  virum  ,nihil de  Juo  dawn- 
idufn.  N.tnc  itaquc  legt-m  corrigimus  breui  qv.odam  adieilior.e  :  mn 
enitn  biennium  numerarijolum  ex  iffi  tempore  copulutionis  ,Jed  triennium 
volumns  :  edjili  namquejumus  ex  ns ,  qut  ante  hac  proutncrunt,  quui- 
darn  ampiins  q$untt  bienmum  temporis  mn  valeutct ,  goftca  potentcs  ofteii' 
fbs  minsfirare  fr!un:im  procreaiwni. 

(o)  Cod.Iuftin.  ibid.leg.XK 

(ft)  lufiiu.nouell.CXVII.c.  XII.  Tdi:  tigttyJvatt  uiricus  evvttfoyv  y^x/  tkCtxs  ovc- 
y.xTi  r.p -i iSjivof ,  i£  uiv  t£s  yciysi  ot'xx  jro.vris  i^trt  otx\vtiv'  txtiti  r>;v  to  vtpl 
twv  y>;  evvxuhuv  ig  «fX?5  T*  yccyx  yiyvvSm  riZ<  txvTtiv  yxytTcus ,  yay  Tci 
kxox  r»;>'  (fjvtiuit  ttvogxGi  oiooytvx  rrgxTlw  yjy  rrpos  yt  ti;v  ntpt  tu,v  tv  av.tGui- 
vi  tu  yciyu  tvXv-firi  fiisv  ffoc)  tt,v  iv  yovxrtjfiots  olxoiGtv  iiTih.tyoyAvu,v  xvtfpSv  1} 
yvvxixuv'  nfj  T>}v  iri£t  Tuj»'  h  cuxyxr\mGit\c  ini  rtvx  Xpovov  dtxxpxTxy.ivuv  ?T(0- 
roKu,>'  ini  tstjis  yxp  toTs  rptai  SiyxGt  tx  ntji  v.vtuiv  tc~s  irpoTfpcis  ic' 
/aois  •ntpttyj ytvx ,  fjifjMx  ii;tu  StGrri^oytv.  Tcis  tip>jyivxs  Toi-.i:  xnciatu  tirrit*c9 
Tcis  Tf  nttriiri  nyuv  voyt?  ittpif/tiyivxs ,  yovxs  tipxtiv  xtl.tvouir  rrpos  t>\  $td- 
>.K7i»  tuv  toyiy.t»v  avtQtr.iGiuo'  t»<  fr)  Wota/ls  dtrxGKS  ugyih   tcxpxr.tXt»'. yjix  , 

Zz  2  vmquara 


364  ORIG.ECCL.LTB.CTir.C.V.  DE  DIV0RTM<:,Q7ATENVS  EA  PERMIS5A  ETC. 

vmquam  antea  hxc  idonea  diuortii  cauflacredita  fuit.  Libellum  quoquc 
repudii  dari  permittit,  fi  alterutra  pars  diu  in  captiuitate  eflet  conftituta. 
Cuiusmodi  diuortia  dicuntur  fieri  cumbona  gratia[ci\  necpropter  vllum 
crimen,  fed  ob  alias,  vt  vocantur,  idoncas  cauflas,  Ita  comparatum  erat  cura 
diuorriistempore/;//?/;;/tf>;/,quando  iex  ciuilisomninoreftituta  &ftabilita 
erat  in  imperio  Romano.  Quamam  nouac leges  vel  mutationes poftea  ab aliis 
principibus  turninOr/«;tt  tum  in  Occidentc  faiftae  fintad  tempus  vfque  re- 
formationi»,  lector,  quivolet,  videre  poterit  apud  seldenvm[>J,  quihifto- 
riam  ad  poftrem3  vfquetempora  pertexuit.  Sedhocextra  limites  praefentis 
dilquifitioniseft,  cui  tantum  propofitum  eft  praxinecclefia:  ckreipublicae 
in  tarculit  primiriuis  explicare. 

trgj  ytlhyi^v     it^.tjv  airtxv  iz\yjv   riZv  dvou,x?c    iyxaytiwv  rnrM  ru>    vs'«w  dvvxSttf 
dtxXvnv  voytyov  yxyov'  etre  yytrtfots ,  vrt  xxXcutrifOtS  rrtpisxtrcu  voyots.     Pra- 

dif/it  caujjts  projpeximut  etiam  bat  nomhtatim  adiiccre ,  ex  qttibui  matri- 
tuonia  Jine  pcena  iicet  tranjigeyt:  hoc  cff ,  de  iis,  qui  11011  potueriht  ab  i- 
nitio  nuptiarum  mi/ieri  Juit  vxoribut,  c"1  qua  per  naturam  vhrit  concejpi 
Jhnt ,  agere:  injiiper  de  us  vitis  ac  fhnints ,    qui  conjiffente   matrimouio 
JanHnnoniakm  conuerfationetn  &  vionafferii  habitatwnem  elegeriut ,  & 
de  tis  perjonis  ,  qitit  in  captiuitate  aliquanto  tempore  detinentur  :  in  his  e- 
nim  tribus  cajibtts  qtta  de  cis  prioribus  noflris  iegibus  contwentur ,  Jirma 
effe  Jancimui.     Memuratat  igitur  otiinet  canjjas ,  quce  in   prxfentt  noffra 
)e«e  contincntur ,  Ji/as  Jitfficere  iubemus  ad  traniaitwuem  legttimoriim  tna- 
trimoniorum.    Reliquat  atttem  otmiet  vacare  practpitnttt ,  nuUamque  ab.am 
cau/fam  citra  eas,  qtta  nominatim  injerta  fttnt  htttc  /egi,  pojje  Joluere  le- 
gittmum  matrwiontum,Jiue  noffris  Jute  vetenbus  legibus  continentur, 
it.  cod.lib.  I.  tit.  III.  de  epifc.  &  clcric.  leg.  UII.  §.  III.  Ad   lia-c   fancimus : 
fiue  vir  ad  folitariam  vitam  venire  voluerit,  fiue  mulier ,  viro  relicto,  ad  ex- 
ercitationem  monachicam  venerit:  nec  hoc  damni  caufam  prarbeat,  fed  vt 
fiu  omnimodo  recipiat:   ita  vt  liceat  vxori  &  dotem  recipere  fuam,  &  pro- 
pter  nuptias  donationem  ei ,  qui  cum  ea  coliabitauerat :  &  quod  inde  ve- 
nit  lucrum  ,  non  fecundum  eam  ,  quae  per  repudium  (it,  disiunclionem  vin« 
dicare,  aut   manere  apud  eum ,  qui  non  diuertit.fed  fecundum  quod  in  ca- 
fum  inortis  faftum  eft  patftnm  ;  quafi  videatur  is ,  qui  diuertit  a  communi 
alterius  conuiclu  ,  mortuus  effe  in  alteritis  contubernio,  quum  cohabitanti 
fit  omnino  inutilis :    quicquid  autem  in   dot.dibus  inftrunacntis    receptum 
fuerit  ex  paftis.  in  cafum  mortis,   id  debitum   intelligatur,    Non    audente 
muliere  ante  anni  lapfum  in  alitid  refpicere   matrimonium  ,    propter  gene- 
rationis  (  aut  feminis  1  incertitudinem.     SeJ  li  quid   tale   futuruin    fit ,  fta- 
tim  dimitti  divortium  ,  quod   idcirco    boua  gratia    vocatur ,  ab   ea  ,  qus 
conuerlionem  non  eligit,  pcrfona  ,  atque  ita  agat,  quod  voluerit ,  Iticris  (  vt 
ante  diclutn  fit )  ad  ipfam  pertinentibus :  fane  eo  quod  lucrandum  effetex 
tali  caulTa  omnimodo,   fi  &  in  prioiibus  nuptiis,  vcl  vir  vcl  mulier  man- 
fiflent,  communibus  liberis  ex  eo  matrimonio  natis ,  fi  qui  fuerint,  confer. 
vando.     Vid.  eti ,1111  nouell.  CXXXlV.cap.  XI. 

f^)Nou.  XXII.Mitioresnuptiarum  folutiones,  tamquam  generali  qtiadam  ratione 
f.ib  boua gratia  faflis  disiunclionibus,  fciendum  elt,  toleraflTe  quodammodo. 

(»•)  Scld.vxor.hebr,  lib.III.  cap.  XXIX.  XXX.  feqq. 

o>;kco  0^0 


w 


II 

IOSEPHI  BINGHAMI, 

RECTORIS    ECCLESIAE    HAVANTINAE 
IN    AGRO   HANTONIENSI    ANGLIAE, 

ORIGINES 

SIVE 

ANTIQVITATES 

ECCLESIASTICAE. 

EX  LINGVA  ANGLICANA  IN  LATINAM 

VERTIT 

IO.  HENRICVS  GRISCHOVIVS, 

HALBERSTADIENSIS. 
VOLVMEN  DECIMVM  ET  VLTIMVM. 


IIALAE, 
SVMTIBVS    ORPHAN0TR0PHE!. 

M   DCC  XXIX. 


Lectoki  Benevolo  S. 


LTIMVM  originum  fiue  antiqui- 
tatu  m  -ecclefiafticamm  I O  S  E  P  H I 

binghami  vohimen  lin- 
gua  latina  iam  edo,  fimul- 
que  fidem  meam  libero, 
quam  mfecundi  voluminis  praefatione  de- 
di.  Monuerant  videlicet  viri  quidam  do- 
£ti,quum  primum  volumen  exiiffet,  ad- 
dendumfuifle  indicem:  quibus  ego  tum 
refpondi,fubfinem  totius  operis  defide- 
rio  ipiorum  me,Deo  bene  iuuante,cumu- 
latiffime  fatis  efie  fa&urum,    Id  nunc  de- 


a  2 


mum 


PRAEFATIO 


mum  me  praeltitifle,  perfpicient.  Tripli- 
cem  enim  fub  calcem  libri  vicefimi  tertii, 
qui  in  hoc  volumine  continetur ,  indicem 
exhibeo,  vnum  remm,  alterum  audomm^ 

tertium  conciliomm, 

Ipse  quidem  clariflimus  auftornofter 
tres  indices  operi  fuo  fubiunxit:  Enim- 
vero  pneterquam  quod  index  rerum  in  hac 
latina  editione  multo  locupletior ,  quam 
in  anglicana,  fadta  eit,  fecundus  &  ter- 
tius  pofteriores  duos  Bmghamianos  longifli- 
me  fiiperant,  vel  al  ia  potius  apparent  f  orma. 
Quamquam  enim  vir  dodtiflimus  au£to- 
rum ,  quibus  vfus  eft,  non  nomina  folum, 
(ficutalias  plerumque  fieri  folet)ledediti- 
ones  etiam  indicauit;  locum  tamen,  vbi 
hunc  iftum  in  opere  fuo  adiegarit,  adfcri- 
pfit  nullum.  Eamdem  rationem  fequu- 
tuseftin  indice  conciliorum,  quippe  in 
quo  praeter  nomina,  numerum  canonum 

et 


INTERPRETIS 


et  annum,adquem  vnumquodque  cele- 
bratum  fuit,  nihil  habet,    In  hac  autem 
latina  editione  fingulis  patribus,  auftori- 
bus  & conciliis  paginas,vbi  locus  quidam 
vel  canon  citatus  elt,  adnotaui :  ita  qui- 
dem,vt,  fi  plures  alicuius  fcriptoris  libri 
adlegati  fuerint,  ad  euitandam  in  euol- 
vendis  adlegationibus  conhifionem&tae- 
dium,diftin£te  eos  pofuerim.  Quam  rem 
multis  lefitoribus  gratam  mefecifle,  per- 
fuafus  fum.    Quum  enim  in  hafce  ongmes 
ingens  notabilium  fententiarum  farra<*o 
ex  omnis  generisfcriptoribus  congeflafit, 
talis  index,  qui ,  vbicumque  ex  hoc  illoue 
au£tore  auftorifque  librohic  ille  locus  ad- 
legatus  fit,,  plane  indicat,  illis  miriiice 
prodefle  poteft,  qui  de  fimili  vel  cognato 
argumento  commentantur,au£tores  vero 
quoslibet,  quibus  opus  eis  eft,nancifci 
nequeunt.    Quod  iplum  &  mihi  in  hac 
adornanda   verfione  fepius  viu   venit. 

a  3  Quan- 


6  TRAEFATIO 


Quaudo  fciiicet  au&or  nofter  de  quadam 
materiaad  icriptoris  alicuius  teftimonium 
prouocauit,neque  vero  illud  interpoluit: 
tum  ego ,  pro  inllituti  mei  ratione  Q  illud 
exfcribereciipienSjfi  ipfius  libri  compos 
fieri  non  potui,  quajfiui  vel  in  albertino, 
vel  chamierio,  vel  alio  quopiam  auftore, 
&  beneficio  iiliufmodi  indicum  haudraro 
eum  ipfum  locum  non  fine  gaudio  reperi, 


quem  binghamvs  innuit  ( 


Praeterea  in  gratiam  eorum ,  quibus 
latinam  hanc  editionem  cum  anglicana 
conferendi  copia  eft,  hoc  quoquede  indi- 
ce  mtkovumBwghamiano  monenduin  duxi, 


O  ^e  4lia  ^'x'  m  pracfaricne  ad  volum  f.  pag.19.  « 

(**)  Mulcorum  loco  vnum  rantum  idque  recemiiTimum  exemplum  indi- 
carelflterexfubrequerlteauftoHsprsefarione  pag.  ;?..  vhi  Raiiieiii,  f'  fiue 
Reiritii) libium  conrra  Waldenfes  adlegatj quem alibri fr uftr a  quGefitum 
apud  Ai-BERTiNVM  de  eucbarifiitt- facramento  m  mdrce  auftorum 
tandem  confpexi  &in  ipfo  eius  libro  pag^y.  locum,  ad  miem  pro- 
vocat,inueni  &;  tranfaipii. 

vi- 


INTERPRETrS. 


viginti  circiter  fcriptores  (*).,partim  alios 
fcnptorum  adlegatorum  libros  (**),  ibi  le- 
gi,  quos,quantumuis  diligentimme  quae- 
fitos,  nuspiam  in  ipfis  voluminibus  adie- 
gatos  deprehenderim,  adeoque  in  huius 
editionis  indice  omiferim;  contra  ea  non 
paucos  omiflbs  efle  (***), quos  in  colligen- 
dis  adlegationibus  occupatus  obferuarim, 
&  heic  interpofuerim.  Quod  de  indice 
etiam  conciliorum  (*jnotatum  volo. 


(*)  Ex»  gr.  IOANNEM  BALAEVM,  MARTlNTM  CHEMBITIVM, 
FRANCISCVM  HALLOIX,  IOANNEM  PHOCAM,  IOAK.  MARUM 
THOMASIVM,   CCt. 

(**)Vt  henr.  dodwell,  de  rure  laicorum,  facerdotali  conrra  Huq;o- 
nemGrotium:  christ.  KORTHOLD.de  variis  fcripcurae  editiornbus : 
iacob.  vsser.  de  fucceflione  ecclefise,  cet. 

(***)  Conftitationti  apoftohrum:  petri  lambecit  commenr.  de  bibl, 
Vindobonenfi :  ioannis,  garnerii  librum  diurnum  Romanorum 
pontificum.  cet. 

(*J  Sic  ibi  Icguntur  concil.  Aranfican.  2.  &Catthag.  6.  e  quibus  cancnem 
nullum  adlegatum  animaduerti.  Contra  in  originibus  citanrur  Arslat,^. 
&j.  Tolet,l6&l7.  cec.  qure  in  indicenon  exftant. 


Cete- 


g_ PRAEFATIO 


Ceteiivm,  vti  au&or  noiter  fub  operis 
lui  finem  gratum  animum  aduerius  eos,  a 
quibus  feadintum  efle  intellexit,declara- 
vit  publice  (*):  ita  &  meas  partes  efle  ar- 
bitror,  idem  vt  taciam.  Gratias  itaque 
ago  iis,  qui  vel  publice  (**)  vel  priuatim 
laboremmeum  approbarunt,  meque,  vt 
in  incepto  pergerem ,  cohortati  iunt.  Plu- 
rimum  autem  illis  me  debere  profiteor, 
qui  ex  bibliothecis  propriis  (***),  vel  alie- 
...     — '     '-~ —  ■ 

(*,  Lib.XXHI.cap.  IV.  $.  IX.  vol.  X.p.yo. 

i**)  Poft  D.  ioannem  franciscvm  bvddevm,  Ccuius  morrem,de 
qtiahis  ipfisdicbus  nuntius  huc  adlatuscft,cum  bonis  omnibus,  ecclefiae 
etlangelicae  caufTi,cioleo)  in  pracfatione  volumini  primo  praemifla,mi- 
hi  innotuerunt  claii(fmi  aucTtores  nouorum  htteraiioium,  quae  infcri- 
buntur :Aiuerlefene  theulogifche  bibliothec,  od,ryCr.tn  iliche  nachrichtcn 
ton  denen  neuejien  und  bejien  thcoUgifchen  bucbern ;  Ec:  Neuc  &itmgen 
Vdn  gelebrten  facben. 

(***)F.x  noftic  acadcmiac-Dc&otibushonoiis  caufTi  nomino  nicolavm 
hieronymvm  gvndlingivm,  h.  t.  Pio-RetL  u  cm  Magnificum  , 
('quemperaliquothebdomadesgrauiteraegroranten  Deus  refpiciat  propi- 
tius,&  in  commoda  vuliutemque  academix  conualefcere,  fi  velir,iubeat!) 

PAVLVM  ANTONIVM,  10ANNEM  H  E  N  R  1  C  V  M  MICHAELIS&IV- 
STVM  HENNINGIVM  B  O  E  H  M  E  R  V  M.  Ex  LipfienfibuS  IOANNEM 
BVRCARDVM    MENCKENIVM. 

nis, 


JNTERPRETIS. 9 

nis,quibuspra2i:e<5ti  iunt  (*),  libros  mihi 
fuppeditarunt,  vel  integra  loca  exeerpta 
mecum  communicarunt  ( ** ).  Pro  qua  in- 
figni  liberalitate  &humanitate  ipfis  omnia 
oixTcia,  quse  quidem  a  me  proHcifci  pos- 
iunt^,  promitto. 

Non  minus  autem  cum  au£tore  no- 
IlroDEVMimmortalem  laudo  &  concele- 


(*)  Horum  in  numero  funt,  chri-shants  "be-nedictvs  michae- 
lis,  P.  P.  O.  cui  academise  Fridericiante;  D.  ioannes  fiidericvs 

BIECKIVS   &  D.   IOANNES    GEO  RGIVS    FRANCKl  VS  ICti  ,    CjlIOrUm 

huic  poft  lftum  •ecclefire  Marlanae,  i o a nm es  henricvs  c  a  l  l  e  n- 
-  bergivs  ,  P.  P.  cui  orphanocrophei  j  hieronymvs  freyervs, 
psedagogii  regii  Infpector,  cui  iftius  lchola;  hibliotheca  commifla  eft: 
Et,cjui  hoc  nomine  primum  laudandus  erat,  henricvs  ivlivs  e- 
lers,  bibliopola-cjuondam  otphanotrophei  follertifimius ,  fuperiore 
armo,  menie  Sept.  beate  dcfunctuv-  cuins  e  penii  plerdfcjue  feleftio- 
res  &  pretiofiores  libros  e.  g.  Atla  fanciornm;  caesaris  baro~nii 
annales;  Bibliotbecas  patrum ;  Scriptores  Byzantinos  ;  philippj 
LABBEiwmw  conciliorum,  &  Patres  gr.tcos  cjT  latinos  tantum  non 
vniuerfos  depromere  mihi  licuit.  Nec  practereundus  eft,  qui  illius 
in  locum  fuccdlic }  h  e  n  r  i  c  v  s  z  o  p  n  v  s, 

(**)  Id  iterum  iterumque  'fecerunr,  Gurfpbcrfyti,  petrvs  schillingt 
vs,  Seremffimo  Duci  Brunfuicenfium  &  Luneburgenfium,  AVGVSTO 
GVILIELMO.,  a  concionibus  auhcis,  ex  bibliotheca  ifta  celcberrima 
Ducali:  Gotbx,  ioannes  fridericvs  hevsingervs,  illuftiis 
gymnafii  Sub  Con-Re£tor,exDucali  &  Vockcrodiiana  :  czLipft<tyc,.  key- 
selitivs,  M.  A,  &  catecheta  ad  a^km  D. Petri, e  publicis  ptiuatisaue. 

Bingh.O.E.Vol.X.  b  bro, 


io PRAEFATIQ    INTERPRETIS. 

bro,  quod  &  mihi  hoc  dedit  clementifli- 
me,  vt  hanc  latiniE  verilonis  telam,  ante 
hos  iex  annos  cxorfam,  etfi  aiiquando 
morbo  acutiilimo  interruptam,  ialuus  & 
incolumis  deduxerim.  Faxit  Ipie,  qua 
eft  bonitate,  vt  multa  ex  hoc,  vtvt  in  ie 
exiguo,  labore  in  rem  chriftianam  pariter 
ac  iitterariam  redundent  emolumenta,  & 
hsec  ipfa  cedant  in  (anftiflimi  nominis  fui 
gloriam  laudemque  fempiternam  !  Glau- 
chae  ad  Halas  Magdeburgicas,  in  kal. 
Decembr.  cid  idcc  xxix. 


lO.  HENR.  GRISCHOW, 

OfteroiUaus  HalberftadienGs. 


PRAE- 


PRAEFATIO  AVCTORIS, 


vvm  hcec  duo  volnmina 

|  confcciillm ,  &,  quod  animo  inten- 
derani,  vniuerfum  abfoluiifem  opus, 
prelifquc  fubieciifem, nuncpuiillum 
laxamenti  ac  requietis  quxrens  ex 
magno  labore*  (ratim  ad  nouum  o- 
pus  vocatus  fum  per  librum  ad  mc- 
miilum,qui  infcribitur  (*),  ecclesiae   primitivae 

NOTITIA,  CVI  PRAEFIXVS  EST  INDEX  HAERETI- 
CVS,  EREVEM  CONTINENS  RECENSIONEM  OMNI- 
VM  PRAECIPVARVM  HAERESIVM  A  PR.IMIS  INDE 
E.ELIGIONIS  CHRISTIANAE  INITIIS.  ACCEDlT 
SVCCINCTA  RECENSIO  OCTO  PRIORVM  GENE- 
EALIVM  CONCILIORVM,    DVOBVS    VOLVMINIBVS, 

londini,  anno  mdccxxii.  %uo.  Dedicatus  liber 
eil  vencrandac  focietati ,  quse  a  propagando  in  exteris 
regionibus  euangelio  nomen  habet,  ab  a.  blacka- 
more.     Vehementer,fateor,initioobitupui  librititulo 6c 

(*)  Ecclefat  Primitivic  Notitia,  or  a  Summary  of  Chriihan  Antiqui- 
ties.  To  which  is  prcnYd,  An  hidex  Hitrcticut ,  conraining  a 
shortAccounc  of  Ali  the  Principal  Herefies  fmce  the  Ri(c  ofChri- 
ftianityj  There  is  alfo  added,  A  Biief  Account  of  the  Eight  fiift 
Geaeral  Councils.   ln  two  volimies.  London  MDCCXXlI.  $uo. 

b  2  epi- 


,*  PRAEFATIO 


epiftoia  dcdicatoria, .nounm  aliquod  opus  eflc  ratus,  in 
quo  non  nihil  cgFegie  &  praclare  prxiritum  cflct,  vel  in 
corrigendis  meis  erroribus,  vcl  fupplendis  iis,  quar,  du- 
ro  viginti  annorum  labore,  in  colligendis  in  vfum  ccclc- 
fiae  originibm  mcis,  perfundtus ,  forte  omififlTenT.     Enim- 
vero  fimul  atque  in  prxtationem  intuli  oculos,  &  in  li- 
brum  ipfu.ni  paullum  introfpexi,.  auftorem  illum  anim- 
aduerti  aliquam  originum  mearum  partcm  tranfcripfifle, 
fub  notione  quidem  f/>;>owr.r,  tametfi  nihil  huius  in  libri 
titulo  legatur.     ld  artificium  quoddam  cfle  videtur,  ex- 
cogitatum  ab  hoc  viro  &  deeem  bibliopolis,  qui  cum 
ipfo  confpirarunt,  quo  libros  mcos  inutiies.  reddere,  fuo 
autem  tanto  maius  prctium  conciliarc  fatagant ,  vtpote 
qui  omnia,  qure  cgo  fcripferim  ,  &  quodam  modo  plura 
compleclatur  ,  minorifque  veneat.    Quam  rem  profutu- 
ram  efle  dicit  paupenbus  clericis  aliifque,  qui  procliui- 
tate  quadam  natuns  in  itudium  antiquiratis  ferantur,  ne- 
que  tamen  libros  meos  cariores  comparare  fihi  poflint. 
Atcnimvero  bonus  ille  vir  paupcribus  lecloribus  cgre- 
gie  imponit,  dum  hsc  dicit,  ex  duabus  rationibus :  Pri- 
mo  quidem,dum  epitomen  totius  operis  noflri  fe  exhi- 
bere  profltetur,  quum  tamen  duo  volumina  adhuc  reli- 
qua  fint,  qmr  in  epitomen  redigere  haud  potuit,  typis 
nondum  excufa,     Dicit  quidcm  in  prcfatione  ,  me  vni- 
verfum  opus  odto  voluminibus  feliciter  abfoluifle,  illud- 
que  maioribus  laudibus  extollit,  quam  forte  illud  mere- 
tur.     Vbi  autem  cognouerit ,  me  oons  meunr  oclo  vo- 
luminibus  abfoluifle,id  equidem  haud  fcio.    Scio  autem, 
quod  leftoribus  adeoque  &  ipfi  fignificarim,  de  duobus 
adhuc  voluminibus  me  commentari  atque  meditari,  quae 
iam,vt  ad  eum  exitum  perueniam,  qui  mihi  fuit  propo- 
fitus,  in  lucem  publicam  emitto.     Quare  auftor  nofter 
pauperibus  fratribus  fuis  vcrba  dat,  quando  vniuer/i  ope- 

ris 


AVCTORIS. i$ 

ns  noirri  epitomen  illis  fe  dare  dittitat,quum  id  e\  par- 
te  tantum  fiat.    Aliud  igitur  adhuc  volumen  confcribar,. 
eisque  id  fibi  comparandi  neceflitatem  imponat ,  opor- 
tet,  vt  epitomen  integram  habeant.     Dcinde,  fi  auclorf 
noftro  tantae  curae  fuit,   vt  pauperum  fratrum  fuorum, 
confulerct  rationibus:  Cur,quafo,epiromerLadeo  longain 
fecit?  Capita  &  fummx  rerum  ,  quas  libris  meis  com- 
plexus  fum,in  multo  breuius  compendium  conrrahi  pot- 
erant.    Non  opuserat,  teftimonia  allegari  in  vfum  eo- 
rum,  quilibros  non  habent,  quos  euoluant  examincnt- 
que,,  fed  ipfi  in  auctoritate  acquiefcere  poterant  colleclo- 
ris;  cuius  auiStoritatcm  quauis  oecafione  decentius  atque 
honefrius  porerant  adlegare,  quam  auctoritateni  patrum 
atque  conciliorum,  quae,  vt  auclor  noiter  mecum  recfe 
exiftimat,  videndi  non  habent  opportunitatem.     Prccter- 
ea,  fi  ipfi  propofitum  fuit  pauperibus  fratribus  fuis  grati- 
ficari  paruo  pretio ,  cur  epitomae  duas  longas  a   fe  ipfo 
confcriptas  chflertationes,  alteram  ad  capur,  ad  calcem 
alteram,adfuit?  Non  fane  hoc  erat  librum  eis  parabilem 
reddere,  fed  facere,  vt  plus  pecuniae  in  illum  impenden- 
dum  fit;  dum  diflertationes  eius  emcre  neccflc  habent, 
fi  quid  de  meo  lcgere  cupiant.     Bclla  cpitomen  faciendi 
rario  fuiffer,  f\  libros  meos,  in  compendium  red^cros, 
per  fe  cdidiflet,  fuumque  ipfius  feparatim  excudcndum 
curaflct.     Id  magis  e  re  pauperum  leclorum  eins  fuifler, 
&  ipfe ,  credo,  aliquando  intelliget,  maiorem  hoc  vtili- 
tatem  bibliopolis  fuis  adlaturum  fuifle.     Nefcio,  quam 
audtoritatem  vel  ipfe  vel  ipfius  bibliopolx  habeant,  li- 
bros,  qui  per  legem  mei  proprii  funt,  re  ipfa  recudcndi. 
Sed  hoc  nomine  ipfum  iam  non^rguo.     Si  honefla  ratio- 
ne  id  fcciffet,   petita  vidclicct  vcnia  &  fub  direilione, 
veniam  ci  dediffcm  addidiflcmquc  calcar.    Ve!  fi  vtiliter 
idfeciffet,  ita  vt  propofito  fufccptoque  confilio,.  qucui 

b  3  prac 


i4  PUAEFATIO 


prx  fe  ierr ,  faris  cum  feciffe  conitarct,  ctiam  fine  vcnia; 
eso  quidem  id  ei  facile  condonarcm.  Iam  vero  fuum  i- 
piius  confilium  inutilibus  paritcr  &  noxiis  additamentis 
pcruertit,  qux  non  folum  iibris  illius  incommodo  atque 
impedimento  futura,  fed  bos  quoquc  mcautis  iectoribus 
periculofos  perniciofosque  redditura  funt,  nifi  in  tcmpo- 
rc  ab  cxercitatiore  quadam  manu  remcdium  cis  6c  cor- 
reetio  adhibcarur.  Qnam  ob  cauflam  ,  quum  ifras  medi- 
tationes  fuas  diuulgauit  cum  origimtm  mearum  epitome, 
tum  aliis,  tuni  mihi  ipii  xquum  &  reclum  ccnfui,  aptas 
quafdam  in  eas  facere  animaduerfiones.  Equidcm  fatcor 
libere,vetcrum  ac  rcccntiorum  feitarnm  atque  Invrciium 
rcceniioncm  ,  a  do&o  &  intelligenteviro  cx  iuftiilimx-au- 
ctoritatis  &  ridei  documentis  editam ,  opus  vtililfimum 
fore.  Et  hoc  eft,  quod  iam  pridcm  multi  deiidcrarunt 
homincs  eruditi,qui  vulgarium  h&refiologorum  vitia  vn- 
diquaque  animaduerrcrunt.  Atenimvcro  non  video, 
quid  recentiorum  harrefiuin  index  ad  antiquitates  attineat 
ecclcfiafticas,  aut  quid  modcrnorum  feftariorum  notitia 
ad  explanandos  vetuftos  ritus  ac  confuctudincs  catholi- 
corum  in  prioribus  fcculis  conferat.  Vnde  aucitor  no- 
fter  iftam  operis  fui  partem  fine  vllo  detrimcnto  omittere 
potuilfet,vt  liber  eius  tanto  minoris  conftaret.  Siuc  au- 
tem  commodum  fuerit  fiue  incomrnodum,operi  fuo  ha> 
refium  antiquarum  vel  recentiorum  indicem  adfuerc; 
quidquid  in  alterutro  gcnerc  facUim  eit,accurate  fane  di- 
ligenterque  &  ftudiofc  fieri  oportuiflet:  Quod  autem  , 
quantifcumque  laudibus  opus  meum  cumulauit,  de  co 
prxdicare  non  poffum,  Scquod  non  poffum  faluo  officio 
in  alios ,  doleo.  Etenim  narrationum  eius  aiiae  valde  le- 
ves  funt  &  ieiunae  ac  tales,  qux  leftornm  mentibus  nihil 
luminis  praferant:  Aliae  falix  funt  &  in  magnos  viros 
iniuriofx ,  quos  ille  hxreticos  facit ,  quum  re  ipfa  propu- 

gna- 


AVCTORIS. *_    ij 


gnatores  fccrunt  fidei  catholic.e  &  defenfores  adfidui. 
Quid  ?  quod  tota  eius  recenfio  valde  manca  atque  im- 
perfefta  eft,  omirtens  quafdam  confideratu  dignillimas 
fetlas  atque  errores,  Sctamen  in  fronte  libri  recenfio  pro- 
mittitur  omnivm  prsecipuarum  hsrefium  indea  primis 
religionis  chriflianae  initiis.  Non  iuuat  fine  ratione 
quempiam  reprchendere,  adeoque  manifeftas  quafdam 
fingulorum  capitum,  de  quibus  ipfum  arguo,  probatio- 
nes  dabo,  pnrmifTurus  tantummodo  aliquam  rcin  ,  quae, 
reor,  faciet,  vt  fubriJeant  grammatici.  Inlcriptio  dis- 
fertationis  habet,  index  haereticvs,  quse  lingua 
cinglicana  non  id  fignificat ,  quod  vocat  An  Account  of 
Uerefies ,  fed ,  An  Jlerctical  lndex,  Qiiam  appellarione.m  , 
credo,non  cupit  eife  notam  eius  characlerifticam.  Enim- 
vero  fi  vocabulum , heretical,  ( baretkus1)  mollius  interpre- 
temur,&  tantum  pro  erroneo  accipiamus,  vtcumque  omi- 
nofum  eft,  verus  tamen  illius  charafter  eil.  Nam  pra> 
terquam  ,  quod  alia  vitia  habet,  valde  errat  in  iis  ,  quse 
magnis  &  orthodoxis  fanclifque  viris  adfingit,qui  ex  ipli- 
us  rclatione  peffimi  funt  hscretici.  Singula,  qux  vitio 
&  culpse  ipfi  do,  demonftrabo  ordine. 

I.  Narrationvm  iilius  alise  leues  funt&  ieiuna» 
ac  tales ,  qu«  le&orum  mentibus  nihil  luminis  prseferant. 
Quando  de  Uypfiflariis  loquitur,  quidquid  de  iilis  dicit, 
hoc  folum  eit  (*):  Uypfijlarii  defenfores  hxrefeos  in  qtiarto 
Jkculoy  ex  ludaifmo  &  paganifmo  conflatar.  Iam  vero  quam 
ex  his  omnibus  fcientiam  confequitur  leftor  ?  Quae  enim 
ita  generaliter  de  illisdicuntur,  ea  ad  minimum  de  vi- 
ginti  hserefibus  intclligi  poffunt ,  neque  adeo  teftor  eas 
diftinguere  nouerit,  non  videns,  quaenam  opiniones  & 

(*)  Ind.  haeret.  pag.  36.  Hypfiflarians ,  Maintainers  of  an  Herefie  ia 
the  Fourth  Cemury,  made  up  oijudaifm  and  faganifnt. 

pra« 


i<5  PRAEFATIO 


praxes  iudarorumvel  gcmWium  ffypfi/Iariis  heic  adfcriban- 
t'ir  ,  in  quibus  hi  iph*  ab  aliis  h<ereticis,qui  iudaifmum& 
paganifmum  cum  chrilriana  religione  commifcuerunt, 
difcerni  dcbeant.  Ait  inprx-farione,  ex  prxcipuis  cauf- 
fis,  cur  indicem  hareticum  confcccrit,  fuiffe  vnamaliquam, 
quod  ego  in  libris  meis  leuiter  rantum  &  in  tranfitu  h<e- 
refes  atrigerim,  quomodo  ex  videlicet  ad  inflitutum  me- 
um  fecerinr,  nec  vllam  perfe&am  carum  dcderim  defcri- 
ptionem.  Recte  quidem.  Cur  vero  ipfc  non  dcdit  per- 
feftam  horum  Ifyp/fiariorum  defcriptionem,aut  certeper- 
fc&iorem ,  quam  qu.c  a  mc  data  eit?  Ignorare  cnim  non 
pOtuit,  q-)i  lihros  mcos  in  epitomcn  ccdegit,  quod  eos, 
ouantum  fatis  eflr,  defcripferira  lib.XVI.cap.Vl.§.H.  vol. 
VI!.  p.  zjz.  vbi  hxc  liabeo  :  Ipfi  fe  vocab'ani  Hypfijiarioi,  hoc 
ejl,  cultoresjuperm  Dai,  quem  in  vna  tantum  per/ona  adora- 
bant ,  vti  iud<ei  :  Quorum  fabbdta  obferuabant  &  a  nonnullis 
cibis  tamquam  impuris  alfi:ncbant,circumcifi*nem  azttem  adjper- 
nubantur ,  quen  admodum  ■GREGoriv s  N  Azi  anzenvs  , 
cuiiu  pater  huic  fetilx  altquando  addiclus  fuerat,dt  i/lts  narrat. 
Hffc  certe  aliqua  ,etiamfi  non  perfe£ta,eorum  defcriprio 
etr.  Quare  igitur  noneamdem  dedit  aurmeliorem?Aut, 
Cur  faltcm  leciorem  fuum  non  amandauit  ad  librum  me- 
um  vel  fuam  ipfius  epitomcn,  vbi  p.335.  verba  mea  tran- 
fcripfit?  Scd  vir  bonus  feilinauit,  quando  indicem  fuum 
fcripfit,  nec  morari  potuit  ad  farisfaciendum  mihi  fuisue 
lccroribus.     Addere  quxdam  potcram  de  hifce  Ifypfifla- 

tiis  CX  GREGOIilO    NVSSENO,    HESVCHIO  &  SVID  Aj 

at  fatis  opportunum  erit  id  facerc,  fi  vixero,  &  lccTori- 
bus  epiromen  cum  quibufdam  additamcnris  ipfe  tradide- 
ro.  ld  folum  hocloco  obferuo,nullam  ho:um Uypfi/ia- 
riorum menrioncm  fieri  in  epiphamo,theodoreto, 
philastrio,  AVGvsTiNo,ahisue  patribus, qui de  hae- 
reiibus  fcripfefunt  j  ncc  eos,  qui  de  illis  verba  facianr, 

paga- 


AVCTORIS. I7 


paganifmi  eorum  meminifle ,  etfi  au&or  nofter  temere  & 
inconflderate  de  eo  loquatur. 

Qvae  de  Celico//f  tradit,  ea  nihiio  meliora  funt 
iflis  prioribus.  CslicoU,  inquit  (*),fue  cultores  c<sli,fe3a 
baretica  initto  feculi  quinti,  quo  tempore  damnuti  funt  per  re- 
fcripta  Honorii  imperatorit.  Iterum  per  mihi  mirum  efr, 
non  potuifle  eum  leclores  fuos  ad  eamdem  libri  mei  vel 
epitomes  fuae  locum  remittere,  vbi  eos  verbis  luculen- 
tioribus  &  pluribus  dcpiclos  inuenire  potuiflent.  Ve- 
rumenimvcro  indiccm  iuum  extollere  &  iccloribus  per- 
fuadere  volebat,  fe  res  magnas  &  mirandas  pracflitifle  in 
detegendis  veterum  hxreticorum  opinionibus,  quas  ego 
vel  fllentio  pneteriiflem  ,  vel  attigiflem  leuiter  :  tamet/I 
ex  hifce  exemplis  lc&ori  facile  erit,  de  operis  ipiius  per- 
feclione  &  exccllentia  iudicare. 

Vnvm  tanrum  adhuc  exemplum  huius  generis  ex 
multis,  qux  addi  poterant,adreram.  Loquens  dzEtbno- 
pbronibui  ait(**),  fuijje  eos  b&reticcs  fsculifepttnii,  qui  quat' 
dam  fuperjlitiones  paganas  vna  cum  chrijliantjmo  retinendas  ef- 
fe  docuerint.  Cur  vero  lec*toribus  non  aperit,quamam  fu- 
erint  iflx  fuperrtitiones  pagamc?  An  auclor  nullus  efl, 
qui  de  lllis  diflincle  loquatur?  Lcclor  eruditus  accipiat, 
quacfo  ,  a  me  hanc  de  illis  relationcm  verbis  ioannis 
D  a  M  A  s  c  E  N  i  de  hxreftbus  pag.  585-  Etbnophrones  quum  gen- 
tiuvi  injlituta  fequantur ,  in  ceteris  fitnt  ibrifliani.  Hi  natales 
dies ,  furtnnamy  fatum ,  omnem  aflronottiiam  &  ajlrolcgiam 
omnemque  dtuinationem  eJ^  aufpicra  prubant :  Augurta ,  cxpia- 

(*  )  Ind.hjercr.  p.  21.  Cxlicol.t,  or  Worshippers  ofHeaven,  an  Here- 
tical  Se£t  in  the  Beginning  of  the  Fifth  Centuiy;  at  which  Timc 
thcy  Wete  condeinn'd  by  the  Refoipts  ofHonorius  thcF.mperour. 

(**)  Ind.  h;eretic.  p.  22-F-thnophroner,  Hereticks  of  the  SevcnthCen- 
tury,  who  tauerht,  that  fome  Pagan  Superftitions  were  to  be  re- 
tain'd  together  wuhChrifiianity. 

Bingh.O.'E.Vol.X.  c  tio- 


ig  PRAEFATIO 


fiones  &-  pkcationes ,  fortes,   prodtgtorttm  &  portemorum  m- 
(l,ec7iones ,  veneficia  a/tasque  eiufdem  generts  nnptas  fabu/as  ad^ 
hibent :  itsdemque ,  qtabus  gentcs ,  vtuntur  mjittut*.     Dtes  et- 
iam  fejios  qttofdam  Grxcorum  probav.t.     Dtes  dentque  , & men* 
fet&annos  &  tempora  obferuant  &  notant.     Vt  lummatim 
dicam,  iidem  fuerunt  atquc  illi  fuperftitiofi  chriftiani,qui 
vetitps^entilium  artcs,  magiam,  incantationem,  aftro- 
lo<nam1udiciariam  &  apotclefmaticam,genethhalogiam, 
auguriuifi,  diuinationcm  per  fortes,  obfcruationeni  die- 
rum  &  cafuum  fortuitorum,  praefagia  atquc  omina,  ob- 
feruationem  item  feftiuitatum  gentilium  leclabantur,  de 
ouibus  fufe  diftinfteque  egimus  pcr  duo  integra  capita 
IV  &  V  libri  XVI.  vbi  de  difciphna  &  lcgibus  eccldiec, 
aduerfum  illas  praxes  iafiis,  loquuti  fumus.    Et  mhilo 
tamen  iecius  epitomator  ille  nofter  leftorcs  hoc  vult  Iibi 
uenitus  perfuadeant ,  fc  perfefiam  exhibcrc  recenfioncm 
antiquarum  feclarum  &  hxrefium,  quas  ego,  occafione 
ita  fcrente ,  leuiter  tantum  attigerim^ 

11  AlteTrvm,  quod  aduerlus  indicem  eius  habco, 
maioris  momcnti  efts  Quod  quscdam  narrationum  eius, 
ouas  dc  hserelibus  &  haereticis  habet,  faife  fint  &  m  ma- 
«morum,  bonorum  &  excellentium  virorum  memoriam 
fummopere  iniurioik,  vtpote  quos  ille  h-xreticos  iaciat, 
ouum  re  vera  fuerint  conftantes  fidei  catholicse  conteflb- 
res  &  defenfores  inuifri.  Quod  vt  demonftrem ,  non  in- 
iiftam  cis,  qu*  de  Melttone  (*)cpifcopoiSW/«i»,  vcl  de 
Ntco/ao  (**)  diacono  narrat;  fed  obferuabo  tantum  ,  quod 

•  (*)  lnd.  hreretic.  p.46.  Melitoniant,  fo  called  from  Melito,  an  He- 
retick  of  the  firftAges,  who  held,that  the£e</>',and  not  theSoul 
of 'Min,  was  made  after  Gods  hnage,  and  that  God  thetefore 
was  Corporeal.  \ 

(**)  Ind.  hsretic.  p.  52.  Nieolaitanr ,  a  Seft  of  Hereucks  denving 
thevOiigiualfro.m  Nicolat  on,e  of  the  Seven  Deacons,  A8r  VI^ 

fcri- 


AVCTORIS.  19 


fcriptor  aliquis  prudens,  ea,quac  de  vtroque  dixerit,parce 
&  molliter  fcribere  potuerit.     Quamquam  cnim  hen- 
ricvs  valesivs  (*)  Alelitonem  jrinris  afpere  traclet  & 
cum  auclore  noflro  dicat,  quod  Deum  corporeum  efle 
contenderit  in  liI>ro,  qucm  .fcripferit  wsp)  hc-ufidm  0sSy 
quod  valesivs  reddit:  de  Deo  corporeo:  alii  tanien  viri 
docli  (**)  id  errorem  efle  exiflimant;  fiquidem  Ssoc  tva-ta- 
paTos  non  figniflcet,  Deum  corporeum^  fediteaw/  incarnatum 
iiue  carnem  faftum ,  aut  in  corpore  habitantem;  quod  prorfus 
aliud  quid  eit,  quamDeum  in  diuina  natura  fua  elfe  cor- 
poreum.    Igitur  quum  tantum  iure  fuo  dici  pofletad  de- 
fendendum  Melitonem,  auflor  nofler  non  debebattam  a- 
cerbus  &  feuerus  in  ipfum  efle,vt  primorum  feculorum 
haereticum  eum  vocaret,  qui  Deum  corporeum  efle  fta- 
tuerit;  fcd  pro  illo  adlegare,  quae  in  illius  defenfionem 
atotviris  do&is  diclafunt;  idinprimisconfiderans,quod 

who  having  a  very  bc.rutifull  wife,  was  accufed  of  overmuch  Jea- 
loufyj  to  clear  hirnfelf  of  which  Impntarion  he  brought  her  into 
a  full  Aflembly,  and  declarcd  his  Confent,  that  any  Man  might 
take  hcr.     Hencc  hisFollovrcrs  rookOccafion  to  live  promifcu- 
ousljy,  and  taught  that  k  was  lawfull  forMen  to  have  thcirVVives 
in  common. 
(* )  Valef. not. inEufeb.lib.lV. c.KXVl.  irsp)  svcryudTg  &sS)   Hoc 
in  libro  cunten deb.it  Mclito,  Dcum  corporalem  cfte;  idque  ex 
variis  fciiptune  locis  comprobabat. 
-    (**  )  ^aue  hiftor.litter.  voL  I.  p.  43.  fpag.32  edit.  Geneuenf  )  tts^) 
ivo-tuficiTii  •&£«  ,  dc  Deo  (  non  corpoteo  fcd)  corporato  feu  cor- 
pore  induto,  vt  oliin  Rufnnus  rcddidit. 

DuPin,  bibliorh.  neu.p.  96.€diclarin.  De  Dco  incarnato)  Grrece 
irtp)  ivcvLLUTH  &i5.     Alii  hunc  locum  aliicr  explicant  &  eum 
exiftimafte  credidciunt,  Deum  efie  corpoieum,  fed  vocis  grscs 
propria  fignificatio  ea  eft,  qux  a  nobis  ti  eft  tradira. 
Vide  fis  Suicer,  thefaur.  ecclef.vocibus  svcufictTOc  &  ivau^dTaxric. 

C  2  PO- 


2o  PRAEFATIO 


POLVCRATES    (*)apild   EVSEDIVM,    &    TERTVLLIA- 

nvs  (**)  apud  hieronymvm  de  conarrant,  ipfum 
lpiritu  fanclo  adflatum  cuncla  yefFirTe  &  a  plcrifque  chri- 
itianorum  prophetam  crcditum  fuifle, 

Eodem  modo  dcfendi  poterat,  &  iure  quidcm  ac 
merito  debebat,Nicolaus ,vnus  e  feptem  diaconis.  Quam- 
vis  enim  nonnulli  veterum  doftrinam  Nicolaitarum  illi  tri- 
buant;tamen,vti  inlibroquodamantecedente(***)often- 
dimus,multi  alii  ,in  primisautem  clemen  s  alexan- 

DRlNVS,    EVSEBIVS,    THLODORETVS    &    AVGVSTI- 

n  vs  ipfum  excufant  dicuntquc,  doclrinam  non  fuifTeM- 
colai ,  fed  tantum  ab  eis  adfumtam,qui  fc  iilum  fequi  di- 
xerint,  adducentes  quoddam  eius  adagium,  cuius  non 
fucrit  iltiufmodi  fenfus. 

Vervm  his  miffis  ad  ea  tranfeo,  quse  de  AcephulU 
auctor  nolter  habet :  Acephaii,  inquit  {*),genm  quoddam, 
beerettcorum  fine  cnpite ,  nullum  agnofentes  epifcopum ,  nullttm 
ftcerdotem ,  nullum  fcicramentum ,  perinde  atque  incdemi  Qua- 
keri  apud  nos  in  Anglia.    Nefcio,  quibus  rationibus  nixus 

(*)  ApudEufeb.lih.V.c.  XXIV.  f(  Se  iet  Aiywv  MiMtojvcc  tov  i«- 
vtsxov ,  tov  iv  dyito  Trvev^aTi  irdvTcx.  ■xoXmvcrctfievov'  cc  khtoa 
iv  I.ctpSeTt-  7repi(j.evtov  thv  airo  tuv  tspctvuiv  t7CKTK07rr]i ,  ir  »  ex. 
vtKpZv  dva<?>ic-STc/jf.  Quid  de  Melitone  eunucho  attinct  dicere, 
qui  fpiritu  fanclo  a.iftatus  cuntfa  gejjit :  qui  <S  Sardibus  Jitus  efi  , 
aduentum  domini  dt  cxlis ,  in  quo  refttrretlitrut  eft,  exJpeSlans. 

(**)  Tertull.  ap.  Hieron.  de  fcriprur.  in  voce  Melito.  Huius ,  (  Meli- 
tonis)  elegans  &  declamarorium  ingenium  laudans  Tertullianus 
in  feptejo  libris,  quos  fcripfit   aduerfus  eccleiiam  pro  Montano, 
dicit,  eum  a  plerifque  nolrrorum  prophetam  putari, 
*A***\  I-ib. XXII. cap  J./.H.vol. IX.  pag.267. 268- 

(*  )  Index  h3eretic.  p.  2,  AcephaJi,  or  AneQctKot ,  a  lreadlefs  kind  of 
Heieticks,  who  o\vn'd  neither  Bjshop,  riieft  or  Sacrament,  likc 
our  modcrn  gutkerr. 

auctor 


AVCTORIS.  21 


aufror  nofler  hsec  dicat :  nullum  enim  fcriptorem  per  v- 
niuerfum  indicem  adlegat.  Noui  autcm  alexandrvm 
rossaevm  idem  dixiife  ante  illum;  &  hic  vnus  ex  hu- 
ius  viri  eruditis  auctoribus  efl.  Noui  etiam ,  quofdam 
fcriptorcs  pontificios  (*)  hoc  ipfum  obiccifTe  Lutberanu^ 
quod  fint  iimiles  veteribus  AcephalU,  quia  non  habeant  e- 
pifcopos,  qui  ipfis  pYsefirit.  Exiftimarim  autem,  alex- 
andrvm  rossaevm  id,(vtrum  recTe  an  fecus,non  de- 
finio),ex  aliquo  horum  fcriptorum  pontificiorum  accc- 
piife.  Sed  enim  alexander  ipfe  fibi  infeliciter  con- 
tradicit.  Nam  vno  eodemque  fpiritu  ait,  Seuerum,  epi- 
fcopum  Alexandi't£  ( potius  Antiothia )  huius  fecToe  Acepba- 
lorum  auctorem  fuifle ,  imperante  Anaftofio an.  CCCCLXH. 
Et,  ipfos  vocatos  eile  Theodoftanos  a  Theodofio,  pntcipuo 
patrono  fuo  &  epifcopo  Alexandrino.  Satis  quidem  mi- 
rabile!  Habuifle  eos  epifcopos  auctores  &  patronos,  & 
tamen  fuiiTe  iine  epifcopo,  facerdote  &  facramento!  Au- 
ftor  nofter  hunc  fcopulum  prxuidit  cauteque  ftuduit  de- 
vitare.  Hinc  ducem  fuum  fapienter  &  confiderate  de- 
ferit  eumque  contradiftionibus  fuis  per  fe  confulere  fi- 
nit;  narrans  nobis  priorem  hiftoria:  partem,  non  vero 
poflcriorem ,  quvc  fimilitudinem,  quam  inter  Acephalos  & 
Quakeros  fhtuit,  ademtura  erat.  Quomodo  autem  pro- 
barevcllet,fi  vrgeretur,  Acephaks  non  habuiiTe  epifco- 
pos,  vel  ita  dicios  fuiiTe,  quod  non  habuerint  iftiufmodi 
capita  inter  fc  ?  Ego  quidem  nullum  vetuftum  fcripto- 
rem  noui,'qui  hctc  de  illis  memorijc  prodiderit.  libe- 
ratvs  {"*)  Act-pi>a/os  iic  vocaros  cflc  dicit,  quia  nolucrint 
doc"rrinam    recipere    cyrilli  alexanduini,   nec 

(*)  Vid.  Mafon/  Deftnce  oftbe  Or.Lnation  of  Minijlres  beyond  Sear, 

p.  129.  Oxn.  1641. 
(**)J.ibcr.-ir;  tneuur.  0 IX.  Hos  efTe  puto  auclores  Accphalorum,  cjui 

necjueCyiillum  habent  capur,  necjue  cjuem  fecjuantur  oftgidunr. 

c  3  eum 


22  PRAEFATIO 


eum  tamquam  caput  fuum  fequi,  nec  vllum  alium.    Hi 
autem  epilcopi  erant,  qui  neque  Cynl/am  parriarcham  A- 
lexandrinum ,  ncc  Ioannem  patriarcham  Antiochemm ,  caput 
fuuni  volebant  agnofcere,  &  idcirco  dicebantur  acepba/iy 
quia  iilorum  patriarcharum  altcrutrum  tamquam  ducem 
fequi  detreclabant.     Nam  vti  iili  cpifcopi  appellabantur 
autocephali,  qui  nulli  patriarchx  fubiecli,  fed  ipfimct  pa- 
triarchx  quidam  erant,  abfoluta  &  omni  fubicctione  im- 
muni  libertate  gaudentes:  Ita  hi  epifcopi,  qui  patriarchis 
fubiecti  erant,  parerc  autem  eis  nolebant,  acepha/i  voca- 
bantur,  quia  ipfi  non  erant  capita  fiue  patriarchae,  &  ta- 
men  alii  cuidam  fubcffe  recnfabant.     Patrinrcha;  tunc  e- 
rant  cpifcoporum  capita ,  vti  epifcopi  capita  erant  po- 
puli.     Et  nae  res  diuerfiilimx  funt  ,  quod  epifcopi  vocen- 
tur  acepha/i,  quia  patriarcham.fuum  reiiciant,  Sc  quod 
^opuli  vocentur  acephali;  quia  non  habcant  inter  fe  epi- 
copum,  nec  lacerdotem ,  nec  facramentum.     Equidem. 
non  fum  cupidus  defcndcndi  vetcres  hxrericos,  puto  ta- 
inen,  omncs  homines  xquitatc  erga  eos  vti  oportere,  nec 
plurcs  illis  hxrcfes  adfmgere,  quam  qnarum  re  vcra  rei 
ruerint.     In  confefTo  efl,  hofce  Acephalos  fuiife  Eutycbia- 
ttos  &  aduerfanos  conciiii  Cha/cedonevfis.     Et  vt  tales  le- 
ontivs  (*)  quoque  eos  in  libro  de  fe&ts  dcfcribit.     At 
ne  verbum  quidcm  dicit,  quod  fuerint  fine  epifcopis,fa- 

(  * )  Leqnt.  de  feftis ,  Action.  VII.  Bibl.  parr,  grrec.  latin.  Tom.  I.  p.  52  T. 
522.  ircLktv  irpof  tSto  XiyofjLiv ,  ot<  «  ^  pw  dirs  tcZv  TaiavtTcZv 
vrt<r£&,t  tSto,  d?K'  iv  dno  tcZv  AKttp.tkiiOv  a.vxyn.n  iJua?  tSto 
Tn-r^Vad&df  tHtivoi  yct(>  etp-fccuorteoi  vuav  ^  tuv  TaiavtTcZv 
(petvefivf  'ovTtSsXTb)  (idxovTOj  ry  crvviooj  ,cof  Sv^ktySan  rct  fteqtj. 
Nor  rurjum  re/pondemui ,  /i  maxime  non  a  Gaianitis  tpji  Jidcm  i/- 
lam  fttmfrint s  tamen  cjfe  necejfe,  vt  ab  Accphaiit  acceperint.  Na/n 
illi  manifeflo  Theodojianis  ifGaianitis  antiquiorts }  ita  fynodum 
ofpugnant,  auaft  qita  farter  dnas  tradat. 

cer- 


8 


AVCTORIS. ?3 


cerdotibus  vcl  facramentis..  Adeoque  auclor  noiter  au- 
tiquiorem  aliquem  fcriptorem ,  quam  alexandrvm 
rossaevm,  producat,  oportet,  vt  ea  ita  {efe  habere 
probet,  quae  de  illis  narrat. 

Non  immorabor  lcui  errori  grammatico ,  in  quem 
abreptus  eft , loquens  de  Saccophoris.     Sacaphori,  inquk  (*), 
Encratitarum  furculus ,  ita  dic7i,auia  longum  fiiccum  (  a  long 
Bag)  geflabam,  vt  fbpulo  perfuaderent ,  fe  vitam  degere  pivui- 
tentialem.     Fucrunt  quidem  particularis  qu&dam  fecla  Ma- 
nichceorum,  qui  fub  hoc  nomine  in  diuerfis  codicis  Tbeo- 
dofiani  (**)  legibus  damnantur,-   vbi  diucrfx  Manichxo- 
rttrn  propagines  defcnbuntur  fub   diuer/is   So/itariorv.m, 
Encratitarum ,  Apotaclitarum ,  HjdroparaJ/atartmtSc  Saccepho- 
rorum  nominibus,  qux  adfumfcrunt,  vt  a  priorum  Je- 
gum,contra  Manicbws fub  folo  novnmz  Manicbceorum  pro- 
mulgatarum,  feueritate  tutos  fefe  pneirarenr.     Iam  vero 
hi  Manicbai  Saccopbori  non  ita  vocati,  quod  longum  fac- 
cum  geltarcnt ,  fcd  quod  vcile  induti  cilicina  ,  (SacL-c/otb  ) 
in  publicum  prodircnt.     Sjccus  quidem  lingua  noftra  a> 
que  fignificat  a  Sack  fme  aBag ,  quam  Sackcloth,  hoc  eftci- 
licium  :  Quid  autem  longus  faccus  ad  vitam  pcenitentia- 
lem?  jMelius  faeit  ad  dcfcribendum  philofophum  quam 
pcenitcntcm.     Veilis  autem  cilicina  &  vita  pcenitentialis 
bcne  confiitunt.     Vcrumtamen  eccleiia  nemini  hunc  ve- 
ftitum  adfeSandi  dedit  vcniam,etiamii  monachi  quidam, 
perindc  ac  Manicbti,  eius  cffent  percupidi  atque  ex  fin- 
gulari  quadam  &  adfcctata  agendi  ratione  catenas  &  cru- 
ces  humerisiugiter  circumferre,&nudis  pcdibus  incede- 
re  amarcnt.     Qui  projnde  a  vcteribus,EPiPHANio,AV- 

(*)  Indcx  hxrctic.  pag.67.  Saccopbori ,  a  Branch  of  rhe  Lncratiter, 
(o  called  becaufc  they  carry'd  a  long  Iiag ,  to  raake  the  Peoplc 
belicve  thcv  led  .1  penitcnt  Life. 

(**)  Cod.Theod.lib.  XVI.ric.V.deh»eucis,Ieg.  VII,  IX, XI, 

GV- 


21  PRAEFATIO 


GVSTINO,    HIERONYMO,    PALLADIO    &    CASSlANO 

aerius  hoc  noniinc  reprehenduntur,  quemadmodum  alio 
loco  id  p!enius'o(rendimus(*).Numquam  aurem  aliquos  fi- 
vemonachos  iiuc  hxTeticos  audiui  reprchenfoseffe,  quod 
longum  faccum  in  fignum  vitie  pceuitentialis  geflarint. 
Nccdnbito,  quin  auctor  nofter,  fi  id  denuo  confidera- 
verit,  hoc  pro  alio  iftiufmodi  crrore  indicis  htretici  habi- 
turus  fit.  Sed  hsc  lcuia  tantum  errata  funt,  fi  cum  eis 
comparentur ,  quae  iam  porro  aducrfus  ipfius  indicem  di- 
ccre  habco,  qui  in  variis  tam  prifcarum  quam  recentio- 
rum  cctatum  exemplis  catholicos  in  numcrum  rcfert  ha> 
reticorum. 

Inter  vcteres  magna  iniuria  adficit  Ettftatbium,  ce- 
lebrem  illum  Antiubenfium  epifcopum.  Dc  hxrcticis  e- 
nim  Euftatbianis  differens,  ait( *+=) :  EuJEnhtanifemen  erant 
b.erefs  Sttbell 'a>?<e ynot?ien  futtm  indepti  ab  Euftathio  ,  epifcopo 
Autiocbsno,  cui  concilittm  cjtuddam,  in  fua  ipfitis  cittitatn  circa 
tnedium  feculi  quarti  habttum ,  niunm  abrogattit,eo,  qttud  hifce 
dogmfitibat  addiclus  ejjet.  Nihil  dico  de  parachronifmoeius, 
quando  concilium  Antiochenum  circa  f.cculi  quarti  mediam 
ei  munusabrogafle,narrat.  LicetenimannumCCCXXVII 
vel  CCCXXIX.  vbi  illud  concilium  cclebratum  efr,  non 
poflimus  recte  vocare  fcculi  quarti  mediumj  id  tamen 
leuis   tantum  error  cfl,  ih  quem  facile  induci  potuit  a 

CAESARE    BAllONIO,    Vel    COtTUptis    ATHANASII    & 

iii  e  konymi  excmplaribus.quoe  concilium  iflud  fubCo»- 
flantium  rcfcrunt,  loco  ConJUntini,  qucmadmodum  opti- 
mi  critici,  henricvs  vales  i  vs  (***), i  acob  vs  go- 

"  (*  )  Lib.VlI.cap.IH.  §.VLvol  III.  p  ^ofeqc]. 

(**)  Ind.  hxretic. y.T&.EuJtathiam ,  were  the  Spawn  of  the Sabellian 

Herefie  j-tui3  had  their  Name  froiri  linjlatbint  Bishop  oiAntiocb, 

wha  was  depofcd  in  a  Council  held  in  his  oun  City,  ahout  the 

Middle  of  the  fourrh  Century,  for  holding  thofe  Prindples, 

(***)  Valef.adnouc.adEufeb.de  vit.  Conftant.lib.M.  cap.LIX.  Baro- 

THO- 


AVCTORIS. 25 

THOFREDVS  (*),ANTONIVS    PAGIVS  (**)  &  GVILI- 

nius  certifTimis,  vt  quidern  ipfe  putar,rationibus,  Euftarhiumnon 
fuh  Conftantino  imperatore  fed  fub  Conftantio,  ex  Antiochena 
fede  deiectum  efle  contendir.  Videamus  igirur  ,quibus  id  argu- 
mentis  adftruere  nitatur,  Primum  adfert  Arhanafii  loctim  ex  e- 
piftola  ad  Solitarios  fub  initium.  Fuit,  inquit,  quidam  Eufta- 
thius  epifcopus  Antiochia  ,vir  ccnfejfione  clarus  &c.  quem  hominet 
Ariaiu  vpinionis  ita  apudConfiantium  fafia  calumnia  accufarunt, 
quafiin  matrem  principis  centumeliofusfuijfet.Vcrum  ego  pro  Con- 
ftantioConftantinum  in  hocAthanafiiluco  lcnbendum  efle  adfirmo. 
Quam  emendationemconfii-manrea,quaedeimperatoris  matremox 
fubiiciuntur.  Helenam  enim  intelligit,  qus  in  Orientem  circa 
hoc  tempus  aduenerar.  Nam  de  Faufta  omnino  harc  inrelligi 
non  pofTunt,  anrc  viginti  fere  annos,fiBaronium  fequimur,occi- 
fa,  Hieronymi  vero  locus  ex  libro  de  fcripteribus  ecclefiafticis 
parum  facit  pro  Baronio  ,  quum  in  annqiiis  ednionibus,adeoque 
in  Lugdunenii ,  quae  penesme  eft,  dilerte  fcriptum  fit,  fub  Con- 
fiantino  principc  mifjus  efi  in  exilium.  Neque  enim  video,  cur 
tanti  motus  in  creatione  Euftathii  eiTe  potuerint,de  quibus  in  e- 
piltola  imperatoris  Conftantini  fit  mcntio,  vt  ad  cos  fedandos 
mittendus  fuerit  Comes,  totque  epiftolas  ab  imperatore  fcnbi 
oportuerit,  cetera. 

(*)  Gothofied.diiferr.inPhiloftorg.  lib.II.  c.VH. 

(**)  ^ag'  critic.  inBaron.  an.CCCXXVII.  n.  III.  Tres  annos,  quibus 
Aiius  in  exilio  fuir,  incompleros  fuiflc,  manifeftum  facit  fvno- 
dus  Anuochena,  hoc  anno  (CCCXXVII)  vel  fequenti  aduerfus 
fanclum  Euftathium  epifcopum  Anriochenum  congi  egara ,  in  qua 
is  ab  Eufebio  Nicomedienfi  fociifque,  falfis  impofitis  aiminibus, 
depofitus  fuit.  Baronius  cam  fynodum  in  annum  CCCXL  con- 
iecir;  fed,  vt  eo  anno  dicerur,  per  hoc  tempus  celebrara  fuir. 
id.ad  an.  CCCXL.n.  XVIII.  (al.  XIX. )  Synodus  Anriochcna,  in 
qua  Eufebiani  Euftathium  Anriochi.e  epifcopura  in  exihum  ab 
imperatore  pelh  curarunt,  nonConftantio,  fed  Conftantino  ma- 
gno  impeiante,  celebrata,  vt  fuo  loco  dcmonftiaui ;  idque  ma- 
nifefte  docet  Athanafius  in  epiftola  ad  fohtaiium  vitam  ag;entcs 
p.2I2,  vbi  loquuturus  de  epifcopis,  quos  Eufebiani  perfequuri 

Bingh.O.E.Vol.X.  d  EL. 


26  PRAEFATIO 


elmvs  cavevs  (*),  concorditer  ftatuunt;  &  ficut  ex 
omnibus  hiftoricis,  socrate,sozomeno,theodo- 
reto&  philostorgio  cuidentcr  apparct.  Sed  res, 
de  qua  conqueror,  haec  eft :  Quod  h\mcb'uftathium  faciat 
Sabellijmim  ipfiufque  feclatorcs  femen  vocet Sabt/Itan<e  hs- 
refis.  Qunm  re  vera  ridem  catholicam  contra  hsrefin 
Arianorum  in  fynodo  Ntctsna  omni  conatu  propugnarit. 
Ab  ipfis  iftius  fvnodi  patribus  Bercea  Antiochiam  transl-atus 
cfr;  &  primus  fiiit ,  qui  fynodum  oratione  panegyrica  ad 
Conft '.nuintm  aperuk;  vt  hic  auCtor  fui  oblitus  iibere  pro- 
fTtetur  in  recenfione  ocloconciliorumgeneralium  p.476. 
Praxlaro  cncomio  cu m  ornat  athanasivs,  Eu/hthius 
f«;./^;w,mquienS'v**)._///i/  Antiochenm  epi/iopw,  vir confejfione 
clarm ,  &  rejjgione  piu* ,  qui  magno  zelo  pro  verisate  dinnca- 
vit,&  Arianam  b&rejin  odi»  projequutus  eji.  Quo  paclo  igi- 
tur  fieri  potait,vt ■  Sabelliantn  eftet,  nifi  hxrcfmSabeUianam 
veram  fidem  ipfumque  Athana/ium  SabeUianum  fuifTe  fta- 
ttras  ?  Vt  fianc  materiam  adhuc  magis  illufrrem  auclorique 

funr,  initium  faci:  ali  Euftathio,  quem  cum  ingenti  unba  pre> 
sbytcrorum  &  diaconorum  ia  exilium  eie£iura  dicit.  Quare 
fynodus  illa  ante  Tyriam,  in  cjua  mulci  epifcopi  relegari,  con- 
gregata  rvt  alibi  fufe  oftendi  &  omnibus  Baronii  dubiis  fatUfeci»  \ 

(  *  )  Caue  tuftor.  literat.  vol.  i.  p.  159.  (  p.  99.  edir.Geneu.MDCXCUI.) 
Referunc  i<l  Baromus.,  Fetauius  aliicjue  ad  annum  CCCXL.  Atha- 
nafii  Hieionymicjue  teftiinonio  prxcipue  nixi ,  cjui  Euftathium 
fiib  Conftantio  in  exilium  mnTum  fuiffe  fcnbunt.  M  veio  con- 
tigifte  htec  fub  Confi.antino  non  diu  poft  Eufebii  Niconiedienfis 
reditum,  nenipe  circa  annuin  CCCXXIX  vcl  CCCXXX.teftes  funt 
Socrates,  Sozomenus,  Theodoretus  &  Philoftorguis,  idcjtie  mul- 
us  rlrmirur  argumenris.  cetcra. 

(**)  Aihanaf.  epift.  ad  Solitar.  toin.  i.  p.  §12.  (p. 546,  edic.Parif, 
MDCXCVUI.)  Eu&t&tis  ^c  r,v  iiti<TKo%cq  t^;  A^t<o%««c  ,  ttvyp 
ofiokoyirTrjs,  <Xj  tnv  irl^tv  fvircfoq,  isToc  7roAi)c  r/v  fyhaiv  yxep 

no- 


AVCTORIS.  27 


noftro  &  lecloribus  eius  aufcram  errorem ,  addo :  Hic 
Euftatbitu  hoc  nomine  dclatus  tantum  fuit  ex  odio&ma- 
leuolentia  ab  Ariaiw,  qui  accrrimi  eius  hoftes  "erant,  eo 
quod  fidcm  Nidcnam  aducrfus  eos  ftrenue  defenderet.  Hi 
igitur  odiofum  eum  rcddere  con?ti  funt,  criminando  i- 
pfum  tamquain&//W/ra»/'  dogmatis  fautorem  ,aliaquequvE- 
dam  crimina  illi  adfingendo,  vi  quarum  calumniarum, 
coa&a  apud  Antiochiam  fynodo ,  ipfum  depofuerunt.  so- 
c  11  a  t  e  s -(*)  &  s  o  z  o  m  e  n  v  s  (**)  diferte  aiunt ,  fuilfc  hanc 

(*  )  Socrat.lib.  I.  c.XXiV.  Xvvooov  iv  KvTto-yjHct.  nottjo-uvTts  kclSou- 
pStriv  Evfa&tov,  a!c  ra  ZxftiT^ix  f&a&ov  QpovSvTct,  »?  dirt^  q 
iv  Njxo-ia  cvvofroc  io^oyfjbajtasv  a!c  /xiv  iv  t/vic  (patr)v ,  $t  aX- 
Xas  xx.  aya&ds  cuTias'  <Pavsp&s  yap  «x.  oipvxao-f  •  ou  usvTOt 
&jc  T.a.fisXtj£ovTct  xaS«Aov  Evrd9tov,  Kvpa  ts?  itphctac  Wicko- 
wu  K&TqyopivTot,  avrS ,  Tso^ytos  0  .saoStKHOs  t?,s  iv  Ivpia.  s- 

'KiO-KOffCS,     «?  UV    TCdV    fjt,lCliVT(dV     TO    CflCSfflOV  ,   tV    To)    iyKOCfllQ) 

t«  tls  EvasQiov  tov  Eptto-nvcv  'iyqaVjJtv  &pt}KtvaA.  Congregata  An- 
thebia  fynodo,  Eujf/ithittm  deponunt,  vt  qtti  Sabellii  dogmati  po- 
tiur ,  quain  Nicanx  fynodi  decretit  ittjijicret.  Sunt,  qui  ob  a/iat 
etiam  caujfat  minut  honeftat  depojhum  ejfe  dicant,  quat  tatnen  in 
tnedium  non  profcnmt.  —  Porro  qtiod  Enjlathiut  tamquam  Sabcl- 
liano  dogmati fauent ,  ab  epijcvpit  depofctut Jit ,acaifante  illttmCy- 
fo  Beroeie  vrbit  epifcopo,  Ccorgiut  Laodkex  in  Syria  epifcoput,  v- 
tiui  cx  ecrutit  wtmcro,  aui  wcem  confubjlantiaht  cdcrant^  in  lau- 
dattone  Lttfbii  Etnijlni  fcribit. 
(,**)  Sozomen.  lib.  II.  c.XIX.  Zvvofiu  iv  KvTiC^na  ysvofitvtis,  dtyou- 
^htoj  EvrdBtts  Tt)v  Amo^f&v  hutXtKrtctv'  to  ftev  dXtjSss ,  ric. 
woAt)c  i%H  Xoyos,  kuSoti  Tt;v  iv  Nixaia  tcWtv  ittYivsi ,  x.  t#c 
txa<p)  tov  EvtrsGiov  k.  llavXtvov  tcv  Ivpx  iTtio-KCitov ,  k,  UaTpo- 
QiXot  tov  ZkvSoitc Xtvs ,  ojv  t>7  yvufjuj  oi  dva  Ttjv  tu  iip«c  h- 
ito\TO,o\dyt  to.  Af«»  <$(>ov2vTas  ditt^ps^tTO ,  ti  (£avt(>'vs  $it- 
|3a/^.i*  -TJ^otpacrtv  $s,  &ic  »%  iaicus  tr^d^etrt  Ttjv  iepuio-vvtjv  ai. 
%vva$  itP'j)$a&>i.      Congrcgata  Atitiochitc  Jynodo,  Eujlatbmt  epi- 

d  2  fyno- 


28  PRAEFATIO 


iVnoduin  Arianam,  quac  Eujlai hium  depofucrit ,  fpccie, 
quaii  Sabellii  dogmati  pofius  quam  Ntzana  fynodi  dccre- 
tis  infiiteret.  Quod  vfitatum  Arionorum  ariificium  fuit, 
quo  Atbanafium  quoquc  deftruere  adnifi  funt.  Iam  vero 
quando  hoc  non  nifi  merum  conuicium  fit  atquc  contu- 
mclia,  tanto  viro  ab  Ariank ,  qui  ei  tam  crudeliter  inimi- 
ci  fuerunt,  impoiita,  non  dccet  eum  ,  qui  indoctis  lc&o- 
ribus  antiquarnm  hicrefium  reccnfioncm  fe  dare  prx  fe 
fert,hanc  illi  notam  apponcre,fine  vlla  aucloritatis  adle- 
gationc,  vllaue  fignificatione,  eum  in  fynodo  pure  Aria- 
rta  fuiife  uepoiitum.  Non  credo ,  habuiife  auclorem  no- 
firum  malum  quoddam  confilium  m  his ,  quje  hac  de  re 
fcripfit;  fcd  aut  deccptum  eifc  a  recentiore  quodam  hi- 
ftorico,  aut  non  fatis  confidcraiTe,qua:  a  vctuilis  fcripto- 
ribus  tradita  inuenit.  Qux  res  in  poilerum  ipii  eo 
prodefTe  dcbct,  vt  diligentius  aduertat  &  circumipiciat 
cautius,quos  duces  iequatur,  &  difcat  cum  iudicio  fcri- 
bere,fi  officium  in  fe  fufceperit  hifrorici  pro  illis,qui  ipii 
contradiccre  nequcant, 

Evmdew  errorem  admittit  ,  quando  de  F.Jfenis 
loquens,  EJJeni,  inquit  (f^fefla  erant  hmreticorum  chrijlia- 
norum  Alexandrne ,  tenipore  S.  Marci.  Heic  vero  paullo 
plus  voluntarii  erroris  videtur  fubeire.  Ignorare  enim 
non  potuit,  quando  origines  meas  tranfcripfit,  allegaffe 

fcopatu  Antiocbenfis  ecclefia  exuitur :  re  ipfi  quiJem  ficitt  maior 
pars  ajferit,  eo  qnod  Nseavi  concilii  Jidetn  adjlruerct ,  ZJfF.it flnum 
Famphili ,  1'aulinum  Tyri  ac  Fatropbiltm  Scythopoleos  epijcopum^ 
quorum  fentcntiam  omncs  Qrientis  epifcopi  Jeclabaniur ,  tamquam 
Arianor  aiurfaretur  ,palamque  cos  accujaret.  Specie  vcro,  quaji 
bonorem  faccrdotii  Jiagitiis  quibufdam  commaculajje  deprchcnfus 
fuifet. 
(*)  Index  hxrctic.  p.  28-  Ejjcans ,  EJfenes ,  and  Efenians ,  a  Se£r.  of 
Chrijiian  Hereticks  at  Aicxandria,  in  theTiine  of  St.Afer^,  &c. 

me 


AVCTORIS.  29 


me  auftoritatem  epiphanii,  evsebii  atque  hiero- 
n  ymi,  vt  oftcnderem  ,ab  hifce  fcriptoribus  cos  crediros 
fuilTc  orthodoxsc  ecclefia:  ciues,  non  autcm  fe£tam  har- 
rcticorum  chriitianornm  dhxatufri*,  tcmpore  S.  Marci. 
Quid?  quod  ipfcmet  in  epitome  leclores  fuos  ad  hfcc  te- 
ftimonia  remittat.  Addidi,  (quod  ille  omittit,)  viros 
quofdam  doctos,  nominatim  uenricvm  valesivm, 

IOSEPHVM   SCALIGERVM   &  IOANNEM    DALLAEVM 

dubitarc,  an  chriltiani  fuerint,  gvilifi.mo  bevere- 
Gioaliisque  communcm  opinionem  tuentibus.  Omnes 
autem  in  hoc  confcntiunt,  non  fuifte  cos  fectam  hacreti- 
corum  chriftianorum.  Verum  hic  auttoromnem  tam  vete* 
rum  quam  recentiorum  fpernit  auftoritatem ,  dum  hanc 
eis  notam  adponit.  Si  enim  hacretici  fuerunt,  ad  iudxos, 
non  ad  cbriftiamt,  fpe6tarunt. 

In  modernorum  h.-creticorum  recenfione  (a  qua  fibi 
in  libro  dc  anitquitatibm  ecclefiafiicis  temperare  potuifTet) 
multo  eft  iniuriofior  in  'ectores  non  minusquam  in  piam 
plurimorum  excellentium  virorum  memoriam  cauflam- 
que  proteftantium  ingencre,  quando  Albbtgenfes,  Huljitas 
fiue  Bohemos  ,LoUardos ,  Waldenfes  &  Wtclrttitas  vniuerfos  in 
numerum  hxreticorum  refert;  tam  monftrofas  eis  adfcri- 
bens  opiniones,quas  numquam  fouerunt,fed  illis  ex  im- 
placabili  odio  tribuerunt  aduerfarii  Ronanevfes  >  qui  in  e- 
umdem  modum  eos  traclarunt,  quemadmodum  in  pri- 
fcis  fsculis  Athanafium  &  Euflathium  traetarunt  Ariani.  De- 
cebat  hacrefiologum&hiftoricum  proteftantem  aut  omit- 
tere  hcec  nomina,  aut  certe  leftoribus  fuis  narrare,  quam 
pracclaris  fcriptis  cauffam  eorum  eruditifTimi  auctores  ex 
proteftantibus  per  duo  pofteriora  farcula  vindicarint,  & 
has  criminationes,  ab  eorum  aduerfariis  falfo  &  dc  indu- 
itria  obIaras,dcpulerint.     Si  nihil  huius  vindicationis  no- 
vit,  ad  agcndas  partes  hiftorici  hac  in  re  minus  idoncus 

d   3  fuit: 


3o PRAEFATIO 


tiiic  :  Sin  autcm  nouit,  tanto  magis  eit  inexcufabilis , 
quod  Ieftores  fuos  ea  celauit,  qux,  vt  illis  &  ecclefiae  & 
memoriie  fatifcrorum,  de  quibus  ita  detractum  erat,  fa- 
tis  faccret,  ftudiofe  ante  eorum  oculos  ponere  debebat. 
Si  ci  placuiflet  librum  mcum,  mlcriptumScbola/lkalHi- 
fiory  ofBaptifitf,  diligentius  infpiccre,quemadmodum  in- 
fpcxit  origines,  vcneranda  nomina  deprchenfurus  fuifTet 
quorumdam  ex  hifce  excelleiitibus  viris,  quihofcc  teftes 
veritatis  a  falfis  criminationibus  &  contumeliis,  in  ipfos 
iaclis,  vindicando  cauflvE  proteftantium  ius  fuum  aflcru- 
erunr.  In  gratiam  iliius  &  veritatis  adhuc  fcrael  illos 
traufcribam,  additurus  non  nihiljibrosque  ac  loca,  qui- 
bus  hit  vindici-x  continentur,  apcrtius  indicatutus.  Rc- 
fcrcndi  autcm  huc  funt: 

Iacobvs  vsserivs  de  chriflianarum  ecclefiarum 
fucceirionc  &  ftaeu,  cap.X.  quje  eir  &z  Albigenfwm  1k  ali- 
orum,  qui  ecciefive  pontificix  aducrfati  funt,  hifloria. 

Richaudi  crankanthorpii  Defenfio  eccle- 
fi.e  AngDcanx  contra  Spafotenfim  cap.  XVIII.  p.  ioo. 

E d m  v n d  v s  ALBr.RTiNvs  de  euchnriftia  lib.  III. 
p. 976.  vbi  agit  de  Witleuitk  jWaldenfibut,  Ldlardts ,Tab-jritk 
fiue  Bohemu. 

Samvelis  morlandi  Hilrory  of  the  Fuangeli- 
cal  Churches  of  the  Valkys  of  Piedmont.  Land.  mdclviii./c//. 

P  t  t  r  1  a  l  l  1  x  Hiilory  ofthzAfoigen/es.Lond.MDQXCU. 
4/3.  2  vol. 

IOACHiMVS  HESTEBERGVS  de  ecclefia  IVa/denJi- 
um.  Argentorat.  MDCLXVill.  4/0. 

Pavli  perrini  Hillory  of  the  AJbigevkznd  Vau- 
dok.  Lond.  MDCXXIV.  4.-0. 

Balthasaris  lydii  Waldenfia,  fiue  conferuatio 
vera:  ccclefix,demonftrata  ex  confeflionibus  Taboritarum 
&  B.bemorum.  2V0I.  Ruterod.MDCSvi.8uo. 

Gvi- 


AVCTORIS.  . g 

Gvilielmi  cavei  Hi/toria  litteraria.  ln  confpe- 
ctu  fscculi  Waldenfs  fiue  duodecimi. 

Thom.  Ja  mes"s  Apology  fat  J*bn  Wkkhffe,  shewing 
his  Conformiry  with  the  now  Cburcb  of  England.  Oxon. 
mdcvi  11.4*0. 

Henrici  mavritii  Vindication  of  the  Priin. 
Church.  p.  374. 

Ratio  difciplinae  fratrum  Bohemorum.  Hagx  mdclx. 

H  enr.  wharthonii  appendix  ad  cavei  hiilo- 
riam  iitcerariam  ,  p.50.  in  vita  loan.  Wtcklef.  p.50. 

Thc  Iife  of  mck/iffe-t  bv  aLate  Author.  Lond.  $uo. 

Amos  Comenii  Hiiloria  perfecutionum  ccclefiae 
Bohemica.    Lv.gd.  Bat.  mdcxlvii.  8«^. 

It.  Iliiloria  ecclefias  SVauonice  Szc. 

Anton.  leser  Hiitoire  Vaudok  des  Eglifes  de 
Vallees  de  Piedwont.  Lugd.Bat.hWCLXix.fol. 

Waldenfum  Confeifio  concra  dzudicantes  Htijfitaf.  Ba- 
//.mdlxvi.  8«o.  Vid.  eciam  in  Fafciculo  rerum  &c.  Tom.I. 

Conradi  danhaveri  Ecclefia  Waldenfium  or- 
thodoxiae  L.utberante  teiris  &  (ocia.  Argent.  MDCLtx.4/0. 

Samvelis  maResii  DiiTercacio  hiitorico-theolo- 
gica  de  Iva/denfibut.  Groning.  mdclx.  4/0. 

Aegidu  STRAvcHiiHiftorico-theologica  difqui- 
fitio  de  Waldtnfibm.  fVitteberg.MDCLXXV.qto. 

Petrvs  wESENBECivsde  Waldtnfibm  &  principu  m 
proteitantium  epiitolis,  huc  pertinentibus  mdciii.4^. 

Ioannis  lasicii,  verac  religionis  apologia.  Sftrn? 

MDLXXXII. 

Nvm  autem  in  tanta  eximiorum  commcntariorum 
&  opufculorum  ,de  hoc  argumenco  elaboracorum  ,  copia 
fieri  potuir,  vt  rs,  rjni  librum  de  hfcrefibus  fcribercc,  omnino 
nullum  ex  illis  omnibusvideret,nccquiddam  deapologiis 
inaudiret ,  qux  iii  horum   hominum  gratiam  in  hiccm 

publi- 


V-  _____  PRAEFATIO 


publicam  emiff-  fimt?  Num  adeo  necelfe  habuit  nar- 
raticmes  fuas  ira  crude  exponere,  quemadmodum  a  ma- 
«ifettis  eorum  inimicis  accepit  traditas?  Si  quis  ea,  quce 
rainerivs  (*),  aduerfarius  quidcm  eorum,  at  ingenuus 
feriptor  pontificius/dc  iilis  memorix  prodidit,  conlide- 

(*)   Not.    Inucni  hnr.c  fciiptorcm  apud  edmvndvm    alberti- 

nvm  dc  euchaiiftia  p.  967  Lubet  igiturea,  qux  ex  illo  cxcetpfic 

albertinvs,  in  grariam  leftoium,  cjui  hunc  lihrum  euoluere 

non  polTnnt,  huc   tranfcribere  :  reinervs  (ira    vocarur  al- 

Bertino)  liccr  illis  infenfjffmus ,  eos  a  Carhaiis  &  Manichxis 

C  cap.  VI.)  diftinguit.     Ait :  (cap.  V&III.)  Noui  teflamenti  tex- 

tum  ZSfmagnam  partem  veteris  vulgariter   fciunt  corde.     Item : 

Ncirtm  SJvetv.t  teflamentum  vulgariter  tranjlulerunt ,  Sfjtc  docent 

& difcv.nt.     Audiui  S5"vidi  qtiemdam  rujiicum  idictam  ,  qui  lob 

recitauit  de  verbo  ad  verbum  £7 pltircs  yqui  totum  nounm  tejlamen- 

tum  perfecie  fciuerunt.     Er  lurfum  (cap.1V. ):  Inter  has  otnnes 

feciat ,   qu.t  adhuc  funt  velfuerunt,  non  ejl  pernieiofor  ecclefia^ 

quam  Leonijlarnm.     Et  hoc  tribus  de  caujjis.     Prima  ejl ,  quia  ejl 

div.turnior.     Altqui  enim  dicunt,  quod  durauerit  a  tempore  Syluc- 

Jlri :  a/iqui  a  temporc  apofiolorutn.     Secunda,  quia  efl  generalior : 

fcre  cnim  tiulla  ejl  terra  ,  iti  qua  h.tc  fetla  nonjit.      'lertiayquia 

quutn  omnes  alia  fecia  immunitate  (ieg.  itnmanitate  )  blafpbemia- 

rum  in  Deum  audientihus  borraretn  inducant,  he:c  ^Jcilicet  Leoni- 

jlartun  ,  magnam  habet  JJ>eciem  pictatis,  eo  quod  coram  hominibus 

iujle  viuant  &"bette  omnia  de  Deo  eredant ,  iy  owmes  articulot,  qui 

in  fymblo  continentxir.     Sohimmo.lo  Romanam  ecclejiam  blajfhc- 

tr.ant  & clerum,  cui  mvJtituJo  facilit   efi  ad  credcudum,     Inrer 

cauffas  aurem  illius  cieduhtatis  notat  (  cap.  11!.  )  infijjicientiatn 

doclrin.t  quorumdam ,  qui  pr.tdicattt  quandoque  jriv.ola  ,  quando- 

que  falfa:  vnde  quidquid  docior  ecc/eju  docet\  qtiod  per  textum 

tiotti  tcfamenti  non  probat^hoc  totutn  pro  fabulit  habent  contra  ec- 

cleftam.     Et  iterum  (cap.  VII  )  :  Uxretici  cogm fcv.ntur per  mores 

£fvcrba.     Sunt  cnim  111  tuortbus  conipejiti  C  modejli.     Superbi- 

amin  ve/iibus  nett  habent ,  quia  nec  pretiefts  ncc  multnm  abieciis 

vtuntur.     Negotiationes  non  habent  propter  tnendacia  £>"  iuramen- 

'  ta  Vfraudes  Vitatidas ,  fed  tantum  viuunt  de  labore  vt  opifces&c. 

ret, 


AVCTORIS.     3? 


ret,  plus  jequitatis  &  iuris  eum  illis  tribuere,  cognofcet, 

Diuitias  ncn  multiplicant ,  fcd  necejpiriis  funt  contenti.     Cafti  et- 
iam  funt ,  maxime  Leenift*.      Tcmpcrati  etiam  funt   in  cibo  Sf 
pntu.     Ad  tabcrnas  non  eunt,  nec  ad  cborcas ,  nec  ad  alias  vanita- 
tes.     Ab  ira  fe  cobibetit :  femper  opcrantur,   difciint  vel  docent, 
Zfideo  parum  orant^  &c.     Cognofcuntur  etiam  in  verbis  pracifir 
cT  modeftis.     Cauent  etiam  a  fwrilitate  Zf  detraclione  tfvcr- 
borum  leuitate  if  mendacio  Sfiuramento.     Papce !  (  func  verba  a  l- 
b  ERTiNi)c]uales  nobis  depingit  haerencomm  notas,  cjuae  puros 
chriftianifmus  funt?  Demcjue:  Pofl  baretictis,  inquir,(  cap.  VIII.) 
Facit  comparationem  ftatus  ecclefia  Romanx  ad  ftatum  ipfrum,fic 
Mccns :  Doilores  Romanx.  ecchfite  funt  faftuofi  in  veftibus  Zfmo- 
ribus  Mattb.  XXIII.  Amant  primos  recubitus  cT  vocari  appctunt 
ab  bominibus  Rabbi ,  Rabbinos  vcro  tales  non  quarimus,  Item,  ipfi 
funt  iticontinentes-,  fta  vmisqurfjuc  noftrum  vxorem  fuam  habetlf 
cum  ea  cafteviuit,     Item,funt  diuites  Hfauari^  quibut  dicetur, 
v.t   vobis  diuitibus ,  quia   babetis    heic  confolationem  veftram: 
Uos  vero  babcntes  vitlum  (fveftes,quibuspofiumus  tegi^  kis  con- 
tenti  fumus.      Itein,  f.mt  viluptnnfi  quibus  dicitur ,  va  vobisy  qui 
deuoratis  domos  vi.Iuarum  iSc.  nos  vcro  vtcumque  fuftentamur.  I- 
■tem,ipfi pugnanX  £f  bella  inducunt  cT  mandant  occidi  zf  incendi 
paupcrcs,  qutbus  dicitur,omnis,qui  acceperit  gla.iium,gla.iio  per- 
ibit:  nos  vero  ab  tis  fcrfecutionem  patimur  propter    iuftitiam. 
Item ,  comedunt  panem  otiofum ,  nihil  operantes :  nos  vero  mani- 
bus  eperamur.     Item,  ipfi  voiunt  efie  declurcs  foli ,  quibus  dicitur 
Mattb,  XXIII.  Vavobis^qui  tulifiis  claucm  fcientia :  apud  nos  ve- 
ro  tam  femin<t  (  priuarim  videiicet)  quum  viri  dicent,  &F.  difei- 
pulus  feptem  dierum  docet  alium.     Item^  rarus  eft  docUr   intcr 
eos ,  qui  tria  capitula  tontimiata  notii  teftamenti  litteraliter  fciat 
corde:  apud  nos  vero  rarus  eft  vir  Sffemina,  qui  textum  mnfci- 
at  vulgaritcr  recitare.     Et  quia  veram  Cbrifti  fidem  babemus ,  £f 
fanilam  vitam  ifdodrinam  doccmus  omnes  nos ,  ideo  fcribx  £f 
pbarifti gratis  pcrfequuntur  nos  ad  mortem,vt  Chrijlum.     Prx- 
terea,  ipfi  tantum  dicunt,  non  faciunt ,  Sfalligant  oncra  grauia  in 
humeros  bominum  ,  fed  digito  fuo  bac  non  mouent:  nos  vero  o- 
mniafacimus  qiut  docemus.  Item ,tpfi plus  cagunt  feruari  tra.liti- 


Bingh.O.E.Vol.  X.  e  quam 


*D' 


PRAEFATIO 


quam  hunc  auctorem.  Licet  enim  eos  fcclam  appellet  , 
dick  tamen,diuturniorem  eife  fectam  :  Aliquos  enim  di- 
cere,  quod  durauerit  a  Syltieflri  epifcopi  Romani  tempore, 
aliquos  a  tempore  apoflolorum ,  &  quum  omnes  aliac 
feclae  immanitatc  blafphemiarum  in  Deum  audientibus 
horrorcm  inducant,  hanc  Leonijhirum,  magnam  habere 
fpcciem  pictatis,  eo  quod  coram  hominibus  iufte  viuanr, 
bene  omnia  de  Deo  crcdant  &  omnes  articulos,  qui  ira 
fymbolo  continentur  :  folummodo  Rmansm  ecclefiam 
blafphemare  &  clcrum.  Num  hi  igitur  fuerunt  Waltknfis, 
Qui  epifcopatum ,  fymbolum  apofloheum ,  emnesfacros  ordines, 
& potejlatem  magtftratm  reiecerunt ,  &  approbarunt  adulterinos 
ample\-ii(&  promifcuos  concubitus  agttarunt;  quemadmodum 
auclor  no(kr(*)eos  reprxfentat,  vocans  eos  contemtim 
nundtnatores  1  eligionis  &  pios  reformatores  fecuH  duodecimi  ? 

cncs  hcminum ,  quam  Dei  mandata,  vt  ieiitnia  ,fefia,  ire  ad  ec- 
clefiam ,  cT  viuha  alia,  qiite  fittit  hvmhium  itifiituta  :  nos  vcfo 
tantum  doclrinam  Chrifii  fruarc  fuadcmns  cfapoftohrum.  ltem, 
ipfi  pcenitentes  otterattt  pinis  grauijfimis ,  quas  nec  digito  moucnt: 
fios  vero  extmplo  Chrifii  dicimus  peccatori  3  vade  iatn  &  noli  atn- 
plius  peccare ,  tSei  pcr  tnanus  impojitioncm  omnia  peccata  relaxa- 
mus  cJ7  animas  transmittimus  a  tnortc  in  cxhim.  Jpfi  atitem  fere 
omttes  animas  transmittunt  ad  iiiftrmttii. 
(*)  Inclex  haeretic.p.yg.WJnle  rhey  rejetted  Images ,  c\'c.  as  Popish, 
they  alfo  run  down  rhe  Ufe  of  Churches ,  decried  Confirmatiott 
with  all  Epifcopal  Obedience,  and  would  allow  no  Diitinttion, 
hetween  zBishop  and  1-ricfi.  —  Thcy  i  eieOred  \\\zApoftlcs Creed, 
abhorred  all  Kinds  of  Oath ,  and  taught  that  the  Magifiratc  had 
nor  the  Potoer  of  S\vord,  and  ihar  no  M,in  onghr  to  Tufrer  Deatb 
by  rhe  Scntcnce  cf  anyjudge.  But  rho'  they  were  fo  fevere  againft 
Prielrs  and  Magifiratcs  falJing  into  Sin ,  they  were  a  great  deal 
more  indulging  to  themielves.  For  they  were  fo  far  from  mor- 
tif.ing  theFJesh,rhat  they  nor  only  permirted  but  approv'd  of 
adulierous  Embraccs,  and  pra&is'd  promifcuous  Copulation» 
i  Thefe  were  fome  of  the  Kcligion-mongers  and  Piotis  Heformers  o£ 
the  twelich  Cefltuiy,  3  Si 


AVCTORIS. 3| 

Si  auftor  nofter  caulfam  fuam  ipfe  dcfenctere  iuberetur» 
culpamomnem  in  alexandrvm  rossaevm  confer- 
xet:  hic  enim  doctus  anctor  ipiius  cft ,  quem  tranfcripfit, 
Atqui  alexander  ingenue  fatetur-narrarioncs  fuas  fe 
habere  ex  caesare   baronio,  gilberto  gene- 

BRARDO,  NIC.  SANDERO,  GVALTERO,  ROB.  BtL- 

5LARMINO,VIEGA,  florimvndo  raimvndo,ga- 

BRIELE   PRATEOLO,     GREGORlO    DE    VALENTIA  & 

iftiusmodi  fcriptoribus  aliis,  qui  papicols  &:  capitales 
hoftes  Waldtv.ftum  pariter  &  proteftantium  fucrunt.  An 
ergo  auctorem  noftrum  ,  de  haerefibus  fcribentem  ,  dece- 
bat  narrationes  fuas,  lectorum  prateftantium  vfibus  de- 
ftinatas,  ex  talibus  depromereauctoribus,  quando  vnum 
&  alterum  confulere  poterat  ex  tanta  multitudine  prae>» 
clarorum  fcriptorum  proteltantium,  qui  res  Waldenfium 
illuftrarunt  eorumquc  memoriamex  fuis  ipforum  fcriptis 
&  confeflionibusiidei,  quae  certifTima  religionis  eorum 
documenra  funt,  vindicarunt?  Equidem  fatis  mirari  non 
pofTum,qua  ratione  auclor  quifpiam  ingenuus,  qui  vel 
mediocrem  Iibrorum  &  doclrina:  cognitionem  habet,  e- 
iusmodi  cenforis  feueritatis  notam  hifce  excellentibus 
confefforibus  &  teftibus  veritatis  inurere  audeat,  nulla, 
ne  minima  quidem,mentione  facta  eorum,  quae  in  ilto- 
rum  hominum  defenfionem  a  tot  viris  eruditis  dicta  funt 
vel  dici  poterant.  Non  fufpcctum  rcddam  auctorem  no- 
itrum  nomine  malorum  confiliorum  promoucndi  papa- 
tnm  :  audeo  tamen  dicere,  eum  vix  propiorem  &  magis 
compendiariam  viam  inire  potuilfc, fi  id  ipfi  propofitum 
fuiffet,  quam  mentcs  eorum  ,qui  longius  rctro  refpiccre 
non  pofTunt.quam  narrationes  iilius  lumcn  eis  praeferant, 
imbuendo  tam  aduerfis  opinionibus  de  iftis  viris ,  quo- 
rum  tot  millia  mortem  pro  vera  religione  oppetiere,  & 
tjuidem  ob  hxc  ipfa  capita,in  quibus  protcftantes  in  ho- 

c  2  dier- 


36  PRAEFATIO 


diernum  vfque  diem  a  pontificiis  dillident.  Fuit  mihi 
aliquando  occafio  in  libro  quodam  antehac  edito(*) 
idem  illud  alium  quemdam  fcriptorem  moncndi,  qui  au- 
£tori  noftro  do6trina  &  ingenuitate  longe  antecellit.  Ne- 
que  vero  vmquam  audiui,  id  eum  accepiffe  grauiter. 
Nam  hiftorici  eft,quantum  poteft,  diligentifHme  perqui- 
rere  &  inueftigare  veritatem,  inuentamque  aliis  aperte  & 
ingenue  finc  fuco  &  fallaciis  tradere.  Et  idcirco  fpcro, 
auctorem  noftrum  hunc  srandem  errorem  emendatu- 
rum  efre,fi  opportunitatem  habuerit  adhuc  quiddam  dc 
hoc  argumento  fcribendi.  Melius  omnino  tempus  im- 
penderit  legendis  &  confiderandis  libris  quorumdam  ex 
his  exccllcntibus  fcriptoribus ,  ad  quos  eum  rcmifi,  quam 
colligendis  quisquiliis  ex  alexandro  rossaeo  vel 
vllis  aliis  iltiusmodi  minus  do6tis  &  intelligentibus  fcri- 
ptoribus. 

III.  Vnvm  autem  adhuc  habeo,  quod  hunc  au6to- 
rem  eiusque  le6tores  moncam :  Quod  videlicet,  dum 
mifellos  Waldenfet)  Albingenfes,  Wicleuitm,  Hu/Jitm  &  Lol- 
lardus  ita  afpere  tra6tat,  de  gr  aulbm  Romtntenjium  fiue  Pvii- 
tificiorum  crroribus  in  vniuerfo  indice  fuo,  fub  quocum- 
que  dcmum  titulo  aut  denominatione,  verbum  nullum 
faciat.  Non  poteft  reipondsre ,  id  ad  inftitutum  fuum 
haud  dire6te  fpectaifc:  nam  ille  dc  modernis  aeque  ac  ve- 
teribus  hsrefibus  agit.  Neque  a  duce  fuo  heicdeftitutus 
eft.  Nam  alexander  rossaevs  integram  quinqua- 
ginta  paginarum  fe6tionem  in  Jibro  fuo  de  hoc  argumen- 
to  habet.  Et  fi  hic  eade  re  dixiflet  nihil,  tamcn  nouum 
hxrefium  expofitorem  deccbat  errorum  Romanenfium  fub 
vno  alteroue  titulo  meminifle.  Errores  eorum  tam  gra- 
ves  funt  &  periculofi,  quam  plerarumque  recentiorum 
fe6tarum.     Cur  igitur  in  indice  ipfius  locum  habent  nui- 

(*)  ScholafticaiHiftory  of Baptifm. Part.I.  chap.i.p.p/. 

lum? 


AVCTORIS. 57 


lum  ?  An  num  tranfubftantiatio  error  nullus  eft?  Nuni 

idololatria  in  variis  cultus  fan6torum,  angelorum,  ima- 

ginum ,  reliquiarum ,  hoftize  &  crucis  fpeciebus  vitium 

nuilum  eft?  Haerefis  Hldebrandina ,  vti  icriptoribus  no- 

ftratibus  vocatur,  hoc  eft,  do&rina  de  abrogando  regi- 

bus  imperio,  annon  erroreft,  dignus  qui  memoretur? 

lnfolcntia  illa  pontificis  Romani,  qua  fe  omnis  erroris  ex- 

pertem  efle  iaclat,  &  vniuerfalem  poteftatem  in  ecclefi- 

am  fibiarrogat,  annon  digna  eft  cenfura  fcriptoris  pro- 

teftantis?  An  crimen  nullumeft,  clericos  ciuilis  magiftra- 

tus  eximere  poteftate,aut  temere  atque  iniuriofe  illis  im- 

ponere  caelibatum  ?  An  nullam  habet  ifta  res  iniquitatem, 

quod  populis  fcripturae  facrae  lingua  incognita  obferan- 

tur  ?  Aut,quod  illos  facris  interefle  oporteat,  quae  lingua 

fiant,quam  minus  intelligant?  Aut,quod  per  facriiegium 

altera  euchariftiae  fpecie  priuentur?  Aut,quod  abfolutae 

neceflitati  conreflionis  auricularis  fefe  fubmittere  cogan- 

tur?  Num  nihil  damni  eft  ex  vfu  interdidorum  &  indul- 

gentiarum?  Num  miffae  priuatae  &  folitariae,  do&rina  i- 

tem  de  igne  purgatorio  cum  multis  erroribus  aliis ,  tam 

innocentes  res  funt,  vt  hiftoricus  non  fafturus  fit  aliquid, 

quod  fit  operae  pretium  ,fi  le&oribus  fuis  aliquam  eorum 

notitiam  fuggeflcrit,  eosue,  vt  ab  iliis  fibi  caueant,  prae- 

monuerit?  Nouit  auftor  nofter,quodres  iftas plerasque 

in  diuerfis  originum  mearum  partibus  ,na£tus  occafionem, 

palam  impugnauerim,  &  nouationes  magnasque  corru- 

ptclas  efleoftenderim.     Potuiflet  ergo  faltem  ad  hafce 

epitomcs  fuae  mearumue  originum  partes,  vbi  eae  tra&an- 

tur,  lettores  fuos  remittere,  fi  illasin  colleftionibus  fuis 

vno  obtutu  exhibere  non  libuifTet. 

Vervmenim  vero  Anti  epifcopalibm ,  fiue  Presby- 
terianit  aeque  fauet  atque  Vmttficik.  Nam  nec  iftis  Jocum 
vllum  in  catalogo  fuo  adfignat.    Feftinauit,  credo,  vr- 

e  3  gen- 


~g PRAEFATIO 


^entibus  operis,  nec  animaduertit  eorum  prjetermiflio- 
nem.  Iam  vcro  confiderare  ipfum  oportet,  quod,  qui 
Waldenfes  nominc  reiecli  muneris  epifcopalis,(quodfem- 
pcr  ftudiofe  tuiti  funt)  falfo  arguit,  filcntio  iltos  praetcr- 
ire  non  debuiiret,  qui  epifcopali  auctoritati  fefe  oppo- 
nunt;  quum  hoc,  tamquam  heterodoxiam,quam  iibi  ha- 
bent  propriam ,  &  a  qua  Ami-epifcopales  iiue  Presbytcriani 
appeliantur,  iure  ac  vere  eis  adfcribcrc  potuiflet.  Non. 
autcm  hoc  foium  in  indice  cius  dccit,  fcd  deflderantur  et- 
iam  plura. 

Si  auftor  nofler  animum  induxit  perfeclum  catalo- 
gum  omnivm  haerdium.qasE  aprimis  inde  chriilianifmi 
initiis  exititerunt,  prccipuarnm  item  hetcrodoxiarum, 
qusc  pofterioribus  temporibus  orto;  funt,  tradcre,  debe- 
batmukaalia,  tamvetufta  quam  reccntiora  nomina  in« 
terponerc,  quae  veroin  indice  cius  iatn  deficiunt.  Ex 
primo  quidem  fxculo  defunt;  Thebuliani,  Cleobiam,  Do(l- 
theani,  Gorthaani,  Merinthiani :  vt  ne  commemorem  de 
T)e ma ,  Ilcrmogene ,  Hymenao  &  Phileto  ,  Alexandro  fabro , 
Diotrephe  &  dodtrina  tefabel,  quorum  omnium  mcntio  nt 
in  fcripturis.  Ex  fecundo  fccculo,  Bajfus ,  nouus  difcipu- 
las  Valentini.  Ex  tertio  feculo ,  Difcalceati ,  Apocarita ,  Di- 
cartita  &  Solitarii,  nouse  Alanicbaorum  propagines.  Ex 
fiuarto  nvculo,  Minai,  Adelphiani ,  PJatbyriani  Sc  Luciani- 
fia,  duo  noui  furculi  Arianorum,  Adelophagi,  Tbeopor.ita^ 
Jrifcilida  liue  Trifarmiani%  Ilydrothcita,  Cynhiani  &  Pytbe- 
ciani ,  nouss  feclac  Arianorum,  Gyrouagi,  Ilomuncionita ,  A- 
metrita,  Pjychopneutmnes,  Adecerdita,  Sarabaita ,  ilue  Rem- 
botb  ,PaJfionifla,  NyUagrs,  Theopbroniani ,  Metageneta ,  Sab- 
latinniCmQ  Protopafhita.  Ex  kcculo  qninto,  I^igilantiani 
&  Malfilienfes.  Ex  fsculo  fexto,  Marcianijla.  fiue  feclato- 
res  Marciani  Trapezha ,  Tetradita  &  Seueriani  cum  diuerfis 
furculis,qui  ex  illis  fuccreuerunt,  Contobabdita,  Pauliani, 

Tbco- 


AVCTORIS. ja 


Theodoftani ,  Damianifta,  Petritte,  Cononita ,  CorrupticoltZ ;  v- 
na  cum  erroribus  petri  moggi  &  petki  gnaphei 
fine  FVLLONis7qui  magnummomentumin  iftius  seui  hiito- 
ria  taciunt ,  ficut  &  praxcs  Zenov.k  cum  henotico  fuo,  &  ^- 
naftafii  aducrfus  concilium  Chalcedonenfe.     Ex  foeculo  fe- 
ptimo,  ioannes   philoponvs  &cEtbicoprofcopt£.    Sae- 
culum  octauum  celebre  fuit  ob  controuerfias  inter  lcono- 
claftas  Sc  Iconolatrat.      Et  errorcs  fynodi  Nicsnae  feQundae 
cum  maiore  fruclu  in  clariorem  lucem  proferri  potuis- 
fent,  fi  auctori  noftro  placuiflet  in  hiitoria  generalium 
conciliorum  lectoribus  fuis  narrarc,  quam  fortiter  conci- 
lium  Francofurtenfe  &  alia  concilia  ac  fcriptores  iftius  (xr 
culi  &  fequentium  temporum  cis  fefe  oppofuerint.    Sa> 
culum  nonum  &  decimum  gabriel  prateolvs(*), 
haereticorum  interregnum  fuiffe  dicit  &  ecclefiae  ab  hse- 
reticis  infeitationibus  quietem  &  ceflationem  per  ducen- 
torum  annorum  fpatium  &  vltra.     Alii  ifta  tempora  me- 
lius  vocant  tempora  tcncbrarum  &  ignorantiae,  vbi  ini- 
micus,dormientibus  hominibus,  feuerit  zizania.  Ncquc 
ipfe  caesar  BARONivsfacerepoteft,quinexcertis  rati- 
onibus  ea  vocet,  infehcijjima  Roman*  eccLJi£  tempora  &  onmi- 
um  lucluofijjhr. <?(**),  vbi  periculum  fit,  nc  quid  fcandah -'/>«- 

(*)  Prareolusin  elencho  haerericornm.  Ha?reticorum  interregnum, 
hoc  eft,  eeclefiae  ab  haerericis  infefhtionibus  quies  &  ceffatio,  per 
ducentorum  annorum  fpanum  &  vlrra,  lub  initium  translati  irnj* 
perii  ad  Gcimanos:  ab  anno  videlicet  800.  quoCarolus,  merito 
magnus  diftus,  regnare  ccepir,  vfque  ad  1000.  &  vltra,  donec 
fub  Henrici  t-errii  imperio,Berenga_rius  diaconus  Andegauanusin 
Gallia  erupit,  circa  annum  1048.  Quod  fane  Dei  optim.  max, 
gratia  &  fauore,  arque  fapienrum  principum  fedulirate  ac  dili- 
genria,  in  Dcumcjue  &  chriftianam  religionem  propenfa  finceri- 
tate  arque  flagranti  dilettione,  contigiffenemo  dubiratit,  qui  eo- 
rumdcm  prmcipum  hiftorias  dil/genrer  perlegerit. 

(  x*  )  Not.  Quaefmi  haec  verba  m  b  a r 0  n  i  0 ;  fub  iflitia  fkculi  noni  & 

fiUus 


40  PRAEFATIO 


fillm  animo  patiatur  ,f  quando  videre  contigerit  abominationem 
defolationu  in  templo.  Si  auclor  noficr,  pro  eo  ac  decebar, 
fcrutatus  effct,  grande  idolum  tranfubftantiationis  inue- 
nire  potuiiTct,  hifce  temporibus  formari  coeptum  in  er« 
roribus  paschasii  r  athberti,  etfi  non  prorfus  per- 
fectum ,  ni(i  aliquot  fxculis  poit  in  concilio  Lateranenfi. 
Item  femina  hverefis  Hildebraniinee ',  herbefcentia  in  teme- 
rariis  aufibus  pontificum  horum  temporum  contra  po- 
tefbtem  principum,  vfque  dum  maturefccrcnt  fub  H  l- 
debrando  ipfo  ,dictoGr^orio  VII.  Vtpluriumerrorum  mcn- 
tionem  ne  faciam ,  quos  auctor  noltcr  tacitus  praeteriit. 
In  farculo  duodecimo  errores  inuenire  potuiffet  dvran- 

DI    DE    WALDACH,   1'ETRI    ABELARDI    &   GILBERTI 

poRretani,  Cuterelloram  etiam  &  Populicanorum,  eos- 
que  in  indice  iuo  interponere.  In  primis  autem  faecula 
decimum  tertium  &  decimum  quartum  largam  ci  fuppe- 
ditatura  fuilfent  infigniorum  errorum  fegctem  ,  quibus 
catalogum  fuum,  Wicleuharum ,  Hujfttarum,  Waldenfium  Sc 
Albingenfum  loco,  potuiffet  impkre.  In  decimo  enim 
tertio  ficculo  errorcs  apparent  ioachimi  abbatis  pe- 

TRI    10ANNIS   DE   OLIVA    &    IOANNIS    DE     PARMA 

infamis  aucloris  libri,  qui  Euangelium  eeternum  infcriptus 
&  ad  abrogandum  euangelium  CHRlbTf  obtentu  intro- 

decimi  fed  non  -inueni.  Ou-e  autem  feqnunrur,  in  principio  fa»- 
culi  decimi  ( tom.X.  p,  629.  edir.  Antuerp.  MDCXVIII.)  exftant, 
vhi  tamen  in  anrecedentibus  baroki  vs  aliis  verbis  in  iftam  fere 
fenrentiam  de  hoc  fvculo  iudicar.  En  incipit ,  inejuiens,  annus 
redemturis  nongemejimns ,  tertia  indiclione  notatus.^  quo  &nouum 
incboatur  fculv.m ,  qiiud  fita  ajperitate  ac  boni  jlerilitate  ferrcum, 
malique  exundantis  deformitate  plumbenm,atque  incpia •  fcriptorum 
appellari  confueuit  obfcuram.  ln  cuius  Hmine  conjlituti ,  ad  ea , 
q;ne  proforibus  adeo  flagitiofa  nupcr  contigit  ajptxijje^  antequam 
progredtamur  vhcrius,  heic  lettoron  moncndo,  pwtfari  aliquidne- 
eejfarium  duximus,  ne  qtiid  fcandali  puftllus  animo  patiatur^ceteri. 

du- 


AVCTORIS.  41 


ducendi  magis  fpiritualis  euangelii  SPIRIT^S  SANCTI', 
compofitus  e(T.  Septem  &  viginti  errores  ac  blafphemi- 
as,quas  monachi"mendicantes  hoc  tempore  magnifece- 
rint  &  probauerint,  in  hoc  libro  norauit  nicolavs  by* 
Mericvs.  Scd  auclor  nolter  ne  neccfTe  quiderrf  habe- 
bathunc  eymericvm  quxrere&  euoluere.  NaniEDv- 
ardvs  stillingfleetvs  amplam  earum  recenfio- 
nem  exhibet  in  libro ,  quem  de  fanaticifmo  ecclcjn-e  Roma- 
»?»/>(*) edidit.     Sicut  etiam  errores  commemorat  ger- 

A  R  D  I    SEGARELLI,  Du/ciliifiarum ,  H  E  R  M  A  N  N  I  F  E  R  R  A- 

riensis  &  libri,  qui  vocatur  Flores  S.  Francifci(**),  & 
alius  cuiusdam,  qui  infcribitur  Conformitates  vitx  beati 
Francifci  ad  vitam  domini  noflri  lefu  Chrifli.  Quibus  addi 
poffent  errorcs  raymvndi  lvllii,  davidis  di- 
nantii  &  bvgavrii  de  monte  falcone,  vna  cum 
erroribus  ioannis  gvionis  de  mercvria,  nicolai 
de  vltricvria,  dionysii  sovlechati  monachi  ordinis 
Francifci,  ioannis  de  calore,  lvdovici  cuiufdam,  & 
gvidonis,  monichi  Augufliniani,  cum  aliis  quibusdam  ,qui 
his  temporibus  condemnati  funt  a  gvilielmo  PartfienfSc 
stephano  Parifienfi,  iuuante  &  approbante  academia  Pa- 
riftsnfi,  &  fubcalcem  quarumdam  cdicionum  petri  lom- 
BARDi,vna  cum  erroribus  huius  ipiiusLOMBARDi,  legun- 
tur,  fub  hoc  titulo ,  Articuli,  in  quibtu  magijler  fententiarum 
communiter  non  tenetur.  Lombard.fentent.  Lugd.MDXCim.Suo. 
henricvs  spondaNvs  hifce  adiungit  Condormientes ,  Pa(lo- 
rellos  ,gvidonem  de  lacha,  Humiliatos  &  Ordinem  apoflolo- 
rum:  Qui  onmes  in  fieculo  dccimo  tertio  apparuerunt, 
praeter  famofas  Guelphorum  &  Gibehnorum  difputationes, 
qusc  fequentibus  temporibus  continuatx  funt.  In  fa:cu- 
lo  decimo  quarto  errores  deprchenduntur  arnaldi  mon- 

(  * )  Fanaticifm  of  the  Church  of  Ronie, 
(** )  The  Flowers  of  St.  Francis. 

Bingh.O.E.Vol.X.  f  ta- 


42 PRAEFATIO 


TANLRII,  ALNALDI  DE  VILLA  NOVA,  BERTOLDI  DE  ROBACK, 
MARTINI  GONSALVl  CONCHENSIS  ,  NlCOLAl  CALABRl,  BAR- 
THOLOMAE!  IANOVES1I ,  Bizocborum ,  Fratrum  ile  poupere  vi- 
ta,  Ffieudapoftolorum,  10ANNIS  DE  LATONE,  IOANNIS  HA- 
TONis,  fccliE  Impurorum,  raimvndi  de  terraga,  amv 
DEi  Lufitanij  A/hatorum,  qui  cum  magna  fanctitatis  fux 
admiratione  omncs  partes  Europa  piragrarunt;  Templa- 
riurum » quorum  oruo  in  concilio  Vitnnenjt :exflin$us  cit^ 
nouorum  SabcUianorum  \\\UiJpar.ia,  qui  ex  hypothcli  tran-» 
ful.fbnti^tionis  ilatuerunt,  euchariiuam  cile.P^T/l;.  , 
TI/.iVMk  SPIRTJ-lMSANCTVM;  errores  francisci  cecci, 
aikologi  Italki;  Litigiofc  diiputationcs  intcr  grlgorivm 

PALAMAM,    &  IOANNEM  CANTACVZENVM  ab  Vlia   paite  ,  & 

barlaamvm  atque  gregorivm  acindynvm  ab  akera  par- 
te,  de  lumine  Tbaboruko ;  Reuelationes  S.  Brigiua  &  J". 
Caibarhite  pro  immaculata  Mari.c  virginis  conccptionc  «Sc 
contra  hanc  ipfam ;  controuerliae  de  eadcm  materia  in- 
ter  Dominicanos  &  Trancificanos ;  Sc  terociores  contcntiones 
horum  ordinum  de  paupertate  IESVCURISTI,  de  quibus. 
ED7ARDVS  Sl  illingfllltvs  in  fianatkij mo^ebit 'eji<e  Romanen^ 
fis  &  auctor  myfterii  lefuiufini  fufc  difputant.  Et  hifccad- 
di  poterant  errores  pontificis  ioannis  xxii,  qui  no- 
naginta  ei  adfcribuntur  a  populari  noitro  gvilielmo  oc- 
cam  ,  propter  quod  ipfc  cura  amicis  iuis  ioanne  parisi- 

ENSI,  10ANNE    1)E    POLIACO,  PETRO    DE    VINCIS  ,    IOANNE 

de  iandvno  &  marsilio  de  padva  cum  multis  aliis  hae- 
rcfeos  infimulantur,re  ipfa  imperialcm  poteilatem  con- 
tra  populum  firmiiTime  adfcrentcs.  ,  Quorum  tra&atu- 
iim  collcttio  rcpcriri  poteit  in  melchioris  goldasti  »»<?- 
narchia  imperii  Romani ,  fieu  de  iurtsd<ttione  &  potejlate  wipe~ 
ratoris  &  pap£,per  varios  auBures  3  \~o\.IIancu.  mdcxii.  Jol. 
Saecvlo  dccimo  quinto  occurrunt  litigiofe  illae 
difputationes  intcr  concilia  Conjlantienfie  &  Ba(ileevfie  ab 

vna. 


AVCTORIS, 45 


vna,  &  concilium  Fiorcntinum  ab  altcra  parte,  de  eo,  ari 
pontifex  Rmnmus  errori  obnoxius  &  conciliis  generali- 
bus  fuperiot  iic?  Error  concilii  fonflantienfo  in  eripiendo 
multitudini  calicc;  crror  concilii  Baftletnfb  m  itabiiiendo 
tlogmatc  dc  immaculata  conccptiGne  S.  Marie  vrginis. 
Errores  item  avgvstini  de  roma,  ioannis  parvj,  fran> 

CISCI  GEORGII  VENETI,   LAVRENTH    VALLAF.,  inilauratoris 

Sa 'b e lli sm fmi ,nicolai  machiAvelli,  matthaei  palmerii, 
PETRi  DE  ARANDA,  Fanaticorum  Sueuenfiiw»,  MATTHAEI 
TIBVRTINI  Enthuiiaitx  Francifcani,  Tympanijlne  Germani,  & 
fe&ae  fic  dictorum  Opiniomftarum :  Vt  ne  mentionem  fa- 
ciam  henrici  harfhii,cuius  errores,  quia  tantum  ab  /'?;- 
dice  Romano  damnati  funt  &  expurgati,  magis  dubiae  na- 
turae  funt.  Fuit  etiam  ineuntc  hoc  feculo  quidam  vin- 
centivs  ferrerivs,  Catakunns ,  ordinis  priedicatorum, 
qui  iam  pro  inflgni  fancto  habetur  ab  henrico  sponda- 
no  &  caesare  uaronio  aiiisque  eccleiise  pontirlciae  fcri- 
ptoribus.  Fuit  autem  aliquando  tempus,  vbi  hxrcticus 
declaratus  eft  a  nicolao  evmerico,  hjereticse  pra- 
vitatis  inquiiitorc,  eo  quod  ludam  proditionis  ad  falutem 
poenituiiTe,ftatuerit.  Quibus  addi  poiTent  errores  qva- 
d  r  i  g  a  r  i  i  &  m  v  k  e  r  i  i  ,  da m nati  a  fch ola  VariJJenJt  an. 

MCCCCXLII  &  MCCCCLXX. 

De  laeculo  decimo  (exto  non  multum  temporis  cf- 
fluxit,  antequam  hvlderjcvs  zwinglivs  &  martj.ws 
Lvthervs  eeclefiam  reformare  ccepcrunt :  tamcn  m  hoc 
breui  intcruallo  au&or  noiter  notarc  potuiiTet  herman- 
Nvm  RISSVICVM,  FvJJarios  in  Bohemia  &  petrvm  pompo- 
nativm  in  //«//'«, qui  publicc  contra  immortalkatem  ani- 
mse  difputauit.  Et  ii  addidiiTct  thomam  de  vio,  hoc 
eft,  caietanvm  cardinalcm,  aueloritate  id  feciiTet  ga- 
BRielis  prateoli  &  ambrosii  catharini  ,  qui  librum  ex 
initituto  aduerfus  Caietamm  fcripiit,  in  quo  ei  plus  du- 

f  2  ccn- 


44  PRAEFATIO 


centos  crt-ores  tribuit,  ex  quo  hbro  excerpta  quxdam 
leguntur  apud  matthiam  flacivm  illyricvm,  </<?  contre- 
verfiis  reiigionis  }>apijltc<c ,  p.  138.  Bafil,  mdlxv.  4/0. 

Devenimvs  iam  ad  tempus  Refrmationis „  vbi 
aucto»nofrer  multas  adnotauit  feclas  &  hetcrodoxias  , 
multo  autem  plures  prxtermifit  notatu  omnino  dignas. 
ambrosjvs  catharinvs,  qui  caietanvm  condemnat , 
errores  quoquc  ipfemet  habet  ab  aliis  notatos.  anto- 
nivs  sotomaior  in  indice  fuo  quofdam  eius  libros  lcgi 
vetat,  iubetquc  expurgari.  Quaeri  autem  potefr,  vtrum 
hoc  ractum  fit  ob  errores  eius  vere  tales,  an  folum  ob 
opiniones,  ad  partcs  proteftantium  inclinantes.  Nam 
opinio  eius  de  itatu  quodam  poit  huius  mundi  finem  in 
noua  terra  inter  cadum  &  orcum  intermcdio,  pro  illis, 
qui  non  ita  boni  fuerunt,  vt  io  caelum  admitti  poffint, 
nec  tam  mali,vt  ad  orcum  damnandi  fint,  error  efr  qui 
meruiiret,  vt  ab  auctore  noftro  obferuaretur.  De  Ana- 
baptiftis  loquitur,  at  confufc  &  permixte,  quum  alii  eos 
ad  minimum  in  quatuordecim  fectas,  pro  diuerfis  fuis 
dogmatibus,  difpertiant,  nimirum  in  Muntzerianos ,  Apo- 
Jiolicos ,  Separatos ,  Catbaros ,  Silentes,  Entbufiafias  ,  Liberos  y 
Adamitat ,  Hutitas,  Auguflinianos ,  Beuckeldianos  ,  Meicbioritas , 
Georgianos  &  Mennomftas.  Nonnulli  hifce  addunt  Paflori- 
cidas,  Nudipedes,  Manifeflarios ,  Ciancularios ,  Baculares,  Ba- 
temburgicos,  Pacificos  &  Sanguivarios.  Auclor  nofter  quo- 
rumdam  ex  iliis  meminit  fub  fuis  ipforum  titulis,  maxi- 
mam  autem  illorum  partcm  omifit.  Debebat  etiam  Ana- 
baptiftas  Anglicanos  ab  aliarum  regionum  Anabaptiftis  diflin- 
gucre,  quia  a  multis  illorum  opinionibus  abhorrent.  De 
Antitrinitartis  loquens  dicit ,  eo6  cik  propagines  veterum 
Arianorum  &  Samofatenianorum ,  in  ftirpem  eorum  infitos. 
a  michaele  serveto.  Qnum  tamen  servetvs  non  fuerit 
Arianus  nec  Samofatcniamts  ied  inftaurator  Sabeliianifmi,  m 

quo 


AVCTORIS 45 


quo  fectatoremhabuit  bartholomaevm  keckf.rman.wm: 
&  plures  alios,  quos  nufquam  tarn  feuera  cenfur a  vexat, 
Auclores  YcccntiQris Arianifini  fuerunt  valentinvs  gin- 

TlLlS,  GEORGIVS  ELANDRATA  ,  GRFGORIVS  PAVLI ,  MAT- 
THAEVS  GlUBALDVS  ,  FRANCISCVS  DAVID,  IOANNES  PAVLVS 
ALCIATVS,    IOANNES    CAMPANVS,     &     LAELIVS     SOCINVS, 

favsti  socini  patruus,  de  quibus  auctorem  noftrum  fub 
diuerfis  eorum  titulis  diflerere  oportebat  diilinclius. 
Attingere  etiam,  brcuiter  ialtem  ftricrimque,  dcbuifTet 
errores  ivlii  caesaris  vanini  ,  andreae  caesalpini  & 
thomae  HOBBESii,qui  in  eadem ,  qua  benedictvs  spi- 
nosa,  fuerunt  clafTe.  Operae  quoque  pretium  fuifTct  le- 
clorem  docere,  qusc  fingulares  &  heterodoxae  opiniones 
fuerint  archeri,  qui,inter  alia  in  res  diuinas  contu- 
meliofa  difta,  Deum  auctorem  cfle  peccati  publico  fcri- 
pto  docuit,  quamobrem  a  theologorum  ordine  caftiga- 
tus  &  liber  cius  per  carniriceman.MDCXLv.  combuftuseft. 
Notare  etiam  debuifTet  errores  iacobi  boemh  &  anto- 
niettae  bourignoniae  (contra  quos  D.  cockdvrnivs 
fcripfit)  hieronymi  item  cardani,  stepkam  cvrcel- 

LAEI,    SIMONIS    EPISCOPH    &     IACOIU   ARMINII  /   &  eiTOreS 

hvgonis  grotii,  pofreaquam  confilium  cepit  compre- 
hendendi  mitioremque  in  partem  interpretandi  &  Ponti- 
ficiorum  &  Socinianurnm  dogmata,  quod  in  vltimis  eius 
fcriptis  manifefto  apparct;  Errores  quoque  edvardi 
herberti  de  cherbvry;  Nouam  haerefin  /efuita* 
rum,  vti  ipfi  Ianfenifix  eam  vocant,  qui  pontificem  Roma- 
num  omni  errore  immuncm  ftatuunt,  non  folum  in  re- 
busfidei,  fcd  rebus  etiam  fa£ti,  &  poteftatem  ei  tribu- 
unt  dcturbandi  de  folio  principes  &  fubicctos  abfoluendi 
a  facramcnto  debitx  illis  fidelitatis.  Quae  doclrina  pas- 
fim  occurrit  in  fcripxis  roberti  bellarmini  con- 
tra  gvilielmvm  barclaivm  &  wjddrintonem 

f  3  fub 


46  PRAEFAT I O 


fub  nomincs  scvlkenii,&  in  martino  becano  ,  &  ioan- 

NE    MARlANA,    FRANClSCO    SVAREZIO,      IO^NNE     AZORIO, 

emanvele  s  A  &  compluribus  aliis,  quorum  librorum 
nonnulli  vna  cum  libro  baronii  PariJiisSc  Mantua  Car- 
peianontm  per  camificem  publicc  combufti  funt.  Hifce 
addi  potuiflTet  noua  do&rina  lefuitarum  moralis,fatis  fufe 
expofita  m  libris,  qui  infcribuntur,  llttene prouinciales  de 
viorali  &  politica  Iefuitarum  difciplina ;   pnecipue  defumta 

eX    ANTORIO    DE    ESCOBAR,     VlNCENTlO     FILLIV- 

cio  &  aliis  iftiusmodi  fcriptoribus.  Doctrina  itcm  de 
probabilitate,  defenfa  a  ioanne  caramvele,  quae 
viam  aperit  eiTrenatac  licentiac,  quo  nomine  daminta  & 
notata  eft  in  ipfoRomano  indice,[\ib  hoc  tku\o:iOAKNis 
CARJMVELIS  apologema  pro  antiquijfima  &  vniuerfahffima 
do&rina  ,  de  probabilitate  prorjus  prohibetur.  Exftant  ctiam 
non  minus  quadraginta  quinque  propofitiones  theolo- 
giae  cafuifticse  lefuitarum ,  ex  quibus  hacc  doclrina  de  pro- 
babilitate  vna  aliqua  eft,  damnatae  duabus,  vt  vocantur, 
hullis  Alexandri  VII.  fub  calccm  Romani  indicis ,quae  in  au- 
cloris  noftri  colieclione  interponi  potuiflent.  Sicut  & 
ccnfurae  fuprcmac  curix  Parifienjti  &  fchol.e  ,  quam  Sorbo- 
nam  vocant,  in  propofitioncs  antonii  saxctarel- 
li  an.'  MDCXXVI.  quibus  potcftatcm  dcponendi  reges 
pontifici  Roviano  adferere  conatus  cft  :  Cenfura  modo  di- 
£tac  Icholac  in  lejuitas  an.  MDCLX!.  quod  papam  eadcm 
gaudere  docuerunt  infallibiiitate,  qua  gaudeat  IESVS1 
CIIRISTVS,  in  rebus  fa£H  non  minus  quam  iuris.  Cen- 
fura  item  fcholac  Sorbonica  an.  MDLXI.  in  alium  aucro- 
rcm,  quod  adfirmauit,  papam  habcrc  poteftatem  decer- 
nendi  de  haercticorum  principum  dominiis,  &  abfoluetv 
di  fubieftos  a  facramento  fidelitatis.  Qmc  omnia  inue- 
niuntur  inlibro,  infcripto  The  pernicious  Conf-quences  of 
tbe  new  Rerefy  of  the  jfejttits.     edmvndvs    quoque  ri- 

che- 


A  V  CTO  RI S. 47 

cheuivs  ccnfuram  nobis  exhibct  Sorbonam  quemdam 
lvdovicvm  coucANT,quod  Ihtuerit ,  epifcopos  au- 
ctoritatem  fuam  non  habere  proxime  a  IESV  CHIUSTO, 
ied  a  pnpa  Romano:  Et  aliam,  in  lvdovicvm  cello- 
tivm,  quod  concilia  auctoritatem  a  folo  papa  habcre 
docuerit :  Et  aliam,  in  franciscvm  guillou,  & 
rurfus  aliam  iniACOBVM  vernantivm  ob  easdem. 
aiifertiones j  praeter  ceniuram  sanctarelli  lefuitpj 
qme  heic  etiam  memoratur.  richer.  Vindic.  dofirina 
Jcioola  Parifenfs.  I n  alio  libro  R  i  c  H  E  r  i  i  de  potrjlat;  papa 
in  temporaiibus  decreta  fenatus  Yarifienfs  habemus  contra 
Tanclverellvm,  perronivm  cardinalem  &  bern- 
ardinvm  castorivm  ob  publicatam  infamem  il- 
lam  bullam  pontificiam  de  cccna  domini,  tk  aduerfus  10- 
annem  castellvm  ac  florentinvm  iaCob  & 
ravaillacvm,  qui  Henricum  IV  regem  Gallix  in- 
terfecit ,  inductus  illo  dogmate  dc  poceitate  deponcnd! 
principes  hacreticos;  Decreta  etiam  contra  roeertvm 

BELLARMINVM,  MARTlNVM  BECANVM  &  SCVL- 
KENIVM,   hoC  eft,    BELLARMI.WM    ipfum    $C     FRAN- 

ciscvm  svarezivm,  ob  varios  ac  perniciofos  libros, 
quos  de  eodcm  argumcnto  ediderunt,  Quorum  omni- 
um  recenfio  au&oris  noitri  catalogo  reccntiorum  hetc- 
rodoNiarum  ornamcnto  fuiffet,  Porro,  ii  ldvardji 
stillingfleeti  infpexilfet  librum  adi  difidiis  ckn  Rd- 
viani  (*) ,  prsctcr  fchifmata  paparum  ih  prioribus  'lacculis 
eorumque  contentiones  cum  imperacoribus  de  poteftate 
temporali,  &  mutuas  diffcnfiones  in.ter  ordines  monafli- 
cos,  diltinc~ta  narrationc  ibi  cxpofitum.  videre  potiiifTet, 
quanto  conatu  ttudioquc  lefht,u  potciTati  &  iurisdiCiionr 
epifcopali  fcfc  oppofuerint,  in  libiis  Nicolai  smithl 
&  thomae  a  iesvj  qui  libri  primum  ab  archiepifcO' 

.  (  * )  0£  the  Divifwns  of  the  Jioman  Plergy» 

po 


48 PRAEF  A  T 1 0_ 


po  Parificrfi ,  deinde  a  Sorbona  &  tandem  ab  epifcopis 
Gallite  in  conuentu  Parifiis  habito ,  fub  cenfuram  vocati 
&  damnati  funt.  Hifce  fubiungere  potuiflet  libros,quos 
lefuitts  fub  ficlis  nominibus  hermanni  loemelii  & 
EDMVNDi  vrsvlani  ediderunt ,  &  cenfuram  fymboli 
apofiolici  ad  vertendas  in  ludibria  cenfuras  Parifienfes  pu- 
blicatam.  Item,quomodoillis  denuo  refponderit  fran- 

CISCVS    HALLERIVS,  ISAACVS   LVDOVICVS   DEMAI- 

stre  &  i'Etrvs  avrelivs,  qui  oftcnderunt,  hafce 

doctrinas  a  lefuitis  defendi:  „Quod  ordo   epifcopalis  non  (it 

vneceffarim  dd ejjenf.am particularit  alicunu  ecclefix'-,  Quod  di- 

vgnitas  epifcopalk  non  jit  iuris  diuini ;    Quod  confirmatio  dari 

vpofiit  fine  epifcopts ;  Quod  ordo  monaflicns  perfedkr  fit  ordine 

^epifcopali;  &  quodfic  di&i  regulares  exemti  fint  ab  epifcopo- 

„rum  iimsdiclione.     Et  quidquid  Ronne  contra  hafce  docTri- 

„nas  facTum  fit,  eo  tantum  fpcclafle,  vt  vtriufque  partis 

„libri  fupprimerentur  ;    caque  de  re  docTores  Partfienfes 

„grauiter  conqueri,  quod  tales  indignitatis  &  orTenfionis 

„plcni  ac  feditiofi  libri,  qualcs  fint  hi  leftitarum,  eam- 

„dem  Rotnie  gratiam  incant  quam  cenfura  epifcoporum 

vGalli<e;  quod  profamc  eorum  cv  impise  cenfurie  fymboli 

„npoftolici  nulla  ofFenfionis  nota  inulra  fit  eorumue  cri- 

„minationibus,  quando  cpifcopos  8c  theologos  contu- 

„meliofiirimis  nominibus  appellent  ipfosque  veritatis  ac 

,,pietatis  inimicos  efTe  dictitent,,.     Si  aucTor  nofter  ea  et- 

iam  ,  qux  in  dicTo  libro  Stillingfleetrano  aliquanto  poft  fe- 

quuntur,  oculis  perluftrafTct,    deprehendcre  potuiffet, 

quam  immani  &  barbara  TatlonQ  Arnandun/  Guerrerumfm- 

fularum  Pbilippinarum  epifcopum,tra£tarint,quia  in  fyn- 

odo  quadam  eos  condemnauerat,  co  quod  omnia  agcre 

aufi  eflent ,  inconfulto  epifcopo  &  infuper  habita  illius 

iurisdictione.    Item  quemadmodum  fe  geflerint  aduer- 

ius  epifcopum  Angelopoluanum  iwAmerica  ex  eadem  pror- 

fus 


AVCTORIS.  49 


fus  rationc  :  Et,  quam  horrenda  in  catechefi  eorum, 
quam  recens  conuerfis  m  Cbim  darc  fohti  fint,  contine- 
antur,  a  congregatione  de  propaganda  fide  Rom<e  ann. 
MDCXLV.  damnata  propofitionibus  feptendecim.Sum- 
ma  inllitutionum  eorum  hxc  erat:  Pauca  loqui  de  Chnflo 
crucifixn  ,  fcd  hanc  parui  momenti  &  minm  dignam  confideratu 
circumflantiam  doc7rin£  chrifliana,  quam  fiert  poJJit,diligentiffi- 
rtie  cela>e;  omnibus  &  iisdem  ritibwvti,  quibw  vtantur  ida- 
lolatrx ,  modo  vt  omnem  eorum  cultum  ad  Chriflum  &  fanclos 
dirigant;  Non  magnopere  angi  de  ieiunio  ,  pxnitentia ,  confejflo- 
•<ne ,  &  participatione  euchariflix ,  nec  de  feueritate  rejipifcenti<e 
&  mortifcationis.  Nonne  hi  tam  perniciofi  crrores  funt, 
<juam  vlli  eorum ,  qui  in  hifce  poiterioribus  foculis  ap- 
paruerunt?  Nonne  igitur  digni  crant,  qui  in  moderna- 
rum  heterodoxiarum  legerenturcatalogo  ?  alphonsvs 
de  vargas  quatuor  libros  contra  illos  in  vulgus  edi- 
dit,  qui  infcribuntur: 
Re/atio  ad  principes  chriflianos  de  flratagematis  &  fophfmis 

puliticis  Jbcietatis  lefu  ad  monarchsam  orbts  terrarumjibi  con- 

ficiendam. 
Sedis  ipoflolic<£  cenfira  adntrfus  vouam,  fitlfam,  impiam  & 

bxreticam  /bcietatis  lefuJuclrinam  nuper  in  UJpania  pub/i- 

tattt, 
Jefuitarum  fidei  fymbo/um  velut  canttcum  nouum. 
Aclio  bterejis  in  focietatem  lefu. 

At  enimviro  au&or  nofter  multas  alias  hetero- 
doxias  filentio  prxteriit,  dignas  omnino,  de  quibus  do- 
cerentur  le£tores.  Cuiufmodi  funt  errores  ioannis 
dee  &  KELLEv,de  conuerfatione  cum  angelis,  publi- 
catiaMERico  casavbono,  Londhii  A4DCLIX.  Erro- 

reS  THOMAE   MONETARIl  &  CHRJSTOPHORI    SCHA- 

PLERi:    Nicodemitarum,  contra  quos  fcripfit  ioannes 

CALVINVS:  NicolAI  DR abi cii En\.hufiai\x Germani ; 

Bingh.O.E.Vol.X.  g  ia- 


50  PRAEFATIO 


iacobi  brocardi,  prophetje  apocalyptici,  damnati 
in  fynodo  proteftantium  Rupe/Le  an.  MDLXXXI.   pav- 

LI  GREBNERI  vatis  Silfci:  IOANN1S  PRANCISCI 
BORRI   :    BERNARDINI    OCHINI,   THEOPHILI   ALE- 

thei,  &  libri,  qui  vocatur  Folygamia  triumpbatrix ,  10- 

ANNIS    MILTONII  ,  CORNELII    VVTHAGII   aliorum- 

que  defenforurn  polygamisc  &  diuortiorum:  Vaionifmus 
profligatus  a  friderico  spanhemio  in  elencho.  Er- 
rores  gvilielmi  postelli,  p.  simonis,  Scbwenckfei"- 
dianoriim,vnstcENTii  viviani  Jtaii,  conradI  vor- 
STii,  IVeigelianorum  &  Paraceijianorum ,  fic  dictorum  no- 
vorum  prophetarnrn  Germani<e,  quorum  blafphemiae  vi- 
deri  poifunt  in  epiitola  dedicatoria,  quam  theologix  fua; 
praemifit  m  arcvs  wendelinvs,  &  apud  ioannem 

HORNBECKIVM,  THEODORVM   THVMMIVM  &  BECK- 

m  annvm,  qui  ex  initituto  contra  eos  fcripferunt. 

Hisce  addi  opportunc  potuiifet  relatio  de  nouis 
prophetis  in  AngUa  iioitra,  qui  non  multis  abhinc  annis 
maximum  ilrepitum  dederunt;  &  dcMafonitis  paullo  an- 
tc  illos,  nec  non  de  Rationaliflis  ,  Laiitudinariis ,  Libere  cogi- 
tantihm  &  de  Vnionijris,  qui  docrrinarn  papiirarum  &  pro- 
teirantium,  recle  quidem  repradentatam  ,vnam  eamdem- 
que  cfle  dictitant;  cuiufmodi  fuit  davenportvs,  a- 

lias   di6tUS    SANGTA    CLARA,     IACORVS     BENIGNVS 

bossvetvs,  Qnidomienfis  prirnum  poitea  Meldenfis  epi- 
fcopus,  &  alii  ifliufmodi  reconciliatores  &  cxpoiitores 
lidei.  Errores  ioan.  tolandi,  as  gili  i  &  libri,  qui 
infcribitur  lura  ecclefae  chnjiiante  (*),  iure  fuo  in  auflo- 
ris  noitri  indice  locum  habere  potuiffent.  Ita  quoque  di- 
verfe  Fanatkorum  fectse  in  vltima  rcrum  confufione  ab 
an,  MDCXL  ad  an.  MDCLX.  Vamfite,  fiue  difcipuli 
henrici  vani;  Noui  DcemiJU  auclore  ioanne  por- 


(*;  ThcRights  of  che  Ghriftiaa  Church. 


PA« 


AVCTORTS;  5« 


DAGIO;  SeclatOfQS  ROBERTI  GELLI,  PARKERl&AV- 
GVSTlNl   GIB.BONTIj-   LVDOVICVS     MOLIN  AE  VS,  LE- 

vellervs  &  muici  alii,  qui  dcfcribuntur  in  edvacdi  gnn- 
■grcena  &  reliquiit  Buxterianis  aliisquc  confimilibus  huius 
■aeui  relationibus. 

Avctor  noftcr  fortafils  fibi  iple  iam  pcrfuadcre 
jncipiet,  plus  a-quo  fcfe  hreuitati  feruiifife,  &  nimia  prac- 
termifiife  in  breui  fua  omnium  praccipuarum  haerefium, 
quae  ab  initiis  inde  chriftianifmi  exiriterunt,recenfionej 
quum  tot  ex  antiquis  paritcr  &  recentioribus  reliquae  fint, 
quas  non  tantum  non  recenfuit,  fed  ne  nominauit  qui- 
dem  aut  leuifiime  attigit.  Si  dixerit,  non  opus  fuiife; 
Refpondeo,  ka  elt,  vt  ipfe  dicit,  refpectu  habito  ad  o- 
pus,  in  quo  tum  -occupatus  crat.  Quum  autem  femel 
id  ipfum  fufjcpiifct,  promiffa  dcbebat  pcrficere  &  opc- 
ramdare,  vt  libcr  refponderet  titulo.  Scd  hoc  forte  fi- 
eri  non  potuit,niii  magnum  aHquod  volumen  de  hoc  ar- 
gumento  confcriberer.  Tuncautem  illud  fcorfum  edcn- 
dum  fuifiet,  atque  ita  cpitome  eius  tanto  minoris  iam 
conitaret  efietquc  commodior.  Paupercs  eius  lcctores 
antiquas  hxreies  ex  avgvstino  d&harefibtu  tutius  & 
minore  fumtu  cognofcere  potuiiTent.  Libellus  cnim. 
Oxonii  fcorfum  excufus  &  vno  denario  (*)  venalis  eft. 
Quod  autem  ad  modernas  fectas  attinet,  cae  nihil  faciunt 
ad  inflitutum  cxplicandae  antiquitatis ,  adcoque  hac  occa- 
fione  potuiifent  prxtermitti. 

De  historia  autem  cc~lo  conciliorum  generali- 
um,  ifl  qua  longifiimus  efl,  ita  ccnfeo,  potuifi!*  hac  non 
minus  quam  illa  fupcrfederi.  Nam  auQor  nouiiTimus  Ii- 
bri,  qui  vocatur  Vade  mecum  clericorum,  in  volumine  fe- 
cundo  in  eiusmodi  lectorum  gratiam  canoncs  tam  vniuer- 

t  *)  Six  pcnoy  Book. 

g  2  falk 


a  PRAEFATIO 


falis  quam  Romani  &  Afncam  codicis  ,  ad  annum  vfquc 
DCCLXXXVN  enarrauir.  Quem  librumdicereaufimin 
pauperrimi  cuiufque  clerici  manibus  fuifie  ante,  qunm 
auCtor  nofler,  magna  permotus  mifericordia,eis  opitulari 
animum  induxit.  Si  quid  in  rem  pncfenrem  faccre  vo- 
luilfet,  non  debuifTet  aclum  agere,  fed  breuem  eis  trade- 
re  reccnfionem  iftorum  conciliorum  Latinorum,  quse  ab 
ante  memorato  auctore  non  attinguntur,  fjepiflime  au- 
tem  adlegantur  in  meis  originibtts.  Quam  ob  cauifam  al- 
phabeticum&chronologicum  eorum  indicem  dedi,quum 
iint  centum  circiter  &  viginti,  vna  cum  numero  cano- 
num ,  qui  in  eis  continentur.  Quod  pro  inltituti  mei  ra- 
tione  fatis  eft. 

Vniversvm  etiam  opus  generali  rerum  fuppleui 
indice;  voluminibus,  libris ,  capitibus,  fcclionibus  &  pa- 
ginis  diftincle  adnotatis.  Addidi  etiam  catalogum  au- 
6torum ,  quos  in  elaborando  opere  a  principio  ad  fincm 
vfque  confului.  Mcditabar  animoalium  quoque  indicem 
fubneclere  iftorum  auclorum,  quos  nec  vidcndi  nec  e- 
voluendi  mihi  copia  fuit,  qui  tamen  magno  vfui  illis  ef- 
fe  poifunt,  qui  in  hoc  anuquitatum  ccclefiafticarum  ftu- 
dio  iongius  progredi  cupiunt:  Qiiia  vero  auctor  noffcr 
ad  repetendos  labores  mcos  me  vocat,8c  impcllit,  vtiim 
mei  ipfius  epitomator, 

(  Donatum  rnrfe  repifcit , 
Jtque  iterum  antiquo  tentat  me  includere  ludo. ) 
ad  commodiorem  id  occafionem  diilcro:  optans  lectori 
interea  tantam  vohiptatem ,  deleclationem  &  vtilitatem 
in  legcndis  fine  laborc  his  eolleclionibus,  quantam  ego, 
magno  quidcm  permiftam  labore,  in  excerpendis  digi* 
rendisque  iliis  percepi. 


AD- 


AVCTORIS.  s3 


ADDITAMENTViVl 

AD  maius  antiquitatis  ecclefiaflica?  incremeritum,  fi 
qui  validi ,  docli,  follerres  &  iudicio  pollentes  iu- 
vcnes  ad  hanc  potilTimum  rem  feie  applicar*  ve- 
lint,  multum  profuerit,  f\  fequenda  oper.i  conjiciantur 
ab  eis,  quibus  librorum  vfus  &  otium  fuppetit.,  maximc 
in  academiis. 

I.  Supplementum  ad  measo/jg/W/,  in  libro  quodam  ritu- 
um  mifcellaneorum:  ad  quem  componcndum,  f\  per 
diuinam  gratiam  melius  valuero,  ego  ipfe  alr.cer  at- 
que  laetus  adgrediar,  tametfi  id  in  minimis  iam  pono 
eorum,  quae  defidcrantur. 

II.  Commentarius  catholicus  in  fcripturas,  quem  doctus 
quidam  &  diligens  fcriptor  iam  inchoauit,  in eoque con- 
ficiendo  animum  occupatum  haber. 

III.  Syfiema  theologi£catholica.',exipfis  vcterum  fcripto- 
rum  erTatis  concinnatum;  cuiusmodi  Iheologia  dogma~ 
tica  diontsji  PETsiru  &  lvdovici  thomasswi  inter  Rq- 
manenfes  elt. 

IVSyftema  thcologix  prafticae  feu  moralis&  cafuifticae: 
Cuiusmodi  quiddam  faciendi  occafionem  habui,quod 
ad  grandia  crimina  contra  decalogum  attinet,  quoe 
fub  difciplinam  cadunt  ecclefiae.  Perfeclum  autem  o- 
pus  in  hoc  gencre,  quod  de  omnibus  virtutibus,vitiis 
&  quibusuis  cafibus  praclicisagat,  amplius  ac  difFufius, 
magnoque  vfui  concionatoribus  &  theologiae  moralis 
docloribus  fore  vidco. 

V.  Editio  canonum,  conciliorum ,  Gr<ecorum  &  Latinoru???, 
quae  iuitx  aucloritatis  &  ridei  fit ,  &  ex  ipfis  vetuftatis 
fontibus  adornata.  Verfiones  enim  &  epitomie  etfi 
quodammodo  vtiles  funt  indoclis,  hominibus  tamen, 
vera  doclrina  &  iudicio  prseditis ,  non  faciunt  fatis , 

g  3  qu» 


54  PRAEFATIO 


quiad  ipfos  fcmperfontcs  amantrecurrere.  petrvs  jlli- 
xivs  aliquando  hoc  ipfum  molitus  &(ingulari  beneuo- 
lentia  ac  libcralitate  patrum  confcriptorum  fupremi 
lcnatus  Magrwe  Britanniae  fruitus  eft,  qui ,  vti  ego  qui- 
dem  certior  faclus  fum,  cxtrancae  chart-je  vfum  fine 
vectigali  ipli  concefTerunt,  &  tamen  conatus  eius  hac  vel 
illa  ratione  irritus  fa£tus  eft.     Afta  conciliorum,  quae 
a  canonibus  difFemnt,  longiora  funt,  quam  vt  in  tali 
editionc  interponi  poffmt:  Canones  autem  ipfi,  vti  in 
ipfis  fontibus  Grace  StLatine  habentur,  duobus  medio- 
cribus  voluminibus  in  forma,  quam  vocant,  quarta 
comprehendi  pofTent.     Quod  ftudiofis  modica  pecu- 
nia  inftructis  plurimum  vtilitatis  adlaturum  cflct ,  fi 
potillimam  magnorum,  viginti  vel  triginta  numero, 
voluminum   conciliorum    partem    haberent,   m  rna- 
nus  fibi  fideliter  &  vili  pretio  traditam:    quum  iam 
eiufmodi  conciliorum  cdiriones,  qualis  effl:  illa  philippi 
labeei,  vix  per  integram  aliquam  diceceiin  inuenias, 
prseterquam   in   bibliothccis    cathcdralibus    aut    ec- 
clefia  quadam  collegiata,  vbi  paucis,  qui  ad  euoluen- 
dum  easpropenfi  funt,finc  laborc  &fumtuaditusdatur, 
nifi  quis  forte  in  vicinia  degat,  quod  per  diuinam  pro- 
vidcntiam  mihi  contigit,  fine  qua  opportunitate  nul- 
lamvmquam  partem  conficere  potuilk.ni  opcris,quod 
iam,  quae  Dci  efr  gratia,  abfolui. 
VI-  Hiiloria  perfecutionum  &  paflionum  prifcorum  mar- 
tyrum  ,  ex  authenticis  eorum  actibus  &  probatis  hifto- 
ricis  cxtrac~ta,fine  fpuriis  additamcntis  ineptorum  fcri- 
ptorum',    legendarum  &    inccrtorum    martyrofogiorum 
pofterioris  aeui.     Ego  aliquando  ad  hoc  ipfe  me  ap- 
phcaui,  &  multa  hanc  in  rcm  per  annum  vnum  &  al- 
tcrum  legi,  tamquam  exhortationes  pomeridianas,  a- 
ptas  ad  alendum  zelum  &  conltantiam  in  religione  ,in 

eccle- 


AVCTORIS. w 


eccleiia  mea  parochiali.     Aliae  autem  occupationes  id 
attentatum  dcferere  me  cocigerunt.     theodoreti  rvi- 
kartI  afta  primorum  martyrnm  fincera  &  felcfta ,  &  akto- 
Nii  pagi  critica  in  annales  c.esaris  baroku  finffulari  v- 
fui  forent  ei,  qui  iitiufmodi  opus  denuo  adgredi  vel- 
let  &  ad  exitum  perdueere.    Ita  quoque  liber  ioakkis 
MEIskeri  cle  perfecuticnibus  &  martyriis  chrifliamrum  ve- 
terum;  christiaki  kortholdi  de  perfcutionibus  ecclefia 
primitiu£  ,fub  imperatoribus  etbnicif  j  &  aktokii  Gailonii 
de  SS.  martyrum  cruciatibus ,quos  in  prolegomcnis  ad /'/'- 
Jloriam  Itttcrariam  iaudat  cvieielmvs  cavevs.     Differ- 
tatio  HEKRici  dodwelli  sin  Cypriamtm  duodecima    ad 
exponendas  cauffas  fortitudinis  primorum  martyrum 
longe  eft  accommodatifTima  :    Vndecima  autcm  de 
paucitate  martyrum  non  alio  facit,  nifi  vt  ofterfdat,  quid 
vir  aliquis  magnus  de  mala  quadam  cauifa  poilit  di- 
cere,  &  argumentari  plaufibiliter   in  leuibus  ac  falfo 
fundamento  innixis  rationibus,  a  qua  autem  re  huius- 
ce  operis  molitor  fibi  caueat  oportet,  diligcnterquc 
confideret,qux  contra  eam  dixit  rvikartvs. 
VII.  Historia  haerefium,  heterodoxiarum  &  fchifma- 
tum,  quae,  quidquid  hanc  in  rem  tentatum  fuit,num- 
quam  ita  perfecta  apparuit,  vt  quis  in  ea  fatis  acqui- 
efccre  poflit.     gvilielmvs  cavevs  lectoribus  fuis  no- 
minaautlorum,  qui  dc  hoc  argumento   fcripferunt,, 
recitat :  Tandem  vero  his  notatu  dignis  verbis  con- 
cludit :  His  tamen  ahisque  plurimis  ,  qiii  addi  poterant,  not? 
obflantibus,opus  accuratum  de  hxreticii ,pr<ecipue  antiquis ,  de- 
fue  eorum  ortu ,  progrrjju ,  adfnutate ,  dogmatibui ,  durationer 
merito  adhuc  inter  deftderata  habendum  efl.     Quam  obfer- 
vationem  recle  fe  habcre,animaduerfiones,quas  inre» 
centiiFimum  quemdam  huius  generis  auclorem  modo 
feci  ,plane  demonftrarc  exilliuio.    J\Iulta  plura  de Jaoc 


56 PRAEF  ATI  O^ 


argumento  diccrc  poteram,  fed  quac  iam  innai,  ea  ho- 
mini  fapienti  fufriciunt,  qui  ad  tale  opus  edendum  aai- 
mum  fuum  adiccerit. 

VIII.  Dcnique,  Snpplcmentum  ad  hos  magnOs  &  incom- 
parabiles  fcriptores  cavevm  &  dv  pinivm,  quorum  v- 
terque  tam  eximiam  hifroriam  fcriptorum  ccclefiafti- 
corum  edidit.  Vix  quidquam  in  hoc  genere  tam  per- 
fecle  pracftari  poteft ,  quin  multa  confideratione  digna 
addipoflint.  Exfpeclauitorbiseruditus  adhuctertium 
volumen  a  caveo  ,  atque  ita  fortafTis  rcliquorum  ho- 
minum  omnium  laboribus  fuperfcdcri  pofTet;  Ante* 
quam  autem  illud  appareat ;  dicere  audco,  multos  au- 
clores  occulto  latcre  &  a  plerorumque  confpecru  pe- 
nitus  effe  reconditos.  Et  hoc  fatis  eft  ad  declaran- 
dum,  efTe  hoc  argumentum,  quod  ad  maiorcm  per- 
fectionem  prouehi  poffit.  Practerea  autem  haec  res 
eo  etiam  prodefTct,  vt  variorum  hilloricorum  ali- 
orumque  fcriptorum  notitla  in  lucem  proferretur,quo- 
rum  teftimonia  cauffam  protefrantium  confirmarcnt, 
&  contrarias  ecclefiae  Romanenfis  corruptclas  refelie- 
rent. 

Qy  a.ndo  iam  huius  rei  mentionem  fcci,  duo  vel 

tria  adhuc  addam,  cjuae  maximo  vfui  ecclefise  forent,  n* 

ab  hominibus  indufrriis  &  intclligentibus  conficerentur, 

licet  ad  antiquitatem  non  fpe&ent. 

i,  Diflertatio  de  Romimk  indicihm librorum  prohibitorum 
&  expurgatorum,  ofrendens  rationcs,ob  quas  inquifi- 
tores  tam  follicite  eos  prohibeant  &  expurgent.  Per- 
fuafus  fum,  hac  ratione  infignem  catalogum  tefrium 
veritatis  conrra  manifefros  ecclefia:  Romanenfis  abufus 
&  corruptelas  ex  domcfricorum  fcriptorum  confelTio- 
nibus  adornari  pofTe  ipfius. 

2.N0- 


AVCTORIS. 57 


2.  Nouum  opusbreuium  adnotationum  marginalium  in 
facrum  codicem  ,  explicantium  tantummodo  difficul- 
tates  maxime  obuias,  qu-c  vulgares  leftores  demorari 
poffunt.  Eruditi  fatisadnotationum  habent,quae  ifta- 
rum  vicem  fuppleant.  Videtur  autem  aliquid  iftius 
generis  deeffe  pro  ledtoribus  indo£tis.  Cohortatus 
fum  aliquando  doftos  amicos  ad  hocce  opus,  quibus 
forte  poftea  aliud  quoddam  vtile  negotium  demanda- 
tum  fuit :  Et  nifi  idem  mihi  contigiffet,  attentaffem. 
ndn  nihil  huiufmodi  in  indottae  multitudinis  gratiam , 
cui  fcripturas  facras  legere  licet ,  fa^pius  tamen  admi- 
nicula  ad  earum  intelligentiam  defunt.  Cui  rei  re- 
medium  adhiberi  poiTet,  fi  vel  aiiquid  lucis  adfundc- 
returverfioni ,  vcl  obfcura  quxdam  phrafis  aut  anri- 
qua  confuetudo  explanarctur,a  qua  facri  fermonis  (en- 

■  fus  fepiffime  pendet,  cum  aliis  eiusmodi  viis  fcriptu- 
ras  ad  captum  vulgi  accommodandi. 

3.  Vfquedum  hoc  efficiatur,brcuis  expofitio  iftorum  mo- 
do  capitum,qu3Ctamquamapta.' lcclioncsde  vetcritefta- 
mento  recitantur,  vulgi  captui  &  rudioribus  lcclori- 
bus  conducere  poffet  ad  infiitucndas  meditationes  in 
hafce  fcriptur*  partcs,quas  ecclcfia  in  redificationem 
&  inftitutionem  corum  felegit,  &  quce  alicuius  lucis 
&  ducis  maxime  indigere  videntur,  vt  finem,  quem 
fibi  pncfixum  habent,  obtineant.  Nifi  me  fallit  ani- 
mus,  tale  opus  vidi,  zcoopero  epifcopo  fuperioribus 
temporibus  elaboratum.  Siuc  autem  iliud  hunc  vcl  a- 
lium  qucmpiam  auclorcm  habcat,  ego  tale  quiddam, 
fapicnter  quidcm  faclum,  opus  gcncratim  vtilc  ad  i- 
ftum  fincm,  qui  intenditur,  habitum  iri  exillimo.  E- 
quidem  pojhllts,  fiue  cxplicationibus  epifloiarum  & 
euangeliorum,  ncc  non  vbcrioribus  adnotationibus  in 

Bingh.O.E.Vol.  X-  h  vctus 


58  PRAEFATIO' 


vctus  &  nouum  tciramcntum  abundamus  :  Sed  breucs 
iilx  explicationes,  quarum  meniini,  multo  magis  nc- 
ccir.nix  funtj  atque  hoc  ipfum  fatis  valet  ad  negotium 
illud  pio  &  religioib  cuidam  auclori  commendan- 
dum. 

Qvidqvid  contra  Iijcc  omnia  maxime  opponi 
potefl;,  hoc  eft,  quod  vnumquodque  eorum  maius  fit, 
quam  vt  aliquis  per  fc  folus  id  fufcipere  poffit  atque  per- 
ficcrc.  Idcm  illud  contra  mc  &  origines  meas  obieclum  cile 
memini,quum  primumearumvolumcn  publicailem.  Gra- 
tias  autem  ago  Dco,  qui  mihi  hoc  dedit,  vt  iiram  ob- 
ieclionem  ipfc  confutarim,&  demonftrarim  publice,  ma- 
gna&  laboriofa  opera  non  femper  ita  formidolofa  cfle, 
vti  quidem  eile  creduntur.  Exiguum  aliquod  fpecimen 
hacin  re  dedi,  quid  induftria  vnius  cuiusdam  hominis 
valeat,cui  nec  fummum  ingenium  iit,  necfirmiflimacor- 
poris  conftitutio.  Et  quum  periculum  mei  ipiius  fece« 
rim,  decentius  &  liberius  has  res  aliis  poifum  commcn- 
dare,  qui  ad  eas  fufcipiendas  idonci  funt.  Dum  autem 
hoc  dico,  non  quosuis  audaculos ,  vt  ita  Ioquar ,  fempiri- 
cos  in  theologia  &  hiiloria  ad  cdcnda  iitiufmodi  opera 
incitatos  volo,  ad  quae,  vel  ob  cognitionis  inopiam  vel 
defectnm  iudicii ,  nullo  modo  idonei  iunt.  Ad  omnes 
iftos  monitum  illud  poctse  (pectat: 

Sumite  materiam  vejlru  ,  qui  fcribitis ,  aequam 
Viribusy&  vcrfate  diu,quid ferre  recufent, 
Quid  valeant  humeri.     - 
Quac  rcgula  ii  negligatur,muItopIura  damna  quam  com- 
moda   ex  eiusmodi  conatibus  exfiftunt.    Iilorum  enim 
hominum  fcripta  eo  tantum  valcnt ,  vt  confundatur  do- 
ftrina,  &  res  peiore  loco  relinquantur ,    quam  in  quo 
deprehenfa  fint.  Teitatur  id  quotidiana  experientia  cum 

rei 


AVCTORIS. 5<? 


rei  littcraris  pariter  ac  religionis  detrimento.  Qyjidquid 
igitur  cxcitationis  gratia  dixi ,  non  ad  iftos,  fed  ad  intel- 
ligentes,  follertes,  modeftos  &  dodos  homincs  fpeclat, 
quibus  nihil  nifi  par  eruditioni  anirhus  deeft,  vt  ipfos  eo 
adducam  ,  vt  res  vtiles  in  ecolefiae  gratiam  agendo  diui- 
nae  gloriac  euadant  inflrumenta.  Ecclefia?  nofirse  num- 
quam  dcfucrunt  eiusmodi  magna  &  illuflria  ingcnia,  nec 
illi  vmquameadcforeconfido,  adveritatemcum  omnibus 
doftrinic  &  cruditionts  fublidiis  proponendam ,  cona- 
tusque  omnium  religionis  hoitium,  qui  itram  vel  aper- 
te  oppugnant,  vel  fundamenta  illius  fuifbdiunt  clandefti- 
ne,  reprimendos. 

Devs  omnia  feliciter  fuccedere  iuheat  eis,  quibus 
facultas  ell  &  voluntas  magna  &  vtilia  opera,  ad  pietatis 
&  religionis  incrementum,fufcipiendi^  &  ruinofam  mu- 
rorum  ecclefias  labem  aduerfus  omnes  veri  reclique  ho- 
ftes  propugnandi. 


IlfNO- 


ZTNOYir. 

LIBER    VlCESlMVS    TERTlVS 

De  ritibus  funebribus,  fiue  de  confue- 

tudine  &ratione  fepeliendi  mor- 

tuos  in  ecclefia  antiqua. 

CAPVT     VRIMVM 
De  ccemiteriis,  fiiie  locis  fepultura?;  vhi  fimul  dis- 
cjuiritur,  quomodo  &  quando  confuetudo  fe- 
peliendi  mortuos  in  ecclcfiisprimum 
inducta  lit. 
§.  /.  Cccmiterium  commune  nomen    l-ci  fepuhurx  &  ecclefite. 
Quomodo  hoc  fatium  pvg-l 

$.  II.  Nulla  loca  Jepultura  in  oppidis  vel   in  ecclefis  per  tria 
priora  fecula  3 

§.JH.  Sed  vel  in  monumentis ,in  publica  via  creClis,  vel  in  for- 
nicibm  ■&catacumbis,in  carnpis  fubterraneis  <V 

§ .  1K  Sepelire  intra  ciuitates  &  ecclefias  ab  'tmferatoribtts  chri- 
jiiauis  inierdicium  per  fubfequuta  aliquot  fiecula  12 

$.  V.  Vrimus  gradtts  ad  bumati.  nem  intra  ecclejias  xdtficatio  ec- 
clefiarum  fuper  fepukbris  martyrum  in  agris,  veltrans- 
latio  rehqtiiarum  eorum  in  ecc/efias  oppidanas  if 

S.  VI.  Vroximtu  gratlxs,  fepultura  regibus  &  imperatoribus  in 

atrio 


ZTNOYIS. 


etrto ,  fiue  porticu  &  exterionbm  adi/iciis  ecclefa  con- 

cejfa  pag.  16 

§.  VII.  Tum  populus  feculo  fiexto  in  atrittm ,  «0»  aittem  intra  ec~ 

cle/iam ,  admitti  cwptm  17 

§.  VIII.  Atque  intra  boc  temporis  interuallum  regibus ,  epifcopis, 

ecclefiarum  conditoribus ,  aliisque  virts  prirnariis  per  leges 

quasdam  locw  fepultura  concejfus  in  ecclefiis  19 

§.IX.  Res  denique  arbitrio  relicla  eptficuporu?»  &presbyterurum, 

quos  in  ecclefiis  fepelirt  aut  nonfiepeliri  oporteret.  Il£- 

reditarite  fiepultur*  fieculo  nono  nondum  pcrmijfe,  fed 

per  decretales  papales  demum  indtulx  21 

CAPVT    SECVNDVM 
Alias  quasdam  obferuationes  de  Ioco,  ratione  6c 
tempore  fepeliendi. 

$.  /.  Confecratio  cwmiterkrum  non  adeo  antiqua  22 

§,  II.  Sanditas  eorum  ex  alia  rattone  oriunda,  non  ex  formali 
ipfirum  confecratione  24 

$.  ///.  Mudus  exornandi  fepulcbra  diuerfus  inter  etbnicos  & 
cbrijlianos  2f 

§.  IV.  Diffeiebant  etiam  inter  fie  ritu  fiepeliendi:  etbnicis  qui- 
dem  C(,rpus  commumter  cremantibus,  offaque  &  cineres 
in  vrnis  ponentibm:  Cbrijiianis  autem  integrum  corptts 
terra  bumantibus,  &  a  gentili  confuetudine  abborren- 
tibus  2g 

§.y.  Mos  defunflorum  corpora  condiendi  va/de  vfitatm  inter 
cbriflianos.  Et  cur  magis  inter  iUos  quam  inter  gen- 
tiies  32 

JJ\  VI.  Cbrijliani  interdiu,  ethnici  vero  noflu  fiepelire  fioli- 
ti  34 

h^  CA- 


62  SiNOflS. 


CAPVT     TERTIVM 

Quemadmodum  corpus  ad  exiequias  praspararint, 

dc  quibus  religiofis  cserimoniis  6c  ricibus  illud 

lepelierinr. 

§./.  Cbrifliani  fepeliendi  mortuos ,  etiam  cum  vita  fue  pericu- 
lo ,  numquam  non  fludhfi  pag.  43 

§.  //.  Quemadmodum  corpxs  ad  fpuhuram  prepararint. 
Frimo ,  Claudendo  oculos  &  ora  eius  obturando.  De  • 
cens  omnino  rittu,  ab  omnibus  nationibus  obfruatus    4? 

§.///.  Abltiendo   corpus  aqua  ^g 

§.IF.  Induendo  ei  veflimentum  funebre:  Idque  interdum  preti- 
ofum  atque  fjdendidum  ^y 

§.  V.  Excubando  &  lujiodiendo  illud  in  loculo,  vfque  dum  effer- 
retur  j-0 

§.FI.  Esportatio  cadaueris  per  propinqucs  &  necejfarios  ,  vel 
bomines  bonoratiores ,  vel  quoscumque  ojjiciofos,  prout 
res  &  circumftantie  defuncli  requirerent ,  peracla    ft 

§.VIl  Pecu/iares  hominum  ordines  in  maioribtts  quibufdam 
ecclefiis,fub  nominibus  copiararura  &  parabolanorum, 
ad  curanda  egrotorum  corpora,  &  preftanda  mortuis 
omnia  ifla  off}cia9  inftitttti  f* 

$.V1H.  Vfalmodia,  magna  illa  cerimonia  in  omnibus  exje- 
quiis  inter  chriflianos  vfitata  ,  &  gentilium  neriis ,  fiue 
canthnibus  lugubribm  ,  ad  tibias  camfolnis ,  oppofita  f4 

§,  IX.  Loculos  fertis  flureis  coronare  baud  permijfum  inter  cbri' 
jiianos,  qitamuis  lumina  ante  eos  portare  non  dubiia- 
rint  J8 

§.  X.  Orationes  funebres  in  predarorum  hominum  lattdem  ha- 
bit£  j-_p 

§.  XI.  Vna  cum  pfalmodin  &  vfitato  officio  ecclefie  60 

§.A7/.  hterdum  «blatio  eucbariftie  celebrata  62 

§.  XIII,  Cttm  Jpecialibas  prectbm  pro  dejundis  65 

ff.xir. 


s  t'n  o  ti  s.      63 

§.  XIV-  Corrapta  confuetudo  dandi  mortuis  ofculum  pacis  & 
eucbariftiam,  per  vetuftos  canones  corretla  &■  emenda- 
ta  png.CS 

§.  XV  EUemoJynie  communiter  addit/e  precibtu  pro  defun- 
c7is  6$ 

§.  XVI.  Et  quotannis  in  anniuerfitriis  commemoratiovis  defunclo- 
rum  diebm  repetita  ibid. 

§.XVII.  Quod  atitem  fafim  in  tvagnos  abufm  degenerauit,  de 
qutbus  querehe  fatfx  tamquam  nihilo  melioribus ,  quatn 
frnt  parentalia  gentilium  69 

§.  XVlll.  Decens  moderati  doloris  teftatio  in  funeribns  non  pro- 
bibita  ,  fed  gentilis  confuetudo  conducendi  priefcas  ad  de- 
plorandum  funus  a  veteribm  grauiter  vituperata       7/ 

§.  XIX,  Nouemdiale  gentilium ,  utmquam  praxis  fuperftitio- 
fa  ,   reieclum  74 

$,  XX.  Confuetudo  (pargendi  flores  ftiper  fepukbra  mortuorum 
fine  offendhculo  retenta  76 

§.  XXI.  Iuxta  ac  geftatio  veftis  lugubris  ad  certum  tempm    77 

§.  XXII.  Alii  quidam  ritm  non  permijfi  a  veteribm  7j> 

§•  XXIII.  Quibm  priuilegittm  fpeliendt  cum  bifcefollemnibm  ri- 
tibus  denegatum  fit  yp 

CAPVT  QVARTVM 

Delegibusyaddefun&orumcorpora  &  fepulchra  a 

fpoliatorum  direptorumque  viofcntia  tuta 

praeftanda/aclis. 

§.  I.  AntiqutS  leges  Romanx  admodum  feuera  contra  flxjliato- 
res  fepulchrorum ,  &  contra  omnem  iniquitatem  atque 
imuriam  in  defunihrum  corpora  $4 

$.//.  Hifc  fueritas  maximam  partem  continuata  permanfit  fub 
imperatoribtts  cbrifttanis ,  cttm  circumflantiis  quibufUim 
additiciis  86 

$.IU> 


64 


STNOYIE. 


§.  111.  NuUa  indulgentia  fepulcbrorum  fjwliatoribus  ab  fummis 
imperamtbus  in  fejlo  pafcbali  tributa  pag.88 

§.IV.  Obboc  crimen  multeriper  leges  permijfum  a  marito  difce- 
dere  ibid. 

§.  V.  Ratio  quxdam  ,  homines  od  comrnittendum  bsc  crimen  in- 
ducens ,  erat  fepuhbra gentilium  ample  magnificeque  ex- 
ornandi    confuetudo  S-9 

§.VI.  Magis  plattfihilis  ratio  petita  ex  legibtts,  omnes  gentili- 
um  aras  &  imagines  exfcindt  ittbentibtts  ibid. 

§.VH.  Tertia  qttadam  ratio,  ftudium  acquirenii  reliquias  mar- 
tyrum ,  ad  vendendas  eas  quajiutnque  ex  iUis  Jacien- 
diim  91 

§.  Vlll.  Veculiaris  confuetudo  in  Aegypto  corpora  mortuorttm 
aromatibtcs  condita  &  infepttlta  adferuandi  domi  fupra 
terram  pj 

§.  IX.  Cultum  religiofum  reliquiis  in  veteri  ecclefia  exhtberi 
haud  permijfum ,  nifpofl  tempora  Auguftini  95 


1.  N.  1. 


ORIGINVM  ECCLESI ASTI- 
CARYM 

LIBER    VlCESlMVS    TERTIVS 

DE  RITIBVS  FVNEBRIBVS,  SI- 

VE   DE   CONSVETVDINE   ET   RATIO- 

NE  SEPELIENDI  MORTVOS  IN  EC- 

CLESIA  ANTIQVA. 

CAPVT  PRIMVM 
DE  COEMITERIIS,  SIVE  LOCIS    SEPVLTV- 

RAE;  VBI  SIMVL  DISQVIRITYR ,  QYOMODO  ET 

QVANDO  CONSVETVDO  SEPELIENDI  MOR- 

TVOS   IN  ECCLESIIS  PRIMVM  INDV- 

CTA  SIT. 

5-  I. 

Ccemiterium  commune  nomen  loci  fepultura  &  ecclefix. 

Quomodo  hocfatium. 

R  I V  SOV  A  M  ad  ficros  ritus  nc  confuc- 

^  tudines,in  mortuornm  humatione  obferuatas,ad- 

grcdiamur,  quiddam  de  locis,  vbi  huniari  moitui 

confucucrint,  brcuitcr  commcmorandum  v.dctur. 

Chriftianos  olim  loca  quardam  habuitfc  libi  pcculiaria  pro  fe- 

peliendis  mortuis,  inde  patet,  quod  pcifccutionis  tcmporibus, 

Bingh.O.E.Vol.X.  A  pcr- 


ORIGINVM    ECCLESIASTICVRVM     LIR.  XXIII.     CAP.   !. 


pcracturi  culrum  diuinum ,  faepe  ad  martymm  fuorum  fcpul- 
chra  &  monumcnta  conucncrunt:  qu«  non  fuhTcnt  loca  lfti- 
ufmodi  conucntibus  accommoda,  ii  ipfis  cum  gcritilibus  fuif- 
fcnt  communia.  Ha,cgcncrali  nominc  vocabanturxo^i^a, 
cxmiteria,  quia  mortcm  tantum  pro  fomno  habebant,  &  cor- 
pora  illic  dcpofita  non  proprie  mortua  efTe,  fcd  tantum  dor- 
micndi  ac  quitfcendi  cauifa  iacere  cxiftimubant,  vfquc  duin 
vcnicntcad  iudicium  CHRJSTO  cxperrecta  re/urgercnt.  Alio 
nominc  appcllabantur  we*  fepulturarum  [<«],&  crypt.c  [l>~\  quia 
farpe  forniccs  crant  fubterraneae,vbi  chriftiani  tutius  coirc  pot- 
erant  ad  agendos  conucntus  religiofos  tempore  pcrfccutio- 
nis.  Qua  dc  caufTa,quemadmodum  alibi  [*J animaduertimus, 
harc  omnia  nomina  crant  tam  locis  fcpultuia:um  quam  locis 
religioforum  conucntuum  indita.  Vnde  gentilcs  farpius,  chri- 
ftjanis  conuentus  ad  diuinum  cultum  agere  interdicturi,  a- 
rcas  cis  intcrdicebant;  vt  in  illo  loco  tertvlli  AM^rc*  nm 
Jint[c].  Cuiufmodiinterdictioncsin  aliisctiamlocis  rcpcriuntur. 
Ita  fimilem  in  xnodum  AemiUamu  pra:fc6tusiioww»K/,loquens  ad 
DioKyfmm  epifcopum  AUxandrinorum  [<(],  Nukaienut  licclit  vobis 
inquicbat,  nec  quibnfcumque  aliis ^conueritus  agtrre,  aut  ea,  qua  vo- 
canttir,  eoemiteria  a.lire.  In  qtlibus  locis  omnibus  manifcftum 
cft  vocabulum  promifcue  accipi  pro  locis  fcpulturai  um  &  pro 
locis  conucntuum  ad  culttnn  pcragendum  religiofum.  Vnde 
quis  propcmodum  adduci  poffet,niii  inuictaargumcnta  eflent 

{a)  Tertull.ad  Scapul. c. III.  Sicut  &  fubHilarionc  praTidc,  ouum  de  areis/e- 

pulturarum    noftrarum  adclamaiTcnr :  Arex  non   fint;  arcx  ipforum  non 

fuerunt.     MeResenim  fuas  nonegernnt. 
(£)  HicroDym.  commcnt.  inEzecb.  rap.XL.    Dum  elTem  Roma:  &  liberalibus 

fludiis  crudircr ,  folebim  cnm  cetei  is  eiufdem  acutis  8t  propofiti  diebus  do- 

minicis  fcpulchra  apoftolorum  &  martyr.im  circumire }  crebroque  cryptas 

ingredi. 
(»)  Lib  VUI.cap.  I.  §.  IX.vol.III.  p.129.  Ccqq. 
{c)  Tertull.  ad  Scapul.  c.III.  vid.  fiib  litt.(a  ).     F.t  gefh  purgationis  Cxcilian. 

•ad  calccm  Optati  p.  2-2.   (  p.  9f.  b.  P.irif.  MDCl  XXIX.)  Ciues  in  area  mar. 

tjrum  fuerunt  mclufi.     It. p. 377-  (  p-5>6.  d.}    Tollat  alicjuis  dc  velbis   in 

ar'.a ,  vln  orationemjacitis  ,Jk  illic  ponantur.     Item  paflio  Cyprian.  p.  12. 

Eius  corpus  polifim  elt  in  arcis  Macrobii  Candidi. 
td)  Ap.Eufeb.  lib.  VII.  c.  XI.  iixfuis  ifirxi  'irt  C/&  iVi  u^ois  Tttlv,  %  evvidiss 

jfQiiiduif  9  tis  7»  Kx}.s4u,t)/u  y.siip.>iT>io,K  titniieu. 

in 


r>r  cOEMnTRtT«; ,  sive  locis  sepvltvrAe  ,  etc. 


in  contrarium,vt  antiquiflimorum  chriftianorum  morcm  fuifle 
libi  peifuadci'Lt,moituos  in  ecdefiis  fepelire. 

§.  II. 
Nulla  loca  Jepultura:  in  opptJit  vel  in  ectlefiis  per  tria  priorg 

Jacuia. 
Qvod  (i  vcro  in  rcm  inquiramus  ftudiofius   confidcrati- 
ufqe  eam  coi.tempkmur,  pcrfpicuum  eft,  noh  fuiflc  nec  ciTc 
potuifte  vllam  fcpultuiam  in  ecckfiis  propric  loquendo,  pcr 
tria  priora  (axula.     Neccftitas  nonnumquam  chriftianos    du- 
rante  hoc  intctuallo  ,  cogebat  conucntus  fuos  inflitucre  in  Jo- 
cis,  vbi  martyres  fepulti  erant,  atque  ita  ca  cxtraordinarias 
quafdamcv  tcmporarias  facerc  ccclcfiasj  vti  quamcumque  fpe- 
luncam  vel  locum  a  frcqucntia  hominum  rtmottim,  rcbus  ita 
ferentibus   in  iftiufmodi  vfum  adhibcre  potcrant.     Nam  vti 
dionysivs  alexandrinvs  [<?j  fcitc  loquitur , Tempore perfc- 
cutionis  quiuis  locus ,  ager^folitudo  ,  t;auisy  ftal/nlum  ,  carccr  itiftar  tem- 
pli  ejl  adfacros  conumtus  peragendos,     Vcilim  hic  obucntitiUS  \'fus 
in  cafu  quodam  extraordinario  &  extrema  ncceflitate  ifta  lo- 
ca  non  proprie  fecit  cccleiias,hoc  eft,Ioca  ad  diuinum  cultum 
conftituta.    Etpropterca  conuentus  prifcorum  chriftiandrum 
ex  iftiufmodi  occalione  in  coemiteriis  fuis,fiue  ad  fcpulchra& 
monumenta  maityvum,  inftituti,  harc  non  conuerterunt  in 
ccclciias.     Ncquc  propric  hoc  rcfpetSu  dici  poteft  ,quod  tunc 
temporis  mortuos  in  eccleliis  fepcliucrint,  ftd  tantum  quod 
extraoid.narias  quafdam  ecclclias  iiuc  loca   tcmpoiarioium 
conucntuum  adfepulchra  fiue  monumeiita  mortuorum  fcce- 
rint.    Ecclefia?  eorum,  qua:  vcra?  &  proprig  eorum  eccltfia? 
crant,  prxcipue  tunc  crant  in  ciuiratibus,  &  in  plerjfque  lo- 
cis  fortaflis  illic  folum:  Atqui  legcs  Romana  pcr  omne  illud 
tempus  moituos  in  ciuitatibus  fepclire  omnibus  hominibus 
cuiufcumquc  oidinisac  corditionis  irtcidictbant.     Chriftia- 
ni  igitur,  qui  Romaufs  lcgibus  in  orhnibus  rcbus  perfeinno- 
ccntibus  &  indifFeientibus,nec  cum  rciigionis  fua:  regulis  pu- 
gnantibus  obtcmpcrabant  obediebantquc,huic  mnoccnti  rc- 
gula:  aut  confuctudini  a-que  atque  vlii  alii  parere  paiati  ciant. 

(«J  Ap.  Eofebilib.  VII. C.  XXII.  x~s  o  t~s  k«5'    "xvecv  5}.,'<J,tus  toW,   auyiiyve^. 
Xiv  ijjmv  ytywi  xu^lw  »y^f  ifi/,«i'*'  vkvC   r.mc;-//tiv-  iifffiuriigiev. 

A  2  Et 


ORIGINVM    ECCtESlASTlCARVM     LIB.   XXUI.    CAP.  I. 


Er  hoc  firmitlimo  nobis  argumento  cft,  chriftianos  haud  hu- 
Etiauifie  ncc  potuiftc  humarc  corpora  in  ecclefiis.  Gcrtilcs 
quidcm  ipfi  intcrdum  hanc  legem  pcrfringebant,  &  prohibi- 
tionc  &  intcrdifto  infupcr  habito  in  vrbibus  fepelire  aude- 
bant.  Nufquam  autem  chriftianos  hoc  nominc  fpcciatim  ac- 
Cufari  inucnias;  fcd  chriftiani  potius  huius  lcgis  violationcm 
obicctabant  gcntilibus:  Quemadmodum  ioannes  savaro 
in  dottis  animaduerlionibus  fuis  in  sidoxivm  apollina- 

REMT/1    C    diucifis     CLEMENTIS  ALEXANDRINI,   ARNOBII, 

lactanth,  ivlii  fjrmici,  prvdenth  aliorumque  locis 
demonftrat.  Erat  vna  cx  vetuftiflimis  duodccim  tabularum 
jcgibus,  Homhiem  morttam  in  vrbe  ne  ffelito,  neuc  vrito  [g~].  Hxc 

(f)  Saiuro  in  Sidon.  lib.  III.  epifl.  XII.  p.  zoi.  Vetcres  in  campis  &  agriscada- 
vera  fepeiiebant,  non  in  vibibns  —  qui  mos  cum  apud  Grxcos ,  fum  a- 
pud  Latinos  obtinuit.  Polybius  lib.VI.  &lib.VIII.  Diogencs  Lacrtius  in 
JJyrrhone  Helienfi,  apud  l.atinos  ex.  12.  lu  vrbe  ue  fepciito ,  neue  vrito. 
qua:  lex  quum  exoleuiffet,  &  pleriqne  intra  vrbem  inhumarentur,  &  qnot 
Romx  templa  ,  tot  fepolchra  prius  fuerant.  Clemens  AlcxuiJrin»  ad  Gen- 
tes,  Arnobius  lib.  VI.  Larftantius  lib.I.  c.  XI.  Plutarch.  rer.  Romaoar.  cap. 
LXXIX.  Iulius  Firmicus  de  errore  prof.  relig.  Prudeor.  lib.  1.  contra  Symma- 
chum.  Fefins  I.  in  Argca  loca.  Idem  III.  in  Ctncia,  poflea  fenatusconfulto 
cautum  eft,  ne  quis  in  vrbc  fepeliretur.      Seruius  lib.  XI.  ad  rtfcc: 

vrbique  rcmittttnt  ; 
Meminit ,  inquit ,  autiqu*  confuetudinis ,  nam  etiam  ante  bomines  in  ci- 
vitatejepeiiebantur  ,  quod  poflca  Dttellw  confitle  fenatus  probibuit  &  /e- 
gauit,  ne  quis  in  vrbc  Jepcliretur.     Vnde  mos  inualuit,  vt  inconiincntibus 
vrbis   humatio  fieret.     Ouidius; 

Inquejitburbitno  membra  fcpulta  folo, 
M.  Tullius  pro  Rofcio  ,  &  T.  Liuius  lib.  XI.  ab  vrbe  cond.  Gregor.  Turon. 
de  glor.  confeffor.  cap.  LXXX.  quod  fenatusconfultum  ,  quum  penitus  anti- 
quatum  effet,  D.  Hadrianns  reflituit,  lib.III.g.D.  Hadrianus,  de  fepulch.  ri- 
olato.  itemquc  eius  fucceflor  Antouin.  Pins,  Capitolinus,  nitra  vrbcs  Jipe- 
liri  mortuos  vetttit.  Paulus  1.  fentent.  titulo  vltimo  ,  §.  II.  Corpus  in  ci- 
vitatem  tuferri  uon  Hcct.  Idem  §.  III.  Sed  quum  leges  illx  conculcaren- 
tur,  vt  omnes  intra  ecclefias  &  vrbes  fepeliri  vellent,  id  chrifllahi  impera- 
tores  vetuerunt,  leg.  VI.cod.Theodof.de  fepulch.  violato.  &  leg.II.  cod.  de 
relig. &  fumt. funer.  Leo  fapiens  nouella  LIII.  legem  illam  refixit,  quam 
legem  Galli  religiofc  excoiucrunt ,  concilii  Bracarenfis  primi  cap.  XXXVl. 
hittm  Jijtrniiffimiifn  hoc  priuilcgntm  vf/ue  nitiic  retinent  GMlite  cutitates , 
vt  uuUo  modo  uitra  ambitttm  mttrorttm  cuutatitm  citutslibct  defuHtli  cor. 
pus  Jit  humatum  ifc. 

Dallarus  de  obieclo  cultus  rcligiofi  lib.IV.  cap.VII.  p.  620.  Cii. 
tg  )  Licer.  de  Jegibus  lib.  II.  c,  LVIIJ. 

quum 


DE   COEMITERIlS,  SIVE   LOCIS    STPVLTVR  \F.  ,"    FTC. 


quiim  aliquo  modo  exokuifict,  poftca  Ducllio  confulc,  vt  cx 
servii  obfciuationibus  in  virgilivm  porro  notat  savaro, 
fenatusconfuko  confirmata  cft.    Et  tum  aliquamdiu  mos  ob- 
tinuit,  vt  humatio  fierct  in  fuburbanis  non  in  vrbibus,  vt  i- 
dcm  3iictor  e  tvllio,  livio  &  ovidio  oftendit.    Poftca 
quum  lcx  dcnuo  violaretur  ( gcntilcs  cnim  adhuc  intra  vrbcm 
in  tcmplis  kpelirc  ambitiofc  contendcbant )  Ha.lrianus  nouo 
rcfcripto  [/;]  jd  ficri  vctuit,  poenamque  quadraginta  aurcoium 
in  eos,  qui  in  ciuitatefcpclirent,  itatuit,  &  in  magiftratus,  ea- 
dem  qui  pafii  ciTent:  &  locum  publicari  iufTit,&corpus  trans- 
fcrri.    Ncque  vlla  lcx  municipalis  vcl  priuata  hoc  in  cafu, 
monente  vlpiano,  vim  obtinere  dcbuit  contra  gcneralc  re- 
fcriptum  principis.    Antoninus Pius,  Hadriani  fucceiTor,camdem 
kgem  renouauit,  &,  qucmadmodum  ivlivs  capitolinvs 
f  i~\  vita:  eius  fcriptor  ait,  intra  yrbss  fpeliri  mortuos  vctuit.     i  A- 
cobvs  gothofredvs  [kj  /W«»j  cclebemmum  illum  iuris- 
confukum  citat,  tamquam  qui  in  eamdem  fententiam  ftatuat, 
fimulque  idoncam  huius  rci  dct  rationem:  Corpus  in  tiuitatem 
infcrri  non  licet,  ne  funefienrur  facra  ciuitatis,  &  qui  contra  ea  fece- 
rit,  extra  crdinem  punitur.     Dcniquc  Diothtianus  [/]  pntccdentes 
leges  noua  fanclionc  confirmauit,data  cadem,quam  pavlvs 
antea  attulerat,  contra  morem  fcpeliendi  in  ciuitatibus  ratio- 
ne:      Mortuorum  reliatiias ,  ne  fanFtum  municipiorum  ius  polluatur,in- 
tra  ciuitatcm  condi  iam  pridem  vetitum  ejt.     Hinc  eft ,  quod  CXtia 
ciuitatcs  in  agris  &  ad  vias  publicas  fepulchra  commumter 
confiitucrentur ,  vti  varro  ,  antiquus  fcriptor Romanus  \ m\  ob- 

(b)  Vlpian.in  digefl.lib.  XLVII.  tit.XU.de  fcptTiVnTo^iolato.  leg.  II;.  §.  V.  Di- 
vus  Hadrianus  refcripto  pcenam  ftatuit  qttadraginta  aureorum  in  eos,.qui 
in  ciuitate  fepeliuut:  qium  fifco  iuferri  iuffit  &  in  magiltratus" ,  e.tdem 
qua  paffi  funt  :  &  Iocum  publicari  iufTit,  &  corpns  transferri.  Quid 
tameti,  fi  lex  municipalis  permittat  in  ciuitate  fepehri  ?  poit  refcripta  prin- 
cipalia  an  ab  hoc  difccfTum  fit,  videbimus:  quia  funt  generalia  refcripta, 
&  oportct  impc  ialia  (fctfuta  fuanvvim  obtinere  &  in  omni  loco  valexe. 

(i)  Capitolin.  vit.  Antonini  Pii   p.fio, 

(  k)  Paulus  fcntent.  lib.  I.  cap.  vlt.  ap.  Gothofred,  in  cod.  Th.  lib.  IX.  tit.  XVII.  de 
fepulcliris  violatis  lcg.  VI.  p.  149. 

(  /)  Cod.  lullin.  lib.  1) I.  tit.  XLIV.  de  religiofis  &  fumtibus  funei  nm  jpg.  XII. 

(v/)  Varro  dc  lingua.  laiina  Jjb.V.  citante  Gul.ofr.  J.  c.  p.  m  -  1  u  dira  icleo 
fccun.lum  viam  funt,  quo  prattereuntes  admoneant,  &  fe  fuiiOTe,  &  fflo:  elte 
moitalcj. 

A  3  fa- 


ORIOINVM    rCCLF.SIAST!C.\RVM    L!U.  XXHT    C AT>.  T. 


fcruat,  aliam  huic  rei  rationem  adiignans,  quo  pratcreuntct  a.i- 
ii!  rierehi )& fefuiffe •,  c!"  illot  ejje  mottaltr.  Augufiut  &  Tiberiut  in 
via  Appia  [«]  fcpulti  funt,  &  Domitiauut  in  via  /-^f/'«a  r0].  Hmc 
ivvena-Lis  poeta  [pl  dc  mortuis  iri  gencrc  loquitur,  tam- 
quam  qui  in  via  Flaminia  atquc  l.atina  [q~\  fepulti  lint.  S.Pctrur 
apoilolus  hanc  ob  caufTam  humatus  eft  in  via  triumphali  iux- 
ta  Tt6erim3  vti  narrat  hieronymvs  [r] :  Et  S.  Paulut  in  via  0- 
fiienfi,  \\[  mill.  pafTuum  extra  portam  vrbis  [/],  quemadmo- 
dum  idcm  auctor  &  rcliqui  omncs,  qui  dc  corum  mortibus 
loquur.tur,  tidcm  nobis  fatiurit.  Quid  ?  Quod  sidonivs 
a P  o L li  \"  a  r i s  [t]  porro  nobis  adfirmat , locum  illum,  in quo S. 
Petrut  fcpultus  iit,  ctfi  ccclciia  fupcrJlruCta  fuerit,  fuo  adhuc 
temporc,an.  CCCCLXX  cxtia  pomoeria  vrbis  Roma  fui!fe. 
Loquens  enim  de  itinerc  fuo  Romam  fufcepto,  ait,  Priufquam 
pelpsmcsria  coritingerem3  triun\phalibut  apofioloritm  liminibut  adfufitt , 
tmnem ■  'pretiudfjenfi  iriembrh  mahfortibui  explofum  ec  languorem, 
cctcra.  Quae  verba  hoc  monumer.tum  &  eCdefiarri  adhuc  ex- 
tra  muros  vrbis  fuilTe  innuunt.  Atque  ita  gencratim  de  fe- 
pulchris  ac  monumentis  mart)'rum  fcriptces  vetercs  loquun- 
tur,  tamquam  extra  ciuitates  conftitutis.  Ita  fepulchrum  Cy- 
jiriani  [ti]  c(Tc  dicitur  in  via  Mappaiiw.fi:  &  Sixti  in  cocmiteno 

Vid.  Tertull.  de  teftimon.  animx  c.  IV.  Voc.is  porro  fecuros  (defunftbs)  fi 

quando  extra  portim  cum  oblbniis  &  i:iatrseis  tibi  petius  parentans  ad  bu- 

iia  recedis  ,  aut  a  buftis  dilutior  redis. 
(»)  Seneca,  apocolocynth.  Claud.  Appia:  vix  curator  efl,  qua  fcis  &  diuum  Au« 

gullum  &  Tiberium  CzHafern  ad    dcos  iffe. 
(0 )  Sueton.  vit.  Domitian.  c  XVII.  Cadauer  eius  populari  findapila   per  vefpiU 

lones  cxport.itum,  Phyllis  nutrix  in  fuburbano  liio  Latina  via  tunerauir. 
(p)  Inuenal.  fatyr.  I.  in  fine: 

Cjmimtm  Flamima  tegitur  einit  atque  Latifta. 
(q  )  Vid.  plura  ap.  Dempfler.  in  Rofini  antiqii.  Roman.  lib.  V*.  cap.vlt.  p.  ioo<J. 
(r)  Hicron.  de  (eriptor.  c.I.  SepultUs  Romte,  in  Vaticano,  iuxta  viam  triunv. 

phalem,  totius  vrbis  vener^tione  cel.-hr.-Mn. 
(  t)  ibid.  c^p.  XV.  Hic  XII 1 1  Neronis  anno,  eodem  die,    ejuo  Petrus  ,  Roma: 

pro  Clirilto  capite  trunc  <nus  ,JepuitttJ,j,te  eji  in  via  Ojitenji ,  anno  poll  paf- 

lionem  Domini  triccfimo  feptimo. 
(/)  Sidon.  Apoll.  !ib.  I.  epift.V. 
(;<)  Paffio  Cypriani  p.  14.    (  p.  i(.  Cilit.  Amftdod.  MDCC. )    Eius  corpus   prorifer 

gcntilium  curioIiUicm  in  proximo  poUcuni  ell  cum  ccrtis  &  fcoJaci;  W  ,  in 

QtiliX- 


V~  COEMITFRIIS,   SIV£   LOCIS    SFP^tTVRAE }  £TC. 


Calixti  mvizJppid  fiv]  &  fex  diaconorum  eius  in  coemiterio 
Fratextati  in  vhAppia;  ScLattrcntii  in  crypta  vice  Tiburtina,  Hinc 
fequcntibns  tcmporibus,  quando  ad  monumcnta  maityrum 
conuentus  agitabant,  fcmpcr  loqui  dcprchenduntur  dc  egres- 
fione  ex  vrbibus  Iri  agros,  vbi  martyrcs  fcpulri  iaccbant.    Sic 
chrysostomvs  in  homilia  quadam  de  martyribus[x]ait: 
Quemadmodum  quum  Maccabaorum  fefitim  rcicbraretur ,  in  vrbem  villa 
cmnis  ejfufa  efi :  iia  qitum  martyrum,  qui  illic  (\\\  villisj  quiefctmt, 
fefium  ageretur  ,  nunc  zrbem  tutam  cportuit  ad  illos  fe  transferre.     Si- 
mili  modo  loqucns  defcfto  Drojidis  [y]  martyris,  ait:  licct  in- 
ttts  in  ciuitate Jbiritualibus  cibis  refcna  propojita  nebis  effet  menfa ,  ta- 
men  bxc  adfauclos  ifios  egrcjjio  nefcio  quo  tios  recreat  fplatio ,  iSvtili- 
tatem  nihilo  rccreatione   minorcm  parit.     Ex  quibus  omnibus  luce 
meridiana  clarius  eft,  chriftianos  pcr  tria  priora  fecala  non 
fepeliiiTc  ncc  fepelire  potuifle  mortuos  in  oppidis  vcl  ecclciiis 
oppidanis,  quia  leges  Remana ,ad  quas  fcfe  libcnter  conforma- 
bant,abfolute  id  prohibucrunt.    Si  poftca  vmquam  martyres 
in  ccclcfiis  politos  inucnimus,  id  de  reliquiis  tantum   marty- 
rum ,  in  ecclelias  vrbicas,  vel  ecclelias  rccens  in  agris  fupcr  fe- 
pulchra  iiue  monumcnta  martyrum  a^dificatas,  translatis  intcl- 
ligcndum  eft.    Quorum  ncutrum  hihil  omnino  ad  fepukuram 
in  ecclcfiis  attinct:  Quia  altcrum  tantum  translatio  erat  cine- 
rum  corum  in  vrnis  poft  aliquotfaxuIa,&  altcium  potiuscon- 
ftru&io  nouarum  ccclciiaium  in  locis  ,  vbi  martyrcsfaculis  a- 
liquot  antc  fepulti  erant ,  quam  vlla  veri  nominis  fcpultura 
martyrum  in  ccclcliis :    Tamctli hoc  ipfum  primam  occafione m 

arcis  Macrobii  Candidi  procuratoris,  qua:  funt  in  via Mappalienfi  iuxta  pifci. 

nas  tram  voto  &  triumpho  mas^no. 
(vn)  Pontific.vit.  Sixti.     Not.  Apud  Labbenm  tom.  I.  concil.  p.  rrj.  harc  non 

inuenio,  fed  illa  ibi  leguntur  :  Qni  fepultus  eft  iuxta  corpus  beati  Petri  in 

Vaticano. 
l.v)  Chryfon.homil.LXV.de  martyribus.Tom.  V.  p.97i.f  IiomiL  I.XVIII.  tom. 

V.p.S72.  edit.Francof.MDCXCVIII.)  XK^Kt?   r7,<  hgtih  tSv  M«xx«/3n'a, 

isctTsXxy.ivy,! ,  x~ru  i  %uox  ik  -rr,v  xoXiy  i^iyjibrf  XTU  T~<  IoctTJs  ti~>  ixit 
ftugTvouv  uyoy.ivt\s  ,  >w  t,)v  itoXiv  w.xugx>  rc^is  ixiivxs  fiiTU?~vK,  iyr.yv. 
{y)  Cliryfoll.  homil.LXVJI.inDrofidem.Tom.V.  p.  989.  (  homil.LXX.  p.  gge. 
edit.  Frf. )  «-Xjff»*  f*b  yug  *ift,v  r-fj  ivSov  i  rpMrnfa  tuv  irvfvyurtxuv  ih<ru.£- 
rvv  nxclxuTO ,  uM.'  >)  nqis  ris  uyigs  i^ofos  raTMS  i'/,u  Tivi  xfj  faxwtyi**  nrf 
xitiof  T~s  ^v^uyuyius  ix  tX.XTiiy, 

noua- 


g  ORISINVM    ECCLESIASTlCARVM  LIB.  KXlIl^  CAP«    T» 

iiouationi  hac  in  rc  fa&x  dcdit,  vt  in  ccclc.iis  mortui  fepeliH 
ccepti  lint,  qucmadmodum  poftea  pluribiis  vidcbimus. 

$■  III. 
Sed  vel  in  mcnumentis  in^pul/ica  via  erecHr",  vel  in  fornicibm 
&  cafacumbU  in  campis  fupterraneu. 
Interim  obfcraari  licct,  pcr  hoc  trecentorurh aririo- 
rum  interuallum  portups  con  mm  iter  fepeliri  confueuifTe  aut 
in  fej  ulturiscum  monumci  tis  fuperftrudrjs  in  |  liblicis  viis^aut 
in  fornicibus  &  catacumbis,  maioris  feciirjtatis  caufla  factis  in 
campis  &  locis  fubterraneis.  Nam  habu  fle  eos  ittiufmodi 
fornices  hanc  in  rcm,d;das  cryptai  &  areitaria^  eo  quod  priua- 
tim  dcfoffa:  effent  in  arenarum  profunda,  cx  ai  tiquis  pariter 
&  recentioribus  narratiombusmanifcftumcfr.  baronivs[z] 
circitcr  qu-adraginta  tria  iftiufmqdi  camitcria-  in  fuburbanis 

(Z  ,  Baron.  an.  CCXXVI.  n.  IX.  Prater  rcemiteria  duo,Callifti  &  Caicpodiijjquo- 
rum  bcic  mei.tio  eli,  i  lud  fuit  cum  primis  nobilifiinunn  ,  pofitura  in  Vati- 
cano,  in  quo  i.  Petri  &  aliorum  plurium  furamorum  pontificum  corpora 
condita  funf.  aliud  Olihnum  via  Salaria,  in  quo  idem  S.  Petrns  dicitur 
baptiz.ilfe,  cuius  mei.tio  eli  in  aclis  Liberii  papx:  quirtum  ad  Nympbas 
diAum,  via  Numentana,  in  prxdio  Seucrn: ,  feptimo  ab  vrbe  lapide:  fex- 
tum  Soteris  nominatum  ,  baud  longe  a  ccemiterio  Callilli ;  iuxta  quod  et- 
iam  frptimum  fitum  erat  (ccmiterium  Zepliyrini :  odlauum  Pratextati  via 
Appia:  nonum  Pontiani :  Cy  iacac  matronx  decimurn  in  ae,ro  Veran'» :  vn- 
decimum  Lucinx  via  Aurelia:  duodecimnm  Aproniani' vii  Latina  :  deci- 
ifrum  tertium  Felicis  papx  via  Aurelia  fecundo  ab  vrbe  lapide  :  decimum 
quartum  Piifcillx  via  Salaria  terrio  ab  vrbe  l.ipide  iivxta  crypt.un  fancli 
Crefccntionis:  quii.tum  decimum  Timotliei  via  Ollier.fi  inloco,vbi  nunc 
eft  bafilica  S.  Pauli :  dechnum  fextum  Nauellx  difium  via  Salaria  :  deci- 
mum  feptimum  S.  B.tlbinx  inter  viam  Appiam  &  Ardeatinava,  idemque 
nomiiiatum  Marci  papx  :  infuper  ccemiterium  Julii  via  Flaminia  :  aliud  e- 
iufdem  nominis  via  Aurclit:  rurfus  aliud  eiufdem  quoque  nominis  via 
Portncnfi,  quod  numeratur  vicefimum;  rurfum  ccemiterium  Damafi  inter 
viain  Ardeatinam  &  Appiam  :  vicefiinum  fecnndum  vero  qurd  dicebatur 
Anaftafiii  papx^  tempore  pacis  intra  vrbem  tn  Exquilino  f.icium;  vicefi- 
mum  tertium  riermctis:  ali::d  Nicomcdis  via  Ardcatina :  viccfimum  quin- 
tum  fanftx  Agnctis  via  Nomentam  :  viccfimum  fcxtum  fanflsc  Felicitatis 
via  Salaria:  viccfimum  feptimum  dielum  Iordanorum  :  vicefimum  orftauum 
Nerei :  Sanctorum  Felicis  &  Adaucli  vndctriccfimum  :  tricefimum  vero  Ti- 
burtii  &  Valeriani:  XXXI.  fanciorum  Petri  &  Marcellini  via  Lauicana: 
XXXII.  Marci  &  Marcelliaiii  ;  quod  fequitur  XXXIII.  dicium  Qwti  & 
Ojuiriti:  itemque  illud  fanclx  Ag.itlix  via  Aurcli.i:  XXXV.  ccemiterinm  Vr- 
fi;  &  aliud  quod    dicium  elt  Cardianum;  tiicefimum  vero  feptimum  di- 

Rem<e 


DE  COEMITERIIS,    SIVE  LOCIS    SEPVLTVRAE,"  ETC. 


Rom*  rccerfct.  Et  onvphrivs  [a]  figillatim  commcmorat 
eorum  nomina  ( dcfnmta  a  nominibus  conditorum  fuorum,vel 
talium  bcncficorum  homiiuim,  quibus  cura:  fuit  ea  a-dificare 
vcl  inftaurare),  &  quod  praxipue  notandum  cft,  loca  robis 
nominat,  vbi  fucrint,  nimirum  non  in  vrbe,  fcd  in  publicis 
.viis  extra  moenia,  Roma  ad  alia  Joca  ducciitibus,  vt  in  via  Ap~ 
pia,  Aurelia,  Ojlienji  ^Nomnitana ,  Tiburtina ,  Latina,  Salaria,  Flami- 
nia ,  Portuenfe^ArJeatina,l.ai'.icana ,cetcris.  Qua.*  nota:  via1  funt, 
ad  vicina  Romx  oppida  duccntcs.  Atque  hac  rationc  intclli- 
gcrc  poflumus ,  quid  hieronymvs  vclit,  <mando  aitr/J]: 
„Dum  eftem  Rom<t  puer,  -&  liberalibus  ftudiis  erudirer,  fole- 
,,bam  cum  ceteris  eiufdcm  anatis  &  propoiiti,  diebus  domini- 
„cis  fepulcha  apoftolorum  &  martyrum  circuire:  crebroque 
„cryptas  ingredi,  qux  in  tcrrarum  profunda  defofia:,ex  vtra- 
„que  paite  ingrcdientium,  pcr  paricteshabcnt  corpora  fepul- 
,,turaium,  &  ita  obfcura  funt  omnia,  vt  propemodum  illud 
„prophcticum  compleatur  :  Defcctdant  ad  infemum  viuentet :  & 
„raro  dcfuper  lumen  admifium  horrorem  tcmpcret  terebra- 
„rum,  vt  non  tam  feneftram,  quam  foramcn  dcmifli  luminis 
„putes;  rurfumquc  pcdetentim  acccditur,  &  caca  nocte  cir- 
„cumdatis  illud   Virgilianim  proponitur: 

Horror  vbiaue  anitnos  Jimul  i pfa  fdcntia  terrent. 
Ha?c  intclligenda  funt  non  de  vllis  locis  intra  vrbcm,  fcd  de 
ifiis  cryptis,  qW  fecundum  diucifas  vias  circjiRontem  confiru- 
«fta?  crant.  Et  hax  dcfcriptio  optime  congrut  cum  iis,  qua? 
B  arojsii  vs  [c]  de  vna  quadam  eaium,  qua?  ipfius  tcmporc  jn- 
venta,&  ccemitcrium  PrifdlU  diclaiit,  nairat:  \  idimus,  in- 
„quit,  facpiusquc  luftrauimus  Prifcillt  cocmiterium  ,  haud  pri- 
„dem  inuentum  atque  refbfliim  via  Salaria  tertio  ab  vibc  lapi- 

rThim   eft  ,    inter  duas  lauros  ;  tricefunum  Otfbnum    ad    cliuuin   cucunieris 
via  Salaria-  coemiterinm    vero  Tluafonis  ad   (anclum   Satun.inum    ponitur 
tricefimum   nonuni :  quadragefimum  vero  (  yri.xi  via  Ollienli  :  quadragefu 
mum  primum  Petronillac :  quadrageiimr.m  fecundum  Ianuarii:  denique  qna- 
draeefimum  tcrtium  Simplicii  &  Seruiliani.     Quorum  omnium  fit  meutio 
in  libro  de  Romanis  pontificibus,  &  aliis  in  lotis. 
(a)  Onuphr.de  coemiteriis  cap.XII.tGt.  (  p.  is-  23.  edit.  Colon.  MDLXVIII.  ) 
(b  |  Hieron.  inEzecb.^ap.  XL.  p.  636.  [(p. 4Jf.  b.  edit.  Parif.MDCXLIU.  ) 
(e)  Raron.  an.  CXXX.  n.II. 

-    Bingh.O.E.Vol.X.  B  „de 


10  ORTGlNVM  rCCLESlATICARVM    LIR.  XXtit.  CKP.  T. 


„de,  quod  nullo  magis  proprio  vocabulo  dixerimus  pr*  cius 
„amplitudinc,  multisquc  atquc  diuerlis  ciufdcm  viis,quam  fub- 
„tcrrancam  ciuitatcm  :  qujppc  quod  ipiius  ingreflu  primaria 
,>via  ceteris  amplior  patcat,  qua:  hinc  indc  diucrfas  vias  ha- 
„bcat,  easdemquc  frcqucntcs,  quse  rurfus  in  diucrfos  viculos 
„diuidantur  £k  angiportus:  rurfus,  vt  in  ciuitatibus ,  ftatis  lo- 
?,cis  vclut  fora  quxdam ,  ampliora  lint  fpatia  ad  conucntus  fa- 
„cros  agcndos,  eadcraquc  fanctorum  imaginibus  exornata, 
„nec  dciint,  licet  nunc  obftructa,  ad  lumcn  rccipiendum  de- 
„fuper  excifa  foramina.  Ottitupuit  vrbs,quum  in  fuis  fubur- 
„biis  abditasfe  nouit  haberc  ciuitatcs,  chriftianorum  tcmpo- 
„re  perfecutionis  olim  cblohias,  modo  autcm  fcpulchris  tan- 
„tum  refertas,,  cetcra.  Hx  catatumbae  vrbis  fiom*  omnium 
fcrmone  celebratoe  funt.  Erant  autcm,  qua:  ad  multas  alias  ci- 
vitatcspcrtinebant.  gilbertvs  bvrnetvs  y  ]  catacumbas 
ciuitatis  Neapolis  dcfcribit,  quas  extra  mocnia  elTe  dicit  &  no- 
biliores  ac  fpatiofiores  Komanis.     Ab  ethnicis  non  a  chriftianis 

(d)  BurnetV  2>«w/x.iLetter  4.  p.201.  (  p.  144.  edit.  Germ.Lipf.  MDCLXXXVIr. 
J2mo. )  For  der  ftadt  an  dcr  kirche  wid  dem  ho/pita/  St.  Geviaro  fcynd 

JihSne  Catacomben ,  xtelche  ,  weil  ich  in  gantz  Italien  nichts  vortrefiichers 
gefehcn ,  und  die  Romijihen  diefcn  ntcht  das  wajfer  reichen,  ich  auch  in  kei- 
ner  bcjchreibiug  vgnNapo/i  davon  ettv.is  gelefcn ,  aShier  von  mir  umftiind- 
(icb  befc/riebtn  werdenjolieu,  Esjeynd  grofie  /unge  tn  fejfin  gehauene  gal- 
icrien,  we/che  iiber  cinander  hingehttt.  lch  habe  drrer/elben  zivar  1.  ge. 
fehen,  ivei/  aber  ih  dcr  unterften  der  feljen  eivgefuliai  w\ir  ,  kunte  tch  da- 

' von  nicbts  als  den  tvigaug  in  angtiifchtin  nehvien.  Diefc  gaUtritn  feynd 
faft  iiber  aVe  20.  Jcbuch  breit  und  fo.  hoch,  und  erfolglich  jibon  und  ge- 
raumig.  Sie  huben  ein  stantz  anJcr  anfehtn ,  als  die  zu  Rovi ,  tve/che  nur 
?.  oder  4.  fchuch  breit ,  uiid  f.  oder  6.  jchnch  hocbjeyn.  Min  wo/temich 
heredcn ,  dafi  diefe  Ncapolitanifchen  catacomben  wohl  9.  mei/en  die  liinge 
lang  in  dcn  feljcn  hinein  srmgen ,  aber  man  kunte  mir  fulches  nic/t  erivei- 

Jen.  Wenn  esjuhjb  vcrbieitt ,  und  diejelbcn  nach  PozzUuio  zu  giugeu , 
mSchtt  manjagtn  ,  daf  diefes  der  ovt  iviire  ,  dahin  die  auf  dieje  /nue  lie- 
gende  Jliidte  ihre  todten  begriiben ,   allein  es  ift  nur  eme  b/ofie  mutbmaf 

Jitng.  Wennjie  uber  g/eich  mcht  9.  meilen  in  der  liingc  ha/ttn,darj  man 
defimcgen  nicht  denckeu ,  fie  jeyn  kurtz  :  maffen  ich  rveit  hinein  ging ,  wid 

fehr  viel  qucr-giinge  iciif  al/enfeiten  antrujf.  In  dcn  RSi/ii/cheu  catacom- 
lien  fcynd  uicht  mebr  als  3  oder  4  reihen  in  ftein  gthautnt  lochtr  oder 
grujftt  iibtr  einander ,  d.irein  mun  die  todten  cSrper  begriibct.  /n  dcu  Nea. 
folitanifcheu  aberjeynd  6  odcr  7  reihen,  dergltichen  iQc/jer  von  grojfertr 
iirtitt  wid  bobt,  als  d/e  iidmfchcn  ,• 

COll- 


DE   COEMlTERIIS,  SIVE  lOCfS    SEPVI.TVRAe;   ETC.  )ft 

conftrudtas  [*]  effeputat :  quod  non  eft  piwfentis  inftituti  noftri 
examinarc:  quia,  fiue  ab  his  fiue  ab  illisfacte  Fuerint  fquas- 
dam  ab  vtrisquc  fa&as  efte,  probabilc  eft)  tamen  extra  ciui- 
tatis  muros  fucrunt ;  quod  ad  piufentem  noftram  diquifitio- 
nemfatis  eft.  Ht  cum  his  teftimonium  congruit  vetufti  illius 
fcriptoris,  fub  chrysostomi  nomine  dclitefccntis,  qui  ge- 
nciatim  aitf/):  Omnis  ciuitar,  omne  caftellum  ante  ingrejfum  fpul. 
chra  habet  ,vt  contendens  intrarc  in  ciuit.ttem,  qtt.-e  imperat  £F  floret 
diuitiis  Upotentatit,  aliisque  dignitatibus ,  priusquam  videt,  quod  fe- 
cum  concepit,  videat  primunt,  quod  fit.  Ante  ciuitates  funt  feptdchrar 
ante  agros  funt  fepulchra.  Vbique  ante  ocidos  eft  noftm  huniilitatif 
fchola:  Sf  docemur,  in  quid  definamus  tandem ,  cjT  tunc  videmus ,  qittc 
intus  fimt  jpectacula.  Iam  confidcratis  his  omnibus  exiftimo,vix 
vllius  rei  mcliorcm  nos  habere  polTc  probationem,quamqua; 
huius  adferti  nobis  fuppetit,  (iue  lcgcm  (iue  faclum  fpc&emus, 
quod  pcr  tria  priora  fecula  fub  impcratoribus  ethnicis  genera- 
lis  regula'  &  mos  fuerit ,  extra  ciuitatis  mcenia  fcpelirc,  neque 
adeo  mtra  ciuitates  vel  ecclefias,  in  ciuitatibus  conftitutas, 
niii  per  quamdam  conniuentiam  vel  transgrellionem. 

Hegesippvs  quidem,  evsebivs  [*],  atque  hierony- 
MVS  poft  COS,  lacobum  epifcopum  HieroJJymitanum  m  ciuitate 
prope  templum,  vbi  pcrculfus  lit,  fcpultum  efte  dicunt:  hie- 
ronymvs  autem  fatetur,  cffe  qui  cum  in  monte  olearum  hu- 
matum  efte  ftatuant.    Quod  multo  eft  probabilius,  quia  ex 

(*,.  Chrifiianarum  catacumbarum  mentio  fit  in  antiqiiiffimo  libro,  qui  infcri. 
bitur  deppfitio  martyrim  ,  cit.  a  Pejrfonio  in  annal.  Cyprian.  an.  CO.Vlir. 
p.  61.  (p.49.  §.  II.  edit.  Amilclod.  MDCC  )  Ratio,  fi  recte  capio,  in  anti. 
quiffima  dcpolitioue  martyrum  continetur;  vbi  harc  leguntur  ,  Tertio  ka. 
tendai  lilti,  Petri  in  catacumbas,  <s  Pauli  Ojiisnje,  Titfco  c"  BaJJb  c>Fj; 

(t)  Chryfbft.  honiil.  XVII.  de  fide  &  le~c  natmx.  tom.  VI.  p.  184.  (p.  ift.  edit. 
Francof. )  kxCu.  no\is,  ir~cx  y.iiutj  rrgi  t~v  elriS*»  rxtpxs  i'x"'  Ivtlyertti  rtt 
tisrt\&e~1>  tis  noKiv  SxciXtvxcxv  ,  y^ctj  xo(.:~7*v  nXiru  riiff  ouvxriicf  A  ro7s  i'/h.eit 
di;iwy.xci'  jyy  ngtv  i'd;i,  b  tfixvrj.(trxi ,  fiXimi  rr^oirav  o  ylvirxt"  rcUpot  ago  r~v 
no\tosv  ,  rxtpot  ntpi  r~v  xyfSv'  nxvrxx*  ro  iioxcxxkiov  rrjs  rxmivuctuis  i)u.~v 
excoy.ttrxi ,  yoy  rrxtoivoyt^x  rort  oc~v  ret  i'cu>  tpxvry.ffy.otrt/.* 
Vid.  Tertull.  de  tdtiraon.  animx  c.  IV.  citat.  ".  II.  fub  litt.  (m)  pag.  6. 

(♦)   Eufeb.  lib.  II.  C.  XXIII.  i'$x<l/xv  avrtiv  h  r~  ronu,  itcfj  irt  xvrH   ij  ~vfh.il  fvtivtt 

irxvi,  r~  vx~.    SipUitus  eji  eodtin  in  loco ,  maitetaue  adhuc  cippus  tlliut 
jprojie  tcvifium. 

B  z  cuan- 


12  ORTGTNVM    tXCI.FMA<TlC\RVM    LtB.    JCXHI.  CAP    I. 


cuangclio  [f]  conitat,  iudaos  L\ria  ciuitatcm  fcpelirc  confue- 
vifle.  EtE\SEBivs  dc  maufoleo  liuc  monumento  Hchn*  rc- 
ginac  A.iiabenoYum  loqucns,  in  fuburbiis  \f]Hier<filymorum  illud 
ftfiiTe  exprcilis  vcrbis  adfirmat.  Vt  adco,  quidquid  in  contra- 
rium  cum  aliqua  fpccic  adfcitur,  concludi  liccat,  fuiilc  gene- 
ralcm  chriltianoium,  iudaorum  &  .Romanorum  pcr  tria  priora 
faculamorem,  moituoium  cadaucra  cxtra  ciuitatcs  fcpclire. 

§.  iv. 

Sepelire  intra  ciuitates  &  ecclefas  ab  imperatoribtu  chrifliavit 
interdicfum  per  ftihfeqtiuta  aliquot  fecu/a. 
DiSQvrRAiuvs  iam,quemadmodum  ha?crcsfc  habucrit 
in  proxima  tcmporis  periodo,  quando  impcratores  CHRJSTO 
nomcn  dcdetunt,  regesque  faftar  funt  chriftiana?.  Heic  lcges 
per  multatcmpora  eafdem  dcprchendimus  atque  antea,  vetan- 
tes  omncm  fcpulturam  in  ciuitatibus.  Immo  noua?  quxdam 
lcges  latx  rcperiuntur,  homines  fpcciatim  a  fcpeliendo  in  ec- 
clcfiis  prohibcntes  atquc  arcentcs.  Quum  enim  nonnulIiGsw- 
jlantiwpoli  has  leges  peifringere  cccpinent,diiftitantes,non  cx- 
ftarc  exprefTam  aliquam  lcgem,  qua:  n  ortuos  in  cccleiiis  fcpe- 
liri  vctet;  Theodofius  nouo  edicto  [/}iri  ecclcfiis  aquc  atquein 
ciuitatibus  fcpelire  intctdixit 3.  idquc  (iue  iblum  cinercs  &  re- 
liquia?  corporum  chcnt^fupra  tcrram  vrnis  claufx,  liue  inte- 
gra  corpora  farcophagis  detenta:  Omnia  extra  vrbcm  dcfcrri 
iubct  ex  iifdcm  rationibus,  quas  vctcrcs  lcgcs  adlignarunt, 
nimhum,rf  & humanitatis  iujiar  exkibeant  iS 'rclinquant  incolarum 
domiciho  fantlitatem.    Poenam  quoquc  denuntiat  non  obtcm- 

perantibus:  Ottifquis  huius  prxcepi  wgligens  fucrit ,  atque  aliqnid 
tale  ab  huius  interminatiene  pracepti  aujus  Juerit  moliri ,   tertia  in  fu- 

(f  )  iMstth.XXVU.6o.  LucVII.iz.  Ioan.X',30. 

(  *_;  Eufeb.  lib.  II.  c.  XII.  Tip  ylrot  EX^!><, >;<  S>)  ticf}  S  evyypxrpsvs  iiroii.a-j.ro  ,«v>f- 
pajr,  ttaitt  m  ryXui  ittxtpavtis  h  xgmxfiiois  oitxnrxt  r>;s  wv  AiXixr  TS  li  A- 
iixfcvwv  i'3-yxs  oairti  fixatKivrctc  i Xiyiro.  Ceterttm  Heienct  j0':!U ,  cjiius  men- 
fto  fit  a  L>Jcpho,  iOuftrti  ttiamnum  e>jt<tut  cippi  in  juburbus  Hierrjby- 
tnornm ,  /jiu  mutato  nomme  nunc  AcLh  appeUatur  ;  canujue  Adiabcnorunt 
vcginamfiujfc  perbibc t. 

tf)  Cdd.  Theodof.  lib.lX.t  r.  XVII.de  fl-nulchris  violatis.  Isg.VI.  Omnia,  qnx 
fupra  terram  vrnis  claufa  ,  vel  Htrcoph^is  corpora  detinentur,  cxtra  vrbera 
tfcluu  ponaittur,  vt  &  humaniutis  iniUr  exhibeant,  cetera. 

turum 


DE  COEMITERIIS,    SlVE    LCCfS   SEPVI.TVR,\E  ?  ETC. 


turum patrimonii parte  mtthctur :  OJicium  quoque3quod  jtbi  paret}nuin~ 
quaginta  librarum  auri  adfeHum  dijpuliatione  merebitur,  Ac  ne  altcu- 
ius  fallax  &  arguta  Jollcrtia  al>  huius  fe  preecepti  intentione  Jnbducat , 
.atque  apoftclorum  vel  martyrum  fedem  humandis  corporibus  altimet  ef~ 
fe  conceffam  ,  ab  his  quvque ,  ita  vt  a  rcliquo  ciuitatis ,  nouerint  fc  atque 
intelligant  cjje  fuhnotot.     IOANNES   CHRYSOSTOMVS   hlliu.S   le- 

gis  meminit,  quando  peccatores,  quos  nihilo  meliores  efTc  fe- 
pulchris  judicatjfi  in  pcccatis  fuis  moriantur,  redarguens.  ita 
loquitlir  [g]  :  Cogita,  quia  nuUam  in  ciuitate  fepulchrum  fif  ,itur, 
quare  ?iec  tu  in  fupernam  poteris  ciuitatem  introire.  Nam  Ji  in  tcrre- 
Jiri  ciuitate  hec  interdiclum  e/l ,  multo  magis  in  calefii.  Simiiiter  a- 
lio  loco  [b~\ :  Si  mortua  corpura  extra  vrbem  fpclimus ,  midto  magis 
eos^qni  verba  mortua,& qui  taha  proferunt ,  SJnc  tegere  aut  obumbrare 
quidem  volunt ,  longe  amandare  oportet.  Huiufmodi  enim  ora  (itutccm- 
tnunis  ciuitatis pemicics.  Auctor,qui  fub  nomine  CHRYSOSTO- 
Aii  [*']  fcriplit,  probabiliter  severianvs  Gabalienfir.  illius 
<rvyxpoYo$ ,  ad  hanc  lcgcm  eamque  antcgreffas  rcfpicit,  quan- 
do  ait :  Omnis  ciuitas ,  omne  cajwllum  ante  iugrejjum  fepulcbra  ha- 
bet.  Hoc  non  folum  confuctudinem,  qua?  ante  iita  tcmpo- 
raobtinuit,  fcd  etiam  praxin  tcmporum  iplius  cnca  annum 
CCCC.  compiobat,  lcgi  accommodatam.  sidonivs 
apollinaris  cpifcopus  Gallicanus  centum  fcre  annis  poft  vi- 
xit,  atqui  ille  manifelto  indicat ,  fuilfe  tum  adhuc  morem  in 

ig)  Chryfofhliomil.  XXXVn.  al.LXXlV.in  Matth.  p.634.  (  p.  781.  cdir.  Frf.) 
hviriaov  ori  xotts  rxtpos  iv  itiXti  xxrxaxtvic\rxi'  xxxv  xii  <rv  eis  T>)v  Uvw  (pxvij- 
»ki  dvvijati  rciXiv'  ei  yxg  ivrxvSx  txto  uTtti^rui,  iro'i>\ui  y.xS\ov  ixii. 

[h)  Id.  expofit.  pfd'm.  V.  tom.  111.  p.  fo.  (  p.  44.  cdir.  Frf. ;  it  tu.  vixox  au/xxrx 
i£u>  T>)s  7ti\ti»s  xxrx^i  7tloy.lv'  ?ro/!k.u)  y.x%\ov  txs  rx  vtxgx  ^iy.xrx  ,  HKj  txs  Ttt 
rotxvrx  ixCpioovrxs,  qg/  xoi  svay.ia.cxi  fixXouivxs  ,7tigtu>  itx  xxroixictiv  X^' 

(i)  Id.  homil.  XVU.de  hde.  Tom.  VI.  p.  JS4.  (  p.  ijy.  edit.  Francof.  )  vid.  iub  litt. 
antec.  (e)  pag.  11. 

ViJ.  Macar.  homil.XXX.  §.  V.  ticatf  0  vtxpos  u'xpe7os ,  ^"Xuis  /x>}  X{W /"■'"' 
uv  rots  ixti  irC  <Jit>  qg)  ivKOjXi^iiatV  CCVTOV  t^Ct)  r~:s  niXetos  yaj  xxrxrfttv- 
rxf  xruis  yjf  >>  i>vx>)  >  V  <u>)  (ptgxrx  f>)v  iaxpdvtov  rk  Oriixx  tpuiris  tixivx,  rrL* 
£u»'v   T?f  ^vxns ,  ILcnttj  d<Jixi/xos  xcy  wxvry  drti/3\>iros  rvyxxvn.      Oiieviadmo- 

ttutn  mortuus  imttilts  e(i ,  ncc  omuino  quid  commodut  ns,  qui  heic  viiiunt » 
quaproptcr  exportant  quoque  eum  ex  vrbe  &  humi  deponunt :  fic  qtwque 
amma,qu<t  non gcflat  atleftem  dnuni  kwiinis  imagtnent ,  vttam  jcittcet 
anima ,  velut  reproba  ac  piane  rtieffitih  euadit. 

B  5  Qallia, 


14  OlUGlUVM   KCLESIASTICARVM    LTtt.  XK11T.  CAP  T. 


Ga!!ia,vt  mortui  extra  moenia  ciuitatrs  in  apcrto  campo  fcpe- 
lirentur.  Loqutns  cnim  de  aui  fui  tumulo,  campum  eflc-  di- 
cit  [*],  in  quo  fepultus  fit,  tam  buftiaj  bus  fauillis  quam  cada- 
vcribus  rcfcrtum,  in  puhlicis  viis  ac  fuburbiis  vrbis  Aruernx. 
Et  poft  hccc  concilium  Bracafcit/tan.  DI.XIII.  hac  de  re  itcrum 
loquitur  [/],  tamquam  priuilcgio  ad  iftam  vfque  jetatcm  in 
Ca!lLt  ciuitatibus  firmitcr  retento  ,  vt  nulU  modo  itttra  ambitum 
tnnrornm  ciuitatum  cuiuslibet  dcfincli  eorput  fit  humatum.  Et  hoc 
tamquam  argumentum  adhibent,  cur  nuilus  intra  ecclcliam  a- 
liquam  fepeliri  dcbeat  in  Hijpanta.  Qua  de  re  mox  plura.  In- 
terim fi m-Afficam  intuearmir,  a?tate  Augufini  an.CCCGI,  ejp 
dccrcto,  in  concilio  quinto  Cirtbaginenfi  aduerfus  Donatiftat  fa- 
tto,  intelligimus,  obtmuilfe  adhuc  co  tcmpore  morem  ,  vt  in 
campis&viis  publicis  mortui  humarentur.  Kam  Donatift*  fic 
fepclierant  Circumcellionet ,  creditos  martyrcsfuos,  exftructis  in 
eorum  mcmoriam  tumulis  in  forma  altarium.  Quo  intuttu 
concilium  illud  hunc  in  modum  decernebat  [wi]  :  Placv.it,  vt 
altaria.  qu<e  pafiim  per  avrot  aut  vias ,  tamquam  memeria  martyrum 
conftituuntur ,  in  quibut  nullum  corput  av.t  reliquia  martyrmn  conditte 
probantur,  ab  cpijcepit,  qui  eifdem  locit  prafunt  ,Ji fieri potcft ,  cucrtan- 
tur.  Quod  non  idco  iic  dcccrnebatur,  quia  in  agris  aut  viis 
fepulti  eraut;  fhoc  enim  legi  a  Theodofia  non  muko  ante  datae 
conuenicbat;)fed  quia  dubium  crat,vtrum  veri  nominis  mar- 
tyres  eflent  an  non.  Ncque  enim  catholici  ncque  Donatift* 
gencratim  in  ciuitaribus  aut  in  ccclefiis  tunc  Gbpelire  contcn- 
dcbant;  fed  tantum  pauci  ex  Qwcumee\Uonibut, ,  qui  rcliquis  fe- 
rociores  erant  &  ctFrenatiores,  cum  omnium  lcgumcontcmtu 
quofdam  ex  lic  crcditis  martyribus  fuis  in  ccclefiis  fcpelie- 
bant.    Scd  hi  ipfi  ,  quemadmodum  narrat  optatvs  [«],  de 

(k)  bidon.  lib.lil.  epift.Xll.  Aui  mci  tumulum  hefterno  (proh  dolorlj  dic 
pene  manus  profana  temerauerat.  Sed  Deus  adfuit ,  ne  neUs  tanuim  per. 
petraretur.  Campus  autem  ipfe  dudum  refertbs  tam  burtualibus  fiuillis, 
quuiu  cadaueribus,  nullam  iam  diu  fcrobem  reptpiebat  &C. 

(/)  Concil.  Bracar.  I.  c.  XXXVI.  Firmiffimum  hocpriuilegium  vfque  nunc  retinent 
Oallix  ciuitates,  vt  nullo  modo  intra  ambitum  mmoinm  ciuitatum  cuius- 
libct  defuncli  corpus  lit  humatum  ikc. 

(M)  Concil.  Carthag.  V    can.XIV. 

(»)  Optat.  lib.  III.  p.  6S.   (  p.  7 1.  edit.  Parif.  MDCLXXIX.)  In  !oco  Oclauenfi 

in- 


DE   COEMiTERIlS,    SIVE    LOCIS    SEPVLTVRAEJ  ETC.  IJ 


integro  refofli  &  ciccr.i  funt,  quod  non.Iiceret  mortuorum 
corpora  in  domo  Dei  fepelire.  Hoc  primum  excmplum  eft, 
quod  mcmini,  fepultura*  in  ecclefiis  fodfccj  cuj  autcm  epifco- 
pus  loci  fcfe  oppofuit  fepultosque  eiici  iuilit.  Nullam  adhuc 
mutationem  lex,  contra  fepulturam  in  ccclcfiis  promulgata, 
fubicrat.  Nam  Iufiinianus^  qui  priorcm  partcm  lcgis  ihcodojia- 
«.caduerfus  humationem  in  ciuitatibus  rcfccuit,  poftcriorcm 
partem  contra  humationcm  in  ecclefiis  [>]  adhuc  retinuit,  in 
flioque  interpofuit  codice:  Ncmo  apojlelorum  vd  martyrum  fedcnt 
humanis  ( leg.  humandis  ~)  corporibus,  exijiimct  effe.  concejfam.  Et  lon« 
go  poft  tempore  harc  prohibitio  vim  habuit  ad  xtatem  vfque 
Caroli  magni ,licct  cum  quibufdam  cxceptionibus  in  nonnullo- 
rum  praxipuorum  hommum  gratiam;  qucmadmodum  ex  con- 
tinuatione  fcricquc  rcrum  patebit,  vbi,  per  quos  gradus  con- 
traria  confuetudo  in  ecclefiam  irrcpfeiit,  cxaminabimus. 

$.  V. 

Primus  gradm  ad  httmatu-nem  intra  ecclefias  adtficatio  ecclefia- 

rum  fuper  fepulchris  martyrum  in  agris7  vel  translatio 

reliquiarum  eorum  in  ecclefias  oppidanas. 

Prima  res,  qua?  hominibus  occafionem  dcdit  de  huma- 

tione  in  ccclcliis  cogitandi,  fuit  fingularis  honor,  martyribus 

tributus  fsculo  quarto,  vbi  fcpulchra  fiue  monumcnta  in  a- 

gris,  in  quibus  illi  conditi  iaccbant,  &  ad  qua:  chriftiani  olim 

perfequutionis  tcmporibusdiuinicultus  gratia  conuenire  con- 

iueuerant,iam  in  fe  inardificatas  habcbant  ecclcfias:  Aut  cine- 

res  &  rcliquia»  eorum  in  ciuitatcm  translata:  in  ccclefiis  depo- 

nebantur;  &  fkpenumero  noua:  eccleiia:  conftrucbantur  in  lo- 

cis,  vbi  iaccbant,  dicta:  inde  martyria ^prophcteia^apojlolea^  a  mar- 

tyribus,prophctis  vel  apoftolis,  quorum  rcliquia:  eo  transla- 

ta:  erant.    Ha:c  adeo  cognita  fasculi  quarti  confuetudo  fuit,  vr, 

occifi  funt  plurirai,  detruncati  funt  multi  :  quormn  corpora  vfque  in  lio- 
diernum  ,  per  dealbatas  aras  aut  inenfis  poterunt  numerari.  Ex  cjuortun 
numero  quum  aliqui  in  bafilicis  fepelire  ccepiffent,  Clarius  presbyter  in 
loco  Subbulcnfi  ab  cpifcopo  fuo  coaclus  eft,  vt  infepultam  faceret  fepultu. 
ram.  Vnde  proditnm  elt,  mandatum  fuifTe  fieri ,  quod  feflum  eft,  quando 
nec  fepultura  in  domo  Dei  exhiberi  conccffa  cft. 
(0)  Cod.Iuftin.  lib.l.  tit.ll.de  ecckfiis,  leg.II. 

nul- 


l6  ORTG'NVM    FCCLFS!\SVC\RVM     LIR.    SVm,     CAP.  I. 


nulkim  ciusexemplum  iii  nftcdium  p:^f\rri  ,fcd  gcneratim  tan- 
tum  ohfeiuaii  oportrnt,  qn-  ;  tfa  r  •■..  1 2  afe  iftius  arui'  ec- 
clefia  appiob-numfir,  \t  rfulla  iPfluSfaMi  r.  arty.iitf  liuc  eccle- 
fesardificati  bcucrt,  niii  rd  nma'  cuinfdam  probaii  martyris 
in  iliis  cfTentdepofita\  Quod  ipfum  cx  quodam  concilii  quin- 
ti  Carthaginenft  [/>]  canone  appaict,  in  quo  intcr  alia  &  hoc 
decernitur:  Omnino  mtlla  memcrui  martyrmn  probabiUtcr  arcrptetnr, 
liifiaut  ibi corpu^ant aliavx n-rt.t rcfirui.t  jint.  Hoc  autcm  nihiiadfc- 
pulturam  in  ccclcfiis  facit,fcd  horYor  tantum  erat,  cineribus  exhi- 
bitus  martyrum,qui  forte  faculis  aliquotantcmortui&fepulti 
fucrantj  nec  tam  proprie  humatio  in  eccleiiis,quam  axbficatio 
ccclc(iarum,&  noua  earum  exftructio  in  vetuftis  fcpultura?  lo- 
cis  vocari  potcft.  Quidquid  autcm  fuerit,certe  peculiarc  fuit 
priuilcgium  martyrum,  quod  eorum  reliquia:  in  corpore  ec- 
clclia:  ita  repofitae  elTcnt.  Lcges  ho.e  rcliquis  omnibus  inter- 
diccbant,  nec  fummo  loco  nati  hoc  honorc  atque  bcncficio 
gaudcbant,  vt  in  eodcm  loco  fepelirentur 3  quo  martyrlim  re- 
pofitae  cfTcnt  reliquiar. 

Vroximus  graJus,  fepuhura  regibtis  &  imperatoribtts  in  atrio, 
fiue  porticu  &  exterioribus  tsdificiis  eccleft*  concefft. 
Reges  autcm  &  imperatores  hac  artate  pcculiarc  pra? 
reliquis  mortalibus  habcbant  priuilcgium,  vt  in  atrio  liuepor- 
ticu  vcl  in  aliis  quibufdam  exterioribus  ecctefiae  sdificirs  fepe- 
lirentur.  evsebivs  \_cf\Confiantimtm  imperatorcm  dicit  iuxta 
apoftolos  fepeliri  voluifTe ,  quorum  mcmoriam,  ccclcfiam  no-» 
minibus  corum  appcllatam  adificando ,  honorarit.  Sed  hcc 
non  ita  intclligendum  eft,  quafi  in  ipfa  ecclcfia  voluerit  fcpe- 
liii,  fcd  tantum  in  atrio  eccleiiax  Atque  eatenus.  Confianxius 
filius  voluntati  ipiius  morcm  gellit,  qucmadmodum  femcl  ar,- 

(o)  Concil.Carth.  V.  can.XlV.  Not.  Hx  reliquiie  fub  altari  fcpnltae ,  non  fu- 
per  altari  podtx.  Nam  loanncs  Mabillonius  dicit,  reliquias  altari  itnpofi- 
tas  non  fuille  ad  fxculum  vfque  decimum.     Mabill.  deliturg.  Gallicaiu  Iib. 

I.  c.lX.  §4. 

(a)  Eufcb.  vit;  Conftant.  Pib.  IV.  c.  LXXI.  t).  anz$j.2ii\-T!*  «vt7>  viv  ry  tZ>  x-aorS' 
Xwv  xxTiti^To  /naififi  y-  t.  X.  q'i'd  muximt  ambierat,  lucum  uii\tu  apufiult- 
iiuu  mtmoriatu  ei  cunccjjh  ( De ui ). 

que 


DE  COEMlTERiIS,   SrVE   LOClS  SEPVLTVRAE  ,'   ETC. 


que  lterutn  narrat  CHRYSOSTOMVS:  Cmftantinum  ma^num ,  in- 
quit  [rjyfiltus  ita  demum  ingcnti  bonore  fe  adfeclurum  exiflimauit ,  Ji 
eum  in  pifcatoris  veflibuh  condcret.  Quodqtte  impcratoribns  funt  in  au- 
lis  iamtores ,  hoc  in  feftdchro  pijcatoribus  funt  imperatores.  Atque  illi 
quidcm ,  vclut  domini ,  intcriores  lu:i  partes  obtincnt :  hi  autem.  vclut 
accoht  ac  vicini  ,  fraclare  fecum  agi  putaruut ,  Ji  veftibuii  tanua  ipjis  ad- 
fignctur.  Iterum  alio  loco,  loquens  dc  eadem  materia,  Cmflan- 
tinopdi,  inquit  [/],  reges  noflri  magnam  gratiam  putant ,  non  ft  prope 
apoflolos ,  fcdjivcl  extra  eorum  vcflibula ^corpora  fua  fepcliantur yfiant- 
eue  fifcatorum  ofliarii  rcgcs.  Ita  quoque  Thcodjius  fcnior,  Arca- 
dius  &  Theodofius  iunior  non  nullis  hiftoricis  [*']  fcpulti  efTe  di- 
cuntur.  Quod  fatis  efl:  credibile,  quamuis  vctufti  hiftorici 
socrates,  sozomenvs  &  theodoretvs  nihil  hac  de 
re  narrent.  Huc  vfque  igitur  per  quingentos  annos,  chriftia- 
nos  generatim  videmus  cxtra  ciuitatcm  fepultos,  &  folis  rcgi- 
bus  atque  imperatorbus  intra  ciuitatcmlocum  (epulturae  con- 
ceffum  efte;  nec  dum  in  ecclefia,fed  tantum  in  atrio  iiue  por- 
ticu ,  vel  aliis  cxterioribus  afdificiis  ecclefia?. 

§.  VII. 
Tum  popuhu  pccule  fexto  tn  atrium  t  non  atttem  intra  ecclejtam, 

admitti  cceptw. 
Inevnte  fa-culo  fcxto  populus  etiam  ad  idcm  priuilcgi- 

(>•)  Chryfoft.  homil.XXVl.  iaaCor.  p.9^9.  (p.74'-  edit.  Francof.)  Ko.vrxyrTvov 
rov  fieyxv  ytyut.y  riy.tj  Tiy£v  ivoyttt/v  o  «•«/>',  11  toTs  it(,obvt,ots  r.xruSoiTo  tx 
olXtius'  nof)'onst>  ehtv  01  trvXu^oi  roTs  fiutnXevcriv  ev  roTs  ftxtriXeiots,  rxro  iv  r» 
ffiyxrt  01  fixtsihsis  roTs  uXisvcf  yjy  oi  fisv ,  'utsne^  detrnorut  t«  roirx,ru'  stSov 
xurexxo-tv,  ol  ie' ,  us  mifoixot  tfcf/  yeirova,  t]yxn>]7uy  rvtv  uvXmv  uircTs  dipopt- 
tftivxt  Sigxv. 

(/)  ld.  lib.  Qjod  Chriflu<;  fit  Deus  c.VIII.  Tom.  V.  p.  839.  (p.  751.  edit.  Frf.  ) 
Ev  rij  KwrxvrtvxiroXei  sSs'  irgos  rxs  cixotoXxs  iyyis ,  x£lu  buq  xirti  tu  trooSv- 
lk  i'iu  uyuirtirov  eivxi  ivoytcrxv  01  T«  etxi;';y.xrx  irerjtxiiyevot  rx  auyv.ru  ui- 
ruv  XKTtg irletbxi ,  «yj   yiyituri  ^VfJUfOt  XoHtiv  ruv  uXduv  o't  fij.crt>\tT<. 

(?)  Niceph.lib  XIV.  cap..LVIll.  &eo}ccios  S"  ii  uirHs  iv  rtj  «urouof  $yxp  ire- 
tjuiflo,  xurx  ri  diiiov  vneguw  t*  tuv  unoroXuv  fftjxx  ,  iv  X/Jai  Puuaif,  S  o\* 
>.«W  iirrftiu)  ra  iovu  X/5w  mol/  0  tra.r>)o  Apxeijios  yy)  >/  /unritp  Evioiiu ,  ttaf  0 
niirnos  uirx  Qsoiiftos  XH.reli5>itrxv.  Tbeodufins  pu/ieti  mOX  111  pitter>,u  1110' 
uuutento  Romam  lupidu  rtpqjitus  e/i  ,  in  clexiYaJt.biimtJanclurnm  uto/io- 
lorum  temfli  porticu :  in  quaporticu,  codemque  /npide,  pater  quoiiuc  Ar. 
cadius ,  if  mater  FudoXM ,  Htc  mn  auus  Tbeudtjius  Jitifunt, 

Bingh.O,E.Vol.X.  C  um 


l8  ORIGINVM    ECO.CSIASTICARVM     LTI?.  XXII;.    CAP.  I. 


um  fcpulturx  in  atrio,  iiuc  arca  ante  ecclcfiam,  admiffus  vide- 

tur.     Adhuc  autem  per  Icgcs  ram  ecclcfiafticas  quam  ciuiles 

m  ecclciia  fepeliii  vetabantur.    Nam  lufiiniams  in  nouo  codi- 

ce  fuo,  pra?tcrmiiTa  priore  legis  Tbeodofim*  partc ,  omncm  po- 

pulum  cxtra  ciuitatcm  fepeliri  iubente,  pofteriorem  claufulam 

[«]  adhuc  rctinebat,  qua?  homincs  in  fcdibus  martyriim  &  apo- 

(tolorum  humari  interdiccbat.    Et  circa  annosDLXIII  conci- 

lium  primum  Bracarenfe  fn  Hijpaftia  [#]  corpora  dcfunctorum, 

ncceliitate  iiccxigente,  foris  fecundum  murum  ecclefte,  nul- 

lo  autem  modo  intra  ccclciiam,fcpeliri  pcrmittcbat,  hanc  hu- 

ius  rci  dans  rationcm:  Si  firmijfimum  hoc  jriuihgium  vfjue  nunc 

Yetinmi  ciuitatcs  (Ja!lia,vt  nullo  modo  intra  ambttum  murorum  ciiius— 

hbtt  dcfuncli  corpus  fit  humatum>  quanto  magis  hoc  venerabilinm  mar- 

tyrum  rcuercntia  debet  obtinere?  Concludere  hinc  poifumus,  vci 

fecimus  antea,  tantum  abefle ,  vt  hoc  tcmporc  in  Gallia.  fcpul- 

turas  in  ecclcfia  pcrmifcrint,  vt  ne  quidem  in  atrio  vcl  vllo 

alio  loco  intra  ciuitatcm  defunctorum  corpora  humari  iiue- 

rint.    Scd  aliquanto  temporc  poft,circa  annum  DCLVIII  vel 

DCXCV,  quando  coricilium Namnetenfe  habitum  eft,  (chro- 

nologi  de  tempore  intcr  fe  non  confentiunt )  populo  etiam 

Ga!h'x  pcrmilTum  fuit,  In  atrio  [yjautin  porticu  autin  exe- 

dris    ecclefiaj   fepclirc,    non   autcm   in  ipfa  ecclciia   prope 

altarc ,  vbi  corpus  &  fanguis  CHRISTl  confccratur.    Ha:c  re- 

gula  repetitur  in  concilio  Arelatenfi  [z~\  &  conrilio  Meguntitu  Oj 

ad  annum  DCCCXIII,  tcmpore  Qarok  magni ,  ex  quo  impera- 

(«)  Cod.  Iuftin.  lib.  I.  tit.  II.  deecdefiis.  leg.  II.  Nemo  spcftolorum  vel  mar- 

tyrum  fedem  liumandis  corporibus  exillimet  efTe  conceffam. 
(.v)  Concil.  Bracar.  I.can.XXXVI.  Corpora  defunclornm  nnllo  modo  intra  bi- 

filicam  fanfrorum  lepeliarotur,  fed  ii  necefle  efl,  deforis  circa  murum  ba- 

filicx  vfquc  adeo  non  abhorret. 
(>)  Concil.  Nannet.  can.VI.   Prchibendum  efl  etiam  fecundum  maiorum  in- 

flituta,  vt  in  ecclefia  nnllatenus  fepeliantur,    fcd  in  fltrio  aut   in   porticu, 

aut  in  exedris  ecclefix.     Intra  ecclcliam  vero  &  prope  altare,  vbi  corpus& 

fan^uis  domini  conficitur,  nullatenus  fepeliantur. 
(i)  Conc.  Arelat.  III.  c.  XXI.  De  fepeliendis  mortuis  in  bafilicis  illa  conflitutio 

fcruetur,  qnac  ab  antiquis  patribus  conllituta  efl. 
(«)  Concil.  Moguntiu.   can.LU.   Nulius  mortuus  intra  ecckfwm  fepeliatur, 

cetcu. 

tor 


T)E  COEMlTgRTTS ,  SrVE  tOCtS    SPPVtTVRAE;  £TC T5 

tor  illc  regulam  in  tttfktdirHms fuis  \b\  fccit  in  eamdcmferten- 
tiam.     Vt  ne  infiftamus  incerto  canoni  concilii  Varenfts^  vti  a- 
pud  gratianvm  \c]  vocatur,  qui  non  mfi  uepecitio  canonis 
Namnrtenjifcfi::  addcre  hifce  poiTumus  rcgulam  in  fynodo  da- 
tam  Tribnricnfi [d '],  itidemGiiV/  magtti  tcmporc  cclcbrata  :l'r<t- 
cipimusy  inquiunt  patrcs  illic  confcripti,  W  Jeinceps  nulhts  laicur 
m  ecdefia  fepehatur.     Addunt  tamen  paucis  intcriectis:  Corpora 
antiquimr  in  ecclefia  fipulta  ,  ncquaquam  proiiciantur ,  fed  pauimento 
defupcr  facio  ,nu!lo  tumulorum  vejligio  apparentc,  ecclefixrettcrentia  con- 
ferttetur.     Vbivero  hoc  pr<t  muhitudine  cadauerum  dijficile  fit  facere , 
loctts  iUe  ccemiterium  Sf  polyandrium  babeatar ,  ab/ate  inde  ahari  c5* 
conftituto ,  vbi  re/igiofe  facrificium  Deo  valeat  offerri.     Dum  iilx  le- 
gcs  fic  in  Occidente  ferebantur,  dantes  hominibus  liccntiam  fe- 
peliendi  in  ciuitatibus  &  atriis  eccle(i«,adhuc  tamen  magno- 
pere  in  ccclefiis  quempiam  fepeliri  vctantes;  leo  fapiens  ffiOri- 
ente  circa  annos  DCCC  antiquas  lcges  ornnes,  contra  huma- 
tionemin  ciuitatibuspromulgatas,  abrogabat,  perfcctam  ho- 
minibus  relinquens  libertatem  fcpelicndi  intra  vcl  extra  cu- 
iuscumquc  ciuitatis  muros  O]:  Nihil  vcro  de  licentia  fepeli- 
endi  in  ecclcfiis  ab  co  ftatutum  legimus.     Vt  adeo  notum  at- 
crue  tcftatumfit,  huc  vfque  nulia  in  oibis  parte  quibuslibct 
hominibus  generalem  aliquam  per  lcgcs  indultam  fuiffe  liccn- 
tiam  fcpelicndi  in  ccckiiis  finedifcrimine,fcd  quafdam  lcges  iii 
hoc  interualJo  omni-no  &  generatim  id  ipfum  vctuiffe. 

§.  VIII. 

Atque  intra  hoc  teviporis  interuallum  regibm ,  epifccpis ,  ecclefi- 

arttm  conditoribw ,  aliisque  virx  primariu  per  leges  quas- 

dam  locus  fepu/tura  concefius  in  ecclefiis. 

Vervmtamen  nonnulkr  Icgcs  intra  hoc  temporis  in- 

<b)  Carol.  capitular.  lib.  I.cap.  CI.IX.  ap.  Lindenbrog.  leg.  antigu.  Nullus  dein- 

ccps  in  ccclefia  moituum   fcpeliat. 
(  c  )  Gratian. caufT.  XIII.  quxfUI.  c.  XV. 
(d)  Concil.Tribur.c.XVlI. 
(0  Leo  nouell.LIII.  Ne  ijitur  vllo  modo  intcr  ciulles  leges  lixc  lcx  recen. 

featur,  fancimus :  quin  pctms,  vr  \  confietudine  rette  contcmnitur,  fic  er. 

iam  decreto  nodro  proifus   reprobatnr.     Q^icumqur  autcm  fiue  extra  mu- 

ros ,  fiue  intra  ciuiutem  fepelire  mortuos  volct,  rSerficienda;  voluntatis   fa- 

£ultatcm  Uabeto. 

C  2  ter- 


20  ©RIGINYM    ECCLESIASTlCARVM  LIB.  XXllt.  CAP.   T. 


teruallum  fafta?  funt,  cum  quibusdam  limitationibus  &  cxce- 
ptionibus,  refpcctu  magnorum  &  primariorum  hominum,  re- 
gum  videlicct  &  epifcoporum,  conditorum  ecclefia?,  presby- 
tcrorum  &  quorumdam  ex  laicis,qui  fanctimonia  vitar  &  vir- 
tutum  laudc  maxime  effcnt  confpicui.  Concilium  Meguntia- 
cum  ante  memoratum  generalem  prohibitioncm  cum  hac  ex- 
ceptione  pronuntiat,  Nullus  mortuus,  inquiens  [/]  intra  ecckfiam 
fepeliatur,  nifi  epifcopi ,  aut  abbates ,  aut  digni  presbyteri ,  aut  fideles 
laici,  Et  concilium  Tnburienfe  [^],  tantum  laicos  fcpeliri  ve- 
tans  in  ecclcfia,clcricis  id  permittere  credi  poteft.  Atquehic 
quidem  honos  epifcopis  &  impcratoribus  aliquanto  ante  exhi- 
bitus  crat.  socrates  [6]  enim  Broclum  corpus  Joannis  C6ryfo- 
ftomi ,  quod  Comanis  fcpultum  flieiit,  Conflantinupolin  deportalTe 
&  in  ecclefia  apoftolorum depofuific  perhibet.  Et  evagrivs 
[/']  hac  dere  loquitur,tamquam  vlitata  confuctudine  fcpelien- 
di  imperatores  &  clericos  in  ecclelia  apoftolorum,  a  luftiniatu 
jedificata  Conftantinopoli.  Eodem  honore  ecclefiarum  condito- 
res  adfici  confueuerunt.  Sepeliri  permiiTi  funt  imfacris  aedifi- 
ciis  ab  fe  conditis.  Qucmadmodum  de  vxore  Cafarii  cuius- 
dam  sozomen vs  [k]  narrat,  quod  in  ecclelia  circa  amboncm 
fiue  pulpitum  le&orum  fepulta  fuerit,  eo  quod  maritus  illius 

«.^_— ^—^— —————— ——~—^—— «—•——»        *■'  '  ■   ■! 

(f-)  Concil.  Moguntiac.  can.  LII. 

(g)  Concil.  Tribur.  c.  XVII.  vt  fupra  fub  lit.  (d). 

(/>)  Socrat.  lib.  VII.  c.  XLV.  ro  o-uyot  luxvvx  h  Koyxvtsts  rcbuyyivov ,  fixo~t\cu 
xcitrxs ,  TgtxKOTtf  rtiylu  irct  ycrx  rt)v  y.xbxi^catv ,  cts  r>)v  Kuvfxvrivx  izoXtv 
y.crcxo y.tvf  tigj  ycrx  ttoTkirjS  rtyris  ,  oyyotricf  ■jioyitcitrus  uiro  ,  lis  ri>v  ctrwvv- 
y.ov  rwv  KTtoroXm  lxxKij<rtu.v  unidtTo.  loannts  cerpus ,  quod  Comanis  Jeptd- 
twn  erat ,  annuente  tmperatore  Confiantniopolitii  deportauit ,  antio  poji 
eius  abdieationem  quint»  ac  tricejimo.  Idqut  JbUetntii  pompa  per  vrbetn 
traduflum ,   ingenti  cum  honore  tn  ecclefia  apoftvkrttm  dcpofuit. 

(i)  Euagr.  Iib.IV.  c.  XXXI.  cic^usro  uiru  o  rwv  Sco-nccrluv  unoroXuv  »/oV ,  ax 
IbirKuv  iriptp  rol  itqurcix  AtdlvxC  cv  u  o'irc  fix<rt\c~s,  o"rc  Uguyiyot,  tv)s  vcvoyt- 
cryivi/s  rufpys  rvyxavxat.  ExjlruRum  eli  al>  eiidem  Iiijiiniauo  templnmjan- 
ilorutn  apofiolorum ,  quod  nuUi  alteri  templu  facde  concedat  ;  in  qu»  im- 
peratores  acfacerdotes Jepe/iri  mos  eft. 

tk)  SoZOm.  lib.  IX.C.  II.  yiyvtiyxt  axpxrv%uv  Tjf  rtr-tpyi  rr,s  Kuttru^ix  yuycrris' 
y*}  uvukoytCoycvos  cx  ri>s  iti\us  nx^xxctyjvijs  \cu(pi(x,  cir.xc^u  uirijv  xttaSui 
ccot    rov   uy/iuvu'  fiiiyu    Hi   rSro    ruv    uyxyvuruv.     Met/tilll  adeffe  me ,    tUIK 

quum  irxor  Ctefarii  Jepelirettir  ,  &  ex  adtacettte  via  pttblica  iudtcans  ,con- 
iicio  lUatn  iacere  circa  ambonem,  quod  eji  pulpitum  letturum. 

cam 


DE   COEMITERIIS,    SIVE  LOCIS   SEPVLTVRAE,   ETC.  21 


cam  aedificarir.  Et  valesivs  Confiantinum  ideo  in  bafilica  a- 
poftolorum  fepultum  eflc  putat,  quod  eam  exftruxifict.,  Ita 
duplex  huius  priuilegii  ius  habuit,  tamquam  imperator  &  con- 
ditor.  Dificrcntiam  autem  aliquam  obferuare'  poflumus  inter 
tempus  Confiantini  &  hoc.  Cvnfiantini  memoria  imperator  & 
conditor  tantum  in  porticu  fepeliebantur:  temporc  autcm  So- 
zgmeni  conditor  quicumquc  in  mcdia  ecclcfia  fepeliri  potcrat. 

§.IX. 
Res  denique  arbitrio  relifla  epifcoporum  &prcsbyterorum ,  quos 
in  ecdcfiis  fepeliri  aut  nonfepeliri  oporteret.  Hcereditarne 
fepu/tur*  feculo  nono  nondum  permijfie ,  fed per 
dxretales  papales  demum  induclee. 
Ita  res  pederentim  &  gradatim  proceflit  longius,  par- 
tim  permiflu  &  relaxatione  legum,  partim  etiam  tiansgrcflio- 
nelegum  &  conniuentia  corum,  qui  illas  cxfcqui  debcbant. 
Ettandem  magnam  partem  cpifcoporum  &presbyterorum  ar- 
bitrio  relicla  efl,  vt  hi  decernerent,  quos  iri  ecclelia  fepeliri 
aut  nonfepeliri  oporteret,  pro  merito  eorum,  qui  id  dciide- 
rarent.  Sxculo  nono  quxdam  famili«e  in  Gallia  hareditarias 
fepulturas  in  ecclclia  fibi  adferere  cceperant.  Verum  huic  con- 
filio  obuiam  itum  eft,&  conciliumM/iwy^annoDCCCXLV 
decretum  fccit  [/J  iftiusmodi:  Nemo  auemlibet  mortuum  in  ecclefia^ 
quaji  barcditario  iure ,  nifi  quem  cpifcopus  £f  presbytcr  pro  qualitate 
comterfationis  &vitx  dignum  duxerit,  fpelire  prafmnat.  Et  poftca 
leges  quafdam  deprchendimus  generatim  fa&as  contra  huma- 
tionem  in  ecclefiis.  Sic  in  concilio  Vimonienfi  [*»]  (ub  Lanfran- 
co  archiepifcopo  Cantuarh-nfi,  anno  MLXXVI  canon  habetur : 
/»  ecclcfiis  corpora  defunilorum  non  fpcliantur.  Verum  enim  vero 
tot  exceptiones  paffo  funt  antiqua?  lcges,  vt  cuiuis  ambitiofo 
vel fuperftitiofo  homini,  qui  maius  beneficium  in  mortc  libi 
tributum  iri  crederct,  fi  in  ecclcfia  fepcliretur,non  difiicile  ef- 
fct,  hoc  priuilcgium  obtinerc.  Et  ha?  dua-  rationes  viam  ma- 
iori  aperuerunt  licentia?,quam  quidcm  antiqui  canoncs  indul- 
ferunt.    Nam  opinio,  quod  hominum  animabus  id  multum 

(/)  Concil.MeFdenrrcan7LXXlI.  "  ~* 

l  m )  Coneil.  Vinttn.,  an.  MLXXVI.  can.  IX.  tom.JX.  pag.  jf«. 

C  5  profit, 


15      OR15,  rCCL.  L.  JOClH.   C.  I.  DF  Cf>r  M '1TTUI?  ,  .MVG   LCftS  SFPVlTVRHF. 


prolir,  ii  in  cccleiia  fcpcliantur,  homincshuius  priuilcgii  poft 
mortcm  obtincndi  tanto  reddcbat  appctentiorcs.  Quidrquod 
Leo  III.  papa  dccrctum  fccit,  quod  dccrctalihus  fuis  [«")  inferuit 
CREGORivs  IX,  quo  vnicuiqucgcnus  quoddam  iuris  h.ncdi- 
tarii  conccdtur  in  fepulturis  maiorum  fuorum  iacendi,cxcm- 
plo,  vt  dicitur ,  paniarcharum.  Factura  hoc  circa  ann. 
MCCXXX.  Non  multo  poft  bonifacivs  VIII  [0]  dc  ea  re 
loquitur,  tamquam  confucta  hominibus,  vt  fcpcliantur  intra 
ccclcfiam  in  maiorum  fuorum  momumentis.  \'t  adco  ab  hifce 
decrctalibus  antiquarum  legum  couculcatio  arceftenda  fit. 
Nam  cpifcopis  rclidam  cxigu.im  potcftatem  permittendi  vcl 
non  pcrmittcndi  pro  fuo  arbitrio  &  prudentia  populo  locum 
fepukura?  ih  ecclciiaabftulcrunt,iusquc  &  pofieifionem  loco- 
rum  fcpultura»  in  eccleiiis  priuatarum  familiarum  nadiderunt 
manibus.  Et  alii,  quibus  non  erat  iftiusmodi  ius,  fua  ducti 
vcl  ambitione  vcl  fuperftitione,  ius  fepultura:  in  cccleiia  facile 
fibi  emcre  potcrant ;  q«a?  res  erat,quam  ne  ipfi  quidem  impe- 
ratores  prifcis  tcmporibus  fibi  cxpctcrc  aufi  fuerant.  Ego  in 
hiftoria  huius  materkc  a  primis  initiis  ad  extrcma  vfquc  eius 
deducenda  tanto  fui  ftudioiior,  quia  nouatio  viris  quibufdam, 
dodrina  &  iudicio  prxftantibus,  qucrcndi  camque  tcmporc 
rcformationis  vcl  poftea  iublatam  volcndi  dedit  occaiioncm. 
Hunc  moremy  inquit  do^tus  ANDREAS  RiVETVS  [p],  quem  in- 
Vexit  auaritia  zfjupcrfiitio,  valdc  vellcm  apu.l  nor  .  cum  alirs fuperftiti- 
onunt  rc/iquiis  ejje  abolitum,  &  prifiinam  cenfitctu.iincm  rcuocari,  vt 
fcVHlturA  publica  in  ca»:po  libero  Sfaperto^  extra  ciuit&tum  portas  con- 
iUtuercntur.  Id  ctiain  comenientijfimwn  ejfet  vfibus  ciuilibus ,  qttia  in 
locis  rcc/ufis  non  potcjl  a.r  non  adfici  tetre  cadaucrv.m  odore ,  ita  vt  ncc 
tnortuis  hac  ratione  ctnfulatur ;  nec  viuentium  pcricttla  cattcantur;  prx- 
fertim  morborum  contagioforum  ttmpore ,  quo  premifctte  cadattera  pe/li- 

(n  1  Gregor.  decretal.  lib.  III.  du  fcpulturis  cap.  I.  Statuunns   vnnmquemque  ia 

nruiorum  fuorum  fepulchris  iaccre,  vt  patriarcbarum  exitus  docet. 
{o)  Sext.dccretal.lib.III.tit.XII.de  fepnlturis.  cap.  II.    Qjum  quis,  cuius  ma. 

iores  funt  fcliri  in  aliqua  ecclefia  lepeliri  ab  at.tiquo,  cetera, 
{p  )  Riuet.  in  Oen.  XLVI I.  cxercit.it.  CLXXII.  p.  S42.  (  p.  656.  ed  Roterod.MDCLI.) 

Vid.Giot.  Luc.  VII,  iz.  Qaod  in  memoriain  martyrum  olim  iflduftuai.  ne. 

fcio  an  fitis  f.ipicnter  [etineatur. 

jera 


C.ll.   AUAE  Q\MF.D\M  OBSF.KVATiONES  DE  I.OCO,  R\T.  TT  TEMP.  SFP.  3? 

fera  conduntur  trmplis,  in  quibus  quotidie  conuenitur.     Quodfane  ly>r- 
rendum  mibi,  ifaliis  multis  merito  vifum  ejl.     Similis  qUCiela  fa- 

«fta  eft  a  nonnullis  ihter  Romanenfs,  maxime  a  ioanne  ste- 
phano  dvranto  {q  ] , excellentiiTimo  quondam  iureconful- 
to  &  fcnatus  Tbohfani  pra?fide.  Laudat  hic  vcterum  patrum 
religioncm,qua  cauerint  diligenter,ne  intia  ecclefiam  dcfun- 
ftorum  corpora  fepelirentur,  &  Caroli  magni  pietatem,  qua 
prifcam  inftitutionem  ,quodam  modo  neglcdam,renouarit  at- 
que  inftaurarit.  Simul  cum  magno  dolorc  id  loquitur,  quod, 
quum  olim  imperatores  tantum  in  porticu  ecclefi*  fepulti  fint, 
liodic  rccepta  confuetudine  laici  paflim  intra  ecclefiam  fepeli- 
anturprstcr  leges&inftituta  vcterum  chriftianorum :  ad  qua% 
poft  hanc  digrcilionem,  iam  reuertimur. 

LIBRI  VICESIMI    TERTIl 

CJPVT    SECVNDVM 

ALIAE   QVAEDAM    OBSFRVATfONES    DE 
JLOCO,  RATIONE  ET  TEMPORE  SEPELIENDL 

f.l. 

Confecratio  ccewiteriorum  non  adeo  antiqua. 

CONSIDERATO  hadcnus  generatim  loco  fepultura?^ 
ad  fpccialiores  quafdam  obfcriuitiones  de  Ioco,ratione  & 
tempore  fepeliendi  inter  chriftianos  progredimur.  Et  heic 
primum  quxri  potcft,  Num  formali  quadam  ccemitcriorum 
fuorum,  perinde  atquc  ecclefiaium,  vfi  fint  confecrationc? 
Iam  vero  hac  de  re  perfe&um  eft  lilentium  in  primis  fitculis. 
Nullus  fcriptor  ante  gregorivm  tvronensem,  qui  vixit 
circa  annos  DLXX , vllam  eius  fecit  mentioncm.  Dicit  autcm 
£a]hic,fepulchrorumlocafuo  tcmpore  faccrdotah  bencdic~tio. 

'  "  ' '"  '  '  '  t  —     '  '  ■■        II.        I  L  I    I     I    1       — 

(  q )  Durant.  de  ritib.  ecclef.  ]ib.  I.  c.  XXIII.  §.  r.  6.  -. 

(«)  Gregor.  Turon.  de  .^loria  confelfor.  cap.CVI.  Quid  faciemus,  fi  epifcopus 
vrbis  non  aduenerit  ?  quia  locus  i!le,quo  fepeliri  debet,  non  efl  facerdota- 
li  benediflione  confecratus^  Tunc  cines  &  reliqui  viri  honorati,  qui  ad  ex- 
fequias  be?tac  rcginoc  conuenerant,  imperant  paruitati  mew,  dicenresi 
Prxfume  de  caritate  fratris  tui ,  &  benedic  altare  illud.  Confidimus  cnim 
de  cius  beneuolcntia,  quod  raoleihim  non  fcrat,  fi  feceris ,  fed  magis  gra- 


2,|  ORIGINVM    ECCLESIASTICARVM    LFK.  XXIII.  CAP.  II. 


ne  confecrata  fuiflc.  dvrantvs  [i]  huius  confuctudinis  o- 
rigincm  haud  poteft  repeterc  altius,adeoque  concluderc  pos- 
fumus,  hacmcmoiia,  non  antea,  hunc  morcm  in  ecclcliam 
efle  inueftum.  Sanctitas  enim  fcpulchrorum,  de  qua  tam  cre- 
bro  antehac  lcgimus,cx  alia  ratione  erat,  non  ex  formali  eo- 
rum  confccrationc. 

SancJitas  eorum  ex  alia  rattone  oriunda^  non  ex  formali  ipfo- 

rum  confecratwne. 
Nam  ipfigcntiles  ha:c  loca  facra  eorumque  violationem 
genus  quoddam  facrilcgii  &  violationem  rcligionis  habcre 
confueuerunt.  Sicut  ex  duorum  impcratorum  gcntilium, 
GORDIANI&  ivliani  edictis,qua?  adhuc  iiitcr  legeschriftia- 
nas  locum  retinent,  apparet  gordianvs  [t-]  ca  vocat  res 
religioni  deftinatas,  etiani  rdigionis  effeilas :  &  proptciea  fepulchro- 
rum  fpoliatores  puniri  iubet,  vt  qui  in  befe  religionis  crimcn 
inciderint.  Similitcr  ivlianvs  (%/]  bufta  dicm  functorum 
agffres  eenfecratos  nominat;  &  lapidcm  hinc  mouere,  terram 
follicitare,  &  cefpitem  vellcrc,  proximum  facrilcgio  maiorcs 
fempcr  habuifle  dicit  :  Ornamenta  tricliniis  aut  porticibus 
auferre  de  fepulchris ,  piaculum  efle  &  contaminationem  reli- 
gionis,  pccna  manium  vindicc  cohibendam.    ivstinianvs 

tUm  referat.  Prxfume  ,  preeamur,  vt  caro  fancla  fcpultura;  reddatur.  Et 
fic  ab  illis  iniundtus  altare  in  cellnla  ipfa  facraui. 

(b)  Duiant.de  ritib.  eccl.lib.  l.cap.  XXIII.  n.  o.  Omnia  ccemiteria  confecraban- 
tar  ab  hifque  poteflas  fxcularis  excludcb.vur.  luoCarnotenfisry)//?.  CCX.XlX, 
Gregor.Turon.  de  glaria  cwfc/Jov.  cap.CfJ,  tcltatur,  fepulchrorum  loca  la- 
cerdotali  benedictione  confecrata  fuiffe. 

(C  )  Cod.Iuflin.lib.  IX.  tit.  XIX.  de  fepulchro  violato  leg.  I.  Res  religioni  de- 
ilinatas,  quin  imo  iam  religioois  (al.  religiofis)  effeetas,  fcienics  qui  eon- 
tigerint,  &  emere  &  diftraherc  non  dubitauerint:  tamctfi  iure  venditio 
nou  fubfiftat:  \xfx  tamen  religionis  inciderunt  in  crimen. 

td>  Cod.Theod.  lib.lX.  tit.  XVII.  de  fepulchris  violath.  le#.  V.  Pergit  auda- 
cia  ad  bulta  diem  funclorum  &  aggeres  confrcrjtos :  CVnim  clvlapidem  hine 
mouere,  terrann  follicitjre  &  eefpitem  vcllere,  proximuin  (acrikgio  maio- 
res  femper  habuerunt:  fed  ornamenta  quidain  tricliniis  aut  porticibus  au- 
feruut  de  fepulchris.  Qjjbus  primis  conlulentes  ne  in  piaculum  incidant, 
contaminata  religione  bullorum,  hoc  fieri  prohibeinus,pcena  naaniuni  vin. 
dicc  cobibentes. 

hanc 


ATJAE  QVAEDAM  6BSERVAT.  PE  t.OCO  ,  RAT.  ET  TEMP,  SEPELlENDr.      2J 

hanc  ivliani  legem  repetens  in  codicc  fuo  [^Jpro  p<rna  ma- 
nium  legit  ptvua  facriligii^  iiomcn  pariter  &  pocnam  facrilegii 
huic  crimini  expreflis  verbis  adlignans.  Ita  quoque  vttultus 
poeta  in  hoc  difiicho : 

Ret  ea  facra,  mifr,  ttoli  mca  tangere  fata : 
Sacrilcqx  buftis  abftinuere  manus. 
Qua?  omnia  oftendunt,(cpulchia  tam  ab  cthnicis  quam  chri- 
ftianis  pro  rebus  facris  habira  eflc,  finc  vlla  formali  confecra- 
tione.  Ef  Ranumi  impium  efTe  ffatuebant,  mortuorum  cine- 
res  diiturbare  vel  violare,  nili  publicorum  hoftium  eflent  ci- 
neres ,  quorum  fepulchra  illis  religiofa  non  erant,  quemadmo- 
dum  pavlvs  r/J  magnus  illc  iurcconfultus,  definit:  Idcoque 
lapides  inde  fublatos  in  qucmlibet  vfum  conucrtcre  quis  pote- 
rat,  ncc  vlla  fepulchri  violati  aelio  in  eum  competebat. 

$.111. 
Modas  exomandi  fepulchra  diuerfut  inter  ethnicos  & 

chrijlianos. 
Veelvm  in  reliquis  cafibus  omnibus  fepulchra  mortuo- 
rum  loca  magna?  fanctitatis,  adcoque  &  loca  magnae  fccurita- 
tis  erant :  Ita  quidem,  vt  tuta  repolitoria  eflc  crederentur  non 
folum  mortuorum,  ad  illos  ab  omni  violcntia  fartos  tedos 
conferuandos,  fed  ornamcntorum  ctiam,  quibus  ilia  circum- 
data  crant,  vel  diuitiarum,  qux  faepe  vna  cum  mortuo  fepelie- 
bantur.  Nam  Rommi  monumenta  fua  fepei  umcro  pretiofis 
columnis,  marmoribus,  ftaaiis  atque  imaginibus  circumpofitis 
ornabant.  Qucmadmodum  e  diuerfis  legibus  in  codicc  Tbe*. 
doftano  [g],  ad  cohibcndos  eorum  fpoliatores  fattis,&  ex  mul- 

{e  )Cod.  Iullin.  lib.lX.  lit  XIX.  de  fcpulchro  violato.  leg.  V. 

(/)  Digeft.  lib.  XLVlI.tit.  XII.de  fepukhro  violato.  leg.IV.  Sepulchra  hofti.' 
uiTi  nobis  religiofa  nnn  funt;  ideoque  lapides  inde  fublatos  in  qucmlibet 
vfum  cpnuertere  pofTurnus:  Non  fepulchri  viohti  aftio  competit. 

{g  )  Cod.Vrheod.lib.  IX.  t';t.  XIX.  de  fepulchris  violatis,  Ieg.II.  Vniuerfi,  qui 
de  monumentis  columnas  vel  mnmora  abltuleiunt,  vel  coqnenda;  calcis 
gratia  lapidcs  deiecerunt ,  —  fingulas  libras  auri  per  fingula  fepukhra  fifci 
rationibus  inferant.  --  Eadem  etiam  pccna  ,  qui  diffiparunt ,  vel  ornatum 
minuerunt,  teneantur.  cetera.  Leg.IV.  Qm  .rdificia  manium  vio!ant,do- 
mus,  vt  ita  dixerim,  defunftorum,  geminun  yidentur  facinns  perpctrare: 
nam  &  fepultos  f-.-iliant    dellruendo,  &    vuios  polluunt  fabiicando.     Si 

Bingh.O.E.Vol.X.  D  tis 


S6  ORIGlKVM    rCCLGSlASTlC»RVM    I_rri.  SXIII.    C<TP.  TT. 


tis  R»««M/feiiptoribus  patct,qui  gothofredo  [Ajin  com-' 
mcntario  in  vnam  harum  kgum  memorantur,  &  nommatim 

funt  PLINIVS,   CICERO,  AGGENVS,   PROPERTIVS,  SERVIVS 

&EVTROPivs,  quorum  hic  poftremus  fpcciatim  de  Traimi 
monumcnto  narrat,  quod  columna  ibi  potita  fiurit,  cuius  al- 
titudo  CXL  pedes  habuerit.    Antonini  quidem  \m\  cratores  im- 
mcnfam  Rmanarum  vanitatcm  ac  profufioncm  hac  in  rc  quo<- 
dam  modo  cohibucrunt,  afpciionbus  legibus  contra  mmis 
fplendidam  funcrum  pompam  &  fepulchiorum  magnificenti- 
am  promulgatis,  vti  mcmoria?  prodidit  ivi.ivs  capitoli- 
nvs  [»'] :  Vcrum  hoc  non  impcdicbat,  quo  minus  monumen- 
ta  fua  ftatuis  &  columnis  marmoreis  &  ld  gei  ds  orfiamerjas 
ahis  honeftarcnt  homines,qucmadmodum  poftea  in  lege  qua- 
dam  Gordiani  in  codice  Iuflinianeo  [AJ  pcrmiflum  effe  reperjrriu& 
Vt  adco  ha.'c  monumenta  gentilium  tam  ftru&ura  quam  orna- 
mentis fepius  fplendida  effent  &  magnifica,  vi  de  non  raro 
praeda  &  fpollum  raparibus  inuaforihus  fac-ta  funt.    Hoc  au- 
tcm  vix  de  vilo  chiiftianorum  fepulchro  ptrr  tria  priora  fa;cu- 
laftatuere  poffumus.    cai vs  ,vctuflus  fcript.br  &pres&)  tcrec-  . 
clefiae  Rawaiu  circa  annurri  CCX,  de  tropais  ac  moiiurrieri£Is 
[/  |  loquitur  Petri  &  Pauli  apoftolorum,  qua:  tunc  tcmporis  o- 
ftendi  folita  fint,  vnpm  qujdem  in  Vaticano  ad  viam  triiwij>Aakrn9 

quis  rgitur  di  fepulchro  abfhilerit  fsah,  vel  mannora  ,  vel  qolumnasj  a- 
liamuc  quamcumque  m  teri.un  ,  fabricae  gratia  ,  fiue  id  fecerit  vrnclituriis  , 
deccm  pondo  auri  cogatur  infcrrc  fifco;  fine  qnis  propiia  (epulchra  dcfcn- 
dcns,hanc  in  iudicfum  qucrelam  demlerit,  fiue  quxcuinque  alius  accu- 
fcuerjt,  vel  oftTcium  bnntiauerir. 

(/>)  Gothofred.in  lcg.il.  p.i-n-a  im.fcq". 

{i)  Capitolin.  vit.  Marc.  Anton.  pag.?S.  Tunc  Antonini  legcs  fcpeliendi  fepul. 
chrorumque  afperrim  is  fan.xcrunt;  Quandoquidem'  caiicrunt  ,  Ne  vti  quis 
vellct  fabricaret  fcpulchrum  :  Quod  hodieque  feruatur. 
"■(£)  Cod.Iullin.  lib.lll.  tit.  XLIV.  de  religidus  &  fumtibus  funerum  leg.VII. 
Statuas  fepulchro  fuperimponerc  vel  monumer.to  ornamcnta  fuperaddere, 
non  prohiberis:  Quum  iure  fuo  qux  minus  prohibita  font,  vnicuique  fa- 
cultas  libera  noo  dcoegetnr. 

(I)  Ap.  Eu(eb.'Rb.If.  C.  XXV.  iym  Si  rtl  rt'',ruta  rav  uKcri\m  ixu  Sit^xt'  itiy 
yua  &i\i<Ttli  ti.7::-">.'ti~\i  £t(  roV  ftxruttvlv  ,  t)  ixt  rt]v  cSdv  r>)v  BrtR/,  Svgijtrtts  ri 
rncirM'/.  r~v  rx-Jr:;v  lc Fsuff  x  tthinv  rip  ixxKyiitty,      EgO  VtTQ.   finqUrl  Ciius  )rt- 

/ojiokrum  trojitta  pajiitu  ofltndtrt,    ^amjiuc  m  ('ancHiinui ,  Jiuc  ad  O- 

et 


kiiAV.  QVAEftAM  dBSERVAT.  DE  tOCO,  RAT.FT  TEMP.  SEPELffiNDIT.      VJ 


et  alterum  ad  viam  OjHenfenu  At  vcro  harc  tropaea  non  adeo 
magnifica  fuerunt.  Qualiacumque  autcm  fuerunt,poftea  ta- 
men  vtriufque  offa  circa  annos  CCLVIU  a  Xyfto  pontificc  Ro~ 
toaw)  [?;;]  in  catacumbas  repofita  funt  formidinc  dedecoris  at- 
que  iniuria:,  quas  fcrucntc  pcrfecutione  illis  inferri  potcrat. 
■Quodcumque  dc  illis  ftntuere  tuto  poffumus,  hoc  cft,  quod 
lapides  fepulchralcs  fucrint  curri  infcriptione,  nomina  corum, 
rncrita,  tcmpus  &  gcnus  mortis  declarantc.  Et  nonnulla  co- 
vum  ne  hoc  quidem  fuiffe  exploratum  habemus.  Inteidura 
cnim  multi  martyres-iii  vno  communi  fcpulchro  humabantur, 
&  tum  infcriptio  folum  numcrum,  non  nomina,  ncc  vlla  lin- 
gularia  dc  iliis  eontinebat,  prvdenti  vs  [»]  tumulum  fe  ob- 
feruaftc  dieit.in  quo  fexaginta  martyrcs  vna  fepnlti  iacuerint. 
Monumentum  Jgcobi  apoftoli  Hierpfolymit  folus  cippus  \j>\  erat 
cum  infcriptione.  Et  fequentibus  fieculis  chriftiani  magnifi- 
ca  monumenta  non  magnopeic  adfc&abant  snte  quidem, 
quam  intra  ecclciias  fepelire  inciperent.  Obfcruarant  cnim, 
qucmadmodum  gcntilium  mohumenta  fpoliata  &  direpta  cf- 
lent,  &  quot'  lcges  confra  fcpulchrorum  violationem  fcrre 
necefie  habuilTcnt  impcratorcs.  Qua?  rcs  mukis  chriftianis 
occafionem  dabat  cogitandi,  quanto  mclius  actutius  cfkt,fi- 
bi  ipfis,  dum  viucrcnt,monumcnta  exfhuere  per  libcralitatcm 
ac  bcncficcntiam  in  paupcres,  quam  fplendida  ac  magnifica 

ftienfim  viam  pergereibtt,  occwrrmt  tibi  tropaxt  ccrw/i,  qtti  etcle/tam  ;/. 
lam  fyndaturunt. 
(«)  Depofuio  irurtynim  ap.  Pearfon.  annal.  Cyprian,  p.62.  (p-45.  §.  ILedit, 

AmflftliMDe  »)  cit.cap.  I.g.lU.iflrb  not. (*) pag. u. 
tn)  Piudenc.  Perifteplun.  Iiyinn.  XI.  deHippolyto. 

Plurima  litteruhrjxgnatajepulcbra  loquuntttr 

Mattyris  aut  nomcn,  pttt  epigrainm  1  aUqtttd, 
Sunt  <f  ntttta  temen  tacitai   ciaudentia  tttrbtts 

Marmora ,  qiiajolatn  /ignificaht  mtmentm. 
Qnanta  virttm  iaceant  tonge/iis  corpsra  accrtiir 

ticct ,  qttorttm  norrima  ttttlla  /egar. 
Sexagir.ta  illic ,  dtfojfut  itio/e  /ub  vua, 

Rcll  qnias  memint  me  didicijfe  iyominnnt. 
to)  Eufcb.lib.II.  c.XXIH.  vocat  r>;X;r,  fT,  «Sr~  i  ?■„>.„,  inqtuens,  /*!„,  *-,. 
px  r%  >•«?•     Et  Hieronymus  dc  faiptor.  ccclef.  c.  II.  /JT/7J-'M,  TaxtAtcm. 
plum,  inqniens,  vbi  prtcipitntut  fiter.at ,  fepttttut  eft,  i/l/'LArM  vfque 
jid  obftdianem  Titi  &  vltinuni  Hj.Mmi  notiffimiun  lubuit. 

I>2  mo- 


2S  OMGlNVM   ECCLESIASTICARVM    LIB.  XXllI.  CAP.  IT. 


monumenta  a^dificare,  a  furibus  ac  latronibus  pro  arbitrio 
fuodiripicnda.Ita  narratde/W.*  hierony.mvs[*],  cam  omnia 
bonafua  dcdilTe  paupcribus  &  hoc  habuilTe  voti,  vt  mcndi- 
cans  ipfa  morcrctur  &  in  funcre  fuo  aliena  findone  inuoluc- 
rctur.  EphremSyriu  iam  moriturus  iis,qui  tunc  adcrant,man- 
dabat,  nc  prctiofo  cum  veftimento  corpus  fuum  fcpclircnt. 
Et(i  quis  talc  quidquam  cogitalTet,aut  prxparafTet,id  ne  cxfc- 
qucrctur,  fcd  confilio  in  melius  mutato,  hoc  ipfum,  quod  fe- 
pultura?  cohoncftanda?  decrcuifTct,  pauperibus  impertirctur, 
qucmadmodum  in  vita  ampliffimi  huius  viri  ac  magni  luminis 
in  ecclefia  Orientali  rcfcrt  gregorivs  nyssenvs  [p~].  Et 
BASiLivs  diuitcs  ac  locupletes  gcneratim  adhortatur,  vt  opcs 
fuas  potius  pictatis  opcribus  impendant,quam  vt  iibi  magnifi- 
ca  exftruant  monumcnta.  Ouid  opus,  inquit  [q\ ,  mtmmento  fum- 
tuofo  ^aut  qiu  vtilitas  inanis  ftmtus  ?  Bonum  Jipu/chrum  efi pietas.  0- 
mnibus  tttis  ornatus  hinc  dijcede  yfac  onient  te  tux  diuitiie.  liabe  illas 
penes  te. 

§.  IV. 

Differebant  etiam  inter  fe  ritu  fepeliendi:  ethnicis  qutdem  car- 

ptts  communiter  cremantibtis ,  ufjaque  &  cineres  in   vrnit 

ponenttbm:   Cbrtftianis  autem  integrum  corptis  terra 

bumantibtiSy  &  a  gentili  confuetudine  abborren- 

tibus. 

Alia  differentia  ethmcos  inter  &chriftianos  crat  in  ra- 

tione  fepeliendi.    Ethnici  cnim  plerique  omnes  defunftorurn 

corpora  in  rogum  impoiita  crcmabant,  &  tum  cincres  &  ofTa 

in  vrnas  colligcbant  fcpcliebantquc:  chriftiani  autcm  ab  hac 

fepeliendi  rationc  abhorrebant;  ncquc  adco  illa  vmquam  vte- 

(  *  )  Hicronym.  epift.  XX VII.  in  epitaph.  Panlse  cap.  VII. 

IP)  Nyflen.  vit.  Ephrcm.  tom.  III.  [?.  613.  Miiw  i  dcotpigos  xros  c2»}p  dxxicen 
jtpos  rx  iyJ.viK,  rois  ftoLgifl»  ffxgf/yyvSiro  ,  u>  xx  ciov  avrois  laiTjTi  nsXvrcXt? 
ro  rkrx  cuiy.u.  frra&iffTtu'  ei  oc  y.c.i  rts  (piXoTtxnao  uiv  roixriv  ri  npovtvoiixcv  , 
$  nxptiroty.xo-c ,  fA.iidxy.as  tii  Voyov  ti)v  (oxKi]v  dyxyeiv'  difc.'  xvro  ixtivo,  ri  iotSiv 
tis  riv  cxtivx  rxtpiiv,  oo^iyvxi  nroiyjjis. 

(«)  B  J 1 1 1 .  homil.iii  diuites,  tom.l.  P.34R.  r/  y.vi/yxros  i7titriiy.s  r^u)  ra^T/s  no- 
XvrcXxs  ,  i\x/  dxKxvi/s  xxcpdxs  bipcXos ;  ■-  xxXov  cvrxtptov  >i  ivtrefiitx'  ■kxvtx  itt- 
gtlix'/k.oy.tns  xntXSt'  oixciov  r.io-yov  rov  xX"irov  ■neiitsxi'  i'x>   uvrov  y.trit  trexv- 


ban- 


ALlAE  QVAEDAM  OBSERVAT.  de  loco,  rat.  et  temp  sepelievtm. 29 


bantur,fcd  vniuerfum  corpus  tcrra  humabant,  vcJ  fi  qua-QG- 
cafione  ad  alium  fepeliendi  modum  eftet,  corpus  condicbant, 
ad  poncndum  illud  in  catacumbis,  vt  ne  quid  oftenfionis  & 
incomniodi  cx  illis  habcrcnt  in  iftis  locis,  vbi  nonnumquam 
religiofos  conuentus  fuos  agere  neceftum  habebant.  Chi  iitianos 
planam  &iimphceminfodicndi  corpora,non  cremandi.rationcm 
iequutos  efte,  ex  obiedtione  pagani  illius  apud  minvcivm 
FELlCEM[r]  patet,  Anccps  vialnm,  inquicntis,  &  gnnina  dcmen- 
tia!  Calo  Zfajlris,  qtkt  fic  rclinquimus  vt  inuenimus ,  interitum  denun- 
tiare :  fibi  mortuis  &  exfiinclis ,  qui ,  fimt  nafcimur ,  cJ intcrimus  ,  /t- 
ternitatem  repromittere.     Inde  videlicet  exfecrantur  rogos ,  &  damnant 
ignium  fepulturas ,  quafi  non  omne  curpus}   etfi flammis  fubtrabatur , 
annis  tamenSf  atatibus  in  tcrram  rcfoluaturyCCX.QXZ.     Ad  quam  ob- 
iecl:ionem  chriftianus  rcfpondet  [/]:  Corpus  omne,fiue  arcfcit  in 
puluerem^fiue  in  bumorcm  foluitur ,  vel  in  cincrem  comprimitur ,  vel  in 
nidorem  tenuatur ,  fubducitur  nobis :  fed  Deo  clementoruvi  cujiodi  rcfer- 
vatur,     Nec ,  vt  creditis ,  vllum  damnum  fpultur.t  timemus ,  fed  vete- 
rem  cJmcliorem  confuctudincm  humandi  frequcmamus.     Idcm  mani- 
feftum  eft  cx  tertvlliano,  qui  quofdam  cthmcos  a  cre- 
mando  ex  fupcrftitiofa  quadam  opinione  [t]  abftinere  dicit, 
quod  fcilicet  modicum  quid  animce  fubfidat  in  corpore  poft 
moitcm.     Propterea  nec  ignibus  funcrandum  aiunt ,  parccntes  fupcr- 
fiuo  anima.     Addit:  Alia  aittem  ratio  pictatis  ijiius  f  chriftianorurn 
videlicct )  non   reliquiis  anim.t  adulatrix 3  fcd  crudelitatis  etiain  cor- 
poris  nomine  auerfatrix.  quod  o '  ipfum  bomo  non   vtique  mcreatur  pce- 
nali  exitu  impendi.     Alio  loco    [«]  ait:  Ego  magis  ridebo  vulgus , 
tunc  qnoque  quum  ipfos  defunclos  atrocijfime  exurit ,  quos  pofimodum  gu- 
hfijfime  nutrit ,  iifdem  ignibus  <J'  promcrcns  £f  ojjcndens.     0  pictatevi 
de  crudditate  lu-lcntem !     Inter  criticos  non  conucnit,  quo  tem- 
pore  &  qua  ratione  hxc  confuctudo  cremandi  corpora  inter 
Rtmanos  ccdarit.  Nonnulli  cam  vctitam  cifc  putantpcr  vtrum- 
que  dntoninum  in  fcueris  lcgibus  dc  funeribus,antca  mcmora- 
tis.    gothofredvs  autcm  &  alii ,  non  line  rationc  crrorcin 

l  r )  Minuc  p.  52.  (  cap.  XI.  11.2.  j.  p.  33.  cdit.  Cellar.  Halleni;  MDCXUX. ) 
(s)Vjtd.  p.  ior.(cap.  XXXVII. n.  10.12.  p.  up.  130.cit.cdit.  Hall.  ; 
(t)  Tert11ll.dc  anima.cap.LI, 
(U)  Id.de  refurr, cap.  1. 

D3  efte 


■}Q  ORIGINVM    rCCtESlASTlCARVM    T.1R    XXIII.    CAP.   TT. 

effc  putant:  quia  non  folum  tertvllianvs  exuftionem 
derideat  tamquam  adhuc  vfitatam  intcr  gentilcs,  fcd  quia  ct- 
iamin  lege  qttadatrn  Tfoodo/li,  tempbre  ipfius  adhuc  quafdam 
felus  reliquias  fuilTc,  fignificctur.  Nam  dc  vtraquc  confuctu- 
dinc  loquirur,  hoccft}dc  liumationc  non  folum  vniuerforum 
corporum  fubtcr  tcrram ,  fedetiam  [>]  dc  more  fepeliCndi  irt 
vrnisfupra  terramj  quod  corpus  ante  cxuri,  &folas  reliquias, 
ofla  &  cinercs,  in  vrnis  fupra  tcrram  poni  .confucuilTc  innuit. 
"Vuumcnimvero  ccrtum  cft,  hanc  confuctudincm  intcr  ipfos 
cthnicos  quadragirita  circitcr  ar.nis  poft  exolcuilTe.  macro- 
Bi  vs  rj <]  enim,  qui  ibc-if.i  iunioris  memoria  vixit,  circa  an- 
no  CCCCXK,vrendi  corpora  defunccorum  vfum  eo  tcmpo- 
re  nullum  fuifTc,  &  quidquid  de  eo  norit,  cx  lcctione  fe  didi- 
ciffe  cxprcllis  vcrbis  adfirmat.  Maxime  probabilc  eft,genti- 
litjam  cbnfuetudinem  gradatira  immutatam  fuiffe  a  Cammodi 
rmperatoris  inde  cempore.  Nam  ipfe  Commodw  &multi  cx  a- 
ftjicis  ipiius  fepuki  funt  per  humationcm,  non  per  combuftio- 
nem,  qucmadmodum  vir  quidam  doclus  [z]  cx  xiphilino 
obfcruat.  Et  ab  hoc  tempore  confuetudo  crcmandi  fortaflis 
c-YpitcxolcfcciC,donec  tandcm  fub  chriftianis  impcratoribus, 
Hcet  fine  vlla  cam  prohibcnte  lcge ,  contraria  confuctudo 
prorfus  inualcfccret,  &  ha>c  occideret  in  nihilum.  Chriftiani 
autcm  fimplicis  rationis  (epeliendi  per  humationcm  fcmpcr  e- 
rant  reti«entiffimi*ndc  vllaaliavti  volebant-j  magnara  crudcli- 
tatis  partcm  in  vexatoribus  fuis  habcntes,  quandocumquc 
hanc  ipfis  decentem  fcpulturam  poft  mortcm  ncgarent,  vti  fa- 
cicbant  nonnumquam,  vel  exponendo  corum  tetris  &imma- 
nibus  bcluis  ac  rapacibus  auibus,  vel  cremando  ilia  in  con- 
temtum  ac  rifum  do£fcrin$  dc  futura  rcfurrectione.    Ita,  vt 

(.v;  Cod.  Theod.  lib.IX.  rif.XVH.  -i-  fepulchiis  vioLiti'.  !eg.  VI.  Omnia  qua: 
fiiper  terram  vrnis  cl.uiftt  t  j!  Drcopliagis  corpora  detinetlcur,  extra  vrbem 
del  H  ttir,  cftera. 

{j)  Macrob.  Saturnal.  '•'•  '>'"•  c.VU.  i  icct  vrendi  corpqra  defuB&orurn  vfus 
rtoftro  (jcciilo  tiu.lTtis  fit  ,  liiclio  tunen  docet  eo  temporc.quo  igni  dari  ho- 
ror  mortuis  hal  '•  quando  vfu  venilTet,  vt  plura  eo.rpora  fimul  irj- 

cenderenttir;  G>litP.s   CuilT  '  n  mipiflros  denis  virorum  corporibus  ad« 

iiccic  rin.Rub  iii  ili  bri  i  ,  cei  ra. 

/?;)  Burnct.  TraveluLct. IV.  p.sio. 

EVSE- 


ALME  QVAFDAM    0T5SGRVAT.  D!t  LOCO,  R  \T.  F.T  TFMT\  SF.P-F.LIFNDl.       $1 

EVSEBivsjV)  cx  epiitola  ecclelia?  SMJ/rntrtfit  refert,  Folycarpian 
inibgantibus  iudads  tractabant,  corpus  illms  in  medio  collo- 
catum,  vt  moris  eiat  ipiis,  concrcmantcs:  atquc  ita  chriitia- 
ni  dcmum  illius  ofla  colligcntcs  fepclicbant.  Eodcm  modo 
martyres  Lugduncnfs  &  Vinmcnfes  in  Gallia  tractabant  ,cum  gra- 
viilimo  dolore  chi  iftianorum ,  quibus  humarc  cadaucra  non 
permittcbant ,  fcd  fub  dio  fex  dics  cuftodita,  &  tandcm  cre- 
mata  atquc  in  cincrcsrcdada,  in  pra>terfiuentis  Rbodani  alue- 
um  fpargcbant,  in  contcmtum  doctrina:  de  carnis  rcfurrcctio- 
ne>  cxclamantcs,  Videamv.s  mne3  anfmt  refufreBurit&wum  al- 
tjfe  ipjii  Deusfuus  ac  de  manibus  nojlris  ipfos  eripere  valeat^  quemad- 
modum  hiitoriam  ex  attis  &  monumcntis  pallionis  corum  i- 
demEvsEBivs  'J>\  narrat  Sic  Maxinms  prsefes  TAaraco  marty- 
ri  [c~\  diccbat,  non  clTe,  quod  corpus  fuum  vnguentis  &  odo- 
ribus  conditum  atquc  fcpultum  iri  fperet,  fc  enim  comburi  i- 
pfum  iufiuium,&cineres  ciusinventum  difpeifurum.  Facile 
eifet,  alia  eiufdcm  confuctudinis  exempla  proferre  in  medium, 

(rt)  EufcP.  lib.  IV  ,-cap.  XV.  A<!y  iv  o  exxrovrxpxiis  n]v  rZv  !s$,tiwv  yivnytvijv  (pt- 
Xovitxixv ,  S~tis  xvrov  h  yifftf  ,  us  f3"os  xvroTs,  ixetvffev'  xrus  re  ijy.tis  vrtpov 
dveXoytvoi  rx  rtytoTtpx  Xi3"tov  TtoXvreXiov  xcy  ooxty.irtgx  vnig  y^ovffiov  oVa  at»- 
t3  ,  xtttjiy.&x  otx   jfQi/  uitiXxfyov  yv. 

(b)  tufeb.  lib.V.c.  f.  rx  Si  xaJS'  i;yxs  ev  ytyxXto  r.x§iiri}xtt  ttivHtt,  iii  ro  yi/ 
iivxiixi  rx  ertouxrx  xoiiiKi  ryi  y~f  rx  iv  fftouxrx  r~v  yxoTvouv  rtxvroius  tex- 
fxony  uxri&i.rx  •?lu/  xiJ^txSi-.rx  ixi  iiyiox;  i~,  ytriitttrx  Hxivrx  y^t/  xi3"xXu- 
3~ivrx  vrto  ruv  xveyuv  xxTtffxouS'^  eis  tov  Yooxvoi  nolxyov  itXyffiov  cTxpxooioV' 
t«5  cfftos  y.ij  os  httyxvov  cvruv  (pxmiTxt  t7tt  ti;s  yt/s  en  ygy  txvt  eitoxrrov  9 
k  ovvxyevst  vtxxffxt  T^'v  S'ec'v,yoc/  x$eXi'3xi  xvruv  ri/v  nxXiyyevefftxv'  —  vvv  i'iu- 
ytev  ti  xvxsiiffovrxt ,  qu/  ti  ovvxTui  fiofti/ffxt  xvrois  a  Stos  xvruv  ,  yacj  c£tXi3xi 
ix  riov  x"^''  'iy-Zv-  Nos  gramijiiiio  interim  dolore  premebaviur ,  tjuod  bu, 
rttare  taaaucra  nobis  non  hceret.  —  Igitur  martyvum  corpsra  pojtijitavt 
omui  gencre  cuntumekx  tradutla  &  jhb  dioperjex  dier  expujita  lacuc- 
rnnr ,  randein  crcviata  nratte  in  cineres  reduila,  in  prxraftuenris  Rho- 
dani  aluewn  jpar/ajunt  ab  impiis ,  ue  uUa  dnnceps  eorum  Yeuquif  111  rer- 
ris  fttperejfinr.  Atauc  id  agcbant ,  prorfits  qttaji  Deo  fttperiores  cjji  if 
vejitrre&ioucm.  iilts  adimerc  pv//i:nr.   -■  ffutcanats  v.unc  Ifc, 

tc)  AaaTharaciap.  Baron.an.CCXC.  n.XXT.  (  n.XXUI.  ed.  Antuerp.MDCXvll.) 
Prxfcs  dixit ,  Nonne  ftc  te  perdain,  &  ficiit  antea  prxdixi,  &  reliquias  tu- 
as  ?  ne  rmrfrercula!  in  Iinteamine  corpns  tuum  inuoluant,  &;  vnguentis  & 
odoribns  ad^mcnt.  Scd  fccledc»  iubcbo  tc  comburi,  &_cincres  tuos  in 
vcntumdifpcrgam, 

qtlO- 


32  ORIGrVVM    rCCLESlASTiCARrM    LIB.  XXIII.    CAP.II. 


quorum  rionnulla  ab  ipfis  hiftoricis  cthnicis  [d],  non  (inc  do- 
lore  &  auimaducrfione  in  inhumanam  iftam  ac  crudelem  a- 
gcndi  rationcm,  commemorantur. 

§.  V. 
Mos  defmclortim  corpora  condimdi  valde  vftatut  inter  cbrijlia- 
nos.  Et  cur  magis  intsr  illos  quam  inter  gentiles. 
Ab  vltimo  exemplo,  quando  pracfcs  Tiaraeo  dixit,  fore," 
vt  corpus  eius  vngucntis  haud  condiatur,  facile  eiTet  conclu- 
dere,  fuifle  morcm  chriftianorum  ad  minimum  martyrcs  fuos, 
fi  non  alios,  vnguentis  adornare.  Verum  confuctudo  vidctur 
fuiffe  gencralior.  Nam  paganus  ille  apud  minvcivm  felt- 
CEM[f]  chriftianis  generatim  dat  vitio,quod  corpus  odoribus 
non  honeftcnt,  dum  viuant,  fcd  rcfcruent  vnguenta  funcri- 
bus.  Et  tertvllianvs  iignificarc  vidctur  [/],  corpus  ad 
funus  prarparare,  adhibitis  aromatibus  aliifque  rebus  odorife- 
ris,  generalem  confuctudinem  fuiflc  chriftianorum.  Tura, in- 
quit,  pJane  nen  ctnimus.  Si  Arabitt  queruntur  ,fciant  Sab.d  ,plurit& 
carioris ftas  merces  ehrJjliams  fepeliendis  projligari,  quam  diis  futni- 
gandis.  Vna  ex  pivEcipuis  fpeciebus  huius  inunctionis  corpo- 
rum  erat  myrrha.  Vnde  prvdentivs,  adludcns  ad  hanc 
confuctudinem  [g]  ait : 

Adjperfaque  myrrha  Sabxo 

Corpus  medicamine  feruat. 

(rfj  Ammian. Marcellin.  Fib.  xXll.  p.  i.\.\.  (  Inter  fcriptor.  Auguft. tbm.  II.  p.  406. 
edit.  Francof.  MOI. XXXVIII. )  Q^io  non  contenta  multitudo  iinm.mis  ,di!a- 
niata  cadauera  peremtorum  camelis  impofita  vexit  ad  Iicus:  iisdemque  fubi. 
to  igne  crematis,  cineres  proiecit  in  mare,  id  metuens ,  vt  clamabat,  nc 
colleclis  fupremis,  (i.  c.  reliquiis)  ;rdes  ;  reclius ,  fedes )  illis  exftruerentur 
vtreliquis,  qui  deuiare  a  reli^ionc  compulli,  pertulere  cruciabilcs  pcenas, 
adufquc  °loriofam  mortem  intemcrata  iide  progrcfli,&  nunc  martyres  ap- 
pellantur. 

(c)  .Viinuc.  p.  }>'.  (p.  $3.  edit.  Hal.  )  Non  corpus  odoribus  honefUtis ,  referuattt 
vnguenu  funerihu?. 

1  f )  Tertull.apol.  c.  XLII.  Vid.  de  idololatiia  e.ip.  XI.  Annon  Ula  priucipali* 
idololatria  viderint,  fi  eardem  merces ,  tura  dico  &  cetera  perc-;rinitatis  fa- 
crificium  idolorum.  Etiam  hominibus  ad  pigmenta  mcuiciualia,  nobis 
quoque  infuper  ad  folatia  fepultnrir  vfui   funt. 

Ac"la  F.uplii  ap.  Barori.an.  CCCIH.  11.  CXLlX.  ' ublatumeft  poftca  corpus  eius 
a  chriltianis,  &  conditum  aromatibns ,  fepultun  clt. 

(?)  Prudcnt.catliemerin.hymn.de  exfequiis  ddundorum. 

Hic 


ALIAE  QVAEDAM  OBSERVAT.  DE   LOCO ,  RAT.  ET  TEMP.  SEPELIENDT.     3j 

Hic  praxipuus  vfus  erat  myrrha:,  vti  ex  plinio  obferuat  hv- 
go  grotivs[^].    Hinc  porro[*]ex  herodoto  narrat[*], 
nationes  Orientales  corpora  mortucrum  myrrha  condire  folitas 
eflV.    Et  Iud«is  quidem  morcm  fuifle,  vnguentum  adhibere 
ad  funerandum,  manifcftum  eft  ex  feruatoris  noftri  teftimo- 
nio,  dato  mulieri,qua?  corpus  iplius  vnxerat  ad  funerationem, 
&  ex  iis,  qua:  loannes  de  Iofpho  Arimathxenfi  &  NicoJemo  dicit, 
quod  attulerint  mifturam  myrrha?  &  alocs  libras  quafi  ccntum, 
acceperintque  corpus  1ESV  &  obuinxerint  illud  linteis  cum  a- 
romatibus, /fttf  nws  fit  iudteis  funerare  ,  Ioan.  XIX,  99.  40.     Vn- 
de  chriftiani  probabiliter  anfam  acceperant  eumdem  honorcm 
mortuorum  corporibus  deferendi.    Veteres  etiam  exiftima- 
bant,  aliquid  myftici  denotatum    efle  in  donis,   CHRISTO 
nato  exhibitis  a  magis,  quum  ei  darent  aurum,  tus  ac  myr- 
rham:  aurum  quidem  tamquam  regijtus  autem  tamquamDcoj 
&  myrrham  tamquam  homini,  quem  mori  oportcret  atque  fe- 
peliri.    Etiamfi  enim  foite  nihii  huiufmodi  in  animo  habue- 
rint,  fpiritus  tamen  fanclus  ha:c  dona  talia  eflc  iubcre  potuit, 
vt  ipiis  vel  ncfcientibus  ha°c  omma  fignificarentj  quemadmo- 
dum  vnclionem  CHRISTI,  a  Maria  fufceptam  &  perfedam, 
ad  funerationem  illius  dircxit.     Ita  cnim  ipfe  feruator  nofler 
eam  interpretatus  eit  atque  accepit,  quantumuis  jlla  de  ea  ni- 
hil  fortaflis  cogitarit.     Ccrtum  efl,  hanc  generalera  fuifle  no- 
tionem  $e  royrrha  CHRISTO  oblata:  qucmadmodum  cx  ire« 

NAEO,  CYPRIANO,  ORIGENE,  BASILIO,  GREGORlO  NYS- 
SENO,  AMBROSIO,  CHRYSOSTOMO,  AVGVSTINO,  HIERO- 
NYMO,  IVVENCO   &  SEDVLIO    oftcildit  IOANNES   MALDO- 

natvs  [*].    Et  ha:c  opinio  originem  fuam  videtur  traxiile 

<h)  Grot,  in  Matth.II,  11.    Myirhac  vix  alius  vfus  eft,  quam  vt  corpora  incor- 

rupta  conferuet. 
(  *  )  Not.  Nulla  apud  Grotium  1.  c.  (  nec  Ioan.  XIX,  39.)  mentio  habetur  He- 

redoti,  neceorum,  qua:   heic  ex  eo  adferuntur. 
(>J  Herodot.  lib.  II.  cap.  LXXXVI.  tot.  pag.  120.  edit.  Londin.MDCLXXIX.  vbi 

inter  alia   hxc   habentur  :   einiTa.  r>)v  ntivy  <?/u,v{v>n  ux>i{,*tx  riroilu.u!nfs ,  yvi 

xttalns,  >yi/  ruv  u/k.uiv  ^vu.itiy.tirwv,7t\>y  \ij5c.;urx  ,    •x">.r,<iynt;  ,  av^xnrxat   o- 

ntaai.     Tum  aluum  (morttiilcomplentes  contujh  myrrha pura,  i2'cafia,& 

a/iu  ,  excepto  ture ,  odoribut ,  iterum  conjuunt. 
(k>  Mnldnnat.in  Matth. II,  11.  Obtukrunt  ci  munera,aurum ,  tus . myrrham  1 

Bingh.O.EVol.X.  E  ex 


34  ORIGINVM    ECCLESIASTICARVM    LIR.  <XItI.  CAft  1 1. 

cx  rcgionum  Orientaliwn  confuctudinc  adhibendi  mvrrham  in 
prarparandis  ad  fcpulturarn  dcfunctorum  corporibus'.  Et  quura 
hoc  cum  conluctudinc  iudaica  &  ratione  (epulturx  fcruatoris 
noftricxa&c  conueniret^vctercsprobabilitertantomagisaddu- 
xit,  vt  eadcm  mortuoium  corporum  praeparatione  ad  funcra- 
tionem  vtcrcntur.  Saepius  enim  mortuos  fuos  in  iftis  locis 
fcpclirc  ncceiTum  habebant,  vbi  ad  diuinum  cultum  congre- 
gabantur.  Atquc  hoc  in  cafu  ncccfic  omnino  erat,  mortua 
corpora  aromatibus  condire,  vt  a  corruptionc  coi  liiuarcn- 
tur,  &  loca  tanto  minus  offenfionis  &  incommoditatis  habe- 
rent :  Quemadmodum  rcccntiorcm  quemdam  ingcniofum 
fcriptorem  [/j,  in  cogitationibus  fuis  dc  hoc  capitc,  huic  o- 
pinioni  faucre  dcprchcndo.  Iam  quum  cthnici  generatirn  ali- 
am  fepeliendi  viam  inirent,  ha;c  confuctudo  nullum  inter  ipfos 
vfum  habcbat.  Abfmdum  enim  fuiiTet,  remcdiis  vti  ad  cor- 
pus  a  corruptione  liberuin  conferuandum,  quod  ilatim  igne 
deitruerc  & in  rogo  in  cincres  rcdigere  cogrftpant.  H<rc  ma- 
nifcito  pugnantia  crant.  Quamobrem  vt  ethriici,AMM<«M'a  con- 
fuctudine  condiendi  cadaucra  alieni  fuerunt,  ita  hoc  ipfum 
pro  alia  dirjerentia  inter  chriitianam  &  gcntil  tiam  fcpchendi 
rationem  habcre  poiliimus. 

Gmjliani  interdiu,  ethnici  vero  no&u  fepelire  fuliti. 
Alia  quardam  differenfia  erat  ratione  tcmporis.    Ethni- 
ci  cnim  exfequias  funerum  fuorum  plciumque  noetu  agebant: 

Quibus  Orienules  abundant,  quamquam  nolim  myfteiium  cxdudere,  quoJ 
omnes  heic  vetercs  auctores  tanto  confenfu  cognourrunt ,  vt  regi  aurum, 
Deo  tus,  homini  myrrha  d-<ta  fint.  Mimis"enrm  myfterii  efTe  videbatur, 
quod  mulier  illa  vnguento  Chrinum  perfndiflct,  quod  niliilominus  erat  a- 
pud  Orientales  vliutum,  tamen  Chriftus  ad  fijnificandam  fuam  fepulrnram, 
de  cju.i  nihil  fortjfTe  mulier  cogitabat,  fa&um  dixit,  Matth.  XXVI,  ia.  Hu. 
ius  autem  myflerii  etfi  non  Chriftum,  quia  nihil  eum  de  rnagis  Ioquutum 
legimus  ,  tamcn  omnes  vetercs  au.iores  interpretes  habemu?,  Irena-um  iib. 
III.  c.  X.  Cypr.fiTm.  de  ftella  &  magis.  Orig.  lib.  I.contr.  Celfum,  Bafil.  ho- 
mil.de  humana  Chrilli  gener.itione  ,  Gregor.  Nyflen.  hom.de  Chiifli  natiuit. 
Chryfofl.  hom.I.  in  varioj  euangefifhs ,  Ambrof.Iib.  1.  defidec.  II.  Anguftin. 
ftrrri.  I.  de  epiphania  &  ferm.  XXXVII.  Hieion,  comment.  iuuencum  &  Sedu- 
Iium ,  quorurra  nota  funt  carmina. 
(/)  RcevcV  Apolog.uot.onMinucius,  p.76. 

Chri- 


AttAE  QVAFPAM  OBSERyAT."  PE  LOC&  ,    ftAf.  ET  fEMP.  fcEPELieVlPr!      }J 

Chriitiani  autcm ,  (i  tuto  illis  licerct,  femper  eligebant  diem. 
Tcmporibus  quidem  pcrfequutionis,  par  eft  ftatuamus,  eos 
farpius  coacTcs  e(Tc  officia  fua  funebria,  vti  alia,  ad  deuitan- 
dam  inimicorum  fuorum  rabicm,  dc  nocTe  celebrare.     Sicut 
exemplum  habctur  in  pallione  cypriani  [w],'cuius  corpus 
proptcr  gentilium  curiofitatcm  no&u  fcpultum  efTe  dicitur 
cum  cereis  &  fcolacibus.    Neque  vero  id  ipfum  femper  hifcc 
difficilibus  tcmporibus  racTum.     Nam  iudices  fa.'pius  faciiiorc 
&  humaniore  crant  animi  indole,  quam  vt  illiscommune  ius 
&  beneficium  fepultur*  negarent,  quod  ipfimct  officium ,  hu- 
manaevnatuije  generatim  debitum ,  crcdebant.    Et  proptcrea, 
quamcumque  alioquin  crudclitatem  exercerent  in  chrifiianos, 
plerumque  hoc  eis  commodabant,  vt  martyres,  quos  truci- 
daffent,  fepeliri  fmcrent;  quomodo  ex  diuerfis  eorum  aclis, 
iiuc  hiftoriis  pafiionum  [»]  patet.    Quod  officium  fi  mart)'rum 
cadaueribus  pradlari  permittebatur,  ncceffe  haud  erat  nocTis 
perfugium  &  prarlidium  quarrere,  fcd  potcrant,  vti  faciebant 
fa:pius,luce  palam  icpelire.    Ita  quum  Polycarpa  clTct  crema- 
tus.  difcipulis  poftca  tuto  licebat  [<?]  offa  eius  &  cineres  colli- 
gcre  atque  aibitratu  fuo  humarc.    Et  Ajluriut,  vir  cx  Rom*  vr- 
bis  fcnatoribus,  celcbeirimum  nomen  confequutusdicitur  ev- 
sebio  [p],  quod  Marini  martyris  cadaucr  humeris  fuisimpo- 
fitum  baiularit&  decenti  fepulturc  tradiderit. ' 

(w  )  PafTioCyprian.  p.  14..  Eius  corpus  proptcr  gent.liuna  ciuicfitatcm  in  proxi- 
mo  pofrtum  cll  cum  ccrcis  &  fcolacibus. 

(h)  Palfio  .\iaximi!iani  ad  calcem  Lacl.  dc  mort.  perfecnt.  p.  45.  Pompeiana 
mitrona  corpus  eius  de  iudice  meruit  &  iropofuit  dormitorio  fuo  cvc. 

(0)  Eufeb.lib.  lV.c.XV.  vid.fub  litt.  anteccd.  (a)  §.  IV.  p.ig.  31. 

(p)  Eufeb.  lib.  VII.  c.  XVI.  "Ev5k  ttctj  AtC^cs  hct  t>i  ^tc<f.ikti  rtx^Jijcr/cf  y-vtfu.ii. 
vtvtTJtC  vvr.o  tZ-j  lmPu>p.>i;  avyxKSirtlcZv  ynifuns ,/itartKtvai  rt  nocr(p,\))c,  yai 
jcacti  yvtigtfios  ivymictt  Tt  VvtKx  m/  ictgtxtriots'  os  rtcr.mv  Tijnr.v.h  ri\tncu.hin  t£ 
fuitpvft,  rov  fffUf  vnoSttt ,  trst  \xy.rtr,x!  stg}  mikvrikxs  j.vj/roc  uouc  to  try.hos 
ittifyiotrtit'    Kif>iTit\cis  Tt  tZ   p.d\x  it\inius ,    ri/    tc^o<rt;>cisri    rutpjf  x-xpu^iouitrt. 

Thi.c  if  Afturttu  ob  rttigiojamjiduciani  ac  libtrtattm  cekbemmum  «0- 
men  <■/?  confitjuuttti  ;  vir  ex  Romx  vi  bis- Jinatoribus  ,  imperatoribhs  u»/. 
ce  carttt :  kf  cuiit  ob  fpleiuiiraii  gtntris ,  tum  propter  diuitnts  omnibus 
notm.  Qui  tjiitiwJnptaciiHt  martyrii  ( Marim )  Jkppitcio  interejjet ,  bu- 
nicris  fuis  tmpojitum  cadtuur  cetmiida  ac  prttibja  amiclut  vejie  baiu/eiiiit; 
i/  magnijico  cultu  (iruutiim  tiecen/i  tr/ididit  Jepul/ttrx. 

£  2  x      Qvo- 


3& ORtGlNVM   fCCLF.SlASTlCvRVM    LIE.  \KIlT.  CAP.  !f. 

Qvomodocvmqve  autem  res  fe  lubuit   perfecutionis 

tcmponbus,  id  ccrtum  eft,  (juamprimum  ad  impcrii  dignita- 
tcm  cuectus  fuit  Conftantinur ,  chriftianis  funcrum  fuorum  cxfc- 
quias  lucc  palam  pcragere  placuiffe.  Quod  illi  fcccrunt ,  quo- 
ad  Conftantinui  diConftamiut  impcrio  Komano  pra-fuctunt,  quo  i- 
pfo  luliamtt  apoftata  magnopcrc  offenfus ,  promulgato  cdicto 
id  vctuit,  quod  luculcntum  hac  in  re  tcftimonium  cft.  Edi- 
ctum  illud  jta  habet  [•<?]  :  Ejferri  cognouimut  cadauera  tn.rtuorutn 
Jer  confertam  popu/i  frequentiam  iS  per  maximam  itijiftcntium  dcnjita' 
tem :  quod  quidem  cculot  hominum  infauftit  infcftat  a.i/Jcciibut.  Uiii 
enim  dict  cft  bcne  aufpicatut  a  funerei  aut  quomodo  ad  Denr  &  templa 
vcnictur?  fdeoque  quouiam  & dolor  in  exfequiit  fccrctum  amat }  £5  di- 
etnfitnclit  nibil  int.reft ,  vtrum  pcr  noclet  anpcr  dies  cjjerantur ,  libera- 
ri  conucnit  populi  totiut  adJpeEhut ,  vt  d<  Ior  ejje  infuneribui ,  no  1  potnpa 
exfequiarum ,  nec  ofientatio  videatur.      Quae  lcx  manifcfto  ad  pra- 

xin  chriitianam  fub  duobus  anteccdentibus  imperatoribus  re- 
fpicit.  Dolcbat  Mianur^  quod  chriftianos  v:debat  cxfcquias 
fuas  palam  dc  die  peragcre,  idque  cum  gaudii  potius  quam 
doloris  tc/hficationc,  maxime  in  translationibus  maxtyrum, 
qua?  eiufdcni  naturae  crant  cum  cxfequiis,magr.aque  cum  pcm- 
pa  &  ketitiae  figniricatione,  cum  pfaimodia  cx  h\ mnis  ad  De- 
um,  in  gencrali  quadam  congrcgationc  &  concuifu  multitu- 
dinis,  pcrficiebantur.  Quomodo  fpeeiatinj  in  translatione 
Balyl.t  martvris  ex  Daphne  fuburbano  in  vrbem  Antiochiam  fa- 
ftutiij  qux  aetate  iplius  contigit,  &  vna  cx  maximis  noxis  in 
imperio  fuo  ab  ipio  habita  clt.  Nam,vt  hiftorici  [>•]  perhi- 
bentj  chriftiani,  qui  Antiocbu  erant,  viri  limul  ac  mulicrcs,iu- 

(q)  Cod.  Thcod.lib.  IX.  tit.  XVII.  dc  violandis  fepulcliris.  leg.  V. 

{  »')  Socrat.  lib.  III.  C.  XVIII.  rci  yd/>  xxru.  t>;v  Avriixtixy  %«  Tuy  i£s.>)vur  u>tt- 
yyvctt  xtKtvcv.s ,  '/,or,s y.bv  KxjZhv  nxox  rx  iv  Aifyiy  hTzbfk.uvos  ia7ttviiv'  ws  ii  a 
inty.uv  ru  Isou  ixiyuv  rbv  ytirovx  itiotxtis ,  Xf'}/u  i>)  BxfivXxy  rbv  yxpTvpx,  kx 
OTXtx^vxro'  i?\)F7t0v  yxo  r,v  r/  aottOS  ,  >j  Te  auy.it.  ts  ytorvpos  y.fvnntax'  yvxs  T%v 
v.itIxv  0  pxct\tvs ,  tv,v  copbv  txxvs  r.tktvit  ytreiy.i^tSai'  txto  yxSbvrts  oi  xu- 
Tx  rr,v  Avrtoxttxv  x?'?'xy0' >  uyx  yvyxt^t  y$j  >ix  rfKty.ix,  xxioovrts  ^o/  u/xKym- 
ixvrts ,  «n-4  tTjs  Ax<fv>i<  irri  t>)v  aoXtv  yiTtipt^oy  ty)v  no^bv'  ui  Jt  iixkyipiixt  jjjr- 
"]ovto  Tuv  iA.>iviy.iiJy  &iuy  ,  vgj  rtZv  ntsttivxrjTuy  xvrots  rt    >yt/    to~s  tiiuKots  uv- 

ruy.    Imperator  quwit  templa  gtntilittm  11/  vrbe  Antiochia  aperiri  iti/jijfetf 
oraculuin  ab  ApoUiue  Daphnao  acopere  otnni  jludio  conttndebat.  Sed  qiium 

venes 


ALlAE  QVAED^M  OBSERVAT.  DE  LOCO  ,  RAT.  ET   TEMP  SEPELIENDI.       ^J 


venes  ac  virgines,  fenes  ac  pueri  iramcnfa  cxfultatione  fuccin- 
<5ti,  loculum  pertotara  viam  prarcedebant.  Praxinebant  au- 
tem  cctcris  ii,  qui  pfalraos  apprime  callcbant:  multitudo  de- 
inde  rcfpondcbat  cum  conccntu,  &  fingulis  vcrfibus  pfaluio- 
rum  hanc  addcbant  claufulam:  Ctnfundantw  orhnts,  qui  adorant 
fulptitia ,qui gtoriantur  in  funula:ris.  Ha-C  in  auribus  luliani  pcr 
fcx  millia  paituum  tanta  cxfultatione  pfallebat  omnis  populus, 
vt  ca-lum  clamoribus  rcfultarct.  Vndc  &  illc  in  tantam  ira- 
cundix  rabiem  dtductus  eft,  vt  altcra  die  comprchendi  chri- 
ftianos  pailim  &  tradi  iubcret  in  carceres  ac pocnis  ac  crucia- 
tibusadfici.  Et  hxc  procul  dubio  fccrcta  erat  ratio,  cur  le- 
gem  iflam  contra  ritum  celebrandi  chriftianas  exfequias  fer- 
retj  quamuis  lex  ipfa  alias  rationes  prartexeret,  cx  fupcrftitip- 
fis  pcnitioris  philofophia?  ac  rcligionis  cius  principiis  dcfura- 
tas.  Prima  eius  ratio  erat ,  quod  ipfe  exfequiarum  afpec-tus, 
maxime  vero  funeris  perfecutio  diurna  homincs  ita  polluat, 
vt  ad  cultum  deorum  inepti  reddantur.    Eamque  ipfam  ob  ra- 

iu  tctnplu  habttnns  dxt/ion,  vkinum  vcritut,  Babylam  videlictt  martyra/t, 
trihil  refpondertt  :  erat  eniiu  in  preximo  loctihit ,  quo  martyris  corptts  in- 
cliifiim  Jeruubatur t  comptrta  caujfa  imperator  loculum  confeflim  trant- 
Jirri  tnbtt.  Qiiod  vbt  cbnftianii ,  qui  Jntiocbix  erat  ,palam  faclum  efl, 
fimul  omntt  tfftiji  cum  mul/cribut  £> '  paruuht ,  locutum  tx  Dapbue  iu  vr- 
bem  compirtant ,  trtpudiantes  gandio  £f"  pfalmos  concincntes,  PJalmi  au- 
tem  ilii  pcrfirintrcbant  frtntifiuiH  tkos,  cijqut,  qui  dns  tUis  ifjimutacrii  co- 
rnnt  jidem  adhtbtbant. 

SoZom.  lib.  V.  cap.  XIX.  Quai  ik  rort  uvdpxs  yjt)  yvvxTxus ,  vtfj  vixs  vfj  itxp- 
Otivxs,  yigovrxs  ti  ygi/  xuToxs,oi  tov  eo^iv  tlXxov ,  nxpuxthtvoy.ivxs  a/feijXoif, 
vsxox  nxcuv  tijv  ooov  oiXTtkicxi  yu'/>\ovTus'  noo(f,uo~iv  fxiiv  ry  luoij  rxs  iJvZruS 
imxx(f.l£ovTXS'  to  <T  aXiftis ,  ino  jfiiX*  jfjty  r.^oSSvfxixs  xivxy.ivxs,  ru  y ,,  tjJv 
dvlijv  yvwytp  ixtiv  uvroTs  tov  xoutxvtx  trtpi  to  StTov'  iivpxov  <fe'  tuiv  yxXyuiv 
roTs  ulkois ,  ol  txtxs  uxp ifixvrts ,  y^j  ivvint)x'1  T°  nXijSos  iv  avy.tymiif  jfjty  rxv- 
Tr/v  riv  fftiGiv  ifCiiotv'  >}%vv$tisuv  nxvrts  oi  ngoaxvvxvrts  toTs  yXvnloTs  ,  01  iyr.xv- 
Xulfitvoi  toTs  tiSmkois.  Quo  qHidcm  ttmpiirt  aiunt  viroi  fimuliS  mutltret, 
iwtenei  ac  virgiati  ,Jenet  ac  pncros,  qui  tocufum  martyris  trahebant ,  Je- 
Je  inuictm  cehortantet ,  pfahnot  pcr  totum  iter  ccciniffc  :  fpecte  tmidem  vt 
laborcmcantujublcuarent:  re  ipfti  vero,  zelo  qnodam  £f  pictatu  aflu 
fitcccujoi  ,eo  quod  princcpt  non  idcm  cum  ipjis  de  Dco  fentirct.  Pracint- 
bant  autem  ccterit  h  %  qnt  pjahnot  apprime  caUebant :  multitudo  deimie  rt- 
fpondebat  cum  conceutu;  &  buuc  veijiculum  Juccintbat  f  Confnji  Jtiut  o- 
tunts  qui  adorant  Jculptifia  ,  qni  pforiantur  in  fimutacris.  Vid,  cadcm  a- 
pud  RuIHnum  lib.I.c.  XXXV,  Tiicodorct.lib.IlJ.c.X. 

E  5  tio- 


3$  ORtGlNVM  'ECCLgglAttlCARTM   LIB.  XXIII-    CAP.TI. 

tioncm  magiltratui  aut  facerdotibus  pcr  Romant  fupciftitionis 
kges  non  hcebat  funus  de  dic  cxfcqui,  fed  tantum  dc  nocte ; 
quemadmodum  in  huius  lcgis  intcrprctatione  ex  optimis  Ro- 
manis  fcriptoribus  SERVloj  donato,  avlo  gellio,  se- 

NECA,  TACITO  &DIONE  fulc  oftclldit  IACOBVS  GOTHOFR.E- 

dvs  [/].  Ho:c  ratio  cft,  dcfumta  ex  principiis  fupcrftitionis  e- 
ius  in  religione.  Secunda  ratio,  c  philofophia?  pcnctrali  de- 
fumta  a  hdiawi  &  ipfcfmaximo  philofopho,  ha?c  cft,  quod  do- 
lor  in  exfcquiis  fccrctum  amet:  quod  dolor  in  funcribus  clfe 
debcat,  non  pompa  cxfcquiarum  aut  oftentatio.  Tcrtia&po- 
ftrerria  ratio  eft,  ex  pcrfona  defunctorum  pctita,  quod  vidcli- 
cct  dicm  functis  nihil  interflt;  vnum  pcr  no&es  an  pcr  dics 
efferantur:  &  quod  adco  commodius  iit  dc  noftc  fcpcJire  pro- 
ptcr  viuos,  qui  nocturnis  cxfequiis  poilui  &  offiendi  requeant. 
Verum  chriftiani  has  rationcs  defpicicbanr,  tamquam  minus 
philofopli!cas,ridiculas  &  irreligiolas.  Quodad  i nm;im,nul- 
lam  agnofcebant  pollutioncm,oriundam  cx  profequutioncfu- 
ncris.  Corpora  chriftianorum  credcbant  CHRisii  mcmbra 
cflc  ,  tam  mortua,  quam  viua;  ncc  vllam  ftatucbant  labcmin 
eorum  dcductiorc  ad  lepulchra  fua,  in  quibus  tantum  fomni 
ac  quictis  cauflfa  dencncrentur,  aliquando  rcfurrcdura.  Quid- 
quid  thcologia  gentihs  doccbat  in  contranum,pcifuafiilimum 
tamen  habcbant,  mortuos  in  communionc  eflefanciorum,& 

(x)  Gothofred.  in  di£t.  leg.  luliini.  Qmbus  concinit  Don.itui  in  Andnam  le- 
rentii.  N*3u\  inqnit.,  effsrebantur  propter  faetormn  celebrationciffthur- 
naut.  Item  Seraius lib. XI.  Aeneid.  ad  cerba  illa :  Rdpuere  facef.  Qjia, 
inq.iit,  ;;/  rehgiefa  ctuitate  cattebant  f  ne  autmagiftratibtU  otcurreftnt , 
aut  Jacerdotibnr ,  quorum  oculot  nilebant  alieiio  junere  vfolari,  Eiquc 
ipfa  rdtione  ve!  certe  fnnili  Paulris  i.  jett.  tit.  dejepulchris  Z>  Iv.v e nd /,  cor. 
pus  i ii  ciuitatem  inferre  non  licere  Cri^fit,  nt  ftuteftentur ,  inquit,  fScra 
ciuitatit.  Et  timen  refert  Gellius  lih.  X.c.  XV.  ex  Fabii  Pjiltrris  /;/'./.  ecfi 
fas  non  offet  pontifici,  vel  flamini  Diali  mo>tuum  intueri,  (  quod  etiarti 
Suitaconfbl.adMartio.XV.  &  Tacitus  i.Anna/,  agrioicunf,  id  perperam 
negat  Dio,l  ; ■.I.IV.  i  et^feralia  fangere,  furins  tim-n  tolequl  nc  quiqcrn 
pontifici  reli»inni  fuilTe.  Neque  tarrien  hrcc  fhrit  contnria.  Non  fuit  re- 
ligioni  pontifitfTfunns  exfequi  de  notfe,  quo  tempore  f.icu  non  celebraban- 
tur:  religioni  ftriffet  de  die,  vt  in  indiciiuo  fuirere:  vide  exemplum  in 
Tiberio  apud  Dionem  lib.LV.  in  funers  Cxferre  Aagnfli,  quo  tempore  fa- 
Brorum  cclcbratio  diunia,  vt(  loquitur  Donatus,  fjebat. 

Vt 


AtlVF.  QVArmM  OB.'FRVAT.  m    LCCO,  RATt   ET    TEMP,    SFPFLIFNDT.     ?9 

vt  talibus  communicari  &  minjftrari  pofle  (ine  vlla  contami- 
natione.  Quod  vcro  ad  fecundara  cius  rationem  attinet,  ex 
philofophia  petitam,  Quod  nox  ad  iiichirn  fit  aptior,  dies  au- 
tem  non  nifi  ad  pompam  &  oflentationem  faciat:  hoc  nullum 
ipfis  argumentum  crat,qui  docli  erant  non  immoderatc  luge- 
re  moituos,  ncc  Iugerc  vt  ceteri  fine  Ipe  eos,  qui  tantum  ob- 
dormiuerai.t.  Nam  chriftianorum  lu&us  gaudio&foiatio  mi- 
fti  funt.  Pompa.'  exfequiarum  potiflimum  pfahni  erant  &  hy- 
mni,cum  quiluis  defun&o<;  ad  fcpulchra  dcducebant.  Et  ta- 
lis  pompa,  qualis  ha?c,  nihil  in  fe  habebat  oftentatipnis.  Eo 
folum  fpe&abat,  vt  viui  ad  fanctitatem  &  ftudium  virrutis  ex- 
citarcntur,  vc  mortis  memores  effcnt,  ad  eamque  digne  fe 
pra:pararent.  Quam  ob  cauflam  commodum  erat,  eam  fieri 
palamin  ore  atque  ocuJis  omnium  per  confertam  fpeetatorum 
frequentiam.  Ad  qua:  omnia  dies  accommodatiorerat  no&e, 
quum  exfequiis ipforum  propofitum  efTetvideri  ab  omni  popu- 
lo.  Et  propterea,  qnum  mortuorum  nihil  interfit,  vti  um  per 
dics  an  per  noctes  cficrantur,  (qua:  tertia  luliani  ratio  eratj 
chriftiani  diem  iftis  follcmnitatibus  praeftituebant,  vtpote  vi- 
vis,  quorum  vtilitatis  prarcipua  hac  in  re  habebatur  ratio,ma- 
gis  conuenicntem. 

Atqve  ex  his  rationibus  chriftiani  exfcquias  fuas  de  die 
cclebrarc  pergcbant,  luliani  prohibitionem  rationefque  in 
contrarium  nihil  morati.  oothofredvs  ab  hoc  tempore 
nujjum  exemplum  exfequiarum  dc  noete  fa&arum  exltare  pu- 
tat :  Refragari  tantum  videri  dicit  locumquemdam  ambrosu 
[>],  vbi  viduam,alteras  poft  mariti  deceflum  nuptias  repeten- 
tem  amiflis  liberis,  fic' compellat  &  dehortatur:  Nonne  iterurn 
pajjha,  quod  repctit,  &  ad  ipfnrnm  votmim  turnuhs ,  exctptarum  orli- 
tatum  imatjncs ,  lamtntorum  firrpitut  pcrhorrefcit ,  vcl  qimm  accenjit 
funalibus  nox  ducitur,  nonnc  pompa  funebrit  exfcqnias  magis  putat^ 
quatn  tbahmv.m  prtparari?  „Vcium,inquit  GOTH  OFREDVS,  non 
„vult  eo  loco  ambrosivs  ad  no&cm  exfcquias  celebrari, fed 
,,ritum  nuptiarum  cum  ritu  funeris  componit.  Vt  in  funere, 
„ita  iri  nuptiis  faccs  vfitata?.  Hinc  illud  ad  matrimonio  recens 
„iunctos: 


{tj  Ambrof.  dc  yiduisf 

Viui- 


40  0RIG1NVM    ECCLESIASTICARVM     LTB.  XXUr.    CAP.  IT. 

„Vinite  felicet  intcr  vtramque  facem: 
„Et  fub  noctcm  acccnlis  facibus  noua  nup ta  in  domum  mari- 
„ti  deducebatur.  Ait  igitur  amb  rosivs,  ipfo  nuptiarum  dic 
„funalia  illa  acccnfa  non  minus  cxfcquiarum  ritum  pr#  fe  fer- 
„re  quam  nuptialcm  deductioncm,  non  quod  tcmptfs  tempori 
«refpondere  cqptendat,,.  Ha&enus  gothofredvs.  At 
vero  hoc  idoncum  clTc  rcfpor.fum,  non  perfua.fiis  fum,  quia 
dantur  alia  minime  dubia  te(Hmonia  ,  quod  chrilHani  acceniis 
lampadibus  ac  facibus  exfequias  fuas  celcbrarint.  Adcoquc 
aliam  quamdam  huius  ritus  rationem  reddi  necefle  eft.  Qua? 
hxc  fucrit:  Quod  chriftiani,  etiamii  intcuiiu  fepelirent,faces 
in  deductione  funeium  in  teftificationem  gaudii  portarc  foliti 
iint.  Quod  ipfum  &  aliis  quibufdam  occafionibus  fecerunt. 
HIERONYMVS  [»]  cnim  ait:  l'cr  t-;tat  Qrientis  ecclefias ,  quum  le- 
aendum  eji  euangeiium ,  accenduntyr  luminaria  infole  rutilante  _  non  v- 
tique  ai  fugandas  tenebras_fed  adfignum  l.ttitim  dem»nfirandum\  vt 
fub  typo  luminis  corforalis  illa  lux  pfietidatur  _  de  qna  in  ffqlterio  leqj. 
tnut:  hucerna  pediius  vcrbum  tuum_  domine,  iflnmen  jemitis  mtis. 
Et  hinc  non  eft  improbabile,  eos  eadcm  cacrimonia  in  exfe- 
quiis  diumis  vfos  fuifte,  &  quidem  eadcm  de  caufla,  vt  Lruti- 
am  potius  fuam  demonftrarcnt,  quam  triftitiam,  ficut  ethni- 
ci.  De  facto  res  extra  controucrliam  cft,'quod  ardentibus 
facibus  vli  fint  in  exicquiis;  nullum  tamen  indicium  exftat,cx- 
fequias  eorum  fui ife  nocturnas.  n  a z i  a  n z  e n  v  s  de  cxfequiis 
loquens Cafarii  fratris  0],matrem  facem  in  manibus  ante  mor- 
tuum  corpus  illius  in  funeris  dcduCtione  geftafle  difcrte  adfe- 
nt.     hieronymvs  cpifcopos  PaLtjlinos  \_y  ]  idcm  dicit  feciflc 

~it  |  Hieron.  contr.  Vigiknt.  cap.  III. 
( X  j  Njz.  orat.  X.  in  Cacfariuin.  tom.  I.  p.  i6g.  Kxt  v~»  $y?y  S  noXvs  Kxt^dmos  «- 

HOC-iZui?Kt  ,  r.wts  rty,x  ,  vac.vs    cnrxtvxy.tyos  ,   i/y.vots  i%   vy.vor>    migmtfMCVfMvas , 

■      «    >  v 

vMVfVW»    fittfW     tro/Mttup/tevoSj    yovemv    y,i(tt>  ttrixtSTtu.tuy.nts>    (lyiTDoq 

)\.CLU>foOoPlCl)  t~  fttiSft  rr,v  lieijSetKV  cl:rsttrxyt<cr>ts  h.  r.  X.  Ac  nunc  lwliis 
magnitt  iHt  Cajhrtus  feruatus  e/i,  cinis  pretiofur ,  n/artutu  Liud.ttus  ,  ex 
hymntf  od  hymnos  transmijjlts,  ad  martyrumfaeraria  cum  petnpq  dif/ur, 
finlfis  parcutwu  mambtis  honoratiu,  materna  cereorum  geflatione  ,  pieta- 
teui  mxrori  fftbrogante. 
ty\  Uieron.  epift.  XXVU.ad  Eufloch.  in  epitaph.PauIa'.  Translata  epifcopomm 

in 


ALlAE  QVAEDAM  OBSERVAT.  DE  LOCO,  R.AT.  P.T   TEMP.  SEPELIENDr.      4! 

in  PauU  celebris  illius  matromv  funere.  Nonnullos  corpus  e- 
ius,  ceruice  feretro  fubiecta,  ad  fepulchrum  tranftuliiTe,alios 
lampades  ccreofque  pmuliflc  air.  Eadem  de  funere  Macrtnm 
fororis  fua?  nanat  gregorivs  nyssenvs  [z],  quod  non 
pauci  diaconi  miniftrique  funus  pracefferint,  qui  ordine  pro- 
grcdientes,acccnfos  cereos geftarint  manibus.  Et  theodo- 
ret  v  s  \a~\ ,  loquens  de  rcliquiarum  Chryfoftomi  ex  Comanis  in  vr- 
bem  regiam  Conftantinopolin  translationc,  dicit,  tantam  populi 
multitudmcm  eas  profcquutam  efle  in  nauigiis,  quum  Bojporum 
transportarcnrur,  vt  marc  facibus  obtegerctur.  chrysosto- 
Mvs  ipfeOj  de  vfu  lampadum  in  funeribus  loquitur.  Et  in 
nouella  quadam  ivstinianiO]  acoluthisinterdicitur  quidpi- 
am  exigere  pro  facibus  fuis.  NamConjlantinopo/i  faces  funcribus 
dabantur  ex  publico  arario,  quod  ibi  ad  fepelicndos  mortuos 

manibus  &  ceruicem  feretro  fubiicientibus,  quum  alii  pontifices  Iampadas 
cereofquc  prjcferrcnt. 
(2)  NylTen.  vit.Macrinre,  tom.II.  p.  201.  TS  \xs  atoi  riiv  x\in;v  irtirvxvuiyJvgt 
yg)  Ttxvruv  ccft\i?ui;  ixovruv  rx  ttos  ixnvs  ^txy-xTOS ,  sx  v)v  iv  ivxo\ix  rijv 
troqiixv  iyTv  SixvvtSxi'  n^ovtyiiTO  oi  y.x^  ixxrt^ov  yigos  dtxxovuv  ii  jy^  vxi/otruy 
ix  i\iyov  K\>;Sos,T!)iX'<$'J''  r*  o-xijvuyxros  XfO!roymvr.;i,r*>  tiv  KTjpH  Xaflltaoatl 

i'x"vTi'  Trivrts.  (ktttm  frequens  populus  feretrum  circuthjiaret ,  ncc  tam 
mtrabth  &■"  fhcro  jpcclactdo  pojfct  expleri ,  non  eratfactle  nobis  iter  facere, 
ex  vtraque  autem  parte  praccdcbat  non  exigutls  diaconorum  mtmjirorum- 
que  uumertts  ,  qm  omnes  ordme  progrcdientes ,  accenfos  ccreos  mambus 
gefiabant. 
(fl)  Tlieod.  lib. V.  c,  XXXVI.  xeovw  yivroi  v-tfov  j^  xvrd.  rs  it2xtrxx\s  ro? 
\>i'yxv?.  its  t>)v  fixfi\tvsc-uv  yirtxiyiaxv  rrlhtv'  nu/  rrd\iv  0  triros  %yi\if ,  w! 
iJTrtigoi    t»   trt\xyu   dtx   ruv   iroftytiuiv    jj»?f«'^M!!,    rx  fiotrtrigs  ri    ncis  rij 

fcgoKovrih  soiji.x  rxlf  XatJLiiaci  xaTtKpvys.  Alujuanto  pofi  ifjum  quo. 
que  viagni  doiloris  reuquta  111  vrbcm  rtgitm  tramlata  Jimt.  Atque  ite- 
rttm  fidclts  poftttus ,  mari  pra  nattigtorttm  tnnltttucftne  tnftar  contmentis 
ejfeilo,  oftiuin  Bofpori  ad  Propontidem  fitttm  facibus  obtexit. 
(£)  Chryfoft.  homil.  IV.  inHebr.  p.  17^4.  (  p.  -?6.cdit.  rr.incof. )  tiiri  yxo  y.01 , 
t/  fii\ovrxi  al   ka^iitadiq  al  Qato^ai ;  i%  &.'>  d ^\»rxs  uvrks  «pTtiy. 

noytv;   ri  ii   vy.voi;  iyji  riv  Stiv  ioixC^oytv ,  xtfj   t vxxfrsytv,  "oti   \otniv   i<rt- 

(pxvuiGt  tov  xntkSivrx.;  Nam  dtc  nnhi ,   quidjibi  vobmt  clara;  tamp.ides? 
Annon  eos  tamquum   athictas   dcdttcivim  ?    Ontd  atttcm  hymnt?  Annon 
Dcum  gtorificatnus  kf  gratias  agimus ,  quod  enm ,  qtti  excejferit ,  tam  co- 
ronattcrit  ? 
(c)  luftin. nouell. LIX. cap.V.  tot. 

Bingh.O.E.VoLX.  F  con- 


4?  ORIG.  ECCT.1  l. ykfiV.  c.  n.  \mr.  QVAtO£M  Or/rRv.  DF  LOCO,  r\t.  ETC, 

conftitutum  erat.  Ha.'  non  mcra;  funt  adlulioncs  ad  vetuftam 
con{uetudincm,fedphna?  narrationes  dc  ipfo  facTo.qua'  chri- 
fiianos  probant  aut  quafdain  exfequias  noCtu  cclcbrafle,  aut 
certc  de  d:e  facibus  vfos  cflc:  vti  quordam  teftimonia  vidcntur 
innuerc.  Nam  chrysostomvs  lampadcs  ai.tc  mortuos  por- 
tari  dicit,  ad  fignificandum,  quod  athlcta»  ac  vicTores  fucrinr, 
&  vt  talcs  in  triumpho  ad  fepulcra  fua  deducantur.  Et  cate- 
nus  opinio  gothofredi  admitti  potcft,  quod  chriftiani  ge- 
neratim  de  die  funera  fua  duxerint.  At  vero  tum  ci  illud  addi 
oportet,  quod  lampades  &  faces  accenfas  adhibuerint  intcrdiu 
ad  cleclarandam  la:titiam  fuam  &tcftificandam  rcucrentiam  at- 
quc  horiorem  mortuo,  tamquam  triumphanti  victori,qui  hunc 
mundum  inferiorem  deuicerit,  &  iam  profecTus  lit  in  mclioris 
mur.di,  qui  fupra  eft,  poficHionein.  Si  quid  pretii  ftatui 
poiTct  incertce  2ucToritati  fcriptoris  vita:  Gtrmani  cpifcopi  An- 
tijfiodorcnfts  apud  svrivm,  rcs  cxtra  controuerfiam  poncrttur. 
Dicit  enim  [d],  ,,Gallos  funus  cius  honorifice  curafle,  &  mul- 
„titudinem  huminum,  fplendorem  (ibi  ttiam  pcr  dicm  vendi- 
„cantem,  repercufFo  folis  radio,  rcfulliffe,,.  Vefum  prarter 
hoc  incertum  teftimonium  fatis  multa  diximus  ad  oftenden- 
dam  differentiam  inter  ritum  gentilem  fepeliendi  de  nocte  & 
chriiaanum  ritum  fepeliendi  de  die;  quo?  rcs  pracipua  eft, 
quam  in  hac  diflertationis  meae  parte  fpcctaui.  Vnum  tantum 
confirmationis  loco  fubiungo,  quod  chriftiani  hoc  a:uo  gcne- 
ratim  euchariftiam  in  elatione  funerum  cclcbrarint,  quod  di- 
urnum  ofricium  eft,  non  noCturnum,  &  matutina  quidem  diei 
parte,  non  poft  meridiem,  peragendum.  Vnde  in  conciJio 
quodam  Carthapnenfi decretum  legitur,  vt,  fi  qua  commcmo- 
ratio  dcfundti  fadendafit  a  meridie,  ea  fiat  cum  folis  prcci- 
bus,  non  cum  cclcbrationc  euchariftiar.  Quod  ccrtiflimum 
argumentum  cft,funcra  corum  gcncratim  de  dic  cfFerri  con- 
fueuifle,  fiquidem  offictum  funcbre  ofiicio  cuchariftico  (iue 
matutino  quodam  modo  adfignatum  crat.  Qua  de  re  plura 
loco  fuo. 


(d)  Sur.  XXX.  Iul.  ap.  Durant,  de  litib.  lib.  I.  c.  XXIII.  11.14. 

IWRI 


CAP.  III.  QVEMADMODVM    CORPVS   AD   EXSEQVIAS   PRAEPARARINT  ETC.  4J 

LIBRI  VICESIMI    TERTJJ 

CAPVT    TERTIVM 

QVFMADMODVM  CORPVS  AD  EXSEOV[~ 

ASPRAEPARARINT,  ET  QVIBVS  RFLIGIOSIS 

CAERIMONIIS  AC  RITIBVS  ILL\  D  SEPELIE- 

RINT. 

§.L 

Chrijfiani  Jepeliendi  mortnos  ,  etiam  cum  vit<e  Jua  pericuk, 

numquam  non  fittdiojt. 

\7ENIMVS  iam  ad  animonias,  in  praeparatione  mortui 
corporis  ad  exfequias  adhibcri  folitas5&  ritum  illud  fepe- 
Jicndi.  Nullus  caritatis  aftus  maioribus  laudibus  effertur  a 
vctcribus,  quain  quidcm  hic  fcpclicndi  mortuos.  Et  proptcr- 
ea  fepe  cum  vitx  fua*  periculo  hoc  amoris  in  dcfundos  ofRci- 
um  fufcipicbant.  Pcifcquutionis  &  pcftilentia.'  tcmporibus  fi- 
eri  hoc  non  potcrat  fmcgraui  pcriculo;  ncquctamenin  vtro- 
quc  cafu  id  rcformidabant.  AJluriut  fcnator  Romanus  [«]  cor- 
pus  Manni  martyris  humcris  fuis  impofitum  dc  loco  fupplicii 
ad  fcpulchrum  poitabat.  Et  Futycbiamu  presbyter  Romamis  in 
Romann  martyrologio  &  pontificali  laudatur,  quod  per  loca 
diuerfa  CCCXLII  martyres  [JJ  manibus  fiiis  fepeliuerit.  In- 
tcrdum  cadaucra  martyrum  noctu  aufcrrc  audcbant,  fi  Iibcr- 
tatcm  ea  fepeliendi  prccibus  obtincrc  aut  pecunia  rcdmcre 
non  poteiant.  Quemadmodum  ex  cpiftola  ecclefiarum  Lug- 
dmenfii  &  Vicnnenjif  apud  evsecivm  [•*]  difcimus,  vbi  fratres 
grauilhmum  animi  dolorcm  declarant,  quod  fibi  per  inim  cos 
non  licuerit  martyres  fuos  humarc.  Omni  cnim  ftudipi  atque 
induftria  cadaucra  nodu  atque  intcrdiu  cuftodiiffe  cos  dicunt, 
nc  quis  chriftianorum  ca  aufurct,  ncquc  viru  auri  heque  pre- 
ces  vllas  hoftium  animos  commoucrc  potuifTe,  vt  eafq  ultu- 
tx  mandari  lincrcnt ,  fcd  fub  dio  per  fex  dics  expolita,tandem 

(<i     Eiifcb.lib.VlI.  c.XVI.vid.cap.prxccd.§.  VI.  fublitt.(p.  pag.  3;. 

(/ii  Pontitici  il.  vit.  Entychiaiii    concil.tom.f.  p.11*. ) 

(r)  Eufcb.  lib.  V.  c.  I.  Vid.  cap.  antcc. §.tV.  fub  litt.  {b)  pag.  31. 

f  2  cre- 


4|  OltlGlNYM    ECCU&lASTICARVM    LIB.  XXTII.    CAP.   III, 

cremata  at.que  in  cincrcs  redacl:a,iniMo  lanum  fiuuium  fparfifle, 
ne  vllx  deinccps  eoruiri  reliquia:  in  teriris  fupereifcnt.  JFra- 
tres  heic  vitam  fuam  noctu  expofuerunt  pcriculo,  vt}  (i  fieri 
pofict,.cadaueium  compQtes  facti  ea  honefte  fepelirent.  Nc- 
quc  exempla  in  vetuftis  martyrologiis  defunt  eorum,  qui  pro- 
ptcr  flagrantiflimum  in  fratres  fuos  hac  in  rc  amorcm  maity- 
rcs  facti  funt.  Altcr  difficilis  cafus,  in  quo  xqualem  carita- 
tcm  &.  induftriam  demonftrabant,  tcmpus  crat,  vbi  peftilentiae 
contagia  humanum  vrcbant  gcnus.  Neque  tum  fratrcs  fuos, 
dum  viucrent,  deferebant,  neque  inhumatos  efle  iincbant,  fi 
diem  obiifTcnt.  Singularc  huius  curx  exemplum  [d]  nobis 
fuggerit  dionysivs  epifcopus Alexandri*  in  terribili  peflilen- 
tia,  qua;  tunc  temporis  graflatafk  in  Aegypto.  „Plur:mi  cx  fra- 
3.tnbu"i  noftris,  inquit,  curam  omnem  proprise  falutis  abiici- 
^entes,  fibiquc  mutuo  adhaerelcentes,  dum  a-gros  fecure  atque 
„audaCter  inuifunt,cifquc  aflidue  miniftrant  &  curationem  ad- 
„hibent  in  CHHISTO ,vna  cum  illis  mortui  fuptj  aliorum  argri- 
„tudinc  libentiifime  k(e  irnplentes,  &  proxirhorum  morbum 
,jin  femetipfos  quodam  modo  attrahentcs,  dolorcfquc  corum 
jjlponte  fua  expriir.tntesatqueextergentes.  Mukique  adeoj 
„qui  alios  aegrotantes  curauerant,  &  in  priftinam  valetiidincm 
;,reftitueKant,  ipfi  intcricrunt:  mortcmillorum  in  feipfostra- 
.,ducentes,  verbumque  illud  vulgarc,  quod  officiofx  duntaxat 
yComitatis  haftenus  vifum  fuerat,  re  ipfa  adimplentes,  quum 
„aliorum  neripfema  efre&i  ex  hac  vita  migrarcnt.  Et  hoc 
,,quidem  padto  optimi  quiquc  cx  fratribus  noftris,  quorum 
„nonnuIli  prcsbytcri  crant  atque  diaconi,&  cx  populo  lauda- 

tli)  Ap.  Fufeb.  lib.VII.  c.XXII.  ot  •rXtTfot  rZv  dctX(pxv  i'yxv  it  iVff^Ajfta»  dyx- 
■rr.v  yccj  <pu.xii}.(p':xv  d(ptt$xvris  ixvrwv  yjy  ■Uk.ijkmv  iy/iy.tv-t,  iiticxo-rxvrts  d- 
&vkdxrus  ris  votxvrxs'  XncttfSs  i-tr.ctrxy.f.cc  Sigunivovrts  iv  %cts-$ ,  f»wn;X- 
/■.«7?;iri  ixtivots  xsy.tvis-a.rct.'  rx  nx<i  irii0.v  c.vx-:iyr:7.xy.t:oi  •rx.Sxs,  yjq  rv)v 
vittov  i(p'  ixvris  "kxovrts  diti  rHv  -tki^lvj,  yoc/  ir.ivrts  dvxy.xo~siy.ivot  rxs  «X- 
yi-iivxs'  xk)  ■roTk.oi  voo~oy.oy.r,7xvrts  yc</  giicrxvTis  hstttss ,  irtktinpxv  ctvroi, 
rov  tKtivav  Sxvxrov  tis  sxvris  y.tr  ::->':.'  v.tvoC  y&/  r o  ts/f/imffH  fiy-x  y.iv>/s  dtt 
So-iiv   (p i>.o(f  c,i  ■-  ■     *    •'   «Xv;  xvns ,    drttv.rss    txirZv    rtxvruv 

■rtpi-lu/ix'   ot  yiv  Kjtt-rot  rv.v  rtxb    iy.Tv     u-hXffHv  ,    rxrov    riv  rpi-rcv    i£ixdc>i- 
cxv  tx  fiix,  ■fotffivrigoi  -i  rtvts  ygy   mtcxM<,  xjl/  tuv  ditb  rx  X«S  Xixv  iitottvi- 

„tiffi. 


QVEMADMODVM  CORPVS  AD    EVSPqvMS  PR  *EP  \R  \K  INT,     FTC,        45: 

„tiflimus  quifque  mortem  oppetierunt.  .Adco ,  \  t  genus  hoc 
„mortis  ob  pietatem  fideique  conftantiam  nequaquam  in- 
,,fcrius  martyrio  ccr.fcatur.  Hi  crgo  fanctorum  corpora  Cx~ 
'  „pius  manibus  gremioque  excipicntes;  oculos  illis  &  ora  clau- 
„dentes;  baiulantcs  cadcm  humcris  fuis;  componentesj  ad- 
„rm-cfccntes  illis,-  complcclcntcs;  lauacro  &  vefiimenris  or- 
„nantes,  paullo  poft  eadcm  officia  ab  aliis  confequuti  funt, 
„quum  fupcrftitcs  fcmpcr  corum,  qui  prarcclTcrant,  veltigiis 
„infifterentM. 

§.  II. 
Quemadmodum   corpm  ad  fepulturam  pnepararint.     Primo, 
Claudendo  oculos  &  ora  eitu  ohturando.     Decens  omnino 
ritm;ab  omnibm  notionibm  obferuatus. 
Hic  locus  dionysii  nobis  nonfolum  magnamvcterum 
chriftianorum  caritatcm  in  fcpclicndis  mortuis,   fcd  etiam 
quafdam  minorcs  circumftantias,  in  prasparando  &  decenter 
componendo  corporc  ad  fepulturam  tum  obfcruari  folitas, 
oftendit.      Primum    cos  confucuifTc   dicit   oculos   elaudere 
&  oraobturarcjlimul  atque  quis  dcceflilTet.     Qua:  confuctu- 
do  dcce!:tia,  erat,ab  omnibus  nationibus  obferuata,  &  ab  ipfa 
natura  tamquam  res  conueniens  commendata.     Soli  Rvmani 
aliam  ci  casrimoniam  addebant,  qua:  nihil  a  natura  iniunctum 
in  fe  habcbat,  fcd  mcram  fuperftitionem:  Qua: ,  dcfcribcntc 
plinio  [>J,  crat,  oculos  rurfus  in  rogo  patcfacerc,  eifque  cae- 
lum  oftendcre.    Quod  ex  fuperftitione  Romana  tam  neccfle  fi- 
eri  oportcbat,  quam  neceflc  crat  primumoculos  eorum  clau- 
dcre  aducrfus  adfpcctum  hominum.     Cuius  in  fupcrftitionis 
rationcm  hcic  non  inquircmus,  fcd  obfcruabimus  duntaxat, 

ytvoi'  wi  xu}  rs  ^xvolrs  rxro  tb  tidos  oid  ~o$.\>)v  tvaiptixv  ytf)  ~i?iv  ie/ygxv  yim 
viytvov  >  yyiiv  cittiiiTv  yxorvpix  doxtTv'  ingj  rti  cru'  yxrx  }/  ruv  uytuv  vnlixis 
X'(a'  m^f  xo\~ots  vnoXxy/Sxvovrts  ,  y.xSutfivris  rs  ris  o(p$x\yxs,  xg}  royx- 
tu  ffvyxXtiovTfS'  wyotpofsvris  n  yoc}  iixriHivrts'  ~  poaxo^ut  ytvoi'  avy.7iXtxoy.v/oi' 
XtrpoTs  rt  }\otj  Ktr.iroXxTs  xxtxxo7  yxvris'  ytrx  y.txodv  ervyxxvov  xSv  iijuv'  dti 
tuv  v~o\ti~oyi:m  t(pt~oyivuv  ro~s  jtot  uvtuv. 
(c)  Plin.natur.  hillor.  Lib.  XI.  cap.  XXXVII.  p.  204.  Morientibus  oculos  operire, 
rurfnfque  in  rogo  patefacere,  Quiritinm  magno  rini  facrum  eft.  Iu  mo- 
re  condito,  vt  neque  ab  homine  fupremum  eos  fpeftafi  fasfit,&  caclonon 
oflcndi  nefas. 

F  3  quod 


46  ORIGINVM    ECCLESlASTlCVRVM    LIFt.    XXTjI.    CAP.  TTI 

quod  ficuti  chriftiani  hanc  cserimoniam  reicccrint,  co  quod 
mera  fuperftitio  cflfct,  ita  alteram  illam  retinuerint,  tamquam 
conuenientem  decoro  illi,  quod  ab  natura  docetur. 

§.  III. 

Abhiendo  cdrpiis  a.jna. 
Proxima  circumdantia,  dionysio  memorata,  crat 
corporis  cxpolitio  &  ablutio,  Hax  c«erimonia  crat,  non  fo- 
lum  Grdcis  &  Romanii\  fcd  Hcbrtit  ctiam  vfitata:  A  quibus  ar- 
ccihta&continuata  eft  per  chriftianos,vti  apud  Iudaeos,quam- 
quam  ex  magis  fupcrftitiofis  rationibus  quarn  olim,  in  hodier- 
num  vfque  diem,  narrante  ioanne  bvxtorfio  C/j,  obtinct. 
Ritum  fuifle,admodummature  a  iudxis  ad  chriftianos  trans- 
miffum,  ex  iis  patct,  qua:  de  Xabhha  Act.IX,  37.  mcmoria*  pro- 
dita  leguntur,  quod,  quum  illa  diem  obiifTct,  lauerint  eam 
pofucrintque  in  coenaculo.  Et  nonnulli  [g]  hoc  ipfum  Paulum 
apoftolum  intelligereputant,  iGor.XVy29.  vbi  de  ablutione 
fuper  moituos  loquitur.  Quod  non  adeo  certum  eft.  Vt- 
cumquc  autem  eft,  confuctudinis,  tamquam  viitata  arud  clni- 
ftianos,  mcntio  habetur  non  folum  apud  dionysivm,  f<.d 
apud  tf.rtvllianvm  [/'j  ctiam ,  qui  chxiftiarios  seque  laua- 
cio  vti  dicit  atque  gentilcs,  ad  fcruandum  calorem  &  fangui- 
nem.  Rigendi  cnim  &  pallendi  tempus  poft  mortcm  ci \'c. 
Ha.'c  itidcm  innoccns  decenfque  caerimonia  crat,  adcoque  a 
chriftianis  retincbatur,  non  ob  myfticam  aliquam  fignificatio- 
ncm,  cuius  vlli  eorum  mcmincrint,  fed  \t  ritum  ciuilem  & 

*— ■  ■  ■  — — ■ ... .   .  iii  ........  m 

(_/)  Buxtoi  \  fynagog.  iudaic.c.  XXXV.p.'foi  fcap.  X.LIX.  p.  699. 700.  edjt.  Hafil. 
MDCLXl.suo.  )  Aqua  caiida,  cui  addunt  flores  chamxmeli  &  rofas  liccas, 
(ludibfe  abluitnr  rriortuu»,  vt  purus  &  mundus  fitj  quutn  peccatorum  ra-- 
tio  reddenda  erit.  Ouurn  ihfhper  acceptum  ,  cum  vino  agitantes,  permi- 
fcent  &  capiii  illius  illinunt.  Al-lutio  &  inunetio  hx'c  a  qiiihi.ifd.im  lit 
domi  ,  antcquam  efferatur;  in  nonnullis  locis,  praftrtim  ybi  iudaeorum 
ell  magna  copia, in  ccemiteriis,  quoc  □«.ip|  pO  Beicbajim  locum  riuen- 
tiumvocant,  tabulsc  1  q-.am  fy&lZ:  Mttah  lefturn  voc.uitj  impofitura  in 
ccemiterium  deic-runr,  iri  quo  certam  quamdam  xdiculam  habent,  in  qua 
eum  abluunt,  &  polt-ablutionctn  luculo  includunt.  Huius  ritus  fit  mentio 
Aa.lX,37. 

(g)  Bez.  in  Aft.  IX,  y.  t 

(/1)  Tertul.  apol.  cap.XLII.  Lanor  honefla  hora  &  falubri  ,  quae  mihi   &r.ilo- 
rcra  &  fanguinem  feruet;  Rigcre  6c  pallere  poft  Jauacrum  mortuus  poffum. 

de- 


QVFMADMOnVM  CORPVS    AD   EXSBQVIAS    PRAEPARARlNT ,    ETC.       47 


dccentem  corporis  ad  fepulturam  praeparationem.    Quamdiu 

hsec  ci'1'imonia  obtinucrit,  ego  quidem  non  rcdte  fcio:  STE- 
PHANvsautcm  dvrantvs  [/']  rccentiora  cius  exempla  ad- 

feit  CX  GREGORIO   MAGNO,   GREGORIO   TVRONENSI,    BE- 

DA  dc  exfequiis  S,  Guntbberti,  &  eginarto  ih  vita  Caroji  Ma- 
vii. 

§.  IV. 
Iuduende  ei  veflimentum  funebre:  LLpie  interdum  pretiofum 
atque  fpiendidum, 
Proxima  circumftantia,  aDioNYSio  notata,eft,quod 
mortuorum  corpofa  veftimentis  funebribus  ornata  fucrint. 
Nihil  de  pretiolis  vnguentis  &  aromatibus  adhibitis  dicit  (  quo- 
rum  autem  meminiffc  debebatinter  caerimoniam  lauandi  &c 
veftiendij;  quia  iftorum  vfus  non  adco  vniuerfaliscrat,  vtpo- 
te  res  laborioiior,  neque  adeo  lamcntabili  ifti  cafui,  de  quo 
loquitur ,  conueniens.  Scd  hac  de  re  antea  fatis  muka  diccn- 
di  habuimus  occaiionem.  Praefens  circumftantia  induendi  & 
ornandi  corpus  veftimentis  funcbribus,  diuerlis  aliis  fcriptori- 
bus  mcmoratur,  qui  de  hifce  veftimentis  loquuntur,  vt  intcr 
fe,  vel  pro  dignitate  &  conditionc  defuncti,  vel  pro  conditi- 
one  eorum,  qui  ea  pr«pararent3  multum  difcrcpantibus.  ev- 
sebivs  [*]  Ajlurium ,  vrbis  Ronu  fenatorem  diuitem  ac  nobi- 
lcm,  cadauer  Marini  martyris  candida  ac  pretiofa  vcfte  &  ma- 
gnifico  cultu  ornatum,fepukurae  tradidiffe  narrat.  Et  Conftan- 
tiwir  impcrator  rcgiis  infignibus,  purpura  fcilicct  &  diademate 

(i)  Durant.  de  ritibus  lib.  I.  c.  XXIII.  n.  14.  S.  Gregorius  honul.  XXXIX.  Oejero- 
rejua  defunSa  loquens  ait:  Qjttmqne  corpus  ciitr ,  ev  more  wortftorum, 
ttd  /attandum  effet  nudatum.  Uem  Gregorius  ///>.  ///.  dialog.  capit.Xfll. 
ibi:  Qutim  ex msre  lotum & vtjiimentit  indittum ,  Et  lib.lf.  c.  fl.  Quum- 
quc  corpus ,  ex  more  mortuorwu  ,  ad  lauandum  ejfit  nudatum.  Qnbus 
etiam  verbis  vtitur  eodem  lib.  c.XXfll.  IJedj  de  cxjcqtuis  S.  Getbberti,te- 
ftatur,  Gothbcrtum  vita  functum y  a  nauigantibus  in  infnlam  delatum  ,  to- 
tum  eorpere  lauatum  &c.  Eum  morem  G.illos  pracipue  reti.iuilTe  tedatur 
Gregor.  Turon.  hb.  d:  gratia  confejf.  cap.  CJllL  vbi  ait:  Pelagiam  vita  furi- 
ftam  ablutam  jmjfe  iuxta  morem  ac  deinde  collocatam  in  feretro.  Idcm 
Gregorius  in  vitis patntm  capit.  IX.  X.  XIII.  &  XX.  Sanctos  Patroclum,  Fc. 
riandum,  Lupicinum ,  Cv:  Leopardum ,  poft  ob  tum  ablutos  fuilTe  commc- 
morat.  Eginartus  m  vitu  Caro/i  wagv;/, corpus CaroLi  magni  follemni  morc 
lotum  fcribit. 
(* )  Eufeb.Jil». VII.  c.XVI.  vid.cap.H. §.  VI. fub  litt. (p;  pag. 3;. 

ex- 


48  ORIGINVM    ECCLESlASTICARVM    LIB.    XXIII,     CAP.   IIT. 

exornatus,fepultus  eft,  vt  idcm  evsebivs  [/]  mcmoria:  pro- 
didit.  hieronymvs  ctiam  huncmorem  diuitum  fuiffc  ligni- 
ficat,  tametfi  fatyrice,  vt  folct,  in  eum  inuehatur.  J-arcite, 
(j/m/o,  inquit  [i;r,  vobis ,  parcite  filtcm  diititiis ,  qv.ai  amatis.  Cur 
&T mcrtuos  vcjiros  auratis  ebitofititis  vcjlibus?  Cur  ambitio  intcr  luHut 
lacrimajque  non  ccjjat  ?  An  cadaucra  diuitum,  niji  in  Jcrico  putrcfccre 
tisfciunt?  Ita  firnul  nobis  confuctudmcm  narrat,  fuamque  accr- 
bam  animaducrfioncm  in  illam  demonftratj  declarans,  libi 
potius  planam  &  communem  probari  veftiendi  mortuos  ad  fu- 
nusrationem:  Qua:  crat,obuoiuere  eos  mundis  linteis  ad  ix- 
emplar  corporis  CHKIS  U  ,i\cut  mos  crat  iudxis  funerare.  Ita 
HiERONYMVsalio  loco  [»],  loquens  de  mulicrc  fepties  ic-ta, 
ait:  Chrici ,  qialms  id  ojjicii  erat  ,cruentum  lintco  cadauer  obu  luerunt. 
Sic  quoque  prvdentivs  in  hymno  circa  exfequias  defundto- 
rum  hoc  repra.Tenr.at,  tamquam  viitatillimum  veltimentum  fu- 
nebre  [0] : 

Candore  nitctitia  elaro 

Pwctendere  lintea  mos  efi. 
Et  athanasivs  [p~\  Acgypths  dicit,  folitos  cfle  piorum  homi- 
num  dcfunctorum  corpora  maximeque  fan&oium  martyruai 
linteis  inuoluere.     Verum  enim  vero  hacc  vel  illa  omandi  ra- 
tio  fcmper  obtinuit.     Vnde   sidonivs  apollinaris  [3] 

(/)  Eufcb.  de  vir.  Conftantin.  lib.  IV.  cap.  I  XVI.  fyjtf  yag  roi  iv  auVuJ  tzxXxriu 
ysrx  ro  yscrxlrxrov  rwv  fixcrtXsiuv ,  s(p'  vtp>;\>i>  xstjbtsvov  y^cvar^  \xovxkoc  to 
jixTt\iu>i  VKipos ,  /SxcrtXty.oTi  rs  Kocyoa,  xooCpvvcf  rt  yoc)  otttiifffcTt  rfltuyys- 
yov  nXsTrct  as pvs<ktxifciy.svQt ,  ettttypvilvus  o»'   i/uspxs    yji)  vvxjoc  Kpgiogy.    Hl!!p- 

pe  in  medio  csricltmi  regalis  pafutii  funus  hnperatoris  m  arca  auveajttbli- 
me  iacens  ,  regiis  injignisus ,  purpura  fcihcet  ac  dindcttiute  exorttatiwi , 
vittlti  circamdAntes  nocttt  atque  interdtu  vigtles  citflodiebant. 

(»»)  Hieron.  vit.  Paul. 

(;; )  Hieronym.  epifl.  XLIX.  ad  Innocent. 

(0)  Prudenf.  cathemer.hymn.  X.  circa  exfequias  defunclor.  n. 49.ro. 

tp)  Athanaf.  vit.  Antoti.  (tom.  I.  opp.  p.  8<Si.  c.  edit.  Parif.  .ViHCV  VIII. )  cl  Kt- 
yvrfltoc  rx  roZv  Tt\svTuyruv  STFSrjxtutv  cwyxrx ,  yg)  yx\tfx  ru/v  uytuv  yxolvcwy, 
(Pi\x7i  ysv  SxTiitv  ycy  xsgtsXtGGiiv   oScviots. 

lq  )  bidon.  lib.  III.  epilt.  III.  Nec  ofTa  tumultuarii  cefpitis  mole  tumulabant; 
quibus  nec  elutis  vellimenta,  nec  vellitis  fepulcra  tribuebant,  iufte  fic  cnor- 
tuis  talia  infta  foluentes.  lacebant  corpora  vndique  locorum  plaullris  con. 
vecti  roranti^us  &c, 

tam- 


QVEMADMODVM  CORPVS  AD  FXSEQVjAS    PRAEPARARINT ,  ETC.        49 

tamquam  rem  communi  fcpeliendi  confuetudini  contrariam 
repraefentat  in  Gotbis,  quod  coa&i  carfos  fuos  tumultuaria  qua- 
dam  ratione  humare,  ipfos  nec  ablucre  nec  vcftire  ad  fepul- 
t-uram  potuerint,  fed  vniuerfa  eorum  cadauera  nudata  &  fan- 
guine  ftillantiaterrac  infodcrint.  Qua:  res  fatis  vfitata  eft  in  fe- 
peliendis  ca?(is  militibus  in  campo,  fed  minus  conueniens  ra- 
tioni  fepeliendi  tempore  pacis.  Qui  pluia  de  hac  confuctudi- 
ne  legere  cupit,  ioannis  savaronis  viri  doftiiTimi  notas 
in  sidonivm  (*]  confulat,  qui  alia  exempla  ex  arnoeio, 

LACTANTIO,   CORIPPO,   GREGORIO   T  VR  ONENSI  &  CON- 

stantio  de  vita  Gcrmani  fuppeditat,  qua:  hoc  loco  interpo- 
nere  nihil  attinet.  Nos  duntaxat  illud  hieronymi  |>]  addi- 
mus,  vbi  magnam  PauU  liberalitatem  in  pauperes  laudans 
dicit,  nullum  eorum  dicm  obiifie,  qui  non  illius  veftimcntis 
obuolutus  fit;  lllamquc  cx  incrcdibili  huius  virtutis  fiudia 
hoc  habuifTe  voti,  „vt  mendicans  ipfa  morerctur,  vt  vnum 
,,nummum  filiae  non  dimittcict,  &  in  funcrc  fuo  aliena  (indo- 
„ne  inuolucrctur,,.  Cuifubiungimns  locum  illum  chryso- 
stomi  [/],vbi  hoc  veftimcntum  funebre  myfticam  aliquam 
fignificationcm  habere  ftatuit.  Nouif  vcfiibus,  inquit,  mertuot 
itiditimus,  nouum  vcftimcntum  incorrupibilitatis  nofiira  p'ajignijicames. 

(*)  Sauar.  in  loc.  Podquam  clnta  erant  cjdatiera  ,  vefiiebantur.    pjnhis  1.  XIX. 

dc  iii  rcm  verfo.      Vlp  jnn;  ].  XIV.  g.  idcmquc  &  fi  ,  de  religioC  &  fumt.  fti. 

ncr.  1.  CXIII.g.  vlt.dclccat.  I.  ].  XV.  §.  proinde  dc  vfufruftu.     Confhntiusde 

S.  Germano  Iib.  II.  c.  XXII.  regma  vejlittit.  prstter  Arnob. lib.V;  &  La"anti- 

um  de  orig.  error.  cap.  IV.     ■Qnjntil.  dcclamrt.  CCCI.XXIII.    Corippuslib.  I, 
Purpttreaquc  m  veftc  nicau  requic/ccrc  famno  <.Vo. 

Gre^or.Turon.  lib.  IV.  cap.  v!t.  idcm  lib.  VI.c.IX.  Iiiitor.  &  de  vita   patmm 

cap.III.  Exiltdt  veftitus  atquc  abliuus  itt  ecclcjiam  defiftur ,cap.  VII.  Ad- 
fuit  quxdatn  matroua ,  qu*  ab/utam  ds^nis  vcftiit  ve/httfentis.&ttp.XlU 

ablutui  ac  veftimentis  diguis  ir.dutus.  <V  c.ip.  VIII.  in  fine;  idcm    lib.  IV. 

hiflor.  cap.  L.  lib.  VI.  cap.  vltim.  lib.  VII.  cap.I.  &  de  gloria  confelT.   cap, 

LXXXI.  &c. 
(»•)  Hieron.  epitaph.  Paulac.  c.  II.  Qu.is  inopuin  moriens  non  illius  vefiimcntis 

obuolutus  cfi?  Ibid.  cap.  VII. 
(/)  Chryfofi.  homil.  CXVI.tom.  VI.  p.  944.  edit.  Sauil.  tctcmtti  ifucrlois  ris  rtSviZ- 

r«.i  dfi(pii£ou,iv ,  to  xmcyqv  VvmfUt  r~;s  d<£>5  xgc  txs  yy.uv  7i^oy.>jviiovTis. 

Bingh.O.EVoLX.  G  §.V. 


JO  ORIGINVM    TTCI.ESUSTlCARVM    LIB.  XXIII,     CAP.    IIT, 

E.<cubando  &  cuftodiendo  iilui  in  kcv.lo,  vfane  dum 

tfferretnr. 

Proxima  circumftantia,  in  breui  narratione  diony- 

sii  memorata,  eft,  quod  corpora   deccnter  compofuerint  in 

loculis,  &  excubantcs  cullodicrint,  vfque  dum  crFerrcntur. 

Mos  omnium  gentium  erat,  vt  mortua  corpora  aiiqaamdia 

iacere  finercnt  infepulta,  ne,  fi  quis  fortc  fpiritus  vitalis  in  il- 

lis  fuperelTet,  per  feitinatam  humationem  penitus  defhuere- 

tur.     Hac  de  caufla  apud  Roman&t  folebant  mortuorum  cada- 

vcra  feruari  inhumita  feptem  dies,  &  intcrim  lauari  calida  & 

conclamari,  vt  vocabant,  pcr  interualla:  vt  fi  vitalis  fpiiitus 

6pprefFciS  dclitefccret,  cxcitaretur:  nec  nifi  poft  vltimam  con- 

clamationcm,  quum  nulla  fpes  vita:  efTctfupcr,  tum  dcmum 

cremari.     Antiquitatum  Romattarum  fcrfptores  pono  r.otant, 

quod  ditioresinkctis,  tenuis  autem  fortunae  hornines  in  arcis 

feu  lorulis,in  veftibulo  «ediuin  ad  ianuam  ipfera  coilocari  fo- 

iiti  lint.     Chriftiari«e  rarftribnias  in  quibufdam  rcbus  eccdun  e- 

rant,  &  in  quibufdam  rebus  correctae  pnulium  &  cmcndata?. 

Plerique  cx  poptilo  in  arcis  fiue  ferctris  ligneis  poncoantur, 

vti  ex  a m b r o s  i  o  aliifque  [  *  ]  difcimus.    Kain  hac  in  re  chri- 

ftiani  ethnicos  quam  iudaros  imitari  malebant;   quum  iuda?i 

ribn  vterentur  arcis,fed  tantum veftibus  fepuidual.bus,quibus 

cadauera  inuoluerent ,  &  fandapila,  qua  efFerrent  ad  fepul- 

chrum.    Ah«  arcas  habcbant  magnificas  &  pretiofe  ornatas. 

Qonftantitti  corpus  in  arca  aurea,  sv  xi>v<r~*i  Aa»wK(,  vti  evsebi- 

vs  [«]  &  socrates  loquuntur,  deponebatur,  caquc  purpu- 

rea  obtcgebatur  veile.     h  i  e  r  o  n  y  M  v  s  limiliter  BleJiUam  hcidte, 

diuitis  ferhinas  Romam^  filiam  feretrum  habuiffe  dicit,  aureo 

veiamine  obtedum.    At  ipfc  hieronymvs  hoc  non  appro- 

(?;  Ambiof.  inLuc.  Il.cit.  a  1'ii.ip.t.  de  ririb.  li!>. I.  c. XXUI.  p.  112.  Feretrum 
Hgrtfum  pft,  ait  Arnbrofius  incap.  II.  Luca,  propta    {pem  refurgendi.  Li- 

,    ,1  ::iii;n  ,  ait  ille,  etfi  atrtea  rton  procteranF,  polleaqinm  tamen  lefus  id 
i   rjgit,  prolicere  corpit  acl  vitam. 
f  11 ,  Eufcb.  vif.Cdhftarit.  lib.  IV-.  c.  LXVf. ',' h'guvref  n  roxniurixoi  ro  c-x.ijns  xr''J7n 
K*Ttrfotvit>  Xdoyuvi'  rtfurt)?  y   dXxoyixjj  otKxoylii  nsfiffiuT^w. 
;,ocrat.  lib.  I.  cap.XLi  'i'«  oi  fS/ttt  tS  fixctXiu);  qI  {rtijtihiQi  xgvo-rj   ivSiptvoi 

%ikbVJ.Xti 

ba- 


QVF.MADMODVM    CORPVS    AD   EXSEQVIAS    PRAEPARARlNT,   ETC.      <fc 


babat;  ftatim  enim  fubiungit  [.v]:  ViMatur  mihi  CHRISTVS 
tunc  clamare  de  c.tls :  Non  agnofco  veftei :  Amiciut  ijlenoncftmetii :  Hic 
ornatui  alicnus  eft.     Vnde  concludcre  nobis  licct,  hanc  rationem 
tam  magnifice  ornandi  loculos   non  adeo  communem  fuiffe 
inter  chriftianos.     Neque  illi  ethnicos  in  co  imitati,  vt  mor- 
tuos  in  vefbbulo  «dium  collocarent :   quamquam  dvrantvs 
[y~\  hanc  vetuitam  Romnr.orum  confuetudinem  Lutetia.  Parifiorum 
adhuc  obferuari  dicit :  Sed  loculos  fuos  vel  in  interiore  ardi- 
um  parte  vel  in  ccenaculo  ponebant,  vti  de  Tabitha  rclaturn 
legimus  Act.IX,37.  vcl  in  cccleiiam  deportabant,  vbi  cxcuba- 
bant  apud  cadauer ,  vfquc  dum  fepeliretur,  e vsebi vs  [z\  nar- 
Tat,  Conft antini  corpus  in  arca  aurea,  purpurea  obtccla  vefte 
dcpofitum  atquc  in  pra?cipuo  impcrialis  palatii  cubiculo  coiio- 
catumfuific:  acccniis  aurca  fuper  candclabra  luminibus,  fu- 
nufque  regiis  in(ignibus,puipurafciiicct  ac  diadcmateexorna- 
tum,  multos  noctu  atque  intcrdiu  vigiies  cuftodiiiTc;  idque 
tam  adinirabile  fpc&aculum  prabuiffe  intuentibus,  quale  in 
nullo  vmquam  mortaliumab  ij>fo  orbis  conditu  vifum  in  tcr- 
ris  iit.    Aiii  (imulac  animam  cfflalfcnt,  in  cccleha  coliocaban- 
tur,  vbi  vigiics  eos  quoqite  cuftodiebant,  vfque  dum  funus 
duccrciur.     Ita  corpus  Ainh-ojii,  fimul  ac  vita  defundus  ef- 
fet,in  ecclefiadepofitum;  ibiquc  a  vigilibus  proxima  antcpa- 

(x)  Hieron.  epill.  XXVII.  in  epitaph.  Paulac.  Auretim  feretro  velamen  ottcn- 
ditur.  Videbatur  mihi  occ 

(j)  Durant.de  ritib.  lib.I.c.XXW.  n.  XIII.  Lutctia:,  vbi  quis  extremum  vitK 
fpiritum  edidit,  cadaucr  in  veflibulo  xdjurn  <id  iarruam  ipfam  vuleo  col- 
locari  folet:  quod  non  nulls  ad  confactr.dinem  ethiiiconim  referunt.  Mo- 
ris  enim  erat  &  apud  Grxcos  &  apud  Konunos ,  ca Jauer  ad  ianuam  depo- 
nerc.  cetera. 

(z)  Eufeb.vit.Conflant.  lib.  IV.c.LXVI.  "Apiwrti  ol  -«arwrKoi1  to  sy~y.os,  ygu- 
cri  xxTtT&tvTo  Xugvxxi'  tuvtiiv  f  dXxf/txrj  uXxpyiOt  KlglifitiS^mi  ixo  uiCoy  re 
lis  TYfi  fixothtixs  i-zjjvvyov  xoXtv,  xxttht'  vjxvtm  r£  tt^vtwv  itftipipovri  TW 
fixtxtXiiwY  oi'xuv,  fixjpwv  t!p'  vpijXuv  xxr/TiJtvTO'  <£u>tJ.t  l<i>iil(/.yrts  xvxkm 
iisi  vxttim  xtivcuv ,  Suvy.us-Qv  Stuyx  ro7s  oouti  n<Kgti%m ,  oTov  fV  ittvos  nu- 
ttOT    i<p'    i>.ix  uvyxTs  tx  ft(,uiT>is   uiwvos  CVfoio-iiiis  !7Ti  yris  uiipS-x'  i'v£ov  yup   rt>i   /p 

"Kt/T^    fCX/\uTltj>   XXTU   Tt    fMffUlTtDTO»    TUY    fixOlXtixv  ,      itp'    vi,»\~j;     xtiu.tlOV      YCV- 

tys  Xupvxxos  to   fiutriXiuts  ffxr/voi,  fixts t\txt,7;  Tt  KoffyotS  ,  irogtpvccf  Te  xgj  o^iu}»- 
fxxTi  TtTiy.iiy.ivWf  nXuTit  mgiTotyQmuytvoi   iiruyovnvus    ti   tjyicxs   «ai   tvxlo; 

G  2  fcha 


5-  ORIGlNVNf    PCCI.FMAST1C\RVM    tlK.    XXIII.    CAP.    III. 


fcha  noJtc-  cuftoditum  eflc,  auccor  cft  pavlinvs  [a].  Atque 
hcic  conclmvwams  Ronuvitr  vlitata' Joco  ccclciiam  pfalmodia, 
hymnis  &  laudibus  Dci  rcfonare  facicbant,  qua:  vetcris  cari- 
nionia?  conclamandi  cximia  corrc&io  crat  atquc  cmcndatio. 
gregorivs  nyssenvs  [£]  vigilias,  ad  corpus  Macrinx  foro- 
ris  actas,repra:fentat.  Pcr  totam  noctcm  pfalmos  cantatos  cf- 
fe  dicit,  quemadmodum  in  noclurna  pcruigilatione  ante  mar- 
tyrum  celebritatcm  fieri  confucucrit.  Et  nonnihil  huiusmodi 
cft,  quod  avgvstinvs  [c~\  in  matris  fua'  acdibus  aliquanto 
port  illius  obitum  factum  clTe  dicit:  Ffaturium  arripuit  Euqdiur} 
cjT  eantare  coepit  pfalmutn3  cui  rejpondebamus  omnis  domv.s :  Mifriccr- 
diam  iS  iudicium  cantabo  tibi ,  Detnine, 

§.  VI. 

Exportatio  cadaueris  per  propinquos  &  necejfarios  ,  vel  homines 

honoratiores  vel  qunscitmque  ofjiciofos,  prout  res  dr  cir- 

cumjlantiee  iefuyi&i  requirerent ,  peratla. 

Vltima  circumflJnntia,  dionysio  mcmorata,  expor- 

tatio  eft  corporis  ad  fcpulchrum.    Qua:  in  fpeciali  ifto  cafu  , 

dc  quo  loquirur,  flagrante  fcilicet  plaga  peffilentise,  ab  iftius- 

modi  officioiis  peragcbatur  hominibus,  qui  cum  fua:  ipforum 

vitas  periculo  moituis  fratribus    vltimum    amoris  ofKcium 

pracftare  haud  grauabantur.    Crebra?  huiufmodi  caritatis  ofti- 

cium  praeftandi  occaliones  dabantur  in  tribus  primis  faculis, 

non  folum  ob  contagiofos  morbos,  fed  ob  multitudinem  et- 

iam  martyrum  &  paupcrum,qui  non  habebant,  iri  quo  confi- 

derent,  nifi  in  humanitate  taiium  bcncficorum  hominum  in 

ecclcfia.    Interdum  hoc  ofticium  a  proximis  &  neccifariis  pcr- 

(a)  Panlin.  vit.  Ambrof.  Ad  ecclefiam  ,  antelucana  hora  qua  defunclus  eft, 
corpus  ipfius  portatum  cft,  ibique  eadem  fuit  nofte  ,  quam  vigilauimus  in 
pafcha. 

Vi.l.  Gregor.Turon.de  gloria  confeffor.  cap.  CIV.  vbi  de  Pelagia  Lemouicina 
loquens  ait:  Et  hncc  dicens,  emifit  fpiritum  abluta  iuxta  morem,  conlo- 
catur  in  ferctro ,  atque  in  ecclefum  deportatur. 

lb)  NyiTen.  vit.  Macrina:,  tom.  II.  p.  200.  r\s  Sv  «inwxlios  icifi  u.irt)v  h  Cftvw- 
2ixir,xu$y.xto  11:1  ft«(TVeuv   tren»iyv''ftss,  rf\i^tia>!< ,  x.  r.  X.      Quuill  igitur  110' 

Elurna  pevmgilatio  ,  vt  111  mariyrmn  1  elcbritute  ,  canendis  pjaimis  pcrfetla 
efjet ,  cetera. 
(c)  Augult.confeir.  lib.  IX.  c.  XII. 

age- 


QVEMADMODVM  CORPVS   AD    EXIEQVlAS    PRAEPARARINT,  ETC         gjf 

agebatur,  intcrdum  vcro  ab  illufiri  conditione  horninibus,  fi 
peculiari  quodam  honorc  dcfunclum  ob  mcrita  &  yirtutes  e- 
ius  adficcre  eis  cffet  animus.  Iam  fupra  cx  evsebio  [d]  ad- 
notauimus ,  quod  Afturiui  fcnator  Romanus  cadauer Marini  mar- 
tyris  humeris  fuis  impolitum  baiularitad  fepulchrum:  &  quod 
Eutychianm  cpifcopus  Romanus  trecentos  amplius  martyres  fuis 
manibus  feptliiffe  pcrhibcatur.  hi  eronym  vs  [e\  ctiam  nar- 
rat,  epifcopos  Pdxjlhws  hunc  fingularcm  honorcm  PauU^  no- 
bilillima:  femina?  Romana,  exhibuiffe,  vt  fuis  eam  manibus 
transtulerint  ceruiccmque  fcrctro  fubiccerint.  Ita  grego- 
rivs  nyssenvs  [/]  fe  &  alios  quofdam  de  clero  infignes  vi- 
ros  Macrinam  fororem  fuam  ad  fepulchrum  deportaffe  adfirmat. 
basilivm  fan&orum  virorum,  hoc  cft  clcricorum ,  manibus 
clatum  effe,  gregorivs  nazianzenvs  [e]perhibct. 

S.  VII. 

Pecu/iares  hominum  ordines  in  maioribm   quibufdam  ecclefit , 

fub  nominibus  copiatarum  &  parabolanorum ,  ed  curanda 

tegrotorv.m  corpora ,  &  praftanda  mortuis  omnia  ijia 
ojjicia ,  inftituti. 

In  prioribus  farculis  paupcres  communi  ecclcfia?  fumtu 
efferebantur ,  quemadmodum  cx  tertvlliano  [*]  difcimus. 

(d)  Eufeb.  lib.VII.  c.XVI.  vid.  §.  I.  fub  Jitt.  a)  pag.  4? 

(e)  Hieron.  epift.  XX VII,  epitaph.  Paula:.  Translata  epifcoporum  manibus  &eer- 
vicem    feretro  fnbiicientibus. 

(f)  Nyffen.vit.  Macrinx.  toim.il.  p.  zci.  eml  eV  tSt»  iSititxlo,  ygj  h  x*?7'*1  «" 
ri  anxdif  Cfto/ixs  rr;v  xXivKv  iyw  ,  xtxxiivov  iwi  ts  Vtioov  yioos  Tt^onxoCb.tcu.ytvos' 
sc/*..a;T.e  Jt/o  rwv  iv  rw  x\i]Lti>  Ttriy.ijy.ivwv,  To  oiticVtov  rijs  x"khiJS  ytoos  VTtO" 
Xxficvrwv  ,  tixv  rx  Tt^otsw  ixiyivos  fixoijy ,  cis  tixos,  huj  xt*.r  oXiyov  iiyiv  yivo- 
fiivits  rr/s  xi»;etus.  Qhhhi  atiteiu  hnec  ita  confiitufa  Jhtdiqje  gcrerentur ,  e- 
go  jeretrum  Jubicns  iUum(Arasimn  cpifcopum)  aduocaui ,  vt  alteram  par- 
tem  Jufimtret :  po/icriores  vcro  feretri  partcs ■  Julnerimt  alti  duo  de  clcro 
injignes  vin  :  fen/iin  igitur  proccdebatur ,  quum  if  qui  praibant  pedctcn- 
ttm  iucederent  &  nos  item  gradatim  fequcremur. 

(g)  Naz.  orat.  XX.  in  laud.Bafil.  p.  371.  7tgoty.oyi^tro  yiv  0  Uyios  xf^'v  *V'mv 
ii/iytvos. 

(*)  Tettull.  apolot>et.  c. XXXIX.  Modicam  vnusquifque  fiipem  menftrua  dic, 
vel  quum  velit,  &  fi  modo  velit,  &  fi  modo  poffit,  apponit.  —  inde 
non  epulis,  nec  potaculis,  nec  ingratis  voratrinis  difpenfatur,  fcd  egenis  a- 
lendis  humandjque  &c. 

G  3  Poftca 


f4  Origivym  ecclt-.siasticarvm  Lm.  KXHT.  CAP.  lir. 

Poftea  autem  in  quibufdam  maioribus  ecclefiis,  vbi  magna  in- 
opum  multitudo  eiat,  incunte  fasculo  quarto  duos  hominum 
ordines  inftitutos  in  ecclcfia  deprehendimus,  clericali  quo- 
flam  charactere  infignitos,  quorum  propriurri  negotiuin  erat, 
miniftrareaegrotis,  maximc  ininorbis  contagiofis,&  facerc  o- 
mnia  officia,  qu*  Befi  oportebat,  vt  pauperes  honcfto  ac  de- 
ccnti  funerc  efterrentur.  Horum  alteri  parabolani  dicebantur , 
co  quod  morbo  quodamcontagiofodccumbentibusminiilran- 
tes  vitam  fuam  exponercnt  periculo;  &  alteri  copiata,  laboran- 
tcs ,  leStiearii ,  fojfarii ,  fandapHarii  &  decani  (  conuenicnter  vetu- 
ltis  Romanis  libitinariorum  &  vejpillonum  nominibus)  quorum  e- 
rat,  pro  paupeilbus  foderc  fepulchta,  &  loculum  fiue  fcre- 
trum  portarc  &  in  tcira  dcponcre,  qucmadmodum  plera- 
que  ex  iftis  nominibus  iignificant.  Quod  fatis  eft  hcic  vel  in- 
riuifle,  quia  de  hifce  hominum  ordinibus  in  duobus  diltinCtis 
capitibus  fupra  [**j  fuiius  diximus. 

f  VIII. 

pfulmodia ,  mngna  illa   Cterimunia  in  omnibw.   exjequiis  inter 

chrifttanos  vfitata  ,  &  gentilium  ntrius,jiue  cantionibut  lu- 

gubribtli'i  adtibias  cani  foiitis ,  oppofia. 

ItaqVE  pergimus.     Quum  gentiles  fuas  haberent  neni- 

as,  fiue  caritiones  lugubres,  qux  ad  tibias  &  nonnumquam  ad 

tubas  [>/\  canebantur:  harum  loco  chriftiarii  defunclos  fuos 

follemni  pfalmodia  ad  fepulchra  dcducere  malebant.     Non  eft, 

quod  de  hoc  ritu  multa  in  tiibus  prioribus  farculis,dum  adhuc 

ferucrct  perfeeutio,  nos  inuenturos  fperemus.    Simul  atque 

autcm  pacata  eorum  tcmpora  vcniffcnt ,  in  quohbct  fcriptore 

mcntionem   eius  inucnimus.      Confiitutionum  apoftdicarum  au- 

clor  [*]  hac  in  rc  ita  piwcipit:  „In  funeribus  moituorum,cum 

jjpfalmis  dcducitc  eos,  ii  fuerint  ndeles  iri  domino:  Prefiofa  e- 

„nim  in  conjpetht  dontini  mors  finHorum  eiui :  Et  iterum  :Conuerteret 

<"  ;  L.ib.  Ili.cap.  VIII.  &IX.  vol.il.  p.4S.feq.  V  pag.  47.  fcqqi 

(/>  )   Vid.  Rofiiii  antiijuit.  Rom.in.lib.  V.  c.  XXXIX.  p.991.  Seiuius  in  V.  Aenc- 

i.i.  Icribit,  moris  fuilTe ,  vl  maioris  a-t.uis  funera  ad  titb.im  proferrentur: 

miiiori'  vero  ad  tibias.  cetera. 

(?)  Conllit.  lib.  VI.C.  XXX.  iv  T.--.ii  i£'jicts  rSv  Xlxot/ufjuivav  iix^oVTlS  Kor,7siy.!tiTt 
tivriSjictP  aj»  Stsot  iv  xvgup    ity.tos  yr.o  iyuvTttr  xvpix    0   Sxvxtos  ruiv    oV/my 

„anima 


QVFMADMODVM    CORPVS   AD  EXSEQVIAS    PRAFPAR  \RINT  ,  ETC.         $J 


„anima  mea^  inrequicm  tuam3  qitia  dominus  benefecit  tibi :  Et  alio  itl 
,,loco:  Memoria  iuftorum  cum  lau.itbus.  Et;  luftorum  animx  in  ma- 
ijiu  Der\,.  Hi  probabilitcr  fucrunt  dc  iftis  verficulis,  qui  pfal- 
modiam  eoium  talibus  occalionibus  conftituerunt.  Nam 
CHRYSOSTo.mvs,  loqucns  de  hac  matcria,  non  folum  ratio- 
ncm  nobis  rcddit  pfalmodiae  eoium,fed  narratctiam,  quibus 
pfalmis  vel  poitionibus  pfalmorum  vli  iint,  tamquam  huic  fol- 
kmnitati  accommodatis.  Dic  mibi,  inquit  [£],  qmd  fibi  velint 
hymni?  Annon  Deum  glorificamur  eique  gratias  agimus ,  qttod  eum3qui 
iam  excejjcrit,  coronauerit?  Quod  a  iaboribus  liberauerit?  Qusd  ciecla 
metu  eum  apud  fe  habcat?  Kon  idco  funt  hymni?  Non  ideo-  pfa/modix? 
Etpaucisinteriec.~r.is:  Cogita ,  qufd  pfaUar  illo  tcmporc :  Conaertere, 
anima  mca  y  in  requiem  tuam  ,  quia  Dominus  benefecit  tibi.  Et  rurfus : 
Non  timebo  mala ,  quoniam  tu  mccum  es.  Et  rurfus :  Tu  cs  mihi  re- 
fugium  a  tribulatione ,  qu*  me  circumdat.  Cogita ,  quid  ftbi  velint  hi 
pfalmi,  —  Si  reitcra  credis  iis^  qu<e  dicis,  fuperuacanee  /vges  £7  /a- 
vientaris.  Si  autem  ludir  cfjimu/as,  cfh.rc  putas  effe  fabi/as ,  cur  pfa/- 
lis?  Cur  ctiam  eot  ,  qui  adfunt ,  paterir  ?  Cur  non  eos ,  qni pfa\lunt,abi- 
gis?  Loquitur  hasc  aduerfus  cos,  qui  nimio  Iudui  fe  dabant  in 
cxkquiis,  oftcndens,  quod  id  huic  pfalmodia?  ecclcfia'  non 
conucniat.  ldcm  aigumcntum  frcqucnter  hac  occaiione  vr- 
gct,  auocare  homincs  ftudens  non  a  moderato,  fcd  a  nimio 
ludtu,  vt  qui  cum  vlitata  ecclefiae  pfalmodia  nequcat  coniifte- 
re,  eofquc  eodcm  tempore  gentilium  ludibrio  exponat.  Quid 
non  illi  dicent  [/]?    Ouos  de  nobis  fermcnes  habebunt?  Hi  funtf  qtti  de 

v.vtx'  vjij  isx"Ktv'  fstWftiftv,  v  4vx'l  yx,  tis  rijv  dvinxvatv  ax  ,%ti  xvotos  ivnoysTt)- 
at  ae'  xot}  tv   K&.OIL-  Mn9f4.ll  iixximv   /utT  iyx.uy.iuv'  y^ocj'  L\txxia\  iiv^ai  iv  vttpi 

es. 

<*  )  Chiyfqft.  homil.  IV.  in  Hebr.  p.  i7s4.  (  p.73<;.edir.  Frf.)  t',«i  ^i,  r/  fr. 
'Aovtxi  -  o't  %yvot;  x%'  rjr  Stlv  Soidgoyuv,  ^f  tixatf iTXfity ,  %ti  \omov  fct- 
Qdvmat  tcv  dnt\$ovrct  ,  %ti  tuy  -zi-.xv  Htrji&nfn,  ,  %ti  t?;  Sei\ixs  ixfittXuv  i'x" 
**■%  /*■-"'?  i  *  ^"  T*r0  vy-ioi  ;  *  Stil  tsto  4x'f\ymSlu, ;  ...  hyinsov ,  <tl  fyaKKtit 
Mtrcc  toy  Ktttfh  ftf«iW  inis-^ioy,  4vx>t  y-n ,  tts  t,',v  ttydn&vtrif  trx  ,  on  xigios 
tvvtfiTTiji  cri-yK}nx\iy,ov  tpofySJTcyctt  xxxd ,  %ri  av  yn  tyl  J.  i&f  «d- 
>.»•  S<  f-.s  ti  xxTxtpvyr)  Jai  &MfoutjTis  ntfttxians  yt.  &v6i)t70v,  t!  fii7s.tyru* 
%t»i  ol  4/x'f.y.u-  —  ti  ovtus  ttietvns  ois  Xiytis,  ntpiTlus  trtvSeTs-  ti  Si  xsilgtis 
i-cc}  C-TSKoivr,  yjej  ftvS-xs  xvTti  tTvui  voyiats,  ri  yjc/  4">*.iis  ;  t'i  xxj  uyix>)  rSf 
tcufxyivoyivuv;  iiu  ri  yt)  uireXxvytts  txs  ^d^ovlxs  ; 

0)  Ciuyioa.liomiJ.XXlX.  dc  dormieiuibus.  tom,  V.  p.^zj.  (homil.XXX.  psg. 

iefuf* 


56  ORTGINVM  ECCLESIATICARVM    LIB.  XXIlT.  CAP.   IV. 

refurrcciione  pbilofopbantur?  Sane  quidem.  At  cum  dogmatibus  facla 
eomm  non  confentiunt.  Refurrecticnem  enim  ejje  quiim  defendant,  de 
ea  defberantibus  tamen  conuenientcr  agunt.  Nam  ji  refurreclionem  effe 
confiderent ,  talia  non  agerent.  Si  cnim  jibi  perfuadcrent ,  in  vitam  me- 
Jitrem  eum  introiifle,  baud  lugerent.  Uunc  efferendi  rriodum  (fubiicit 
C  H  R  Y  S  O  S  T  O  M  V  S ,)  crubcfce.  lfahnorum  cantiones , patrum  conuen- 
tus  ac  tanta  fratrum  multitudo  ejl,  non  vt  fleas,  mtcrcas  £T  indigneris, 
fedvt  Deo gratias  agas ,  qni  eum  accepit,  qui  effertur.  HIERONY- 
mvs  quoquc  dc  nac  pfalmodia,  tamquam  praecipua  quadam 
pompae  fimcbrispartc,  fepius  loquitur.  Ita  de  exfequiis  lo- 
quens  Panlt ,  Bethlebemi  cclcbratis,  ad  quas  magnus  cpifcopo- 
rum  dcricorum  &  populi  PaUjiim '  concuifus  factus,  ait  [«/]: 
Non  vluhtus^  non  planilus,  vt  inter  fieculi  bomines  fieri  folet ,  fed  pfal- 
morum  iinguis  diuerfisy(  Hehratca  fcilicet,  OY.tr.?  ,  Latina  ,  Syraqut, 
quia  populi  his  diueriis  linguis  vtentes  aderant) examina  concre- 
pabant.  Et  de  Pauti  eremitae  loqucns  humatione  [»],  facta  per 
Antonium,  obuoluto  &  prolato  foras  illius  Nrorpore,  hymnos 
quoquc&pfalmosdechriitianatraditioneeumdecantaiTe  dicit. 
Idcm  dc  exfequiis  Mqcritkt {broris  fuaz  mcmoria:  prodidit  gre- 
g o  r  i  v s  n  Y s  s  e n  v  s  [0] ,  &  dc  Cafarii  fratris.fui  txfcquiis  G  R E- 
gorivs  nazianzenvs  [p].     Quid  ?  quod  haec  praxis  adco 

380.cdit.Francof. )  rl  ,*g  «X  igZft»  i*v>°ii  **  &  *  (pJtyiovrui  ntfji  $/*£*  j 
Uro/  tisvt  01  «tol  ivusricms  <pi>.07o(pxvrs< ;  xinys'  £  yxg  njtfiubn  roii  iiyy.». 
71  ri  jrtvo/ttw**  h  ^yv-ti  t*  tttfs  «WoKWatf  <pi\oo-of>xm,  t^/  h  roTs  ngSypxn 
ru.  r~v  dntyvuxorm  KoCkan'  sJ  ttamtcoTm  ?«w  Lvris ,  ori  ttoos  /3t\riovu  ?.~?,v 
dri^Ssv  Iros,  2*  uv  t$gm<t<*f  —  «wjgtWhfri  ri  <s~/}ty.<.  r~;  h.(foo~s-  iiuXyx-. 
olui  hcl)  li'/."-  4  -r"-rhav  o^oy-  '  5  ^-'ft^  dfiJ\<pw  rocxrov,  »x  8w  xXiiys 
■,&j  oivgy  y&)  xmfoatttrtis ,  -IM.'  &«  iix»g~fy$  r~  Xixfihxu 

t m)  Hieronym.  epit.ipli.  Paulacepift.  XXVII. 

(»  )  Id  vit.  Pauli.  (  tom.  1.  opp.  p.  !#•  a.  edit.  Parif.  MDCXLIIT. ) 

(0)  NylTen.  vit.  -NJaci in.  tom.  II.  p.  201.  t\y)  h"  ris  yvrtxij  7zoy.1t))  ro  yivoytvov, 
0 yoCpiivuus  rns  ^CC/\fjLCi)0KX.g  iii  lcxfuiv  ticl  i%irxs ,  xuSinei,  b  r~  raiv  rfitoy 
nxXv  iyrJlct,  ysXifLyh^-  1L!*  auident  pompa  mn  carebut  myftcrw, 
qiium  a  pvinapw  atljinem  vfque  decantJtio  pfalmonun  eadtm  vuce  tripli. 
cique  canentimn  ordine  ,  Jicut  jUe  tnum  puerorum  cantus ,    abfolueretur. 

(D)  Naz.  orat.  X.  tom.I.  p.  169-  *MJ  vvv  iv.Tv  0  noXis  Ku.io-xpiots  riroshojrut,  xo- 
ns  ny.M,  vsxoos  inxivxyr.o- ■,  VfJoVQlC  i£  VfAVCi)V  ITafloLTrSfnSOfjljSVOC  ,  yxp- 
rvtjuv    /Siy.uo-1    icoy.fiivjy.tvis,     Tp0t/\[jL(f)0tCfAC,    koiy^iffxis    rxs  5^;v«f. 

Nunc  nobis    magmis   ille  Cajarius  Jertmtus  eji ,   cinis  pretiojiis ,  morteut 

vni- 


QVEMADMODVM    CORPVS   AD   EgSgQVlAS    PRAEPARARINT,  ETC.      fj 


vniueifalis  fuit,  vt  inter  Nouatiauot  etiam  obtinuiile  dicatur  so- 
CRATiM,qui/W/,epifcopi  ipforum,corpuscum  cantuad  tu- 
mulum  portatum  efie  narrat.  victor  vticensis  [r]  hoc 
refpeftu  de  inhumana  regis  cuiufdam  Vandahrum  queritur 
crudelitatc  :  Quit  fuflineat,  inquiens,«^w  pojfitfme  lacrimit  recor- 
dari,  dum  praciperet  nofirorum  curpora  defunciorum^  fine  fllemnitate 
bymnorum,  cum  fdentio  ad  fpulturam  perduci?  Nullis  enim  hoc  pri* 
vilegium  denegari  folebat,  niii  eis  ,  qui  vel  manus  violentas  fi- 
bi  ip!i  intuliflent  [/],  vel  publico  fupplicio  ob  fcelera  fua  ad- 
fe&i,  vel  in  voluntario  baptifmatis  negle&u  mortui  efient. 
Talibus  haec  pfalmodia:  follcmnitas  in  exiequiis  non  permitte- 
batur,  quod  in  eadem  clafie  cflent  cum  excommunicatis,  qui- 
bus  nullo  modo  licebat  in  officiorum,  communicantibus  in 
ecclelia  peculiaritcr  adfignatorum,  vcnire  focietatem.  Illis 
autcm,  qui  diuina  vocatione  ab  hac  vita  recedebant,  vti  con- 
cilium  quoddam  Teletamm  [t]  loquitur,  hoc  di,  pioium  acre- 
ligioforum  chriftianoriirn  corporibus,  hic  honor  tribuebatur, 

iandatv.s ,  cx  hymnis  ad  hymnos  transmijjut ,  ad  martyrum  Jacvaria  cunt 
pompa  (iuilns  ••-  pfalmodiis  luEium  Ji-dantibus. 
(tf;   Socrat.  lib.  Vil.  cap. XLVI.  ts  ri/   ixnrs  iiunflt$J!   ndexs   txc    Sixlpogss  «ici- 
cus  rgo7rcv  rivi.  y.ixv  iy.xXjjaixv  tioyxcxro'  7tcc7ui  yxg   CCVTH    10    (TuOUcl    aYOt 

iS  fivrj  fiaTOC  <rvv  ipaA/Audiaic  •jra^iTrf/x7T0V ,  intimg  *%}  gS»  J^ 
fiix  ogSiiniru  nxcxis  httgxFtsJiv.  Qui ',  (Pauius)  in  Juo  juucre  omnes  re- 
Rgionum  (eSas,  licet  interji  djcrepantes ,  vuam  quodam  msdo  effecit  ec- 
cleftiun.  Qvippe  cuncia  corpus  eius  cum  pfalmorum  cantu  profequutx  funt 
ad  tumulum;  co  ijt'.od,dum  vt:icret,ob  vitaJanElimoniam  cunElis  pariter 
graiiffhnus  fnerit. 

(r)  Viftor.  de  perfecut.Vand.il.  lib.I.  bibl.  patr.  tom.  VII.  p.  5S9.  (tom.  VJII.  p. 
677.  a.  edit.Lugd.WIDCl.XXVH.) 

(s)  Concil.Rracar/l.can.  XXXI V.  XXXV.  fal.concil.  Il.can.  XVI.  XVIi  )  Pla. 
cuit,  vt  hi  ,  qtti  fibi  iplis  aut  per  ferrum ,  aut  per  vcnenum,  aut  per  prac- 
cipitium  aut  fnfpendium,  vcl  quolibet  modo  violcutam  infertint  mortcm , 
nulla  pro  illis  in  obl.itionc  commemoratio  fiat ,  neque  cum  pfalmis  ad  fe- 
pulturam  corum  cadauera  deducantur.  •--  Similiter  e*  de  his  placuit,  qui 
pro  fuis  fcelcribtis  puniuntur.  Item  placuit  ,  vt  catechumenis,  fine  redem» 
tionc  baptifmi  deftinclis,  fimili  modo  ncque  oblationis  commemoratio, 
ncque  pfallcndi  impendatur  oflicium. 

(/)  Concil.  Tolct.  III.  c.XXII.  Qui  diuina  vocatione  ab  hac  vita  recedunt,  cum 
pfalmis  tantummodo  &  pfillentium  vocibus  debent  ad  feptilchrj  defcrri. 
!Ytm  tiincbre  carmcn  ,  quod  vulgo   dcfunclis  cantati  folct ,  yel  in  peclori- 

Bingh.O.E.Vol.X.  H  vr. 


5§  '  OKIGINYM    ECCLtSIASTICARrM     LTB.  XXIft.    C\P.  Ill» 

vt  cum  plhlmisadfcpulchrafua  dc-fcrrc.tur.  Ifti  autcm  pfalmt 
non  debcbanteiTe  cuinina  iitiufiriodi  iuncbria.  qualia  dcfun- 
ctis  fuis  gentiles  cantare  fblebant,dum  hi  limul  vcl  in  pe^loie 
fe,  aut  proximos,aut  familias  abfurda  &  inepta  ratione  carde- 
bant.  Sufhccre  enim  dicit,  quod  in  fpem  rcfurrectionis  chri- 
Itianorum  corporibus  famulatus  diiunorum  canticorum  im- 
pendatur.  Hoc  aliam  nobis  oftendit  dirrercntiam  intcr  ratio- 
nem  fepeiierrdi  ethnicam  &  chriitianam.  Ethtiici  fuas  haberc 
folcbant  pweficas,  liue  fcminas  conductas  ad  funus  dejloran- 
dum.  Quas  ipfe  dcndct  lvcianvs,  introducens  per  profo- 
popceiam  hornincm  mortuum  hoc  modo  intcrrogantem : 
Quid  Jibi  vult  tila  tna  lamtntattoi  Qujd  Verbtratio  fecloris  ai  fiium 
ti/>U?  Et  chrysostomvs  [«].  rcm  agens  imgis  fcrio,quos- 
dam  reprehendir,  qui  fuo  adhuc  tempore  hu,c  gentili  co  fue- 
tudini  adhirrefcebant,  quibuscd.cit,  niii  fe  emendent,  fore, 
vt  in  eos  extrerria  excomiriunicationis  feueritate  vtatur. 

§.1X.  . 
JLoculos  fertis  jfrreis  coronare  baud  permijjum  inter  chrijlianos, 
quamuii  lumma  ante  e<  s  poiture  non  d  hitarmt. 
Gentiles  in  pompa  funcbri  cadaucra  fcrtis  floreis  co- 
ronarefolebant,  in  iigium  vicJoria?,  qucmadmodum  id  intcr- 
prttatur  clemexs  alexandrinvs  L*],  argu  i  ti  tum  inde 
dcfumens,  quo  ldoia  eorun;  mortuos  tai.tum  hoimne  elTe 
probct.    tertvllianvs  [jj/j  etiam  coronarum  rui  cbrium 

busfe,aut  proximos  ,-uit  (amilias  cmleie  omnino  proli  benius.  ulli.iat 
autrm,  quod  in  fpe  relurrectionis  cluiitianorum  corporibus  [jmuUtus  diui- 
norum  impenditur  canticoram. 
{  n)  Chryfofl.  homil.  IV.  in  Hebr.  p.  rZ(S.  ( p.  737.  edit.  Frf. )  f,"  Tuis  rds  $t.n&- 
cxs  txvtxs  (itt&iiffKivri i  trteivfKTS  ftot  "KlyovTt,  xx  x'/%.im  yxg  ;cu,d?h.'  n)s  i'%u* 
c    /SxXifttvos  igyi^ikoi,  woXtlv   ttvriv  jgfivoH  rr,s  fxxj^<r/as  «.itHi^m  wi  rn\  tiia* 

Xo\drp*n>.     <fl  qws  has,  quce  /ammtentur, cptidttxeyit ,  vuhi  credite a\ce,  ri.- 

71011  aiitrr  eirwi  dico ,  qtiatn  Jum  adfe&us ,  qni  vtlit  irqjcqturj  tum /otin 

teiupijre  urcebunus  ab  ecckjta,  tamquavi  ido/o/atmm. 

(.V)  Clern-  pfcd  IgOg.  lib.  II.  c  VIII.  p.n?.  edit.  Oxon.    As^Xjfr*  <fc  />fi«v'«   e 

-  ';::::%  tsi  y.Zil.ov'  Ttivryi  iix/  ris  vtxois  xv.~.  .7 '  .\. -r'i<s  :-j'  u  Xoyui   ratf  rit  tiiJldX*» 

yt    itooffietfTvexvres  u.vro~s  ri  tivxi  vexgots.     l/i  tiHtem   curomi  tvanquiUlta' 

tis  perturbatiouc  vacwt fifsnwn.     Qua  de  cattffh  mortttos  coronaiit ;  queui- 

mdmodum  etui>:i  idola ,  eo  fa&o  monua  cjji  adjirentes, 

(_>.)  Tcitull.dccorou.iuilit. c.Xi  O^ud  cninv  um  dignumDeo^uain  guodin- 

me- 


QVTMADMODVM  CORPVS   AD  EXSHQVlAS    PrAEPARARINT  ,  ETC.      J9 

meminit,  fed  eas  inter  reliquas  omnes  damnat ,  quas  contra 
in  libio  de  corona  militis  fcribit,  vbi  illas  omnes  fuperftitiofas  ef- 
fe  docet,  tamqtiam  inter  ethnicos  vlitatas.  Non  deprehendi- 
mus  hanc  cor.fuctudinem  -a"  chriftianis  in  ritibus  funebribus 
adhibitam.     Paganus  illc  apud  minvcivm   felicem  hoc 

nomine[z]  COS  accufat,CVc«<w,  inquiens ,  etiam  fepdchris  deneg*. 
tis:  Et  minvcivs  [a]  in  refponfione  fua  accufationtm  admit- 
tit,  quando  ait:  Necmortitos  coronamus.  Fgo  vos  in  hvc  magis  mi- 
rvr ,  qucmadmodum  trifwaiis  cxanimi  aut  fenticnti  facem^  aut  hoh 
fintienti  coronam,  quum  Zfveatus  non  cgcat,  Sf  mifr  nott  gaudeat  Jio- 
ribus.  At  enitn  7ios  exfequias  adornamut  eadem  tranquillitate ,  qua 
viuimus :  nec  adneHimtis  arefcentetn  coronam,  fed  a  Deo  aternis  Jlorilnts 
viuidam  fujHncmus.  Manifcfium  cx  his  eft,  chriftianos  non  co- 
ronafle  mortuos  fuos.  Neque ,  fecundum  hanc  lectionem 
MiNVCii,  facibus  in  exfequiis  vti  potuerunt.  Hoc  autem  mi- 
rum  videtur,  quandoquidem  certura  cft,  tempore  minvcii 
cos  firpius  coactos  fuille  lictlu  fepelire,  Quamobrcm  pro- 
babileelt,  vocabulum/<7<.r;«  in  tcxtum  irrepfifle:  fenfus  enim 
&  fcopus  argumenti  id  non  requirit.  Quomodocumquc  au- 
tem  rcs  fe  habet,  in  fxculis  fcqucntibus  chriftiani  non  dubita- 
runt  ltmiina  &  faces  de  die  gcftare  ante  mortuos,  tamquam 
fymbolum  vidtoria?  ac  lscritia: ,  quemadmodum  ipfum  chry- 
sostomvm  antea  [!?]  atidiuimus  huius  ritus  rationemjexplana- 
re.  Vt  adco  aut  chriftiani  hac  casrimonia  numquam  dubita- 
rint  vti,aut  dici  oporteat,  ipiis  vifiim  eile  in  poftcrioribus  fa> 
culis  eam  inter  ritus  fuos  adoptare. 

§.  X. 
Orationes  funebres  in  preeclarorum  hominmn  laudem 

habitjc. 
Cadavere  ad  fepulturae  locum  ita  dcducto,  rribris  erat, 
orationem  funebrcm  in  dcfuncti  laudem  habeie,li  quid  iingtu 

dignum  idolo.     Qi^id  autem  tam  digrmm  idoio,  qttam  quod   &  mortuo? 
I\am  &:  mortuoium  cli  ita  coronaii:   vel  quoniam  tV  ipfi  ulola  (Ltim  iiunt, 
&  habitu  &  cultu  confecrationis ,  qtoe  -ipud  nos  fccunda  idololatria  cfl. 
(*)  Minucpag.  31.  (cap.  XII.n.6.  p.  3«.cdit.  Hall.) 
{aj  Ibid.  p.100.  (cap.  XXXVIII.  n.  f.  0.  p-  '43-  cit.cdit.  ) 
\b  )  Chrvfc.Il.  homil.  IV.  in  Hcbr.  cit.  cap .  11.  §.  VI.  fub  htt.  ;b)  pag.  4t. 

H  2  Iare 


6o  ORIGINVM  ecclesiastic\rvm   lib.  SMl!.   CAP.  itt. 


larc  &  cminens  in  co  cffcr,  quod  ramquam  cxemplum  viftutis 
aliis  commendari  merercrur,  vel  dignum  efilr,  vr  in  dcbiram 
meritorum  illius  memoriam  glonamque  rccirarernr.  Non 
paucae  iftiufmodi  oiarioncs  adhuc  exftant:  Verbi  graria  iila 
evsebii  in  funere Conjlantini;  &  iftae  ambrosii  in  obitu  The- 
o.iojii  ac  Valcntiniani  &  Satyri  frarris  fui;  &  illie  GREGORII 
NAzianzeni  in  parris,  Cafarii  fratris,  &  Gorgonia  fororis  fu- 
ncribus;  ncc  non  illa  gregorii  nysseni  in  obirum  Melitii 
cpifcopi  Antiochenij  quam  SOCRATES  alicubi  fVJ  {7nx>f<Jwov  Ao- 
•yo»,  orationemfunebrem,  &  alibi  iirnatyiov  [d~\  epitaphium  appel- 
lat.  At  cpitaphia  hieronymi  in  Nepotianum,  Fahiolam  &  Pau- 
lam  alius  fiint  gencris,  vtpote  folum  priuatae  laudcs,ab  :pfo  ad 
perpetuandameomm  memoriam  comppfitx,  non  pubhcc  re- 
citatae,  vt  orationcs  funebrcs. 

Vna  citm  pfalmodia  &  vjhato  officio  ecdeftts. 
Si  ve  aurem  orario  funcbris  habercrur,  fiue  non  habcre- 
tur,  reliquum  ecclefia?  officium  in  moituorum  humatione  ce- 
lcbrari  folcbat;  vniucrfum  quidcm  orKcmm,  ii  funus  cfferre- 
tur  antc  meridiem,  vbi  euchariftiae  oblatio  celebraxi  poteratj 
aut  ccrte  pfalmod:a  &  preccs,  (i  exfequiae  ficrtnt  a  meridie. 
Pfalmodia  &  preces  fufius  dcfcribuntura  perfonato  dionysio 
areopag  ta  l>],qui  populum  Dco  auciori  vi&ofia:  primum 
cantica  gratiarum  pro  defunclo  foluere  dicit,  quod  ad  opta- 
tum  vi&orias  brabium  peruenefit,  atque  iibi  limilem  fortcm 
optarc.  Dcindc  prsefulem  pcragerc  ad  Deum  precem  &  gra- 
tiarum  actioncm,  quod  largitus  iitgratiam  in  cognitione  Dci 
&  chriftiana  miliria  ad  morrem  vfquc  perfeuerandi*    Dcinccps 

(c)  :>ocrut.  lib.  V.  c.  IX.  tLti  Jt  vm  MfX/rns  o  ti.s  Avtio%h'xs  inhxonos  «.liuri* 
ttegmvuv ,  crfkfjTittriF,  oti  ryj  tov  iTtW.VtOHOV  is    »V;i  AoyOV  J  xjAiposBx- 

tt'K(U  r^tryoMos  iKf£>i\$!v.  Eudcm  tempore  Melitius  Antiochtnjis  cpijcopus 
in  morhutn  prulapjiis,  e  viius  txcejjiti  eiufqtie  in  liuuiem  Gregorius,  Biiji- 
lii  frater  orationem  Jiincbrtm  dixit. 

(d)  Id.  fib.  IV.  cap.XXVI.  hirtTntyiov  f,'s  Mtkhuv  rov  Amoy/tas  itcitrxwrov  h 
rjf  KiovTcvrivx  niiKn  in&ikbt.  Orationem  funebrtm  m  laudcm  MeletH  Ajfr 
tiocben/ts  eptfcopi  Con/iantinapoli  recitauit. 

(e)  Dionyf.  ecclef.  hierarcli.  cap.  VII.  p.  403. 405.411. 

vero 


QVEMAPMODVM  CORPVS  AD    EXSRQVIAS  PRAtPAR ARlNT,    CTC. 6l 

vcro  diaconum  promifla  dc  refurre&ionc,  qua:  diuinis  fcriptu- 
ris  inferta  iint,  recitarc,  iifquc  confona  pfahnorum  cantica 
concincre.    Tum    archidiaconum    catcchumcnos  dimirtere, 
fanctofque  iam  dcfun&os  commcmorare,   iifque  rcccns  vita 
functum  conlimili  congrcgatione  aggrcgandum  ccnfcre,  lior- 
tarique  omnes,  exemplum  illius  imitentur,   beatumque    in 
CHRISTO  finem  petant.      Poftea  antiftitem  prcccm  fuper 
dcfun&o  peragerc,&  diuinam  oonitatem  rogare,  vt  defunclo 
peccata  omniadimittat,qua?  per  humanam  infirmitatem  con- 
tra&a  lint,  eumquc  in  lucem  fanctam  ac  viuorum  regioncm 
transferat  &  collocetin  (inu  Abrahx^  Ifaac  &  lacob,  in  loco,  a 
quo  dolor  &  triftitia  gemitufque  aufugiunt.    Hac  precatione 
finita,  antiftitem  dcfuncto  dare  ofculum  pacis,  eumque  olco 
pcrfundcre,  atque  ita  corpus  mandare  terrae.     Nulla  heic  cu- 
chariftia:,  in  hoc  officio  cclebrara:,  fit  mentio,  in  aliis  autem 
fcriptoribus  rcperitur.     Et  dua:  pofteriorcs  cxrimonia:  dandi 
ofculum  pacis  &  perfundendi  oleo,  quodammodo  peculiares 
funt  huic  au&ori ,  &  prior  earum  exprefiis  vcrbis  prohibita  cft 
in  aliis  quibufdam  rcgulis  fcpeliendi.     Hymni  autcm  &  pfal- 
modia,  accommodarum  partium  fcriptura'  ledtio  &preces  par- 
tem  officii  funcbris  conftituunt  in  omnibus  ecclciiis.     hie- 
ronymvs   [/]  exfcquias  FabioU  hunc  in  modum  dcfcribit: 
Sumbant  pfalmi ,  £J  aurata  temphrum  tccla  reboans  in  fublime  quatie- 
bat  aMuiab.     Ita  quoque  in  funcrc  PauU  f_g],  non  folum  in  i- 
pfa  via,  dum  agmme  inftru&o  illud  duxerint,  fcd  in  media 
quoque  ccclcfia  pfalmos  cantatos  efle  adfirmat.    Concilia  A- 
fricana  iimilitcr  de  prccibus  in  exfequiis  loquuntur:  Qua:  pre- 
ceS  7rapa^«cr«5    &  c  mmendationcs  \_h~\  VOCantur,  Vtpote  quibus 
vtebantur,  quum  dcfun&orum    cadauera  terrx   committe- 

(  f)  Hieron.  epitaph.  Fabiol.  cap.  IV. 

(g)  Id.epitaph.Paula:  epift.  XXVII.  Alii  choros  pfallentinm  Jucerent  in  media 
ecclefu  ikc. 

(h)  Concil.  .Mileuit.  can.  XII.  Placuit,  vt  preces  vel  orationes  feu  milTa:,  qux 
probatx  furrint  in  concilio,  fiue  pracfationes ,  fiue  commendationes,  feu 
manus  impofitiones,  ab  omnibus  celebrentur.  Nec  aliac  omnino  ducantur 
in  ecdffia  ,  nifi  qux  a  prndentioribus  traclata:,  vel  comprobata:  in  fynodo 
fuerint,  ne  forte  aliquid  contra  fidem,  vel  per  ignorantiam,  vel  per  rai- 
nus  lludium  fit  compofitum, 

H  5  rent. 


6?.  ORIGINVM  ecclesiasticarvm   lib.  xviii.     CAP.  TTT. 


rent.  Et  ha'  tales  iubentur  effc,  quae  in  fynodo  fint  proba- 
ta.',ne  forte  aliquid  contra  fidcm  per  ignorantiam  in  officia 
ecclefiae  irrepat,  Hoc  pfelmodiam&  prcces  officii  funcbrisin 
ccclefia  partem  fcmpcr  ruiffe  fatis  abunde  dcmonftrat. 

§.  XII. 
Interdum  ebhitio  eucharijlia  celebrata. 
Et  quandocumquc  opportunum  &  commodum  tcrhpus 
crat,  facra  ctiam  euchariftia  iftis  ritibus  addcbatur.  Hoc  cft, 
iiexfeqiuae  hominis  defunCli  fiercnt  ante  meridicm,  quod  fo- 
lum  opportunum  &  commodum  tempus  erat  celcbranda?  eu- 
chariftia^jquia  non  niii  a  ieiunantibus  recipi  debebat.  Ha?c 
diftin-^io  in  concilio  Carthaginenfi  tcrtio  [/]  facta  eft,  quod 
primum  decernit:  Sacrantenta  altaris  non  nifi  a  ieiunit  celebrentur. 
Et  deindc  addit:  Si  aliquprum  promeridiarid  tempore  defunctorum  ^ 
fiue  epifcoporuni^  Juce  ceterprum  cotrimcndatio  facienda  efi ,  folis  oratio- 
nibus  fiat ,  fi  ilii ,  q  nt ,  idm  pranfi  inuenianfur.    Hoc  manifc- 

fto  indicat,  communionem  gcneratim  iri  exfequiis  celebratam 
effe  hoc  a:uo,  ad  minimum  m  ecclefia  Africana,  nili  forte  ali- 
qua  temporis  circumftantia  interueniens  aliter  fieri  iufferir. 
Vnde  possidivs  [kj  pro  Augufiini  commcndanda  corporis  de- 
noiitionefacrificium  Dco  oblatum  eflc  ait.  Atque  ita  avgv- 
stinvs  [/1  ipfe  pro  Mbriica  matre  fua  oblatum  effe  dicit  facri- 
ficium  prctii  iiue  redemtionis  noftnv,  iicut  fieri  confueuerit, 
priufquam  cadauer  dcponeretur.  Hinc  eft ,  quod  v  i  ct  o  r  v- 
ticensis  [*»]  populum  Africa,  quum  omnis  clerus  in  barba- 
xiVandalqrum  pgrfequutione  expulfus  effet,int'roducat  iic  con- 
qucrentcm:  Qui  rios  foUemnibus  orationibus  fepulturi  ftint  morientes^ 
Nc  autcm  hunc  morem  'Africa  peculiarcm  fuiffe  cxiftimcmus, 
PAVLiNVs[«]  fta Ambrofium  illucefcente  pafchatis  dic,peraclis 

(i )  Concil.  Cuth.  III-  can.  XXIX. 

(/,•  i  Poffid.vit.Auguft.  rap.  XIII.  Pro  eius  commendanda  corporis  depofitione 

faerificiurn  Deo  oblaturri  eft  &  fepultus  eft. 
(I)  Aug.  confclf.  lib.  IX.eap.  XII.   Quum  offerretur  pro  ea  ficrificiura  pretii  no- 

ftri,  iarri  iuxta  fepulchrum  pofito  cadauere,   priufquam  deponeretur,  ficut 

Ceri  folet   '    :. 
ttn)  -  i  tor.  Vtic.  de  perfec.Van  lal.lib.  II.  bibl.  patr.tom.  VII.  p.  500.  (tom.VIIi. 

p.68i.b.edit..Lugd.    I      I  XXVII.) 
(h  \  Paulin.  rit.  Ambrof. lUucefcente  die  dominico,  «juum  corpus  illiiis ', peraelis 

facra- 


qVEMADMOIWM    CORPVS    AD  ExSF.qviAS  r-RAEPAR ARiNT,  ftc.      6j 


facramentis  diuinis,fepultum  etfc  narrat.  Similem  in  modum 
evsebivs  [0]  Cunfiantini  iinpcratoris  dcfcribit  exfcquias.  Mi- 
niiiros  Dei  diuini  cultus  cajrimonias  precationibus  peregifle! 
dicit.  Nc  vcro  hxc  pro  folis  prccibus  acciniamus,  addit,  il- 
los  cum  diuinis  caerimoniis  ac  myftico  facrificio  &  fanctorum 
precum  communione honorafle.  Ita  ambrosivs  in  funere 
ValentiniMii faclum  cffe,  in  oratione  de  obitu  illius  docet,  Da» 
te,  inquiens  [/>],  manibus Jancta  mjjieria:  Pio  rcquiem  cius pofcanutf, 
«dfeiju,  Atque  ita  evod:  vs  lq\  (c  pium  notarium  fuum  fc- 
pcliille  dicit.  Exfcquias,  inquit,  prabuimus  fatir  bofarabilet  SS 
dignas  tatit.e  anim<e :  nam  pcr  triduum  hymnit  dominum  ceUaudauimus 
fupcr  feptulchfum  ipjins  cjT redemtimis  facramcnta  tertio  die  oltulimus, 

jT.  XIII. 
Cum  Jpfcialibki  prectbus  pro  defun&is. 
Hoc  autcm  eo  commodius  fiebat,quiain  officio  eucha- 
riftico,cx  iftorum  temporum  confuetudine,follcmniscomme- 
moratio  mortuorum  in  genere  fiebat  &  preces  pro  illis  ofTe- 
rebantur  Deo;  aliae  quidem  euchariftkae  pro  eorum  liberati- 
one  ex  huius  mundi  adflictionibusj  alia;  vero  per  modum  de- 
precationis,  vt  Deus  animam  corum  recipiat  in  locum  rcquiei 
&  beatitatisi  vt  humanas  eis  aberrationes  condonct,ncc  pcc- 
cata  quotidiana?  incuriionis  imputtt,  qua?  in  optimo  quoque 
reliqua  iint  ex  naturae  imbccilhtate  &  labe :  vt  f[)em  eorum 
augeat,  &  tandcmad  perfectam  confummationem  cum  omni- 
bus  fanctis  fuis  per  gioriofam  refurreclionem  perducat.     Qua; 
preccs  omnes,  vt  alio  loco  [*]  copiolius  demonftrauimus,fpe- 
ctare  nullo  modo  potutrunt  ad  recentius  omni  fundamento 
dcftitutum  dogma  de  lgne  purgatorio,fcd  ex  aliis,illud  quam 
longiilimc  fuperantibus ,  rationibus  fiebat.    Quum  autem  fcn- 
fui  atque  opinionibus  iitorum  temporum  eflent  confentanca^ 

facramentis  diuinis,  de  ecclefu  leiuretur  portandum  ad  balilicam  Ambrolia- 
nam  8x. 
(e)  Eufcb.  vit.Conftantin.lib.  IV.cap.  L  XXI,  T*  rfs  h$!x  \urgiUs  dV  hx**  ** 

KJrXjifxv  -—   juvrixijs  Xurttylxt    K§iift,sta>    y^  wnuttiiS  Qftm  «»oX>'.vw  fJ/.^v- 
lp)  Ambrof.de  obitu  Vaknt/p.  12. 
{q)  Ap.Auguffin,'epift.  CCI.VllI. 
(*  )  Lib.  XV.  cap.  iil.  §.  XVII.  vol.V.p.  338. 

om- 


64  ORIGIMVM    ECCLESIASTICARVM    LIB.  XXTlI.'   C,iT>.    III, 

officio  communionis  tanto  lubcr.tius  in  cxfcquiis  vtcbai  tur 
proptcr  hafce  preces,  qua:  in  illo  femper  oficrebantui  Dco 
pro  omnibus  viris  acfeminis  defun&is,  quibus  animam  lllius 
fpcciatim  adnumcrabant,  qucm  tum  mandabant  terra?.  S:ue 
autcm  communionem  facram  in  exfequiis  haberent,  iiuc  non 
habcrcnt,  prcccs  tamcn  numquam  non  habebant,  qucmad- 
modum  ex  paullo  antc  mcmoratis  canonibus  Carthaginenfiku 
&  Mileuitanis,  de  earum  vfu  praecipientibus,  manifeftum  eft. 
Et  in  his  precibus,  ii  nulla  citct  communio,  animam  dcfuncti 
in  fpecie  Dco  commcndabant ,  vnde  hafce  preccs  fpccialius 
itaptxbicsiHc,  commendationet  dictas  effe  probabilc  eft.  Prartcrea 
orarc  pro  illis  folcbant  prccibus  priuatis  &  iaculatoriis,  vti 
excmpla  repcrimusin  diucrfis  ambrosii  orationibus  funebri- 
bus  in  Theodofium,  Valentinianum  &  Gratianum  imperatores,  &  in 
fuum  ipfius  fratrem  Satyrum ,  &  in  g r e  g o  r i  i  n  az i  A nz eni 
fcrmone  funcbri  in  fratrem  Cafarium,  nec  non  in  priuatis  av- 
gvstini  prccibus  pro  matre  Monica  :  Vt  ne  mtntionem 
faciamus  precum,pro  illis  factarum  inanniuerfariiscommemo- 
rationis  diebus.  Vna  aliqua  ex  hifce  precationum,  in  exfe- 
quiis  recitari  folitarum,  formulis  adhuc  fupereft  in  con/iitutioni- 
bus  iic  dictis  apojlalicis,  quara  hoc  loco  eo  lubentius  interpono, 
quia  planillimc  oftendit,  nihil  in  hifce  precibus  rcpcriri,  quod 
vllomodo  ad  ignem  purgatorium  refcrri  poifit,  fcd  plane  con- 
trarium  ,  nempc,  quod  anima  dcfuncti  ftatuatur  ire  ad  locum 
rcquiei  &  beatitatis  in  firiu  Abraha.  Formula  ifta  fic  habet: 
Primum  diaconus  [rj  ait:  i'ro  fratribus ,  qui  in  CHRfSTO  requie- 
vcrunt,  oremusj  vt  buniinum  ainans  Deus ,  qui  animam  defuncli  fufci- 
vit,  ei  remittat  omne  veccatum  voluntarium  ac  non  voluntarium,  Sfpro- 
pitius  elemertfque  faBus  cpllocet  eum  in  regibne  piprum ,  quiefcentium  in 
finu  Abrabami  ,  Jfaaci  & '  la:obi  ,  cum  omnibus  ,  qui  afaculo  placuerunt 
£)ieo ,  atqUe eius  voliiwtdtehi  fecerunt ;  vnde  aufugit  doior,  trijiitia  &ge- 
mitus.    Poftea  epifcopus  etiam  precationem  facit  vcrbis  fe- 

(r)  Conflitut.  apoft.  lib.  VIII.  c.XLl.  Tvcif  Kveuiuvtfti/uevtnv  iv  XC??  tlhXQwv  >j- 
y.wv  SstJ&to/u&tv'  oirttts  o  <£l\'.  vjoo.jtos  .7t>/<  ,  o  nr^ord^tfJ.mvGS  uvrx  ri/v  t!/v%i;v ,  isxa- 
ttfy  c.vtu  tcxv  ctfA,*pnlU«  ttcifftov  ;ja/  dxsfftov ,  t{gf  5'Xf ws  um}  tv/utvijs  yt vliUtVOS , 
y.%Turlt,:<  tts  '/w^xv  tvltfjtvv  ,  uvttuivwv  tts  i:o'/.r..-v  Wp  jxxu.  y^j  \txc-'x  i>cit  Ix- 
r.wfi,  y.tru.  nivrwv  twv  xjc    Uiwyos  ivugsTijffUvTwy,   y^ocj    noti/iu.vrwv  ro    jiXi/y.» 

quen- 


QVF.MADMODVM    CORPYS   AD   EXSEQVIAS    PRAEP.ARARINT,  ETC.       fij 

qucntbus:  Oiti  natura  es  immortalis  ac  fine  carens;  a  quo  cuntla  im- 
tnortaha  iJ nortalia  orta  Junt ;  qui  ar.imal  ratiov.ale  homincm ,  cir.cm 
viundi ,  infabricatione  ejjccifii  mortalem,  c7  refurreclionem  promijfii; 
qiii  Hcnocbttm  £2 'Lham  non  fiuifli  mortis  exptrimcnttim  capcre :  Deur 
Abrahami ,  Deus  Ijaaci  £J' Dcus  Iacobi ;  non  tamqitam  mortitorttm ,  fcd 
tamquam  viuentium  es  Deu; ;  qttiA  citnclcrum  aninw  apud  te  viv.unt  £f 

Jpirittts  ittjhrum  in  manu  ttiafunt,  quos  non  taugct  criiciatus  ;  omnes  e- 
nim  fantlificati  fttb  manibus  tuis  ftint:  ipfc  &  nunc  rejpice  ftpcr  fcr- 
vum  hunc,  quem  fclegifii  SJ aJfttmfifii  in  aliam  fortem;  &  condotiit  ei\ 

Ji  quid  Vtilens  aut  inuitus  deliquit ;  atque  angclos  ti  exhibc  placidos ;  at- 
que  colloca  eum  in fmu patriarcharum ^prophetarum ,  apofiolorum ,  emni- 
umque  qui  tibi  afeculo  placuerunt;  vbi  non  efi  trifiitia,  dolor ,  gemitus , 
immo  locus  piortnn  fedatus ,  £2  pariter  quieta  terra  rc3orum ,  eorumque 
qui  in  eavident  gl  riam  CHRISTI  tui ;  per  qttem  tibi  gloria^  honory 
cultus  ,  aclio  gratiarum,  adi.ratio,  infantlo  fpiritu,  in  ftcttla,Amcn. 

Tvm  epifcopus  pro  prarfentibus  orat,  dicens,  Saluumfac, 
domine,  populnm  tuum  <J  benedit  hxreditati  tua ,  quam  acqitijittifii  pre- 
tiofo  CHRISTI  tui  fanguinc ;  pajce  illos  fub  dextra  tua;  protcge  illof 

Jub  alit  titis ;  Sftribuc  illis,  vt  ccrtamen  iottum  certcnt ,  curjttm   con- 

Jummcnt ,  Jidem  fruent ,  abfqite  muiatione  ^culpa  cj  crimine  ;  pcr  domi* 

kvt~x'  i'v$x  dniSox  ,  t>Sv:>i,  vjff  "Kvnr/  vx/  sav.yy.os'  —  yjy  o  intaxonos  \tyi- 
TiU"  0  T~  tf VCtl  dSxVXTbf  VJt/  UTt\tVT>ITOS  ,  rrx^'  x  n~v  dSdvxTov  jyt/  Sdjtcv  yi- 
yo:tv'  0  tq  \oytxiv  Cuov,tov  ttvjcunov,  tov  v.ocyono\'tTVv ,  3:>itIv  iv  y/.Ti.axtv>i 
not>';axs  ,  vjtj  xvxrxalxv  iirxyyttkdytvos'  o  tov  'Evux  yjff  rcV  "H\ixv  Suvxtx  irii- 
pxv  y>)  ixaxs  \xfis~v  }  Stos  Afioxdy,  o  Stos  laxxx  ,  vjy  o  btos  \xy.up  ,  xx  us 
isxcuv,  dlh.'  tis  Cu:tuv  Stos  ti'  ori  ndvTuv  xl  4tv%xl  mcd  atu  (uct,  vjt)  t~v  St- 
X.XIUV  T«  -VtVfAXTX  iv  T~  y,ttoi  CX  ticiv,  M  x  y>)  x^iriTxi  /sdaxvos'  -dvTts  yx^ 
iiytu.uy.ivot  i-o  Txs  x^S^s  a*  f'<?"'  xvtos  y^j  v~v  imSt  ir:i  t;v  a~\ov  cis  ru-Jf , 
tv  i$t\i£w,  vgij  it 'fOff tkd Jix  tts  tTtgxv  \~-$iv ,  vj/tj  avyxuior^ov  xvtw,  i"  ti  ixdt 
■it  uxuiv  ii>iyxoTt,^nxf  dyyiXxs  tvfttvtii  ■ra^KSWOv  avT~,  jyj/  xxtutk^ov  xvtov 
h  t~  xoXrrtf  tc~v  nxTgtxQX<»y  K&/  ***  7rpc(f,:;T~v  y^cif  tSv  xrroroXxv  t-ct}  ir  'jrm 
T~v  «V  ituvis  eot  ivt*gt7>lGdvTu,v,  'oirx  xx  svi  \vtt>i  ,  otlvvi;  yjtf  rtvxy y,r>s  ,  diS^ii 
%uoos  ivctfiuv  ivriy.ivls,  yxf  ji;  tv^siuv  cvvxvriyJv>i,  rjtf  tuv  iv  xvt>;  it.ui.Tuv 
T>)v  }i£xv  t~  Xi'**  eis'  ^'  *  ""'  t><>?x,  Ttyi  yjc/  aifixs,  tv'x~$ '~<~  >  «TforxiJw/* 
Cts ,  iv  uyiu  TrvtiyxTti  tis  txs  xiuvxs  xy.vtv.  ---  yj/f  o  irrtrjxonos  ivxx[i7tiTU  v- 
nip  xvtuv,  y.iyuv  TOidSt'  tsZa<.v,  xv^tt,  tov  \tiov  cx,  yjtf  ivXlywiv  tHv  x\yco- 
voytxv  ffx ,  r,v  ntctnoiricu  toI  Ttyiu  xly.aTt  tx  X(jI~*  ff*'  noiyxvov  uitxs  vni 
<riv  St£t*v  trx ,  yct/  axinxsov  xvri<  ino  rds  nHavyds  ox,  >yc/  iis  «vto?c  t\  .'- 
yuvx.  dyuvir.o^   i    xu>.iv,Tov  Sptyw   Tthiaxt ,  Tr,v   ni-ri)  T>if>;cxt  dTgin/us,  d- 

Bingh.  O.  E  Vol.X.  I  num 


f)6  OB.IGIWVM    ECELESHtrrtCARTM    LlTt    .VXlll.   CAP.  III 

?jin,'i  noftntm  lefum.Ckrijlum  Ailectdm  f.linm  tmim;   cum  qno  tili  gforia, 
hoiwr  cSvc-ncratio ,  atque  \anclo  fyirimi  ,*«  fxcula,  Amcn. 

Hae  preces  pro  mortuis  non  ideo  facfa;,  quafi  cum  /vo- 
mancnjibus  animas  eorum  in  igne  purgatorio,  vel  alio  quocimi- 
que  loco  cruciatus  lmcre  crediderint,  fcd  ex  contraria  pror- 
fusratione,  videlicet  quod  eas  per  fanctos  angelos  in  lociun 
requiei,  in  finum  patnarchaium,  apoftolorum  &  prophetarum 
coiductas  ftatuerint.  Qupd  firmillimo  nobis  argumento  cff, 
ecclelix  tunc  temporis  ignem  purgatorium,  quo  mortui  per 
multa  tempora  poft  mortcm  torqucri  dicuntur,omnino  igno- 
tum  fuifle.  Omr.es  autem  preces  illius  ex  alia  ratione  piofi- 
cifcebantur,  qua:  dogma  de  igne  purgatorio  fubucrtit,  quan- 
(\q  animas  defunotorum  in  ftatu  rcquiei  &beatitatisftatimcot 
locari  credebat. 

*•  XIV-    ' 

Corrupta  eonfnejtudo  dar.di  mortttis  ofculum  pacis  &  euchcirifti- 

aw>  per  vetuflus  canvtics  a  rrrcla  &-  emeridata. 
Dvm  de  precibus  pro  mortuis  &  de  cuchariftia:  admini- 
ftratione ;  in  exfequiis  loquimur,  non  pravtereunda  hlentio  eft 
corrupta  quxdam  confuctudo,  quae  per  ignorantiam  &  fuper- 
ftitionem  in  quibufdam  locis  inuecla,fcucre  autem  per  cano- 
nes.prohibita  eft.  H&c  confuetudo  erat  daudi  mortuis  ofcu- 
lum  pacis  &  cuchariftiam.  Ha:c  fpecieni  pietatis  habebat  & 
fine  dubio  orta  eft  ex  iaudabili  confuetudinc  celcbrandi  eu- 
ehariftiam  in  exfequiis,  ad  quam  probandam  ctiam  facit.  At 
non  nili  cceca:  fuperftitionis  effcctus  erat.  Et  propterca  licct 
ficlus  auctor  fub  nomine  dionvsii  arf.opagitae  [/]  de 
confuetudinc  dandi  defuncfis  ofcuhim  paci.s  cum  approbatio- 
ne  loquatur:  tamen  quum  hxc  con!uetudo,viiacumritu.dan- 

yJ/Slu;;  ,  dnyiO.iiTUS ,  oti   tx  Kupin    r,yZ-j    I>/<t2   ^«(rS,Ta    dyxmflx    aa    TTxiSis' 
y.zj'  x    tnt    Ji£ux  rtyi)  yg.)  tjifixs,    yg.)    rw  uyiui    im vjhmti ,  si;    txs    uiSvxs» 

(s)  Dionyf.  ccckf.  hier.ircli.  cap.  V!I.  p.  40S.  t~Tx  xbociXStiv  0  5h7oj  Uoy.oxvs, 
ivjtyv  isfiwptivff,  itr  v.vril  <tju~?zi  ,  yu.}  y-r:'.  tw  iw/ji''  1  >eurh  ts  0'  t!^oio%tjs 
ATTSOcCsXCH  731/  KSKO.fJjiJlMlOV,  va)  y.zr    uvt(,v   d    irxaovns    «.xxyris.      Tlllll 

acccdens  diiuuus  untijies  /irecei/i  Jiiper  eo  Jaaatijjii/nii/i  peragit,  atta  fi. 
xita ,  ig/emce  auttfles  drfuaituin  filutat  t/  cui/i  Jh  grirjcntet  wnts, 

di 


QVFMADMODVM    CORPVS  AD  EXSFQVlAS  PRAMMR\R'N"r ,  ETC.         6j 

di  moituis  euchariftiam,  m  GaSiam  circa  annum  DLXXVIII 
inuchi  coepifiet,  concilium  Antiffiodorenfc  canonem  aduerfus  e- 
am  in  ha?c  verba  promulgauit  [fj:  2y«»  lieet  tnortuir  nec  cuchari- 
fliam  nec  ofcuhnn  tradi.    Corrupta  confuctudo  dandi  eucharifti- 
am  mortuisintroduci  coepta  erat  aliquanto  ante  atatcm  avgv- 
stint.     Vcrum  ille  &  rcliqui  patrcs,  qui  in  concilio  Cartha- 
gincnji  tertio  conuenerant,  ei  fcie  opponcbant  [«],  interdicen- 
tes  ignorantibus  &  infirmis  prcsbyteris,  quorum  iiultitia  ha?c 
praxis  inualuerat,  neamplius  cam  fouercnt,  populumue  in  i- 
ftiufmodierroncas  induccrent  opinioncs,  vt  euchariftiam  mor- 
tuis  dandam  clTeiibi  perfuadcrcnt :  quum  dicTum  fit  a  domino: 
Accifite  £f  e.iite :  cadauera  autcm  ncc  accipere  pofiint  ncc  e- 
dcre.     Iidem  illi  mortuosfacramenta  ctiam  baptifmi  rccipere 
poffe  exiftimabant:  quaii  peculiaris  quadam  virtus  atque  effi- 
cacia  ipfis  extcrnis  facramentorum  clemcntis  infit,  finc  fenfu& 
fide  in  recipientc.     Qui  cnorcs  a  chrysostomo  [.v]  etiarn 
rcdarguuntur;  &  illc  dandi  mortuis  euchariftiam  fpecialius  a 
concilio  Trullam  \ y  \.    Qux  omnia  oftendunt ,  crrorem  fuilTc, 
cui  multipopuli  fuperftitioii  adri.tlcrint-  nulla  tamen  auclori- 
tate  in  ecclelia  eum  publice  penniiTum  vel  confirmatum  ciTe. 
Mos  confepeliendi  moituis  euehaiTftiam  fqui  tantopere  inua- 
luit  in  ecckfia  Komanenji)  pofteriorum  tantum  fxculorum  no- 
vatio  eft,  ccepta  a  Benedifio  monacho  ,  iine  vilopraniio  exem- 
plo  in  vetuftis  ecclelia?  monumert.s,  quemadmodum  occaiio- 
ncm  habui  oftenderdi  hbro  quodam  antcriore  [*].     Progre- 
diamur  itaque  ab  hifce  corruptis  confuctudinibus  ad  ritus  ma- 
gis  approbatos  ecdefiiu 


(/)  Cpncil.  Antiffiodor. can.  XII. 

(»)  Concil.Carthaa,.  III.  c.  VI.  Itacuit,  vt  corporittis  deflHl&oruim  euchariflia 
non  detur.  Diclnm  efl  enim  a  domino,  Accipitc  A  rdite:  Cadaaera  au- 
tem  nec  accipere  pofTunt  nec  cclere  Cauendum  efl  etiam,  ne  mortuos  ba- 
ptiziri  poife  tratrum  infirmitas  credat,  quum  eucharilliam  mortuis  non  daii 
anim.iduerterint. 

(X)  Cluyi..ll.  Iiomil.  \L.  iniCor.  p.  C6S.  (p.  449.edit.Francof.)  Vid.bb.XV. 

cap.IV.§.  XIX.  vol.V.p.4jf. 
(y)  Concil.  rrull.can.LXXXUI.ibid. 
<*;Lib..XV.cap.IV.  §.XX. 

I  2  $  XV. 


6g  ORIGINVM    IXCIF.SIASTICARVM    I_m.  XXIII.    CAP.   1IT. 


§.  XV. 

Eleemofynee  commwniter  addittc  precibtu  pro  defun&is. 

Eleemosynae  tamquam  aprae  fcmpcr  prccum  comites, 

iam  viucntibus  pro  mortuis  opportuniflime  dari  crcdcbantur. 

Vis  mortmtm  bonorau ,  inquit  CHRYSOSTOMVS  'z],fac  ekemofy- 

nas.     Et  alio  loco  [a\  :  Cur  poft  mortem  tuontm  pauperes  ccmweas  : 

cur  presbytcros^  vt  pro  eo  velint  orare,  ob/ecras?  Non  ignoro,  te  rejpon- 

furum,  vt  defunBus  rcquiem  adipifatur ,   vt  propitium  iudicem  inue- 

niat.    Hanc  confuetudinem  paullo  pofl:  laudat  ckdiuitcs  ad  c- 

am  hortatur,  qui  hcVrcdes  fuos  fcpcliant:  «SV  mdi.it  barbara gcnter 

vna  cum  dcfv.nciis  rcs  eorum  cremarc  flent ,  quanto  aqitius  defttntto  tuo 

filiu  tua  tradere  potcs :  noh  vt  in  cinerem  redigantur y  fed  vt  zjoriojmn 

magis  iHum  reddant.     Putas  cum  maculis  inquinatum   abii/Je ,  da  ip/i 

fua,vt  illis  fe  a  maculis  abftcrgat:  pittas ,  in  iuftitia  ipfum  decejjijje, 

prtbe  ipfi  tua  ad  merccdis  iS  retributionis   adieclionem.      H I E  R  o  N  Y- 

MVS  llOC  nomine  laudat  Pammacbium  lb],Ceteri  mariti ,\r\(i\.\\- 

ens  iftpcr  tumulos  cohiugum  Jpargurit  violas ,  rofis ,  lilia-,  fiorefque  pur- 

pureos ,  &T  dolorem  pe$~orif  his  oj/iciis  conflantnr.     Pammachiits  nofter 

fanclam  fauiUam  ofaque  vcncranda  eJeemoJyna  baljamis  rigat. 

§.  XVI. 
Et  quotannis  in  anniuerfariis  commemoratiunis  defun&orum  die- 

bm  repetitcc. 
Nonnvlli  hafcc  elecmofynas  quotannis  in  anniucrfa- 
ria  commcmorationis  dcfuntti  die  rcpetebant.  Hifce  tcmpo- 
ribus  commune  facere  folebant  conuiuium,  religiofos  ,cum 
faccrdotibus  conuocantcs,  fideles  vna  cum  clero,  egenos  & 
paupercs,  pupillos  &  viduas^vt  ficret  fcftiuitas  in  mcmoriam 
requiei  defiin&is  animabus,  quarum  memoriam  celebrabant^ 

(z)  Chryfoft.  hpmil.  LXI.in  Ioan.  (p.  401.  cdit.  Frf. )  /&\ii  Tty.rleui  tov  Jn&Sov 
tu  j  irlpus  rly.yiniv  ,  i\t>)y.07vvxs  rtoiwii. 

(  .1  )  ld.homil.XXXH.  in  Matth. "p.  307.  r  p.  371.  edit.  Frf- )  tI  ytTol  txvtu  7ti>i)- 
tus  xctKiis;  ytx/ TtxfUxuXtTs  Ugitts  tl£it3ut  j  ui»  tts  civurtuvcrtv  urtiX^t)  ,  (piicriv , 
0  TtTtXtvri)xojs ,  Tvu  TXtco  yjj    tov   aixxs-r.v.      Rlg.  374.  d,    ti   yxg  ;yc/    fixgfiugoi 

GVyXXTXXxinCTl     TOTs    l'.irO.$XGl   TU    OVTCt,     no'ti\to     y.U^OV    Ci    GVVXTtO^tTKui     TUi    Tl- 

TtXivJi)xoTi  Sixxtov  rci  U.VTX'  x'/,Tvx  Tilpox  yi-.ijrxt  ,  xx$;!s*o  ixtivct ,  ufc.'  Tvx 
ttXtiovct  tztco  rttotfiUX;)  $0%uv'  n%)  ti  yiv  uyct^Tcthis  urr>)\5iv ,  Tvu  tu  uyetg- 
Ti)w.ru   Xve;i'  11  oi  dixutos ,  Tvx  7tooJi')xi)  ysn/ru:  tx  y.tSS  y^oc/  olvTioiatws. 

{b)  Hieron. cpiit. XXVI.  ad Pamoiacli',  de  obitu  vxoris,  eap.  II. 

fibi 


QVEMADMODVM  CORPVS  AD  EXSrQVlAS    PRAEPARARINT ,    FTC.        69 


fibi  autem  efficeretur  in  odorem  fuauitatis  in  confpectu  Dei, 
qucmadmodum  pcribnatus  origenes  in ' lobum  [<-]  loquitur. 
chrysostomvs[</]  homincs  huius  confuctudinis  maiorem 
rationcm  habcre  dicit,  quam  aliarum  ,  qua:  maioris  fint  mo- 
menti.  Si  filii  aut  fratris  dcfuncti  mcmoriam  agant,eos  puri- 
gi  a  confcicntia,  li  non  morem  impleuiflent  &  paupcrcs  vo- 
caflent.  Scd  aliis  temporibus ,  etiam  ii  CHRISTI  faciant 
commemorationem,  ipfos  paupercs  dcfpiccrc  &  non  exhorre- 
(ccre. 

§.  XVII. 

Quod  autem  fepius  in  magnos  abufus  degenerattit,  de  quibm  que- 

relte  faclce  tamquam  nthilo  meIiortbus,quam  Jint  parentalia 

gentilium. 
At  enim  vero  hoc  firpius  in  magnos  dcgcncrauit  abu- 
fus.  Nonnulli  cnim  cibi  potionifque  paupcribus  dandae  loco, 
occafioncm  captabant  indulgendi  comeflationibus.  Quod 
vitium  cft,  quod  tam  accrbe  in  gentilium  parcntationibus  vi- 
tuperat  tertvllianvs  [<?],  quando  cpulas  eis  obicclat,  qui- 
bus  ad  dcfunclorum  bufta  ita  intemperanter  indulgcant,  vt 
indc  redcant  dilutiores,  gulofiflime  eos  nutricntes,quos  antca 
in  fpeciem  quidem  religiofe,  fcd  re  vera  atrociflime  exuflc- 
rint.  In  tribus  prioribus  ficculis  nemo  omnium  gentilium 
hoc  crimcn  in  chriftianos  rctorqucre  potcrat:  Quarto  autem 
fieculo  tanta  a  quibufdam  vitia  tali  occafione  committcbantur, 
xtManichai  tempore  avgvstini  id  obiectarcnt  catholicis, 
rcfque  adco  in  publicum  nota  erat,  vt  avgvstinvs  cam  fa- 
tcri  COgerctur.  Noui,  inquicbat  [/],  multos  eJJ'e,qui  luxuriojijfime 
Jupcr  mortuos  bibant  &  cpulas  cadaucribus  exbibcntes  Jhpcr  fcpultos  fe 

(O  Origen.  in  Iob.;lib.  III.  p.  43-.  (p.  2-4.  h.  cdit.  Parif  MDCIIII.  ) 

(  d)  Chryfoft.  homil.  XXVII.  ia  1  Cor.  p.  f6f,  (  pag.  296.  cdit.  Frf.  ).  foipwsa   tX 

XfiriTOf"!,^    ninirxf   irctgoffi t  mrf  i   Ppirltis;   «*.'«'    fth    v,x    'ij    cl}t\$x 

Tiri\cv]>ixsTos  a.vu./j.vrisu  ixiltts ,   inXtiyijs   kv  vtri  ts  evvt iUtos  ,    li  ,ur,  re   i^as 

ltl\ig  uisxs ,   y^x}   niviirus  ixi.t.tsxs. 
(e)  Tertull.de  tdlimon.anima:  cap.IV.    Quando  extra  portam  cum  obfoniis& 

mattxis  tibi  potius  parentans  ad  bufta  rccedis,  aut  a  buflis  dilutior  redis. 

Id.  de  refuireft.  carn.cap.I.   Ipfos  defunclos  atrocilTime  exurit,  quos  poft- 

iTiodum  gulofifllme  nutrit. 
(/;  Auguftin.  de  raorib.ecckf.cap.  XXXIV. 

I  3  ipfoi 


70 Origivvm  rccLcsi astic \rvm  tm.  JhrtrT.  c\v.  ttt. 

ipfos  fcpcliant,  &voracitates  ebrietatefque  fuas  deputent  rcligioni.  Di- 
cit  autcm,  ccclefiam  hos  mores  condemnare  &  irtiuimodi  ho- 
riiines  tamquam  malos  filios  corrigcre  ftuderc.  Dc  cadcm  re 
iterum  in  cpiitola  quadam,  ad  Auretinm  epifcopum  Cartbannen- 
~fem  data^",  qucritur,vbi  hafce  oblationcs  pro  defunctis  ita  fi- 
ericupit,  vtnc  fint  fumtuofa?  &  in  ebrictates  ac  corncfTatio- 
ncs  degenerent  Et  fi  quid  pecunise  hoc  intuitu  oblarumfue- 
rit,  vt  cx  primitiuofcopo  &  intcntiopc  iftiufeiodi  oblatioi lUrti 
in  prafenti  paupcribus  erpgetur,  Taics  oblationcs  ecclelia  li- 
bcnti  fcmpcr  animo  acccp:t,  ad  alias  autcm  quafcumque  i;ul- 
lum  vmquam  clt  coho;  tata[//|.  Aucror  libri  dt  duplid  martyrfa 
fub  nbmir.c  cypriani  [/j,  qui  longo  poit  avgvstinvm 
tempore  fcripfit ,  fimilem  animaduerlioncm  in  plebis  Africana 
intempcrantiam  habct.  'Lemuhitia ,  inquit,  adea  commmit  ejt 
Affica  nujlr.t  ,w  propemodum  n  n  babeant  pre  crimine.  Annon  vidt  mus 
ad  mdrtyrwn  memonas  cbrif.iamim  a  cbrifiiano  cogi  ai  ebrictdteml 
An  ho;  lcuius  crimen  ducimus ,  quam  bircum  immolarc  Baccho)  Scd 
hac  de  re  diximus  libro  quodam  antccedcnte  [k]  fufius,  vbi 

(g)  Aiiguftin:  epift.  I  XIV.  aJ  Aurelhtrrj.  C\ip'niam  iftae  in  cce.niteriis  ebrietatcs 
&  luxuriofa  conuuii  i,  non  foliim  honoies  marryrnm  a  carnali  &  impcrita 
plebe  credi  folent ,  fcd  etiam  folatia  moituoium,  mihi  videtur  ficibtis  il. 
Jic  diffuaderi  pofle  iftam  foeditatem  ac  turpitudinem ,  fi  &  de  fcripturis 
prohibeatur ,  &  oblationes  pro  fpiritibus  dormientium  ,  cjnas  vere  alicjuid 
adiuuare  credendum  efl ,  fiper  ipfas  memorias  non  fint  fnmtuofa: ,  atque 
omnibus  petentihus  fiuc  typho  &  cum  alacritate  prabeantur ,  neqtie  ven- 
d.inrur.  Sed  li  qtiis  aliquid  pceuniac  offerre  voktnit ,  in  prxfenti  pauperi. 
bus  erpget.  Jt.i  i.ee  defcrere  videbuntur  memoti.ts  fnorum ,  qnod  poteft 
gi^nere  non  leucm  cordis  dolorcm  ,  &  id  celebrabittir  in  ecclefia ,  quod 
pie  e'c  honefte  celebrattir.     Conf.  homil.  CI.  de  diuerlis. 

(/j)  Vid.  concil.  Carth.  I\'.  can.  XCV.  Qoi  obhtiones  dcfttnftorunj  aut  ne^ant 
ecclefiis,  aut  cum  difficult.ite  redduut,  tamquam  egentium  necatores  ex- 
CommuniLcntnr. 

Concil.  Vafeni. I.  can.IV.  Qjj  oblationcs  defunctorum  fideliiun  dctinent,  & 
ecdefib"tradere  demorltitur,  Vt  infiJcles  furit  ab  ecclefia  .ibitciendi :  quia 
vfque  ad  exliianitionem  fidel  peruenire  certum  eft  hanc  diuin.x  pktatis 
exacerbationern :  qua  cv  ftdt-le:-  de  corpore  recedentes  votorum  fuorum  plc- 
nitudltie,  &  jfaupeYes  colhtti  alimonix  &  neceffaria  fjllent-itione  fraudan- 
tnr.  Hi  enini  tales,  qnafi  egentium  nccjtores,  nec  credentes  iudiciumDci 
li.ibendi  funt.  ceitera. 

(i)  Cyprian.  de  duplici  martyrio  p.  42.  fp.  rti'o.  Iin.  i.fco.edit.Parif.MDCXI.VIK.^ 

(A)  Lib.  XX.cap.VIJ.§.  X.voJ.lX.  paj.  147. 

occa- 


QVEMADMODVM  C0RPVS  AD    EKSEQVIAS    PR  \EPARAR1NT,  ETC.  Jt 

occafionem  habuimus  in  cadcm  ammaduertcndi  vitia,  a  qui- 
bufdama.d  monumcnta  martyrum  in  anniuerfariis  corum  com- 
memorationibus  commifla.  Rcuertimur  iam  ad  ritus  fune- 
brcs  vctcris  ccclefia\ 

§.  XVIII. 
Decens  moderati  dolcris  tejiatio  in  funexibus  non  prcbibita  ,  fed 
gentilis  conftetudo  conducendi  prxficas  ad  deplorandutn  fu- 
tvis ,  a  veteribus  grauiter  vituperata. 
Modf.ratvs  luclus  cx  amicorum  amiilu  dcccntcr  qui- 
dcm  declaratus,  res  ita  naturalis  per  fc  atque  iniita  in  animis 
mortaiium  cft,  &  cum  ipfogaudio  ac  fide  hominis  chriftiani 
tam  bene  confiflere  poteft,  vt  vttercs  ne  quidquam  contra 
iftiufmodi  doloris  teftaticnem  in  funere  dixerint.  Duo  autem 
maximoperc  improbabant  vituperabantquc  grau.tcr;  primum 
quidem  inimoderatum  lu6tum,vtpote  charaeteri  &  profefiioni 
hominis  chriftiani  minime  conucnienrcm,  cuius  conucrfatio 
iam  in  ca:lo,  ipiiufque  fpes  &  exfpe&atio  non  minor  fit,quam 
corona  &  regtuim  poft  mortem;  quem  proinde  non  oportcat 
lugere  fupra  modum ,  fed  cum  miftura  gaudii,  quod  amicus 
quidam  ante  fc  ad  caTum  abicrit  ad  anticipandam  eius  poflef- 
fioncm.  Alterum,  quod  improbabant,  gcntilis  confuetudo 
crat  condncendi  feminas  ad  deplorandum  funus  &  cdendum 
immodicum  infolitumquc  clamorcm  antc  defunctum,  cum  la- 
ccratione  crinium  multifque  aliis  ridiculis  lu&us  indiciis.  Pra> 
cipua  earum  Romanis  dicvbaiur  prxjica ,  eo  quod  rcliquis  praefi- 
ccretur,  vtmodum  iflis  daret  plangendi,  quemadmodum  cas 

ex  VARRONE,   OVJDIO,  SEXTO    POMPEIO,     NONIO    MAR- 

cello  aliifque  Romanit  au&oribus  defcribit  ioannes  ro- 
sinvs  [/].    Hoc  vero  veteres  chriftiani  maximopere  impro- 

(/)  Rofin.  lib.  III. c.  XXXI.  p.jbiS.  Prafica]  Tercntius  Varroj  lib.de  lingua  la- 
tina:  Prxfica,  vt  Aurelius  (cribit  ,  mulier  ab  luc~hi ,  qnx  conducerctur, 
qux  ante  domum  mortui  Jaudes  eius  caneret.  Hoc  facYitatum  Arillotcles 
fciibit,  in  libro  ,  qui  fcribitur  voy.iy.x  fictffixginti  ,  q.uibus  teftimonium  d\3 
<juod  Kretum  eft  Nauiii. 

Huc  quidem  hcrcle  Opimr  prafica  cji ; 
Naw   3/iortuos  coUaud.it. 
Claudius  fcribit,  ca  guw  prjcficeretur  ancillis ,  ^uemadmodum  hmertann- 

b:z  ■ 


fji  ORIGIKVM    ECCLESIASTWARVM    LIB.   SXM.    CAP.  TIT. 

babant  in  illudquc  tamquam  ir.ere  gentilem  corfuctudincm 
acritcr  jnuehebantiir.     Nemo  defimStos  fhret^  ihqiiit  chryso- 

STOM  V">  [ml^nemo  iugeat  ,nemo  morttfn  CHRl-S  1 1  ,qua  nnrs  Jnpcra- 
ta  efi,  caiumnietur.  Qitidfrufira  flcs ,  fi  mortem  in  fomnum  rc.la:iam 
elfe  credis?  Quni  te  aedif  cT  iugcs?  Si  enim  gcntiks  id  faciv.nt ,  ri- 
den  ii  funti  Ji  autem  fidelis  paritcr  ac  infidelis  hac  in  re  peccat,  quid  re- 


ro  fe.iit/o  ftu.l 

lieres  ccnuocas  quarum  jicbili  cantu  inccndatur  atqiie  inflammetur  ve- 
hementiiit  ecgritudo  tua  :  nec  Paulo  diccnti  aufciihas  ,  Oiut  confnantia 
efl  Chrifto  ac  Bdial ,  vel  qu<e  pars  fideli  cum  infidcli?  Dcilldc  pcr- 
2it  monftrofam  (lultitiam  &  abfurdam  huius  cserifnonia»  ratio- 
ncm  multis  argumcntis  oltendere ,  cun&ifque  lcuibus  rationi- 
bus  quas  iftiufmodi  chriftiani  ad  cxcufandam  hanc  chrifhano 
homine  minime  dignam  praxin  adlegent,rcfpordct.  Alio  lo- 
co  [»]  adhuc  acrius  cos  reprehendit,  Quande  video,  inquiens, 

tur,  prarfica  eft  dicla:  vtrumque  oftendit,  a  pracfectione  prarncam  diclam. 
Plautus  in  truculento  : 

Siv.e  virtute  avgutnm  ciuem  mihi  habeam  pvo  jn-tifca. 
Sext.  Pcmpeius  :  Prahca-  dicuntur  mulieresad  lamentandum  mortuum  con- 
ducla',  qux  dant  ccteris  modum  plangendi ,  quafi  in  hoc  ipfum  pracfeclac, 
Nonius  Marcellus :  Pracficae ,  inquit ,  dicebantur  apud  veteres ,  qux  adhiberi 
folent  fnneri  mercede  conduclx ,  vt  &  flerent  &  fortia  facla  laudarent.  Lu- 
cilius  XII.  Merccde  qux  condu  ->x  flcnt  alieno  in  funere  prxliew  multo ,  & 
capillos   fcindunt  &  clamant  magis. 

Id.  lib.  V.  c.XXXiX.  p*g.£>9fy  Adhibebantur  etiam  prxfica-,  quas  Sexr. 
Pompeius  ait,  mulieres  fuiiTe,  ad  lamenundum  mortuum  conduclas,  qux 
darent  ceteris  modum  plangendi,  rnde  etiain  nonien  habeant,  quafi  qux 
huic  rei  fint  prxfeftx,  cctera. 
tm)  Chryfoft.  homil  XXXII.  inMatth.  pi'306.  (p.3^1.  edit.  Francof. )  Mijhls 
xorfli&w   "hotrth ,   y"M  -J/i/vf/rw,  yrjli   to   xwrigSitfMt  ri  x?'**  ^ucfixTkJru'  ii 

yCtp    hlxilTl    TOU   %'J.VXTOS     Tt  TttfVV    TTftTl'v     C>j.[/>f;">  ;    VlfVOS    7)      Kpxytcx     y't'/V!, 

rl  iiv^v  H«j  y.XxItis;  tkto   ycp  ti  vct)  ?A.mcs  inolnv,  y.xrxyiKocv  StT  "rxv    li  i 

msds  h  ,T&rots  clyjjy.cvy  )  rrotx  tHrso\oytx;  rls  trxt  cjvyyvc^uij  TOsxvvot  uvoijrxtvx. 
ai  yccj  rxvrx  y.trx  xijovov  togxtov  xgij  a.tpTi  rijs  dvxrclaiws  «reodtt^tv j  cjv  cfi 
wcrxfi'  xiivcrxi  ro  iyyj.rjw.x  crrtCduiv,  xx/  5p/vwJii<  yyJv  xytts  t^ijvl^/s  yvxxt- 
kxs  s£dftlun>  to  ntvSos ,  n«.]  tcv  xcluvov  ditysIftDV,  nx/  xx  dy.hts  tS  IT».t/Xs  "hi- 
yovTos'  tIs  avy.tpusvrjsts  %ot^i)  rrpis^tXIuX;  n  rts  ,«ff*s  fffs-w  ttirx  tinlr*' 
/«)  Chryfoft.  homil.lV.inHebr.p.  17^4. 

qui 


QVEMVDMODVM  CORPV!   AD  EXSBOVCAS    PRAEPARAriNT ,   ETC.      J£ 

ejui  fiuntinforo  plansfui  £f  eitdatui  propnr  e  viuii  excedetitei ;  vlula- 
tufque  cjlamcntationci  5  &alia,  aux  finut  indee&tti  Credtte ,  rtie  pudet 
(jr.icorutn  cT h.tycticrum,  qiti  vident,  & '  noi  etv.r.ei,  vt  fcr.cl  dtcam  t 
irridcnt.  Nam  qui.iquid  de  cetcro  dixero ,  frv.ftra  dicam  pbilofopbam 
de  refurreclione.  Quamobrcm  ?  Ouoniam  tion ,  qiue  a  me  dicuntur ,  at  - 
tendunt  Grxci;  fed  qu.e  a.  nobii ftunt.  Statim  enim  dicent :  Quanda 
potcrit  ex  bii  quifquam  mortctn  dcjpicere ,  qui  ne  poteft  quidcm  aliiim 
videre  mortuum.  Pulcbra  funt ,  qux  dicia  funt  a  Paulo  &T  digna  ccelit 
Deiqne  benignitate.  Ouid  enim  dicit  ?  Et  Itbcrauit  eoi^qui  timtre  tnor- 
tii  per  totam  vitatn  obnoxii  erant  feruituti.  Scd  non  finitii  not  bxc 
cernere,  per  ipfafacla  vobifctitn  pugnantet.  Oftende  mihi  eum,  qui  irt 
ipfo  motu  anitni  &  in  co^  quod  accidit,  pbihfopbatttr  £f  tunc  credam 
refurreidioncm.  Ita  gentilcs  pcr  elegantem  profopopoeiam  in- 
troducit  difTerentes,  vt  iftiufmodi  chriftianos,  (i  fieri  poffit, 
pudefa&os  ad  magis  virilem  agendi  rationem  hac  \n  rc  perdu- 
cat.  Addit ,  capillos  vcllcrc  &  eiularc,  tantum  crimen  &  de- 
decus  cllc,  vt,  (i  fieret,quod  oporteret ,  eos  qui  iint  huiufmo- 
di,  longo  tempore  arccri  oportcrct  a  liminibus  ccclcfia?,  vt- 
pote  refurre&ioncm  rc  ipfa  negantes.  In  fumma,  ex  au&o- 
ritate  epifcopali  illis  edicit,  fi  quis  in  praua  ifta  confuctudine 
conducendi  feminas  gentilcs  ad  lamentandum  mortuum  pcr- 
ftiterit,  eum  longo  tcmpore  fc  arciturum  ab  ccclcfia  tamquam 
idololatram.  Nam  ii  1'aulut  aiiarum  vocct  idoIolatram,mul- 
to  magis  cum,  qui  fupcr  fidelcm  ca  introducat,  qua:  lint  ido- 
lolarj arum.  Lxindc  fcucrc  illis  intcrdicit, nc iftiufmodi  ethni- 
cas  iviulicres  in  funcrc  ad  lamcntandum  mortuum  amplius 
adhibcant,  nili  minas  ad  effeclum  dcduci  &  cenfura  ccclelia- 
ftica  adfici  velint.  Ex  quibus  ( vt  ne  cis  immorcmur ,  qucc  a- 
Iiis  locis  0]  dicit,  nec  qu#  ab  aliis  dicuntur  fcriptoribus^)  fa- 
•  — "~        ■ ■  -     .  .  ■. 

(</)  Cliryibll.  homil.  VI.  in  iThefT. ;  p,  312.313.edit.  Frf.  ) 

Id.  homiI.XXlK.de  dounientibus.  tom.  V.  p.  423.  (  p.  3-7.  edit.  Francof. )  *<j> 
riv  dSvultv  d'#s.d  rt}v  inlry.iiv  T~r)s  dSvuixs  dvxigtZi'  r'i  ft.iv  ydo  dSvutiv  rris 
(fivstuis'  to  ii  (i(f«  T«  /ulrpx  txto  ttouTv ,  juxvlxs  %oy  K  x  (>t,.ty  q',o*  vvris  itaj .yvv «xu- 
J»>'  4"x5s'  ityltrov,  iJxivtnv ,  «*>«  ,ut)  dltoivcmfliifps  ,  y.tiii  iv<ytcuvy<  ,  y.t)  d- 
yxvxKlyfyis'  —  iix^vav.' ,  us  0  itexoT>i<  as  iixxfvei  rov  Ai  jfofov ,  /uirpx  ri^tis 
Tl,u.7v  iftt}  kxvovxs  ycttf  'ugxs  xSvjulus ,  is  virtofixivttv  i  ieT.  x.  r.  X.  lriliitiaill 
fjoii  toUu,  Jed  tviftitit  -jehcvientiam  tollo.  N.ji/i  vtecrere  natuxale  tft  lccl 
Ji<pra  moikn  tncerere,  iii/itui,  ametttit  ac  ntuliebrem  ammam  eertntii  eft 

£ingh.O.E.VoLX.  K  cile 


74  OrTGIKYM  tCCLCSlATIC\RVM    LIB.  WJ.  CAP.   IIT. 


cile  iudicarc  pofTumus,  quantus  abufus  ha?c  indcccns  lugcndi 
ratio  in  ?cclclia  credita  fucrit. 

$  XIX. 
Nouemdiale  gentxlium ,   tamquam  praxis  ftperflitiofa , 

reieflum. 
Gentiles  aliam  habebant  confuetudincm  rcpcrcndi  lu- 
ctum  fuum  tcrtio ,  fcptimo  &  nono  die,  quse  fpeciarim  dice- 
batur  nouemdiale:  Et  nonnulli  addcbant  viccfimum  ,tricefimum 
&  quadragefimum ,  non  fine  fuperftitiofa  opinione  de  hifce 
particularibus  dicbus,  vbrdefunctorum  manibus  lac,  vinum, 
icrta  &  fiorcs  oficrfc  folebant,"  quemadmodum  antiquitatum 
Rvnianarum  fcriptores  [p]  nobis  narrant.  Nonnihil  huius  fu- 
perftitionis,  demto  facrificio,  adhuc  refiduum  erat  intcr  rudi- 
orcs  chriftianos  temporc  avgvstini.  Loquitur  cnim  de 
quibufdam ,  qui  defunctorum  fuorum  reipecrii  nouemdiale  cclc- 
brcntj  quibus  illud  interdiccndum  cxiftimat.  Nefcio,  inquitj^], 
vtrtim  inueniatttr  alicui  fanclorum  in  fcripturis  cejebratum  e/je  lutlttm 
fiouem  diesy  quod  apud  Latinos  NOVEMDIALE  appeUant.  Vnde  mihi 
videntttr  ab  bac  eonfuetudine  prohibendi ,  fi  qtti  chrijlianorum  iflum  in 
tftortuis  ftiis  numerum  fentant ,  qui  magis  ejl  in  gentilium  confutttdine. 
Non  vidctur  ligniiicare,quod  cxacte  hanc  cqnfuetudinem  ob- 
fcruarint,  vti  quidem  gentilcs;  fcd  quod  potius  fuperftitiofi 
fuerint  in  obfcruandis  noucm  dicbusludus,  cuius  rci  nullum 
cxcmplum  dctur  in  fcfiptufis.  Alia  ratio  erst  continuandi 
ofticia  funebria  per  tres  dies  continuos,  qiuc  licita  crat  apud 

Mccre ,  Iticrima,  at  vicie  ne  fiomacheris,,  ne  impatienter  mortuum  requi- 
ras.  —  Lacrima,fcd  vt  dominus  tuus  Lazarum  luxit ,  qni  mhis  regulam 
vwdttmque  ac  fines  dbloris  conjlituit ,  quos  egredi  mn  luet.  Conf.  ibpra, 
§.V!H.  fub  litt.(l)  pag.fj.fcq. 

(p)  Rofin.antiquit.lib.  V.  cap.  XXXIX.  p.  997.  Ccternm  quum  nonnulli  eflcnf, 
qui  fuorum  vcl  propinquorum  vel  amicorum  minus  defidcriuin  fcrre  pof- 
fent,  tertium,  feptiinum  ,  nonum  ,  &  quidain  vicefimum,  tricefimum  & 
quadragefimuro  ,  non  fine  qiudam  numcrorum  reli^ione  dies  defunclorum 
manibus  &  inemorix  ftatuebant:  vnde  parentationcs ,  ferjlia ,  nonerndialia, 
decennalia,vicenalia,  tricennatia^&e.  oriinnem  traxerunt ,  qux  omnia  tutn 
lacle,  &  vino  ,  tum  fertis  &  iloribus,  tmo  aliis  tcbus  ab  antiquis  ceiebra- 
bantur. 

(q)  Augufiin.  qusft.CLXXH.  iu  gencf.  (tora.IV.p.  y;.  edit.Bafil.MDLXlX.) ' 

chri- 


QVEMVDMODVM    CrtRPVS    AD  ^5F.Q_VIAS  PRAEPARARINT,  TTC.      *]% 


chriftianos,quia  trihil  in  fi.  habebat,  nifi  eumdcm  Dci  cultum 
icpctitum.  Ita  evodivs  fcnbcns  ad  avGvstinvm  [r],  & 
narrars,  quo  funcre  clatus  fit  pius  quidam  iuucnis,  qui  ipfius 
nptariUS  fuerat,  ait:  Exfeauias jp'a/>mmus fatis  bonorabiles  £> Jignar 
tant.t  anim<t:  Nani  pcr  triduum  hymnis  Dcmimim  collaitdauimus  fuper 
fcfulchritm  ipfiits  iS  rcJcmtionis  facramenta  tertio  Jic  obtulin  us.  All- 
<5tor  conpimiomm  [/]  huius  repetitionis  ofticii  funcbris  in  die 
tcrtio,  &  dk  nono,  &  die  quadragcfimo  mcminit.pcculiarem 
fingulorum  reddens  ranoncm.  QttoJ  fpeHat  aJthertuos:  crfebre- 
ti.r  Jies  tertius  in  pfalmis  ,  leclionibus  Zyprccibus  ob  eutn^aui  tertia  Jie 
reftrrexit ;  item  Jies  nonns ,  inrccorJationem  fupcrjlitttm  &"  Jefnnclo* 
rum;  ataue  Jies  auaJragejimus  iuxta  veterem  tfpumi  Mofen  enim  ita 
Iitxit  popiJui :  Jettiaue  amiiuerfarius  Jies  pro  mcmcria  ipjius.  IOAN- 
nes  eaptista  cotelerivs  in  fuis  ad  hunc  locum  adrota- 
tionibus  diucrfos  alios  vetuftos  faiptores  uominat,  qui  huius 
illiusue  ex  hifce  dicbus  memincrunt.  palladivs  in  hifl-ria, 
Laujiaca  c.  XXVh  diei  tcrtii  &  quadragefimi  mentionem  facit. 
ivstinianvs  in  nouclla  quadam  [*]  de  tcrtio,  nono,  qua- 
dragclimo  &  anniucrfario  commcmorationis  dic  loquitur;  fe- 
minis  vitam  monafticam  profeihs  intcrdiccns,  ne  monafteria 
virorum  ingrcdiantur,  fub  obtcntu  follcmnis  commemoratio- 
nis  mortuoium.  Hifcc  addit  cotelerivs  ambrosivm 
concione  de  obitu  1  beoJoJii  ,&.  isidorvm  pelvsiotam  lib. 
I.Cpift.CXIV.  EVSTRATIVM  Cotijlantinopclitanum  in  bibliothc- 
cx  PljotUna  codice  CLXXI.    Vt  omittamus  damascenvm, 

NICONEM,  PHILIPPVM  SOLITARIVM,  HINCMARVM,  THE- 

odorvm  archicpifcopum  Cantuarienfem  &  alios   recentiorcs 
icriptores.     svicervs  &  mevrsivs  eiufdcm  confuetudinis 

(»•)  Euodii  epift.  CCLVIII.  inter  epift.  Auguftin. 

Is)  Conftil.  1  b.  VIII.  c.  XLII.  KsriT*A/<&w  !ii  Tf/ra  rwv  xtxafi.iiy.huv,  h  ^/hXjudIs 

rgij  imyvuetet,  f^cj   Kgeeni%ix7s  ,  2.x  rfa  <W  Tgiuv  tjy.f^uv  lytoJivTx'    ^u/  tinc- 

rx  ,   «/>  ixiyvrtetv  ruv  eifiiyTwv  yg/   t»   KltdujMtyJmt'    xa/    TttaagvMsx   xmi. 

tov  tlii^Miiv  riictv'    h\ue'tjv  yuf  'irus  o  j\u.t)s  ixiv$i]t!'  }-gt/  hittific* ,  wtig  y.viictc 

ttvrx. 

(f)  lullin.  nouell.  CXXXIII.  cap.  III.  Sed  nequc  aliam  ingrelTuum  occafionem 
excogitanto.  ■- per  caulfam  eoiuna,  qua;  per.iguntur  circa  exfcquias,  quas 
fcilicct  memoiias  appdlant ,  in  tertium  nonuraque  diem  conucnicBtes,  i- 
*«m  quum  quadra^inta  cxcefferint,  ?ut  etium  annus. 

K  2  mcu- 


76  ©RIGINVM   BCCLESIASTICARVM    1IT5.  KXIlT.  CAP.  Tlf. 

mentioncm  faciunt  in  vocabulo  TpnwuTai,  quod  mcmorias 
mortuorum  fignificat,  qua:  cclebrentur  tcrtio  &  nono  die, 
quod  in  veteri  ecclcfia  fa&um  dicunt.  Vt  adco,  quando  av- 
gvstinvs  contra  noni  diei  obferuationem  loquitur,  non  il- 
lud  fit,  quod  cotelerivs  ftatuit,  quia  hanc  confuetudinem 
ignorauit,vna  cum  ambrosio  &pluribus  aliis  1«?/'»//  (inquo 
cotelerivs  fibi  ipfe  contradicit,  quandoquidcm  ambrosi- 
vm  antca  pro  hacpraxi  adlcgauitj.  Scd  inde  eft,  quod  av- 
gvstinvs  aliquid  vitiofum  in  quorumdam  fuperftitioforum 
chriftianorum  praxi  obfcruarat,  qui  noucm  dics  cclebrabant 
cum  quodam  abufu,  probabilitcr  cum  ebrietate  &  intcmpe- 
rantia,  ad  modum  wo7«W/'<z//7gentilium;  quemadmodum  ipfum 
antea audiuimus  conquerentcm  de  conuiuiis,  quo:  ifliufmodi 
chriftianiad  monumcnta  mortuorum  infhtuerint,parentalibus 
gentilium  quam  fimillima. 

§.  XX. 
Confuetudo  (pargendi  flores  fuper  fepulchra  mortuorum  fne 
ofjhidiculo  retenta, 
Consvetvdo  fpargendi  floresfuper  fepulchra  mortu- 
orum  innocens  habita,  adeoque  a  quibufdam  chriftianis  fine 
oftenfione  retenta.  ambrosivs  &  hieronymvs  eius  fine  re- 
prchenfione  meminerunt.  Tantummodo  de  ea  loqui  vidcn- 
tur,  tamquam  confuctudine  maxime  vulgi.  Nam  intelligcn- 
tiores  chriftianos  eam  tamquam  rem  friuolam  defpicerc,&  re- 
verentiam  in  mortuos  actibus  magis  conuenicntibus  dcclarare 
innuunt.  Ita  ambrosivs  in  orationc  de  obitu  Vahntiniani 
ait  [  u  ] :  Non  cgo  floribus  tumulum  cius  aJflrrgam ,  feJ Jpiritum  eius 
Cbrifti  oJore  perJimJam.  Spargant  alii  plcnis  lilia  calathis :  Nobis  //'- 
lium  ejl  Chriflus :  Hoc  reliquias  eius  facrabo.  Similem  in  modlim 
hieronymvs  [xjPammachium  amicum  fuum  hoc  nomine  lau- 
dat,  Ccteri  mariti ,  inquicnS,/7/p<r  tumules  coniugum  Jpargunt violas , 
rofas ,  lilia  florcfquc  purpurcos ;  i5"Juhrcm  pccloris  his  ojficiis  confolan* 
tur.  Pammachius  nojlcr  fanciam  fauillam  ojjaque  vcneranJa  chemojy- 
ns  balfamis  rigat.     His  pigmcntis  atque  oJoribus  fouet  cineres  qniefcen- 

(u)  AmbroT.  ik  obitu  Valent.  p.  12. 

(.\J  Hieron.epift.  XXVI.adPamruach.de  obitu  vxoris,  cap.II, 

teSj 


QVEMADMODVM    CORPVS    AD    EJTSEQVMS    PRAF.PAR  \R!NT,   ETC.       "JJ 


Ter,Jicut  Jcriptum:  Sicut  aaua  exjlivguit  igncm,  Jic  tkemofyna  cxjlin- 
guit  peccatum. 

§.  XXI. 
luxta  ac  geflatio  veflis  lugubris  ad  certum  tempm. 
Eamdem  opinioncm  foucbant  de  geftatione  veftis  lugu- 
bris  ob  defundum.    Non  damnabant  eam  nec  tamen  ma- 
gnopere  approbabant,fed  omnium  libcrtatirelinquebant  tam- 
quam  rem  indifFerentem;  cos  potius  laudantcs ,  qui  illam  vel 
prorfus  omittcrent,  vel  poft  breue  tcmpus  deponerent,  vt 
qui  fortitudini  &  philofophia?  hominis  chriftiani  agerent  con- 
venicntius.    Ita  hieronymvs  \_y~\  Miamm  quemdam  virum 
diuitcm  ac  pra?potentem  tcmpore  fuo  pra?dicat,  quod,  quum 
paucorum  dierum  interuallo  vxorem  fuam  &  duas  filias  per- 
didilTct,  lugubrcm  veftem   non  amplius  quadraginta  dicbus 
geftarit,  &  quod  coniugcm  fuam  non  quali  mortuam  fcd  quaii 
proficifccntcm  duxerit.    cyprianvs  [z]  quidcm  rem  paullo 
longius  videtur  cxtendere.    Dicit,  reuclatum  iibi  eiTe  diuini- 
tus,  vt  contcftarctur  adiidue  &  publicc  prxdicarct,  ,,rratrcs 
„non  efte  lugendos,  arceftitionc  dominica  de  faeculo  libera- 
„tos;  quum  fciamus,  non  eos  amitti,  fed  pracmitti,  rcccdentcs 
j,pra'ccdcre  ;  dcfiderari  cos  dcbere,nonplangi:  nec  accipien- 
„das  efte  heic  atras  veftes,  quando  illi  ibi  indumcnta  alba  iam 
jjfumfcrint:  occafionem  dandam  non  effc  gcntilibus,  vt  nos 
„merito  ac  iure  rcprchendant,  quod  quos  viuerc  apud  Deum 
„dicimus,  vt  exftindos  &  pcrditos  lugeamus,  &  fidcm,  quam 
„fermone  &  voce  dcpromimus,  cordis  &  pettoris  tcftimonio 
„non  probcmus,,.     cyprianvs  nullum  omnino  ludum  dc 
mortuis  oftcndi  oportcre  exiftimabat;  ncque  adeo  vlla  luclus 
indicia,cuiufmodi  cft  vcftis  lugubris;  quia  mors  hominis  chri- 

Q)  Hieron.  epifl.XXXIV.  ad  Iulian.  Laudcnt  te  alii,  &  tuas  contra  di.ibolun» 
viclorias  panegyricis  profequantur:  quod  Iacto  vultu  mortes  tuleris  filia- 
lum  :  quod  in  quadragefimo  die  dormitionis  earnm  lugubrem  veflem  mu. 
taueris:  &  dedicatio  offium  martyris  candida  tibi  veftimenta  reddiderit; 
vt  oon  fentires  dolorem  orbitatis"tua: ,  quem  ciuitas  vniuerfa  fcntiret,  fed 
ad  triumphum  martyris  exfultares ,  quod  fancliffimam  coniugem  tuam  non 
quafi  mortuam,  fed  quafi  proficifcenrem  deduxeris. 

(z)  Cyprian.dc  inonaI,p.ici4-  (p.W-  edit.Fell.  Amftclod.MDCC.) 

K  3  ftia- 


73  Orig:vvm    ecclfsiAsticarvm  lte.  xxtii.  cap.  TTT. 

ftiani  non  nifi  translatio  eius  fit  in  cxlum.  Vcrum  alii  rcm 
non  tantoperc  vrgcbant,  fcd  modcratum  luclum  natura:  pcr- 
mitti  poflc  ftatucbant,  caque  propter  veftem  lugubrcm  non 
omnino  damnabant,  vtpotc  qux  !it  tantum  dcccns  iitiufmodi 
moderataE  triftiria;  tcftatio,  Licet  id  magis  approbarcnt,h  quis 
animo  forti  eam  repudiarc  pofll  t. 

§.  XXII. 
Alii  quidam  ritm  non  permiffi  a  veterihut. 
Altos  quofdam  ritus  funebres  inuenimus  fpuriis  au&o- 
ribus,  qui  fub  dion  ysii  areopagitae  &  athanasii  no- 
minibus  fcripferunt,  memoratos:  Cuiufmodi  erat  inundtio 
mortui  eadaueris  pcr  faccrdotcm,  antcquam  terra*  mandarc- 
tur,cuius  ritus  rationem  perfonatus  dionysivs  rcddit,quan- 

do  ,  Memincrir  hcic ,  inquit  [a],  vt  in  prima  ilia  rcgenerationc  ficra 
ante  fiinHum  baptifnum ,  pofi  amiquarum  vejiiitm  dtpojitionem,  i!le3  qui 
initiatur  3  in  prima  fanHi  fymboii  participatidne ,  facri  cbrifnatis  oleo 
inungatur;  cf  heic  demum  infine  omnium  defunclo  itidetn  oleum  adfun- 
ditur,  Wtunc  quidem  oici  immclio  baptizantem  aifacra  certamina  euo- 
cabat;  nunc  autcm  adfuftm  oleum  declurat  ,eum  ,  qui  defnnHus  efi,  iis- 
demfacris  certaminibus  exailis  funclum  ejje.  Ha?C  vn&io  erat  pror- 
fus  diucrfa  ab  antiqua  ratione  inungcndi  &  condicndi  cada- 
ver  ad  fepukuram,  dc  qua  fupra  loquuti  fumus.  Et  quum  re- 
liqui  fcriptores  nihil  de  ca  dicant ,  \'t  rcm  incertam  relinqui- 
mus,  quandoquidcm  nudum  huius  fcriptoris  tcftimonium  ad 
itabiliendam  aliquam  antiquam  ecclefia?  confuctudinem  non 
fufricit.  Idem  dc  aiio  ritu  dicere  poflumus,  cuius  mcminit 
peifonatus  athanasivs  [l>]3  qui  dc  acccnfo  ad  fepulchrum 

(  «  )  Dionyf.  ecclef.  hierarch.cap.  VII.  p,4^.  Meuinfft  ii,  "rt  r-it.ru.  r>}v  UtLv 
^ttymtltoy  fffo  t3  ^mrxrx  ftj.trl.'cy.-  r;; ,  to.mtij  u:'3slts  Uos  trvufHXn  iaipit- 
7-jti  t3  TsXxy.i voi ,  y.iru  r:)v  oXty.)';v  rv-  tcgortgots  ehrjros  (xjrxupfr.tjiy,  ro  Ti/S 
%oi&twi  tXottov'  sv  rsXtt  oi  vvv  xftttvvw  ini  rw  >'.sxvtu>jt(.':ty  ro  s/.v.tr.v  izi*/'.iroif 
K«'  T»Tf  uiv  >i  r3  iX.-.ix  Xfteis  iiri  rxs  isgis  K-/Syx<  exxkst  rav  Tskii/.svo'/  vvy 
ii  ro  erri%ioy.svov  sKotiov  su<p  ilyit,  xotrtH  ric  txiris  isois  tiyuvxs  ol^Xiaixvrx  ><ai 
rekeivSivT?.  roy  xsxjty.>;u:-fv>. 

0  )  Athan.  ferm.  de  dormientibus ,  cit.  a  Durant.  de  ricibus  !ib.  I.  c.  XXIII.  n.  14. 
pa».  iy.  <  p.  U7.  edit.  Lugdun.  MDCLXXV. )  Si  quis  diem  obierit,  Iicrt  in 
aire  deponatur  humatus,  ne  omiferis  oletim ,  &  cerjm  ,  inuocsto  Ghriflo 
Deo,  ad  fcpulchrum  accendcre.  Et  pojiea;  Oleum  enira  &  cera  holocaa- 
fiaai  elt,  iucruent*  autcm  hottia:  oblatio  propltutio  clt 

mor- 


QVEMADMODVM  CORPVS  AD   EXSEQVtAi  PRAEP^RARINT,    ETC.       79 

mortui  olco  &  cera,  loquitur,tamquam  holocaufto,quod  Dco 
ofieratur.  At  vero  pmerquam  quod  rcliqui  fcriptorcs  dceo 
lilcnt,  duo  funt,  qua:  ei  aducrfantur ,  primurn  quidcm,  Quod 
potius  pars  iudaica:  fuperftitionis ,  quam  ritus  chriftianus  etTe 
vidcatur,  dcinde,  Quod  concilium  IHihrritamm  exprelTum  ca-' 
noncm  [<r]  habct,  qui  cxrimoniam  prohibet  non  multum  ab 
hac  diucrfam  :  Ccreos  per  dicm  placuit  in  ccemiterio  non  incendi: 
Inqiiietandi  enim  tyiritv.s  fancloritm  nonfmt.  Qui  h.tc  mn  obfcruaue- 
rint,  arceantur  ab  ccclcfu  cotnmunione.  Non  aufim  lecioribus  hu- 
ius  inhibitionis  explicare  rationem,  nccdixerim,  ritum  ante 
memoratum  hoc  canonc  difcrte  vctari:  E(t  autcm  quardam  a- 
nalogia  &  limilitudo  intcr  duasiftas  ca?rimonias,&cxinde  pro- 
babilc  omnino  eft,  ncutram  carum  receptam  vcl  vllo  modo 
approbatam  fuifle  ab  ccclclia. 

§.  XXIII, 
Quibus  priuilegium  fepeliendt  cum  hifce  follemnibui  ritibus  dene- 

gatum  ftt. 
Vidimvs  vniucrfam  rationem  fepeliendi  inter  vctcres 
chriftianos,  cum  omnibus  ritibus  facris  pariter  ac  ciuilibus, 
in  ca  viitatis.  Vnum  tantum  fupereft,  quod  generatim  de  to- 
to  hoc  negotio  obferuerjms:  Quod  vidclicct  chriftiana  fepul- 
tura  cum  hifcc  follcmnibus  c;trimoniis  credita  lit  priuilegium, 
&  tale  quidem,  quod  viri  boni  femper  dclideiarent,  fi  haberc 
poiTcnt,  mali  autcm  ob  crimina  fua  priuationc  cius  punircn- 
tur  ab  ccclclia;  qua:  id  cis  tamquam  notam  cenfura:  &  indi- 
gnationis  apponcbat,quod  follcmnis  humationis,qua:  in  pra- 
Xi  ecclcfia:  obtincbat,  non  pcrmitteret  cis  honorcm  &  priui- 
lcgium.  Equidem  boni  haud  tantam  corporum  fuorum  habc- 
bant  rationcm,  vt  ea  re  vera  damnum  aut  dctrimcntum  cape- 
re  credcrent,  fi  vel  inimicorum  fuoium  rabics  vel  alius  quis- 
cmam  cafus  fortuitus  hoc  ipfis  priuilcgium  ncgaret.  Fufius  ' 
lianc  vcterum  fententiam  dcclarat  avgvstinvs  [dy.  „At  e- 
3,nim ,  inquicns,  in  tanta  ftragc  cadaucrum  ncc  fcpeliri  potue- 

(t)  Concil.iilibcrrit.  can.  XXXIV.  "  "" 

(«()  Auguft,  dc  ciuittfcDci  Jib.  I.C.XIk 

runt. 


gO  ORTCNVM    ECCLESIASTICARVM     LIB.    XXtll.    C\P    ITl. 

.iunt.    Neque  iflud  pia  fidesnimium  reformicbt,  tencns  pra?- 

,dic'tum,  i  cc  abfumei  tcs  beftias  rcfuruduiis  corporibus  ob- 

,futuras,  quo.um  capillus  capit  s  non  peribit.    Nccvllo  mo- 

.do  diceret  Veritas:  Nolite  timere  eor,  qui  corput  occihmt ,  animam 

\a\ium  non  pojjunt  o-cidere ,  (i   quidqmnn   obcffet  futura?  vita», 

,'quidquid  inimici  dc  corpor tbus  occiforutn  facere  voluiflent. 

',Niii  forte  qirfpiam  (ic  ablurdus  cft,  vt  contendat  eos,  qui 

corpus  occidunt,non  debcrc  timeri  ante  moitem,  ne  cor- 

''pus  occidant    &  timeri  dcbere  poft  mortem,  ne  corpus  oc- 

',cifoi  um  fepcliri  non  iinant.    Falfum  cft  crgo ,  quod  zitCHtil- 

STVS,  qui  corpits  occidunt  &"  poflea  non  bxbtnt ,  quod  faciant :  fi 

haberit  tanta,  quae  dc  cadaueribus  faciant  ?  Abfit  vt  falfum 

lit,  quod  vcritas  dixit.    Dictum  cft  cnim,  aliquid  eos  facere, 

Lquum  occidunt',  quia  in  corpore  fcnfus  eft  occkieiido:  poft- 

'  ea  vcro  nihil  habcre  quod  faciant,  quia  nullus  fenfus  cft  in 

"corpore  occifo.    Muka  itaque  corpora  chriftianorum  terra 

"tion  texit:  fed  nullum  eorum  quifquam  a  ca-lo  &  tcrra  fcpa- 

'rauit,  quam  totam  implct  prafcntia  fui,  qui  nouit ,  vnde  re- 

"fufcitct,  quod  crcauit.     Dicitur  quidem  in  pfalmo:  Fofie- 

runt  mortalia  fcruorum  tuorum  efcam  volatilibus  cxli ,  carnei  fanclo- 

rum  tuorum  bejliis  terra.     Efuderunt  fanguinem  eorum  Jicut  aauam  , 

,in  circumitu  Hierufalcm ,  &  non  erat,  qui  fepeliret :  fcd  magis  ad 

'  exasgcrandam  corum  crudclitatem,  qui  ifta  fccerunt,  non 

','ad  eoium  infclicitatcm,  qui  ifta  pcrpcdi  fui.t.     Quamuis  e- 

'nim  hxc  in  confpctiu  hominum  dura  &  dira  vidcai  tuv.  f-d 

5  pretiofa  in  confieclu  domini  mors  finHorum  eiur.     Proinde  omnia 

'ifta  ,  id  eft,  curatio  funcris,  conditio  fcpultura» ,  pompas  cx- 

''fequiarum,magis  fnnt  viuorum  folatia,  quam  fubfidia  mor- 

'^tuortim.    Si  aliquid  prodeft  impio  fcpultura  prctiofa,  oberit 

"pio  vilis  aut  nulla.    Pra-claras  exfequias  in  coiifpcclu  homi- 

Tnum  exhibuitpurpurato  illi  diuiti  turba  famulorum:  fcdnml- 

'to  clariores  in  confpectu  domini  vlccrofo  illi  pauperi  mini- 

'fterium  pra>buit  angclorum,qui  eum  non  extulerunt  in  mar- 

"moreum  tumuium,  fcd  in  ^v^gremiumfuftulerunt.  --Se- 

','pulturac  curam  ctiam  philofophi  contemfcrunt :   &  fape  v- 

-niuerfi  exercitu^,  dum  pro  terrena  patria  morerentur,  vbi 

^poftca  iaccrcnt,  vel  quibus  belliis  cfca  fierent,non  curarunt. 

„Licu- 


QVEMADMODVM  CORPVS   AD    EYSFQVMS    PRAEPARARINT,  ETC.  8' 

„Licuitquc  de  hac  re  poetis  plaulibiliter  dicere: 

„Ge!o  tegituf)  qui  nen  baitit  vrnaw. 
„Quan  to  minus  debent  de  corporibus  infcpultis  infultare  chrifti- 
„anis,  quibus  &  ipfius  carnis  &  membrorum  omnium  reformatio 
„non  folum  extena,  vcrum  ctiam  ex  aliorum  elementorum 
„fccretifl;mo  fmu,  quo  dilapfa  cadauera  rcceflerunt,  in  tcm- 
„poris  puncto  reddcnda  &  redintcgranda  promittitur. 

Haec  chriftianorum  erat  confolatio,  fi  vd  malitia  vcl 
fati  conditionisue  fua  neceflitas  fepultura  illis  beneficium  ne- 
garet.  Alias  autcm  intcr  fratrcs  fuos  dccenter  fepcliri  etiam 
atquc  etiam  cupiebant;  &  qui  fuperftites  erant,  paitcm  iu/li- 
tia'  mortuis  dcbita:  elTe  credcbant,  vt  humanitcr  cos  poft  obi- 
tum  tradarent.  Id  quod  cx  avgvstino  etiam  condifcimus, 
quandopoftvcrba  modo  adlata  lic  pergit[*]:  ,Nec  idco  tamen 
„contemnenda  &  abiicicnda  funt  corpora  dcfunctorum,  ma- 
„ximcquc  iuftorum  atque  fidclium,  quibus  tamquam  oiganis 
„&  vafis  ad  omnia  bona  opcra  fandus  vfus  eft  fpiritus.  Si 
„enim  paterna  vcftis  &annulus,  ac  li  quid  huiufmodi,  tanto 
„carius  eft  pofteris,  quanto  erga  parcntcs  maior  adfeclus: 
„nullo  modo  ipfa  fpcrncnda  funt  corpora,  qua'  vtiquc  multo 
„familiarius  atquc  coniunctius  quam  qualibet  indumcnta  ge- 
„ftanus.  Hac  cnim  non  ad  ornamcntum  vcl  adiutorium 
„quod  adlvbetur  extrinfecus,  fld  ad  ipfam  naturam  hominis 
„peitir,cnt.  Vnde  &  antiquorum  iuftorum  funcra  officiofa 
„pictate  curatafunt,  &  cxfequia  cekbrata,  &  fcpultura  pro- 
„vi(a  :  ipiiquc  dum  viuerent,  de  fepcliendis  vcl  ctiam  transfc- 
„rcndisfuis  corporibus  filiis  mandauerunt,,.  Et  hoc  quidun 
id  facicbathonorificum&dcfidcrabilc  priuilegium,  fepcliri  ad 
modum  fidelium.  Erat  autcm  priuilcgium,  quod  ad  nullos  nift 
talcs  pertinebat.  Omnes  catechumeni,qui  in  voluntario  ba- 
ptifmatis  negleclu  dccedebant,  bcncficioeiusexcludebantur 
vti  in  quodam  concilii  Bracarenfif  primi  canor.e  r/]  inucnimus 
&  multis  locis  chrysostomi  [g],  qui  auditorcs  fuos  adhor- 

(e  )  Au^ullin.  ibid.  c.  XIII. 

(f,  Cnncil.  liracar.  l.can.XXXV.  Vid.  $.  VIII.  fub  litt.  (s)  pag.  yj. 

(g  i  ChiyfoQ.  homil.  III.  in  Philipp.  p.  1224.  ( p.  5:.  feq.  edit.  Francof.  )  ix  „V;j 

T«~T«   IvOlUoSlTriJt)    •■JTO    TZy   KXtrfaltt,   T»   C7!l    TWV   (ffl^Zt     ^tVMf/w   UZtlUtlt  y/« 

Bingh.O.EVol.X.  JL  tatur, 


gl  ORIGINVM    ItCCLESlASTlCARVM     L'B.  XXUI.    C\P.  Hf. 

tatur,  \t  priuatas  elecmofynas  priuatafque  preces  pro  illis  of- 
fcrant,  nullum  autcm  locum  in  publicis  ecclelia?  officiis  cos 
habere  adfirmat.  Aliter  res  fe  habcbat, li  qui  inorerentur  line 
baptifmo,  non  ex  aliquo  cius  ncgletfu  vcl  contemtu,  fcd  ex 
ineuitabili  ncceilitate,  quac  praeuideri  haud  poterat  ncc  prae- 
veniri,  dum  pie  &  ftudiofc  ad  recipicndum  baptifmum  fcfe 
prxparent.  Hoc  in  cafu  martyrium  vcl  propria  hominum  fi- 
des  ad  fupplendum  baptifmum  fufficere  credebatur,  quemad- 
modum  alio  loco  [*]  pluribus  demonftrauimus,  &  tum  fepeli- 
cbantur  cum  iifdem  ntibus,  quibus  ceteri  fideles,  quandoqui- 
dcm  eodem,quo  illi, loco  ab  ecclcfia habebantur. 

Alivd  genus  hominum,  quibus  ccclciia  follemncs  exfe- 
quias  dencgabat ,  biathanati  erant ,  hoc  cfi  iiii ,  qui  iibi  ipfis  vio- 
lentas  manus  inferebant,  manifefto  homicidii  rci,  idque  fme 
rcfipifcentia,mortem  fibi  ipiis  confcifcentes,&  in  cadcm  claf- 
fe  omnes  eos  collocabant,  qui  ob  fcclcra  fua  fupplicio  adfedri. 
erant;  quia  hi  virtualiter  &  indire&e  «turo%«pss  erant3  dum 
ca  patraranr,quas  in  curfu  iuftitise  eos  prcemntura:  morti  obie- 
ccrant,  vcl  ccrte  talia,  quce  tam  fpiritualcm  cenfuram  quam 
pcenam  commcrucrant  tcmpoialcm.  Hoc  intuitu  conolium 
Bracavenfe  [//]  ftatuit ,  hifce  vtrifque  honorem  cxfcquiarum  cum 

nSui  ruv  diiik&ovrw  icxeiv  kvtoTs  troXi  xipths  yao  fttiov ,  otoStJ,:  t;\  u.<ft\uut' 
OTttv  y»P  .Jrn.:.v  Xoth  o\ix>\tlPOS  xhov.s  «VKTttvovTts ,  n\v^o>,u.x  lepxnxev,  vgf 
noor.htut  11  tyoMTA  Sveix ,  ic~s  £  ivtjarcio-ofxtv  vxsp  txtuv  tov  Siov  tcxoxxx- 
XiiTts ;  v.D\u  t~to  fciv  ntpt  tZv  iv  stsfti  teotgt>.bivTtDV!  o't  Si  tutrttx&jnmt  £ii 
Tu-JTiii  y.i'.T'x£ixiT'Xi  T~s  7cxf,x  y.viixs,  uo\x  iicssrtovvTui  tcx7>;s  t>/s  toix-jti/s  fioq- 
Srsius ,  n\>}v  fu~s  Ti-.oi-  tcpixs  ii  TttvTttS.i  ires-i  itht/Sa/  vxifi  aitZv  iiiovxi'  sroiii 
rtvx  uvrois  Ttuoxhyjv  to  «gt2yft.it.  Non  Jrufira  httt  ah  apoftons  Jimt  le. 
<ribitr  conftituiu :  vt  invenertmdit ,  ineuam ,atqtte  horrtfieis  ttlyfteriis me- 
morta  eorum  fiat ,  qui  decejfernnt.  Nouerunt ,  hinc  mttltttm  ad  illos  lucri 
accederc ,  multum  vtihtatis.  Eo  cniin  tempore ,  auo  vniuerfits  pepulus  ftat 
rnambus  paffis ,  ac  ccetus  facerdotalis  ,  o"  ittud  horrorem  veneratimit  pk- 
mim  mcUtiensfacrifidum;  qitomo-./o  Deum  non  placabimus  pro  iftis  oran- 
tes  ?  Atque  it!  quitkm  de  iis,  quee  mfide  deeejferuni.  Catechumeni  vero 
neqtte  hat\digmntur.  cotifolat iciie :  fed  omniauxjfto  Jitnt  defiittiti,  vno 
qttodam  exeepto.  Quale  vcro  hoc  r  itcet  pauperibus  pro  ipfis  dare ,  atqile 
bim  aliquid percipiunt refrigeratioflis  Vid.  fis  ctiam  homil.  XXIV.  inloan. 
p.  ijp.  homil.  I.  in  aft.  p.  74. 
(  * )  Lib.  X.  cap.  II.  §•  XX  &  XX'.  volum.  IV.  p.  44.  fcqq.  &p.  fO.  fi. 

{hj  CdocJUBracar.I.c.XXJSW.  ViJ.§.  VUl.  fub  litt.  (s; p»g.  ?7. 

vfita- 


QVBMADMODVM   COrPVS  AD  EXSEqyiAS  PRAEPARARIVT,  etc.         85 

vfitata  pfalmodia:  follemnitate  negari  debere.  Concilium/fa- 
tiffiodorenfe  [1]  canonem  habet  ita  dcccrnentem:  Qaicumque  Ji 
j>ropria  voluntate  in  aquam  iatfaiierit,  aut  collum  ligauerit^  aut  de  ar- 
bore  pr.ecipitauerit ,  aut  ferro  percujjerit ,  aut  qualibet  occajione  vohinta- 
ri<e  fc  morti  tradiderit}  i/lorum  oblatio  non  recipiatur.  Simile  de- 
cretum  exftat  in  concilio  fecundo  Aureliancnfi  [<4],  quo  obla- 
tiones  recipi  vetantur  coium,  qui  ip(i  fibi  mortem  propriis 
manibus  probentur  intuliilt-i  illi  tamen  excipiuntur ,  qui  in  a- 
liquo  crimine  fuerint  intcremti;  Ex  fuppofito  reor,  quod  ta- 
les  homines  ante  fupplicium  veram  posnitentiam  egerint.  Si 
quis  vero  violentas  manus  (ibi  ipfe  intulifTet,  vel  in  fccleribus 
fuis  interemtus  efTet,  nulla  vmquam  in  eius  gratiam  exceptio 
data  efT.  optatv.s  [/]ex  ipfis  Domtiftarum  cpifcopis  aliquem 
follernnem  fepulturam  CircumceHitnil/ur  dencgafTc  narrat ,  eo 
quod  in  tumuku  aduerfus  magiftratum  ciuilcm  occiii  efTent. 
Quod  oftendit,  hoc  fuilTe  regulam ,  cxacte  obferuatam  in  ec- 
clclia. 

Alivd  gcnus  hominum,  quibus  follemuium  exfequia- 
rum  priuilegium  ncgabat  ecclefia,  omnes  crant  cxcommuni- 
cati,  qui  in  contcmtu  difciplina-  &  cenfura?  ccclefiaftica:  perti- 
naciter  pcrfeucrabant.  Sub  qua  denominatione  omncs  ha> 
retici  atquc  fchifmatici,  qui  rc  ipfa  pcr  ccclefia?  cenfuras  talcs 
dcnuntiati  erant, comprenendebantur.  Nam  officium  funebre 
adfolos  pcrtinebat  fidcles,  fiue  communicantes,  hoceftcos, 
qui  vcl  in  plena  ecclefiae  communionc  dccefTerant,  vel  fi  cx- 
communicati  fuiffent,  parati  tamen  fuerant  communicarc, 
dum  regulas  poenitenti*  ac  difciplirae  in  ecclefia  rcceperant 
iisqucfcfefubmifcrant.  Rebus  ita  fcfe  habentibus  dcJiderium 
communionis  accipiebatur,  qucmadmodum  dcfiderium  bapti- 

(i)  Concil.  Antilfiodor.  can.XVII. 

(k  ,  Concil.Aurel.ll.can.XV.  Oblationes  defun&orum,  qni  in  aliquo  crimine 
fuerint  interemti,  recipi  debere  cenfcmus ,  fi  tamcn  non  ipfi  fibi  mortem 
probentur  propriis  manibus   intulifle. 

(/)  Optat.lib.  III.  p.  68.  I  p.7t.?z.edit.  Parif.  MDCLXXIX. )  ln  loco  Ofouenii 
occifi  funt  plurimi,  detruncati  funt  multi :  Qijprum  corpora  vfquc  in  lio- 
diernum  per  dejlbatas  aras  aut  menfas  poteiunt  numerari.  Ex  quorum  nu- 
rnero  quum  aliqui  in  b.ifilicis  fcpelire  cccpiffent,  Clericus  prcjbyter  in  loco 
Subbulcaft  *b  epifcopo  fuo  coaclus  efl ,  vt  infepulum  faccret  fcpultui.mi. 

L  2         ^  fmi 


$4 ORIGTWM    FCCLESIASTICARVM    LIB.    XXIII,      CAP.   IV. 


fmi  in  catechumenis,  &  traclabantur  vt  communicantes,  ct- 
iamii  iinc  rcconciliationc  in  ecclciia  cflfent  mortui.  Eccleiia 
tunc  eenfuras  fuas  relaxabat  cofquc  in  communioncm  fuam 
recipiebat,  &  pcrindc  ac  ccteros  communicantes  tractabat 
poit  mortem:  Qua  de  re  in  iibro  quodam  anteriore  [>«],  vbi 
de  difciplina  ecclciia:  egimus ,  dixmius  copioiius. 

LIBRI  VICESIMI    TERTIl 

CAl'VT  QVARTVM 

DE  LEGIBVS,  AD  DEFVNCTORVM  COR- 

PORA  ET  SEPVLCHRA   A  SPOLIATORYM   DIRE- 

PTORVMQVE  VIOLENTIA,  TVTA  PRAESTAN- 

DA  PACTIS. 

§.L 

Ant'iqu£  leges  Romanx  admudtwi  feuer<e  contra  fjwliatores  fe- 

pulcbrorum  ,  &  contra  ownem  intquitatem  atque  iniuriam 

in  defunthrum  curpora. 

QVAMQVAMad  ritus  funcbres  non  multum  attinet,de 
fepulchrorum  fpoliatoribus&legibus  adtierfus  illos  factis 
'verba  facere,  quum  tamen  quodam  modo  ad  mortuos 
fpecl:ent,&nonnulla  notatu  digna  in  fe  contineant,  non  ni- 
hil  de  hoc  argumcnto,  in  totius  diffcrtationis  noftrae  claufu- 
lam,lubet  addere.  Supra[*]  monuimus,  vetuilas  kges  .Kowwwtf/ 
admodum  feueras  fuifle  contra  omnem  iniquitatcm  atque  in- 
iuriam  in  corpora  &  fepulchra  mortuorum.  Res  facra?  habe- 
bantur,  adeoque  ii  quis  fepulchrum  violaret,  ita  vt  corpus  ex- 
traheret,  vel  ofla  erueret,  crimen  capitale  crat,  in  humilioris 
fortunae  hominibus  fupplicio  [<*],  in  honeftioribus  autem  de- 
portatione  in  infulam,  vel  alia  relegatione  aut  damnatione  ad 
operas  mctallicas  punicndum  ,  quemadmodum  ex  refponfo 

~~(m)  Lib.XlX.cap.il.  §.  XI.  vol.  VIII. p.  227.feqq. 
(*;  Cap.  II. §.  II.  pag.  24. 

(<i  )  Digeft.  lib.  XLVII.  tit.XII.  cle  fcpulchro  viotato  lcg.  XI.  Rei  fepulchrornm 
violatorum  ,  11  corpora  ipft  exlraxerint,  vel  ofla  eruerint,  humilioris  qui- 
dem  fortunx  fummo  fupplicio  adficiuntur:  Honcftiores  in  infulam  depor- 
tantur:  alii  autcm  relegantur  aut  iil  mcullum  damnantur. 

PAV- 


DE  LEGIBTS,  AD  DEFVNCT.   CORPORA  ET  SEPVLCHRA  A   SP0LIAT0r.  FTC.  $J 

]javli  in  pandeclis  apparet,  ncc  non  ex  illfs  chriitianorum  im- 
pcratorum  legibus  [b\,  qua:  dc  prifcis  legibus  hoc  crimcn  mor- 
tc  punicntibus,  loquuntur.  Diitindioncm  faciunt  inter  cor- 
pora  &  fcpulchra.  Qui  fcpulchrum  tantummodo  violarct, 
neque  vcro  iniuriam  infcrrct  corpori,  non  fupplicio,  fcd  vel 
bonorum  profcriptione,  vel  infamia:  nota,  vel  exilio  adficien- 
dus ,  vcl  ad  cffodicnda  mctalla  damnandus  crat.     At  ii  quam 

(b)  Cod.  Theod.  lib.  IX.  tit.  XVII.  de  fepulchr.  violatis  leg.  II.  Faflum  folitum 
fanguine  vindicari,  multx  inrliclione  corrigimus:  Atque  ita  fupplicium 
natuimiis  in  futurum  ,  vt  nec  ille  ablit  a  pcena,  qui  ante  commifit.  Vni- 
veifi  itaque,  qui  de  monumentis  columnas  vel  marmora  abllulerint,  vel 
coquendx  calcis  gratia  lapides  deieceiint,  ex  confulatu  fcilicet  Dalmatii  Sc 
Zenophili  ,fingulas  libras  auii  per  fingula  fepulcbra  fifci  rationibus  inferant, 
inuelligati  per  prudentix  tnx  iudicium.  Eadem  etiam  pcena,  qui  diffipa- 
runt ,  vel  ornatuin  minuerunt,  teneantur;  &  qui  pofita  in  agris  fuis  rno- 
numenta  calcis  coctoribus  vendiderunt  :  vna  cnm  bis,  qui  aufi  funt  compa- 
rare :  QnjJquid  enim  attingi  nefasefl,  non  fine  piaculo  comparatur:  Sed 
ita ,  vt  ab  vtroque  vna  libra  poflriletur.  Sed  fi  &  prxcepto  iudicum  mo- 
numenta  deiecla  funt  ,  ne  fub  fpecie  pnblicx  fabricationis  pcena  vitetur, 
eosdem  iudices  iubemus  banc  multam  agnofcere :  nam  ex  vecligalibus ,  vel 
aliis  titulis  xdificare  debuerunt.  Qupd  fi  aliquis  multam  metuens ,  fepul- 
chri  ruinas  terrx  congeflione  celauerit  &  non  intra  flatutum  ab  excellentia 
tna  tempus  confelTus  fit  ,  ab  alio  proditus  duas  auri  libras  cogatur  inferre. 
Qui  vero  libellis  datis  a  pontificibus  impetrarunt,  reparationis  gratia  la- 
bentia  fepulcbra  deponerent,  fi  vera  docuerunt,  ab  inlatione  multx  fepa- 
rentur:  At  fi  in  vfum  alium  depofitis  abufi  funt,  teneantur  pcena  prxfcri- 
pta.  Hoc  in  pofterum  obferuando ,  vt  in  prouinciis,  locorum  iudices;  in 
vrbe  Roma,  cum  pontiticibus  tua  celfitudo  infpiciat ,  fi  per  farturas  fuccur- 
rendum  fit  alicui  monumento  :  vt  ita  demum  data  licentia  tempus  etiam 
confummando  operi  flatuatur.  Qnod  fi  aliquis  contra  fancliouem  clemen- 
tix  noflrx  fepulchrum  lxfurus  attigerit ,  viginti  libras  auri  largitionibus 
noflris  cogatur  inferre.  Locorum  autem  iudices  fi  hxc  obferuare  neglexe- 
rint,  non  minus  nota  quam  flatuta  in  fepulchrorum  violatores  poena  graf- 
fetur.  lbid.  leg.  III.  Quoldam  comperimus,  Iucri  nimitim  cupidos,  fcpul- 
chra  fubuertere ,  ;&  fubflantiam  fabricandi  ad  proprias  xdes  transferre,  ii 
detccto  fcelere  animaduerlionem  prifcis  legibus  definitam  fubire  debe- 
bunt. 

Valent.  nouell.  V.  de  lepulcnris.  Diligenter  quidem  legum  veterum  condi- 
tores  profpexerunt  miferis  &  pofl  fata  mortalibus,  eorum,  qui  fepukhra 
violaffent ,  capita  perfequendo.  Sed  quoniam  noxix  mentes  cxco  femper 
in  facinus  furore  rapiuntur,  &  fe  ad  pcenas  dudum  ftatutas  exiftimant  non 
teneri ,  neceffe  efl  feueritatem  nouari,  cjuam  videmus  haclenus  impune 
contcmtam.  cetcra. 

L  j  iniu- 


g6  ©RTGINVM    ECCirsIASTlCARVM    LIB.   X\*I!I.    CAP.    IV. 

iniuriam  ipfi  corpori  faccrct,  crimen  cius  capitale  erat,  ipfi- 
ufqucfunguis  ad  cxpiandum  facinus  pofccbatur ;  niii  fortecon- 
ditionis  ipfius  dignitas  talis  cfict,  vt  leges,  vita  eius  in  tuto 
collocata,  fupplicium  in  aliusgeneris  poenam  commutarci.t. 

§.  n. 

flkec  Jeueritas  maximam  partem  cuntinuata  permar.ft  fub  hr.pe- 
ratortbui  chrijhanis ,  cv.m  circumftantiis  qv.ibuf.lam  addi- 

ticiis, 
Haf.c  lcx  per  omnem  Conflantini  artatcm  continuara  per- 
maniit:  Conflans  autcm  filius eius  pcenam  quodam  modo  muta- 
vit;  qua;  autem  mutatio  non  durauit  diu;  nam  lllico  a  Ccn- 
ftantio  rcuocata  6c  vctus  pcena  reftituta  eft.  Conftans  prima  le- 
ge  dc  demoliendis  fepulchris  (nullam  ipforum  corporum  vio- 
Iatorum  faciens  meritionem^rem  prorfus  eo  lOco relinquebat, 
qllO  inueneratj  Si  quit,  inquiens  [c] ,  in  demoliendis  fepulchrirfu- 
erit  apprchenfur  ,fi  i.i  finc  doniini  confcicntia  faciat^  metallo  a.iiudice- 
tur :  fi  vero  dbmini  aucioritate  vel  iujfione  vrgcatur ,  r  cieg.it  itnc  plccla- 
titr.  Et  fiforte  detra&um  aliquid  de  fepulchris ,  ad  domum  eius  vilLim- 
queperucclum  pofi  hanc  legem  reperietur ,  villa  fiue  domus  aut  adificium 
quodcumque  erit,  ftfci  viribus  vindicetur.  Stcunda  autem  legc  [</] 
mortis  pcenam,  veteribus  Jegibus  conihtutam,  aufcrcbat,  e- 
iufque  loco  multam  viginti  librarum  auri  illis  omnibus  di<5ti- 
tabat,  qui  in  vilo  huiufmodi  crimine  eflent  conuicti.  Conflan- 
tius  hanc  antiquae  pcenas  mitigationem  nOn  approbabat,  fed 
indulgentia  Conflantis  fratiis  reuocata,  duabus  nouis  lcgibus 
eapitis  pcenam,antiquis  tcmporibus  conftitutam,  rcnouabat, 
pcenam  quamdam  adiiciens  per  modum  multa?.  Prior  illius 
lcx  [e]  ita  habct:  Qiiofdam  comperimus ,  lucri  nimium  cupidosy  fe- 
pulchra  fubuertcre  £T  fubftantiam  fabricandi  a.iprcpriar  eder  tramfer- 
re:  ffl  deteclo  fcehrc  animaduerfionem  prifcis  lcgivur  defthitam ,  fubire 
dcbebunt.  Pofteriore  lcge  primum  dccem  pondo  auri  fifco  in- 
ferre  iubct,  quifquis  de  fcpulchro  faxa  vcl  marmora  vel  colu- 

(  c  )  Cod.  Theodof  ibid.  !eg.  I. 

(d)  IbiJ.  leg.  II.  Paclum  folitum  fanguirie  vindicui,  multa:  infliftione  corri- 

gimus,  cct.  Vid.fub  litt.  anteced..(b;. 
(f)  Cod.  Theod.  ibid.  Ieg.lll. 

mnas 


DE  LFGIEVS,  AT>  DEFVNCT,  CORPORA  ET  SEPVLCHRA  A   SPOIMTi  ETC.         g^ 

mnas  aliamue  qunmcumque  m;>teriam,  proprix  fabrica:  vcl 
vcnd't!onis  gratia  abftulerit.  Deinde  fubiungit  [/] :  Qu*.p<B- 
na  prifcd  feueritati  accedit:  nibil  emm  dcrcgatum  ejl  illi  fuppJicio\ 
quod  fefulcbra  violantibus  vidctur  impojitum.  Cuius  acccffionis  ra- 
rio  cx  initio  huius  lcgis  intelligitur,  quia  fcilicct  geminum  fa- 
cinus  iftiufmodi  fepulchroruiri  violatores  perpetrent,  in  mor- 
tuos  arquc  ac  vmos  iniuiiofum ;  in  mortuos,  dcttruendo  eorum 
habitationes;  in  viuos,  pollucndo  eos,  dum  iftiufmodi  matc- 
rias  ad  fabricandas  domus  adhibcant.  Addit  tandcm  in  clau- 
fula  lcgis:  Ihtic pxn.x  fubiacebunt ,  Cfqui  corpora  fepulta,  aitt  reliquiaf 
contretlaucrint,  Exftat  ctiam  lex  Iuliani  in  codicc  T&eodofiano  fl\\ 
qua  ille  primum  queritur  de  audacia  hominum  in  dcmolicndis 
fepulchris  &  aufcrcndis  hinc  ornamentis;  &deindc  eosex  pri- 
fcarum  legum  feueritate  puniri  [g~\  iubet.  Denjgue Tbeodvfitu 
iunior  &  Valentiniams  III.  longe  omnium  feueriifimam  legcm 
contra  fepulchrorum  violatorcs  quofcumque  promulgarunt, 
pcena  pro  hominum,  iri  ifto  fcelere  conui&orum,  conditione 
COnitittlta.  Seruos  [h~  cohnofqtte ,  in  hocfacinore  deprehenfos ,  duci 
protinus  ad  tormenta  contwnit.  Si  de  fia  tantttm  fturint  temeritate 
confeffi,  luant  commijfa  fanguine  fuo.  Si  dominos  inter  ftpplicia  nullo 
interrogante  tiexuerint, fariter  puniantur,  Ingenui  quoque ,  quos  Jimilit 
frafumtio  rcos  feccrit ,  fifortajfe  vlebeii  Zfnullarttm  fuerint  facultatum, 
focnas  morte  pcrjlluant,  Sflendidioret  autem ,  vcl  dignitatibus  noti  y  - 
bonorum  fiorum  mcdietate  multati ,perpetita  notentur  injamia.  Clericer 
vers ,  qttos  tam  diri  operis  conjlitcrit  auclores ,  dignos  crcdimus  maiore 
fupplicio:  vehcmcntius  enim  coCrcendtts  cjl ,  quetn  feccafe  mircris  — 

{/)  Ibid.  leg.  IV.  Qui  scdificij  manium  violant  ,  domus,  c  vt  ita  dixerim;de* 
funclorum,  geminum  videntur  facinus  perpetrare:  nam  &  fepultos  fpoli* 
ant,  deftruendo,  &  viuos  polluunt ,  fabricando.  Si  quis  igitur  de  fcpul- 
chro  abfhilerit  faxa  ,  vel  maimora,  vel  columnas,  aliamue  quamcumque 
materiam,  fabricx  gratia,  frue  id  fecerit  venditurus,  dccem  pondo  auri  co- 
gatur  inferre  fifco  ;  fiue  quis  propria  fepulchra  dcfcndens,  hanc  io  iuJic.um 
«juereiam  detulerit,  fiue  quicuinque  alius  accufaucrit ,  vcl  oflicium  nun- 
tiaucrit.  Q^x  pccna  prifcs  feneiicati  icceJit:  nihil  enim  dcrogamm  ell 
illi  fupplicio,  quod  fcpukhra  violantibus  videtur  impofitum.  Huic  autem 
pcen.r  fibiacebunt,  &  qui  corpoia  fepulta  ,  aut  reliquias  contreclauerint. 

(g)  Ibid.  leg.  V.  Hoc  fieri  prohibemus ,  pcena  manium  vindice  coliibcutc;, 
Vid.  fupr.'c.  II.  §.  II.  fub  Mtt.(d)  pag.  24. 

{b)  VakntiD.  noueil.  V.dc  lepukhris ,  ad  calcem  cod,  Thcodof.  p.  Z2.  b. 

gtiif* 


83  ORIGINVM  ecclesiasticarvm  lib.  xxiit.  CAP.  IV. 


Quifquis  igitur  ex  hoc  numero  fepuLhrorum  violator  exjliterit,  illrct 
clerici  nomen  amittat,  &ftc ftil> pr  fcriftionit  addicfus  perpetua  dep^r- 
tatione  pleSlatur  --  Sed  quoniam p/erumque  ftattitis  falubribus  dijjimu- 
Jatione  venalium  iudicum  negatur  effeilus ,  pr.tfenti  iubemus  ediilo,  vt 
vrouincia  muderator,  adminiculo  municipumfultus  ,  cenfuram  noftr*  le- 
lis  cxcrccat.  ••  CriminoSt  ptena  reddatur ,  p#x  fepultis. 
5  §.  III. 

Nul/a  indulgentia  fepulcbrorum  /foliatoribut  ab  fttmmis  impe- 
rantibm  in  feflo  pafcbali  tributa. 
Ad  maiorcm  vim  &  terrorem  hifce  legibus  concilian- 
dum,  imperatores,  quum  variorum  fcelcrum  rcis  in  fefto  pa- 
fchali  cx  morc  indulgentiam  darent,  fcpulchrorum  violatores 
ab  hoc  beneficio  excludcrc  folebant  cum  rcliquis  atrocioribus 
orrenforibus,  quos  tali  vcnia  iudicabant  indighos,  cuiufmodi 
erantfacrilcgi,  inceftuofi,  raptores  virginum,  adukeri,  vcne- 
fici,  malefici,  moneta?  adulteratorcs,  homicida?  &  pcrduelles: 
Sicut  exccptiones  inuenimus  factas  in  diucrlis  lcgibus  v  alen- 

TlNlANI,    GRATIANI,    THEODOSlr    fenioiis,    THEODOSU 

iunioris  &  valentini  ani  III.  fub  eumdem  titulum  in  codi- 
cc  Tbcodofiano  [zjcollectis,  prartcr  hanc  celebrem  Vakntiniani  le- 
gem  modo  recitatam. 
*  ff.  IV. 

Ob  boc  crimcn  mulieri  per  leges  permijfum  a  marito 
difcedere. 

Dignvm  quoque  obferuatu  cft,  Quod  Conftantimts ,  qui 
vxoribus  libertatcm  mdulfit  a  maritis  fuis  ob  tria  crimina  dis- 
ccdcndij  hoc  vnum  cx  illis  tribus  fccerit:  Inrepudio  mittendo  a 
femina,  h.tcfola  crimina  inquiri  placet ,  fi  homicidam ,  vel  medicamen- 
tarium  ,vel  fpulchrorum  dijjblutorem  [k]  maritum  fuum  ejfe  prcbaue- 
rit.  Theodojius  iunior  idem  crimen  cauffis  legitimis  diuortii  in 
viris  ac  fcminis  accenfet  in  lcgc  quadam  fua[/J,quam  non  fo- 
lum  in  nouo  codice  fuo  intcrpofuit,  fed  diueiiis  etiam  fuis 

ti)  Cod.Theod.Iib.  IX.tit.  XXXVIH.  de  indulgentiis  criminum.  le^.  III.  IV.VI. 
VII.  VIII.  Vid.  lib.  XX.  c.  V.  §.  VI.  fub  liti.  (I).  (m).  (n;.  vol.  IX.pag.  109.  no. 
(k)  Cod.Tlieod.  lib.  III.  tit.XVi.de repudiis,  leg.  I. 
(  /)  Cod.  Iufl.  lib.  V.  tit.  XVII,  de  repudiis.  leg.  VIII. 

ipfius 


DE  1EGIBVS ,  AD  DEFVNCT.  CORPORA   ET  SEPVLCHRA  A  SPOHATOR.  ETC.  89 

ipfius  lcgibus  ac  noucllis  confirmauit,qucmadmodum  iam  plu- 
nbus  oftendimus,  quando  de  diuortiis  [*]  libro  vltimo  verba 
fecimus.  Ncquc  vcro  leges  ecclefiaftica  puniendo  huic  cri- 
mini,  quod  crudeliflimum  &  immaniiTimum  latrocinii  gcnus 
habebatur,  dcfuerunt ;  qua  de  re  copiofius  difieruimus  fub 
capite  de  difciplina  ecclefiaftica  [|j,  neque  adeo  de  ea  plura 
hoc  loco  dicere  opus  eft, 

$.v. 

Ratio  qiudam  ,  homines  ad  commutendum  hoc  crimen  indttcens, 
erat  fepulcbra gentilium  ample  magnificeque  exornandi  con- 

fuetudo. 
Iam  fi  quaratur,  vnde  factum,  vt  homincs  religionem 
profitcntes  chriftianam  huic  flagitio  tantopere  addicti  fucrinr, 
vt  tot  lcgcs  aducrfus  illud  fcrri  oportucrit  ?  Rcfpondco,  Tres 
potifiiinum  caulla  liuc  rationes  erant,  qua  ad  hoc  latrocinii 
gcnus  homincs  inducebant;  Quarura  duae  aliquid  plaufibile  in 
fe  habcbant;  Primaautcm  nihil  in  fe  habcbat,  nifi  ipfam  aua- 
ritiam,  oriundam  ex  ample  magmficcque  exornatis  monu- 
mcntis,  fuper  fcpulchra  gentilium  porri  folitis  ;  qua  nonnuJIi 
peruerfi  chriftiani  arque  atque  aiii,  non  tam  inuido  quam  aua- 
ro  &  rapaci  c-;ulo  intucntcs,  occafioncm  captabant  pubJice 
vel  priuatim  ex  iis  fpoJia  pra*dasque  facicndi.  Manifcftum 
hoc  eft  ex  querelis,  qua  in  diuerfis  lcgibus  fiunt  de  fpoliato- 
ribus,  qui  mirmora,  columnas  &  alia  pretiofa  ornamenta  dc 
fepulchriS  auferant,  vt  vel  fuas  ipforum  adcs  illis  cxornent, 
yel  aliis  ea  vendendo  quaftum  faciant.  Nonnulli  ita  iJlibera- 
les  ac  fordidi  crant,  vt  monumcnta,  qucmadmodum  lcx  qua> 
dam  loquitur,  coqucnda  calcis  gratia  deiicerent,  aJiisue  in 
hunc  vfum  vcndcrent. 

§.  VI. 
Mogis  plaufihilis  ratio  petita  ex  legibw ,  omvrs  gentilium  aras 
&  imagines  exfiindi  inbentibus. 
.    Vervm  hac  rapacitas  aliquo  modo  tcgebatur  plaufibili 
pictatis  &  zeli  pro  religione  chriftiana  obtentu.    Nam  Con- 

""(•*)  LibTxXII.  c.ip.V.g.  V  8i  VIII.  vol.lX.  pag.  J60  &  3(3.  ~ 
(1)1  ib.XVl.cap,  V'i.  §.  XXIV.  volum.  VII.  pag,  3'i  ^>jq. 

Bingh.O.EVol.X.  M  Jlm, 


t)0  ORIGIMVM    ECCLCSIASTICAR^T.!    LIB.   XXHT.    CAP.  IV. 


fiantinut  an.  CCCXXXIII  omhes  aras  atque  imagincs  iuxta  ac 
templa  dirui  iufferat.  Gentilium  autcm  montimenta&  fepul- 
chra  faepius  iftiusmodi  imaginibus  cxornata  erant:  Quod  pivc- 
tcr  fententiam  legis  hominibus  fordidis  occafioncm  dabat 
gcntilium  monumenta  demoliendi,  fub  notione  deftruendt  i- 
magines  &  idololatriam  omnefque  cius  reliquias  ac  veftigia 
exftirpandi.  Quod  ii  intra  legis  intentionem'  fcfe  tenuiflcnt , 
deftruentes  folum  imagincs  &  aras,  non  ipfa  fcpulchra,  nulla 
iufta  qucrclarum  cauiTa  fuiiTct.  Quando  autcm  fub  hoc  ob- 
tcntu  non  folum  imagincs,  fed  vniucrfum  ctiam  monumento- 
rum  aedificium  deiiciebant,eradentes  titulos,&  diffipantes  ca- 
daucra  vcl  cineres  mortuorum,  &  aufercntes  marmora  ac  co- 
lumnas,&  quidquid  alicuius  ornamenti  vel  prctii  crat;  hoc 
fuceedentibus  impcratoribus  intolcrandum  vidcbatur,  &  pro- 
pterca  tot  bona?  leges  contra  hypocriticam  iftiufmodi  illcgiti- 
moium  rcformatorum  rapacitatem  fcrcbantur.  Lcx  bona  e- 
rat,  fi  modo  lcgitime  ea  eflfcnt  vii.  Verum  illi  auaritia  &  ra- 
pacitate  dueti  iimitcs  fuos  egrediebantur:  &  propterea  Con- 
fianr,  Cenftantini  filius,  an.CCCXLIX  omnes  jftos  inueftigari 
iubcbat,  qui  lcgc  parcntis  ita  abufieflent,  &  fub  obtcntu  dc- 
ftruendi  imagines  de  monumentis  columnas  vd  marmora  [;«] 
abftuliifeBt,  vel  coquendjs  calcis  gratia  lapides  dcieciflent. 
Quotquot  hoc  feciffe  detegerentur,  ex  confulatu  Dalmatii  & 
ZeriopMiyhoc  eft  ex  anno  CCCXXXIII,vbi Conjlantimi edidum 
fuum  promulgauit,  quod  fraudulenter  in  vfum  fuum  conuer- 
terant,  cos  fmgulas  libras  auri  pro  fmgulis  deieclis  monumen- 
tis  fifci  rationfbus  inferre  cogcndos  eflc  pronuntiabar.  Et  (i 
quis  in  poftcrum  huius  rapinae  reus  inuenirctur,  eum  viginti 
auri  libras  iimiliter  fifco  imoeratoris  infcrre  opoitcre  dcclara- 
bat.  Vt  adeo  haec  demoliendis  cthnicorum  fepulehris  prre- 
texta  caufla,dcftruendi  videlicet  idololatriam  coniilium,  me- 

(m)  Cod.Theod.  lib.  IX.  tit.  XVII.  de  fepulchris,  leg-H.  Vniuerfi  itaque,  qui 

de  monumentis    columnas  vcl  marmcra   abllulrrint,  vel  coquendic  calcis 
gratia  lapides  deiccerint,  ex  confulatu  fcilicet  Dalmatii  &Zenophi!i ,  fingll. 

las  libras  auri  per  fingnla  fepulclna  fifci  rationibus  ihferant. Qjod  fi 

aliquis  contra  fanclionem   clementiac  nollrs  fepulchrum  laifurus  attigerit, 
yiginti  libras  auri  la.rgition.ibus  aotiris  cogatur.  ititerrc. 

re 


DE  LEGlBVS,  AD  DEFVNCT.  CORPORA  ET  SEPVLCHRA  A_  SPOLrVTOR.  ETC.    91 

rc  hypocriticus  auaritia?,  rcligionis  fpecicm  habentis,  a&us 
fuent. 

*.  VII. 
Tertia  quxdam  ratio,  ftndwrn  acquirendi  reliquias  martyrum, 
ad  vendfiuium  eas  quafitttnque  ex  illis  faciendum. 
Tertia  qua:dam  ratio  eiufdem  gcneris  erat,  qua?  non- 
nullos  ex  rudioribus  tk  auarioribus  clericis  vidctur  impulifTe. 
Hxc  erat  martyi  um  rcliquias  acquircndi  ac  vendcndi  quaflu- 
ofa  mercatura.  Hxc  eosinducebat,  vt  turpis  lucri  giatia  fe- 
pulchra  fpoliarcnt,  &  martyrum  vel  aliorum  quoiumcumquc 
ofTa  auferrent ,  vt  fufficientcm  haberent  apparatum  rcliquia- 
rumfvtrum  gcnuinarum  an  falfarum,  non  magni  intcreratj 
ad  fouendam  ftultam  eorum  fuperftitioncm,  qui  ipfos  ex  eis 
quxilum  facere  facile  paticbantur.  Huiufmodi  fuperititio, 
qua?  ad  fouendam  auaritiam  &  rcligiofas  fiaudes  fpc&abat, 
inter  quofdam  in  ecclefia  fatis  mature  fefe  mouebat.  Quam- 
vis  enim  ccclefia  per  quingentos  amplius  annos  veliquias  mar- 
tyrum  in  nullum  alium  vfum  adhibcret,  quam  vt  decenter  eas 
humaret;  quidam  tamen  fupcrititiofi  homincs  priuatim  in  a- 
lium  cas  vfum  conuertebant.  optatvs  LuciUam^  feminam 
quamdam  opulentam ,  primam  fchifmatis  Donatiftarum  aucto- 
rcm,  vt  quis  eam  rcctc  vocaucrit,  narrat,  antequam  euchari- 
ftiam  fumerct,  folitam  efTe  rcliquias  cuiufdam  maityris  deos- 
culari  [»],  qucm  liuc  veri  fiuc  falfi  nominis  talem  fibi  acquific- 
rit  &  hunc  in  vfum  fcruarit.  Hoc  nomine  quum  grauitcr  a 
Ctidliano,  archidiacono  Cartbaginenji ,  rcprehenfa   eflet,  iratam 

(»;  Optat.  lib.  I.  p.40.  (  p.  is.edit.  Parik  MDCLXXIX.)  Hoc  apud  Carrhagi- 
nem  poft  ordinationem  Ca:ciliani  faclum  eife,  nemo  eft  qui  nefciat:  pcr 
Lucillam  fcilicet,  nefcio  quam  feminam  factiofam,  qua:  ante  concuflam 
perfccutionis  turbinibus  paccm,  dum  adliuc  in  tranquillo  effct  ecclefia, 
quum  correotionem  archidiaconi  Cxciliani  fcrrc  non  pofTet.qua:  antc  fpi- 
ritu.ilem  cibum  &  potum,  os  nefcio  cuius  martyris ,  fi  tamen  martyris,  li« 
bare  dicebatur,  &  quum  prDcponevet  calici  fulutari  os.ncfcio  cuitis  hominis 
mortui ,  &  fi  martyris  ,  (ed  nec  dum  vindicati ,  correpta ,  cum  confufione 
irata  difcefTit.  —  Pag.  19.  Lucilla  ,  qux  iam  dudum  ferre  non  pntuit  difci- 
plinam,cum  omnibus  fuis  potens  &  facliofa  femina,communioui  mifceri 
tioluit.  ---  Schifma  igitur  illo  tempore  confufa:  inulieris  iracundia  pcpeiit, 
ambitus  nutriuit,  auaritia  roborauit  c\:c. 

M  2  ^ikcs- 


92  OrigiNVM    ECCLESIASTICARVM    LTB   xvni.  CAP.IV. 

difceffiffe  dicit,&  Caciiidno  ad  epifcopatum!  euccto,  ipfam,  vt- 
pote  potentcm  &  factiofam  feminam,  alios  quofdam  conci- 
tafte,  qui  ipfi  fcfe  opponerent:  &  hoc  fchifmati  Domaiftarum, 
ex  mulicris  imperiofe,  reliquias  cuiufdam  n  artyris  fuperfiitio- 
fiflime  reuerentis,  iracundia  conflato,  prima  initia  dedifTe.  Si- 
militer  avgvstinvs  Oj  narrat,  fuifle  fua  memoria  multos  o- 
tiofos  monachos,  qui  inftinctu  Satana:  prouincias  circumiue- 
rint,  venditantes  reliquias  martyrum,  qui  an  yeri  nominis 
martyres  fuerint ,  valde  iit  dubium.  Sed  tamen  hi  qua:ftuo- 
fam  corum  mercaturam  fccerunt;  &  fir.e  dubio  hinc  inducti 
funt  ad  fpolianda  fepulchra  martyrum  vel  aliorum  quorumuis, 
quod  seque  coniilio  eorum  inferuire  potuit.  Cui  hominum 
generi  fefe  opponens  Tkeodofiut  maguus  [/>],  legem  promul- 
gabat  in  hxc  verba :  Humanum  corpus  nemo  a.i  alium  locim  trans- 
ferat ;  nemo  martyrem  diflrahat  ^  nento  mercctur  :  liabeant  Vtro  in  po- 
tefiate,  fi  quohbet  in  loco  fanclerum  aliauis  ejl  cunditus,  pro  eius  vene* 
ratione)  qttod  nffirtyrium  vocandumjit,  a.idant  qno.i  vducrint  fibrica- 
rum.  Hic  honor  erat,  martyribus  tunc  exhiberi  folitus,  vt 
quiete  iacere  in  (epulchris  iinerentur,  &  ecclefia?  ardificaren- 
tur  fuper  illis,  qux  Dco  eiufque  cultui,  non  refigiofae  ado- 
rationi  cuiufdam  martyris,  dedicabantur;  tar.tummodo  in  ho- 
norem  eius  ecclefia  martyrium,  nomine  iplius  appellari  pote- 
rat.  Praeter  hunc  autem  nullus  honor  fub  obtentu  venerati- 
onis  ei  erat  tribuendus.  Et  corpus  quidcm  illius  tollere  & 
mercaturam  oflium  eius  facerc,  tantum  aberat  a  \  encratione, 
vt  difturbatio  cincrum  eius  haberetur  &  fepulchrorum  fpolia- 
tib, quae  mera  auaritia  erat,  ficto  rcligionis  nomine  obtccta. 
Non  eft  mihi  dubium,  quin  lex  Valcntiniani  lil.  qua:  de  epi- 
fcopis  aliifque  de  clero,  fpoliationis  fepulchrorum  confciis  lo- 
quitur,  contra  iftiufmodi  genushominum  lata  lit,  qui  marty- 
rum  offa  eftbderint,  &  velut  fanCtas  rcliquias  vendiderint ,  vt 

(o)  Augiiflin.de  opere  monachor.cap.  XXVJII.  CaMidiffimus  hofiis  tum  multos 
hypocritas  fub  habitu  monachorum  vfquequaque  difperfit,  circumeuntes 
prouindas,  nufqium  milfos,  nufquam  iixos ,  uufquam  fhinres,  nufqu.im  fe. 
dentes :  Alii  membra  martyrum  ,  fi  tarhen  rrurtyrum  ,-  venditant :  Alii  fim. 
brias  &   phylacleria  fua  uug  lificant  ScC. 

(/>)  Cod.Theod.  lib.IX.  tit.  VII.  de  fepulchris  riohtis,  Icg.VII. 

Iucro 


DE  LEGIBVS  ,  AD  DfFVNCT.    CORPORA  ET   SFPVLCftRA  A  SPOLIATPR  FTC.  9j 

lucro  fuo  gratificarentur  fuperftitiofa»  impendiis  multitudinis, 
quarid  martyri  lionori  ccderc  exiftimabat,fi  ofTa  eiusfupra  tcrram 
conferuarentur j  quum  tamcn  omnes  leges  ecclefi*  ac  rcipu- 
blica?  id  tunc  facrilegam  fepulchrorum  dircptionem  &  diftur- 
bationem  fanctarum  reliquiaium  interpretarentiir,  quas  quie- 
tas&impeiturbatas  iacere  ad  rcfurrectioncm  vfque  oporterct. 

§.  VIII. 
J?ecu/iaris  confttetudo  in  Acgypto  corpora   mortttorttm   aroma- 
tibm  condtta  &  infepulta  adferuandi  domi  fipra  terram. 
Pecvliaris  in  Aegypto  confuetudo  obtincbat,qua?  for- 
taffis  malaj  huicpraxi  mngnumroburatqueincrcmcntum  dedit; 
ctiamfi  non  inueniamus,  liomincs  ita  perucrte  eam  vfi/rpafTc; 
fcd  tamcn  ex  alia  rationc  improbabatur.Mos  emmAegypti  crat, 
corpora  mortuorum  ita  condire,  vt  ea  vel  domi  Cux,  vel  in 
monumentis  &  maufolcis  infcpulta  fupra  terram  feruarcnt. 
Cadaucrita  conditum Griecit  fcriptoribus  td^x^,  AegypuisGab- 
bara  diccbatur.     A  rccentioribus  medicorum  riliis  mummia  ap- 
pellatur,  qucmadmodum   thomas   gatakervs  [q]  obfer- 
vat,  zbArabico  Mum,  quod  ceram  fignificat,  qua?  in  hoc  nego- 
tio  praecipue  adhibebatur.    Vetuftiffimi  fcriptores  de  hac  Ae- 
gyptiorum  condiendi  mortuos  ratione  loquuntur.    ItaMARCVs 
TVLLIVS  CICERO  [r] ,  Condhmt ,  mquit ,  Aeeyptii  niortiwr ,  <S  eos 
domi  feruant.    Ha?c  confuctudo  a  chrifiianis  etiam  pcr  Aegy- 
ptum  videturretenta,  quorum  multi  (certum  eit,non  omncs) 
mortuos  fuos  non  fepelire  fubter  terram  confueuerant ,  fcd 
aromatibus  conditos  &  arcfacios,  domifuas  fciuarc,  lectulis 
fuperpoiitos,  rati  id  vita  functis  cue   honori.    athanasivs 
Antonium  [/]  celeberrimum  illum  eremitam  Aegyptium,  narrat 
,,hac  confuetudine  magnopcre  oftenfum,  adcoque  rogalfc  cpi- 

Co  ,  Gataker.  not.  inMarc.  Anton.  lib.  IV.  p.  i-r.  (  p.  133.  edit.  Traitft.  ad  Rlien. 
MDCXCVII.fol. )  lta  apud  illos  cadauer  fit  Tei^xos ,  id  efl,  /aljura  ,  fiue 
inummia,  vti  apncllant  recentiores  medicorum  filii,  ab  Arabico  Alut/i ,  id 
efl  ceru  ;  quiaceromate  etiam  ineoncgotio  vtebantur ;  apud  iOos  ri<pettt 
id  eftfimUa  vcl  cmix. 

(r;  Cic.  quscfl.  Tufcnl.  lib.I.  §.  CVIII. 

(/)  Athan.  vit.  Anton.  tom.  II.  p.  joi.  (tom.I.  p.86a.edit.  Parif.  MDCXCVIII.) 
'O  Ayruvits  st}&.«xu  mg i  tmtx  1$  iniiv.ii:ts  y£ix  7!xgKyyitk.iiv  ti7s  Xkch-  S/uSi- 

M  }  fco- 


94  OlUGlKVM    ECCLPSIASTICARVM    tlB.  XXHT.    CAP.  TV. 

„fcopos  Aegyptiacot,  \t  ca  de  re  populum  monerent,  fincmque 
„eius  confuetudinis  facerent.  Simfliterque  laicos  pudore  ad- 
„fecirTe,  mulierefque  obiurgafle  dicentem,  nec  legttimum  ncc 
„fanclum  efTe.  Nam  patriarcharum  &  prophetarum  corpora 
,,haclenus  in  roonumentis  feruari:  ipfumque  Domini  corpus 
„in  monumcntum  fuifle  dspofituar,  impolitumque  ipfi  lapi- 
„dem,  quo  opertum  iit ;  doncc  tcrtia  die  refurrcxiflet.  Hifqite 
„verbis  virum  fancTum  demonftrafle,  praruaricari  cum,qui  de- 
rfuncTorum  corpora  non  abfconderct,  quamuis  fan&a  eflcnt. 
„Nihil  cnim  maiusck  fanctius  efle  corpore  dominico.  Quibus 
„auditis,  multos  deinceps  fub  terra  occukaife  &  domino  egis- 
„fe  gratias,  quod  tam  probe  edoe"ti  eifent,,.  Addit  paitllo 
poft,  Antoninm  mandalTe,  vt  corpus  fuum  humaretur  tcrraque 
contcgcretur,  idque  factum  in  loco  quodam,  qucm  nemo  no- 
rit,  duobus  exceptis,qui  funeris  curam  habuerint.  Verumc- 
nimvero  non  erat  faciie  inueteratam  confuctudinem  abroga- 
re,  quamobrem  licet  multi  hanc  viam  dcfererent,multi  tamen 
ei  inliftebant.  NamAVGVSTiNvs  Mdeealoquitur,tamquarn 
re  fuo  adhuc  tcmpore  vfitata  inter^j^«'o/,quod  ad  minimura 
cadaucra  (iccarint,  &  quafi  a?nea  reddiderint,  vt  ca  a  corru- 
ptione  conferuarent.  Hu:c  lingua  fua  peculiari  nomine  ijab* 
barai  vocabant,  quod  lingua  noftra  dnglicma,  Egyptian Muntmict 
dixerimus.  Non  diferte  quidcm  dicit,  quod  fupra  terram  ea 
.  feruarint,  videtur  autcm  iliud  innuere,  quando  ipfos  condien- 
do  corpora  id  agere  dicit,  vt  ea  iiccent,  &  senea  uuafi  reddant 
atque  a  corruptione  confcrucnt. 

us  ii  ttgf  XaiVis  hir 'jtitt ,  xuj  yuvut£!v  ItiitcXiirlt ,"Ktyuy ,  fitjrt  viy.fj.ov,  y.r,ri 
VXws  'oatov  tiv/.t  tSto"  yjf/  yxp  r-X  tuv  Tiur^fxoyu,  jgy  rx  rZv  icoo(pi;Tuv  su- 
/uxrct  fnixct  vZv  awCtrzt  ti;  yviuxr/ ,  vg)  uvri  £i  ro  t3  xvoijs  cruux  eis  /uvii- 
/litTiv  irfSti'  \!$os  n  IjrfriJtts  iit(V$>i  uvro  ,  Vus  uvi?>i  r  otr, y.t oov ,  yct)  ruvru  Xf- 
ym ,  iaeixyvi  sttcgctvt/tiefy  riv  f*.tru  $xvxriv  'yij  xovkI-jvtx  ru  cJuxru  ruv  reXtv- 
tivtm,  xxv  ttyix  rvy%u*tf  r!  yug  futffor  '■>;  uyturtooj  rx  xvptxxx  ffuyxros- 
jto7k.ai  itv  ocxitjuvrts ,  ir.gvipuv  vxi  ytjr  Xomov ,  ;yt/  irj%koi7isv  ru  xvoiu ,  xaO\us 
Sti^xy^i\TiS- 
(t)  Augnft.  ferm.  CXX.  de  dinerfis , c. XTI. "Aegyptii  diligenter  curant  cadjnera 
mortuorum:  Morom  euim  Iiabent  ficcafe  corpora  &  quafi  Knea  reddere: 
Gabbaras  ea  vocant. 

$.K. 


DE  tXGlBVS,  AT>  DEFVNCT.  CORPORA  ET  snPVtCHRA  A  SPOLIATCF..  ETC.  9J 

Cultum   religiofum  reliquiis  in  veteri  ecclefia  exhiberi  haucl 
permijfum ,  vifpojl  tempora  Auguftini. 
Diversa  hincargumenta  componere  poffumus,  quem- 
admodum  in  quodam  diligcnter  elaborato  &  erudito  libro  fe- 
cit  joannes  dallaevs  [«],ad  demonflrandum ,  nullum  re- 
ligiofum  cultum  reliquiis  fanctorum  &  martyrum  per  aliquot 
priora  farcula  in  cccleiia  exhibitum  fuiffe.    Nam  id  magnopere 
curabantillis temporibus,vtcas  fub terram  occultarent (iion  ve- 
ro,vt altari imponcrcnt[.YJ,vti  infrculispofterioribus;.  Hicma- 
ximushonoserat,quemcis  fcexhibcrc  poflecxiftimabant.  S.An- 
tonius  eremitaneclcgitimum  nec  fandumcfTeiputabat.fupra  ter- 
iameasferuareinfcpuItas:Lcgesfacrilcgium  appcllabant,fiquis 
earumcaulTafcpulchra  fpoliaret,&omnibusaciinguliscascir.cTe 
velvendere  interdiccbant.  hueilla  rcprchendcbatur.  quod  illici- 
tumcishonorem  tribuiffet.   avgvstinvs  inuchiturinmona- 
chos,circumeuntes  prouincias  ac  martyrum  vendentes  reli- 
quias.    Damnat  etiam  cos,  qui  fepulchra  &  picTuras  adorent, 
mortuos  fe  hoc  ipfo  honorare  dictitantcs  [y~],  quos  in  cadcm 
clalfe  collocat,  qua  illos,  qui  fuper  monumcnta  martyium  lu- 
xuriofilTime  bibant,&  voracirates  cbrietatefque  fuas  dcputent 
religioni.    Omnes  iftos  offendiculo  efle  dicit  ecclcfuv,  quae 
eos  tamquam  rudes  &  fupcrftitiofos  damnet,  &  quotidic  tam- 
quam  malos  filios  corrigere  ftudcat.    Habctur  in  farculo  tcrtio 
excmpluin  quorumdam  bona:  mentis  chriftianorum., qui  quum 
Fruliucfus  &  Luhgius  martyrcs  combufti  effent,  cincres  corum 
collcgerunt,&  prout  quifque  potuit,  fibi  vendicarunt,  non 
religiofum  eis  cultum  exhibendi,  fcd  rcuerentiam  &  amorem 
tcftificandi  caufTa.    Quibus  autcm  Fruftuofus  poft  paflionem  [~J 
apparuit  eofque  monuit,  ,,vt  quod  vnusquifquc  pcr  cariratcm 

(U)  Dalla:us  de  obieflo  cuktis    religiofi,  lib.  IV.  tot. 

(x)  Mabillon.de  liturg.  Gallicana  lib.I.cap.  IX.  n.IV.  Fatetur,  intfijuam  /itper 
altavc  pojiias  futjje  riliquias  ,  ad  deciuium  vfqucjkculum. 

O')  Auguli.  de  moribus  ecclefix  cath.  cap.XXXlV.  Noui  multos  e(Te  frpnlchro- 
rum  &  pitturarum  adoratores :  Nom  multos  efle,  cjui  luxuriofrflime  fuper 
mortuos  bibant,  &  epulas  cadaueribus  e.xhibentes,    fupcr  fepultos  fc  ipfos 
fepcliant,  &  vor.icit.itcs  cbrictatcfque  fuas  deputent  rdifcioni,  &C. 
(z )  Afta  Fruftuofi,  ap.  Earon.  an.CCLXIL  n.  LXYHI. 


95  ORlGlNVM   FCCLESIASTICAK.VM    LIB    XXIII.    CAP.    IV. 

,,dc  cincribus  vfurpalfct,  reftituerent  Gne  moia,  vhoque  in  lo- 
,,co  fimul  condcndos  curarcnt,,.  Magna  curaeccklia?  &  ipfo- 
rum  martyrum  hifcc  tcmporibus  non  eo  fpcctabat,vt  rcliquise 
feligiofi  cukus  gratia  fupra  tcrram  fcruarcntur,  fcd  vt  dccen- 
tet  fub  terram  occultarentur.  Hincquum -<&»«//*««// pratfcctus 
Euhgium  diaconum,  qui  vna  cum  Fruftuo/o  cpifcopo  fuo  mor- 
tcm'  proCHRlSTO  fubibat,intcrrogarct,  num  &  ipfc  Fru&uofum 
poft  mortem  vcllct  colere?  clara  vocc  rcfpondcbat:  Ego  Iru- 

Huofum  non  colo  \a~),  fed  cJ ipfnm  colo ,  quem  £? Frucluofus.      Similc 

rcfponfum  datum  legimus  a  fratribus  ecclefia?  Smymofr  ,quum 
iudafi ,  Polycarpo  chriftianae  rdigionis  cauffa  ad  mortcm  dnto, 
proconfulem  Romamm  adirent  monercntque,  ne  cadaucr  illius 
chriftianTs  donaret,  nefoite,  relicto  crucifixo  magiftro  fuo, 
hunc  dcinccps  colcrc  inciperent.  Stulti,  inquiebant  chrirtia- 
ni  [■£],  aui  ignorant ,  nos  tiec  C/jriJlum  vmquam  pofe  relinquere ,qui  pro 
falnte  omnium,  quotquoi  ex  generc  humano  falui  futuri  Jint,  mortem 
pertu/erit ,  nec  ahum  quemquam  colere.  JUum  enim  vtpote  fil/iim  l)ei 
adoramtts:  Martyres  vero ,  tamquam  difcipulos  &"  imitatores  domini , 
merito  amote  profeqiiimur^  ol>  eximiam  eorum  beneuolentiam ,  quam  er- 
varegem  ac  magiUrum  Juum  declararunt.  Quorum  nos  quoque  co>Jor- 
tcs  ac  condifcipidos  Jieri  omntlms  modis  optamtts.  Narrant  dcinde 
centurionem,  animaducifa  iudaeorum  pcrtinacia,  corpus  in 

(a)  lbid.nutn.LXII. 

(b)  AjSa  Polycarpi  ap.  Etireb.  lib.  IV.  cap. XV.    v^rifixXov  y~v  rtvts  THutJrriiv  rfo 

r~r.  llsnij*  trxriox,  dosXtpav  oi  L\/'.tKx^s ,  svrvxtiv  rui  iytyevi ,  usrt  yr)  dxvxi 
ccirx  rx  rj~y;.'  y>; .  (pystv ,  u(pivrss  rov  irxvcuyiv.v,  rxrov  j.c^uvrxt  aifittf  >L 
tkvtx  stnov  ,  vmj&cKovrm  yj>/  ivLyyuJ.vru.vTuv  inffkiuvj  tt  rjfi  rrtimaatVy  yi^.ov 
ruv  >'/  yuv  sx  rx  rrvoos  uvrov  Kxyjixvitv'  uyvoTurss  'ort  'xrs  rov  %giffdv  trori  xx- 
ToiKutett  ivvyffoytSx,  Toy  vttig  r~s  tx  ttxvtos  r.offyx  ruv  ffucoyivuv  ffur>ipixs 
rtxJovrx,  xrs  Vrsoiv  rtvcc  cri/ittv'  ToZrov  ysv  yxp  itov  ovrx  rx  5s~  Xpoffxvvxfttv' 
Txs  t)i  ftKpTVfXS  uls  yxJt/rxs  tx  xvfix  >t\  yiunirjs  tcyxTtuytv  til>ius  svtxx  tvvotxs 
a.vvirs>fj).ilTX  r~<  sis  riv  "otov  f&txffiKect  px/  oiozffxttKov'  u>v  -fivotro  ;yty  vty.xs  ffvy- 
xatvuvis  Ti  xefij  ■avft.p.oiSnrrcls  ytviSjxC  iStov  xv  d  exxxovTx.fX>ls  r>:v  T"J''  'xdxicov 
ysvoyivqv  (pthQV*txtxv ,  Jtt*  ocvTOV  iv  yic~'>> ,  u<  e'5os  uvto~<  ,  !'y.xvrrtv'  xruis  re  >;- 
fjcits  v^eoov  dvtKo ytvot  rx.  nyiuiTtox  Xijujv  7ro/\.VTt/\ujv  >L  ooxtyuTepx  vTrip  %pv- 
fftov  orx  ctvrx,  xTTtJiytJx  otrx  xu/  xxoKxJov  tp'  tvjx  uis  ovvatov  x.cuv  ffvvx- 
youivots  sv  clyxtKXtxtJti  xoc/  %ctjpcf,  trxtjti;ei  o  xvpios  striTtXtTv  ty,v  rx  yxcrvoite 
ccvtTs  ijyipxv  yeviftXtov ,  eis  rt  tuv  9rpoi)j}.>iy.QTu}v  yv>)y.r,v,  -^ocj  ruv  yiS\ivru.v  U- 
*x>;Q-iv  n  itf/  irotyxtjiuvt 

mcdio 


Dff  LEGIBVg,  At>  DEFVNCT.  CORPORA  ET  SEPVLCHRA  A  SPOLTATOR.  CTC.  97 

lncdio  collocatum  concremaifc,arque  ita  fe  demum  offa  illius, 
gemmis  prct.ofiffimis  cariora  &  quouis  auio  puriora,  colli- 
gentcs,.vbi  docuerit,  condidiife:  eoquc  in  loco  propofitum 
iibi  ciTe,  fi  DeusconceiTerit,  conuenirc  &  natalem  eius  mar- 
tyrii  diem  cum  hilaritate  &  gaudio  celebrare,  tum  in  memo- 
riam  eoium,  qui  gloriofo  certamine  pcifundti  firt,  tum  ad  po- 
fteros  huiufmodi  excmplo  crudiendos  &  confiimandos.  V- 
num  adhuc  rcitimonium  adiiciam  ex  avgvstino,  vbi  pias 
quaidam  obferuationes  in  an.te  memoratorum  Imciwjt  &  fiwfe- 
gii  pailiones  facit.  Eiufdem  refponii  meminit,  iudici  Romano 
ab  Eulogio  diacono  dati,  dc  quo  loquuntur  afta:  Quod  fcili- 
cet  iudici  roganti,  Num  quidZJtu  FruHuofum  colisl  regtifcrit, 
Ego  non  colo  FruEluofum  ,  fed  Deum  colo^  quem  colit  &  lrutfin.ftr¥ 
Quam  in  rem  avgvstinvs  hanc  habet  animaduerfiopem: 
„Hoc  modo  nos  admonuit  [c],  vt  martyres  honoremus,  & 
„cum  martyribus  Deum  colamus.  Neque  enim  tales  eife  dc- 
5,bemus,  quales  paganos  dolemus.  Et  quidem  llli  mortuos 
„hommescolunL  illi  quippe  omnes,  quorum  nomina  audi- 
„tis,  quibus  templa  conitrudta  funt,  homincs  fucrunt;  &  in 
„rebus  humanis  habuerunt  plerique  corum  &  pene  omnes  re- 
„giam  potcftatem.  Auditis  Iouetn,  auditis  Herculcm,  auditis 
yNeptunutu ,  auditis  Plutoncm^  Mcrcurium ,  Libaum  &  ceteros :  ho- 
„mines  fuerunt.  Non  ifta  folum  in  fabulis  poctarum ,  fed  et- 
„iam  in  hittoria  gentiumdeclarantur,  Qui  legerunt,  nouc- 
^runt :  quinon  legerunt,  credant  cis,  qui  legcruit.  Uli  er- 
„go  homines  beneficiis  quibufdam  temporalibus  rcs  humanas 
„fibi  conciliauerunt,  &  ab  hominibus  vanis  &  vana  fcctanti- 
„bus  ita  coli  cceperunt,  vt  dii  vocarentur,  dii  habcrcntur, 
„tamquam  diis  templa  ardificarentur,  tamquam  diis  fupplica- 
„retur,  tamquam  diis  arae  conftitucientur,tamquam  diisfacer- 
„dotes  ordinarentur,  tamquam  diis  vi&ima?  lmmolarentur. 
»,Tcmplum  autem  folus  Deus  vcrus  habere  debet,  facrificium 
?,foli  Deo  vero  ofFerri  debct,,.    Et  aliquanto  poft  dc  martyri- 


(c)  Angnftin.ferm.  CJ.  dc  diuerfis.  {M71.  ( tom.V.p.  no<5. edit.Parif.  num.3.  4» 

£ii,gh.O,E.VoLX.  N  bus 


98  OlUGINVM    RCCLESIASTlCARVM     LIB.    XXIII.    CAP.  IV. 

bus  libcrc  proHtctur,  quod  cos  pro  diis  non  habcant,  nec 
tamquam  deos  colant.  ,,Non  cis  templa,  inquit,  non  cis  al- 
„taria,  non  facrificia  exhibemus.  Non  eis  faccrdotcs  offe- 
„runt:  ablit.  Dco  pnrftantur.  ImmoDco  ifta  offeruntur,a 
„quo  nobis  cuncfa  pra;ftantur.  Etiam  apud  memorias  fan&o- 
„rum  martyrum,  quum  offerimus,  nonne  Deo  ofYerirnus ?  -  - 
,,Quando  audiftis  dici  apud  mcmoriam  fancfi  Tbeogms ,  a  me 
„vcl  ab  aliquo  fratre  &  collega  meo,  vcl  aliquo  presbytero, 
„Offero  tibi,  fancfe  Theogenisi  aut,  Offcro  tibi,  Petre*  aut, 
„Offcro  tibi,  Paule?  Numquam  audiftis.  Non  fit:  non  licer. 
„Et  ftdicatur  tibi,  Numquid  tu  Petrum  colis?  refponde  quod 
,,dc  FruStuofo  rcfpondit  Eulogius :  Ego  Petrum  non  colo,fedDe- 
,,11111  colo ,  qucm  colit  &  Pefrus,,.  Deinde  cxcmplum  adfert 
Ptiuli  &  Barmb.e,  cultum  religiofum  in  hycaoma  a  ciuibus  iftius 
rcgionis  iibi  oblatum  recufantium,  ncc  non  cxemplum  angc- 
li,  Uannem  fe  adoraturum  prohibentis  Deumquc  adorare  pra'- 
cipientis.  Quibus  dicfis  ha-c  digna  notatu  vcrba,  tum  con- 
tra  eos,  qui  conuiuia  ad  fcpulchra  martyrum  inftiruebant,tum. 
contra  illos ,  qui  martyres  adorabant,  fubiicit  [d].  „Odcrunt 
5,martyres  lagcnas  veftras ,  oderunt  fartagincs vcftras.  Sine  in- 
„iuria  eorum  dico,  qui  talcs  non  funt:  illi  ad  fc  rcferant,  qui 
„talia  faciunt:  oderunt  ifta  martyres,  non  amant  talia  facien- 
„tes.  Scd  multo  plus  odcrunt,  ii  colantur,,.  Hac  planiilime 
demonftrant,  nullum  rcligiofum  cultum  martyribus  exhibi- 
tum  eife  ab  ecclelia  tempore  Auguftini:  Vcrum  rudes  quidam  & 
fuperftitioli  homincs  cxco  zclo  abrepti ,  hafce  rcs  martynbus 
honori  efle  arbitrabantur,  qua;  tum  ipiis  tum  ccclefia:  erant 
dedecori,  Dcoque  &  martyribus  difpliccbant:  quibus  maxi- 
mo, qui  eis  tribui  poterat,honori  crat  ,ii,qui  fuperftitcs  erant, 
reliquias  eorum  in  fepulchro  quicte  dcponerent,  eorumquead 
tumulos,  ad  collaudandum  Dcum  pro  praclaris  eorum  factis 
&  vidtoriis  reportatis  de  diaboli  terroribus,coirent  atque  ex 
iftorum  exemplis  ad  pictatcm  &  conftantiam  in  fide  fefe  exci- 


(d)  Auguft.  ibid.  p.  J72.  (pag.  uos.  n.  $.  cit.cdit.  monacIior.Etnsdicl.) 


-."• 


Ptt  LPGIBVS  ,  AD  DEFVNCT.  CORPORA  ET  SEPVLCMRA  A   SPOLTAT.  ETC.   99 

tarcnt.  De  aliis  honoribus  erga  n.ortuos  artiqua  ecclefia  no- 
vit  nihil;  certe  nullos  appiobamt  vel  confiimauit :  fcd  cos 
corrigere  &  rcprmcrc  fiudnit,  vbicumque  apparerent,  vtrotc 
qui  nimis  prope  accedeicrt  fia  lilitudine  ad  ftolid.tatcs  &  fu- 
perftitiones  gcntilium,  quoium  dii  non  nifi  moitui  homircs 
erant,  dii  facti  confecratione  iui  &  adoratione,  fine  vllo  fun- 
damento  in  natuia.  Natuia  enim  non  erantdii.  Atquc  hoc 
marus  omni  contradi&ione  aigumentum  cfl,  quo  vcteres  ad- 
verfus  illos  vfi  funt;  quo  de  plura  diximus  &  hoc  loco  &alibi 
[*] ,  atque  ita  huic  dirfcrtationi  dc  modo  tra&andi  mortuos  h\ 
antiqua  ecclelia  3  finem  imponimus. 


Tam  vniuerfum  veteris  ecclefia'  ftatum  contemplatus ,  di- 
verfasque  publica  adorationis  partes&  diuini  cultus  officia  in- 
terpretatus  liun.  Quod  magnam  partem  propofito  confilio- 
que  refpondet ,  quod,  quum  ad  hoc  opus  adgrederer,  fufcepe- 
ram.  Alius  adhuc  liber  de  ritibus  mifcellaneis  addi  poterat: 
At  enim  vero,  quando  viginti  annos  in  hoc  opere  elaboraui, 
itcrum  ac  fapius  corporis  imbecillitate  tentntus:  qua  res  dif- 
ficilem  laborem  homini  infirma  valetudine  iam  minus  iucun- 
dumfacit;  &  quum  res  ipiae  non  magni  momenti  fint:  malo 
opus  integrum  &  abfblutum  -cum  pleno  indice  ledoribus  tra- 
dere,  quam  nimia  adfeclmdo  id  imperfeclum  relinquere: 
quod  nec  mihi  ipfi  nec  aliis  probaretur.  Laudo  DEVM  pro 
iiimma  ipfius  bonitate  &  gratia,  qux  mihi  hoc  dedit  &  con- 
ceffit,  vt  vniuerfum  opus  latus  atque  alacer  perfecerim.  Gra- 
tias  ago  hominibus  pro  patientia,  qua  vft  funt,  &  laboris 
niei  approbatione.  Gratias  ago  &.  habeo  pracipue  patronis 
&  fautoribus,  quas  debeo  maximas,  quod  mihi  iu  hoc  opere 
prarfto  fuerunt  &  addiderunt  calcar.  Neminem  reprehendo, 
quod  mihi  defuerit,  neminem,  qui  vniuerfum  opus,  vel 
■  

(*)  Lib.  XIII.  cap.  III.  vol.  V.  p.  6$.fcqq. 

N  1  ali- 


100  ORIG.  ECCL.  L. XVIII.  C.  IV.  Dfi  LFGlBVS,  ADPEFVNCT.COR]\  ET  SEPVLCHR, 

aliquam  eius  partem  improbet.    Habent  forte  rationes,.  mihi 

ignotas  nec  vmquam  inueftigandas.     Spero  tamen,  opus  quo- 

dam  modo  vtilc  fore  tum  iis,  qui  nunc  viuunt,  tum  illis,  qui 

poft  nos  vichiri  funt  :  quemadmodum  doclus  quidam  prseful 

mihi  aliquando ,  approbationem  teftando  fuam  meque  ad  per- 

gendum  exxitando,  futurum  adfirmabat,  Seris,  inquiens, ai -bo~ 

res  y  alteri  feculo  profutursrs.      Quod  fi  itaeft,  lnetani 

meam  contigi :  Cedant  omnia  m  ecclefia:  emolu- 

mentum  &  in  diuini  numinis  gloriam  I 


IN- 


INDEX  PRIMVS  RERVM. 

Numerus  primus  librum  ,  faundm  caput  -,  tertius 
paragraphum  denotat. 


A. 


Abbates. 
Sic  ditti  a  vocaculo  A@@agjf.  3. II. 

vol.3.  p.63. 
Eorum  poteftas  in  monachos,^.  3. 

12.  voL^.p.  64. 
Priuilegium  ferendi  fufTragium  in 

conciliis,  7.  3.  13.  vol.3.  p.  67. 
Abbat  Huyae  infulx  quo  fenfu  fu- 

perior  fueric  cpifcopis,  7. 3. 14. 

vol.J.  p.69.70. 

Abdicatio. 
DocVina  hxreticorum  de  abdica- 

tione  omnium  rerum  ab  ecclefia 

reietta,  16.12. 1.vol.  7.  p.  464. 
Muneris  abdicatio   in    quibusdam 

cafibus  permiffa  ,   6. 4. 2.  vol.  2. 
"    p.382. 
Clerici    delinqtienres    abdicatione 

muneris  plerumque  puniri ,  17. 

1.2.  vol.g.p.4. 


in  communicaturis,   15.  g\  10, 

vol.6.  p.550. 

Abortio. 
Vfus  poculi  abortionit  condemna- 

tus  &  punitns  vt  homicidium  > 

16.10. 4.  vol.  7_p.  397. 

Abracadobra  &  Abraxaf. 
Incantationis,  a  Bafilidianis  hxre- 

ticis  vfurpatx ,  nomina  ,16.5.6. 

vol.  7.P.255. 

Abrenuntiatio, 
In  baptifmo  fafra  abrenuntiatio  di- 

aboli,n»7.i.  vol.4.  p.261. 
Formula  huius  abrcnuntiationit  e- 

iusque  fenfus,  II.  7. 2.  vol.  4.  p„ 

262. 
Eiusantiquitas,lT»7.'5.vol4.p.265.. 
Fa£la  ab  hominibus  veriis  ad  Oc- 

cidentem  &  cur,  11.7.4.V0I.  4. 

p.  267. 


Quaenam  ob  vitia  id  fattumjiy.j.     Curter  fatta,  TT^7.5.voI.4p.26g; 


6  feqq.vol.  8.  p.66  feqq. 
Abecedarii. 
Pfalmi  quidam  fic  ditti,  14. 1- 12. 
voh6.p.20» 

Ablatum. 
Eius  reltitutio   peccflaria  crcdira 


Abrenuntiatio  omnium  rerum  qua- 

tenus  ab  haereticis  requifita  ,da- 

mnata  16. 12. 1.  vol.  7.  p.  464. 

Abfentrs* 

Pro  illis  oratum  in  publico  eccle- 

fiae'  cultu,  15.  3,24.^0!.  6.p.  356*. 

3S  3  Euclia* 


Ab 


INDEX    PRIM-VS 


Ab     Ac 


Euchaiiftia  ad  ulfntcs  mifTa,  15. 4. 
g.  vol.6.p40I. 

Abfolutio. 

Quadruplex :  baptifmi  ;eucharifti:r, 
vcrhi  &  doftrinaej  impofitiunis 
manuum  &  precum  ;  &  recon- 
ciliationis  per  cenfuiarum  rela- 
xationcm ,  19. 1. 7.  vol.  8-  P-  «89» 

In  baptifmo,  1  . 1.2.  vol.  4.  p.Ij9- 
Et  19.  1. 2.  vol.  g.  p.190. 

In  euchanftia,  15.  5.  29.  vol.6.  p. 
361.     Et  19. !.  _:.vol.g.  p.  194. 

Numquam  data  ante  exa&am  legi- 
timam  pcenitentiam ,  nifi  in  ex- 
tremo  mortis  periculo,  19.  2.T. 
vol.  8.  p.204. 

Quibufdam  peccatoribus  negata,  in 
ipfo  vitx  exitu ,  18.  4-  4.  vol.  g. 

P-l64-     ,        ,.--,.       r   . 
Quemadmodum  hoc.ab  lnculatio- 

ne  Nouatianifmi  libcran  poflit, 

18.4.  ?.vol.g.  p.170. 
Qupmodo  indulta    pofl  mortem, 

19. 2.  If.vol.g.p.  227  feqq. 
Tempus  dandi  eam,  celebritas  pa- 

fchalis,  19.  2.  to.  voLg.  p.  226. 

Et  21.  Mj.  vol.  9.  p.199. 
Semper  data  ad  altare  cum  impo- 

fitione  manuum  &  precibus ,  19. 

'     2.4.  VC)l.g.p.20g. 

Foimula  lndicatiua,  Ego  te  abfol- 
vo  anre  feculum  duodecimum 
haud  *dhibita,  19.  2. 5.  vol.  8. 

P-2I4- 
Q\  o  lenf']  ifta formula  adrnitti pos- 

^iit^.^.s.voi.s.r--1)' 

AbjoUtio  data  potiffimum  ab  epi- 


fcopo,  17.   \  1.  vol.  g,  p.  2_p. 
S.epius  presbyteris  ccmmifTa,  19.3. 

2.vol.  y.p.2  o. 
Diaconis  quoque,  neieflitate  flagi- 

tantc,   2.  20.  12.  vol.  2.  p.  jij. 

Eti^.  5.3.  vol.  g.p.2j?. 
Qnatenus  &  quo  fenfu  dici  poflle 

a  laicis  danda,  19.  j.  4.  vol.  g. 

Grandis  culpx  reorum  abfolutio  pa- 

criarchae  referuata,  2. 17.19.  vol. 

I.p;25«. 
De  neceflitate  abfolutionis ,  vol.g. 

append.p. 2^5.271. 
Iudicialis    pcenitentium  abfolutio , 

I9.I.6.vol.g.p.2o2. 
Abflinentia. 
Si  quis  fupeiftitiofe  a  carne,  vino 

&  aliis  lfhufmodi  rcbus  fe  abs- 

tinerct,  quomodo  punitus,  17, 

5.19.  vol.  g.  p.go. 
Exercitia  abfiinentix  in  prxparan- 

dis  ad  baptifmum,  10.  2. 9.  vol. 

4.P.27. 

Accipiter, 
Eos  alere  "interdi-ftum  clericis,^. 

J.  24.  vol.  g.  p.06.  , 

Acclamationes. 
Cbncionanti  ab  auditoribus  fa£Lr, 

14.  4. 27.V0J.6.P.187. 

Accufitio  &  Accufatores. 
Qux  cura  in  accipiendis  contra  e- 

pifcopos  &  clericos  accufationi- 

bus  adhibita  fit.  5. 1.5.V0I.2.  p. 

209. 
Falfi  accufatorcs  cum  refpeftu  adl 

alce- 


Ac     Ad 


RERVM. 


Ad 


altenus   polTefTiones  &  fortunas 
quomodo  puniti,  16.  12.15.vol. 

7.  p.  485. 
Cum  relpe&u  ad  famam  alterius, 

16.13. 1.vol.7.  p.507. 
Cum  refpe&u   ad  vitam  alterius, 

habiti  in  homicidis ,  16.  10.  9. 

vol.  7.  p.404. 
A%SifOJQvriroi  v7Tti$scrict. 
.Infeiius  minifterium,fine  lmpofitis 

manibus  confecratum,   3.  1,  6. 

vol.  2.  p.  io. 

Acameta. 
Monachi  quidam  cur  ita  di£ti ,  7. 

2.IO.V0I.3.  p.JI. 

Acoluthi. 
Ordo  ecclefix  Larinae  peculiaiis,^. 

•3.1.  vol.2.  p.  16. 
Eoium  ordinatio  &  officium,  3.3. 

2.vol.2.p.  16. 
Etymologia  huius  nominis,  3. 3.  3. 

vol.2.  p.  17. 
.Num  acohithi  iidem  fint,  qui  de- 

putati  &ceroferarii  recentiorum 

faeculorum,  3.  3.4.  vol.  2.  p  .17. 

Acroflichi  vid.  ax/jo5-<%«*. 
Acla  Apnflo/orum, 
Pcr  quinquaginta  dies  pentecofta- 

leslefta,  14.  3.  3.  vol.  6.  p.6^. 

Et20.6.2.Vol.9.p.I2I. 

AcJores. 

Aclores  fcenici  a  baptifmo  exclufi, 

II.  5. 6  &  7.  vol.4.  p.223  feqq. 

Adelphiani. 

Hxrctici  fabbato  ieiunantes,  20.?. 

5.V0I.9.P.59. 


Adfeclw. 
Non  fuifTe  partem  oratonn;  anti- 
quse  adfeclus  mouere  qefticula- 
tiombus  &  vanis  rerum  imagi- 
nibus,  14. 4. 20.  vol.  6.  p.  172. 
Adlocutio. 
Nomen   fermonis  ecclefiaftici ,  14. 
4.I.V0I.  6.p.ro5. 

Admonitio. 
Pars  difciplinse  ecclefiafticx,  16.  2. 
6.V0I7.  p.8o. 

Adnuntiatio. 
Feftum  admmtiationis  quando  ori- 
ginem  fuam  habuerit,  20.8-4. 
V0I.9.  p.  170. 

Adoratio. 
Nulla  res  creata  religiofe  adoran- 
da ,  13. 3.  r.  vol.  5.  p.  68-     Vid. 
Cidtus  religivfns. 

A^ICtVTSf. 

Sermones  Cbiyfoftomi,in  quadra- 

gefima  habiti ,  14. 3. 3.  vol.  6.  p. 

67. 

Adfcenfio. 
Dies  adfce njionis  Chi  ifti  quando  ce- 

lebran  ccepta,  20. 6.5.  vol.  9.  p. 

I26. 
Apud  Cappadoces  ditta  §iFi<ra)(f~ 

fiivrj,  ibid.  p.  127. 
Adfperfio. 
In  baptifmo  interdum  vfurpata,lj. 

II.5.V0I.  4.  p. 333. 
Adulatio. 
Oppofitum  calumnix  trimen  quo- 
modo  per  leges  puniri  delme- 
rit ,  16. 12. 15,  vol.  7.  p.  487  fqq. 

Mid- 


Al      Ae 


INDEX    PRIMVS 


Af>  AA  Az 


Adulterium. 
Quomodo  punitum,  16.  II.  2.  vol. 
7.  p.  4 16.  Ec  6. 2. 3.  voL  r.  p.  315. 
Aduheri  non  oidinandi,  4.  3.  7. 

V0l.2.p.  126. 

Maricus  adultera  non  ordinandus, 

6.2.3.V0I.2.P.31'. 
Aduheram  clejici  dimirrere  coa£li, 

ibid.  Et  17. 5.  27.  vol.  g.  p.  91. 
An  aduhero  aduheram  ducerelicu- 

erir  poft  marici  morcem,  22.  2. 

ij.vol.v.p.jog. 
Adu/tL 
Quid  ab  eis  recjuifirum  fir  in  ba- 

prifmo,il.5.i.vol.4.p.2r).   Ec 

II.7.1.V0I.4.  p.  262. 
Adwcnti. 
Eorum  exaftiones  cjuomodo  puni- 

tx,  16. 12. 12.  vol.  7.  p.  479. 
Adyta. 
Sic  diftuslocus  in  ecclefia  multicu- 

dini  inaccefilis  S.6.7.V0I.3.P.212. 
Aedifius  &  Frumentius. 
Hi  chtiftianam  rcligionem  in  In- 

dia  plancarunt,  1.5.  4.  vol.l.  p. 

45.     Et  9.2.20.V0LJ.  p.462. 

Aegrotantes. 

Euchariftia  ad  eos  mitci  folira,  15, 

4.  9.V0I.  6.  p.40}. 
Parabolani  eorum    curam   gerere 

iufii ,  3. 9. 2.  vol.  2.  p.  47. 48. 
Pro  illis  publiceinecclefia  orarum, 

15. 1. 2.  vol.  6.'p,  2  j^.     Et  IJ.  3. 

20.vol.6.p.352. 
Aer. 
Preces  pro  aeris  temperatura  faftx, 

^*  J*  zj.vol.  6.  p.  J5  6. 


Aemrium. 
Ex  arario  imperatoi  um  ccrta  pen- 
fio  cleiicis  data ,  5.  4.  7.  vol.  2.  p. 

RecHtus  ecclefix  initio  in  commu- 

ne  «.rarium  illati,  9.  g.  6.  vol. 3, 

p.6oi. 

Aftas. 
Epifcopi    locum    occupare     iuflT 

fecundum  atatem,  2. 16.  %.  voL 

I.  p.  214. 
Delincjuentes  epifcopi  in  Afiica  <f- 

tatis  pnerogatiua  priuati,  2.  16. 

7.V0I.1.P.213.  £117.4.5.  voL 

£•  p.  41- 
Cleriei  generatim  puniti  amiiTione 

prxrogatiu.ie  <ttatis    inter  reli- 

quos  fui  ordinis ,  17. 4.  g.  voL  g. 

P«45- 

Aeihiopia. 
In  ecclefiis  Aetbtopicis  cammonu 
calceos  exuendi  fub  ingieiTum 
in  ecdefias  vfitara,  £.  10. 6.  voL 

5-  F-34> 

Africa. 
Huws   regionis   ecclefije  epifcopo 

Romano  numcjuam  fubieil.e,9« 

I.  II.vol.j.p.  395. 
Patium  Africanerum   epiftola    ad 

Gvleftjnum  Mi  cauiTa  Apiarii, 

ibid.  p.  ;96. 
Quot  dicecefes  in  ecclcfia  Africanx 

fuerint,  9.2.5.  vol.  3.  p.  415  fqcj. 

Agapx. 

Vnde  ica  vocatx,  15.7.  6.voL  6.p. 
504. 

Ill 


H 


RERVM. 


Ag,  Ai,  Ak,  Al. 


In  celebratione  euchanftiae  infticu-  temporibus  itavocatum,g.6.2. 

cae,  15.  7.  g.  vol.  6.  p.  509.  vol.  3.  p.  209.^ 

Etin  anniueifariis  maityrum com-  Ay  imcnoi. 

memorarionibus,  20. 7*  10.  voL  Sanftiffimi ,  fic  vocati  epifcopi,  2. 

9.  p.  147.  9. 6.  vol.  1.  p.  139. 

Quomodo    ob  agapar   chriftianos  Agnes. 


"gentilium  alii  infe&ati  &  calu- 
jmniati,  alii  admirati ,  I).  7.  10. 
vol.  6.  p.  519. 

Cur  interdift.-e,  8«  10*.  !•  vol.  3.  p. 
357.  Eti5.79.voL6.  p.  516.  Et 
20.7. 10.  vol.  9.  p.  I)ofeqq. 
Agapetx. 

Feminae  quidam  fic  di£be,  6. 12. 13« 
V0L2.  p.  337  feq.  Ec  17.  J.  25. 
vol.s.  p.88- 


Quale  refponfum  dederit  praefecti 
vrbis  Romac  filio,  nuptias  eius 
ambienti,  22.  3.5.  vol.  y.p.  320. 
Agnuf. 

Chiiftus  non  m  agrii  typo  expri- 
mendus,  g.&H.  vol.  3.  p.  313, 

MosoftetendidgwHwin  die  palcha- 
li,  ecclefix  Romanenfi  vfitatns, 
reprchenditur ,  15.  2. 3.  vol.  6.  p« 
262. 

Ai^fiav. 


Remotio   terminorum  ac  limitum     Atrium,  fiue  area  ante  ecclefiam., 
agrorum  rapinaeloco  habita,i6.  8«5-J»v0^-3«  P* '78. 


12.8  vol.7.p.  47:. 

Cleiici  ratione   agrerum  a  tributis 

non  excufati,  5.  3.  3.  vol.  2.  p. 

233. 

Ayicc  a.ytotc. 
Diaconi  ita  exclamabaotante,  quam 
facra  euchaiiftia  celebraietur,  u 
4.5.voLi-p.38-Eti5.3.j2.voL 
6.  p.  365. 

kyiacfMX. 
Nomen  fanttuavii,  g.  6.  2.  vol.  r. 
p.  209. 

Kytov. 
Sanftuarium  ohm  fic  dittum,  g, 
6.2.  V0L3.P.209. 

Aytov  clyitut. 
Sanftum  fanftorum.  Altare  antiquis 
Bu^h.O.E.VoLX. 


AK.0tfJ,fJTOl. 

Monachiquidamficdicli,  7.  2.10. 

vol.  3.  r.  3t. 

AkoAxSix. 
Ordo  precum,  fiue  liturgia,  13. 1. 

9.  vol.5.  p.20. 

Ax^or*%'a  &  Ay.^oTtXtvTict. 
Doxologia  in  pfalmorum  fine  ad- 
dita,  14. 7.  .'2.  vol.6.  p.20. 21. 

AKfCU  flStOi. 

Carcchumeni  &  pcenirentes  hoc  no- 
mine  appellati ,  g.  4.3.  vol.  3«  p. 

18). 

Alba. 
Amiculum  lineum,    vulgo  fuper- 
pelliceum,  13.  g.  2.  vol.  5.  p.2- 1. 
O  Mi 


AI 


INDEX    PRlMVS 


Al 


Albi  citatio. 
Cetta  confuetudo,  qusjCmha-i- 
ne  obiiuiii:,ita  di&a,  16. 12.10. 
vd.7.  p.477. 

Domimca  in  albit. 

Dies  dominica  prima  poft.  pafcha 

fic  vocitara,  20.  5.  12.  voJ.  9.  p. 

II?.  .Et  20.  6.  j.  vol.  9.  p.  127. 

Albm. 

Caralogus  clericorura,  1.5.  io.vol. 

I.  p.cr. 

Akibiades  marryr. 
Ob  immocieratum  ieiunium  diui- 
na  reuelatione  reprehenfus  &  e- 
mendatus,  ri:  1. 17.  vol.9.  pAIJi 
Aldermen. 
la  Anglia  quinam  ita  dicantur,  2, 
19.19.  vol.  r.  f:  295. 
Alea. 
Lufus  rt/iw  occaflo  fraudis  ocruinie 
tamiliarum,  16. 12.20.  vol.^.p. 
J04. 
Clericis  interdiitus,  17.5.24.  vol. 
g.  p.  g6.  Et6,2.).vo!.2.p.5l6. 

Immunitas   ab  obeundis    muneii- 
bus  publicis,  J.3. 12.  voi.2.  p.25  J.. 
Alexander  carbonaritts. 
Quomodo  hic  cpifcopns  Comanae 
electus ,  4 .  1. 5.  vol.  2 .  p.  8f • 
Alexahder  Seucrui. 
Latrlat     ele&ionem     cleiicorum 
chriitianorum   psr    communia 
fufhagia,  eamcjue  in  eligendis 
prouinciarum  reccjribus  khiU" 
tur ,  4.  t,  4.  vol.  2.  f.  89. 


Alexandria. 

Huius  eiukaris  primas  maxima  0- 
mnium    poteftare  prteditus,  2*. 
16.2^.  vol.  r.  p.250. 
Altenatio. 

Reditus  vel  bona  ecclefiaftica  non 
nifi  extraordinaria  \Tgente  ne- 
ceflitate  alienanda,  5.  6.  6.  vol. 
2.  p.  296. 

Et  id  quidem  communi  epifcopi 
eiufque  dericorum  confenfu, 
metropolitano  vel  qmbnfdam 
epifcopis  prouincialibus  appro- 
bantibus ,  5.  6, 7.  vol.  2.  p.  299. 

AUegorijIi?. 
Cur  chriftiani  per  conuicium   ita 

nominati  fint  a  Chiliaftis,  I.  2. 

15.  voKI.p.28. 

Altilttia. 
Vfu&eius  in  quibufdam  diuini  cul- 

tus  partibus,  14.  2.4.  vol.  6.  p, 

42  fcqq. 
Signum,    quo   chiiftiani  ad  con- 

ventus  religiofos  vocati,g.  7,  ij . 

vol.2.  p.  283. 
Pfalmi  v.'.ielniatia\  Cic  appellati  , 

qui  in  fronte  fihi  prtefixum  ha- 

bsat  alleluia,  1 4.2.4.  vo-1.6.  p.42. 
Ahare. 
Alias  nominatum  menfa  facra  in 

ecdefia  antiqua ,  g.  6. 1:.  vol.  3. 

p.222. 
Nc/n  nifi  Vrrum  ahare  in  vna  ali- 

qua  ecdefia,  g.  6. 16.  vol.-j.  p. 

229. 
Aliquando  non  nifi  vnum  in  vna 

quadam 


Al 


RERVM. 


Af,    Am. 


quadam  ciuitate,  g.  6. 17.^0!,  j. 

p.  jgr. 
Poi  tatile,  %.  6. 21.  vol.  ?.  p.  246. 
Canopeum  <j/faw  diftum  cibori- 

um,  g.6. 18.  vol.3.  p.2j;feq. 
Etfigies  crucis  quo  tempore    pa- 

mum  fuper  altarc  pofita  fuerit, 

8.6.20.  V0I.3.P.236. 
Epifcopi  generatim  in  gradibus  al~ 

taris  concionari ,  %.  5,  4.  vol.  3. 

p.  194. 
Infcriptio    luftinunea  fuper   altari 

Sancia  Sepbi.tt  8-  8-  4-  v0^3-  P- 

294- 
Aharia  generatim  ommbus  prster 

clericos   inaccelfa,    8«  6- 7.  vol. 

3.  p.  212. 

Laicis  quandoque  ad  ahare  com- 

municare  permiflum,8.6.7.  voh 

v  ?•  2I> 
Aharia  ex  lignis  confe£fca  ad  tem- 

pora  vsque  Conftantini, 8-6.15. 

vol.  3.  p.  226. 
Ouomodo  collocata  in  ecclefia,  8« 

6.II.vol.j.p.  IV. 
Ouo   tempore   peculiaicm  confe- 

crationem,    nouis    caerimoniis 

ab     ecdeiiaium     confecratione 

diftin&.im,     habcre    cocperinr, 

8.9  10  .V0I.3.P.332. 
Ofculo  excepta ,  8- 10. 9-  vo1-  3-  &* 

346. 
JLinteaminc  cooperta,  8.  6.2l,vol. 

3.   p.2}8- 
lucuruandi  ritus  ad  ahare  num  ob- 
tinuetit    in   ecclcfia  veteti,  8» 
10.  7.V0I.3.  p.24J« 


Altare  locus  refugii,  vnde  a<rv\o' 
vpa.7re<£ct  diftum,  8.11.2.V0I.  3. 

P- 355- 

Alumm. 

Cur  daemones  ita  vocentur,  3.  4. 

3.V0I,  2.P.23. 

Ambafiator. 

Id  eft  apocrifarius  feu  refponfalis» 

3.13.  C.vol.  2.  p.79. 

Amlntio. 

Qua  cenfura  adfe&a,  16.14, 2.  voL 

Ambo. 
Locus  in  ecclcfia  lettoribus  &  caflu 

toribus  adfignatus,  8-5«  4-  voL 

3.P.I92. 

Ambrtfitif. 
An  auftor    fit  hymni,    Tc  Detim 

laudamus ,1  j..  2. 9.  vol.  6.  p.  50. 
Alii  eius  hymni  genuini,i4.  2.  10. 

vol.  6.  p.52. 
Generofo  animo  renuit  vnam   ex 

ecclefiis  MedioiancnfibusArianis 

tradere ,  8- 10  4.V0I.  3.  p.  r^i. 
ExcommunicatTheodofium  impc- 

ratorem,  16.  3.  5.  voL7.-p.140. 

Ambutantes. 

Clerici  ambulaiues  fub  ccnfuram. 
vocati,  6.  4. 5.  vol.  2.  p.  391. 

Amev. 

In  euchariftia  uici  folitum,  75.3, 

25  &  26.  vol.  6.  p.  357.  358.  Et  K. 

5.9.V0I.  6.p.  4S4. 

Amentta. 

Qui  ar.icntiam  fimulabant,  vt  ne 

O  2  facn- 


Am,     Ati. 


INDEX    PRTMVS 


An 


facnhcare  cogerentur,quo  loco 
habiti ,  16.  4.  7.  vol.  7.  p,  205. 
Amiculum  iineum. 
Vcftis,  in   diuino  cultu  adhibita, 
15.8.2.V0I.5.  p.251. 
Amijft. 
Res  amijfit  fiue  perdicx  non  reti- 
nendx,  16. 12. 5.  vol.  7.  p.469. 
Amortizatio. 
Quid  fic,  exponitur,  5.4.6.  vol.  2. 
p.  270.  in  nota  (*). 
AfityOvga. 
Vela  vel  cortinx  in  oftiis  fanctua- 
iii,  8.6.g.vol.  5.  p  2;j. 
Amuhta. 
Ad  curandos  morbos  adhiberi  ve- 
tita,  16. 5.  6.  vol.  7,  p.251  fecjq. 
Anachoret£. 
Certum  genus  monachorum^.  2. 
2.V0I.3.  p.  i,\ 

Ava>iufj!,7rl}]^ia. 
Diuerforn  pro  paupenbus  &  pere- 
gnnis   circa  ecclefias,  g.  7.  13. 
vol.  j.p.274. 

Avan]oi>a. 
Palatia  &  aulx  Romanx ,  in  eccle- 
fias  chriilianas  conuerfx,  gr  1. 5» 
vol.2.  p.  i;i. 

Anathema. 
Maior  excommunicatio,  16.  2.  S- 

vol.7.  p.84. 
Num  vmquara   pronuntiatum   fit 
cum  exfecratione ,  16, 2. 17.  vol. 
7.  p.  116  feqq. 

Anathemata. 
Ornamenta  ecclefiarum,  g.  g.  I,  vol, 
3.P.287. 


Anathema  Maranatha. 
Num  vlla  talis  excommunicationis 
formuh  in  ccdefia  antiqua  ob- 
tinuerit,i6.2. 16.  vol.7.  p.113. 
Andronicm. 
Prxfes  Ptolemaidis  excommunica- 
tus  a  Synefio,  2.  4.  ?.  vol.i.  p. 
103.   Et  2.  19.  11.  vol.  1.  p.279. 
Eti6.  2.8.V0I.7.  p.  84. 
Angariz. 
Certum  officium,  a  ciuibus  imperii 
requiii  folitum ,  5.  3.10.  vol.  2. 
p.  247. 

Angeli. 
Nulla  eorum  adoratio  in  religiofo 
ecclefix  veteris  culcu,  15.  3.  2. 
vol.5.  p.  7j.  Ec  6.4.18.  \0l.7. 
p.  230. 

Angeli  ecclefi£. 
Nomen  epjfcupis  datum,  2.  2.  II. 
vol.  1.  p.  32. 

Angelm    pacis. 
Qnid  incelligendum  fit  per  jo  po- 
jtulare  anqelum  pacis ,  14.5.4. 
vol.  6.  p.  215. 

Animarum  defcriptio. 
Tributum  quoddam  fic  vocicatum, 
5.>J.vol.2.  p.224. 
Annona. 
Hxc  clericis  quotannis  ex  xrario 
imperatoris  data ,  5.4.7.V0I.2. 
p.  272. 

Amw.lnu 
Eius  vfus  in  fponfahbus,  22.  J.  5» 
vol,<?.  p.519. 

An- 


Att,     Ap 


RERVM. 


Ap 


Annuntiatio  vid.  AJnuntiatio. 
Antclucan<e  congregationes. 


Ij.K 


Temporibus    perlecutionis  inititui 

cceptDe,  I?.  10.  ir.vol.5.  p.  ^29. 
Finitis  perfecutionibus  continuatx, 

.  n.  vol.^.p.jjo. 
Ambropolat)£. 
Catholici  per  conuicium  (ic  nomi- 
nati  ab  Apollinaiiitis  haereticis , 
I.  2.16.  vol.  1.  p.28. 
Aatichnflus. 
Decius  imperator,  anticbrifti  me- 
tator  appellatus ,  5.  3.  7.  vol.  2. 
p.  244. 

Antimenfia. 
Altarium  loco ,  vbi  hsec  non  eranr, 

adhibita,g.6.2I.  vol. ^.p.246.     Non  diuulgandi1,  17.  5.  i&vol.  g 
Amiochenum  concilium.  p.  79. 

Non  Arianum  concmum,  17.,  5. 15.     Legi  foliti  in  cjuibufdam ,  non  in 
vol.  8.  p.  75.  omnibus  ecclefiis,  10. 1.  7.  vol.,4. 

Antiphona.  p.  12.  Et  14.  ?.  15.  vol.  6.  p.  91. 

Certa  canendi  ratio  ita  vocara,!^.. 


Aphraates   monachus. 
Quomodo  fuam  in  ciuitate  Com- 
morarionem  defendeiit,7.  3.21. 
vol.  3,  p.  86. 

Apiarius. 
Eius  appellatio  ab  ecclefia  Africa- 
na  ad  pontiricemRomanum,  9. 
I.  II.  vol.  3.  p.396.  Et  17.  5.14. 
vol.8.  p.73. 

Apocalypfts. 

Lefta  in  pentecuile,  14.  ?.  ?.  vol.  6. 

p.  66.  Eti7.5.8.vol.8-p.  68- 

Apocrifurius. 

Delegatus  epifcopi  in  aula  impera- 

toris,  3.13.  6.V0I.2.  p.  77. 

Apocryphi  libri. 


1. 11.  vol.  6.  p.  15. 
Anttfies. 
Nomen   presbyreris    non    minus 
quam  epifcopis  rributum ,  2. 19. 
14.V0I.2.  p.283. 

AtruvTtTW    StrtKovog. 
Nomen  imaginarium  cuiufdamar- 
chidiaconi,  2. 21. 9.  vol.7.  p.337. 

AtyODlG-fJl.bc. 

Excommunicatio  minor,  16.  2.  7. 
vol  7.  p.  81. 

ACpO^KTjlASC  TTfltVTfA/jC. 

Excommunicatio  maior,  16.  2.  8- 
vol.7.  p.8-r» 


ATToXtAVfLHOOq. 

Ordinatio  vtopica  damnata  ,  4. 6. 
2.  vol.  2.  p.  170.  Et  17. 5.  3.  vol. 

8-p.  55- 

AitoAvtixcu. 
Litterae  dimnToriye,  6.4.4.  vol. 2. 

Apoflatte. 
Chiifliani  per  conuicium    fic   ap- 
pellati  ab  ethnicis,  1.  2. 13.V0I. 
I.  p.  26. 
Ad  iudaifmum  qui  defkerenr,cjuo- 
modo  puniti,  16.6 .1.  vol. 741.168. 
Ad  paganifmum,  cjuomodo,l6.6. 
4.V0I.7.  p.282. 
O  3  Bene*! 


/p 


INDFX     PRIMVS 


Bcneficio  afyli  exclufi ,  g.  n.  6.  vol. 

3  P-562-      n 

Apoflolea. 

Ecclefix  cur  ita  cognominats,  8. 
i.  8-  vol.  3.  p.n?. 

Apojioltca  fedes. 
.  Ouxlibetepifcopi  fedes  hoc  nomi- 
ne  infignita ,  2. 2.  3.  vol.  i.  p.  71. 
Komcn  fcdis  metiopohticx ,  2.1 6. 
24.V0I.I.  p.232. 

Apcjiolici. 
Hxretici  ita  dicti  ab  imitatione  a- 
poftolorum,  quam  venditabanr, 
22.1.  6.V0I.  9.  p.  27J. 
Ordo  monachorum  apojlolicorum 
jn  monafterio  Banchorienfi,  7. 
2-Ij.  vol.  3.  p.36.  „ 

Apoflolus. 

Komen  olim  datum  epifcopis,   2. 

2.1.  vol.  t.  p.69. 
Quxnam  feftiuitas  in  honorem  a- 

voftoiorum   celebrata  fit,  20.  7. 

H.vol.  9.  p.I)2. 

Apataclit£. 
lidem  atque  Apojloliciy  22. 1. 6. vol. 

y-r.275- 

Monachi  fic  vocati ,  7.2..14,  vol. 
3.P.S8.        ,  ' 

A7T0T«£<C. 

Renuntiatio  in  diabolum,in  bapii- 
fmo  edi folita,  11. 7.  6.  vol,  4 .  p. 

272. 

ApQteUfiiiuuu. 
AiLologi,cenfuia  adfecti^  16.  J.l. 
vuL  7.  p.  237. 


/f/S    ^/ 


Apparhores. 

Miniftri  iudieum,di£t.i  cohortales, 

4.  4.  3.V0I.2.  p.  ij.6. 
Eoium  exaftiones  punitLe}  16. 12. 12. 

voL  7.  p.  479. 

Appi-!lt.t!.'.nes. 
Ab  epifcopis  prouincialibus  adme- 

ttopulitanum,  2. 16. 16.  vol.  1.  p, 

22:.    Et  2.  J.  9.  vol.  1.  p.ioo. 
A  mctiopohtano  ad  fynodum  pro- 

vincialem ,  2. 16. 16.  vol.  1.  p.222. 
A  fynodo  prouinaah    ad  patriar- 

cham ,  2. 1 7. 14.  vol.  I.  p.  25 1. 
A  patnaichanullus«i/7/?W/«f/0»i  lo- 

cus  nifiadconcihumalicjuodge- 

neiale,:.i/  20.  vol.l. p. 25?. 
Nullus  appdlationi  locus  cx  Afri- 

ca  ad  epiicopum  Romanum ,  9. 

I.II.  vol.3.  p.395.   Et  17.5.  14. 

vpl.8-p.73. 

Apringiu*. 
Proconful  Africse  ab  Auguftino  ro- 

gatus  pro  circumcellionibus,  2« 

g.  I.  vol.  I.  p.  130. 
Ap/is. 
Veftibulum  vel  for«£  ecclefix,  8- 

4.1.  vol.j.  p.  184.  Ety.j.4.  vol. 

3.  P-I94- 
Locus  altaris  fic dittus,  8-  6.  9.  vol. 

3.  p.226. 

Aqua. 
Vino  mixta  in  euchariftia,  ij.  2.7, 

vol.  6.  p.273. 
Confeciata  per  preces  mbkptimiQ' 

II.  10. 1.  vol.4.  p.  314, 
Bapulmus  in  tfjaa amulusanactuis 

hxic- 


Aq,     Ar 


RT.RVM. 


Ar 


hxieticis  reptfdiatus,  II,  2-lfqcj. 

vol.  4.  p.  153  ieqq. 
Aqute.  beneditla  vius  lupciftitiofus, 

vnde  ortus ,  g.  3. 7.  vol.  3.  p.  igi. 
Aquorii. 
Hxretici  ab  vfu  aqu.t ,  loco  vini , 

in  euchariftia  fic  difti,  15.  2.  7. 

vol.6.p.27J. 

Altare  diclum  ara  incruenta,  g.  6. 

I3.V0I.  q.  P-22). 

Aras  s^entilium  sediticaie  vel  exor- 

nare  chriftianis  interdi£tum,  16. 

4.12.  vol.7.  p.  213. 
Arca. 
Cuftos  arca,  archidiaconus  a  Pauli- 

no  vocatus ,  2. 21.  5.  vol.  i-P-353» 
Arcaiium. 
DifcipJina  arcani  noua  nomenda- 

tura  inter  Romanenfes,  %.  %.  6. 

vol.  3.  p.  300.  ;Ec  10. 5.  2.  vol.  4. 

p.  123. 
Arcanorum  proditio ,  16. 13. 4.  vol. 

7.P.512. 

Archidiaconi. 
Olim  eiusdem  cum  diaconis  ordi- 

nis,2.2i.l.  vol.i.  p.328. 
Eorum  origo,2. 21. 11.  vol.  I.  p.  358. 
Ab  epifcopo  ele£fci,&  non  ob  xta- 

tis  prserogatiuam   conftituti ,  2. 

21. 2.  vol.  1.  p.  328- 
Eorum  officia  5  Epifcopo  ad  ar.im 

miniftrare,  2. 21. 4.  vol  I.p.331. 
Eidem  in  difpenfandis  ecdefia?  re- 

dnibus  fuccurreie,  2. 21. 5.  vol.  L 

p.  332. 


Concionihus  habendis  ipfnm  fu6- 

leuara',  2.21.^   vol.i.  p.  333. 
Et  ordinandis  interioribus  clerrciy, 

2.  21.  7.V0I.  r.p.334. 
Diacono<;  &  inre;iorescIcricos,  noQ 

aurem  prc-hyteros,  pcena  eccle- 

fiaftiea  adficere,  ibid. 
Cur  aichidiaconus  vocatus  Cor-epi- 

fcopi,  2.  21.10.  vol.i.  p.337. 
Num  poteftatem  invniucifamdicc- 

cefin  habuerit,  2.21.9.  vol.I.  p. 

Arcbiepifcopt. 
Antiquum  nomen  paniarcharum^ 
2.17. 1.  vol.I.p.232. 

Archimandritar.. 
Komen  abbatum ,_' 7.  2. 14.  vol.3. 
p.41. 

Arciripresbyteri. 
Eorum  funftio  &  honor,  2. 19.IS. 
vol.  1.  p.  293. 

Archinm. 
Catalogus  ordinationum,in  eccle- 
fia  pninatis  adferuatus,  2.16.8« 
vol.  1.  p.214.  Et  3.  13.  3.  vol.2. 

P-73- 

Archontici. 
Haeretici   baptifmum    rciicientes, 
ir.2,2.vol.4.  p.154. 
Arcm. 
Veftibulum  &  portx  ecdefia?,  8.4, 
I.V0I.3.P.184. 
Area. 
Ecclefix  diftx  arae ,  8- 1. 9-  voL  £ 
p.129, 

Ec 


Ar 


INDEX     PRIMVS 


Ar,     As 


Yxarea  lepultuiarum  ,  ibid.p.  131. 

Et  23.I.I.  vol.  io.p.2. 
Arenaria. 
Monimenta,  in  arenarum  profun- 

da  dcrofla,2j.  1.3.  vol.  10.jp.  °,. 

AcYio  ,  qrne  otianribus  &  vaganti- 

bus  clericis  intenditur,   16.12, 

19.  vol. -.  p.JO^. 
Artani. 
Cur  fe  vocarintLucianiflxs,  1.1.6. 

vol.  1.  p.io. 
Eorum  artifidtim  indeftiuenda  ve- 

ritate,  6. 3. 10.  vol.  2.  p.  J73  feqq. 
Aiiminuw. 
Concilium  ibi  habitum,  6.  3.  Io. 

vol.2.  p.37). 

Arma. 
Non  portanda  a  cleikis,  17.  5.  23. 

vol.  8-  p.  86. 
Nullicum  firmirhi  ecclefiam  fuge- 

re  licitum,8.  11. 10.  vol.3.  p.  363. 

Arumatiu 
Mortuorum    coipora    aromatibus 
condira  a   chrillianis,   23.  2.5. 
vol.  10.  p.52. 
Maxime  ab  Aegypriis  in  Gabbaris 
fuis,  23. 4  g.  vol.  ita.  p.  93. 
Arra. 
Arr^  fponfalicbe  datae  &  rcceptre 
in  fponfalibus ,  22. 3. 3.  vol.  y.  p. 

3'7- 

Arrogamia. 

Vitium  arrogantix  qiumodo  pu- 
nitum  ab  ecclefia,  16.14. 2.vol. 
•      7-  P-5I9- 


Ars. 
Honeftam  aliquam  artem  exercere 
infeiioiibus  clericis  permiflum, 
6.4.I3  vol.2.  p.  407. 
^rr/Kwicuiiofarum  exeicitiumpro- 
hibicum,  ll.).8.vol.4.  p.226. 
Arfatim. 
Pontifex  maximus  GalatLe  ,  impe- 
ranrc  Iuliano  ,  I.  2.  2.  vol.  I.  p.17. 
Ec  6. 1. 1.  vol.  2.  p.300.  Et  6. 5. 9. 
V0I.2.P.438. 

Arfenius. 
Quo  cum  difcrimine   difciplinam 
in  monachos    admirufbrarit,  7. 
3.12.  vol.3.  p.  65. 
Anotyrita 
Haerecici ,    in    euchariftia  cafeum 
cum  pane  oflferences,  15.2.  g.  vol. 
6.  p.  278- 

Artt/picina. 
Diuinationis  genus,  16. 5.2.  vol.7. 
p.240. 
AJlenfii  vid.  Adfcenfio. 
\ffKijirii    y£a.§i)iri. 
Exerciratio    litteraiia,     hofpiribus 
monachis  iniunfti,  7.  3.22.V0I. 
3.  p.  91. 

Afceta. 

Vocati  tnrH^auot,  7.  r.  6.  vol.  ^.p.ij, 
Qrjpmodo  differarit  .1  rrioriathis,7. 

1.5.V0L  3.  p.  11. 
Quinam  fueiint   piimitiui  afcets-, 
7.I.3.V0I.  54x3. 

Afetrice. 
Nomen  facrarum  virginum,  7.  4. 
g.vol.^.p.  109. 

Afco- 


At 


RERVM. 


& 


AJcodrutte. 
Cenus  quoddam  Gnofbconim,'^. 
2.  9.  vol,  6.  p.  279.  Er  11. 2. 1.  vol. 
4.  p.  153. 

Afia  minor. 
Quot  dicccefes  complexa  fit,  9.3. 

I.  vol.  3.  p.  466  feqq. 

AcnrctTiKos  oTxoc. 
Saluratorium ,  certus  locus  ecclefix 
conriguus ,  8-  7«  8«  vol.  5.  p.  2  64. 
Afyerfio. 
Ia  baptifmo   aliquando  adhibita, 

II.  II.  5.V0I.4.  p.333. 

Aflrologi. 
A  baptifmo  prohibiti,ll.  J.  S.vol, 

4.  p.  226. 
Communione  ecclefiae  proie£ti,  16. 

J.I.  V0I.7.  p.2j8  feqq. 

Loca  fanfbuaiii;  eorum  origo  inde 
a  remporibus  Cjnftintini  arces- 
fenda,  8.11.1.  vol.j.  p.  553. 


um  eis  indultum  vna  cum  liber- 
tate,  8.  I1.7.V0I.  ,\  p.  ,62. 

Expilatoiibus,  homicidis,   coniu- 
ratis,  viiginum  raptoiibus,  adul- 
tetis,  &fimilium  ciiminum  reis, 
.  8-I!-8-vol J.  p.j6). 

Grandis  recentiorum  afyhrum  ab- 
ufus,8.  II.  9 •  vol.  ?.  p.  }66. 

Nulli  in  afylum  confugienri  clamo- 
rem,  ad  feditionem  &  tumul- 
tum  excitandum  ,  attolleie  per- 
milTum,  8.IJ.II.  vol.3.  p.369. 

Nulli  in  ecdefia  edere  vel  peino- 
ftaie  licitum,  fed  in  exteriori- 
bus  quibusdam  sdibus  fuus  cui- 
que  viftus  prxbendus  erat,  8.  II. 
12.  vol.  3.  p.  369. 

KrtKHa.  XciTHpy>jfji,aTU)f. 
Exemrio   clericorum  a  ciuilibus  & 
perfonalibusmuneiibus,5,  j.  12. 
vol,2.p.  250. 

Athana/iua. 


Alareiniriopnecipuus  locns  nfyli,  Qupmodo  ab  Alex.mdro  epifcopo 

poltea  vniuerfa  exteiiora  aedifi-  Alexandii.t  fucteiTor  fuusdecla- 

ciaecclefia»,  S'.II.2.  vol.5.  p.  ^5.  ratus  fir,  4.  r.  3.  vol.  2.  p.  g6. 

Ouibus  hominibus  ad  afla  confu-  Eius  dexteiiras  in  agendo  cum  ho- 

'     gere  licuerir,  8.  II.  3.  vol.5.  p.  minibuslaudatur,6.  3.8.  vol.  2. 

357:         P-564- 

Publicis    debiroribus    priuilegium  Innumeiis  calumniis   oneratus,  6. 

afyli  denegatum,8-n.4.vol.j.  3. 70.  vol.  2.  p.  -573, 

p.  359.  SymboJumAthanafii,  10.  4,Ig.vol. 

Item  iudi>is,hacreticis  &  apoftatis,  4.  p.  1I4. 

8. 11.  5  &  6  vol.  3.  p.  361.  Athei. 

Seruisa  dominisfuisaufugientibus,  Chriftiani   per  conuicium  fic  vo- 

8- II. 7-  vol.  3.  p.363.  eati  a  gentibbus,  1.2.  4.  vol.  1. 

Certo  ramen  in  cafu  hoc  priuilegi-  p.  ig. 

Bingh.O.£.Vol.X.  p                                 ^r/_ 


At,    Au 


INDEX     PRl\fVS 


Au 


Atrium  icclefia. 

Area  ante  ecclefiam,porticibus  feu 
periiciliis  circumdata,  g.  3.  5. 
vol.  3.  p.  178. 

Atrocia  delicla. 
Publica  flagitia ,  e,  g.  crimen  taefae 
maiefhns,rebellio,  rapinx,  ho- 
micidia,cecera,5. 2. 5.  vol.2.p.2l9. 
Attentio. 
Peculiaris  confuetudo  ecclefue  A- 
fiican.e   ad   excitandam  audito- 
rum  attcntioncm ,  14.4.26.  voL 
6.p.lg6. 

Auaritia. 
Qua  pcena  in  ecclefia  adfetta,  16, 
14.3.V0I.7.  p.  520. 
Audiani. 
Haeretrcijin  celebratione  pafchatis 
ab  'ecclefia  diflidentes,  20  5.  3. 
vol.p.  p.  95.96. 

Audientes. 
Certus  ordo  catechumenorum3lo. 

2.  5.  vol.4.  p.ig. 
Cerrus  ordo  pcennentium,  ig.  1.4, 

vol.  g.  p.  112. 
Eorum  ftacio  in  ecclefia,  g.  4.3. 

vol  3.  p.  18) . 
Doiior  audientium ,   nomen  cate- 
chiirarum,3. 10. 2.  vol.  2.p,  53. 
Auditores. 
Quomodo   concionanribus   appro- 
bationem  fuam  dcclaraiint,  14. 
4.27  & 28-  vol.  6.  p.  187  feqq. 
Neghgenres  ac  profani  auditores 
reprehenfi,  14.4.30.  vol,  6,p, 


Quomodo  ifti  auditerci  rraftari  fu- 
erinr,  cjuibus  feimones  concio- 
nacorum  iuftolongioresvifi,™. 
4. 32.  vol.  6.  p.  205. 
Aue  Maria. 
Salucario  angelica,  cuius  vfus  vetc- 
ribus  incognicus,  14.  4. 15.  vol. 
6.  p.157. 

Augendm  \\&.Ft:licijfimus. 
Augw  ium. 
Damnarum,  16. 5. 2.  vol,  7.  p.  240. 

Aitgufiinus. 

Viuo  Valerio   Hipponenfuim  epi- 

fcopus  faftus ,  qua  de  re  poftea 

ipfi  fubnarus  fcrupulus,  &  cur, 

2.13  4.V0I.  r.p.189, 

Dia-cefis  iUius  XLmill.  paff.  longa, 

9.  2.5.  vol.3.  p.416. 
Rationes  clericorum  examinare  fo- 

lirus ,  2. 4. 6.  vol.  1.  p.  110. 
Ad  Cafulanum  de  ieiuniis  dubium 

fcnbit,  2.6.4.  vol  1.  p,  )2o. 
Pro  Circumcellionibus  ad  mortem 
damnatis  deprecacus,2. 8. 1.vol. 
I.  p.  130  CV132. 
Oblatas  certas  herediraces  recipe- 
rererecufar,5. 4. 13.  vol.2.  p.277, 
Aula. 
Nulli  epifcopo  in  aula  comparere 
permiiTum  fine  venia  nnperaco- 
ris,  6,4.  7.  vol.2.  p.395. 
kvktf. 
Area  ance  ecdefiam,  8-  3.  J.  vol.J, 
P.  178- 

Aures. 
Csrimonia  apenendi  aurtr  catc- 

chii- 


Au,     Ax,    At 


RERVM. 


Sa 


chumenoium,  10.2.  IJ.  vol,  4. 

P-  33; 
Obleft  itio  aurium  in  caflendo  fi- 

ne  eleuatione  adfettioHMn  ani- 

nice  reiefta ,  14. 1. 19.  vol.  6.p.2J. 

Auvicularts  confejfio. 

Nullaeius  neceflitas  antiqu^  eccle- 

fue  ciuibus  impofita,  15,  8.  6. 

vol.  6.  p.  j-jS.  Et  ig.  3. 2,  vol.  8. 

p.  150. 

Aartg£. 

Baptifmo  exclufi,  11.  5,  7.V0I.  4. 

p.  225. 
Et  communione,  16. 4. 10.  vol. 7. 

p.  209. 

Auriim  pannofum. 
Tiibutum  fic  dicxum,  5,  3,6.  vol. 

2.  p.242. 

Aurum  tironicum. 
Tiibutum  ita  vocatum ,5.  j.  4.  vol. 

2.P.237. 

Vetus  nomen  metropolitanorum, 
2.  l8'I.  v°l  l-F-6i. 

Qupmodo  punita ,  1 6. 10.  6.  vol.  7. 

"*"p.  400.   Et  7. 3. 12.  vol.  3.  p.  65. 

Et  23.3.23.V0I.10.P.  82. 

a£ioc. 

Vocabulum  in  clettbne  epiicopo- 

rum  vfitatum ,  4.  I.  3.  vol.  2.  p. 

87.  not.  (r).  Et  4.2.  6.  vol.2.  p. 

IOO. 

Azywa. 
Nullus  eorum  vfus  in  veteri  ecde- 
iia,  i5.2.J.voL6.p.266t 


B. 

Bax.avTi@ot. 
Clerici  ambulantes,  6.4.5'.  vol.2. 
P-  391. 

Ba\hi?Hv. 

Turpes  &  mixta?  faltationes,  16.  II. 

15.V0I.7.  p.458. 

Bnlne<z. 

Partes  ecclefis  habits,  g.  7. 13.  vol, 

3.  p.  274. 
Confugientibus  in  ecclefiam  diuer- 

forium  prsbuerunt,  ihicJ. 
Promikuae   mulierum  &  viiorum. 
balneae  prohibitce,  16.11. 14.  vol, 

7.-P-455- 
Pa'nitcntibus,rempore  public;epoe- 
nitentia?,   lnterditbe,  \%.  2,  4. 
vol.  8-  p.  124. 

Haptifmus. 
Cur  vocatus  fit  indulgentia  fiue  ab- 

foluno ,  it.  1.  2.  vol.  4.  p.  139.  Er 

19. 1.2.  vol.  8.  p.190. 
Cur  chiifma  fiue   vnftio,  u.  1.3. 

vol.  4.  p.140. 
Cur  viaticum,  11. 1. 10.  vol.  4.  p.151. 
Cur  (poTio-fiog ,  fiue  illuminatio, 

II. ! .  4.  vol.  4.  p.  142. 
Cur  TraXiyyixicrta,  fiue  regenera- 

tio,  i.i.  3  vol.4.  p.140. 
Cur  faceidotium  laici,  11.1.3,  vol. 

4.  p.  142. 

Cur  falus,  IM.5.V0I.4.P.  143. 
Cur  cr<Ppay)f,  fignaculum  dojnini 
&  fignaculum  tidei,  11. 1. 6.  vol. 
4.  p, 146. 
P  3  Cur 


Baptifr, 


mus. 


INDEX    PRIMVS 


Cur  facramentum  hdei&pceniten- 

,  rix,  il.  1.8.V0I.4.P.  148. 
Cur  <Joif)5v,xa£«r(ua,  fivtia-tf,  /xB<r- 

ayaiyia. ,  rsXtrrj ,     &  fymbo- 

lum  fidei ,  ii.  1. 10.  vol.  4  p.  150. 

151. 152. 
Baptifmus  aquse  reiettus   a  multis 

antiquis  haeretids,  11.  2.1.  vol. 

4.P.153. 
Neceffuas  vnius  baptifmi ,  16.    1. 

4.  vol.7.  p.15. 
Quomodo  infantibus  expofitiriis,  li- 

beiis  ethnicorum,iudsorum  & 

excommunicatorum  datus,  II.  4. 

I5.V0I.  4.  p.  209. 
Quomodo  mutis.  &  energumenis} 

II.5.2.V0I.  4.  p.215. 
Non  dandus  mortuis,  11.4.  I3.V0I. 

4.  p. 205. 
Non  inuitis,  11.5.5.  vol.  ^.p.  2?l. 
Non    idolorum   confectoribus    & 

comcedis ,  11. 5. 6.  |vol.  4.  p.  225. 
Non  aurigis,gladiatoribus  &  a£lo- 

ribus  aliis,  11. 5.  7.V0I.  4.^.225. 
Non  aftrologis  &  alias  artes  curio- 

fas  exercentibus,lI.5-8.  vol.4. 

p.  226. 
Non  feruis,  fine  dominorum  tefti- 

monio ,  11. 5. 4.  vol.  4.  p.  220. 
Non  adminiihatus  a  presbvreris  & 

diaconis  fine  epifcopi  confenfu, 

2.  i.j.vol.i.  p.  85. 
Adminiftratus  plerumcjue  a  diaco- 

nis  in  ecclefiis  ruralibus,  2.  20. 

9.  vol.  1.  p.  309.  Et  9. 6.  Ig.  vol. 

3.P.549.   ' 


fBaptifmus. 


Et  a  laicis  in  cafibus  extraordina- 

riis,  2.20.9.vol.i.p.jio. 
Semper    adminiftratus  in  nomine 

patris  &  filii  &  fpnitus  fanfti, 

nec  in  vlla  alia  formula ,  11.  7.  1. 

V0I.4.P.165.  Et  17.5.9.V0I.8. 

p.68- 
Formula  baptifmimumas.  Trithe- 

lftis,      Prifcillianiftis      aliisque 

plunbus  hn?reticis,  Ii.j.^feqq. 

vol.4.  p.l^ofeqq. 
Apud  Marcionitas  ter  datus,  12. 5. 2. 

vol  4.  p.  402. 
In  matrimonio  vincntibus  negatus 

ab  iisdem  haereticis,  11.  5.  12. 

vol.  4.  p.  235. 
Baptifmns  ad  nullum  tempus  vel 

locum  adihiclus  aetate  apofto- 

lorum ,  11. 6,  9.  vol.  4.  p.  254. 
Poftea  pafcha,   pentecofte  &  cpi- 

phania  follemnia  rempora   ba- 

ptifmt  fafta,  II.6.7.V0I.4.P.246. 
Cur  potiiTimum  in  ecclefia  epifco- 

pi  adminiftratus  fit,  8-1.  6.vol. 

3.p.259- 
Dilatio  baptifmi  in  magnis  crimi- 

nibus  habita,  4. 3.11.  V0I.2.P.136. 
Minus  idonene  rationes&  excufati- 

ones  baptifnum  procraftinandi, 

II.  6.1.  vol.  4.  p.  256. 
Chaiacler  indelebilis baptifmi quid 

fibi  velit,  11. 1.7.  vol.  4.  p.148. 
Crimina  ante  baptifmum  commiifa 

neminem  a  facrisordiribus  pro- 

hibebant,  4.  ?.  io.vol.2.  p.  135. 
Quid  debaptijmi  neceffitate  ftatue- 

rinc 


Baptifmut. 


RERVM. 


Ba 


rint  veteres,  10,2.19.  vol.  ^.p. 

Quid  de  infantibus  fine  baptifmo 

denatis,  10. 2.  24.  vol.  4.  p.  56. 
Defe£tus  baptifmi  martyrio  &  ride 

fuppleii  creditus,  10.  2. 20.V0I. 

4.  p.  44. 
Et  communicatione  cum  ecclefia, 

10. 2. 25.  vol.  4.  p.53. 
Baptifmus  haereticus  permiiTus,  de- 

bita  quidem  forma  datus,  n.J. 

II.vol.  ^.p.  179. 
Sed    impedimentum   ordinanonis 

creditus,  4.3.12.  vol.2.  p.137. 

£117.5.  3.  voi.8.  p.  60. 
B<zp/;/»iM/clinicorum,id  eft  bapti- 

fmus ,  xgrotis  in  le£lo  datus  per 

adfperfionenij  11.  n.  5.  vol.4.  p. 

.  ?»  .      .  ,. 

Sicbaptizati  non  ordinandi,  43. 

II.  vol.2.  p.  136. 

Baptizari  pro  mortuis ,  quomodo 
intelligendum,  II,  4.  4.  voL  4. 

^  P-  186. 

Campanas  baptizawli  confu-etudo, 
recentioris  originis ,  8-  7. 15.  vol. 
3.P.285.  Etn.4.2.vol.4..p.i84. 

De  Abienuntiatione,PiofcfTione  fi- 
dei  &  obedientine,Sponforibus, 
Vn£tione,  Signo  crucis,Confe- 
cratione  aqu;e,  Afpeifione,  Im- 
merfione,  Veitibus  albis,  Ofcu- 
lo  pacis,  Luminibus  &Facibus, 
La£te  &Melle,  Lauatione  pe- 
dum  &  aliis  caerimoniis  in  ba- 
ptifmo  vfitatis,  vid.  fub  fuo  cu- 
lufcjue  tirulo. 


Baptifmui  infamium  vid.  1  'fdo- 
bapttfmtis. 

Baptifteria. 
Aedificia  ab  ecdefiis  diflin£ta,  g. 

7. 1.V0I.2.P.252. 
Diuerfa  in  lllis  conclauia  pro  viris 

&mulieribus,8.7.I.  vol.j.p.2^4. 
Admodum  ampla,  vt  conulia  in 

illis  haben  pofTent,  8-  7-2.  vol. 

Dirferenria  inter  baptifterium  & 
fontem,  8-7-4-vol.3.  p.256. 

Cur  di£ta  cp4)T(9^(a,8-7-3.  vo^ 
3.  p.  2)6. 

Cur  pifcina  &  koAw^?; ^«£,3.7.4. 
vol.  ?.p.  236. 

Quomodo  olim  exornata,  8-  J-  5- 
vol.3.  p.  258. 

Non  nifi  vnum  in  vna  quadam  ci- 
vitate  in  ccclefia  matricc,  8>7- 
6.  vol.  3.  p.  259.  Et  II,  6. 12,  vol. 

4-  P-  258- 

Barba. 
Eius  rafura  clencis  interdi£ta,  6.  4. 
15.V0I  2.  p.  413. 

Barbara  nationes. 
Earum    epifcopi    Conftantinopoli 
ordinari  foliti,  4.  2. 14.  vol.  2.p. 
Iio. 

Bsio~i/\hoi  ohot. 

Aedes  clericorum  ecclefiis  conti- 

gux,  8.7.13-^01.3.^.274. 

Bafilic£. 

Palatia  Romana,  in  ecclefias  con- 

verfa,  8- 1.5.  vol.  3.^.120. 
P  j  Vnde 


Ba     Be 


INDFX    PRTMVS 


Be 


magnitudo    aduerfus 


Vnde  ccdefice  di£te  bafliat,  g.  i. 

5.  vol.  j.  p.  !2r.     Vid.  Ecclejix. 

Bajilidiani, 

Haeierici,  ob  vfum  incantamento- 

rum  damnati,  ;6, 5. 6.  vol,  7,  p. 

255.   Vid.  Abracaiabava, 

h<X.(T(\lKaA     TtvKoA. 

Porne  fpeciofae  ac  regi  e,in  naucm 
ecclcfiae  praebentes  iunoitum,  g. 
5. 1.  vol.  ,.  p.  189. 
Bafiliui. 

Formulae   piecationum,    ab    ipfo 

compofit.c  ,  laud.mtur,  2.  6.  2. 

vol.i.  p.117. 
Eius    animi 

Modtftum  prjefettum  Arianum 

fub  Valente  imperatoi  e ,  6.  _j.  io. 

vol.  2.P.371. 

BtjKa. 
Vela  in  ecclefia  ad  prohibendum 

piolpe£tum  in  ianftum  fancto- 

rum  adhibira,  g.6.  g.vol. 2.^.214. 
hyfia. 
Thronus  epifcopi  fic  vocatus,0,. 6. 

io.vol.  j.  p.219. 
Et  fanftuaiium,  g.  6.  I.  vol.J.p, 

208- 

Svfix  yva?2v. 
Ambo,  fiue   pulpitum,  locus  le- 

£t  Jiibus  &  cantoribus 

tus,  8.J.4.V0I.3,  p.192. 

B^a-n  Ti^oTayav. 
Aliqnemminifterio  iniriare,i.y.ii. 
yol.i,  p. 52. 

Benedicite. 
Hvmnus  triiun  pucrorum.  EiusV- 


adfigna- 


fus  in  vetere  ecdefia,  14.  2.6« 
vol.  6.  p.  47. 

BenedtSini. 

Monachi  in  Italia,quando  orti,7. 

2.12.  vol.  .;.  p.3?. 
Benedi&io. 
Prccatio  poft  orationem    domini- 

c.im  in  cuchariftia  fic  vocata,i5» 

5.  50.  vol.  6.p.  }6r. 
BenediBio  epifcopi  poft  celebraram 

euchariltiam,i5.6.^.vol.6.p.49j. 
Sermonibus  nonnumcjuam  benedi- 

Bio  cjuxdam   prcEmifla,   14-4, 

l6.vol.  6.  p.I55- 
Epifcopotum  bcnediRio  quo   ritu 

excepta  fit  a  populo,2,  9.1.V0L 

I-P-Ij> 

Beneficentia. 

In  paupcres  requifita  in  communi- 
cantibus,i5.g.i2.vol.6  p.  554. 

Neglectr ,  quomodo  punita  in  clc- 
ricis,  17.5  jj.vol.g.p.y^.Vid, 
Eleeimjyna. 

Bripoc. 

Birrus ,  peculiaris  epifcoporum  ha- 

bitus,  6.  4. 19.V0I.  2.^.419. 

Beffis  centffima. 

Viurre 'genus,  binre  tiientes^  fiue 
ofto  de  centenis ,  6.2.6.  vol.2. 

Beftiarii. 

Cur  cnriftiani  itavocati  fint  agen- 
tilibus,  1.2.9.  vol.  •.  p.24. 
Bethelia. 
Domicilium  deorum,  9.  2.  3.  vol. 

B/d- 


Bi,  B/,  Bo 


RERVM. 


Br. 


Ce 


Biathavati. 
Sic  vocati,  qui  fibi  ipft  violentas 

manus  inrulerant,  16.10.  6.  voJ. 

7.  p.  400. 
Curchnftiani  ficperconuicium  di- 

i\i  fint  a  genulibus,  1. 2.  g.vol. 

I.  p.  22. 

Biblia  vid.  Scriptuns  facre. 

Bibhotheca. 

Dc  variis  ecclefix  bibliothccit  nar- 

rario,  g.  7. 12.  vol.  3.  p.  270  feqcj. 

Btrriu  vid.  b^oj. 

BfftlffXof. 

Saeculares,  fic   dicli  laici,    1.5.5". 
vol.  1.  p.  43. 

Blajphnnia. 
Qupmodo  punita,l6.7.  I  &2.vol. 

7.  p.3,lfeqq. 
In  fpiritum  fan&um,  quo  fenfu  ir- 
remifTibilis,  16. 7. 3.  vol.7.  p.  JJ5". 
Boi^oAo%/a. 
Turpitudo   verborum  &   fcunilis 
dicaciras  punita,  6.  2.IO.  vol.  2. 
p.2j2.  Eti6.  11.  ty.  V0I.7.P.438. 
Boofjioc  avcufj,ctKJog. 
Ara  incruenra,  g.  6. 13.  vol.3.  p.225. 

Boo-xe/. 
Pafcenres,cur  monachi  quidam  fic 
vocarj ,  7. 2.  II.  vol.  3.  p.  32. 
Bora. 
Vota,gentilium  follemnia  damna- 
ta,  16.4.  i7.vol.7.p.222JEt2o. 
I.3.V0I.  9.  p.  6. 

BxXevTtxai. 
Cutiales,  non  ordinandi ,  4.  '4,  4, 
vol.2.p.IJo. 


Breuiaria. 

Sspius  peregrinis  &  ftolidis  rabulis 
referta,  20.  7. 5.  vol.  9.  p.  138. 
Britamiia. 
Ecclefi:e  Britannias  antiqua  liber- 
tas  &  independentia  demonftra- 
ta,  2.18. 2.vol.i.p.26j.  Et9.i. 
.  11.  vol.  3.P.398. 
Conrrariae  excepriones  Schelfhari 
de  ecclefia  Britannica  examina- 
tae,  9. 1. 12.  vol.  3  p.  401. 
Ecclefia  Britannica  non  fundata  a 

Perro  apoftolo ,  ibid.  p.  404. 
Epifcopi  Britannici  in  concilio  A- 
relarenfi ,  9.  6. 20.  vol.  }.  p.  55  8. 
Et  in  concilio  Ariminenfi,  ib.p.559. 

Bromialta. 
Gentilium  follemnia  vetita,  16.4. 
17.V0I.7.  p.  224. 
Bruma  &  Brumalia. 
Qunenam  follemnia  gentilium  per 
ea  intelligendafint,  16. 4. 17.  vol, 
7.P.229. 

c. 

decilianm. 
Archidiaconus   Carthaginenfis    fa- 
ftus,  quoshabueritaduerfarioSj 
2.20.14.V0I.  i.p.318. 
Celeftimis  epifc.  Romanus. 
Quomodo  patres  Africani  huic  in 
caufla  Apiarii  ftfo.  oppofuerint, 
9. 1.  II.  vol.  3.  p.396. 
CalicoU. 
Haeretici ,     religionem     iudaicarn 
cum  chriftiana  commifccntes,l6. 
6.2.vol,7.  P*27*«. 

Gilte 


C<e    Ca 


INDEX    PRIMVS 


Ca 


Caftbatui. 

lSIon  requifirus  a  clericis  per  rria 
piiorafa?cula,  j.  5.  ^.vol.-.p.K'\ 

Contiaiiarum  opinionum  vaniras, 
4.  f.6.vol.2.  p.  162. 

Clericis  fua  libertas  relicta  a  con- 
ciliis  quibusdam,  4. 5.  7  tk%.  vol. 
2.  p.l6> 

Csrifnonia. 

Nulla  necefTiras  conuenicntiee  ac 
confenfionis  totius  ecclefije  in  iis- 
dem  c&Yimoniis,  16. 1, 15.  vol.  7. 

Caerlegio. 
Ecclefix  Brirannkae  metropolis,  2. 
Ig.  2.  vol.  1.  p.  265.  Ec  9.1. 11. 

vol.J.p-39^ 

Ca/ceui. 
Csrimonia  exucndi  calcegi  fub  in- 
troitum  in  ecclefiam  nonnullis 
vfitara,fed  non  vniuerfaliter  re- 
cepca,  8^  10.6.  vo1-  3-  P-342» 
Calculatores. 
Genus  quoddam  incantatorum,l6. 
5.6.  vol.7.  p  256. 
Calix. 
Eucharifiicus  vitreus,  ligneus,  ar- 
genteus&c.  %.  6. 2I.vol.  3.^.241. 
Omnibus  datus,  15. 5.  U  V0I.6.P431. 

Cahuuum. 
Rafura   capuis  contraftum,  inde- 
centite  vitium  rn  clencis,  6,  4, 
15.  vol.  2.  p.  413.  _ 
Calumnia. 
Quomodo  punita,  16. 12. 1".  vol.  7. 
^p.48j,  Et  16.13.4.V0I.7.  p.512. 


Catnpana 

Quis  earum  vfumpiimus  in  eccle- 

fiam  introduxeiit,8.  7-Ij.vol.  J. 

p.  2^3.284. 
Qupmodo  homines  ad  conuentus 

ecdefiafticos  conuocati  fint  antc 

vfum  cjtmpanarum3  8.  7. 15.  vol. 

3.  p.  2go. 
Campanns  baptizandi  ritiis,  recenti- 

us  quoddam  inuentum,8-  7«  'J- 

vol  3.  p.  285. 

Canjeflarii. 
Conieftura  de  eorum  ortu  in  ec- 

clefia,  2. 7. 5.  vol.  1,  p.  12 9. 
Non  iidem  qui  defenfores  in  ecde- 

fia  primitiua,  3.  n.  6.  V0I.2.P.64. 
Cancelli. 
Septa  reticulata  ex  ligno ,  per  quae 

chorus  arehquo  fpado  in  ecde- 

fia  feparatus,8. 6.6.  V0I.3.P.2II. 

Candela  vid.  Cereu>&.  Fax. 
Candida  Cafa.    f 
Ciuitas  in  Beruicia,  protiincia  Bri- 

tannije,  fic  di£ta,   eo    quod  ibi 

primam  ecdefiam  de  lapidc  fe- 

cerit  Nynias  epifcopus,  $.1. 10. 

vol.  3.  p.  13:. 

Canere. 
Vniuerfo  ccetui  permiflum,  3«7<2, 

vol.2.  p.40.  Et  14. 1.  13.V0I.  6. 

Cur  populo  aliquando  interdi£lum, 
3.  72.  vol.2.  p.40. 
Canif. 
Canes   venaticos  alere  clerids  in- 
terdidum ,  17. 5. 24.  voL  8-  F-  8«- 

Canon. 


Canott. 


RERVM. 


Can 


Canon. 
Nomen  fymbolij  ro.  j.^.voLf.p.iSy. 

Nomen  cacalogi  cleiicorum,  1.5. 

10.  vol.  r.  p.50. 
Nomen  n  iburi ,  5.  3.  3.V0I.2.  p.  233. 
Canon  frumentariut ,  rribuaim  ira 

vocatum,  5.  3.3.  vol.  2. p.  233. 
Canones  ecclefi.c  le^endi  ab  ordi- 

nandis,  4.6. 1-  vo!.2.p.  I6& 
Ti  adan  c!  1  a'  clencis  ,6.3  3.  vol.  2. 

Canonum  ecclefiae  vniuerfae  codex, 

i7.<).iJ.vol.8.p-77. 
Contemrus  canonum  cjuomodo  pu- 
nicus ,  16, 9. 5.  vol.  7.  p.  390.  Ec 

17.5.  6.  vol.  8.  p.66feqq. 
Epifcopi  canonibus  fubiecTti ,  2.  J.  9. 

vol.I.  p.  98. 

Eorum  conremtus  in  illis  punitus, 

17.5.35&36.  vol.  8.  p.99. 
Indi&io    canonica,    nomen    certi 

nibuti,  5.  5.3.V0I.2.  p.2,'3. 
Obedientia    cannica,  epifcopis  a 

presbyceris  debita,  2.3.  2.  voL  I. 

P-84-  ,.     - 

Et  prim.iribus  fiue  merropoliranis 

ab  epifcopis,  2, 16.  l6fe'qcj.  vol. 
I.  p.222. 
Scriprura  canonica-,  14.3.16*  vol. 

6.P.94.  . 

Epiftolae  canonicx,  2.  4.  5.  vol.  I. 

p.  106. 
Virgines  canonica,  in  canone  fiuc 

libris  ecclefix  notarae,   7,  4.  I. 

vol.3.  p.96. 
Horx  pi ecum  canonic* ,  carum  0- 

Bingh.O.E.VoLX. 


iigo,7  3. 17.  vol.  j.  p.74.  Ec  13. 

9. 8.  vol.  5.  p.   02. 
Penfiones  ca;  onic.v ,  quibus  in  ca- 

fibusindulicr,  6  4. ,  vol  2.^.^84. 
Canonici, 
Clerici  vocari  canonici^i.^, io.vol. 

1.  p.50. 

Ecjui  ca>wniciy  tiiburum  fic  voca» 

tum,  5.3. 4.  vol.  2.  p.2^7. 
Pfaltse  canonici,  3  7. 2.  vol,  2.  p  39. 
Cannicorum  regularium.  origo,7» 

2.  9.V0I  3.P.50. 

Canopeum  altaris. 
Vmbraculum  altius  edu£tum&to- 
tam  menfam  facram  contegens, 
8.6.18.  vol. 3.  p.234. 

Cantaharii. 

Certis  corponbus  fiue  focieraribus 
prcefecti ,  16.  5. 6.  vol.  7.  p.  258. 
Caniharm, 

Fons  in  medio  atiio  ecclefue  pofi- 
tus,  cx  c]uo  fe  lauabant,  quiec- 
ciefiam  ingiediebantur,  8-3.6. 
vol  3.  p.  J79. 

Cmtores. 

Eorum  inftitutio  &  officium,  3.7. 
2.  V0I.2.P.39, 

•Ordo  a  leftonbus  diftinttus,  3.7, 

1.  vol.2.  p.  38. 

Statio  corum  in  ccclefia,  8.  5.4. 

vol.3.  p.  193. 
Cantoret     canonici    in    caralogum 

dericorum  rccepri,  3.  7,  2.  vol. 

2.  p.  40. 

Cnr  vocati  w7ro(3oA«s,  3.  7.3.  vol. 

2.  p.40. 
Q^  Catt* 


Can,  Cap 


INDEX     PRMVS 


Cap,     Car 


Cantus ,  Cantka. 

Planus  &  fimplex  cantut  in  ecclc- 

fia  vctere ,  14. 1. 15.  vol  6.  p.  23. 

Cantica  amatoria,  prohibitar  16. 

II.IJ.  V0I.7.P.458, 

Capi/Ius. 

CapMi  tonfi  in  pcenitentix  exerci- 

110,18.2.3.  vol.S.p.  122. 
Solutiinnuptii',22.4.5.vol.9.p.j42. 
Longi  capilli  in  cleiicis  vitupeiati, 

6.  4,I5.vol.2.  p.  413. 
Et  iu  monachis,  7.3.6, vol  345.50. 

Capitatto. 
Capitatio  humana,  certi  ttiburi  ex- 

aftio ,  5.  3.  3.  vol.  2.  p.  233, 
Capitatio  terrena,  ibid. 
Capitatio  animaUum ,  ibld. 
Clericisimpofita  ob  pofleflionesec- 
clefiafticas,  5. 3. 5.  vol.  2,  p.  235. 
Capitolini. 
Nomcn  ignominiofum    catholicis 
impaftum  a  Nouatianis,  1.2. 13. 
vol.  I.  p.26. 

Captatores. 
Hypocrits,  blanditiis  &  adfcnta- 
tionibus  faciiltates  viduarum  cap- 
tantefy  I6.I2.I;.  vol.7,  p.488. 
Captiui. 
Redemti   venuitortim    vaforum  & 
vtenfiluun  ecclefire  pretio,5.6. 
6.V0I.2.P.296. 
Euchariftia  ad  captiuoi  1111^,15.4. 
9.  vol.  6.P.403. 
Citput. 
Veteres  inoperto  capite  precati,  13, 

8.9.vol.i.p.266. 
NuUa  vifibUis  cafith  aJ  omnesec. 


clefix  catholica  pahes  vna  com- 

munione  coniungendas  nccefii- 

tudo ,  16. 1. 14.  vol.  7.  p.  49. 
Ecclefia  Conftantinopolitana  alia- 

rum  omnium  caput  dicta,2, 17, 

21.  vol.  1.  p.  259. 
A  cenfu  capitit   clerici  exemri,  5, 

3.2.  vol  2.  p.229, 
Kec  non  vitgines  ccclefiafticx,  7, 

4.7.  vol.3.  p.108. 
Capita  tria,  gerius  tribuq  triparri- 

ta  foluuone  inrra    annum   fol- 

vcndi ,  5,  3,  3.  vpl.  2.  p.  234, 
Inclinatio  capitit ,geftus  oranrium, 

13.8.5.V0I.  5.^.261. 
Curacalla. 
Certa  tunica  ita  clicba  ab  Anronino 

Caracalla,  qui  eam  intcr  Roma- 

nos  introduxir,  6, 4, 10,  vol.  2,  p. 

424. 

Carcer, 

Ecclefia:  carcercs  vbi?  8. 7, 9.V0I. 
3.  p.264.  Et  i7.4.i2,vol.8.p.49. 
Cardtnales. 
Eorum  origo ,  2. 19.  i8.vol.i.p,294. 

Cari  Dei. 
Nom^  chriftianorum   apud  Ter- 
tullianum  ,1. 4, 4.  vol.  1.  p.  37. 

Caritm. 

In  communicantibus  requifita,  15. 

8- 12.  vol.-  6.  p.  554, 

Carnales. 

Sic  catholici  vocati  a  Montaniftk, 

1,2.14,  vol.  i.p.27, 

Caro- 

Supwftiriofa  abftjaenria.  a   carne\ 

cea- 


c*fi  c*t 


RERVM. 


Catechumeni 


cenfurse  fubic&a ,  17, 5, 19,  \o\.%, 

P- 80. 

Cafig. 

Cur  ecclefix  aliquando  fic  vocata?, 
8. 1.  10.  vol.  3.  p.  1^2. 

Cafettf 


Cstechumem. 

Qua  quis  xtare  inrer  catechumenot 
admiflus  fueiit,  10,1,4.  VG1.4, 
P  7-. 
Quamdiu  quis  in  hoc  ftatu  mane- 
re  debueiit ,  10. 1. 5.  vol.  4,  p,  7, 
Oblatus  vna  cum  pane  in  euchari-     Eoium  ftatio  in   ecdefia,  g.  4.  y. 
ftia  a  quibusdam  haereticis,  15,  vol  j.  p.  igf. 


2. 8.  vol.  6,  p.  278. 

Cajiormati. 
Fibrina  vefte  amidi,  1?.  1. 12.  vol. 

5.  P-3°- 

Cafulanui. 

De  varietare  ieiuniorum  dubius  ab 
Auguftino  docetur,  2.  6.  4,  vol. 
I,  p.120. 
Cataatmbx  &  Crypta. 
Fornices  fubtcrraneae  in  lepulruras 
adhibitjc,  25,1.  5.  vol.  10.  p.8. 
Catalogm. 
Catalcgus  hieraricus,  album  cleri- 
coi  um ,  1. 5.  io.  vol.  I,  p.  50, Vid. 
Matricula. 

Catechejis. 
Summa  anriquarum  carechefium, 
io.  1, 6.  vol.  4.  p.  10. 
Catechitica  fihvla. 
Origo  eius  in  vrbe  Alexandria,  2. 
10.5.  vol.  2.  p.56. 
CatechtfU. 
Non  diftindtus  or Jo  ccciefix ,  2. 10, 

I.vol.2.  p.  51. 
Leftores  nonnumquam  catcchiji<e 

fafti,  3.I0.2.vol.2.p.^. 
Num  omnes  catechifla  publice  in 
ecdefia  docuerinr,  3,  io,4,vol. 

2.P-54. 


In  quatuor  ordincs  diuifi,  10.  2.1 

feqq.vol.  4.^.14. 
Exerdtia  eorum  &  inftiturio,  10, 2. 

6.V0I.4.  p.  21. 
Sacrarum  litrerarum  leftio  eis  per- 

mifla ,  10. 1. 7.  vol.  4.  p.  12. 
Ad  feimones  &    facias  fcripruras 

audiendas  admifli,  10.2.3.  voL 

4.  p.  ig.  Er  1 ,-.  1. 2.  vol  5.  p.  3. 
Non  aurcm  ad  audiendam  vel  re- 

citandam     orationem    domini- 

cam ,  1. 4. 7.  vol.  1  p.  ,9.   Et  10. 

2. 10.  vol.  4,  p.  29,  Vid.  Orati» 

dominica. 
Ncc   ad    audiendos    fermones  de 

chnftiance  idigionis   mvfteiiis, 

I.  4.  g,  vol.  1.  p.40. 
Impeiteda  tantum   ecclefiae  mem- 

bra  aecliti,  I.3.3.  vol.i.  p.  33. 
Piecibus  in  ecdefia  adefle  catcchu- 

menis  non  peimiflum,  mfi  eis, 

cjurepro  ipfi-mCt  fieient,  14. 5, 

3.  vol.  6.  p  209. 
Ncc  cdehationi  vllorum   lituum 

m\fticorum,  10,5.1.  vol.^.p.  119, 
Quemadmodum  puniti  fuerinr,  in 

grauiora  peccata  dclapfi,  10. 2« 

17.V0I.4.  p.40. 


CL  2 


CatC' 


Cat,     Cau 


INDEX   PRIMVS 


Catechumenorum  mifTa,   13.  1,  2. 

Vol   5.  p.2. 
Sacramentum  catecbumcnorum,  10. 

1.  l6.vol.  4.  p.  37. 

Catechumenia. 
Scholae  carechecicae,^.  10. 4.V0I. 2. 

P:55- 
Mulierum  loca  in  ecclefia,  8.5.7. 

vol.  3.  p.2oo. 

Catbarifla. 

Hoc  nomine  fe  appellarunt  Mani- 

chcei,  1.2.16.  vol.  1  p.29. 
Catbedra. 
Epifcopi  thronus  fic  di£tus,  §•  6. 

10  vol.  3.  p.219. 
Ecclefia  cathedralis ,  locus  conftan- 

ris  domicilii   epifcopi,  6.4.7. 

vol.2.  p.395. 
Catbedra  principalis ,  8- 1. 12.  vol.  3. 

p.140. 

Catholicm. 
Senfus  &  antiquitas  huius  nominis, 

1.1.7.  vol.  1.  p.n. 
Ecclefi;e  catbelic.z  vnitas  quomodo 

fit  cuftodita,i6. .'.  %  V0I.7.P.37. 
Confuetudines    ecclefiie   catholica 

ohferuandse,  16. !.  I"1.  V0I.7.P  45. 
Catbolicur  ditxcefo'.  Minifter  qui- 

dam  ciuilis,   qux-ftor  imperaro- 

ris  in  dicecefi  quadam  Romana, 

9*1. 12.V0I.  3  p.406. 

Caua. 

Oppidum&dicecefis  in  Italia,quin- 
gentos  tanrum  habens  incolas, 
ad  facram  communionem  acce- 
«dentes,  9.8.concluf.vol.3.p.6o8. 


Cau,     Cei 


Cgupona. 

Clericis  prreter  neceflitatem  caupo- 
nas  ingredi  haud  permifTum,  17. 
5.30.V0I.8.  p.95. 
Caupones. 
Fraudulenri    propolce,    quomodo 
puniti ,  16. 12. 17.  vol.  7.  p.  496. 
Caujfa  criminaltf. 
Clerici  in  leuioribus  cauffts  critni- 
na/ihts  exemti,  5.2.I1.V0I.  2.p. 
222. 
Non   aurem  in  grauioribuSj  ibid. 
p.  323. 
Cauffa  lucratiua  &  onerofa. 
Quomodo  alcera  ab  alceia  difcre- 
parit,  5.  3. 11.  vol.  2.  p.249. 
CauJJa  eccleji,fiic£ 
In  iudiciis  ecclefiafticis  dirimend.?, 
5. 1. 14.  vol.  t,  p.  207.    Er  17. 5. 
15.  vol.g.p.74. 

C/uJJ.e  pecuK/art£. 
Inrer  clericum  &  laicum  in  foro 
ciuili  deeidendie,  5.2.13.  vol.2. 
p.  215. 

CauJJidicw. 

Caujfidicis  ordinatio   in  nonnullis 

ecclefiis  rributa ,  in  aliis  negara, 

4.4. 6.vol.2.  p.  151. 
Cldici  fieii  caujfulici  prohibiri,  6. 

4.H.V0I.2.  p.  404. 
ExaiTiones  caujjidicorum  puniri,  16, 

12. 12.  vol.  7.  p.  479. 
Cenneliarcha. 
Iidem  ac  chartophvlaces  dc  cufto- 

des  archiuorum,  3. 13.3.  vol.2. 

Ca- 


Cei,  Ce!,  Cetl 


RERVM. 


Cep ,  Cer,  Cha 


Ceimeiuirchium. 
Sacrorum  vatorum  &  thefaurorum 
ecdefiae  receptaculum,  g.  7.  7. 
vol.3.  p.lGH, 

Celeufma. 
Alleluia  cur  ita  vocatum  fit,  14.  2, 
4.  vol.  6.  p.  46. 
Cellul<e. 
Condauia  meditationi,  lettioni  & 
orationi  accommodata  ineccle- 
fiis,  8.5.P.  vol.  j.  p.201. 
Cettulunt. 
Monachi,  fic  difri  ab  ipforum  vi- 
vendirarioneincelluhs,  7. 2.1.]. 
vol.  3.  p.  40. 

Celfiu. 

Seruatorem  nofhum  magicis  atti- 

bus  operam  dediffe  criminatus, 

1. 2.  5.  vol.  r.  p.  20. 

Cenones. 

Ordo   quidam  inter  Monranillas , 

2. 17. 15.  vol.  1.  p.  237. 
Cenfura  ecclefiafiica.  \id.Difci- 
pltna. 

Cenftu. 
Cenfut    capitis  &  cenfus  agrorum 
quomodo  inter  fe  differant,^. 3. 
2.  vol.  2.p.  229. 

Centenarii. 

Antiftites  in  monaftetiis  fic  vocita- 

ti,  7.  3.  II.  vol.3.  p.  63. 
Oificiales  ethnici ,  pompis  ludicris 

pnefefti,  16.  5.6.V0I.7.  p.  258. 
Centefima. 
Vfura  duodecim  ex  centenis  per 


annum  conficiens,  6.2.6,  vol.  ;• 
p.j2o. 

Cephaleotce. 
Tributi  cuiusdam   exattores,  5,2. 
3.  V0I.2.P.234. 
Cereus. 
Per  diem  cereot  in  ccemirerio  in- 
cendere  intei  di£tum,  g.6. 21.  vol, 
3.  p.  244.  Et  16.  4. 17.  vol.  7.  p. 
225.  Vid.  I  ax  &  Luccrna, 
Ceroferarii. 
Non  iidem,ciui  acolurhi  veteris  ec- 
clefice ,  ^.^.  4,  vol.  2.  p.  17. 
Ceruula. 
Superftitiofus  eius  vfus,  16.  5.  6. 
vol.  7.  p.  256, 

Cbaldai, 
Aftrologi  fub  difciplinam  vocati, 
16.  5. 1.  yol,  7.  p.  273  fecjq. 

Cbarafler. 
CharaRcr  dominieut ,  nomen  bap- 

tifmi ,  11. 1.  7.  vol.  4.  p.  148. 
Indelebilis   charailir  ordinanonis 

quid  fit,  17.2.5.V0I.  g. P-I5- 
Baptifmi,  16.  2.l.vol.  7.  p.  62, 
Characicret  magici,  16.5. 6.V0I.7.P. 
251. 

Charifma. 
Komen  baptifmo  datum,  n.  1. 10. 
vol.4.  p.  150. 

Chartophylax. 
Cuftos  archiuorum,  3. 13.3.  vol. 2, 

P-7* 

Xfi/jta^ofiivot. 
Hiemantes,  id  eft  dxmoniaci,  3. 

^U  4- 6> 


Chc,  Cbi,  Cho 


INDEX     PRIMVS 


C&o,  Chr 


4.  6.  vol.  2.  p.  26.  Et  18«  4.  ij. 
vol.  8-  p.  ;82. 

X«£o'<JoT05. 

Tunica  manicata,   6. 4. 20.  vol.  2. 

p.423. 

yL&f>o9s<rta.  &  XHsoTOvtct. 

Quomodo  altera  ab  altera  differat, 

4.  6. 11.  vol.  2.  p.  184  fe^q. 

yz-apocii  [tccvrget. 

Infhumenta,  quorum  pulfu  popu- 
lum  ad  ecclefiam  vocantGroeci 
hodierni,  8. 7.  ij.  vol.  3.  p.284. 
Cberem. 
Species   excommunicationis    apud 
Iudxos ,  16. 2. 16.  vol.  7.  p.  11  j. 
Cherubicus  hymntts. 
Magna:  auttoriraris  in  ecclefia  an- 
tiqua ,  14. 2. 3.  vol.  6.  p.  yj, 
CbUiarchtS. 
Pompis  gentilitiis  pnefefti ,  16.  f.  6. 
vol.  7.  p.  2)g. 

Cbiioitiantia. 
Damnata  in  ccclefia,  16.  5.2.V0I. 

7.  p.  240. 

■  Cborepifcopi. 
Trcs   diuetfae  opiniones  de  eorum 

ordine,2. 14.  2.  vol.  1.  p.  191. 
Poteftate   praediti    ordinandi  infc- 

riorum  ordinum  clericos,  2.14, 

6.vol.  j.p.  195. 
Conhrmandi  recens    baprizatos  in 

ecclefiis  vicorum,  2.  14.  7.V0I, 

I.  p.  196. 
DanJi  cleiicis  epiftolas  dimilTorias, 

2. 14-8-vol.  1.  p.  196. 
Operandi   facris  prsefente  ciuitatis 

epifcopo, 2. 14.  9.  vol.  j.  p.  196. 


Sedendi   ac   fuffiagia   ferendi     m 

conciliis ,  2. 1 4. 10.  vol.  1.  p.  797. 
Poteftas  eorum  non  femper&  vbi- 

que  eadem,  1. 14.  n.  vol.i.p.197. 
Pcr  concilium  Laodicenum  infra- 

fta,  2.  r4.12.vol.  I.p.198. 
Bafilio  quinquaginta    chorepifcopi 

fubiefti ,  9. 3. 2.  vol.  5.  p.  470. 
In  AlTyria  chorepifcopus  &  cleiici 

CCL  interemti,  9.  2. 18.  vol.j. 

F-  4^8- 
Cui    cenfurce  obnoxii  fuerint ,   Ci 

pra;ter  acceptum  mandatum  e- 

gi(rent,i7.5.  ^i.vol.g.p.ioy. 
Cboreuta, 
Hxretici  fabbato  ieiunantes,  20.  5. 

5.  vol.  9.  p.  59. 

Cborm. 
Sanftuarium  ficvocatUm,  8.6.5;. 

vol.j.  p.  211. 

Oneftiani. 
Chriitiani  per  ciroic-m  fic  vocati 

ab  ethnicis,  1. 1.  II.  vol.  1.  p.  14. 
Cbrifma. 
Nomcn,  datum  baptifmo,  II. I.?. 

vol.  4.  p.  14C. 
Confecratio  cbrifmatit  foli  epifco- 

po  1  eferuata,  12, 2. 1  V0I.4.P.3J6. 
Vfus  cbrifmatis  intcr  epiftopos  & 

presbyreros  diuifus, ,  12. :.  2,  vol. 

X%t~(lu7rop(-ici. 
Impia  ex  Chrifto  nundinano,  4.3. 
14.V0I.  2.p.  141, 

Chrtjitani. 
Qupmodo   vocui    ante,  quam  id 

nomi- 


C/.n 


Ci 


RERVM. 


a 


nominis  eflent  fortiti,  M.  ifcjcj. 
vol.  i.  p.  I  feqq. 
Regulse  eorum  laudatae   a  gentili- 
bus,  4.  i.  4 .  vol.  2.  p.  89.  Ec  6. 1. 

1.  vol.2.  p.  500. 

Hseretici  chrijlianis  non  aclniune- 

rati ,  1. 3. 4.  vol.  i.  p.  2}. 
Cacechumeni    imperfefti   tantum 

chriftiani ,  1, 5. 3.  vol.  1.  p.  jj. 

QwiJ/ophori. 

Sic  nonnumcjuam  appcllati  chiifci- 

ani,  1.F.4.V0I/1.P.5. 
Chrijltu. 
Ab    echnicis    plerumque    vocacus 

Chreftus,  I.  i.ir.vol.  I.  p.14. 
Adoracus  cum  patre  cc  fpiritu  fan- 

£lo,l^.2. 1  fecjcj.  vol. 5.  p.  51  fqcj. 
Non  exprimendus  m  typo  agni,  g. 

g.  II.  vol.  5.  p.  JIJ. 

Chronita. 

Nomen,  chriftianis  catholicis  per 

conuicium    datum   ab  Aetianis 

hxi  eticis,  1. 2. 16.  vol.  1.  p.  2g. 

Cbryfanthm. 

Epifcopus  Nouatianus.  Eius  fruga- 

litas  laudata,  6. 2. 9.  vol.2.p.  jjl. 

Cbryftrcyrum. 

Tribucum  ita  vocatum ,  5. J, 6.  vol. 

2.  p.  240. 

y.pv  <r(ov  ir(>ayucn$VTiHov. 
VecTigal  opirkiis  &  negociacioni- 
bu$  impofitum,5.J,6.  vol.2.p. 
241. 

Ctborium. 
Canopeum  alcaris,  8«6.l3»  Vol.j. 
p.253. 


Cibm. 

Commucacio  ciborum  non  congru- 
ens  cjuadragefimae  ieiunium  cre- 
dica  fine  petfecta  abitinentia  vs- 
cjue  ad  vefperam,  21. 1. 17.V0I. 
9-  p.213. 

Cilicium.' 

Pcenitentesinc-//;Wo&  cinere  com- 
parere  iufli,  i8.2.2.vol.8.p.n8. 
Cinis. 

Dics  cinerum  cjuo  tempore  ieiunio 
cjuadragefimali  pnmuin  additus 
fit,  18.2.2,  vol.8.p.II?.  Ec  21. 
I.5.V0I.9.  p.ig6. 

Poenitentes  in  cinere  fuper  capite 
comparerc  iufli,  18.  2.  2.  vol.g. 

p-«8. 

Circumcelliones. 
De  cede  ejuorumdam  ex  clero  con- 
vicTis  &  ad  mortem  damnatis 
circumceliioniiuif, deprec^mcAu- 
guftino ,  parcitum ,  :,8- 1.  vol.  I. 
p.  130. 

Circuitm. 
Certus  locus  in  templo  Sophiano 
ita  dittus,  &5»10-voLj,p,2Qfii 
Circm. 
Ludi  circenfes  damnati,  I1.5.7.V0I. 
4.P.225.   Eti6.4.Io.  vol.7.  p. 
209.  Et  20.5.10.  V0I.9.P.117. 
Ciuitm. 
Differentia  inter  ciuitatem  &  vicnm, 

9.2.j.'voLj.p.4ij. 
Intra  ciuitatem  fepelire  olim  haud 
permifTumj  2j.  I,  4.  vol.io.  p. 
12, 

Claiu 


Ctau,   Clerici.  IrlDFX    PRlMVS 


Ckrici. 


ClauduwM  Afameran. 
HyMQOS  compofuilTe  dicitur  ,  '4. 

3.Il.vol,6.  p.54. 
Clenci. 
Ratio  huius  nominis  explicata,  l. 

5.9.  vol.i.  p-49- 
Idea  ckricorum  ex  ethnicis&chii- 

ftianis  fcriptoribus,  6. 1. 1  &  2. 

vol.  2.  p.  joofeqq. 
Eorum  pictas  &  deuotio  in  puhli- 

cis  ad  Deum  acceflibus,  6.3.  J. 

vol.2.  p.354. 
Quomodo  alaicis  diftintti  fuerinr, 

I.5.4.  vol.i.  p.43. 
Eorum  ele£tio  vid.  Lkclio. 
-     -     otdimuo  vid.Ordinatio. 

reditus  vid.  Reditus. 
„     -     difciplinavid.  Di/cip/inaSi. 

Dcgradatio. 
Ckrici  nccefTitate  quodam  peregri- 

nantes,a  fratribus  liberaliter  ex- 

cipiendi  ,  5. 1. 1.  vol.  2.  p.  202. 
Euchariftiam   confecrandi  priuile- 

gio  honorandi,  5.1.2.  vol  2.  p. 

204. 
Controuerfiae  eorlim  non  nifi  co- 

ram  iudicioecclefiaftico  traftan- 

dse>  5. 1.4.V0I.2.  p.  207.  &I7. 

5.15.V0I.8.  p-74* 

Ab  ordinaiia  iudicii  fxculatis  co- 
gnitione  in  omnibus  cauffis  ec- 
clefiafticis  exemti,  5.2.5. vol.  2, 

P  2I& 
Exemti  etiam  in  leuionbus  cauffis 

cnminakbus,  5. 2.  ll.vol.2.  p.222. 

Non  auterrr  in  grauionbus  caufTis 

cnmmalibus,  5. 2.  i2.vol.2.p.22  j» 


Excmri  per  leges  Gothicas  in  Gal- 
113,5.1.4.  vol.  r.p.  207. 

Non  excm  i  per  ius  diuinum  a  tri- 
butis,  5.3. 1.  vol.2  p  2:7. 

A  tiibuiis  perfonalibus,  feu  cenfu 
capitum,  exemti,  5.  3.  2.  vol.2. 
p.  229. 

Ratione  agrorum  &  pofTefTionum 
non  excufati,  5. 3.  3.  vol.  2.  p.233. 

Exemti  ab  aliis  tnbutis ,  qux  eranc 
av.rum  tironicum,  equi  canonici, 
cbry/r^rum ,  fiue  tollatio  lu* 
jlralis ,  mctatum ,  Jnpcrindic\ay 
angarix ,  6V  patangari& ,  cur/tts 
publicus ,  dcnari/mns ,  de/rtio 
lucratiuorum,  5. 3. 4  feqq,-vol.2. 
p.  237  feqq. 

Intetdtnn,  non  femper,  exemti  ab 
oflicio  pccuniam  contiibuendi 
ad  viaium  publicarum  c\'ponti- 
um  lnftaurationem,  5.3.  9.  vol, 

Ab  vniueifis  ciuilibus  iisquc  perfo- 

nalibus  muneribus  exemti,  5.  3. 

II.  vol.  2.  p.  250. 
Et  ab  fordidis  muneribus  tum  pa- 

tnmonialibus  tum  perfonalibus, 

5.3.I3.V0I.  2.P.251. 
Nec  non  a  curiahbus  ac  municipa- 

libus  muneribus ,  lbid.  p.  253. 
Ckrisi ,    poffefTiones    pnuatas    ha- 

bentes,  non  cxemti  ab  lfhufmo- 

di  ofHtiis  ,5.3. 15.  vol.  2.p.  259. 
Leges  ad  vitam  &  conueifariontm 

ckricorum    refpicientes ,    6.  2. 

I--14.  vol.  2.  p.  307--  342. 
Leges  ad  ofKciouiin  &  tunftionum 

ckri- 


clericoYum  exercitium  fpeftan- 

tes, 6. 3. 1  --  II.  vol.2.  p. 542-380. 
Obqux  crimina  deicfrionede  ho- 

noris  gradu  punici  fint  clcrici , 

6. 2.  J.  vol  2.  p.  313. 
Chricis  ftationem  fuam  fine  ido- 

neis  rationibus  &  venia  deferere 

vel  rclinqucre  non  penmflum , 

6.4.l.vol.2.p-38f. 
Nec  ex  dicecefi  alia  in  aliam  fine 

lirreris   dimilToriis  commigrare 

licitum,  6.4.4.vol.2.p.387-Ec 

17.  5.lz.vol.8-  P-7I- 


Oerici.  RERVM. Clerici,   Cli 

vrgenre,  traftare  permiflum,6. 

4. 15.  vol.  2.  p.  407. 
Clericir  cum  iudrcis  &  philofophis 

genrilibus    conuerfari     interdi- 

ftura ,  6. 4.  14.  vol.  2.  p.  411. 
Quarenus  librorum   gentilium    Sc 

hsereticorum  lettio  eis  perniifl* 

ftierit,  6.3.4.  vol.  2.  p.  350. 
Qui  fe  clericos  effe  negaffenr,  de- 

pofiri,  17.5. 17.  vol.  8.  P-79- 
Qui  ecclefiam  reliquiflent,   eoium 

bona  ecclefiae  adjiudicara,  ^.  4, 

12.  Vol.  J.p.  276. 

Lc»es  conrra  cJericos  (3fltxam'3»c  Irem  eorum,  qui  fine  h;x;redibus& 

fiue  ambulanres,  6.  4.  5.  vol.  2.  reftamento  defuntti  eiTenr,}.  4. 

p.591.                               _  9.  vol.2.p.  273. 

Leges  adfiduam  clericorum  in  loco  In  nonnullis  ccclefiisomnes  clerici 

domicihi  fui  prcefenriam  requi-  in  commune  vixerunr,  5.  6.  4. 

renres ,  6. 4. 7.  vol.  2.  p.  595-  vol.  2.  p.  295. 

Knlli  clcrico  piures  ecclcfias  vfur-  Volunraria  pauperras  a  quibufdam 

parc  licitum,6.4.8.vol.2.p.398-  clcricis elec/ta,  6.2.8.vol.2.p.}2g. 

Nec  fiecularia  negoriaarque  otficia  An  chrici  ad  lcnuntundum  bonis 

in  fe  recipere,  6.  4.  9.  vol. z.  p.  fiHS  remporalibus  vlla  lege  ob- 

40'.  Er  17.  5.  ir.  vol.  8.  P-  69.  ligati  fuerinr,  6. 2.  S.vol.2.  p.329. 

Nec  cucores  vel  curacores  fieri,  6.  Ex  bonis  ecclefiae  ditelceic  c/cr/'.-.'/ 

4.10.  vol.  2.  p.402.  non  pcimilTum,  ibid.  p.  332. 

Nec  pro  aliis  fideiubere  coram  tri-  Leges  de  ckricorum  habitu  prseci- 

bunali,6.  4.II.V0I.2.  p.404.  picnres,  6.4. 15.  vol.2-p.4iF» 

Nec  in  cauffis  aiminalibus  iudica-  Vid.  plura  lib.  IV.  V.  XVIF.  vbima* 

re,  2. 7. 4-voLl.p.I28.  Er  17. 5.  teri.e,  a.d  chricos   patincnccs, 

34.V0I.  8.  P-  98-  tracTtantur. 

Necf.cculares  negotiationescxcrcc-  Clinici. 

re  &  mercaruram  facere,  6.  4.  Qujbus  in  cafibus  baprifmus  clini- 

12.V0I.2.  p.  404.  corum  permiflus  fuent, ;;.  ii.j. 

Inferioribus  tamen  clericis  honc-  vol.  4.  p.^^feqq. 

ftam  aliquam  artem,neccfliutc  Nonordmandi, 4.J.IL vol.2.p.l56. 

Bingh.O.E.VoLX.  R               .                 Cha- 


C/,   Co 


INDEX    PRIMVS 


Co 


Clonca. 
Nomen  baptifterii,  g.  7.  4.  vol,  3. 
p.  258. 

Cfcff, 

Germanicum  campanje  nomcn,8. 
7.15.  vol.3.  p.286. 
Clydomeni  &  Clydunizomeni. 
Energumeni,  fme  a  malis  fpirici- 
bus  agkari,  ig.  4.  13.  vul.  8.  p. 
l8v  184.  Vid.  Xs/jtiac/^KOj  & 
tiiemantei. 

Coadiutores. 
Quo  in  cafu  epifcopis  dati  fint ,  2, 
13.4.  vol.i.p.  Ig6. 
C&miteriiun. 
Nomen  promtfcue   pro  ecclefia  & 
fepulchro  martyris  cuiufdam  v- 
furpatum,  g.i.  9.  voi.2.  p.  129. 
Et  2?.  M.vol.io.  p.  I. 
Confecratio  cccmiteriorum  non  adeo 

antiq.ua,  23. 2.  i.  vol.io.  p.23. 
Ca-na  domini  vid.  Euchari/Iia. 

CanobitiS. 
Nomen  monachoium,  7.  2. 3.  vol. 
S.p.lJ. 

Cohortales, 
Miniltri  &  apparirores  iudicum , 
4.4.  J.vol.2.  p.  146. 
Collatio. 
Stiperindicl:i  &  extraordinaria  col- 
latio,  5.3.  ?.  vol.  2.p.  245. 
CoUef/a. 
Piecatio  ab  epifcopo  vel  primario 
minifho  fafta,    16. 1.4.  vol.6, 
p.  246. 
Coliigere  or.ition.G-iii ,  ibid,  p.24g. 


CoUegiati. 

Cerris  corporibus  ciuium  praefefti, 

16.5.6.V0I.  7.  p.2)8. 

Collobium. 

Certa  veftis  clericorum ,  6.  4.  20. 

vol.  2.P.412. 

Collyridiani. 
Hxretici,  2.21.7.  vol.i. p. ^51. 

Colnmba. 
Domus  cdumbx,  nomen  ecclefire. 

8.1.  2.  vol.3,  p.  115. 
Columbx  aureae  in  ccclefu  cui  vfui 
fuennt ,  8-  6. 19.  vol.  3.  p.  235.  Ec 
IJ.4.II,  vol.  6.  p.410. 
Columna. 
Ecclefisearcjuealrans  colnmnx  ofcu- 
lo  exceptse,  g.  10.9.V0I.3.P.346. 

Coma ,  vid.  CapiUus. 
Combuflio. 
Mottuomm  combujlio  non  v/rtata 
apud  chiiitianos,23.2.^.vol.io. 
p.  29. 

Cemes. 
Liber  leftionarius,  14.3.  J.vol.  6, 
p.  70. 

Commendationes. 

Preces  ficditt.e,  rr.  1*4.  vol.  6.p, 

248.  Et  23. 3. 11.  vol.io.  p.  61, 

C 0 mmendatitiae  iitterte. 

Peregrinis  dari  folitae,  17.3,7.^0!. 

8>p.  27.  £12.4.5.^01.1.^.106. 

Commercium. 
Fraudatio  in  rerum  commercio  cum 
aliis  quomodo  pujiira,i6. 12. 17. 
Vol,7- p.491, 

Com- 


Communh 


RERVM. 


Com 


Communio. 
Ecclefiaftica ,  17. 1. 1.  vol.  g.  p.  I. 
Laica,  15.5.1.V0I.  6.  P-43J.  Et  17. 

2»i.  vo].  £.  p.  10. 
Peregrina,  5. 1.3.  vol.5R-p.20t5.  Ec 
15.5. 1.  vol.  6.  p.4?;.  ECI7.5. 1 

fec].  vol.  g.  p.  53  --36.  Er  1;.  5. 1. 

ibid,  p.  437. 
Prxfan£tificatorum,  15.  4, 12  vol.ii. 

p.  411.  Vid.  Mifli. 
Quomodo  diuerfie  ecclefiae  commu- 

nionem  inter  fe  coluerinc  in  fkle, 

cultu  diuino  &difcinlina&ci6. 

1. 8-  vol.  7.  p.  37  fecjcj. 
Communio  non  ioluenda  ob  diuer- 

ficatem  CTetimoniaium  indiuer- 

fis  ecclefiis ,  16. 1. 10  &  15.  vol.  7. 

p.4ofeq.  &  p.52. 
Communio  iub  vtraque  fpecie  data 

omnihus ,  15  5.  I.  vol.  6.  p.  451. 
Sub  vna  cantum  fpecie  data,  facii- 


pore  reformationis,  15.9.7.V0I.6. 

P-  589. 
Hebdomadalis  csmmunio  inrer  nio- 

nachos ,  7. 3. 17.  vol,  3.  p.  79. 
Populo    permifiiun    communicare 

ftando  ad  altare,  £.  6.7.  vol.3. 

P-  =13- 
Bonorum  communio,  prour  ab  hce- 

rcticis  inculcata,  damnaca,  16. 

12. 1,  vol.  7.  p.  464  fecj. 
A  clericis  quibufdam  exculra ,  j".  6. 

4.  Vol.  ?.  p.  2Q3, 

Vxsrum  cemmunio  damnata ,  22,  r. 

I.  vol.  9.D.  265fecjcj. 
Difrerentia  inter  renuntiationem  6V 

vitam  communicatiuam ,  7.  2.  9, 

vol.  3.  p.  57. 
In  nonnullis  ecdefiis  monachi  in. 

commune  viuerc  foliti ,  5.  6.  i\. 

vol.  2.  p.  293. 

Comwdi  &  Comwdia. 


lcgn  mftar  habna,  l6.-6.17.vol.     ComccJi  a  baptifmo  exclufi,  n.  5, 


,  7-  P;  SJ9. 
Singulis  diebus  dominicis,   &  bis 

vcl  ter  per  hebdpmadem,&fin- 

gulis  diebus  in  quibufdam  eccle- 

fiis  celebrata,  ic.  9. 1.  vol.6.  p. 

570.  Ec  9.80.V0I.  ?.  p.  601. 

Ouoprimum  tempoiehomines  ter 
per  annum  commun/care  iufti 
finc,  15.9.5.  vol.  6.  p  586. 

Quando  femel  per  annum,  15.9.6. 
vol.  6.  P.5S7. 

Quid  operx  laborisque  in  rcftau- 
randis  crebris  ac  frequentibus 
CQmmxmionibus  poficum  fix  tem- 


6.vol.  4.  p.  223. 
Excommunicadone  puniti,   16.  4. 

io.vol.7.  p.209.    Ec  16.  11. 11. 

vol.7.  p.448. 
Numquam  ordinandi,  4.  4.  7.V0I. 

2.P.15:. 
Comosdia  per  cocam  pentecoften  in- 

tcrdi&x,  20.6.4.V0I.9.  p.  124. 
Competentes. 
Ordo  catechumcnorum,  10.  2.  5. 

voJ.4.  p.20. 
Precario  pro  illis,  14.  5.  9.  vol.  6, 

p.  22T. 
Quid  fibi  vclic,  quod  djm^etentes 
R  2  ali- 


Com,   Coti 


INDEX    PRlMVS 


Con 


aliquamdiu  ante  baptifmum  ve- 
lati  mcedere  debuerinr,  lo.  2.12. 
vol.^.p.  32. 

Completorium. 
Officium  ln  hodierna  ecclcfia  Ro- 
imna,vetenbus  incognitum,lj. 
9.?.  vol.  5-P-334- 
Comfutatio  pafhatis  vid.  Cy- 
clttf  pafchalis. 
Coricilia ,  Conciliabula. 
Nomina  antiqua  ecclcfiarum,  £.  1. 
7.V0I.  3.  p.  123.  Vin\  Synodur, 
Concbala  bewatu. 
Suprcmi  bematis  pars,  g.  6.9.  vol. 

5.  p.  216. 

Concionari. 
Officium  concionandi  epifcoporiim 

proprium,  2.  J.  4. vol. I. p.-gS. 

Er  14. 4. 2.  vol.  6.  p  108. 
Nullu^  epifcopus  RomaE  conciona- 

iui  per  nnnos  quingentos,  2.  3. 

4.V0I.  1.  p.  gg.  Et  14.  4  3.  vol. 

6.  p.  117. 

Presbyteris  in  ecclefia  Afiicana  non 
permiflum  concionari  prxfcnte 
cpifcopo  ad  cetatem  vfquc  Au- 
guftini ,  2. 3.  4.  vol.  1.  p.  88« 

Presbytens  concionari  vctitum  A- 
lexandrix  ab  eo  tempore  ,  quo 
Aiius  ecclefiam  tutbare  ccepir, 
2.3.4.V0I.  i.p.88-  Et^.4.3. 
vol.  6.  p.Il8- 

Diaconis ,  peimittente  epifcopo, 
concionari  licmuTi,  2. 20.  II.  vol. 
T.p.  313.  Et  14.4.2.V0I.6.P.108. 

An  ldici  veniam  conctonandi  vm- 


quam  habuerint,  14.  4.4.  vol. 

6.  p.  120. 
Mulicibus   numquam   permifTum 

concionari,  14.4.  5.  vol.6.  p.123. 
Rcgulx  de  concionibus  ad  ardilka- 

tionem  habendis,  6.  3.7.  vol.  2, 

p.  357.  Et  14.4  19.V0I.  6.P.164 

,    fcqq. 

Concionef  vtplunmum   a  ftantibus 

habita?,  I4.4.  24.  vol.  6.  p.  178. 
Acclamationesro««eKc;:f/'^M/fa£ls 

plaulusque  dati  in  ecclefu,  14. 

4.  27.  vol.  6.  p.  187. 
Concionari  ptf  Jbifitum ,  quid  fit , 

14.4.  12.  vol.  6.^.14^'.  Vid.  Ser- 

mo. 

Concubinatut. 

Damnatus ,  16.  n. 5.  vol.  7.  p.  426. 
Quo  fcnfu  permilTus,  II.  5.I!.  voL 

4.P.233.  Et  16. 11.  5.V0I.7.  p.430. 
Oui  concubinam  duxiffcnt,  non  or» 

dinati,  4.4.7.  vol.2.  p.  1)2. 

Condire. 

Mortuorum    corpora    aromatibus 

condita ,  27.  2.  5.  vol.  10.  p.  32. 

Et  23.  4.  8.  vol.  10.  p.  93. 
Confcclores. 
Nomen  ignominiofum,  chiiftianis 

datum  a  genulibus,  1,2.  9.  vol. 

I.p.24. 

Confeffio,  Cunfejfor. 

Ecclefia,  nomen  a  confefore  quo- 

dam  indepta,8-I.  8-  vol.  3.P.126. 

Peccarorurn  confeJRo   quatenus  re- 

quifita  in   bapufmo,  II.  7.  14. 

vol.  4.  p.  285. 

Auri- 


C.on/,  Coni 


RERVM. 


Conf 


Auricularis  confejjio  non  impofira, 

15. 8. 6.  vol.  6.  p.  536.  Ec  ig.  5. 2. 

vol.  8.  p.  150. 
Priuara  confejjto  requifira  in  cpibus- 

dam  cafibus,  18.3.5  feq.  vol.g. 

p.  I4^feqq. 
ConfeJ/io  in  precibus  marucinis ,  14. 

I.  I.vol.  6.  p.2. 
Pialmus  confejfwnis ,13.  io,  13.  voL 

5-P-331- 

Confirmntio. 

Haud    peculiarc    facramencum    a 

bapcifmo  diftinttum,  12.  1.  4. 

V0L.4.  p.  350.  . 

Quid    de  necefticace  eius  fenfennc 

veceres ,  12.  3. 7.  vol.  4.  p.  379. 
Ab  epifcopis  peragenda,^.  6.  \g  & 

22.V0I.3.P.549.  Ec  12. 2.1.  vol. 

4.  p.556. 
A  presbyceris  in  cjuibufdamcafibus 

miniftrara,  12. 2.  2.  vol  4.  p.  358. 
Scacim  daca  poft  bapcifmum,  12. 1. 

I.V0I.4.P.  344. 
Er  quidem  infanribus  non   minus 

quam  adulns,ibid.  p.347. 
Modus  adminiftrandi  confrniatio- 

nem,  12.3.1.  vol.  4.  p.368. 
Coniugmm. 
Homines  in  coniugio  viuenres  mo- 

nachi  fieri  prohibiri,  fine  mucua 

vcriusque  parcis  confenfione,  7. 


3 


•r 


vo. 


■3-P-4)- 


vol.  9.  p.  294  fcqq.  Vid.  Matrtm 
monium. 

Confanguimtat. 

Incer  perfonas  in  prohibicis  gradi- 
bus  confanguinitatis  non  pennif- 
fae  nuptiae,  22.  :.$.  vol.  9.  p.  290. 
Vid.lnccjlus. 

Confecratio. 
Aquse  confecratio  in  baprilrno  fa- 

fta  per  preces,  II.  10.  I.  vol,  4. 

p.  314. 
Euchanftioe  confccratio  pcr  preces, 

15.3.12.V0I.6  p.319. 
Virginum  cmfecratio ,  7.4.  6.  vol. 

3.  p.  102. 
Miniftrorum    ecclefix  confecratio, 

Vid,  Ordinatio. 
Ecclefiarum  confecratio,  Vid.  Eccle- 

JU. 

Confijlentes. 
Quarrus  ordo  pctnirenrium,  S-5*^« 

V0I.3.P.195.   Ec  18-  1. 6.  vol.  8. 

p.il). 

Confiftorium. 
Senacus  ecclefiafticus  ,  2,T9-  8&n« 

vol.i.  p.276.  279. 

Confobrini. 
Nupriae  eorum  permiffe,  16.IT.  4. 

vol.7.  p.  423.  Er  22.2.3.  vol,  9. 

p.  292. 

Conflantinm  magnm. 


Ad  pcenirenciam  non  admiffi,  nifi     Quomodo  dicarur  orrus  m  Brirau 
ex  vrriusque  pai  ris  confenfu,  18-  nia ,  20. 1. 4.  vol.  9.  p.  9. 

2. 7.V0I.  8-  p.  1:5.  Eiusmuniricenriain  sdificandis  eo 

Coniugittm  ramquam  llhcirum dam-  Jefas ^  ^  2, 3.  vol. 3.  p.  163. 

natuin  ab  rmeuus ,  2:,  1. 5  feqq. 

R  3  Coti- 


Conf,  Cotit,  Ghu  INDEX    PRlMVS 


Cof ,   Cof 


Confuetudo. 
Ecclcfi.t:  confnetudinet  ab  omnibus 
recipiendx,  16. 1.  6&12.V0I.7, 
p.  26  &4). 

Contentio. 

Vc  inferior  quidam  homiciJii  gra- 

duspunica,i6.  I0.i7.v0l.7p.4i2. 

Contimntes. 

Komen  monachoi  uin,  7. 2. 14.  vol, 

C  ntrcuer/ta. 
Piudcnria    &    probitas    anciftirum 

veterum  in  componendis  minus 

ncceflaiiis  contrw.erfiis  in  cccle- 

fia,  6.5.  9.  voL  2.^.567. 
C  nuenucuLi. 
Nomen  antiquum  ecclefiarum  fiue 

temploi  um,  g.  1. 7.  vol.  3.  p.l  2 5. 

Conuenttu. 

Ecclcfiaftici  comentui  ante  luccm 

•     habici,!j.IciT.vol.5.p.329.j30. 

Ipfis  perfecucionis  remponhusma- 

gno  cum  zelofrec]uentaci,20.  2. 

g,  vol.  9.  p.  43. 

Cmuerfntio. 
Ouomodo  clerici  m   priuara  con- 

verfationc  cum  aliis  fe  geiTerinr, 

6.  ?.  8-  vol.  2.  p.360.  Ec  6. 4. 14. 

vol.2.p.4  I. 

Contiiuia. 
Ad  celcbrationem  euchariftix  ha- 

hira,  15.7.6 -8.vol.6.p.504fe,]q. 
Cur  interdifta,  g.  10. 1.  vol.3.  p.337. 

Etl)  7.9.  vol.  6.  P-.516. 
Ad  fepulchra  mart)'rum  celebrata, 

23.3. 16&17.  vol.IO.  p.68.69. 


Qupmodo  in  abufum  abrepca,  20- 

7.IO.V0I.9.  p.147. 
In  anniuerfariis  confecracionum  eo 
clefiarum  diebus,  8.9.14.V0I.3. 
p.  5  #.  Ec  20.  8. 1.  vol.  9.  p.  163, 
Cunuocatio  noSurm. 
Preces  non  vefpercinx,  fed  macu- 
tinx,  13. 9. 7.  vol  5.p.  300. 
Copiat£. 
Miniftri  ecclefix,  cuiam  funcrum 
gcrentes,  2.8.  t.vol.  2.^.42.  Ec 
25.3.7.V0I.10.P.53. 
Corbona. 
Gazophylaciumecclefix,).  4.2.V0I. 
2.P.265. 

Cor-epifcopi. 
Nomen  archidiaconi , :.  21. 10.  vol, 

1  F-557- 

Corneliani. 

O.thodoxi  fic  vocati  a  Nouatiams 

hxreticis,  1.2.  13.  vol.  I.  p.  26. 
Covona. 
Clericalis ,  6. 4. 17.  vol.  1.  p.  416. 
Funerahs,  non  vfitata    incer  chri- 

ftianos , 25.  ?.  9.  vol.  10,  p. 58« 
Nuptialis  22.4.6,  vol.  9.  p.343. 
Presbyteui ,  2. 19. 6.  vol,-I.  p.  272. 
Sacerdotalis,2.  9.  4.  vol. !.  p.136. 
Virginum,  7. 4.  6.  vol.  5.  p.  104. 
Formula  ialutandi    epitcopos  per 

coronam ,  2.9.4.  vo'*  ••P,IJ^* 
Coron*  oblarionum,  15,  2. 6.vol.  6, 

p.  271. 

Coronati. 
Sic  clerici   vocati,  5.  11.4.  vol.  2. 

p.62. 

Ethni- 


Cor,  Crcy  Cri 


RERVM. 


O/,  Ch 


Ethnici    idololacrce  coronati  quo- 

modo  pnniti,l6.4.8.vol.7.p.2o6. 
Certi  dies  fefti  vocati  dies  coronati, 

g.  5.2.vol.5.p.)90» 
Clrpus. 
Membra  corporis  non  praecruncan- 

da ,  4. }.  9.  vol.  2.  p.  131.  Et  16. 10. 

7.  vol.  7.  p.  400. 
Pctna  corporalis  inferioribus  cleri- 

cii  &  monachis  loco  excommu- 

nic.itionis  inHifta,  7.  3, 12.  vol. 

3.  p.  64.  Et  16.3. 11.  yol.7.p.i6g< 

Ec  r7.4.i2.vol  8.  p.  49» 
Corrupth. 
Quomodo  iudicum    corruptio  pu- 

nita,  16. 12.10.  V0I.7.P.476, 

Creatura, 

Nulla  religiofe  adoratio  rei  creata. 

V.    olimexhiliicaji^.j.  1. vol.).p,68. 

lurarc  per  res  crcatasi\l\cnum,  16. 

7.  6.  vol.  7.  p.  361,   Et  6,  2. 10. 

V0I.2.P.332. 

Crimeu. 

Quomodo  diftinguacur  a  peccato 
ab  Auguftino,  6.  2.  3.  vol.2.  p. 
313.  Ec  i6.3.I4.vol.7.'p.l74. 

Quaenam  cri  mina  deieftione  de  ho« 
noiis  gradu  in  dericis  punita 
fint,6.2.3.vol.2.p.3l3. 

Error  de  numero  grandium  crimi- 
num  notatus,  16.4.1.V0K7.P.T93, 

Grandia  crimina  cruamamPibid.p. 

194*  W« 

Crimbiahs  caujjie. 

In  caujjis  criminalibus  clerici  iudi- 
care  veciti,  2,7. 4.V0I.  i.p.ng, 

EU7»y«54*  vol.g.p.otj. 


Grauiores  caujf<t  criminahs  cleri» 
corum  ad  magiftracum  ciuilero 
delacoe,  5.  2. 12.  vol.  2.  p.  223, 
Crinii  vid.  CapUlus. 
Criniti  fratres. 
Monachi  longam  comam  alenreS 
reprehenfi,  7.  3,6,vol,3.p,50» 
Crux. 
Signum  crucis  in  admiftione  cace- 
chumenoium  adhibicum,  10. 1, 

3.  vol.4.  p.  6 

Et  in  ritibusbaptifmi  fepius,  II.  9, 

4.  vol.4.  p.  3o3fec}Cj. 

In  confccratione  cucharifti:e,  15.3. 

7.  vol.  6.  p.  309. 
In  ordinatione  piesbyterorum,  2. 

19.17.  vol.  1.  p.290.  Ec  4.6.12. 

vol.  2.  p.  186. 
Manus  fa  ctelum  fublarae  in  forma 

crucis ,  13. 8. 10.  vol.  5.  p.  2  67. 
Cnices  lignese  a  monachis  fupeifti- 

tiofis  in  humeris  portacx,  7.  3. 

6.  V0I.3.P.53. 
Qup  tempore  effigies  crucis  fuper 

alcare  pofita  fueric,8, 6,20,  vol, 

3.P.236. 
Cryptx  &  Catacumbf. 
Locafepulcurarum,23. 1, 1,  vol.  10. 

P.2&8. 

Cubicula. 

CelluLr,  medicacioni,  le£lioni    & 
oracioni  accommodacrt  in  ecde- 
fiis,8.5.8.voL3.  p.20l. 
Ciiculli, 

Genus  veftimenci  mon.achorurn,7»' 

3t6tvyL3.p.J2» 

Cucu- 


Cu 


INDEX     PRIMVS 


Cu,  C,y,   Da,  De 


Cucumelluni. 
Lagena  argcntea  ,  g.  6. 21,  vol,  3.  p. 
'24:. 

Culdtei. 
Monachi  fic  vocitaci,  7.3,14,^01, 

3'P;7°*  ,    .   „ 

Culttu  re/igtoftis. 

Nulli  rci  creatae  exhibendus,  13,  j, 
I.  vol.  5.  p.  6  g.  Vid.  Angelus,  I- 
magp^  Martyr ,  Reliqv.i*  &c. 

Ncc  hojtik  in  euchaniha,  15.5.5. 
vol.  tf.p.  46^. 

Quonuianus  cultiis  in  ecclefia  a  ia- 
icis  pariter  &  cleiicis  fiecjuenta- 
tus,  15.10. 15.  vol.  s.  p.  J37«  Ec 
17. 5. 10.  voh  B.  p.  69«  Et  6*  3. 6« 
vol.  2.  p.356. 

Lingua  vulgan  populo  cognita  per- 
a£tus ,  13. 4. 1.  voL  5.  p.  84. 
.    Luritt.  r. 

Cle.icis  curaiores   fieri  haud  per- 
nulTuin  ,  6.  4. 10.  vol.  2.  p.402. 
Curta. 

CutU  tra.U  cuiaenarh  pcena  fueric , 

i7.2.8.vol«o.  p-iy- 

Cuna/es. 
Kon  ordinandi,  4.4.4.V0I.2.P.147. 
Kon  licuit  eis  fieri  monachis^yj. 

I.vol.  ,\p.  41. 
Officia  curialta  non  lmpofita  cle- 
iicis,5.3.I4.vol.2.  p.253. 
Curfures. 

Muntii  ecclefiae  ita  dicti,  8»  7«  x5« 

V0I.3.  p.2^I. 

Curfta. 
Qirfus  ecclenafticus,  forma  diuini 

cultus,lj.I.7.vol,5.p.i5. 


Curfus  publicus,5.3.io.vol.  2^,247. 
£^"'  curfuaks,  ibid. 

C«/?o/. 

Archiuorum ,  3. 13.  3.  vol.  2.  p.  73, 
EcdeCix  ciijlodes ,  ^.i;.2.vol.2.p.j2, 
CufloAes  locorum  fanftoi  um ,  ibid, 

Cycltlf. 

Compuratio  pafchalis,  20,  J.   4. 

vol.9,p.  99  feqcj. 

Cyprus. 

Anticjm  illius  libeitas  &  indepen- 

dentia,  2.  ig.  2.  vol.l,p.262, 

D. 
Damones. 

Cur  vocentur  alumni,  3. 4'  3'  vo1* 
2.  p.  23. 

Demoniaci  vid.  Energunteni. 

Aaifiovi^pLtvot. 
A  malis  fpuitibus  agitati,  3.  4.  6. 
vol.2.  p.  26. 

Dalmatica. 

Certus  veititus  clericorum,6.4.20. 
V0I.2.P.412.  Et  13.8.2.V0I.5, 

P.  2>3> 

Debitnres. 
Tempore  pafchali  cum  aliorum  cri- 

minum  reis  dimiffi  ex  carcere, 

21.  i.:8.vol.9.  p.232. 
Publicis  ddntoribus  bcncficium  a- 

fvli  in  ecclefia  negacum,  8«  II. 

4.V0I.3.  p.359.  _ 
Rccufatio      folutionis     tlebitorum 

quam  ccnfuram   commeruciir, 

l6. 12.  6.vol.  7.  p.  421, 

De- 


De 


RERVM. 


De 


Deeanh 

Antiitites  monachorum  fic  ditTi, 

7.  ?.  II.  vol.  3,^.63. 
E:  copiatx  fiue  foiTani,  3,  g,  3  vol. 

Corpus  dccanorum ,  adminiftri  mi- 
litare< ,   ,.  8«  J.  vol.  2.  p.  45. 

Dccani  palarii ,  ibid. 

Dccani  in    ecclefiis   cathedralibus 
Anglix,  2.19..18.V0I.1.P.293. 
Decanka. 

Carceres  ecclefix,in  quibus  deten- 
ti  rei  clerici,  $.  7.  9.V0I.3  p.264. 

Decimx. 

Antiquitus  iure  diuino  deberi  cre- 

ditae,  5.J.l.vol.2.'p.28> 
Cur  primis  temporibus  non  fuerint 

exacT^,  5.  J.3.  vol.2.  P.2S4. 

Qup  piimum  rempore  in   ecclefia 

conflituts ,  5. 5. 3.  vol.  2.  p.  28). 

Deciniti ,  tributum  imperatoji  dari 

folitum  ,  5. 5. 3.  vol.  2.  p.  2S6. 

Decius  imp?rator. 

Antichrifti  metator  dicTus,  5.3.  7. 

vol.  2,p.  244. 

Decumani. 
Publicari  ,    tnbutum    decimarum 
colligentes  ,5.5.3.  vol.  2.  p.  2^6. 
Dtcuri(,nes, 
Communis  concilii  membra  ordi- 
nari  vetitum,  4.44.V0I.2.P.I48. 
Dedicatio. 
Ecclefiarum  dedicatio,  8.  9.2.  vol. 
3.  p.  317.  Et  20.8.I.V0I.9.P.167. 
Vid.  Ecclejia. 

Bingh.O.E.  Vol.X. 


Deduft/o. 
Nouse  nuprs  in  domum  viri  dedit- 
clio,   quarenus  neccfiana  fueric 
m  quibufd.-.m  cafibus  legis,  22. 
4.7.V0I.9.P.345. 

Dejenfres. 
Iurisconfulti,    quoium  exattio  & 
concuffio  fub  cenfuiam  vocata, 
16. 12. 12.  vol.7.  p.  479. 
Dcfenfres  pauperum,  3.  n.  2.  vol. 

2.P.59. 
Defnfores  ecclefiae,  3.  u.3.  Vol.2. 

P-59- 
Vtrum  clerici  fuerinc  an  laici,  3.  ir. 

4.  vol.  2.  p.  61. 
Eoi  um  otficia,  3.  Tf.  3.  vol. 2.  p.  60. 
Matiimonia  interdum  fafta  coram 
defcnforih(r,22.^.io.vol.<).p.^22t 
DefuneJi  vid.  Murtui. 
Dfgradatio. 
Clericis  inrerdum  vna  cum  excom- 
municatione  mdicTa ,  6. 1. 2.  vol. 
p.51:.  Et  17.1.3.V0I.8.P  y.  Ec 
17.2.6.V0I.8.P.  17. 
IntcrdLun  ex  parte  tantum  de  vno 
ordine  ad  alium  ,  17. 4. 2.  vol.  g, 
p.39. 
Ob  quxnam  crimina   plenaria  de-' 
iecTio  de  honorisgradu  inflifta, 
6. 2.  3.  vol.  2.  p.  313.  Et  17. ;.  3. 
voL  8.  p.  J2.   Et  17.5.3.  vol.  8- 

P:54- 

Clei  ici  penitus  dciedTi,  raro  per  pce- 
nitenttam  reftituti  in  fuos  ordi» 
nes,l7.2.4.vol.8.p.  4.  Et  17. 
5.4.  vol.8.p.  62. 

S  Defo. 


De 


INDEX  PRIMVS 


Delator. 

Chriftiani  chriftianorum  delaturet 
tempore  perfecutionii  tractati 
vt  homicidx,  16. 10.  io.  vol.  7. 

Denartjmus. 

Tributum  ita  vocatum,^.^.  u.vol. 
2.  p.  249. 

Denariut. 

Oblatio  dcnarii  in  eilchariftia  quo 
tempoi  e  inn  oducta  ,  12. 2. 5.V0I. 
6.P.269. 

Denirophori. 

Genusquoddam  incantatorumgen- 
tilium,  16.5.6.V0L7.P.258. 
De<>  gratias. 

Ad  nominationem  prophetss  vel 
epiftohe  in  eccleila  populns  qui- 
busdam  in  locis  dicere  folicus 
Deo  gratias ,  14. 3.9.  vol. 6.^.79. 
Depoptio  vid.  Degradatio. 
Depoftum. 

Fraus  in  negatione  dcpofiti  punica, 
16. 12. 16.  vol.  7.  p.489. 
Deprecatio. 

Epifcopi  iure  praedni  dcprecandi 
pro  reis  apudmagiftratum  ciui- 
lem,2.8.I.  vol.J.  p.  129. 

Facta  etiam  a  magiftratu  ciuili  a- 
pud  epifcopum,  18-4«  Io.  vol. 

8-P-I79. 
A  monachis  quoque,  7.  5.  II.  voL 

3-P.88. 

EramartyribuSjlg^.TO.voI.g.p.l^g. 

Defcnptio. 
Animarum  defcriptio,  genus  uibu- 
6,$.$.  3.VQ-li2.p.254# 


D('5  DiacoHi. 

Dcfriptio  lucratiuorum ,  5.  3.  II- 

vol.  2.  p.249. 

Dtfertor. 
Qui  vitam   clericalem  defererent , 

quomodo  puniti,  3.1.5.  vol.  2. 

p.9.   Et  5.4.12.  vol.  2.  p.  276. 

Et6.4.i.  vol.2.p.38r- 
Religionis  defrtor  vid.  Apojiata. 

Dejperati. 

Chiiftiani  pcr  contumeliam  fic  vo- 
cati  a  gentihbus,  1.  2.5.  vol.i. 
p.  24.    ' 
Detraflioxid.  Obtreflatio. 

Fons  facer  ita  djctus,  8.7. 4.  vol.  2, 
p.258. 

Dextra. 

Iunctio  dextrarum^  cnerimonia  in 
fponfalibns  &  nuptiis  vfitaca,22. 
3.6.  vol.t;.  p.32;.  Et  2^.4. 4.V0I. 

9-  p.  341- 

Diaconi. 
Semper   pro   vno  ex  tribus  facris 

ordinibus  ecdefix  habiti,2.20. 

j.  vol.  1.  p.  296. 
Quo  lenfu  i.icerdcres  vocentur  ab 

Optato,ibid.  Et  2. 19. 15.  vol.  1. 

p.  285. 
Communiter  diftincli  a  facerdoti- 

bus  &presbyteris  nomine  wnrj- 

fiTUV  miniftrorurn  &lcuitarum> 

2.20.2.  Vol.  I.  p.299. 

Formula  ordinandi  diaconos ,  2. 20. 
3.  vol  1.  p.jOO. 

Diaconorum  otficimn,  vaforum  al. 

laiis 


Diaconi. 


RERVM. 


Diaconi. 


taris  curam  gerere ,  2. 20. 4.  voL 

1.  p.  301. 

Recipere  dona  populi  eaque  offer- 
re  facerdoti,ac  nomina orTeren- 
tium  recitare,  ibid.p.30:.  EtlJ. 

2.  4.V0I.  6.  p.260. 
Euangelium  in  quibufdam  ecclefiis 

legere,  2.20.  d.vol.  i.p.  303.  Et 
14.  3.  4.V0I.  6.  p.  7> 

Confecrata  panis  &  vini  elementa 
populo  ponigerein  euchaiiftia, 
2.20.7.  voLl.p.  304. 

Non  autem  ea  conlecraie  (uper  al- 
tari,  2. 20. 8-  vol.  I.  p.306. 

In  quibufdam  locisbaptizaie,  2.20. 
9.V0I.  i.p.  309. 

Plebem  ad  preces  adhortari  eam- 
que  in  iollemnibus  officiis  diri- 
gere ,  2. 20. 10.  vol.  1.  p.  }io.  Et 
IJ.  1. 2  &'  ?.  vol.  6.  p.  236  feqq.  Et 
15. 3.  Jfc&  31.  vol.  6.  p.  305.  363. 
Et  15.6. 1.  vol.  6.  p.492. 

Populum  dimittere  cum  lollemni 
verborum  foimula ,  Exite  iti  pa- 
ce,  I).  6.4.  vol.  6.p.  494. 

Abfentibus  presbytetis  concionati, 
2.20. n.vol.i.p. 313.  EU4.4.1 
&  2.  vol.  6.  p.  105  feqq. 

Pcenitentes,  vrgente  extrema  neces- 
fitate,  in  grcmium  ecclefue  icci- 
peie  &in  cxtraordinariis  quibus- 
dam  caubus  infei iorum  ordinum 
clcricis  olKcium  ad  tempus  ab- 
rogai  e ,  2. 20. 12.  vol.  1.  p.  315.  Et 
19.  l.^.  vol.8.  p  232. 

In  concihis  geueralibus  epifcopis 
fuis  nuniftrarc  &  intcrduia  eos 


repraefentare,  2.20.13.  voJ.i.p. 

316. 
F.t  fufrragia  ferre,  ibid. 
Temporeoblarionis  ianuas  cuftodi- 

re,  2.20. 15.V0I.  I.p.320. 
De  ci iminibus  populi  epifcopo  nun. 

tiare,  2.20. 17.  vol  1.  p.322. 
Diaconi  olim  omnibus  inferiorum. 

ordinumecclefireolHciis  peifun- 

£ti,  2.2C.I).vol.i.  p. 319. 
Numerus  fcpcem  diacomrmn  feni- 

per  retentus  m  ecckfia  Romana, 

2.20. 19.V0I.  1.  p.  323. 
Diaccni  potcftatepraediti  reprehen- 

dcndi  atque  corrigendi  eos,  qui 

in  ecclefia  inordinate   fe   gere- 

rent,  2.20. 14.  vol.  I.  p.317. 
Diaccni  vocati  epifcoporum  oculi, 

os,  angeli,  propheta: ,  &c.  2.20. 

Ig.vol.1.  p.322. 
Epifcopotum  fubeleemofynariij  2,' 

2O.l6.vol.  1.  p.  320. 
Non   ordinandi    infra   vicefimum. 

quintum  setatis  animm,2. 20.22. 

vol.  I.  p.  325. 
Confiucie  pnefenre  presbytero  ali- 

quo  diaconis  non  permifluin,  2. 

20. 2l.vol.i.  p.326. 
D.aconicum. 
Diaconicum  bematis,  g.6.22.  vol, 

3.  p.  249. 
Diaconicum  magnum,  8.  7.7.  vol. 

3.  p.  161. 

Dioconijfc. 
Quibus  nominibus  olim  appellara?, 

2.22.1.  vol.  I.  p.341. 
E  viduis  vcl  vhgmibus  ecclefia:  c- 

S  a  ligen- 


Liaconift. 


INDEX    PRIMVS 


D; 


ligendx  erant,  2.22.2.  vol.  i.  p. 
342. 
Non  ante  fexagefimum  setatis  an- 

num  ordinandae,  2.22.  4.  volr.. 

p.344. 
Vnius  tantum  viri  vxores  fuiffe  eas 

oportebat,  2. 22. 5.V0L  i.p.  345. 
Quibus  ritibus  ordinatar  fuerint,  2. 

22.  6.vol.i.  p.346. 
Non  ad  vllam  facerdotii  funftio- 

nem  confecratx,  2.22.7.  vol.  I. 

p.350.  Ec  11.4.I.V0I.4.  p.l8j. 

Et  14.4.5.  vol.  6.  p.  123. 
Officia  diaconiffarum ,  baptifmo  fe- 

minarum  adfifteie,  2. 22.  §.  vol. 

I.  p.352. 
Carechumenas  ptiuatim  infrituere, 

2.22.9.  vol.l.  p.  35?. 
Feminas  sgroras  &  adfli£tas  vifita- 

re  iisoue   miniftrare,  2.  22.  IO. 

vol.i.p.353. 
Martyribus  &  confefioribus  in  cu- 

ftodia  minifhare,  2. 22. II.  vol.  1. 

Ad  inrroitum  femmarum  m  eccle- 
fiam  exfpe&are,  2.  22. 12.  vol.  1. 

.  P-J55- 
Viduis  pnefidere  ,  2.  22. 13.  vol»  r« 

p.356. 
Quamdiu    earum  ordo  in  ecclefia 

durauerit,  2.  22, 14.  voh  i.p.356. 
Diaconiffa  etiam  pro  vxore  diaco- 

ni  fumta,  2.22.15.  vol.i.  p.358. 
Diapfalma. 
Extremaverfuumpfalmorum  a  po- 

pulo  cantata,vel  daufulx  pial- 


mis  apponi  iolirne,  14. 1. 12.  vol, 
6.  p.20. 

Didumarii. 

Officiales  Apollinis  Didumxi,  16. 
5.6.V0I.7.P.258. 

Dies  dominica. 

Illius  origo,  20.2.1.  vol.9.  p.  13. 

Frequentatio  theatri  aliorumcjue 
ludorum  &dele£tamentorum  in 
die  dominica  cjuomodo  punita, 
16.8.4.V0I.7.  p  377. 

Omnes  orationes  forenfes  prohibi- 
tx&  dilatx  hoc  die,  exceptis  iis, 
ejux  abfolutx  effenr  necefTiraris 
vel  magnx  cariraris,20.2.2.vol, 

9.   p.l8- 
Ieiunium  diei  dominict  fub  pcena 
excommunicationis  prohibitum, 
16.  8-  3-  vol.  7P.  375.  Et  20.2. 5. 
vol.  9.  p.  36. 
Inflexio  genuum  hoc  die  non  vf\- 
fita ,  13.  g.  3.  vol.  5.  p.  253  feq.  Et 
20.2.  6.  vol.  9.  p.41. 
Magna  cura   &  fhidium   a  prifcis 
chriftianis  in  religioCa.  diei  domi~ 
nic<e  obfertiarioue  pofitum,20. 
2.7.  vol.  9.P.42. 
Fuga    rcligioforum     conuenruum 
die  dominica  quomodo  per  le- 
gcs  ecclefix  punita,i6.8. i.vol. 
7.  p.  373.  Et  20. 2. 12.  V0I.9.P.48. 

Digctmi. 
Ab  ordinatione  exclufi,  4. 5.  i.vol. 

Ouinam  ditarni  afacne  euchariftix 
^  l  vfu 


Df 


R  E  R  v  M. 


Diacefs. 


vfu  exclufi  fuerint,  15, 4. 13.  vol. 
6.  p.  423. 

Dtmijforidt   epifloU. 
Ab  epifcopis  dacae  clericis ,  ex  dice- 
cefi  fua  in  aliam  commigranri- 
bus ,  2. 4  5.  vol.  1.  p.  106.  Et  6. 

4.  4.  vol.  2.^.387- 

Nulli  clerico  fine  illis  commigra- 
re  in  aliamdicecefin  permifTiim, 
ibid.  Etiy.J.Ii.vol.g.  p.71. 

A  chorepifcopis  dari  folitse ,  2. 14. 
8.vol.  I.p.  I9<5. 

Dinothus. 

Abbas  Banchorienfis,  ftrenuus  li- 
bertaris  ecclefiarum  Bruannica- 
rum  aduerfus  Auguftinum  mo- 
riachum  defenfor,  2.  l8-  2.  vol. 
I.  P.  263.  Et  9.  1. 11.  vol.  3.  p.  398- 

5"' 

Dicccefis. 

Tredecim  dicecefes  imperii  Roma- 

ni  recenfitx,  9. 1. 5.  vol.  5.  p.  374. 

Diceccfts  fumta  pro   traftu   rerrs:  { 

patriarchali  poteftati  fubiacente, 

9.1. 12.  vol.  3.  p.  406. 
Maiores  dicecefes  in  concilio  Arela- 
•t  renfi  explanane,  ibid.  p.405. 
Quo  tempore  nomen  dicccejis  pri- 

mum  pro  epifcopali  fede  adhi- 

beri  cceptum  fit,  9.  2.  2.  vol.  3. 

p.410. 
Dicccefes  olim  vocane  parcecix ,  9. 

2. 1.  vol.  2. .  p.408. 
Limitibus  ciuitatis  alicuius  Roma- 

nre  conformatse  ,9.2.3.  vol.  3.  p. 

414- 
Non  gencratim  ita   amplie  inter 


nationeSj  primis  remponbui  ad 
religionem  chriftianam  perdu- 
clas ,  cjiiemadmodum  inter  na- 
tiones  medio  ccclefix  seuo  con- 
verfas,  9.2.4.  vol.  3.P.414. 
Dicicefes  amplae  diuidendae,y. 6, 16. 

voi.3.  p.547. 
Non  diuidendaefine  veniapiimati^, 

17.5.  ^7.vol.8-  p-ioi. 
Auguftini  diccccjis  quam  late  patu- 

erit,  9.2.5.  vol.3.  p.  4T6. 
Theodoreti  diacefis  cjuot  habueric 
parcecias,9.2. 14.  vol.3.  p.  452. 
Diuerfie  ciuitates  in  vna  eadtmcjue 

diceceft,  9.4.  1.  vol.  3  p.492. 
Quot  dicccefcs  fuerint  in  Afia  mino- 

re,  93.I.  vol.  3.  p.  468. 

Quot  in  Italia,  9.5.I.V0I.3.  p.  504. 

In  Italia  exiguarum  vrbium  mceni- 

bus  terminatar,  9. 8.  conduf,  vol. 

3.  p.  608. 

Bafilii  dicecefis  quot  chorepifcopos 

habuerir ,  9. 3. 2.  vol.  3.  p.  470. 
Quo  fenfu  vniuetfus  orbis  vnatan- 
tum  diixcefts  dicatur ,  2,5.  2,vol. 

Nulli  clerico  ex  diwcefi  alia  in  ali- 

am  commigrarepermiflnm  fine 

epifcopi  fui  venia,  6.4.4.  v°l- 

2.  p.  387.  Et  17.  5. 12.  vol.  S.p.71. 

Nulli  clerico  in  duabus  dicecejibui 

beneficia  percipere  licitum,  6. 

4.  8.V0I.2.P.39S. 

Diacefes  epifcopales ex  ahticjuisca- 

nonibus  demonftratae,  9,  6.21, 

V0L3.P.563. 

S  2  Ecde- 


Di 


INDF.X    PRlMVS 


Di 


Ecclefia  diceccfana  diftin&a  ab  ec- 
clefia  ruatiice,  g.  1.12.  vol.  3.  p. 

Accepra  pro  ecclefia  parochiali,9. 

8,I.vol.5.p.59j. 
Diptycha. 
Libri  fiue  rabulss  facrae,  15.  5.18- 

vol.  6.  p.  347.  Er  16. 3  )2.  vol.  7. 

p.  170. 
Lefta  de  ambone  ecclefiae,  8-5"»4» 

vol.  5.  p.  195. 
Expungere  alicuius  nomeu  de  di- 

pychis  idem  arquesexcommuni- 

care  aliquem  poft  morrem,i6, 

3.12.  vol.  7    p.  171. 
Nomen  alicuius diptychis  denuo  in- 

fcribere,  idem  atque  abioluere, 

19.2.II.  vol.  g.  p.228. 
Dftplma  ecclefiajlica. 
Qno  poriffimum  fpect.ec,  16.  I.  I. 

vol.7.  p.i. 
Poceftas  meie  fpiricualis,  16.  2.  3. 

vol.  7.  p.  63. 
Incerdum  adiuca  a  poceftace  fsecu- 

lari ,  ibid.  Ec  17, 2. 7.  vol  g.p.l8» 

Ec  2.  4. 4.  vol.  r.  p.  104. 
Numquam  ad  fumendum  de  ali- 

quo  fupplicium  adhibira,  16,  2. 

4.  vol.  7.  p.  70.  Ec  2. 4.  4.  vol,  1. 

p.  106. 
Nec  ad  exuendum  aliquem  naru- 

ralibus  fuis  velciuilibus  hufibus, 

mulco    minus    ad  magiftratum 

poteftare  fua  &  dcbica  ei  fideli- 

tare  pnuandum,  16, 2,  J,  vol,  7. 

p.78. 


In  quo  conftireric,  16,2, 6  &7fqq. 

vol.  I.  p.  go  feqq. 
Cenfurae    ecckfiafticce  in   clericos 

quam  vllos  alios  feueriores ,  6. 

2.  2.  vol  2.P.311. 
Poena  corporalis  pars  difciplhut  in 

inferiores  dericos  &  minores  x~ 

tate ,  7.  3. 12.  vol.  3.  p.  64  feq.  Ec 

16.3.11.  vol.7.  p.i6g.   Eri7.4. 

I2.vol.8.  F- 49. 
Clericorum    difciplina    quomodo 

difcreparic  a    dtfciplina  laico- 

rura ,  17. 1. 1.  vol.  8.  p.  I  feqq. 
Prcecipue  adminiftrara  ab  epifcopis, 

19.3.I.V0I.  8.  p.  230. 
Epifcopi  ob  ncglettum  difipliiu 

deponendi',17.  5.  36.  vol.S-p.iol. 
Vid.  Excommunisatio ,  Anathema^ 

Commnnio  Liica  &   Communio 

percgrina. 

Difcipuli. 
Sic  chriftiani  primum  vocaci,  1,1» 

I.vol.i.p.  1. 

Dijputatio. 
Nomen  fermonis  ecclefiaftici ,  14. 

4. 1.  vol.  6.  p.  105. 

Diualts  lex  Sc  Gmflitutiones 
ditiaks, 
Edicla  &  confHtuciones  imperaco- 
rum  ita  vocatre,  g.  r.  3.  vol.  3,  p. 
106, 

Div.erforium. 
Clericis  caupones  &  diucrfria  pu- 
blica  prsrer  nccefficacem  ingre- 
di   haud  permiflum,   17.  5.  30, 
vol,  g.  p.  9J, 

Diitt- 


Di      Do 


RERVM. 


Do 


Diuifio    menfiu  na. 
Portio  redituum  ecclefiafticorum, 
mter  cleiicos  finguhs  menfibus 
diuidi  folita,  5,4,  j,voI.?.p.264 

Dimrtium. 
In  cafu  fornicationis  licitum,  22.5. 

I.  vol.  9.   p.  549.  feq. 
Ob  aha  etiam  crimina  permiflum 

per  legem  ciuilem ,  22. 5. 3.  vol. 

9.  p.  556- 
Num  quis  poft  legitimum  diuorti- 

um  aliam  fibi  iungeie  potueric 

matrimonio,22.2.l?.vol.9.p.^oi, 
Qui  repudiatas  du>,ilTent,eos  ordi- 

nari  haud  permifTun:  ,   4,  4.  7. 

vol.2.p.  1)2. 
Ncc  eos,  qui  vxores  fuas  repudi- 

aiTent,4.  5.4  vol.  2,p.  156. 
Doclor, 
Doflor  audientium,   nomen  cate- 

chiftarum,'3.  I0.2,  vol. 2.p.  53. 
Dotlores  ecclejiaftici ,  fic  catechiihe 

in  fcholis    catcchericis  Alexan- 

drise   vocati,    14.   4.4.  vol»6. 

p.I20. 

Degriia. 
Veruftum  nomen  religionis  chrifti- 

anae,  1.  l.9.vol.i.p,  12. 
Hinc  chriftiani  ohmxocm liogma- 

ttVf>  ihid.  p.  15. 

AoAo/zijpaj. 
Menfores  fiaudulenti  cenfura  adfe- 

fti,  16. 12.  I7.V0I.7.  p.495. 

Dolm  malw. 

Certum  rapinae  genus  fic  vocita- 

tum,  16,12. 14.V0I.7.  p.482. 


Dominica  noaa  &  Duminica 
in  albu. 
Nomen  dominicse  pafcha  proxime 
infec|uentis,20. 5J2.V0I.9.  p.IIg» 
Domimcum. 
Varix  huius  vocabuli  fignificatio. 
nes ,  8. 1. 2.  vol.  3.  p.  113  feq. 
Domnus. 
Epifcopus  Antiochice    iniufte  eie- 
£lus,  6.4.3.V0I.  2.  p.387. 
Domus. 
Nomen  ecclefi£e,g.  1.2.V0I.3.P.113. 

Domm  coltimbts. 
Nomen  ecclefia?,  ?.  1. 2.  vol.3.  p.113. 

Domm  dittina. 

Palatium  imperatoiis  fic  vocatum, 

5, 3.9.  vol.2.  p.246. 

Domm  fynaxeos. 

Aliud  nomen  ecdefise ,  g.  1,  II.  vol, 

3.P.136. 

Donaria. 
Ornamenta  ccdefioe,  §.g.  I.  vol. 3. 

F-289. 

Donntifl<e. 
Nonnulli  eorum  epifcopi  euchari- 
ftiam  canibus  proiiciunc  &  a  ca- 
nibus  laniantur,  g.  10,  2.  vol,  3, 
p.340. 

Donattu. 

Quomodo    peregrinantes  interro- 

garc  folitus  fit,  1.1. 6.vol.I.p.g, 

Awpov. 

Nomenbaptifmijii.i.io.vol.^.p.iJO. 

Dos. 

Inftiumenta  dutalia  quatenus  n  e- 

ceiTa- 


Do,  T)r,   Du 


INDEX     PRIMVS 


El>,  Ecc/ejia 


ceffaii.i  ruerint  ad  legitimum 
coniugium,  22.  5.7  &  9.  vol.  9, 
p.322.  Et  :i.).ii.  vjl.4.  p.234. 

Nulla  ecdefia  confhuenda  vel  con- 
fecranda,  nifiante  dotata,  8.9. 
Il.vohj.p.  332. 

Dofitbeani. 

Eorum  fupei  ftitiofa  obferuatio  fab- 
bati ,  20  2.  3.  vol.  9  p.  26. 29. 

Doxologue. 

Certi  hymni  fic  vocati,l^.2.I.vol. 

6.  p.29. 
Ad  totam  facrofanftam  triniratem 

dire£be, "13.2.1.  vol.  J.p.32.  Et 

I5.3.2j.vol.6.p.  357. 
Doxologia  maior  ,Gloria  in  excelfis 

Deo  &c  14. 2.  2.  vol.  6.  p.  35. 
Doxologia  mimr,  Gloria  patri  & 

filio  &  fpiritui  fan£k>,  14.  2.  I. 

vol.  6.p.  29. 

Dromica, 
Forma     quarumdam    ecclefiarum 

dromica ,  g.  3. 1.  vol.  3.  p.  172. 

Drungus. 

Per  drungos  rci  nonnumquam  li- 

berati,7.3. 21.V0L3.P.89. 
Dticenarii. 

Ciuiles  quidam  miniftri  apud  Ro- 
manos ,  6. 4. 9.  vol.  2.  p.  402, 
Didta. 
Diftin&io  inrcr  latriam,  du/iam  & 
hyperduliam  veteribus  incogni- 
t»,  13.2.3.  vol.5-p.58. 
Duumuirattu. 
Prsecipuus     magiftratus    ciuitatis, 
non  gerendus  a  cHriftianis   ob 


idololatri.eadmiuiir.aiionem,i6. 
4.  9.  vol.  7  p.  208- 
Avva,fjUt;. 
6<rn  Svvccfuif  quitl  fibi  haeo  phra- 
fis  velir,  explicatur,  6.3.5.  vol, 
2- P- 554- 355'  Et  15.5.J.  vol.5, 
p.  yi. 

E. 
Ebrietas. 
Crimen,  ob  quod  clerici  de  gradu 
deiicicndi,  6.2.5.  vol.  2.  p,  }i6, 
Et  laici  excommunicandi  y  16,  ir. 
13.V0I.7.P.454. 
Ecclejta. 
Qupmodo  eius  vnitas  fit  cuftodira, 

16.  l.8.vol.  7.P.37. 
Eius  confuetudines  ooferuandx,  16, 
1. 12.V0L  7.  p.45. 

Ecclefia  pro  Tettip/o. 
Huius  appellationis  ratio  explica- 

ta,  8-  I.I.vol.3.  p.112. 
Varia  ecclefiarum  nomina,  8-  I.  2- 

II.V0I.3.P.113-137. 
Origo  earum  a  tempore  apoftolo- 
rum  arceftita,  8'  I»  13»  vol.3,  p. 
141. 
Quadraginta    ecclejix  Romx   ante 
poftremam  perfecutionem ,  g,  1. 
17.V0I.3.  p.193. 
DirTerentia    inter   ecclejias  primo- 
rum  fieculomm  &  ecclejias  fe- 
quentium  temporum,g.  2  I.vol, 

3.  P.  159.. 
Ecclejia  matrix  &  ecclejia  dicrcefa- 
na  quomodo  diftinguendx-,  g.  I. 
I2.vol,3.p.i37. 

Gen- 


Ecclefia. 


RERVM. 


Ecclefia. 


Gentilium  templa  in  ecckjiat  chri- 

ftianas  conuerfa,  8.2,4.  vol.3. 

p.  164  feqq. 
Romanx  bafilicae  in  ecclejiaf  con- 

verfa?,  £. 1.  5.  vol.  3.  p.120  &  171. 
Conftantini  munificentia  in  aedifi- 

candis  ecclefii: ,  8. 2. 3.  vol.  5.  p. 

l65- 

Narratio  de  ecclejia  Iuftimani,  di- 

fta SanHa Sopbia,%.  2.  3.  vol.3, 

p.  163  fcjci.  Et  8. 3. 1.  vol.  3.P.172. 
Omnes  ecclejitt  in  Anglia  ex  ligno 

fa£foe,  vfque  dum  aedificaretur 

Candida  Cafa  de  lapide,  8«  2. I. 

vol.  3.  p.  160. 
Non  quxftus  caufla  aedificandae  ec- 

clejite ,  9.  8-  6.  vol.  3.  p.  603. 
Diuerfe  ecclejiarum  form?e  defcri- 

p«,  8- .?.  I.vol.  3.  p- 172. 
Diuerfus  aharum  ah  ahis  fitus,  g. 

J.2.V0I.3.  p.  175. 
In  diuerfas  partes  diuife,  8.  y  y  voL 

3-  P-  x77« 
Loca  viiorum  &  muhcrum  vt  plu- 

rimum  alia  ah  aliis  fep.irata,  8- 

c.6fcq.vol,3.  p.i96feq. 
Priuane  in  illis  cellulx,  meditatio- 

ni,le£lioni  &  orationi  adcom- 

modane,  8.5-8-vol.  }.  p.20I. 

Ecdefiarum  ornamenta. 

Variis  donariis  populi  ornatre  ec- 

clefit ,  diftis  anathematis,  8.8« 

I.vol.  3.^.287. 
Inauratum  &  mufiuum  opus  in  ec- 

clejiit  antiquis  vfitatum,  8.  8»  5« 

vol.  -;.p.  :cm. 
Sententiis,  e  fcriptura  facra  peti- 

Bipgh.OE.Vol.X. 


tis  &  parietibus  infcripds,  exor- 

natse,  g.  8.  3  vol.  3.  p.  292. 
Nec  non  aliis  infcnptionibus  hu- 

mani  compofitionis,8. 8-  4.  vol» 

3.P.293. 
Floribus  etiam  &  frondibus,  8«  8« 

12.  vol.  3.  p.  314. 
Non  piftuiis  aut  imaginibus   per 

tria  piiora  faecula ,  8. 8»  6.  voL 

3.  p.  296. 
Quo  tempore  imagines  regum  ar- 

cjue    epifcoporum  in  ecclefiam 

inue£l^,8.8-8.voL3.  p.305. 

Ecclefiartun  confecratio. 
Oiigo  huius  confuetudinis  ex  fae- 

culo  quarto  arccflenda,  8.  9.  2. 

vol.3.  P.517. 
Epifcopus  in  qualibet  diceccfiordi- 

nanus  huius  confecrationis  mi- 
nifter ,  8«  9-  3.  vol.  3.  p.  32?. 
Nullam    eccleliam    fine    cpifcopi 

permiiTu  adificari  licitum,  8-  9. 

j.vol.  3.  p.  523. 
Epifcopis  ad  confecrandam  a\\<\mm 

ecchfiam  epilcopiRomani  venia 

minus  opus,  8. 9.  J-  vol.j.  p.326. 
Ecclejttt  femper   Deo,  non  autem 

fanftis  dedicattt,  etfi  hoiumno- 

minibus  non  numquam  diftin- 

ftx,  8-  9. 8-  vol.  3.  p.  327. 
Nulla  ecclejia  confecranda ,  nifi  an- 

te  dotata,  8«9-n.  vol.3.  P-332. 
Epifcopis  ne  quidquam  pro  confe- 

crationc    ecchjiarum    depofcere 

licitum ,  g.  9. 12.  p. f.  p.  333. 
Cunfecrationcs   eccjejiarum   quouis 
T  die 


Ecclefc 


INDEX     PRIMVS 


ccicjtattct. 


die  indikiiminarim  pvi  acfc.e,  £• 
9.I3.V0I.3  p.554.    . 
Dies  confccrationis  ecdcfarum  in- 
rer  di.es  fcftos  anniueiiarios  ce- 
lebratus,  8-9'  14»  vol.  3.  p.354. 

Reuertmia  tn  eccle/iai. 
Keges  coronam  fuam  deponere  fo- 

liti  fub  inrroitum  in  ecclejiam, 

8.J.I. vol.j.p.  ii'9.  Et  g.io.8- 

V0I.J.P.34J. 
Nnlli    cum    armis    ecclcjia  inrrare 

peimifTum,  8-  II.  10  V0L5.  p. 

568   Et  g.  10.  9.  voL 3.  p.  9+6. 
Manus  lauabanr,  cjui  m  ecclefiam 

ingrediebantur,  8-  10.  5.V0I.  3. 

p.  342. 
Nonnulli  exuebant  cakeos,  8'  !-• 

6.V0I.3.  p.34:. 
Ad  altare  fe  incuruabanr,  8-10. 7. 

V0I.5.P.343. 
lanu.ie  ac  columna»  ecclefice   atque 

alraris  in  amoris  ac  reuerenria; 

fignum  ofculo   exceptae  &  am- 

plexu  circumplicata?,  8-  I~«  9« 

vol.  ?.  p.  346. 
Acl  nullum  vmcpiani  profanum  v- 

fum  adhibitae,  8-  10. 1.vol.3.  p. 

331- 

Conuiuia  in  ecc/cftis  interdicta,  8- 

io.  I.  vol.5.  p.  336.  Et  8.  II- 12. 

vol.3.  p.370. 
Quomodo  a  priuatis  oratoriis  fue- 

rintdiftin£tx,8.  r.  4.V0I  ^.p.no. 
Quomodo  ab  aedibus  priuatis,  8« 

10.5  V0L3.P.340. 
EccUJut  ad  lncditationeni  &  urati- 


onem  prmatam  adhibita;,  %.lo. 

IO.vol.  5.  p.348. 
Non  hxreticis  tradenda»,  8.  IO.  4. 

vol.3.  P-.34I. 
Tutil7imus  rerumalicuius  pretii  ad- 

feruandarum    locus,    g.  10. 12. 

V0I.5.P.550. 
Afyla,  fiue  loca  refugii  fafrx,  8« 

II.I.V0I.5.P.555. 

Eidejix  notitia  fiue  geographia 

vid.  Nutitia. 
Srarus  ecclejia  ftatui   impetii  con- 

formis,  9. 1. 2.  vol.  3.  p.  572. 
Prxdia  ecclejiajtica  a  triburis  non 

exemta,  5.  5.  3.  vol.2.p.  255. 
lisdem  oneiibus  obnoxia  ,  cpibus 

ante  donationem  iubiacueranr, 

5. 5.  5.  vol.  2.  p.  258.  • 
Ecc/eji^  reliitm  vid.  Reditm. 
Ecc/efae  atria  vid.  Cawiieria  > 
Sepulcbra^Exfequiie. 

Populo  non  pcimiifurr,  iepclirein 
atrio  ecclrji.t  ad  lxcuium  fex-. 
tum ,  25. 1. 7.  vol.  10,  p.  17« 

EcclefiaJ/.ci. 
Quo  fenfu  omnes  chi  iftiani  fic  vo- 

cati  fint ,  1. 1. 8.  vol.  I  p.  12. 
CiuiTx  rcclefajticx  non  dcierendae 

ad  iudicia  faeculana,  5.2.),vol, 

2.p.2i8. 
Quomodo  ad  conuenms- ecc/efafli- 

cot  ante  vfum  campanarum  vo- 

cati  iiut  homincs,  8.7. 15.  vol» 

3.P.280. 
Quatenus  UKlxisjh^reticis  &  ethni- 

cis, 


£cc?3  E« 


RERVM. 


EtC^Jl 


cis,   ad  conuentus  ccclefiafiicot 

venire  permiflum,  g.  4,  4,  vol. 

J.p.187.  Ecij.i.:.  vol.j.p.  2. 

ifeq.  Vid .  M/^i  catecbimenornm 

&  Sermo. 
Leges  ecclefiaflicce  vid.  Canones, 

Ecclefiecdici. 
Defenfores  ecclefra;,}.  y.lr.  vol.2. 

Edifla. 

Imperatorum  fi/tftf  vocatae  epifto- 
loe  facne ,  2. 16. 17.  vol.  1.  p.  225. 
Eijigies. 
Solidx  efiigics  fiue  ftatuae  in  eccle- 
fiis  per  plura  Lecula  non  per- 
miflae,  8.  S.  II.  vol.  j.  p.  311.  Vid. 
hnaginet, 

Eyy arpifzv&oi. 
Vatcs  ex  imo  vena  e  per  vmbilicum 
locjuentes ,  16. 5:.  4.  vol.  7.  p.  245. 

EKCLTOvJdqXCU- 

Genus  quoddam  diumatorum,  16. 
5.6.  vol.  7.  p.258. 

Vfura,  duodecim  ex  centenis  per 
annum  confkicns,  6.2.6.  V0L2. 
p.  }20. 

EK^IKOI    &    EKKK^C-ltK^IKOI. 

Defenfores  ecdeiLe,  3.5, 11.  vol.  2. 

E«KU|WT/«fi 

Excommimicare,  16.  2.  g.  vol.  7. 

P-  84- 
EKKKrio-ia.  &  EK*Krio~ia<?n$iov. 
Quomodo  vocabulum  alterum  ab 


altero  diiferar,  g.i.  1,  vol.  3.  p, 
112. 

jExAixto/. 

-Elefti,  fic  vocati  diriftiani,  I.l.l. 

voL  I.  p.  1. 

EkKbktuv    iy,KtKTOT£$oi. 

Nomen  anticjuorum  afcctaium,  7, 

1. 6.  vol.  ;.  p.  12. 

EKTV7t(t)fJLaT<X,. 

Cerra  qucedain  donaria  in  eccleiu 
Cic  vocitata,  8. 8. 2.  vol.  _j.  p.  291. 
hlccfai. 

Hsretici,  formam  baprifmi  mii. 
tantes,  II.  5. 6  vol.  4.  p.  73. 

Eiecli. 
Norheri,  chriftian.is  datum  in  gc- 

neic,i.  1. 1.  vol.  r.  p.  r. 
Cerrus  ordo  catechumenorum  fia 
appeliatus,  10.2.5.  V0L4.  p.20. 
EJeclio. 
Clericoium  ehtlio  variis  modis  fa- 
da ,  4. 1. 1  feq.  vol.  2.  p.go  feqq. 
In  cpLrcopi  elcciione  populus  aequa- 
lem  cum  cleio  inferiore  habe- 
bar  poteftatem,4,2.2.vol. 2.p. 
96. 
Popuhis   nonnumquam   ad  vnum 
aliquem   ex  tiibus,   qucm  epi- 
fcopi  nominauerant,eligcndum 
adftiifin--,  4. 2.  17.  voJ.2.  p.  113. 
Legibus  Iuftiniani  eletUmct  opti- 
matibus    confirmatae ,  infenore 
plcbe  prorfus  exclufa,  4.2.18. 
vol.  2.  p.  114» 
Imperutorcs  inteidurn  fuam  intcr- 
T  2  pone- 


El,  Effl,  En 


INDEX     PRIMVS 


Erty  £0,  Epb 


■  ponehanc  au£t •jricarcm ,  Vt  cu- 
mulcibus  occurrerenr,  4.  2. 16. 
vol.2.  p.  112. 

Quomodo  &  quando  principes  & 
pacroni  praecipuam  eleciionis 
poreftarem  na£ti  finr,  4.  2.  19, 
vol.2.p.  II). 

Quid  illi,cjui  epifcopum  elegijfent, 
facere  debuerint,  4.3.  2.  vol,  2. 
p.  119.  Ec  4. 3. 14  vol.2.  p.142. 
Etecmofyn.e. 

Data?  pauperibus  ancc  fores  ecde- 
fu?,  I?.3.  l4.vol#5.p.27j.Vid. 
Beneficetitia. 

Eleuatio. 

Hoftise  in  euchariftia  e!euatfo,c\ux 
adorationis  illius  caufia  fit,  per 
mnlra  fiecula  incognita  in  veceri 
ecclefia,  15.5.4.  vol.  6.  p.451. 

Nomen  foncis,  inarrio  ecclefiaepo- 
fid,g.3.6.vol.5.p.  igo. 
Ewboluf. 
Ceitus  locus  in  templo  Sophiano, 
8-  5. 10.  vol.  5.  p.206. 
UfiioKicu. 
Vfurae  genus,  damnatum,  6,  2.6. 
vol.2.  p.321. 

Enaenia. 
Dies  confecrationis  ecclefiarum  in- 
ter  dies  feftos  anniuerfarios  ce- 
lebrari  folicus ,  g.  9. 14.  vol.  3.  p. 
334.  Et  20.  8. 1,  vol.  9.  p.  I63. 
Fnergtftneni. 
Homines  a  malo  fpiiicu    agicati, 
non  ordinandi ,  4,  4,  7,  vol.  2, 


p.r52.  En7.  5.  3.  vol.g.  p.59. 
Exciema  necefiicare  vrgence  bapci- 

zandi,ll.5.3.vol.4.p.2l8. 
Et  ad  euchariftiam  admitcendi, ic/, 

4.16.  vol.  6.  p.  4:0. 
Preces   pro  en.rgumenis,  14.  5.  7. 

vol.  6.  p.  217. 
Eorum  exorcifmus  &  ftatio  in  ec- 

clefia ,  3. 4. 7.  vol.  2.  p.  27.  Et  g. 

4.3.V0I.3.  p.185. 

EvSpo-nq-tx.cn  cruAAaScw. 
Litcciae  inchroniftica?,2. 11. 10.  vol, 

I.  p.170. 
Sermo  lnthronifticus,  lbiJ. 

Enthttfiaflte. 
Vates,    ex   inhabitancis    dxmonis 

lmpullu  vaticinanres,  16.  5.  4. 

vol.7.  p.248. 

EopTcu   SeO~lWTCtf. 
Diescoronati,  quinam  iradi£ti  fint, 

8.5.I.  vol.3.  p.  190. 

Ettj^Ajjo"^  &  TTpoo-cpoo^ini. 
Diftinttae  precationis  formulae,  2. 

20.  io.vol.  1.  p.  512. 
'E7riK\ti(nq  i*\   i7fa.^x^v- 
Imploratio  proprer   primitias,   5. 

6.4.  vol.  2.p.  290. 
itpohov. 
Viaticum.  Nomen  baptifmatis,  n. 

I.io.vol.  4.  p.  151, 
Nomen  eriam  euchaiiftiae,lf.  4. 9, 

vol.  6.  p.  40  4.  Er  18. 4. 3.  vol.  8- 

p.163. 

Etyopot. 
Epilcopi  hoc    nomine   appellaci, 

2.2.  5.V0I.1.  p.73. 

Efhyba' 


Ep 


RERVM. 


Epifcop/. 


Epbpbata. 
Cxrimonia   aperiendi    aures  care- 
chumenoium,  IO.  2.  i;.  V0L4. 
p. 33.  Et  15. 1. 4  feqq.  vol.6. 246. 
fegq. 

£tf>UflVtOV. 

Refponfio  ,  fafta  in  claufula  ver- 
fuum  m  r  filmodia,  14. 1. 12.  vol. 
6.p.  20. 

6  y%eUKo\  iiriStTKS ,  Graecus  im- 
poftor,  hoc  ignominiofo  nomi- 
ne  Seruator  nofter  appellatus  ab 
Ethnicis ,  1. 2. 4.  vol.  1.  p.  ig. 
Epipbania. 

Sollemnitas  a  nariuitate  CHRISTI 
diftinfta ,  20. 4.  5.  vol.  9.  p.  79. 

Sollemne  tempus  baptifmi  in  qui- 
bufiJam  ecclefiis ,  11. 6, 7.  vol.  4. 
p.  246.  Et  :o.  4. §.  vol.  9.  p.  83. 

Cur  hxc  dies  appelletur  epipbania 
fecunda  &  Jiesluminum,20. 4. 

7.V0I.9.J.82. 

Celebrata  vt  reliquae  maiores  fefti- 
vitates ,  20. 4.  g.  vol.  9.  p.  §3. 

Hac  die  tempus  celebiandi  pafcha 
denuntiatum,20.4.9.vol,9.p.85. 

EpifcoPa. 

Vxor  cpifcopi,  2. 22.15.V0IJ.P.359. 
Epifcopatm. 

Demonftratus  ex  anriquis  canoni- 
bus ,  9. 6. 21.  vol.  3.  p.  565. 

Confilium  de  conftiruendo  epifco- 
patii  in  ecclefiis  proteftantibus, 
9.  g.conduf.  vol.3.  p.  606. 


Fpifcopi. 

Eorum  ordo  ab  apoftolis  inftitutus, 

2.1.3  vol.i.  p.58. 
Catalogus  epifcopoium  ab  apofto- 

lisordinatoium,2.i.4.vol.ip.6o. 

Dic/ti  mirio  apoftoli,  2.  2.  i.vol.  I. 
p.69. 

Et  fucceflores  apoftolorum,  2.2.2. 
vol.  1.  p.  70. 

Et  principes  ecclefine,  praepofiu, 
TrqotrQTtc ,  7Fp6to$9P,  ityopci, 
principes  facerdotum,  pontifi- 
ces  maximi ,  fummi  facerdotes, 
papae,  patrcs  patrum,  epifcopi 
epifcoporum ,  patriarchae ,  vica- 
rii  Chrifti,   &  angeli  ecdefiae., 

2. 2. 4  feqq.  vol.  1.  p,  72  feqq. 
Superiores  presbyteris,  2.  I.  2.  vol. 

1.  p.Jf. 

Titulo  fan£tiflimorum ,  beatiflimo- 
rum  infigniti ,    2.  9.  6.  vol.  1.  p. 

^9"   ... 
Cathedris  fuis   ln   ecclefia  ab  aliis 

diftin£ti,2.  9.7.V0I.  i.p.  140. 
Omnes  epifcopi  libertare    praediti 

peculiares  fibi  liturgias  forman- 

di,  2.6.2.  vol.i.  p.  117. 
Nec  non  eamdem  fidci  confeflio- 

num  diuerfimode  exprimendi, 

2.  6.3.vol.i.p.n8. 
Spccialia  ieiunia  ecclefiis  fuis  indi- 

cendi ,  2.  6. 4.  vol.  1.  p,  120. 

Plerumque  arbitri  clefti  in  cauflls 
feculanbus  ab  iis,  qui  inter  fe 
diffiderenr32.7. 1.vol.  I  p.  125. 

Non  tamen  in  caufiis  criminalibus 
Tj  &cu 


Epifepi. 


INDEX     PRMVS 


Epifcopi. 


&ciuilibus,  ni(i  inter  litigantes 

hac  de  re  ante  conuenifiet,2.7. 

4.V0I.  1.  p.128. 
Priuilegium  deprecandi  pro  reis  a- 

pud  magiitratum  ciuilem,  2.  g. 

1,'vol.  1.  p.  129. 
Benedi£tio,2.9. 1.vol.  1.  p,  i?2. 

•  Manuum  ipforum  exofculatio,  2. 

9.  2.V0I.I.  p.  1:5. 

•  Vtn.im   epifopi  olim   mitram  an 

aliud  quoddam  ornamentum  ge- 
fb.uciint ,  2. 9.  5.  vol.  i.  p.  157. 
Formula  falutandi  epifcopos :  Per 

coronain,  2.9.  5.V0I.  I.  p.  13J. 
Nemo  ab  epijcoperum  iuri->di£tio- 
ne  exemtus  ,2.4.1.  vol.i.  p.ioo. 
Omnes  monachi  epifcopo  dicccefe- 
os,  in  qua  viueient,  fubie£ti,2. 
4.2.  vol.  I.p.  101. 
Ncc  non  omncs  fubordinati  magi- 
ftratus  in  rebus  ,  ad  fpiritualem 
iurisdi£tibnem  pertinennbus ,  2. 
4.2.V0I.  1.  p  IOj. 
Poteftas  epifcoporumnon  atbitraria 
fcd  per  canones  diuerfo  refpeftu 
limitata,  2.2.9.  vol.i.p.98. 
In  ecclefia  AtVicana  non  poterant 
epifcopi  cenfura  adrkere  picsby- 
teros,  nifi  confultis  cjuibufdam 
vicinis  epifcopis,  2.3.  9.  vol.  J. 

P-99- 
Evijcoporum  thronus  m  eccleha,  2. 

9.  7.V0I.1.  p.140. 
Piiuilegium  in  dando  litteras  for- 

matas  cjuibusuis  hominibus,  2. 

4.9.V0I.  1.  p.  I06. 
Poteitas    m  difpenfandis    ecckfi..- 


reditibus,  2. 4.  6.  vol.  r.  p.  108. 
Reditus  vel   bona  ecclefise  ab  eis 
non  alienanda  fine  clericorura 
fuorum  &metropolitaniconfen- 
fn  ,  5.  6. 7.  vol.  2.  p.  299. 
Fpifopi  non  damnandi  nifi  duo- 
rum  vel  trium  tedimonio ,  5,'  1, 
5.  vol.2.  p.  209. 
Hsrecicis  aduerlus   cpifcopcs  tefti- 
m  inuun  dicere  non  permiitum, 
ibi.l.  vol.  ?.  p.210. 
Nec  excommunicatis  vel  Hagitiofis 

hominibus,ibid.  p.  211. 
Falia   eomm    accufacio  cjuomodo 

punita,5.i.5  vol.2.  p.212. 
Epifcopi  non  arceflendi  in  iudici- 
um  keculare  ad  dicendum  tefti- 
monium ,  5.  2. 1.  vol.  2.  p.  21  ?. 
Nec  ad  dandum  iureiurando  telti- 
monium  cogendi,2.  5.2.V0I.  2. 
p.  214. 
An   fingulare  vnius  epifcopi   tcfti- 
monium  m  lege  contra  multo- 
rum  aliorum  teftimonia  value- 
rit,5.  2.5.  vol.2.  p.  :i)-. 
Epifcogi ,  qui  folus  fceleris  alicuius 
effet  confcius,  teftimoniumnoa 
furKciebat  ad  anatheniatis  pce- 
nam  reo  infligendam,  16.  5.  10. 
vol.  7.D.165, 
Quid  per  epijcoporum    abfolutam 
poteftatem  in   fuis  ipforum  ec- 
clefijs  intelligatur,  2.  6. 1.  vol. 
I.  p,  Il6. 
Quo  fcnfu  quilibet  epifopur  totius 
ecclefix  catholics  cpijcopus  efic 
dicatur,  2.J.I.  vol.  1,  p.  m. 

De 


Epifopi. 


RERVM. 


FpTpOpT. 


De  epifcuporum  eleclione  ipr1 

ordmatione. 

Epifcopi  eligendi  ab  epiicopis  pro- 

vincialibus,  clcro  &  populo,  4. 

2.4.V0I.2.  p.  98.ECT7.  5.5.V0I. 

8-  p.  J6. 57. 
Eligendi  intra  tres  menfes,  poft- 

cjuam  fedes  vacna  fatta  erat,  2. 

II.I.vol.  i.p.  157. 
Eligcndi  cx  clericis  eius  ecclefix, 

cm  prceficerentur,  2.10.2.  vol.r. 

p.  ^46. 
Non  ordinandi   infra    tncefimum 

setatis  annum,2.io.!.vol.i.p.ii2. 
Epifcopis  per  inferioresecclefiajor- 

dines    eundum,   ancccjuam  or- 

dinationem  epifcopalcm  obtine- 

rent,  2. 10.4  vol.  r.  p.  149. 
Diaconi  tamen  intcrdum  epifcopi 

fa£r.i,    ecfi   numquam    ordinati 

presbyten,  2.10.5.  vol.  I.  P- 150- 
In  cafu  neceffitatis  ex  infenoiibus 

ordinibus  epilcopi  elecTti ,  2.10. 

6.  vol.  1.  p.152. 
Et  nonnuracjuam  de  ipfis  laicis  e- 

pifcopi  fafti,2.io.7.vol.i.p.T5:. 
Tres  epifcopi  ad  ordinationem  a- 

licutus  epifcopi  recuufiti,  2.1;. 4. 

vol.  I.  p.  160. 
Epifcopi  mfuaipforum  ecclefiaor- 

dinandi ,  2.  II  7.  vol.  I.  p.  167. 
Non  ordinandi  m  parlais  oppidis, 

2.12. 1.  vol.  1.  p.  171. 
Non  numauam  ramen  in  paruis  lo- 

cis  ordinati,  2.  12,  2  &  3,  vol.  I. 

p.^fecici. 


Duo  cpiicopi  in  vna  alicjua  ciuira- 

te  haud  ordinandi,  2. 15.  r.  vol. 

I.  p.178. 
Interdum  tamen  duo  epifcopi  ad- 

mifii&cur,2.  i;.2.vol.  r.  p.rg2. 
Diesordinationis  cpifcopi  anniuer- 

faria  follcmnitate  celebiatus,4. 

6.J5.vol.2.p.i88. 
Regulte  ad  epifcupos  JJ>rc7tmtes: 
Epilcopi  in  loco  domicilii  ftii   re- 

fidete  debebant,  6.  4.  7.  vol.  2. 

p.  ?95- 
Non  fine  venia  de  fede  alii  in  ali- 

am  migrare ,  6. 4. 6.  vol.2.p.  ,'92. 
Munere    fe    abdicaie   in  ecclefi?; 

commodum  eis  peimilTum,  6. 

4. 2.  vol.  2.  p.  382. 
Locum  occupare  fecundum  artatem 

iui7i,  2.16.  g.vol.  1.  p.  214. 
Ad  fynodos  prouinciales  coire,  2. 

16. 17.  vol.  1.  p.  2:5.  Ec  17. 5. 38. 

vol.8-p.roj. 
Non   peregre  abire  fine  metropo- 

litani  fui  latteris,2.l6, 19.  vol.  I. 

p.  227. 
Pueros  in  sedibus  fuis,  ramquam  in 

academiis,educaie  m  minifteii- 

um  ecclefis,  J.  1.4.  vol.2.p.8« 
Collegis  fuis  honoris  cauiTa  vcni- 

am  dare  confecrandi  cuchatifti- 

am ,  5. 1.  2.  vol.  2.  p.  204. 
Kon  opprimere  populum  iniquis 

exaCtionibus,  17.5.39.V0I.  8-P- 

Ecclcfiam     hseredem    teftamento 
couftituere,  fi  fine  filiis  vel  ne- 

pott- 


Epifropi 


INDEX    PRIMVS 


Ep,Eq,Er 


potibus  morerentur  ,    5.  4.  9. 

vol.2.  p.277. 
Olficinm    concionandi    diligenter 

explere,?.  ^.4.  vol.  1.  p.96.  Et 

1 1. 4. 2.  vol.  6.  p.  iog.  Vid.  plura 

fub  Concionari. 
Confiimationem  dare,9. 6.  i8.vol. 

3.  p.549.  Et  12.2.  2.  vol.4.  p. 

358.  Vid.  Confirmatio. 
Vifitare  paiochias,  9  6.  16.V0I.  3. 

p.547.  Vid.  Vifitatin. 
Difciplinam    exercere,  excommu- 

nicare,  ahfoluere,  indulgennam 

dare.  Vid.  hofi.e  titulos. 
Ecclefias,  vngines  &c.  confecrare. 

Vid.  titulos. 
Henrici  VIII.  confilium  numerum 

epifcoporum  augendi  m  Anglia, 

9.  g.  concluf.  vol.  2.  p.  606. 
Peculiares  modi  puniendi  delincjue- 

tes  epifcopos ,  17.  4. 5.V0I.&  p.^T. 
£p/7fo/?/depofitioni  obnoxii  ob  or- 

dinationes  datas,canonibuscon- 

tratias  aliasque  ob  culpas,i7.5. 

35feqc[.vol.8.p-49^qq. 
tpifiupm  epifcepbrum. 
Titulus  cuiusuis  epifcopi,  2.  2.  8- 

vol.l.p.78. 

Fpifcopi  mortachi. 
Corrupta   lcftio  in  Beda  pro  ipfi 

rmnacbi,  7. 3. 14.  vol.  3.  p.70. 

Dies adfcenfionis  CHIUSTl, 20  6. 
5.  vol.9.  p.127. 

Epiftola. 
Canonicse  ,2.4.5.  vol.  I.  p.  106, 


Clericae ,  3. 2.  ?.  vol.  2.  p.  14. 
Commendatoriae,  2.4.5.  vol.  I.  p, 

K>6. 
Communicarorix,  ibid.  Et2.  IMO. 

vol.  1.  p.  171. 
Conceffjii.e,  6,  4. 4.  vol.  2.  p.390. 
Dimifloiix,  a.7rv\vTiKM  ,  2.  4.  5. 
vo!.  1.  p.  106.     Et  6. 4. 5.  vol.  2. 
p.  39  ■'•  Et  17.5;.  12.  vol.g.  p.71. 
Ecclefiafticee ,  2. 4. 5.  vol,  1.  p.  ro6. 
Enthi  onifticx,  2.  II.  io.vol.i.  p.170. 
Formatce,  2.4.5.  vol.  1.  p.  106. 
Pacificae,  ibid. 

Sacra? ,  2. 16. 17.  vol.  I.  p.  225. 
Synodicae,  lbid.  Et  2.  II.  io.vol.  I. 

p.  171. 
Syftatiae ,  5. 1. 3.  vol.  2.  p.  205. 
Trattoris,  2. 16. 17.  vol.  i.  p.  22J. 

Epoda. 
Doxologia  (jloria  patri  non  nullis 

vetuftis  iciiptoiibus  ficvocata, 

14.I.  12.  vol.  6.p.2J. 
E.jutii. 
Equi  canonici,  tiibutum  fic  voca- 

tum ,  5. 3-  4  vol.  2.  p.  237. 
Equi  curfuales,5.3  io.vol.3.  p.247. 
Curfus   equorum,  lpe£taculum  111 

hebdomademagna  prohibitum, 

20.5.9.  vol  9.  ^.'17. 
Eruditit. 
Eius  inepifopum  ele£tio  cjuomodo 

fafta ,  4. 2. 6.  vol.  2.  p.  102. 
Error. 
Propter  errorem,  mere  talem,  ne- 

mo  olim  vita  piiuatus,  16. 2. 4. 

vol.  7.  p.  70  feqq. 

Effeni. 


E/l  Et,  Eu, RERVM. 

Efeni. 

Ab  Eufebio  pro  chriftianis  habiti, 
15.  5.  7.  voLj.p.  154. 

Eorum  feueritas  in  obfcruando  fab- 
bato,  20.2.3.  vol.  9-p.2o. 
Efu/enta. 

Commutatio  efu/cntorum  non  con- 
gruens  quadragcfims  ieiunium 
credita  fine  pcrfefta  abirinenria 
vfcjue  ad  vefperara,  21.  1. 17.  voL 
9.  p.2I> 

Etbnici  vid.  Gentiles. 

Eaangelium  &  Eptflolu. 

Num  euan^elium  &  cpijhlam  bis 

recitarint,  primimi  catechume- 

nis  &  dcinde  iidelibus  ad  altare, 

14.  2.5.V0I.6.P.74. 
Ad  leftioncm  eitange/ii  omnispo- 

pulus  adfurgere  folitus,^.  3. 10. 

vol.  6.  p.  80. 
Codex  euangcliorum  ra  caputepi- 

fcopi  in  ordinatione    eius  pofi- 

tus,  2.  II.S.vol.I.  p.'l68- 
Lumina  ante  euangeJium  portata, 

14.3.II.  voL6.p.  83. 
Per  euangclia  iurare  quo  tempore 

inueftum,i6.7.7.  V0I.7.P.366. 
Euchartftta.   , 
Non  confecranda  a  diaconis,2. 20. 

8.vol.  I.  p.306, 
Nec  danda  per  diaconum  presby- 

tero  fed  tantum  populo,  2,20. 

7.  vol.  1.  p.  305. 
Confecrata  ln  cummuni  pane,non 

in  oblatis  azymis,  I),2.5.to1,6, 

p,  266, 
BmgruO.E.VohX. 


Eucharifiid. 

Confecrara  in  vino  aqua  mixto,rj, 
2.7.V0I.  6.  p.27;. 

Confccrataper  precesjlj.^.ir  &  12. 

vol.6.  p.^lgfcq. 
Confecrata  fcmper  aka  voce,l5,3, 

34.  vol.  6.  p.368. 
Ad  fumendam  eam  fafta  inuitario 

cum  verbis  pfalmi :  Guftate  & 

vi\lete.  &c.  ibid. 

Data  fub  vtraquefpecie  populo,rj, 

5.  r.voL6.  p.  431. 
Elementa  cuchariftia.  e  populi  ob- 

lanonibus  fiuni  fohra,  15,  2.  5, 

vol.  6.  p.266. 
Elementa  diflin&e  recepta,  nonv- 

numalteri  innnftum,  rj.  5.2, 

V0I.6.P.44T. 
Populo  cuchari/liam  manibus  ex- 

cipere  permilTum,T5.5.  6.  vol.  6« 

P-  477- 
Eucharijlia  populo  tradita  cnm  cer- 

ta  verborum  formula,  ad  quara 

hic  refpondebat  Amen,  15.  5, 8. 

voL6.  p.  484. 
Data  nonnumquam  energumcms  in 

calamkatis  fiueinteruallh, T),  4. 

16.  vol.6.  p.  420. 
Dara  inrantibus,  12.  T,  3.  vol.4.  p. 

3  49.  Et  15. 4.  7.  vol.  6.  p.391  fqq, 

Et  15. 7. 4,  vol.  6.  p.  502. 
Milfa  regrotantibus  &  abfentibu  V). 

4.9.  vol.  6.  p.  403. 
Confecrata  nonnumquam  in  xdi- 

bus  pnuatis  pro  cegrotanribus, 

15. 4. 10.  vol.  6„p.  406. 
Adlciuata  in  ecclcfia  pro  jrgrotis, 

V  15.4. 


Eucbarijlitr. 


INDEX    PRIMVS 


Eu 


I).  4.11.  vol;6.p.  409.   Ecg.6. 

19.  vo!.  3.^.256. 
Nonnum^uam  ab  hominibus  pri- 

vatis  domi  fiiae  ad  cruotidianam 

parricipationem    adleruata,  15» 

4  13.V0I.6.  p.^r^- 
Non  data  mortuis  nec  confepulta, 

i1).  4, 19  &2o>  vol.6.  p.424.425. 

Et  23.3.14.V0I.  io„pag.  66. 
?roie£la  canibusa  Donatifti?,  8-13» 

2.  vol.  3.  p.340.  Et;6.  6.26. vol. 

7.  p.  316. 
Non  adhibua  ad  fic  dictas  purga- 

nones  canomcas,  15.  5. 9.  vol.  6. 

P-437- 
Quemadmodum  Nouatiani  &  alii 

ea  abufi  fint,  ibid. 
Recepta  a  ieiunis,  15.  7.8.  vol.  6. 

p.  509. 
Et  frequenter,  15. 9. 1.  vol.  6.P.570. 
Non  adorata  ante  fvciiliim  duode- 

ciaruna  aut  decimumtcrtiunijij. 

5.5.V0L.6.P.468. 
Seiicjuix  e:tcbarijii.t  mnocentibus 

pueris  datx^IJ.y.  4.Y0I.6.P.502. 
Interdum   etiam  igne  combufbe, 

lbid.  p.  703. 
Eucbarijlia  abfolutio  qusedam  cre- 

dira ,  19. 1. 3.  vol.  £.p.  194. 

Gratiaium  aftio   fic  ditta  maior  , 

15.3.9.V0I.6.P.311. 
Hvxo.^ict  opSqiv» ,  gratiarum  a- 

clio  matutina,  13.  10.7^  voLy,- 


Gratiarumactio  ad  lucernaSjij.n.^ 

V0I.5.P.34?. 

'Evxv  $izl  <riam?is. 
Preces  cum  filentio  fattce,  15,  1.  r. 

vol.  6.  p.  230. 

Preces  catechumenot  um ,  13. 1.  9. 
:    vol.  5.p.:i.  Vul.  MiJJa  catecbu- 

xienerum. 

'Evx*   vi»o/jtttr/j.f\}r. 
Ita  vocata  oratio  domnuca,  13.  6» 

§.  vol.5.  p.  225. 

F.ucbita. 
ELeretici,  religionem  omiiem   in 

precibus  ponentes,  11.  2.  5.  voL 

4.  p.  159. 

EVKJliptOl  OtHOt, 

Oratoria  >.  cjuo  nomine  ecclefoe  ap- 
pellatae,  8.1.4.  vol.^.p.JiS. 
Lti-lu^ia 

Panc-,  confecrati ,  ab  euchanftia  di- 
ftintti,  15.4.3.  v°h6.  p-377^ 

Iuckicae  eulogi.t  nonrecipiendje,  \<by 
6,3.  vol.7.  p.274» 

Eu-wminni. 

Hxmici  formam  bapnfmi  mutafi* 
tes ,  11. 3.10.  vol.  4.  p,  177. 

Er  baptizantes  homines,capke  de- 
meifo  pedibus  ln  fublime  por- 
reQ;is,ii.ii.  4.V0I.4.  p.332. 

Eunucbm. 
Ad  ordinationemnon  admirtendus, 
4.3.  9.  vol.  2,  p.  133  feqcj. 


Eu,  Ex 


RERVM. 


Excommunicatit. 


Cur  oratio  dominica  fic  vocata  fit, 
I.4.7.V0L1.  p.  39.  Et  15.7.  9. 
vol  5.  p.7.47. 

Liturgia  ,  15. 1. 9.V0I.  J.  p.  21. 

Prarmium  inuentionis  rerum  per- 
ditarum,  16.12.5.  vol.7.  p.469. 
Euftaibuini. 
Hxreticijieiunantes  in  fabbato- 20. 
3.5.V0L9.  p.  59- 
Examen. 
Ordinandorum  examen  quomodo 
inftitutum,  4,3,1.  vol.  2.p.ll8« 
Exarchns. 
Prouincise  exarcbut  idem  ac  me- 
tropolitanus ,  2. 16.  J.vol.l.p.209. 
Exarchus  diarcejit,iiem  ac  patriar- 
cha,  2.17 ,2.vol.I.  p.234. 
Ex-cepto)  fs. 
Notarii,  per  notas  &  compendia 
celet  iter  fcriberc  edotti  •  3. 13.  J. 
vol.2.  p.75. 

Excuuimiwicati. 
Communio  cum  excommunkatit 
dcuitata  in  ciuili  commercio  & 
externa  conuerfatione,  16.  2. II. 
vol.  7.  p.  95. 
Gblationes  eorum  non  recipiendse, 
15,2,2.  voL  6.  p. 252  feqq.  Et  16. 
2.  13.  vol.7.  p.I02. 


Eorum  tefHmonia  contra  epifcopos 
non  accipienda,5.r.5.voL2«p.aiI. 

Excommunicatio. 
Minor ,  temporaria  communionij 

interdictio,  i6»2. 7.  vol.  7.^.81. 
Maior ,  plena  fepatatio,  fiue  ana- 

thema ,  16.  2.  8-  vol.  7.  p.  84. 
Excommunicatio  ipfo  fafto,  16.  3. 

lo.  vol.  7.  p.  163. 
Admimllranda  interdum  a  presby- 

teris,  7. 3. 12.V0L3.  p.  64. 
Interdum  a  diaconis,2.  20.i2.vol. 

I.  p.316. 
Poft  mortem  quomodo  infli£la,  6.' 

4  lo.vol.2.  p.  403,  Et  16.3,12. 

vol.  7.  p.  170. 
Aliis  ecclefiis  fignificata.,  16.  2.  9. 

vol.  7.  p.86. 
ExcommHnicatio   innocentium  pe- 

riculofaexcommunicantibus,  16, 

3.  7&g.  V0L7.P.  156  cV  160. 
Non  pronuntianda    contra  quem- 

piam  fine  prreiria  admonuione 

&  duorum  tcfHum,  corumque 

oon  hxreticorum,  tcfHmonio, 

16.  3.  9  iSiio.  vol.  7,  p.  162  feqq. 
Quibusdam  in  cafibus  in  rem  cc- 

clefue  prorfus  non  infiiila,  16. 

3. 6  &  7.  vol.  7.  p.145  feqq- 
Nec  ordinari£  jyieris  &  impuberi- 
bus  inriitta,  i6.  3.  II.  V0I.7.P.167, 


Priuilcgium   cbrijlianx   fepulturae     Nec  propter  peccaca  leuia,  16.  3 


I3.V0I.7.P.173. 


eis  denegatum,  16.  2.  II.  vol.  7. 

p.97.  Et  23. 3. 23.  vol.  10.  p.  83«     Nec   propter   cauflas  temporales , 
Non  abfoluendinifl  in  fua  ipforum  16.3.15.V0I.7.  p.  185. 

ccdefia ,  16.  2.  io.  voL  7.p.  88»       Nec  P*°Pcei"  Pfl**?.  Jncclltata  tan- 

V  2  uun 


Ex 


INDEX     PRfMVS 


Ex,    Fa 


tum  &  cogitata,i6.  3.17.  vol.7. 
p.  190.    Vul,  Difcipltna. 
Exedra. 
Pulpitum  Iettorum,g.  5-4«  vol.3. 

p.  194« 
Locus  altaris,£.  6.9.V0I.3.  p.  2l6. 
Exedr.t,  omnia  exteriora  eccfefiae 
sedificia  hoc  nomine  appellata, 
8.7.1.V0L3.P.252. 
Exemtto. 
Clericorum  exemtio  a  rributis  & 
ciuitibus  officiis.  Vid.CJerici. 
Exite  in  pace. 
Formula  diaconi  populum,  finita 
euchiriftiae  celebratione  ,chmit- 
tentis,  15.  6.4.V0L6.  p.494, 

E^omoUgefis. 
l^on  iclem  ac  confefiio  auricularis, 
\9>.  3.  I.vol.  £.p.  128.   Vid.Ce«- 

E^ojttoAoy^crfa)?  ^/aXjxo^. 

Pfalmus  confeflionis  fiue  pceniten- 

tiahs  ,  13. 10. 13  vol.  5.P-373. 

Exorvfmm. 

Catechumeni  ante  baptifmum  ix- 

orcifnw  i£li ,  10. 2.  g.  vol.  4.  p.22. 

Formula  exorcifmi ,  3.  4.  5.  vol.2. 

p.2).' 

Nnm  catechumeni  tempore  exor- 

cifmi  ardentem  facem  manibus 

tenuerint ,  10. 2. 15.  vol.  4.  p.  34. 

Exorcifla. 

Piimis  temponbus  noh  peculuris 

clericorum  ordo,  3.4. 1.  vol  2. 

p.I9. 

Sxculo  teruo  certumordinemcon- 


fticucie  cceperunt,  3.  4.4.V0I.  2. 

P.  23. 
Formula  ordinandifxwv//?*/,^. 4. 

5.vol.2.p.  25. 
Quo  fenfu  quilibet  fuus  ipfius  fit 

exorcifia ,  3, 4. 3.  vol.  2.  p.  22, 

I^avBivij/MSvo^. 

Quis  fit  huius  veibi  1'aulini  fenfns, 

2.7  2.vol  1.  p.  525. 
F.xpilatio. 
Rers  expilationir  beneficium   afyli 

negatum  ,  %.  u.  S'.  vol.3.  p.365. 
Expofitio. 
Infantium  expojitio  pro  homieidio 

hdbita ,  16.  io.  II.  vol.  7.  p.  405, 
Niim  infantes  expojititior ,  cjtiorum 

parentes  ignoti,baptizaii  fasfu- 

erit,ll.  4.17.  vol.4.  p.2II- 
Expcjui.e. 
Quomodo  celebratsej  23.  I.  T,  vol. 

io.  p.  \  feti.  Vid.  Funur  & Sepul- 

tura. 

Exuperiw. 
Epifcopus  Toloftnus,    fiugalkatis 

nomine  laudatus36,  2.  g.  vol,2. 

p.  328. 

F. 

Fabianw. 
Diuino  nutu  epifcopus  Romte  el«- 
ftus,4.i.  3.V0I.2.  p.87. 
Facies. 
Conftanrinus /««'«"  infamise notam 
apponi  vetuit ,  16,  10.  7.  vol.  7. 
p.401. 

FacTw. 
Chxiftiani  pagano  apud  Minuciura 

vocan- 


Fa,  Fe 


RERVM. 


Fe 


vocanrur   homines    inlicitae  ac  iudicio  coireprus,  8-  10.  2.  vol, 

defperatse  faciionit^  i.  2. 8.  vol.  3.  p.  5J9- 

1.  p.  23.  Femina ,  vid.  Multeres. 

Famefi  libelli.  Feneratio. 

Quid  de  iltis  ftarutum  fir,  16.13. 2.  Pecuniae  dario  in  cjuxfriim  Scfene- 

vol.7.  p.5'I.  rationem  quo  Ioco  habita,6.  2. 

Fana.  6.  vol.2.  p^iS* 

Ecclefiae  hcereticorum  hoc  nomine  Nullus  fencrator  ordinandus,  4.3. 

appellatse,  8-  1. 6.vol.  3.  p.123.  8.V0I.2.  p.131. 

Gentilium _/««<!  in  ecclefias  chrifti-  F<riff. 

anas  conuerfa,  8-  2.  4.  vol.  3.  p,  Fevi.t  quarrae  &  fextT  hehdomadis 


164. 

Fanatici. 
Vates  ex  dsmonis  inhabitantisim- 
pulfu  vaticinantes ,  16.  5. 4.  vol. 
7.  p.  248. 

Fafcinatio. 
Vjupmodo  punita,  16.  5.  5.  V0L7. 
p.  249. 

Fax. 
Vfus  candelarum  &  facum  cerea- 


leiunia ,21. 3  I.  vol,  o.p,  2J4. 

Feri<e. 

Ciuiles&  ecclefiaflic3c,20. 1. 1.  vol. 

9  P-I-2. 
Aeftiuae  &  aurumnales,20. 1  I.voi. 

9-p.2. 

Fermentum. 

Euchariftia  fic  vocara  ob  vfum  pa- 

nis  vulgaris,  15.2.5.  vol,6,p,266» 

Feruia. 


rum  in  baptiimo,  12.4.4.  vol,     Pars  qusedam  ecdefis  fic  nomina- 

ra,  8-4.2.vol.3.  p.l84- 
Fefliuitas,  Feflum» 

Fefli  dies  marrvrum  quomodo  ob- 
feruatr,  13. 9. 5.  v©l.  5.  p.  194,  Et 
20. 7. 5.  vol.  9.  p.  157  fecj. 

Feflum  omnium  martyrum  in  ge- 
nere ,  20. 7. 14.  vol.  9.  p.  159. 

Fefla  obieruata  in  anniueifaiiis  di- 
ebus  ordinanonum  epifcopo- 
rum ,  20.  8.  2.  vol.  9.  p,  164.  Et 
4.6.15.V0I.2.  p.l88» 

Fefla  in  memoiiam  magnae  cuius'- 
dam  liberationis,  20.  8>3- v°i- 
9-P.168- 
V  3  Fide- 


4-  p.386« 
Ad  leftionem  euangelir,  14.  3,  n, 

vol.  6.  p.  83. 
In  pompa  funebri,  23.  2.  6,  vol. 

10.  p.35. 
Num  catechumeni  rempore  exor- 

cifmi  ardenrem/a^wi  manibus 

tenuerinr,  10.2.15.^01.4.  p.34. 

Felicijfimui  &   Augendu*. 
Hi  fchifmate  exckaro,  (efe  oppo- 

nunt  Cypnano,  ?.  3. 8.V0I.1.P.96. 
Fe/ix. 
luliani   impcrarons    mir.ift.er,    ob 

profanationem  facrorumdiuino 


r/,  n 


INDEX  PRIMVS 


F/,  Fo 


Fideiu/Jio, 
Clericis  pro  aliis  fideiubere  inrer- 

diftum  ,6.  4.H.V0I.2.P.404. 
Fideles. 
Baptizati  fme  communicantes.  Eo- 

rum  priuilcgia  prae  carechumc- 

nis,  I  4.5.V0L 1.  p.  jg. 
Oracio  filcliiim,  ic!  e(t,oracio  do- 

minica  ,  1. 4. 7.  vol.  r.  p.  39.    Et 

10.5.9.  vol.  4.  p.  132.  Et  13.7. 

9.  vol.5-p.247. 

Mifii fidelii!tny  13-1.3  vol.J.p,  6, 
Ec  15.1.1.  voL6.  p.230. 
Fidelnm. 

Chiiftianoium  piifcorum  fidclitat 
in  principe?,  16.9.4.  voLy.p.jSS. 

,    FldcS.    ' 

Profeffio  fidei  fccundum  articulos 

fvmboli  recjuifica  m  baprifmo, 

II.7.8.V0I.4.  p.274. 
Quae  fidet  in  ordmandis  recjuifita, 

4.  3.2.  vol  2.  p.  Ily. 
Vnitas  fidei  ad  fundamencum  ec- 

clefiae  fpe&ans,  16. 1. 1.  V0I.7.P.2. 
Vniras  fidei  quomodo   confeiuaca 

in  ecclefia  catholita  fine  vifibili 

capite ,  16. 1. 8.  &  y.  vol.7.  p.37. 

38.  Ec  16. 1. 14.  voL  7.  p»49-  Vid. 

Vnitas. 
Rcgula  /Wr/,  16. 1. 1.  vol.  7.  p.  4.  Ec 

10.  3. 2.  vol.  4.  p.  6c.  Vid.  Sym- 
bohtm. 

OLnenam  fidps in  communicanribus 
recmifita,  15  g.  8«  vol.  6.  p.  5  45. 
FUibclhl. 

Qujs  eorum  vfus  in  ecclefia,ij.  :j. 
6,voL6.  p.jCG.  Vid,  P<7ri'J<#. 


Flagellantes. 
Monachi  ipfi  feflagcllantet  conde- 

mnati ,  7. 3. 12.  voL  3.  p.  67. 
FiageUum. 
Ad  caftigandos  monachos  &puni- 

endos  latrones   ac  corrigendos 

peregnnos  adhibita,  7.  3.  12. 

vol.  j.  p.  66.  Et  16.  3. 11.  vol.  7. 

p.  168. 

Ffamitirs. 
Chiil\ixniflaminum  in  fe  recipicn- 

tes  munus,  cenfura  adfecti,  16. 

4.8-vol.7.p.  206. 
Flauiar.tu. 
Epifcopus  ad  imperatorem  profe- 

clus  veniam  piocuratumciuibus 

Anciochenis,2.  9. 1.  vol.i.  p.1^4. 
Eius  conftanriam  ac  fapienciamad- 

miratus  Theodofius ,  6. 4. 2.  vol. 

2'P'3&- 

Flentes. 
Primns  ordo  pcenicencium,i§.  1.7. 
voL  8»  P-  iio. 

Flares. 
Sparfi  fuper  mortuorum  tumulos, 
25.  ^.  20.V0L  10.  p.-76. 

Muneca  fic  vqcata.J.a.y,  vol. 2.p. 

277- 

Locus  cjuidam  ab  ecclefiafeparatus, 

8.4.5..  vol.3:  p.i87. 
Differencia  'inrer  '  baptifteriurn  & 

fontcw,,  g.  7.4,  vol.  j.  p.  256, 
Foat  intrl^ij,,  .,,[.:  pofirus,  g.?. 
6.vcl.>r.r:;. 

Fow. 


Fs 


RERVM. 


Fo,  Fr 


Kalendis  IanuanisyW/  ferris  coro- 
aare  lnterdi&um ,  16,4. 17.  vol. 
7.P.225. 

Formatce  Btterce. 

De  epifcoporum  in  dandis  littcrit 
formatit  pnerogatiua^  1.  4,  5, 
vol.  1  p.  106. 

Epifcopis  peregre  abire  fine  metro- 
polirani  fui  littevit  frmatit  non- 
peimifTuinr2.r6.l9.roli.p,227. 

Nec  ciericrs  fine  epifcopi  littcrit 
formatit,  5.  u  3.  vol.  2.  p.  205:. 

Formida. 

Fortnula  piecum,  cjuarum  antiqui- 
ras  probata,  1J.5.J.V0I.5.P  111. 

Omnes  epifcopi  liberrate  pnediti 
peculiares  pttcapofftrmuhft  fibi 
formandi,  2.  6.2.  vol.i.  p.  117. 

Fortnula  exorcifmi ,  3.  4,  5.  vol.  2» 

p.25» 
Formula  ordinandi  presbyteros,  2, 

19. 1.7.  vol.  1  p.  290. 
Fortmda   bapnfmi  non  rmiranda , 

II.  3. 1.  vol.4.  p.163.  Et  1.5.5. 9« 

vol.g.p.  68. 

Fornicatiff. 
Ab  hsereticis   quibufdam  legitima 

&  licita  credita,  22. 1. 1.  vol.  9. 

p.261. 
Qupmodo  punita,  6.2.3.  v°l-2.  p. 

313.  Et  16. 11. 1.  vol.  7.  p.414. 
Veterum  de  fmfufomicationit  di- 

vifa  &  difcors  opinio,  22;  5.1. 

vol.9.  p.  349  feq. 


Forutv. 

A&ionesforenfet  die  dominica  prov 

hibme ,  20. 2. 2.  vol.  9#p.  l8. 

FoJJarii. 

Certi  miniftri  ecclefi;?,  a  fodiendis 
tumulis  ita  ditti,  3.  g.I.  vol.2, 
p,  42. 

Fratlio. 
?a.msfraBio  in  euchariftia  quid  re- 
pnefentet,  15.  3  35  vol.6.  p.370. 
Frutres. 
Nomen  chiiftianis  generatim  da.- 
tum,  1.1.1.  vol.  1.  p.  I. 
Fram  &  Fraudatio. 
Quomodo  punita  ,  16. I?.  14.  voi. 
7.  p-  482.  Et  6.  2,3.  vol.  2  p.  313- 
Fraudatio  in  rebus  fibi  concreditis> 

16.  12,16.  vol.  7.  p-489* 
FraucUtio    in    rerum    eommercio 
cum  aliis,i6.E.  17.  vol.7.  p.49i» 
Fredtclni, 
Imagines  deornm  in  pompis  gen- 
tilium  humeris  fuis  portare  fo~ 
liti,  16.5.6.  vol.  7.  p.258. 
Freytag  (der ftille^). 
Qupmodo  hxc  dies  celebrata  firr 
21.I.31.V0L6.  p.  236. 
Frons. 
Infamise  notam  frenti  inuri  veti- 

tum,  16. 10.7.  vol.7.  p.401. 
Homincs  integrae  frontit ,  16« 13,  I*. 
vol.  7.  p.  508» 

Frugalitas. 
Clericorum/b/gtf htat  &  rerum  hu» 
manarum  con.tejn.tio,  6.2,8^voL 

FfUt- 


Fr,  Fu,  Ga 


INDF.X     PRIMVS 


Frumentiuf. 
Epifcopus  Indorum  ordinacus  ab 

Athanafio,  i.  5.  4.  vol.  r.  p.  45. 

Et  4.  2. 15.  vol.  2.  p,  109.  Er  9. 2. 

20.  vol.5.  p.  462. 
Fuvus. 
Funera  ciirata  a  copiacis  &  parabo- 

lanis,  miniftris  hanc  in  rcm  con- 

fticucis ,  23.  3. 7.  voi.  10.  p.  55.  Et 

3. 8. 4.  vol.  2.^.45. 
Veftes  juntbres,  25.  5.  4.  vol.10. 

P-  47- 
Pialmodia/HHfW/ ,  23. 3. 8.  vol.io. 

vt.^.Vid.Exfequitt  &  Sepdtura. 

Furttm. 

Furtum  fimplex   quomodo   puni- 

nim  ,  16. 12. 4.  vol.  7.  p.  468.  Et 

6.  2.3.V0I.3.P.313. 

In  recinendis  rebus  perdicis  com- 

milTum,  16. 12.  5.  vol.  7  p.469. 

Emtio  rerum  furtiuarum  quomo- 

dopunica,  16.12.18.V0I.7.P.499, 

G. 

Gabbara. 

Aegyptiorum  moniix/2^.  4.8.V0I. 

10.  p.  93» 

GaliUi. 
Chiiftiani,  per  conuicium  fic  no- 
minati,  j.2.2.  vobl.p.l7.Et6. 
5,9,  vol.2.  0.441. 
Galha. 
Ecclefix  per  GaUiatn  ancicjuis  tem- 
poiibus   epifcopo  Romano  non 
fiibieftce,  9. 1. 11,  vol.3,  p.  397. 
GazophyUicium. 
Certuslocusinecclefia,8.7.II,vol.3. 

p.  268. 


Geminius  Faufiinm. 
Presbyter  Africanus,  poft  mortern 
excommunicatits ,  6. 4. 10.  vol. 
2.P.403.  Et  16.3.12,  V0L7.P  ^0* 
Genefis. 
Liber  Genefit  in  cjuadragefima  le- 
£tus ,  14.  3. 2.  vol.6.  p.6o  &  67. 
Genethlia. 
Dies  nacales.  Vid.  Nattler. 

Genetbliaci. 
Aftrologi  ex  poficu  &  motu  ftella- 
nim  vacicmances ,  16. 5. 1.  vol.  7, 
p-  23). 

Genius. 
Yergenium  imperacoris  iurarehaud 
licuum,i6.  7.7.  vol.  7.  p.563. 

Gentiles. 

Sermones  in  ecclefia  audire  genti- 
Itbus  permilTum,  8.4.  4.  vol.  5, 
p.  I37: 
De  chiiilianarum  regularum  excel- 
lentiateftari,  6. 1. 1.  V0I.2.P.300. 
Quarenus  librorum  fentiiium  le- 
ctio  pei mifla  fuerir, 6. 5. 4,  vol, 
2.^.350. 

Gennfieclentes. 
OrUo  carechumenorum ,  10.  2,  4, 

vol.4.  p.  19. 
Ec  pcenirennum,  1 8.1.5.  vol.  8.  p. 
114. 

Genufiexio. 
In  precibus  vfitata,  15.8,  4,  vol.  5, 

p.257. 
In  recepriorie  cuchaiifti^jij,  y.3. 
vol.  6.  p.  446. 

Iu 


GV,  —  To 


RERVM. 


Gry  -■  Ha. 


In  ordinatione  presbyrerorum ,  2.  norum,  10.  2.4.V0I.  d,  p.  19.  Ec 

19. 17.  vol.  I.p.290.  Ec4,6,lo.  18.I-5.vol.  8.  p.114. 

voi.  4.  p.  tS  \  Gr<eci. 

Pcenitentibus    in  precibus   fcnper  Chiiftiani  iravocatiper  conuicium, 

vfitata,iS'.2.9.vol.  8.p.  'z6.  1.2.4.  vol. I.f». Ig. 

Gfflus.  rpdfifia  &  rpaQf. 

Quadruplex  gcjltu  in  f  recibus  a  vc-  Nomina  fvmboli  fidei,  10. 5. 4.  vol. 

teribus  admiflTus,  15.8.3.  vol, 5.  4.  p.67. 


p.  295.  Vid.  Precet. 
Gladtatores. 
Reiefti  a  baptifmo,  11. 5.  7.  vol.  4. 

P.  225- 
Et  a  communione,  16.  4. 10.  vol. 

7.  p.  209. 

Gloria  in  excelf.s  D:*o  &c . 
Hymnus  angelicus,  14.2.2.  vol.  6. 

P-  35- 

Gloria  patri  &c. 

Refponforium  in  (Ine  pfalmorum, 

14.1.5.&  8.vol.  6.  p.  6.&12.  Ec 

14.  2.1.  vol.6.  p.29. 
Gloria  tibt ,  Domine. 
Poft  leftum   euangelium  dittum, 

14.5.IO.V0I.6.  p.  80, 
Giio/licL 
Chriftiani  cur  anticiuis  tcmporibu; 

fic  vocati ,  1. 1. 3.  vol.  r.  p.  4. 
Hjeretici  hoc  nomineappellati  ma- 

uimonium  damnarunt,  22. 1.  3. 

vol.  9.  p.  270. 

roijTOj. 
Prseftigiatores.    Sic  chriftiani   pcr 

contumeliam  vocati  a  Celfo,  1, 

2.4.V0I.  l.p.19. 

TOVVKhiVOVTff. 

Genufleftentes ;   ordo  catechume- 
Bingh.O.E.Vol.X. 


Gratiarum  aclio. 
Maior  gratiarmn  aElio  in  oblario- 
ne  &  confecratione,ij.  2.9.  vol. 
6.  p.  311. 
Specialior  prodiuinis  heneficiis  re- 
demtionis^ij.j.  ir.vol.6.p.3i8. 
Qratiarum  aBio  epifcopi  poft  eu- 
chariftiaj  celebiauonem,  15. 6.2. 
vol.  6.  p.  492. 

Gregentius. 
Eius  difputarione  cum  Herbano  iu- 
dxo  fattum,  vt  quam  plurimi 
iudaeiad  chnftianam  religioncm 
perducercntur,  9.  2.8-vol.j.p, 
459. 
Guflate  &  videte  &c. 
Cumhis  verbis  inuitatio  ad  facram 
ccenamfatta,^. 3. 33^01.6.^,367. 

{jyrouagi. 

Monachi  fic  ditti  &  damnati,  7. 

2. 12.  vol,  3.  p.  35. 

H. 

Hahttw. 

Quo  babitu  \fi  finr  clerici ,  6. 4.  ij". 

vol.  2.  p.  413.  Et  17. 5. 23.  vol.  8, 

An  Jerici  habitu  difticcti  fucrint 
a  laicis,  6.  4.18.  vol.  2.^.417. 
X  Habi- 


H<trcjir.  :. 

Habitus  monachorum ,  7. 3.  6.  vol. 

Pronnlcuus  virorum  «  mulierum 
habiius  interdittus,  l6.  11.16.vol. 
7.  p.461. 

IIersdipet£. 

Certi  hypocritae  ita  ditti ,  qui  rrau- 
dulenta  ratione  ,  blanduu>  & 
adfentationibus  viduarum  facul- 
tates  captabant,  16.12.15.  vol.7. 

P.4S8-        . 

Ilerefiarchce. 
Seuerius  traclati,  quam- eoium  fe- 

ttatores ,  16. 6.  ig.  vol.  7.  p.306. 
Hcerefis  &  llceretkus. 
ll^rctici  ehnliianis  non  aduume- 

rati,  I,  3.4.  voLl.  p.33- 
Pcenx  ciuiles  per  leges  miperiales 

illis  inflicbe;l6.6.6.vol.7. p.2S)- 
Pcena:  etiam  eccleiiafticajj  1.6.6.  7. 

vol.  7.  p.  290. 
Anathemate  perculfi  de  ecclefiaque 

proiefti,  ibid.  Et  6.  3.  u.  v.oL  2. 

p.  379. 

Exclufi  ab  ingreflu  lnecclcfiamper 
quofdam  canones,  16. 6.  £..vol. 
7.  p.  292. 

Inteidum  hbertatem  naEti  audiea- 
di  fcrmones  in  ccdefia,  8«4-4" 
V0I..3.P.187.  Et  13.  I.  2.vohj. 
p.  3.  Et  16..6. 8-vol.  7.  p.  29  }. 

Ncmini  hcitum  fureticis  ,conuen- 
tus  eorum  frequentando ,  ani- 
mum-  addere,  16^6. 9»vol.  7. p. 

294. 
Confufio  clericorum   &  laicorum' 
h*reticis  obietta  a  Temilliano, 


INDEX  PRIMVS 


Harcticur. 

1.5.4.V0I.1.P.44.  Et^.j.i.voL 

2.  p.29. 
Hxrcticis  non  permiflum  in  cauf- 

faquadam  ecclefiailica  aduerfus 

ahquem  catholicum  tsftari,  16. 

6.  u.vol.  7.  p.297. 
Nec  adtierfus  epifcopum,  5,  1.  5» 

vol.  2»  p.2I0. 
In  parema  haereditate  fuccederc  Af- 

rcticis  haud   permiflum,  16,  6, 

12VV0I..7  p.  300. 
Nec  cum  illis  matiimonium  con- 

trahi ,  16. 2. 14.  vol.7. p.  103.  Et 

22.  2.  I.  vol.  9.  p.  282. 
Nec  communionem  haberi  in  fa- 

cris  ecclefiae  ofliciis,  6.3.11.  voL 

2.P.380. 
Benericium  fanftuarii  fea  afvli  eis 

negatum ,  g.  n.  6.  vol.  3.  p.  362. 
H.trctici  ad   ecclefiam    redeuntes 

quibufdam  ln  locis  denuo  ordi- 

nati ,  4. 7,  g- vol.  2.  p.  198- 
Cleiici  (i  in  h.trcjin  prolapfi  eflenr, 
quomodo  pvtniti,  6. 3,  Il,vol.2,. 

P.377- 
Baptizati  ab  h.-.reticis  ad  ordina- 

rionem  cleiicalem  non  admit- 

tendi ,  4. 3.  E>.  vol.  2.  p.  137. 
H.ircticrriim  conuenricula  eorum- 

que  redirus  ecclefi.edati,^,^.  n. 

vol.-2.  p.  276. 
Libri  eoi  um  comburendi,  16. 2. 14. 

vol.7.  p.103. 
Qnatenus   eorum    leflio  permifTa 

hieiir,  6. 3.4.V0I.2.P.  350. 
Nemo  pro  formali^m/Vohaben- 

dus,  aatequam  m.onjaoai  ecch> 

Cat 


Ha,He 


RERVM. 


He,  m 


fia:  contumaciter  reftiti/Ter,  16.  tium  habita,  9.  2.  ig.  Vol.  3.p. 

6.  2i.  vol.y.p.jo^.  459. 

Quaenam  conditiones  in  reconcili-  Hermenetltit. 

wiotiftbatetk ormn requifit^  19.      Certi  minilhi  in  ecdefia,  3,  n,  a. 

vol.  2.  p.  74. 

Hermiahi. 


2.  £.  vol.  g.  p.  224 
Harioli. 

In  communione  ecclefiae  non  tole- 
rati,  16.  5.4.  vol.7.  p.  245. 
Harujpicium. 
Diuinationis    genus   prohibnum, 
16. 2. 7.  voL  7.  p,  240. 
Hebdomadarii. 
Monachi  bebdomadarie  minifterio 
fungentes ,  7. 3. 17.  vol.  3.  p.  79, 
Hebdomas  magna. 
Hebdomas  pafcha  proxime  antece- 
dens,  quomodo  obferuata,  21. 
I.  24.V0I.  9.  p.22J, 
Chiiftiani  maiorepcr  bebdomadem 
fnagnant ,  quam  alias  liberalira- 
te  &   beneficentia  in  pauperes 
.     vfi.,21. 1.26.V0I.  9.  p.  23'. 
Jlxc  hebdomas  requietis  &  liber- 
tatis    hebdamas  pro  fetuis,  21. 
I.27.  vol.p.p^r.  Vid.  pluraibid. 
Hegumenus. 
TSIomen  abbatis ,  7. 2. 14.V0I.  j.p.41. 
Hyxfuw  pxaefefti ,  i.j.l.vohi.p.ju 

Hemipberium. 
Veftisdericalis,6.4.2o.vol.2.p.422. 

Htnuau  VIII. 

Confilium  eius  augendi  numeuim 

epifcoporum  in  Anglia,  9.  8.  con- 

cluf.vol.  3.  p.  606. 

Herbanm  iudeeus. 

Biiputatio  inter  hunc  &_G'regen- 


Haeretici  baptifmum  reiicientes,ir, 
2.3.  vol.4.  p.IJj. 

Hefycbafi<e. 
Genus  quoddam  monachorum,7. 
2.14.V0I.3.P.37. 
Hetaria. 
Hoc  nomine  conuentus  ecclefiafti- 
ftici  interdifti  ab  imperaroribus 
£thnicisv,  20.2.  S«  V0L9.  p.44. 

Hikernia. 

Num  CCCLXV  epifcopos  eodem 
tempoie  habuerit,  9.6. 19.  vol, 

3-P-553- 

Hiemantes. 
-Alio  nomine  v.ocati  energumeni, 
dsemoniaci ,  3. 4. 6.  vol.  2.  p.  26. 
Et  18-4.13  vol.  g.  p.182. 
Hteracitec. 
Hseretici ,  in  articulo  de  trinitate 
errantes,  13. 2. 5.  vol.  5.  p.  48. 

•  Hierarckia. 
Nomen  peculiare  tribus  prioribus 
clericorura  ordinibus,  3.  16. 
vol.  2.  p.  9. 

Hierofuyma. 
Epifcopus    tlierofolymitanus    epi- 
fcopo  Crefareenfi  fubieftus,  2. 18» 
4.V0I.  I.p.265. 

X  2  HiJa- 


Hi,  Ho 


INDEX    PRIMVS 


Ho 


Hilariw. 
Multorum  hymnorum  au£tor,i^.. 
2.  II.  vol.  6.  p.54. 
Hinnicula. 
Gentilis  confuetudo  offerendi  hin- 
niculam  kalendis  lanuariis,  20.1. 
'  3.V0I.  9.p.  8.  Et  16.5. 6.  vol.7. 
p.256. 

Hijpania. 
Ecclefise  per  Hijpaniam  epifcopo 
Romano  olim  non  fubieft.r,  9. 
I.io.  vol.3.  P-59>- 
Hiflopedes. 
I-fsretici   Eunomiani    fic     vocati, 
cjuod   homines  capite  demerfo 
pedibus  infublimeporre&is  ba- 
.    ptizarent,  II.  II.  4.  vol.  4.^.552. 

Hijhiones. 
Quam  cenfuram  fubierint ,  16.  4. 
io.vol.7.  p.209. 

Ihmiadium. 
Semper  pro  capitali  &  venia  indi- 
gno  crimine  habitum  per  leges 
ciuiles,  16.10.  I.vol.7.  p.392. 
Quomodo  punitum  per  leges  ec- 
clefiafticas  ,  6.2.3.  voI.2.p.  313. 
Er  16. 10. 2.  vol.  7.  p.  594. 
Atrociras  bomicidii ,  cum  aliis  cri- 
minibus  coniuncti,  16. 10.3.  vol, 
7.  p.396. 
Inuoluntarium  &  fortuitum  bomi- 
cidium,  16. 10. £.  vol.7.  p.  40?. 
Confortes  bomicidii  quiham  habi- 
ti,  16, 10.  9fec]C|.  vol.7.  ^.434 

Hamicida  ad  facrum  miruftenum 


numquam  ordinandus ,  4.  3.  7. 
vol.  2.  p.  126. 

Homilia. 
Nomen  fermonis  ecclefiaftici,  14. 

4. 1.  vol.6.p.Ioj. 
Homilia  lcfte  in  ecclefia,2. 20. II. 
vol.  1.  p.  314.  Et  14. 4. 22.  vol.  6. 
p.176. 

Homoufiani. 
Chriftiani  orthodoxi   ab  hxreticis 
per  conuiciumfic  vocati,  1  2. 13. 
vol.  I.  p.  27. 

Honor  cathedr<e. 
Honorarium    epifcopis,    dicecefes 
fuas  vifitannbus ,  datum ,  9.  g.  6. 
vol, }.  p.  602. 

Honores. 

Quomodo  diftingnanrur  a  muneri- 

bus  fordidis,  5.3.  12.  vol.  2.  p.250; 

Hora. 

•Horaliicernalisquid  fignificet  apud 

CaUianum.7.3. 17.  vo^5«  p.yT- 

H&rx  canonicaja  monachisaliis.ob- 

feruatae,  ab  aliis  non  obferuatse, 

ibid. 
Origo  borarum  canonicarum  pre- 

'  candi ,  13. 9. 8.  vol.  5.  p.302. 
Hcra  matutma  fiue  prima,  13.  9. 

lo.vul.).  p.  3.0. 
Mora  tertia,   iexra,  nona,  13.  9, 

H-13.V0I.5.  p.312. 313. 

Ihfanna.  , 

Pars  maioris  doxologiae,  14.  2.  f. 

vol.  (■■.  p.  46. 
Mos  occinendi  epifcopis  Hofanna 

damnatus,  2.  9.3.  yol.l.  p.  135. 
Hojpi- 


Ho,Hu,Hy RFRVM. Hy 

Hojpitaiiias.  Vefperrinus,  13,  11.5.  vol.  5.  p.  ^42- 

A  clericis  maxime  requifita  &  ex-  Poft  ccenam  di£lus,  7.  3.  ly.vol.j, 

ei  cira ,  6.  2.  7.  vol.  2.  p.  324.  p.  78. 

Genus  quoddam  hojfitalitatit  mi-  Pfalmi  arque  hynmi ,  humano  ftu- 

nus  laudabilc,  6.2.8-  vol. 2.  p.  dio  compofiti,in  ecclefia  vucri 


327.  Ec  17.  5. 40.  vol.  g.  p.  104. 
//fl/fat. 

Eleuatio   />o/?r',c  in  euchariftia  per 
mulca  fx-cula  incognita,i),  5.4. 
vol.  6.  p.  451. 
Ec  adoratio  hofiia  ,  15.  5.  5.  vol.  6. 
p.  468. 

Uumatio. 
Anticjuis  tempotilus  non  in  eccle- 
fiis  nec  in  oppidis,   fed    extra 
mcenia  in  agiis  Sc  ad  vias  pnbli- 
cas,  fa&a,  23.  I.  2.  vol.  io   p.3 
fcqq,  Vid.  Sepu/tura. 
Humiprojiratio. 
Geftus  precancium,  13. 8-6.  vol.5. 
p.262. 

Huya  injiila. 
Abbas  eius  quomodo  fuperior  di- 
cacur  epifctipis,  7. '3.  I4.V0I.  3. 
p.  69. 70. 

Hydroparaflatx. 
Haerecici,  euchariftiam  confecran- 
tes  in  fola  aqua,  15.2.7.  vol.  6. 

P-  275- 

Hymnus. 


non  reiefti ,  14. 1. 17.  vol.6.p.2J. 
Auttores  quidam   ywufti   hymno- 
rum  nominari,    14.  2.  lo  &  n. 
vol.  6.p.  52  -56. 

Hypapante. 
Feftus   dies   purificationit    Mart'4 
cur  ira  vocarus,  20«  8.  5'  vol.y. 
p.  172. 

Hyperdulia. 
Diftin£r.io  incer  latri.tm  ,  duliam& 
lyperdu/iam  vcteiibus  incogni- 
ta,  T3.2.3.voJ.5.p.58. 
Hypodiaconi. 
Eorum  ad  faeculum  vfque   rertium 
nulla  fafta  mentio ,  3. 2. 1.  vol. 
2.p.r. 
Ordinatio  eorum  fincmanuum  im- 
pofitione  facta  in  ccclefia  Lati- 
na,  3.2.2.  vol.2.  p.  12. 
Eorum  officium ,  2. 3. 3.  ibid. 
Peculiaris  ecclefix  Romanas  oonfue- 
tudo  intuendo  prxcife  feprena- 
rio  hypodiaconorum  numeio,^. 
2.5.  vol.  2.  p.  15. 

Hypodtaconijfa. 


Hymni  in  veteris  ecclefiae   officio  Vxor  hypodiaconi,2.  22,15.  vol.  1. 

cani  foliri,  recenfenrur,  14.  2.  I  P«359« 

feqq.  vol.  6.  p.  29  feqq.  Hypopfnima. 

H)  mnut  Cherubicus,  14.  2.3.  vol,  Mos  populi  exrrema  verfutun  in 

6.  p.  J7.  pfalmis  fuccinendi ,  14. 1. 12.  vol. 

Mucutinus ,  IJ.  10. 9.  vol.  5.  p.  324.  6.  p.  20. 

X  3  Hypji- 


I/t,~-  Id 


INDEX    PRIMVS 


fjypfifiorii, 

H.erecici,Deum  fupremum  in  vna 
tantum  perfona  adorantcs,  16. 
6..2.V0I.7.P.272. 

I. 

lanitcres. 
Ordo  ianitorum  inftitutus   faeculo 
tertio ,  3. 6. 1.  vol.  2.^.35;.  Vid. 

Ofiiariu 

Imperatores  pifcaroruin  fiue  apo- 
ftolorum  ianhores  difti,  2j.  I.  6, 
vol.  10.  p.I7- 

Iantta. 
Ecclefue  ianu.t  ofculo  exceptse  ,  3. 
IO.9.V0I3.P.346. 
lanudria  kalenda, 
Ab  ethnicis  fuperftihofe  obferuatn?, 
16.4. 17.  vol.  7.  p.224.  Et20.I» 
3.  vol.  9.  p.  6. 

Ibert. 
Mulieiis  captiux  minifteiio  ad  re- 
ligionem  chiiftianam  perdufti, 
I.5.4.V0I.I.  p,  45. 

I%S^. 

Nomen  technicum  feruatoris  no- 

ftri,  1. 1.2.  vol.  I.  p.4. 

Idiot£. 

Laici  fic  vocati,i.f.6.vol.i.p,47, 

Idololatria  &  idolum. 

Diuerfe  eius  fpecies  &  gradus,  j6. 

4.4feqcj.  vol.7.  p,i-y6feqq.  Ec 

13,  3.1  feqq.  vol.  6.  p.  6g  feqq. 

Fautorcs    &  adiucores   idoldatri.t 

quoinodo  puniti,  16, 4. 19.  vol. 

7.  p.  yr* 


Aitiliees  iduhrnm  quomodo  puni- 

ti,  16.4.  u.  vol,7.p.:n. 
Quomodo  mercacores ,  tus  vcnden- 

tes  pro  idulorum  cemplis  &ven- 

ditorcs  publicarum  vi£timarum, 

l6.4ij.vol.  7.P.216. 
FefH  dies  idolorum  non  obferuandi 

a  chrifhanis.,  l6, 4«  17.  voL  7.  p. 

222  fcqq. 
Quomodo  quis  facrirlcio idololatri- 

co  inrerefle  potueiit,  16.  4.  iy. 

vol.  7.  p.218  feqq. 
Idololatria   in  aedificandis  vel  or- 

nandis  gcncilium  aiis  &  cemplis 

cojnmifTa  ,16. 4, 12.  vol.7.  p.213. 
Idola  &  id- lorum  templa  non  de- 

ftruenda  fine  au£r.oritate,i6.4. 
I9.V0I.  7.  p.  233, 
Efus  eorum,  quse  idolis  immola- 

baatur,  quomodo  &  quando  ido- 

lolatrix  mculatus  fit,  16.  4.  14. 

vol.  7.  p.  216. 

kttmium. 
Die  dominicainterdiclum,  16.  %.  3. 

vol.  7.  p.  375.  Et  20. 2. 5,  vol.  9. 

Er  quinquaginca  diebus  pcntecofla- 

libus ,  20. 6. 3.  vol,  9.  p.  122. 
Itiunia  baptizandts  iniun£la,io.  2. 

9.  V0I.4.P.27.28. 
leiunia  quatuor  tcmporum ,  21.  2. 

L&7.V0I.9.  p.  -44.  249*.  Et  4. 

6.6,  vol.2.  p,  177. 
leiunia  rogarionum,  21»  2.  8«  voL 

9-P-251. 

leiunia  diei  Mercurii  &  d:ei  Venc- 

jris ,  21,  3, 1.  vol.  9.  p.  2J4. 

lau- 


Te,-  II 


KERVKf. 


lhlm 


leiunia  aduentina,  21.  3.  J.  vol.  9. 

P-  26>  ,        .... 

Spccialia  iciwiia   ab  epilcopis  m 

ecdefiis  fuis  indic"ta,2. 6.4.V0I. 

I.  p.  120. 
Ivfonachorum  ieiunia  voluntaria, 
non  iniun&a,  7. 3.  I6\  vol.  3.  p.. 
70.  Vid.  Quadragejima^, 

IffCCJ&iOV. 

Nomen  fanftuarii,  g.  6.  2.  vol.3. 
p.  209. 

ItpoKrjpvns^. 
Sacri  ecclefiae  prsecones  ;  cliaconi 
(ic  vocaci,  2.20.  ro.vol.1.  p.  311,. 
leqypyU. 
Hoc  nomine  omnia  facra  officia, 
omnescjue  cultus  diuini    partes 
appellatx  a  Graecis ,  I j.  I.  g.  vol. 
5.  p.  16.        . 

Upaifitvoi. 
Superiores  clericorum  ordincs,  3. 
I„6.vol.2.p.  9. 
kjjit: 
Nomen  anticjuum  chriftianorum , 
I.I.i.vol.1.  p.i. 
Ignattm. 
Cur   dittus  fit  $so<po%os  ,  1;  I.  4. 
vol.  1.  p.  6. 

Isnorantia. 

0 

Excufatio  igmrantix  in  clericis  nul- 

13,6.3.2.  vol. 2. p. 345. 
Ortlinarionem  reddebatirritam,  17. 

5.2.V0I.8.  p.53.. 
lUuminati. 
Homines  baptizati,  1.4,1.  voK  I. 

£.  36.  Et  11. 1. 4,  vol,  4.  p.  142 , 


IUuminatio. 
Nomen  baptifmi,  :i, .  I.  4,  vol.4» 
p.  142. 

tmagines. 

Tribus  prioiibus  fieculis  in  eccle- 
fiis  imagims  non  permiflx,  g.  8, 
6.V0I.3.  p.296, 

Nullaj  dei  vel  trinitaiis  imattinei 
vfcjue  pofl  concilium  Nic  num 
fecundum,  8.  g.  10.  vol.  3.P.309. 

Confeftores  imaginum  a  baptifmo- 
reie£ti ,11.5.  6.  vol.4.  p.223. 

Et  ab  euchariitia,  16.4.  II.  vol,^.- 
p..2H. 

Immer/io. 
In  baptifmo  vfirara,.ii,II'4'v°l,4'» 

P-329- 
Trina..  immerjio  vniuerfalis  ecdefise 

praxis  per  aliquot  faeculaj  II.  II. 

6.V0I.4.  p.  337. 

Imtnunitaa. 
Glerici  ab  ordinaiia  iudicii  faecula- 

ris  cognirione  in  omnibus  cauf-- 

fis  ecclefiafticis  immunes  ,5.2.-5.. 

vol.2.  p.218- 
Et  a  tributis  ac  ciuihbtis  muneri- 

bus,  ^3,2.  vol.  2.^.229. 

lmperatoret. 
Natalcs  eorum  celebrati ,  20. 1:  4». 

vol.  9.  p.  9. 
Solium  eorum  in  ecclefia,8.  5.IC 

vol.  3,  p.  205. 
Et  cjuidem  extra  cancellos,ib.p.2o6». 
Ecclefiam    ingreffun   imperatores 

arma  dcponere  foliri,  8'5«  I.V0V 

?.  p.  J90,- 

Edift* 


Im 


INDEX     PRMVS 


Editta  imperatorum  vocacce  epifto- 

Ix  facrse ,  2. 16  17.V0I.1.  p.  225. 

hnperatoribus  in  atrio  fiue  porticu 

ecclefix  fepultuia  concefia,  23. 

1. 6.  vol.  10.  p.  16. 

Impertum  Romanum. 

Status  eius  rempore  apoftolorum  , 

9.I.I.  V0I.3.P.371. 
Diuifio  eius  in  prouincias  &  dice- 

celes,  9.1.3.  vol.3.  p.373. 
Scatus  ecclefiae  imperii  Romani  lla- 
tuiconformatus9.I.2.vol.j.p.372. 
Impluuium. 
Nomen  atrii  fiue  arece  ante  ecclefi- 
am ,  8«  .?•  5»  vol.  3.  p.  178. 
Impofitio    manuum. 
Adhibita  m  prima  catechumeno- 
rum  admiffionCjio.l.^.vol.^.p.j. 
In  pcEnitentium  admiffione  ad  poe- 
nitentiam ,  ig.  2. 1.  vol.  g.  p.i  17. 
In  eorum  abfolutione,  19. 2. 4.V0L 

8-P-208- 
In  confirmatione,  13.  3.  5.V0I,  4. 

P-377-   . 
In  exorcifatione  energnmenorum, 

3.4.7.V0I.2.  p.27. 
In  epifcopibencdictione,  13.10.3. 

vol.  5.  p.  323. 
In  ordinatione  omnium   fuperio- 

rum  clencorum,  4. 6.  n.  vol  2. 

P-^4- 
Non  autem  in  conflitutione  infe- 

riorum  clericorum,  3.1.  6,  vol. 

2.  p.  10. 

Impudicitia. 

Quid  de  peccatis  impudicitia  fta- 


/»;,  Tn 


tucnnt  vcteres,  .'6.14.4,^01,7. 
p.  521.  J  Vid.  lmpuritas. 

Impuritas. 
Vltra  naturam  euagantes  impurita- 
tcs  quomodo  punna:,  16.  II.  9. 
V0I.7.P.  441, 

Inaurare. 
Opus  inauratum  &  mufiuum  in  ec- 
clefiis  anriquis,  8-8.  5.V0I.3.  p. 

295- 

lncantatio. 

Ad  curandos  morbos  damnata,  16. 

5.6.V0I.7.P.251. 
Jncantationcs  iudaiae ,  16,  6.3.  vol. 

7.P.274. 

facendiarii. 
Viui  combufti,  16.12.3.V0I.7.P.467. 

Incenfa. 
Eorumvfus  nullus  in  primis  faecu- 

lis,  8-6.  :i.voL  3.^.245. 
Incefius. 
Quomodo  punitus ,  16. 11,  2.  vol.  7. 

p.  419.  Et  22. 2.  3.  vol.  9.  p.  290. 
Coniugia  inccfluofa  mterdifta,  22. 

2.  3.V0I.  9.  p.  290. 
Num  confobrinorum  coniugia  in- 

ccjluofi  credita    fint,  16.  n.  4, 

vol.7.  ^.4:3. 

hiclinatio ,  Incuruatio. 

Geftus  precantium,  1^.8.5.  vol.  5. 
p.  261. 

Num  veteres  ingredientes  in  eccle- 
fiamad  altare  (^Ce  incuruandi  ri- 
tu  vfi  fint,  8>  10.  7.  vol.  3,  p. 

343« 

Inde- 


Itt 


BERVM. 


In 


•Qujd  vereres   de  infantibus  ,   fine 

bapciftno  denacis,  ftatuerinc,  10. 

2.24.V0I.  4.  p.56. 
Quasftiones  quredam  de  bapciirno 

infantium ,  r.  4. 15  -  i§.  vol.  4. 

p.l  29  feqq. Vid.  P<edobaptifmnt. 
Inimicttia  &  Inhirictts. 
Jnimicitia,  vt  inferior  quidem  ho- 

micidii  gradus   punica,  16.  jo. 

17.  vol.  6.  p.  412. 
Oblationes  eorum,c]iii  inimicitiat 

gerebant  cnm  aliis,   non  rece- 

ptx ,  IJ.  2.  2.  vol.  6.  p.  25  2. 
Harum  phrafiumfenfus  explicarus,     Beponenda  inimicitia  a  commu- 
I5.I.3.V0I.6.P.244.  ECI5.2.JI.      _   nicacuns,  15.8.1.3.  vol  6.  p.5^7. 


Independentia. 
Quid  per  epifcoporum/Wf/Wfc&tf- 

«4»i  inceiligatur,  2.  6,  I.  vol.  I. 

p.  116. 
Epifcoporum  in  ecclefiis  Africanis 

i-ndependentia  maxime  omnium 

confpicua,  2.6.5.  vol  I.  p.I2l. 
Ecclefiaium  Biicanni,e ,  Cypri ,  Ar- 

meniae,Bulgan.e  &  Iberise  inde- 

pcndentia  auferca ,  2. 18  2.  vol.  I. 

p.  262  fqq.  Ec  9.1.  II.  vol.  J.p.59 r 
Indicere  orationem,  &  IndtQa 

oratto. 


voL  6.  p.  '^63 

Indiilio  canonica. 
Tributum  fic  vocatum,5.3-5.  vol. 
2.  p.  254. 

tnaulgentta. 

Vera  &  anriqua  hurus  vocabuli  ao- 

cio,  18.4.9.  vol.8- p.  I78. 
Ab  cpifcopis  daca,  18.  4.  8-  voL8- 

Ab  imperaronbus  cnbuca  captnns 
in  fefto  pafchali,  20.5.6.  voL  9. 
p.109. 

Baptifmus  magna  indulgentia  ec- 


Preces  pro  inimicit ,  15*  3.  21.  voL 
6.p.#> 

Inttiati. 

Nomen  fidelium  fi  uebaprizatorum, 

I.4.2.V0L1.  p.,26. 
Iniurix. 
Condonandse    a   communicaturo 

I5.8-I>vol.  6.^.557. 
Epifcopo    ad  vlcilcendas  priuaras 

iniuriat  fibi  illaras  non  permif- 

fum  excommunicacione  vti,  16. 

2.l6.vol.7.  p.188. 


Iniuftitia. 

clefiar,  II.  l7?.  vol.  4.  p.  129.  Ec  Quomodo  punica ,  16. 12. 5.  vol.  7. 

19. 1. 2.  vol.  8.  p.  190.  Pj  467« 

Infantes.  lnnocentes. 

Baptifmo  donaci,  u.  4.  5.  voi.  4.  Diei   fefti  puerorum    innoccntum 

0.193.  anciquitaSj20.7.I2.vol.9  p.  155. 

Ec  euchariftia,  12.  I.  J.  vol.4.  p.  Infacmti  miniflri. 

549.  Ec  }•). 4. 7.  vol  6  p.391  fqq.  Inferiores  ordines  clericorum,  3. 1. . 

Ec  15. 7.  4-  vol.  6.  p.  502,  6.  vol,  2.  p.  io. 

Bingh.O.E.VoLX.  V                                  Infcri- 


I* 


INDEX     PRrMVS 


Tn ,  -  Tu 


Infcripttu. 

Vinculum  infriptiov.it  cjuid  in  le- 

gc  dieatur,  16.10.  9.  V0I.-.D..1.04.. 

bifumnes. 

Monachi  quidam  (k  vocacj ,  7.  2. 

10.  \0l.3.  p.  3?. 

Infula. 
InfuLi  poenitentiae  qiue  dicarur7  7. 
3. 15.  vol.j.  p.71. 

Infnlani. 
Monachi  fic  voeari ,  7.2.14.V0I.3. 

3'?  4°- 

Iniemperav.tia. 

Excefius   i?itemperanti.t   cjuomodo 

punui ,  i(>.  n.  1 7.  vol.  7.  p.  453. 

Intercejfo  vid.  Dsprecattu. 

tntercejfbres <Sc  Interuenti.res. 

Cur  epifcopi  m  ecclefiis  Af.icanis 

lra  vucati  fint,  2.  15.  f.vol  r. p. 

202.  Ec  4.2.7.  vol.2.  p.  102. 

Kon  eligcndi  epifcopi  in  llhs  lo- 

cis,  in  quibus  interuetttores  fuc- 

raot,  4. 2.  !4.voL2  p.  11;. 

Interdtcliwi. 

Papalium  intcrdifforum  nouius  & 

rnimiiras,i6.  3.7.  voLjvp.  156» 

laerpretes   ecclefix. 

Certum  genus  mmiltrorum  in  cc- 

clefia,  3. 13. 4.  vol.2-p.  74.  Et  15. 

4.6.V0I.5.  p.  94. 

Inihrcnifatio. 

Collocatio  noui  epifcopi  in  rhrono 

£10  7  2. 11.10.  vol  7.-p.  169. 

Inuidia. 

Niun  hoc  vitimn  aliquera  difci- 


plinse  ecclefiafticae  fubiccenr,i6. 
14. 1.  vol.7.  p.518. 

Inuitatio. 
Ad  facram  coenam  inuitatnlEaBta 
aun  his  verbis  plakni :  Gujiate 
ifvidite  &c.  15.3.33.  vol.  6.p. 
367. 

fabm. 
Liber   Tehi  Ie&iis  in   ecclcfia  per 
magnam  hebdomadem ,  14.3. 3. 
vol.6.  p.  6& 

Jon.;?. 
Prophetia/o»<e  lecta  in  ecdefia  per 
magnam  hebdomadem  ,  14.  3. 
3.  vol.  6.  p.  6^'. 

Italta.  ' 
Quoc  in  ea  fuerint  dicecefes  epifco- 
pales,  y.5.1.  vol.  3.  p.504» 

bhccivj. 
Epifcopus  languinai  ius  in  Hifpania, 

2.  4.  4  vcl.  1.  p.  1.6.  Er  16.2.4. 
vol.7.  p.77. 

IttdtCl. 
Sciipcuraium  leftioni    &  fermo- 
num  recirauoni  in   ecclefia  ad- 
e(Te  illis  permifium,  %\  .1 .  4.  vo-1. 

3.  p.  igy.  Et  13. 1. 2.  vol.  5.  p.3. 
Ec  16.  6.  g.  vol.7.  p.293. 

Benericium  afyli   in   ecclefiis    illis 

negatum,  §,  II.5.V0I.3.  p.  361» 
Defeftores  ad  iudaifmum  quomo- 

do  punni,  16.  6. 1.  vol.7.  p.268. 
ludtti  ad  nufium  teftimonium  in 

vllo  iudicio  admitcendi,  16.  6. 

I.vol,  7P.270. 

Chri- 


Tn 


RERVM. 


Ju 


Chriftianis  ;ntcrdictum cum  iuditit 

matrimonium  contrahere,  22.  2. 

I.vol.  9,  p.  2§2- 
Et  eulogia  ah  eis  accipere  ,  16. 6. 3. 

V0L7.F.274. 
Clericis  cum  1  udtvt  ecjete  ventum, 

6. 4.14.V0I.2.  p.^r- 
Chriftiam  a  gentilibus  faepe  vocati 

iiid.ti-,  I. 1.  to.  vol.  I.  p.  13. 
"Liturgia  iudaica  r^cenfetur^  3.5  4. 

vol.  j.p.II^feqq. 
ludicet. 
Eorum  corrupcio  &  exaftio  quo- 

modo  punita,  16.  12. 10.  vol.7. 

P-47r,« 
Judiccs  elecli  qumam  dicantur,  2. 

16.16.  vol. :.  p.223. 

ludtcium. 

Epifcopi  non  arceilendi  in  iudici- 

um  fecolare,  5.  2. 1.  vol.  2.  p.213. 

Nec  clenci  in  cauffis  ecclefiafricis, 

5.2.5.  vol.2.p.  2lg. 

Ittgqtio  &.  luga. 

Jnbutum  fic  vocatum ,  5 .  3. 3.  vol. 

2.  p.  iyr 

luliantu  imperator. 

Epiftola  eius  ad  Aif.icmm  de  imi- 
tandis  quibufdam  chriftianorum 
regulis,  6.I.I.  vol.  2.  p.4^8- 

Mandatum  eius  de  deftaiendis  ec- 
clefiisinCaria,9.  j.  10.  vol.3. 

P-485-      .  ,  r  nua-  1 

De  eius  interitu  ecclehaChriln  Ix- 

tata,l6.2.I7.vol.7.  p.IIJ. 

lultanm ,  iftim  confangtiinettf. 

Ob  facnlegam  profanauonem  va- 


forum  facrorum  diuino  ludicio 

correptus ,  8. 10. 2.  voL  5.  p.  359. 
Juramentum  fiuc  Ius  iuranduvi. 
Non  omne  iurisiurandi  genus  in- 

terdiftum,  16. 7.  4.  V0I.7.P.353. 
Sed  rantum  m  vanum  &  temere 

iurandi  adfiduitas,  16.  7.  5.  vol„ 

7-F-359- 
Per  res  ci  eatas  iurdre  puniuun,  (5.  2. 

10.  vol.:-p.  3J2.  Et  16. 7.6.V0L 

7.  p.  361. 
Fer  genium  imperatoiis,  pcr  fan- 

ftos,   angclos ,    ceteros    iurare 

non  permifium,  16. 7.  7.  vol.  7« 

p.  262. 
Per   falutem    imperatoris    iurare, 

quo  fenfu  peimifTum  ,  16,  7.  6. 

Vol.  7.  p.  2,(1. 

Per  alleluiah  iurare  qutd?  14.2.4. 

vol.d.  p.  43. 
Imamentum  de  calumni.i7l6. 7. 4. 

V0L7.P.  356. 
Iuravuntum  fideliuns,  16. 9. 4.T0I. 

7.  p.  389. 
Epifcopi  ad   dandum  iv.reiurando 

teftimonium  non  coaQ:i,  5  2.2. 

vol.  2.p.2I4. 

Jurgium. 
Vt  inferior  homicidii  gradus  pu- 

nitum  ,  16. 10. 17.  vol.  J.  p.  412. 
luliini-av.us   imperator. 
Ouam  infcriptioneminaltari  S  So- 

phi.e  faciendam  curaiit,  8.8.4. 

vol.  3.  p.  294. 
lllius  ia&antia  de  xdificataecclcfia 

S.  Sophix,  8-  2.  3.  vol.  3.  p.  164. 

Y  2  K. 


ru 


INDEX  PRIMVS 


Kx-  Ko 


K. 

lAttcra  K  }    Calumniatoribus    in 
frontc   inufta,  16.  13..  I.  vol,  7. 

Deie&io  clericorum  de  honoris  fui 
gradu ,  17.  1.  6.  vol.  8.  p.  %. 
Ka*ocWjitavf5. 
Miferi  &  xrumnofi.  Sic  chiiffiam 
vocari  a  Luciano  ethnico  ,  1.  2. 
8-  vol.i.p.25. 

Kalendaritim. 
Liber  fcripturarum  k£tiones,.tem- 
poiibus  anniuerfarns  accommo- 


K«T£%5(Lt£V0<. 

Energumeni  fiue  obieffi,  3.4.6. 
vol.  2.  p.  76. 

KHfArik{ttp%eiov. 
Sacrorum,vaforum  &  donarforum 
receptaculum,  8.  7,  7.  vol.  5.  p. 
262. 

KtQaXaj. 
Merropolirani  hoc  nomine  appel- 
lati ,  2. 16.  5.  vol.  I.  p.  209. 

Kriqvy/Att  iKxXria-ia^ixor. 
mdift?   preces    ecdefiae,  15,  I.  ?. 
vol.6.  p.  245. 

Kr]^v  ksc- 


datas  exhibens,  14.  3.  3..  vol.6.     Nomendiaconorum,2.  2c.lo.voI 

P*  ^1*         ,   ,     ,     .  ,  I-  P-  3"' 

Martyrum     kahnaaria    cj.uomodo 


ditferant  a  mattyroiogiis,  20*7. 
4.V0I.9.  p.  '137. 

Kulendx  Ltnuar/a. 
Feftiuitas  ge#rilfurn>  16.4. 17.  vol. 
7.p.2?4.  Ft  20. 1.3.V0I.  y.p.  6. 
Kavoii^nv  -rae  ixK.\7]xria$. 
Senfus  huius  phrafeos  explrcatus7 
8.9.7.V0I.3.  p.327. 
Kawv  vid.  Canon. 
Kcc-nriXci. 
Fraudulentos  propolae,  16.  12.  IJ. 
vol.  7.  p.  496. 

Karayuyix. 

Ianitorum   feu   cuitodum  ecelefue 

habitacula ,  8.7. 13.  V0I.3.P.274. 

KaiaTtiiacriJia  pvfrx.ov. 

Vela  myftica  quid  ?  8. 6.  8.  vol,  3, 

p.  215., 


K^ut7«v. 
Orarionem  indicere ,  2, 20. 10.  vol. 
Kp.311. 

KiyxA^fc. 
Cancelli  altaris,  §.  6.  6.  vol.  3.  p.  211. 

KAryjW/^&fttiw. 
A  malis  fpiiiribus  agitati,  3.  4.  6. 
vol.  2-P.27.  Et  i^.^.IJ.voI.  g. 

P.I34- 

Koivavtxag  ;3<oc. 
Vira  communicatiua,  7.3, 9.  vol.^. 

P.  59- 

Kohv/xfitiov. 
Fons  in  atrio  ecckfiie  poficus,8. 5» 
6.V0I.3.  p.  igo. 

Ko\vu$>iBqa. 
Pifcina,  id  tft  fons  ln  baprifteno, 
8,7,4,  vol'>-  P«257« 

Kgct- 


H 


K«,     La 


RERVM". 


U 


Kqaviofictvxeia,. 
Varicinatio  ex  craniohominismor- 
xui,  16.5.4.  v°l«  7.P.246. 

KfOJOC. 

Acdamatianes  &  plaufus,  concio- 
natorihus  a  populo  fattijl^,  4. 
27»vol.6.p.l87. 

KvAnopuiTa. 

Forma  ecclefiarum    fiue  templo- 

rum  rorundn,  8.3,1. VoLj.p.174.. 

Kvptaxov. 

Nomen  ecclefice  fiue  rcmpli,  g.  1. 2. 

vol,  3.  p.  113. 

L. 

Laber. 
Omnes  monachi  olim  ex  manuum 
fuarum  labore  fuitentati,  7. 3.10, 
V0I.3.P.60. 

Laboranter. 
Ordo  inter  inferiores  clericoSjj,  8. 
I.vol.2.  P-4?. 

Lac  &  Mel. 
Super  alrari  orferrr  folirum ,  15.  2. 
3..V0I.6.  p.  :6l.  Vid.Mci. 
Lnceratio. 
Memhromm    corporis     laceratio 
tamquam  infeiior  homicidii  gra- 
dus  punirarl6.ro.7.vol.-.p.4oo. 
Homines  ad  oidines  facros  recipi- 
endos  inhahiles  reddidit,  4,  3, 
9,  vol.  2.  p.  I p. 

Lacunaria. 
Interftina  tefti  in  ecclefiis,  g.  8.  J. 
V0I.3.P.295.. 

Laici. 
Ancicjuitas  diftin£tioais  intcr  laicot 


&  cleiicos,  1.  5.  2.  vol.i.  p.^r. 
Diftindrio  inrcr  officia  /aiccrum  & 
clericorum  femper  obferuata^r» 
5.4.V0I.1.  p.43. 

Laici  vocati  /3<aT<jto),f3ecuIares,r, 

5.5.vol.r.p.46. 
Et  ihmcu,  idiorje,  ihid.  p.  47. 
Aulalaicorum  cjuid  /1^8.4.2.  vol. 

5.P.I49. 
Laicornm  facerdorium ,  xid.  Bapti- 

fniut  &  Saccrdotinm. 
Cancellani  laici  quando  orri,  2,7. 

5.  vol.  1.  p.  129, 
Seniores  laici  non  iidem  ac  fenio- 
res  ecclefiaftici,  2. 19.  19,  vol  1. 
p.294. 
Communio  laica ,  15.  5.  r.  vol.  6. 
p.  435.  Et  17. 2. 1.  vol.  p.  p.  10. 
Reduttio   clericorum   ad  commu- 
nionem  laicani  idem  ac  plena 
eorum  degradatio,  17.2.3,^0!» 
8P.12. 
Lampas  vid.  Lucerna. 

Lampetiani. 
Haeretici  fabbato  ieiunantes,  20,  J. 
5.  vol.  9,  p.59. 

Lanifia. 
Homicidii  confortes  habiri,eorum- 
cnie  ars  damnata ,  16. 10, 13.  vol. 
7.  p.408.  _ 

Lapides  facri. 

Limites  agrorum  fic  dicti ,  16, 12» 

g.  vol.  7.  p.  472. 

Lapfi. 

Ab  omnibus  dignitatibus  ecdcfiafti- 

cis  exdufi,  4.3.7.  vol.2.p. '27. 

y  3  ck. 


La,Lc 


INDEX     PRIMVS 


Clerici,  tempore  perfeeutionis  lapji, 
officio  exturbati,  6.  2.  4.  vol.2. 
P.3T4.  Ecl7.5.I.vol.8.p.  5-. 
Laquearia ,  vid.  Lucunaria. 
Lairia. 
Diftinclio  incer  latriam,    duliam 
&  hvperchiliam  vecenbus  inco- 
gmca,  jg»2.;j.  vol.5.  p-58,- 
Latrocinium. 
Occulcacores    latronum    quomodo 
punici,  16. 12.  lg.  vol.  7.  p.  499. 
Laaacrum. 
Nomenbaptifmi,II.l.9.vol.4.p.i4g. 
Lauatio  ftue  Lotio. 

Ricus  lauandi  manus  fub  ingreiTum 

in  ecclefiam ,  8«  5.  6.  vol.  5.  p. 

■  17 feqq.  Et  8.  io  5-  vol.  3.  p.  542. 

Ante  euchai  iftiam  ^  15.  5. 4.  vol.  6, 

p.  304. 
Cxrimonia  lauandi   pedes  in  ba- 

ptifmo  a  nonnullis  vfurpata,  12, 

4.IO.V0I.4.P.394. 
yioilauandi  mtexuos,  23.3.  3.V0I. 

10.  p.  46. 
Lauatio   catechumenorum  ,    rirus 

mere  ciuilis  decemia; ,  12.  4. 10. 

vol.  4.  p  395.  Vid.  Balnea. 
Laura. 
Monafterium  fic  vocatum,  7.  2. '2. 

vol.3.  p.I4« 

Leflicarii. 

Miniftriecclefise,  a  portandisemor- 

tuis  corporibus  vclfitndapilis  fic 

diai,3-8.I.  V0I.2.P.43. 

Leflionarium. 

Index  leftionum  in  ecclefia  legen- 

darmn,  14.3.  3.  vol,6.  p.7/. 


Lefliones. 

Scripturre  hcliones  non  numquam 

pfilmis  &  hvmnis  mixcce,  uiter- 

dum  pott  hofce  recitacce,  14.  r. 

2.  vol  (-.  p.  4.  Ec  i|,  j.  1.  yoI  6. 

P-  57. 
Certis  temporibus  &  follemnitati- 

bus  certae  leftiones  praefcriptae, 

I4.3.3.V0I.  r.p.63. 
A  quibus  laipturce  lecia  fint  in  ec- 

clefia ,  14. 3. 4,  vol,  6.  p.  73, 

Leflores. 
Ordo  inferiorum  clericorum,  fae- 

culo  tercio  inftitutus,  3.  5.  j4  vol. 

2.P-29. 
Pueri  &  infantes  Ucltres  fafti,  3. 

5.5.V0I.2.P.34. 
Catechumeni   etiam  in  ecclcfia  A- 

lexandnna,  3.5.2.  vol.  2.^.3:. 
Modus  ordinandi  leciores ,  3.5.3» 

vol.a.p.  32.  Et  13.  4. 10.  vol.5. 

p.  107. 

L"gena£. 
Vnde  nomen  habeant,,  20. 7, 5.  vol. 

9-P  138- 

Omnes  diuini  cultus  partes  gene- 

rali  nomine  fic  dicbe,  13.  1.  8. 

vol.  5.  p,  16. 
n^oyyicMrfjiimv  hnrispyia.  quid  Cn, 

13.  9.  6.  vol.  5.  p.  293.     Vid. 

Liturgix. 

Lenocinium. 
Quomodo  punitum,  16. 11.10«  vol. 

7.  P-  445- 

Leo 


7e,  U 


RERVM. 


Leo  [apiens. 
Eius  noritia  ccclefixjy.y.  i.  vol.  3. 
p.566. 

LeuittS. 
Commuae  nomen  diaconorum,  2. 
20.2.  vol.  i.p.299. 
Lex. 
Lcges  ecclefia;  vvl.Caiiones. 
Ztfgw  imperfales  publieatae  incccle- 
iia,2.  l7.l.i'vol.I.p.256. 
LibeUaud. 
In  cjuo  eorum  conftkeiit  idolola- 
•  tna,  16.4.6.V0I.  7.  p.  202. 
Ltbellt  famoji. 
Falfi  rumores ,    m  alroi  um    famx 
iniuriam  fparfi  ,  16.  Ij.  2,  vol.  7. 

p.511. 

L>bera1itas. 
]fl  communicantibus  requifira,  i£. 

2.  10.  vol.  g.  p,  127. 
Defectuseius  in  clericis  purlitns;  17. 

5. 33.  vol.8;p.  97. 
Liberatio. 
Magnae  cuiufdam  liberationis  me- 
moria  quocannis  eelebrata  ,  20. 
8.3.V0I.  9.  p.168. 
Liberi. 
Sine  parentum  confenfione  connu- 
1  biainiie  non  poreranr,  16.9.2. 

vul.  7.  p.  ggfc, 
Nec  vnam  monafticam  amplefti^- 

7.3.4.V0I  3.  p.48. 
Jn  monaftenum  non  muiti  truden- 

di,  7.3.5.  vol.3.  p.49. 
Minifteiio  ccckfise  ab  lncunabulis 

dicati,  3. 1. 4.  vol.  2  p.  H- 
A  pacnbui   aon  exhaeiedandi,  vt 


ecclefia  Eaeres  conftitueretur,  5. 

4.13.V0I.  2.P.277. 

Poteftas  parentum  in  liberos  in  cauf- 

fa  vic;e  &  necis  per  chriftianas 

.legesreftii£la,i6.9.l.vol.7.p.58o. 

Liberti. 

Non   ordmandi   fine    dominorum 

.  fuorum  confenfu,4.  4.2.V0I. 2» 

P.  145. 

L'bra. 
SufTraganei   cpikopi  Romani  Iioc 
-  nomine  rcchnico  vocui  ,  2. 14. 
15,  vol.i.  p.2or. 
I.ibri. 
Lafciui  lil»'i  non  componcndi  nec 
legendi ,  16. 11.  II.  vol.  7.  p.448- 
Hxretici  libri  comburendi,  16.  2. 

I4.V0L7.  p.  105. 
Libris  ecclefiae  nomina  baptizato- 
rum  infcripta,  II.  7. 12,  vol.  4* 
p. 280. 
Er.  nomina  iponforum,  11. 8«  13.  voL 
4,  p.  302.  Vid.  Catalogus. 
Ligature. 
Earum  vfirs   ad  curandos  matjbos 
damnatus,l6.5.6.  vol,  7.  p.2>2- 
Lt/ia. 
Nomen  ciborii,8. 6,18. V0I.3.P, 234» 

Lunes. 
Limites  facn  tapides   dicTti ,  16,  2» 

8.V0I.7,  p.224. 
Reraorio  limitum  agrorum  rapiilDe- 
locohabita  &  punita,  ibid. 
Liniina  martyrum. 
Nomen  ecclefiarum ,  8, 1.  II,  vol.  3* 

Li' 


L» 


INDEX    PRIMVS 


ti  -  Lu 


Linea. 
Vulgaris  veftis  e  linis  confetta,  6. 

4.20.  V0L2.  P-415. 
Lingua. 
Sacrs  fcripturx  in  omnes  linguat 

verfae,  14.  3.7.V0I.6.P.  97.  Ec 

l3.4.$.vot5.p,9i. 
Lingua  vulgaris  in  facris  chnftia- 

noriunvfirara,I3,.4.l.voL.).p.g5. 
Scripturae  le£Le  in  lingua  vulgaii, 

13.4.8.  V0I.5.P.  96. 
Peccata  lingtix  quanro  ftudio  cauc- 

rint  clenci,  6. 2.  10.V0L2.  p.532, 
l.inteat/ten, 
Acl  cooperiendum    altare  adhibi- 

rum,  8.6. 2i,voL  j.p.:^?. 
Litanue. 
Earum  origo,  13.  \i0.v0l.5.  p.  21. 
Litania  rnaior  &  minor,  13.  1.11. 

vol.  5.  p  26. 

Liturgj*. 

Srate  precum  formulae.     Harum 

antiquitas  &  vfus  in  ccckfia,  13. 

5..I.  vul  5.p.IU. 
Ab  epifcopisin  ecdefiarumfuarum 

vfum  praefcripu.',  2-.  6.  2.  vol.  I. 

p.  117. 
Clerici  ob  neglcttum  puhhcce  litur- 

?/>,  ordinis  fni  honore  privati, 

17.5.8.  vol8.  P-67« 
Cur  pleraeque  ex  antiquis  liturgiis 
deperditx  £nt,  iJt  5. 3.  vol.  5.  p. 

lli  ,..       .  r    • 

Epitome  arjtiquse  liturgia  ex  lcn- 

pris  Clnyfoftomi ,  13.  6.  I-  10. 
vol.  5.  p.l9j-2J4. 


De  liturgia  iudaica ,  13. 5, 4.  vol,  5. 

p.  119. 
Liturgia  Mozarabica,  14,  2. 1.  voL 
6. p.30. 

Liuor. 
Num  hoc  vitium  hominem  difci- 
plinae  ecclefiafticje  fubiecerit,  16. 
14. 1.  vol.7.  p.  5TS. 
Locm. 
Loca  virorum  &  mulierum  in  ec- 
clefiis  vt  plurimum  alia  ab  aliis 
fcparata,8.5.6.vol.3.p.  196. 
Locus  virginum  ac  viduarum  ab  a- 
liis  diftinclus,  g.  5.  9.V0I.  3.  p. 
202.  Et  7.  4.  7.  vol.  2.  p.  ioS- 
Ordinatio  localis  cjuid  ?  4, 6. 2.  voL 
2.p.I7I. 

Longi; 
Quidam  monachi  fic  vocati,  7.  2. 
14  vol.  3.  p.  40. 
Z.'///0  vid.  Lauatio  &  Balnea. 
hovrpx. 
Balnes  ad  ecclefiam  pcrtinentes, 
8-7.12.voL  ?.p.273. 
Ai/rayic. 
Mendioi  circumennrcs,u.  5.  8- vol. 
4.  227. 

Lucerna. 
Kalendis  Ianuariis  iucernat  in  foro 
accendere  interdjttum,  16.  4. 17. 
vol.7.  p.  2:5.   Et  20.  1.3  vol.  9. 

Ec  in  camiceiiis,  g.  6.  31,  vol.  3. 

p.244. 
Orario  lucernalis^  3.3.4.  vol.  2. 

P-I3. 


Lu 


RERVM. 


Lu,    M<t 


Lucernnrium. 
Preces  vefpertin  e  Larinis  ita  di&a?, 
13.  9.7.V0I.5.  p.jOI. 

Lucianifite  Sc  Ctm/uctanifla. 
Nomen ,  quod  fibi  dederuntAriani, 

1. 1. 6..  vol.  I.  p.  io. 

Lucifuga  natio. 
Chriftiani  agenrihbus  frcvocati,i. 

2.  Il.vol.l.  p.25. 
Lucilla. 
Femina  tliues,   prima   fchifmatis 

Donatiftarum  auftor,  2.  20.  14. 

vol.I.  p.  318. 

Lucrum. 
Turpe  lucrum  cenfurx  obnoxium , 

f.4.13.  vol.2.  p.  279.  Et  6.2.9. 

vol.  2.  p.  329.  Et  16.  5. 3.  vol.  7. 

p.242.  Eti6. 12.5.V0I.7P.469. 
CaulTa  lucratiua  quid  ?^.^.  11.  voh 

2.  p.  249. 
Defcriptio  lucratiummi,  ibid. 

Ludi. 
Sacerdotales  ludi  quid  ?  5. 3. 4 ,  vol. 

Ludor  exhibere  populo,munus  Ha- 
minum  ,interdittum  chriftianis, 
I6.4.8.V0I.7.  p.206. 
Lugentes  vid.  Flentes. 
Lumina. 
Portafa  ante  euangelium  in  eccle- 
fiis  orientalibus,  14.3.11,^01.6. 

In  pompa  funebri,  23.2.  6.vol,lo. 

P* 
Dics  himinum,  id   cft  epiphania, 

20. 4. 7.  vol.  9.  p.  82.  Vid.  Cereus, 

Fax,  ■  ucerria. 

]3ingh.O.E.Vol,X. 


Lu  a. 

Supei  ftitiofa    obieruatio    eclipfeoS 

lunae,  16.5. 6.  vol  7.P.257. 
Et  nouae  luns,  16.41I7.V0I.7.P.224. 

Lufl*aln  collatio. 
Triburuin  fic  vocatum, 5.  3. 6.  vol. 

2.  p.  241. 
Clerici  ab  ca  exemti,ibid.p.  242. 

L.ufui. 
Aleae  lufus  occafio  fraudis  &  ruin* 
familiarum ,  16. 12. 20.  vol.  7.  p. 

Clericis  interdifhrs,  17.  5.  24.V0]. 
8-p.  86.  Et6.2.5.vol.  2.  p.jl6. 
Ltltum. 
Mos  illinendi   oculos  catechume- 
noium  luto  quid  frgnirket,  10. 
2.14.V0I.4.P.34. 
Luxuria. 
ExcelTus  iuxuria  quomodo  puniti, 
16. 11. 15.' vol  7.P.453. 

Luxtu  fabbataritu. 

Phrafrs  Sidoniana  cxplicatur ,  20. 2. 
4.  vol.  9.  p.  34. 

Preces  vefpertina  Gr.ecis  fic  voca- 
tje,  13,  9.7.V0I.5.P.301. 

M. 

Macariani, 
Nomen  conrumcliofum ,  catholicis 
a  Donatiflis  impaftum ,  16.  2. 4» 
.voh  7.  p.  76. 

Maccabai. 
Eorumftflum,  20.7.  13.  vol.9.p. 

U8. 

Z  Af«- 


Ma 


INDEX   PRIMVS 


Ma 


Mafortes. 
Veftis  monachorum  fic  dicla,  7.5, 

6.  V0I.5.P.52. 

Chriftiani  per  conuicium  fic  vo- 
cati  ab  ethnicis,  1. 2.  5.  vol.l.p.20. 

Incantatio  tnagicaSi  fafcinatio<juo- 
modo  punita ,  16.  5.  5.  vol.  7.  p. 

249. 

Magifier  difciplina, 

Pnefec~his  puerorum  in  domo  epi- 

fcopi ,  5. 1. 4.  vol.  2.  p,  g. 
Magiflratm. 
Spirituali  epifcopi  iurisdictioni  fub- 

iecti ,  2.4.  5.  vol.  r.  p.  105. 
Et  cenfuris  ecclejfiafticis  aecjue  ac  rc- 

liqui  omnes,  16.5.5.V0I.7.P.150. 
Poteftate  prsdiri  in  clcricos  ingra- 

vioribus  cauifis  criminalibus,  5. 

2. 12.  vol.2.p.  225. 
Non  autem  in   pure   ecclefiafticis 

cauftis,  5.2.5.  vol.  2.  p.209. 
Megnificat. 
Canticum  S.  Mariaj  virginis ,  14. 2, 

7.  vol.  6.^.48. 

Magnituclo  antmi. 
Qnanta   fucrit   antiquis   clericis  rn 
defendenda  veritate,  6. 5. 10.  vol. 
2.P.570. 

Maie[Jaa. 

Crimen  la-fae  v:aic/latif  cjtiomado 

punitum ,  16. 9. 4.  vol,  7.  p.^S^- 

Matores, 

Nomen  minilhorum  iudakoruiii, 

16.  6..2,.vol,  7.P.274. 


. 


Maiuma. 

Obfccenum  fpectaculum  gentilium, 
16  II.  12.  vol.7.  p.  452. 
Maledtcentia. 
Onomodo  punita ,  16. 15. 4.  vol.  7. 
p.  512. 

Maltfici. 
Incantatores  magici ,  16.5. 5.  vol  7, 
p.249. 

Mali  (jyecits. 
Quomodo  vnanda  clencis,  6.2.12, 
vol.  2.  p.  556. 

Mitllew  excitatorim. 
InftiUmentum,  cuius  pulfu  in  mo- 
naftcriis    quibufdam  Palaeftinae 
francs  ad  ecclefiam  conuocati, 
g.  7.  If.vol.  5.^.282. 
tAawfct  . 
Monafteria  ita  vocaca,  7.2.14.  vol. 
5.P.4I. 

Mane. 
Oratio  matutina,l$,  9.  7.  &  10  vol, 

5,  p.299  &  510.  Et  15. 10. 1.  vol.  5. 

p.515. 
Benediflio  matutina ,  15. 10.  g.  vol. 

Hymnus  matutinus^  ibid.  p.524. 
Pialmus  mamtinus^l].  Io.i.vol.  J. 

p.516. 
Origo  matutinarum  congregatio- 

num,  15. 10.11.  vol.5.  p.529, 

Manichai. 

Hxreiici  baptifmum  reiicientes,  II. 

2.4.  vol  4.  p.  156. 
Et  manimonium>  22.  I.  7.  vol.  9.  | 

p.275.  .     . 

Qus- 


Ma 


RERVM. 


Mt 


Oujenam  gloriofanomina  fibidede- 
rint,  I.  2. l6.vol.i.  p.29. 
Manna. 

Infula ,  feptandecim  modo  habens 
pai cecias ,  9.  &,  concluf,  vol.  3.  p. 

6o8- 

Man/ionarii. 
Quodnam  eoium  in  ecdefia  fuerit 
officium,  difceptatur,  j-  13.  I»  vol. 

2.^.71. 

ManumiJJio  vid.  Seruus. 

Manm. 

Manuum  inunftio,  cxrimonia   in 

fponfalibus  &  nuptiis  vfitata ,  22. 

3.6.  vol.  9.  p.  321.  Et  22.  4.  4. 

vol.9.  p.  341. 

Maranstha. 
Num  iftiufmodi   foimula  excom- 

municationis  in  ecclefia  antiqua 

obtinueiit ,  16. 2. 16.  vol.7.  p.115. 
Marcianijl*. 
Se&a,  a  Marcionitis  diftincTra,  20. 

3. 5.  vol.  9.  p.  57. 

Marcionita. 
Eorum  error  in  baptizandis  mor- 

tuis,  11. 4. 4.  vol.  4.  p.  IS9« 
Et  in  arcendis  omnibus ,  in  matri- 

monio  viuentibus,  a  baptiimo, 

II.  5. 12.  vol.4.  p.  255. 
Jn  dando  ter  baptifmo,i2. J. 2.  vol. 

4.  p  402. 

Marcofiani. 
Haeretici  baptifmumintotum  repu- 

diantes,  J\2.I.vol.  4.^.153.  Ec 

31,3.8.  voL  4.  p.  175. 


Marctts. 

Anaclioreta  in  faciisfcripturis  ver- 

faiiflimus ,  Ij,  4  9.  vol.  J.  p.  ioy. 

Marta   S  lr"go. 

Canticum  eius  Magnificat  non  ad- 

eo  vetufli  vfus ,  I  \.  2.  7.  vol,  6. 

P*4?< 

Salutatio  angelica,  Auc  Maria,ve- 

teribus  mcognita,  14.4. 15.  voL 

6.  p.  157. 

Marintis. 
Ad  honorem  centurionis  prouehen- 

dus ,  accufatus  tamquam  chri- 

ftianus,  fupplicio  adficitur,  g. 

1. 17.  vol. 3.  p.I)5-. 
Marittii. 
Epifcopus    vnius    vxoiis  maritut] 

quid  fit,  4.5.  1.  vol.  2.  p.  153.  Vid. 

Digamus. 
Mulieii,  abfente  marito  ,non  per- 

miffum  nubere  altei  i ,  22.  2.  9. 

V.9.P.298. 
Viduis    non   permiffum   nubere , 

nifi  exa£lis  duodecim  polt  obi- 

tum  maritorum  meniibus,  22,2. 

8.  T0I.9,  p.297. 

Martinuf. 
SingulariDci  nutu  epifcopus  eccle- 

fice  Turonicae  faftus,  4. 1.3.  vol. 

2.  p.  89-    Et  14. 1. 6.  vol.  6.  p,  10. 

Martyret. 
O^upmodo  honoiati  in  ecckfia  an- 

tiqua  ,  13,  9.  5.  vol  5.  p.  294. 
Non  adorati ,  13. 3.  2.  vol.  5.  p.  73. 
Eorum  dies  fefti  fiuc  naules  quo- 
2  2  modo 


Ma 


INDF.X    PRIMVS 


Matrimoninm. 


modo  cclebrati,  13   9.  5.V0I.  5. 

p.  294.  Ec  20. 7. 1.  vol.  9.  p.  IjT. 

Generalis  omnium  martyrum  fefti- 

vitas,  20. 7. 14.  vol.  9.  p.  159. 
Eorum  a£la  &  paffiones   a  notariis 

exceptae,  3.13.5.  vol.2.  p.75. 
Et  le£be  m  ecclefiis,  13. 9.5.  vol.  5. 
p.  296.  Et  1 1.  }.  14.  vol.  6.  p.$6. 
Et  20.7.  5.  vol.  9.  p.  137. 
Eorum  priuilegium  deprecandi  pro 
lapfis ,  16. 3.  |.  vol.  7.  p.  i2g.  Et 
18.  4.IO.V0I.  g.p.179. 
Bona  tltaftyrwHj  fine  Ineredibus  de- 
natorum,  ecclefia»   attributa,  5, 
4.  8.  vol.  2.  p.  273. 
Martyria  &  Martyrum  memo- 

rite. 
Ecclefia?  ita  vocatx,  8. 1.  %.  vol.  3. 
p.  126. 

Martyrarii. 
Cuftodes  iftiusmodi  ecclefiarum,  8» 
7. 11.  vol.3.  p.26g. 
Martyro/ogia. 
Eoium  origo  &  cpomodo  difcre- 
parint  a  kalendariis,  20.  7.  j. 
vol.  9.  p.  137. 

Mathema. 
Nomen  fymboli  fidei ,  10. 3. 3.  vol, 
4.  p.66. 

Matricula. 
Sancfa  matricu/a,  id  eft  catalogus 
clericorum,  1.  5. 10.  vol.  i.p.50. 
Catalogus  ordinationum,  in  eccle- 
lla  primaris   adferuatus,    eique 
omnes  epifcopi  fecundum  xta- 
tem  iufcripti,  2,  16. 8«  vol.i  p. 
II4. 


Matrimonium. 
Damnarum  a-  mulris  anriquis  hne- 

rericis,  22.1.5.  vol.  9.P.23 ). 
Iccrarum  matrimonium  damnarum 

a  Montaniftis  &  Nouarianis,  16. 
II.  7.  vol.7.  p.436.   Er22. 1.  ic. 

vol.  9.  p.  279. 
Libeiis  fine  parentumfuorumcon- 

fenfu  v.atrimonium  inire  haud 

permilTum,  16.9. 2.  vol.  7.  p.382. 

Et  22.2.  4.V0I.9  P.29Z. 
Nec  leruis   fiue  dominorum  fuo- 

rum  confenfu ,  16.  9. 3.  vol.  7.  p. 

3S>    Et  22. 2. 5.  vol.  9.  p.  294. 
Praef  idibus  mulierem  prouincise  iux 

m  matrinmiium  ducere,  duran- 

te  adminiftrationis  fuae  tempo- 

re,  haud  licitum ,  22.  2.  7.  vol. 

9.  p.  296. 
Nec  rutoiibus  pupillas,  tetare  ad- 

hucminores,  22.2. 10.  vol.  9.p. 

=99. 
Nec  vlli   inrra  gradus  prohibiros 
confanguiniraris  &  adfiniraris,  22. 
2.  ?.  vol.  9.  p.  290. 
Vxoribus,  cjuarum    viri  abfentes, 
nuprias  celebrare  interdiift.un  , 
donec  de  eorum  mortecertiores 
effentfafhe,  22.2.9.  V0I.9.P.29S. 
Viduis,  non  nifi  exa£tis  duodecim 
mcnfibus  poft  virorum  obitum, 
alreris  nubere  permifTum,  22.  2. 
%.  vol.  9.  p.  297. 
Piunrenribus  rempore  pcenitenciaj 
fu.e    matrimonium    iaire    haud 
permi  ffum ,  1$.  1.  %.  vol.  8  p.126. 
Qup  temporelex  ifta  facla  fir,cjua 

fpon- 


Ma,  Me 


RERVNf. 


Me 


fponforum  nuptia:  cnm  fpiriru- 

alibus  adfinibus&  cognatispro- 

hibentur,  II.  £.  12.  vol.  4.  p.300. 

Et  22.  2.  ii.vol.9.  p.  300. 
,  Num  quis  matrimonium  inire  po- 

tuerit  pofl  legitimum    diuorti-. 

um ,  16.  II.  6.  vol.  7.  p.  431.  Et 

22.2.12.V0I.9.  p.301. 
Num  adulter  aJulreram  matrimo- 

nio  fibi  iungcre  potuerit ,  22.  2. 

I3.V0I.  9.  p.509. 
Ccntraftus  matrimonialis  reftibus 

confirmancius,  22.3.  §.  vol.  9.  p. 

Matrimonium  clericorum  vid.Gc- 

libatus. 
Matrimonia    monachorum    olim 
haud  irrita  fac~ta ,  7.  }.  25.  vol.  3. 
p.  92.  Et  16.7.  9.  vol.7.  p.371. 
Vid.  Nuptis. 

Matrix  ecclefia. 
Difrin£r.io  inter  ecckjtam  matriccm 
&  dicecefanam ,  g.  1. 12.  vol.^.p. 
137.  Et  8.  7.  6.  voL  3.  p.  259. 
Matrona. 
Nomen  templum  cuiufdam  iudai- 
ci ,  16. 6. 3.  vol.  7.  p.  277. 
Mediatores. 
Cur  facerdores  dicantur  mediato- 
rcs  inter  Denm  cv  hominem,  2. 
19.  l6.vol.  i.p.288. 
Mediolanum. 
EpifcopiRomani  iurisuiftioni  num- 
quam  fubic£lum,9.ri. II.  vol.3. 

P-39J- 

Mel  &  Lac . 
In altari  orTcni folitum,  15. 2,  3.  vol. 
6.p.26l. 


Et  retens  baptizatis  daii,  12.4.6. 
vol.4.  p.390. 

Meletim. 
Epifcopus  Anriochcnus  quid  Pauli- 
no  aduerfaiio  fuo  pacis   giatia 
obtulerit,  2.13.2.  vol.l.p.lS^» 
Melotes. 
Genus  veflimenti  clerkalis37. 3. 6. 
vol  3.  p.  52. 

JMemdrupt. 
Corporis  membrcram  lacerario  qtio- 
modo  punita ,  16. 10. 7.  vcl.  7.  p. 
400. 
Memorice  martyrum. 
Nomen  ecclefiarum ,  8. 1-  8»  vol.  3. 
p.  126. 

Ms/xvv^tvoi  lacuriv. 
Qu^ici  fibi  velit  h.rc  phiafis,  expli- 
catur,  :o. 5-8«  vol.  4.  p.  Ijl.  Et 
I.4.2.  vol.l.p.37. 
Menandriani. 
Hreretici  baptifmum    corrumpc..- 
tes,  11.3.5.V0I.4.  p.  172. 

Mendacium. 
Quarenus   hoc  quempiam  difcipli- 
nx   ecclefiafhcce  fubieceiit,  l6. 
I3.5.V0I.7.  p.514. 
Mendictn. 
Nulli  mendicantes    inter  antiquos 
monachos ,  7.  }.  10.  vol.  3.  p.  6o» 

Menfa. 
Nomen  ecclefix,  8-  I.  9.vol.3,p. 

1:9. 
Et  altaris ,  g.'6.  n.  vol,  3.  p.  220. 
Menfa  myrtica,  8.  6.  14.  vol.  3.  p, 

225.  Vid.Altare. 
Z  5  Men- 


Afe 


INDEX    PRIMVS 


Mi 


Menfurna  diuifto.  Metrocomia. 

Quid    fignificet  apud  Cyprianum,     Primarius   quidam   ricus,   multos 


5.4.3.V0I.2.P.264. 

Prxmiapro  indicationererum  per- 
ditarum ,  16. 12. 5.  voi.  7.  p.  469. 
M-rcatura. 
Clericis  mercaturam   facere  haud 
permilTum,  6. 4. 12.V0I.2.P.404. 
Quibusdam  tamen  in  cafibus  lici- 
rum,  lbid.p.  406. 
Mereirix. 
Quaeftus  meretricius  quomodo  pu- 
nitus,  16.  11.  10.  vol.  7.  p.445. 
Meridiee. 
Meridiana  ecclefiae  facra ,  13.  9. 12. 
vol.  5.  p.  ;i> 
MKnrctj  vid.  Mediator. 
Mejfaliani. 
Ouid  de  baprifmo  fenferint,  H.2. 
5,vol-4.p.  159. 

MltatP9<«. 
XiW  fietavoiai ,   locus  pocniten- 

tuun,  8.T.17V0I.5.P.156. 
fafula  metanaae,  7.3.  iJ.voLj.p. 

71* 

Metator. 

Decius  tnetator  antichrifti  Luciano 
martyri  diftus,  5.  3.7.  vol,2.p. 
244. 

Metatorium. 

Certus  locus   ad   ecclefiam   pcrti- 

nens,  8-  7«  10.  vol.3,  p.266, 

Metatum. 

Tributum  fic  vocicatum,  J.  3.  7. 

V0L2.P.244. 


alios  vicos  fibi  fubicftos  habens, 
9.2.7.V0I.3.  p.433. 
Metropolitani  vicl.  Primates. 
Miles. 
Quibus  in  cafibus  baptifmo  exclufi 
fuerint  milites,  11.5,  io.  vol.4. 
p.  230. 

Mi/etius. 
Schifmaticus  eiusque  feftatores  fe- 
fe  nominaruntEcclefiamMarty- 
nun,  1.1.  6.vol.i.  p.io. 
Mditia. 
Vocabulum  ,  omnis  geneii?  f;ecu- 
laria  olficu ,   tam  ciuilia  quam 
bellica  denotans ,  6.  4. 9.  voL  2. 
p.401. 
Militia  caftrenfis ,  palatina ,  praefi- 
dialis  ec  cohortalis,  4. 4.1.  voL 
2.  p.  121. 

Miniflerium  diuinum. 
Scmper  hngua  vulgari  populo  co- 
gnita  peraftum,  13.  4. 1.  vol.5. 

P.  84- 

Minflers. 

Anglicanum  ecclefiaium  nomen 
vnde  aiceflcndum,  8.1,11.  vol. 
3.p,lj6. 

Miracttlum. 
Qui  miracula  fe  patiare  gloriarea- 
rur,  quomodo  puniii,  16.  J.  3, 
vol.  7.  p.  259. 

Miffa, 

Antiquum  nomen  diuini  culrus  in 

generc ,  13. 1. 4.  vol.  J,  p,  8- 

Pii- 


Mi,  Mo 


RERVM. 


Monachi 


Piiuatae  &  lolitari.e  mijf.t  priori- 

bus  Hcculis  incognita?,  15.  4.  4. 

vol.6.  p.378. 
Preshyteri  non   ordinati    ad  ccle- 

hrandam  mijfam    pro  viuis  & 

mortuis,  2. 19. 17.  vol.  I.  p.  290. 
Mijfa  catechumenorum,  13.  1.  2. 

vol.  5 .  p.  2.  Et  14. 1. 1.  vol.  6.  p.i, 
Fidelium,  IJ.  1.3.  vol.5.  p.6.  Et 

15. 1. 1.vol.  6.p.  1. 
Praifanclificatorum.,  jr.  4.  12.  vol.  6. 

p.411.  Et  15.5. 1.  vol.6. p.437. 
Soluaiia,  noua  corrupno  ,  15.4.4. 

vol.  6.  p.  378. 
Sicca  &  nautica,  alia  cormptio,  15. 

4.5.V0I.  6  p.  98). 
Bifaciata  CY  nifaciata,  pofteriorum 

faeculorum  inuentio,  ibid. 
Notturna,  fd  eft,Preces  matutinae, 

15. 1.4.V0I.5.  p.  9. 
Vefpertina ,  Preces  vefpenin;r,ihid, 
Mijfa,  pro  lc£tione  fcripturarum 

fumta,  13. 1.4.V0I.5.P.9. 
Et  pro  colle£ta  fiue  oratione,  ibid, 
Et  pro  dimilTione  populi,  ibid. 

\.inciiov  vid.  Metatinn. 

MitreU 

Num  epifcopi  olim  mitram  gefta- 

rint,2.  9.5.  vol.i.  p.137. 

Mttrella. 

Ornamentum   virginum}  7,  4.  6, 

yol.  5.  p  104. 

Tcmplum  folis  Alexaiulria;,  ecde- 
tix  datum,  5. 4.10.  vol.2,p.275. 
Modeflut. 
Prafcctus  Ariamis  fub  Valente.  E- 


ius  collocfuium  cum  Bafilio ,  6. 
3.Io,vol.  2.  p.  571. 

Monachi. 
Origo  monachomm  &  diftin£tio 

a  prifcis  afcetis^.u^.vol.^.p.g. 
Monachi   vniuerfi  principio  nihil 

amplius  cjiiamlaici,  7. 2.7.V0I. 

3.P.20. 
Quibus  in  cafibus  vita  clericalis  & 

mnnachica  coniungi  poruerir,  7. 

2.8.  vol. 3.P.23. 
Omnes  monachi  epifcopo  dicece- 

feos,  in  qua  viuebacu,  fubie&i, 

2. 4. 1.  vol.  1.  p.  roi,  Et  7.  3.  14. 

vol.  3.  p.  68. 
Ex  manuum  fuauim  labore  fuften- 

rari ,  7. 3.  'o.  vol.  3.  p.  60. 
Nullum  follemne  votum  fiue  pu- 

blica  profefiio  ab  illis  exatta,  7. 

3.7.V0I.3.  d.54. 
Marrimonia  monachorum  non  fa- 

£fca  irrira,  7.  3.  27.  vol.  3.  p.  92. 
An  monachi  ad  vitam  faecularerrt 

redire  poruerinr,  7. 3.  22.  vol.  3. 

p.  co. 

QrKenam  pcena  defertoribus  ffiwa- 
chis  inrlicta-  fir,  7.  3.  24.  vol.3. 

P>  9J- 
Monachi  antiquitus  in   ofricia  vel 

iura  clerrcorum  non  inuolarunr, 

7.3.19.V0I.3.P.82. 
Neque  in  ciuitanbu?  degendi  ve- 

niam  habuere  ,  ad  foiirudinem 

adftriai,  7.3.  20.  vol.3.  p.  84. 

Ab  ofliciis  tam  ecdefiafticis  cjuam 

ciuilibusexdufi,7.3.ig.YoL3.!p,8T.. 

Curi- 


Monacbi. 


INDEX    PRIMVS 


Mo 


Curialibus  non  licitum  fieri  mona- 

cbis,  7.3.I.V0I  3.  p.^r» 
Nec  feruis,  fine  dominorum  fuorum 

confenfu,  lbid.  p.  43. 
Nec  matitis  &  vxoribus,  fine  mucua 

vtriufquc    partis     confenfione, 

ibid.  p.  43. 
Nec  liberis  ime  parencum  fuomm 

confenfu  &  voluntace,  7.  3.  4. 

vol.  3.  p.  48. 

Liberos,  quantumuis  a  parentibus 

fuis  addu&os,  fine  fuo  ipforum 

confenfu  m  monafteriis  rerine- 

re  haud  permiiTum,  7. 3.  5,.  vol. 

3.  p.48* 

Antiitites  inrer  monacbos  di£ti  <le- 
cani ,  centenarii ,  patres ,  7. 3.  II. 
V0I.3.P-63. 

Spirkuales  monacberum  exercirati- 
ones :  Perpetua  pcemtentia,  7.3. 
15.V0I.3.  p.71. 

Extraordinaria  leiunia,  ibid. 

Excraordinariae  facrorum  frequen- 
tationes,  ibid.p.  74. 

Dedirfeientia  intervitammonaclii- 
cam  &  vitam  communicatiuam, 
7.3.9.V0I.3.P.57. 

Monachi  feculares  &  vxorati,7.2. 
6   vol.3.  p.  19. 

Nomtna  veterum  monachorum  ^A- 
mchorettt ,  Acxmetx,  Apojioli- 
ci ,  BenediBini ,  Zocry.c} ,  Cel- 
hilani ,  Coenobitx,  Continentes, 
Culdai,  Gyromgi^  liefychafl/e, 
J>hiLthei',Kemboth ,  Kmuntian- 
its,  Sarabaiu,  Sikntiarii  ,Sty- 


lit.t ,  Therapeut,e ,    7.  2.  ifeqq. 
Vide  fuo  quoduis  loco. 
Tonfura  &habitus  monachorum,-j. 
3. 6.  vol.  3.  p.50. 

WiOMOU. 

Monafteria  fic  ditta,  7.  2.  14.V0I. 
3.P.40. 

Monaflerntm. 
Variaeorum  nomina,  7.2.I4«voI. 

3.  p.  40. 41. 

Ecclefiae  nonnumquam  diftx  tno- 

na/leria,  g.  1. 11.  vol.  }.p.  135. 
Monafieria  patriarchalia ,  7.  3.  14. 

vol.3.  p.yi. 
Relegatio  in  monajlcria^  pcena  clc- 
ricorum,  17.4.11.  vol.g.  p.48. 
Moneta, 
Adulteracores  monetn  quomodo  pu- 
niti ,  16. 12.  r^.  vol.  7.  p.  4^3. 
Montales. 
Virgines  monaflicx ,  7. 4.  g.  vol.  3. 
p.109. 

Monoganna. 
Qup  fenfu  requifica  a  clericis,  5". 

4.1.  vol.2.  p.153. 
Ec  a  diaconiffis, 2.22.5.  vol.l.p.345. 
Ec  a  viduis  ecclefiaflicis,  7.  4.  9. 
vol.  3.  p.  110. 

Montaniftg. 
Hxretici,quibapcifmi  formamadul- 
terabant,  n.  3.7.  vol.4.  p.  173. 
Mortuos  baptizabanr,  H.4.3.V0I. 

4.  p.  186. 

Cum  ecclefia  de  fecundis  nuptiis 
difpurabanc,  22,  I.  ic.  vol.  o  p. 
279. 

Et 


Mo 


RERVM. 


Mti 


Et  de  ieiunio,2l. Mf.  vol,9.p.2io. 
Ec  de  geftarione   coron.ie  &  fuga 

tempore  perfecurionis,  16.  4  g. 

vol.7.  p.107. 

Morbus. 
Non    curandus   per  incanrariones, 

amulera,  phylafteria,  ligaturas 

&c.  16.  5.  6.V0I.7.  p.fl. 
Mores, 
Publici  vererum  moret  in  ecclefii« 

magnae  reuerenrix  indices,  g.  10. 

II.vol.3.  p.  349. 

Murtalia  peccata. 
Quomodo   a    venalibus    diftingui 

confueueiint  in  difciplina  eccle- 

fiae,  i6.j.i4.vol.7.  p.  177. 

Mortui. 

Reliquice  mortuorum  non  feruandne 

fupra  terram  fed  fepeliends,2j. 

4.8.  voLlo.  p.  93. 
Non  religiofe  colendx,  23.  4.  9. 

vol.  10.  p.  97. 
Mortui  non  baptizandi ,    II.  4.  3. 

vol.  4.  p.  Ig6. 
Ofculum  pacis  ncm  dandum  mortuis 

23.3. 14  voLio.  p.  66. 
Nec  euchariftia,  15.4. 19.  vol,  6.  p. 

424.  £123.3.14.  vol.io.  p.  66. 
Preces  pro  mortuis,  15.3. 16.  vol.  6. 

p.3;o.  Et23.  3. 13.V0I.10.P.63. 
Quomodo  mortui  excommunican 

foliti  finr,  16.  3. 12.  vol.  7.  p.  170. 
Quomodo  abfolui,  19.2.  Il.vol.g. 

p.  227. 
Mortuorum  cadauera  condita  aro- 

matibus ,  25. 2. 5.  vol.  10.  p.32.  Ec 

23   |.g.  vol.  io.p-93. 
Bingh.O.  E.V0I.X. 


Mulieres. 
Ad  nullam  facerdotii  runftionem. 

confecratae,  2.22.7.  vol.i.  P-2)"o. 
Baprifmi  adminiftrario  per  mulie- 

res  omnino  prohibira,  i\  1.  jf 

vol.4,p.  igj. 
MulieYibus   numquam  peimifTum 

concionari,i.;.4.j.vo',6.  p  123. 
Introirus  mulierum  in  ecclefiam,2. 

22.12.  vol.i.p.355. 
Loca  mulierum  in  ecclefia  ,  8.5.7. 

vol.  3.  p.  200. 
Mulieribus  in  ecclefia  vigilias  age- 

rc  interdiftum,  g.  10.  1  vol.  3. 

p.  336. 
Mulieret  pcenitentiam  quoque  pu- 

blicam  agcre  hiffre,  16.3.2,  vol. 

7.P.125. 

Murniz. 

Quomodo  adfeiuatce  fint  ab  Aegy- 

ptiis ,  23. 4.  g.  vol.  10.  p.  9 ;. 
Muneraru. 
Adiutores  idololanire,  16.  4.  g.  vol. 

7.  p.  206. 

Munnipes. 
Ad  facrum  minifteiium  non  ord«- 

nandi, .4.4.4.  vol  2.  p.  150. 
Munera    municipalia  deucis  non 

impofita,  5. 3  14.  vol.  2.  p.  253. 

Mwnfiers. 

Appellatio  ecclefiauim  Geimanica 
vnde,  g.i.  n.  vol.  3,  p.136. 

Munui. 

Munerit  abdicario  clericis  in  qui- 
btisdam  cafibus  peimiffa,  6.4. 
2.  vol.  2.  p.  3^2, 

Aa  Qnan- 


Mu,  My 


INDEX  '  PRlMVS 


Na 


QiunJo  interdicta,  6,  4.  I.  vol.  2. 

Clerici  ab  vniuerfis  iisque  perfona- 

libus  muneribw  excmri ,  5. 3. 12. 

vol.2.p.  250. 
Et  a  (bfdidis  muneribut  ram  patri- 

monialibus  quam  perfonabbus, 

ibid.  p.251. 
Nec  non  a  curialibus  &  municipa- 

libus,  5.3. 14-  vol.2. .  p.253. 

Mufica. 

Artihcialis   &:   melica  vocis  muta- 

tio  in  canendo  permifla,  fi  fo- 

brie  &  moderate  fieret,  14.  I. 

16.  vol.  6.  p.  24. 
Mufica  theatralis  reie£la,"  14.  Mg. 

vol.6.  p.26.  Vid.  Organon. 

Mttfiuum  opm. 

In  ecclefiis  anticjuis  vfitatum,  8.8« 

5.  vol.  3.  p.  295- 
Muti. 
In  quibufdam  cafibtis  baptizati,II. 

5.2.V0I.4.  p.215. 
Et  ad  pcenitentiam  admiffi,  ibid. 

p.  217. 

Myrrba. 
Prsecipuus  eius  vfus  in  condiendis 

morruorum  cadaueribus,  23. 2. 5. 

vol.io.  p.32. 

Myfleria. 
Catechumcnis  cclata  &cur?lo.  J. 

I,  vol.4.  p.  119. 

Myjlica  menfa. 
Nomen  altaris,  8'  6. 14-  vol.3.  p. 

225. 

Myftka  vela. 
Vela,  fanttuaruuu  a  reliquo  tem- 


plo  diihnguentia ,  8.  6.  8.  vol.  3, 
p.  214. 
Mu>?<nc  &  Mwrayctiyta. 
Nomina  baptifmi ,  II.  1.  iq,  vol.  4« 
p.  152. 

N. 

V.a.ic. 
Nauis   ecclefis,  8.  5- 1&2.  vol.3. 
P.1S9  feqq. 

Narthex. 
Exterior ,  8.  3. 4.  vol.  3.  p.  177. 
Interior,  8.4.1.  VoLj.p.lg}. 
Varia  nartbecum   genera  in  com- 
plunbus  ecclefiis,  8. 4. 6.  vol.  3. 

p.187. 

Natalif. 
Natalit  Chrifti ;  eius  origo  &  quo- 

modo  obferuatus,  20. 4. 1.  vol» 

9.  p.  66. 
Qup  anni  die  celebratus  fit,  20. 4,' 

I  -  3.  vol.  9#p.  66  --7?. 
Origo  huius  follemniraris  reuo  a- 

poftolico  a  quibufdam  anticjuis 

fciiptoribus  adfignata,  20.4.4. 

vol.  9.  p.  7:. 
Hoc  feftum  eadem  religiofa  vene- 

ratione,  qua  dies  dominica,ce- 

lebratum ,  20. 4.  f.  vol.  9.  p.  75» 
Natalis  epifcopi ,  hoc  eftdies,  quo 

ordinatus  eft,  anniucrfana  lol- 

lemnitate  celebratus,    4,  6.  15. 

vol.2.  p.  188. 
Nata/es  imperatorum  ,20.1. 4.  vol. 

9-  P-  9. 
Paffiones  martyrum  dittre  natalet 
eorum  ,  20»  7.  2,  vol.  9.  p.133. 

Na- 


Na,  Ne 


RERVM. 


Ne,  Nt\N* 


Natah-r  vrbium  Roms  &  Conftan- 
rinopolis ,  20. 1.  5.  vol.  9.  p.  II. 

Natahr  naturales  non  celebrandi 
in  cjuadragefima ,  21.  1,23.  vol. 
9.P.224. 

Natatorium. 

Nomen  baptifmi,  8-  7-  4- v0^  y  P* 

2)8- 

Natio  lucifuga. 


ercere  haud  permiflum,  16.4» 
12.  vol.  2.  p.  404. 
Nemejwni. 
OiTiciales  dea?   Nemefis,  16. 5.  6, 
vol.  7.  p.  25 % 

Necttienia. 
Supeiftitiofa  eius  obferuatio,  16.4» 
17.  vol.  7.  p.  224. 
Nenits. 


Chriftiani  a  gentilibus  per  conm-     Canriones  lugubresgentiliumchri- 
cium  fic    vocati,  1.2. II.vol. I.  ftiani  auerfati,  23.  3.  g.  vol.io. 


P-  25- 

Nauicularii. 

Certa  focieras  hominiun,  qui  an- 

niuerfarium  frumenti  nibutum 

ex  Africa  &  Aegypto  Romam  & 

Conftantinopolm      transporta- 

bant,  f.3.J,vol.2.p.2jS- 

Nauif. 
Nauis  ecclefiae,  vicl.  fupra  N«of. 

NecuToAoyo*. 
Cur  catechiftoe  hoc  nominc  vocari, 
3. 10.  3.V0I.2.P.53. 
Nazareni. 
Chriftianiper  contumeliam  fic  ap- 
pellati,  I.2.I.vol.l.  p.IJ. 

Necromantia. 
Vaticinatio  per  euocatos  mortuos, 
16.5.4.V0I.  7.  p.  246. 
Negltgemia. 
Clericorum  ncgligentia  in  officio 
quomodo  punita,  17.5«  7«  v°k 
g.  p.66. 

Negotiatio. 
Clericis  negotiationet  fxculares  ex- 


P-54- 

Neophyti. 

Neophytir  feu  recens  baptizaris  o- 
fculum  pacisdatum,  12. 4. 5.  vol. 

4.  p.  ?88- 
Alb:e  illis   veftes  indutne,  12.4.  I. 

vol.  4.P.383. 
Quando  eas  exueiint,  20.5.12.  vol. 

9*p.xi& 

Dies  netpbytorttm ,  ibid.  p.  119. 

tftpiOTtpiKV    TJ.£iC. 

Inuenilis  ordinario,  qnui  fir,2. I0l 
1.  vol.  1.  p.  145 

HS<p(\0$l(i)>CTCtl. 

Incantatoies  per    expulfionem  nu- 

bium ,  16. 5. 6.  vol.  7.  p.  2^7. 

Ntddtti. 

Species   cxcommunicationis  apuel 

Iuujcos,  J6.2.  16.  vol.7,  p.Iiy. 

Nilus. 

Cubirus  NiU  vbi  adferuari  confue- 

verit,  g.io.  i2.vol,3.p.  351. 

No/a. 

Cur  campanse  dicanrur  nolte ,  8.7. 

15.V0I.3.P.284. 
Aa  2  No- 


No,Ku 


INDEX    PRIMVS 


Nu 


Nornen. 
Nottiina  offerre,  quid   fit,  2.  20.5:. 
vol.l.p.302.  Ec  If.  2.  4.  vol.  6. 
p.  264. 

Nonna. 
Nomcn  virginum  ecclefiafticarum, 
7.4.8.V0I.3.P.109. 
Notarii. 
Eorum  officium   in  ecclefia   anri- 
qua,  3. 13.  5.vol.2.p.7J.  E:  20. 
7.4.V0I.9.  p.137. 
Notitia. 
Ciuilis  notitia  irnperri,  9. 1.  5.V0I. 

3-P-374- 
Notitia  ecclefiae,  9.  I.  6.  vol.  3.  p. 

376' 
Nvtitia  eccleCix  perLeonem  impe- 

ratorem ,  9. 7. 1.  vol.  3.  p.  566. 

Nouatiani. 

Hxretici,    damnantes    nuptias  fe- 

cundas  ,16.11.7.  vol.  7.  p.  436.  Et 

22.I.IO.vol.  9.  p.  279. 
Ouomodo   difcreparint  a  catholi- 

cis  ratione  difciplinie  ecclefiafti- 

cx  &  abfolutionis,  i§.  4.5.V0I. 

8.  p-i7°- 
Cur  in  ecdefiam  recepti  fine  noua 

ordinatione,  4.7. 8-  voL  2.p.I9£. 

Noucmchale. 

Certa   praxis  ethnicorum  reietta, 

2£.  3.  I9.V0L  10^.74. 

Nouilunium. 
Supetftitiofa  eius  obferuatio  dam- 
nata,  16.4. 17.V0I.7.  p.224.  Et 
2O.I.3.V0I.  9.  p.7. 


Nouitioli. 
Nomen  catechumenorum,  io.I,  r, 
V0I.4.P.  1. 

Nox. 
Congregationes  nofturna,  13. 10.  II. 
vol.5.  p.  329. 

Nubes. 

Expulfores  nubium ,  genus  incanta- 

torum ,  16. 5. 6.  vol.  7.  p.  257« 

Nullatenfes. 

Epifcopi  fine  fede  epifcopali,^. 6. 

2.vol.  2.P.170, 

Numnii. 
Aurei  vel  argentei  diftriburi  popu- 
lo   in  natalibus  imperatorum, 
20.I.4.V0I.9.  p.  10. 

Nunc  dimittts  &c. 
Canticum  Simeonis,  14.2.5.V0I.6. 

p.  46. 

Nundina. 
Celebratio  nunditidrutn    in    feftis 

martyrum  per  abufum   inuefta 

&  abrogara,  20.  7. 10.  vol.  9.  p. 

151. 

Nupt'£. 
Iteratx  nuptia.  damnata?  a  Monta- 

niftis  &  Nouatianis,  16.  II.  7.  vol. 

7»p.  4_36.Ec  22. 1. 10.  vol.  9.P.279. 
Interui£r..?  in    cjuadragefima,2l. I. 

23.  vol.  9.  p.  224.  Ec  22.2. 14.  vol. 

9-  p.312. 
PuMicandic  in  ecclefia ,  22. 2.2.  vol, 

9.  p.  289- 
Celebrandae  per  publicnm  ecclefije 
miniftrum ,  22. 4.1.  vol.  9.  p.  331. 

Qui. 


yy,  oi>__ 


RF.RVM. 


Ob,  Oc 


Quibus  in    cafibus  aliter  fieri  per- 

miflum  fit  5  22.  4. 2.  vol  9.  p.537. 

Corona»«/f/W//,22.4.  6.vol.  9.  p. 

34-V         .   '-,  , 

Pompa  nuytialis  quatenus  permma 

fuerit'  ab  antiquis  patribus,  22. 

4.8.  vol.9.  p.346. 

Nymphaum. 

'Fons  ante  ecclefiam ,  8. 3.  6.  vol.  3. 

p. 180. 

Nynias. 
Epifcopus  in  Bricannia,  qui  primam 
ecclefiam  de  lapide  fecit,  inde 
di&am  Cafam  Candidam ,  g.  1. 
io.vol.  J.p.lj2. 

o. 

Obedientia. 

Stipulatio  obedienti*  erga  Chriftum 
neceffaria  pars  federisbaptifma- 
lis,  II.  7. 6.  vol.  4.  p.  270. 

Ha?c  fa£ta  a  baptizandis  vultu  ver- 
fo  in  Orientem,  II.  7. 7.  vol.  4. 

P-27* 
Fidei  &  obedienti/i  vnitas  ad  ipfam 

effentiam  ecclefix  neceffana,  16. 
.    i.i.vol.7.  p.2.5.  7. 
ObUn<e. 
Vfus  oblatarum  loco  panis  in  pri- 
ma  origine  fua  damnatus,  15.2. 
,    6,vol,6.p.27o. 

Oblatio. 

Quxnam  oblationes  ad  altare  reci- 

pi  potuerint  &  cjuae  non,  15.  2t 

3.V0I.  6.  p.260. 

Non  recipiendx  ab  hominibus  fla- 

gitiofis ,  1 5. 2. 2.  vol.  6.  p.  252. 


Oblatio  agni  in  die  jSafchatis  m  ec- 

clefia  Romanenfi  improbata,  15. 

2.5.  vol.  6.p.262. 
Precatio  in  oblatione  fafta,  IJ.2. 4. 

vol.6.  p.265. 
Nomina  facientium  cblatiories  re- 

cirata,  ibid. 
Oblati.ncs  pio  mortuis,  23.  3.  15, 

vol.  10.  p.  63. 
Oblationes  pars  redituum   clericor 

rum,  5.4.I.V0I.2.P.  162. 
Ali  e  hcbdomadales,  alismenftxux, 

ibid. 
In  pnecipuis  ecclefis  rediubus  po- 

fitx ,  5.  4.  IJ.  vol.  7.  p.  2$r ..  i 

Qblationarium. 

Locus  in  ecclefia,  vbi  populi  reci- 

piebantur  oblationes,  8«  6.  22« 

V0I.3.P.247. 

Obferuatio. 
Dierum  &  cafuum  fortuitorum  ob- 

feruatio  fub  cenfuram  vocata, 

16.5.8- vol.  7.  p.  263. 

Ob/e/fi  vid.    Energttmeni. 
.   Obfgnatio. 
In  prima   admidione  catechume- 

norum  adhibita  cum  figno  cru- 

cis,  10. 1.3.  vol.  4.^,6. 
ObtreBatio. 
Qualis  iri  illam  cenfura ,  16.  13. 3» 

vol.  7.  p.511.  Et  6.  2.  io,vol.2. 

F.5S2- 

Ocultu. 
Mos  illinendi  luto  oculos  catechu- 
menorum  quid  fignificet,  10.  2. 
14.V0I.4.P.34. 
Aa  3  Oeco- 


Oe--Op 


INDEX    PRIMVS 


Op,  Or 


Oeconorum. 
Cemis  miniftcr  ecdefue,  3. 12,  I, 

vol.  2.P.67. 
Dictus  prsepofitus  domus,  3,  12. 1. 
vol.2.  p.67. 

Oecumenictu. 

Titulus,  epifcopo  Confhntinopoli- 

tano  datus,  2.I7.2l.vol.i.p.2)S. 

Offerre. 

Pancm  &  vinura  fn  euchariflia  0/- 

/ir>v   quatenuslicueiit  diaconis, 

2,2o.7&.8^oi.i.p.304.3°6* 

.OjffJTf  nomina  quid  ?  2. 20. 5.  vol. 
I,  p.3o2.Eti5.2.4.vol.6.p.26.i. 

Offichim  vid.  Munus. 

oJkoq. 

Nomen  ccclcfe,8.l-I>vol.3.p. 

144- 

Omen. 

Obfcruatio ,  ex  voce  vel  etiam  ex 

fternutatione  hominum  captata, 

l6.5.2.vol,7.p.240&26J\ 

OfXOilClOV. 

Cur  huic   vocabulo  inhrerendum 
contra  Arianos,  6,  3.  io.vol.  2. 

P*375», 

O^'£^£0jU'aVTf^<t, 
Vaticinario  pcr  fomnia,  16.  5.4. 
vol.  7.P.246. 

Op  fices. 

Ex  opifscum  fodalitio  nullus  ordi- 

.,  nandus ,  4. 4.  3- vo1-  2-  P«M6' 

OppreJJio. 
Variee  eius  fpecies  damnatse,l6,I2t 
^♦vol.7,  p.473- 


Optimntes. 

Eorum  poteflas  in  cligendis  clen- 
cis,  4.2.  lg.vol.2.  p.ri;. 
Oraculnm  c^lejle. 
Nomen,  dattim  c  liftis  impcrato- 
rum,  8. 1.3.  V0L3.  p.  116. 
Orariutn. 
Ornamentum  diaconorum,  2. 20.10. 
vol.  1,  p.  312, 

Oratio. 
Indicere  crationem  ,    diaconorum 
officium,  2. 20. 10.  vol.i.  p^IO. 
Etij.  8.2.V0I.5.P.251. 
Oratio  indifta,  15.3.31,  vol,6.p, 
363.  Vid.  Precatio. 

Oratio  dominica. 
Ab  ecclefia  anricjua  in  omnibus  of- 
ficiis  vfurpata ,  13. 7. 2.  vol,  5.  p, 

In  bapcifmo,  ibid.  Er  12.  4. 7,  vol, 

4.P.392. 
In  euchariftiac  celcbrarionc,  13. 7. 3» 

vol.  5.  p.  240.  Et  13.  II.  7.  vol, 

5.  P-317. 
Tn  maturinis  ac  vefpertinis  preci- 

bus ,  13.7;  4.  vol.  5.  p.  240.  Et 

13.II.7.V0I.5.P.347. 

Et  in  priuatis  precibus,  13. 7.5.V0L 

5.  P.24°» 
Difta  oratio  quotidiana,  13.  7.  6» 

vol.  5.  p.  241 .  Et  6. 3. 14,  vol.  7, 

p.177. 

£u%>!  vsvofMfffxivri,  oratio  Iege  fan- 

cita,  ij.  6.9.V0I.5.  p.225. 
Non minus  ab IWeticis ac fchifma. 

ti- 


Or 


RERVNf. 


Ordinatio. 


ticis,     quam     catholicis    vfur- 

pata,  13.7. 7.V0I,  J.p.  242, 
Pro  remiflione  peccatorum  cjuori- 

dianorum  &  leuiorum  adhibi- 

ta ,  16. }.  14.  vol.  7.  p.  17S. 
Pro  diuina&  fpirituali  piecumfor- 

mula  habita,  15, 7.  8.  vol.  5.  p. 

244. 
Solis  communicantibus ,   non  ca- 

techumenis,  eius  reciratio  con- 

cefla,  I.4.7.V0I.1.  p.59.  Etio. 

5.  9.  vol.  4.  p.  1  j2.    Et  ij.  7. 9. 

vol.  5.P.246. 

Oratoria  facra. 
Non  fuifle  partem   oratorix   anti- 

quK  ,   mouere  adfcftus  gefhcu- 

lationibus  &  vauis  reium  ima- 

ginibus,  14  4. 20.  vol.  6.  p.  172. 

Vid,  Concionari  &  Sermoner. 
Oratorium. 
Quomodo  oratoria  differanr  ab  ec- 

cleflis  ,8. 1.4.  vol.  3.  p.  ng, 
Laicorum  oratorinm ,  £,.  5. 2.  vol.  5. 

P- 190. 

Qrdinatio. 
Epifcopus  non  ordinandus  infra  tri- 

cefimum  setatis  annum ,  2. 10. 1, 

voli.  p.142. 
Pucrorum  erdinatio  in  ecclefia  Ro- 

manenfi,  reprehenfa,  2.10,1.  voL 

I.  p.  145. 
Curforia    epifcoporum    ordinatio 

improbara,  2. 10. 4.V0I.  i.p.149. 
Diaconi  nonnumquam  ordinati  e- 

pifcopi,  etfinumcjuam  anrea  or- 

dinati  presbyccri,  2, 10.5.  vol. I. 

p.IJO. 


Vrgente  ncceflitate  etiam  ex  inferi- 
otibus  ordinibus  epifcopi  trdi- 
tiati,  2.10.6.  vol. I.  p.  152. 

Immo  ex  ipfis  laicis,  2,  10.  7.  vol, 

1.  p.152. 

Quantum  temporis  conccfliim  fue- 
iit  poft  epifcopi  obitum  ad  per- 
agendam  noui  epifcopi  ordina- 
tionem,  2. II.  I.  vol.  1. p,  157  fici» 

Ad  cpifcopi  cuiufdam  ordinatio~ 
nem  tres  requifiti  epilcopi,2.  II. 
4.  vol.  1.  p.  161. 

Ordinatio    per    vnum  eDifcopum' 
pera£la  pro  valida,  etfi  non  lc- 
gitima,  habita,  2.  II.  5.  vol.  1. 
p.  164. 

Epifcopi  in  fuis  ipforum  ecclefiis 
crdinandi,  2.  II.  7.  vol.  I.  p.  167. 

Foimula  precationis  in  epifcopo- 
rum  ordimtione  adhibeii  folita, 

2.  II.  9.V0I.  i,p.ii59. 

Kemo  epifcopus  ordinandur ,  qui 
fentcntise  depofitionis  fubiace- 
1^,17.5.  3.  vol.  8- P.  5c% 

Epifcopis  fucceflores  fuos  crdinare 
liaud  pet  miflum  ,2.1?.  4.  vol.  1, 
p.I^9,  Etl7.5.3.vul.8.P'Ol- 

Funclio  &  poteftas  ordinandi  pre- 
sbyteros  &  diaconos  numquam 
presbyteiis    coneredita,  2.  3.  5. 

vol.i.p.SS- 
Ordinatio  per'  pre^byteros    ab  ec- 
clefia  irrita  fa£la,  2.  J.  6,  vol.l. 

P-  91. 
Ordinatio  presbytcrorum  per  epi- 
fcopos  &  presbytcros  fimul  per~ 
Agenda,  2,jo,  ip,vol.i.  p.278« 

Anu- 


Ordinatio. 


INDEX     PRIMVS 


Antiquus  modus&ratio  ordinandi 

pi  esbyteros  defcriptus,  2. 19. 1-. 

vol.i.  p.289. 
Foima  ordinandi  diaconos,  2.  20. 

j.  vol.  1.  p.  300. 
Regulse  de  ordinatione  in  genere , 

4.}.  t.voI.  2.p.  ng.    ECI-.J.5. 

vol.g.  p.J^feqq. 
In  fidem  &  erudirionem  ordinan- 

df.rum  inquirendum,  4. 3. 2.  vol. 

2.  p.119. 
Statuta  ecclefix  nuibm  ordinando- 

rum  inculcanda,^.  6.  1.  vol.  2. 

p.  168. 

Nullus  peregrinus  in  extranea  qua- 
dam  ecclefia  ordinandus  ,4.3.5. 
vol.  2.  p.  123. 

Nullus  crdinandur ,  qui  publicam 
pcenitentiam  in-  ecclefia  egifiet, 
4.  3.6.  vol.  2.^.123.  ECI7.4.  5. 

voi.  8.  p.  62. 

Nullus  energumenus,  17.  5.  3.  vol. 

8.  p.  J9.   Ec  4.4.7.V0I.  2.  p.  152. 
Kullus  homicida,  nullus  adulter, 

nullus  qui  rempore  perfecutio- 

nis  fidem  abnegafiet,  4. 3. 7.  vol. 

2.  p.  126. 
Nullus  fccnerator  vel  homo  fediii- 

ofus ,  4. 3. 8-  vol.  2.  p.  131. 
Nullus^qui  fibimetipfi aliquod  cor- 

poris  fui  membrum  volunrarie 

prsetruncafiet ,  4.  3.  9.  vol.  2.  p. 

13T.  EC17.  5.  3.V0I.8.P.59. 
Nuilus ,  baptifmo  clinico  donatus, 

4.3.  Il.vol.2.  p.  136. 
NulJus  nondum  vel  irregulariter, 

fine  debxta  baptifmi  formula., 


Ordinatio. 

baru/a[us,i7.5;.>VoJ;8<p6a 
Nullus  ab  hxrencis  baptizatus  vel 

«baprizacus,  4.  3.  n.vol.2.  p. 

137.  ECI7.5.3.V0J.8.  p.6o. 
Nullus,  qui  non  omnem  familiam 

fuam  chiillianos  catholicos  fe- 

cifiet,  4  3.13.V0I.2.  p.139. 
Nulius  fcenicus  &comcedus,4.  y. 

7-vol.2.p.  152. 
Nullus  milcs ,  4. 4. 1.  vol.  2.  p.  14T. 
Nullus  feruus  vel  libertus  finedo- 

mini  fui  confenfu,  4.  4.2.  vol. 

2.  p.  145. 
Nullus  e  ciuili  fociecate  vel  fodalirio 

opificum,  qui  apud  rempubli- 

cam  locatas  haberec  operas,  4. 

4.3.V0I.2.  p.  146. 
Nullus  ex  imperii  Romani  curiali- 

bus  fiue  decurionibus,  4.  4.  4, 

vol.  2.  p.  147. 
Nullus  procurator  &  turor  pupfi. 

lorum,  vfque  dum  olficium  e- 

ius  exfpirafiet,  4.4.  5.  Vol.  2.p. 

150. 
Nullus  cauffidicus   in   quibufdam 

ecclefiis  ,4.4. 6.  vol.  2.  p.  151. 
Nullus ,  qui  concubinam  haberec 

vel  metetricem  vcl  repudiatam, 

4.4.7.V0I.2.P.  15:. 
Nullus  digamus,  4.  5.  4.  vol.2.p. 

156.  Eti7.5.3.  vol.g.p.jj. 
Nulh  epifcopo  clericum,  nifi  con- 

fentiente  illius  epifcopp,  ordi- 

«tffVpeimifium,  4.^.4.  vol.2. 

p.173.  EC17.5.J.  vol.y.p.56.' 

Nulh  epifcopo  in  alius  cumfdam 

epifcopi  dicecefi,  fine  eius  venia 

«rdi- 


Ordinatio. RERVM. 

ordinationis  vitam  peragere  li- 
citum,  2.5.3.V0I  .  1.  p.  XI4. 
Epifcopus  Alexandrinus  ab  hac  re- 
gula  cxemrus ,  2.  16.  2  j.  vol.  I. 

Nullus  clericus  erdinandus  airoXe- 
Kvfiiws ,  4  6.  2.  vol.i.  p.  170, 
Eti7.5-3.vol.8.  p-55-  ^6.4. 
4.V0I.2.  p.387 

Ordinatio  localis,  4.  6.  2.vol.  2.p. 

Ao  ecclefia  per  tna  priora  iaecula 
certa  &  ftata  tempora  ordinati- 
onis  habuerit,4;  6.6.V0I.2.P.177. 

Ordinationes  quolibet  hebdomadis 
die  indifcriminatim  faftae  per 
tria  priora  fecula ,  4.  6.  7.  vol. 

2.  p.180. 
Cserimonia   ordinationis   tempore 

oblationis  infacris  matutinis  per- 

agifolita,4.C.?.vol.2.p.l8T. 
Ecclefia  vnicus  legitimus  ordinati- 

onis  locus ,  '4. 6. 9.  vol.  2. p.  182. 
Ordinatio  flexis  coram  altari  geni- 

hus  recepta,4. 6i  io.vol.2.p.iS3« 
Nonnumquaminuitis  data,4.2-  8« 

vol.  2.  p.  104.  Et  4. 7. 1.  vol.  2. 

p.  189.  . 

Ofculo  pacis  finita,  4.  6.14.  vol.2. 

p.l87.  , 

Ordinationes  iteratse  generatim  da- 

mnat3e,4.  7.5.V0I.2.  p.I95- 
Schifmatici  inteidum  \Kxvm  ordi- 

»«M",  4-7.7  V0l. 2. p.  I96. 

Et  hsretici  ad  ecclefiam  redeuntes 
quibufdam  in  locis ,  4. 7. 8.  vol. 

2.  p.  198- 
Bingh.O.E,Vol.X. 


Orde. 


Ordhiatio  Synefii  irregulatis  con- 
fiderata,  4.3.3.  vol.  2.  p.  T20. 

Dies  ordinationum  epifcoporum 
anniuerfaria  follemnitate  cele- 
brati ,  20.  8«  2«  v°h  9«  P- 164. 

Ordo. 
Liturgia  fiue  cultus  Dei  publicus, 

13. 1.7  vol.  5.  p.16. 
Tres  hominum  ordines  in  ecclefia 

chriftiana ,  HyXfifvoi ,  viro)  & 

xciTtixxftM0' 1  1«  3-1.  vol.l.  p  31. 

Qujd  veteies  per  diftinftos  epifco- 
porum&presbyteioium  ordiner 
intelligant,  3.1.  r.  vol.  I.  p.  53. 

Ordincs  infetiores  non  apoftolicse 
fed  ecclefiafticse  tantum  lnftitu- 
tionis ,  3«  :.l.vol.2.  p.i. 

Oimmodo  a  fuperioribus  ordini- 
bus  nomine,  officio  &  modo  or- 
dinatioris  diftinfli  fueiint,  3.  1. 
6.  vol.  2.  p.  9. 

Nullamanuumimpofitio  in  eorum 
ordinatione  adhibita,^.  1.  6.  vol. 
2.  p.  10. 

Prxcipuus  ordinum  infcriorum  v- 
fus  in  primitiua  ecclefia,  vt  ef- 
fent  quoddam  hieiatchiae  femi- 
naiium,^.  1.  4.  vol.  ?.p.  7. 

Officio  fuo  renuntiate  &  ad  mere 
fjecularcm  vitam  rediie  inferio- 
ribus  ordinibus  non  peimifium, 

3.I.  5.  vol.  2,p.  9. 

Ad   fe  alendos  negotiationfm  ex- 

ercere  ipfis  licitum,  5.3.6.  voL 

2.  p.  241.   Et  6. 4  13-vol.  2.  p. 

407. 

Bb  Org*. 


Or,Or 


INDEX     PRIMVS 


Ot-  Pa 


Orgaffum. 

Ouando  pumum  in  ecclefia  adhi- 
beri  ccepta  fmt  organa  pncumz- 
tica,  g.  7- 14.V0I. 5.^.275. 
Oriens. 
Adoratio  vulru  in  Orientcm  vcrfo 
perafta,  13.8.15.  vol.5.  p.275. 
Conucrfio   ad   orientcm  in  fcedere 
baptifmi ,  n.  7. 4.  vol. 4.  p.  268. 
Altare  in  ecclefia  oricntcm  verfus 
collocatum ,  g.  5. 2.  vol.  5.  p.  175. 
Orname:num. 
Altaris  cjuaedam  ornamcnta  recen- 
fita,  S.6.21.V0I.5.  p.238. 
Ofanna  vid.  thfanna, 
Ofuh.tm.     . 
Pacis  ofculum  datum  in  baptifmo, 

12,4.51,  vol.4.  p.  3^  g. 
In  euchanftia,  v.  3.  5.  voL  6.  p.299. 
In  ordinatione  epilcoporum,  2.JI. 

io.vol  r.p.  169. 
In  ordinatione  preshvteroium,  2. 

19.  17.V0I.  1.  p.  290.  £14.6.14, 

yol.2.  p.  187. 
lannae  &   columnse  ecclefe  atque 

alraris  isepius  in  amoris  ac  retie- 

renriac  fxgnumofciilo  except3e,8» 

io  9,  vol.3.  p.  346. 
Manus  etiam  epsf.oporiim,  2.  9.2. 

vol.l.  p.  Ify 
Ofnhun  follemne  cocrimonia  fpon- 

fahorum,  22.3.6.  V0L9.  p.321. 
Non  dandum  mortuis,  23.3.  14, 

vol.  10  p.  66. 

Qvri    tiv.apts. 
Senfus  hunts  phrafis  cxplanaats,  6. 


3.5.V0I.2.P.554355.  EC13.5.5. 

vol.  5.  p.  151. 

0,'tiarii. 
Ordo  eorum  mfticucus  feculo  ter- 

tio,  5.  6.1.  vol.  2.  p.  35. 
Modus  ordinandi   ofliarior  in   ec* 

clefia  Latina ,  3.  6.  ?.  vol.  2.  p.  56. 
Eorum  olfkium  &fun£t,io,  2.  6.  2. 

vol.  2.  p.  37. 
Eorum  hahitacula,  8.7.  13.  vol.5. 

P.274. 

Diaconiffe  ojiiari.i  adinrroitum  fe- 

minartim ,  2,  22. 12.  vol.  1.  p.  555, 

Otium. 

Notatum  &  piinuum  tamquam  ma- 

ter  furti ,  16.12.J9.  vol.7.  p.  501. 

6£vypct$ot. 

Notatii,  eoium  oflicium,3.  15.  5. 

vol.2.  p.  75.  Et  20.7. 4.  vol.9. 

F-  ij7- 

P. 

Vaftum. 

Diuinano  pcr  pa&um  cum  Satana 

punira,  16.5.4.V-0I.  7.  p.245. 

l'&dobaf)ttfrimi. 

Primiriua  praxis  ruHIe  probarur,  11, 

4-5  -12.V0I.4.  p.  192-205. 

Non  ad  oftauam  vfjue  diem  ex- 

emplo  circumcifionis  procrafti- 

nandus ,  II.  4, 15.  vol.  4.  p.  205. 

Qnjd  de  infantihus,  iine  baprifmo 

denans,  il.iruerinr  vetetes,  10.2. 

24.  vol.4.  p.  56. 

Qna_ftiones  cjuaedam  de  baptifmo 

intancum  folttt.e,  11.  4.  15  - 19. 

'  vol.4.  p  209 -2  [5. 

Falta, 


/>* 


RERVM. 


Valla. 

Linteamen,  quo  altaria  cooperta, 

8.6.  2l.vol.  3.  p.2,'8- 

Valhati. 

Groeci  fic  vocati ,  1.2.  4.  vol,i.p,20. 

Vallium. 
Habirus  philpfophicus  ab  afcetis 
adhibirus&  cjiubuidam  clericis, 
6. 4. 19.  vol.  2.  p.  419.  Et  7.  ?.  6. 
vol.  3.  p.52.  Et  1. 2. 4.  vol.  1  p. 
20. 

Vanegyris. 
Orationcs  pancqxrictt  in  anniuerfa- 
ru  marryrum  commemoratione 
habitse,  20.7.  6.  vol.9  p.J.39. 
Vanis. 
Communis   non  azymus  panit  in 
euchariftia  adhibitus,    15.  2.  5. 
vol.  6.  p.  266. 
Fractus  in  eucharifci.1,15.  3.  ^5.  vol, 

6.  p.  370. 
Dies  panis,  nomen  diei  dominicse, 
20.2. 1.vol.9.  p.17. 
UuvvvyJ^$q. 
Peruigilia,perno£tariones,i}.  9.4. 
vol.5.p.288- 

Pantheon. 
Templuin  gentilium  Romse  in  ec- 
clefiamomniumfanttorum  con- 
verfum,  8«  2.4.  vol.3.  p.  169. 

Papa. 
Quilibet  epilcopus  olim  diftus  pa- 

pa,  2.2. 7.  vol. ;.  p.76. 
Papx  Pifinm ,  lbid.  p.  77. 
Papa  Romanus ,  vid.  Vontifex  Ro- 

t/ianutt 


UuttoKr^^UA. 

Detonfe   patrum  cororise,  2.  2.  7. 
vol.  r.  p.  77. 

n  apu  j3  u  Trjfofj.  a  ra. 
Baptifmi  in  sedibus  priuatis,  inter- 
di£li ,  ir.  6. 12.  vol.  4.  p.  2jg. 
Varabolant. 
Miniicti  ecclefire,  ad  curam  regro- 
torum  gercndam  conilituri,  7. 
9. 1.  voL  2.  p.  47.  Et  2 j.  5. 7.  vol. 
10.  p.  55. 

Varabolarii. 
Chriftiani  perconuicium  ficappel- 
lati,  1,  2.  9.vol.r.  p.24. 
Uu^ufiova^ot. 
Quodnam   eorum  officium  in  ec- 
ciefu  fuerit,  difputatur,  ?,  jj,  r. 
vol.  2.  p.  71. 

Parbtigarue. 
Tributum,  hoc  nomine  vocaturrx 
5.3.IO.V0I.2.  p.  247, 
Varafceue. 
Dies  pafTionis  dominicse,  cjuomo- 
do  celebrata,  21, 1.  ji.vol.  o.p 
256. 

Paratorium. 

Menfa  oblarionum,  g.  6.22.  vol.?. 
P-H8- 

UapuTpavriCov. 
Idcm  figniricat,  lbid. 

Varaueredi. 

Ecjui,  ad  cmfum   publicum  adhi- 

biti ,  5. 5. 10.  vol.  2.  p.  247. 

Varcntaha. 

Conuiuia  ad  bufta  mortuoium  in> 

ftituta,  25.3, 17.  vol.  10.  p.  69. 

Bb  2  pa„ 


Pa 


INDEX    PRIMVS 


Pa 


Parentes. 
Appellatio,  qua  epifcopi  ex  quo- 

dam  vrbanicarisofficio  populum 

fuum  falucarunr,  4.  2.  9.  vol.  2. 

p.  104. 
Parentes  per  Ieges  anciquas  Roma- 

nas  iure  vitae  ac  necis  in  liberos 

praediti,  16. 9. I.vol.7  p.  380. 
Non  deferendi  a  liberis  fub  obten- 

tu  amplecTtendce  vitae  monafticae 

vel  afceticae ,  7. 3. 4.  vol.  3.  p.  48. 

Et  16. 19. 1.  vol.  7.  p.  380. 
Parocbia  fiuc  Parcecia. 
Veruftum  nomen  dioecefis,  9.  2. 1. 

vol.  3.  p.  408- 
Ab  altera  parte parocbia  interdum 

dict.e  dicecefes,  9. 8- 1*  vol.3.  p. 

590. 
Ecclefiarum  parocbialinm  origo,  5. 

6.  5.  vol.  2.  p.  294.  Et  9.  8. 2.  vol. 

3-P-593-    . 
Parochix  vrbicae  non  femper  cer- 

tis  aliquibus  presbyreris  fepara- 

rim  adfignarx,  fed  clericis  ec- 

clefiae  epifcopalis  in  commune 

commifiis ,  9. 8-  5-  vol.  3.  p.  598- 

Scati  reditus  non  illico  parochiis 
poft  earum  diuifionem  atti  ibuti, 
fed  in  commune  cerarium  lllati, 
9.  8.6.V0I.3.  p.6oi. 

Quando  ecclcfiis  parocbiahbus  re- 
dicus  conllitui  cceperinc,  5.6.5, 
vol.2.  p.294. 

Limires  parochiarum  conformati 
limitibus  pisdiorum,  9. g.6.  vol. 
3.  p.  604. 


Clerici  parochiales  numquam   ab 

antiquis  monachis  defraudaci,  7. 

3.19.V0I.3.  p.82. 
Vificationes  parochiarum  femelper 

annum  infricuendse    ab  epifco- 

pis,  9. 6.16.&22.V0I.  3.  p.547. 

6C565. 
O&ingencae  parocbix    in  dicecefi 

Thecdoreci ,  9.  2. 14.  vol.  3.  p, 

451. 

Parricidium. 
Quomodo  punicum,  16.  10.5.  vol. 

7.  p.399. 
Paruuli  vid.  Infantes. 
Pafcentes. 

Monachi  quidam  fic  dicti,^. 2,11. 
vol,  3.  p.  32. 

Pafcha. 

Feitum  pafchacis  quomodo  obfer- 

vacum,  20. 5.6.  vol.9.  p.  109. 
Sollemne  cempus  bapcifmi  confli- 

tutum,  11.  6.  7.  vol.  4.  p.  246. 
Tempus  celebrandi  pafcba  fuppu- 

tare  metropoliranorum  officium, 

2.16.21.V0I.  I.  p.  229. 
Controuerfiae    cum    hsrericis    de 

tempore  celebrzncYi  pafcha ,  20. 

5.2  &3.V0I.9.P.  89feqq. 
Controuei  fise    in  ipfa   ecclefia  de 

die  dominica ,  qua  celebrari  o- 

porteret,  20.5.4.  V0L9.  p.99. 
Pafcha  <rav%6)o~ifx,ov  &  ava?ao~i- 

fiov ,  20. 5. 1.  vol.  9.  p.  108. 
Hoc   die  imperatores,    carceiibus 

apercis,  captiuis  plerisque  veni- 

am 


Pa 


RFRVM. 


Tniriavrha. 


am  dare  folici  &  libercacem,  2o. 
5.  6.vol.  9.^.109. 
Homines  maiore,  quamalias,libe- 
ralitace  vfi  in  feruos  ac  paupe- 
res ,  20.  5.  7  &  8.  vol.  8.  p.  114- 

Inresjra  hebdomas  poft  diem  pa- 
fchaiii  celebrara  cum  fermoni- 
bus,  fynaxibus  aliisque  deuori- 
onis  aftibus,  ramquam  pars  e- 
iufdem  feftiuitatis,  20.5.  9.V0I. 
9.  p.115. 

Nulla  publica  fpettacula,  hac  du- 
rante  follemnitate,  peinufla,20. 
5.  lo.vol.9.  p.117. 

Nulhe  aftiones  iundicie,  praetcr- 
quam  in  quibufdam  fpecialibus 
&  exrraorainariis  cafibus,  20.5. 
Il.vol.  9.  p.117. 

Conclufio  feftiuiratis  pafchalis  pri- 
ma  dominica  poft  paicha,  20. 
5.12.V0I.  9.  p.  Il8» 
Yafto. 

Dies  pajfonis  dominicae  in  hebdo- 
mada  magnaquomodo  celebra- 
ta.,21.  I.Jl.vol  9.  p.  236. 
Paffionelta, 

Sxpius  ftolidis  fabuhs  referra,  20. 
7.5.V0I.9.P.138. 

Yaflopboria. 

Aedificia,  ad  ecclefiam  fpe&antia, 
8.;7.II-  vol.3.  p.267. 
Vater, 

Quilibet  epifcopus  elim  patcr  fa- 
lucatus ,  2.  2. 7.  vol.  I.  p.  76. 

Antiftites  in  monafteriis  patres  di- 
ai,7.3.II.vol.3.p.6j. 


Pater  patrum,  nomen  epikupib  Ua- 

tum ,  2. 2. 8«  vol.  1.  p.  78. 
Yatriat  cha. 
Nomen  inrerdum   cunftis  epifco- 

pis  datum,  2.2.9.  vol.  I.  p.go. 
Patriarchavum  iudaicorum  prima 

origo,  duratio,  exiftimatio,  2. 

17. 4.  vol.  I.  p.  226. 
De  patriarchis  inrer  Montaniflas  , 

2.17.T.V0I.  I.  p.  2$\ 
Patfiarchae  ohm  vocati  archicpi- 

fcopi ,  2. 17. :.  vol.  r.  p.  232. 
Et  exaichi  diceccfis,  2. 17. 2.  vol.  I. 

p.232. 
Nomcn  patriarcharum  primum  a 

Sodate  &  concilio   Chakedo- 

nenfi  vfurpatum ,  2. 17. 6.  vol.  1. 

p.  237. 
Salmafii  error  circa  piimum    no- 

minis  patriarcba  vfum  ,  2. 17. 3. 

vol.  1.  p.254. 
Poreflas  patriarchalis  flabilira  ance 

concilium   Nicanum,  2.  17.  7. 

vol.  i.  p.  239. 
Et  in  tnbus  conciliis  generalibus, 

2.17.  9.V0I.  i.p.243. 
Numerus    fcdium  pairiarchalinm 

in  ecclefia,  2.  17.  20.  vol.  1.  p. 

257.  Et  9.1.6.  vol.  3.  p.326. 
Patriarcha    Conflancinopolicanus 

diftus  Oecumenicus,  2.  17.  21. 

vol.r.  p.258. 
Eius  huisdiftio  in  rres  dicecefes, 2. 

17.  io.vol.  i.p.  245. 
Peculiaria  patriarcha  Alexandiini 

priuilegia ,  2. 17.  II.  vol.  I.  p.247. 
Bb  3  Offi- 


Patriarcha. 


INDEX    PRIMVS 


Pa 


Ojficia  ac  priuilegia  patri- 

archarum. 

Ordinare  omnes'  diacefium    me- 

tropoliranos,  fuam  autem  iplo- 

rum    ordinationem    recipeie  a 

fynodo  diacefis,  2. 17. 12.  vol.  1. 

p.  249. 
Conuocare  fynodosin  illisque  prse- 

fidere ,  2. 17. 13.  vol.  I.  p.  250. 
Appeliariones  a   metropolitanis  & 

fvnodis  prouindalibus  accipere, 

2. 17.  if  voLr.  p.2ci. 
In  metropolitanos  cenfura  ecclefi- 

aftica  vti',nec  non  in  eorum  epi- 

fcopos    fufFraganebs ,  2.  17.  15. 

vol.  I.  p.  2)?. 

A  metropblitanis  fuis  in  rebus  ma- 
gni  alicuius  momenti  coniuli, 
2. 17.  17.  voi.  1.  p.254. 

Communicare  cuni  metropolitanis 
iftiusmodi  leges  imperiale?,qu3e 
ad  ecdefiam  attinerent,2. 17.18. 
vol.  1.  p.  ^56. 

Grandis  culpse  reos  abfoluere,  2. 
17.19.  vol.l.  p.  2)6. 

Omnes  initio  abfoluta  pnediti  po- 
teftate,  nec  alii  ab  aliis  dcpen- 
dentes,  2.17.20.  vol  1.  p.257. 

Dcinde  alii  aliis  fubordinari,  e.  g. 
Ephefinus  &  C.^fateenfis  Con- 
ftantinopolitano,  2. 17.  20  6:2:. 
vol.  I.  p.  260. 

Appellatio  a  patriarchis  non  pcr- 
mifla  nifi  ad  cohciliurri  alicjuod 
generale,   2,  17.   20.  vol.  I.  p. 

258. 


Patrimonialia  officia. 
Clericis  non  impofita,  5;.  j.  ij.  vol, 
2.p.2JI. 

Vatroni. 

Qiiomodo  cVquando  principes  ac 

patroni    proecipuam    electionis 

poteftatem  na£li  fint,  4.2.  19. 

voI.2.p.II5.  Ec  J.  6.J.  vol.  2.  p, 

29). 

Bafilicas  quteftus  caufla  interra  fua 
sedificare  vctiti,  9.  g,  6.  vol.  J« 
p.  60j. 

Pauliamft^. 

Hxretici,  qui  baptiimi  formam 
mutarunt ,  11.  3.  9.  vol.  4.  p.176, 

Pauliciani. 

H.eretici,    cjui  baptifmum  reieGe- 

runt,  ir.  2.  4.  vol. 4. p.  156, 

Vqulintu. 

Tcmplum  eius  in  vibe  Tvro  ex- 

ftructum  defciibitur,  g.  j.  1.  vol. 

Pauperes. 
In  porticibus   ante  fores   ecdefice 

pofiti  ad  colligendarn  ftipcm,  8« 

4.1.  vol. ;.  p.184    Ec  Ij.  8-14. 

vol.5.  p.273. 
Ex  reditibus  ecdefiae  fubleuati,  5;, 

6. 3.  vol.  2.  p.  292. 
Vaia  facra  ad  paupere:  tempoieft- 

mis  alendos  vendica,^.  6. 6.  vol. 

2. p.  296. F.t  8- IO. 2.  vol> p.?j8. 
Defraudatores  pauperum   homici-  ■ 

dii  rei  habiti ,  16.10. 15.V0I.7. 

p.  411. 

Pau- 


P«>   Pe 


RERVM. 


Pe 


Paupertas. 

Nonnumquam  fponre  elc£ta  a  cle- 
ricis,  6.2.  g.  vol-2.  p.  516. 
Pax. 
Ahgelus /4»Yj  14.  5.  4.  vol.  6.  p. 

Pacit  ftudium  in  carholicis  eiga 
Donarifhs ,  2. 1  >  2.  vol.  I.  p.  l8> 
Et  6.4.  r.vol^.p.^Sj. 

Pax  vsbis,  foimula  falutandi  epi- 
fcopis  vfirata  fub  introitum  in 
ecclefiana,    13.   8.  ->3-  vol.  5, 

Ante  recitarionem  lc£lioncm,  14. 

3.6.  vol.  6.  p.76. 
Ante  feimones,  14.4.14.  vol.6.p. 

r>4« 

In    confecrarione   euchariftia^  15. 

3.2.  vol.6.  p  294. 
In  dimiiTipne  ccetus,  13.  jo.  g.vol. 

5«p  3:4.  Eri5.6.4.vol.6.p.494. 
Peccatum. 
Qupmodo  differat  a  crirnine ,  16. 

3. 14.  vol.  7.  p.  174. 
Num    publica    omnium    peccato- 

rnm  enumeratio  ab  hominibus 

in  baptifmo  exafta  111,11.7.14. 

vol.4.p.285- 
Peccatum  in  SpiikurhS.'  quomodo 

punitum,  16. 7.3.  vol.7.  p.535. 
Pecunia. 
Caufke  pccuniaria  clericorum  cnm 

laicis  in  foro  ciuili  audiendse, 

5.2.I3.V0I.  2.p.2I). 

Pederecli. 
Sic  vocati,    qui    ab   Eunomianis 


baptizaci   erant  capite  demerfb 
&  pedrbus  in  fublime  ere£bs,  il 
II.  4.  vol.4.  p-9j2, 
Pelagtus. 

Quid  fenlenr  de  peccaro  ori^inali 
&  baptifmo,io.2.24.vol.4.p.59, 

Pelujiotz  vid.  Pilujiotee. 

Penjio  canonica. 
Pars   redituum    epifcopalium,  ad 

rolerandam   vitam    re!i£la   eis, 

cjui  feie  munere  ipfiabdicaftent, 

6.4.3.V0I.2.  p.386. 
Pentecojte. 
Duplici  fenfu  inter  vereres  accepta 

pro    quinquaginta  diehus   inter 

pafcha  &  pentecoflen ,  &  pro  v- 

nico  die  fefti  pentecollahs,  20. 

6. 1.  vol.  9.  p.  120  &  119. 
Ieiunare  hoc  tempore  vetitum,  20* 

6.3.V0I.9.  p.  122. 
Et  flexis  genibus  adorare,  13.  8-3» 

vol.  5.  p.  255.   Et  20. 6.  3.  voL  9. 

p.  122. 
Publica  fpectacula  &  comccdiae  in- 

tei-c'itbe3  20. 6. 4.  vol.9.p.  124. 
A£tiones  autem  forenfes  &  operae 

permifGe,  ibid. 
Per  omnem  pcntecoftcn  a£la  apo- 

ftolorum  Ietta  y  14. 3. 3.  vol.  6. 

p.  65.  Er  20.6.2.  vol.  9.  p.  izl. 
Pentecofte  follemne  rempus  bapti- 

mi,  \i. 6.7.  vol.4.  p.246. 
Perdita. 
Rcs  perdita  non  retinendac,  16. 12. 

5.V0I.7.P.469. 

Pere- 


Pe 


INDEX    PRIMVS 


Pe,  Ph 


Yeregrinationes. 
Haec  fuperftitiofa  recentiorum  Cx- 
culorum  praxis  vnde  oriunda, 
20.7.IO.  vol.9.  p.152. 
Yeregrini. 
Non  ordinandi,4.  ^.5.  vol.2.p.!2}. 
Communio  pcregrina,  5.  1. 3.  vol. 
2.  p.  206. 

Perfefli. 
Fideles,  fiue  baptizati  fic  di£li,  I. 
4.3.V0I.I.  p.37. 

Amuleta  ex  filis  contexta,  interdi- 
£la,  11.5.8.V0I.4.P.227. 

niqifpavTtigiov. 

Afpergillum    gentilibus  vfitatum, 

8.3.  7.  vol.\  p.182. 

Us^oKmov. 

Pallium  philofophicum,  6,  4.  19. 

vol.  2.  p.  420. 

Uspt(io\ov. 
Exterior  ambirus  ecclefiae,  atriaex- 
teriora  includens,  8«  3«  4«  vo'«3« 
p.  177. 

Us^ioSevTet^. 
Presbvteri,  ecclefiarum  vifitatores, 
2.14. 12.  vol.  i.p.  198- 
Yeriflerion. 
Columbae  auieae  quem  vfum  in  ec- 
defia  habuennt,  8. 6.  V-).  vol.  3. 
p. 235. 

Yeriflylia. 
Porticus,   cniibus    atrium  ecclefi;e 
circumdatum  erat ,  8. 3-  5«  vol.  3. 
p.177. 


Yerturium. 
Poena  eius,  6. 2.  3.  vol.  2.  p.313.  Ec 
16;  7.  S.  vol.  7.  p.  367. 
Yernodationes  vid.  Vigilix. 

Yerfecutores. 
Preces  pro  perfcutoribut ,  15.3.21. 
vol.  6.  p.353. 

Yerfona. 

Tres  perfona  aequiuoce  adfertae  % 

Sabellianis  haereticis ,  6. 3. 9.  vol. 

2.  p.  368. 

Officia   pcrfnalia    non    impofita. 

clericis,  5.3. 13.  vol. 2.  p  251. 

Yetalum. 
Aurea  lamina,a  pontificibus  iudx- 
orum  rn  fronte  geitata,  2.  9.  5. 
vol.  I.  p.  138. 

Ybarmaca. 
Incantationes  mag:c»,  16.5.5.  vol. 
7.  p.250. 

Yhiala. 
Fons  in  medio  atrio  pofirus,  8-  3. 6« 
V0I.3.P.179. 

Yhilofarca. 
Nomen  ignominiofum,  catholicis 
impofitum  ab  Origeniftis,  1.2. 
17.  vol.  1.  p.  30. 

Yhtlofophi. 
Chriftiani  &  genriles  in  cjuo  a  fe 

muicem  difcrepent,  6.1.:.  vol. 

2.  p.  303. 
Cum  gentilibus  phihfphit  con- 

verfari  interdi£lum  cleiicis,  17. 

5,jl.  vol.  8.  p-96. 

Yhi- 


Ph 


RERVM. 


Pi 


Pbiloibei. 
Nomen  monachorum ,  7.  2. 14.  vol. 

3-P-59- 

Vbutra. 
Potiones  magicrs  intcrdi£be,  16.5. 
5.V0I.  7.  p.  249. 

■WaAwc. 
Moncta  tlc  vocara ,  5.  4.  7.  vol.  2. 

P.  27*- 

Vbotmfcm. 

Praecencor ,  14. 1. 12-  vol.  6.  p.  \%, 

Epiphania  fic  appellata,  20.  4.  7. 
vol  9.  p.82. 

$VTt(TfACt  &   *i)T<0"jt40{. 

Nomina  baptifmi ,  II.  1.  4.  vol.  4. 
P-  r42-         -, 

$&>Ti£0jtffV9f, 

Homines  baptizati ,  I.  4.  I.  vol.  I. 

Po6- 

<t>a)T<r»/)(a. 
Baptiftevia  fic  vocitata,  8.7.  j.vol. 

<bpovTt~>i(>tct. 
Nomen    bapufteuorum ,  8-  ?•  3' 

vol.  3.  p.  2)6. 
Loca  educarionis  pueromm  &  fcho- 

lse  dodrinx,  7.  2.  14.  vol.  3.  p. 

Vbylacleria. 
Amulcta  ex  filis  contcxta   &  fcri- 


in  vultu  ac  fronte,  damnara,i6, 
5.2.V0I.7.  P.24T. 
Vifciculi. 
Cur  chiifriani  id  nominis  adfum- 
ferint ,  I.  T.  2.  vol.  1.  p.  4. 

Vifcina. 
Fons  baptifmalis ,  g,  7. 4,  vol.  3.  p. 

256. 

Vifitme. 
Per  tria   priora  faecula  piclttr.e  in 

ecclefiis  non  permifT.e,  8»  8-6. 

vol.  5.  p.  296. 
Primum  aPaulinoaliiscjue  ciubdem. 

cum  ipfo  seratis  hommibus  fe- 

culo   quarto   exeunte   priuatim 

gradatimque  introducTx,  8«  8- 

7.V0I.  ^.p.joj. 
Non  adoratar,  vbi  primum  m  ec- 

clefiam  inrroducT;.?,  g.  8.  9.V0I. 

^.  p.  307.  Vid.  Imagincs. 
NuIIje  Dei  vcl  tiinitatis  piclur,c  in 

ecclefiis    permifTse    vfcjue    poft 

concilium  Nicaenum  fecundum} 

8-8-10.  voh  3.  p.309. 
Piclnrx    regum    &'    epifcoporum 

quo  tempore  inue&ae,  8-  8-  8- 

voL3._p.50T. 
Piilura  (ymbolica  paftoiis  in  cali- 

ce  euchanf  tico ,  8«  8»  6.  vol.  3.  p. 

302. 

VilfiotX. 


pturas 
vol 
p.  252. 


,    ,              „',    o  Caihohci  abOrit-eniftis  per  conui- 

ras  mtus  habemia,   I  .  5.  8.  •    _             v                 . 

p     r  r  t.   „,,]  n  uumficvocati,i2.l7.vol.ip.2o 

.^.p.  227.  Ec  16.5.6.  vol.  7.  <           n- 


n<To<. 

Vbyfvyiomia.  Homines  baptizari  fic:  dr£li ,  1.4. 

Diuinario  ex  infpeai  ,nc  lincaium 
Bingh.  O.  E.  Vol.  X. 


Cc 


Pifie- 


Pt\-  Pct 


INDEX    PRIMVS 


Pif/ores. 
Chriftuni  per  contumeliam  fic  ap- 
pellati  a  gentilibus ,  I.  2,12»  vol. 

i.  r-~v 

PUgai 

Inferiores  clerici  plngis  cmendati , 
16.3.  n,  vol.7.  p.  168. Er  7.3.12. 
vol.3.  p.  66. 

¥las.ium. 

Quali  cenfune  fiibieftum,  16.12,2. 
vol.  7.  p.  466. 

Plarttta. 

Veffis  crunedam  facra  fic  nornirrata  T 

I3.8.2.V0I  5.  p.p.2)2. 
['lautina  profapia. 
Noaien  ignominiofum   chriftianis 

ab  ethnicis  daturu,  1.  2.12.  vol. 

I.  p.  25. 

Vhiralitm. 
Qtiacenus  plurium  ecclefiarum   v- 

lurpatio  permiiTa   fueric,  6.  4. 

g.  vol.2.  p.598'.  Ec17-5.29.voL 

Fana. 
Corporalis  porn.i  inferioribus  cle- 

ricis  &  monachis   inflifra   loco 

excommunicationis ,  7.  3.  12.  vol. 

3.  p.  64.  Ec  16. 3. 11.  vol.7.  p.  16S. 

Er  174.12.vol.  g.p.  49. 
Punitentes. 
In  cjuatuor  ordines  fiue  clafTes  di- 

vifi,  i£-  r.  I.  vol.  8.  p.  108. 
Origo  huins  difhnttionis,  I?.  1.2. 

vol.  g.  p.  1:0. 
Primi  ordinis  fhtio  in    ecclefiae  a- 

trio,  8-  3.  J.  vol.j.p.  138.  Etl8» 

i»4.vol.8»p.ii2» 


Pxnitentes. 

Secundi  ordinis  in  naithete-  eccle- 

fiar,  R.4.  ;.  vol.^.p.  j85-  EciS» 

I.5.V0I.  8»p.ii> 
Tertii  ordinis  in  naue  ecclefix,  g. 

5.3.  vol.3.  p.  191.  Ec  18.1.5.V0I, 

8.p.I9Ir 
Quarri  ordinis  inter  fidelcs,  2-5-S» 
vol.  3.  p.195.  Et  iS- l.6.vol.8. 

Exercitia  eorum  pcenftentiaha,  l£, 

2.  2.vol.S.p.n-;. 
Lq   cilicio   &  cineie   fuper  capice 

compaiere  iufii,  18-  2.2.vol.  8» 

P-llS. 
Abltineie  a  Iauationibus,conuhiiis 

alii^vjue  innocentibus  oblcttati- 

onibus,:S.2.  -j.  vol. S.p.  124. 
Tondere  capillos,  vel  incedeie  ve- 

lato  capitc,   ig.  2.  3.  vol.  8-  P« 

122. 
Obfernare  omncs  dies  feftos  &  pu- 

blicas  follemnitates  ecclefii,l8. 

2.5,vol.g.  p.  124. 
Cohibere  fe  in  vfu  coniugii,  18. 2, 

6.  voL  8«  p- 125« 
Tempore   pcenitenti.ie   fure   matri- 

monium  non  inire,  i^.  2.  8-  vol, 

8.  p. 126. 
Ommbus    diebus  feftis   &    diebtis 

remiffionis  fiexis  genibus  orare, 

iS-2. 9.  vol.8.p.  126. 

Precatro  ptopxuitentiiur,  14.  5. 10. 

vol.  6.  p.  224. 
Pxnitcntes  extrcma  vrgente  neces- 

fitace  a  diaconis  abiolu::,  2.  20. 

12.  Vol.I.  p.JIJ. 

Tani- 


P&nitentia. 


RERVM 


Pamitentia. 

Commutationi    poenitentix    locus 

.  nnllus  datus,l6.  }.  3.  V0I.7.P.127. 

Ratio  agendi  pocniientiam ,  l§.  2.1. 
vol.8-p.117. 

Publica  pwnitentia  femel  tanturn 
cuiusuis  generis  peccatonbus 
conceffa,  Ig.  4. 1.  vol.  8.  p,  156. 

Nonnumquam  tainen  bis  indulra, 
18.4  7.  vol.g.  p.  T75. 

Feminis  non  rainus  cjuam  maribus 
impofka,  16.  j.  2.  voL  7.  p.  I2J. 

Nonnulh  peccatores  fub  feuera  pce- 
nitentia  per  omnem  viram,  ad 
ipfam  vfquc  mortis  horam,de- 
tenti,  iS-4--.  vol.  8.  p.  160. 

Coniuqati  ad  pcenitcntiam  non  ad- 
miffi  nifi  ex  vtriuscjue  parris  con- 
fenfu ,  I?.  2. 7.  vol.  £.  p.  125. 

Pccnitentibus  tempore  pocnitenti.e 
matrimonium  inire  haud  per- 
mifium ,  »8. 2. 8.  vol.  g.  p.  126. 

Quatenus  manyrum  deprecaiio pcc- 
nitcntiam  moderaii  porueiit,  ;6. 
5. 4.  vol.  7.  p.128,  Et  i^.  4. 10. 

voL8.  p.  »79« 
Nulli  peccatores  ante  exaftam  le- 

gitimam  poenitentiam  abfoluii, 

nifi  in  extiemo  morns  periculo, 

I9.2. 1.vol.  8.  p.  20J. 
Epifcopi  liberrate   prxditi   mede- 

randi  panttentiam ,  18.  4. 7.  vol. 

8-P.I7'- 
Quaenam  prnitentia  pro  maioribus 
&  minoribus  peccatis  recjuiflra 
in  ordine  recipiendi  communi- 
onem,  15.  8.5.V0I.6.  p.530. 


P* 


Qui  publicam   poenitcntiam  egis- 

fent,  non  ordinandi,  4,  3.  & 

vol.  2.  p.  12  j. 
Posnitentia  publica   non  fufficiens 

ad  reftituendos  in  priftinum  lo- 

cum  depofitos  clcrkos,  17.5-.  4. 

voh  ^.p.62. 
Panitentia  maior  &  miaor,  16.  5. 

1 4..  vol.  7.  p.  177. 
Infta  &  legitima,  i£.  4. 12.  vol.8. 

P-  187. 
Poenitentiam  dare&accipere,  18, 1. 

4.vol.  8.  p-112. 
Infula  pcenitentiae  quae  dicatur,  7. 

JJ.!5.V0l.5.p.7!. 

Pialmus  paenitentiaiis,  i^.  10.  15.V0I. 

5P-.??.?. 
Piesbyter  pccnitentiarius,  i§.  j.  jr, 

vol.  g.p.152. 

Volemo. 
Perdit.c  luxuri.r  adolefcens  ad  fru>' 
gem  bonam  rcdu&us ,  16.  6.  8. 
voL  7.  p.  29J. 

UoKiTtUOflfVOt. 

Cmiales,  non  ordinandi,  4. 4.  4, 
vol.  2,  p.150. 

Valygamia. 

Quomodo  puaita,  16.  II.J.  vol.  7. 

p.426. 

Vompa. 
In  chi  iftianorum  funeiibus   adhi- 

bita ,  2|.  5.  %  so\.  10  p.  54  feqcj. 
In  nuptiis  quarenus    peimifTa    vcl 

non  permifla  rucrit  ab  antiquis 

patribus ,  2:,  4.8-  vol.  9.^.546. 
Satan  e  porrpa^  JI.7.2  vol  44-1.262. 

Et  16. 5.  y.  vol.  7.^,264. 
Cc  2  Pm- 


Po 


INDEX    PRIMVS 


Po,Pr 


Pontes. 

Clerici  ab  officio  pccuniain  a.dpon- 
tiutn  inftauranonem  conrribu- 
endi  inrerdum  exemti,  5.  j.  9. 
vol.  2.  p.  246. 

Pontifex  Maximut. 
Nomen   commune   epifcoporum', 
2.2.  6.vol.  1.  p.  75. 

Pontifex  Romanus. 
Nulla  neceffitas  ei  fefe   fubmirren- 
di,  9.  1.9.  vol.  :.p.  393. 
Populm. 

Sufhagandi  poteftate  praeditus  in 
ele£tione  epifcoporum  &  cleri- 
corum  ,  4. 2. 2  &  }.  vol.  2.  p,  06, 
97.  Et4.2.l0.  vol.  2.  p.105. 

Haec  eis  negata,  fi  maxima  pars 
efTet  h-Ei  etica  vel  fchifmatica,  4. 
2. 12.  vol.  z.  p.  log- 

Et  fi  in  facliones  diuifionesque 
feifius  effet,  4  2. 15.  vol  2.  p.  111. 

Quando  populus  ab  eleftione  pror- 
fus  fuerit  exclulus,^.  2.1g.  vol. 
2.  p.114. 

Populo  libertas  data  habendi  ac  le- 
gendi   fcripturas  lingua  parria, 

13  4.8.V01.5.  p«96* 
Et  coniungendi  fe  m  plalmodia  & 

precibus  &  reddendi  refponfio- 

nes,  Ij.4.2.  vol.^.p.88. 
Porphyriam. 
Nomen  Aiianis  datum,  16.  2.  14. 

vol.7-p.285. 

Porta. 
Speciofce  &  regiae  p urta  ecclefia?, 

8.5. 1.vol.j.p.  1S9. 


S.mCkx  port.t,  S.fi.g.vol.?.  p.  2-4. 
Cuftjdes  faa£kirum pi.rtarnm  dia- 
coniffe,  2. 22. 12  vol.  i.  p.  jjj, 
Porticus. 
Atrium  ecclefioe poffiei bur  feu  pe- 
nftyliis    circumdatum,   g.  3.  5. 
vol.9.  p.178. 
Locu-.  fepulrurae  pro  recibus&im- 
peratonbus ,  2  j.  1. 6.  vol.io.p.16. 
Po/inLire. 
Angelum  pacis  poftulare  cjuid  fibi 
velit,  IJ.5.4.V0I.7.  p.  215. 
Poficrmmunto. 
Celebratio  euchatitii.i?  cum  diuer- 
fis  gratiarum  a&ionibus  finita, 
15 .  6. 1  feqq.  vol.  6.  p.  492  fecj. 
Praecentor. 
Eius  ofliciilm,  14.  r.  i2.vol.6.p.i8. 

Preecones. 
Diaconi  fic  vocati,  2.  20. 10.  vol.  I, 

F*j". 

Prxdia. 
Pars  reditunm  ecclcfnc,  7.4.4.V0I. 

2.  p.266. 
Nullx  leges  data?,  cjuibus  prxdia 

ecclefia;   donari    prohibeantur, 

5.4.6.V0I.2.  p.267. 
Preedicare. 
Oificio  praeconis  fungi  in  ecclefia, 

2.  20.  io.vol.j.p.jii. 

Pracfitiones. 
Precationes  fic  diftse,  15.1.4.V0I, 
6.  p.248. 

Vreeficx. 

Mulicres,ad  deplorandum  morrii* 

um 


Fr 


RERVM. 


Precer. 


um  conduftx,  25. 5.  l8«  vol.  10» 
p,  71. 

Yrtlattu. 
Officium  pralati   &  faceidotis  v- 
num  idemque  in  epilcopo ,  ?» 
19.  ij.vol.I.  p.287. 
Yrspofitus. 
Sic  vocatus,cjui  in  domo  epifcopi 
pueros  docei  et ,  }.  1. 4.  vol.  ?.  p.g. 
Epifcopi  vocati  pr«poJiti ,  2.  2.  5. 

vol.  I.p.73. 
Et  ptesbyteii,  2.  19. 14.  vol.  r.p, 

284- 
Frspojitus  domus,  nomerr  cecono- 

mi,  5.I2.l.vol.:.p.  67. 

Yrafagia. 

Ex  obferuatione  dietum  fafta,  da- 
mnata ,  16. 5. 8-  vol.  7.  p.  263. 
^rctfanciificatorum  mijja. 
Eius  origo  &  vfus ,  15.4. 12.  vol.6. 
p.411. 

Yrtefentatio. 
Ius    pritfentationis    cnaomodo     & 
cjuando  principes  ac  patroni  na- 
fti  fint,  4.  2.  19.  vol.2.  p.  1:5. 
Vid.  P/ttronus. 

Prctftigice. 
Miracula    commentitia,  poteftate 
Satanae  effe£la, 16.5.7.  V0I.7.P. 
259. 

Yrxfligiatores. 
Chriftiani  hoc  nomine  conrume- 
liofo  appcllati  a  Celfo  ethnico, 
1.2.4.  vol.l.  p.19. 
n^ay/xaifVTiHov  xpvo-(sy. 
Tributum  fic  vocatum,).^. 6. vol. 
2.  p.241. 


Yi  ecatio  y  Yreces. 
Soli  Deo,  nulli  tei  creane,  fanftis 
vel  angelis  orWxen&x.  preces ^. 
J.I.  V0I.5.  p.  68feq. 
Publioe  prcces   mane   &    vefpere 
cjuotidie  fe£be  in  faeculo  tertio, 
15.  9.7.  vol.5.  p  299. 
Origo  horarum  canonicarum  pre- 

candi  ,  15.  9. 8.  vol.  5 .  p.  302. 
Preces  anteconcioncm  tnter  ipfam 
concionem  &  p^.ft  eam  faftae, 
14.  4. 13.  vol.6.  p.  150. 
Pi  o  catcchumcnis  y  1  j .  5. 5.  vol,  6. 

p.209. 
Pio  energumenis,  14.  5-  7-  vol,  6. 
p.  217.  .       •     • 

Pro  competentibus,  14.5.9*^01.6. 

p.221. 
Pro  pcenitentibus,  14.  5.10.  vol.6. 

P   224. 
Pro  vniuerfa  ecclefia,  15.  3. 13.V0I. 
6.  p.  326.  Et  15. 1. 2.  vol.  6.  p.2g(J. 
Pro  epifcopis  &  clericis,  15.  3.  14, 

vol,  6.  p.  327. 
Pro  regibus  &  magiftratibus,  15.  ?. 
15.  vol.  6.  p.  329.  Et  13.  10. 5.  vol. 
5.p.32t. 
Pro  mortuis,I5.  3. 16.  voI.6.p.?5o. 
Et  20. 7.8.V0I.9.P.  144.  Et23- 
3. 13.vol.10.  p.  63. 
Precatio  difta  Sia  (nartrr)c,  cuirt 

filentio,  15.1.1. vol.  6.P.230. 
Preces  Sia  irpotrCPmrio-taic  ,  IJ.  r. 

2.  vol.  6.  p.256. 
Vetcres  inoperto  capite  precati,  13, 
8. 9.V0I.5.  p.  266. 

Cc  3  Gc-. 


• 


Pr 


INDEX    PRIMVS 


Presbyteri. 


Geltus  precantium  quadruplex,  13. 

8.  j.vol.J.p.255. 
Superfhtiofi  aliquoc  nrus  in  precan- 

do  a  Tertulliano   notati ,  13,  £. 

8.V0I.5.P.264. 
Seflio  non  ltcitus  corporis  fitus  in 

precibui ,  13. 8. 7.  vo!.  5.  p.  263. 
Preeaft  per  fpirifufH  quidflt,  ij. 

6.9.vol,^.p.22l. 
Quo  fenfu  orhnis  precatio  ad  pa- 

trem  duigi  iulfa  flr,i?. 2.  5.V0I. 

5.  P-66. 
prccatio  dominica  vid.  0r«r/o  <&>- 

tniuica, 

Preshytera. 
Vxo*JvreSbyteri,  2.2:.  15.  vol.i. 

.p.  359- 

Presbyteri. 
■  Nominis  riiiiiis  fignificatio ,  2.  19. 

1  vol.  '•  p.  266. 
Apuftoli   &    epifcopi   quandoque 

presbyteri  vocati,  2.19.  2.vol.i. 

p. 266. 
Preibyterorum  proprie  fic  di&orum 

origo,.i.l9  3.V0I.I.  p.2^8. 
Eorum  poteftas  &  pnuilegia,2.I9. 

A.vol.I.p.260. 
Eorum  ordo  inferior  ordine  epi- 
'  fcoporum,  2. 1.2.  voli.  p.55. 
Nihil  faciendu.n   presbyteris  fine 

epifcopi  fui  venia ,  2. 3. 2.  vol.  1. 

P*84*  .    ,  j    *, 

duod  fpeciatim  m  baptizandi  Cv 

facramcanam   difhibucndi  of- 
ficio  oflenditur ,  2.  3.  3.  vol,I. 


Presbyteris    concionau,    praefenre 

epifcopo,  non  pcrmiirum,   ad 

tempus  vfque  Auguftini,  2.3.4. 

vol.  1.  p.  g6.  Et  14.  4.  2.  vol.  6. 

r- 108. 
Nec  virgines  confecrare  inconful- 

to  epifcopo, 7. 4.6.  vol.3. p.102. 
Confiimationem     autem    admini- 

itr.ire  conlentiente  epifcopo,  12. 

2,  ^fcqq.voL^  p.365. 
Et  abfolutionem  dare  ex  epifcopi 

iftandaro,  19.  3.2.  vol.§.  p.  230. 
Functu  &  poteltas  ordinandi  pre- 

sbyteris   non   concefTa,  2.  3.  J. 

vol.i.p.88. 

Ordinatio  per  presbyteros  ab  eccle- 
fia  in ita fa£ta,2. 3. 6.vol.  I.  p.91. 

Presbyttri  epifopis  fuis  rationcm 
reddere  iuffi ,  2. 3.  8«  vol.  I.  p.  96. 

Antiquus  modu6  &  ratio  ordinan- 
di  presbyterus,  2. 19. 17.  voL  I.  p. 

289. 
Presbytcri  non  rormentis  ad  dicen- 

dum  tefhmonium  cogendi,j. 2. 

4.V0I.2.  p.217. 
Cum   epifcopo    in  thronis  federe 

eis  permiffum,  2. 19.5.  vol.I.  p. 
.  270. 
Presbyteri  fenatus  ecclefiafticus  & 

concilium  ecclefix  di£li,  2.  19, 

7.V0I,  i.p.  273. 
Cum  epifcopis  in  conciliis  prouin- 

cialibus  federe  permifTi ,  2.  19. 

S.vol.i.p.  2  5.  Er  2. 19. 12.  vol. 

I.  p.  2go.  Et  7.  3.  13.  vol.3.  p, 

67. 

Ec 


Pr 


RFRVM. 


Triniattt, 


Ec  in  concilns  confiftoiialibus,  2. 

19. ir.  vol.  r.  p.  -79. 
Et  in  conciliis  generalibus,  2.  19. 

1$,  vol.  T.  p  282. 
Ad  iungendas  cum  epifcopo  ma- 

nus  m   ordinatione  presbytero- 

rum  admifii  ,2.19.  10.  vol.  I.  p, 

27  ■* 
Presbytcri  veeiodevTiXi,  2.  14.12. 

vol.  1.  p.  198. 
Tlpio-ptJTi^oi  i:rrx,aii>ioi,  Piesbyteri 

rurales,  9.6. 21.  vol.  ?.  p.563. 

Tlpto-Qwripifos  Sl  np£j-j3oT<JfC. 
Quomodo  a  fe  inuicem  difteiant, 

2.22.7.  vol.i.  p.25r. 
n^f0"|3t)i«o£c. 
Diaconiffre,  2.  "2. 1.vol.i.  p.34". 

Vresbyteriuvi. 
Nomen  fanttuarii ,  g.  6,4.  vol.?. 

p.2II. 
Confeflus  presbyteiii,  2.  19.  5.  vol. 

I.  p.  271.  Et8.6,4.vol.3.  p.2II. 
Vrimates  iiue  Metrcspolttarit. 
Eorum  origo  a  nonnullis  ab  apo- 

ftolica  conftitutione  deriuata,  2. 

16.I.VOI.I.  p.20j. 
Ab  aliis  ab  aetate  apoftolis  proxi- 

ma,  2.l6.2.vol.  I.  p.  205. 
Ante  concilium  Nicanutn  iam  con- 

ftituti ,  2. 16.  ?.  vol.  r.  p,  206. 
Quo    nomine  antiquitus  appellati 

fint,  2. 16.  5  & 6.  vol.  1.  p.  209. 
Quomodo  epifcopi  Atricani  iuspri- 

tnatus  perdere  potuerinr,  16.  2, 

7.  vol.  I.  p.213. 
In  Africa  epifcopus  cjuifcjue  fenior 


prouincue  primas ,  excepto  Car- 

thaginenfi ,  2, 16. 6.  vol.  1.  p.210» 
Catalogus  ordinaiionum  in  eccle- 

fia  primatis  in  Africa  adferuatus, 

2.16.  y.vol.i.  p.  214. 
Tiia  genera  primatum  honorario- 

ruin,  primates   aeuo ,  primates 

titulares,&  primates  ecclefiarura 

matrum,  2. 16.  9 -II.  vol.  1,  p. 

215-217. 
Eligendi  &  ordinandi  sb  fua  ipfo- 

rum  fynodo  prouinciali,  2.  16» 

15.vol.Lp.  221. 

Primatum  oftTcia  jOrdinarecpifco- 

pos  fuos  futfraganeos,  2. 16. 12. 

vol.i.p.218. 
Decidere  controuerfias,  inter  pro- 

vinciales  epifcopos  fuos  obortas, 

ab  iiscjue  acceptare  pronocatio- 

nem,  2.16. 16.  vol.  1.  p.zzz. 
Conuocare  fynodos  prouinciales,2. 

l6.17.voh1.  p.z25. 
Publicare  canones  in  fynodo  pro* 

vinciali  conditos,  2.16. 18.  vol. 

I.p.216, 
Vifitare  prouinciae  fuae  dia-cefes> 

ibid, 
Plurimis  prouincialis  fynodi  fuffra- 

giis  adfentire,i.  16.  14.V0I.  I.  p. 

221. 
Daie  epifcopis  prouincialibus  lit- 

teras  formatas,  2,  16.  19.  vol,r. 

p.227. 
Vacanrium  fedium  intra  provrinci- 

am  curam  gerere,  2.16.20.V0I, 

J.p-zz8' 

Tem- 


Pri 


INDEX     PRIMVS 


Pri,  Prs 


Tempus  celebrandi  pafcha  fuppu- 
tare,  2.  l6.  21.  vol.  I.  p.  229. 

A  pvimatu  ad  concilium  prouinci- 
ale  appellatio  peimilTa,  2. 16.16. 
vol.  i.r\2I). 

Primas  Alexandi  inus  potcftate  prse- 
ditus  ordinandi  presbvteros  & 
diaconos  in  qnaciiinque  prouin- 
cise  fiue  diaceli,  2. 16.23.  vol.i, 
p.  230. 

Vumic&itts. 

Stepnanus  p'i  otOTnarryrvocatuspW- 
miccrius  rnarryrum ,  2. 21. 11.  voh 

J.p-3  ":9« 
Primicerius  diaconoium,  lbid. 

Pritnicerius  nocarionuh  ,  3.  15.  5. 

vol.2.  p.  76. 

Primit)<£. 
Ori^o  primitiartnn  frufruum,  eas- 

qi:c  ofterendi  ratio ,  5.  5.  4.  vol. 

2.  p.iSS- 
Primjti.t   ex    gcntihbus  conueifis 

ad  minifterium  facrum  fele£be, 

4.1.  i.vol  2.  p.g*. 
Priitcepf* 
Epifcopi  vocati  princifes  popuh, 

2.2.4.  vol.  l.  p.72, 
Fxprincipes  ecclefue,  ibid. 
Et  principes  facerdotum  ,  2.  2.  6. 

vol.I.p.75. 
Hcec  appellatio  in  ecclefiaAfncana 

interdicta ,  1. 2.  ?.  vol.  1.  p,  80. 
Qtundo  &  quomodo  principcs  faf- 

cularesiusehgendicleLicosobtl- 

nuennt,  4.2. 19.  vol.  '-  p.H5- 
Iurameatutn  fideliratis  principibus 


pneftandum,  16.  94.  vol  7.  p. 

389. 
Principcs  ecclefiafticis  omnibus  fu- 
periores,  5. 2.  14.  vol.  2.  p.  226. 
Et  16.  9. 4.  vol.  7.  p.  j§6  fcq.  Ec 
16. 2.-J.V0L  7.^.78; 
Prtfctllianiflee. 
Hxrenci  mutatse  formae  baptifma- 

ns  rei',  11.  3.4.  vol.  4.  p.  170. 

Damnati  ob  praxin  aftiologiae,  16. 

5.  i.  vol.  7.  p.  2^6. 

UftoaT&ltX- 

Subuibia,  quo  fenlu  accepra,  9.2. 

3.vol.3.p.4n. 

Prvcci/io. 
PruceJJio  funcbris  yid,  Exfequia  , 

lumra,  6'eputtura. 
Falfo    difbe  procejfiones ,  7.3,  17, 

vol.  3.  p.  go. 
In  diebus  rogationum  procejfiunes 
fache ,  13. 1. 11.  vol.  5.  p.  29. 
Prucu/us. 
Praefettus  quidamregum  Vandalo- 
rum    ecclefias  catholicas  depo- 
pulatus,    chuino  mdicio  pcenas 
dar,  g.io.  2.  vol.3.  p.  339. 
Proiurator. 
Clenci  procuratores  coram   tribu- 
nali  fieri  prohibiti,  6.  4.  u.vol, 
2.  p.  404. 

Proditio. 

Arcanoi  um  proditio  punita ,  16. 1 J. 

4.  vol,  7.  p  512. 

ri(joi2poi. 

Epifcopi  fic  vocati,  z.  2.  j.vol.  r.  p. 

73,  Et  2.19.14.V0I.1  p,2'  '3. 

Vl£0t- 


Pro 


"RERVM. 


Pro 


npos^coTsc. 
Nomen  epifcoporum ,  2. 2. 5.  vol, 
i.p.73. 

npoyytao-f&ivuiv  XuTXpyia. 
Sacrum  praefanftificacorum  mini- 
fterium,  cjuid  ?  ij.  9.6,  vol.5.  p. 

298. 

Profmatio. 
Ecclefiarum&  rerum  (acrarum/vo- 
fanatio ,  16. 6. 26.  vol.  7.  p.  }i6. 
Diuinitus  punica,  8-  10.  2.  vol.  3. 

P-3S7fccM.. 

Profeffio  fijei. 

A  bapcizandis  requifita,  II.  7,  g. 
vol.  4.  p.  274. 

npox.z&ii(Jt.sva4. 

Praefidentes ;  fic  vocatae  diaconiflx, 
2. 22. 15.  vol.  I.  p.  556. 
Promotio. 

Deie£lio  de  fpe  promotionis  feu 
adfcendendi  ad  alriorem  gra- 
dum,  pcenx  loco  lnflicTla  cleri- 
cis ,  17. 4. 9.  vol.  8.  p.  45. 

Non  qu~erenda/?rowo//'o  ope  fecu- 
larium  piincipum,  17.5. 5.V0I, 

8.  p.  60. 

Promotio  Simoniaca,  4. 3. 14.  vol. 
2.  p.140. 

npovaoc. 

Primus  locus  poft  incroitum  inrra 

ecclefiam  ,  9. 4.  2.  vol.  5.  p,  184. 

Propbetea. 

Nomen  quarumdam  ecclcfiarum  , 

8.1.  8.vol.  3.  p.126. 

PropoU. 

Fraudulenci/>n/?fc/.f  quomodo  pu- 

niti,  i6.i2.i7.V0L7.  p.4<>6. 
Bingh.O.  E.V0I.X. 


noowrvXov  fisya. 
Veftibulum  magnum  ance  ecclefi- 

am,8.5.4.vol.5.  p.178. 
UpoitvXa  minora ,  8. 4. 1.  vol.  5.  p. 

n^0Tsvx.f!    i<v&tv>j. 

Oratio  matutina,  15.  10.  9.  vol.  5, 

p.  324.     Et  14. 2. 2.  vol.  6.  p.  36. 

npoa-svKJvpta. 

Oiatoria;  Nomen  ecclefiarum,  °w 

L4.V0I.5.P,  iig, 

npoo-y.XasovTSc. 
Ordo  quidam  pcenicencium,  ig.  I, 
3.  vol,  g.  p.  110. 

npo?uTriq. 
Defenfor  ecclefije,  3.  II,  J.  vol.2. 
p.  64. 

Proflratio. 
Gefcuj  precancium,  15.8.  6.vol.j.. 
p.  262. 

Proftrati  vid.  Subftrati. 

npoo-<pb)v>io-is. 

Oracio  inditta,  2.  20. 10.  vol. r.  p. 

312.  Ec  15.I.2.V0I.  6.  p.256. 

Tpta  TtpoctitTva. 

Tres  perfonas  arquiuoce  adfercae  a 

Sabellianis   hxrerids,    6.  5.  9. 

vol,  2.  p.  368. 

Protepantes  ecclef.te. 
Mechodus  anriquum  epifcopatum 
dioecefanum   in    ecclcfiis  prote- 
ftantium  erigendi  propofica,  9. 
8.  concluf.  vol  j.  p.6o5feqq. 

npUTiKOtXOt. 

Dcfenfores  ecclefi.e  fic  nuncupari , 
3.  H.7.V0I.2.  p.66. 
Dd  Pro- 


Pr,Pf 


IKDFX     PRIMVS 


1'fahnus. 


Proteritis. 
Ipifcopvrs  Alexandriae  ab  Eufebia- 
nis  ia  loco  afyli   occifus ,  g.  n. 
2.  vol.3.  p.356. 

Prothefis. 

Locus  in  ecclefia,vbi  populi  rcci- 
piebanrur  oblationes,  8.  6.  22. 
vol.3,  p.247. 

Tempus  ad  refipiicendum  darum, 
16.2.7.  vol.7.  p.gl. 
Proiugenes. 

In  extimas  Aegypri  parres  relega- 
tus  &  puerorum  magiiter  faCbus 
chnftianam   docet  religionem, 

I3.4.  9.  Vol.  ).  p.  IO).  106. 

Primates  fiue  metropolirani  fic  vr> 
cati,  2. 16.5.V0I.  I.  p.109. 
Protopape  &  Prvtopapades. 

Presbvteri  &  chorepifcopi  fic  voca- 
n  a  Balzamone,  2.  2,  7.  vol.  I. 

P.  78. 

Prouincia. 

Ecclefia  in  dicecefes  &  prouincias, 
eodem  modo  atque  imperuim, 
druifum  ,  9.  I.  6.  vol,  3.  p.  376, 

Synodi  prouincialts  vid. Synodus, 

Pfalmifla. 
Cantores  ecclefix,37.l.vol'.2.p.3g. 
^ahjobi  y.avovtKoi,  3.7*2.  vol.2.p. 
40, 

Pfalmodia. 
A  prima  &  apoftolica  serare  fem- 
per  pars  diuini  cuitus  habua* 


3.6.2.  vol.2.  p.  59.  Er  14.  1.1. 

vol.  6.  p.  I. 
In  proceffionibus  vfirata3  23.  2.  6. 

vol.  To.  p.  ,7. 
In  exfequiis ,  23. 3.  £.  vol.  ro.  p.54. 
In    de  luftione    monachortim    a\l 

habiracula  fua,  7.  3.  17,  V0L3, 

p.So. 

.  Pfalmtt?. 

ETrjAtixv/oCjvefperrinus  cjuis  ?  13.  ir. 

5.V0I.  5.  p.  ;44. 
Exomologericus  cv'  pcenirenrialrs, 

13.  IO.  I  j.  vol,  5.  p.  3  ^. 
Inuirarorius,  15.  5.33.  vol.6.p.  367» 
Pfalmi  abecedarii ,  14.  1. 12.  vol.6. 

p.  20. 
Pfalmi  alleluiarici,  14.2.4.  vol.  6. 

p.  41. 
Pfalmi  refponforii ,  14. 1.3.  vol.  6. 

p.5  &1J. 
Ad  diltribi.rionemeuchariftia;  cani 

fohti,  15.5.10.V0L6.P.488. 
Pfahnis  lettiofciipturaiumacpre- 

ces  inteimixtae  in  nonnullis  ec- 

clefiis ,  14 . 1. 2.  vol.  6.  p.  4, 
Quidam  pfalmi  pecuharibus    offT- 

ciis  prxfcripti  ,i4.i.4.vol.6.p,6, 
Rehqui  in  ordinario  curfu,  prout 

iacerent j  cantati ,  14. 1, 5.  vol.  6. 

Pfahni  inrerdum  ab  vrro  rantum 
cantati,  interdum  ab  vniuerfa 
congregarione  coniunftim,  14» 
I.  9  &  10.  vol.  6.  p,  13  feqq, 

Inrerdum  alternatim,  14,  I,  II, 
vol,6,  p.  14. 


PfPu 


RERVM. 


Prxftigiatores,  condemnati,  16,  5, 
7.  vol,7.p,2)9. 

'Pfychici. 
Catholici  per  contumeliam  fic  vo- 
cati  a  Monraniltis,  1,2,14.  vol, 
I.  p.  27. 

Puhlicani. 

Eorum    exaftiones  fub   cenfuram 

vocatse,  i6.l2.ir.vol.7.  p.  478. 

Pueri. 

Trium  puerorum  hymnus:  Bene- 

dicite ,  14.2. 6.  vol.  6.  p.  47, 
Oidir13.no  puerorum  in  ecclefiaRo- 
maftenfi  reprehenfa,  2.IO.  I.  vol, 

1.  p.145. 

Pulpitum. 
Cathedra  in   inferiore  facrae  sechs 
parte  collocata,  de  qua  leftores 
recitabant  fcripturas ,    }.  f ,  4. 

vol.2.p.  33.  Et  8*5-3  &4.vol. 
3.  p.  191. 192, 

"Purgntio  canonica. ' 
Nefarius  facrce  euchariilije  abufus, 
15.  5.  9.V0I.  64x487, 
Purgatonitni, 
Nulla  eius  ratio  habita  in  vetuftis 
precibus  pio  mortuis,  iy.  3, 17. 
vol.6.  p.335. 

Purificationis  fiflttm. 
Vetei  ibus  incogniutm,  20. 8«  5«"Vol. 
9,p.  172. 

TlvXupoi, 
Ofliarii ;  Eorum  origo,  3,6, 1,vol. 

2.  p,  35.  Vid.  OJiiarii. 


Py,  Quadragefotia. 


Pythonici. 
Genio  familiari  agitati,   i6(  5,  4, 
vol.  7.  p,  245. 

Pyxit, 
Receptaculum  euchariftiae,  reeenti- 
us  muentum ,  8«  6. 19,  vol.  3.  p, 
236. 

Quadrageftma. 
Ieiunium    quadragefmale    vrrum 

initio  quadraginta  dies  an  qua- 

draginta  horas  durarit,  21. 1. 1,' 

vol.  9.  p.  177, 
Perfe&a  abftmentia  a    cibo  ad  ve- 

fperam  vfque  celebratum ,  31.  I. 

l6.vol.  9.  p.  211.  212. 
Dies  fabbati  &  folis  ieiunio  exemti 

m  qttadragefima,  21,1,4,  vo^-9- 

P-  184- 
Quadragefima  ncm  nifi  triginta  fex 

dies  complexa  tempore  Gregorii 

Magni,  21. 1.4.  vol.  9.p.  ig6, 
Singulis  diebus  qtiadragejimtc  fer- 

mones  habiti,  13. 9.  6.  vol«5.p. 

297.  Et2l.l.  10.  vol.9,  p.2I9. 
Speftacula  &  ludi  in  quadragejima 

mterdifti,  21. 1. 22..V0I  9.  p.2M. 
Dies  fefti  natales  &  nuptix  non  ce- 

lebrandse   hoc  tcmpore,  zi,  T. 

23.  vol.9.p.224.Et22. 2.14.V0I. 

-  9-  P-  ?12- 

Controueifiae  inter  catholicos  & 
Montaniftas  de  obferuatione 
qttadragejimx,  21. 1. 15.  vol.  9.^. 
210. 

An  veceres  quadragefimale  ieiunium 
Dd  2  p10 


£.« 


INOEX     1'RlMVS 


Ra,Re 


pro  infhrutione  apoftolica    ha- 
bueiint,  2I.I.6.  vol.  y.p.i^y. 
Quo  fenlu  eorum  quidam  dminie 
inltrutionts  eiTe  dicant,  21.  1.  7. 
vol.  9.  p.1'9. 
Qiiatenus  traditionem  vel  canoncm 
apilhjlictim    efle    concefTerint, 
21. 1.8-  vol.  9.  p.191. 
Rationes,  ob  quas  ieiunium  illud 
inftitumm  fit ,  21.  I.  9  --13.  vol. 
9.  p.  I9-4-  202. 
Ieiunium  qua.hag^fimale  generatim 
ab  omnibus  chiiftianis  obferua- 
rum,  magna  tamen  cum  liber- 
tate  &  iufta  infirmitatis  excufa- 
tione,  21,  I..  14.  vol.  9.  p.202. 
Efculentorum     commutatio     non 
congruens  quadragejinut  ieiuni- 
um  credita,  21.  1.17.  vol  9.  p.213. 
Coenn*  opiparx    in   quadragejima 
deuitatas,  21. 1.  ig.  vol.  9.  p.216. 
Omnes  pcen?e  coiporales   in  qua- 
dragefima  interdiEfee  per  leges 
imperiales»2l.  1.19.  vol.  9.  p.:i7- 
Vid.  plura  ibid.  paginL  feqq. 
Qutejliu. 
Pecunix  datio  in  quaflum  quo  loco 
habita  ,  6. 2. 6.  V0L2.  p.318* 
Quartadccjmani. 
Schifmaticr  incelebratione  pafcha- 
tis  ab  ecclefia  climdentes^  20.J. 
3.  vol  9.  p.  95- 

Quinttlliani. 

H;sre;ici,   baptifmum   reiicientes,. 

II.  2. i.vol.  4.  p.  153. 

Quottdiana  oratio. 

Oratio  dominica  fic  vocitata,  13» 


7.6.  vol.5.  p.2ti.  Et  16.  3.14, 
vol.  7.  p.  177. 

K. 

Raptuf. 
Quomodo  punitus,  16.I1. 8.V0I.7. 

P.  459- 

Rafura. 

Caput  vel   barbam'  radere  clericis 

interdictum,  6.4.15.  V0I.2.P.413. 

Rattor.alts  diceejts. 

Minifter   quidam  ciuilis,  9.  I.  12. 

vol.3.  p.  406. 

Reb/tptizatio. 

Leges  contra  rebaptizationem    fa- 

&x, .12.5.1.  vol.^.p.^og. 

RebeUio. 

Quomodo  punita,  16.  9.  4.  vol.  7. 

P.386. 

JS^ceptorium. 

Certus  locus  in  ecclefla  fic  vocattiSj, 

8.7.8.V0I.3.  p.263. 

Redtmiculum. 

Peculiaris   habirus   monachorum,, 

7.  3.6,  vol.  3.P.52. 

Rfdittlf. 
Ecclefiafticorum  redituum  origo, 

5.4. 1.  vol.  2.  p.  262. 
Quomodo  djfpenfati  ab  epifcopis, 

2.4.6.  vol.i.  p.  108.  Et  5.  6.  7. 

voI.2.p.  291. 
Archidiaconus  epifcopo  in  difpen- 

fandis  reditibus  ecclefia?  adiutor 

datus,  2  21.5.  vol.  1.  p.  532. 
Staci  reditus  non  illico  parochiis 

attri- 


_Re RERVM. 

attibuti,  fed  fn  commune  ;eia- 

rium  illati,  'j.  ?.  6.vol.  j.  p.6oi. 
Oblationes  populi  in  pridpuis  ec- 

clefix  rcditibus  pofita: ,  5.4.15. 

vol.2.  p.2b'I. 
^jditus  totius  diojcefis,  in  epifcopi 

pofena\-?  ?«>  5-  6-I- vo1 2.P.29C. 
Reditus  ecclefi.tr  P.on  nI<?.  fumma 
flagitante  neceffitate  alK.2an     > 
5.6. 6.  vol.2.  p.296. 
Refugium  vid.  Afylum. 
Reliquidt, 
Mortuorum  rehquix  non  adferuan- 
da?  fupra  terrani  infepulta?,nec 
vendenda?,  2^.4  7.  vol.  10.^.91» 
Nec  adorandoe,  23.  4.  9.  vol.  10.  p„ 
95- 

Remoboth. 
Monachi  iuidam  fic  vocati,  7,2. 
4.V0I.3.P.15. 

Remmia  lex. 

Falfis  reftibus  in   fionte  inuti  iu- 

bensxoK,i6.  13  i.  vol.  7.^.508. 

Renantmntes. 

Monachi  fic  vocitati ,  7.  2. 14.  vol. 

3-P-38- 

Renttntiatio. 
DifTerenria  inter  renuntiationem  & 
vitam   communicatiuam,  7.  ?. 
9.V0I.3.  p.57. 
An  cleiici  ad  renuntiandum  bonis 
fuis  temporalibus  vlla  lege  obli- 
gati  fueiint,  6.  2.  9.  vol.2.p.329. 
Quid  pcr  monachui  um  renuntiati- 
onem  fixculi  intelligendum  fir,  7. 
3.8.V0I.3,  p.55.  Vid.  Abrenun- 
tiatio. 


Re 


Rtordmatio. 

Oidinationes  iteratxgeneratim  da- 

mnatae ,  4.  7. 5.  vol.  2.  p.  194. 

Schiimatici  nonnumquum  reordi' 

nati ,  4.  7. 7.  vol.2.  p.  196. 

Re/identia. 

A  clericis  requifita,  6.4.7.V0I.2. 

P-  395. 
Negle£ta  quomodo  punita,  17.  5. 

28-vol.  g.  p  92. 

Re/ponfales. 

ranearum  ecclefiarum, 

in  ciuitate  re- 


Delegati  exJ 
&  epifcoponuT 
giahabitantes,5.Ii.^V0h2-P 

77* 

Refponforii. 
Pfalmi   quidam  fic  difti,  14.  I.  J. 
vol.  6.p.  5.  EtL*.  1.  u.vol.6.p.i). 

Refurreclio. 
Dofrrinam    de  refurreclione  cjuo- 
modo  irriferint  gentiles,  1.2.6. 
vol.  1.  p.21. 

Retentio. 

Iniufta   rerum  perdirarum  retentio 

fub  cenfuram  vocata,   16.  12.  5. 

V0I.7.P.469. 

Reticentia. 
Mvfteriorum  reticentia  coram  ca- 

techumenis,  10.5.I--12.  V0L4. 

p.II^feqq. 

Reue/atio. 
Secretorum  fiue  arcanorum  reue. 

latio  punita ,  16. 1  j.  4.  Vol.  7.  p. 

512. 
Reuelatio  fafta  loanni  apoftolo,m 
™  l  Fcn- 


m,  Ro 


IKDEX   PRIMVS 


pentecofte  legi  folita,  14.  3.  j. 
vol.6.p.66.  Et  17.5.8-  vol.  8. 

p.  68- 
Cleiici  lnterdum  ele&i  ex  rmela,- 

ticnc,  4.I.3  vol.2.p.8j. 
Vnriita,. 
Flabella,    ad   abigendas  mufcas  a 

calice  facro  adhibica,  g.  6.  21. 

vol.  3.  p.  247.  Et  15.  3.  6.  vol.  6. 

p.306. 

lVltM. 
Nulla  neceflitas   cop.w'^iea^x   ac 

confenfionis    l^am  ccclefi-e  111 

iiidcm  r'^i(,us  acc.erimumis,  :6. 

I.15.V0I.7.P,  52. 

Rogationes. 
Anniuerfaria  quaedam  follemnitas 

f,c  difta,^.  I.  10.  vol.  5.  p.21 

feqq.  Et  21.2.8-vcl.  9.  p.251. 

Roma. 

Aureliano  imperante  quinquaginta 

millia  pafTuum  cubnu  fuo  com- 

plexa,  9.5.1.V0I.3.  p.^ov 
Ouadragintabafdicae  in  vrbe  Roma 
"^ante  poftrcmam  peifecutionem, 

8.1  iy.vol.j.  p.l)j.  Et9.'.5.  1. 

vol  5.  p.  506. 
NatalU   vrbis    Rom.c   anniuerfaria 

follcmnitate  celebratus ,  20. 1.5. 

vol.  9.  p-n. 

Romanenfts  ecclefia. 
Varia  capita ,  in  quibus  ab  antiquce 

ecclefix  praxi  feceffit,hoc  ordi- 

ne  notata  : 
L  Abfolutio,  ante  exaaam  legiti- 

aiam  pcenuentiam  data. 


Ro»l.  eccle/ta. 


II.  Oiltus  angelorum,  fancloium  , 
rehcjniarum ,  imaginum,  crucis 
&  hofti-e  in  euchariftia. 

III.  Appellanones  ad  epifcopum 
Romwum. 

IV.  Liki  apocryphi  in  facrs  fcj.' 
piu  x  canonem  rela»* 

V.Mos  bapci.z^,  Campanas;Ab- 

l°.'.~,ta  baptifmi  neceflitas. 
VI.  C.elibatus  cleiicorum:  Exem- 

tio  clericorum  a  magiftratus  ci- 

vilis  poteftate. 
VI!.  Exemtio  liberorum  a  potefta- 

te  parentum. 

VIII.  Confeflio  auticularis,  ev'Con- 
fiimatio  facramentis  accenfita. 

IX.  Communiofub  vna  tancum  fpe- 
cie. 

X.  Abufus  excommunicationis  in 
abrogando  regibus  impeiium& 
adimendo  magiftratibus  iuraci- 
vilia  &  comburendo  hierericos 
fub  obtentudifciphnae. 

XI.  Confecratio  euchariftiae,  fecre- 
to  demurmurando  veiba:  Hec 
ejl  corpits  tneum ,  loco  precatio- 
nts  alta  &  articulata  voce  facien- 
dx. 

XII.  Vfus  interdidtorum  &  indul- 
genriarum. 

XIII.  Oblatio  agni  infcfto  pafchali, 

XIV.  Origo  quadragefimae,  &  mu- 
tata  ieiunandi  ratio. 

XV.F.xemtio  monathorum  a  iuris- 

di&ione  epifcopali. 
XVI.  PeimifTio  mon-thorum  mcn- 

dicantium. 

XVII. 


Ronuwa  ecclefta.  R  E  R  V  M. 

XVII.  Difiolutio  coniugiorum  arnO- 

nachis    initorum. 
XVIII  Prohibitio  nuptiarum  inrer 

fpitituales  cognatos. 

XIX.  Nuprise  confohrinorum  ince- 
ftx  declaratx. 

XX.  Mifia  ptiuara  &  folitaria. 

XXI.  Mifia,  factificium  pro  viuis 
ac  mortuis  oblarum. 

XXII.  Purgatorium  &  Purgatio  ca- 
nonica. 

XXIII.  Diftinftio  inter  offieium 
praelati  &facerdorisinepifcopo. 

XXlV.Ordinario  puerotum  &  epi- 
fcoporum  (Tne  titulo. 

XXV.  Commuratio  pcense. 

XXVI.  Petfugium  ad  fancluarium, 
cjuibusuis  facinorofifiimis&  lce- 
lefiifiimis  concefium. 

XXVII.  Prseclufio  facrce  fcripturte& 
diuini  cultus  in  lingua  populo 
incognita. 

XXVIII.  Iurandi  cacoerhes  per  res 
crearas. 

XXIX.  Tranfubftanriario. 

XXX.  Necefiitas  viftbilis  capitis  ad 
confet  uandam  vnitatem  eeclefise 
catholicse. 

XXXI.  Vfus  panis  azymi  ,  &  obla- 
tarum  in  euchariftia. 

XXXII.  Necefiitas  fubieftionis  fub 
pontificem  Romanum.  Vid.  fub 
hifce  diuerfis  titulis. 

Romanus  eptfcopm. 
NuIIa  prae-ditus  poteftare  in  eccre- 
fias  Mediolanenfem ,  Africanam, 
Hifpanicamj  Gailkaaam  &Bri- 


Ro,  S/t 


rannicam,  9. 1.  II.  vol.  ^.  p.  39? 

.  fecH' 
Eius  merropcvlitica  &  patriarchalis 

iuiisdittto  ecclefiis  fuburbicariis 

terminara,.  9.1. 10.  vol.^.p,  ^r. 

Nihilomagis  cjuam  alius  cjuifpiam 
epifcopus  folus  ordinate  pote» 
lat,  2.  II.  6.  voL  I.  p.  166. 

Primorum  fseculorum  epifcopis  ad 
confecrandam  alicjuam  ecclefi- 
am  epifcopi  Romani  venia  mi- 
D us  erat  necefiaiia,  g.^.  7.  vol. 

3-  P-  326« 
Romanum  imperium  vid.  hnpe- 

rium  Romanum. 

Rotulcc  panis. 

Sic  ditlus  panis  eucharifticus  a  fi- 

gura  rotunditate,  15. 2. 6.  vol.  6. 

f.  272. 

s. 

Sabbatiani. 
Hsretici  fabbato  ieiunantes ,  20. 5. 

5.  vol.9.  p.59. 

Sabbatum. 
Dies fabbati  .diuerfa  ratione  obfer- 

vatus ,  aliis  ecclefirs  rn  eo  ieiu- 

Bantibus,aliis  feftum  agentibiK, 

13.  9.  5.  vol.  5.p.284fecjc].Et20. 

3.1.  V0I.9.P.51.58. 
Dies  dominica  certis  refpeftibus  ei 

prcepofita,  20.  5.3.  vol.9.  p.54. 
Supctftirtofa  fabbati  obferuatio  a- 

pudDofithcanos,  20. 2.5.V0I.  9. 

p.26.  27. 
Iudxi  in  fabbato  operari  nolentes, 

tempus  faltationjbus  &  ahis  re- 

bus 


Sa 


INDEX     PRIMVS 


Sa 


bus  ludicris  tranfigere  non  ve- 

riti,  20.2.4. vol. 9.  p. 32feqq. 
Cur    ecclefia    antiqua  obleruatio- 

nem  fabbati  ittdaici  continuanr, 

20.3.4.V0I.  9.  p.56. 
Cur  in  fabbat »  ieiunarum  fit  inRo- 

mana  &  aliis  quibufdam  ecde- 

fus  Latinis,  20.  3.  6.vol.  9.p.6o. 
Luxus'  fibbatariui  quid  fit,  20.  2. 

4.V0I.9.  p.34, 
Sabbatum  magnum  pafcha  proxi- 
'  me  antecedens  quomodo  obler- 

vari  coaiueuerit ,  21. 1. 32.  vol.  9. 

p.  257. 

SabelUani. 
H.eretki,  rres  perfonas  in  diuini- 

tate  sequiuoce  adieientes,  6.  3. 

9.vol.2.p.  36-3.  Et  II.  J.  7.  vol. 

4.  p.  174. 
Et  haptifnai  foimulam  mutantes, 

lbul.  p.I/J. 

Saccophwi. 
Genus    quoddam    Manichajorum, 

16.  2. 4,  vol.  7.  p.  70. 
Saccus. 
Veitis  panitentium ,  lg.2.2.  vol.  8- 

p.  11  '. 
Sacerdus,  Sdcerdutium. 
Ouo  fenfu  cpifcopi ,  presbytcri  & 

diaconi  ab  Optato  vocentur/i- 

ccrdotet  ,  2. 19. 15.  vol.  1.  p.  285. 
Feminx  ad  nullam  Jaccr.lotii  fun- 

clionem  coniecratte,2. 2:. 7.  vol. 

I.p.35'0.  '■ 

Sacerdottum  laici,  cur  baptifmus 

ita  vocetur,n.  1.  5.  vol.  4^.142. 
Sacerdotium  jirimum  5  fic  vocitan 


epilcopi,    2.  19.  15.   vol.  1.  p. 

287- 
Saccrdotium  fcundum  ;    fic    dicti 

pic^byteri,   lbid. 
Cur  Jacerdotei  vocenntr  mediato- 

ics  inter  Deum  &  homines,  2. 

19.16.  vol.i.  p.288. 
Saccrd-.tala  quinam  fint,  5.  3.  4. 

vol.2.  p.238. 
Ludt  ficerdotalei ,  ibid. 
Sacr<e    rei. 
Abufus  rcrum  facrarum  diuino  iu- 

dicio  punitus,  8. 10. 2.  vol.^.p. 

339.  Et  16.6.26.  vol.  7.   p  316. 
Sacramentum. 
Generalenomen  facrorum  lttuum 

&  myfleriorum,  12,1.  4,  vol.  4. 

Etiplius  cultus  diuini,  13. 1. 6,  vol. 

5  r-H- 

Hoc  fenfu  baptifmus  &eucharifh'a 

c[imuor  facrawema  credita,  12, 

1. 4.  vol.  4.  p.  3^3. 
Quid  per  facramcntum  hdei  inrel- 

ligatur,  11. 1.  8V0I.4.  p.14.8. 
Qujd  per ftramemum  catechume- 

norum ,  2. 2. 16.  vol.  4.  p.  57. 
Nihil  pto  ficramenterum  eeclefiae 

adminiftratione   exigendum,  5. 

4.14.  V0L2.P.278, 
HrokznAtto  facramentorum  quomo- 

do  punita,  16.  6.26.V0I.7.P.J16. 
Sacrarium. 
Sanftuarium  ita  nuncupatum,  8. 

6.2.  vol.  3.  p  209. 
Sacrarium  bemaus,#. 6. 22.vol  3. 

P-  247- 

Sacri- 


Sa 


RERVM. 


Sa 


Sacrificati. 

Sacrificiorum  gentiliura  adeoque 
&  idololatrix  participes  fa£ti,  16. 
4.5.V0I.7.  p.197. 

Sacrificiiivt. 
Quo   fenfu   cultus  diuinus   prifcis 

temporibus  di£tus  fit  facrifici- 

um,  13. 1  5  vol  5.  p.12. 
Sacrificium  alraris  quid?  2, 19.  15. 

vol.  1,  p.256, 
OfFerre facrificium  altaris,  officium 

epifcopoium  &  prcsbyrerorum, 

non  diaconorum,ibid, 

Sacrihgium. 
Quid   fic  faailegium  &  quomodo 

punitum ,  16. 6. 23,  vol.7.  p.  310. 

Et  6.2.3,  vol.2.  P.JI3. 
Diuinis  punitum  iudiciis,  g.  10.  2. 

V0I.3.P.339. 
Sarrilegium  in  fepulchrorum  fpo- 

liatione  commiffum,  16.  2.  24, 

vol.  7.  p.  312. 
Defraudatio  paupemm  facrilcfjum 

habita,  16.  6.  2  J,  vol.  7.  p.312, 

Eti6.lo.IJ,vol.7.  p.411. 
Sacrihgium  veterum  traditorum, 

qui  biblia  &  vafa  facra  gemili- 

bus  traderent  comburenda,  16. 

6,  25.V0I.7.  p.315. 


Mults  res  facrilegii  nomine  ap- 

pellatae  a  Romanenfibus,  qus  3. 

veteribus  virtutes  creditae,  16.  6. 

23.V0I.7.  p.3ro. 

Sdeculum. 
Monachi  fiecularer ,  7.  2,  6.  vol.  3. 

?•  19- 
Negotia  atque  oKcia.fiecuIaria  clc- 

ricis  interdi£ta,  6.  4.  9.  vol.  2. 

p.  401.  Et  17. 5. 11.  vol.  8.  p.  64. 
Clerici  controuerfias  ad   iudicium 

featlare  defei re  vetiti ,  5. 1.  4. 

V0I.2.P.207.EC17.5.  15.  vol.g. 

P-74- 
Clenci  ab  ordinaria  iudiciiyrfrw/<z- 

rit  cognitione  in  omnibus  caus- 

fis  ecclefiafticis  exemci,  5.  2,  5, 

vol.2.p.  2I§. 

Salmafim. 

Eius  error  circa  piimum  nominis 

patriarchx  vfum  caftigatus,  2. 

17. 3.  vol.  I.  p.  214. 

Saltatio. 
LiSatixfakathnej  punitx,  16.  II, 
i5.vol.7.p.45!.\ 

Saltu. 
Nomen  baptifmi,  ir.  1.5.  vol  4.  p. 

I4> 

Salutatio. 


Sacrilcgium  profanandi  facramen-  Formula  falutandi   per  coronam 

ta,  ecdefias-,  altaria,  &  fcriptu-  quid  fibi  velit,  2.  9.4,  vol,  1.  p. 

ras  facras,  16. 6.26.  vol.  7.  p.  316.  136« 

Sacrihgium  priuandi  homines  vfu  Sahttatio  angelica  Aue  Maria  ve- 

facrarum  fcripturarum  &  calicis  teribus  incognita,  I4.4.  l5,vol. 

in  ccena  dominica ,  16. 6. 27.  vol.  6.  p.  157. 

7.  p.  319.  Salutatiu  Pax  vobis,  ante  concio- 

Bingh,O.E.Vol.X.  Ee                                           nes 


Sa 


INDEX    PRIMVS 


Sa 


nes  vfurpata,  14.  4. 14,  vol.  6. 
p.154. 

Varius  eius  vfus,  15,3.2.  vol.  6.  p. 
294. 

Salutatorium. 
Locus  ecclcfix  contiguus,  vbi  epi- 
fcopus  &  presbyteri  iedubant, 
falurationes  populi  excipientes, 
8.7.  g.vol.j.  p.26?. 
Sancla  fanflif. 
Formula  ab  cpifcopo  in  confecra- 
tione  euchanftue  pronunnarifo- 
lita ,  15. 3. 32.  vol.  6.  p.  36) . 
Sunfla  Suphia. 
Celebratifiuna  ecclefia  in  vrbe  Con 
ftantinopoli  ,8-  2. 3.  vol.  3.  p.163 
Sandi. 
Kon  adorati  in  ecclefia  antkjua,  13 

3. 1.vol.^.p.  68. 
Ecclefise  non  fanllis  fed  Deo  dedi 

catae,8-9.8.  vol.3.  p.327. 
lurare  per  fanclos  non  permilTum 

16.7. 7.V0I.7.  p.363. 
Chriftiani  vocati  in  genere  fantti 
I.l.  I.  vol.  1.  p.i. 

Sanftimuniales. 
Nomen   facrarum  virginum,  7- 4. 
g.  vol.  3.  p.  109.     Not.  hoc  vo- 
cabulum  lbi   omiflum  cft ,  po- 
nendum  lin.  5.  poft  Moniales. 
Sanftijjimi. 
Titulus  omnibus  epifcopis  commu- 
nis,  2.9.6.V0I.  1.  p.  139. 
Sanftuarium. 
Quibus  ad  fancluarium  confugere 
licuerit,  8.IIJ.  vol.j.  p.357. 


Sanflut. 

Ecclefiae  '  Viennenfis  diaconus ,  fub 
Antonino  paffus,  a  magiftrati- 
bus  rogatus  de  nomine,  ciuitatc, 
conditione,  femper  refpondit: 
Cbrijlianus  fum,  1.  1.  6.  voh  1. 
p.  10. 
Sanftus ,  Sanfttu ,  Sanflw. 

Hvmnus  cherubicus,-  Eius  vfus,  14. 
2-  3.V0I.6.  p.  37. 
Sanguii. 

Efus  fanguinis  ad  tempus  interdi- 
ctus,  17.5.20.V0I.8.  p.8l. 

Difciplma  ecclefia?  non  ad  efFun- 
dendum    fanguinem  progrefta, 
16.2. 4.V0I.7.  p.70. 
Sanutm  ( Marinm  ). 

Fneumaticorum  organorum  au£lor 
in  ecclefus ,  8-  *j- 14-  vol.  345.275". 

Sarabaita. 
Genus  monachorum,^. 2.4.  vol.3. 

Sarmentitii. 
Chriftiani    a    gentilibus  ita  vocati 
per  contumeham,  i.  2,  10,  vol. 
I.p.25. 

Satanas. 

Quid  intelligendum  per  to  trade- 

re  ^Wa«^,i6.2.l5.vol.7.p.io6. 

Diuinatio  per  explicitum  pattum 

ctim  Satana,  16.5.4,  vol.  7-p. 

245. 

Satumtu. 
Nomen  templi  cuiufdam  iudaici, 
16,6,3.  V0L7.  p.280. 

SaU" 


Sc 


RERVM. 


Saucbes. 
Genus  monachoriim  in  Aegypto, 
7. 2. 3.  vol.  3.  p.  15. 

Sceuvphylacium. 
Sacrorum  vaforum  cuftodia,  8«  6- 
23.  vol.  3.  p.  249.  Et  g.  7.  7.  voL 
3.  p.  263. 

Sceuophylax. 
Cuftos  facrorum  vaforum.,3. 13.3. 
vol.  2.  p.  73.  Et  8. 7. 7«  vol«  5-  P- 
262. 

Scbammata. 
Excommunicatio  iudaica,l6.2. 17- 
vol.  7.  p.  117. 

Schifma. 
Diuetfa. fc6ifma?it  genera ,  16. 1. 17- 

V0L.7.  p.  57feq. 

Quomodo  punitum  fchifma,  6. 3. 

II.  vol.  2.  p.  377.  Et  vol.  7.  p.  309. 

Schifna  nec  marryrio  expiari  pof- 

fe  creditum,i6.i.6.vol.7.p.29- 

Scbifmatici. 

$Ionnumquam  denuo  ordinati ,  4. 

7.7.V0L  2.p.I96. 
Clerici,    qui    fierent  fhifnatici , 
gradudeie£li,nec  nifi  tamquam 
laici  recepri,  6.  3.  II.  V0L2.  p. 

377' 

Schola. 

Gtzmivz  fcboU  per  villas  &  vicos 

inftitutse,  g.  7*  I2-  vol-r  P-27>» 

«Sc/W^  catecheucx,  3.  IO.4.V0I.2. 

p.55.  Et  8.7.12«  vol«  3'  P-273- 
Et  13. 4.  .9.  voL  5.  p.  105. 

o'(  holafikh 

hireconfulti  fic  difti ,  quorum  ex- 


aGtiones  fub  cenfuram  vocatse, 

16. 12. 12.V0I.  7.  p.479. 
Non  ordinandi,  4.  4,  6.  vol.2.-p. 

151. 
2%oA«'^ovTfc  inio-yLOTTQi. 
Epifcopi    ordinati  pro  locis,  qui 

eos  recipere  recufahant ,  4. 2, 14.. 

vol.2.  p.  III. 

Scriptune  facr<e. 
In  ornnes  linguas  translata?,  13.  4. 

5.  V0L5.  p.  91. 
Le£Le  a  catechumenis ,  10. 1. 7.  vol.' 

4.p.  12. 
LeOxe  a  pueris,  13.4.  9.V0I.5.  p. 

103. 
Ec  ab  omnibus,l3.4.8.vol5.  p.96. 
Pofitse  in  ecclefiis  pro  populo  itt 

priuatam  le£r.ioneirij   13.  4.  7. 

vol.5.  p.94. 
Priuilegium  legendi  fcriptitrar  lin- 

gua  patria  a  nullo  vmquam  nifl 

ab   ethnicis   perfecutoribus  in- 

fraftum ,  13. 4.  g.  vol.  5.  p.  06. 
Homines  vfu  facrarmn  fcriptura- 

rum  piiuare  pro    facrilcgio  ha- 

bitum ,  16. 6. 27.  vol.  7.  p.  319, 
Traditores  hibliorum  Ccufacrarum 

fcripturarum  quomodo  puniti, 

16. 2.25.V0I.  7.  p.jlj. 
Profanatoies  facrarum  fcriptura- 

rmn  puniti,  16,6.  26.  vol.  7.  p, 

316. 
Non  adhibenda;  ad  diuinationem, 

l6.5.3.vol.7.p.24i.  Eti6.5.6. 

vol.  7.  p.  252. 
Le£be    a  clencis   &  monachis  m 

Ee  2  pran- 


""<!&,  Se 


INDEX"    PRIMVS 


prandio  &  ccena,  6.3.^.  vol.2. 

P-  349-  Et  7.^.1^01.3.  p.78. 
A  quibus  lecLx  fint  m  ecclefia,  14. 

3. 4.V0L6.  p.73, 
Di&a  S.  Jcriptura  parietibus  eccle- 

fias  infcripta,  g.  j.  9.  vol.  j.p.204. 

EC8.8.3.V0I.5.P.292. 
Scriptura    memoriter  expofitae    a 

mulcis  monachis ,  7.  3.  17.  vol, 

3.  p.76. 
Ec  a  cceco  quodam  homine,  13.4. 

io.vol.^.p.  108. 
Scriptura  apocryphce  lefkoe  in  ec- 

clefiis,  14. 3.' I).  vol.  6.  p.  91. 

Scurrilitas. 

Sub  cenfuram  vocaca,  16. 3.4,voL 

7.P.512. 

Scythia. 
Epifcopus  Tomicarum  vnus  folus 

totius  Scytbia  epifcopus,9.4.  L 

vol.  3.  p.  492. 

Secretarium. 
Secretarium  bematis,  8.  6,  22,  vol. 

3.  p.249. 
Secretarium  magnum  ,  %.  7. 7.  vol. 

3.  p.26r. 
Appellationis  huius  ratio,  ib.  p.26  3. 

Secretum. 
Perfidia  in  reuelandis  ferretit  quo- 

modo  punita,  16. 13.4.  vol.  7.  p. 

Secla. 

Chriftiani  omnia  nomina  fSlaria 

&.  humanas  appellacionesvehe- 

menter  auerfati,  1. 1, 6.  voLj.p.7. 

Sedes. 

ttlmxfedis  epifcopus,  Nomen  mc- 


Se 


cropolicanorum  in  Africa,  2. 16. 

5.  vol.  1.  p.  2lo. 
Seiies  cpifcoporum  fecundum  iu- 

risdicLionem  ciuiracum  in  im- 

perio  Romano  fafta?,  9.1. 7.  vol. 

3.  p.  384- Er  9-  2-  3«  vol.  3.  p.  414. 
Sedet  docLrince  Chryfoftomo  dici- 

tur  ecclefia ,8. T.  H.  vol. 3.  p.136. 
Seditio. 
Quomodo  punita,  16.9.  4.  vol.7. 

P-  386. 
Seditioji  ad  ordinationem  inhabi- 

les,4.3.8.vol,2.  p.  131. 
Clcrici  in  fditionis  crimme  con- 
vicLi ,  amillione  gradus  puniti  > 
16.9.4.V0I.7.  P.3S9. 
£i;jtoc. 
Templum,  8. I.  W.  V0L3,  p.  135". 

Seleuciani. 
Hiretici,  baptifmum  in  acjua  re- 
pudiantes,  n.  2.3.  vol.  4.  p.  155"» 

Inftrurnenta-,  quorum  pulfu  hodi- 
erni  Grxci  plebem  ad  ecclefiam 
conuocant ,  8-  7. 15.  vol.  3.  p.284. 

Semaxii. 

Chriftiani  per  lgnominiam  fic  vo- 
cati  a  gentilibus,  1.  2.  Io.  vol.i. 

Semiieitmia. 
Feria  quinta  &  fexca  hebdomadis 
communiter  vocatre  ftationes  & 
femiieiunia,  13.  9.  2.  vol.  J.  p. 
282.    Vid.  Stationes. 

Se~ 


Se 


RERVM. 


Se 


Semiffes 
Chriftiani  femijfes ,  quinam  ita  vo- 
cati,  l6.6»3.vol.7.p.278. 

^.SfJUVHCt. 

Loca  diuino  cultui  deftinata,  8.  & 
13.  vol.  3.  p.  144. 
Senes^ 
Commune   nomen   primatum  in 
ecdefia  Africana ,  2. 16. 2.  vol.  1. 
p.  210. 

Seniores  ecclefaflici. 

Quinam    llli  fueiint,    expiicatur, 

2.19.-19.V0I.I.P.294. 

Septwginta. 

Verfionis  tuv  feptttaginta  vfus  in 

ccclefia  antiqua ,  14 . 3. 17,  vol.  6. 

P.  98- 

Sepulchra. 
Ab   omnibus  nationibus  facra  hi~ 

bita ,  23. 2. 2.  vol.  10.  p.  24. 
Qupmodo  exornata  ab  ethmcis  & 

chnftianis ,  23. 2. 3.  vol.io.  p.25. 
Spoliatores  fpu/cbrorum   quomo- 

do  puniti,  23. 4. 1.vol.  io.p.84» 
Spohatio  fpulchrorum  pro  facri- 

legio  habita,  l6.!6.  24.  V0I./7. 

p.312. 

Sepuliura. 
In  ciuitatibus  non  permiffa  pertria 

prioia  fscula, 23.I.2.V0IJO.  p.?. 
Nec    in  ecclefiis  per  plura  fubfe- 

quuta  fxcula}2^.I.4.vol.io.p.i2. 
Primum  ea  concefTa  in  atrio  &  por- 

ticibus  ecclefije  regibus  &  im- 

peratoribus ,  8. 3. 8^  vol  3.  p.ig2. 

Et2J.I.  6.  vol.10,  p.  16. 


Hxrcditaria  fepuhurx  loca-  inter- 
di&a  ad  duodecimum  vfque  fae- 
culum ,  23.I.  9.  vol.  [o,  p.2l. 

Chriftianorum  cura  'in  fpdiendis 
moituis,  2j.31.vol.1cp.  4}. 

Mos  chnftianorum  ,  fpelire  de 
die,  ethmcorum  de  nc£tc,  23. 
2.6.  vol.  10.  p.34* 

Cum  pfalmodia ,  \  23.  3.  8-  vol.  10. 
p.54. 

Cum  precibu?,  communione  facra 
&  orationibus  funebribus  ,23. 5. 
IO  feqq.  vol.  10.  p.  59  feqq. 

Pecuhares  hominum  ordines,  co- 
piatx  &  parabolani,  ad  fepeli- 
endos  mortuos  conftituti  ,3.  8- 1» 
vol.  2.  p.42.  Et  23.  3.  7.  vol.  io. 

P.  5?- 
Pcenitentes  operam  fuam  in  fepe- 
liendis  mortuis  addicere  lufTi, 

IS-2.I'.  V0l.  8.p.  I27. 

Quibus  hominibus  priuilegium 
chi  iftianac  fepuhurx  negarum  fit, 
25. 3.23.  vol.io.p.79.  Etio.  2. 
18.V0I.4.  p.42. 

Nihil  pro  fpultura  momiorum 
exigendum,^.^.  i4.vol.2,p.278. 
Vi&.Cwmitcrium,  Atrittm  eccle- 
Ji<c,  Sepuhura,  Exfeqttiie  &:  Fu- 
nus, 

Ser??w. 

In  vna   eademque  congregatione 

duo  vel  tres  fermones  nonnum- 

quam  habiii,  14.4.  6.  vol.  6.p. 

127. 

Singulis  faepe  diebus  quibufdam  in 

Ee  3  locis 


Sermo 


INDEX    PRIMVS 


Seruus 


locis  C\  cerris  remponbus  fermo- 

nei  recirati,  14. 4.  J,  vol.6.p.i  ?o. 

Duo  in  vna  die  muitis  in  locisyef- 

■mones  habiri ,  14.4.  g.  vol.  6.  p. 


Ijl. 


Non  adeo  frequenres  in  villis  &  vi- 
eis,  14.4.9.  vol.  6.  p  ij6; 

Diuerfae  frmones  habendi  metho- 

di ,  14. 4.  io.  voi,  6.  p.  138. 
Sermones  exremporales  valde  vfi- 
tari  inter  veteres ,  14. 4.  ij.  vol. 
6.  p.144* 
Preces  anre  fetmones  faft.Te,^.  a 

12.  vol.  6.  p.  150. 
Salurario  Pax    vobis  communirer 
anre  fermones  vfurpara,  14.  4. 
14,  vol.6.  p.  154. 
Salutatio  angelica ,  Aue  Maria,  an- 
te  fermones  incognitavereribus, 
14.4.15.  vol.  6.p.  157. 
Scrmones  fcmper  anre  preces  com- 
munes  habiti,  14.5.  i.vol.  6,p. 
208. 
Nonnumqiiamy^o/WM^H/cjuredam 
benedittio  praemifTa,  14. 4.  16. 
vol.  6.  p.158. 
Sermones  intcrdum  fine  vllo  rex- 
tu,  interdum  in  plures  vno  tex- 
tus  habiti,  14. 4. 17.  vol.6.p.ij9. 
Sermones  femper  de  arduis  &  gra- 
vibus  materiiSj  14.  4.  ig.  vol.  6, 
p.  160. 
Longitudo  fermommi  5  14.  4,  21. 

vol.  6.  p.i^-»» 
Vrru.n  vnusquifque_/frwo«e/  ab  fe 
ipfo,an  abalio  compofitos  pro- 
nuntiarir,  14.4. 22.  vol,  6.p.ij6* 


Sacii  fermones  fanftifnmT  tnnira- 
tis  laudatione  concluli  femper 
ac  terminati,  14.4.  23.  vol.  6.  p, 

T73- 

Vr  plurimum  a  frannbus  habin',14. 

4. 24.  vol.  6.  p.  178. 
Et  a  populo  ftanre  auditi  in  qui- 
bu(dam,non  in  omnibus  eccle- 

fiis,  14.4.24.V0L6.P.183. 
Scripto  excepti  ab  atiduoabus',  14. 

4. 29.  vol.  6.  p.  197.  Vid.  Conci- 

vnari, 

Sertttm, 

Kalendis  Ianuariis  fores  frtir  co-' 

ronare  lnrerdi&um,   16.  4.  17. 

yol.  7.  p.  225. 

Seruus. 
Nullus  feruut  ad  facrum  aliquod 

officium  ordinandus  fine  domi- 

ni  confenfu,  4.4.2.  V0I.2.P.145;. 

Etiy.j.  j.yol.g.  p.65. 
Nec  inrer  monachos  adoptandus, 

7.5.2.V0I.J.P.43. 
Nec   ad  baptifmum    admittendus 

fine  reftimonio  domini,  n.5.4. 

vol.  4.  p,  220. 
Seruis  connubium  inire  fine  domi- 

norum  confenfu  haud  permis- 

fum,  16.  9.J.V0I.  7.  p.  _jgj.  £C 

22.  2. 5.  vol.  9.  p.  294. 
Viris  nobilibus    haud    permi/Tum 
fruas  fibi  iungere  manimonio. 
22.2.  6,vol.  9.  p.294.        • 
Serui  iudxorum  vel  hcereticorum 
hberrate  donati,  d  chriftiani  fie- 

rent,8.ii,6.vol.3.p,j62.  Erl6. 
6. 6.  vol.  7.  p.  290. 

Manu- 


Se,  Si 


RERVM. 


Si 


Manumiffio  Jeruorum  diebus  do- 
minicis  alnscjue  diebus  vacario- 
nis  licica  per  legem,  20. 2. 2.  v. \ 
9.p.i8« 

Seruis  a  dominis  aufugientibu?  x- 
fyli  priuilegium  negatiyn,  g.  il. 
7.  vol.  3.^.363. 

Sejcuflum. 

Vfurse  genus,lege  damnatum,  6. 
2.6.  V0I.2.P.321. 
Sejfio. 
Non  licitus  eorporis  fitus  in  preci- 
bus ,  13.8-  7.vol.5..p.263.Etl). 
5.3.V0I.  6.P.446. 
Setieriani. 
Hxretici ,   mulierem  Satanse  opus 
efTe    ftatuentes,  22.  I,  7.  vol.Q. 
p. 276. 

Seuerit/tr. 
Nimia  clericorum  in  lapfos  feueri- 
tas  punita,  17.5.32.V0I.8.P.97. 
Seuer  us. 
Epifcopus  Rauennae  fingulari  Dei 
nutu  fa&us ,  4.  1. 3.  vol.  2.  p.87. 
Sexus. 
Diffimulatio  Jexus  interdi&a,  16. 
II.16. vol.  7.  p.461. 
SihyUt/ite. 
Nomen  ignominiofum ,  ab  ethni- 
nis  datum  chrifkianis,  1. 2. 7.  vol. 
I.p.22. 

Signaculum  fidei. 
Nomen  bapnfmo  datum3  II.  I,  6, 
vol.^.p.  146. 

Stgniferi. 
Genus  hariolorum  damiuturo>l6, 
5.6.  V0I.7.  p.258. 


Silentiarii. 

Monachi  cjuidam  hoc  nomine  ap- 

pellati,  7.2.  I4.V0I,  3.  p.39. 

Silentium. 

ludicere  Jilentium ,  15. 1. 1.  vol.  6.  p.' 

2tf. 
Precatio  cumftlentio,  15. 1. 1.  vol.6« 
p.  230.  Et  13. 10. 13.  vol.  5.  p.334. 
Stliqus. 
Dux  argenti  vnciaej  Tributum  fic 
vocitatum  ,  5.3.  Il.vol.2.  p.  250» 
Simeon. 
Hymnus  Simeonis :   Ntmc  dimittit 
&c»  14. 2. 5.  vol.  6.  p.  46. 
Simon  Magui. 
Primtis  omnium    docuiffe    dicirur 
communioncm  vxorum,  22.  I* 
I.  vol.5.  p.265, 

Stmonia. 

Quam  rarionem  iniennt  veteres  a<3 
prxuertendas    promotiones  «&'■* 
moniacas  fq..  3- 14.  vol.  2.  p.140. 
Quomodo  punita,   16.  6,  2g  fecjq» 
vol.7  p.  32lfec|C|. 
Stmoniani. 
Nomen,  datum  Neftoiianis  hrere- 
ticis,  16,  6. 6.  vol.  7.  p.  285- 
Simplices. 
Jta  vocati  chrifliani  per  conuicium 
aManichseis,  1.2.16.  vol.I.p.28. 
Simu/tat. 
Qui  Jimultatem  gererent  cum  alik,, 
eorum  oblationes  non  receptae» 
I5.2.2.vol.6.p.252. 
2rT*lpi(rtct. 
Annona,  ex  cributis   imperiaJibus 


So 


INDEX    PRIMVS 


Sp 


■cki  icis  data ,  5.  4.  7.  vol.  2.  p. 
272. 

Sodomia. 
Impuritates,vltra  naturam  euagan- 
res]  quomodo  punitae,  16.  II.  9. 
V0I.7.P.441. 
Sol. 
TJiesfolis;  antiquum  nomen  dici 
dominicae,  20.  2.I.V0I.9.  p.16. 

Solea  Sc  TooX&iov. 
Thronus  imperatoris  in  ecclefia,  §. 
5. 10.  vol.  5.  p.  204. 
Solitarii. 
Sc£U  quaedam  Manichaeorum ,  16. 
2.4.V0I.7  p.70. 
Somnia. 
Diuinatio  per  fumnia  damnata,l6. 
5.  4.V0I.7.  p.  246. 
S.  Sophia. 
Ccleberrimum  templum  Confhn- 
tinopoliexftruftum,  8.2.  5.  vol. 

3.  p.  163. 

Sopbijta. 
Chriftus  Luciano  ethnico  per  con- 

vicium  Sophifta  crueifixus   vo- 

catus,I.2.4.vol.  l.  p.19. 
Sors. 
Diuinatio  per  fortes  damnata,  16. 

5.3.V0I.7.P.241. 
Diuifio  per/c*w  licita,  ibid.p.244. 
^ionnumquamcleiicoium  defigna- 

tio  per  fortes  fafta ,  4. 1. 1.  vol. 

2.  p.  81. 
Sortes  facrse  &  fortes  Vngihanae, 

l6.5.3,vol.7.  p,  24lfeqq. 


Prxmium  pro  cuftodia  rerumper- 

dirarum  datum,  16. 12.5.  vol.  7. 

p.469. 

Species. 
Specierum  collatio  ;  Tribufum  fic 

nominatum ,  5.3. 3.V0I.2.  p.234. 
Species  mali,    quomodo    vitanda 

clericis ,  6.  2. 12.  voh  2.  p.  336. 
Speclaculum. 
Populo  Jpeclantla  exhibere,munus 

flaminum,    chiiflianis    interdi- 

ttum,  16.4.  8.  vol.7.  p.2c6. 
Et  frequentare  /peclacula ,  16. 4. 10. 

V0I.7.P.449. 
DLe  dominico  interdifta,  20.  2.  4. 

vol.  9.  p.  30. 
Et  in  quadiagefimaj2I.  I.  22.  V0I.9. 

p.  221. 

Speclator. 

Speclatores  csdis,  in  thearro  com- 

miftie,  focii  caedis  habiti,  l6. 10. 

I4.V0L7.P.  410. 

Spiritus. 

Precari  per  Spiritum  quid  fir,  13. 

6.9.  voh  5.  p.222. 
Qutd  concionari  per  Spiritum,  14. 
4. 12  vol  6.  p.  148. 

SpiritusSa>c7us. 
Vna  cum  patre  &   filio  religiofe 

adorarus,   13.2.4.  vol. 5.  p.59. 

Peccatum  in  Spirititm  S.  quomodo 

punirum,  16. 7.3.V0I.7.  p.  355. 

Foi  muh,  AccipeSpiriium  Sanclum, 

ia  nullo  antiquo   libro  riruali 

ordi- 


Sp 


RERVM. 


«fy,  St 


ordinationis  obuia,  2, 19. 17.  vol. 

I.p.  292. 

Spovfalia. 
Differentia  inter  Jponfalia  &  nupti- 

as,~2.  5.1.  vol.  9.  p.314. 
Ritus  &  cserimonia?  in  Jponfalibut 

obferuatre,  22.3.  ?.  vol.  9.P.317. 
Vfus  annuli  in  f,onfaIibut  ,22,  3.5. 

vol.  9   p.  ^19. 
Donationcs  Jponfalitix,  22. 3. 3.  voL 

9.P.317, 
Quoufque  ubligarint  (ponfalia,  22. 

3.  9.V0I.9.P.  323. 

Sponfores. 
In  baptifmo,  11.  g.  I-  vol,  4.  p.  288. 
Parentes  plerumque  Jpcnforet  pro 
fuis  ipforum  libens,  u.  g-  2.  vol. 

4.  p.288. 

Alii  Jponfores  eos,pro  quibus  fpo- 
ponderant,  non  debebant  fuf- 
tentaie ,  II.  g.  3.  vol.  4.  p.  290. 

Sponfovet  pro  adultis,  II.  &  6  &J. 
vol.4.  p.  2946:295. 

Vnus  duntaxat  Jponfir  requifitus, 
ir.8- n.vol.  4.  p.299. 

Ouinam  a  Jpenfonibut  in  baptifmo 
prohibiti ,  II.  8-  io.  vol.  4.  p. 

2,98« 
Ouo  tempore  lex  ifta  fafta  fit,  qua 

Iponjorum  nuptiae  cum  fpiritua- 

-libus  adfinibus  &  cognatis  pro- 

hibentur,  11.  8.I2.V0I.4.P.300. 

Et  22.2  II.V0I.9.  p.^OO. 

Cur  Jponforum  nomina  in  libris  ec- 
clefia?  perfcribi  oportuerir,  11.  g. 
13.V0I.4.P.302. 

Bingh.O.E.Vol.X. 


Sportntaniet  fratres. 
Vnde  clerici  fic  dicantur,  5.  4,  3. 
vol.  2.  p.  264. 

I,7rovo*euoi. 
Afcctae  flc  vocati,  7. 1. 6.  vol.  3.p,I2. 

Ztypaytg. 
Nomen  baptifinatis ,  n.  1,  6.V0I.4. 
p.  144. 

Spyridon. 
Quomodo  quadragefimale   ieiuni. 
um  celebrarir,  2f.  I.  17.  vol.9, 
p.  214. 

Statio. 

Geltus  precantium  in  die  domini- 

ca  &  per  quinquaginta  dies  pen- 

tecolhles,  13  g.^-vol.  5,  p,  ;yj. 

In  pfalmodiaji^.l.  I4.V0I.6.  p.;2. 

In  concionihus  fiue  feimonibus  ec- 

clefiafticis,  14.4.24&2).  vol.  6. 

p.  178.  Ib'3- 

In  leclione  euangelii,  14. 3. 10.  vol. 

6.  p8o. 
^d  altaie,  8>  6  7.  vol.3.  p.213. 

Statlones  fiue  Dies  Jlatio- 

varii. 

Fena  quarta  &  /exta  hebdomadis 

communiter  vocata?  fiationei  & 

femeiciunia,  13.  9.  2.  vol.  5.  p. 

2S2.  Et  21. 3. 4.  vol.  9.  p.  260. 
Difpenfatio  intei  Montanifiv.s&ca- 

tholicos  de  ieiuniis  fiationum, 

21.3.5,  vol.  9.  p.*>l. 
Quomodo  fiatio  feriae  quartae  mu- 

tata  fit  mflationrni  feriae  fepti- 

mx  m  ecclefia  Occidentali,  21. 

3.6.V0I.9.P.277. 
F  f  Statux 


St 


INDEX    PRIMVS 


Su 


Statut. 

Solidx  flatu.*  in  ecdefiis  per  plura 
fxcula  non  permiffx,  g.  g.  n. 
vol.3-p.5n. 

Statua ,  a  muliere  Syropha-nifTa  in 
honoremSeruatoris  fatta,  in  ec- 
clefia  non  adorationis  fed  fecu- 
ritatis  gratia  repofica,  g.  8»  6. 
vol.3.  p.303. 

ZrcivqoTrqytov. 

Tcrrirorium,  in  quo  epifcopus  ius 
figencU  crucis  pro  xdificandis 
ecclefiis  habebat,  g.  9.  5.  vol.  3. 
P.  224. 

SteU/onatut. 

Dolus  malus,  fub  cenfuram  voca- 

tus,  16. 17.14.  vol.7.  p.482. 

Sticbaria. 

Veftes  facrx,  13.  8.2.  vol.  5.^.249. 

"Ltocli. 
Porticus  ecclefix',  8.3.5.V0I.3.P.I78. 

Omnisgeneris  officia  fxcularia ,  6. 

4.  9.  vol.-2.  p.  401. 

"Ziooyyv Xoe-ioriq  ctpzoc.. 
Fanis  euchariiticus,  15, 2. 6.  vol,  6. 

P.  271. 

Studia. 
Clciicos  in  jlidiis  ac  iitteris  adfi- 

due  verfari   oportebat,  6.3.1. 

vol.2.p.  342. 
Prxcipue  in  facris  fcripturis,  6.  3. 

3.V0I.2.P.34?. 

Stiidita. 
Monachi  qnicUm  fic  vocati,  7.  2. 
io.vol.j.p.jl. 


S/ylit£. 

Aliud  genus  monachorum,  7. 2.  j. 
vol.3.  p.  17. 
Subdiaconi  vid.Hypodiaconi. 

Subdiaconiffa. 
Vxor  hypodiaconi,  2.22.15.  vol.  I. 

P-359- 

Subieciio. 
Vnitas  fubieciionis  presbytcrorum 
ac  populi  fuhter  epifcopum  ne- 
cefTaria,  16.1. 6.  vol.  7.  p,26. 

Subflratix 

Ordo  catechumenorum ,  '10.  2.  4« 

vol.  4.  p.  19. 
Ordo  pcenitentium  3 18. 2. 5.  vol.  g. 

P.  "-}• 
Locus  fubjlratorum  in  ecclefia,  g.J« 

3.  vol.  3.  p.  191. 

Suburbia. 
Ex  anciquo  vfu  omnes  vicos  deno- 

tant,  ciuitati  in  cerco  cjuodam 

diflri&u  circumiacentes ,  9. 2. 3, 

vol.3.  p.412. 
Ecclefix  fuburbicaria ,  9,1.9.  voi. 

5-P-3S7- 

Suffraganeus. 
Epifcopi  fuffraganci  a  chorepifco- 
pis  in  ecclefia  antiqua  diftinclu, 
2.14. 14.V0I.  I.  pi200. 
Confihum  dereftituendis  chorepi- 
fcopis  fub  epifcoporum  ftffrd- 
ganeorum  nomine,  2,14.3.  vo^ 
I.  p.  200. 

Summi  facerdotes. 
Ticulus;  epifcopis  incerdi&us  in 

eccl*. 


Su 


RERVM. 


ecclefia  Atricana ,  2. 2. 8-  voh  i. 
p.  8o- 

Superbia. 
Qaa  cenfura  adfecta,  l6. 14.2.  vol, 

7-  P'519- 

Superindicla. 
Tribucum  ica  appellatum ,  5.  3.  3. 

VOI.  2.  P.284. 

SuperpeUkeum. 

Amiculum  lineum ,  in  publico  Dei 

culcu  vfurpacum,  13. 8.  2.  vol.5, 

p.2JT. 

Superpofitiones. 
Excraordinaria  ieiunia,2l.  J.2)  vol. 

9.  p.  22§. 

Superftitio  nvua. 
Nomen,per  conuicium  datum  chri- 

ftianis  a  gcntilibus,  i.  2.  6.  vol. 

I.  p.  21. 

Stirfum  corda! 

Formula    cxcitandi    in  eucharifha 

vfitata ,  15.  5.  8-  vol.  6.  p.  309. 

Sajpenfio. 

Sufpcnjio  a  diuifione  menfurna  ;  pce- 

na  clericis  infli&a,  5.  4.  3.  vol. 

2.^.264.  Ec  i7.l.4.voL8-P-6, 
Ab  officio,  i7.t.5.vol.8.p.7-Eci7. 

4.  icvol.  8.  p.  47» 
Sufurrus. 
ObtrccTratio  per  arcanos  &  infidio- 

fos  fufurrur,  16.13.3.V0I.7.P.5  II. 
Symbohtm. 
Varia  eius  nomina,  10.  3. 1  fcxjq. 

vol.4,  p.  bi  feqq. 
Collettio  mri  .\nornm  fymboloYum, 

10. 4.  tfeft*  vol  4.  p-  79  fcqq- 


Symbohmf. 


Origo  fymboli  apofrolici ,  10.  j.  f, 

vol.4.  p.6g. 
Symb •■•hmi  Nicaenum,io. 4. 14.  vol. 

4.P.I03. 
Aihanafianum,  10.  4, 18.  voL  4.  p. 

114. 
Symbdum,  regula  fidei,   16.  I.  I." 

vol.  7.  p.  4. 
Praccipue  adhibitum  in  baptifmo» 

10. 4. 17.  vol.  4.  p.  III, 
Memoriae    mandatum   a  catechu- 

menis ,  10. 2. 10.  vol.  4 .  p.  29. 
Quo  temporc  tamquam  hymnusia 

ecclefu  cani  cceptum  fir,  14.  7. 

%  vol.  6.  p.  48.  Ec  15. 3.  27.  voL 

6.p.3^>  Etio.4.:7.  vol.4.  p.no. 

Omnes  epifcopi  Lberrare   prsrditi 

.condendl fymbJuiu  ad  analogi- 

am  communis  fidei,  2.6.3,  v0^* 

1.  p.  ii8- 

Qupd  ptobabile  fir,  apoftolos  ali- 
quibus  f  mbolis,verborum  qui- 
dem  foima  non  autcm  rc  ipfa 
inrer  fc  dncrepantibus,  vfos  fu- 
iffe ,  10. 3. 6.  vol.  4.  p.  72. 

Quinam  fidei  articuli  m  fymbola  a- 
pofteiica  conclufi  &:  comprehen- 
ii  fiir,  IO.3.7.  vol.4.  p.73. 

SymbcLi  vel  eoium  fragmenra  ia 
Iicruco,  Origene,  Tertulliano , 
ceteris,  10.  4.  I--I8-  vol.  4.  p. 

79-113. 
Reprxfentationes  fymbolic*:  Dci  ,8. 

8.IO.  vol  3.  p.  310. 

Chiiili  &  fpiritus  fan&i,  8-  8«  6. 

&15.V0L3.  p.302  &  312. 
F  f  2  Sym- 


Sytnphorofa. 
Septem  eius  filii,Hadriano  impe- 

ranre,  fupplicio  adfetti,  1,2.8» 

vol.  I.  p.24. 

Synagoga. 
Ecclefia  a  Luciferianis  di£ta  fyna- 

goga  Antichrifti  &  Sacan;e,  1.2. 

18-  vol.  I.  p.  JI. 
Synagoga  iudaicse  conuerfe  in  ec- 

clefias  chriftianas,  8.2.  4.  vol.j. 

p.  169. 
Ecdefiae  ad  exemplar  fynagogarum 

faft.e  ,8-6.  IO.  vol.  3.  p.  220. 
Non  {r  cquentAndx  fynagoga  iudai- 

cae  a  chriftianis ,  16. 6,  3,  vol.  7. 

p.277. 

Synedriani. 
Nomen  ignominiofum,catholicis  a 

Nouatianis  impatttim ,  I.  2.  Ij, 

vol.i.p,26. 

Zvve-trrctKTOi. 
Mulieres,  cjuarum  confuetudo  in- 

terdifta  clericis ,  6. 2. 1 j.  vol,  2. 

P-357- 

Synefius. 

Eius  irregularis  ordinatio,  4.  3. 3. 

vol.  2,  p.  120. 
Zelus  aduerfus  Andronicum  pncfi- 

dem,  2.4.3.  vol.l.p.  103.  ^c  2# 

19  Il.vol.  I.  p.279,  Et  16.  2.8« 

vol,  7.  p.  85- 

Z.VVTCtTTO[lCLI    T&>    X^ITU. 

Vfitara  formula  in  profeffione  fidei 
baptizandorum,  11,7.  6.  vol,  4. 
P-27I. 


INDEX    PRIMVS 


Synodur. 


Synodi. 
Ecclefix  nonnumquam/j«o<//  vo- 

catae,  8.1.7.^01.3.  p.  123. 
Synodi  prouinciales  bis  perannum 

habendae,  2.3. 9.  vol.I.  p.  225. 
Pnmatum  officium  fynodor  prouin- 

ciales  conuocare  inilliscjue  prx- 

fidere,  ibid. 
Epifcopis  ad  prouinciales  fynodor 

coeundum,   ibid.  Et  17.  5.  3$. 

vol.  g.  p.  103. 
Ab   epifcopis    vel   primatibus    ad 

fynodoi  prouinciales   appellare 

perraifTum,  2. 16. 16.  vol.  i.p.222. 
A  fynodo  prouinciali   ad  eccle/ias 

extraneas  appellare   haud  lici- 

tum,  9  1.  it.  vol.  3.  p.  396.  Ec 

17.5.14.V0I.8.P.72. 
Synodi  oecumenics ;  Earum  vfus 

&  poteftas  in  ecclefia,  16.  1.  12. 

V0I.7.P.45. 
Synodi  nationales ,  Earum  poteftas, 

16. 1.13.V0I.7.P.47. 
Synodi  confiftoriales  epifcoporum 

&  presbyterorum ,  2.  19.  ir.  vol. 

I.  p.219. 
Synodtir  ele£lorum  iudicum,2. 16. 

16.  vol.  1.  p.  223. 
Synodi  habitae  in  baptifteriis,  8- 5« 

7.  vol.  3.  p.  201. 
Et  m  fecretariis  ecdefiae,  8.  7.  7« 

vol.^.p.  263, 
Epiftolse  fynodiea,  1. 11. 10.  vol.  r. 

p.l/I.  Et  2. 16.17.  vol.i.  p^f. 
Synodita. 
Genus  monachorum,  7.2. 3.V.3.P.15. 

Syro- 


Sy,Ta,Te 


RERVM. 


Te 


Syropbxnijfa  mulier. 
Cur  ftatua,  quam  illa  in  honorcm 
Chrifti  feciffe  dicitur,  in   eccle- 
fla  repofita  fuerit,  g.g.  6.V0I.3. 
p.  303. 

Syflatica  epiffola. 
Earum  vfus,  j.r.j.vol,  2.  p.206. 

T. 

Tabernacula. 

Ecclefise  nonnumcjuam  ita  vocatae, 

8. 1.  II.  vol.  3.  p.ij5. 

Tabula. 

Tabula  dericorum  ,  1.  5, 10.  vol.  1. 

P-'5I. 

Talio. 
Poena  talionis ,  16.  10.  9.  vol.7,  p. 
404. 

Ttt£i&TOf. 

Miniftri  &  apparitores  iudicum, 

•ad  facrum  minifreriumnon  or- 

dinandi ,  4.  4. 3.  vol.  2.  p.  146. 

Ta^tc  fitjf&aToc. 

Ordo  fanCluarii.  Sic  vocariclerici, 

I.J.II.vol.  t.  p.52. 

Taxvypa  <P<». 
Notarii,  artem  callentes  per  notas 
&  compendia  celerirer  fcriben- 
di,  3.13.5/V0I.2.  p.75. 
Te  Deum  laudanm. 
Auftor  &  oiigo  huius  hymni,  14, 
2. 9.  vol.  6.  p.50. 

Tegumenia. 
Mundo  renuntianres,  omnia  feri- 
ca  tegumenta  fua  altari  dare  fo- 
litij  8-6.21.  vol.5.  p.2jt;. 


TeAetct  &iTiTtXetH^e\ot. 
Chriitiani  baprizari,  1.4.  3.  vol.I. 

P.37. 

T«A«5V. 

En)  to  TiKetov  i\&eiv,  Et,T«  T£- 

Xeta  jti£T£^«v,  facra  euchariftia 

vti,  l.4,3.vol.I,p.37. 

TfArr>j  &  TsAhWjc. 
Baprifmus  ita  appellatus ,  H.  1. 10. 
vol.4.  p.152. 

Telum. 
Nulli  cum  telo  in  ecclefiam  fugere 
permiflum,  §.  11.  10.  vol,  3.  p. 
368. 

TiflSVOC. 

Tcmplum  fiue  ecclefia ,  8- 1.  II-  vol. 

3-P-ij5- 

Tempeftarii. 
Diuinatorum  genus,  16.5.6.  vol.7. 

p.256. 

Templum. 
Quando  hoc  nomen  ecclefiis  pri- 

mum  tributum  fit,8- 1. 6.  vol.3. 

p.  121. 
Templa  gentilium  in  ecclefias  chri- 

ftianas  conuerfa,  g.  2.  4.  vol.  3. 

p.164. 
Paganorum  tenipla  eorumque  redi- 

rus  ecclefiae  inrerdum  dari ,  5. 4. 

Io.vol.2.p,275. 
Chriftianis  gentilium  teinpJa  xdi- 

ficare  vel  ornare  haud  permis» 

fum ,  16. 4. 12.  vol.  7.  p.  213. 

Terminm. 
Remotio  terminorutn  ac  limitujn 
Ff  3  ag'0- 


Te,  Tb 


INDEX     PRIMVS 


agromm  rapinae  locohabita,  16.. 
12.  g.  vol.7  p.472. 
Tertinna. 
Tertia  pars  redituum  ecclefice,  c- 
pifcopo  adfignata,  9.  g.  6.V0I.3. 
p.  602. 

Tejfitresc<edecatit<e. 
Schifmatici  ratione  temporis  cele- 
■     brandi  pafcha,  20.  5.  3.  vol.  9. 

P-  95- 

Teflamenttim. 

Dolus   malus  in  amoucndo  tefla- 

tnento  quomodo  punitus,l6. 12. 

14.V0I.7.  p,  48). 

Tfflimonium,  Teflis. 
Falfum  teflimonium  quomodo  pu- 

nitum  ,  16. 3. 1.  vol.  7.  p.507. 
Falfi  tefles  contra  hominis  alicuius 

viram  in  homiciJis  babici,  \6, 

10.  9.  vol.7.  p.  404. 
An  fingulare  vnius  epifcopi  tefli- 

fnonium  contra  multorum  alio- 

rum  teflimonia  valuerit,  5.  2.  3. 

vol.  2.  p.2r). 

TlT^TwAov. 
Atrium  ecclefi^,  recentioribus  fcri- 

ptoribus  itadiftum,  g,  3.  J.vol. 

3-  P-x78- 

Thanes, 

Illuftiium  praeJiorum  domini  in 

Anglia,  y.g.6.vol.3.p.6o4. 

Qctvf/.a.TOTioioi, 

Prxftigiatores ,  Jamnati,  16.5   7. 

vol.  7.  p.  2J9. 

Theutrum. 

Frequematores    theatri    quomodo 


Tb 


punici,  16.  4.  10.  vol.  7.  p.  209. 

Et  r6.g.4.vol.  7.P.377.  Et  16. 

II.  12.  V0I.7.P.  449. 
Csdis,  in  theacro  commilT.e,  fpe- 

ftaroreS,  focii  caedis  habiri,  16. 

10. 14.V0I.  7.p.4!o. 
Theodorettts, 
Militari  habicu  indutus  heic  illic 

presbyceros  &  diaconos  ordinar, 

2.5-.  3.  vol.  1.  p  115. 
Eius  dictcefis  o£iingenras  parochi- 

as  complexa,  9.  ;.  14.  vol.3.  p, 

?■  4^- 
Quot  animas  ex   hsrefi  Marcionis 
Chrifto  lucratus  fit,  6.3.  g.  vol, 
2.  p.  361. 

The v dof.it s  A lag nus, 
Ab  Ambrofio  excoramunicatus ,  16. 

3. 5.  vol.  7.  p.  140  feqq. 

QecfyofAci  &  Qt07rpg<rfiuTOf. 
Nuntii  ecclefise^ex  regione  alia  in 

aliam   in   caufta   grauiore  mis- 

i\,  8.7.15.V0I.3.  p.2g"i. 

QeoXijvjoi  &  QeoQopijfj,$iot. 
Vates,   ex    inhabitantis    d.mionis 

impulki  vaticinantes,  16.  5,  4. 

vol,7,  p.^^g. 

Iheoph  ilm  Alexand)  •'tnus, 
Chiyfoftomi  de  eo  querela,  16,  I.' 

10.  vol.7.  p.43. 

Theopbori. 

Chriftiani  nonnumquam ita VOCati. 
I.I.  4.  vol.i.p.5. 

Tberepeutte. 

Nomen  datum  chnftianis,  1.  1,  r. 
vol.  1.  p.  1. 

Er 


TA,  Ti 


RFRVM. 


To,Tr 


Er  fpeciatim    monachis,  7.  2.  14. 
vol.  3.  p.  38- 

QoXodTCl. 

Ecclefix,figuram  rotundam  haben- 

res,  8.3.1.V0I.3.  p.174. 
Thronm. 
Sedes  magiftratuum  in  ecclefia,  g. 

5. 10.  vol.3,  p.  204. 
Ec  epifcopi ,  2.  9. 7.  vol.  1.  p.  I41.  Et 

g.  6. 10.  vol.  3.  P-2I7. 
Et  presbyterorum ,  2. 19.  5.  voL  I.  p. 

220.  Er  8.  6.IO.  vol.  ?.p.  217. 
evpvqo) ,  vid.  Ojliarii. 

QVG-ta?>j%lQV. 

Locus  altaris ,  fan&uarium,  8-  6.'3« 
vol.  5.  p.2IO. 

Timothem. 
Epifcopusecclefiarum  inAfia,2.l6. 
I.vol.I.p.204. 

Tindio. 
Nomen  baptifraatis  j  II.  1. 9.  vol.  4, 

p.  I49. 
Tintinnabulum  vid.  Campana. 

Tiro. 
Cateehumeni  difti  tironct ,  10. 1. 1. 

vol.  4.  p.  I. 
Tirenes  &  aurum  tironicum ;  tri- 
butum  fic  vocatum ,  J.  3.  4.  vol. 

2.  P-  237- 

Titttlm. 
Nomen,  ecclefiis  quibufdam   da- 

tum,8-l.Io.vol.3.  p.  132. 
Epifcopi  tindares  non  permifli ,  4. 

6.2.vol.2.'p.  170. 
Ordinatio  titularis  interdi£ta , ;.  3. 

J3.vol.2..p.  25 J. 


7/7«/. 

Ecclefiarum  in  Creta  infula  epifco- 

pus,  2.16.  i.vol.1.  p.204. 

Togati,  Gens  toeata. 

Romani  fic  vocati  a  veititu  fuo,  I. 

2.4.V0I.I.P.20. 

To\fifi/j,a    (2x$(saf>ov. 
Barbara  audacia;  Sic  religio  chri- 
ftiana  vocata  Porphyrio ,  1.  ;.8« 
vol.  1.  p.23. 

Tomi. 
Epifcopus  Tomorum  vnus  folus  e- 
pilcopus  per  omnem  Scythiam, 
9.4.I.  vol.  5.  p.  432,  Ec  4, 2. 13. 
vol.2.  p.  110. 

Tvnfura. 

Veterum  tonfura  ab  ea,  qux  in  ec- 

clefiaRomanenfi  nunc  eft,  omni- 

no  diueifa,  6. 4.16.V0I.2.P.415V 

Tonfura  monachorum ,  7. 3, 6.vol, 

.3-M°r 

Virginum  capita   tomlcre   interdi- 
£tum,  7.  4.6.  vol.3.  p.lOJ. 

Torcellm. 
Sic  vocatus  Marinus  Sanutus,  au- 
ftor    organorum    pneumarico- 
rum  in  ecclefiis,  8-  7«  14-  vol.  3. 
p.  276. 

TraBattu. 
Nomen  fermonis  ecclefiaftici,  14. 
4.1.  vol.  6.  p.105. 

Traftorite  epijiolte. 
Epiftolje    primatis    ad   conuocan.- 
damfynodurn,  2,l6. 17.  voLi. 
p.  22). 

Tva- 


Tr 


INDFX     PRIMVS 


Tr,  Tu 


Trtdtores. 

Qui  biblia  &  facra  vafa  gentilibus 

trddefettt  combuienda,  cjuomo- 

do  puniri,  16.6.25.V0I.  7  p.315. 

Translatiq. 

Quibus  in  cafibus  translationet  epi- 

fcoporum  cle  feJe  alia  in  aliam 

permifTae  fuerint,  6.4.  6.  vol.  2. 

P-  29?. 
Trans/atio  ex  dicecefi  maiore  in 

minorem,  pcenaclericorum,ly. 

4.  7.  voL  g.  p.  43.    Vid.  etiam 

Verfto. 

Tranjftibflantiatio. 
Commenrum  cle  transfubflantiatio- 

7ie  primis  faeculis  incognirum, 

15. 5. 4.  vol.  6.  p.  451  fecjcj. 
Tp«7r*^«t    fivrrAn ,  (pptKuiSfig  , 

Menfa  myftica,  rremenda,  facra, 

8.6.14.V0I.3.P.225. 
TpctTrt^a,  «VwAoff,  8-  II.  2.  vol.3, 

P-  355- 

Trepalium. 

Vbi  rei  torcjuenrur,  clericis  ftate 

non  permifTum,  17.5.34.  voL.8. 

p.  98« 

Tribunal.         , 
Sanctuarium  ita  vocatum,  8.  6.  I. 

vol.3.  p.208. 
Tribunal  ecclefiae  cjuid  ?  3,  y,  4.V0I. 

2.P.33.  Et  8.5.4- vol.j.p.  195. 
Tributum. 
Clerici  iure  diuino  non  exemti  a 

tributis,  5.  ?,i.vol.  2.  p.227. 
Quaenam  tributa  derids  non  fue- 


rint  impofira,  5.3.  2.  vol.  2,  p. 
129  feqq.  Vid,  Clertcorum  pri- 
vilefia. 

Trifornuani. 

H.ererici,  tnnitatem  in.  tres  partes 
diutdentes,  12. 2.3.  vol  5.  p.48. 
Trtnitas. 

Adorata  in  ecdefia  anticjua,  Ij.  2. 
I.  vol.5.  p.51. 

Invntrate  explanata,  rj.2.3.  vol.5. 

p.  48. 

Dominica  trinitatis,  20. 7-14.  vol. 
9.  p.  160.  161. 

Trifagion. 
Hymnus  cherubicus,  14. 2.3.  vol, 
6.^.37.  Er  15.3. 10.V0I.6.P.315. 
TgiTSvvaTtq. 
Terrius  &  nonus  dies  commemo- 
rationismortui,23  3.I9.V0I.10. 
p.  ^G. 

,  Tritbeif*. 
Eorum  error  in  articulo  de  trini- 
tate  &  baptifmo,  11.3, 4.  vol.4.  .. 
p.  170.  Er  13. 2. 3.  vol.  5.  p,  48- 
Tropeea. 
Ecclefiaecur  ficvocata?,  g.l.io.vol. 

-j.  y-  l^  — 

TpaAAwra  &  Trttlla. 
Forma  cjujedam  templorum  ,  8«  3« 
I.vol.3.  p.134. 
Tuba. 
Ad  conuocandum  ccetum  adhibita, 
8.7. 15.V0I.5.  p.2S2. 
Tumca. 
Vcftis  facra,  13,  8-  2.  vol,  5.  pag, 
249. 

Tufd' 


Tu3Ty,Va 


RERVM. 


va,n 


Turarii. 

Mercarores ,  tus  pro  templis  ido- 
lorum  vendentes,  tamquam  ad- 
iutores  idololatria:  puniti,l6,4. 
13.  vol.7.  p.216. 
Turtficati. 
ldololatrae  punid,  16. 4,  4.  vol.  7. 
p.  197. 

Tutores. 
Pupillorum  tutorer  non  ante  ordi- 
•    nati ,  quam  eorum  officium  per- 
fcfle  exfpiralfet,  4.  4.  5.  vol.2. 

Clerici  tutorer  vel  curatores  hert 
vetiti ,  6.  4, 10.  vol.  2.  p.  402. 

Tutoribur  pupillas  vxores   ducere 
quatenus  intcrthttum&permis- 
fum ,  22. 2. 10.  vol,  9.  p.  299. 
Tycheeum. 

Templum  Fortum  in  ecdefiam 
conuerfum,  8-  2.  4.  vol.  3.  p. 
168. 

V. 

Vactins  fedes. 
Eius  trura  metropolitano  concredi- 

ta,  2.i6.!o.vol.I.  p.228- 
Epifcopatus  aliquis  non  vltra  tres 

raenfes   vacare  debuir,  2.  II.  I. 

vol.l.  p.157- 

Vagantes. 
Clerici  va&antcr,  6.  4.  5«vol.2.p. 

391-  : 

Monachi  vagantet  >  7.2.12.  vol.3. 

p  35. 
Otiumin  vagantibur  punitum,ibid, 

Bingh.O.E.Voi.X. 


Valentiniani. 
Hreretici,   baptifmum  reiicientes, 
lT.2.l.  vol.4.  p.Ijj. 
VeUfii. 
Hxrerici,  fe  ipfos  &  alios  ad  par- 
tes  ipforum  tranfeuntes,caft:rare 
foliti ,  4.  3,  y .  vol.  2.  p.  IJ4. 

Valefim  {Henricus'). 
Eius  error  deaoTojci^aAofcemen- 
datus,  2.  18.4.V0I.1.  p.265. 

Vafa  facra. 
Vafa  lignea,  -vitrea,  argenrea&au- 

rea,  in-officio  altaris  vfurpata, 

8.6.2I.V0I.3  p.2j8icqq. 
A  diaconis  cuftodita,  2.20. 4.  vol, 

I.p.301.  Et8.lo.2.vol.j.p.^g. 
Mos  tradendi  vafafacra  in  manus 

presbyteri   ordinati ,    veteiibus 

ignotus,2.i9. 17.V0I.1.  p,  o9T. 
Numquam  in  communem  &  pro- 

fanum  vfum  adhibita,  g.  jo.  2, 

V0I.3.P.357. 
Vendita  interdum  ad  redimendos 

captiuos,  5.  6.6.  vol.2  p.  296. 
Eorum  abufus  diuinis  iudiciis  pu- 

nitus,  8-10.2.  vol.  5.  p.559.  Ec 

16.  6.  a^.vol.^.  p.  316. 
Vates. 
Diuinatores,  damnati,  16. 5. 4.  vol, 

7.  p.245. 

Vela. 
Vehrum  ecclefix  vfus  quis?8.6.  g. 

vol.  5.  p.  214. 
In  ntiptiis  vftara,  22.  4.  4.  vol.  9. 

p.  34I. 
G  g  Poeni- 


Ve 


INDEX     PRI-MVS 


Vi 


Pcenitentibus  impofita ,  ig. :.  3.  vol. 

8-  p.122': 
A  virginibus  vfurpata,  7,  4.  6.  vol, 

6.p.IQ2. 

Velamen. 
Tegumcntum  altans,  8-  6.21.vol, 
3.  p.  238  feqq. 

Venaitor. 

Fraudulenti  venditores  quomodo 
puniti ,  16. 12. 17.  vol.  7.  p.  497. 

Venditores  tatk  pro  templis  idolo- 
rum  quumodo  puniti,  16.  4.  Ij. 
vol.7.p.2;6. 

Venejtdvid.Magi. 

Venude  peccatum. 
Ouomodo  diffcrat  a  mortali,  lC 
3.14.V0I.7.  p  184. 
Verbera. 
Inferiores  clerici  verlnrihis  coer- 
cerifoliti,  16. 3.11,  vol.  7.^.168- 
Verittii. 
Quanta  cum  zelo  &  animi  magni- 
tudme  defenfa  fit  ab   antiftiti; 
bus  ecclefiae,  6.  5.  K>.  vol.2.  p. 

37°- 

Verfio. 

Biblia  in  omnes  linguas  verfa,  14. 

3. 7. vul.  6.  p. 97.  Et  13. 4. 5. vol. 

y..p..?r. 

VeJJier. 
Preces  vejfct  rtttue,!}.  II.  I.  vol.  J.  p. 

•333.    ' 
Hymnus  vejperthuts,  13.  II.  J-  vol.  5. 

P-  342« 


i  ejlibu/um  tnagmim, 
Diftinguendum  a  minojibus  zv/?/- 

^"//>,  8.  £t  4.  voL  3.  p.  178. 
I  S^tf  j  Veftittu, 
Veflium  virilium  \  &    muliebrium 

permutatio  inrcrdicta,  16.  n,  16. 

vol.  7.  p.  461. 
Vejles  in  publico  Dei  cultu  vfiratse, 

13.8.2.V0L  5.  p.  248. 
Vejlitus  clericui mn,  6. 4.  I>.  vol,  2, 

p.413.  Et  n.5,2^vol.3.p.8). 
An  clciici  a  laicis  uillin£li  fuerint 

vefiitu ,  6.  4.  j g.  vul.  2.  p.  416. 
Vcflitus  munachorum ,  7. 3. 6,  vol. 

3.  p.fo, 

Vejlis  lugubris,23.3.:i,vol.lo.p,77, 
Baptizandi  vcjlibus  exuti,II.  II.  I. 

vpl,  4.;p,  325. 
Homines  modo  baptizati  albis  ve- 

jlibus  inuuti,i2.4. I.  voL^f.p. 383, 
Quu?  pcrotto  dies  geftatae  &  poilea 

in  ecciefia  rcpofita?,i2. 4.3.V0I. 

4»  P-  38). 
Veftiarium ,  8.  "]■  7-  vol.  3.  p.  261. 

Via  ptiblica. 

Ab  officio  pecuniam  ad  viarum 
pnhicarum  inftaurarionem  con- 
tribuendi  cleiici  interdum  ex- 
emii ,  5.  3. 9.  vol.  2.  p.  246. 

Locus  fepulrurae,  23. 1. 3.V0L10  p.g. 

Viaticum. 

Baptifmus  fic  vocatus,  II.  1, 10,  vol, 

4.  p.  ici.  Et  cuchanftia ,  15. 4, 9, 

vol.  6,^.404,  Eti8'4-3-vol.  8« 

p.  163. 

Vtca- 


Vi 


RERVM. 


Virghiet. 


Vtcorii  Chrifli. 
Commune  omnium  cpifcopoiuin 

nbmen ,  2.  &  10.  vol.  1.  p.  gu 
..     Fid^r,  tpifibfm  Rvwcnix, 
Eius   importuna  morofita^  j-cpre- 

henfa  ab  lrenseo,  16. 1. 10.  vol.7. 

p.42. 

lrlCM. 
Quomodo  diiFerac  a  ciuitate  ,  9,2. 

5.vol.^.p.4i3v 
Nonnumquam  epiicopatus  Oivicie 

erefti,  2. 12. 3.  vol.  I.  p.  175. 
Maxime  hoc  facTnm  in  Arabia,  9« 

2.7.V0L3.P.454, 
Et  iu  Libya ,  9. 2. 6.  vol.7.  p.  426, 
Necnon  in  Aegypto ,  ibul.  p.  429. 

yidltiC. 

Viilux  ecdefiafUcx ,  7, 4. 9.  vol,  3. 

p.109. 
Diaconitlce  antiquis  temporibus  ap- 

poilata  viJiw,  2.22.1.  vol.i.  p. 

341-  ,    . 

Vtdttis  nonnifi  pofl  duodeciraum 

ab  obitu  manti  menfem  nubeie 

permifium ,  22. 2. 8.vol,9.p.397. 

I  'tgllifi. 

Qupmodo  obferuatae,  13.  9.4.  voL 

*"$.  p.  288-  Et  20. 2. 9-  vol.  9.  p  4J. 

Ec  20.  7. 9.  vol.  9.  p.  146. 

Feminis  in  ccclefii»  vigilias  agere 

:mer<:iictum,8.lG.I.vol  5.^.3^6. 

Et  16. 11  17.  vol.  7.  p.  46  : . 

Continu  e  v.gilix  &  picces  die  ac 

nofte  quomodo  a  nonnullisob- 

feruattefint,  7.  3.  17.V0I.3  p.76. 

yigilix  apud   defunttos  nondura 

Jepttkos,  23.3.5.  vol.io.p.  JO, 


Vinum. 

Viitum  aqua  mixtum  inenchaiiftLu 
15.2.  7.  vol  6.  p.  273. 
/  vgiitans  fortfs. 
Cenum  genus  diuiaationis,  lt\  5, 
3.V0I.7.  P.24Z. 

Vir  vid.  Maritw. 
Virorum  &  mulicpum  dilf.in£ta  lo- 
ca  in  ccclefiiSj  g.  5.  6.  voLj.  p. 
196. 

Virgines. 
^usenam  difhn£tio   intcr  virginee 

ecclefiafticas  &  vngitiei  mona- 

fticas,7.  4.  i.vol.  3  p.  96. 
Virgincs  ab  epifcopo   confecrata?, 

7  4.6.V0I.  ^.p.  102. 
Earum  habirus  velum  ecmicrella, 

ibid.p.ioj.&io^. 
Earuai  locus  in    ecdcfia ,  7.  4.  7, 

vol.  5.  p.  108.  Ec  8.  5. 9.  vol,  £ 

p.  202. 
Exemrx  a  capicatione  plebeia  ,  7. 

4,  7.  vol.3.  p.io". 
Peipetuae  viiginitatis  voto  non  obii- 

gane,7.4.2.vol.3.p.98. 
Quando  primum  cenfuiis  ecclefix, 

propcer  nupcias  contia  profefTi- 

onem  fa£fas,  fubiici  cu-peiiiir, 

7^3.vol.  p.98. 
Libeitas  mibendi  virginibut  con- 

cefla,  fi  ante  qnadragefinmm  s- 

tatis  annum  effent  confecratce, 

7.4.  J.  vol.  5.  p.  100, 
ProiciTair.m  virginum   coniugium 

uumquam  111  uum  dcdaratum, 

7.4.4.  vol.3.  p.  99. 
Gg  2  Sacrce 


Vi 


INDEX   PRIMVS 


Sacrx  wVg/Mf/inconfeciatione  non 
tonfe ,  7. 4. 6.  vol.  3.  p.  106. 

Nonnumquam  fafri:  diaconifGe  t2, 
22.  2.vol.I.  p.  342. 

Raprores  virginum  fupplicio  adfe- 
fti ,  16.  II.  8«  vol.  7.  p.  459. 

Vijttatio,  Viftator. 
Parochiarum  vifitatio  fingulis  an- 

nis  initituenda  ab  epifcopo,  aur 

dicecefis  eiusdiuidendajO.  6. 16. 
■    vol.  3.  p.  547.  Er9.6.2l.vol.5. 

p.  163. 
Piimatibus  omnesdicecefes  prouin- 

ci:e  fus  vifitare  pcrmifTum,  2. 

l6.lg.vol.  i.p.226. 
Honor  cathedrce,  id  eft  penfio,e- 

pilcopis  in  vifitationibus  data, 

9.  g.  6.  vol.  3-p.  602. 
Presbyteri  vifitatores ,  2, 14, 12.  vol, 

I.p.  I99. 

Vitriarim. 
lud.^i  cuiufdam  vitriarii  filius  ob 

fumtam  euchaiiitiam  in  forna- 

cem  ardentem  a  parenre  conie- 

£lus,ilt.efus  euadir,i5.4.7.vol. 

6.  p.  502. 

Vitulus. 
Gentilis  confuerudo  offerendi  vi- 

tuliim  kalendis  Ianua;  iis  uon  imi- 

tanda,  20, 1, 3.  vol.  9.  p,g,  Conf. 

16.5,6.  vol.  7.  p.2j6. 

Vitttrarii. 
Miniflri,  ad  inflruendampompam 
gentiliriam  conftituti^  16.5,  6, 
vc.1,7.  p.2)8. 


V\fn 


Vltto. 
Nulli  epifcopo  ad  vlcifccndas  pri- 
vatas  iniurias  excommunicatio- 
ne  vti  perniiiTum,  16.3.  i6.vol. 

7«  P-  188. 

Vncits. 
Tributum  fic   vocatum>  '5.  3.  II» 

vol,  2.  p.  249. 

Vnclio. 
Oxrimonia  vfitara  in  baptifmo,II. 

9*1.  vol.4.  p  503. 
Et  in  conriunatione,  12.  3.  I.  vol» 

4.  p.  368. 
Nulla  vnHio  in   ordinatione  pre- 

sbyterortim ,  2.  19. 17.  vol.  1,  p. 

291.  Et4.6. 13,  vol.2.  p.186. 

Vnitas. 

Clerici  ad  tuendam  ecclefia*  vni- 

tattm  obligati,  6.3.  II.  vol,  2. 

P-3V-  . 
Vnitas  ridei  &  obedientice  in  leges- 

Chrifti  neccllaria  ad  rundamea- 

tum   ecclefisej    16. 1. 1,  vol,  7. 

p.  I. 
Vnitas  amoris  ac  caritatis ,  16, 1»  2» 

vol.  7.  p.  9. 
Alia  vnitatis  genera  ad  decus  &or- 

namentum   ecclefiae  necefTaria, 

16.1.3-7.V0I.7.P,  10 --36. 
Catholicae  ecclefne  vnitas  quomo- 

do  cuftodita ,  16. 1, 8  - 13.  vol.  7. 

P*  37.~49* 

Nulla  vifibihs  capitis  neceffitas  ad 
tuendara  vnitatem  ecclefix  ca- 
tholioe,  16.1.14.  V0I.7.P.  49. 

Cadiolicje    ecclefise    vnitas    noa 

easdcm 


Vo,  -  Vt 


RERVM. 


Vt,  -.  T* 


easdein  vbiquc  aerimonias&  ri-  Vtopici. 

tus  requitit,    16,  I.  I).  vol,  7.     Epifcopi  quinam  fic  appellati  >  4. 

6.  2.vol.2.  P.I70. 
Pxores. 
Commimio  vxomm  nadira  ab  hse- 
rericis,   22,  I.  1,  vol,  9,  p.  265 


p.  52. 
Diueifi  gradus  vnitatis,  16.  1,  16. 

vol.  7.  p.57.. 

Voluptas. 
Quid    de    voluptatibus   carnalibus 

ftatuerint  veteres,  16, 14, 4,  vol, 

7.P.521. 

Votttm. 


X. 

X  nocrates. 


Violatio  voUnim  quomodo  puni-  Qnomodo'  in  eius  fchola  Polemo 

ra  ,  16.  7.9.  vol.  7.  p.  570.  perdirae   luxuriae  adolefcens  ad 

Nullum  follemne  vetum  a  mona-  frugem  bon.mr  redu£tns  fir,i6. 

chis  exa£tum ,  4.  5.  5.  vol.  2.  p.         6.  §.  vol.  7  p.  295. 

158.  Xyfiici. 

Ncc  a  virginibus  votum  perpetuae  Damnati,  11,5,  6.  vol,4»  p,229» 

virginitatis,  7.  4.  2,  vol,  3,  p, 

98.  Y. 

Vrceoli.  iintK&ta. 

Vafa  pro  aqua,  8.6.2l,vol.  5.  p.  Refpondere  in   claufula    pfalmo- 


242. 

Vrfa. 
Vfus  pilortim  vr/ie  tamquam  re- 
media  aduerfus  veneficium  pu- 
nitus,  16.  5.  6.  vol.  7.  p.  2)8» 
259. 

Vrfula. 


rum  ,  14. 1.  12.  vol.  6,  p.  19. 
T7Tfp&B<rfig. 
Additio  ad  ieiunium,  21, 1,  5.  vol, 
9.  P.228. 

~C7tf(>U!0V. 

Locus  congrcgationis,  3. 1. 13, vol. 

3.P.145. 


Fabula  de  VrfnU  &  fociarum  vir-     Mulierum  loca  in   ecclefia  di£U 
ginum  pafTione  cxplofa,  20.  7.  V7tf  pia^  8  5-7-  vol.5.p,200. 


5.V0I.9.P.128. 
Vfura. 
Huius  criminis  natura  inuefbgata, 
6.2,6.  vol.2.  p.518.    Et  16,12. 

15.  vol,  7.  p,  481. 

Vtenflia  vid.  Vafa. 


Tirypirou. 
Nomen  diaconorum,  2,  20. 2.vol. 
I.  p.  299. 

Per  modum  refpondendi  fuccinere, 
5.7.3.  vol,2.p.4l. 

Cg    3  TpO«. 


T/*,T* 


INDEX  PRIMVS  RERVM. 


Zefy 


'Tpvoi  eCirtpivoc,  Catechumenific  ditti^io.C^  vol, 

Hymnus  vefpertinus,  13.  n.  5.  vol,  4.  P- 19. 

J-F-S43- 

'Tycj3oA«c.  Z. 

Prcecentores,  3.  7.  5.  vol. :.  p.^i.  Zelm. 

Ec  14.  1.  R.  vol.  6.  J.T8.  Antiuitum  vercris  ecclefis  Z7«r  in 

TiroypatpHg.  dcfendendav£ritate,6.3.lo.voJL 

Notarii,  3.13.5.  vol.2.  p.77.  2.p.  370. 

TTrovcfjLoq.  Zvy  oafnraJi- 

Nomen  baptifterii ,  g.  7.  5.V0I.3.  Qui  in  ponderando  alios  fallunt, 

p.  238»  16. 12. 17.  vol.  7.  p.  495. 

'T7ro7riirjovT$s.  Zygofiates. 

Pcenitcntes,  di&i  fubfirati ,  1.8.  5.  Ponderator  publicus,  a  Iuliano  im- 

vol.  8«  P»!M«  peratore  conftitutus,  16.  12. 17, 

EpfBjn  ft-ino  in  ccclefia,  g.  5.3.  vol.7.  p.496. 
vol.3.  p.iyl- 


INDEX 


INDEX    SECVNDVS 
AVCTORVM. 

Not.  i.  A1Ics;ationes  fiunt  vt  plurimum  fecundum  editionesEinghami- 
ana?.    ' 
2.  Si  qua  editio  in  hac  verfione  latina  adhibita  fuit,  cTiuerla  ab 
illa,  qua  vfus  efl  cl.  Auftor,  ea  in  parentlicfi  (,)  iudicatur. 

Ehr.an.  Av 

ACTA      ADDONIS    ET    SENNES. 

Apud  Suicer.  thefaur.  ccclcf.  rom.2.  voce  irotpx$o\«.voi.  Vol.i.p.24. 

PETRVS    AERODIVS. 
De  patrio  iure  cum  pandeftis.  Parif.i6ij.foL  V0I.5.P.4S.   ' 

ACTA    AGAPLS    ET    SOCIARVM. 
Apud  Baron.  ad  an.  304.  Vol.  5.  p.  96. 

AGATHIAS. 
De  rebus.  geftis  Iuftiniani  gncc.lar.  Parif.i66o.fel.  Vol.^.p,  164.  . 

AGRIPPA    CASTOR. 
Apud  Eufebhtm  hiftor.  ecclcf.  lib.  4.  c.  7,  V0I.7,  p.2l6. 

CORNFLIVS    AGRIPPA. 
De  vanitate  fcientiarum.  Hagx  1622.  Suc.  (  Apud  Pbilipp.  Mortuw» 
myiter. iniqnit.  Salmur.  wn.fj.)  Vol. 7.^.445. 
A  I  M  O I  N  V  S. 
De  geffisFrancorum./^r//"  ?<%./<</.  Vol  5.  p.  310. 
GAHRIEL   ALBASPINALVS. 
Obferuationes  de  veteribus  ecclefiae  liubus.  Parif.  lojt.fol.  (llelm- 
JlaJ.16j2.4to.     Et  mter  opcra  varia  ad  calcem  Optati ,  Ps- 
rif.167c1.J0h)   V0I.4P.  38. 122.    Vol,  6.P.507.     V0I.7.P. 
202.  394.     Vol.  8.  p,  5.  II.'  28.  129.164. 172. 132.  I9S-2$j\ 
Vol.  9.  p.  60.264. 
Nane  in  concil.Ancyranum.  VoLg.p. 184- 
Arelatenfe  I.  Vol.  7.  p.  132. 
Carthagin.III.  Vol.  2.^.34.  Vol,6.p.7>76.  V0I.8. 
p.  207. 

Notce 


3°4- 


152 


Al 


INDEX     SECVNDVS 


Fl.an 


78o. 
490. 


3T5» 
650. 

I16C. 


Notxinconcil.lllibeiriranum.  Vol.I.  p.107.  Vol.  3.  p.  9-.  502. 

V0I.4.  p.4.  VoI.7.  p.83.  219.-2^448. 505. 

V0I.9.P.125.249.  311. 

Nicaenum.  Vol.i. p. 547.  V0I4.  p.2jr. V0I.6.P.404 

Toletanum.  I.  Vol.  6.  p,  74. 

Optatum.  Vol.i.p.  215.295.  V0I.2.  p.41).  V0I.3.  p.  104. 

Vol.  7.  p.  60.  Vol.  8-  p.  72. 
Tertullianum,  Vol.  7.  p.  394. 
Police  de  1'  AncienneF.glile  fur  1"  Adminiftration  de  1'  Euchariitie» 
Ibii.  ad  calcem  Opati.  Vol.  4.  p.  120.  V0I.5.  p.  10. 
EDMVNDVS   ALBERTINVS. 
De  eucharifha:  facramento .  D/iuentria  i6)^.fol.  Vol.  3.  p.  196. 344. 
Vol.  4.  p.  39. 120. 122. 131. 324.  Vol.  6.  p.  323.  377. 420.  462. 
465. 464.  465. 460. 504. 

ALBINVS     ALCVINVS. 
Dc  diuink  officiis.  In  bibliothec.  patr.tom.X,  Parif.iSj^.  Vol.  I. 
p.232  V0I.4.P.37.  347.  Vol.  6.p.  596.419.485. 
ALCIMVS      AVITVS. 
In  bibliotbcc.  patr.  tom.tf.  ( tom.  9.  edir.  Lugi.  1677. ) 
Epift.  24.  ad  Srepbarum.  Vol.  4.  p.  368. 
Homilia  dcrogationibus.  V0I.5.  p.  25. 

NICOLAVS    ALEMANNVS. 
De  parietinisLateranenfibus.  Roma  rfzj-.fol.  (ApudCrjruiunnhc* 
faur.  tom.  $. )  Vol.  5.  p.  248. 

ALEXANDER      A  l.EX  A  N  DRIN  VS. 
Epiflolx.  Apud  Theoioretum.  Vol.  I.  p.  524.  Vol.  2.  p.  141. 
Socratem.  VoL  I,  p.  25L,  Vol.  3.  p.  409.  421, 
CHRONICON     ALEXANDRINVM. 
ALia?,Cbronicon  pafcbale,  grsc.Urin. Monacbii  1615.410.  Et  inrer 
fcriprores  Byzantin.  Parif  itigg,  Vol.  5.  p.  164. 169. 247. 249. 

25)' 
ALEXIVS      ARISTENVS. 
Synopfis  canonum.  Apud  Iu/lellum  &  Bcucregium,  Vol.  4.  p.  15, 
Vol  8.  p.  lS'3- 


ALGU- 


AJ,Atn  AVCTORVM. 


Fl.an, 

II jO.  ALGERVS» 

De  euchariftia.  Parifitio.  Vol.  6.  p. 420. 

L  E  O    A  L  L  A  T  l  V  S. 
De  confenftone  perpctua  occidcntalis  &  orientalis  ecclefix.  G>- 

Iou.1S4S.4te.  Vol.  3.  p.201. 
De  dominicis  &  hebdomadibus  Grxcorum.  Ibtd.  Vol.  9.  p.127 

160.  253. 
De  mifia  prscfanftificatorum.  f&id.  Vol.  6.  p. 412. 413.4.53.439. 
De  libris  ecclefiafticis  Grcecorum.  Parif.1646.4to.  VoL  6.  p.^u. 
De  narthece  vcteris  ecclefix  &  temphs  recetrtiorum  Grxcorum. 
rarif.11f4S.4to.  V0I.3.  p  172.205.284. 
l'ETRVS    ALLIXIVS. 
De  Trifagio.  Rothomagi  1674.  4to.  VoL  6.  p.  41. 

IOANNES    HENRICVS    ALSTEDIVS. 
Supplementum  ad  Chamieri  pafiftratiam.  Vol. 2.  p.  23C 
§10.  AMALARIVS. 

De  officiis  ecclefiafticis.  BibL  patr.  tom.  10.  (tom.  14.  ecl.LugJ) 
Vol.  1.  p.  70.  Vol.  2.  p.4.  I79.  V0I.3.  p.  280.  Vol.  9.  p.  250. 
S  I  X  T  I  N  V  S     A  M  A  M  A. 
Oratio  de  barbarie.  Franequeriz  1656. 410.  Vol.  6.  p.159.   ■ 
373.  AMBROSIV  S. 

Opera  omnia ,  3  volumin.  Bafil.  ij6y,foL    (  Colon.  1616.  foh  maxi- 

me  autem  Parif  1642.fl.  ) 
De  Abel  &  Cain.  Vol.  8.  p.  197. 
DeAbrahamo  patriarcha.  Vol.  4.^.50.  V0I.7.P419.  Vol.  9,  p. 

285.  507. 
De  apologia  Dauid,  Vol.  8-  P- 1>2. 

Oratio  c!c  bafilicis  non  tradendiscontra  Auxcntium.  Vol  54-1.173. 
De  F.lia  &  ieiunio.  Vol.  7.  p.  375.  459.  Vol.  9.  p.  37. 61. 150. 2i2- 
Epiftola      5.  ad  Fclic.  cpill.  Comenkm.  VoLy.  P-l6j. 
8.  ad  Fauftinum.  Vol.  6.  p.  539. 
24.  id  Marccllum.  Vol.I.  p.  124. 

28.  adThcodofium.  Vol.  -.p.144. 

29.  adTheodofium.  Vol  2.  p.  149.  Vol.  3.  p.  113.  123. 

V0L7.  p.ioo.  132. 

Eingh.O.E.VoLX.  Hh  Epi- 


Ambrojiui. 


INDEX     SECVNDVS 


n,  a».< 


EpiftoU  30.  ad  Valcnrin.  iun.  Vol.  6.  p.  254.  Vol.  7.  p.  1/U3, 374. 

31.  ad  Valentitt.  V0I.2.  p.  269. 

32.  ad  Valenrin.  iun.Vol.  2.  p.  220. 22?.  227. 

33.  adMarcellinam.  Vol.  2.p.  52.  Vol.  ?.  p.  120. 122.25?. 

2f6.  34T. 3  47 355. 535.  V0I.4.  p.29.  Vol.6.  p.6g. 
229.  Vol.7.p.3i7.Vul.S'.p.  226.Vol.9.p.ii2,i99. 
232.  236. 

34.  De  virginibus  facris.  Vol.  9.  p.320. 
36.  acl  Sabin.  VoL  3.  p.  ci. 

54..  adMarcelluiam.  Vol.  5.  p.  252. 

60.  ad  Anvfium.  Vol.  I.  p.  143. 

66.  ad  Parernum.  Vol.  7.  p.424. 

7o.  ad  Vjgilium.Vol,  9.  p.  285.335.  341. 

79  ad  Theophilum.  Vol.I.  p.  187. 

8?.  ad  Ecclef.  Vercell.  Vol.  I.  p.  149. Vol.  2.  p.  155.  Vol.  3. 

p.  29. 

83.de  pafch.  celebr.  rat.  V0I.7.  p.  '75.  Vol.  9,^.37. 100. 

g£,  ad-Marcellinam.  V0I.3.  p  535. 
IDe  fide  ad  Gratianurr.  Vol,  6.  p.  J2I. 
De  fide  refurrettionis.  Vol.  5.  p.  252. 
Hexaemeron  fiue  de  operibus  fex  dierum.  Vol.  6.  p.  15. 
De  iniriandis.  Vol.  1.  p.  37.  40.  Vol.  4.  p.  26.33.130.163.  262. 

263. 273. 274.  23l.  370.  Vol,  6.  p.  135,. 
De  myfterio  pafchae.  Vol.  4.P.209. 
De  obitu  fratris.  Vol.  6.  p.  416. 436. 
De  obitu  Theodofii.  Vol.  6.p.  359. 
De  obitu  Valentin.   Vol.i.  p,  7.  V0I.4,  p.  50,  Vol,  6.  p.  344, 

Vol.  8.  p.277.  Vol.  9.  p.  zl8.  Vol.  10.  p.  63. 76. 
De  officiis.  Vol.  I.  p.  1 33. 308. 331. 332.  Vol.  2.  p.  154. 296.  Vol.  6, 

p.  110.  V.ol.  7  p.  30. 456.503. 
Oratio  ad  Theodof.  aptid  Theodoretum.  Vol. 6.  p.4.79. 
De  paenitentia  conrra  Nouat.  V0I.4.  ^.400,  Vol.6,  p,  534,  Vol. 

7.  p.  109- 181.311. 339.  Vol.  g-  p- 125. 150. 158. 192. 
205. 246. 
De  facerdorii  dignitate.  Vol.  I.  p.  49.  135,  Vol.  2,  p.  100.  398- 
V0I.5.  p.  Igo. 

De 


Ambrofiur.     AVCTORVM. 


F/.  an 


De  facramentis.  Vol.  i.  p.  86.  Vol.  4.  p.  54. 275.  2?o.  2§l.  506.  308. 
316.530.  338.  346.  365.  Vcl.6.  p,268,  275.  314.  311. 
485-  58o. 
Prxfatio  in  pfalmos.  Vol.  6.  p.78. 
Enarratio  in  pfalm.  1.  Vol.  6.  ^.344. 
pfalm.  36.  Vol,  6.  p.  344, 

pfalm.liS-  Vol.  5.  p.309.   Vol.5-.  p.293.  Vol.6.  p. 
344.412.  Vol.  9.  p.  2I2.260. 
Sermo  7.  de  clericis.  VoJ.  2.  p.  269.  Vol.  7.  p,  488. 

17  de  kalendis  Ianuariis.  Vol.  7.  p,  224.  Vol.  9.  p.  8« 
20.  In  fefto  Michaelis  archangeli.  Vol.  4.  p.326. 
41.  Vol.  4.P.241. 
70.  Vol.  9.  p.  1 35, 

80.  in  fefto  iledicar.  ecclef.  Vol.  3.  p.  518. 
.90.  in  S.  Agnen.  Vol.  1.  p.2l, 
De  fpiiitu  Sancto.  Vol.  4.  p.  169.  279.  Vol.J,  p.  179.  V0I.7.P. 

339.  Voh  8-  IS9-  207. 
ContraSymmachum.  Vol.2.p.  259. 
De  Tobia.  Vol  2.^.521.  V0L7.  p.  505. 
De  viduis.  Vol.  10.  p.  39. 
De  virgimbus.Vol.  3.  p.103.  Vol.  4.^.49. 63. 112.  Vol.  j.  p,  241. 

Vol.  6.p.202. 
Ad  virginem  lapfam.  Vol.  3.  p.  108.202.  204.  293.  Vol.  8.  p.III. 

n  S.125. 282.  V0I.9.  p.325. 
Hortatio  ad  virginitatem.  Vol.  5.  p.  519.V0I.  9.  p.  57. 
De  vocatione  gentium.  Vol.  4.  p.  212. 
In  Lucam.  Vol.  2.  p,  104. 227. 353.  Vol.  5.  p.  24^.  Vol.j.p.igo.  Vol. 

7.  p.  358.  Vol.  8-  p.  154-  Vol.  10.  p.  50. 
In  epift.  ad  Romanos.  Vol.  5.  p.  7^-. 

iadCorinth.  Vol.i.  p.8?.  V0I.4.  p.188.  Vol.6,  p. 

1-2.  Vol.  7.  p.  114. 455.  VoL  9. p.285.  305. 
2adCoiinth  Vol.  2.  p.  159. 
ad  Galatas.  Vol.  1.  p.  70. 

ad  Ephefios.  Vol.  1.  p.  45.49. 70. 75.  267. 313.  V0I.3. 
p.125.  IJ8.  V0I.4.  p.  255.361.  Vol.  6.  p.I22. 

Hh  2  [a 


Am ,  An 


INDEX    SECVKDVS 


II.  av, 


370. 
561. 


<lo. 


24/ 


150. 


In  cpifiu  1  ad  Tnnorh.  Vol.  1.  jp/66.  2S4.  324.  358.  Vol.j.p^oi. 
Vol.  4.  p.26j.  V0I.5.  p.lgj. 
ad  Tirum  prxfar.  Vol.  r.  p.67. 
ad  Hebraeos.  Vol.  4.  p.377. 

A  M  M  I  A  \  V  S    MARCELLINVS. 
Hiiloria,  cum  nbtis Lin.icubrogii.  f 'lamburgi  itfop.  qto.  (cum  noris 
varior.  LugJ.16pj.4to.)  Vol.  1.  p.  101.  302.  326.  Vol.^.p. 
4  51.  Vol.  7.  p.  428-  480.  Vol.  9.  p.  74. 163.  Vol.  10.  p.  32. 
ACTA     AMI»ELII. 
Apud  Baren.zi  ann. 303.  Vol.  5.  p.  ^6. 

AMPHl  LOCHIVS. 
Homilia  de  pcenitenria.  Apud  Combefijhtm  Vol.g.p.  184. 
Vira  Bafilii.  Vol.^.p.  326.346. 

ANASTASIVS    RIBLIOTHECARIVS- 
De  vitis  ponrificum.   1'arif.  1641}.  ( Rottue  vjiSmfol.)  V0I.1,  p.  6. 
Vol.  6.  p.416. 

ANASTASIVS     SINAITA. 
Quaftiones  &  Refponfiones.  lngolfta.lii  1617.  4to.  (In  bibliothec. 
patr  edk.  Lv.gdun.  )  Vol.  1.  p.  97.  Vol.  6.  p.  310,  Vol.  9. 

IM7- 
AN  ATOLIVS. 
Canon  pafchaln.  Apud  Bucberium.   Vol.  9,  p.102. 
A  N  D  R  1.  A  S    C  A  E  S  A  R  I  E  N  S  I  S. 
Commentatius  ln  Apolalypfin.  Ad  calcem  opcrum  Cbryfojlomi 
edir.  Comr/in.  iffl6.  fol.  ( In  bibliothec.  parr,  tom.5.  e- 
dir.Lwg^.  1677.  )Vol  1.  p,  83. 
ANDREWS. 
De  decimis.  Inter  opufcula.  Lond.  \6zg.  tfg,  Vol.  2.P.283, 
Refpunfio  ad  apologiam  Bellaimini.  I.ondini  1610,   Vol.  2.  p.  9?, 

ACTA     ANDRONICI, 
Apud  Barcnium  ad  an.  CCXL.  Vul.  5.  p.  41. 

ANON  VM  VS. 
Qe  baptifmo  h.ereticouim.    Ad  cakem  Cypriani.V 0L4.  p.  156. 

4no- 


An,Ap 


AVCTORVM. 


11,  an. 


160. 


160. 


1446 
389- 


1250. 


ANONYMVS, 
Bituiarium  fidei,  edir.  a  Sirmondo.  Vol.  4,  p.4oS- 

ANONYMVS. 
DeFrancis,  Apud  Combefifium  hiftor.  Monothelnar.  Vol.  9.  p.  63. 

ANONVMVS. 
De  hcerefiPrardeftinaronim,  edir.  aSirnwndo  cum  cenfura  Aftr/ti. 
Parif.  1645.  8uo.  Vol,  4.  p.  i)  6. 

ANSF.GISVS    ABBAS. 
Capitularia  Canli  Magni.  Parif.  1640.  guo.  Vid.  cAROLVS   ma- 

G  N  V  S. 

ANTIOCH  VS. 

In  bibliothec.  parr.  graec.latin.  tom.I.  Parif.16z4.fo}. 
Homilia  7.  de  ieiunio.  Vol.  3.  p.4. 
Homilia  19.  de  fornicatione,  Vol.J.p.17. 

ANTONINVS     IMPERATOR. 
Opera,  cum  commentar.  Gatakeri  grxc.  latin.  Cantalr.  1652,410. 
(  TraieSli  ad  Rbenmn  1697.  fol.)  Vol.  10.  P-95- 
A  N  T  O  N I  N  V  S. 
Iter  Briranniarum  ,  cum  notis  Tbum.  Gale.  Lolid.1700.4to,  Vol.j» 
F-558- 

ANTONINVS     FLORENTlNVS. 

Chronicon,  3  vol.  Lugd.  isS6.Vo\,6.  p- 387- 

ANVLINVS. 
Epiftok  ad   Conftamiiium,     Apud  Augujlin.  epift,  6g.  Vol,  2, 
p.  254. 

APOLLONIVS. 
Cotltra  Montaniftas.  Apud  Eufebium.  Vol,  5.  p.gl.  V0I.9.P.2IO» 
263,280. 

APVLEIVS. 
Opera,  bugdun. Bitauor.  i6ij.  izmo.  (  Lugdun.  v$6. umo, ) 
De  afiao  aureo.Vol. 9.^.294. 296. 

THOMAS    ACLViNAS. 
Summa  rheologix.  Cohn.i6os.fol.   (  Parif.  1622.)  Vol.  2,  p. 4, 

V0I.3.  p,  275.  V0I.7  p.501. 
Opufcula,  Venetiis  if<)6.  (Venetiis  1490,4^.)  Vol.g.  p.214. 

Hh  3  a^. 


Ar,  As-,  At 


IKDF.X    SECVNDVS 


Fi  an. 


31). 
30;. 

460. 
401. 


33°- 


ARCHELAVS,  Cbafiorum  in  Mefopotamia  epifiopm. 

Difputario  &  epiftola  conrra  Manicbtctm.  Apud  Vakjitim  in  ap- 

pendice  ad  Socratcm  &  Sozomenum.  Vol.  1.  p.  29. 

PETRVS    A R  C  A  D  I  V  S. 

De  concordia  ecclefix  orienralis  &  occidentalis.  Parif,  1640.  ^to. 

Vol.6.  P.44IS 

PAVLVS     ARlNGHVS. 
Rorrla  fubterranea,  2  vo\.  Rom.c  i6fi.fo.'.  Vol,  5.  p.  199. 

ARIVS    HAERESIARCH  A. 
Epiftola  apud  Theodvretunt&h.  %  cap.  5.  Vol.  I.  p.  77. 

ARNOBIVS. 
Opera  cum  aoxk  Elmerihorftii.  Hdriou.itfoj.  (Hamburgi  \610.fol.) 
Vol.  1.  p.  1 3.  Vol  1.  p.  20.  Vol.  3.  p.  125. 150. 151. 224.  Vol.  f. 
p.  5 5.  54. 8*.  151  152. 23  9.;Vol.  6.  p.  5  50. 554. 
ARNOBIVS      IVNIOI!. 
Difputatio  cum  Serapione.  Ad  calcem Ire n.ri.  Vol.  i.p.  27. 

ASTIRIVS      AUASENVS. 
Homili:?.  Apud  Combejtfitim  au&arib  nouo,  in  biblioth.  patr.  grrec. 

lafin.  Pnrtf.  164S.fi. 
Homilia  4  de  fefta  kalendar.  Vol.  7.  p.  224.  Vol.  9.  p.  g.  gr. 
Homilia  5  in  illudMatrhxi,  An  liceat  bomini  dimittcre  vxercm. 

V0I.9.P.  54.  322.552.  558.560. 
Apud  Pbotiitm  cod.271.  de  filio  prodigo.  Vcl.  4.  p.  571. 
de  precationc.  Vol.  5    ^.267, 
ATHAN  ASI  VS. 
Opera  graec.  latin,  3  vol.  Parif.  1627  /0/,  (  Parif  i6jS,foi. ) 

Tom.  1. 

Difp1  ratio  contra  Arium.  V0I.4.  p.  152. 

Epiftola  ad  Serapionem  contra  eos,  qui  dicunt,  Spiritum  S.  efle 

creatuiain.  Vol.  4.  p.  165. 
De  naturali  communione  fimilis  eflentise  interpanem,  filium& 

fpii  ituia  fanttum.  Vol.  7.  p.  3  fj. 
Epiftola  de  fide  ad  Iouianum.  Vol.  4.  p  104. 
Contra  Arianos  orauo  2.  Vol.  1.  p.34. 

3.  Vol.4.p.U9.Vol.5.p76.Vol.S.p.i87- 

Con- 


•  Atbamfiut.  AVCTORVM. 

Fl.  ati. 


ContraArianos  oratio  4.  Vol.j.  p.  76. 
5.  Vol.  4.  p.  165. 
Epiftola  de  fententia  Dionyfii  Alexandrini.  Vol.  i,  p.  206. 
Epiftola  ad  Antiochenfe-'.  V0I.3.  p.  429.430. 
Epiftol.i  ad  Serapionem  de  morreArii.VoL.  j,  p.  34S.  V0L74V21. 
Apologia  ad  imperatoiem  Conltantium.  Vol.  2.  p.  210.  Vol.  3.  p. 

320  Vol.j.  p.iyj.  156.158.  V0I.7.  p.  300. 355. 35 8- 
Apologia  I.  de  ftiga,  Vol.  5.  p.  291.  Vol.  9.  p.  245. 
Apologia  2.  Vol.  I.  p.  9T.  146.  167.  I93.  231.  Vol.  2.P.233. 251.V0I. 
3  p.1^1.  220.  337.  4ai.428.559,  V0I.4.  p,I29,  136. 
Vol  5.  p.  249.  Vol.  6.  p.o.  18. 
Epiftola  ad  omnes  vbique  lohtaiiam  vitam  agentes.  Vol.  1.  p.  79. 
144.  V0I.2.  p.Il.  Vol.  3.  p.  214. 219. 229. 393.  Vol.  6.  p. 
258.  V0I.7.  p.355. 
Epiftola  de  fynodis  Atimini  &  Seleucise,  Vol.i.  p.65.  Vol.2.  p. 

12?.  V0I.4.P.89. 
Epiftola  ad  Africanos.  Vol.  9.  p.  92. 
Epiftola  ad  omnes  vbique  orthodoxos,  Vol.  3.  p.  243.  Vol.  4.  p. 

327.V0I  5.^.158. 
Epiftola  ad  Dracontium.  V0I.1.  p.  174.  V0I.3.P.19.27.  Vol.6.p.Iir. 
Epiftola  ad  Marcellinum.  Vol.  5.  p.318. 334. 
Epiftola  ad  Marcellinum  de  interpreratione  pfalmorum.  Vol,  J. 

P-  158. 

In  illud ,  Otti  dixerit  verbum  contra  filium  hominis.  Vol.  7.  p. 

:  .    .  33^337-  ' 

De  fan&ilTima  Deipara  virgine.  Vol.  9«p.  171. 

De  virginitate.  Vol.  j.  p,  1J9.  318. 325,  Vol.  6.  p.30.  47. 

Homilu  de  femente.  Vol.  j.  p.285.  Vol.  6.  p,  181,  Vol,  9.  p.53. 

Tom.  2. 

Epiftola  ad  Amm«n  citante  Beuercgio.  Vol.  7.  p.  192. 
Firagmentum  epiftolae  39  feftalis.   Vol.  4.  p.  12.  Vol.  6.  p.  93. 
Epiftola  ad  Ruffinianum.  Vol.2-p.i27.  Vol.  6.  p.  89» 
Synopfis  facrae  fcriptune.  VoL  3.  p.  6.  V0I.4.  p.  12.  Vol.  6.  p.  93. 

V0I.7.  p.424. 
Dialogi  de  trinitate.  Vol.  I.  p.  29. 

Homi- 


/  ' 


Minafiut,  Au INDEX    SECVNDVS 


/7,  an, 


177- 


196. 


389. 


Homilia  aduerfus  eos,  qui  humanx  in  Chrifto  domino  natune 
confelTores  fpcra  fuam  in  homine  dicunr  defigere.Vol. 

3-P-347- 
Quxftiones  adAatiochum.  V0I.5.  p.  277.  Vol.  6.^.346.  Vol.^.p. 

259.  J3g. 

Di£ta  &  inrerpretationes  parabolarum  fan£ti  euangclii.  V0I.4. 

Vira  fan£li  Antonii.  Vol.  10.  p.  48-  9  ?• 

Scriptum  apud  6\crat.  hift.ecdef.liK4  c.23.  Vol,  1.  p.j. 

AT  HliNAGOR  AS. 

Leeatio  pro  chriftianis.  grrec.  latin,  Ad  calccm Iujlini Martyrit, 

Colon.  166S. { Parif. i6j6.fol.)Vol  1.  p.ig.  Vol.^p.fj, 

521.  Vol.6.p.  30:.  519.  V0I.7.  p.  393.  406. 

ATHENOGENES. 

Hymnus  in  gloriam  Spiiitus  fantti.  ApudZ?.i///w»ideSpiritii  fatt- 

clocap.29.  Vol.  5.P.40.  60. 150. 

ANTONIVS   AVGVSTINVS. 
De  emendatione  Gratiani  cum  additionibus  Bahzii,  Parif.1672, 
8uo.{Duisburgi  1677.  %uo. ) 
Lib.  I.  dialog.  II.  Vol.  8-  p.76. 
--  V0I.4.  p.  162. 
I4.V0I.2.  p.280. 
Xj.  Vol.  4.  p.  235.  Vol.  6  p.  487. 
20.V0L  1.  p.359. 
Epirome  iuris  ponflfidi  2.  vol.  Parif.iif41.fol.  Vol.  1.  p.  191. 

AVRELIVS    AVGVSTINVS. 
Opera,  10  vol.  Parif.16jj.fol.  (Bafel.ijzp,  fol.  inpiimisBa/i!.if6pfoI.) 

Tom.  1. 

Reua£tationum  libii  duo. 

Lib.  1.  cap.  19.  Vol.  y.p.  236.  V0I.6.P.354. Vol  7.^.347.354, 

cap.  20.  Vol.  5.  p.  179.  Vol.6.p.  53, 
Lib.2.  cap.  11.  V0I.5.P.  I85.  V0I.6.P.489. 
ConfelTionum  libii  tredecim. 

Lib.  1.  cap.  11.  Vol.  4.  p.  6. 26, 33. 
Lib.  3.  cap.  11.  V0I.7.  p.  100. 

Conf. 


Augufltnur. AVCTORVM. 


F/.at 

Conf.  Lih.  5.  cap.  13.  Vol.  6.  p.  lo6, 
Lib.6.cap.  2.  Vol.  9.  p.  150, 
cap.  3.  Vol.  I.  p.  124. 
Lib.g-  cap.2.  V0I.4.  p.27g» 
cap.  12.  Vol.  7.  p.  245. 
Lib.  9.  cap.  2.  Vol.  9.  p.  5. 

cap.7   V0I.5.P.179.184.2S9.  VoU.p.I?. 

cap.  12.  V0I.5.  p.  179. 184.  VoJL  6.p.J2.  340.  Vol, 

10.  p.  52,  62. 
cap.Ij.  Vol.  6.  p.  341, 
Lib.io.cap.3.  Vol.8.  p.ij4, 
cap.  17.  Vol.  6.P.53. 
cap.  ^.  Vol.  5.  p.  157.  Vol.  6.  p.  23.  24.  27. 
cap.42.  Vol.f.p.39. 
De  libero  arbitrio.  Vol.  9.  p  156. 157. 
De  vera  religione.  Cap.  3.  Vol.  5.  p.  188-  Vol.  6.  p.  310. 

Cap.  55.  Vol.  3.  p.328.  V0I.5-.  p.77.  V0I.9.  P.T40; 
De  moribus  ecclefix  catholicaj. 

Cap.  31.  Vol.  3.  p.  62.  64.  97, 

Cap.32.  V0I.2.  p.302.   -  Cap.  33.  Vol.  3.  p.34, 

Cap.34.  V0I.3.P.305.337.V0I.9.P.150.V0I.10.  p.<J9.9jt 

Tom.  2. 
Epiftolarum  farrago. 
Epiftola  10  Hieronymo.  Vol.  6.  p.  102. 
l6  Praefidio.  Vol.  1.  p.  298. 
19  Hieronymo.  Vol.  6.  p.  loT.  Ijo.  Vol.  9.  p.  51, 
23  Bonifacio.  Vol.  4.  p.68.149. 157.212. 2S9.  290.  291, 

292.  295.  V0I.6.P.393. 
26  Hieranymi  ad  Auguflinum.  Vol.  1  p,  137, 
28  Hieronymo.  Vol.  4.  p.58. 

34  Paulino  &  Therafix.  Vol.  1.  p.  189. 

35  Paulini  ad  Alypium.  V0I.2.  p,  104. 
42  Fratribus  Madamenfibus.  Vol. i.  p.  71» 
45  Armentario  &  Paulinae.  Vol.  3.  p.  46. 
48  Vincentio.  Vol  5,  p.  92.  V0I.7.  p.)  9.1)  1,  V0I.7.P.304.. 

Bingh,O.E.VoJLX.  li  Epi- 


Auiuflinur.  INDEX    SECVNDVS 


1'l.an 


Epiftola  50  Bonifacio.  VoL,-2.p.  125.138*  Vol.  3.P.226.  Vol.^.p. 
66. 171. 2S7.  299. 3o6« 3l5>  Vol. 8.p. 35. 
54  Macedonio.  V0I.7.  p.  468. 486,  Vol.  8.  p.  138. 158. 

179.  28=. 
57  Dardano.VoI.5.  p.  iS8- 
59  Paulino.  Vol.  3.^.226.  Vol.  5.  p.18?.  Vol.6.  p.244, 

325.  360.  370.  49J. 
61  Dulcitio.  Vol.  7.  p.  30.7% 

64  Aurelio.  Vol.6.  p.518.  Vol.  7.  p.  227.  474.  Vol.  9. 

p.  151.  Vol.  10.  p.70. 

68  Ianuario.  V0I.1.  p.  9.VoI.2.p.  254.  Vol.  7.  p.6S.2S7- 

69  Rcfticuto.  Vol.  7.  p.155. 

74  Deuserio.  Vol.  3.  p.  417.  Vol.  7.  p.  S7. 

75  Auxilio.  Vol.  4.  p.  210.  V0I.7.  p.  157. 

76  Aurelio.  Vol.  3.  p.  27.  97. 
83  Chnfino.  Vol.  8.  P-2:j. 

86  Cafulano.  Vol.  1.  p.  120.  Vol.  6.  p. '42.  Vol.  7.  p.  24. 

25.  26.41.46.  52.376.  V0I.9.  p.37.  61.  62.188. 

256.  257.264. 
89  Hilario.  Vol.  5.  p.  236.  Vol.  9.  p.354. 
92  Innocentio.  Vol.  5,  p.  243, 
94.  Hilario.  Vol.  5.  p.  243. 

106  Bonifacio.  Vol,6.  p.393. 

107  Vitali.  V0I.4.  p.195.  V0I.5.  p.  190.  VoI,6.  p.244.' 

351.  554-  355. 
loS  Seleucianx.  Vol.  4.^.47.  V0L6.P.528.  V0I.7.P.184. 
Ilo.  A£f,a  excepra  a  notariis  in  defignando  Eradio  presby- 

tero ,  ccr.  Vol.  I.  p.  125. 129,  I90,  jVol.  2.  p.  IOO.  102. 

Vol.  3.  p.418.  Vol.  6.  p.  79. 

118  Ianuario.  Vol.  4.  p.  395.  Vol.  6.  p.  511.  577-579.' 
Vol.  7.P.41.  46.  V0I.9.P.54,  62. 126.234. 

119  Ianuaiio.Vol.  4.^.396. 397,^0!.  5.  p.  184.185. 19°. 
255.289.  Vol.6.  p.  3.  24.42.45. 243.  V0I.7.P.  . 
42.  5^.244.376.  V0L9.  p.  119, 123.188» 

121  Piobie.  Vol.  5.P.1S7  245.  246. 
127  Donato.  Vol.  7.  p.  72. 

137  Cluo  Hipponeufi.  Volj.p. 29j.Vol.7«  PJ65.166. 

Epi- 


Auguflinm. AVCTORVM. 

Fi,  M. 


Epiftola  14.7.  Proculeiano.  Vol.  1.  p.  125. 
149.  Profuturq.  Vol.  1.  p.  210. 
^.Donatiftis.  Vol.  I.  p.2lo.  Vol.7,  p.  171. 2S7.  JIJ". 
154.  Publicolx.  V0I.7.  p.  207.  358. 

1)6.  ProbK.Vol.5.p.l88» 

k£.  Marcellino.  VoL  6.  p.  90.  Vol  7.  p.  73, 

159.  Marcellino.  VoL  I.  P.T30.V0I.7.P.73.169.V0I.S.P.51. 

160.  Apringio.  Vol.  1.  p.  130.  132.  Vol.  7.  p.  73. 

162.  Glorio,Eleu(io,ceteris.Vol.j.  p.  82,  Vol.  2.P.197, 

V0I.7.  p.57.154. 162.308» 

163.  Eleufio.Vol.7.  p.273. 

164.  Emerito  Donatiibe.  Vol.  7.  p.  148. 154. 

165.  Generofo.  Vol.i.p.61.  Vol.6.  p.77. 

166.  Donatiftis.  V0I.7.  p.  69. 154,287. 
l67.Fefto.Vol.  7.  p.  287. 

168.  Eufebio.  VoL  7.  p.  91. 

169.  Eufebiq.  Vol.  7.  p.  91. 

170.  Seuerino.  Vol.  7.  p.  149. 
I-I.  Donatiftis.  Vol.  7.  p.  149.' 
173,  Crifpino.  V0I.7.  p.  69. 

178.  Contra  Pafcentium  Arianum,  Vol,6,  p.42.  V0I.7. 

180.  Honorato.  Vol.  7.  p.  245,  (P«-H4« 

199.  Ecdicis.  Vol.  3.  p.  46. 

202.  Ne&afio.  Vol.  7.  p.  226.  2JT. 

20?.  Maximino.  Vol.  5. p.  195.220,  4^. 

204.  Donaro,  Vol.  7.  p.  2>I. 

212.  Pancario.  Vol.  J.  p.  417.  V0I.7.  p.  299, 

2J>  Plebi  cum  miniftro.  VoL  5.  p.  360.  V0L7,  p.47^ 

217.  Viftorino.  Vol.  I.  p,  212. 215. 2:5. 

XV\.  Albinac.  V0L2.  p.  175.  Vol.  3.^.195. 

223.  Benenaco.Vol.7.  ^.384-  V0L9.P.293. 

■234,  Ruftico.  Vol.  7.  p.  419.  V0L9.  p.  286.  ■$$(>. 

235.  Quintiano.  Vol.i.  p.2IO. 

236.  Xannppo.  Vol.i,  p.210.  213.  V0I.3.  p.4.17.41^ 
Xfo.Seuero.  Vol.  2.  p.390.  V0I.3.  p.^ig. 

241,  Seuero.  V0I.3,  p.410. 

ii  2  Se- 


Au&njlimu.  1  N  D  E  X      S  E  C  V  N  D  V  S 

t'l.  m. 

Secundum  edir.  Ahtrfin.  i66g.  /\io. 
Epiftula  256.  Macrobio  Donariihe.  Vol.'  7.  p.  155. 

2^8-  Euodii  ad  Augufhnum.  Vol.  10.  p.  63. 
261,  C&Ieftino.  Vol.  1.  p.  15:,  167. 175. 2  n.  213.  220.  Vol. 

8.  p.41.  42. 45,104. 
In  appendice  huiustomi. 
Epiftola  6.  Bonifacio.  Vol.  6.  p.  258. 

Tom.  3. 
De  doftrina  chriftiana,  In  prologo,  Vol.  5.  p.  108. 
Lib.  1.  cap.  28.  Vol.  7,  p.  245. 
Lib.2.  cap.  8.  Vol.6.  p.  94. 
cap.30.  Vol.  7.  p.  266. 
cap.  21.  Vol.  7.  p.  238.^39. 
cap.23.  V0I.7.  p.267. 
Lib.  3.  cap.  16.  V0I.6.P.547. 
Lib.^.cap,^,  V0I.6.  p.165. 

cap.5.  6.7.  Vol.  6.  p.  l6g« 

Icap.9. 10.  Vol.  6.  p.  166, 
cap.  11.  Vol,  6.  p.  167. 
cap.  11.  Vol.  6.  p.  167  169. 
cap.13.14.  Vol.  6.  p.169. 
cap.  i^.  Vol.  6.  p.  150. 151.  165. 
cap.  ig.  19.  Vol.  6.  p.  170. 
cap.  21.  Vol.6.  p.  171.  275» 
cap.  24.  Vol  6.  p.193. 
cap.  26.  Vol.  6.  p.  189» 
cap.  27. 28.  Vol.  6.  p.  172. 
cap.  29.  Vol.  6,  p.  177. 
De  flde  &  fymbolo.  Vol.  3.  p.309.  V0I.4.P.IOI. 
Euchiiidion  cle  fide,fpe  &  carirare. 

Cap.71.  Vol.  1.  p.39.  V0I.5.  p.  187.  242.  Vol.6.  p.528« 

V0L7.P.I77. 
Cap.75.  al.76.  Vol.  7.  p.  475. 
Cap.83.  V0I.7.  p.3+7. 
Cap,  no.  Vol.6.  p. 338. 346. 


Aufttfiimt. AVCTORVM. 


Quaftiunculae  de  trinitate. 

Lib.  j.  cap.  4.  Vol.  6.  p,  jpfyi 

Lib.  4.  cap.  5.  Vol.  9.  p.  71. 

Lib.15.  cap.  3.  Vol.  7.  p.492. 

Lib.15.  cap.26.  Vol.  4.  p.  565.375. 
De  genefi  litteramm.  V0I.7,  p.  86, 
De  opere  monachorum. 

Cap.  17.V0I.3.  p.63.  V0L7.  p.  505. 

Cap.  2S.  Vol.  10  p.  92. 

Cap.29.  Vol.i.  p.12). 

Cap.  51.  Vol.  3.  p.50. 
De  fpiritu  &  littera,  Cap.  11.  Vol.  5.p.  188« 

Tom.  4. 

De  mendacio  ad  Confentium.  Cap.  ij.  Vol,  ^.p,  515» 
De  fide  &  opeiibus. 

Cap.  4. 5.  Vol.  7.  p.  155. 

Cap.  6.  Vol.  4.  p  2I.2J, 

Cap.  9.  Vol.  4.  p.  275 .  276, 

Cap.  15.  Vol.  4.  p.  270.  271. 

Cap.  17, 18.  V0I.4,  p.271. 

Cap.  19.  Vol.  4.  p.  175.  Vol,  7.  p,  193. 43  3.  Vol.  9.  p.28<>. 

3°4- 
Cap.26,  Vol.6,  p.526.536.  V0I.7.P.175. 

Qundtiones  fuper  Genefin.  Cap.  172.  Vol.  lo.  p»74» 
Leunieum,  Cap,  57.  Vol. }.  p.  142, 

Cap.84.  Vol'4«  P«  47«  Vol«  8» 

P«  277» 

De  confenfu  euangeliftarum, 

Lib,  1,  cap.  9.  Vol.  7,  p.  20. 

cap.10.V0l.  I.  p.20.  Vol.  3.  p.  304. 
O&oginta  rrium  quxftion.   cnueft.  62.  Vol.  4,^.46. 
Qua.ftiones  in  Vetu^  &  Nouum  Teftamentum. 
Cap.4.  Vol.  5.  p.255. 
Cap.46,  VoL  I.  p.  299. 308. 
Cap.75.  V0I.2,  p.;242, 

li   3  Cap. 


Aufnflittur. 


INDEX     SECVNDVS 


&. 


ji. 


-    -   Cap.  101.  Vol.  I  p.  75. 2S4.  JOI.  305.  320.  526.  VoL  2.  p.  7. 
Vol.  4.  p.  561.  VoL  6,  p.  305. 
Cap.t02.  V0I.7.  p.340. 
De  cura  pro  mortuis  gerenda  ad  Paulinum» 
Cap.4.  Vol.6.  p.^jS. 
Cap.12.  V0I..3.P.417.  V0L4,  p,2r. 
De  catechizandis  rudibus, 
Cap.  1.  Vol.2.p.  52, 
Cap.g.  Vol.  6.  p.  106. 
Cap.  13.  Vol.  6.  p.  igo.  184.  189» 
De  bono  viduicatis. 

Cap.io.  V0I.3.  p.  92. 100,  V0I.7,  p.  372. 
Cap.I2.  V0I.7.  p.  457. 
Cap.16,  V0I.5,  p.188. 
Cap.22.  Vol,2.  p.341.342. 
De  vera  &  falla  pa-nitentia, 
Cap.  3.  VoL  4.  p.  399, 
Cap.  4,  Vol.  7.  p.  344.  $ 

De  fcrmone  domini  in  monte, 

Lib.  I.  cap.  10.  Vol.  8.  P- 147* 
Cap.  14.  Vol.  9.  p.305. 
cap.16.  Vol,  9«  ?'  355» 
Lib.  2.cap.5.  V0L5.  p.  276. 
cap.7.  Vol.6.  p.581. 
Expofuio  epiftoLe  ad  Romanos  inchoata,  Vol',4,  p.  400.  V0L7. 

p.  340.347. 350. 
Tom.  5. 

De  ciuitate  Dei. 

Lib.  I.  cap.  I.  Vol.  3.  p.  351. 
cap.io.  Vol.  3.P.55. 
cap.  ;2,  Vol.  10.  p.  79. 
Lib.2.  cap.13.  Vol.io.p.Si. 
cap.14.  Vol,  4-p,  224. 
cap.  28.  V0I.3.  p.  197. 
Lib.  J.  cap.i,  V0I.7.  p.2j8. 

hib. 


Augujfinur. AVCTORV  M. 

hl.an. 


-  -  Lib.  g.  cap.  27.  Vol.  J,  p.  1-3.  Vol.  6.  p.  44S.V0I,  7^  22g; 

Lib.13.cap.  7,  V0I.4.  p.47* 

Lib.  15,  cap.  16.  V0I.7.  p.  4:4» 
Lib.  17,  cap,  20.  Vol.  6.  p.  94. 
Lib.  18.  cap.5r.  Vpl,  7.  p.  508. 
Lib.20.  cap.  25.  Vol.  6.  p.  345. 
Lib.2I.  cap.22.  Vol.  7.  p.  47J, 

cap.27.  Vol.  7.  p.  178,475. 
Lib.22.  cap.g.  V0I.5.  p.  194. 197.  252.214.  418.  V0I.4. 
•  p.  328.  Vol.  5.  p.185.  252.  260,  345» 

Vol.  6.  p.  77.  90. 408. 
cap.io.  V0I.3.   p.  127. 528» 

Tom.  6. 

De  haerefibus   ad  Quodvulrdeum, 

Cap.  1.  Vol.  5.  p.  81.  Vol.  9,  p.  260. 

Cap.3.  Vol.  9,  p.  267» 

Cap.5.  V0I.9,  p.  269. 

Cap,  6. 7.  8.  Vol.  9.  p,  271. 

Cap.  19,  Vol.  9.  p.  95. 

Cap.  25,  Vol.  9,  p.  275, 

Cap.26.  Vol.  6.  p.j^r,  Vol,7,  p.262,' 

Cip.27.  Vol.  6,  p.  J25.521. 

Cap.  57.  Vol.  2.  p.  154.    -    Cap.  ■$<).  Vol.  5.  p.  80." 

Cap.  40.  Vol.  5.  p.  20.  Vol,  7.  p.  465.  V  ol.  9.  p.  257. 

Cap.44.  V0I.4.  p.  176, 

Cap,46.  Vol.r.p.  29.  V0I.4.P.156.  Vol.  9.  p.275. 

Cap.  47.  Vol.  9.  p.  276.  -  Cap.  48.  Vol.  6.  p.  279. 

Cap.  49.  Vol,  4,  p.  407.  -    Cap.  50.  Vol,  9.  p,  95. 96» 

Cap.  59.  Vol.  4,  p.  155.  .  Cap.  64.  Vol.  6.  pi  273,   ' 

Cap.  69.  VoL  4.  p.  406, 

Cap.  70.  Vol.  7.  p.  257.  516, 

Cap.80.  Vol.  3,  p.  271. 
ContraFaiiftumManiclmim. 

Lib,  12.  cap.  10.  Vol. 3.  p.  157, 
cap.36.  V0L5.  p.157. 


Auffijiinut. INDEX  SECVNDVS 

jF/.  an.  | 

-  -  -  Lib.T^,  cap.15.  Vpl.2.  p 3-?. 
Lib.  20.  cap.  ->o.  Vol,  6.  p  5  7. 

cap.21.V0l  7.  p.  56  V0I.5.P  7oJ.Vol,dp.j^8. 

Vol.  7.  p.  227.  Yol,  9,  p.  1  j.o.  150. 

Lib.  22.cap.73.V0l  j.p.  ,oj. 

Lib.  j2.  cap.12.  Vol.  9   p.   JI. 

Lib.33.cap.i2.  Vul.g.  p.82. 
Contra  Maximinum  ,   Arianoium  cpifcopum. 

Lib.  I.  cap.  -   Vol.  }.  p.  p.§. 

Lib.3.  cap.  17.  V0I.4.  p.  170. 
De  bono  coniugali  conrra  Iouinianum. 

Cap.  7.  Vol.  9.  p.  505.  -  Cap.  14.  Vol.  9.  p.  310. 

Cap.24.  Vol.  2.  p.  194. 
De  adulterinis  coniugiis  ad  Polknrium. 

Lib,  I.  cap.i.  Vol.  9.p.  305. 

cap.  18.  Vol.  9.^.354.  -  cap.  24.  Vol.  9.^.305. 

Lib.2.  cap.  8-  V0I.9.  p.357. 

Lib.  6.  cap.  6.  Vol.  7.  p.  342. 

Tom.  7. 
Contra  partem  Donati  pfalmus.  Vol.  6.  p.20. 
Contra  epiltolam  Parmeniani. 

Lib.  I.  cap.  3.  Vol.  1.  p.  207. 212.  Vol.  7.  p.  327. 

cap.  12.  V0I.7.  p.287. 
Lib.  2.  cap.  2.  Vol.  7.  p.  149. 
cap.  8-  Vol.  1.  p.  z88. 
cap.  13.  Vol,  2.  p.  I94.  197.  201. 
Lib.  3.  cap.  2.  Vol.  7,  p.  108.  I09. 151. 164. 
Contra  litteras  Petiliani. 

Lib.  I.  cap.  12.  Vol.  7.  p.  287. 
cap.  22.  Vol.  6.  p.293. 
Lib.2.  cap.23.V0L5.  p.  189.  Vol.6.  p.  301.479.  V0I.7. 

p.297.  Vol.  9.  p.165. 
cap.51.  Vol  1.  p  63. 
cap.8?.  Vol.  7,  p.  69. 
cap.  g6.  Vol,  7.  p,  71, 

Contra 


Auguflinutl AVCTORVM. 

Fl.  an. 

Contra  Crefconium  Donarifhm. 
Lib.  i.  cap.  29  Vul.  7.  p.  9. 
Lib.  2.  cap.  3 3.  Vol.  4.  p.  52. 

cap.  .5.  Vol.  4.  p.52.  -  cap.37.  Vol  I.p.  63. 
Lib.3.  cap.  27.V0I.  7.  p.  316.  -  cap.29.  Vol.  1.  p.  295-. 

cap.  47.  Vol.  7.  p.  69.  2S7.   -  cap.5c.V0l  7.  p. 72» 
Conrra  Gaudentium.  Lib.  3.  cap.  3.  5.  9.  Vol,  7.  p.  i^y, 
De  baptifmo  contra  Donatiftas, 

Lib.  1.  cap.  2.  Vol.  7.  p.  15.  295.  308» 
Lib.  2.  cap.  1.  Vol.  4.  p.  405. 

cap.  13.  V0I.4.  p.52.  Vol.  g.  p.2O0. 
Lib.3.  cap.io.  V0I.4.  p.  315. 

cap.  16.  Vol.  4.  p.  368. 37J.  Vol.  8-  p.  210. 
cap.17.  VoL  8.  p.  199-  -  caP.  18.  Vol.  8.  p.  200. 
cap.19.  V0I.7.  p.io. 
Lib.4.  cap.  4.V0I.7.  p.  151.  -  cap.16.  Vol.  7.^.308. 
cap.  17.  Vol.  6.  p.  554.  Vol.  7.  p.  291, 
cap.2I.  Vol.  4.  p.51. 
cap.  22.  V0I.4.  p.46.  Vol.g.  p.276. 
cap.24.  Vol.  4.  p.296. 
Lib.J.cap.  2.  Vol.  4.  p,  52.  -  cap.20.  Vol.  6.  P-J2J» 
cap.  21.  Vol.  4.  p.  139.  Vol.  8-  p.  190. 
cap.  23.  Vol.  4.  p.  377.  -  cap.  28.  Vol.  4.  p.  52, 
Lib.6.cap.5-  V0I.7.  p.  16.295.30^. 

cap.  25.  Vol.  4.  p.  165. 
Lib.7.  cap.  52.  Vol.  7.  p.  16.  295  308. 
De  vnico  baptifmo  contraPetilianum.  Cap.  12.  V0I.7.  P-30J. 
De  vnitare  ecclefia».  Cap. 21,  V0I.7.  p. 2. §.lO, 
Breuiculus  collationum  cum  Donatiflis. 

Die  1.  cap.  14.  Vol.  1.  p.  159.  Vbi.  3.  p.  416. 
Die  3.  cap.  jj}.  Vol.  7.  p.  155.    -    cap.  14.  Vol  I.  p.  ^, 
cap.  16.  Vol.i.p.207.  213.  221.  V0I.2.  p.195. 
cap.  18.  Vol.  3.  p.  153. 
Liber  poft  collationem  contraDonatifras.C.  20.  V0I.7,  ^.151.1?-». 
De  geftis  cum  Emerito  Donatiftaruin  cpifcopo.  Vol.  6,  p.  90. 
Contra  Fulgentium  Donaiiftam,  Cap.  7.  Vol.  4.  p.  406. 
Bingh.Q.£Vul.X.  Kk  Dc 


Augujlimu. INDFX     SFCVNDVS 

Fl,  CtH. 

De  peccatorum  mcritis  &  remifTione  ccc. 

Lib.  I,cap.i2.  16.  V0L4.  p.  57. 

cap.20.V0l.  6.  p.  395.  -  cap.  2f  V0I.4.  p.  57. 143, 
cap.2g.  V0I.4.  p.  58.   -  cap.34.V0L8.  P.292I 

Lib.2.  cap.  10.  Vol.  5.  p.  245. 

cap.26.  V0L4.  p.6.  53.25-2.  Vol.g.  p.2lo. 
De  nuptiis  &  concupifcentia.  Lib.  1.  c.  10.  V0I.9.  p.310. 
Contra  duas  epiftoias  Pelagianorum,  pnefatio.  Vol.L  p.III^ 

Lib.  4.  cap.  7.  Vol.  4.  p.  3S9. 
Contra  Iulianum  Pelagianum,  Vol,  7.  p.  5  j, 

Lib.  2.  cap.  10.  Vol.  7  p.  178.     . 

Lib.5.  cap.  10.  Val,7.  p.475. 
De  prscdeftinatione.  Lib,  1,  c.  14,  Vol,  6,  p.96. 
De  bon-o  perfeueranti;?. 

Lib.  2.  cap.  4.  Vol.  6.  p.  578. 

cap.7.  V0I.5.  p;i89.  -  cap.13.  Vol.  5.  p.i88» 

cap.23.  Vol.  6.  p.  249. 351. 354. 
De  gratia  &'  libero  ai bitrio.  Cap.  22.  Vol.  4.  p.  212. 
De  correptione  &  gratia.  Cap.  12.  Vol.  7.  p,  347. 
Contra  Pclagianos  hypognofticon. 

Lib.5.  cap.5.  V0L4.  p.59. 

Lib.  6.  cap.  7.  Vol.  4.  P.2S9, 

Tom.  g. 

Enarrationcs  in  pfalmos. 

Inpfalmum     5.  Vol,  7.  p.  515.  516.  -  Pf.jo  \r0I.  6,  p.  547. 

21.  Vol.  6.  p.  7.  -  Pf.  31.  Vol.  8.  p.  134. 

32.  Vol.  7.  p.  59.  -  Pf.  36.  Vol.  1.  p.  295.  Vol.6.  p,2I. 

45.V0I.1.P.71.76.  -  Pf  49.  Vol.  9.  p.  500. 

51.  Vol.6.  p.  197-  -  Pf.  58'  Vpl.  6,  p,  130. 

61.  Vol.  2.  p.  125.  Vol.  7.  p.  239. 

65.  V0L4.  p,23-  36.  -  Pf.  68.  Voi.  6.  p.  151. 
70.  Vol.  6.  p.  iji.  -  Pf.  81.  Vol.  6.  p.  131. 

66.  Vol.  6.  p.  148.  -   K  88.  Vol,  6.  p.  135» 

90.  Vol.  6.  p.  72.  131. 

91,  Vol.6.  p,  iji.IJI.  Vol,  9.  p.32. 

Ifl 


'Auguflitmr. AV  C  T  O  R  V  M. 

Flatu\ 


Inpfalmum  94.  V0I.6.P.129.  -  Pf.  o-.Voi.  6.p.  iig. 

96.  Vol.  j.  p.  '■:  3.  84.     P'-9'i  V0I.-6.  p.470- 
103.  Vol.  4.  p.  04.128«  •  i"f-  10?.  V0J.6.  p.  41. 
106.  Vol  6.  p.  42.  -  Pf.  Iio.  Vol.  6.  p.  43, 
IIJ  Vol.  3.  p.312. 

U<j.  Vol.   .  p  125.  Vol.  6.  p.  5-29.  Vol.  7.  p.  134. 
Ijl.  VJ.C-.p.i:  J.  -  Pf.  132.  Vol.6  p.  79, 
IjjVol  6.  p.  JJ89.490.  -  Pf.  13  <.Vol.  6.  p.9.147. 
159.  VJ.  6.  p.151.  -    Pf.  141.  V0I.4.  p.313. 
142.  Vol.i  p.j9.  -  Pf.Ij6.V0L2.  p.2.34. 
147.V0I.  6, p.  152.1^9.  -  PC  143. Vol. 6.p«4^ 

Tom.  9. 

In  euangelium  Ioannis  expofuio. 

TraQf.  6.  Vol  5.  p,  ig6. 189    Vol.  6.  p.  64.  302. 

Tr.7.  V0I.7.  p.  255. 

Tr.  11.  Vol.  1.  p.  ^.  Vol.  4.  p.  Jrg. 

Tr.  12.  VoL  t  p.  ^29.  VoL  7.  p.  17.',  183.  463. 

Tr.  26.  Vol.6.  p.  547. 577-  V0I.7.  p.178. 

Tr.4i.V0L2.  p.313.  Vol.  7.  p.178.  468.492. 

Tr.  44.V0L4.P.  34.  -  Tratt.  57.V0L  6.p.  139, 

Tr.  58.  Vol.  8.  p.  145.  236. 

Tr.62.  V0I.6.P.136.  -  Tiaa.84.\M.6.p.  737. 

Tr. 89.  Vol. 6. p.  106.  -  Traft.  ,6.VoL  rp.  37. 
In  epiftol.  loannis. 

Prjsfatio.  Vol.<r.p.l86.  Vol.  6.  p.  63. 

Traft.  i.  VoL  6.  p.  547.  Vol.  7.  p.  184. 

Tratt.  ft.Vol.  4.  p.  ^49.  376.  • 
Dc  decem  chordis.  cap.  3.  Vol.  9.  p.  32. 
De  cantico  nouo.  cap.  2.  Vol.  6.  p.  46. 

Dc  quartaferia,  fiue  cultura  agn  dominici  ferm0.V0L6tP.48S. 
De  fymbolo  fldei  ad  catechumenos. 

Lib.  I.  cap.  7.  Vol.  6.  p.  528.  Vol.  7.  p.  177.  jyg. 
Lib.  2.  cap.  1.  Vol.  4.  p.  2. 273.  ;8U 
Lib.  3.  cap.  4.  Vol.  9.  p,  156. 

* 

Kk  2  Tom. 


Auffiftimt.  INDF.X    SFCVNDVS 


Fl.  an, 


Tom.  io. 

Dc  verhis  domini. 

Scrm.05.  Vol.6.  p.189.192.  -  Serm,  7.  Vol.  6.  P.IJ3. 
II.  Vol.  7.  p.  545.  346. 

16.  apudGratian.  Vol.7#p,l6i.  513.V0I.8.  p.  151.257. 
25.  Vol.  6.  p.72.    -  Scim.ag.  Vol.6.  p.  189. 
30,Vol.6.  p.153.    -  Serm.32.  Vol  2.  p.  igl. 

33.  Vol.  6.  p.  5. 548.  -  Serm.35.V0l.  7.P.475. 
44.  Vol.  7.P.196.  -  Serm.  46; Vol. 3. p. 221.V0I.4; 
48.V0I.2.  p.287.  (r»i37« 

De  verbis  apoftoli. 

Sermo  2.  Vol.  6.  p.  547.  -  Serm.  8.  Vol.  6.  p.  393. 

Io.Vol  6.  p.  4. 14. 159.  .  Serm.14. 15,  Vol.  6.  p.149. 

17.  Vol.  6.  p,  149.  337.  Vol.  9.  p.  145. 
19.V0I.6.  p.  192.  V0I.7.P.469.47O.  474. 
22.V0I.7.  p.  163.  -  Serm.  24.V0I.7.  p.  164. 

29.  Vol.l,  p.  39.  V0I.5,  p.  236.  237.  Vol.6.p.  486. 

Vol.  7.  p.469. 
Qijinauaginta  homilire. 

H0m.i2.V0l.  8.PI45.  -  Hom.l6.Vol.  6.  p.42. 

19.V0I.7.P.474.  -  Hom.24.vol.2.p.l88.vol.9.p.l66. 
2).Vol.2.p.  188.  Vol.  6.  p.  112. 189. 192. 
26.  V0I.5.  p.  296.  Vol.  6.  p.  82. 86- 184«  203.  469. 
27.V0I.4.P.31S.  Vol.6.  p»  10.  147.  528-  V0I.7.  p. 
28.  Vol.  6.  p.  179.  ( 176.  468. 

33.V0I.3.  p.189.  -  Hom.4i.Vol.7.pj77,vol.S.  p.174. 
42.  V0I.4.P.153.  Vol.  5.  p.l87.2jS^ 
50.  Vol.  7.  p.  163. 184. 193, 195. 
Homiliae  de  tempore. 

Hom.  29.  Vol.  9.  p.  So.  -  Hom.  43.  Vol.  6.  p.  64. 
44.V0I.  6.P.310.  -   Hom.  45.  Vol.  6.  p.  189. 
46.V0I.6.  p.149. 150.  -  Hom.54.  V0I.5.  p.i88» 
56.V0I.  9.  p.217.  -  Hom.71.  Vol.6.p.  68« 
Iot.  V0I.4,  p.310.  -  Hom.  115,  Vol.  4,  p,  70. 
Il6,  V0I.4,  p.  287.292,294. 

Hom. 


Ju^im^ AVCTQRVM 


-  -  Hom.119.  Vol.^.p.ioi.  V0I.5.P.242.  Vol.6-p.528, 
j  59.  Vol.  5.  p.  186.  Vol.  6.  p,  64. 
14?.  V0I.4.  p.294. 
I44.V0I.5.  p.186.  Vol.  6.  p.84. 

151.V0I.6.P.42.  -  Hom.T-55.  V0I.4.  r-s> 

160.V0I.  4.  p.  :og.  Vol.  9.  p.119. 

162.V0I.9.  p.ii9.-Hom.i63.vol.4.p.:92.vol.9.p.ir9. 

164.V0I.9.  p.119.   -  Hom.175.  V0I.5.  p.25. 

215.  Vol.  6.  p.  252.  Vol.  7.  p.  169. 25  6, 

237.  Vol.  6.  p.  61.2:8«  •  Hom.251.  Vol.  9>p.  24, 

252.  Vol.  6.  p.  482. 
Homilix  de  fanftis.  Hom.  I.  \'ol  I.p.339. 

12.  Vol.  6.p.  88- 
Homilise  de  diuerfis. 

Hom.  10. 11.  Vol.  3.  p.  418-  -  Hom.  11.  Vol.  3.  p.  120. 

17.V0I  6.p.  189.  •  Hom.  45.  Vel.  6.  p.SS. 

4g.  Vol.  2.  p.  525. 

49.  V0I.2.  p.2i7.239.278.Vol.j.p,29.35i  Vol.6. 

p.  179. 

50.  Vol  1.  p/51.  Vol.  2.  p.  294. 419.  Vol.  3,  pj  127. 
63.  V0I.3.  p.329.  -  Hom.74.  V0L9.  p/216. 
75.  Vol.  4.P.319.   -  Hom.  82.  Vol.6.  p.ij6. 

8 3.  Vol.  4.  p.  352.  Vol  5.  p.  187-  238.  Vol.  6.  p.  301. 
86.V0I.  4.P.38).  -  Hom.94.Vol.i.p,}$9. 
101.  Vol.  10.  p.  97.  98.  -  Hom.  109;  110.  V0I.9.  p.  158. 
113.  V0I.3.  p.  129.  -  Hom.  120.  Vol.  10.  p-94- 
121.  Vol.  6.  p.  153.  -  Hom.122.  Vol,  6.  p.  132. 
Sermones  40  a  Shmondo  editi. 
Serm.  1.  Vol.  4.  p.  137. 

I9.V0I.  9,p.S8.n8-  124-  2?5- 

26.  Vol.  3.  p.  226.  -  Seim.  36.  Vol.  6.  p.  186. 

37.V0I.  6.^.350.  •  Scrm.39,  Vol.2.  p.)88- 

In  appendice  ad  40  fermones. 

^Serra.^.Vol.^.  p-371. 

Sermo  ad  neophytos.  Vol.  i.p.40.  Vol.4.p,Ijo.  Vol,  6.^.136. 

Kk  3  '      Se- 


Au,  Azy  Ba 


INDEX    SECVNDVS 


jT/.  an. 


33o. 
890. 


440. 
118°. 


Secundum  edirionem  monachor.  Betiedicfcinoriun.  Parif.  1633. 
Ex  como  J.  homil.227.  Vol.  5.  p.  1.-^6. 

300.  Vol  6.  p.  n^.  Voi.  9.  p.  ijg, 

301.  Vol.  9.  p.  158. 

sidonivs  APQLLiN  aris.  Vid. infra in S. 

AVSONI  VS. 

Gratiatum  attio  pro  coniiilatu.  V0I.3.  p.121. 

A  V  X  I  L  I  V  S. 
De  ordinarionibus  Formofi.    Atl  calcem  Moritt*  de  ordinario* 
nibus.  Parif.lG^./ol.  Vol.  g.  p.  169. 

IOANNES    AZORIVS. 

Inftituriones  moraies.  5  voi.  Lugd.  ibn.fJ.  Vol.  9-p.  ig6« 

B. 

B  A  C  H I A  R I V  S. 

De  recipiendis  lapfis.  Bibliothec.  patr.  tom.  3.  (tom.  6.  edic. 
Lutd.  1677. )  Vol.  7.  p.  344, 

THEODOKVS     BALSAMON. 
Gommentarius  in  canones  apoftolorum  &  conciliorum  gratc.lafj 

Apud  BcusngiuiA  pandccT;.  Oxott.  1672./0/. 
In  can.  apoftol.59.  Vol.i.p.77. 
In  Bafilii  can.7.  V0I.7.P.107. 
In -concil.  Carthagin.  can.18.  V0I.4.  p.  90. 

Conftantinopolkanum.  can.  2.  Voi,  1.  p,262. 
Laodicenum.  can.  21.  Vol.  i.  p.  302, 
can.29.V0I.  9,  p.  29. 
Neoc.efarienfc.  can.  5.  Vol.  4.  p.  ij, 
Nicxaum.  can»  6.  Vcl.  1.  p.  239. 
9.  V0I.2.  p.74. 
16.  Voh  &.  p.  2. 
Trulianum.can.  61,  Vol.  7.  p.  259. 
83.  Vol.  6.  p.  426. 
97.  Vol.  2.  p.56. 
in  templo  Sophiie  can.  3.  V0I.3.  5,288« 

Co> 


Ba  AVCTORVM. 


//.  #«. 


J72. 


Collectio  eeclefiafticarirm  conftitutionum  grrec.  latin.  cum  notis 
Leunclauii  &  Fabrotti.  Apud  Inflellum  in  bibliocheca  iuris 
cahonici,  Parif.i66i.f>I.  Vol.  2.  p.  48- 
Refpo-nfa  ad  varfascjuaeftioncs iur.  canon.  Apucl Lenndauium  in ht- 
re.Grxco-Roman.  paflimperlib.  2.  5.7.  Vol.l.p.79,  557. 
STEPHANVS  balvzivs. 
Notae  ad  Gratianum  &  Antonium  Augnflinum   de  emendatione 
Gratiani.  Parif  167;.  grtbi  Vol.  1,  p.  147. 555.  Vol.  3.  p.j  92. 
V0I.4  p.  162.  Voh6.p.48?.  Vol.  g.  p.110. 
Notae  ad  Khcginonem  cum  appendice  au&orum  vcrerum.  Partfi 

1671. 8'<o.  Vol.  4.  p.  J4§.  Vol.  6.  p.  396. 
Concilia  Gallra?  Narbonenfi?.  Parif.i66%.%uo.  Vol.l.p.147. 

BARDRSANVS     SYRVS. 
De  faro.  Apnd  Eufebium  de  praeparatione  euangel.lib.6.  Vol.  7» 

P-2S9- 
THOMAS    BARLOW. 
Remain^.  Lonrfon.  $iw.  Vol.i.  p,  195. 

CAESAR    BARONIVS. 

Annales  ecclefiafcrci .,  12  vol.  Ant\vcrpi\t  1610,  (  AniWerp,  i6-]o,ful) 

Tom.  1. 

Apparatus.  V0I.9.P.66. 

Ad  ann.34.  Vohl.p.  338'.  346.  V0I.5,  p.IO. 

afin.  59.  Vol,  1.  p.  2^'y. 

ann.44.  Vol.  2.  p.2.  263.  V0I.4.  p.62. 

ann.  45,  Vol,  1.  p.  64.  -  ann.  56.  Vol.  I.  p.  20. 

ann.  57.  Vol.  2.  p.  i§o.  Vol.  3.  p.  105.  igi.  Vol.  6.  p.  477.  VoL 

9.  P-64- 
ann.  58.  Vol.  1.  p.  137,  360.  Vol.  3.  p.  2.80.  Vol,  7.  p.  223, 
ann  71.V0I.  1.  p.  64,  -  ann,  74.  Vol.  7.  p.  99. 
aun.94.V0hl.  p.14. 

Tom.  2. 
Ad  ann.  102.  V0I.3.P.297.  -  ann.I02,VoJ,3.P»48l« 
ann.  112.  Vol.  r.  p.  23J.  Vol.  }.p.  154. 
ann.  120.  V0I.6.  p.521.  Vol, 7.  jr. 2jir* 
ann.  130,  Vol.  10.  p.  9.  •  anii.  ij§.  Vol.  I. p.  23, 24. 

aaa. 


Baroniuf.  INDEX    SECVNDVS 


F/.  a>:.\ 

Ad  ann.  i.p.  Vol.i.  P.7S107.  -  ann.201.V0l.  7.  p.207. 

ann.  216.  Vol.  I.  p.  78.  Vol.  3.^.240. 

ann.  226.  Vol  10.  p.  g.  -  ann.  25  ;.  Vol.  7.  p.  202. 

ann.2;f  Vol.  i.p.  i:.  160.  -  ann.259.  V0I.5.P.56. 

ann.26!.  Vol.  ;.p.p8-  Vol.  2.  P.41S.  425. 

ann.  262.  Vol.  5.  p.  71.  73.  Vol.  10.  p.  95. 

ann.265.  V0I.7.  p.272.  -  ann.290.  Vol.  5.  p-41. 

ann.  301.  Vol.  5.  p.56.  Vol.  9.  p.  74. 

ann.  502.  Vol.  1.  p.  201.  V0I.5.  p.56. 

ann.  303.  V0I.3.  p.  131. 298.  Vol,  5.  p,  55. 

ann.  304.  Vol.  5.  p.  96. 

Tom.  3. 
AJ  ann.  311.  V0I.7.  p.217.  -  ann.  513.  Vol.  4.  p.37. 

ann.  314.  Vol.  5.  p.  132.  -   ann.  321.  Vol.  2.  p.  167. 

ann.  324.  Vol.  2.  p.  353.  Vol.  4.   p.  242. 

ann.3*5.Vol.4.p.  179.  -  ann.  330.  Vol.  2.  p.241. 

ann.  334.  Vol.2.p.2l6.  -  ann.335.  V0I.2.  p.129. 

ann.  340.  V.oL  3.  p.  10.  Vol.  4.  p.  114. 

ann.  3  ji.Vol.  g.  p.76.  -  ann.354.  Vol.  3.  p.  459. 

ann.35g.V0I.  9.  p,  176.  -  ann.361.  Vol.  9.  p.277. 
Tom.  4. 
Ad  ann.362.V0l.  7.  p.  217.  -  ann.370.V0l.  7.  p.  428. 

ann.  ffl,  Vol.  1,  p.  1S7.  Vol.  2.  p.  267. 

ann.  372,  Vol.  3.  p.  460.  -  ann.  375.  Vol.  3.  p.  42. 

ann.384.Vol.6.p.43.  -  ann.385.V0l.  2.  p.  13-. 

ann.386.  VoLl.p.  313.  -  ann.  ^87.  Vol.  2.  p.  2:7. 

ann.  390.  Vol.  3.^.85.  -  ann.392.  Vol.  3.  p.299.  360. 
Tom.  5. 
Ad  ann.400.V0l.  8-  p.  31.  -  ann.  401.  V0I.4.  p-3?7. 

ann.404.V0l.  6.  p.  436.  -  ann.410.V0l.  2.  p.  120. 

ann.  416.  Vol.  2.  p.  47.  -  ann.  420.  Vol.  3.  p.  461. 
Toni.  6. 

Ad  ann.44i.V0Ll.  p.154.  -  ann.450.  V0I.3.  p.  138. 
ann.  4)2.Vol,3.  p.43.  -  ann.459.  V0I.3,  p.  31. 

ann.462.  Vol.I.p.210.  -  ann.47i.V0l.  I.  p.  I44. 

ann.488.V0l. 3, p. 306,  -  ann.503.  Vol.  7.P.147. 

Tom. 


Bar>  Bajt/hir AVCTORVM. 

Fi.au.  ~~ 

Tom.  7. 
Ad  ann.  522.  V0I.3.  p.  459.  .  ann.  528.  Vol.  6.  p.369, 
ann.533   Vol  7-p.I5S.  -•  ann.544.  V0I.9,  p.174. 
ann,572.  V0I.7,  p.jI7« 

Tom.  8. 
Ad  ann.  648.  Vol.  6.  p.487,  -  ann.  680.  Vol.  J,p,IJl . 
ann.694,  Vol.  6.  p,  j89- 

Tom.  10. 
Adann.865.Vol.5.p.28j.  -  ann.867.  Vol.6.  p.263. 
ann.869.  Vol.2.p.l69,--  ann.968.  Vol.  j.p.28j. 
ann.  969,  Vol.  6.  p.  488- 

Tom.  11, 
Ad  ann.  1057,  Vol.  1,  p.  2or. 

Tom.  12. 
Ad  ann.  1195.  Vol,  3.  p.  456. 

Notae  ad marryrologium Romanum. Co/o».l6o j.4^, Vol. J.P46 «, 

ISAAC   BARROW. 
Of  the  Pope's  Supremacy  and  Uniry  of  the  Church,  among  his 
Works,  2  Vol.  Loni.  \6S7.foL  ( Edit. German. Lip f,i62 3, 
4/0. )  Vol.  7  p.  54.  145. 

B  A  S  1 H  V  S     C  A  E  S  A  R I E  N  S I S. 
Opcra  graec.  lat.  Parif  l6$.fah 

Tom.  1. 
In  hexaemeron  homilia  2,  Vol.  6.  p.  i_}2. 

7.  Vol.6.  p.ij2.  Vol.  9,  p.552, 
9.  VoL  6.  p.  132. 
Prooemium  in  pfalm.  Vol.  5.  p.  89. 
In  pfalmum  14.  V0I.2.P.521.  Voi  7.  p.  358.  365.  58'. 
'  2g.  V0I.5.  p.90.  -  Pf.  37.  Vol  8.  p.133. 
45.  Vol.  7.  p,  254.  -  Pf.  46.  Vol.  4.  p.  22§.      * 
-         48.  Vol.  i.p. 9.  -   Pf.59.  V0I.5.  p.90. 
II5.V0I.5.P.  20. 
De  ieiunio.  homil.  1.  Vol.  6  p.  513.  V0I.9,  p.  213, 
2,  Vol.  9.p.  189- 
Bingh.O.E.Vol.X.  Ll  Ho. 


Bajiliur. INDFX  SECVNDV S 

F/.  an 


i 


Homil.  7.  in  ditefcentes.  VoI.to.  p.2S. 

Humil.  13.  Exhortatio  ad  baptifmum.  Vol.  4.  p.  151.  259.240.256. 

272.519.  Vol,  6. p.  60. 
Homil.l8-inBarlaam  martyrem.  Vol.6.  p.i2g. 
Homilia  21.  dicta  in  Lacifis.  Vol.  6.  p.6o. 
lAduerfus  Eunomium  haredcum.  Vol,  8-  p.187. 

Tom.  2, 

De  Spiritu  Sanfto. 

Cap.  7.  Vol.  6.  p.  ?2.  -  Cap.  12.  Vol.  4.  p.  166. 

Cap.  14.V0I.  I.p.2g9--  Cap.15.  V0I.4.  p.  49. 599. 

C.ip.21.  V0I.5.P.  343.  -  Cap.  25.  Vol.  6.  p.  32.  • 

Cap.  27.  Vol,  4.  p.  124. 126. 128. 136.  265. 274. 316.537  559. 

Vol. 5.  p. 255. 277.  Vol. 6.  p.  320. 465. 
Cap.  29.  Vol.  5.  p.  40.  44..  60.  63.64.148. 150.  Yol.6.p.' 

52.  178. 
Moralium  regularum.  70.  c.  :6.  VoL  1.  p.284, 
De  inltirur.  monachoriim.  Vol.  7.  p.  370. 
Regulae  maiores. 

Interrogatio  12.  Vol.?.  p.  46. 

15.  V0L5.P.48.  V0I.7.P.582. 
37.  Vol.  5.  p.  174. 312. 513. 
40.  V0I.9.  p.151. 
Regulae  breuiores. 

Interrogatio  4.  Vol.  7.  p.  184. 

229.  Vol.  8-  p- 14& 

278.  Vol.  5.  p.  90. 
310.  Vol.  5.  p.  I43. 
Conftitut.  monaitic,  c.22,  V0L1.  p.  82. 

Tom.  5. 

Epilt  ola  canonica  ad  Amphiloclmim. 

Can.i.Vol.  4.  p.53  173.  -  Can.2.Vol.  7.P.597. 

C.in.  3.  V0I.2.  p.311. 

Can.  4.  Vol,  5.  p.  98.  Vol.  6.  p.  423.  Vol.  7.«^.  83. 

Can.  6.V0I.1.  p.51.  -  Can.  7.  V0I.7.  p.  112. 250. 4161  442. 

Can.g.  V0I.7,  p.397.  -  Can.9.  Vol.  9.  p.552. 

Can,  10,  Vol,  2,  p.  191.  -  Can.  14,  Vol,  2,  p.  131, 

Can. 


Sajtliut: AVCTOKVM. 


-  -  -  Can.17.  Vol.g'  p.47.  -  Can.  ig.  V0L3.  p.ioi. 
Can.  19.  Vol.  3.^,54. 

Can.  22.  Vol.  7.  p.  584. 440.  Vol.  8.  P  m.  116.  V0I.9.P.29J. 
Can.  24.  Vol.  1.  p.  344..  -  Can.  27.  Vol.  g.  p.  38. 
Can.31.V0l.  9.  p.  298-  -   Can.  32.  V0I.2,  p.jI2. 
Can.  34.  Vol.  7.  p.  125,  Vol.  &  p.  151, 
Can.  36.  Vol.  9.  p.298. 
Can.38.  V0I.7.  p.285.  V0I.9.P.293. 
Can.4.o.Vol.  7-p.  385.  Vol.  9.  p.294. 
Can.42.V0L7.  P.385.V0I.  9.  p.  293. 294, 
Can.  48.  VoL  7.  p,  435.  -  Can.  49.  Vol.  7.  p.  192. 
•Can.  51.  Vol.  2.  p.  10. 311. 

Can.  56.  Vol.  3.  p.  195.  Vol.  7.  p.  395.  Voi.  g.  p.  Il6. 
Can.'57.  Vol.  3.  p.  i$6.  Vol.  7.  p.  403.  Voi,  g.  p-  II& 
Can.  58,  Vol.  7.  p.  416.  Vol.  8.  p.  Il6. 
CaR.59.V0l.  7.  p.4  6. 
Can.  60.  VoL  3.  p.  95 .  Vol.  7.  p.  372. 
Can.  61.  Vol.  7.p,  468.  Vol.  £.  p.  150. 
Can«62  Vol.  7^,442. 
Can.  63.  Vol.  7.  p.  442.  Vol.  8-  p  150. 
Can.'64.Vol.  7.p.  }68«  -  Can.65.  V0I.7.  p,  250. 263, 
Cao.  67.V0I.  7.  p.420.  -  Can.  6$.  Vol.  7.  p.420. 
Can.69.Vol.8.p.8.47  -  Can.  70.  Vol.  8.  p.38. 
Caa.7a.V0L7.-p.249.  -  Can  7  j.  Vol.  g.  p.  177. 
Can.  75,  Vol.  7.  p.420.  Voi.  8-  p.  II?. 
Can.  76.  Vol.  7.  p.  420.  -  Can.  J&,  Vol,  7.  p,  421. 
Can.  80.  Vol.  7.  p.  429. 
Epiftola  10.  Gregorio.  Vol.  3.  p.  473. 

47.  Athanafio.  Vol.  7.  p.  100. 132. 

52.  Eidem.'  Vol.  1.  p.  112. 

61.  OcciJentaliL^us.  Vol.  6.  p.  113. 

.63,  NeocxfaiienfibiK.  VoL  1.  p.    17.  Vol.  5  p.23. 8S»  149- 

#3*  3-1'  3&  Vol>  6>  P-  ,v  '7-  18. 252. 
68.  Senatui  Tyanorum.  Vol.  5.  p.  174, 

73,Monaobisfuij.  Vol.  3.  p,477- 

Ll  2  Epi- 


Baftlim,Be 1NDEX      SECVNDVS 


J7.  an. 


70K 


Epiftola  74.  OcciJentalibus.Vol.  2.  p.  2co. 
7S.  Epifcopis  fuis.  Vol.  7.  p. 325. 
82.  Parrophilo.Vol.  3.  p.  27L 
l8l.  Chorepifcopis.  Vol.  1.  p.  195.  Vol.  3  p.  470. 
Igj .  Ecclef.  Pernafca.  Vol.  6.  p.  113. 
I§6.Coniugi  Atinthcei  pnetoris.  V0I.4.  p.  10. 
197.  Diodoro.  Vol.  7.  p.  423. 
241.  Smc  infcriptione.  V0I.5.  p.  174.  Vol,6.p.24). 
245.  Sine  infcriptione.  V0I.7.  p.  160. 

243.  Sine  inlcriptione.  Vol.  2.  p,  241. 

244.  Sine  infcriptione.  V0I.7.P  440. 
264.  Eufebio  Samofat.  Vol.  3.  p.  410. 56). 
279.  Modefto,  V0I.2.  p.  252. 

289.  Cxfarix  patricise.Vol.  5,^.284.287.^01.6.^,415, 

478.57)»5Sl.  Vol.p,  p.54.256. 
29 j.  Eulogio,  ceteris.  Vol.  6,  p.  nj. 
405.Amphilochio.Vol.3.  p.28, 
412,  Gregorio.  VoL  3,  p.  470. 
Liturgia.  In  biblioth.  patr.  grocc,  latin.  Vol.  6.  p,  508. 

BASILIVS    CILIX. 
Contra  Ioannem  Scytopolitam  libii  16.  Apud  Pbotium  Cod,  107, 
Vol.  o.p.598. 

SAMVEL  basnagivs. 

Exercitatione-;  hiftjrico-criticse  ad  Baronii  annales,  FhraicHi 

1692. 4<e.  VJol,  1,  p.  14. 178. 2 31. 235.  .237. 241.  Vol.  2.  p.  30, 

265.  Vol.  4.  p.  4.16. 35. 39. 7J.74.  12>  i69.  V0I.9,  p.  67, 

ANTONIVS     BAVDRANDVS. 

Additiones  ad  Ihrarii  lexicon  geographicum.  Parif  167O./0/. 

V0I.3.P. 33.437.449.  478.  479.  481-  54» 'f1?  5*8.  519. 
520.521.  522.526. 550.531.  541. 
BED  A. 
Opera,  4  vol  Colonix  \(->Yl.fuU{Colon.\d%%.foU) 
De  aequinocfcio  vernali.  Vol.  9,  p.  75, 
De  tabernaculo.  V0I.4,  p.  Ij. 
De  ratione  temporum,  Vol,  9.  p.  $9« 

Hiflo- 


Bellarmitau  A  V  C  T  O  R  V  M. 


llan. 


Hiftoria  ecclefiaftiea  gentis  Anglorum  cum  notis  Abrab.  Wbeeloci. 
Cantabr.  1643./0/. 
Lib.  1.  cap.27.  Vol.  7.P.  53.  425. 
cap.29.-V0l.  3.  p.560. 
cap.  30.  Vol.  3.  p.  169.  555-.  Vol.  9.  p.  164. 
Lib.  2.  cap.  2.  Vol.  3.  p.  35. 60. 399.  559. 

cap.4.  V0I.3.P.169.  -  cap.9,  V0I.3.  p,6og. 
cap.l6.Vol.2.  p.  558- 
Lib^^.  cap.  4.  Vol.  1.  p.  103.  Vol.  3.  p.  36, 69, 132, 160.554.553-. 

cap.2).Vol.3.p.  160. 
Lib.  4.  cap.  5.  Vol.  3.  p.  70. 560. 597. 

cap.i2.  Vol.3.p.56r.  -  cap.  ig.  Vol,  3.  p.  561. 
cap.  27.V0I.2.  p.295. 
Lib.5.cap.8.  V0I.3.  p.597. 

ROBERTVS       BELLARMINVS. 
De  controuerfus  chriftianje  fidei.  3  vol.  Inguljia.lii  1590,  &Parif. 
1620. fol.  (4  tom.  Colon.  1615  .ful. ) 

Tom.  I.(edu.Co/o«.) 
De  verboDei  non  fcripro.  Lib.  4,cap.  3.  Vol.  2.  p,  igo. 

Tom.   2. 
De  conciliis.  Lib.  1,  cap.  15.  Vol.  I.p.  282. 
De  dericis,  Lib,  I,  cap.  7.  Vol.  2.  p.  91, 

cap.  11.  Vol.  1.  p.  287.  Vol,  1,  p,  38. 
cap.  16.  Vol.  1.  p.  294. 
cap.  17.  Vol.l.  p.  Iy2. 
cap.25.V0l.  2.p.283. 
cap.  28-  VoL  2,  p.  228» 
De  monachis.  Lib.2.cap.6. V0I.3,  p.90. 
cap.38.Vol,3,  p,47. 
cap.40.V0l.  2.  p.414. 
De  beatitudine  fanttonim.  Lib.  1.  cap.  13.  V0I.5.  p.  3J, 
Dc  imaginibus.  Lib.  2.  cap,  9.  Vol.  3.  p.  299, 

Tom.  3. 
De  eucharifha.  Lib.  4.  cap.  4.  Vol.  6.  p.  432.  Vol,  8  p.  10. 24, 
I  De  mifla,  Lib.2,  cap,  9,  Vol.6.  p.379. 

Ll  3  De 


Se 


J-NDEX    SECVNDVS 


27.tfW.jDe  pcenitcntia.  I.ib.  i.  cap.22.  Vol.  g.r.109.114119. 
De  matrimonio .  Lib,  I.  cap.  5.  Vol.  4.  p,  37. 

Tom.  4. 
De  bonij  operibus.  Lib.  I.  cap.  13.  Vol.  6,  p.  13, 

Lib.2.cap,2.  Vol.  9.  p.215. 
De  feriptoribus  ecclef,  Colon,  1651,  S«e.  (  Colon,  16S4. )  Vol.  4, 
p.115. 
III).  BERNARDVS. 

Opera.  P/*r//7  1640.70/. 

De  confideratione.  Lib. 2.cap,  15.V0I,  6,  p,  l6l«    - 
Vita  Malach.  Cip.  5.  Vol.  3.  p.  36.57. 
1066.  BERNOLDVS. 

De  ordine  Romano,  Apud  Cai/andrnm  in  liturgicis.  Vol.  6«  p,  270. 
§40,  BERTRANiVS,  MONACHVS    CORBEIENSIS. 

De  corpore  &  fanguine  domini.  Apud  Flacium  in  catalogo  teici- 
nm  vcritaus.  Gencna  l6o~\./'el,  Vol.6.  p,  457. 461.587. 
OVIUELMVS    BEVEREGIVS. 
Pandect.:e  canonum  cum  adnotanonibus  2  vol.  Oxoni*  1672.  feh 

(  Vid.  riTRVS  ALFXANTT  tHtfS  ,  TlMOTH,  ALLXANDR,  Ceteri.) 

Adnotanoncs  iu  canones  apoftolicos, 

Can. :.  Vol,  1.  p.  278.-  -  Can.  7.  Vol.  9.  p,  103, 

Can.io,  V0I.7.  p.  107.  -  Can.i4.V0l.  2,  p.jgj» 

Can.  83.  Vol.  2.  p.  401. 
In  £ontilium  Ancyranum. 

Can.  2.  V0L1.  p.312.  -  Caq.  13.  Vol.  1.  p.  195. 199.  284,' 

Can.  15.  Vol.  3.  p.  115. 
ln  concilium  Antiochenum.  Can,  2.  Vol,  4,  p,  33. 
In  conciiium  Chalcedonenle. 

Can.  2.  Vol.  2.  p.  72.  -  Can.  6,  Vol. :,  p.  95^ 
•Can.2j.Vul.2.  p.66. 
In  conciliumCouilantinopolitanum.  Can,  2.  Vol,  j,  p,  241. 
Jn  concilium  Nic.cnuin. 

Can.8»Vol.S.p.  172,2^3. 

Can.11  Vol.  5.^.20,.  257.  Vol,8.  P-.lSj. 

Can.  l4,V.ol,4,  p.  16» 


Be,Bi 


AVCTORVM". 


In  concilium  Trullanum. 

Can.  56.  Vol.  1.  p.  264.  Vol.  3.  p.  567. 
Can.74.  Vol.  6.  p.516. 
Codex  canonum  vindicatus.  In  appenclice  ad  CoteJerii  patres  apo- 
ftolicos.  Tom.  2.  Ajtfirerp.idyS.foi.  (  Amjielodam.id^"i%\to;) 
Lib.  2.  cap.  2.  Vol.  5.  p.244.  -  cap.  5,  Vol.  I.  p,  204. 
Lib.5,  cap.5.  Vol.  I.  p.5. 

cap»7-  Vol.  9.  p.  Igl.  -  cap.  10.  Vol.  9.  p.  257. 
THEODORVS     EEZA. 
Adnotationes  in  Nouum  Teftamentum,  <5encu.\'f&,  fol+ 
In  afta  apoftolorum.  Vol.  10.  p.  46. 
In  1  adCor.14.  Vol.  6.  p.I2J. 
Epiftohe  Thcoiogkx.  Genetue  1573;  guo. 
Epiftol.2.  ad  Tliomam  Tilium.  V0I.4,  p.165. 

BIBLIOTHLCA    PATRVM     LATINA. 
V0I.27.  Parif.  1654.  (  Lrigdtw.ibjj.)  Vid*  alcimvs  avitvs,  ama- 
iarivs,  aliicjue  complures, 
BIBl.IOTHECA   PATRVM     GR  AEC  O  -  L  ATIN  A. 
Fer  Frontc/n.  Ducxum.  2  vol.  1'arif.  1624.  Vrd.  combefisivs. 
Not,  Quum  AticTores,  qui  ex  vtracjue  hac  hibliothcca  .-ilkgan- 
tur  ,  fuo  c]uiU]iic  loco  &  ordrne  occurrant,   fuperuacane- 
ura  efle  ratus  fum,  hcic  paginas,  ad  cjuas  ia  ciecem  hu- 
ius  operis  voluminibus  citantur,  adfcribere,      klem  de  a- 
liis  huiufmodi   colkttionibus,  e,  g,  de  tomis  concilio- 
tum  ,  obfeiuandum. 
BIBLIOTHECA  IVRIS  CANONlCl.  Vid.  IVSTELLVS, 
IACOBVS    BILLIVS. 
Scholia  in  Nazianzeni  opera,  1583.  Vo '.'.  1.  p,  117. 
IOSEPHVS     BINGHAMVS. 
Frcnch  Churches  Apoloey  for  the  Church  of  England.  O.xford. 

Vol.  4.  p.  211.  Vol".  6.  p.  590, 
ScholaftiCal  Hiflory  o{La.y-Biipifm ,  Vol. 4.^.159.148,185.255.' 

555.368.  Vol.6.  p.  59i.Vol.7.p,28.jo.62,  301.507.528. 
Vol.S-  p,  13. 18. 22. 221. 253. 

SEVE- 


Bi,-  Bo 


INDEX     SECVNDVS 


ll.anA 


153°« 


SEVERINVS    BINIVSi 

Concilia  generalia  &c.  cum  notis,  4V0I.  Colonis  iSiS. 
In  concil.  Antiochen.  V0I.3.  p.  297. 
In  concil.  llerdenf.  Vol.8.  p.24. 

MATTHALVS    BLASTARIVS. 
Syntagma  canonum  grxc.  latin.  Apud  Suicerum  in  thefaur.  ec« 
def.  &  Bcucrcginm  in  pandettk  V0I.4.  p.  15  158. 190. 
DAVID     BLONDELLVS. 
Apologia  pro  fencentia  Hicronymi  de  epifcopis  &  presbyteris, 
Amjlelod.  1646. 4*0.  Vol.  1.  p.  57.  gg.  99. 160. 194. 199.230. 
313.  Vol.2.p.87-9'.Vol.3.p.42i.  452.  Vol.  6.p.IH> 
SAMVEL    BOCHARTVS. 
Hierozoicon ,  fiue    de  animalihus ,    2  vol,  Lcndini  1663,  foJ. 

Vol.  3.  p.291. 
Geographia  facra.  Parif\6)\.fol.  Vol.  3.  p.  459. 

IVSTVS     HENNINGVS    BOEHMERVS. 
Ius  parochiale.  Hala Magdcburgica  17:1.4^.  Vol.  2.  p.270, 

IOANNES     BOLLANDVS. 
A&a  San&orum.  Ant\verp.  1663.  Vid.  quae  di£la  funt  ad  Biblio- 
tbecam  gr.ic.  lat. 

IOANNES    BONA. 
De  rebus  licurgicis.  Cohnix  1674,8"!?.  (  Parif.l6j2.4to.) 
Lib.I.  cap.  i.Vol.j.p.  11. 

cap.  3.  Vol.  3.  p.  114.  Vol.  5.  p.  18. 

cap.  5.  Vol.  5.  p.  248.  -  cap.  7,  Vol.  1.  p.  118. 

cap.  13.  Vol.  6.  p.  380. 38I.  .?83. 

cap.  14.  Vol.  3.  p.  229.  Vol.  6.  p.  383. 

cap.  15.  Vol.  6.  p.  3S5.  Vol.  9.  p,  175. 

cap.  16.  V0I.3.P.301.  V0I.4.  p.  17.  j9. 134. 

cap.17.  Vol.8.p.  110.  164. 172,  184.  283. 

cap.19.  Vol.  3,  p.  121. 

cap.  20.  Vol.  3.  p.  176. 227. 22g.  246. 3  i6. 

cap.  22.  Vol. 3.  p.  280.  28?.  ^85- 

cap.  23.  Vol.  3.  p.  232.  Vol.  6.  p. 2  67. 271, 378.  419. 441. 

cap.  24,  Vol.  3,  p.  268.  Vol.  5.  p,  247, 

cap. 


Br  AVCTORVM. 


F/. 


an 


-     -  cap.  25.  Vol.  1.  p.  308.  358.  Vol.  2.  p.  3.  13. 70.  21,  23. 29. 
39.  Vol.  3.  p.  24c.  244, 245.  276.  Vol.  5,  p.  306,  ' 
Lib.  2.  cap.  1.  Vol.  6.  p.  253. 

cap,  3.  Vol.  6.  p.39.  IOJ.  104. 

cap.  j.  Vol,  6.  p.  156, 239.  296, 297. 384, 

cap.6.Vol.  3.P.193.V0I.6.  p.44. 

cap.7.  Vol.  6.p.7J.8?. 

cap.  g.  Vol.  1.  p.  302.  V0I.4.  p,  m,  Vol.  6.  p,  263. 

cap.  12.  Vol.  6.  p.  223. 347. 

cap.  13.  Vol.  6.^.3^8.464.  467. 

cap.  15.  Vol.  6.  p.  371.  -  'Cap.  16.  Vol.  6.  p.  362. 

cap.17.V0l.  6.  r.4i6.4i8.426-4+7-45M77«4S2. 588. 

Vol.  7.  p.  nj. 
cap.  18.  Vol.  6.  p.  431. 43?.  434. 437. 440. 442. 
cap.  19.  Vol.  6.  p.  394. 397. 420. 433,  Vol.g.  p.n.26.29; 
cap.  20.  Vol.  6.  p.  498. 
In  appendice  rer,  hturgic,  Vol,  8.  p.214, 
De  pfalmodia.  Parifi66y.  qtv.  ( ln  operibus  /lnt\vcrpi,tij22.fo/,) 
Cap.  11.  Vol.  5.  p.304. 
Cap.  l6.  V0I.4.  p,  114.  Vol.  6.  p„  16,  43, 

EDVARDVS   liREREWOODVS. 
Patriarchal.  Government  of  the  ancientChurch.  Lond.iSftn.  ^uo, 

Vol.  1.  p.  239. 257. 25 8-  Vol.  2.  p.  ?y o.  392. 399. 409. 
Enquiiies  aboiit  the  diveriity  ofLanguages  &c.  Lcnd.  1635.  4?,?. 

Vol  I.p.263  456.  Vol.  6.  p.399. 
Dc  pondeiibus  &  pretiis  nummomm    Apud  Walton.  in  prole- 

gomenis  ad  biblia  polygiotta.  Vol.  1.  p.  201. 

BUEVIARIVM    FIDEI. 

Apud  lacobum  Sirmonhim.  Vol.  4.  p.408. 

BRLVIARIVM      ROMANVM; 
Parif.V)0<).  (G/<w.  1628- 8wJ  Vol.  6.^.53. 55. 

BARNABAS     BRISSONIVS. 
De  formulis  &  follemnibus  populi  Romani  verbis.  Parif.  Ij8?. 

Vol  j.p.128-251.  Vol.  6.  p  235. 
J3ingh,O.E.Vol.X.  Mm  AECI. 


Bu,  Ca 


INDEX    SFCVNDVS 


FL  an. 


996. 


1350. 


A  E  G  1  D  I  V  S      BVCHKRIVS. 
De  dofttiiM  wmporuitt)  eommentarfus  iu  Viclorii  canoncm  pa- 
fchalem.  AntWrpa.  163  \-fol.  Vol.  5.  p.  143.  Vol  9.  p.  iocx 

101.  102. 
IOAVNES    BVCKCREGIVS,  al.  IOANNES  ROFfEYSlS. 
De  poreftate  pap:e  in  rebus  tcmporalibus.  hondini  161^.  ^ts. 
Lib.2. cap.2.  Vol. I  p.  104.  -  cap.  10.  Vol. 7.  p. 79. 
cap.  39  Vol.  7.  p.  143. 147. 

GEORGIVS     BVLLVS. 
Defenfio  fidei  Nicaenx.  Oxon.  l6$}.qto.  Vol.  i.p.  56.  Vol.  4.^,87, 

91.  Vul.5_p.44. 141. 
Opera  omnia,  pcr  lo.  LrnejlumGrabiiun.  Lond.  l~03.fl. 
ludicium  ecclefiae  catholkx.  Vcl,^.  p.  71.  rtr,  96. 

BVRCHARDVS     WORMATIENSIS. 
Decretum.  Colon  i^^.fol.  Et  pafTim  apud  Cbrit&oresGratiani. 
V0I.5.P.  31.  Vol.  641.4:0. 

GILBERTVS     BVRNETVS. 
Hiftory  of  the  Reformation,  2vol.  LotiJ.  l6$l.  foL  ("edit.  lat. 

Mittdhoh.  1686.  Vol.  r.  p.2oc\ 
Paftoral  Care.  qto.  Vol.  2.  p.306.4^. 
Vindication  of  the  ordinations  of  theChurch  of  EngIand.Te».7. 

1677.O.M0.  Vol.  1^282»  29:.  292. 
Travels  in  feveral  letters  to  Mr.Boyle.  RottcrJ*  i686.g;»,  (E- 
dh.Cernanir.  i6g~. umo.)  Vol.i.  P.17R.  Vol.  10.  p.  10.30. 
IOANNES    B  V  X  T  O  R  F  1  V  S. 
Svnagcga  iudaica.  Hancu.  1622.  gio,  (EaJiL  j66l.  gwe.)  V0I.9, 
P.51.V0L10.  p.46. 

BYZANTINAE    HISTORIAE    SCRIPTORES. 

I>ar/f.  \(->\%foL  17  vol.  Vid.  cjua  diximus  ad  BibliothccatnGrxc: 
Latin. 

C. 
NICOLAVS      CABASILAS. 

Expofitio  liturgi.e.   In  biblioth,  patr,  grsc.  latia.  tom.  ado.Vbl, 
6.  p.438. 


10AN- 


C&  AVCTORVM. 


fl.  an, 


lOANNES     CABASSVTIVS. 

Notitia  conciliorum  &  canonum.  Lugdnn.1670.8uo.  (Venetiit 

1703.  %uo. )  Vol.  r.  p.  19:.  291. 346.  (  Vid.  haec  loca  exfcripca 

ad  calc&m Vol.  2.  p. 44. 6.  447.)  Vol. 2.  p.  16. 59. 93.94.398. 

CAELESTINVS    PAI»A. 

Epiftolae   decretales.  Apud  Iujlellum;  Crab.  &  Labbeum  in  to« 

mis  conciliorum. 
Epiftola  ad  Gallos.  V0I.6.P.354.3JJ. 

ad  epifc  Narbon.  Voh  1.  p.  147.  Vol.  2.  p.  97.421. 
ad  Neftorium.  Vol.  7.p.gl. 

IVLIVS   CAESAR. 
De  bello  gallico.  ( Cum  notis  Cbrijhpk.  Cellarii.  HaU  Magdeb„ 
1705.  8,110.)  V0I9.  p.  271, 

CAESARIVS     ARELATENSIS. 
Homilix.  In  bibliothec.  parr.  tom.2.  (tom.  8-  edit.Lugdun.  l6j7.) 
Homilia  6.  de  pafcha.  Vol.  4.  p.  3:0. 

g.  in  vei  ba :  Cuius  opus  manferit  &'c,  Vol.  6.  p.  310. 
23.  de  fermonibus  otiofis.  V0I.5.  p.25. 
34.  de  genibus  rleftendis.  Vol.  5.  p,  260. V01.6.P.202.243". 
De  non  recedendo  ab  ecclefia.  Stpo3  Mabillmi um.  Vol.  6,p,  61, 
Vita  eius,  Apud  Surium.  Vol.  2.  p.  34. 

CAESARIVS     NAZIANZENVS. 
Dialogi,  In  biblioth.  parr.com.  5.  edit.  Lugdnn,  1677, Vol. 6.^.272. 

THOMAS      CAIETANVS. 
Commentai  ius  in  libros  hiftoncos  vet.  teftam.  VoJ.  6.  p,  96« 
In  Thom,  Acniinaas  fummulam,  Vol.  3.  p.  275,. 

C  A I  V  S     R  O  M  A  N  V  S. 
AducrfusProclum  pa-ronurn  fcfr.e  Cataphryganim.Apud  Eufcb. 
lib.2.  c.  25.  Vol.^.p.  132.  Vol.  9,  p.  IJ4. 
IOANKKS    CALVlNVS. 
Opera,  9  vol.  Amjlelod.  1667/0/. 
Inftitunones,  Vol  6.  p.  j,,y. 

Epillola  de  cjiubufdain  ecclefice  ritibns,  Vol.  6,  p.589.  Vol.g.p. 

249.  275. 

Mm  2  ioan- 


Cttmnet  apofteL         I N  D  E  X    S  E  C  V  N  DV  S 


FK  att. 


250. 


IOANNES  CALVINVS,   al.   KAHL. 
Lexicon  iuridicum.  Ceneux  1665.//.  VoL  7.  p.  472.4^5.  ijS9» 

PETRVS    CANISIVS. 
Catechilirius.  Cclon.  1586./?/.  VoL  1.  p.  287. 

canones  lic ■  ditli   APOSTOLICI. 
Can.  7.  Vol.  1.  p.  90. 162.  -  Can. 2,  Vol.I.  p. 279. 
Can.  3.  Vol. 2.  p. 262.  Vol.  3.  p.  243.  244,  Vol.  6.  p.  260. 
Can.  4.  Vol.  2.  p.  265. 288.  Vol.  3  p.  269  Vol.  6.  p,  260. 
Can.  f .  Vol.  3.  p.  269.  Vol.  6.  p.  260.  Vol.  g,  p.  85.  Vol. 9.  p.  105. 
Can.  7.  Vol.  2.  p.  401.  Vol.  7.  p.  20.  374.  Vol.  P.  p.  70. 
Can.  g.  Vol.  7.  p.  275.  Vol.  9.  p.  95.  -  Can.  9.  Vol.  6.  p.  571. 
Can.  10.  Vol.  6.  p.  374.  -  Can.  11.  Vol.  2.  p.  206.  Voi.  7,  p,  97. 
Can.12.V0l.  8- p.  71.  -  Can.13.  V0I.7.  p.8893. 
Can.  14.  Vol.i.p.  5o.Vol.2.p. 393.  Vol. 7  p.  329.* 
C.m.i;.  Vol.  2.P.388.  -,  Can.;6.  Volg.p.io^. 
Can.20.  Vol.2-p.404.  -  Can.  21.  V0I.2.  p.i^j.Vol.g.  p. 59. 
Can.23.  Vol.i.  p.207.  Vol. 7.401. 
Can.  24.V0I.  2..p.  311.  Vol.  8-  p.4. 
j  Can.27.  V0I.2.  p.367.  ■  Cm.28- V0I.2.  p.312. 
Can.  29.  Vol.  2.  p.  14:.  312.  Vol.  7.  p.  32:.  Vol.  8.  p.  17. 72. 
■  Can.  ^o.  Vol.  7.  p.  31.  Vol.  8-  p.  18.  60.  -  Can.  31.  Vol.  i.p.97.109. 
Can.32.  Vol.  2.  p.379.  Vol.  7.  p.  19. 
Can.  ^.  Vol  1.  p.  223.  Vol.  7.  p.  88- 

Can.  34.  Vol.  1.  p.  109.  Vol.  8-  p.  33.  '  Can-  35-  Vo1*  -■  P-  ^* 
Can.36.  Vol.  1.P.224.225.V0I.  g.  p.  100. 
Can.  57.V0I.1.  p.209-  -  Can.39.Vol.i.p.S5-.Vol.2.  p.29L 
Can.4o.VoI.2.p.329.  -  Ccm.41.  Vol.  2.^.316. 
Can.42.V0L7.  p.504.  VoJ.8-  p.  68-87- 
Can.43.Vol.2.p.3g.39.  -  Can.45.V0L7.  p.294. 
Cah.  47.  Vol.  2.  p. 212.  VoK  4.  p.410.  Vol.  8- p. 78. 
Can.48.V0L7.  p.435- 

Can.  49.  Vol.  4.p.r6;.  171.  540.  Vol.  5.  p.  48.  Vol.  8  F«  6S« 
Can.50.  Vol.i.  p.50.  V0I.4.  p.177. 
Can.  51.  Vol.  3.  p.  3.  Vol.  g.  p.  80.  Vol.  9.  p.  279. 

Caa.J2iVoL8-P*97" 

Can. 


IJIO. 


Can.aroH-_ AVCTORVM. 

Fl.  an, 

Can.53.V0l.  2.  p.  412.  Vol.  7.^.415.  Vol,  g.  p.  80.96. 
Can.  5S.  Vol.  1.  p.  86.  Vol.  6.  p.  nr.  Vol.  8-  p.  66. 
Can.  60.  Vol.  S,  p-  79.  -  Can.  61.  Vol.  2.  p.  1:6. 
Can.62.Vol.8.p.79.  .  Can.  6}.Vol.8.  p.Sf- 
Can.64.Vol.7.p.46.377.Vol.9.  p.  38.^8- 
Can.65.V0l.  7.  p.  294.  -  Can.66.V0L7.  p.403. 
Can.67.V0l.  2.  p.194.  V0I.7.  p.  440,  -  Can.6g  Vol.  ?.  p.77. 
Can.  69.  Vol.  2. p.  6.  Vol.  8.  p.  $3-  9$  Vol.  9.  p. 209. 257. 
Can.70.V0L2.  p.411*  V0I.7.  p.  274.. 
Can.7i.Vol.7.p.222.  -  Can.72.  V0I.7.P.223.310» 
Can.  7j.  Vol.  1.  p.  223.  Vol.  7.  p.  3x0. 
Can.74.V0l.  2.  p.2io.  V0I.7.  p.165. 
Can.75.Vol.7.p.297.  -  Can.76.V0L8-  p.61.100. 
Can.80.  Vol.  i.p.155.  -  Can.83.V0l.  2.p.40l,.VoI.8.  p.70. 
Can.85.V0L  4.  p,  120.  -  Can.86.87.V0L2.  p.152. 

PETRVS    CANTOR. 
De  verbo  mirifico.  Apud  Hug,  Menard,  111  facramentar.  Gregorii. 

V0L2.  p.5. 
Verbum  abbreuiatum.  Apud  Bonam  de  rebus  liturgicis.  Vol.  6. 

p.386.387t388. 

MELCHIOR    CANVS. 
Loci  theologici,&de  facramentis.  Colon.lG^.  %uo. 
Lib.3.cap.5-Vol.9.  p.178. 
Lib.  11.  cap,6.Vol.  6.p.  162. 

I  V  L  I  V  S    C  A  P  1  T  O  L 1  N  V  S. 
Vita  Antonini  philofophi.  Vol.  7.  p.456.  V0L9.  p.  4.  Vol.10. 

p.5.  26. 
BARTHOLOMAEVS      CARRAN7.A. 
Summa  concihorum.  Louan.  1681.4?«.  Vol.  1.  p.  218.  V0L2.  p.274. 

CARLETONVS- 
Divine  Right  of  Tithes.  Lond.  1606.  4*0.  Vol.  2.p.283.285- 

CAROLVS    MAGNVS. 
Capitularia.  Apud  Lindebrogium  in  codke  legum  antkpanim, 
&  apud  Anfegifmn  abbatcm  &  Ba/uzium-  Vol.  I.  p.  147. 
Vol.  3.  p.  286.  Vol.  5.  p.  28.  Vol.  7-p.  167.256.  260.  Vol,  9. 
p.  339.  Vol,  10.  p.  19. 

Mm  ?  ISA- 


Car  INDEX    SECVNDVS 


fl.an 


4H- 


ISAACVS    CA  SAVBONVS. 
Exercitationes  in  Baronii  imhales.  Genciu  16^4.4*0.  (  EzLon.iin. 
16.14.-4wJ  Vol.i.p.37.  V0I.4  p.  131. 151.  V0L5.  p.17. 
20.  Vol.  6,  p.377. 
Notx  in  hiftoriae  auguftae  fcriptorcs.  Parif  l(>20.fuL  Vol.  3,  p. 

170.  Vol.6,  p.187 
Notse  in  Strabonis  geographiam.  Parif.  1620.  V0I.3.  p.  467« 

GEORGIVS     CASSANDER, 
Opera.  Parif.  ibiC.fol. 

Liturgica.  Vol.  6.  p.  270. 475.  Vol.  g.  p.  179. 
Confulratio  de  artidulis  religionrs  cum  Grotii  adnotatis.  1642. 

%m.  Vol.  :.\\yi.:n, 
De  communionefub  vtracjue  fpecie.  Hchnjladii  1642.4/0.  Vol, 
6.  p.  437.  Vol.  £•  p.  26. 

IOANNLS    CASSIANVS. 
Opera.  Bajil.i^j^. 
De  inftitutis  renuntianrium. 

Lib.  I.  cap.  10.  Vol.  3.  p.  342. 

cap.  11.  Vol.  3.  p.  5:. 
Lib.  2,  can.  2.  Vol.  5.  p.  335.  Vol.  6.  p.  g. 
cap.4.  Vul.  6.  p.  8. 

cap.  5.  Vol.  J.  p  355.  Vol,  6.  p.  it.  13.  42. 
cap.  6.  Vol.  5.  p.  286.  Vol.  6.  p.  58. 66, 
cap.y.Vol.Jf.p  258.V0I.6.  0.248- 
cap.8i  V0I.5.  p.  160. 336.  Vol.  6.  p.  12.  23. 
cap.  10.  Vol.6.  p.  II. 
cap.  ;i.  Vol.  5.  p. 336. 357.  Vol.  6.p.ir. 
cap.  12.  V0I.5.  p.  337.  V'ol.6.  p.  13.  23.  8l-  IS5- 
cap.i;.  V0I.5.  p.9. 
cap.  16.  \'ul.  3.  p.  64.  Vol. 5.  p.  J45, 
cap.  17.  V0I.3.  p.2;,2.  -  cap.  ig.  V0I.5.  p.256. 
Lib,  3.  cap.  2.  Vol.  3.  p.  75,  Vol.  5.  p.  236.  30 ;.  p$.  Vol.  6, 
P.C77.V0I.U.P.54. 
C.1P.3.V0I.3.P.35.  V0I.5,  p.13.  303.  309.  ^13.  318« 
cap.  4.  V0I.5.  p.304.  311.  ( 3:6.  Vol.  6.  p.  9» 

cap. 


Caijtanus 


AVCTORVM. 


Ff.  an. 


-     -      -      cap.6.Vol.  5.^.3:1.512.3:6.327.329.354. 

cap.  9.  Vol.  9.  p.  59.  -  cap.  10.  Vol.  9.  p.  63. 
Lib.4.  cap.  I.  V0I.5.  p.25.  -  cap.  15.V0I.  j.  p.  56. 

cap.  16.  Vol.  5.  p.  65.  -  cap.  17.  Vol.  5.  p.  63. 
>  cap.  ij.Vol.^.p.  79.  -  cap.20.  V0I.5.  p.65. 

Lib.5.cap.9.  Vol.j.p.7j.  .  cap.26.V0l.  9P.54. 

cap.  40.  Vol.  3.  p.  431.  -  cap.  41.  Vol.  3.  p.  74. 
Lib.  10.  cap.  22.  Vof.  3.  p,  61.62.  -  cap.  23.  Vol.  3.  p.  6o> 

cap.24.V0L3.  p.431. 
Lib.II.cap.  15.  V0I.3  p.  77. 
Collatio2.  cap. :.  Vol.  3.  p.  65. 

cap,  5.  Vol.  6.  p.337.  Vol.  7.  p.  AOO. 

cap.i3.V0L3.  p.  91.  -  cap.16.  V0I.3.P.66, 

cap.n5.26.Vul.fp.72. 
Collatio  3.  cap.  1.  \  ul.  3.  p.  25. 
Collatio  4.  cap.  I.  Vol.  1.  p.  94.  Vol.  3.  p.  24. 
Collatio  7.  cap.  25.  Vol.  3.  p  76. 

cap.  25.  V0I.7.P.I10.III. 

cap.  27  &  28.  Vol.  7.  p.  IIO. 

cap.  30.  Vol.  6.  p.  421. 5  gi. 
Collatio  8- cap.  5.  Vol.  3.  p. 53.  -  cap.15.V0l.  3.  p.  65. 
Collar.  10.  cap.  2.  Vol.  3.  p.  24.  Vol.  6.  p.  91.  Vol.  9.  p.  6°,.  7?. 
Collat.  II.  cap.i.Vol.3.p,43o.  •  cap.  3.  Vol.  3.  p.  429. 
Collat.  iS.  cap.y.Vol.  3.  p.l6.  -  cap.15.  V0L3.P.80. 
Collat.  19,  cap.  16.V0I.3.  p.72. 
Collat.  20.  cap.  g.  Vol.  £.  p.  155. 
Collat,2i. cap, 2.  Vol.  3. p.  83.  -  cap.9»  10.  V0I.5.  p.  46. 

cap.l1.V0L3.  p. 72. 

cap.  20.  Vol.  3.  p.  72.  Vol.  5.  p.  256.  VoL 9.  p.  40. 123, 

cap.  23.  Vol.  3.  p.  72.  -  cap.  26.  Vol.  5.  p.  337. 

cap.  27. 2?.  Vol.  9  p.  185,  -  cap.  50.  V0I.9,  p,l87.I95"» 
Collat.  22.  cap.13.  VoL  7.  p.  1  1, 
Collat.23.  cap.  21.  Vol.  3.  p.  80. 

Collat.  24.  cap.  4.  Vol.  3.  p.  431.  -  cap.  12.  Vol.  3.  F'34* 
De  incarnauoae  lib.6,  V0L4.  p.99. 

MAR- 


Ca  INDEX     SECVNDVS 


Fl.an.j 

514. 


MARCVS     AVRELIVS    CASSIODORVS. 
Hiftoria  triparrita  ex  Socrate,  Sozomeno  &  Theodoreto.  Franc. 
35SS-  fol.  ( Bafil.  IS2J-M) 

Lib.  5.  cap.  2.  Vol.  f>.  p.  19. 

Lih.  9.  cap.  30.  Vol.  j>.  p  347.  *  ™ 

Lib.  10.  cap.  4.  Vol.  6.  p.  1  -}o.  -  cap.  9.  Vol.  5".  p.  I2g. 
Chronicon  in  Philipp.  imperat.  Inter  hiftor.  Roman.  fcriptores. 

Vol   9.   p,  12. 

Commentarius  m  pfalmos.  Parif.  1519. 
ln  pfalm.  44,  V0I.5.  p.  v6. 
In  caaric.Voi,  f  p.  141. 
Variarum  epiftolarum  libri  12.  UigiuH.  T595.  g;/o.  ( In  biblioth. 
patrum  tom.  II  edir.  Lug.lun.  1677  ) 
Lib.  II.  epift.  vlt.  Vol.  9.  p.  tjt. 
Lib.  i2.epift.  20.  V0I.3.  p.552. 

D  1  O      C  A  S  S  I  V  S. 
Hiftoria  Romana  grsec.  larin.  Franc.  1592.  %uo.  Vol.  1.  p.  13.  ig.  Vol. 

J.p-389. 

ALPHONSVS     DE      CASTRO. 
Aducrfus  harirefts,  Lugdun.  1546.  %uo.  (Co/on.  1539. /0/.  j  Vol.  g. 
p.iSo. 
CATENA   1N  IOBVM.  Vid.   IVLIANVS  HALICARNASS. 
&     SEVERVS. 
G  V I L I  E  LM  V  S     C  A  V  E  V  S. 
Hiftoria  litteraria  2  vol.Lond.l62S.  &  1698./0/.  (EtGeticuaiG^ 
&  1699./0/-) 

Toni.  1. 
Vol.'l.  p.  117.314.  V0I.2.P.150.134.V0I.3.  p.  55.  67.224. Vol. 
4.  p.  116. 199.  Vol.  5.  p.  40. 140. 172.  Vol.  6.  p.  51.  70. 144. 
177.  V0I.9.  p.  68.  170. 

Toni.  1. 
Vol  3,  p.  56. 68.  550.  VoL  jip.  139-  43,  Vol.  6.  p.  jr. 
Primitive  Chriftianicy.  Loni.  1676.   Er  edit.Germ.L/p/.f  162  J.g'"»-) 
Lib.  I.  cap.  1.  Vol.  9.  p.  147.  -  cap.  3.  Vol  3.  p.  157.  V0I.7  p.l  j  f, 
cap.  7.  Vol.  6.  p.  8j  Vol.  9.  p.  5  6. 73.  133. 132. 138. 

cap. 


Ca-Cb 


AVCTORVM. 


Fl.a)u\ 

-     .     cap.  g.  Vol.  i.'p.  195.  Vol.  4.  p.  15.  Vol  g.  p,  109. 

cap.  10.  V0I.3.  p.  255.  Vol.  4.  p.  249.  266.  309.  Vol.  9. 
cap.u.Volf.p.joi.Vol.  6.^.507,  (p.Iir. 

Lib,2.cap.  1.  Vol.  7.  p.  354. 

cap.  ?.  Vol.  6  p.  35  ;.  -  cap.  5.  Vol.  7.»  p.  16  j>  203. 
Government  of  the  ancient  Church  by  Bishops,  Metiopolitans 
and  Patiiaichs.  LonJ.lCrSj.  $uo.  Vol.  1.  p.  20J.  236,  2  8. 
241. 248.  Vol.  3.  P.  588,  591. 395.  397. 399,  4II.  "J  ' 

CAWDREY. 
Difcourfe  of  Fatronage.  Lond.  «  qto.  Vol,  2.  p.  29C. 
10)7.  |  GEORGIVS    CEDRLNVS, 

Annales  grxco-latini,  cum  notis  Xylandri.  Baftl.itfG.fol,  Vol. 
3.  p.  173.  294.  Vol.  6.  p.4.  Vol.  9,  p.  17  >. 
LVDOVICVS     CELLOTIVS. 
Notx  in  capitula  Gmltheri  Aur-elianenfu,  In  concil.  tom,  %,  p.' 
649.  Vol.  1.  p.  282.  Vol.  5.  p.  27, 

I  CENTVRlAE     MAGDEBVRGENSES. 

YBafil.  1624./*/.  3  vol. 

ICentur.2.  Vol.  4.  p.162.  -  Centur.  3.  Vol.  j.p.143, 

250.    :  CELERlNVS, 

Epiftola  ad  Cyprianum,  Vol.  1,  p.  284. 

DANIEL    CHAMILRIVS. 
Panftratia  catholica  9  vol.  Gencu.t  xLid.fol^ 
De  canone.  lib,  4.  cap.  6.  Vol.  6.^.87. 
De  euchatiftia,  hb,  7.  cap.  9.  Vol.  6.  p,  370. 

cap.n.Vol.6.  p.372.373, 
lib.  8-  cap.  7.  Vol,  6.  p.  4^. 
lib.  9.  cap.  3.  VoL  8.  p.  13. 
lib.  11.  cap.  2.  Vol.  6.  p.  463. 
De  iciuniis.  lib.  17.  cap.  7.  Vol.  9.  p.  178, 

CHARISIVS     GRAMMATICVS. 
In  corpore  au&orum  lingux  latinx.  Geneux  1622,  4/0.  Vol,  7. 

p.  455. 
CHRONICON    ALEXANDRINVM  ,    ahaS  PASCHALE. 
Vid,  lupra  ilib  litt.  A. 
Bingh.O.E.Vol.X.  Nn  chro- 


Cb  INDEX     SECVNDVS 


Tl  an. 
694. 

450. 


J98. 


CHRONICON     ANGLO-SAXONICVM. 
Apud  Spelm&nnum  de  concilii-.  Vol,  3.  p.  68. 

PETRVS    CHRYSOLOGVS. 
Opera.  Lugdun.  l6jl.fol* 

Sermo  g.  Vol.  9,  p.  217.  -  Sermo  II.  Vol.  9.  p.  190. 

25.  Vol.  2.  p.  525.  -  Sermo  52.  Vol.  4.  p.  23.  33» 
57.V0I.  4„p,  iol.  -  Senno  62.  Vol.  4.  p.  65, 
66.  Vol.  6.p.  72.  -  Sermo  105.  Vol.  4.  p.24, 
Jlg.  Vol.  6.  p.72.  -  Scrmo  129.  Vol.  9.  p.  134. 
IJ5-  Vol.  9.  p.  g.  -  Sermo  157.  Voi.  9.  p,  80, 
166.  VoJ.  9,p.  190, 

JOANNES    CHRYSOSTOMVS. 
Opcra,  grsec.  htin.  10  vol.  Parif.  1616.  ScapuJ  fammeBnil6TJ* 
(  Francnf.  1697.  lGy%.fJ.  12  vol. ) 
Tom.  I. 
Homilia  1.  ad  populum  Anriochenum.  V0I/5.  p.  192. 

2.  V0I.5.  p.194.  Vol.6.  p.  148-  190.201. 

3.  Vol.  1.  p.  73. 154.  Vol.  5.  p.  194. 

4.  Vol.  6.  p.  ^58.  -  Hom.5.  Vol.  6.  p.  190. 

6.  Vol.  9.  p.  lii.  -  Hom.  7.  Vol.  5.  p.  194!  Vol  6.  p.  67. 
9.  Vol.  6.  p.  1 53,  -  Hom.  10.  Vol.  6.  p.  133.  Vol.  9.^.46» 
II.i3.V0I.  6.p.l)8.  -  Hom.  14.  Voi.  6.  p.  17 ?. 
15.  Vol.  5.  p.  195.  Vol.  6.  p.TJ4-  Vol.  7.  p.  451» 
l6.Vohj.  p.  195.  Vol.  6.  p.182.  V0I.9.  p.20?. 
j7.V0I.3p.88-  -  Hdm..l8.  V0L3.  p.13,  V0I.5.  p.195. 
19.V0I.  9.  p.127. 

20.  Vol.  5.  p.  289.  Vot.  6.  p.  158. 330.  Vol.  9.  p.  111. 
2I.Vol.2T  p.52.  V0I.4.  p.27?.  ijjl.  283.  285.  286..  312. 

V0I.5.  p.  18. 195.  V0I.6.  p. 316. 479.  4S0.568. 

Vol.  7.P.  264.  Vol.  8«  P-'33- 
Homil.  22,  <3e  fimulcace  fuie  fra.  Vol'.  5.^.196.344.260.  Vol.  6. 

p.479.549.  55S"o' 59- ^o.'56l.  562.  V0L7.P.334. 

360. 368-  Vol.  9.  p.  196. 304.  217. 
Homil.23.  in  eos,  cjui  aouilunia  obferuanc.  Vol,  7p.224.225. 

461.  V0I.9.  p.  7. 
Homil.  24.  ue  bapcifmo  Chrifti,  VojL?}  p.  I96.  Vol.  6.  p.  164. 175. 

479,495 .  Vol.  9.  p.  69, 80. 84,  Homil. 


Chryfojlomus, 


AVCTORVM. 


JF/.an. 


HomiJ.  25.'  de  diabolo  tenratore.  Vol.  6  p.  12?. 
Homil.  28.  fiue  5  de  incomprehenfibili  Dei  natura.  VoL  5.  p.  197«, 
261.  Vol.  6.  p.  ijr.  190.  208.  219.  472. 58).  Vol.  9.  p.  47. 
Homil.  29.  fiue  4  de  incomprehenfib.  Dei  natura.  Vol.  5«p.  19«^ 

256.  261.  Vol.  6.  p.  201. 2:0, 
Homil.?o.fiue  5  de  incompreheafibili  Dei  natura,  VoI,6.  p.  190. 

VoL  8.  p.  131. 
Homil.51.  de  b.  Fhilogonio.  Vol.  I.  p.  154.  Vol.6.  p.127.  ijf. 

541.  584-  Vol.  9-  P-75-77- 
Homil.  J4.  fiue  1.  aduerfus  Iud.xos.  V0I.5.  p„  199,  Vol.  6,  p.  ?o6. 

V0I.7.P.  277.  278. 
HomiI.j9.  fiue  6.  aduerfus  Iudxos.  Vol.i.p,  112.  Vol.  4.  p,  228. 

Vol.  5.  p.  6.  Vol.  6.  p.  479. 480.  Vol.  7.  p.  255. 280. 
Homil.40,  de  Iuuentino  &Maximo.  Vol.  5.  p.  199.  294.  Vol.6. 

p.577.  Vol.  7.  p.  215.  Vol.  9.  p.145, 
Homil.  41.  de  Pelagia.  V0I.5.  p.  5. 
Homil.  42.  in  Ignatium.  Vol.  u  p.  64  Vol.  5.  p.  446. 
Homil.  45.  de  Romano  marryre.  Vol.  9.  p.  134,  . 
Homil.  44.  de  natiuitate  MaCcab*aeorjim.  Vol.  9.  p,  ijg. 
Homil.  45.  in  Meletium.  Vol.  I.  p.  155. 
Homil.  46.  in  Lucianum  mart.  Vol.  r.  p,  10.  Vol.  6.  p.  200. 
Homil.47.  in  Iulian.mart.  Vol.f.p,  199.  V0I.7.  p.  461.  Vol.  y, 

p.  145.  148. 
Homil.  48.  de  Ronuno  mart.  Vol.  6,  p.  128« 
Homil.  49.50.  deMaccabceis.  Vol.  9.  p.158. 
Homil.  51.  de  Bernice  &  Prosdoce.  Vol.  5.  p.  199. 
Homil.  52.  de  Eulhthio  Antiochetio.  Vol,  6.  p.  p6, 
Homrl.  53.  de  pccnitcntiai.  Vol.  6.  p.  123.180, 
Homil.55.de  poenitentiaj.  Voh^.  p,  200» 
Homil.56.de  pcenitentia  g.  Vol.  6.  p.557. 
Homil.57.de  pcenitentia  9„  V0I.5.  p,  275. 
De  fanfta  li.rbyla.  Vol,  1,  p.  17. 

Homil.  60.  Catechef.  ad  illumin,  Vol.  4.  p.  321.  Vol,  J.p.  200« 
Homil.  62.  de  fato  2.  Vol.  7.  p.  2-J2.  254. 
H0mil.7i.de  Phoca  martyr.  Voi.5.  p,  ?. 
*Homil.7j.de£arlaam.  Vol,  7.  p.451,  Vol.  <j.p.i<p, 

^c  2  Homil. 


Cbnfopmur.  1  N  D  E  X      S  E  C  V  N  D  V  S 

//.  an 

Homil.  74.  in  martyres  rotius  orbis.  V0I.5.  p.  201.  VoL  6.  p.  514. 

V0I.9.P.  143/160.  162, 
Homil.76.de  anathemate,  Vol.  7.  p.  121.  izz, 
Contra  gentiles.Vol.^.p.  156.  Vol.  7.  p.  155. 136. 137.T38. 

Tom.  2. 
In  Genefin  homil.  1,  Vol,  2.  p.  525,  Vol.  5.  p.  201.  Vol.  6.  p.  1S9. 

homil.  4.  Vol.6.  p.  189.  Vol.  9.  p.212. 

homil.6.Vol.  6.P.190.  V0I.7.P.579.  Vol.  9.  p.  35. 

homil.  7.  Vol.  9.  p.  223.  (  212. 222« 

homil.  8.  Vol.  9,  p.  212. 

homil.  10.  Vol.  6.  p.  152.  Vol.  9,  p.  204. 2lg. 

homil.  11.  Vol.  9.  p.  1^5.  219. 

homil,  27.  Vol.  5.  p.  202.  238.  Vol.  6.  p.  I9T.  559. 

homil.  30.  Vol.  5.  p.  290.  Vol.  9.  p.  112. 118. 228. 239. 

homil.  ^.  Vol.  5.  p.  202.  Vol.  6.  p.  66.  68. 

homil,  48.  Vol.  7.  p.  459.  Vol.  9.  p.  336. 347, 

homil.54.Vol.  5.  p.  203.  Vol.  6,p.  189- 

Ihomil.56.  Vol,  7.  P.460.V0I,  9,  p.348. 
In  Genefin  fermo  1.  Vol.  6.  p.  67. 

fermo  4.  Vol.  6.  p.  134.  145. 
De  Anna  homil.  2.  Vol  5.  p.205. 
homil,  4.  Vol.  5.  p.  306. 
De  Saule  &  Dauide.  homil  3.  V0I.5.  p.  203. 

In  appendice. 
Sermo  poft  reditum.  Vol.  6.  p.  145. 159. 

Tom.  3. 
In  pfalmum  5.  Vol.  10.  p.  13.  -  Pf.  9.  Vol.  4.  p.  228-  Vol.  7.  p.  252. 
44.  Vol.  5  p.  4.  -  Ff.  49.  Vol.  6.  p.  534.  V0I.7.P.500. 
112.  Vol.  5.  p.  20 ;.  204.  240.  -  Pf-114.  V0I.5.  p.204. 
115,  Vol.  5.  p.  150.  -  Pf  117.  Vol.  5.  p.  205.  206. 
Iio.Vol.j.p,  204.  -  Pf.127.V0L5,  p.204, 
155.  Vol.  5.  p.  351.  Vol.  6.  p.  545. 
137.  Vol.  5.  p.  206.  Vol.  6.  p.  20. 
140.  Vol.  3,  p.  180.  V0L5.  p.  204.206.  268. 317.339» 
144.  Vol.  3;  p.  27-,'-  \  ol.  5.  p.  204. 206.  Vol,6.p.490, 
1  j.9.  Vol.  3.'p.  278.  Vol.  5,  p,  204, 
I£o,  Vol.J,  p,20f. 


•« 


Chryfojlmur. AVCT  O  R  V  M. 


F/.  an. 


In  locum  pfalmi  48.  Ne  timueris,  quum  diues  fattus.  hom.r. 

V0I.3.  p.  130.V0I.5.  p.4, 
In  locum  pfalmi  145.  Lauda  anima  mea  dominum,  Vol.  5".  p» 

207.  Vol.  6.  p.  14.  Vol.  9.  p.  113.  22J. 
In  locum  Iefaire  6.  Vidi  dominum  fedentem.  homil.l.  \'ol,  5. 

p.  207. 208. 270. 288.  Vol.  6.  p.  37. 190.  316, 
In  eundem  locum  Iefaiae  6.  homil,  2.  Vol.  6.  p.  117.148. 
In^eundem  locum  &  in  1  paralip.  hom.  3.  Vol,  6.  p.  J27. 
In  eundem  locum  Iefa  6.  hom  4.  V0I.3.  p.122.  Vol,  5.  p.  288. 3  ?2, 
In  eundem  locum.  homil.  6.  Vol.  5.p.  208.  Vol,  6.p>.  38.515. 
Deprophetiarum  obfcuntare.  homil.  1.  Vol.  j.  p.  3. 

homil.  2,  Vol.  5.  p.  208.  Vol.  6.  p,  241, 
Vol.  9.  p.  48, 


De  facerdotio. 
Lib. 


Tom.  4. 

5.  cap.  4.  Vol.  2.  p.  308.  -  cap.  5.  Vol.  4.  p.  51. 
cap.  6.  Vol.  8.  p.  193. 198-  -  cap.12.  Vol.  2.  p.  3J9. 
cap.  14.  Vol.  1.  p.  73.  Vol.  3.  p.  509. 
cap.15.  Vol.  r.  p.273.  Vol.2.  p.101. 
cap.  16.  Vol.  2.  p.  566.  568.  -  cap.  18.  Vol.  2.  p.  368. 
Lib.  4.  cap.  2.  Vol.  2.  p. 359.  -  cap.  5.  Vol.  2.  p.  344. 348. 359» 

cap.4.Vol.2.p.34-r.349.367. 
cap.  6.  Vol.  2.  p.  3  45.  Vol.  6.  p.  ]68. 

cap.  7.  Vol.  2.  p.  34J. 

cap.  8.  Vol.  2.  p.  344. 346.  Vol,  6.  p.  115. 

cap.  9.  V0I.2.  p  346. 

Lib,  5.  cap.  I.  Vol  2.  p.  344. 358.  Vol.  6.  p.  114. 167. 

cap.3.Vol.2.  p.310.  -  cap.j.  V0I.2.  P-34J. 

cap.7.Vol.2.p.359.  -  cap.  8- Vol.2.p. 333. 

Lib.  6.  cap.  I.  Vol.  6.  p.  114.  -  cap.  2. 3.  Vol.  2-  p.  310. 

cap.  4.  Vol.  2.  p.  355. 365.  Vol.  6.  p.  327. 536. 351. 

cap.  9.  Vol.  2.  p. 3?4-  -  cap.  10.  II.  Vol.  2. p.  310. 

De  compun&ione  cordis.  lib,  1.  cap.3.  Vol.6.  p.  300. 

cap,  6.  Vol.  3.  p.  61. 

Nn  3  D« 


Ciryfbftomur. 


INDEX  SECVNDVS 


FL 


,::■:. 


De  virginirare.  cap.28-  V0I.9.  p.350. 

Aduerius  vituperar.  vine  monaftics.  lib.  3,  c.  ir.  Vol.  ^.p.  90. 

In  Eutropium  eunuchum  fcnno.  Vol.  3.  p.  ^63.  Vol.  >.«k2C9. 

259.  Vol. 6:^481,559™ 
De  pcenitentia.  homil.  3.  Vol.  6.  p.  135. 
Quod  nemo  Ixditur,  nifi  a  fe  ipfo.  Vol.  6.  p.  48. 
Licurgia  (&in  bibliothec  pacr.  gnc.  latin.  tom.  2.)   V0I.3,  p, 

247.  Vol.  6.  p.  307.  325. 326. 334.  352. 491. 497. 
Quum  presbyter  eftec  dengnacu-,  fermo.  Vol.  2.  p.  igg. 
Ance^uam  ir-et  in  exilium,fermo»  V0I.5.  p.  22.V0I,  6.  p.  513. 
roft  reditum  ab  exilio ,  fermo.  Vol.  3.^.345.  Vol.  5.  p.209. 
Ad  Innocenrium  epilc,  Roman.  epift.  1.  Vol.  4.  p.  129.  249.327. 
Vol.  6.  p.  409. 436.  Vol.  7.  p.  43.  Vol.  9.  p,  258» 
Epillola  2.  ad  Olympiadem.  V0I.5.  p.  209. 

125.  ad  Cyriacura,  Vol.  1  p.  173. 1S0.  Vol.  6.  p.  200. 512. 
Tom.   5. 

Horftilia  1.  in  parabolam  decem  milliumdebitoris,  Vol.  6,  p.II?, 

Horml.2.  deLazara  mendico.  homil.  1.  Vol.6.p,  132.V0I.9..P. } j, 

Homil.  3.  de  Lazaro  mendico.  homil.  2.  Vol,  6.p.  190. 

Homil.4,  de  Lazaro  mendico.homil.  3.  Vol,  5.  p.  97. 99. 

Homil.5.  de  Lazaro  mendico.  homil.  4.  Vol.  8.  p.  132. 

HomiJ.  6.in  terrs-  motumcVLazarum.  Vol.i.p,  113.  Vol.j.p.210,. 

Homil.  7.  in  paralyticum.  VoLj.  p.3. 

Homil.  8.  m  »llu«l»  §i  poftibile  eft.  Vol.  5.  p.2lo. 

Homil.io.  m  illud,  Angufta  eft  porra.  Vol.y.  p.  210. 

Homil.12.  in  infcriprionem  aftor.  Vol,J.  p.  514. 

Homil.  13.  de  ferendis  reprehenfionibus.  Vol.6.  p,  134. 

Homil,  16.  in  illud ,  Si  efurienr  lniimcus.  Vol.  5.  p.  210.  212.  VoL 

6,  p.  194. 
Homil.  17.  in  illud ,  Salurare  Prifcillam.  Voh  I.  p.  112. 113. 
Homil.  19.  de  fcortatione.  Vol.  7.^.460. 
Homil.20.-de  libello  repudii.  V0I.9.  p.  141, 
Homil.2r.  Quod  oporrer  haerefes  eiTe,  V0L3.  P.225.V0L6.  p.505. 
Hom-il.  23.  de  verbis  apoftoli,  Habenteseumdem  fp.Vol.6.p.l4b'. 
Homil.  25.  de  iisdem  verbis  apoftoli.  Vol.^.p.  273. 
Homil,29.  de  dormientibus  iwlo  vos  ignorare.  Vol.6.  p.  339. 

Vol,:o.p.55  73. 

Ho. 


Cbryfojlemus, AVCT  O  R  V  M. 


•» 


F/,  an. 

Homil,  jo.  de  prodirione  Iudje.Vol.  6.  p.300.  323.  V0I.9.  n.235,. 
Homil.31.  de  baptifmo  fiue  narali  Chiifti.  Vol.  6.  p. 4-9.  565. 

VoJ.  9.  p.  69.  74, 
Homil.jJ.  in  crxmirerii  appellariodem  &  crucem.  Vol,  6.P.324» 
Homil.  ^4.  de  refurrettione  Chrifti.  Vol.  9.  p.  115. 
Homil.  55.  de  adfcenfione  Chnfti.  Vol.  5,  p-213-  Voh  6.  p.  215-. 

V0I.9.  p.i2-/.i2g. 
Homil._j6.dcfancT:a  pentecofte,  Vol.  3.  p. 209.225.  Vol,5",p.2Io. 

212. 245.  Vol,  6.  p.  155.2^.5. 
Homil.  37.  de  fancta  pentecofte.  Vol.  9.  p.127» 
Homil.  38.  de  pcetiitenna  &  euchariftia.  V0I.5.  p.  211,212,  VoL 

6-  P«  558» 
De  kudibus  Pauli.  homil.4.  V0I.7.  p.2i0\ 
Homil.  47.  in  illud  ,  Saulus  fpirans  minas.  Vol.  6.  p.  66. 
Homil.  48.  m  infciipnonem  alraris.  Vol.  6.  p.  66. 175.201. 
Homil.  50.  de  vrilicate  le£t.  fcriprurre  S.  Vol.  4,  p.  3.39.  Vol,  5» 

P.213.V0I.6.  P.17J. 
Homil.51.  de  Chrifti  precibus.  Vol,  5.  p.2Il. 
Homil.  52.10  eos,cjui  patcha  ieiunanc.  Vol.  5.  p.  213. 524.  Vol.6, 
p.  155. 216.  295.  494,  544.58:.  V0I.7.  p.278, 
Vol.  9.  p.  96.  9S.99.  107,188.196.202,351, 
Homil.  54.  in  Heliam  &  viduam.  Vol,  6..  p.  1^4. 
Homil.  56.  Quod  non  fit  defperandum.  Vol.  6,  p.194» 
Homil.  57.  da  non  euulgandis  peccatis  fratrum.  Vol.  6,  p,  231. 

VoL  R..p.  133. 
Homil.58»  Non  elTe  ad  grariam  concionandum.  Vol.  8«  P.l?3* 
Homil.  59.  in  martyres.  Vol,5.  p.  294.  296.  Vol,  6.  p.576.  VoL 

9.  p.  144. 146. 
Homil.  60.  Dxmones  non  gubernare  mundum,  Vol.  6.  p.206. 
Demonftrauo,  cjuod  Chuftus  fit  Deus-Vol.  ?.  p.  130.2^7.  Vol.  jl 

p.  26g.  Vol.  6.  p,  309.  Vol.  10.  p.  17. 
Liber  ad  eos  qur  fcandalizaci  fur.t.  Vol.  5.  p.  214. 
Homil.  62,  de  paralycico.  V0I.5.  p.  211, 237. 247.. 
Homil.  63.  Cur  in  pentecofte  legancur  afta.  V0I5.  p«  214,  Vol, 

6^,64.  6y.  V0I.9.  p.i2i. 

Ho~ 


Chryfoflomus. INDF.X  SECVNDVS 


FI.  an. 


Homil.  65.  de  maityrihi?.  Vol.  (,.  p.  Ij^.Vol.9.p,i^.Vol.-o.p.-». 
Homil.  67.  de  fantta  Dioficie.  Vol.  6.  p.  137.  Vol.  9.  p.  135.  1 42. 

Vol.io.  p.  7. 
Homil.63.  de  pcenitentia  Achab.  Vol.  g.p,  133, 

Tom.  6. 
Homil.  1.  De  vno  legislatoi  c.  Vol.  5.  p.  216.  ^^ 

Homil.  17.  De  fide  8f  tege  narura?.  Vol.  10.  p.  ir. 
Homil.  22.  De  occurfu  &  Sirneone.  V0I.9.  p.  172. 
Homil.  27.  De  cruce.  V0I.4.  p.  }20. 

Homil.  37.  De  filio  prodigo.  Vol.  1.  p.  Jg.  Vol.  5,  p.  6.  2i5.2i6.25i. 
Homil.  52.  De  circo.  Vol.  5.  p.  217.  Vol.  6.  p.  80. 

In  Matthfium. 
Homilia  1.  Vol.  6.  p.  80.  -  Hom.  6.  Vol.  7.  p.  451.  45 3, 
Homil.  7.  Vol.  5.  p.219,  -  Hom.  9.V0I.  9.  p.  156. 
Homil.  n.  Vol. 5. p  217.-  Hom.16.  Vol.  6.p.5)g. 
Homil.  17.  Vol.  7.  p.  360. 368,  Vol.  9.  p.  307. 350. 
'Homil,  19.  Vol.  5.  p.  271. 

Homil.  20.  Vol.  4.  p.  132.  Vol.  j.p.  219.  Vol,  6.  p.  300, 
Homil.  2:.  Vol.  6.  p,  336, 
Homil.23.Vol.4.  p.i2S-IjJ.Vol.6.  p.77. 
H0mil.26.V0l.  6.^,326.357.584.  -  Hom,29.Vol.8.p.  188, 
Homil.  32,  Vol.  6.  p.  346.  Vol.  10.  p.  68-  72. 
Horail.  ^.  Voi.  5.  p.  217.  Vol.  6.  p.  ig2.  295. 
HomiL  37.  Vol.  10.  p.  13.  -  Hom.  41.  Vol.  7.  p.  518. 
Homil  42.  Vol.  7.  p.  341.  -  Hom  47.  Vol.  7.  p,  71.  Vol,  9.  p.  190. 
Homil.  49.  Vol.  7.  p.  460. 
Homil.5l.Vol,6.  p.  548-550-  555.584- 
Homil.  52,  Vol. 3, p.  igo.  -  Hom.  54.V0I.4  p.319. 
Homil.  55.  Vol.  2.  p.  186.  Vol.  4  p,  314. 
Homil.  56.  Vol.  2.  p.  320. 523.  3:4.  325.  Vol.  3.  p.  78. 
Homil.  63.  Vol.  9.  p.  350.  -  Hom.  67.  Vol.  2.  p.  293. 
Homil.  6jJ.  Vol.  6.  p.  36.  -  Hom.  69.  Vol.  5.  p.  218.325. 
^Homil.  7r.Vol.5.  p.88- Vol.6.  p.220.  226.  243. 
iHomil. 72,  Vol.  5.  p.  218.  Vol.  6.p.  216,  Vol.  8.  p.  114. 
|  Homil.  73.  Vol.  7.  p.  254. 
Homil.  74.V0I.3.  p.I98. 

Ho- 


CirjfoJlomtiT.  AVCTORVM. 

F/.*».| 

Homilia  §2.  Vol.  5.  p.  250.  Vol.  6.  p.322.  496.  Vol,  7.  p.  119,474. 
Homiliag^.  Vol.  6.  p.272.  273.  532.V0I.  7.  p.412. 

(Opus  impeifettum  in  euangelium  Matthsi  vulgo 
chrysostomo   atciibuuim. 
Homil.  2.  Vol.  9.  p.  156.  -  Hom._j':*.  Vol.  7.  p.  497. 
Homil.44.  V0I.2  p.287-  -  H0m.4S.V0L1.  p.27.) 

In  loannem. 

Prefatio  VoL  5".  p.  219. 

Homilia  r.  Vol,  5.  p.  92.  -  Hom.  10  Vol.  6.  p.  69» 

H0mil.24.V0l.  6.  P«5j6.  Vol.  10.  p.  82. 

Homil.  25.  Vol.  4.  p.  330.  -  Hom.  42. 44.  Vol.  5,  p.  22o. ' 

Homil.  61.  V0I.5.  p.  220.V0L  10.  p.  6§. 

Homil.  7?.  Vol.  3.  p.  180.  Vol.  6.  p.  294. 

Homil.  77.  Vol.  5.  p.  220.  Vol.  6.  p.  300. 

/«  ada  apoftolorum. 

Homilia  4.  Vol.  9.  p.  273. 

Homil.  18.  Vol. 5.  p. 305. 346.  Vol.  6.  p. 26). 
"Hprtiil.  19.  VoL  5.  p.  220.  Vol  6.  p.  334. 

Homil.21.  Vol.5.p.22i.  -  Hom.23.  Vol.i.p.  g. 

Homil.24.  Vol.  I.  p.  318.  V0I.5.  p.  221. 

Homil.30.  Vol.  2.  p.  305.  Vol.  6.  p.  190.195» 
Homil.37.  Vol.6.  p.326. 

l,i  eptjhlam  ad  Romanos. 
Homilia7.Vol,5.  p.2U.  -  Hom.  If  V0L5.  p.  222. 
Homil.  16.  VA.  3.  p.  287.  -  Hom.  24.  Vol.  6.  p.  59. 
Homil.  29.  V0I.5.  p.19. 

In  epijiol.  I.  ad  Corintbios. 
Homil.2.VoLl.p.3ii.  -  Hom  3.V0L4.  p.  51. 
Homil.  14.V0I.6.  p.371.  -  H0m.15.V0L7.  p.iio. 
H0mil.24.V0L5.  p.223  Vol.  6.  p.  318.548. 
Homil.  16.  VoJ.  5.  p.  266. 273. 
Homil.  27.  VoL  6.  p.  505. 512.  567.  Vol.  10.  p.  69. 
Homil  28.  Vol.  6.  p.  537.     Hom.  30.  Vol.  5.  p.  3  31.       „ 
Homil.  35".  Vol.  1.  p.  47.  Vol.  5.  p.  223.  Vol.  6.  P.358.V0I.7.P.314. 
Homil.36.Vol.5.p.223.224.  V0I.6.  p.  14.19. 77-I5J,  295. 
Eiflgh.O.E.Vol.X.  Oo  Ho- 


Chryfoffomur, 


INDEX     SECVNDVS 


17. 


an. 


Homil.  3$  Vol.  I.  p.  6:. 

H0mil.40.V0L4.  p-.i31.l87.xS9-  Vol.  5.  p.224.  Vol.6.  P.42J. 

Vol.  10.  p.  67. 
Homil.  41.  Vol.  5.  p.  224.  Vol.  6,  p.  jtf. 
H0m1l.44.V0L7.  p.  II?. 

In  epi/I.  2.  ad  Corinthios. 
Homilia  2.  V0I.1.P.39.V0I.4.  p.  19.V0L5.  p.21. 225.  Vol.  6.  p. 

212.213.214. 514.328.  356.448- 
Homil.  3.  Vol.  4.  p.  147.  Vol.  5.  p.  93. 

Homil.5.  V0I.5.  p.226.  -  H0ra.14.V0I.  8- 'p.  177. 

Homil.l8.  V0I.4.  p.  126.  V0L5.  p.226.  227.  258.  Vol.  6.  p.  76. 

219.  226.242.295.  297.  510. 314.  Vol. 8. p.114. 
H0mil.20.V0L6.  P-447*  -  Hom.26.  Vol.  Io.  p.17. 
Homil.  29.  Vol.  3.  p.  347. 

In  epifi.  ad  Galatat. 
In  cap.i.  V0I.7.  p.  265. 295. 

In  epijl.  ad  Ephejios. 
Homilia  I.  Vol.  5.  p.  228- 
Homil.  3.  Vol. 3.  p.  igo.  215 .  Vol.  5.  p.  228.  Vol.  6.  p  30;. 316.375. 

383-479.539  558.  57M79-582. 
Homil, 4.  Vol. 2.P.287.  -  Hom.5.  Vol.,1.  p.  13. 
Homil.Ii.  Vol.  2.  p.  385.  V0I.4.  p.  48.  V0I.6.P.554.  V0I.7.P, 

30.291.295.296. 
Homil.  13.  Vol.  4.  p.  227. 
Homil.  14.  VoL  5.  p  22g.  Vol.  6.  p.  300. 567. 
Homil.  23.  Vol.  5.  p.  229. 

Jn  epifl.  ad  Vhilippinfes, 
Homil.  I.  Vol.  1.  p  66. 90. 180. 267.  297. 

Homil.  3,  V0I.4.  p.  42. 51.  Vol.  6.  p.  p.  2  57. 335. 346.  Vol.io.'p.8l. 
Homil.  IJ.  Vol.J.  p.  223. 

ln  epijl.  ad  Colojfenfes. 
Homil.  3. VoL  5.  p. 21.229. 230.  Vol.6.  p.36. 78. 154. 155. 215. 294. 
Homil.j.  V0I.5.  p.79.  (  367. 

Homil.  6.  Vol.  4.  p<.  272.  308.  3:1. 325.  392,  Vol,  5.  p.  230,  237. 
Homil,  7,  Vol,  7,p.  79. 

Ho- 


Cbryfoftamur. AVCTORVM. 


FLan 


Homil.  g.  Vol.  4.  p.  228.  Vol.  7.  p.  253, 
Homil.  9.  Vol. 5.  p.  79. 2jl.  Vol.  6.  p.  316.  367. 
Homil.  10.  Vui.  1.  p.  39.  VoL  5.  p,  231. 240« 
Homil,  12,  Vol.  7.  p.  460. 

/«  */>^?.  /.  ad  Thejptlonicenfis. 
Homil.  5.  Vol.  9.  p.  358.  -  Hom.  6.  Vol.  10.  p.  7?. 
Homil.  10.  Vol.  3.  p.  1S4.  Vol,  6.p.  42^. 
HomiL  11.  VoL  6.  p.  208- 

ln  epifl.  2.  ad  Theffalonicenfes, 
HomiL  3.  VoL  6.  p.  78. 90. 203.  VoL  9.  p,  46. 

In  epifl.  1.  adTimotheum. 
Homil.5.  Vol.  2.  p.  80. 83-  Vol.  6.  p,  582.  Vol.  7.  p.  113." 
HomiL  6.  Vol.  $.  p.  231. 305.  319.,  VoL  6.p.  3J5. 
Homil.  9.  Vol.  9.  p.  343. 
Homil.  10.  Vol,  2.  p.  156.  Vol,  6 .  p.  109. 
Homil.  n.Vol.T.p.89-  267.  284. 
Homil.  13.  Vol.  I.  p.  90.  -  Hom.  14.  V0L5,  p.  307. 314^ 
Homil.  15.  Vol.  I.  p.  67.  204, 

ln  epi/l.  2.  ad  Timothetm. 
Homil.  1.  Vol.  5.  p.  274.  -  Hom.  2.  Vol.  5.  p,  232. 
Homil.  10.  Vol.  1.  p.  60* 

ln  epiflolam  ad  Titum. 
Homil.  I.  Vol.  I.  p.  67. 204. 
Homil.  2.  Vol.  2.  p.156.  V0I.6.  p.llo. 
Homil.  3.  V0L7,  p.2So.  -  Hom.5.  Vol.  9.  p.273. 

ln  epiflolam  ad  Hebrtos. 
Homil.  4.  Vol.  5.  p.  232.  Voi  6.p.  ^.Vol.  10.  p.  47.  JJ.  58, 59.72, 
!   Homil.  13.  Vol.  2.  p.  45.  Vol.  4.  p.  142. 
.   Homil.  14.  Vol.  5.  p.  23:.  -  Hom.  15.  Vol.  3.  p.  349. 
!    HomiL  17.  VoL  I.  p.  3H.V0L 5.  p.232. 23?.  Vol,6.  p.325.366.584. 
HomiL-22*  Vol.  5.  p.233.  Vol.  6.  p,  310. 
Homil.  jl.  V«l.  8-  p.  Iji. 
- 

Oo  2  E; 


Ckryfvfiomut.  INDEX    SECVNDVS 


fl.  an. 


Ex  editione  Henrici  Sauilii.  Eton.  1613.  3  vol,  fd. 
Ex  tomo  1. 
In  pfalm.  9.  (ita  corrigendum  ).  V0I.4,  p.22§. 

Ex  torao  4. 

In  a£ta  apoftolorum. 
Homil.  1.  Vol.  4.  p.  256.  Vol.  5.  p.  ig. 
.  Homil,  21.  Vol.  6^.334.  -  Hom.  46.  Vol.  4.  p.125. 

Ex  tomo  5.      ' 

Homii.57.  In  illud,  Eumdem  habenres  fpiritum.  Vol,  5  p,  jgo," 
Homil.  63.  De  fanfto  Babyla.  Voi.  1.  p.  17. 
Homil.78.  ln,  hebdomadem  magnam.  V0I.9.  p.  113. 
Homil.116.  De  pafcha.  Vol,  10.  p.  49. 

Homil.  123.  In  illud ,  Si  voluntario  peccauerimus.  Vol.  3.  P.23J» 

Vol.6.  p.367. 
Ex  tomo  6. 
Oratio  1,  ad  Stagyrium,  Vol.  g.  p.  184. 
Homil.5,  de  pcenitentia,  Vol.  6.P.310. 

Ex  tomo  7. 

Oratio  II.  In  illud,'  Quidcumque  ligaueritis.  Vol.  6.  ^,546. 

Oratio  17.  De  fide.  V0I.4.  p.340. 

Oratio  63.  In  adfcenfionem  Chriiri.  Vol,  9.  p.I26. 

Oratio  85.  De  pafchate,  Vol,9.p.io8. 

In  pfalmum  Ho,  Vol.  4,  p.  22g. 

Ex  latine  editis. 
Homil.5.  De  refurre&ione.  Vol.  6.  p.574. 
Homil.  6.  De  pcenitentia,  Vol.  6.  p.497.  Vol.  g.  p.IJR 

Homil.  In  illud  ^Attendite,  ne  eleemofynam  faciaris.  Apud  Al- 
bertin.  de  eucharrlHa  p.  432.  Vol.  6.^.471.  , 

Homil.  De  Iaudibus  euangelii.  Apud  Habertum  in  archieratico 
p.  79.  Vol.  1.  p.  168. 

Epiftola  ad  Csfarium,  Apud  Albertimmi  loc,  cit.  p.  532.  Vol,  6. 

P*45j- 
DAVID   CHYTRAEVS» 
De  ftatu  ecclefiarum  inGraecia,  Afia  ^i,Francef.i^.fol.Vol» 

I.  p.  263. 
,       MAR- 


Ci,  Cl        AVCTO  R  V  M. 


Fl,  a», 

MARCVS     TVLLIVS    CICEUO. 
Opera.  Geneua.  1646  (Lwgdun.Eatauor.  1692.  4/0.) 
Pro  Sexto  Rofcio  Amerino.  Vol.  7.  p.  508« 
In  Verrem.  Vol.  2.p.2g6.  Vol.  9.^.4. 
IirCatilinam.  Vol.  2.  p.  422. 
Qurvftiones  Tufculanx.  Vol.io.p.  9J. 
De  legibus.  Vol.  10,  p.  4.  ' 
1t6o.'  IOANNES    CINNAMVS. 

Hiftoria  grsec.  latin.  cum  notis  lacabi  DuFrefne.Parifl^O.foL 
V0I.5.  p.164. 

CLAGET. 
Of  che  Unity  of  the  Chmch.  Lctid.  1693, 8w-  Vol.  7.  p.2. 
!92*      '  CLEMlNS    ALEXANDRINVS. 

Opera  graec.  latin  ParifiG^i.  Item  Oxonii  1715./W. 
Cohortatio  ad  gentes.  Vol.  5.  p.  39. 82.  Vol.  7.  p.  212. 
Paedagog.  lib.  I.  cap.  6.  Vol.  4.^.143,391, 
lib.2.cap.  1.  Vol  6.  p.Jof. 
cap.  2.  Vol,  6.  p.  322. 
cap.^.Vol.^,  p.  277. 
cap.  8  Vol.  10.  p.  58- 
lib.  3.  cap.  71.  Vol.  6.  p.  301.  Vol.  8-  p.  2IO. 
cap.  12.  Vol.  I,  p.  59.  Vol.  5.  p.  39. 60. 
Stromat.  lib,  I.  cap.  1.  Vol.  6.  p.  370.  438-  574, 
cap.  n.Vol.  1.  p.4. 
cap.20.  Vol.  6.  P-273» 
cap.  21.  V0I.9.P.  6^. 
lib.2.cap.il.VoI.  1.  p.4. 
cap.l2.Vol.7,p.6. 
cap.  20.  Vol.  9.  p.  267.' 
cap.  25.  Vol.  9.P.350. 
lib.3,  cap.  2.V0I.  9.  p.  270.273. 
cap.  4.  Vol.  9.  p.  268. 
cap.  6.  V0I.2.  p.IJ9- 
cap.  9.  Vol.  9.  p.  276. 
Iib,  4.  cap.  13.  Vol.  I-  p.  2g, 

Oo  3  lib. 


Cl  INDEX    SECVNDVS 


Fl.  an. 


165. 


-     .       -     Hb.6.cap.  12.  Vol.  1.  p.5. 
cap.  1 3.  Vol.  1.  p.  57. 
cap.ig.  Vol.  5.  p.71. 
lib.  7.  cap.  6.  Vol.  5.  p.  133. 

cap.^.Vul.J.  p.  13.40.254,  269.  276.305. 
cap.  12.V0I.9.  p.  15.  255. 
cap.i3.V0l.  I.  p.6. 
Quis  diues  faluetur.  Apud  Combefif.  in  au&ario  nouifHmo  bibl. 
patr.grcec.lar.  Pas'if.  1672.  Ec  apud  Eufeb.lib.3.  c.23.  Vol. 
I.  p.  41. 58.  Vol.  2.  p.  84-  Vol.  3.  p.  12. 
Eletta  ex  fcripturis.  Apud  Combefif.  auftar.  nouiiTimo,  V0I.4. 

Hypotypof.  lib.5.  Apudlo.  Mofchum  prat.  fpirir.  V0I.4.  p.195. 
lib.  6.  ApudEufeb.  hift.  ecclef.  VoL  1.  p.  62. 
CLEMENS    ROMANVS. 
Epiftola  1,  ad  Corinthiosgrsc.  lacin.  Apud  Coceler.patr.apoftol. 
tom.  1. 
Num.  17.V0J.  9.  p.  193.   , 
21.  Vol.  6.  p.  552. 
40.  Vol,  1.  p.  42.  Vol.  3.  p.  T45. 
42.V0I.2.  p.  82. 

48.  VoL  5.  p.  260.  Vol.  6.  p.  552» 
49-54-57-Vol.6.'p.553. 
Rccognitio0um  lib.2.  cap.  9.V0L  7.  p.260. 
lib.  3.  cap.  57.  Vol.  4.  p.  306, 

cap.67.V0L4.  p.164.  V0I.5.  p.62. 
lib.  4.  cap.  52.  Vol.  4.  p.  219,  257. 
lib.  >.cap.  16.  Vol.  5.  p.  72. 
lib.6.  cap.9.  V0I.4.  p.  164. 198*239. 

cap.  15.  V0I.4.  p.  258. 
lib.lo.  cap.7i.Vfl.  3.  p.  14.T. 
Epiftola  ad  Iacobum.  Vol.  j.  p.  73. 112. 322.  Vol.  2.  p.  53.  83.  Vol. 

8-P-I+7- 
Homilia  9.  Vol.  4,  p.258. 

Epitome  dc  geftis  Petri.  V0I.5.P.  ig.  134. 

IOAN- 


C!,Co AVCTORVM. 


Fl.ari 


564. 


IOANNES    CLIMACVS. 

Opera  graec.  latin.  Parifldft.fil.  Vol.  J.p,  2S2. 

PHILIPPVS   CLVVERIVS. 
Italia  verus.  Lttgdun,  Batau.1622.fol.  (lbid.1624./;/.)  Vol.^.p, 

l6g.  507. 510. 512.515. 516.  518. 

CODEX    CANONVM     ECCLESIAE    VNIVERSAfc 
Apiid  luf.elium.  Vol,  j.p.^lj.  Vol.  4.p.  158. 

CODEX    CANONVM   ECCI.ESIAE    AFRICANAE. 
Apud  lujlellum  &  toiru  2.  conciliorura. 
Can.  5.V0I.  5.  p.191.  ■  Can.  6.  V0L3.  p.102. 
Can.  ig.  Vol.  2.p.  168.  Vol.  4.  p.  1S6.  Vol.  6.  p  425, 
Can,  3  j.  Vol.  3.  p.  139. 

Can,  37.  Vol.  2.  p.  289.  Vol.  4.  p.  39T.  Vol.  6.  p.  260. 
Can.42.V0L  3.^.336,-  Can.  4;,  Vol.  8.  p.  207. 
Can  45.V0I.4.  p.  215.  -Can.47.  V0L7.  p.305. 

Can.48.  Vol.  2.  p.  ijS-  Vol.  4.  p.  40,5'.  Vol.  7.  p, 64. 330. 

Can.53.  V0I.3.  p.  139.  Vol  7.  p.  65. 
Can.  55.V0I.  2.^.174.  -  Can.56.  Vol»3,p.l39. 
I.Can.  57.  Vol.  7.  p.  J05.  VoL  8.  P-  225. 
Can.58.  Vol.  2.  p.  138.  Vol.  3.  p.  167. 
Can.59.  Vol.  2.  p.  214.  -  Can.  60.V0L  7.  p.  225'. 
Can.  6i.  Vol.  7.  p.  379.  Vol.  9.  p.  35, 
Can.  67.  Vol.  7.  p.  65.  -  Can.68.  Vol.  2.  p.  198. 
Can.  72.  Vol.  4,p.  211.403.  -  Can.  75.  V0L2.  p.  £9,  64? 
Can.77.  Vol.  8.  P-Ioj.  -,  Can.  78.  Vol.  3.  p.  418. 
Can.  §0,  Vol.  3.  p.  28.  -  Can.  gl,  Vol  7.  p.  171» 
Can. 84.  Vol.  1. p.  157.  212.  -  Can. 86. Vol.i.  p. 212. 214. 
Can.90.V0I.  1.  p. 210.213.  -  Can.91.V0L1,  p.  296. 
Can.  93.  Vol. 7.  p»  65-331.  -  Canuioo.  Vol.  1.  p.sic.UJ» 
Can.  103.V0I.6.  P.24S.  -  Can.115.V0l.  ^p.  243. 
Can.117.  H8.V0I.3.P.411.  -  Can.  119.  Vol.  3.  p.  138-  411«. 
Can.  123.  Vol.  3.  p.  139.  411.-  Can.128.  V0I.7.  p.297» 
Can.129.V0I.  7.P.297.  -  Can.i32.i3j.  Vol.  7.  p,l6  6* 
Can.135.  V0L7.  p.JI» 

C0D2X 


Co 


INDEX     SECVNDVS 


Fl.  an, 


8}6o. 

411. 


326. 
3** 


CODEX   IVSTINIAXEVS.   Vid    l^STiNIANVS. 
COHEX   THtODOSIANVS.  Vld.  THEOUOS  VS. 
CODEX  CANONVM  ECCLESIAL  GRAECAE.  Vid.  fcHLNGE- 
RVS. 

GEORGIVS     CODINVS. 
t)e  ofEciis  ecclefiae  Conftantinopolitanoe  grxC.  latin.  cum  notis 
lacobi  Crctfri.  Pariflh 4S.  fol.  Vol,  3.  p.  304. 567. 
COLLATIO    CARTHAGINENSIS. 
Inter  catholicos  &  Donariftas.  Ad  calcem  Optat i.  PariJ.  iGfl.fol. 
Vid.  infra  inter  concilia. 
COLLATIO   1NTER  CATHOLICOS  ET   ARIANOS. 
Apud  Mabillonium  de  cui-fu  gallicano.  V0L6.  p.j. 

COLLECTIO     CANONVM. 
Wittcberga  1614.  qto.  Vol.  8-  p.  185* 
COLLECTIO    CONSTITVTIONVM    ECCLESIASTlCARVM. 

Vid.  BALSAMON  apud  IVSTELLVM,  Vol.  2.  p.  48. 

FRANCISCVS    COMBEFISIVS. 

Bibl.  patr.  graec.  latin.au&arium  nouum.  Parif  1648./0/.  Vol.  5. 

p.  140.  Vid.  Ajlerius,  ceten. 
Auttarium  nouiffimum.  Parif.1ft72.fol.  Vol.  1.  p.58.  Vol.  3.  p. 

147.  Vol.  4.  p.  144.  &c.  Vid.  cjux  dixunus  ad  Bibliotbcc. 

grxc.lativ.  fub  littera  B. 
Hiftorfa  Monothelitariim  cum  variis  monumentis  patr.grxc.la- 

tin.  Parif  1648.  V0L7.  p.  171.  Vdl.  9.^.59.  64. 
C  O  M  B  E  R . 
Of  liturgies,  2  vol  Lond.Suo.  Vol.j.p.ljo.  ljS-179-  I80.V0I.6. 

p  50.  264. 
Companion  to  the  Temple.  Vol.  4.  p.  69. 

COMMODIAN  VS. 
Inftru£tiones  aduerfus  Pa^anos.  Ad  calcem  Cypri&ni  edit.  Rigalr. 

Panfibbb.  Vol.  7.  p.2)S.  V0I.9.  p.115. 

CONSTANTINVS    MAGNVS. 
Epiftolce  varise.  Apud  Eufcbium.Vol  1.  p.  251.  Vol.  2.  p.  2)^.^66. 

Vol.  3.  p.  406.  Vol.  7.  p.  47. 275.  Et  apud  Socratem.  Vol.  1. 

p.  34.  Q**~ 


Conjlitutionef  apojlol  A  V  C  T  O  R  V  M . 


Fl.  an, 

Oratio  ad  fanctos.  Cap.  12.  Vol.  9.  p.  14$?, 

CONSTITVTIONES  flC  dida  APOSTOLICAE. 

Apud  Cotekrium  vol.  1.  patrum  apoflolicorum  &  tom,  r.  concilior 

Labbei. 
Lib.  I.  cap.  9.  Vol.  7.  p.  455, 

Lib.  2.  cap.  1.  Vol.  1.  p.  143.  -  cap.  6.  Vol.  2.  p.  404. 
cap.  14..  V0I.4.  p.147.  -  cap.  18.  Vol.  £.  p.  211. 
cap.  25.  Vol.  I.  p.  109.  288.  -  cap.  26.  Vol.  1.  p.  82.356. 
cap.  ?8-  Vol.  I.  p.  272.  273.  Vol.  6.  p.  505. 
cap.  3o.V0l.Lp.323.  -  cap.3i&32.Vol.r.  p.321. 
cap.44.  Vol.  1.  p.312. 

cap.57.  Vol.  1.  p.  272. 303. 318. 326.  ftl.  356.  Vol.  2.  p.a  ». 
Vol.  3.  p.  172. 175. 196. 202. 220.  267.  Vol.  4.  p'  ng# 
Vol.  5.  p.  277.  Vol.  6.  p.  2. 20.  58. 73.  80.  91. 127. 238. 
cap.  58.  Vol.  1.  p.  356.  Vol.  6  p.  1S5.  Vol.  g.  p.  44. 
cap.  57.  VoL  5.  p.  256. 287. 308. 316. 339.  Vol.  6.  p.  59. 577. 
cap.  63.  Vol.  2.  p.  409.  (  VoL  9.  p.  52, 

j  Lib.  3.  cap.2.  Vol.  7.  p.  437.  -  cap.  4.  Vol.  6.  p.  265. 
cap.  5.  Vol.  I.  p.  62.  -  cap.  8.  Vol.  6.  p.  252, 
cap. 9.  Vol.  1.  p. 350.  Vol  6.  p.  124. 
cap.u.VoL2.p.6.  36. 
cap.15.V0l.  i.p.35?.354.VoL4.p.3o7. 

cap.  16.  Vol.  4.  p.  296. 298.  360. 
cap.  17.  Vol.  4.  p.  310. 330. 360.  ;jr. 
cap.i9.V0l.  1.  p.321.  -  cap.20.Vol.6.p.  123. 
Lib.  4.  cap.  6.  Vol.  6.  p  252.  Vol.  7.  p.  413.  475.  487. 495. 4^. 
Lib.  5.  cap.  6.  Vol.  4.  p.  48.  -  cap.  13,  Vol.  9,  p,  72, 
cap.  15.V0I.9.  p.52.257. 
cap.  17.  Vol.  8.  p.  85.  Vol,  9.  p.  105. 
cap.  Ig.  VoL  9.  p.  229.  239. 

cap.  19.  V0L4.  p.  249.  Vol.6.  p.3.  59.V0L  9-p.  239. 
cap'.  20.  Vol.  5.  p.  287.  Vol.  9.  p.  40.52. 
Lib.  6.  cap.  15.  Vol.  4.  p.  238. 408- 
cap.i8.Vol,  1.  p.  342. 
cap.  30.  Vol.  5.  p.  175.  Vol.  10  p.  54. 
Lib.  7.  cap.  22.  Vol,  4.  p.  182. 36:.  #j<J. 
Bingh.O.E.Vol.X.  Pp  cap< 


Conftiu:ihnes<qof.ol      TNDEX    SECVNDVS 


-    cap.23.  Vol.  9.  p.  $},  2)7.  -  cap.  24.V0I,  5.  p.  241. 
cap.  25.  V0I.4.  p.  54. 136.  -  cap.26.V0l.  6.  p.  497. 
cap.  39.V0I.  4.  p.  11.  -  cap.  40.  V0I.4.  p.31, 
cap.  41.  Vol.  4.  p.  9 3.  262. 27%  303. 
cap.  42.  Vol.  4.  p.  305.  VbL  6.  p.  361. 
cap.  43.  Vol.  4. p.  94.317.346. 

cap.  44.  Vol.  4.  p.  305. 346. 372. 373. 3S0.392.V0I.5.P.237. 
cap.  45.  VoL  4.  p.  392.  -  cap.  46.  Vol.  1.  p.  64. 
cap.  47.  Vol.  9.  p.324.  -  cap.^g.VoI.^piitf2* 
Lib.  g.  cap.  4.  Voi  T.  p.l6g.  VoJ.  2.  p.  IpO. 

cap.5.  Vol.  1.  p,  169. 311.  V0I.2.  p.  1S7.  Vol. 3.  p.186.  VoL 
4.P.13.V0I,  5.  p.6.  V0L6.  p.59.154,209.  Vol.S. 
p.  113. 
cap.  6.  Vol.  1.  p.  311.  Vol.  2.  p.  27.  V0I.4.  p.  19.  V0I.5.  p.20. 

88.261.V0l.  6.  p.  210. 211. 218. 
cap.  7.  Vbl.  4.  p,  9  ; .  Vol.  5.  p.  38. 67. 261.  Vol.  6.  p.  218.  221. 
cap.  8.V0I.  I.p.38.  Vol.^.p.io.  Vol.  5»p.26i.  Vol.6.  p. 

222.224,  Vol.  8.  p.  115, 
cap. 9.  Vol.  5.  p.  2|-&.  Vol. 6.  p.  225.  236.  Vol.  3.  p.  115. 210. 
cap,  :o.  Vol.i,  p.  ?i2.  Vol.).p.2)8. 
cap.  1;.  Vol.l.p.320.  Vol.2.p.  13.V0I.  4,p.  94.  Vol.  6.p. 

246. 280. 
cap,  12.  Voi.  1.  p.  3g,  Vol.  2.  p.  26x  Vol.  3.  p.  237. 2  f  7.  Vol. 
4.  p.  94. VoJL  5.  p.  6. 65. 107. 133. Vol.  6.  p.  ^y  37. 
278-28$' ^  3,9?  448.  Vol.  8-  p.  183, 
cap.j3.V0i. i.p.  304.  V0I.3.  p. 7.236.268.  Vol.  5.^.65, 
Vol.  6.  p.  35. 292. 362. 392. 427, 4,35. 488-  500. 
cap.14.  Vol.  5-  p.  66.  Vol.  6.  p.  49:. 
cap.  15,  V0I.5.  p.  66.  Vol.  6. p.  49:.  ,193, 
cap.16.  Vol.  I.p.  200.  291. 
cap.  18.  Vol.  I.  p.  301.  Vol.  4.  p.  94. 
eap.  19.  VoL  I.  p.  348.  -  cap.20.  Vol.  3.  p.  197, 
Cip.2I.  Vol.2.  p.  12.  -  Cap.22.  V0I.4,  p.  308.  T^/OJZ- 
cap.  24.  Vol.  3.  p.  107.  Vol.  6.  p.  222. 
cap.  25.  Vol.^.p.lIO. 
cap.  26.  Vol.  2.,  p,  6. 23.  Vol,  4.  p.  24, 
cap.27.V0ll.  p.l62. 

cap. 


Conjlitut.  Corp. 


AVCTORVM. 


-   tap.  28.  VoJ,  l,  p.  30$.  316. 355.  Vol,  2,  p.  18)-, 
cap.3r.vpl.  6.P.50U 

cap.  32.  Vol.  4.  p.  S»2I9-  220. 223.225.226. 229. 232, 233. 234. 

Vol.  7.P.2.  u.  236. 241.246.  409. 45 r. 
cap.  3 j.  Vol.  9.  p.  53. 56.  7?.  84.  ir6. 125. 127. 232. 
cap. 34.  Vol.  I.  p. 32,  Vol.  5.  p.  308«  311. 
cap.  3?.  Vol.  z.  p.  26.  Vol  5,  p.  30^.  308-  339. 
cap.  56.  VoL  5.  p.  340.  Vol.  6.  p.  115. 
cap.  37.  Vol.  2.  p,  26,  Vol.  5.  p.^r6. 322^341,  Vol.  6.  p.  21). 
cap.  ,%  Vol.  I.  p. 308-  Vol,  5. p. 323.  (  W2, 

cap.39.V0L5.  p.323. 
cap.  40.  Vol.  2.  p.  z88.'290.  Vol.  6..p.  361. 
cap.  41.  Vol.  ro.  p.  64.  -  cap.42.  Vol.  ro.p.  75. 
CONSTITVTiONES    ECCLJ-.SIAC  ALF.XANDRINAE, 
Apud  Beueregiumin  pandeft.s.  VoI.Il  p.  278. 

CONTIVS. 
f  In  iniritutiones  Iufriniani.  Vol.  7.  p.  415. 
i.50.    I  CORNELrVS,    EIMSCOPVS    ROMANVS. 

EpifloLej  apud  Cj/prianttm.\7ol,i.  p.  274.V0I.2.  p. 578*  Vol, 7» 

p.  490.  VoL,  &  P-i). 

apud  Enfcbium.  Vol.  r.p.90.178.  &}*  330.  VoI.k  p, 

6. 182. 292.  Voi.  3.  p.  )G).  Vol.  4.  p.  3$. 364. 

■  381.  VoL  5.  p.  150,  Vol.  6.^.484. V0I.7.P.317. 

CORPVS    IVRIS    CIVILIS. 

Per  Diotiyjtum  Got/jofredum.  Lugdun.  1589. 2  vol.  8m0.  Vid.  1  r  s  t  i> 

KlANVS, 

CORl-VS    IVRIS   CANONICI. 
Videlicet  Gratiani  decretum,  decreiales  Grcgorii, Sextus  dccrc- 
uhum, Clemcntinx  ,&  Exrraua^anres,cuniemendationibuj 
Gregorii  KllJ.  Rem.r  15^2.  4Y0I./1'/.  (  CoJoti,  1717,2  vol. 
#0.) 
Decreti  pars  1. 

Diftinft.  23.  cap.  8,  Vol.l.  p.  278. 
cap.  19.  V0I.2.  p.  37. 
Diftincl:.  2).  cap,  1.  \d.  1.  p.  331.  ^, 

Pp  2  Di- 


Corp.  iv.r.  can.  I N  DF.X     SECVND  V  S 


tl.  an. 


-      -    Diftinct.jo.cap.  64.V0I.  g.  p.  H9. 
Diftintl  68-  cap.  4. 5.  Vol.  I.  p.  I91. 
Decieti  pars  2. 

CauiT.  1.  quxft.  i.  cap.  %.  Vol.  2,  p.  279. 
CaufT.^.  cjii  eft.  4.  &J.  Vol.  7.  p.  300. 

quaeft.  9.  Vol.  7.  p.  162. 
Cauff  13.  qureft.  2.  cap.  15.  Vol.  10.  p.  19. 
CaufT.  14.  quaeft.  5  6V  6.  Vol  7.  p.  475. 
CaufT  16,  qux-ft.i,  cap.  10.  Vol  3.  p  2$,  g?. ' 
cap.2i.&28.Vol.  3.  p.2g. 
cap.39.V0l.  5.  p.  23. 
CaufH  17.  quxft.  4.  cap.  36.  Vol.  3.  p.  367. 
Cau(T!22  quaeft,  r.  cap.  10  Vol,7.  p.361. 
CaufT  23.  quxft.  4.  cap.  30.  Vol.  7.  p.  113. 
CaulT.  24.  quxft.  j.cap.  13.  Vol.  7.  p.  112, 
CaufT,  31.  quxft.  1,  cap,  I.  Vol.  9.  p.  309. 
cap.g.  V0I.9.  p.^3S. 
Cauff. 32.que(L  7.  cap.  18. 23.  24.  Vol.  9.  p. 308 
CaufT.  33.  quxft.  4.  cap.  10.  Vol.  9.  p.  312. 
CauiT.  35.  quxft.  2.  cap.  8-  Vol,  9.  p.  291. 
quxft.  J,  tor.  Vol.  7.  p.  4:6. 
Catiff.  jfi.  quxft.  1.  cap.  7.  Vol.  3.  p.  367. 
De  pcenkenria.  Diftinct  2.  cap.  89.  Vol.  8-  p,  144« 
Decreti  pars  3. 
De  confecratione. 

Diftintt.  I.  cap.  6.  Vol.  3.  p.  326. 
cap.23.V0l.  3.  p.  119. 
cap.  27.  Vol.  3.  p.  326. 
cap,  61.  Vol  6.  p.382. 
Diftin£l,  2.  cap.  6.  Vol.  6.  p.  442. 
cap,  10.  Vol.  6.  p.  274. 
cap.  12.  Vol.  6.  p.  _J34.  V0I.7,  P.3T9. 
cap.  29.  Vol.  6.  P.4C6. 
eap.42.  Vol,  6.  p.  463. 
cap.  94.  Vol.  6,  p.  419. 


Diftina, 


Corp.iur.  can.  AVCTORVM. 


n.an,\ 

-     -   Diftbtt.  4.  cap.  4.  Vol.  6,  p.  397. 
cap.  73.  Vol  4.  p.  33S. 
cap.  101.  V0I.4.  p.  299. 
cap.  117.  Vol.  4.  p.404. 
Decretales  Gregorii  noni. 

Lib.  1.  rit.23.de  officio  archidiaconi.  cap.  7.  Vol.  I.  P-3J8» 
tit.  24.  de  officio  archipresbyteri.cap.  I.  Vol.  I.  p.  jtf* 
Lib.  2.  tir.  9.  dc  fei iis.  cap.  2.  Vol.  9.  p.  161. 
Lib.3  tit.  23.  de  folurionibus.  cap.  3.  V0I.7.  p.  ig6. 
tit.  28-  de  fepulturis,  cap.  1. .  Vol.  10.  p.  22. 
tit.  41.  de  celebrationemiffarum.  cap.  5.  Vol.  6.  P»337« 

cap.  6.V0I.6.P.333. 

tit.  49.  de  imtnunitare  ecclefine.  cap.  6,  Vol.  3.  p.  366. 

Lib,  5.  tit.38.de  pcenirentia  &  remiff.  cap.  12.  Vol.  6  p.  588« 

COSINT  VS. 

Scholaftical  Hiftory  of  the  canon  of  fcripture,  Lond,  1683-  qto, 

Vol.  6.  p.  97. 
Hiftory  of  Tianfubftanriarion.  Lond.  1676.  gw.Vol.  6.  p.455.462, 

IOANNES    BAPTISTA    COTELERIVS. 
Nottc  in  patres  apoftolicos.  2vol.  Ant\verp.  1698.    Adduntur  in 
appendice  Beueregii  codex    canonum  vindicatusj  Vfferii 
differtationes  Ignatianse ;  &  Pearfonii  vindiciae  Ignatii, 
In  Herm  Paftor.  Vol.  4.  p.  194.  Vol.  7.  p,  435,  437. 
In  confhtutiones   apoflohcas. 

Lib.2.  cap.  1.  Vol.  1.  p.  145. 

cap.  25.  Vol.  1.  p.  288.  Vol.  2.  p.  3. 29. 
cap.  57.  Vol.  2.  p.  41. 54.  Voi.  5,  p.  277,  &  Vol.  6, 
cap.  58.  Vol.  8-  P-  45.  (  p.  19. 

cap.  59.V0I.5.P.28I. 
Lib.3.  cap.2.  V0I.7.  p.437. 

cap.  15.  Vol.  1.  p.  352.  354. 
cap.20.V0l.  1.  p.166. 
Lib.  5.  cap.  13.  Vol.  9,  p.  68.  71.  8 j. 
cap.i5.V0l.  9.  p.59. 
cap.20.Vol,9.p.  40. 

Pp  3  tib. 


Co,Cr  INDEX     SECVNDVS 


Fl  m. 


-      -      Lib. 7. cap. 24.  V0I.5.  p.241. 
cap.  39.  V0I.4.  p.5. 
cap,  46.  Vol.  1.  p.  6 1.  Igj. 
Lib.g.  cap.  IJ.  Vol.  3.  p.  7. 97.  Vol,  6.  p.  491. 
cap.  19.V0I.  I.  p.  349. 
cap.  28.  Vol  1.^.275.324. 
In  canones  apoftolicos.  can.14.  Vol.  2.  p.  295. 
in  epiftolara  Clementis  ad  Jacobum.  Vol.  r.  p  79. 
In  cpiftolam  Ignatii  ad  Magnef.  Vol.  1.  p,  267. 
ad  Smyrnentes.  Vol.  2.  p.  243. 
ad  PhiladeJph.  Vol.  2.^.159. 
In  pfeudo-lgnat.  epift.ad  Magnefios.  Vol.  9,^.34. 

IOANNES    COTIVICVS. 
IcinerariumHicrofolymicanum,  Anhvtiy,  1619.  4*0.  Vol,  3.  p.  435; 
4^6.410  449. 

PETRVS   CRABREVS. 
Concilia  generalia  &  prouincialia.  ^vo\,Co!on.  i^i.fol,  Vol.  I. 
p.  301.  Vol.  3.  p.  273.  Vol.  6.  p.  378.  Vol.  7.  p.  454.  &c. 
ALBERTVS  CRANTZIVS. 
Mccropolis,  fiiie  hiftoiia  ccclcfiafticaSaxoni:e.  Jrancofl^o.foi, 
(  ColonU  1574.  %uo. )  Vol.  6.  p,  474. 
CRECCELIVS. 
Colle£l.inea  de  originc  &  fundacione  ordinismonaft,  V0I.3.  p.n. 

CRITICI    SACRI    IN   MJiLIA. 
Amjlchi.  1698  Svol.  (Lon.I.  1660. 8 vol/cl.)  Vol.  3,  p.231, 

CRITlCAL    HISTORY   OF    THE    CRl.ED. 
LonJ.Suo,  VoL^r  p.64.71. 

METROPHANES     CRITOPVLVS. 
Confeffio  ecclefiae  Oriencalis.  grxc.  latiu,  tliimjl.  1661.4/0.  Vol, 
9.P-344* 

MARTINVS   CRVCIVS. 
Turco-Gnccia  grsec.  lacitW  ZSafl,  1584.  foi.  V0L3.  p,  193, 

ST.EpHANVS     CVRCELL  A  I-  V  S. 
De  efu  fanguiuis.  Inter  opera,  Ampl,  1675.  Vol.  g,p,  83. 

CALCI- 


Cypri<mut. AVCTORVM. 


H.an 
2jo. 


CAECILIVS   CVPRIANVS. 
Opera.  Oxott.  i6g2./o/.  E:  cum  notis  RigaJtii.  Parif.  1684./«/. 
(  Cum  notis  Feili ,  AmQelo.l.  ijoo./o/.) 
Libri  &  rraclaru*. 
AJ  Donatum.  Vol.2.p.20,Vol,4.  p.  36,  V0I.7.P.410.412.444. 
Deidolorum  vanitate.  Vol.  5. p.  83.  f4+9« 

Teftimonium  aduerfus  Iudsos.  lib.2.cap.  2.V0I.  ?.  p.  213. 

lib.  3.  cap.  50.  Vol.  4.  p.  67. 
cap.62.V0l,  9.  p,  283. 
De  habitu  virginum.  Vol. 7.  p. 4^7. 
De  vnitate  ecclefix.  Vol.  r.  p.  113.  Vol.  4.  p.  45. 310.  Vol.  6.  p.  ^4. 

Vol.  7.  p.  7.  29.  iol.  102. 290.  29?. 

De  Iapfis.  Vol.  1.  p.  505.  Vol.  2.  p.  504. 319. 324. 406.  Vol.  4.  p. 

20.5.262.  Vol.  5. p.  145.  Vol.  6.  p.  11^.392.^14.418. 

478.53)'Vol»7.  P.12J.149.198.  203.284.V0I.8-.P. 

118. 122. 124. 127.  149.  200.  Vol.  9.  p.  283. 

De  orarione  dominica.  Vol,  4-P.45.  Vol.j.p.  146.235'.  241,  2)4» 

270. 299. 300. 303.  Vol.  6.p.  310.  322.  578. 
De  mortalitate.  Vol.io.  p.  77. 

Ad  Demetrianum.  Vol,  4.  p.310,  V0I.5,  P.320.V0I.6.  p.  356. 
De  opere  &  eleemofynis.  V0L.2.  p.  263.  Vol. 3,  p.  113.  149,  248* 

Vol.6.p.  249. 
De  bono  patiefltiir.  Vol.  2.  p.  303.  Vol.  5.  p,  53.  Vol.  6.  p.478. 

Vol.  7.  p.l^o, 
De  zelo  &'  liuore.  V0I.7.  p.  518. 
De  fpe&aculis.  Vol.  6.  p".  415. 
De  duplici  martyrio.  Vol.  10.  p.  70. 
Epifiola  3.  al.  8.  Vol.l.  p.73.  284.  Vol.g.p.^. 
4.  al.  9,  Vol   2.  p.  14. 

6.  al.  14,  Voi.I.p.274. 

7.  al,  1?.  Vol.  4.  p.262. 

g.  V0I.1.P.77.V0I.5.P.  53.  146. 

9.  Vol.  I.  p.7  j.  302.  Vol,  6.  p  264. 

10,  al.  16.  VoL  6.  p.  535.  Vul.  7.  p.  27.  I2J.  127. 179 .  J°9.  536. 

Vol,  tf,  p.205,209,253. 

Epi- 


Cygrjamt. JNDEX   SECV NDVS 


Epiftola  ii.  al.  15.  Vol.  6.  p.  13-.  Vol.  7.  p.  120. 129.  igo. 

12  al.  37.  Vol.  5.  p.  295.  Vol.  6.  p.  576.  Vol.  g.  p.  20$. 

232.  281, 

x;.aUx8#Vbl  i.p.73. 315- Vul- 8.  p.  209.252. 

I4.al.2o.Vol..i.  p.  188- 

15.  al.  io.VoL  7.  p.  197. 

17  al.  2  ,\  Vol. '.  p.  75.  Vol.  7,  p.  T29. 

20.  al.  22»  Vol.  2.  p.  2  44. 

2I.VoLt.  p.  284.V0I.7.  p.204.  Vol.  9.P.41. 

23.V0I.  r.  P.48.V0I.  7.p.T29. 

24 .  al.  29.  Vol;  1.  p.  48. 274  Vol.  2.  p.  14. 29. j  j. 

26.  al  3  .  Vul.  -.  n.  I79. 

27.  al.  ?;.Vol  7.  p.26.-  "  . 

28.  al.  3  4.  V.-l.  2.  p.  .■.64..V0I.  8.  p.  7. 

50.  Vul.  i.  p.  77.  Vol.  7.  p.  203. 

51.  Vol.  1.  p.  77. 160. 

'33.  al.  ,'S.  Vol.  1.  p.  48. 274.  Vol.  2.  p.  ^o.  86.  Vol.  j.  p.193» 

Vol.  6.P.76. 
3 U  al.  39.  Vol.  T.  p.  504.  Vol.  2.  p.  :o.  34.  8)- 264.  Vol.  3.' 

p.  19  j.  Vol.  5,  p.  10S.  Vol.  6.  p.  73. 82.  25  .  Vol, 

7.  p.  145. 
3".  al.  40.  Vol.  2.  p.  86.  160. 196. 

36.  al.  38.  VoJ.  I.  p.  77.  Vol.  6.  p.)78- 

37.  al.  38.  Vol.  3.  p.  316.  Vol.  6.  p.  331.  J76.  Vol.  9.  p.  Ly, 

38.  al.41.V0Ll.  p.  96.  109.  Vol.  2.  p.  33.  Vol.j.  p.joS. 

Vol.6.  p.  73. 
39.al.42.V0Ll.  P.96.V0I.2.  p.33.  Vol.j.  P.29J. 
40.  Vol.  3.  P.  223. 252. 
42.  al.  45.  Vol.  1.  p.  70.  207.  Vol.  3.  p.  223. 
44.  al  46.  Vol.  I.  p.  179.  Voli  7.  p.  20'. 
4%Vol.i.p.  207. 

46.  al.  49,  Vol.  I.  p.  I°,&.  274.  Vol.  2.  p.  37S.  Vol.  g.  pjlf. 
48.al.jo.Vol.  7.  p.490. 
,      49.  al,  J2.  Vol.  1.  p.  93.321.  Vol.  2.  p.'i6o..i62.3i3.  Vol.  7. 

P.398.4II.490.V0I.8.P.5  IJ. 

Epirt. 


Cyprianur. AVCTORVM. 

JlanA  •  .  "         "* 

Epiftola  52.al.55.  Vol.i.p.  59.  110.  150.  T73  330.  V0I..2.  p.96. 
315.  Vol.  7.  p.  201.  204.  285. 284-3:7. 394,  Vol.g. 
p.  224.243. 
54.  al.  57.  Vol.  6.  P.57S.  Vol.  8.  p.  igi. 
55.al.59.  Vol.l.p.178.273.  Vol.  3.  p.  149. 224.  V0I.7; 
p.  27. 90. 197. 291  416.  Vol.  8.  p.  58. 165. 171.181. 

56.  al.  58-  Vol.  1.  p.  86.  Vol.  6.  p.  478.  Vol.  9.  p.  155.201. 

57.  al.  54.V0I.6.  p.45. 

58.  al.  61.  Vol.  I.  p.  285.  Vol.  5.  p.  53.  72. 

59.  al.  64.  Vol.  4.  p.  206.  388« 
60.al.57.  Vol.4.p.  45.V0I.6.  p  264. 
6r.  al.  2.  Vol.  4.  p.  224.  V0I.7.  p.  210. 

62.  al.  4.  Vol.  2.  p.  339. 377. 378-  Vol.  3.  p.  98.  Vol.  7.  p. 

63. 127. 462.  Vol.  8.  p.  89- 

63.  Vol.  I.  p.  81.  Vol.  3.  p.  223  Vol.  5.  p.  300.  Vol.  6.  p. 

274. 318-  515-  Vol.  8.  p.  194. 

64.  al.65.  Vol.  2.p.  315.  V0I.3.  p.224. 

65.al.3.Vol.r.  p. 97.  298.  V0I.7.  p.29. 

66.  al.i.  V0I.2.  p.  264. 403.  Vol.6.  p."256.  331.  348.  350. 

67.  al.  68-  Vol.  r.  p.  179.  (  V0I.7.P.  170.  318. 

68.  al.  67.  Vol.  1.  p.  III.  113. 146. 161. 167. 298.  Vol.  2.  p. 
98. 122. 128.315. 457.  Vol.  7.  p.  32. 101. 

69.  al.  66.  Vol.  1.  p.  70.  ioo.  V0I.4.  85.  276.  Vol.^.p. 
145.V0I.  7.  p.5.  26. 

70.  Vol.l.  p.  119.  Vol.  4.  p.  85.276.314.  Vol.  5.  p.145. 

71.  Vol.  4.  p.  405.  VoL  7.  p.  6. 
72.V0I.  i.p.  121.  V0I.4.  p.  ^1.374. 
73.  Vol.  4.  p.  44. 52.  164.  362. 374.  406.  Vol.  5.  p.  64. 
74.V0l.-4.  p.405.  (  Vol.8-  p.  191. 276. 

7J.  Vol.I.  P.7O.7I.  Vol.2.p.2I.I99.  30j.  V0I.4.  p.52. 

363.  375.V0I.5.  p.147.  Vol.  6.  p.  128.417.  Vol. 

7.  p.  160. 261.  Vol.  8.  p.  191. 
76,  al.  79.  V  ol.  1.  p.  1:3,  Vol. :.  p.  21.  Vol.  4.  p,  219. 334. 

Vol.8  p.191. 
8l.  Vol.  1.  p.  73.  Vol.  2.  p.  244.  Vol  7.  p.  234. 
S^.Vol.r.p.ni. 
Palfio.  Vol. :.p.  419.  &c.  Vid.  PONTIVS, 
Bingh.O.E.VolX  Qjj  CY 


CvriUjtu 


INDEX     SECVNDVS 


ll.an.\ 


4". 


.- 


#«• 


CVPRIANVS    GALLVS. 
Vica  C.efarii  Arelatcnfi:,.  l.ugdun.  1615.  4/0.  Vol.  6.  p.  1  v.  206. 
Vol.  7.  p.  169. 

CYRILLVS    ALEXANDRINVS. 
Opera  grxc,  laun,  7  vol.  /•«r//^  1633. 

Tom.  1. 

De  adoratione  in  fpiritu  &  verirate.  lib  5.  Vol. 3.  p.  289. 
In  glaphyris  fuper  Genef.  Exod.  &  Lcuitic,  Vol.  6.  p.  322. 
In  Exod.  iib.  2.  Vol.  j.  p.520. 

Tom.  2. 
In  Iefaiam.  Vol.  g.  p.l8> 

Tom.  £ 
In  Amos.  V0U9.  p.  33. 

Tom.  4. 
In  euaogeiium  Ioannis.  Vol.  4.^.  172. 179. 295".  32:.  400.  Vol.6» 
p.294.  371.V0I.8.  p.  188.192.  205.  246, 

Tom.   5. 

De  ninirare.  VojL  4.  p.  i6£. 
Homilias  pafchales.  V0I.9.  p.190» 

Tom.  6. 
Epiftola  ad  G.elofyrium.  Vol.  6.  p.410. 
Aduerfus  lulianum,  V0I.4.  p.  125. 


Epiftoia  canonica  ad  epifcop.  Libyae  &  Pentapol.   Apud  Bms- 

rcgium.  pand.  rom.2.  Vol.  4.  p.  9. 
Epiitola  ad  monachos  ln  concil.  Ephcf  p.ut.  1  c.  28-  V6L  6.  p.iir, 
Epiftola  pafchal,  Apudifor/w.tleuo&iinarempQr.Vol.  9.  p.101, 

CVKILLVS   HIEROSOLVMITA.NVS. 
Opera  graec.  larin.  Oxon   1705./1  /. 
Prxfatio  catechefeon.  Vol.  1.  p.  ;2. 51.  Vol.  }.  p.  197.  V0I.4.P.  2J> 

32.ijo.i40.Vuh9  p.198. 
Catechef,  I.  V0I.4.  p. 9.20.25*28.  Vol.y.  p.  193, 

2.  Vol.  5.  p.  l6:. 

3. Vol.  4.  p.  49.  51,  Vol.  5.  p.  61. 162. 
4.V0I.I.  p.  63. 119,  Vol.  4.  p.12.311.  Vol,6,  P.62.9T. 
Voi.7.  p.29.),  Cate, 


CynHur'.    T>a AVCTORVM. 


Fb«n* 


Catechef.5.  Vol.j.p.162.163.  Vol.6.  p,447« 
<5.Vol.  4.^.95.123. 155. 

lo.Vol.  5.  p.5.  -Catech.12.  Vol.V  p.236. 
15.V0I.  4.^.311.  -  Catech,  14.  Vol,l.  p,  6j> 

15.  Vcl.I.  p.  12. 

16.  VoL  5.  p.  144.  Vol.  4.  p.  26.  V0L5.P.I jl.Vol.^.p.lSj. 

17.  Vol.  1.  p.  310.  Vol.  4,  p.  350.  -  Cat.  ig.  Vol.  5.  p.  112. 
CatecheC  myilagog.  1.  Vol. 5.  p.  255.  Vol  4.  p.  264. 267. 274.  Vol. 

5.  p.  61, 161. 162.  Vol.  7.  p.  211. 452. 
2.  Vol.  5,  p.  255. 257.  Vol.  4.p. 503. 305 .307.526.558. 
5.  VoL  4.  p.  522. 54?.  560. 370,  VoL  6.  p.  520. 455. 
4.  Vol.  4.  p.  385, 
J.  Vol.  5.  p.  258.  Vol.  6.  p.  58. 299.  504. 310. 5:2. 315. 

T-l-  329-  332-  3)2-  366»  367-  469>  478-  484- 
■4^5.489-4^ 

CYRILLVS     SCYTHOPCLITAXVS. 
Vita  loannis  Silentiarii.  Apud Papgrochium  a£t.  faa&orum.  VoL 
3.^.39,461. 

D. 

LVCAS    DACHERIVS. 
Spiciiegium.  Parif  166^^0.  (Parif.1711.fo/.)  Vol.£.p.44f, 

IOANNES    DALLAEVS. 
De  obie&o  cultus  religiofi  aciucrfus  Latinorum  traditioncm,  &> 
neux  1664. 
Lib.i  cap.iG.Vol.f.p.  72- 

cap. 2^.  Vol.  f.  P-  ll7* 
Lib.2.cap.2.  Vol.f.  p  263. 

•cap  6.  Vol.6  p.  466. 467. 
cap.  19.V0I.  6.p.  508-  <if. 
cap.  20.V0I.6.  p-477- 
Lib.3.  cap.  13,  Vol.  6.  p- 153.  -  cap.2f.Vol.f,  p.§3« 

cap.31  Vol.  f.  p.  8f« 
Lib.4.  tot.  Vol.  io.p.95. 

cap.7.  Vol.  10,  p.  4. 
Lib.j.cap.§.Vol.  3-p.237- 

C^q  2  Dc 


Da INDF.X    SECVNDVS 

Fl 


,an. 


73? 


De  confcfllone  auriculari.  Genetue  \6Cl.  qto, 
Lib.2.cap.28-  Vol.6  p.  521. 
Lib  4-cap  1.  Vol.  8-p.  139.  -  Cap.  12.  Vol.  8.  p.146. 

cap.  2o.Vol.7.p.i82.  I9v  «  cap.23.  Vol.  8.  p.  142. 
cap.  25.  Vol.  8-  p.  133.  -  cap.  43.  Vol.  8-  p.  143. 
De  confirmatione  &  cxtrema  vnclione.  Geneux  1650.  ^te. 
Lib.l.cap.8  Vol.  4  p.  374. 
Lib.i.cap.  1.  V0I.4.  p.  145.  •  cap.  2.  V0I.4.  p.369. 

cap.  n.Vol.  4.  p.303.  -  cap.  24.  Vol.  4.p.  313. 
Lib.3.  cap.13  Vol.  4.  p.349. 
De  ieiunio  &  quadragefima.  Daucntrite  1654,  %ue.  Vol,  t.  p.  3. 

Vol.  9.  p.  178. 
De  imaginibus.  Lugdun.Batau.\6$i.%uo.  Vol.  3.^.308. 
De  poenis  &  fatisfaclionibus.  Amflel,  1649.  ^to.  Vol.  6.  p.  333. 
De  fcriptis  Ignatii.  Geneua  1666.  \to.  Vol,  4.  p.  122. 

IOANNES     DAMASCENVS. 
Opera  graec.  latin,  Bajil.  if75/&/. 
De  fide  orthodoxa. 

Lib.  3.  cap.  10.  Vol.  6.  p.  ?8- 19. 
Lib.  4.  cap.10.  V0I.4.  p-  3i?9. 
cap.  17.V0I.  3.  p.  310. 
De  haerefibus.  Vol.  o.  p.  z66. 
De  imaginibus.  orat.  1.  &2.  Vol.3.p.  310. 

orat,3.Vol.2  p.  63.  Vol.3.p.  307. 
DAMASVS. 
Liber  pontificialis,  fiuc  vitac  veterum  epifcoporumRomanorum.' 

In  tomis   conciliorum. 
Vita  Sixti.  Vol.  10.  p.  7. 

Eutychiani.  Vol.io,  p.43. 

Marcelli.  Vol  3.  p.  133.139.  260.405.  j?2. 594. 

Mckhiadis.  Vol.6.  p.  268. 

Sylueftri.  Vol.  3.  p.  2^g. 

Siricii.  Vol.  6.  p.  268. 

Anaftafii.  Vol.  6.  p.^r, 

Hilarii.  Vol.  3.  p.  271. 

Gelafii,  Vol.  2.  p.  179. 

Vka 


n<t  -  D/ 


AVCTORVM. 


3°3- 


370 


254 


f/.  **: 

Vita  Pehgii.  Vol.  I.  p.l64» 
Decreta.  Vol.  6.  p.  31. 

ACTA  DATIVI; 
Apud  Baron.  ad  ann.  303.  Vol.  5.  p.  57, 

MARTINVS    DELHIO. 
Difcjuifitiones  magica;.  Louan.  1599.  4/0.  Vol,  4,  p,246. 

DEMONSTRATION 
That  theChurch  of  Rome  has  errecLin  her  decrees  aboutCom- 
munionin  one  kind.  Lond.  1686.  ^Jo.  Voi.  6.  p.  432. 
THOMAS    DEMPSTEKVS.     . 
Additiones  ad  Rojini  anticjuitates-Romanas.  Ci/on.  1620.  (Co/on, 
1662, 4to. )  Vol.  7.  p,  455. 508.  Vol  9.  p.  6.  II.  Vol.  K).  p.  6. 
DEPOSITIO    MARTYRVM, 
Apud  Pearfon.  annal.  Cypnan.  Vol.  9.  p.  153.  Vol.  10,  p.  I.l.  27. 

DIDYMVS     ALEXANDRINVS- 
Opera.  In  bibliothec.  patr.  tom.  9.  (  tom.  5,  ed,l?<gj««.  1677.) 
De  fpiiitu  fantto.   Vol.  4.  p.  165. 

LVDOVICVS    DE   D  I  E  V. 
Animaduerfionesin  epiftolasD.  Pauli.Lugdun.Batauor,  1646.4/0. 
In  iCor.6.Vol.  i.p.  126. 

dio  cassivs.  Vid.  fub  littcra  C. 

DIOGENES    LAERTIVS. 

De  vitisphilofophorum,gr:ec.  lat.  cum  Hefychio,Milefio  cl'Eu- 
napio,  de  iisdem,  Colon.  Allobrog.  1616,  gao.  cum  iiotis  If, 
Cafauboni.  (  Amjle/od.  1692.  qro, ) 
Vita  Platonis.  Vol.  7.  p.  463. 

DIONYSIVS     'ALEXANDRINVS. 
Epiftolae  variae.  Apud  Eufebium.  VoLl.p.321.  V0I.3.  p.213.429. 
4  -;o.  Vol.  4.  p.  54.  Vol,  5.  p.43. 149. 320.  Vol.  6.  p.  358. 
447. 478.  Vol.  7.  p.  23.  Vol.  ?,,  p.  231.  Vol.  10.  p.  2. 
Epiftola  canonica.  Apud  Beueregivm  in  pande&is, 
Can.  1.  Vol.  3.  p.  4.  Vol.  9.  p.  228. 
Can,  2,  Vol.  3.  p.  149. 213.  Vpl.  6.  p.  422. 
Can.  4.  V0I.7.  p.192. 

Q3  3  010- 


Di , D* IKDEX    SECVNDVS 

J7.  <?«. 


S6z. 


533- 


DlONYSIVS     AREOPAGITA. 

Operafub  ipfius  nomjne  gnec.lar.  2  vol.  /)tfr//'.  1644,  cum  fcho- 
X{vsPachythct.8tMaxitbi:(  }Ahtfa>erpi#  i6j^.fcl.) 

1  Iierarchia    ecclefiaftica. 

Cap.r.Vo!  3.  P.347.V0I.4.  p.  21. 116. 279. 296. 502. 306. 

Cap.^.Vol.^.p.  142.  U%  26g.  269.  Vol.  6.  p.  50i.j4S.370. 
Cap.  4.  VoL  4.  p.  310.  Vol.  6.  p.  44. 

Cap.  f.  Vul.  1.  p.  290.  Vol.  2.  p.  10.  Sl.  JgjJ. 136. 187.  V0I.4. 
Cap.  6.V0I.  3.  p.  5?.  CP-jH» 

Can.7.Voi.6.p  340.  393.V0l.io.  p.6o.  66.78. 
DIONYSIVS     CORINTHIvS. 
Epiftolsi  Apud  Lnfbiuni.  Vol.i.p.76. 208.  V0I.2.P.165.   ' 

DlONYSlVS    EXIGVVS. 
Codex  canonum  ccclcfi.e  Roirian.  Apud  lufiellum  in  bibliothexa 
iuris  canonici.  \'ol.  1.  p.  95» 

DISCO  VRS 
Of  the  penitcnrial  difciplinc  ©jf  the  pnmitive  Church.  Lcnd.  1614« 
Vol.S.j\2i5:, 

HKNRICVS     DODWELLVS. 
Difiertationes  CXprianicje.  Oxm.  16S2./0/.  (  Amficlo d.  1700.  fh ) 
DilTeitat.i.  \7ol.i.p.  42.50.  Vol.  2. p.  17.81-  Vol.g.  p.lSj- 
DifTeitat.  5.  Vol.  7>p.  98. 

DnTertat.in  Uenxum.  Oxoti.  16S9. 8«".  V0I.4.  p.I99- 
M.ARCVS    ANTONIVS   DE    DOMlNlS. 
De  republica  ecclcfiaftica.  3V0I.  LtoUP,  X6$6.  feil 

Lib.  2.  cap.  9.  Vol.  i.  p.  "191.  -  eap.  11.  Voh  5,  p.  19. 97« 

cap.  12.  Vol.  :.  p.  17.50. 94. 
Lib.J.cap.j.  Vol.2.p.  92.  93.  -  cap.4.Vol.  I.  p.  IJ^. 
cap.7.  Vol.I.p.224. 
De  communione  peregrina.  Parif.  1645.  4*0.  Vol.  8-  P>  S°\ 

IEREMlAS    DREXF.LlVS. 
Trismegiftus  cluiicianns,  fiuc  de  niplici  cultu  confcientix ,  cie- 
licum,  corporis,  Colon.  1651,  Vol.6.p.2l6. 

FRAN- 


Du  ,Fa,  Ec 


AVCTORVM. 


Than, 


1236. 


II2I. 


FRANCISCVS     DVARENVS. 
Defacris  ecclell.u  minifteriis  ac  benefiviis. Par/f.  15 51.  qto.  (Frafc 
c<f.V)92.fol.) 
Lib.  I.  cap.  14.  V0L2.  p.  3. 17  iS.  •  eap.  19.  Vol.  2.  p.  49,. 
cap.  20.  Vol.  3.  p.  60.  <•  cap.  21.  Vol.  3. p. 30. 
GVILIELMVS   DVGDALE. 
Monafticum  Anglicanurn,  2  vol.  L<W.  1655,  V0I.3.  p.  604«. 

GVILIELMVS    DVRANTES   fiue   DVKANDVS. 
Rationale'  diuinorrrm  ofrkiorum.  Lugd.  15  %.^uo,  Vol.j.p.iyG* 
Vol.  6.  p.  386. 466.  Vol.  9.  p,  160. 

tOANNLS    STEPHANVS    DVRANTVS. 
De  ritibus  ccclefij;  catholiCa;.  Parif  1631  §uo*  (  Ltigdun.  xfrfi.qto.) 
Lib.J.cap.  1.V0L3.  p.J2I.  -  cap.2.Vol.7.p.23. 
cap.  6.  VoL  3.  p.  j6£.  -  cap.  10.  VoL  6.  p.  $o$, 
cap.  13.  Vol.  3.  p.  277.  -  cap.  15.  Vol.  6.  p.  47. 
cap.  16.  Vol.  3.  p.  234.  -  cap.  Ig.  Vol.  3.  p.  198. 
cap.  19.  Vol.  3.  p.  254.260.  -  cap.22.Vol.4.p.iiS4. 
cap.  23.  VoL  10.  p.  23.  24.47.  51,  78» 
cap.24.Vol.3.p.3l6,  -  cap.25.  V0I.3..P.346. 
Lib.2.cap.  i.Vol.J.p.Io.  -  cap.4.VoI.6.p.386. 

cap.  40.V0L  6.  p.  467.  471. 
Lib.  3.  cap.  18.  Vol.  6.  p.  85.  -  «p.  21.  Vol.  6.  p.  29» 
cap.38.  Vol.  6,  p.  271.  -  cap.  5J.  Vol,  8.  p.  Uy 


EADMERVS,  MONACHVS. 
Hiftoria  fui  fxculi  cum  notis  Io.  Scldcni,  Lond,  1623./0/.  VoL  3> 
P- 399- 550. 

ABRAHAMVS    F.CCHELENSIS. 
Concilii  Nicxni  canones  Arabici  cum  notis,  tomT2clo  concilio- 
rurn.  Vol,6.  p.^o. 

IOANNES     ECIUVS. 
Enchiridion  aduerfus  Luthcrum.  Lugdun.  1549,  8""»  VoL  6.  p» 
413.  431. 

IL2A5 


Eb_ 
FU  an 


-Ep 


INDEX     SFCv'NDVS 


640. 

302. 
430. 
511. 


526. 

37°- 


368- 


ELIAS    EHINGERIVS. 

Codex  canonum  ecclefi:e  Orrentalis  graec.  latin.  Wittebcrg.ibi^.yo. 
Vol.i.p.  93.  Vol.  2.  p.64. 

ELIGIVS    LEMOVICENSIS. 
Homlliae  ei  adfcriprae.  In  biblioth.  patr,  rom.  2.  (  tom,  12.  edit, 

Lv.gdnn. ) 
Homil.g.  de  pcenirentia.  Vol.  3.  p.  196. 
Homii.  11.  de  ccena  dominica.  Vol.  6.  p.  310. 

ACTA     EMERITI. 
Apud  Baronium  ad  ann.302.  Vol. 5.  p. 56. 

PAVLVS    EMESENVS. 
Homil.  de  incarnar.  In  conciliomm  rom.  ?.  Vol.  6.  p.  lS7* 

ENNODIVS    TICINENSIS. 
Vita  Epiphanii  Ticinenfis  epifcopi.    In  bibliothec.  patr.  rom.  IJ. 
(rom.  9.  z&it.Lvgdnn.  )  Et  inter  opera  cum  noris  Sirpion- 
di.  1'arif.  t6v.%uo.  Vol.  2.^.34. 
Epiftol.e.  In  monumentis  S.  patrum  orthodoxograph.  Vol.  I. 
p.  137. 

EPHREMIVS     ANTIOCHENVS. 

Pro  ccclefiafticis   dogmatibus  &  fynodo  Cbalcedonenfi.    Apud 

1'botium  in  bibliotheca,  cod.  228.229.  Vol.  6.  p.  40.455. 

EPHREM    SVRVS. 

Opera,  per  Voftium  Tungrenfem  latine.  Am\r>crp.\(>iy.fol.  (Co- 

lon.  1547.  $uo- ) 
Sermo  93.  de  fecundo  aducntu.  V0I.2.  p.  38, 
De  poenirentia.  Vol.  4.  p.  27S. 
De  abrenunriarione  baptifrfti.  Vol.  4.  p.  28f. 

EPIPHANIVS. 
Opera  grxc.  latin.  cum  noti-;  Pctauii.  2vol.  Parif.  lCm.foL 

Tom.  1. 
Heref.15.  de  Scribis.  Vol.  7.  p.  254. 

21.  Simonianorum.  Vol.  9.^.266. 

22.  Mcnan<lnanoriim.  V0I.4.  p.  172. 

23.  Sarurnilianorum    Vol.  9.  p.  267. 

25.  Nicolaitarum.  Vol,  I.  p.  §2.  Vol.  9.  p.26g. 

Hseref. 


Epiphaniut. AVCTORVM, 


Fl.  an.  I 

/Hxref.26.  Gnofticorum.  Vol. 6. p. 521. Vol. 9. p. 270. 
27.  Carpocratianorum.  Vol.  1.  p.  61. 185. 
28-  Cerinthianorum.  V0I.4.  p,io.  150. 188.189- 
29.  Nazaraeorum.  VoL,  1.  p.  2.  15.  16.  Ijg.  Vol.  5.  p,  123, 

Vol.  9.  p.  2  90. 
30.Ebionxorum  Vol.  I.  p.  236.  Vol.  }.  p.  171.  Vol.  4.  p.331, 

Vol.  6.  p.267.  Vol.  7.  p.  99. 456. 
34.  Marcofiorum.  Vol.  3.P.240. 
40.  Archonticorum.  Vol.  4.P.254.V0I,  6.^.279. 
42.  Marcioniftarum,  Vol.  I.  p.  8.  Vol.  2.  p.  161.  Vol.  3.  p.  5. 
V0I.4, p.I28. 33i.402.V0l.  7.  p.44. 90.  Vol.  9.  p.  5§. 
45.  Seuerianorum.  VoL  9.  p.  276. 

47.  Encratitarum.  Vol.  6„  p.  273«  Vol.  9,  p.  275. 

48.  Montaniuarum,  Vol.  7.P.  438-  Vol,  9,  p.  2gr., 

49.  Pepuzianorum.  Vol,  6.  p.  125.278. 

50.  Quartauecimanorum.  V0I.9.  p,  89« 

51.  Alogorum.  Vol.  9.  p.  70. 

52.  Adamianorum.  Vol.  7.  p.  §6. 
57.  Noetianorum.  Vol.  1.  p.  275. 
59.  Nouatianorum.  Vol.  4.  p.  400.  Vol.  7,  p,  434,  43^ 

VoL  9.  p.  281. 303. 
61.  Apouolicorum.  V0I.3.  p,  100.  V0I.7.  p.  465. 
6  4.  Origenianorum.  Vol.  2.  p.  134.  Vol.  6.  p.  ni, 

66.  Manichxorum.  Vol.  3.41. 454.596. 

67.  Hieracitarum.  Vol.  9.  p.  276. 

68.  Meletianorum,  Vol.  1.  p.  49, 185. 206. 207.  242.  Vol.  j, 

p.  427. 

69.  Arianorum.Vol.l.p. 9. 151.158. 206.209. 24->. 275.  250. 
Vol.  2.  p,  42:.  Vol.  2.  p.  14. 140. 171.  427. 598. 

70.  Audianorum,  Vol.l.p.  9.  Vol  ^.p.  501.  V0I.5.  p,  168» 

Vol.  9.  p,  96.104. 

72.  Mai  cellianorum.  Vol.  2.  p.  64.  VoL,  4,  p.  IOI. 
7}.  SemiAnanorum.  Vol.  I.  p.  170. . 
7|.  Pneumatomachorum.  Vol. 7.^.338- 
75,  Acnanorum.  Vol.T.p.4.].  66.79.  91.268.271.319.  Vol. 
6,  p.  33:.  342.  Vol.  9.  p.  130. 256. 
Bingh.O.E.Vol.X.  "       Rr  H.eicf, 


Epip&anfur. 
II.  an.\ 


INDEX   SECVNDVS 


594- 


l  FLeref,76.  Anomceorum.  Vol.  4,  p.  178- 532,  406. 

■73,  Antidicomarianirai  um,  Vol.  1.  p.  61.  i^g.  351,  Vol.  2.  p. 

l)9,Vol.6.p.  1:5. 

79,  Collvridianornm.  Vol.  1.  p.  2^7.510. 541,  Vol.6.pi;6, 

80.  Maffalianonim.  Vol.2.  p.403.  V0L5,  p.50.61. 
Expolitio  fidei  catholicce  &  apoftulicce.  Vol.i.  p.  542.  345.552. 

Vol.  2.  p.  6.74.154.^01.5.  p.4. 12.27.  V0I.5.  P«94» 
168. 255. 2S7.'jO).  332.345.  V0I.7.  p.497.  V0I.9.  p. 
39. 53. 70. 125. 229. 239.  256.  259. 
Tom.  2. 
Ancorat.  VoJ.  ^.p.  105.  107. 111. 151.  Vol.  6.  p.  271. 
Epitome  fiue  Anacephalaeofis.  Vol,  3.  p.  433, 
f.De  menlutis  &  ponderibus.  Vol. 3. p. 441.  Vol.  7.^.259.  269. 
j  Epiliola  ad  loannemHierololymir.uuim.  Vol.  I.  p.  115.  V0I.2.  p» 
177. 182. 191.  Vol.  3.  p.  215.299.  410.436.  VuL5.p. 
VitaEpiphan-ii.  Vol.^.p.  z^g.  (1^9.  Vol.6.  p.328» 

SIMON     EPISCOPIVS. 
j  Inftitutioncs  rhcologicar.  Amfldod,  1678.  fol.   (Lmdini  1688O 
i  V0I.4.P.  73. 

DESIDERIVS    ERASMVS. 
Opera,  9  vol.  Parif.  1633.  QBaJil.  154C.) 
Encomium  monar.  Vol.  6.  p.  160. 

GVILIEI.MVS   ESTIVS. 
In  fententias,  2  vol.Parif.lG^.  Vol.i.  p.191.  V0I.4.  p.  38- 349» 

369.  Vol.  9.  p.  301.505.  510. 
Commentarius  ia  epiitolasFauli./^?r//Cl66g./<5/.  (Par.lC^Cf.foI.) 
\n  1  tpifi.adCorinth.Vol.  6.  p.  123.503.  Vol,  7,^.107. 
In  2  epili.  ad  Corinth.  Vol.  7.  p,  155» 
In  epift,  ad  Ephtf.  Vol.  r.  p.  13. 
In  epift.  ad  Hebraeos;  V0I.1.  p.36. 
hi  1  ep:ic.  Pctti.  Vol.^.  p.266. 

EVAGRIVS. 

Hiftotia  ecclefiaftfca  cum  noris  Valefii,  grtec.  Iatin.  Parif  1673, 
&  Caj1ta6.Jj2c.fo/.  (Amflelvil.  lG^.fol.) 

LiL.I.cap,  2,Vol,  7.P.334.  -  Cap,  7.Vol,7,  p.ig?. 

cap, 


Eu  AVCTORVM. 


Fl.  an. 


434» 


5Si. 

3§o, 

4:0- 
305. 


-     -     cap.  15.  Vol.  3.  p.  17.  -  cap.  14.  Vol.  5.  p.  ij J.  173, 

cap.  15:.  Vol.  2.  p.  121.  -  cap.  j6.  VoL  3.  p.  168. 

cap.  21.  Vol.  9.  p.  14. 32.  Vol.  9.  p.  230. 
Lib.2.cap.8.Vol.5.  p.3j6. 
Lib.  3.  cap.  4.  Vol.  4.  p.  ur.  -  cap.  7,  Vol.  4.  p.  lir. 

eap.  39.  Vcl.  2,  p.  240.  241. 244. 

cap.  44.  Vol,  6.  p.  59. 
Lib.  4.  cap.  4. '  Vol.  I.  p.  170. 

cap.31.  VoL  34x200,  Vol.  10.  p.iO^ 

cap.56.  Vol.6.  p.  398. 502.  -  cap.  37.  V0I.7.  p.  lyu 

cap.  38-  Vol.  2.  p.  78.  Vol.  6.  p.  550« 
Lib.6.cap.8.  Voi.  $.p.  rff. 

cap.2i.V0l  3.  p.2ij.  238.245. 

EVCHERIVS   LVGDVNENSIS. 
Homilix.  Antucrp.  i6oz.  frno.  Vol.  5.  p.  25. 51.  Vol,  9.  p.  go," 

EVCHOLOGIVM    GRAECORVM. 
Cum  notis  lacobi  (Jocr.  Parif.i6iy)./sl.  Vol. 4.^.26.  Vol,6,  p. 
223.  Vol.  8*  p.  185.212. 

EVLOGIVS,    PATRIARCHA   ALEXANDRINVS. 

Apuci  Photium ,  cod. 2^^  Vol.  1.  p.  26. 550.  Vol.  4.  p.  170. 

EVNAPIVS   SARDIANVS. 
De  vitis  philofophorum,  grarc.  latin.  C0I0/1.  Mutreg,  1616,  gw.s 
(  Autncrp.  1568, 8«". )  Vol.  5.  p.  165. 
EVODIVS. 
Epiftolx.  Intcr  epiftolas  Auguftini.  Vol.  10.  p.  63, 75. 

ACTA    EVPLII. 
Apnd  Baroninm  aJ  ann.  303.  Vol,  5.  p.  <;j. 305.  Vol.  io.p.  52. 

LVSEEIVS     CA  ESARIENSIS. 
Hiftoria  eoclefiaftica  cum  notis  Vakjii.  Parif.  1672.  &  Cantah: 

iqio./vL  (Ainftel.  1695./&/.) 
Lib.  I.  cap.  1.  Vol.  5.  p.  409-  -  cap.  4.  Vol.  9.  p.  56. 
cap.7.VoLl.  p.521.  -  cap.il.Vol.Itp,  59. 
cap.  15.  Vol.  4.  p.  Il8- Vol.  g.  p.  210. 
Lib.2.  cap.  12.  Vol.io,  p.  12. 

cap,  17.  Vol,  1.  p.  2,  Vol.  5.  p.  2, 156. 198-  VoL  5.  p,  127, 

Rr  2  cap. 


Jbttfibi 
Vljm 


ui 


INDEX     SECVNDVS 


.     -     cap.2j.VoI.i.p.62.i36.Vol.5.p.2)9,  Vol.  io.p.27. 

eap.24  V0I.2..  P.4C9.V0I.10.P.H. 

cap.  25.  Vol.  3.  p.  ip.  Vol.  9.  p.  154.  Vol.  10.  p.26. 
Lil.r3.cap.  3.  Vol.  7.  p.  99. 

cap.4.  Vol.  r.  p.  60. 66. 67. 204. 

cap.5.Vol.  I.p.62.  -  cap.  7.  vol.  I.  p.  62. 

cap.u.  Vol.i.p.  6?..  cap.16.  Vol.6.  p.  88- 

cap.22.V0I.  1.  p.  64. 

cap.  2  }.  Vol.  ?.  p.  146.  Vol.  4.  p.  144.  Vol.  g.  p.  200. 

cap.29.  Vol.  9.p.  269.  -  cap.  30.V0I.2.P.159. 

cap.  36.V0I.  I.  p.  65. 
Lib.4.  cap.  7.  Vol  j.p.  12.  Vol  6.  P.521.V0I.7.  p.256. 

cap.  li.Vol.  4.  p.176.  -  cap.14.V0l.  1.  p.  66. 

cap.15.  Vol.  1.  p.li.lg.VoI.5.  p.24.  73.  295.  V0I.7.  p. 
3>2-  36 ;.  Vol. 9.  p.  1 23. 1 59.  Vol.  ic.  p.  31. 35.  96« 

caf.  17.  Vol  7.  p.  432. 

cap.23.V0l.Lp.  20$.  Vol,  2.  p.  84  163.  Vol.6.  p.89« 

cap.26.V0L9.  p.  17.  (  VoL  9.  p.  17, 

cap.  29.V0I.  9.  p.  274, 
Lib.5.  cap.  1.  V0I.1.P.10.22.V0I.5.P.55.V0L  6.^.522.  Vol.io. 

cap. 3.  Vol.  9.  p. 215.  (  p.  3'. 4> 

cap.  4.  Vol.6.  p.  87.  •  cap.5.Vol.5.  p.259. 

cap.lo.  Vol.2.  p.56.  -  cap.i3.Vol.7.p.262. 

cap.  16.  V0I.7.  p.  263. 

cap.lg.  Vol.  2.  p.  265.  Vol.  5.  p.  81.  V0I.9.  p.2I0. 263.280. 

cap.20.V0I.Lp.27i.  -  cap.23.  Vol.  1.  p. 208. 2l6. 

cap.24.  Vol.  I.  p.  138. 208-  Vol.  3.  p.  4.  V0I.7. 161.  Vol.  9. 

cap.  25.  Vol.  6.  p.  402.  (  p.  90. 180. 

Cap.27.V0t  I.  p.  12. 

cap.28.Vol.2.p.  352.V0I.5.  p.  42.  129.  149.V0I.  g.  p. 

LiLS.6.  cap.  2.  Vol.  5.  p.  104.  ( 112,  ng. 

cap. 5.  V0I.1.  p.  74.  V0I.2.  p.  55.  Vol.  6.  p.  120. 

cap.4.Vol.4.p.45.  -  cap.6.Vol.  2.P.57. 

cap.g.  Vol.  1.  P.74.V0I.2.P.33.133. 

cap.9.Vol.  7.  p.  369.517.  -cap.  io.Vol.l.  p.74. 

cap.  II.  Vol.  i.p.  161.  I$6.  Vol.  2.  p.  84.  Vol.  3.  p.  12. 

cap. 


EufcbiuT. AVCTORVNf. 

FK  an.  | 

-     .  cap.  16.  Vol.  6.  p.  98. 

cap.  19.  Vol.  1.  p.  21. 23.  Vol.  2.  p.  421.  VoL  6.  p.  121. 

cap.  20.  Vol.  3.  p.  270.  -  cap.  22.  Vol.  9.  p.  104. 

cap.  26.Vol.:.p.57.  -  cap.28.Vol.r.p.-y2» 

cap.29.V0l.  2.  p.  87. 100.  -  cap.30.V0l,  I,  p.143. 

cap.  34.  V0L3.  p.  156. V0L7.P.  133. 

cap.  36.  Vol.  6.p,  144.  -  cap,  42.  Vol.  2.  p.  l6o. 

cap.  43.  Vol.  I. p.  90. 164. 178. 276. 3,22.  Vol.  2.  p.  6. 137. 

lS2.293.V0L3.  p.  505.  V0I.4.  p.  3^5.  364.  381. 

38?.  Vol.  J.  p.150.  Vol.  6.  p.  484.  Vol.  7.  p.  317. 
cap.44.V0L3.  p.  235.  Vol.6.  p.  405.  Vol.8,  p.  195«  *31'233» 
Lib.7.  cap.  2.  Vol.  8-  p.  2io»  -  cap.  7.  Vol.  I.  p.  2$.  76» 

cap.  9.  Vol.  3.  p.  213.V0I  4. p.  54.  Vol.  6.  p-  358-  447- 
cap.ll.VoLi.p.iji.  V0I.3.  p.125.  413.  430.  V0L5.  p» 

320.  Vol.  10.  p.  2. 
cap.  Ij.  Vol.i.p.  74.V0L3.  p.  149. 156* 
cap.  15.  Vol.  3.  p.155.209, 
cap.16.  Vol.  10.  p.  35. 43. 47. 53» 
cap.  19.  Vol  1.  p.  62. 140»  -  cap,  20.  Vol.  9,  p.  105. 
cap.22.Vol.6.  p.407.  V0I.7.P.  23.  Vol.io.  p.3.44». 
cap.  28.  Vol.  1.  p.  276.  -  cap.  29.  Vol.  2.  p.  76. 
cap.  30.  Vol.  I.  p.  13.  I05. 141. 171.174. 276. V0L2.  p.l6l. 

340.  402.  Vol.  3.  p.  117. 219.  V0I.4.  p.  65.  Vol.  5. 

p.  43. 129. 149.  Vol.  6.  p.  196.  VoL  7.  p.  63.  VoL 

8.  P-  89- 

cap,  32.  Vol.i.p.140.  187.  Vol,  2.  p.131.  V0I.9.  p.105. 
Lib.8-cap.l.  VoL  I.p.  72.V0L2.P.304.  V0I.3.  p,  150» 

cap.2,  Vol.  I.  p.  74.  V0I.3.  p.  155. 

cap.^.Vol.i.  p.72.  -  cap.6.Vol.i.  p.74. 

cap.  9.  Vol.  2.  p.  61.  -  cap.  10.  Vol.  I.  p.  7. 

cap,  II.  Vol,  3.  p.  595.  Vol.  5.  p.  55.  Vol.  9.  p.  44. 75. 

cap.  13.  Vol.  3.  p.  152. 438. 
Lib.9.  cap.  2.  Vol.  3.  p.  1:5  -  cap.  9.  Vol.  3.  p.  117.  12;* 

cap.  10.  Vol.2.  p  265.  Vol.  3.  p.  115. 
Lib.IQ.cap.2.  V0I.3.  P.162.V0L9.  p.44.. 

cap.3,Vol,3.  p.iiS.^7'3'8- 

Rr  3  cap. 


Vxfebiw\ INDEX     SECVNDVS 


-     -  cap.4..Vol.i.p.  271.  Vol.j.p.  122. i7j.i7g.i79. 209, 211. 
217.  221. 152.  ?<8-  Vol.  5.  p. 56. 

cap. 5.  Vol.  1.  p. 271. 2gr.  Vol.?. p.  266.  Vol. $. p. 21$. 

cap.  6.  Vol.2.  p.  271.  -  cap.  7.  Vol.  2.  p.  255. 

cap.9.  V0I.9.  p.  169.    -  cap.i4.Vul.2.  \\  13. 
Praeparatio  eu&ngelica,grsec.latiu,  Purif  162 Q.fvl.  Vol.J.  p.  91. 

Vol.  7.^.239.^ 
Demonttratio  euan  jclica, grxc.  latirs.  Parif  iGl%.  fol.  Voh  I. p,  31. 

Vol.  6.  p-58?J 
De  mfcrtyribus  Palaeftiiiae ,  ad  calcern  lib.S.hifToria», 

cap.  1,  Vol,  I,  p.  72.  -  cap.  2.  Vol.  I.  p.  74,  319. 

cap.9.  Vol.  ;.  p.  10  •.  -  cap.  10.  Vol  3.  p.7. 

cap.ii.  Vol  ?.p.7.Vol.5.p0-7.  -  cap.13.  Vol.j.  p.IO$. 
Chronicon  cum  aninv.uiuerfio-nibus  Scaligeri.  Amjldod.lG^.foh 

Vpl.  1.  p.  63.  Vol.  3,  p.  440. 
De  vira  Conftantini  imperatoris,  ac!  calcem  hiftoiio:. 
Lib.  2.  cap.  '4.  Vol.  5.  p.  21,  -  cap.  17.  Vol.  5.  p.  154. 

c.ip  3  ;,  Vol.  4,  p.  232.  -  cap.  56.  Vol.  2.  p.  273. 

cap.  ,7.  V1I.2  p.  266.'- cap.  58.  V0I.3.  p.289. 

cap.  39,  Vil^.r. 2116.  -  cap. 40.  Vol. 3.  p. 2S9. 
Lib.  3.  cap.itf  Vol-.  7.^.47.  -  cap.19.V0l.  5.  p.406. 

cap.  ,2.  Vol.  3.  p.  296.  -  cap.  ;6.  Vol.  3,  p.29). 

cap.  37.  V0I.3.  p.  I8j.  -  cap.  38.  V0I.3.  p.234. 

cap.48.  Vol.  3,  p.  us.  126.    1 

cap  50.  Vol.  3.  p.  163. 173.  2)2. 
cap.  54.  Vol.  3.  p.  165. 
Lib. ,;.  cap.  15.  V0I.5.  p.  26$.  -  cap.17.V0l.  5.  p.  9^/154. 

cap.  i:\.  Vcl.y.p.jr.  -  cip.  !9.Vol.j.p.  153.V0I.9.  p.2I. 

cap.  20.  Vol.  5.  p.  153.V0I.9.  p.  21.  ■ 

cap.  22.  Vol.  9.  p.  1:5. 240.  -  cap. z  j.  Vol.  9.-p.  170. 

cap.27.  Vol.  I.p.126.  -  cap.  23.  Vol,  6;  p,  184, 

cap  36.  Vol.  3.  p.  406.  Vol.  5 .  p.  95. 

cap.  40.  Vot.  ?.  p.127.  -  cap.^.VoU  }•  p.;i7- 

cap.4f.  V0I.3.  p.  319.V0I.5.  p.  n.Vol.  6.  p.320, 

cap.56.  V0I.3.  p.  137.  Vol.  6  p.  409. 

cap,  57.  Vol.  5.  p.290,  Vol,  9, p.240, 

op. 


Eufchius,  Fa 


AVCTORVM. 


//,<*«. 


34°- 


Ill6, 


540. 


-  cap.58.V0l.  3.  p.i6j.  -  cap.59.Vol.j.  p.274» 
cap.61.  Vol.  4.  p.  5.  V0I.5.P.21.260.  325. 
cap.62Arol.  4.  p.  147.242. 

cap  66.  Vol.  10.^.48.50.  51.  -  cap.7l.Vol.lo.p.l6.  63. 
De  laudiSu'.  CVrfhntini, ad  calccm  hiftoihc. 

Cap.  9.  Vol.  3.  p.  120.  -  cap.  16.  Vol.  5.  p.  13. 

-  Cap.  17.  Vol.  3.  p.  115.  Il8. 13  ?.  Vol.  5.  p.  92. 95. 
Epiirola  ad  C«faiienfes  de  fide  Nicaena.   Apud  Secratem  Iib.  x. 

cap,8.  &  TheoJorctnm  lib.  l.cap,  12.  Vol.l.  p.  119.  V0I.4, 
p.  97-  277- 

EVSEBIVS   EMI5ENVS. 
Homiliae  fed  tamen  dubis,  Ant\ver$.  1620,  ftuo,  (  In  bibliothec, 

patr.  tom.  6.  Lugdim.  1677.,) 
Homilia  de  pemeccfte.  V0I.4.  p.  37^. 

de  natali  S.  Genefii.  V0I.9.  p.  134» 
de  Maccabaei?.  Vol,  9.  p.  159. 

EVTYCHIANVS,   EPISCOPVS  ROMANVS- 
Decresa,  Apud  Crablnum.  Vol.  7.  p. 454. 

EVTHYMIVS     ZIGABENVS. 

Panoplia  orthodoxx  ridei  aduerfus  omnes  hterefes,  Venet.  I)5J. 
fol.  (In  bibliothec.patr.tom.19.  LugJupt,  1677,)  Vol^.p» 
157.  I6/. 

F. 

IOANNES   FABER. 
Declamatio  de  humanx  vine  miferia.  Apud  Httting.  hiftor,  cc- 
clef,  faeeul.  16.  parr,  4.  Vol.  6.  p.  160. 

CAROLVS      FABROTVS. 
None  ad  Balfamonis  colleclionem  coniritutionum  ecclefiaftica- 
rum.  Aprrd  lujiellum  \n  bibhoth.iuris  canon.  tom.2.  Vol, 
I.p.547. 

FACVNDVS     HERMI  ANENSIS. 
Opera,  cum  notis  SirmenJi.  1'arif  1675./0/,  Vol,6,  p.  322,4*0, 

JASCI- 


a,Fe 


INDEX  SECVNDVS 


FL 


&n. 


630. 
303.' 

356. 


83- 


FASClCVLVS    RERVM    EXPETENDARVM   ET  FVGIEN- 

DARVM. 

Lond.  1690.  ivol.fvl.  Vol.^.p.ig). 
FASTI  SlCVLl,    Vid.   ALF.XANDRINVM  CHRONICON. 
FA  VLKXER  VS. 
Libertas  ecclefiaftica.  Lond.  1674.  gwo.  Vol.  5,  p.  ijg, 

ACTA  FELICIS. 
ApuJ  Baron.  ann.302.  Vol.  5.  p.  5-6. 

FELIX  II.  PAPA. 
F.piftolx  decretales.  ln  tomis  conciliorurn. 
Epift.  I.  VoL  4.  p.  409.  Vol.  g.  p.  60.  yg.  100.  ior. 

IOANNES    FELLVS. 
Notae  in  Cyprianum.  Oxon.  1682.  (  Amflelodam.  ijoo. fol. ) 
In  tiatttr.  de  lapfis.  Vol.  g.  p.  215.287. 

de  oratione  dominica.  Vol.  5.  p.  Ijg. 
de  opere  &  eleemoiyna,  Vol.  3.  p.  114. 
In  epiftol.  4.  Vol.  3,  p.  9$.  -  epift.  7.  Vol.  2.  p.  17. 
12.  Vol.  2.^.37.  -  epiit.  17.  Vol.  g.  p.  2gj. 
Ig.  Vol.  I.p.  500.  Vol.  g.  p.  23?. 
49.  Vol.  g.  p.  5.  -  epill  52.  Vol.  1.  p.  !22. 339. 
55.Vol.g.  p.  165.  -  epift.63.  V0I.5.P  300.V0I.6.P.5IJ. 
66.  Vol.  2.  p.  285. 
In  vitam  Cvpriani.  Vol.  2.^.419.423. 

FVLGENTIVS    FF.RRANDVS. 
Breuiatio  canonum.  In  lnftelli  bibliothcca  iuns  canonici;tom,  2, 
Can.  6.  Vol.  1.  p.  166.  -  Cm,  11.  Vol,  3.  p.  139. 
Can.  23.  Vol.  1.  p.  157.  -  Can.  91.  V0I.3.  p,  102. 
Epiftola  &d  Fufgcntium  de  carechizando  a:thiope.  InteroperaFw/- 
gentii,  Vol.  4,  p.  2  ?.  30.  31. 

PHILIPPVS    FERRARIVS. 
Lexicon  geographicum  cumadditionibus.&W/r  ««..//'.  Parif.lGjo» 
fol.  Vol,  3.  p.  402.  449. 470. 477.  ^go.  4gg.  507-  5IO«  5"» 
512. 513.514  -  520.522-  52'N53i-533'535o"37-  &c* 

FRANCISCVS   FERRAKIVS. 
De  ritu  concioQUm,  Mediol&ni  1620. 4*0.  ( Parif.i66q,.§iio.  ) 

L.1  b. 


Ti-Fo  AVCTORVM. 


Fl.an 


Lib,I.cap.2.Vol.6.p.lOJ.  -  cap.  g.  Vol.  6.  p.rj:. 
capn.  Vol.6.  p.157.  -  cap.  17.  Vol  6.  p.72. 
cap.  31. 'Vol.  6.7.173.  -  cap.  33.  Vol.  6.  p.174. 
Lib.  ?.  cap.  9.  Vol,  6.  p.  Igi.  -  cap.  14. Vol.  6.  p,  177. 
cap.j5.V0l.  6.  p.i87- 

TIELD. 
Of  the  Church.  Oxon.  1655.  fol.  Vol.  1.  p.  191. 

IOANNES     FILESACVS. 
Commentarius  in  Vincentium  Lirinenfem.  Parif  1619.  4/fl.  VoL 
7.P.134, 

1VL.  FfRMlCVS   MATERNVS. 
De  errore  proFanarum  religionum-,  cum  nons  Ioan.  a  Wo\ver. 

Oxon.  167g.8w.V0l.  4.  p. 359. 
Aftronomia,  fiue  de  mathcn".  Z><z/i/.  1591.  V0I.7.P.  248. 

SFIRMILIANVS. 
Epiftola.  Inter  epiftolas  Cypriani.  Vol.  1.  p.  70.  71.  Vol.  2.  p.21. 
199. 203.  Vol.  4.  p.  52. 26  ;.  375.  V0I.5.  p.  147. Vol.  6.  p.126. 
(  417-  Vol  7.  p.  160. 761.  Vol.  8.  p.  191. 

IOANNES    FISCHERVS    al.    ROFFENSIS. 
Liber  concra  Lutherum.  Parif  1 562,  %uo.  Vol.  8.  p.  179. 

MATTHIAS    FLACIVS. 
Catalogus  teltium  veritatis.  V0I.16.P..461.  Vid.sERTH.AMVS. 
De  fettis  papifticis.  Bafil.  15 6).  /\to.  Vol.  9.  p,  178. 

FLAGELLANTIVMHISTORIA.  " 

Pavifiyco.  %uo.  Vol.  3.  p.  67.  Vol.  7.  p.  i6g»  Vol.  g.  p.  51. 

IOANNES    FORBfcSIVS. 
Infhuttiones  hiftorico-thcologica;.  Amjtelud.&i'),  (  OpcriJm- 

ftelod  ijoj.fol.  )  Vol.  4.  p.  6  %  192. 
Irenicum.  Abcrden.  1636.  qto,  Vol.  1,  p.  191,  Vol.  3.  p.  211.  Vol.  8. 
p.J2.  J4.  j6. 

VENANTIVS      FORTVNATVS. 
Poemata.  Inxorpore  poctaiiuxi.  tom.2.  Lugdun.lbOj.  4*0.  Vol, 

Vita  Radegundis.  Apud  Strrium  13  Augiift.  Vol  I.  p  349, 

C  A  R  O  L  V  S    DVFRF.SNE. 
GloiTarium  graeco-barbarum.  l.ngd.  l6S§,  2  vol.fvl.  VoL  3.  p.  2  60. 
Bingh.O.E.Vol.X.  Ss  No« 


rr,Fu 


iNDEX   SECVNDVS 


F!.  an. 


l6z. 


1007. 


5,07.. 


Nocx  in  Piulum  Silenciarum.  Parif.  1670. /0/.  VoL  3.  p.  175. 
181. 13S.2CO. 206.  207. 216.  217.  234. 250. 255. 258. 262. 
263.265.266.  Vol.g.  p.  207. 

IOANNES    FRONTO. 
De  canr.nicis  cardinalibus,  cuni  aliis  opufculis.  Parifi66u  4/». 
VoL  3.  p.  593, 

FRONTO    DVCAEVS. 
Notse  in  Chryfoitomi  operz.  Parif.  1609.  V0I.2.P.185.V0I,  9, 

P»  84- 

ACTA     FRVCTVOSI. 
Apud  i&row.  ad  ann.26z.  Vol.j.p.  71.  73.V0I.10.  p.  95. 96. 

FVLBERTVS   CARNOTENSIS. 
Opera.  Parif.i6o§.  (  In.  bibliochec.  pacr.  tom.  sg.  LugJ,  1677. ) 
Epifttjl.i.VoL4.p.353.  Vol.  6.  p.  419. 

FVLGENTIVS    RVSPENSIS. 
Opcra.  Lugdun,  1652.  {Bajil.i6n.$uo.) 
De  incarnadonis  myflerio.  V0I.4.  p.l6g.  Vol.  5.  p.  172.. 
j  De  baptriino  xthiopis.  V0I.4.P.48.59.  216.295. 320.  Vol.  6.  pv 

395-457*  45^ 

Ad  Monimum.  Vol.  5.  p.  67. 

Homil.  4.  de  epipha.nia.  Vol.  9.  p.157. 

De  fide.  ad  Pfecrum  diaconum.  Inter  opera  Augufiini  tom.  3, 

Cap.  3.V0I.7.  p-.30.344.  -  Cap.19.V0L6.  p.314. 

Cap.27.Voi.4»p»58.  -  Cap.30.  Vol.  4.  p,  48. 149. 

Cap.  39.  V0L6.  p.554- 
Vita.  Vol.  I.  p.214. 

FREDERICVS   FVRIVS    CERlOLANVS, 
Bonoma,  fiue  de  libris  factis,  in  vernactdam  Lnguam  conuer- 

tendis.  Bafil.r^.Q.to.  Liber  prohibicus  in  indice  Sotoiua.- 

ior.  V0L5.  p.lio. 

G. 

THOMAS    GALE,' 
Nots  in  Antonini  itcr  Bricanniarum,    Lo?tdr  1709,  qto.  Vol.  3; 
P-558- 


G<t,  Gt 


AVCTORVM. 


Fl.  an,\ 


,?87- 


492, 


MATTHAEVS  GALENVS. 
CatechiLmus.  Apud  Dallaum  de  conflrmacione,  Vol,  4.  p.  349, 

35*- 

IOA.NNES   GARNERIVS. 

Liber  diurnus  Romanormn  pGnti£cum.  .frfr/y?  j6°,o«4^.  Vol.  2. 
p.  170. 

THOMAS   GATAKERVS. 
Notas  in  libros  Antonini.  Cantalirig.  iGfZ-  qtor(  Trateffi  a.&Rl/cH< 
'  1698./0/.  )  Vol.  10.  p.  93. 

GAVDENTIVS   BRIXIENSIS. 
Opera.  In  bibliothec.  patr.  tom.  2.  (  tom.  5,  Lugd.  1677.  ) 
Pra?fat.  ad  Bencuolum.  Vol.  6.  p.  199+ 
Tratt,  2.  ad  neophytos.  Vol.  4.  p.  150. 

4.  de  leftione  Exodi.  Vol.  6.  p.  135. 
15.  de  Maccabxis.  Vol.  9.  p.  159. 
l6.de  ordinatione  ipfius.  Vol.S»  p.  192. 
I7«die  dedicationis  bafilica?.  V0L3.P.124.313. 
MICHAEL    GEDDES. 
Church-hiftory  of  Ethiopia.  Lon^on.  1696.  %uo.  Vol.  5.  p.  345; 

GELASIVS    PAPA. 
Epiftolae  decretales.  In  tomis  conciliorum. 
Epift.  4.  ad  Fauftum.  Vol.  7.  p.147. 

9.  ad  epifc.  Lucania?.  Vol.  2.  p.  l8l.  279. 280. 292.  Vol.  3.  p. 
11  104.  III.  V0I.4.  p.  252.358.364.V0I.7.P.325.525. 
Vol.  8-  p.  59.  IOI.  Vol.  9.  p.  247. 
F.pift.  ad  Ruffinirm.  Apnd  Gratianum.  Vol.  %  p.  14. 
Decreta.  Apud  Crab.  &Grat.  Vol.  5.  p.  297.  Vol.  6.  p.  87.  Vol.  7. 

p.319. 
De  duabus  naturisChrifti.  Inbiblioth.  patr.:om.4.  (tom,  S.  cdic. 
LugJun. )  Vol.  6.  p.  459. 

AVLVS    GELLIVS. 
Opcra.  AureL  Allobrog.  1609.  %uo. 
No£t.  Attic.  lib.  9.  cap.  15.  Vol.  9.  p.  4. 
iib.20.  cap.l,  Vol.  7.  p.5°7« 

Ss  i  GIL- 


Ce 


INDEX     SECVNDVS 


FLun. 


49J* 


4ao. 


620. 

25or«. 
7J7- 

B404. 


CILBERTVS    GENEBRARDVS. 

De  liturgia.apoft.ohca,  cap.jo»Vol..6.  p.  358- 

GENNADIVS      MASSILIENSIS,. 
De  fcrifJtoribus  ccclefufticis.  Incer  opera  Hieronymi.  Vol.  3.  p« 

p.  15.  Vol.  4..p.  168.. Vol.  5.  P..15.  V0I..6.  p  7. 71. 176'.  Vol.8.. 

p.22o.  V0I..9..P.  68.. 
De  dogmatibus  ecclefiafticis.  Intec  opera-  Augujlrnr,  tom.  3.. 

Cap.  30..  Vol.  6.^.354.355.  -  Cap.3r.V0l.  4.  p.24. 

Cap.  p  . Vol.  4.  p.  191.295. 297. 347-594-  Vot  8.  p.  220». 

Cap.  53.V0L  6.p.  530.  5  j8-58o.  Vol.  g.  p.  150. 

Cap.  72..V0I.  2.p.  E24. 133.  I52. 154.  Vol.  8-p.  35.. 

Cap. 74..V0L  4. p.48..  -  Cap.75.  VoL 6. p.275,. 

Cap.  172.  Vol.  2.  p.  131. 

INNOCENTIVS     ffEKTILETVS'. 
Fxamcn  concilii  Tridentini.  Corincbemi  167S.  %uo.  (  GVKtfw.1586. 

%uo.)   Voi;.  1.  P.359.V0L7.P.185. 

GEORGIVS    ALEXANDRINVS.. 
Vita  Chryfoftomi,,  In  tomo  8»  opexum.Chryfoft/gtsce..  V0L6,. 

P-.!8fe 

GEOR(?IVS  ameianas. 
Commentarius  in  Tertullianum  3  vol./e/.  Vol.j.  p.78». 

GEORGIVS    PISIDES. 

Vulgo  tlicitur  auctor  faftorum  Siculorum  ,.  fiiie  chronici  Alex- 

andrinr.  Voi,  3,  P.164.&C,  Vid.  CAroniconAkxatiJr.  fub 

litr.  A. 

FRANCISCVS    GEORGIVS   VENETVS. 

Pi oblemata in fcripruram  facram. Venetiit  1536. 410.  V0I..6. p, 97, 

GERMANVSr    PATRIARCH.    CONSTAN  TINDPOL. 
Theoda  ,  fiue  expofitio.  in  liturgiam  graec,  latin..  In  bibl.  parr, 

graec  latin.  tom»  2.  VoL  6.p.  41.  go§.  466.. 
.Epiftola  aJ  Ioann.  Synadenfem.  V0I.3.  P.3T0. 

Thomam  Claudibpolitanum.  Vol.  3.  p.311., 
IOANNES    GERSON. 
De  vita  Spiriruali.Inter  oper»4  voL.  (Ant^vwp.- 1706-),   Vol.  7, 
P..IJ5..1S6,. 

GESTA 


Ge-Go  AVCTORVM. 


/7.  an, 

314. 

Iioc. 


301. 


iuofc 


GESTA    PVRGATIONIS   CAEClLIANI,  EPISC.  CARTK.. 

Ad  calcem  optati.  I'arif  1651.  Vol.i.  p.295.  Vol.^.p.lJI. 
Tj2. 155.  154. 242. 271. 298.  Vol.  6.  p.  9,0.265.  V0L.10.  p.  2» 
GILDAS  SAPIENS. 
Dc  excidia  Biitanniae.  In  bibl.patr.  tom.  5..  V0L3.  p.  IJ3.I53- 

GIRALDVS. 
Itinerarium  Cambriae,  &  Cambrue  defcriprio..  Lond.  1585»  2U0^ 
\ok  3.  p.  560. 

GLOSSA 
In  Extrauagant.  Vol.  7.  p.  162. 
In  Gratianum.  VoL  8-  P-  24. 

ACTA    GLYCERlI» 
Apud  Baroiu  ad  ann.  301.  VoL  5.  p.^6^ 

IACOBVS    GOAR, 
Notae  ad  euchologium  Graecorum.  Parif.  i&qj.fol.  VoL  3».p.  266». 
267.  VoK  6..p.  223.467,. 

COFFRIDVS,   VINDOCINENSIS    ABBAS» 
Opera,  cum  rrotis  sirmokdi.  I'arif.1639*  (Apud  DalLtum  dc 
confeflione  p.  555. )  Vol.g.p.  143. 

MELCHJOR    GOLDASTVS. 
Cbnftituriones   imperiale?.  3V0I.  Hanou.  1609.  fvL  (  Offenfac 
l6io.)  V0I.3.  p.  603. 

THOMAS    GOODWINVS. 
Mbfes  &  Aaron,  Vol,  i.p.16.  V0I.5.  P.44T» 

DIONYSIVS    GOTHOFREDV#. 
Norae  in  codkemluftinianeuro.  Ce/o».  1524.  (  4»j/Ww/.  idb^.foL), 
V0L9.P.333. 

IACOBVS  GOTHOEREDVS. 

Commentarius  in  codicem  Tlieodofianum,  6  voLlHr^KM.1665. 

.   f°l. 
In  lib.L- tit.12.de  alTelToiibus  domxfticis  &  cancellariis..  leg,3«. 

Vol.  2.  p.  65.. 

Iii  lib.2.  rir.£.  de  feriis.  leg.  2.  V0L9.P.3.6.9. 

tir.  9.  de  paciis.  leg.  8-  Vol.  7.  p.  36 8« 

Ss-J  Ub 


Grtbofrete  INDF.X    SEVNDVS 


Fl,  an, 


In  lib.  3.  tit.  7.  de  nuptiis.  leg.  5.  Vol.  9,^.3^4. 54.0. 

rir.  12.de  inceftis  nuptiis.  leg.  1.  Vol.  7.  p.  421. 
tit.  16.  de  repudiis.  leg.  1.  Vol.  9.  p.303. 356.  -  leg.  2.  VoL 

9-p.  j6o. 
Inlib.7.  tit.  8-de  onere  metati.  Vol.  2.  p.  245. 

rit.15.de  tiroruhus.  lcg.21.  V0I.2.  p.  258, 
tit.  20.  de  veteranis.  leg.  !2.  V0I.2.  p«44» 
In  lib.  g.tir.  10.  de  concuff.  aduocat.leg.i.Vol.7.  p.478. 
In  lib.  9.  tit.  16.  de  maleric.  &  mathematic  leg.  2.  Vol.  7.  p.  259, 

leg.4.  V0I.7.P.247. 
tit.  17.  de  fcpulchris  violatis.  leg.  2.  VoL  10.  p.  26.  -  leg.J. 

Vol.  7.  p.  312.  514.  Vol.  10.  p.  38. 
tit.  1°.  ad  leg.  Fab.  leg.  1.  V0L7.  P-2o6. 
tit.45.de  his,cjuiad  ecdef. confug.leg  2. Vol. 5.^.362. 

leg.j.Vol.3.p.366t 
In  lib.  II.  tit.  I.  de  annon.  &  tribut.  leg.  11.  Vol.  3.  p.  388. 

leg.  i).  V0I.2.  p.  229.- 
rit.i6.de  extraordinatiis  &c.  leg,  15.  Vol.  2.  p.  252. 
tit.  j6.  Quorum  appellationes  &c  leg.  4.  V0I.7.  p.418. 
Inlib.n.tit.i.  dedecuriombus,  paratitl,  Vol.  2.  p.  148.  kg.  63. 

V0I.3.P.42. 
In  lib.  13,  tit.  I.  de  luftrah  conl.it.  leg.  I.  Vol. 2.  p.  42.  241. 

tit.  10.  de  cenfu.leg.  2.V0I.2.P.233.  -  leg.4.Vol.2.p.229. 
In  lib.  14.  tit.  7.  de  collegiatis.  leg.  2.  Vol.  7.  p.  258- 
In  hb.  15.  tic  5.  de  fpetlacuh-,  paratitl.  Vol.  7.  p.  131.  209.  leg.  5, 

Vol.  5.  p.142.  Vol.  9,p.22I. 
tit.  6.  dc  Maiuma.  leg.  2.  Vol.  7.  p.  452. 
Inlib".  16. tit. 2.  deepifcopis&c.  leg  i),Vol.2.  p.43.  -  leg.20.V0I. 
2.  p.268-  -  leg.  23.  VoJ.  2.  p. 219. 222.  -leg.24.  Vol. 
2.p.28-  -  leg.26.  Vol.  2.  p.72.  -  leg.  27.  Vol.  1.  p, 
354.  -  leg.3g.Vol2.p.62.63.4i6.  -  leg.39.  Vol.8. 
p.19.  -  leg.41.V0l.  2.  p. 50.  -leg.^^VoL  2,p.337- 
ttt.3.  de  monachis.  leg.  1.  VoL  5.  p.85. 
tiu5.de  hsreticis,  paiatirl.  V0L7.  p.  285.  2S6.  leg.  17. 
Vol.  4.  p.  352.  -  leg.  30,  Vol.  5.'p.  264.  -  leg.  54.  Vol, 
7.p.I06. 

dc 


Cr  AVCTORVM. 


II.  an. 


1130. 


47°» 


590. 


tir.6.  ne  fanctum  bapt.  iteretur,  leg.6.  Vol,4.p.  4H. 
tit.10.de  paganis,  leg.25.V0L3.  p.  166. 


IOANNES     ERNESTVS    GRABIVS. 

Spicilegium  patrum,  jvol.  Oxon.  1698-  &c.  8'">«  VoL  I.  p.6. 56* 

136.  V0I.4.  p.146.  Ijo.  Vol.  5.  p.  259. 
Adnotariones  in  Irenaenm.  Vol.  5.  p.  1 53. 

in  Bulli  iudic.ecclef.catF10l.V0I,  4. p.  73. 
GltATIANVS. 
Decretum,  fiue  concordaruia  difcordantium  canontim,in  corpo- 
re  iuris  canonici»  Ronu  \^%i.foh  Vid.  fupra  Corpxt  inris 
canonici* 

GREGENTIVS. 
Difputario  cum  Hetbano  Iudxo  grsec.  latin.  In  auftario  biblio- 
thec.  patr.Ducxarro,  toin.  I»  Parif.  1624.  V0L.3.  p,4)9» 
V0L5.  p.  277. 

GREGORIVS   MAGNVS. 
Opera,  4  tom,  Jnt\vwj>.i6i<t.  (Parifiyo1).) 

Tom.  1. 
Praefario  in  Iobirm  ad  Leandr.  ante  moralia.  Vol.  2.  p,  lo,2, 199*- 
Moralia  in  Iobum  lib.  19.  cap,  13.  Vol.  6.  p.  96. 
In  Ezechielem ,  pnefat.  Vol.  6.  p.  198. 

Homil.  2.  Vol.  7.  p.185.  -  Hom,  5.  Vol.  6.  p.J06. 
HomiL  19.  Vol,  6.  p.148. 
In  euangelia. 

Homil.  2.Vol,7.p.  326,  -  H0mil.15.V0I.  5.  p.log. 
HomiL  16.V0I.9.  p.i83» 

Hom1l.26.Apud  Gratianum.  V0I.7.P.161.  VoI.8,p.278, 
Tom.  2. 

Dialogi.  lib.  I,- cap.  5.  Vol.  2.  p.71.  -  lib.2.cap.24.Vol,6.  p'4.26* 

lib.4.  cap.55.  Vol.  6.  p.  241. 
Epiftolx. 

Lib.  I.  cpift.  41.  VoL  4.  p.  341,  Vol.  7.  p.  5-3. 
Lib,  2.  epilr.  20,  Vol.  3.  p.  518,.  -  epift.26.  Vol.  7.  p,  161, 
epift.34.  AgudGratianuw,  Yol,  7,  prl89» 


Gregoriur 


1MD£X    SECVNDVS 


716. 


1073. 


1227. 


370. 


Lib.  3.  epift.  9.  Vol.  4.  p.  347.  359, 364. 

epift.n.Vol.2.  p.293. 
Lib.7.eprll.g.  VoL.i.p.227.  VoL-S.  p.94. 

£pift.  24.V0I.4.P.388.  •  epift.  63.  V0I.6.P.322, 
«pift.  64.  Vol.  5.  p.  28-  239.  Vol.  6,  p.  360. 
epift  III.  V0I.7.  p.323. 
Lib.  9.  epi(t.9.Vol.  3.^,308.  -epift.  56.  V0I.7.P.169. 
Lib.II.epift2.V0l  5  p.27.  -  epjft.  3.  Vol.  9.^.57, 

epift.l6.Vol.2p.  103. 
Lib.H.epift.  31.  VoL  7.  p.  425. 

Tom.  3. 
Sacramentar.  defcapt.  infant.  VoL^.p.  328.  385. 

offic.  fabbati  fanfti.  Vol.  6.  p.  396. 
In  primum  Regum,  Vol.  6.  p.  530.  Vol.  7.  p.  ij;6. 

Tom.  4. 
Vita.  VoL  6.  p.  268. 
RefponGad  qu.dt.Auguftini  monacbi.  Apud  Belam.  Vol.7-p.53, 

GREGORIVS    II. 
Epiftolrc  duu  ad  Leon.  Ifaur.  In  tom.7.  coneiliorum. 
Epiftol.  1.  Vol.  3.  p.  309.  -  Epift.  2.  Vol.  3.  p.  265. 

GREGORIVS   VII.  al.  HILDEBRANDVS. 
Epiftolte.  In  tom.io.  conciliorum. 
Lib.  1.  epift.  gl-  ad  Vdonem  Treuirenfem.  Vol.  3.  p.  ijg. 

GREGORIVS    IX. 
Decretalium  libri  quincjue,  vna  cura  -Gratiano,  Rom<t  158?.  fol. 
Vid.  Cvrpur  iurir  camnicu 

GREGORIVS    NAZIANZENVS. 
Opcra,  grsec  latin,  2  vol.  Parif.  iG^o.fol. 

Tom.  1. 
Oiaf.  T.De  fuga.  Vol.T.p.283  V0L2.  p.  307,308-  342.  343.  357. 

362.^.01.6  p.  113.163 
Orat,  3.  In  Iulianum  inueft..  I.  Vol.i.  p.17.  V0I.2.  p.  30. 303,442. 

Vol.  5.  p.  131. 175.  Vol.  7.  p.  ng.  214. 
Orat.  4.1nlulian,inue£l.  2.  Vol.  5.  p.  17S.  Vol.  7.  p.  178. 
lO.at. 5.  Poll  reduum  cx  fuga.  Vol.I,  p,  291, 

Orar. 


Grtgrriut. AVCTORVM. 


Fl.  an. 


Oiat.  g.Adpatrem,  cpnim  ci  curam  ccclefiaeNazianzenae  commi- 

filler.  Vol,  r.  p.189. 
Orat. 10.  De  funere  Cxfarii.  Vol.  6.  p.340.  VoL To. p.  40.  56. 
Orat.II.  De  funereGorgonipe.VoL  5.  P.295.V0I.6.P.408.415  416. 
Orat.  16.  De  amorc  pauperum.  Vol.  5.P.1S4. 
Orar.lg,  In  laudem  Cypriani.  Vol.i.p.n?. 
Orat  19.  Defunete  pams.  Vol.i.p.  52.79.  80,  154.172.  Vol.  ?.p. 

*73-  U9-473-  V0I.5.P.175.  Vol.6.  p.408.  V0I.7. 

p.272.  V0L9.  p.iog. 
Orar,20.  In  laudem  Bafilii.  Vol.  1.  p.  52.  117.  141150.  177. 270. 

527.  ;ti.  Vol.  5.  p.  354. 258.  Vol.  5.  p.20. 172. 175. 

Vol.  6.  p.  25  8-  Vol.  10.  p.  53. 
Orat.  21.  In  laudem  Athanafii.  Vol.  1.  p.  112. 141.  Vol  2.  p.  T07. 

3)7. 562.  568. 369. 570.  Vol.  6.  p.  166.  Vol.  7.  p.55. 
Orat.  22.  In  laudem  Maccabaeorum.  Vol.  9.  p.  359. 
Orat.  24.  In  Aegyptiorum  aduencum.  Vol.  4.  p.  167. 
Orat.  51.  In  illud,  -Quum  confummaiTct  lefus  hos  fermones.Vol. 

I.  p.  8.  VoL  7.7.184-  Vo1-  9-  P  358» 
Orat.  52.  Inpraefcntia  150  epifcopornm.VoLl.p.So.Vol.2.p.58j, 

Vol.3.p.3;o.Vol.6.  p.  15. 193. 
Orat.38.  1°  natiuitatem  Chrifti.  V0I.9.  p.  78. 
Oi  at.  39.  In  fan£ta  lumina.  Vol.  4.  p.  49.  Vol.  9.  p.  8r. 
Orat.^o.Infanctum  baptifma.  Vol.2.  p.  279.  Vol.  4.  p.  24.  28. 

56.125.14r.  142.144. 146. 151.  t86.  207  23S.240. 

241. 243.  244. 247. 259. 268. 280.  287. 519-321. 386. 

387. 593- Vo1- 6-  P.  5X3- Vo1-  9-  p.  83. 
Orat.41.  In  pafcha.  Vol.1.7.80. 
Orat.42.  In  pafcha.  Vol.  6.7.345.  Vol.  9.7.240. 
Orat.43.  In  nouam  •dominicam.  Vol.  9.  p.51.119. 
Orar.  44.  In  fan&am  pentecoften.  Vul.  9.  p.  150. 
Orar.51.  In  Apollinarium.  Vol.  I.  p.  29. 
Epiftola^i.Gregorio  NyiTeno.  V0I.1.  p.l89- 
Epiftola49.  Olympio.  V0L5.  p.312. 
Epiftolajy.Piocopio.  V0I.9.  p  3  5.34T. 
Epiftola^i.  aL74  CeUnfio.  VoL  9.  p.2il. 
Epiftola  80.  Aerio  &  Alypio,  VoL  2.  p.  X&. 
Bingh.O.E.VoLX.  Tc  Epi- 


Grcgorius 
17.  an. 


INDEX     SECVNDVS 


37°» 


Epiftola  88«  Theodoro  Tyanenfi.  Vol.  i,  p.  199,  Vol.  j.p,  473, 
Epiitolai)9.  Amphilochio.  V0I.2.  p.  231, 
Epiftola  219.  Thcodoro.  Vol,  7.  p,  558-, 
Epiftola.240.  Amphilochio.Vol.  6.  p.371. 

Tom.  2. 
Carm.  de  vita  fua,  n.  28.  Vol,  1.  p.  270.  Vol.  3.  p,  219,. 

n.  32,  Vol.  3.  p,  470.  472, 

n.^.Vol.i.p.igg. 

n.  64.  Vol.2.p.i8j. 
Carm.9.  IQ  fpmnrum  Anaftafia:.  Vol.l,  p.  I41.  270.  326.  V0I.3, 

p.  173. 199. 219-  330.  Vol.  5.  p.  251.  Vol.  6,  p,  188- 
Carm.  10.  Dc  druerfis  vita:  gencribus.  Vol.  9.  p.  149, 
C.trm.  63.  De  ornatu  mulieruin.  Vol,  6.^.478. 
Carm.  18.  De  virtute.  Vol.  5.  p,  292.  Vol,6.  p.  15. 
Carm.  Iambic.  23.  de  fe  lpfo,  V0I.3.  p.  218. 
Carmencygn.  de  epifcopis.  Vol.  1, p.  8o.Vol.2,p.30).Vol,6.p,H3. 

GREGORIVS   NYSSENVS. 
Opera,  graec.  latin.  3  vol.  ParifiG^.fol, 

Tom.  i. 
Homil.  5.  de  orationc  dominica,  Vol,  5.  p.  277,  Vol,  6.  p,  igi. 

Tom.  2. 

Orat,  in  fuam  ordinationem.Vol.2.p.l88.Vol.6,p,l2g, 

Epiftola  canonica  ad  Letoium ,  epifc,  Melir. 

Can.l,  Vol,  9.  p.  199,  -  Can.3,Vol.7.p.442. 

Can.4.Vol.8.p,i64,  -  Can.5.  V0I.3.  p.lg6, 

Can.  6.  Vol.  7.^.313,520,  -  0111.7.^.313,3:4, 

Oratio  de  pcenitentia.  Vol.  8-  P»  148« 

Vita  Macrinae.  Vol.i.  p.  343.  Vol.  5.  p.  104.^01.10.^.41.52,53.56. 

Aduerfus  eos,  cjui  baptifma  dirfeiunt.  Vol,  4,  p. 316, 

Contra  Eunomittm  orar.11.  Vol.  4,  p,  178, 

Tom.  3. 
Orat.  catechetic.  cap.  37.  Vol.  6.  p.  277.321, 
AduerfusApollinarem.  Vol,  i.p.  g. 
De  fcopo  chriftian,  Vol.i,  p.74., 


Ue 


Gregoriut. AVCTORVM. 


F/.  an. 


25:4. 


573- 


Debaptifimo  Chrifti.Vol.  3.  p.  228.  Vol.  4.  p.  167.  316.322.  331336* 

VoL  6.  p.  450.  Voi.  9.  p.  8 '. 
De  refur.-e&i  >tse  Chrifti.  oiar.j.  Vol.  9.  p.  112. 
Vita  Gregorii  Thauraar.  Vol.2.p.8j-lS4- 189.  V0I.3,  p.148. 
Dc  funere  Melerii.   Vol.i,  p.  %\. 
J  Vita  Ephr£in.  Vol.  6.  p.  142.  Vol  IO.  p.  23. 
Orario  de  mortuis.  Vol.  f>.  p.  345. 

GREGORlVS    NEOCAESARIENSIS,  aliSS  THAVMA- 
TVRGVS. 
Opera  graec  lar.  Parif.lkii.fd. 
Expofitio  fidci.  Vol.  4.  p.  S6. 
Epiftol.  canonrca  apud  JufleUitm. 
Can.l.Vol.7.  p.192.  -  Canj.Vol.7.p.82^ 
Can.  10.  Vol.  7.  p.470. 
Can. II.  Vol.  3.  p.  148.  Vol. 8.  nr. ti j. II).  116. 

GRL.GORIVS   THOLOSANVS. 
De  republica.  Francof.  1642.  Vol.  1.  p.  104. 

GREGORIVS     TVRONENSIS. 
Hiftoria  Francorum.  Parifi6lo.$ito.  (In  opeiibus.  ParifiG^, 
fol.  ) 
Lib.  2.  cap.  31.  Val.  3.  p.  254,  -  cap.  34.  Vol.  5.  p.  if, 
Lib.4.cap.  13.  V0I.3.P  591.  -  cap.  16.  Vol. 7.  p.243. 
Lib.  6.  cap.33.  Vol  3.  p.  ^92. 
Lib.  7.  cap.  7.  Vol  -6.  p.  235, 
Lib.  S-cap.^.Vol.  6.p.6. 
Lib.  9.  cap.  3.  Vol.  6.  p.  430. 
Lib.  10.  cap.  vlt.  Vol.  5.  p.  !J. 
De  gl6ria  martyrum.  Cb/e».  I)8>S«P.  (m  operibus  cit.  eiir.J 
Lib.  1.  cap.  10.  Vol.  6.  p.  50 ;. 
De  gloria  confefforum.  ibid, 

Cap.104.V0l.  io.p.52.  -  Cap.  106,  Vol.  10.  p.  23. 
De  vitis  patrurh.  Cap,  J.Vol  6.  p.6, 

IOHN    GKEGORV. 
Obfervations  hn  Scripture,  and  Pufthumous  Works.  ZW.1650. 
4/e.  Vol.2.  P.27J.  Vol.  6.  p.  418- 

Tt  2  IACO- 


Gr.  Ha  INDEX    SECVNDVS 


fl.  art. 


1535. 


117. 


IACOItVS    GRETSERVS. 

Notxin  Codinum.  Parif  1648./?/.  Vol, 3.  p. 204.  Vol. 9.^.25?;, 
De  cruce,  lib.2.  cap.  13,  Vol,  3.  p.  238. 

HVGO     GROTIVS. 
Opera  theologica.  4V0I.  Amjiclod.ibty.  (Atnjlcl.  1679.  ftil.  ) 
In  Matth.cap.  2.  Vol.  10.  p.  33.  -  cap.5  Vol.  9.p.  355. 
In  Luc.  cap.  6.  Vol.  2.  p.  202.  -  cap.  7.  Vol.  10.  p.  22. 

cap.  10.  Vol.2.  p.2oz. 
In  2  epift.  ad  Cor.  cap.io.  V0I.7.  p.  156. 
ln  epift.  ad  Philipp.  cap.  2.  Vol.  2.  p.  jo» 
In  epift.  adPhilem.  Vol.6.  p.79. 
In  epilt.  ad  Hehr.  cap.  6.  Vol.  1.  p.  36. 
In  epift  I  Petr.  cap.  3.  Vol.  4.  p.  267. 
Dc  iuie  bclli  ac  pacis.  Amjlclod.  1670.  $ue.  (Amfte/.  16S9.  8»««) 

Vol.  4.  p.231. 
De  ccenae  adminiftratione,  vbi  paftorcs  non  funt.Lc»^.  1685. 8"°« 
Voh  I.  p.  309. 

IANVS      GRVTERVS- 
Infcripriones  antiqux.  Hcidclb.  1616. 
V0I.3.  p.  174.  V0I.4.  p.359. 

GVIDO    DE    MONTE    UOCHERII. 
Manipulus  curatorum.  hauan.  1552.  %no.  (Apud  Bon.  de  rebus  li- 
turgicis  lib.  I  cap.  15.)  Vol.  6.  p.386. 
GVNNING. 
Difcourfe  of  Lent.^fo.  V0I.9.  p.lg2. 

H. 

ISAACVS     HABERTVS. 

Archieraticon,fiue  liber  pontificalis  ecclefix  grscae.  ParifiG^. 

fol.  (Parif  1676. fol.)  Vol.i.p.2 83.290.300. 306.  312.336. 

338.  Vol.  2.  p. 3.  II.  12. 33.  36.  }g.  41- 90. 120. 169. 17 ?.  177. 

I86.V0I.  3.  p.23.  37.  70. 105.  210. 112.229.  246.  V0I.4.  p. 
112.248- 3^9-  Vol.  6.  p.117. 296. 363.  403-  441,  447.  483, 
.  Vol.  7.  p.  gi.  113. 159.  Vol.  8.  p.  3.  Vol.  9. 420. 

H  A  D  R  I  A  N  V  S. 

Epiftola,  Apud  Vofifcum  in  vitaSatuini.  Vol.I.p.  234. 

HAI- 


AVCTORVM. 


HAJMO. 
In  epift.  ad  Hebr.  cap.  i.    (Apud  DaUattm    de  confirraatione. ) 

VoL  4.^.377. 
Cap.  13.  Vol.  4.  p.  354. 
FRANCISCVS    HALLERIVS. 
De  hicrarchia  ecclefiaftica.  Partf  uiq&.feh 

Lib.I.  cap.  J.  Vol.2.p.  io.  -  cap.  7.  Vol.i.p.55.  V0I.6.  p.I22. 
HENRICVS   HAMMONDVS. 
Opera  Anglican.  4V0I.  LonJ.  1684/0/. 
Conrra  Blondell.  Vol.  1.  p.  19 3.  204. 296.  Vol.  3.  p.  221. 233. 
Defence  of  Infant  -  Bapr.  Vol.  4.  p,  192. 

Adnotationes  in  Nou.Teft.  (edit./o.  Cleric.  AmJiehd.lCt<)<).{ol.) 
In  A£lor.  cap.  II.  Vol.  1.  p.  26$. 
In  epift.  1  adCor.cap.ij.  V0L4.  p.190, 
In  iTimoth.  cap.3.  Vol.  1.  p.  346. 
In  epift.  ad  Titum  prcefat.  Vol.  I.  p.  204. 
In  Apocalypf.  cap.  1.  Vol.  1.  p.  83. 

MARTINVS   HANCKIVS. 
De  fcriptoribus  Byzanrinis.  Lipfi*  1677.  4*0.  Vol.  2.  p.  I jc. 

GEORGIVS    HAMORTVLVS. 
MSCt.  Apud  AUatinm  de  hebdomad.Grsecorum.  Vol.  9.  p.  172, 

HARDINGVS. 
Anfwer  to  Je\vel's  Challengc.  Anttvcrp.iffi.Siio.  Vol.  6.  p.  431. 

CONSTANTINVS    H  A  RME  N  OP  VL  V  S. 
Epitome  iuris  canonici  gnec.  lat,  Apud  Leunclauium  in  iure  grte- 

coromano.   tom  1.  Vol.  1,  p.  222.  Vol.  2.  p.  381. 
De  fettis  haereticis,  &  confefTio  de  fide  orthodoxa,  ibid,  Apud 
Lcimdanium  &  in  au£tario  bibl.  patr,  Ducxano.  Tor»,  I. 
ParifiGl\.  V0I.4.P.160.  V0I.7.P.249. 
STEPHANVS     HEDDIVS. 
De  vita  Wilfricli,  cap.  12.  Vol.  3.  p.399. 
H  E  G  L  S  1  P  V  V  S. 
Commentarius  attorum  ecclefiafticorum.  Fragmenta  paflim  apud 
Eufebium.  \o\.  1,  p.  62. 136.  Vol.  7.  p.  6. 

Tt  2  GA- 


He,Hi  INDEX    SECVNDVS 


f/,  an, 
6lo. 


6ol. 


378. 


GABRIEL  HENAO. 
De  facrificio  miflx.  Vol.g.  p.  26. 

HERACLIVS    1MPERAT0R. 

Nouellse.  Apud  Leunclauinm  in  iure  grseco-romano.  tom.  I.  Vol. 
2.  p.  65, 

HERMES    PASTOR. 
Apud  Coteler.  patr.  apoftolicor,  tom.T. 
Lib.  I.  vifio  r.  Vol.  5.  p.  259. 

vifio  3.  Vol.  4.  p.  193.  Vol.  7.  p.  25T. 
Lib.  2.  mandat.  4.  Vol.  7.  p.  473,  Vol.  g.  p.  157.  Vol.  9.  p.^JJ. 
Lib.3,  funilitud.9.  V0I.4.  p.  146.195. 
HERODOTVS. 
Hiftoria  grxc.  latin.  per  Henricum  Steybanum  15:92, /0/.  (Loud, 
1679./0/J  Vol.io,  p.33. 

HESYCHIVS. 
Lexicon  gnece,  Hagenoie  ipj.fol.  (Ruterod.  1668.  ^to.)  Vol.l." 
p.37.  V0I.2.P.17.  V0I.3.  p.288. 
HESYCHIVS,    PATRlARCHA    HIEROSOL. 
Explanatio  in  Leuiticum.  Bafd.  1527./0/,    Ap'id  AJbertin.  de  eu- 
char.p.85i.bj  Vol,6.  P.50J. 

PETRVS     HEYLINVS. 
Cofmographia.  Lond,  1669,/c/.  Vol.  3.  p.466. 

H  I  C  K  E  S. 
Jovian  or  an  Anfwer  ro  Julian  the  Apoftate.  Lond.  1683,  gw», 
Vol.i.  p.  286.  300.  Vol,  7.  p.  117. 118, 
HIERONYMVS. 
Opera,4Vol.5a^/.l^65./t)/,  (Trancofurti  1684./0/.  iaprimjs/'*- 

rif.  1642.  9  vol./tf/. ) 
Chronicon.  Vol.i.p.25.  Vol.  3.  'p.  42. 114.  165. 
Epiilola  i.Heliodoro.  Vol,  1.  p.5  ].  Vol.  3.  p.  21.  Vol.6.  p.120. 
2.  Nepotiano.Vol.  1.  p..f9«S7-  110.131.  y,q.  Vol,2.  p. 
154.  :68.  505.325.  527.  352.  333.347.  349.  358. 
411. 417.  Vol.  3.  p.56.  296.  Voi.  6,  p,  Iii.  129, 
188. 192. 197.  Vol,  7.  p.  488, 

Epifc 


HieronyfMit_ 


INDEX  SECVNDVS 


F/.  ati. 


Epirt.  3,  Heliodoro.  Vol.  I.  p  76.  Vol.  2.  p.  190. 349. 421.  Vol.  5, 

p.27. 124. 215, 314.V0I.5.P.1S2.250.  V0I.7.P.488. 

4,Ruftico.  Vol,  I.p.54. 181.295.  Vol.2.p.  105.328.V0I.5, 

p.  52. 56, 60. 75. 84. 241.  Vol.  5,  p.  igi.  188.  VoL 

6.  p.  507, 
7, Ltetar.  Vol.  5.  p.  7?.  120.  Vol,  5.  p.  15.  i$i,  29?.  322; 
8.  Demetriadi,  Vol.  3,  p.  296.  Vol.  5.  p.  igi, 
IO.Furias.  Vol.  I.  p.l§« 

11.  Ageruchioe.  Vol.  2.  p.  154.  Vol.  Q,  p,  284. 
I2,Gaudentio.  Vol.  7«p,  505. 

12,  Paulino.  Vol.  3.  p.  52. 84. 
14.  Celantix,  Vol.  7.  p.  184. 5I2.1 
i5.Marcelhe.V0l.  3.  p.  52.135. 
16.  Principiae/Vol.  3,  p.  10. 352. 

18.  Marcella?.  Vol.  3.  p.  78. 133.  Vol.  6.  p.  45, 

22.  Euftochio,  Vol.  2.  p,  3j8«  Vol.  3.  p.  9,  15.  51. 52. 57.64, 

72.  76. 78. 109.  124.  Vol.  4,  P.384.V0I.  5.  p,  180. 
345.  VoL  6.  p.  2. 106. 130, 186. 192,  Vol.  7.  p.398» 

23,  Marcellae.  V0I.3.  p.53. 

26.  Pammachio..  Vol.  10.  p.  68.  76. 

27.  Euftochio.  Vul.  1.  p.  54. 285. 299.  Vol.  3.  p.  144,283. 

290. 315.  Vol.  5.  p.  86.  88- 180. 181. 307.  Vol.  6. 

p.  45.  Vol.  10.  p.  2g.  40. 49.  51. 53. 56. 61. 
28-  Lucinio,  Vol.  6.  p.  4  89. 579«  Vol.  7.  p.  52.  Vol.  9.  p.  39, 
29.Theodora;.  Vol,  1.  p.  66,  (41. 192. 

30,Oceano.  Vol.  3,  p.  296.  331.  Vol.  5,  p.  182.  Vol.  6.  p, 

44.  Vol.  7.  p.  127.  Vol.  8.  p.  119. 125. 226.  Vol.  9. 

p.  305. 358-  Vol,  10.  p.  61. 
^,  Caftrucro.  Vol.  3,  p.  86.  -  ep.  34.  Iuliano-.Vol,  10,  p.  77, 
46.  Ruftico.  V0I.3,  p.46. 
48,Sabiniano.  Vol.i.  p.  303.  Vol.  2.  p.  32.  Vol,  3.  p.  106, 

Vol.  5.  p.  181.  VoL  6.  p.  73.  Vol,  9.  p.  34?. 

49.  Innocentio.  Vol.  2.  p.43.  Vol.  io.  p.48. 

50.  Pammachio.  Vol.  6.  p.  415. 422. 579. 
53.Ripano,  aiuerfus  Vigilanc,  Vol.  3.  p.  71,243,410. 

Epift, 


Ukrorj  tr.tis. I K  D  E  X     S  E  C  V  K  D  V  S 


Tl.m 


Epift.  54.Marcella:.Vol.i.  p.  ;j7.  V0I.4.  p.  66. 174.  V0I.7.  p.  6t 

V0I.9.  p.i>;i.  .,4. -n. 
55.  Ripatio.Vol.6.p.nj.  -  ep.57.  Damafo.  Vol. 4.  P.3S4. 
6l,Pammachio.  Vol.  i.p.  30.  77.  79.  2x3.  24-.  Vol.  2.  p. 

I71.  Vol.  3.  P.  442,  Vol.  4.  p.  3.  ?g.  101.  133.  134. 

247.V0I.  6.  p.129. 
62.Theophilo.  Vol.  1.  p.  76.  Vol.  5.  p.  183.  Vol,  6,  p.  48J. 
75.ContraVigilanrium.  Vol.6.  p.  igg, 
77.  Marco  Celedenfi.  Vol.  3.  p.  6r. 

73.  Damafo.  Vol.  4.  p.  384,  -  ep.  go.  Magno.  Vol.  2.P/353. 
83.  Oceano.  Vol.  1.  p.  267.  VoL  2.  p.  154.  392.  Vol.  6.  p.  111. 
85.Euagrio.Vol.!.  p. 89. 91. 114.  146.  Igl.  267.  298.  307. 

326.327.32S.  Vol.6.p,  321. 
99.  Afellae.  Vol.  f.  p.  75. 
113.  Prxfat.  inlob.  Vol.  4,  p.  311. 

127.  Fabiolae.  de  42  manfionibus.  Vol.  1.  p,  74.  Vol.  J.p.ig?. 
I2g.  Fabiolae.Vol.4.p.3S4.  -ep.  129.  Dardano,  V0I.3.  p.  435, 
134.  Sophroaio.  Vol.  5.  p.  93. 
I37.MarcellK.  V0I.7.P.TI4, 
141.  Marcellx.  Vol.  3.  p.  270. 

146.  Damafo.  Vol.  2.  p.351. 

147.  Amando.  Vol.  9.  p.306, 
«    Theopbilo.  Vol.  6.  p.  468- 

Epiftola  fpuna  ad  Damafum.  Vol.  6.  p.  31. 

Catalogus  fcnptorum  ecdef.  Vol.l.  p.  3.  59.  6r.  65.  66.  68-186. 

188-  3M«  Vol.  2.p  ^.56.57. 421.  V0I.3.  p.  5.270, 271. 

V0I.4  p.ii7-  Vol. 5. p.  159. 165.176,  Vol.  6.  p.  54,  88« 

89.ni.i4i,  Vol.io.p.  6,27. 
Contralouinran.  Vol.i.  P.54.55.V0I.4.P.400.  V0I.9.  P-273.284. 
Aducrf.  Luciferiancs.Vol.  I.  p.  ]I  34«44«45-75'86.307.  310.V0I.2. 

p.  <75- Vo1-  .;•  P-  566- Vo1-  4«  P-  M*  *79. 261  •  331  *  33% 
344. 364. 3:6.370. 37;.  380. 390.401.  Vol.5.p.  182.255, 
Vol.  7-p.  15.V0I.  8»  p.  207.220. 

De  locisHehraias.Vol.).p.l6.  V0I.3.  p. 435.440. 442. 

Vita  Hilarii.  Vol.  3.  p.  10 . 77,  Vol.  4.  p.  225.  Vol. 9.  p.  176. 

VKaPauli.Vol.  j.p.9,Vol.lo.  p.  48.56. 

Pro- 


Werotrpmt. AV  C  T  O  R  V  M. 


F/.  an.\ 

.  I  Prologus  in  regul.Pachomii.  Vol.  j.  p.  71. 79. 
I  AduerlusPelagianifm.  Vol,  5.  p.  jg2. 183.  238.  250. 
Euffinum.Vol.^.p.iSi.  Vol.  6.p.loo. 
Vigilanaum.  Vol.  2.  p.  17.  Vol.  2.  p.  243.  591.  Vol.  tS.p, 
4>.  83-  VoL  10  p.  40. 
De  feprem  ordinibus.  Yol.  2.  p.  6. 43. 
In  pentateuchum  pra?fat.  Yol.  6.  p.  ioi. 
Qtreftion.  hebr.  in  Genef.  Vol.  2.  p.  2&I.  423. 
In  Hhr. Iofuse  prrefar.  Vol. 6. p.ioo. 
In  libr.  paralipom.  prsfat.  Vol.  6.p.  98.IO0. 
In  pfalm.38.V0l.  5.p.l3j.  -  Pfalm.  42.  VoL  5.  p.183. 
45.  Vol.l.  p.  71. 72.  -  Pfalm.  104.  Vol.  I.  p.  7. 
In  libr.  Salomon.  prcefat.  Vol.  6.  p.  93. 
In  lefa.  cap.  1.  Vol  4.  p.320.  -  cap. 3. Yol.  1.^.-266.273. 
cap.  14.  VoL  8.  P- 197.  -  cap.  19.  Vol.  I.  p.  yZ. 
cap  23.  Vol.8.p.  216.  -  cap.49.V0l.  1.  p.16. 
cap.  53.  Vol.  4.  p.  320.  -  cap.  f  5*  Vol.  4.  p.  390. 
cap.58.  Vol.  2.  p.184.  Vol.  9.  p.l89. 
cap.  66.  Vol.  6.  p.  345. 
Inlerem.  cap.ir.  Vol.  6.  p.264.  -  cap.29.  Vol,  1.  p.20. 
In  E^ech.  cap.  1.  Vol.  9.  p.  70. 72. 

cap.  ig.  Vol.  1.  p.303.  Vol.  2.  p.  262. 320. 321.  VoL  6. 

p.  264. 265. 
cap.  40. Yol.  3.  p.  13'. ?6£.  Vol. 9-p.  155. Vol.  io.p. 2.  9, 
cap.44.  V0I.2.  P.415.V0L3.P.51.  V0I.5.  p.  182,  250. 
cap.  4V.  Vol.  1.  p.  29^.  327. 330. 
In  Daniel.  prsefario  Vol.  6.  p.  100.  ^j. 

cap.i.  V0I.2.  p.  ^52.  -  cap.4.  VoL5.p.293.Vol.6»p.ioo. 
InHofeam  procem.  VoL  6.  p.  69.145. 

cap.  6.V0L  7.  P.86- 
Inloel.cap.  2.  Vo'1.8.  p.  125. 
InAmos  cap.  6.V0I  4.  P.268273.Y0I.5.  p.  182. 
In  lon.  cap,  1,  V0I.7.P.Z45.  -  cap.  3.  Vol.  9.  p.  189.  I97. 201. 
In  Mich.  cap.  7.  Vol.  1.  p.  54. 29S. 
In  HaibaC.  cap.  3.  Vol.  7.  p.  119. 
In  Zephan.  cap.  3.  Vol.  5.  p.  183.  Vol.  6.  p.J^I. 
Bingh.  O.E.  VoLX.  Vv  In 


Hicronymur.  INDEX     SECVNDVS 


ILan. 


354* 


InHaggaicap.  i.  Vol.  9.  p.2IT. 
InZachar.  eap.  8.  Vol.  3.  p.124.  154.296» 

eap.  14..  Vol.  4.  p.  247. 
In  Malach.  cap.  3.  Vol.2.-  p.  284. 
In  euangelia  prxfar.  Vol.  5.  p.  92. 
InMatth.cap.^.Vol.j.  p.182.  V0I.7.  p.358.  36IV 
cap.9-.VoL8.p.l88-Vol.9.p.l94,      / 
cap.  16.  Vol .  8-  P-  216. 270. 2§6. 
cap.  19.  Vol.  9.  p.353.  -  cap.  21.  Vol.  1.  p.  155. " 
cap.  25.  Vol.  4.  p.  263.  Vol,  J,p.  290.  Vol.  9.  P..24CV 
JnMarc.  cap.  14.  Vol.  6.  p.  276. 
In  ep.adRom.cap.  6.V0I.4.  p.  49. 

cap.  16.  V0I.1.  p.  553.358.  Vol.  6.  p.  124» 
Ifaiep„adCor,cap,  5.  Vol.  7.  p.109. 
cap.  11.  Vol.6.  p.506» 
cap.16.  V0I.7.  p.114, 
In  ep.  adGalat.cap.i.  Vol.  1.  p.  61. 136. 

cap.  4.  Vol.  9.  p.  256.  -  cap.  5.  Vol.  7,  p,  I09. 
cap.  6.  VoL  4.  p.  128. 
In  ep.adEphef..cap. 4.  Vol.i..p.  299.  Vol.^.p,  217.  Vol.  4.  P.359J. 

cap.  5.  Vol.  5.  p.  Ig2-  Vol.  6.  p.  27. 
In  I  ep.  ad  Tim-.  cap.  j.  Vol.  \  p.  83-  Igl- 

cap.  6.  Vol.  4.  p.265.  Vol.  5.  p.  182. 
In  epift.  adTir.  capj.Vol.i.p.267,  -  cap.^.  Vol.  3.^,270. 

HILARIVS    PICTAVIENSIS. 
Opera.  Co/on.  1617./0/,  ( Parif.\d^.foL) 
In  pfalm.  prolog.  Vol.  5,  p.255.  Vol,  6,p.  95. 
Inpfalm.51.V0L8-  P-I33. 

64.V0I.5.P.166.  352.  345. 

65.  V0I.5.P.  165.V0L6.P.T4,  .  Pf.  67.  Vol.  5.  p.  279. 
Il8.  Vol.  6.  p.345.  V0I.7.  p.  497. 
I26.V0I. 3.  p.12}.  -  In  Fl.140.  V0I.5.  p.13. 
In  Matth.  Vol.6.  p.  544.V0I.7.  P.336.V0I.  8.  p.l88-Vol.9.p.l5j: 
De  fynodis.  V0I.3.  p.559.  V0I.4.  p-89.9i.I04.  Vol.  8-P-59- 
Epiftol  ad  Abram.  Vol,  6.  p.54. 

CoctfJ 


»'.:'»•  AVCTORVM. 


J7, «». 


430. 


220. 


Conrr.  Conftant.  Vol.  1.  p.  3?. 
Fragment,  Vol,  I.  p.  307.  VoL,  4»  p.  105.  Vol.  7.  p,  fo, 
HIIARIVS    PAPA. 

IEpiftolae  decretales.  In  tomis  conciliorum. 
.  Epift,  1,  ad  Afcan.Tarraconenfem.  Vol.  1.  p.  147. 
2,  adTarraconenfes.  V0J.9.P.  165. 
8.ad  .epifcopos  Gallice.  Vol.  8.p  94» 
Ep.  ad  Leont,  Apud  Baron.  ad  ann.  462.  Vol.  r,  p.  2SO* 

HlLARlVS     ARELATENSIS. 
Epiftolae.  Inter  epiftolas  Auguftini.  VoL  6.  p.  95. 

HINCMAKVS     RHEMENSIS. 
Opera.  2voL  Parif.  ibofrfol. 

Tom.  1. 

De  praedeftinatione.  lib.  I  cap. 4,  Vol. 6.  p.  3?^. 
Capuula  archidiacoru  presbyt.  data.  Vol.  j.  p.  %-fil 

Tom.  2. 

Opufc.  55.  capitular.cap,  43.  Vol.  4  p.  61.  Vol.  g.  p.  279. 
Epift.  ad  Hildeboldum.  Vol.  8.  p.  146. 
VitaRemigii.  Apud  Baro?u  an.47;.  VoLT.  p.  T44> 

HIPPOLYTVS     VORTVENSIS. 
Canon  pafchalis.  Apu  J  Caueum  hiftor.  litterar.  tom.  1.  p.  68.  Eaia 

^nam  exhibent  Scahgcr,  Aegidhtt  Buchcrius  &  Cruterut* 

Vol.  9.  p.  17..104. 
Dc  confummationc  mundi  &  amichiifto,  gra>c.  latin.  In  au£la- 

rio  bibl.  patr. Ducdana,  tom,  2.  Vol. 3.  p.  147. 244.  Vol.  5. 

p.140. 
Demonftratio  de  antichrifto  grxc.Iatin.  Apud  Comhcfif,  in  aufta- 

axio  nouifllmo,  PariflGji.foI.  Vol.  3.  p.  147. 
LVCAS    HOLSTENIVS. 
Adnotariones  in  geographiam  Caroli  a  Sancio  Paitlo,  in  Italiara 

ntiquam  Clmwrii,    &  thefauium  geographicum  Ortelii, 

Romtt  1666. 8w. 
In  geogr.  Car.  a  S.  Paulo.  Vol.  3.  p.  402, 4  47.  463. 472. 473  474. 

475.494.  496.  497.  507.  511.  513.  517.  518-  519-  520.522. 

527.528.558. 

Vv  2  to 


Ho 


INDEX    SECVNDVS 


ILan, 


52*. 
lijo. 

395. 


514- 


InItaLantiquXWr/7.  V0L3.  p.  l6S-508.510.5n.  513.  516.517.. 

522.524.525.5:9.534. 
In  rhefaur. Ortclii.  VcVl  3.^.474.500.^07.515. 
GlofTaiium  &  notse  ad  Benedicti  codicem  iegularum../)tf>7yr]663. 

qto. VoL}.  p.8- 
Differtar.  de  Synefio.  Apud^alrf.  not.  inTheodor.  Vol.  2.p.  ni. 

ACTA    MARTVRVM    HOMERITARVM. 
Apud  Baronium  ad  an„522..Vol.3   p.459. 

H  O  N  O  R  I  V  S    AVGVSTODVNENSIS. 
Gemma  anim^,  de  omcio  mille.  Biblioth,  parr.  coDtr.  10.  (Apiid 
Bon.  de  rebus  liturgic.litM.cap.23.  )  Vol.  G.p.269.. 
HONORIVS    IMPLRATOR. 
Refciipuad  Bomfacium.  Apud  Crab.  Vol.  8.  p.58^ 

GEORGIVS    HOOPERVS. 
Hiftuncal  Account  ofLent.  L0W.1695.  8«c  VoL  3.  p.  220,  Vol.y. 
p.  181. 192. 20;.  207.211. 

HORATIVS      POETA. 
\(AmJlel.  1650.  I2mc )  Vol.  2.  p.  321.  Vol.  ?.  p.  292.. 
HORMISDAS    l^APA. 
EpiftoLe  decretales.  In  tomis  conciliorum. 
Epilt.25.ad  epifcop.  HiipaniK.  V0L7. p.  323» 
Decreu  cap..6.  VoL  9.  P«3  J7- 

RODOLPHVS    HOSPINIANVS. 
De  templib.  Tigur.  1587./&/.  (  Gsneua  i6$j.  fol.) 
Lib.  2.  cap.  6.  V0L3,  p.  227.  -  cap.  II.  Vol.  3.  p.  277., 
Lib.3. cap.5.VoL2. p. 57.. -  cap.6.  V0L3.P,  271.. 
Lib.4.  cap.2-II.V0l. 3.  p.3J2.. 

cap.  9..V0I.3.  p.  286»  V0L4.  p.  18).. 
De  feftis  ethoicorum  (Geneu.  1675. foL)  cap.  28.  Vol,  7.  p.230» 
De  feftis  chriftianorum,  '/YgKr.  159$.  fol.( CrV*tfK.  1674./0/.)  VoL 

9.  p.  7j.78.129132.147.  lf>4-  '7°- 17)- 
De  ougine  monacliatus.  Tigur.ly^.fol.(  Geneu.  1669./«/.  ) 
Lib.I.cap.  1.  V0I.3.  p.  109.  -  Lib.2..  cap.5  Vol.  ^.p.  18. 
Lib.  3,  cap.6.Vol.  2»  p.30.  -  cap.  95.  Vol.  3.^.33. 

1    Lib.4.cap,  3,VoL3.p^35. -cap.5^Vol,3.p.34. 

Hi- 


Ho-Ie  AVCTORVM. 


Fl.  an. 


Hiftoria  facramentaria.  Tigur. 1598./0/.  (Geneu.i62l.fol,). 
Lib.  2.  cap.  i.  Vol.  306.  VoL  6.  p.  370.  Vol.  g.  p,  24, 
cap.2.  V0L6  p.398. 
IOANNES    HENRICVS   HOTTINGERVS. 
Hiftoria   ecclefiaftica,  9  \o\.Hano<.i.  1655;  8w.     ( lYgwr.  l6jl» 

5  vol.  8«o.  )  Vol.I.p.  14.  Vol.  6.  p.  161. 
De  transLtione  bibliorum.  Heiileli>..i66o.Yol.^..  p.93.. 

FRANCISCVS   HOTTOMANNVS. 
Qujeftiones  lllufties  iuris.  1598-  S"*-  V0I.9.  p.535. 

HVBERTVS   DE    SYLVA    CANDIDA. 
Liber  de  azymo  &  iciunio  fabbatorum  contra  Michaclcm  Ceru- 
larium  &  Leonem  Achridanum,  Apud  Barotu  in  appendice 
tom.2.  Vol.  6.  p.  445. 

PETUVS    DANIEL   HVETIVS. 
Origeniana ,.  2  vol.  Rothomagi  1668. fol, 

Lib.I.cap.j.  V0L3.P.157.  -  cap.  4.  Vol. 2.  p.  129. 
Demonftratio  euangelica.  Amftel.l62o.2u°.  (Lipjia  1694.4^.). 
Vol.  3.  p.  17Q. 

HVGO   DE   S.    VICTORE. 
Opera.F«;(?M588-  ^voL.  f  Apud  ifo».  dereb.  liturgic.lib.2.cap, 
19. )  Vol.  6.  p.  397.      (  Apud  DalUum  de  cult.  religiof.  lib» 
2.P.237.)  Vol,  6.  p.466, 

I. 

S.    IACOBVS. 

Liturgia  ei  adfctipta,girec.latin.BibLpatr.au£lar.Dttt\f<ZH0.tom.. 
2.  Parif.  1624.  Vol.I.p.l20.Vol.3.p.  248.250,  V0I.4.  p. 
95.  Vol.  6.  p.  213. 491. 497.  Vol.8.  p.2ll. 
ID.ACIVS. 
Contra  Varimundum  Arianum.Biblioth,  patr.  tom,  4,  V0I.4.  p» 
166.  Vol.  5.  p.62. 

1ESSE    AMBIANENSIS. 
De  ordine  baptifmj.  (Apud  Bahziv.m  in  notis  ad  Rheginon.  lib. 
I,  cap.69.)  V0I.4.  p,  348.  Vol.  6.  p.396.. 

Vv  3  IGNA- 


r&-T* 


INDEX  SFCVNDVS 


ll.an. 
101. 


402, 


1GNATIVS. 
EpiftoLe  gnec.latin.Inter  pane^  apoftolicosapud  Cetef.-r.  tom.i. 
Epift,  ad  Ephef.  Vol.  i.  p.  jf,  277.  VoL  3.  p.  222.  Vol,  6.  p.  57  ,\ 

adMagnef.  VgI.  I.p.44. 56. 14.5. 272.277. 297.  Vol.  .  p,-2r, 

145,  222. 229.  Vol.  5.  p.  129.  VoL  9.  p.  :i5. 
ad Trallian.  Vol,  1. p. 5 (i.  277. 297. 519.  Vol.  3.  p.  222. 
ad  Smyrn.Vol.i.  p.  II.  55.  S).  86. 101.277. 342.  V0L2.  p.lSj. 

VoL  3.  p.  231.  Vol.  6.  p.  504. 
ad  Polycarp.  Vol.  1.  p.  s6. 85. 277.  297.  Vol.  2.  p.  Igj.  Vol.  3. 

p.28l.Vol.  9.p,289.?i^ 
Pfeudo-Ignatius  ad  Philadelph.  Vol.  1.  p.  55.  Vol,  2.  p.  159. 

185.  Vol.  3  p.  145..  222. 229, 
-ad  Magnef.  Vol.  9.  p.  50. 55. 
ad  Antiochea.  Vol.  1.  p.  355.  V0I.2.  p,  6. 
ACTA   IGNATll. 
Apud  Grabium  fpicil.  tom.  2.  Vol.  1.  p.  656.  Vol.  5.  p.  260,' 

ILLYUICVS.  Vid.  FLACIVS. 
1NDEX   LIBRORVM    PROHIRITORVM  ETC.     Vid.  SOTO- 

MAIOR. 
INDEX  LIBRORVM   EXPVRGANDORVM  ETC.   Vid.  QVI- 
ROGA, 

INA. 
Leges.  Apud  Spebnaimum  concil.  Vol,  3.  p.598. 
INNOCENTIVS    I.     PAPA. 
Epiftolx  &  decreta.  In  tomis  conciliorum. 
Epift.I.  Decentio.Vol.3.p.232.5c6.59t.599- V0I.4.  p.  126.347. 
353.3^8  ?59«  364-  366.  373.  Vol.  6.  p.265.  302. 
574.  Vol.  8.  p.  226.  Vol.  9.  p.  63. 
Epift.  2.  Vi&ricio,  VoL  2.  p.  144. 155.  Vol.  3.  p,  103.  V  01.4.^.406« 

409.  Vol.  8.  p.  201. 219. 
Epift.3. Exuperio.  Vol.  6.  p.  95.  Vol.  7.  p.  164.  VoL  8.  p.  l6y,  174. 

282.V0I.9.P.308, 
Epift.  4.  Felici  Nucerimo.  Vol.  2.  p.  149. 
Epift.  6.  epifcopis  Apuliae.  Vol.  8.  p.  63. 
Epift,  8,  Florenuo.  V0L7.  p.  473, 

Epift, 


Jnjr  AVCTORVM, 


"98. 


530 


167. 


27.  m. 

Epitt.II.  Aurelio.  V0I.9.  p.g6, 

Epift.14.  Bonifacio.  Vol.  1.  p.  165, 

Epitt.  18.  Alexandro.  Vol.  3.  p.  199.  Vol.  3.  p.^Sy.Vol. g,  p.20l.2I9i 

Epift. 22. Epifcopis  Macedonix.  Vol.2.  p.124  157. 199.  V0I.4.  p. 

176.  Vol.  8  p.  201. 
Epift.  23.  Synodo  Toleranae.  Vol.  2.  p.144. 149. 151.  i55.Volf8.p,6  5* 
Epift.  93.1nter  epift.  Auguft,  Vol.  6.  p. 394. 

JNNOCENTIVS  III.    PAPA. 
Dc  myfterii*  miflie.  Antlverp.  1540.  Vol,  6,  p.  384. 

IOANNES      ABBAS. 
Dc  translationc  reliquiarum  S.  Glodefindis.  (Apud  rtffr/Iin.notb 
ad  Theodoret. ).  Vol.  1.  p.  337. 

IOANNES   DIACONVS. 
Praefatio  ad  vitam  Gregorii  Magni.  Vol.6.  p.87.  48f. 

IOBIVS. 
Apud  Pbotium  cod.222.  Vol.  i.p.36.Vol.<5.  p.  307. 308. 
67.  FLAVIVS      IOSEPHVS. 

IOpera,  graec.  latin.  Oxon.  iy2o./ol.  (  EtCoIoti.  1691. ) 
Anticjuit.  lib.  2.  cap.  5.  Vol.  3.  p.  431. 
lib.  8.  cap.  2.  Vol.  7.  p.  280. 
lib.14.cap.  8-Vol.  9.  p.  29. 
De  bell.  iud.  iib.  2.  cap.  12.  Vol.  5.  p.  126.  *  cap.  zy .  Vol.  3.  p.  4$0» 
lib.  3.  cap.2.  Vol.  3.  p.  439. 
lib.  f .  cap.  4.  Vol.  3.  p.  439, 
IRENAEVS. 
Opera  cum  notis  To.Ernejl.Grabe.Lond.  170:.  fol, 

Lib,  i.cap.i.Vol.4.p.8o.Vol,c.p.  132,  Vol  6.  p.  37.  273.  3y7>. 
cap>  2.  Vb].4.p.go.  [V0I.7.P,  4.217. 

cap.  3.V0I.4.P.81.V0I.7.  p.f.  -  cap.  9.  Vol.  3.  p.  240» 
cap.  11.  Vol.  1.  p.  i%.  »8.  (  Vol.  7.  p.  261. 

cap.  12.V0I. 7. p.i6i.  -  cap.18.  V0I.4.  p.  1J4.176. 200* 
cap.19.V0l.  4.p.  67.200.  -  cap.  20.V0I.  9.  p.266. 
cap  21.  V0I.4.P.172.  -  cap.22.  V0I.9.  p.267. 
cap.23.  V0I.7.  p. 255-.  -  cap.27.  Vol.9.p.268. 
cap.28.  Vol.i,p,f9,  -  cap.  30.Vol,9.  p.274. 

LiK 


Ifulorm  INDEX    SECVNDVS 


//.  an.\ 


595' 


230. 
4". 


Lib.2.  cap.  39.  Vol.4.p.  2co.  -  cap.56.Vol.2.p.2o. 

cap.57.V0l.5-p.38.75.80.  V0I.7.  p.  255, 
Lib.  3.  cap.  3.  Vol.  1.  p.  9.  65.  Vol.  7.  p.  98.  99. 

cap.  4  Vol.  8.  p.  175.  -  cap  14.  Vol.  1.  p.  59. 
cap.  1  g.  V  »1. 9.  p.  156.  -  cap.  46.  Vol.  6  p.  353, 
Lib.  4.  praefat.  Vol.  7.p  33  t.  -  cap.  20.V0I.  o  p.24. 
•cap.  30.  Vol.  9.  p.  56.  -  cap.32.  Vol.z.  p.  288. 
cap.  34.  Vol.  3.  p.  222.  Vol.  6.  p.  312.  320.  363. 
cap.57.  Vol.  6.  p  276. 
Lib.  c.  cap.  2  Vol.  6.  p.  276.  370.  -  cap.  16.  Vol.  4.  p.  200. 
cap.  17.  Vol  8.  p.  Ig6.  -  cap.  22.  Vol.  5.  p.  11. 
cap.3r.V0l  4.  p.77.  •  cap.33.  Vol.  1.  p.  66. 
Epiftola  ad  Victorem.  Apud  Eufebium,  V0I.3.  p4-Vol.6.p  402.V0I. 
7.P.4252.V0I.  9.  p.  17.  90.92.  Tg^. 

ISIDORVS    HiSlJALENSIS. 
Dc  diuinls  officiis.  In  biblioth.patr  tom.  10.  (In  operibuiCVi/», 
1617/0/. ) 
Lib.i.cap,8.Vol.6  p.6.  -  cap.13.V0l. 6.  p.45", 

cap.18.V0l  6.  p.  461. 
Lib.  2.  cap.24.  V0I.4.P.  322. 399. 
Origines  fiue  etymclogix.  In  corpore  auclorum  lingux  latins. 
Geneux  1622.  qto.   ( In  operibui  cit.edit. ) 
Lib.  6.  cap.  19.  Vol.  4.  p.  353.  -  Lib.  8.  cap.  7.  Vol. 5.  p.  80. 
Lib.  19.  cop.12.Vol.  3.  p.295. 
In  Exod.  cap.  19.  Vol.  4.  p.  32?. 
Epilt.  adLudifredum.  Voi.i.p.331  355.336. 
Rcgular.  cap.17.V0l.  7.  p  iC-8. 

ISIDORVS    MERCATOR. 
Concilia  &  epiftoix  p.ipahs.  In  tomis  conciliorum.Vol.  2.p.2i6\ 

ISlDORVS    PELVSIOTA. 
Epiftolarum  libri  c.  grxc.&latin.  Parif\6^%.fol. 

Lib.  1.  epift.  1.  V0I.3  p.3^-  ep.  29.  Vol.  1.  p.  322. 338. 
ep.  90.  Vol.  6.  p.  28-  -  ep.  1 14.  Vol.  10.  p.  75, 
ep.  123.  V0I.3.  p.  239.  -  ep.  136.  Vol.  6p.  80. 
Lib.  2.ep.37.Vol.  ^.p.  112.  -  ep.  246.  V0I.3.  p.  112.  159. 

Lib. 


W-hi 


AVCTORVM. 


5ia 


498. 


357 


55o. 


Fl.an, 

Lib,3.ep.iT9.V 'ol.  7.^.93-  -<p.34J-  Vol.tj.  p.  188- 

£P.382.VoI.6.p.i89. 
Lib.4.ep.i4J.Vol.2.p.  3?.  -  ep.i£2.VoI.i.p,37. 

iso. 
De  rniraculis  S.  O.homari  cap.  3.  Vol.  6.^.272.427. 

IOANNES    IVELLVS. 
Apologia  ecckfiae  Anglican:?,  Lond.  1606. I2W0.  (Lipf.lffo) 
Vol.  6.  p.  373-  584« 
361.  IVLIANVS    IMPERATOR. 

Opera,  grxc.larin.  cum  notis  Petauii.  Parif.1630.4tc.  (  Lipjia 

1696.  fol. ) 
Epiftola  ad  Arfacium.  Vol.  2.p.  140.  413. 
Fragmenr.*pift.  Vol.  2.  p.  438-  439*  44°«  441-  Vol.  6.  p.  513.' 
Orar.7.  Vol.  ^.  p.  1^-7. 

IVLIANVS    HALICARNASSENSIS. 
Fragmenta  commentarii  in  Iobum.  Apud  catenam  in  iob.  Lond, 
1637. fol.  Vol.  3.  p.  277» 

IVLIANVS     1'OMERIVS. 
De  vita  conremplatiua.  Iater  opera  Projperi,  cui  vulgo  tribui-' 
tur.  Colon.  1540.  &<». 
Lib.  1.  cap.  23.  Vol,  6.  p.  19T.  192. 
Lib.  2,  cap.  7.  Vol.  7.  p.  80. 181.  Vol.  8-  p.  135; 
cap.12.  Vul.  2.p.3^I. 

IVLIVS    P  ApA. 
Epiftol.  ad  Orientales.  Apud  Athanaf.  in  apologia  2,  tom.x.  Vol» 

I.  p.  167. 
Epift.  apud  Gratianum.  Vol.  6,  p.  275,  43J. 
I  VNILI  VS    AFER. 
De  partibus  diuinx  legis.  Bibl.parr.tom.i.  Cwm.lo.edit.Iwgi, 
1677.J  V0I.4.P.3;. 

FRANCISCVS    IVNIVS. 
Opera.  Traneaiterx  1597./0/.  Et  Gcneu.  j6o~).  fol.  (  Geneu.16j3.fol. ) 
Notx  in  Tertullian.  de  corona  militis.  Vol.  9.  p.  1^.7, 

de  idololatria.  Vol,  7.  p.  230. 
Parallel.  VoL  I.  p,  16, 
Ringh..O,E.Vol,X.  Xx  IVO 


lu  INDEX    SECVNDVS 


F/.  tn. 

I092, 


140. 


527- 


IVO  CARNOTENSIS. 
Libcr  decrctorum.  Louan.  \)6u  8«0» 
Part.  2.  cap.  19.V0I.6.  p.  44.4»  -  cap.56.V0l.  6.  p.  420, 
Part.  3.  cap.  70.  Apud  Bon.  lib.  1.  c.  13.  Vol.  6,  p.  379. 
Epiflola  de  facram.  mifTle.  Apud  DalUutn  de  cultu  relig.  lib,  2. 
Vol.  6.  p„  466«, 

HENRICVS    IVSTELLVS. 
Bibliotheca  iuris  canonici.  2  vol.  Parifi66\.fol.   Vol.I.  p, 28l. 

&c.  Vid.  cjuk  diximus  ad  bibliotbec.  patr.^ 
Notseinconcil.Laodiccan.i.  Vol.i.  p.  346. 
Nicxn.  can.  19.  Vol.  1.  p.  349. 
Chalced.  can.6.Vol.2.  p.  93. 
IVSTINVS    MARTYR. 
Opera,  grxc.latin.  ColonA6§6.foI.  (Parif.1636.fo!.) 
Apologia  1.  Vol.  I.  p.  Ig.  Vol.  2.  p.  20»  Vol.  6.  p.  521.  Vol.  7.  p.  432. 
Apologia  2.  Vol.  1.  p.  14. 22. 36, 74. 109. 304.  Vol.  2.  p. 354.V0I.3. 
p. 254.  Vol. 4.  p.  28. 141. 182. 197. 258. 271. 276.  Vol.  5. 
p.  35.  36.  59.  61.  69.85.  130.  131.  281.  V0I.6.  p.59. 
119. 163. 181. 185-  208-  251. 276. 301.  311. 320.  358.401» 
427. 436. 5 74.  Vol  7.  p.  270. 333. 443.  Vol.  9.P.L5.42' 
198. 
Dialogns  cum  Tryphone.  VoL  I.  p.18.  Vol.  4.  $.141. 150.  [97. 
Vol.  5.  p.  123.  Vol.  6.  p.  353,  Vol.  7.  p,  212.  Vol.  9.  p,  56, 
Qujeftiones  &  refp.  ad  orthodoxos. 

Quaeft.i4.V0l.  8-  p.220.  -  Qnscft^^.  V0I.7.P.237. 

Qireft  50  Vol.  6.  p.  45.  -  Quxft.  56.  Vol.  4.  p,59. 

Qu.vft.  107.  V0I.3,  p.  279. 

Qireft.  115.  Vol.  5,  p.253.  Vol.  9.  p.  131. 

Qurdh  Il8.  V0I.5.  p.278.  -  Qu.efl  121.  Vol.  2.  p.  2g9» 

Qaxft,  137.  Vol.  4,  p.  3'o6. 308- 

IVSTINlANVS    IMPERATOR. 
Corpus  iuris  ciuilis.  2vol,  Lugd.  1589. 8w-  ( Amjlelod.\66$foJ.') 
Inftrutiones. 

Lib.  1.  tir.  10.  de  nuptiis.  Vol.  7.  p.  384.425. 
Lib,4.ut.l8,  de  publicis  iudiciis,  V0I.7.  p.399. 

Digc^ 


lujlittianur AVCTORVM. 


F/.a», 

Digefti  fiiie  Pande&a?. 

Lib.T.  tit,  n.  de  orficio  praefetti  vrbi.  leg.T.  V0I.3.  p.389. 

Lib2.tic.1a.  de  feiiis.  leg.l.  Vol.  9.  p.5,  ig. 

Lib.n.tic  ,  de  aleatgr.  leg,  r.  Vol.  ?,  p.  ^7. 

Lib.  13.  tic.  7   de  pignoi atiria  atfcione.  leg.  I.  Vol.  7.  p.  491. 

Lib.  22.  tic.  5    de  tettibus.  leg.  13.  Vol.  7  p.508. 

Lib.  43.  tir.  lo.ad  leg.  Cornel.  defalfo.  leg.9.  V0I.7,  p.491". 

Lib.47.  tic.  2.  de  furtis  leg.  4?.  Vol.  7.  p.  469. 

tit.il.  deextiaordinar.cnminibus.  leg.^.Vol.  7.^.398» 
tit.I2.de  fepulchro  violato.  leg.  3.  Vol.io.  p.  5,  leg. 

4,  Vol.  10.  p.  25.  leg.Ti.Vol,  IO.  p.  84» 
tit.  20.  de  ftellionatu.  leg.3.  Vol.  7.  p.483. 
Lib.48.tit.J.adieg.  lul.  de  adult.  leg,  9.  Vol.  7.  p,  446.  leg. 

13.V0I.9   p.357. 
tit.  10.  de  leg.  Cornel.  de  falils.  leg.  2.  Vol.  7.  p.  4SJ. 

leg.32.  Vol.7p.493. 
tit.  16.  ad  fenatusconfulc.  Turpil.leg.l.  Vol.  7.  p.  508. 
tit.  19.  de  poenis.  leg  19.  Vol.  7  p.  398.  ,cg«  29-  Vol.  7, 

•p.  467. 
Lib.  49,  tit.  4.  Qujndo  appellandum  fit.  leg.I.  Vol.  2.  p.  J?. 
Lib.  50.  tit.  13.  de  excraordin.  cognicionibus.  leg.  I.  Vol.  I. p.,I9» 
tit.  1.5.  de  ccnfibus»  leg.  3.  \oi,  2.  p.  230. 
Codex. 

Lib.  I.  tir.l.  defumma  trlnlrare.-num.7,  "Vol.  6.  p. 350. 

tic.  2.  de SS.  ecclefiis.  leg.  1.  Vol.  2.  p  26;.  leg.  2.  Vol,  10. 
p.  I) .  18.  leg.  4.  Vol.  2.  p.  4  \.  le^.  7.  Vol.  2.  p.  2  47. 
leg.n.  V0I.2.P.248.  leg.12.  Vol  2.p.273.l€g.lj. 
V0I.2.  p.  270.  ieg.21.  Vol.  2,  p.298.  leg  24«  Vol. 
I.p.259. 
tic.3.  de  epifcopis&clericis.  leg.J.Vol,  3.  p.  99.  Icg.  6. 
V0I.2.P.25J.  leg.7.  V0I.2.  p.  213.  leg  12.  Voi.:. 
p.  261.  leg.  18.  Vol  2.p0i.  leg.  25.V0I.2.  p.224. 
leg.29.  Vol.  3.  p.  15.  leg.  31.  Vol,  2.  p.  193'  k<v4°' 
Vol.l.p.102.  Vol.  2  p.400.  leg.42.  Vol.  2.  p.6l. 
114. 556.  Vol.  8-  P»  69.  leg.  53.  Vol.  2.  p,  277.  Vol, 
Xx  2  J.p. 


Iujliniamu.  I NDEX     SECVNDVS 


F/.  an 


3.  p.  47.  Vol.  9.'p.  564«  leg.  jj,  Vol.  2.  p.  3S2.V0I. 

3.  p.  4S.  leg.  56.  Vol.  3.  p.  94. 

-     -     rit.4.  de  epifcopuli  audient/a.  leg.  3.  V0I.9.  p.  no.Icg. 

4.  Vol  r.  p.  128-  Vol. 3.  p.  183.  Ieg.29.  Vol.  i.p.  2iy~ 
224.225. 251. 

tit.  5  de  hxrtticis.  leg.  21,  Vol.y.p.  299, 
tit.  7.  de  apoftatis,  lcg.  3.  Vol.  7.  'p.  299. 
tit.  9.  de  iudsis.  leg.  6.V0I.  9.  p,28S.  leg, 7.  Vol.7.p,426, 
tir.ir.de  pagaxiis.  leg.  10. Vol. 4.  p.2lj. 
tit.  12.de  his,  cjui  ad  ecclef.  confugitint.  l^,  2,  V0I.3, 
p.  361.  leg.  8-  Vol,  3»p.  369. 
Lib.  2.  tir.  6.  de  poftulando.  leg.  5.  Vol.  7.  p,  4^0. 

tit.  59.  de  nire  iurando  propr,  calumn.  leg.  1, 2.  Vbl,  7, 

P-  .956. 
Lib.  3,  tit,  12.  de  feriis.  Ieg.  3.  Vol.  9.  p.  22.  leg.  7.  Vol.  9.  p.  85. 
leg.  8.  V0I.9.P.114.  leg.n.Vol.7.p.378.Vol.9.p.3i. 
tit.  43.  de  aleator.  leg.i.  V0I.7.  p.  505.  leg.  3.  Vol.  2.^317. 
tit.44.  de  religiofis  &  fumtibus  fun,   leg.  7,  Vol.io, 
p.  26.  leg.12.  Vol.io.p.j, 
Lib.  4.  tit,  20.  de  teftibus.  lcg,  9,  Vol.  7.  p.  356. 

tit.32.  devfuris.lcg  26.  Vol.  2,  p.  321.322. 
rit,  59.de  monopoliis.  leg.  j,  Vol,  7.  p.  497, 
Lib.J.tit.i.de  fpcnfalibus.  tot.  Voh%  p,  314.  leg,  2.  Vol.j», 
p.324.  leg.j.Vol.g.p^^^. 
tit.3.  de  donat.  ante  nupt.  Vol.  9.  p.  314  Ieg.  16.  Vol.  9. 

tir,4.  de  nuptns.tot.  V0I.9.P.  3l4.Ieg.i.Vol,7.p.  384,' 
leg.  12.  Vol.  9.^.315.1^.  19.V0L7.  p.425.1eg,24. 
Vol.  9.  p  346. leg.  26.  Vol,  4.  p.^oo.Vol.g.pjoo» 

tit.5.  de  inceftis  nuptiis.  leg.  2.  Vol,  7.  p,  427.  leg.7, 
Vol.  9.  p.  295. 

rit.  6.  de  interdifto  matrimonio  &c.  leg.  1. 4,  6. 7.  VoL 

9.  p.299. 
tit,  17.  de  repudiis.  leg.7.  Vol.  9.  p.  299.  lcg.  8.  Vol.  7. 
p.  431.  Vol. 9.  p.  307.. 361,  Vol.  10.  p.8l.  leg,  9. 
V0I.9.  p.  307.362.  leg.io.Vol.  9.  ^,362,  leg.11. 
Vol.  7.  p.  456,  Vol,  9.  p,  363. 

tic. 


Iuflinianur. AVCTORVM. 


-     .     tit.  25,  de  naturalibus  liberis.  Ieg.  I.  Vul.  9.  p.  295.  2960 
Lib.S-tit-47'  <^e  patria  poteftate.  leg.  10.  Vol.  7.  p.  jgd. 

tit.  54.  de  donationibus,  leg.  34.  Vol.  9.  p.  jig. 
Lib.  9,  tit. 4.  de  cuftodia  reorum.  leg.  6.  V0I.9.  p.24. 

tit.  17.  de  his  cjui  paientes  vel  liberos  occidunr.  Ieg,  I, 

V0I.7.  p.599. 
tit,  i9.de  fepulchro  violato,  leg.i.  Vol.lo.  p.24.  Ieg.J. 

.  Vol.  10.  p.  25. 
tit.2o.adlegemFabiamdepIagiariis.leg.6.Vol.7.p.499. 
tit.  29.  de  crimine  facrilegii.  leg.  i.Vol.  6.  p.  116. 
tit.  38.  de  maleric.  &  mathemat.leg.z.  Vol.  7.  p.  2fi. 
tit.39.  de  his.qui  latrones  oceultarinr. kp.2.Vol.7,!\5oo. 
•'!  rit.46.de  calumniatoribus.  leg»7--io.  Vol. 7.^.509» 
Lib.IO.  rit.13.  de  his,  qui  deferunt,  leg.  1.  Vok^.p.  4^5, 
Lib.II.t1c.17.de  colkgiaris.  kg.  vnica.  Vol,  2,p.  45. 

tit»25.  de  mendicantibus  vahdis.  leg.  1.  Vol.  3»  p,6l» 

V0I.7.P.  502. 
tit,  40.  de  fpectaculis  &c.  leg.  6.  Vol.  7.  p.  446. 
Libr.  12.  tir.41.  de  meratis.  Vol.  2.  p,  244, 

tit.51.  de  curfu  pubhco  kg.  21.  Vol.  2.  p.248» 
Lib.  i6.tit,2,  de  epifcopis,  leg.  1.  Vol,  3.  p.  254. 
Nouelke. 

Nouell.  J.cap.i.  Vol.l.p.  324.  Vol.  2.  p.  15.  36.  39.  V0I.3.  p. 

494.  600. 
5,  cap.  l.VoI.3»p,68»  cap.2.Vol.3.  p.44.  cap.3.  V0I.3. 
p.37.  cap.  4.V0I.2.  p  277.  cap.6.  V0I.3.  p.94, 
Vol.g.  p.2I.  cap.  9.  Vol.i.  p.io*.. 
6.cap.l.  Vol.i.  p.  169,  cap.  2.  Vol.  2.  p.  78.  396.  398. 
V0I..8.  p.  92.  cap.3.  Vol.S*.  p.93.  «p.  6.  Vol,  I. 
p. 342. 352.  Epilog.  Vol,  1.  p.  226. 25 6. 
7.  cap.i.Vol.  1.^.249. 259,  cap.2.Vol,3.  p»U7, 
9.  Vol.  7.  p.  366. 
II.  Voi.  I.  p.  232. 
14.  tot.  V0I..7,  p.  447. 
17. cap.  6.  Vol. 3.  p.  359.  cap»7,  VoL  3.  p.  365.  V0I.7. 


P-  395. 


* 


I 


x  3  No- 


Iuftinianut. 


INDEX    SECVNDVS 


Tl,an\ 


Nouell.  22.  cap.  6.  Vol.  9.  p.  362.  cap.  14.  Vol.  9.  p.364.  cap.  16. 
Vol.  7.  p.  456. 
tJg. In  prxfar.  Vol. 3. p. 475. 490.  cap. 2.  Vol,  3. p.  386, 
31.  cap.  2.  VoL  3.  p.  386.  cap.  5.  Vol.  2.  p.  247. 
40.  Vol.  1.  p.  159. 
42.  Vol.  1.  p.  139.  cap.  3.  Vol,  4.  p,  2J9.  epilog.  Vol,  2. 

p.226.  2jft 
43. Vol.  2.  p.  43.  -  Nouell.  45.V0I.  7.  p.  286.  299. 

57.  cap.2.  Vol.z.  p.295. 

58.  V0I.3.  p.  119.  Vul.  4.  p.  258. 

59.  Vol.  2.  p.  46.  Vol.io.  p.41. 
67.  Vol.i.  p.139,  Vol.  3.^.332. 

74.  cap.4.Vol.9.p.  327.  cap.5,Vol.9.p.329. 

77.  Vol.7.P._3^ 

79.cap.i.  V0I.2.P.79.  cap.  3.V0I.3.  p.  264. 

S^.cap.i.  Vol  2.  p.  222,225.  "  Nou.  86.  Vol.  I.  p.  140. 

II^.  cap.  12.  Vol.  9.  p.  jhj.    ■ 

I23.  cap.  I.  Vol.  2.  p.  114, 142.  Vol.  7.  p.  323.  326.;  357. 

•cap.5.  Vol.  2.P.403.  cap.6.  Vol.  2.  p.404.  cap.7. 

Vol.  2  p.  213.215.  cap.  g.  V0I.2.  p.  224.  cap.  10. 

Vol.  2.  p.  317.  cap.11.  Vol.  2.  p.  367,  Vol.  7.  p.164. 

cap.  13.  Vol.  I.  p.  325.344.  Vol.  2.  p.  34.  cap.14. 

Vol.  8.  p.21.47,  cap.15.V0l.  2.p.  146.260.  cap. 

I8.V0I.2.  p.  II7.295.    cap.20.  Vol.8.  p.  49.5I. 

cap.  22.  Vol.r.  p.  252.  cap.32.V0l.  5.  p.  30.  cap.  42. 

V  ol.  3.  p.  85.  cap.  43  Vol.  3.  p.  6. 
12$.  cap.i.Vol.7.  p.357.  -  Nou.128-  cap.  15.  V0I.7.P493. 
131.  cap.  3.  Vol.  I.p.249.  Vol.  3.  p.  499.  cap.  4.  Vol.  3. 

p.395.  cap.5,Vol,2,  p.246.  250.  cap,7.  V0I.3. 

p.  69.  313. 

133.  cap.  2.  Vol.  3,  p.  ^.  cap.  3.  Vol.  10.  p.  75.  cap.  6. 

134.  cap.  II.  Vol.  4.  p.  364.  (  Vol.  3.  p.  61. 
137.  cap.  I.  Vol.  2.  p.  142.  Vol.  7.  p.  357.  cap.  2.  Vol.  2. 

p.  114.  119.  Vol.  8.  p.  54.  cap.6.Vol.  5.  p.  g6. 
Vol.  6.  p.  369. 
I44.  V0L4.  p,  8.  -  Nouell,  146.  Vol.  5.  p.  87. 

San&io 


Iu,Ke-La  AVCTORVM. 


F/,  an 


Sanftio  pragmatica.  Vol.  7.  p,  495. 

Edictum  de  fide  onhodoxa.   Apud  Leunclauium  in  iure  gr.  ro- 

mano  tom.  1.  &  in  tom.  5.  conciliorum,  Vol.  7.  p.  171- 
IVVENALIS      POETA. 
Satyr.  1.  Vol.  10.  p.  6.  -  Satyr.  2.  Vol  7.  p,  443. 
Satyr.f.Vol.8.  P-488.  •  Satyr.  6.V0I.7.  p.489- 
Satyr.8.Vol.7.p.5I7.  -  Satyr.12.V0l. 5,  p.  292. 

IVVENCVS. 
Hiftoria  euangelica  carmine  heroico.  In  corporepoetarum  tom. 

2.  Lugdun.  1605.4?*.  (Biblioth.pacr.  tom.  4.  eJh,  Iwg^w» 

1677.;  Vol.6.p.322v 

K. 

MARTINVS   KEMPIVS. 
De  ofculo.  Lipfu  1665. %uo,  Vol.  6.  p.  304. 
WHITE    KENNET. 
Cafe  of  Impropriations  &  Augmentation  of  Vicarages  ftated  by 
Hiitoiv  and  Law  fiom  the  firft  ufurpation  of  Popes  and 
Monks.  Lond,  1704.  %uo.  Vol.  3.  p,  603. 604. 
CHRISTIANVS    KORTHOLTVS. 
De  calumniis  paganorum  m  veteres  chriftianos  fparfis.  KHon. 

l66S-  Vol.6.  p.  521.523. 
De  vita  &  moiibus  veterum  chriftianorum, .  Kilon,  1685.  Vol.  I» 
P-I9- 

L. 

PHILIPPVS     LABBEVS. 

Colleftio  conciliorum  17  vol.  Parifi6yi.fel.  Vid.  di£ta  ad  Bi- 

bliuth.  patr.  graec.  latin. 
De  fciiptoiibus  ecclefiafticis  2vol.  PariJ,  1660.  %uo.  Vol,  5,  p. 
141.  V0I.9.  p.  171. 
LVCIVS   CAECILIVS    LACTANTIVS. 
Opera.  Lug.Um,  1594. 8«o.  (  Lifji.n  ljiy^tto,) 
Inftimtioncs  diuina?. 

Lib.2.  cap.  1.V0I.5.  p»72.  -cap.2.  Vol.^.p.l^o.l^r.  224. 
eap.  10.  Vol,  5.  p.  278.  -  cap,  15.  Vol,  7.  p.  2j£. 

Lib. 


u 

VI.  an.  I 


IKDEX     SECVNDVS 


900. 


'-  Lib.4.  cap.  7  Vol.  r.  p.  1 1.  -  cap.  16.  Vol.  5.  p.  5:4. 

cap.29.  Vol.  5.  p.54. 55,  -  cap.  50.  Vol.i.  p.  34. 
cap.  33.V0I.2.  p.305. 
Lib.  J.  cap.2.  VoL  5.  p.  122.  -cap.9.Vol.  l.p.24.Vol.7.p,444, 
cap.H.Vol.2.p,22.Vol., ^.1:5.151. 594.  V0I.9.P.44.74. 
cap.  17.  Vol.  7.  p.  496.  -  cap.  ig.  Vol,  7.  p,  496, 
Lib.  6.  cap.  2.  Vol.  3.  p.  243. 

cap.  20.  VoL  7.  p.  209.  404.  406.  410, 
cap.25.V0L9.  p.557. 
Lib.7-cap.i9.  V0I.5.  p,29o.  V0L9,  p.  240, 
cap.  21,  Vol.  6.  p.  344» 
Epitom.  diuinar.  inftitut.  Vol.  $>.p.  251. 
Dc  mortibus  perfecutorum,  Oxon.  l6go.  &  in  Baluzii  mifcella- 

neis.  V0I.5.  p.152.  Voi.5.  p.152. 
Carmen  de  refurre£l.  domin.  Vol.  4.  P.5S5. 

GVILIELMVS   LAMBARTVS. 
De  antiquis  legibus  Anglomm  &  Saxonum.  Caniabr,  1644,  fol, 
Vol.j.p.359. 

PETRVS    LAMBECIVS. 
De  bibliotheca  Vindobonenfi.  Fin.ivb.1671,  Vol.  4,  p,  243. 

LAMPRIDIVS. 
Inter  hiftorice  auguftx  fcriptores.  Lv.gdun.Batau,  1632, 
Vita  Commodi.  Vol.  2.^.42;. 
Vita  Heliogabali.  V0I.2.  p.423. 

Vita  Alexandri  Seueri.  Vol.  2.  p.  58. 89.  Vol.  3.  p.  147.  VoL  7.  p. 

242.  444. 
LANDVLPHVS   SAGAX. 
Continuatio  Pauli  diaconi.  Hanuu.  1611.  Vol.  9.  p.  173. 

LATINVS    LATlNIVS. 
EpiftoLa  ad  Antonium  Auguftinum  de  vfu  fermenti  in  euchari- 
ftia.  Romx  1659.4*0.  Vol.6.  p.  266. 441. 

LAVRENTIVS    LANDMETERVS. 
De  vetere  clerico  &  monacho.  Louan,  1626,  %uo.  (Apud  Boti.  & 
Matium.)  Vol,  6,  p. 586,413. 

IOAN- 


U,U AVCTORVM. 


H.  M. 


IOANNES  LAVNOIVS. 
De  retta  interpretatione  iexti  canonis  Nicaeni,  Psrif.  1662.  $«*♦ 
Vol.  1.  pj  241. 

LAVRENTIVS     NOVARIENSIS. 
Homiliae.  In  biblioth.  patr,  tora.  2.  (tom.  9.  edir.  Lugdun. ) 
Homil.l.  de  poenitentia.  V0I.4.P.3Z2.  Vol.  6.^.538« 

LECTIONARIVM       GALLICANVM. 

Apud  MaiiUonium  deliturgiaGallicana.  Parif.ibfy.qto.  Vol.  6. 
p.62.  69. 7L 

LEO    GRAMMATICVS. 
Chronographia  cum  notis  Comi>efJit\    Parif  iGfi.fol.  Vol. 3, 

P-I89- 

LEO  IMVERATOR  ET  ANTHEMIVS. 

Nouellae  ad  calcem  codicis  TheviUfiam, 
Nouell.  2.  Vol.  I.  p.  259.  Vol.  2.  p.  192. 19 3. 
Nouell.  8.  Vol  3.  p.  49.  VoL  7.  p.  488. 

LEO    SAPIENS. 
Notitia  ccclefiae  gtaec  lat.  Apud  Lcunclauium  in  iure  graeco-ro- 
man.  tom.  r.  p.  88-  Vol.  3.  p.  37. 567.  &  faepiflime  in  hoc 
volumine. 
In  ta&icis.  Apud  Vjjerium.  Vol.  5.  p.  9. 
Nouellae.  Apud  Lcimrh uiiun  tom.2.  p.78»  &  ad  calcem  todicis 

lujtiniani. 
Nouell.  53.  Vol.  10.  p.  19.  -  Nou.  54.  Vol.  0.  p.  24. 
73.  Vol.  2.  p.  55.  Vol.  3.  p.  200.  202. 
77.  V0I.7.  p.404.  -  Noucll.  89.^.9.  p. 339. 340. 

LEO    MAGNVS,    PAPA. 
Opera.  LugJun.l6-}2,fol.  fln  biblioih.patr.  tom.7.  LugJ.  1677. ) 
In  anniuetlario  die  aJfumtionis  fuse  ad  pontiiicatum.  Serm.  3. 

V0I.4.  p.317.  370. 
De  ieiunio  decimi  menfis.  Senn.  8«  Vol.  9.  p.  244. 
In  foliemnitatem  natiuitatis  D.  N.  I.  C.  Serm.  1.  Vol.  6.  p.  34, 

Scrm.  4.  Vol.  4.  p;278- 
InfollcmnitaremepiphaniaeD.N.I.C.  Seimoneso£lo.Vol.9.p.8o. 
Scrm.  3.  Vol.  6.  p.  118.  -   Serm.  7.  Vol.  9.  p,  157. 

Bingh.  O.E.V0I.X.  Yy  D- 


Leo 

Ihan. 


INDEX  SECVNDVS 


5?o. 


Dc  quadragefima.  Serm»^.  Vol,  6.  p-434-  Vol.  7.  p.  319.  Vol.  9, 

p.  64. 195. 

Serm.  6.  Vol.  9.  p.  191.  -  Serm.  9.|Vol.  9.  p.  191. 
De  paliione  dojmn:.  iijim.  14.  Vol.  4,  p,  373. 
De  iciunio  pentccoftes.  Serro.Z.  Vol.  z.p,  1-7-7. 
Serm.  3.V0I.  9.  p.  217. 
In  natiuiratem  fanflorum  feptem  franum  Maccabxorum  fcrmo. 

Vol.6.p.R8,Vol.o.p.i59. 
De  ieiunio  feptimi  menli  .  Serm.  6.  Vol.  6.  p.  4P5. 

Serm.  9.  Vol.  9.  p,  245.  247. 
Epiftohe  decretale;.  In  tomis  conuliorum, 
Epilr,  3.  Iuliano.  VoLg.  p.47. 

4.  Epifcopis  Sicuhs.  Vol.  4.  p.22.  251,33$. 

57.  Leoni  Rauen.  Vol  4.  p.  364.403.V0l.  g.  p.  220» 

62.  Maximo  Antioch.  Vol.  3,  p.  22.  Vol.  6.  p.  121. 

64.  Marciano.  Vol.  9,  p.  101. 106. 

65.  Eudocix  augufti.  Vol.  9.  p.ioi. 

70.  al.  72.  MarcianoAugufto.  Vol.  I.  p.  229. 

79.  Nicetx.Vol.  4.  p,  409.  V0I.7.  p.  307.  Vol.  g.  p.229.! 

go.  Epifcopis  Campaniar.  V0L4.  p.251.  Vol.g.  p.149. 

gl.  Diofcoro.  V0I.2.  p.lgl- 

34.  Anaftafio  Theffalonic.VoL I.  p.147. 152.V0I.2.  ^.97.99. 

g8.  Galljs.Vol.4.  p.358. 

g9.  Epifcopis  Vienn.  Vol,  2.  p.  99. 

91.  al  S9.Thcodor.  Foroiul.  V0I.4.  p,  217.  Vol.  7.  p.237. 

Vol.g.  p.199. 

92.  Ruftico.Vol.i.p.  05.V0I.2.P.  171.  Vol.  4.  p.  234. 403, 

Vol.7p.372.497.  Vol.g.p  34.55.  58.201.220.228. 

93.  Turibio.  Vol.  7.  p.  376.  Vol.  9.  p.  37. 77.  g6. 
5/5 .  Gaihs  & Hifpanis.  Vol.  9.  p.  IOI.  107. 

LEONTIVS    BYZANTINVS. 

De  fectis,  graec.  latin.  In  auclario  bibl,  Patr.  Ducxano.tom.i./**- 

rif.  1624.  Vol.  4.  p.  67. 
Contra  Eutychianos  &  Neftoiianos,  Bibl.  pacr,  tom.4,  (tom.9. 

cdic/jL?^,)  Vol.5-P.J7i- 

LEO- 


Lc,U 


AVCTORVM. 


fiU*. 


LEONARDVS   LESSIVS. 
De  iure  &  iuftitia.  /}tit\tvrp.  1626./0/.  ( Louan.  160J./0/. ) 
JLib.  2.  cap.  14.  Vol.  7.  p.  501.  -  cap. 43.  Vol.  7.  p.  246, 
cap.45.  V0L7.P.310. 

HAMONDVS    LESTRANGIVS. 
Alliance  -of  divine  offices.  Lond.ldjo.fol. 

Chap.  3.  Voi.  4  p.  71.  113.  Vol.  5.  p.  534.  Vol.  6.  p.  3.  4. 48.297.' 
Chap.  4.  Vol.  4.  p.  116.  Vol.  5.  p.  22. 27.  VoL  6.  p.  rjr. 
Chap.5.Vol.9.p.  171,  236.  -  Chap.  7.  Vol.  6.  p,  447.501. 
Chap.  10.  VoL  6.  p.  408. 
Remonftrance  in  rhe  Caufe  of  Liturgy.  LoncL  1642.4*9.  Vol.1; 

p.  295-. 
SmeEtyranQ-Maftix,-  or  A  Defence  of  tbe  Remonjlrance,  Lond. 
r65r.Sw.V0l.  5.  p.rjg. 

'    IOANNES   LEVNCLAVIVS. 
IusGisco-Romannm,  gr.  lat.  2  tomis.  Francof  \^\.foh  VoL 
1.  p.  79. 264. 357.  cet.  Vid.  cjuaemonuimus  ad  Btbtotb.fatr. 
grae.  iut.  fupra. 

LEXICON    1VRIDICVM. 
Per  Anonymum,  Geneu.  r6rj,  %uo.  Vol.  3.  p,  r> 

LIBANIVS. 
Opera,  grxc.  latin.  2vol.  Parif.  1606.  fol. 
Oratio  apologetica.  V0I.3.  p.165. 
Pro  agricolis.  VoL  7.  p.  424, 
ContraFlorent.  V0I.2.  p.  241. 
]n  Tifamenura.  Vol.I.  p.  3^ J- 
LIBELLVS  PRECVM  EPISCOPORVM  GALLIAEAD  LEON. 
Ad  ann.450.  VoL^.p.i^S- 

LlBERATVS. 
Breuiarium  fiue  hiftoria  cauJTaeNcftorianae&  Eutychianar,  aim 
appendice.  Apnd  Crabbcum  concil.  tom.  2. &  notis  (jarne- 
rii.  Parif.  1675.  %uo.  ( Apud  Labbeum  tom.  5.conciLp.740. ) 
Cap.ir.VoL3.p.35.  -Cap.12.V0Lr.  p.kfi.  Vol.2,p.78. 
Cap.  14.  Vol.  r.  p.  19 j.  Vol.  2.  p.  ro^. 
Cap.r5.V0l.  3.  p.3)6tVol.§.  p.59. 

¥y  2  Cap, 


l.i,U 


INDEX    SECVNDVS 


F/.ati, 


2422, 


Cap.  16.V0I.I.  p.  151.  Vol.2.  p.67.  69, 

Cip.  17.  Vol.  1.  p.  171. 233.  Vol.  7.  p.  57. 

Cap.  18.  Vol.  I.  p.I)I.  -  Cap.  19.  Vul.  1.  p.  170. 

Cap.20.Vol.i.p.  15S.  -  Cap.  21.  Vol.  I.  p.151. 

Cap.22.Vol.i.  p.  151. 153. 

IOANNES     LIGHTFOOTVS. 
Temple-Service  and  Tcmple.  Lond.  1650.  ^to.   Vol.  5.  p.  120. 

12  r.  122. 
Horse  hcbraicce  fn  Matth.  &  Marc.  cum  difquilltione  chorogra- 
phica,2  vol.Gj»?<j£.l658.-}ro.(Z.//>/.i6&4.4ftf.)  V0I.3.P.44C. 
Opera,  2vol.  {Lranequer.t  1699. ) 
Harmonia.  Vol.  2.  p.  31, 
In  afta.  Vol.  2.  p.  §1» 
In  iCor.  6.  Vol.i.p.126. 

GVILIELMVS    LINDANVS. 
Panoplia  euangehca  contra  hserefes.  C«/c«.  15 75 ._/$/.  Vol,  3.^,23. 
Vol.g.  p.  10.31,- 

FRIDERICVS     LINDENBROGIVS. 
Codex  legum  anriquarum  Burgundionum,  Alamannorum,cec. 
trancof.  1613./0/.  Vol,  10.  p.  19. 

GVILIELMVS    LINWOODVS. 
Prouinciale,  cdirum  per  Sbarlockium,  Oxon.  1664.  S""*  Vol.l, 
p.201. 

IVSTVS   LlPSIVS. 
De  magnirudine  Romana.  Andverp.  1598.  ( Ant\verp.  1637,  foJ.) 
Vol.  3.  p.  505.  Vol.  7.  p.  478. 
LLO  YD. 
Hifiorical  Account  ofChurch-Govemnjcnt  inBrirain  andlreland 
whcn  they  firftreceived  the  Chufiian  Rehgion, Lond,  1684- 
%uo.  Vol.  3.  p.70. 

GARSIAS    LOAISA. 
Collatio  conciliovum  Hifpaniae  cum  notis,  Madrit.V)<)%.  (Tnto- 

mis  conciliorum  Labbeanif.) 
In  concil.Bracarenf.i.  can.21.  VoI,6.  p.  297. 
llhberritan.can.25.  Vol.  1.  p.  107. 
Toletan,  I.  can.  14.  Vol.  6.  p.  477» 

PE- 


lo  -  Ma 


AVCTORVM. 


1 1.  an. 
1I4T 


170. 


=55- 


1320. 


PETRVS   LOMBARDVS. 
Liber  fententiat  um.  Lugd.  1594,  £uo.  (  Craroui.t  1519. 4?«.  )  Vol.  2. 
p.  4.  Vol.  g.  p.  143. 217.  285-  Vol.  9. p.  309.  512. 
IOANNES      LO  M  E  I  E  R  V  S. 
De  bibliothecis.  Zutpban.  1669.  gi/o.  (Vltraietti  ad  i^w.  l6go. 
8"0. )  Vol.  3.  p.  272. 

LVCIANVS   ATHEVS. 
Opera,gnec.  latin.  2  vol.  Salmur.  1O19.12.nw.  (Bafil.  1619.  4  vol. 

%uo.  ) 
Philopau.  Vol.  5.  p.  37. 59. 1  ;o.  237. 
De  morte  peregrini   Vol.  1.  p.  19,22.354. 

LVCIANVS    MARTYR. 
Epiftolae.   Inter  Cypiianicas, 
Epift.  17.  Vol.  1.  p.48.  -  Epift.20.  V0I.2.  p.244. 
Afta.  Apud  Metapbrajlem.  Vol.6,  p.402. 

CHRISTIANVS     LVPVS. 
Scholia  in  canones  conciliorum.  5  vol,  Eruxel.  1673,  4/0. 
Tom.  I.  V0I.4.  p.  113. 
Tom.  3.  V0I.3.  p.2jl.  Vol.  6.  p.  267. 
In  concil.  Nicien.  can,i9.  Vol.  1.  p.347. 

Trull.  can.  7.  Vol.i.  p.  317.  -  can.  81.V0I.  6.^.41. 
NICOLAVS    LYRANVS. 
Glofla  in  biblia.  Lttgdun.  1389. 
In  Deuter.cap.22.V0l.  7.  p.463, 
1d  Matth.12.  V0I.7.  p.  155. 

M. 

IOANNES     MAI5ILLONIVS. 

De  liturgia  Gallicana.  Parif.  1685.  dfo. 
Lib.  I.  cap.  2.  Vol.  6.  p.  79.  372.  -  cap.  3.  Vol.  6.  p.  3». 
cap.  4.  Vol.  6.  p.  44.  61. 362. 
cap.  5.  Vol.  5.  p.  239.  Vol.  6.  p.  430.  483. 
cap.  6.  Vol.  6.  p.  515.  -  cap.  9.  Vol,  10.  p.  16.  95. 
Lib.  2.  num.  5.  Vol.  6.  p.  176. 

Io  notis  p.  jo8-  Vol.  6.  p.  48. 

Yy  1  ia 


Ma 

F/.  an. 


INDEX    SECVNDVS 


37* 


33o. 


457- 


•6or. 


1130. 


-     -   innotis  p.116.  Vol.6.  p.84. 
De  curfu  Gallicano.  ibid.  Vol. 5.  p.  9. 16. 297. 306. 310. 326,  Vol. 

6.  p.  5. 40.  71  87.105. 
Iccr  Itahcum,  fiuc  colleftio  veceium  fciiptorum  ex  bibliothecis 
Italicis,  inter  cjuos  liher  ftcramencorum  ecclcfix  Gallica- 
nse.  Pari/.iifyJ.a/g.  Vol  4  p.26. 
Analefta  veterum  4V0L  Pari/.iGj^.$iw. ( Pari/.ij2j./ol.)Vol. 
6.  p.5o, 

MACARIVS     AEGYPTIVS. 
Homilice,  greec.  lat.  Pari/.  1612. 
Homil.  jo.  Vol.  ij  p.n. 
Regul.cap.  ij.fln  hiftdr.  flagellanrium.)  V0I.7.  p.  168. 

M  ACROBIVS. 
Saturnalia  &c.  Pari/.i^y.  §110.  (  /^«^.1694.  %uo.)  Vol.io.  p.jo. 

CENTVRIAE      M  A  G  DEB  VR  GENSE  S. 
2  vol.  Bajll.  1624./0/.  Vid.  fub  litt.  C 

MAi  MONIDES. 
More  Neuochim,    feu  <lo£tor  perplexorum.    Ba/il.  1629.  Ato, 
V0I.7.  p.463. 

MAIORANVS    IMPERATOR. 
Nouell  v.  Adcalccm  codicis   'Iheodo/tani. 
Noucll,  I,  Vol.  2.  p.  150.  260.  Vol.  7.  p.  494. 

IOANNES    MALDONATVS. 
Commentatius  in  4  euangelift,  Mogunt.  162^. />1. 
In  M  uth.  cap.  2.  Vol.  10.  p.  33.  --  In  Ioan.  cap.  6.  Vol.  6,  p.  594. 
De  facramenris.  Lugdun.  1614.4^.     Liber  prolnbicus 
Dc  confeflione,  cap.  2.Vol,.g.'p.  146. 147. 
De  biptifmo,  cap.i.  V0L4.  p.  16. 
De  confirmatione,  quaeft,  2.  V0I.4.  p.  548. 
Dc  feptem  facramentis.  Vol.  6.  p.  29. 

IOANNES    MALELA, 
Chronicon,  graec  lar.  Oxvw.  1691.  gwe.  Vol.i.  p.22.' 

G  V  I  L  I  E  L  M  V  S     MALMSBVRIENsiS.' 
De  rebus  geftis  regmn  Anglorum  &c.i>/.i6oi./y/,  Vol.j.p.399^ 

MA- 


Ma  AVCTORVM. 


ll.anA 


534* 


402. 


450. 


MAMERTVS. 
De  ftatu  animff ,  lih.  2.  cap.  10.  Vol.  6.  p.106. 

PETRVS    DE    MARCA. 
De  concordia  facerdotii  &  impeni.  Parif  1663./0/. 
Lib.l.cap.  3.V0I.I.  p.259. 
Lib.  2 .  cap.  13.  Vol.  I.  p.  192. 
Lib,  6.  cap.  1.  Vol.  1.  p.  205.  -  cap.  4,  Vol.  3,  p.  394. 

cap.6.  V0I.2.  p.  216. 
Lib.8.  «P-  2.V0I.  2.p.  91.  -  cap.3.Vol.2.p.  94. 

cap.6.Vol.  2.p.l!5.  -  cap.s".Vol.2.  p.  U3.116. 
Commentarius  in  cap.  Cltriiui.  Ad  calcem  Antonii  Auguflini  de 
emendatione  Gratiani.  Parif.  i6~2.  Vol,2.  p. 223.  Vol.g. 
p.  II.  31. 
Difleuationesde  ipnmAnbni lkc.Parif\(>(><)-  §ue.(Francof.IjoS.) 
Vol.  i.p.  81. 213.263.  Vol.  3.  p.  539.  543. 
MAHCELLINVS   COMES. 
Chronicon  cum  Eufebii  chronico.  Amfielod,  1658.  VoI.3.p,28- 
V0I.9.  p.169. 

S.    MARCVS. 
Liturgia"ipfi  adfcripta  ,gr.  latin.  In  auttario  bibl.  patr.  Buc.tano- 
Tom.2.  P&if.T6zA.  Vol.  2.  ^.38-  Vol.  3.  p.  250. Vol.6.p.49l. 
I  Paflio.  Apud  Vakjium.  Vol.  1.  p.  139. 

MARCVS   GAZENSIS. 
Vita  Porphyi ii.  Apud  Baron,  ad  ann.  402.  Vol,  4.  p,  6. 387. 

MARTIALIS    I'OtTA. 
Epigr.  6.  de  fpettaculis.  Vol.  7.  p,2o6. 

MARTlANVS   IMPERATOR. 
Noueliae  ad  codicem  Theodofianum, 

N0U.5.V0I.2.  p.270.     Nou.  8.V0I.3.  p.ioi, 
PETRVS    MARTYR. 
Loci  communes.  Lon.L15.g5.foI,  (Baf.l.  1580,) 

Lib.  2.  cap.  10.  Vol.  9.  p.  338.  345.  -  cap,  20.  Vol.  4.  p.  233, 
Lib,5.cap.5.  Vol.  7.  p.  156. 

M ARTYROLOGI VM    ROMANVM. 

Cumnous  Barenii,  Colen. 1616,  qto,  Vol,  J.p.^lj, 

MAR- 


Ma.Me  INDEX    SECVNDVS 


F/.  an. 

560. 


645. 


42l« 


MARTINVS    BRACARENSIS. 
Collcfkio  canonum.  In  romis  conciliorum,  &  apud  IuflcUum  in 
appeadice  tom.  T.  Vnl.  infra  poft  concil.  Bracarenfe  z, 
MARTINVS    POLONVS. 
Chronicon.  Colon.  1616./&/.  Vol.  9. p.  17 3. 

A  N  D  R  E  A  S    M  A  S  1  V  S. 
Commentarius  in  lofua.  Anftocrp.Kjq.  V0I.3.  p.  435. 

FRANCISCVS    MASONIVS. 
Vindicise  eccTefise  Anglicanae,  Lond.lteyfol.  Vol.  2.  p.98- 
Of  the  confeciation  of  Bishops.  fol.  Vol.  i.p.146.  Vol.2.  p.91. 

V  A  S  S  I O    MAXIMILIANI. 
Ad  calcem  I.a Hant ii  de  mortibus  perfecutoium.  Oxon.  1680.  %w. 
Vol.  xo.p.^J. 

MAXIMVS   MONACHVS. 
Scholia  in  opera  Dicnjjii  Areopagita  gnec.lat.  Parif  1644.  foU 

(  Ant\vcrf.  1634..  fol.) 
In  hierarch.  ecclef.  cap.  6.  Vol.  g.p.  183.  Vol.  9.  P»59- 

MAXIMVS   TAVRINENSIS- 
Homili.e  cum  opeiibus  Leonis  &  Fulgentii.  Lugdun.  1652  fol, 

(In  biblioth.  patr.  tom.6.  cdu.LugJun.i6yj.) 
De  epiphania  homil.4.  Vol.  6.  p.  60. 
De  pocnirentia  Pctii  homil.  9.  Vol.°.  p.Ij5- 
De  diuerfls  I.  de  expofir.  fvmboli.  Vol.  4.  p.  63. 
HENRICVS    MAVRITIVS. 
Defence  of  dicecefan  epifcopacy.  Lon.l.  1691.  %w,  Vol.  2.  p.  222. 
259.S7M16-  420.4:1. 4*26. 45-5. 498.  548.  555-6oo.  608. 
Vol.  6.  p.401. 
Vindication  ofthe  primitiveChurch  againftMr.  Baxrers  Church- 
Hiftory.  Lond  1682.  %v.o.  V0I.3.  p.  599.  Vol  -j.p,ij2. 
IOSEPHV's   MEDVS. 
OperaAnglicana.  Lond.16jj.fol. 
Chriftian  Sactifice.  Vol.  1.  p.  2^6. 
Difc.  of  Churches.  Vol.  3.  p.  116. 117.  Ijz.  154. 2_}1. 342, 
of  Altars.  Vol.  j.p.212. 
on  Pfalra  132.  Vol.  3.  p.  143. 

Com- 


Mr,  Mi AVCTO  RVM. 


F/.  an 


.10 


4lB 


. 


Commentar.apocalypr.  Vol.  3.  p.210. 
Ep1rt.66.V0L5.  p.  300. 502. 

HVGO      MENARDVS. 
Notse  in  facramentar.  Gregcrii.  1'arif.  164J.  ajfoi  (  Parif  1705. 
/0/. )  Vol.  2.  p.  5.  Vol.  3.  p.  ro6.2g>.  Vol.  4>p.  343.  Vol.J. 
p.  14.15.  Vol.  6.P.52.  Vol.  9.  p.  64. 

FERDINANDVS    DE   MENDOZA. 
Commentarius  in  canones  concilii  llliberritani.Tom.i.  concilio. 
rum  Labb, 
In  can.  36.  Vol.^.p.  300.  -  can.39.  V0I.4.  p.4. 
MARIVS    MERCATOR. 
Opera,  cum  rLoriiGarnerii.Parif1673.foI.  (Cumnotis  Baluzii, 
Parif.  1684. 8«c  )   Vol.  4.  p.  59. 

HIERONYMVS    MERC  VRI ALIS. 
De  arre  gymnaftica.  Amjtelod,  1672. 4/0.  Vol.  4.  p.  229. 

TOANNES   MEVRSIVS. 
"GlolTarium  grseco-baibarirm.  Lugdun,  Batau.  l6i4.Vol.3.p,2oj. 
I080.  |  MICROIOGVS. 

Deobferuationibus  ecclefiafticis.  In  biblioth.patr.  tom.io.  (tonu 
ig.edit.  Lugdun.  1677. )  Vol.  5.  p.  62.  Vol.  6,p.  443. 
IOANNES  MILLIVS. 
Prolegomena  in  Nou.Teftament.  Oxon,  V0I.5.  p.  93. 

MINVCIVS   FELIX. 
Dialogus  cum  notis  Rigahii,  Oxon.  1678.  (  Cum  noris  Cellarii. 
HaU  1699.8»".) 
Cap.  8.  Vol.  1.  p.^3. 25.  Vol.  5.  p.  330.  -  Cap.  9.  Vol.  6.  p.520. 
Cap.  10.  Vol.  3.  p.  150. 224.  -  Cap.n.  Vol.io.p.29. 
Cap.12.V0l.  10.  p.  32.  59« 
Cap.  22.  Vol.  5.  p.  82.  Vol.  7.  p.  443. 
Cap.  27.  Vol.  2.  p.  20. 
Cap.  29.  Vol.  5.  p.  37.  267.  Vol.  7.  p.  564. 
Cap.  30.  Vol.  7.  p.  398.  406. 
Cap.  31,  Vol.  6.  p.  5 19.  Vol.  7.p.  421. 

MISSALE   ROMANVM. 
Anttoerp.  1584.  (  Cohn.  1644./0/. )  Vol.  6.  p.  334.  364,420. 49«?. 
Bingh.O.E.Vol.X*  Zz  MlS- 


220. 


MSt  Mo 


INDEX    SECVNDVS 


17.4». 


MISSALE    GOTHICVM. 

Rom,  1680.  (  P  ar  i f.  16?$.  tyo.)  Vol,  6.  p.  364. 

M  I  S  S  A     M  O  Z  A  R  A  B  V  M. 

ToJet,  1500.  In  natiuitatem  Chrifti,  Apud  MaiiUoninmde  liturg, 

Gallicana.  Vol.  6.  p.^o. 
Apud  Bon.  rer,  liturgic.lib.2.  c.  13.  Vol. 

6.P.363. 
PETRVS   MOLINAEVS. 
Novelry  ofPopery,  againft  Perron.  Lond.  1644-/0/,  CGermanicc 
tyefel  1632.4?.?.)  Vol.6.p.  342. 365.432. 504^01.9.^,177. 
Buckler  of  Faith,  or  defence   of  the  confefiion  of  the  French. 
Church,  againft  Arnoux,  Lond.16^1.  ^to.  V0I.4. p.349. 
Vol.  6.  p.  365.  Vol.  7.  p.  78. 1S5. 186.  Vol.  9.  p.  236. 
Vates,  fmc  de  malis  boniscjue  prophetis.  Lugdv.n.  Batau,  1640. 
%uo,  (Gorinchemi  1672, %uo.)  V0L7, p,ii2. 246. 

RICHARDVS    MONTACVTIVS. 

Diatribae    on   the  hrft  Part  of  Mr.  Selderis  Hiftory  of  Tithes. 
Lond.1621.  ^to.  Vol.  2.  p.  283. 

IOANNES  MORINVS. 
De  facris  ecclefix  ordinationibus,  Parif  1655. /e/,  (  Antlverp. 

I&95/0A) 
Part.2.  pag.  I87.  V0I.3.  p.  205. 
Part.  3.  excrcitat.  8.  cap,  1.  Vol.  6.  p.  467. 
Exercit.  12.  cap.  3,  Vol,  6.  p,  477, 
Exercit.  14.  cap.  1.  Vol.2.  p.  3. 
Exercit.  16.  cap.  5.  Vot  5.  p.  68. 
cap.7.  Vol.  2.p.6l, 
Commentarius  hiftoricus  de  difciplina  in  adminiftratione  pccni- 
tentitc.  Ant\verp.  16S2.  fol. 
Lib.  4.  cap.  12.  Vol.  8-  P.  5«  -  Lib.  6.  cap.  1.  Vol.  3,  p.  185. 
Lib.  8-  cap,  9.  &10.  Vol.  8.  p,  284-  -  «p.  14.  Vol.  6.  p.  418- 
PIIILIPPVS     MORNAEVS. 
Myfterium  iniquiratis,  fiue  hiftoria  papatus,  Salmur,l6l2.  %UO. 
( Salmw.  i6iufol. )  VoJ.  7.  p.  445. 

THO 


Mo-M  AVCTORVM. 


Tl.an. 


mi< 


THOMAS  MORTONVS. 

Grand  Impofturc  of  the  Church  of  Rome.  Lotid.qto.  Vol.Lp.T04. 
Catholick  Appeal  for  Proteftants.  Lond.1610.  ful.  Vol.  9.  p.  177. 
Apologia  catholica.  Lond.  1606.  a,tc.  Vol.  I.  p.  282. 

IOANNES    MOSCHVS. 
Pratum  fpiricuale,grcec,lat.  In  au&ario  bibl.  patr.  Ducxano,  tota» 
2.  Parif.  1624. 
Cap.i8.Vol.2.p.l8.  -  Cap.29.  Vol.  6.  p.402. 
Cap.  57.  Vol.  3.  p.  Ig.  -  Cap.  79.  Vol.  9.  p.  235. 
Cap.  129.  Vol.  |.  p.  18.  -  Cap.  176.  Vol.  4.  p.  162. 19J. 

Cap.196.  Vol.6-p.398.  -  Cap.207.  V0I.4.  p.383. 

Cap.  214.  Vol.  4.  p.  253.  Vol.  9.  p.  84. 

STEPHANVS    LE   MOYNE. 
Varia  facra ,  2  vol. grxc.  lat.  Lugd.  Batau.  1685.  qto.  VoL I.  p,  264. 

PETRVS    MVLLERVS. 
De  ofculo  fanfto.  Lenx  1675.470.  Vol.  6.P.304. 

N. 
GVILIELMVS  DE  NANGlACO. 

Vita  S.  Ludouici,  Apud  lo.  Bon.  rer,  liturgic.  lib.  1.  cap.  i<f,  Vol,6, 

THOMAS     NAOGEORGVS. 

De  regno  pontificio.  Apud  Hojpin.  de  feft.  chriftianjs,  Vol.  9. 

p.  129. 

MARTINVS   NAVARRVS. 
Mifcellanea,  inter  opera  6  rom.  Venct.  1602.  Vol.  2.  p,  27J.  VoL. 

6.P.387. 

gregorivs  nazianzenvs.  Vid.  fub  littera  G. 

NICEPHORVS   CALLISTVS. 

Hiftoria"  ecclefiaftica.  2vol.  Parif.1630.fcJ. 

Lib.3.  cap.29.V0L1  p.I.|5.  -  Lib.7c.1p,  6.  V0I.9.  p.74. 
Lib.  12.  cap.  34.  Vol,  7.  p.  448.  -  Lib.  13.  cap.  4.  Vol.  6,  p.180. 
Lib.  14.  cap.  43.  Vol.  I,  p.  79,  -  cap.  5  S.  Vol,  10.  p.  17. 
L1b.i5.cap  22.  Vol.  3.  p.140.  -  cap.23.  V0I.3.  p.31,32, 
Lib,l7,  «p,25,  Vol.6.p.  399  505.  -  cap.28,  Vol.  <■)  p.  17$. 

ZZ  2  NI- 


Ni_ 

Fl.  an. 
806« 

I2oj, 
880. 

1077. 
858. 

1045. 


01 


INDEX    SECVNDVS 


3Jft 


990, 


259. 


NICEPHORVS   PATRIARCH.    CONSTANTJNOPOL. 

Antirrhetica.  Apu<&Comfrefijr.  Parif.i(i^.%.  Vol. 9. p.59. 

NICETAS    CHONIATES. 
Thefaurus  orthodoxa?  fidei.  Geneu.  1592,  %uo.  V0I.6.P.I7. 

DAVID    NICETAS    PAPHLAGO. 
Vita  Ignatii.patriarchxConftantinopolitani,  grsec.lat.  In  tom.  §. 
concihorum  Vol.  1.  p.  156.  Vol.  6.  p.488. 
NICETIVS. 
Hvmnus  ei  adfcriptus,  Te  Deum  lauAamur.  Vol.  6.  p.JI. 

NlCETAS    HER  ACLIENSIS. 
Refponfa,  Apud  Letinclauium.  tom.i.p,  510.  Vol.  9_p.  344. 

NICOLAVS   I.   PAPA. 
Refponfa  &  confulta  Bulgarorum.Concil.  tom.8.  V0I.9.  p.  315.319. 
Epiftola.  Apud  Baron.a.d  ann.967.  Vol. 6. p.263. 
NILVS    DOXOPATRIVS. 
Notitia  patriarchatuum.   Apud  le  Moyne-  in  variis  facris  tom.  I. 
Vol.  I.  p.  264, 

NOTITIA    AFRICAE. 
Apud  SirmonAum  mifcell.  tom.i.  Vol,  3.  p.416, 

NOTITIA    ECCLESIAE.   Vid.  LEO   SAPIENS. 
NOTITIA   IMPERII.    Vid.   PANCIROLLVS. 
NOVATIANVS.  .. 
De  trinitate.  Ad  calcem  Tertulliani.  Parif  1585. 
Cap.i.  Vol.^^p.  66.  Vol.  7.  p.6. 
Cap.  13.  Vol.  8-  p.  I87.  "  cap.  14.  Vol.  5.  p.  52.  _ 

gregorivs  nyssenvs.  Vid.  iub  littcra  G. 
O. 

ODO    PARISIENSIS. 

Statuta  fynodalia.  In  biblioth.patr.  tom.  6.  Vol.  6.  p."3Sr.  397. 

OECVMENI  VS. 
Commentarius  in  a£ta  &  epiftolas,2  voI.gr.lat.  Parif.iG^l.foJ. 
In  iCor.  11.V0I.6.  p.506  -  IniPetr.^.Vol.  6,p,  522. 

ACTAOLVMPII. 
Apud  Baron.  ad  ano.259.  Vol.).p, 56. 

ONV- 


On-Or  AVCTORVM. 


/>8. 


730 


2JO 


F/.  an.\ 

ONVPHRIVS. 
De  coemiteriis.  Colon.J^j^.fol,  (Coton.i568.fo!.)  Vol.  3.  p.  129." 

260.  Vol.  10.  p.  9. 
Interprerariones  vocum   ecclefiafticarum.  ibid.   Vol.  1.  p.  293» 

Vol.  3.  p.  I?T. 
Vitse  pontificum  Romanorum,  ibid.  Vol.  3,p.  20. 

OPTATVS. 
Opera,  cum  noiis  Gabr.  Albajpin&i.  Par:f\(-<$i.fcl,  (Ptfr.1679, 
M) 
Lib.  1.  Vol.  1.  p.  72.  i)  r.  207.  2S5. 294.  =98. 318. 32 ?•  Vol.  2.  p. 
195.  Vol.  3.  p.  153.  230.  241.  Vol.  4.  p.  402.  Vol.  7.  p. 
59.315. 327.  Vol.  g.  p.  78.  Vol.  10.  p.  91. 
Lib.2.  Vol.i.  p.  11.  48.  V0I.2.  p.  123. 1:5.  415.  Vol.^.p.  128. 
153.312.  740.  506.  Vol.  4.  p.  127.  141.  V0I.5.  p.170. 
242.  Vol.  6.  p.  327.  361.  409.  V0I.7.  p.44.  316.365. 
Vol.S.p.  122.206. 
•      Lib.  3.  Vol.  1  p.  4. 9.  V0I.3.  p.  257.  441.  Vol.  4.  p.  140. 147, 
315.  321.  V01.5.  p.  176. 171.  Vol.6.  p,i56.296.Vol,7. 

P- 58. 76. 365.  Vol.  10.  p.  14. 83. 
Lib.  4.  Vol,  4.  p.  346.  351.  Vol.  6.  p.  179.  Vol.  7.  p.  59. 
Lib.  5.  Vol.  4.  p.  164.  Vol.  5.  p.  171.  Vol.  7.  p.  57. 
Lib.  6.  Vol.  3.  p,  104. 105. 227. 238.  Vol.  5.  p.  61.  Vol,  6.  p.  2J2. 
I  321.  V0I.7.  p.  316.  Vol.  9.  p.  342, 

Lib»7,Vol.4.p.368. 

ORDO   ROMANVS. 
De  diuinis  ecclefiae  catholicae  officiis.  In  bibl  parr.  rom,  9.  Ctom. 
13.  edir.  Lujrdun.iGjj.)   Vol.i.  p.  358.  V0I.2.  p.37. 102. 
Vol.  3.  p,  ni,  234.  Vol.  4.  p.  328-  348. 385-  Vol.  6.  p.  396. 
ORIGENES. 
Opera,  latine,  2  vol.  Bafil.  itfi.fol.   (  Et  Parif  1604./«/. ) 

Tom.  I.  , 

In  Exod,  homil.  7.  Vol.  9.  p.  17. 

homil,  13.  Vol.  5.  p.  5 1.  Vol.  6.  p.  202. 470. 478- 
In  Leuic.  homil.  1.  Vol.  5.  p.  5 1. 60.  -  homil.  2.  Vol.  8.  p.  237. 
homil.4.Vol,7.p.469.  -  homil.5.  V0I.5.  p.51. 
homil.  8.  Vol,  4,  p.  203.  -  homil  9.  Vol,  4,  p.369. 

Zz  3  ho- 


Origmet  INDEX     SECV N  DVS  

Fl.an. 

-     homil.io.  Vol,9.p,  217. 2^.  -  homil.15.  Vol.y.p.igo. 
In  Num.homil  2,Vol.  1.  p.57.  -  homil.  10.  V0I.3.  p.  222. 

homil.  11.  Vol.  1.  p.  285.  -  hom  20.  Vol.  I.  p.  83.V0I.6. 
homil  26.  Vol.  5.  p.  51.  (  p.  igr, 

In  Iofua.  homil.  10.  Vol.  j.  p.  151.  -  homil.  21.  Vol.  7.  p.  164. 
Iu Iob.  hb.  1.  V0I.5. p.  144.  Vol.  6. p.  69. 

lib. 3.  Vol. 6.  p.  331.  Vol.  9.  p.  134. 147.  Vol.  io.  p.  69. 
In  Pf.  36.  homil.  3.  Vol.  6.  p.  344. 

57.  homil.  2.  Vol.  8.  p.  148- 
In  cantic.  canricor.  homil.  2.  Vol.  I.  p.  272. 
In  Iefa.  homil.  $,  Vol.  6.  p.  igi.  185-  -  homil.  6.  Vol.  I.  p.  57. 
In  Ierem.  homil.  II.  Vol.  1.  p.  72.  Vol.  5.  p.  143. 
InEzechie!.  homil.3.  Vol,  5^.  p.  52.  -  homil.5.  Vol.  1.  p.32.57» 
De  piincipiis ,  feu  peri  archon.  In  prafat.  Vol.  4.  p.  82. 
Lib.4.cap.i.  Vol.  1.  p.  236.  -  cap.2.Vol.9»  p,26, 
Tom.  2. 
In  Matth.  cap.  15.  Vol.  6.  p.320.  461. 
traftat.  6.  Vol.  7.  p.  180. 514. 
traftat.  7.  Vol.  7.  p.  434.  Vol.  9.  p.  302.355. 
traftar.  n.Vol.^.p.  46.  -  trattat.  26.  V0I.3.  p.20j. 
Ojaftat^y.  V0I.7.  p.  2S1. 
In  Luc.  homil,  6.  Vol.  1.  p.  65.  -  homil.  13.  Vol.  I.  p.  180. 
homil.  14.  V0I.4.  p.  103.  Vol.  6.  p,  345. 
hemil.15.V0l.  8.  p- 1)8-  -  homil.i7.Vol.l.p.J7.Vol.2.' 
homil.  36.  Vol.  6.  p.  181.  (  p.  155. 

In  Ioan.  tom.  6.V0I.  5.  p.  61.  -  tom.  32.  Vol.  5.  p.52. 
In  ep.  ad  Rom,  cap.  1.  Vol.  2.  p.  159.  Vol.  5,  p.  60. 
cap.  6.  Vol.  4.  p.  177. 204. 
cap.io.  V0I.5.P.52.  -  cap.12.  Vol.  6.  p.  331, 
In  diuerf.homil.3,  V0I.9.  p.157.  -  homil,  §.  V0l.9tp.7i. 
Dialog  I.  contraMarcionift.  V0I.4.  p.  83. 
ntpi  Ivxvi.  Vol.  5.  p. 268. 304.  Vol.  6.  p.  279. 
Apud  Eufbium  hb.  6.  cap.  19.  Vol.  2,p.  421. 
Commentarius  fiue  opera  exegetica  gr,  lat,  2vol.  per  Huetiuttt, 

Roth>mag.  1668./0/,  (Colon,  iGfy.fol. ) 
JflMacth.cap,  19,  VoL  1.  p.  57»  -  cap.21.  Vol.  1,  p.57, 

Cofl- 


Or-Pa  AVCTORVM. 


VI.  an. 


Conrra  Cclfum,  grxc.latin,  Cantalr,i6yj,  qto. 

Lib.  i.  Vol.  i.  p.  19. 20. 25 .  Vol.  5.  p.  51. 71.  ^o.  Vol."6.  p.  519," 
Lib.  3.  Vol.'i.  p.  26.  73.  Vol,  2.  p.  127. 502.  V0I.5.  p.  49. 
Lib.  5.  V ol.  1.  p.  22.  Vol.  2.  p.  3.  Vol.  5,  p.44.  73. 74-  Vol,  7, 

p.421. 
Lib.  6.  Vol.  3.  p.  3051.  V  ol.  5-.  p.  143.  Vol.  6.  p.  520. 
Lib.  7.  Vol.  1.  p.  47.  Vol.  2.  p.  19.  Vol.  3.  p.  5,  V oJ.  5.  p.  5p.'jl.: 

V0I.7.  p.  251. 363, 
Lib.8.Vol,2.  p.2S8-  V0I.3.  P.1J0.224.V0I.5.  p.  44.71.74. 
85. 320.  Vol.  6.  p.  312. 323.  Vol.  9.  p.  131. 
Philocalia,  ad  calcem  lib,  contta  Celfum.  Vol.^.p.  27. 

PAVLVS    OROSIVS. 
Hiftoria  ecdefiaftica.  Colon.iy^.^uo.  (In  biblioth, patr.  tom. 6. 

P.378.) 
Lib.  7.  cap.  ^.  Vol.  3.  p.  42.  421. 

cap.  39.  Vol.  3.  p.  352,  -  cap,  40.  Vol.  3.  p.  90. 

OSIANDER. 

In  can.^.Neocaefar.  Urjtu6.i6iq.  V0I.7.  p.191. 

IOANNES    FRIDERICVS    OSTERW  ALD  VS. 

Caufes  of  the  corruption  of  chechriftians.LW.  lyoi.^uo.^Eik^ 

Gallic.  a  la  Haye  1721.J  V0I.2.  p. 431. 4:6. 

IOANNES    HENRICVS     OTHO. 

Lexicon  Rabbinicum  Philologicum.  Gcncu,  1675,  %uo.  Vol,  3.  p, 

441.  Vol,  5.  p.  122.  V ol.  7.  p.  115. 

OTHO    FRISINGENSIS. 

Chronicon.  Bajil.  1569./0/.  (  Franccf.  1670./?/,  ) 

Lib.;  6,  cap.  35.  Vol.  1.  p.  104.  V0L7,  p.  78. 

Lib,7.  cap.32.V0L3.  p.456.  •    . 

P. 
GEORGIVS    PACHYMERES. 
Paraphrafis  in  Dionyfium  Areopagitam.  V0L4,  p.  22» 

PACHOMIVS. 
Regul*.  In  biblioth.patr.  tom.  15.  ( tom.  4.  eiit,Lugd.  1677. )  Vol. 

3.  p.  74. 282. 
Afta,cap,77.  Apud  Pa^choch,  dic  ^Majj.  Vol,3-  p,o. 

PA- 


r*gius_ INDEX     SF.CVN  D  V  S 


Tl.an. 

3yo. 


40I 


PACIANVS. 
Epiftotae  ad  Sempronianum  contra  Nouatianos.  Biblioth.  patr. 

tom.  3.  ( tom.  4.  edir.  I.ugd,  I 677. ) 
Epiftol.  1.  Vol.  1.  p.  ii.  Vol.g.  p.  24.3.  -  Ep,2.  V0I.1.  p.27» 
Epiftol.  3.  Vol.  1.  p.  181.  Vol.  7.  p.  109. 
Serm.  de  baptifm.  Vol.  4  p.  546.  552. 
Parsnefis  ad  pcenitentiam.  Vol.  8.  p.  124. 

ANTONIVS    PAG  I  VS. 
Critica  in  Baren,  annales.  Parifidfty.fol.  ( Anitoerp.  170J .fol, ) 
Apparat.  chronol.  Vol.  9.p.  71. 
Adan.37.  Vol.  1.  p.239.  -  an.41.V0L4.  p.  119. 

an.  55.  Vol.  3.  p.  30I.  -  an.  56.  Vol.  5.  p.  298. 
an.  57.  Vol.  6.  p.  118.  Vol.  9.  p.  65.  -  an.  61.  Vol.Vj.  p.  2. 
an.  67.  Vol.  2.  p.  177.  igo.  188-  Vol.  8.  p.  5.  Vol.  9.  p.  192. 
an.n8.Vol.4.p.  120.  -  an.  134.  Vol,  3^.170. 
•an.  144.  VoL  3.  p.  1,-7.  Vol.  7.  p.  134, 
an.  248.  Vol.  2.  p.  160. 16?.  -  an.  251.  Vol.  2.  p.  129. 
an.258.V0L9.  p.153.  -  an.302.  V0I.9.  p.  138. 
an.  313.  Vol.  3.  p.  231.  232.  Vol  6.  p.  267. 
an.  314.  VoL  3.  p.  353,  -  an.  318.  Vol.  3.  p.  8.  9. 
an.3n.V0L  2.  p.267. 

an.  324.  Vol.  2.  p.  216. 394.  Vol.  4.  p.24 ?.  407. 
an.3:5.Vol.4.p.ii3.  -  an.330.  V0I.2.P.241. 
an'SS5  Vol.^.p.  334..  -  an.  340.  Vol.  4.  p..n6.      . 
an.  353.  Vol.  2.  p.  232.  -  an.  370.  Vol.  9.  p.  109. 
an.374.  Vol.  J,  p.539.  -  an.375.  Vol.  3.  p.43. 
an.383.Vol.9.p.l38.  -  an.387.V0l.  6.p.68- 
an.338.Vol.6.p.5i.  -  an.390.  V0L3.P.85. 
an.  ;99.Vol.7- p.452.  -  an.46o.V0l.  6.  p.  16. 
an.404.V0l. 7,  p.409.  -  an.4o6.Vol.9.p.  9. 
1'ALLADIVS. 
Hiftoria  Laufiaca ,  gr.  lat.    In  auftario  biblioth.  patr.  "Ducxano» 
tom.  2. 
Cap.  6.  Vol.  3.  p,  66. 91.  Vol.  7.  p.  168.  "  CaP;  8.  Vol.  3,  p.  45-, 
Cap,  12.  Vol,  2.  p,  IjJ.  Vol.  3.  p.39, 77,VoL  4.  p,  296. 

Cap. 


Pa  AVCTORVM. 


Fl.an. 


Cap.i4.V0l.  j.p.  J7.91.  -  Cap.ij.  V0I.3.  p.  ?g.jg. 
Cap.19.V0l.  6.  p.  581.  -  Cap.21.  V0I.3.P.77.  Vol.j.p.ioy. 
Cap.  22.  Vol.  3.  p.  28.  -  Cap.26.  Vol.  10.  p.  75. 
Cap.  52.  Vol.  3.  p.  77.  -  Cap.  38.  Vol.  3,  p.  54.  g0. 
Cap.  39.  Vol.  3,  p-  74. 77.  -  Cap.  40.  Vol  3.  p.  65. 
■Cap.  46.  Vol.  3.  p.  109.  -  Cap.  52.  Vol  3  p.  52.  gc. 
Cap.  83.  Voi.  3.  p.  77.  -  Cap.96.  Vol.  3.  p.  77. 
Cap.104  V0I.3.  p.282.  -  Cap.  119.  V0I.3.  p.239. 
VitaChryfoltomi.  huer  opera  Chiyfoftomi,  tom.  2,  (feorfum 
Lutet.  Parif.  i6§o.  ^to. ) 
Cap.  9.  VoL  4.  p.  129. 255,  383.  Vol.  9.  p.  239. 242. 
Cap.  IJ.  Vol.  5.  p.  29.  -  Cap.  17.  Vol.  5.  p.J.09, 
Cap.20.V0l.  3.  p.  465. 
De  gentibus  Indije.  Lond.  166$. fol.  Vol.  3.  p.  465. 
I330.  PETRVS     PALVDANVS. 

Csmmentarius  in  librumfenrentiaium,  Vol.  6.  p.  420« 

IACOBVS   PAMELIVJ. 
Liturgica,  zvol.  Colon.l^ji.  Vol.  6.^.239. 
Not:e  in  Cyprianum.  Vol.  1.  p,  igo. 
Notae  in  Tertullianum.  Vol.  9.  p.  66. 

PAMPHILVS    MARTYR. 
Apologia  pro  Origene.    Apud  Pbotium  cod.  ng.  Vol.  1.  p.  27J» 
Et  inter  opcra  Origen.  latin.  tom.  i.  p-756.  Vol.6.  p.130. 144. 

GVIDO    PANCIROLLVS. 
Cjmmentaiius  in  notitiam  dignitatum  imperii  Romani  orienra- 
lis  &  occidentalis.  Venetiis  l^j^.fol.  {Genenx  idl^.fl.) 
V0I.3.  p.  374. 41?. 

PANDLCTAE    CANONVM.   Vid.   REVEREGIVS. 
PANDLCTAE    SIVE    DiGESTA     IN    CORPORE    IVRiS    CI- 
VILIS  ,    TOM.  I.     Vid.  IVSTJNJANVS. 

PANORMITANVS.   Vid.  TVDLSCHVS. 

DANIEL    PAPEBROCHIVS. 

Conatus  chronico-hiftoricus  ad  catalogum  pontificiimRomano- 
rum.  Aut\vcTp.  ibty.fol.  Vol.  3.  p.  353,  Vol.  9,  p.  138. 

Bingh.O.E.Vol.X,  Aaa  Afta 


Pa 


INDF.X     SECVNDVS 


Tl.an. 


2IJ0. 


420. 


390. 


Afu  Lnffcorum  Maii  )Vo\.Ant\verp.i(>§o.fvl.  Vol. 3.p.8-9-39- 
Vol.4-p.245.407.  Vol.<;.p,iop. 
^APPVS. 
Synodkum  grxctim  ab  co  cditnm.  tom.  r.  coflcil.  ffeorfum^- 
gentorat.  1621.4*5.  Vol.2.p.  57. 

DAVID    PARAEVS. 
Notse  in  fymbolum  Athanafii.  Ad  calcem  catechifmi  Vrftni. Hs» 
ttcu,  165 1.  §2/9.  Vol.  4.  p.  117. 

MATTH.    PARKER. 
Concio  in  ohitum  Buceri.  Vol.6.  p.  236. 

PASCHAllS  II.  PAPA» 
Fpiftol.  decretales.  In  tom.  10.  conciliorum. 
Epiftol.32.  adPontiuru.  Vol.6.  p.  44  f. 

SIMON    PATRICIVS. 
Difcourfe  of  Prayer.  Lcnd,  l6g6.  %no.  Vol.  5.^.304. 
Of  Repcntance.  Fafting  and  Lcm.Lond,i6%6.$uo.  Vol,  9.p.i8s. 

PATIUCIVS. 
Devotions  of  theRomishChuich.  LenA,  \6~j\.  gau.Vol.  4. pJ9a> 
V0L6.  p.162. 

PAVLINVS    MEDIOI.  ANENSIS. 
Vita  Arabrofn  .  prccfixa  operibus  Ambrofii.  Vol.  I.  p.  130.  135% 
153.  V0L2.  p.  190.  Vol.  3,  p.  197. 355.  Vol.  5.  p.  267.  Vol,  6. 
p.  15. 407.  Vol.  7,  p.  iii.  159. 150.  Vol.  10.  p,  52. 62. 
PAVLINVS    NOLANVS. 
Opcra  cum  notis  RofWejldi.  AntXvcrp.  1622.  %uo.  (Colon.  1560. 8«0-> 
Et  in  bibl.  patr.  tom.  6.  Lugd.  1677.,) 
Epift.  I.  ad  Seuerum.  Vol.  6.  p.  402. 
6.  ad  Seuerum.  Vol.2.  p.  171.179. 
12.  ad  Scuerum.  Vol.  3.  p.  175  180.  184.  201.  249.  253. 
29>  296.  305. 311.  Vol.  4.  p,  3  jo.  385, 393.  VoL5* 
p.  95.V0I,  6.P.46. 
16.  adDelphin.2.  Vol.y.p.  16). 
19.  adDelphin.j.  V0I.6.  p.  346. 
45.adAlipium.  Vol.I,  p.  71» 

kitef 


Pa,Pe AVCTOftVM. 


774- 


Flan.] 

Incer  epiftol,  Auguftin.  epift.  31.  Vol.6.  p.403. 

epift.  35,  Vol.  7.  p.  104. 
Inter  epift.  Hieronym.epift.14.  adCelantiam.  V0I.3,  P.4J. 
Carm,  13.  ad  Cytherium.  VoL  3.  p.  526. 

ig.  Nataiis  3.  Felic.  Vol.  3.  p.  215.  243.  314. 

19.  Natal.  4.  Felic.  VoL  2. p.  24. 25.3  j, 

2T.  Naral.  6.  Felic.  V0I.3.  p.291. 347.  V0I.9,  p.149. 

24.  Natal.  9.Felic.  VoL  3-p.  304. 

2J,Natal.  10. Felic.  V0I.3.  p. 304. 

CAROLVS    A    SANCTO   PAVLO. 
Geographia  facra  cum  notis  &  animaducrfionibusLK^/fflftfoj/,^ 
Amftel.  1703./0/.  Vol.  1.  p.  264.  Vol.  3.  p.  69.  21°,.  430,  &pa- 
ginis  fequcntibus  frequenrifiime. 

1'AVLVS      DIACONVS. 
Hiftoria  mifcellanea.  Hamlurgi  1611.4/0.  V0U3,  p.201,  Vol,  9, 
p.  12.  174. 

PAVLVS     EMISENVS. 
^  *      Homiha,  in  aftis  concilii Ephefini  parr.  3.  cap.  31.V0I.9.P,  69. 
IOANNES    PEARSONlVS. 
AnnalesCyprianici.  Oxon.  l6%2.fal,  (  Amfielod.  vjoo.fol,  )  Vol.i. 

p.  6.160.  Vol.  2.  p.  17?.  Vol.  9.  p.  153.  Vohlo.  p.n. 
Vindicis  epiftolarum  Ignatii.  In  appendice  ad  Corclerii  patres  a- 

poftolicos.  AntXverp.  l(><)$.fol. 
Praef.ir.  ad  leftorcm.  Vol.  I.  p.  145,  t 

[Parr.  1.  Cap.  9.  Vol.  5.  p.  ii6. 

cap.  11.  Vol.  1.  p.102. 2^5,273. 324.  Vol.2.  p.  93.106.  V0L.3. 

F-  46J- 
rart.2.cap.8Vol.7.  p.416.  -  cap.  9.  Vol.  I.  p.  22. 

cap.  13.  Vol.  1.  p.  1S4. 185. 269. 

Cap.  16.  Vol.  1.  p.  276.  278- 
Expofirion  of  rheCrced.  Lon.l.  l66<^fol.  ([.atineFrtincef.a.dFi'a. 

drum  1691.  4/0. )  Vol.  4.  p.  80. 115. 
Opera  pofthuma.,  nimir.  I  .eclior.es  in  afta  apoftolorum.    Er  de 

ferie  &  fuccefiionc  primorum  Romce  cpifcopoium,  l.ond. 

I688^8w« 

Aaa   2  Le- 


Pr,  Ph  INDEX    SECVNDVS 


11.  m 


&■ 


501. 


3&o, 


3*8. 


Le&iones  in  a£t.  V0I.4.  p.369.  V0I.5.  p.  302. 
De  fucceflTone.  Vol  1.  p.  135.  Vol.  r.p.  75. 

Feniteruial  difcipline  of  the  primitive  Church.  Lond.  1714.  8"". 
Vol.<.  p.59.2. 

ACTA    PERPETVAE  ET  FEL  ICIT  AT  I  S. 

In  appendice  ad  La£tant.  de  mortibus  perfecutorum.  Oxon.l&%0. 

guo.  V0I.4.P.4JS.V0I.5.P.139.V0L6.  P503. 

DIONYSIVS    !•  E  T  A  V  1  V  S. 

Opera.  AntV>erp.  Tjoo./ol. 

Dogmata  theologica.  V0L5.P.297. 298- 500.  502.509.512.  Vol, 

4-p.  167. 
De  poteflare  confecrandi  facerdotibus  a  Deo  concefla.  I«w</,  1685» 

8-«.  Vol.  I.  p.  306. 
Not.  in  Epiphanium. 

luHaeref.  59.  Vo*  7.P.  lg2.  Vol  ?„  p.  156.  Vol  9.  p.504. 
62.  Vol.2.p.6i.  -  haeref.  6.].  V0L2.  p.  129. 
69.V0L2.P.424.V0L5.  p.  599. 
72.  Vol.  4.  p. II).  -  h:eref  78.  VoL  l.  p.  158. 
In  Expofir.  fidei.  V0I.4.  p.58. 
Nota:  in  Synefmm,  Vol.2.p.  94.1:2.  Vol.  g.  p.  50. 

SAMVEL    1'ETITVS. 
Variajrum  leftionum  hbri  4.  Pari/.i*)^.  V0I.2.  p.258- 

PETRVS   ALEXANDRINVS. 
Canones  grsec.  Iar.  Apud  •Beueregium  in  pande£r.is. 
Can.  1.  Vol  9.P.200.  -  Can.  5.V0L  7.  p.  205. 
Can.  6.  Vol.  7.  p.  204,  -  Can.  7.  Vol.  7.  p.  204. 
Can.  10  Vol.  2-p.5i2.5i5.  Vol.g.  p.  5. 
Can.  15.  Vol.  5.  p.524.  Vol.  9,  p.  40.256. 258. 
[»HIL  ASTRI  VS. 
De  bsereCibas.  Bibl.patr.  rom.4,  ( tom.  5.  Lng\{uti.\6jj.)  VoL^. 
P.539..V0I.  4.  p.  155. 136.  Vol.  6.  p.  95.  275.  VoL  7.  p. 
559.V0I.  9.P.245.  270. 

PIIILO   CAllPATHIVS. 
Commenrarius  in  cantica.  fln  bibL  patr.  tom.^.edir.lz^,  1677. ) 
f  VoL  4.  p.321. 

PHILO 


Pb-Pi  AVCTORVM. 


Fl.  an. 

40. 

425, 


858. 


250. 


P  H I L  O    IVDAEVS. 
Opera  grsec.  lar.  Parif  1640. 
De  vita  contemplatiua.  Vol,  1,  p.2,   Vol.  5.  p.  126. 

PHILOSTORGIVS. 
Hiftoria  ecclefiaftica  gr.  lat.  Cantabr.  ljio.fol.  (  AmjieJ.  1695./0/.) 
Lib.  2.  cap.  13.  Vol.  6.  p.  407.  -  cap.  14.  Vol.  2.  p.  128. 
Lib.j.  cap.5.Vol.6.  p.gi.  -  cap.13.V0l.  6.  p.  33. 

cap.  17.  Vol.  1.  p.  74. 314. 
Lib.  7.  cap.  J,  Vol.  3.  p.  162. 303. 
Lib.  8,  cap.  12  Vol.  7.  p.  I06. 

Lib.  9.  cap.  10,  Vol.  2.  p.  100.  -  cap.  13,  Vol.  2.  p.  100. 
P  H  O  T  H I  V  S. 
Bibliothcca,  grsec. Iatin.  Parif.\6i?.foJ.  (Rothomcgil^.foh^ 
Cod.  52.  Vol.  g.  p.  1.76.  -  Cod.  107.  Vol.  6.  p.  398- 
Cod.  ng.  Vol.  I.p,275.  -  Cod.137,  V0I.7.  p.  106. 
Cod.i33.Vol.7.p.io6.  -  Cod.171.  Vol.io.p.75. 
C0d.1g2.V0l.  1  p.  230.  -  Cod.  196.V0I.1.  P.314.V0I.6.P.I42. 
Cod.  222.  Vol.  1.  p.  56.  Vol.  6.  p.307. 
Cod.  228.V0I.6.  p,  40.  -  Cod.229.  Vol.6.  p-45). 
Cod.  254.  Vol.  1.  p.  67.  -  C0d.2f6.V0l. 2.  p.  100» 
Cod.  271.  Vol.  4  p.  371.  Vol.  5.  p.  267. 
Cod.  280.  Vol.  4.  p,  170.  -  Cod.  287.  Vol.  I.  p.  26. 
Nomocanon,graec.  lat.  Apud  lnjlellnm  bibl. iuriscanonici  tom.2. 
V0I.4.P.214, 

ELLIES    DVPIN. 
De  antiqua  ecclefiae  difciplina.  Parif  i6g6.  %ne.  (Parif.  169I- 

4*0.)  Vol.  i.p.  241.  V0I.3.P.  392. 
Bibliotheqne,  or  Hiftory  o(  ecclefiaftical  VVriters  to  the  Seven- 
teenth  Century.  hcni.  1692.  fol,  (Edit.  Gallican.  &  pno- 
rum  fceculorum  Lann.1692.  qtc . )  Vol.  I.  p.  241. 254.  Vol.  z. 
p.  129. 164. 197.  Vol. 5.^,140.216'.  266.  Vol.6.  p-53.159» 
263. 388.  Vol.  7.  p,  178. 1S1.  l8i-  2o8-  Vol.  9.  p.  171, 

ACTA  PIONII    MARTVRIS. 
Apud  Barot:.  ad  an.  254.  Vol.  I.  p.  12. 

Aaa^  pe- 


Pi-P« 


INDEX   SECVNDVS 


27.  an. 


IJS. 


108. 


PETRVS     VITHOEVS. 
Notsc  in  fragmenta  vetcrum  iuiisconfnltorum  cum  legibus  Mo- 
faicis  collata.  Parifijj^.^io.  Vol.  7,  p.  472. 
P  I  V  S   I.    P  A  P  A. 
Epiftolae  in  tomis  conciliorum. 
F.pilt  I.  vniuerfis  Chrifti  fidclibus.  VoL  9.  p.  90. 
Epift.  jJufto  Vierm.  I.  Vol.  5.  p.146. 

Epift.  4.  Iuft^  Vienn.  1.  Vol.  I.  p.  57.  273.  Vol.  2.  p.  422.  Vol.  3.  p. 

134.  146. 
C.     1'LINIVS     SECVNDVS. 
Hiftoria  naturalis.  BafiLi^.fel  ( Lttgi.Z><«.  1668.3V0I.  gno. ) 
Lib.  3.  cap.  5.  Vol,  5.  p.  505. 
Lib.  4.  cap.  12.  Voi.  3.  p.  499. 
Libj.cap.J.VoI.^.p.^s^,  -  cap.  6.  Vol.  3^.424. 
cap.  p.Vol.^.p,  467.  -  -cap.  9.V0I.  ?.  p.427. 
cap.  19.  V0I.3.  p.449.  -  cap.  29.  V0I.3.  P.48& 
cap.  31.  Vol.  3.  p.  491.  -  cap.  32.  Vol.  3.  p.  480. 
Lib.6.  cap.  2.  Vol.  3.  p.  467.  .  cap,  4.  Vol.  3.  p.  476, ' 

cap.  26.  Vol.  3.  p.  457. 
Lib-  II.  cap.  37.  Vol.  10.  p.  45. 
Lib.  30.  cap.  10.  Vol.  7.  p.  482. 

C   PLlNlVS    CAECILIVS    SECVNDVS. 
Epiftolae.  Oxon.%110.  (Cum  nons  Cellarii.  Lipfa:  1700. i2»io. ) 
Lib.  10.  cpift.  97.  Vol.  1.  p.  21. 341.  Vol.  5.  p.  ^.  127.  280.330. 
Vol.6.  p.  509.566. 573.  Vol.  7.  p.  jp.  489.  Vol,  9«p. 
14.  43.  44. 
Panegyricus,  ibid.  V0I.7.  p.JoS- 

PLVTARCHVS      CH  AERONENSIS, 
Opcra.  Fraiicof.  1620. 2  vul.fol. 
Vita  Antonini.  Vol.  7.  p.428. 

POLYCARPVS. 
Epiftolae  ad  Philippenfes  grxc.  latin.  Apud  Cotchr.  Vol,  2.  p.  \6>qI 

Vol.^.p.  sSl.Vol.j.p.  35. 
Martyrium,  Vol.  5.  p.  34,  y  9,  73.  Vol,  10.  p.  96. 

PO- 


Po,Pr 


AVCTORVM. 


Bl.  an, 

196. 


43Q 


•I 


1152. 


POLYCRATES. 

Fragmenra.  ApuJ  Eufbium  in  hiftor.  ecclefiaftica,  Vol.i.p.i^g, 

Vol.  7.  p,  161.  Vol.  9.  p.  91. 
POLYDORVS    VERGILIVS. 
De  inuentonbus  retum.  £■//(/.1540.8'"'.  Liber  expurgatus  rn  in- 
dice  Sotoraaior.  Vol.  j.  p.  3.67.  VoL  6.  p.  28.  VoL  8,  p.  \%0. 
FRANCISCVS  POLYGRANVS. 
Aftertiones  cjuoruradam  ecclefise  dogmatum.  Colon.  1^71.  Libcr 
prohibitus  in  indicc  Sotomaior.  Vol.  8.  p.  18°. 
ivlianvs  pomlrws.  Vid.  fupra  fub  litt.  I. 

LIBER   PONTIFICIALIS.    Vid.    DAMASVS. 
PONTIFICALE     ROMANVM. 
Parifi6^%.  Cap.  de  oidinatione  leftorum.  V0I.5.  p,  )io. 

MATTH.    POLVS. 
Synopfis  criticorum  5  vol.  Lond,  1669.  V0I.5.P.272.  Vol.  7  .p.IPj* 

POSSIDIVS    al.    POSSIDONIVS. 
Vita  Auguftini,  praefbca  operibusAuguftini. 

Cap.^.Vol.  2.P.104.  -  Cap.5.  Vol.i.p.  87.VoL6.p.Io8, 
I      Cap.8.  Vol.l.p.167.  lS9-  21?.  Vol.  2.p.l68. 
Cap.  9.  Vol.  2.  p.361.  -  Cap.12.  V0L2.  p.6o. 
Cap.  13.  VoL  10.  p.  62.  -  Cap.  15.  Vol.  6.  p.  147. 
Cap.19.  VoL  l.p.J25.  -  Cap.2i.V0L2.  p.  105. 
Gip.  22.  V0I.7.  p.  512.  -  Cap.  23.  Vol.  2.p,  2-82- 
Cap.24.V0l.  2.  p.  67.  69.  197. 
Cap.25.V0L2.  p.g-  :94.Vol.3.  p.29. 

Cap„27.  Vot  5.  p.  242.  Vol.  9.  p.  ^6.  -  Cap.  28.  Vol.  5„p.  185* 
CHRISTOPHORVS    POTTERVS. 
Anfwer  to  chatity  miftaken.  Lond.  1634. 8«o.  Vol,5^p.  54. 

FRANCISCVS   POTTERVS. 
Interpretation  of  the  Number  666.  Oxon.  1642». 
IOANNES     POTTERVS. 
Difcourfe  of  Church-Goveinment.  Lond, 160J.  gw,  VoL74>.2S'9> 

POTHO    PRVMIENSIS. 
De  ftatu  domus  Det.  Hagenou,  1532.. %uc,  Apud  Ho£>i».  de  feftis„ 
V0I.9,  p,i6l* 

€A- 


Ltu 


INDEX  SECVNDVS 


55°. 


434« 


527. 


444. 


GABRIEL    PRATEOLVS. 

Elenchus  hoereticorum.  Cdon.  1605.4^0.  (  C0/0».  1519./0/. .)  Vol. 
3.  p-  67. 

HVMPHREDVS    PRlDEAVX. 
Conncxion  of  Scripture  Hiftoiy  2  vol.   Lcnd.  1718.  8"*'  (Ger- 
man.  LVt/]/.  1726-  470.  _}  Vol.  5.  p.  119. 12 j. 
P  R  I  M  A  S  I  V  S. 
Commcntarius  in  epiftol.  Pauli.  Bibl  patr.  tom.  I.  (  tom.  II.  edir, 

Lug.iunA(>']~. 
In  epift.  1.  ad  Timcth.  cap.  6.  Vol.  4.  p.  273. 

GVILIELMVS    PRlNNIVS. 
Hiftriomaftix.  Vol.  7.  p.462. 

PHILIPPVS   PRIORIVS. 
De  libris  canonicis.  Par.f.  16 yj.fyto.  Vol  8.  p.30. 

PROCL  VS. 
De  traduionibus  miffe  cum  notis  RJccardt.Rom.jG^o.Vol.^.p.in^. 

ACTA  PROCOPII,    MARTYRIS. 
Apudr<j/</^inEufcb.demarr\-r:Pal;eftinae.Vol.i.p.^20.Vol.2.p.74. 

PROCOPIVS. 
Opera^  hiftorica,  graec.  lat.  Parif  1f.C2.fol. 
De  bello  Vandalico.  lib.  I.  cap.  2.  V0I.3.  p.416. 

cap.  17.  Vol.  3.  p.412. 
De  bello  Gothico.  lib.  2.cap.  21.  Vol.  3.  p.  535". 
De  xdiriciis  Iuftin.  lib.  1.  cap.  i.Vol  3.  p.  164.  295". 

lih.5.  cap.^.Vol.j.p;  5^5. 
Hift^ria  arcan.  cap.  9.  Vol.  6.  p.  204. 

PROSPER    AQVITANICVS, 
Opera.  Coln.  1540. 8«o.  (  Colon.  1599.  fyto. ) 
De  promiffionibus  &  pnediftionibus  Dci. 

Part.  2.  cap.  2.  Vol.  4.  p.  320.  -  cap  39.V0I.4.  p.140. 
Parr.  3.  cap.  38.  Vol.  3.  p.  166. 167.  365. 
In  peroratione  fiue  conclurione.  Vol.  7.  p.  477. 
De  vita  contemplatiua.  Vid.  ivlianvs  pomerivs. 
Sententia?  ex  Auguftino.  Vol.  4.  p.  47.  370. 
Epigramma  87-  Vol.  4.  p.  47. 

De 


Pr,Qu,Ra AVCTORVM. 

Fl.an.    x 

De  vocatione  genrium.  lib.  2.  cap.  20.  Vol.  4.  p,  60. 
Chronicon.  In  appendice  chroniciEufebianiper  .£:«//>«•«»*, /f«. 
ficlod.  I65g./e/.  Vol  5.  p.  179. 
40J.  AVRELIVS    PRVDENTIVS, 

Poemata.  In  corpore  poetarum.  ( Seorfum  cum  notis  QUarii.  Ha* 

Ix  Magdeburgictt  1703.  §uo. ) 
Cathemerin.  hymn,2.  matutin.  V0I.5.  p.  260. 

5.  ad  incenfum  lucernx.  Vol.  6.P.346. 
8.  pofl:  ieiunium.  Vol.  9.  p.260. 
IO.  de  exfequiis  defunftorum.Vol.lo.p.  32.48. 
I2.de  epiphania.  Vol.  9.  p.  156. 
Periltephan,  hymn, 2.  dc S.  Laurentio.  Vol.  1. p. 32 j.328. 332.  Vol. 

3.  p.  122. 24 1. 242.347." Vol. 5. p, ^o. 

5.  deS.  Vincentio  Vol.  1.  p.  16. 

6.  de  Fruftuofo.  Vol.  5.  p.  26g.  Vol.  9.  p.  260. 

10.  deS. Romano.  Vol.  1   p. 19.21. 

11.  de  S,  Hippolyto.  Vol.  3.  p.  123. 194.  Vbl,  o. 
p.  134.  Vol.  10.  p,  27. 

Apotheof.  Vol.  9.  p.  32. 

Contra  Symmachum  lib.  I.  Vol.  7.  p.  224.  Vol.  9.  p.  g. 

IOSEL»HVS    QJ/ESNELLVS. 
DiiTertationes  &'  notce  in  opera  Leonis  magni.  2vol.Parif.]6y6. 
qto.  V0I.2.  p.  Ijg.  V0I.4.  p.  115.  Vol.6.p.ng.  Vol.8.p. 
5.V0I.  9.P.65. 

M.     FABIVS     QVINTIL  JANVS. 
Inftitutiones  oratoriae.  Yrancof.  1629.  %uo.  V0I.7.  p.444. 

<.  CAS  1>AR  <2_V  IROGA. 

Index  librorum  expurgatorum.  Salmur.  1601. 4/0, Vol.g.  p.l£o. 

R. 

847.  RABANVS    mavrvs. 

Dc  inftitutione  dericorum  &  cnerimoniis  ecclefiae.  Vol.  1.  p.  191. 

Vol.6.  p.586. 
De  proprietate  fermonis,  Vol.  6.  p.586. 
Bingh,O.E.Vol.-X.  Bbb  RA- 


Ra-Ri  INDEX  SECVNDVS 


Fl.an. 

IIOI. 


1390. 


170. 


%9)- 


RADVLPHVS    ARDENS. 
Sermones  de  tempore  &  de  fanttis.  Ant\verj.  15-76. %uo.  Vol.  6^ 

P-397« 

RADVLPHVS    DE    RIVO. 

De  obferuantia  canonum.Bibl.  parr.tom,  IO.(  tom.26.  tdk.Lugd. 
1677.)  Vol.  6.  p.  85. 

IOANNES    RAINOLDVS. 
Apologia  thcfium  de  fcriptura  &   ecclefia.   Hanott.  1603.  fytoi 
V0L1.  p.146. 

RECOGNITIONES, 

Siue  iiinerarmm  Petri  fub  nomine  Clementis  Romani.  Apud  Co- 

tehrium.  tom.l.  patr.  apoftol.  Vid.  clemens  romawvs. 

GVILIELMVS      REEVESIVS. 

Notes  on  the  ancient  Apologifts.  2vol.  LonJ.  gtw.  Vol.  I0u  p.  34^ 

EVSEBIVS    RENAVDOTIVS. 
Collectio  liturgiarum  orientalium  cum  dilTertationibus,2 vol.  Pa- 
rif.  1716.4/1?.  Vol  5.  p.I;6, 

RHEGINO    PRVMIENSIS. 

De  difciplinis  ecclefa(ticis&  ltligione  chiiftiana  ,  cum  notisZfo- 

hzii.  Parifi(>-ji.%uo.  Vol.  4.  p.543.  Vol.  6.  p.  J96. 

VlNCENTIVS   RICCARDVS. 

Commentar.  in  Proclum  dc  tradir.  miftie.  Roma  1630.  V0I.5.  p.ig, 

EDMVNDVS  RICHERIVS. 
Kiftotia  conciliorum  generalium  cumlibro  de  poteftate  ecclefi- 
aftica&  politica  :  item,Vindicix  dottrinae  maiorum  fcho» 
lae  Parifienfis,  2  vol.  Ctlon.  1683.4^.  (  Ctikn.  l6§0,  j  Vol,l, 
p.  238. 239.  Vol.  2.  p.  92-  93-  387- 
De  poteftatc  ecclefiae  in  rebas  tcmporalibus.  CoJon.  1691.  4^, 
(Parifi(>6o.$uo.) 

NICOLAVS    RIGALTIVS. 
Notae  in  Cvprianum. 
ln  epift.  3.  Vol.  1.  p.  41.  -  cpift.  12.  Vol.  1.  p.  300, 

52.Vol.g.p.ir.  -  epift.55.  al.69.  Vol.i.p.82. 
60,  Yol.i,  p,302.  -  epift.63,  VoJ.J.p.^CO. 

Kotae 


Ri.R*  AVCTORVM. 


F/. 


an. 


390. 


Notat  ia  Minuc.  Felic.  cap.  8»  Vol.  1.  p.  25. 

Tertullian.  apologec,  cap.  50.  Vol.  5.  p.  Ijg. 
GEORGIVS    RITTERSHVSIVS. 
De  iure  afylorum.  Inter  criticos  Londinenfes. 

iCap.3.  V0I.3.P.557.  -  Cap.  6.V0I.  3,  p.362. 
Cap.8.Vol.3.p.j64. 

ANDREAS   RIVETVS. 
Opera,  3  vol.  Amfielod.  ifyi-fcJ. 
In  genef.  14,  exercitat.  £o.  Vol.  2.  p,  28^ 
47.  exercitac  17?.  Vol.  10.  p.  22. 
Criticus  facer.  Geneua  162 6.  %ue.  (In  operibus.) 

Lib.  |,  cap.  4.  Vol.  4.  p.  115.  -  cap.  5.  VoL  9.  p.  171. 
Synopfis  purioris  theologise.  Lugdwt.Batauar.l632.  gw,  (Luga\ 
Batau.  164?. ) 
Dffputat.  44.  Vol.  4.  p.  212.  -  Difp.  45.  Vol.  7.  p.  156. 
IOANNES    ROFFKNSIS   BVCKERLGIVS.    Vid.  ful)  litt.  B. 
IOANNES   ROFFENSIS   al.  FiSCHER.  Vid.  fublitt.F. 
IOANNES      ROSINVS. 

AntiquitatesRoman3ecuinp.iralipomenisDempftcri.C£//.i62o.4re. 
Lib.  3.  cap.  31.  Vol.  10.  p.  71. 

Lib.  5.  cap.  37,  Vol.  9,  p.  34^.  -  cap.  29.  Vol,  10.  p.  54.  74. 
RVFFINVS. 
Hiftoriaeccleliaftica.  Bajil.  i^ifi.fol.  ( In  opcribus.^r/y^i^go/o/.) 
Lib.l.cap.  3.V0I.  3.  p.  114.  -  cap.5.  V0I.2.  p.410. 
cap.  6.  Vol.  5.  p.  387- 

cap.-9.V0l.  1.  p.4J.  Vol.j.p.  109.  VoL  3.^.158.462. 
cap.lo.Vol.3.  p.  159. 46).  -  cap.12.  VoL  j.p.  289. 
cap.i4.V0L5.  p.  157.  -  cap.15.V0i.  10.  p.  37. 
Lib.2.  cap.  6.  VoL  3.  p.460.  -  cap.  9.  Vol.  i.p.  188- Vol.6.p J46. 
cap.  16.  Vol.  5.  p.  289.  -  cap.  23,  Vol.  3.  p.  169. 
cap.28.V0l.  3,  p.  166.  -  cap.30.  Vol.  3.  p.  350. 
Commentar.  inHofe.e  cap.2.  (Inter  opera)  V0L9.  p.;2. 
Expofitio  fymboli.  kuer  operaCypriani.  Oxcn,  I682.  (  lnoer  ip/Tus 
Ruffini  opera  edir.  cic)  Vol,  i.p.l20.Vol,  4.^.64,  69,  70. 
102.  Vol.6.p.  93. 

Bbb  2  VeriTo 


Ru,  Sa 


INDEX    SECVNDVS 


F/.  an. 


im. 


470. 


303. 


440. 


Verfio  hiftorije  ecclefiafticae  Eufebii.  Vol.  2,  p.  55.  Vol  3.  p.372. 

Apud  Hieronymum.  Vol.  I.p.61. 
Inuetl.  2,  contraHierjnymum.  Apud  VaJeJtum.  Vol.  6.  p.J.36. 

RVPERTVS    TVITIENSIS. 
De  diuinis  officiis.  Inter  fcriptores  de  diuin.  orriciis./,<n'iy]l6l0. 
Vol.6.p.6. 

RVRICIVS   L-EMO  VICENSIS. 
Epiftolae.  Apud  Ctf«/yfww,antiauar.lecl:ion.tom.j.  (Ingolftad.ldo^.) 

s. 

LIBER    SACERDOTALIS. 

Vol.6.  p.  3S7. 

SALLVSTIVS. 
De  bello  Iugurthino.  (Parif  1674.  ^to.)  Vol.  7.  p.  428. 

A  L  l»  H  O  N  S  V  S    SALMEKON. 
Tia£tat.  in  atta.  Apud  Chamieruyn  de  euchar,  lib.  7.  cap.  II.  Vol. 
6.P.372. 

CLAVDIVS    SALMASIVS. 
De  primatu.  Lugd.  Batau.  1645. 4? 0. 

Cap.I.Vol.i.p.  191. 293. 329. 33J.  340.  -  Cap.  4.  Vol.I.  p.234. 
De  fcenore  trapezitico ;  apud  Zicglerum.  Vol,  4.  p.  231. 
Apuu  Suicer.  thefaur.  part.  2.  p.  II 36.  Vol.  4,  p.  390. 
SALVIANVS   MASSILIENSIS. 
Opera.  Oxon.  1633. Quo.  ( Noriberg.e  1623, 8«».,) 
De  gubernatione  Dei.  lib.  5.  Vol.  7.  p.57. 

lib.  6.  Vol.  4,  p.  263.  Vol,  7.  p.  211. 452. 
lib.  8- Vol.  3.  p.53. 
Ad  ecclef.catholicam.  lib.  2.  Vol.  1,  p.  299. 

PETRVS   SARPVS. 
De  iure  afylorum.  Lugdun.  Batauor.  1622.  qto.  Vol.  3.  p.  362. 

ACTA    SATVRNINI. 
Apud  £aron.s.d  an.  303.  Vol.  5.  p.  57. 

IOANNES    SAVARO. 
Commentarius  in  Sidonium  Apollinarem.  Parif.  1609. 4' '0. 
In  lib.  i.  epift.  2.  Vol,  9.  p,  34. 

in 


SetSe  AVCTORVM. 


FI.  an. 


202. 

434. 


In  lib-  3.  epift  3.  Vol.  IO.  p.  49.  -  epift.  12.  Vol.  10.  p.  4, 
lib,  4.  epift.  3.  Vol.  6.  p.  55.  -  epift,  15.  Vol.  3.  p.  325. 

epift.24.  Vol.  2.  p.414. 
lih.  J.epift.  14.V0I.5.  p.24.  -  epift.iy.Vol.J.  p.296. 
lib. 6.  epift.  I.  Vol.  I,  p.  77.  -  epift.  3.  Vol.  r.  p.  137. 416, 
lib.  8.  cpift.  11.  Vol.  r.  p.  135.  -  lib.  9.  epift.  3.  Vol.  3.  p.  40, 

chronicon  saxonicvm.  Vid.  fub  littemC. 

IOSEPHVS     SCALIGEH. 
De  emendatione  temporum.  Geneux  1629.  (  Et Lutet.  Parif.  1583. 

/ol.)  Vol.  5.  P.142.V0I.  9.  p.  89, 103. 233. 
Caftigationes  inEufebii  chronicon  cum  canonibus  ifagogicis  &c. 
Amjlelod.  165S./J.    Vol.  I.  p.  3. 

LMANVEL    a    SCHELSTRATE, 

Sacrum  concilium  Antiochenum  reftitutum.  Ant\eerp.  1681.4^. 

Vol.  2.  p.  2. 4. 16.  93.  394,  Vol.  3.  p.  205.  230.  269. 441. 

567.  V0I.4.  p,  91. 113.  116.242.  V0I.5,  p.5,  Vol.  6.  p, 

347.  ,349.  464.  Vol.  8.  p.  30. 76. 

De  difciplina  arcani.  Rom.lo^.qto,  V0I.3.  p.301.  V0I.6.  p.267. 

DilTertation  of  Patriatchal  and  Metropolitical  Power  againftStii- 

lingfleer.  Lond. i688-4'o.  Vol.?.p.  393.401.403.404. 
Ecclefia  AfHcana.  Parif.  1679.  qto.  Vol.  2.  p.  162. 
abrahamvs   scvltetvs. 

Medulla  patrum,  2vol.  Amberg.  1613.4*0.  Vol.  4.  p.230. 

ACTA    MARTYRVM    SC  V  L  LIT  AN  O  R  VM. 
Apud  Baron.  ad  an.  202.  Vol.  7.  p.  363. 

COELIVS    SEDVLIVS. 
Mirabilium  diuinorum  libri,  pafchale  carmen  difti.  Biblioth. 
patr.  tom.  8.  (  Cum  notis  Cellarii.  HaU Magdcburgica  1704. 
8«o. )  Vol.8-p.236. 
In  epift.  1.  ad  Corinth.  cap.  7.  Vol.  9.  p.  285. 

IOANNES   SELDENVS. 
Vxor  hebraica.  Lond.  1646.  ^to.  ( Francofurti  1673. 4/0, ) 
Lib.2.  cap.  14.  V0I.9.P.319.  -  cap.24.  Vol.  9.  p.343. 
cap.  25.V0I.  9.  p.320.  •  cap.28.  Vol  9.  p.  335. 
cap.29.  Vol.  9,  p.  3?:.  333. 340,  -  cap.3o.Vol,9.p.3i3.' 
"  Bbb  3  Lib. 


Se  INDEX    SECVNDVS 


F/.m. 


401. 


40T. 


Lib.  3.  cap.  2g.  Vol.  1.  p.  127.  Vol.  9,  p.  560. 

cap.29.V0L9.  p.364.  •  cap.30.V0L9.  p.364. 
cap.  31.  Vol.  9.  p-355. 
De  fynedriis.  Lond.  1650.4*0.  Vol.l.  p.14. 
De  diis  Syris  cum  additamcntis  Beyeri.  Lifftx  l668,.8"0«  (/•«£</♦ 

Batau.  1629.  %uo. )  Vol.  y.p.  237. 
Hiftory  ofTuhes.  Lmd.  l6gg.  4*0. 

Chap.4.Vol.2.p.  283.  -  Chap.5.  Vol.2.p.286.288. 
Chap.9.  Vol.2.p.  295. 

SELLERVS. 
Remarks  in  theLives  of  the  primitive  Fathers,(  Vol.  2tp.3o6. 
Life  of  Juftin  Mart}T.  Vol.  4,  p.145» 
Life  of  Tcrtull.  Vol.  7.  p.  208. 

IOANNES    SEMECA. 
Scholia  inGratianum.  Vol.6.  p.  397. 463. 

LVC.    ANNAEVS     SENECA. 
Apocolocyntofis.  ( In  operibus, Lipjfa  vjo2.%uo.)  Vol.io,  p, 6. 

ACTA    SENNES    ET   ABDONIS. 
Apud  Suicer.  thefaur.  ecclef.  Vol.  1.  p.  24. 

ACTA     SERVATIl    TVNGRENSIS, 
Apud  Crab.  concil.  tom.  1.  Vol.  8.  p.  9. 

SER  VIVS. 
Notoe  in  Virgilium.  V0I.2.  p.423. 

SEVERIANVS     GABALENSIS. 
Homilix  gnec  latin.  inter  opera  Chryfoftomi  tom, 6.  Et  apud 
Combefi/ium  m  au£tario  nouifllmo. /•,/>•//".  167 2. /0/,  V0L5. 
p.  250. 
Homil.  1.  in  genef.  Vol.  6.  p.  68» 
Homil,  17.  de  fide.  Vol.  10.  p.  13. 
Homil.  37.  de  filio  prodigo.  Vol.  6.  p.306.317. 

SVLPICIVS     S  E  V  E  R  V  S. 
Opera.  Atnjlef.  1656.  %uo.  (Cum  notis  Io.  Vorfiii.  LipJftC  1703.8K0.) 
Hiftor.  facr.  lib.  1.  cap.  23.  Vol.  2.  'p,  411. 

lib.  2.  cap.  33.  Vol.  2.  p,  141.  -  cap.  41.  Vol.  3,  p.  559. 
cap.  4*;,  Vol.  7..P.33I. 

cap. 


St ,  Si AVCTORVM. 


472 


Ft.  an.\ 

cap.  50.  Vol.i.p.106.  -  cap«5i.  Vol,  7.P.77. 
Vira  S.Marrini,  in  prologo.  Vol.  2.  p.  430. 
Cap.5.  Vol  2.  p.24.  -  Cap.  7.  V0I.2.  p.  89. 
Cap.  9.  Vol.  2.  p.  790.  Vol.  6.  p.  10.  -  Cap.  Io.  VoL  3.  p.lL 
Dialog.  1.  cap.  2.  Vol.  3.  p.  61. 

cap.  4.  Vol.  3.  p.  442.  591. 
cap.^.Volj.  p.431. 
Dialog.  2.  cap.  I.  Wol.  3.  p.  263.  264. 

cap.  5.  V0I.4.  p.3. 
Dialog.  3.  cap.  15.  Vol.  7.  p.  77, 

SEVERVS     ANTIOCHENVS. 
Catena  in  Iobum.  Vol.  4.^.56. 

GVILIELMVS   SHERLOCKIVS. 
Difcourfe  of  Church-Uniry,or  defenfe  of  Stillingfleet's  Unrea- 
fonablencfs  of  Separation.  Lend.  i6gi.8«c,  Vol.  8.  p.31. 
PAVLVS  SHERLOGVS. 
Commentarius  in  cantica.  3  toI.  Lugd.ibyj,  Vol. 9.  p.343» 

SIDONIVS   APOLLINARIS. 
Opera ,  cum  notis  Io.  Sauaronit,  Parif.  1609.  \to. 

Lib.l.  epift.2.  Agricohe.  Vol.  5.  p. 3jr.  V0I.9.  p.34.  45. 

epift.5,  Heronio.  Vol,  3.  p.  347.^*1.9.  p.  344.346.V0L 

10.  p,6, 
epift.8Candidiano.  Vol.  2.  p.319. 
Lib.2.epift.io.  Hefperio.  Vol.  6.  p.46. 
Lib.  3.  epift.  3.  Hecdicio.  Vol.  10.  p-48- 

epift.  12.  Secundo.  Vol.  1.  p.  124.  Vol.  7. p.  314.  Vol.  10. 
Lib.4.epift.  3.Claudiano.  Vol.6.  p.  55.  (P«I4« 

epift.  II.  1'etreko.  Vol.i.p.75.  284.  Vol.  6.p.l8- J4.71. 
epift.  Ij.  Elaphio.  V0I.3.  p.  291.293. 
epift.22.  Leoni.  Vol.  2.  p.414. 
epift.25.Domnulo.  V0I.2.  p.  35. 112. 
Lib.5.  epift.  3.  Apollinari.  Vol.  6.  p.  110. 
epift.  7.  Thaumafto.  Vol.  5.  p.  30. 
epift.  14.  Apro.  Vol.  5.  p.  24.  Vol.  9.  p.  251. 
epift,  17.Eriplio.Vol.  j.p.120.263.  Vol.  5.  p. 294. 296, 
V0I.6.P.576,  Vol,  9.^.144.146, 

Lib. 


p;.Po     INDEX   SECVNDVS 


Fl.  an. 


IIOI. 


tf5- 

1410. 


467. 


38)- 


Lib.fi.epift  I  Lupo  Vol  1.  p.71.  77.  78, 
epift.  j.  I;Contio.  Vol  1.  p.  tffl. 
epift.  §.  Graeco.  Vol.  I.  p.  51, 
Lib.7.epift.  I.  Mamcrco.  Vol.  5.  p.  23.  Vol. 9.  p.  2JT. 
epift.  5.  Agrcrlio.  Vol.  r.  p.  yj. 
epift.9.  Perpecuo.  Vol.  1.  p.  1», 
Lib.g.  epift.  r.  Lupo.  Vol.  1.  p.  135. 
Lib.9.  epift.  3.  Faiifto.  Vol.  3.  p.  40.  Vol.  6.  p.  146.  t88- 
epift.  16.  Firmino.  Voi.  3.  p.  592, 
Caim.  2.adAnrhemium.  Vol.y.  p.544. 
i;.ad  Maioiian.  Vol.  2.  p.  234. 
16.  ad  Fauftnm.  Vol  3,  p.  194.  Vol.  6.  p.  185. 
SIFFRID  VS. 
Chronicon.  Francof  1583  fol.   Vol.  9.  p.  173. 

siGEBERTVS     GEM  B  L  A  CE  NS  I  S. 
Chronicon.  Francof  1583-   Vol  5.  p.276.  Vol.  9.  p.173. 

CAROLVS    SIGONIVS. 
De  antiquo  iure  Italix  &  prouinciarum.  2vol.  Venet,  1560,  qto, 
Vol.  3.  p.  44L 

PAVLVS     SILENTIARIVS. 
Defcriptio  templi  S.  Sophiae  ,  gr.lar.  cum notis CaroIiDu Frefne. 
Parif.l6-jo.fi.  Vol.^.p.  178.200.233.  234. 
S  I  VI  E  O  N       THESSALONICENSIS. 
Commentarius  de  templo  &  miniftris  &  facia  mvftagogia,  graec. 
lat.  Apud  lacobumQoar  inRituali  grxcorum.^r//^  1647,- 
fol.  Vol.  6.  p.  412. 
Dialogus  aduerfus    omnes  haerefes,  -  Refponfa  ad  85  quxftio- 
nes  Gabrielis  Penripolirani.  MSC.  Apud  Leon.  AUatium  de 
inilTa  pnefanttihcatorum.  Vol.  6.  p.  438. 
SIMPLICI  VS   P  AP  A. 
Epiftolse.  Ir.  tomis  conciliorum. 
Epift.  2.ad  Ioan.  Rauennatem.  Vol.  2.  p.  192. 
3#.\d  Florentinum.  V0I.2.  p.293. 

SIRICIVS     PAPA, 
Epiftolae.  In  tomis  conciliorum. 

Bpift. 


Si-ton  AVCTORVM. 


Flati. 


Epift.l.adHimeriumTarracon.  V0L2.P.97.  105. 124.157.V0I. 
4.  p.  251.364.  VoL  7.^,201.  284.  Vol.  8-  p.  159.  201. 
219.V0I.9.  p.199.  325.  337. 
Epift.2.  ad  ecclef.  Mediolanenf.  Vol.i.  p.  279. 
Epift.  4.  ad  epifc  African,  Vol.  I.  p.  166. 232. 

IACOBVS   SIRMONDVS. 
Opera ,  5  vol.  Parif  1696./0/. 
Ceafura  conie£lurae  anonymi  de  fuhuibicariis  regionibus  &  ec- 

clefik.  Vol.  3.  p.390. 
Hiftoria  pcenitentise.  Vol.  g.  p.30. 
Notae  in  Auguftini  fermoncs,a  fe  ediros; 

Serm.  14.  Vol.  3.P.419.  -  Serm.  Ig.  VoL  6.  p* IJ J. 
Serm.37.  Vol  3.  p.  329. 
Notae  in  Ennodium.  Vol.  6.  P.T77. 

Diflercatio  de  vfu  fermenti  in  euchariftia  Vol.  6.p.266. 
Praedeftinatorum  hxrefis.  V0I.4.  p.  156.  Vol.  9»p.  266, 
Mifcellanea.  Vol.  3.^.416. 
4?2'  SIXTVS   PAPA. 

Epiftols.  In  tomis  condliorum. 
Epift.  3.  ad  Ioannem  Amiovhenum.  Vol.  9.  p. T65. 

SIXTVS    SENENSIS. 
Bibliotheca  fan£ta.  Colett.  15S6./0/.  (Cofon.l626.fcI.) 
Lih.  5.adnotat.  ng,  Vol.  2.  p.  91. 
Lib,  6.  adnor.26.  Vol.  7.  p.  354.  -  adnot.267.  Vol.  7,  p.  122. 

IOANNES    SLEIDANVS. 

Commentar.  de  ftatu  religionis  &  reipuhl.  Argvntxft',  1566»  %uos 
V0I.3.  p.  286.  Vol.  4.  p.  185. 

SMECTYMNVS. 
Anfwer  to  the  Rcmonitirr.ee  &c.  VoLt.  p.295. 

THOMAS    SMITHVS. 
Account  of  the  greek  Chfcrch,  1-ond.  l6go.  $w.    fFtlir, latio. 
Traieci:  ad  Rkemnr.  169?.  §uo.)   Vol. 3.  p.  2$j.  Vol.  5.  p. 
130,326.  343.  Vol.6.  p.  36.  399.  412.  4-ji.  Vol.g.  p.213. 
Vol.9-  P-344. 

Bingb,O.E.Vol.X,  Ccc  EC 


Soctatet  INDEX     SECVNDVS 


F/.  an 


439- 


ECCLESlA    SMYRNENSIS. 
Epiftola  encyclica  ad  reliipas  ecclefias.    Apud  Eu/el/itimWh,^. 

cap.  I) .  &  apud  Cotcler.  tom.  2.  patr.  apoftoltc. Vol.j*.  p.34» 
SOCRATES     SCHOLASTICVS. 
Hifloiia  ecclefiaftica  graec.  lar.  curanotis  Henrici  Valcfii.  Cantah 

1620.  {/Sivfiel.iG%./oh) 
Lib.  1.  cap.  6.  Vol.  1.  p.  231.  Vol.  3.  p  409.  421.  Vol.  7.  p.  S7. 

cap.  8.  Vol.  I.  p  H9.V0I.4.  p.  97.i03.Vol.f.  p.155. 

cap.9.  Vol.  i.p.  34.192.  Vol.  7.  p.  104.  V0I.9.  p.  94. 

cap.  11.  Vol.  2.  p.  9. 164.  -  cap.  12.  Vol.  2.  p.  4J0. 

cap.  15.  Vol.  2.  p.io.  -  cap.17.V0l.  3.  p.  96  I08.V0I.3.P197, 

cap.  ig.Vol. 3. p.  118. 137. 307. 350.  Vol.  9.  p.  272. 

cap.  19.  Vol.  2.  p.  109.  V0I.3.  p.118.158.462. 

cap.20.  Vol.  I.  P.45.V0I.3.  p.  158. 

cap.  26.  Vol.  4.  p.  98.  -  cap.  27  Vol.  3.  p.  59?. 

cap.  28.  V0I.3.  p.317.  -  cap.36.V0L2.pi28. 

cap.37.  Vol.  3.  p.  548.  V0I.5.  p.  ;62. 2S9.  Vol.  7.  p.  120. 

cap.  38.  Vql.  7.  p.  120.  Vol.  8.  p.  226.  -  cap.40.Vol.lo,p.5<?#  ' 
Lib.2.  cap.6.  Vol.  1.  p.  144.  -  cap.7.  V0I.3.  p.jlS- 

cap.  g.  Vol. 3.  p, 327.  -  cap.5.Vol.5-p.I04, 

cap.  10.  Vol.  4.  p.  89«  5pJ« 

cap.  11.  Vol.  1.  p.312.  V.ol.f.  p.156.  291. 

cap.  16.  Vol.  3.  p.  163.  -  cap.  23.  Vol.  2.  p.  25L 

cap.  24.  Vol.  I.  p.  1 1 J.  -  cap.  26.  Vol.  2.  p.  134. 

cap.  30.  Vol.  2.p.  76.  -  cap.  37.  Vol.  4.  p.  70. 102. 

cap^.Vol.  I.  p.IJI.  V0I.3.  p.  180.  494. 

cap.  39.  Vol.  4.  p.  65.  -  cap.  40.  Vol.  4,  p.  6^. 

cap.  42.  Vol.  2.  p.  314. 

cap.  4  ?.  Vol.  1.  p,  170.  Vol.  2.  p.  164.  Vol.  9,  p.  276. 
Lib/j.cap.J.Vol.  2.  p.  30.  Vol.  3.  p.  90.272. 

cap.  8.V0I.6.  p.  16.  -  cap.12.V0l.  1.  p,  17. 

cap.  13.  Vul.  5.  p.  262.  Vol.  8«  p.  III. 

cap.  1  ?.  Vol.  10.  p.  36.  -  cap.  25.  Vol.  4,  p.  66. 
Lib.^.cap.^.  Vol.  1.  p.  192.  -  cap.  11.  Vol.  I.  p.172.  , 

cap.  12.  Voi.2.p,l99.  -  cap.lS.  V0I.3.  p.126. 


cap. 


SecraUt  AVCTORVM. 


Fl.att, 


.   -     cap.23,  Vol.  I.  p.  5.  8j.  Vol.  2.  p.  IX.  Vol.  3.  p,4J.  60, 
■65.  127.  Vol.  7.  p.  i6g.  Jo£ 
cap.24.VoI.5.p.l66.  -  cap.  26.  Vol.r.p.i88-Vol.l0.p.  60. 
cap.27.  Vol.  2.  p.19.  -  cap.  18-  V0I.9.  p.  98« 
cap.  29.  Vol.  2.  p.  101.  185.  224. 
cap.30.  Vol.  i.p.155.  -  cap.^i.  V0I.7.  p.426. 
cap.-j  3.  Vol.  5.  p.  95.  -  cap.  56.  Vol.  3,  p.  461. 
Lib.5.cap.4.Vol.4.  p.65. 

cap.  8-  Vol.  r.  p.  154.  238. 244  Vol.  4.  p.  384. 
cap.9.  Vol.io.p.6o.  -  cap.14.  VoLl.  p.  I^r. 
cap.l6.Vol.2.p.275.-cap.  19.V0I.  6.p.  53S.  Vol.g.p.Tjj. 
cap.T9.  V0I.9.P.  9^. 
■    cap.22.Vol.r.  p.^7-88.  Vol.  2.  p. 31.  41. 1S5.V0I.3.  p.175. 
V0I.4.P.208.250.V0I.  5.  p.  29}.  285.  300.  Vol.6. 
p.  387  4'3- 514- 575*577.  v^.7'  P-4+8-  VoL  S.P. 
54.  64. 183.  2i-> 
cap.24.  V0I.4.  p.178. 
I  Lib.6.  Procemium.  Vol.  1.  p,  140. 

cap.2.  Vol.l.p.  148.  Vol.2.  p.97. 

cap.  4.  Vol.  2,p. 77.  Vol.  6.  p.  198. 

cap.J.  Vol.  3.  p.194.  363.  Vol.  6.  p.  180. 

cap.  7.  Vol,  2.  p.  69.  Vol.  5.  p.  332, 

cap.  8.  Vol.l.p.188.  V0I.4.  p.277.  Vol.  5.  p.  22.  30,  128.' 

^85-i9I.35I.  Vol.-6.p.ij.  17.577.  Vol  9.  p.  54. 
cap.  9.  Vol.  I.  p.  293.  Vol  8-  p.  52. 
Cap.II.  Vol.I.  p.  152.  -  cap.l2.VoL2.p.I7)-.202. 
cap.  14.  Vol.  2 .  p.  176.  -  cap.  17.  Vol.  2.  p.  132. 
cap.21.  V0L2.P.  197. Vol.  g.  p.176. 
cap.  22.  Vbl.r.  p.  i§r.  Vol.  2.^.4.18. 
Lib/7.cap.  2.  Vol.  I.  p.  87.  Vol.  2.  p.  77.  Vol.  6.  p.  146. 
cap.  5.  Vol.  t.  p.^255. 

cap.  5.  Vol.  5.  p.  290.  Vol.  6.  p.  74.  Vol.  9.  p.  241. 
cap.  7.  Vol.  1.  p.  105. 1)  g.  Vol.  2.  p.  276. 
cap.  12.  Vol.  2.  p.  531.  Vol.  6.  p.  501.  Vol.  7.  p.  120. 
cap,I3.VoLl.p,l04.  -  cap.i5.,Vol.3.p.33I. 
cap.17.V0Ll.  p.IJI.  V0I.3.  p.257.  V0I.4.  p.27. 

Ccc  2  cap. 


SoZomemu  INDEX   SECVNDVS 


fl.anA 


44°« 


cap.  22.  Vol.  2.  p.  49.  Vpl.  5.  p.109.  Vol.  6.p.l$.Vol.9,p,26i. 

cap.24.  Vol  j.p.290.  -  cap.2j.  V0L8.  P«  169.283. 

cap.  29.  Vol.  1,  p.  170.  Vol.  2.  p.  11  3. 

cap.  30.  Vol.  4.  p.  9. 27.  -  cap.  34.  Vol.  7.  p.  288. 

cap.  36.  Vol.  i.  p.  395.  -  cap. 37.  Vol.  1,  p.  129. 

cap.  40.  Vol.  1.  p.I)8.  V0L2.  p.  113. 

cap.41.  V0I.2.P.77.  -  cap.45.V0l.  7.  p.  171.  Vol.lo.p.2o; 

cap.46.  Vol.  10.  p.  57. 

SOLINVS. 
Polyhiflor^cum  Pomponio  Mela  &  Aethico  cofmographo  perH. 

Stejhan.  1577. 4/0.  Vol.  9.  p.  271. 272. 

ANTONIVS  A    SOTOMAIOR. 
Index  librorum  prohibitomm   &  expurgandorum  Hifpanicus, 

Madrit.16bj.foI.  Vol.6.p.  97.  VoL.8»  P-l8o. 
SOZOMENVS. 
Hiftoria  ecclefiafHca  cum  notis  Henr.VakJii.  Cantafo,  jJZQ.fel( 

(Amflelod.  l695.fi.) 
Lib-I.  cap.  2.  Vol.  3.  p.  394. 

cap.  8.  Vol.  3.  p.  137. 3J u  Vol.  9.  p.  22. 

cap.9.Vol.  i.p.127. 

cap.  i{.  Vol  2.  p.  351. 410.  Vol. 9.  p.  214. 230. 

cap.i3.V0l.  3.  p.  84.88-  -  cap.  14.  V0I.2.  p.135. 

cap.  16.  Vol.  9.  p.  93.  -  cap.  20.  Vol.  4,  p,  133.  Vol.  7,  p.  287. 

cap.2i.V0L9.  p.  94.  -  cap.24.V0L8.  p.38. 
Lib.2.  cap.  3.  Vol.  3.  p.  237.  494.  Vol.  5.  p.  113. 

cap.5.Vol.3.p.n8.  -  cap.  9.  V0L3.  p.457. 

caP.io.Vol.3.p.457.  -cap.13.V0l  3.P.457.458. 

cap.i7.Vol.2.p.77.86.l89»-  cap.2o.V0l.  1.  p.187. 

cap.  22.  V.ol.  5.  p.  249.  -  cuj*.  23.  Vol.  3.  p.  25. 

cap.26.  Vol.  3.  p.  317. 334.  V0I.4.  P.253.V0I.9.  p.l63« 

cap.29.V0L5.  p.  290. 
Lib.  3.  cap.  6.  Vol.  5.  p.  104. 156.  Vol.  7.  p.  237. 

cap.  14.  Vol  2.p.42D.  V0I.3.  p.  I0.33. 55.  77» S°-  438-  VoL' 
.      cap.  16.  Vol.  5.  p.  176.  Vol.  6.  p.  i^f.  (  9,  p,  175. 

cap.20,  Vol,6.p.3,J,  -  cap.21.  Vol,  2,p,25U 

Lib. 


Siamem AVCTORVM. 

fi.m 


Lib.^.cap.ij.Vol.I.  p.l8l.  -  cap.23.  Vol.2.  p.190. 

cap.  24.  Vol.  2.  p,  150.  Vol.  9.  p.  276. 

cap.25.Vol.2.p.  2y§.  412.V0I.3.  p.290, 
Lib.y.  cap.  2.  Vol.  2.  p.  30. 

cap.  9.  Vol.  3.  p.  384.  457. 439. 454.  Vol.  9,  p.  136, 

cap.  4.V0I.  I.  p.17.  -  cap.  5.  Vol.  2.  p.lji. 

cap.  7.  Vol.  2.  p.  275.  -  cap.  g.  Vol.  1.  p.  73, 

cap.  10.  Vol.  3.  p.  107.  V0I.7.  p.214. 

cap.  16.  V0I.2.  p.3oo.4!3.442.Vol.j.p.346.Vol.j.p,i75. 

cap.i7.V0l.  9.  p.  12. 

cap.  19.  Vol.  3.  p.  412.  Vol.  6,  p.  21.  Vol.  10.  p.  37. 

cap.  20.  Vol.  3.  p.  485.  -  cap.  2t.  Vol.  3.  p.  303.  440. 
Lib.S.cap.  2.  Vol.  9.  p.  168.  -  cap.  3,  Vol,  3.  p.  97. 

cap.  6,  Vol.  3.  p.  1 82-  Vol.  7.  p.  220. 

cap.  10.  Vol.  2.p.  200.  -  cap.l6.V0L2.  p.  ^lg» 

cap.18.  V0I.3.P.455. 

cap.  21.  Vol.  I.  p.$7. 265.  Vol.  3.  p.  492. 

cap.  24.  Vol.  1.  p.153.  -  cap.25.V0L8.  p.96. 

cap.  26.  Vol.  5.  p.  105.  -  cap.  28.  Vol.  3.  p.  62. 

cap.  29.  Vol.  2.  p.  58.  Vol.  5.  p.  105. 

cap,  30.  Vol.  3.  p.  40.  Vol.  7.  p.  358. 

cap.  31.  Vol.  2.  p.  8'  193.  -  cap.  32.  Vol.  3.  p.  436. 

cap.  33.  Vol.  3.  p.  32.  -  cap.  34.  Vol.  2.  p.  171,  Vol,  3.  p.  471.' 

cap.  37.  Voi.  5.  p.  93.  •  cap.38.V0L3.  p.461, 
Lib^.cap.  8-  Vol,  1.  p.  154.  Vol.  4.  p.  384. 

cap.i2.V0L7.  p.71.  -  cap.i3,Vol.6.p.I9I, 

cap.  15.  Vol.  3.  p.  169. 329. 

cap.l6.Vol.i.  P.313.V0L3.  p.192.  Vol.6.  p.  538.  Vol.g, 

p.  123. 124. 155. 

cap.  19.  Vol.  I.  p.  174. 324.  Vol.  2.  p.  32.  Vol.  3.  p.  433, 492,' 
Vol.6.  p.43.74  8l.89'U7-  Vol.9.p.  182. 

cap.  25.V0I.3.  p.  206.213.  -  cap.2S.V0L2.  p-407- 

cap.29.  Vol.  3.  p.  436.  -  cap.  33.  Vol.  6,  p.56. 
Lib.g.  «p.  2.  Vol.  1.  p.  148.  Vol.  5.  p.  4.  Vol.  7.  p.  293. 

cap.5.  Vol.  3,  p,  192.  I94.  •  cap.  6.  Vol.  i,  p,  253. 

Ccc  3  cap. 


Sp INDEX     SECVNDVS 

Tl.an. 

-     -   cap.  7.  Vol.  p  p.  364.  -  cap.  g.  Vol.  5.  p.  30.  Vol.  6.  p.  21. 

cap.  9.  Vol.  1.  p.  344.  -  cap.  11.  Vol.  9.  p.  86. 

cap.  iz.  Vol.  T.  p.  293.  -  cap.  13.  Vol.  g.  p.32. 

cap.  1 1,.  Vol.  2.  p.  203.  -  cap.  17.  Vol.  3.  p,  85.  I2g. 

cap.lft.  Vol.  6.  p.  145.  156. 

cap.  19.  Vol.  I.p.17;.  Vol.  2.  p.IIO.  -  cap.21.V0l.  j.p.2jo, 

cap.2?.*Vol.  1.  34;.  V0I.3.  p.  96. 

cap.26.V0l.  6,p.  146.  -  cap.  27.  Vol.  6.  p.193. 
Lib.9.cap.:.  V0I.3.  p.  195.  VoL  10.  p.20. 

cap.7.Vol.7.p.  355.  -  cap.lo.Vol.3p.i2g.352. 
SPALATENSIS. 
De  repuhlica  ecclefiallica^vol.LoWi/.  l6$6.foI.  Vid.  marcvs  an- 

TONIVS   DE    DOMlNIS. 

FRIDERICVS    SPANHEMIVS. 

Hiltoria  imagiaum.  Lngi,  Batau.iG^G.  $uo,  (Inter  opera  LugJ. 
Batau.i-O].)  V0I.3.  p.307.  308. 

ANTONIVS    SPARROW. 
Rationale  on  the  Common-Prayer.  Lond.  1684.  %uo.  Vol.  9.  p.236. 

SPARTIANVS. 
Inrer  augufle    hiftoria;  fcriptores. 
Vira  Caracallae.  Vol.  i.  p.  14.  Vol,  2.  p.  424. 
VkaHadriani.  Vol.  7.  p.  242.  456. 

HF.  NRICVS    SPELMANNVS. 
Cjncilia  Britannica,  2vol.  Lond.  1664.  fol.  (  Lond.  1639.  fol.  ) 

Vol.  I.  p.  263.  Vol.  3.  p.  68-  241. 322. 398. 
Gloflaiium  archaiologicum.  Lend.lG22.foI.  Vol.  3.  p. 70. 

IOANNES     SPENCERVS. 
De  legibu<?  Hebrxorum.  Hag*  l6g6. 4/0.  (  Lipfia  I705.  i\to. ) 
Vol.  7.  p.237.  462. 

HENRICVS    SPONDAN  V  S. 
Epitome  annalium  Baronii,  2  vol.I^arif.iGGo.fol.  (Lugd,iG"]%fol,') 
Ad  ann.  58.  Vol.  1.  p.  139.  Vol.  2.  p.  414. 

388.  Vol,  1.  p.  50.  -  ann.  535.  Vol.  7.  p.  153. 
1349.  Vol.j.p,  67.  •  aun.i5C9.Vol.2.  p.274» 

HEN- 


,<Y  AVCTORVM. 


<F/.  an,\ 


HENRICVS    STEPHANVS. 
Thefaurus  graeae-lingme,  4V0I.  fol.  Vol  6.  p.  19. 
PVBL.    PAPINIVS   STATIVS. 
Poemata.   AmJte/oJ.  1630. 
Siluar.  lib.4,  Vol.  9,  p.4. 

EDVARDVS      STlLLlNGFLEET  VS. 
Oiigines  Britannicae.  LonJ.  1685.  /e/. 

Cap.  4.  Vol.  5.  p.  14. 15. 284.  Vol.6.  p.7. 49.51. 58. 70.  i  J.  274. 

Cap.  5.  Vol.  3.  p.  400.  (  468. 

Unreafonablenefs  of  Separation.  Lond.l682.4to.  Vol.1.  p.  213, 

Vol.  2.  p.  95. 116.  U8.  Vol.  3.  p.  41 7. 420.  453.V0I.6.  p.227. 

Irenicum.  Lond.1662.  qto.  Vol.  I.  p.  94. 295. 294. 

Defence  of  the  Charge  of  Idololany  c\c.Lond.i6j6.2uo.  V0I.3. 

p.  308.  Vol.  5.  p.  85.  Vol.  8-  p.  31. 
Anfwer  to  Creflys  Apologetical  Epiftle.  Lond.  1675.  %uo,  V0L3. 
P«  399.  Vol.  9.  p.  100. 103. 

STRABO. 
Geographia,  graec.  latin.  cum  notis  Cafauboni,  JParif  1620.  fol, 
(  Amftelod.  lyoj.fol. ) 
Lib.  12.  Vol.  3.  p.  466. 467. 469. 476. 
Lib.  15.  V0I.3.P.491.  -  Lib,i6.  V0I.3.  p,447- 
Lib,  17.  Vol.  3.  p.  428. 448-  465. 

WALAFRIDVS    STRABO. 
Derebus  ecclefiafticis,  Bibl,  patr.  tom.  10.  (tom.15.  edir,  Lugd, 
1677.  ) 
Cap.  4.  Vol.  3.  p.  175. 176.  -  Cap.  18.  Vol.  6.  p.  262. 
Cap.  22.  Vol.  6.  p.58.  -  Cap.25.  Vol.  6.  p.  12.30.  32. 
Cap.  26.  Vol.  4.p.  536. 342.  -  Cap.27.  Vol.  9.  p.  253. 
Cap.  28.  Vol.  5.  p.25.27. 

IOANNF.S    GVILIELMVS    STVCKIVS. 
Anticpitates  conuiuaks.  Amftc/.i6^.fo/.  V0I.7.P.  458. 

CAIVS     SVETONIVS     TRANQJILLVS. 
Caefarum  12  vitrr,  &  alia  cmce  exftant.  (  Edit.  Hartnacc .  DrcfU 

1695.  i:mo.) 
Vita  Iul.  Csfaris,  Cap.  52.  VoL  7.  p.  428, 

Vita 


Su,'Sy  INDEX    SECVNDVS 


F/.  an, 


98o. 


49  8. 


410. 


VitaAugufti.  Cap.  32.  Vol.  9.  p.4. 
Tiberii.  Cap.36.  Vol.  7.  p.  236. 
ClauJii.  Cap.  26.  Vol  I.  p.  14. 
Neronis.  Cap.16.  Vol.  r.  p.  20. 21» 
Domitiaui.  Cap.g.  V0I.7.  P-4J4. 
Cap.  10.  Vol.  7.  p.  207. 
Cap.i7.V0l.10.  p.  6. 
IO.  CASPAR   SVICERVS. 
Thcfaunis  ecclcfiafticus,  e  patribus  graecis.  2  vo\,Amfte/.  iGftlfil, 
Vol.i.p.23.39.236.306.307. 513.329.33y. 346.  Vol.  2.  p.  74. 
79. 186.  424.  V0I.3.  p.  37.  40.113.  I42.172. 185.  200. 205. 
207. 2oS- 225. 236. 256.  266.277.  2S7.V0I.  4.  p.  16.  6^.  J[, 
156.  igo.  192. 201.  Vol.  y.  p.  19.  Vol.  6,p,  187.  307. 397. 399. 

508.516.  Vol.7.p.99.203.229.442.458,Vol.8.p.3.iio. 
169. 185.  Vol,  9.  p.  72  82. 88- 127. 174. 

SVIDAS. 

Lexicon,  cum  notis  Acmi/ii  Porti ,  2vol.  Geneu.161g.fo/,  (cura 
Ludn/pbi  Kujleri  3  vol.  Cantabrigx  1705 .fol. )  Vol.  1.  p.6g. 
Vol.  3. p. 306.  Vol.  6.  p.  45. 308.  Vol. 7, p.248. 259.  Vol. 
9.  p.  347- 

LAVRENTIVS    S  V  R  I  V  S. 
Vic.euincborum,7tom.  Co/on.  1576.  (CJ. ;;.  1618- )  Vol.  2.  p.34.' 
87.  Vol.  3.  p  J|,  Vol.  4.  p.  336.  Vol.  5.  p.  86.  Vol.io.  p.42. 
De  rebus  gcftis   in  toto  orhe  ab  anno  1500  ad  1574.  C0/0;/.  1574. 
Voli.p.SS.  Vol.  6.  p.119. 

MAT\  SVTLIF. 
Dc  inflitmione  monachorum.  Lomi. 1600,4:0.  V0I.3.  p.  n.35. 

SVLVI  VS. 
Addit.ad  Carantz.fumm.  concilio1i11n.Gy.170i.  8«0,  Vol,  I.p,2l8* 

SYMMACHVS    PAPA. 
Epiftola:  &  d$creta.  In  tomis  conciliorum. 
Epift.,5".  Csfario.  \'ol.2.p.  103.  V0I.7.  p.323. 
Ep:fl:,6,  coritr,  Anaftafiurri.  V.0I.7,  p.  146.147. 

S  Y  N  E  S I  V  S. 
Epiftols  gr. lat,  jParif.ibc). ^uc,  ( In  opeiibus.  ) 

Epift. 


Ta,  TcrtuJl. AVCTORVM. 

Fhan,\ 

Eptft,  4.  Vol.  9.  p.  27.  -  Epift.  n.  VoL 3.  p.  42)-. 
12,  Vol.i.p.  285.  -  Epift.j4.V0l.  1.  p.47. 

57.  Vol.  i.p.  279.  V0I.7.  p.  80. 476. 

58.  Vol.  1,  p.  10  3.  280.  Vol.  2.  p.  217.  Vol.  3.  p.  135.  355.  jjs, 
425.  Vol.  7.  p.  80. 84-  iJ2,  335 .  520. 

66.  Vol.8.  p-32, 

67.  VoLi.p.  47. 163. 165. 174. 137. 242.  254.  256. 273. 3u. 
VoL  2.p.  391.  Vol.  3.  P.  215. 322. 425.  VoL  8-  p.  173. 

76.  VoL  1.  p.  173-  249.  Vol,  3.  p.  426. 
79.  Vol.  2.  p.  237.  -  EpilL  121.  Vol.  3.  p.Igl. 
CataftaGs,  Vol.3.p.2l2,22l.  225.4:5. 

SYNODlCON   GRAECVM.   Vid.   PAPPVS. 

T. 

C.    CORNELIVS   TACITVS. 

Hiftoria  &  annales.  Amficl.  1664.8W. 

Annal.lib.  2.  cap.  22.  VoL  7-  p.  236. 

Ia  hiftor.  lib,  l,  cap.  31.  Vol.  7.  p.  236. 

T  A  T  I  A  N  V  S. 

OratiocontraGr,iecos,  gr.lat.  Ad  calcem  operum  Tujlini M<trty~ 

rit.  Colon.  1686.  (J>ar$f,i6$6.foL).  VoJy/tfp.^^?. 

IEREMIAS     TAYLORIVS. 

Du&or  dubkannum.  J.cW.  1676/s/.  (German.  Brctrj.lio^  4/0.) 

L)b.  3.  cap,  i.  VoL  2.  p.  120. 

cap.  4.  VoL  7.  p.  I44.  I45. 156.  185.  I87.  VoL  9.  p.  177. 

193-  207. 
Lib.  4.  cap.  1.  Vol.  2.  p.  318.  Vol.  7.  p.  504. 506. 

Worthy  Communicant.  Lotid.  1660,  %uo.  Vol,  4  p,  349.  Vol.  6.  p, 

574.  V0I.7.P.145. 
TERTVLLIANVS. 
Opera  cum  notis  Fr,  Iunii.  Yvanekera  1597  fj.   Et  cum  notis 
Nicol.  Rigaltii  1634.  (Et  cum  notis  lacobi  Panieiii.  Parif, 
}*>%l>foL) 
De  anima  aduerfus  haereticos  &  philofophos, 
Cap.  9.  V0L5.P.136.  Vol.6,p.lo6. 
Cap.  17.  Vol.  6.  p.  456.  -  Cap.  40.  Vol,  4.  p.  :o2, 
pingh.O.E.VoLX.  Ddd  Cap. 


TtrttMamu:  INDEX    SECVNDVS 


Th  an. 

.     .    Cap.  50.  Vol.  4.  p.  172.  -  Cap.  51.  Vol.  ro.  p.  29. 

Cap.5j.V0l.  4.  p.78.  -  Cap.58.  V0I.6.P.54J. 
ApologencuS  aduerfus  gentes  pro  chriftianis. 

Cap.  3.  Vol.  r.  p.  14. 15.  -  Cap.  6.  Vol.  9.  p.  320, 

Cap.  7.  Vol.  4.  p.  123.  Vol.  6.  p.  520. 

Cap.  9.  Vol.  7.  p.  397.  •  Cap.  10.  Vol.  5.  p.  82. 

Cap.14.  V0I.9.  p.43.  -  Cap.l6.Vol.5.p.276.Vol.9.  PJ)« 

Cap.2I.Vol,  4.  p.146.  V0I.5.  p.4l. 

Cap.  23.  Vol.  2.  p.  19.  Vol.  7.  p.  248. 

Cap.  30.  Vol.  J.p.  42. 70. 136. 266. 267. 320. 

Cap.  31.  VoL  6.^.353.  -Cap.32.V0L7.  p. 355. 364. 

Cap.35.Vol.7.p.223. 

Cap.39.  Vol.  I.  p.  73.  Vol  2.  p.  122.  263.  Vol.  5.  p.  136. 137. 

Vol.  6.  p.  251. 354. 510. 519. 523.  Vol.  10.  p.  5  j. 
Cap.  42.  Vol.  10.  p.  32. 46,  -  Cap.  44.  Vol.  7.  p,  207. 
Cap.  46.V0I.  2.  p.  303. 

Cap.  50.V0l.Lp.25.  V0I.4.P.44.  V0I.9,  p.141, 
l'  De  baptifmo,  aduerius  QujmiUam. 

Cap.  I.  Vol.  1.  p.  4.  Vol.  4.  p.  140. 154. 

Cap.2.  Vol,  4.  p.  330. 

Cap.  4.V0I.3  p.254.  V0I.4.  p.241.  257.314; 

Cap.  6.  Vol.  4.  p.  77. 277. 3S1. 

Cap.  7.  Vol.  4.  p.  304.  345. 368. 

Cap.8.Vol. 4.  p. 345*368-  -  Cap.12.  V0I.4.  p.194. 

Cap.13.V0L4.  p  154. 164.V0I.5.  p.134. 

Cap.16.Vul.  8.  P.  276. 

Cap.  17.  Vol.  1.  p  58. 86. 310.  VoL  6.  p,  125.  Vol.  8,  p, 79, 

Cap.18.V0L4.  p.  202.  291. 

Cap.i9.Vol.4.p.:47.237.  Vol.  9.  p.  120. 

Cap.20..Vol.4.  p.  2b'. 
Exhonatio  ad  caftitatcm. 

Cap.  7.  Vol.  J.  p.  45. 153.  -  Cap.  11.  Vol,  6,  p.  231. 
De  corona  militis. 

Cap.3.  Vol.  1.  p.  73-  V°l>3-  p.  72. 147. 254.  V0I.4.P.32. 
258.  262.265.3il,  339  390.  Vol.  5,  p.  134.  135,  254. 

295. 


Tertuttiamir.  AVCTORVM. 


Fl.ath 


29>  297.301.  Vol  6.p.  530. 348. 469. 478. 575. 576. 
Vol.  7.  p. 46. 37).  Vol.  9.  p.  16. 37. 123. 133. 145. 

C.ip.  IO.  Vol.  IO.  p.  53.  -  Cap.  II.  Vol.  2.  p.  22.  V0I.7.  p.2o8. 
Cap.  13.  Vol.  7.  p.  211.  Vol.  9.  p.  283. 344. 
De  fuga  111  perfecutione,  ad  Fabium. 
Cap.  11.  Vol.  1.  p.  58. 298. 
Cap.  14.  Vol.  6.  p.407.  Vol.  9.  p.  43, 
Contra  Hermogen.  Cap.  l„  VoL.  7.  p.  212. 
De  idololarria. 

Cap.5.Vol.6.  p.354. 

Cap.  7.  V  ol.  3.  p.  147.  Vol.  6.  p.  480.  Vol.  7.  p.  213. 
Cap.  8.  Vol.  7.  p.  214.  -  Cap.  9.  Vol.  7.  p.  236. 238. 251.  260. 
Cap.  1;.  Vol.  4.  p.  223.  Vol.  7  p.  212. 216. 403.  447. 497. 
Cap.  14.  Vol.  4.  p.  243.  Vol.  5.  p.  298.  Vol.  7.  p.  229. Vol.  9. 
Cap.  16.V0I.7.P.220.  Vol.  9.p.  320.  ("p.6.l2o.Iji, 

Cap.  17.  Vol.  7.  p.  220. 232. 
De  ieiuniis  aduerfus  Pfychicos. 

Cap.l.Vol.9.p.259-  -  Cap.2.Vol.9.  p.  179.  207. 
Cap.  10.  Vol.  5.  p.  302.  -  Cap.  II.  Vol  9.  p.  259, 
Cap.  13.  Vol. 5.  p.  135.  Vol.6. p. 489.  Vol.  9.  p.  207.210.259. 
Cap.J^.Vol.  9.  p.  60. 179. 230.  255.  (262. 

Cap.i5.V0l7.  p.  375.V0I.  9.  p.  16.37. 60. 211, 
Contra  ludreos.  Cap.  4.  Vol,9.  p.56. 
Aduerfus  Marcionem. 

Lib.I.cap.7.  V0I.4.  p.232. 

cap.  14.  Vol.  4.  p.  390.  Vol.  6.  p.  456. 
cap.  23.  VoL  6.  p.  322.  -  cap,  29.  Vol,  4.  p.  235. 331. 
Lib.  2.  cap.  21.  Vol.  9.  p,  24. 
Lib.  3.  cap.  24.  Vol.6.  p.  343. 
Lib.4.  cap.  5.  Vol.  1.  p.  58.  -  cap,  9.  Vol.  7.  p.  179. 
cap.  10.  Vol.  8-  p.  187.  -  cap.34.  Vol.  9.  p.  350. 
cap.  40.  Vol  6.  p.  456. 
Lib.5.cap.7.Vol.9.p.283.  -  cap.io.  Vol.  4.P.187  I§9- 
De   monogamia. 

Cap.  I.  Vol.  9.  p.  280.  -  Cap.  7,  Vol.  9.  p.  283. 
Cap.  10,  Vol.  6. p.  331.343. 

Ddd  2  Cap. 


Tertv.Uiamu. 


INDEX    SECVNDVS 


l'U  an. 


•     -    Cap.  n.  Vol.  i.  p.  58.  Vol.  2.  p.  155.  Vol.  9.  p.  283. 289. 5#,T 

Cap.  12.  Vol.  2.  p,  157.  Vol.  7.  p.444. 
Ad  naoones.  Lib.I.  cap.  16.  Vol.  7.  p.  444.  -  cap,  17.  V0I.7.  p.364. 
De  oratione. 

Cap.i.Vol.  J.p.SjJ.  -  Cap.6.Vol.  J.p.  299. 

Cap.  9,  Vol.  5.  p.  235.  -  Cap.  11.  Vol.  3.  p.  igl.  Vol.  5.  p.  265. 

Cap.l2.  V0I.5.P.263.264.265.  -  Cap.  13.V0L5.  p.269. 

Cap.14.  Vol.  3.  p.  223.  V0I.5.  p.  283.  Vol.6,  p.  302. 303. 
412. 414. 448. 575 .  Vol  9.  p.  179. 
De  paticntia,  Cap,  13.V0I,  4.  p.  44.  Vol.  9.  p.  230. 
Dc  pcenitentia. 

Cap.6.Vol.4.  p.  2.336.  -  Cap.7.  Vol.  8.  p.157. 

Cap.  9.  Vol.  3.  p.  223.  Vol.  6.  p.  449.  Vol.  8.  p.  III.  Il8.  I24; 

Cap.  10.  Vol.  7.  p.  200.  ( 130,  157. 

Dc  prEefcriptionibus  aduerfus  hsreticos. 

Cap.13.V0L4.  p.  65.  84.  V0I.7.  p.  5. 

Cap.  14.  Vol.  4.  p.  84.  -  Cap,  20.  Vol,  2.  p.  203. 

Cap.2l.Vol.  3.  p.I3S. 

Cap.  30.  Vol.  6.  p. 259  Vol. 7.  p.  103.  Vol.  g.  p.  I7f.  224. 

Cap.32.  Vol.i.p.  59.65.  -  Cap.35.  V0I.5.  p.8o. 

Cap.  3S.  Vol.i.p.59. 71.  •  Cap.37.V0l.Lp.34  V0I.7.  p.7. 

Cap  40  Vol.  4.  p.312. 

Cap,  41.  Vol  1.  p.  44. 350.  Vol.  2.  p.  29.  Vol.  4.  p.  123.  Vol.  j,' 
p.  5.  Vol.  6.  p.  124.296. 

Cap.  46.V0l.4-p.  172.V0I.9.  p.268. 
Aduerfus  Praxean. 

Cap  1.  Vol.  I.  p  27.  -  Cap.  2.  Vol.  4.  p.  84.  Vol.  7.  p.  f. 

Cap.  3.  Vol.  5.  p.  63.  -  Cap.  2  6.  Vol.  4.  p.  164.337.  V0I.5.P.177. 
De  pudicitia. 

Cap.  1.  Vol.  1.  p.  75.  ^S-  Vol.  g.  p.  216. 

Cnp  4.  V0I.3.P.156.  !79.Vol.7.p.44i.Vol.8.p.i8f-Vol.9. 

Cap.  10.  Vol.  3.  p.  124. 302.  ( p.  293. 334. 

Cap.  12.  Vol.  7.  p.  3  >4«  -  Cap.  13.  Vol.  3.  p.  jpi. 

Cap.  19.  Vol.  7.  p.  179. 360.  492.  514. 

Cap,  21.V0I.5.  p.  63. 


Tertuttianur.  A  V  C  T  O  R  V  M. 


FT,an. 

De  refurrectione  carni*. 

Cap.  i.  Vol.  io-  p.  29.  -  Cap.  8.  V0I.4.  p.  312, 
Cap.  48.  V0I.4.  p.i88- 
Ad  Scapulara. 

Cap.2.  Vol.  f.  P.70.320.V0I.  7.  p. 3S8. 
Cap.  3.  Vol.  3.  p.  131.  Vol.  9.  p.  44.  Vol.  10.  p.  2. 
Cap.  4.  Vol.  I.  p.  14. 22. 23.  Vol.  5.  p.  2f  9.  Vol.  6.  p.  J56, 
Cap.5.  V0I.9.  p.  I41. 
Scorpiacum  aduerfus  Gnoflicos. 

Cap.  4.V0I.  5.  p.70.  -  Cap.  15.  Vol.p.p.  ^4. 
De  fpectaculis, 

Cap.  4.  Vol.  4  p.  146. 263.  Vol.  7.  p.  210. 
Cap.  10.  Vol.  7.  p.  4*3.  -  Cap.  11.  Vol.  7.  p.  20Q. 
Cap.  12.  Vol.  7.  p.  209.  -  Cap.  22.  Vol.  4.  p.  224.' 
Cap.23.V0L7.  p.462.  -  Cap.24.Vol.4.p.i4.6. 
Cap.2f.  Vol.  f.  p.  136.  iji.  Vol  6.  p.35.  357. 4S4.  ^o. 
Cap.16.  Vol.  2.  p.  21.V0I.4.  p.229.  V0I.7.  p.450. 
De  teftimonio  animx  aduerfus  idola. 

Cap.  4.  Vol.  10.  p.  6, 11.  69. 
Aduerfus  Valentinianos. 

Cap.  3.V0I.3  p.  116. 147.  Vol.  5I p. 2pcT. 
De  velandis  virginibus. 

Cap.  1.  Vol.  !.p.u8.H9.Vol.4.p.  8}.  Vol.  7.  p.f. 
Cap.  9.V0I.1.  p.  342.343.  Vol.6.  p.  125. 
Cap.  n.Vol,  9. p.  321.341.  -  Cap.17.  Vol.5.p,266. 
Ad  vxorem. 

Lib.  1.  cap.  7.  Vol.  I.  p.  73. 341. 345.  Vol.  3.  p.  223. 
Lib.2  cap.  2.  Vol.  9.  p.289.  -  cap.  2.  Vol.  9.  p.  285. 

cap.4.Vol.  j.p.  29c.330.V0l.  6.  p.  302.  Vol.  9.  p.241. 
cap.  5.  Vol.  6  p  414.  -  cap.  6.  Vol.  f .  p.  41.  137. 
cap.  9.  Vol.  7.^.384.  -  Vol.9p.393.334. 
67.  ACTA   THECLAE. 

Apud Grabe fpicileg.  tom.i.p.95  Vol.  4.  p.  146,  iyo.  Vol.y.p.^co, 

ACTA    THELICAE. 
Apud  Bareti.  an.  30 f  VoJ.y".  p.  56. 

Ddd  }  THE- 


Theo.ioreW.t. 


INDEX    SECVNDVS 


Fl.M.\ 


423. 


THEOCRlTVS» 
Idyl.  14.  dcHyla.  Vol.  6.  p.  19. 

THEODORETVS. 
Opera  omnia,  graec.lat.  4V0I.  Parif\6^2.fol. 

Tom.  i. 
InLeuitic.cjuaeft.  24.  Vol.  7.  p.421.  •  quacft.32.  Vol.o.p.  33, 
InNumer.  quaeft.  15.  Vol.  i.p.  41.  V0I.4.  p.  125.  no.  Vol  C.  p.  135", 
In  Pfalm.  33.  Vol.  g.p.  278.  -  Pfalm.149.  Vol  3.  p.  279, 
In  Cantic.  cap.  2.  Vol.  5.  p.  19. 

Tom.  2. 

In  Iefai.  cap.  13.  Vol.  ].  p.  288- 
In  Amoi.  cap.  €■  Vol.  9.  p.  33. 
In  Sophon.  cap.  1.V0I.3.  p.289. 

Tom.  }. 

Inepift.  ad  Roman.cap.  9.  V0I.3.  p.  289« 
In  1  epift.  ad  Corinth.  cap.  6.  Vol.  4.  p.  316". 

cap.  7.V0I.  9.  p  286.-  cap.!i.Vol.6.p.jo<5. 
cap.  14.  Vol.  1.  p.  47.  Vol.  6.  p.  128. 
cap.  l^.Vol.  4.  p.  189. 
In  epift.  ad  Galat.  cap.  3.  Vol.  1.  p.  289. 
In  epift.  ad  Ephef.  cap.  2.  Vol.  I.  p.  13. 

Philipp.cap.i.  Vol.  1.  p. ).  69.267. 

cap.  3.  Vol.  9.  p.  33. 
CololT.   cap.  2.  V0I.5.  p.  gl. 
Inepift.  2  adThelTal.  cap.2.  Vol.  7.  p.259. 

1  adTimotLcap.  1.  Vol.2.p.  83- V0I.7.  p  rn. 

cap.  3.  Vol.  1 .  p.  67. 6y.  267.  Vol.  2.  p.  157 , 
cap.5.  Vol.i.  p.345. 
Hiftoria  ecclefiaftica.  ibid.  &  feparatim   Cttntabrig.  1720.  folt 
(Amftclod.i69j.fel.) 
Lib.i.  cap.^.Vol.  i.p.  10.324.  V0I.7.  p.  87. 

cap  5.  Vol.  r.p.  77.  -  cap.7  V0I.2.  p.97.  Vol»  4.p. 6f. 
cap.  9.  Vol.  2.  p.  io5.  -  cap.  10.  Vol,  9.  p.  94. 
cap.  11.  Vol.  2.  p.  272.  -  cap.  21.  Vol.  2,  p.  210. 
cap.24.V0I.  3.  p.  158.  -  cap.zr.  Vol.  1.  p.  144.  150. 
cap.  26.  Vol.i.p.329.  -  cap.  31.  Vol.  3. p.  239. 313. 

Lib. 


Thcoloretur.  AVCTORVM. 


F/.  an. 

Lib.2.cap.  5.  Vol.  1,^,175.  -  cap.13.  Vol.  5,  p.  157. 
cap.  14,  Vol.  1.  p.  Ig2.  -  cap.  15.  Vol.  3.  p.  -<;  1. 
cap.  16.V0I.6.P.259.  -  cap.17.  Vol.i.  p."i5i. 
cap.  14.  Vol.  7.  p.  135.  Vol.  j.  p.  160.  Vol.  6.  p.  16. 
cap.  27.  Vol.  2.  p.  297.  Vol.  3.  p.  290.  Vol.  5.  p.  243. 
cap.  50.  Vol.  2.  p.  402.  -  cap.  y.  Vol.  2.  p.384. 
Likj.cap. 4.  Vol.i.p.  17,131.  -  cap.io.  Vol.  10.  p.?7» 
cap.  15.  Vol.  7.  p.  217.  -  cap.  16.  Vol.  7.  p.  219^ 
cap.  24.  Vol.  7.  p.  119.  -  cap.  27.  Vol.  7.  p.  119. 
Lib«4.cap.  2.  Vol.  1,  p.  149.  -  cap.  5.  Vol.  1.  p.  133. 
cap.  7.  Vol.  I.  p.  153.  -  cap,  8.  Vol,  2.  p.  236. 
cap.n.  V0I.7.  p.243.  -  cap.12.  Vol.  1.  p.  115. 
cap.  13.  Vol.  8.  p.  86.  -  cap.ij.Vol.s.p.igj.Vol.f.p.IO^. 
cap.25.V0l.  j.p-46r.  -  cap.26.  V0I.3.  p.  86. 
cap.  27.  Vol.  3.  p  87.  -  cap.  28.  Vol.  3.  p.  38. 
cap.29.  Vol,  5.  p.  176. 
Lib.5.  cap.  3.  VoL  i.p.  182.  272.  Vol.  ?.  p.  22C. 

cap.4.Vol.i.  p.115.  173.187.  Vol. 3.  p.  453. 
cap.  8-  Vol.  1.  p.  188.  Vol.  2.  p.  3§3. 
cap.  9.  Vol.  1.  p.  161. 250. 

cap.  18.  Vol.  3.  p.  212. 264.  Vol. 5.  p.  26 5.  Vol.  6.  p-422* 
cap.  19.  Vol.  3.  p.  138.  (479. 481. Vol.  7.  p.140. 

cap.23.  Vol.  1.  p.  163.250.  Vol.  7.  p.35. 
cap.  24.  Vol.  3.  p.  348. 
cap.  28.  Vol.  J.  p.  247.  Vol.  3.  p.  468. 
cap.  30.  Vol.  5.  p.  94.  -  cap,  32.  Vol.  2.  p. 385. 
cap.  34.  Vol.  6.  p.  548.  Vol.  7.  p.  172.  Vol.  8. p.  229, 
cap.  36.V0I.  io.p.41.  -  cap.  33,  VoL  7.  p.  215, 
cap.  39.  Vol.  5.  p.  154. 
Hiftoria  religiofa. 

Cap.2.  Vita  Iuliani.  V0I.3.  p.  448. 
Cap.  4.  Vna  Eufebii.  Vol.  3.  p.  4  48. 
Cap .  6.  Vira  Simeonis.  Vol.  }.  p.  448. 
Cap.  15.  Vna  Macedonii.  VoJ.  5.  ^,448. 
Epift.42.  V0L3.P.451.  -  Epift.47.  lbicl.. 

^pift. 


TbeoeL  rettal 


INDEX    SECVNDVS 


Fl.  an 


JI8. 


Egift.  77.  V0I.3.  p.455.  V0I.7.P.82. 

78.  V0I.3.P.456  -  Epift.g'.  Vol.r.  p.  226.  251, 
86.  Vol.  1.  p  244.  -  Epift.  110.  Vol.  2.  p.  i)g. 
113.  Vol.  1.  p.  199.  Vol.  2.  p.  361.  Vol.  3.  p.  54;.  591. 
145.V0I.  3.  p.  452. 

146.  Vol.  4.  p.  167.  Vol.  5.  p.  13.  Vol.  6.  p.  294. 
Tom.  4. 
Dialog.  1.  Vol.  1.  p.  64. 256.  Vol.  6.  p.  277. 454.  Vol.6.p,32I.4)  4. 
Compcnchum  fabnlaruni   hxreticaium. 

Lib.l.  cap.  i.Vol.  9p.  266.  -  cap.2.Vol.  4.  p.  172. 
cap.  3.  Vol.  9.  p.  267.  -  cap.  6.  Vol.  9.  p.  270. 
cap.  10.  Vol.  4.  p.  153.  Vol.  6.  p.  279. 
cap.  11.  Vol.  4.  p.  1)4.  Vol.  6.  p.  279. 
cap.  20.  Vol.  6.  p.  273.  Vol.  9.  p.  275-. 
Lib.2.  cap.  1.  Vol. 9.  p.57.  -  cap.  3.  Vol. 7,  p.  99. 

cap.  7.  Vol.  4.  p.  I73. 
Lib^.cap.  1.  V»l.  9.  p.  269.  -  cap.  2.  Vol.  9,  p.  280. 

cap.  9.  V0I..4.  p.175. 
Lib.4.cap.I.  Vol.  5,  p.  177. 

cap.  3.  Vol.  4.  p.  332. 340.  Vol.  5.  p.  177. 
cap.Il.  Vol.  4.  p.  160. 
cap.  13.  Vol.  6.  p.  534.  Vul.  g.  p,  20). 
Lib.5.  cap.  Ig.  Vol.  4.  p.  160. 

cap.2g.Vol.  Lp.39.V0l.  4.  p.  132. 
De  curandis  Gntcoi  um  adrettionibus. 

Sermoj.  de  natura  hominis»  Vol.  5.  p.  92. 

g.  dc  manyubus.  Vol.  3.  p.  135.  29I.  Vol,  5.  p.  295.  Vol. 
9-de  lcgibus.Vol.9.  p.273.  (9.P.I49. 

THLODORVS   LECTOR. 
Hiftotia  gnec.latin.  cum  noris  Henrici  Valefti,  Cantabrigialjlo, 
(Amflelod.  1695./0/.,) 
Lib.  1.  Vol.  2.  p.  291.384.  Vol.  3.P.18.  602. 
Lib.  2.  Vol.  2.  p.  52.  63. 73. 265.291.  V0I.3.  p.  17, 128. 266.306. 
458-  461.  Vol,  4.  p.  30, 113.  Vol.  6.  p.  39, 359.  Vol.  9. 

P-  235. 

THE- 


Tbeedofiur. AVCTORVM. 


Fl.au. 


THEODOSIVS    IMPERATOR. 

Codex  cum  commentariis Iacobi Gothofredi  G\o\.Lvgd.i(,^foI. 

Tom.  i. 
Lib.I.  tic.  3.  de  paganis.  leg.  25.  Vol.  3.  p.  324. 

tit.  1  .  deaiTciToribus,domeiticis  &  cancellariis.Vol.z.p.6j, 
Lib.2.  tit.  I.  de  iurisdi£tione.  leg.  9.  Vol.  7.  p.  481. 

tit.  8-de  ieriis.  leg.  1.  Vol.  9.  p.  16.19.114. 

leg.  2.  Vol.  9.  p.  2. 9. 13. 16. 85.  88.  ng.  133. 

tic.  9.  de  pattis.  leg.4.  V0I.7.  p.482.  leg.8. V0L7.P.354.368. 
tit.io.de  poftulando.  leg.  1.  Vol. 7.  p«4ro. 
tit.  21,  de  inofficiofis  dotalibus.  Vol.  9.  p.  3:2. 
tic.  33.  de  vfuris.  leg.  1.  Vol.2.  p.321.322.  leg.^.Vol.?.  p.324. 
Lib.J.tir.  3.  de  patribns,cjui  filios  dirtraxerunt,leg.i.Vol  7.P.380, 
tit.5.  de  fponfalibus  &c.  Vol.  9.  p.  314. 

leg.i.Vol.9.  p.  318.  leg.2.Vol.9.p.3i7.32I. 
leg,  3.  Vol.  9.  p.  318.  leg  4.  Vol.  9.  p  324. 
leg.  5.  Vol.  9.  p.  317. 321.  leg.  6.  Vol  9.  p,  315;.  32J. 
leg.  7.  Vol.  9.  d.  325.  leg.  8.  Vol.  9.  p.  318. 
tit. 6.  Si  prouinciae  reftor  &c.  leg.  1.  V0I.9.P. 297. 
tic.  7-denupciis.  V0I.9.P.314.  leg.i.Vol.  7.P.383.  V0L9. 
p.  295-  325-  leg-  2-  Vol.  9.  p.  288.  leg.  3.  Vol.  9.  p.327. 
tit.  8.  de  fecundis  nuptiis.  leg.l.  VoL  9.  p.  298. 
tit.  10. Si  nuptiae ex  refcripto  petantur.  leg.  1.  Vol.  7. p.423. 
tit.  11.  Si  quis  nupcias  inuicae  petat.  leg.  1.  V0I.9.  p,  297. 
rit.12.  dc  inceflis  nuptiis,  leg.2.Vol.  7.  p.422.  Vol.  9,  pjj, 

leg.  3.  Vol.  7.^.423. 
tit.  13.  de  dotibus.  Vol.  9.P.322. 

tit.  16,  de  repudiis.  leg.  1.  Vol.  7.  p.  431. 446.  V0I.9.  p. J02. 
356.Vol.io.p.8S-  leg.2.Vol.  9.  p.307.  359. 
Lib,5»tit.3.debonisclericorum.  leg.  I.V0L2.  p.  273. 

tit.  7.  de  expoficis.  leg.  1.  Vol.  7.  p.  407.  leg.  2.  ibid. 
tit.  8«  de  his,  cjui  fanguinolencos  emtos  vel  nutriendos 
acceperint.  leg.  1.  Vol.  7.  p.  3S0. 
Tom.  2. 
Lib.6.  tit.4.  de  epifcopis.  leg.  39.  Vol.  7.  p.  371, 
|  tir.  4.  de  pr  etoribus,  leg.  29  &  30.  Vol,  9.  p,  10. 

Bipgh,  O.&VoLX,  Eee  tif. 


TbcoJofiur.  IN  D  E  X     SECVN  D  V  S 


Fl.m. 


-     •    tit.J.  vt  dignitatum  ordo  feruetur.  leg.  2.V0I.7.  p.  387. 
tit.  23.  de  decurionibus  &  filentianis.  Vol.  3.  p.40. 
tit.  24.de  domeitieis.  leg.  4.  Vol.  7.  p.  387. 
tit.  26.  dc  proximis  comiribus  &c.  leg.  14.  Vol.  2.  p.  234^ 

leg.17.  V0I.9.P.9. 
rit.  23.  de  decanis.  leg.  I.  Vol.  2.  p.  45. 
tit.  35.  de  priuilegiis  militiun  palatinorum.  leg.  13.  Y0I.7.  p. 
Lib.7.  tit.  %.  de  meraris.  VoL 2.^.244.  (387. 

tic.  r  j.  de  tironibus.  leg.  6.  V0I.9.P.345.  leg.22.Vol.2,p,2 37.« 
tit.  20.  de  vereranis.  leg.  12.  Vol,  2.  p.  144. 
Lib-8.  tir.  5.  de  curfu  publico,  angariis  &  parangariis.  Vol.  2,  p. 
247.  leg.46.  V0I.2.  p.147. 
tit.  8-  de  executoribus.  leg.  r.  Vol,  9.  p.  16.  leg.  3.  ibid. 
tit,  10,  deconcufiionibusaduocarorum.  leg.  1,  V0I.7.P.478, 
leg.2.Vol.7.p.48o. 
Tom.  3, 
Lib,9»tir,  1,  de  accufationibus  &  infcriptionibus.  leg.  r.  Vol,  7. 
p.  475.  leg.  4.  Vol.  7.  p.  354.  477.  leg.  9.  V6l.  7. 
p.509.  leg.ir.  Vol.  7.  p.  404. 486. 509.  leg.r^. 
Vol.  7.  p.  509.  leg.  19.  Vol.  7.  p.  jro. 
tir.  3.  de  cuitodia  reorum.  leg.  7.  Vol.  9.  p.  23. 
tit.4.  Si  cjuis  imperatori  malcdixerit.  leg.  r.  V0I.7.  p.386. 
tir.  5.  ad  legem  Iuliam  makitacis.  leg.  r.  Vol.  7.  p.  337. 
tit.  6.  ne  practer  criinen  maieftacis  &c.  Vol.  7.  p.387. 
tic.  7.  ad  legem  Iuliam  de  adulcens.  leg.  3.  Vol.  7.  p.  444. 

leg.  5.  Vol.  7.  p.  418.  Vol.  9.  p.  288- 
tit.  g.  Siquis  eam,  cuius  tutor  fuerir,corruperic,  leg.i.  VoL 

9-  p.300. 
tit  12.  de  emendarione  feruorum.leg.i.Vol.^.p.^o^.  leg.2.ib. 
tit.  14.  ad  legem  Corneliam  de  licariis  tor.  V0I.7.  p.J87» 
tir.  r>.  de  parncidio.  leg.r.  Vol.  7.  p.  38^.  399. 
tir.  16/de  maleficis  &  marhemarieis.  ror.   V0I.7.  p.  225". 
leg.  1. 2.  Vol.  7.  p.  248.  leg,3.  Vol.  7.  p.  249.  251. 
leg.  4.  Vol.  7.  p.  241.  leg.  6.  Vol.  7,  p.  249.    . 
leg.  8-  Vol.  7.P.387.  ieg.  9. 10,  II.Vol.  7,  p,249. 


Theo&ofiut. 


AVCTORVM. 


Fl*  au. 


tic  17.  de.fepulchris  violatis.  leg.  T.  Vol.  7.  p.  jr j.  Vol.  10» 
p.  86.  leg.2.  V0I.3  p.  165.  V0I.7.  p.  513.  Vol.  10; 
p.  25. 85. 90.  leg.  3.  Vol.  7.  p.  31$.  Vol.  ro.  p.  %%. 
leg. 4.  Vol.  10.  p.  2J.  87.  leg.  5.  Vol.  7. p.312.  Vol. 
10.  p.  24.  36. 87.  leg.  6.  Vol.  10.  p.  12. 30.  leg.  7, 
Vol.  10.  p.  92. 
tit.l8-ad  iegcm  Fabiam ,  hoc  eft,  qui  filios  inuolant  alie- 

nos.  leg.  1.  Vol.  7.  p.  206, 409. 466. 
tit,  19.  ad  legem  Corneliam  de  falfo.  leg.2.  Vol.  7.  p.  485.' 

leg.  ?.  V0I.7.  p.  3S6. 
tit.  2I.de  falfa  moneta.  lcg.  1.V0L.7.  p.  386.484. 

leg.2.Vol.  7.P.386.4S4.  leg.3.  J.  6.  ibid. 
tit.22,    Si  quis   foiidi   circulum  exteriorem  incideric  &c» 

V0I.7.  p.386.  leg.r-  V0I.7.  p.  484.  49r. 
tit.  13.  Si  quis  pecuuias  cotiflauerit  &c.  Vol.  7.  p.  386. 
tit.24.  de  raprc  virginum  vel  viduarum,  leg.  r.  Vol.  7.  p.' 

382.439.1e^2.Vol.7.p.  383.  440. 
tk.  2J.de  raptu  fanftimonialium.  leg.  2.  Vol,  3.  p.  99. 108» 

V0I.7.  p.440.  lcg.3.Vol.3.  p.roS. 
rit.  27.  ad  legem  Iuliam  repetundarum.  leg.  6.  Vol.  7.  p.476. 

leg.  7.  Vol.  7.  p,  477. 
tit.2S.  de  crimine  peculatus.  leg.  1.  Voi,7.  p.  477. 
tit.  29.  de  his ,  «jui  latrones  &c,  occultauerint.  leg.  1.  Vol.  7, 

p.  499.  leg.  2.  Vol.  7.  p.  500. 
tif.  33,  dehis,  qui  plebem  audent  contra  publicam  colli- 

gere  difciplinam.  kg.  j.  Vol.  7.  p.  387. 
tit,  34.  de  famofc  libeliis.  lcg.  7.  V0I.7,  p.  511. 
tit.  35,  de  quxfhonibus. leg.4,  Vol.  9.  p.  218.  kg.  7.  Vol.  9, 

p.  20. 118- 
tit.38.de  indulgentiis  cikninum.  Jeg.T.Vol.7.  p.249. 

leg.^.Vol.  7.P.T94.V0I.8.  p.227.  V0I.9,  p.  109.' 
232.  leg.^.Vol.^.  p.  194.  Vol.  8- p.227.  V0I.9. 
p.  I09. 232.  leg.  5.  Vol.  9.P..II3.  leg,  6.  Vol.  7.  p. 
194.392.  leg.7.Vol.7.  p.  195.  393,  lcg,8.Vol.7. 
P.i95'S9j.Vol.  9-  p.no. 

tu  2  tir. 


Theodofms. I N  D  E  X     SEC  V  N  D  V  S 


*/. 


u>. 


-     -  tir.  39.  de  calumniaroribus.  Vol.  7.  p,  486.  leg.  1. 2. 3.  Vol. 

7.  p.  509. 
tir.  40.  de  pccnis.  lcg.  2.  Vol.  7.  p.  401.  leg.  8.  Vol.  9p.  409. 
leg.  11.  Vol.  7.  p.  409.  leg.  15.  Vol.  7.  p.  387- 
leg.  16.  Vol.  3.  p.  8y.  Vol.  6.  p.  116.  Vol.  7.  p.587. 
leg.17.  Vol.  3.  p.  359.  V0I.7.  p.387. 
tir.  44.  de  his,  qui  ad  llatuas  confugiunr.  V0I.3.  p.  357. 
tir.  45-.  de  his,  qui  ad  ecclef.  confugiunr.  leg.l.  Vol.  }.  p. 
360.V0I.  7.  p.471.  leg.2.  V0I.3.  p.368.  V0I.7. 
p.470.  leg.3.  Vol.  2.  p.259.  Vol.  5.  p.  358.  363. 
leg.^.Vol.-.  p.190.  274.  356.  368.  569.  leg.j. 
Vol.  3.  p.  564. 
Lib.io.  tir.  19,  de  metallis  &  metallariis.  leg.io.ll.  Vol.2.  p.286. 

Tom.  4. 
Lib.  II.  tit.i.  de  annona  &  tnbutis.  leg,  9.  Vol.  3.  p.  588- 
leg.  i).  Vol.  2.  p.  254.  leg.  ^.  Vol. 2.  p.  23J. 
tit.  6.  de  fupeiindifto.  Vol.  2.  P-245» 
tit.  7.  de  exattionibus.  leg.  10  13.  Vol.  9,p.  ]6. 

leg.  20.  Vol.  7.  p.  479. 
tir.  8-  de  fuperexa£tionibus.  leg.  2.V0I.7.  p,  479. 

lcg.3.Vol.7.  p.479.  494. 
tit.16.de  extraordin.  fiue  fordidis  muneribus. 

leg.  n.  Vol.  7.  p.  478.  leg.  15.  Vol.  2.  p.  248.  252. 
leg.  21.24.  Vol.  2.  p.  252. 
tit.i7.de  cquorum  conlatione.  leg.  3.  Vol.  2.  'p.  237. 
tir.  20.  de  conlatione  donatarum  tkc.  leg.  6.  Voi.  2.  p.  233. 
tit.24.de  patrociniis  vicorum.  leg.  6.  Vol.  2,^.234. 235. 
tit.  26.  de  discufforibus.  leg.  1.  V0I.7.  p.  4.79. 
tit.  27.  dealimentis,  quae  inopes  parentes  de  publico  perere 
debent.  lcg.l.  Vol.  7.  p.  330.  406.  leg.  2.  V0I.7. 

p.  381.  406. 
tit.  30.  de  appellationibus  &    confuitationibus,   leg.  57. 

V0I.3.  p.15. 
tit.  36.  quorum  appellatijnes  non  recipiendne.  leg.  1.  Vol. 
7  P»  i9i-  %.  4.  Vol.  7.  p.  4lS4eg.7.Vol.7.p.393. 

tir. 


Tbn>d"jtut, 


AVCTORVM. 


un. 


•     -  tit.  59.  dc  fide  teftium.  ler^.  3.  Vol.  2.  p.  *  16.  Vol.  7.  p.  166, 

356.  leg.  8.  \  ol. 2.  p.213.  leg.io.  Vol.2.  p.  2:g. 

leg  II.  V0I.7.  p.?  8 3  298. 
Lib.  12.  tic.  I.  de  decurionibu  .  leg,-6.  V'!.  9.  p.  296.  leg.  49.  59. 

Vol.  2.  p.  257.  leg.  6 ;.  Vol.  j..p.  42.  leg.  99.  Vol  2. 

p.  2)8-  leg.  104.  V0I.2.  p.  ?59.  leg.107.  Vol. 2.p. 

249.  leg.  115.  Vol. ;.  p.  259.  lc  g;  1:1.  Vol.  2.  p.  25. 

258.  leg.  123.  Vol.  2.  p.  25 8.  leg.  163.  Vol.2.  p.:y9. 

leg.  169,  Vol.  7.  p.  209. 
tit,  6.  de  fufceptonbus ,  propofuis  &  arcar'i:.  leg.  32,  Vol, 

7-!M94» 
tit,  7.  de  ponderatoribus.  leg.  1. 2,  Vol.  7.  p.  495, 

Tom.  5. 

Lib.lj.tit.i.  de  luftralt  conlatione.  leg.i.  Vrl  2.  p.42.1eg.  ir.16. 

Vol.  2.  p.  243. 

tit.4.  dc  excufationibus  artifuum.  leg.  j.  Vol.  2.  p.  231. 

tit.  5.  de  nauiculariis.  leg.  38.  Vol.  9.  p. 20. 118. 

tit.  6.  de  prsdiis  nauiculariorum.  Vol.  2.  p.2}c>. 

tit.  9.  de  naufragiis.  leg.  2.V0I.2.  p.  217. 

iit.  10.  de  cenfu  fiue  adfcriptione.  leg.  4.  Vol.  2  p.  230.  Vol. 

3  p.  I   8-  leg.  6.V0I.  2  p.  230.  V0I.3,  p.  108. 

tit.n.de  cenfitoribus  &c.  Vol.  7.  p.  479. 

Lib.  14.  tit.  3.  de  piftoribus.  leg.  ir.  Vol.  2   p<47. 

tit.4.  de  fuariis.  leg.  8- Vol.  2.  p.  147. 

tit.  7.  de  collegiatis.  leg.  2.  V0I.7.  p.  158. 

tit.  10.  dc  habitu ,  quo  vti  oportet  intra  vrbem.  leg.  1.  Vol. 

2.  p.  423. 

tit.  13.  de  iure  Italico  vrbis  Ccnftantinop.  Vol.ej.p.  13. 

tit.14.de  canonefrumentario  vrbis  Romar.  tot.Vol  2.^.233. 

tit  16.  de  frumento  vrbisConftantinop,  leg.  2.  V0I.3.  p.116. 

tit.  ig.  dc  mendicantibus  non  inualidis.  leg.  1  Vol.7.  p.502. 

Lib. if.tit. 3.  de  itincre  muniendo.  leg.  6.  V0I.2.  p.  246.252. 

tit.  4.  de  imaginibu5  imperialibus.  leg.  1.  Vol.  p.p.  10. 

tit.  5.  de  fpedlaculis.  leg.  2.  Vol.  7.  P.27S.  Vol.  o.p.  io.  ir. 

16.30.  leg.  5.  V0I.7.P.11.  Vol.p.  p.  31.78.8f  117- 

121. 124. 221.  Vol.o.p.36. 

£ce  3  tk. 


Tbcolojiut. 


INDEX  SECVNDVS 


11.  an. 


tit. 6. deMaiuma.  V0I.7  p.224  leg. 2. V0I.7.  p.4^3, 
tit.  7.  de  tcenicii.  leg.  12.  Vol.  3.  p.  103. 
tit.  12  de  gladiatoribus.  leg.i    V0L7.  p-409- 
tit.  14.  de  infirmandis  his,  quae  fub  tyrannis  aut  barbaris 
gefta  funt.  Vol.  7.  p.  587. 
Tom.  6. 

Lib.  Ii5.  tit.l.  de  fidc  catholica.  bg  \.  Vo!.  3.  p.  341. 

tit.2.  de  epifcopis,  ecdefiis  &  clericis.  leg.  2.  Vol.7.p_3ig. 
leg.  3  Vol.  2.  p.  2f  6.  leg.  4.  Vol.  2.  p.  267.  Vol. }.  p.  12}. 
leg.  6.  Vol.  2.  p.  2c6.  leg.7.  Vol.  2.  p.  259.  Vol.  7.  p  318. 
leg.  8-  Vol.2.p  242. 245.  kg.io.VoU.p  230.243.247.251. 
leg  14.V0I.2.P.230.247.  leg.if.Vol.2.p.42,243.247. 
leg.  19.  Vol.  2.  p.  278. 

leg.  20.  Vol.  2.  p.  268,  Vol.  3.  p.  38-  56.  Vol.  2.p.  487. 
leg.  21.  Vol.  2.  p.  2^8.  leg.  25.  Vol,  2.  p.  220,  223. 
kg.24.  Vol.  2.  p.  25.  251. 
leg.  35.  Vol.  6.  p.  116.3zo.Vol.  8.  p.67. 
leg.  26.  Vol.  2.  p.  73.  lcg.  27.  Vol.  1,  p.  344.  Vol,  2.  p. 

269.  Vol.  3.  p.  107.  Vol.  7.  p.  487. 
lcg.  28-  V0L2.P.269.  Vul.7.  P.4S8. 
leg.31..  Vol.  7.^.519.  kg.32.  V0I.3.  p.27. 
lcg.33.V0l.  :.p.  \z\  leg.3j.V0l.  7.  p,  350. 
kg.36.V0L2.  p.243.  leg.  38.  Vol.?.  p.62. 
lcg.  39.  Vol.  2.  p.  382.  Vol.  3.  p.  93.  Vol.  8.  p.  20. 
leg.40.  Vol.  2. p.  236. 246.248  kg.42.*Vol.2.p,  47. 
Leg.  44.  V0I.2.  p.  2  jg.  Lg.  45.  Vol.  8;  p.  13. 
nt.  s.demonachis^leg.  1.  Vol,  3.  p.  8v 
rir.  4.  de his,  qui fupcr  re4igiorie contcndunr.  leg.^.Vol.^.p. 
tic.  J.  Jc  h.tuecicis..leg. 6.  Vol.  7,  p, 334.  (  126. 

Ifig.  7.V0I.  7.  p.  466.  leg.  8- Vol  6.P.274.V0I.7.P.334. 

leg.9.  V0I.7,  p.  70.  27J.   Vol.  9.  p.  (;6. 

leg,  1 ;>.  Vol,  3.  p.  126.  leg.  ii.  Vol.  7.  p,  4.66. 
lcg.2i.Vol.7.p.  65.  leg.24  Vol.  6.  p.117. 
leg.  30.  Vol.  3.  p.  264.  Vol.  5.  p.  22. 
leg.  34.  Vol.  7#p.  104.  leg.  35.  Vol.  7.  p.  20. 

kg. 


Th  eodojitir. 


AVCTORVM. 


F/. 


an. 


385- 


leg.  29,  Vol.  7.  p.  66.  leg.  43.  Vol.  7.  p.  273. 

le:?.  4 4.  Vol. 7.  p.  273,  2g8.  leg.  .51.  Vol.  7.  p. 

leg.  52.  Vol.  2.  p.  276.  leg.  53.  V0I.7.  p.  *88« 

leg.56,  Vol.  7.p.  70.  leg.  59.  V0I.9.  p.97, 

leg.  66.  Vol.  i.  p.  34.  Vol.  7.  p. ic). 
tit,  6.  Ne  fan&um  baptifma  iteretur.  leg.i.Vol.4. 

leg.4.  Vol.  3.  p.  362.  Vol.  4.  p.4o6.1eg.6.Vol,9.p.97. . 
tic,  7.  de  apoftaris.  lcg.  1.  Vol.  7.  p.  2g2. 

leg.  2.  Vol.  4.  p.  5.  leg,  3.  Vol,  7.  p.  270. 


70. 


P.4TCU 


leg.  4.  V0I.3.  p.362. 


tir.  9. 


tir.8-  de  Iudjeis  ,  Caelicolis  &  Samaritanis.  leg.  1,  Vol»7. 

p.  270. 274. 
leg.  6.  Vol.  9.  p.  288-  kg.  19.  Vol.  7.  p.  273, 
leg.  23.  Vol.  7.  p.  274.  leg.  29.  Vol.  1,  p.  237. 
Ne  chriftianum  mancipium  iudaeus  habear.   leg.  3. 
V0I.7.  p.274. 
ticio.  de  paganis,  facrificiis&templis.leg.l6.Vol.3.  p.167. 
leg.  17.  Vol.  9.  p.  36.  leg.  ig.  V0I.3.  p.  167. 
leg.  19.  Vol.  2.  p.  2751.  Vol.  3.  p.  167.  V0I.7.  p. 226,231 
leg.  20.  Vol.  2.  p.  275.  Vol.  7.  p.  258. 
leg.  24.  Vol.  9.  p.  97.  leg.  25.  Vol.  3.  p.  168. 
tit.  II.  de  religione.  leg.i.  Vol.  2,  p.  22r. 
tir,  12.  feufubditor.de  epircopah  iudicio.   leg,  I,  Vol,  2, 
p.2l6.  leg.  3.  V0I.2.  p.23I. 
Nouellx  ipfius  &  Valeimniani;  ad  cnlcem  codrcis. 
Titul.7.derepudiis.  V0I.9.  p.  360. 
Tic.  2I.Necjue  donum  diuinum  &c.;Vol.2.  p.  247. 
Tit.  24.  De  epifcoporum  ordinaiione,  Vol,  2,p.  9$.  ' 
Tit.25.  De  prctio  folidi.  Vol.  7.^,494. 
Tit.  26.  De  corporaris  vrbis  Romae.  Vol.2.  p.  146. 260. 
Tit,  38.  De  fucceflione  ciuiahum.  Vol.  2,  p.  148.  V0I.7.  p.447.' 
Vid.  eriam  v  a  l  e  n  1 ■  i  n  i  a  n  v  s. 
THEOPHMVS   ALEXANDRINVS. 
Epiftolx  hcortaftiee.  Bibl.patr.  rom.3,  (rom.  5.  edit.  Lugdun. 

1677.) 
Epiit.I.Vol,4.p.3l6.  Vol,  j,  p,62.  Vol.6.  P.32I.37L  Vol,9.p, 

86.  190.  Ca- 


Tb 

FI.  an. 

l6g. 

I077. 


,Ti 


INDEX    SECVNDVS 


3°3- 


380, 


Jll. 


Canonica  editta,  Apud  Bcueregium  pandeft.  tom. 2. 
Can.  7.  Vol.  6.  p.  500.  -  Can.  9.  Vol.  2.  p.  70. 

THEOPHILVS    ANTIOCHENVS. 
Lib.  ad  Autolvcum ,  grsc.lat.  Oxon.  i6%±2uo.  Et  ad  calccm/«- 
ftin.  Martyr.  (  Et  in  bibl.  patr.  grsec.  lar.  tom.  i.j  Vol.  4. 
p.  369.  Vol.  5.  p.  38. 59. 69.  70.  Vol.  6.  p.  520. V0I.9.  p  272. 
THEOPHVLACTVS. 
Commentarius  in  4  euangelia  grjec.  lar.  Parif.  l6p.fi. 
InLuc.  cap.24.V0l.  4.  p.  167. 173. 
In  I0an.cap.19.Vol.  6.  p.  277. 
Commentanus  in  epiftolas  S.  Pauli.  Lottdwi  16  36./»/. 
In  iepift.  adCorinth.  cap.  II- Vol.6.  p.506. 
cap.i5.Vol.4.p.  190. 
ACTA    THERACI. 
Apud  Barott.zd  ann.30}.  Vol.  5.  p.  57. 

tiiomas  aqvinas.    Vid.  fub  litt.  A. 

HVRBERTVS     THORNDlKlVS. 
Of  rcligious  Altcmblics,  ahd  theSeivice  of  God.  G*«ta^>\  1642. 

•   %tio.  Vol.  6.  p.  iji. 
JuftWeights  and  Meafures.  fyo.  Vol.  6.  p.  152. 

TIGVRINE    LITVRGY.  Vid.  WERNDLY. 
TILLESLY. 
Of  Tithes  in  Anfvver  to  Selden.  Vol.  2.  p.  i%j. 

TIMOTHEVS    ALEX  ANDKINVS. 
Canones  apud  Beuereg.  pand.  tom.  2. 

Can.  1.  Vol.  4.  p.  7.  54.  -  Can.  2.  Vol.  4.  p.  219, 
Can.  3.  Vol.  6.  p.  421.  -  Can.  4.  Vol,  4.  p.216. 
Can.  5.  Vol.  6.  p.  422.  -  Can.  7.  Vol.  6.  p.  422. 
Can.  13.  V0I.5.  p.  2g 5.  Vol.  6.  p. 577.  Vol.  %  p.  54. 
TlMOTHEVS   CONSTANTINOPOLITANVS. 
De  iis ,  qui  ad  fidem  catholicam  accedunt.  Apud  Cembefif  au- 
ftir.  aou.  tom.  2.  V0I.9.  p.59. 

1'ASSIO    TIMOTHEI, 
Apud  Pbotium.  «^,254.  Vol,i,p.  66. 
\  JRAN- 


Tg-Fa  AVCTORVM. 


Ft.an. 

FRANClSCVS   TOLETVS- 

Summa  cafuum  confcientix,  fiue  Inftruttio  facerdotum.f  Duacs 
1655.8«».;  Vol.  7.  p.  73. 162.  186. 
1483.  IOANNES     TRITHEMIVS. 

De  fcriproribus  ecclefiafticis  Cdsn.  1531.  qto.  Vol.  6.  p.  270.383. 
1428.  NICOLAVS    TVDESCHVS  ,   VUigO  PANORMITANVS. 

Coramentarius  in  quincjue  libros  decretalium,  Lugd.   1586./0/. 
Vol.  3.  p,  362, 

FRANCISeVS   TVRRIANVS. 
.Notx  in  canones  Arabicos  concilii  Nicxni.  Tom.2.  concilia- 
rum.  Vol.i.  p.191. 

FRANCISCVS     TVRRETINVS. 
Inftiturio  theologix  elenchticx,  4V0I.  Qcneu.  1688.4^». 
Part.  2.  lo.c.  II.  de  lege  DeL,  quxft.14.  ^ol.  &*  P«x4' 

V. 

VALENTINIANVS  III.    IMPERATOR. 
Nouellx.  Ad  calcem  codicis  Theodofiani. 

Tit.J.  de  fepulchris.  V0I.2.  p.224.  V0I.7.P.  312.  Vol.io,  p,1 

^•■87. 
Tit.  12.  de  epifcopali  iudicio.  Vol.  2.  p.  146. 147. 207.  222.  224. 

225.  260.V0I.  3.  p.  43.V0I.  7.  p.481.  V0L9.  p.362. 

Vid.  etiam  theodosivs. 

VALERIVS  MAXIMVS. 

LugAun.  1640. 

Lib.  I,  cap.  1.  Vol.  7.  p.  141, 

Lib.  2.  cap.  1.  Vol.  7.  p.  456. 

Lib.  6.  cap.  1.  Vol.  7,  p.  443.  •  cap.  9.  Vol.  7.  p.  295, 

HENRICVS     VALESIVS. 

Notx  ia  Eufebii  hiltoriam  ecclefiafticam, Cantabrigix  1720.  ( Am» 

Jield.lh^.fol.) 

In  lib.  1.  cap.13.  Vol.  4.  p.  119. 

lib.2.  cap.17.V0l.  1.  p.3.  Voi.3.  p.2. 

cap.  23.  Vol.  I.  p.  136.  -  cap.  25.  Vol.  \.  p.  12. 

lib.  3--cap.  23.  Vol.  4,  p.  14J. 

Bingh,O.E.Vol.X,  Fff  !Q 


Valefm. INDEX    SECVNDVS 


FK  an. 


In  lib.  5.  cap.  23.  Vol.  1.  p.  2lg.  265.  Vol.  9.  p.  93. 

cap.  24.  Vol.  1.  p.  153.  Vol.  6.  p.  402.  Vol.  9.  p.  igo. 
lib.  6.  cap.  It.  V0I.1.  p.  186.  -  cap.  19.  V0I.2.  p.  54.  411, 
cap.34.V0l.  7.P.I5}.  -  cap.39,  V0I.2.  p.129. 
cap.45.  V0I.2.P.94.9).  V0I.4.  p.  559- 
lib.7.cap.9.  Vol.  3.  p.  214.  Vol.  6.^.429.447. 
cap.  30.  Vol.  I.  p.  171.  Vol.  2.  p.  402. 
In  hilloiiam  de  manyribus  Pala;itinoe.  ibid. 
Cap.i.Vol.  I.  p.320.  -  Cap.2.  Vol.2p.2g. 
Cap.  ji.  Vol.  J.  p.6. 
In  libros  de  vita  Conftanani.  ibid. 
In  lib.3.cap.5o.Vol.3.p.2I7.  -  cap.j^.Vol.^.  p.  174, 
lib.  4.  cap,  18,  Vol.  9.  p.  22.  -  cap.  61.  Vol.  4.  p.  4. 
cap.  62.  Vol.  4.  p.  33. 
Notx  in  hiiloriam  ecclefiafticam  Socratit.  ibid. 
In  lib.  1.  cap.  8.  Vol.  4»p.  66.  -  cap.  n»  Vol.2.p.  164. 

cap.  19.  Vol.  3.  p.  463.  -  cap.  39.  Vol.  4.  p.  242. 
lib.  2.cap.8.Vol.  6.p.  16.  -  cap.2I.  Vol.6.  p.32. 

cap.  43.  Vol.  9.  p.  277. 
lib.3.cap.5.  Vol.  I.  p.  231. 
lib.  4.  cap.  31.  Vol.  7.  p.  429. 
lib  5.cap.  19.  V0I.7.  p.  125. 

cap.  22.  Vol.  2.  p.  41. 77.  Vol.  9.  p.  64. 
lib.6.  cap.  5.  Vol.  3.  p.  194. 
Notce  in  hiftoriam  ecclefiafticam  Sozomeni,  ibid, 
In  lib.l.  cap.  25.  V0I.3.  p.  599. 
lib.  2.  cap.  3,  Vol.  3.  p.  238. 
lib.  3.  cap.  14,  Vol.  3.  p.  71. 
lib.  4.  cap.  30.  Vol,  8.  p-  40. 

lib.  5.  cap.  10.  VoL  3.  p.  106.  -  cap.  21.  V0I.3.  p.  i6g. 
lib,  6.  cap.  3.  Vol.  3.  p.  joo.  -  cap,  6.  Vol.  3,  p.  ig2. 
cap.  26.  Vol.  2.  p.  195.  Vol,  4  p.  408. 
cap.28.Vol.8.  p.156. 
lib.  7.  cap.  19.  Vol.  6.  p,  43.  Il8. 
iib.  8-  cap.  6.  Vol.  r,  p.  253.  -  cap,  g.  Vol.  6.  p.  2r. 
cap.  9.  Vol.  1.  p.  346.  -  cap.  17,  Vol.  3.  p.  gj, 
cap.2j,  V0I.3.  p.  97.  Notx 


Vahftut. AVCTORVM. 


Fl.  an.\ 

KT 


None  ia  hiftoriam  ecdefiafticam  Theodoreti.  ibid. 
In  lib.  I.  cap,  g.  V0I.4.  p.67.  -  cap.  9.  Vol.  2.  p.107, 
cap.  26.  Vol.  1.  p.  337. 
lib.  2.  cap.  1 3.  Vol.  6.  p.  19.  -  cap.  24  Vol.  6.  p,  32. 

cap.  27.  Vol.  4.  p.  252.  Vol.  5.  p.  249, 
lib.4.  cap.  5.  Vol.  1.  p.  134. 
Notae  in  hiftoiiamecclefi.fticam  Euagrii.  ibid. 
Ia  lib.  I.  cap.  15.  Vol.2.p.ii2. 
lib.2.  cap.g.Vol.3.  p.j£I. 
Notae  in  hiftoriam  ecclefijfticam  Philoftcrgii.  ibicl. 
In  lib.  7.  cap. 5.  Vol.  3.  p.  26r. 

Notse  in  hiftoriam  ecclefiafticam  Tbeodori  LcBorit.  ibid. 
In  lib.l.  V0I.3.  p.  140. 

lib.  2.  Vol.  3.  p.  306.  458.  Vol.  4.  p.  It2. 
Epiftola  de  Anaftafi  &   marryrio  Hierofolymitano.    Ad  calcem 

Eufcbii.  V0I.3.  p.127. -^o.  Vol.  4.  p  254. 
DilTertatio  de  martyrologio  Romano.  Ad  calcem  Etifiii.  Vol.  9. 

M.   TERENTIVS  VARRO. 
De  lingua  latina,  cum  notis  Scaligcri.  Parif.  158).  $""• 
Lib.  5.V0I.  10.  p.j.  -  Lib.g.  V0I.7.  p.455. 
NICOLAVS    VLDELIVS. 
Exercitationes  in  Ignatium.  Ccnc"..  1623.  ^to, 
In  epift.  ad  Magneiian  c.4.  Vol.  ^.p.  I41. 

FLAVIVS    VEGETIVS. 
De  re  militari.  Lugdun.Batau.\^2.%uo.  (Lat.  gzrm.Francof.  ad 
Matnum  1616.  foi. ) 
Lib.  2.  cap.  5.  Vol.  7.  p.  356. 

VENANTIVS   FORTVNATVS.   Vid.  fub  litt.F. 
1'OLYDOKVS  VERGILIVS.   Vid.  fub  litt.P. 
IOSEPHVS      VICECOMES. 
De  ritibus  baptifmi.  Parif.  1618.4^. 

Lib.I.cap.7.  Vol.  3,p.259-  -  cap.  9.  V0I.3.  p,  261, 

cap.  25.  Vol.  4.  p.  248.  Vol.  9.  p.  1:0. 
Lib.2,  cap,  20.  V0I.4.  p.269.  -  cap.27.V0L4.  p.22l. 

Fff  2  cap. 


Vi 


INDEX     SECVNDVS 


11,  an. 


401. 


290. 

457. 
540. 


484. 
1244. 


-      -       cap.30.V0l.  2.^.23.  -  cap.  32.^01.4.^.34,37. 
Lib.  3.  cap.20.  V0I.4.  p.  394. 
Lih.  4.  cap.  J.  Vol.  2.  p.  279-. 
Lib.  5.  cap.  12.  Voi.  9.  p.  119. 

AVRELIVS     VICTOR. 
Epirome   hiftorice  Romanae. 
Vira  Caracallae.  Vol.  2.  p.424. 

VICTOR     ANTIOCHENVS. 
Commenrar.  in  Marcum,  Bibl.  parr.tom.l.  (rom.4.  ed.  Lugd.i6jj) 
In  cap.  2.  Vol.  8-  p.  188.  -  cap,  3.  Vol.  7.  p.  342. 
cap.i4.V0l.  6.  p.322. 

VICTOR   VTICENSIS,   fiue   VITENSIS. 
De  perfecutione  Vandalica.  Bibl.  patr.  tom.  7. 

Lib.  I.  Vol.  2 .  p.  298.  Vol.  3.  p.  45.  239. 339 .  Vol. 4.  p.  407.  Vol, 

6.  p.  410.  Vol.  10.  p,  57. 
Lib.  2.  Vol.l.p.160. Vol.4p,253,3i6.VoL9.p.84.Voiio.p,62, 
Lib.3.Vol.2.p.  35.V0L4.  p.296. 
Lib.  5,  Vol.  3/.  p,  420,  Vol.  4.  p. 386. 

VICTORINVS     MARTVR, 

De  fabrfca  mundi.  Apud  Caucum  hiftor.  litter.  tom.  1.  p.  ioj. 

(p.  37  edic.  Gencu.  1693.,)  V0I.9.  p.230.255. 

VICTORIVS    ACLVITANIC  VS. 

Canon  pafchalis,  cum  ncos  Bucberii,  Atit\ecrp.i^^./uh  Vid,' 

BVCHERIVS. 

VIGILIVS    I.    PAPA, 
Epiftolae  in  tomis  conciliorum. 

Ep.  2.  ad  Eutherium.  Vol.  4.  p.  168. 171, 408.  Vol.  6.  p,  12.  Vol. 

8-  p.  178- 

Ep.  4  ad  luftinian.  Vol.  6.  p.  327, 
Epift.  ad  Rufticum.  Vol.  6.  p.  123. 

VIGILIVS    TAPSENSIS. 
Opera  per  Cbijtetium.  Diuione  1664.4^.  V0L4.  p.  II4. 

VINCENTIVS    BELLOVACENSIS. 
Speculum  hiftorise.  Mogunt.  1474. 
|       Lib.  10,  cap.  7.  Vol.  I.  p.  6. 

vW- 


Vi.Vo  AVCTORVM. 


VI.  an, 
454- 


VINCENTIVS    LIRINENSIS. 
Commonitorium  aduerfus  harefes ,  cum  notis  tihfaci.  Parif, 
1619.4«.  (C0I0n.16i3.i2m0,)} 
Cap.40.V0l.  6.P.107. 

VIRGILIVS    POETA. 
Georgic.  lib.4.  v-29x<  Vol.  3.^.464. 

VITR  VVIVS. 
De  archite&ura.  Lugd  1586.  4«. 
Lib.  5.  cap.  10.  Vol.  7.  p.  4^5. 

LVDOVICVS    VIVES. 
De  caulTis  corruptarum  artium  &  de  tradendis  difciplinis.  Oxon 
l6l2.8"0.  Vol.6.  p.162. 

LEGES   VISIGOTHORVM. 
Apud  Gothofred. ad  cod.Theod.  Vol.  9.  p.8).88» 

V  L  P I  A  N  V  S. 
Paflim  in  pande&is  iuris  ciuihs.  Vol.  2.  p.  22.  Vol.  10.  p.  J,  &c. 

VOPISCVS. 
Inter  augufte  hiftoriae  fcriptores» 
Vita  Saturni.  Vol.  i.p.  234. 
Vita  Aurelian.  Vol.  3.  p.  113. 149. 505". 

GERARDVS     IOANNES    VOSSIVS. 
Thefes  theologicae  &  hiftoricae  de  variis  dottrinae  chnftianae  ca~ 
pitibus.  BeHoJiti  Dobunor. 162%.  qto,  (  Hag<tComit,l6^%.^to.) 
Difputat,i2.  de  refurrefrione  carnis.  V0I.4,  p.  191, 

19.  quae  eft  1.  de  fymbolis  ccenae  dominicse.  Vol.  6.  p.  271. 

21.  quce  eftj.  de  fymbolis  coenae  domin.    Vol,  6.  p.  483. 

22.  quae  eft  4.  de  fymbolis  ccenae  dom.  Vol.6.  p.  277. 27S. 

23.  quseeftj.  de  fymbolis  ccenae  domin.  Vol.6,  p.4j2. 

4  56.  438-  Vol.  8.  p.  12. 27. 
Difputationes  20  de  baptifmo,  Amfielod,  1648.410, 
Difputat.  1.  Vol.  4.  p.  157.  329. 

2.  Vol.  4.  p.  166.  Igl- 182. 249. 
7.V0I.4.P.52.  -Difp.i2.VoI.4.  p.4. 
14.V0I.4.P.192.  -  Difp.17.  Vol,4.  p.398. 
2o.Vol,4.p.i59. 

Fff  5  De 


Vr-Wa  INDEX    SECVNDVS 


H.  an 


43T. 


De  tribus  fymbolis.  Am/telod.l6^.2.^.to.  Vol. 4   p. 71. 113. 
In  Plin.  lib.  10.cpift.97.  V0I.5.  p.  127. 

VRANI  VS. 
Vita  Paulini,  pnefixa  opeiibus  Paulini,  Vol  6.  p.234.  249.407. 

IACOBVS    VSSER  I  vs. 
Antiquitates  Britannicarum  eccleflaium.  Lomi.  1687./0/.  Vol,  3. 
P-4°4-55?-555-Vol.5.  p.ryt 

Anfwer  to  the  JefimsChallenge.  Lond  l6g6.  4«.  Vol.  6.  p.  jjj. 

334. 344.  Vol.  8-  p.  189. 214. 284- 
Religion  of  the  ancient  Irish  ibid.  Vol.  3.  p.  36.  60.  Vol.  5.  p.  9. 
Hiltoria  dogmarica  de  fcripturis  &  faciis  vernaculis.  Lond.1690. 

qto.  Vol.  5.  p.  85. 93. 
Chronologia  facra  cum  diflertatione  de  fymbolo  apoftolicoRo- 

raans  ecclefia:.  0*o«.  1660. 4/0.  Vol.  4.  p.  71.  99. 100.104. 

115.  V0I.5.  p.  345.344.  Vol.  6.  p.  51. 
DifTertationes  Ignatianse  in  appendice  ad  Cotelerii  patres  apofto- 

licos.  Anfmerf.i6<f&.f«l.  Vol.  I.  P- 267. 355.  Vol.  2.  p.159. 

Vol.  9.  p.  92.  10 j.  IO). 
Lifeand  Letters. Lond.  1685./0/.  V0I.3.P.176.  Vol.  4.^.356. 
De  epifcoporum  &  metropolitanoium  oiigme,  Lond.i6$j.$ut. 

Vol.  1.^.204.267. 
DeAfia  Lvdiana  fiue  proconfulari.  ibid.  Vol. 3.  p.  4S2. 
Bibliothtxa  thcologica.  Apud  Caueum  hiftor.  litter.  tom.  I.  p.  70. 

C  p.  jik  eJic.  Oeneu.)  Vol.  5.  p.  140, 

w. 

G  V  I  L I  E  L  M  V  S    W  A  K  E. 

Defence  of  theF.xpofition  of  the  do&.ine  ofthe  chutch  ofEng- 
land  againft  Mr.deMeaux.  Lond.  1686.4«.  Vol,6.  p.454. 
GVILTELMVS    WALKER. 
Modeft  Plea  for  Inf.mt-Baptifm.  Cantaf>r.l6jj.$ut.  V0I.4.  p.  193. 

G'/!L1ELMVS    VALLVS. 
Hiftory  cf  Infant-Baptim.  Lond.  1705.  Vol.^.p.  192.193. 

WALO    MESSALINVS,    :il.    SALMASIVS, 
De  picsbyteiis  &  epifcopis  contra  Petauium.  Lugd,  Butau.  1641. 
guo.  Vol.  I.p,i9i. 

WAL- 


Wa-Wo  AVCTORVM. 


Fi.  m. 


1480. 


WALTERVS      A  VREL!  ANENSIS. 
Capirula  cum  nocis  Cdlotii ,  tom.  g.  conciliorum.Vol.  6.  p.J96, 

B  R  I  A  N  V  S    WALTONVS. 
Piolegomena  fiue  appararus  ad  polyglotr,  TigUF.  iGyj./c/.  Vol. 
5>F-9>  Vol.6.p.  ic2. 

RICHARDVS    V/ATSONVS. 
De  anticjua  libertate  ecdefi^  Bricannicse.Lf»^.  1687- 8s/0-  Vol.  3, 
P-  ^99- 

UERNDLY. 
Nores  on  the  Tigurine  Licurgy.  Lottd.  ifSgj.  %ito. 

WESSELVS    GRONIN  GENSIS, 
Apud  lllyricum  catal.  ceft.  veriratis.  p.  19  .$.  Vol.  7.  p.  44). 

E  D  V  A  R  D  V  S     WETTENHALLVS. 
Gift  of  Singing.  l.otid.  $uo.  V0I.5.  p  ijo.  Vol.  6.  p,  29. 49. 
Gift  of  Prayer.  ibid.   Vol.6.  p.  K2. 
Duty  of  preaching.  Vol.  6.  p  Ij^.iyj. 

HENRICVS    WHARTONVS. 
Appendix  adCauei  hiftor.  litterar.  Lond.lG^.ful.  (Geneu.\G<j%. 

fol.  )  V0I.3  p.  175.  V0I.4.  p.68. 
Auftarium  hiftorise  dogmaticx  Iacobi  Vfferii,  Lottd.  1690.  /\to. 

Vol.  5.  p.  107.  Vol.  9.  p.  250. 
Difcourfe  of  Pluralities.  Lottd.  1703.  §uo.  Vol.  ^.p.603. 

ABRAH.AMVS      WHEELOCKIVS. 
Norae  in  Bed<e  hiftoiiam.  V0I.5.  p.  597. 

GVILIELMVS   WHITAKERVS. 
De  conciliis.  Herborn.iGoi.tyio.  Vol.  1.  p.  282. 

DANlEL  WHITBV. 
Idololarry  of  Hoft-Worship.  Lott.i.  1671.  %uo,  Vol.6.  p,  427. 472. 

IOANNES    WHITGIFT. 
Opera  Anglicana.  Loitd.  1674. 
Defence.  Vol.  4.  p.  162. 
Proteft.  Reconcil.  V0I.7.  p.  156. 

IOANNES   WOLFIVS. 
Le&iones  memorabiles.  Irancof.iGqi.foi,  Vol. 4.^.185. 

XYLAN- 


.560. 


Jy.ly  INDEX  SECVNDVS   AVCTORVM. 

F/.  an.  X. 

XYLANDER. 

Notce  in  Ccdrcnum.  V0I.9.  p.  92.174. 

Z. 

ZAGAZABO. 

Account  of  the  Habbaflln  Religion ,  in  GeddeVChurch-Hiftoryof 
Ethiopia.  Lond.  1696.  $uo.  and  in  Damianus  a  Gocs,  Vol, 

3*  P-  343- 

ZENO    VERONENSIS. 

Sermones.  Biblioth.patr.tom.2.(tom.  j.edic.  Lugd.  1677.  )Vol. 

3.P.224.  V0I.4.P.327» 

GVILIELMVS   ZKPPERVS. 
Legum  Mofaicamm  forenfium  explanatio,  Herborn.  1604.  gw». 

VoL7.;p.425<44J. 

CASPAR   ZIEGLERVS. 

Animaduerfiones  in  Grotium  de  iure  belli  &  pacis.  Wittekl6y6. 
gw.  Vol.  4.  p.  251. 

IOANNES    ZONARAS. 
Commentarius  in  canones  conciliorum  grxc.  lac.  Apud  Beuereg, 

pandefl;.  Oxoti.  1672./V. 
In  Bafilii  can.  7.  Vol.  7.  p.  107. 
la concil.  Chakedon.  can.  6.  Vol.  2. p.  175. 

Laodicen.  can.21.  Vol.  I.  p.502.  -  cafl.;9.  Vol«9.p.  30. 

can.53.  V0I.9.  p.  547. 
Neocsefar.  can.5.  Vol,  4.^.15.  -  can.  32.  V0I.7.P.190. 
Nicaen.  can.16.  Vol.  g.  p.  5. 
Trullan.  can.  97.  Vol.  2.  p.56. 
in  remplo Sophiae  can.j.  V0I.5.  p.  2S8- 
Z  O  S  I  M  V  S. 
Hiftona  gr.  latin.  (  Tcna  1713.  %uo. )     Lib.  2.  Vol.  2.  p.  240. 

Lib.  4.  cap.  45.  VoL  7.  p.  428-     Lib.  5,  cap.  49«  V  01.7,^.356. 
ZOSIMVS  I.    PAPA. 
EpiftoLe  &  dccreta;  in  tomis  conciliorum,  Voi.2.p.  63. 

H  V  L  D  R I C  V  S     ZWINGLIVS. 
Opora,  4  vol  Tigur.  158  r.     Explanatio  articuli  18.  VoL  6.  p.  398« 

ZYGOMALAS. 
Apud  Cruc.  ia  Turco-Graecu.  V0L3.  p.188. 

INDEX 


41-. 


INDEX    TEFLTIVS 

CONCILIORVM  ALPHABETICVS  ETCHRO- 

NOLOGICVS  CVM   NVMERO  CANONVM. 


A.  D. 

506. 


A. 

AGATHENSE   IN   GALLIA.  CANONES  XLVIII.  al.LXXI. 

Can.  1.  Vol.  2.  p.  155.  Vol.  8-  p.  jS. 
Can.2.  Vol.I.  p.jl.  Vol.  2.  p,  556.  Vol.8.  P«  25.54.  69. 
Can.^.Vol^.  p.175.  -  C;n.4.  V0I.7.  p.511. 
Can.).Vol.7.p.5II.  V0I.8.P.25.  -  Can.  6.  V0I.7.P.511. 
Can.  7.  Vol.  2.  p.  299.  -  Can.  8.  Vol.  8-  P-  6. 
Can.  9.  Vol.  8.  p.  90.  -  Can.  12.  Vol.  y.  p.  5Q.  61. 
Can.ij.Vol.  4.P.29.  -Cin-  14.V0I.J  p.552. 
Can.I-;.Vol.6.p.404.Vol.8.p.l!8.n2.l75. 
Can.l6.Vol.I  p.524.  -  Can.  Ig.Yol.6.  P.5S6. 
Can.  19.  Vol.  5.  p.  ioi.  -  Can.  20.V0I.  2.  p.  41S.  Vol.  5.  p.  J I. 
Can.  21.  V0I.5.  p.  !2o.  V0I.4  p.  260.  -  Can.  25.  Vol.  1.  p.  529. 
Can.24.V0Lz.  p.274. 

Can.  50.  Vol.  5.  p.  114. 546.  Vol.  6.  p.  §6. 249.  Vol.  7.  p.  4S. 
Can.32.  V0I.2.  p.207.  -  Can.54.  Vol..-.p.S.9. 
Can.  55.  Vol.  I.  p.  75.  22f .  -  Can.  57.  Vol.  7.  p.  510.  Vol.  8.  p.  2. 
Can.  58.  Vol.  I.  p.  102.  Vol.  2.  p.  206.  Vol.  7.  p.  169.  Vel.  g.  p.  50. 
Can.  $9,  Vol.  7.  p.  459.  -  Can.  40.  Vol.  2.  p.  41:.  Vol.  7.  p.  276. 
Can.41.  Vol  7.  p.  169.  453.  Vol.8-p.50. 
Can.  42.  Vol.  7.  p.  241.  245.  Vol.  8-  P-  6. 
Cao.45.Vol. 2.  P.124.V0I.8.  p.54*  •  Can-4i.  Vo1-  6-  P-577- 
Can.  47-  Vol.  6.  r.  562.  -  Can.  4^  Vol.  2.  p.  350. 
Can.50.  Vol.8.  p.  49- 

Can.  52.  Vol.  1.  p.  103.  Vol.  2.  p.  fth  Vol.  8.  p.  55- 
Can.5vV0l.8-p.87.-  Can.56.V0Ll.  p.502.  Vol.2.  p.558. 
Can.  57.  Vol.  2.  p.  400.  -  Can.  58-  Vol.  I.  p.  102. 
Can.6o.V0L7.  p.305.  -  Can.  61.  V0I.9.  p.291. 
Can.  64.  Vol. 2.  p. 59/.  Vol.  8-  P-  9*. 
Bin'gh.O.E.Vol.X,  Ggg  Can.6j. 


INDEX   TERTIVS 


A.  D. 

3*5- 
362. 

349- 
314. 


270. 


Can.65.V0Ul.  p.  327.  -  Can.  66.  V0I.2.  p.io. 
C.in.67.Vol.9.p.2S7.  -  Can.69.  V0I.7.P.389. 
Can.70.  V0I.7.  p.459. 513. 

ALEXANDRINVM  CONTRA  ARIVM  SVB  ALEXANDRO. 
Epiltola  encyclica,  Vol.  1.  p.  251. 

ALEXANDKINVM    SVB    ATHANASIO. 
Apud  Athanaf.  apol.  2.tom.I.  Vol.  4.  p.Ij6. 
Epiftol.  fynoclica.  ApudAtfaHgf.toxa.l,  Vol,  2.  p.  107. 

AGRIPPENSE    CONTRA    KVPHRATAM    ARIANVM. 
Vol.  8-  p.  I?- 

ANCYRANVM    IN    GALATIA.    CAN.  XXVI. 
Can.l.  Vol.g.  p.36. 
I  Cap.  2.  Vol.  I.  p.  505. 313.  Vol.  6.  p.  107. 428.  Vol.  8.  p.  37. 181. 
Can.3.  Vol  7.^.  T91. 
Can.4,  V0I.1.  p.37.  Vol,  6.  p.  226. 257. 572.  V0I.7.  p.199.  VoL 

8-  p,  115. 117. 
C.m.5.Vol.  I.  p.37.   Vol.  6.  p.257.  572.  Vol.  8p.  177. 
Can.  6.  Vol.  6.  p.  227. 572.  Vol.  9.  p.  200. 

Can.7.  Vbl.  7.  p.  200.  221. 

Can.  8.  Vol.  3.  p.  196.  Vol.  6,  p.  258-  Vol.  7.  p.  200.  Vol.8.p.Il6, 
Cad.  9.  Vul.7.p.200.  -  Can.io.  V0I.2.  p.  165.V0I.  8.p.  90. 
Can,  11.  Vol.  9.  p.  525.  -  Can.  12.  Vol.  2.  p.136. 
Cah  13.  Vol.i.p.  93.196.  -  Can:]^.  Vol.  8.  p.  8*. 
Can.  15.  V0I.9  p.  114.  •  Can.16.V0L7.  p.441.  Vol.8.p-Il6.l6i. 
Can.17,  V0I.2.P.27.  V0I.7.  p-44z.  V'ol.8.  p.182. 
Can.  i§.  Vol.  1.  p.  27?.  V0I.3.  p.410. 

I  Can.  19.  Vol.  1.  p.  219.  Vol.  2.  p.  338-  Vo).  3.  p.  98.  Vol.  7.  p.  372. 
(    n,  20.  Vol.  7.  p.  416.  -  Can.  2!.  Vol.  7.  p.  126. 396. 
C.m  22.  Vol.  7.  p.  395. 

Can.24.  Vol.5.p.  7.  V«^.7.  P.24.6.V0I.8,  p.Il6, 
Can.  2;.  V0I.8.  p.  116.  -  Caa.  26.  Vol.  7.  p,  40S. 

ANTiOCHENVM    CONTRA    PAVLVM  SAMOSATENVM. 
Can.l.  V;!.i.  p.50.  VWI.7.P.390.  Vol.8.  p.  84. 
Can.  1  Vol.  r.  p.JI.  Vol.  5-p.  §•  Vol,  6.  p.  374. 571.  Vol,  7.  p.  20. 

92»  374- 

Can.5. 


CONCILIORVM. 


4.  D. 


341. 

57S. 


788- 


Can.  3.  Vol.  X.  p.  98.  Vol.  2.  p.  388.  Vol.  7.  p.  92.  Vol.  8.  p.  104. 
Can.  4.  Vol.  2.  p.  379.  Vol.  7.  p.  92.  Vol.  8-  p.  72. 
Can.  5,  VoL  7  p.  64.  Vol.  8.  p.  9. 
Can.  6.  VoL  1.  p.51.  VoL  7.  p.  89. 
Can.  7.  Vol.  1.  p.  108.  Vol.  2.  p.  206.  Vol.  8   p.  ^. 
Can-g.Vol.i.  p.  10).  196. 

Can.  9.  Vcl. I.p.  90. 211. 223.227.  Vol. 3.  p.  383. 410.  414.  563. 
*Can.  lo.Vol  1.  p.i94.i9f.Vol.i.  p.24  V0I.3.  p.  ^6}.Vol.g  p.ioy. 
Caw.  ir.Vol.  8.p-7c.  94.  -  Can.12.V0l.  i.p.68.  \'ol.8.  p-7J. 
Can.  16.  Vol.  i.p.192.  Vol.  2.  p.  111. 
Can.17.V0L2.  p.  08.  »93-  -  Can.  i§  Vol.z.p.ioj. 
Can.  19.  Vol  g.  p.  c6.  -  Can.  20.  Vol.  1.  p.  227. 
Can.2i.  V0I.2.  p.lii.393.  V0L7.  p.  291.328. 
Can.  22.  Vol  2. p.  17*.  -  Can.  23.  Vol.  S.p.6r. 
Can..24-  Vol  1.  p.iop.Vol.  2.  p.329.  -  Can.2j.  VoLr,  p.  109« 
In  concilio  Chalced.  adl  14.  Vol.  l.  p  233. 
Euiftol,  fynodic.  Apu&  Etifib.  lib.  7.cap.  30.  Vol.  2  p.  240.V0l.44 
p.  ^c.Vol.j.p  4j.149.V0L6.  p.  196.  V0I.7.  P'4> 
ANTIOCBENVM    IN    LNCAENIIS. 
Cuius  2V  canones  inferti  funt  in  codiccm    canonum  ecclcfia: 
vniuerfje      Vid.  in  indicc  auctor.  fub  litt.  O  &  Iuftdinr. 
ANTISSIODORENSE   IN    GALLIA.    CAN.    XLV, 
Can.i.  Vol.  9.  p.  8 .  -  Can.a.Vol.p.p.87. 
Can.  6.  Vol.  4  p.  3,7.  -  Can.  8.  Vol.  6.  p. 270". 
Can.  12.V0I.6.  p.425.  Vol.ic.p  64. 
Can.  16.  Vol.  9.  p.  2;.  -  Can.  17.  Vol.  10.  p.  83. 
Can.i8-Vol.3.p.  260.  V0I.4.  p.  208.  2?o.  33C. 
Can.  19.  Vol.  6.  p  514.  -  Can.  21.  Vol.  1.  p.  351;. 
Can.2c.Vol  4.  p.298.  -  Can.27.  V0I.7.  p.419. 
Can.28.  V0I.7.P.420.  -  Can.29.  V0I.7.  p.420. 
Can.  30.  Vol.  7.  p-  420.  -  Can.  33.  Vol.  8-  p.  98. 
Can. 34.  V0I.8.  p  98-  -  Can.  36.  Vol.  6.  p.  482. 
Can.42.  Vol.  6.  p.  482. 

AQVISGRANENSE  1N  GERMANlA,   CAN.  LXXXII. 
Can,7o.  Vol.6.  p.f87- 

Ggg  2  ARAV- 


INDEX     TERTIVS 


A  D. 
4fi. 


3*4- 


45i- 


ARAVSICANVM    I.   fN  GALLIA.     CA\.  XXX. 
Can.  2.  Vol.  4.p.  y,y.  367.  Vol.  8-p.  201:  22a  2jL 
Can.3.Vol.6.p.40).  V0L8.pl65.i73  I94-2IO. 
Can.  §,  Vol.  2.  p.  173.  -  Can.  10.  Vol.  2.  p.  117.  Vol  3.  p.  32J. 
Can.  II.  Vol.  7  p.  92.  -  Can.  12.  Vol.  4.  p.  215. 
Can.15.V0l.  4,  p.218.  -  Can.  16.V0I  g.  p.  59. 
Can.  i§.  Vol.  5.  p.  3,  Vol.  6.  p.  7 5.  -  Can.  19.  Vol.  4.  p.  124. 
Can.  21.  Vol.  1.  p.  163. 164.  Vol.S-p.  62. 100. 
Can.  23.  Vol.  g.  p.  91.  -  Can.  24.  Vol.  S.  P-  46. 
Can.26.  Vol.  i.p.357.  -  Can.27.  V0I.3.P.10;.  TIO. 

ARELATENSE  I.  IN  GALLIA  CONTRA  DONATISTAS. 
CAN.  XXII. 
Epiftola  fynodica  ad  SilueuVum  papara.  Vol.  3.  p.  4,05. 4I0. 
Can.  ».  Vol,  9.  p.  §6. 95.  •  Can.  2.  Vol.  4.  p.  -232. 
Can.  3.  V0I.7.  p.  96.  -  Can.4.  Vol,  4.  p.  22J. 
Can.  5.  Vol.  7.  p.  210.  -  Can.  6.  Vol.  4.  p.  3. 
Can.  7.  Vol.  I.  p.  103.  Vol.  7.  p.  132.  -  Can.  9.  Vol.  I.  p.  105, 
Can.  10.  Vol.  7.  p.  433.  Vol.  9. p.305. 
Can.  11.  Vol  9.  p.  287.  -  Can.l2.Vol.  2.  p.  319. 
Gan  13.  Vol.  2.  p.  215.  Vol.  7.  p.  315. 405.  Vol,  8.  p.  9. 
Can.i4.V0L2.  p.405.  V0I.7.P.510.  Vol.  8.  p.l6l. 
Can.15.  Vol.  T.p.  307.  -  Can.  16.  Vol.  7.  p.  90. 
Can.19.  Vol.  1.  p.85.  -  Can.20.  Vol,  i.  p.  162. 
Can  21,  Vol.  2.  p.389. 
Can.  23.  Vol,  7.  p,  202. 284,  Vol.  8-  p.  165. 
Can.27.V0l,  9.  p.78. 
In  fubfcriptione.  Vol.j.  p.  558- 

ARELATLNSE  II.     CAN.  LVI. 
Can.2.Vol  2.  p,  165. 
Can.  3.  Vol.  2.  p.  147. 3 1.0.  Vol.  8.  p.  89. 
Can.  5.  Vol.  1.  p.i62.2T9.22l.  -  Can.  6.  Vol.g.p.^. 
Can.  7.  Vol,  2.  p.  133.  Vol.  8.  p.  59. 
Can.  9.  Vol.  8.  p.22  5.  -  Can.:o.Vol.  7.  p.Joi. 
C.m.  n.Vol,  6.  p.  255.  V0I.7.  p.  ^6. 
Can,  13.  Vol,  2,  p.  174. 389.  Vol.  g.  p.  56, 

Can,  14. 


CONCILIORVM. 


A.  D. 


533- 


»8. 


8ij. 
535- 

549. 

670. 

511. 


Can.  14.  Vol.  2.  p.  319.  -  Can.  15.  Vol.  6.  p.  427.  Vol.8. p.  107. 

Can.  16.  Vol.  8-  p.  225.  -  Can.  17.  Vol.  4,  p.  180.  Vol,  g.  p.  20L  221. 

Can.  ig.  Vol  1.  p.  229.  -  Can.  15,  Vol.  §.  p.  i©j. 

Can.  2T.  Vol. g.  p.  126. 159. 

Can.  21.  Vul.  7.  p.  127.  Vol.8.  p.  126. 

Can  25.  Vol.  7.  p.  2^2.  -  Can.  24.  Vol.  7.  p.  510. 

Can.25.  Vol  2.  p.  124,  -  Can.27.  V0I.4,  T-359- 

Can.  30.V0I.7.P.  96.     Can.31.V0l. 7.  p.  413. 

Can.36.V0L2.  p  117.-  Can.54.  Vol.  2.  p.114. 

ARELATENSK  SVB  CAROLO    MAGNO.  CAN.  XXVI. 
Can.  16.V0I  9.p.  26.  -  Can.21.  Vol.  10.  p.  18. 
Artlitenfe  apud  Gratianum.  Can.  6.  Vol.  9.  p.  322. 

ARVERNENSE  I.  IN  GALLIA.    CAN.  XVI. 
Can,  6.V0I.7.P.276. 

ARVERNENSE  11.  CAN.XVI, 
Can.2.  V0I.7.  p.  173. 

AVGVSTODVNENSE  iN  GAILIA.  CAN.  XV. 
Can.  15.  Vol.  4.  p.  117. 

AVRELIANENSE  I.  1N  GALLIA.  CAN.  XXXI. 
Can.  2.  Vol.  3.P.367.  -  Can.4.  V0I.2.  p.146. 
Can.io.  Vol.2  p.200.  -  Can.  n.Vol.8-  p.I59* 
Can.l6.  Vol.  6.  p.  262.  -  Can.17.  VoL  2.  p. 287.  yd.6.p.26«. 
Can.  19.  Vol.  t.  p.102.-  Can.  21.  V0L3.  p.9J. 
Can.  27.  Vol.  5.  p.  25.  -  Can.  28.  Vol.  6.  p.J77. 
Can.  30.  Vol.  7«p.  24T.  243. 

AVRELIANENSE   II.    CAN.  XXI. 
Can.3,Vol.7.p.322.  -  Can.7-Vol.  3.P.397. 
Can.  12.  Vol.  6.  p.  Jl8-  Vol.  9.  p.  151. 
Can.  14.  Vol.  6.  p.  256.  -  Can.  IJ.  Vol.  10.  p.  %§. 
Can.  18.  Vol.  I.  p.  357.  Vol.  9.  p.  288. 
Can.  20.  VoLg-  p.  8*.  -  Can.  27.  Vol.  9.  p.2>. 

AVRCLIANENSE  III.    CAN.  XXXUI. 
Can.6.Vol.8.p.  63. 
Cau.  7.V0I.2.  p.  192.  Vol.  8.  p.13. 
Can.  8.  Vol.  y,  p.  13.  -  Can,  15.  Vol.  7.  p.  276. 

Cgg  3  Can.ij, 


INDEX  TERTIVS 


A.  D. 

i 

54T. 
549« 


£4°. 
462. 


565. 


J69, 


Can.  15.  Vol.  3.  p.  3lf .  -  Can.  28.  Vol.  6.  p.  561. 362. 
Can.29.  Vol.  ?.  p.  15.  347. 

.  AVRELIANENSE  IV.  CAN.  XXXVIII. 

Cin.i.Vol.  9.p.  37.  -  Can,  2.  Vol.  9.  p.ico. 
Can.  10.  Vol.8.  p.2. 

AVRELIANENSE  V.  CAN.  XXIV. 
Can.2.  V0I.7.P.175.  -  Can.io.  Vol.  g.  p  57. 
Can.  11.  VoL  8  p.  57.  -  Can.  17.  Vol.  8.  p.  2. 
Can.  20.  V0I.9.  p.23. 

B. 

BARClNONENSE  IN  HISPANIA.    CAN.  X. 
Can.  2.  Vol.  4.  p.  358. 372.  -  Can.  3.  Vol.  2.  p.  81. 114. 

BRACARF.NSE   1.  IN  HISPANIA.  CAN.  XL, 
Can.  2.  Vol.  4.  p.  171.  -  Can.  4.  Vol.  7.  p.  46. 376.  Vol.  9.  p.  38. 
Can.16  Vol  6.p. 5 13.  -  Can.  19.V0I.5.  p.  115.  309.  Voi.  7.  p.^8« 
Can.  2-  Vol.  5.  p.  115.  Vol  7.  p.  48. 
^an.  11.  Vol.  5.  p  iij.Vol  6.p.z96.  V0I.7.  p.48. 
Can.12.2v  Vol.j.p.uj.  Vol.7-p.48. 

Cah.  24  Vol.  1.  p.  214.  -  Can.  2f.  Vol.  2.  p  292.  Vol.  3.  p.  6"02.  ' 
Can.31.V0l.  3.p.2lo.Vol.  6.  p.429.  -  Can.32;  Vol.8.  p.8i> 
Can.34.  Vol.  7.  p.  97.400.  Vol.io.  p.  77. 
Carf.36.  Vol.io.p.14.  \%. 

Can.37.  V0I.3.  p.322.  Vol.4.p.3^8.  V0I.6'.  p.  icd\ 
Can.39.  Vol.  i.p.  1^0.  -  Can.40.  Vol.  8- p.06. 

BRACARENSE  II.  CAN.XVII. 

In  prologo.  Vol.  1.  p.  i%\, 

Can.  1.  Vol.  4.  p.  24. 29.  -  Can.  2.  Vol.  3.  p.  C o2. 

Can. 3.  Vol. 7.  p.  322.  -  Can. 4.  Vol.  4.  p.  358. 

Can.j.Vol.2.p.28o.  -  Can.6.Vol.  3.  p.603. 

Can.7.Vol.2.  p.  280.  Vol.  7.  p.325. 

Can.  9.  Vol.  4.p.zo8.  -  Can.io.  Vol.  6.  p.513. 

BRACARENSE   III.    CAN.  X. 
Can.  1.  Vol.  6.  p.  276. 443. 
Can.  3.V0I.  2.p.  p.  142.  V0I.5,  p,2J2. 
Can,ytVol3.  p-333, 

MAR- 


CONCILIORVM. 


A.  D. 
570. 


650. 

381. 

256., 

348. 


390. 


MARTINI    BRACARENSIS    COLLECTIO     CANOKVM    EX 

SYNODIS    GRAECIS.    CAPIT.  LXXXV. 
Cap.  16.  Vol.  g.  p.13.  -  Cap.  48-  Vol.  9.  p.  31:. 
Cap  51.  V0L4.P.358.  -  Cap.p.  Vol.  4.  p.  347.3(56, 
Cap.55.Vol.6.p.275.  -  Cap. f-.  Vol.  f.  p.256. 
Cap  64.  Vol.f.  p.306.  •  Cap.  66.V0I.  5.  p,  14. 
Cap.yz  V0I.7.  p.4f7.  -  Cnp.8i.Vol.8.  p.178. 
Cap.  82.  Vol.  8.  p.  183.  -  Cap.  S3.  Vol.  6.  p.  374, 

c. 

CABILLONENSE  I.   IN   GALLlA.     CAN.  XX. 
Can.10.  Vol.  8.  p.  57.  -  Can.n.Vol.  2.  p.2o8. 
Can.19.  Vol.p.  p.  1  y r. 
CABILLONENSE   II.  SVB  CAROLO  MAGNO.  CAN.LXVI. 
Can.  i.Vol.  2.P.350.  -  Can^.Vol.j.  p.ic6. 
Can.  16.  Vol.  3.  P-333- 

CAESARAVGVSTANVM    IN   HlSl5ANlA.   CAN.VIII. 
Can.z.  V0I.7. p. 377.  Vol.Q.p.38.  -,Can.  3.V0I.6.  p,4l6. 
Can.  5.V0I.  7  p.  90.  -  Can.  8.V0I.  3.  p.ioi. 

CARTHAGINENSE    SVB    CYPRIANO    PRO    REBAPTI- 
ZANDIS     HAERETICIS. 
Vol.  I.  p.  71.  80. 122.  Vol.  4.  p.  23. 139. 314.  351. 405.  Vol.  8.  p.  190. 

CARTHAGINENSE    I.    SVB    GRATO.    CAN.  XIV. 
Can.  2.  Vol.  8.  p.  84-  -  Can.  3.  Vol.  2,  p.  336.  340, 
Can.  5.  Vol.  2.  p.  174.  389.  390. 
Can.6.  Vol.  2.  p.  405.  Vol.  g.  p.  70. 
Can.  7.  Vol.  1.  p.  108.  Vol.  2.  p.  207.  Vol,  8-  p.  33. 
Can.  8-  Vol.2.  p.151.  -  Can.9.Vol.  2.  p. 60. 150, 
Can  n.  Vol.  r.  p,  09.  223 
Can.  13.  Vol.  2.  p.  319. 320.  Vol.  7.  p.  482. 
Can.14.V0l.  7.  p.  391.  Vol.8-  p-  66. 

CARTHAGINENSE   II.  SVI    GENETHLIO.   CAN.  XIII. 
Can.3.  V0I.4.P.357.  Vol.  g.p.  231.  -  Can.4,Vol(8-p.23l. 
Can.  5.  Vol.  1.  p.  176.  -  Can,  6,  Vol,  2.  p.  zii. 
Can.7,  Vol,  7,  p.92, 

Can,8. 


INDEX  TERTIVS 


A.D. 


397- 


399- 


Cao.  g.  Vol.  1.  p.  98.  Vol.  1 .  p.  379.  Vol.  7.  p.  94. 
Can.  Io.  Vol.  1.  p.  99.  -  Cati.  12.  Vol.  1.  p.  220. 

C\RT/tlAGlNENSE    III.    SVB    AVRELIO.    CAN.  L. 
Can.  I.  Vol.  1.  p.  129.  Vo'.  9.  p.  %6.  -  Can.  3.  Vol.  2.  p.  168. 
Can.l.  Vol.  i.p.  325.  Vol.  2.  p.  Ioi.Vol.6.  p.76. 
Can.  J.  Vol.  4.  p.  59.  Ig6 .  3J5. 
Can.  6.  Vol.  6.  p.  424.  Vol.  10.  p.  67. 
Can.  g.Vol.  I.  p.  99.100.  Vol.  7.  p.94. 
Can.  9.  Vol.  r.  p.  225.  Vol.  2.  p.  208.  Vol.  ?.  p.  74 . 
Can.li.  Vol.  8«  p. 88- Vol.  9.  p.  36.  -  Can.12.V0l.  9.  P.2S7. 
Can.  1 5.  Vol.  7.  p.  500.  -  Can.  15.  Vol.  1.  p.  49.  Vol.  2.  p.  407. 
Can.  16.  Yol.  1.  p.  319.  -  Can.  17.  Vol.  2.  p.  340. 
Can.  13.  Vol»2.  p.  139.V0I.7.  p.301. 
Can.19.  Vol.  I.'p.T62.  -  Can.2I.  Vol.2.p.  173. 
Can.  23.V0I.  5.  p.66.I9I.Vol.  6.  p.22S.  Yol,  9.  p.  234 
Can.24.  Vol.  4.^.391.  Vol.6.p.  260. 275. 
Cin.2).Vol.2. p.336.  V0I.3.  p.  38. 

Can.26.  Vol.  i.p.8o.  210.  -Can.17.  V0I.2.  p.412.  Vol,  S.p.95» 
Can.  2::.Yolil.  p.  227.  V0I.2.  p.  206.  V0I.3.  p.94. 
Cin.  29.  Vol.  6.  p.  51.'.  Yol.  10.  p.62. 
Can.  jaVoii^  p.  336,  Vol.6.p.  517.  V0I.9.  p.  151. 
Can  32.  Vol.  3.  p.  184.195;  Vol.  6.  p.:27«  Vol.8.  p.  207. 231. 
Can.  33.  Vol.  3.  p.  9,7.;  -  Can.  34.  Vol.  4 .  p.  215.  Vol.  5.  p.  i9?. 
Can  3j,  V0I.4.  p.224,  V0I.7.  ?--I°' 
Can.  ,'6.  Vol.  3.  p.  102.  Vol.  4.  p.  357. 
Can.  38.  Vol.  2. p.  194,  393.  Vol. 7.  p,  64.  530. 
Can.  39.  Vol.  1.  p.  221.  Vol.  3.  p.  420. 
Cm.41  Vol.  1.  p.229,  -  Can.^z.  Vol.  I.p.176. 
Can.  15  Vol.  I.-pi  96;  179.  Vol.  2,  p.  174. 
Can.  47.  Vol.  5.  p.  296.  Vol.  6.  p.  63.  87-  94«  Vol.  9. p.  I3S. 
Can  49.  V0I.2.  p.331. 

CARTH\GINENSE  IV.    CAN.CIV, 
Can.i.Vol  1.  p.  210.220.V0I.2.  p.  107. 119. 
Can.  2.  Vul.   .  p,  l68>  -  Can.  3.  Vol.  1.  p.  8p.  278. 
Can.4.  Vol.  1.  p.  299. 301.  -  Can.5.  Vol.  1.  p.334.  Vol.2.  p.  12. 
Can.6.Vol.2.  p.  17.  -  Can.7.  V0I.2.  p.25. 

Can.S. 


CONCILIORVM. 


4.  D 


Bin 


Can.  g.  Vol.  2.  p.  25.  -  Can.o.Vol.s,  p  36. 
Can.  10.  Vol.  2.  p,  42. 

Cm.n.VoLl.p.353.  Vol.  3.  p.  10?.  Vol.  4.  p.  32. 297.V0l.6ip.i24, 
Can.13.V0l  9.  p  536.  -  Can.14.V0L  2. p.  597. 
Can.  15  V0I.2.  p.  326.  -  Can.i6.Vol. 3.  p.  350.  Vol.  7.  p,  105. 
Can.  17.  Vol.  1.  p.  232.  -  Can.  11.  Vol.  1.  p.  226. 
Can.22,  Vol.  2.  p.  107. 

Can.24.  Vo'1.6.  p.2„o6,Vol.7.  P.378.V0I.  9.  p.  49. 
Can.  27.  Vol.  2.  p.  389. 393.  -  Can.  29.  Vol.  i..p.  98. 
Can.30.V0l.  7,  p.  162.  -  Can.32.V0l.  2.  p.299. 
Can.  33.  Vol.2.pi  205.  -  Can.  34  Vol.  1.  p.  271. 
Can.3^.Vol.i.p.273.  -  Can.36.V0L3.  p.  565.V0L4.  p.357. 
Can.  37.  Vol.  1.  p.  300.  -  Can.  38.  Vol.  1.  p.  305.  Vol.  6.  p.  428, 
Can.39.  Vol.  1.  p.  326.  -  Can.^i.  V0I.5,  p.  251. 
Can.44.V0L2.  p.413.  Vol,  3.  p.5i.  -  Can.  46.  V0I.2.  p.340» 
Can.  48.  Vol.  8.  p.  8«  -  Can.  51.  Vol.  2.  p.  407. 
Can.  50.  Vol.  I.  p.  98.  Vol.  7.  p.  513.  -  Can.  57.  Vol.  7.  p.  513. 
Can.  6o.Vol.2.p„232.  V0I.7.  p.515. 

Can.  61.  Vol.  2.  p.  332,  VoL  7.  p,  361.  -  Can.  62.  Vol.  2,  p.  133. 
Can.  64.  V0L7.  p.46. 376.  V0I.9.  p.38» 
Can.-67.V0l.  2.  p.l^T.  V0L7.  p.  388. 
Can.  6  g.  Vol.  2.  p.  12 4.  Vol.  8-  p.  34. 40.  63. 101. 
Can.  69.V0I. 2. p.  155. -  Can.70.V0l.  7.  p.96. 
Can.7t.Vol.7.p,294»  -  Can.72.  V0L7.  p.294. 
Can.  73.  Vol.  7.  p.  93. 

Can.  76. Vol.  4.  p.  2J7.  Vol. 6.  p. 405.  Vol.  8-  P- 163. 173. T95". 210. 
Can. 77.  Vol.6. p, 405.  - Can. 78.  Vol. 6. p.  \o=)t  Vol.8-p.163.195, 
Can.  79.  Vol.  7.^.36.  Vol.  8.  p.  228.279. 
Can.  8°.  Vol.8-  p.  125  -  Can.8l.  Vol.8.  p.  12S. 
Can.  82.  Vol.  5.  p.  2  57.  Vol.  8-  p.  127.  Vol.  9.  p.  41. 
Can.  84.  Vol.  1.  p.  33.40.  Vol.  3.  p.  187.  Vul.^f.  p.32.27.  Vol.j.p.j. 
Can.  $5.  Vol.  9.  p.  199.  -  Can.  87.  Vot  7.  p.  302. 
Can.  88-  Vol.  7.  p.  378-  Vol.  9-  P-  35«  49. 
Can,  S9.  Vol.  7.  p.  251.  -  Can.  <>o.  Vol.  2.  p.  27. 
Can.  91.  Vol.  2.  p.27.  -  Can.  92.  V0I.2.  p.  -7. 
Can.93.  Vol.  5.  p.  210. 248. 269.  Vol.  6. p.  252.  Vol. 7. p. 4T ?. 
gh,O.E.Vol,X,  Hhh  Can.94, 


IKDEX     TF.RTIVS 


/.  D. 


401. 


4*9- 
411. 


451. 


Can.  94.  Vol.  7.  p.  474, 

Can  95.  Vol.  7-p.  jro.411. 474.  490-  Vol.  10.  p.70, 
Ciu.96.V0l.  7.  p.  231.  -  Can.  98.V0I.  6.  p.  122. 
Can.99.V0l.  6.  p.  124.  -  Can.104.  Vol.  3.  p.  105. 

CARTHAGlNENSE    V.    SVB    AVRELIO,    CAN.  XV. 
Can.  i.Vol.  2.P.214,  *  Cah.  5.V0I.8.  p.  91. 
Can.  4.V0I.2.  p.299. 

Can.  5.  Vol. 2.  p.  397.  Vol.  3.  p.  140. 411. 419. 565.  Vol.  7.  p.  22J. 
Can.  6.  V0I.4.  p.  211.403.  -  Gm.  7.V0I  9.  p.  87. 
Can.  8-  Vol.  1.  p.  155. 203. 128.  Vol.  2.  p.  no. 
Can.9.Vol.2.p.59.  -  Can.  10.  Vol.  8»  p.  42. 103. 
Cao.  II.  Vol.  8-  p.  34-  -  Can.  13.  Vol.  8.  p.  42.  104, 
Can.  14.  Vol.  10.  p.  14. 16. 

CARTHAGINENSE    VTI.   SVB    AVRELIO.    CAN.  V. 
Can.  5.  Vol.  7.  p.  165. 

CARTHAGINLNSIS  COLLATIO  INTER  CATHOLICOS  ET 
DONATISTAS. 
Die  I.  cap.j.  V0I.7.  p.356. 

cap.  16.  Vol.  1.  p.  93. 183. 184.  Vol.  2.  p.  198.  205.  386. 

cap.  65.  V0I.3.  p.419. 

cap.117  Vol.i.p.175, 

cap.176.V0l,  3.  p.592. 

cap.l8l.V0l.  1.  p.  176.  V0I.3.P.  419. 

cap.  182.  Vol.  1.  p.  176.  Vol.  2.  p.  108. 

cap.  213  214.  Vol.  3.  p.  4;  6. 
Die^.  cap.216.V0l.  2.  p.254. 

cap.  258.  &  265.  V0I.7.  p.ljf. 

CONCILIVM    CARTH.    APVD   BEVEREGIVM. 
Can,  78.  Vol,  2.  p.  64.  -  Can.  100.  Vol.  2.  p.  64. 

CONCILIVM   CARTHAGINENSE    GRAECVM,   APVD 
EHINGERIVM. 
Can.  76.V0I.  2.p.  64, 
CQNCILIVM    CHALCEDONENSE    GENERALE    IN    BITHY- 

NIA    CONTRA    EVTVCHEM.    CAN.  XXVIII. 
Act.  I.  VoL,  1,  p.  245. 26 1.  Vol.  2.  p.  4  8, 6,j.  Vol.  3,  p,  6Jt  256, 486.' 

V«1.6,p.j8.Vol.9,p,iI2t  Aft.2. 


CONCILIORVM. 


A.D. 


787- 
381. 


Aft.  2.  Vol.  1.  p.  237.  Vol.  4.  p.  109.  m. 

Aft.  5.  VoL  1.  p.  238.  Voi.  3.  p.  412.  Vol.  8-  p.  5$. 

Aft.  4.  Vol.  1.  P..254.  Vol. 2.  p.  21).  Vol. g.  p. 72. 

Aft,  6.  Vsl.  I.  p.  216.  Vol.  3.  p.  44  477. 

Aft.  7.  Vcl.  2.  p.  387.  •  Aft.  9.  Vol.  2.  p.  68. 

Aft.  10.  Vol.  1.  p.  140. 198.  334. 337.  Vol.  8.  p.  32. 

Att.ir.Vol.2.  p.193. 

Aft.  13.  VoL  1.  p.  216. 219.  Vol,}.  p.  479. 

Aft.  ij.  v.bi  habentur  canones. 

Can.  2.  Vol.  1.  p.  9c Vol.  2.  p. 67.  y.r.  141.  Vol.  3. p. 22.  Voi 7. p. 

Can.  3.  Voi  2.  p.  405..  Vol.  3. p. gi.  Vol.  g. p.  70.     (31. 32:.  326. 

Can.4.  Vol,  i.p.  101.  ioj.VoL  2.  p.  22. 44.  6g.  8l.  3«. 

Can.  6.  Vol.  2.  p.  170.  Vol.  3.  p.  26.  Vol.  g.  p.  55. 

Can.  7.  Vol.  2.p.  9. 38:.  Vol.  3.  p.  81.  Vol.  7.  p.  371. 

On.  9.  Vol.  I.  p.  98-  251.  Vol.  2.  p.  208.  Vol.  8-  f .  74. 

Can.io.  V0L2.  p-399-  VoL,g.P-95«  -  Can.li.  V0I2.  p.206. 

Can.12.  VoLi.p.  111.V0I.3.P.384.  VoL  8-P-iQ2. 

Can.14.  Vol.l.p.344.  V0I.9.P.  287. 

Can.  15.  Vol.  1.  p.  348.  VoL  2.  p.  1S5. 

Can.  16.  Vol.  3.  p.  94. 99«  Vol.  7.  p.  371.  Vol.  g.p.  173. 

Can.  17.  Vol.  I.  p. 211. 251.  VoL  3.  p.  384. 59*. 

Cau.  19.  Vol.  1.  p.  226.  -  Can.20.  Vol.  2.  p.  173. 3S8. 

Can.  21.V0I.2.  p,2U.  -  Can.23.  V0I.2.  p.6o. 

C.m.  2J.  VoL  I.  p.  1)5-  219.  228.  Vol.  2.  p.  67.292. 

Can.  26.  Vol.  I,  p.  Iio.  Vol,  2.  p.  67.  68- 

Can.28.  Vol.  1,  p.  246.249,  259.  V0L2  p.iro.  V0L3.  P.3S2.' 
Can.  29.  V  ol.  8-  p-  40.  (  Vol.  9.  p.  13. 

Can.  30.  Vol.  I.  p.  255. 
Aft.16.V0l,  I.  p.  iS  1.220.  233.245.  V0I.3.  p.493. 

CHALCVTENSE   1N    JJRITANNIA.  CAN.  XX. 
Can.7.  Vol.5-p.l6.  -  Can.  10  V0L3.  p.241. 
CONSTANTINOPOLITANVM  I.  GENERALE  II.    CAN.  VII. 

CONTRA   MACEDONIVM, 
Can.i.Vol.  8-P.22I. 
Can.  2.  Vol.  1.  p.  243. 246.  Vol.  2.  p.  176. 
Can.  3.  Vol  i.p,  259.  V0I.3.  p.  382.  Vol.  9.  p,  12, 

tillh  2.  Cafl.4, 


INDEX  TERTIVS 


A.  D. 


4^9- 
556. 


55> 

6go. 


692. 

3°5- 

5i7- 


Can.  4.  Vol.  1,  p.  95. 

Can.6.Vol.  I.  p.  223,  Vo  1.2.  p.in.  V0I.7.  p.293. 

Can.7.  Vol.  1.  p.  33.  Vol.  4.  p.5.174. 180.  313.  3C0.  371.  Vol.g. 

p.223.225.VoI.  9-P-9J. 
Symbolum  huius  concilii.  Vol.  1.  p.  109. 

Epiit.  fynodica  ad  occidentales.  Apud  Theodoret.  lib.  5.  cap.  9. 
Et  tom.2.  concil.  Vol.i.  p,i6l.  218.250. 
CONSTANTINOPOLITANVM    SVB     CENNADIO. 
Epiftol.  fynodic.  Vol.2.p.I42.  V0I.7.P.  322. 

CONSTANTINOPOLITANVM   SVB  MENNA.   CAN.XIV. 
Aft.  r.  Vol.  1.  p.  199.  Vol.  2.  p.  79.  Vol.  4.  p.  259. 327.V0I.6.P.359, 
Aa.  2.  Vol.  3.  p.  473.  -  Aft.  3.  Vol.  3.  p.  128. 493. 
Aft.  5.  Vol.  3.  p.  193. 221. 235.  259.  Vol.  4.  p.  21. 66. 110.  Vol.  6.  p. 

349.410.  Vol. 7, p.  172.  Vol.8,  p.  229. 
CONSTANTINOPOLITANVM,  GENERALE   V.  DE  TRIBVS 

CAPITVLIS. 
Collat.5.Vol.3.p.472. 
CONSTANTINOPOLITANVM  ,  GENERALE  VI.  CONTRA 
MONOTHELITAS. 
A£t.i2.VoI.  6.p.in.  -  A&.13.  V0I.7,  p.  172.359. 
Aa.14  V0I.7.  p.359.  -  A£l.  18.V0I.1.P.216.217.  233,  260. 
Can.  4.  Vol.  3.  p.  273.  Vol.  5,  p.  116. 
Can.  5.  V0I.3.P.273. 
CONSTANTINOPOLITANVM,  VUIgO  TRVLLANVM,  fiue 

QVINISEXTVM.  CAN.  CII. 
Vid.  infra  trvllanvm. 


ELIBERITANVM  IN  HISPANIA.  CAN.LXXXT. 

Vid,  ILLlBERRITANVM. 

EPAVNENSE    I N    GALLIA.    CAN.  XL. 
Can.2.Vol.  8.p.34-  -  Can.  3.  Vol.  g.  p.g. 
Can.  6.  Vol.  1.  p.  iog.  Vol.  2.  p.  391.  -  Can.  11.  Vol.  2.  p,  225. 
Can.  15.  Vol.  7.  p.  169. 176.  Vol.  8.  p.  50. 
Cafl.16,  Vol,g.p.22C23I.  -  Can.20.  V0I.2.  p,337» 

Can.2I, 


CONClLlORVM. 


/i,  D.\ 


Cati.  21.  Vol.  r.  p.  357.  -  Can.  22.  Vol.  8.  p.49, 
Can.  26.  Vol.  3.  p.  22g.  332. 
Can.  27.  Vol.  1.  p.  230.  Vol,  5 .  p.  114.  Vol.  7.  p,  4$. 
Can.  29.  Vol.  7.  p.  304. 
Can.  30.  Vol.  7.  p.  424.  Vol.  9.  p.  291, 
Can.  31.  Vol.  7.  p.  39^.  -  Can.  34.  Vol,  7.  p»  403. 
Can.36.Vol.7.p.36.Vol.8.p.  163.  -  Can.40,  Vol.  7.  p.39I, 
Apud  Crabbe  can.  86,  V0I.4.  p.  367, 
EPHESlNVM ,  GENERALE  III.  CONTRA  NESTORIVM. 

CAN.  VII. 
Libell.  Bafilii  diacon.  ad  Theodof.  Vol.  3.  p.  265. 
Aft.  1.  Vol.  i.  p.  197.  Vol.  2.  p.  69. 76.  Vol.  3.  p,  462.  49S.  Vol.  £. 
A£L  6.  Decrec.  de  fide.  Vol.  4.  p.  iro.  (  p.  227. 

Epift. legator.  fchifmaricor.ad  fuos  inEphcfo.  Vol.i.p.2"/. 
Att.^.Exemplar  fuggeftionum  epifcopor.  Cypri.  Vol.i.  p.2oy. 
Decretum  de  epifcopis  Cypri.  Vol.  i.p.  219. 244.262.  Vol. 

2.  p.  176. 
Epift.  encyclica  fynodi.  Vol.  g.  p.  234. 

Can.  3.  Vol.  8.  p.  234.  -  Can.  5,  VoL  8»  P«  234. 
Can.6.  Vol.  8.  p.  9» 
Epift.  fynodi  ad  fynodum  Pamphyliae,  Vol.  2,p«386.  VoL 

8.P-38- 
Dccret. conrr.Mcflalianir.  Vol.  2. p.  200.  V0I.4.  p,  159. 

Libell.  fupplex  ab  Eupexio  &  Cyrillo   oblarus  fynodo. 

V0I.3.  p.493. 
Epift.fynodi  ad  impcrator.  Apud  Crabbc.  Vol,  5,  p.  17, 

G. 

GANGRENSE    IN   PAPHLAGONIA   CONTRA  EVSTA- 
THIVM.    CAN.  XX. 
Prxfatio.  Vol.  2.  p.  289. 420.  Vol.  7.  p.  46)-,  Vol.  8.  p.  225.  Vol.  9. 
Can.  1.  Vol.  9.  p.  278.  -  Can.  2.  Vol.  8-  p.  8U  Cp.  277. 

Can.  4.  Vol.  2.  p.  165.  Vol.  7,  p.  19.  Vol.  9.  p.  278. 
Can.  5 .  Vol.  3.  p.  340.  Vol.  7.  p.  19. 373.  Vol,  9.  p.  49. 
Can.  6.V0I.3.  p.340.  V0I.7.  p.  19.373.  Vol,  9.  p.49. 
Can.  7.  Vol.  1,  p.  109,  Vol.  2.  p.  289-  Vol.  7.  p.  373, 

Hhh  5  Can.S. 


INDEX  TERTIVS 


A.D. 


5*7- 


673. 
590. 

619. 
524« 


307. 


Can.g.  Vol.i.p.109.  V0I.2,  p.2g9.  -  Can.9.Vol.9.  p.278. 
Can.  It.  Vbl,  6.  p.  517.  Vol.  7.  p.  19.  -  Can.  12.  Vol.  2.  p.  420. 
Can,  12.  Vol.  7.  p.462.  -  Can.  14.  Vol.  7.  p.382.  Vol.^.p^g.1 
Can.  15.  Vol.  7.  p.  382.  -  Can.  16.  Vol.  3.  p.  48.  Vol.  7.  p.  382. 
Can.  17.V0I.  3.  p.  105.  Vol.  7.^,462. 
Can.  18.  Vol.  7.  p.  19. 46. 377.  Vol.  p,  p.  38. 
Can.  19.  V0I.7.  p.  19.  22.  Vol.  8.  P-  83- 
Can.2o,Vol.7.  p.19.  Vol.8.p.8.?«  -  Can.  21.V0I.  9.  p.278. 

GERVNDENSE    1N   HlSPANlA.    CAN.  X. 
Cani.  Vol.T.p.230.  Vol.  5.  p.n^.Vol.  7  P.4S. 
Can.  2.  Vol.  5.  p.  28.  Vol.  9.  p.  245  251.  -  Can.  4.  Vol,  4.  p,  250. 
Can.  9.  Vol.  2.  p.  125.  Vol.  6.  p.  405. 
Can,  10.  Vol. 5. p. 240,  347,  Vol. %.  p. 5). 

H. 

HERVDFORDENSE   1N    ERlTANNIA.    CAN.  X. 
Can.2.Vol.  34p.J9*7.  -  Can.  9.  V0I.3.  p.361. 

HISPALENSE   I.   IN   HISPANJA.  CAN.  III. 
Can.  I,  Vol,  2.  p.  274.  -  Can.  3.  Vol.  8.  p.  49. 

HISPALENSE    II.    CAN.  XIII. 
Can.J.Vol.  I.  p.92, 

I. 

ILERDENSE    IN  HISPANIA.   CAN.  XVI. 
Can.i.Vol.S.p.6.46.  -  Can.2.Vol.7.  p.  396.397. 
Can.  3.  Vol.  1.  p.  102.  Vol.  3.  p.  2?.  Vol,  8.  p.  8« 
Can,4.Vol  7.  P.3.V0I.7.  p. 82.96. 
Can.  5.  Vol.  8«  p.  6. 14. 46. 159. 162. 178. 
Can.  7.  Vol,  7.  p.  367.  -  Can.  13.  Vol,  7.  p.  15, 295. 
Can,  14.  Vol.  4.  p.  409. 
Can.  15.  Vol.  2.  p.  340.  Vol.  2-  P-  23. 89. 
Apud  Crahbe,  V0L7.  p,  459. 

ILLlBERRITANVM  IN    HISPANIA.'   CAN.  LXXXI: 

Prooem.  Vol.  1.  p.  280. 

Can.  1.  V0U7.  p,  201. 283-  Vol.  8-  p.  166. 

Can.  2,  Vol,  7.  p.  131, 201. 39<3-  Vol,  §.  p.  166, 

Cao.  3, 


CONClLIORVM 


AD 


1.13,  voi.  -/.y.  120.   vui.j).  ji.ioj.  107. 

1. 14.  Vol.  7»  p.  8.v  126. 415.  -  Can»  15.  V 
i^an.  16.  Vol.  7/  p.  104. 419.  Vol.  9.  p.  287. 
Can.  17.  Vol.  8-  p.  167.  Vol,  9.  p. 288. 
Can.  18.  Vol.  1.  p.  300.  Vol.  7.  p.  417.  Vol.  8.  P- 18. 167. 
Can.  19.  Vol.  2.  p,  410. 
Can.  20,  Vol,  2.  p.  519. 520.  Vol.  7.  p.  481. 
Can.  21 .  VoL  7.  p.  21. 82. 373.  Vol.  9.  p.  48. 
Can.  22.  Vol,  7.  p.  303.  -  Can.  23.  Vol,  9,  p.  231. 248- 
Can.  14.  Vol.  2.  p.  123.  -  Can.  2J.  Vol.  1.  p.  107. 
Can.26.Vol.9.p.  61. 251.  249.264.  -  Can.27,  Vol,'2.  p.34,0. 
Can.  28.  Vol.  6.  p.  255. 572.  Vol. 7.  p.  20. 274. 

C~n    ir>    TT/-.1    A    r,    irr      _    C.tn     lr\     \Tn\    1    n     T\& 


Cac,J4. 


INDFY-   TERTIVS 


A  D. 


361, 


Can.  54.  Vol.  7.  p.  471.  Vol.  9.  p.  3:5. 

Can.  55.  Vol.  7.  p.  131.  207.  -  Can.  56.  Vol.  7.  p.  131.  208. 

Can.57.V0l.  7.  p.  233.  -  C?n.  58.  Vol.  1.  p.207. 

Can.59,  Vol.7.p.2ig.  -  Can.  61.  Vol  7.  p.422. 

Can.62.V0L4.  p.224.  V0I.7.  p.  210. 241. 

Can.  63.  Vol.  4,  p.41.  Vol.  7  p.  126. 796.  Vol.  3.  p.  167. 

Can.  64.  V0L7.  p.  416.  Vol.  8.  p.  i6g. 

Can.  65.  VoL  2.  p.  514.  Vol.  7.  p.  126. 417.  Vol.  8-  p.  93.  l6g. 

Can.  66.  VoLS-P-l6g.  -  Can.67.  V0I.4.  p.  41. 

Can.68.V0L4.  p.  41.  237.  -  Can.  69.  Vol.  7.^,416. 

Can.70.V0L7.  p.  447.  V0I.8.  p.  168. 

Can.7r.V0l.  7.  p.  442.  Vol.  8-p-i68- 

Can.72.Vol.8.'p-l68.  Vol.  9.  p.  311. 

Can.73.  V0I.4.P.237.V0I.7.  P.405.486.V0I.8.  p.l6g. 

Can.74.V0L  7.^,405.  510.      • 

Can.7J.Vol.2.p.2I2.VoL8.  p.  68. 

Can.  77»  Vol.Y.  p.  310.  Vol.  3.  p.  549. 595.V0I.  4.  p.261.2  63.380. 

Can.79.VoL2.p.3I7.  V0L7.P.504.  Vol.8-  p.87. 

Can.  80.  VoL  2.  p.  145.  -  Can.  81.  Vol.  1.  p.  iog. 

ILLYRICVM,  AWD  THEODORLT.  LIB.  IV.  CAP.  IX. 
Vol,2.  p.  149. 

L. 

LAODICENVM  IN  PHRYGIA.   CAN.  LX. 
Can.  I.  Vol.  6.  p.  423.  -  Can.  3.  Vol.  I.  p.  36. 
Can.  4.  VoL  2.  p.  319.  -  Can.  5.  Vol.  2.  p.  ig2.  Vol.  4.  p.  126. 
Can.6.Vol.3.p.i87.Vol.5.p.5.Vol.7.  p.  292. 
Can.  7.  Vol.  5.  p.  166.  Vol.  8-  p.  221. 225.  Vol.  9,  p.  95. 
Can,  8:  Vol.  4.  p.  174.  Vol.  8.  p-  222. 
Can.9„Vol  3.p.Ijo.  V0L7.P.103.294. 
Can.  io.  Vol.  7,  p.  104.419.  V0I.9.  p.286. 
Can.  11.  Vol.  1.  p.341. 356. 
Can.  12.  Vol.  I.  p.  219.  -  Can.  13.  Vol.  2.  p.  115. 
Can.  14.  Vol.  6.  p.402. 

Can.15.V0L1.  p.51.  Vol.  2.  p.40,  V0L3.  P-1^»  V0I.5.  p.l66. 
Cia.l6.Vol,5.p.  386.  (Vol.6.p.z2. 

Cao.  17. 


■CONCILIORVM. 


A.D. 


1215. 
569. 


Cat1.17.V0l.  5.  p.  166.  Vol.  6.  p.4. 
Can.  18.  Vol.  5.  p.  166.  301.  314. 

Can.  19.  VoL  3.  p.212.  Vol.  4.  p.  19.  Vol.  5".  p.  7. 2T.  166. 334.  Vol. 
6.p.  \V).  122.  226. 130.147.799.4*9. 571»  Vol-8.  p.  114.  115, 
Can.  20.  Vol.  1.  p.  49. 326.  Vol.  2.  p.  15. 
Can.  11.  Vol.  1. p.  302.  Vol.  1.  p.  13. 211.  Vol.  3.  p.  251.  y^, 
Can.  22.  Vol.  2.  p.  13.14.V0I.  5.  p.  167. 251. 
Can.23.Vol.5.p.  2)1.  -  Can.24.Voi.2.p.24.4l2.Vol,  g.p.  9j. 
Can.  25.  Vol.  2.  p.  14.  -  Can.  26.  Vol  2.  p.  25. 
Can.  28.  V0I.3.P.  l'4-  336.  Vol.  6. p. 517.  Vol.  9.  p.  ijr. 
Cin.  29.  Vol. 5.  p. 287.  Vol. 7.  p. 274.  Vol.  9.  p.  29.5). 
Can.30.  V0I.7.  p.455. 

Can.31.  V0I.6.P.403.V0I.  7.P.104.  419.  V0I.9.  p.287. 
Can.  32.  Vol.  7.  p.  103.  -  Can.  33.  Vol.  7.  p.  103. 294. 
Can.  J4.  Vol.  7.  p.  io  J.  Vol.  8.  p.  84- 
Can.  35.  Vol.  5.  p.  80.  Vol.  g.  \\  S4- 
Can.  36.  Vol.  4.  p.  217.  Vol.  7.  p.  250. 252. 
Can.  37.  Vol.  6.  p.  403.  Vol.  7.  p.  274.  -  Can.37.  Vol.  7.  p.  2:2. 
Can.  41.  Vol.  1.  p.  108.  Vol.  2.  p.  206.  Vol.  8-  p.  33. 
Can.  44.  Vol.  3.  p  21  o.  2  "2. 

Can.  46.  Vol.  4.  p.  ^o-  Vol.  5.  p.  167.  Vol.  9.  p.  235. 
Can.  47.  Vol.  4.P.  141  SS>  Vo1-  5-  P- 167. 
Can.  49.  Vol.  5.  p.  286.  29S.  Vol.  6.  p.  411. 574. 577.581.  Vol,  9. 

p.  54-  221. 
Can.-5i.V0l.  5.-P.286.  Vol.  9.  P.  133,  171.225. 
Can.52.V0l. 9.  p.  225.  311. 
Can.53.V0l.  7.  p.458.  V0I9  p.  347. 
Can.54.Vol.g.p.83« 
Can.  56.  Vol.  1.  p.  272. Vol.  3.  p.  2o8- 
Can.  57.  Vol.  I.  p  8)- 1??-  '98.  Vol.  3.  p.  564. 
Can. 5 9,Vol.5.p.l67.  V0I.6.  p.26.  62. 
Can.6o.Vol.6.p.6z.  91. 

LATbRANUNSE   QVARTVM,    SVB    INNOCENTlO  III. 

Can.2l.  Vol.6.  p.  587- 

LVCENSE   I.   1N    HISPANIA. 

V0I.3.P  547-548.  V0I.4.  p-545- 
Bingh.  O.E.V0I.X.  lu  MA- 


IKBEX    TERTIVS 


4.B. 

58i. 


58)» 

S45- 
402. 


410. 


*i3- 


«f8- 


M. 

MATISCONENSE  I,  IN  GALLIA.  CAN.  XIX. 

Carr,  2  \'oI.  3.  p.  :63.  -  Can.j.  Vol.ft.p.  S°- 
Can.  5.  Vol.  7.  p.  i6y.  Vol.  8-  P-  S  Q. 85. 
Can.7.  Yol.  :.p.22).  -  Can.  g.  Vol.  2.  p.  209» 
Can.  9.  Vol.  9-p  247.  -  Can.  u.  Vol.g-  p  or. 
Can.15  Vol.  7.  p.276..  Can.  17.  Vol.  7.  p.  30X 

MATlSCONENSE    II.     CAN.  XX. 
Can.i.  Vol.  9.  p.  zj.  -  Can.2.  V0I.9.  p.  116. 
Can.3.  Vol.  4.  p.ijo,  -  Caji.4.  Vol.  6.  p.  573. 
Can  5.  Vol.  z.  p.  287-  ■  Can.6.Vol.  6.p.  396.  5:02.514, 
Can.  13.V0I.8.  p.  87« 

MELDENSE  IN  GALLIA.   CAlMT.  LXVI» 
Can.4g.V0i.  3.  p.  161.  -  Can.72.V0l  io,  p.  2r. 

MILF.VITANVM  I.  IN   AFftlCA. 
Can.8.Vol.v.'p.i92. 

C?.n.  1 2»  Vol.  5.  p.  192.  Vol.  67  p.248. 311.  Vol.  10.  p.  <5l» 
Can.13.V0l.  r.  p.14.  -  Can.14.  Vol.  1.  p.  14. 
Can.  18.  Vol.  7.  p.  90.  -  Can.  19.  Vol.  tf.  p.75-. 
Can.21.  Vol.i.p.223.  -  Can.22.Vol  7p.j1.94.  Vol.g.  P.73V 
In  codice  Afric.  can.84.  Vol  1.  p.  :r2. 

MlLEVlTANVM  II.  CAN.  XXVII. 
Can.g.Vol  5  p.243.  -  Can.  17.  V0I.7.  p.  435. 
Can.-i9.V0l.  2.  p.  209,-  Can.20.Vol  1  p.  108.  Vol.g.  p.w,' 
Can.  n-  Vol.  3.  p.  395. 

MOGVNTIACVM ,  IN  GERMANIA.  CAN.  LV. 
Can.  32.  Vol.  5.  p.  29.  -  Can.  33.  Vol  5.  p  27.  31. 
Can.  34.  Vol.  9.  p.  2jo.  -  Can.  37.V0I.  9  p.  26. 
Can.  5  2.  Vol,  io.  p.  ig  20.  -  Can.  55.  Vol.  4.  p.  299. 

N. 

NAMNETENSE,  IN    GAlLIA. 
Can.  6.  Vol.  5.  p. :%%.  Vol.io.  p.  i8f 
Can.  9.  V0I.6  p.  377. 
Apud  liumem.  Vol;  6,  p.  379, 

NAR- 


CONCILIORVM. 


3'4. 


NARBONENSE    IN  GALLIA.  CAN.  XV. 
Can.  tt.Vol.  5.  p.2y"i. 

NEOCAESARIENSE  IN    PONTO.     CAN.  XV. 
Can.  1.  Vol.  2.  p.167.  Vol.  8.  p.  6.90. 
Can.  2.  Vol.  7.  p.  422.  Vol.g.  p.i6t. 
Can.  3.  Vol.  7.  p.  436.  -  Can.4.  V0I.7.  P-1SO.  J2f, 
Can.  f.  Vol.  3.  p.  114.  Vol.  4  p.  17.49.  Vol.  6.  p.  217. 
Can.7.  Vol.  6.p  423.V0L7.  p.  436.  V0I.9.  p.  338. 
Can.  8.  Vol.  2.  p.  127. 165. 314.  Vol.  7.  p.  417.  452.  Vol.  8  p.^c 
Can.  9.  Vol.  2.  p.  126.  Vol.  7.  p.  41  f .  Vol.  8-  P-  40. 54. 
Can.io  Vol.  S.p.39.  -  Can.n.  Vol.  1.  p.142. 
Can.  12.  Vol.  2.^.136.  V0L4.  p,  335.  382. 
Can.  13.  Vol.  i.-p.  107.  Vol.  3.  p.  563.  503.506.  £01. 
Can.  14.  Vol.-i.  p.  104,  197.  Vol.  4.  p.  40. 
Can.  15.  Vol.  i.p.323. 
In  lubfcript.  Vol.  1.  p.  197. 
NICAENVM   I.  GENERALE   CONTRA  ARIVM.  CAN.XX. 
!  Can  1.  Vol.  2.  p.  132.  Vol.  7.  p.  401.  Vol.  8.p.  f9. 
Can.  2.  Vol.  2.  p.  n.6.  Vol.  8.  >p.  9. 
Can.  3.  Vol.  1.  p.  48,  Vol.  2.  p.  337. 
Can.  4.  Vol.  1.  p.  162. 2 19.  Vol.  2,  p.  105. 
Can.  5.  Vol  1.  p.  97..100. 22  f. .  Vol.  7.  .p.  89.  94. 323. 
•Can.6.  Vol.  1.  p.206.  219.  221.240,  VoL.  3.  p.  392. 
Can.7.  Vol.i.  p.  217. 
Can.  8.  Vol.  1.  p.  95.  181. 192.  Vol,  2.  p.  137. 201.  Vol.  3.  p.  564.  VoL 

7. p.  306.439.  Vol.g.  p.  36.39.225.  V0I.9.  p.  181. 
Can.9.  Vol.  g.  p.  5^  63. 
Can.  10.  Vol.  2.  p.  ttg.  Vol.  8-  p-  ?5-  ff.  63. 
Can.  11.  Vol.  1.  p.  31.  Vol.  3.  p.  191. 195.  Vol.  f.  p.  7.  Vol.  6.  p.  226» 

2^-7. 572.  V0I.7.  p.  200.  Vol.  8- p.  111.113.  uj. 
Can.  12.  Vol.  4.  p.  230.  Vol.  8.  p-  iti.  177. 
Can.  ij.Vol.6.  p.  404,  572.  Vol.  j.  p.  163. 173. 
Can.  14.  Vol.  4.  p.  19  40  Vol.  6.  p.  217. 
Can.  i).  Vol.  2.  p.  393.  Vol.  7.  p.  32?. 
Can.  16.V0I.  i.p.fo  5i.Vol.2.p.  174.  389.  Vol.8.  p.j£. 
Can.17.  Vol.  1.  p.50.51.  Vol.2.  p.  318-320. 

&  i  Can.iJ 


INDEX    TERTIVS 


A.D. 


787^ 


1222. 
829. 

847* 

459. 
»3- 


Can.  18.  Vol. r.  p.  299,.  505. 307.  326.  Vol.  6. p.  428-  Vol. S.  p.  107. 

Can.  19.  Vol.  1  p,  50  90. 3  \f.  Vol.  2.  p.  159. 184.  Vol»8.p.6o.222. 

Can.2o.  V0I.5.  p.255.  Vol.^.p  46.  V0I.9.  p.  125. 

Can.  Arabic.36.  Vol.  l.p.250. 

In  fubfcripcion.  Vol.Lp.i97. 

Epiitola  fynod,  Apud  «iecra/.lib.l.cap.  9.  Vol.  l,p.I92.Vol.2. 

p.  196. 
Epiftola  fynod.  Apud  Tbeodoret.  lib,  f.  cap.9.  Vol.  2.  p.  106» 

Vol.  g.  p.  37. 

NICAENVM    I  I.    PRO    ADORATIONE     IMAGljMVM. 
CAN.  XXII. 

A&.  4.  Ep.  German.  ad  Thom.  Claudiopol.  Vol.  3,  p.311- 
Can.  5.  Vol.  8.P.46.  -  Can.  5.  Vol.  8-  p.45* 
Caa.  8.V0I.  8.P.46.  -  Can,  15.  Vol.2.p.  400. 

o. 

OXONIENSE. 
Can.  8.  Vol.  9.  p.  246.  248. 

P. 

PARISIENSE. 

Lib.  I.  cap.  45.  Vol.  6.  p.  417. 

PARISIENSE. 
Lib.  I.cap.48-  Vol.6.p.3g2. 

QVINlSEXTVMj,  SIVE  TRVLLANVM. 
Vi&,  fub  lm»  T. 

R. 

RtlENSE  SIVE  RHEGlENSE,  IN  GALLIA.  CAN.Vin.. 

Can.  2.  Vol.i„  p.  163.  V0I.3.  p.540.  V0L8.  p-57.62. 
Can.  3.  Vol.  1.  p.  196. 198.  Vol.  8.  p.  23. 
Can.  6.  Vol.  1  p.  228. 

KHEMENSE  SVB  CAROLO  MAGNO.  CAN.XLIV. 

Can.3j.V0l.  9.  p,  26. 

RO- 


CONCILIORVM. 


A.D. 

487. 


461. 
499. 

TS- 


1022. 
347- 


303' 
516. 


ROMANVM   SVB    FELICE. 
Vol.l.  p.  281. 

Can.  2.  Vol.  7.  p.  303.  Vol.  8.  p.  l8. 162. 
Can.  3.  Vol.  7.  p.  303. 
Can.^.  Vol.  7.P.303.  Vol.8.  P-I64- 

ROMANVM  SVB  HILARlO  PAPA.    CAN.  V. 
Vol.  I.  p.  281-  Vol.  8-  P»6o.  63. 

ROMANVM   SVB  SYM.MACHO. 

Vol.  1.  p.  2gr. 

ROMANVM  SVB  GREGORIO  II. 
Can.8.  Vol.  7.  p.426.  -  Can.12.  Vol.  7.  p.257. 

ROMANVM,APVD  COTELER.  PATR.  APOSTOL» 

Vol.  4.  p.  139.  Vol.  8.  p.  190. 

S. 
SALEGVNSTADENSE  IN   ANGLlA.  CAN.  XX. 
Can.  2.  Vol.  9.  p.  246. 248*  -  Can.  3.  Vol.  9.  p.  313. 

SARDICKNSE  IN  THRACIA  SIVE  MOESIA.  CAN.XXL 
Can.  I.  Vol.  2.  p.  393.  Vol.  7.  p.  329-  Vol.  g-  p.  18. 
Can.  2.  Vol.  7.  p.  329.  Vol.  8.  P..169.  282. 
Can.  6.  Vol.  1.  p.  172.209.  219.222,  Vol.  3.  p.  564. 
Can.7.  Vol.  I.P.130.V0L2.P.395. 

Can.  8- Vol.  2.p.  395.  -  Can.io.Vol.l.  p.149.  Vol.2.p,I5I. 
Can.  II.  Vol.  2„p.  396.  V0L7.  p.  2L  373.  Vol.  9.  p.  49. 
Can.  12.  Vol.2.  p.396.  -  Can.  13.V0l.Lp.  97.  Vol.  7.p,89» 
Can.  14.  Vol.  1.  p.  223.  Vol,  7.  p.  189- 
Can  15.  V0I.2.P.174.V0I.8.  P-56. 
Can.  16.  V0I.2.P.397.  -  Can.  17.  V0I.7.  p.  94. 
Can.  19.  Vol.i.  p.  <,2.  Vol.  8-P-io6. 
Epift.  fynod.  apud  Theodorer.  lib.2.cap.6.  V0I.1.  p.34. 

SINVESSANVM     FlCTlTlVM- 
Vol.  I.  p.  201. 

T. 

TARRACONENSE  IN  HISPANIA.  CAN.  XUl- 
Can«4.  Vol,  i.p.128,129.  Vol.R.p.  98. 

In  5  Can.6. 


INDEX     TERTIVS 


A.  D. 

400, 

400. 


589- 


«33- 


Can.6.  Vol.g.p.io;.  .  CaD.g.Vol.3,  p.140.565.  J93. 
Can.  io.  Vol.g.  p.  9. 

TAVIUNKNSE   IN    PEDEMONTIO.   CAN.  VIII. 

Can.  2.  Vol.  I.  p.  211.  Vol.  3.  p.  3^4.  -  Can.  4.  Vol. 7.  p.  90. 
Can.7.  Vol.2.  p-589-  -  Can.  g.  Vol.  8.  p.46. 

TOLETANVM  I.    CAN.    XXI. 
Pr<efac.  Vol.T.  p.  2gl. 
Can.  1.  Vol.  7.  p.  390. 

Can.  2.  Vol.  2,  p.  124. 126.  Vol.  6.  P.74.V0I. g.  p.  34. 63.  II9.206. 
Can,  4.  Vol.  8.  p.  39.  -  Can.  5.  Vol.  2.  p.  3<f  6.  Vol.  8.  p.  69. 
Can.  8-  Vol.  2.  p.  144.  Vol.  S-  p.  65.  -  Can.  10.  Vol.  2.  p.  145-. 
Can.  Ti.  Vol.  7.  p.  87.  -  Can.  12.  Vol.  2,  p.  389, 
Can.  1 ;.  Vol.  6.  p.  592.  Vol.  7.  p.  374. 
Caa.  I.if.  Vol.  6.  p. 416.  Vol.  7.  p.  374. 
Can.  15.  Vol.  7.  p.  96.  -  Can.16.  V0I.7.P.96. 
Can.  17.  Yol.  4.  p.  233.  Vol.  7.  p.  430.  Vol.  9.  p. 330. 
Can,  18.  Vol.  7.P.96. 

Can.  20.  Vol.  i.  p.  8>  Vol.  3/p.  549.  Vol.  4.  p.  357. 
Can,2I.  Ln  regula  fidei  concra  Prifcillianiftas.  Vol,  7.^,236. 

TOLETANVM  II.  CAN.  V. 
Can.  I.  Vol.  2.  p.  8,  Vol.  3.  p.  49. 117. 

TOLETANVM  III.    CAN.  XXIU. 
Praeiat?.  Vol.  4.  p.  109. 
Can.  2.  Vol. 4.  p.  114.  Vol.6.  p.3>9. 
O.n,  7.  Vol  2.^.349.  -  Can.li.  Vol.  8- p.  160. 
Can.  12.  Vol.  g.  p.  12:.  -  Can.22,Vol,  10.  p.  57. 
Can.13.V0l.  7.  p.  459. 
Edi&um  regis  Reccaiedi.  Vol.  7.  p.  391.  458. 

TOLETANVM  IV.   CAN.  LXXV. 
Caa.  2.V0I.5.P.114  V0I.7.P.47.  -  Can.4.  Vol.i,  p.214. 
Can.  5.  Vol.  1,  p.  219.  Vol.  4.  p.  342.  -  Can.  6.  Vol.  4,  p,  tfo, 
Can.7.Vol.  9.  p.237.  •  Can.8.  Vol,9  p,  237. 
Can.9.  Vol.  5.  p,240.  24J.  347. 
Can.10.V0l.  6.  p.44.  Vol,8-  P-67» 
Can.il.  Vol.  6.p.4^. 

Can,i2, 


CONCILIORVM. 


A.D. 


636. 

658. 

£46, 

656. 
775* 


Can.  13.  Vol.  5.  p.  179.  Vol.  6,  p.  25.  30.  $-4.  Vol.  7.  p.  $gjt 

Can.l}.  V0I.5.P.165.346.V0I.  6.  P.37.47.V0I.8.P.  67. 

Can.  14.  Vol.  6.  p.  1:.  50.  Vol.  8.  p.  67. 

Can.  15 .  Vol.  6.  p.  6.  Vol.  8-  P-  67.  -  Can,  16.  Vol.  6.  p.  67. 

Can.I-.  Vol.6.  p.  429.  Vol.8-  p.  62- 

Can.  Ig.  Vol.  3.  p.  311.  Vol.  6.  p.  360.  Vol.  7.  p.  322. 

Can.  19.  Vol.  1,  p.  142.  -  Can.  20.  Vol.  1.  p.  725. 

Can.24.  Vol.2.p.  9.  -  Can.  25.  Vol.  2.p,3Jo» 

Can.  2S.  Vol.  5.  p.  252.  Vol. 7.  p.  3 18. 

Can.  30.  V0I.7.  p.359.  -  Ca0.3r.Vol.  8.  p.98. 

Can.39.Vol.6.p.  108.  -  Can.40. Vol.i.p. 312.  V0I.5.  ftttfc 

Can.4l.Vol.2.p.4i7.Vol.3.  p.51.  -  Can.44.V0l  7.  p.389* 

Can.45,  V0I.7.  p.314.  -  Can.48.V0L3.  p.49. 

Can.  52.  Vol.  7.  p.  372.  -  Can.  55.  Vol.  3.  p.  94, 

Can.  5  6.  Vol.  ^.p.  221.  -  Can.57.  Vol.  4.  p.i?6. 

Can.62.  Vol  9.p,353.  -  Can,63.  V0I.4.P.209.  Vol,  7,p.27a 

Can.74»  V0I.7.  p.358. 

TOLETANVM  V.  CAN.  IX. 
Can.  i,  Vol.  5  p.  26.  Vol.  9,  p,  252. 
Can.2.Vol.7.p.358.389. 
Can.  3.  Vol.  7.  p.  389.  -  Can.  4.  Vol.  7.  p.  389. 
Can.  5.  Vol.  7.  p.  390.  -  Can.  7.  Vol.  7.  p.390. 

TOLETANVM  VI.    CAN.  XIX. 
Can.  2.  V0I.5.P.  26.  Vol,  9.  p.  252. 
Can.  17,  Vol.  7,  p.  390.  -  Can.  18.  Vol,  7.  p.  390. 

TOLETANVM  VII.  CAN.    VI. 
Can.2.VoI.  6.P.514. 

TOLETANVM  VIII.    CAN.  XTL 

Can.  2.  Vol.  7.  p.  359. 367. 
Can.  3.  Vol.  7,  p.  323,  -  Can.  9.  Vol.  9.  p.  209. 
TOLETANVM  X.    CAN.  VII, 
Can.2.VoI.7.p.39o.  -  Can.3.  Vol.  8.  p.61. 

TOLETANVM  XI.     CAN.  XVI. 
Can.3.  Vol.  1.  p.  230.  -  Can.  6.. Vol.  8.  p.  99. 
Can.  8- Vol. 7,^.322.325.  -  Can.11.  Vol,  6.P.404J 
Can,  12,  Vol.6,  p,  255,  Vol,  §.  p,  229, 

TO- 


TNDEX  TERTIVS 


A.  D. 
68  r. 

693. 
694. 
8n. 


692. 


TOLETANVM  XII.  CAN.XIII. 
Can.  4,  Vol.  8.  p.  102.  -  Can.  5.  Vol.  6.  p.  3S9. 

TOLETANVM  XVI.  CAN.  XIII. 

Can.  6.  Vol.6.  p.272. 

TOLETANVM  XVII.  CAN.  XXIII. 

Can.  5.  Vol.  6.  p.  589.  -  Can.  6.  Vol.  5.  p.  26.  Vol.  9.  p.  252. 
TRIBVKIENSE  PROPE    MOGVNTIAM  AD   RHENVM. 
CAPIT.  LVIII. 
Can.  17.V0I  10. p.19.20.  -  Can.21.  V0I.2   p. 2IJ. 
Can.  27.  Vol.  2.  p.  9  -  Can.  40.  Vol.  9.  p.  309. 

TRIDENTlNVM,    CONTINVATVM    MDLXIII. 
SefT.21.  cap.  4.  Vol.  6.  p.394.     * 
SelT.  23.  cap.  2,  Vo'1.2.  p.  2. 
SelL  24.  can.  g.  Vol.  9.p.  308. 

can.  9.  Vol.  3.  p.92. 

cap.  2.  de  retormar.  marrimonii.  V0I.4,  p.joi. 

cap.  12.  <le  retormar.  Vol.l.  p.  338« 
Se(T!24.  de  reformar.  cap.3.  Vol.7p.186. 

TRVLLANVM.    CAN.  CII. 
Can,  4.  Vol.  2.  p.  39.  -  Can.  7.  Vol.  8.  p-  4.?. 
Can.  10.  Vol.  2.  p.  319. 320.  -  Can.  12.  Vol.  1.  p.  167, 
Can.13.V0l.2p.l66.  -  Can.  14.  Vol.  1.  p.  325.348. 
Cin.i6.Vol.l.  p.297.  -  Can.  17.  Vol.2.  p.390. 
C.iru  19.  Vol. 6. p.  116. 131.  -  Can. 20.  Vol.  g.  p.  39. 
C  m.  22.  VoL  7.  p.  323.  -  Can.  23.  Vol.  2.  p.  2S0.  Vol.  7.  p.324. 
Can. 2j{.  Vol.  6.  p.261.  -  Can.29.  Vol.  6.  p.514. 
Can.31.  V0I.3.  p  119. 
Can.  32.  Vol.  5.  p.  173.  Vol.  6.  p.224.  227. 
Can.  36.  Vol.  1.  p.  260  261.  -  Can.  37.  Vol.  1.  p.  zn. 
Can.  2g.  Vol.  3.  p.  335.  -  Can.  39.  Vol.  1.  p.  262, 
Can.4  f.  Vol.  3.  p.  9J.  -  Can.  48.  Vol.  2. 167. 
Can.50.  VoL8.p-S7.  -  Can.^i.Vol.S.  p-S7. 

Can.j2.V0L5.  p.298.  V0L6.P.4II.V0I.9.  p.  171,  221. 
Can.  53.  V0I.4.P.300.  V0L9.  p.^co. 
Can.  55.  Vol.  7.  p.  377.  Vol.  9.  p.  jg.  59, 6f, 

Can.  57. 


CONCIUORVM. 


/L  D. 


859. 
461. 


567« 


44B- 


Can.57.Vol.6;p. 
Can.59.Vol.j.p. 
Can.  61.  Vol,  4.  p. 
Can.  62.  Vol.  7#p 
Can.  66.  VoL  9.  p. 
Can.  69.  Vol.  3.  p. 
Can.  74.  VoL  6.  p. 
Can.80.V0L7.  p 
Can.82.V0l.  j.p. 
Can.90.V0l.  5.  p. 
Can.  9j.  Vol.  9.  p 
Can.  95.V0L4.P. 
Can.96.V0L8.  p. 
Can.98.V0l  6.p, 


261.  ■  Can.58.V0Lj.  P.119.V0I,  6,  p.  417, 
140.  Vol.  4.  p.  260. 
227.  VoL  7.  p.  257. 499, 
,224.228.  Vol.  9.  p.  g. 
H6.  -  Can.  67.  Vol.  g.  p.  $2. 
2IO.  Vol.  6.  p.4?9. 

518.  -  Can.77.  V0L7,  p.455,. 

21.275.  V0I.9.  p.49. 

213.  ,-•  Can.  85.  Vol.  6.  p.  425.  Vol,  10.  p.  67. 

257.  -  Can.  91,  Vol.  7.  p.  597. 

.  299. 

5.i8o.37i.VoL8-'p.22i. 

223.)  -  Can.  97.  Vol.  2.  p.  ^.  Vol.  3.  p,  202« 

325.  -  Can.  101.  Vo_L  6.  p.  479. 483» 


TVLLRNSE  I.  APVD  SArONARlAS. 

Caa.io.VoL  5.^.106. 

TVRONENSE  I.    CAN.  XIII. 

Cad.I.Vol.1.  p.  299.  300. 
Can.  5.  Vol.  2.  p.  9.  382.  v°l.  7«  P-  37l» 
Can.  8-  VoL  7.  p.  96. 100.  Vol.  8.  p.  I)  9' 
Can.II.V0L2.  p.389- 

TVRONENSE  H.  CAN.  XXVK. 
Cafl.2.Vol.3.p.2I4. 
Can.3.Vol.3.p.236.  Vol.6.  ^.410. 
Can.4,Vol.  6..p.430.  -  Cia.17.  Vol.  9.  p.  245. 
Can.i8.Vol.5.p.346.  Vol.6.p  9,Vol.9.  p.  132.  24"%  248.249, 
Can.  19.  Vol.  1.  p.  359.  Vol.  5.  p.  310.  Vol.  6.  p,  45.  Vol.  9.  p.  249. 
Can,22.  Vol.  7.  p.  426.  Vol.  9.  p.  291. 

8l>  TVRONENSE    111.  SVB  CAROLO  MAGNO.   CA.N.  Lf. 

Can,  3.  Vol.2.  p.350.  -  Can.  19.  Vol.  6.  p.396. 
Can.  37.  Vol.  5.  p.  257.  -  Can.  40.  Vol.  9.  p.  26, 
Can.50.V0L6.  p.  586. 

TVRIVM. 
Ia  aft.9.  concil,  Chalcedonenfis.  V0L2.  p.2lj. 
ginghjO.E.Vo^X,  Kkk  VA. 


A.D. 

374- 

524. 
492. 


529. 


529. 
465. 


752' 

1175. 

868. 


JNDEX      TERTIVS     CONClLlORVM. 

V. 

VALENTINVM    IN  GALLIA-    CAN.  IV. 
Can.i.Vol.  2.p.  156.  -  Can,2,  Vol.  3,  p.  99, 
Can.  j.VoI.7.p.  201.  Vol.g.p.l6l.  -  Can.4.  VoI.2.p.  120. 

VALCNTlNVM    IN    HISPANIA.    CAN.  VI. 
Can.  1.  Vol.  i.  p.  33.  Vol.  5.  p.  3.  Vol.  6.  p.  75. 116.  Vol.  7.  p.  293. 
Can.  1.  Vol.  1.  p.  22g.  -  Can.  5.  Vol.  2.  p.  391. 
Can.6.  V0I.2.  p.  171. 

VASENSE  SIVE  VASIONENSE  IN  GALLlA.  CAN.X. 
Can.  2.  Vol.  3.  p.  591.  Vol.  6.  p.  255.  404. 
Can.  3.  Vol.  3.  p.  210.  V0L4.  p.  357. 
Can.4.  Vol.  10.  p.70.  -  Can.  5.  V0I.7.  p.94. 
Can.  g.  Vol.  7.  p,  165.  -  Can.  9.  Vol.  7.  p.  407. 
Can.  10.V0L7._p.  408. 

VASENSE  II.    CAN.V. 
Can.  2.  Vol.  1.  p. 303.  Vol.  2.  p.  32.  Vol.  6.  p.  74. 108-  137.176.V0L 

7.  p.  36.97.  Vol.  8-  p.  228. 279. 
Can.  3.  Vol.  5:.  p.28.  V0L6.  p.  317.  -  Can.4.Vol.7.p.3H. 
Can.  5.  Vol.  I.  p.  98.  VoL  6.  p.  31. 

VASENSE  III.  CAN.  V. 
Can.2.VoI.l.  p.315. 

VENETICVM.   CaN.  XVI. 
Can.  3.  Vol.  7.  p.  96.  Vol.  8.  p.  IJ9-  -  Can.  6.  Vol.  7.  p.  169. 
Can.  9.  Vol.  1.  p.  99.  Vol.  2.  p.  208.  Vol.  7.  p.  94.  Vol.  8.  P-74'77^ 
Caa.  12.  Vol.  7.  p.  276.  -  Can.  13.  Vol.  7.  p.453» 
Can.  15.  Vol.  5.  p.  114.  Vol.  7.  p.  48. 
Can.  16.  Vol.  7.  p.  241.  243. 

VERMERIENSE.  CAN.  XXI. 
Can.  7.  Vol.  1.  p.3(5. 

Apud  Gratianum  caufl^.  cpxft.^.cap^.  V0L9.  p.309. 

W. 

WF.STMONASTERIENSE.    CAN.  XVIII. 
Can.  II.  Vbl.  6.  p.446. 

WORMATIENSE. 
Apud  Crqtianum  caufl.2.cjuxft,  5,  cap.  23. 
Can.  ij.  Vol.  6.  p.  487. 

SOLI  '  DEO     GLORIA.  ■*".-« 


CORRIGENDA. 

Vol.I.  Pag.2.nor.  (<z)lin.i.  legend.XXlX.  Ibid.  sir&Sq.  P.  14.  lin.5.  leg. 

impulfore.     P.  22.  Ira.  2X.  leg.  acrirer.     P.  54,  (\v)  lin.  I.  leg.  imp. 

P.  44.  (c)  Hieronym.  add.  conrr.  Lucifer.     P.  70.  (a)  leg.Ep.LXXV. 

lbid.  MDCLXVJ.'     P.  %  (c)  pro  Jd.  leg.  Hieron.     P.  go.  lm.  8.  1. 

iftarum.  Ibid.f£,)XXXli,     P.  9i.fr)  Apol.  II.     P.  106.  (V)  Sulpic. 

P.  107.  (g)  lin.  5.  Loayfa.     P.  131.  (d)  lcg,  Neporianum.     P.IJ4-  (/) 

lin.  3,  if §«.    P.  178.  (t )  dele  f-     P.  151.  (»0  lin.  4.  del.  f.      P.  233,' 

lin.  10,  leg.  ipfi,     P.  273.  (*)  Orig.  in  Ioan.      P.  284-  (*)  poft  An- 

cyran.add.can.13.     F,^oi.(c)c.  CI.     P.  303.  (»)XL  VIII.    P350; 

(m)  Cornel.     P.  tfcf.lin.iq.irctpiSa).     P.  343.  lin.g.  viduas. 
Vol.  II.  Pag.5.  (pjmiiifico.     P.  9i.(/)Mafon7.     P.  112.  lin.^.hic.     P. 

124.  (to)  XCIII.     P.  169  (d)  nouell.  C.     P.  171.  (b)  1620.     P.  179. 

lin.  3J. apoftoli.  (w) lin.  1  1155.     P.224.(A)nouell.V.     P.2^3.  (r) 

lib.XlV.     P.249.(r)dccurionibus.  P. 318. (<?)can. XVII.     P.321. 

(fJPialm.XIV.rom.  I. 
Vol.  III.  Pag.  3.  (d)  Celf.  lib.  V.      P.  47.  (u)  add.  lib.  II.     P.  72.  (a)  lin.  53 

Cap.  XXVI.      P.  I09.  lin.5.  poft  moniales  add.  Sanclitnoniakt.  P. 

I50.(<?)Can.lX.     P.  140.(7  )LXIX.     P.  157.  ann.  CCXLIV.  nmrf. 

IV.     P.i66.n»)tir.X.     P.  167.  (z)leg.  XVIII.  P.  209.  (c)  XXXVI. 

P.223.(/)caftir.     P.225:.  (01'n.8.XXXVI.     P.295.(r)lib.XlX. 

cap.XlI.     P.^Sl.n.^-  proCarleolumleg.CaerleonafiueCaerle^io. 
Vol.  IV.  Pag.  6 ;.  (b)  &  (c)  del.  velandis.     P.  71.  (g  )  MDCXLII      P.  228. 

(^jlin.j.  pfalm.lX.     P.  251.  (p)  ep.IV.     P.299.  (£)DCCCXl)I. 
Vol.  V.  Pag.  9.  lin.  penulr.  lege  p.  407.     P.  88-  ( 0  epift  XXVII.    P.110. 

(oJFurius.     P.I26.(k)MDCXL.     P.183.  ( a)  manfionibus.      P. 

188. (P ^  l'n. 3. lib. II.  c. XIU.     P. 213. (h) XXXV.     P.256.  (0)  dele 

Ub.     P.  296.  (i)epift.  XVII. 
Vol.  VI.  In  rir.  lin.  2.  Hauanrinae.     Pag.  12.  (i)  poft  Toler.  add.  IV.     P.75. 

lin.7.Valenrinum,      P.  95. (g  )Philaftr.  P.  116. (<f)lin. ^.poft  h?e- 

ref.  add.  LXXIX.     P.157.  («JLXVH.  de  S.cer.     1'.  184.  (i)  poft 

XXVI.  add.  ex  L.     P.  20I.  («)  XLVllI.  de ,  cer.     P.  216.  (»)  LXXII. 

P.244.  (/>)LJX.     P.  27f.  (p  )  nribus.     P. 273.  ( y )  hceref. XLVII. 

Encrar.  n. III.     P.  307.  (v)  tp. I V.     P.  318.  (d)  lm.  penulr.LXHI. 

P.55l.(/j  lib.II.c.XXIlI.     P.  554  (j)'lib.  II.  c.  XXIII.    P.  506.  (q) 

lin.  penulr.  Theophyl.     P.  510.  (z)  Terrull.  apologet.     P.573.  (A) 

ep.XCVH. 

Vol. 


Vol,  VII.  In  rit.  lin.  2.  Hauantinse.     P.  6.  (1)  '459.     P.  26.  (u)  XXVII. 

add.al.     P.^.fOlib.I.ep.XLI.     P.69.1in.  9.  afin.lib.  II.     P.9r. 

(t)  CLX VIII.  Ibid.  (t)  CLXIX.     P.  166.  (h  )  XXXIX.     P.  556.  (  *  ) 

lib.II.tit.LLX.     P. tf$.(ti)  tom.ll.      P. 3S6.  ( u)  poft  moneta  del. 

fif.XX/J.     P.598.^Jlib.XLVIII.  P.40).lin.io.LXXlV.  P.^ig. 

(Otit.VlI.    P.44o.(^)lib.lX.     P,5o3.(j)Ambrof.     P.520  (d) 

poftLetoium  add.  c.  VI. 
Vel.  VIII.  Pag.  39.  poft  C  k  )  add.  Concil.  Nic.  can.  X.     P.  63.  lin.  I?.  fo- 

lum.     P.  122.  (w)lin.2.  Cvprian.de  lapfis.     P.  148- (g)  tom.  I. 
Vol.lX.Fag.l6.(«»)ticVI.     P.36.  (/)tit.  V.     P,  107.  (x>  XC  V.     P.188. 

(b)  LXXXVI. 
Vol.  X.  Prsfat.  pag.  4.2.  lin.  I.  arnaldi.  lin.  28.pro  populum  leg.  papalem. 

P.  46.1in.  1.  nomine.     Pag.56.lin.  vlt.  roipfius  ponend.lin.antec. 

poftdomefticorum.     In  ipfo  lib.  XXIII.  pag.25.  (g  )  tit.  XVII.  P.92. 

(p  )  tit.  XVII.     In  ind.  rerum  fub  tit.  Roma  pro  cubitu  leg.  atnbitu, 

Sunt  haec  potiora,  quae  pnecipue  in  adnotationibus  mihi  occurrerunr, 

fphalmata:  reliqua,quae  oculos  meos  effugerunt,  fi  a  beneuolo  lefrore 

obferuata  fuerint,  vc  ifta  emendare  ne  grauetur,  ctiam  atque  etiam  rogo. 


' 


'tt\ 


'':•:■•.• 


m 


fiSfiv^; 


$m 


•*'  t    i 


WM