Skip to main content

Full text of "Johannis Wyclif Tractatus de logica"

See other formats 


ii 


(~ 


:  si 


^•^ 


^  ^ 


5;  i: 

:»1 


5:;  ::: 


llUi 


:i!>;  ;; 


'I  ^,- 


iHxhtntM  af 


iltrllrslru 


JIiTstuieiJ  bu  ^Vv^y_  '^cniLjkr 


XV    ^OOOO 


tl\l\ 


'V'." 


■"i 


Printed  in  Austria. 


lOHANNIS    WYCLIF 

TRACTATUS 

DE    LOGICA. 


NOW  FIRST  EDITED  FROM  THE  VIENNA  AND  PRAGUE  MSS. 

(VIENNA  4352;  UNIV.  PRAG.  V.  E.  14.) 


BY 


MICHAEL    HENRY    DZIEWICKI. 


VOL.    II. 


LONDON. 

PUBLISHED    FOR   THE    WYCLIF   SOCIETY    BY   TRUBNER    t"^   Co. 

l'ATERNOSTEK  HOUSE,  CHARING  CKOSS  ROAD. 
1896. 


^ 


o  o  oo 


\'iiidoboii;n:,  Carolu.'-  Froniinc,  ivnoiir.  C.  ct  R.  Auliie. 


INTRODUCTION. 


All  details  concerning  the  manuscript  (Univ.  Prag'.  V.  K.  14)  and 
tlie  authenticit\-  and  date  of  the  work  itself  haviny;  l^een  discussed  at 
sufficient  length  in  the  Introduction  to  the  first  volume,  we  may  at  once 
proceed  to  examine  the  second  with  regard  to  its  contents  alone.  It 
comprises  the  first  eight  chapters  of  the  third  treatisd  of  Lov;ica,  or 
more  properly  of  Logicae  Conliniiaiio.  WycHf  goes  over  the  same  ground 
three  times,  it  may  be  remembered:  once  in  his  Summary,  or  short 
abstract  of  Logic;  a  second  time,  with  much  greater  developments,  in 
the  first  and  second  treatises  of  Logicae  Continuatio:  and  once  again  in 
the  work  which  forms  the  second  and  third  volumes  of  the  present 
edition:  in  a  most  exhaustive  manner  this  time,  and  treating  of  a  variety 
of  questions  which  often  seem  quite  irrelevant  to  the  science  of  Logic. 
It  is  true  that  in  this  third  treatise  Wyclif  ostensibly  deals  with  hypo- 
thetical  propositions  alone,  and  that  he  leaves  out,  or  expounds  only 
parenthetically,  many  questions  alread}'  quite  threshed  out  in  his  first 
volume.  The  difference,  however,  is  to  a  great  extent  nominal.  Botli 
categorical  and  hypothetical  propositions  are  for  the  most  part  as  mere 
headings  of  chapters,  or  as  texts  from  which  Wyclif  preaches  his  system 
with  o-reater  or  less  detail.  In  the  third  treatise,  the  matter  is  thus  reallv 
the  same,  but  approached  from  a  different  standpoint,  and  expounded  for 
more  advanced  students.  Perhaps  some  apology  will  be  necessary  for 
the  very  detailed  summary  that  is  to  foUow;  if  so,  I  may  say  that  I 
thought  it  would  not  be  quite  useless  to  go  thoroughly  through  the  first 
work  in  which  Wyclifs  system  is  set  forth  as  a  whole,  and  of  which 
the  other  philosophical  treatises  are  but  modifications  and  developments, 
Two  volumes  of  metaphysics  —  De  Compositioiie  Ilouiiuis  and  /><■  Ente 
Predicaiueulali  —  ha\('  indced  been  issued  a]read\  ;    bul  thi-  ^Mlitor  has   laid 


VI  INTRODUCTION. 

much  more  stress  upon  their  philological  interest  than  upon  their  doctrinal 
meaning.  I  have,  therefore,  thought  that  a  full  exposition  of  WycHfs  ideas 
as  set  forth  in  this  work  might  prepare  the  way  for  a  better  understand- 
inof  of  the  other  treatises. 

It  is  perhaps  superfluous  to  add  —  but  in  such  cases  I  prefer 
saying  too  much  to  saying  too  Httle  —  that  I  must  here  repeat  the 
thanks  I  gave  to  Mr.  Matthew  in  the  first  volume  of  Logica.  Even  in  so 
special  and  technical  a  subject  as  this,  his  general  knowledge  of  WycHf 's 
views  and  style  has  been  of  much  assistance  in  the  understanding  of  the  text. 

Chapter  I  fpp.  i — 2^).  WycHf  begins  by  a  general  discussion  of 
hypothetical  propositions.  They  form  seven  species,  according  as  tvvo 
or  more  propositions  are  joined  by  the  word  and  (copulatives),  ur 
(disjunctives),  /y  (conditionals),  becattse  (causals),  more  than  (comparatives), 
where  (locals)  or  when  (temporals).  These,  as  Wyclif  affirms,  comprise 
aU  other  species;  for  all,  however  complex,  are  reducible  to  these,  and 
they  spring  from  the  essential  relations  between  God  and  the  creature. 
God  is,  and  the  creature  is;  either  God  is,  or  created  being  is  not; 
the  creatures  are  because  God  is ;  God  exists  more  ihan  the  creature 
exists;  God  creates  beings  if,  wlien,  and  wliere  He  chooses.  These  pri- 
mordial  truths,  seven  and  only  seven  in  number,  are  the  archetypes  of 
ah   hypothetical  propositions   (pp.    i  —  2). 

This  classification  is  to  some  extent  arbitrary,  it  is  true,  but 
founded  on  the  nature  of  things.  It  is  not  denied  that  these  propositions 
might  be  set  in  another  order,  or  deduced  from  the  primordial  truths  in 
another  way;  but  the  order  given  here  is  the  best,  because  it  corres- 
ponds  best  to  the  order  of  the  universe  (p,  3,  1.  35  to  end;  p.  4,  1.  l — 5). 
The  words  and,  if,  etc,  are  neither  sufficient  to  estabHsh  the  order  here 
given,  nor  to  classify  the  propositions  (p.  4,  1.  5 — 12).  If  it  be  objected 
that  many  hypothetical  propositions  are  false,  and  that  consequently 
truth,  and  particularly  primordial  truth,  has  nothing  to  do  with  their 
classification  (p.  2,  1.  20 — 35),  WycHf  points  out  that  every  proposition 
must  be  true  at  least  in  a  transcendental  sense.  If  it  means  something 
false,  it  means  a  thing  that  is  not,  and  therefore  is  true  —  negatively 
(pp.  4,  5).  His  classification  depends  properly,  not  only  on  those  signs 
which  render  the  propositions  hypothetical,  nor  on  the  truth  or  falsity 
of  the  latter,  but  upon  the  pecuHar  sense  given  by  those  words  to  the 
propositions   wliich   they   unite   into    one   whole   (p.    6,    I.    30   to    end). 


INTRODMCTION.  VII 

'riiey  might  indccd  be  classiiied  accordino  to  the  lirst  priniiple  of 
abstract  Being.  For  instance:  Whatever  is,  is,  and  it  is;  //'  anything  is, 
it  is;  it  is  whiht  it  is,  and  so  on  (p.  3,  1.  i — 6;  p.  7.  1.  5 — lO).  Rut 
God's  existence  is  the  tirst  truth  (^f  all ;  no  other  can  l)c  known  per- 
fecdy  without  it,  and  in  that  sense  it  is  prior  even  to  the  |)rinciple  of 
contradiction,  though  both  are  equalh  primitive  hs  regards  thc  truths 
vvhich  flow  from  them  (pp.    7,   8). 

Other  words  might  de  employed  to  form  ne\v  species  of  hypo- 
thetical  propositions  (p.  3,  1.  13 — 30).  But  they  may  always  be  analyzed 
into  one  of  those  ah-eady  given.  Neitlicr  —  uor,  tor  instance,  means  the 
same  as  and  with  a  negative  (pp.  8,  g).  These  propositions  may  be 
combined  with  each  other  to  the  number  of  120;  but  this  does  not 
increase  the  number  of  primary  species.  For  if  I  say,  A  is  R  if  C  is  D, 
becanse  E  is  F,  it  is  a  causal  proposition;  but  if  we  have,  A  is  B,  if 
C  is  D  because  E  is  F,  the  proposition  is  condilional  (pp.  g,  10).  Here 
WycUf  solves  a  number  of  sophisms  at  considerable  length.  It  was  no  doubt 
useful  and  even  necessary  for  students  of  those  times  to  know  them;  a 
the  present  day,  most  of  us  would,  for  all  these  sophisms,  endorse  our 
author's  opinion  concerning  certain  among  them^  and  say  with  him : 
siint  ntihi  odibiles  (p.  14,  1.  5).  It  is,  however,  worth  while  to  note  his 
remark  that  a  sentencCj  however,  long  it  may  be,  is  a  proposition,  pro- 
vided  it  imply  one  predominant  act  of  the  mind;  where  there  are  several 
it  is  not  one  proposition,  and  can  neither  be  aftirmed  nor  denied  as 
one.  The  aftlrmation  or  negation  bears  upon  the  hypothetical  sign.  God 
exists,  and  yoii  are  an  ass.  is  denied  without  any  reference  to  its  com- 
ponent  parts  separately   (p.    10). 

But  there  seems  to  have  been  a  personal  argument,  particularly 
directed  against  Wyclifs  theory  of  universals,  which  may  be  noticed 
apart.  We  must  remember  that  the  universal  "animal",  in  this  theory,  is 
a  real  thing  or  entity^  identical  both  in  men  and  in  brutes.  So  we  have: 
'^'You  are  now  whatever  you  wonld  be,  if  you  were  an  ass;  in  that  case 
you  could  bray;  therefore  you  can  now."  This  somewhat  humorous 
syllogism  is  gravely  discussed,  for  it  entails  grave  consequences.  Wyclif 
not  only  grants  that  the  major  premiss  is  true,  but  that  the  minor  is 
necessary  (p.  10,  1.  35 — 41);  but  this  is  quite  natural,  if  we  refer  to  his 
theory.  He  answers,  howe\er,  that  though  a  man  is  identical  with  an 
ass,   the   identity  is    only   partial.    What   would    be   necessary    to    conclude 


VIII  INTRODUCTION. 

that  a  man  is  an  ass,  is  the  identity  of  individuality,  not.  that  of  a  uni- 
versal  attribute.  But  he  adds:  ''I  knovv  that  this  answer  does  not  please 
sophists"   (p.    i6,   1.    II — 27). 

The  affirmative  or  negative  nature  of  hypotheticals  is  then  investi- 
gated.  Any  proposition  raight  with  truth  be  called  both  affirmative  and 
negative,  since  all  affirm  God's  existence,  and  deny  whatever  is  contrar}' 
to  their  affirmation  (pp.  16,  17).  We  must  therefore  consider  how  best 
to  classify  them.  Some  say  that  in  any  proposition  composed  of  two, 
both  propositions  should  be  affirmative,  or  both  negative,  for  the  com- 
pound  to  be  one  or  the  other;  so  that,  where  this  requisite  is  wanting, 
the  resulting  proposition  is  neither  (pp.  18,  1.  31 — ^38).  Others,  that  the 
nexus  aloiie,  affirmed  or  denied,  determines  the  quahty  of  these  proposi- 
tions  (p.  18,  1.  39  to  end;  p.  ig,  1.  i  —  g).  Others  again,  with  whom 
WycHf  partly  agrees,  say  that  they  follow  the  (juaHty  of  the  tirst  of  their 
parts   (p.    ig). 

As  for  the  quantity,  i.  e.  the  universaHty  or  particularity  of  such 
propositions,  the  first  three  are  said  to  have  no  quantity  at  aH;  but  the 
last  four  (causals,  comparatives,  locals  and  temporals)  foHow  the  quantity 
of  the  first  of  their  parts  (p.  20).  It  may  be  objected  (p.  21,  1.  25)  that 
these  last  are  really  categorical  in  meaning,  since  they  may  be  expressed 
in  a  categorical  form.  This,  however,  is  a  mere  matter  of  taste  and 
preference.  Some  prefer  the  number  three,  others  the  number  seven. 
WycHf  chooses  not  to  eHminate  the  four  last  species,  because  every 
point  in  the  universe,  is  touched  by  six,  and  onh  six  otherpoints:  thiis 
making  up  the  number  seven.  We  need  not  here  explain  this  reason 
forther  than  to  say  that  it  is  at  the  root  of  his  cosmok)gical  system,  in 
which  the  universe  is  built  of  mathematical  points.  In  the  next  vokime, 
we  shall   see  the  whole   theory  developed   at  great  length. 

Chapter  II.  After  a  i&v^  prehminary  remarks  about  copulative  pro- 
positions,  with  which  the  chapter  professes  to  deal  (p[).  it^  —  26),  W\clif 
launches  boldly  into  the  problem  of  the  Universals.  One  is  at  first  puzzled 
to  see  how  he  manages  to  bring  it  in.  It  begins  with  the  question  (p.  26) 
whether  or  no  a  pronoun  stands  merely  for  its  antecedent,  a  particular 
concrete  being,  or  for  its  antecedent  as  affirmed  b}-  a  preceding  verb. 
For  instance:  "Socrates  is  an  animal,  and  it  is  an  ass;"  do  we  mean 
by  //  an  animal  in  general,  or  that  aiiimal  ivhicli  is  Socrates'.'  Here  we 
notice   that   an)    copulative   pro})ositii)n    in    whicli   one   of  the   terms   of  the 


INTRODUCTION.  IX 

latter  lialf  is  thc  same  as  one  ot  the  tormer,  inay  have  tlic  kittcr  term 
replaced  by  a  pronoun.  As,  A  is  B  ciiui  B  is  C,  or  A  is  B  and  A  is  (\ 
may  be  rendered:  .4  is  li  and  it  (meaning  either  A  or  B)  is  C.  This  is 
the  shght  link  by  which  the  controversy  is  connected  with  the  subject 
of  the  chapter;  and  here  comes  the  tug"  of  war  between  Universahsts 
and  Nominalists.  Wyclif  urges  that  if  we  say,  ''A  certain  man  has  stolen 
something,  and  Jw  is  a  thief,"  we  may  very  well  be  ignorant  of  the 
particular  Jie  who  has  committed  the  theft.  He  therefore  does  not  stand, 
as  NominaHsts  woukl  liave  it,  for  the  individual  himself,  but  for  the 
Universal  ^'A  certain  man  who  has  stolen  this  or  that".  Nominahsts  say 
they  know  this  disjunctivel}':  it  is  either  A  or  B  or  C,  &c.  But  this  is 
an  idle  quibble:  to  know  thus  disjunctivelv  is  not  to  know  (p.  26,  k  31 
to   end;   p.   27,   k    i    to   20). 

Now  all  this  looks  to  modern  readers  —  and  since  they  are  modern, 
they  must  of  course  be  in  the  right  —  very  much  like  mere  loss  of  time 
and  trouble;  useless  expenditure  of  brain-work.  To  the  Oxford  wranglers 
of  those  days,  on  the  contrary,  it  must  have  been  fuU  of  actuahty  and 
interest:  for  it  was  the  very  central  point  round  which  the  battle  raged, 
and  WycHfs  unerring  acumen,  in  thus  coming  to  the  point  at  once,  is 
greatly  to  be  admired,  if  we  can  for  an  instant  forget  our  superiority  as 
"moderns".  The  Nominahsts  flatly  denied  the  existence  of  anything  biit 
the  concrete.  For  them,  a  universal  name  was  in  itself  a  mere  "flatus 
vocis",  according  to  Ockam's  famous  expression;  it  had  no  meaning 
except  when  applied  to  its  singulars.  They  therefore  could  not  possibly 
admit  that  the  pronoun  Jic  (or  indeed  any  pronoun;  wJin  or  ivJiicJi,  for 
instance)  stood  for  a  universal  Thing,  nor  even  merely  for  the  words 
which  it  replaced  (which  would  still  give  universalit}-  of  a  certain  kind). 
It  had  to  stand  for  a  singular  object,  an  individual  man  or  being.  "'But 
then,"  said  the  Universalists,  ''if  it  stands  for  only  one  individual,  you 
must  know  who  Jw  is,  when  you  say,  He  is  a  tJiief,  as  usual  in  such 
sentences.  If  you  do  not  know,  and  deny  that  it  stands  for  somebody 
in  general,  the  sentence  becomes  a  jumble  of  words,  without  any  mean- 
ing".  We  are  not  here  concerned  in  the  Nominalist's  reply,  which  must 
have  been  rather  shuftUng  and  embarrassed,  at  least  for  those  of  the 
extreme  school  of  Ockam.  But  their  attack  upon  W\  chf 's  position,  and 
the  staunch  courage  with  which  hc  stands  u[)  to  defend  it,  is  ver\' 
noteworthy. 


X  INTRODUCTION. 

To  put  their  attack  into  somewhat  more  modern  language  than 
the  crabbed  form  of  the  text:  If  you  say,  '\Socrates  is  an  animal  anfl 
it  is  an  ass,"  you  mean  that  the  universal  "Animal"  is  replaced  by  //. 
But  suppose  you  substitute  vertebrate  for  animal;  the  sense  of  it  is  at 
once  altered.  Substitute  mammal:  the  sense  varies  again.  Thus  \ve  have 
an  endless  series  of  different  significations  given  to  //,  each  of  them  more 
concrete,  yet  none  ever  reaching  the  ultimate  Hmit  of  individuality,  This 
would  be  the  ruin  of  all  science;  for  we  could  never  draw  any  inference 
from  the  universal  to  its  singulars;  and  between  each  of  these  ifs  there 
could  be  found  or  imagined  room  for  an  infinite  multitude  of  others.  These 
constantly  changing  significations  would  destroy  the  possibiHty  of  deduction, 
^'A  is  an  animal;  it  (not  A,  but  the  animal)  is  a  vertebrate;  it  (the  vertebrate) 
is  a  mammal"  —  and  so  on.  We  can  never  conclude  that  A  is  this  singular 
individual  man  (p.  27,  1.  20  —  37).  WycHf  answers  (pp.  28 — 30)  that, 
though  less  universal  as  a  predicate  than  its  antecedent,  //  has  as  a 
subject  the  power  of  standing  for  the  same,  and  consequently  for  all  the 
singulars  which  that  antecedent  represents.  There  is  indeed  an  endless 
descent,  because  there  is  an  infinite  distance  between  any  universal  and 
its  singulars.  But,  when  we  get  to  the  lowest  species  of  aH,  we  have 
only  accidents,  that  is,  non-essential  differences,  by  which  the  singulars 
are  distinguished;  so  that  makes  no  difficult}-.  If  we  say  that  one  uni- 
versal  is  infinitely  beyond  another,  because  it  extends  to  more  singulars, 
this  does  not  mean  that  it  is  infinite,  any  more  than  a  surface,  infinitely 
greater  than  a  Hne,   would  be  infinite. 

Beaten  off  on  one  side  (as  we  may  perhaps  be  aUowed  to  suppose) 
the  Nominalists  return  to  the  charge  on  another.  ''You  say  that  lie  does 
not  stand  for  an  individual.  Let  us  then  suppose  that  two  men^  Socrates 
and  Plato,  are  running."  The  proposition,  "Somebody  runs,"  will  be 
true;  but  at  the  same  time  it  will  be  true  to  add:  "Socrates  is  not  he. 
and  Plato  is  not  /;<'."  Now,  what  if  no  one  else  in  the  world  is  running 
at  the  time?  (p.  27,  1.  37  to  end;  p.  28,  1.  i  — 12).  This  however  is  met 
(p.  30,  31)  by  denying  that  7?^'  has  here  the  meaning  of  a  universal 
man.  It  is  clearly  a  singular,  meaning  thc  somebody  who  i-ttns  in  both 
cases,   and  in  one   of  the  two  it  could  not  but  be  false. 

The  third  argument  is  aimed  more  directly  against  universals.  Eacli 
of  them  stands  for  aU  its  singulars.  But  Jw.  according  to  the  su[)position, 
is    a   universal.   Wc   may   sa}-  of  A,   He  is   a  king;    and   of  B,   He  is  a  thief. 


INTROnUCTION.  XI 

The  same  //(•  stands  tor  both,  and  is  hoth.  And  it  \ve  knovv  tlic  uni- 
versal  'Somebody',  we  also  know  —  disjunctively  of  coursc;  this  is 
a  retort  against  WycHfs  argument  a  few  pages  above  —  who  has  com- 
mitted  any  action,  however  secret:  it  is  sonwbody  (p,  28,  1.  13  —  29). 
W}'cHf  answers  (pp.  32 — 34)  by  enumerating  various  species  of  uni- 
versals.  Some  exist  before  their  singulars,  and  are  God's  eternal  ideas; 
some  are  mere  passive  potentiaHties;  others  are  founded  upon  the  in- 
dividuals  in  which  they  exist;  as,  for  instance,  the  idea  of  humanity.  He 
then  proceeds  to  deny  that,  when  we  apply  the  universal  to  its  singulars, 
the  supposition  (appHcation,  or  manner  of  using  a  word  in  a  proposition) 
is  other  than  j)ersonal.  Now  essential  and  personal  suppositions  are  two 
very  different  things.  When  we  say:  ''Humanity  is  animaHty  together 
with  rationaHty,'"  we  have  essential  supposition;  when  we  say  that  huma- 
nity  comprises  the  man  A,  the  man  B,  &c.  it  is  personal.  In  the  first 
case  the  subject  stands  for  aU  that  is  in  the  predicate ;  in  the  second, 
only  for  what  is  common  to  each  of  the  singulars  predicated.  Thus,  in 
the  case  aforesaid,  7;e?'  would  not  stand  for  aH  the  attributes  of  A  and 
of  B;  one  might  be  a  king,  the  other  a  thief;  but  he  would  have  nothing 
to   do   with   the  kingship   or  the  dishonesty  of  its   singulars. 

Such  is,  so  far  as  I  can  understand  it,  the  position  taken  up  by 
WycHf;  though  he  observes  that  there  are  many  different  answers  to 
this  diftlculty,  some  of  which,  in  his  opinion,  amount  to  the  abandonment 
of  the  ReaHstic  doctrine  (p.  34,  1.  30 — 35).  He  no  doubt  aHudes  to  the 
system  of  Moderate  Realism,  which,  as  it  was  followed  by  the  immense 
majorit\-  of  Schoolmen,  and  had,  as  our  author  himself  admits,  the  ad- 
vantage  of  avoiding  great  difhculties,  I  may  here  venture  to  state  in  as 
few  words  as   possible. 

When  the  same  sign  stands  for  a  great  many  objects,  and  has 
exactly  the  same  signification  when  appHed  to  one  as  when  appHed  to 
another,  it  is  caHed  a  Universal.  But  ivhat  is  Universal?  Pure  NominaHsts 
say  it  is  the  word,  and  the  word  onl}-;  even  the  idea  is  different  when 
applied  to  different  individuals.  Thus  we  do  not  mean  the  same  thing  by 
nian,  when  we  say,  'A  is  a  man,'  as  we  do  when  we  say,  'B  is  a  man'. 
Moderate  Nominalists,  or  Conceptualists,  admit  that  besides  the  universa- 
lity  of  the  word,  we  have  also  the  universaHty  of  the  idea;  so  that  sub- 
jectively  we  do  mean  the  sanie  thing  in  the  above  instance;  that  is,  we 
mean   our  idea   of  humanit)-.   But  nothing   farther;   there   is  nothing  in  any 


XII  INTRODUCTION. 

ivay  identical  between  the  man  A   and   the  man  B  in  their  several  natures. 
Is    there    anv   midcourse  between   this   doctrine  and  that  of  such  ReaHsts 
as   affu-m   that  there  is  in    man   a    humanity    corresponding    to     our    idea, 
and   ycally  identical  in  all  its  singulars?    There  is;    it    is    the    theory  of 
Moderate  ReaHsts.    To    ascribe    the    universaHty    of  our  ideas  to   a  mere 
groundless  fiction   of  the  mind  would   destroy  the  objective    value    of    all 
reasoning.  To   suppose   that  there   exists  a  mysterious  something,  substan- 
tiaUy  identical  in  each  and   aH   of  the  singular  objects  that  come  under  a 
general  name,  would  land  us  in   endless   difficulties,  with    which  we  shaU 
soon  see  WycHf  attempting    to    grapple.     They    therefore    draw  a  sharp 
distinction  between  the  Universal,   as  not  seen  by  the  mind,   and  as  seen. 
The  Universal,   as  formaHy   existing  in  many  singulars,   is  nowhere  but  in 
the  mind.   Everything  that   exists  in   nature  is   formaHy   concrete,   and   sin- 
gular    in    its    essence.    Thus    the    Universal,    as    known,  is  nothing  but  a 
mere    abstraction.     But,    as  ahlc  to  be  known.  it  is   otherwise;   it  is  real; 
in    each    singular    it    exists    as   a  basis    from    which    our  mind   is   able  to 
abstract    the     universal    idea.    Their    defmition    says  of  the  Universal   (as 
known)   that  it  exists   formaliter  in  mente,   fiindamentalitcr    in    re.    The)- 
avoid  defending  a  position  which   they  consider  unsafe,    and    take  up   one 
which  it  is  very  difhcult  to   attack  with   any  chance  of  success.   Asked  by 
NominaHsts  if  the  redness   of  the  rose,   the    geranium,   and  the  cherry,  is 
a  real  universal,   they  reply:   Its   reahty  is  formally  in   the  objects,   funda- 
mentally  in  the   mind;   its   universality  is   formally  in  the   mind;   fundamen- 
tally  in  the   objects.  Asked  by  those  of  Wyclifs  school  if  there  is  nothing 
idendcal    in    two    shades   of  colour  in   which   there  is   no   difference,   they 
answer:    Nothing    but    the    aptitude    they  have  for  being  grasped  in  one 
idea;   that   aptitude,   in   objects   similarly  coloured,   really  exists;    and  when 
our  mind  thus   grasps  them,   it  becomes   actual  —  but   only  in  the  mind. 
This    may    seem    obscure,    but   I    can    find    no    words    to    state    it  more 
clearly:   and    indeed    this    seems    to    me    the    true    solution  of  the  whole 
problem.     I   do  not  see   what  the  most  determined  Nominalist  could    find 

m 

to  attack  in  this  repl}-,  if  he  understood  it  properly.  It  might  perhaps 
not  satisty  him;  for  it  keeps  up  a  strict  relation  between  signs,  ideas, 
and  things,  between  the  subjective  and  the  objective  order,  and  maintains 
the  validity  of  human  reason  without  restricdons,  in  whatever  spliere  il 
niay  ujork.  But  it  avoids  Avith  the  utmr)st  care  sfivinof  a  handle  to  this 
most    embarrasslng    objection:     How    ran    anything    be    real    and  yet  not 


INTROnUCTlON.  XTIT 

concicte?  vSucJi  caiition  W  \  clit  thoiiylit  excessivc;  it  novv  rcmains  tor  us 
to  see  liow  he  fought  —  most  courageously  and  skilfully,  it  must  bc 
acknowledged  —  against  this   objection  in  its  \arious   forms. 

Faithful  to  his  accustomed  method  of  showing  a  bold  front  to  cliffi- 
culties,  and  never  shirking  them,  however  weighty  they  may  be,  lie  at 
once  proceeds  to  enquire,  i*'  How  we  can  distinguish  Universals  from 
tlieir  singulars,  and  from  each  other;  2"'-^  How  the  transcendent  entity, 
Being,  is  common  both  to  God  and  to  His  creatures;  3''^  Whether  a  Uni- 
versal  can  receive  accidental  attributes,  and  4'''  Whether  a  Universal, 
taken  together  with  its  singulars,   makes   up   a  number. 

First.  Ever\-  Universal  is  all  its  singulars,  and  each  of  them.  It 
would  seem  that  if  so,  it  cannot  be  distinguished  from  them,  nor  from 
any  other  Universal  that  might  happen  to  be  those  singulars  too  (p.  34, 
end).  We  are  free  to  deny  that  the  Universal  is  its  singulars;  it  is  in 
them,  but  is  not  tlicy,  having  no  personal  supposition,  as  they  have.  But 
it  is  preferable  to  admit  that  it  is  its  singulars,  and,  thus  considered, 
receives  a  different  personal  supposition  in  each.  This  supposition,  which 
it  lias  in  its  singulars  and  not  by  itself,  is  amply  sufticient  to  differentiate 
it  from  them  (p.  35).  In  some  cases  this  difference  may  be  merely  logical 
or  notional,  but  still  it  suftices  for  a  distinction;  as  that  between  tlie  one 
universal  Phitnix  and  the  one  pho-nix  existing  in  the  physical  world. 
Each  is  identical  with  the  other  in  all  but  the  fact  that  the  universal 
Phcenix  is  (at  least  successively)  communicable  to  many,  whilst  the  cor- 
poreal  phoenix  is  not.  Thus,  as  we  see,  even  in  this  test  case,  there 
alwa\s  remains,  between  the  Universal  and  its  singular,  one  difference, 
—    communicability   (p.   37). 

Second.  If  God  is  Beiug,  and  the  creature  is  a  being,  and  Being 
is  a  uni\ersal  reality,  the  same  in  both :  then  we  come  to  the  Pantheistic 
conclusion  that  there  is  something  common  to  God  and  His  creatures, 
and  really  identical  in  both  (pp,  37,  38).  And  in  fact,  as  the  Nomina- 
listic  position  logically  ends  in  Matcriahsm,  so  Realism  ■ —  unless  it 
carefully  steers  the  middle  course  which  has  been  mentioned  —  neces- 
sarily  tends  towards  (though  not  necessaril)-  gocs  to)  the  extremes  ot 
Pantheism.  To  answer  tlie  objection,  we  must  note  that  transcendent 
being  is  not  in  God  and  in  the  creature  as  a  difference;  —  for  instance, 
in  the  wav  that  rationality  exists  in  all  men  —  but  as  a  iiiode.  This  mode 
is    one    in    itself;    but    it     exists    in    God    otherwise    than   in   tlie   creature. 


XIV  INTRODUCTION. 

It  woukl  Ije  a  false  argument  to  sa)  :  ''Alanhutjd  is  a  thing  identical  uith 
Socrates  and  with  Plato:  therefore,  Socrates  is  Plato."  In  Hke  manner, 
to  say:  ''Being  is  God  and  is  Not-God;  therefore  God  is  Not-God"  — 
is  false  too  (p.  38,  1.  10 — 34).  We  may  say:  ''^That  which  (meaning,  or 
as  WycHf  says,  pointing  to,  demonsirans,  Transcendental  Being)  is  Not- 
God  is  God;"  but  we  cannot  infer  thence  that  the  creature  is  God 
(pp.  38,  39).  But  to  admit  even  the  former  proposition  seems  perilously 
near  Pantheism:  so  we  must  not  be  surprised  if  WycHf  reverts  to  this 
point  and  supports  his  distinction  with  analogies  drawn  from  the  pro- 
foundest  mysteries   of  the  Christian   religion. 

Third.  To  grant  that  the  Universal  Man  is  identical  with  each  of 
its  singulars  seems  to  imply  its  doing  and  being  all  that  every  individual 
does  and  is.  It  is  thus  at  the  same  time  awake  and  asleep,  white  and 
black,  &c.,  together  with  countless  other  contradictory  attributes  (p.  39, 
1.  38  to  end;  p.  40,  1.  i  — 14).  This  objection  may  be  solved  either  nega- 
tively  or  in  the  affirmative.  Man  is  that  which  is  white  and  that  which 
is  black;  but  Man  is  not  white  and  black.  For,  as  a  universal,  this  term 
can  receive  nu  predicates  but  such  as  are  essential  to  human  nature: 
and  it  is  evident  that  neither  whiteness  nor  blackness  are  thus  essential 
(p.  40,  1.  15  to  p.  42,  1.  6).  But  again,  taking  ideal  humanity  as  the 
exemplar  and  prototype  uf  each  man,  and  consequently  as  the  cause  of 
each,  we  may  grant  that  it  does  every  one  of  the  actions  of  each.  So 
universals  do  receive  accidents:  not  indeed  in  themselves,  but  in  their 
singulars,  with  which  they  are  identical:  and  the  countless  different  attri- 
butes,  which  are  or  may  be  contradictory  in  their  singulars,  are  not  so 
in  them  (p.  42,  1.  5 — 25).  This  explanation  is  similar  to  that  of  theolo- 
gians,  who  deny  that  the  Godhead  suffered,  although  it  was  that  which 
suffered,  i.  e.  the  person  of  Christ  (p.  42,  1.  28  to  p.  44,  1.  25).  Several 
other  objections  are  propounded  and  solved  in  the  same  way,  by  pointing 
either  to  the  mystery  of  the  Incarnation  or  to  that  of  the  Trinity;  in  the 
latter,  the  essence  of  the  Deitj'  is  substantially  the  same  in  each  of  the 
three  persons;  yet  the  Three  are  really  distinct.  The  Father  is  not  the  Son, 
although  that  ivhich  is  the  Father  is  tJiat  ivhich  is  the  Son.  "To  every 
sophism  against  Real  Universals,  you  can  tlnd  a  parallel  one  against  the 
Holy  Trinity,"  sa}s  WycHf  (p.  46,  1.  18—22).  Very  true;  and  it  there- 
fore  foUows  that^  fur  a  Christian,  the  distinction  is  not  meaningless, 
meaningless   as  it  may  seem,    But   the  foUowing  vvould  seem    an  obvious 


INTROnilCTION.  XV 

rri)l\  :  "  Ihc  'rrinity  is  a  ni\  ster_\- ;  are  Real  Iniversals  so?  If  lhe\-  are, 
faith  and  not  reason  should  make  us  beHeve  in  them.  It  they  are  not, 
they  destroy  the  mysterious  nature  of  the  Trinit)-  itself."  It  is  perhaps 
as  an  answer  to  this  objection,  never  stated  in  so  many  words,  that  our 
author  in  several  passages  of  his  works  (and  in  particular  a  few  pages 
further,  pp.  51,  52)  takes  care  to  note  the  differences  between  the 
Universal  and  the  Divine  Essence.  But  he  only  points  out  other  myste- 
ries,  and  leaves  the  that  ivhich  distinction  untouched,  as  parallel  in  both 
cases.  —  The  serious  difficulty,  viz.,  that  universals  must  move  about,  as 
they  are  wherever  their  singulars  happen  to  be,  is  taken  into  earnest 
consideration  (p.  47).  WycUf  inclines  to  think  that  they  move;  at  the 
same  time  he  denies  that  this  implies  localization  of  the   Universal. 

Foiirth.  The  most  difticult  point  of  all,  where  the  writer  seems  to 
be  most  uncertain,  and  which  he  probably  developed  and  explained  at 
a  later  period,  is,  ''How  the  Universals  can  be  said  to  make  up  a 
number  with  their  singulars".  If  the  individual  man  A  and  the  universal 
man  are  identical,  they  are  not  two,  but  one;  if,  on  the  other  hand,  there 
is  a  real  distinction  between  them,  they  must  be  two  realities,  and  be 
counted  as  such  (p.  48,  1.  3^ — 10).  It  seenis  impossible  to  get  a  satis- 
factory  answer  to  this  objection;  at  least  that  contained  in  the  present 
work  seems  to  me  rather  lame,  so  far  as  I  have  succeeded  in  under- 
standing  it;  and  when  I  collated  tlie  chapter  oi  De  Universalibus.  ''Quo- 
modo  universalia  ponunt  in  numero,"  I  was  too  busy  with  the  coUation 
itself  to  pay  much  attention  to  the  manner  in  which  Wychf  supplements 
what  seems  wanting  here.  For  a  man  of  our  author's  skill  and  subtlety, 
it  would  have  been  very  easy  to  wrap  up  his  answer  in  a  string  of 
sentences  impossible  to  understand,  and  signifying  anything  —  or  nothing; 
such  a  mode  of  proceeding  would  have  been  not  without  great  precedents 
even  in  his  time;  and  contemporary  philosophers  might  perhaps  tell  us 
whether  it  has  been  quite  abandoned  at  the  present  day.  But  Wyclif,  often 
unintelligible  when  pursuing  some  of  his  favourite  theories  out  of  sight,  is 
never  so  ou  purpose  to  embarrass  an  adversary.  He  may  be  lost  in  the 
clouds;  he  does  not  hide  himself  in  mists.  His  sturdy  EngUsh  nature  prefers 
momentary  self-contradiction  to  wilful  ambiguity,  and  remains  in  seeming 
absurdit}-  until  such  time  as  he  can  get  a  satisfactor\  reply  to  what  per- 
plexes  him.  This,  I  believe,  will  appear  a  litde  further,  I  do  not  think 
that  it  takes   anvthin"'   awav   from   the   admiration     due    io    his    talent,    and 


XVI  INTRODUGTION. 

it  niakes  liim  respected  from  anotlier  point  of  view.  Me  begius  b\' 
enumerating  different  kinds  of  number  (pp.  48 — 50),  aud  for  some  he 
denies  the  possibilit}-  of  ascribing  them  to  a  universal  taken  with  its 
singular.  If,  however,  number  be  taken  to  mean  all  that  can  be  comited, 
then  he  admits  that  the  Universal  and  its  singular  can  be  counted  toge- 
ther,  as  the  Godhead  and  the  Three  Persons  of  the  Trinity.  Such  is 
the  sense,  if  I  mistake  not,  of  the  words  "tunc  concedendum  est  .  .  . 
quod  quaeHbet  unitas  quae  est  essentia  substantiae  singularis  est  trinitas 
suppositorum  ejusdem  substantiae  ....  et  sic  [ut]  homo  communis  differt 
ab  homine  singulari,  ita  essentia  communis  differt  a  personis  non  sic 
communibus"  (p.  50,  I.  20 — 28).  ^  Here  the  mystery  of  the  Holy  Trinit}- 
stands  WycHf  in  good  stead.  While  he  takes  care  to  point  out  the  diflference 
between  the  Godhead,  as  communicable  to  the  Persons,  and  the  Uni- 
versal,  as  appHcable  to  its  singulars,  he  says:  The  numerical  difficulty 
whicli  you  propose  to  me  applies  ecjually  to  the  Divine  Essence,  counted 
with  the  Persons;  qni  nimis  probat  nihil  probat^^.  This  would  elude  the 
difficulty;  but  Wyclif  is  not  satisfied  with  that.  Reverting  to  the  above- 
mentioned  case  of  the  Ph(i:-nix,  he  affi1-ms  that  the  universal  and  the 
singular  phcenix  are  not  two,  but  one  (p.  51,  1.  16);  for  there  are  neither 
two  universals,  nor  two  singulars  (1.  20 — 22).  You  cannot  say  they, 
pointing  to  both  at  once  (I.  30).  The  universal  Phccnix  is  in  no  wise 
other  than  (aliud  vel  alia  quam,  I.  27,  28)  its  singular,  though  they  differ 
notioually  (secundum  rationem  1.  29).  This  seems  clear  enough.  Yet  if 
the  universal  Phojnix  is  so  identical  with  its  singular  that  there  is  a  mere 
logical  distinction  between  them,  and  that  we  cannot  even  say  'between 
themr  properly,  can  we  continue  to  affirm  that  it  possesses  a  distinct 
reaHty  other  than  that  of  its  singular?  Wc  can,  answers  Wyclif  C^''.  .  .  duo 
distincta  realiter,"  p.  54,  I.  10).  Every  universal  and  its  singular  are  two 
things,  really  different  iVom  each  other.  This  looks  very  like  a  contra- 
diction  in  terms,  unless  (which  is  also  possible)  the  text  is  corrupt.  But 
I  do  not  think  so,  on  account  of  W\clif's  sudden  conclusion  of  the 
debate  immediately  after  these  words,  his  avowal  that  the  difficulty  is 
very  great  (1.   11,  12)   and   his   pointing   out  two    other  ways   of  answering 

1  The  text  is  slightly  changed  here  iVom  what  it  is  in  the  treatise.  I  confess 
I  understood  it  less  at  the  time.  Even  now  it  is  not  quite  clear,  and  some  words 
are  probabh    wanting. 


INTRODUCTION. 

the  clifficulty,  whicli  niight  for  a  time  be  niurc  satisfactur\'  to  some  of 
his  pupils.  They  were  free  to  grant  that  universals  might  be  counted 
apart  from  their  singulars,  though  in  reahty  one  with  them;  or  to  deny 
it,  because  they  are  not  different  things.  "But  I,"  says  WycHf,  at  the 
close  of  the  chapter,  "stick  to  my  first  antwer"  (I.  30).  If  the  name  of 
Doctor  EvangeHcus  had  not  been  given  to  him,  he  might  have  deserved, 
as  weH  as  if  not  better  than  Durandus,  the  title  of  Doctor  Resolu- 
tissimns. 

Chapter  III.  Under  cover  of  investigating  the  nature  of  disjunctive 
propositions,  WycHf  continues  the  debate  on  Universals,  and  now  pro- 
ceeds  to  carry  the  war  into  the  enemy's  country  in  a  very  practical 
way:  viz.,  by  asserting  that  the  very  idea  of  a  promise  demonstrates 
the  trutli  of  his  theory.  But  we  must  tlrst  of  aH  briefly  note  how  he 
gets  to  this  subject.  The  proposition  which  contradicts  a  disjunctive  is  a 
copulative  of  which  both  parts  are  contradictory  to  the  former:  as,  A  is  B 
or  A  is  C:  contr.  A  is  not  B  and  A  is  not  C  (p.  56,  1.  6,  7).  Now 
and  A  may  be  replaced  by  and  it:  so  here,  as  in  the  foregoing  chapter, 
comes  the  question;  for  what  do  pronouns  stand?  In  other  words,  ought 
the  ReaHst  or  the  NominaHst  view  to  prevail?  Only  here  the  field  of 
discussion  is  restricted  and  specified.  I  promise  a  penny.  There  is  there- 
fore  a  penny  ivliich  I  promise.  Does  this  which  relate  to  a  universal 
penny,  or  to  a  singular  one?  WycHf  at  once  and  of  course  chooses  the 
first  alternative.  He  says  that,  if  anything  singular  is  meant,  not  only 
philosoph)',  but  political  science  and  even  all  human  untercourse  must 
go  by  the  board.  And  not  only  the  act  of  promising  becomes  impossible, 
but  purchase,  sale,  donations,  acts  of  justice,  rewards  and  punishments 
are  rendered  null  and  void.  When  I  promise  a  penny,  a  penny,  according 
to  Nominalists,  is  a  mere  empty  word,  there  being  no  universal  penny, 
but  only  singular  ones;  and  so  the  promise  becomes  ineffective  (p.  58). 
One  man  owes  another  £  20.  According  to  Nominalists,  even  God's 
Almighty  power  could  not  make  him  pay.  There  may  be  and  are  parti- 
cular  sums  called  £  20 ;  but  such  a  general  promise  of  what  is  but  a 
flatns  vocis  in  itself  can  have  no  value.  And  so  on  with  many  other 
cases,  which  all  result  in  constructive  absurdities;  constructive  of  course, 
for,  righdy  or  wrongly,  they  were  denied  by  the  partisans  of  the  opposite 
system.  Wyclif  therefore  declares  (p.  59,  I.  20)  that  we  are  obhged  to 
admit    the     ancient     doctrine     of    Universals,     and    closes    his    case    with 

B 


XVIII  INTRODUCTION. 

observations  concerning  the  nature  of  promises  and  obligations  (pp.  60, 
61)  with  which  he  deals  at  some  length.  He  then  takes  up  a  series  of 
objections,  in  which  absurdities,  very  similar  to  those  of  which  he  accuses 
his  adversaries,   are  laid  to  his  charge. 

1.  We  are  never  obHged  to  give  anything  but  what  we  have  pro- 
mised.  If  then  the  promise  concerns  only  a  universal  penny,  nothing 
obHges  us  to  give  a  singular  one!  Besides,  as  we  may  suppose  that  the 
other  party  has  a  (universal)  penny  already,  how  can  we  give  a  man 
what  he  possesses?  So  the  ReaHst,  not  the  NominaHst,  standpoint  is  the 
ruin  of  promises,  obHgations,  and  in  short  of  aU  human  intercourse 
whatsoever  (p.   61,   1.   26  —  37). 

The  answer  is  that  we  are  indeed  not  obHged  to  give  anything 
but  a  universal  penny,  since  no  other  is  promised.  But  that  we  are 
obHged  to  give;  and  since  it  cannot  be  given  without  the  singular  which 
contains  it,  any  one  of  its  singulars  must  be  handed  over.  As  to  the 
man's  already  possessing  a  universal  penny,  that  has  nothing  to  do  with 
the  matter :  he  must  possess  it  in  reason  of  the  promise  made,  even  though 
he  had  it  already,  and  independently  thereof.  He  then  will  have  it  in  one 
more  of  its  singulars,  i.  e.  more  plentifuHy  (abundantius).  WycHf  adds,  with 
a  touch  of  dry  and  possibly  unconscious  humour,  that  the  multipHed  pos- 
session  of  a  universal  penny  in  its  singulars  is  highly  advantageous 
(multum  confert).  Thus,  if  a  promise  concerns  the  Universal,  its  execu- 
tion  regards  its  singulars  (p.  62,  1.  16  to  p.  63,  1.  5).  That  the  common 
people  know  nothing  of  universals  is  quite  false;  they  have  a  sort  of 
confused  knowledge  of  them.  Even  those  who  deny  their  existence  cannot 
help  contradicting  themselves  and  agreeing  with  us  in  practice  (p.  63,  1.  15 
to   p.   64,  1.   7). 

2.  "But,"  the  adversary  urges,  "I  for  one  deny  the  existence,  even 
the  possibiHty  of  a  real  universal  penny.  So,  at  least  when  1  promise 
one,  the  promise  must  be  that  of  a  singular:  I  reaHy  mean  to  give,  and 
I  cannot  mean  what  is  in  my  opinion  impossible,  Thus  universaHty  is 
not  necessarily  impHed  by  the  words  of  the  promise  in  my  case;  and  if 
not  in  my  case,  in  none"  (p.  61,  1.  37  to  p.  62,  1.  5).  ''Quite  the  con- 
trary,"  repHes  WycHf.  "You  may  intend  promising  one  particular  penny 
—  the  one,  for  instance,  that  you  wiH  happen  to  give  —  but  you 
cannot  help  impHcitly  meaning  the  Universal  which  it  contains.  No  doubt 
it  is   promised   vaguely  in   this   case;    stiU   it  is   promised,    That  you   have 


IN  rRODUCriON,  XIX 

it  not  in  your  mind,  nay,  that  you  positively  exclude  it  trom  your  mind, 
is  an  altogether  irrelevant  fact  (p.  64)."  If  I  may  be  allovvcd  to  clear  up 
the  meaning  of  this  by  an  example,  we  ma)'  suppose  that  one  man  pro- 
mises  to  give  another  a  piece  of  land  in  which  he  is  convinced  that 
there  are  no  mineral  riches  whatever.  Now  it  so  happens  that  he  is 
mistaken:  does  the  fact  of  his  beHef  render  it  untrue  that,  in  promising 
the  land,  he  has  promised  all  its  mineral  riches?  When  you  say:  I  pro- 
mise  a  penny  —  a  singular  one  —  you  surely  promise  all  that  is  con- 
tained  in  that  penny:  now  we  say  that  a  Universal  is  contained  therein, 
and  that,  wilHng  or  unwilHng,  you  promise  it.  —  Here  WycHf,  in  con- 
nection  with  the  indefmite  universal  term,  a  penny,  makes  some  remarks 
by  the  way  about  terms  of  the  first  and  second  intention  and  imposition 
respectively.  If  a  singular  penny  is  spoken  of,  the  sense,  primarily  uni- 
versal,  is  contracted  by  the  term  singiilar.  The  promising  verb  indicates 
universality,  and  that  is  promised  in  any  case.  For  instance,  I  have  two 
pennies,  and  piomise  you  one  of  the  two.  That  means  neither  in  parti- 
citlar;  and  it  foUows  that  the  object  of  any  promise  must  be  universal 
(pp.   64,   67). 

3.  A  third  difficulty,  made  up  of  several  put  together,  runs  thus: 
Transcendental  Being  is  identical  with  everything,  and  at  the  same  time 
with  anything  in  the  world:  if  I  promise  something,  it  follows  that  every- 
thing  has  been  promised!  And  yet  such  a  promise  comes  to  nothing  in 
reality.  I  buy  a  man;  if  the  meaning  of  this  be  'Universal  Man',  then  it 
includes  myself;  yet  I  surely  cannot  buy  my  own  person.  And  it  might 
be^'proved  in  the  same  way  that  what  is  promised  is  not  promised 
(p.  62,  1.  5—15)- 

AII  this  is  mere  sophistry.  The  promise  of  Something  is  valid;  but 
the  very  smallest  thing  given  fulfils  it,  and  so  it  happens  to  be  an  idle 
one,  legally  speaking;  but  that  is  not  because  its  object  is  universal. 
There  are  many  such  cases  which  judges  would  put  out  of  court  as  fri- 
volous.  Notice,  however,  that  when  the  singulars  of  any  universal  are  of 
equal  value,  any  one  of  them  will  do;  when  their  \  alues  differ,  we  may 
not  choose  at  will  any  one  of  the  worst,  but  may  be  compelled  by  law 
to  give  one  of  average  worth.  (I  suspect  that  WycHfs  opponents  might 
have  found  means  to  cavil  here.  You  promise  a  horse ;  you  give  a  hack 
only  fit  to  be  slaughtered;  but  you  have  given  the  'Universal  horse'  with 
it  just  as  well   as  if  you  had    given  a  Derby  favourite.     Why  should   the 

B* 


XX  INTRODUCTION. 

judge  enforce  an  average  value,  vvhen  the  value  is  totally  irrelevant  to 
the  thing  'principally  given'?  But  this  is  by  the  vvay.)  —  Some  promises 
mav  be  legally  binding,  but  impossible  to  fuhil,  and  not  binding  in  con- 
science.  —  We  may  go  to  market  intending  to  buy  something  there; 
now  some  of  our  ovvn  goods  being  in  the  market,  it  foUovvs  that  vve 
intend  to  buy  our  ovvn  goods.  There  is  nothing  absurd  in  all  this, 
unless  vve  go  vvith  the  expHcit  intention  to  buy  what  we  know  to  be 
our  ovvn  (pp.  67 — 69).  But  vvhat  absurdity,  if  a  Universal  be  really 
nothing,  for  a  NominaHst  to  express  himself  grateful  to  a  benefactor 
who   promises  him  a  horse,  a  saddle,   &c.  (p.  6g,  1.  39   to   p.   70,   1.    11). 

As  to  the  last  quibble:  ''I  vvill  give  the  (singular)  penny  which  I 
do  not  promise  to  give  (since  I  promise  the  Universal)."  Such  a  pro- 
mise  is  a  falsehood,  for  by  its  very  tenour  it  flatly  contradicts  itself. 
Or  vve  may  understand  the  vvords  to  mean:  that  I  do  not  promise  to 
give  as  a  singulav;  but  then  the  sentence  has  no  difticulty  (p.  70,  I.  12 
to   p.    71,   I.   35). 

The  chapter  closes  with  a  fevv  observations  about  obligatory  acts, 
mortal  sins  incurred  by  their  omission,  vvorks  of  supererogation,  and 
fasting. 

Chapter  IV.  Here  Wyclif  discusses  four  difficulties  raised,  the  first 
separately,  as  one  of  the  ordinary  objections  against  Universals;  the 
other  three  together,  as  raising  the  question  of  the  greatest  number 
of  things  possible.  There  are  consequently  two  distinct  parts  in  this 
chapter. 

I.  Given  fuur  propositions,  a,  b,  c  and  d  (b  contradicting  a,  and 
c,  d)  vve  find  that  a  and  c,  and  that  b  and  d  can  cuexist  respectively; 
but  that  the  couples  a  b,  c  d  cannut.  It  follows  that  the  four  propositions, 
if  thought  of  as  coexisting,  are  at  the  same  time  incompatible  and  com- 
patible  vvith  one  another.  On  the  same  Hnes  vve  may  prove  that  all  men 
are  equal  and  unequal,  friends  and  enemies,  &c.  (p.  73,  I.  15  to  p.  75, 
I.  7).  But  Wyclif  easily  points  out  that  though  such  contradictory  qua- 
lities  really  exist,  they  exist  relatively  to  different  objects,  not  to  the 
same ;  vvhich  makes  short  of  the  vvhole  objection.  They  are  indeed  all 
contradictory  and  compatible;  but  not  all  vvith  all;  a,  compatible  with  c 
and  d,  is  contradictory  to  h;  and  vice  versd  (pp.  75 — 78).  And  vve  come 
to  the  conclusion  that  opposite  qualities,  though  they  cannot  be  predi- 
cated    uf  individuals,   may  be   ascribed   to   universals,   either  essentially,   or 


INTRODUCTION.  XXI 

separately.  Foiir  is  even;  iour  is  three  and  one;  three  is  odd:  thereiorc 
four  may  truly  be  said  in  two  different  senses  to  be  both  even  and  odd. 
Christ  is  indivisible  as  God,  and  divisible,  as  man  (p.  78,  1.  35  to 
p.  79,  1.  22).  All  this  is  explained  at  what  I  cannot  help  thinking"  need- 
less  length;  but  it  is  also  quite  admissible  that  a  teacher  may  be  trusted 
to  have  known  the  requirements  of  his  pupils  and  the  exigencies  of  his 
times  somewhat  better  than  those  who  read  or  edit  his  works  five  hundred 
years   after  his   death. 

2.  Then  comes  the  second  question:  Whether  God  is  able  to 
create  the  greatest  possible  number  of  creatures.  The  three  difticulties 
raised  at  the  beginning  of  the  chapter  are  answered  thus;  for  if  God 
cannot  create  this  greatest  number,  the  conclusions  given  there  are  in- 
evitable;  whereas  if  (as  Wyclif  maintains)  He  can,  then  they  are  worth- 
less  (p.  79,  1.  22 — 2b).  We  are,  however,  not  very  well  quaHfied  to 
decide  whether  this  is  a  logical  inference,  and  must  take  the  assertion 
for  granted,  most  of  these  difficulties  being'  stated  in  a  very  unintelligible 
form.  Perhaps  the  third  (p.  73,  I.  10 — 12)  alone  is  not  totally  obscure: 
"Omnia  quae  Deus  potuit  facere  possunt  esse  Deus,  vel  nihil  potest 
differre  ab  alio.'-  This  is  itself  not  very  clear;  but  if  I  can  discern  a 
glimmer  of  meaning  in  it,  it  somewhat  resembles  the  problem  still  in 
A-ogue  amongst  Neo-Scholastics:  "Whether  the  most  perfect  creature 
possible  /5  possible."  If  there  is  no  limit  to  the  number  of  creatures 
which  God  can  produce,  there  is  either  no  limit  to  their  perfection,  and 
one  of  the  infinite  multitude  is  infinitely  perfect,  though  a  creature;  or 
we  must  deny  any  difference  of  perfection  between  them.  I  give  this, 
however,  merely  as  a  hint,  not  being  sure  that  it  is  the  very  same 
question  to  which  Wyclif  alludes:  "Omnia  .  .  .  possunt  esse  Deus," 
stands  in   the  way. 

The  adversary  is  supposed  to  deny  that  any  greatest  number  of 
all  is  possible;  for  it  would  be  infinite;  and  that  is  no  less  absurd  than 
a  being  of  infinite  size.  To  create  it  would  exhaust  the  whole  of  God's 
power,  which  is  inexhaustible.  At  the  Resurrection  there  would  be  no 
room  for  an  infinite  number  of  men  come  to  life  again.  Not  one  man 
more  could  possibl}  be  created  or  perish.  This,  too,  would  lead  to  a 
denial  of  Free-will.  BesideSj  if  the  term  maii,  for  instance,  is  a  Universal, 
its  signification  cannot  be  exhausted,  however,  great  the  number  of  its 
singulars    ma)'    be;    it    may    always    be    supposed    capable   uf  having   as 


XXII  INTRODUCTION. 

many  more:   which  would  not  be  true,  if  all  possible  men  existed  at  any 
time    (p.   79,   1.   22   to  p.   8i,  1.   6). 

But  this  flatly  contradicts  Wyclifs  principles.  To  answer  the  argu- 
ments  levelled  against  him,  he  makes  a  very  remarkable  and  pecuHar 
use  of  the  term  'infmite'.  He  indeed  affirms  the  existence  of  an  infinite 
number,  but  says  that  whatever  exceeds  our  power  of  knowing  distinctly, 
is  infinite  to  us.  Thus,  to  give  his  own  comparison  —  a  striking  one  — 
in  a  given  line  there  is  a  definite  and  fixed  number  of  points,  known  to 
God,  but  absolutely  beyond  our  powers  of  apprehension.  As  a  fact,  we 
must  admit  the  existence  of  continuous  extension:  now,  how  many  parts 
are  there  in  any  such  extended  being?  The  more  we  divide  it,  the 
more  of  them  we  find,  and  we  never  can  get  to  the  end  of  our  division. 
Yet  God,  who  created  them,  knows  each  in  particular,  and  the  sum 
total   of  them   all   (p.   8i,   1.   6 — 33). 

Would  Wyclif  have  considered  the  multitude  of  stars  in  the  sky, 
or  that  of  the  sands  on  the  sea-shore,  to  be  infinite?  I  think  not;  for 
the}-  do  not  exceed  our  faculty  of  counting,  but  the  time  we  have  allotted 
to  us,  or  the  instruments  we  are  obliged  to  use;  if  we  had  time  enough, 
their  aggregate  would  be  represented  by  a  number,  finite  even  to  us. 
He  takes  an  instance  of  quite  a  different  nature;  —  we  might  go  on 
counting  for  all  eternity  the  number  of  points  in  a  hne,  or  of  parts  in 
a  given  volume,  however  small.  Yet  he  contends  that  as  those  points 
are  really  therc  (again  a  consequence  of  his  doctrine;  a  NominaHst 
would  get  out  of  the  difficulty  by  saying  that  they  were  mere  entia 
rationis),  it  is  impossible  both  that  their  number  should  not  be  known 
to  God,  and  that  it  should  be  infinite  to  Him.  It  is  therefore  definite. 
To  the  length  of  each  Hne  corresponds  a  fixed  number  of  points;  a  Hne 
double  that  length  will  have  twice  as  many;  numbers  beyond  aU  arith- 
metical  calculation,  but  numbers  nevertheless.  The  idea  is  not  wanting 
in  boldness  and  originaHty;  but,  Hke  all  speculations  on  these  subjects, 
it  is  liable  to   a  good  many  formidable  objections. 

Wyclif  strengthens  his  position  by  observing  that  certain  proposi- 
tions  which  are  evidently  true  must  be  denied  if  we  refuse  to  admit  this 
conception  of  the  Infinite.  A  body  certainly  consists  of  all  its  parts;  but, 
were  there  no  definite  number,  there  would  be  no  all :  the  very  term 
supposes  them  either  counted  or  at  least  numerable.  Again,  in  Genesis, 
"God   saw   all   the   things  that  He  had  made,"   i.  e.   with   all   their  details, 


INTRODUCTION.  XXIII 

which  to  us  are  inflnite.  A  Vmc  consists  of  points;  the  duration  of  a 
sound,  of  instants ;  tlu'  whole  is  the  suni  of  all  its  parts.  All  these  imply 
countless  parts  —  countless,  that  is,  in  so  far  as  our  mind  conceives 
their  mukitude.  And  yet  the  adversary  is  driven  to  deny  all  this.  "I  pro- 
test  before  God,"  cries  WycHf,  indignantly  "that  of  all  fahacies  ever 
invented  these  seem  to  mc  the  most  worthless!"  (p.  82,  L  6 — 28.)  —  If 
our  opponents  admit  that  God  knows  each  part  of  the  said  infmite 
mukitudes,  he  must  grant  that  all  these  parts  exist.  Granting  this,  but 
refusing  to  admit  that  these  parts  are  separately  affirmable,  he  is  at 
once  met  by  the  fact  that,  as  they  exist,  they  must  be  beings,  singuLar 
beings,  and  as  such  affirmable  separately.  Suppose  he  takes  refuge  in 
saying  that,  separately  affirmable,  taken  together  they  are  not  so;  he  is 
forced  from  that  last  refuge  by  the  remark  that  in  that  case  there  must 
be  a  limit  to  the  number  of  beings  which  God  is  able  to  cognize  col- 
lectively;  and,  since  a  man  could  count  up  to  any  finite  number,  his 
knowledge  would  be  equal  to  that  of  God  (p.  82,  I.  29  to  p.  83,  I.  28). 
It  foUows  therefore  that  there  exists  a  maximum  number  of  sin- 
gular  possible  beings  (men,  for  instance),  to  which  nothing  can  be 
added;  and  this  is  true  both  for  simultaneously  and  successively  possible 
beings  (p.  83,  1.  29  to  p.  84,  1.  32).  Peripateticians,  admitting  the  eternity 
of  the  world,  affirm  the  successive  possibility  of  an  endless  multitude  of 
men  (p.  84,  I.  33  to  end).  But  Christians  deny  this;  some  (those  of 
Wyclifs  opinion)  asserting  a  fixed  maximum  number  of  every  being,  all 
in  ideal  and  necessary  proportion,  so  that  nothing  in  the  world  can  be 
increased  or  diminished  (p.  85,  I.  il — 24).  This  does  not  limit  God's 
power,  but  affirms  His  infinite  wisdom;  how  could  more  men  be  pro- 
duced,  when  all  those  who  are  to  exist,  exist  already  ?  Here,  however, 
two  curious  exceptions  are  made;  one  in  regard  to  the  number  of  in- 
ferior  animals  (possibly  because,  not  having  immortal  souls,  they  would 
never  simultaneously  make  up  an  infinite  number),  and  the  other  con- 
cerning  that  of  human  actions,  which  depend  upon  free-will  and  thus 
cannot  be  fixed.  Nol  all  fitture  things  take  pJace  by  necessity  (1.  37,  38). 
This  is  an  important  sentence,  for  Wyclif,  in  his  theological  works,  is 
known  to  have  maintained  a  doctrine  which  seems  to  contradict  this 
clear  statement  of  his  views.  It  may  perhaps  be  interesting  to  some 
future  student  of  this  subject  to  inquire  when  and  how  the  change  of 
opinion  took   place,    if  it  took   place   at   all.   It  is   (juite  possible  that  when 


XXIV  INTRODUCTION. 

Wyclif  speaks  of  necessity,  he  may  mean  that,  given  the  fact  of  free- 
will  and  the  actions  resulting  therefrom,  things  cannot  be  otherwise  than 
they  are;  this,  however,  is  often  set  forth  in  language  which  must  have 
astonished  the  ordinary  Catholic.  In  Buddensieg's  edition  of  Wyclifs 
Polemical  Works  there  is  a  tract  entitled  De  Pcrfectione  Statuum,  in 
which  (vol.  II,  p.  450,  I.  5 — 18)  a  passage  occurs  that  evidently  sup- 
poses  free-will.  Now  this  tract,  according  to  Buddensieg,  dates  from  1383, 
quite  at  the  close  of  our  author's  life.  But,  on  the  other  hand,  this,  as 
directed  against  the  Friars,  may  be  explained  away  as  an  argument  'ad 
hominem'.  And  in  the  Dialogus,  when  accused  of  fatahsm,  he  might 
easily  have  destroyed  the  charge  by  the  well-known  distinction  between 
absolute  and  hypothetical  necessity.  Yet  he  gives  none,  and  simply  ad- 
mits  the  necessity  of  all  things  that  happen  (Dial.  pp.  45,  46).  That 
some  change  or  other  took  place  in  Wyclifs  doctrine  is  evident  from 
the  following  passage  in  De  Ecclesia  (p.  107,  1.  12  and  seq.),  in  which 
he  expHcitl)-  admits  the  fact:  "Omnia  fntnra  de  necessitate  eveniunt  .... 
Quando  autem  variavi  ab  ista  sententia,  non  cognovi,  ut  modo,  quomodo 
res  habet  multiplex  esse,  sed  omne  esse  posui  existentiam  individuam  rei 
in  suo  genere."  How  he  reconciles  this  doctrine  with  free-will  is  not 
quite  clear  to  me,  as  I  have  not  been  able  to  find  a  passage  dealing 
with  free-will  at  any  length,  except  a  very  orthodox  one  in  De  Ente 
Praedicamentali  (p.  247);  but  this  treatise,  according  to  Dr,  Beer,  could 
not  have  been  posterior  to  Logica  by  more  than  a  few  years.  But  we 
must  not  rashly  assume  that  he  did  not  reconcile  them.  The  Dominicans, 
in  their  great  controversy  with  the  Jesuits,  affirmed  that  God  predeter- 
mined  all  human  acts,  making  all  things  act  according  to  their  nature; 
so  that,  as  the  nature  of  will  is  to  act  freely,  human  acts  were  at  once 
predetermined  and  free!  And  this  theory  was  not  condemned  by  the 
Church!  —  Having  throvvn  out  these  few  hints  which  may  possibly  be 
of  use,   I   retuni   to   the  summary   of  Wyclif  s   arguments. 

The  distinction  between  extrinsic  and  intrinsic  possibility  has  no 
real  foundation.  A  seemingly  possible  soul  is  in  reality  impossible,  if 
God  has  chosen  never  to  create  it.  The  number  therefore  of  souls 
extrinsically  possible  is  that  of  all  those  which  at  any  time  will  exist  in 
reality;  it  is  consequently  finite,  though  the  abstract  idea,  'SouP  contains 
an  infinite  multitude  of  singulars;  for  all  those  singulars  to  which  their 
cause   (i.   e.    God's   will)   is   wanting,   implv   self-contradiction.    Wyclif  con- 


INTRODUCTION.  XXV 

siders  as  possible  t)nly  such  as  are  so  in  reality,  and  at  one  timc  or 
other  must  exist:  tliis  does  away  with  all  the  difficulties  that  can  be 
brought  forward  (pp.  86 — 88).  The  system  in  vogue  at  his  time,  refusing 
to  limit  God's  power  of  creating  all  that  is  possible  in  the  abstract, 
renders  it  necessary  to  deny  that  such  a  multitude  is  intinite.  Wyclif, 
limiting  God's  power  by  His  will,  calls  the  fixed  number  of  possible 
things  that  will  be   produced,   infmite  to  iis  (p.  88   to   end  of  chapter). 

Chapter  V.  brings  us  to  a  discussion  of  causal  propositions,  after 
the  writer's  usual  fashion,  expounding  his  views  on  causes,  accidents, 
modes  of  being,  the  identity  of  God  causing  Man  with  Man  caused  by 
God,   and  the   origin  of  evil. 

Of  such  propositions  there  are  two  kinds,  the  one  affirmative,  the 
other  negative,  and  each  is  reducible  to  a  categorical  having  the  same 
sense.  A  conditional  proposition  does  not  imply  causation,  but  only  a 
nexus  between  two  propositions,  neither  does  a  copulative,  which  means 
nothing  beyond  the  coexistence  of  the  two  fpp.  go,  91).  Accidents  are 
caused  b\"  their  subjects:  because  you  are  a  man,  you  have  such  and 
such  qualities.  This  is  a  proof  that  accident  and  subject  are  distinct 
entities,  unless  we  deny  the  truth  of  causal  propositions  in  general;  but  such 
a  denial  would  be  subversive  of  all  science  (p.  91,  I,  12—39).  'Cause' 
cannot  properly  be  defmed,  any  more  than  'being%  because  their  spheres 
are  equally  universal.  We  can  only  state  that  the  word  signifies  'that 
which  produces  an  effect',  that  of  which  the  entity  precedes  the  thing 
caused;  whilst  '^effect'  is  that  other  being  produced,  and  of  which  the 
entity  flows  from  that  cause.  AII  beings  are  causes  and  effects.  Possibly 
there  is  no  last  being,  but  there  is  a  first  one;  which  is,  according  to 
Wyclif,  not  God,  but  Essence.  This  essence  is  tliat  which  is  created 
(unum  creatum);  but  it  is  itself  neither  created  nor  caused.  In  short,  it 
seems  identical  with  that  Transcendent  Being,  of  which  we  have  already 
heard  a  good  deal,  and  which  is  common  both  to  God  and  to  the 
creature;  a  conception  so  closely  verging  upon  Pantheism  that  Wyclif 
avoids  that  conclusion  only  by  his  surprising  skill  in  argument,  and  the 
constant  employment  of  the  highest  mysteries  of  the  Christian  faith  used 
as  points  of  comparison  and  instances  to  maintain  the  value  ot  his 
subde  distinctions   (p.   91,   1.   39,   40;   p.   92,   1.    i  — 18). 

He  then  proceeds  to  enumerate  the  fourfold  division  of  causes  into 
material,    formal,   efficient  and   fmal,    each   of  which   is   a   cause    either  per 


XXVI  INTRODUCTION. 

se  or  per  accidens,  a  true  cause  or  a  mere  occasion.  We  may  pass  over 
these  details  rapidly,  only  noting  the  conclusion:  that  the  material  exists 
for  the  formal  cause,  this  latter  for  the  efficient,  and  the  efficient  for  the 
final  cause.  The  ultimate  End  of  all  beings  is  that  toward  which  all 
beings  tend,  and  for  which  they  all  exist,  whilst  it  exists  for  itself  alone. 
Thus  it  can  have  no  parts,  but  must  be  absolutely  simple  in  its  essence; 
for  if  it  had  parts,  every  one  would  be  caused,  and  would  exist  only 
for  the  whole.  Two  beings  may  cause  one  another  in  different  hnes  of 
causation,   but  not  in  the  same  (pp.   92  —  96). 

Every  causal  proposition  is  redupHcative.  For  instance :  You  move, 
since  you  walk,  means  Inasmuch  as  yoii  walk,  you  move.  Therefore, 
though  other  propositions  are  also  reduphcative  (as:  The  more  ahke 
two  things  are,  the  less  they  differ),  WycHf  takes  the  present  occasion 
to  investigate  the  nature  of  reduphcatives,  and  continues  his  investigation 
in  the  following  chapter.  Whenever  such  a  proposition  is  reducible  to  a 
causal  one,  the  predicate  must  be  universal.  If,  for  instance,  Every  man, 
qua  man,  is  rational,  then  it  also  follows  that  Every  rational  being  is  a 
man.  This  is  not  always  the  case  when  the  proposition  cannot  thus  be 
reduced  (pp.  96  —  98  to  1.  6). 

Here  comes  a  difficulty.  Suppose  we  say:  A  man,  in  so  far  as  Jte 
is  white,  does  not  build:  is  this  true,  and  may  we  consider  that  'white- 
ness'  is  not  a  cause  of  his  building?  Some  assert  that  we  may  not;  for 
the  whole  man  builds,  and  whiteness  is  an  attribute  of  the  whole  man. 
WycHf,  on  the  contrary,  thinks  that  the  proposition  is  true.  The  con- 
nection  between  this  apparently  useless  and  meaningless  subtlety  and  the 
profound  mysteries  of  the  Scholastic  doctrine  concerning  the  'hypostasis', 
or  essence  of  individuality,  becomes  clearer,  when  we  ask,  Did  Christ, 
qua  God,  suffer  and  die?  Did  He,  qua  man,  create  the  world?  The 
answer  given  is  in  strict  accordance  with  orthodoxy  (p.  98,  1.  6  to 
p.   99,   1.   4). 

This  leads  us  to  examine  what  such  modes  of  being  as  white- 
ness,  &c.,  added  to  the  substance,  are  in  themselves.  Real  they  are  no 
doubt,  according  to  the  general  drift  of  WycUfs  opinions;  but  are  they 
reahties  distinct  from  the  substance  to  which  they  belong  and  which 
they  modify?  If  so,  every  substance  would,  in  each  of  its  modifications, 
differ  from  itself.  But  the  difference  is  merely  modal,  not  substantial; 
only  the  modes   differ:    to  be  thus  or  otherwise,   and  to  be  existing,   are 


INTRODUCTION.  XXVII 

not  the  same.  Size  gives  a  man  magnitude;  ciuality  gives  liiiu  'suchncss', 
humanity  alone  gives  him   to   be   a  man  (p.   99,   1.   4   to   p.    100,   1    6). 

But  if  so,  another  difficult}'  springs  up.  God,  as  creatiug  man,  has 
what  is  called  an  accidental  mode,  which  is  not  identical  with  His 
essence,  and  therefore  is  posterior  to  Himself!  And  if  we  deny  this;  if 
we  say  that  this  mode  is  identical  with  God's  essence,  we  fall  into 
another  snare:  for  the  said  mode  (action  and  passion  being  admittedly 
the  same  thing  taken  from  contrary  points  of  view)  is  also  identical 
with  man  as  created  by  God  (p.  100,  1.  6  to  end).  Thus  God  and  man 
would  share  in  the  same  reality,  or  mode  of  existence;  just  as  the 
hammer  qua  striking  the  anvil,  is  identical  with  the  anvil,  qiia  struck  by 
the  hammer.  It  is  curious  to  note  how  this  old-world  objection  has  been 
reproduced  and  extended  in  modern  times.  Every  student  of  Philosophy 
will  at  once  recognize  the  system  which  says:  "I  think  of  an  object : 
—  therefore  I  am  identical  with  the  object,  the  Non-Ego.  And  the  Non- 
Ego,  thought  by  me,  becomes  identical  with  my  Ego."  What  was  for- 
merly  an  objection,  refuted  in  a  few  pages,  has  become  the  starting 
point  and  basis  of  man}-  a  volume  of  German  metaphysical  speculation, 
which,  having  spent  its  force  and  lost  its  interest  in  its  own  countr}', 
has  lately  found  new  life  and  men  of  talent  to  expound  it  in  England. 
And  yet  this  fallacy  (to  speak  of  it  in  the  language  of  the  Schoolmen) 
was  well  known  even  in  Aristotle's  time,  Truly  there  is  no  new  thing 
under  the  sun!    But  let  us  see  how  Wyclif  refutes  it. 

First,  he  points  out  that  an  accident  may  signify  a  mere  happening 
which  does  not  in  the  least  change  the  possessor's  intrinsic  nature:  a 
rich  man  may  become  poor  without  any  loss  to  his  physical  attributes. 
He  then  notes  that  not  all  relations  are  mutually  real.  A  cause  must  be, 
in  its  essence,  prior  to  its  effect,  though  it  is  only  properly  termed  a 
cause  whilst  the  effect  is  being  produced.  This  'calHng',  or  denomination, 
changes  nothing  in  its  being.  So,  the  cause  depends  on  the  effect  only 
in  so  far  as  a  verbal  change  is  implied,  whereas  the  effect  depends  on 
the  cause  for  its  very  being.  A  man,  by  means  of  his  generative  acti- 
vity,  produces  a  son :  he  is  called  a  father  as  soon  as  his  son  exists. 
But  the  man  existed  before  and  independently ;  there  is  no  real  difference 
between  the  father  and  the  man.  Wyclif  therefore  answers  that  the 
likeness  of  me  in  God  and  the  likeness  of  God  in  me,  both  produced 
by  creation,   are  not  identical.    F^or  the  likeness   of  me  represents  me  as 


XXVIII  INTRODUCTION. 

I  am  —  i.  e.  —  infiiiitely  beneath  God  —  and  changes  nothing  in  Him 
(pp.    lOl  — 103,   1.    8). 

And  how  would  Wyclif,  according-  to  these  lines,  have  answered 
the  Hegelian  puzzle  of  the  Ego  and  the  Non-Ego?  With  the  utmost  ease. 
My  thinking  of  an  object  does  not  change  the  object  in  itself;  it  only 
makes  it  to  be  thought,  The  Non-Ego  is  the  Ego  —  in  my  niind.  Not 
otherwise.  My  Ego,  in  thinking  —  i.  e.  mentally,  is  identical  with  the 
Non-Ego;  but  only  in  so  far.  AII  this  is  merely  a  verbal,  or  if  you 
prefer,   a  notional  becoming.    And  the  bubble  is  burst. 

From  this  Wyclif  concludes  that  no  inherent  accident  has  any 
existence  of  its  own,  or  adds  anything  to  its  substance,  as  a  substance 
(p.  103,  I.  8 — 25);  that  every  proposition  of  which  the  predicate  essen- 
tially  belongs  to  the  subject  infers  a  causal  proposition,  but  not  vice 
versu  (for  instance:  Man  is  essentiaUy  rational:  iiian  is  rational  because 
he  is  man,  but,  I  exist  becaiise  God  wills  my  existence  gives  no  inference; 
p.  103,  I.  25  to  p.  104,  I.  7);  that  a  conclusion  from  a  cause  to  the 
cause  of  that  cause  is  a  true  one  (p.  104,  I.  7  to  end);  and  that,  while 
God's  will  causes  my  existence  in  the  physical  order,  my  existence  causes 
God's  will  to  be  what  it  is  in  the  intellectual  order,  i.  e.,  a  cause.  One 
of  the  two  gives  the  entity,  but  does  not  prove  the  existence  of  the 
other;  whilst  the  latter  proves  the  existence  of  the  former,  but  does  not 
give  it  entity  (p.  105,  I.  l  to  p.  106,  I.  9).  It  does  not  follow  that  either 
is  prior  to  the  other,  unless  in  two  totally  different  orders:  that  of 
being,  and  that  of  cognition  (p.  106,  1.  g — 25).  Nor  that  God's  will, 
being  a  mere  relation  between  the  Creator  and  the  Created,  cannot 
cause  anything  (1.  26 — 34).  Nor  that  any  creature,  to  be  willed,  must 
first  of  all  exist  (1.   34 — 37;   p.    107,   I.    i  —  8). 

But  can  we  draw  the  following  negative  inference  from  a  causal 
proposition:  "/  do  good  because  God  wills  it ;  therefore,  if  God  does  not 
will  it,  I  do  not  good  because  God  does  not  will  it?  It  is  the  very  same 
form  of  syllogism  as  the  conclusive  one  which  follows:  The  day  exists 
becausc  the  sun  shines;  therefore,  if  the  sun  does  not  shiue,  the  day  does 
not  exist  because  the  sun  does  not  shiiie.  Some  deny  this;  others  explain  the 
inference,  noting  that  we  may  suppose  the  sun  not  to  shine  on  the  earth^ 

1  1  have  here  slightly  developed  what  I  believe  to  be  Wyclifs  meaning.  In 
other  places,  I  have  not  scrupled  to  add  a  comparison  or  a  line  of  explanation  of 
my  own,  to  render  the  sense  clearer. 


INTRODUCTION.  XXIX 

because  of  cloutls  ihat  arise  troni  the  earth  itselt,  In  hke  nianncr,  God's 
not  willing"  ine  to  do  good  (if  He  v/illed  it,  I  should  do  g^ood  without 
fail)  would  proceed  from  an  obstacle  on  m\-  part  —  m\  non-reception  of 
His  grace;  just  as  in  the  case  of  the  sun's  ra)S.  What  is  not  received 
cannot  possibly  be  given.  But  I  an  responsible  for  not  receiving  it 
through   my   fault  (p.    107,   I.    8   to   p.    108,   1.    20), 

So  far,  sin  and  its  possibilit}-  and  origin  is  explained  in  the  ortho- 
dox  way,  and  reconciled  with  God's  First  and  absolute  Causalit\-.  But 
Wyclif  closes  the  chapter  with  one  or  two  sentences  which,  even  if 
defensible,  have  a  somewhat  strange  sound.  God  cannot  but  be  the 
First  Cause  of  all;  and  therefore,  though  indirectly,  of  every  act,  in- 
cluding  sin:  of  the  eternal  truth  that  whatever  is  able  to  sin  may  sin  at 
some  time  or  other;  of  the  creation  of  such  peccable  beings;  and  also 
of  the  ver}-  happening  (contingentiae,  p.  108,  1.  33)  of  the  act,  which  is 
thus  radically  dependent  upon  God.  We  must,  however,  remark  that  there 
is  no  attempt  to  fix  the  sinfulness  of  any  act  upon  God.  On  the  con- 
trary,  says  Wychf,  in  so  far  as  God  is  the  author  of  sin,  sin  is  good. 
Whatever  is  true  is  good ;  and  the  possibility  of  every  sin  depends 
upon  the  everlasting  truth  already  laid  dovvn.  Thus  we  have  a  logica 
deduction  as  foUows: 

A,  B,    C Z  cire  severally  able  lo  sin. 

We  suppose   the  creation   of  A,   B,    C Z. 

AIso  that,  in  Wyclifs  system,  nfliat  is  able  to  sin  means  what  (at 
one  time  or  other,  or  |in  one  subject  or  other)  nill  actually  commit 
sin;  for  able  to  does  not  signify  mere  abstract  possibility,  but  the  ne- 
cessity  of  a  future   happening. 

Then  we  necessarily  have  that  either  A,    or  B,    or   C or   Z 

will  at  sonie  instant  or  other  of  all  timc  (either  the  instant  a,  or  b,  or 
c  .  .  .  .   ov  z)   actually  commit  sin. 

Here  we  see,  not  only  that  there  is  no  necessity  for  any  of  the 
given  singulars  taken  in  particular  A,  B,  C,  &c.  to  sin  at  all,  but  also 
that  it  is  not  necessary  that  the  sin  should  take  place  at  a  given  instant 
of  time.  And  as  contingency  is  the  opposite  of  necessity,  we  now  see 
what  W}  clit  means  when  he  says  that  sin  is  of  the  extremest  contingency 
(summa  contingentia);  for  the  truth  would  l)e  veritied  if  only  one  of  the 
multitude   A,    B,    C,    &c.   sinned  but  once. 


XXX  INTRODUCTION. 

Chapter  VI  professes  to  deal  with  those  reduplicative  propositions 
in  which  there  is  a  comparison  impHed;  but  it  in  reaHty  discusses  only 
one  of  these  propositions,  viz.:  In  so  far  as  two  things  are  like  each 
other,  in  so  far  they  differ.  Which  means  that  the  greater  anything  is, 
the  smaller  it  is,  for  the  magnitude  of  its  smallness  is  so  much  greater; 
and  so  on  of  all  quahties  which  are  comparable  with  each  other.  Man 
of  common  sense  would  at  the  present  day  no  doubt  solve  the  question 
with  a  shrug,  and  they  would  treat  no  more  respectfully  a  problem 
which  I  myself  heard  propounded  by  one  of  the  Hghts  of  Philosophy: 
What  becomes  of  matter  in  the  intervals  of  sensation?  If  all  men  and 
beasts  were  sound  asleep  at  the  same  time,  where  would  the  world  be? 
The  problem  discussed  here  at  length  by  Wyclif  is  certainly  not  more 
absurd.  He  gives  three  different  answers  which  profess  to  solve  the 
difficulty,  and  proposes  a  fourth  of  his  own.  The  arguments  on  either 
side  can  hardly  be  of  much  interest,  dealing  with  such  flimsy  sophisms 
that  we  can  hardly  conceive  their  being  seriously  set  forth  by  any  man 
in  his  senses;  but  we  must  remember  that  during  the  Middle  Ages  the 
right  understanding  of  the  spirit  of  mathematical  science  was  in  its  in- 
fancy.  Two  points  however  deserve  to   be  noticed  here. 

Why  does  Wyclif  trouble  himself  so  much  about  this  question?  Had 
it  been,  as  it  seems,  a  mere  exercise  of  ingenuity  in  verbal  juggling,  he 
would  probably  have  dismissed  it  with  a  few  words  of  contempt,  as  he 
dismisses  others,  by  no  means  more  puerile  in  themselves,  calling  them 
Christmas  jokes,  "more  joculantium  in  Natali"  (p.  14,  I.  10).  But  the 
fact  is  that,  absurd  though  it  may  be,  it  is  directed  against  his  system. 
In  Wyclifs  theory,  the  universe  consists  of  a  multitude  of  real  uni- 
versals,  shared  by  their  singulars  in  varying  degrees.  Not  only  humanity, 
amongst  the  rest,  is  thus  shared,  but  also  merit,  demerit,  size,  and  in 
short  everything  intelligible  almost;  certainly  every  quality  which  allows 
of  comparison  with  another.  The  Universal  Man,  if  I  may  be  allowed  a 
simile,  is  thus,  with  regard  to  its  singulars,  like  a  straight  Hne  of  a 
certain  length,  containing  a  number  of  points,  infmite  so  far  as  we 
know,  but  fixed  and  known  to  God's  omniscience  alone.  These  points 
represent  the  number  of  really  possible  men;  and  their  position  on  the 
line,  the  degree  to  which  Universal  Humanity  is  shared  in  by  each  in- 
dividual  man.  And,  to  carry  the  supposition  further,  this  line,  produced 
further,   would  represent   Animality,   which    includes  Humanity    and    all    its 


iNiROinicnoN.  XXXI 

singulars,  Lifc,  including  Animality;  Substance,  including  Life;  and  the 
infinite  line  would  stand  for  Transcendent  Being",  including  all.  The 
following  figure  will  sufficiently  show  my   meaning: 

X  Transcendent  Being  X' 


s 

Substance 

S' 

L 

Life 

L' 

A 

Animahty 

A' 

X         s  L  A  H  Humanity  ^'         ^'  ^'         ^'        ^' 


I  I  I  I  "'"^-^ I  I  I 

j    I    I    I    I    I 


a    b    c    d    e    f 

Singulars   of  the  Universal  Man,   or  Humanity. 

But  it  is  quite  clear  that  this  objection  goes  to  make  WycHf  con- 
tradict  himself.  In  so  far  as  any  man  shares  more  perfectly  in  humanity, 
in  so  far  he  shares  in  it  less  perfectly!  Of  course  the  arguments  are 
all  grossly  fallacious;  but  the  subject  itself  is  too  important  to  let  them 
pass  without  careful  refutation. 

In  the  second  place,  we  may  notice  the  tendency  of  Scholastic 
philosophy  to  apply  the  mathematical  method  to  metaphysical  reasoning. 
We  have  seen  cases  somewhat  similar  to  this  in  Logica  before;  but 
nowhere  does  Wyclif  mark  it  so  strongly  as  here.  He  even  goes  the 
length  of  supposing  numbers  set  down  to  denote  the  entitative  perfec- 
tions  of  diverse  species  (pp.  119,  120)  and  points  out  the  fallacy  of 
rcasoning  upon  such  numbers,  if  the}-  do  not  stand  for  homologous 
things  —  I  had  almost  said,  quantities:  for  he  evidently  has  in  his 
mind  the  intensity  of  essential  perfection,  when  he  numbers  them  thus. 
This  seems  to  have  been  a  tendency  more  or  less  to  be  found  in  phi- 
losophers  of  all  ages,  who  could  not  help  admiring  the  fruitful  accuracy 
of  the  mathematical  method,  and  contrasting  it  with  the  barren  vagueness 
of  their  own  speculations.  Not  to  speak  of  the  ancients,  of  the  school 
of  Pythagoras,  and  of  several  curious  passages  in  Plato  and  Aristotle, 
we  find  a  good  many  traces  of  this  spirit  in  the  works  of  modern  phi- 
losophers.  Spinoza  and  Wolff  attempted  to  reduce  two  very  different 
systems  of  philosophy  to  a  series  of  theorems,  deduced  one  from  thc 
other,   like   those   of  Euclid,    At  the  present  day,   De  Morgan,    Boole   nnd 


XXXII  INTRODUCTION. 

Jevons  have  iii  turn  endeavoured  to  adapt  Algebra  to  Logic  or  Logic  to 
Algebra;  whilst  Abbe  Gratry,  in  France,  has  tried  to  prove  God  and  the 
Creation  by  the  interpretation  of  certain  mathematical  formulae.  And,  to 
restrict  myself  to  Mediaeval  Scholasticism,  we  by  no  means  fmd  Wyclif 
alone  in  his  way  of  looking  at  ideas  —  or  rather  at  their  universal 
objects  —  as  though  they  were  measurable  things.  Here  I  must  regret 
not  having  taken  note,  in  times  gone  by,  of  several  passages  of 
St.  Thomas,  in  which  he  distinctly  speaks,  for  instance,  of  the  distance 
between  the  most  perfect  brute  and  man  as  greater  than  that  between 
the  former  and  a  plant.  Here  we  see  an  explicit  comparison  between 
two  entitative  differences.  There  are  also  in  his  works  certain  arguments 
which,  though  referring  to  pure  abstractions,  might  very  well  be  repre- 
sented  by  an  algebraical  equation,  if  we  admitted  the  assumption  alreadv 
mentioned.  I  equally  regret  not  being  able  now  to  fmd  the  passages  I 
refer  to;  but  Ufe  would  be  too  short  to  look  through  the  multitudinous 
folios  of  the  Angelic  Doctor;  I  had  to  glance  here  and  there,  where  I 
thought  I  had  most  chance  to  tind  them.  One  argument,  I  remember 
well,  struck  me  as  being  based  on  the  implicit  assumption  that  '"when 
two  variable  quantities  (or  objects  of  ideas)  are  always  equal  to  each 
other  as  they  approach  the  constants  by  which  they  are  respectively 
limited,  those  constants  are  also  equal  to  each  other".  And  we  may 
fairly  believe  that  if,  in  the  days  of  Schoolmen,  mathematics  had  attained 
the  high  degree  of  development  at  which  thev  stand  now,  there  would 
have  been  wrought  a  complete  transformation  of  Metaphysics;  not  per- 
haps   to  its   disadvantage. 

Setting  aside  the  detailed  examination  of  the  debate,  as  useless 
and  uninteresting  to  us,  we  may  however  notice  by  the  way  what  Wyclif, 
in  his  ansvver  to  the  fourth  objection,  remarks  concerning  goodness 
(p.  122  to  and  of  chapter).  Utility  has  no  intrinsic  element  of  goodness; 
it  is  good  only  extrinsically,  and  varies  according  to  the  demand  for  the 
thing  that  is  useful.  But  reversely,  whatever  possesses  intrinsic  goodness 
possesses  utility  too;  so  does  also  that  which  is  bad  in  itself;  for  even 
sin  has  its  use  in  the  world.  Intrinsical  goodness  is  divided  into  two 
species:  that  which  is  physically  and  that  which  is  morally  good.  The 
latter  is  always  useful,  at  least  to  some  extent;  virtue  never  can  be 
badly  employed;  yet  it  may  at  times  be  less  useful  than  what  is  mereh" 
extrinsically   good.  The   same   division   of  evil  must  be   made;   it  is   either 


INTRODUCTION.  XXXIII 

merely  disadvantageons,  or  physically  or  morall\  liad.  God  is  in  no  wise 
evil;  He  is  of  use  to  all;  even  his  punishments  art-  not  injurious.  Nor 
can  hc  commit  moral  evil.  Wyclif  here  (p.  124,  1.  34  to  p.  125,  1.  15) 
corrects  or  qualitles  what  h<;  said  at  the  close  of  die  foregoiny  chapter, 
God  cannot  make  a  man  to  sin;  but  when  He  permits  evil,  He  gives  it 
an  element  of  goodness  by  the  very  fact.  A  man  sins;  therefore  it  is 
true  (and  consequently  good)  that  he  sins:  God  makes  the  inference, 
but  does  not  posit  the  jjremiss.  Good  to  all  (p.  -125,  1.  15  —  35),  ^^  ^^ 
infinitely  good  in  Himself,  and  finitely  so  to  His  creatures.  Many  things 
that  we  call  evil  are  in  reahty  good;  as,  for  instance,  punishments  and 
misfortunes  (p.  126,  1.  15 — 20);  and  in  many  cases  we  mistake  the  value 
of  things,  which  varies  accordiug  to  supply  and  demand  (1.  22 — 25). 
These  never  can  be  exactly  regulated.  Even  should  the  variation  in 
price  not  spring  from  the  wickedness  of  men,  it  is  impossible  to  fix 
prices  exactly.  We  must  leave  that  to  nature;  the  real  worth  of  any- 
thing  is  its  utility  in  the  universe.  —  This  is  a  clear  and  far-seeing  con- 
demnation  of  the  many  attempts  to  fix  or  keep  up  prices  which 
were  so  common  during  the  Middle  Ages,  and  are  far  from  abandoned 
even  at  the  present  day.  In  these  few  sentences  we  find  Free  Trade  in 
its   germ. 

'Hindrance'  and  'obstacle-  generally  mean  the  reverse  of  utility; 
but  in  a  certain  sense  they  may  not  be  evils.  If,  for  instance,  God  is 
said  to  hinder  any  one  from  attaining  eternal  bliss,  it  is  in  order  to 
work  out  His  plan  of  the  world,  in  which  predestination  plays  a  prin- 
cipal  part.  The  natural  tendency  of  all  things  is  to  sink  to  the  centre; 
but  some  must  be  impeded  in  their  descent,  or  the  order  of  the  uni- 
verse  would  perish.  Wj-clif,  however,  speaks  very  guardedly  here  (forte  .  .  . 
difficultates  plurimae,  p.  128,  1.  34 — 36)  and  brings  the  chapter  to  a 
close  without  going  into    any   details    on   this   subject. 

Chapter  VII.  Here  our  author,  availing  himself  of  comparative 
propositions,  his  nominal  subject-matter,  deals  ex  professo  with  the  ques- 
tion  whether  there  is  for  every  faculty,  or  active  power,  a  maximum  and 
a  minimum  of  intensity  beyond  which  it  caunot  go  either  way.  Of  course 
he  asserts  that  there  is,  and  in  his  answer  to  the  objections,  he  dis- 
cusses  various  and  very  diverse  questions,  including  God's  omnipotence, 
the  Hmits  to  human  strength,  size,  and  knowledge,  the  beatific  vision, 
and   our  natural  faculty   of  sight. 

G 


XXXIV  INTRODUCTION. 

The  problem  is  ushered  in  according  to  Wychfs  usual  fashion; 
but  it  is  not  dragged  in,  as  occurs  in  too  many  cases.  Comparative 
propositions  easily  lead  to  the  question  whether,  wherever  there  is  a 
tnore  and  a  Jess,  there  is  not  also  a  mosi  and  a  least,  not  only  existing'  (which 
is  generally  allowed)  but  even  possible  (p.  129;  p.  130,  L  i  — 15).  As  preU- 
minaries  to  the  solution,  several  principles  are  laid  down  concerning  God's 
power  and  His  concourse  in  every  act  of  His  creatures.  AU  things  proceed 
from  God,  and  every  act  of  every  creature  requires  an  accompanying  act  of 
the  Creator,  without  which  that  act  could  not  possibly  take  place. 
There  is  also  in  Him  a  distinct  and  special  power  for  every  being, 
which,  when  that  being  has  perished,  exists  no  longer;  but  this  takes 
away  nothing  from  God's  perfection,  for  it  would  imply  absurdity  that 
He  could  act  with  that  which  does  not  exist  (pp.  130 — 132,  1.  30). 
This  power  of  concourse  is  a  relation  in  God,  but  a  purely  logical  one 
(p.  132,  1.  30  to  p.  133,  1.  11).  If  there  is  no  maximum  intensity  of  an 
act,  God  cannot  eHcit  it;  and  if  there  is,  as  we  assert,  such  a  maximum, 
His  power  itself  cannot  go  beyond  it  (p.  133,  1.  11 — 25).  As  God  could 
do,  absolutely  speaking,  things  which  caniiot  really  be  done,  Wychf 
objects  to  the  theory  which  distinguishes  His  absolute  from  His  ordinate 
power;  the  former  cannot  be  exercised  alone,  and  therefore  is  inad- 
missible.  In  any  case,  every  being  has  power  to  act  only  so  far  as  it 
is  possible  for   God  to   coact  with   it  (p.    133,   1.  25    to   p.    135,   1.    lo). 

Every  fmite  power  or  active  faculty  must  have  a  maximum  of 
activity,  beyond  which  it  cannot  go.  Being  finite,  it  is  hmited,  and  the 
very  idea  of  hmit  impUes  a  maximum  (p.  135,  1.  21  to  end).  We  may 
suppose  it  to  be  variable,  increasing  uniformly  during  a  certain  time ;  it 
then  will  become  successively  twice,  three  times,  &c.,  as  great  as  it 
was  at  first:  that  is,  its  limit  of  maximum  performance  Hes  twice,  &c., 
as  far  as  before;  so,  even  in  this  case,  it  still  has  its  Hmit  (p.  136, 
1.  16  to  end).  The  modern  mathematical  notion  of  a  Hmit  — •  that  which 
a  variable  quantity  may  approach  indefinitely,  but  never  reach  —  finds 
scant  favour  with  WycHf.  What  cannot  be  done  is  not  the  Hmit  of  what 
can.  A  given  weight  —  say,  a  stone  —  that  I  am  unable  to  carry  is  not 
the  Hmit  of  my  strength;  unless  indeed  it  be  the  least  weight  that  I  cannot 
carry,    and  that  is   an   assumption  impossible   to   prove  (p.  138,   1.  7 — 23). 

Objectioits.     I .   An   army  that  can   defeat  a  great  power    can    defeat 
any    smaHer    one;     an  army   that  can  be   defeated  by  a   smaU   power  wiU 


INTRODUCTION.  XXXV 

be  clefeated  by  any  yreater  force.  This  is  the  difiference  between  acti\  e 
and  passive  power.  Now,  in  the  sense  pointed  out,  either  of  these 
powers  is  without  Hmit.  —  WycHf  repHes  that,  in  the  sense  given, 
passive  power  is  a  inere  imperfection.  If  understood  to  mean  receptivity 
of  forms  (as  in  the  case  of  matter,  primordial  or  other)  without  doubt 
there  is  a  Hmit  to  that  receptivity.  Sense-impressions  have  Hkewise  their 
Hmits,  and  produce  a  wrong  judgment  when  thc  senses  are  too  strongly 
stimulated  in  one  particular  way.  Thence  it  is  clear  that  our  inteUect, 
which  perceives  all  things,  cannot  perceive  them  by  means  of  any  bodily 
organ;  and  also  that  there  is  a  maximum  of  receptivity  for  each  of  our 
senses.  Thus,  whether  active  or  passive,  the  power  at  work  is  in  every 
case  a  form;  and  this  form  cannot  be  indefmitely  perfect  (p.  138,  1.  23 — ^30; 
p.    140,   1.   23   to   p.    142,  1.   35). 

2.  God's  power  would  be  restricted  by  this  theory;  for  then, 
even  by  a  miracle,  He  could  not  make  any  creature  go  beyond  the 
maximum  of  its  power  (p.  138,  1.  30  —  38).  —  Ansiver.  It  is  one 
thing  to  know  that  there  are  limits  even  to  miraculous  assistance,  and 
another  to  know  what  those  limits  are.  God  certainly  could  not,  even 
by  a  miracle,  make  a  stone  think.  His  assistance  is  necessary  in  every 
act,  and  miraculous  assistance  only  displaces  the  Hmit,  but  does  not 
destroy  it  (p.  142,  1.  36  to  p.  143,  I.  ^,2).  Is  there  such  a  thing 
as  the  most  rapid  movement  possible?  Wyclif  asserts  that  there  is. 
As  time  is  made  up  of  indivisible  instants,  so  movement  also  consists 
of  indivisible  degrees  of  velocity,  and  the  most  rapid  movement 
possible  is  that  which  increases  at  every  instant  by  one  such  indivisible 
degree.  This  is  however,  even  from  Wyclifs  point  of  view,  not 
the  most  rapid,  but  the  most  rapidly  increasing  motion  possible; 
and  surely  we  may  suppose  that  at  every  instant  the  movement  might 
increase  by  livo  degrees  of  velocity.  That  would  certainly  give  us  a 
more  rapid  motion:  but  the  passage  is  not  very  clear,  and  I  am  not 
quite  sure  I  have  understood  it  rightly.  —  As  for  infmitely  rapid 
movement,  WycHf  at  once  sets  it  down  either  as  impossible  (as  in  the 
hypothetical  case  given  by  Aristotle,  of  movement  in  vaciio ;  for  a 
vacuum  is  an  absurdity)  or  else  as  uot  being  properly  a  quantity.  Here 
our  author  probably  alludes  to  the  instautaneous  nature  of  the  movement 
of  Hght,  a  doctrine  universally  believed  before  the  discovery  of  the  telescope 
had  rendered  possible  the  celebrated  observations  on  the  eclipses  of  Jupiter's 


XXXVI  INTRODUGTION. 

satellites  (potest  .  .  .  aliquid  subito  moveri  et  multiplicari  per  quotlibet 
loca  (p.  144,  1.  2 — 4).'  We  have  to  consider,  not  what  assistance  God 
could  absolutely  give  to  His  creatures,  but  what  He  gives  them  naturally 
and  according  to  His  Divine  plan.  To  this  there  must  be  a  maximum 
limit;  it  is  that  of  the  creature's  abihty  to  act  with  such  assistance  (p.  145, 
1.    13   to   p.    146,   1.    12). 

Can  God  create  worlds  indefinitely?  If  He  could,  then  we  are  com- 
pelled  to  posit  an  infinite  and  absurd  vacuum  beyond  our  world.  These 
worlds,  however  multiphed  we  may  conceive  them  to  be,  would  form  a 
body  infinitely  small  in  comparison  with  the  enormous  vacuum  surroun- 
ding  it.  We  should  then  find  one  infinite  magnitude  to  be  greater  than 
another:  which  is  a  flat  absurdity.  This  difficulty  is  absolutely  unanswer- 
able.  An  endless  vacuum  enlails  quite  as  many  absurdities  as  the  hypo- 
thesis  of  a  body  infinitely  great.  Yet  God,  though  thus  seemingly  hmited 
in  power,  remains  Almighty,  for  His  power  is  hmited  only  by  Himself. 
He  eternall)  produces  an  infinitely  perfect  act  (the  Word);  and  above 
all,  creatiou  impHes  omnipotence.  Yet  creation  could  not  take  place  but 
at  a  certain  fixed  point  of  duration;  nor  could  the  world  be  larger  or 
smaller  than  it  is.  Some,  refusing  to  admit  these  hmitations,  lay  down 
as  a  principle  that  God's  omnipotence  extends  to  ever}'thing  that  we 
are  able  to  maintain  that  He  can  do;  and  that  He  can  thus  grant  an 
indefinite  amount  of  assistance  to  any  created  faculty.  This,  as  Wychf 
points  out,  is  a  grossly  unfair  method  of  reasoning.  He  does  not  however 
deny  that  God  conkl  render  such  assistance,  if  He  chose;  but  says  that, 
not  choosing,   He   cannot  (pp.    146 — 152). 

3.  Supposing  that  a  given  power  A  can  sustain  a  weight  B  during 
a  certain  time  C,  this  being  the  maximum  which  it  can  bear,  it  could 
evidently  bear  a  heavier  weight    for   a  shorter    time;    again,    during    this 

1  It  is  curious  to  note  with  what  absolute  certitude  one  of  the  greatest  thinkers 
of  old  sets  aside  the  true  explanation  of  what  light  is,  while  he  gets  to  the  right, 
though  vague,  conclusion  'that  it  is  not  a  body'.  "Si  lumen  esset  corpus,  illuminatio 
esset  motus  locaHs  corporis.  Nullus  autem  motus  localis  corporis  potest  esse  in 
instanti:  quia  omne  quod  movetur  localiter,  necesse  est  quod  prius  perveniat  ad 
medium  magnitudinis  quam  ad  extremum.  Illuminatio  autem  fit  in  instanti;  nec  potest 
dici  quod  fiat  in  tempore  iniperceptibili.  Quia  in  parvo  spatio  posset  tempus  latere, 
in  magno  autem  non  posset.  Statim  enim  cum  sol  est  in  puncto  horizontis,  illu- 
minatur  totum  hemisphaerium  usque  ad  punctum  oppositum."  (St.  Thomas,  Sum. 
Th.    la   Pars,  qu.   I.XVII,  art.   2.) 


INTRODUGTION.  XXXVII 

shorter  time  (C)  a  smaller  power,  A',  would  be  able  to  bear  this  same 
weight  B;  this,  in  the  opinion  of  the  adversaries,  would  prove  that  no 
power  has  a  special  maximum  of  its  own  (p.  138,  1.  38  to  p.  139,  1.  g). 
WycHf  answers  here  at  great  lcngth  (pp.  152—  162),  giving  many  diffe- 
rent  senses  of  the  word  "difficult)^';  but  we  need  not  go  into  them.  The 
gist  of  his  reply  (p.  159,  I.  4 — 10)  is  that  the  notion  of  a  maximum 
must  here  be  considered  with  regard  to  the  time,  and  not  apart.  We 
may,  however,  in  this  long  and  discursive  reply,  note  several  striking 
sentences,  some  paradoxical,  some  quaint,  and  some  proving  a  con- 
siderable  knowledge  of  mechanics,  as  then  known.  "Of  all  difficult 
things  —  i,  e.  of  those  which  deteriorale  the  agent  that  does  them  — 
mortal  sin  is  the  most  difficult  (p.  155,  1.  26,  27)."  "In  the  sense  of 
'something  to  be  mastered',  the  universe  is  a  difficulty  to  God  Himself 
(p.  156,  1.  20 — 25)."  "Withont  God's  aid  we  should  find  it  as  difficult 
to  move  a  bean  as  to  make  a  world  (p.  157,  1.  29 — 31)."  '^'In  the  act 
of  sustaining,  much  depends  on  the  manner  of  appHcation  of  the  weight, 
An  egv  will  not  be  crushed  even  by  a  considerable  force;  a  sail  will 
bear  up  against  a  strong  wind;  and  experiments  with  levers  prove  this 
abundantly  and  in  a  marvellous  way  (multa  .  .  .  mirabilia  facere,  p.  160, 
1.  25 — 34).''  ''The  least  weight  a  man  cannot  sustain  is  the  greatest 
that  he  can  (p.  160,  I.  34  —  37)."  "Weight  impHes  distance  from  the 
centre,  or  from  the  proper  sphere  of  each  element;  water  in  its  own 
sphere  has  no  weight,  as  divers  teH  us,  and  I  suppose  that  it  is  the 
same  for  the  earth  too   (p.    161,   1.    14 — 16)." 

4.  The  biggest  or  the  smallest  man  possible  is  impossible.  If  the 
former  got  a  bump  (tunsionem),  he  would  then  be  too  big  to  exist.  If 
the  latter  lost  a  hair  (quamHbet  ablationem  partis  supei"fluae),  he  would 
be  too  small.  —  This  humorous  argument  is  answered  on  p.  167 
(1.  34  &  seq.)  where  it  is  pointed  ont  that,  though  the  greatest  possible 
giant  could  not  assimilate  any  more  food,  so  long  as  his  body  remained 
of  that  size,  a  swelling  would  not  render  his  organism,  as  a  living  body, 
any  the  larger.  And  a  similar  train  of  reasoning  would  apply  to  the 
smallest  dwarf.  But  before  this  reply,  we  come  to  a  very  interesting 
digression  (pp.  162 — 166).  Wyclif,  admitting  a  minimum  of  size  for  all 
bodily  substances,  implicitly  asserts  the  existence  of  atoms  from  the  very 
ontset  (minima  naturalia;  p.  162,  1.  ii);  and  a  few  pages  later,  he  openly 
gives    them    their    right    name  (athomorum   p.    166,   1.   32).    It  is  too   ge- 


XXXVIII  INTRODUCTION. 

nerally  believed  that  Schoolmen  denied  the  existence  of  atoms.  It  would 
be  more  correct  to  say  that  they  passed  them  over.  They  of  course 
combated  the  systems  of  Democritus  and  Epicurus;  and,  fmding"  that  the 
system  of  matter  and  form  sufficed  to  explain  in  metaphysical  terms  all 
that  was  then  known  of  natural  phenomena,  they  generally  did  not  trouble 
themselves  to  enquire  if  atoms  were  or  were  not  true  in  any  other  sense. 
St.  Thomas,  however,  certainly  says  that  there  is  and  must  be  a  Hmit 
to  the  divisibihty  of  any  corporeal  substance;  but  he  goes  no  farther.i 
Wyclif,  with  his  principle  that  a  hmit  not  reached  is  not  a  hmit,  cannot 
help  admitting  atoms  (p.  163,  1.  13  —  22).  He  grants,  in  answer  to 
objections  made,  that  the  combination  or  decomposition  of  two  atoms  is 
instantaneous ;  but  this  does  not  prevent  the  chemical  change  of  the  whole 
from  taking  up  a  certain  time  (p.  163,  1.  23  —  31;  p.  164,  1.  13—31).  To  the 
well-known  difficulty,  urged  even  in  our  days  by  Ultra-Thomists  against 
such  Neo-Scholastics  as  beheve  in  a  'minimum  naturale',  viz.,  that  such 
a  theory  would  reduce  compound  bodies  to  mere  aggregates,  similar  to 
so  many  heaps  of  sand,  he  denies  the  conclusion  in  the  case  of  organic 
bodies,  which  have  a  supervening  form  that  gives  unity  to  the  whole; 
but  whether  homogeneous  inanimate  substances  are  mere  aggregates  is, 
he  says,  a  doubtful  point  (p.  163,  1.  31 — 41;  p.  164,  L  31  to  p.  165. 
1.  ^y),  Division  is  favourable  to  chemical  change;  and  on  that  account 
alchemists  calcine  metals,  to  give  them  the  more  perfect  forms  (v.  g. 
that  of  gold,  or  'aureity').  But,  as  this  calcination  does  not  reduce  the 
metals  to  their  ultimate  parts,  the  successful  result  of  their  experiments 
is  ever  a  matter  of  chance.  —  We  have  thus:  l^'  ,  the  elementary  forms 
in  the  atoms,  and  ^"'•^  those  of  the  compound:  simple  in  themselves, 
these  forms  are  to  a  certain  degree  extended  in  the  bodies  of  the  lower 
animals,  which  accounts  for  their  continuing  to  hve,  although  divided 
into  several  parts,  As  for  monsters  with  double  organs,  they  are  pro- 
perly  two  animals  joined  in  one,  and  possess  two  forms,  or  vital  prin- 
ciples   (p.    165,   1.   37    to   p.    167,   1.   34). 

5.   It  is   objected  that,   at  least  in  the   sphere  of  learning  and  know- 
ledge,   there  can  be  no  Hmit;  for  the  more  we  know,   the  more  able  we 


'  "Quod  etiam  dicuni  .  .  .  quod  corpus  est  in  infinitum  divisibile,  vanum  est. 
Non  enim  corpus  naturale  in  inhnitum  dividitur,  scd  usque  ad  certum  terminum." 
(Sum.  Thcol.    1:1    Pars,  qu.   1. XVIII,  art.   7.) 


INTRODUGTION.  XXXIX 

become  to  increasc  our  knowledge.  Nor  can  there  be  any  limit  to  thc 
raising-  of  a  pile  indefmitely  high  ([).  139,  1.  19 — 30).  —  All  this  is 
absolutely  denied.  We  knovv  by  faith  that  the  Saints  in  Heaven  do  really 
attain  their  maximum  Hmit  of  possible  knowledge  by  means  of  the 
beatific  vision  of  God.  The  question. /;ou/  this  can  be  —  a  favourite  one 
both  with  Mediaeval  and  with  modern  Scholastics  —  is  discussed  at 
some  length.  The  blessed  are  not  infmitely  more  perfect  than  we;  for 
their  knowledge  is  an  accidental  privilege,  not  an  essential  attribute. 
Wyclif  inclines  to  think  that  they  see  all  things  in  God;  but,  however 
this  may  be,  the  essence  of  felicity  consists  in  the  sight  of  God  Himself; 
even  were  they  ignorant  of  something,  they  would  none  the  less  be 
perfectly  happy  (p.  168,  1.  10  to  p.  174,  I.  18).  As  to  the  raising  of  a 
pile  indefmitely  high,  of  course  the  higher  it  went^  the  more  difficult  it 
would  be  to  raise  it  any  further;  and  there  would  come  a  point  at 
which  it  would  exhaust  all  the  powers  of  the  whole  human  race  to  get 
even  one  more  stone  to  the  summit.  Thus,  Nature  imposes  a  limit  to 
men  in  all  things;  excessive  increase  of  anything,  for  instance,  of 
Church  cercinonics  and  possessions,  is  hurtful.  This  is  a  seed  which  at 
a  later  period  developed  into  an  enormous  tree  (p.  174,  I.  33  to 
p.    175,   I.   22). 

6.  A  minimum  of  visibility  is  absurd.  Seeing  a  surface,  we  see 
the  whole  of  it,  and  therefore  we  confusedly  see  all  its  parts,  even  to 
the  infinitely  small.  ■ —  But  Wyclif  posits  as  an  evident  principle  that 
whatever  is  seen  confusedly  might,  under  other  circumstances,  be  dis- 
tinctly  seen.  This  takes  all  the  force  out  of  the  objection.  A  mathe- 
matical  point  cannot  be  seen  distinctly  under  miy  circumstances;  for  the 
smallest  thing  visible  must  be  the  base  of  a  pyramid  having  its  apex  in 
the  eye.  The  chapter  comes  to  a  close  with  some  details  on  the  struc- 
ture  and  organism  of  the  eye,  which  may  be  curious  as  representing 
the  state  of  optical  science  in  those  days;  but  I  am  not  in  a  position 
to  discuss  them  thoroughly;  scarcely  at  all.  As  Wyclif  avowedly  takes 
most  of  what  he  says  from  the  works,  not  only  of  Alhazen,  but  also  of  the 
famous  Vitellio  (Ciolek)  of  Cracow,  one  of  the  most  celebrated  opticians 
in  the  Middle  Ages,  I  should  have  liked  to  compare  his  anatomical 
description  with  the  summary  given  by  our  author.  Unfortunately,  the 
work  in  question  was  not  in  the  Jagellonian  Library  when  I  asked  for 
it,   having   been   lent  out  at  some   distance  from  Cracow;   but  the  English 


XL  INTRODUCTION. 

student  will  no  doubt  find  Vitellio's  works  in  any  great  library.  —  One 
of  Wyclif  s  mistakes  struck  me.  He  denies  that  the  visual  rays  cross 
each  other  in  the  centre  of  the  eye.  If  they  did,  he  says,  they  wonld 
fonn  an  inveiied  iniage!  This  shows  how  little  philosophers  of  that  time 
cared  for  experimeutal  tests;  for  nothing  would  have  been  easier,  even 
then,  than  to  examine  the  image  formed  and  find  out  that  it  really  was 
inverted  (p.    175,   1.    22   to   end   of  ch.   VII). 

Chapter  VIII.  Of  Conditional  Propositions.  Wyclif  deals  rather 
more  at  length  with  them  than  with  the  others;  but  he  soon  turns  away 
to  the  problem  of  individuation,  and  thence  to  the  question  of  the  so- 
called   InsoJnbles. 

Logicians  generally  hold  that  such  a  proposition  as,  If  A  is  B,  C 
is  D,  does  not  posit  the  existence  of  anything,  but  merely  affirms  a 
connection  between  two  propositions  (p.  186,  1.  14 — 16).  Wyclif  denies 
this  rule,  though  granting  that  it  possesses  an  element  of  truth  (1.  23  —  31). 
Every  proposition  of  this  kind  is  either  necessarv  or  impossible.  If  ne- 
cessary,  its  truth  implies  God's  existence,  on  whum  all  truth  depends; 
if  impossible,  it  implicitly  denies  that  He  exists.  Here  occur  some  details 
about  necessary  truth.  A  truth  may  be  at  different  times  both  true  and 
false;  and  even  at  the  time  when  it  is  false,  its  liaving  heen  true  is  an 
eternal  truth.  The  signification  of  the  present  may  be  extended  to  the 
past  and  the  futurc.  A  thing  true  in  the  abstract  may  be  untrue  at  a 
certain  time  and  implj-  fiilse  inferences.  If  I  move  my  hand,  I  produce 
a  truth,  new  as  to  its  present  actuality,  false  in  the  past  and  the 
future^  and  again  everlastingly  true  in  an  abstract  present  (p  188,  189, 
1.    I  — 16). 

But,  what  individualizes  such  propositions  as  ^4  will  be.  n-as.  can 
bc,  &c.?  That  is,  what  makes  one  among  such  propositions  uttered  in 
various  circumstances  to  be  true,  whilst  another  of  exacdy  the  same 
form  is  false?  It  is  the  difference  of  time,  say  some.  What  is  eternal  in 
itself  has  a  particular  (not  abstract,  but  individual)  mode  of  being  in 
time;  and  it  changes  accordingl}-  (p.  189,  1  16  to  p.  19O,  1.  3).  But  if 
so,  this  would  infer  a  continual  change  in  truth;  nothing  Avould  remain 
the  same.  For  time  is  constantly  changing;  no  one  temporal  truth  could 
hold  good  for  more  than  one  instant.  And  on  the  other  hand,  everv- 
thing  would  be  everlastingly  true:  before  /  ain  born,  and  for  ever,  1  ain 
not-born;    therefore   it    is    everlastingly    true    that   /  ain.     And    the    same 


INTROnUCTION,  XLI 

conclusion  might  be  drawn  from  every  proposition  (p.  190,  1.  4 — 30). 
Wyclif  s  opinion  is  that  individuation  itself  proceeds  only  from  the  cause 
of  each  individual,  and  tinally  from  God;  ])ut  that  we  know  the  diffe- 
rence  between  two  individuals  b}'  their  difference  in  time.  Suppose,  for 
instance,  that  two  sparks  exactly  ahke  are  struck  from  a  flint  succes- 
sively,  we  know  their  difference  because  one  was  struck  before  the 
other  (p.  igo,  1.  30  to  p.  191,  1.  7).  But  even  God  Himself  cannot 
create  the  same  thing  twice  over;  nor,  by  the  same  reason,  can  any- 
thing  be  annihilated  (et  per  idem  videtur  nihil  posse  annihilari,  p.  192, 
1.  8,  9).  Here  is  the  tirst  hesitating  assertion  of  what  was  later  to  become 
so  firm   a  doctrine,   resulting  in  a  new  theory   of  the  Eucharist. 

After  this.  WycHf  comes  to  the  grand  question  concerning  certain 
propositions  called  Insolnbles,  on  account  of  the  great  difficulty  which 
their  solution  offered  to  logicians.  They  may  in  general  be  put  under 
the  form  of  a  conditional,  as  follows:  If  the  presciit  proposition  he  true, 
A  is  not  A.  This  therefore  is  the  best  place  to  deal  with  them.  Before 
succinctly  giving  Wyclifs  solution,  it  may  be  interesting  to  state 
various  forms  of  so-called  insolubles,  and  the  answer  which  I  fancy 
a  modern  logician  would  give,  if  he  troubled  himself  to  flnd  any 
solution   at  all. 

If  tlie  present  proposition  be  triie,  A  is  not  A.  Grant  that  this  is 
exact:  an  absurdity  follows.  Deny  it,  and  you  have  another:  //  is  false 
ihat,  even  if  the  present  proposition  bc  truc,  A  is  not  A.  We  see  that  a 
mere  denial  of  the  nexus  lands  us  in  a  contradiction  connected  with  the 
antecedent;  whereas  its  admission  grants  the  contradiction  which  its 
consequent  contains.  This  dialectical  puzzle,  as  is  well  known,  dates 
from  very  early  times.  In  the  days  of  the  Greek  sophists  it  took  a  form 
somewhat  like  this:  A  certain  philosopher  said  that  all  Cretans  were 
Hars;  but  he  vvas  a  Cretan  himself:  did  he  lie,  or  did  he  not  lie?  If  he 
lied,  he  spoke  the  truth;  and  if  he  spoke  the  truth,  he  Hed.  To  say 
that  a  liar  may  speak  the  truth  sometimes  does  but  elude  the  difficulty: 
for  he  might  have  said:  "AII  Cretans  always  lie^''  and  added  the  words 
''myself  included",  to  exclude  the  possibihty  of  an  exception  being  made 
in  his   favour. 

This  may  be  expressed  much  more  briefJA'.  Suppose  a  piece  of 
paper,  with  nothing  written  on  it  but:  What  is  ivrifteti  here  is  false. 
This   proposition,   admitted    as    true,    denies   its   o\vn   meaning;   denied   as 


XLII  INTRODUCTION. 

false,   it  proves  itself  to   be  true;   and   consequently   false;   and  so   on  for 
ever.  Hovv  shall  w^e  get  out  of  this? 

To  make  the  case  plainer,  by  contrasting  it  with  one  somewhat 
similar,  suppose  it  is  said:  No  proposition  is  true.  If  granted,  the  pro- 
position  itself  is  not  true;  and  being  false,  some  propositions  must  be 
true.  Yes,  but  if  denied,  no  difficulty  follows.  This  is  simply  an  absurdity 
akin  to  the  Sceptical  position:  It  is  inditbitable  that  every  proposition  is 
doubtfitl.  It  is  only  on  one  side  that  such  utterances  resemble  insolubles: 
the  essence  of  the  latter  consists  in  their  being  equally  impossible  to 
deny   or  to   affirm, 

Does  a  man  who  swears  that  he  is  committing  perjury  forswear 
himself  or  not?  Not  unless  he  speaks  the  truth;  and  if  he  is  speaking 
the  truth,  how  can  what  he  says  be  perjury?  Can  any  one  believe  that 
he  is   mistaken  in  that  very  belief  of  his  mistake? 

The  puzzle  seems  still  more  intricate  when  a  decision  has,  one 
way  or  the  other,  to  be  taken  in  consequence.  A  certain  Greek  rheto- 
rician  taught  his  art  to  a  young  man.  Half  his  fee  was  paid  down  in 
advance;  the  other  half  was  to  be  paid  when,  and  only  when,  he  gained 
his  first  suit.  Time  went  by,  and  the  young  sludent,  having  ended  his 
course  of  Rhetorie,  and  not  appearing  to  plead,  was  called  before  the 
judges  by  his  teacher.  "If,"  said  the  latter,  "you  win  this  suit,  you 
must  pay  me  according  to  our  contract;  if  you  lose  it,  the  sentence 
itself  compels  you  to  pay  me."  The  pupil  retorted:  "If  I  lose,  our 
agreement  sets  me  free;  if  I  win,  I  shall  be  free  by  the  decision  of 
the   Court." 

Or  the  foUowing:  A  tyrant  sets  men  at  a  bridge  which  is  his  pro- 
perty,  with  the  order  to  ask  every  passenger  whether  he  will  pass  or 
no,  and  allow  only  those  to  pass  who  answer  truly.  Ifhesays:  ''I  shall 
pass  over,"  he  can  either  be  allowed  to  pass,  or  be  turned  back,  and 
proved  thus  to  have  told  an  untruth;  but  what  of  the  man  who  says: 
"I  shall  not  pass?"  If  they  turn  him  back,  he  has  spoken  the  truth,  and 
they  fail  in  their  duty;  if  they  make  him  pass,  they  fail  equally,  for  he 
has  uttered  a  falsehood. 

One  last  instance.  A  man  has  tvvo  slaves  A  and  B.  He  decides  to 
free  them  both,  under  the  following  conditions:  A  is  to  be  free,  if  the 
first  man  he  meets  is  a  slave;  B  is  to  be  free  only  if  the  first  he  meets 
is   a   free  man.   Now  it  so  happens   that  A   and  B  meet  each  other  before 


INTRODUCTION.  XLIII 

anyhodv  else.  A,  meeting  B  vvho  is  a  slave,  is  free  that  very  instant; 
therefore  l^  is  also  free,  ineetini^-  a  frcc  man;  therefore  A  is  also  a  slave. 
And  so  on. 

Debates  on  such  questions  have  practically  been  dead  for  many 
centuries;  they  are  considered  as  mere  uscless  subtleties.  And  to  speak 
quite  frankly  on  this  matter,  they  really  seem  ridiculous  enough,  even  to 
a  man  pretty  well  versed  in  scholastic  lore.  But  the  greater  the  tempt- 
ation  for  men  of  culture  to  endorse  the  svi^eeping  judgments  of  that 
proverbially  narrow-minded  individual  —  the  man  in  the  street  —  the 
more  they  ought  to  strive  against  it.  They  well  know  that  most  of  the 
present  philosophical  debates,  though  not  apparently  now  so  ridiculous, 
because  fashionable,  will  appear  so  in  the  course  of  a  few  hundred 
years.  All  that  we  can  say  of  them  with  certitude  is  that  they  serve  to 
sharpen  the  wits  by  going  as  deep  down  into  the  principles  of  things 
and  the  laws  of  thought  as  it  is  possible  to  go,  If  these  old  world  dis- 
cussions  then  served  the  same  purpose,  they  are  worth  studying  at  least 
from  a  historical  point  of  view.  And  at  any  rate,  the  reader  will  per- 
haps  feel  some  interest  in  the  solution  to  these  puzzles,  given  from  what 
I  should  conceive  to  be  the  modern  standpoint.  I  say,  /  should  couccivc; 
for  I  have  been  able  to  find  nothing  directly  referring  to  them  in  any 
modern  work  of  Logic,  not  even  in  the  Neo-Scholastic  text  books  of 
Liberatore  and  Tongiorgi,  nor  in  that  of  the  Thomist  Goudin  who,  in 
the  17"^  centur)',  argued  with  overwhelming  violence  to  prove  the  im- 
mobility   of  the   earth. 

We  should,  I  fancy,  make  but  short  work  of  all  such  propositions, 
The  main  point  of  the  difficulty  is  that  every  proposition  must  be  either 
true  or  false;  the  subject  affirming  of  the  predicate  either  the  thing  that 
is  or  the  thing  that  is  not,  Now,  taking  any  one  of  these  propositions, 
we  are  compelled  by  overpowering  evidence  to  admit  that  it  is  impos- 
sible  to  call  them  either  true  or  false,  Well  then,  what  follows?  Why, 
fhat  they  arc  not  propositions !  ^    They    are    mere    strings    of   unmeaning 

•  A  Scholastic  friend  to  whom  I  showed  this  said  to  me:  "What  would  you 
answer  to  What  is  ivritlcn  liere  is  a  proposition?  It  could  he  admitted  without 
danger;  and  if  you  say  that  it  is  not,  then  by  affirming  its  contrary,  you  admit  that 
it  has  meaning."  This  was  subtle.  I  answered  that  it  could  be  admitted  without 
danger,  but  tliat,  helonging  to  the  same  class  ol"  sentences,  it  had  logically  to  be 
not    denied,  but  set  aside.   It  chances  that  bv  thus  ignoring,   I  apparently  denied   it; 


XLIV  INTRODUCTION. 

words  having  the  looks  of  propositions,.  but  not  their  nature.  Thcv  are 
not  absurd  merely;  an  absurdity  is  not  quite  unmeaning;  TJiis  squarc 
is  rojtnd,  clearly  means  an  impossibihty,  and  its  denial  is  evidently  true. 
Not  incoherent:  The  number  three  is  fragrant,  does  not  even  seem  to 
mean  anything  but  the  raving  of  a  lunatic,  which  no  one  cares  to  deny.  Not 
mere  gibberish:  BJitri  is  BlatJtro  may  be  equally  well  denied  or  affir- 
med,  nobody  knowing  what  they  are.  The  so-called  propositions  in 
question  are  in  realit}-  a  pecuh'ar  class  of  pseudo-propositions:  words 
which  appear  to  have  a  meaning,  but  which  falsify  both  themselves  and 
their  contradictories.  And  this,  I  think,  would  be  quite  enough  to  satisfy 
modern  students   of  logic. 

The  idea  of  so  simple  and  easy  a  solution  did  not,  it  would  seem, 
strike  any  of  Wyclifs  contemporaries;  and  he  himself,  though  coming 
nearest  to  it  in  my  opinion,  does  not  quite  hit  the  mark.  Some  of  them 
affirmed  that  such  propositions  were  neither  false  nor  true  (p.  194, 
L  24—37).  Some,  that  they  were  both  true  and  false  (p.  194,  1.  38  to 
p.  195,  1.  14).  Others,  that  they  were  in  reahty  exceptive  propositions, 
as  no  proposition  can  include  itself  in  its  own  meaning  (p.  195,  1.  14  to 
p.  196,  1.  20).  Some  said  that  the  words  impHed  contradiction  if  under- 
stood  as  they  were,  but  they  did  not  explain  how  they  were  to  be  un- 
derstood  otherwise  (p.  196,  1.  20  to  p.  197,  1.  20).  And  others  again 
denied  that  such  words  as  proposition,  true.  faJse,  &c,,  could  receive 
universal  extension  (p.  197,  1.  20  to  p.  199,  1.  9).  Several  other  opinions 
are  enumerated  besides  (pp.  199 — 203).  Wychf  taking  the  material  or 
grammatical  side  of  the  defmition  of  a  proposition,  saw  that  both  subject 
and  predicate  had  meaning  apart,  and  that  they  were  joined  by  a  copula; 
he  naturally  could  not  see  his  way  to  denying  that  in  such  cases  there 
was  no  proposition.  But  then,  how  could  it  be  one,  if  it  had  no  meaning, 
if  it  neither  affirmed  nor  denied  anything?  WycHfs  answer  (p.  203  to 
end  of  work),  comes  to  pretty  nearly  the  same  as  the  one  I  have  given 
above.  It  is  not  a  proposition  in  the  ordinary  sense  of  the  word,  for,  in 
this  ordinary  sense,  it  has  absolutely  no  meaning.  But  it  exists.  Whatever 
exists,   means  its   own   existence.   In  that  sense,   every  such  proposition  is 

but  I  do  not  really.  "What  is  written  here  is  not  a  proposition"  in  my  montJt  does 
not  contradict  "What  is  written  here  is  a  proposition"  on  tlic  papcr,  any  more 
than  I  ani  a  nian  spoken  by  one  person  is  contradicted  by  I  am  not  a  nian,  spoken 
by  another.  (See  Wyclifs  acute  remarks  on  this  subject,  pp.  240  and  241    to  1.   11.) 


INTRODUCTION.  XLV 

tnie:  truc,  hecnuse  it  is  an  existin^j  thing.  Wlicn  wc  inquire  il  it  has 
any  truth  bcyond  this,  wc  are  forced  to  repl\-  in  thc  negative.  A  pro- 
position  reflected,  so  to  speak,  back  upon  itself,  can  mean  nothing  l)ut 
itsclf;  and  in  so  far  as  it  seems  to  mean  something"  else,  it  is  false.  Thus 
evcry  such  proposition  is  both  true  and  false,  though  in  different  ways 
(p.  205,  1.  35,  36).  Tn  the  case  of  the  tyrant  and  his  bridge,  Wyclif 
cuts  the  Gordian  knot  b)  shortly  stating  that  such  a  case  would  never 
happen ;  and  that  if  it  did,  the  man  should  be  made  to  pass  over  (no 
doubt  because  in  either  case  the  attendants  would  fail  to  do  their  duty, 
and  it  inattered  not  what  they  did).  As  for  the  two  slaves,  mentioned 
above,  it  is  doubtful  whether  they  have  not  fulfilled  the  conditions  of 
freedom  imposed  by  their  master;  and  as  the  law  is  in  favour  of  liberty 
(eo  quod  jura  faveant  libertati)  they  ought  both  to  be  set  free  (p.  208, 
1.  8   to   p.   2og,   1.   24). 

A  little  further,  Wyclif  explains  his  theory  more  clearly  still.  Let 
C  stand  for  the  proposition:  The  uieaning  of  C  is  triie.  This  is  true  in 
the  sense  that  C  exists.  True  also,  in  that  it  means  something,  viz.,  itself. 
But  false,  if  it  be  taken  to  mean  anything  further  (p.  216,  1.  14  to  p.  219, 
1.  5).  Here  it  is  clear  that  Wyclif,  saying  that  such  a  proposition  is 
unmeaning  in  the  third  sense,  says  what  amounts  to  affirming  that  it  is  no 
proposition  at  all,  as  we  understand  the  word  nowadays.  For  him^  the  word 
has  a  far  wider  extension.  Every  tliing  is  a  proposition  (Log.  vol.  L  p. 
15,  1.  12—22),  because  it  signifies  itself,  and  makes  itself  known;  he 
cannot  therefore  refuse  to  call  an  'insoluble'  by  that  name,  But  what  le 
says,  stripped  of  the  numerous  intricacies  and  subtleties  which  render 
this  part  of  his  vvork  ver\-  difficult  to  understand,  comes,  I  think,  to 
the   same. 

One  word  more  before  we  conclude.  It  is  easy  to  be  seen,  from 
many  different  answers  given  to  this  question,  that  at  Wyclif s  time  it  was 
considered  to  be  a  very  important  and  difficult  problem;  arid  also  that 
Wyclif,  having  laboured  hard,  and  in  the  main  successfully,  to  solve  it, 
is  entided  to  the  just  praise  which  he  felt  that  he  deserved.  His  closing 
words,   both  modest  and  dignified,   may  be   quoted   here. 

"This  matter  has  given  me  more  trouble  and  occupied  me  for  a 
longer  space  of  time  than  any  other  part  of  Logic.  Nor  do  I  doubt  that 
every  one  of  the  authors  of  the  six  above-mentioned  theories  has  also 
bestowed    much    care  on  the  truths  which  thev  have  discovered  relative 


XLVI  INTRODUCTION. 

to  this  subject.  Yet  little  praise  shcjuld  be  given  to  such  as  fmd  out 
these  truths;  for  it  is  certain  that,  both  on  account  of  the  inteUigible 
nature  of  truth  (which  manifests  itself  to  whoever  seeks  it)  and  by  the 
motion  of  Him  Who  is  the  First  Truth  teaching  us,  every  one  fmds  out 
at  last,  by  dint  of  scrutiny,  certain  truths  of  which  he  was  formerly 
ignorant.   Therefore  may  full   praise  be   given  to   the  Lord  of  Truth!" 

At  this  point  the  volume  now  edited  comes  to  a  close.  It  is,  so  far 
as  I  have  been  able  to  calculate,  abont  the  middle  of  the  third  treatise. 
Of  the  seven  sorts  of  hypothetical  propositions,  five  have  already  been 
dealt  with;  in  the  next  volume,  local  and  temporal  propositions  are  alone 
discussed,  but  at  such  great  length  that  they  might  each  be  separately 
considered  as  a  treatise;  and  indeed,  according  to  the  indications  given 
by  the  catalogues,  many  of  Wyclifs  adherents  seem  to  have  considered  them 
as  such.  The  question  De  Insoliibilibns  was  also  copied  out  and  studied 
apart. 


TRACTATUS   TERCIUS. 


CAPITULUM  PRIMUM. 

3  33"        Sequitur    de    speciebus    ypoteticarum,    ut    prius    pro-  Of 

.    ^         ^        •  ^        »        1  T7^      hypothetical 

miseram,     in     isto     traclatu     tercio    pertractandum.     Lt    propositions; 
primo    supponatur  VII    esse    species    ypothetice,    scilicet  ^'l^y  are  seven 
?  tres    cum    notis    coniunt^endi    mere    quodammodo    sin-      three  witii' 

,  ■    •  1    ^.  ^"  1-    •  ^-  ..  !•    •         syncatecorical 

kategoricis:    ut    copulativam,    disiunctivam,    et    condicio-    -^    ^ians-. 
nalem;   et  quatuor  cum  notis  coniungendi  quodammodo     copuiatives, 

'  "  -11  disjunctives, 

kategoricis:     ut    causalem,     comparativam,     localem     et  and 

,  conditionals; 

temporalem.  and  tour  with 

lo       Et    Dotest   sufficiencia    numeri    istarum    specierum   sic    . categorical 

^.  .  .  .  ■  ■        1      siS"s:  causals, 

convinci:    diversitas    specierum    ypotheticarum    capienda   comparatives, 
est    secundum    diversitatem    modi    significandi  veritates      tcmp^orais. 
diversas  sienificabiles  per  easdem.   Sed  VII   sunt  species    There  are  so 

•^  .       '  .  '         .      manv,  and  no 

huiusmodi    ypotheticarum.    Maior    patet    ex    hoc,     quia         more; 

,       ■  I  j-  •/^  j  1  lor  there  are 

1 5  species  ypotheticarum   vel    sunt   diversihcande    solum   ex     o„|y  seven 
diversitate  sienorum,  vel  solum  ex  diversitate  signatorum,   ,   "''°'i''^^°f , 

<3  '.  .      .       .  ,  ....  hypotiietically 

vel  solum    ex   diversitate    modi   significandi,   vel   mixtim.      expressing" 
Duo   prima   non    sunt  danda:    ergo,    relinquitur  alterum  j|,e  signs  alone 
posteriorum;   sed  non   est  possibile   modum  diversificari,        i-V''^- "°* 

r  '  .......  ,.  sutticient  to 

2o  nisi    presupposita    diversitate    significabilis.    Ergo    relin-  diversify  them, 

,  !-..•'"...  1  1    noi"  the  truths 

quitur    4"^    membrum.    Et    mmor    patet     ex     hoc    quod    signitied,  nor 

omne  verum   primarie   significabile  per  ypotheticam   est     aio';,J"*^o'^-t 

veritas  2"^  aliquam   habitudinem  ex  veritatibus  aggregata,    must  be  the 

,  .      ,  1     ^       ^  iriT  .-  •  ..    !•  modes  taken 

vel    equivalenter;    sed    tantum   VII    sunt    species    taiium      ^^ith  those 

25  habitudinum  :  ergo,  tantuni  VII  sunt  species  ypotheticarum.      p^l^J^ii^^^. 

Minor   patet    ex    hoc    quod,    posita    prima  veritate    (que    together  arc 

,  .  •  ...  ,      .  seven  in 

est    deiim    esse)     consequitur     coniunccio    vel    copuiacio       number; 

prime  veritatis  causate  (que  est  ens  esse);   et  istis  positis, '^'^^^^'^'^^^'.'^^f™"'' 

sequitur    non    solum    quod    deus    est,     vel    ens    est    in       the  two 
„  •  ,  1^1  •     ^  3-   ■         ^  I       primordial 

3o  communi,    sed    quod    est    dare    veritates    disiunctas    vel     truths:  the 

cxistenceof  God 

I.  Cqp.  deest  MS.         2.  hiitnil  S  in  red  ink  MS.        20.  dm''<'  rig't  B. 

I 


2  JOHANNIS  WYCI.IF  CAP.  1. 

and  ot  caused   ditferentes.  Et  2'"  talem  coniunccionem  vel  disiunccionem 
disjun^tivc,     sunt    copulativa    et    disiunctiva    exemplate,    significando 

interred  tiom    yeritates    sub    habitudine   copulandi   vel   disiuneendi.    Ex 

thcse  bv  tlieir    .     .  ...  .  ^       .  . 

dittercncc;      istis  veritatibus  inmediate  sequitur  quod,   quia  deus  est, 
^cjds^s^becausc"  iJco   ens  in   communi   est;   et  quod  prius  naturaliter  est  5 
of  God's       deiim    esse    quam   ens    causatiim    esse:    et    sic,    habendo 

existence;  .         .  ^  .  '  .  ' 

Avhich,        habitudinem    causandi    et    comparandi,     habemus    duas 
tc^ether.^impiy  alias  species  ypothetice:    scilicet,   causalem  et  compara- 

a  co  mparative  / 1  i  v  a  m . 

AwAcQuditional,      Q.uibus    4   habitis,    manifestum   est  sequi,    ^^»»2  posse  10 
temporal,      prodiicere    causatum    si    wult,    quando   wult,    et   ubi  -tvult; 
because  God    gj.  gj^   habemus  tres   alias  habitudines:   scilicet  condicio- 

lias  powcr  to  ..... 

produce  if,     nalem,  localem  et  temporalem.  Nec  est  possibile  invenire 

ivlien -M^i.  nUiere    ,■  u    u-..     i-  ^i     ...•  ..•         ..  •         •.. 

He  chooscs.     aliquam    habitudinem    ypothetice    pertmentem    quin    sit 

And  ali  other   ajiqua    istarum    vel    ad   talem   reducibilis.    Ideo  sequituri^ 
hypothetical  ^  .  .  .  "     . 

relations  can    quod  sub  septenario   convenit  ponere  species  ypothetice. 

one^of  these.    Omnis    autem     ypothetica     est     copulativa,     disiunctiva, 

causalis,    comparativa,    condicionalis,    localis,    vel    tem- 

poralis.  |  B  33" 

objections.  Sed    contra    ista    sic    instatur:    Multe    sunt  ypothetice  20 

hvpotiictilal     qi-^s  significant  falsitates:   ergo,  veritates  non  sunt  cause 

propositionsareypQj-{^gj-j^^j.^^.j    specierum,    scd  solutn    modi   significandi; 

lalse;  truth  has, -^  ^  .  '  '     .       .  .      .  ^.  ' 

therefore,  et  cum  alium  modum  significandi  in  specie  habet 
"°with^their  signum  unius  speciei,  et  alium,  signum  alterius  speciei, 
classitication,    sequitur   quod  secundum   naturam   et  speciem   sicnorum  25 

but  torm  alone.       ^  /  .  r  o 

Tiie  lirst  trutii:  sunt   species  ypotheticarum.    Confirmatur    per  hoc  quod 

can  be  '     eadem   veritas  simplicissima   est   significabiiis  quacunque 

cxpressed  byall  5pg(;jg    ypothetice,    ut    patet    hic:    deus    est   et    deus   est; 

the  diflcrent        r  J  i  7  i      ^  ^  ' 

forms  of       deus  cst  vel  deus  est;   quia   deus  est,    est  ila  bonus  sicut 

propositions ;         ,,  .•x;'»...j  .t  -u         -vtii  -> 

aiid  hcre  ciearlv ''•'>'/    deus  est  si  est,    ubi  est,   et   dum  est.    m  quibus  VI 1  .-'o 
only  the  torm   exemplis  patet  quodlibet  illorum  precise  primarie  signifi- 

makcs  them  .      ^  "  .       .  ,  . 

dittcr.         care     illud     quod    signiticat    hcc    categorica,     deus    est. 
Ex    quo   videtur    relinqui    quod,    non    a    significatis    suis, 
sed   a   signis   parcialibus,   specificantur  ypothetice. 
2.  And  thc  Item,    quo    ad    veritates    numerales,    patet    quod    non  35 

stated  ordcr  ol     -^  ,        •    ^         •,,  ^      ■         ^ 

dependencv     ^1*^    ordo    inter  illas,     ut  signatus    est,    quia   eque  primo 
between  them   gg,-    yeritas    disiunctiva,    condicionalis    (et    sic    de   ceteris 

does  not  cxist ;   .       .  .  '  . 

for  thc  principle  indifferenter),    sicut    est   veritas    copulativa:    ergo,    non 

of  identity  can  ^  ,•  ^    ,•  ■      ^  .  j  .. 

be  exprcsscd    propter  ordinem   talium  ventatum    est  ordo   et  numerus 

just  as  wcii     specierum    vpotheticarum.     Assumptum    patet    per     hoc^o 
under  any  cther    ^  -  ^  t  i-  r  t^ 


torm. 


2    exte  B.         10.  mai"'  B.         20.  quia  deus  est  ita  B.         3o.  ordinem 
lalium  tifice  B.  32.  circa  causata  (?  ?)  pro  catcgorica.  40.  a.'"  pro 

assumptum  B. 


CAP.  1.  r.OGICA.  3 

quod    prima    omnium    veritatum    causatarum    est    iiicliil 

siimtl  esse  et  non  esse;  et   illa   est  necessario;   vel  veritas 

disiunctiva,   et   eque   primo   cum    illa    sunt   ille   veritates: 

si   Liliqiiid   est,    aliquid    est,    aliquid    est    dum    aliquid  est,    .Vicl  in  tiiese 

0  quia    deus    est  aliquid  est,    aliquid  polest    esse   ubi  t'%"/tV  iiicic'a,'e  iMiinit^c 

potest  esse,    deus  potest  esse    nielior  creatura.    Ymmo  in     ''^'".'^.*  (''-l  '"  , 
•*  .  -T  .     ,    .  .  conditioiuil   aiul 

eadem    specie  ventatum    est   dare    innnitas  species   eque         causal 

pritno,    ut    patet    de    veritatibus    condicionalium    et   cau-    ''"^vfiidriu" 
salium.  Ymmo,   si   ponatur  aliqua  prima  veritas,   ab  illa        eqiiaiiy 

.  .  .  .       .  pnmitive. 

loprocederet  veritas  posterior  per  viam  causacionis;  et  If  any  species 
sic,  arte  imitante  naturam,  foret  talis  prima  species  wer^e^To^be^put 
vpothetice.    Ymmo    disiunctiva    precederet    copulativam.  fiist,  it  siiouid 

.  .  be  tlie  causal 

Item     est     dare      multas      alias     species     ad     modum    species;  and 
coniunccionum    copulancium    kathegoricas    ad    invicem,  slwuW^m-ecede 

i3  preter  illas  VII;   erco,  cum  ab  illis  sorciuntur  ypothetice  the  copulative. 
.  y  ,  .  ,       .  -•>.  Besides, 

suas   species,   sequitur  plures   esse   species  ypotheticarum  there  are  many 

quam  VII    numeratas.    Et    idem    videtur    de    ypotheticis  .j^jQ^.ji^'^'^^^'^'!',^ 

negativis  oppositis  affirmativis,  que  videntur  esse  disparium    conjunctions 

1,         ,      •,,•  ,  .  •  ,       employed; 

specieruiii   valde  ab  illis,   cum   reguie  que  deserviunt  ad       negativc 
2o  cognoscendum  veritates  ypothetice  affirmative  non  docent  requi°int"'otl!cr 
cognoscere   veritatem    negative.    Et    consimilis    est    diffi-  /""'^•s  t»  P'ovc 

,  .  .      .  ^         ,       .  ,     .       .  ihem,  cannot  bc 

cuitas  in  commixtione  ypotheticarum  ad  invicem,  ut,  classed  with 
miscendo  disiunctiva  cum  racionali  vel  aliter  quomodo-  attirmatives- 
cunque.   Non  enim   videtur  racio   quare    talis   proposicio  ^"^ 

^  .  ...  .  ,         ^,,  .      .  '        \        .  hvpothelicals 

2D  loret  unius   speciei  quin  per  idem   roret   mixtim   altenus  "  can  be 
speciei;   quia  prioritas  vel  posterioritas  signi  contingentis       to"ctiier'^ 

non  facit  ad  hoc,  ut  post  probabitur.  Et  ex  commixtionibus  torminj;  new 

VII  specierum  foret  secundaria  species  simplicis  mixtionis,  Thcir  quality 

B  Sx"    et   duaram    ad    invicem.    1    Et    conformis    est    difficultas  "'■^'  '^..^■^"^''y 

^  I  glvc   I IsC   to 

3o  de   qualitate   et   quantitate   ypotlieticarum.  ■'■^'^  diiiicultio. 

Ad    istud    dicitur    quod    non    repuiinat    alias    species       Gcncral 
,       .  ,     .  .         .  .  *       .  answer: 

ypothetice  sub  istas  continen,   cum  iste  non  sunt  species  Thcse  sevcn  arc 

specialissime;  sed  tales  VII  species  ypothetice  sunt  "pcc^^ier^and" 
ponende,    ad   quas    omnes    alie    habent    reduci;    et    hoc  tlicreforc,  thcy 

r^    .  .  -,  ■        r  ""'^v  contaiii 

3o  suincit    pro    intento.    Mec    moveret    racio    racta    purum    other  idnds, 

logicum   ad   inevitabiliter  asserendum   conclusionem;   sed  ^^'''^gj^y^jljig''^^ 

pocius   diceret  quod   est   ex  voluntaria  ordinacione,   sine         these. 

1       .  ,  ,  ,..,  .  ,       .  Thc  reason 

causa  uitenus  querenda,  quod  sunt  VI 1  species  ypothetice.  why  there  are 


seven  classes 


23.  voli  pro  vel   B.  28.   2i  pro   sccundaria   V,.  35.    pur-J'  pro 

purum  B. 

2  3.  Racionalis  seems  to  mean  two  propositions  united  hy  the 
particle  ergo;  but  Wyclif  uses  the  word  sometimes  for  causal, 
sometimes  for  conditional  propositions.    See  p.  8,  1.  38. 


so 

m 
ar' 
nia 


JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  I. 

need  not  be     Sed    certum    tamen    est    quod    non    est    ordinatum    ab 
"^'^j^^'J^|y '""'^  homine,   quod  sil  naturaliter   exemplatum,   et   a   racione 
bitiarily  by   priori,    ordinacione   hominis,   causatum;    quia  aliter   non 

uian,  but  tlicu-   ^  .  .  .  ...,,,  ,  , 

order  is  based  est  ordmacio,  sed  deordmacio;   nisi  illud  quod  promulgat 

°Vf\hirms".'^^   prius  naturaliter  esset  naturale.  3 

We  deny  tiie         Ad   primum    argumentum    negatur   consequencia,    quia 

"^^the^fir^t  °^  quamvis  prima  pars  conclusionis  sit  particularis  negativa 

argument:  i.  c.  yera,    alia    tamen    est    pars    exceptiva    falsa,    cum    modi 

that  the  signs      .       .'  ,-       -  j-u -i-  ^     r 

alone  can  serve  signihcandi    signorum    audibihum   sunt   diversi   m  specie 
„.^L^'fwf,','nc     a    modis    significandi    visibihurn,    et    visibiha    diversa  in  lo 
specie  habent   naturales    modos    significandi    diversos    in 
specie;    et   totum   hoc    est   inpertinens  diversitati  speciei 
vpothetice. 
I.  \Ve  must         Sed  pro  ulteriori  responsione  sunt   3-'  notanda,   primo 
'\'?ordV'/Al/'/!'"'4'-^0'^    isti    termini,   fiilsiun,     et    falsitas,    sunt    equivoce;  i5 
and/c7/i-e/;ooci(  sicut   veriini    et    veritas.    Quandoque  enim   omnis  entitas 
sign^ifications.  veritas  dicitur,   sicut   et  omne   ens   dicitur  verum;   et  iste 
JJspecdvely^nie  ^^^"^i""^'  f^l^itas,   contradictorie  significat  convertibiliter 
same  as  bemf;-  cum    illo    termino.    aliqua    non    cntitas.    Et    talem   falsi- 

and    non-entity,  ,  '  ■'..„.  ■       -a 

or  more  "    tatem  credo  non  posse  signincan,   cum   omne  signihcans  20 

'^smnlfi/s  trlm/ significat  entitatem,   et   per  consequens  veritatem.   Et   sic 

ncgativelv,      Jste  tcrminus,   falsitas,   significat  omnem  vcritatem  nega- 
having  no         .  _.,,..    *^         ..  "^  ^   , 

meaning  by     tive.    Sed   isti   termini,    verum,  falsum,    et   ventas,   supei- 

Ti     '"i^^',;,.,.,,,-  addunt     super     ens     nominahter     inteUectum     temporis 

1  ne\ .  nowLvci,  i 

add  to  ihis     vcrbl;    ut:    dico    vel  credo   veritatem,   si   dico:   ens   (quod  2.^ 
meaning  a  .    .    ^       .       .  „  ,    j-   1  1 

relation  wiih    est  proposicio)  siginficat  verum   vel  jal.mm;  hoc  est,   ens 

verb'emploUd'^<l"^'-'   ^^'^  ^^^  ^"^   ^^^^^  "O"   '^st.   Et  tunc  dixi  verum  vel 

/«4T/<.f//i(? /)■'«//;.•  yeritatem;    quia  tunc   dixi   ens   quod   tunc   fuit,   et  falsum 

i.  e.  I  said  ,..,  .  .  ,    ^  r-^T^.. 

somcttiiiii::  tliatlunc   dixi   vel   concepi,    quia   ens   quod   tunc   non  luit.   tt 

thcn  ivaa.      j^.^    p^,.ii„i    gt    veritas    sunt    passiones   entis,    significando  3o 
ens  quod  vere   est,   fuit,   erit,  vel  potest   esse.   Sic  autem 
non    ille    terminus  falsitas.    Unde,    si    credo    veritatem, 
credo    ens    quod    est;    si   credo   falsum,    credo   ens   quod 
non   est. 
Again,  falsc  is       Falsum   quandoque  sumitur  tercio   modaliter  respectu  35 
sometimes  part  jj^^j   proposicionis  quodammodo   negative;   ut   "hominem 

0 1    3.    ITl  O  O  (l  I  ^  ^  ■*  , 

proposition ;  as :  t>.';,s-e  asinum^^   est  falsum,   hoc    est,    illud   non   est.     Et  sic 
//  is  talse  ,  .  .,,  .  j.   ,  .  • 

tliat  .  .  .  .      non    utrobique    ille    terminus,   falsum,    convertitur    cum 

Sometimes  it   -n     termino,  falsitas.  2°  capitur  veritas  per  adequacionem 

means  tne  '  J  .       .  ^  ~  ,    . 

detect  ot'       signi    ad    suum    primarium    significatum,    et   falsitas  per^o 
correspondence    ,    .  ,     .  ,.  ,         •  t^..      ,     •  „1; 

between  the     defectum      huiusmodi     correspondencie.      Et     huiusmodi 

sign  and  ihe 
tiiing  signified. 

2,  e.Ntti  l^.        2\.  tps  1^,.        35.  fcio  l!. 


CAP.  i.  LOGICA.  5 

veritas  vel   falsitas   est   in   signo   tantum,   cum   sit  forma-  in  ihis  sense, 
liter  dcnominans  ipsum  esse  verum  vel  falsum.   Et  omnis '^^''^'[.^^'[^'"aJ^j®'^ 
talis   falsitas  vidctur   michi   csse   veritas,    et   posse  signi-    ''''.^  meaiiing 

hy  itscu. 

ficari.     Sic    crgo    significare  falsiun    est    significare    ens 

5  qu(Kl    non   est;    ut   ista:   honw   est  asiniis,   signilicat  quod 

homo     cst     asinus,       et     illud     non     est,      et     idco     est 

B  34''    falsum    et    impossibile  |  quia    non    potest   essc;    scd   talis 

proposicio:    hoc  est  falsnni,     et    cetere    simplices,   signi-  Some  01  these 

ficant    falsitatem,    que   est    forma    privativa    qua    signum  smiie^^^ep^^S'/ 

10  denominatur  esse  formaliter  sinc  suo  primarie  significato.    impossibility. 

Et    talium     falsitatum     alique    sunt     contingencie,    alique 

impossibilitates.   Falsitatem  vero,   acceptam  primo  modo,      limfalsiiy 

claudit  contradiccionem  esse;   quia  tunc  esset  aliqua  non    ^irst" se"nse,^ 

entitas.    Nec   mirum,    si    talis    terminus    sienificat    omne '^'Vi"ot  P"^^'^"''.^' 
r  „  ■       T  ■  •  .,,  ■  ^^  anvtliing. 

iSens   et   non   signihcat  non   entitatem,   sicut   ille  terminus      So  a  false 

inteUigibile  significat   onme   intelligihile   et   non  significat   sign^iiierLX/ 

inintelligibile.     Omnis    ergo     proposicio    falsa     nrimarie    '>^  false,  \.  q. 
■  r-r,  •  ,  sometiiing  tliat 

signihcat  talsum,  quia   ens   quod   non   est,   sed   non   talsi-  is  not;  but  not 
tatem,   nisi   forte  significando  privacionem ;   ut   talis:   hec      cxcipfas 
20 proposicio:   ''dens   e^/",   est  falsa.  ^  privation. 

Secundo,    notandum  quod   omnes   denominaciones  po-   2.  Signs  liave 
sitive    signorum    respectu    suorum     signatorum     fuerunt '■""^""\h"'ir '^"'^'^ 
principaliter   capte   a   suis   significatis.    Sed   cominuniter,   significations; 

.  ,  "-    ,  .  .  '  often  inexactlv. 

aput    communiter    loquentes    denominantur    signa    false 

23  denominacionibus   huiusmodi,    dum   defecerunt  sua  signi- 

ficata   propter   similitudinem    in  modo  significandi  signo-      A  sign  is 

rum.  Videtur  |quod]  signum  vere  denominatur  universale,  "" "TJndJ fof 7 

quia   cst   signum    primariutn    universalis   a   parte    rei:    et  "P'^^'"^''''' 'f '*^ 

i--,.  -1  •  •  .         ,      .        ^  .       sm^Hlar  vvhen 

dicitur   singulare,   quia   est  signum   singulans.    Est   enim  it  signities  what 

3osignum   genus,    si   primarie   significat   universale    in  ^"/^  it  Is  a  "4ww,"  it 
predicabile,    demtis    diflferentibus    specie.     Et    voco    pre- '^  ^-''P'"^sses  the 

,.       ,  .,  111  •       ,•  .  determinable 

dicabile,    quod     habet    aptitudinem    ut    predicetur.     Nec  essentiai  part  of 
est    ficticia    quod     universale    predicatur,     quia    vere    et       "  i-ieing; 
realiter,   predicari  est  inesse.    Ut  aninial  copulative   pre- 
35  dicatur  de  quolibet  suo  in  quid  inferiori.   Dicitur  eciatn 

signum  species  specialissima;  quia  primo  significat  um- a  species,  whQu 
versale  precise  cornmunicabile  singularibus  in  quid.  Et  whofe"issence''; 
dicitur    differencia,    dutn    priinarie    significat    universale  .?.<^'^"<^'"''«^^>  ' 

...  ,.       ,  .,        .  '^  ,         ,  .      if  it  expresses 

per  se,    et    essenciahter  predicabile    in    quale    de    specie  the  determining 

part  that 


8.   cetq   B.  23,  24.   gunt'  pro  commnniter   B.  26.   nio<"  pro 

modo  significandi  B.         27.  Vi--  (Vl?)  B;  ib.  quod  deest  B.  ;-i2.  prcdi- 

catur  B.        34.  ra*-  pri  B. 


6  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  I. 

separates       differentibus.    Et   sienum   vocatur  nroprium,    quod  primo 
dirterent  •       ■r-      ,  ■        "  i  .      ^       ^  '.  ^  '       .    . 

species:       signihcat  propnetatem   vei  passionem  generis  vel  speciei, 

a  prorer/j,  it  it  q^j^fjg   pgj.   gg   ^"    suo   subiecio   inest.    Et  signum    dicitur 

stands  tor  a      ^      .         '  ....  . 

quality  ahvays  accidens,    dum    primarie   significat  universale  quod    per 

present  in  a  •,  ^  •         ^         l-      ^  t-        ■       •      i-     - 

genus  or       accidens   et  non  per  se  inest  subiecto  suo.   Et  sic  ludi-  d 
species;  and  an  candum   est   de  aliis   denominacionibus.    Si  autem   si^no 

accident,  it  tor         ,        .  .       _  i^ 

a  quaiity  tiiat    defuerit    tale    significatum,    vel    non    vere    denominatur 

only  happens    ,      .  !•  i      t..  •  at  ^  i 

to  be  present.   nuiusmodi,   vei  aiiter  equivoce.   Aiique  tamen  denomina- 

ciones  plus  capiuntur  ex  modo  significandi,  ut  quiditates, 

quantitates   et   qualitates  proposicionis;    iste  tamen  origi-  lo 

nantur   aliquibus   significatis. 

3.  The  Tercio  notandum  quod  prima  et  simplicissima  veritas, 

primordiai  ^      .  ■       ■  n  ■  ■ 

truth  —       que   est   deum  esse,  sigi:iincatur  nunc  primarie,   per  ter- 

God's  existe}ice  y^-^^-^^jj^   incomplexum,   nunc   per   qualemcunque   affirma- 
—  may  be         _  f^  '  .  . 

expressed  in    tive,    katliegorice  vel   ypotiietliice   soeciem.     Sed   non   est  i5 
manv  ditterent    ,.  .^         •       ■n         •      '■;-  j    •'        •       ■  •  i 

ways,  but  ii  is  diversitas  in  liio  signihcato,    sed   in  signis    et    in   modo 

the  same  truth;  jj^j-gj^jgjjjj     Verumptamen    coniunccio    localis,     causalis, 
\ve  may  thus  _  ...  .  . 

knowit  as     temporalis    equivoce    significant    in    exemplis    propositis, 

simply;  or  i'n  a  supposita  veritate    eorum;     et    sic    contingit    cognoscere 

complex  way.   eandem    veritatem,    ut    deiim    esse,    incomplexe    et    non  20 

complexe,   ut  deus  cognoscit  se;   et  contingit  cognoscere 

eandem  veritatem   complexe,   2"'   quotlibet  res  et  modos 

We  proceed  by  significandi.   Nichil  tamen  complexe  quicquam  cognoscit, 

combinine  and      -   •  ,  .  ,,..,.,,  , 

dividing;  God  nisi    quod    componit    vei    dividit.     Ideo,    quod    nos    non 

knows  ali  in    sufficimus   quicquam   distincte   cosnoscere   sine   discursu,  2? 
one  inhnite  act.  ?  .     "  ... 

vel   composicione  vel  divisione,   cognoscit  prima    veritas 
sine    discursu    vel    actu    distincto     infinitum     perfectius. 
Nos  tamen  nichil  cognoscimus  nisi  ad  minimum  novimus 
illud   esse. 
Thus  wc  do         Non    ergo    fuerunt    species     ypotheticarum    exemplate  ?<) 

not  takc  the      „,-„  •''     -r!      ^       r  1  •  ]•  m  ■       ■ 

division  of     ^      sua    significata   ralsa,    nec    mmediate    2"^   sua    signi- 
hypotheticais    flcata  simplicia,  sed  2"''  sua  significata,  correspondenter  1    B  35" 

irom  tlieir  false  '  '  .    .  '^  .  .    '  .  •'  I 

signiiications,  copulata  vel  disiuncta,  etc.  si  quis  ipsa  cognosceret. 
trom  their\rue  Frequentcr  enim  contingit  quod  ordinans  literas,  ydio- 
ones,  but  from  niata,    vcl    alia    signa  habet   communem   influenciam    et  '}? 

their  joined,  .  . 

disjoined,  etc.  veritates    alias    moventes;     et    ipse,     ignorando    ipsarum 

accordi^n'"      voces,   putat   quod   ipse  sit   primaria  causa  huius  ordina- 

Jp  *''^  ^^^^^-     cionis.   Unde   instituens   istas  VII  species  moveliatur  forte 
We  olten  tind  ' 


Ihat  order  is 
unconsciouslv 


3.  ve  pro  per  se  B;    ib.   me  pro   inest  i^.  8.   c'"'  pro  equivocc  15. 

9.  mo'"  ;7ro  modo  significandi  B.  17.  calis  calis  B.  18.  Cfi';}  pro 

significant  B.        22,  23.  mo%^''  pro  modos  significandi  B.        26.  p^avl"  jpro 
prima  veritas  15.        33    coe^  pro  communem  !5. 


CAP.  I.  I.OGICA.  7 

tali  racionc.  Talcs  VII  sunt  ponende,  et  superfluit  ponere    inlluenced  by 

1-  •n  •  1  •,!  tliat  wliicli  i"s 

speciem   quc   non   sit   aliqua   iUarum;    ideo   ille  numcrus       ordcred. 
nec  cst  supertluus,   nec   diminutus.    Ex  istis   ereo   tribus     riiese  seven 

'  '        .  .  .      .        o  _         classes  are 

notatis    palct    rcsponsio  ad   matenam    primi    argumenti.      neither  too 

:;  A   1     .,  m      ]•    -^  1  ..  ^•f..       "^     1  manv  nor  too 

0      Ad   2'"   dicitur  quod  non  est   magna   utilitas   ad   pro-    lew,  and  anv 
positum  numerum  de  ordinacione  veritatum,  quia  certum  ""'^'''  '•^"iid  t'e 

^  .  '    »       .  snpcrlliions. 

est   quod   qualescunque   cathegorice    vel    ypotheticc   con-     Answer  to 
■      ■  ■  ^        j  ■  Oh/.  2. 

tingit    csse    eque    primo    quo    ad    consequenciam    cum  jt  matters  litile 

nrima   veritate,    co   quod   sunt   quotlibet   huiusmodi  veri-  y''?''  orJi-'''  "i 
'  ...  deduction  \ve 

lo  tates  quas  claudit  contradiccioncm  non  esse.  Verumptamcn      follow:  all 

^     ,  .  -^    ^  T  •  trutlis  tlow 

necesse   est   deum  esse  primam  ventatem.   Ipse  enim  non    equally  from 
est  veritas   universalis  vcl  singularis,   presupponens  aliam  "^^  tust,  which 
inmcdiate,    ex    illa    sequitiir    ''eiis    esse^- ;    quia    veritate  But  He  is  not 
contradiccioncm  claudit  essc  pnorem  causatam  vel  nobis         t,uth 
iT  noscibiliorem:    illa    enim    vcritas    est    transcendens    cui- ^''°'^  ^^''l"^'^  "^'-° 

'     .  .  conclusioii  — 

cunque  noscenti.    Primo   omnium   nota  quo   ad   tempus,  the  existence  of 

,  ^  1    -        •  -    ■  Beine  —  fiows. 

quo   ad  naturam,     quo   ad   instinctam    noticiam,     et   quo    bvmcansof 

ad     facilitatem    noscendi.    Et    sub    illa    noticia    confuse    another  that 

comes  betore  it : 
noscuntur  que  disccmus   in   posterius;    et  principalissime  He  is 

,      •,,  •  ,  T,,  •  •      ^  transcendent 

2osub   illa   cognoscimus   deum   esse.     lllam    enim    ventatem  Truth;firstin 
primo  omnium    noscimus    quo    ad   temnus.    sed    confuse    tim«,  nature, 

'  ....  .  iiituitive 

quo    ad    causam;     quia    ipsa    primarie    movet    ad    eius  knowiedge,  and 

•    •  ease  of 

noticiam.  attainment. 

Ymmo,     non     est     possibile     nobis     quicquam      aliud 

^       ■     .  ,.  ,  .  .       And  we  can 

20  cognoscere  perrectissimo  genere  cognoscendi  nobis  possi-  know  no  other 

bili,     nisi    prius    temporalitcr    snecialiter     cognoverimus  ^'"!'"'  peitectly 
'  '  ...  .    .  .     unless  hv  means 

deum    esse.     Q^uodlibet    enim    aliud    cst    noscibile    nobis     of  this  one. 
noticia  p}'opter  quid,  que  presupponit  dei  noticiam.  Unde, 

.^     /  ^  ^       /    .       ^^       .  ,  All  cognition  of 

quamvis   deuui   esse  analogice   contineatur  sub   transcen-   a  thinT  bv  its 

io  dente,   ipsum   tamen   non   inercditur  eius  comnosicionem     cause,  must 
'.     '^.  .  suppose  God  s 

quidditativam,  nec  presupponitur  sibi,  sed  econtra.   Nam,       existence. 

j    ^  •  ^  ^  Thus,  thoush 

dato  pnmo,    tunc  esset  genus,    et    per    consequens   pre-     this  truth  Ts 
dicaretur  in  guid,    distingwendo  subiectum   ab   aliis  per     analogically 

.  .  .  .       .       contained  in 

eius    inexistenciam :    quod    est    impossibile,     cum    nichil        that  of 

„,    ,•     •  ,         ,■  I  ,  II  transcendcnt 

3d  distingvvatur  ab   alio   per  hoc  quod  csteiis;  sed   per  hoc  being,  the  latter 

certilicaraur  de  prima  questione,    si  est,    et    non  de   2'^       '^"'^*  '^P^ 
'  T  '  .     '  properly 

quid  est.   Si  autem  detur  2'^'',   tunc  vcritate  transcendente      contain  or 

precede,  but  is 

non   esset  veritas   prior,   cum  tamcn  essencia,   communis   implied  bv  it. 
multis  singularibus,   est   causata.   Est  ergo  nrima  veritas  ^~'*.,''''.^  f^'""*' 

^  '  ...  Trutli  is  not 

40  extra  omne  genus,   cum  nec  sit  universale  nec  singulare,  inciuded  in  anv 

j  •       ^    ,•  '  ecnus,  and  is 

sed  omnia  talia  causat.  '    neither 

universal  nor 
singular. 

5.  v'»  pro  utilitas  B.        19.  p^nci™*  B.        21^).  n^'  pro  specialiter  B. 


8  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  i. 

So  \ve  havc  Prius    ergo    videtur    esse   veritatem    copulativam,    que 

copulativo      sst:   deiim   esse  et  ens  esse;  quia   est  ens  esse,   quia   deiis 

fS'T°s*"""d    ^'''^'   ^°   quod   illam  esse  causatam  presupponit  illam  esse. 

Being  is);  then  Et  per  idem,   intelligendo  deum  esse  vel  ens  esse  tanquam 

a  disiunctive  -.^    .^  j-   •         ^  ^  j    -11  -^  ^ 

(God  is  or     veritatem   disiunctam,    patens   est  quod  iUa  presupponit  :> 

Being  is).  But  g,j^   ^g^g  tanquam    communissimum ;    et    per    consequens 
all  these  trutlis  .     ^  ... 

aie  egually     presupponit   deum    esse   et   ens   esse,    cum     nichil  possit 
primitive  gua  „m       •   •  ^    ^  r\        • 

conclusions,    prcsupponere   2""   nisi   presupponat    utrumque.    Omnuim 

and  their  order  j-gppgj^   istarum   specierum    veritates  sunt  eque  prime  quo 
has  besides  _     1  _  .       "     ..     . 

little  to  do  with  ad   conscquenciam ;    cum    ergo  disputacio  ordinis  istarum  10 
the  present  •     ._  .  ^-^i-i  1  ■    •    ^  r,  t 

dehates:       veritatum   non   multum   pertinet    huic    loco,  |  accipiatur,  B  :>d 

tiieiefore  let^it  ^^|-  ^[q^  suppositus  numerus  et  ordo  specierum  ypothetice 
supradictus, 

We  may  add         Et    ulterius    dicitur   quod    veritas    primi    principii    est 
that  the  truth  of  •       .,,•  •  .,.,..,  •        i         ^       ^  ^      - 

the  principlc  of^egacio  iUius    impossibuis:    idem    simul    est   et    non    est,\o 

contradiction,    q^g   negacio    non   est   primo    nota,    cum    impossibile    sit 
iiegation  01  the  /  "  .   f  _    .  .     .  ' 

impossible,  is  ipsam   cognoscere,   nisi  per  cognicionem   illius  aut   com- 

equivalent  to  •  "^  ^       r^^   .,.•  •         •    .. 

intinite  trutlis  munis,   ens  est.    Distmgwo   enun   inter  esse    et    non  esse, 

in  existence,    antequam    assencio   huic  neeacioni.     Veritas    ereo    primi 
but  not  in  .     ^.    ..  .  i^  .  .  "^  . 

causality.      principii   convertitur,    quo  ad  subsistendi  consequenciam,  20 

cuin  infinitis  veritatibus,  quia  cum  omnibus  necessitatibus; 

sed   non  quoad  essendi  predicacionem ;   et  sic  sunt  omnia 

talia  eque  primo  natura  quo  ad  consequenciam.   sed  non 

quo   ad   causalitatem. 
Aiisifer  to  Ad     3"^    dicitur,    ut    prius,     quod     non    obest    plures  2.0 

There"'mav  be  quam   VII   esse   species  ypotheticarum,    dum    tamen  sint 
more  than  seycn  aj   iUag   reducibiles,    Unde    non    cum   quibuscunque    ad- 

species  01  ..       ,  .  ^  ^.  . 

hypotheticals,   verbns   nunt  ypothetice,    sed    solum    cum     adverbiis  loci 

reducible  to     '^'^1    temporis,    vel    cum    adverbiis    comparandi,    ut    sunt 

these.  For  this  ^jjjig .     j,^;     du)n,    donec,    iisque,     juaffis,    etc.     Nec    cum  ?o 
reason  the  oniy        .  .  .       .    •'  ^ 

adverbs  used    quibuscunque   coniunccionibus  fiunt  dispariter  ypothetice 

are  those  of  i       ..        ^m    j-   ^-         • 

time,  place,     correspondenter  2"^  distmccionem   grammaticorum ;  quia 
^"4  iste   coniuncciones,    uec,  neque,  sunt   copulative  neeative 

comparison:  .  .  .  . 

and  only  a  few  2"^    logicos;    et   maior    pars   coniunccionum    quas   gram- 
coniuncticns  •    ■  ^  ■,      •  ^111..  1       •        i   "^  ^  - 

can  be        matici  ponunt  expletivas,    tales  habent  reduci   ad   copu- :>-^ 
employed  —    lativam ;    et    breviter   omnes  vere    coniuncciones   habent 

copulative,  .... 

disiunctivc,     reduci  ad  copulativam,   disiunctivam,  causalem  vel  racio- 

causal  and  ,  ^  .....  ..... 

conditional.     nalemj   que   et  condicionalis    potest   dici.    Alique    tamen 
Somc         sunt   coniuncciones    adverbiales,    et    alie    ad   rethoricam 

conjunctions  arc  ' 

closelv  allied 


I.  co"^/ro  copulativam  B.  12.  fufupp""  B.            17,  18.  0.'''^°"  pro 

Communis  B.        22.  pcom  B.  3o.  nig  f/TO  magis  B.         3r.   dispit   B. 

i  - 

3ii.  rchoca  pro  rethoricam  B. 


CAP.  I.  LOGICA.  9 

deservientes:   et   alique  mixtim  signilicant  circumstancias  witii  adverbs; 

.  .  "^  ,  ■  ,       somu  arc  iiscd 

diversarum    specierum;    sicut    patet   advertenti    exempia     i„  oratoiy; 

prioris   modi.     Hec   ergo    coniunccio,    .seJ,   superaddit   ^1^1 '^"^J^^j|;^'"».'^'J>'^l''^ 

copulativam   excessum,    excepcionem    vel  aliam    circum-     hypoihetical 
'^     .  .      ,     ,  1-1  1      •  T  ciicumstances. 

5stanciam;   et  sic  habet  reduci  ad  copulativam.   Iste   vero      But  is  im 

coniuncciones   vel,  et,   ne,    quandoque  ponuntur  in   ora-     'tlf^ls"']!;;^"* 

cionibus  rethoricis  et  non  proposicionibus,   et  quandoque      Aii  can  bc 

.  ,  .  .  .  .  reduced  to  one 

signincant   circumstanciam   esse;    et  ita  omnes   coniunc- oi- other  of  the 

ciones   incidunt   in   aliquos    modos    significandi    coniunc-   ^^*^^*^'^  species. 

rocionaliter  supradictos. 

Triatamen  sunt  dicendapro  materia  argumenti.  Primurn  '^'"^'^^1,!''^.^ i^  °/ 

de   mixionibus  ypotheticis,    si   componant  novas  species;  combinations  ot" 
.,'  .-,  ,„     ,  .        .,  iivpotiieticals; 

2'"  de  quahtatibus  earum,   et  3'"  de  quantitatibus  earum.     n.  of  their 
Quantum    ad   primum,    patet    calculanti,    si    non    fallor,  Ji^"^'/,!'^^,.'";^"* 
i5  quod    sunt    i2o    combinaciones    distincte    in    septenario.    l.  There  are 

?,  .  T>.         1        ••  ^  •  •       •!,  120  sorts  ol 

Nam  luxta  conceptum  Porphyru,  sunt  ex  coniungacionibus      compound 
quinque   universalium    643821,    sic    illa    speciebus   ypo-    p^o^p^oiuioi^s 
thetice    sunt    21-^    combinaciones    binarie,     comparando       obtained 

,      .  ,    Tr  •  •j  cps     !•   •  accordine  lo 

sexies  copulativam   ad  VI   species   residuas;    5^^  disiunc-     i>orphyry's 
2otivam    ad    quinque    residuas   habentur    10;    combinando      "ombhfin" 

eciam    copulativam    et   disiunctivam   ad  quinque   residuas      universals. 

et  post  2'"  alias  combinaciones,   trium  habebunt  3  5  com- 

binaciones;     combinando    eciam    4    ad     invicem     habe- 

buntur     35;    combinando    autem    quinque    ad    invicem, 
25  2!   habebuntur;   et  combinando  6  ad  invicem  habebuntur 

septem ;   que   coniuncta  septennario   constituit    120. 
B  36"        Sed   de   istis  |  mixtionibus  tria  exempla  satis  est  addu-    ^''^{^^P].^^  °^ 

cere   pro   intento.    Primo   coniun^endo   condicionalem   et    compounds: 

,      .  .,.'..-,.,  .  ,        \.  If  A  is  B, 

copulativam    cum    racionali,   ut   sic:     oz    tii    es  asinus,    tn     AisCand 

"^oes  caper   et   tn   es  a.simts :  eri;o,   tu   es  caper.    Illa    magna      „'4  "  ^^'•, 

■  ^  f^    '  ^  ^  It  is  much 

employed  by 

2,  3.  ex  ps    pro  exempla  prioris  modi  B.        11.  ji  m  prn  pro  matcr  B. 

i(j.  coniusacioncs  B.  19.  co"»  prn  copnlativam  B.  21.   adt  pro  ad- 

invicem  B.        26.  a™  proseptem  15.        3o.  cap'*'  pro  caper  before  et  aiid 
before  II la. 

26.  Some  of  the  numbers  here  seem  to  be  \\rong;  at  least 
I  cannot  account  for  the  10,  nor  for  the  expressions  used.  But 
the  total  is  right;  thus:  anv  7  objects,  combined  two  and  two, 
give  21  combinations;  three  and  three,  they  give  35;  four  and 
four,  35;  five  and  five,  21;  six  and  six,  7;  and  there  remains 
oyie  combination  of  all  seven:  these  numbers,  added  together, 
give  1 20.  As  for  Porphyry's  combinations  of  the  five  universals 
—  genus,  species,  difference,  property,  and  accident  — ■  with  each 
other,  I  quite  fail  to  see  how,  on  the  same  systeni  (iuxta  con- 
ceptum  I^orphyrii)  they  could  amount  to  the  number  643821, 
though  it  is  unmistakably  plain  in  the  MS.,  as  the  other  numbers 
are  too. 


lO  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  I. 

sophists  to      consequencia   videtur  tenere    per    illam    regulam;    argu- 
prove  an  absurd  ^        ,  j-    •  i-         j 

conclusion  by   mentando     a     conaicionali    ad    suum    consequens     cum 

contoundmg     constancia     sui     antecedentis,     tenet     consequencia.      Et 

tlie  place  ot  tlie  .     .  '   _  "      _ 

comma:       antecedens     ilhus     consequencie     est     necessarium    cum 

If  A  is  B,  ^      j  •       •  I        3  •      ^  •  •   •       •       ^ 

^wCand     contradiccionem    claudit   te  esse  asiniim,   nisi  sis  et  caper  ? 

A  is  B:       Q[  asiniis.    Et   illa   arte    utuntur   sonhiste    ad    probandum 
thcretore,  .  .  _    _  r  r       _  _ 

A  is  C.        quodlibet    impossibile,     capiendo    unum     quod     includit 

proposltion  is  contradiccionem,   et  inferendo  ex  illo  copulativam,   cuius 

true,  '^^■Jl^^^Y^  prima    pars    est    proposicio     quam    intendunt     probare, 

2.  A  is  B  or    st     2"    pars    est    impossibilis    primo    sumpta.    Secundum  lo 

C  ts  D  and     exemplum    est    copulando    disiunctivam    et    copulativam 

A  is  not  B.  '        _  _  '^   _  t 

Here  sophists    cum    racionali,   ut   sic   argumentando:    deus  est,   vel  tii  es 

take  a  necessarv       ■  .  ,  ^    ^  ^  .  -nt  •   .. 

proposition, "  asuius    et    uon    deus   est :    ergo    tu    es   asinus.     Nam    ista 
A  is  B,  an     magna   consequencia  tenet  a  disiunctiva  ad  alteram  eius 

absurd  one,  "^  ^ 

C  w  D,  and     partem,    cum    opposito    relique    partis;     et    antecedens  i3 

chantjinc  the  j-    •  i  ..  i-    ■  ^- 

piaceotthe     condicionale  est  una   disiunctiva,    cuius   prima  pars    est 
comma,  say:    necessaria.   Et  illa  arte   2°  utuntur  sophiste   ad  proban- 

A  ts  B  or  .  .  _  r  i 

C  is  D,  and     dum    quicquid   voluerunt^    capiendo    primo  unum   neces- 

theretore       sarium,    et  disiungendo    sibi     unam     copulativam     cuius 

C  is  D.        prima  pars   est  proposicio  quam   ipsi   intendunt  probare;  20 

et   2^   pars    erit    oppositum    necessarium    primo    sumpti. 

Ymmo  ista  arte  utuntur  quidam  volentes  deducere  quod- 

Some  cmploy    libet   ex  impossibili.    Seqvutur   enim:   tu  es  asinus;  ergo, 

this  mctliod  fo    ,  •  j   r  j  ,    .    •  r        ^  "^  .. 

show  that      '"   ^s  asinus,    vel  baculus  stat  in  ang;ulo  et  ex  consequente 

anvihing  can  be  ^,,    ev    asinus    vel    baculus    stat    in    amielo    et    tu    non    es  2? 
deduced  trom         .  .  .         f^ 

an  impossible   asinus.    Ex   quo   sequitur  vel  tercius,    quod    baculus    stat 
proposition ;      .  ;        i  j  •  •     ,  ■  11 

but  wronglv,    '"   angulo.    Ideo    a   primo,    si   tu   es    asinus,   tunc    baculus 

for  they  change  ^^^^   ,•„   anoulo.    Quamvis    autem    conclusio   quam    inten- 
the  consequcnce  .      "  .  ^  . 

in  arguing.     dunt    sit    vera,     verumptamen     a     primo     ad     ultimum 

modus   argumenti   inducit  in  errorem,    cum  consequencie  ?o 

intermediate    sint   variate,     eo    quod    consequens    medie 

consequencie   fiat   disiunctive,   et   consequens  ultime  con- 

sequencie   fiat   copulative;    et  sic  contingit  probare  quod- 

3.  You  are  nnn>  [ihet    impossibile.     Tercio     miscetur    condicionalis    cum 
ti'hat  you  ivotild  ,■  ,      ■  ...  .  ...  .  „  - 

i'?  ?/"to;<  );'f)(?  causah   copulativa   et   racionah :   ut  sic;   quicquid  esses  si  :>o 

an  ass;  in  tliai  ggggg  asinus,   illud    nunc    es;    sed    rudibilis    esses   si   esses 
case  you  coutd        .  ... 

t>ray :         asinus:  ergo,  rudibilis  nunc  es.   Tota  magna  consequencia 

therefore.  you      .  ,    ^  '  u       -  ^l    ^^  •    ""  j       •• 

can  now.      videtur   esse   syllogismus   ypotheticus   m   darii;    et   mmor 

Here  the  minor  gj;t-    condicionalis     necessaria.     Et    maior    patet    ex    hoc 

is  necessarv,  .  .    ^ 

the  major  too;  quod   nunc   es   et  omne   illud,   et  solum  illud  quo   esses,  40 

and  the  whole     -                         .  t-    !•!                                      i-              1   •           •           ^ 

looks  likc  a  true  si    esses    asinus.  1  alibus    autem  modis  multis    miscent 

syllogism. 


5.  cap*'  pro  caper  B.        33,  ^4.  quod  lioc  pro  quodhbet  B. 


CAP.  I.  I.OGICA.  I  I 

sophiste     proposiciones    ad     prohandum     honiiuevi     esse     Many  otlicr 
asniniu,    vcl    aliud    impossibile;     ut    sic:    si    aico    te    esse     compomid 
auimal  dico  rerum:  et,  si  dico  te  esse  asiuum,  dico  verum:  •''■«""i^Jii^  are 

.   '  '  .  '  /  uscd,    IIOW    Wltll 

et   cum    solum    dico   hoc  ut   pono,    sequitur    quod   /;/  sis    onc  lorni  of 
i-^       •  •  ^  1    ^-  1-    •  !•      li\  potlieticals, 

?  asiuus.  ht  sic  miscent  copulativam  cuni  condicionan,  now  with 
causali  et  racionah" ;  ut  si  ///  es  idcui  asiuo  ct  lu  es  another. 
auiuial,   quia   tu   es  homo;  ergo,   /;/   es  asiuus. 

Non   enim   valet   diccre  quod   tales  oraciones  non  sunt  To  reply  to 

,-,  .,/-1,  ••  •  Ti..^i-  ^i  ••!••!  them,  i"t  is 

B  .->6'    proposiciones,   quia  quelibet  tahs   est  |  oracio  individua,  uscicss  to  denv 
loconerue  verum   vel   falsum   sitinificans;   er^o   proposicio.   ti>at  thesc  are 

.  ^  .  .  ^  .    .  propositions, 

AHter    enim    svUoeismus    non    csset    proposicio,    et    ner  lor  ihev  come 

•        ^  .  ^  ^      ^  '  .  ^  undeV  that 

consequens   non  necessarius   aut    verus;    nec    oppositum    detinition;  a 
consequentis  repugnaret  generaliter  antecedenti,   eo  quod  ^^'''°''^  .*-'"°»'*"^ 
nullum   signum    est    verum    vel  falsum,    nisi  proposicio;     proposition, 

..       .         .   .  ...  thoush 

i^nec    proposicio    repugnat    ahcui    nisi    proposicioni;    nec  compound;  it 
esset  concedendum   tale   antecedens  negandum,  vel  dubi-    l'^  impossible 

•^         .       .'  to  dcnv  tlicir 

tandum,    vel  ponendum,    curn   tamen   omnia   illa    conce- truth  exccpt  by 

]■  ,  •       •!  •    ..•         c'       ..  •    •  their  opposite,  a 

dimus   de  oracionibus   mixtis.    bunt    ergo  proposiciones,    proposition; 
sicut   convertuntur  cum  proposicionibus,   et  habent  sieni-  ""d /ve  couid 

...  .  .  .       ^  neither  deny, 

2o  rtcaciones    congruas    proposicionibus    sine    impedimento  nor  doubi,  nor 
ex   parte   multitudinis   signorum   vel   aho   signando.    Ideo    TheiV  le'n"i\i 
concedendum    est  quodlibet   signum,    quamtumlihet  lon-  ,..,"^'''''^*  '1° 

T        .  .  ...  diHerence  here; 

gum,     univoce    suhordinatum    actui    complexo   principah  whenever  there 
vero  vel   falso,   esse  proposicionem ;   et,   si   fuerint   quan-    principaract 
2.T  tumlibet    pauca  signa,    signancia    ahcui    complexe    sine    ,  sts"''''-"^, 

'  .       .  '  whethcr  truc  or 

hahitudine   ad   unum    actum   principalem,   non  sunt  pro- laise,  there  is  a 
posicio;    et    sic  non  intelhgit   homo  pro   eodem   instanti  howevcMoiig; 
distincte    et  principaliter   nisi   unum;     et    quothhet    aha 'V^":^,  ^^!"^'"'-' ^'''" 

^  t.  ...  tails,  howevcr 

intellexerit,   hoc   erit   sub   hahitudine  ad   illud  unum,    et      short,  thc 
no  secundarie  vel   confuse.     Sciencie    autem    multe    in   sunt  ^proposition. 
que    sunt    impertinentes    ad    invicem,    nec    sunt    partes ''tl' '^^'^*^"'^l  °V 

T  .       .  ...  ...  the  one  act  ot 

alicuius  totalis   sciencie.    Ideo  dicit    Aristoteles   ad  hunc    simultaneous 
sensum  quod  plura  scimus  et  tantum  unum  intelligimus.    ^    thin<'*s'^ 
Possumus   tamen  successive   elicere  intellecciones  super-     ''itefdcpen- 

dentlv. 

3.^  tinentes   ad   invicem   vel  alicui   tercio,    dum    tamen   cre-      "VVe  haVe, 
dimus.     Sensus    enim    decipiuntur    de   simultate    actuum    knowiedae  o^f 
quo   ad   tempus.  ."V'"-^'  ",''"S,^ 

T  .  '  _      .  independentlv 

Ulterius  notandum   quod  non  propter  tales   mixtiones  ot  each  other. 

11,.  •  ..1     ..•  !•!        Note  that  these 

habebuntur    nove    species  ypotheticarum,     cum    quelibet     compound 
40  talis     proposicio      mixta     sortitur     speciem     vpothetice,  pi"opositions  do 

'        '  .  .  '  .  .  ■''_  '    not  torm  new 

2'^"'   quod    suhordinatur    actui    ypothetico    principali;    et  species;  lor  the 
sicut   repugnat  eundem   habere    de    eadem    proposicione    the^princ^ipal" 

verb  is  one  of 
28.  distincta  B;  ib.  quot  est  pro  quotlibet.        42.  proposiciones  B. 


12  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  I. 

the  seven,  and  dispares  actus  principales,   ita  repugnat  eandem  proposi- 

sDGcifics  tlicni        •  •  •  X^       r 

And  if  one  man  cionem     mixtam    esse    copulativam,     disiunctivam,     etc. 
understands  thc  eidem  homini.  Si  autem  diversi  equivocaverunt  de  eodem 

piincipsiciciin,  ^  ^  ^■' 

one  way  and    signo,    tunc   vel   erit   oracio   equivoca  et   non  proposicio: 
another  in  i       iv  ]  ■i.-t         •  ■  •    ■  ,        . 

another,  we    'v^^  aliter   ue   possibili   ent  uni   proposicio   vera   et  alteri  5 

have  no  longer  falsa;   quod   est    michi   probabilius.    Ut  intendendo  talem 

thus  a         proposicionem  :    tii   es  asinus   vel   deiis  est   vel  aliquid  est, 
compound         .    .  •        •        n-  -n     j     •        i     i  •       i-  \ 

.sentence  may  ^tat  successive  intelligere  illud  sme  habitudine  ad  actum 

''seve'rar       principalem ;   et  sic   intelligenti   non    est   una   proposicio, 

propositions  or  sed  forte   multe;   et  stat  post  successivam   et  disiunctam  lo 

understood;    inteleccionem    parcium     ad     invicem     intelligere    totum 

^"cith  *r'"^'     ^i"^"^-    sub    habitudine    actus    copulandi    principalis.     F,t 

impossiblc  or    sic   intelligenti   foret  copulativa  impossibilis.    Et  stat  con- 
neccssarv,       r       i        i       •        n         •  r  ■  i   ■       • 

according  as    iLinaendo   mteilecciones   coniusas  parcium  ad  invicem  in- 

they  are  joined  j^glli„e,-£    totum    actu   principali    disiuncendi.     Et   sic    in-  i  S 
in  tne  mina.  ...  ...  . 

teUigenti   signum   foret   disiunctiva   necessaria. 

This  answers        Per  hec  patet  responsio  ad  primam   mixtionem,   quod 

the  first  .  '        ,  •  ,• 

sophism.  We   niagna  consequencia  est  concedenda  tanquam  racionalis, 

admit  the       cum    habeat  unum   sensum    primarium   verum :   et  minor 
consequence  as  ... 

a  rationai,  and  est  neganda.   Nec  credo  quod  racionalis  est  nova  species  20 

denv  the  minor.  ,  ..,,..•  •  ,  •       •  ,•  ,•    •  f-  ,       ' 

A  rational      nypotnetica ;    quia    vel    coincidit    cum    condicionah    vel 
(wi^th^Trslcn   *^^"^2l'    '"    sentencia;  |  differt    tamen    in    multis    ponere  B  3^ 

therefore)      illam    notam    Si,    et   illam    notam    Er^o,    ut    est   in   con- 
amounts  eitlier  ••  ,       .    .  ,.,,.'"  .  ,, 

to  a  conditional  ^^^'•"^'^ciis  vpotheticis    exemplatis.    Vocatur    enim    syllo- 
°As'^tor"t1ie      gis'^"'"^   ypotheticus,    cuius   premisse   sunt   ypothetice.     Et  2? 

antecedent,  wc  si  queratur   de   toto   antecedente  prime   mixtionis,   utrum 
tlien  must  dcnv    •^  1        ,  ,•    •  , 

it;  tor  it  was'  ^it  concedendum,    dicitur  quod  post  concessionem  magne 

°"'y '^f'^\'!"'^'^   consequencie,    est   ipsum    negandum,    eo   quod   concessio 

consequencc,    veritatis  primarie  significate  per  magnam  consequenciam 
not  scparateiv ;  y      •^    ^  ,  ,  \      ■ 

and  as  a  pah   "niitat   antecedens  ad   sensum   copulativum ;    et    propter  3o 
con^seaucncc    '^^'^'^    sensum    limitandum    communiter    copulantur    alie 
it  shouid  bc     cum   illa  nota  sed.   Proponendo   ergo   antecedens  per  se 

copulated  witli  c        ^     •  ,        ,  ,     , 

hiit,  not  with  lOfet  ipsum  concedendum,  cum  habeat  unum  sensum 
It  havhf<^  one  '^^'^'-''cionalem  verum;  sed  ex  isto  sensu  non  sequitur 
scnsc  truc,  we  conclusio.     Unde    multe    tales   proposiciones    sunt    extra  ?3 

should  admit  it     ,  ,•         •  ,•       -i  •,  ,        , 

in  ihat  sensc;   obligacionem,    cum    aliquibus    partibus    concedende     et 
wou'ld  ncflonUr '^"'^^   ^^''^   partibus   forent  negande,    sine    hoc    quod   fiat 
give  us  the     mutacio  de  suo  primario  significato;  ut  patet  in  proposito. 
conclusion.  ,-  ,.  ,■  "^  ■  ,,•• 

There  arc,      '-'01    sensus    copulativus    Iimitatur    per    addicionem    con- 
''^proposi'ti'onr'^  clusionis.  In  omni  tamen  bona  responsione  respondendum  40 

that  must  bc 

II.  adi  pro  adinvicem  B.  14.   adi  pro  adinvicem  B.  16.   foret 

signum  B.        18.  g<^pro  consequencia.        2.S,  24.  gug^  pro  consequenciis  B. 
36.  p"'''*  pro  partibus  B.        3/.  p'''^  pro  partibus  B. 


CAP.  I.  LOGICA.  i3 

est  principaliter  ad  esse  signilicati,  et  per  consequens  dcnicd  whcn 
responJendum  est  homini  ct  ad  eius  signa.  Sic  ergo  coiinlxton,  as  a 
homo  principaliter  dicit  et  intelligit  primarium  signi-  (ii^^^v^^iyuy 'J,^ 
licatuni  signo  et  consequenter  2'""'^'  illud  signum.  Sed  srantcd,  it 
-■^  ille  concessiones  sunt  equivoce,  cum  concedere  vel  jo  answcr  wdl, 
negare  significatum  est  concedere  vel  negare  id  esse;  ^,^^^^^;jg*|!°^','^  1^^ 
sed    concedere    vel    negare    signum     est    concedere    vel     the  sensc"^of 

,    ,     ,  .  .         ^    .       .^  -,.  the  qucstioncr; 

negare  quod   habet  primarium   signihcatum.   Minor  ergo       blit  such 

prime    mixtionis    est    falsa;     et     sic     totum     antecedens     anfb-^^uo^us 

lo  negabitur.   et  cessat  efticacia   argumenti. 

Per  hoc   patet  ad   2^"^    mixtionem    quod    magna    con-      As  to  the 

,        ,  .  ,  •      ^  second  sophism 

sequencia   est   concedenda   et   minor    est    neganda,    sicut     vve  likcwise 

et    totum    antecedens    est    negandum;     et    principaliter  ^'^'""^  jhe^wholc 

sensus    secundum    quem    antecedens    infert    consequens.    consequence 
.  ^  •,,     ,  ,  •  c  aiid  dcnv  thc 

i.TEt    tamen    illud    antecedens,    per    se  propositum,    loret  minor  arid  the 

concedendum   tanquam    disiunctiva    necessaria.    Nec    est    ^,.,^'!!'?!^,.  ,„ 
i       _  ^  ^  ^  _        anteceucnt  in 

talis    modus    arguendi    a    primo    ad    ultimum   laudabilis,  the  sense  of  thc 

.  ""  .  •    •  ,.T  conclusion. 

nisi   stante    univocacione    sensuum    proposicionum.     Nec   vct  the  lauer 
est  antecedens  magne  consequencie  verum  et  consequens    "aken''apai"t'^-' 
2ofalsum;   quia   iuxta   dicta,   dum    magna  consequencia   est  but  as  soon  as 

^  .         ,.      .  j  j  ,  we  grant  the 

concessa,  statmi  hmitatur  antecedens  ad  sensum  copula-    consequcnce, 
tivum    et    impossibilem,    et    suum    similem    esset    conce-     ^^^^^'^'[(/'■the 

dendum   ad   alium   sensum.     Et  quia   gloriantur  sophiste    sense  that  is 

•  •  false 

coram    wulgo    habere    talem    apparenciam,    ideo    debet     ^nd  to  cut 

23  1ogicus    caute    interimere    altercaciones    et    conclusiones   *v"th  sop?i?sfs^ 

sophistarum:   ut   si   querat   utrum   antecedens  sit  verum,    who  want  to 
,.    .  .     '  ,    .  r  ■  ,  1    ^  show  otT  their 

dicitur  satis  vere  quod   ipsum,   cum  luit  vocale  prolatum,   acutcness,  we 

non  potest  esse  verum   nec   aliqua  similis;    alia    tamen,  thJ^Panteced^ent 
talis   qualis  ipsa   fuit,   est  vera,   et    aiia    talis  qualis   ipsa  is  not  true,  bnt 

.,     r   •  f  1  -i.?-  •    ..       ^    _  •  ..      lliat  anothcr 

.^o  fuit    est    falsa.     Ymmo,    scripta   tota    consequencia,    est  proposition  in 

antecedens  impossibile:   sed  antecedens  forte  erit  verum :  ''?•:  f^"""^ '°'?" 

Ideo  impossibile  est  concedendum;   sed  non  significatinn  yet  another  is 

inipossibile  est  dignum  concedi.  Magne  ergo  et  infructuose  We,  therefore, 

fiunt  altercaciones  de  veritatibus  et  concessionibus  talium  .g''^''^^,^)''^^^',^. 

.    impossiDie,  Dut 

?5signorum:    ut    stat,    4"'"  bene    respondencium    sine  obli- not  as  meaning 

.  '   ,  ,  .    .  j  the  impossibie. 

gacione    ad    eamdem    proposicionem,    unum    concedere    jjut  thcre  are 
B  37''  illam,    alium    negare,    tercium    |   dubitare    illam    et    4'''''    jy^pl^tcslrfd 
dicere  quod  non   cognoscit  satis   illam   ut  respondeat  ad  various  ways  of 

.  ■"  answcrini?  in 

eandem.  this  matter. 


2.  homi  B:    ib.  Sic  1!.  1 1.  a*  pro  anteccdens  li;   ib.  0'  pro  con- 

sequens  B.  18.  vno"  pro  univocacione  B.  19.  a^  pro  antccedens  B. 

10,  20.   qns"  pro   consequens   B.  22.  file^m  z|t  pro   similcm   esset   B. 

25.  intr'ine'  pro  interinere  B. 


14  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  I. 

Aguiii,  \vhi;n         Et  patet   de  illa   proposita:   hoc  est  Robertus;  sed   hoc 
^^^ Uini<y"  i"^    esset    impossibile    de    significato;     ideo    equivocaret    in 

Robert;n  is  sensibus.  Inter  alias  alteraciones  sunt  huiusmodi  disnu- 
impossible   tliat  .       .  .  .  .  ' 

thc  signitication  taciones   de  signis ;    et    huiusmodi    demonstraciones    sin- 

"^    s'hould'bc"    gularium    michi   odibiles,   quia  indoctuales.     Conformiter  5 

Robcit.  J  do  dicitur  ad  talem   syllogismum:     Tii  es  asiniis,   vel  uiamis 

not  approve  ot  ,        ,.  ,  ,,  ,        ,• 

such  uscless     mea   clauditiir:  sea   milla   mamis   mea   clauaitur;  eroo    tu 

V.'^g.'  to^^s^ay:  ^^  asiiius.  Concedenda  enim  est  consequencia,  et  ante- 
You  arc?  fl«  ,3M  cedens  est  neeandum.  Et  si  verificetur  maior  pro  tempore 

or  my  hand  is  ,..,,,  .  ,         . 

closed.  As  the  sue  prolacionis,    claudendo   manum,    more    loculancium  i" 
atthe  thne?  Uiis  ^^  Natali,   et  pro  tempore  prolacionis  minoris  verificetur 
is  granted.      JHy     aperiendo    ambas    manus,    illud    nec    probat    ante- 

Tiien,  opening  /        ^  -   .  .'  ,, 

both  iiands,  he  cedens   esse  verum    nec  luisse   vcrum ;     quia    pro    nullo 
ncMter  ofmy  instanti   foret  actus  principalis  tocius  antecedentis  verus: 
luvids  is  dosed.  n\iO(\i^  tamen  requireretur.     Unde  non  sequitur:    utrague  i^ 

Hei-e  it  is  clear    ^  ....  ,      .  .    .  ,      ■  ^,  ' 

that  there  is  no pars  illius  copulative  juit  vcra ;  ergo,  et  copulativa.   Nec 

'"'d"r'awn°sin'ce''^  °P*^^''^^'^   ambas   eius    partes    esse    siniul    instanter    veras; 

tiie  principal    quia  de   copulativis  vocalibus  est  hoc    impossibile.    Nec 

cict  01  thc  -.,,.  .  ..  , 

wliote        est  color  ibi,  si  seorsum  maior  conceditur,   dum   manus 
noTmie^^Iu^iiw  clauditur,    et    alia   vice    minor    conceditur,    non    clausa  20 
timc.  manu,    concludere    conclusionem     pro    tercio     tempore. 

Gi-ant  the         .,      .  ,  .  ^ 

conscqucnce,  Satis  ergo  est  concedere  consequenciam  et  negare  ante- 
antecedont  tuid  cedens,  et  interrurnpere  intcndentes  probare  tanquam 
stop  tlic  debate  frustracione  innitentes. 

as  usclcss.  A   1  • 

Ad    terciutTi    negatur    magna    consequencia,    tanquam  25 

,.v'a,i',n'i„  Vf,';',,  non  habens  unum  sensum  verum,  cum  maior  est  uni- 
c.\ampie  ucny  ' 

tlie  whole  as  a  versalis  aflirmativa  de  condicionato  subiecto  et  categorico 
conscquence.  ,.  .  .  ,.    .  ,.  . 

We  havc  a     predicato,    et  minor  sit  condicionahs  necessana  et  con- 
paraVo^fsm^fwo  ^lusio    categorica    de   inesse.     Ideo    patet    quod    non    est 
conditiouai      syllogismus,    sed    monstruosus    parallogismus    decipiens  lo 

prcmises  (mai.    .^        ^  '  .  ,•  ,  ,•        j  ,  " 

if  you  were  an  mcautos.    Ergo    opoitet    in    tali    modo    arguendi   addere 
%«  are^nmv     '^'^^^^    condicio    sumpta    sit    possibilis    ad    concedendum 

you  then  ij'o«/cY  conclusionem    de  inesse.   Ut  sic  argumentando:    Qiiicquid 
be)  and  a  .  .  ...     ,  .  .,  .,. 

catcgoricai      esses,  si  esses  episcopus,   illiid  mmc  es,  existente  possibili 

conclusion.     f^  ^^^q  episcopum ;    sed    episcopus   esses,   etc,    ergo  quod  3b 

potest  esse   episcopus    nunc    es.    Vel    capiendo    in    maiori 

quod    cuiusmodi   tunc    esses   si   esses    episcopus    nunc   es, 

The  conclusion  sequitur    cum   paribus    quod    nunc    sis    episcopus.     Et    ex 

yoii^\f'en''an^   primo   antecedente  sequitur    illa    condicionalis,    rudibilis 

ass,  you  could 

biay  noiv.  ^_  demracionib,  jlvo  demonstracionas  B.        19.  minor;  ma\ov  aboveB. 

24.  fruftco»  jt;ro  frustracione  B.        27.  t»  to  pro  categorico  B.        35.  ergo 
ctc.  ergo  B.        3~.  t,  =  tenet  pro  tunc  B. 

II.  Natali.  Christmas  games  are  alluded  to  here.    See  Eng- 
lish  ivorks  of  Wyclif,  p.   206. 


<:ai\  I  I.OGICA.  i5 

)iii)U'  es,  si  iiiDic  es  d.siiius.   Sed  pro  condicionato  brcviter  Wo  may  notc 
notanduin   quod   debet  dan   pcr  negacionem   prepositam         oi"  thc 
toti:   sic   videlicet:   Non  est  ita  iit  qiiicquid  esses  si  e^.se^  ^"J^'^'^'?'^".' ''*'''-■" 

-  ,  by  placiii},'  a 

cisiiius,  illud  uuiic  es,  quod   est   lalsum;    hoc    tamen    est  «o«  bctorc  tlic 
5  verum,   quod  aliquid  uon  esses,  si  esses  asinus  quod  tainen  ^^  scnsrtalse""" 
uunc  es;    quia,    si    esses   asinus,    tunc    soluni   esses   quod       "mpiv."'?,' 

,  ^  contradiction, 

nunc  es  et  noii  soluin   esses    quod    nunc    es,    cum    ante-  and  in  anotlici- 
cedens  infert  contradiccionem.  Ideo,  propter  ambiguitatem  '"'^' 

sensus   multiplicis  tollendam   in  talibus,    proponenda   est 

lonegacio   cum   illo    termino,    est    ita;    et    illa    universalis, 

15  SS'    Quicquid  esses,   debet   exponi  per  secundam   exponentem 

talem:  j  nicliil   nunc  es  quod  noii  esses  si  esses:  quod  est 

necessarium.    Et  tamen,   intelligendo   proposiciones   con- 

dicionaliter,    necessarium    est    quod    aliquid    esses    quod 

i5nunc  non  es,  si  esses  asinus.  Nec  contradicunt  illa,  cum 
contradictorium  talis  affirmative  condicionalis  dandum 
est  per  negacionem  negantem  actum  categoricum,  qui 
est   priori   contradictorius    et    actus    principalis    eius;    et 

idem   iudicium    est   de   similibus   quibuscumque.  Thc  tact  is  that 

«r:         ^  j-  .-•  ..  1      •  1-  ■    ■  i^        thc  antecedcnt 

2o      Alu  autem   distingwunt  huiusmodi  proposiciones  ultra        itsdf  is 

hoc  quod  oportet.   Verumtamen   tota  equivocacio  taliuni     ambiguous: 

.       ,  ,  .  .  .    .  either 

stat  m   hoc    quod    possunt    sumi    ypothetice    condiciona-  hypothetical,  or 

liter,   vel   cathegorice    de    condicionato    extremo.    Et    in '^'^''foi' jitionai  ^ 

aliquibus  refert   quo   ad   veritatem,    in    aliis    autem    non     ,     l'^''"'- 
,  ,.       .     ^  .      .        .  In  thc  latter 

2T  retert.  In  aliquibus  est  limitacio  ad  sensum  kathegoricum,        case  the 

et  in  aliquibus   potest  proposicio  sumi   ad   libitum    con-  ^'°truc'but  '^ 

cipientis;    ut  sic,   dicendo  quicquid  esses  si  esses  asinus,     contingcnt; 

id    ininc    es;    intelligendo    illam   kathegorice,     ita     quod 

ultimum    eius   verbum   sit  verbum    principale,     est    pro- 

3o  posicio  vera  sed   contingens,   cum   ponit  te   esse.   Intelli- 

gendo  vero   extorte   illum   sensum,    si  esses  asinus,  quic-    '"  the  latter 

.,,  •II     j  •  ■^  it  is  nccessarv. 

qmd  tunc  esses  illud  ininc  es,  necessarius  est  sensus, 
cum  actus  condicionalis  sit  actus  principalis,  et  pro- 
posicio  nullum  contingens  ponit.  Attendendum  est  ergo 
35  principaliter  ad  actus  principales  proposicionum  in 
respondendo,  in  dando  condicionalem  vel  convertibile 
in  tali   materia.  As  tor  the 

jj,        .  1       !•  •      •  -1  ....  other  sophism 

Uiterius,  quo  ad  aliam  mixtionem  videtur  michi,   sicut  (si  dko  te  esse 
omnis     falsitas     presupponit     veritatem,     ymmo     omnis    '"'""''^',„;"^^ 

4ofaIsitas    est    veritas,    sic    omnis   diccio   falsi   presupponit  it  is  a  fact  that, 
,.  .       .        .  ,  ,.  .  every  falsehood 

aicere  ventatis.   Ideo  non  possum   dicere  te  esse  asinum     bcin.g  truth, 

nisi   dixerim   verum.    non    solum   quia  necessario    omnis    "°^'""S  f^ls*^ 
10.  ca"""  pro  categoriciim.         25,  26.  audicntis  bejoie  concipientis  H. 


i6  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  I. 

can  bc  said  res  dicit  se  esse,  et  sic  deum  esse  verum;  quia  notabi- 
Deine^true*  liter,  sic  proferendo  dico  et  intendo  ens  esse  in  com- 
everything      muni,     etsi     non    proferam     illud     verbum.     Si     autem 

atiirms  its  own  .'      .  '^  .  .  •       ■,- 

existencc  with  reslrmgitur    dicere   ad  pnmanum   signihcatum   per  pro- 
And'1-ven  for    posicionem   prolatam,   adhuc,   secundum   volentes   partes  5 
the  thing       proposicionis  prolate  esse  proposicionem  veram,   dicendo 

primitivelv       ^,  .  ,.  ,  .  j-n 

signified,  some  quod  tu  es  asiiius,  dico  verum :  sed  maior  esset  ad  lUum 
that  °he°saying  sensum   falsa,    quia  potes  tu  non  esse. 

is  true  in  ^t    gic    ad    ultimam    mixtionem    dicitur    quod    magna 

itself,  but  that  .  ,  ,,    •  ^       .  ^  . 

its  object  may  consequencia    non    valet.     Maior    est    vera,    quia    omnis  lo 

As^tbi-^thcfTa"!' homo   esset   idem    asino,     cum    sit    idem    in    genere ;    et 

(a  man  is      sic  omuis  liomo  est  idem   commune  quod  est  asinus;  sed 
identicat  with  .  -n     ,  ■  ,  j       ^        • 

an  ass)  the     nemo  est  asmus.   Unde  non  sequitur:   hoc  quod  est  astnus 

'^°fahe-"there'*  ^^^  ^^onio ;    ergo,  asinus  est  homo.    Sed    si  res  singularis 
is  onlv  partial  incommunicabiiis  sit  tam  homo  quam  asinus,  tunc  homo  i5 
identity.  Thev  .  .  ^   ^         ■         j  *•      . 

are  botli  indeed  est  asinus;  quod  tamen  non  oportet,  si  ydempticetur 
'^'^UiirdVthe'^  ^  ^^i'-"^    -^"   communi   utrique;   sed   sicut   sunt   idem   tercio 

universal  (quia  genere),  sic  sunt  proporcionaliter  idem  inter  se. 
to  a  certain  '  Et   patet  quod  [sic],   demonstrando  per  iUum   termmum, 

Sop^iists        ^'^*^'   communem.    Etenim    non    sequitur:    hoc  est  homo  20 

howcvcr,  are    et  hoc  est  asinus,    erqo,   homo  est  asinus,  quia    medium 
displeased  with  ,.  .*-,  o-^  j  i--^^ 

this  answer,     non   est  ultimum   smgulare.    Scio  tamen  quod   sophistis 

^dmijting^Uie  ^^^  placet  illa  responsio,   quamvis  tam   necessarium   sit 

which  arc,  universalia   esse,    quam    necessarium    est    neminem    esse 

neccssao'.  asinum.    Sic   ergo   in   communissimis   formis   sophismatis  25 

lo'toucirth!f  possunt     introduci     materie     difficillime;   |   quia     omnes  B  38'' 

most  difficuit  veritates   et   opinabilia  sunt   connexa. 

subjects,  while  „  1        r,-.  •  1  •    1  •  s  ■  ■    • 

dealing  with  Quo  ad  2"\  videtur  michi  quod  omnis  proposicio, 
iV')l?-'r^'"f-f"^^' sive  kathegorica  sive  vpothetica,  tam  affirmativa  quam 
Hypntlieticals.  negativa   racionabiliter   dici  potest;    quelibet    enim    talis  3o 

Aiiy  proposition  .         ,.  ■        r  ^■^  1  ..     •     c    •..  r 

might,  I  think,  implicat    satis    tormaliter    deum    esse    et    inhnitas    aiias 
be  called       ne^aciones.    Cum   ergo    hinc   dicitur  proposicio   affirma- 

afhrmative  or  ^  o  _  i       r 

negatiye;  each  tiva,    quia    subordinatur    actui    afnrmandi,    et    negativa, 
'e^xi^stciicl  oT    qi-iia    subordinatur    actui     negandi;     sequitur    quamlibet 

God,  and      taleni     esse    tam    affirmativam    quam     negativam.     Non35 
denving  inlinile  ^    .  <-' 

other  things.    tamen    dicitur    proposicio    ypothetica    una,    universalis, 

'^are*'ca'ikd^'^^  particularis   (et  sic  de  aliis    denominacionibus),    propter 
affirmativc  or  significacionem   ^^'''''^"^   etsi  fuerit  affirmativa;  quia  affir- 

negative  ^  •  ■  ,  rr-  • 

because  of  mare  et  negare  sunt  impertmencia  ad  esse  affirmati  et 
negatlon^^they  negati;  et  ad  multitudinem  vel  proprietatem  significantis.40 

may  receive 
either  name. 

5.  ppeta  pro  partes  B.  q.  ul"'"  pro  ultimam   B.  12.  cone  pro 

commune  B.        17.  alicuius  B.        19.  sic  deest  B.        3i.  alia  B.        40.  fig''<= 
pro  significantis  B. 


CAP.  1.  I.OGICA.  17 

Sed   vcritas   pronosicionis  requirit  t'.s\vc'  sit^nificali ;    et  alie  Yot  a 

,.    •  Inpotlieticiil 

proprietates     sequcntes     rcquuunt     certas     condiciones   pioposition  is 
sienorum    esse,    preter    siqnificantes    propter    quos    con-      "?'  ca\kd 

o  >     f  r<  ^  1       r  n    ^  univcrsal  or 

diciones    sunt    huiusmodi.     Logicus    tamen,    distingwens  particular,  etc. 
.  ,-,>,•  ^  1-  •  "^  ^       bccausc  its 

5  actum    athrrnandi     et    actum    ncgandi    cx    opposito,     et  being  depends 

correspondenter   ad   proposicionem   afhrmativam    et  pro-   ™x'us"\nd  noii 
posicionem    negativam,    vocat    actum    afhrmandi    actum        on  tiic 

,  ■"  ....  .  -^  ,.        secondarv 

complexum,    per    quem    principahter    veritas    arhrmandi    signitlcation, 
est.  Talem   autem  philosophi  vocant  actum    componcndi,      '^,^''^"  ^\'."-" 

t  t  i_    _  '       atnrmativc. 

10  et  proposicionem  ilU  subordinatam  vocant  proposicioncm      i.ogicians. 

rn  ■  t  •  ^  ..  OppOSill"    tllC 

arhrmatnam.     Actum     vero     negativum     vocant     actum  aftirmative  and 
complexum    per    quem    principaliter  veritas    est    negata.  "'^gative  acts  to 

.         ..  ..  .  ..  ..     '^"'^  anotlier, 

Et  talis  dicitur  actus   dividendi.    Proposicionem  vero  ilH  cali  affirmation 

,         ,.  .    .  .  the  wliole  act 

actui    subordinatam    vocant    proposictonem     negativam.  L-,y  which  truth 
i5Unde    significata    primaria    talium    proposicionum    vocat    afp,.nied*^'^bni 
Aristoteles    nominibus    actuum,    affirmaciones    et    nega-     philosophcr.s 

cal!  thcse  the 
ciones.  acts  of 

Sic  ergo,   loquendo   de  proposicionibus   affirmativis  et  '^''"jj^'"!"'^^^"'^ 

negativis,   sunt    3^  modi   dicendi,   quorum    primus   solum   On  this  point, 

20  attendit   ad  sii^na,   2^  solum   ad  sitrnificata,    et   3"^  mix-  tiiere  are  thrce 

.  .    .  .       .  opinions. 

tim.    Primi   dicunt  quod  hec  proposicio,   hoiuo  est,   signi-  One  maintains 

ficando  primarie  quod  imlla  chimera  est,   est  affirmativa^   proposition  is 

et   hec:    nichil  est,   sienificando   primarie   deuui   esse,   est      atfirmative 
'        o  .     ^  .      .  .       '  accordni};  to 

negativa.    Ista    tamen   responsio   est   nimis  vocalis,    cum     the  form  of 
25nuIIum  tale  signum    de  se  habeat  quod  sit  affirmativum   alone';^but  ihe 
et    neeativum,    sed    a  sienificato  vel   modo   sisnificandi.      form  must 

cy  J  :r>  c  _  depend  on  thc 

Ideo    dicit    2-^  quod    ista:    ita    est    qiiod   uulla   chimera    signification. 

est,    est    negativa,    et    hec    est    affirmativa,    non    est    ita     The  second 

jj  .!--.•  •  •  •••i2..'ii  takes  thc 

quod  deus  non  est.   Prima  enim  primarie  signihcat  iliam  meaning  alonc, 
3o  neeacionem :     nullam    chimeram    esse,    et    cum    idem   sit  ""'■^  ^'if'^!''^  *'^y 

c»  _  .'         _  _  that :  It  is  truc 

illaju   ue^acionem  esse  ens,   et   iUa   negacio.   Et   per  idem  that  TVo  c/;/mcT.7 

].^,'  .,  ,''  ,  ;  exists,  is 

diceret  hanc  esse  negativam  deus  est  nemo,  vel  non  lioiuo,    „egati\e,  and 

cum   primarie  sienificat  neminem  esse  deuui,  et   sic  pri- that  Got/ /s  mo/ 
.  '     .       .  ^  .  .  '        .  ^         71011  e.xistent  is 

marie  significat  negacionem,   et  per  idem   quelibet  ypo-   affirmative.  it 

o-      1  •  r  ■  ^  rn  ■  fy       ^  ■  ■  a  ,.      WOUld    folloW 

00  thetica    foret    stc    afhrmativa,     curn    quehbet    signihcat        d^at  no 
primarie  veritatem.   Et   sic  nulla   esset  negativa   compo-     liypothctical 

».  .  °  .  propositioii 

sita.   Cum   enim   ens   et  veritas  convertuntur,   et  quelibet       couid  be 

.    .  .  .         .       .„  ^  negative,  since 

proposicio    primane    signihcat    ens,     et    per    consequcns        thcy  all 
ens    esse,    quehbct    proposicio     primarie    significat    vcri-  ^"{"^'51,^'t"^^^" 
40  tatem   esse. 


3.  fig'<=' firo  significantes  li.         2|.  necessaria  P>.  2?.  qi'  pro  quod 

sit  B.        36,  37.  qpoi  pro  composita  1). 


1 8  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  I. 

The  ihird  Tercio   autem   dicitur  quod   maxime  attendendum  est 

'^'"wlTich         ^d  modos  significandi  verborum  principalium  pro  quali- 

I  adhere)  asserts  [g^jj^yg     nroposicionum     iudicandis,      quamvis     primarie 
that  the  mode  ^      •'  .    .  .         .  ^, 

ot  signitving  ot'  ceperunt    proposiciones    tales    denominaciones    ab    amr- 
verbs^^miisTbe   macionibus   et  negacionibus  significatis.   Sicut  ergo  actus  3 
paiticiiiarly     componendi,  deum  esse,  1  est  complexus,  et  actus  appre-    B  So" 

aitended  to.  '  '  .  .'.1  \  ^  ,  ^^    . 

For  the  same  hendendi  essenciam  divinam  est  incomplexus,  quamvis 
re^ndered^unde''r  idem  sit  obiectum  et  eadem  potencia,  sic  actus  com- 
ditterent  torms,  ponendi,   detim  esse,   est  affirmativus,   et  actus  dividendi: 

atrirmative  or    '  '  . 

negative,       nou  esse  ita  qitod  deus  non  est,   est  negativus,   et  tamen  lo 
^"  diiTerence^i^n  utrique    actui    eadem    veritas   correspondet;    sed   talibus 

t'i^.  equipollentibus,    ubi   est   unicum   verbum,   ut  non   nullus 

propositions.     ,         ^  .       '    ,.^  .       .  -„ 

So  there  may   Iwmo     cumt,     dinerenter     contingit   actus     arhrmativos 

number^ot      correspondere.     Et    contingit    illis    correspondere    actus 

hypotheticals,    negativos     geminatos;     et    sic    de    conformibus    terminisi5 

signitving  the         ^   .       .        ,      ,  .    .  ,  .  , 

same  "primarv   contingit     habere    proposiciones    cathegoncas    vel    ypo- 

a'nv'^d'ifference'^  theticas   ad    placitum,    sine    distinccione    obiecti    princi- 

paliter    apprehensi.     Ut    in    istis:    sic  est  quod  si  tu   es, 

ns"AU\e^\s      aliqii^d    est,    etc.    si   tu    es    aliquid    est.     Modicum    enim 

convertible  with  variantur    termini,    et    utrobique    idem    est    significatum  20 
an  attirmative  .  .  .  ^,.  ,. 

as  to  its        pnmarium.     Unde,    sicut    quelibet    ypothetica    est    con- 

^"meamn"^'''     vertibilis     cum     cathegorica     et     econtra,      sic     quelibet 
Thus:  the      nesativa     est     convertibilis     cum     affirmativa,     quo     ad 

affirmative  ^       ,.  .  ,  ■,      ,  ,•  , 

affirms  truth  —  cssendi  consequeticiam.    Unde  vere   dictum   est  quod  per 
aftifmaiive°or  ^^tum   affirmandi   veritas   affirmatur,   sive  illa  veritas  sit  25 

impossible;  in  negatio,    sive    affirmacio,    sive    non   possit  esse,    Et  per 
lilie  manner  ^     .    '  .  '  .  V  .  ^ 

every  negative  negativam    veritas    negatur,    sive  possit   esse,    sive  non; 

denies  truth.     yeritas    enim    est   communis   ad   omne  significatum   pro- 

There  arc^threo  pQg-j,jQj^jj.     cathegorice     vel     vpothetice.     Et     affirmacio 

regards  the     similiter,   ut   videtur;   et   isti  vie  ego   innitor,  3o 

diflerent  quahty         „  ,  ,.  ,       .    ^  ,. 

ofhypotheticals.       Q.UO      ad      quahtates     ypotheticas,       sunt     tres     modi 

I.  Tlie^y  are     jj^gj^jj^   Primi  dicunt  quod  de  qualibet  specie  ypothetice 

when  both   "  alia   sit   affirmativa  et  alia  negativa.    Affirmativa,  quando 
propositions  .  ■"  .  ,.        ^,, 

together  with    utrumque    coniunctorum    et    nota    coniungendi    arfirraa- 

"!c  "'"■Y" '^'^'^  tur;     et     negativa,    quando    utrumque    coniunctorum    et'^-'' 
athrmatives:  .  .  .      "    . 

negaiive  only    nota   coniungeiidi   negatur.   Et   sic   aliqua   est   ypothetica 

wiien  both,  with  ^  .,       ^    .  .  .,  ,. 

the  H(?.vzis  are   que  neque  est   arhrmativa   neque   negativa.    Ut   tans:    tu 

denied.         ^^j^   curris,   et  ego   curro. 

So  somc  would       Sed     2"    dicitur    quamlibet    vpotheticam     cuius    actus 
be  neither  .  ,.  .  .'..,.  „,, 

negative  nor    coniungendi,    qui    est   actus   eius  pnncipalis,    athrmatur.  4" 

athrmative;  as,  gggg   affirmativam,   et   solum    talem ;   ut  sunt  tales:    tu  es, 
and  C  ix  D 

8-  po  B.  10.  ncciQ  B. 


CAP.  1.  LOGICA.  IQ 

et  asiniis   non   est ;  si  iieiis   non   est,   titnc   ipse  est ;  tu  non   2.  The  notioii 
es    vel  deus  non  cs.    Sed  proposiciones  ypotheticas   istis ',','^,!laJj"^,^|;'°,',',°^ 
contradictorias,   in   quihus  actus   principalcs  coniun^cnJi  'l"""i  "'^'  nexus 

'  .  '       .      '  '  :ilonc,  denied  or 

negantur,    vocant    vpothcticas    net^ativas,    ut    sunt  talcs;    aiiirmed;  and 

^  ,     ■.  j     '  ,  „  j         •  .  •  livpotiietical  aiid 

?  ;?o»    est    itci   quod  tu   es  el   quod  asmus   non   est ;    non,    si      caie"orical 

///  cs  asinus,  tu  non  es  honio.  Et  sic,   ut  dicunt,  ypothetice  P,'""P"sitioiis  arc 

,,     '       .  .  tniis  somewhat 

sunt  quodammodo   cquiyoce   atnrmative  ct  negative  cum    on  the  same 

1.1  •    •  linc. 

katheeoricis. 

Sed  3''  via  dicit  quatnlibet  copulativam,   disiunctivam,    3.  All  follow 

,  ,.    .  ,  ^,  .,  .      ,  ,         .  .       .     thc  qnahtv  and 

lovel    condicionalem    de    partibus    mdependencium    signi-  qnantity  ot' the 
ficancium    esse    et    qualem    et    quantam,    more    kathe-    parts-  for  in 

eoricarum,   secundum  qualitates  et  quantitatcs  primarum  ♦""'■  ^ases  thev 
^  ^.  ,.         ,,^  .  '  ,  arc  merelv 

parcium;   ut   hec   est  universahs  athrmativa:   omnis  homo      connected 
currit    ubi    vel    quando    vel    quia    deus    wult  sic  esse.    Et     '^amfTn^he' 

i5sic    de    istis:    oiimis    homo    est    maior    quam    est    milium,      others  the 

,..,,.,   .,,     relative  member 
omnis   homo   est  substancia  et   illa   non   est  asinus   vel  illa      follows  the 

non  est  asinus.   4  enim  note  coniungendi  sunt  cathegorice;   ^"tiie^otlier.^ 

et  alie,   propter  dependenciam  sensus  relativi,   sorciuntur 

qualitates    et    quantitates  primarum    parcium ;    sed   non 

20  condicionalis.  Videtur  tamen  michi  probabile  quod  solum  Bnt  I  think  that 

.       ■  j.    ^  ^  1         .^m     on]\-  the  foiir 

4   species  ypotheticarum    supradictarum   sunt  quales   2'"     fli--st  species 

■qualitatem   prime    partis,   ita  quod   talis   ypothetica  non    '^for^we^find' 

sit    qualis,    sic:    Sor   non    est   qui   est  albus.    Nec  est   de     propositions 

,       .  ,  ,  .  .       -       which  cannot 

racione  ypothetice  quod   ambe   partes  sint  per  se  signi-  ^q  cailed  either 
25  ficantes    sine    habitudine  ad  invicem,    nec   necatur  uter-    ainrmative  or 

c^  _         iiesative,  unless 

B  3q''    que  actus  in  tali:   Sor  \  non  est  qui  est  albus,   cum   iste  by  changins  the 
sit   eius  intellectus:   Sor  non  est  et  ille  Sor  qui  non  est,     another  less 
est  albus.    Verumptamen  hec   est  negativa,    Sor  non  est     ambiguous. 
ille  qui  est  albus.   Hec  autem  est  amphigorica,  Sor  non  est 
[U)  qui  est  albus;  ex  hoc   quod  potest  habere  sensus  prioris 
proposicionis,   vel  relativum   inmediate  referri  ad  subiec- 
tum.    Et    tunc    convertitur    cum     copulativa    impossibili. 

Quo    ad     contradicciones    ypotheticarum,     notandum  These  four  have 

,      .     .  .    ,  ,  contradictories, 

quod     istis     quatuor    speciebus    que    sunt    quales    more    and  the  other 
35  katheeoricarum,    sunt     contradictoria,      et    cetcre    signi-    pi"operties  of 

^  _'  _  '_    _  .9  categoricals ; 

ficande     proprietates,     sicut    kathegoricis;     sed    cuilibet     but^hey  are 
copulative,   disunctive  vel  condicionali  contradicit  cathe- \t  categor^cai : 
gorica    negativa;    ut    isti :    Si  tu  es  homo,    tu  es  animal   ^^  I^JI"^  '"'^ 
contradicit   ista   non  est  ita  quod,    si  tu  es  homo,    tu  es 
4oanimal.    Omnium    enim    contradictoriorum    actus   princi- 
pales    sunt    contradictorii;     et    vocantur    contradictorii, 


II.  nec  .  .  .  nec  pro  et  .  .  .  et  B.        i5.  milm  A.        25.  adm  A. 


20  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  1. 

Many  actus    affirmandi    et    negandi    primarie    de    eodem.     Et 

propositions  are        ^    .  ,  ,.  ^         ■    ■  .       ,       ^ 

equivalent  to    patet      quod      multe     proposiciones     equivalent     contra- 

contradictories  jictoriis    que    non    contradicunt ;     quia    solum    tales    et 
without  bemg  ,  "^  .       P 

so  (ormally;     omnes   tales  que  liabent  actus  prmcipales  contradiclorios 

and  the  rules  of  ^       j-  ^       r\-    ■  ^-  c      ^  ■»•  •  - 

contradictories  contradicunt.     Disiunctiva    ergo   racta   oppositis   parcmm  -■> 

based  on  the    copulative,  repugnat   eidem  quodammodo  contradictorie, 
contraposition         r  ■:        i     c  _t  » 

oi  being  or     equivalenter    ad    contradiccionem.     Cum    ergo    omnium 

non-beiitii'    are  ■^  ,  -^     z-   ■         ^-  ^   ^    ^        i  i 

the  same  tor  ail.  oppositorum    eadem    sit    disiunctiva,    patet  quod   regule 

que  deserviunt    ad    noscendum   veritatem    vel    falsitatem 

qualiscunque      ypothetice,      deserviunt     directe     vel    in-  lo 

directe     ad     noscendum     veritatem      aut    falsitatem    sui 

oppositi;   et   tanta   de   qualibet  ypotheticarum. 

in.  Of  Quo  ad  tercium,    dicendum   de   quantitatibus  ypotheti- 

]'liese  '"     carum,      videtui      michi     probabile     quod     nuUa     trium 

profositions.    priorum    vpotheticarum     sit   alicuius    quantitatis,    quam- i5 
I  thinlc  that  the  ^.  -  '  .        .  .  ^  .  ^  . 

three  hrst  Idnds  vis     qualiscumque     quantitatis     sit    lcathegonca    de    tali 

of  livpotlieticals  ^i      ^-  .^  r\       ^  ..  r      *"  • 

iiave  properiy   ypothetico   extremo.   (^uatuor  autem   aiie  species  possunt 

110  quantity;    jj^i    quante    a    primis    partibus,    sicut    prius    dicte    sunt 
biit  that  tlie  ^  .  ^  -^  ' 

others         2'"   partes  illas  esse   quales.    Nota  tamen  quod  sophista 

(coDwaratives,  ,         .  ...i     ..•  ......  i     ...i 

locais  and      concederet  omnem   ypotheticam,   sicut   et  kathegoncam,  20 

lemporals)  \\A\Q  Q^^Q   ^^^^^   qualem    quam   quantam;    ut   lonsa   ypothetica, 
it  bv  reason  ot  .  ^  ^  ^  '  .      ~       ■'  ^ 

tlieir  tirst       m    hoc    quod    longa,     est    quanta.    Et    in    hoc    quod    est 

A  soiMiiy^vouid '1^1'^'^ti'^^'^^   denominata,    est   qualis.    Illud   tamen   dictum 

say:Allthese  pi-Qcedit    ab    equivoco,     cum    logicus    non    attendit    ad 
propositions     ^  ...  .... 

when  writien,    quantum   molis  vel   duracionis  proposicionis   logice,    sed  23 

have  qitanfit}-,  '^^'    universalitatem,    particulantatem,    mdehnitatcm    vel 
and  quantity  is  singularitatem.   Unde  indefinitam  kathegoricam   contingit 

a  qualtty.  °  .  .  .'^  .       .        ^ 

luit  logicians    esse  ypotheticam  scnptam,  et  cathegoncam  contmgit  esse 
'"as"concerns'"''  ypotheticam,   tempore  longiorem,   et  utramque  pulcram, 

imiversality,  etc.  acutam    aut   aliter  qualitatam ;    sed   hoc   est   impertinens  m) 
1  he  same        .  ....  ^       .  .  ,.  ,     '.  .^ 

reason  would    mtencioni   logice,   restrmgentis   qualitatem    ad   eius  arhr- 

pi-opo^shTon     macionem   vel  negacionem   superius   expositas. 
many  qualities,       ^^    hic     communiter    dubitatur    quam    longa     oracio 

that  are  qiiite  .  .    .  .  •    ,  •  ,  ^  ,  •, 

toreign  to  our  possit   esse   proposicio;   et   videtur   michi   prohabile  quod 
(2a',"^a"oni;     ^^t   dare   maximum   tale:   quod  sic  esse  proponam.   Sicut  33 

speech  be  one   totus    mundus    racionaliter    potest    dici    proposicio,    sic 
proposition?  •/-    ■    ,  j  r 

Piobably  there  quantumlibet  magnum  artiftciale  secundum  tormam  artis 
'*ot  poss'i'ble"^  dispositivam  potest  esse  proposicio.  Nec  requiritur  intelli- 

length.  The     eere    oiTines    partes   proposicionis   simul,    sicut   patet   de 
whole  world  is  '^  .    .  ,.   -^.  . 

a  proposition,  proposicione    vocali    futura,    sed  successive,    unam   post  40 
^"^artifidaf""^    reliquam.    Superfluus   tamen  et  in  |  debitus  esset  grandis    B  40" 

disposition  of  liber    iste    super    quem    non     scriberetur    nisi    negativa 

things,  however  ^  ^ 

considerable. 

i3.  dum  pro  dicendiim  l;.        '■!?'.  fit  pro  sic  B.        ?8.  possit  B. 


CAP.  1.  I.OGICA.  2  1 

DroDOsicio;    sicut    indehitc    loqucrctur    qui,     intcndcndo         lint  as 

K.  ,    „  .,  .  1       ■  •  siiperfiuitv 

dicere  quou  Sor  scnbit,   narraret  totam  geneoiogiam  euis    destroys  tiiis 
usque    ad    primum   hominem.    Est   ergo   in   talibus   dare  ^i^a^maxi/,""^^ 
maximum  2'"   mensuram  debitam  proporcionatum,   quod       of  lensiii, 

.,,    '    ,  .         beyoiid  whicii 

5  constitueret  proposicionem  artihcialem  cum  proporcio-  no  propositiou 
nata  concepcione.  Nam  contingit  intelligere  brevem  ^^'Tjj,"  ^".'ichit 
oracionem  sine  habitudine  proporcionali;  sicut  cotii-  is  graspcd  in 
muniter  mtendunt  trurtantes  cum  pueris,  proponendo  correspondlng 
illis  claudendo  manus  talem  disiunctivam :  Tu  es  asiinis,  A^vc^iy^^short 
lorel  mea  maniis  clauditur.  qua  concessa,  utramque  manum   «roup  may  bc 

.,,    ^  .  ,,  deticicnt  in  tliis 

aperiendo,  proponunt  illam  negativam :   milla  mea  mamis    last  quality; 
clauditur;    que    eciam    est    concedenda;    tunc    concludit  ^j  |p^['Ji^!;f'^^Y 
conclusionem.   Sed  tota  oracio  precedens  non   intelligitur     ciosing  the 

,,,.,.  .  .    .       .  .       .      .        .       ^  hand. 

sub   habitudme   unius   proposicionis;   vel  si   sic,   ipsa  est 
i5  neganda. 

Aliatn   autetn   evasionem   habent  sophiste,   concedcndo  -Sophists  say: 

,.  ,      .  A  wholii  is  its 

quod    totuin    est   sue  partes;    et    sic   dicunt  copulativam     parts:  so  a 
esse   universalem   et  particularem,    affirmativam  et  nega-  '^b.funivcrsri'" 
tivam ;     et    tanicn    nec    est    universalis    nec    affirmativa,      particular, 

,  .,,  r^     1     -11      1  1  •    1  •  atlirmative  and 

2o  sed    est    ille    partes.    Sed    illud    non    placet   michi,    tum  ncsativc  atoncc, 
quia  fundamentum   est  falsam,   tum  eciam  quia  quelibct    ''''Vi^t^  tj',^'^^' 
VPOtetica     habet     notam     coniungcntem,     que     ncutrius     principic  is 

■^.  ,  j  .  •1,       ,  talsc,  and 

categorice    est    pars.    Ideo    ypotetica    non    est    ille    kate-     besidcs,  the 
gorice,   sicut  nec  quique   sunt   4.  _        ciemenVwh.ch 

20       Sed    3*^    obicitur     evidencius    quod    quatuor    specics,  exists  in  neithcr 

,  ■  of the 

que    dicte    sunt    esse    quales  et   quante,    sunt   categonce     component 
et  non  ypotetice.   Aliter   enim   non   esset  hec  categorica :     ''^Anoth"'*' 

A  est,  siiinificat  siciit  est,     est  maior  Plalone,    et  sic   de  ohjectionrThesc 
.,.,       ^     ^     ,  ,     -11      ,       •  ]  •    T  •  1      •      ,,  lour  kinds  said 

smiilibus.    Sed    quo    ad    illud    vidctur   michi   quod   sicut        to  have 

3oafifectus    numero   septenario  reducit  omnes   species  ypo- ''"''"|.'J>'|'jj^'''^ '" 

thetice    ad   'VII,    sic    afifectus    numero    ternario     reducit  categorical;  if 

•1,         oc       ,    1-,       o^  •  ]  -  not,  manv 

omnes   illas   3^  ad    3-'.    Sicut   ennn   ad  omnem   punctum     propositioiis 

intrinsecum   mundi   circumstant  solum    6   puncta  ipsum     "cTte"orfcar 
tangencia  secundum   tres  differencias  posicionis  (propter  would  be  so  no 

,  .  ,.  .  .  longer. 

35  quod   numerus  septenarms   dictus   est  numerus  universi- But  i  think  that 
tatis),    sic    omnem    veritatem     kategoricam    circumstant    ^'^rcduces^all 
6   veritates    ypothetice,    que    cum    illa   constituunt    veri-    to  3,  and  he 

,      .  _.  .  ,  ,.,  who  likes  7 

tatem     copulativam.     Sic     enim    completa    est    queiibet     reduces  ali 


to  7.    Every 


i3.  p^cc"'  B.        14.  fi<:B;  il\  ipsum  B.        i5.  negandnm  B.         2'.  1"  B. 
23,  24.  ka«  B.        24.  fnt  B.         28.  A    enim  (.-')  pro  A  cst  B-        32.  3^*  ad 

■3  B.        38.  co^»  B. 

32.  Ad  omnem.    "We  shall    tiiui   a  good    deal    more   of  this, 
in  Wyclifs  theory  of  the  Extended,  later  in  the  work. 


22  JOHANNIS  WYCr.IP^  CAV.  I. 

point  iii  the     essencia,    sive   corporea,     sive   incorporea   in   nalura  ab- 
surround^cd     soluta,   que   est   communis   tribus  suppositis;   et  omnibus 

by  6,  and  7  is  [\\[v,    jnsunt    proprietatcs,    et    communiter    accidencia    et 
the  uumber  ot  .    .  ^     ^        . 

thc  uuivcrse.    opposiciones.     Lt    sicut    non    est    dare     realitatem    que 
reality^can^c   "on     ^i^    reducibilis    ad     aliquod     trium     suppositorum,  5 

reduccd  to      ^[q    jion    est    dare    ypotlieticam    quin    sit    reducibilis    ad 
three  clcments,  .  ...  ,  .    . 

all  hypothcticals  copulativam,      disiunctivam     vel      condicionalem,      cum 
'^t''o  thrce^^  tor    omnis     causalis,     comparativa,    localis,    vel    temporalis, 

causals,        directe    reducitur    aei    copulativam :    ut   idem   est   te   e.sse 
coniparati\  es,  ...  ,  .        , 

locals  and      ciiiinial   qitia    tu    cs  horno,    et    te   esse   aitnnalj    et    caiisain  10 
''^'"iirectly''"^   t^n/.'>     esse     qiiia    tii    es    Itomo.      Et    idem     est    A     signi- 
reduciblc  to     ficare    sicud    B    sinnificat,     et :     A   sisiiificare    uiiuni    ens 

copulatives.     -'  .        .  -.P    ,'    ■  ,    ^-  ^  -,, 

Examples.  ^^  ■"  siguipcare  illud  ideni.  Vcrumptamen  ille  terminus, 
sicut,  quandoque  dicit  similitudincm  in  modo  signi- 
ficandi  et  quandoque  ydemptitatem  significati;  et  idem  i5 
est  dicere  tu  es  ithi  vel  quando  Sor  est  et  dicere 
quod  tu  es  in  aliquo  loco  \  vel  tentpore  et  ibi  vel  tunc  B  40'' 
Sor  est.  Et  sic  posset  quamlibet  talem  dici  esse  copu- 
Tiuis  all  belong  lativam.  Nec  est  possibile  aliquam  esse  ypotheticam 
to  one  of  ihese  qm^    ^^^j^    gj^    aliqua   istarum   trium   specierum.     Verum- 20 

lIircG   Cld.SScS  J       '  ^  -*■ 

but  it  comes  to  ptamen   eadem   est  sentencia   utrobique;   quia  reducendo 

the  same,  for     .,,  ,  ,      .  ,      ,  . 

we  then  havc    nlas  4   ad   copulativam,    habentur  qumque  species  copu- 
copul^ativtls      l^itive.     Nec    sequitur,    si    sunt    quales    et    quante,    quod 

And  it  does     sint    kateeorice.    Et    sic    primum    exemplorum    proposi- 
not  foliow  that  ^  ,       .  ^  ,  ^  •    •      , 

they  arc       torum   est   vpothetica,   et  secundum   est  proposicio  kate-  io 
"^tiiaf^account"'  801"^^^-    E^    tanta  de  ypotheticis   sint  dicta  hic,    quo  ad 
suas    essencias    et    accidentales    proprietates    in    genere. 


5.  suppf-f  B.        14,  i5.  mo<" 


CAPITULUM  SECUNDUM. 

Sequitur  de  copulativis  pertractandum ;  supponendo  q,  ^.,  ,„|.j,j^^^ 
primo,  quod  omnis  ypothetica  subordinata  principaliter  ^'^^ ''^si""'^  tii»' 
actui  ypothetico  copulandi  sit  copulativa;  et  solum  liypoiheti"i.al  oi 
5  talis.  Ex  quo  patet  quod  ex  quibuscunque  kathegoricis  ,sLib'oidiiiaic'io 
contineit  conulativam  componi;  et  quelibet  copulativa,  ""^  mcniai  aci 
loquendo  universaliter,  tunc  est  vera,  quando  pnmane  a  copulativx-, 
verum  significat.  Et  specialiter  discernitur  ex  hoc  esse  '^'i"%^^m.',',-^f^' 
vera,    quando   ambe   partes  principales  sunt  vere.     Nota  signitics  tiufti, 

,  -    .  .  ,      .  is  ,so  when  both 

lotamen   quod   proposicionem   equivocam  copulativam  stat    its  parts  arc 
esse    necessariam,    et    ambas    eius    partes    impossibiles;  ,,,,.  :,'''"^''  ,. 
ut    patet    te    ista:    uon    est    ita    qtiod    deiis   est    et  tii   es     cqnivocaijy 

„  .  ,  .,,..,,  .  .  ,  copulativc,  may 

asiinis.    Potest    enim    hec  mtelligi   kathegonce,   ita   quod     bc  truc  and 
negacio    cadat    super    actum    principalem   copulandi,    et   ^^°"\aisc'-^''^ 

i.T  consequenter    super  utrumque  actum   partis;    et   sic   est 
kathegorica  negativa   et  necessaria,   contradictoria  copu- 
lative.  Vel  potest  intelligi  copulative,   ita  quod   negacio      unless  the 
cadat    super    primum   actum   solum;    et  talis  sensus   est    iie^JI^t^on^f^iis 
impossibilis :     conceditur    tamen  propter  sensum   verum.     on  thc  tirst 

20  Nec  ex   hoc   sequitur   quod  tu  es  asiniis,   quia  antecedens 
non  infert  te   esse  asinum,   nisi   ad  sensum  copulativum. 
Hic    tamen    dicitur    communiter    quod    oportet    addere       To  avoid 
talem   coniunccionem   quod,   ad  hoc   quod  negacio  neeet '','."^'?""-^'' ',' '/ 

J^  '  T  o  o^       iccommcndcd 

utnimque    actum;    ut    sic :    non    est    ita    quod,    neeacio '« ''dd  ^^'<'^- ;ts: 
1    ,.  '  \        V         ■      ■       \  l  It  h-  not  Iruc 

2D  cadat    super    actum   copulandi   pnncipalem,    et   commvi- that  A  is  b  and 

niter  super  utrumque  actum  partis;   et  sic  est  categorica      This'"'^"'' 

negativa  et  necessarie,  contradictoria  copulative,  quod  tu  es      necessary 

asinus  et  quod   deus  est ;  tunc  cnim   cst  limitatus  sensus     prop"ositio'n'. 

kathegoricus,  de  copulato  predicato.  Ista  enim  :  homo  est,  et  signs  and  sense 

3o  deus  hoc  scit,  si^nificando  primarie  [per /zocl  auod  chimera  must 

'      "  .  i   .  '^'-  J.^,  .  correspond,  or 

est,    non   est   copulativa,    sicut  nec   proposicio   mixta   ex  tlie  proposiiion 

is  not  truly 

1,    2.    Cap.    and   Initial   S    desunt   15.  7.    v''  pro   univcrsalitcr    B. 

16.  ne"  B.  27.  <j/"/cT  copulativc  B:  vcl  potcst  intelligi  copulative,  -la  iiuod 
nefjacio  cadat  supcr  primum  actum  solimi  et  talis  cst  inipossibilis,  con- 
ceditur  tamen  propter  sensum  verum,  etc.         3o.  per  hoc  dcest  B. 


24  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  11. 

copulativc,      copulativa    et    alia    ypothetica,     cuius    actus    principalis 

^nany^cTsesl"   "^"  ^^^  actus   copulandi,    nec   proposicio  simplex  signi- 

ficans     primarie     eandem     veritatem     quam     copulativa 

significat;    quia   ad   esse   copulative  requiritur  correspon- 

dencia  signorum   et  sensuum.  5 

The  negative        Certum    tamen    est    quod    satis   debite   potest  negacio 

well^amM\'To  neg^re    utrumque    verbum    in   talibus,    quamvis  propter 

both  verbs  of  evitaciones  sophisticas  excludendas,   expressius  sit  ponere 

the  connected     .,,  .  ,  , 

membeis;  but   dlum  terminum,  qiiod,    respectu  ambarum  parcium;  tunc 

^idd  //?"/,'as°    '^o"   ^^^  copulativa,    sed   kathegorica  negativa  de  copu-  lo 

above.        lato    predicato.    Nec    obest    proposicionem    esse  ypothe- 

ticam,    cum    hoc    quod    2^    pars    dependenter  significat 

ad    aliam,    quia   sic   est   de   copulativis   quarurn    parciutn 

posteriorum     extrema     refei-untur     ad    extrema  |  propo-    B^i" 

sicionum    priorum;    ut    hic,    Sor    ciirrit   et  ille  movetur.  ^:' 

As  a  rule,  the        Unde  regulariter  in  taiibus  refert  relativum  suum  ante- 

'  a^mo^ijositi^on''  cedens  sub   habitudine  ad   totam   significacionem   prioris 

refers  to  the     proposicionis :   ut   idem   est  dicere:   omnis  homo  est  Sor, 

whole  preceding  '        f  •      ,•  •n       c  • 

proposition.     et    idem    est    masciilus,    ac    si    diceretur    ille   Sor   qui    est 

omnis    Iiomo    est    masculus;    et    sic   de   similibus   quibus-  20 

cunque.    Nec    dubium    attendenti  ad  experienciam   quin 

tali    proposicioni    correspondat   actus  ypotheticus  copu- 

landi;    sed  isti  oracioni,   ita  est  quod  Sor  currit  et  mo- 

vctur,   correspondet  actus  categoricus,   cum   tota  veritas 

Someiimes,     copulative  intelligitur,   ut  una  de  qua  componitur,   quod  20 
'^ot^'the^second"'  il^^   ^st.   Et   si  queratur  cuius  quantitatis  sunt  huiusmodi 

member  is      cateeorice,   dicitur  quod   sunt   multe,   cum  ilie  terminus, 

mcluded  m       .         "-^  ,  '  ^  .  .,  ... 

that  of  the  tirst,  ??<7,     demonstrat     ventatetn     communem     convertibiliter 

"is  copuradve'^  '^"ri"'   ^"'^'^-   ^^^™-   ^"1^   est   dicere :   Ita  est  quod  ego  non 
onlvintbrm;   sum,  et   dicere:   ens  est  me  non  esse.  3o 

as  A  is  BC,  and        „     ,    •,,  ■  .         •  •    •       •!  1      •    • 

A  is  B.  Sed   ille   termmus,   ita,   m   proposicionibus  copulativis 

^'^'aen'e'raliv^ '*  ^'^^ipi^^^^'    communiter    demonstrative,    ut:    ita    est   sicut 
uncierstood  as  ^20  dico,   cuius  unus  intellectus   est  talis:    illud  ens  est, 

demonstrative ;     ''      ,  ,.  ^    , 

but  such       quod  ego  dico.    Tales   enim   oraciones  sunt  equivoce,   et 

c'nipk)y''it'uius  ^^^^   respondcndo   ad   illas   sufficit   sensus   primarii  com-  35 

arc  cquivocai.    prehensio.    Et    ita   illa   est   concedenda,    tu    es,    vel  deus 

it  does  not      est,   et  tu  non   es,  cum   sensus   disiunctus   est  verus.   Nec 

compouiKi      prioritas   vocem   impedit,   quin  contingit  illam  intelligere 

lypotheticals    copulative;    quia,    ut    prius    dictum   est,    in   mixtionibus 

ivhich  ot  the     .     ^      .  '     ^       .'  ^  .         ' 

hypothetical     intelliguntur    huiusmodi   antecedencia  copulative.    Et  in  40 

signs  comes      ^    ,•.  •    ^^       -i  1    ..•  ..  j-    •  r  „*„ 

tirst;  talibus    mixtionibus   ex   copulativa  et   condicionali,    nota 


25.  inf  B.        33.  inti=«  B. 


\v 


CAP.  II.  LOGICA.  25 

contradiccionis   communitcr  facit  ipsa  esse  condicionalia,  v.  g.  whcn  wc 
ut    hic:    tu  es  homo  et  tu   es  asiiius  si  tu  es  cisiuus;    et  aiU^c  is  D  if 
sic  est   in   racionalibus,    ubi  art^umentatur  a   tota   copu-     ^  ".,■!! 'n'i  "* 
lativa    ad    alteram    eius    partem    communiter    in    syllo-  considi^rccl  as 

...  ,  .  .      ,.^„  ./         .     a  conditioiial. 

D  gismis    ypotheticis,    ubi   possunt  indiiierenter  specilicari 
a   nota  priori   et  a  nota  postcriori.  Nec  curo  sive  negata  And  it  such  a 

,.  ...  .  .,  .      proposition  is 

luerit  talis  proposicio,  sive  concessa  m  sensibus  equi-  cquivocal,  it 
vocis.  Ego  tamen  elegi  concedere  illas,  supposito  uno  .J^ii^^.Ji^,'^*- 'it"b . 
sensu   vero.   Et,   si   argumentans  probare  voluerit  sensum      grantud  or 

,.  ,.  ^  .  ,  ,     dcnicd :  bul  I 

loalium,     licet,     et    satis    conveniam     quod     arguatur    ao      prutiir  thc 
sensum    illam.  tormcr. 

Unde    probabiliter    potest    ista    dubitari :    non    est   ita  a  negative 

quod   deus    est    vel    rex   sedet;    cum,    intelligendo    illam  J^'i°tradicthi<'' 

ypothetice   disiunctive,   est  eque  dubitabilis  sicut  2"  pars.  a  disjunctivf, 

-    r>        ,         •  11-  1  -u  11  ■  •  "lay    ll"VC    tWO 

loSed    intelligendo    illam    kathegonce    negative,      contra-       diitcrcnt 
diceret  disiunctive  ponenti  principaliter  veritatem  disiunc-  '"  d\"nvfn''''thc^' 
tivam.   Et  si  queratur  quare  proposicio  convertibilis  cum  propositions  as 

,.  .     '     ,        .        *  '       ^  .......  scparatc,  or 

contradictorio    alterius    non    eque    contradicit    sibi    sicut    dcnying  thcir 
suum    convertibile,   dicitur   quod   in  proposicionibus  con-   BuJ^|iow''i""it 
■jo  vertibilibus    est    dare  gradus.     Unde   solum   in   converti- that  cach  of  the 

,  .,.,  *-  .  ,.    .  disjuncts, 

bilibus,      quorum     utrumque     ponit     explicite      omnem  convertibic  with 

veritatem    quam    ponit   reliquum,     intelligitur    quod,    si  ^jjjjj|.g^ij^(gj.     ^ 

nroposicio     contradicit    uni    talium,    contradicit    utrique.  the  othcr,  is  not 
L  ,  ,  .    .  that 

Lonstat    autem     quod    multe    sunt    proposicioncs     con-  contradictory;-' 


25  vertibiles,   tam    2'"   predicacionem   quam  2'^^  consequen- 


or 


Bccausc 
propositions 

ciam,     quarum    una     ponit     explicite     veritatem     quam        may  bc 

'       ^  .  .  '  ,       .      .  ,  ...  .,  convcrtiblc 

2"    non   sic  ponit;    ut  patet   de  istis:    honio  est  risibile;  cithcr  without 
3    duplum    est,    duplique   dimidium    est,    etc.     Proposicio     '"^ifxpHck"^ 
autem    nichil    significat    explicite,     nisi    quod    ipsa    vel     meaning  on 

^,.  .  ..„  .'.  ,..        cithcr  side,  o 

-■>o  aliqua    eius    pars  signihcat  primarie;    ut   patet   de  istis,     adding  such 
Sor  est  et  Plato  est,   et   ita   est  quod  Sor  est  et  Plato  est.  xhe^vcrTlunc 
B41*'    Sicut     enim     idem     est     homo  1    et     humanitas     et     esse    trutu  may  bc 

,         .  .  .       .,,  '  1,        ■  exprcssed  in 

hominem,     quamvis    signihcatur    nunc    collective,     nunc       dirtercnt 
abstractive  et  nunc   complexe:    sic   eadem   veritas   sisni-  lu"'?"'^!:^-,^"'; 

i  '  o  tlicsc  oitteient 

35  ficatur,    nunc    kathegorice,    nunc    ypothetice;     et    nunc  manncrs  add  a 
complexe,   nunc   incomplexe.   Et  hinc  videtur   quod  que-       meaning. 
libet  proposicio,   cum  ponit  veritatem  qua.m  primo  signi-    ti^^^^^o^si^s^- 
ficat    et    asserit,    quod    sit  affirmativa;    sicut    et  videtur  truth  is  that  ot 

,•,...  ,  ^  ,.      ^     affirming;  we 

quemiibet   actum    complexum  esse  actum  componendi  et  do  not  conceive 
40  copulandi.  Diversitates  enim  talium  actuum  propter  defec-      ^  positivc 

'^  r      I  proposition 

under  a  negative 

10.  Iicet  B.  27.   uX^  pro  ut  patet  B.  3o.   nt^  pro  nt   patet  B. 

e 

33.  yttive  z=  completive?  B.        3g.  quelibet  A. 


2b  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  II. 


torm  111  the  tum  iiominum  facilius  possunt  concipi  quam  explicari; 
wheif  its  torm  ut  nuUus  dubitat  quin  alium  modum  concipiendi  habet 
was  positive.    jg   ^^n    ji^  ^^f  quod  noH  est  ita  quod  deus  est  et  chimera 

let  thev  may  '  ■'  .  ^ 

be  both        est,    et    alium    de    tali:    non    est    ita    quod    deus    est    et 

convertiblc  wilh     ,  ■  ,     t-..   ^  •       -i^       ^  •  • 

the  same       cliimera   est.    Kt  tamen  signiticata  primana  convertuntur,  ? 

proposition.     prima    existente    affirmativa  et  alia  negativa;    et  tamen 

utraque    iilarum   convertitur   cum   ista   disiunctiva,    deus 

ncn  est  vel  chiniera  non  est.   Et  tamen   ilia  non  contra- 

dicit   copulative,   quamvis   equivalenter  opponitur ;    quia 

This  shows  the  contradiccio    debet    esse    prima    et    maxima    opposicio,  lo 

tiuth  ot  thc     cLiivis   non    est   medium.   Ex   istis  patent  retrule  de  modis 

rulcs,  argLung       •  .  .  . 

V.  g.  from  ihe   argumentandi  a  tota   copulativa  ad  alteram  eius  partem, 

whole  ..  .  •    ■    c     ..       L-        -^  ^•i  •!•  1 

copuiative  to    ^t  non   e   contra,    nisi  rorte   ruerit  pars  convertibilis  vel 
one  of  its      antecedens    ad    reliqviam.    Et    sic    de    aliis    regulis    veri- 

terms,  and  not  ...  ° 

conversely.     tatum   in  illa   materia.  i5 

We  must  now       Istis    premissis,     restat    videre    materiam    sophisticam 

examine  those  ..•  ^  •      ^  •    •  ..•  i    ,.•  t      ^ 

sophisms  which  contingentem   in  termmis  grammatice  relatis,   explicatam 

concern        communiter    intra    copulativas.     Sunt    erco    talium    rela- 
pronouns.         .  .       .  f  _  .    .  "^.       . 

Some  e.xpress  tivorum     aliqui    termini    relativi    vdemptitatis;     ut    ille, 

identity,  others    ■  ••  ^         .,■•  ..  _'.  ••        ],.■■]• 

diiYerence,  the  ifsc,  qui,  is,   etc.   Aiii   autem   sunt  termmi  relativi  diver-  20 

lattcr  connotingsjt^tjs.    ^    aliter,    alius   et   alter   et  cetera.    Et   diflFerunt 
it  in  diHerent    .     .         '     .    .  '  .  ..  .  . 

ways,  and  the  isti  termini  2"^  connotacionem ;  ut  alii  connotant  dispari- 

former  reterring  ^    ^  ■  ^        i-    j         v  ^       ..     j-  ■ ..    .. 

to  universal  or  tatem    essencie;    ut    alnid;    alii    connotant    disparitatem 

personal        qualitatisl    ut    alter;    et    alii    indifferenter    cuiuscunque 
identity.  ^      .  .  '  .  .        .  " 

accidentis:  ut  aliter.  Et  relativa  ydemptitatis  quandoque  2? 
referunt  sua  antecedencia  simpliciter  pro  communi,  et 
quandoque  referunt  relacione  personali;  sicut  aliqui 
sunt  termini  interrogativi  pro  personis;  ut  quis?  et 
alii  interrogant  pro  essenciis;  \x\.  quid?  Et  sic  de  multis 
famosis  apud  grammaticos.  3o 

Logicians  do         Est  tamen  una  regula  grammatice  in  qua  dissenciunt 
whet^ier^^or^^no  logici;   scilicet,   quod   omne   relativum   refert  suum  ante- 

the  pronoun     cedeiis    sub    habitudine    alicuius    actus    verbi    sui    ante- 

stands  ror  its  .  .  ..... 

antcccdent  as   cedentis;    sic    omne    tale    relativum    Iimitacius  se    habet 

afHrmed  bya  ..,  ..•,  ..i-  jcr,- 

preccding  verb.  q'-^^"^^    suum   antecedens;    ut   idem   est  dicere  quod  oor  3^ 

est  animal  et   illud  est  asinus,   ac  si  diceretur  quod  illud 
Ifnot,  \\c  c()\x\A  animal  quod  est  Sor  est  asinus.   Et  patet  ista  significacio 

not  know  that  ,1  j^ivt  ju^,.,. 

a  man  had      ^^   modo   loquendi.     Nam   nemo   dubitat   quin   sit   possi- 

committed  a    \^\\q    unum    abstulisse    furtive    bona,    vel    talem    actum 

thctt    withoiit  .  .  '        .  .  . 

knowing  who   particularem    fecisse,    cum    hoc    quod    ignoret    quis    fuit  40 

that  man  was:   -n  t      •     ,.  ■      ]•  ,.  1    .,.•  ..■,- 

which  is       illc-     Ipsi    tamen    qui    dicunt    omne    relativum   convertit 

evidently  false. 


iS.  (|it'  co>"'8;  intra  deesi  B.        J4.  scilicet  pro  se  habet  B. 


CAP.  II.  LOGICA.  27 

CLim    suo    antecedcnte,     concedunt    quod   si   sciunl   quod 

aliqua   res  fccit   aliquem   actum  bonum  vel  malum,   tunc 

non   ignorant  que  fuit  iila;   quia  quamcunque  rem  sciurit 

fuisse,    sciunt    fuisse    illam,     cum    omnem    talem    sciunt 

5  fuisse   rem,   nec   ii^norant   fuisse   rem.    Scd   ista   est   satis     And  to  say 

patens   pompa   sopliistica,    qua  dicitur  quod  egn  disiw^cte  d^s/uncfivelrVa 

scio   aiiis    fiiit  ille   qui  commisit   illud   furtum,    vel   quod-   a  nicrc  vcrbal 
,  ,  „        .  ,  .  ',.  quibble. 

cunque     factum     occultum.      Et     ideo     ostensio     talium      A  sophist 

occultorum      non      est     digna     nisi     premio     sophistico.  ^^""  ejth^g-'^.'! 

loOuerendo    ereo    a  tali    sophista    quis    fuit    ille    qui   fecit     or  another 

.    '-'   ,  .     ^  •'  -^    .  ,     ^  man; 

talem    turpitudmem,    diceret  quod   ego  et  qmlibet  homo        pcrhaps 
YS  Yi"    mundi   est    ille:   |  ideo,   cum   accusabit   se  de    quocunque  '"^houl/be 
furto,    dienilicabit    se    suspendi;    vel     promittendo    sibi  liangcd  tor  u; 

^  ^  .  ^  ,     ,    ,  or  his  reward 

quantamcunque     rem    pro    revelacione    sua    vel    labore      should  be 
i?quocunque,   dando   sibi   quodcunque   bonum   vel   malum,  *■  ^'^Jtiicthing " 

habet    ipse    contentari;   quia    promittebatur  sibi   aliquid,    disjunctively; 

et    iliud    datum    est    sibi.    Omnia    ergo    ista    sunt    igno-    anything  — 

rancium    grammaticam    sine    fructu    altercaciones    bom-    ^°°    °'    ^ 

barie. 
20       Sed    pro    ista    opinione    arguitur.     Si    enim    quelibet  .Argumcuts  pro. 

intencio   correspondens   tali   relativo  fuerit  inferior  inten- 't'],^"^!'^",''^^,,^'-'^ 

cione    sui    antecedentis,    tunc    inter    quascunque    inten-  i"-'»»  univcrsal 

.  ,.  .  ^     .     .     .  ^  .  than  its 

ciones   duas,    ordinatas   2'"   superius   et  inrenus,   contm-     anteccdent; 
geret     esse     intencionem.     Et    sic    communitas    termini  ^'^'*j',^;P||^^ '^" 
2  5  consisteret    vere    in  latitudine,    et   per  consequens   esset    multitude  of 

.    ,,     .  ,        ,  '  ,  pronouns 

processus   in  innnitum,    tam   ascendendo   quam   descen-     betwecn  tiie 
dendo  in  generibus   et  speciebus  cuiuscunque  predicati;     "^"attei^^al/'^^ 
et     per     consequens     periret     omnis     demonstracio     vel     varying  in 

.         .  11       /-  •  •    1-      •  ,         universalitv. 

sciencia,   cum   nulla  roret  species  specialissima  nec  ordo     and  each  6f 
3o  universalium.    Deduccio  patet   ex  hoc   quod,   capto   quo-  antecedents  of 
cunque  termino   quantumcunque  remisse  communi,  con-    the  loregoing 

...  4.         j  11.-  •  one;  which 

tmgit    ipsum    antecedere   ad   relativum   mmus   commune    wouid  be  the 
illo  ;   et  sic  inter  terminos  communes,  secundum  minimum      i'uin  ot  all 

.        .  ,  '  .  science. 

suorum    significatorum    esset  dare   terminos   medios,    ut 
35  inter    terminum    communem    ad    3    et    terminum    com- 
munem   ad   4. 

Similiter,   posito   quod  non  sint  homines  currentes  nisi   o.  it  only  two 
isti   duo,    Sor  et   Plato;    et   dicat  tercio   utroque   horum  "i^"»  ^  ^^!^  ^ 

.       .      '  _  .  ~  wcre  running, 

audiente,   c^uoA  aliquis  homo  currit,   et  adiungat  Sor:  Sor    each  of  them 

40  «on  est  ille,   et  asserat   Plato   cum   illis   quod    Plato    non     ^"  was //e^' 

supposing  that 


3.  sunt  pro  fuit  B.  6.  dst='  pro  disiuncte  B.  iS,  ig.    bo"<=  B. 

23.  fri'g  pro  superius  B.        32.  coiie  B. 


28  JOHANNIS  WYCLIF  GAP.  II. 

both  of  tliem    est    ille ;    tunc    videtur    quod    si    terminus    relativus    sit 
a^ifd 'that'^L^was  inferior     ad     suum    antecedens    (ut    pono    quod    aliquis 

less  general     homo   currit  et  Sor  non   est  ille,   nec   Plato   est  ille:  quia 

than  its  .  .  ...  ,  . 

antecedent,      quilibet    iUorum    trium    dicit    verum;     vel,     si    uterque 

'''"S1V« r''^  currencium    dicit    falsum,    quia    dicit   quod   Sor   non   est  i 

for  there  can  bc  ///^    ^^1    currit    vel   Plato    non    est    ille    qui    currit    etc.) 
assigned  no  /  .  ,       r  •  •        i 

reason  for      sequitur    cum    veris    quod   cnimera   non   est  animat   et  tu 

''tharthfy^^both   '''^■^<?5    illud;    aliquis   liomo   currit  et   Sor  non  est  ille,     et 

lied,  or  tliat     aliauis    liouio    currit,    qui  non   est  Sor:    quod   est   contra 

one  was  to  be         -'  '     -^  .  _,  .    . 

beiieved  rather  grammaticam.   Nec   dicetur  racio  quare  Sor   dicit  verum  lo 
than  the  other.  -^^     ^^^^    ^^^^^    Ciceronis    dicto,     quin    per    idera    Plato 

diceret  verum    cum   eodem. 

3.  Arsument  aJ       Similiter    iuxta    sepe    dicta,    est    dare    universalia    ex 

lfthe're^'are     parte   rei,   que   sunt  singula   suorum  inferiorum.   Ex  quo 

universals  e.v    sequitur    relativum    converti    simpliciter    cum    suo   ante- i3 
parte  rei,  every        ^  ,      .  r  i  r 

pronoun  would  ccdente,    et    omnes    conclusiones    reputate    ralse    rorent 
*'"Tor  ifs^"'^     concedende;   ut   concedendum   est  quod   aliquis   homo  est 

antecedent.      turvissimus     et     indignissimus    latro,     et    rex    esset    ille; 
The  univcrsal  f  ^.  .  .... 

he  would  be  a  quia    homo    communis    est   omnis   homo.    h.t   sic  aliquis 

''^af  the^^same""/''^'^    peccando    maximam    materiam    in    mundo,    et   deus  20 
time,  since  it    g^t  ille.    Et   sic,   si   Quis   fecit   quantumcunque   occultum 

stands  for  the     .  .        ,.    7  .  ^  ^    .       .,,  -         ,.    - 

universal,  .Wa«.  factum,    tu    scis   disiuncte   quis   ruit   ilie,    quia    disiuncte 
fl^e^^un^verlaf,    ^cis    quod   Sor    vel    quecunque  alia  persona    fuit    ille,    in 

Somebody,  we  sciendo    quod    fuit    aliquis.    Et    sic    non    fieret    sola    vel 
shoiild  know  ,  .^.  .  -'.  .,  ,- 

disjunctivelv    diflerencia    inter  ista;     omms   homo   est  animal  quod  est  20 

^''^'tny^si^-T"^ ''^^ioii^^le,    et    omnis    homo   est  animal  et  illud  est  racio- 

action.        nale.    Et  sic  de   multis  scole   communium   incredibilibus 

similibus. 

Answers.  i.  We      Ad    illud  dicitur,    sicut  prius,    quod  generaliter  tenet 

""any  mentar'  regula    supra    dicta,     Et   pro    materia    primi    argumenti  3o 

proposition     gunt    3    dicenda.     Primo,    quod   contingit  proposicionem 
means  either  its         .  .  ....  .  ,    .  n       i> 

signs  or  the     anime   componi   ex  m  i  tencionibus  signorum   vel   inten-    b  42 

w\\"en'we^'know  cionibus  signatorum.   Et   communiter  scientes  ydiomata 

a  language  we  habent    nronosiciones   de   intencionibus  vdiomatum   sub- 

generallv  mean         ,.  '       '  .    .       .,  ,       .  •       '1  ^         i-i         •>- 

both;  the       ordmatas    proposicionibus    de    intenciombus    naturahbusoD 

subordhia'te  to  signatorum.    Et    tercio,    actus    anime    vocantur    propo- 

the  latter;      siciones     eo    quod    illi     inmediate    ponuntur     pro     veri- 
and  tlie  acts  of         .  .  \  .  .       . ,-.  t^         u  j-    •* 

the  mind  are    tatibus    signatis,    etsi    non    signihcent.     Per    noc  dicitur 
propositfons,    Quod   quilibet  terminus  relativus  proposicionis   in  anima 
even  when  the  primo    modo    est    intencio   sienificans    ad   placitum   rem  40 

objects  tor       '^ 
whichthey  stand 
have  no 
e.xistence.  ^^  ^j^  ^^.^  ^j  j^  ^    utrique  B.  7.   vei's  B.  11.   cic'onis  B. 

18.  indigntiff'''  B.  20.  maxi™  ma™  B.  22.  dp'«  B.  32.  am'e  B. 

37.  me'=  B. 


CAP.  II.  LOGICA.  29 

sianatam    ner   accidens,   et   omne   si^nificatnm    ner  totam     in  mcaning 
.    .  .  .    ^  ...  cvcrv  pronoun 

proposicionem  antecedentis:  et  sic  contmgit  ipsam  con-  is  dcductively 
verti  quo  ad  consequenciam  cum  antecedente.  Ut  hic: '''':„^^j"^!j^,^t"^'^ 
ammal    potest    esse    et    illud    est    Sor;    ista    enim    con-    L^nt  it  '«  as  a 

•"  .  .....    prcdicatc  less 

3  vertuntur    quo    ad    consequenciam :    ammal   erit   ammal      univcrsai. 
quod   potest    esse.    Et    contingit    relativum    esse    inferius    -j  i''^"  man^iJ' 

subiecto   quo   ad    predicacionem  ;   ut;   Jiic  hotno  est  albits,   ^vhitc,  and  he 
•Fr  r-  ivT  I         •  7r  ■    c     ■  l  ^^  ^,  /te  stanos 

et  ille  est  Sor.   Nam   hominem   esse  album  est  mrerius  ad     ibr  ihe  man 

hominem  esse,    quamvis  plura  significet;    sicut   commu-  "iVkif  islcsV 
loniter    facit    relativum.     Sed,    loquendo    de    proposicione  uuivcrsal  than 

.      ^        .      .  man. 

anmie    2'    modi,     tunc    termmo    relativo    correspondent     But  in  the 
multe  intenciones,    quarum   aliqua   est  forte  illud   ante-   ^tc*^ n"av ^hav^e 

cedens.     Non    enim    sunt    intenciones    anime    primo    de  many  airtcrcnt 

....      mcanniiis,  and 

eodem  generate;    sed   per  eandem  mtencionem  contingit    onc  ot"thcm 
1 T  frequenter  tam   vicissim   quatn   simultanee  diversis    acti-     ame^ccdcnt 
bus    concipere    illud    idem:    et    sic   contingit  talem   pro- Thus  thc  same 

.    .  ^  .  ,  '        .         .  ,-  •  •,  mcntal 

posicionem    anmie   2"^   suhordmacionem   diversis  actibus     proposition 
esse     kathegoricam     et     ypotheticam,      affirmativam     et  "dj^fercnt^^^and" 

negativam,     veram     et     falsam,     vmmo    contradictoriam       cven  sclf- 
.,  .      .      .     '         ,  .    .  ,.  contradictory ; 

20  sibi    ipsi.    Sed    secus    est    de   proposicione  vocah   et    de  and  as  tor  the 
proposicione    anime    facta    ex    intencionibus    signorum ;  ^1^^,.^^^^]'^^^^  tl^ 
nec  sunt  actus  tales   nobis   notissimi   aliquales,   sed  sunt       a'"e  mcre 

.  ,         .        ,  .       .         ,  .  .  accidcnts  that 

accidencia   de  genere   accionis,   nrmantes   mtenciones   et  scrve  to  Hx  the 
generantes   habitus  per  ipsorum  frequentem  eleccionem;   °  '"nitn'd  °"' 
ofi  de  intencionibus  ergo  non  habemus  experienciam,   sicud 
de  actibus. 

Secundo     notandum     quod    continqit    terminurn     esse  Onp  t^'i'm  may 

...  ,.  ^  .  ^     ,  ,.  bc  callcd 

mtenorem    rehquo    aut    superiorem,    vel    quo    ad    predi-      intcrior  to 
cacionem,    vel  quo    ad    significacionem.     Unde    patet    ex  p,"'d?ca\i'on"or 

■>f,  Jictis     quod     relativum     communiter     est     inferius     suo  i"  signitication 
'  ,^  .         .  .  ,  and  thc 

antecedente  quo   ad  predicacionem,   et  superius   quo  ad     pronoun  is 

significacionem,     sicut    communiter    sunt    inferiora    per  '^',1^'^'°'  '"  ,^0^ 

accidens,  per  apposicionem  atrregata  ex  sienis  diversorum   jn  the  sccond. 

generum.    Unde    sic    loquendo    de    mferiontate,    videtur  is,  it  scems,  an 

35  michi   quod   contingit   in  infinitum  descendere,   cum  non'"^"'*!^^^^^^^.^"^' 

contingit   capere   commune   quin  per  aliam  accidcntalem  much  we  may 
r  .      ^  .  add  to  the 

adieccionem    potest    intelhgi    hmitacius.     Ex    hoc   tamen  antccedent,  we 
non   sequitur  quod  non  sit  dare  speciem  specialissimam ;     ^,-each'the'^ 
quia   sub   specie  specialissima   contingit  habere  quotlibet    individuality 


14..  geminanti  B.  i5.  fTlan"?  B.  22.  a' 9«  pro  aliquales  B.  35.  in 
fimum  B. 

32.  Predicacionem  —  signijicacioiietn.  We  should  say  to-day: 
extension  —  intension  (or  comprehension). 


3o  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  11. 

Yet  \ve  can  get  intencioncs     accidencium;     et     inter    speciem    et    suum 

specics,  for     genus    proximum.    Sed    talia  non   erunt  illius   coordina- 

after  this  point  cjonis    cum   connotabunt   encia  diversorum  predicamen- 

is  attained  .     .  ^ 

there  are       torum;     ens,     cum     est    communissimum,     quo     claudit 
accidents  which  ^      j-      •  •  •     - 

may  be  added;  contradiccionem    esse    communius,    cum   omne  posse  sit  .i 

but  these  do     ^s^ie 

iiot  interfere.         ^    '  ^  ,     ,       .    .     , 

The  terms  Sed     3°    notandum    quod    logici    habent    pro    eodem 

inferior,   prior,  ,  .  ...  ,.  "^         .  .  ,. 

and  more      tenmnimi  esse  iiifenorem  reliquo,    vnorem,  iimversaliorem 

universal  mcAw  ^^  comniiiniorem :  et  unum  dicunt  reliquo  communiorem 
the  samc  .       .  „         .  ,        ,  .       .  , 

among         quo    ad    significacionem,    2'"    quod    plura   signihcat.    Et  10 

any^^ter"!!  h^a^s   consequenter    ponendum    est    unum    vocatum    infinitum, 

.    "1°'"'^.         in   quacunque   proporcione  1  volueris  reliquo  maius.    Sed    B  ^S" 
signihcation,  ^  ^    .     *^      , .  '  ■       -r-  ■    ■ 

thcy  call  it     termmus    universalis    propter  suum   significatum    dicitur 

Wemust"\"here-  communior,   quo   suum   primo   significatum    dicitur  com- 
fore,  admit  an  j^yjjjj;3[5ilijjc;.     q^   gjc   communitas   termini   non   consistiti5 
vifinite,         ...... 

signifying  more  in    latitudine,    sicut     nec    proporcio    coinmunitatum     se 

But^a^^universai  habet    in    aliqua    proporcione    numerali    nobis    cognita. 

term  is  more    gt   communitas    termini   solum    finita  significantis  nobis 
common  when  .  .       .  .       ^  .... 

it  can  be       est    alterius    racionis    quam    commumtas    termnn    signi- 

'^"^^more   °     ficantis    nobis  infinita.    Ideo  non  sequitur,    etsi    una   sit  20 

individuals;     i-eliqua     infinitum     maior,     quod    sit    infinitum     magna; 
and  the  relation    .      ^      ,.    .  ,  .      .    '      ^  „..,,.  ", 

of  nniversality  sicut    dicitur    dc    maioritate    superficiei   ad   hncam.     Ista 
unhxrTals      Hutem   dicta   circumstant   dubia   cuicunque. 

cannot  be  ^j   oni   Jicitur  quod  conclusio  non  sequitur,    nec  forct 

known  to  us.    .  .  .  '  .    .  ■,    ^  •!  •       ■       ■       r 

if  ono  is       illa    oracio    mixta  proposicio,    cum.   dehceret   sibi  signi- s.s 
nnVve\-sal'tliaii  ^^'^^'^^o    proposicionis,     co     quod    nemo    intelligit    illam 

another.  it  does  proporcionaliter,    cum    cuilibet   proposicioni   oportet  cor- 
not  follow  that  ^      ^        ,  '  ■       ■       ■, 

it  is  infinite.     rcspondere    unum   actum   prmcipaiem   preter  actus  cor- 

^■„^.'.!n  f^rJlvV^'"  rcspondentes    partibus.     Pro    materia   tamcn    illius    sunt 

nothing:  the     ^a    notanda.    Primo    quod   intelHgendo   illum    terminum,  3o 
proposition,  so  .  .  ^ 

statcd,  is       ahqiiis    homo,     personaliter,    habetur    communiter    cum 
therrbei^i^^^no  intencione   speciei   intcncio    de    aliquo   singulari    homine. 

one  act  of  tiic  Et    ideo    dicit   Aristotcles    quod    aliquis    homo   est  singu- 
mind  by  which  ,      .        ^      ,       .    .  ,      .  .,.,..' 

we  may        laris.   Et  logici   ponunt  quod   signa   particuiana  nmitant 

Note"ihat'xomc- ^'-^    supposicioncm    personalem,    cum    aliter    viderentur  35 

man  is  more    supcrfluerc    si    non    supperadderent    ad    indefinitas.      In 

tlie^^i^ndefinite    transccndcntibus  tamen   generibus  et  terminis   2*=   inten- 

man,  and  it     cionis  supponuiit  termini   cum   signis  particularibus  pro 

imphes personal  _i  '  .  .  .       ? 

supposition.     communibus    et    singularibus    indiff^erenter;    ut    substan- 

Not,  howevcr,      .  ,  .  ,.  .  ,  ,  ^  - 

in  the  hii^hest   ciarum,    vel  umversalium   encium,   quoddam   est  univer- 40 

genera  ot  ail,    gale,   quoddam   singulare.    Et  universalium   quoddam    est 
nor  as  regards  '    ^  '^      .  .  .  .     ^ 

logical  entities.  genus,   quoddam   species.    Sic    ergo    intelligendo  aliquem 

18.  guitas  B.        19.  giiitas  B.        23.  cmcj  pro  cuicunque  B. 


CAP.  II.  LOGICA.  3 1 

homiueiu,    limitando    ad    ccrtum    singulare,    sicut    com-  Aud 

•    ^   ,1-  1    L    •  ^  "^  •  V        r        ^    undeistandiiiff 

muniter  mteUit;unt   plebei   et  negantes  universalia,   loret    tiy  some  man 

verum    quod    aliquis   houw   ciirrit  et   Sor  uou   est  ille  qiii    .   |}.'^?r'''""  . 
T  -^  _  .  ^         individnal,  il 

ciirrit;     sed    tunc    referret    relativum    suum    antecedens   mig!it  bc  irue 

.     .  ,      .  ,  .  .  ,  ,.  ,    tliat  some  man 

?  smgulanter    pro  homme  communi;   quod   conceditur   ab  ^.^,,.,.  ^„^  ^ /^ 
aliquo   currcnte   dicerc.    Quod   si   intellisatur  antecedens  ,,""' /"''' ''"' 

^  ...  .    .      "icn  ne  wouid 

incontracte,    tunc    cum    paribus    foret    talis    proposicio  mcan  a  certajn 

,.  ,  j    L  r        ^  •;»  t     c  ■       ^     -11     individual,  not 

lalsa;  sed   hoc   toret  verum:    ille  uou   est  Sor,   sicut  ille     a  common 
houio  qiii  ciirrit  uou   est  Sor,   dum   falsum   est  quod  Sor        A^d^i 

lo  uou    est    ille    qili    Clirrit.  understood  in 

Et    ex    istis    patet    2^^    quod    sophismate    componente     ^pro^position 

sic:    aliqiiis   houio   ciirrit,   et  ille  uou   est   Sor,   et   ille  no?z  ^•^^"''i^  .'-""^  *^'^'^' 
^         ,  '   .  ,  '  hut  A  ts  not  he, 

est    Plato,    talse    compointur;    ymmo    talse    componeret         true. 
referendo    ad    eundem,    sic    componcndo:    aliquis    hniuo   not^adniit  t^iic 

i5  currit,  et  ille  uou  est  Sor,  et  illc  unu  est  Plato:  eeminando     proposition 

.    .  .  .  .    snmc  maii  runs, 

tamen   proposicionem  antecedentis,   vel  per  unum  intelli-      aud  hc  w 

1  ]•  r        ......    1-  1    .,.-  not  A,  and  Iie 

peret,     vel    per     diversos.    loret    tahs     copulativa    vera,       ^,  „q;  j^. 
sicut   et  esset,   intelli^endo  illum  terminum,   ille,   demon-  f°'"  '^^'^  caunot 

.        ^  .  .  .  .         ,,.  rcter  he  to  tlie 

strative.    Et  sic   Socrates   ahter  intelhgeret,    inteUigendo  same  individual 

2o  totum  simul,  quam  duo  inteUigentes  seorsum,  geminando '"''"jp"!;\''i'"i'j'^,"'' 

primam    proposicionem.    Nec    est    inconveniens,    vmmo     proposition. 
.  .  .......  And  it  is  quite 

communiter   convenit,   quod  similhmis   signis   correspon-     possible  tor 

dent  diverse  veritates  primarie  signilicate;   et  speciahter  ^j|.,.,j|;,°  ^it^ns  to 

intelHgendo    terminos    communes    contractc     ad     aliqua  mcAi\  diitercnt 
.  .  _      .  .  singulars. 

25  smgularia;    ut    communiter    faciunt    moderni,    vocantes 

singulare   pro   quo   componunt   predicatum.    Et  iUis  foret 

idem,   aliqiiis  homo   ciirrit  et  Sor  uou   est  ille,   ut  si  com- 

poneret   quod   aliquis   houio   ciirrit   qiii  uou   est   Sor;    sed 

ahter   inteUigentibus   non   sic   esset. 

3o      Tercio    nota    quod    relativum    quandoque    refertur    ad   Thc  prononn 

.       .,,  ^  ,  ,  mav  stand  lor 

terminum    pro    suo    signihcato,    et   quandoque   ad   totam      tlie  term  it 

B43''    proposicionem    pro    suo    significato    ad     terminum ;  j  i-it  ^'^"|','^'^^,^:|.i'J!,y^,'"'" 

in     exempHs     propositis      ad     pronosicionem,     ul     hic:     proposition 

,  .  *  ^      ^    .        ,  ■,-,,,  ■  rclativelv  to 

cniiuera    uou    est   amuial    et  tu  vides   illud;    potest   enim      tbat  lerm; 

35  inteUigi   quod    tu   vides  illam  veritatem  qiie  est  " chimeram 

uou    esse    animar-;    vel    aliter    quod    vides    auimal   ^znjcf  :iud  sucli  senses 

uou    est    chimera;    et    in    multis    differunt    tales    scnsus.       dirterent; 

Quandoque    taincn    oportct    relacionem    fieri    ad    totam    ^'''"must'^'^  "^ 

proposicionem     pro    suo    primario    si^nificato;    ut    hic:      necessarily 
,^  .  ,  ,  •   ,  •     T^  ^    •  ,  •    ,  •       stand  for  a 

40  Sor  ciirnt  et  hoc  placet  michi.   Potest  enim  placcrc  michi         whole 
de   non  esse  rei,   et   de  eius  suspensione,   aut  aUo  eventu,  toJ-T^mav^ilke 
et   si   illa   non   placeat  michi,   Ideo   patet  quod    iUc  veri-    v.  g.  certain 

'  '  qualities  in  an 

5.  fin''  B.        II.  fotle  B.        22.  filrnTs  B. 


32  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  II. 

individual,     tates  distingwuntur.    Possum  enim  odire  quod  ille  peccat, 

^i'ndividua]'^     vel  peccatum   illius,   quod   idem   est;   et  tamen  non  odire 

himseif.       ged    amare    ipsum.    Et    sic    possum    ignorare    quod    ille 

est    pater,    vel    paternitatem    eius,    quod    idem    est;    et 

tamen  non  ignorare  ipsum   esse,   quod  est  eius  essencia  5 

et    ipse.     Videtur  tamen   quod   ego   non   diligo  liominem 

esse  in   fovea,   nisi   quodammodo  diligam  eum  dileccione 

confusa    naturali,    vel    aliter    inordinata.     Nec    cognosco 

Petrum    nec    aliquod   accidens  suhiecti,    nisi    cognoscam 

ipsum   subiectum,   cum  omne   tale   accidens  sit  suhiectiun  lo 

aliqualiter  accidentaliter  se  habere.   Sed   de   istis   actenus 

sufliciat. 

3.  We  answer        Ad    3"^    dicitur    quod    est    dare    universalia    ex    parte 

^m^GrossTtcste"  rei,   et   hoc   secundum    quinque   gradus,   ut  docet  Lincol- 

there  are  fiye  niensis  primo  posteriorum.   Aliqua  enim  sunt  viniversalia  i5 
specics  ot  i.  r  ... 

universals:     priora,     singularihus     corruptibilibus,     non     fundata     m 

be"bretheh-     ipsis.   Et  hoc   dupliciter:   vel   quod   sint  raciones  fundate 
singulars,  and   i^   Jeo  sine  alterius   indigencia,  vel  in  intellieenciis,  vel 

are  nottounded  .  ,,      .       .,  ,        •,  ^  • 

in  them  but  in  j"   m  constellacionihus  celestibus.  Omnes  enim  manieres 
An°t4'is"or''in    universalium  vocantur   ydee,    vel   forma  exemplares,  vel  20 

the  heavenly    faciones,     numeri,    aut    principia    producendi    aut    cau- 
constellations;  ,.    .  -,  •,•  •  •  , 

and  they  bear  sandi   ista   corrruptihuia.   Et   prime   sunt  idee   eterne,   et 

'^The''first'™""  vocantur    a    Lincolniensi    concreatrices    rei,     nec   ponunt 
thc  eternal      aliud    nisi    deum    esse,    et    talia    posse    produci    a    deo 

ideas,  which  /  '  '^  . 

assume  only    secundum    ordinem    debitum    et    mensuram,    ut    prouu-  2? 

.^"d^Hirpclw "  cibilitas    hominis    in   deo  esset,    quamvis  non   esset  alia 
ot  producing    essencia  preter  deum,   cum  sit  coeterna  et  correspondens 

creaturcs.  ,..,..  ,  ,. 

producitati   dei,   sicut   coeterna  cum  deo  est  taiis  veritas: 

They  are  in    /,,.;^^    possunt    ordinate    produci.     Nec    potest    illa    veritas 
God  as  an  .  -^      .    .      .  ,  \  ,  ^     .  •    •     r     .     o 

extrinsjcal      poni,    nisi    in     deo    qui    est    plenus    veritate,    nisi    rorte  .-10 

''^Hfm  to"      equivoce   sit   in   aliis,   in   quibus   est   deus.   Et  notum   est 

produce  by ;     quod    illa    racio    est    exemplar    extrinsecum    iuxta    quod 

deus     producit,    cum    non    possit    producere    illas^    nisi 

they  measure    secundum  suam  producivitatem.  Ideo  sunt  cause  princi- 

the  beins  oi         .  ^  ,  •         ..  o  - 

things,  and     piantes  et  numerantes,   hoc  est,   mensurantes  esse  rei;   c\.  :>o 
know'thm"s    i^l^s    oportet    cognoscere    cognoscendo   res.     Quis,     rogo, 

rightiy  without  coenosceret   hominem    debite,   nisi   precognoscendo   quod 
knowing  them.         *-  ,  .,.  ,  „,      ,    ,  •  ,     ,  •       ,•  ,       ,• 

est    causabdis  a  deo   2"^   debitam     habitudinem   ad   alias 
partes   mundi?   et  illa   causabilitas   est  ydea   primi  modi, 


1 

II.  a^qua'  accF  B.  16.  corupti'"  B.  21.    (pn^^ prn  principia  B. 

23.  r'rl  pro  rei  B.  26.  essc  B.  28.  produci'^  B.  34.  ce"  pro 

cause  B.        35.  y'v'  pro  rei  B. 


(^AI'.  II.  LOGICA.  33 

Causabilitas  vero  correspondens  causativitati  intelli-  The  second 
gencie  est  universale  2'  modi.  Sed  causabilitas  cor-  species'a*rc 
respondens    causativitati  orbis  celestis  est   universale   3''       passivc 

j.       -.     ,  .  ,.  .      .  j-      ,•  •       potentialities. 

modi.    Unde    universalia    prmii    modi    dicuntur  nunc   in       The  lirst 

5  predicacione    materiali    esse    deus,    quia    nullum    alium      ""IreTn'^ 

ponunt    esse,    nunc    distinewi    2'"   racionem    ab    invicem    .  °"s.  ^ense 

"  .  .  .^  ,,  ,.  ,.  ,     identical  witii 

et    a    deo,    cum    smt    raciones    rormaliter     diverse,     sed  God,  in  anothcr 
nec    substancie    nec  accidencia;     et  nunc  dicuntur   esse  Hi'm'anVfroni 

homines,     quia  sunt  potencie   ex  quibus    homines    fiunt.  ^"'^''"other,  bnt 
.  .  .  .  neither 

B  44^  Et    ad    istum    sensum    dicunt   philosophi  |  quod   quelibet  snbstances  nor 

creatura  fuit   eternaliter  in  deo   in   sua  racione.  Tliere"ar'e^also 

Sed    preter    illa   tria   est  dare  universales  substancias       universal 

,,,..,.,  ,         .  .  substances 

rundatas    in    smgularibus:    ut    esse    nominem   est  verrtas,  founded  upon 
ymmo    necessitas    communis    cuilibet   hominum:     et  illa  ^\umanar\s^ 

i5veritas    est    species    specialissima.    Sed    plebei    et    bruta,  common  to  all 

.  .  .  .  .  men  ■ 

cognoscendo     hominem     in     suis    accidentibus,     ut    per  but  the  peopie 

figuram,    vocem    et   alias   proprietates  accidentales,     etsi  1-^0".  man^onlv 

coenoscant  confuse   hominem   seu   speciem   illam,   tamen '^.^■.'"s  external 
?  .  ,  ,      '  .  .       activities,  which 

prrmo     cognoscunt     accrdens     vel    proprrum,     posterrus     l<nowledge 

2ospecie;   et   illud   vocat   Lincolniensis  universale  5^'  modi.  a  Hftli  kfnd  of 
Et    de    alirs    speciebus    unrversaliunf    Porphyrii    et    suis      universals. 
distinccionibus   dictum    est  superrus. 

Nec  dubito  quin,   concedendo  veritates   correspondere         These 
quibuscunque    proposicionibus    veris,    concedendum    est  ""'^jj^g^.,'*!^"^"*' 

25  communiter    illa    universalia    esse;     ut    hec    proposicio  g'""nted;  forthe 

.  necessitv  of 

necessaria,    homo  est,   significat   primarie  veritaiem;    et,  man's  e.xistence 
cum   sit  necesse  illam   esse,    patet   quod  oportet   distin-    dis^^^n^uished 
swere  tanquam  priorem  a  quacunque  tali  veritate,   illinn    i'i'om  the  fact 

7        .  ^  i,       ...  ^  .  ^  of  this  or  that 

Iwminem    esse.     Et    rilam   verrtatem   suppono   esse  essen-   man  existing. 

?ociam,     naturam,     vel     speciem     humanam.     Et    propter  ^,f-^j^jj°'"^"g^^jgj 

ignoranciam    talium    universalium     lapsi    sunt    moderni    the  moderns 
.*•  ,  ,•       •  •  •  ,  i"to  many 

rn  multos  errores;   ut  alrqur  negant  termrnos  unrversales,        errors. 

aliqui   dicunt  quod  non   est    signare   quid  talis  terminus  Afo"^ev/^/s^has 
communis   significat:   et  sic  nuUa  talis   proposrcio  signi- no  signification; 

^  .  F        .  ......  '       ^     ,    .,,        ^  otliers  that  it 

35  ncat    prrmarre    srcut    est.    Aliqur    drcunt  quod   rlla   pro-      signifies  a 

posrcio,    homo    est,    singulum    hominem    significat    esse;  J|"j|i"'^g,[?g^g"j'j 

et    sic    quelibet  proposicio   sianificat  primarie  sicut   non   to  mean  as  it 

...  .  .       is.  Others 

est.    Alii    dicunt    quod    est    dare    qualrter    ex    parte    rer    admit  that  it 

primarre  significat  talis  proposicio,   sicut  illud,  qiialiter,™'^^^^  ^^  ^^  ^^' 

40  non  est  ens.  Sed  ipsi  peccant  in  noticia  significacionis 


1.  cali''  pro  causativitati  H.        3.  cativitati  B.        5.  mlij  pro  materiali  H; 
ib.  nuliam  aliam  B.        (i.  po"'  B.        cj,  po"  B.        21.  pon  B. 

n 

:> 


34  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  11. 

but  say  that  as  termini,    cum    ens    sit    commune  ad  omne   ens  predica- 
'fn^vhich^thev'  "^^^^;     ^^   omne    significatum   proposicionis;    ut   patet  4° 
are  wrong.     metaphisice   2°,   et   5"    metaphisice   capitulo   de   ente;   et 
6"   metaphisice  c°   2°. 
We.  therefore,       Suppositis   ergo  omnibus  istis  delineatis  a  logica,   patet  5 
first  conciiiVicfns  q^od  tales  veritates,   hominern  esse  producibilem,  hominem 

of  the  last     esse    etc.    sunt;    et    illas    suppono    denominari    per  talia 
argument,  ,  ',      .,  .,.  ,    ^'.    .  .       ,         .    . 

because  the     abstracta,    prodiicwilitas   hominis,    essencta  homims,    etc. 

fiiTantecedent  ^t   illa   sunt  universalia   que   ego   pono,   sicut  et  antiqui 

is  personal  and  concorditer     nosuerunt.     Et     tunc     ad    3^    primas    con- 10 
not  essential.  .  .    . 

But  we  admit   clusiones    dicitur    quod    sunt    negande,    eo    quod    ante- 

the  last:  there  cedens    relativi    stat  personaliter   per  limitacionem   signi 
is  no  dmerence  ...  i-        •  ,•        i  1  i      •  r 

in  saying  That  particulans   et  predicati  personalis.   Ideo  relativum  refert 

necessary ;^ov  ipsura   personaliter   et  non   simpliciter.   Sed   ultima   con- 

It  ts  necessary  ciusio    est    concedenda,    cum    eque    contingit    intelligere  1 5 

tor  man  to  be ;  .  '  r 

for  the        termmum    communem  supponere  contuse  tantum  a  parte 

*no7personaK    subiecti    sicut    a    parte    predicati,     precedente    termino 

but  essential.    confundente;    sicut   conceditur    quod  ho>ninem  esse,    est 

necessarium;    sic    quod    necessarium    est    hominem    esse. 

Et    talis    supposicio    in    sensu    composito,    ubi    non   est  20 

signare    singulare    pro    qvio    proposicio   verificatur,    sed 

propter  primarium  significatum  termini,  est  una  manieres 

And  iii  this     supposicionis   simplicis.    Sicut  ergo   predicacione  speciei 

men^arTon^    j7///r^.s  homines  sunt  uuus  hovwy    quia  communis  homo, 

and  an  animal  gic    animal    est    omne    animal,    sicut    omne    animal    est  25 
is  every  animal.       .  .  , 

animal.   Et  sophismata  que  videntur  sonare  m  oppositum 

sunt    in    onus    logico,    inpediencia    eum    ad    breviter    et 

faciliter    loquendum,    et    intelligendum   sapienciam   anti- 

quorum.  ] 

birterent  Sed   ulterius  notandum   quod  diversimode  inventi  sunt    B  44^' 

answered  tl^ese  auctores    respondere    ad    evidencias    factas    contra    illam 

objeciions      posicionem.     Et     credo     quod     difficultas     distingwendi 

differently;       ',,.,...  .  .      .  ^  . 

and  as  some    probabilius  111   ista  materia,   et  apparencia  inconsonancie 
^  posidon  "^    conclusionum  sequencium   quo   ad  wulgus,    fecit   multos 
because  of  the  dimittere    illam    posicionem.    Unde    recitabo    communes  35 

difhculty  ot  .  '         .  .         .  , 

answering,  I    raciones    et    responsiones    in    illa    materia,     ut    veritas 
usuaf"problems  magis    appareat.     Videtur   quod,    si    tale    universale    sit 

and  soiutions.  quodlibet    eius   inferius,   tunc  non   distingwuntur  univer- 
I.  How  can  rve  ^  .       .  '     .  .  ^ 

distinguish     salia  ad  invicem   vel  a  singularibus;    cum   omne  singu- 

"adfotlierand^^^^    sit    species    specialissima,    genus    intermedium    et4" 
from  their 
singulars'/ 

5.  delnat^  B.         12.  _p' /^ro  personaliter  H.  16.  tm  pro  taiilum  B. 

27.  in  o"*  pro  in  onus  B;  ib.  eu,  or»^"  B. 

I.  See  De  Ente  Predicamentali  p.   i,  1.   1,  2;  p.  2,  I.  27. 


CAP.  II.  LOGICA.  35 

genus    gencralissiinum ;     et    per    consequens    eonvcrsini 

e  contra  non  est  genus  vel  species,   nisi  singularis.    la 

illa  materia  est  duplex  responsio.   Prima  negat  universale  Some  say  that 

esse    singulare    et   speciem    esse   genus    generalissimum,    not^pro%riy 

3  vel   sic    mixtim ;   quia,   cum   termini   tales   2*^  intenciones     species  and 
...  .  ^     .    .  •        ,•  ,  •,,•       genera,  since 

Iimitant    aa    supposicionem    simplicem    solum    pro    illis    these  cannot 

que  primo  significant,   patet  quod,   sicut  raciones  illorum  '^supposk?o°n"*' 

signiticant  seu  differunt,  sic  et  illa;  nec  sunt  illa  universalia     T^us  these 

"-.,.,  ,   .  .,,.  iiniversals  are 

a  singulanbus  separata,   sed  insunt  illis;   non  tamen  sunt    in  them,  but 

loilla.   Et  illa   responsio  satis  tollit  evidencias  supradictas.    ^"^  "o^ /Aey-. 

Sed    alia    est  responsio,    concedens    omne   universale 

esse  quodcunque  eius  inferius,  quia  termini  tales  2^  inten-       Another 

cionis  possunt  supponere  supposicione  simplici  generali,  *°he^'°"iyg,.g3^' 

ut  hic:   animal  predicatur,  demptis  speciebus;   vel  suppo-    '^  ^'"^h  of  its 
...  .    ,.  ,  .  .        ,  ^    .      particulars,    but 

i5sicione     simplici    speciali,     ut    hic:     anunal    est    species    with  different 

specialissima:    supposicione    personali;    ut    hic:     animal    ®"PP°s't'°ns. 

est  Sor.     Nec     impediunt    termini     2^    intencionis    tales 

supposiciones,  existentibus   aliis  extremis,   proporcionatis 

ad  tales  supposiciones.    Et   isto   modo  invenies  auctores 

2o  sepe  loquentes,   ponentes  universalia   multiplicari  nume-     It  is  in  this 

rosius  in   suis  singularibus.   Et  totum  universale  per  hoc   ^un^versa^l  is*^ 

differt     a     toto    integrali,     quod     ipsum     est     eius    pars      ^aid  to  be 

...  ^         '     .^  ,  '  .  ^    .       multiplied  in 

subiectiva,    et   non  totum   integrale   est   eius  pars;    quia  its  individuals. 

aliter   non    vere   predicaretur  genus  de  sua  specie,    nec     whoie^ira' 

2  5  universale    se    haberet    ad    sua    singularia  sicut   essencia  subjective  part 

,     ,  .  .         %^        .  ,  .  .      of  an  integral 

trina    se    habet    ad  sua  supposita.    Et  sic,    demptis   evi-  whoie,  and  not 

denciis,     quantum     ad    eleccionem    responsionis    in    illa     ^'jfo^lie^' 

materia,   non   dubium  quin   intricacio  non   est  in   reipsa,  difficulty  is  not 
,.■..-,  ,  ^,  .  .....  .  '^      '     in  the  thmgs 

sed    in    signis.     Nec    uubium   quin   iUe   due   responsiones  themselves,  but 

3onon     contradicunt;     sed     eadem    est    sentencia    tenendi     and^^t^houah 
utriusque.     Teneo     ergo     2""''     responsionem,     que     est   ^^oth  answers 

^..  ^,  ,.      ^  ,  ,.^  .        come  to  the 

communicacior;    et    cum    hoc   dico   quod   est   dinerencia  same,  l  prefer 

universalium,   ut  prius   dictum   est.  ^^^  mo7e'^  ^^ 

Unde,     pro     responsione    notandum     quod     tripliciter  convenient  in 

35  accipitur  differencia:   primo  modo,   pro  quacumque  acci-  Ditference  may 

dentali  proprietate,  sive  separabili,  ut  accidencia  generum,      ^ddental 

sive      inseparabili,      ut     passiones     per     se     inexistentes.      property, 

Secundo     modo    accipitur    pro    speciali    qualitate,      que  specific  qiiality, 

non    est    substancia,     sed    principium     substancie,    sicut  a^^^ubs^tanM  or 

Aoracionalis.    Sed   3'''   modo    accipitur    pro    relacione,     que  the  relation  of 
1-/Y-  ,•  V.        .        ,.rr-  •       ,  non-identity 

est^  unum   dinerre  a  reliquo.   Et  sic  differencie  duorum    between  two 

things. 

33.  8''  (d"^  ?)  pro  dirtereiicia  B.        ^-.  ij  grun  B. 

35.  See  De  Ente  Precficamentali,  p.  32,  1.  5. 

3* 


36  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  II. 

Agaiu  two  may  priorum  moduium  affirmant  ditferenciam  3"  modi. 
diHer  totally,  as  ^o  jiotandum  quod  tripliciter  dicuntur  aliqua  differre 
individuals,  or  ab  invicem :   vel   totaliter   2"'   essenciam,   sicut  duo   indi- 

two  ditierent        .  .  .  .        ' 

species;       vidua    vel    due     species     incommunicantes,     ut     Sor    et 

''whoie^and^tr -P^^^o,    homo    et  asinus;    vel   2°  parcialiter,    ut  |  vel  duo  3 

P^'"t;,        particulariter,  ut  sineularia  que  communicant  in  partibus    R  45' 
or  merely       f  '  ...  .  . 

logically,       mtegralibus,    et  universalia   que  communicant    m  parti- 

views^beLe     ^'^^^     subiectivis :     quomodo     difFerunt     corpus  Sortis     et 

ditierent.       medietas  Sortis,   et  animal  et  homo.   Sed  tercio  dicuntvir 

aliqua    difterre  secundum   racionem,    quarido    eadem   est  10 

essencia  utriusque,    sed   raciones   formales  sunt  diverse: 

ut  quantitas   eiusdem   subiecti,   et   figura,    et  superficies, 

et    eius    concavitas.    Sicut     enim   curvitas    accidit   linee, 

sic    concavitas    superficiei.    Et    sic    sunt    isti    tres    modi 

Some  dittcr     differendi    specie   specialissime  difFerenciarum,    cum   ali-  i5 

f^-enei-ica^h",      ^^^i   differunt  primo   plus  quam  genere,   ut  deus  et  homo, 

s°!^^,        alia   genere,   ut  homo   et  albedo ;  aliqua  specie,   ut  homo 
genencally,  r  .  .  . 

some  "       et  asinus;  aliqua   numero,   ut  Sor  et  Plato.  Aliqua  eciam 

specificallv,       i-rr  ...o,,  1-  ^  ^-j  ,-^ 

and  som"c      difterunt    o"    modo    m    genere    et    sunt    idem    subiecto 

individually.    sinsulari :   ut  fimira  Sortis  et  eiiis  ciuantitas:  eadem  tamen  20 
And  some,  °  .      -'  " .  .  -'  .  . 

though  diftering  est  essencia   utnusque,   quia  Sor.   Essencia   enmi  famose 

specificallv,  mav  .  ,.•  ..  u-»  i-^ 

be  ideniical  "  vocatur    substancia    que    potest    per    se   subsistere,    licet 

with  the  same  quandoque    cuiuscunque    predicamenti    species    vocetur 

essencia,    sicut    et    substancia,    respectu    sui    accidentis. 

Some  difter     Aliqua    autem     dififerunt     et    secundum   racionem,    dum  2d 
only  logicallv,  ..    •  j  ■         1  ...  •  •  ,.  •        • 

while  thev  aie  sunt    idem    smgulare;  ut  memoria  anime,   et   racio   ems- 

the  same       Jem.   Memoria   enim,   racio   et  voluntas,   sunt  una  anima 

singular  being;   .  .  '       .  .  ' 

as  the  mind  is  m  numero  et  differunt  inter  se.   Aliquando  non  differunt 

memorv,        „m  •  j  -^         !_•      ^  i^      • 

reason  and"will.  2™    racionem,     dum     unum    sit    subiectum    altenus,    sic 

quod  forma   dicit  idem  subiectum   et  superaddit  modum  3o 

vel    racionem ;     sive    forma    sit    accidens    accidentaliter 

inexistens,    ut    albedo,     sive    accidens    per   se  inexistens, 

ut  passio,   sive  substancialis  qualitas  per  se  i*'  inexistens; 


I.  Multipliciter  aliqiui  ditlerent  in  marg.  B.  5,  6.  Another  hand- 

writing  from  tlte  words  vel  duo  particii»' B.  i3.   sua  pro  eius  corr.  B. 

14.  ut=  pro  et  sic  B.        25.  tn;  a'  above  B.     .  28,  2g.  Aliquando  —  alterius 
in  marg.  B. 

5,  6.  The  second  handwriting  (from  f.  45*  to.f.  122*)  is  illegible 
rather  on  account  of  its  beiiig  very  close  andmuch  abbreviated 
than  from  careless  penmanship;  while  the  third  (f.  122*  to  176) 
is  just  the  contrary.  The  tirst  is  fairly  good.  From  f.  45*  to  122* 
there  are  many  marginal  notes,  very  fevv  of  any  value.  —  Ut  vel 
duo  particulariter  is  evidently  a  duplication,  including  a  mistake. 
I  liave  lcft  it  in  the  text  because  the  page  begins  \\ith  those  words. 


CAP.  II.  I.OGICA.  37 

ut    racionalitas  inest  homini;    et   quodlibet  illorum    dicit 
eandem  essenciam   in  numero. 

Sed  4"   dicuntur  aliqua  secundum  racionem  [differre,]    Thore  is  yct 
etsi   dicant   precise   eandem   essenciam  et  predicentur  de      diitereifce 
5  se    invicem,    secundum    equum   ambitum.     Sed   raciones    (called  also  a 

.     .  ?  .  .  ,      .  distinclion 

diverse  insunt   illis;   ut   existente  unica  fenice,   tunc  fenix      without  a 

1-       )'ii-     ..         -n  1  •      -.  j  •  difterence),  as 

universalis   diriert   a  iUa,   non  subiecto  sed  racione,   cum     bctween  the 

illa    sit    incommunicabilis    et    fenix    communis    est   com-   ""ivcrsal  and 

.     .         .  tne  individual 

municabilis    et    illa    aput    aliquos    vocatur    distmccio    et  phocnix;  there 
j-n'  •         r^^  •  ^       ]■    -^  j  j^rr     ^  can  beonjyone 

lonon    ditierencia.    Et  per  ista   dicitur   quod   genus   dinert    oi  each,  but 

a  sua  specie  secundum  partem,  cum  sit  reliqua  species,    ^'^'^  former  is 

^    .  ...  ^  .      .  .  .  ^  coinmunicable 

que     totaliter     dividitur     a    priori    specie;     sicut    homo    to  successive 

,••:•  1  i-cc     ^  c  ..*  singulars,  and 

communis  per  aliquid   singulare   dirtert  a  Sor,   et  tamen  the  other  not. 
est  Sor;    et    econtra   Sor    difFert    ab    homine    communi,    ]^J^  ^y  ''^p 

'  .  .  '    dinerence  tliat 

i5  non  secundum  suppositum,   sed  secundum  racionem,  cum      the  genus 

1  ■,-  .1  •  .     ■  •    diftcrs  trom  its 

sit  communicabilis,   et   homo   communis   est    incommuni-    specics,  and 

cabilis;   et  sic  homo  communis  dupliciter  diflfert  a   Sorte,    *'^^  umversal 

'  .  ^  .  '         trom  the 

quia    et    secundum    suppositum   et    secundum   racionem.  individual  man. 

Et  sj  dicatur  quod  si  Sor  differt  ab  homine  communi,  .Vccordingtothe 

20  tunc  non   est  homo   communis,    iuxta   exponentes   dictas     i^A 'differs' 

tractatu   proximo;    dicitur  quod   ibidem   exponitur   diffe-       fiom  the 

....  ^  .      ^      ,.„  .       universal  man, 

rencia    primi    modi    et    non    complete    ista     dmerencia,    he  is  not  the 

quia     paulative     oportet     ascendere     in    tales     subtiles  ""b^^t  Ythen"' 

materias.   Undc  sicut  prius  dicitur   rquodl   oportet  resol-      purppsely 

^        .  ■*,       ,      .  ,.  avoided  going 

2.-)  vere    primum    termmum    in    exponendo   huiusmodi   pro-     into  all  ihe 

posiciones;    ut    ista:    Sor   differt  a   specie  debet    exponi        '^/hes*e° 

resolvendo    hoc   verbum    differt,    significans    confuse    ad  differences,  on 
,.rr  ■  ,•  .      ^  ,.  ,.v.  .    accoiint    ot  the 

dinerencias    supradictas;     ut    si    Sor    aliqiia    dijferencia     ditficulty  ot 

differt  a  specie,  ergo   Sor  differt  a  specie.   Et  antecedens  But^it"is'dear 

'io  patet    ex    hoc    quod    Sor     racione    incommunicabilitatis    }}]?^  A 'l'"*? 

\.a-  •  T-  •  .    .  „         .  .        difTer,  if  he  is 

diriert    a    specie.     Et  tunc  ista   proposicio:     Sor  ista  in-     incommuni- 
communicabilitate  differt  a  specie,   debet  exponi,   ut  supe-  u,]ivers"l  no^ 

rius  dictum     est:     Sor     ista    incommunicabilitate    est,    (?^  ^s  may  be  set 

.      ....  .  torth  bv 

species  est,   et  Sor  ista  nicommunicabilitate  non  est  species.     cxposition. 

35  Igitur    etc.     Nec    sequitur:    ista    incommunicabilitate    vel 

individuacione  Sor  est  ille  homo;    ergo,    secundum   illani 

est    species;    et    conformiter    dicitur    ad    omnia    similia. 

2°    dubitatur    si     ens    transcendens    sit    commune    ad  H-  J\ 

.  transcendenl 

deum    et    ad    omnia  creata,    ut    supra    dictum  est.     Et  Beina  common 

both  to  God 
and  crealures? 


2.  ea  pro  eandcm  B.  3.  difterre  deest  B.  4,  b.  dc  fe  1  =  de  se 

s?  B.        16.  incommunicabilis  B.        23.  paulatic  1 
ffe  (=  specie?;  B. 

21.  See  Logica,  vol.  I,  p.   122,   I.  4 — 16. 


ipsis?  B.        16.  incommunicabilis  B.        23.  paulatic  B.        24.  quod  deest  \i 
26.  ffe  (=  specie?;  B. 


38  .lOHANNIS  WYCLIF  GAP.  H. 

if  so,  then     videtur    quod    non,    quia   sic    foret   alia   ydentitas  quam 

'  "an  i^dcntity  ^  identitas  generis,  speciei  vel   numeri,   et  per  consequens 

bcyond  that  of  summa    diversitas    vel    diflferencia   non   excluderet  idem- 
genus,  species  .  ..... 

or  number,     ptitatem,    sicut    summa   magnitudo   excludit  parvitatem; 

coSxisT  wfth"the  et    sic    de  omnibus  similibus   infinitis  denominacionibus  5 
greatest        positis.    Videtur  eciam   quod  deus  sit   causatum   a  deo,  1 

possible         ^  ^  .  ' 

diyersity;      quia  ens  transcendens   est  primum   causatum   a   deo,   et   B  ^S* 
^be  caused°by    deus   est   iUud,    cum   ipse  sit  omne   ens,  sicut  homo  est 

Himself,  since  omnis   homo. 

He  caused  all  .  .  ,      ,       ,.    . 

being  and  Sed    pro    illo    supponitur    quod    duphciter    commune  jo 

'But  on^the     possit  univoce  participari  suis  inferioribus:   vel  secundum 
other  hand,  the  racionem    differencie,    sicut    universalia  participantur  a 

universal  can         '        .  ^.  ^  . 

belong  to  its    suis    mdividuis;    vel   racione   transcendencie,    vit  racione 
''two "vays;"    cssendi,    sicut    analoga    participatur.    Primo    modo    non 

either  as  a     es^  gi^g  univocum,    quia  sic   esset   genus.    Sed   2°   modo  i5 
difference  or  as        .  .  .    .  ■       ■  r-  •      -n 

a  transcendent  satis  univoce   participatur,   cum   signincat  omnia  lUa  sub 

Thc^first  nVusT  codem    signo    naturaUter    representata.    Unde    licet    ens 

be  denied;  but  ji-anscendens  sit  omne  ens,   non   tamen   aliud  a  deo,  vel 

the  second  is    .  .  .'  .  , 

univocal,  sincc  mferius  deo,    est   deus.    Sicut  ergo  non  sequitur:    homo 
'same'bv^thr  communis  est  Sor  et  ille  homo  communis  est  Plato:  ergo,  20 

same  sign.     ^^r  est  Plato;  ita  non  sequitur:  ens  transcendens  est  deus 
It  does  not  '  ^  »•    j  j 

follow  that     et   ens   transcendens  est  aliud  a   deo,    ergo,    aliud  a   deo 

besides  God  is  ^^^    deus.    Nec    est    maior    color    in   istis    quam    in    suis 

...  9°^'-  t.  ■    convertibilibus,  sic  areumentando:   homo  est  Sor,  et  homo 
that  rvhich  is  .  '       .    .  .  ,  . 

God  is  indeed  est  aliud  a  Sor :  igitiir  Sor  est  almd  a  Sor.  Nec  sequitur:  2  5 

God'-  but"this  Hind  quod  est  aliud  a   d/eo  est  deus :    igitur  aliud  a   deo 

is  a  subject  of  ^gi  ^ieus  •  xxt  non   scquitur:   illud  commune  quod  est  aliud 
transcendent  '  .....  ^      .       ,         . 

bcing.         a    Sor   est  Sor;  igitur  aliud  a  Sor  est  Sor.   Sicud  enim 

iinhersai  inan  homo   communis   est  Sor,   ita   est   aliud   a  Sor;    sicud   in 

is  that  ivhtch   s^q  convertibili :   Sor  est  homo,  et   aliud  a  Sor  est  homo  :3o 
is  A,  and  that  '       ■  . 

whtch  is  other  igitur   Sor    est    aliud  a   Sor.    Nec   sequitur,    hoc  est  deus 

et    hoc   est   aliud    a    deo;    igitur,    aliud   a    deo   est  deus; 

sicut    non    sequitur:     Ista   natura    communis    est    Sor     et 

illa   est  aliud  a   Sor:  igitur  Sor  est  aliud  a   Sor. 

All  deductions       Nec    est    maior    color    in    ista    deduccione    quam    sic  35 

aie  mere^'^  argumentando :    homo    est   Sor  et  homo  est  aliud  a  Sor, 
paralogisms. 

T 

5.  similihus   underncath  omni,bus  B.  11.  jiti''  B.  17.   eo  pro 

eodcm  B.        27.  nec  above  ut  B. 

16.  Univoce.  In  the  great  question  of  the  Analogy  of  Bcing, 
moderate  Realists  ahhor  using  the  very  term  iinivoce;  but  their 
analogia  proportionis  secundi  generis,  as  Suarez  calls  it,  does 
not  seem  to  differ  very  substantially  from  Wyclifs  position.  Yet 
the  slightest  difterences  are  important  here. 


CAP.  II.  LOGICA.  3q 

ersio  Sor  est  aliud  a  Sor ;  nec  est   talis  deduccio   svllo- "VV».v" /s  Gorf,- 
gismus    expositonus,    sed    paralogismus    syllogismo    ex-    tium  "(Jod". 
positorio  oppositus,  sic   argumentando:   hoc  est  deiis,   et    f,^]°ly"^^ 
hoc  est  aliiid  a   deo'    ergo  deiis  est  aliiid  a  deo,    posito  "ihis"  has  only 
T>  quod  iste  termmus,  hoc,  convertatur  cum  transcendente.  the  pointing  to 
Areumentatur    enim    affirmative    a    superiori    ad    suum  ^°["'^"^'"8;  "ow 

o  .  .  i'  _        thcrc  arc  two 

inferius.    Pronomen    enim    non    est    demonstrativum    in        distinct 

1    ^  •  ..     pointings  here: 

proposito,     nec  vere   pronomen,    sed   termmus   converti- or  if  it  be  not  a 

bilis   cum  ente.    Et   si  intenditur  eius  sienificati  demon-  demonstrative, 

.      .  .  .  it  means 

lostracio,     tunc  aliud    demonstratur    in   maiori,    aliud    in  transccndental 

o-       ^  o  ^      •!;    j  j  i     n/    ..         •*     tieiiic,  which  is 

mmori.    Sicut    ergo    Sor    est    illiid  qiiod    est   Flato,    ita      ,Jot  Cod. 

qiiodlibet   est   ens  transcendens,    qiiod  est  deiis ;    sed  "o»  ,.  J^or  does  it 
"  ..•'-'  '  tollow  that  God 

est  deiis.    Nec  sequitur,    si   deiis  est  illud  quod  est  crea-      is  caused: 

tura    vel    creatiim,    quod    deiis  sit  creatura  vel  creatum.     ^°by\he°  ' 
i5Deus   tamen   necessario  est  supremum    causatum,    sicut  ^"'^^™3tion,  is 

t  '  reallv  caused. 

est  creatura  per  naturam   assumptam,   ut  narrant  theo- 

logi.     Non    est    vis,    sive    ponatur    illa    conveniencia    in 

transcendente    idemptitas,    sive  non;     ideo    consequens. 

Philosophus    tamen    loquitur    de    idemptitate    in    genere 

20  et  non  alia. 

Ex  istis   patet  quod  illi  qui  dicunt  nullum  individuum   To  deny  that 

esse  speciem   ad  iilum   sensum   quod  nullum  individuum  '^"  a^specie^s^, 

potest    communicari    multis    individuis    separatis,    et   illi  .because  ot  its 
...  .  ...  ,.,  singulanty,  and 

qui    dicunt    quodhbet    mdividuum    esse    quodlibet    suum  to  admit  ihis  in 

25superius,   et   econtra,   intelligendo  per  terminos  2*^  '^^^^^- beion^o^irv^ to  a 

cionis   sua   denominata  confuse,   non  contradicunt;   sicud  species;,  \s  not 

.  '  •11         contradictory : 

nec  illi   qui   concedunt   quod   homo   est  species  et  nullus  we  grant  that 

homo   est  species.    Prima   enim   significat   quod   esse  ho-  common^^and 
ininem   est  communicabile   cuicunque  individuo  hominis;  .deny  that  the 

....  .    .  .       .  mdividual  is  so. 

3o  et    2'^  significat    quod   nulli   mdividuo   hommis   contingit    Propositions 
sic    communicari.     Nam    communissime,    cum    terminis  ""'ditTerent'^''^ 

significantibus   per  se   idem   significatum   sed  variatis   in   sigmfications, 
.    .  ^  ...  .    .  according  to 

supposicione    vel   modo  significandi,    proposiciones   sunt  the  supposition 

valde   disparium   sensuum,    ut   hic:   homo  est  homines  et^^^ 

ob  homo  est  homo;  A  videt  hominem,  et  hominem   videt  A; 

homo  coynmunis  est  omnis  homo,    et  homo  singularis  est 

omnis  homo. 

Sed   3°    dubitatur    si    universale    recipit   accidentalem     ui.  Can  a 

predicacionem;     ut    conceditur    quod    homo    communis       '^'"J^Yive 

40  comedit,     dormit,      et    facit    quidquid    singularis    homo      '^f"^^'?'''{, 
'  '  1        -1  o  attnbules? 


3.  sic  argumentando  in  marg.  B.      9,  10.  ut  demra"  B.  i5.  fpp  = 

supremum  B.        32,  _£«/.to  per  sc  B.        38.  du\' pro  dubitatur  D. 


40  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  II. 

If  so  tlic       facit,    sicut    derisorie    arguunt    illi    quibus    deficiunt    ar- 
iiniversal  maii  ^       ■        •   ^  ^      •  ^       t-^       •  j    ..  j 

eats  drinks  and  gumenta    in    ista    materia.    Lt    videtur    quod  non,    quia 
has  many      gjj,  idem   esset  album   et  nigrum,   sedens   et  non  sedens: 

opposite  a  1  _  7 

quaiities  at     generaretur  et   corrumperetur;   et   esset  maius   et  minus 
'         se    ipso;     et    sic    de    multis    inconvenientibus.     Videtur  5 
if  not,         tamen    quod    suscipit  1  predicaciones   accidentales,    quia    B  46 

universals  are       ,•  n  ^  •  !•  •    •         i-       -j 

of  no  use;     aliter     supernuerent     universalia,     nisi     aliquid     possent 
besides,       facere    vel    ad    aliquid    deservirent.    Nec    haberent    uni- 

universal  .  .  .    ^         .  .     .  .  ... 

accidents  would  versalia  accidencia  subiecta  illis  proposita,   nisi  inessent 
then  have  no         ,     ^         ••         ;„  ■  ,  •  ^         u   ..         • 

subjects.       substancus    2'^,  que    ideo    mmus   sunt   substancie    quam  fo 

substancie    prime  secundum   doctrinam  Philosophi;   quia 

minus     substant     accidentibus    quam    substancie    singu- 

lares. 

To  answer  Pro  iUa   materia  notandum   quod  duplex  est  responsio, 

A'"?'denv"that  sicud  in  prima   materia.    Aliqui   enim  negant  tales  pre-  i5 

they  receive     dicaciones    accidentales    formales   de  substanciis  univer- 

such  attributcs.  .     .  .  .  . 

salibus,    distmgwendo    pnmo    de    4    generibus    predica- 

Predication  is   cionum.   Alia  enim   est  predicacio  secundum   essenciam, 

(i)  esscmiai     quando  predicatum  inest  subiecto,  sed  non  per  formalem 

inexistenciam    suo    subiecto;    ut    liic :    hoino    est   aiiiiual,  20 

species    est    albiiin,    ct    generaliter    quando     predicatum 

significatum    est    nomen    substantivatuin    per  subiectum. 

or  (2)  accidentai  y^jijj    £si-    predicacio    per    inherenciam    forme,    ad   quam 
bv  tnherence  ot  .       .      "^  ^-  ...  ^ 

a  form ;       contmgit    esse    motum,     vel    mexistenciam    quam     con- 

"be^denied:'"  sequitur  per  se    mobilitas;   ut   quando  predicantur  verba  25 

'i"'?a"ity  i?  ".°' adiectiva,    vcl    nomina    adiectiva    substantivata  per  sub- 

irliite,  but  it  is  .        '  .  .  ,.^  . 

tliat  which  7s   stanciam;    ut   hic:    liomo  qiiantijicatur,   qiialificatin;   agit, 

"'"''■         patitiir,    locatur,    durat,  seciet  vel   ditatur.    Et   tales   pre- 
dicaciones    negantur    de    universalibus    et     de     terminis 
ultimate    abstraccionis :    ut   liinnanitas  non   cst  alba,    nec  3o 
essencia   generat.    Et    sic    dc    similibus  predicatis  perso- 
nalibus,    Humanitas    tamen    est  album,    et    essencia    est 
generans,   intelligendo   in   negativo   genere   substantivato. 
Or  (3)  by      3"=^  modus  predicandi   est   predicacio  secundum  causam, 
'^""rScr"' "'^    hic:    dies  est   lacio   solis,    motus  c.st   mobile,   et   sic   de  35 
or  (4)  as  a  merc  aliis.   4"  predicacio   est  secundum  habiludinem;   \i\.  homo 
'^relat'ionf       intelligitur,   similatur;    et   sic   de   aliis   relacionibus   difle- 
rentibus.   Et   tales  predicaciones   recipiunt  universalia. 
Why  these  are       Causa    autem    quare    negantur    predicata    particularia 
iTthe  essence   ^^   tcrminis  abstractis,   est  ista.  Termini   abstracti  ordi-40 
received 


3.  a"  jf  ro  album  B.         17.  )"  pro  primo  B.         2(j.  na"»  pro  nomina  B. 
28.  sedet  tn  marg.  B.        33.  m^"  pro  in  negativo  B. 


CAI>.  II.  LOC.ICA.  41 

nantur   ad  signiticandum   simplicilcr   \critates   abstractas      accidental 

■  ti         ^  j      IV  ■,.  c      ■     attributes    (siich 

quas   primo   sii;nincant,   eo   quod  alitcr  sequitur  contusio        y.  „  gs 

locucionum  distincucncium  huiusmodi  veritates;   ut,  curn     ^i'litteness)  ii 

'^  .         '      .  would  be 

aliud    sit    esse   hominem,    et    esse  albiim    eciam   aliud   (et      esscntially 

5  sic    de    ceteris),     quomodo     cognoscentibus     haberentur         ^^"  ^'  '^' 

signa   distingwencia   huiusmodi  veritates?    quoniam,    di- 

cendo   quod    r'   est  qualitas   et  eciam  albedo  vel  albacio, 

modo,     si     isti    termini    supponercnt    concretive,     sicut 

homo  est  album;  tunc  sicut  homo  est  albiis,  ita  humanitas 

10  esset   albacio;    nec    esset    distinccio    accidencium    a   sub-       and  there 

...         •        i\T  ■^  1  ■j.  ±     •11     1  .u     would  he  no 

stancia.   Non   ergo   sequitur:   humanitas  est  ille  homo,   et     distinction 

ille    homo    est    albus;     erso,     humanitas    est    alba,    quia        hetween 

^    \    .  .  '     ^  accident  and 

humanitas  est   cssencia  hominis;    que  si  esset  alba,   tunc      substance. 

esset     albedo;     talem    enim    sensum    limitat    subiectum, 

1 5  supponendo   abstracte. 

Unde    aptissimum     medium     inveniendi     differenciam  Aristot!e's  rule 

vel    distinccionem    aliquorum    est    regula  Aristotelis:    Si    wiietlleTVwo 

aliquod    ens    inest  uni   quod   a  reliquo   removetur,    tunc  ^'"ngs  dirtcr  is 

.  ..„  .     ^  ,         .      ^  the  possible 

ista  dirierunt;   ut,   quia   esse  hominem  potest  manere  cum       absence 

hj  K  ..    11    ^  •  •      •  •   ^      ^-i  of  the  one,  tlie 

oc    quod    esse   album    tollatur    lam    ipsis    existentibus;  other 

ergo.    quod    est    essc   hominem    et    quod    est    esse    albuni      •'emaining; 

..X-  .  .^  .  .  .      .  wlitteuess 

dmerunt.     Et     illam     differenciam     nomino     supradictis  ditTers,theretore, 
abstractis.    Quando    tunc  unum   est  communius  ad   reli-   "^"^  Himamty. 
quum,   tunc   non   sequitur  simpliciter  negacio  superioris 
25  de   suo   inferiori;    ut  non   sequitur:    ista   potencia   est   in-      A  quality 
comniunicabilis   et  illa    essencia   est    comniunicabilis ;  ergo     ihc^^essencc 
iHa    potencia    non    est    illa  essencia;    sed     bene    sequitur  i^nt  that  which 

....  .  .  .  .  .  is  the  cssence 

quod  illa   qtie  sunt   illa  polcncia   et  ista  essencia    differunt.  and  that  which 

Nec   esset   possibile  tollere  illam  regulam  condicionalem,    are  ^dit?erentf 

3o  Infinitive    tamen    oraciones    sunt    concrete,    nec    conver- 

tuntur  cum  abstractis,    ut:    hominem  cecum  esse  est  ho- 

minem    esse,    et    per    consequens    homo.    Cecitas   autem 

non    est    homo;    ideo   non   convertitur.    Verumtamen   in  The  univcrsals 

C3USG    thc 

re   cecum   esse  est  esse  cecum   et  per  consequens  cecitas;  individual   and 

3b  sed    signa    non  convertuntur,    ut   dicit  Aristoteles.    Uni-  theretore  are  of 
.°  .  great  use;  thcy 

versalia     ergo     causant     individua,     et    per    consequens        sustain 

multum    deserviunt   in   universitate.    Nec   sequitur;    uni-  accl^dents^onlY 

•  versale     facit     illum     cursuni;     ergo     currit :     sicut    non   "°'  particular 
•^  "  ,     .  .  .       ones,  and  are 

sequitur    de    deo.    Homo   communis   ergo   tacit   quicquid  therefore  less  of 

substances  than 
their  singulars. 

3.  lacu  corfi  pro  locucionem  B.  5.  quo  B.  g.  et  pro  est  before 

album  B.  11— 13.  est  ille  —  est  essencia  iii  marg.  B.  22    no?o  D. 

25.  po  usually  passio  B.  27.  po  B.  28.  po  B.  29.  ydi''=™  pro 

condicionalcm  B.         3i.  ct  pro  cst  B. 


42  .lOHANNIS  WYCLIF  CAP.  II. 

homo    singularis  facit,    cum   causat  illud   efficienter;    et 

tamen  non    loquitur,    generat,   comedit,     et    sic    univer- 

saliter    substat    accidentibus    universalibus    tantum ;    sed 

singulare    substat    tam    singularibus    quam   universalibus 

accidentibus,   et  ideo  est   magis  substancia.  5 

Secondly,  we        Alia  vero  responsio   admittit  terminos  tales  in  suppo- 

™fliev'^re"ceive'    sicione    personali,    concedendo    quod    homo    communis 

accidents  in     currit,    sicut    et    ille   homo:    et  est   eiusmodi    cuius    est 

their  ....  . 

particulars,     aliquis    singularis   homo.    Nec  sequitur  ex   hoc  quod  sit 

^"\^ifat  ^h^eir'^  sapiencior  |  vel   maior  se  ipso:   sed  bene  sequitur  quod    B  32'' 

particulars  are.  sjj-    sapiencior    vel    maior    quam    est    in    isto  vel  in  isto 

The  Universal  ^.  .  ^ .  . 

would  not  then  supposito.    Nec    sequitur,    si    generatur    et    moritur    vel 

great^er^^fhin     corrumpitur,    quod   non    est,    sed    bene    sequitur    quod 

itself,  but      incipit  vel  desinit   non   esse   in   isto  vel   in  isto  subiecto. 
greater  than  in  ^.        .  .  .  n        •,  tvt         c 

one  or  another  Et    sic  ridet  cum   ridentibus  et   net  cum   nentibus.    Nec  i-J 

By  "this' nie^ans,  sequitur    quod    sit    monstrum,    quamvis    habeat    infinita 

.  i'  P"  hj?^'^     capita    et    omnia    organa    hominis    singularis,    quia  non 

inhnite  different .     ^  .    "  .  ^  ,     ,  .7,  „     , 

attributes,      in    eodem    supposito,    sed    in    diversis    habet    illa.     bed 

negativel^oVa^^^^g^tive  negantur,   ut  non  sequitur:   iste  Jiomo  non  sedet, 

least  negaiive    ^i  /^^^  homo  est  hotuo  communis:    ercrn  hono  sitnpliciter  20 
only  in  this  or  .  ,^11  •  j 

that  individual.  vel  homo  commiims  non  sedet.    Sed   bene  sequitur  quod 

non    sedet    in    illo    supposito.    Sed    alii   concedunt  quod 

homo  communis  non  sedet ;  nec   ex   hoc  sequitur  simpli- 

citer  quod   nemo  sedet^  sicud   nec  ex  affirmativa  sequitur 

quod   oinnis  homo  sedet.  2d 

I  note  thesc  Istas    responsiones    recito,     ut   concipiantur    auctores 

becausTt^here  is  qui  quandoque  locuntur  secundum   unam  et  quandoque 

often  much     secundum    aliam.    Nec   contradicunt,    sed  equivocant  in 
coniusion,  .         '  * 

authors        supposicione.     Ego    autem    elegi    utrumque    sensum    et 

^den^yiiig^the     utramque    scntenciam,     sed    utor    verbis    prioris  respon-  ?o 
same  thing  in   sionis,   quia   non   dubiuiu  quin  Aristoteles  negaret  quod 

diflferent  senses;  '    ^  ^        .     .,,        ,  ^  .  ... 

for  my  own     essencia    hommis    albatur,     etsi    ille    homo    qui    est    illa 
bmh  are  good,  essencia  albatur:  ut  theologus  [non]  habet  concedere  quod 

but  prefer  the   jivine    essencia  est  mobilis,     divisibilis,    paciebatur   etc. 
wording  of  thc  .  '.  .*  „. 

former,        quamvis  sit  iUud  quod  paciebatur,   moriebatur  etc.   sed  io 

'"^'^whi'"h  ^°    est    passum,     divisibile,    creatura ;    et    sic   de    predicatis 
theologians     substantivis. 

deny  Ihat  the  .        .  •  i  ir 

Godhead  Nec  debent  taha  recitan  pro  argumentis:    hoc  alba- 

aithough'u  was  ^"'"^   ^t  hoc  est  illa  essencia:  igitur  illa  essencia  albatur; 
a  person  who   /j^c    est    Sor    et    hoc    est    Plato:    igitur    Sor    est   Plato.A^ 

sutiered.  .    .  _,  •      ni 

Examples  of    Omnis    natiira    imiversalis  hominis  est  Sor ;    omnis  Plato 

similar 

8.  cuq3  pro  cuius  est;  est  above  B.        11.  qxisto  vel  B.        17.  arga^  jpro 
organa  B.        3i.  ne"''  pro  negaret  B.        33.  non  deest  B. 


CAP.  11.  I.OGICA.  43 

est  natiira  IioDiinis  iiniversalis  hominis:  igitiir,  omnis  objections,  all 
Plato  est  Sor.  Nulhis  Plato  est  Sor :  omnis  natura  ho-  '^samc  way:'' 
minis    svecifica   est    Plato:    iffitur    nulla    natura     /lom/»/.?  ^"  ^"  ^'^"'^  ""i 

c      J  ."....  .      supposition  01 

specifica    est  Sor.    Et    sic    de    infinitis    in    vanum    multi-     the  middle 

,..         ,  •■  •         ^ru  »  •■  'cm  varies 

D  plicatis.  In  omnibus  enim  talibus  est  vanacio  suppo- fpom  the  majoi 
sicionis  alicuius  termini  terminorum  principiativi  syllo-  '°  ^^^  minor; 
gismi,-  ut  in  primo  argumento  quod  sinistre  vocatur 
syllogismus  expositorius,  supponit  ly  'hoc'  in  maiori  pro 
supposito  vel  persona  compositi;  et,  sub  racione  qua 
loillud  suppositum  [est,]  sibi  inest  albedo  vel  albescietas; 
et  in  minori  supponit  absolucius  pro  essencia,  que,  ut 
illa   essencia,    non    est   albedo.    Ideo   idem    est  ac  si  ex         '*  ?^^ 

.     .  .                         .                supposition  is 

istis     premissis     concluderetur  quod     illa     essencia     est  kept  the  same 

11     j        r^                •         ^          •  1    ..        ..                         -^      •        all  throueh,  tiie 

albedo.    Cum    enim    termmus  abstractus    supponit  sim-    conclusion  is 

1 5  pliciter  pro  esse  hominem,  et  oppositum   predicatur  for-  "i?^  against  us. 
maliter,     dependenter     substantivatum     ad     subiectum,  ./irst  cxampie, 

..   ..    •  1    ......    -11         •..  we  admit  that 

oportet  ipsam    supponere    abstracte,    ut   ule   sit   sensus:  the  essence  is, 

esse  hominem  est  esse  albimi.   Sed   si   predicatum   per  se  "°'  white,  but 

/  1  something 

supponeret   sine    dependencia    ad  subiectum,    tunc  con-  white,-  which 

..      •  •    ..    11-  I-..  ..     L-  •;;         distinction 

20  tingeret     ipsum     intelligere     personaiiter:     ut    hic:     illa    occurs  in  the 

essencia  est   album;    et    illa    conclusio    sequitur    bene  ex  "^y^^^ry  .°f  "i^ 
...  .     .  ^         .  .  Tnnity. 

illis  premissis,    sed   alia  non.    Unde   conformiter  dicunt 

theologi   quod   et  persone   sunt  eterne  et    tam   res   quam 

persone  eterne,  et  tamennon  sunt  eterni;  quia  adiectivum 

25  professionis    per    se    supponens    supponit    similiter    pro 

essencia,    ipso    significante   proprie   illud   quod   est  com- 

mune   tribus. 

Quo   ad   2™,   patet    argumentum   quod    non    est    color  For  the  second 
j     ,         •  j-  -^  .         .      •         we  cannot 

in    deduccione,    cum    medium    sit    commune.    Ac  si  sic  argue,  from  the 

3o  argueretur:    Sor  est  homo    et  Plato  est  homo;  erso  Sor    tact  that  two 

'-'  .  ^  .        things  agrec, 

est  Plato.    Et  eodem   modo   non  sequitur:  llla  potencia,    that  they  are 

vel    illa    materia    est   illa    essencia    et    illa  forma  vel  'V/e  v.  g.  matter  and 

actus  est  eadem  essencia:    isritur,    materia  illa  est  forma  form  are  each 

"  .     .  .         .       of  them  the 

illa.    Sed   bene  sequitur  ex    premissis    quod    materia   sit     compound 

35  illud   quod   est    illa  forma;    quod    est   verum,    cum    illa    maueViniot 

essencia    sit   communis  ad   materiam,    formam   et  com-     ,,  *°^"'';, 

'  .  Man  is  the 

positum   ex  hiis.    Unde,    sicut  theologi  concedunt   quod    divine  nature 

B47"    mobile    et    divisibile   est    inmobile   et   indivisibile,  |  cum     "  he  is^not^^ 
homo   sit   natura   divina,    et   tamen   ille    homo   non  est   mcreate,  and 

. '  ....  thus  the 

40  mdivisibilis,   invisibilis,   increatus,   quamvis  sit  iUud  quod  communicable 

universal  is 


I.  hominis  in  marg.  B.  S.  homo  pro  Iioc  B.  10    est  deest  B. 

i3.  appo  pro  opposituni  B.        21;.  iiine  pro  conimuue  B. 


44  JOHANNIS  WYCI.IF  CAP.  11. 

jiicoaimuni-     est  liuiusmodi ;  sic  communicabilis  universalis,  quia  natura 

siibjectsl^but^notcoi^i^i^^ui^i^^^t^ilis,     est    incommunicabilis,     quia     tam    res 

in  iis  natuie     quam    persona  incommunicabilis;    et  tatnen   iila  natura 

communicabilis  non  est  tantum  natura  incommunicabilis. 

And  thus,      gt    conformitcr   conceditur  quod   illud   quod  non  potest  5 

immovable  in  .  .  .  '  ...  '  .,, 

itself  and  moveri  est  mobile,  quia  res  mobilis;  et  tamen  lila  res. 
sXjects/and*  i^oiT  ^st  mobilis.  Unde  illa  proposicio  debet  sic  con- 
whon  wc  say:   yerti:   natura   mobilis  est  illa   res ;    et  illa:   natura  exten- 

that  natiire  ts  ,    ,  . 

extended,  seen,  ditur,     ridetur,    et    cetera,     debet    sic    converti:     natura 
'convertlrsof  exteusa,    visa    etc.    est   illa    natura.    Et    eodem   modo   de  lo 
tlie  iiature  tliat  nesa.n\is.  ut   est  illa:   nulla   natura  communis  est  incom- 

is  extended.  .,.,..,  .  .  ,,  .      . 

seen,  &c.,  is     mumcabilis,   debet  sic  converti:   nulla  essencia  incommimi- 
^^lnd^th'e'^'     cabilis  est  natura  communis,  quorum  utrumque  est  verum. 

adiective,  Cum  tamen  illa  natura  est  res  incommunicabilis,  quia 
attnbuted  thus  .  •      ,  •,.  •  ,  ,-        - 

to  tlie  subject,   persona  mcommunicabilis,     quia   quandoque   adiectivumi^ 

makes  one  verb.  ^pp^gjj.^^j.j^  substantivatur  per  suppositum,  tunc  equivalet 
ac  si  vcrbum  adiectivum  predicaretur  in  adiacens:  ut, 
si  homo  est  quantus,  albus,  relatus,  etc.  tunc  homo 
quantificatur,  albificatur,  refertur,  etc.  Sed  hoc  non 
oportet,  quando  predicatum  substantivatur  per  se.  Unde  20 
peheles  in  absoluto  dicit  quod  ex  significato  adiectivi 
appositi  et  significato  substantivi  suppositi  inplicatur 
fieri  una  usia,  sicut  fit  ex  materia  et  forma,  non  sicut 
quando  predicatum  non  substantivatur  per  subiectum. 
Et   illud   est   cum   diligencia  inprimendum.  2.1 

Vor  xhathird:       Quo    ad   3'"   argumentum,    patet    quod  non  sequitur; 

it  is  quite  true  ^  .  .      .       ,  ■      '        .  •       r>; 

that  of  two     sed    ex    ulis    premissis    bene   sequitur  quod   omnts  Ftato 

'-A^InT§,bM\^  ^^>t  idem   Sorti  vel  illud  quod  est  Sor,   et  hocestverum; 

are  that  which  ^q\   ^on  sequitur,   si  Sor  est  illud  quod  est  Plato;    ergo 

the  other  is;  ^  .  .       •'  .  •;;    j  ■• 

but  not  that     Sor    cst    Plato,    sicut    non    sequitur:    materia    est    illua  .•'O 
no  more  than  ^"o^  est  forma:  ergo  materia  est  forma.    Nec  sequitur: 
for  matter  and  ///,,^f  g^(  omne  quod  est  ille:  i^nis  est  illa  ioneitas:  ers;o 

form.  -'  '    -F       ■         ■  -Tt  '  . 

The  nature     omne  quod  est  ille  ignis  est  illa   igneitas.    Nam   essencia 
bcYn|'n?ad1'up  vel    natura   illius   ignis   est   3-'   differencia   inter   se.    Ideo 
of  tliree       j^q„  tantum  ille  ignis  est  illa  essencia,  cum  illud  quod  non  35 

dirterent  faclors,  '-'  .  .  \ 

we  cannot  est  iste  ignis  est  ista  essencia,  quia  tam  matena  quam 
edch  ofihem^^forma.    Undc,    quamvis    ille    ignis    sit    alius  quam    sua 


igneity; 


4.  tani  B.  li.ppro  persona  B.  ii).  fbstma'\p;-o  substantivatur  B. 
20.  fbstriia'^  B.  21.  pehelie  B.  25.  "ip'.?  B.         26.  Qi?o  pro  Quo  B. 

2 1 .  Peheles.  I  can  find  no  meaning  to  this  word.  Peri  Her- 
vieneias  seems  too  far-fetched,  unless  this  is  a  conventioiial 
abhreviation  for  an  often  recurring  tide.  ?2.    I  ani  not  quite 

certain  whether  we  ought  not  to  read  here  ille;  ille;  or  ille 
ignis:  ille  ignis. 


CAP.  TI.  I.OGICA.  45 

materia,  non  tamen  est  aliud,  Hcet  hoc  sit  aliud  (demon- and  thougli  fire 
strando  istum  ignem).  Nam  ille  terminus,  aliitd,  in  tvom  oni.''factor 
neutro     senere    substantivatus    dicit    alietatern    essencie       '^Y;  ^; ''f  • 

t'  .  .       matter),  it  is 

subiecte    vel    nature.     Et    aliter    non    oportet,    quamvis   not  a  diitcrent 

^  aliqua    dicta    antiquorum    sonant    quod    unus    homo    est  "' 

aliiis     quain     reliquus,     sed    non    aliitd;     quia    tunc,     ut 

dicunt,    non    essencialiter    eadem    natura    singularis    vel 

universalis.     Probabile     tamen     videtur     quod    est    dare 

alietatem     essenciarum     singularium,     que    sunt    eadem 

loessencia   universalis:   ut  eqo  sitni  aliitd  aSor,   quia  alia  lliere  may  be 

natura  singularis;   et   materia  illiits  ignis  est  alia  ab  illa  amongst  those 

fonna,    quia    aliud    suppositum:    et   tamen    illa    non  est       singular 
•^    .         '     ^  .  ^.  '    .  .  csscnces  which 

aliud,    quia    non    est    alia    essencia.    Unde  illa   exclusiva     are  idcntical 

est     falsa :     Tantitm   aliquod    illoritni    est    essencia    /^»/.v,  nniversals:  but 
i5  demonstrando    per    ly    ''illorum"   omnes    formas    isnis,   this  otherness 

^   ,       ^'  ,  .  D        '   joes  not  make 

habebit    illam    universalem    aftirmativam    convertibilem:     them  other 

onine    qitod  est  essencia  ignis  est  aliqitod  illoritni;    quod  Thus  it^were 

est    falsum,    cum    tam    materie    quam    composita    sunt    'l''^?  ^°  *^yi. 
.       .  ■       .  .    .  .     ^  .    .  Only  one  oj 

essencie    ignis.     Et    sic    corruptibile    est    incorruptibile,   ihese  forms  is 

20  quia    essencia    et   materia   mcorruptibihs;     et  tamen   iUe  fire; 

ignis     non    est    incorruptibilis,     cum    possit    naturaliter    ,*"'", j"r"  '^'; 
"  .  .  .  .  should  have  to 

corrumpi.    Nec    sunt    illa    opposita:    res  corruptibilis    et     exclude  the 

.•,•;•  •       ^  •   ^  .•»  •;        ^     •  matter,  and  thc 

res  incorritptibilis,    sicut  nec  ista,    corritptibile  et  incor-         whole 
ruptibile  convertibiliter  significantes.    Quilibet  enim  homo     conipounds. 

.  ....  ...  Alany 

-^  est   res  incorruptibilis,    quamvis   non   quodlibet   sit   incor-     expressions 

ritptibile.     Unde,    sicut  non    sequitur:     Ego   sitm    natitra      apparently 

itniversalis,    et  illa   est  incorruptibilis ;    erffo   e^o   suni   in-   contradictory, 
.    .  '.        .  .        ~  '  o         f-i  are  not 

■  corntptibilis;  ita  non  sequitur:   ista  ignis  est    ista   essen-      really  so. 

cia,    et    ista  essencia   est  incorruptibilis :    ergo,    iste  ignis 

3o  est    incorruptibilis.    Nec    sequitur  ex   isto   quod   homo  sit  And  so  none  of 
,  ti  •  1  j  !•  the  abovc- 

non    homo,    album,    nigritm,    vel    quodcunque    reliquum      mentioned 

inconveniens.   Album   enim   est   illud   commune  quod  est  . '^''u '^'"'^"'^* .'.? 

"  to  be  met  with 

nigrum,    quia    suppositum    nigrum ;     et    tamen    illa    res  in  this  theory. 

communis   nec   est   alba  nec   nigra. 

35       duo    ad    exemplum    4^^^    dicitur    quod    non   sequitur:  As  for  the 

sed  bene  sequitur   ex   illis   premissis   quod   nulla  natitra  |  inst^an^ce';  it 

B  47''  specifica    est   Sorteitas  vel    individitacio  Sortis;    quod    est  J°''°^^'^ '''''^'".^J>' 
•*       -^         .  .  '     n  that  no  specific 

necessarium.    Nec  sequitur,     nullits  Plato  est  Sor,    ergo  essence  that  is 

■  mtlliis  Plato  est  illud  quod  est  Sor ;  sicut  non  sequitur:    individualitv 
40  nullum  albitni  est  niisntn: ;    erQO   nullitm  album  est  illitd         °\  ^}, 

.'^       .  ''  as  in  the 

qitod  est  nigntm.    Si   enim   album   esset  nigrum,   tunc  res      foregoing 

""  ^"  examples. 


3.  fbstatinati/  B.  \.  a.'-  pro  alitcr  B.  3-'.  Qme  pro  communc  J!. 


4G  JOHANNIS  WYCLIF  Cap.  II. 

alba    esset    res   nigra,    sicut    res    corruptibilis    esset    res 

incorruptibilis;     sed    hoc    non    potcst    verificari    pro    re 

singulari,    quod    res    singularis   alba  esset  res  singularis 

nigra;    et    cum   nuUa  res  universalis  sit  alba  vel  nigra, 

patet    quod    non    verificaretur,    qualitercunque    extrema  5 

If  it  is  urged    supponerent.     Et     si    obiciatur    quod    natura    specitica, 

universal  man  puta    anitual  risibile  ex  hoc  quod  potest  ridere,    tamen 

is  'able  to      gjj-    nichil,    dicitur    quod    illa    natura    non    est    risibilis, 

lauglr  and  yet     .  '  ,  ^  ,  .' 

cannot,  we     sicut    nec    potest   ridcre^    sed   esl   omne  nsibile  et   omms 

dist^nguish:     homo    risibiUs.     Nec    sequitur:    omnis  homo  est  risibilis ;  lo 
abte  to  i^^gj'    natiira     specifica  est    homo:     ergo,     natura    specijica    est 
!)i  those  beiiigs  risibilis;    sed    bene    sequitur   quod  illa  sit   risibile:    quia 

wiic    i  is.     j^^   maiori   medius  terminus  supponit  personaliter,   et  in 
All  sophisms    niinori    simpliciter.    Et    eodem    modo    neeantur    paralo- 

against  the         ..„■■..  .  i  ^    • 

Trinity  find     gismi   3"    medii ;     ut    sic    argumentando:    Qiiicquid    est  ib 
here^^am^^must  ^^^^    essencia    est    immobile;    iste  jilius    est    aliquod   quod 

be  answered     ^^^    ///^    essencia;     i^itur,    iste   filius    est    immobilis;     sed 
hkewise.  .  ,     .,  .      .    ^      ,  .,        r^     ,         . 

bene    sequitur  quod   ille  sit  immobile.    Et   breviter,    non 

est  aliquis  paralogismus  negandus  in  materia  de  trini- 

tate  increata,   quin  proporcionalem   contingit  habere  tam  20 

in   materia   de  universalibus  quam  in  quacunque  materia 

de  trinitate   creata.   Et   ideo   expedit  cognoscere  logicam 

de  universalibus. 

All  these  Unde  secundum  antiquos,  isti  paralogismi  reducuntur 

unde^^^TheTe^ads  ^d    fallaciam    figure  diccionis,    vel  fallaciam   accidentis.  25 

o^jigures  of    {jnde,     sicut    hec    est    fallacia   accidentis:    Ouicquid  heri 

speecli,  or  ot  ...,,,  ,  ,       .     -    .     . 

the  accidental.  fuisti,    tlliid    nutic    es;    sedens    heri  fuisti:    ergo,    sedens 

now  what^you  ««"^    es.     Ista     cum     verbis    de    presenti    est    conformis 

were  yesterday;  faiiacia:    Omne  quale  est  qualitas:  omnis  homo  est  quale : 
yesterday  you  .  -^  ■*  •*  ^ 

were  sitting ;    ergo    omnis    hotno    est   qualitas.    Notum   est  consequens  .•'O 
are^^soto-day.  ^sse   falsum;   et   minor  foret  vera,   et  subiectum  supponit 

Comparison     simpliciter  sicut  predicatum  limitat.  Et  conformis  fallacia 
with  a  fallacy  '^  .  .        ■  .  .  .      . 

on  the  persons  est  hic :   omnis  pater  est  relativus;  omnis  essencia  increata 

°  There  "is^a"    ^•^'  pi^ter;  ergo  omnis  talis  essencia  increata  est  relativa; 
mean         \\\q    tamen    essencia    nec    per    se    nec    per    accidens    est  35 

between  per  se  .  ,.  . 

and^er  pater,  quia  est  dare  medium  inter  per  se  et  per 
accidens,  ut  dictum  est  superius;  et  sic  omnis  sub- 
stancia  etc.  significat  quale  quid ;  ut  quidditatem  vel 
aliam  essencialem  qualitatem;  et  quando  variantur  sup- 
posiciones    commutatur    quid    in     quale,     ut    sic:    om>n'5  40 


19.  a's  B.        20.  quirj  above  cum  B;  ib.  (pporle  B.         3o.  negandum; 
notu  above  B         37,  38.  f "  z  B.        20.  gumia'  B. 


accidens. 


CAI\  11.  LOGICA.  47 

honio  movetur ;  natura  universalis  est  honio:  ergo,  natura 

iiniversalis   niovetur. 

Dubitacio  tamen   est  si  universale  potest  moveri.    Et       Can  iiic 

videtur    quod    sic,     quia   potest   esse  ubi   prius  non  fuit,       moverit 

3  et,    motis  subiectis,    movcntur  omnia   que  causaliter  illis  seems  so,  lor  it 
.  ,  .  ...  ,.       is  wliere  its 

insunt.    Cum    ergo    universale    non   est  nisi   ubi   est  ali-    singulars  are, 

quod    eius   singulare,    sequeretur  quod   universale  fuerit  ^  move  'so^ 

ubi   prius  non  fuit,  [ut]   et  singularia  sunt  ubi  prius  non  ni"st  it. 

fuerunt   aliqua   huiusmodi   singularia. 

'o       Pro  isto   supponatur  omne  universale  esse  ubique  ubi  Tlie  principle 

est  aliquod   eius   singulare,   et  sic  universalis  substancia,  j^  whcrever  its 

universale   corpus  (et  sic   de   quotlibet  accidentibus)  sunt  singulars  are 

ubique  et  semper.   Alia   autem   sunt   ubique  ubi  sunt  sua  granted;  but 

singularia;    tunc    videtur    michi    probabile    quod    sicud  universa^s  are 

i^  universalia    possunt    esse    ubi    prius    non    fuerunt,     sic    wherever  any 
^     .     ,         ,.  .    ^  .         ,       ,  '         .  of  their 

possunt    moveri    localiter,    sed    non    augeri   vel   alterari.    singulars  are, 

Unde    modus   localis   predicatur  secundum   habitudinem  ^^ "g^.  ^!,^  "°^ 

aliter  quam   alii  motus.   Contingit  ergo  universale  dupli-    substance,  or 

citer     acquirere     locum:     vel     secundum     sui     individui      Hut  setting 

2o  generacionem,     sicut    deperdit    locum    ad    sui    individui    "^^think  h^' ^ 

corrupcionem :    et    isti    motus  vocantur   multiplicaciones   piobable  that, 

,      ,        .  .  .  ,.  ,  .,.  as  the  others 

vel  deminuciones  universalium;  quando  scilicet  nume-  can  be  where 
rosius  vel  paucius  insunt  suis  singularibus.  Sed  2"  modo  ''/hJy^carf  also 
contingit    universalia    acquirere    vel    deperdere    loca  per  n^ove  with  their 

...  .  ,  ,  „  sineulars; 

2osuorum   singulanum    mocionem   localem;    ut,   Sorte   cur-  which  gives  us 
rente    ad    designatum    locum,    fit    homo    universalis   ibi,      speci^es^of 
tam   per    cursum    Sortis,     quam    formaliter    per    motum     movement; 
communem.    Sed   universalis   punctus,    linea  universalis, 
et     cetera     que    necessario    sunt    ubique,     non    possunt    pohufMnes 
B^S''  moveri.   1  Nec    sequitur:    Sor    non  movetur,    et    ipse   est    and  ail  those 

,  '  .  ,  .  ^  things  wiiich 

homo    commums:     ergo    homo    commums    non    movetur;     necessarily 
quia    repugnat    quod    moveatur  et  non   moveatur,    sicut  Bu""ve  cannot 

repugnat   quod   sit   album   et  non  sit  album.   Moto  autem  conclude  from 

,  .  ,,.,  ,    .  .  the  non- 

subiecto,    movetur   quodlibet  quod   inest,   racione   motus  movement  of  a 

35  subiecti     acquirentis     novum     locum.     Nec    oportet,     si  ^"^'^^'^.gYsar^ 

natura    universalis    est    alicubi,    quod    illa    sit    ubicacio,  does  not  move. 

,  ,     ,  .       ,.  .  ,.'         Yet  this 

cum   sit  proporcio   secundum  habitudinem  in  qua  predi-  movement  does 

catur     transcendens    connotando    circumstanciam    com-  jocalization^of 
munem    universali   et  singulari;    ut   esse  in   loco,  esse  in  the  universal, 

,,  '  .  »,  but  a  mere 

40  tempore,    esse  mtellectum,    animatum,    etc.    Natura   ergo      relation  of 

identity  between 
it  and  its 
singular. 

8.  ut  dee>:t  B.  y.  fn'irtnt  pro  fuerunt  B.  \'i.  eius  above  sua  B. 

25,  26.  currere  B.        33.  igitur  above  autem  B.         38.  tnf"»  pro  Iranscen- 
dens  B.        40.  ite"  pro  intellectum  B. 


48  JOHANNIS  WYCI.IF  CAP.  11. 

universalis    est    iustus,    grammaticus,    et    sic    de    ceteris 

adiectivis   professionis  que  per  se   supponunt. 

IV.  Do  Sed  4°  dubitatur  de  logica  cum  terminis  numeralibus; 

taken\vith  tiieir'^^'^  dubitatur  si   universale  ponitur  in  numerum  cum  suis 

*/«^?//i7rs,  Hw^e  singularibus.    llt,    si   dicatur   quod   siint    v  homines,    non  ? 
up  a  number?        .'-'  ...  ^  .,  ,     r-. 

V.  g.  arc  there  existente    aliquo    smgulari   preter  Sor  vel   Platonem.     Et 
'there"a^-e  onh" 't'^?   ^i    alicubi    est   unus    homo,    ibi    sunt    duo    homines; 

two  individuals,  sic    igitur    sunt     due     res    vel    due    substancie,     quarum 

-A.  and  B  .•'  '^  .  .  ,.        , 

For  where  there  utrumque    est    homo,    cum    veritas    universahs    detur    a 

the^rel^re^two    singulari,    et    utraque    illarum    veritatum    est    homo.    In  lo 
heings  one     Jsto   communiter  dicitur  quod  numerus  stricte  sumptus 

universal,  the  .   .  .....  T , 

other  singuiar,  non    est   nisi    multitudo  singulanum,    eo  quod  specince 

is"a»w«       ditferencia,    non    numero,    sed    specie    dicuntur    differre 

The  usuai  reply  ab  invicem.   Sed  largius   sumendo  numerum,   tunc   quo- 

is  that  as  ^  .  .    .  '  ^ 

7!umber  is      rumcunque  numeratorum   multitudo  dicitur  numerus;eti3 
nniimude  of    ^^^^  modo  quinarius  est  numerus  specierum  universalium, 
singuiars,  the   senarius    est    numerus    specierum    politici    regiminis;    et 

universal  .        ,  .  .  .  ^  ; 

cannot  count;   sic   de   ceteris   numeris   communium. 

specihcaHv  Tunc    dicitur    quod   terminus  numerahs,    additus   ter- 

disiinct  are  not  mino     prime     intencionis,     limitalur     ad     significandum  20 

said  to  ditter  iii  .  ,  ,.  ^  ^     ,  .   *- 

numher  but  iu  numerum    prmio   modo    dictum.     Unde,    sicut    termmus 

But  number  can  ^-^^^^^'^*^^^^    limitat    speciem    specialissimam    ad    suppo- 

he  understood  sicionem   personalem,   ita  iile  terminus  numeralis  limitat 

in  a  wider  ...  .        .  ... 

sense,  for  anv  termmum   prime  mtencionis,   et  specialiter  speciem   spe- 
'^v!^'l'ln'^^r.M^nt    cialissimam    ad    supposicionem    personalem,    Cum     ergo  25 

Now  when  a    homo   communis   sit  quilibet  hominum  singularium,   non 

numher  is  .  .  .,,.., 

added  lo  a     ponit  seorsum   m   numero  cum  liiis;   ideo  existente  onDii 

lirsthitelitlon    homine,  Sorte  vel  Platone,  non  superest   3"^  homo  com- 

it  is  understood  munis    ab    illis,    sed    est    uterque   illorum,    et   non   esset 

in  the  tirst  .  on  1  •    •  i^  •  1 

sense,  and      tercius,    nec    esset    :>^    persona    hommis.     Lt    per    idem  -">" 
tli^e^sumlosition  "^^"    oportet,    ubique    ubi    est    unus    homo,    esse    duos 
must  be       homines.   Nec   sequitur  Sortem   esse   tot  substancias  quot 

personal.  .  ,.  .  •       o  1 

The  universal,  universaha    sunt    eius    partes;     quia  Sor    est  lionio  com- 
'iJiVJi^oT      munis,     animal    commune,     corpus    commune,     substancia 

pcrsoiidi  '  '*  '  ^ 

supposition     commuuis,     et     ens    commune:     ideo    singulare    non    est  ^^ 
distinct  from  ,  ,  .  .,.,,.  ^ 

that  of  its      multa  sed   unum   m  omnibus   ilhs;   e  contra   tamen  uni- 

'omnot^be'     versale   est   multa,   cum   universale  sit  omnia  eius  singu- 
counted  thus.   laria.    Et    sic    duo    sunt    4    et    5.    Et    sic   de  quocunque 

So  there  are 

not  two  men 

where  there  is 

4.  ponit  B.         7.  sibi  pro  ibi  B.         8.  sicut  pro  sic  B.         22.  dist'"^ 

pro  distribuens  B.  24,  2?.  ff^  fie»'  ff'n»"i  B.  33.  p»  pro  partes  B. 

3.  All  this  looks  like  another  and  aggravated  form  of  the 
difficultv  stated  thus  by  Biondello  (Taming  of  the  Shrew):  A 
horse  and  a  man  is  more  than  one,  and  vet  not  many. 


CAP.  II.  I.OGICA.  49 

numcro      finito    vel    inlinito     assitinando.      Ncc     ex    illa  "'"-•.  "'."'.',*  ■^ 

.         .  .        ,         ...      aii    individual 

sequitur    quaternarium    esse    quinarium,     et    sic   de  aliis    plus  a  man, 
speciebus  numeri,    formaliter   dicti,    quia   talis   numerus ''/,/^,,";/],'"^"^.'' ' 
non   est  ille   res  numerate,   sed   ipsarum   accidens.   Sicut        f'"-'  •' 

'^     .  substancc; 

5  ennn    quantitas    contmua    est    coutinuum    esse    quantum, 
sive  sit   corporeitas,   que  est  substauciam  esse  coi-poream,  similarly  wiiii 
sive    superficietas    aut    superficies,    que    est    substanciam    '  'lh,ds''o'i'" 

essc    superficialem,    sive    linealitas,   que    est    .';t/&5/^7Jcn7;n  ^l"'^'i'''.v  as,v.  p. 
,.        ,  .  ,.  ,  .  number  is  tht; 

esse  liuealem,  sive  punctahtas  vel   punctus,   qui   est  sub-    multitudo  ot 

lo stanciam  esse  punctalem:  sic  nuiiierus  vel   numeracio  est   voiumc  is  tfic 
substancias  esse  multas:  quod  dividitur  ab  illis  et  quolibet  voluminousncss 

...  .....  .    .  ^  ot  a  snbstancc, 

lUorum.     Aliter    tamen    multiplicius    accipitur    numerus.  ctc. 

Sed   sic  loquendo  inpossibile  est  unam  speciem  numeri     now  in  ihis 

esse  aliam.   Ymmo,   sicut  impossibile   est  aliquod  moveri  .  sense  it  is 

.  ...  ,.  ,  .  impossiblc  tor 

i.Tsnie    motu,    ita   inpossibile   est   aliquas   substancias   esse     onc  sort  of 

multas  sine  tali  numero,   et  sic  necesse  est  tales  nume-  ""Ifnothcr. 

ros   esse:     sic    quod    claudit    contradiccionem    numeros   The  uniiy  by 

'  .    .  which  cverv 

ydearuni   non  esse.   Unitas   igitur  a   qua  unaqueque  sub-    substance  i"s 

stancia  una  dicitur,   est  in   qualibet  substancia  secundum  ^^^^^]^  substance 

2oindividuam  veritatem,  est  simplicior  et  prior  puncto,  cum     prior  to  the 
...  ,  ,.^         .    .  special  poiiits 

est  m  intersticns,  et  punctus  superaddit  posicionem.    Sed  which  compose 
species    puncti,    multiplicata  secundum   puncta   indivisi- "j'j,fe's   surta^ccsT 
liilia,   linealiter  posita,   principiat   lineam  tam  secundum   '"^ii^^  volumcs. 
speciem   quam   secundum  genvis;   et  species  linee,   multi- go  that  unitv  Is 
2.T  plicata  secundum  lineas  individuas  superficialiter  positas,  "i^  principlc  ot 

...  „    .  ,  '^  .        '  qnantitv; 

prmcipiat  superhciem  tam  secundum  speciem  quam  plurality  bcing 
secundum  individua;  et  sic  de  corporeitate  quo  ad  desccnd'^t^o"thc 
superficiem.     Et    sic    omnis    quantitatis    principium    est  particular  and 

.  .  .  .         .  .  unity 

unitas,     sicut    docet    lincolniensis    i°    posteriorum    1 5".   as  we  asccnd 
B4S''   Sic    ergo    ascendendo  |  in   universaliora   invenietur  pau-      UiiTvcVs^al. 
citas,   et   descendendo  in  inferiora,   invenietur  pluralitas; 
ut,     ornnes    homines    individui    sunt    unica    species,    et 
omnes    species    animalium    sunt    unicum    genus ;    et    sic  Really  laymcn, 

i.-.      1  1       •!  ■!•...        j  '^  1  who  studv   tliis 

omnis    multitudo    reducibihs    est    ad   unum,    non  solum   subjcct  linow 
3.T  secundum    communitatem    sed    ad    unum    separatum    in  '^''"''^'  ^^f"^  " 

'  than  tiicsc 

genere    causandi.    Et  vere  layci   miciati   ni   ista   materia     stammcrini; 

ad  pauca   respicientes   de  levi  pronunciant  veritates  quas       'si^nsl" 

doctores  signorum   balbuciendo   referunt  sompniantes. 

Nec   sequitur   quod    liomo    communis    sit  populus,    ctsi  ,.  }}  '^°^,*^  ""( 
.     .        ^       .         ^      .    .    .  .  .  ^    '^  '  iollow^  that  llie 

4osit     illi    homincs    divisim,     qui    collectim    sunt    populus.    univcrsal  jm.t.v 

is  a  pcoplc ; 
for  lie  is  eacli 

individual 
separatcly,  and 

I.  sifinando  ii.         7.  a'  =  aut!  I>.  11.  a\,  vi'  |!.  21.  ini'^''*  1'.. 

2().  ff''"''l'>.      3o.  vc  B;  /7'.  inilli  1'.;  //'.  lo';'  =  layci .'  H.         :>S.  fvff  signisto 
iii  marg.  B. 


5o  JOHANNIS  WYCI,!F  <:aI^  "• 

the  pcoplc  is  so  Populus  enim  est  multi  homines  civiliter  connexi.  Et 
ATine'^  ihoiinh  sic  iUi  homines  per  accidens  sunt  populus,  sicut  in- 
made  of  points,  jgi[jp^jjj.   jpgj   g^j   concedunt  quod   totum  est  sue  partes, 

is  not  a  species  '^  .  ^  .  . 

containing      ut  collectim   componentes.   Et  sic  negatur  quod   species 
^^on"  Vpedcs  is   puncti    est    linea,     etsi    sit    illa    puncta    que    componunt  ? 

man\  tiiinos,    Hneam  1     quia    non    credo    quod    aliquod    continuum   sit 
does   not   prove     _  '      t  _  _  t  _n         _  ,         ,• 

that  unity  is    eius   pars.   Nec  sequitur,   si  una  species  sit  multa  diversa, 

mu  1  u  c.      qyQj    unitas  sit  multitudo,   vel  quecunque  species  numcri 
Difterent  soits    ^     .  ;  t  n  i 

ot  unitv;       reliqua.     Pro    quo    nota    quod   sicut   unum    est   transcen- 

and"mmieniV    dens,   convertibile   cum   ente,   sic   unitas  est  convertibilis  (o 

As  numeral,  it  cum    entitate   et   cum   veritate.     Sed    quandoque   sumitur 
is  the   principle        •  ...  • .        ..    »  .... 

ot  numher  in  a  unitas    pro    pnncipio   numeri,     et   tunc   connotat  per  se 

substance.      substanciam   esse  unam :   et  sic   striccius  sia;nificat   quam 
which  is  one:         .  .  -  i  j         r 

this  is  a  stricter  unitas    transcendens.     Sicut    ergo    lalsum    est    qiioa    siih- 

transcendeutal   staiiciain    esse    iiuaui    est    siibstanciam   esse  quadruplicem,  i:» 

Being.         Q[  j;ic   Je   aliis    numeris;   ita   falsum    est   quod   unitas  est 

quaternarius,   vel   quilibet   alius   numerus. 

But  it  by  Extendendo   autem  numerum  ad  quecunque  numerata, 

number  we         .  .  ...  .        . 

mean  anything  sive  sicut  accidencia,   sive  partes  quantitative  substancie, 
'countld  '^     sive  partes  qualitative,   tunc  concedendum  est  ad  sensum  20 

we  must  grant  equivocum    quod    quelibet    unitas   que   est   essencia  sub- 
tliat  the  unitv.       ^.  .^..^  ..  .  ., 

essence  of  the  stancie     singularis     est     trinitas    suppositorum    eiusdem 
"'trin'iiv'\)"f'hs""  ^ubstancie.    Et   hic   multiplicantur  multa  argumenta  aput 
supposita.      theologos    in    materia    de    trinitatc    increata,    ut    aliqui 
'^"^man'v  '^'^  arguunt    quod    deus    a    deo    differt,    quia    deus    pater    a25 

difiiculties,  all  ^^(^     j^ij^,    diftert:     et    sic    homo    communis    diflcrt    ab 
ot  tlicm  .  ...  .  .       ..  -^- 

conccrning     homine   singulari.    Ita   essencia   communis   dmert   a   per- 

Iriniiv  a^s "well  sonis    non    sic    communibus.     Et    per    idem    trinitas    in- 

as  the         communicabilis    non    cst    essencia    communicabilis,     nec 

Universals.  .  .     .  10 

Tluis,  God  tlic  persona.   Et   sic   essent   queque    distincta,   quorum    quod-  .^0 

Fnther  difters  ijhct    esset    deus.    Si    enim    omnis   deus   est  pater,    tunc 

trom -God  thc  .      ,  .,        „^  ... 

Son,  i.  c.  God  tantum  est  deus  pater,   et  communicabile.   Et  illud  quod 

tVom  God  and   .,  •      ^  •..•'..  •       j-    •  »    „» 

tlic  universal      "cc    spuMt    ncc    spiratur    ,    ut   esseucia   annna,     tantum 

irom  the       esset    spirans     vel    sniratum;     quia    tantum.    cst    aliqua 
siugular  man.  '       .  '  '  .  '  . 

And  theii,      illarum     tnum    pcrsonarum:    et    breviter    nuUum    csset -■'^' 

thccoiiV[wison, ''^'■."umentutn     in     illa     materia,     quin    contingit    propor- 

iiicrc  wouid     cionale    facere   in   materia   cuiuscunque  trinitatis   create. 

be  thrce  ^ 

singulars  of  the 

universal,   God.  ...       1.         ->  j  1, 

r2.  t  uitas  ]i.        .^0.  quandoqiie  B. 

22.  Wvclif  here  alkides  to  his  thcory,  developed  at  greatest 
length  in  De  Materia  et  Fonna,  tliat  in  all  ihings  the  essence 
corresponLls  to  tlie  Godliead,  the  mattcr  lo  ihe  Fathev,  the  form 
to  the  Son,  and  the  compound  to  ihc  Holy  (ilioxt.  These  ihree 
hc    calls  ihe  Created   Trinitv.  '.^3.   Nec  spirat  nec  spiratur: 

allusion   to  thc   words    in    Dccr.    Grcg.   Dist.    I     cap.     i  :    Firmitcr. 


CAP.  II.  r.OGICA.  5 1 

Ouantum    ad    nrimum,    videtur    michi    prohabilc   uuod      ''"'!J''_^ 
^  '  .        '  ,.       ^     .   .       woid  Gnd 

ille  terminus,   deus,   nunquam   supponit  personahter  nisi  has  a  personni 
per    limitacionem    appositi    nocionalis;     ut    deus    pater     "o'nlv"\vheii' 
differt   a   deo  filio,   deus  iienuit  deum,   etc.   Ncc  sequitur:  ^ippl"-'^  to  ihc 

.   ,  .     .  persoiis ; 

b  gii^netis    a    genito    differt.    et    iiterqiie    est    deiis:    igitiir,    thereiore  ihc 

deiis   a    deo  dijfert,   propter  limitacionem   suppositorum.  ,;,i^)\v"7^',^j\!;oj 

Pro  secundo,   notandum   quod   in   parte   est  similitudo  ^/"-"^  '^"'  '^"'^''' 

'  ^     .  '^  ...  trom  Ciod  ;is 

intcr  universale   et  sua   supposita,   et  essenciam   divmam         such. 

et  sua  supposita;   et  in  parte  dissimiHtudo.    Simihtudo,        2.  The 

10  in  hoc  quod   ipsum    est  singulum  suorum  suppositorum ;     between''"tl"c 

et  dissimilitudo  in  multis.  Primo  in  hoc  quod  natura  Univcrsal  and 
...       ,      ,  ..,..,,.  ?        .  the  diviiic 

lUa  habet  supposita  sibi  accidentalia,  ut  sic,  mter  se;  Essence  as  to 
nec  illa  participant  communi  denominacione  secundum  ohtains^onh''^' 
maeis   et   minus;   ut   homo   communis  potest  carere  quo- .^°. '''^'' ^*  '•''\<^'' 

'^  .  •    •,-  -  ^  7S  its  siipposi/.T ; 

ipcunque  supposito   corruptibili,    et  unum   istorum   potest      but  in  the 
esse  sine  reliquo;   scd  contradiccionem  claudit  essenciam      °hese'  are'^ 
divinam    esse    sine   omnibus    suis    sur>positis,    vel    unum  ^•^cidental  to  it 

.  ,  .  and  to  each 

illorum  esse  sine  quolibet  iUorum.    2",  universalc  maius,    other;  in  the 
melius,   et  quomodocunque  dispariter  accidentatum  sup-      absolu'telv 
2opositum     habet    hic,     et    opposito    modo    accidentatum '^*/'^"""' : '"  f'''^ 

.  .    .  ,.      .  ,  .  tormer  case. 

suppositum    ahbi.     Sed    contradiccionem    claudit    unum    they  may  be 
suppositum     increatum    distare    a    reliquo,    esse    maius,     p^i^l-t^^ct^^and 
potencius,    sapiencius,    vel    durabilius   reliquo     Primum     PiodiKed  in 

'  »  t"  '  T  _^..      ditlerent,  nav, 

tamen   est   causa  secundi,   et   ambo   sunt   una   causa   :)";       contrary  ' 

2  5  et   sic   est   quasi   prioritas,    non    nature,    cum   sit  eadem      theTat^ter"^ 

B  4^"  natura  sineularis,   sed   prioritas  1  orisinis  inter  illa.   Sed     .    f'''*^  .'^, 
.     r.  ....  '  .    .  .  impossible. 

longe   simihor  trmitati   increate   est  trinitas  cuiuscunque    The  priority 

essencie    create,     cum    in   qualibet   tali   contingit   habere  "i,^.'^*;,,^ ''!,,', j  of 

proporcionalem      proprietatem,      cum      contradiccionem     thcse  to  thc 

3oclaudit    aliquam   talem   excedere  vel   deficere  a   tcrnario  priority  not  ot 

suppositorum    parium    quo    ad    omnia    in    quibus    com-   "^'odoin.'  " 

municat.  P)Ut  thc 

Racione    crgo    illius   diversitatis  utendum   est   diversis     be't'\v'een' thc 

terminis   et   diversa   lo^ica   in   materia   de  trinitatc   et  in     increatc  and 

.  .  ^  .  thc  created 

33  materia  de  universalibus;  ut  3  personc  hominum  sunt  Trinity  is  far 
3  homines,  sed  non  sic  3  persone  divinc  sunt  3  dii  "h",'i^bei\veen 
vel   nature   divine;   nec  deus   est  triplex,   sedtrinus;   nec   the  Uiiiversai 

.  .  '  .  ,  and  ils 

multiplex    sed    singulans,    cum    non    habeat    univcrsalc      singulars. 
supcrius.    Ncc    discrepancia    vcl    numerus   est   inter   illa,      ,,50  oYlier" 

expressions  in 
dealing  with  Ihc 

6.  imitationcm  IS.         ao.  h'-  I!.        2].  ca'  15.        25.  sint  B.  Trinity  and   ihe 

'  universals. 

24.  Causa.  This  word,  applied  to  thc  Uncausei.1  Bcing,  is 
generally  disliked  by  Scholastics.  They  prefer  ihe  morc 
gcneral  term  priucipiinii  —  id  a  quo  aliquid  fit  vel  est. 

4* 


52  ^  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  JI. 

Tljiee  pcrsonb  g^j    ditferencia    et    pluralitas.     Et    sic    de   multis  sinyni- 

are  three  men;  .  .    '  ..  .  '^ 

three  persons  ficacionibus  et  differencns  terminorum,  ad  que  labo- 
'  Gods,  etc^^  riosum  est  pertingere.  Sic  ergo,  propter  excellenciam 
And  we  say,    idcmptitatis    personarum    in    eadem    essencia    singulari, 

not  that  the  ^  i      -11  •  u        r  -n  ^vr     .    - 

Godhead       negatur    quod    lila    essencia    ab    aliqua    lilarum    ditiert,  ? 

1  ,^',^';'"*'  sed  est  a  quacunque  illarum  differens.  Et  lioc  concludit 
bnt  that  \\.  is  .     ^  .  .         ^  .  •'  . 

diHerent  from   communicabilitas    conveniens    essencie  et  non   personis; 

pcrsons.*      ut,   quia    ista    essencia   est   communicabilis,    et  ista  per- 
This  difterencc  j.Qj^^  non   sic;   ideo,  quod   est  ista  essencia  non   est  ista 

is  the  .  ^.    . 

communi-      persona.     Et    quia    tnnitas    est    pluralitas    et    non    sic  10 

cabilitv  of  the  •,         ^,-  n..--^  ^  1 

l)ivine"Nature.  persona,    ideo  talis  nulla   tnnitas  est  persona,    scd   per- 

iheTrinity    gone:    est    tamen    illud    quod    est    quelibet   illarum   per- 
is  aiso  an  '  ^  .... 

cssence,  bnt  a   sonarum.   Nota  tamen   quod  coinmiinicabile  accipitur  pro 

pluralitv:  not  •      ,  .,-.    ^  ,  ^  ■ 

a  person,  btit    communicabilitate    ad    personas;    ut  essencia   communi- 
persons.       catur;    et    accipitur    pro   communicabilitate  ad   naturas,  i3 

Commumcablc      .  '  r  r  _  1 

may  be  said  sicut  una  persona  est  multe  nature;  scilicet,  natura 
either  of  an      ,  ^         ^  ,•    •  ..      •       j      ^ 

cssence,       humana   et  natura   divina;    et  sic   de  termmo  opposito. 

"r.of  a  person,       ^^{j   autem   concedunt  quod  essencia  differt  secundum 
in  difterent  ^ 

senses.        racionem    a    persona,    et    tamen   est  illa   persona;    sicut 

^""""^S""^     trinitas    incommunicabilis    est    essencia  communicabilis,  20 

that  the  .  .       ' 

Godhead  dirters  sed   non  persona:    ymmo,    persone.    Ulterius   conceditur 

Injiicallv  from  1     ^      ^  ■  ....  ^      1  •      .. 

each  person,    quod    tantum    essencia    que    est    pater,    est    deus,    sicut 

which  it  is     omnis   deus   est   pater;    sed   non   tantum   pater   est   deus, 

ncvertheless ;  .  '  '  '.  .       ' 

and  ihat  only  quia   quod   non   est   pater  est  deus.    Ulterius   conceditur 

the  (jodhead"  ,  ^  ^      <:•,•  ^  ...  .  , 

which  is  the    quod     pater     et     iiiius    sunt    unum    pnncipium    spu-ans2.i 

Father  is  God,  spjj-j^mii   sanctum,   et  unus  spirator,    una  causa  spiritus 

and  vet  not       ^        .  '  .        .  .  ■' 

only  the  Father  sancti,    sicut    et    est    una    spiracio    activa.    Unde   eadem 

that  the  Fathcr  causa    que    causat    omnes    creaturas,    causat    filium    et 

and  the  Son    spiritum    sanctum:     et    illa    causa  est  tam   pater,    quam 

'spirate    tlie        ^  .    .  ^  ^  . 

Holy  Ghost     filius,    quam    spiritus   sanctus;    et  tamen   causa  spiritus  3o 
principle  the    sancti  non   est  ille,   cum  nichil  inmediate  et  essencialiter 
canse  being     causat    se.    Nec    causa    filii    est    filius:    et    sic  tria   sunt. 

cquallv  each   ot 

the  persons,  quorum  quodlibet  est  causa;  caiisa,  et  non  multe  cause; 
vet  not  the  ■  ■    .,  j^-  ^  ^  ,^ 

Hoiv  Ghost     quamvis     sint     muiti     causantes    et     muita      causancia; 

as  nothing  can  sed   non   cum    predicatis   substantivis.    Unde  omnis  causa  3.^ 
cause  itself.  .    .  . ' 

And  so  each  of  Spiritus  sancti   est   causa   filii;   et  tamen   aliquod  suppo- 
ihe  threc  are    sJtum    est    causa    spiritus    sancti    quod    non    est    causa 

one  Cause;       ,  ..        .  '       .         ^  ^ 

yet  there  are    iilii;   sicut   patet   de   filio.    Sed   ex   hoc  non  sequitur  quod 

causal  a"ents.   aliqtud    vel    aliqua    sit    causa    spiritus    sancti    quod    nod 

Thc  Cause  of  est    causa    filii.    Filius    enim,     sicut    non    est    aliud    vcl  40 

tharoT^heSoiT  ^l'^"^    ^'^^   quam    pater,    sic  non  est  alia  causa  quam  pater. 

yct  ihc  Son  is  j^Hn^  cnim,  si  non  sit  contractum  pcr  terminum  per- 
ihe  Causc  ot  '  '  ^ 

the  Spirit  and 
not  of  himsell.  ^.  ^ 

]-.  delio  li.         35.  fblis  B. 


CAP.  II.  LOGICA.  5  3 

sonalom,   dicil   divcrsilalcm    csscncic;     ul    tilius   cst   alius 

qiiam  palcr,  scd  non  aliud,  cst  ncc  alia  rcs.  Ncc  argumcn-  lu  iliis  maucr 

^  ,.,..,  .  ,  ,.  \vc   cati   ncitlicr 

tatur   al)  intcnon  aJ  suum  su|icnus:    liec  cst  alici  persona:  .^yn^^^  i,-„iii  Uic 

eriio,   hcc  est   alia    rcs ;    sicut   non   scquitur:    liec   est   '^/''^ ''''''''''■II.'','' ',"!,!''' 
■^  persoiia:    cr^o,  alia  esseucia.    Scd   ncc   ccontra:   hec  non     vicc  vcrsa. 

'  ,.  '^        .  ,        ,.  o     1     •     Tliis  disrcssjdii 

cst    alia    essencia:    er^o,    non    est   alia   persona.    bcd    in  is  cxcusablc  bv 

istis    lapsus    sum    gratis,    tum    quia   proporcionalitcr   di-  "[f^,(';°"^IJ|'''",|l'J" 

ccndum    cst    in    lo^ica    dc   aliis    trinitatibus,     tum    cciam  Incrcatc  and  ilic 
^  ..  r    ..1   •  •  ►    crcatcd  Triiiitv. 

quia  matcne  sunt  connexe;   superesset  [utj  juvenis,   post- 

loquam  sapuerit  materiam  de  universalibus  regendam, 
pretereat  ad  materiam  de  trinitate  eiusdem  essencie 
subtilius   cognoscendam. 

Redeundo   ergo  ad   propositum,     concedi   potest  prin-  {J.,':,\\'j'''gy[^J^'t'^ 
cipaliter  quod  quamvis   aliud  sit  fenicem   esse,   et  aliud  Thcrc  is  indccd 

i5illam    fenicem    esse,    cum    universalitas    dilTcrt  a   singu-    betwear^thc 

laritate,   tamen  non  sunt   due  fenices,    quia   tunc   essent  existence  ot  a 

'  1  •        j  pnocnix 

duo   singularia.    Nec   sunt   due   res,   due   substancie,   duo  in  gcneral  and 

corpora  vel   duo   animalia   quorum   utrumque   est  fenix;  particular'^ 

quia    non    sunt    due    sed  una   fenix  singularis:    quia  vel  phoenix. 

1               •            ^i-                        .u           •K-t           „1  But  thev  arc 

2ooportet    quod    termmus  talis   supponatur  simpliciter  vel  „ot  two,  but 

nersonaliter;    et    secundum    utrumque    sensum,    falsum  ""^  to'"  =>ii  t'.i'''- 

i  >  ....       \V  c  must  givc 

esset    quod    sunt    due    fenices.     Nec    sequitur:    A  Jeni.v     the  tcrm  a 
B4()''  differt  a  B:  ergo  A  et  B  siint  dno  supposita  differencia,  |  eithci^°sscn'ti'ai 
cum   terminus  numeralis   limitat  terminum  prime  inten-  .orpersonal; 

'  .  in  either  casc, 

-^  cionis  ad   supposicionem   personalem.   Ideo  non  sequitur  thcrc  is  but  onc 

quod    aliquot    ditferencia    sunt    illa,     quamvis    illa    sunt  -pii^"  ^"'jferencc 

differencia.   Nec  sequitur  quod  fenix  universalis  sit  aliud,  betwecn  thcm 

.  .  .       .  ^  1     •II  '®  "^^'  '^ 

vel    alia,    quam     fenix    singulans,    etsi    ditferat    ab    iUa    dirtercnce  of 

secunduin   racionem ;   sed   erit  aliud  singulare  quam    est     ^^i^or^of '' 
3o  illa.   Et  per  idem   negandum    est   quod    ille  fenices  sunt,    otherness  ot' 

i  ^  ,    ^  .  ,  ,    esscnces:  it  is 

demonstrando   fenicem   universalem   et   smgularem;    sed       a  logical 


distinction. 


7.  gt^.         g.  Srr3(.-'j   15;  ib.  ut  decst  B.  w,  10.  cum  ;    postquam    in 

e  •  at 

marg.  B;  u  possint  iiimarg.  B.        10.  rega  B.        11.  pr  (!)  B.         U.  quod- 
vis  B. 

II.  Superesset.  This  scntencc  prcscnts  extraordinary  difliculty, 
as  is  scen  by  the  readings,  vvhich  however  are  ohviously 
insufficient.  Mr.  Matthew  suggests  that  regendam  being  the  tech- 
nical  word  for  certain  obligatory  lectures  which  the  'Magister' 
has  to  give  atter  inception,  the  sentence  may  mean  that  he 
should  first  be  c^ualified  to  lecture  on  universals,  before  studying 
the  more  ditficult  matter  of  the  Trinity.  29.  Racionem.  This 
word  seems  to  implv  that  Wvclif  abandons  his  Realism  in 
presence  of  the  difficulty;  but  a  few  lines  below  he  savs  that 
thev  are  really  distinct. 


54  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  11. 

We  must  also   ^m-,-,     tXTmino    indefinito    facienda    est    divisio;     ut    sic: 
deny  anv  ,.  .  ,.  ,.  •       i      •  i    ^ 

pliuaiiiy       rerum    alia    cst    universalis,    alia    particularis;    substan- 

''so™o?;J'y':'  ciarum    alia    prima,    alia  sccunda;     causarum   alia   uni- 
Theije        versalis,   alia   particularis.   In  quibus   cxemplis  Aristotelis 

I1IOCHZX6S  7  r  -i       ^  ... 

supponit  terminus  indefinitus   mixtim,   pro  universali   et  5 
singulari.   Et  ita   respondendum    est   ad   quotlibet   media 
que    inplicant    universale.    ut    sic,    ponere    in  numerum 
cvim   suo  singulari. 
Yet  thcy  arc         Conceditur    tamen    quod    omne    universale  substancie 
"^''lYom^^cach''^   et    eiusdem    singulare   sunt   duo   distincta  realiter;    quia  10 
oihcr:  torevcry  Qj^-in^.   suppositum   est   due  nature.   Sed   propter  difficul- 

suppositum  '^ '^  .  ....  ,      .       .  ,  ,•■ 

is  of  two       tatem   et   apparenciam   iUius   conclusionis  sunt    duo    alu 

naturcs.       ^iodi  dicendi,  quorum  primus  concedit  universale  ponerc 
Thcrc  are  two   .  '   ^  '        .         ,      .  ,        ^ 

oUicr  answers   in    numerum    cum    suo    smgulari,    eo    quod    utrumque 

coJsidcrablc    potest   demonstrari,   et  universale   causans   singulare   est  i5 
ditTicuity;  onc   gj^g   causa  et  prius   sineulari,    et   habet   multa   que  non 

consists  m  .  ,  '^  ^      ".        .  •      ,•,  ,  •    • 

pranting  that    l:iabent    singulare.     Et    sic    in    cuiuslibet    hominis    veste 
''be  countc?"  sunt    tria    animalia:     scilicet    animal    singulare,    aiihual 

and  are  many  species  specialissima,   et  auimal  generale;   et  ita  de  aliis 

in  onc  '  .'  ^.  .,.  , 

individual,  but  sequentibus.    Et    ita  unum   singulanum   est  muita  com- 20 

onlVone  munia,     sicut     unum     commune     est    multa    singularia. 

with  thcir  Omnia    tamen    illa    communia    communtcant    in    parte 

anoUier  in  subiectiva    singulari.     Secunda    via    dicit    quod    nullum 

dcnying  that  universale   differt   a  suo   singulari,   quia  per  idem   argu- 

ihc  univcrsal  .       .         ,.    .    .   "^.  ,-rr 

dirters  really    mentum   essencia  in   divinis  foret  rcs  ditterens  a  persona  2? 

singular.       secundum   racionem  communicabilitatis;   et  sic  loquendo 

Lct  which      facile     est     videre    quomodo    universalc    non    ponit    in 

most^bcchosci^ni-imerum   cum  suo   singulari.   Eligat  ergo  logicus  unam, 

I  clioosc  ihc    nuiji    sentencia    de    universalibus    est    necessaria    tam    a 

plebico  quam   a  philosopho   implicata;    ego   autem   elegi  3o 
primam    responsionem.    Et    tanta    de    copulativis    trans- 
grediendo  sint   dicta. 

6.    quccunque;    quotlibct  abovc  B;  ib.  mc''    LJ.  18     aliam  pro  ani- 

malia  B.  28.  va  B. 


CAPITULUM  TERCIUM. 

Scquitur  do  disiunctivis  tcrcio  pcrtractandum :  sup- <H"  disjimciives. 
ponendo  primo  omnem  ypotheticam  subordinatam  pfin- ;,|,j^^sucli^onh!' 
cipalitcr  actui   disiuneendi   esse   disiunctivam ;    et  solum      ,  ''s.a""^; 

•^  ...  ...  siibordiiiatc  Iu 

-"'talem.   Proposicio   enim   de   disiunctivo   extremo,   et  pro-     a  pnncipai 
posicio    subordinata    actui    kathegorice    quomodocunque    jWtiie  mhid'!^ 

composita    noii    est    disiunctiva ;    sicut    nec    katheeorica   A  catcg^ncal 

...  ..,  ..  ..  proposition 

disiunctive     signincans.      Nec     proposicio     mixta     cuius    containing  a 

principalis     actus     est    actus    hypotheticus    disiungendi;  teim^^^orSiavin" 
•"ad  esse  enim   disiunctive   requiritur  proporcio  signorum   '^"  ctqmvalcnt 

.       .  ^  ...  .   .  mcaninf;,    docs 

et  signincacionis.  Verumtamen  de  proposicionibus  disiunc-  not  comc  undcr 

■    •  "^     ■  •  r      .-•  •    ..         •       -u  thc   detniiition. 

tivis     in     anima,     ractis     ex    intencionibus    rerum,     non     \yf.  jq  „ot 
oportet     illum     ordinem     observare,     cum    ibi    non    sit    sp'^''''^  ''^i"^  of 

.  .  .  ....  .  .  merclv  mcntal 

intencio   de  sinkategoricis   distincta,   contra   nitencionem    propositions, 

,  i    •       •       -.  r  iri     ..  •  j       ..•u  ..  ■         1  whicli  do  not 

'-^signi.     immo    quothbet    accidentibus,    tam   simul  quam        rcquire 

successive,    potest  eadem   intencio   subici.    De   hiis   ergo  this  similanty 
^     ^  .  .    .       .  ot  sign  and    ot 

non   directe  tractat  logicus,   sed   de  proposicionibus  sen-    signification : 

•  L^i^i  ..         •         •       ■  12      ^-  thcv  do  not 

sibihbus   et   suis  signihcatis.  belong  to  Lo^ic. 

Patet    ergo    ex    dictis    quod   a   quacunque   parte   prin- 1^°"'^  Pi^j^.cip"' 

.   .     ^    .  .  ^  ^  ^  .  P<Ti"t  ot  the 

2o  cipah  disiunctive   ad  ipsam,   tenet  consequencia,  cum   ad  disjunctive  is 

•..    ..  Ti^    •..•..  I..      •  ..•        c     j  »       truc,   thc  wholc 

eius  veritatera  suihcit  veritas  altenus  partis.   Sed  econtra        jg  tp^g. 
non   tenet   consequencia,   nisi   forte   pars   ad   quam  argu-    t'''t  the  truth 

T  '  .  '  .  ^  '^  .       ot  the  wholc 

mentatur  fuerit   sequens   ad   rehquam ;   ut   sic:   tii  cii ?'ris  docs  not  pvovc 

I    .  •  ,  •        T^  r  I    t  that  ot"  a  part, 

vel  tii    inovens;  ergo,   tu   nioi^eris.    I  it  es   homo   vcl  tii  es  unless  onc  of 

2basinus:    ersio    tu  qs  homo :    et  sic   de  aliis.    Patet   eciam  .  the  parts  is 

'^  '  ...  interrcd    by  the 

quod    quam   vera   est  altera   pars  disiunctive,    tam   veraoiher;  &%-.  A  h 

I  •  ^    •  .!••.•  •  j  •        BC  or  A  is  C: 

vel    venor    est  ipsamet   disiunctiva;    non   quidcm   venor  thcrct'orc.4 « C. 

quo   ad   adequacionem    sit^ni   ad  suum  sii^nificatum,   cum  '^^'"^  ""i"^'!  °'"^ 

.  .     .  ^.  .  ^  .  P'T"t  ot  a 

equacio   non  suscipit   magis  vel   minus;   sed  verior  pro-   disjunctivc  is, 
3o  prietate    sui   significati,     sicut   unum    ens   dicitur    reliquo    itsdf;  i^  c.  in 

realius.       Istud      patet      ex      hoc     quod     falsitas      partis    sigmfication, 
^  "  '  not  in  dcgrcc. 


i.  Cap.  deest.  2.  blaiik  space  for  initial  S.  g.    noii  est  B. 

14.  de    signatis;    corr.  in  marg.  B.  17,  iS.  rS"'-   B.  27.  ipamg  B. 

3o.  quomodo;  sicut  above  the  line  B. 


56  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  III. 

Evcry         desiunctive  vere  non   facit   ad   Jisiunctive  falsitatem  |  vel  R  5o* 
m^adc'or"two    inconcedibilitatem    eiusdem.    Et  universaliter   hoc:   que- 
coniradicioiics  ijbet    disiunctiva    facta   ex   contradictoriis   contin^entibus 

liiat  arc  .  .  .......  ^ 

continj^cnt  is    est    necessana,    sicut    et    quelibet    disiunctiva    lacta    ex 
arso^^^orY^morc  consequente   et  opposito   sui   antecedentis,   ut  hec;   tu  es  b 

gencral        coloratus,    vel    tn    non    es   albiis.     Cum    enim     cuiuslibet 
proposition  and     ...  ...  .      ,  ... 

tlic  opposite  ofdisiunctive    contradictorium    equivalet    copulative    iacte 

pardculTrTds:   ^^  oppositis  parcium,   et   e    contra;    patet  quod  cuilibet 

^l  is  C,  or  A  is  ^^]\   disiunctive  repuenat   copulativa   impossibilis. 

not  BC.  ,     ^. 

And  ot  all  such       Ex  quo   patet  ulterius,    cum   tam   vera   est  proposicio  lo 

^an  mipossiwr  quam   falsum   est  eius   contradictorium  et  econtra,   quod 

disjunctive.     quelibet    talis    disiunctiva    est    necessaria,    dum    neutra 
Tiuis  tlie   parts  ^.  ...  „        . 

arc  less  truc    eius    pars    fuerit    ita    vera.    Et    si    queratur    a   quo   capit 

'''''bcing  ks^s°''^'  talis  disiunctiva  suam  necessitatem,   dicitur  quod  a  qua- 

necessary.      cunque    eius    causa,    et  a  sua  sisnificacione  ac  necessi-  i5 
Whence   comes  ^  .  '.       .^  .,  , 

this  nccessity?  tate   quam   pnrno  signihcat.  Non  tamen  est  dare  partem 

mc^inin^^^^oMhe  prius   necessariam,   secundum   quam   ipsa  est  necessaria; 

proposition;    g^j    jpg^    gst    primo   necessaria,    sicut    primo    significat 
tor  it  mcans     _  '  .     ^  -  r  o 

morc  than  its  illam  necessitatem. 

TliaV^arc  Ex  quo  patet   quod  sicut  necessitatum  una  est  reliqua  20 

thereforc,  «om^  p^|-encior;   ita  impossibilitatum.    Nec   correspondent  sibi 

necessitics  and  f  .  '    ^  .  ^       ,-,  ^  .         ,.   . 

impossibilities  iste   impossibihtates  ex  opposito.   Quehbet  enim  disiunc- 
"h°an  ot^hersT  ^^^^    facta    ex    oppositis    signihcat    veritatem    facillimam 

.4  is,  or  A  is    ^^  cosnoscendum   de  natura  veritatis ;   ut  nullus  sciollus 
noi,  can  be      .  "  . 

atonceseen;   ignorat     quin      hoc     est     vel    hoc    non    est,     quocunquc  2d 

ivvLvji-^or  A    demonstrato.     Sed  necessitas    disiunctive    facte    ex    con- 
is,  does  not    sequente    communiori    et    opposito    sui    antecedentis    in- 

appear  so  1      .  ^,      '  ^       .  ,.  /-      •,• 

clcarly,  and  \vc  ferioris    est    occulcior.    Non    enim    est    aliqua    tacihtate 
d"eceived.       notum    michi    quod    necessario    Sor   non    sedet   vel   ipse 
It  wc  take  tlic  ^^f     Incauti    autem    decipimur    admittendo    in    deposi-  3o 

opposite  .       .,  ,      .  ,.      ,.    .  ^        . 

however:  .1  is  cionibus    huiusmodi    disiunctivas,    et    tamen    m    utraque 

TL  «or\ve^s'ee  est  par  necessitas,    quia   quam   impossibile   est  hoc  esse 

that  A  cannot  ^^  ]-iq(-  ,-iq,j  esse,    tam    impossibile    est    quod    Sor    sedet 
be  sitting  it  hc  .  '  ,^  ^.  .    ^ 

is  not.        et  tamen  ipse  non  est.    Prmia   autcm   istarum   opponitur 

^scc  thc  t^i/s^i^ty' P'^""'^'^   disiunctive  noscibiliori,   et  2='  opponitur  2*^  minus  35 
of  a  proposition  (^Qgnite.   Frequcncius   erco   est  falsitas  date  proposicionis 

than  the  truth        P,  ^  p  .  .   .         -^     / 

of  its  oppositc.  evidens    quam    est    veritas    sui    oppositi;    et    irequenter 
ulid^down^wr  contingit    oppositum    quod    est    ex    habitudine    naturali- 
shall  deal  with  scientis  ad   scibile. 

tallacies  ....  ,.,  ,       ,.   . 

concerning  Premissis  istis  generalibus  dc  disiunctivis,  superest  trac-40 

espedallv       ^^^^  materiam  sophisticam  cum  terminis  relativis  factam, 

relatives. 

i3.   ca  B.      28.  auima(.'jp/-ci  aliquaB.    io.  cn\m  :  dnX.cm  above  Ihe line^. 
33.  non  sedet  B.     36.  freqaenter  B.     36,  3;.  datc  —  vcritas  i/i  marg.  B. 


CA1>.  III.  LOGICA.  57 

ut  supcrficialilor  tactum  cst  iii  priori  capitulo.  Maior  ergo  .Most  of  ihcm 
pars  sophisticacionuni  in  ista  matcria  cxsurgit  ex  hoc  'the^^ract  llua 
uuod  rclativum  in  cadcm  proposicionc  vcl  in  proposicione      ^^''^"  '''^'   , 

1  '^       ^  ^       ^  pronomi  .-;t;uids 

disparata  refert  suum  antecedcns  stans  confuse  tantum,     coniu.scdiy, 
3  vcl  sinkathcgorice  disiunctum.   Unde  ncgantes  universalia     antcccdcnt. 
statuerunt    sibi,    tanquam    retrulam   facicndi   sophismata,  sopl!ist.s  makc 

'  ^      ,      .  .  ,  .        .  ;  '  iip  a  copiilativo 

quod    quandocunque   relativum   idernptitatis  retert  suum     out  ot  tliat 

antecedens  stans  confuse,  et  indeterminate,   facicnda  est  ;„/^^'y}^"fi'/J°"i[^ 

copulativa    ex    duabus    proposicionibus   consimilium  ter-  opposito:a.s: 
.  ....  .  J  promisf  a 

lominorum    ct    contradictone    quahtatis,    Ut,    promitteiido    pcnny,   this 

dcnariinn,   cum   nulliusniodi  singularis  sit,   ille  promittitur  ^,^!^^^^^^^^^^^^,?^^^.^^ 

dcniiriiis  qiii  non    vromittitiir,    sicut   et   ille  non   promitti-     .^'^'^  havc: 

■'  ^  ,  j    ■  ,  ■  '  promisc  a 

tiir ;  et   omnis  homo   est  anunal  qiiod  illud   non    vidit',    tl  pcnny  that  l  do 

sic    ditferencia    non    ponitur    inter    tales    proposiciones    {."^.^lnATdo 

i3  ubi    relativum    in    eadem   kathegorica   refert  suum   ante- "^' ^■''■'"""■<-'  ''• 

cedcns,    et    proposiciones    in    quibus    relativum    ponitur 

in  disparata  proposicione  a  proposicione  sui  antecedentis. 

Ut    hic:     omnis    homo    est    animal    quod    cst    racionale:^'^^  f'"^  •  ■  ■  '' 

.  .      .  does  not 

apparet  homo    csse  animal  quod  est  hoc;  et   sic   de   simi-  amount  to  thc 

2olibus    veriticatis    in    sensu    composito,    sicut    patet    per  p^^j^mive '/L?/;''^. 

exponentes    earum.    Sed   ahter   in  sensu   diviso   de  simi-  \i- man  n  an 

libus  terminis  sunt  falsc;   ut  falsum  est  quod  omnis  homo  rcasonable,  o\-. 

est   animal   et   illud   est    racionale;    sicut    falsum    est    de  animai^^and  it 

auricalco  quod  apparet  hoc  esse  aurum,    et  illud  aurum   "  reasonable. 

23  est  hoc. 

Sed   patet   ex   dictis  superius  quod    maior  pars   sophis-   Most  of  these 
••..  ..     ■  ..  1  ..j-^         ...•f-.      subtletics   are 

matum  ni  ista  matena  est  neganda,   et  disiunctive  lacte  to  bc  dcnicd 
ex   oppositis    parcium    sunt    concedende.     Ymmo,    sicut     aianting  a 

'  * .  ^  .  .  '  .  dismnctivc 

conceditur  quod  onmis  homo    est  anunal  quod  est  racio-  instcad  of  thc 
3u  nale,  quamvis   illud   non   sit   dandum,    sic   concedendum    Ai°l"ve'sav: 

csset    de     possibili    quod    promitto    tibi    denarium    quem     ^  promisc  a 
.  .       .     ■*  .  .  pcnny  tlial  1 

tibi  promitto,    quamvis  ille  non  sit   dandus.      Promittere      promise; 
enim    facit    sensum   compositum,     cum     potest    tieri    in    caii''bc'm'ade'^ 
communi     circa     ahquid     cum    hoc    quod    nullum    eius-    '"  g^^ncral 

.  .     .  .  without 

ib  singulare  terminent  istam  promissionem  ;  ut,  promittendo      spcciiving 
sub   istis  verbis,   dabo  tibi  denarium   quem  promitto. 


2.  in  ex  above  the  tine  B.        ^|.  despcrata  B.  8.  t''«  B.       11.  n^i  B. 

i3.  ille?  B.        17.  des^ata  B.  ib.    a  proposicionc    before  sui   in  marff.  B. 

21.  alie  B.        35.  t'miet  B. 

4.  Disparata.  Hcre  I  have  slightly  changed  the  text;  but 
later  we  find  the  words  proposicio  desperata,  meaning  one  that 
entails  great  logical  difhculties. 


whicli. 


58  JOHANNIS  WYCI.IF  CAP.  III. 

These  sophists      Patet    ergo    quod  I  maior   pars    sophismatum   conces-    b  5o*' 

cannot  dcal  •  •  ..•i  ^  ..  i  »• 

^vitl,  sorum    a    sic    opmantibus    rcputarentur    apud    antiquos 

pliilosophcrs,   inpossibiles.      Nec     communicaret    sic  sophisticans   cum 

pohticians,  or        '.  .  ... 

any  mcn       pliilosophis,     cum   pohticis    aut    cum    quocunque    expri- 

sp^ccch  ^'"thcir  mendo    conceptum    suum;    ut    patet   de   istis :    promttto  b 
assumption     ^/^/  aliquid     quod    non    possuni    tibi    dare:     vado   Romani 

would   go  to  ^  ^  -'^  ' 

provc  tiie  ad  videndum  hominem  quem  scio  non  posse  videri;  ego 
abiurdM.iii,  n/i/e  et  provide  emi  vel  vendidi  equum  quem  scio  et 
scivi  continue  non  posse  emi  vel  vendi.  Sor  debet  michi 
viginti  libros,  et  deus  non  potest  facere  ipsum  satis-  lo 
facere  pro  debito  quod  sic  debet.  Sor  racionabiliter  obli- 
gavit  se  ad  faciendum  penitenciam  ad  quam  non  potu- 
erit  obligari,  cum  non  potuit  illam  perficere  nec  deus 
illam  e.xigere.  Sor  est  dicior  ex  promissione  Platonis 
quam  est  Cicero,  vel  quam  ipse  prius  fuit;  sic  quod  sibi  i5 
est  ius  aquisitum  valens  20;  ct  tamen  si  ex  hoc  in 
aliqua  proporcione    esset     dicior,    ipse    est    in  infinitum 

and  dcstroy  Ihc   ,-  _^  .      .  .  ]••]..••..■• 

vcry  idca  of    divcs.      Promissio,     emcio,     vendicio,    dotacio,     lusticia, 
promisinp.     obliiracio,    et    cetera  huiusmodi    possunt    esse    cum   hoc 

buvms,  scllmg,  "  .  .  .  .  • 

gitt,  justicc  or  quod   non  ad   obiecta   terminantur,   nec  sint   dc   materia  20 

oblication,  .,  ^         •  ,  n  •    • ..  1  ....ju 

vel  dc  ente  signando.      Requiritur   vel    oportet    ad     hoc 

quod   homo  equitet  vel  Jiabeat  equum   qui  non  potest  por- 

tare  eum;    sicut,    ad   hoc   quod    cattus    moveat   caudam 

suam,   requiritur   ipsum    caudam    habere,   que   non   difFc- 

rat  a  duabus.  Sor  meretur  amando  hominem  ct  tamen  deus  20 

nec  scit  quod   amat,   nec  scit  sibi  apparare  premium   quod 

and  all  possiblc  meretur ;    posito    quod   Sor    noscat   in    universali    multos 
merit,   or  action  ^  ,  •  ..     r      •    ..  .^  •  i 

worthy  of      concretos  esse   hommes,     et    raciat     actum    universalem 
'  rcward.        volendi,    vel  amandi,     quod    concretus    est  talis,    qui   sit 

omnis    actus    voluntatis    Sortis;     et     mereatur    ex    nunc  3o 
habere  premium,    sed  nullum   premium  exinde  mereatur 
habere;   sic  enim  operarii  merentur   mercedes,  sed  ntillas 
ntercedes  merentur. 
Ali  this  is  £(.  t^nc  patet  conclusio  iuxta  principia  illius  opinionis, 

impossiblc.  '  .  .    ...  ^     .  .  .    ' 

Every         que    indubic     est    mpossibihs;    quia     pro     omni     merito  35 

dT.-^i' r^ccdvcs   ordinat   deus   premium    quod  scitur  esse  proporcionatum 
its  reward.     merito.   Nec   Sor  amat  hominem,   nisi   ametur   homo;   ct 


4.  poli^  B.  ^s.  igtc  H.  16.  aq^"  \i.  22.  i.-q'l3  \',.  25.  ^'^-  !>. 
2(3.  ap"^'  H.        27.  noscatur  B.        3o.  exue  B.         ?i.  e.xm    B.      35.  iducH. 

5.  We  must  remember  that  a  penny,  as  promised,  is  a 
universal;  and  Nominalists,  denying  these,  denied  that  anything 
was  promised,  unless  in  particular. 


CAP.  III.                                   LOGICA.  59 

tamcn   actus   vcrbi   non   coynoscitur    nisi    prccoi;noscatur  l.ovc  caiuiot 

substancia  actus.   Patct  quod   si   amatus   vcl  amatum   cst  '■^,',i'  ^^xVsiin" 
talc  amaliilc,   tunc  illud   amatur.   sicut  hiiiiiiitis  essc  ama- ."^'''^'^' •.  ''  ^y^ 

...       '                  ,                              ...                                    ,  lovc    tlus:     tluU 

tur,    ct   illua    cst   homo;    quia  homincin  csse   vel  natura  a  man  h,  wc 

b  huniana.   Actus   crt;o  amandi  Sortis  terminatur  spccialiter  "o\.  1"','",';,"/''' 

ct   capit    suas   condiciones    ab   amato;    et  tamen    solum  "''^'i'"'-'-,  ^^  ','*'" 

.    '        .             .                                                            .    .  thc  lovcd 

a  signo   m  anima;    ymmo   amare  hominis    est   m   amato  onc  iliat  tlic 

sicut   honor  est  in  honorato,  quia   aliter  non  differret  ab  '^KM-minaVcd.'* 

amancia.   Nec   esset  talis   benevolencia  hortata,   nisi  esset 

loconformis    benevolencie  dei;    ita  quod   deus    amet  illud  .A.nd  as  ali 

idem,    vel    saltem    velit    hominem    amare    quem    amat.  ^^'^    ]^^^  ^''' 

Uterque    enim    wult   et    amat   quod   illa   proposicio    pri-  ^'9'"';!:SR""^=^ 

.       .       .  ,             ,,.                    ,      ^                      '       *               .  *  with  God  s  lovc 

mane  signihcat:   hiecits  est  boniis.   Deus  ergo   scit  distm-  ofanypcrson, 

gucre  inter  amatum   a  Sorte  et  inamatum   ab  illo;   sicut  wouW  know 

i5sciret    cui   proticeret  oracio   Sortis,   si   caritative    oraret,  \vho  was  the 

,  ob]ect  ot  lovc. 

correspondenter    ad   amorem   suum.    Non   ereo    sophisti-  ^     , . 

.                       .                                  „.                          .               ,  . -^  .Sophists  turn 

candum    est  sic    cum   deo.     Sicut    ergo   sic    sophisticans  ihe  tahlcs  on 

dicit     se    mereri     laudem    ex    illa     subtilitate    qua    non  thd"^subt1ety 

meretur,   ita  premiabitur  premio  quod  non  senciet,  mcrits,  \yithout 

f,                                                .                              .                    .              .  mentuis, 

20      Supponatur    ergo   antiqua    sentencia   de  universalibus  a  rcward  to 

cum   qua   logicus   potest  communicare    cum   grammatica  arc  liiscnsYblc. 

et  logica  laboriose  inventa   et   cognita,   cum  loquentibus  Lct  us  thcn 

in  qualibet  facultate;    et   tunc   patet    quod  omnes     con-  '' Voctrinc  of 

clusiones  ille  sunt  inpossibiles.  Sed  pro  facultate  loquendi,  universais; 

^                         .     .  '^                                 ^             '  we  shall  sec 

2  5  notandum    primo    quod    promissio   est    assercio    aliquid  that  all  thesc 

dandi  in  futuro;  et  talis  solum  est  subiective  in  racionali.  '^""'^absmd!  """ 

Sed    obligacio   est    in   quocunque;    nec   refert    sive  pro-  Notc  that  a 

.                                    .               ^               .                              .    .  '^^  promisc  is  aii 

missio    sit    dotatum,     sive    pro    equivalente    exhibitum:  assertion  that 

oportet    tamen    quod     assignatur     dari    promissum    pro '^°™*^ii ""j^ .  ,^t ' 

3ofuturo;   quia  si  daretur  in  presenti,   tunc   non   esset  pro-  ^xists  onlv  iu 

.         ^                      ....                                                               '^  reasonablc 

missio,   cum  promissio   dicitur  quod  pro  omnibus  77n'55/o.  bcings,  and  may 

2°   modo  accipitur  promissio  pro   signo  promissionis  |    :  oii°anotlic'r'' 
B5i'''    ut   carta,    voce,   vel  alio  signo  promissionis  primo  modo     pi"omisc,  or 

'                     ..^*^.                        '^  not:  but  it 

dicte.   Et    3°    modo   accipitur  pro  illo   quod    promittitur.  must  imply 
35  Dividitur    autem    promissio   in    confusam    et  distinctam ; 

in  universalem    et  particularem.    Confusa   promissio  est 

[qua]  promittitur  omne  singulare  universalis  primo,   prin- 

cipaliter,   et   distincte   promissi. 

Ex   quo  patet  quod  non   oportet  omne  promissum  dari 
40  satisfaciendo    pro   promissione;    sed  sufficit    quod    detur 

7.  amarir  B.        y.  aa^"  B;  ib.  oz''»  B.        10.  anr,  B.         i3.  Eiecq?  B. 
K\  u.  dstiu''  B.  17.  sic  cum  in  marg.;  ib.  crgo  sic  above  the  lineK. 

"i.  q_poil  missio  B.        3j.  qua  dee.tt  B. 

i3.  Eiecus.  Probably  thc  name  of  an  imaginary  man. 


the  tuture. 


6o  JOHANiNIS  M^YCIJF  CAP.  Iir. 

It  is  not       illud     quod    cst   c.xplicitc    vel    implicite   promissum ;    ut, 
necessary  lo  •  ^        i  j  •  •  •  •       i  - 

j,ivc  <?//  thc     promittendo  unum  denanum  m  communi,  omnis  dcnarius 

csscnce        promittitur,    sed   confuse:    et  sufticit   dare   quemcunque 

promisca;   onlv  ^  '        .  '  .  ^  ^ 

wiiat  is     "  legalem    denanum,     et    quemcunque    singularem     homo 

promiscd  i     j      •...         •    u"        i    ..     i  •  •  f    ■       - 

c.xpiicitly  or    dederit  michi,    dat  denarium    communem   qui    exphcite  ? 
impiicitly.      promissus   [estl.   Patet  eciam   quod   hoc  verbum  promitto 

It  is  enousli     ^  ...  '  .    ■* 

to  givc  oiic     de   presenti,    mcludit  verbum   de   futuro.    Ut  si  pronitto 

1rp^nnv"lias    quidqiiid    tibi,    tunc   asscro    quod   dabo   tibi  illud ;   et  idco 

bccn  promiscd ;  i^Qj-i  refcrt   quibus  istorum   verborum  promittens   utatur: 
tJHis  I  shalj  .      '       .    .  ^ 

hayethc^     ut,    promitto    tibi    hoc,    spondeo    vel    assero    qnod    dabo  \o 
pcnny^nlts    ^ibi   hoc,    ebligo  me    ad    dandnin   tibi    hoc.   vei  dabo  tibi 
smgular.       i^qc,      Verumtamen    unum     istorum     potest     quod     non 

Note  also  that  .  .  ^.    .  ^ 

/  promise      possunt    reliqua.    Possum    enim   dare  tibi   hoc,    etsi  non 
'iii  thc^futm-e    promittam  tibi   hoc;   possum  eciam   obligare  me  ad  dan- 

and  may  hc     jQm    hoc    cx    debito    insurgente,    ex    mutui    recepcione,  i5 
e.xpressed  in  .  .     .  r  7 

many  ditlerent  vel   cx  graciosa  promissione. 

of^\\ificlf^mply      Obligacio    tamen    vel   debitum     famosius  sumitur   pro 

.^^^^i^i^^H^""     obligacione  racione  beneiicii   preaccepti.   Utraque  tamen 

'Obhgation         .      9  .  .  .  ^ 

generaliy      significacio   est  satis   convenicns.   Ex   quo   patet  quod    ?>^ 

sigiiilies  to  be        ,.        ,  ,•         •       •  ,       ,    ,  •,•  •  ,-,   • 

obliged'  for  a   "^st    obhgacionis,    vel    debiti    manieres.     Prima    est  qua  20 
bcneht;  but     Jebens     vci    obligatus    ex     sua    gracia,     sine     superioris 

there   are   thrcc    ...  ....  ' 

natural        Iimitacione  vel  sui  indigencia,   statuit  dare   bonum  alteri. 

signitications  of  ,-.^  ..    ,  ,  ,•  "^     •  1     j    u         • 

the  word :      ^^  omnem   talem   obhgacionem  vel  debenciam  concomi- 
I.  Whcn  a      tatur  summa  libertas  in  debente,  cum  solum  deus  potest 

pcrson  obliges      ...  .  .  ^ 

himself  without  sic    obligari.    Secundo    modo    obligatur     quis    quod    ex  25 
any  necessity  •      •  •      -i-      -^      •  j  "^u         r     •       j  i»     • 

but  his  own    supenoris    essencie  limitacione  ad  beneraciendum    alten 

wiii;  this      sine   debentis    indigencia;   et  illo  modo  obligantur  super- 
bclongs  to  God  ..  ..'='  '  .  .  ..^ 

alone.         celestia    iTifenoribus*    quamvis    enim    non    recipiant    ab 

obiigaVion^''    inferioribus    equivalens,     recipiunt    tamen   a   causa  limi- 
procccds  trom  tante  ipsa  ad    hoc  quicquid   habent;    ideo   illam   obliga- 3o 

a  supenor.  .  ^  ^    .     '  '    .  ^  " 

3.  When  it     cionem    non    concomitatur    summa  Iibertas.      o^'  modo 

proceeds  from      1  1  •      ...  .....  .  .  c     ..■       •  1 

necd  of  a       obligatur  quivis  alciori,     racione    sue  imperiectionis  vel 
supenor       indigencie;     ut   creatum   obligatur  suo   conservanti  obli- 

towards    whom  .''  '  .      .  .  ....     - 

onc  is  obligcd :  gacione  essenciali;     et    ista    obligacio  uifert  servitutem. 

senlui^e!^^         Alie     autem    sunt    obligaciones    preternaturales    inter  35 

homincs,    que    sunt    istis     proportionales,     ut     dominus 

graciose    obligat     se    ad    beneficium    sui    inferioris,      et 

sibi  subserviens     est    obligatus    benefacere   inferiori  suo 

Thct-e  are  also  ^(\  preceptum  domini;   et  serviens  vel  mutuum  accipicns 

obligations  ^      .  .  .  .        .  ^        . 

between  man   est   obligatus   dommo  vel  creditori.    Omnes   autem   obli- 40 

paralierto"the  gaciones     ille     implicant    indigenciam,     cum      dominus 
three  former; 

6.  est  deest  B.  i5.  debito  insurgciitc  et  in  marg.  \j.        n/.  u^iis  l>. 

■i-].  fr^ce''»  B. 


CAP.  III.  r.OGICA.  61 

indiget  servo  vel   benefacto   suo   ad    eius    servicium    vel         violent 

^  ■    ■  ■  ■    ^    ^  oblisation.s:  bul 

exercicium    in   virtute.  these  are  not 

Alie  autem   sunt  oblieaciones  coactive,  non  exemplate       propcriy 

^  ...  c)bligali()iis; 

in   natura;   sed  pocius  sunt  non  debite  obligaciones,   cum     and  logictti 

-     •    ^       -    1       ^  ..  '  oblii;atioiis. 

.1  smX.  violente   contra  naturam.  Tiiesc  aie 

Alie  vero    sunt    obli^ationes   losicales,    quc   non   sunt '"'^'"'^'.Yi''?''"'''"^ 
nisi   posiciones   casuum;     ut    ponitur    quod    tu    tenearis     maintaincd, 
concedcre   hoc  et  omne  sequens  ex  illo;   vel  quod  debcas   „  jiropo.siti^on 
ncqare  hoc  et  omne  antecedcns   ad  illud;   ct   sic  de  aliis,  ,^,"'^  ''•'  '''''^., 

.    .  .  ...  ...  tollows  troni  U, 

loquc   logici  obscrvant  in   posicionibus   ct    deposicionibus ;     or  dcnying 
ubi  [posicio]  non  est   aliud  nisi  cognoscere  quid  sit  possi- °'ai',te^c'cdents';'' 
bile,   et   omne  tale   admittere;   et   nost   cuiuscunque   talis        ahyays 

.'   .  .  '  '  .  ~  siipposing    lliat 

posicionem     concedere    ipsam    et   quodiibet   ex   concesso   it  be  not  selt- 

,,•1     *    t  contradictory ; 

scquens,   et  negare    quodlibet   bene   concesso   repugnans.  ^nd  answcrin" 

i5Et    ad     inpertinens    (lioc    est,     quod    non    sequitur     nec  «".v  irreievant 

'  ^  '      ^  ^         .  propositioii  as 

rcpugnat)  respondendum  est  secundum  suam  qualitatem,    it  should  be 
sicut  foret  absque  casu.   In   deposicione  vero,  negandum      j'„'  reaVity. 
est  depositum   et  omnc  antecedens    ad   illud,  vel  ad  bene  '  '"^  attnmative 

^  .  .  '  course  is  callea 

negatum;   et   ad  inpertinens  respondendum  est  secundum    yosition;  lUt 

20  sui   qualitatem.     Ista  tamen    bene   cognita   sufficiunt   pro     deposiiwi. 

obligacionibus    sophisticis;    quia  imposicio   ipsa   non   est 

nisi  posicio  significacionis  signi,  cui  inposicioni  est  signi- 

B  5i''   ficatum    inpertinens.  |  Ideo,   post   inposicionem  significa- 

cionis  proposicionis,   respondendum    est  ad  illam   ut   ad 

2  5  inpertinens. 

Sed  dimisso  isto,  argumentatur  tripliciter  contra  dicta.         Three 

Primo   per  hoc  quod,   si  solum   denarius  communis  pro-  ,. 'if^Tpromise 

mittitur    tali    communi    promissione,    et    soluni   ille   est     ^  uniyersal 

,.      ,  .,  .     .  .     .  .  ,  pennv,  I  am  not 

luste  vendicabue  ex  promissione  quod  promittitur  eidem:  obliged  to  give 

3osequitur    quod  solum   commune    est  vendicabile  in   pla- .^""^il.^r^fi  o,",',;. 

citis  casuum   promissionum;   consequens  est  falsum,   tum    but  I  cannot 

quia   communia   habita  sunt  per  ante,   si  possunt  haberi,    what  he  has 

et  solum   dare  vel  promittere    quod   habetur  non  valet ; '^  "^;",,^-^:^,.'^^^ ■  ^ 

tum   eciam,   quia  promissiones  sunt   practice,   que  solum       penny;  a 

„  .    ^     ,      .  ^  '      .  ,.        promise  is  a 

35  hunt  per   singularia,     cum    wulgus    non    cognoscit    talia  practicalmatter, 

-^, ,-,,,-,,,,-,;.,        ^  to  be  tultilled 

communia.  ^  ^     (,,.  si,igi,iars. 

Similiter,    esto  quod    proiTiittens     promittat     sub    hiis  2.  Suppose  iiiat 

...  .  I  promise 

verbis,   dLibo  tibi  denarium  singulare,  vel  alterum   illorum    somebody  a 
in   altera   maiiuum   mearum;    tunc   non    solutn    commune      ^■lI,!l,'\,V 
40  promittitur,    sed    singulare,    sicut    patet    ex    verbo    pro- 
missionis:    ct   tamcn   non   potcst    convinci    quod    cst   illud 


6.  noi;  pro  vern.      11.  posicio  dr^est  B.       3i.  pmin'ionu  B.        33.  v,. 
35.  aliqua  fro  per  B, 


62  .TOHANNIS  WYCLIF  CAP.  III. 

neitlier  I  nor  sic   compromissum.   Potest  enim   uterque   compromittens 

the  other  man  ,  ^  n  i  •         i-  i         ,  •  , 

admitting  the  credere    et    velle  quod    non  sit  ahquod    tale  universale, 
un\'e"sals°^     nec   quod   de  tali  fiat  compromissio.   Non  ergo  voluntarie 
no  universal    compromittendo  promittit  illud  universale. 
'p^omised  in^        Similiter,     promittendo     transcendenter    aliquid,     non  : 
3    lt""l    M^omisc  po^^^'^    ^s^^     amplior   promissio,    quia  omne   intelligibile 
something.      promitteretur ;   et  tamen  illa  promissio  non  esset  efficax, 

I  promisc  ^      ^    ]  •  ,• 

everythinf; ;  yet  ^um   non  oporteat  dare  optimum  nec  medium  promissor, 
anxthiv^^^jiwcn  j^j    quidlibet    dando    foret    satisfaccio,    Non  ergo   homo 
my  promisc ;   emit  seipsum    et  omnem    hominem,   etsi    emat  hominem  lo 

it  I  buy  a  man,  r^    ^  •  •        ,  ... 

1  do  not  buy  [^^i  communi;  et  sic  de  venuicacione,  accusacione,  et 
tliereforc  not  a  '^onduccione,  et  tahbus  que  fiunt  in  universah  circa 
'universai  man".  hominem.    Sic    er^o    necessario    est    ahquid    quod    non 

And  it  I  do,  -  ,  "  .     .  ,.       .  ,^  .  ^  , 

then  I  promise   necessario    est.     Ita,    promittitur    aliquid    in    casu    quod 

vvhat  I  do  not  non   promittitur.  \b 

promisc.  ... 

,4;;ji'er^.  i.  Wc       Ad  primum  dicitur  quod  conclusio  est  concedenda,  cum 
srant  the  tirst  ,       -  .  .... 

conclusion:     nemo  placitans    pro   communi    promissione   denarii  ven- 
what  is        dicat    iUum    denarium     vel     illum,     sed     vendicat    quod 

demanded  in  ...  .  . 

justicc  is  a     debetur   sibi    denarius:    quod   fuit   promissum.     Sed   quia 

notWii^s  o^r^^t^hat' tale   commune    non   potest   dari  vel   haberi    nisi   per  sin- 20 
^15ut'k''can°iot   S^l^^^)    i*^^o   requiritur   promittentem    dare  singulare;    et 
be  given,  uniess  tunc   sequitur    ipsam,    dando   universalem,    impleri    pro- 

bv  mcans  ofa        •      .       ^         ,,  .'  ,  ,      •  , 

particular  one ;  missionem.    INon    enim    potest    quandoque    dari    vel  pro- 
'^!^.;'-!  "j^**.,'^'''   mitti  sin^uLare,    nisi  in  sic  faciendo   involvatur  universalc; 

paiu  uo\\n.  ^  *■  ' 

The  rcceivcr    quia  omnes    tales   predicaciones   secundum   habitudinem  2? 

had,  wc  .    .  .  ,  .  .  ,      .,  -_        . 

suppose,  a     suscipiunt  universalc    a     suis    singularibus.     ht  sic   con- 

betorc*''bift'^'noi  '^^*^''^"'"    qi-'od    habeam    communem    denarium    per  ante 

on  account  ot  (si   habcam   aliquem   denarium)    non   tamen   ex  illa   pro- 

Ihe  promisc;         •      •  .  ,  i-  •!,      i  •    1  •     1      •       i 

if  he  could  havc  niissione,    ideo    vendico    lilud    commune   michi   dan   ab 
\Ve'naniciih'r   '^^°   1"^   ^**'   promisit;    quia,     si    possct   michi    dare   illud  3" 
one,  it  wouid   sine    denario    sineulari,     placct    michi.     Sed     cum     non 

do  .  ' 

And  it  is  a     potest,   ex  dacione    sua    multiplicius    habebo  illud   com- 

great  advantasc  niune.     Quotquot     enim    denarios    quis   habuerit,     tottu- 
10  nave  ^  .    .  ^  ^  .  . 

univcrsal  pennv  pliciter   habet   communem   denarium,    ut  si  infinitos  dc- 

many  limcs  ■        1     ,  •/-•,••,,  ,  •  ->  - 

repeatcd,       narios  habet,   infinituphciter  habet  communem  denarium  ; -"^^ 
""'nTu/'from'^  sicut   inlinitis  vicibus  dando   denarium,   infinicics  daretur 

another  point   dcnarius.   Talia  enim  adverbia   numeri  si^nificant  vicissi- 
ot  view.  ,.  ,.  ,        ,  .  '     .  T-'       • 

tudines,   et   alia   adverbia  numerum  suppositorum.   ht  sic 

multum    confert    dare    ct  promittcrc,    morc   magnatum, 


I.  co  abovc  thc  litic  I!.  11.   in  dccsl  B;   /7'.    acciifa""  B.  23.  pt 

qu  B.  ?7.    habitiim    I'..  28.    iiabitiim    B.  35.    liabct   tunc    B. 

39.  magtu  B. 


CAP.  iii.  [.OGICA.  r.3 

denaria   in   communi,    etsi   illa  hahita   sint    pcr  antc,  quia 

exinde   multiplicius   hahebuntur;    ct    in    duplo    plus  valet 

habere   denarium   communem    duplicius.   supposito   quod 

habitus  ille  non   aliunde   noccat. 

3       Ulterius     patct     quod    tam     actus    iusticie   coniunctivc      ^°  '"^.'^  ^^ 
.....  .  .  .  luslicc, 

quam   actus   lusticie   disiunctive,    sicut   et  actus   lil^eralis,    liiUM-niiiy  cic. 
B  32"  magnitici     et    quomodolibet     aliter    virtuosi  |  fiunt   circa  univci-saN'.' but 

univcrsalia.    Execucio   tamen    actuum    resnicit   sincukiria:   tii-  ^'^^c-cuiion 

'         .  ^  .  '      ot  such  acls 

sicut     le\    est     de     universahbus    et    execucio    legis     de        ictjaids 
1"  singularibus.    Potest   enim   dominus   promittere  vel   dare     .v'im'd 'nKiv 
michi   dextrarium.   etsi   non  habuerit  tale,   et   dacio  valet   P'ojnisc  mc  a 

^     .  .  .  ...  steed,  Ihouyli  lic 

niiclii     multum.     Sed     subserviens   non   dehberahit   michi   has  nouc;  inii 

1      .         •  •    •        •  1  11-»  ..•  •    I  •  l'is   srooni    will 

dextrarium     nisi     sinpularem     hahucnt,     executive     michi     not  dclivcr  it 

dando.  ,'"  nT-N  i"ii"s 

...  ...  -  there   is  a  stccd 

' -"^       Ncc   dubium    quin    pleliei     naturahter   confuse   cogno-      to  dclivcr. 
scunt    universale;    sicut    patet    de    incantantibus  et  tam      t^iic  pcopiL-"'* 
animatis     quam     inanimatis     naturahter     intellicentibus  k'i"^^s  noihin.^ 

.      '  .  '^'  ot  universals: 

universaha.  Unde  bruta  naturahter  cognoscunt  quod  album,    incaniaiions 
dulce,  vel  tale  sensibile  est;  ad   hoc  enim   sufficit  sensus  eon^trarv. '  livcn 
2ointerior.     Et    sic    negantes  universalia.     isnoranter  con-    ^ruies  know 

.  .  .  them  10  sonic 

veniunt     in   sentencia   cum    ipsa     ponentibus;     ut   nullus   cxtcnt;  evcn 

negabit    sensum    talem,    hominem    esse    est    necessarinm.  iucmWu  mn 

Et   ad   hoc   quod     homo     sit,    nullum     sineulare    hominis    ,  dcny  iIkii 

.  ,.,    .  ,  .  ,  .  .         liumanity  is  a 

requu-itur;   sed   surhcit  quod  unum  singulare  sit  posterius      nccessary 

2?  aliquid    et   illud,   quod   sine  ahquo   homine  potest    esse;    wit^hou"i"'nv 

et   cst  tam   necessaiium   et    pcrmanenter    volitum   a    deo     sin.i;nlar.s  oV 

et  mtcntum   a  natura;   salvatur  in  diversis  succedcntibus;     rcquircd  t'o 

..•.-..  •  •  .-•1  •!  ■  ]       niaiic  it  up. 

ct    sic   est    eternum,     neccssarium,     incorruptibilc    quid,  it  is  wiiicd  bv 
commune    cuiHbct    eius   supposito     et    ubicunquc    fuerit     .  ^od  and 

,.       .  ,       .  .  .  ,..  ,  •,  1  •      iiitcndcd  bv 

?o  ahquid   cius   suppositum;   et   sic   de   ahis    que   philosophi  Naturc;  ctcrhal, 

breviter  locuti   sunt  de  universaUbus.  and^  preseiii '^in 

Nec   dicct   ^raminaticus   quod   hec   est   incongrua:    hoc     cach  ot  its 

.      .      "  ^  ^  .  .  singulars. 

est  multiplicatimi,   dcmonstrando  per  /j' 'hoc'   primanum  To  say:  77(;,<r /s 
significatum     huiusmodi    proposicionis,     homo     est ;    nec    "notT?ains'i^ 

33  dubium    quin     vcrbum     sit    narciale;     et   benc    scquitur:  ^  Si";"nm;ir,  it 
....  ,  ,  -,•  this    mcans    the 

hoc  est  multiphcatum;    ergo,     hoc  est  iioc.    verufntamen  beiufr  of  man. 
pronomcn  in   proposito   appellat   communiter,    cum    de-  ^„ot  p,operi\" 
monstrat   universalitcr  illud   quod   est   multa;   et    sic   non     °-  P'onoun. 
propric  est  pronomcn.  Et  sic  invcnimus  dc  omni  sentcncia 
4oquam    ponunt   philosophi    de   univcrsahlHis.    quod    omncs 


2.    pro    indc.       n),  ro.  vcl— univcrsalia    //;    iiiarg-.  B.        28.    quod    li. 
bb.  pale  B.  3o.  inveniens.-  B. 


64  JOHANNIS  WYCLIF  CAI'.  III. 

All  men  grant  sciolli   conveniunt    in   sentencia,   sed    errando   discrepant 

biit  smnc^denv  ^^  verbis.   Sunt  tamen   multe  subtiles   consideraciones  de 

it  in  words;  universalibus,    quas    plebei    et   clerici   i^norant  in  parti- 

and   tnere  are  .  ....  .    . 

secret  depths    culari,   que  subtihbus  logicis  et  metaphvsicis  reservantur. 

of  tliis  doctrine  •,,,    ,  •       ^      ^  u      ..  -^      -x  ■  ■  - 

that  acute      Wulgus  ergo,   sicut  ut  brutum,   cognoscit  sibi   conveniens  .'i 
logicians  and    jj-,    specie    et    naturaHter    afficitur    sibi    ex    coneruencia 

metapliysicians  /,  .       .  '' 

aione  can  know.  specihca,   que  non  fundatur  in  signis. 
2.  Even  when        p^^^    ^™    dicendum    quod    promittens    sub    tali    forma 

a  man  promises  .     .         ^  ^. 

one  particular  vcrborum,   promittit   communia;     quia    sicut   non   potcst 
p'romi^s'es'a     ^s^'^  commune  sine  singulari,  ncc   econtra,   sic  ncc  pro-  lo 
iiniversal       j;;////     Verumtamcn    secundum     quothbet    gradus    potcst 

[•'ccause   tlie  .  .     . 

universalis  here  tam    singularc   quam   communc   promitti;     ut   confuse   et 
incliided   in  the  ,     .  '  -^^       2        •         1  •  .  j-   .•      ^ 

sin^ular;  oniv  conrusius.   iNam  promittendo  smgulare  pnmo   et  distincte, 

hc  promiscs    promittitur  universale  secundarie   et   confuse,   et  econtra. 

it  va.quclv.       ^  .  .  .       .  ... 

Sicut   ergo    sequitur:    A    significat  homo,    ergo  significat  i3 

aniinal,   ita   sequitur:  promitto  tibi  illum  denariiim ;  i(^itur, 

promitto   tibi    denarium.   Unde  in   casu  Hmitato   promitti- 

tur    denarius     in    universah   contractius,    et  promissione 

sic   confusiori   quam   si  promittitur  cum    paribus  suis  hiis 

vcrbis,  dabo  tibi  denarium.  20 

ihurersal  Nam  isti  tcrmini,   universale  et  sin^ulare,  sunt  tcrmini 

and  svigulcir  .  .       .  '  .  ~     .  . 

are  terms  ot    2*-'  mtencionis,  connotantes  communicabihtatem  et  incom- 
imemioii'.      municabihtatem.   Vocatur  enim   signum,   terminus  prime 

A  term  is  of    intencionis   qui   sienificat  suum  sienificatum,   non   conno- 
ihe  iirst  .     "  '^  .  .        .  ^       .  '.        .  ... 

intcntion' when  tando   racionem   universahtatis    vel  singularitatis:  ut   isti  2.^ 
connme^ck^lier  tcrmini:   homo,  animal  etc.    Et  vocatur  terminus   2^^   in- 

universality  or  tencionis   qui   connotat   akerum    istorum,   ut   isti   tcrmini 
the  reverse  in  .  ^    .  .  '  .  . 

the  thing      universale,  smgulare,  genus,  species,  substancia  prima,  ct 

sianificd;  oVthe       ,    .         •  '      n 
sccond  when  ix  substancia    2^. 

does.  ge^    terminus    prime    imposicionis    vocatur    tcrminus  3o 

A  term  is  ot  .  .       .„  .  .  .       .  , 

the  'first       quicunquc,   signmcans    pnmarie    signincatum   quod   non 

whcif  u^lias^not  ^st   signum   artificialc,    ut  sunt   isti  termini:     universale, 

bccn  artiticially /;o;,20     etc.     Et    tcrminus    2*^    imposicionis    vocatur  tcr- 

created ;  of  tlie        .  .       .  „  .  t  . 

second,  when   minus  significans  signum     humanitus  inventum,   ut  sunt 
Thcse  two  sets  taha:   nomen,  verbum,   etc.    Ex  quo  patet  quod  terminus  33 
ot  cxpressions  3^    intcncionis   est  terminus  prime  imposicionis:   ct  muhi 

neithcr  iiicliidc  ...  .  ...  .    .  .  . 

nor  cxclude  tcrmmi  priinc  imposicionis  sunt  termini  prime  mtcn- 
Aiid^^t^hc  tcrms  '^ionis.  Patct  cciam  quod  isti  termini:  genus,  species, 
i^-ciiux,  specie.t  uuiversale,  siniiulare,  sunt   analoga   encia    circum   dccem 

universal,  ^  .  '•  .  . 

singuiar,  arc    gcncra,  ct  sunt  superiora  ad  quemcunquc  tcrmmum  primc^o 

analogousl}' 
cniployed  for"all 
predicamental 
beings,    and  arc  ^  ..,         ,^^ 

above   them  all.  i^-  dr  abovc  thc  liiic  li.        iS    ivlis  or  neis  B.        10.  s'  pro  sic  above 

the  liiie  li.        2\.  'iqiii  B.        3y.  c'cu"c>/  B. 


CAP.  III.  LOGICA.  65 

intencionis  per  se  in  i^enere;  cum  omne  singulare  sit  genus, 
et  species,   et  omnis  species  est  gcnus,  et  econtra ;   sed  ra- 
cione  difFerunt,   ut  prius  dictum  est.   Unde  iste  raciones  | 
H  32''    vocantur    res   2'-'    intencionis;    et   res  signiiicate  per   ter- 
3  minos   prime  intcncionis  vocantur   res  prime   intencionis. 
Dicitur     ergo     quod     cum     verhis     primo     significatis 
promittitur   denarius   universalis;    sed    iuxta   prius   Jicta,  ,^^]^'-^^.j|,"-j'i"J^.]"'"j'j^'^_ 
ille     tcrminus     singularis    z'^    intencionis    contrahit  ter- words,  as  iiie\ 
minum    communem    ad   supponendum   limitate    pro   de-      pVomisL-  a 
lonario  singulariter    dando,    sicut    ct    faciunt  signa   parti-     p^JIJlJ^vJ^^^iMU 
cularia.   Ideo  non   est   idem   dicere:    dabo  tibi    deuarium,       they  are 

,,.,.,  .  .  ,  ••..]!       contractcd  In 

et     dabo     tibi     denanuui     siupularein;     quia    mtendendo  the  'second" 

primam,      teruntur  intenciones    univcrsaliter   incontracte  "\\^"'^°",'.j"' 

in   denarium;    sed   intendendo    2'""   feruntur   intenciones  ■f/w^«/ar,  ctc. 

i5  indifferenter    in    unum    singulare;     et   illud   principaliter  meaniii«  is 

est    promissum.     Et    sic    contrahitur    eciam    illacio    per  diyferent 
illum    terminum:     alteruui     illoruni.     Ideo    ex    ista    pro- Herc,  therctorc, 

missione    est  dare   denarium    qui  specialiter  promittitur;  p^lirticuhir'" 

sed   solius  promittentis   est    discutere   quis   sit   ille.     Ideo  ''ajve-n  •^biu'^ 

2osufticit    legi    quod   cogatur     dare    unum    denarium,     vel  v.hich  it  wiii 

,  .  -.    '  .  ...  ,  .       be  must  depend 

aiteruni   istorum.     INam,    luxta   pnus   dicta,   cst  darc   in-    on  the  giver, 
finitos  gradus  contrahencium  communium  suis  quacunque  ^.^^"ji|^j*''J^p'^.i^^'j.^, 
specie    specialissima,     ex     limitacione    accidentalis    pro-'han   force  him 

.  ,.  .    .  .  ...  to  £;ive  some 

prietatis  adiecte    speciei;     ut,    vir    est    specialior    quam       pcnny  or 
23  Iwuio,   et  auglicus   quam    vir:   et   commune   ad  utrumquc      There^^are 
istorum   est    specialius    quam    anglicus.    Ita    tamen  non        iMiinite 
sunt    species    substancie,    quia    ponunt   formaliter    acci-  indivfduation  ot 
dencia  substanciarum.  "  ''y"?^?"^^'''' 

I  e  1  m . 

Et    faciliter    patet    quid    promittitur    quacumque    tali 
3o  promissione    primo    et    principaliter ;     quia     illud    quod      tlicretore' 
primo    et    principaliter  si^niticatur    verbis  promissionis;      pmmised? 

'  ,  .,,  •     ■  ,     That  which  the 

ut   commune  ad   utrumque   illorum    promittitur,    quando  promisin';  verb 
sic   promittitur:     dabo  tibi  alteruui    istoruui.     Ista   tamen  ^ir,l:'f':?'^^l"^p 
signa   partitiva:   aliquod,    alterum,    siugulai-e,    duo,   ununi,   'hc  univcrsal. 
33  et  quotquot    similia,    limitant    ad   intellectum   pluralcm; 
ct   ita  limitant  verba  predicata,   ut:  iutendo  emere  bovem, 
conducere    equum    vcl  apararium,    etc.    intenditur    parti- 

17.  ex  ista  avd  dare  vcry  illegiblc  B.        22.  om  prn  contrahcnciiim  I'.. 

3/.  apariu  I?. 

I  3.  Primam.  And.  (1.  14.)  2^"".  I  do  not  know  towhat  femininc 
substantive  this  reters,  and  therefore  leave  llie  \\ori.is  as  tliey  stand. 
23.  Cummiine.  Wyclit'  cvidently  means  ^combinatnm  ex  utris- 
que\  i.  e.  vir  anglicus;  but  1  do  not  think  ihe  MS.  is  wrong. 
37.  Apararium,   I   believe,  means  ayparel  liere. 

3 


66  JOHANNIS  WYCFJF  CAP.  III. 

culariter  de   illo    quem    non    habeo,     et    de    quo   potest 
esse   racionabilis   commutacio;    quamvis    logicus    diceret 
hoc   non   oportere. 
'^  "ibat  ;»a?f^"^       Et    si   argumentatur    quod    iste    terminus,    homo,     sit 

is  an  eqnivocal  equivocus,     cum   sienificat    homines   sineulares    et   homi-  3 

tcnn  il  it  ^  '  *-    .      ,.  ^,  ,  ^ 

signitics  at  oiicc  nem    communem,   qui   ditterunt   plus   quam   genere,    cum 

''^"^and^thT'^'    unum    sit   corruptibile    ct    aliud     incorruptibile;    nec   est 
singular.       [\[q^    \eva  diffinicio,    cum     unum     sit     mortale     et    aliud 

'iMan    —         .  ,,..',.  .  , 

including  a     mmortale:   dicitur  quod   iste  termmus,   hoiuo,    est    equi- 
and^a^^Iivin"    vocus,  significando  hominem  et  ymaginem  hominis  pictam,  lo 

one  — is  indeed  gej    nQjj    sienificando    universale    et    eius     singulare;     et 
an   equivocal       .  ,         ^  .  .       .  ^ 

term:notso  sic  eundem  termmum   contingit  nunc   esse   equivocum   et 

^"^"  nunc  univocum,    secundutTi   diversitatem    intendendi   per 

sp^c^rs  differ  iUum.   Nec    esset    possibile   quod   species    differret  speci- 

specitically  {\qq   ^5  individuis  suis,   quia   super  ipsam   speciem   quod-  i3 

individiiais?  libet  illorum.   Nec   est  dare  speciem  speciahssimam  com- 

^be^a^nothcr  munem   speciei,   sibi  et   illis  singularibus,   nisi   cavendum 

species  j-,e   v,\\_  processus  in   infiniturn.   Et  cum  species  sit   quod- 

including  .^      .     ,.    .  .  ,  '^  .        ,    *       . 

both,  and  so  hbet  eius   mdividuum,   patet  quod   est  oinue  auimal  racio- 
on  tor  evei.   ^^^^^  ^^  mortale,   et  per  consequens   communicat    in  diffi-  20 

nicione   cum    eius   indi\iduis. 
I  do  not  Credo   tamen  quod  luortale  non  est  propria   diflferencia 

»nr)">7i7/'^bel'on"s  l^iominis,   quia   est    accidens     privativum;     ymo,     stat   res 
,  ,t°  ?'i'^         eiusdem      speciei      speciaHssime    difterre    corruptibilitate 

defmition  ot  ^        .,  ...     ^  ,  ,        .,         ^  ,  1        „  =, 

man;         et   non   corruptibihtate:   ut  patet   de   celestibus  et  sublu- 2? 
'^"'^"and'^''""^    naribus,    et    de  accidentibus   eorum;    ut  nutnerus,   linea, 

incorruptibility  superficialitas,    corporeitas,    lumen,    figura;    et  quotlibet 
may  bc  /.  •  ,         •        •  ,        •  •,'•,•  •       1 

dirterences     taha     accidencia    m    celo    incorruptibilia    sunt  eiusdem 

Ih^n^ 'l)t"thf    speciei    speciaHssitne    cum    accidentibus     corruptibiHbus 

same  species    sublunaribus.     Et   sic,     quamvis   corruptibile   et  non   cor-  ^o 
TheCorruptible  .  ^  ' 

and  the       ruptibile   difterunt   plus  quam   genere,   non  tamcn  omnia 
''dirfe'r"ve'ry''^    huiusfnodi     plus     difterunt.     Sed     corruptibile    et    incor- 

widely;  yet  not  i.uptibile     difterunt     istis    proprietatibus,     et    non    solum 
all  things  that         ^  .  '       '  ' 

are  one' or  thc  genere    logico,    nec    solum   genere    suorum   subiectorum, 
"so^^much^'     "^c  pluri  difterencia  quam  difterencia  generis.  Non  tamen  ■^-'' 

oportet    quod    dift"erant    plus    quam    aHqua    quc   genere 

ditTerunt. 
Asin^ularman.       ^j^;   er^o  iste  terminus,   hoiuo  .sin^ularis,   dc  I  sua   par-    B  3- 

denotcs  .  .     ^.       .  ,  .  .        .  ,  ,      '     .     .         . 

incommuni-     ticuhTri    significacione    signilicat     naturam     hominis     in- 
u>m^rlliV'mai!.  communicabilem     multis    personis;     et    honio    uuiversalisA^ 

thc  re\erse;     sienificat   candcm   naturam,    ut    communicabiHs   est.     Et 
man  denotes         ^ 
neither. 

i5.   fripa  t  B.         35.  pli  B. 


CAP.  111.  r.OGICA.  67 

iste  terminus,   homu,   neutram   islarum   racionum   conno- 

tat.   Frequenter   tamen  termini   2^^    intencionis  sicnificant       Hut  thcse 

T  .  ....  adiectivcs   are 

similiter  sine   connotacione   racionis  huiusmodi ;   ut  patet      noi  aiways 

in  istis:   Ego  siim  species,  ego  siiiii   houio   coniuuinis.    E.t  ^■,.,.^i'r^\\^P^y°^.j^ 

^  frequenter  connotant  tales  raciones ;   ut  in  istis:  singiilare  '"^«  mean  one 

differt  ab  universali.    Ideo,     sicut  supra    dixi.    in   talibus         otlier. 

que    videntur     contradicere    non    est    repugnancia    sen- 

tencie. 

Et     si     obicitur     quod     contint^nt     intelligere     alterum   Yo  say  that  ^ 

10  istor-um,  sicut   el  singularem,  non   contracte,   intelligendo  •'^"^"p^^',',,'"^,'^!^^^^ 

unum    sinsulare    pocius    quam    quodcunque,     sicut     ex-  singular,  is  an 

^  t.    .  ^,.^.        ,,.^'        ,  abuse  ot 

penencia   docet;   dicitur  quod   sic   intelligentes  abutuntur      language; 

significacione  termini;   et   frequenter   cogitat    homo   con- ^^y^^j^^ygj,,^]}!"!^ 

fuse   de  singulari,   dum   tamen   ignoraverit;   ut  cogitando        °*  ?°"t-'     , 
^  '  '^  ■  ^  particularwluch 

i5quod   rosa   est  pulcer  jlos,   et  homo  est  elegans  creatura,      we  do  not 

communiter  intelligendo    illas    species    sub    conceptibus    "^^^"l^  are^The^" 
ymaginabilium   que  notacius  in  una  specie    sunt  in  vma- tiionghtsotmost 

•^ .       ^.  ^  .        -      .  .  ^  ,  .  •  men,  whose 

ginativa    mea.    Et    sic    facit   maior  pars   hominem,    que   intelligence  is 
non   habet   intellectum   elevatum   sufficientem    ad   intelii-  ""^o"t\"^to""^ 

20  gendum    universaliter    illas     abstractas    essencias,     sicut     nndersiand 
,  ,-,••,        ,1-  .  ...,.'  abstract 

docet   Lmcolniensis.   Intelligendo    ergo  sic  similiter    non       essences. 

repugnarent    illa:   Alter  istorum   denariorum  promittitur,    therefore^^no 

et  neuter    istorum    vromittitur;    quia    sicut    hic    non   est  real 

■'^  .     ^  .  contradiclion 

contradiccio,     homo     est    species     et     nemo     est    species,       betvyeen: 

23propter  supposicionis  singularis     mutacionem    in    V^^^^'^' and  neitlfer!'% 

lem;    sic    nec    in    proposito,     cum     eadem   sit   causa,   ut      promised; 
.    .  .  .  ..  ,     .  .  and  the  promise 

dicitur.   Sic   ergo,   etsi   nohm  quod  sit  universale,  non  eo     will  have  a 

minus   erit,     me   invito:   ymmo,   sequitur    me    illud    pro-  objecV^even  in 

mittere    communi    promissione,     etsi    velim    oppositum.  „  spite  ot  me. 

,.    .  ,  ,.  .     .  ,      -'•    rhe  promise 

3o      Ad  tercium   dicitur    quod     tahs    promissio    non    valet  of  something' is 

ad   lucrum   illi   cui   promittitur;   quia   etsi   esset   dare  in- '^^^^/a '^,s°'ig"s'^" 

visibile,    minime    valens,    cum    tamen    illud  iion    potest    one;  it  could 

'         .        ,    „  '  ....  ...  ^  .,  not  be 

per  se  dari,    dehceret   execucio   uiris    in  talibus    casibus.       judicialiy 

Ideo   iurista   reputaret  omnes   tales   casus   frivolos,    sicut '^"g^J^^iijj.l'^} '"^ 

tt  et  casum   quo   ponitur  Sor  mereri   cum  Platone  per   ho-   thmgs  cannot 
.  .         .  .  .  „  be  given. 

ram   unitormiter  gradu   menti   ut  4"',   sed   mereatur  Sor  as  in  the  case 

usque   ad   finem   inclusive    et  non  ultra,    et   Plato   usquc     °-nJrnhi"^a" 

ad     finem     exclusive.      Certum     est    quod    nuUus    iudex '"'iward.  but  onc 
...  .  .,,  .  .  .   .    during  onl\  onc 

mortalis    sciret    proporcionare    illa   premia    suis   mentis      indivisiiiie 

40  totalibus  correspondenter;    sicut    nec   testes   possunt  per  ti',an  "notha ; 
expericnciam  proporcionarc,  vcl  docerc  quod  dc  facto  unus  "o  '"a"  could 

'  '        '  '  T  settle  the 


17.   V  ff»  B.        41.  ppre  B. 


^8  JOHANNTS  WYCLIF  CAP.  III. 

ditierence       sic   alium  excessit   in   merendo.   Sic   ergo   quodlibet,    pro- 
hetween  their         ■  ^    ,•  •      •  i    ^  i  •      •       ...    !• 

ineiits;  nor     missum    tali    promissione,  valet;    sed  promissio  talis   non 

coiiid  the  tact  ggj-  utilis   pronter  defectum   execucionis    de    mere    nobis 

be  proved.  .  ....  .       . 

cognito  possibili.   Deus  tamen  scit  si  promittens  teneatur 

dare   ex   promissione  tali    quiddatn,   et  quomodo  tenetur  5 

dare. 

When  \vc  Nota  tamen  quod,  pro  promisso  de  aliquo  communi  inter 

oiv7a  uni\ersal  ^i^i^   individua   non   differencia   in   valore,    satis    est   dare 

of  which  the    qj^iQj^;m-,que  individuutn ;    ut    promittendo    denariutn    in 
singulars  are  ot  ^  .^  .  '^ 

cquai  valuc,     communi.    satis    est    solvere    quemcunque  denariutn   ar-  lo 
singu?ars\vHl   genteum   non  peccantem   in   pondere  vel  figura;   sed  non 
do  but  none  of  ^gj-    gatis    dare   denarium    peccantem    in   aliquo  istorum, 

less  value;  .        '  .  ^ 

when  the  value  ut     plumbeum     vel     aliter    equivoce     bonum.     Quod     si 

bound  to^^^ive  promittitur,  cuius  individua  sunt  gradatim  bona,  capien- 

.nn  averaoe  onc  jm-,-,    ggf   jg   i^ig    mediocriter   bonum,   secundum  circum-i5 
and  tlie  ludge  s  .  .  .  ... 

duty  is  to  see  stancias  promittentis    et   persone  cui   promittitur;    quod 

that,  as  nearlv        ,•  ^■-    ■  ,  -i     •  •     ]•  i  tt.. 

as  possiblc.'    relinquo  pohticis  secundum    epikeiam    ludicandum.    Ut, 

fhis  is  donc.    promittendo   lignum    vel    bovem    in  specie,    habet  iudex 

proporcionare    valorem   individui    dandi   ad   circumstan- 

cias   [et|   particularitates    |.    Fa   in   talibus   satis    est   quod    B  53' 

iudex     arbitretur,     iuxta    suum    credere,     arbitrio     pro- 

pinquo   veritati,    quia  non   tenemur,   cum    non   sufficimus 

AVhen  a  man   arbitrari   iustum     simpliciter.    Et   taliter  arbitrandum   est 
promises   every  ..:... 

animal,  or  ali   quando   promtttitur  aliquid  in  genere;   utsisic:    dabo   tibi 

thcXvodd.^ve  """'"   animal.    Et,   si   queratur  quantum  debet   dari,   pro-25 

may  say  that   mittendo    universaliter.     distributo    termino     sicnificante 
thc  promise  is  .  .         .  ^^ 

logically  promissum:  ut  sic  dicendo:  dabo  tibi  omne  aurinn  miindi, 
'"  ■ '  dicitur  quod  multe  promissiones  huiusmodi  sunt  inanes. 
Ideo  sufficit  logico  dicere  quod  de  veritate  significacionis 
esset  solvendum.  Sufficit  ergo  quod  pro  tempore  con-  3o 
gruo  detur  omne  aurum  quod  fuerit  in  mundo  pro  tunc. 
Et  patet  quante  differt  universaliter  promittere  aut  confusc. 

but  cthicallv  he  {?(■   ^i    ulterius    queratur    utrum     illud    quod    non    notest 
would  not  be  ....  ^  ' 

obliged.bccause  esse   potest  promitti,   dicitur   quod  sic.   Ideo  dicerct  logi- 
promiscs  k  is  ^us   quod    sic   promittens:    omne  auriim   mundi  dabo   tibi,35 
undcrstood  that  am-ui-,-!  q^od  non  potest  esse  promittit;   quiaomnc  aurum 

the  thmg  ..,^  '  .  '  ... 

promised  liiust  significatum    pcr   terminum     promittit   et   infinitum    mag- 

^SoT\x'rv^      num    significatur   pcr    terminum.     aurum.     Sed   politicus 

impossiblc     diceret  quod,  quando  sub  communi  includuntur  aliqua  ad 

promise  or  vow  n  ;    n  T 

is  null  and  void.  que   obligatus  non  potest  tendcre   rcgulariter,  intclligenda  40 


7.  promissio   B.  S.  non  ost  B.  iS.   honc   B.  20.  et  deest  B. 

20.  V™  pro  univcrsum  B. 


CAP.  TII.  LOGICA.  C9 

est    tacita   condicio    de     i-^ossibilibus  ,•     ut    in   quocunque 

voto    \cl    oWii^acionc    alia     intcUigilur:     si     illtid    potest 

fieii.     Vana    Cfi;o   cst     liuiusmodi    promissio    univcrsalis. 

et   alia   quccunquc,   quc   non   potcst   implcri. 

5       Ultcrius    conccditur    quod     fatue    emcndo     hovcm     in  ■^".  '"^-   l^oijslit 

communi    incontractc,     universalis    bos   distmctc   cmitur,    witliom  any 

ct    quilibct    singularis     bos     confuse.     Et    sic    dc   vendi- '"'(l^c' imhcrJar 

cacione,     accusacionc,     conduccione,     que    sunt    in   uni- o^f-.  '"".•'".>', ""^ 
.  .  .  ...  .  of  its  siiigiilars. 

vcrsali;   nec  est  mconvenicns  quod   quis  miprovidc  vadat  Is  it  ahsurd  to 
10  ad   forum   ad   emcndum   vel   conduccndum   res   proprias ;  niarUct"to 'buv 

uuia   intendit    hoc,    sed    confuse;    principaliter    enim   et       anythtni: 
.  .  ,.  ,.  .       .  .       in  ^enenil, 

distmcte.    si    discrete    mtendit    tali    commutacioni   subi-       pcrhaps 

cibilia  quibus  indiget;   et  sic  contraccius  intenditur  quam     own''^'ood.s':-' 

spcciem ;    et    sic    non    secuntur    inconveniencia  adducta. '".'}"  ^'.'^*^ '"-"'■'■ 

'  ,       ,     .  ,  .  ,.,         ot  biivinj;,  ctc, 

i5Nota    tamen    quod     tacientes    sophismata     cum     tahbus  thcrc  is  an  idca 

1-  1  •!•....  c  L    u       _  ot' iiitciitioii  aiid 

verbis,    negando    universaha    et    actus   coniusos,    habent     iiiteiii<-cncc^ 
cum      quocunque     gerundivo     talia     facere     sophismata, 
racioni   verbi   inclusi;   ut:   j'ado  ad  rideiiduiu,   est  sensus: 
i'ado    pro    videre.     In   omnibus    enim    talibus    gerundivis 
20  intelligitur  actus   proponendi,  vel  actus   intendendi.   Et  si 

dicatur    quod    inconveniens    est    concedere    quod    homo  3V'.''"^""'Vr'^V 

^  .  .7  talsc  to  say  Ihat 

intendit  vel   proponit    emere    res   proprias,   dicetur  quod    going  out  to 

,  ]]•.-■  1  •.,.  c         tuv  in   gciicral, 

non.     loquendo     de     intencione     vel     proposito     conruso    ^ve  explicitly 

inordinata;    sicut  non    est     inconveniens    hominem   scire   ,    intcnd  u^ 
'  .  .  .      .       buv  our  own 

25  illud    quod    nunc     ignorat    et     cum    difficultate     adiscit.       "things. 

Et  si   communiter    delectant    restringere    tales    actus   ad  ^}  ^'^'^y  ?iio'^*'^ 

^  .       .     to  rcstnct  onr 

distinctos,   tantummodo   respectu   illorum   ad   que  princi- actstoparticular 
paliter  terminantur,   tunc  concedendum  esset  quod  homo  miu^  "oiiig'to 
bovem    emit,    sed    nullum   singularem;     sed   et  vadit   ad     t^uy^;;  ox, 

'  ^  .  would  go  to 

3oemendum   alloc,    sed  nullum   alloc  vadit   emere.    Vel   2"      buy  uonc: 
oportet   dicere   quod   in   omnibus   commutacionibus    sub-      impiicitlv 

auditur  ''taliter  commutabile".  Vel   3"   commutacio   iHi- supposc  ccrtam 

conditions  to 
cita   est  irracionalis;   ideo  fatuitas   sequitur  ex  illa.    Mo- individualizc  it; 
,         .  ^      ^  •  ,  ,  j-      1      or  such  buving 

dcrni   ergo,   reputantes   superiorem  modum   loquendi  ab-  wonld  be  mcrc 

35  surdum,    modicum    attendunt  quomodo    absurdius   esset  .T-i°°''f^"';*^' 

'  T  .  .     Thcy  thiiiU  our 

dicere    quod    vadens    ad    forum     ad   emendum   victualia   poi^nt  of  view 

.  ,  .        .  ,  ^      absurd ;  bnt 

nescit   quid  emat;   ymmo,   emit  pisces  et   cetera  multa,  et  |,ow  muchmorc 
tamen    nec   deus  nec     ipse    scit   quid   emit,     quia    nichil      '^  theirs! 
B  54''    emit.  Ymmo,  unus  dcdit  sibi  equos,  sellas,  et  multa  j  talia   .jw-iv^wltV^*^]! 
40  donaria,   et   tamen  non  debet  sibi  regraciari  pro  donatis,    gratitnde  for 


gifts:  iiothmi 


12,  ij).  fbici''"  h>.       18.  crrautcs  cst  seiisus  crrantcs  li.  20.  ppo'''   li. 

25.  indifjinile :   corr.  in  marg.  B;  ib.  uon  pro  nnnc  B.       26.  commniic    B; 
ib.    delcat    B.  3o.  alloc  or  alcoc  befnre  scd  B.  3<).   fcllas  telas  B. 


70 


JOHANNIS   WYCI.IF  CAP.  111. 


has  been  siven,  cum    alius    nichil   dcderit  sibi:     ymmo,     utroque    oblivis- 

'"^  ^is^givcn.""''^  cente   donacionis,    vanum   esset  laborare  rememiniscendo 

vel    refercndo    quid    donans    vel    magnificus    dedit  sibi, 

^vmildT'ou's7  sicut  vanum   esset  querere  de  specie,   magnitudine,  boni- 

thc  anger  ot    i^iq    et   ceteris   accidentibus   huiusmodi   donacionis.    Ta-  5 

their  .  .  ,  •     •  ,  •     •  •  ^    •      i- 

benefactors.     liter   enim   sophisticans  ex  sua  sophistica  incurreret   inui- 

gnacionem     suorum     benefactorum     promulgando    illam 

Accusation     logicam   suam.   Accusacio   autem   est   de  singularibus;   et 

singXr'iefcis    Je    querela    in    casu    de     universalibus,   ut   dicitur,    pre- 

alone.         datus     conquiritur     de     latronibus,     et     post     evidentem  lo 

noticiam   de   personis  predantibus,   accusat  eosdem. 

Though  a  thing      Sed   pro  ultimo    dicto    est    notandum   quod    sicut  ne- 

"■■^y  "oi^^e^"'-^  cessario   aliquid    est    contingens,    ita    necessario    aliquid 

nccessary,  it    gg^  quod  non   necessario   est.     Sed  non   ex   hoc  sequitur 

does  not  toHow  ^  .  . 

that  what  is     per    locum     a  simili    quod   possibile    sit    hominem   pro-  lo 

'''°p"omised:"°*mi':tere   aliquid  quod  non  promittitur;   quia  actus  termini 

because        mobilis    fertur    super    veritatem    significatam    per   illam 
)iecessanly  .    .  .,•      -j  •  j  •  •* 

allLides  to      proposicionem :    Aliquid    ent    qiiod    non    necessario    ent. 

proposiudn;    Sic    ergo,    si    similitudo    esset    ad    propositum,     signifi- 
and  we  must    candum   esset  illud  quod   promittitur.    In  omnibus   ergo  20 

also  have  .  .  ,  .       '      .,      '^  ,  ,      • 

something  —    talibus  veris  sophismatibus   est   dare   commune,  vel  sin- 

smgular'- °i'iat  gulare,  super  quod    fertur  talis  actus:    ut  distincte  scio 

is  promised.    planetam    esse    quem    non    ut    sic    distincte     scio    esse; 

I  may  know     r       _  ,      ,.     '.  .  ,       ,  ^  , 

in  general  ihat  posito   quod   distincte   sciam   quod   planeta   est,    et  quod 
^  ^''wiuioui'*^*'  omnem    planetam     ignorem     esse,     tunc    scio    planetam  23 
knowing  thc    ggse     quem     non     distincte    scio    esse:     est  unum   com- 

cxistence  ot  ^  ,      ,.     .  .  ,         ,,  •  •  1 

any  one  in  mune  quod   distmcte   scio,   sed  nullum  eius  singulare    sic 

'^A'ii'd"t'hi's  scio;   et   cum     commune     non    sit   dandum     nisi   aliquod 

knowicdgc,  eius     singulare     sit     dandum,     patet     quod    si    distincte 

'"to  particular!"  quemlibet  planetam  cognovero  esse  planetam,  tunc  falsum  30 

iiistanccs,  is  ^^^    quod     distinctc    scio    planetam    esse    quem    non  sic 

its  principlc;  gcio   esse.   Infinitas  tamen  partes  celi    non  distincte  scio 

bul  not  distinct  •    1  •         .  •  j      • 

as  to  the  facts  esse;   et  tamen,   quacunque   michi  ostensa,  sic  quod  sim 
it  nuiy  o""  ni-^iy  certus  illam   esse  partem  celi,   statim   scio  distincte  illam 

llULlIlC^lLlCILt  ^  ^ 

esse.   Unde  planetam  aliqualiter  scio  esse,  qualiter  nescio35 
istum   planetam    esse;    quia    distincte  scio  hoc  esse,   de- 
monstrando   racionem;   et   tamen  non  distincte  scio  illum 
planetam   esse,   cum  ignoro  utrum   sit  plantta  sicut  pono. 
In   proposito   autem   non   est    dare    dcnarium   quem   non 


2.  bonum  vanum  at  top  of  page  tJ.  3.  1  above  the  line  for  vel 

after  donans  B.  10.  em'*""  B.  23.  que  =  quem  ?    B;   ib.    sicut  B. 

25.  scio  B.       26.  que  —  communem  B. 


CAP.  III.  LOGICA.  7 1 

nromitto   supef   quum    forlur   talis   promissio,    cum   omne    I  cannot  Rive 
.  ,  ...  .     .  ,  ,.   ilic  pcnnv  tliat 

singularc     communis     dcnarn     promittitur     contusc.      hi       i  d„  „ot 

autem    promittam     sub    hiis    verbis:     dc^bu   tibi  denarium    AV'.°'"'ifn '?,"". 

qiiem    tibi    noii    prumitto,    adhuc     communem    denarium  svich. 

3  confusc   promitto.    Et  sic  falsum   dico;    nec   excusor   per  f  iviil^givenie 

hoc   ne  tencar  solvere   denarium,   quia    in   illo   falso   ^^'^'^- ^'noPvromiLft 

plicatur  quod  dabo  tibi  deuarium;   ad   quod   tenear,   cum  tell  a  talsehood, 
'.  -L .,  and  vet  the 

Slt    pOSSlblle.  obfect  is 

Unde  in  talibus  oblitracionibus  sunt  tria:   scilicet  casus, /'"'^^P'*''  j"'^ 

'-'  ^  ^  ,  1  atn    L?oiina  i?v 

loactus  obliiiacionis,   et  verba   obligandi.   Quodlibet  autem    my  promise." 
.  ....  ,        ■  ^  •  Three  factors 

illorum  trium  est  possibile  per  se:  sed  primum  est  incom-      i,^;,-^.  t],^. 

possibile     cum     duobus    sequentibus:    ut    ponatur    quo ^ '^f,"  obli^4tfoT' 

eqo  obIi£;em  me   sub  hiis  verbis  sic  sequentibus,   et  quod  and  the  words: 
/,,'".  -^  ...  the  Hrst  is 

dabo   denanum    quem     non   promitto;    quia,    si   sic   non    incompatible 

i3obIi^em    me,   tunc   omnem  denarium  promitto.    Si   autem    ^vith  the  two 

sub   hiis  verbis  obligem     me:     dabo    tibi   denarium   quem    Uutiflsay; 
...  .^,  ^  ^  ,  .  ,         j  •     /  will  sivc  thc 

non   distincte  promitto:   certum  est  quod  in  solvendo  um- pg„„y  f/,^i  j  ^g 

versaliter  promissum,   generaliter  veriticatur  tale  dictum.    "°^,,f'f,'"fJ'!(. , 

"^4     Unde  in  tali    casu:    promitto    tibi    denarium    quem  ]  nonis  no  difficulty, 

-"  distincte  promitto,   et   ille   est   dandus,    quia    quilibet   de-      partictilar 

narius   singularis   est  talis;    et  tunc  sophisma   est  simile  Pn5"\ve  murn' 

priori,   ut   cum  distincte   scis   aliquid  esse  quod   non   scis  to  the  prcvious 

^"  _     ,      .  ...  -11      j         ^      j        j  •    •  case  (ot  distinct 

esse.     Sed    m     omni    tali    casu    illud   est    dandum,    nisi     knowiedj^e). 
quia   quid   distincte   promitto    in    tali    casu,    dicto    quod  Ai^so,  '^^.l^^av^ 
ib  denarium   quem   non   distincte  promitto;  sed  nec  illum  nec    one  of  thcse 

.        ,.     .  •  T-        •       Li-  1     •   ^-      tivo  that  I  am 

ilium   sic   distincte   promitto.   Et  si   obhgem  me   sub  istis  „01  obli{;cd  to 
signis:   dabo   tibi  alterum   istorum   et  quem    non   teneor  ''^'''^bc^^t,')°'^(;d"i'o"' 
dare,     satis    bene    admittitur   casus,    quia    tenear  multa  giveithcrcafter. 
facere   que  nunc  non  teneor,  cum  succedente  oportunitate 

Sotemporis,  vcl  alia  variacione  circumstancie,  insurgit  nova 
obligacio.  Unde  deperdicio,  consumpcio,  vel  alienacio 
unius  promissionis  obligat  me  ad  dandum  reliquum  ex 
debito.  Multiplex  tamen  est  obligacio  tenenda,  vel  de- 
bitum   secundum   variacionem   modi   obligandi. 

33       Unde,   secundum   theologos,    aliqua  debeo    facere    sub  ^°"hhf1uorv'^^ 
pena   peccati  mortalis,   et  aliqua  sub  pena  parva  amissio-  under  panf  of 

.  .       .  .  .  .       ^       ,.  "  mortal  sin,  and 

nis     antiqui     meriti,       cuiusmodi      sunt      opera     super-  others,  of  loss 

of  mcrit. 


12.  por  puta  b.  m.  qpllque  B.  22.  n{  aboi'e  Ihc  lineM.  3(3.  va 
or  pa  pro  parva  B. 

37.  Meriti.  According  to  thc  Catholic  Church,  merit  can  be 
lost  only  bv  mortal  sin.  Antiqui  is  very  likely  a  mistake;  per- 
haps  maioris  (aris)  would  be  the  right  word. 


72  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  III. 

erroeacionis.     Unde    non    est     nossibile   non    bene   omnia 
As  we  cannot       .       ^;  i  i  • 

always  do  whui  hic  taccre  que  debemus.  Ideo  continue  peccamus,  licet 
ri^^lurwc^^sni    '^°'^   mortaliter.     Unde    obligans    se   et   hcrcdes    suos  ad 

coiitLmially.     dandum   annuatim    lo   in   pernetuum   non    debet  infiniti- 
\Vc  ouglu  not  '',,,,..  , 

lo  oblige      pliciter;   nec  debet   dare    lo;   sed   debebit  isto  anno   dare  o 

any*hh"in°tl!e '-^'^'^s™-     ^^    ^'^    ^^^'^   patet   quod   non   est   possibile    quod 
tiitiue;        racionabiliter  sim  oblicatus  ad  ieiunandum  aliquo  die  huius 

anci  I  am  nnt  .  .    y  ...  ?  .  ,  ,. 

obhgcd  to  fast  anni  quo  tenebor  leiunare;  quia,  si  bene  leiunabo  ali- 
narticular^day;  q^-i^ii^i-loj  tenebor  tunc  ieiunare;  nec  potest  esse  racionale 
lor  it  might  beq^od    oblicer     sub    pena    mortalis    peccati    ieiunare   illo  lo 

tliat   my  tastmg   J.  "  '^  '  ... 

would  bc  morc  die,  quo  non  tenebor  sub  pena  mortalis  peccati  leiunare; 
'''a^iirothcr?"  quia  tunc  deventus  ad  ultimum  dierorum  limitatorum, 
Thus  I  ought    essem   perplexus,    et   per  idem   ante   illum   diem.     Multa 

to  do  manv  •,•/-,  ,  , 

things  which  I  ergo    sunt    racionaliter    henda    ad    que   deus  non  potest 
absolutdy      obligare   me  sub   pena  peccati    mortalis:    ut   racionabile  i5 

compclled  to    q^^    quod   faciam    multa    ad    que    non    obliger  sub   tanta 
do;  and  it  I  ^  .  ^  °  .        . 

gave  thcm  up   pena.      Ymmo,     si     per     annum     cessavero     a     taccione 
'shoul^^^sm      talium,    ego    continue    peccarem    mortaliter. 

continually.         j^^n^    responsio   est,    concedens    quod   deus    scit    quod 
Another  answer    .  ^  .  .     '  ^  * 

to  thc         singulare  universalis    tenear  dare,    cum   non   potest  esse  20 

diiricuft^csf  I    indifferencia    quo    ad    deum.      Sed   ego   ignoro  illud ;    et 
am  obhged  to   j^a   est  dare  singulare   quod   debeo   dare,    quamvis  indi- 

Givc  a  f^  i  ?       i  ^ 

particularthing;  viduum    humanum    deficiat.    Et   ignorancia  istius  inducit 

oiiiy^know^s^     omnes  illas  frivolas   conclusiones   supradictas.     Negando 

ergo    formam    casus    ponentes    in    datoribus    in    talibus  25 

commutacionibus. 

AU  this  is  but       Ista      autem     iam      dicta     crunt     occasionalis     intro- 

an   introduction    ,         •  ,      •  •        ,  1    ..      ...  i-cl^       ^^   ^         •        •   ..• 

to  ti,^,         duccio    ad     inveniendum    latentcs    dithcultates    in    istis 

diiiicultics  ot    materiis. 
this  subjcct. 


2.  gW-     in  marg.  B.        i^,  5.  ililip'  U.        8,  9.  alw  Li.         25.  po'"^  13; 
ib.  drob,  B. 


CAPITULUM  QUARTUM. 

Scquitur  dc   sonhismatibus    ortis  de   relacionc   rdativi  ^""'"^".''f'^"  "♦' 

idemptitatis    ad   anteccdens    pluralitatis,    discrctum    pro       subjcct: 

suppositis  quorum    non    est   dare    totalem   multitudincm.      ^ophipms. 

3  In   talibus   enim   tiunt   huiusmodi   sophismata. 

Primum  :   omnia   compossibilia  illorum   4  contradicto-    '    xvritten 

riorum    sunt    scripta.    que    vel    sunt    deus,    vel    illa    non  ^:"'"'"'^^'''!"^,'^^ 

possunt    esse.     2'"".     Omnes   homines   quos    deus     potest  or  impossiblc. 

,  ,  ,    .,,.  ^  1[.  Impossibilitv 

producere,    possunt    esse    chymere,    vel  illi   non   possunt         of  thc 

loesse  producti   ab  aliquo  si   non   a    chymera.    3'"    Omnia   ^'""'f^tfv^God* 
que   deus    potuit    facere,    possunt    esse    deus,    vcl    nichil  lll.  Aliis  God, 

,-rr  .1-         r    ,n  n    I     A  1-  ^    12      ■         ^      -  or  aii  thiiii;s  arc 

8  55"    potest   differre  ab  aho.   [4'^^]  |  Ahqua  possunt   hen;   et  si      identicai. 

ipsa,     vel     ahquod    iUorum    esset    factum,    deus    differet  ^'^'^jj^^'^.'^j.^.^^^'i^^"''^ 
a    se.   Et  sic   de  quothbet  similibus  sophismatibus.  Himsclf  by 

,^   •  ,  ■       -n  1        ■   ^  ,.  creation. 

i5       Prmium   autem  probatur,    signihcando    ista   4   contra-  i 

dictoria  :    tii   es,   tii   non   es.   Ego  sum,   ego   non   sum;  ^^^^  ^'^"\1^'Iq[1^^1["c\\  ■ 
sunt    a,    b,    c,    d,    scripta    secundum    ordinem  ;     et    tunc    .1  is  B,  A  is 

•',.''  .  ,         tiot  B ;    C  is  1), 

patet  quod  prmia  pars  est  vera,  sicut  et  sue  exponentes;     c  is  uot  D. 
et    secunda    pars    est    vera,    eo    quod     repugnat    ahqua    g^i^j^^^j^^, 
^o  esse  omnia  compossibilia  iUorum.      Si   enim   ahqua   duo    two  couples 

,  .  .,.,.  »rj  tliat  can 

dentur    omnia    compossibiha,    supersunt    aha    duo    com-        coexist; 

possibiha    istorum :     non    ergo   data    sunt    aha    compos-  '"^"'^''.j„j°|"'^''^^ 

sibiha      istorum      et      3''      istorum      sunt     omnia     com- C  and  n  cannot 

possibiha    istorum  :    tum    quia    quecunque    istorum    iam  jims  thc' lour: 

2=identur,      iUa     sunt     incompossibiha,      tum     eciam     quia  j^.' ^'  .^./y'*^, '' 

perinde  aha   3-'   essent    compossibiha    istorum.     Nec   4'""  possible  at  the 

.,.,..  ■  ,,  .       samc  tinie. 

sunt    omnia    compossibiha    istorum,    quia    nulla    4    sunt 

istorum,   sed  ista,   et  iUa  4  non   sunt  compossibiha. 

„      .  ,  ,  ,  ,  •  •  This  reasonmc, 

Et  isto   modo   probatur   quod   omnes   homines   univer-      extended, 

3osales   similes,    equales,    socii,     vel     adversarii,     currunt,    j^  yj^^P^.e^j-j^is 

et   nuUus   iUorum    movetur.     Et   omnes   iUe    conchisiones  that  mnst  exist 

at  the  same 


1.  CAp.  deest,spacefor  initiatS.       .\  pli"»  B.       ij.  chy«  B.       10.  cliy*  B. 
13.  ab  al.B; /i>.  ^"'rfees/B.     24— 3(i.istorum  — esseiit/nmar^,  B.     26.  pu,  B, 


irc 


74  JOHANNIS  WYCI.IF  CAP.  IV. 

time:  yet  tlie    probantur   per   hoc   quod   nulla  talia  possunt   esse   omnia 

coexistcnce  ot    ^    ,-  ,•  •  ,       .  ^ 

somc  oi  them   ^aiia   qualui   cxigerent   conclusioncs.    Contra  iUas   conclu- 
timc''imNi^s     ^'°"^*^s     argumcntatur     supponcndo      duo  :     primo     quod 
coiitradiction.    omnc    relativum    restringit    suum    antecedens    ad   kathe- 
gorice  supponendum.    Aliter  enim   non  plus   posset  csse  5 
suum    antecedens    quam    adverbium    vel   aliud   synkathe- 
goricum,     Et    hoc    pretendit    illa    posicio,     ponens    vere 
quod   omne  relativum    idemptitatis    retlectans    signitica- 
cionem    super    suum    antecedens     significat     idem    quod 
suum   antecedens  ;   ut  si   omnis   homo   est  animal   et  ille  lo 
currit,    tunc    ille    qui    est   omnis   homo    currit.      Per   hoc 
enim    probatur    quod    falsum    est     omnia    compossibilia 
istorum    esse,    et    illa    esse    finita    vel   infinita,    eo    quod 
tunc    illa    que    sunt    omnia    compossibilia     istorum    sunt 
huiusmodi    et    finita:     illud    fundat    omnes    conclusiones  i5 
huius   materie. 
Evcry  object  ot       2°;    supponatur    quod    quecunque    significanda    sint, 

tliougiit  mav       .  /:    •  ,    •    /^    ■  •  •?•,•         •         •  -,  •,. 

be  indicatcd  by  sive  finita  vel  infinita,  sive  possibilia  sive  impossibilia, 
rionouV'fi7not';  ^"""^  demonstrabilia,  ut  illud  patet  expositorie  ;  quia 
tiiese  and  tliose  aliter    esset    dandum    de    aliquibus    quod    illa    non    sunt  20 

are  to  be  ,  ,  ...  _  ,     •,,  , 

exccptcd;  whicli 'Jcmonstrabina.   bed,   negando   quod  illa  possunt   demon- 

indic^ation"     strari,   vcl  conccdendo  quod  illa  uon  possunt  demonstrari, 

satis     implicatur     per     subiectum     huius     proposicionis 

'demonstrari   illa  que   data  sunl  non  posse  demonstrari.' 

Ideo    tam    expositorie   quam    inductive  patet  supposicia.  23 

cannoTcxist         Similiter,     aliqua     que     non     possunt     esse,      possunt 

may  be  thus    demonstrari,    cum    possunt   intellectui  notari;    et    eadcm 
mdicated,  since         .  .  ,,       • 

they  can  bc    racione  omnia   que  non  possunt  esse:   ergo  nulla  impos- 
''"°  miild  ""^    sibilitas    cxistendi    impcdit    demonstrabilitatem.      Et    ex 

These  may  be  istis    patet    quod    hoc    vcrbum    demonstrari,    est    summeSo 
pointed  out  in  ....  .  . 

particular,  and  3™piiativum,   ita   quod   scquitur  :    onines   /wintnes   deinon- 

For  "thc  number  ■'^""'"'^"'%    igitur    onines  homines    qui  possunt    esse   vel  qui 
of  tlungs       uon  possuut  esse  demonstrantur.   Et  forte   deus  necessario 

compossiblc  is     ,  ,•       •  •         ,  ,  •,• 

infinitc.        dcmonstrat    alicui    omnia    demonstrabilia,     et    per    con- 

scquens      infinita      que     non      possunt      csse.      Similiter,  33 

sccundum  precipuos  philosophos,   unus  numerus  infinitus 

est    reliquo    maior,    sicut     tota    univcrsitas     causatorum 

cst     infinita.      Sed     nulle      tales     proposicioncs      cssent 

concedende,    vel  ncgande,    nisi    infinita    possent    demon- 

strari    illorum.    Sive    enim    sit   verum    sive    falsum    quod^o 

unus    numerus    infinitus    cst    reliquo    maior,    dande    sunt 


23.  implicatur;  ex  above  B.        27.  uori  B. 


CAP.  IV.  LOGICA.  75 

singularos  tiiliuin,  pcr  i]uaruni  subiccta  bene  intellccta 
demonstrari  habent  intinita.  Est  cvj^o  tirmissime 
tenendum  quod  si  aliqua  possunt  intcUigi,  ipsa  possunt 
demonstrari,  et  per  consequens,  cum  necessario  in- 
-''  tinita  intclliguntur,  ncccssario  contingit  demonstrari 
intinita. 

Q^uibus  habitis,  argumentatur  tripliciter  contra  primam  Vct  it  is  not  so. 
■'"'     conclusionem.   Primo  sic.  Ista  sunt  |  omnia  compossibilia    proposi^tmns 
istorum;   ereo,  aliqua  sunt  omnia  compossibilia   istorum.  -""^  *'"  'ii^''  •T'; 

^        o    J         ^  _  t  compatiblo, 

10  Et    demonstro    per    /j',    'ista',    omnia  que   sunt  compos-   uiidcrstaiiding 

sibilia    istorum,     et    solum    illa    que    sunt    compossibilia       tliat  can 

istorum.     Cum    enim    possum    demonstrare    quecumque     cocxist,  and 

^  .    .  ^.  ^  .     onlv  tliose;  tor 

voluero    iuxta    secundam   supposicionem,     et    sine    dubio    I  am  tVcc  to 

libenter    volo    sic    demonstrare,    patet  quod    possum   sic      ^'nikc!^' 

i5  dcmonstrare.    Sicut    ereo    impossibile    est  racionale   non  A"J  tiuis  tlie 

.  .  .       .  .    .  wholc  aggrctiatc 

posse    intelligere    quicquid   voluent,    sic    impossibile    est  is  compatitjlc. 

racionale    non     posse    demonstrare      quidquid     voluerit. 

Possibile    est    ergo    demonstrare    hoc    aggregatum,     sive 

pofsit     esse,     sive    non.    Et    antecedens    patet    per    hoc 

20  quod    omne    demonstratum    per    ly    'ista'    est    istorum, 

sive  sit   multitudo,  sive  unitas ;  ut  patet  ex    casu.     Hec 

crgo    proposicio:    ista    siint  omiiia  compossibilia  istorum, 

primarie  significat  sicut  est. 

Similiter,    ista    sunt,    cum   quodlibet    istorum    est,     co    Again,  these 

.  .        ,        .   .  cMsi,   for  no 

25  quod    nichil  dcmonstratur    per  ly  Hsta'    nisi    quod   est ;   things  can  be 

ct     cum    ista    non    sunt    infinita,     sequitur     quod     sunt     u,iicss  thcv 

linita,   ct  omnia   iinita   de   aliquo  numero   sunt  quo   ipsa  f,''"^^' ""•''^'^''^ 

'  .  T  .  .  tlicir  niimbcr  is 

tbrmaliter     numerantur.      Ergo     et     ista      sunt     de     tali    linitc,  and  is 

numcro.      Et     quicunque     detur,      potct     quod     istorum 

lonumerus    sic    est     istorum    sicut    ct    ista    habent    illum 

numerum.      Sic    enim    cst    idem    numerus    10   canum   et  ly.i' ">"p'''^"" '* 

distinct  Irom 

10    equorum  ;     nec    forcnt    ista    formaliter    multa,    nisi     its  subjcct. 

haberent   numerum,    sicut  suppono,   cum   omnis   species 

quantitatis   distinguitur  a  subiecto.      Quod    si  loquamur 

35  de     numero     pro    rebus    numeratis,     patet    idem,     cum 

singula     illorum     sunt     de     istis,     et     partes    numerales 

illorum  ;    nec   habet   alium   sensum   hec   proposicio   aput 

bene  intelligcntcs  :    Ista  siint  [omnia  compossibiliaj  istorum.     Again,  call 

Similiter,    ista    4    sunt    A  B   G   D;     sed   illi   duo   binarii    proposi^^ons 

40  sunt  compossibilia  :      ereo    ista    4'"  solum    sunt   illa    que  A,  B,  C  and  D. 
^  '  ^         A  and  6,  and 


i3.  fpponi  B.  2ij.  dcmonstratur  dc''   B.        38.  omnia  compossibilia 

deest  B. 


76  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  IV. 

B  ani  D  canhe  sunt   compossibilia,    et    per    consequens,     sicut  sunt  illa 

'these*^cou'pl'e"'^  compossibilia,   ita  sunt  aliqua  compossibiiia.   Sunt   enim 

alone.         j^q     paria     compossibilia,     ct      illa      duo     paria      com- 

But  these  two  '    .  •    •      ,  ,  ■n 

couples  ure  the  possibiiium   non   sunt  nisi   duo   ct   duo,   que   sunt  illa  4. 
contLadictories,  Alitcr    cnim    non    cognoscerentur     plura     compossibilia  5 
which  are      n[_\am    A:      et    sic,    posito    quod    ista     4    essent     omnes 

thcretore  '  .    .  .^  .      '  ^      ^    ,.  -i  t 

compatiblc;     proposiciones,    et    sic    prime     essent     tot    compossibilia 
quot  sunt  binarii  vel  paria  possibilium  ;     scimus   tamcn 
It  is  not  iie.    quod  BD  sunt  alia  compossibilia  quam   AC.   Ideo  Deus 
'""^^'^each"' '^     conservans  omnia   compossibilia,   conservat   et    cognoscit  10 
proposition     plura    compossibilia    quam   A   et  C.     Non    enim    oportet 

should  '  ,        .  ,  .....  .  ....  .  , 

possibly       quod  singulum   compossibilium   sit  compossibiie  singulo, 

t*iuf ofhcr'or    q"^^  ^''^  "°"   contradicerent   proposiciones,    nec   conver- 

thcrc  would     terentur,   nisi  singula  sic  se  haberent  ad  singula  illorum  ; 

contradictorics.  quod   est   contra   dicta   tractatu   proximo.  i5 

I  constdeiMhis       Videtur    ergo    michi    quod     prima   conclusio,    sicut   et 

conclusion  as    quelibet    consimilis,    est  impossibilis.    Ymmo    conceditur 
impossible.       ^        ,    .  ......  ... 

That  each  ot    quod   ista   sunt  4   compossibilia   istorum,   quia   smgulum 

coexil^teVwith  istorum    est    compossibile    alteri;     nec    est   inconveniens 
the  others,  I    quod    ista    sunt    istorum    et    tamen    sunt    ista,    sicut   ista  20 

admil;  thcv      ^  .  ,.,,.  ,      •     •         r,    ^      ^         • 

are  those  ti{at  sunt  ista  et  tamen   difterunt   ab   istis.    Potest   enim   que- 

Yet^^ditleMrom  libet    talis    proposicio    dupliciter    sumi ;     in    sensu    com- 

"those  ihat  they  posito    vel    diviso,    tam    racione    subiecti    quam    racione 

The  tour,  and   predicati.     Ista    4    ergo    suiit    compossibilia,    et   non  j 

of°themf  can"e  "^'^'"'''"  -^""^  oinnia   compossibilia.      Nec    sequitur   ex   istis  2 

coexistent.      ^j/oc/  4  contradictoria    suut   uuum  istorum   vel  quod  uuuni 

4  suut  pauciora    quam   4.    Et  si   obiciatur   quod   4,   inter 

se  contradictoria,  sunt  compossibilia,  conceditur  conclusio. 

Just  as  weli  as       Unde    pari    evidencia    qua    conceditur    ista    4    contra- 

we  can  say  that    ..  .  ......  ,        ,  ^  ,  ., 

these  four  are  dicere    inter    se    vel    sibi    ipsis,    concedendum    est    quod  jo 

wTcanl'aT[i^at  sLint    compossibilia    inter    se    vel    sibi    ipsis :    Sicut   enim 

they  are        bjna   et   bina   contradicunt,   sic   bina  et   bina   sunt   simul; 
compatible;  .        ,  .  ,.  .  .  11..  ..•_ 

they  are       et  sic  de   ceteris  que  diversim.   reciproce,  vel  alternatim. 

and^^comp^a^tibie,  inexistent,     ^or     vel     quotlibet    pluribus.      .\ttendendum 

two  and  t\yo.  '  tamen    est  ad  numerum   subiectorum    et  ad   condiciones  1^3 

the'subie^cts'and  predicatorum  ;   quia   4  proposiciones  sunt  convertibilia  et 

the^^suDjec^fare  contradictoria ;   sed   duo  non.   Et  duo  homines  amant  se 

ditlerent,  but    Jn   casu,   quia   reciproce;    et   odiunt   se,    quia    alternatim. 

eilhe^^Mdentical       Et    si     2"    obiciatur    quod    omnia    compossibilia    sunt 

contradictory.   ponibilia   et    admittibilia,    et    per    consequens    sic   est   de^o 

We  grant  that  jytis  4.^^'  cum    sunt  compossibilia,    conceditur  conclusio. 

all  things 
compatible 

26.  sunt  contradictoria  B.        i\.  p  libci  B,        ■36.  ptor^  B, 


3 


CAP.  IV.  I.OGICA.  77 

'^'mmo,    conceditur   quod    simul     sunt    possibilia,    ct    sic        may  be 

admissihilia  ;    ct   concedo   quod   stat   in   casu   ita  4   benc   iii.,,  (|,g^^  ^,.^ 

admitti    ab     ipsa    nonentibus    sic   nrimarie  si^nificando ;       togetlicr 
'  '  '  .     .  ^  possible ; 

quia      stat      ununi      par      bene      admitti      ab      uno      et  one  couplc  may 

.■^ahud      par       hcne      admitti      pro      eodem      instanti      a     one  per.son, ' 
B  .^("1''  rcliquo.    |    ^'mmo  stat   eundem    bene  admittere   ista   duo     aii<>'in-'i-  bv 

.  '  ,..,..,  anotlier  at  thc 

pana   pro    cadem    mensura    a   diversis   liominibus.      Non     .same  time. 
tamen    oportet     quod    si     ista     sunt     compossibuia     vel   possibles  tiiat 
possunt  simul   esse  vera.   quia  possibile  sic   et  illa  simul    "''l''  be  tnic, 

'  .  ,  •  •>  •,•  vel  it  is  not 

loesse    vcra,     quia    4     sunt     duo     paria    possibilium     que    possit-i|e  that 

possimt   simuJ    esse    vera  ;    sed    non    est    possibile    quod  (J,''^^^,,^,.,'^"^,,^"'^! 

simul   sint   vera.    De   duobus   tamen   non  sic  sophisticatur  J^''^^esophisms 

.    .  '       .  can  not  be 

sccundum   sensum  compositum   et   divisum.   4  enim  sunt  madewithone 
compossibiiia,   quia  duo  paria  compossibilium  ;   et  eadem  ponr  — \"e.  two 
I.T4   sunt   duo   paria   incompossibilium.  conples  ot  in- 

....  .  compatibilities, 

Nec    sunt    aliqua    incompossibuia.      In    4    enim    sunt  and 

6  coniugaciones  binarii  possibilis,   iuxta  dicta  de  duobus;  _l°'",.g'\.'^,j„'',l^j_ 

ereo    sequitur    ista  siint  compossibilia  ;  ero-o   possibile  est    ''^  '''2*e  .*o"'" 
^  .  .  •*  "^     .  propositions 

qiiod   siDiiil    smt    vera;   sed    de    4   non   sequitur,   propter     wc  lind  six 

20  combinaciones     binariorum    in    4    quales    non    sunt    in  com^pat^ibimies 

duobus.    Nec   tantum    dicuntur   combinaciones  compossi-      which  can 

,  .,  .  .  ....  ,  .  .'  ,       together  bc 

biles,  quamvis  sint  possibiles  pro  eodem  instanti,  sed  true;  but  it  does 
quia  significata  primaria  illarum  stat  simul  esse  pro  "gn  °i,e7our'^^ 
eodem   instanti.      Multe   autem   sunt   proposiciones   com-    piopositions 

.  .    .,  can  be  true 

2D  possibiles  que,   ut  secum  convertibilcs,   possunt  esse  vere       together. 
pro   aliquo   instanti  :     ut   patet   de   istis  ;    nuUa  proposicio    p,oposi'tIons 

est,   et   hoc   iiistans   est,    et   multe   possunt   esse  vere   pro    may  be  true 

,.  .  .  '    .        ,  '  at  a  given 

aliquo    mstanti    que    non   possunt    simul   esse  vere ;      ut    instant,  and 

iste   due   possunt   esse  vere    pro   medio   instanti   crastine  ^g"^,^'„ 'i',,"^.,',',', '^ 

.^0  diei  :    Eoo  siiiu   et   es^o   uoii   suiii,     quia   utraque   istarum  "^■""'o' continue 
'^     ,.   .  '^  ^         •,,      •  ■  t"""*^;  ''s  llie 

in    sensu    diviso    potest   esse  vera   pro   ulo   instanti  ;     et      fact  of  an 

tamen  neutra   simul  potest  csse  vera  cum  altera  istarum,   'c'e'asesTo'be.'^ 

continue    sic    primarie  signilicando  sicut    iam   significat 

primarie. 

35       Et    si    3"    obiciatur    quod     iste    4     proposicioncs    non      is  may  be 

sunt    compossibilcs,    nec    possunt     simul    esse    vcre,    eo    j^J-^hese  four' 

could  be  true  at 

3.  bj^  ad  i  p  mitti  od  b;  placc  of  ivnrJs  here  very  dnubtful.      4— 5.  ab 

uno  —  admilli  inmarii-.;  instanti  a  reliqno  bnttom  nf  page   B.      0.  quod; 
quia    abnve   H.  25.  w^  prn    nt    P».  2(1.    ut — iiistanli    rn    marp\     1'.. 

32.  cum  altera  istarum  rn  ivarf;.  Jl.      33,  3,].  sicut  —  primaria  tn  mari:.  1'.. 

17.  G.  A  is  B;  A  is  not  B;  A  is  C;  .A  is  not  C;  and  so 
on.  Of  the.se  pairs  of  propositions,  six  are  coinpatible:  A  is  B; 
A  is  C,  A  is  T),  B  is  C,  B  is  D  and  C  is  D.  But  the  six 
negatives  [A  is  not  B,  etc  )  are  also  compatible  vvith  each  other. 


78  JOHANNIS  WYCI.IF  CAP.  IV. 

one  time  tliey  quod  tunc  omnes  iste  4  essent  compossibiles,  et  tales 
compatiblc;  sensus  prctcndunt  communiter  loquentes  in  talibus 
but  it  seems     sophismatibus,   Non  enim   videtur   bene  illa  sonare  quod 

inconsistent  to  .     '^  .  ' 

say  that  at  tlic  ista    4    possibile    est   esse    vera    pro    n   mstanti,    et   non 
TrewnnxuRMe  ^st  possibile  ista  4   esse  vera  pro  B   instanti ;   nec   quod  3 
'i"^V,,      ista   4   sunt   compossibilia   et  eadem   4   sunt   incompossi- 

incompatible.     ,  ...     ^  ^  .,  ...  j^.      ^      . 

bilia,    et  per    consequens    non   compossibilia.    Sic    enmi 

duo   contradictoria   et  contraria   incomplexa    vere   predi- 

We  repeat  tliat  carentur  divisim   de  eodem.   Ad   ista  dicitur  concedendo 

thev  are  .  . 

compatible  two  sicut    pnus,      quod     omnes     iste     4    proposiciones    sunt  10 
Tncompatil'ie    compossibiles,   quia   divisim   bine  et  bine;  et  omnino  ille 

liliewise.       ^     contradicunt,     quia     divisim     bine     et     bine:     et     sic 
Tlius  tour  mcn  ^  .  ?    .,  .    .         ,, 

may  be  friends  4   homines  sunt  smiiles,   amici  et  tratres,    et  tamen  sunt 

''enemies'^aiid    '^'-""i^     ^^^oc     valde      dissimiles,      inimici      et      disparium 
stranscrs,  eacli  nacionum.      Unde     si     quilibet     vir     sit    frater    alicuius,  i? 

to  each,  but  not  .    .  .  .  . 

each  to  every  omnes  vu-i  sunt  fratres :    non  smgulus  smgulo,    sed  sm- 

coaUeriia*te     gulus   alteri.      Anguli   enim   sunt  sese  respicientes,    coal- 

angies.        terne,    aut    contra    se    positi:    etsi    non    quilibet    sic    se 

contradictories  habeat  ad  quemlibet.   Et  sic  conceditur,   tam  de  4  quam 

"a^^ix^^e^n^iimef  ^^^    duobus   contradictoriis,    quod   illa    possibile    est    esse  20 

but  not  two.    y£j.jj   pj-Q   g   instanti,   et  non    est  possibile  illa   essc  vcra 

pro    B     instanti  ;    sed    4     contradictoria     possunt    simul 

esse    vera    pro  B    instanti,    et   duo    non.     Et  sic,   si   duo 

sunt   contradictoria,    tunc    utrumque    contradicit    alteri, 

iiec   de   duobus    similibus    vel    quibuscunque    connotanti-  s.i 

Thus  two      i^us     relacionem     equiparancie.     Non    tamen    oportet,    si 
couples  ot  .  .  ^     ^      .         .  .,, 

contradictories  duo    smt    pana    contradictorium,    quod     unum    lilorum 

necclsarih-      pai"ii-im    contradicat   reliquo  ;   sed   sufticit   quod   singulum 
contradictory;   iUorum    contradicat  alteri    vel  alicui   illorum.      E^t  patet 

it  is  enough  tor  ,  .  ,  ...  r  ^  o 

one  membcr  bc  quod  sequitur:  hoc  est  par  coutradictonorum  et  lioc  est  par  .-,0 

°^i^n"xhtlnhTr'^  ^ontradictoriorum;  er^o,   ista  sunt   contradictoria  et  paria 

coiiple.        contradictoriorinn  ;  et  tamen  non  sequitur  :    hic  est  frater 

et  hic  est  frater :  ergo  isti  sunt  fratres:  cuius  diversitas 

satis   patet. 

Opposites  Ulterius,     quantum     ad     predicacionem     oppositoruiii  33 

cannot  be         ,  ,  ^  .  ,'.     .  ,  .,  ., 

predicated  of   de  codem,   patet  ex  prius   dictis   quod  non   est  possibiie 

b"t'ihcy^caii    ^^e    codem     ultimo    singulari    duo   opposita   divcrsim    per 

of  universals;   gg    formalitcr    predicari,    sed    de    codem    communi    pro 

I.  Essentially:   divisis    bene    possunt.     Et    hoc    tripliciter.     Primo   modo 

twofold^and'yctP''edicacione   per    esscnciam  ;    ut    hic  :    Hoc   est   divisibile  ^o 

indivisible:     ^/    /,y^    ^gf   indivisibile,     dcmonstrando   Cristum,    qui    est 


10.  sic  B.        26.  eq'pone   B.        3o— 3i.  ct  —  ergo  iti  mjrg.  B.        40. 
abope  per  15. 


CAP.  IV.  I.OGICA.  79 

due  nature.    ?,'^   modo   de  codem   ternario   numerali    pre-    2.  Scparatelv, 

,.  ,  -  j  •  ^       ,    1  ■  ''^i'!'  dillercnt 

dicantur  duo  opposita  ad  sensus  equivocos;  ut,  _/  iKniiiiws      iueaiiings; 

sunt    siiuiles,    et    idein    J.    suiit    JissiiiiHcs.    Et    3"    niodo  ,[""''  "?*-'"  ,^1"'^ 
'  _  ^  like  aiid  unlike. 

coniunctim,  ut  :    istct    4'"    •^»""'   luiinerus  par   et   niimerus    3.  Togethcr: 
r>     i      1  ^       j-    .      •        ■  j-    four  is  at  once 

:<  iiufcir.    Sed    duo    contradictona    inconnexa    non    predi--^    even,  anJ 

li  51")^  cantur  per  se  divisim  formaliter  de  eodem  1  ;  ut,  quamvis  "'<^'"'^^"*;"'  "^'^ 

'  ...  I    '        '   T  niimber. 

illa   4   sint   incompossibilia,    non    tamen    sunt    noii    com- 

possibilia  ;    quia   tunc   sunt   illa   que   non   sunt   compossi- 

bilia;    et   per   consequens  ad   nullum   sensutn   sunt   com-  ,„ 

.    .  .      '  .....  .  "  '^  "lav  say: 

10  possibilia.  Sed   termini   privativi   non  sic  negant.  these  tour  are 

r-.        •      ,  -      ^  1    ^         ^  ■         1        ct2  ..•  iiiconipatible, 

Et  si   dicatur  quod   tenet  consequencia   ab  arhrmativa     lmu  not  7iot 
de  predicato   privativo    ad    ne^ativam     de    predicato    in-     compatible; 

.  '  .    .         '  .  ^  '  .  privative  terms 

liiiito,   dicitur :    est   ut   sic,   et   est  ut  non.     Natn   in   ter- deny  separatciy, 

•    •        1  ,         !•  1  •  1.-  ^  ]•  biitnot  togetlicr, 

minis   de   plurali,    ubi    multi    sensus  sunt    negandi,     non  m^g  ncations. 
i3oportet    predicatuni    privativum    inferre    sic    predicatum '^"^y  ^e  urged 

.     ^     .  '^  ....  that  privations 

infinitum   quod  plus   negat.   Nec  valet  subtiliacio  iUorum  implynegations. 
qui    dicunt   quod    si   iniustum    est,    quod  tunc  non  iustum       ■sjf,    ^vhen 
est,    et    nullutn     iustum    est.      Innutnerabilia    erco     con-    r'"''a'  'erms 

.       .        ,      .  .  .  .^       .  are  attected  bv 

tingit   heri   sophismata  secundum  diversas  combmaciones         them. 

..1  ••  ..■•jir       On  this  point 

2osensuutn,   et   denominacionum   cum   termmis   de   plurah;       therc  are 
sicul   hic   et   in   fine   tractatus   proximi    est  videre.  ^  countlcss 

_  ,„,.  ,.  ^  .  ,  ....     fallacies;  see 

Quo    ad    3''    aha    sophismata,    restat    videre  si   ahqut  the  end  of  the 
possunt   esse  omnes   homines,   vel  omnia  que  deus  potest       n-etuise.'' 
creare.   Si   non,   tunc   illa   tria   sophismata   et   quecunque    "•  Can  God 

.        .  .  ,.  creatc  the 

25simiha    sunt    vera.      Et    si    sic,    tunc    omnia    taha    sunt  grcatest  possible 
impossibiha.     Argumentatur  crgo  i"  de  hominibus,   quod      ax^tiu-cs'.'' 

non    est    dare     omnes    homines     qui    possunt    produci  ; 't^"' ■"' '''fi^i^ts 
.      .,,.  .  ^      ,       .  .,  .,     numbcr  ot  mcn 

quia   signihcatis   ilhs,   si   possunt   produci,   tunc   possibile       could  be 
est    quod    illi    sunt    vel   erunt.     Posito   ergo  quod   erunt,      ^p°i  "^^j^^' 
^oquerendum    est    utrum    pro    quolibet    instanti    vcl   tem-  ,    together; 

^  .,..,  ,.  but  an  intinitc 

pore    erunt    infiniti    vel   non.      Quomodocunque   dicetur,      number  is 
sequitur    inconveniens;     quia  impossibile     est    quod     sit  ^'^"P^j^j',',^, '^i,\,fi^ 
magnitudo    universitatis    infinite    vel     multitudo     encium 
actu   infinita.   Et  si  continue,    omnes   tamen  erunt  simul     God  would 
33  infiniti  ;   tunc    deus    continue   creabit   homines  secundum   poVer  Vn  thls 
ultimum   sue   potencie    et   sic   terminaretur   sua   potencia        '"''''"e,.  , 

.  .  '  multitudCjWlnch 

ad   valde  parvum,    quod   foret   maximum  111  quod  posset  ;  is  yet  very  little. 

et  tunc  nemo  possit  producere   suum  simile,    nisi    qui  de     °bTable  to 
facto  producet ;  nec   posset  accelerari  produccio  ahcuius,   ^''•'Set  his  like, 

'  '  '  unless  he 

actiialiv  did  so, 
and  with  his 
14.  universaliter /'^•o  ubil-'  15. 

21.  Vidcre.  In  Logice  Contimiatio  2'id  part,  last  cliapter. 
22.  This  i.s  a  favourite  question  amongst  Schoolmen,  bristling 
with  difficulties,  whichever  answer  be  given. 


8o  JOHANNIS  WVCr.IF  CAP.  IV. 

ultimate  eflbrt  nisi   forte   deperdatur  potencia  producendi  hominem  pro 

there  would      ^  /•   .  ■->   •  •  •!•!     ..  !•  11 

be  God's       tempore  tuturo.  Primo  sic  quilihet  applicaret  se  ad  produ- 
infinite  powci-   centem     suum     siinile    tam    eflicaciter    sicut    posset ;    et 

exeited  to  tlie  .      .  _  ^v./oo..,.  , 

utmost.        preter  hoc  deus  tantum  multiplicaret  creaciones  hominum 
Again,  it  a        .      ^  ^ 

ijeneral  SlCUt    posset.  ■? 

''^oss'bie*^'"ll'*       Similiter,    quicunque   homines   possunt   esse,    possibile 
thcse  inhnite    est  eos  simul   esse,   cum   resurreccio  generalis    sit  possi- 

mcii  could        1  •r  /^  •   ..•  ^^  •!  -i 

exist  togeiher    hiiis.      Lum   crgo  omnes    isti   possunt   esse,    possibile  est 
and  the  worid  ^qj.   sij-nul    esse :    et    tunc    haberetur   mundus    intinitus  ; 

would  be  .  ,    '  .  ,  .  ' 

inrmite,  or  God  vel    in    potenciam    dei    ad    faciendum     quamlibet    crca-  10 

could  not  malvc  ..  •  1       1       r  ,--  •  ■ 

a  more  perfect  turam     maioreni  ;    quod    de    racto    est.     bequitur    eciam 

A  '^^'^;''/"'"'^-    ^   quod   nullus  istorum  prodest   producere  suum  simile,   nec 
And  tlieii  iiot    ^  .  .  . 

one  man  more  deus     novum     hominem     creare,     vel     aliquem    istorum 

could  eitlier  be  ..       •       r 

crcated  or      corrumpere ;    et    si    aliquem    istorum    corrumperet,    non 

perish.        posset   novum   loco  illius   producere,    eo   quod  tunc  noni.^ 

The  posiiiiig  oi  ggggf^j-    pnnio    dati    omnes    homines     qui     possunt     esse. 
this  greatest       _  ....  ... 

possiblenumber  Vmmo    verisimiliter  vel  ex  dubio  sic  ponenti  quotquot  ho- 
would  lead,  bv       •  ^  j      •       •  j  .  ^  •  i 

ihe  same   '   ii^ifiss  possuut  produci    sic  proauceului\    et  per  idem    ex 

i-easoning,  to    simiii  dubio:  omnia  que  evenirent  inevitabiliter  evenirent,  et 

the  denial  ot        .       .  .  ^         .       . 

trce  wiii.       nichil  casualiter,  nec   aliquid  posset   mereri  vel  demereri  20 

et  tolleretur  omnis  contingencia  ad  utrumlibet  et  libertas. 

Takc  tlie  word       Similiter,   certum   est   quod   iste  terminus,   homo,  sie- 

man,  and  take      .  ,            .       "  .                           .^                        .                .                  j  t> 

that  greatest     nificat     infinitos    preter    istos   vel   aliquem   istorum  ;  sed 
number  ofmen                                    ■   ^       ^          ■              •       •.-               1 

possible:  it  is  quemcunque    iste    terminus  signiticat,    deus    potest    pro- 
certain  that     ducere.    Ergo    infinitos    preter  istos    potest    dcus   produ-  2.^ 

7nii>i  iiiciiides  .     i^  '  t  '     .       . 

iniiiiitely  more;  cere.  Maior  patet  ex  hoc  quod  non  solum  contingit 
ymaginari  vel  intelligere  quod  infiniti  alii  ab  istis 
erunt,  verum  eciam  contingit  probabiliter  credere  quod 
alii  ab  istis  erunt.  Et  certum  est  quod  sic  intelligens 
conciperet    per    talem    terminum,    homo,    istos    alios    ab  3o 

istis    vel    aliquo    istorum  ;     igitur    talis    terminus,    homo, 

we  cannot  ,  •       -a  ..•..^  it  •..  i^ 

exhaust  tlie     "on    solum     signihcaret     istos    vel    aliquos    istorum.     ht 

signihcation  ot  Jyxta   illud   vidctur   sequi   quod   non   cst   dare   omnia   que 
a  general  term ;  .  .      ^       .^  .       .,  . 

terminus     comrnunis     quicunque     significat,      Et     minor 

that  «"(«'^mav  argumcnti     videtur,     cx    hoc   quod    caret    omni    racione35 

.  sjg'V].^'  ^"'T''^    significare    aliquem     homincm     quem     impossibile     esset 
individuals  that      <^  ^  .  . 

God  cannot     dcum    produccre ;    cum    quoslibet    homines    quos    yma- 

produce.       ginor   cssc   infinitos,  |  deus   potest  produccre.    Idco   aliud  B  57" 

est     dicerc     quod     deus     non     potcst     produccrc     talem 

For  what       esscnciam,    ct    aliud     cst    dicere    quod    dcus    non    potest^o 
reason  coiild  lie  ,•  •  ,      •  ,•       -,-,        ,  •  ,    ^ 

iiot  prodiice     laccre    ipsam     csse     huuismodi.     I  heologo     crgo    videtur 

them  .■' 


(>.  rr"  i)Lial  in  marg.  B. 


CAI'.  1\'.  I.OdlCA.  '"^  I 

essc  difficile  linyLTc  racionem  quare  dcus  non  potest 
produccre  illum  hominem;  vel  annichilatis  istis  omnibus, 
producerc  in  toto  novos,  quia  aliter,  anichilatis  omnibus 
possibilibus     preter     deum,     non     csset      possibile      esse 

3  aliquid  preter  ipsum. 

Talia   crgo   argumcnta   et    multo    potenciora   contingit   ,„.„,1"^'^?,',',^  ^^ 
facere  ad   probandum   quod   non   sit  possibile  omnia   que   to  prove  th;it 
possunt  esse,  fore  in  tempore  eterno  ;   quia  contradictone  ^11  tliat  can  be, 
veritates   contingencium   ad  utrurnlibet   possunt  esse  sivc     ^^''"  "°t  '^'=; 

lofore:    etsi   una  erit   reliqua  non   erit;    ut  sunt  quotlibet    and  that  olu- 
tales  :   hoc  fiilt  fiitiirtnn,   et  hoc  non  fuit  fittiiriim,  demon-     ^-{J"^),';.'^!','^^ 
strando     filium     meum.     Caret     ergo     omni     apparencia  relativesis  talsc. 
probabilitatis  quod  nullus  relativus  vel  eius  significandum 
posset   causari    ab   homine,    vel   ab   aliquo,   nisi   id   quod 

i5  de  facto  erit  esset. 

In    oppositum   argumentando,    suppono    prima   aliqua  T^o^'^"*y^'\'  J^'^ 
esse   infiiiital   sed  quia  istud  communiter  negatur,   probo      that  some  " 

...      ,  1  r.  1  •  ..       1-  things  infinite 

illud     supponendo      1°     quod,     si     sunt    aliqua     quorum         "exist. 

numerus  non  sit   distincte    a   nobis   noscibilis,    tunc   illa      ,^i']\'i|„^'J.s 

oosunt    naturaliter     infinita.     IJt,     si     aliqua     sunt    omnia     exceed  our 

....         ,.  ..  ^  ]•..■..•  .  powerofdistinct 

puncta  xUius  hnee,  non  est  nostrum  distincte  scire  quot  knowledge, 
sunt,   nec   in  qua  proporcione  se  habent  ad   4'"'"'"  vel  ad     ?'"';  infmi^^- 

^  111  ^  ^         w G  cflnnot  \.  ii. 

quemcunque    numerum    nobis    finitum.    Q.uo    supposito,     know  how 

.  ...  ^         .  ■  manv  points 

argumentatur  intentum  sic  :   ahqua  est  universitas  rerum.   tiig,.^-  ^[.q  ;„  ^ 
23sicut   et   aliquis   est   tnundus ;    sed  neutrum   potest   poni,     .^g  ^Tmust 
nisi    aggregatum    ex    numeraliter    infinitis:    ergo   aliqua  grant  that  thc 

,.  .     ,,    .  _.      ...  ..•       -^       ]  ...  world  exists, 

sunt  tahter  mhnita.  Simihter  contmgit  demonstrare  so  wc  must 
quecunque  infinita,  ut  patet  ex  predictis  demonstratis ;  ^'"f,",!,,';'^"'^* 
ergo,   omnibus   partibus   que  componunt  hoc   continuum,  for  as  aiready 

^      ,  .,,.  ,      ,.       .,  •,,  ivT  ^  •  ,-shown,  wemu 

3o  et  solum  ilhs  vel  ahquibus  lUarum.   Non  est  racio  negandi     assumc  ihai 

quod  isti   sunt,   aut   quod   ista  sunt  ista,   cum   proposicio  ^^^^^^^^[,11^^,1  ^ 

solum   significat  iUa   esse    que   de  facto  sunt  singulariter.        are  so; 
,,.  .  1     •    /-    -^  i^  ^  and  that  each 

Ahter    sequitur    quod    mhnitum    muUa    sunt    corpora      pa,.^  exists 

que    deus    non  cognoscat    nec   essenciaUter,   et   per   con-  T.*fPi""fJ^''!;- 

33  sequens  valde   muUa  sunt   corpora  que  non  sunt  cognita  drivcn  to  dcny 
?  ,  ,  •    •  that  God  causes 

vel    causata.    Antecedens    patet    per    opmionern    conce-  ti,es2  ^.^^8  or 

dentem   quod  non  tot  corpora  possunt   esse.    Cum   ergo     ^^'^t'J,e'^°^^'^ 

sequitur:     infinititni     niiilfa     corpora    siint:     ergo    aliqttot    and  yet  they 

,  ^    ..  •..  arc  proved  to 

corpora  siint:  et  cuni   antecedente  stat,   ymmo  sequitur,         ^xlstl 


st 


6.   SWbcfore  talia   zt'  in  mar^    B.  i3.   re"'*  15.  3:'.  Sil"- =  si- 

militer   B.  3<.    al''  above:    argumentatur   15.  35.    cor'' —  con"»  in 

marg.  B.         40.  a''=  B. 

3o.  The  general  sensc  is  sufficiently  clear,    but  somc  words 
are  probabh'  wanting  in  this  placc. 

6 


82  JOHANNIS  WYCr.lF  CAP.  IV. 

quod  deus  non  causat  illa :  ergo  cum  consequente  stat 
quod  deus  non  causat  iila.  Nec  alia,  vel  plura  signi- 
ficat  antecedens  unius  relativi  in  una  proposicione 
quam  in  reliqua  :  ideo  relacio  ad  diversa  antecedencia 
non  facit  diversitatem.  5 

We  also  hayc        Similiter,    iuxta    istam    viam    neganda    est    quecunque 

to  dcny  all  .        '    .  •         i-  11 

propositious    affirmativa     ni     qua     predicatum     impiicat     kathegonce 
"^^ hlfimtl  ^'''^  infinita,    ut  tales:    hoc    corpus    componitur    ex    omnibus 

among  which   ^^^ig  partibus :     deus    coonoscit    omnia    que    e^o   cognosco  ; 
several  arc  ^  '  ~.     .  .       ..^    .     ^  ^ 

evidently  true.  deus  videt  cuncta  que  fecit;     et  sic  mhnita   conservaret,  10 

quorum   nullum   potest  conservare,   cum   nullum   illorum 

potest    esse    bonum    vel    non    bonum.      Ymmo,     si    ipse 

conservaret  omnia   corpora  que  ego   conservo,  tunc  esset 

And  in  thecasc  jj^^j^ii-m-,-,    potencior    quam    est    modo.      Ymmo,    quando 

ot  lincs,  sounds  '  .  ^  .       .  ^ 

and  such  thingsinfinita    successive    concurrunt    ad    aliquid    causandum,  i-"^ 
"\vhTd/no°^    sic    quod    nullum    illorum    faciet    totum,    sed    quodlibet 

uUimate  clemcnt  g^^,^]^-j    partem,    sicut    contingit    de    linearibus,    de    sonis, 

malces  up  thc  .  ^  '  .  ^  .    .  -n      j 

wholc,  but  only  et   alus  tam   permanenttbus  quain  successivis;   tunc  liiud 
'deiiy^'that  tliey*  causatum    non    causabitur    ab    aliquo,    nec    ab    aliquibus 

have  a  causc.   causacione  univoca.     Et  sic   ubi   auctores  ponunt  totum  20 
Thc  whole  is  .  ,         ,  •  •n- 

no  ionger  thc   esse    omnes    eius    partes,     vel    saltem    causan    ex    ilhs, 

^"for^theii''?t '*'  ista    via    dicit     quod    si    aliqua    earum    esset    complete 

would  bc       compositum    ex    omnibus    eius    partibus,    ipsa    esset    in- 
infinitely  great.  '  .     ^      .       ,.    .    ..  ,     . 

I  protest,  these  finitum  ;   et  tantum   pompat   de  suis   diviciis,   quod   deus 

poorest  orall    non  potest    cognoscere    omnia    bona   sua   propter   multi-  2  5 

sophisms.      plicitateni.     Sed,    deum    contestor !    inter    omnia  sophis- 

mata  unquam    inventa  videtur  michi   quod  ista  minimum 

valent. 

Andtheanswers       Nec     valent     responsiones     devie      que     dantur    |    ad    b  .S7" 

^'^^"v aTul°^  "°  salvandum    ista    dicta  ;     ut    aliqui    concedunt     quod    in-  3o 

Some  say  thar  flnitum   multe   res  sunt,   et   deus   cognoscit  eas  in  sensu 
there  is  aii  '  .  "  .    . 

infinite    .     diviso ;   sed   hoc  est   contra   primam   supposicionem,   que 

laiowil^^by^^God  declarat    quod    ista    inplicat    quod    deus    cognoscat    illas 
separatcly;  but   -gg    ^^^^    ^,,,,^    infinitum    muhe ;    et    hoc    bene     concedit 

then  this  '  ...  .     .1  - 

infinite        opinio.     Alia    via    concedit  quod  ista  sunt  (demonstratis  -^■'^ 
"'"'^'exfsts.'""-  infinitis),   sed   ista   non  sunt  ista:     Sed   certum    est    quod 

Othcrs  that     g-     •  .^ ,    numerus    est,    tunc     ista    que    sunt    iste    numerus 
tliese  (inhnitclv  .  •'  . 

numcrousparts)  ,s-»»/;    et    per    consequens    aliqua    sunt    iste   numerus;    ct 

'"be'scpa"tclTsic   ista   sunt  ista.   Sequitur  enim:    ista  sunt ;  ergo,   encia 

atfirmcd ;  biit  if    ,  ^    /,s7j,    per    conversionem.     Sed    quc    encia,     si     non  4" 
they  are,  ihey  '     i  -1  ^ 

arc  beings;  aiid 
theretore,  these 
singular  beings, 

6v  notliing.  ^  .    ,,  -,       r        \, 

I.  quanlc  pro  conscquente   B.  8.    componi   L.  u.   «iljUo   \>. 

17.   Imb(|  \j.        22.  aliquod  15. 


CAW  IV.  I.OGICA.  83 

ista?  Si  cnim  solum  dcmonsU-arcntur  pcr  ly  "ista" 
il!a  qiie  sunt,  ct  illa  Jcmonstrarcntur  pcr  ly  "'ista", 
sequens    cst    quod    ista    sunt    ista    quc   sunt.   Tercia  via     Othcrs,  iliat 

,■    ■  ,  j  ^         ^  ;         cr-   ..    ,,  ..      cach  scparate 

dicit     quod     omne    dcmonstrantur    pcr    ly       ista       est,  partissinj^ularly 
5  sed     non     omnia     demonstrata     pcr     ly     "ista"      sunt.  """'"^''t'!^'  t^ft 
Scd    ista    via,    sicut    et    priores,    ducit    in   devium  :    quia     thi;  piurai. 

'       .  ^  .  .  o-  But  if  cacii, 

contra    istam    viam     stant    racioncs    priores.     Si     unum       thcn  ail. 
omnc    dcmonstratum     per     ly    "ista"    est,    tunc    omnis 
numerus    vel   multitudo    demonstrata    pcr  ly  '"ista"    est. 
lo      Nec    habet   colorem   quod    omnia   visa    a   me  videntur        Al-isurd 

^  _  conscqucnccs  ot 

a  te   et   tamen,    si    deus    cognosceret    quod  nos  videmus      thc  lattcr 

•11        •  -u^i        ^  u  c        ^        j-  u-^      iiypothesis. 

illa,   ipse  annihuaret  nos  ambos  ;   Sor  tamdiu  numerabit 

materias  primas  quo  usquc  deus  non  possit   ipsas    cogno- 

scere ;    et   tamen   quelibet    quam    numerabit    est    eterna  ; 

i5  quelibet  res  intellecta  a  Sor  est:  et  tamen  si  aliquis 
numerus  esset  omnium  istarum,  tunc  ipse  esset  asinus, 
quia  inpossibile  est  quod  sit  aliqua  multitudo  que  non 
sit  pars  alterius  multitudinis.  Similiter  sequetur  quod 
Sor  promisit  infinitos  denarios   et   deus  non  potest  satis- 

2ofacere  pro  illo  per  se  vel  alium;  sed  Sortes  satisfaciet 
promissioni,  solvendo  quemlibet  denarium  quem  promisit, 
posito  quod  Sor  in  loculo  habeat  denarium  cuius  ali- 
quam  partem  continget  inferre  residuo,  cxistente 
legali    denario.      Tunc    patet    quod   Sor    in   illo    infinitos 

2  3  denarios  communicantes  habet;  promittat  ergo  Platoni 
omnes  denarios  qui  sunt  in  loculo  suo,  et  solvat 
omnem   partem   illius. 

Supposito   ergo   quod  quecunque  infinita  sunt   demon-  As,  ihcreiorc, 

,  ...  "^  ,       ,.       .  cach    individuai 

strabilia,   argumentatur  quod  ahqui  possunt   esse  omnes  in  this  iniinitc 
'^ohomines.     Nam   isti  homines  possiinf  esse  (demonstrando  "'^'".'^";'' ,'^'"\^'"-' 

• "  _  ^  -       ^  pointcd  out, 

omnes   homines   qui   possunt    esse   et  solum   illos).    A^zf/// '  somc  ccrtain 

\  ^  .   .  ,  .  f       ■  .      men  are  ali 

non  possunt  esse,   nisi  omnes  homines :  ergo,  aliqui  possunt         mcn. 

esse   omnes   homines.      Minor    patet    ex   hoc  quod  omnes  ''^^  each  ot  ihcm 

r'  _     _  T  _  can  cxist,  so 

homines   demonstrati   per    ly    "isti"    possunt    esse,    sicut   can  the  wholc 

■  ,.,  .,,  ^.  multitudc:  and 

35  quinbet     illorum     potest     esse.      Sicut     ergo    omnes    res  as  all  things  arc 

collectim   sunt  omnis   res,    sic   omnes   homines   collectim   '^Jn'men"are*° 
possunt    esse    omnis   homo,    cum   ipsi    non    possunt  esse     every  man. 

...      ^.      ...  .  .       .^       ,  ...  ,  Wemustadmit 

ahi.   Simihter  maxima  signihcabilitas   humane  nature  est  a  ma.vimum  of 
danda,   cum   data   parte,   dandum    est  suum   totum.    Sed  ,f' 8"''i'^^!"^>' ^?,*^^ 

'  .   .  .  Ihetcrm    man    ; 

40  illa     non      esset      danda,      nisi      essct     danda      maxima         if  so, 

,   .       ,     ,  .  ..  ....  a  maximum  ot 

multitudo  hominum  quious  potest  communicari:  igitur  etc.    individuals  to 

which  it  can 
apply: 

2 

(1.  ducuiil  r>.        i'.\  mas  Ij.        38.  fica'»'*  H. 

6* 


84  JOHANNIS  WYCr.IF  CAK  IV. 

or  wc  should    Alitcr    cnim     non    esset    dare     quam     productivus     csset 
not  know  to       ,  ,  •  •  •  ^ 

wiiat  cxtcnt     deus    hominum,     cum    non    sit    precise    tam    causativus 
God  can  actuatc  }^Qj-,-(ij-^my,     gicut    est    conservativus    hominum,    nec    tam 

the  possibilitv  .  ...  .       .  .    . 

ot  man.    "    conservativus   mdividuorum    ahcuius    speciei   quam   voh- 

tivus     est     conservare     eadem;      quod      repugnat     omni  3 

potencie    divine ;      et    per    idem    non    cognosceret    deus 

And  God       gradum    communicabihtatis    iUius    termini    homo,     cum 

Himself,  not     '  ..  ^  j  ■  •       -c      »        -nt 

knowing  the    i^on    cognosceret    quot     ad     maximum     signmcat.      Nec 

numher        coenoscit   in   qua   proporcione   sit   iste   terminus,    anhnaU 
producible  c>.  '.'^'...  .■ 

would  not  know  eo   ipso   communior:    et   simihter,    cum    omne   quod   iste  lo 

nian^^perfectly.  terminus    homo     significat    potest    esse,      sequitur     quod 
.  Every         omnia   que  iste  terminus,   homo,   significat   possunt  esse. 

individual  ^  >  i  ... 

significd  by  thc  Et   certum    est  quod  non  plura   nec   altera,    nisi   iUa  vel 

possi^blT^or  thc  a^iqua     iUorum     significatorum     possunt     esse    homines. 

term  would     Ergo     est     dare  1  maximum     numerum     hominum      qui    Ji  ^.S" 
signitv  what  n        °  .     '  ^ 

does  nm.       possunt  esse,   sicut  est  dare  totalem   multitudinem    quam 

therefore*'a     iste  terminus,   homo,  significat. 
maximum  of        Ymmo     cum    omnes    homines    qui    successive   possunt 

men  possible.  .  ^  .         .  '^ 

And  if  of  men  esse    possunt    simul    a    deo    conservan,    sicut    est    dare 

''°'^men'         quot   homines  possunt  simul    esse   ad   maximum,    sic   est  20 
simultaneously  Jaj-e  quot   homines   possunt  esse  ad  maximum.   Si   enim 

possible.  T  .    '  .  .    . 

if  not,  the  non  est  dare  maxmium  numerum  hommum  possibilem 
number'would  simul,  tunc  infinitum  magnus  posset  esse  mundus,  et 
imply  a  ^vorid  «gj.  consequens    esset  vacuum    infinitum    extra   mundum 

that  miglit  be    r^  T 

infinitely  great,  plus    capax     corporis    quam     ahquid    esset     causativum  25 

and,  tlierefore,  .  j         1        i-..  ..       r      • 

aninfinite  and    corporis ;     quod     claudit     contradiccionem,      cum     tunc 

useless  vacuum  quihbet   pars  ilHus  vacui   superflueret,  et  per  consequens 
surrounding     "i  r  1  ?         r  n        _ 

our  world.     esset   causatum   a   deo    et    non   causatum   a   deo.     Et  si- 
militer,     consimihbus     mediis,     contingit     arguere    quod 
omnium     specierum     vel    generum     cst    dare   maximam  '.^0 
muhitudinem   individuorum   possibilem. 

\'?'®'*/.  Quoad     istam     difficukatem,      patet     quod     longe 

problem  of  far  ^  .     .  '      .  '.  ^        .        .     . 

more  dcpth     aUud   quam   istam   sophisticam    requirit  declaracio    iUius 
preceding       materie.      Unde     varie     responsiones,      secundum     quod 
sophisms.lt  is  jjg^gjj^-jQjg    j,j(,    opinantur    materiam    se    habere.     Peri- 3.^ 

answered:  .    .  ^ 

By  patetici    autem     ponunt    generacionem    rerum     eternam 

Peripateticians,  ^         ^  .  \  .  _    •,,•  ..  i 

granting  an     esse  a   parte  utriusque   extremi  ;      et   ilh    ponerent  quou 

infinite  numbcr  • -j^pQjjyj^^jl^    est    omnes    homines    qui    possunt   esse,    fore 

ot  men  to  exist        ^         .  .  .  . 

in  an  infinite    pro    aUquo    instanti.    Verumtamen,    ampliando    verbum, 

time  and  an      ,  ^  .        ^  ^  ... 

eternal  world:  bene    possunt    esse    m    tempore    eterno.      Lnstiani    vero  40 
but  not  at  the 
same  instant. 
By  Christians, 

denying  the 

i._pductL()  B.  2.  calK)  B.         8.  qualiar /vo  quot?  B.         11.  pt  B. 

;i3.  i"""  sop»'  B. 


CAP.  IV.  I.OGICA.  o-"' 

vere  ponunt  quod   inpossibile   est  munJum  esse   eternum  ';'.op'} j J .^^^^^^^ 
a   parte   ante,   cum  necessarium    sit    quod    omnes  partes  coiitiiiuatioii  of 
mundi   pro   certo  instanti    inceperunt   esse,    et   pro   certo  ^cenaininstum. 
instanti      cessabunt       generaciones      sublunarium,      cum 
5  mundus   habebit  ultiiiium   eius   complementum. 

Et     utraque     pars     opposicionis     est     bipartita.     Nam  °'Jj^Vposk'' 
primorum   aliqui  ponunt  nulla   posse  esse,   nisi  que  sunt       absokue 

'^.  ^    .  .  ......  ^,.    nccessity,  aiid 

vel    erunt ;    et    sic  omnia  ponunt    mevitabiiitate  naturali    others  admit 

evenire.    Aliqui    vero    ponunt    contingenciam   ad   utrum-    '\,appg"[;fjl'_^ 

lolibet,    vel    racione   materie,    vel  racione    libertatis    prime 

^        •        ,  ^,  » 1-       ■  /  j  Of  the  latter, 

cause.     Et  sic   de    ^*^-^    secta.     Aliqui    ponunt    quod   deus   some  say  that 

terminat  se   ipsum    maximo    numero    possibili     n>-imero- ^^t^^^^j^^^^^^n^^^i^^^.^^ 

rum      punctalium,      ex      quibus      fit      mundus,      et      sic     corresponds 

.    ,  .,    ^  .    ,  .,  ^  ,  .  ,  wilh  that  ot  the 

nichil   potest     annichilare,     nec    mundum    maiorare    vei   punctal  atoms 
i5minorare:     sed      animas    usque      ad      certum    nuii-ierum  .^«^  [h^j^^o^i^^^j^j-g 
creare      et     non      ultra.      Et     sic     terminat     se     ipsum,         can  be 

,      ,  .  •     j-    •  destroved, 

secundum  raciones  ydeales  maxmio  numcro  mdivi-  increased  or 
duorum  subtancie  possibili.  Et  specialiter  de  partibus  G^^^poxN^V 
mundi     eternis.     Ouo    ad     illas   enim    ordinat   numerum     terminatins 

,.    .  .  ,  j  j        1  1        ..     itself  with  this 

20  simpliciter   congruum ;   ita  quod  superaddendo  excederet,      maximum 

et   diminuendo   deticeret   a  proporcione   debita,   sicut   ^st  ^^^^"J^^^^jjYi^i^g^ 

de   maenitudine,   tigura,   etate,    et   numero    mundi,    cum  arc  in  ideal  and 

^  ;       o        '  nccessary 

SUIS    partlbus.  proportion,  He 

Nec   est  talis  limitacio  propter  defectum  potencie,   sed  ^o^^/j^l^g^n^the 

23  propter  infinitatem  sciencie,   mensurantis  talia  secundum        world. 
^,  .'^  .  '        .,  .,.       .  .  ,  This  limitation 

ultimum   et  optimum   sue    tactibilitatis;     sicut   deus   non    proceeds  not 

est   impotens,   quamvis  non   posset  facere   hominem   esse  p^t™^l»^^h'J't|:^^, 

asinum,    corrieere   circulum   vel  aliud   factum   secundum  infinite  wisdom, 

'  ^  ,      .       .         „       .  .  .  doins  all  that 

ultimum     sue     complecionis.     Et     ita     cessabit    hommes        jg  best; 

3oproducere,    cum    sciverit    tot    esse    productos    quot   esset  jJ^st^a^s^Go^^'^!^ 

conveniens    produxisse ;    nec    plura    posset    superaddere,  He  clmfiot  make 

^  .  ,  a  a  man  to  be  an 

quia    non    potest    agere    omnimode  superHue,    et  omnes  355^  or  a  round 
talespartes  mundi  servabit  in  eternum  post  datum  tempus  Nrm^oremen 
i.   e.   post   diem   iudicii :    bestie   tamen   et  alie  substancie        can  bc 

.,  .,  •  ,         .,  1  •  ..    ]■  •     produced,  whcn 

.1-1  corruptibiles   cum  accidentibus  hommum  possunt  ctiversi-  .^  that  shonld 
licari     in    numero,    magnitudine,     loco,    et    tempore,    et  ''j^\'^i;,,.u'jes^ejc.'! 

aliis    circumstanciis.    Et    sic    non    omnia    futura    inevita-     and  human 

.,,  ,  .  ,  •    actions,  thcy  arc 

bihter     evenient ;      cum      illa     que     subiacent      humanis   „ot  subjcct  to 

actibus    possunt    impediri    ex    quotlibet    causis    fortuitis    ^'^'^.''J-J^'^'"^'^ 


11.  'cc  pro  cause  D;  /7'.  z^pro^^B.        21.  po"  15.        35.   acci '»  horum 
homimim   tn  marg.  V>. 

II.  Aliqui  poniint.  This  is  Wyclifs  opinion 


86  JOHANNIS  WYCLIF  CaP.  IV. 

Tluis,  not  all   ^el    iuvari,    nec    est    de    imperfeccione    hominum,     cum 

tuture  things  are  ...  ..... 

inevitable:      fuermt   sic  incorruptiDiles,    quia  tunc   non   poterunt   pro- 

depend\%Vn\lie  ducere   sibi   similia  ;     nec   deus   tunc   continueret  genera- 
human  wiii  may  (.jQj-igi-,;,    rerurn    secundum  illum    ordinem.     Tunc     enim 

be  prevented   or  ...  ,  .  ,  .        ,,.  . 

not.  erunt  homines  inmortales  sicut    celum    et    intelhgencie  •,  o 

^^mmon^ni°^  P^i"     consequens     ad     perfeccionem      illorum      carebunt 
there  wiil  be    imji^ej-jcia    producendi    sibi    simiHa    pro   se   salvandis  vel 

no  generation  ot  ,?  .        ,.  ,  .  ^        .       ,      .  .    .  ,     -  „. 

men,  tor  the     perhciendis,   cum   hoc  non  sit  perfeccio  |  sic   nisi  secun-  B  ?«'' 
^ ^'^hars^tate.  "^*  ^""1   quid.   ponens  imperfeccionem   evacuabilem. 
Tf,  therefore,         Quq      ad     dicta     hoiiiinum      quibus     est    credendum,  lo 

God's  power  is  .^  .  ^  . 

saidtotranscend  dicitur     quod,     si     ponunt     quod    deus    potest    in    plus, 

itis "e^pendently  i"telligunt  condicionaliter  :  si  voluerit.  In    hoc   enim   stat 

on  His  will;    omnipotencia     sua,     quod,     si    iubet    aliquid    fieri,    tunc 

illud    facit  :    quod    impossibile    est    competere    alteri    ab 

illo :     et    ista    negat    secundam     conclusionem    sicut    eti5 

that  anytliing    primam.   Sed   concedit  alia   duo  sequencia  ;   quia  contra- 

can  exist  it  is    \.      .  ,        ,•  ,  •  , 

necessary  to    diccionem   claudit  quod   omnia  que    ego    vel    quecunque 

abirt^o^prodtfcc  ^li^   ^"ss   potest  facere  sunt  vel  erunt,   cum  a   quocunque 
it;andoftNvo  ^aU  yeritates  possunt  et  fieri ;    et  si   una   illarum   fieret, 

seeminglv  ,,  ^    .       ^  ^  ,  ...  ,  .  .^       ^ 

possible  solils,  rcuqua  non  herit.   Ut  patet  de  talibus:   Ista  aunna  erit,  et  20   . 
wi\'rnot"existSs  "'^^    ajiHHdf  noH  erit.    Nam  iste   |sunt]   due    veritates  que 
impossibie,      possunt  csse,   et  tamen  nec  deus  nec   aliud   a  deo  potest 

because  (lod       '  .  .  ... 

cannot  will  it    creare    ipsas,    quia    non    possunt    esse    causate,    nisi    ab 
^°  ^^'         aUquo     quod     non     potest    causare    illas.    Et     sic :     ista 
And  so  of  any  possiint  causari,   demonstrando   omnia  creabilia  ;  sed  non25 

other  creature.  ■^  .,.,,.  ,  ..,.., 

est    possibue  quod    ista    creabuntur,    nisi    aiiquid    potest 

causare     ista  ;     et     sic     ista    ambo    possunt    esse,     sicut 

utrumque    illorum    potest    essc,     quia    utrumque    potest 

It  is  impossible  esse    dc  numero    quo    ista    possunt  numerari.      Sed  non 

beings"c7re  rn-    ^^t     possibilc    quod    ista    sunt    vel    erunt    ista;    quia     si  3o 

will^^be //j(?.se     unum     erit,     reliquum     non     crit ;     ct    ista    deus    potest 

singuUirs:  '.  ^-  .    .    .  . 

separately  ihey  causarc,  quia  utrumque  divisim;  sed  non  potest  causarc 
togetheri  one  '■'«'^'^-  Et  sic  multa  sunt  cognoscibilia,  sed  deus  non 
exclLides  the     potest   cognoscere    illa,    quamvis    illa    potest   cognoscere; 

ut    patet    de    istis:    Ego  fui  produclurus  Jiliuin,    et  ego  2,1, 
iu)n  fui  p?-oducturus  fliuni. 
Thus,  without        Non    ergo    negandum    est    aHqua    esse    infinita;      nec 
'^'^'Jnfimte''^     repugnat   signare   quecunque  deus   potest    facere.   Ymmo. 
multitude  of    conceditur     quod    ista    possunt     esse    ista     divisim  ;      et 

possibles,  ^  ^ 

witnout  denying 


3.  Qti''''  B.         10.  una  utre  B.         ?i.  snnt  deext  B.         23—2?.  ipsas  — 
causari  ;;;  mtin;'.  li. 


CAP.  IV.  r.OC.ICA.  87 

quando  ponitur  quod  istd  sinit  vel  erimt,  ncgandus  est  uiat  ccitain  jn 
casus.  Ncc  videtur  michi  verum  quod  inlinita  numcra-  'causaUvcly''^ 
liter  sunt   linita   numcraliter.     Sed   infmitum   multa   sunt    possiblc,  and 

cvcn  that  all 

nnitum    multa,    ut    patct    per   exponcntcs  ;     sed   hoc  non  niay  bc  so,  ii 
5  antccedit    ad    priorcrn   proposicioncm,    cum    illa    sit    in-  an  wiVi'' bc  s'o. 
finita  cuius   quodlibet  sineulare   est   impossibile,   nec   cst      ^',1  inmiitc 

.    ^        .  .?        ...  '  .  mLiltitndc  is, 

ahter    particulariter    venncabilis.     Non    enmi    est     darc  tlicrctorc,  linitc, 

quanta    sit,    si    non    infinita ;     nec     quomodo    disparitei  iniinhe^^numbcr 

signilicabit     subiectum     eius    a     subiecto     multiplici     de        '*  not. 

'Osimilibus  terminis. 

Est      ereo     sienare      aliqua    infinita,    quorum     ahqua      ,  ot  this 

"  ^    .  ^  '1  ^       multitudc  somc 

possunt   esse   et  ahqua  non  possunt   esse,   cum   numerus     can,  some 

numerat  aUqualiter  que  non  possunt  esse:   non  sic  quod    """°   '-^'*  ■ 

mcnsurat   quot   sunt,   sed   mensurat   quot  vere  intuemur. 

'-''Et    illa    solet    antiquitus    concedi    inteliectualiter.      Et   si    Thcsc  things 

..  ...  ..  can  bc; 

dicatur  quod  m    ahis    termmis    taha   convertuntur  :    Ista  theretore,  it  is 
possibile    est   esse    et:    possibile   est   ista    esse ;     Ista    deiis    these'thin"s 
potest   cognoscere    et:     deus    potest    cognoscere    ista,    vel         t°  '"^- 
ista   cognoscere,    quod    idem    est;      dicitur   quod    hoc   est     True,  ifby^ 
20  gracie   materie,   quia   multa  verificantur    de  intinitis   que     thc^^absVraa 

non  competunt   tinitis  ;   et   aliquibus  linitis  multa  possunt  ^,  objects  ot 

'^  .       .  ^  thought  alone 

competere      que       reUquis      non      possunt       competere.  arc  meant;  they 
Quandocunque      hoc      verbum     potest     (vel      equivalens)    ji^^.  piace''^' 

precedit     aflirmative      oracionetii      imperfectam,      [a-i-pli- can  or  posstble 
^  _  .       .  ,  '        .     '  in  a  sentence, 

25  catur  potenciam   posse  in  suum  signiticatum ;   ut,  si  deiis  may  in  many 

potest    ista    cognoscere,    tunc    est    potcncia     vel    possibi-     'the^scnsc." 

litas    ad   ista   cognoscendum.     Sed   quando    mediat,    tunc 

sufticit    quod    ad    illa   divisim   est    potencia    cognoscendi. 

Addit    eciam    illa    posicio   quod    ille  terminus,    homo,  la  this  thcory, 

■       •n      ^    •    1'     -^  II  Mi  ..  man  docs  not 

.oo  non  signihcat  mhnita,   sed  solum   ula   que   possunt   esse,      signify  an 

sicut    nec    ahquid    significat :    inintelUiribile    vel  :     melius       ,?."^'.^*®,   ^ 

.    .    .  .       .  ,        ^  .  multitudc,  but 

deo.    Isti    termini   iuvant   ad  significandum   homineyn,  vel    merely  those 

ahquid    absolutum,    aliqualiter    se    habere    qualiter     non    pVissfblc ;' ^the 

possunt  se   habere;   ut  iste  terminus,  //o;no,  consignificat '"^st  •"ipjy  seit- 
.'  .  '  .     ,    .  .  contradiction. 

35  in    casu    hominem    esse    iufinitum     magnum,    et     ipsutn 

csse    omnes     res,     vel     infinita     supposita,    et    quotlibet 

modis    se     habere,     non    per    se,    sed    racione    adiuncti. 

Primo     ereo    et     pcr    se    significat    naturam     illatn,     et    ^"  l^  mcans 
.  o       .       .  i  ^  ...  .  1"  thc  lirst 

secundarie      significat      quotcunque      individua,      quibus   placc,  human 

^     ^         ^  •         •  ..    on  •  ]■  »■        •         naturc;  iii  the 

40  ipsa    potcst    communican;    et   3",    racione   adiuncti,   sig-      second,  all 
nificat   quecunque    volueris,    ut   in   ista  :    Tb^  po56/(;/;  e55e '"^'^'^^■'jj'J^''J.'^i*'^[''^ 

natnre:  and 


4.  5.  m'*^  B.        7.  m"''  B         24.  pom  B.        27.  f^ :  sutlicit  abovc  B. 


88  .lOHANNIS  WYCLIF  CAP.  IV. 

thirdlv  (with  an  homines    qiiot    vossunt  esse   animalia    sienificat    iste     ter- 
addition)  •  ,  ^  ,   •       i-  T  • 

anything       minus,   liomo,  causatam   multitudmem    hominum   quanta 

whatever.      potest  esse  animaliui:n  ;   ymmo  illam   naturam   per  se,   et 

homines    qui    possunt     esse,     primarie     significat;     sed 

secundarie     posse    esse    tot   homines    quot    possunt    esse  5 

This  last       animalia.   Sed   talis  sienificacio  est  inpertinens  communi- 

meaning  is,  .  _    _  ^  i^ 

however,'quite  tati    termini,     cum    attenditur     penes    communica  1  bili-  B  59* 

irrelevant  to  the  ^    ^  .  .  .       . ,,         .  .... 

univcrsality  of  tatem    sui   primo  signihcati   et  non  penes   multitudmem, 
the  term.       cum   ymaginabile  est  ipsam   communicari;     quia  ymagi- 

nabile    vel     inteliigibile    est    hominem    esse    omnia     que  10 
possunt   esse,   vel  ydemptificari   cuilibet. 
Thus  God  Ideo,     ut     superius     dictum     est,     deus    scit     gradus 

knows  the  '    .  -t^  _  _  '       _  _    » 

precise  degree  communitatum    terminorum,     sicut    scit     quot    ille    ter- 

of  extension  ot       •  ,  •       •  ,■•  •       •  i^  -i, 

each  term,  and  minus,    iiomo,    significat;     nec    signihcat    uie    termmus, 

each"co'ntain"s'^  ■^'^^'    '^"'"^'^os    soles ;     ncc    iste    terminus,     iy   ''chymera"  i5 
and  I  much     multas     chvmeras,     cum    talia    multa    possint    esse,    vel 

preter  this       r  ',  •  r-  ,         ■ 

opinion.       lorte    ex    adiuncto.     Et     tenendo    istain    viam,    que    est 
michi    valde    opiniabilis,     toUerentur    faciliter     instancie 
supradicte. 
^■s°i\ow  more"^      ^^^^   autem   est  responsio    famosior    modernorum   que  20 
in  vogue,  whicli  abhorret     terminare      divinam     potenciam     ad     aliquod 

refuses  to  iimit  ,-.    ■  ,         ,  ,,     .  .  , 

God's  power    hnitum,     sed     ultra     omne     hnitum     potest ;     sic     quod 

*be1ow'the^     potencia    sua    terminetur    ad    bonum    intellectivum,     ad 
infinite        infinitum   exclusive.    Et  pro  isto  defendendo  inventa  est 

exclusively.       •,,        •  ,,-,•,•  ,-    ■  ,  ,  ,,        - 

For  this  reason,  iha    inprobabilis    logica,    que    dicit     quod     nedum    nuila  2? 
,^"l,;\"'Vl"u ,     sunt    infinita,    sed     nulla    infinita    possunt    demonstrari. 

multituao  has        _    _  '  _  _  .... 

been  dcnied     Dicit     ergo     quod    signatis  omnibus     illis     in    que    deus 
not  only  to  o        n  i^  _  .    ^,    .    .   ^    .    ^.    . 

exist,  but  to  bc  potest,    sequens    est    quod    signerentur    inhnicies    inhnita 

"afiirmablc'     *^"^    "'-*'^    possunt.      Nec    esset    possibile    omne    signare 
as  sucli.       omnia    que   possunt    lessel,    nisi   signarentur    alique  que  3o 

Without  this  n         t  I  J'  _  »_  _  1   _      n 

denial,  there    "on   possunt.    Unde  deus,    quamvis   mtelligat  omnia  iUa 
inrnitvl)/ uiings 'I"^   possunt,   ct  omnia  illa  quc  non  possunt  [esse],  tamen 

that  God  could  nescit    distincte    discernere    inter    ista,    nec   demonstrare 

not  produce.     .,,  ... 

So  God  cannot  nla  seorsum    ab    ahis.     bic    ergo,    quantumcunque    homo 

whatHecai/and  ^'^^^'^    intendere    distincte  possibilia    per  se,    ignoraret  et  33 

what  He  cannoi  non     intenderet     inpossibilia.     Nec     sequitur:      cjnemiibet 

do;   though      ,         .  .        ...  ,  •' 

He  understands  nominem    qiiem    ego   intelligo   deiis  polest   eausai-e  :    ergo, 

These^thin^s    *^"'"<^-'''     qnos     ego     inteiiigo     deus    potesl    causare ;     quia 

are  possiblc,  multos    intelligo    quorum  nuUus    potest     esse,  quamvis 

though  God  .,..    ^       ^  ....     1  .  '  ^^        ,. 

cannot  cause  tamen   quilibet   quam   ego  intelligo   possit   esse.  Et  tahs4o 
them ; 


6-7.  ()i<^'  B.       7.   pes  B.        X.  pcs  B.  i3.  om'"   B.         20.   moder- 

oiiini  ///  nhin; .  B.        23.  bo'"  B         3o.  esse  deest  B.        ?2.  esse  dc-esl  B. 


CAP.  IV.  I.OGICA.  89 

copulativa    conceditur  :     Omiics    hoiiiiiies    intellii^^nntur   a    we  can  know 

.;,•  .  •  '       ^  obiecls  tliat  are 

vie    et    illi    noii    possnnt     esse,     quia     non    possunt    esse     impossibie; 
omnes    homines    possibiles,   cum   opoi-tct,    demonstrando      .\-  s-  tiie 

'  .  '  '  .   cxistoncc  ot  all 

omnes      hommes      qui      possunt      esse,      condemonstran  mcn. 

?  homines  qui   non  possunt   esse.     Et  sic  deus   non  potest ''"'  9'"^  cannot, 

^  ^         ,  ,  .   ■  or  thcy  woiilJ 

intelHgere  omnes   homines   qui   possunt   esse;     quia  tunc  bc  possiblc  by 

•     •  ^  ^  i^  ^      ^  His  knowlcdsc 

isti    possent    esse ;      aut    saltem    non  potest    cognoscere       of  uiem. 

omnes    causas    cuiuscunque    hominis,  et     tamen     omnia 
que   ego  nosco. 

10      Cum    tamen    solet    dici    quod    ad  perfectam    causati  ^",  ">'«'*  f^l.^^i; 

^  '        .  to  know  a  tliing 

noticiam    requiritur    cognoscere    omnes    ems    causas,    et    pertectly  we  ' 
quod     deus      docet      hominem     primo     in     cognoscendo  "cimses^^and'^^ 

omnia  que  ipse   cognoscit ;     ideo  non   dubium   quin   iste    ,    God's 

,      ?  ^       .       ^  ...  ...  ^  .     .     knowledgc  is 

conclusiones,     sicut     quothbet     similes,      repugnant     isti     the  cause  of 

i3opinioni  et  veritati.  Si  enim  aliquos  significaret  terminus,  °""'" 

qui    non    possunt    esse,    potissime    foret    de    multitudine    muultude  ot^ 

infinita  hominum,   quod  talis  non   est   demonstranda,   ut    ..'"'^'l  ^^''^''e    , 

,•    •  .    .        -^       '    ^     .  ,  ,  .,  .,;  attirmable,  God 

dicit  opmio.   Ymmo  si  esset  demonstranda,   adhuc  illam   could  produce 
posset    deus   successive   producere,    et   potest   anichilare,  successive?v  and 

20  iuxta  sic  opinantes.   Ymmo  simul  posset  in  totam  multi- ''"injh''a,t^  ti'em. 
,.  \  ....  .    ^  ,  ,  In  short, 

tudmem,     sicut    et  signabilem    eius    partem,    vel    saltem     injinite  men 

deus    posset    illos  indivisim   producere,     etsi  non   posset    cei-t£dn"fixed 

producere  illas.   Non   ergo   possum  demonstrare  homines       ,1'^,'^ib'^''-, 

'    .  1-  wincli  is  the 

ahquanter  se  habere,     quahter  non    possunt  se   habere  ;     iniinite,  or 

25  et  tunc  non  significat  iste  terminus  complexus,   infinitos      'possi^ble" 

homines  ;   sed  finitos  significat  esse   infinitos.   Nec  potest        Let  thc 

intelligi /zo?»o,  nisi  aliquis  illorum,  deinonstrando  homines   ciioos°c^°vhic'h 

qui  erunt,   et  illos   oportet   necessario  fore;   sed  non   sic    systc'"  's  the 

•  .  .  ...  bcsl. 

omnia.      Ehgat    ergo    philosophus    sentenciain   sibi   plus 

3o  placentem. 


8.  73  in  marg.  15.  20.  tom  u'""  H.  21.  Uni\\  D. 

3.  'We  must  here  notc  the  Scholastic  ilistinction  between 
intrinsic  possibilit}',  or  mere  non-absurdit\-,  and  exlrinsic  possi- 
bility,  or  being  causable.  We  can  think  ol'  an  intinite  maltitude 
ot'  men  as  possible  in  the  tirst  manner  and  not  in  thc  second. 
But  if  God  saw  them  as  possible  in  the  firsl  manner,  He  would 
also  see  Himself  to  be  their  cause,  i.  e.  tliey  would  be  possible 
in  the  second  too.  Which  would  involve  contradiction  in  the 
case  of  those  who  will  never  exist. 


CAPITULUM  QUINTUM. 

Of  causal  Sequitur  de  causalibus  nertractandum.  Ubi  primo  sup- 

propositions  :  ^  ^.  ,  i-  •       • 

definiiion;  ponatur    omnem    yppotheticam,   subordinatam    prmcipa- 

relTted*b>°"be  li^er  actui   yppothetico   causandi,   esse   causalem  ;  utputa 

idea  of  cause.  quando   due   kathegorice   coniunguntur    ad   invicem    cum  5 
nota   cause. 

Divisions,  Sunt  autem    causalium   talium   quedam   affirmativa  et 

in^whklf tHie  quedam      negativa.      Affirmativa,      quando     significatum 

proposition  is  primarium    antecedentis    significati    prioris    consequentis 

allirmed  to  be    '  .  ,  .  .  .  .        - 

tlie  cause  of    asseritur  esse  causa;   ut  hic  :   qiiia  tu  citrns,  tu   movens.^^ 
aiiotlier;       j^^^   enim   asserit    tuum   currere    causare    tuum    movere. 
Et  vocatur  antecedens,   proposicio   inmediate  subsequens 
and  nef:ative,  notam    causc ;      et    alia    vocatur     consequens.      Vocatur 
'"crusaHty*i's'^''  autem  causalis  negativa  yppothetica  |  per  quam   negatur    B  59'' 

dcnied;  the      nrincipaliter   huiusmodi   causacio.      Ut    hic:    non   ideo   tu  ib 
negative  or      ^  .^  .  .  ,,     ,  cn  ■ 

aiiirmative  form  e5  aiumal,  quia  tu  es  asmus.  Unde  stat  esse  arhrmativam, 
compolfent  quamvis  utraque  eius  pars  fuerit  negativa,  ut  hec ; 
propositions    paries   non    respirat,   quia  non    habet   pulmonem.     Atten- 

bcingirrelevant.  •'  -^  .-'  ■',....,. 

dendum  est  ad  negacionem  actus  yppothetici  prmcipahs. 
So  to  cvery  p-^  [^^[^  patet  quod  quelibet  causalis   convertitur  cum  20 

causal  we  can  .  ,.  .  ■       -n 

substitute  a     kathegorica,     m     qua     predicatur     termmus     signihcans 

pi-opo°sidon     veritatem     consequentis,     de     termino    significante    veri- 

vvith  the  verb  tatem   antecedentis,   mediante  verbo   causandi.     Ut  idem 

to  airise.  .  ...  ,  .    ,. 

cst  dicere  :   tu  es  ammal,  qma  tu  es  honuj,  ac  si  diceretur  : 

humanitas    tua    causat   animalitatem    tuam.      Non    quia    tu  2? 

times,   tu   curris ;  et  non   timor  tuus  causat   cursuni   tuum, 

thei^foil" diiiers  et  sic   de  aliis.   Et  sic   de   ceteris   patet  quod  talis  longe 

i™m  a        dififcrt    a    condicionali    et    a    copulativa.     Causalis    enim 

conditional,  .  .  ...,-, 

because  it       ponit    utriusque     partis    signilicatum    inesse,     sicut     non 

boih"oTiis      ''acit    condicionalis.     Et    quamvis    in    hoc   conveniat  cum  Mi 

parts;         copulativa,    superaddit    tamen    causacionem  unius  partis 

and  from  a  ^  '  ' 

copulative, 

because  it  adds 

the  idea  of 

causation. 

I.   Cap.   deest :    b/aiik  space  for  initial  S   !'•.  7.  q  B.  8.  q  H. 

iS.  pies  B.         27.  dc  ccleris  in  marg.  B.        29.  polcst  B. 


CAP.  V.  LOGICA.  91 

per   reliquam.      Unde    mirabilitcr    abutuntur    tam   gram-  Somc  absmdly 
matica  quam   logica,    qui   concedunt    quamlibet  copula-     diiicicncc''-^^ 
tivam    converti    cum   causali.    Ut  si   e<'o  suiii,  et  baciiliis    according  to 
stat     iii     aiigiilo,     tunc     ego     simi,     qitia   baculiis    stat    m     cocxistcnce 
baugulo;  et   econtra.   Nam  sic  ponentes  ignorant  gramma-  jj"^.  thc"same! 
ticam,    que    ponit    huiusmodi    coniuncciones     ideo    esse       Sucii  an 

\      ^        .  asscition 

causales  quia  sunt  note  causandi.    Et  ad  talem  sensum     coniradicts 

^     1       •    •  ..1.    ..•  1  •  i->  •  I  •         botli  ijiammar 

vocant    logici    yppotheticas    causales.     Per    idem     enim     and  io"ic. 
dicerent   quod  amodo  existens  cum  reliqua  causat  ipsum. 
loGrave    est    ergo    semper   stare    in    significacionibus  ter- 
minorum,   communicando   cum   ignorantibus. 

Et  ex  isto  patet  3°,  noscentibus  istam  grammaticam  This  shows 
et  logicam,  quod  species  et  genus  difFerunt  sicut  subiec-  gp^e^dis  and' 
tum   et  eius   predicacio.  Ymmo    quodcunque    subiectum  genera,  subiect 

.  .  .  .      .  .  ^  .         ;'iid  prcdicatc, 

i5et    eius  accidens  sequitur   manifestissmie   difierre  ab   in- diiler  from  onc 

vicem;    ut:    quia   tu  es  hoiiio  tii   es  animal    et  risibile  et  ^"  caiisally.  "^' 

quantum    et    coloratum.    Ideo     animalitas     et    humanitas 

differunt;   et  per  idem   risibilitas   et  quantitas   et  colora- 

cio,   et  [cetera]  huiusmodi  dififerunt  ab  humanitate  a  qua 

20  causantur.    Et    ista    puerilis    consideracio   de   causaUbus  ''JV^  chUdish 

■^  .  discussion, 

est   medium   electutn   ad  probandum  quecunque  acciden-  therefore,  leads 
cia    esse,    et    distingui    a    subiecto.    Quis    enim   negaret  the^x^staKie^^or 

quin  aliqua  causa  sit  quare  substancia   est  quanta,   qua-       accidcnts 
^.  ^  .^  1  .    ^  distinct  trom 

hs,   relata,   agens,   paciens,   locata,   temporalis,  posita,   et  their  subjecis. 

25  habens?    Nec  dubium   quin   quicunque  concedit  aliquam 

unum    talem    causalem,    habet    consequenter    concedere 

accidencia  talia  esse,   et  distingui  a  subiecto.   Ut,   si  Sor  Cansals  ought 

'  .    .        ^  .        '  eithcr  to  be 

ex  hoc  sedet  quia  placet  sibi,  tunc  placere  sibi  Sortis  est  denied,  or  the 

T  ,  1  ^    ^    1  1  1    doctrincs  that 

causa  sesstoms  sue.     Ideo    vel    negent  tales   causales  vel     foiiow  tVom 

3<)  concedant ;  quod  sequitur  consequenter.   Scd  negatis  cau-""^"'  "^"'''^'""" 

salibus,   vanum   est  philosophari,   cun:;   ad   hoc  adiscimus  But  without  the 

...  1-.  u^..  formcr  all 

ut    sciamus    causas    rerum ;    nec    ahter    arbitramur    nos  science  would 

quicquam     cognoscerc.  Vanum    ereo     esset    qucrere    rei        pcnsh, 

^         T  ^        .  .  '^  ^  and  nalurc 

causatii,  quare  animalia  habcnt  membra  secundum   talem  would  no  longer 
35  anathomiam    ordinata;    et   sic   de   omni    ordinacione   na-    pnrpose:  an 
ture.   Non   enim   ageret  natura,   nisi  propter  fincrn,   cutn     "tteriy  talse 

"  '  J  .    i      .  .'  doctrine. 

non   posset  esse  causa  quare  natura  aliqualiter  ordinarct. 
Sed  otnnia  taha   corrumpunt  bonam   doctrinam. 

Supponendo     ergo     ista    tria    coroUaric    ilkita,    restat      What  is  a 
40  describere    causam     in   communi.    Sed    forte  noti   potest 


<).  amo   P.  14.   pr'"  P>.  ki-   cctera  deeal  B.  22.  (,5."  ?)  B. 

23,  24.  quali^  B.        ig.  cor.i"  B. 


q2  JOHANNIS  WYCLIF  GAP.  V. 


si 
a 


nification  is  describi  a  priori    vel    nociore,    cum    sit  analogum    con- 
bein^g,  it'cannot  veniencie  cuilibet    enti.    Ideo   oportet   coUigere  noticiam 
i^^,r/ir/''ii'^,'^t    cause  a  posteriori,  sicut  cognoscimus    universale   experi- 

a  postcviori    mentale.    Sicut    ergo    qualitas  est  accidens   denominans 
as  that  which    r  !■•.  u   ^         •  •  i  i-  i 

causes  its  etiect,  formaiiter  substanciam   accidentaliter  qualem,   sic   causa -t 

thar  whlchTs    ^^^    ^"^    causans    suum    causatum ;    vel    ens    cuius    esse 
caused  bv  a     antecedit   ad  aliud;   et  causatum   e   contra   est   ens  cuius 

esse  sequitur  ad  aliud. 
it  tollows  that       Ex  quo  patet   quod   omne   ens   est   causa;   sicut   omne 

all  beines  are  ..    •!]      i  i         ^  ,^   ■  , 

causes  and      ^ns   cst   liiuu   quod   est   causatum.    Primum  patet,    ex  hoc  lo 

etlects.        qyijj   (j^,-q  ultimo    ente   adhuc  illud   cognoscitur  confuse 

,.^l,."°^/o'p1l'.t  3   me   et   multis   aliis.    Et    sic   habet  infinitas   denomina- 

Being;  which    ciones    sibi    accidentales    quas    omnes    causat.    Ex    quo 

is  Essence.         ■  ,    ^  ^  ,  ,  .  .  ,   . 

videtur    patere  quod    est   dare   primum   ens   si  non  ulti- 
mum.   Primum  tamen  ens  est  essencia  que   est   2°  creata,  i3 
et    per    consequens    est    unum    creatum,     quamvis    illa 
essencia  non   causatur   nec   est  creata. 
^"causerf  ^^       S\inl  ergo  4  genera  causarum,  scilicet^  materialis,  forma- 
material,       lis,   efficiens  et  tinalis.   Causa  materialis   est  causa  ex  qua 

formal,  efficient  „    ,  1  ,       ,  •,•  - 

and  final.      est  suum  causatum.  ht  hec  estjduplex,  scilicet  proporciona-    B  bo" 
cIu^eTs^dthtV  ^'^   ^*-  propria.    Proporcionalis,    ut  genus   est  causa  ma- 
analogous  or    terialis    cuiuscunque    sui    per    se   inferioris.    Si   propria, 

proper;  if       ,  ^    ^   ■    \-    -^  1  j        ■  ■  ^       ^     . 

proper,  it  is    hoc   est  tnpliciter;    vel  quod    sit  pars   rei   ex  qua   et  in 
of'which^\hat  ^^^  ^^^  ^^^   forma,   sicut  est   materia  prima  elementi  et 
about  which,  or  materia    proxima    elementi;     vel    quod    sit    materia    de  2^ 

that  of  which  ,  .  ,,  ,.  .^ 

anything  else    qi-ia,   sed   non   m  qua  tormauter  sit  torma  illa;  ut  subiec- 

'*•  tum   de   quo   est  sciencia   est  eius  materia;  vel   3°,   quod 

sit  materia  de  qua   sed  non   ex   qua  fit  parcialiter  suum 

causatum;     ut    subiectum    accidentis    causat    ipsum   ma- 

terialiter.  -^o 

The  formal  /-./•,•  ^  ,• 

cause  is  either       Causa    lormahs   est   causa   a  qua   formaliter  est  suum 

extrinsicTeiuier ''^^^^^"™ '   ^^   ^^^-   dupliciter:   vel   quod   sit   causa   intrin- 

that  by  which  seca  que  est    pars    qualitativa  rei;   ut  igneitas   est  forma 

or  that  .       .     ^  .^  ^  ..  .    ^  -  , 

according  to    ignis,   vel   aiiter,    causa  formalis   extrmseca;    ut  formula 

which  the  thnig  £5|.   ^ausa   exemplaris  formati;    ut   deus  est   causa   exem- 33 

plaris   cuiuscunque   essencie  causate   vel  create.  Differen- 

cia   eciam    communis  est  causa  formalis  spcciei;   et  onme 

universale   dicitur   forma. 

cause^^is^vv^hat        Causa     efliciens    vero,     large    loquendo,    dicitur    esse 

makes  anythingquodcunque    causans;    omne    enim    causans    facit  suum  40 

in  a  wide  sense  causatum   esse.    Sed   specialiter,    restringendo  terminum. 


everv  cause  is 


I).  ptcru  l;.        2),  '-'5.  et  —  clcmenti  iu  marf^.  li.        '3y.  yms  B. 


<:ap.  V.  LOGICA.  q3 


solum   agens    vcl   conservans    active   rem    in   e.v.vc  dicitur       cfiicioni ; 
esse    causa    efficens;     qualiter    solum    substancia    a^^tiva  ,.^.j,(,j",'^,j  ,'*  ,i,^, 
potest  eflicere:  et  illa  vocatur  causa  unde  motus.  principic 

Causa  finalis  est  causa  gracia  cuius  est  suum  causa-     nidvomLMit. 
5  tum,    et  hoc   dupliciter:    vel   quod    sit    finis   extrinsecus,  ''^'■g  |'i",ft' ,q]."*'^ 
sicut    deus    est    finis    omnium    rerum    causatarum;    vel  ^^•i''^'i  anythins 

^    .      .        .  .  r  ,■    ■  ,-     •  •  is:  it  is  citlicr 

hnis  intnnsecus,  sicut  reiicitas  est  linis  operacionum  hu-  cxtrinsic  or 
manorum.  '■^''"'"^''^- 

Ista   ergo   confuse   dicta    non   docent  ignorantem   cog-  When  wc  know 

■■  .  ,  '^       of  anytiuii}; 

lonoscere    causacionem;    sed    cognoscendo    de   quocunque       tliat  it  is 
ente   quod  ipsum   est  requisitum    ad   esse    alterius,    cog-  ,o  '/iic^existaicc 
noscitur    quod    est    causa    eius.    Ut  video   quod   species     "f  anothcr, 

...  .  }  .       \ve  know  it  as 

hgnorum    et   lapidum    requiruntur   ad   esse  domus,    quia       a  causc, 
ipsis  pereuntibus  perit   domus    et   non    e   contra,    exinde 
i3cognosco    quod   sunt   caiise  domus.    Et  sic   cognosco   so-       ciihcr  by 

1  1  1  1  I  nr      1  SCnslhlc 

lem    causare     iumen,    et     obstacuium,     umbram.     Multe    cosnition,  or 

tamen   sunt  habitudines  causandi  quas   non  cognosco  per      oticiwibc. 

sensum;    ut    causacionem    qua    unum   universale   causat 

reliquum,   et  causacionem   qua  unum  universale   eternum 
2o  necessario  causat  reliquum;   ut  deus  causat  universitatem 

encium ;   pars   materie   causat   suum   totum,   ut   composi- 

tum;   et  sic   de   multis   causacionibus  insensibilium. 

Nec   sufficit   cognoscere    quod   unum   sit   reliquo   prius       Yct  mcre 

natura   ad   cognoscendum   causacionem;   quia,   cum   que-   „..ftiirc"  or^thc 
2.^  libet    pars    materie    prime    sit  eque  primo  natura   sicut  circamstancc  ot 

,.  .  .,,  .  ,  .  being  requircd. 

alia    non    communicans    cum    illa,    videtur    quod    sicut  does  not  givc 
materia   ignis   est   ipso  prius  natura,   sic  quelibet  materia   i'dca ^of ^ca^lse"^; 
prima    esset    prius    illo    igne   in  natura;    et   tamen   non  't  "]"f,f  ''''^^  '' 

'^  .  ^  .  .  .    .  real  infiuence  on 

quelibet  est  eius  causa,  quia  non  quehbet  requiritur  ad  the  being  it 
lio  esse  istius  ignis,  nec  antecedit  ad  esse  eius.  Nec  sequi-  causes. 
tur:  deus  necessario  requirit  quotlibet  veritates  pro 
causacionibus  inferiorum,  ergo  ille  veritates  requiruntur 
ad  esse  dei;  cum  ly  'ad'  consignificat  circumstanciam 
causandi.  Infinita  ergo  sunt  sine  quibus  ego  non  possum 
33  esse,   que   non   requiruntur  ad   mei   esse^    quia   non  con- 

ferunt  ad  hoc.  Si  ergo  vis  videre  quid  iuvat  ad  esse  Wc  must,  to 
alterius,  |oportet]  discurrere  per  4  genera  causandi  supra  anvthing  is  a 
dicta   cum   suis   membris,    et  videre  ex  criio    vel   de  aito,  causc,  cnqm 

'  ■'  -^       '  it  it  belongs 

unde    vel  (7  qito     est,    secuudnm    quid    est    vel    quid    est,      one  of  thc 

1  ,  .,  ^      •         11  •    ^  above- 

40  gracia  cunis  vel  propter  quid  est;  et  si  nullum   istorum       mentioned 

gencra  ol 
causes. 


5.  qp'  pro  qiiod  sil  15.  23.  non  abovc  iicc  !?.  2().  a'()  above  \'>. 

37.  oporlct  dccst  B. 


rc 
to 


94  lOHANNIS  WYCI.IF  CAP.  V. 

4    possis    invenirc,     nec    causacionem    quesiti     invenics. 

Et,    si   aliquod   illorum   inveneris^    illud    genus    causandi 

invenisti.   Sic  igitur  ad  inveniendum   istas  raciones   cau- 

sandi   deserviunt  regule   quas   invenerunt  philosophi. 

ir!nu°e'cTn°be        Nota    tamen    quod    dupliciter   aliquid    dicitur  nocius;5 

imdei-siood  iii  vel    prius    natura;    vel    quia  ipsum    est  principalius   in- 

in  thc  order  ot  tentum   tanquam  perfeccius  in  natura,   sicut  omne  totum 

in^^^theTrder^oi  '^^'-    P^"i^s   ^^^   ^^    cognitum    in    natura    quam    est   aliqua 

cognition.      eius   pars;    vel    quia    ipsum    precedit  in  ordine   cognos- 

cendi,  qualiter  |  omnis  pars  naturaliter  precedit  suum  B  60'' 
totum ;  et  sic  est  ordo  naturalis  inter  materias  primas 
omnium,  cum  prima  quo  ad  primum  modum,  sit  maxi- 
ma  materia  ex  quo  mundus  constat,  et  prima  omnium 
quo  ad  secundum  modum,  est  materia  punctualis;  et  sic 
aliis  quantis.  i? 

There  are  Sunt   ergo   istorum   generum   causandi   multi  modi;   ut 

m;iny  divisions  0  o  . 

ot  caiises;  but  aliqua  est  causa  per  se  et  alia  est  causa  per  accidens; 
sa'kc  \ve  shaH  alia  est  simplex  et  alia  cornposita;  alia  in  actu,  alia 
only  taice  the  jj^   potencia;   alia  parcialis  vel  incompleta,   et  alia   totalis 

tirst:  a  cause  -r  ?  ^  _  r  ' 

per  se  or  per    et   cotnpleta.   Et   de   quolibet  istorum    modorum   alia   est  20 
accidens.  .  ,.  ,.  •      1      •        o     j 

causa  universahs  et  aha  est   causa  particularis.   Sed  pro- 

pter   brevitatem   tantum   loquendum   est  de  primo   inodo. 
/Vv  iv  has  three  gj|,^^l-    autem    tribus    rnodis    ahquid    dicitur  per  se  ens, 

meaninj;s  hcre,  _  _       _  ^  1  ' 

as  in  the  case  sic   tribus   modis   dicitur   ahquid   esse  per  se   causa.   Ma- 

aVpiying'it     gis    tamen    famosa    accepcio    est,    vel    large   accipiendo -•'' 
cuises' o'- t^o'a  P^"°   quacunque   causa    requisita,    vel  striccius  pro  causa 
principal  cause,  requisita   cum   qua  non   concurrit  ex  equo   aha  in  eodem 
genere    causandi:    ut    tota    materia   ignis  per  se   causat 

\vhlch'^ca^usahtv  ^P^*-^™'  ^'^^   S^^quando   causans   sub  racione  ahcuiusmodi 
is  predicated"  causat,    utputa,    quando    sibi    inesse    causal    per    se    2"  '^^ 

trom  a  certaiii  ,  :.  ,.  ,.,,  j^i^      ., 

point  ot  view.  modo  predicandi  per  se;  ut  edincator  per  se  edmcat, 
medicus  per  se  sanat,  statuificaturus  qui  per  se  statui- 
ficat:  et  sic  de  ahis.  Nec  refert  sive  iste  terminus,  pcr 
se,  precedat,  sive  subsequatur,  dummodo  terminus  sup- 
posuerit  simphciter.  Et  iste  modus  loquendi  est  cre-  35 
brior  aput  philosophos  qui  accipiunt  verba  significancia 
tales  actus,  ut  significant  aptitudinem  ad  actus ;  ut  edi- 
Jicare   est   e.sse  edificativuw,   et  sic  de  ahis.   Nec  sequitur: 


3.  al.  Ht  abova  sic  igitur  15.  (j.  ordn=  B.  12.  om,  Ij.  i.S.  2"'' 

qiitis  IS.  18.    alii    above   Ihc   line  B.  23.    quinque  2  bus  above  15. 

2^.    quinque   2    biis  above   B.  26,    27.    vel  —  requisita    in    inarg.    B. 

27.  exeq"  B.         20.    '.W)^   B.  3o.  causarc  B  32.  ('taliii    ri)  B. 


CAP.  V.    .  I.OGICA.  95 

cditicator     pcr     sc   cdilicat;    omiiis    cdilicator    cst    honio: 
crgo,   homo   pcr   sc  edilicat.   Tcrminis  tamen  supponcnti- 
bus     personalitcr,     utrobiquc     benc     corresponderet     dc 
dicto. 
3       3    bus    eciam    modis    dicitur    aliquid    causa    per    acci-    '''-•r  .jcctdens 

"1  '      .  .      Ikis  also  tlircc 

dens  alterius:  prmio  modo,  ex  hoc  quod  causanti  acci-  sifsniiicatious; 
dit  datum  causatum  causare,  sicut  deus  accidentalitcr '"lij.cVdciual 'lor^ 
causat'   mc.      2°   modo,     ex    hoc    quod     causato     accidit   ''  givcn  causc 

...  ...  to  producc  a 

causari   a   dato   causante;   et  illo   modo  individuum   cor- sivcn  cHcct;  or 
loruptibile    causat    speciem    incorruptibilem,    cum    species     causaikn'!  1s" 

possit    esse    sine    illo.    Et   3^   modo    dicitur   aliquid   pcr    '»ccidcntal  to 
^  .  ^  /  tlic  tlung 

accidens   causare  causatum,   quando  ipsum  non  ut  huius-       caused; 

modi   causat  causatum;   ut  musicus  per  accidens  editicat,  '"     causcf'^^'^ 

sed   non   ut   musicus.   Et  sic  idem  est  per  accidens  musi-    producjng  ns 

^  .  ,      ctlcct,  docs  not 

i5cum   esse   edificativum,    et    musicum    per    accidens   edi-    producc  it  di- 
ficare,   ut  termini   supponunt    simpliciter.     Nec    sequitur 
ad   illum   sensum:   musicus  per  accidens  edificat,   et  om- 
nis   musicus   est  edificator:   ergo  edificator  per    accidens 
edificator. 

20       Ex  istis   patent   alique   veritates.    1",   quod   stat  eidem      \Vc  thcncc 
querere  racionem  cuiuscunque  generis  causandi;  ut   deus  j  -j^i^Jj^i^^^J^nic 
est   finis  omnium   finitorum,    forma   exemplaris   est,    effi-   ticing  may  be 

.       .  ^  scvcral  causcs 

ciens    vel    conservans    continuitatem    eorumdem,    et   est     in  ditreicnt 
materia  vel  subiectum   sapiencie.    Non  tamen   est  possi-  sa^me^^timc,  b^ut 

25  bile    quod     componat    tamquam    partes    rei;     sic    enim  ""t  ^^'''^n  t''"^^'^ 
7  ...  ^  ^  ,  causes  are 

materia    non    coincidit    cum    forma,    vel   cum   movente,  tantamount  to 

vel   cum   fine  illius  materiali.    2"  patet  quod  totum  genus      ''xvifok.  '^ 

esse  intrinsece   materialis   est  propter  formam,   et  totum     2.  That  thc 

...  r      r  matenal  exists 

genus   esse  formalis   intrinsece   est  proptcr   agens,   et   to-     hut  for  thc 

o     ^  •.  •  ^  ^         a  formal  causc, 

30  tum   genus   compositorum    agencium    est   propter  finem.     this  for  thc 
Ex    quo    patet    quod    impossibile    est  quicquam    habere '^^1!'^!'^"^  =1"'-'' ''^'^ 

^  ..^  .         ^  „       ,     ^        ^        .  cthcient   tor  thc 

causam,     nisi    habuent    cavisam     finalem   que   sit  per  se     linal  causc. 
causa;   nec  est  racio   causandi  materialiter  vel  formaliter 
intrinsece    perfeccionis    simpliciter,    sed     racio    causandi 
35  efficienter    vel    extrinsece    finaliter.    Et    3"    patet     quod ''"„]'tj','^^ate']r„d'" 
ultimus    finis    simpliciter    non    habet    partes     inteerales "' '^"  t'""S* '^'^" 

'^        .  .        .   ^  "  have  no  parts; 

qualitativas,   quidditativas,   vel  subiectivas.   Et  per  conse-    for  if  it  had, 
quens   est  omnino  indivisibilis,   unicus  et  eternus.  Si  enim  /ol^-^hc^"  hok% 
haberet  aliquas   partes,   tales   causarentur,   et  per   conse-  ''"'■■'  ''",'*  would 
40  quens   haberet     causam    finalem,    et    sic    non   esset   finis    ultimate  End 

]..•  r-...  i  i  •  ^  i  ..  1^'   of  all :  likcvvisc 

ultimus.    Et    eodemmodo  sequitur   quod  non  sunt   multi  j^  jg  (|„iqi,c  and 

ctcrnal. 

,  ■_-_. 

3.   torret   B.  23.   ijti'";    in   mar^.    cjli^   li.         27.  mati  B.        38.  in- 

divisibilc  B.  ' 


96  JOHANNIS  WYCI.IF  (^AP.  V. 

talcs   iincs,   ncc  possunt  tieri :   quia  sic  haberct  universalc 

suam    causam,     et    efficiens    quod    ipsas    generat,    ipsas 

conservans   continue.   Q.uamvis  enim  necessarium    sit  ali- 

qua   causare   se   reciproce  in  generibus  diversis  causandi, 

hoc  tamen   est    impossibile    in    eodem   genere   causandi,  5 

sicut  et  impossibile   est  idem    causare  se. 

Causal  Notatis   istis   preambulis,   notandum   quod   conformes  1  B  6i  = 

propositions  ...  ...  ...  ,.  ' 

toiiow  the     sunt   divisiones   proposicionis   causalis,    sicut    dictum   est 

^as^^lic^causeT  ^^   divisionibus  eodem  modo,   cum   de  qualibet   causa   et 
which  they     s^o    causato     contingit    facere    causalem   veram;    ut   di- lo 

signify;  some  ,        '-'  . 

being  per  se  cenda  est  causahs  per  se  et  completa,  cuius  antecedens 
'*"oth'e'rs^|'e/-'''  infert  suum  consequens;  ut  quia  deus  wult  me  esse, 
accidens  and    {^qq  eeo  sum.   Et  aliqua  est   causahs    particularis  et   in- 

incomplete.  ctc.  '^  ^    .  ....  ..... 

completa:    ut,    Sor   currit,   quia  frigescit;    et   sic  de  ahis, 

ubi   antecedens   est  causa  consequentis,   sed  per  accidens,  \b 

And  this  ajso  incompleta    vel    remota.    Et    sic   proporcionahter    dicen- 

rcdupTixrative    <-1um   est  de  divisionibus    causahum,    ut    dictum    est    de 

propositions;    Jiyisione    causarum ;    et  cum   omnis  tahs  causahs  sit   re- 

duphcativa,   et   non    econtra,    patet    quod   conformis   est 

somc  signifying  jjyjgjQ    reduphcativarum.    Ahqua    ergo  reduphcativa   re- 20  . 

tlie  same  as  '^  ^  °     .  '^  .  .. 

causc,  and  somc  duphcat    gracia   cause,    et    ahqua    gracia   proporcionahs 

accoiiipaiiiment  concomitancie.     Gracia    cause,    ut    hic:    In    qitantinn    tn 

of  one  fact  by  ^,^,.^./^.    ;„   moveris;  gracia   proporcionalis  concomitancie, 

another.  .         ,  .  ,     ,  1 

ut   hic :  proporc.onaliter  vel  in  quantum  vel  cie  quanto  vel 

prout  aliqua   magis  conveniunt,   minus   differunt ;    et  econ- 2d 
tra.     Et  ista   est    yppothetica     comparativa    et  non  cau- 
sahs. 
Wiien  they  Q.uando  ergo   sunt   causales,    tunc    dicuntur  habere  4 

calfsality.      exponentes,    ut    ista:    Ex    hoc    quod    tu  es  homo,  tu  es 
ti'cy  ai"e  said  to  ^,;^,,^^/     dicitur   debere  sic   exponi;   tu  es  homo  et  tu  es:<o 
have  four  '  .  .,•;•■.  ; 

cxponents:      auimal  et   omnis  homo   est  animal  et  si   aliquia  est  nomo, 

^C^^/rhX^l^'  ipsum  est  animal.   Sed  revera   ihud  videtur   michi   super- 

A  is  B,  And     fluutn    et  non  sufficiens,    quia   sequitur:    Tu   es    homo   et 
C  is  I),  and  .       '     ^  •        ,       7-  •        ; 

ery  B  is  D,  si  aliquid  est  homo  ipsum   est  animal:  hrgo  tu  es  animal 


ev 


^^h  '^^lus^of  ^^  omnis  homo    est   animal.     Ideo    certum     est   quod   due  33 
i^utone^of^    iharum    superfluerunt,   quantum    ad   istam    exposicionem 
surely    ^     Multe     eciam     sunt    reduphcative  in   quibus   insunt   talcs 
"^Tliese"''     4   exponentes  signande;   ut  patct  de  tahbus:   In  quantum 
exponents      ^gn^   Q^t,   non   idem   sinnil  est  et  non   est ;  in  quantum  deus 

cannot  ne  .,,..-,. 

appHed        wult  me  esse,  ego  sum;  et  sic   de  ahis.     Ymmo   ista  est^o 
^Vroposilionr  felsa,    tcnta    causahter:    In    quanlum    tu    es    nichil   tu    es 
that  are  not 
causal. 

7.  ()foroes:  conformcs  belmr  l'>.  ir.  teta  ca''  P>. 


CAP.  V.  rOGICA.  97 

li(>)it();  et  tamen  exponentes  siiiii  \eie;  nec  exponunt 
iste  exponentes  sensum  reduplicandi  gracia  propoicionis 
concomitancie. 

Et     ideo      notandum    quod     terminus      redunlicativus       ,  1,'."^  . 

,       ,.        .  .         ,.    .  rcdiiplicativc 

?  quandoque   tenetur  reduphcative,  quandoque   snnpliciter,        tcrm  is 
et  quandoque  comparative.  Reduplicative,  quando  tenetur  t^t°"md"rst^ood 
sinkathegorice    et    mobihtat   terminum   connotando   com-  icduplicativcly, 

'^  ,  .  .  .  soniciiines 

pletam   causam,   ut   hic:  Jti  qiiaiitiim   iiiimerus    aliqiii.^i  est    simpiy,  and 
setiarius.,    est  numerus  perfectus :   quod  tantum  valet  ac   si  ^'^'ompara^ivc.'' 
lo  diceretur  quod  esse  seiiarium  est  per  se  et  cumplete  causa  quia  Rcduplicativcly, 

^  T7   1  1  1  wheii  as  siicli, 

ipseest  numerus  perfectus.\t\stc\ina\i.mvo\Qnx.Qs  exponere  iSc.  point  to  a 
sufhcit  capere  causalem  et  condicionalem,  ut :  quia  Sor  cmididon-* 
est  homo  est  aiiimal ;  et  si  aliquid  est  homo  ipse  est 
aninial,  ergo  Sor,  in  quantum  est  homo,  est  animal.  Et 
i5sic  sequitur  expositorie:  qiiia  deus  est,  nichil  siinul  est 
et  non  est.  Et,  si  deus  est  nichil  siiiiul  est  et  iion  est: 
ergo  in  quantum  deiis  est,  nichil  simiil  est  et  iioii  est. 
Et    racione    note    condicionis     debet    terminus     redupU-     and  in  tiiis 

1  M*  .  •  !•  •        casc.  thc 

cativus    mobintare    termmum   super   quem   cadit :    ut^   si      prcdicate 

2o  iusticia   est   bonum,   in  quantum   bonum ;     tiinc    iusticia    est       bccomcs 

.  •'  .  universal ;  it  A 

omne  bonuin;     quia   dato    antecedente,   tunc   m  quanturn    as  such  is  B, 
aliquid   est  bonum,   ipsum  est  iusticia;   et  per  consequens     i's'c\xi-y'^B 
iusticia  in   commune   est  omne   bonum.     Vel  si   iste   ter- 
rninus,    iusticia,    supponat    personaHter    cum    paribus    in 
25  hoc   dicto,     lusticia   est  boniim    in    quantutn    boiiuiu.    tunc 
aliquain   iusticiam   implicat   esse   omne   bonum. 

Quando      vero      terminus     reduplicativus      terminatur  Simpiy.  whcn 
simpliciter,    tunc   dicit   confuse   kathegorice   quamcunque      ilnpuVs^in 
causam    vel    formam     racione    inherencie    predicati      ad    s^ii^i''''  somc 

.  ....         caiise  that 

Bosubiectum,    ut   hic  :    motus  est   actus,   id  est  forina  mobihs      unitcs  thc 

.  iZ-j  »/•;  i   ..       ^  ..  siibjcct  with  thc 

in   quantuin   actitaliter  est  mobile,    quod  tantum   sonat  ac      m-cdicate: 

si   diceretur,    motus   est  forma   actualis    mobilis   secundum   as :  .A.  is  B /« 

.        ''  .  .  so  far  as  tt  is  C. 

quam  ipstim  formaliter  est   in  inotu.   Et    ita  auctores   de- 

scribunt   quascunque   forrnas,     dicendo   quod   forma   talis 

35  est      actus     secundum    quem      subiectum     est     sic     for- 

matum;    et   tunc   isti  termini   in  quantum,  secundutit  qiiod, 

et    sic    de    ceteris    terminis    usitatis    in    taHbus     descrip- 

cionibus  significant    circumstanciam    cause  formaHs.      Et   ^n  ,s^i'^'i  '^**^* 
°  the  terms 

patet    generaliter    quomodo    forme    quecunque    sunt    de-     modificd  by 

B6t''  scribende,     et    quomodo    descripciones  ]  auctorutii     sunt  "norbecomT* 

univcrsal. 


2.  redu'»  B.  i8.  d'   B.  20.  cst  boniim  cst  B.  28.  tc''  fip"'  B. 

3o.  act"M.B.       ih.  act'    B. 


98  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  V. 

intelligende,    et    iuxta    illum   sensum   no  n   mobilitat    tcr- 

minus    reduplicativus   terminum   super   quem    cadit,   cum 

idem    sit    dicere:    motiis    est    actiis    mobilis     iu    quantum 

movetur    ac    si    diceretur,    Motus  est  forma   qua  forma- 

liter  mobile   movetur.  5 

But  as  tor  In  negativis   autem,    ubi   reduplicativi  supponunt    sim- 

piopositions,    pliciter,    altercantur  logici ;    ut  alii  concedunt  quod   Sor 

logicians  do  not  /,;   quantum  albus  non  edificat,  intelligentes  proposicionem 

Some  admit,    negative   simpliciter,    scilicet  ad   illum    sensum,    Sor  per 

vimt  qua.a     albaciouem      non     edificat :     quod    tantum     valet     ac     si  10 

n-hiteman,  does  ^{q^qyqIvw  :      Sor     albacione     non     edificat,     vel:      non     in 
not  biiild,  J         ^ 

undei-standing  quantum      albus     edificat.     Alii     autem     concedunt     iUas 

^''^  "afi^on"  ^°  ultimas    proposiciones    in    quibus    negacio    precedit    ter- 

irhiteness.      minum     reduplicativam,      et     negant     proposiciones     in 

Some  admit  .,  }  ,  '.  .  , .?        .     ^       .^         _ 

iliat  simply:    quibus   negacio   subsequitur.      Aln   eciam    m    airirmativis  i? 

/w^oes^iiild^  concedunt    proposiciones  reduplicativas,  ponentes  causam 
considering     remotam      causare      suum     causatum     ut     hic;      Cristus 

whiteness  as  a  .... 

ri.mote  cause.   secundum   quod   homo   passus    est,    monebatur   et  sitivit 
"°his'  woiiYd"^  eic,   et   tamen   humanitas  non  fuit  per  se  causa  completa 

e.xcept  the     talium.   Alii   autem   negant  omnes   huiusmodi;     sed   con- 20 
case  ot  Chnsfs  ,    ^   •  1  ,     ,  r  •  i 

actions  qua     cedunt   quod   Cristus    secundum   quod    homo   ruit   ambu- 

man.  lativus,    materialis   etc,   nec  Cristus  secundum    quod  deus 

fuit  inmortalis   et  inmobilis  etc,   quia   non  fuit  inmortalis 

inmobilis. 

I  prefer  the         Ego   autem   assencio   priori  modo  loquendi,   quia   con-  23 

'"^'xhe"""     sonancior   et   antiquior   et   facilior.    Nec   sequitur:    Sor   in 

reduplicative    quantum  albus  non  edificat,   erffo,  si  est  albus  non   edificat ; 

term  -'     .  .  ,      -;.        '        ^  .  .,..■', 

understood  as  quia    terminus    reduplicativus    terminatur    simpliciter    ad 

incomenience   sensum    expositum.    Et    sic   conceditur    quod   Cristus  est 

toilows.       corporeus,   palpabilis,    divisibiiis,   etc,   quia  ut  homo   est  3o 
The  human  .^  ,.  '^  ,  .,...,?,. 

actions  of      huiusmodi;    et    cum    hoc    est    indivisibilis    et  inmortalis, 

"trom^Ws^'"    quia    est    due    substancie    vel   due  nature,    quarum   una 
humanity;  and  ggt  talis,   et  alia   talis;   et  una  est  essencia  divina,   et  alia 

it  also  trom  his  .     '  .  :    .  .  ... 

Deity,  it  is  in   est   mmor  essencia  divina.     Quamvis    ergo    divinitas    sit 
'^"uo^e^he^i-^f    causa  ambulacionis  Cristi,   tamen  non  est  causa  eiusdem  35 
so  that  they     qeneris    cum    actu    vel    proprietate   actus;    homo    tamen 

cannot  be       "^  .    .,.  ^   .  .  ,      , 

ascribcd  to  tlic  per  se   est  gressibilis,   etsi  ncn  poterit  ambulare    Gressi- 

.\ndtluLa     bilitas   ergo   est   in   specie   humana  tanquam   eius  passio, 

man  docs  not   quamvis    species    non    sit    subiectum     eius    primum.    Et 
build  gua  man,  ^       ,         .      ■  ... 

but  <?;(^  i7We  ?o  conformiter   negatur   quod    aliquid,     in    quantum    homo,  40 


21,     22.     albatiis;      ambiihuiviis     above     deus;       Cristus    above     B. 
24.  imo'   B. 


CAP.  V.  I.OGICA.  '»() 


eJiticativLini    cst,     scd    in   quantum    habcns    aitcm;     ciuia  /'«//./,  wliich  i> 

*'■  ^    ''"'  •ent 
ings 


esse  edijicativiim  non.   est  passio   scd    accidens  separabile;  ordcr  onliincs. 


et  sic   homo   est   alterius   generis   quam    edificabilitas. 

Dubium    tamen    est    aput    multos    loeicos,     si    omnis     ^  question: 

'  .  •-'  '  wlietlier  cvery 

5  substancia,   secundum   omnem  racionem   qua   est,   sit  ali-     substance  is 

quid.   Et   videtur   quod   sic;   quia   scquitur:   secundinn   /5- cvcr^v^^one^oF^Hs 

tmn    racionein  Sor  est:  er<^o,   seciindum  istam  racionem  est  "}°'^'^^°^  ^Y^^li^' 

^  .  .  lor  a  mode  is 

ens  et  per  consequens  secundum  istam  est  aliquid.  \n  someiliini;. 
oppositum  sic:   Si   homo  est  secundum  omnem  racionem     iiand^^evcry'^ 

loqua   est   aliquid,    tunc    per    omnern    famulatum    acciden-        possible 
^,  .     ^  ,.       .,'  ,  .,  ,  ,  accident  woiild 

talem   sui  esset   ahquid.   Sed   quid   est   per  hoc  quod   est    then  make  it 

albus,  pater,  currens  etc?  Certum  est  quod  ille  nichil  subTtandafiv 
esset   per  ista,   nisi   homo;    et   per   consequens   quodlibet  new;  which  is 

^  '      ,  .  '  •  ,  T^-    •  »ot  admissible. 

illorum   esset  substancia     et    non   accidens.    Dicitur  ergo    These  modes 

irquod   quelibet    substancia    infinitis   modis   racionum   est,  a  subst^^ance^To 

secundum    quarum    nullam    est    ipsa    substancia   vel   ali-  ^^  some  thing, 

.  ,  ,       ,.  ,■  ,  ,       ,•       ■  ,•      T~w  but  ot  some 

quid;  sed  aliquantum,  ahquale,  vel  ahcuiusmodi.  Pro  «^e,  qnaiiiy 
quo  nota  quod  ablativus  in  tali  proposicione:  Isto  acci-  The'"abhifiv'e 
dente  Sor  est  potest   reei  ex  vi  cause,   et  sic   esset  sensus         case  is 

.  ,  ,  .  •  ,         •  •  ambiguous, 

2ofalsus;    vel  ex  vi    accidentis,    et    sic    tunc    esset    sensus     and  may  be 
verus;   ut:   iste  equus  est  albo  colore  ve]   albi  coloris  vel  sevcnf/°vavs" 
secundum   albedinem  vel  racionem  albandi :  que  omn\a  idem     «on'"^  faise- 
sonant.  Et  patet  quod  ista  proposicio    est   equivoca:  Iste 
liomo  est  isto  modo,  ex  hoc  quod  iste  terrninus:    iste   homo 

2?  potest  simul   intelhgi   ut   subiectum,    et  ablativus   regi   de 

ly  'est'   ex   vi   accidentis   ad   illum   sensum:  Ille  homo  est 

huiusmodi;  vel   aliter,   quod   pronomen    sit   subiectum,   et 

iste  terminus,   homo,    sit   appositum,    regens    alterum   ex 

vi   cause  formahs,    ita   quod    sit    sensus:    iste    homo  isto 

3o  modo  formaliter  est  homo.  Notata  ereo  ista  equivocacione,  '^J^^  aiiswcr  is 
•^  .  ...  ,  .  ^        .        ^.    ^    .  '    theretore  tliat 

patet    quod    queiibet  substancia    secundum   inhnitas   ra-  to  be  thus  and 

ciones    formales    vel    modos    accidentales    est,    quia   est  ^^"fn'^'''"^^^"^^^ 

illorum   subiectum;    et    tamen    non    secundum    aliquam     the  same;  a 

B  62'  istarum   est  ens  vel  aliquid,  |  cum   m  tahbus  regitur  ter-   something  by 

35  minus   ab  apposito   ex  vi   cause;   ut  suppono  ex  gramma-    i.,e"7Tbv''si'z' 

tica.    Homo   ergo   humanitate   est    homo    vel    substancia.        ■"''^''  by 

,.       .  ,  '  .  ,.  quahty,  &c. 

aliquid,   et   ens:    et   quantitate   est   quantus,    et   qualitate 

est   quahs,   et   aUis   modis  aliqualiter;   sed  nec  substancia 

nec   aliquid Nec    sequitur    secundum    istam 

40  racionem   Sor  est  similis  alteri,   ergo  secundum   istam  est  Tlie  argumcnt 

,.       .  ,  .  .  .  .       .,,  ,      .  ,.    Irom  what  is 

aliquid;    quia    circumstancie    signihcate    per    huiusmodi     accidcntallv 


3,  ediii'"^  B.  5,  6.  a'd  B.  8.  a'd  B.  10.  fatm  B.         35.  a' 

or  o'"  B.         39.  afler  aliquid,  a  space  fnr  Itirec  words  B. 


I.oo  JOHANNIS  WYCI.IF  CAP.  V. 

morc  particular  abstrac.ta    impediunt    modum    argumentandi    a  per  acci- 

unKi-rsaU 'does '^^"•^    inferiori    ad    suum   superius;    vel   ad   transcendens 

not  hold.      superius.   Sed   in  genere,   argumentando  a  per  se  inferiori 

ad   superius.   tenet   consequencia ;   ut,   si  ista  albedine  Sor 

est  albus,  tunc   ista  albedine  Sor  est  coloratiis.  5 

Can  the  samc        2°   dubitatur    si    eadem    res  secundum   raciones  acci- 

throiigh  tlVese   dentales    sit    posterior    quam    est    secundum     racionem 

accidental      substancialem :   et  videtur  quod  sic,   quia  deus  secundum 

modes,  .    ^    •  .  ,  n  • 

posterior  to     inrinitas   raciones   est,   secundum  quarum  nullam   ipse  est 

essemial^being?  deus;   secundum   racionem   ergo   qua   ipse   est  causa   mei  lo 

V.  g.  God,  as  j-,Qn   est  deus;   et   secundum   illam   racionem   habet  se  in 

cause  ot  my  j-  j  /-  ,  -u 

being,  is  not    aliquo  ordine  ad  me    Cum  ergo  secundum  iUam  racionem 
and  as  such     ^st  prior   me,  vel  posterior  me,  vel  eque   primo   mecum, 

He  is  in       jiqjj   potest    dici   quod   secundum   omnem   racionem   ipse 
relation  to  me,     .         '.  7  .         .  .    ,  . 

and  thus       sit   prior   me;    quia,     ut    sic,    ipse   est   relatus   michi,    eti5 

'  my'beinT  ^   relativa,   ut   huiusmodi,   sunt   simul  natura;   et  per  idem 

sequitur    quod    non    secundum   illam   racionem   ipse   est 

posterior   me,    potissime   cum,    ut   causa  huiusmodi,    est 

On  tlie  other    prior  suo   causato.    Sed   ad   oppositum    videtur  esse   hoc 

i^'\dciitical     medium:    Si   deus^   ut  huiusmodi,  sH  eque  prinio  mecum,  20 

wiih  me  in  any  ^yjjc  ivse  est  eque  primo  rnecum.   Et   tunc  per  idem   ipse 

point  ot  view,  '  .       ^         ...  .  ■    n    •  ■ 

then  He  really  est   eque  primo   cuilibet  rei,   et  mnnitum  est  posterior  se 

'^  "n'50  °a,^."^'"  ipso.    Sequitur   enim:     secundum   illam    racionem   est  deus 

eque  primo   meciim ;    ergo  secundum    aliqtfd  et  secundum 

and  God  has    veritatem   est  eque  primo  mecum.   Nec   aliter  concederent  2? 

cq^ual^^bx-Thc    theologi   quod   deus   ex   humana  concepcione  est   minora- 

incarnation.     jyg^   Sicut  ergo   deus,    ut   homo,    est   par  nobis,    sic,    ut 

Somc  tnvolous  .    .  '^  .     '  '.  '.,,.. 

adversaries     causa   iUius   causati   est   eque  pnmo   cum   illo.   Et   in  isto 
sii'cV^argmiients,  est   tediosum    communicare     cum    trutanis    qui   nunquam 
unlcss  by      respondent  ad   tales   proposiciones,    nisi    addendo   deter-  "o 

repeating  the  '       .  .        .   '. 

reduplicative    minacionem    reduplicativi.    Ut,    quando    quentur    utrum 

term  in  the  ,  .  •  cri-  ..  1  ..  •.  *  „» 

conclusion.  pater  est  pnor  nh,  dicunt  quod  pater,  ut  pater,  est 
eque  primo  cum  filio;  et  aliter  non  respondent;  et  in 
ista   materia  legiste   et   plebei   sunt  nutriti. 


10.  (8  pro  racioncm  I  B.  12.  vel  pvo  cum  B.  16.  h''  B.  20.  me'"  i'.. 
20.  hua  coe  15  2().   trutais  15. 

16.  Simul  natura.  This  expression  is  one  side  of  a  double 
distinction:  together  in  time  —  together  in  nature.  I  have  chosen 
to  render  it  bv  the  idea  of  identity;  for  the  difhculty  of  Wyclif 
is  the  very  same  as  that  concerning  the  identity  of  cause  and 
effcct,  of  subject  and  object. 


CAP.  V.  I.OGICA.  lOI 

Dicitur   er^o  quod   dupliciter   dicitur   accidens.    l^rimo    Accident  has 
modo    quando    ipsum     in  sui  natura    est  substancia  sed       -j  |,^_.  ||,.st 
secundum   habitudineui   alteri   actualem  habetur  ab   alio;     impi>i:s  one 

.  .  Mipstaiico  Ihat, 

et   illo   modo   divicie  sunt  accidencia   diviti,    et    igneitas    happeniufi  to 

5  est  accidens   essencie   ignis,    sicut    et    humanitas  accidit     anoUicr.ls 

Verbo.    Ubi    ereo   est   unio    talium     naturarum    in    eodem       callcd  its 
f  .  .  .  .  accident ;  as 

supposito,    bene   sequitur   illud   suppositum,    in   quantum     v.  g.  riches. 

,^^  ,    •       •  ,•        ■  ,  •  •  -^Now    when  two 

homo   vel  ignis,   est   aliquid,   cum   natura   in   se    unita  sit  such  substances 
substancia.   Cum   ergo  tale  suppositum   sit  more   univer-    '^^'^  umted  in 

o  rt  one  peison, 

losalium  multe  nature,  concedendum  est  quod  est  maius  this  person  is 
et  minus,  prius  et  posterius  eodem:  et  sic  de  aliis  que '■'^*t^c.  "according' 
insunt  illis  naturis.   Nec   sequitur   ex   hoc   quod   idem   sit  '^*  we  speak  oi 

^  T  .  onesuDstance  or 

maius   et   minus  se   ipso,    ut    verbum    est    par    patri    et      the  other; 
minus    patre,    quia    natura    minor    patre    et    tamen   illa  ^or'lcss"t'ii^an'^' 

i5natura   est  verbum.   Nec   sequitur:   ista   humanitas    incipit  ^^'^'^^^'^^1''^°'^^ 

...  .         <iny  otner 

esse  et  ipsa  est  deiis,  isfititr  deiis  incipit  esse.   Nec  sequi-    contradiction 

,  %  ...         ,  .^  .^  ^  tollow  thence, 

tur,  etsi  verbum  quod  est  illa  humanitas  sit  natura 
divina,  quod  illa  humanitas  sit  natura  divina.  Nec  sequi- 
tur,   si   verbum    assumpsit    illam    humanitatem,    que    est 

2o  ipsamet  persona,  quod  verbum  assumpsit  parem  vel  se- 
ipsum.  Nec  sequitur  quod  illa  humanitas  sit  in  infinitum 
perfecta,  etsi  sit  in  intinitum  perfectum.  Nec  sequitur, 
si  libere  contradictorie  assumpsit  illam  naturam,  quod 
poterit    sumpsisse    aliam,    faciendo    se    alium   hominem, 

2  5  sicut  homo  facit  libere  se  esse  istum  currentem,  nec 
possit  esse  aliud  currens.  Nec  sequitur  quod  aliqua  res 
que  est  non  idem  deo  possit  fieri  idem  deo,  cum  illa 
natura  non  posset  manere  dimissa,  cum  illa  natura  sit 
Verbum    esse    hominem.    Est    ergo    homo    optimus    possi-  b^^^f/^p^^o/Mlie 

3o  bilis,   et   tam   bonus   homo   quam   bonum   est  ipsum   esse  natures,  not  on 

1  •  »  1  •      1  1  ,  •      1     1  •         ,  •         Ihat  wliicli 

hominem.  Auud  ergo  cst  homo  et  ahud  deus,  quia  alia  js  11,^.^^;  „;,tii,,.s. 
natura;  sed  non  alius  est  iste  homo  quam  deus,  sed 
est  homo  eiusdem  speciei  et  univocus  cum  quolibet 
altero  homine,  Cristus  ergo,  in  quantum  est  homo,  est 
B  (")2''  aliquid,  quia  substancia  et  creatura;  j  et  in  quantum 
homo,   est   posterior   essencia   divina. 

Sed   2"    modo    dicitur    accidens    quod   claudit  contra-    The  sccond, 

...  .    ,  ...  meaning  ot 

diccionem   esse  non  inherens,   ut  accidencia   9  generum ;     'accideiit'  is 
et  illa   non    possunt   in   se   esse    substancie.     Ideo    nichil      "''''"  ""'^^ 


■20     pm  R.  2V  (idi'^   \'.        21.  ptrit  1'..        2^^.  manere  di"fs  dimissa: 

in  mari:.  dimela  B.  3c).  piit  B. 


I02  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  V. 

cxseniially      iii   quantum    sic    accidentatum     est    aliquid,    nec     mutat 
^anoilien       '"^P^^ciern  propter  tale  accidens;   quia   non  est   illud   acci- 

and  such  au  j^ns  concretive  vel  abstractive.  Nec  dicitur  substancia 
accident  brings        .  .  .,,,..  .  . 

no  otherness  prior  aut  posterior  propter  iUud  accidens,  quia  sic 
does'h'rendcr  necessario   deus   esset  posterior  quam  aliquid  posset  esse,  5 

the  siibstiince    (^m-,-,   esset  postremum  ens,   et  impossibile   est  dare  post- 
more  or  lcss  '  .  '    .  ^ 

perfect.        remum   ens.    Et  sic   conceditur  quod  deus,   ut   est  causa 

mei,   est  summe  prior  me,   ymmo  omnis  causa,  ut  causa, 

A  cause  is     est    prior    natura  suo   causato;     et  tamen  aliqua  causa, 

same^iime  with  ut   causa,     est  simul  natura   cum   causato  suo;    quia   est  lo 

its  ertect,  and   Jare  duplicem  simultaneitatem  sicut  duplicem  prioritatem 
pnor  to  it,  '.,..,.  , 

becanse  tiiere  is  nature,   scilicet  sunultaneitatem  quo    ad   causacionem   et 

rinniltaneTt'v     simultaneitatem    quo    ad    consequenciam.    Et    sic   multe 
botii  of        cause  simultanee  quo  ad  consequenciam  sunt  simul  cum 

causation  and         .  .  .        '  .  .  .  ,     - 

of  consequcnce.  suis   causatis;   sicut  omne  subiectum  est  ems  passio ;   sed  i-'' 

God  isinfinitely  non    simultanee    quo    ad   causacionetn.    Sed   in   proposi- 

""^^"vhiclThe^^^^^cionibus   concessis   tenentur  termini  reduplicativi   simpli- 

causes,        citer;   quia   aliter  essent  sensus   impossibiles.   Deus  ergo, 
prcciselv  in  tlic  '    ^  .  . 

order  of       causando  me,   facit   se   esse  surnme   pnorem   me;   nec  ex 

causation.      ^^^  sequitur:   omnis  causa  mei  esse  sumtne  prior  est  me.  20 
Patet   ergo  quo   ordine  prioritatis    deus   se  habet  ad  me, 
quia  secundum   causacionem   qua   causat   me. 
Aristotle,  Et  ad  Aristotelem  de  simultaneitate  nature  relativorum 

relathx-s^Tre    dicitur  quod  ipse   wult  omnia   correlata   esse   simul   quo 
simultancousiy  ^j   correlativa;   et  tamen  non  repugnat  unum   relativum  2 5 

relatcd,  is  to  be  '  .  .        ^    °  , 

undcrstood  to  antecedere  reliquum  causacione  secundum  quam  est 
conscquen*ce°asi'clata,  et  simul  alia  simultaneitate.  Alii  vero  intelligunt 
tocausation,one  pe^-   reiativa,   ageresata  per  accidens    ex  subiecto   et  re- 

mav  be  pnor  to  '  '       ^'-'      ^  '^    .         . 

the  oilier.      lacione;    et  illa  possunt  simul  esse  natura;    et    sic  non 

csl   dare   causatum,   quin  aggrcgatum  ex  deo  et   relacione -^" 

ad   illud   sit   eque   primo   cum    illo   causato;     ct   talia   ag- 

gregata   intelliguntur  communiter  per  substanciam    ct  pcr 

This  terminos   reduplicativos.   Et   ex   illis   non   sequitur:    dens, 

lio\vev!fr"^does  '"   '^^^  cama   uiei,    vel   deus  caiisans  me  est  siinnl   natnra 

not  identify     mecnni:    er<20   dens  est  sininl    natnra    mecntn.     Et   sic   de  3-'^ 
God  wiih  us.  '         n  _  ...  1  -11      ■ 

stmilibus.   Nec  est  ista  sentencia  ialsa ;   sed  cavillacio  ver- 

borum   stat  in   eleccione. 

I  choose  to  Ego   vero   determinavi    me   ad   priorem     rcsponsioncm, 

God^^^thoiitlh    negando   quod    deus   similis    michi    est    simul   natura  me- 

like  to  mc,  is   ^^yQ-)     sgj   similitudo    dei    ad    mc   est   simul    natura    cum  P 
not  identical ;  '  .  ' 

but  that  His    simtlitudine    mei   ad   deum;    et   deus   equc   primo   natura 
likeness  with 
me  is  idcntical 
to  mine  with 
1-1  im. 

10.  quod   V>.  m,  20.  nec — mc  ni  mari;\  H.  2'i.  Avf   B. 


CAP.  V.  i.(3G1(:a.  io3 

cst   similis     michi     vcl     causa     mei,     sicut   cgo   sum.   klco  God  is  like  mc, 
posterius  natura   est  similis   michi   quam   est,   quia  prius  '"LiL-iii'"\itta-  ' 
naturalitcr    cst    quam    est    similis   michi.    Nec   sequitur:  ,.  Him,  this 

.  .  ....  ,  ...  Iiliciicss  is  alsij 

deits    isto    i^radu    pnontatis    vel  postenontatis  est  caiisa     posicrior  to 
?  uiei   vel  liuiusiuodi ;  ergo  isto  i>-radu  est,   nisi  cquivocando  ""' 

intelligatur  quod   est  subiectum    huiusgradus;   et   ita   de 
similibus   est   dicendum. 

Ex    istis    dictis   inferri    potest    evidenter    quod   nullum    \Vc  thus  scc 
accidens   inherens   potest  esse   aliquid  per  se   existens,   ut  ^  ^''(^^."^^'("('can"' 
lopartes   substancie:    quia    tunc    possibile   esset   quod   sub-  'J^i^t.b.v  itscir, 

'^  .        .  •"         ,.  .  ,  ^       ,.       .  ,      tor  it  it  could, 

stancia    m    quantum    tahter    accidentata    esset    aliquid;     it  would  by 

utputa     in    quantum   alba    vel    similis    vel    quanta    esset  g^^gJl^^j.  o'Jl,g'.'^ 

aliquid.     Et    per    consequens    proporcionaliter    ut     esset  '•^"■^  whitencss, 
.         ,  .     .  .       .  V.  g.   increasmg 

magis  alba,   esset   magis  illud  ahquid,   et   per   consequens     indetinitely, 

1 3  in    infinitum    posset    aliquid     unius    speciei    esse    fcliquo  ^^^q,."  ot'"'yj^i,]rr 

eiusdem   speciei   magis   ens.     Consequens    est   impossibile  ,  ^'i<";  '^  ^\s*; 

.  '  ...  .  but  there  is  no 

de   natuns.   Ideo   dicit    philosophus    signanter    quod   sub-  morc  or  less  in 

stancia    non    suscipit    maius   et   minus.     Si   ergo    albedo  """^^' 

esset  aliquid   per   se   existens,     aut   natura   potens   per  se 

20  existere,  tunc  utique  esset  aliquid,  et  vinio  illius  ad  sub- 
iectum  esset  accidens  quo  subiectum  foret  accidentatum 
inmediate  formaliter,  et  non  ilia  albedo  Omnis  talis 
unio  esset  vere  qualitas  et  non  albedo  data;  ut  alias 
declaravi. 

21  Ex  istis   patent  quedarn   recule.   Prima,   omnis   propo- ^Vhence  several 

'  ^    .  .     .  ,  .        -^.      '  rulcs  tollow . 

sicio   de  pe)'  se  predicacione   infert    causalem   in   eisdem       1.  Evcry 

•    •  .,.  ^  ^         •  I  ^  ■        propositibn, 

terminis,    et   non   econtra;    ut,    si   per  se   homo   est   ani-       when  the 

mal  vel   risibile,    tunc   ex   hoc    quod    aliquid    est   homo.     pi'edicatc  is 

...  ^  .       ^  atlirmed  pt;r  se, 

ipse   est   anitnal   vel   nsibile.   Patet   prima   pars   regule  ex  infers  a  causal 

,     -  i^        ■       ■  1-  I  3        r       ..•         I  1    .-        »    j-        proposition  in 

lHjV   descripcione   causalis  vel   reduplicative  |  complete  et  dic- tf,g  4me  terms- 

tls   de   universalibus,   eo   quod   quelibet   species   est   com-     '^"f  "°^  ^'''■'^  ^ 
.         '         .   ^  ^  ,     \  versa ;  the  tirst 

pleta    causa    sui    generis    et    sue   passionis.    Et   2'"    pars  part  is  evident, 

1  ..   ^  I    ^  1  i^  ^  -^    ..  aiid  the  second 

reguie  patet   ex   hoc   quod  multe   sunt  ventates,   quarum    .,iso   becausc 
una   est  completa   causa   alterius,   inter   quarum    extrema     many  true 

^  .         .  '  ...  causes  cannot 

33  non    est    per  se  predicacio,     ut    patet    in    istis:    ex  hoc    bc  prcdicates 
quod  paries   non  habet  pulmonem,   ipse  non   respirat :  quia        '"' 
deus  est,    ego   )ion  sum   asinus ;    quia   deus  nnilt  nie  esse, 
igitur  eoo  sum.   Et   patet   quam   deminute    sunt  4   expo- 
nentes  supradicte,  ymmo  iuxta  illas  sequitur  indifferenter 

40  econtra    quod   in   quantum    sum    risibilis    vel    gressibilis 

sum   homo  vel  animal,   sicut    econtra     Et    patet    quante  V-,1?^'^''^'*  "•^'M"''^ 

'  '  ^  ditlerence  lu  llie 

sense  if  wc 

2.  filis  B.  17.  natis  15.         20.  verc  iibove  utique  B.  40.  eov  \i. 

41.  ci»v  B. 


104  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  V. 

placethesubject  retert   preponere  subiectum    ante  terminum    reduplicative 

thfredupHcli^^n'^  tentum,    vel  postponere   ipsum,    ut   hoc   est  verum :   Ali- 

term.  qnij    jn    quantum     est    substancia,    ipsiim    est   Jwmo,   quia 

Sor  ex  hoc  quod  est  substancia    est  homo  et  tamen   non 

in    quantum     aliquid    est    substancia,    ipsum   est  homo;  5 

quia   tunc,   si   aliquid   est  substancia   ipsum   est   homo. 

II.  Every  causal       2"   patet    quod    ex    omni    tali,    cum    minore    capiente 

wWctris'"idd°d  causam    sui    antecedentis,     sequitur    sylogistice    causalis 

a  w/«or  stating  cuius   antecedens  causatur,    et  consequens    maioris  con- 

the  cause  ot  tho  .  .  , 

antecedent,     cluditur;    ut     sic      argumentando :      quia     tu     es     liomo  \o 
concltfsion,     '"  ^^  animal,  sed  quia  tu  es  lapis  tu  es  homo ;  ergo,  qiiia 

t'i"s:  .    „  tu   es  lavis  tu   es    animal:    quia    chimera    non    habet  pul- 
Because  A  ts  B,  ^  .  '      ^-       .  t     r    ^         i 

C  is  D;        monem    non     respirat,    sed    quia    non    est   non   liabet  pul- 

^'''^/l"-$  fi"^' '"o;7e?7z;  ergo,  quia  non  est,  non  respirat.  Tenet   autem  illa 
Because  E  rs  i-\  y^cT^^i^    pgj.    hoc:    quidquid    est    causa    cause    est    causa  i5 

C  is  D 

This  reposes  on  sui  causati ;  et  quidquid  antecedit  ad  antecedens  ante- 
causTo^^acauseCedit  ad  suum  consequens.  Ut  patet  quod  pulcre  syllo- 
is  the  cause  of  p-izatur    ex    causali    tanquam     minori    et   ex  alia   causali 

its  ettcct. 

cuius  antecedens  est  primum  consequens  ad  3^"''  cau- 
salem  cuius  antecedens  est  antecedens  primo  sumptum,  20 
et  consequens  est  illud  quod  est  consequens  in  minori; 
ut  sic  argumentando:  quia  tu  es  homo,  tu  es  animal, 
qu'a  tu  es  animal  tu  es  corpus;  ergo,  quia  tu  es  homo 
tu  es  corpus.  Et  tenet  ista  regula  per  hoc  quod  quid- 
quid  sequitur  ad  consequens,  sequitur  ad  suum  ante-  2.1 
cedens;  utrumque  tamen  istorum  dictorum  intelligitur 
quando  non  est  variacio  in  genere  vel  in  modo  cau- 
And  we  inust  sandi.    Ex  hoc  patet    quod  terminus    super   quein    cadit 

note  that  whcn        ,       ,.         .  ,  ...         ^  .  j 

a  term  is       reduphcacio   mobuitatur,   ut    sequitur:   In  quantum   tu  es 
'^'■''heco^^mes'  "  homo,    tu   es   animal ;    tu   es  iste  homo;  ergo,   in   quantum  ^o 

iiniversal;    'qtia  tu   es  iste  homo,   tu   es  aninial.   Et  si    capiatur   in    minori 
man'  means  in  ,       .  ,  .  ....  ,       .  ^ 

so  far  as       quod     tste     est     homo,     sequitur     sirnpuciter     quod     iste 

'^°^essen'ce  "'^  ^'''^      animal.      Sed   tamen     non     tcnet     descendendo      ad 

tiumaniiy.      inferiora     per    accidens:    ul    non    oportet    quod,     si    ex 

hoc   qtiod   tu   es  homo,    tu   es  aniutal,    et    tii   es  iste  homo  3: 

albus ;  ergo,   ex  hoc  quod  tn  es  iste  homo,   tti   es  animal. 

Nam   impossibile   est    quod   iu   sis   homo    e.v  hoc  quod  tu 

es   iste  albtis  homo,  pater,   quantus,   etc. ;   sed  ex  hoc  quod 

tu   es   homo,    tu   es   hoc   album,    quamvis  non   secundum 

causani    completam    et   per   se   sufficientem.  40 


-.■>.    le^tM  n  2-1.  consequencia ;  regiihi  abovc  ii.  3".  Non  tnnien 

iliud  :  coi  r.  above  B. 


c:ap.  \'.  r.or.iCA.  io5 

3"  patet  quod   sicut   cx   nuUa   causa  necessaria   per   se       IH.  As  a 

,       .  .  .  1-1     ^  •    1-     ncccssaiv  causo 

sequitur    logice   contmgens,    sic    non    quelibet    parcialis  jocs  not  intcr 
causa   et  per  accidens   inferens  causatum  sequitur   logice   -„,,Yi''',\^'?  ^ 
ex  eadem.    Verbi    gracia,    quamvis   deum   esse  sit   causa  ncithcr  docs  it 

.      ,  ,    infcr  a  nartial 

.T  quare  ego  sum,  non  tamen  si  deus  est,  ego  sum ;  sed  cau.sc.  v.  g. 
oportet  illi  necessario  adiungere  causam  contingentem,  (5|usc'ot^mv 
ut  est    volicio    dei  respectu    mei   esse,    vel   aliquid   con- being;yct  Go"d's 

.,  ,,  ,  ,      .        ,  ,.    cxistcncc  docs 

simile.    Lx    quo    patet    quod    non   est   latitudo   causandi  „ot  infcr  minc. 
a   prinia  causa   usque   ad   contingens,    quia  totum   genus ,.  ^Y'^ '""■'^','    .„ 

^  _  _  T  o         j     1  _  r>^  thcrcforc,  adniit 

lo  contingencium   est   creatum   a   causa  necessaria,   et   inter      that  some 

,.  ...  causcs  causo 

necessarium   et  contmgens   est   magna   distancia.    i  mmo,     each  othcr; 

dato    opposito,   sequitur  quod,    posita  prima   causa,  po-  (^^"['^"vifi^^i^.it 

neretur  omne  possibile.   Ex    quo    sequitur    quod  oportet  I  exist  causcs 
,  .  *  ,.    .  ,  mc  aiid  is 

dare   causas   reciproce  se  causantes,   ut   voiicio  qua   deus   caused  by  mc 

i?est    formaliter    et    contingenter    volens    me   esse   bonum     to  be  such. 

est    relacio    ponens    deum    et    me    esse    bonum ;    et  illa 

causatur  a   me,    sicut    quodlibet    extrinsecum   volitum   a 

deo   causat  in  ipso,   sine  eius  mocione,   unam   volicionem 

•vel    complacenciam ;    omnia    tamen    volibilia    extrinseca  Thcrcis  besides 
.  ,.    .  .  •      an  order  in  the 

2o  causantur  ex  eius  volicione  eterna,  que  est  prmia  essencia.    volitions  of 

Est    tamen    ordo    in    volicionibus    dei,    cum     una   pi"ior  ^<?^' °"^  ^';'"S 

B  6V'  causat  aliam   posteriorem:  1  ut  volicio  qua  wult   me  esse    and  causing 
,.  ,.   r  '  ,  .  .      that  othcr:  thc 

precedit  wolicionem   qua  wult  me   esse  vu-tuosum;   et  sic  univcrsai  v.  g. 

volicio    qua  wult    omnem    hominem    esse  precedit   voli-     '^,vl',-'^'i"ul'r'^ 

2D  cionem   qua  wult   me  esse;    nec    indiget    volubiii  extrin- 

seco    ad    eius    volicionem,    quia    non    indiget    sic   velle. 

NuUa  ergo  accidencia  sunt  subiective   in  prima   essencia 

que  implicant  ipsam   esse   mobilem. 

Exemplum    2*^  partis   est:   lumen   ideo  est,   quia  produ-    Though  ligiit 

„       .  ,         .  .  .  j  ^       is  bccause 

.->o  citur  a  lummoso;   et  anmia  est,   quia  creatur  a   deo:   et  produccd  by  a 
tamcn  lumen  et  anima  possunt  esse  sine  talibus  produc-    bod!""jt"can 
cionibus.   Tales   autem   producciones  sunt  cause  parciales    cxist  without 

.  ,  ,  ,  that  production : 

et  per  accidens   productorum,    et   per  se   causa   produc-   so  also  of  ihe 
cionum   passivarum,    sicut    producciones  successive  per-    [^^."nls^iis^^o 
1^3  manencium     non    sunt   cause  illorum   productorum,    sed      admit  the 

,         .  .  _.  ,  ■         cxistcnce  ol 

suarum   produccionum   passivarum.   hic  ergo  producencia  ccriain  truths 
mundi   fuit   causa   per  accidens   mundi,   sed   mundus  fuit     ^^bich  are 


!r|.  Sicut  B. 

2q,  3o,  Produccionibus.  I  can  only  unJefstaiui  this  passage 
by  supposing  Wyclif  to  mean  by  production  and  creatioii  what 
lakes  place  at  the  hrst  instant  of  being;  it  is  thcn  true  that 
during  the  rest  of  their  existence,  both  hght  and  the  soul  arc. 
while  the  first  act  of  .  ausation  is  no  longer. 


lo6  JOHANNIS  WYCrJF  CAP.  V- 

neither  the      causa  per  se  sue   produccionis,   cum   sit  subiectum  iliius 

causing  nor  thc  .        '   .  .  ^  .  . 

caused        accidcntis,    sicut     deus  fuit   subiectum   illius   active   pro- 

substances;  it'     ,  ■         m  r^  ^  -i  -i  i  c    ■ 

not,  the  world  ducencie.   Mec   aliter  esset   possibue  mundum   tuisse   pro- 

could  not  have  Juetum,   nisi   esset   reciproca   causacio,    eo   quod   necesse 
been  produccd.  '  ^  .  . 

est  omne   causatum   habere   causam,   qua  posita  ponitur,  5 

et   qua  non  posita  non   ponitur;    quod   non   esset   possi- 

bile    nisi    essent    veritates   preter    substancias  causantes, 

et   encia   reciproce   causata   a   se   ipsis. 

Threc  Sed  huic  obicitur ;   si  A  causat  B,   et  econtra,  tunc  A  est 

objections      pj-i^s    natura    quam    B    et    econtra;     et    sic    idem   esset  lo 

severally        '     .  .  ^  ... 

answered.  prius  se  ipso  natura.  Similiter  complacencia  dei,  cum 
sit  relacio,  non  causat  suum  causatum  ipsa  prius  natura. 
Similiter  subiectum  pro  instanti  prioritatis  naturalis 
foret  non  volitum  a  deo,  cum  non  prius  sit  volitum 
quarn    deus   illud  velit.  i3 

1.  it  A  and  15        Ad    primum    dicitur    quod    consequencia    ultima  non 

cause  each  ,  .  .  ,  ,.  .       .      ^ 

other  mutually,  valet,  quia  est  dare  multos  ordmes  prioritatum  natura- 
orthem  nrior  ^i'-"''^  '■>  iJeo,  ad  modum  exponendi  hoc  verbum  differt, 
to  the  other.    superius   expositum,   debet   ista   proposicio :  ^  est  natura 

This,  however,         .„.  ■       *        ^      i-  j-  .  ■        t-> 

does  not  i^llowi?''»'-^'   -D,   sic   exponi :  A  est  aliqiio   ordine   natiire  priiis  B ;  20 

'^ d^ist^inction  •''    ^'■'  ^^'^^'^o   omni    ordine  in  quo  utrumque   est,    capienda 

pnoT  qua      est    2"    exponens :   talis  B   non   est   isto   ordine  eqiie  prinio 

causes,  not  iti-  -  i--i  ^5-^ 

otherwise.      cum  A.    \n   diversis    ergo    ordmibus    utrumque   anteceuit 

reliquum. 

2.  it  is  false  that      Ad   2™   dicitur    quod    relaciones    faciunt   multa  bona;23 
relations  cannot  .  ,  ,,.  ,  ...  , 

be  causes;  but  ut   proporcio   causat   modum.  Videtur  tamen   michi  quod 

°of  God^"if     is^^"     '^^"■*>    "'"/^   '"^  esse,    ponit  infinitas  voliciones   dei; 
posited,  at  once  et   alia  est   causa   esse  mei,   ut  volicio  qua  wult   ine  esse, 

posits  intinite  ,        ,  ,  .  ,  .        ,  ,   .         ... 

others,  He     voiendo   omncm   hommem   esse    (et  sic   de   multis   ahis); 
'1i,"^*';'L^f,','t'^  et  causa   aeens  in  istis  omnibus  volicionibus  est  ipse  qui  l^o 

the  etncient  o  ^  i  t 

cause  of  all.     est  prima  voluntas.   Complacencia  ergo  presupponens  me 

esse,   si  sit  causa   conservans  me,   conservatur    a    me    in 

illo  ordine   causandi  obiective. 

3.  A  crcature         Ad    3"^   dicitur    quod    conclusio     est    impossibihs.     Et 
must  bc  willed  .  .,  .  .  .         ,      .      ^. 

by  God  bctorc  admiltantur    quothbet    mstancia    nature    esse     smiul    in  .vt 

";,!;f' 1l^,vl?,'i-i''  codem    instanti    temporis.     cum     illa    instancia    non   sunt 
not,  it  wouiu  1 

not  dcpend  on  nisi     cradus    prioritatum    naturalium.     Nec     possct     dcus 
His  volition.  ^  '  ' 


12.  ipso  1',.  23.  Ad  2'"  d''  undcitlncd  15.  'i\.  Ad  3'"  d'    uiidcr- 

liiicd  I!.  35.  «jp"  pi'o  inslantia  B. 

6.  Before  ihe  ^voiid  existed,  God  could  not  havc  become 
its  caiisc,  if  there  had  not  beeii  somethiiig  to  make  God  that 
causc;  that  .somediing  is  the  tvuth  that  thc  world  is  possible. 


CAP.  y.  I.OGICA.  107 

poiiere   complacenciam   suam   in  instanti   naturc   quo   est    l^iiit  wc  must 
obiectum,    quamvis   utrumque   sit    quandocunque   est   al-   botwccirtime 
terum,    altera.     Pro    illo    ergo     instanti    nature    nec    ^st  |,^^['^j|.'"'j'*^i^"||j, 
obiectum   volitum   a   Jeo,   nec   pro   illo   est  non   volitum,     ln  tlic  samc 

,  .,,  1-  I  1-  •  instaiu  ot  limc 

•■'  sed   pro   illo  est  volitum  vel  non    volitum   in   sensu   com-   thcic  may  bc 
posito.   lllud  patet    de    virtute    scrmonis,     ut   alibi   '-^xpo- "'''ot"^,aun-al'"'^ 
nitur.  prioi-ity.  Before 

,       .        ri^  ■  •  n^  •       ■         lli'-'  crcaturc 

4''   patet  quod    si    aihrmacio    sit   causa   artirmacionis,      e.xisis  it  is 

et  negacio   est  causa  negacionis:    et    hinc    solet    regula-   ^^'"^^'i]i°5  "°'' 
loriter  antiquitus  inferri   ex   qualibet  completa  causali  con- iv.  Attirmation 

...  ..  •  •  CtlUSCS 

dicionalis  facta  ex   causah    oppositarum   parcium;   ut,   si     afiirmation, 

Sor  est  respirativiis    quia    habet  pulmonem;  ergo^    si  non      ,!'!'1?^h"'". 

habet  pitlmonem,  ideo  non  est  respirativiis  vel  igitiir  non      tiius  evcry 

.        .  .  ,     ,  ,  _    ,       S  causal 

est  respirativus  quia  non  habet  puimonem.   bolercia  tamen     proposition 

i3est,   quando   capitur  oppositum    consequentis   et   q>-^ando  ^^^^''''JJ^^^JJ]^'^^!^'^! 

oppositum    antecedentis ;    quando    enim     consequens   est       witii  a 

,.  .  ,  .  ,  coiitradictorv 

naturahter  prius  quoad   consequenciam    suo  antecedente  ;      mcmbers. ' 

tunc   antecedit   condicionahter    negacio   consequentis   ''^^- h^aiise  ^  if  c  ■ 

gacionem   antecedentis;     ut:    quia  tu  curris,   tu  moveris:      tlierefore: 
V    .  .  .    '  ^  .  .       '  .      I  I.  7/A  w  notC, 

20  igitur,  si   non   moveris   tu   non   curris,   quia  non  moveris.  j      a  is  not  B 

8(14*  Sed   si   antecedens  sit  causa  completa,   convertibihter  in-  ^^^^^^^1'/°^.^' 

ferens    suum    causatum,    sicut    est    de    subiecto    et    sua     not  B,  A  h 

,        .  .  ■       not  C,  because 

passione,   tunc  negacio   cause   antecedentis  sequitur   mix-     4  is  not  B; 

tim   causahter     et    condicionahter    ex  negacione    causati  j.pnpioY|d'^j|  ti,;, 

25  consequentis;   ut:   Sor,  quia  est  homo,   est  risibilis;  t?ro-o,  case  of  partial 

^  .  '  .  ,      '    ^  .       .   .,.,.'  ...  ^         and  2.  in  tliat 

si  non  est  homo,  laeo  non  est  risibilis,   quia   laeo  non  est     of  compiete 

homo:  et  non   econtra;    sed   non  oportet,    si   antecedens  t^,  . '^^"^'^*- ,  . 

'  i  '  _  1  liis,  liowever, 

sit  causa   convertibihs  efficiens  consequentis,   quod  nega-  does  not  hoid, 
,        .        .  .       .  .  accordine  to 

cio   antecedentfs   sit   causa   negacionis    consequentis ;    ut :  somc,  when  the 

So  quia   deus  ivult  me  bene  agere,  igitur  bene  ago;   si  deus    ^^^^^'^^fi^^ll^^^ 

non   wult  me  bene  agere.    ideo    non    bene    ago  quia   deus    cause  of  thc 

,  ,  ^  '  .  '  ]  ,-        consequent. 

non   nnilt  me  bene   agere,    non    sequitur    secundum    ali-      LMgression 
quos;   quia   tunc   deus   csset   causa   quare  non   bene   ago,  ori"'in"ot"cv'ii'-'^ 

et   cuiuscunque  inordinacionis   mundi.   Ac   si    gratis   sub-      I  do  irell 
„ .         ,  , .    .  .  ,  ^  because  GoJ 

3.1  traheret    vohcionem    suam,    nccessitando    me    cessare   0.  „./iig  ^o ;  ff' GoJ 

bene    agere,    cum    tamen    cuiuscunque   defcctus   movaVis  "''Jj^^ 'J'-^'^^^.^f^ 

radicahs   est   causa   in   deficiente  et  non   in   summo   bono    becausc  God 

.  ,  .  ,  ,    ,  .  1-        •         ;)'///*■  il. 

conservantc;   ideo,   sicut   repugnat  solem  debite   applican  it  would  sureiy 

medio    diaffano    et    non    illuminare    idem,    nisi   defectus  ., f*^''°^'' .'''f.'  , 

40  fuerit   in  medio,   causans  privacionem  luminis,   sic  repug-     i  do  good 

,  .  ,  ,  j  •!  ■    Lieing  removcd, 

nat  hominem   esse   non   motum   a  deo   ad   agendum   sioi     1  cannot  do 

good  ; 

/),  .''.  a  deo  — in  sensu  in  marg.  !'..  18,  H).   abnvc   ncgacioncm  a)i 

illegihle  irord ;  id  .'  \i.  38.  ymmo;  ideo  abuve  B. 


io8  JOHANNIS  WYCMF  CAP.  V. 

but  the  defcct  complaceiiter,  iiisi  defectus  sit  in  homine.  Sic  quod  deus 
not"ui  God,™s  non  causat  istum  defectum;  quia  defeclus  posicione 
thc  opacity  of  inius  solis,  vcl  defcctus  applicacionis,  vel  invidia  de  bene 

an  objcct  ...  ^'^  .,  .      .  r        ^ 

prevents  the     esse    alicuius    non     potest    sibi    inesse,    cum    tunc  toret 
paietrati^ng ;     mobilis.     Solum    ergo  antecedens    quod   est  iniustum   et  5 
and  God  wouid    gj.    consequens    naturaliter    causans    suum    consequens 

not  t;ive  His     »"         .  ^  .  .  ^ 

grace",  becausc  est    in    bencplacitum   deo;    et   consequens  lustum    bene- 

^ receive  i't.°^    placitum;   ut  peccatum   causat   penam,    sicut   et  negacio 

eius,   aflirmacio   est  diminuta.   Et  tamen  talis   displiceret 

It  is  thus       deo.   Sed   consequens  non  sic,   cum  sit  iustum.   Ipse  ergo  lo 

'(Tod^shollld^be  est    tam   bonus    et  tam    impotens   deficere   quod  si  non 

the  cause  of  all  j^^  ideo  non  datur,  quia  accipiens  non  accipit.  De 
that  is  causi.d,  '.  .  '     ^  .  ^  .  . 

if  \ve  inchide    nobis   autem   qui  sumus   avari  communicatum  trequenter 

'^°'pHvations"^  contingit  quod  ideo  non  accipit  accipiens,  quia  non  damus. 

underthathead.  q^qJ  g^  arguatur  deum   esse  causam  uniuscuiusque  cau-i5 

sati,  dicitur  quod  est  impossibile,   cum  negaciones  et  pri- 

vaciones   et    earum   futuriciones  vel  pretericiones   eterne 

sonantes  in   deordinacione  non   causantur  ab    illo,    cum 

nichil   causat  nisi  complacendo   de  causancia  et  causato. 

Wc  grant  Verumtamen    conceditur    quod    omnia    creata  habent  20 

howevcr,  that  ,      .      ,.  ,       •  ,  •  •  j 

all,  dircctly  or  vel  directe  vel  indirecte  reduci  ad  primum:  ut  ideo 
dej^^nds  mi 'the  pecco,  quia  sum  peccabilis,  et  sum  sic  motus,  cum 
First  cause :  my  j^^  pauca  sufficiencia   ad   resistendum  ;    et    non    bonum 

want  ot  ^  u-i-         o- 

resistance  to    est   ut   causatum   a   deo  quod    sum    peccabilis.    bicut  et 
in^my^^nZre,   ista  veritas    eterna    est    bona:     Omuis    natiira    peccabilis  2b 

whi^ch,  as      g,./^  peccabilis:  et  ab  isto  bono  processerunt  contingenter 

created  by  God,  -t.    .  '^  .  .  .        ' 

is  good;  my    futunciones  peccatorum,  et  de  necessitate  primo  omnium 

^'eterimMruur  futuricio    omissionis    alicuius    debiti   deo.     Et  prima  ob- 

missio    habuit    disposicionem     et    inclinacionem    in    ob- 

mittente,    cum    qua    non    tunc     stetit    oppositum     illius  3o 

but  my  act  of  omissionis ;   et  tamen  inmediate  ante  instans  omissionis 

the"crtfc'me°st   fuit   declinacio  omissionis  possibilis,   cum   summa  contin- 

contingcncy,     pgncia   sit   de   talibus   futuricionibus,     cuius    contingencie 

Ihougll  O    .  .  ,.        ,.  r     ■  ■  •  T    * 

radically       pnmaria    et    radicahs    causa    ruit    pnma    essencia.     Ista 
dcpendciit  on    ^^^^^^   generalia   de   causalibus  notata  haliucrunt  introduc-  35 
toria   in   pulcerrimas   veritates. 

2.  po^    B.  ■•>.  fol  B.        i3.  av'e  above  avari  I?;  /7'.  omt'' ;  iu  marg. 

giTicat?  B.        23.  mo  or  zuo  15.        24.  cst  et  !?. 

5.  Anteccdens  .  .  .  iniustum.  Wyclif  mcans  hcre,  I  lelievc, 
that  the  fact  0!"  sin,  bccause  of  its  injusticc,  being  the  caiisc  of 
its  punishment,  plcases  God.  34.  rvimaria  et  radicalis  causa. 
h  is  well  to  note  the  boldness  of  Wyclifs  speculations  iii  this 
(apparenlly)  his   tirst  work. 


CAPITULUM  SEXTUM. 

Restat    crgo    dicere    de    terminis    reduplicativis   com-    Rcduplicaiivc 
parative   tentis.    Hoc   autem   non   est   commune  omnibus     coii^si^dcrcd 
terminis   reduplicativis,    cum   iste  terminus,    ex  hoc,  ex-  comparativcly. 

'  '  .  .  Tlicy  cannot 

3  presse    connotat    causam    et  non   comparacionem,    sicut       al!  be  so 
isti  termini,    iti  quautiim,    de   qiiauto,   pro    iit,  secundum    ^'^"^''V.v^zoi:. 
quod  etc.    Quando-  erso  predicti    termini   tenentur  com-  Tiie  exponcnts 

.  ...  ...  .,  ol  sucli 

parative,    proposiciones    racione    iliorum   exponende   de-    propositions 
bent    exponi    secundum    exponentes   positivi   gradus,    de  ,^°  compadsons* 

loquibus    dictum    est    tractatu  proximo.    Sunt   ergo   deno-     ot  equahty 
j,  /-   1,        .         .  .    .  .  r  (asmitcn.as  &c.) 

■'*  ^^4     mmaciones  sibi  mutuo  correspondentes,  ut  bonitas  |  crea-    alrcady  dcaii 

ture   et   eius  obligacio  deo,   entitas  rei  et  eius   cognosci-         ^^"^' 

bilitas,    et    intellectivitas,    et    intelligibilitas;    et    sic    de 

omnibus     denominacionibus,      quarum     unam     gradatim 

iSrepugnat   correspondere   alteri;   sicut  est  de  per  se  causis 

et    suis    completis    causatis.     Ut    entitas   rei   causat   eius  T^ere  arc  many 

...  .  ....  qualities  that 

cognoscibilitatem,  sed  non  intelhgibilitatem,  eo  quod  omne  i^o  beyond  each 
ens  est  necessario  eternaliter  intelligibile,  quanto  deus  est  "^'^'^'^g^^^oftl;'^^ 
illius  intellectivus;   ipse   enim  est  tam    intcllectivus   quam      ^   ^'1"* .    , 

.  ....  .      rcduplicativclv 

2o  volitivus.    Quamvis   multa   intelligit   que  non   wult,    quia      aftirmcd 
non  de  omni  intelligibili  habet  volicionem ;   et  per  idem       ^ent]t\%* 
est  tante   causativus.    ordinativus,    ct   productivus,    sicut    intelhgrbility, 
est    vohtivus.    Multa    tamen    wult    que  non   ordmat;    et 
volendo    sc    non    causat   se,    quamvis   causet   illud   quod 

20  est  ipse.  Quelibet  autem  alia  pcrsona  volitiva  est  plus 
volitiva  quam  causativa.  Ipse  eciam  precise  tam  bonus 
est  quam  iustus  est;  et  sic  de  aliis  que  non  sunt  sibi 
actualia.   De  istis  autem    rcspectu    cuiuscunque    subiecti       But  this 

'  .   ^  question  is 

est    maxima    difficultas,    cum    tangat     raciones     vdeales         full  of 
„  ...  .  *"    .,  .   .   '  ditficulties. 

.-loquc    sunt    prmcipia   rerum,    sine   quibus    cognitis    nemo  touching  as  ii 

est   sapiens.  "''^*^^'.  ^'"^  4-'"''"n 

'^  principles  ot  all 

things. 


1.  Cap.  deest.         2.    Spacc  for  iiiitial  R.    15.  l'().  crcaliva   1!;   ib. 

Ipsa  15.  28.   accua  )}. 


i!0  .lOHANNIS  WYCr.IF  CAP.  VI. 

Tlic  prcscm         Istis  autem  primissis,  tractandum  cst  de  denominacioni- 

'\vi'tli'posi'ti'vc  '"-^s,    latitudinibus   positivis   et    latitudinibus   privativis   ex 

f"*^  'Y?'^''^'^-  opposito   sibi   correspondentibus :   ut  si  aliqiia  in  qiiantum 

qualities.  conveniunt,  in  tantum   differunt,   Quod  si   sit  veruin,   tunc 

it"  t\vo"thin"s^  aliquorum   consequencia   et  eorum  differencia  sunt  pares;  5 

asree  to  a  et   per  idem   quelibet  privacio  suscipiens  maeis  et  minus 

ccrtain  e.\tent,  '  ^  ^  .   .  ^      .      ...     °         ,.   .      ... 

tiicy  disagree  to  roret    panricabilis    suo    positivo;    ut    simihtudo   disimili- 

^exten™*^       tudini,     magnitudo    parvitati,    intensio    remissioni,    rare- 

If  so,  every     faccio    condensacioni,   distancia  propinquitati:    et  sic   de 

privation  tliat       ,-.        „  ,         .     '        ^      .         . 

admits  ot      ahis.   Quo   dato,   secuntur   multa   mconveniencia;   et  con-  lo 
^ntensky  i."     sequencia   prima   patet    ex   hoc   quod    illa   proposicio:   in 

cqual  with  thc  quantum   aliqua   conveniunt,   in   tantum   diiferunt,    expresse 

opposite         ^       .^  ^  '  .     -^.  '        .' 

quality.        parihcat   comparata  secundum  convenienciam  et  dirleren- 
absiirdhiel     ciam.   Et   quod   ex   illo   secuntur  inconveniencia,   patet  ex 

lollow.        iioc   quod   pari   evidencia   qua   ahqua   talia  opposita  sunti-'' 
For  it  some  t  ^  *  .  ,  ,,  ,• 

opposite       equaha,    et  quehbet;    et  tunc   sequitur    quod  nuUa  tahs 

thiis  cqmiK^all  denominacio    suscipit    magis    et    minus.     Si    ergo    omne 
otjhem  are  so.  matrnum   sit  ita  parvum  sicut  maenum,   et   econtra,   tunc 

Take  a  Ime;  ^  ^       .    ^    .  ^  .     „    . 

an  iniinitely     omne    magnum    est   inhnitum    magnum   et   innnitum  par- 

k^belon^^^s  to    ^'-^™  j   ^^  V^^  consequens,    proporcionaliter  ut   est   maius  ^f> 
thc  line;  so  the  esi;    minus,     et    econtra;    et    per    consequens    non   esset 

line  is  what  its  .  '     .  .  .  ^    .  ,       ,-  •         , 

■part  is,  infinitely  possibile   maiorari    vel   mmorari,    vel  aliter   rnoveri  sub- 

'""mallness  is*  iectum    aliquod,    cum   nichil   possit  fieri   intensius   vel   re- 

inhnitely  ,,?r(?a/.- i-^-|issius.   distancius  vel   propinquius.   Prima  consequencia 
so  it  is  both  ,  ,        ,  -1.  1    ,• 

at  once.        probatur,   dando   oppositum   de  A   pedah:     quantumcun- 25 

lesseni^ng.^mid   4"^    parva    est    ahqua    pars   A,    ita    parvum    vel   magis 

change,  arc  all  parvum    est  A.    Sed  infinitum   parvum    est  ahqua   pars  A; 
mipossible       '  .     -     .  ,  .     ' 

thenceforth.     ergo   mfinttum   parvum   est   A;    et  omne   parvum   est  ita 

magnum  sicut  ipsummet  est  parvum.   Per  datum  ergo  in- 

finitum    magna   est   ahqua  pars  A,   et  per    consequens   A  3o 

est   infinitum    magnum,    et   infinitum    parvum.  Argumen- 

tatur    ex     hoc   quod   A   est    magis    magnum    quam    ahqua 

eius    pars,   et    precise    tam   magnum   est   quidhbet,   sicut 

est   parvum ;   ergo  A  est   magis  parvum  quam   ahqua  eius 

pars.  '^^ 

what  is  provcd       Et  idem  argumentatur  de  qualibet  magna  vel  quaUcun- 

likewfse  provcd  qi-ie  denominacione  suscipiente  maius  et  minus  denominato ; 

of  all  other     ,^i^     gj   infinitum    sit   aliquis  numerus,   tunc  infinitum  par- 

qualities.  An  '  ...  ^      .  .  •    a    • 

infinitc  numbcrvus   est ;   si   infinitum    remissum    est   ahquod,   tunc  infini- 
small"  becaii^sc  tum   intensum   est;     et  sic   de  aliis,    eo   quod   omne  tale  4<' 

its  sniallness  is  gj.^  p,-ecise  ita  magtium  sicut  parvum;   et  per  consequens, 
infmitely  small ;  i  o  i  >  i  i 

&c. 


lati''"'  B.        lii,  32.  a'"'-  B. 


CAP.  VT.  I.OGICA.  I  i  t 

si   est   magis   magnum,   tunc   cst   magis   parvum.    i£\   quo 

palam   sequitur   quod   repugnat   quicquam  se  habere  pro- 

B  63'  porcione  |  maioris  inequalitatis   ad   aliquid,   eo   quod   ex- 

cedcns  aut  cxccllens  vcl  plus  denominaretur  positivo  quam 

5  privativo. 

Hic    audivi     multas    fugas    sophisticas.     lUi    enim    qui     Thcre  arc 

'^  '^  .  .^        manv  answcrs 

ponunt   omne   cns   absolutum,   ponunt  quod  omnis  priva- that  attempt  to 

cio   et  suum     oppositum   comparantur    sicut   termini  vel      difficu/tv'? 
conceptus   aut   subiecta   taliter   se   habencia;    cum   omnis  i>ome  say  tliat 

...  .  .        .  ,        ,  .  .  a  pnvation  ot 

lopnvacio   vel   sit  terminus   pnvativus  vel  subiectum  pnva- size  is  ^o^m?/, 
tivum ;    et   sic   concedunt    quod   illa   privacio   est   pedalis  ^a  Vi-^va^t^onTf' 

vel  tanta,   sed   non   est   tanta   privacio.   Alii   dicunt  quod     ^  ,  ^izc. 

.  ,  .  ,  .     .         Otliers  ti)at 

si   parvitas   augmentabitur  ad   suum  duplum,  tunc   erit  m   smallness,  to 

duplo   maior   quando   est  subdupla   quatn    est   modo.     Et  would^rcquire 
i5alii    dicunt    quod    talis    privacio   privative    intellecta   est  to  be  halycd. 

.   .         .        ,,      ^  ^  .  ,    .       .      ,  Others  that 

tanta,   et   positive  intellecta   est   tanta,   ita   quod   ipsi    ta-  smallness  and 
ciunt   ex   sua   consideracione  ens  extrinsecum  esse  tantum  "both^equ^aHv^ 

vel   tantum.   Sed   falsificant  se   ipsos,     et    dislinguunt   ig-  gi"eat.  but  onc 

.        .         Vt-    ,  ■        iinderstood 

noranter    niter    esse  positive   et  esse  pnvative.    1  ales   n-  positiveiy,  the 

2o  mas  circumpalpitantes  excogitabant,   qui  per  ignoranciam  °^  "^'^"'^^'"'^'^  ^' 

distinccionis  encium   tenebantur. 

Supponatur   ergo   quod   loquimur   de   entibus   ex  parte     But  wc  are 

rei    non    causatis    ex    consideracione    hominis;    et    tunc  thin^Vas^thev 

patet    quod    stat   difficultas    querens   sub   quo   gradu   est     a'''^!  ,"?f  ^* 

f  '     .  '  .  .  .  created  l">y  our 

23  ista    parvitas;    utrum    secus    sit    tanta     magnitudo   sicut  mind.  What  wc 
parvitas  vel  non;   aut,   sub  aliis  verbis.    utrum   subiectum  is'\"^ Ji^eatness 
sit   tantum   sub   racione   qua   magnum,    sicut   predicatum   ^nd  smallness 

■^  *L  '         .  '^  are  equal  or 

est    sub     racione   qua   parvum.    Idem    enim     est   querere  not. 

utrum   tanta  sit   illa   magnitudo,     sicut    est  illa   parvitas, 

3o  et  querere   utrum   hoc   sit   tain    magnum    sicut   ipsum  est 

parvum.   Natn   iuxta   primam   responsionem,    non    sequi-       The  lirst 

...  .        answer  says 

tur  A  est   tanta   parvitas :    igitur  A   cst  tanta    res ;    quia        that  as 

•  •••  ••  •*:  pl  ■'1 1 1  n  p  C  C 

parvitas   proporcionaliter   ut  est  maior  parvitas  est  minor       bccomes 

res,   ut   dicunt.   Multum  er^o  differunt  magnitudo   et  par-  greater,  entiiy 
,  .  ^  .         .  decreascs. 

33  vitas,   cum   est   dare   maximam   magnitudinem   et   non  est  There  can  be 

dare    maximam    parvitatem ;    et    duplare  parvitatem   est  ^^.,"i^^J[Jj"™  „\} 

subduplare   magnitudinem   et   nichil   duplare.    Ymmo  fa-        "o^  ot 

^         .  '^      .  .     „  ...  smaliness; 

cere   parvitatem   sic  quod   nat   et   mcipiat   esse   quantum-      to  double 
li'bet  magna  parvitas,  non  cst  facere  sed  destruere  magni-  ''""^i','aive*  a^  '" 
Aotudinem.    Aliud    erso    est    rem    esse    maenam,    et    aliud  m«.""'tiid'2>  «ind 

^  \^        ,  •      ,-  iiot  to  doublc 

rem   esse   parvam.     (^.uod   tantum   sonat  ac   si   diceretur:         at  ali. 

Smallncss  being 
tluis  distinct 

i8.  se  ipsas  B.        25.  fg  B.        J(i.  diiplae  B. 

4.  A   word  is  probably  wanting  after  vel. 


112  JOHANNIS  WYCr.IF  CAP.  VI. 

from  maHiiitiidi;  aliud  est  magnitudo  et  aliud  parvitas.  I.oquimur  crgo 
bcarVupon^tiic  de  tali  privacione  secundum  racionem  sue  magnitudinis, 
magnitudc //w/ q^a   privatur,   et  ut  distinguitur  a   magnitudine:   et   tunc 

ts  wantiiig;      ^  ^  .  ^  .  ^  .       ,.„       , 

and  ncitiicr     patet   quod   nec   prima   responsio    nec    2^   tangit  difncul- 
2'"'  answer     tatem   logicam   illius   matene.  5 

touchcs  the  Totum    ergo    intentum     logici    est    querere    quomodo 

dilhculty.  .f  .        .  &  .7  ,  ,  •       ■ 

The  question    magna    est    lua   privacio;    et    non  solicitatur  de  subiecti 

that'  pdvati^on   magnitudine.     Patet  ergo   quod    claudit  contradiccionem 

hp^^j  .,,   in  terminis   aput  quemcunque   bene  intellieentem   dicere 
masnitude?  F    .  .  ^ 

It  is  a  tiat      quod   hoc    ent   in   B   instanti     duplum   ad    hoc   quod   illa  lo 

sav^"hat''Jt 'thc  ^st;   et  tunc   erit  in   duplo   minus   quam   illa  est.  Si  enim 
somc  instant  it  loquimurde  magnitudine  privacionis,  ut  distinguitur  con- 

is  doublc  and         ^  .       ..     ^  ...  .    .     ^  .        . 

haU  ot  itseif.  tra  magnitudinem  positivi,  utamur  terminis  numen  ad 
pf  ^^  ^^^^  a"n^^  denominandum  maiorem  gradum  privacionis.  Quando 
will  bc  twice    ereo   dicunt  quod   parvitas  A   corporis  iam   est  ut  4,   eti5 

as  srcat  when   .    ^    .  .     .  ^    ,       ,'  .  , '        .  ,  ,   ^' 

A=:2,  this  is  mnnite  ent  m  duplo  maior  quando  ent  ut  duo,   vel  men- 
"^thhigs^^by"^  surant    parvitatem   secundum    equalitatem    subiecti,     vel 
contrary  namcs.  gji^-gj.^    gratis   vocant    maius,    minus. 
Thus  the  tliird       £j   patet   ex   eadem   consideracione   quod    3''  responsio 

nnswer  avoids  .         .,,       ,  .  .  .  . 

thc  difticulty    fugit   difncultatem,   quia   quentur  utrum  magnitudo  posi-  20 

ma""n'itiide,     ^ive  intellecta    sit    tanta    magnitudo,    sicut    est  parvitas, 

positively  or    ^-q\  privacione  intellecta.    Et    supponatur    quod   in  qua- 

iindcrstood',  is  cunque   denominacione     maius   et   minus    sit    signandum 

magni  u  c.  pj.QpQj-(;jQ,-,aii{£i-   niaiori   termino  numerali,   itt  ipsum   est 

maius.    Est    ergo    illa    responsio,     ponens    quod    omnia  2.^ 
privative  opposita    sub     mediis    gradibus   correspondent, 
et    proporcionaliter    ut    gradus    positivi    supra    medium 
gradum    sunt   intensiores,    sub   gradus   privacionis   remis- 
Less  logicaliv  siorcs;   et   econtra.   1  Ista   autem   responsio   minus  peccat   H  (o' 

wronathan  thc  .       ,       .  .'  ..... 

two  former     in   logica   quam   priores,   cum   respondit   rormaliter  luxta  00 

r,?l'r J^^rr^npJns  veritatem   sermonis;   sed   maqis  peccat  in  sentencia,   cum 

than  thcy  are.   per  alias  non   devenitur  ad  aliquam  diflicultatem  propter 

Every  negativc  proterviam.   Improbatur   autem  ista  posicio  per   hoc  quod 
qualitv  for       ^  ,      .       ,.       ^  .        .  '         .        f  j. 

which  no       cum    latitudmum    pnvativarum    non     sit    dare    medium 

can^^bc^assinue^ii^  gradum,    eo   ipso   quelibet   talis   in   infinitum   procedit   in  33 

becomes       quibus  positivum  infinitum    procedit;    ut   patet   de   motu 

infinite  by  the    ^  .    ^  ^,  ,    ^  -c         .  .         • 

vcrv  fact,  likc  et  rantate.  \mmo,  secundum  magnihcantes  potenciain 
'^'^"qiiaiuiesl'^*^  dei,   omnis   species   denominacionis   positive   in   infinitum 

And  if  thc     potest   procederc.   Et  si   gradus    medius   in   actu   alicuius 
medium  dcgrcc  '...'.  ^        .         .       .  i        •      -u- 

of  a  positive    positivi    sit    semper    par  pnvacioni   corresponuenti   sibi,4o 


ij    utantur  1!.  ig.    patct  qiiod   B.  'S.\.  latitudinii  15.  3t).  in 

aliqni'»  13;  ib.  zifz'"  pro  intiuitum  B. 


CAP.  VI.  I.OGICA.  I  1  3 

sequitur  quoJ   quemcunquc   gradum    positivum    possibile  qiialitv  is  equal 
esset   pariticari   pi-i\acioni   sihi    correspondenti.     Et    cum  conesponding 
tales    i^radus    nunc  equales  non   possent    fieri  inequales,    "'-'ga"ve  one, 

^  ^  '^  ^  '    then  tlie  same 

sequitur  quod   omnes  tales  gradus  correspondentes  sunt  takcs  piace  in 
3  equales.    Sive    ergo    latitudo   positiva    ponitur  procedere   \Y^ye  nof^ra 

in  infinitum,    vel    non,   semper   procederet    altera   in   in-     .  quality 

■  .  '  .  .  .  extending  troni 

finitum,   cum   cuilibet   parti   linite  termmate  ad   non  gra-      o  to  .^  in 

dum   de  una   latitudinc  correspondet   latitudo   infinita  de '"corresponds  ° 

suo    opposito;    ut    maenitudini   a  sradu   ut   4   usque   ad     .to 'ntmite 
'  r  r>  _     ^    ^  -T         T  intensity  ot 

loHon    gradum    correspondet   in   infinitum    magna    latitudo  smallness;  thu.s 

• ''     •        r-..      •       ■  •         •  !••  we  shall  always 

parvitatis.    Et  sic   mvenies   m   ahis.  t^n^  the  infinite 

Similiter  videtur  quod  repugnat  certe  calculacioni   ut, ,'".  ^^'^'i  ^^•^"; 
.    ^  .  .  '  It  is  impossible 

posito  quod   A   cahdum   sub   medio    gradu   ut  4   sit   prc-  to  admit  tiiat  a 

^    •  ^  •  ^  •  bodv  can  be 

cise  ita  intensum   sicut   ipsum  est   remissum ;   tunc,   ipso  equally  hot  and 

i.^  remisso  ad   suum  subduplum   uniformiter  in   hora,  iiiten-  ,    ^o'"^''  'f 

.  '  iieat  =  4,  then 

detur    remissio   unilormiter  ad  suum    duplum,    eo  quod  becoming  half 

proporcionaUter  ut  aliquid  est  magis  intensum  quam   sub    ^^becomes 
medio  eradu   est  ipsum    minus   remissum,   et   econtra.   hi  ^^"''''^.•betvveen 

^  .  ^.        .      .  ......  .  the  two,  we 

medio  ergo   instanti  erit  intensio  A   cahdi   ut  tria,  et  re-  have  Heat  =  3, 
■     ■  ■         ^  ..  •    c    -^  1      •         'ind  Cold=6: 

20  missio   erit  ut  sex;   et  per  consequens  innnitum  velocius.     coW  having 

Et  non   proporcionahter  acquireretur  remissio  quam  de-  .    .'ncreased 

i^      '  .  ^  ^  .         iiHinitelv  taster. 

perderetur  mtensio  ;  cum  tamen  quantumcunque  velociter 

fiet  aliquid   magis  intensum,   fiet  ipsum  minus  remissum, 

et    econtra,    cum    illud     sit    motus   utriusque.   Vel   aliter 

2?  oportet  ponere  processum  in  infinitum  in  motibus;  non 
enim  gradum  finitum  motus  infinitum  velocem  motum 
consequi,  et  per  consequens  omnem  motum  velociter 
in   infinitum   velociter   moveri. 

Ex   isto  videtur  quod  non  sit  possibile  iJem  esse  precise  It  is,  therefore, 

3o  [ita]   intensum   ut   remissum;   quia  tunc,   acquisita  remis- '"qua[j"y  ^an^  ^" 

sione  dupla,    deperderetur  precise  intensio  subdupla,   et  equaiiy  intense 

,         ,  ,     •  •  •  •  •'"^'^  '3'';  fo'"  't 

cum   tantum   deperderetur  de  intensione  sicut  acquirere-      Its  laxity 

tur  de   remissione,   patet   calculanti   quod  sequitur   inten-     °"aif^of  it"''^ 

sionem   fuisse   duplam   ad  remissionem  in  principio.   Non  ^utensity  would 

,.  ,  ,  ,1  "^  'ost,  and  we 

S.T  enim   stat  aliquod   ens  crescere  ad  suum  duplum  propter  should  see  that 

tantam    latitudinem   acquisitam,     quantum   reliquum   de-  was  frcfm^ t'lie 
perdendo    decrescit    ad    suum   subduplum,   nisi   primum    ^  beginnine 

■;.  ,,,  ,  ,  ,  •       double  of  the 

ruerit    subduplum    ad    secundum,    eo    quod    oportet  sic         laxitv. 

22.  intensio  above  remissio  B.  J>o.  it.i  deest.  36.  acquirendam ; 
acquisitam  above  B. 

5.  Here  Wyclif  enters  into  mathematical  calculations  on  a 
subject  which  is  perhaps  not  to  be  dealt  with  thus,  and  at  a 
time  when  mathematics  were  hardlv  able  to  grapple  with  ques- 
tions  concerning  the  Infinite.  .  . 

8 


I  1 4  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VI. 

\Vliatincteases,  aLiementum     acquirere    tantum     quantum    ipsum    est:    et 
iiicreases  by         .  '^.  '  .   . 

iiie  whole  6t    diminutum  non   oportet   deperdere    nisi    medietatem   sue 

its  intensitv;     i      •..     j-     ■         r>  ..  -n         i    ^-^     ]• 

wliat   "      latitudinis.   Kepugnat   ergo   illas  latitudines  esse  pares. 
diminislies,only       ^a    responsio  negat  omnem  comparacionem  privacionis 

bv  the  halt.  .    '^  .    '^  .  ^  ^ 

.  The  third      ad   habitum:   et   istam    opinionem    tenent  aliqui   (de    qui- 5 

Vfmt^posiTi^ve^  '^^^s   mirorj,    qui    ponunt    omnem    privacionem    esse  rem 
and  riegatne    privatam.   Ista  autem   responsio   excedit,   cum   stat  nriva- 

intensities  are    '  .  .  ...  .    .         ^ 

comparable.     cionem   comparan   quo  ad   bonitatem  vel  maliciam   posi- 
talse.^since     tivam ;   et   sic   de  causacione  et  multis  aliis.   Nam  habitus 
pnvations  can  facit  plus   boni,     et  per  consequens    est    relisiosior  data  lo 

be  compared  .       ^  .  '  '  '       _  " 

with  positive    privacionc;    sicut    et    una  denominacio  talis   est   reliqua 
Tlidr 'good  o'r   durabilior,   potencior,   remocior,   propinquior;  |  et   sic   de    B  hr» 

evil  results.  quibuslibet  denominacionibus  extrinsecis,   Ymmo,  claudit 

No  two  thiiigs  T  .      .  ' 

can  bear  the  contradiccionem     ahqua    esse,    quantumcunque    disparia 

same  specitic  c        •..■•• .  •        •    ^  -ii  i 

name   unless  luennt,    nisi    sit     comparacio    inter     iUa   secundum    con-o 

ihey  are  in  .so  yenienciam    et    differenciam     in     aliqua     denominacione 
lar  comparable,  .  ,•         ,  ,  ,,      ,^       . 

at  leasi        specinca   generah   vcl  analoga.    ht   hoc   invenitur    m   re- 

analoeouslv:  •  ,•    •^  ■         •  ,      ,  • 

which  the  vcrv  sponsione,   cum   dicitur   pnvacionem   et  habitum    tantum 

aiiswer  implies,  jj0-gj.j.^    quod    neutrum    est    compossibile    alteri.     Omnis 
by  saying  thal         ....  ^  . 

positive  and    enim   dirterencia   vel   est   comparacio,   vel   ad  cam   secun- 20 
qiiamies '^/7/t'>; '^ur  infinite   comparaciones. 
tor  to  diiier  Item,   vidctur   quod   ille   Ibrme   sunt   proprie   comnara- 

supposcs  .  .  ^  .  .      '         '  ' 

comparison.     inles,   quia   eadem   est    magnitudo  utriusque,    cum  utrum- 
be.sidespropcrlv  que     capit     magnitudincm     suam    a   subiecto    preter   eius 

comparable,     subiecti    ma^nitudinem ;   non   est   illis  alia,   quia  aliter  ad  2? 
tor  their  "^  '  .       .     ,    .         '    ^ 

niagnitude  is  ot  omncm    punctum,    quam    talis    inlinitum     magna     esset 

llic  samc  iKiIiire.  .^      ,  •        ■  .  ,  , 

magnitudo   parvitatis,    et   per  idem   ad  omnem  punctum 

mundi   infinitum    magna   intensio. 

.\nd  when  we        o"    confirmatur     ilkid    ncr    hoc    quud    ulramque    sicni- 
say  that  eacli      ^  .         .  t  o 

has  V.  g.  an     ficatur  vere  haliere   magnitudinem  ut  duo,   et  unam  esse  30 
intensitv  equal  .  ^       .  ,.  . 

to  2,  \v"c  mean  causatam   in  gcnere   suo,   sicut   reliqua   est  m  suo;    cum 

"'iVMh'^'.'"'^     ergo    omnia    quorum  magnitudines    vere     signiiicantur, 

intensity.       cum    eodem    termino  materiali    sunt    equalia,    sequitur 

quod  onmis    privati\a  dcnominacio    sit    cqualis   denomi- 

nacioni   positive.  35 

Ali  doublcs         ^n   gj^ .   pronorcio   \   matrnitudinis  ad  eius  medietatem 
bemg  equal.  .  .... 

the  magnitude   est   cqualis  proporcioni  B  parvitatis  ad  eius   medietatem, 

A  is  to  its  halt         .      ^  ^       '^  .  ,       ,  ,  ^  .,  ,• 

as  the  smallncss  quia   omnes  proporciones  dupie   sunt  equales.   hrgo   illa 
,.'^>:^.?h'!f,ii.^.l''n  4   sunt  proporcionalia    ad    invicem    secundum   G   genera 

regular        proporcionum,    de    quibus    in    5"   elemcntarum    pAicIidis.  40 

proporlion. 

10.  rligi"'    f).        12.  diuliiriiinr ;  corr.  beluw  B.        i3.  q,l3:  and  so  very 
oftfii    llironf^hoiit   tllc    l/.S'.  ^5.    e  Tll     a»    1'.;    //'.    a''    I'..  2(i.    q,    1',. 


CAF.  VI.  [,OGICA.  I  1  5 

Aliter    enim    non   esset   veruni    quud   inuporcionaliter  ut 
privacio  est  maior   est   eius  oppositum  minus,   et   econtrii. 

4°   sic;    posito  quod   A   et   B  in     principio   illius   hore     Again,  it  is 
fuerint    eque    bona   cum   suis   habitibus    et   quod   habens  ""i^'  aTbad^to'' 
5  A  sit   frustratum    ab   illo,    salvo  B    eque    bono    suo   ha-     '°??  ^  8ood 

,  •  ,  •         •       »  ,  quality  as  it  is 

benti,   patet   quod   tam   mala   est  pnvacio  A  quam  bonus   good  to  havc 
est  habitus    B,     et    per    conscquens    malicia    privacionis    ooodness'an"d 

est  par   bonitati   habitus.    Et    sic    non   solum   malicia   et     ''adness  are 
•  ,  .  ,     ,  .  ,  ^  equal  here,  and 

bonitas,  sed  carencia  et  habitus  sunt  equales.  Et  per  aisothe 'having' 
loidem  in  quacunque  proporcione  maioris  inequaHtatis  pHvat'ion. 
sunt  cornparabiles.  Et  idem  patet  de  privacione  priva- 
cionis;  ut  quam  bonum  est  habere  visum,  tam  bonum 
est  carere  cecitate,  quia  tantum  proficeret  (eo  quod 
sunt  proprie  idem);  sicut  tantum  nocet  carencia  rei, 
i3sicut  proficit  hal)itus  eiusdem ;  et  sic  iuvamentum  et 
nocumentum,  carcncia  et  habitus,  erunt  quomodolibet 
proporcionalia. 

Pro   responsione  ad  istani  difticultatem,   suppono  quod    To  .soive  the 
omnis   privacio   diftert   ab   habitu   et  econtra.    2"  suppono  niu'^!'^^',^^"^^^^^)^^^^^ 
2()  quod   aliqua   sunt   comparabilia  inmcdiate  per  se,   ut  due    ^issumptions. 

,  .  .  r        •  •,-,        i.Thatprivation 

suDstancie   comparantur    la    perieccione    essencian,    due  and  posscssion 
quantitates   in  equalitate  et   due  qualitates  in  intensionc.   ^.  That^^^some 
Quamvis   enim   talia  formaliter  comparantur  relacionibus     .'liings  are 

....  .  ^      ,     ,  .  ,         .         immediately 

distinclis   a   comparatis,    noii    tamen    habent    accidencia     comparable 
2.T  absoluta    subiectata    in  illis  et  per   que   fundamentaliter  ^and  othci°'hy ' 
comparantur;    2"    comparantur    aliqua    per     accidencia  '"*^?"^,"'^''6"' 

,       ,  ,  .  .  absolute  or 

corum   absoluta,    ut   Iiomo  et   asinus   eque   propne   com-        relative 

parantur   in    quantitate    et    figura    ct    qualitate    et    aliis      •'^^'"■^^"'s. 

accidentibus,    que    univoce    participant,    sicut    homo   et 

3o  homo,   quamvis   substancie   mai^is   difterunt     F.t    3"  com- 

parantur   aliqua   sccundum    accidencia   respectiva    e.xtrin- 

seca:    ut   due   albedines   sunt   eque    proprie   michi,    quia 

subiecta   quibus   insunt   sunt   ita   ]-)roprie   michi.    3"   sup-   3,  ^hat  some 

ponatur   quod    aliqua   comparantur    in   denominacionibus      ''"Pgs  are 
.  .  .  .  ^.  .  iinivocally, 

3o  certi   generis    univoce    particularis:    ut,    Sor    est    melior        others 

lapide.  Aliqua   autem    in   denominacionibus  analogis   ex-    c^o^mpfrablc. 

tra  genus;   ut   dicitur:    deus  est    sapiencior  Sorte;  A/Jir- 

macio   est   melior  qiiam  privacio   vel  negacio.   Tales  enim 

'denominaciones    secundum    quamdam    analogiam   insunt 

40  vel  circumeunt  multa  genera  analogica.   Et  4°  supponitur  4-  That  there 

quod   aliqua   sit   comparacio  vel  proporcio  proprie  dicta,     comparison 

qualis     cst     proporcio     numeralis      quantorum     eiusdem       properly 
'  '       '  '  sn-called,  as 

■-'.  b''   P..         .).   i''   B.  !m).  Iht-dnii  P..  ,|().  fciiin  I'.. 

8- 


ii6  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VI. 

among         speciei,   sive  sit   racionalis,   que  |  inmediate  denominatur  b  G6'' 

qiiaiitities  ot  the     i    .    i-  »  •  -^    •  •  i-  • 

same  species,    ^D   aliquo   certo   numero,    sive   sit   irracionalis,    sicut  est 
whether       medietas   duple,    ut   proporcio   diametri   ad   costam   qua- 

ratioual  or  ....  .  " 

irrational;     drati.   Alia  autem   est  proporcio   communiter  dicta,    que 

''"sor"oV'^'     "O"   ^^^   numeralis;   sed   ad   illam   sufficit  habitudo.  3 

proportion,  tiiai       [^tis   premissis,   patet   quod  omne  ens  secundum   pro- 

mathiematicai    porcionem     communiter    dictam    est    comparabile   alteri 

l"  is"obvTo\?s    cuicunque.    Patet    ex    hoc    quod    quidlibet    habet  se  ad 

that  all  beings  quidlibet    aliud   in   quadam   habitudine.    Sic   enim   homo 
are  comparable  ^      .         .  ... 

according  to    sapiencior    est,    deo    simihor,    lapide  perfeccior;   et  erit  lo 
Ihis  universal       rc  •  •  r  »    .  ^        • 

proportion.     ainrmacio    negacione    meiior;    et   tamen  non  oportet  m 

talibus   dare  proporcionem   numeralem,   quia    similitudo, 

perfeccio,   bonitas,   et   magnitudo   analogice    ampliata   ad 

magnitudinem  mohs  et  magnitudinem  virtutis,  circumeunt 

omne  genus.    In   omni    enim     genere    contingit    reperire  i5 

similitudinem,  perfeccionem,  bonitatem,  unitatem,  magni- 

tudinem,   prioritatem   etc,   que  conveniunt  transcendenti. 

No  negation         2"   dico   quod  nuUa   negacio    vel  privacio  est  nositive 
is  by  itself  and  .  ^         .  .  ^  '  ^ 

properly      propric  proporcionahter,    vel   per  se  vel   per    absolutum 

wmi^lfpo^sithe  accidens    quod    subiectat.    Primum    patet    ex    hoc   quod  20 
quality;  not     nullum   genus   est  illis   commune;   ereo  non   per  se  sunt 

even  by  means         .  .  .  .  ^ 

bf  an  absoiute  taua    proprie    proporcionaha    vel    comparabilia.    Conse- 
tiiev^ca^n^beThe  <ius"'^i^  tenet   ex   illa  supposicione;   et   2^  pars  patet  ex 

snbject  of  none  ^oc  quod    privaciones  el   neeaciones    non    possunt  sub- 
such.         .         ^        ,.         ,  .  ,  ,      ,  ^  , 

lectare     ahquod    accidens    absolutum,     nec     lorme     ilhs  2? 

opposite;   patet  ergo   quod  non   sunt  secundum    se   pro- 

prie  comparari,  nec  secundum  quantitatem  nec  secundum 

qualitatem   quam   subiectant. 

But  tiiey  are         g^   3",   dico   quod    tales    forme    opposite   possunt   tam 
comparablc,  '.  ^  .  n  r 

even  properly,  communi    comparacione     quam     comparacione     propne  3o 

comparlson     dicta   fundata    in   accidente   extrinseco    ad   invicem   com- 

is  founded  on   parari;   ut   contingit   dandas  privaciones   esse  datis   habi- 
some  extnnsic  '^.  .  *-  ^ .  ,        .  , 

relation.       tibus,    in   quacunque    proporcione    volueris,     plures    aut 

pauciores,   diuturniores  vel   breviorcs;   et  sic  de  aliis  que 

insunt  illis  per  accidencia   suorum  subiectorum  vel  alios  35 

respectus.    Et    patet    quid    generaliter.  sit   dicendum   de 

comparacione   privacionis  ad   habitum. 

Some  Sej   pj.Q   ulteriore  declaracione  notandum  quod  alique 

pnvations,  '.         .  .    .  .  . 

especialiy      sunt    privaciones    que    non  suscipiunt    magis   et   minus; 


v,'orthv  of  thc 


3,  4,  4"  B.  n.  affma'"-  B. 

3.  Irracionalis.  Irrational  quantities,  or  surds;  as  V^  (pi"o- 
porcio  diametri  ad  costam  quadrati).  But  v.'hat  Wyclif  means 
by  (I.  4)  medietas  duple,  unless  it  be  Ihe  square  root  of  two 
1  cannot  imagine.  Mr.  Matthew  suggests  aut  tor  ut,  on  1.  4. 


CAP.  VI.  I.OGICA.  117 

ut  quies  et  cecitas,   et  breviter  omnia  que  non  comna-  namc,  do  not 

^        .  ,  ,  .  ,•       ■  ,  ......  ..  admit  ot 

rantur  m  eodem   subiecto  ahquid    positivi  sibi  oppositi.     increase  or 
Et  ille  proprie   et  simpliciter    privaciones    sunt.    Omnes '^'JfJ'|'^^'^j'^"  j^^^"' 
tamen  dicunt   aptitudinem   subiecti   ad  formam   et  nega-  only  tlie  'denial 

.     .  ,      ,.^,..  ^.  .-ota  qualitv  but 

0  cionem  habitus  tahs  forme.  Sicut    crgo  omne  pnvatum  the  aptitudc  ot 
visu    est    quod   non  habet  visum,    sic  omnis  cecitas   est   ^rgceiv^^iThat" 

cuilibet  aheri   cecitati   par:    et    sic   de    tahbus  similibus.        quality. 
.  ,..  ,.  ,       ,  .         .  .  Ali  these  are 

Ahi  autem  dicunt  quod  tales  privaciones  sunt  eo  maiores  equai  to  each 

quo    forme  quas   privant  forent   maiores;    de    quo   ahbi.  "f'"^^j.''j]jjj'^^^°" 

loAHe  autem    sunt    privaciones    communiter  dicte,    et  se-    absolutencss. 

,  .  ,  ,  .  ,•       •  j     1     Others  are  not 

cundum   quid,    que    ponunt    sua   subiecta    et   aliquid   de    so  absolutcly 

forma,   et   ahcuius   gradus  forme  carenciam,   ut  parvitas,  tijePrPcon^i-a^v 
remissio,   etc.   que   ex  opnosito   correspondent  suis  posi-    qualities,  but 

.    .  '  ^  '  '       .  .        .  ^  •  rather 

tivis.   Ista   autem   non   propne   pnvative  opponuntur  suis  ,ciativeiy;  it  is 
i3positivis;    sed   quodammodo   relative,     ut   duphim    et   '■^'-  ^^vc^havcTo^do' 

midium;   et   de   istis   est   nobis  sermo.  We  dcny  that 

-^       .     .  ,.    .  ,         ,,  1-  •         •  .  anv  ot  these 

De   istis   ergo   dicitur   quod  nuUa  talis  pnvacio   est  suo    priVations  is 

positivo   maior  vel  minor,  nec  inequahs  secundum  essen-    j.,f|a°]|g7than 

ciam,   vel  equahs.   Illud  patet   ex    2^   conclusione;     quia,     its  positivc 
,.  ,.  ,.  .  ,        .  .    i2    -^         qualitv,  or 

20  si   ahqua  tahs  esset   rehqua   maior  vel  mmor,   aut   nnite       equal  or 

aut  infinite.   Si   finite,  tunc  contingeret  aliqua  taha  pari-    ,|^'JJj^^|1^\;.^°l^^ 

ficari.   Per  idem  non   est  causa  dicenda   quare   non  om-     be  to  admii 

r  •        1--    •    />    •  f        4.  many 

nia  forent  paria.   Si  mfinite,    tunc   omne   magnum   loret     absurditics. 

infinite   magis   magnum   quam   parvum,    vei  econtra;    et 
2?  quecunque  pars   detur,   sequitur    inconveniens.    Si    enim 

omne   quantum   foret  infinite   magis   magnum  quam  par- 

vum,   tunc  infinitum   parvum  foret  in  tanta  proporcione 
B  67"  magis  magnum  quam  parvum,  sicut  maximum  in  mundo; 

et    cum    infinitum    crescit    parvitas    ahcuius    tahs    super 
3o  parvitatem  maximam,   sequitur  quod  minus,   in   quantum 

minus,   foret  maius.    Et  idem   patet,   dato   quod   quelibet 

parvitas  sit  infinitum   maior   magnitudine. 

Ultimo   dicc    quod  omnes  tales  forme  proporcionaliter       But  they 

,  ,.  .  j      ..     correspond  one 

et  non  secundum  equahtatem  ex  opposito  correspondent;    with  another 
35  ut  si   magnitudo   corporis    fiat  in  duplo   maior,   parvitas  ^-a^iTnot^^as^^' 

eius   fiet  in   duplo   minor,   et   econtra;   et  sic  de  quacun-        equals,- 

.  .  ,         „  .  ,       .   so  that,  as  one 

que    proporcione    signanda.    Ex    quo    sequitur    quod    si  quaiiiyincreases 

'una    talis  forma  acquiratur  uniformiter,    reliqua  deper- '^^'^^^j.^^g^^'^^^^^'^^'" 

deretur  dififormiter;  et  econtra.   Et  pro   tempore  quo  una     slower;  as 

,       .  .  ,.  ,.  ,  .  ^    one  increases 

4ovelocms     acquireretur,     reliqua     tardius     deperdetur     et  p^ore,  the  other 

econtra.    Ut,   maiorato  A  uniformiter  ad   sui   duplum   in  '^^tfut^^^ahvavs**' 

in  proportion. 

•eet  ^  llllllis 

6.  sp,  pro  est  quod   B;    ih.    hns   above   habet   B.  12.  prm^  (?)  B. 

3o.  maxi  B.         39.  after  ccontra  three  llnes  crossed  off  B. 


li8  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VI. 

hora,   tunc  in  prima   mediale   maiorabitur,   ad  sui  sexqui- 

•   alterum    et    in    2^   mediate    ad    suum    sesquitercium    et 

parvitas  econtra  in  prima  medietale  diminuetur  ad  suum 

subsesquitercium,     et    in   2<'   ad  suum   subsesquialterum. 

Et  sic  invenies  omnia  talia   opposita    in   suis   denomina-  •'' 

cionibus    et    condicionibus    valde    dispariter    se    habere; 

ut,   si   una  illarum   quantumcunque    tarde   remittatur  ad 

non    gradum    in    situm,    celeriter    intenderetur    reliqua, 

quia  semper  infinitum     magno    de   uno   infinito   parvum 

correspondet  de   reliquo;    et    sic  est  de   multis    proprie-  u> 

tatibus,    iuxta    quas  possent    multiplicari   quotlibet   con- 

clusiones      Et     patet     responsio     ad    omnia    argumenta, 

preterquam   ad  ultimum   cum   suis   confirmacionibus. 

To  the  first  Ad     primum     dicitur    quod     privacio     non     est     molc 

difficultv  we  ...  •    c    -^  1-  • 

reply  that      magna;    quia    si    sic,    tunc    infinitum   modica  eius   pars  i^ 

privation  has    quantitativa    foret     quantumlibet     infinitum     maior     suo 

magnitude,  nor  toto.   Infinitas  tamen  parvitates    in   quocunque   continuo 

'^^^  *■         est   signare  quantumlibet   maiores  parvitate   tocius,   qua- 

rum   quelibet  presupponitur  adesse  parvitatis  tocius;    et 

tamen    non    sunt    eius   partes,    cum   nulla  talis  privacio  20 

Two  shadows  \^^\jqi    partes.    Unde,    quamvis    due    urnbre  causant  per 
may  make  one  t-  ^  .      . 

doubly  intense:  idem    medium   umbram   magis  intensam,    neutra    tamen 

but  they  are  .  ...  -^-  ai-  j 

not  the  parts,   est  eius  pars  intensiva,  sed  causa  suppositiva.   Aliquando 

'o"f  tiiat  rfew^  "°^  posui   parvitatem   habere   duplices   partes,   sicut  mo- 
shadow.       tum;   utputa  partes    magnas    mole   et  partes   intensivas;  2.S 
et  sic  proposui  tales   privaciones   esse  dupliciter  magnas 
proporcionaliter  ad  illas   partes,   ita  quod  pars  infinitum 
parva  quo   ad   molem   esset  quantumlibet  maior  suo  toto 
quo   ad  intensionem;   quia  grave  videtur  quod  talis  pri- 
vacio   sit  continue   magna   sine  hoc  quod  habeat  partes.  3o 
Nec   est  explicabile   qualiter  parvitas    partis  principiaret 
parvitatem   tocius,    nisi   causacionc    intrinseca,    tanquam 
If  privations    pars  componens.    Si    enim    cecitas   habet    partes    secun- 
shoufd^hev  no'!  '-^^™    extensionem   subiecti,   sicut   et  quies,   et   alie  priva- 
be  extended     ciones,    quare    ergo    non   extenderenter    alie  privaciones  ^^ 
hke  positive  ,  ,-1  •  ,  r       j  »        ■ 

qnalities?      que   plus   ponunt .•'   Sed   grave  videtur  lundare   partes  in- 

tensivas  parvitatis  vel  principiare  illas  secundum  dis- 
parem  individuacionenx.  ab  individuacione  aliarum  par- 
cium. 


I.    se.\    B.  4.  ses  B.         11,  12.  oones  B.         23.  Above  supp.  p   B; 

ib.  alii:   alin  above  B.  2).  possunt:   posui  above  V>.         .33.  sjr  (?)  i;. 

35.  qr  pro  quare  H. 


CAP.  VI.  I.OGICA.  119 

Quomodocunque    ergo   dc   hoc    sit,    certum    csl    qiiod      in  posltivc 
,  11-1  •         •       -1  I--  •      oiiaiititics  tlic 

opposito   modo   est   de   taubus  privaciorubus  ct  aliis  posi- j,,eatcr  implics 

tivis;   quia   in   quantis   positivis  maius  minus  presupponit   ^'jlliji^^y^gy  ',|'g 

tanquam   eius  partem:   sed  in  privativis  minus  presuppo-   lcss  supposcs 

.    ^       .  *  .    .  '  j        ,  '  •         thc  grcatcr, 

5  nit   maius   et   mmmium   est  dandum;   ut  patet  de  parvi- and  as  tiie  onc 
tate  mundi.   In  proporcionibus  autem  conservantur  maior    'o[^[[^i?^n^\,!;t'^ 
proporcio    maioris   inequalitatis,    et  minor  proporciona-      diminish. 
liter    minoris  inequalitatis;    ita    quod   deperdita   propor- 
cione   maioris  inequalitatis   usque   ad  equalitatem,  infini- 

lotum      cresceret     proporcio     minoris      inequalitatis;      et 

maiorata  in  infinitum   proporcione   maioris  inequalitatis, 

infinitum   diminueretur   proporcio    minoris   inequalitatis; 

B  67''  sic  quod  intinitum  |  magnam   proporcionem   maioris   in- 

equalitatis,   si   detur,   consequitur  infinitum   modica   pro- 

i5porcio   minoris   inequalitatis   et   econtra :    minima   tamen 
proporcio,   a   qua  alie   procedunt,    est   proporcio   equali- 
tatis.     Cum    ergo   magnitudo   magnitudinis  non  sit,    ri'si '^^^"J^^*j^°'^'-j^'' 
illa   magnitudo,    sicut   magnitudo   parvitatis   est  vel  ipsa  of  magnitude, 

,      .  .  "^      .  .      .      ,    .  ,    so  therc  is  no 

parvitas  vel  eius  passio,  ne  sit  processus  m  mhnitum,  vel    magnitude  of 
2onugatorie  replicetur  eadem  sentencia:   patet   quod  falsum  j^^^^l^iij^f^^^Yboiii 

est  quod    eadem    est  magnitudo    magnitudinis  et   parvi-    have  the  samc 

...  .  .  ,        ,  .  .  magnitude  is 

tatis.    Nec    est  mconveniens,    extendendo   nomina   mten-         false: 

sionis  et  magnitudinis,   concedere  quod  infinitum  intensa   [^gan '^notllin''' 
magnitudo     et     intensio     sunt     ad     quemlibet     punctum   by  that  term, 

.        ,  .  .  or  clsc 

25mundi;  sicut  theologi  concedunt    de  potencia    dei.    Ista  grcatness  and 
tamen  anologa  per  se   supposita   communiter  intelligun-     *t™emseWes':' 

tur     de     magnitudine     molis    et     intensione      qualitatis:      which  arc 

,  .       .  •      j  •  evidentlv  iiot 

magnitudo    tamen    parvitatis    non   est   magnitudo,    sicut       identical. 

nec  intensio  remissionis   est  intensio,   si   non   equivocetur. 

lo      Ad    secundum    dicitur    quod    minor    est    falsa.    quia,     Thc  second 
,.    .        .  '        .  .  .  argumeni  is 

racione   certitudmis,   in   numens  qui  sunt  prmie  mensure        met  by 

rerum,  signantur  exemplariter  per  eumdem  numerum  qui   '^ft"the^sanie' 
non   possunt  equari;   ut  perfeccio  hominis  vere   designa-    numbers  arc 

'  ^  ,  ^  .        .  .     .  ,        empioved  to 

tur    suo    genere,     gradu  ut   8,    et  perreccio   asmi   gradu  designafe  things 

ob  ut  8,   sicut   magnitudo   temporis,   magnitudo  corporis,   et    homolo^coTs^ 

velocitas   motus  signantur   gradu   ut   8.   Et  tamen   dicere  ,    they  are 

,.,,  ,.  ..  theretore  equal. 

^quod  illa  sunt   equalia   est   pure   demencie.    Et    si   argu-  Though  8  may 

mentatur  sic :   A  est  tantum  in  suo  genere,   sicut  B  in  suo  per^fectio°n  of^^a 
genere;   ergo  A   est  tantum   sicut   B,   eo  quod  quantum-     man  in  his 

'^  !•  1  •  species,  ot  an 

4oCunque    est    aliquod    ens    m    suo     genere     tantum     est:      ass  in  its 

3.  "mig  pfupp'  "maig  B.        6.  gnt  se;  above  gfernr  B.        10,  u.  et  — 

inequalitatis  bottoni  ofpageb.      is.  niia  B.       23.  itit^  B.      32.  veris  (?)  B. 

2 
ib.  fignanf  ;  f,'"'   above  B.         33,  34.  designalur  B. 


120  JOHANNIS  WYCI.IF  GAP.  VI. 

species,  of  a    dicitur    quod    argumentum    non    est    verum    de    virtute 
i^volSme/LraSermonis;  sed  A   est  ut   8   in  suo  genere   et  B   est  ut   8 

movement,  it    [^  j^q   eenere.   Et  sic  in  consimilibus  proporcionibus  se 
were  foUy  to  ^  '^   .  .    . 

say  that  tiiese  habent    ad    gradus    suorum     generum     eisdem     terminis 

f  hls^may      numeralibus   signatis.    Cum   enim   non    cognoscimus  gra-  5 

apply  to  all     jjyg   talium  rnaenitudinum  nisi  ex  supposicione,  nec  habe- 
similar  cases.  ^  .  ,    j  •  j 

mus  dispares  numeros  proporcionatos  ad  denominandum 

And  it  does     omnes   dispares   magnitudines.    Nec   mirum,  si   magnitu- 

tha"t°two  tWngs  dines  diversorum   generum   mensuremus    eodem   termino 

beinggreat,  and  j^^jpj.jgj.ali.    j^gj,  sequitur:   utnimcjue    istorum  est   magnum  lo 
neither  greater  5  t  x  o 

than  the  other,  ef  neutrum   reliquo  mams:  ergo,  utrumque  est  equale  al- 
thcy  are  equal.  ^^^_. ^    ^^^.^    oportet    ad    equalitatem   esse   convenienciam 

specificam   fundamenti. 

The  third  Ad    3^'"'"   conceditur    quod    argumentum    est    verum; 

^valid^fbut''     sed     quo    ad    illos    sex    modos     argumentandi    Euclidis,  i3 

Euclid         dicitur  uuod  ipse  inteiligit  illas  in  quantitatibus  eiusdem 

understood  .     t  ^.        ,.       .    .,,  ,     ,  ,  ^ 

quantities  of    generis    (quamvis  aliqui   lUorum    possunt    habere  locumj 

Thesequantities  eciam   quantumcunque  disparatis.  Gonceditur   ergo  quod 

may  be        proporciones    aliquorum    sunt    proprie    comparabiles   et 
proportional     ^      t  -i  r      r  1 

with  each      proporcionata,    nec    sunt    equalia    nec  inequaiia  per  se,  20 

though^'neIth"er  sicut    patet    de    proporcione    temporis     ad     tempus,     et 

equal  nor      spacii   ad   spacium,   et  similium  discontinue  proporciona- 
unequal.  '^  '^  .  .  ^  . 

Thus  the  worldlium    quibus    proporcionantur    proporcione    communiter 

greater^than     dicta.   Unde   non  sequitur:  proporcionaliter  ut  magnitudo 

a  grain  of     g^f  maior,  parvitas  est  minor,   et  econtra;  ergo,  parvitas  20 

less  sniall  than  et  magnitudo  sunt  equales  vel  inequales;  sed  sufticit  quod 

tbe  same.      proporciones    excessuum    sint    equales,    vel    ex   opposito 

correspondentes.   Ex   istis  enim  probabiliter  infertur  quod 

omne     tinite    denominatum     aliqua    tali     denominacione 

participat    proporcionaliter    suo    opposito:     ut    mundus  3o 

situ    sic    finite     magnus,     est     eo    minus    parvus     quam 

mileum,   quo  est  magis   magnus. 

if  not,  we  could      Aliter    enim    non   esset  dare  ]  minimum   gradum   quo  B  68' 

a"min?mum'nor  aliquid  est  parvum,    nec   maximum    quo  nichil   est  par-  ^ 

a  maximum  of  vum.  Ymmo  nulla  foret  subdupla  parvitatis  ad  parvitatem  -^^ 

medietatis     mundi;    quia,    dato   quod   sic,  .mundus  foret 

in   duplo   minus    parvus    sicut  est   in   duplo   magis   mag- 

nus.   Non  enim   est  verisimile   quod  addicio  unius  puncti 

ad    istum    mundum   induceret     parvitatem     ad     omnem 

eius  punctum,   postquam    per   ante  non  fuit  usquam   eius  40 


7.  quando  above  cum  B.  11.  utr''  q,  B.         17.  piTt  above  comt'  B. 

18.  desgate  B.  23.  cp  por"'"    cppor°^  B.  3r.  fc»    pro  siia.;   very 

illegible  B.         3/.  mi''  underlined  B.  ..,.., 


CAP.  VI.  LOGICA.  121 

^liqua    parvitas;     ct    ahlacio    puncti   toUeret  parvitatem 
a  remancntc,   cum   unum  talium  oppositorum  non  possit 
auferri,    nisi    per    opposicionem    reliqui.    Sicut    ergo    est  i''ut  tiierc  must 
dare    maximam    magnitudinem,    sic    est    darc    minimam   to  magnitudc 
f>  parvitatem,    quia     aliter     mundus     inlinitum     maioratus '""^  ^'"^""^^*- 
successive  non  esset   minor  in  aliquo   instanti    quam   in 
quolibct  instanti;   et  per  idem   posset  in   tantum  diminui 
ad    non    quantum     sine     hoc   quod    minoraretur   et  non 
minoraretur,  nisi  pro  instanti  foret  parvus;  et  per  con- 
losequens,   nisi  fiierit  ita  qiiod  est  parvus. 

Probabile    ergo    est    dicere    quod    parvitas   mundi   est  Wo  may  affii  m 

•    •  •       .       •  -^     1  ^  •  ^      •  that  thc  world 

minima,  sicut   cius   magnitudo    est   maxima;    et  sic   gra-  is  at  once  the 
dus  parvitatis  mundi   est  primum  et  minimum,   quod  est  8,''^'"5^^  ^",'? '^'^ 

*  f  ,.  .    .  ^    .  least  small  ot 

metrum   et   mensura  omnium   ahorum   iUius  generis;    ut  possible  hcings. 

i5alia  sunt  eorum  minora,  que  ab  illo  sunt  plus  distancia, 
et  gradus  magnitudinurn  mensurantur  penes  distanciam 
a  non  quanto;  et  sic  principium  magnitudinis  non 
communicat  in  illa  denominacione  cum  suis  principiatis, 
sicut  principium   parvitatis   communicat   in   illa   denooji- 

2onacione  cum  suis  participiatis:  quia  perfeccionis  est 
participare  positivum  et  non  communicare  cum  illo  in 
denominacione  imperfeccionis.  Primum   ergo  principium       The  first 

.      •      1-    •    •,  -1  .      .  •  ■    ^    ^  j  principle  ot  all 

est    indivisibile    et    tamen    inmensum    virtute,    sed    non       things  is 
mole;    et    ipsum    principiat    utramque   denominacionem     mtinite,  but 

j  without 

2?  ultimate.   Mundus   ergo   est  parvus,   non   secundum   com-    dimensions, 
1  •'^  •       ..  j  ..  j         because 

paracionem    ad   maius  ymaginatum    quod    non  est,    sed  indivisible:  the 

in  comparacione   ad   maeis   parvum;    et  alia  sunt   parva    world  is  not 
^  .  r  ...  infinite  since 

in  comparacione  ad   maius,    Et    proporcionaliter   dicitur     something 

de    remissione,    propinquitate,   et   simihbus.    Tales    ergo  t^ii^an  Itfnot^n 

3o  denominaciones   que  non   sunt   simihter   denoininaciones  niagmtude  bui 
'  .       .     ^  .   .  111  smallness. 

quo    ad    ahquid    habent    se    positive,     et    quo   ad   ahud   The  like  may 

pnvative;    ut  densitas    quo  ad  quantitatem  privative  se     remissness, 

habet,     sed   quo    ad    multitudinem    materie    positive ;    et  P'""!""'^"'^^ '^'^*^- 

'  ^  .  .  .  t>ut  some 

econtra   de  raritate.   Et  sic   est  de  sompno  et  vigiha,   que    quaiitles  are 

.■,-  ••..  •._•  j  ■  \-^  ^    positive  trom 

oDsuscipiunt   magis   et   minus,    sed  non  proporcionahter  ut    one  point  of 

ahe   privaciones  nunc   citate.  y).Q\\,  and 

.  .  .  .....  pnvative  from 

Et  si  queritur    quid    est   tahs    privacio,    dicitur  quod     another;  as 

est  forma  denominans  subiectum   formaliter  huiusmodi ;    ^"feep' and  "^' 

et  sunt   de   eodem   genere  in  quo  sunt  sua  positiva  oppo-  ,}^^H'"§'  ^^l- , 

'^     .  "  .  *^        .  ^^        It  asked,  what 

40  sita,    sed    per    reduccionem ;    ut  parvitas    est    in  genere   this  privation 
quantitatis,    et    cecitas    in    genere  qualitatis.    Non  enim  '*'  A^fo"m  ^'^" 


5.  minoratus  above  B.  6.   maior  above  minor  B.  27.  £un  B. 

36.  nc  citate. 


122  JOHANNIS  WYCMF  CAP.  VI. 

iiitrinsically     oportet  ponere  privacionibus,  negacionibus,  faturicionibus, 

\subject  to      pretericionibus    et    possibilibus,    nova    genera;     quia    de 

receivc  a       racione    generis    est    dicere  iiositivam    quidditatem   sub- 

certain  name,  .         °  ...  ^  .  ,  .     . 

and  beionginii  stancie    vel  accidentis,    que    est    veritas    de    presenti    m 
"enus^a^s^tlie    substancia,   fundata  per  formalem   inherenciam.  5 

positiye  quahty     ,Utrum   autem   iila  que  suscipiunt  maeis  et  minus  sunt 
to  whicn  it  is       ..         .  ^  .  '  .  ,-       • 

opposed.       privaciones  vel  non,  est  dissencio.    Aliqui    enim    vocant 

que^sdon'^     ipsas  |  quantitates  vel  qualitates,   alii  melius  vocant  illas  B  68" 
whetlier  that    passiones    vel    proprietates  accidencium,    non    per  se   in 

wliich  incrcases  '  ..  .  .         .  . 

or  diminishes   genere.    Et    ahi    vocant    illas    pnvaciones    carencias     et  i^) 

can  bc  called  a  ..  •n  i  •         •  i  ..  i  -r. * 

privation  or    tunc   ula  verba  privari    vel  carere  etc,    non   mobiiitant 
not;  somc      terminos.   Sed  idem   esset   hoc,   carere  quantitate  tl  qiian' 

admit  this;         .  .  .  .    -'  .  ■'        , 

some  call       titate  carere.   Unde  al,iqua   est   privacio   forme   habite   de 
pnvation  the  i-      ,  ..  •..  i      •  j    i  •!•..  -i-  _    •      _• 

propcrty  of  an  predicato,    ut  cecitas,   vel  visus   debilitas;   ahqua  pnvacio 

accident  and    eg^  forme  habende,   ut  privacio  principians  generacionem  i5 
some,  a  merc  .  .  f  '^     .         .       .  •!  •!• 

want.         compositi  naturalis;   aliqua   est  pnvacio  forme  possibilis, 

"cith'ei"of  "^  ut  inpotencia    infantis    qui    moritur  in  prima  eius  etate. 

something     ]7j    aliqua    est  privacio  vel   carencia    forme  intellieibilis 
alreadv  ^  ^  .  r  i- 

possessed^^or  to  que  non  potest  esse,    sed  subiectum   habet  formam  tahs 

be  possessed,  •    -         ^  ^  ^  ^  •    .. 

or  that  minht  speciei;  ut  omne  quantum  est  parvum,   et  omne  intensum  20 
be  so;  or  ot  a  gs^-  remissum,   ipso   carente    intinita   quantitate  et  infinita 

merely  .  .  .     ^  .  ^  .  . 

intelligiblc      intensione.    Si   ergo  esset  aliquod  tale  mfinitum  magnum 
caiVnot  be      ^'^1    intensum     simpliciter,    tunc     esset    non    parvum    et 

possessed  y.  g.  niinime   remissum. 

to  be  depnved  .  .      .  .  .  , 

of  infinite  Videtur    autem    michi    quod     parvitas    est    proprietas  23 

size  is  lo  be  -^      •         ^  ■  ^-       •       ■    n     ■..         r^.. 

small.         quantitatis  et    non   carencia    quantitatis    mhnite.    h.t    sic 
My  opinion  is  ^^  ceteris  que  suscipiunt  maeis   et   minus.   Ad  alias  enim 

that  smallness  ^  .  ^         ,  . 

is  a  property  consequuntur  carencie,  sed  non  tormahter  sunt  carencie. 
not  a  privation  I"  omni  enim  genere  accidencium  est  dare  genus  et 
ot  infimte  sizc.  speciem,    differenciam,     proprium    et    accidens,    quamvis  3o 

Though  not  so     ^         .       '  .  .  .  ^  .  .    ^ 

properly  as  in  non  ita   proprie    sicut    in    cathegoria    substancie.    Omne 

subs^tanccs,     tamen   accidens  accidentis   est  accidens  substancie,   sicut 

accidents  may  omnis  diflerencia    vel  proprium    accidentis    inheret   sub- 

have  the  nve  .  ... 

predicables;  but  stancie   per  accidens  cui  per  se  inest;   ut  parvitas  quanti- 

ihe  accident,     ..^•^»'^  •  ^  ..•''; 

difference  or    tatis    est    siwiectum,    sic    quantum,    esse  parvum:    et  sic  ^d 
properiv  of  an  \\\r^  parvitas  potest  separari   a  subiecto,   sed   non   ab  illa 

accident  bclongs  '^  .  ^  '  .    . 

to  the         quantitate.     Non     tamen     est     possibile     quod    accidens 

As  to  t\ie  fourth  habeat  sic   per   se,   posterius    illo   quod    ipsum    accidens 

argument,      posset   esse  non   inherens   et  subici   tali   posteriori. 

the  conclusion  ^  .    .  .  .  ^  ,      . 

may  be  granted.      Ad  4"^   dicitur  quod  iii  casu   posito  est  conclusio  pro-  40 

Opposite  forms 


can  bc  properly  babiliter  concedenda,   cum   tales  forme  opposite   compa- 

compared, 
thouiih  not  in 


^''°"^''^'-^^':..    rantur   in  suis   denominacionibus   ab  extrinseco  causatis , 


4.    qnod  above  que  B.  .^.  fu"'  R.  11    mo'»'  B.  17.    e""  e'»   B. 


CAP.  VI.  I.O(',lCA.  123 

ct   in   talibus   siint   ipsc   pi-oprie    comparabilcs,   iuxta  3'""     iiicinsclvcs. 
usion.*m.    CXuod    autem     talis    rorma    sit    bona    vel     o,.  badncss 
mala,    hoc    est    per   comparacioncm    ad    utilitatem   sub-  pi"cceds  tiom 

'  '         .  ^     .  .    .  .  a  companson 

lecti  et  ad  multa  alia;   ct  ita  dc   mahcia  est  dicendum.    with  outside 
5  Omne   enim   bonum   est  quodammodo  bonum   debile;   ut  ^vli^icli^^thcy^are 

res   quecunque   cst   precise  tam   bona  alicui  alteri   quam    "sctul  or  thc 

T  "  '  ,        .  ^     .  contrary. 

utilis  est  eidem ;    et    tam    maia   est    res  alteri   quam   in-  Intrinsical  and 

utilis  vel  impediens    est    ab    opposito    alterius   indebite.      ""^oodness 

Ex  quo    sequitur    quod    non   proporcionalitcr    cst   res  (""''^y^  "''*^  ""^ 

lobona   alteri  sicut   est   bona   in   sc,   ut   liabere   centum   so-  iMoney  may  bc 

lidos   cst  bonum   virtuoso   indigenti;    et   prodigo   forsitan  poo^"but  liones*t 

esset   malum.   Ymmo,   cum   diversis  circumstanciis  potest    '^^''"''  j?"*^  ■'" 

.    '  .  '  cvil  tor  a 

vicissim    esse    magis    l)onum    vel    mmus   bonum   liabere     spcndthriit. 
centum   solidos,   sicut   patet   de  valore  usibilium  que  sunt  circ°mstances 
i5eo   alicui   valenciora     quo    utiliora:     ut    panis  valeret   in  t'"^  sani^^  tlimj;, 

T  .  ,  ^  equally  good 

tempore   necessitatis  famelico   quodhbet  magnum  aurum,       in  itselt, 
ubi    non    valeret    denarium   sohdi    pro  loco   et   tempore     e.xninsLar 
quibus   posset   habere    illutn     pro    obula.    Et   sic   gladius  ^''.'"^ '■,'•*  ^'"^'''^ 

^  V    .  ^  .  ^   .  in  a  taminc; 

valeret  iniuste  obsesso  centurn  guldenis;   et   tamen  eidem  or  a  sword  in 
c     •  ^      1-  1  T  'u  ..    iM  u-   the  hands  ot  a 

2o  rurioso   esset  ahas   malus.   In    otnnibus  ergo  tahbus,   ubi  ^varrior  or  of  a 

aoitur  de   valore  vel  bono   sub   racione   qua  utile,   atten-  ,    niadman. 

"  ...  1-       •  -1  ^"  t"est:  thmgs 

dendum   est  ad   mdigenciam   ahcuius   cui  est   bonum,    et    demand  is  an 
ad    commodum     quod    cum    paribus   sibi    inferret;     quia      '"tactoi-!" 
valde   relativa   est   racio   talis   boni.  F^hysical 

goodness 

23       Bonum    autem    nature   est   co   maius   quo   ens    habens  depends  on  thc 
illud   est  naturaliter  perfeccius,    sicut    fines    perfecciores    '^tliarbeing"' 
sunt   hiis   que  sunt  ad   finem.   Homo   enim,   qui   est  finis         which 

,        .  .  .  .  possesses  it. 

omnmm  |  ahorutn   sublunanum,   daret  in  casu  luste  pro   The  salvation 
salvacione  sua  quotlibet  talia   bona.    Ideo   est   quantum-    wortli^more* 
Solibet    melior    illis:    sicut    deus    est    sic    optimum     quod  ^''^"  the  whole 
"  "9"   potest   esse,    et   quamvis  omnis   res   naturahs  absolute  sit     But  natural 
taliter  bona,   omnis   tamen   res  naturalis   est  bona  primo  ^j^^^gvgpy^P^'/^*^^ 
modo,   quia  aliter  talis.    Ymmo   probabiliter    potest  dici    "sefulness  to 

^  .  ...  ......  some  onc ; 

quod   quehbet    pars   mundi    est   cuihbet    indigenti   utilis; 
35  et    de    facto    prodest    cuilibet    homini    ut    quelibet   pars 

celi,   causando   celum,   prodest   michi,   cum  ipsum   celum    a'^j  sin"have' 
causatum    conservat    me    secundum     corpus.    Et  sic   in-     f^^""  "«cs. 
venies     de     bonis     accidentalibus     quibuscunque.     Vicia 
autem  et  peccata  sunt  occasionaliter  bona,   cum  prosunt 


i8.  s'  B.  iq.  g^  pro  guldenis  B. 

i8.  Obtila,  Cf.    Lafontaine,    Le  Serpent  ct    la   I.ime:    "Seule- 
ment  le  quart  d'une  obole." 


T 


124  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VI. 

Nothing  can    noii  solum   in  exemplum   aliis,    sed   et   ipsis   peccantibus 
exist  tliat  is  not  ,  ^rij-  -l-i 

good  in  somc  quod  peccaverunt.     Unde   impossibue    est   esse  ens,    nisi 

way.         fuerit   quodammodo   bonum. 
The  third  sort  o  m  i.       •      1  ^  -i 

of  good  —  J      vero    genus    boni,    honestum    est    utile;    ut    omni 

'^*?'"^' 8°°'' ~  virtuoso  prosunt  virtutes  et  actus  virtuosi;   vmmo  tanta 

it  its  impossible  est    de    illis    virtutibus    honestas    quod   nemo  potest  uti 

to  put  virtue  to         ,         .   ^    ^  i-        •  l       •       •  !• 

a  bad  use.  male  virtute  morali,  sicut  potest  abuti  virtute  naturali, 
moral[v'eood  ^^  forte  intellectuali.  Unde  virtutes  anime  valent  multa 
are  sometimes  bona  naturalia  et  extrinseca.   Et  quo   ad   racionem  boni 

equally  so,      ,  ^-  ^  ,  ,  .  . 

sometimes      nonesti,    sunt   quedam   eque   Dona,    quamvis  quo  ad  ra-  10 
omedme^s  bss- ''^^'^^'^   bona  utilis   quandoque   plus   prosunt  et  quando- 
their  utility  aiso  que   minus;  ymmo  quandoque  superantur  a  parvis  bonis 

varies  so  much        »••/->  ^    ^  i-        i-    -^ 

that  at  times   extrmsecis.    Cum   ergo  tot  modis    dicitur  unum   opposi- 

very  shght     torum.   esse,  sic  et  reliquum. 
externai  '  ^^ 

advantages  Patet    ergo    quod     3^^    est    racio    mali.    Divicie    enim  i5 

"EviisTn^^hke    quandoque  actualiter  sint  male,   eo  quod  alicui  inutiles. 

manner  are     Peccata   nature   et   morum  sunt  mala    nature:    et    actus 
threefold :  .    .      .  .  .  ' 

unserviceable,   viciosi    sunt    mala    inhonesta.     Ex    quibus    patet     quod 

immorah       sicut  nichil  est   bonum   deo  primo   modo;   sic  ipse  nuUi 
Nothing  is  of    est   malus   primo   modo,    sed    cuilibet    alteri    nature    est  20 

use  to   CjOd;       .  ^  . 

because  he  has  ipse  bonus  prmio  modo,  sed  nulh  tam  bonus  quam 
nee  ^^"Pg  ^'"^' bonus  est  in  sui  natura.  Prima  pars  patet  ex  eo  quod 
unserviceable  to  Jeus  non   potest  alio   indieere.   Cum   ereo   utile  dicit  in- 

iione,  since  He  ...  "^  .    ^ 

preserves  all    digenciam,      nichil      potest     esse     utile     vel     commodi- 
"and' punishTs^' ^^'•1'^^    sibi.    Et    2^   pars    patet    ex  ,hoc  quod  ipse  pre- 23 

only  tor  the     exigitur  tanquam  necessarius    observator    et  dans  omne 
good  of  the  '^  .  .7^  .         . 

universe;  so     bonum   cuuibet  tah  nature;   et  per   consequens  nulli  tah 

punishment  He  ^^'^  inutiUs ;    quia  si  puniat   aliquos,    hoc    est  misericor- 
infiicts  is  not    diter,   et  ad  universi  honestatem,   et  ad  eorum  utihtatem. 

an  in|ury.  ,         \  .     _.  . 

Moral  evii  can  Ideo    non    nocet    vel  impedit  ahquos,     etsi  innigat    illis  ?o 
"ommitte^d  b)^   malum  pene,   quod   est   malum   et  nocens  nature   secun- 
Th^''^^  d      ^^^^   quid.   Malum   autem   moris  non  potest    principiari, 
cannot  make    quamvis  illud   bonum   non  formaliter. 
thou^^ii^^H^c'  can       Ergo    deus    potest  facere  hoc    esse  bonum   quod   Sor 
make  his  sin  to  peccat,  et  tamen  non  potest  facere  Sor  peccare.  Et  sic  35 

be  good,         -^  '^  '^ 

4.  honeste  B.  16.  acca'   B.        28.  qui  sic  above  B.         33.    ud  bo°> 

no  for"^  B. 

32.  Mahim  moris  is  here  taken  evidently  in  the  sense  of 
sin;  I  think  that  pei^cata  morum  (I.  17)  may  mean'  a  bad  habit. 
Scholastics  divided  good  into  iitile,  delectabile  and  honestiim. 
evil  into  itiutile,  molestum,  inhonestum.  On  I.  1 5,  16,  we  have 
inutile;  on  1.  16  mclestum  and  on  1.  17  inhonestum.  Now  only 
inhonestum  corresponds  to  moral  evil;  and  if  we  take  peccata 
moriim  as  sin,  it  would  not  necessarily  be  malum  natare  (i.  e. 
molestum). 


CAF.  VI.  LOGIC.A.  12  5 

ista  [conclusio]  esi  bona:  Sor  peccat :  ergo,  honiim  est  vel  Liecause  tiie  liist 
verum  est  qiiod  Sor  peccat ;  et  deus  facit  consequens  et  lo^^the^^physicaf 
non  antecedens.   Racio,   quia  antecedens    non   est  in  or-     ,  °,'''^'^''- 

^  .  Whatever 

dine  nature,  sicut  consequens;  quia  Sor  peccare  est  de        exi.sts 
3  ordine  nature.   Et  primo  conclusio  probatur:  Sor  peccat;  '"'''^'    e  goo.. . 
ergo    verum    est    quod   Sor   peccat;    crgo    ens   est  quod 
Sor   peccat;    ergo    bonum.    Similiier:    Sor  peccat;    ergo 
iuste  punitur;    deus   facit   consequens   et  non    facit   ante- 
cedens  in   sequela   logicali.   ut   est   hic.   Et   sic   licet   facit      ^  ''"^  |'"-' 

^  c      •  ■         ■  1       1       •       1-     1-  antccedenl, 

loposterius,  non  tamen  racit  prius  m  sequela  logicali;  licet  thonsh  realiy 
in  sequela  reali  semper  faciens  posterius.  facit  prius.  dum-  Jqj  a'!."  ,ac\ 
modo    illud   prius   non   sit   suppositum    in   ordine  nature.  '^  not  logicaliy 

■^  '  "^  ,      .  .       .  ascribable  to 

Nec    facit   consequens   et   antecedens  nontacit,    quia  ipse         Him. 
non   est  naturaliter   prius,    cum   non  sit  in  ordine   nature. 
B  69''       3^  autem  pars  patet  ex  2-' ;  nec  obest  res  eternasj  habere  God  is  good  to 
indigenciam    alicuius    quod    semper   habent   et   appetunt      ci-eaturcs. 
sed  non  indigent  aliquo  quo  eternaliter  carent  vel  sperant, 
cum    habent    inainissibiliter   quo   indigent   vel    declinant. 

Et   quarta   pars   patet   ex  hoc  quod  tam  bonus  est  deus  lUit  to  nonc  so 
2ocuiquam   quantum   prodest   illi,    ut  patet   de  virtute  ser- '""'^qq^I  1^,"^ '* 
monis;   sed   nulli   tantum   prodest   quam   bonus  est  in  se;     Himself;  for 

'  .  ,,.,,.  .  '        He  is  that 

ergo,  etc.  Nec  sequitur  quod  deus  _mnnite  concurnt  ad  intinitely,  and 
actum  essencie  create;  quia  necessario  libere  concurrit  Hfs'creatmes' 
ad   omnem   talem   actum   causate   essencie.    quante   iuvat  «"'y  i'\so  tar 

.'  as  scrviceable 

2.1  ad   illum;    ideo   proporcionahter    concurrit   ad   actum   ut        to  them. 
ipse   est   magnus;   et  hoc   est   melius  quam  esset,   etsi  in- ^to^^ji^/^^tror 
tinite   concurrerit   ad   quamtumlibet  actum.    Et    hoc    est   h*'»  creatures, 

.    .  .  '      .  -111  smce  it  is  free 

inpossibile,   quia   tunc   prmia   mensura  mimoderate  habe-      cannot  be 
ret,    quia    nuUum   haberet   motum     ipse   deus;     quia    ad  ""•'"|,^;,j"be'""''' 
3oasendum     masis    vel   minus   equaliter   se   haberet.    Et   si  adapted  to  the 

.  =>  -  .  ^  1  1  1  •  intensitv  ot 

innnite   concurreret   lUi,   non  esset   modus  vel  moderacio.       each  act. 

Nec  potest  probari   quod    quante    deus    est,    tante   con- 

currit,   vel   est   alteri   similis   vel  dissimilis.   Minima   enim 

differencia   possibili    differt   primum   suppositum  a  2". 

35       Et  si  areuatur  sequi:   illo  modo  deits  aoit  similatiir  vel  Analysis  ot  an 
o  ^  c  objection, 

differt  ab  aliquo  quare  deus  est  sicut  est  causa:  ergo  illo   showing  it  to 

modo  esl.    dicitur   quod   non    est   color   in   argumento  si  ^equhocat^ion^," 

non   equivocetur;   quia   tunc   esset    respectus  accidentalis 

causa,    qualiter  similatur  vel   dif!'ert   ab   aliquo;    et  cum 


I.  conclusio  deest ;  que  B.         ir.  12.  dn"  B.  14.   za'   B.      26.  actus 

sit  underlined  after  ipse;   est  abovc  the  line  B.  27.  actum  underlined; 

q,l5  above  B.        2S.    mefa  B.        3i.  i'  B.        36.  qv  quare.  qualiter)   ergo  in 
marg.  B.         39.   q?  dens  est  sicnt  est  causa    underlined  before  qr  B. 


126  JOHANNIS  WYCLIF  CAH.  VI. 

taking  thc      causa     fonrialis    sit     eadem     forma    que    est     causatum, 
ablative  case  in  •  j   ^    i-  ^        .-  ....  ^        , 

different  senses.  sequitur  quod  talis  respectus  loret  essencia  divina.  Quod 
si  equivocetur  in  relacione  ablativi  casus,  intelligendo  in 
antecedente,  "isto  tnodo  deus  difFert  a  me"  ablativum 
regi  ex  vi  cause  formalis,  et  in  consequente  ^'isto  modo  5 
deus  est"  ipsum  regi  ex  vi  accidentis,  lunc  est  iinper- 
tinens  sensui  concludere,  quia  quante  deiis  est  quod  tante 
differt  a  me.  Non  enim  est  subiectum  tante  quante  est  acci- 
dens,  sed  plus.  Nec  est  verum  quod  differencia  qua  deus 
differt  a  me  est  par  deo  vel  infinita,  quia  terminatur  lo 
ad   duo   extrema,    et   non    convenit    deo   in   magnitudine. 

it  tollows  that       Patet  eciam   ex   dictis  quod   multa   sunt   bona   que   di- 

many  thinas        •  ,  i-  i  i  •  ,• 

that  we  call     cimus   mala;    et   alia  pJus  valent   quam   cstimamus,   alia 
^Vor  fnM*^"-^^ '  "^^""^  valent,   cum   omne  tale   imperfectum  tantum  valet 
punishments    quantum   iuvat   ad  perfeccionem  universitatis.  Prima  pars  \b 
misfmtunes.    P^Ttet   ex   hoc   quod   penalitates    et    alia   que   dicimus   in- 
tortunia,    sicut    generaliter   cuncta    que   nobis   displicent, 
dicimus    mala,    cum   tamen    iuste    cx   divina   providencia 
ad   bonitatem   universi   evcniunt;    et  sic   nobis    placencia 
dicimus    bona^.   etsi   de  facto   sint   mala;    sicut  patet    de  20 
ignorantibus   et   viciis   corruptis. 
Also,  that  our       3ed    2''   pars    patct   ex  hoc    quod   venalia   plus   valent 

eslimate  ol       .  .     .      '  ....  ^  ' 

vaiues  is  often  m   canstia    quam   in   fertilitate  valerent,    eo   quod   equi- 

mistaken.  1  j  ,    .,  •       •,  •  -i 

Dearth  raises    valens   pius  valet  cum  paucionbus  quam,    ceteris  paribus, 

pnces;  we  can  cv\m    pluribus.     Cum    ergo    nullus    h(jminum    scit    propor- 2.S 

never  .  '     .  .    .    .  .  °         .  .        .  ^      } 

exactly  regulate  cionare  incomgibiliter  usualia  ad  multitudinem  utencium, 

^demand"^      patet    quod  ignoramus  valorem   talium.    Jn   empcionibus 

Sometimes     autem    et   vendicionibus,   accedit    quandoque   error  nota- 

man  s  .  '      .     .  '  ^ 

wickedness  bilis  ex  scclenbus  hommium,  et  quandoque  accidit 
e!,timate  to"^cn  '"-'^'^'^"'^'^   *-'^   quadam    estimacionc  propinqua  veritati;    nun- :io 

notably;       quam   tamen   accidit  valor  ex  sola  ordinacione   hominis, 
sometimes  it     ^  ,  ,• 

approaches     vel  ex   hoc  quod   pro  pluribus  vendi   potest,   sed   ex   dis- 

Nature  a"iV ^nlit  P^^''-^^'^'^  nature  regentis  sublunaria. 

the  estimate  Et     ultima    pars    patet     ex     hoc    quod    valere  vel  esse 

that  rcallv  Hxes  ,  .,         .T  .      ,',.,.  ,    .^,  .  .,         ^ 

the  ^vorth  of    boiiitm   iitile    dicit   haoitudinem   ad   id   cui    est    utile.    Et  35 
The  mealure  of '-'-"^^   universitas    sit  a   deo  cathereta     participando    quo- 
worth  of      cunque   tali   bono,    patet    quod   participacio   utilitatis   ab 

anything  is  its         .  .  '  ?      .  .      ,^,  '       , 

utility  in  the  universitate  est  mensura  valoris  rei.  Nec  obest  rem  cuius 
even^thou^n^h  it  '^°'^  ^''''^  usus  actualis  valere,  quia  ipsa  iuvat  quiescendo; 
be  not  actually  licet   avarus  1  quandoque    impediat    rem    iuvare.    Summe  B  70 


3.    re""    ['■>.  iii.    pena»   B.  iS.  el   e.\    fuma  abovt'  e\   divina    I'.. 

12.  venialia  B.        i'.|.  \eniat  ahove  \alit  H.        2ij.  IVIibii  I'..        [k>.  iiisfia  1'.. 
3o.  caihfra  P.. 


CAP.  VI.  l.t)(-;iCA.  I  27 

ergo  inter  creaturas   vak-t   humanitas   in   Cristo.    de   qua       Clirist's 
non    est    nostrum   scire   quantum   valet,    sed    relinquatur  ,,t  an^criaturos 
consideracio   illius  subtilioribus   theoloeis.  "'''^  which  has 

^  .  most  wortli. 

Redeundo   ergo    ad   propositum,    conceditiu-   quod    est  Thus  to  have 

D  dare  habitum   rei    tam    bonum    quam   mala   est  altenus  as/o  })•««?  is 

rei   privacio;   ec  sic  boiiitas  et  malicia  sunt  denominacio-  ^^''; 

nibus   extrinsecis   pares.    sicut    sunt   habitus  et   privacio: 

sed   hoc  est  impertinens  ad  concludendum  magnitudinem  but  liiis  does 

•      ..  ■         ■   ^         i  ■         •  uot  nrove  that 

et    parvitatem     esse     pares;     quia     iste    denominaciones  ma"nitude  and 

losunt  per  se   quante,   et   secundum    se   non   possunt   pari-   smallness  are 

ficari,    modo    bonitas   habitus    rei    et   malicia  privacione 

rei   capiunt  suam     magnitudinem   ab    extrinseco,   sicut   a 

prodessencia    vel    utilitate     universi     quam     ponunt     vel 

privant.   Et   ideo   generaliter  tam   bona   est   res   corrupti- 

i3bilis   quam    mala   esset,   cum    paribus,    eius   privacio.    Et 

isti   termini  tam  et  quantwn  dicunt  parvitatem  proporcio-       Tam  and 

num     et     non      parvitatem      illorum      proporcionatorum      ind'icate"ot 

secundum    sua    intrinseca;    ac    si     diceretur.-    tante    est  P'""P°'"^.'°".'  "^^' 
.....  .  .  intrinsic 

magnitudo     iluus     muiorata     quante     est     eius    parvitas       oquality. 

2omaiorata;  vel  econtra.  Et  sic  de  similitudine  et  dissimili- 
tudine  et  cunctis  similibus.  Et  si  aliquis  inferret  ex  illo 
exemplo  quod  magnitudo  et  parvitas  parilicentur,  negatur; 
quia  xWditanta  qiianta  dicunt  paritatem  proporcionem  solum 
et  non  paritatem  magnitudinis  et  parvitatis  ab  intrinscco. 

ib  Nota  tamcn  quod  dupliciter  intelligitur  inter  aliqua  SimiUuity  and 
esse  similitudo  vel  conveniencia.  et  dissimilitudtj  vel  ""  eitlieTln^'^ 
disconveniencia:    vel    quo    ad   sua   accidentalia,   vel   quo      accidcntal 

.    ..  ^  .....      or   esscntia! 

ad    sua    essenciaha.     Et    utroque    modo    tnphciter,    vel  qualities;  and 
secundum    speciem,    et  sic   Sor   et   Plato    sunt  similes  in  ^"acneric'^'^or'^' 

3o  humanitatc  et   accidentahter  similes  in   albedine;  vel   2°      anaiogous. 
generaliter,     et     sic    homcj    et     asiiius     sunt     similes    in 
animalitate    et    accidentalitcr    similes    in    colore;    et    3" 
analogice,   sicut   motus   et   color  sunt  similes  in   o.ve,   et 
accidentaliter    sunt    similes    in    calefaciendo.     ?^t    corre- 

y^  spondentcr  de  dissimilitudine. 

Unde  patet  quod  impossibile  est  quidquid  produci   nisi  Nothing  can  be 

...      .      .,.      ^/  ^,,.,  .      f,        ^  .,.,  ^  ,  producedexcept 

a  sibi  suiiili.   Nam  quodlibet  est  simile  cuilibet,   ut   homo  bv  its  like;  but 

melior   est   deo  similior,   proporcione   communiter  dicta, ''^^"^^"gjQQj  j^J^ 

fundata   in    similitudine    analogica.    Stat    ergo  intinitum    many  ways, 

,.     .      .,  ,.       .      .  ■-.  ,  "  .         and  is  not 

40  dissimilem    alicui    in    uno    accidente    esse,     quantumvis     contrary  to 


sibi  similem    in    alio.    Ymmo    stat    illud    quod   non   est 
simile   alteri    in    gencre  vel  in  specie,   sive   substancialitcr 

\i.  a  ,p  descenden  l-!. 


ditTerence. 


128  JOHANNIS  WYCI.IF  CAP.  VI. 

sive   accidentaliter,   esse  quantumlibet  sibi   simile   simili- 

tudine  analoga.    Ex  quo   patet   quod   simile   et  dissimile 

non   sunt   contrarie    nec    privative    opposita.    Nam     duo 

summe    calida    sunt    in    caliditate  simillima;    ita    quod 

sunt    calida    infinitum    similiima,     et    tamen   sunt  finita  3 

et    ceteris    accidentibus    valde    dissimilia.    Similia    ergo 

possibilia  sunt   supposita   increata. 

We  say  of  lielp       Y)q    iuvamento    vero    et    impedimento    dicitur    corre- 
and  hindrance  ....  ,  ...  .         ...  , 

what  has  been  spondenter  sicut  dictvtm   est   de   utili   et   inutili ;   ut  deus 

us^eful  and''uie  summe   iuvat,   nec   potest  impedire  vel   nocere.    Impedit  lo 

useless;  God,   tanien    ne    homo    sit    asinus,     et    ne    mundus    vel    eius 
hinderin?  onc  ,    ^    •  ,    ,  •  j-  i    • 

species  fiom    partes  deficiant;   sed   hoc   non   est    impedire  sed   luvare. 

'"'''does"not''''  Unde     abutuntur    terminis    qui    dicunt  -quod    quodlibet 


hut  helps.  .  .    '  ^  7        .       .  . 

.Some  say  tluit  ut   sicut   luvat   ad    hoc   quod   homo    peccat,    sic  impediti.T 
^^'^'^much^a'*  ^"^  "^    peccet.    Ipsi    autem    dicunt    quod    omne   impeditum 
hindrance  as  a  est   infinitum   impeditum,    et   tantum   adiutum,   ut  omne 

help;  hut  this  ....  ,.,.,,.  ,      .     „    . 

is  an  abuse  of  mohile   impeditur    ab   intinito   motu,    ab    mhnita   magni- 

terms.         tudine,   et  sic  de  ceteris  infinitis,  et   iuvatur  ne  idempti- 

ficetur     cuilibet;     et     sic     de    ceteris    denominacionibus  20 

infinitis,    unde,     iuxta    sic    loquentes,    deus    tantum    vel 

plus   impediret   hominem   fieri  quam   potest  iuvare,   quia 

quodlibet   inpedit  ne  faciat   infinita  bona. 

As  the  Dico  ergo,  sicut  privacio  privacionis   non  est  privacio  I 

pri\ation  0I  a      .      .  ,.  ,  .  ,.  ,    •  n       \. 

privation  is  not  sic   mipedire   rem   a  malo  non  est   impedire  sed   luvare.    B  70" 

neftheMs°'/o    ^^^-    magnitudo    parvitatis    est    magnitudo,    sed    pocius 
hinde?-  irom    parvitas.    Impedire    tamen    quandoque   accipitur  largius 

evil  properlv  to  ,  .  ,  ,     , 

hinder,  nov  is   quam   obesse.   et  iiivare  quam  proaesse;  ut  omne   habens 
the  magmtude  naturalem     inclinacionem    ad    finem    et    prohibitum    ab 
anything  bui    iHo   fine  vel  execucione  dicitur  impeditum :   et   isto   modo  3o 

smallness.  .  ,.  ,  ,  ,  o- 

Hindrance     gravc    impeditur    a   descensu,    ct    leve    ab    ascensu.    hic 
mav,  theretore,  ^^^item   loquendo    de  inipedire.    quod   sonat  in  bonum   et 

positively good;  naturale,   non    est    inconveniens   deum    impedire;    et  sic 
and  thus  God    ,.  .  ,.  ,.  ,.^  ,       ^•.      ,• 

may  hindcr     torte    impediret    aliquos    eternaliter    a    sua    beatitudine. 

n>fo?n?L*rt°.?„.i  Sed    de    limitibus    huius     impediti,    et    aliis    huiusmodi  35 

happiness.      superficialiter    solutis,    sunt    difficultatcs   plurime;    quas 

transeo,   tam    propter    impedimentum    ignorancie   quam 

gracia   brevitatis. 

14.  cle  after  quodlibet  B.        35.  deluibg  B. 

34  Beatitiidine.  This  looks  like  a  foreshadowing  of  the  doc- 
trine  of  the  'Presciti',  or  foreknown.  If  God  prevents  any  from 
attaining  eternal  bliss,  it  is  in  order  to  further  the  accomplish- 
ment  of  the  Divine  Plan  of  predestination. 


CAPITULUM  SEPTIMUM. 

Consequens   est   ad    dicta    superaddere    in   capitulo  de  Of  comparative 

^-    •              ^         •             ,                 •               ^         •    •               \T^  hvpothetical 

comparativis  sentenciam   de   maximo    et   minimo.     Voco  pi-opositions 
autem   proposicionem  comnaracione  vppothetica   et  nota 'i"'^  °f  "^''.^'"i^'' 

^      ^.                    .                 f                        j  rr                ^                _  and  minima. 

5  comparandi   denominatam,    ut   hec,     Sor  est    ita  sapiens 

vel  magis  sapiens  qiiam  est  Plato;  et  sic   de  comparativa 

vera.   Nam   ista   species  yppothetice   multum   accedit,    ut 

dictum   est,   ad   condiciones   kathegoricarum;    cum   idem 

sit  dicere,   Sor  est  melior  Platone  et  Sor  est  melior  qiiam  They  very 

.    rii   ^                         £■     ^      •    ^   11-    -^          i^                         •              •_  much  reseniblc 

lo  estPlato,   nec   pertecte  mtelhgitur  altera  pars   sine   coin-  cate-jodcals. 

telleccione   alterius  partis.   Ideo  possunt   dici  tam  quante 

quam  quales,   ut  kathegorice.   De  exposicione  vero  talium 

racione  termini    comparativi   gradus,    dictum     est  supe- 

rius,   et   quomodo  refert   dicere,   Sor  fiiit  melior  Platone  The  way  ot 

i?et   Sor  fuit  melior  quam  fuit  Plato  vel  quam  Plato  iam  ^^hem^ancf 

est.   Si   enim  Sor  fuit   melior  Platone  tunc  fuit  ita  quod  pointing  out 

.        .  f                                               .....  their  ditierent 

Sor  est  melior  illo,   et  econtra.   Sed  si  fuit  melior  quam  meaninss,  has 

fuit  Plato,     tunc  fuit  melior    quam   unquam  fuit    Plato.  '''''"sj',own.'^'^" 

Nec  requiritur  quod  simul  fuerunt,   sed   requiritur  quod 

20  aliquando  fuit   ita  quod  Sor  est  meHor   quam   fuit   Plato, 

vel  quod   est  mehor  quam   erit   Plato,    et  ita    [ad]    dan- 

dum   instans. 

Comparativa   ergo,    sicut    quecunque    aha   proposicio,  The  truth  of 

tunc   est  vera    quando   est    signum    primarium   veritatis,  p,opos^Uons 

25  et  falsa    quando    deficit  veritas    quam   primo   si^nificat.  depends  on 

.     .                      ,      .           '^  tlieir 

Supponatur   ergo   ex    ante   dictis  quod  nichil  vere    com-  comparisons 

paratur  alteri,   nisi   in  aliquo  communi   univoco  vel  ana-  Ccl^mparison 

loeo,  quod  utrumque  participat;    et   hoc    sive   sit   essen-  must  be  made 

.    ,                             .         :                .  ,           ,        ^                      ,                      .  respectiniJ  some 

ciale  comparatis   sive  accidentale.   Patet  quod  omne  sic  other  thing 

common  to 


Socomparatum   alteri  vel  comparatur  sibi  secundum  magis     '^bou"^*and 

concerning 

excess, 

deficiencv  or 


vel  secundum    minus;   aut   ahter  secundum   equalitatem,     concerning 

excess, 


2.  Blank  space  for  iniiuil  C.  4.  comparacionem  yppotliclicam  B. 

20.    alji  B.21.  zii'^  ;  ad  decst  f'..  ■-'().  parte  pro  aute  15. 

7,  8.    Ut  dictiim  cst    Sec  Logica,  Vol.  I,  p.  3o,  1.  27 — 3j. 


I  3o  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

equality  ot     et    sic    equale     vel     inequale,     que     proprie     competunt 

wh\ch'is^      quantitati,     transumuntur   ad    denominandum   quemcun- 

conimon.       q^g  excessum  vel  paritatem  in  quacunque  denominacione 

signanda. 

Every  power  is       p^j    \^\y^^^     dicitur   quod     quelibet     potencia  terminatur  3 
limited  bv  Ihe  .  ^.  ^.  ,..  .  , 

utmost  that  is  afnfmative    vel    negative    maxnuo   vel   minimo   in     quod 

and* uS'i's'^ i*s° not  potest,    nec    solum    restringitur  potencia    ad  potenciam 
only  true  of    activam,   que   est  accidens    de   2^   specie  qualitatis,     sed 

active  power,  ...  ,       .  . 

but  of  every  ampliatur  ad  omne  posse  logicum  respectu  cuiuscunque 
potentLiliVv.  denominacionis  predicabilis,  ymmo  respectu  cuiuscunque  lo 
entis  possibilis,  cuiusmodi  sunt  tales  potencie  cum  suis 
contentis:  posse  esse  substanciam,  posse  esse  quantum 
discrete  vel  continue,  posse  esse  quale,  posse  esse  ad 
aliquid,  agens  vel  paciens;  et  sic  de  potenciis  respectu 
privacionum,  potenciarum,  pretericionum,  futuricio-i5 
All  therc       num,   et   neeacionum.    Omnes   ergo  tales    potencie    pro- 

proceed  from  .  .  .■"  , 

the  first  active  cedunt  a  prima  potencia,  que  sic  est  actus  purus  quod 
is°pureiy  Act'  ^ibi  non  inest  potencia  respectu  sue  denominacionis 
and  ihe-term    absolute,   nisi   quam  habet  1  necessario  actualiter  coeter-  B  71" 

ot  Divine  power  '  .  '  '  .  j-         u     -n 

is  the  limit  of  nam ;   et  ideo,   cum   omne  posse  causati   procedit   ab  iUa  20 

possiV"i'lity.     potencia   que    est  actus,    potest    dici   quod    quilibet  ter- 

minus    alicuius    potencie    terminat    potenciam     activam. 

Thus  we  must       j?x  isto  patet    quod    omnis  potencia    logica  vel  natu- 
in  everv  .  ^  .    ^  .  .      .  ^.         . 

proposition     i^alis  presupponit  potenciam  primi   actus.   Si  enim  potest 

""powrr^^onhf  '^sse    quod    nichil   sit   ab  alia   potencia,    potest    sic   esse.  20 
First  Entity.    Aliter  enim  non  quelibet  affirmativa  poneret  significatum 

Ihose  who  .  ...  7,  .  .,,.  .      ,.  ,  ,, 

sustain  ihat  a   sui   verbi;    sicut   fantasiantur  illi   qui   dicunt    quod    nuUa 

prop^oiit^on     negativa   includit    repugnanciam.      Ipsi    enim    preponunt 

cannot  be      pnsse  loeicum   posse  dei;    sed    nesciunt   exprimere    quid- 

absurd.  put      ^  ^  ^  .'.  .       ^  i--, 

logicai         ditatem    ilhus    potencie,     sicut     nec  sciunt    huius    verbi  .-^o 
befm-TDivine    pi^test  significacionem   declarare. 
Power:  at  the        Secundo  patet    quod   absolute   necessarium   est   deum 

samc  time  thev  ^  ,        .       ,.  ,.  .  , 

lose  the    "    esse;   eo   quod,   si   aliqualiter   potest   esse,    deus   est;   sed 

'""""wo^rd^*  ''^''  absolute    necessario    aliqualiter   potest    esse;     igitur   etc. 

God's  being  is  Maior   patet   ex   nota  proxima;   minor  patet  per  deducens  35 
absolutelv  ^      .    .  .        ^  .  ,  ,. 

necessary.      ad   impossibile.     Si     enim    potest   esse   quod    non   aliqua- 

po^s.ibit,'Hc    liter   potest    [essej     tunc    potest   esse    quod    nichil    potest 

exists.         esse  ;     et      cum     iuxta     opinionem      nichil     potest      esse 
But  God  s  '  ^ 


existence  is 
possible; 


27.   fantasiat"'   B.  3;.  esse  decst  B. 

iQ.  From  the  beginning  of  f.  71"  there  is  another  hand, 
much  more  cramped  than  the  former,  up  to  f  82*^.  After  vvhich, 
and   until   f.    122",  there   is   ao^ain   anotlier. 


CAP.  VII.  LOGICA.  1  3  I 

impossibile,    nisi   claiulans     formaliter     contradiccionem,      otliciwise 

sequitur     quod    potest     claudere    contradiccionem   quod        bc  self- 

aliquid   sit    quod   nichil   simul    est    et   non   est;     quod   si   contradictory. 

homo    est,    animal     est;     et    sic    qualitercunque    propo- 

5  sicio  nata   est   significare.   Et   cum  nichil   potest  claudere 

repugnanciam   nisi  quod   claudit  repugnanciam,   sequitur 

quod   chiudit   repugnanciam  aliqualiter   posse   esse:   quod 

est  impossibile. 

Tercio    patet    quod   omnia    citra    deum   que   dicuntur     aii  powcrs 

loposse,     dicuntur     posse   a    potencia    aliena.     Sicut     enim   .  telow  God 
1  "  '^  '    ,  .  .  .  imply  anotlier 

homo  potest    vinci   a   potencia    aliena,     sic    qualitercun-     power  that 

1  ^  1  »      k       gives  tliem 

que  potest    esse    ipsum ;     vel     suum     antecedens    potest      movement 
esse  a  potencia   prima.  Actus   enim   principians  est  sim-   .   tor  act  i.s 

.    .         ^      .  ^        .  .  .  .       simply  pnor  to 

pliciter  prior  potencia,     sicut    esse  est  naturahter    prius  power,  and  aii 

T-.    ^    ...  I        ]      powers  havc 

i?  posse;     cum   omne  posse    sit  esse.    Fatet    ergo   quou   aa     (1^^,},.  source 
unam   simplicem    que   est   actus   primus   possibihs    habet        '"  A'-''^ 
reduci     quelibet    aha    potencia,     cum    quelibet    talis   sit 
causata. 

Sed   hic   obicitur.    Videtur    enim     quod     potencia    dei  '^^^^./'•'^//077.  The 

^  ^  .  power  or  God 

2oterminatur    ad    eundem    terminum   ad   quem    ten:nmatur  goes  no  further 

,.,     ^        ,.  ^         •  -  I    •!!  ..  •  than  anv  other 

quelibet    alia    potencia,    quia   usque   ad   illum    terminum     power";  thus 

potest  deus   cum  tali  potencia,   et   non  uhra.   Et  sic  non    ^bsolu/e  and 

^.     .  '^.  '  .  Qraiuale  power 

distingueretur  posse  dei  absolutum   a  posse  ordinato,  sed  are  not  distinct 

^         ..  ^       ^  ^  ^  ..  ■  in  Him :  everv 

omne    potens  tantum   posset   quantum   posset   cum   con-  power  does  ail 
2  5  cursu    prime    potencie     et    sic    quodlibet    foret    cuilibet  't  '^'^"  ^^'''i  l^is 

r  r  T  _  _  concourse. 

eque  potens,  quia  vel  ad  eumdem  termmum  termina- 
retur  eius  potencia  usque  ad  quem  deus  posset  cum  illo 
et  non  ultro,   vel  ahter  non  terminaretur. 

Ad   illud  dicitur  quod  potencie  sunt  distincte  respectu  .\mwer.  There 
3o  dei    secundum     formalem    distinccionem    ab    invicem   et  p^wg^l^  j"^  q^j 
ab   eius   essencia;    et    quehbet   talis   potencia  terminatur     as  there  are 

.  ^      .  '  .     things  able  to 

ad   deum   ut  ad   eius  subiectum.   Et  preter   hoc   est   dari  be  caused;  and 

^   •  ■  i  ^      ^       ^  -ri  .-t     these  powers 

extnnsecum    in   quod    potest    et   non    in   aliud,     cum    tot     .^^.g  fonnallv 

posse  sunt  in  deo   quot  res  possunt  causari   ab   eo;  nec    distmct  irom 

^  .  .  .  ,  each  othcr  and 

35  est   tale    posse  alia    essencia,    sed   ventas   ponens    deum       tVom  His 
esse,    et  tantum     causatum   causari   ab   eo.    Nec    est   in-  wiieitM^thin? 
conveniens    deum    deperdere    quothbet    tales    potencias   becomcs  pasi, 

^  .  '  .  ....  God  loses  that 

per   lapsum    rei    in    preteritum     quam     impossibile     est     power,  it  is 
redire;     sicut  patet   de    motu,     tempore,    et    mukis   ahis.     "make"  no''' 
40  Et   in    talem    distinccionem     dei    incidunt     qui   verbaHter  «^''""ge  ""  Him. 
illud   negant,     dum    ponunt    quod    aliqua    deus    potest   a 

y.  cir  dm  B. 

38.   Qitam.  Rem  understood. 


i32  .lOHANNIS  WYCIJF  CAP.  VII. 

potencia   absoluta   que  non   potest   de   potencia  ordinata. 
An  eternal     Nec    est    inconvcniens    accidens    eternum    esse    in   deo, 

accident  mav  ,  j    ^        i  •  *         •  -nt  * 

exist  in  God"    cum   non    dependat    ab   essencia    extra  ipsum.     Nec   est 
it  independent  i^w^  potencia  activa,    quia  ipsa  potest    quicquid    aeere, 

of  all  but  Him.  ^  .  .  ^        .  t        t.  o        ' 

Thus  active     sed   quia   ipsa   denominat   formaliter    deum    posse  agere:  5 
power  merelv      •       ^       •   ^  i-        ■   •  j^    ■..  ..  i-..    ..  ..         ■ 

expresscs  the    sicut  virtus    oculi    visiva    dicitur,    et    qualitates  potencie 
tact  that  God   active,     quia    per   ipsas    potest    subiectum   aeere.     Tales 

can  nct  thus  >      ^  f  f  f  o  _ 

and  thus;  jike   ergo  potencias  potest  deus  deperdere  sed   non  acquu-ere, 

pow-er  of  the    ^ed   cum  sint   relaciones,    habent    possibilitates    passivas 

,   ^y^-   ,       ad   quas   dicuntur.     Et,     ut    ego   credo,     prius   est   deum  lo 
And  such  ^     .  '  ,      . 

power  can  be  posse  in   hoc,   quam    hoc    posse   fieri,    non    quoad    con- 

a^cqiiircd,'!"     sequenciam,     sed     quoad    perfeccionem.      Nec    repugnaf 

^   j.  *^°^-        ^veritatem   eternam   que  non    est    accidens    obiective    ter- 

God  s  power  ot       .  .  ^  . 

producing      mmare    accidens    eternum    in    deo    secundum    racionem 
anterfor  to     obiecti,    esse    quodammodo    prius   posse  dei  sibi   relato.  i5 
"^.'^V'      r  Sic   enim   tam    non   potest    facere  deus    me   esse  asinum 

potentiahty  ot  ^ 

bcing  produccd.  quam   non   possum    esse   asmus,   quam   econtra. 
Why  shoujd         jr^  gj   queretur  quare   deum   posse  aeere  est  accidens 

tliis  power  be  ^  ^       .  . 

caiied  an       et  non  rem    posse    agi   ab   illo,     dicitur  quod   ideo   quia 
gYc^ause  it      '-^^   racione    accidentis    est  inherere    subiecto    quod  pre- 20 
inheres  in  a     supponit  et  determinat   modo.    Non  dubium,   conciliante 

subject  and         ,.  .  .  . 

quaiities  it.     alias  veritates,   quin  deum  posse  producere  B  actu,   sicut 

Active  power         ^  •  ■  ..■,  ^,  ■       ^     ■  ,- 

docs  so        ^st  veritas,     sic    est  m    deo^    et    denommat    ipsum  tor- 
formally;      maliter  id  posse;   et   cum   idem   accidens   potest   desinere 

esse    per  causacionem   B   actus,     patet    quod     a     divina  1? 
passive  power  essencia    quam    presupponit.     Sed    B   actum  posse     pro- 
though  itis     duci,  quamvis  sit  in  deo  ca«saliter,  non  tamen  denominat 

also  in  God  as  •  r  ,-.  ,-  j        t     i 

in  its  cause.     ipsum     lormaliter,     nec    per     consequens    aliquod    aliud 

subiectum.   Ideo  non   habet  racionem   accidentis.  |  B71' 

It  has  been  ^i     §[   dicatur    quod  auctores    neeant    esse    relaciones  'lo 

denied  that      .  '  ^  '^  ..." 

there  are       in   deo   propter    defectum    tundamenti    absoluti,     dicitur 

'^'God"on'"     quod   communiter  ponunt   auctores   relaciones   racionum 

account  of  there  esse  in    deo,    et    non    dicere    mobilitatem    subiecti,     nec 

benig  no  .  •  ,  ,       ,  r        ,  . 

foundaiion  of  requirere  accidens   absolutum    pro  suo   lundamento;     et 
suc  1  re  ations.  ^.^y^^   ponuiit   in   predicacione  modali   esse   illam  primam  35 
essenciam,     quia     nullam    aliam   ponunt.     Sed    non    est 

But  logical  (not  jubium    quin    tales   distinguuntur    formaliter   a   subiecto, 
reali  relations      .  .         '  .  '^  .  . 

are  generally    si     ahqua    distinguuntur.      Et    placet    michi     quod    sint 

hTvpIv^^onk 't'he^ '^'^1^'^i"'''^^     racionis.     Modicam     enim    vel    nullam     reali- 

cxistcnce  of  thc  tatem    ponunt    alique    relaciones   preter    realitatem   sub- 40 
First  Essence:    .  '  .^     .  '^  .   .       ^ 

and  1  am       lectorum.      Et,     si    dicatur     quod     multe     tales    positive 
willing  to  grant 
that  they  are 
such. 

ij,  14.  t'ie  H.         14.  rone  B.         i8.  qi'  B.        21.  coci"    as  B, 


CAP.  MI.  f.OGICA.  1  33 

superrtuunt,    cum    nunquam  proccdunt    in   actum,    dicitur    lo  say  that  a 
1  •..  1       •  i.„  1  1    ,.  j     1  powcr  tliat  will 

quod   non   sequitur;   sed  videamus   quid   valet  quod  dcus       ncver  be 

notest   hoc    producere   fdemonstrando   unum    quod   nun-     c.xcrcised  is 
'  '  V  -  .  ^       .  superikious, 

quam    producetur).    Ad   hoc    valet    prima    potencia;     et      docs  not 

3  sic   facit    multa    bona,    sicut    privaciones   ct   negaciones,  '"^  ^'  ^'"^^'^' 

cum    omnc   causare,    extendendo   terminvtm,     sit   facere; 

nicliil   tamen   atiit  proprie   nisi  essencia  absoluta,   cuius-     '"'"  "."^  !>''' 

modi     est     substantia    habens    propnam     mchnacionem        cssence. 

naturalem,     a    qua  procedit    accio    extrinseca^     ut     sepj 

lodictum    est,   quod    alienum    est    a    quocunque   accidentc. 

Dicitur  igitur     quod    nec     potencia    dei    nec    alicuius  No  power  cau 

alterius    terminatur   ad    aliquod   non   existens.     Ideo,     si  cxist^eiu  for°iVs 

maxima   quantitas   quam   possum    habere  non   est,    tunc  .''^'"i- in''src 

.  .  ,      .  „.  •11     '*  no  ma.Nimum 

nulla     potencia     terminatur    ad    ipsam.      Si   autem    iUa     ot  quantity, 

i5potest  esse,     tunc    sicut   ad   illam    possum   maiorari,     et     pn)duM'it" 

non    ultra.    Sic   unum    vosse    dei  usque   ad   illam   potest    '^  thcre  is,  it 

,  „  1     -,,  •         ,,•  •,  can  increase  so 

me   maiorare   et   non    ultra.     Lt  ad    illum   mtelligentibus     tar  and  no 
dicitur  communiter    huiusmodi    potcncias    ad    tales  ter- (^1,^'.^  pj.^,J'",.  i^ 
minos    terminari.     Ad    quam    scnsum   concedendum   est  iimit^-'4  by  that 

..,,..,  .  maximum. 

2onullius   potenciam    terminan    ad    aliquid    non    msepara-      Likewise, 
biliter    malum,    quin    potencia  dei  terminetur  ad   illud.      Jxtends^U)^' 
Talia   enim    mala  non  sunt  in   deo,   sicut   nec   causantur      every  act, 

,      .,,  .  •       •,  •  liowever  evil,  it 

ab   illo,    sed    sunt   m   racionibus    eternis    que    causantur  not  inscparahlv 
1  so,  by  meansof 

.  ....  .  t'ie  eteriial 

25       Ulterius  per  distinccionem  potencie  absolute  a  potencia  '''^^s  of  things. 

,    .,,  .  .  ,  Absoltite  and 

ordmata   est  notandum   quod  iUos  termmos    magistrales  0^^^/««/?  power 

et  consimiles  diversi  diversimode  concipiunt.  Aliqui  s^^an^^jt^^cat^ons'- 
enim   laree  intelligunt,   per  potenciam  absolutam,   essen-  some 

.  ,  •  1        1  understand  bv 

ciam   rei    sub    racione     qua    absolute    est    potens,     non     the  first  ihe" 
3o  cohsiderando     possibilitatem     vel    impossibilitatem     ^er- i^^fj^j^^^^jj"!",'^^?,^ 
mini   in    quem    potest   per    alicuius   posterioris   ipsa  po-  power,  distinci 

r..         ■,  ■  T^-,-  ,■    ■  1  t'"om  that  on 

tencia;    et   2'''   talem   potenciam  rilius   dicitur  producere    which  it  has 
alium   Filium.   infinitos   modos,    et   ipsos  infinicies   anni-        powei. 
chilari.   Ipse   enim,    ut    prius   dictum    est,    habet    suffici- 
35  entem   potenciam    ad    omnia    illa,    si    illa    possent    esse. 

Et    ad    illum     sensum    dicunt     auctores     quod    potencia  ^"  '''''t  seus^;  it 

,  ,  ^  '  ,      .    is  said  that  God 

absoluta  potest  multa  racere  que  non  possunt  heri:  can  do  thinj^s 
ut  post  lapsum  operis  mei,  manente  potencia  eadem,  "'^^don"°'  '^'^ 
sum    ita   potens    sicut   fui   in    principio;     ideo    non    est    l'""'"  instance 

,    ^  .  .  ,        ,  .  ,  it  is  impossible 

40  deiectus     in    potencia    absoluta    mei   quod    non  possum  to  do  tiie  s^me 

thing  twice, 

yet  the  powcr 

to  do  is  not 


gone. 


16.  dei  B.  26.   mgrales  B.  27.  coci"'  B.  3i,  32.  ip  po  B. 

32.  fig  dr  B.  33.  fi™  B. 


iM  JOHANNIS  WYCr.IF  CAP.  VJl. 

facere   illud   opus,    sed   impossibilitas   cst   cx   partc    facti- 
bilis.     Sicut   non     est    defectus    in    visu    meo   quod   non 
possum    videre    remotissimam   arenam   in    occcano,     scd 
ex     impossibilitate     proporcionate     applicacionis;     ideo 
potencia   absoluta   est  potencia,   sed   deficit  potencia  re-  5 
spectiva   que   ponit,    et   agens   posse    facere  productibile, 
et  illud    posse   esse;   et  illud  vocatur  potencia  ordinata. 
AM^Um^caif  bc  ^^^^    dicunt    quod    omne    quod    deus    potest     facere   de 
done  by  God's  potcncia  ordinata    potest    facere    de    potencia    absoluta, 
ulso  be  done  by  et  ccontra,   et  solum   que  ordinavit   fieri  de  potencia  or-  lo 
Vowei-^and*^    dinata   potest  facere.    Et   ista   via   ponit  omne   quod  fuit 
vice  versa.      vel    erit    esse    deo    presens,     et    sic     nullam    potenciam 
a   deo    deperdibile;   ut   dicetur   capitulo  ultimo. 

But  I  follovv         Hic   tamen    prosequor  prius    dicta   quod   rem    pretcri- 
this  opinion :     .  •  •,  •,  ^  r   ■  ^  ,  , 

tiiat  a  past  ^^^m   impossibile    est  non  ruisse,    et    quod    multa    erunti? 

have^.\"s?e*d  "^"^  "°"   sunt ;     et  sic   de  aliis    que  sunt   magis  famosa. 

and  many '  Oportet   enim    gradatim    ascendere   in   subtiliora.    Ouam- 
things  future        •  ^  •,,         i-   ^-         •        j  •^  ••,       ^ 

do  not  e.xist.    '^'is    autem   illa    distinccio    deservit  pro    auctonbus    con- 

'^betwee'"^tl'°"  cordandis,     videtur    tamen    michi    quod    nullum    potens 

two  powers,     potest  in   aliud,    nisi   possct    in    ipsum    de   potencia  or-  20 

praciicaily      dinata.    IUud   patet   ex  hoc  quod    omnis   potencia  activa 

j^^["'' ^^'°'^^'.'^.  dicitur   comparative    ad    potenciam    causabilem ;     ut,     si 

(dbsohtte)      posset  facere   hoc,   hoc   posset   fieri.    Nec  propter  deper- 

e.xercised  unkss  Jicionem   potencie   respective   materie  potencie    absoluta 

^^'/'ri'"^.  n^'^'^  dicitur  aliquid  simpliciter   minus  potens,   sicut  nec   Pater^S 

And  the  loss  of  est     potencior    Filio,     quamvis     potest     producere    quod 

such  power      -r^-,-  ^     ^  ,  3  •  • 

merely  on      ruius   non    potest    producere;    eandem    enim    potenciam 
account  of  the  absolutam     habet    uterque,    cum    illa  sit    essencia  com- 

wu.nL  ot  ,  ...  , 

receptive  power  munis  trinitati.    Quamvis   ergo  tercium   suppositum   non 

in  the  subject  ..      ..      ^       ..  ,  •  ,  • 

is  no  defect.    potest     tantum    producere     sicut    alterum   pnorum,     est  3o 
tamen   id  quod  potest  tantum   producere. 
cver^-^^beV^^an       Ulterius   conceditur    consequenter    quod    omne    agens 
act  in  so  far  as  tantum   potest,   et  usque   ad   tantum,    sicut  potest  1  cum  157; 

it  is  able  with  ,      •  •  .  „  .  .'  ' 

ihc  concourse   concursu    vel    luvamine   prime    cause.     Et     sic,    si    deus 

°''cause"^*^     potest  facere   me  causare  quodcunque  opus   ad  quantum- 35 

cunque    intensivum    gradum,     et    ego    possum    usque    ad 
In  so  far  as     •,,  ,  •        -,',     ,  o     "^-      •  • 

God  can  give    liium     gradum     in    illud    opus.    Stnccius    tamen   sumitur 

kls^possibfe    q^-^snJoque  potencia   pro  sufficiencia  quam  potens  habet; 
to  act.         sicut    dicitur    puerum    non    posse    in  actus   viriles  ante- 

How  far;'  .   .    ^  .  .       ^  , 

I  do  not  know;  quam   acquisiverit  potenciam   naturalem.   Si   vero  quera- 40 
''l"iows''       ^^^'  ^   "^^  usque  ad  quantum   potest  talis  potencia,   deum 
contestor    ego    ignoro    de    quacumque,    sed    bene    credo 


2.|.  niut«    B. 


»   - 


nnuL 


CAP.  VH.  LOGIGA.  i^-T 

quod   est   (.lare   terminum     quem    deus   si^tis   iioscit.     Ideo 
damus   nos   per   modum.   peticionis   vel  supposicionis   ter- 
mini    talis   potencie,    quis,    queso,     non   ignorat   gradum 
niagnitudinis,   intensionis,   vel  alterius  singularis  acciden- 
5  tis  subiecti?   Nec   est   cura   de  talibus  individuis  corrupti- 
bilibus,    cum    non    sit  sciencia    habitualis   de   illis  ut   de 
subiecto    prime    sciencie    propter    confusionem   et   recti- 
tudinem.    Ideo    iubent    populo    quiescere    a    talibus     ct 
intendere   utilibus. 
lo       Istis  ergo   premissis  plus  pro  fundamento  declaracionis  Thc  lorcg 
materie   quam   pro  fructu   sciencie    qui    e.xinde   P^tefecit '^"^['Jlj^t^^j ''^ve*^ 
pueris,    videndum    est    quomodo    regulariter    ponendum    ,    '-('rne  to 

^  .  .         .      ^  .^      .  ,  ,         .     ,.  thc  main  point, 

est  tales  potencias  terminari.   Et  quicquid   moderni  dixe-  and  afiiim  iliat 
rint,  videtur   michi  probabile   2™  sentencias  antiquorum,  ^^n 'n^jtcd ^bv*^  a*^ 
i5quod    respectu    cuiuscunque     potencie    terminabilis     est      ma.viminn : 

,  .  '^  ..,'...  .  .      V.  g.  that  thcrc 

dare    cuiuscunque    speciei   denominacionis   maximum   in  \-\ists  a 

quod   potest;   ut  est  dare  maximam  quantitatem   sub   qua  porsi^ble^for^^a^ 

homo    potest    esse,     rnaximum    gradum     quantitatis     et  '"''"'  ^-^'^c. 
cuiuscunque    alterius    accidentis    sibi    possibilis;    et    pro- 
20  porcionaliter   de   aliis   potenciis. 

Et    suppono    quod    ille    terminus   lua.viiniuu   dicat   su-  -p|,^.  ^^.^^^.^ 

premum      vel     excellentissimum     in     quod     potest     talis  mci.ximum 

.         T-.      1  1  1  1-1  1-  •        impivini;  tlic 

potencia.   Probatur  ex  hoc   regula :   quelibet  talis  potencia   higiicst  strctch 
dicitur  esse  maior,   que  cum  similibus  paribus  in  plus  po-  we  aftirm'ihis 
2T  test;  sed  cuiuscunque  talis  potencie  est  dare  maximum  gra-     because  the 

1  -i  -1  •    •  \i,    •  1  j  ^i  Tioi^s  anything 

dum  possibilem  ;  igitur  etc.  Maior  patet  ex  hoc  quod quelibet  is  able  to  do, 
talis  potencia  eo  est  magna  quo  in  magnum  potest;   ergo   p^owli^ls^^said  ■ 
est  eo  magis  magna   quo  in  magis  magnum  potest.   Aliter     ^9  be;  and 

°  ,.  '^  ?  ^  .    ^  ^  .  therc  is  a 

enim  non   diceretur   in  qua  proporcione  est  potencia  que  maximum  ot 

3oprecise   in   duplo   plus  potest   quam   A,    maior   quam   A.  "can''be^done' 
Sed   hic   dicitur   quod    non   est  dare   quantum    precise      it  may  bc 

potest,    et    per    idem    non    est   dare   precise   duplicatam  there  is'iio 

vel  in  quacunque   proporcione   racionali  proporcionatam  precise  limit 

,•,,  ,-.,•,!      ]       -1  •    ,  •        •      •  •      ,  -,  ,    '"  power,  and 

ad  lilam.   hed   iliud   videtur   michi    nimis   mirabiie   quod   ihereforc  our 
33  data  sit  potencia  finita   et   non   sit  dandus  gradus   mag- '^™P°[^,'°qJJ^"" 
nitudinis  sue.   Aliter   enim   foret   mirabiliter   magnum,   si      But  if  thc 

.    ,  .,  .  power  is 

nichil    posset    cognoscere    quam    magnum    ipsum    esset.      finite  it  is 
Ymmo,    per    exponentes    sequitur  quod     hoc    est  precise     the^Umit^^s' 

tam   maenum   sicut   ipsa   est;   et   per  idem  sequitur  quod        precise. 
<-"  i.  /         j.  i  j.  -pijj,  ^,gj.y 


meaning 


7,  8.  v^eti"»   B.  S.  plo  B.  21.  t'""  B.  26.  et  maximum  gra- 

dum  possibilem  pro  etc.  B.         32.  dupla™  B. 

2.  Ideo.  To  give  this,  sentence  a  reasonable  sense,  it  would 
be  necessary  to  supplv  too  many  words  wanting.  Perhaps  non 
is  superfluous.  At  anv   rate,  ihe  text  is  corrupt. 


i36  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VJI. 

ot  the         iila    potencia    potest    equari    alteri,     quod     possibile   est 

proves't'hat     alteram    et    ipsarn    precise    esse    equales,    cum     contra- 

two  things  can  Jiccionem   includit   equalia  non  esse   precise  equalia,   eo 

be  precisely  .    ^  .         ....... 

eqiial;  if  not,    quod    qualitas   consistit  omnino  indivisibili.   Et  per  idem, 

^ 'no^^equali^iv,'^  ^i    aliqua    potest    esse  dupla  vel  subdupla,    aut  in  qua- 3 
and  \i  a  power  cunque  alia   proporcione  ad  iilam,    tunc    stat  quod  ali- 

can  bc  doubied         .^      .  \       ^  ,    ,       ,  ,    ■,, 

or  haived,  it  is  quid   sit  precise    duplum   vel    subduplum   ad   illam;    nec 

exactlv  halt  ils  •  ,       ,  •  i       ,  .. 

double  and      magis     quam    duplum,    nec    mmus     quam     duplum,    est 

double  its  hait.  duplum.   Ideo  omne   duplum  ad  aliud  precise  est  duplum 

ad  idem.  Et  sic  invenies  de  quacunque  proporcione  lo 
racionali.  Si  enim  millecuplum  foret  duplum  ad  suum 
submillecuplum,  et  per  idem  esset  sesquialterum,  et 
equale;  et  omne  magnum  esset  sub  quocunque  gradu 
parvum,  quo  alia  esset  pars,  esset  parva:  quod  non  est 
opinabile.  i  .^ 

Every  power  is       Ouelibet   ergo   talis   potencia   est  precise  dupla  ad  eius 

as  great  as  tiie  ^.  '^  ,       ^,  ,       .  ^  f 

sum  of  its      medietatem   et   quadrupla   ad  eius  4""'';    et    sic    de   aliis 

'^"'  ^'         proporcionibus.     Et    per    idem    sine    dubio    est    precise 

II  can  dinimisli  t;anta  quantam   eius  partes  ipsam    constituunt.    Et    con- 

to  zero  and       ,  ^  •"  '  .  ... 

increase  again.  hmiatur  ex   hoc   quod   potencia,    cum   sit  debihs,   potest  20 

remitti  ad  non  gradum,  et  iterum  crescere;  vel  saltem 
if  the  power  of  subiectum  potest  intendi  vel  remitti  in  potencia.  Pono 
a  given  su-i)ec   gj-gQ  q^od  subiectum   intendatur  quousque  fuerit  in  4'" 


increases 


2  ■) 


nniformly  from  niaeis    potens;    et    sit  A   totum    temporis   per   quod   erit 
a  givcn  instant  .       '-^         ^  .  t  r         1 

loanother  until  in   duplo    potencius    quam     est   modo.    Et   sit   B   tantum 

tirn*es*as''       temporis   per  quod   erit   minus   quam    in   duplo  quam  est 
great,  then,     modo.   Talia   enim   teinpora  sunt   danda,    cum   iste   pro- 

when  exactlv  .  .  .         .       .^ 

half  the  time    posiciones  sint  prnnarie  signincantes;  A  est  plus  quam 
''^^n^ust^be'  '    ^^    duplo    potencius    quam    fuit   in   F  instanti,   et  A   est 

exactiy  twice  as  minus   quam    in   duplo   potencius  quam  fuit  in  F  instanti,  3o 
great  as  at  ^  .  .  .  .,  _. 

lirst.  manebunt     vere    m   suis   adequatis   temponbus.    Sit   ergo 

C   medium    instans    inter  |  illa    duo    tempora,    et    patet    B  72'' 

quod    in   C   erit    subiectum     precise    in   duplo   potencius 

quam    est   modo;   quia,   si    excederet,    tunc   non   esset  da- 

tum    tempus   totum    per   quod   subiectum    erit   plus  quam  35 

in   duplo   potencius.     Et   per   idem     si   deficeret   a   poten- 

cialitate  dupla,   non  esset  datum  tempus  totum  per  quod 

erit  minus  quam  in  duplo  potencius.    Nec  potest  dici  quod 

illa   tempora  non   erunt   inmediata,   quia  tunc   esset  dare 

medium   inter  contradictoria.   Relinquitur   ergo  quod   pro  40 

C  instanti   erit  precise  in  duplo  potencius  quam  est  modo. 


29.  ffup  B.  3i.  adcte  tibo  B. 


CAP.  VII.  F.OGICA.  i-''7 

Dicitur    quod    fortc    est    darc    quanta    est   quecunquc  ir  ii  bc  bbjcctcd 
potencla.    sed   non   cst   darc   quante   potcst.    Sed   contra,      powcr  has 
illud    est   primo   illud   quod   superius   taniiitur,   quod    po-    "^  magniiudc, 
tencia   non   dicitur  magna   quo   ad  molem,   sed   eo  maior    maximnm  ot' 

,  *  c>.  •  1-    -^  ^         ■  1         possiblc  cltect, 

?  potencia   quo   plus   potcst.   Sic   enim   dicit  potencia   rcJa- ^v^  rcmark  tliat, 
cioncm    ad    suum    potenciale,     iuxta    dicta.     Cum    ergo  po^^'^'-'^  liavui'; 

i^  .      '   .  .         c>     no  dimcnsioiis. 

potencia   capit   suam   magnitudinem   per  comparacionem  thcir  magnitudc 

ad   potcncialc   ct   non  nisi   ad   maximum,    sequitur  quod  niaximum  arc 

tunc,  data  magnitudine  respective  potencie,  dandum  esset       iJciuical. 

lomaximum   posse.   Ymmo   illud  posse  est  illa   potencia. 

Similitcr,   cum   posse  plus  vel   minus    sit   denominacio    A.^ain,  to  be 
,      ■      j-  ,.1  1  ,.  •  more  or  less 

consistens   m  latitudine,   cst  dare  gradus  et  proporcioncs  ^\^\^.^  implies  a 

in    illa    latitudine.    Et    pcr    consequens     est   dare   unum  certam  breadth 

'  .       ^  .  .  or  powcr ;  it  so, 

quod     precise    tantum    potest   sicut   illa  potcncia,    unum       there  are 

,  •         •        j       1  1  ^      •        j  dccrees  in  that 

i.Tqviod   precise  m   duplo   plus;    ct   sic    de  quacunque   pro-       breadth 
porcione:   et  stant  raciones    superius   facte.     Ut   ponatur  ^"'^ '*  ."^">,  ^''^ 

'  r  f  cxacllv  ihc 

quod  A  sit    in    quadruplo    plus    potens    quam    B   et  re-   doublc&c.  oi 

•^^    ^  •         ^       ^  •.-•.-   r>         ..      •.-         anothcr. 

mittatur  quousque  precise  tantum   possit   sicut  B;    ct  sit  jf  _\^  jour  timcs 
C  tempus    maximum    pcr    quod    poterit    in    duplo   plus     " ^  ^'^''loses' 
20  quam   B   et   D   tempus    per    quod    non   poterit  in  duplo       its  power 

1  r.  ^   ^  3     •  1-       •...-•..         •!!      uniformlv  uiitil 

plus    quam   B ;    patet     quod    in   medio   instant   inter  liia  boti,  arc-equai, 
precise   in   duplo   plus   poterit  A   quam   B.   Et  patet  iuxta     ''.''^",]^.^'|'^'|V 
superius    arguta,     cum     non    sit   latitudinem   dare  subito     the  time  is 

.    •  07  _  past    A  =  ^"  B 

acquisitam  vel  dcperditam,   quod  in   medio   instanti   pre- 
25  cise    poterit    in  duplo   plus  A   quam   B.    Sed,   iuxta   opi- 

nionem     adversam,     cst     dare     potencias     indefcctibiles. 

respectu   quarum    est   dare   maximum    in   quem   possunt. 

Et  cum   infinitum  modica  sunt,   sit  aliqua  potencia  talis:   It  is  admiitcd 

sequitur  quod   est  dare  potenciam  defectibilem  et  poten-     that^ccnain 
3o  ciam      indefectibilem    equales.      Ergo     sic     ut     est     Jare  *°',"'^" '^?  ^"'!'" 

T  .     ^         .  .  their  iitmost 

maximum     in     quod      potest    prima,    sic    et    de   reliqua.  limit:  but  there 
TVT  •  ^  •!  •!  11  .-         •  are  other  forccs 

INon    enim     est     possibile     quod.     duarum     potenciarum   that  are  equal 

equalium   quo   ad  posse,  una  plus    potest   quam   reliqua.  '°  them,^beins 

Nec    valet    dicere    illas     potencias     esse    incomparabilcs  genus,  thouKh 

35  propter  differenciam   corruptibilitatis   et  incorruptibilita-     ditterilig^bv 

tis,   quia   talia  sunt   propriissime   comparabilia:    ut  patet "'"^°'''"P''^^'"-^- 

.        .  .        .  .  .    r      .  present  or 

de    qualitatibus     et     quantitatibus     eiusdem    speciei    sic   absent,  which 

differentibus,   et   patet   de   quantitate  partis   celi  et  quan-     difference: 

titate     hominis,     quc    sunt    eiusdem    speciei,     et     tamen 

40  differunt      corruptibilitate      ct       incorruptibilitate.      ]sjec  ,"°'",'^°^/,.''''^ 
^  '  lencth  of  time 


3.   ca'  B.  26.    indebilis   B.  28.    tli?  B.  29.    dcbilcm    B. 

?o.  indcbilcm  15.  3(3.  ppiglTic. 


l38  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

dLiring  which    capiuiit  potencie  suam  magnitudinem  a   diuturnitate   tem- 

make^iieni^''' poi"um    per    que  possunt  esse,     quia   potencia  non   con- 

to  differ.       sistit   in   sucessionc,    quia   tunc   quelibet  defectibilis  foret 

infinitum    minor     [in]   defectibili,    cum    tamen    aliud    sit 

posse   ad    diuturnitatem   et    aliud   posse    quo  ad   maiori-  5 

tatem   causabilem. 

Nor  can  \vc         Similiter,    per    deducens    ad    impossibile,    patet    quod 

"mft  "'^fimu'^  '^ori   est  dare  terminum  negativum,   ut  communiter  signa- 

properly;  wiiat  j-m-.     quia    si    terminus    temporis    est,    tunc    non   potest 
cannot  be  done  '     t  _  J_  •,,  • 

is  not  the      esse  aJ   terminandum   potenciam,   cum  illa  potencia  non  lo 
'"^'can.^^  '"    potest  in   illud   quo  non  plus  illud  est   iinis  termini  illius 
A  stone  tliat    quam   quodlibet  aliud.    Ut,   si  non  possum   ferre  A  lapi- 

is  too  heavy  to  ^  ^  .'  '  .  .  ' 

be  carried"by    dem,    que    racio    quare    ille    plus     terminat     potenciam 
tiic  hm'k  of^my  rn^^'"'''   quam   quodlibet   reliquum    quod  non  possum  por- 
strength  than    tarc?     Non    enim    illud     potest     esse     signum     noscendiiS 

any  greater  .         '^  .  '^ 

weight,  unlcss  magnitudinem  potencie  mee,  quia  nemo  potest  cognos- 
'can^ lieveVbV  cere  quod  illud  sit  minimum  quod  non  possum,  cum 
known  —  tiic  j^q,-,   possum   tantum   nisi  sicut  possum.   Exponentes  enim 

lcast  weight  I  ^  .  .  '  ..  .    '  .    . 

cannot  carry:  talium    negativarum    sine  putacns   sunt  mcompossibiles. 

Tlie  proposition  .^  •  j  •  i-...  ..  »         •  i 

is  therefore     Sequitur    ergo    quod    proporcionaliter     ut    potencie     ad  20 

proved.        potencias,    sic   posse  potenciarum   habent  seadinvicem; 

illud  patebit  particularius  in  processu. 

Objections:  Sed    contra     iilud     arguitur     primo:     Aut    sequitur 

woulTdVs^tmv  quamlibet  potenciam   esse  activam,    cum   passiva  poten- 

ali  differcnce    (^j^    diflfert    ab    activa    in   hoc,    eo    quod   activa   eo  ipso2=^ 

between  active  '      .        ^   .  ^  . 

and  passivc     quod    potest    111    maius    potest    in     minus,     et    potencia 

"^^^*^''        passiva  econtra  eo  ipso  |  quo   potest  in   minus   potest  in  b  73* 
maius.    Sed    vix    2"''   illam    viam    est   dare   maximum   in 
quod   quecunque  potencia  potest. 

2.  It  wouid  Similiter,     quantumcunque     potencia     debilis    propor-  30 
"—  evcn  Sod^s'  cionatur    passo,     potest   melius   proporcionari   ab  extrin- 
omnipotence  —  ggj^Q.     er2o     nec     est     dare     per     maximam     potenciam 

to  be  limited  '  d  1  _  r 

by  somc       resistivam     in     quam     potest,     nec     maximum     gradum 
'^'bounds!'^      accionis    possibilis.   Sic   enim    ex   proporcione   equalitatis 

proveniret    motus,    vel    accio;    vel    aliter  unum   excedit35 
aliud    per    indivisibile,     et     deus    terminaretur    maximo 
iuvamento  quo  posset  iuvare  agens. 

3.  It  a  given         Similiter,   cum   facilius  sit   difficillimum   facere   parem 

power  can  '  .  '      . 

carry  a        per   minus    tempus   quam   per     maius    tempus,    sequitur 

maximum  of 


weight  for  a 


4.  iii  deest  B.  5.  a'"-,  B.  19.  pulac'.'    B. 

28.    Maiiis.    Therc    is    probably    a   .'^^cntence    missing    in    this 
paragraph,  somewhere  about  this  place. 


CAP.  All.  I.OGICA.  l39 

quod  si  potencia  dcbilis  facit  difticultalum  pcr  A  tcm-  ccitain  timcs, 
pus,  pcr  partem  illius  temporis  posset  facere  maiorem.  '  jouNc  Uuii^ 
Ymmo    nolencia    minor  sufHceret    ferre  tantam   diflicul-  ^^'^'^''f  dnnns 

'  .  .  .  .  Iiall  tliat  tiiiic, 

tatem   per  tempus   minus,    ct   illud   communiter   tani^itur  thc  quadnipic 
5  deportacione.   Et  per  idem   non   est  dare  maximum  tem-    qiiartci^iS:^';'; 
poris     per     quod     corruptibile     sufficit     durare:     et    sic  s»  tiicf'; '^  ii" 
universaliter     de     omiii     accione     quam     debile     sufticit 
ferre. 

Similiter    non    est    dare    maximam     quantitatem    sub   ';,,.  smailcft''* 
loqua    potest   esse   homo,     sicut  nec   maximam   parvitatem    man  possiblc 

^  '  '  I         -  ,  '■'^  impossiblc: 

sub    qua    potest     esse:     ergo     regula    talsa.     Antecedens  ihc  lirst  could 
patet    ex    hoc    quod,    signatis   2"^"*  hominibus,     quorum     ^^^tlmv^nor 
unus  sit  maximus  possibilis,   et  alius  minimus  possibilis,      c-ould  thc 

^  .  '  .  -^  .     '      second  losc 

neuter    sufficeret    ferre    aliquam    lesionem,    cum    maior     auv  part  of 

i5propter    quamlibet    tunsionem,    ab    ictu     vel    punccione  without^ccasin" 

desineret  esse;    et  minor  propter  quamlibet   ablacionem    '"^  ^"^  ^^  '^^'"'- 

partis  superflue  corrumperetur;   et  sic  esset  dare  ultimum 

instans   hominis   et   in  infinitum   debilem   hominem. 

Similiter      non      est      dare     maximam     multitudinem  5.  Thcrc  is  no 
1,-  ••1.....11  -o       maximum  v.  c. 

20  habituum     quos     quis     smiul    potest    habere;     quia  Sor    in  icarning; 

habens   illos    ipse,   esset   habilior  ad   ulterius  discendum.   the  morc  onc 

.  .  .         .  .  lcarns,  thc 

Ahter  enim  impediret  plenitudo  sciencie  Sortem  ad  quid-         morc 

•  1      ,•  1  ^      •  .^    1      1  •...  j      •     i:;     •       one  bccomcs 

quid   discendum   a   sensu;   et  sic   esset   habitus  de  mhni-   .,51^;  to  icarn. 

tum     facih     mobilis.    Et    ideni   argumentatur   de   cumulo 
23  mixtorum  que  possunt  per  homines  congregari,   de  gradu 

et   de   multitudine   caliditatis   vel  frigiditatis,   quos  potest 

homo   simul   habere.    Videtur   enim   quod,   sicut  non   est 

dare   difficillimam   penam   quod  potest  toUerari,    sic    nec 

in   maximum   gradum   quantitatum   nocivarum. 
3o       Similiter   de   potenciis   passivis,    videtur   quod   non   sit    6.  So  also  ot 

dare    minimum    quod    data    virtus   sufticit  videre;    tum ''^,*^n^j"„P°,u,^^"'' 

quia   infinitum    modicum  sufficit  cum  alio  confuse  videre,       visibic  is 
....  .  absurd. 

tum    quia,    visu    vidente   illud,   possunt   8   circumstancie        We  sec 

concurrentes    ad   visionem    vel   aliqua   illarum   meliorari,       cven^Uic^ 

35  et  per  consequens  videns  sufriceret  minus  videre.  Ymmo,  "^'""^'^'y  small. 

cum    non    sit   dare   remississitnutn   gradum  visionis,   nec 

acutissimum    pyramidem   radialis,    sequitur  quod   minus 

visibile    sufficeret    videns    confusius    et    sub    apparencia 

minoris    quantitatis  videre    aliquod  visibile.   Tales   quot- 

40  libet   evidencie   se  offerunt   deducendas  in  quibus  materie 

difficiles  possunt  introduci. 


1.  ditHcl""  B.  4,  5.   ta''    dcptacoc   15.         ;5.    tuo"B;  ib.    puccoc 


140  .lOHANNlS  WYCLIF  CAP.  VII. 

.4««)'er;'Not         -^^'    ^^'"'^   dicitur   sicLit   piius,    tcnendo   generaliter   par- 

only  is  tlicie  a  tem    affirmativam   in  talibus   dimensionibus,    ut  est    dare 
most  pertect  ^       .      .  .  '  . 

substance  of    pertectissimam    substanciam    que    potest    esse,    sicut    et 
substance^irL  q^^^lil-^^et    substantia    est    tain   perfecta   essencialiter  sicut 
perfect  as  it    potest    esse;    et    sic    est    dare    maximam    multitudinem  5 

can  be;  ,. 

there  is  a  punctorum  et  punctualium  que  possunt  esse,  sicut  patet 
poTs"ble'numbcr '^^  punctis  mundi  et  maximam  quamlibet  continuitatem 
of  pointsin  any  que  potest   esse;    ut    patet   de   corporeitate,    de    loco,    et 

continuous        ,        ,  .  t      t^  •  ,  ,       .      . 

body;         de   duracione   mundi.   Est  eciam   dare  velocissimum   mo- 
UieVdocTty  of  ^^"^'   accionem   et  passionem,    que  possunt  esse;    et   sic  lo 
movemefit,     generaliter  de  omnibus   aliis,  tam   simpliciter   quam    re- 

action  and  .    .  .  /  .    ^  /•. 

passion;       spectu    speciei.    Lst  enim   dare    maxmiam   multitudinem 

^Vt^oss^lc'^'^  hominum   qui   possunt,   simul  vel  successive,   esse;   et  sic 

mcn,  &c.       de    aliis    speciebus;    quia,    signata     minima    multitudine 

hominum    possibilium    que  non  potest   esse,   patet  quod  i5 
auferendo    unitatem     ab    illa    multitudine  foret  residuus 
numerus    maximus    sub    quo    homo   posset   esse.    Et  sic 
gencralitcr,    cum    omne    continuum     sit    compositum    ex 
non  quantis,  dato  numero  ncgativo,  patet  quod,  auferendo 
ab   illo   vel  vel  addendo   ad  illud  unum  indivisibile,  foret  20 
residuum    maximum    vel    minimum    respectu    talis    po- 
tencie. 
(if"o{ject/ons :       ^^   primum   dicitur   quod   impossibile   est  signare  rem 
i."Every  powcr  absolutam   quin   sit   potencie   active,    nam   posse  faciliter 

must  be  active,      ...  .  ^  .         . 

in  so  far  as    vinci    vel    corrumpi    non    attestatur    super    magnitudine  2.S 
dissolubimv  is  P^'-^"'^^^'   ^'^'^   super   impotencia    minoris  potencie;    quia 
impotcnce,"not  aliter  ad   omnem   punctum  mundi  infinitum  maena  foret 

power  in  tlic  .  •    /-    •  •         •  .  . 

form  that      potencia,     et    inhmtum     minoris     potencie     cuiuscunque 
disappcars.     corruptibilis  pars,   quam  ipsum  totum;   sicut  communiter 

argumentatur    quod   omne  |  corpus  sit  infinitum   potens  B  73'' 
racione   materie  sue  prime,   que  videtur  infinitum  potens 
passive;   quia   infinitum   passivior   quam   forma   vel   com- 
The  positum.     Potencia     ergo "   materie    prime    est     potencia 

potcntialitv  of  .  .  .         .        ^  .  '  ^    - 

primordi^al      passiva    denominacione    extrinseca,    et    est    nnita,     cum 
"extrinsica°lV^  ^^erminatur  ad   maximum  in  quod  potest;   quia  capacitate  35 

ssive;  and  as  eius   repleta,   sive   forma   substanciali  sive  forma  acciden- 
it  cannot        ^    ,.  ^  '  ,       ,  .  .  .,,. 

receive  one     tali,    non    potest  ulterius  recipere  rormam  illius  racionis, 

it *li™another,  ^tante    illa,    quia     recipiens    oportet    denudari   a   natura 
its  power  has  rei   recepte,   Unde,   si   aliquod   subiectum   haberet  secun- 

a  maxmium        ,  ,  .  ... 

—  themaximum  dum    ultimum    sue    capacitatis    rormam     mnatam,     non^o 
°that'^it*can'     reciperet   super  illam   formam   eiusdem   racionis. 


pa 


receivc. 


3.  fa"'  =  tiguram?  B.  19.  rnb»   ne^°  B.  .34.  infniita  B. 


CAP.  VJI.  I.OGICA.  141 

Et  hinc   est   quod   intellectus  non  habet  species  inna-  Digrcssion  on 
,  .       .  .    ,  .    -        ,,  thc  forms 

tas  eiusaem    racionis   cum   speciebus   quas     recipit.     INec     rcceived  by 

materia   prima   formas  substanciales,   nec   primum   oi'8!i- scnle -^i^f  either 
num   sensus   recipit   species   ducenfes   in  distinctam   noti-       liad  any 

...  ...  ,       'iniiate'  torms, 

.->  ciam    quautatis    sensus    conrormis    gradus     cum     gradu  ii,cv  would  be 
quantitatis    sui    organi ;    sicut    supposuerunt    philosophi    l"cc^^n"^°,L 
tanquam   per  se  notum.    Sicut    enim   subiectum   hahens         others. 
2'"   ultimum   sue  capacitatis   tbrmam    quamcunque^    non 
recipit  super   illa  novam    consimilis  racionis;   sic  subiec-     irn>?rpc«fnn= 
lotum  cognitum,   i.  e.   animal  secundum  partem  corpoream        become 

.*".,..  .    .  .  •      •!•  contiised  wiien 

non  gignit  distinctam  noticiam  per  recepcionem  similitu-  the  organs  are 
dinis  ab   aliquo  simillimo,   sed  confunditur  noticia  sensus   ^:^^;,^'™"/-^ 

T  -  ^      ^  ^  impreshCu  in 

per    notabilem    fixionem    speciei    in    suo   primo   organo  one  particnlar 

.  .  ,         .  wav. 

extranei  accidentis. 

i5       Prima   pars   patet   de   racione,   cum   recipiens  formam    Both  reason 
,       .  11-^  -.    .  •  •    ..  ..  and  e.xperiment 

ulteriorem    non   habuit    capacitatem   pnus    saciatam;    et  teach  us  this. 

2'^  pars  patet   experimento,    quo   scimus    visum  non   110-      s^bfec^t'o\' 
scere   dyaphanum  quale   est  in    xpo  elayde,   que  est   pri-        vision, 

\f  y  S^  ^       ^    ^       .    .       ^  .         hearing  &c. 

mum   subiectum   visus;    nec    auditu   sonus   percipitur  in   rnusj  be  quite 
20  crystallo     connaturalis    aeris    in    miringa;     nec     olfactu,   ^"^'^  ua^Jl^y^"" 
gustu,  vel  tactu  qualitatis  connaturalis  primi  sui  subiecti:      perceptible 

^  '  ^     .    .  f.  ,  bv  those 

ut  tactu  non   percipitur   distincte   qualitas  sub  lilo  gradu        senses. 

sub    quo   est  organum   sensus   tactus.    Sensus  autem   in- 

teriores    sunt    multiplicate    per    organa  spiritualia,    quia 

25  per  sensus   alentes,    et  tamen  non  illis    distincte   cogno- 

scuntur  quantitates  sui  organi.   Et    3^    pars  patet   ex  hoc    .^*  "°V  ''"■''^ 
"  .  .  ....       sight,  hearing, 

quod    intritus  vel  habens  fortem   impressionem   visibihs,     '     taste 
confuse  iudicat  de  aliis  visibilibus;  habens  tinnitum  auris,    ^^^w  ^j.^  ^p^ 
vel    forte    sonum     extraneum,     permixtim     discernit     de       to  judge 

'      '  .  .  wrongiv  ot 

3oaliis:    et   sic   de   habente  fetorem   narium,    de   ethico,   de  their 

11  •     ,-  /    ^     I-  1     •    -^       ^      \         ]         ..I  •  impressions. 

habente  gustum  intectum  (ut  tebncitantes);  de  ethico  "^ 
non  percipiente  propriam  inanicionem  propter  calorem 
occupantem  diutine  nervos  tactus;  et  conformiter  stupe- 
scunt  sensus  propter  fortem  sensibiHs  extranei  impressio- 
35  nem.  Ymmo  ymaginativa  in  sompnis  movetur  ad  appre- 
hendendum  secundum  impressionem  humoris  com- 
plexionati;  ut  liielancolici  sompniant  de  nigris;  et  sic  de 
aliis,   sine   hoc   quod   species  primo   recepte  sint  in  sensu 


10.  al  B.  12.   Qfu'"  B.  iS.  xo  above  xpo  B.  24.  fpuaiia  B. 

25.  ales  B.  27.  itr'tiis  B.  yi.  lanico  B.  3('),  3~.  coplexioti  B. 

iS.  Xpo  elayde.  Of  xpo  I  can  make  nothing;  but  elayde 
seems  to  stand  for  hyaloide,  the  vitreous  humour;  which  vvould 
very  well  agree  with  the  sense. 


142  JOHANNIS   WYCLIF  CAP.  Vll. 

This  pioves     particulari.    Et    per  illam   consideracionem   probatur  in- 

that  intellect,     ^    u      ^  •      ru    ..         ..■       i--       ^ 

which         tellectus     cuiuslibet  entis   distincte    perceptivus    non  esse 

pei-ceives  ali    oreanicus,    In   quibus  omnibus  patet  quod,   data  capaci- 
beings  ^  ^  .  .  ^  ^ 

distinctly,  has    tate,    danda   est    maxima   multitudo    forme  quoad  partes 

no  organ;  and  ^-^    ^-  ^  i     j-  •  •  •  - 

that  whefevcr   quantitativas  et  quoad   diversas   species;    maxnna  eciam  ? 
there  is  a      intensio   et   maxima   diuturnitas   temporis   per  quod   ma- 

receptive  .  .  .  .  . 

faciilty  there  is  teria  prima   potest  taliter  transmutari.    Ideo   materia  est 

a  maximum  ot  •,  ^         ■        n    -^         c     i  u^  ..  i 

reception,      omnimode    potencie    nnite.    Sed  non   obest  partem   plus 
both  as  to      gggg  passivam   suo   toto. 

number  and  '^ 

intensity  of  the       Redeundo   ergo  ad  propositum,   dicitur  quod  non  bene  lo 

torms  received.    ....  "^  . 

Return  to  the    distinguitur     potencia     activa    a     potencia     passiva     per 
,'?'*'". ^"'''^?'-   differenciam   recitatam.    Sed   potencia    activa    est    forma 

the  distinction  .  .  . 

between  active  qua   substancia   est  formaliter  activa.   Et  potencia  passiva 

and  passive  r  i  •  ,-  i-  •  t^         i- 

powei-  is  at     ^st   rorma  qua   substancia   est  rormaliter  passiva.   Et  taiis 
tauit.  Whether  yQ^^,-^P     habitudo    ad     agendum    vel    paciendum.    Notai3 

active  or  ...  . 

passive,  the  tainen  quod   in  omni   obiecto   quo   substancia    est   possi- 

power  is  in  ,  ...  ^  ,       .     ,  ^     _      i 

any  case  a  bilis,   potest  agere   et  econtra;   ut  lortis  homo  potest  plus 

form.  pjjjj   laborando    quam   datus   debilior,   et   idem   homo  qui 

The  strongcr  a  ^  "  .  .      '  .  .   .    ?  . 

man  is  the      potest    oculo    plus    diaphano    recipere    speciem   visibilis 

more  work  hc         ^      .^       ,  .  .  ,  .  .  ,  ir   ^ 

can  sutfer.     potest   plus   active  videre  ipsum  idem.    Virtus  enim  visiva  20 

Sight  15  active  gg,-  ^^^^^   activa  quam   passiva,   sicut  materia  prima  habet 

and  passive  at  .  ^  ^        .       '  .  ' 

once.  accionem   manentem;    raciones  autem   illarum   potencia- 

The  essence  ot  .  .  •  r  r^  u   ..        ..• 

thesc  powers  is  rum,    sicut    et  ipse   potencie,    lormaiiter    et     abstractive 
identical,  but   intellecte,    distincuuntur,     quamvis   essencia     sit    eadem : 

the  point  ot  .  ^  . 

view  from      multe    ergo    sunt    potencie    active    que,    si    possunt     in2.3 

which  thev  .  .  .  ^         •  ■  j        j-  ..         • 

ansidefed  minus  possunt  in   maius,   ut  potencia  videndi,    potencia 


are  cor 


is  difterent.  transmutandi ;  et  sic  de  multis  similibus.  Est  enim  dare 
And  as  a  ract, 

the  world  is  maximum  quod  quis  potest  videre,  ut  patet  de  mundo; 
the  maximum      ^  .  ,       ,  ^      ^       i^  1      .  r>       » 

of  our  sight,    ^t    maximum   quod   alteratum   potest    alterare  |  ut   mun-    B  74* 
and  aiso  ot  our  j^j^-,  yg|  gj^g  materiam  2'"  partem.   Est  eciam   dare  poten- ?o 

power  ot  .  .  ...  .  . 

prodiicing      ciam  passivam   que,   si   potest  in   maius,   potest  in  minus; 

cung'--        ut  potencia  portandi,   potencia  recipiendi,   et  sic  de  multis 

aliis.     Non    ergo   in    hoc   dicuntur   potencie   supra   dicte. 

There  must  bc       Ad    2'"   dicitur   quod   est   dare  optimam  applicacionem 
some  iimit  —  •■•i-  •  •  -i-ii  ..•o- 

ihough        possibilium,    et    maximum   luvamen   possibiie  ab   extnn- 3.t 
iiiii^nown       seco,     quod    nobis    vanum     est    venari    sive     supponere. 

1(1   us  —  '       n  ... 

to  the  aid      Utrum   autem   possibile  sit  porcos   volare,   muscas   arare, 
power  of  any    ^t   plumbum    natare,   cum   iuvamine  extrinseco,   [estj   al- 

crcature.        tcrius    necocii.    Talia    enim    creduntur   deo   valde   possi- 

\\  hetlier,  v.  g.      ,  .  '^       .  .  .  ' 

pigs  can  Hy     hilia    2'^^    acciones     quas    nostri    vocant     miracula.     Non  40 
miracLilouslV,     ^  ^      ^       ,  i-  t       1       •  i  •    ..   ir         „         „1 

is  hiit  a  smaii   tamcn     potest     |racerej     lapidem     posse     intelligere     vel 

thing; 

12.    dm    li.  16.    ab'"    \',.  27.    trns'"'    ]'>.  3-    fyiiippoe    P.. 

38.  est  Jeest  B.  m-  facerc  deest  ]i. 


CAP.  VII.  LOGICA.  143 

sentire:     et    sic    de     accionibus    appropriatis    speciebus.    on  ihc  other 

Suspendere   tamen  nisum   gravis  ad  inferius  vel  levis   ad  couid  not  maUc 

superius;   vel  iuvare   nisum   porci   plumbati  ad  volandum    ;>  ^i'"ii^ 'iii"'>' 

in   aere,   vel   musce   trahentis   quodlibet   trahihile   videtur 

3  deo    satis  facile.    NuUum   tamen   istorum   suflicit   in   ista      Wc  admit 

de   sui   natura;    sed   si   deus  potest    ista  luvarc  ad   taha,  but  there  musi 

tunc    est    dare   maximum    trradum     iuvaminis   deo   possi-  ^^  '1  li'Y'i /^veii 

.      .  .         'o  tnat. 

hilem    et   maximuip.   gradum    motus  vel  accionis  cum  tali  In  everv  action. 
,    •       ,.,         ■"     ^  •  j  ,  botli  tlie  First 

concursu    dei.    Nec    est    ymaginandum     quod    una   pars  cause  and  tiie 
loaccionis   tribuatur  deo   et  alia  pars    intensiva  vel  exten-  second  causes 

/  .  work  together. 

siva  agenti;    sed   tota    accio   tribuenda   est  utrique^    cum 

nullum   tale   agens   2™   potest  sine   deo   iuvante  et  agente 

communiter  totam   accionem,   quidquid   agere. 

Nec    sequitur    ex    isto    quodlibet    esse    tante  potencie  This  does  not 
-.^,.,         ^.  ■  ,         •  ^^.  prove  that  all 

i^sicut   ahud,     etsi   possit  cum   deo   luvante  tantum   agere,     things  have 

quia   non   habet  in  se  tantam  potenciam  vel  sufficienciam    ^l"'"'  "^'^^-^'. 

~  .  i^  .  .  power ;  tor  (jod, 

ad   sic   agendum.   sed   hoc  potest  potencia  activa.   Essen-     maldng  one 

•    ,  •  .  .  ,  .  heins  to  do 

ciahter    tamen    quantum    potest    quicquid   cum   luvante,    more  than  it 
tantum   potest.    Et  si   amplietur  potencia    ad  posse  logi-        "^f".  h°. 
20  cum,    tunc    conceditur    quod    tantam    potenciam    habet     givesitan 

,,•■     ^     ^    ,  •       ..        r  j  j  ..      -^       augmentation 

quodhbet    tale    agens    sicut    aliquod,    sed    non    est     ita      of  power. 

sufticiens  nec  ita  activum  vel  passivum,   quia  isti  termini  ^^  ^''^  "|^^"  ^y 

^  .  '    ^  'power    mere 

dicunt  disposicionem   actualem  potentis.   Unde  deus  con-       absolute 

,  ^    ,.  ..      „n    •    f       ]•..     -u-  possibilitv,  one 

currens   miraculose   cum   tali   agente   2°  inrundit  sibi  po-    may  have  as 

s.Ttenciam,   quia   aliter  non   aeeret  totam    accionem.    Ideo       much  as 

"     T  .    .  c>  ...  another;  but 

creditur  non  esse  possibile  deum  sic  insoliter  agere,  this  is  not  the 
nisi  adaugeat  potenciam  cause  cum  qua  concurrit.  Non  sigmfica^ti^on  ot 
enim    potest    concurrere    ex  equo    ut    unus   homo    iuvat    .  t'ie  '^^ord. 

^  .  .  "  .  And  tlius,  tor 

alium     sine    augmentacione     sue     potencie;     et     credere      or.e  being, 
?o  Quod   taHs   potencie  sit   absolutum   qviod   per  se  esse  po-  another  in  act, 
test,   quamvis   sit   qualitas,   non   est  sani   capitis.  !^*  power  must 

'    T    .  .    .         T  '  ^  _  .     be  increased  b.v 

Uiterius  dicitur  quod  stat  unum  excedere  ahud  mi-  the  heip  ot  " 
nima  proporcione  maioris  inequalitatis;  et  per  consequens  There  is  both 
minus   habet  se  ad   maius   in  maxima  proporcione  mino-  :'  g'"eatest  and 

t       r  _  a  least  possih.e 

35  ris    inequaUtatis.    Est     ergo    dare    motum    velocissimum      inequality 

.,  •,  ^  ^  ^.  ,  ,  •  ,  betweeri 

possibilem,  ut  motum  equivocalem,  vel  cuiuscunque  quod     two  things; 

in  quolibet  linstanti]  oppositi  motus  acquirit  unum  indivi-  ^""^    ., 

^  l  '      tt' "1  consequentlv 

sibile  materie  motus  2^^  eius  indivisibile.  Et  quando  suppo-  the  most  rapid 

r-    -,     ■     ,^     ■  1       •        •  L^^i^       •  movement 

nitur    motum     [inj    inhnitum     velocitari    ex    subtihacione       possible, 

sudden  or 


18.  quod  quantum  I'.  10.  20.  lo":   i^.  28.  bonus  B.  3r.  q"  B. 

j6.  eq'voc'    B.  3j.   instanti   deest.  38.    me    B.  3o.  in  deest ; 

ib.    velo''    B. 


144  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

infin^tely  rapi^d  cione  medii,  vel   capitur  hoc  ex  dicto,   sicut  fecit  Aristo- 

either  not      teles,  vel  supponitur  impossibile,    gracia  argumenti.   Po- 

magnftude,  or  test    enim    aliquid    subito    moveri     et    multiplicari     per 

'.^  '."^P.?^/'^'^j  quotlibet    loca,    sed  nuUum    tale    subitum   est  maenum, 

of  movement    sic    nec    aliquod    indivisibile   est  quantum.    Posito   ergo  5 

in  vacuo,  in  .  ........  ,  ...     ° 

which  there     vacuo,   per  summum   impossibile,    smipliciter  mobilietur 
would  be  a     successivo   motu  in  illo   motu  naturalissimo  2™  ultimum 

SUCCCSS1V6 

change  of  place,  sui  appetitus,   pro   quolibet  instanti   acquirendo  quolibet 

but  rapid  in        •         ....   .,  -,.      .^  ....    .... 

the  highest     ^ius   mdivisibili  situm   indivisibilem. 
''iTu^^belsked        ^^  ^^   ponitur    partes    eius   laterales  non  resistere  toti  lo 
what  cause     (sicut     tamen     communiter     ponitur,     proper     appetitus 

could  produce    ^  ,.  .  .      .      '      \       ^        .     ^^     . 

such  a         earum   per  Imeam   rectam    Drevissimam) ;    et  si   quentur 
to°be"answered  ^^   proporcione   ex  qua  talis   motus    causaretur ;    dicitur 

that  there      quod    proporcio    ex    qua    talis    motus   causatur   non   est 
would  be  •   •        ,         -^  ^  cn    ■         ■  •  1  ,  - 

present  only    "isi  ydoneitas    vel    surhciencia    moventis    ad   movendumir 

the  aptitude  of  i-nobile.   Unde  in   motibus  quodammodo  violentis  vocatur 
the  motive  .  ...  .       . 

power.        proporcio   maioris   inequalitatis,   maior  vdoneitas  moven- 

In  movemenis    ^-  j  ^  ..■.,., 

tliat  are  violent,  tis  ad  motum  quam  est  resistive  ad  impediendum. 
^'"©'^onon^ol'  U"^^^'  quamvis  minus  potens  agat  in  magis  potens, 
greater  or  less  propter    bonitatem    applicacionis,     propter    iuvamentum  oq 

inequalitv  ._   •  ,  ,.„.  ■  .  .        " 

between  the     extrmsecum,   vel  propter  dinormitatem    passi^    potencia- 
'^'otor'^and  \he  ^"^^^~^j   '^^^^  aliam  talem  causam,  non  tamen  ex  proporcione 

resistance  of    minoris    inequalitatis  1  provenit    motus,    sed   ex   propor-  r  --V' 
the  thing  .  .      ?     .  .\/  .  '  .      .  -j^  .  ^    .      °  ^4 

moved;        cione   maioris  inequalitatis,   que   est    maioris  sufhciencie 

and  the  greater  nioventis    ad   movendum   quam    est    resistencie   ad   resi-  23 
the  inequahty,  " 

the  more  "     Stendum. 
considerablc  ai"  ,.  »  ^  ^         i 

the  movement        -^"1   autem    sunt  motus  pure  naturales,   qui   causantur 

's-  ex  proporcione   maioris   inequalitatis,   que  est  dominium 

also  natural     moventis  super   motum,   sine   eiiis  reclamacione  vel  pro- 

movements,  ini-,-.  -ni-..  •  ■         ^  i 

which  the  thing  "^ibicione.     1  aliter    ennn   proporcionatur    motor  celorum  3o 
movcd  does     j^j   quascunque   partes   eorum   motas;    et  taliter  propor- 

not  rcsist,  but      .      ^  .  '^  .  .  .  .       . 

the  infiuence     cionatur    anima    corpori.     Sed   in    multis   proporcionibus 
of  the  motor     •   ^-  ^     ,  ,  •  . 

may  be  greater  istis  non   est   dare   excedcns   etexcessum:    sicut  in   pro- 

or  less :  as  in  ... 

thc  movemenl 


porcionibus    quantitatum.    Nec    sunt    ille     proporciones 


ot  the  heavens.  racionales ;      ideo     non     abutitur      terminis     qui      vocat  35 

But  it  is  often 

impossible  to 

say  by-  how 

much  such  an 

I.  ca''  B.  i(|.  motum  B.  21,   22.    pnz-f    1'.  28.  dni"  B. 

34.  quf"  B. 

1.  Velocitari.  Aristotle  demonstrates  as  follows  the  non- 
existence  of  a  vacuum:  If  the  resistance  of  the  medium  in 
which  a  given  body  moves  is  halved,  quartered,  &c.  thc  velo- 
city  miist  be  doubled,  quadruplcd,  and  so  on:  thus  a  vacuum 
being  absolutely  unresisling,  movement  would  be  intinitely 
rapid. 


CAP.  Vll.  LOGICA.  145 

proporcioncs  (qua.s   motus   consequitur)  ncc  proporcioncs   inilucitcc  may 

maioris   inequalitatis  nec   proporcioncs    minoris  inequali-    ]css'-^'ind  so 

tatis,   Sed   una  proporcio  est  2'''  vel  quomodolibet  maona  ^'"-"•^'r 

.      '       '  .  ^  .  '^  .        propoi'tioiis 

ad    aliam,    sme    hoc    quod    ista    proporcionata    proprie  miglit  even  bc 
3  comparentur.     Quis,     queso,    scit    signare  proporcionem      ncithc"  of 
^iam   maioris   orbis     ad    eius    partem,    vel  fundare   illam  S'c;'tcr  nor  of 

...       -,  .  lcss  incqualitv. 

proporcionem  in  fundamento  debito  .'*  Unde  est  ordma-  \Vc  can  indecd 
tum  quod  intelligencia  proporcionetur  uni  parti  orbis  „ot'^p^o'v,  tbat 
ad   movendum  illam  certo  gradu  motus?  quem   ex  suppo-  />  g.icatcr  oib 

.    .  '.^  .     '  '  '        lias  inHiicncc  on 

10  sicione    mensuramus    termino  numerali,   ut   2   vel   ut   4.  thc  movemcnt 

Sed   quod   illa  proporcio  sit  2^^   vel   alia   numeralis,   non  "asa^toi!"' 

est    docibile.  The  prcscnt 
1        ■                         1   •                                                  111-  question 

Ulterius,   pro   ultimo   verbo   nota  quod  solum  loquimur    conccrns  ihc 
pro   presenti   de   iuvamento  quod   deus  potest  naturaliter  J\[.q^  naturailv 
i3vel  ordinate   2"^   possibilitatem  cursus  naturalis  facere,   et  and  ordinatcly 

'  r  1  •  1  to  His  creaturcs, 

non  de  iUo  quod  deus   potest  facere  de  potencia   absoluta.  not  that  which 
Sed     revera     illud    verbum    non    solvit,     cuni     quicquid  absol'utciv"givc. 
deus    potest    facere    cum    agente    2°,    potest  facere    dc      Hut  thcrc 
communi    cursu    nature,     et   de    naturalitate    agentis   2'.  real  distinction 
2oYmmo,   iuxta   dicta,    deus  nichil    potest    facere     de    po-       ahsohitc 
tencia  absoluta,    nisi   quod   potest   de   potencia  ordinata:    '''"'^  ordmaic 

.  power. 

quia    quotquot     miracula     deus     potest     facere,      potest     If  God  can 
ipse    ordinare    potenciam    ad   illa  faciendum.    Ideo  stul-  ^^^miraclc^" 
tissimum    est    verbum    modernorum    quo    dicitur   deum     absolutely, 
2?  non    posse     de    lege  vel  potencia    ordinata  talia  lacare;      can  bc  an 
quia    si     intelligunt    quod    repugnat    isti   ordinacioni   et  for 'th^J^^niirrdc 
leei  qua   deus   voluit   eternaliter    universitatem   ordinare,  ^°J"^  wrought. 

•!!•   1     •       I       j^        ■      •  r  1  ]  r     1     ^°  ^^y  *'iat 

certum   est  illi   legi  vel  ordmacioni  [repugnarej  quod  [ne]  such  and  such 

quicquam    boni    fiat   preter   illud    quod   fit  vel   fiet,    cum    a^^ains^t^^God^s 

3o  eternaliter  ordinavit   quod   solum   ista  vel  aliqua  illorum  o''?'"^''^  P*^"'^''' 

_        •    •         !!•  1  1       •  !•  -n  cither  meaiis 

lient.   Et  si   inteuigunt   de  parte   legis  ordtnate,   illa  esset       that  it  is 
explicanda,   sicut  repugnancia  illius   ad   illud   quod   deus '^e°"J'„^,'|-'i.[°  o',^ 
potest    facere.    Et    non    assignabitur  repugnancia;    quia    what  is  and 
talem  contingit  assignare  inter  aliam  partem  ordinacionis      or  that  it 
35  dei   et  potenciam   cuiuscunque  preter  illud  quod  de  facto    to^somethhi" 
erit.    Dicendum    ereo     est    de     talibus,    utrum    potencia  _,"i'^l  God  can 

,.  .       .  .         ,  „.  ,  .     do:  in  thc  hrst 

eorum   repugnat  ordinacioni   dei  vel  non.   Si  ergo  loqui-  case  the  act  is 
mur   de   potencia   que  potest   esse  ordinata,   a   qua    talia  ^^'^''se^^ond,  no 

possunt  fieri,  tunc  certum  est  quod  nichil  potest  facere  such  opposition 
'  .   .  '    .  .  ^  ^  can  be  proved. 

40  nisi   de  potencia  ordinata.  So  God  can 

■'do  nothing  but 

by  His  ordinatc 

power. 

8.  mf^'^  pporcoct"^  B.  17.   rcna'  B.  28.    rcpugnarc   deest ;  ib. 

ne  deest  13. 

10 


146  JOHANNIS  WYCLIF  CAl".  VII. 

Spcaldng,  Supposito   ergo   quod   loquamur   de  posse  dei  relativo, 

'  lauer'power,"^  ponente  possibilitatem  factibilis^  tunc  videtur  valde  in- 
ihcre  rnust  be    consonum    quod   non   sit   dare   quam    causativus   sit   deus 

limit  to  it.  alicuius  causabilis.  Posita  enim  sua  causabilitate,  oportet 
is^a^limirio     ponere    causabilitatem     causabilis     sibi    parem;     quibus  5 

causahilitv,     datis,   oportet   dare   maximum   in   quacunque  specie  pro- 

there  must  also  .       .  t  t  1  1 

be  a  limit  to    duccionis   quod   deus  potest   producere;     sicut    patet    ex 
'^^nd"\he'reforc' ^"P^i'!'-'^    deductis.    Nam    causativitas   est   eo   maior  quo 

there  is  a  piyg  potest;  ergo,  data  maxima  causativitate  vel  causa- 
maxmium  in     '      .      ^  , 

both  cases.      bilitate^   est   dare   quante  ad  maximum  deus  potest  active  10 

indefinkely  able  causare,   et   quante   causabile  potest  passive   causari. 

to  create,  we        Similiter,    si    cuiuslibet    speciei    effectus    sit   deus   in- 
should  have  to    ,    .  .  '^  , 

adrnit  an       hnitum   causativus,   tunc  necessario   est  vacuum  undique 

vacuum,        infinitum;   quia   si   versus   aliquam    differenciam  termina- 

because  beyond  i-etur,   tunc   extra   eius   terminum   deus   posset  producere  i3 

Ihe  Iimits  of  '  r  1 

this  world,  God  mundum,     cum     non  posset   producere   mundum   nisi   in 

'^""still.      ^    vacuo.   Sequitur:    si   vacuum   potest   esse,   necessario   est 

Tliis  '^;^'^"""''   vacuum     undique    infinitum.    Et    quod    illud    sit   passive 
would  be  .  .  ^  ' 

nccessary,  and  susceptivum    corporis     plus    quam   deus   est   productivus 
rcceive^bo^dies  caret  omni   apparencia.   Si   ergo   ipsum   potest   suscipere  20 
than  God  to     tantum    corpus    sicut  ipsum   est,    tunc   deus  potest  pro- 

produce  them;  ^  r  7  f  t^ 

unless  we  ducere  tantum  corpus.  Sed  non  dabitur  quod  ipsum  est 
^G^oTcoiiid'     tante   susceptivum  quante  est,   nec   quod  [pars]  suscipiens 

creatc  a  world  §^3   gjt    pgi-    totum    tanta     precise    quantum    est   totum, 
as  large  as  this      .    .  .  '  .  .  .  ^  ' 

vacuum;       nisi  ipsum    possit   suscipere  precise   tantum  corpus   quan- 25 
it  would  aeain   »„„..•  »  •    • 

be  coeternal      ^^^^    ^^t    ipsum    termmis. 

with  God,  not        Similiter,    cum    illud   vacuum    sit   a   deo,   et   tam    utile 
to  be  .    .  '  ' 

annihilated  or  sibi   quod   non  posset   producere   mundura  sine  illo  dato, 

changed  in  anv        ..,.],.  •  ...  •  ,1 

way.       "  patet    quod    est    necessano    coeternum,    sic    quod   deus 
And  God  could  non    posset    ipsum    annichilare,    vel  unam   partem   eius  So 

not  accelerate  .  '^  .  .  ^ 

to  an  infinite    cum   alia   coextendere.   Si   enim   posset,   tunc  non  requi- 

degree  the  -..  •    •  1  ,.    . 

spced  of  the    ritur  vacuum   recipiens   rem   corpoream,    |  ut  dicitur,    et   B  73" 
world ;  because  tunc    sine    dubio    deus    non    infinitum    velociter    posset 

all  movement  .  .  '' 

supposcs  a  new  movere   mundum   versus  occidens,   ut  communiter  conce- 

accident  (of       ,•..  ,  •  ^  •  ■      r  i-  i- 

position)       ditur   quod  omnis   motus  successivus  ponit   formaliter  ali-3D 

.succcssively     quod   accidens   aquisitum  mobili,   et  aliquod  deperditum: 

gained  and  lost;  ^    .  .  ^  '  n  r  ' 

but  here  there  quia   aliter  non   est    fingenda   causa  quare    mundus  tam 

succession  at    infinitum   velociter  movetur  versus   omnem  differenciam, 
all. 

12.  etfcus  B.  23.  pars  deest  B.  26.  t'*  B.  36.  acci*'"*   B. 

38.  dr<^  B. 

19.  riiif.  qiiam.  Bccati^c  tlic  vaciuim  would  be  aclually  In- 
hnitc;  aml  ("lod,  however  abic  lo  crealc  new  workls,  woiild 
ncver  fiH  it  up  successively. 


CAP.  VII.  I.OGICA.  147 

co  quod  nuUum  ens  tbrct  aquisitum  mundo,  si  (.ic" 
possibili  sic  moverctur,  quia  iam  aquiritur;  ct  sic  dc 
dcperdito. 

Ponendo    ergo    vacuum,     ut    nostri    senciunt,   oportet     To  posit  a 

■  £•  ^  ^    vacumn  is  to 

5  ponere  ipsum   esse  ens   positivum,   specincans   motum  et    pogit  jt  as  a 

eius   accidencia.   Si   ertio   vacuum    sit   tante  permanencie     '"^'''  •'^'"S' 

"  .  .  ^  nay  as  a 

et  necessitatis,    patet    ex    racione  substancie   quod   esset  suhstancc;  and 

,  .  ■  ..^  1JC-]  jL         vct  it  is  useless  : 

substancia,    eciam    ordinata    valde.    Sed    quomodo   noc,  joi.  „0  one  part 
si,    infmitum    multas    et   macnas   partes   eius   aulerendo,        "*  ''  '** 

■  .  :    .  ncccssarv. 

10  residuum ,  sufficeret?  ideo  est  servicium  ad  quod  totum 
deservit.  Frustratorium  ergo  esset  vacuum  ad  omne  eius 
punctum,  et  huic  sine  duhio  non  esset  a  deo  bono  con- 
servatum. 

Similiter,  iuxta  modernos  ponentes  potenciam  terminavi   Tiic  modcrns 

,      ■  1     •    ^     -^  1  ..      4.     1  i  admit  tliat  God 

u-iexclusive   ad    inhnitum    quod   non   potest   deus_,    non   tan-      can  do  all 

tum   potest  producere   quantum   potest,   cum   non  potest  tlimp,  excepi 

i  r  ~i  t-  ■>  i  create  wliat  i> 

cognoscere   quantum  potest  producere,  et  per  consequens       intinitc; 
non    potest    cognoscere    quam    potens    precise   ad   quid-   jo 'mo'i\;  thali 
quam    producendum    sit,    et    per    consequens    est     plus   .Heisable; 

^  f  _  .  .  since  He  is  not 

20  causativus  vacui  quam  substancie  corporee,  et  sic  non  able  to  know 
omnium  specierum  est  eque  causativus.  Causat  enim  \q  which^His' 
vacuum,     et    contradiccionem    claudit    quod    tante    esset  P°y^'" '^xtcnds; 

'  .  .  .  ^  and  at  any  rate 

corpus,    cum     exclusive  et   non   inclusive  usque    ad  tan-      He  woiild 

!->..•  I  „  conservc 

tum   potest    causari     corpus.     Fotencia    ergo     qua     deus      vacuum  in 

25  causat  vacuum   per   indivisibile    excedit  producibilitatem    bemg,  rather 
^  .  '^  than  substance. 

corporis.   Vel  aliter   sequitur  quod  due  sunt  concausantes 

eiusdem   racionis,   et   una   earum   non  potest  tantum  cau- 

sare    sicut   reliqua,    cum    tamen   ille    potencie     dicuntur       And  the 

•  ,|.  •  ..  /-.  _      maximum  of 

pares,    quia    lUis    paria    possunt    causare.    Corpus    ergo  God's  crcation 

■30  per    indivisibile    excessum   a   vacuo    foret    maximum     in  ,  ^\"'^''.'^  t^'^./'', 

^  body  inhmtely 

quod   deus   posset.  "small, 

r,-      .,.  •       ^         •,,      I  -^  ]  •     c     •..  siirrounded  by 

Simihter,     luxta    lUud    sequitur    quod   unum    nihnitum      ^^  inHnite 
sit  rehquo   maius;     quia   rectificaret   deus   lineam   girati-     ^^^^'^■'"c^^: 

T  .  '      T  .  ,         .  .  One  infinite 

vam     (cum   sit   secundum   se   totam   rectificabihs)   et  pre- wouldbegreater 

„.  j  ■  ■        •    12     -^  •  j  t'i'in  another. 

3o  tendat    ipsam    in    inhnitum    versus    oriens,    servando    a     Example  to 

puncto     continue    fixo     Oxonie;    quo    facto,    pono    quod     demonstratc 

in  qualibet  parte  proporcionah   iliius   hore   deus  protra- 

hat  A,    totam    Hneam,    versus    occidens,    et  devento   ad 

finem    hore  noto  lineam   terminatam     ad   situm   Oxonie,   If,  one  end  A 

,  .    ^    .       ,  ■  ...  .  .,,  .  r.       of  an  infinitc 

4oubi   finit  A  punctus   in   pnncipio,   et  signo  illam  per  AB,  nne  AB  being 

sive  fuerit   finita  ad  rehquum   extremum    Hnee    girative,  "\v?s^to' make"^ 

sive    non.    Circumducat    ergo    deus   AB    lineam,    fixo    B   the  whole  line 

turn  011  B, 

39.  t''»  I). 

10* 


148  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

we  should  have  puncto,  ct  patet  quod  in  vacuo  causabitur  circulus  in- 
^siirrounded^lV  ^"1^"^,  quo  circumducto  super  polos,  et  axe  quiescente, 
a  vacuum,  the   causabitur    snera    infinita:     et    per    idem    contincit    in- 

circle  could  '^.  '  /  ,     ,     ,  • 

Rencrate  an     scribere  vel  circumscnbere  quadratum   et  habebitur  que- 
'other^oi^umes'  cunque   figura  supcrficialis    vel    corporea  infinita  in    va-  5 
couid  hc       c^Q.    quod    claudit    contradiccionem   in    terminis.    Patet 

inscribed  or  ^  ,-,1,  1  •     /-    • 

circumscribed;  ergo  quod   [ad]   nuUum   tale  est   deus  mfinitum   [potens], 

^im^possiVre"^    cum    ipse    cognoscit    ubi    sit    quilibet    eius    punctus  et 

thuigs.        quante  pedale   confert  ad   eius  magnitudinem ;   et  sic  per 

consequens  in  qua  proporcione  se  habet  ad  pedale,  et  10 
ad  quamcunque  eius  partem  proporcionalem:  et  per 
idem  deus  scit  ubi  terminabatur  A  linea  in  principio 
versus  oriens;  quia  aliter,  circumducendo  A,  stante  ex- 
tremo  eius  fixo  et  circumducendo  B  lineam  infinitam 
versus  oriens  excessam  ab  A  per  pedale,  sic  quod  tam  i  .^ 
B  quam  A  fiat  infinita  versus  occidens,  foret  B  maius 
quam  B  per  pedale  sine  alterius  maioracione  vel  mino- 
racione:  et  sic  de  infinitis  quorum  primum  excedatur 
a  B  per  pedale,  2"^  per  ^rupedale,  et  sic  in  infini- 
tum.  20 

Rctutation  of        Hic   sunt   responsiones   inutiles.   Prima  dicit  quod   tale 

certain  weak  ■    n     -^  ..  i_    u    ^  ]      • 

answers  to  this  quantum   mhnitum   magnam,    partem   habet,    sed    ipsum 
difficulty.       j^Qj^    gj;j    maenum    quia    non    est  parvum.   Sed   hic  non 

1.  Denies  that  c?  ^  .  .   .     „    .  . 

that  the        valet,   tum  quia  est  minus  parte  vacui  infiniti,   tum  eciam 
great',  because   quia     ad    esse    quantum     sequitur     omne     magnum    sive  25 

it  is  not  small.  j     .jigj^gmj^     ut    videtur    de  vacuo    sive  finite  1  magnum,   B  7  5'' 
But  in  this  case  ...  .  i  o  ?        / 

it  would  really  sicut    est    de    linea  girativa.   Quid,    queso,   componerent 

l-e  smaller  than  •^      ,•  •  \    r  •    ■  -^    a-  -j 

a  part  of  the    magnitudines  parcium  A  hnee,   nisi   magnitudmem .''   cum 

infinite         pars,   ut   huius[modi],   requirit   suum   totum. 
vacuum;         r        '  l  _J'         ^  _ 

besides,  the  Secunda    responsio    dicit   quod   quehbet   pars   propor-  3o 

idea  of  quantitv     .....  \         ^    -^  •       ..    \       o    j  ..        •!!     j 

includes  that'   cionaus  hnce  A   est  ita   magna   sicut  A.   Sed  contra  iUud 

of  magnitude.   gg^    descrincio    nroporcionis     multiplicis   que    non   potest 
2.   Considers  i  ^ .    ^  .  ^  .  . 

eacli  esse    inter    equaUa.   A  ergo    habebit    se   ad    eius   medie- 

proportional  ^  Tmmm         ..      •      •       ■    n    -^  •  •       -u 

part  of  such  a   tatem,   4^"^,   8'^"^;    et   sic   m   mhnitum   m   proporcionibus 

line  as  equal  to  niuUiplicibus    correspondet.    Aliter  enim   non   fieret   alia  35 

the  wholc;  but  ^      .  .      .  ^        . 

there  can  be     pars    finita    ipsius    ad   eius   quantitatem,   nec  per  conse- 
no  proportion  ,        •  ^  .         ^      ^  •..  •  4 

betw-een        quens    ad    eius   esse.    Cum    enim    tantum    sit  residuum 

equals.         sicut    cst    hoc    totum,    quomodo    habet    hoc  totum   esse 

Thus  an  infinite    _  .  ^      .  .      .     „    .  . 

line  must  havc  sic   magnum   ab   ista   parte ?    Ymmo,    aggregatis  mfinitis 
quarterj  an     partibus    in  A    et    totidem   in  B,    sic   quod  pnma  m  A  40 


eighth,  &c. 


?.  axeni  quiescentem  l^.         4.  4'"  B.        7.  ad  deest;    ib.  potens  deest. 
26.    imfu   B.  29.  modi  deest.        32.  mul»(/  B.  35.    a"    pro    alia    B. 

38.    ci  B. 


CAP.  VII.  LOGICA.  149 

sit  dupla   ad   primam   in   B,   2''  sit   dupla   ad   2-'"",   et   sic  Vet  one  of  its 
in  intinitum;    patet  quod    totum    aggregatum   ex   primis     ''away/k" 
est     duplum     ad     totum     aggregatum    ex    2'^,    ut    patet      remains  as 
11"     elementorum     Euclidis,     prima     conclusione.      Nec 

5  refert    sive    illa    fuerit    finita  sive  inlinita.    Et   evidencia  An  iiifiniiL-ly 

,    ...      ,  ,  ,,.,,.  small  added  to 

ad   iUud    est  quod   non   quantum   additum   rinito   quanto  a  finiie  qiiaiitity 
facit  totum   maius:    ergo   per    idem,    quodlibet    linitum,   whoic%eater- 
pars   intiniti,   facit  totum   maius,   Et   ad   illud   valet  quod    .  tjierefore  a 

...  ,.  ,.,  ,.       .      ,      linite  added  to 

quelibet  linea   quantumlibet   magnum    est   par   alicui   de      an  infiniie 
logenere  superficiei  vel   corporeitatis.   Non   ergo  foret  pars  ^^^"''/j^  „*^gg"g^ 

linee  per  se  causa  sue    magnitudinis,    nisi,    illa    ablata,  'oo- 

residuum   foret  minus. 

Tercia    responsio    negat    deum    taliter    posse   movere  3.  Denies  that 

vel    causare    substanciam   vel   accidens  infinitum,    ut   in       ^,'^,^''!'^  '° 
i5  infinitum   potest  movere  lineam,   rare  facere   corpus,    et  s"bstance  or  an 

^         ...  ,  ,      .,,  ■        r'  accident  that 

sic  de  aliis;  sed  repugnat  quod  illa  maneant  in  fine.  isinfinite;a 
Illud  non  valet  isti  vie,  quia  in  vacuo  intinito  est  linea  expandecf''^ 
infinita,    vel    extremum    simillimum   linee,   cum   vacuum  wouid  cease  to 

,  ^T  ,    1  •  .  .     ,  exist. 

sit   quasi   quantitas   abstracta.    Nec   dubium  qum,   si  deus    Hut  tor  those 

20  potest   protrahere  illam   lineam   vel  rarefacere  illud   cor- ji^^Jj^Jj^jg^*^.^^'!!  j*^ 

pus   [inl   infinitum   usque  ad   finem   illius   horc,  vel  aliter  t'"*  answer  is 
.  ,.  ,    ,  ,    •       •  .  ot  no  use. 

contmuare  recte  lineas  pedales  ad  mvicem,  ipse  potest     if  God  can 
omne    tale    finitum    conservare    in    fine,    eo    quod    non  ^^^^,^iacuo"^^ 
corrumperetur  nisi  abeo;  et  ille  libere  contradictorie  cor-       so  that  it 

.      .,,      ,  .  ,  attains  the 

20  rumpit  iUud,   cum  tamen  non  necessitaret  se  ad  corrum-     infinite  in  a 
pendum    illud,    propter  producciones    precedentes,   cum  ^'^  c"n'also^^ 

sit  tam   conservativus  rerum   talium,   sicut  est  producti- P>"eserve  it  from 
..  ,  .,  ■     1  ,  ,  .  ceasing  to  exist, 

vus.    Nec    deest    sibi    locus   ad   conservandum^    quia   est  iieing  as  much 

vacuum    undique   infinitum,    cui    deus  non   potest   quid- 'j'^^  PJ^j^J^^"^^'^^'"^^! 

3o  quid   addere   vel   quidquid   auferre.   Deus   ergo,   in  infini-   of  everything; 
-     .        ,  ,  ,    ,-  .11.         1  norwould  room 

tum    rarefaciendo   mundum     usque   ad    nnem  illius   hore  be  waming  for 

exclusive,   repleret  illud  totum   vacuum,    quia    cuiuslibet  bod v ^ sufce^ the 

partis  illius   repleret  aliqua  parte.    Ideo   replecio   totalis,  vacuum  is  also 

sicut  rarefaccio  totalis,    erit  ita   magnum   sicut  vacuum. 

35       Et,   ut  breviter  dicam,    non  est   aliquod  inconveniens       tIuis  the 

deducibile  ex  admissione  corporis  infiniti,  quin  conforme 'j',^^',?^;','^^^.'^*^.",,^^ 

deducibile  sit   ex   posicione  vacui   infiniti.   Quelibet  enim       ent.iils  as 

.,  11  •  manv  ditnculties 

pars    eius    superHueret;     et    cum    nuUum   eius   punctum    as  "that  of  an 

foret  sursum     vel  deorsum,    ipsum    non    posse    circum-  '"'""boJy   '^^ 

4oduci,  nisi   pro   quolibet  instanti   transiret  infinitum    mag-  Not  one  of  its 

.  .  .  .  '     poinls  could  be 

num    spacium,    sicut    patet    ymagmando    Imeas   concur-    moved  up  or 

down,  nor  could 

it  revolve  upon 

itself,  without 

4.  i(»ne  B.  12.    maius    B.  16.    maneat   B.  18,   x^rili™  B. 

21.  in  deest  B.        2'i.  _ger  B. 


1  5o  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

supposing  an    rentes   in   centro,   causando   quantumcunque  acutum   an- 

innnite  space  ,  ......  ,       . 

traversed ;  for  gulum  mrinitum.  Namque  magna  basis  termmaret 
mall^^tf  e^^^n  '1  ^^i^uem  angulum  conatum  in  centro.  Ideo  infinicies 
made  by  the    infinitum   spacium  transiretur,   antequam  una  parva  linea 

lines  tliat  meet     ,  .  ,      .  .  ,■  -^t  ,  - 

in  the  centre    deveniret  ad  situm   m   quo   est   reliqua.   Nec  posset  deus  :> 
stm  thev^are'"^  ^^^^^^^'^,    movere    localiter,    augmentare    vel    diminuere 
last  at  an       aliquam  partem  vacui,   cum   sit    per  se   quantum   et  in- 
infinite  1   .  -,  ^-  j 

distance.       mutabile.      immo    tunc    deus    posset    movere    se,     cum 

dif^cufties      quiescit  in   vacuo  tenebroso,   visibili   per  totum,   ut  tene- 

bra    videtur    et    infinitum    taccio.    Cum    ergo    quotlibet  lo 
talia    inconveniencia    sequuntur    ex    posicione  vacui,    et 
necesse    sit    ponere    vacuum    ad    hoc   quod  deus  posset 
talia    mirabilia     mobilia  facere,    videtur  quod   deus   non 
potest  facere  talia. 
1  hat  therc  i'^  a       Similiter    per     deducciones     ad    inconveniens    videtur  i5 

limit  to  Ood  s   _  i_ 

powcr  can  also  idem     probari.    Videtur    enim    quodlibet    tantum     posse 
be  proved  bv      .  ,.       .  ,  ,       .    ,  ., 

arfiuments "    sicut  aliquid;   sed  nichil  tantum   quantum   ipsum  potest. 

abM^irdfties      Deus    enim    potest    facere    quodlibet    secundum   tantum 

If  there  was  no  cBusare  sicut   aliquod  ut  formica,   et  quelibet  pars  mundi 

limit  He  could  ^        .  ,  r- 

malve  one  part  potest    esse    tanta    sicut    totus   mundus  potest   esse.    Lt  20 
as^^lar^^e^arlhe  P^^"  i^^"^   tantam   difficultatem  facere  |  ^   et  cum  difficul-  B  76' 
whole,  togetiier  tas  attenditur  penes   gradum   proprie  potencie,   sequitur 

witli  manv  oiher  ,,.,  ,     ,  "^  .  .  ' 

impossibllities.  quodhbet     habere    tantam    potenciam    sicut    deus,    cum 
quilibet    habens    tantam   potenciam   sicut  deus,    haberet 
corpus  infinitum   magnum,   quod  foret  deo  par  in  poten-  20 
cia.   Et   si   dicatur    quod    omnis    talis    est    potencia  dei, 
ct   non   potencia   rei   tante  potentis,    vere   sic  posset  dici 
nullam    substanciam    habere    potenciam,     inclinacionem 
vel    accionem;    sed    totum    fit,     aliis    solum    passive    se 
habentibus.    Ymmo,    non    essent    raciones  inmobiles    se-  3o 
cundum    quas   partes   mundi   ordinantur,    eo     quod   con- 
tingentissime  posset   esse  ita  ordinatum   quod  terra  loce- 
tur   in  supremo  mundi  et  sol  in  infimo,    et   quod   minima 
species     corporum     foret    maxima    species,      et     sic     de 
anathomia  hominis   et  cuiuscunque  partis  mundi;  ymmo  33 
inclinaciones  et  proprie  acciones   rerum   possent  in  toto 


3.  conatn  B.  6.  altar'  B.         9,   10.  teneb'^  vi"-  B.  10.   tctio  B. 

18.  Pn4  B.       24.  liabet  ;7;o  habens  B.       3i,  32.  gtm™»  B.       35.  antho»  B. 

16.  Idem  probari.  This  evideiitly  makes  the  present  para- 
graph  a  mere  sequel  to  the  preceding  one.  I  have  not  been 
able  to  see  the  sequence,  and  not  under.standing  this  paragraph 
clearh'  in  any  sense,  have  been  very  sparing  of  marginal  notes. 


CAP.  VII.  LOGICA.  1 5 1 

communicari.  Omnes  ille  leges  dependent  ex  voluntate 
dei  contingentissima,  secundum  quam  posset  facere 
quamlibet  partem  mundi  esse  totum  mundum,  ut  ho- 
minem  posset  constituere  ex  terra  vel  parvis  accidenti- 
5  bus,  cum  anima,  ita  magnum  sicut  iam  est  mundus, 
sine  aliquo  corpore  alio  preter  eius  partem.  Et  sic 
periret  substanciarum  certitudines,  raciones  eterne  et 
incorruptibilitates   rerum. 

Posset  ergo  philosophus   dicere  quod  deus  in  omnibus    God's  power. 

i^talibus   terminat  se   2"^  raciones  eternas  maximo  in  quod  f'""^  tcrminatcd 

potest;   quia  alitcr  esset  imperfectus;   nec   est  solum  in-  dittcrs  in  tlirec 

/'     ■  ^         •       ]         ^-  ^      !•  ^  ]•  1    ^   ■    !•     wavs  from  that 

nnite  potencie  durative,   ut  ahe  partes  mundi,   sed  tripli-      ■  ot  His 

citer   excedit  alias   potencias.     Primo    in   hoc  quod   que-    .^'^'^'''^"'"'^^'l, 
.  ^  .  ^        .    "  1   '    because  He 

hbet    aha    potencia    habet    finem   extrinsecum   finientem  alone  has  only 

r  :         „  ]       •    I  •]  ^     ..    c    ■         j  T-^       1-11  Himselt  torend ; 

oipsam;   sed   nichil  potest   hnire   deum.   Et   ad  illum   sen- 

sum   demonstrat  Aristoteles   deum   esse   potencie    infinite 

ex    hoc    quod    eternaliter    movet  celum,    tanquam    finis 

ultirnus.   2°   excedit  potencias   quascunque    alias  infinite,  2"<'  bccause  He 

in   hoc   quod   eternahter  gignit   actum   vel  intelleccionem  ^a^if^Act^whfcii* 

2osibi    equalem,    et    nichil    potest    causare  tam   perfectum     is  mtinitely 
causatum,   nisi  fuerit  infinitum.   Tercio,   in  hoc  quod  ipse  and  3'-^  because 
potest    creare    sine    materia    preiacente,    et   hoc   claudit     wit^iiout^^arrJ^ 
contradiccionem   ahud  facere.  previousmatter. 

Et    ex    istis    sequuntur    multe    proprietates    in    modo     Many  other 

25  causandi  independenter   et  uhimate  sumendi;    et   sic  de  no°v\Yom"t"e*se 
ceteris,    que    solum    sibi    nossunt    comnetere.     Nec     est      P'"'"'-^'^'';^-^ 

,..  .       .        .,        .  ^      .  .  Though  God 

ahcuius  potencie  mtellective,   nec  proporcionahter  suffi-   cannot  create 

„;*     r„    „   „  •  ..1  ..  ..  tlie  world  now, 

cit    racere    maius    opus,    nec    est    plus    potens,    nec   est    He  is  just  as 
modo     minus    potens    quam   quando  produxit   mundum,     powerful  as 

^  .  r  T  T  i^  7         when  He 

3o  etsi  nunc   non   possit   mundum   producere.    Nec  sequitur      created  it. 
quod     prius     potuisset    produxisse    mundum,     nec    forte   Nor  could  He 
postenus,   nec   maiorem   nec   minorem,   et  stc  hbere  con-      the  world 
tradictorie  produxit   mundum.   Et  conformiter   est   dicen-  betore  or  atter 

,..  .  tiie  hxed  time, 

dum     de    ahis   factis   2'"   ultimum    sue   factibihtatis.   Nec   nor  hirger  nor 
35  probatur  ex  operibus   que   deus    fecit,   vel   ex   auctoritate    ^"^He^^did!'"' 

sufficienti    quod    ipse    possit    tahter    facere.     Nec     valet  ^°  ^^^^h'''^ '^f';;^ 
^  .  \  ^  can  do  as  mucii 

protervia    qua    dicitur,    quod    deus   tante   potest   quante    as  Hc  can  be 

„^„  »  ..•         •      •  o    j  ^      ^    r      -y^  ^-      maintained  to 

potest  sustmeri    ipsum   posse.   Sed    potest   tacihter  susti-   t,e  abie  to  do, 
meri   quod   ipse   potest   lini  infinitum  perficere  et  operari '* ''^''^"'^.^V"?^- " 

^  .    .  .  .  .       .      It  consists  in 

4ocum  quocunque,   igitur   etc.   Tahter  enim  arguunt  ahqui,  merely  shiftini? 

•      1 1         1     1  -^      ^"  ,  j  ]    12    -^       •!!•      'b'^  burden  of 

mduenao     habitum     responsalem,     quando     dehcit      ilhs     pioof  upon 

other  shoulders 


10.  t'iat  B.  23.  a'"   B.  'M.  aucte  B.  3o.  in  deesl. 


i52  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  Vll. 

I  ^,'^  ^'^.  H°'     probacio.   Non   ergo  infinite  potest   deus  concurrere  cum 
that  God,  if  He  quolibet,    sed   mensurate  cum   agentibus  secundum   pro- 

cliose,  could  •  ,  ^         •  T^  •         ,, 

render  any     porcionem   ad   eorum   potencias.   Posset  tamen,   si   vellet, 
■  i''!!"^.  1       i-it   superius  dictum   est. 

mdetinitely  ' 

perfect. "  Ad    3"^    dicitur  quod    est   darc    maximam    difficultatem  3 

III.  It  mu.st  be  ,  ^         •  r,-    ■      ,-  ,   •        ,• 

admitted  that    quod  quecunque  potencia  sutiicit  tacere,   et  multitudniem 
there  is  a  hmit  gj;    rnasnitudinem,    que   communiter   attenditur    2'"    eius 

to  llie  ditticultv  .  .  .  •'. 

that  can  be  "   ultimum  virtutis.  Et  sic  locuntur  (quamvis  inconvenienter) 
overcome  bv     •],•        •  ..        •  ■         •  •         •  , 

any  given"     1^^^  'l'-^!  negant  potenciam  termmari  maxmio  in  quod  potest. 

To^^denTthis    ^P^^   enim   nec   darent  totalem   potenciam,   nec  maximum  lo 
wouid  be  do    nisum   eius  possibilem,    nec   maximam   difficultatem   eius 

both  the"t^otality  possibilem  fieri  a  data  potencia;   ita  quod  grave  plus  posset 
a°nV"iie^limk    "^''^'     ^'^^^^^    omne  divisibile  per  comparacionem   suarum 

attained  by  its  parcium   posset   melius   applicari   2"^  partes  que  propter 

hichest  act,  and  V   ,         •  •  •         ^,  ^  .      ^  .    ^ 

the  maximiim  of  distanciam  ociantur,  non   tantum  mtendentes  sicut  inten-i.T 
ove^rcomc  'b  ''it  ^^"'^'-'^    propinquius    posite.    Sed   quomodocunque    sit   de 
It  is  quite       hoc,    claret    michi    quod    quelibet    essencia    habet    unum 

certain  tliat  ■  ,-,-,  ,  ,       .         ,.      , 

eye,.y  suppositum,     2"^    quod    producit    aliud    suppositum    par 

can'^"mduce    P^io^^i?    ^^  i^^^   ^st  accio    immanens    perfectissima  possi- 
another  equal    bilis  tali    nature,    2"''    aliquod   eius    suppositum;    ut  per- 20 

to  itself,  and      r      »•      •  ^     !-cli    ■ti-  •  1 

this  is  the      lectissima   et   duncilhma   accio    quam   deus    potest  agere 
alf '^slmitar  to    ^^^"    produccio     ad    intra,     et    proporcionaliter    de     aliis 

the  begetting     essenciis. 
of  the  Word  in         t-'  ..         •  1  •  r        •  , 

God's  essence.        c,st    eciam    dare    acciones   et    facciones  ad    extra  per- 
certaTn^actions  f^ctissimas    et    difficillimas    possibiles  |  respectu    talium  B  yt? 
in  which  a     agencium ;    que  acciones  non  sunt   eo    maiores   quo   per 

maximum  of  •         ^      '  ,  .  .       .     ,    .  .  .    , 

difficLilty  is  maius  tempus  durant;  quia  sic  mfinitum  modice  dith- 
"i^n^recTonin"'  cultatis  esset  portare  maximum  lapidem  per  tempus, 
this,  we  must    cum    portare    ipsum    per   horam    sit    tantum   finita    diffi- 

not  say  tliat  1»  ^      •  •  •  •     r-    •  „ 

these  actions    cultas,   et  nisus   minor  esset  portare  ipsum  per  mfimtum  3o 
are  greater  \n    niinus    tempus.    Et    sic    in    infinitum     maena    difficultas 

proportiuii  as  '  _  f' 

they  last  longer.  esset    portare    quamlibet    leve  per    tempus    eternum,    et 

per    consequens    nuUi     difficultati     finite    proportionalis. 

'difficiiit  'ls     ^^'^   attenduntur   tales   difficultates   penes   magnitudinem 

in  direct  ratio   eflectus   extrinseci   producti;   quia  tunc   semper  ad    maio- 35 
with  the  eftect      ■      ^  .  .      .  ,.-„       , 

produced;      ritatem    motus  consequitur   maioritas   dithcultatis,    et  per 

consequens    quantamlibet  magnum    difficultatem    sufficit 

quantumcunque     movens     facere.     Nec     in    aliquo    con- 

sequerentur   se   magnitudo  potencie    prime  agentis   diffi- 

Ije^^oveVcome    cultate.m   et    difficultas   facta.   Ymmo  stat    "facere     diffi-40 

witlioLit  any     cultatcm"  univoce  cum  "producere  et^ectum  extrinsecum" 
external  eflect 
being  produced. 

2.  mif,ate  B.  17.  a^  (03?"!  pro  claret  R.  3o.  nisi  B.         41.  pro- 

ducente  15. 


CAP.  VII.  LOGICA.  l53 

solum  conservando  productum  vel  rcsistendo  produccioni, 

sicud     patet    de     conservante     lumen    vel     quemcunque 

effectum    alium,    et  de  portante   proporcionale    vel    pro- 

hibente   accionem   agentis. 

3       Videtur  ergo  quod  hoc  nomen,  ''difticultas",  sit  nomen        Diiiercnt 

'    ■  ,  ^  er  1-rr    -1    55  ^     acceptions  ot' 

equivocum,     sicut     ct     lioc     concretum,       ditlicile   ,     et       tiiu  word 

termini     illis     oppositi.      Quandoque     enim     quecunque      '^'M'"'i{y.' 

.  *  .    ,  "    .  .  .  .  !■    I  hc  thinf,' 

res     dinicilis     dicitur    difficultas,     sive     sit    accio,     sive     itsclf  thut  is 

,  .  ■  ,  .  ^     .   ^  .  ^  ditficiilt  is  cailcd 

obiectum    circa    quod    est    accio;    et    ista    accepcio    est  ;,  diKiciiitj'. 

■  ovalde   extensa;   ut  sic   loquendo:    omne  difficile  est  diffi- 

cultas.   2"    modo    accipitur    pro    illo   quo   res    tbrmaliter  2.  111111  by 

denominatur   difticilis,   quod    est  accio  vel    passio   circu-  ditHcult; 

iens  multa  eenera:   ut  res  varie  dicuntur  difficile.   Dicitur      ic-quinng  a 
^_  _  _  certain  power 

enim    aliquid     difticile,    quia    est     ens    circa     quod     est     either  to  be 

r-i^  made  or 

'-"'agencia  requirens  certam   potenctam.   t.t  cum   omne   ens     preserved  in 

sit    taliter  intellieibile    vel   conservabile,    qualiter  a  sola      j®'"»'  '."'  • 

o  ....  understood;  in 

potencia    infinita    potest    conservari    vel    intelligi,    patet    this  sense  all 
quod    cuncte    res    sunt   summe   difficiles,    inseparabiliter       diti^icuk.'' 
quoad    aliquem   actum:    ut  puta    actum   intelligendi    vel 
20  causandi.     Sed   3°    modo    dicitur    res    difficilis    propter        3  The 
eius  perfeccionem ;  penes  hoc  enim  vuio  modo  mensuratur  onV^thhilr^above 
difficultas    causancie.     Et    sic    est    maior    difficilis    pro-       another, 

.  requinng  a 

ducencia   qua  deus  producit  animam  quam   producencia  greater  display 

j       -^     1-  r--^     r      ^  ..  jTii:       1..  ot  power  to 

qua    producit    lignum,    Lt    lorte  non   est  una    dirhcultas      produce  it. 
2?  respiciens    illas    ambas,    si    non    aggreeative.    4"    modo     ,   4.  Thc 

.    r  .       .  ...  .        .     .  .         .  tendency  to 

dicitur    aliquid    difficile,     quia    infert    fatigacionem     vel  tire  or  wcakcn 

,    ,  •,•        •  j-  ..         •  •  -11     j  thc  forcc  that 

debilitacionem   exercendi  potenciam   circa  illud.  produces  it. 

Et  ita  tripliciter   dicitur   difficultas   formalitcr.    Pritna  0"ly  the  thrce 
....  .  .  .  Isst  kinds 

respicit      perfeccionem      potencie     causantis      subiectum        express 

3o  difficulter.     2''' respicit    perfeccionem    causati.     Sic   enim     properl^y^o 

duobus    modis    dicitur    causancia   bona.    3-^     vero    diffi-  ^,,    i-alii^d: 

.     '       as  rcqiiinng 

cultas  respicit  fatigacionem   vel  debilitacionem   causantis       a  causc, 
subiectum    illius    difficultatis.    Ut    summe    difficile,    tam "  p,.pt^.|;tion  m"^ 
primo   modo    quam    secundo,    est    producere   deum;    et ,,  ,  "i'-" '^ttect, 

^  .  ^  '  .  '^     .  .  .  ■"      as    implving 

35  quoad     primum    modum    eque     difficile    est     intelligere  that  the  cftcct 

,  •  j       ■  j     1?       1-^  /-\         ■  •     makes  the  causc 

vel  causare  quidquid    hnaliter.    Omnis  autem    causancia  to  dcterioratc. 
pure    naturalis    excludit    difficultatem    3*^  modo    dictam, 
cum     omnis     talis     respicit    penam     vel     debilitacionem 
potencie.   Nec  video   quod    ille    3    dicuntur  univoce   diffi- 
4ocultates;   sed   forte   omnes   fundantur   in   causanciis. 


8.  vi's  diffis   B.  i3.  gua  B.  38.    pcin  B.  3y.   3  duiv''^^»  B, 


'  54  .lOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

The  3"!  sort  ot       De  tercia  autem  fiat  nobis  primo  sermo.  Et  natet  quod 
difticultv  is  to      •       ,  ,  •    I  -1         ^     j  1       ,••  ,• 

be  tirst        sic    loquendo    nichil    est    deo    vel    aliis    pure    naturaliter 

Nothhi**f^'in    ^ge^^tibus    difficile,   sed    inobilibus   physicis   que  continue 

this  sensc       modo     moventur,    et  sic   sicut    idem    uni   est   bonum,    et 
diflicult  to  God      1..      ■  ^  •       ,  ., ,-,  •        ,  •     - 

or  to  purely    alteri    est    magis    bonum,    et     3"  non    sic    bonum;     sic  d 

natural  agents,  eadem   accio   uni   est    difticilis,   et  alteri   est   maeis   diffi- 

only  to  tnings  ,     .        .    .                       . 

tliat  act  by  cilis,   sed    3"  facienti   iilam   est  ipsa  non   difficilis;   ut  de 

matcrial  ,           ^,          •            ^      ■         ^.       .       ^     .       .       .  .                        ^, 

movements.  deo   et    homuie   et   eius  tactis,   faciendo  idem   opus.   Nec 

i'"a'^  bcT:iore"or  ^^^    oracio   perfecta    qua    dicitur    ditficultas    sic    magna, 
less  difiicuit  to  vel  res   sic   difficilis,   nisi   explicetur  illud   respectu   cuius  lo 

ditfercnt  agents:     ,■  ,•    v  ^    •  ,-     ^  i  •         j-  , 

it  follows  that  ultime    dicitur;    ut  imperrecta    est    locucio    dicere    quod 

therc  is  no      aliquid    est   simile,    nisi    exnlicetur    cui    est    simile.     Sic 
sense  to  the  '  '      .  ' 

word  '-difticult"  ergo,   loquendo   de  difficultate,   patet  quod  est   eo  maior 
deternii^ne  the    ^^-^o    maiorem    penam    vel     maiorem    fatigacionem     vel 
agent.         debilitacionem    infert,     sive     atrenti,     sive  pacienti,    sive  i3 

It  follows  also  .      '  ri  7  i  ■> 

that  the        quolibet  aliter  accidentato;    ut   uni  est   tnagna   difficultas 

magnitude  of  ,  j-        i^      •         ^  i-t-,^       i  ,         , 

the  5ifficulty  is  comburendi,  alteri   est  magna  dithcultas  stare  vel  sedere, 
in  direct  ratio   ^,q\  q^^q  {^  ^^Yi  loco   per  tantum   tempus   etc.   Nunquam 

to  the  .  .  .         .    ,  .       .  ^ 

deterioration  or  tamen      crescit  tahs   difficultas  in   infinitum,   cum   nichil   B  77" 

fatiaue  caused    :„•£;•»  ■   ■      c  ^-        ■  1      1    1  -i-        •  j 

"by  it  in    mhnitum    puniri,    tatigari,    vel    debihtari    potest,    sed  20 

Aiso  that  it     jn  omnibus   talibus   est   dare  maximum   terminum   possi- 

cannot  incrcase  -t 

inhnitely.  sincc  bllem. 

that    WOUld  TT        J  ^-  ^  JTC  1^      ^^  ^  ^  /-1 

totaliy  destroy        Unde   querenti  quante  dithcultatis   est  portare  rabam, 
the  agent  that  querendum    est    econtra   difficultatem    cui,    qualiter,    et 

is   to  ^  .  .  .      ^ 

overcome  it.    per  quantum   tempus;    uni   enim   esset   maior    difficultas  25 
I.  It°'u  be'asked  ^^  alteri  minor  uno  modo  portandi;  ut  velociter  movendo 

how  ditticult  it  esset    maius    difficultas,    et  alio    niodo    portandi    minor: 

is  to  carry  a  .  '  .        '  ' 

bean,  we  must,  per   maius  tempus  portare   esset  maior   difficultas   quam 

to  answer,  first  „    _c 

know   who     contormiter  portare  per   minus. 

carrics  it,  liow       jLx    quo   2"  patet    quod    velocitas    vel    tarditas   motus  ?o 
long,  and  m  .       ^      .  ..      .  ^ 

what  way.      est  impertinens  tah  difficultati;   et  difficultas  mstantanea, 

slowncss"makcs  ^'^^  ahter  indivisibilis,   est  taliter  comparabilis   difficuhati 
110  dittercnce;    temporanee   vel  aliter   divisibili,    sicut  instans    est  corn- 

and  thc  carrying  '  .  .  ' 

it  for  one    '  parabile  tempori ;   vel  contmuare   res   2'"   puncta  tanturn 

instant  or  for  a        _^         .       •         i-    ■-  •    c    -^  r      •r  ...•  o- 

longer  period    "*^"   '^'^'^    sunpiiciter   infinitum   tacilius    quam    continuare  :<:> 
bears  the  same  ipsas    2"^   Hneas    vel    superficies;     sicut    nec    superficies 

proportion  as     .^   ,    .  •      ,•  •  • 

one  instant  to    infinitum   e.vcedit  hneam,  nec   accio   corporea,   accionem 
the  samc^given  superficialem    vel   linearem. 

3.  The  length         Patet   eciam    quod   difficultas    non    est    eo   maior    quo 
01  time  oniy         .  .  .  .  ... 

accidentally     diutumior,  quia  magnitudo   del)iHtacionis  vel   fatigacionis  40 

fati^ue!  and     accidentaliter    respicit    diuturnitatem ;     sicut    nec    motus 
consequentlv  thc 
diHicultv"'; 

12.  ahud  1'..  20.  iinliiiiiii  B.  3^.  oti'''^  B. 


CAP.  VII.  LOGICA.  i55 

(ut  aliquid  habens  macnitudinem  maiorem  a  diuturnitate    ■""^'-'ment  is 

vel  longitudine)   cst   eo   maius   quo    longius,   ut   patet   de      gieater  in 

,         ,••  i^-       T-  ..I-  proportion  to 

corrupcione   et   de  aliis   multis.    1  empus   tamen  et  Iinea,     iisiensthof 

cum   sibi   similibus,   sunt  eo   maiora   quo  longiora.   Pena  duration;  e.  g. 

,     ,      ,     ,  ^    .  ~  .  corruplion ; 

5  ergo  eterna  non  erit  infinitum  magna,  sicut  nec  gaudium     riius  neither 
...  •  1^1,  ,.  damnation  nor 

etcrnum    sibi    oppositum;     sed   videndum    est    quantum   ciernal  bliss  is 

bonum   ponit    vel  privat,   et  penes   hoc   mensuretur    eius    "itinite;  both 

1  1  '  1  ^  _  are  to  be 

magnitudo.   Dampnatus  tamcn  sempcr  fatigatur   ct  debi-     considered 

1-  /i..    i-  ^-      ^  _    I    1  -i-  ..   •  •       according  to  the 

litatur,   semper  ht   ratigatus  ct  dcbilis,  etsi  non  successive      amount  oT 
lodeperdat   potenciam.  happiness  lost 

1  i  .  or  gamed. 

Patet     4"  quod     non     penes     proporcionalem     deper-   |.  Ditiiculty  is 
...  .  ,.  j^ri^       1  •         _  not  to  bc 

dicioncm      potencie     attenditur     dirhcuitas,      quia     tunc  appreciated  by 

omne    deperdens    potenciam    in    agendo    usque   ad   non      ''''^  '"**  "^ 

r  i  ^  o  T  _  power 

gradum  infinitam   difficultatem  faceret.   Ex   quo   sequitur  occasioned  by 

i5quod   nuUa    pars    corporis    maiorem    difficultatem    lacit  man  would' 

quam     suum    totum ;     et    per     consequens     stat    aliquid  an^/nfii^uV 

continue   debilitari  et  fortificari   2"''   diversas  partes   sicut  difficulty  by 

simul    fit  forte    et  debile.   Non    enim,    si   aliquid    calefit,  ^himself" 

incipit   esse   calidum,   sed  satis   est   quod  nova   caliditate  j^^a^^iii^^a^n^fs 

2o  vel     intensione     fiat   calidum:    et     sic    de    impedimentis  cxhausted  in 

denorainacionum    que    videntur    contrarie.     Unde    patet  hodv,  and  not 

quod     forte     agens     facit     maiorem     difficultatem,     que  '"  ^'^^  ^!'\"'n'  '^ 

i  ...  .  .  .  .  docs  not  lollow 

tamen  est  sibi  insensibilis,  et  debilius  facit  sepe  minorem   that  that  part 

,    ,  ...  .,  •  •,  •!•  •  T    has  overcome  a 

debilitatem,    que  tamen   est  sibi  sensibilis,    quia   equahs  rrreater  diftlculty 
23  ablacio   a   minori   est   sibi    sensibilior   quam   a   maiori.       '''^"  |'"^  whole; 

.  T  _  .       so  also  in  the 

Q_uinto,    patet    quod  summa    difficultas   huius    generis  case  of  a  strong 
,.  .  .  1,  \  and  a  weak 

est  peccare    moraliter,   quia    patet  sic:    nuUo   modo   pro         agent. 

aliquo   bono    possibili    servando    vel  acquirendo,    et    per  ■•  J'V','2'*  f°'"^ 

T  i  ....  01  ditncultv, 

consequens     pro     nuUo      malo     possibili     evitando      vel    mortal  sinis 
1        1       n  1  •  f  1    1      •  j^  j      fli>2  greatest  of 

3o  evadenelo   [homoj   committeret  aliquod   huiusmodi,   unde     alirsince  it 

dcus     offenderetur:      quod    non    esset,     nisi    omne     tale   should  not  bc 

T  '  .  .        committed  for 

peccatum   esset   peius    pene   sensus;    et    sic    de    ceteris.  thc  sake  of  any 

T-.  .  1  ,  •  1-       •  1    possible  good. 

Lt    maior    patet    ex  hoc   quod,    si   commutarct    aliquid     xhe  reason 
huismodi  pro  obtentu  alterius,  offenderet  contra  summam  ^^''^  mortai  sm 

...  .  .  .  is  never  licit, 

35iusticiam,   sicut  patet   explicato:    sed   quilibet   debet  non  is  that  God  is 
^  ^  '  ^  thereby 

offended;  and 

3.  corpore  /        17.  lorti"''   B.        24..  difficultatem  before  debilitatem  B. 

cv 

27.  mo""  =  inortaliter?  B.  3o.  homo  deest  M.  ?2.  c'^  pro  et  sic  de 
ceteris  B.         33.  omiftar^  B.  3|.   altiiis  B.  35.   explicato   (sic?)  B. 

3.    Corruption,      or     decomposition,    \vas     counted    by     Ari- 
stotle  as  a  sort  of  inovement,    meaning   change.  2C).    Diffi- 

cultas.  We  must  rcmember  that  Wychf  speaks  of  that  which, 
if  done,  tends  to  make  the  agent  deteriorate.  Mortal  sin  is  in 
that  sense  a  difhcult  thing. 


i56  .lOHANNlS  WYCLIF  CAP.  VII. 

as  we  should    taliter  commutare:    igitur    maior  vera.   Et    minor    patet 
aiways  choose  g^    hoc    quod    semper    de    duobus    malis    minus    malum 

tli6  Icsscr  01 

two  evils,      est    eligendum,    si    oportet    alterum     habere:     in    malo 
ThTgrcatesf    vero    moraliter    non    potest   esse  eleccio.    Sicut   ergo    in 
possibie;       privativis   est   dare   maximum   eenus   difficultatis,    sic   est  5 

and  what  is      \  ...... 

true  lor  sin  in   de    CSSe    et    mdlVlduiS. 

^brindiWdud        Et  quo    ad  difficuhatem    primo    modo    vel    2"    modo 
sins.  dictam,    patet    ex    dictis    quod    sicut    perfeccio    difficilis, 

llicrGistilso  , 

a  maximum     vel    potencia    causantis    ad    accionem,   sic    difficuhas    ad 
the^ o^the/ two    difficultatem ;    et  sic  ahqua  sunt  univoce    comparabiles,  lo 
senses  of  the    gt   ahque  equivoce:   ahqua  proporcione  proprie  dicta,   et 

word  ;  ditficulty     ,.  ^  .  ^       .  '^ ..  ^  .,, 

may  be  greatei"  aha  proporcione    communiter  dicta.    Umnes    autem    ille 

°'"  a"\'h^"*^     difficuhates    sonant    in    bonitatem,    sicut    omnes   priores 

perfections  of    jn    mahciam     pene    vel    culpe.     Nec    distinguuntur    iha 

things,  or  the      ,.,,.,.  .  ...         .,  i-cny        -l  c 

powers  of      difficiha  ex   opposito,  cum  puniri  sit  tribus  ditncuitatibus  id 

are^ato^^oriess.  Jifficile,    sed     non    peccare     morahter.     Hoc    enim    con- 
These  three     sequitur  penam  maximam   2'"  genus.   Communitas  autem 

senses  are  not         '  -^  .  ■    ■      i        a- cn       \  ■       • 

opposed.       sophistarum    non    loquitur    nisi    de    dirhcuuate    accionis 
on*if  s^pe^aJrof   ^^  extra.   Certum   est  tamen    quod  tunc  omne   ens  pre- 

difficulty  as  to   dicamentale  est     difficukas,  1  Nam     difficuhas,     positive  B  77" 

external         .        ,,  .  .       '  .  1    -i-  c     1 

eftects ;  but  the  mtellecta,    sonat    in    magistenum    et    subtihtatem.     Sed 

smnJthil^ff^Tbe  '^^^'^^  dubitat  magnum   esse  magisterium  servare  mundum 
masiered;  and  in     quantitate,     bonitate,     proporcione,     situ,     tempore, 

what  is  more  .\  \      ,  ■  '       '       ^       .         _ 

masterly  than    posicione,   et  habitu   suarum   parcium  ." 

prese^vatfon  of       2°  patet    quod   2^  difficultas    non    consequitur    nisum  25 

the  world?     aut  multitudinem  potencie  secundum  se  totalem  agentis, 

In  the  second  .  .       .  -^.  •  , 

sense,  difficulty  quia    contmgit    animam    movere    corpus    proprium    vei 

imphany      ahenum   locahter  et  aheracione;   et  parem   difficuhatem 

particuiar  effort  contingit  acens  corporeum   facere,   et  deum  per  se,   sive 

oftlieagent;     .         ,,.^        ."  ^  ■    ■    n  ■         1- 

God,  a  spirit,    mtehigenciam   cum    communi   mnuencia.    Lt   certum   est  3o 
a"materia'i'  bodv  ^uo^J    ^^^1'^    "O"   apponunt    ccrtos    nisus    vel    potencias. 
can  aii  produce  ijeo   non  oportet    ad    huiusmodi    paritates    difticuhatem 

the  same  givcn  J  .  .  , 

movement      rsrum     productarum     esse    equahtatem    nisuum    vel   po- 

Iittem!ce'of    tenciarum.  Non  enim  includit  difficuhas  ista  fatigacionem 

effort;         yel    debihtacionem    causantis,    ita    quod   maior    sit  diffi-35 

cuhas     rem    fieri    a     debihori     quam    a    potenciori.     Nec 


I.  commutari  1'..  'i.  a»-,  P..        Hi.  h^^  1'..         17.  g'9  B.         IQ.  es   B. 

iQ,  20.  ple  Li.  31.  mgrm  15.        22.  ingrm  B. 

21.  mgrm.  This  form  occurs  thrce  times;  magisterium  does 
not  agrce  wcU  with  the  sense  each  time;  but  I  can  tind  no 
similar  word    that  is  on  the  whole    preferable. 


CAl'.  VII.  LOGICA.  1  57 

includil  ista  2''  ditlicultas  generaliter  paritatcm  prinic  i-^nt  it  does  not 
ditticultatis  m  gradu,  sed  communiter  oppositum,  cum  ,|,^.  dinicuitv  is 
omne  ens   primo   modo   sit   summe   difticile.  !''^  samc,  only 

'  .  ,,  .  tliat  it  docs  iiot 

Tercio   patet   quod   omnem  ditticultatem   concomitatur  causc  tiic  agcnt 

.    1-,-L-       1..  ■  •  ]       •  j  ,■      •  j  to  deterioiatc. 

-■' ditticultas    summa;    nam    si    quidquid    ego    lacio,    deus      Nor  is  tlic 
conservative,    ultimate,    et    omne    onus    meum    facit:    et  "^i-^i^ssity  of  an 

'  .  '  ■  cquallv  pcrtcct 

hoc  non  posset  aliquid   racere  preter   deum.     Unde   patet    agcnt  always 
quod  intinitis    modis   contingit   facere  opus.    Cum    modo  '"Idea  ot"an'^ 
facere    illud    est   facilius,    et    alio   modo    facere  illud   est  cqualiy  pcrfcct 
10  difficilius;      ut    cultellum    facere     opus     artiricis,    quam    In  every  act, 
hominem     qui    dirigit;     quia     ipse     multas     difticultates    cmicourse  of 
coefticit    quarum      nullam     cultellus     potest     facere;     et  ^'^'^■.^'''^•'jsii*^^! 

,  ,..,.,.  .  ,    .  V.  ...     possiblc    deprce 

per    idem    longe    dithcilior    et    artihcialior    est    taciencia  of  difticulty  is 
dei.    Faccio    autem    passiva    est    eadem,    eque    difficilis,  ^  tTin'^'^"!!!;^  l->c 
ircausata   ab   omnibus.    Aliquas   autem   faciencias   reservat '^°"'2  •"  ^■'"''fV,"^ 

.    .  .  n       t-  •    ^^■'i.ys.  unequailv 

sibi  deus  2"^  totam  speciem,  ut  creare,  hnaliter  gubernari,      "difficult; 
iustificare   etc.    Et   alias   communicat   creaturis,   ut   patet    "'is'ot  eV'""^ 

de  operibus  nature   que   sunt   communia  deo   et  nature,  difiiculty  m  all. 

,.  .  ^  ,  ,.  ,  ,  Creation, 

et    ahas    operaciones   nature   malas    morahter,    ut    [deus     providential 

20  potest  hec]  facere  sed   non  approbare,   quamvis   approbet  juft^ficaUonVc. 
bonum    consequens     ex    illis:     ut   patet    de    blasphemia,   are  acts  that 

,       .  r  ,  ....  ,  ^.  ^     „    ,.  '    God    reserves; 

mendacio,    lurto,    homicidio,    luxuria,    et   cetera.      1  aha     the  rest  He 
enim    dicitur    deum    velle    esse    permissive,    approbando  (q  H?s"cr"at^ures: 
sua  convertibilia   et   non   illa.   Unde,   sicut   passio   aliqua      ^9  ^'^^,^  ^"t 

'  ...  makes  tlie  sin 

2.1  bene    placet    deo    et    agencia    secum    convertibilia    non   which  a  man 
sic  placent;   ita  econtra  bene  dco  placet   facere   accioneiii       '^°ithout' 
moraliter   malam,   et  non  sic  placet  sibi   illam   accionem    ^ippioving  it, 

^      .  .  .  .  ,  ,  .  but  onlv  the 

hen,    quoniam    si  genus    eius    placet    deo,     sic    et     con- ^ood  thafcomcs 
vertibile  sequens  ex  eo.  Videtur  ergo  tantam  difficultatem    j,-  ,hei-e/ore 

3o  esse    movere    fabam,    quantumlibet    tarde,    sicut    facere  God  wills  sin, 
.         ,  .  it  ]s  onlv 

mundum;     quia    deum    sic    movere    est    summum    ma-    pcrmissivelv. 

gisterium;   sed   distinccio  solvit.  pkascd  whliHis 

Quarto    patet  quod    stat    idem    equivoce.    et   univoce  own  share  in  a 

,.^  ^  .  .,     ^,.,  ...  bad  action, 

respectu   diversorum,   esse  sub  quibuslibet   gradibus   esse    though  He  is 

35  difficile   et  per   consequens  facile;  ut  idem   opus   est  "ni  "i,'^^  Pj.^|'Q^'^^g[^g^ 

agenti   facile  et   alteri  difficile;   et  respectu  unius   asentis         place. 

"  ,.-^    .,  ',        .     ^  .  ^'        .        And   in  onc 

summe    dithciie   et    respectu    alterius    minoris    potencie      sense  (the 

facilius    secundum    equivocacionem    dictam.     Unde    non  g^,'^;'^'^""'^"^  qq^^j^ 

oportet,     si     tante     sit    difficultatis    quo    ad     potenciam  there  isas  much 

^      .   .  ......  ^  .._      \        .         ^        difficultv  in 

40  requisitam,    quod     sit    simpliciter    tante   dithcultatis.     Et  moving  a' bean 
ita    dicitur    de    perfeccione     denominacionis    et     multis  '^*  "V-ol-y'"^  ^ 


i3.  fa^^'»  B.  i5.  aboit^y  li.     i6.  fina''  B.       10,  20.  deus  — licc  tjfec*;  H 

3i,  32.   mgrm  B. 


l58  JOHANNIS  WVCI.IF  CAI".  VII. 

It  is  clcar  tliai  similibus  que  augentur  ex  denominacionibus  et  con- 
ditterein^senses,  sequentibus;  et  acciones  dei,  relaciones,  et  multa  alia 
and  in  the  saine  similia   positiva  et   privativa. 

sense  relativelv         ^.  ....  1^5 

to  a  dirterent'        Et  per  ista  patet  aliqualiter  quod   est  dare   maximam 

''fhhf'^  m^av'*!^^^ '^iffi'^"^^^^^"''    quam    agens     sufficit    agere    vel    causare;5 

difficuit  and     sicut   est   dare   maximum    tempus  per  quod  corruptibile 

easv  at  the  same        -,,    .        ,  ...  1     n  •n- 

time,  or  more  sufncit    durare;    cum    sequitur:    Usque    ad    hnem    illius 

difficul?       temporis    sufficit     Sor    durare;    ergo    per     totum     illud 

There  is  thus  a  tempus  sufficit  durare.  Sic  enim    durabit  motus  et  alie 

maximum  to  ^  1  1       •         j         u       .. 

any  difiicnlty    res  per  tempora,  ex  hoc  quod   exclusive  durabunt  usque  10 
overcome"  there  ^^    eorum    terminos;     quia     aliter  nullum     successivum 
is  also  a       posset   durare  per  tempus,   et  per  consequens   non   esset 

maximum  of    f  ,     ,  ,.  ,     , 

duration  to  ail  longum   vel    breve,   nec    ahquam   partem    posset  habere. 
'''^'^"{'linRs.''''''^   Nec    dubium    quin    pari    evidencia    qua    ille    motus    per 

totum  tempus  illud  durabit  (demonstrando  illud  quod  i3 
ponitur  minimum  tempus  per  quod  sufficio  durare)  ita 
ego  per  totum  illud  tempus  possum  vel  sufficio  durare, 
quia  continue  a  principio  usque  ad  finem  possvxm 
durare,  et  sic  precise  tamdiu  possum  durare  quamdiu 
durabit  ille  motus;  quia  tamdiu,  et  quandocunque  erit  20 
aliquod  instans  intrinsecum  motus  huius  qui  erit  per 
tolum   tempus. 

Nec  aliter  posset  aliquid  deperdere  potenciam  durandi 
successive,  nec  senescere;  sicut  nec  aliquid  posset  in 
proporcione  racionali  esse  reliquo  durabilius.  Et  sic  25 
nichil  haberet  periodem  naturalem ;  ut  si  tempus  centum 
annorum  sit  minimum  per  quod  non  possum  durare, 
et  nunc  sit  medium  instans,  ita  quod  precise  medium 
duracionis  deperdi  posset,  patet  quod  adhuc  sufficio 
durare  per  dupla  instancia.  [  Aliter  enim  non  esset  B  78" 
homo  magis  durabilis  quam  homo,  et  continue  successive 
decresceret,  quousque  fuerit  minus  durabilis;  et  cum 
inde  quam  fuerit  durabilis  ut  homo  cum  tamen  dura- 
ciones  sunt  eiusdem  racionis;  et  tunc  sine  dubio  deus 
non  posset  scire  in  qua  proporcione  unum  est  dura-  35 
bilius  reliquo,  nec  aliquod  tale  posset  tamdiu  durare 
sicut  posset.  Nec  esset  dare  maximam  durabilitatem 
mei;  et  sic  partes  sine  toto  vel  totis.  Quamdiu  ergo 
erit  ita  quod  ego  sufficio  vivere  in  instanti  quod  est 
presens,    certum   est    ergo    quod    cuiuslibet   corruptibilis  40 


I.  dno'>   1;.  i().  po'    15;   ib.    pcr  qiiod    noii  I'.  21.  intu""^"   li. 

■<^    a'd   R.  ji).  poi  B.  '}o.  2U,  pro  dupla  B.  :\'.  n,  pro  indc. 

38.  ps  V,. 


CAP.  VII.  J.OGICA.  l5o 

sive   permanentis  sive  successivi   quod  natum    cst   durarc 

per    tempus    est    signare    maximum    tempus    per    quod 

potest   durare. 

Et   conformitcr    est   dare    maximam   difricultatcm    quc  We  must  al.so 

3  possunt   facere    quo   ad   diuturnitatem    temporis,  quo   ^id '' ,i™/j'],,i'J"|'[J" 

intensionem    diflicultatis    per    instans    et   quo   ad   minu-     t''^'  can  be 

.    ,  .  *  .    .  '  .  ovcrcome  in  a 

cionem    ditticultatis    per   minnnum    tempus   compositum  given  timc,  and 

e.\   2*^"*  instantibus.   Et   conformiter  dicitur  quod  cst  dare '"oggj^^ie^^n^^ount 

maximum   erave  quod   per   totidem   sufficit  portare.  ?f  tinr^'  which 

,  ■  is  composcd   ot 

lo       Pro   quo   est   notandum     quod  portare   est   equivocum.    two  insiants; 

Quandoque    enim   sumitur   generaliter    pro  siistinere   vel  t|',|°.^^^jJ"J"^]'"( 

conservare     cuiuscunque     effectus.     Et     taliter     princeps  ^an  be  borne  in 

....  .  ,  r  r  ,|,3(  time. 

dicitur    portare    iUius  onera   regni   et   deus  totum   mun- Three  senses  of 
dum.    Q.uandoque   capitur  striccius   pro  prohibere  grave    '"^bear:    ^° 
\^  a   descensu:  et  isto   modo  equus  poi tat  hominem  succur-  The  i*'(very 

,      ,-  .  .         ,.  .         ,    .  wide)  is  to 

sando  pro  declmo  montis.  quamvis  aliquando  sit  alcior  maintain 
et  aliquando  bassior,  sicut  homo  gradiens  portat  cifum.  whatever',"evcn 
Et  sic  loquendo  aer  sufficit  portare  quodcunque  grave,  mctaphoncally; 
quia  impedire  ipsum  a  descensu.  Sed  Z^  modo  sumitur  prevcnt  a  heavy 
20  portare  pro  impedire  grave  ne  descendat;  et  hoc  dupli- ^",1,^2  3^d'jg  ^o  ' 
citer.    vel    per    se.    vel    cum    alio   ex   equo   concurrente,  iimder  a  heavy 

^       .  .       .  .  .'       bodv  Irom 

quod   nec   est  ipsum    portans   nec   ahquid   eius,   Q.uamvis  faliing-  and  this 

enim    ad   portacionem    hominis   concurrat  terra  suppor-     ^*  a^Un*^  '^ 

tando,     deus     eciam     gubernando    partes      hominis,     et     subdiyided, 
;  .    .  according  as 

s."^  aha    iuvando;    et    tamen    dicitur    homo   per  se  portare,  ihe  thing  which 

quando  portat  cum   istis  adiutoriis  sine  aliquo  eius  con-  tivitself  or  by 

currente  ex   equo;   ut   aere   existente  indifferenti,   et  quo-       mcans  ot 

.,,.,..  another. 

cunque    aho    comportante    quod    non   est   ilhus   hominis 

extrinsece   causa   portacionis   sue.    Unde   impertinens  est   ^"  ^'^'^^'  '^*^'^* 
.^  .       .  ^  .  ^  not   mcan  to 

3o  portacioni   sue  quod   portans   moveat  locahter  vel  allevet    carry,  nor  to 

pondus  portatum.  -^     ^ 

Ex   quo   patet   quod   abutuntur  termino  qui  restringunt  if  we  restrained 
.1  f  ,  c-  •  •       *      'fs  meaning  to 

portare    ad  per  se  rehere  per  tempus.    Sic   enmi^    luxta    rnovement  in 
principium   illorum  non  esset  possibile   quicquid   portare  f""'^;,^  column 

^  .     .  ^  1        -1  r  would  no  longer 

40  nec   distinguuntur   vehere  et  portare;  et   per  consequens      bear  up  a' 

building. 


6,  7.  mi°>  B.         II     gnalif   B.  ij.  i'I  pro  illiiis  B.  24.  ct  cctera 

pro  eciam  B. 

3.  Durare.  The  whole  of  the  preceding  paragraph,  cspecially 
from  Aliter  to  Certiim  est  is  not  easy  to  understand,  for  me  at 
least.  I  have  a  note  on  thc  iranscript  that  it  is  not  very  ille- 
gihle;  so  perhaps  thc  text  is  coriupl.  But  I  cannot  see  why 
WvcUf  strives  to  prove  at  .siicli  lcngth  ihal  all  ihings  have  a 
Hmit  of  duration,  nor  how  his  argumcnls  prove  il. 


l6o  JOHANNIS  WYCIJF  CAP.  VII. 

Thus  a  woaker  columna   et   cetera  quiescencia   nichil   portant,   cum   qui- 
a^sUT.  "eer  one';  escant.     Patet     eciam     quod     stat    in    potencia    portare 

a  plank  or  a    potencius:    ut   liiinellum    vel  lapillus    portat   fortissimum 
stonc  mav   bear  f         .  '      ,,        "^  .  '    .  .  , 

a  strongman;  hommum.      1  mmo    tenuis    aer     interceptus     inter     duos 

a?r  between  nvol^pi^^^s   planos   in  fundo   castri,    vel  quantumlibet  gravis  5 

stones  at  the    edificii,    portat    per    se  totum   edificium   suppositum;   et 

toundation   of  a    .  .         *  ,    ,  .       ^„    .  ,  ,    , 

castle.         sic    sme    dubio    suificit    stuppa  pluma  vel   lana,    ymmo 

omne   corpus  quod   potest  per  se  subici  cuicunque  gravi. 

It  does  not     Nec    ex    hoc    sequitur  quod    omne  portativum   sit  eque 
follow,  .  .  ,.        ,.     ,  ,        -„   . 

however,  that  portativum;   quia  unum   excedit    ahud   quo   ad   surhcien- lo 

beaLnv^^wei^"!"!  ^iam  diuturne  portacionis,  quantum  ad  modum  portandi, 
nor  that  all  can  erecte  vel   decline,    alcius  vel  bassius;    et  sic  de   multis 

bear  equallv  ,.  i-     tvt  •  •    r  » n  r/-    • 

weii;  for  some  modis   portandi.  Non   ergo   sequitur;    si   [AJ   surficit  tan- 
'^'lon'^cr**time  ^ '■"'^^   portare   sicut   B;   ergo   A   est    tante  potencie  porta- 
and  ihus  their  tive    sicut    B;    quia    quamvis    quoad    illud    sunt    pares,  i5 

modeof  bearinc  _  t       a     •  f  i  !• 

is  moreperfcct.  tamen   B   excedit  A  in    ahquo    modo    portandi,    non  ut 

Bcsides,  thc    simpliciter     portativus.      Nota     tamen     quod     applicacio 

appHcation  ot   multum    iuvat    ad  portandum;   ut    quantumlibet  gracile 

the  weight     uniformis    continuitatis    et    grossiciei    sufficeret    portare 

makes  much  ,  ^ 

diiference;  a    quomodocunque  grave  erecte,   cum  non  roret  racio  quare  20 
pcrpenmcular   po^ius    ad    unum   signum   deficeret   quam   ad   quodhbet; 

rod  can  stand   et   ex  indifferencia  non  potest   fieri  accio.   Et  idem  con- 
under  any        .       .        ,  .  _         .  ...  ... 

weight  without  tingit    de    tractu    uniiormis     continuitatis    et    grossiciei, 

''beca^^s^e'       dum   sit  par  violencia  ad   quemhbet    eius    punctum.    Et 
there  is  no     cum    isto    concordat    experiencia    de    velo,     ad   modum  2? 

reason  for  it  to  .       .  .  „     .  .  .     ,.„ 

bend  on  onc    arcuacionis     oneris     hniti     que     propter    indiiterenciam 

side  rather  than  yg|  prope   indifferenciam   diu   durant:    sicut    ovum   inter 

This  is  sccn    duas   manus  2"^  dyametrum  longitudinalem  quantumUbet 

in  the  saiis  of   -       .  .  ,-  *"  ^        •      i-rr 

ships,  in       fortiter  constrictum   non  rrangetur  propter  indinerenciam 

'^'^?en"'th\vise^^"  deficiencie    ad    unum    punctum    pocius    quam    ad    reh-  3o 

and  in         quum.   Et  sic   contingit  elevari   per  elongacionem  brachii 

cxpcriments     ,.,  ,.,  ,  ,.  .,.,., 

with  a  balancc  hbre  quantumhbet  grave,   et   multa  aha  mirabiha  lacere, 

The^leasTw^e^ight  ^i  1"'^   cognosceret  aptare  instrumenta. 

that  a  man  Ymmo,   sienato   minimo  ponderoso  1  quod  non  sufficit 

cannot  bear  for  ^  ^        o  r  11  •       ,  ,       . 

a  given  timc  is  Sor    portare    per    tempus,    sed    per    instans,    luxta    ad-  33 

'tlie"ereate'si!'  versarium,   ex   hoc   tam   contingit  eum  levefieri,   vel  plus 

weight  ihat  he  contingit,   quam   Sor  debihtatur  ex   eius  portacione.   Se- 

the  same  time;  quitur    quod    illud    et    non   gravius   sufficit   Sor    portare 
so  here  again 
we  find   a 

i3.  A  deest  B.  16.  est  p}-o  ut  B.         19.  g^fficiei  B.         21.  fig-"  B. 

26.  artiia"-''  B.  26.  finitis  B.        27.  oim  B.         29.  fuget"^  B.         3o.  et 

deficiencie  B.         3i.  elc'  B. 

26.  Arcuaciotiis.  This  sentencc,  of  which  I  can  makc  nothing, 
is  thc  cxact  rcading  of  the  MS. 


CAP.  VII.  LOGICA.  l6l 

per  tcmpus.    Et    ita    undique  tenenda   cst  pars   aflirma-      maximum, 

tiva,   iuxta   rcgulam   Aristotelis.   Et  si  argumcntatur  quod      o^ppmicms 

est    dare  gravissimum    portahile,    cum   spera  terre  non  admit  therc  is 

est    portabilc    ct    non    cst    dare  eius  maximam   partem  wcipht  that  can 

5  quantitativam.    dicitur  quod   deus  portat  terram,    primo     oncTnluun. 

modo    loquendo,    sicut    ct  mundum    qui    est   maximum  "  " '^  *'"^ ''^'*' 
"              '  ..                .  ~  .         ""  one  can  bear 

portahilc:   sed  aliis   modis  loqucndo   non  portatur,   sicut  ihe  globe,  and 
'               ,                              j  ..     .  •    i-     •  that  thore 

nec  celum,   eo  quod   terra  non  potest  esse  mterius,  nec       i^^\j^„  ^^ 
cclum   esse  srave.  Et  portacio   2'^"*   posterioribus   modis  ■"'''^'"y""  ,"'  ^ 

^        .  .^  ■'^  .  part  ot  thc 

lodicta   includit    violenciam   tam    ex    parte   portantis   quam  globc,  there  is 

T-     I  •      ^    •       !•         •      r       •       1    ]  no  maximiHii  oi 

cx  parte  portati.    L'nde,   sicut  inclmacio  terri  ad  aeorsum  iij.a,-able\veiehi: 

suspenditur  per  attracionem   adatnantis,   sic  et  naturalia,  Y:,'^  .'"'^^'•'s'".''''^' 

1  r  _  '  _  _  :■  (jod  bcars  it  iip 

terra,     et     quelibet     eius     pars     caret    nisu    ad    inferius.     in  the  tlrsi 

,,.  ^-^    ^  ^    ^    !•  t     sense   of  tiie 

Sicut  ergo    aqua    constituta    cum    spera    totah    non   est  \vord,  and  that 
I  ^  cravescens,    sicut    patet   expertis  subversis  in   aquis,    ita    "^  "'*^  "'!',':'' 

>^  '  \  '  ....  senses,     neitlier 

credo   esse   de   partibus  spere   terre,   Et  si  obicitur  quod   the  earth  nor 

•    1      ^  ,       ^        ,  ^  .        the   skv  can   be 

partes    spere    terre  violente  cadunt  ad  puteos  perpetua  j,o,ne,"since  the 

violencia,    et    per    consequens   habent    inclinacionem   ad  /"™^'"  cannot 
.  '^      .  "  .  tall    lower   than 

csse  inferius,   et   ita   ad   oinnem   punctum   elementi   esset    it  is,  and  the 

20  perpetuo  violencia,   cum  cuiuslibet  partis  terre  violenta-     ^Vei^in. 
tur     aliqua     pars:     dicitur    quod    haberet    in    tali    casu  As  divers  teli 

^  r  "1  _  .       -  .       iis,  \vater  lias 

appetitum    descendendi    pro    ordinando    aere   incluso   in    no  wcight  in 

.,1      r;         ]  1       »  its  own  sphcre: 

puteo  supra   terrain,   sicut   aque  pro  lUo  nne  descendunt  ^Qjjjg  j  j^g]igv,;_ 

ad   quantumlibet  vmum   locum,   Existente  autetn  corpore  witli  the  p:irts 

^      .  •    .       .  .  .  i  ot  the  eartli. 

2?  naturaliter    locato    in   illo  situ,   non  sic  appeteret.    Ideo 

talia    inanimata,    pro    universi    ordine    servando,    mira- 

biliter   mutant   appetitus   suos  ex  regimine  et  inclinacionc 

primc  nature  portantis  omnes  partes  mundi  in  suis  sitibus. 

Est  ergo   dare   maximum   portabile,   sive  sit  lapis,   sive   \Vc,  therefore, 

^i-L  •!  ..ij      must  admit  a 

3oterra,    sive    aggregatum     ex    talibus    gravibus;    et    valde    maximum  of 

modice    potens  sufticit  illud   portare   cum   iuvamine  vir-  '^^■'-''g'it,  which 

f  .  .  .  i        .  can   be    borne 

tutis   regitive  universi,   a  qua  orbis  terre  movetur,   motus     by  a  small 

,         ,•,.  ^  -  ^  1         i-    ..         1  r        ,.  M  .  power  with  the 

localiter,    etsi  pars  terre  levehat  vel   auferatur.    Nec   est  ai^of  theDivine 

verum   quod   spera  terre   moveatur  circulariter  vel  recte  influence,  that 
^  t-  _  governs  our 

35propter  partes   exalatas   a   soie,   et  ipso  facto  conteratur:         globe. 

,        •  ,  •  ,  '        The  earth 

quia    vel    circumdatur    virtute   regente   et   supplente  per  moves  neither 

aliquid    intrinsecus     ad    opnositum,     vel   proporcionando '^''"'-'"'^.''^'",9'" '" 
^  '  '  .  .  .  a    straight  Iine ; 

unum   orbem   terrc  pure   in   medio   mundi,   cui  tanquatn 

fixo   et   inmobili   innitatur,    tota  terra,    sicut  omne     mo- 

4otum,   innititur   llxo;   et  sic   partcs   circumferencialcs  terre 


12.   alieracionem   (.-)   B.  14.   Qfti*"  B :   //'.   toli  Ji.  iq.     e"    B. 

28.  fitibo:    ti  very  illegible  B.        32.  movct  13.        33.    Qtc'a''  B.         3u.  vel 


quia  B. 


1 1 


i62  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

its  central  parts  stat   tremere   et   alterari   propter   suam    porositatem,   non 
The*^^cxt^erior'^   autem    iUud   purum.    Nec   est  vis,    sive  idem   numero   sit 

parts,  which    p^-ernum,    sive    idem     in   specie,   corruptis   individuis.   Et 
mav    move   and  .        .  ,.         '         .  ,. 

tremble,  rest    quamvis   sit   mobile  naturalitate   pnma,    tamen   naturali- 

iv!  E^verv^Xins  tate   ^'''repugnat   legi   eterne  quod   moveatur.  3 

has  a  limit  hoth       \^\    ^m  respondetur  neeando  assumptum,   cum  cuilihet 
as  to  possible  .    .^  ^  "^  '  .  . 

niasiiitude    and  speciei    corporum     et    qualitatum    corporearum    sit     di- 

iiitleness.       stJncta   magnitudo  usque  ad   quam   inclusive  potest  inte- 

grum   esse   magnum,    et  parvitas    usque  ad   quam   potest 

tale  per  se   existens  esse  parvum;   et   illa  vocantur  apud  lo 

philosophos   minima    et     maxima    naturalia,     non    quod 

continue    sunt   in   tali   specie,   sed   quod    sic  per   se    exi- 

stencia  in  tali  specie.   Infinitum  namque  modicum  homo- 

geneum    creditur    esse   inexistens  parcialitcr  suo  toti  in 

i'rnoC:  Naturc   quantacunque     specie     corporeitatis     porosi.      Evidcncia  i3 

orde^i^n^alTher^^tem    phisicorum     est    talis:     natura    ordinate  procedit 

works;  this     jn    omni   eius   causacione;    sed   non  sic   procederet,    nisi 

implies  a  .,..,.,.  •       i- 

detinite  relation  ordinaret    individuis   relaciones    magnitudinum   et  parvi- 
indivi^d^uarand  tatum ;    igitur  etc.   Maior  patet    ex   hoc  quod,   si   natura 
its  possiblc     inonl    ordinate  procederet  in   causando,    tunc   deus  non  20 

size. 
Not  to  admit   esset     deus:    quod     est    summe    impossibile.    Idco   maior 

Tsfo  denv^God^^s  ^^t  evidencia  phisico,   et  una   de   nocioribus  conclusioni- 

existence,      b^s    sequentibus    ex   deuni  esse,    quod   est  primo  notum 

which  is  one       ,  .   .       ^.  ...  ,.  •    1  -i 

of  the  first     phisico   in   perfectissimo  genere  cognoscendi,   cum  nichil 

'" ""rr/or/°*  '^  aliud    potest    perfectissima    noticia    philosopho  possibili  2? 
cognition.      cognosci     (propter     quid),     nisi     precognito    deitm    esse. 
whoie  world.   Ideo  noticia   huius   conclusionis   est   prima  et  principium 
alMtTp^^^rts^    tocius  noticie     conclusionis    propter   quid,    que   cst   per- 

caiinot  be  made  fectissima    noticia    nobis  possibilis.    Minor   patet   ex   hoc 

Sreater,  so  cacli  ,  1     ,    ,  •  ,     ,  •       !•  •  r^ 

of  its  parts     quod    oportet    esse  |  debitam    habitudinem    inter  partes  R  ■; 

ddniiie^and     maioris    mundi,    sicut   inter   partes   minoris    mundi;    scd 

certain  size.  eum  mundus  maior,  constans  ex  tota  matcria  sua 
possibili,  non  potest  maiorari,  patet  quod  ad  dehitam 
proporcionem  suarum  per  se  parcium  ad  invicem  et  ad 
se    ipsum,    oportet    ipsas    proporcionari    et    difliniri    in  :-!3 

Order  must  magnitudine  et  parvitate.  Et  per  consequens  sic  oportet 
prevail  in  tlie   jg    accidentibus    corporeis    ipsas    consequentibus.    Sicut 

world  as  111  .  '  ^  ,  .    . 

the  hiiman     ergo    incongruum    esset    quod     oculus    hominis   esset   in 
talo,   cor  in   capite,    lingwa   fracta  ut    manus,    cerebrum 
sicut  venter,    aut   dentes   tanti   ut  tybie:    sic   pcriret   ar- 40 
monia     mundi,     si     sol     esset    in    polo    arctico,    aut    in 


il  t'-me'  I'..  |.  ii"a'«  I'..   .        7,  S.    dt't'»  R.  1?.  'ci  prn  qiiod  B. 

16.  philosophorum  (?)  13.         i'o    non  deesl.        24.  in  in  B.      :;8.  9g'o^  B. 


XI 


bodv 


CAl".  VII.  LOGICA.  l63 

centro,    aut    quadrangularis    figure,    protensus    ab    uno 

polo   ad   alium,   vel  quotllibet  astrum  tantum  sicut  orbis, 

vel  totus   mundus   esset  lucidus  sicut   astrum.    Ideo  non    :ind  it  so,  no 
,    ,  .  .  ,.  .,  .      •    doubt  tliis  oidL-r 

dubium     qum     natura     ordmat     pro      partibus      maions      cxicnds  lo 

5  mundi,       quoad      numcrum      suarum     parcium,     q^-^oad  ^^^^^^^y||^^]J^'K|',y^']^J 

appetitus    mundi   vel    pondera  tcndendi   ad   certos  fines,  liie  accidcnt  ot 

'  ',  .  ,  .  ,      .  quanlilv,  boili 

ut   locaciones    et   naturalcs    acciones,    et    quoad    instan-       j,,  ihinf;s 
cias   in  quantitate,   ligura,  potencia,   et  cetcris  accidcnti-  .^"^'^"opriJlVta^^^^^ 
Inis,    non  solum   pro  sempiternalibus   aut   incorruptibili-  inanimaic  and 

,  '       ,.,  -1  ^         •  animalcd. 

H)  bus,  sed  pro  naturalibus,  pro  terre  nascentibus  ct  suis 
seminibus,  pro  animalibus,  et  breviter  universis  con- 
scrvatis  quoad    singula    corporum    accidencia  naturalia. 

Nec    valet   dicere   quod   iste  terminantur   exclusive   ad  It  is  ridiculons 

:    ,  .,  ...  .  to  sav  thal 

suos  tcrmmos,  quia  nichil  potcst  terminan   aa   terminum  tiiese  limits  are 

i.^quem   non  potest  attingere.   De  terminis  autem  corporum  ]J'^^,?^"^jj'"'^j^J;|j^4^ 

naturalium     aliqui    possunt    sensu    et    experiencia    con- ncver  rcachcd  is 

.    .  '  .  .  not  a   limit. 

vinci,   ut  termini   corporum   eterogeniorum   et  seminuin.  i,i  sonie  cases 
Sed   aliorum  parvitates  excedunt    sensus  et  experiencias,  fact^^hjs^^umit" 

ut    parvitates    lapidum,     mineralium,     elementorum,     et  is  reached;  in 
,.  .,.._,  1..3  others,  as  in 

20  tahum    simphcium.    Certum    tamen    est    quod   est  uare     stones  and 

cuiuscunque     tahs     speciei     simphciter    minimum    q^o^J  the"smalfness  oi- 
potest  pcr  se  existere.  tiieir  parts 

„  ,  T-,  •  •...  exceeds  our 

Contra     hoc     tamen     argumentatur.     Fnmo     sequitur      powers  of 

quod    sit    generacio    subita,    sicut    et    corrupcio    subita  ^r-rwnents  to 
25  minimi   numerahs;    et  sic,    tam    subita   gcneracio    quam   ihe  contrary. 

.  .  .".,.,   I.  If  there  is   a 

subila    corrupcio   cuiuscunque   genens    acciaentis;    quoa    nilnimum  of 

est    contra    racionem    proporcionis    agentis    ad  passum.   ^'a!j^^o^^^^'lj™"t"'' 

Racio    satis    patet   ex   hoc   quod   ignis,    apphcatus   passo    instantancous 
'        ,  .  .       .    ^  ■     ,  •    •  combinaiion 

carente    igne,    subito    inciperet    inducere    minimum   na-  nnd 

?oturale.   Et   sic   ex   minori  proporcione  velocius  ageret.       '''^'^^vh,'c°ri'r"' 

Simihter,    tale    minimum   non   esset   ahcuius  potencie     impossible. 

.  •  2    Thcrc 

active    vel    passive    per    se,     cum    quodhbet   contrarium     wo"uid  be  a 

superdurans    subito    corrumperet    ipsum,    et   per   conse-  j,ud"sta*bilitv'Yn 

quens  cum   ipsum   non  possct  pati,    non    possct  natura-      all  bodies 
,i  i,  r  ■  •  •      ^     composed  ot 

3-1  hter  agere.   Cum   tamen  tam   pcrfecta  sint   minora  sicut     s„ci,  pi,ts, 

maiova    eiusdem   speciei,    ymmo   perfcctissima  sunt  non     2verv"thin" 

quante;  quomodo  ergo  derogaret  perfeccio  proporcionum  possessed  of  a 

mundi    ad    eius    partes?    quia    quantumhbet    pertectum  activity  would 

foret    simplex    aggregatum     cum     ahis,     tamcn    tantum  confpou",^^^"!,'^,,^ 

40  figuratum   constituerct,   sicut   contingit   de   arcna.  the  whole  body 

„..,.  .  ,,  ...  ,     would  bea  mcre 

Simihter,    capto    igne    duplo    ad    minimum    naturale  aggregate,  like 
per  se  existens,    videtur  quod   contrarium   subito   ipsum  =•  ''^V?'if°two"'^' 

bodies  of 

dilferent  sorts 

r    ^  A-  o  /-"^1,0  ij  „    cm  D  are  mixed  in 

b.  mudi  B.  9.  fcp*»  13.  40.  fi™  B. 


l64  .lOHANNIS  WVCF.IF  CAP.  VH. 

uneqLial        corrumperet,    quia    non    posset    inducere     de    contrario 

sreate'r  quantiu- P^*"    ^^j     "'^'     P'^^    minimo    igni,    ad   cuius   induccionem 

will  mcet  vvith  sequitur    minimi    ii^nis   corrupcio.    Et  ultra,    cum   accio 
no  resistance         ^  .  ^  ^     ...  ... 

at  all  from  the  contrariabitur    propter    facihtatem,    ex    induccione    talis 

sma  ei.        minimi   sequitur  quod  subito   corrumperetur  totus  ignis:5 

et  per  idem    quantumlibet    magnum   simplex,    cum   con- 

tinue    post    erit    agens   melius    dispositum   ad   agendum, 

ct    subiectum    ita    capax  sicut  in    principio   fuit.  Ymmo 

tunc    infinitum     facile    esset     corrumpere     totaliter     tale 

simplex,   cum   per  divisioncm   in  minima  naturalia  subite  lo 

cederet  in   continuis,   et  per  consequens   motus  in   nuUo 

consequitur  proporcionem. 

Aiatwers.  i.  Wc      ^j    pj-imum     dicitur     quod     minimum     naturale     est 

admit  tlie  ,         ^  ,  ^  .    . 

possibility  of   subito    generabile    et  subito   corruptibile,    ut    assumitur; 

'combinati^orf    ^t  sic   de  accidentibus   ipsum   consequcntibus.    Nec   sunt  i3 

'"''^ ...      talcs   minores  partes   motus  successivi;   sed   termini   mo- 
decomposition  .  '  . 

in  these  cases;tuum   successivorum.    Non    desunt  illis   motibus  propor- 

but  it  would        ■  M  ,•  ..  -i 

take  place      cioncs    ex  quibus   causantur;    ahter    agunt   cum    quibus- 

according  as    j^j^-,   circumstanciis   et  aUter   cum   ahis,   propter   motum 

circumstances  .  ...  ,  . 

ailowed,  just  as  et  ordinem   universitatis  servandum:   ut,   plano  existente  20 

a  fiill  bottlo      •  1-    .,         1  ^  ■    -^  1  •  r 

empties  itseU  mmediatc  plano,  natura  non  sinit  unum  elevari  a  reli- 
onlv  when  q^Q^  ^\^[  ^^jj  niodo  quo  corpus  potest  subingredi  pro 
peneirates.      pleno    servando.    Sicut    nec    hquor    exit    fialas    vel   alia 

vasa,  orificiis  eorum  subversis,  |  nisi  ahunde  aer  posset  B79'' 
subingredi,  supplendo  locum  hquidi  exeuntis.  Et  sic  de^.^ 
multis  exemphs  naturalibus  in  quibus  certum  est  natu- 
ram  occuke  facere  taha,  vel  per  se,  vel  supplendo 
sufficienciam  agentis  sensibihs.  Et  aha  est  proporcio 
cum  tahbus  paribus.  Aha  autem  crit  cum  ahis  paribus 
proporcio.  3o 

2._lt  does  nnt        Ad   2"''  negandum,   cum   tale  potest  esse  minimum  per 
se    possibile    in    quantitate    et    non   in  virtute:    quod  si 


follow  tliat  thc 
minimuni  iu 
size  is  also  a 


2.  cius  B.  II.  oti"  B.  32.   v''"  B. 

ft 
ig.  Circuvistaiiciis.  I  can  very  doubtful  as  to  Wyclifs  mean- 
ing,  but  it  is  perhaps  this:  Eacli  movemcnt  of  combination 
or  of  decomposition  of  two  atoms  (minimum  naturale)  must 
be  instantaneous,  but  as  a  vacuum  is  impossible  (pro  pleno  ser- 
vando)  such  movements  can  take  place  only  when  other  atoms 
are  so  situated  as  to  fill  up  the  vacant  space  which  their  move- 
ment  occasions,  and  thus  the  combination  or  decomposition  of 
the  wliole  must  take  place  in  time.  Wyclif  two  pages  later 
(p.  166.  1.  32)  distinctly  uses  the  term  atoms,  which  are  pro- 
babh-  identical  with  his  botiies  tliat  occupv  oiilv  two  poiiitf^  iu 
space,  as  wc  shall  scc  towards  thc  end  of  Logica. 


CAP.  VII.  LOGICA.  i65 

utraquo    insit    alicui    corporis,    tunc    ipsum    cst    minimc    niinimum  in 
potcncic   per  se  pos.sibilis,   ct  talia   minima  iuxta   potcn-   buri*!  ft^were 
ciam,   2'"  pronorcionem   debitam   constitueret  maximum,   ^°>  iiie"  ihcrc 

»       ^  .  ......  would  bc   a 

cuius    forma    superaduita    servarct  iUa   mmima  in   tem-     superaddcd 
.''  pore     ct    operacione.    Nec    est    verum    quod    inanimata  /|°os"  minima 

omocenia   minora  sunt  tam   perfecta    sicut   maiora   eius-    loscther  and 

^  ^  .....       prcservc  tiiem. 

dem   speciei;   eo  quod   non   solum   perfeccio  accidentalis,         Every 

sed    essencialis    perfeccio    componitur    ex    suis    partibus ,,,  "^pg'^'!"^',,.,^ 

inteeralibus.    Omne    tamcn    individuum    alicuius   speciei    precisely  the 
<^  .  .     .  .    .  .    .  minunum  ot  the 

lohabct    perteccionem    dcbillimam    speciei    ad    mmimum;  perfectiou  ot  the 
sed   unum    in   perfeccione   individua   maiori,    et  aliud   in    ^couslderedi^ 
nerfeccione  individua   minori,   2'"  quod  contingit  univer-     individuaily 

.  ...  .  „  .         ,.  one  is  more   or 

sitati.    Ideo,  ex  dacione  perreccionis  specihce,  implicatur     less  periect 
minimum   naturale.    Ncc  obest    quod    perfectissima   sunt  'Ti"is^'act'^of' 

i3non    quanta,    quia    illud    quod    est   perfeccionis    in   uno  liavin,q  speciiic 
.  ......  ,     ,  pcrtection 

foret  imperteccionis    in  alio;    ut   habere   magnos    oculos      implies  a 

est  in  equo  bonum  signum   perfeccionis,  in  homine  vero  j,  i^^quTteTmc 
sicnum    stolliditatis.    Indivisibilitas    ereo    est    simpliciter     tii^t  si^i;  !« 

,.    .    .,  ...  ,  ^  "^  quite  wantmg 

prestancior     divisibilitate,     sed     non     potest     competere     in  the  most 

20  corporalibus;   ideo  non   sequitur  quod  essent  perfecciora  [^^[^'^''jj^jqj,'^'"*^^' 

vel  eque   nerfecta  propioribus   divisibilitati.   Ymmo,   cum  lii^^i^^tore  follow 
7^,  ,  •,  ,••  Ili3t  thc  parts 

deo  sit  quodammodo  cura  de  omnibus,  ut  dicit  commen-   of  a  body  arc 

tator,    non  sineret    tam    modicum     corpus    per  se    esse  ^'""'(^jjf^^li^Q^g . 

quod   ipsum  non  sufficeret  in  operacionem,  nec  servaret       '^Xliat  is 

^  '  .  ,,.  ...  -i-       pertection  m 

2D  per  successionem  debitam  speciei.   Utrum   autem   simpii-    one  being  is 
citer    non    quanta    de    corporibus    homogeniis     possunt  "^^,pQ„fjf,?'°J|,j"^ 
inteerare   mixtum,   et  sic  per  se   esse  sine  inmediacione '"di^isibilitv  is 

'^  .    .  *^     ,    ,  .  ^     ,      ,  1       'I  qnahtv   that 

corporum    speciei   sue,   est    dubium.    hed    de    arena,   de  bodies  cannot 
partibus   metalli   calcinatis,    de    carnibus,   et  aliis    mixtis  wife^ther^there 
3o  ceteris,    patet    quod    sunt    quantitative    divisibiles,    cum  i*  or  is  uot  in 

'  -  •      -      T^  1  •  everv 

aliter    non    servarent  formam    mixti.   De    elementis  vero    homogeneous 
in    mixtis    est    credibile   quod    multa    non    quanta    sunt      som°ething 
coniuncta.     Certum    tamen    est     quod     continuacio    vel  indivisibie  that 

'  .  .  .     gives   it  unitv, 

adnascencia  talium   in  mixtis  est  de  perfeccione  universi,  'is  a  doubtfui 
35  co   quod  inordinacio   esset,   si   omnia  mixta   essent  cathe-       '^"'""^ '""" 
nata,   eciam   minima  naturalia  non  adnata. 

Ad    3'"  dicitur    quod     non   sequitur;    sed    posito    igne  :^.  in  tlie  givcn 
duplo     ad     minimum,     tam     quantitate     quam     virtute,   ""appiicd^G'!!^ 
subducta     sensibili     conservacione,     contingeret      ipsum    niinimnm  of 

.  .    .  quantitv,  thc 

40  corrumpi    subito.    Ideo    de    elementis    non  sunt    minima  hrc  itselfwould 


go  out. 


4,    ^.  te?ce?oe?  pro  tempore  B.        18.  scolli'"  B.         ^i.jipioribg  B 
?4.  aduafcM  B  36.  ec^  B. 


i66  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  Vir. 

And  for  tluit  naturalia  nec  solum  dupla  ad  minima,  nisi  in  mixtis, 
no*sach'minima  "bi  conservantur  ex  armonia  commixtorum.  Nec  est 
in  tiie  elements,  jifficile  nature,  eracia  mixti  producendi,  subito  producere 

but  only  in  .    .  ^  r        •  j-  .        •  ■      ^ 

ccmpounds.    quotlibet    mmima  naturalia    in   medio    contrario,    sicut 
^^^  That''^"^'^   contingit    distanter    infra    terram     et    aquam    et    ignem  5 
division  is  in    q^  aerem  a   celestibus  generari   ad   mixti  constitucionem. 

manv  cases  .  ^^  '       u  •^  !_•..  i 

favourable  to    Nec    sequitur   quod    continuabitur    subita    elementi    pro- 

diange!'       duccio,    quia   deficiet    proporcio  recta,    gracia  cuius    sic 

Aichemists     tieret.   Conceditur  tamen   quod   per  divisionem   contingit 

''imperfect''     mixtum     celerius     consumi,    sicut    noverunt    Alchimiste,  lo 

'"to'dispo°se'^^'  calcinantes     metalla     imperfecta,      et     postmodum      per 

them  for  the    niediantes,    disponentes  calcinata,  purgata,   et   coagulata, 

reception  ot  ■-        .  ... 

more  perfect  ad  formas  perfecciores.  Verumptamen  sic  dividere  per 
This^^ho^wever.  igneni  est  laboriosum;  nec  scit  artifex  per  sublimacionem 
is  great  labour  dividere  talia  omogenia  in  minima  naturalia,  cum  excedunt  i3 

'"reduce  the  iudicium  sensus.  Ideo  errant  artifices  in  istis  operibus; 
smahest^pans':  quod  si  perficiunt  est  prope  casuale,  cum  execucio 
for  that  reasoii,  practica    liuius    sciencie    deficit    propter    materie    subti- 

if  they  succeed.  ;. 

it  is  by  chancc.  Iltatem. 

ThaTform"a         ^^  ^l^^   patet   quodsuntmulti   gradus   in  continuacio- 20 
continuous     nibus   corporum.    et    formarum    quibus    fiunt    continua- 

wholc  varv         .  ,  .         ,.    .  .      .  .  ^    „    ,   . 

both  as  to      ciones;  |  et  simplicia  sunt  tortissime   continuata,   et  post  B  ho* 
/f",l'"/;5,'Vh,.    cradatim  modis  suis  extenduntur  forme  mixte,  secundum 
forms  that      quod    sunt     propiora     elementis.     Nulla     tamen     forma 

make  them  so ;    »  ,  ,•  t  i  •      ^  t  • 

first  thc  forms  superaddita    extenditur    per    subiectum    par    vel    minus  2? 
'^^  'ufeiflhe^'^'*'  subiectum    quam    sufficit    corpus    illius    speciei    per    se 
superaddcd     esse;   ut  si  ad   esse    lapidis   requiritur  adnascencia   mille 

forms  ot  the  ,,'.■'  ..    ^    1 

compound,  and  non   quantarum   de    elementis,   tunc  quotquot  sunt  tales 
each°'forni"is    millenarii   debite    proportionati,    sive    continuitates,    sive 

extendcd       nQn    continuitates,    tot    precise    sunt    forme    lapidum    et  3o 
throufih  a  ,.,'„.  .  , 

niimber  of  its  pcr  consequens  lapides.   Et  sic,   notatis  numero   ct  modo 

siutici'ent*to    athomorum  requisitorum   ad  esse  causans  plante  arboris 
make  up  the    yQ\    cuiuscunque    alterius    mixti,   tot    sunt  forme    et    in- 

whole;  as  e.  g.    ,.    .  ,  '  ,  .  , 

if  a  stone      dividua  quot  sunt  talesnumen;   et  ad  omnem   punctum 
'ckmcnt-uy°    ^alis  numeri   est   causa,  forma   indivisibilis,    multiplicata.  33 
parts,  the  forrn       ijeo    dififert    extensio    forme    superaddite    cuius    pars 

is  dirtused       ,.  ,   •    ,•  •       r  1 

through  all.    indivisibilis   est   multiplicata,    et   cxtensio   rorme   elemen- 

ph^its^and      ^ix^^^s    cuius    pars    indivisibilis     est    punctualiter    situata. 

animais,  one    jr^    j,-,   pi-ima    snecic    sunt   multi    gradus;     ut    patet    de 

form  of  plant  .      .      .'         .  f        ,         ,         .  '^  ,      .  '       ^ 

or  of  animai    mixtis  inanimatis,  de  plantis,  et   anulosis,   quorum  torme^o 
cxtcnduntur     modis     suis.     Nec     cst     omne     continuum 


I.  zpla  H.  12.  mcdia"'  li.  20-  coi:«'*  yi'«'  B.  3-2.  cans  B. 

40.  annlof,  tJ. 


CAP.  \II.  LOGICA.  167 

(.iivisibilc   in    inliniuim,    cum    sil   slatus   aJ    numcrum    in-         litc  is 
divisibilium.   ut  postea  dicetur.   Verumptamcn   ultra   hoc    '"'ich'Vtom'." 
quod     nos      sufticimus     cot^noscere     est     quodlibet     tale       ,  ^'"■''' 

}...,.,.,  .  i"^  .  clomciit.irv 

divisibile;    ideo   ponitur  tale    mixtum   omogeneum,    cum  toim  occupics 
3  nulla   pars  eius   quantitativa  sensibilis   sit  disparis   speciei ''" -^  °"cif°""" 
a   toto.   Manifcstum    tamen   est   eteroacneum,   cuius    una     «'ipcraddcd 

.      ^         .  onc  is  dirtiiscd 

pars  quantitaliva  est  ignis,  alia  aeris.  Unde  non  tiuough  many. 
intinilum  est  parvum  tale  mixtum.  sed  ad  omnem  bcii)"s^  stonis 
eius    punctum    quelibet     species    elementi,    sine     earum     pi:'"'^.  and 

.  ,.  .  ,.  ,.  _  ainielhia,  thc 

loextensione    vel   continuacione,   ut    alias   dicetur.    Sed,    si     supeiaddcd 
fuerit   aliquod  individuum  per  se  quantumlibet  magnum.  toTomc^dc^^M-ec 
et    non    habuerit     multas     partes    non     communicantes.  »,  ^■'^''^"ded. 

.  ,  .  ,,    .         .  ^o  continiious 

quarum    quehbet    componitur  ex    athomis    sutncientibus        being  is 
2™  numerum    et    modum    principiandi   tale    individuum,    divisibic^  "hut 
i5tunc   forma  illius    est   multiplicata    per  totum,    sicut   est  ';ii"  bcyond  aii 

.     .  ..  .  .  wc  can 

de  hominibus   et  bestus  que  requirunt  membra  simplicia,       conccive. 
ct  componi  in  debita  qualitate,  quantitate  et  proporcione:     men"and*o"/ 
ct    ex    nuUa    tali    forma    cum    parte    sui    corporis    com-      "i^i  liislier 

,.  ,  1-        •  -     iuiimals  rcquirc 

ponitur    adequate    aliquod    unum,    vel    qualitative;    quia  aii  thcir  organs 

20  sic     quilibet     homo     foret     quodlibet     eius     pars,     sicut    °  dispo'scdT '"^ 

communiter     tantritur     de     Sor.     Anima     tamen     inest,  '*"'^  '''^'^  ."'^*'^ 
."    .  .  .  '    torms  bclong 

continue  actuabit  illam,  sed  diversimode  cum  fuerit  indccd  to  cacii 
pars  materie^  et  cum  fuerit  completa  materia  ex  qua  partlv,  and 'not 
adequate   liet  totum   animal,    Si    ergo   tales   due   materie     '"  ^''"^  ^''"''^'^ 

^  .  ^  wav  as  to 

--■' non   communicantes   adunate,    tunc  sunt    duo    animalia,      the^whoic 
sicut  patet  de  monstro  habente  duo   corda  et  duo  capita,        a°  tbV 
cum   aliis   membris   sensibilibus    duplicatis,   et    cum   toto  '"o'isters  with 

.  .    .  .      doiible  organs 

residuo    inferiorum    membrorum    ac    si   esset    unici    ani-  ioined  togcthcr, 

1  •       T    1  ,.  ,.  ,.     j  •         I-  thev  are  simplv 

malis.    1  ale   autem  aggregatum   esset   dao  animaiia  com-    twoanimais' 
:^o  municancia    et    non  per  se  individuum   alicuivis   speciei ;    ?",4  '.'"'^  9"*^^ 

'  .  .  .  ^  individual  of 

sed   esset   unum,    continuum,    animatum,    vivum    etc.   et    any  species, 

1     ,.         •  •  1  ,.  iiaving  no  one 

tamen  nec  substancia   nec   accidens   etc.  common  form. 

Redeundo   ergo   ad  propositum,   conceditur  quod   ma-  .7"  rcturn  to 

^      .     .  .'■        ^  '  .  "  .      .      thc  question: 

ximus    homo    possibilis    non    posset    augeri    per    assimi-  thc  biggcst  of 
33  lacionem    alimenti,    stante    habita   materia.     Sed   contin-  nien  cou*d  not 

geret    ipsum   tumelieri   2"^   partes,    sine   eius   maioritate;  become  bigger 
^    .  '^       .  .         '  .'  .         .         '  bv  assimilating 

quia   magnitudo   corporis  attenditur  penes  multitudinem     any  food.  so" 

suarum  speciticarum  parcium  non  quantitivarum.  Unde  bodv"remained 
non    sequitur  ipsum  maiorari,   si  pars  eius   maioraretur;  that  maximum 

40  nec   haberet   minimus  homo   possibilis  partes  supertiuas,     part  of  his 

A.T  ,.     •  •  j  1         ,.     ]  ...  podv  might 

Nec    est    inconveniens,    sed    verum,    quod    est   dare   tam       s\vcli  up, 

provided  it  was 

not  a  spccilic 

p.irt. 

i'>.  nib"^"  B.  i;i.    coiv    \>:   it.   ca''  li :   ib.  inc  H. 


l68  JOHANNIS  WYC[,IF  CAP.  VII. 

Tlierc  is  a  tiibi  primum   quam    ultimum    instans   esse   hominis.   Ncc  forct 
and  a  last        '      .  ^        •     ,-    •  j    ,  -c 

instant  oi       talis    homo    innnitum    debihs,    cum    posset    tam    agere 

lie^'voull"not    quam    pati.    Verumtamen    anima    potest   sub    remissiori 

thcn  he        eradu    disposicionis  materie  actuare   materiam   in  quam 

infinitcly  wcak,  '^       .     ,         '^  .  ■     ,       ■     i   -k-,        ■  ,       \      ■      n  ^    h 

ihongh  his  soiil  est  mducta,   quam  potest  noviter  mduci.  |  Nec  ideo  desi-  i*  '^f 
his^bodv^less'^   neret    homo    incipiens    esse    proptcr   indisposicionem   in- 
intcnscly.       cepcionis    sue    materie.     Nec  foret   materia  incipiens  in- 
disposicionem     in     tali     gradu     disposicionis     in     quali 
inmediate  ante  hoc   fuit. 
V.  Thc  ^\j    5;im    obicccionem     dicitur     quod    assumptum    est  lo 

assnmption  ot     ,  ,  ,  .    ,     ,     ,  ,     ,  •  m       ,   • 

thc  lifth       talsum,  cum   beati   habebunt  habitus   2'"   ultima  suarum 

"(■aUc^-^Uie*     capacitatum.     Et   2"^    Lincohiiensem,    quilibet  talis   cog- 

.     bicsscd  wiii     noscet   omnia,   cum   anima  eius  non  fuerit  mole  corporis 

cnjoy  Hcaven  ,.  ',.,.,  , 

to  the  ntmost    prcpcdita  ncc  auunde  accidente  extraneo  occupata,   sed 


of  tlicir 
capacity. 


primo  lumine   2'"    ultimum    irradiata.     Nec    est    hoc    in-  i-"^ 

G rossctc^stc     crcdibiUus    quarn    quod    unum    punctuale  lucis   ditfundat 
savs  tliat  tlicv    .     „     .  ,.  ,.  .,  ,         ,.     . 

will  know  all  inhnitas   hneas    radiosas,    manitestando    distnlcte    omnia 

The'"ouf  lias  ^'•^'^  prius   cont'ase  videbantur  in  humine  radioso.   Anima 

a  natnral  ergo    habct    in    se    naturalem   disposicionem    ad    cogno- 

io'\'no\v  all  scendum   quamcunque  veritatem    sue  noticie  possibilem. -'J 

""comp^lcx"^'  Elt     illam    disposicionem,     habilitatem,     pronitatem,    vel 

relations  or     potenciam    naturalem    ad    complexe   comprehendendum, 
simplc  lacts.     -^  ,     ,  •  ...  .  . 

vocant  habitum  aut  scienciam  mnatam;   sicut  pronitatem 

naturalem     ad     incomplexe     comprehendendum     vocant 

But  ihe        speciem   innatam   vel  noticiam   innatam.    Sed   ad   actua-  -^ 

intcllcctnal       ,.'  ,•     •  , 

habit,  or  actiiai  hter    ct    distincte  noscendum   ventatem   requiritur  natu- 
'^'''*^r,'''MUv'ic""*  ralis   exercitacio;   et   disposicio   ab   illa  adquisita  vocatur 

rcquirccl,  iii     habitus  intellectuahs,    ut   habitus,    sciencia    intelligibilis, 
order  to  know.  .  1      ^         ,•  1  ,.     j 

ars  vel   prudencia.   Lt  correspondenter  dicendum    est  de 

speciebus   aquisitis,   respectu   apprehensionis   incomplexe,  -Jo 

And  ii  actual    Quod    si    quis,    contemplando  veritatem   primam   secun- 

knowlcdge  is     ^-  ^  .  -^  ,.  •.       • 

acquired  bv     dum     omnes     raciones     suas     causandi    cognovent    sme 

'^°,V,l^Mt^'i'fhl!M'l  proprio  lahore   singulas   alias  veritates,   tunc  vocatur  illa 

it  is  calicd      noticia   apud  theologos  noticia    in  verbo,    noticia   matu- 

linon'led"e  in      .  ,  .  ,.  ..,,.,.  ,     .         .  .  ,  ..  - 

thc  Word,     tina    vel   mendiana,    noticia   tacialis    vei    intuitiva    clara.  -^^ 

ihat^^t^he^^soiri    Et    iUa    non    est    res    absoluta,    sed    ponit    animam    non 

tcnding  towards  extranee    impeditam,    tendendo    in    deum,    incHnari    ab 

cnlightciicd  bv  ipso  ad  taUter  clare  noscendum   huiusmodi  veritates. 

It^mav  Utrum    autem     anima    habeat    tot    liabitus   correspon- 

however,  bc    dentes,    dubitatur   a    muhis.    Et    videtur   quod   non,   tum  4"^' 
denied  that  thc         .  •     ,-    •  ,-  •    ,-    •.         1      1  •„ 

sonl  has  a      quia     tunc    mhnitum    pernccretur    per    mlmitos   habitus, 
separatc 

14.  ppedita  B ;  ib.  ut  pro  nec  B. 

3.T.  Facialis.  Facc  to  facc.  "Now  wc  scc  as  in  a  glass,  darkly.' 


CAP.  VII.  LOGICA.  169 

tum    quia    obiccium    primum    sufticit   ad   illam   noticiam  dispo^iiion  lor 
aciualcm,    sine  habitu  nicJmante.    Videtur  tamen   michi      ccnition: 

quod    ox   illis   fortibus  impressionibus   causantur  2"^  ulti-     'ii^r^e  t^emf; 
T  .  '  .  .  .  iiinnitc,  tlic 

muni    vam    species    quam    habitus,    quorum   primum   in-     dispositions 

-     r       »        ]  I  •  •  1  ..   „m        ]  would  bc  so 

_->  chnat  ad   apprehensionem   mcomplexam,   et  2'"  ad  com-  too. 

nlexam ;    sic    quod    anima    per    impossibile  impedita   ab    l'ossibly  iiic 

)  ....  ^  "^  .  powcrtiil 

impressione     fclici,     adhuc     posset    recolere    de    actibus  imprcssion  ot 
preteritis   et  per   consequens   de  veritatibus  obiectis   illis     causes  both 
actibus.     Et     pronitatem     derelictam    voco    speciem    vel  .1'"^  ima^cs  and 

.  '  .  ...  t"C  dispositions 

lohabitum;   quia,   cum   anima  nunquam  ociabitur  a  talibus  towards  thcm,- 

^■1  -j  •_  -^  1  •    ^    ir  ..     so  that  it' thc 

actibus,  ideo  communiter  ponitur  quod  non  mtelligeret  ^aints  conld  bc 
in   habitu.    Omnem   ereo  huiusmodi   actualem   apprehen-     ^vithont  the 

....  ^^        .  actual  sii^ht 

sionem    consequitur    vel    precedit    disposicio  vel  habitus    of  Gnd,  thcy 
inclinans    ad    talem    actum,    et    per    consequens   species.       e„j'oy  ^l 
i3Actas    autem    est    prius    causacione    quam    species    vel  i;^membrancc. 

■^  .       ^  '  This  tcndcncv 

habitus  ab  illo  generatus;  sed  habitus  est  prius  quo  ad  taken  by  itsdf, 
consequenciam,  et  talis  habitus  intellectivus  vocatur  ^-ogni^ttvc  imagc 
apud     theoIo£;os     lumen     glorie;     et    habitus    voluntatis  ",■!  .'^'^P"^,'.^'""- 

'  .  ~  '^  .  .  .  It  is  thc  light 

vocatur  cantas.   Nec  potest  deus   sine  talibus  beatificare  of  giory  in  ihc 

1  ■  •       ..  ^     ^      ■  .,  intclliscncc  and 

20  homincm,   sicut  nec   potest  sine   actu.  charitv  in  thc 

Unde  frivoli  sunt  casus,   quibus  ponitur  deum  supplere  ^^''"!  ^°^'^  ^'"'^ 

..  ..  ..  .  ^.  ncccssarv. 

vicem    speciei    vel    habitus    sme    posicione  talium,    quia  It  would  bc"sclf- 
claudit     contradiccionem     quod    sic    faciat.     Sed    magis  ''°o'siip'posc^ 
frivolum    est    crcdere    quod    talia    possunt    per    se   esse,  cascsinwhich 

...  ,.  ..^  *.  God  dispcnscs 

2?sicut  aliqui   arguunt  de   disposicione,   causata  in  corpore     with  these 
circumducto.  Nec  sequitur  deum   correspondenter  quali- or 'tcffoncv"  hat 
ficari,   quia  non   potest   aswefaccione  disponi.   Nec  sequi-  ,^''^>',  "^^'^  "'*'^ 

■     1  .  ' ,     ^  .  "  bv  themsclvcs. 

tur    quod    anima  sit  in   infimtum   pertecta  accidentaliter    "it  does  not 
propter  intinitatem   talium  accidencium,  sicut  nec  subiec-     the°souMs 

B81"    tum  I  est  intinitum  perfectum   propter  iniinitos  modos  et     accidcntally 
.    r-    ■  ,      •  11-  •  .         ■  ,  •  inhnite; 

innnitas  reiaciones,  vel  taha  accidencia;  nec  est  subiectum     a  substance 

proporcionaliter    perfeccius,     ut    plures    tales    qualitates  '"'^bvln]in1t'c"^' 

habet,     sicut     iniinite    partes    subiecti    perticiunt   ipsum      .  ,n''°''?^*. 

^  .     .  ^  ^        .       without  beinf; 

omnes   equahter:   et  tamen  ex  illis  resultat  una  perfeccio  intinite  on  that 

33  linita,   sicut  deus  scit  ex  quot  partibus  tale  componitur.  jhe^.e^^^p"  t^vo 

Alia   ergo   est  perfeccio   essencialis   quam  claudit  con-       sorts  of 
...  .  ..  .^.  pcrtection:   oiic 

tradiccionem    augeri    vel    minui,    quia,    si    posset,    esset  csscntial,  that 

accidentalis  et  non  essencialis  subiecto;  et  alia  est  '^'^'ncrcase  0^"^ 
perfeccio    accidentalis,    sive    ex  substanciis  sive  ex  acci-   diminisli:  fit;, 

.  .  .  .       .    othcraccidental, 

40  dentibus    resultans ;   et  sicut   deus   scit  numerum   princi-  rcsulting  from 
paiicium   talem,    ita  scit   gradum   perfeccionis   et   quante 
unus    numerus    dictus    a    nobis    infinitus    excedit    alium 


42.  datus  above  dictus  B. 


lyo  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

differcnt  caiiscs,  numerum    finitum  nobis  vel  infinitum.    Et  per  consequens 
°'kno'\\Vthe'     scit     quante     beaius     est    accidentaliter    perfeccior    non 

mimber,  and    bgato.    Nichil   enim    est   infinite  perfectum,   nisi   forte  in- 

Ihe  degree  ot  .  '  •       ,•  , 

pertection  they  telligatur    ille   terminus  perfectiim   nominauter  pro   bono 
No^befng  is     ^'^    "0'"i    participialiter    pro    plene    perfecto.     Sic    autem  3 

int^nitely       ^^,^18  dicitur  infinite  perfectus,   hoc  est,  bonus.   Et  ex  istis 
perfected  .\  '  ,.       .  , 

m  the  sense  ot  patet    quod    impossibue    est  aliquid   esse  in   proporcione 

^alotie  is        racionali    perfeccius    quam    prius;     quia    vel    oporteret 

intinitely       perfeccionem     essencialem     crescere,     vel     perfeccionem 
rertect.  ^  ■  r-        ■  c       ■       ■  ■    v 

accidentalem    parifican    perfeccioni    essenciali;    quorum  lo 

utrumque   est  impossibile.   Nec   sequitur:    Sor  beatiis  est 

infinituin   perfeccior    accidentaliter    qitam    Plato    est    acci- 

dentaliter:  er^o,  Sor,  est  infinitum  accidentaliter  perfectus. 

Sicut    non    sequitur:    virtus  est   infinitum   melior   dominio 

Though        coactivo:    ergo,    illa    virtus    est  infinitum   bona.    Quando-  i3 

'Hca^vcrmav'   ^unque    ergo    dicitur    substanciam     esse    ita    perfectam, 

liavc  inHnitciy  intclliizitur    de    totali    perfeccione  aggregata   ex  substan- 

more  both  ot'       .    ,.     '^  .  ,  ,.       '        .  ,  c        ■  •  i       ..    r 

kiiowicdgc      ciali     et    accidentali;    et    ita    de    perteccione    accidentaii 
hanptncss^^^^^thcv  ^'^^  perfeccione  generis  accidentis,   semper  intelligitur  de 

are  not     "  totali   huiusmodi   perfeccione.  Et   hinc  non  sequitur  quod  20 
intinitclv  niore      ,  .  ,,  ,.  .    ,,    .  .       .  ,  . 

perfcct  than  \vc.  ultimate  telices  suntinfinitum  perrecciores  nobis.  quamvis 

infinitum  perfeccius  cognoscunt  et  delectantur  quam  nos. 
Two  scnscs  to  Nota  tamen  quod  aliud  dicitur  infinitum  excedere 
vtfinftdy1\n(i,  ^^^^""^  quoad  nos,  aliquando  cum  aliqua  deo  rinita 
as  tiic  humbcr  parificarent  unum  alteri;   ut  patet  de  numero  punctorum  25 

ot  points  in      '  ,,    •    •  ,•  r-        ,• 

a  siirface  and    superficiei,    et   numero   punctorum   hnee.    Et   aiiqua   non 

infinite^ 'to  ijs  ^^^'^    "'^   comparando  virtutes  fortitudini,    felicitatem   dc- 

but  absokitely  lectacioni   sensuali,   noticiarn   intellectivam  sensacioni;   et 

capable  ot  .,,...,     ,                         .               <        ,   •      j      j             r       • 

cquaiity;  thc  sic  de  ahis.   Linde  non  sequitur:   .4  est  in  duplo  perjeccius 

"no^^cqualuT    accidentaliter    quam    B:   ergo    est   in   duplo  perfeccius  B.  3o 

possiblc."      Nec    sequitur:    A    est    in    duvlo    verfeccius    quo   ad  scien- 
Thiis.  though  a     .  ,       ,•      ,  -,         •  d  \         , 

bcing  is  t\vice  ciaiu,    vel  auud   genus   accidentis,    quam  h;  ergo,   A  est 
sd^i^ncMor 'a"  v '""   duplo  perfeccius  quam  B;  quia  iion  est  possibile  sub- 
accident)  as "  iectum     esse     tam    perfectum    accidentaliter    quam    per- 
cannot  ^     fectum   est  simpliciter,    aut   econtra.    Nec  sequitur:    ille  }>':< 
'''"is't'\vy'ls  "  ^■^'"^   intellecciones  perficiunt  in  duplo  plus  subiectum  quam 
pcriect  simply.  y;^^;-^^-^/    altera  illarum  per  se:    ergo,   subiectum  per  illas 
est    in    duplo  perfeccius   quam  fuit,     quando  solum   unam 
habuit.    Sed    bene   sequitur   quod   in   duplo   perfeccius  in- 
telligit    et    est    in    duplo    perfeccius  intelligens   per  illas^o 
quam   per  alteram   solam   intellexit. 


14.  duio  B.  i'4.  qyj  1).  38.  q>^ 


CAP.  VII.  LOGICA.  171 

Sunt  autcm   multa  dubia  contini^oncia  hanc  matcriam;  Sci-cml  minor 
utputa   si   una   sit   pcrfeccio   composita    ex   accidentali  et       /Therc 
essenciali,    aut    una    accidentalis  perfeccio   composita   ex    '^  '■''"^  Mnj;lc 

■  .  .  purfcctioii 

perfeccionibus  diversorum   gcnerum   aut   diversarum   spe-    consisting  oi 

T^         •  ]    ^  1  '    •  •  ]•..  •    LM  -^     accidcnt  and 

3  cierum.     ht    videtur    quod    sic,    quia   ahter  nichil   possit  substance,  and 
crescere    in    perfeccione.     Vel    aliter:     substancia    posset    '^"^  iikewisc 

.  '  ....  consisting  ot 

esse  perfeccior    quam   prius  fuit,    sine   hoc  quod   habeat    tlie  diitcrent 
maiorem   perfeccionem   quam   prius  habuit.   Ideo  videtur       a°Jidcnt. 
esse     una     perfeccio    unitate    at^gregacionis    vel    vinitate 
losubiecti;    et    illa   crescit    per  adventum   accidentalis   per- 
feccionis,   salva   perfeccione  priori. 

2°.  Videtur  quod  omne  accidens  perficit  subiectum,  quia       2.  Every 
privaciones,  ut  peccatamorum  et  nature,  faciunt  substan- '^'"Yts^^sabj^Jct^'^ 
ciam  iuste  pati.  Et  in  hoc,  pulcrificant  universum,   et  per  i"ore  pcrfcct; 

•  ,  .  ,-        .  ^    •         ,  •  r^    •  r  tor  evcry  sin 

i3  idem  inperteccio  perhcit  subiectum  ethcienteret  non  rorma-     maivcs  tlie 
liter,  cum  solum  perfeccio  perficit  subiectum  formaliter.  j    '''""'ji,(['"  '"'' 
B81''        3".    Videtur  quod  omne  accidens  subiecti  facit  ipsum   rcndcring  tlie 

.  ^.  ,•       •  ,  •  ,•  ,-,         universe  more 

tam    periectum   sicut  ahquid;    quia   aliter  esset  quelibet       perfcct; 
substancia    corporea    infinitum    modice    perfecta    et    pei' '' '"^'^a  rcal'''^^^ 
ooconsequens    quelibet    eius    perfecta    cuilibet.     Nec    aliud     quidditative 

"  ^  ^    .  '  .  pcrtcction;  it 

posset    esse    minus    pcrtectum    quam    est,    et    pcr    idem     not,  bodics 

omne    quantum    esset    infinitum    parvum    vel    remissum.     ^\.°"^,  ijjfie^ 

Sicut    eriio    musca    contrahit  navem,    sic   quantitas   per-      pcricction 

.  ,.  .       .       .        ^     ,  mdced. 

ticit     subiectum    ad    gradum     totahs     perteccionis.     hed  Quantity  licips 

23  precise    tante    perficit    quam    perfectum    accidens    ipsum      p'°rTcc'ting 

est,    loquendo   de   perfeccione  quam   ipsum   per  se   facit,  substance,  as  a 

^  ^       .  •  -    •        TT     ,  ■      tlv  liclps  m 

ct  non   de  perfeccione  quam   ipsum   conhcit.     Unde  non     dragging  a 

scquitur;   siib  illo  griidu  accidens  perjicit  siibiectnm:  t''"i,'t>,  ^jJ^,5\j'^,,'J{\ij^'^ij^ 

sub   illo   ijradu   subiectum     verficitur,    cuni    aliud   sit   per-   so  far  as  it  is 
,•     ,  ,    .       i,     -^    ,  .  ,       ,.        .  pcrtcct  itsclt. 

:^o  ficere    et    ahud    perhci.     Et    ad    antiquas    reduphcativas 

quibus    solet    concedi    quod   subiectum,    ut  quantum,    est 

sic  perfectum,    et,    ut   sciens,    est    perfeccius.    dicendum 

quod  inteUigende  sunt  de  quantitate  et  sciencia  quod  illc 

sunt  sic   perfecte,    et  illa    perfeccio   attribuitur    subiecto; 

SSquia  nullam   aliam   essenciam   ponit  tale  accidens. 

Nota  tamen   quod   aHquod   dicitur  per  se,   excludendo     Rcmark  that 

actualem    inherenciam,    et   ahud,    excludendo  parcialem   ^^!^ither-mclm 

inexistenciam ;    quomodo    completa    accidencia    sunt   per  tiie  ncgation  ot 
'       '  .    '  .    .  'm  another',  or 

se,   cum   non   sunt   partcs   ahquorum   sue    speciei.    Undc     of  -part  of 

anothcr'. 
ic).  aliquod  li.  23.  mulca  IJ ;  ib.  nanc  1>. 

3';,  38.  Inherenciam  .  .  .  parcialem  inexistenciam.  The  for- 
mer  word  is  used  by  Scliolastics  to  denote  an  accident  as 
distinguished  from  a  suhstance;  the  latter  to  denote  a  part  as 
diflerent  from  its  whole. 


172  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

The  whole  of  a  nota   quod    dupliciter   dicilur   bonitas   reliqua   maior;   vel 
givcn  accidenl         ..  r     ^  \.    \     ^  \.       ■  ^    ^  -i- 

is  in  the  latter  quia  sic  pcriectum   per  se  habet  bonitatem  cui  reliquum 
scnas  hy  :tsei/.  j-^qj^  habet  ner  se  parem  vel  excedentem;  et  illo   modo 

Again,  a  thing  .  ...  . 

is  cailed  better  quelibet  substancia  iniinitum   excedet  quodlibet  accidens 
than  another     •  c       •  .^o  j]--*  .■•.•- 

either  because  "^    perieccione;     2"    modo    dicitur    unum    participative  o 

it  has  a        reliquo   perfeccius;     et   illo   modo  virtutes,   et   felicitates, 

superior  degree  ...  . 

of  goodness  by  et   niulta  alia  accidencia,   nedum    excederent  substancias 
beionging  to    inanimatas   et  vegetabilia  et  irracionabilia,   sedhomines; 

a  subject.       ^^    perfeccius    et    melius    est     hominem    esse    virtuosum 
In  the  second  '        .  ,  .  ,    .    . 

sense  many     vel     felicem    (quod    est    virtus    vel    felicitas)    quam    est  lo 

supcrior  even    habere    quotlibet    divicias;     ymmo    quam    est    hominem 
to  reasonable    es^e  absolute,    cum    preexieit    esse    hominem,    et    super- 

substances.  ■      r^  ■  r  a  .    '   . 

Quantity,       addit   nnem  eius  perfectum.   Ista  autem  perfeccio  vocatur 
'"m^^a^cnal"      participativa  vel   relativa,   quia  nichil  valeret  nisi,   com- 

accidcnts       municando    cum    perfeccione    substancie,    supperadderet  i5 
cannot  bc  thus  ^    .  ^  j- r 

supcrior.       bonum    modum,     qui  non  potest  per  se   esse,    nec   uniri 

vel    pariticari   perfeccioni   per  se.     Sed   quantitas  et  alia 

accidencia    corporea    non    sunt    sic  perfecta,    quia   tunc 

subicctum.   ex  hoc   quod  sic  quantum  vel  accidentatum. 

csset   sic  perfectum ;    et    per  consequens  omne  sic  acci- 20 

dentatum   est  sic  perfectum.   Omnis  ergo  essencialis  per- 

feccio   accidentis  est   per  accidentalem  perfeccionem  sub- 

stancie,   vel  pars  talis  perfeccionis. 

Thus  it  may  bc      Lfnde    videtur    michi    probabile    quod   aliquis   ultimatc 

maintaincd  that  .  ,.         ,     ,  ■    n     -^  ^  ..  ■       ,  j  ■..    »  - 

a  blesscd  soul   fchx     habeat     inhnitos     actus^     terminatos    ad    ventates  20 

'^^^rne  Infinilc^'^ '^°S"i'^^^'   'l^'   on^nes   causantur  et  clarificantur  a  prima 

acts,  relatiye  to  luce,    in   qua  felix  clare  videt  omnia   que   ego  uno  actu 

objects  it       transeunte   confuse.     Possibile    enim    est    animam    simul 

knows  all      j^abere    infinitos    actus;    ut    patet   ex  intuicione  visibilis; 

cleai  IV  seen  in  "  -t^       ^  .  .  .' 

thc  FiVst  Sight.  et    quamvis    nunc    non    sufficio  in   tot  obiecta  simul  di-  3o 

Evcn  now  the        .    ^  ,  ,-      -i  ■)!■    i       •         •  j- 

fact  of  sight    stincte    tendere,    tacile    tamen   est  illi   luci   prime  dispo- 

ir[°2^i^.,'!!ffinTt^  nere   animam    meam   ut   distincte  in   tot   tendat.   Et  tunc 

niT.vcaiiiiiniiHt-  ^  _ 

multitude  of    Jn   ipsa   et  per  ipsam   viderem   omnia.   et  ab   ipsa  termi- 
nm,^it  is^^true,  naretur    omnis    talis    visio    mea;    sed    non    obiective    ad 
disthictlv-  but  ipsam,    cum   idem  sit  obiectum   sic  terminare  visionem,  35 
God  can       et  illud  obiectum   esse  illa  visione  visum.    Ad    visionem 

strengthen  ...  .  ,  ,  .  •,,  u^      »•    ,, 

our  niental      crgo   felicem   qua   videtur  deus  terminans  illam  obiective 

A^roUicr       consequuntur  omnes  alie  visiones   quas   et  ipse  terminat 

visions  mcrely  aj  obiecta  visa.   Visiones  vero  in  proprio  genere  possunt 

follow  upon  .  ,  ,-  !•    •  1  1      •    ■    •  •..    »  ■         I.  u 

the  sight  of     excidere^  stante  telicitate,  |  per  desinicione  ventatum  in-  H  <S: 
^°''*         tuitarum,    et  non   aliter,    sic  quod   anima  langueat  desi- 
derando    videre    ignotum;   et    per  consequens    non    esset 


38.  terminant  B. 


CAP.  Vir.  I.OGICA.  173 

plene   felix.     Ideo    ponitur    heatitudo    essencialiter    con-    Thc  biessed 

sistere  in  visione  et  amore  summe  boni;   cl  alie  visiones  ,""  Jn^^ii^^oniv 

vel   alia  bona   contineencia  ponuntur  ipsam  concomitari     '"  so  far  as' 
.  ,  ..^  ^  '  1  .         •       j-  "lat  trutli  itseU" 

accidentaliter,   que  vocantur   quandoque   beatitudines  ac-    ccases  to  be. 

5  cidentales,    intensihiles    et    remissihiles.     Quotquot    ergo  "\vouy'cfesire^ 

veritates     heatus     voluerit      recolere.      tot     promptitates   't  niid  not  be 
,    1     I  •  ,     ,  ,  fiillv  Iiappv. 

vel    habitus    habet    quot    sunt    ad     prompte     cognoscen-  The 'cssence  of 

dum    illas    veritates;    et,    cum    omnem    veritatem   potest '\.^"'||j"^j^  (|j'qj'^.'^ 

cognoscere,     sicut    et     homo    hic,     verisimiliter     omnem   all  tlio  rest  is 

...  .        .  ,     ,     ,  •  accidental,  and 

loventatem    distmcte    cognoscit     in     actu    vel    hahitu;     ut  rnay  be  greater 
cognoscendo     deum     clare     sub     racione    qua    creativus      ThVcfe^ar 
est  A    rei,    co^nosco    causabilitatem    A   rei,    et   A    rem,    cognition  of 

,       *■  .  .  ...  God  in  all  His 

tam   in  verbo  quam   in   racione   ydeali.   Et  sic,   quotquot       relations 
cogniciones   consecuntur  cognicionem   claram  dei,   quam     ini'pii'i's''il  > 

i^non   stat   esse  sine  illis,    nec   illas  sine  illa,   cum   noticia    distmct  sight 
,    .      ^      •  .  ,  .  ....  .    .        0I  all  in  Him. 

dei  et  eius  passionum   de  necessitate  inducit  in  noticias 
ydearum   et  exemplatorum. 

Utrum     autem    oportet    felices    omnes    sic    habere   tot  Whether  it  be 
actus,    ego  ignoro^    sed  credo   me  scire  quod  omnes  sic    ^^i^no^y  ^^^\' 
20  felices    necessario    clare    intuuntur    deum,    et    tot    alias  but  only  that 

...  .  ,  .  .        the  blessed  see 

ventates    quot    desiderant    videre,     sive    uno    actu    sive    Cod,  and  in 
distinctis     actibus,     et    quot    erunt    gradus    capacitatum  th^v^^an^de^ske 
animarum,   sicut  et  claritatum  noticiarum,   quibus  omnia        'o  see. 

,  ,  ■  j  j-  ,  Knowledge  ot 

erunt    cognita.     Ideo    non    sequitur:    A  per/ecte  et  clare      all  would, 

"^^  cognoscit  07nnia:  ergo,  ita  perfecte  sicut  deiis.  Nec  sequi- "^"^^^^"^^^- "^■'"'''^ 

tur:   ista  sunt  individua  eiusdem  speciei:  ers^o  eque  capacia  perfect  as  God. 
„     ,     ...  .    ,.   ^        .  r        ^      ,     f.  God  can 

et  eque  activa.    Sed    ille    qui  limitavit  animas  ad   diver-      easiiy  give 
simode    appetendum   uniri   corporibus,   et  ordinavit  sub-      de^^M-e^es^of 

stancias  individuales   multiplicatas  diversarum  specierum      capacity  to 
o^  ,       r     .,.  ,.  .  .       ,  •    •    ,•  diHerent  souls. 

-^ode  lacili  potest  ordinare  animas   eiusdem   speciei  diver-  Man  can  aiso 

sarum   capacitatum.  Et  forte  homo,  discendo  et  amando    ;n),^^[,Il"??„-- 

deum,    potest    augere   capacitatem    suam,    sed  non  obe-  capacity  np  to 
,-         .    ,  .  ........  „  a  certain 

diencialem     potenciam     recipiendi    felicitatem.     Semper  point;  but  that 
tamen    est    dare    maximum    ad    quod    terminatur,    sive    '^n°i"ximum^ 
^^  universale  sive  singulare,   in  quacunque   denominacione.     The  blessed 

y,     j        ^,  ,.  ,.  .  .  .    ,  .,      ,.  .  thus,  if icnorant 

Unue  rehx  taiiter  sciens  omnia  nichii  disceret,  sicut  of  anvthing, 
nec  aliquid  ignoraret,  cum  ad  generacionem  veritatis  perfe^ctVhappv 
desineret  scire  eius  futuricionem,  et  inciperet  scire  eius 
esse  vel  pretericionem;  et  ita  semper,  si  homo  incipiat 
40  scire  unum,  desinit  scire  reliquum,  et  econtra;  vel  si 
remisse,  beatus  multa  ignorat  que  sunt  impertinencia 
ad  sui  beatitudinem,  ut  patet  de  conclusionibus  doctri- 
nalibus   et  peccaminosis  operacionibus,   tunc  non  desinat 

9.  visibiliter  B.  16.  paonu  B.  43.  pC^^  oponibQ  B. 


1 74  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VI[. 

However,  this  illa  cognoscere,   et  potest  tantum   discere  quod  vel  igno- 

secondarv  ..i-i-  •  j  r   ■      r  ^- 

knowiedge  irnay  rct   vel    si.    aliqua  ignorando,    fuit  felix,    tantum   sciens 

''from  tliT'     sicut  potest;    tunc  huiusmodi   aquirendo  noticiam   unius 

sight  of  God,    deperdit  noticiam   alterius.   Potest  tamen   esse  quod   ad- 

but  from  •»•11  ..•■  •  1  ji  !!• 

prcviousiy      qLHrat   illam   noticiam   sine  hoc   quod  deperdat  rehquam,  .-> 
i"d%"  h"mn-  ^''-"'^    communiter    sophisticantur    in    materia   de   fortitu- 

also  be  the"    dine  solius   mulieris  derelicte  de  specie  humana  imprc- 
knowledce  ..  o  i-  i-       1     1  •    •  1  1 

of  the  biessed.  Snate.     bemper    ergo    telix    hahet    noticiam    claram    de 

deo;    et  replecio   capacitatis  sue  impedit  ipsum   in   casu 

ad    discendum;    quod    non    est    propric    impedire.     Non  10 

tamen   est  possibile  quicquid   discere  vel  scire,   nisi  dis- 

catur  vel  sciatur    in    verbo  vel  per  verbum.    Sed   si   no- 

ticia    fuerit   imperfecta,    et  per   mociones  veritatum   sci- 

tarum    ignorato    verbo,    tunc    vocatur  noticia   vespertina 

rerum    in    proprio    genere.     Et    forte    habitus    tales    ad-i3 

quisitos    habebunt    ultimatc    felices    sicut    et    noticias   ab 

illis   causatas. 

Leavingthis         Sed   relinquendo    illa  theologis,  1  conceditur    quod  cst  B  82'' 

point,  we  say     ,  .  '.,.'„.,,.., 

tiiat  there  isa  uare   maximum   cumulum   possibilem  heri  ab  hominibus; 
siM^ofVpile    ^"°    dato,     repugnat  quod   cumuletur  ulterius,    nisi  ali- 20 
that  can  be     unde  fiat  diminucio.    Nec   est   hoc  incredibile   filosopho, 

made  bv  men,         .  ^      .  ,.  .  i  ,  ,    ,  -i- 

and  to  "which    quia    antequam    herit    talis    turris,     valde     debilitaretur 
"°  bt^^madV^"  ^'^^^   multitudo   hominum   qui   forent  habiles  ad  agendum 

without        opus.    Ita    quod,    vel    propter    inpotenciam    illorum,    vel 
diminution  on  ^  .  ,.,...  .    '  ,     . 

another  part.    propter     carenciam     vel     indisposicionem     materie,     vel  20 

"^progressed',"^  proptcr    vetacionem    virtutis   regitive  universi   non  suffi- 
the  powers  of  ccrent  ulterius,   vmiTio   data   minima   quantitate  sub  qua 

the  hiiman  race  "  .'  . ' 

would  be       non  potest  essc  talis  cumulus.  luxta  opmantes  contranum 
exhausted.      ^^^^^    incredibile    esset    plebeo,    postquam    cumulus    non 

deficeret    nisi     per    4="^!    pedis    a    tali    quantitate,     quod  3o 
omnes  homines   mundi  non  sufficerent  addere  ille  quan- 
titati   4'""^    pedis. 
Nature  thus         Certum    ergo    est  quod   est   dare  quantum   regula   na- 

imposes  a  Imiit  .    .  •-   .  .  '       ,.  ?   .  ...        ^      ,.  ^    .. 

to  men  both     turc   sinit  homines  inordinate  vagari   in   talibus   edihcns 
'i'n]'^nt  re^nHs  ^^'^    curiositatibus     iustrumentoru  111,     indumentorum,     veK^.^ 


and  as  regards 

curious 

instruments, 


('),  7.  forti"''  B.  10.  ad  discendum  15.  i3.  mocoes  I!.  22  iris  B. 
27.   gu'"  B. 

G,  7.  De  fortitudine.  This  example  occurs  at  more  length 
in  other  works.  Mediaeval  philosopliers,  debating  the  question 
whether,  if  the  whole  humau  racc  perished,  except  one  woman 
in  a  state  of  pregnancy,  she  couLi  possiblv  die  or  miscarrv, 
decided  it  negativel}",  because  she  wouid  be  necessar\"  for  the 
exisience  of  the  species. 


CAP.  VII.  LOGICA.  175 

quorumcunque   aliorum    artiticiatorum.     Immo    quantum      garmcnts, 
sinerentur    inorJinate    procedcre   in   destruccionem   poli-    inisbandmen 
cie,   superhabundanter   aueendo  atri"icolas,   vel  bellatores,       soidiL-rs, 

'         f ,  r>  j?  _  >         artisans, 

vel  artilices.    vel   mercantes,     vel   qualescunque   ritus  ec-  mercliants,  or 

1      ■      ,.•  4.      •        1       1         •  •!  •  1       ^      <:>•       ..     ccclcsiastical 

r  clcsiasticos :   et  sic   de   bonis   que  sibi  accumulant.   Sicut       ritcs  and 
enim    e\    ordinacione    politica    nature    nrime    universum     possessions. 

'  .  .    '  .  (jovcrnment 

est    dispositum    in    numero,     m    qualitate    et    quantitate       ouf^lit  to 

•    •  ■  ■  11'  •       imitaic  natnrc 

ac    posicione    suarum    parcium.     ita    non   dubium   quin  j„  thcsc  thiiiKs. 
deberet   esse  in  arte   resendi   policias  imitante  naturam ;    And  as  mcn 

.  *^  '  .  .  arc  pniiislicd 

10  ct    cum    pars    policie    tantum    hodie    excedunt  in   multis  proponionatcly 
nominatorum,    verisimile    est    quod    aliqua    pars    policie     ''wic'kcd,^i^ 
cito  pacietur  eclipsitn:    vmmo,   cum   homo  sit  quodam- ''''-'''?^':  ""-''"^ '^ 

'.  '^.',.'  "  a  hmit  to  llie 

modo    dominus    et    finis    aliorum    que    sunt    in    mundo,       greatest 
iusticia    exigit    quod    illa    que    homini    subserviunt    sint     ^""^31'"'"" 

1 5  proporcionata  suo  fini  et  dominio,  cum  a  fine  impo- 
nente  necessitatem  rebus,  limitantur  modi  mediorum  ad 
finem.  Et  hinc  credo  homines  proporcionabiliter  puniri 
ad  sua  vicia,  Relinquendo  ergo  illa  moralibus  concedi- 
tur  quod   est  dare   maximam   penam  vel  indisposicionem 

20  quam  quis  potest  subire,  tam  quoad  intensionem  quam 
quoad   extensionem   vel  monstracionem. 

Ad   6'^"^^   obieccionem   conceditur   quod   est   darc  maxi-  ^^-  T''^'''^  '^  ^ 

.    .  T  .  .    .         maximum  and 

mum    et    minimum    qviod    quecunque    data    virtus   visiva     a  mininuim 

sufficit    videre.    Nota   tamen   quod   duplex   est  visio,   sci- faa,itv^caV*see; 
25licet  sensitiva   et  intellectiva;   et  utraque  duplex,   scilicet  .     t^iit  botli 

.      .  ,  .     .  ^  .  '         '      .  intellcclual  and 

distmcta   et   contusa.   Distincta,   qua  excluditur  a  vidente  bodiiy  sighi  are 
ignorancia  primo   visi;  ut   cognoscendo   per  visum  quod    or'contnsed! 
hoc  sensibile   est  videro    illud   distincte.     Sed   visio   con-  Coniuscd  sight 

dOCS   IlOt 

tusa    non    excludit    ignoranciam    primo   visi   illa  visione;        exciude 
3o  ut,   videndo  a   remotis  silvam   vel   acervum,   videro   con-      Tlicrc  "^*^ 


re  arc 


fusc     multa    individua    illius     multitudinis,     que    tamen  '"'^'.1''.'^  shades 

'  .  T  dividing  lliese 

B  83"   ignoro;    ita   quod,    quesito  |  a   me  utrum   smt,    dicerem  two  extrcmes; 

quod   nescirem,    nisi   forte  in  universali.    Et  in  utroque  thcm ''beiongs 

membro  visionis  sunt  quotlibet  gradus;   utrumque  eciam  ^",,'^''>''l''  ^'" 

.    .    .        ^  .  .  "  refiected,  or 

35  membrum  subdividitur  m   3^;   ut   aliqua   est  visio   recta,  rctracted  sight, 
aliqua   reflexa,   ut  visio   ad  specula,   et   3'^'''^  est  visio   re-     int^^iiecuiai'. 
fracta,    ut  visio   per   media   diversarum   dyaphaneitatum. 
De     visione     eciam     intellectuali    sunt    proporcionabiles 
distincciones. 


2.  indesrtniiccoji  B.       4.  agri  col  tices  l'>.        21.  mra"^  B.       23.  visiva 
5.  Ecclesiasticos  .  .  .  accumulant.  Note  this. 


lyf)  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

The  minimum       Compositum    ergo    cx    duobus    non   quantis   est   mini- 
^sighMs^^/he'    mum     quod    potest     intellectualiter    videri.     Est    autem 

union  of  two    yidere     in     communi     apprehendere     visibile    inmediate 
mathematical       .  .   .  .         ^^    ,  .    .  •    •,  -i 

points.        virtute    visiva;    et    sic    est  dare   mmimum   visibile  sensu 

'^minimum^ot'*  exteriori,   ut  superficiale  circulare.   Et  probabiliter  potest  3 

bodily  vision;   jj^^j     quod    nichil    videtur    ahqua    virtute    confuse,    nisi 
lor  nothing  "i        .  ..^,,.        ...... 

can  be  scen     quod  a  virtute  tahs   speciei   suthcit  videri   distincte;    ct 

'^con"d'^not  be"^  •'^Jc    visus    corporalis    non    potest    videre    non  quantum, 

seen  distincily:  nec   compositum   adequate   ex  non  quantis  nobisfinitis; 

tluis  the  '  ^    .  .  . 

composition  of  sed   minimum   sic  visibile  videtur   2"''   pyramidem  radia-  lo 
"^  mere^pSms"^  lem,    cuius    basis    est    in  viso   et   conus  in   centro  oculi. 
could  not  be    jr^    consequenter  ponendum  est  quod   est  dare  remississi- 

seen ;  for  this  ^  .'  nt         ■  ■  i       • 

minimum  must  mum  gradum   cuiuscunque   8'°   cn-cumstanciarum   ad  vi- 
'^Vpyramid"    sionem    concurrencium,   et  optimum    gradum  possibilcm. 

whose  apex  is  q^    ^q^.    consequens   remississimum    s^radum    confuse    vcli5 
m  Ihe  eve.        ,.     f  .  ,     ^,.  .  ,  ,  .  ,  .,. 

distmcte  videncii,    qui   gradus   est  subito   generabiiis:    et 
patet  responsio   ad   6^'" . 
Some  details         Nota  tamen  quod   nec  organum  nec  scnsus  videt,   sed 
ahout  the  eye.  ^j^jj.,-,jjj   organo  et  virtute,   nisi  forte  videre  sit  equivocum 

ad    recipere   speciem    visibilis  et  ad   apprehendere  virtiite  20 

visiva    dandiim    visibile.     Sed    quia    visio    corporaUs    est 

medium    ad    visionem    ymaginativam    et    intellectualem, 

necnon    et  subtiHor    inter    alias    sensaciones    ac  propin- 

quior  intellectui,  ideo  perstringam   aUquas  paucas  notas 

in   ista   materia.  2.5 

I.  The  eight         Prirno    dico    quod    ad    visionem    respondent  octo   cir- 

iniluencfs:      cumstancie,    ^'■'^    quarum    variacionem    variantur  gradus 

lighi,  distance  yisionum   et  erroris  in  visione  contingencium.    Circum- 

ot  the  ob|ect,  .  .  ,  .  .      ^  .  ... 

its  position,  its  stancie  vcro  sunt  iste:   lux,   distancia,  situs  opposicionis, 
de^nsUv' its     magnitudo    visibihs,     densitas    visibihs,     figura    visibilis,  3o 
shape,  the     dvaphaneitas   medii,   tempus  conveniens,   et  sanitas  ocuH, 

transparencv        -     '  .  '  '^  ' 

of  the  medium  Cuiushbet  autcm   istorum   est  dare  gradum  summe  con- 

sankarv  suatc    veniencie  ad  visionem,   et  gradum   minime   convcnieiicie 

of  the  eye,     j^j    visionem,    et    2"^  variacionem    graduum   in  istis   va- 

are  all  .  '  .  .   . /^ 

factors  in  the    riantur  gradus  apparenciarum  visibilium.  -'<-"' 

act  o  vision.  ^q  nota  quod  20  sunt  sensibiha  communia;  ut, 
remocio,  magnitudo^  situs,  corporeitas,  figura,  conti- 
guitas,  separacio,  numcrus,  motus,  quies,  asperitas, 
levitas,  dyaphaneitas,  densitas,  umbra,  obscuritas,  pul- 
critudo,  deformitas,  consimihtudo,  ct  diversitas.   Omnium^o 


2.  intba'  (?)  B.  9.  \]\f  I'..  11.  cono  li.  i3.  ccufuciarl'   B. 

23.  subtilior'  B.  26,  27.  ccuftatie  B.  Sj,  38.  qiitas  B. 


CAP.  VII.  LOGICA.  177 

autem    istorum   visiones   presupponunt   visionem  lucis  vel     iiavc  each  a 

,       •  ^       ,•  •    ^  ■      ,  ^-i-  •  ]       ^  .1-  limit  favoLirabie 

colons;    et    aliqua    istorum    subtihus    videntur   et  aliqua  ^^d 

diflicilius;   aliqua  subito   et  aliqua  successive,   aliqua  con- ""'"^9""''''^ '" 

'  T  .  ^  .  .  Iliis  act. 

B  83''  tuse    et    aliqua    distincte.    |   Ad    omnia   tamen   ista   con-      Thcic  are 
5  currit    virtus    distinctiva    vel    sensus   communis^     eliciens     "objecVs^oi" 
diversos  actus   de   istis,    2"^    modum   presentandi    speciei       fen.sation 

.......  .  perceivea  bv 

per    se    sensibilis  sine  specie   iUorum   acta  per   medium.         sight, 
.-r>        •  ..  •    •  !•  ..  •!  1     _        •       t)v  means  of 

Tercio,    nota   composicionem   oculi   ex   tribus   humon-     colour,  its 

bus;     scilicet,     ex    humore    crvstallino    vel    L;laciali,     ex       (''limary 

'  '  •  .  .  object,  some 

10  humore  vitreo,   et   ex  humore  albugmeo.   Primus   humor     more,  some 
est  sperula   in   medio   oculi   constituta,   ad  subiectandum  but^^thelntcrior 
virtutem   visivam,   habens  in   anteriori   parte  compressio- ^f"**:. '=*.  "'^^'.'^'^'^ 

,    •    ,    '  ...  ,  to  distinguish 

nem    superncialem    ad   modum   lenticule.    2^   humor    est         thcm. 
•    ^  •  ^  ,  11-  ■  Anatomical 

mter    pnmum    et    cerebrum,     subrubens    in    propinqua  description  of 

i5  disposicione,   ut   ex  illo   tiat   humor  elacialis.   Sed  3*  hu-    the  ditterent 
^  .     -  ...  .      .  .  parts  of  the 

mor   est   quasi   fex   pnmi  in  antenon   parte   oculi,     con-  eye; 

stituens     cum     vitreo   quasi   unam   speram   continuentem  crystalline^lens 

primum    humorem.    Duo    ereo    nervi   exeunt  a  lateribus  '^*  the  vitreous 
^         .      .  .        .  .        .  and  the 

exterioris    ventriculi    cerebn    directe    ad    ambos    oculos,       aqueous 

^         •  •      1       •        •   •..•u  humours, 

20  qui  sunt  pnmum   par  nervorum  concavi  pieni  spintibus,     q{  ([^^  gptj^ 

et   statim   canallisant  se  eversim,   exeundo  piam  matrem, .,     "erves, 

'  ^  '  that  cross  eacli 

hoc    est    pelliculam    tenuem   involventem   cerebrum   con-         other, 

textam  ex  venis  et  arteriis   deferentibus   a  corde  vitani   et     pfci^miUer^ 

spiritum,   et  ab  eppate  nutrimentum.   Et  per  illos  nervos     ''"4  ^iden 

25  vocatos   opticos   deferentur  species   ad   intra.   Ex   optico-    retina  which 

1     ^         ■  ■..  ■  1        ...   1  1     separates  thc 

rum    ergo    substancia    oritur    in    oculo    tela    aranea    vel      crvstallinc 
retina   2"^   unam   eius   partem,   separans   humorem    i  "^  a      .trom  thc 

*^  '         r  _  vitrcous  and 

2°,     et    2"^    aliam    centuram    utrosque   pnmos    huiiaores,      both  from 

dividendo    illos    a  ^'^ .    Deinde    nervi   predicti,   antequam      ^hu^mou""^ 

?o  subintrant    duram   matrem,   coniunguntur,    constituentes 

unum    nervum    concavum;    deinde  obviant   dure  matri  et 

accipientes    ab    ea    pellem    unani    exeunt  craneum.     gx  ^'.''^y  l'''^'-' '''"'" 

.  .  .  .    .  ...  thc  pia  inater 

substancia   ergo  pie   matris  accipiunt  nervi  optici  tenuem  a  thcir  pciHcule 

1,.       ,  I       •..  •  1  T    »       ■  which.  in  the 

peliiculam    ex    qua    producitur    in    ocuio    2''   tunica   que  evc,  bccomes 

35  vocatur  uvea  vel  etina,    circumdans   tercium    humorem,  the  iris, 
sed   cum   nigra,    viridi  vel  glauca,   perforata   rotunde  ad 

anterius,   ut   per  pupillam   species  ingrediantur.    Sed   de  "'1'^  irom  thc 

21.  canalla"'  [i.  u^.  c^tur^  15.  %.  z'na  B. 

5.  Sensus  communis.  This  is  thc  sense  which,  according  to 
medieval  philosophers,  receives  the  impressions  of  tlie  different 
external  senses,  and  also  those  feelings  thaf  arise  within  the  body. 
21.  Canallisant.  Perhaps  a  mistake  for  cancellant  (see  pag.  180, 
I.  27)  but  I  understand  one  word  as  little  as  the  other;  unless 
cancellare  means  "to  cross". 

12 


178  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

a  memhrane    substancia      dure     matris     producitur    in    oculo    tunica, 

Ihat  tliickens  ^  •  1         »•  ...        ir 

into  tiie  cornea.  vocata    cornea    sive    sclerotica^    que    est    alba,    operiens 
Tlie  whole  is   foramen   uvee  ad   anterius.   De  substancia  autem  panni- 

covered  wiih  ...  .  .  \ 

a  membrane    culi  involventis   craneum,   cui   per  commissuras  alligatur 
conJLinctive.     dura   mater   inmediate   intra  craneum  procedit  4^  tunica,  5 

All  this  is      vocata    coniunctiva    vel    consolidativa,     que    continuatur 
wonderfully  .  . '      ^   . 

contrived  by    cum   cornea^   constituens   orbem  oculi;   et  ista  est  cornea 

enahle  us  to     interius   alligata  in  concavitate  ossis,   vocati  orbita  oculi. 

^^^-  Complexiones  autem,   qualitates,  quiditates,  et  posiciones 

istarum     parcium     oculi    sagacissime    sunt    ingeniate    a  10 
natura   pro   visione   complenda. 
l.ocaiion  ot  4"    nota  |  quod   sensus  communis  viget  in  prima  parte  B  84" 

sensiUve       primi     ventriculi     cerebri,    sicut    ymaginativa    in    2^,    et 
faculties  in  the  correspondenter    cstimativa    et   fantastica  in   medio  ven- 

brain :  The  .  -f^  .  .  .  . 

interior  sense   triculo,   et   in  postremo  ventriculo   meinorativa  et  virtus  i3 
'lirst^lobc  of'^    2"""    locum    motiva.    Et   sunt  omnes   recte   virtutes   multi- 
the  first       plicate  per  sua   organa,   sicut  visiva  virtus  multiplicatur 

venlricle;  Ihe     ■  .  "  ... 

imaginative  in  per   crvstalloidem    et  locum   coacursus  opticorum.   Visiva 

estimaiive,      ergo    virtute    ehcitur    actus    videndi,    que    non   est   mole 

together  with    magnus,     sicut    taccio,     sed    obiective    maenus,     habens  20 
tancy,  is  in  the  "  .  '.  .  ... 

middle        quotlibet    partes   2"^   differenciam   basium   pvramidis   ra- 

ventricle ;  the      i-    ,■  .^     ..      .  -ii  ..  :  1         •'       . 

memoraiive    diaiis,     et    tactus    ille    est     quodammodo    niextensus    m 

and  the  motivc  \\\q    yisu,     sicut    et    virtus    visiva.     Formaliter    tamen    et 
tacultv  is  in  .        .    ' 

the  last  (the    subiective  solum   est  actus  vel  virtus  in  vidente.   Et  hinc 

um.j.   pQsuerunt     antiqui    visionem     fieri    per     extramissionem  2b 

virtutis,     et    animam    vel    homincm    esse    quodammodo 

cum  illo  cui  afficitur.   Et   defectus   noticie   terminorum  in 

tali  materia,   et  defectus  admissionis  modi  loquendi,   facit 

multas     dissensiones    ab   opinionibus    antiquorum.     Cer- 

tum    tamen    est   quod   visio   est   de   genere   accionis,     de-  3o 

pendens    essencialiter    a   viso   et   a   parcialibus   visionibus 

dependentibus   a   suis   obiectis   ad   que   terminantur.    Nec 

terminarentur  ad   illa,   ut  ad  suas  causas,   nisi  aliqualiter 

essent  in   illis.    Ymmo,    in   medio  est  actus  videndi,   ubi 

non     est     terminative;      sicut     patet      quando,      propter  35 

8.  of,  15.  ij.  g'"  qp'<^'  ii.        v^.  Tcxndi  I'.. 

14,  i5.  Estimaliva  meinorativa.  Tliese  must  not  be  con- 
founded  with  judgment  and  memorv;  thc  tbrmer  belong  to  man  in 
common  with  the  more  perfect  pnimals,  and  exciude  any  idea  of 
abstractive  cognition.  16.  If  by  postremo  ventriculo,   Wyclif 

really  means  the  cerebellum,  then  he  is  in  singular  agreement 
with  recent  physiological  experiments  as  regards  the  motive 
facuUy.  The  cerebellum  has  certainly  a  good  deal  to  do  with 
the  motor  apparatus. 


CAP.  VII.  LOGICA.  179 

dislocacionem  oculi  vel  aliam  racionem,   de  iino  continuo 

apparet   quod  sint  duo  distancia  localitcr.  Vanum  tamen 

est    credere    quod    actus    tales   possunt    per   se    esse  vel 

conservari  sine  obiecto;   et   sic   de   multis   que  loquentes 

5  nostre  legis   fabulantur. 

Omnis    ergo    actus    animc    ponit    formaliter    animam    Every  act  of 

agere,    et    imprimit    disposicionem    vel    habitum;    et  sic      sup%"scs  a 

est  in   alteracione,   et   arguit   animam    mobilem.    Ymmo,       "9^^'  *^"'^ 
...  .  .    .  .     .  .  .        ,,  '       ot  mcntal 

habita   prmia   noticia   pnmi   ven   2'"  mtellectum  et  plene     movemcnt. 

loamore    2"^    voluntatem    et    scienciam   perpetuo    sic    ma- gct^is^an^^act  of 
nendi  cum   summa  dotacione   corporis   et  infrieibili   sub-     ,  P^^i^':} 

...  ,  ..^.-.  ^     ,  knowledge 

ordmacione    completarum    virium    inreriorum    ad    supe-     and  love  of 
riores,    resultat    naturaliter    felicitas,     que    est    qualitas     certitude  of^ 
inseparabilis.     Et    iste    disposiciones    prime     quandoque  ".'^X'^'' '^''^"si"". 

*  ,  .       ,.    .^  ,  .    ^ ,  ^  ^         it  is  a  state  ot 

I.T  vocantur  partes  beatitudinis;   et  beatitudo  vocatur  aggre-       bliss,  the 
gacio     omnium     istorum     bonorum.      Quandoque     vero  disn^osi^tions  to 
materialiter  loquendo,   unum   istorum   vel   multa  vocan-      ^^'^\^'^^^  ^'"'^  , 

,  .       ,       ^         .      '       .  .  ,  .  ,       eallcd  parts  ot 

tur    beatitudo    particularis.    Actus   ergo   denominat   sub-       bliss,  or 
iectum   quale,   sed   non  formaliter.  'xhc^^prcceding 

20       Per  istas   4"''  notas  posset  naturalis    dare   causas  om-    observations 
^  .    .  ...  cnablc  the 

nium      erronearum     appancionum     in    visione ;      utputa        natural 

quare    uritur    nebula    a    longinquo    et    non    de    prope;  '^  exp?ain^Uie'° 
quare    latent    anguli    et    supereminencie    visibiles   a  lon-     cause  of  all 

.  .         .  ...     errors  m  sif;ht: 

gmquo;      quare     propter    velocem     giracionem     ticionis  thc  red  clouds 

25  apparet    candentem    circulum    in    noctibus    causari,     et  hiv!sibHk"v'of 

quare     de    quiescentibus     apparet    quod    moveantur,    et  angies  and  the 

■"  *     .  ....  .  .  conspicuous- 

econtra.     Et  sic   de   multis   ahis.     Dubia    tamen   copiose   ness  of  hcights 
D  84''  pulcerrima    circumstant    ista    dicta:    |  utputa,     quomodo  '^ and  'vli\"a^' 
distancia    vel    magnitudo    visibiiis    est    pertinens   visioni,  brand  whirled 

.      ^  .  ^  .       .     round  seems  a 

3o  cum    per    media    diversarum    dyaphaneitatum    contmgit    circle;' also, 

quantumcunque    parvum    ad    quantamhbet    magnam   di- ''ti,fJ*^„s^°J°"  \o^ 

stanciam    apparere    quantumhbet    maenum   distincta  vi-      move  and 

^       ^^  ^      .  ^  .  vice  versa. 

sione.     T  mmo,    homo  videt   acervum    et  tenebram,   sicut     Some  very 

audit    silencium    intinitum,    si    esset:     ubi    non    videtur  quesu^ons^^al-e 

35virtutem    eeredi,     cum    non    percipitur    tahs    privacionis  c.  g.  in  what 
.  .         °  '         .  '.  ^  .       wav  distance 

distancia.    Ymmo,   cum    eadem   visio   non   potest   esse  m     ailccts  thc 

diversis    locis,    hic    confusa    et    ibi    distincta    fet    sic   de    how^we 'can 

quotlibet    gradibus)    videtur    quod    visio    sit   extensa  per   ^ee  darkness, 
,.  ,     ,  .  ^  -  .  •*  .       whether  sight 

meduim     habens    m   aere   jiartcm   confusam,    sicut    et   m         is  not " 

40  tenebra   per  quam   videtur   visibile,   et  in   obiecto  partes '^object^anj  iV^ 

dispariter    distinctas.     Aliter    enim   esset  quelibet   anima  "^®  mtervening 

air, 
whether,  as  a 
body  at  the 
„  _^  grcatest 

5.   nr?  ii.         8.  ar'   Ij.  q.  plcno  B.        10.  fcc^nt;  B.         22.  v'r''  B. 

23.  ani'  B;   ib.   visi'   B.  39.  "a'e  V>. 

12* 


i8o  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VII. 

possiblc       ubique,    cum   omnia   intelligit.    Videtur    eciam   quod   re- 

distancc  would  ■       r     -^       i  ..•    •  •  •^      t>       •   •u-^-    •       a 

appcar  as  a     mocio   racit  ad   noticiam;    quia,    posito  B   visibili   m   rme 

pomt,  tiie      maxime    distancie    possibilis    videri,     cum     aliis    optimis 
slislucst  changc     .  ......  ,     .,  .  .       . 

tor  tlic  worse   circumstanciis    videndi,    videtur    quod    ibi   apparet  mdi- 

conditions      visibile;   et   quantumcunque    modica  elongacio  vel  debili- 5 
wonid  rcnder    tacio   circumstancie  perciperetur  a  visu,   cum  tamen  non 

it  invisiblc;  .  .  .  .  ,      ' 

whcther  a      a   maxmie    proporcionato   propmquo   perciperetur   quod- 
'''cinnot  scl^    libet  tale  crementum  vel  decrementum.   Et  idem  videtur 

what  a  weak    jg     ^^jg     visus     penetrantis     et     non     videntis      medium 

sight  can;  .  .'  .  .  . 

whcthcr  there   quod     visus     debilior    satis    videt.     Videtur    eciam    quod  lo 

huniati"nieri°;  homo   possit   tantum    mereri    hic,   quod   non   possit  pro- 

whether  our  mereri     ulterius.     Et    sic    terminaretur    potencia    dei   re- 

eyes  .  ,  .  '  . 

dcceive  us  as  spectu  cuiuscunque  effectus  ad  maxmium  m  quod  posset; 
to  the  position  ,  •  i^-  ■      ^      ,.•  ... 

of  ob)ects.  cum     homo    m     ultimo    mstanti    sue    promericionis   non 

posset    ulterius    convalescere    merendo.     Videtur    eciam  i5 

quod    continue    erratur,    videndo    propter    partcs    oculi 

diversarum     dyaphaneitatum     ad     quas     oportet    radios 

\'isibilis   frangi. 

Waiving  all         Sed   diinissis  illis,   gracia   brevitatis,   dicitur  quod  per- 

'  we^may^^s^ay  *' P^ndicularis,    que    est    axis   pyramidis   radialis,    penetrat  20 

that  the        refracte    usque    ad    centrum    nervi    communis;     et    alii 

pcrpendiciilar  ..  .     ^.      -  ,.  ..       ,      . 

ray  pcnetratcs  radu    obliqui    franguntur    declmantes    a    perpendiculari 

to  the  centre  of  ^        ,  ...  •  ..  ■      •       j  u       „• 

the  nerve       propter  humorum  vitreum,    quia   est   maions   dyaphanei- 

common  to     tatis    quam    elacialis;    et    cum    species    visibilis    in    con- 
botli  cvcs ;  ...'  .  ..  1-f 

the  others  are   cavitate    sit  quasi   conformis   dyaphaneitatis,    multipIicat2D 

rcFrnctcci  i  n  •  •    ■  i 

the  same       species    2"^    congruam    posicionem,     usque    ad    nervum 
direction,  so  as  communem.     Aliter    enim   cancellarent  se  in  centro,    et 

to  coincide  .  .  .    .  . 

with  thc       eversim   mtendentes,    signarent   posiciones   eversas  sensi- 
'^'^''^rav';'^"'^'^    biles.     Patet    ergo    quod    sunt    4°'"   pyramides    per    quas 
if  they  did  not,  YJsio    completur,    quarum    duo    bassantur    in    visibili    et  3o 

they  would  ...  ,•       , 

cross  each     conantur  m   centris  oculorum,   et   due  alie   bassantur  in 

ceini-c^of' the  anteriori    superficie    vitrei    et    conantur    in   centro    nervi 

eyc,  and  lorm   communis,    racione    cuius    concursus    apparet    una    res, 

an  inverted  .  .  ..-,...., 

image.        non  obstantibus  ambobus  oculis.    Ibi  enmi  ht  mdividuum 
fo^ur^^pyramids  2'"    posicionem    et    figuram    duarum    proximarum   pyra-  35 
ot  rays;  two   midum.   Et  conformes  sunt  pyramides  virtutes  egredientis 

based  on  thc  .  ,  . 

obicct  and  with  ab   oculo,   que  vocantur   pyramides  visuales;   et  punctus^ 

\he  ccnn-e"^    ^bi  concurrunt  in  basi  visibili,  vocatur  |  punctus  coniunc-    g  8; 
ot  each  eye;    cionis    et    axis    communis    vocatur  linea  recta  protracta 

and  two  bascd  .  .  .       ,      . 

on  thc  sLirfacc  a   centro   communis   iiervi,   stans   perpendiculanter,   con- 40 

huniouV 'w?th^  "'^ctens   centra  foraminum ;    et  quando   punctus   coniunc- 

their  apices     cionis    est  in   axe   communi,    tunc   est  optima  opposicio 

(j.  acucie  (sic!)  B.  ?i.  cona''  B.  40,  41.  conncctcntcin  B. 


CAP.  VII.  LOGICA.  1 8 1 

possibilis.     Et    semper    per    axem    pyramidis    radialis   lit  joiiiinf;  ;ii  ihc 

distmccior  visio,   et  indistinccior  ut,   cum  panbus,  radius    iiio  pyr;imids 

est    ab    illa    axe    remocior.     Unde,    ad    iudicandum   uni-  ^^  ^''^ '!•''. f<""<^^ 
.  .  ....  bcnif^  similiir  to 

formitatem    rei,    oportet    punclum    coniunccionis    rotari     liic  tormc 


if. 


5  super  superliciem   visam;    quia   videtur   quod  axis   pyra- oi-^^iilss^^diTthict 

midis    radialis,     quantumcunque    debilis,    penetrans    re-    "ccordiiif,'  ;is 
.       ,     ^  .  .„  .  .    tlic  ray  is  morc 

fracte,    sit    lorcior    ad    certincandum   quam   radius  obli-   or  lcss  in  ilic 
quus,   quantumlibet   fortis.  ^  ^        ^  tht''vTsua"a°xis. 

Si  autem  delectat  videre  particulariter  istam  materiam, 
lonotetur  Alacen  et  liber  tercius  Vitulonis   etc. 


7.  Alacen  is  Alhazen,  aii  Arab  philosopher;  Vitiilonis  is 
Viteliion  (Ciolek),  a  Pole,  who  Fived  in  Cracow  in  the  XIII"'  ccn- 
tury.  His  works  were  printed  at  Basle  in   1572. 


CAPITULUM  OCTAVUM. 

This  chaptei-        Sequitur  de   condicionalibus  pertractandum. 
conditional  Et    primo    supponatur    omnem    ypotheticam    subordi- 

r  e^^airsTch'  ^^'^'1"''    3ctu    condicionato,    esse    condicionalem;    ut    est 

hypothetical  talis :    Si  tii  es  hojiio,   tii   es  animal,    et  cetere  que  wul- 5 

propositions  as  .  .  .  „        .  . 

imply  a        gariter  vocantur  consequencie,    quamvis    2"^    vim   vocis 

condition.      habitudo     veritatis     posterioris     ad    priorem    sit    conse- 

quencia    qualis    est    in  significato   cuiuscunque  condicio- 

nalis    vere,    inter    antecedens   naturaliter  prius   et  suum 

Thc  particle // naturaliter    consequens.     Et     hinc    patet    quod    differunt  10 

oufc'i4  UiaT     '^^^    note    consequenciarum,    si,    ergo,    igitur,    et    forte 

suppose       omnia  svnkategorica  que  nos   ponimus  synomina.    Nam 

causation,  in     .  ^  .  ....  .  . 

that  it  merely  iste    coniuncciones    ergo,    ideo,  igitur,    et   si   que   consi- 

'"\i^j!",„      miles,    connotando   causacionem,   ponunt   consequenciam 

scquence.       nec    in    materia  nec  in  forma  peccantem :    Sed   non  sic  1 5 

condicionalis:   cum  hoc  sit  necessarium,   si  tu  es  asinus, 

tu  es  rudibilis.     Et    sic    differunt    note  consequenciarum 

om   genera   causandi. 

//■  is  somefimes      Sed,    relictis    istis  altercacionibus  signorum   gramma- 

taken  to  mean      ■    ■  ,  ,       .  .  . 

because;       ticis,   notandum   quod  si  quantocunque  ponitur  pro  quia,  20 

me7e^iin"o^'    quandoque   dicit  simpliciter  necessariam   veritatem   con- 

sequence,       dicionatam.    Et  hoc  2**^''  variatur;   vel  sic  quod  sit  veritas 

cither  existing   condicionis   tenens    ut  nunc:    ut   hic:    si  ego  sum   Rome, 

for  tiie  present,  /■   i  ,  ,,,  •       •  , 

jalsum  est  verum.     INam    veritati    eterne    repugnat  quod 

nunc  sim   Rome,    nisi   quidlibet    sequatur.    Istam     tamen  25 

significacionem    communiter    abiciunt   sophiste.    Vel    2° 

quod   sit  veritas   condicionata  tenens  pro   omni  tempore 

or  eternallv,  or  eterno;    ut:    si    deus    est,    ipse    wult     mundum    esse.    Vel 
from  all  '  ^  '  ..         ,         • 

eternity  tili     pi"o  tempore   eterno   a  parte  post;   ut:    si  ego  non  siim, 

it  mavlmplv   ""^^"'  /'"^-     Et    talium     per    accidens    consequenciarum  3o 
that  the       aliqua    ponit    quod    impossibile    est    veritatem    condiclo- 

consequence  ,.  '  ,. 

must  exist  so    naliter    assumptam    esse    pro    aliqua    mensura    tempons 
'cond?tlo\i"^     P^°  ^^^  ^^^  ^^*-  veritas  condicionaliter   deducta.   Ut:   si 

cxists ; 

2.  Blanls  space  for  initial  S  B.        39.  appg  B. 


CAP.  VIII.  LOGICA.  i83 

deus    wult  tempus    csse,   tunc   tcmpus    cst.    Aliqua   autem  or  tiuit  it  cxists 
solum    ponit    quod    impossibile    est    veritatem   condicio-     p;irt  ot  tiie 

naliler    assumptam   esse,   nisi   veritas  condicionaliter  de-    ,.  .'^•'^'si^^iice 

'^        .  '  .  ol  its  condition. 

ducta    sit    pro    aliqua    mensura.     Ut,    si   deus    nnilt  me 

5  esse,    es^o    sum;    nam    antecedens    est  eternum,     et   con- 

sequens  temporale.     Semper  tamen  fuisset    tale    signum 

verum;    ego   sum;   quia  sufticit   ad  veritatem   talis   signi 

quod    suum    primarium    signiticatum    aliquando    sit,    ut 

patebit    capitulo    ultimo.     ^^    vero    modo    sumitur    nota  Again,  it  may 

lo  condicionalis    de    condicionato   extremo,    quandoque  co- condition  undcr 

pulans  imperativam:   ut  hic;   si  vis  ritam  ingredi,  serva  tiie  impcrativc 

mandata:    quandoque   coniunctivam,    ut   laic:   domine,    si        °.'"  ^''^. 

'     ^  T  .         '  ^  suD|Linctive 

^Sb^  fuisses  hic,  frater  meus  non  \  fuisset  mortuus ;  quandoque         form; 
copulat    oraciones    imperfectas    in    proposicionibus    non 
iDtentis    condicionaliter;    ut    hic;    tu    es  quicquid  esses,    5/ o'"  it  may  join 

'  '     .  ...  sentcnces  that 

esses  asiints.   Omnes  tamen  tales  implicant  condicionales.  do  not  strictly 
rij  -1  •!•  ]-^i  ••^••j  form,  but 

Unde    videtur    michi    quod    sicut    hec    oracio    individua       imply,  a 

non  est  proposicionaliter  vera:   fecistine  hoc?  ita  racione     conditional 
^  .    .  ...  propositioD. 

coniunccionis    est    hec    proposicio    condicionaliter    vera: 

20  si  Judas  decessisset  in  gracia,  fuisset  salvatus.  ' 

Ex  istis  patet  quod   3'*^'"  est  condicionalis  vera.   Primo   A  conditional 
,■    ■  ^11^  r,  •  1  ^Tn^  proposition 

simpliciter  et   absolute;   2°   per  accidens,   et   3"  ut  nunc.    mav  be  truc 

Et  omnis   condicionalis  vera   convenit  in   hoc   cum   qua-     simply  and 

absohtiely,  or 

libet,   non  solum   quod  primarie  signiticat  veritatem,   sed    accidentally, 
25  quod    impossibiie   est    veritatem     condicionaliter    assum-       respect. 
ptam   esse,   nisi   sit  veritas   eius  condicionaliter  deducta;     But  m  any 

ir  '  ...  .  case  it  is 

et   econtra.   Et   hoc   est  quod  principaliter  solet  dici  quod  impossible  for 

^  .  .       ,  j       •  •    tiie  consequence 

signanter   tunc    est   consequencia   bona   quando   impossi-    to  be  true,  if 
bile    est   antecedens   illius   sic  primarie   sienihcantis   esse  tiie  condition 

i    .  i^  is  talse. 

Soverum,   nisi   suum   consequens   sit  verum. 

Et    ita    tripliciter    dicitur   impossibile    et    necessarium :  Impossible  and 

.,...•         !•    •^  -j  ,.       m  -j         c-        r     necessary  are 

scilicet    simpliciter,    per  accidens,    et   2'"   quid.     Simpli-        eitli/r 

citer  necessarium   est   quod   de   nulla  potencia  potest  non  absolutely  so, 

T  .  ^      .  ^  .     or  accidentaliv, 

esse.     Necessariit})!   per   accidens  est   veritas  quam   ordi- 

35  nacioni  eterne  repugnat  pro   aliqua   parte   dati  temporis 

eterni   non   esse.    Et  necessarium   2'"   quid  quidem   solum      or  in  one 
temporaliter    est,    sed    legi    eterne    repugnat   ipsum   non       '^'■^P^'-  ■ 
esse.      Et    correspondenter    de    impossibili    per    accidens 
et   2'"   quid.    Unde,   sicut  omne  necessarium  per  accidens 

40  aut   2'"   quid   potest  non  esse,   sic   omne  impossibile   per 
accidens  aut   2™   quid   potest  esse. 


28.  signum  (\)  B. 


l84  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIII. 

Rtiles:  Ex  istis   patent  quedam   regule.    Prima  quod  propor- 

'conditi^onal' is  cionaliter    sicut    condicionalis    est    vera,    sic    necessaria; 

tnie,  so  it  is    q^  sicut  ipsa   est  falsa,    sic   est  impossibilis;    et  econtra. 
necessary;  as  /  ,  .  .     .  .    . 

it  is  false,  so    Communitas  tamen  sophistarum  non  admittit  condicio- 

imposstblc.     nalem   esse  bonam,   nisi  fuerit  absolute  necessaria.   Ideo  5 

Tliis  is  not     i^Qj^   mirum  si  reeule   eorum   dissonant  ab   ampliantibus 
'^cnerally 
admitted  now,  necessciriiim    et    impossibile.   Nam    ex   absoluto  necessano 

"absoL^e'      sequitur    necessarium    per    accidens:     ut    ex    deiim    esse 

necessity  and    sequitur    ivsinn    velle    mimdum    esse,     et    per   consequens 
impossibilitv;  ,  ,  •  ,•      , 

so  it  is  no     mundimi  esse ;  et  breviter  omne  aliud  verum,   quantum-  lo 
^rukl^^preseni    li''^et    contingens.    Ex   quo   sequitur   quod  omne   futurum 

some         necessario   eveniet,   non  quidem  necessitate  absoluta,   sed 
discrcpancy.  .  .    .  ^         .  .  ' 

From  whatis  necessitate   ex  supposicione.    bequitur    eciam    quod    con- 

necessarv  sequencia  sit  ponibilis  et  de  impossibilibus,   cum  talis  im- 

may  foiiow  possibilis   per  accidens   potest   csse  vera.  1 3 

contingently;         2"    patet    ex    falso,     tam    signo    quam    signato,     sequi 

that^liap"pens,  verum;     sed    nunquam    ex    vero    sequi    falsum   ex   parte 

happens  ^.q\     pj-Q   mensura  pro   qua   est  falsum.    Pro  omni   enim 

necessanlv;  ;     '  .  ^  *  -  , 

though  noi     tali   mensura,   ipsum   non   est.   Potest  tamen  talsum  con- 
^l^TruthVay  tingens    esse    verum,      et    per    consequens    necessarium  20 
follow  from     aliquo    modo.     Unde   in   talibus   que    sunt    per  accidens, 

falsitv,  but  ^  ^  ,  ,  ,  .    ^  .      .  , 

not  vice  versa.  nedum   ex  falso   het  verum,   sed   necessarium  erit  talsum 

contingent,      et    verum    erit    impossibile.     Hoc    enim    potest    esse  ne- 

however,  what  cessarium :   Iste  lapis  occidit  Sortem:    et   hoc  potest  esse 

is  talse  mav      .  .    .,  -^  .  1       •  i-        r  , 

become  true,    impossibile   post   corrupcionem   lapidis.   Idem   ergo   m  re  20 

necelsl^-y!*false  ^st,  fcilsiim  fore  veriim   et    illiid  quod  aliqnando   non   est 

and  what  is     aliquaudo   fore:    quia,    si    hoc    nunc    non    est  tunc    hoc 

impossi"blc,     esse  est   falsum,   et  si  illud  est,   tunc  illnd  esse  est  verum. 

''^  "thlfe!"""^    Nec   est   color,    si   hoc  tunc  erit  falsum  vel  impossibile  |    b  Sfi" 

but  it  does  not  quod  litnc  erit ;   cum    oppositum    sequitur.  ?(> 

tollow  that  this  ^  .       .        ,.         ^  '  , 

will  be/alse         Unde     aliqui     dicunt     quod    verum    converteretur    in 
'T/l/fri''"     falsum     et    impossibile,    et    ipsum    falsum    habebit    esse 

Some  say  that  possibile  vel   intellit;ibile.   Alii   autem   dicunt  quod  verum 
talsitv  is  truc    '  ^  ,  .        '         ,  ^  ,• 

in  sofar  as  it  est    falsum;    quia   quod   pro  uno   tempore   est,    pro   alio 

thouglu^^-^olhe^rs  non    est.    Unde    non    sequitur:    hoc   est  falsum    vel    im- 3? 

that  what  is     possibile:    erao,    non    est ;    sed    bene    sequitur    quod    pro 
true  (at  one     ^  '  r>    '  .        .. 

time)  is  falsc    aliqua    mensura    repugnat    necessario    illud    esse;     non 

^^AnTthus^'    tamen    simul    et    semel    est   verum   et   falsum;    et  sic   ex 

falsity  follows  yej-Q   sequitur  falsum   ut   ex   denm   velle  diem  iudicii  esse, 

trom  trulh:  It  .       ^     .,,  ,  ,,  /•  1  1     • 

God  wills  that  sequitur    illum    esse;     quod    adhuc    est    talsum,    sed    in  40 
Jadgnicnt^be,    tempore  suo  verum.   Et   illud   reputo    esse  probabile. 

it  is:  rt  is, 
false  now,  will  _  _  -, 

be  truc  at  a  i).  poni'    B.  21).  al,y   15.  27.  iVij   B.  35.  esse  B. 

given  timc. 

40.   llliim,  i.  e.  diem . 


CAP.  VIII.  LOGICA.  i85 

Alii   auteni   dicunt   quod   si   Iwc  esse  sit  falsum,    tunc        Othcrs 

,,  ^  •  1-  i-r     ..  ..  maintain  tiiat 

pro    nulla    mensura    est,     quia    aliter    quelibet    creatura    ^viiat  is  tals. 

esset    impossibilis,    cum    in    eternitate  sit   falsum   et   per    ncvci-  can  be 

'  -^  .    .         .  .  .  triie;  tor  tlien 

consequens  impossibile  illam   esse;   et  ita  de   veritate  et  the  oxistence  ot' 
3  falsitate    signi  sunt   opiniones.     Ego   autem  voco  signum      Voind^be  ^ 

verum,    si  suum   significatum    primarium    est   aliquando.  false  fr<)m  all 
..'  .       '^  '^  T  eternity. 

Alii  autem   dicunt   quod   non   est  verum  pro  mensura,    Oihcrs  think 

nisi  suum   significatum   sit   pro  eadem  mensura.    Et  iuxta    truc  at  anv' 

primum   modum   dicendi  foret  illa  copulativa  nunc  vera:     '""'^  '^  '™'^ 
.  .  .  .....  now. 

lo  Primiiin   i}isti.ins  niundi  est,   et   dies  iudicii  est.  Finally  others 

.,•  •:•-..  ]         •      ..      ■  .-    r  I  affirmthat  not 

Alia    via    dicit    quod,    sicut    signum    non    est    ralsum^         to  be 

quamvis    deficiat    pro    aliqua    mensura   temporis   a  veri- '^°'^P'^''^'.^' P"'^ 

.       .„  :  .i  .  does  not 

tate    significata,    sic    nec    ens    ex    parte    reij  est  falsum,   cxclude  some 

quia    aliquando    fuit  falsum;    quia   esse  falsuni   est  sim-     quite  faisc 

i5  pliciter  non  esse;  et  ista   tollit   multas  conclusiones  con-    ^^""id  imply 
^  '    .  .  .  7iot  to  be  at 

cessas  que   male  videntur  sonare.   Tota' tamen  ista  diffi-    «//,- and  this 

1^  .^.         •       •  c-         •  ^  ••II  T^i^  view  avoids 

cuitas  stat  in  signincacione  termini.    Ideo  eligat  logicus       manv  ill- 

viam    plus  placitam.    Dimissis    ergo   istis   usque   ad   ulti-       souuding 
t^  t  _      ^  p     _  7  .  .  conclusions. 

mum    casum,    fiat    restnccio    veritatis    condicionahs    ad 

2o  absolute  necessariam. 

Et    tunc    patet    3°    quod    quicquid    sequitur    ad    tale        3.  The 

.^  j  ,  ^  consequent  of 

consequens,   sequitur  ad  suum   antecedens;    et  per   con-    ^  consequent 

sequens,   quicquid  antecedit  ael   antecedens   antecedit   ad         '^  ^'^'^ ,    ^. 
^  >    1        T.  consequent  ot 

COnsequenS.  its  antecedcnt; 

25       4»    patet    quod    quidquid    repugnat    consequenti,     re-  conltradicYs  the 
pugnat  antecedenti;  et  si   quid  steterit  cum  antecedente,     consequent 

f    '-'  »  n  ^  contradicts  its 

ipsum   stat   cum   consequente.   Sed   non   oportet  in  altero  antecedent  but 
,  ^  not  vice  versa. 

quod   econtra. 

5^"    patet    quod    ex     opposito    consequentis     sequitur       b.  What 
„  -^  ^         j        •  ,-...  »  ..  contradicts  thc 

Sooppositum   antecedentis,   et  non   generaliter   econtra;    et  conscquent,  is 

per    consequens.    quicquid   antecedit  ad   oppositum,   con-  thc  consequent 

^  1  T        1  fi  to  the  oppositc 

sequentis,     antecedit     ad    oppositum    antecedentis;     sed         of  thc 

quicquid    sequitur    ad    oppositum    antecedentis    sequitur  luit^not^y/cV 
ad   oppositum  consequentis;   sed   in  neutro  oportet  gene-        versa. 
35  raliter  quod   econtra. 

6"   patet   quod   ex   omni   simpliciter  impossibiii   sequi-  *^-,  F '"*','".  ?"■-' 

tur  quodlibet   concludendum^  sicut  ex  omni  antecedente  impossible 

,,.,  ,        ,  •  •  j     proposition 

sequitur    quodlibet    absolute   necessarium    assignandum.  ^^y  conciusion 
Si  enim  impossibiie  est  te  esse  asinum,  non  potest  esse  whatevcr  may 

^      .  .    .  ...  bc  drawn;  and 

40  quod  tu   es   asinus,   nisi  deus  non  sit;   quia  si  posset  esse  any  absolutely 
cum    hoc    quod    deus   sit,    tunc    potest  sic  esse,    et  per    p"opo*s1ti6n 

may  follow 
from  any 
antecedeht 
^  whatever. 

f).  al}i   B.         18.  placidam  H 


1 86  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIII. 

consequens    non    est  impossibile    sic    esse:    quod    tamen 
datum   est.  Et  eodem   modo  probatur   2^   pars   regule. 
7.  in  the  latter       ^mo    patet    Quod    omnis   talis   consequencia  ponit  for- 

case  God's  '  ^  ,  ^ 

existence  is     maliter    deiiin    esse,    et    econtra;    et   per   consequens  ne- 
^t^ie^^tbrmcr"    cessitates  sunt  sic   concathenate,    quod  posita  una,    im-  5 

it  is  denied.     possibile   est   quod   reliqua   destruatur;   sicut,   posito   uno 
Evcrv  truc  . 

proposiiion     impossibiii,    forraaliter  sequitur   quidlibet  concludendum. 

exi°sU\ice^of    Si    enim    quelibet    talis    ponit     aliqualiter    esse,     utputa, 
truth,  and  the  veritatem     sienificatam     primarie    per    eandem,    sequitur 

latter  the  ^^  \  .         '  .  ' 

existence  of    quod    quelibet    talis    ponit    pnmam    veritatem    esse,    ex  10 
^°'all°"ruth°"^  1"^  posita  sequuntur  due  partes  residue.   Medium  autem 
depends.       aj  probandum   istas   regulas   est  descripcio  consequencie 

bone  superius  posita,   et  lex   contradictoriarum.  | 
Objections.  Sed   contra  illud  argumentatur  primo,  per  lioc  quod,   B  86'' 

I.  The  old        .  .  ,''  n  j-    •  r  •  j        'l     - 

rules  of  logic    luxta     antiquas     regulas,     nulla    condicionalis     quidquid  lo 

cMdidona?     ponit;    ergo    non    ex    qualibet    tali    sequitur    deum    esse. 
positsanything.  2°  sic  nunquam,   nisi   materialiter,   sequitur  impertinens 

2.  Accordint;  to  .  •,  -,.         •  .  1  11 

this  doctrine  ex  impossibili,  sicut  antique  regule  sumant;  addentes, 
"trut'h"coul"d^  quod  nunquam  sequitur  necessarium  nisi  materialiter 
flow  from  an    ex    impertinenti.    [3°]     multe    necessitates    possunt    non  20 

impossible  ...  ....  ,  . 

proposition,     esse,   quia  aliter  non  esset  ordo  inter  lilas;   sed,   posita 
^^against  Uie^    ""^  veritate,   poneretur  quelibet  veritas   possibilis. 
oid  rules.  Ad    primum    dico    quod    assumptum    non    est    regula, 

Answers:  ,  ,.  .'  ,,. 

1.  This,  not  cum  obliquat  a  ventate.  Verumptamen  cum  antiqua 
tme^ c^annot^    sentencia    communis    non    sit    in   toto   falsa,    intelligitur  25 

be  aVule.  Yet  isto  modo:  nulla  condicionalis  de  contingentibus  ex- 
it  is  partiallv  .  .  ,  .,,  ^       .     , 

true,  if  "    tremis    ponit    alterum    lUorum;    ut    non    oportet    si    tu 

"comin^Mt"^  ^^^ovearis    te    currente    quod    rel    curras    vel     movearis; 

conditionals.    quodlibet    tamen   talis   condicionalis   ponit  suum   prima- 

2.  From  the       .  .       .  „  .  ^ 
absoiutely      rium   signmcatum   et  omnem   eius   causam.  :>o 

"im^poss^^fiblc'         -^^    -™    dicitur    quod    nichil    est    impertinens    simpli- 

no  irreievant    citer  necessario   vel  impossibili,   cum   omni  tali  impossi- 
proposition      ,  .,.  ,,.,  .  , 

can  be  deduced,  bili   repugnat   quodlibet   assignandum;    et   omne  sic  ne- 

formeiMollows  cessarium     sequitur    ad    quidlibet.     Et    ex    istis    duobus 

from  any  truth,  modis     dicitur     proposicio    pertinens    alteri;     vel     quia,  35 
and  the  latter  ,.  ,.,,  ,  .  ^•n-        a-  •         a 

contradicts  ail   antecedit    ad  illam,    vel    quia  repugnat  illi.     bi   enira   A 

Aud^a         ^^^   pertinens   B,    quia    sequitur    ad  B,    per   idem   B   est 

proposition  is  pertinens  A,    quia   antecedit  ad  A,    cum   pertinencia  sit 

another,  either  relacio    equiparancie,     eque    fundabilis    in    antecedencia 

fo^Uows^from    ^^'-'""^    '"    consequencia.     Ulterius    dicitur    quod   tam    re-  40 

or  because  it    pugnat     consequcnciam     esse    bonam     et    non   de   torma 
coiitradicts  it. 
There  can  bo 
no  good 

20.  et  sic(?)  pro  3"  B.  23.  argumentum?  B;   ib.   r'a=vera?    B. 

34..  ^bus  B. 


CAP.  VIII.  LOGICA.  187 

quam  repugnat  materiam  esse  informem.  Nam  ista  est  conscqncncc  if 
veritas  ct  forma  cxemplaris  per  quam  quelibct  alia  form,  acconding 
condicionalis   tenct:   si  diiarum   veritatum   iinam   impossi-         'P  '.'*',* 

....  .  principlc: 

bile  est  esse  cum   hoc  quoa   iion  sit   reliqua,   tunc,  si  illa     if  A  cannot 
5  est,   reliqua  est.    Verumptamen   est   dare   aliquas   formas,      wiUwut  B, 
substanciales,     syllotiisticas,     entimematicas,     et    induc-     then  if  A  is 
ciones;    quia    tenent    alique    consequencie    que  vocantur       is  so  loo. 
formales;    sed    non    iste  vocate   materiales.     Non   tamen 
est  possibile  quod  aliqua  consequencia  teneat,   nisi  teneat 

10  ad  minimum  per  hanc  formam.  Suflicit  ergo  ad  in- 
vestigandum  bonitatem  formalem  cuiuscunque  conse- 
quencie  logice,  quod  sit  consequencia;  et  demonstratis 
primarie  significatis  per  suum  antecedens  et  suum  con- 
sequens,   sit  impossibile   hoc   esse,  nisi   hoc  sit. 

i5       Nec    aliud    intendit    logicus    per   huismodi   consequen-  No 

cias;   ut  quando  dicitur:  si  e^o  sum  asimis,  tunc  baculus    consequence 

' .  ^  .  c».       .  '  can  be  good 

stat  in  angulo,  idem   est  ac  si   diceretur:   non  potest  esse    unless  based 

quod   ego    sim  asinus  nisi  baculus  stet  in  angulo.     Quod      principle. 

patet    ex    hoc  quod   contradictoria  istorum   sunt  conver-        ^"  *'^'^'^ 
'.    .  .  7  .    .  consequence 

20  tibilia.    Ista   enim   proposicio   repugnat  tanquam   contra-  means  that 

dictorie    condicionali    signate:    potest  esse  quod  ego  sim  \^  impossVble. 

asinus,  cum  hoc  qiiod  nullus  baciilus  stet  in  angulo;  ideo  Kxample. 
communiter,    negata    consequencia,    ponit    logicus    com- 
muniter  quod  oppositum   stet:    quod  sibi   tantum   valeat 

25  ac  si  dicatur:   detur  oppositum   consequencie  negate.   Et  //"likewo 

hinc   dicitur  illam   notam   sic   mobilitare   terminum   sub-  fonowi^ntj  term 

sequentem,    more    negacionis.     Unde    sequitur:    si  homo      "niversal. 
"    .  .'  .    "  .     .  ^       .  .        It  18  not  even 

currit,  animal   currit ;    ergo,    si   iste   vel   quicunque   alius      nccessary 

,  .,       ^  .     ^,  v       M  .    .  that  the  subject 

homo    currit,    tunc    animal   currit.     Nec    oportet    capere  should  be  the 
3o  constanciam   subiecti,    sicut  nec  in   nesativis;    quia   que-  ^?'"'!?' J''°  ^'^'^'^ 

.  .  o       _       '     n  T  is  tliat  every 

libet    talis   includit  contradictoriam   negacionem   de  pos-     conditionai 

11  o    .      -1  •!•         ..    -j  ..    j-  I    o-  ..  •  ^  ■        I        includes  a 

B  87'   sibili:   ut   idem   est  dicere:  |  Si  tu  es  asmus,  tu  es  animal,       negative: 

ac    si    dicatur:    Non  potest  esse  quod  tu  sis  asinus,    nisi  .,(^4 '•'■''' 

•*  -^  '  C  is  B  means : 

tu  sis  animal.  No  A  can  be  B, 

o-        T-..  ....        •!•  j  1..  .-         •••11  without  C 

3.-)       Lt  constat   michi   quod  wulgate  sentencie  in  iUa  ma-       bein"-  D. 

teria     sunt     infundabiles;    utputa    quod    nulla    negativa   The  common 

'  t-  1  ^  a  opinion  on  this 

includit    repugnanciam,    sed    quod    possibile    est  nullurn  subject  seems 
ens   esse,   cum  hoc  quod  non  antecedit  ad  aflirmationem ;     unfbunded^ 

ymmo   quod  possibile   est  quod  si  deus   est,    tunc,    qua-  viz.  that  no 
4olitercunque     potest     non     esse,     est.     Hoc     enim      iuxla       inciudcs 

r      ^      ■       ^  ..  •^•i  •       1      i^^  impossibility. 

sic    rantasiantes    est  possibile,    cum   non   mcludit   repug-      it  icads  to 
nanciam.     Sed   procul  a   philosopho    ista    sentencia!     Ad    "lany  absurd 

'^  1  r  conscqucnccs, 

and  is  to  bc 
rcjccted. 

6.  fpales ;  inmarg.  falcs  B.        2.^,  2^.  logicus  communitcr /'«  marg'.  B. 


l88  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIII. 

3.  Necessary    3'"    dicitur    quod    necessarium    est    quod    sit    ordo   inter 

coordiiiated^bv  '^^*-^^^'^'^'^'^^'     quarum    nuUa     potest    esse     sine    reliqua; 

the  dependence  u^-     prius    naturalitcr    est    niilliini    liouiineni    esse    asinum 
of  one  upon  '  .  .  . 

the  other,      quam   est   nie   non   esse  asunini.    Et   prius   naturaliter   est 

consequens  esse,  si  antecedens  est  quam   est  aninial  esse,  5 

which  their    5/  homo  est.    Et  sic  de  iniinitis  similibus.     Ideo  non   est 

connecTion  does  color     concludendi    quod    non    sit    ordo    prioritatis    vel 

not  destroy.     dependencie  inter  aliqua,   si   unum   non  potest  esse  sine 

A  truth  mav  \  .     ^  .  ,  , 

be  necessar)',    reiiquo.     Nec    est    mconveniens   quod   iriulte  necessitates 

exi"st  actual°v  possunt    non   esse,    que   non  possunt   destrui,     corrumpi,  10 

vel   desinere   esse,   ut   tales:   ego  fiii  quadragenarius,   ego 

predicavi  etc. ;    et    multe    veritates    que    iam    non    sunt 

possunt    esse,    sed    non  possunt  incipere   esse;    cum,    si 

sunt,   eternaliter  fuerunt,   ut  sepe  dictum   est   de  talibus: 

it  may  also  be  ego  fui  predicaturus,  Sor  fuit  episcopandus.   Nec   est  in-  i5 

time  conthi^ent  conveni^ns,    necessarium   ex  supposicione  et  impossibile 

in  the  various  pgj.     accidens,     esse     secundarie     contin^ens     natum     in 
senses  ot  the    ^      .      .  ... 

word.         maion  vel   minori  vel  semper. 

We  must  Et  ad   cognoscendum   dicta  hominum   in   ista   materia 

the^sT^nification  niultum     confert    cognoscere    quomodo    verba    presentis  20 

of  the  present  temporis    ampliantur    ad    quodlibet  tempus,    preteritum, 

sense  can  be  ■'  ^  ^  ,  . 

extended  to    presens    vel    futurum,     ut     postmodum    docebitur.      Ad- 
'^futme.^"      mittendo    autem     consequenciam     ut     nunc,     conceditur 

Froni  a        quod    ex    omni    nunc    falso    sequitur   quidlibet   ut  nunc, 
proposition       \  .^  ,  .      . 

that  is  false     sicut   omne  nunc   verum    sequitur   ad   quidlibet   ut  nunc.  23 

"d'raw\nv"    Et  ulterius  patet  ex  dictis  quod  sicut  movendo   manum 

conclusion  that  nieam    facio  ad  omnem   Dunctum   mundi  veritatem,    sic 

same  time;  and  facio     universalem     condicionalem    necessitatem.     Unde, 

'^°for'*true'^°    propter  ainpliacionem   temporis  verborum,   oportet  aliter 

P/op^sifons.    loqui  quam   in   proximo   tractatu  locutum   est:   ut  deter-  3o 

Moviiin  mv  .  ^  ^-    .    .  ,. 

hand,  1'  minatum  potest  dici  omne  quod  necesse  est  esse  pro  aliquo 
'"t^ruth'^  and*^^^  tempore;  et  per  consequens  omnis  veritas  est  alicui  esse 
consequently  a  determinata.   Contineens  vero   ad   utrumlibet  potest   dici 

present  .  „  ....  . 

necessity,      omnis    effectus    agentis    libere,    quod  pro    omni    mensura 
the°world!      ^"'^    causat   eundem    eque  potest  ipsum   non    causare.     Ex  35 
On  account  ot  guo     patet     quod     omnis    creatura     est     contingens     ad 

tlus  extension    ^  \.,  ^  .      .  ..^  ^  n  i-f  i- 

of  meaning,  \ve  utrumlibet    quo   ad   deum.    Ymmo   [suntj   quotlibet  voii- 

"^'oetem/nate'^  ciones    dei    eterne    que    possunt    non    esse,     sed   non  in- 

as  that  which   cipere  vel  desinere.   Unde  libere   contradictorie   causare, 

must  c.xist  at  ii       ^  . 

ceriain  titnc;   est  causare  causatum   voluntane   pro  omni  mensura  pro  40 
^ad  ut^-umlfM   'i^''^   ^'i^^  potest  non   causarc  illud;   ut  est  omnis  volicio 

as  anything 
caused  ty  an 

agenl  tliat  is  ,v  cv  ^ 

quitc  frec  not  i.  q,'  pro  qiiod  sit  15.         12.    piii   B.  i.''.   ptiiro  B;  ib.  epandus  B. 

tn  cause  il :     3;.  sunt  dcest  B. 


CAP.  viii.  I.OGICA.  :89 

dei   ad   extra.   Contincens  vero  semper  est  effcclus  habens  thc  Coniinffettt 
catisaiu    ex   qiia   scquitur;    ct    huiusmodi    est  omne  con- g"  ^||j.^t  if^Yinc 

tiniiens;     ut    voliciones    dei    ad    extra  sequuntur  ex  e55e  ,/» '^.••"'se,  and 

.  .  ,.  7  .         llowmg  Irom  it; 

dei    contingenter.     Et    omne    aliud    contingens    sequitur 

5  necessitate   condicionali   absoluta  ex  voluntatc  dei.    Con-  '!i°  Coniingent 

,    tn  most  cases 

tingens    in    maion    est   effectus  habens   causam    e.v    qua  |     as  cvi  efect 
naturaliter  seqwtur.    Contingit  tamen   casualiter  causam    /inivsjyom^^j 

BH-i^  illam   poni,   et  eftectum   illam   non   sequi.   Contineens  in    gn-c-n  cause; 
'  .  '  '  .  '  °  thc  Contmgent 

minori    cst    effectus    pretcrnaturahter    sequens    ex    causa    in  feii'  cases, 

lo  illud-  non    intendente.     Ex    quo    patet  quod   dicta   contin- ^/j^^^  ^"„,'^/'^,^^,„ 

cen.ter    non    opponuntur    contrarie,     sed    relative.     Nec  ''  A"n't'«  canse. 
'^  .  '  '  .  ...  .  .     contraiy  lo  tlic 

obest    equivocantes    in    temponbus    verborum    sic    varie  usuai  tendency 

loqui,    et    cognoscere    utrumque    modum    loquendi;    ut,  (;;|^„;,-,|t////"/„j 

communicando   cum   iuvenibus,    loquamur   primo   modo,      necessary 

^  '  '      are  merely 

i5et    CUm    provectlS,    modo    secundo.  relative  terms. 

Dubium   autem   est  si   pretericio,   futuricio,   volicio,   et    Whether  the 
posse    logicum    (ut    sunt    iste  veritates:    A  fuisse,   /ore, '[{^^'dVpend^on 
non  esse,   posse  esse,    etc.)   individuantur   a   tempore.     Et  time  tor  their 

^  .  .  .    .  ^   .  .  individual 

videtur    quod    sjc:     nam   alia    est    futuricio   Sortis,    alia  entity,  diiTering 

20  Platonis,     quamvis    utraque    sit  futuricio   hominis;     quia  "^^awn^pro]^ 

aliud   est   unum   illorum   futurorum   quam    erit  reliquum  ;  T^^°  ^'"""]*.  °/ 

.    .  .  , .      the  same  kind, 

ergo,   per  idem,   alia   est    iutuncio    A    cursus    mei,     alia  cxisting  both  in 
futuricio   B   cursus   mei,    quamvis    utrumque    istorum    sit  ^iJ^  p^ast"^&c." 
veritas   que  est  nie  esse  cursurum;    et  sic  de   pretericio- '•'"':  ,"^'^''^'''l?^'''=ss 

.    .  ....  '  .      dirterent  trom 

2rnibus.   Nam  pretencio  cursus   mei  incipit   esse,     me   desi-     each  other. 
nente   currere,    etsi   millesies   prius    desii    currere;   et  per 
consequens  sunt  tales  quandalitates  communes  tam  a  sub- 
iecto    quam     a    tempore,     continentes    sub    se    alias    infi- 
nitas;    itt   per   quot  tempora   ego   durabo,   tot  sunt  veri- 

3o  tates,   quarum   quelibet  est   nie  esse  duraturum.    Videtur  i  iic  ditterence 

eciam   quod   necessario   individuantur  a  tempore;   ut,  me  °\-,'y".^5'([j^^f,^''^ 

non   sedf^nte  postquam   sedi,   est   alia  necessitacio  sessio-        ditfer; 

nis   quam   fuit   ista   eterna   que   precessit  esse    mei;    quia   othcrwise  the 

aliter     cadem     veritas    potest    infinicies    redire.     Ymmo  mHit^^exisWn 

l'^^  videtur    quod    necessitacio    potest    incipere    esse   propter '"'"''.''^. '^"mber 
.     ^  '  .  '  ,.■','.  ot  times. 

incepcionem    nove    per    se    cause,   etsi    etcrnahter    ruerit      Besidcs,  a 

talis    necessitacio^    ut,     me    incipiente    esse,     verum    est   'js^^etcnial^  in^ 
quod   non   sum    extra   B   situm   qui  de  facto  continet  me;     itseif,  may 

.  ~    .  ,.  '  ...    begin  to  exist 

et   hoc   luit  eternaliter  verum.   Cum   ergo   existencia    mci  in  a  new  way 
4"  in  B  situ   sit  sufficiens   causa  ad  facicndum  me  non  csse       '"  ^"^^'^' 


10,  II.  gtin'  B.         26.  mllefitis;  ib.  dcsiit  B. 

26.   Mille^ius  is  probably  a  coniiption  of  millesies  for  millies. 
Wyclif   speaks  of  a  series,  A,  R,  etc.  of  runs. 


1 90  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIII. 

extra  illum   situm,    et  illam   potencia  non  impedita,    vi- 
detur    quod    facit  unam  talem   negacionem   preter  illam 
eternam. 
Reasons  contra.      Sed   contra,   ista  videtur  esse  opinio  Eracliti,   ponentis 

It  this  were  so,  .  .  '  .  .  '^        . 

all  thinss       omnia    continue    esse    nova.     Nam    si    ventates   recitate  5 
contTiTually  he  individuantur  a  tempore,   tunc  consistunt  in  successione, 
new,  sicut    teinpus.     Et    per    consequens    tam    necessitaciones 

according  '^      .    .  '  .    . 

to  Heraclitiis,    quam    pretericiones    et  futunciones,    habent  partes  suc- 
individuVlkv    cessivas,   quod  non   est  sane   intelligibile.    Ymmo,   multo 
of  such  trutiis   maeis,    omnia  alia   accidencia   individuantur  a  tempore.  lo 

is  caused  by  *-^ .  '  .... 

time,  their      Et   sic,   moto  uno,   omnia   mobilia   moverentur. 
successfon^-  Similiter,     iuxta     illud     oportet    ponere    infinitas    aut 

and  every      communes  synonimas,   quod   est  summe  nueatorium.   Et 

ncccssiirv  ,  , 

truth  is        consequencia     patet     ex    lioc    quod    tot    modis    ponitur 

'^successive°     unum    oppositorum    quot   et   reliquum;    ergo,    si   infinite  i5 

P,"'"'s;.   ,,   sint  tales  necaciones,    vie  non  esse  extra  B  situm,    infi- 

so  also  ot  all       .  ,  -„  . 

accidents;  and  nite  forent  tales  aihrmaciones,  posita  una,  quarum  que- 
inconceivabie.  libet  esset  nie  esse  extra  B  sitiini;  et  sic  non  esset  dare 
Again,  if  there  ^ltiiiium    sineulare;    sed    omnia   essent   communia,    cum 

can  be  an  .  ^     .  .      ,.    .  ,  ,  . 

infuiite  number  accidens   posterius  subiecto   mdividuat  subiectum.  20 

ne°"ations'undcr  Similiter,  cum  nulla  necessitacio  potest  incipere  esse 
the  same  form,  gine    desinicione   sui   oppositi   vel  econtra,    videtur   quod 

there  must  be  ...  .  ... 

as  many       me   generato    in  B  sitii,    racione    cuius    generacionis    in- 
and 't^his^^-ould  cipit    necessitacio,    que    est  me  non  esse  extra  B,    desi- 
destroy        neret    ista    affirmacio;    esro    sum    extra  B,    et    per   con- 25 

individuality.  .  .„  .       ^  .  . 

Again,  ail      sequens,   ista   arhrmacio  fuit  ante   esse  mei;   et  tunc  non 


esset    possibile    aliquod    ens    incipere    esse,    sed    omnia 


things  would 
bo  etcrnal. 

Nothing       essent   eterna.   Et  tamen   prius   deductum   est  omnia  esse 

commences  -^ 

without  its     nova. 
'ceas'in'n^  Q.uantum    ad    istam    materiam    de    individuacione  rei  3o 

Wfclifs  on>n    videtur     michi    1    pro     presenti     quod    omnis    substancia  B  88" 
opinion.        .,..,...    .1    ^  ^  ,.,■". 

Kvcry         individua  individuatur  a  qualibet  sui  per  se  causa,   sicut 

its^ind^i^NiduaHty  ^st    a    qualibet    tali.    Deus    autem,    extra    genus,    et    per 

from  its  proper  consequens   carens   individuacione,    est   principium   indi- 

cause ;  .  ...  .  .  .  .       . 

but  God  is  the  viduandi    omne    individuum.     Accidencia    eciam    pnnci- 35 
pdnciple^^of     piancia    substanciam    sunt    cause    cognoscendi    et    regu- 
indiyiduation    lariter   individuandi   omne  suum   causatum,    ut   mensura 

Accidents,  such  .        .  .    . 

as  time,       tempons     in     qua     generatur    res    corruptibilis,     motus, 
'are^^prhidples'  accio,   potencia   etc.  que  per  accidens  causant  rem  talem, 

of  cosnition,  of  Jndividuant   ipsam;   ut   existente  eadem  materia  et  eodem  40 

individuality,  '  ' 


I.  ia"   B  ;    ib.  po-^  (po'' ?)   B.  i3,  i,|.  a'coes  jt'?-o  aut  communcs  B. 

ii),    17.    jKite    B.        17    a'coes  actuaciones  B. 


CAl'.  VIII.  I.OGICA.  191 

agente    respectu    B    ignis    quod     sint    respectu    A    ignis,       and  aie 
alia     tamen    cst    forma    et    pcr    consequcns    alius    ignis:   canscs.^^Hthe 
quod    cocnoscitur    ex    alietate    temnoris    in    quo    produ-    '^'^"'"^,  '■natter 

"  ^.  .  '  ^...  and  tlic  same 

citur,   ex  alietate  producencie   et    multorum   consimihum    af,'ent  produce 
5  accidencium     que    concausant    productum;     quia    aliter  cascs'!^  tiie  form 
rediret  idem   icnis   in  numero,   quociens   eadem   materia     '^  diflcicnt; 

^  .  '    ^.    .  .  .         and  tliis  is 

susciperet   formam   eiusdem   speciei.   Est   autem  aliqualis  known  by  the 
idemptitas    in     talibus    circa    ydemptitatem     speciticam,    ti'mc"&"  i^n 
que    vocatur    vdemptitas    2""*    materiam.     Et    maior    est  V"''"" 

^  -  '  1     1-    ■  production. 

loydemptitas   qua   corpus  laceratum  vel  divisum  2™  partes       There  is 
aliunde  continuatas,  nulla  penitus  corrupta,  maneret  idem  speck\,'  called 

corpus,  quam  prius;   quia  est  idem  2™  materiam  primam        identity 
r      T    y  1:  5_  -1  _  _  r  _  according  to 

et   2™   partes   quantitativas,   que  sunt  materia  propinqua.         matter. 

Unde   sicLit  unio   materie  cum  forma  in  ista,   continuacio 
i5parcium    materialium    est    de    essencia    ultimi   singularis. 

Rediret  autem  idem  iioino  quamcunque  materiam  anima 

actuaverit,    quia    anima    vere    est    persona   hominis.     Et 

sic   rediret  quodammodo   idem   corpus. 

Omne   ergo  accidens  individuatur  a  suo  subiecto,   cum     Thus  every 
20  sit   ab   illo,   ut  situs  individuatur   a   mundo  et  eius  quan-    injhaduatcd 

titate   et  figvira,   et   situs   individuat  motum,   et  modus  in  '-■'y  "*  subjcct. 

communi  individuat   tempus,    et  tempus  individuat   om- 

nem     motum    singuLirem,     et    omne    ahud    successivum; 

cum    ad    uiiitatem    motus,    unitas    mobihs,     unitas    tem- 
23  poris,     et    unitas    materie    motus    requiratur.     Et    corre-  Things  future 

]..  c   ..      ■    ■  ..      ■    •  ..  4.         ■      and  things  past 

spondenter,      lutunciones,     pretericiones,     et     potencie^     individuate 
principiantur  a  suis   causis   a   quibus   individuantur  taha     tutunty  and 

r  r  _  _      T  _  ^  prctention ; 

a   tempore:    ut   si   aha   eveniunt  futura,   ahe   erunt   tutu- things  possible, 

riciones,   et  si  ahe  fuerint  res   preterite,   ahe  sunt  earum  nossibiHty,  &c. 

3o  pretericiones.   Et   sic   alie   possunt  esse  res  producte,   ahe  The  instant  at 

.  .  .  ...  wich  any 

sunt    potencie    ex    quibus    possunt    produci.     Nec   indivi-      successive 

1  ..         ^,-  ..  ••         •..  •••J--J  ..         or  permanent 

duantur   taha   a   tempore,    nisi   sui   termini   mdividuentur      substance 

a    tempore.     Et    sic,     eo    ipso    quod    ahquid   non   per  se  commcnccs  to 

^  .  ;  i  T  ^  .    '         .  be,  is  the 

substancia,  successivum  vel  permanens,  pro  ahquo  in-  principle  of 
35  stanti  2™  se  totum  incipit  esse,  non  solum  pretericio  individuation  • 
instantis  iniciantis^  sed  ipsum  instans  est  principium  sue 
individuacionis:  ut  si  sessio  mea,  actus  anime,  habitus, 
et  quecunque  forma  accidentaiis  vel  substanciahs  mate- 
riahs  non  potest  fieri  ante  vel  post  idem  instans  in 
40  quo  fit;  quia  existente  aha  generacione,  non  foret  iliud 
ultimum    singulare.    Et    forte    sic   cst   de   omni   generali. 


14.  oii"  co  15.  17.    r'    belwcen   and   abore  auima  and  actuavcril. 

3o.  res  rs'  H.         3S.  I:il  1',.  )o.  lit  15. 


192  JOHANNIS  WYCI.IF  CAP.  VIII. 

Successiva    tamen    individuantur   2"''    suas     partes     con- 

tinuas    a  novo  tempore;    sed   permanencia   a  primo  sui 

instanti,    et  ab   aliis   quorum   ipsum   est   principium.    Ex 

quo  videtur  quod  impossibile   est  aliquod  ultimum   sin- 

Rc-creation     gulare    fieri    prius   atque  posterius   quam   sic.   Successiva  5 

contr^adictory ;   a^-^tem   non  possunt   corrumpi   prius  aut  posterius  quam 

so  is  corrumpuntur,    sed    permanencia    bene    possunt    et  hoc. 

anniliiiation.     ^     ,    .  .,  -,  i-     1  •        ,  •  3  •  i    » 

Sed  impossibile   est  aliud   recrean;   et   per  idem  videtur 

nichil   posse   annichilari.  | 

It  is  absurd  to        jr,-    patet    impossibilitas    casuum    quibus   ponitur   quod   B  88'' 
suppose  tliat     .  ,  '       .  .  ,  ,,  i     ^         •    i-  1 

after  idem     ultimum    smgulare    torme    substancialis    vel    acci- 

same'fonn  can  dentalis    absolute  vel  respective  redeat  post  sui   corrup- 

return  again;    cionem ;   et   per  consequens  non   redit  eadem   negacio  in 

or  that  negativc  '.      .  ,,  .       .  1     j      • 

qualities  are    numero,    potissmie    cum    nulla  potest  incipere  vel  desi- 
'"'^'^tfme"^'^  '^^"^'"^-    -^^    ^^^   videtur    quod   nulla  negacio  individuatur  i5 
These         ^    temnore,    tum    quia    non    potest    esse    individua    re- 

consequently  '^         '  .    .  '  .  .  .  .  . 

liave  no  real    spectu    sue    speciei,    tum   eciam   quia  omnis   negacio  vi- 

existence.      jgtui-  ggse  communis  in  linitis   a  tempore.   Ergo  videtur 

nullam   negacionem   habere  esse,  cum  quelibet  sit  eterna, 

quamvis  vicissim   habeant  diversas   causas  per  accidens.  20 

This  Et  patet   responsio  ad   2"\   superius  suadens   multitu- 

solvcs   tllC  1  i  *■  ^  ^ 

second        dinem   talium  negacionum.    Unde,   si  sto  postquam  sedi, 
as'to^h"e'      "on    est    verum    quod    non    sedeo,    sed    est    eternaliter 

infinite        verum   quod  non  nunc  sedeo,   quamvis  habeant  diversam 
multitude  „,.  ■        n  ^-  ^     ■  •^,.- 

ofnegatives;    causam.   Talia   enim.   fiunt  contmue,   et  si  non  consistant  23 

eternally  u-ue    ^'^  succcssione,  sicut  omnia  creata  sunt   de   quanto   con- 

tliat  one      servantur    in    esse;    ut   Sor    facit   Platonem    fore    episco- 
neeation  is  true  .  ,  ,.  .  ~  ^      ^    r     ■      ^    • 

at  ccrtain      pum;    sicut    et    multa    alia    prius    fecerant  et  facient  m 

andht^that     futurum.   Unde   deus  simpliciter   facit   quamlibet  partem 

there  is  no     mundi,    non    solum    quia   eternaliter  wult  illam   esse   ad  :-!o 

succession,  as    .  ,.,,..,,  ,        ^  ,  ^^^ 

in  created      mtra,   sed  quia   facit  illam   esse  ad  extra,   dum  ex  eteina 

things.        voluntate  necessitat  illam   esse. 
There  is  a  Est  tamen   dare   3^'^   facienciam   qua  Deus  subito  facit 

^"vhiclfGod  ■*' opus,    que    faciencia    desinit    esse    quando    opus    incipit 

'''"tWn"''  ^     ^^^^-     ^^    ^^^^^    faciencias    est    dare    in    causis    2'-%    tam  35. 
instantane"ously;  respectu   aftirmacionum   quam    negacionum.     Unde    miro 
^^  aho  lo 'be  '"  modo    negacio    eterna    fit,    nunc  ab   uno   corruptibiii   et 
seco^nd^cairscs    ^""'^   ^^   ^^^°'  ^^'^"'^   contingit  successivum   fieri  et  quod- 
libet   corruptibile.    Unde   existencia    mea   in   B   loco   facit 
me  non   esse   extra  B;   et  tamen  illud   fuit   factum   eter- 40 
naliter  ab   illo   qui   fecit   me  non   esse. 


8.  si  pio  sed  B.  '.''b.  niTs  13. 


CAP.  Vlll.  [.OGICA.  iy3 

Et    ex    istis    patet    quid   tenendum   est,    2'"   meum   vi-     Sncli  i.s  my 
dere,    in    dubio,    et    quomodo    respondendum    est    argu-     tins"matter. 

mentis.     Non   enim   est  inconveniens,    sed   verum,    quod  '"  '•''  1,"'^'=  "'""'^ 

.     .  lliat  the  same 

idem   commune  potest  redire,   mtendi,   et   remitti.    Nam       universal 

5  quecunque    veritas    primo   signilicata   per   oracionem   in-  icturn'a"ah] 
finitivam   est   communis  ad   infinita:    ut  me  currere,  vel    ^"'^  become 

.  '  moro  or  less 

esse    calidum    est    commune    ad    me    currere  isto   cursu,    intense  in  its 

vel  isto,    vel  isto;    et  sic   de  similibus;   et  me  esse  cali-    '"  '^'  ^^^' 

dum    ista    caliditate,    vel  ista;    et  sic   de   similibus.     Est 

lotamen   dare  singularia  significata   per  abstracta;   quibus 

accipiunt   infinita   actu:    que   ornnia   ponuntur   de   infini- 

tiva  oracione   contracta. 

Sed  pro  individuacione  privacionum,   notandum  quod    . -■^?  f9'' ''."= 
.    .     ^  .  .        :  .  .  ^  individuation 

individuantur   a   suis  privativis,   ut  a  subiecto  et  tempore,     of  privative 

i5  et    a    quibuscunque    suis  principiis,    saltem   2"^   esse   in-  its^pdncipk  is 
telligibile:    ut    alia    est    privacio  A    materie   et   alia   pri-  in  that  which 

.       _  .  .  .  .  they  deprive  — 

vacio   B   materie,    propter  diversitatem   subiectorum;     et       subject, 
aliud    est   materiam   carere   B   forma   et  aliud   est   ipsum     in"d?ffeVent 
carere   C  forma,    quia   B    forma    differt    a   C    forma   2'^^  subjects,  what 

.,  .,        '  .  ,  .,..,•  is  calicd  the 

10  esse    possibile;    et    per    idem    mdividuantur    a    tempore  same  privation 

sicut    sua    positiva.     Ex    isto    videtur    quod    quies   habet      dttierent- 

partes    successivas    2'^^   quas   mensuratur  tempore,    sicut    '"^^'^  '^^  '^^■'-'" 
^  ^  ^         '  .    as  movement 

motus.     Nam    unaqueque    pars    motus    nata    est  opponi  is  measured  by 
sue    proprie    quieti;    ut    motus    B    tempore    mensuratus         Every 
25  non  potest  opponi,   nisi  quieti  pro  eodem  tempore.   Unde  n.iovement  has 

.    .  rr  '  ?        .       ^  .        .  ,  I  .        Its  opposite 

B  89"  opposicio    vel  repugnancia    inter    signihcata  |  non    ponit        rest;  so 

illa    ambo    simul    existencia;    sed    unum    ponit  et  aliud  "^^eV^tain^thiie '^ 
destruit.    Ex   quo  patct  quod   quies   est  longa   2™  longi-  '^  opposed  10 

^       .  ^     .     ,^  ^  r  ".       lest  in  that 

tudinem    tempons,    habens    partes    successivas    tempori     same  time. 

3o  correspondentes;   et  per  consequens  impossibile  est  quie-  so^^called^^^must 

tem  esse    sine  tempore,   si  non   equivoce  sit  quies.     Sed  ^^^'^  .P-^ce  in 

istis   satis. 

Contra    predicta    de    bonitate    consequencie    arguitur.  Objection  to 

Videtur  enim   sequi   ex   dictis,   quod  homo  sit  asinus,   vel  '^'^doc^dne'."" 
35  quodhbet  volitum,   probari.   Nam   si  ista  consequencia  est 


35.  This  argument,  as  Wvclif  himseU'  says,  serves  to  bring 
in  thc  question  De  Iiisoluhilibus,  one  of  the  most  difficult 
points  in  logic  at  ihat  time,  and  for  which  he  proposes  a  spccial 
solution.  It  may  be  slated  thus:  If  the  present  proposition  is  true, 
you  are  an  ass;  thc  defendcr  must  either  deny  or  grant  it.  If 
he  dcnies  it,  it  follows  that  cvcn  if  the  proposition  is  true,  he 
is  not  an  ass;  and  thus  he  would  at  thc  samc  timc  bc  and  not 
bc  that  animal.  If  on  llic  contrary,  hc  grants  il,  Itc  granls  a 
vcrv  inconvcnient  proposition   indeed, 

i3 


1 94  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIII. 

If  this        bona,    tunc    tu    es    asimis    (et    demonstro    per    subiectum 
^goo^.^yoTare  eandem   consequenciam    quam    facio);    potest  enim   con- 

a}i  ass:        sequencia   dupliciter    sicnificare   vel   pro    habitudine    qua 
meaninp  bv  ^.  ■'.  ^  ^,.  •  j  • 

this,  thc       veritas    postenor    formaliter    sequitur    ad    priorem,    sive 
"^The^jTesent"'  inter  signa,   sive   inter  signata;   vel  pro   illis  veritatibus,  5 

proposition  and  give  sint   siena  sive   sienata.   Et   sic  dicunt  sophiste   quod 
by  consequence,  y  ^        .    .  ,  .    . 

either  the  power  consequencia  est  proposicio  antecedens  et  proposicio 
°^rom'ofiL"^  consequens  cum  nota  consequencie.  Et  illa  est  bona, 
proposition  to   quando    primarie  significat  necessitatem   condicionalem. 

another,  or  the  "         .  ^  .       .„    ^  .... 

conciiision      Et   si   suum   significatum   non  fuerit  tahs  necessitas,   tunc  lo 

'^^*^'*'         dicitur    talis    consequencia    non    valere.     Quibus    modis 

loquendi     suppositis,     patent     argumenta     ad    utramque 

partem ;    quia^    si    consequencia    sit   impossibilis   et  non 

valens,    tunc    cum    paribus    est    antecedens  impossibile; 

et  sic,   iuxta  predicta,   ipsum  infert  quodiibet  consequens  i5 

concludendum.     Si    dicatur    quod    ista   consequencia   est 

bona,    tunc,     cum    veris,    sequitur    quod    antecedens   est 

verum,   et  sic   consequens.   Et  conformiter  argumentatur 

ad   quodlibet  volitum   probare. 

This  introduces       £^   i^[^   introducitur   materia   de   insolubilibus,   in    qua  20 
the  grand  .    .  .  ...  , 

question  De    sunt  tot  opiniones,    quot  sunt  tuge  invenibiles   movende 

xoly\nch'i\'ers  i"  eadem ;   quod  sine  dubio  attestatur  super  difficultatem 

are  very  many  materie, 

answers,  but  ,    .  .       .  •         1        .• 

six  principal         Sunt  ergo  opiniones  sex   m  ista   matena  plus  tamose, 

1.  Thffirst     quorum    prima    dicit  quod   nullum    insolubile   est  verum  2? 

denies  that  any  ygj    falsum.     Sed    ista    tollitur,    querendo   de  significato 
such  .,.  .  ,  \,      . 

proposition      insolubilis,    utrum    sit    vel    non.     Ut    in   communi    casu : 

'' "^'fa[se'"' ""  2'^'-'""   So?-    dicit  falsum   vel  non?    et    cum    nemo    dubi- 
But  can  ii  be    ^g^j^    divisionem    datam    per   contradictoria,   patet   quod 

said  to  have  .    ,       ,  „.  •         ,  •  ••.••. 

no  meaning^    stat   dithcultas,   etc.    Si   enim   hec  sit   omnmo  mdividua,  .^o 
"h^must  \f'    congrua,     significans    primarie    sicut    non    est,    tunc    est 
either  true  or    f^lsa.     Vel     si     negatur    consequencia,     supponatur    illa 
significacio   termini,   vel   queratur   utrum    hec:    Sor  dicit 
falsmu,   sit  signum   tale  vel  non.   Potest   enim   cuiuslibet 
insolubilis  materia  trahi  ad  divisionem  regulariter  factam  ib 
per  contradictoria. 
II.  The  second       2''   via  dicit  quod  omne  insolubile  est  verum  et  falsum, 
mainuins  that  f^igjficando   se;   sed  illa  tollitur,   sicut  prior,   supponendo 


propositions 
are  true,  but 


I.  tunc  in  marg.   B.  17.  vi's  B.  n.  mo^'  B.        28,  29.  negabit 

in  marg.   B.  3o.  Tdi"»   B.  35.  droj  B. 

28.  Wyclif  explains  this  further,  pp.  ihy,  199.  Socrates  (or 
Sor)  is  siipposed  to  be  the  only  man  of  that  name,  and  to 
utter  this  one  proposition:  Sor  dicit  falsum. 


CAP.  Vlll.                                    I.OGICA.  195 

existenciam     vel     non      existenciam     signilicati     primarii  talsiiy 

sufticere.    et    exigi    ad    lioc    quod   sit  vera   aut  falsa.    2"  i!ut'a'«ahl^Tnve 

supponatur   experiencia  certa   quod   insolubilia,    sicut  alie  "'^'y  ^nv 

^  '        .                      .           .              ■       -^                •                               .  incaning?  n'  so, 

proposiones     prn-nane,      signihcant     luxta     extensionem  ilK-y  camiot  be 

5terminorum;      et     tunc     patet     contradiccionem     sequi,  ^"'\.JjjJ'.'^ ''"'■^ 

querendo  si   ex   parte   rei  sit  ita   in   communi  casu  quod  -^"^-  "^-  g-  a 

J,           ,      .    .                ,                 „                                                             ,  ^,  maii  miist 

Sor   decipitur  vel  non.   hx.   patet   per  communem  deduc-  eithcr  bc 

cionem    quod,    quecunque  pars   detur,    sequitur  opposi-  '"''^not^."  °' 

sum:  ut,  si  decipitur  et  solum  credit  quod  ipse  decipitur,  .  if  he  is 

'                        .                   ,      ,^   .    .      ^                 F          '  mistaken  and 

10  ut    pono,     tunc    non    est    ita   quod   decipitur;     et   si   non  thinks  hc  is, 

decipitur   et   credit    precise    quod    decipitur,    tunc   credit  \^o'-*a'nd  'jf""*^!' 

sicut    non    est:    et   omnis  talis   et  solummodo   talis  sup-  mistakcn  and 

....                   .       .                                       .          ...      ^  thuiks  he  is, 

ponitur   decipi:   et   ita   contingit   argumentare  in  alns.  hc  is 

Tercia    opinio    ponit    nullam    partem    supponere    pro  11  "^'xhe^^^hi  i 

()''  toto    cuius    est    pars.    Et    sic  1  dicit  quodlibet  insolubile  :ittirms  that  a 

.,,                          "^   .               ^            '  .^             ■"    ,      .   ^             ,               .  part  cannot 

signincare     exceptive:     ut,     posito    quod     ista    solum    sit  stand  for  tiie 

proposicio:   Nitlla  p?-oposicio  est  vera,   sic  primarie  signi-  tliat^ev'^-'- r 

licando    tunc    dicit    quod    illa    significat   quod   milla  alia  'insolubic' 

,     .  ,          ,                                                 ,                ,...,..             .  accordinelv 

ab  ista   est  vera;    et   correspondenter   dicit   in   alus   casi-  has  the 

20  hus    quibuscunque.     Sed    contra    illud    est    veritas    quod  '"'^exce^ti"*-"" 

pars   supponit  pro   continuo,   et  per  consequens  pro  toto  pioposition. 


No 


propositton 


cuius   est  pars.     immo   in   ista,    0}nne  ens  est,    supponit    rsiiue.  i 


must 


subiectum   pro  omni  quod  potest  esse,   et  per  consequens  '^^^^^"•'  e-vcepi 

tam    pro  se  quam   pro  tota   proposicione,   Terminus  uni-  P'-oposjtion. 

2b  versalitatem  supponens  supponit  pro  omni  quod  significat,  stands^tor' 

ut  alias   declaravi.    Cum   ergo   multe  partes  supponentes  ^  iiniversai 

.  .^  ^  r  r  whole,  and 

significant    naturaliter    se    ipsas   et  sua  tota,    quare   non  iin^refore  it  also 
supponerentur     pro     illis?     Sicut     ergo     hec    proposicio  itself.°' 

scripta,   hoc  est  falsiim,   potest  significare  se  esse  falsum,    „     '^''^. 

r      ^  ./  _  7  _  r  n  ^  ?      proposition : 

3osicut    nullus     dubitat;    ita    potest    subiectum    specialiter  ^''^''^'«^iw /.?,  is 
supponere  pro   ipsa   proposicione,    cum   significat   illam ;      i^^ts^elt  ^too.' 
sicut    quelibet    pars    significans    significat    suum    totum.  ^"  ''^"^  wnttcn 

^      .  -^  .  ...  proposilion, 

Nec     dubium     quin     contingit     in    universali    inteliigere     rh's  is  fa/se, 
suhiectum   huius   proposicionis,  proposicio   est  falsa,   sine  the'propos^tVo'n 
35  contracta    connotacione.    eque    ipsa    sola    existente    pro-  .    ,  l!^^"-     , 

.  ..^       .     ^      .  '  And  the  words, 

posicione,   sicut   multis  aliis  existentibus  cum  illa.  Ymmo  propositio  est 
si    sic    significaverit :    omnis    proposicio    alia    ab    ista    est        quiWa^'^ 
falsa,    tunc    subiectum    significat    et    supponit    pro    ista       ^'ni^i^ifa' 
excepcione,    cum    proposicio    excepit    illam   esse  falsam. 
40  Non    enim   consonat   huic  vie   quod   subiectum   supponat 
pro   illis  solummodo,   pro  quibus  proposicio  verificatur; 


2.  adhc  B ;  ib.  ct  I'..  10.  po  B.  :'u.  vis  1!.  lo.  uaj  H. 

t3* 


ig6  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VKI. 

and  do  not     quia   sic  dicto,  falsum  est,   supponeret  subiectuni   huius 
^'^'evcry^'^^     proposicionis    false    in    casu    communi,     non    pro    falso 

proposition,  but  quod   est,   sed   pro   falso   quod   uo)i   est;  quod  contradicit 
Ihe  present  onc  ^    ..  .        ,  .    .  ,^  •       j  •    .^ 

is  false.        rudimentis   de   supposicione.     \mmo,    sic   dicto,    propo- 
\ult  th^^^subiect  •^''^'^   ^^^  proposicio,  predicatum   non   esset  possibile  esse  5 
should  stand    svnonimum    cum    subiecto,    quia    pro  una   parte  propo- 

onlv  for  such       ....■,-.  i-  ^     ^      • •c 

individual  casessicionis    signihcat,    pro    qua    reliqua    non    potest   signiti- 

Uie^^^^op^osid^c^n  '^are.     Et    tamen  potest  significare   pro  se  et  vero,    que 

And  in  such  a  gunt    illa    proposicio  pro   qua  negatur   posse  supponere. 

would  he"false,  Nec   dubium    quin   contingit  terminum  fieri  proposicionis  lo 

^°'wouid"no''^^  partem    prius    apprehense    per    illarn,     ignorante    appre- 

longer  hc  the    hendente.   Unde   ergo  non  significaret  sicut  prius .''   Con- 

same  as  A         .       .  .  .  *:  j      r  i       „  „* 

(predicate).      tmgit     eciam    hommem     componere    quod     talsum     est, 


^Jidte^po^ssible' ips^    ^^^^    existente    ad    intra,     cum     hoc    quod    creda 
to  affirm  what  nullam   talem   rern   esse  in  anima,   sicut  wulgus  et  multi  i5 
falsity^beinfi^in  clerici    credunt.     Sed    quis    dubitat    quod    sit   contingens 
and 'anlle^^same  ^^t'   sic   concipiendo,   appropriale  apprehendit   illam  pro- 
time  to  believe  posicionem?  non   enim  cogitat  de  hoc.   Non  ergo  oportet 

that  no  sucli     ^      ,  .      .  i         c  u        i  u  c 

thing  can  exist  multum   msistere   ad   retellendum    hanc   tugam. 

IV  tY  "fo^iuth       4°     ^i^     ^^'-'^     quod     repugnat    insolubile     significare  20 
dcnies  that  in   precise  primarie   sicut   termini  pretendunt.   Ideo  sequitur 
fuch  cases  iherc  1  .,  .,  j     •         t    u-i         •       -r:      *  • 

is  any         in    communibus    casibus    quod    msolubile    signihcat    pn- 

sjgnification  j-^-^aj-jg  alitcr  quam  pretendetur  de  famosa  significacione, 
wiih  the  terms;  sed  casus  non  certificat  quomodo  aliter.  Unde  concedit 
^''"prim'ary^  ^  insolubilia,   sed   negat  illa  esse  vera,    quia  quamvis  signi-  10 

sijnification     f^cacio    communis    talium    insolubilium    sit  vera,    tamen 
ditterent  tiom  _  .  .  . 

what  the  words  habent    aliam   significacionem    falsam,    sicut  sequitur   ex 

im^j^ossibf^to    casu.     Ideo    sunt    concedenda    esse    falsa    propter    illam 

be  ivuown  by    jgnotam     significacionem.     Et     tamen    sunt    concedenda 

propter  significacionem   cognitam.  3o 

This  is  a  mere       Sed    ista   via,    inter    alias,    est    pure    fuga    sophistica. 

sophistical      Gradus  certe    experiencie,    qua   scimus    quod    solum   pri- 

evasion;  ^  '"^  ^  j     j-   1 

ihat  aione  is    marie    concipimus    per    talem,   falsum    est   qiiod  jalsmn 
*'''*\alse,'^'^  '*   est.  Ymmo  non   esset  possibile  illam  significare  primarie 

and  if  I  do  not      j  ].^j   aliter,   nisi   innotescat   michi  quare  sit  aliter,    cum  35 
know  it  to  be  '  .  ^  . 

so,  I  cannot    sis;nificare    sit    ''mo^ere    ventatem    apprehensivam    ;    et 

1 1"  H  r  m    it   is  •  •       •  • 

such.    ~      apprehensio  hominis  est  sibi  notissmia,   cum  actus  anmie 

sint  per  se  noti,   et  potissime  actus   connotandi.   |  Qyxo-  B  90'' 
modo,    rogo,    exponerem    distincte    copulative  quod   Sor 
dicit  falsum,    et    uno    alio    modo,    cum    hoc    quod    non  40 
haberem    experienciam    de    significacione    alia?    Oportet 


i3.  oplioiic"  15.  37.  c  prn  cum  B.  3().  ^0'"^   H. 


CAP.  VIII.  LOGICA.  197 

enim    sub    quadam    habitudine  illud  absconditum   signi-  \Ve  mnst  muke 

r      ^  ■       ■  ii         ■  ..ti-^j  I        1-         ...  "•  >i  copiilative 

licatum    .signincan;    et    habitudo    copulandi   est   maxime  pi-oposiiion  ont 

pertinens   cum,   propter   illud   sienilicatum,    est  insolubile  ,.     '!' ,'1",^ 

^  '    ^       ^  .    .  ^    .  .  '.  .     'insoliiblc    one, 

falsum.   Sed   utrum    possibile  vel   impossibilc,   hoc  nescit  of  which  wc 

5  sic    opinans.     Si    enim   disiunctive  significaret,    vel   con-  paJt  aiid^deirv 

dicionaliter,  vel  alio   modo   ypotetico,   tunc  non  respon-  1'iesccond; 

dendum   csset   regulariter,   sicut   docct   hec   posicio.  impossihic  to 

r^        ^         •  ^         ■  •  1  ..  •    •       cxpouiid  it  thiis, 

Caret    eciam    omni    racione   quod   propter  proposicio-    jI  ^vc  do  not 

nem   dcsinentem   esse  Rome,    mc   latente,   ero  coactus  ad       ^ino\\  the 

sccond  sense, 
10  elicienduni     novum     actum     apprehendendi     distinctum,       nor  even 

quem    ego    ignoro;     ut   opinio   concedit,    posito   quod   A     possib'le'oi'- 

sit  ista  proposicio:    hoiiw  est  asiiiiis,   Roine  impossibilis,     impossible. 

et    B:    ista:      in     mente    inea   falsiiin    est,    sicut     precise 

significans  ipsis  solis   existentibus;   tunc,   si   cum  paribus 

i3  corrumpatur  A  proposicio  Rome,  manente  solum  B  in 
raente  mea.  naturaliter  significante,  significabit,  me 
invito,  aliter  quam  prius.  Unde,  queso,  principium 
movens  ipsam  ad  sic  faciendum?  Multi  eciam  sunt 
casus    insolubilium    in    quibus    non   satisfacit   illa  evasio. 

20      5'^   via    fingit    diff"use    quod  nulli   tali   termino    2^^   im-    V.  Thc  lifth 

•    •       •  /■  ,  •    •  ..  •  ..      suvs  that  terms 

posicionis,     verum,     talsum,     proposicio,    terminus    etc.   o"f  the  sccond 

correspondere    potest    intencio    universalis;    sed    compo-     ,'".^P°*rH°" 

nendo    quod   Sor    dicit  falsuui,    oportet    singulariter    in-  proposition,&c.) 

telligere     proposicionem     falsam,     que     concipitur     Sor    nicaniiU,  but 

23dicere;    ut   sic:    Sor  dicit   illaiii   vroposicionein :  hoino   est    in  particular 
'  .       .  ...  instances. 

asinus,   que  significat  priinarie  aliter  qiiain   est. 

Sed   revera  ista  fuga  non   minus   contradicit  experien-       But  this 

cie   quam   proxima,   cum   caret   omni  racione  diversitatis        cvasion 

T  r^  ....  ...  contradicts 

ponere    quod    terminis   prime   imposicionis  possunt   cor-   cxpcrience  as 

,.^.  ,  ^  ^  •    ■  ,^     ■  much  as  the 

3o  respondere    intenciones   reales,     et  non    terminis    2^    im-     former  onc. 
posicionis.   Quis   enim   non   credit   quod  multe   sunt   pro-    Thcrc  is  no 

.    .  .  .  .  .  .  rcason  to 

posiciones  in   mundo   quas   ipse  ignorat  esse?   iuxta  illud  deny  a  ^cneral 

,  ,  •  ,  .        ,.  ^  .    .  meanins  lo 

wulgatum  sophisma:   tiiin  scis  aliquam  proposicionem  esse    thcsc  tcrms. 

reraiii    quain    isnoras    esse    verain.     Et   certum  est   quod  ^"'•'  ''"■'"'^  "'"'^ 
^            .         .          .    .  .  many 

35  hoc   non    posset  sustineri,     nisi    ponendo   actus  ac   inten-  propns/t/bits  of 
,                                    ,                    ,.,  .    •  „     which  a  man 

ciones    universales,    correspondentcs   talibus  terminis   2  *■        may  bc 
imposicionis,    Nemo   eciam    dubitat   quin    contin^it  homi-       ignorant; 

^  '  _  ■^      _  so  there 

nem    credere    quod     alterum    iilorum    contradictoriorum       mnst  be  a 

universal 


signitication  to 
the  word. 


7.  r'''''^*'  B:  ib.  po  B.  12.  roiine  B.  17.  alit'  alr'  P..  2S.  duf-P  B. 
33.  fo'-(or  fo-'?)  B. 

8.  Caret.  The  whole  of  this  propositioii  seems  so  unintel- 
ligible  that  I  fancy  the  text  is  corrupt,  though  the  grammatical 
con.struction  does  not  appear  verv  faiilt^'. 


198  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VUI. 

And  whcn  we  contingeiicium     est    verum:     rex    sedet    vel     niillus     rex 
comrad\ctoHes°  sedet,    quamvis    nec    sic    credat    illam,    rex   sedet,    esse 

one  is /TOe,-  we  yei-am    necreliquam.   Nam,   sciendo   me  sic   habere  illas 
do  not  give  a      .  '  ^  .  . 

precise        signihcantes,     puto    me    scire    quod    altera    illarum    est 

meani'ii'!^"'to     vera,    et   de  neutra  illarum   sic  scio   quod   illa   est  vera,  5 

'one'.  (;up[-)    utramque   illarum  dubito,   sicut   dubito   que   illarum 

est  vera.   Ubi   patet  sic   componendo:   altera   illariitn   est 

vera,    nec    singuhariter    compono    pro    prima'  quod    illa 

sit  vera,   nec   singulariter  pro  2^';   quia   tunc   non  assen- 

tiret   composicioni   mee.  10 

Aristotle  and         Similiter,     auctores     tradunt     regulas     universales    de 

<4°ieraf  ilikl    proposicionibus ;     ut    patet    per  Aristotelem    et   Boecium, 

1°.'".  describentes   proposiciones :   ubi   nemo   dubitat   quod  ipsi 

propositinns ;  .  ,    ,  .  ,      .  .    .  ... 

so  the  word     non  intendebant  smgulariter  proposiciones  suas  descnbere, 
hasT°eneTal    sicut   nec  sic  opinans,    ponens  pro  conclusione  quod  nulli  ,  3 

meaning.       proposicionum  correspondet  intencio  simplex,  nec  simpli- 
The  verv  .     ^  -,1  ■  -n 

eniinciatioii  ot  citer  negat  pro  illa  que   est  m   mente  sua,   nec  pro  iUa 

impiiert°i?s     R^-^^    ^^^    '^^    mente    mea;    quia    sic    non    esset   conclusio 

beiiet  in  a      alicuius    efficacie    pro    intento.     Et    si    dicatur    quod    sic 

general  .  .    ^  ...  .  ^ 

meaning.       componit,    non    illa   proposicio:    deiis  est  m   meute   inea,  20 

habet  intencionem   simplicem   sibi  correspondentem,   nec 

aliqua    proposicio    sibi    similis.      Quero    qualis    intencio 

correspondet  ]  subiecto    secunde    proposicionis;    si    uni-  600* 

versalis,   contradicit   regule  imposicionis;    singularis,    non 

probatur    nisi    de    illis    2*^"*   quod   non   correspondet  illis  20 

intencio    universalis.     Et   cum   isti   termini,    nomen,    ver- 

bum,     etc.    sint   termini    2"^    intencionis,     repugnat    quod 

illis    correspondeat   talis   universaiis  intencio. 

Again  logicians       Similiter    est    dissensio    apud    logicos    quid    requiritur 

'^^wliat^a    °    ^d    esse    proposicionis,     cum    unus    ponit    proposicionem  30 

proposition  )s,  quam    reliquLis   non   ponit   esse   proposicionem ;    ut   unus 

some  saymg        ^       .  •    ,-,  •    ■  ,• 

that  every"      ponit     quidlibet     esse     proposicionem,     alius     quamlibet 
sentence  is  one,  •  •     ]•    -j  i      r  1 

another  that  it  oracionem     individuam     veram    vel     lalsam     ponit     pro- 

mnst  signity    posicionem ;     et     sic    opinans   ponit   omne    connexum    in 
sometnini;  true   '     .  '  '         .    . 

or  false.        anima    et    solum    tale   esse   proposicionem.    Modo   quod-  35 

libet    illorum    clauderet   contradiccionem,    si   non   posset 

in  each  case    esse   intencio   communis   de  proposicione.    Nam  sic  dicto, 

lliere  would  be  ji  -i    ,       •  ■  ■  ■       -ji  1  j-   1 

contradiciion     quodlwet   sii^iium   ui   aiiima,  sigmjicans   veruni  vel  jalsum, 

it  there  were  no  g^f  provosicio,   elicitur   iste  sensus;   quodlibet  tale  sipnum 
sucli  thing  as       .     -'.      ■'^  '  ,    ,         .  -^  .  '-  , 

a  proposition  in  5/o"?n^c"i.i;7.s'    deum    esse  vel  hominetn   esse  asnuim   est  noc;^o 

gcneid.        quia    iuxta    istam   viam   sequitur:    utrumque   illorum    est 
proposicio;    ergo,   utrumque   illorum    est   hoc. 

^  .Xt        -— ■ 

7.  alta  B.  8    fuv   i^.  3i.  net;  np^   ni   marg.   B- 


CAP.  VIIF.                                   LOGICA.  199 

Unde    lalia    sunt    incongrua    vel    impossibilia:     On/n/.v  There  arc  also 

proposicio  est,  mitlte  suiit  proposiciones,  ego  credo  quod  aLisinJiiics. 
tu  habes  proposicionem  in  mente  tua ;  et  sic  de  similibus. 
Sed  ista  haberent  concederc  in  casu :  omnis  proposicio 
5  est  omnis  proposicio,  quamvis  proposicio  tua  differt  a  pro- 
posicione  mea,  ego  liabeo  otnnem  proposicionem,  et  sic 
de  multis  fVivolis,  quarum  deduccio  esset  stulcior  quam 
est  posicio. 

Nimis    ergo    profundaret    se    sic    opinans  pro    funda-  This  opinion 

,      ^       .      ■         1    1  -i-              ^    u-r-        I               •                     ]  can,  Iherefore, 

10  mento   solucionis   msolubilium    stabiliendo,   quia  negando  trive  no  stable 

intenciones    universalium     tluctuaret    in    respondendo   in  ,  toundation 

^  to  explain  the 

propria     materia,     sicut     edificium     constructum     super  'insohibles', 

„.          ,.            .                     .                   .....  because 

aquas.    Smgulana   enim,   propinqua   divisioni,   et  incerta  singulars  have 

sicut  aqua,    non  fundant  scienciam   propriam   obiective.  ",°/"^o^if^eor' 

i.^       Sexta    via    ponit    in    quolibet    insolubili    3    concurrere,  can  be  based 

^       .           ,,                       ,                  ,                    •  on  them. 

primo,    casum    iacti;     2",    antecedens    vel    causacionem:  vi.  Thc  sixth 

et   3°   consequens   ex   2°.     Ut,   posito   quod   unus   Sor  sit  .distmsuishes 

T              _                                             .  "1  every  such 

omnis   Sor    qui    dicat    solum    quod    ipse    non   est   albus,  proposition 

,                                                     r       ■                           1           i-          -^                  j  the  fact  itself. 

hoc    totum   est   casus   tacti;    et  quando   adiungitur  quod  its  antecedcnt 

2oquicunque  dixerit  verum    quod   sit   albus,    hoc   est   ante-  and  its 

T              T                                              "                                 '                             _  consequent. 

cedens   vel   causacio   ad   esse  album,  quod  est  naturaliter  Ex.  gr. 

consequens    causacionem    illam;    tunc   tenet   ista   posicio  speaks  thc 

pro    reeula    eenerali    quod    omne  naturale  antecedens  est  ''""f''  "  n^htte. 

i               ~           Y  2.  A  says  ne  ts 
prius  pro   aliqua   rnensura  quam  suum  consequens;  ut  esse     not  whiie; 

10  album,   in   casu   posito,   sequitur  in   fine  prolacionis  sicut  autecedent; 

talis    motus    ipsum    consequitur.     Et    ita   dicit  insolubile  ^^•^'y'^^'^/^!'^^'^.-^ 

esse    verum    post    causacionem    et    falsum    ante    causa-  is  the 

,.,           •         1    ,  •!•  consequent. 

cionem,    et  per    ista    tria    mventa   in   quolibet    insolubili  Tliese 

solvit  generaliter  insolubilia.   Nam  primo  sunt  falsa,   vel  '"!°.^g°j^[ge"® 

3o  neque    vera   neque    falsa,    et    in    fine    erunt   vera.     Ideo  or  doubtful, 

,.,.  considered 

oportet    diligenter  notare    mensuram    pro  qua  opponens  before  the 

querit  utrum   insolubilia  sunt  vera  vel  falsa.  ^ippH^ed^^^and 

Contra  illud  sunt  multe  instancie.   Primo  enim  videtur  afierwards  true. 
quod   mTpossibile  sit  hommem  esse  album  propter  cticere 
35  talis  proposicionis,   sicut  et  impossihile  est  solam  obviam 
esse    causam    libertatis.     Et    sic    generaliter    in    omnibus 


i3.  di'nni  B.  3|.  pp  dice'  R. 

32.  The  Hrst  conclusion  is:  A  says  lie  {<;  not  wltite;  if  so, 
he  does  not  speak  the  trutli.  Thc  second  conclusion  is:  If  he 
does  not  speak  tlie  truth,  saying  he  is  not  white,  tlien  he  is  white. 
The  solution  would  consist  in  asking  the  opponent  how  hc 
understands  the  propositionr  As  merely  containing  thc  tirst  con- 
clusion,  or  as  containing  tlie  .second  too  r 


200  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  \ail. 

I.  This  theory  casibus    insolubilium    implicatur    pro    causa    quod    non 

meie  meaning  potest   esse   causa;   et  per  consequens  omnes  casus  inso- 

ot  a  proposition  Jubilium    neearentur    tanquam   impossibiles,    cum  tamen 

to  be  tlje  cause  °  ^  .  , 

of  its  objectivc  nec  vis  videtur,  nec  argumentantes  intendunt  generaliter 
^^wlikh^is"'^^' talem    causacionem.    Ut   dicere  istius   proposicionis:    5or  5 
impossible.     ^/^/^  falsum,  non  implicatur  per  communem  casum  esse 
causam    quare    illa    sit   vera;    quia  tunc  esset  vera  sine 
correspondencia  veritatis  significate.  |  B91' 

2.  The  Similiter,   iuxta   responsionem,  tale   dicere  successivum 

antecedent  n       •  ■  •        ■         1         -^  ^ 

successivelv     P^^^   nullo   mstanti  temporis  simui  ent   cum   suo  causato  10 
enunciated,  is   consequente,    eo    quod   nullum    successivum    potest  esse 

never  together  ^  ;  -1  i  _ 

with  its       in    suo    fine  temporale,    et  per  consequens  non  pro   m- 
consequent;     g^^j^^j    ^gjj    determinato    erit    proposicio   vera    postquam 
fuit    falsa,    vel    econtra:    et   per   consequens   in   fine  non 
so  at  the  end    ^rit    causa    quare    proferens    est    albus.     Non    enim    est  i5 

the  cause  of  the  possibile    quod    iliud    quod    non    est    quicquam    causet. 
consequent      t-  1  ^        _  _  j      _  ^ 

exists  no  Loquamur  ergo  de  eodem  mstanti  temporis,  mensurante 
therftbre^can  causam  et  eius  causatum;  et  queratur  si  pro  illo  in- 
cause  nothiiig,  stanti    sit    insolubile    verum    vel    falsum,    et    stant   tunc 

and  it  \ve  takc  .  .         ,  _  .  , 

an  indivisible    raciones    communes    insolute.     Et     ex    isto    patet    quod  20 
"^*^"^']!'  ?he^  ^*''  distinccio   quam   ponit  de   dicere  nichil  facit.    Ponit  enim 
'insoluble'  is    „x.\oA    aliud     est     dicere    successivum     principale     quali 

then  true  or      ^  .    .  ^      .       '^ 

false,  this       vocaliter  dicitur  proposicio   et  aliud  est  dicere  consecu- 
^'^^no^replv,^'^'^  tivum    quali    in    finem    dicetur   proposicio    quando    erit 
for  its         vera.  Nam    2™  illam  viam  nullum  continuum  componitur  2.=» 

upholders  do  .      .        „  ..,,,. 

not  admit  that   ex  non  quantis  in  nne;   ergo  non   erit  illud  successivum, 
com'p"o"sea  'of    qui»  tunc  erit   dictum,   factum,  vel  causatum.   Ergo  tunc 

things  without  jjqj.^    gj.jt    aliquod    eius    dicere    vel  aliqua   eius   causacio. 
magnitude.  .         ^  .    .  -^ 

De  vocali   ergo  proposicione,   et  non  mentali,  tunc  primo 

genita  est   nobis  sermo,   retorquendo  omnes  responsiones  .^0 

ad  illud   instans  pro   quo   est  talis  proposicio  sic  quante 

significans. 

3.  U  this  Ulterius  dicit  ista  responsio  in  particulari  quod  pro- 
'^Ju^^cJmin'""  posicio    insolubilis   pro  tempore  sue   causacionis   nec   est 

time  neither     ^Qy-^    ^ec    falsa,    et    per    consequens    nec    pro    tunc   con-  35 

true  nor  talse,  ,         ,  ,  ,  •  ■       ■  r-  y^ 

it  must  he  cedenda  vel  neganda,  quamvis  pro  tunc  signihcat  aliter 
'^nor'^'de1i're'd*f'^  quam  est.  Ymmo,  ut  dicit,  si  tempus  per  ymaginacionem 
and  yet  at  this  componeretur   ex   instantibus,    et   maneat   per  illud   idem 

time  its  '  .  ....  .    .        -    , 

meaning  tempus  talis  proposicio  in  anima,  ego  concipio  jalsum 
'^'^¥e'amV^'"'  '^'""   ^'^^'   negativa:  "lioc   non   est   verum"',   foret   continua4o 

Supposetime    ejus    mutacio   de  veritate   in  falsitatem,    et  econtra;   quia 

composed  01 

instants:  we 
can  conceive  a 
case  in  which 
the  proposition,  ^  ^ 

according  to  4.  vis  B.  G.  ca""  2|  ca  B.  3i.  q'«  f,"'  R.  38.  maeat  B. 


CAP.  VIII.  LOGICA.  20 1 

omnis    talis    negaliva   in   priori   instanti   foret  vera   et   in  iiie  hypoihesis, 
proximo  instanti  falsa;   et  omnis  talis  afiirmativa  econtra     continnaiu- 
in     priori    instanti    foret    falsa     et    in    proximo    instanti  chanijini,'  tiom 

*  .  .  •'  Irue  lo  lalso. 

vera;    sic    quod    continue    per    idem    tempus    alternatim 
5  esset  mutacio   a  veritate   in   falsitatem,   et   econtra. 

Et    addit    responsio,    quod    si    pro    sienando    instariti      '^  Uuihcr 

^  .    .^  10  position  ot 

ponitur    talem     proposicionem,    ^4    iwn    est    reriiin,    fore      thosc  who 
verum,      non     sequitur     e\     hoc     A     pro     illo     mstanti  ihat  if  a  c-ivcn 

sienificare  sicut    est,   sed  pocius  oppositum,   cum   ''sieni-     proposition, 
,  ^  .  '  ^  '  ^  '  '^  _      A  is  not  true, 

loficare    sicut    est"'   est    causa  quarc   A   est  verum.    Et  sic     is  supposed 

..     •  •  •      .       .,-  1       .  •  .  ,-  •..  •  true  at  a  certain 

est    m    proximo    instanti    precedenti;     et    conrormiter    si     moment  it 
pro   hoc   instanti   sienificat   aliter  quam   est,   non  ex  hoc    ,- .Y""'*^,  "°^, 

^  .        "^.  .  ."     .    .  (oliow  tiiat  A 

est  falsum   pro   illo   instanti,   sed   mcipit   esse  falsum  pro   wouid  signity 

r   ..  accordina  to 

mstanti  proxmie  ruturo.  reaiity  at  that 

i5       Istud    autem    dictum    est   multum   extraneum;    primo,       moment, 

.       ^  that  would 

m  hoc   quod  ponit   ordinem   priontatis  naturalis  causare  entail  its  talsity 

successionem.     Nam    tota    prioritas    naturalis    est    simul      succeedin^'' 

pro    eodem    instanti    temporis,    sicut   prius    et   posterius      AiPfif-"^" 

in    natura;    aliter    enim    non    esset    possibile    quod    pro      beside  the 

20  aliquo    instanti    temporis    causatum    simul    sit    cum    sua     impl'iesThat 

causa.    Et    tunc    vel    pro    hoc    instanti    deus    et  quelibet  "''"^"'"^' P'"'°'''y 

^  .  .    ^  causes 

alia    causa    non    esset,    vel    pro    eodem    mstanti    nullum   succcssion,-  it 
causatum    esset.     Sequitur    eciam    quod  nulla   successiva    ex?st\vhhout 

proposicio  potest   esse    vera   vel  falsa;    quia  ''sienificare    snccession  at 

^.     ^  \      .  .        ^       .  ^  all ;  as  in  the 

2.^  sicut   est  vel  sicut  non  est"   antecedit   per  mstans  deno-    casc  ot  cause' 

minacionem     esse    rei;     ut    dicere    et    taliter    significare      '^"^  ^  '^^  ' 

concomitantur  illam   toto   tempore  sui   esse. 

Videtur  eciam   quod  anima_,   eadem   proposicione  per- 

manente,   omni   motu  subducto,   caret  successione;    quia 

3o  prioritatem  et  posterioritatem  temporis  continue  uni- 
formiter  componendo  sic  ex  integro  falsum;  ubi  non 
est  fingenda  racio  diversitatis  instancium,  nec  racio 
quare  in  uno  illorum  instancium  foret  talis  proposicio 
pocius    vera   vel   falsa    quam   in   quolibet  illorum.    Nam 

35  proposicio,  solum  manendo  per  instans,  foret  vera  vel 
falsa  cum  "significare  precise  primarie  sicut  est  vel 
sicut  non  est"   sit   sufficiens   causa   talis  denominacionis. 


I.  falsa  prn  vera  B.  26.   veri   pro  rei(?)  B.  29.    subducia   B. 

37.  iTf"»  B. 

3i.  The  text  as  it  stands  has  no  sense.  This,  if  owing  to 
missing  words,  is  all  the  more  regrettable  because  the  words 
would  perhaps  have  given  a  clue  to  the  rest  of  the  paragraph, 
^vliich   1  have  failed  to  uncierstanJ. 


202  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIIl. 

Quomodo    ergo   explicaretur  denominacio   usque   ad   non 

esse  subiecti?   Habita   ergo  continue  tali  causa  non  foret 

difterenter    nunc    vera    et    nunc     falsa.    |    Et    ex    eodem   B  91" 

videtur    quod    non    stat    eandem    proposicionem    manere 

per    tempus    neque   veram   neque   falsam,    et  tamen   per  3 

idem   tempus   primarie   signiticare  sicut  est  vel  sicut  non 

est;     specialiter    cum     instans    temporis    contineat    tam 

prius   quam    posterius   in   natura. 

Tiiere  are  Preter    istas  vias    audivi    multas    evasiones;    ut    prima 

ot'^e[uding'ui'e   Jicit    quod    non   est   possibile   hominem   esse   Sortem   vel  10 

difficulty.       Platonem.    quamvis    vocetur  taliter.     2^   dicit  quod  non 

I.  By  saying  -     ^  ,  .         ,  .  .  .,         .    .  , 

that  a  man  is    est  possibile  loqui  vel  moveri   successive.    :>''   dicit  quod 

'c^//ecY"socrat"e's  non  est  possibilc  movere   aliquo   motu,  quamvis  possibile 

^-  sit   moveri   sine  motu,   quia  non  est  possibile  successivum 

successive      esse:    et    multo    magis    non    est  possibile  proposicionem  i3 

niotTon*is      vocalem   esse,   cum   tunc   forent   distincte  voces  que  non 

impossible.     possunt    pro    eodem   instanti  proferri.     Et  ille  sunt  fuge 

j.  That,  iherc    '       ,  .     .     -^  .  .  .  .1     ,•    •  . 

being  no       sophistice   mterrumpentes   doctrmam.  4*^  dicit  quod   om- 

^'iiotliTn""'     nis  proposicio   significat  seipsam.   primarie   et  sic  verum. 

can  mqvc,      cta   jicit  quod  non  sunt  responsiones  vel  denominaciones  20 
though  it  is     >J  .    .  ^  ,    ^      ,    .  ,  .  , 

possible  to     proposicionum    retorquendo    ad   idem   mstans,    cum   noc 

^ ''q-i'a°7vtry  "O"   ^it   possibile.    6^  dicit   quod   quelibet  negativa  prin- 
proposition   as  cipaliter    et    primarie    signiiicat    aftirmacionem,    ut  ista: 

it  pnmarily       ,   ^  r  ..*-..  .  , 

significs  itself,  homo    non    est,    pnmarie    signiticat    honunem    esse,     sed 

^.'Vhat^^no     negative,    sicut    ille    terminus    "inintelligibile"    significata? 
meaning  of  a    intellisibile,    sed    privative:    et    per    hoc    evacuat  insolu- 

proposition  can     .,.       ^  .  ^.  ,.    .  ,  ,.,  ,. 

be  reflected  bilia  negativa.  Ymmo  dicit  quod  quehbet  tahs  proposi- 
"The^same^^  cio,  hec  non  est  vera,  hec  non  habet  primarium  signi- 
instant  as  it  is  ficatum,   etc.   primarie  signiticat  illam  proposicionem,   et 

separately.      per  consequens  primarie  signiticat  illam  esse:   7™'''  negat  "o 
^'  i!e''"a\ive^'"^    omnes  veritates  negativas;    nec   est  possibile  quod   pro- 

signifies  an     nosicio   precise   primarie   aliqualiter  significet,    nec   quod 

affirmative       ^  .K  '..,,  ^  .      ^       ..  ..  ^, 

neptively;  proposicio  nunc  signihcet  uno  modo  et  alias  aiio  mouo; 
'"i^nsokfble"  qui^  significacio  proposicionis  est  eius  forma.  8^-''  dicit 
proposition     altercando   quod   aliqua   talis  est   vera,   et  aliqua  talis  est  33 

is  one  ot  tnem.  ^      .  '     ,  ,.         .  .  ,. 

7.  That  there    talsa;    et,    posito    quod    una    talis    sit  omnis   talis,    tunc 
ail^nVe^g^a^^ivfs.  vel    dubitat    quam    opponens  proponit,    vel    dicit    quod 

8.  That  somc    repugnat   casui   aliquam    talem    esse  propositam,    vel    3" 
and  some  are'  distingwit  infinite   quamlibet  talem. 

taise.  Tales     innumeras     responsiones     potest     quis     audire,  ^^o 

quas   oportet    cum    solercia   excludere.    inmutando    casus 


35.  ahtado  B  37.  ut  B:  ib.  ml  B. 


CAP.  VIII.  LOGICA.  2o3 

successionis  in  casus  de  permanentibus;  ut,  posito  "^Sov 
videat  vel  intelligat  istaju,  sic  primarie  significantem : 
So?-  videt  vel  i)!tellii^it  /a/i»;n",  et  sic  de  similibus.  Vel 
aliter  petatur  concorditer,  gracia  noscendi  veritatem, 
.T  talis  modus  loquendi;  vel  tcrcio  directe  vel  oblique 
destruatur  fundamentum  evasionis,  utendo  veris  vcrbis ; 
quod   est   in  pluribus   onerosum. 

Relictis    istis   crgo  viis    volentibus    per    ipsas  incedere,        Wyc/ifs 
suppono    aliqua  alibi   declarata.    Primo    quod    cuiuslibet  ■''''''''''.""<?/■ ///? 
u)  proposicionis  vere    pro   suo    signihcato  significatum   pn-  preiiminaries. 
marium    est    veritas.     Istud    patet;     quia   alitcr   non    foret  signmcrtion^^of 

si^nificatum   proposicionis  ipsam   esse  veram.  evcry  true 

^    „  ,         ,  i-      •  •.  •,•      Proposition  is 

2"    suppono    quod    ad    contradiccionem,    convertibili-         truth. 

tatem,    vel    equipollenciam    proposicionum,    non    sufficit    proposiUons 
i.Thabitudo    si^norum,    sed    requiritur    habitudo    in    modo        cannot 

,.  ^^  ...  7  .    .  contradict  each 

significandi.   Contradiccio   enim   non  est  nommis  tantum,   other  in  form 

sed    rei    et  nominis.     Unde  in   multis  talibus   homo  non '*'°",^^;;'t^l3^^"*^ 

intelligit,     etsi    voluerit,      sensus    equivocas    sub    eadem    contradictory 
.  .  .  ...  too. 

habitudme;    ut    nemo    simul    intelligit    illam :    nnllum    A 

20  videt  B,  intelligendo  distincte  subiectum  vel  predicatum 
tam  in  nominativo  quarn  in  accusativo.  Ideo  non  con- 
tradicunt  talia,  equivoce  intellecta:  niillum  A  videt  B,  et 
aliquod  A   videt  B. 

3",   supponatur   quod   cuiuslibet  proposicionis  vere  pro  3.  The  primary 

23suo   significato   significatum   primarium   est  veritas  signi-  ''"'"every' n°uc°' 
ficata    per    suum    verbum    principale,     in    comparacione   pioposition  is 

..  .  .  ^         .    .  ^  .     the  meaning  of 

ad    eius    suppositum :     ut    ista  proposicio,    Sor  est,    pn-       the  verb 
B  92"  marie  |  significat  esse  Sortem,    quod   est  essencia  Sortis,    ^"ifs^^Vubject"' 
et   per  consequens  ipse  Sor.   Et  hoc,   Sor  movetur,  signi-  ?n'^  every  verb 

,     ^  .  .  .   ^  ,  .  ,  .       .       ^    .      is  a  compound 

3o  hcat  prmiane  moveri  Sor,  quod  est  accidens  priori ;  quia     of  the  verb 
eius   motus.   Et  sic   de  aliis  verbis  adiectivis,   significanti-         '"    *"'' 
bus  accidencia  inexistencia  subiectis  significatis  per  verba 
substantiva.   Et  ex  istis  patet   quod   omne   verbum  signi- 
ficat  substantivum   copulacione,   quia   aliter  aliquod  esset 

;->5verbum    singulare,    et    per    consequens    eius    participium 

esset   pronomen. 

4",    suppono    quod    omnis    veritas    a'"*    mensuretur    a  4.  aii  created 

prima,   que   deus  est,   et  in  latitudine   illarum   veritatum     some  exteni 

sunt     tot    gradus    defectuum    vel    falsitatum    quot    sunt  faise,  because, 
,  Jr  .         .  .  .  .  .  .         compared  with 

40  gradus   dehciencie   a   pnma  ventate.   Et  sic  omnis  veritas  the  tirsi  truih, 

creata   est   vera,   quia   prime   veritati   conformis,   et  falsa,  T/^^taUs^slKH-t' 


it  falls  short 

of  it  to  a 
certain  extent. 


14.  0'='»  B.  iq.  n»   B.  3 1 .  s*"  cone  B.  35.  vorbum  singulare 

very  ilte^ible  B;  ib.  pp'"  =  pauperum  i!)  prn  participium   B. 


204  .lOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIII. 

1  here  aie  thtis  quia    ab    illa    defectiva.     Sed    restringendo  sermonem   ad 

'thrtrufh^of  a"  signa    notantur    3«    gradus    famosiores    quibus    contingit 

proposition ;    pi-oposicionem     esse     veram     vel     falsam.     Primo    modo 
it  is  true,  1'",    '       r 

in  the         largissime    est    proposicio    vera^    quia    ens;    nam    ens   et 

''hfcTuseTis'   verum    2'"    philosophos    convertuntur.     Nec    est    dictum  5 

what  it  is,  i.  e.  j-ij-jg   racionc :   quia,   si   quicquam    est,    tunc  ipsutii  esse  esl 
a  proposition,  i     i        '  i         i  ^ 

and  verum.   Sed  ideni   est   quodcunque  ens  esse  et  ipsum   ens. 

'^°beh?gTana  ^  I^^ico   non   dubium    quin,    si    quicquam     est    res    vel    ens, 

thus  true.      ipsum    est    verum   ens,    vel  vera  res,    et  per  consequens 

And  the  falsest  ipsum    est    verum.     Ymmo,    cum    omne    ens    naturaliter  lo 

proposition  is  siiinilicat    se    esse,    proposicio    falsissima,    cum    sit    ens, 

antecedently  to  significat  se   esse  naturaliter.    Et  non   dubium  quni  prm- 

its  falsity.      cipalius    significat    se    esse    quam   significat  illud   falsum 

quod    ex    ordinacione  hominis  significat;     quamvis   illud 

quod    principaliter    intelligitur    ex   imposicione  per  pro-  i.t 

posicionem    dicimus    illa    primarie    significare:    ut  layco 

significat     proposicio    principaliter    seipsam,    et    literato 

significat,    preter     significanciam     naturalem,     veritatem 

quam    imponitur    significare:     et    tali    primaria    signifi- 

The  opposite    cacione    sunpono    quod    fiat    locucio    in    presenti,    Vero  20 
of  truth  in  this  ^^      ,        , .  .  ^  ,  ,. 

sense  is       autcm   isto   modo  dicto   opponitur  talsum  contradictorie. 

mSc'negation,  ut    dictum    est    in    principio    tocius    tractatus.     Sic   ergo 
and  every  false  loquendo   de  vero,   omnis  proposicio  falsa  est  proposicio 

proposition  is        ^  ....,.,,.  r  1    •      ^ 

true  in  this     vera.    Unde   pentissimi    philosophi    posuerunt  taisitatem 

bdnrgi-oinJed  signi    esse    eius  privacionem.    que    non   plus  potest  esse  2b 

on  truth.       y-^[^[  \^  yevo  quam   malicia  potest  esse  sine   bono. 

A  second  2"   modo,    paulo   contraccius   dicitur    proposicio  vera, 

t"utfn5°es    propter   veritatem    quam    primarie    significat;     sive  ipsa 

that  the        yeritas    sit    iosamet,    vel    ab    ipsa    dependens,    sive    ens 

nroposition  ....  •  ,  ^^1  10 

must  aeree     omnino   distinctum ;    et  isto    modo    sunt   tales   vere:   hec  ?>o 
meaiSg  gfven  proposicio  est,    hec  proposicio  significat,    hanc  proposicio- 

to  it,  whether  „g,„   yi^^f  Sor,   deus  est,    et  similia.    Et  isto    modo    de- 
that  be  the  .  .    .  .  •-•..,..  •      • 

proposition     scripta   est  proposicio  vera  m  principio  tractatus  primi. 

"*upotf  itT^or'"  Prima    autem    istarum    4    proposicionum     exemplancium 
whoily         simificat     primarie     ipsam     proposicioncm,      quia      eius  3--' 

independeiil.  .  „       .       • ,-  ...  ., 

essenciam;   et   2^   significat   primarie   eius  accidens,   quia 

suum  si^nificare.    3'^   significat  primarie  visionem  activam 

Sortis    causatam    ex  eius  significacione;    et  4^  significat 

This  principaliter    essenciam     divinam.     Prima    ergo    istarum 

proposittoti  is,    '  ' 

merely  affirms 

ih.  layco(sic!)  B.  17.  Irnto  B. 

17.  Layco.  I  have  sometimes  mct  with  the  same  word,  evi- 
dentlv  signifving  loyco  (logico).  This  would  agree  vvith  the  sense 
pretty  well,    if  not   for  the    lifevjto    which    follows.  22.    See 

I.ogica  I,  pag.   77. 


CAP.  Vlil.  I.OGICA.  2o5 

proposicionum    solum    in    hoc    superaddit    quodlibet   ens       iliat  it  is 
sit^nificandum,   ut  ipsa  sit   proposicio  vera,   et  non  quod-    .inunct^iVom 
libet   reliquum   quod  ipsa   ex  ordinacione   hominis  siiini-  ;iii.vtliing  clsc. 

.       ?,  ^       „     ,    .  ...  I  lie  oppositc 

licat  suum   signihcatum.    Sed  ista  causa   est  exihs,    cum      ot  trutii  in 
5  ordinacio    nature    sit    prestancior    ordinacione    hominis.     (-afsilv^as  'r 
Vero   autem   isto   modo  dicto  opnonitur  contrarie  falsum,     contrary,  m 

.  .  .       .„  ,        wiuch  liic 

quod     signiiicat     complexe    prnnane    signihcatum     quod     signification 
non   est,    ut  sunt  tales;    hoino  est  asiniis,    hec  proposicio     'wron'"h^ 
non  est,   etc. 
lo      Sed  3°  speciaHter  dicitur  proposicio  vera,  quando  habet  3.  A  proposition 
primarie  significatum  independens  ab  ipsa,   ut  sunt  tales :  t]',^,.j  "^'^„1."  ^^^^^^, 
deiis    est,    sol   movetur,    etc.     Et    isto    modo    locutus    est  wlien  it  lias  a 

,    .  ,'  .  .    .  ,.  .  ,  pnmary 

Anstoteles    de     proposicione,      dicens:    ni    eo    quod    res     signification 
est    vel    non    est,     quam    proposicio    primarie    signihcat,  <;jep'2|,^°" ',^°|t 
i5est    ipsa    vera    vel    falsa,     et    non    propter    mutationem 
B  92''  factam    |   in    proposicione.     Et    cum    isto    famoso    modo 
intelhgendi    proposicionem    concordat   ethymologia,    qua 
proposicio   dicitur  a  pro  alio  posicio.    Unde  intelhgentes    in  this  sense. 
proposicionem  significative  et  proposicionaliter  intelhgunt    \'ro'V,osftioV'^ 
■ioipsam    significare    significatum    quod    nec    est    ipsa    pro- s.fands  for  what 

^     .    .         ^  ,      .        ^    ,  ,        ^  .  ,.  ^  ^"  is  neither  that 

posicio    nec    ab    ipsa    dependens;    quia    ahter   non    esset     proposition, 

proposicione  vera   dicta  relacio,   que  est  adequacio  signi-  "°'i,pon'^i't   "" 

hcati    primarii    ad    suum   signum   vel   intellectum   inteUi-    The  opposite 
,.j  ,.  r  ■  1  r  °*  Xvinh  is  here 

gentem.     Nec    aliter    loret   racio   quare   hoc   roret  propo-    its  contrary; 

23sicio:    hoc  est  (demonstrando   se  ipsam)    quin   per  idem  the  absence^^of 
quehbet  res  significans  se  ipsam  esset  proposicio.   Et  vero  .^ny  meaning 

?  ...  .       '  .        ,  ,^  .      independent  of 

isto   modo   dicto  opponitur   contrane   talsum   carens  pri-  tlie  proposition 
marie    significato,    quod   non    est  ipsum    significans    nec    This^^folsitv 

ab    iho   dependens,    sicut  sunt  taha:    hec  proposicio  est,  is  tmth  in  thc 
.,       .       .  „  •      -■•  •    !•  •       •        '^vo  tormer 

00  sif;nijicat,    et  movetiir,    et  simiha  que   matenahter  signi-     senses;  and 

ficant    pro    se    ipsis     Et   ex  istis  patet  quod   falsum   isto  t],|J.^'*(^o'^' ^15^.3 

modo   est  verum  tam  primo  modo  quam  2°.   Patet  eciam     truth  in  the 
.  .  '  o  ,  second  scnsc. 

quod   si   quicquam   est  verum  i^   modo,   tunc   est   verum 

2°    modo;   sed   non   econtra. 

35       Istis  premissis,    dico    quod   omnia    vocata  communiter      l  say  that 

insolubiha    sunt    tam    vera    quam    falsa.     Claudit    enim  '^^is'^^bot'li' true 

contradiccionem    quod    aliqua  sit   proposicio   insolubihs;   ,  3",*^  ,t?'?c- 

.       .  .,,,.'■  \       ,  ^     ^"^     ,.  ,,    .,.  .,  .,.     'Insolublc    is  a 

sed  sicut  liiud   cuius   magnitudo   est  de  dithciii  noscibiiis    contradiction 
dicitur    inhnitum.    ut  profunditas   maris,    ita   quecunque '"  'ft'^'J^^e|.X''^** 

40  proposicio   de   difficili  solubilis,   quam  quis  nescit  solvere,   signiHes  'very 
...  ....         ,       .,.  ■    ,'  ....         dithcult  t(^ 

dicitur    sibi    insolubihs,     et    speciaiiter    proposicio    signi-      solve\  or 

ficans    affirmative    vel    negative    pro    se    ipsa,    ex    cuius  sudi  and  suc' 


h 
porsons'. 


23,  2.(.  int^'ra  intelli''-'  \i. 


2o6  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  Vlll. 

If  we  take      veritate   sequitur   illam    esse   falsam,   et   econtra.    N&c   est 
ti-an^cendental   ^ic   sophisma,   Iwc  siouuui  est  verinn  et  est  signum  reruni, 

sense,  then     intelligendo    istum     terminum     verum    transcendentaliter 
this  sifii  is  .V  ,.,  ,  .  .   .  .  ,  ,. 

true.-.  it  is  a    quia    m    taliDus    non    est    sophisma,    nisi    accidentanter 

'""loleVr"  conimigantur.  _      _  /        _  b 

sophism.  Per    hoc    patet    solucio    in    particulari    ad    communia 

Tlie  general      .,,.,.         _\  .  ,  „  .  .      ,^ 

Bolution  is  that  insoluDiIia.    Nam,   posito   quod   unus   Sor  sit   omnis   Sor, 

propostdons  ^^  quod  solutii  istam  proposicionem  dicat  vel  eius 
arc  false  in  the  partem :  Sor  dicit  falsum,  sic  primarie  sienificando,  patet 
third  sense.  and  ^        ,    ^  ,•    •       r  i  0.,  j  •  •    • 

true  in  thc      quod   Sor     dicit    falsum    j^    modo,    quia    proposicionem  10 

to*i-^'thcy7iave    carentem   significato  primario   independente    ab    illa;     et 
no  meaning     [^    tanto    habet    racionem    falsi    vel    vacui   carencia  talis 

whatevcr  ihat      .       -^        .       ,,  -n       /-  i   •  ... 

does  not       significati.    Manente    ergo    lila  ialsitate,    gignit  ipsa   per 

tiie^propoMt*ion  suam   significacionem   quandam  denominacionem  que  est 

itsclf.  vera   2"   modo.   Et  correspondenter   dicitur  de  illis:   hoc  ib 

est  falsum,    seipso   demonstrato;   Ci^o   cogito  vel  percipio 

falsiim.   Et   [sic]   de  ypotheticis   ex  talibus   compositis. 

Aristotie  Unde  Aristoteles  solvens   talia   2™   quid   et  simpliciter 

^maVwhV'     ^^'^^'^   quod    qui   iurat   se  esse  periurum  bene  iurat,   iurans 

swears  that  he  hoc   solurn,    quia   non   dubium    quin  talia  reflectant  super  20 
is  commitline  ,  ,  .         .  .  r  1    • 

pcrjury  swears  se  quandam  denominacionem  esse  ven,  propter  taisitatem 
Vs^pVoduced^lsy  presuppositam .   Ideo   dicuntur    2"^   quid   vera   et   2"^  quid 
a  reilex        falsa:   unde   ex  suis   significacionibus  verificant  se. 

inHuence,   some         ^       ,-  •  ,•    •       ""  ,     •  j^    •  i- 

thing  of  Coniormiter    dicitur    quod    ista    condicionalis    est   nn- 

soThVthey^W  P^^^i^ii'^'    ^'    "'^^    consequencia    est   bona,    tu  es  asinus,  20 
veritled  in  their  quia  antecedens  est  verum   non   solum   primo  modo,   sed 

significations.     ^   .  ^.  ■,  •      •  •<  -1  /^         • 

Again,  tal<e  the  eciam    2*^   modo,    et   consequens   est   impossibile.     Omnis 

hvpothetic^ai     ^nitn   consequencia   est   bona,   sicut   et  omnis  res.   Et   sic 
proposition ;    tam    hoc    antecedens    quam    hoc    consequens    est  bonum 

the  antecedent  ,  ,  ,  , 

is  true  in  the    et    verum,    sed    non    est    bonum    vel  verurn   quod  tu   es  s<> 

's'ense"'^hurTs'^  ^^'''^-^^^  5     1"^^    "°^^    potest    esse.     Q.uod    si    queris    utrum 
the  consequent  iHa     conscquencia    sit    bona    vel  vera   3°   modo,     dicitur 

is  impossible,  ,  .  ,.      .  .,  .  ^ 

the  whole  quod    non,    sicut    patet    ex    supradictis.     Non    enim    est 

''fahrinThe*  ^^^'^    veritatem    independentem    ab    illa    quam   ipsa   pri- 

third.  marie  sienificat.   Et  si  isto  modo  formatur  consequencia:  :t3 

If  an  attempt  ,.  ■  ,  n  j  .  ■ 

be  made  to  Ista   consequencia   est  bona  j"    moao:  ergo,   tu    es  astnus, 

"syHogistiTaTly'^' "^S^^^^^    consequencia,     cum    antecedens    sit    possibile   et 

Ave  merely  deny  consequens    impossibile.    I    Potest    enim     esse    quod    illa  B 

that  the  n  1  1 

consequence  is 
good, 

/].  acci''   15.  17.  sic  deest  H. 

2.  .Si^iiiDit  voniin.  Tliis  is  .\ristot]c"s  class  ot  tallacics,  dictuin 
siinpliciter  anvi  dictuin  xcciindum  quid,  as :  Tliis  sliocinal{cr  is 
good.-.  Iie  is  a  i^uud  shoeniaker. 


r:p° 


CAP.  Vlll.                                   LOGICA.  207 

consequencia    materialis    aliter    significet    tam    pro   ante- 

cedente  quam  pro  consequente.  Ideo  antecedens  significat  tiic  antccLdciu 

primarie    de    faclo    qualiter    non   potest   esse.     Nec   valet  imposlibic 

responsio     que     ponit     signilicacionem     signi     csse    eius  sig"iticuiioii 
5  formam,    cum    sit    illa    |tam]     accidentalis    signo    quam 

accidentale  est  michi  quod   sedeo.   Non  tamen  est  possi-  or  wc  may 

bile    quod    ista   consequencia  sic   primarie  significans  sit  consequencc, 

vera   3°   modo.   Ideo   bene   sequitur:   ista  consequencia  sic  takcn  ^vith  this 

,                           ^             .  signitication, 

prnnarie  sigmjicans  est  vera  y''  nioao:  ergo,  tu  es  asinus.  but  dcny  thc 

loSed   antecedens   est  inprobabile.  anteccdent. 

Et    conformiter    respondetur,    negando    istam    conse-  Tlie  answer  tu 

quenciam    tanquam    inpossibilem :    Sor    decipitur   et    Sor  Can^^a^^maii^c 

credit   quod  ipse   deciviatur :    erijo,    noii   est   ita   quod  Sor  deceived  and 

.    .                  '^.         .       ^                       ^    '                                 ^.      .  believe  lliat  lic 

decipitiir ;    quia   sic   credendo   clauderet   contradiccionem  is  dece/vedy 

i5quod    non    deciperetur,    intelligendo    terminus    ut    logici  '^    i'- &amc, 

cornmuniter    intelligunt    tales.     Sicut    in    simili    non    se-  likcwise  to  thc 

quitur:    Sor   periurat,    et   Sor    iurat  se  periurare:     ergo,  ^^[^%\a^n' be'" 

non    est    ita    quod   ipse   periurat.     Et    excludantur    eciam  forsmjm  by 

,    ,  .                 .     \           •^          ,  .       ^             ,.                              ,       ,.       .  sivcanng-  that 
dubietates   m  Sor,   cum   hic   forte   diceretur   quod   aliquis //e /s/ori-nww:-' 

20  iurans  verum.   dum   tamen   dubitaret,   illud  male  iuraret. '^case^f  doubil^ 

Et    advertc    uenominacionem    veri    in    hiis,    super  se   re-  ^'^^t  would 

,  ,    .                                      ...  render 

nexam     ex    talsitate    presupposita,    m    eis    tunc    est    leve  the  oatli  a 

[dicere    quod]   Sor  decipitur.     nisi   ipse   decipiatur;    quia  pei)ui>- 
tunc     claudit     contradiccionem     quod    non    deciperetur, 
25  intelligendo    terminos    ut    logici   communiter   concipiunt. 

Unde,    posito    quod    Sor    precise    primarie    credat    quod  The  fact  of 

aliquis    homo    decipitur,    nullo    alio    homine    aliqualiter  beUe°vTnVthat 

existente,   et   quod   omnis   homo  prirnarie  credens  falsum  /ome  man  is 

.    .                    '                            .                  ^  deceived  loscs 

decipiatur,    et    solum    talis;    patet    quod    Sor    decipitur,  ail  independcnt 

Mj  cum    proposicio    credita    ab    illo   careat  significato   inde-  if  w"' su^ppoL 

pendenti    ab    illa,     cum    illa    sit    causa    quare  Sor   credit  ^iiat  ihere  is 

•  11                     .                      ^          ,      .    .            ^,     ,^                           ,.  '10  otlier  man 

illam,   et  sic   quare   Sor   decipitur.   Unde  non  conceditur  but  he,-  and 

ista   consequencia   de   materia   et   forma,   sed   gracia   ter-  ' ^^'j-aise.'^ '^ 

minorum  :   iste  honio  credit  quod  aliquis  homo   decipitur,  ^}  '^  '*  ®^''^ 

....               .      .    .         '■  ^         .    ^                                ^    ,,  iliac  no  one 

35  ergo,  aliquis  homo  decipttur.   Et,   si  ponatur  quod  nullus  who  believes 

homo    decipiatur    qui    credit    verum,    dicitur    quod    hoc  be^  deceiVed" 

repugnat  casui,   cum   magna  decepcio   est  vagari  in  pro-  ^e  rcply  that 

.    .       .,              '            .,           ^.       .  ,        r      .                    ^       .         '^  to  bc  mislcd 

posicionibus    carentibus    significatis    independentibus    ab  by  propositions 

eisdem.   Unde   quomodocunque   ponatur  istum  terminum,  ^ ''^^scnse'^  "° 

40  deceptus,  significare,   multos   homines  possibile  est  decipi  independent  of 

^             -^        '       '^                 '                                           *                                     ^  themsclves  is  a 

great  dcccption. 

3.  110  potcst  B.  5.  tam  dcest  B.        i5— 16.  intclligendo  —  intclligunt 

functis  deleta ;  talis  B.       22.  ^c"  B.        23.  dicerc  quod  deest.        28.  crc- 
dentc  vro  cxistcntc  B.  3o,  3i.  idepn'-'   B. 


2o8  .lOHANNlS  WYCLIF  <^A1'.  Mll. 

It  is  quite      et  esse  deceptos,   cum  hoc  quod  nichil  actualiter  credant: 

'^"^decehx-d  ^'^  "^   omnis   male   agens   est  deceptus,   quia  movetur  assen- 

witiioiit  actualiy  ciendo    alicui    tanquam   bono  quod  non   est  sic  bonum; 

anything;       et  ista  est  magna   decepcio.   Nichil  tamen  decipitur  nisi 
necessary  ^is  a  habeat    disposicionern    ad   credendum   falsum :    ut  incon-  5 
disposition  to  tincns    credit    vel    in    actu   vel    in    habitu  quod    expedit 

believe  wliat  is  .,,,.,  .        .  ,        ^  .      .         '^ 

talse.  prosequi  delectabile,  cuqi  omnis  sic  malus  sit  ignorans. 
tvram^orderin"  Et  per  ista  patet  responsio  ad  casus  quibus  ponitur 
that  those  and  condicionaliter  quod,   si  qiiis  dixerit  verum,   vertransibit 

only  those  ,,      ^  '  ^  ,     ^  ,  '    -^ 

who  speak  the  pontem,   et   alifer   non ;  et   quod   Sor  solimi  dicat  primarie  lo 

pass^over'a     ^"oi  ipse  uon   pe7~transibit  pontem;    talem   enim   deordi- 
bridgc;  what   nacionem    posset    tvrannus    possessor    pontis    constituere 

is  to  be  done  .■'  .•'  .,f  ..^  .. 

to  a  man  who   et    casuahter    veniens    sic    dicere.    Verumptamen    condi- 
"I  shalVnot     cionalis    cst    impossibilis^    sicut   universalis  ponens  quod 
pass  it?"       quicunque    dixerit    veritatem    pertransibit    pontem.     Esti3 

The  case  is       ^    .  .^  .  .    ^  .  ,       ,•  , 

impossible,      enim    impossibue  quod  omnis  transiens  hodie  per  hanc 

contradknon!    viam,     et    dicens    proposicionem    veram    3°  modo,    per- 

transibit   A   ponte   et  solum   talis,   et  quod  Sor  transiens 

hodie  per  hanc  viam   dicat   solum   primarie  quod  ipse  | 

non    pertransibit  A    pontem.     Hoc    enim    tacite   includit    B  qS'" 

So,  if  God      contradiccionem.    Ideo,    si   deus  ordinaverit  universalem 
should  ordain         .  .  . 

the  first  part,   primam    partem    casus,    repugnat  quod   hor  sic  veniens 

impossiDk^that  i^a   dicat.   Ideo,  vel  est  impossibile  quod  deus  sic  ordinet, 
the  second      propter    impossibilitatem    et    irracionabilitatem    ordina- 

should  take      ^.     \  ,  ^  ,      ,  r         -,      •  ,•  • 

place.         cionis;    vel    2°   quod   deus   [non]   sic   ordinavit   et    potest  20 
o?dinance"of    <^sse    quod     deus    sic    ordinavit,    vel    3°   quod   talis   ordi- 
the  first  part  is  nacio    impediret   Sor    ad    sic    veniendum    et    dicendum. 

jmpossible,  or  .      -^  .  .  ,     ,  •,•  1:7..       • 

merely  not     Sed   prm:ium    istorum    est   michi   probabilius.    t,t    si   que- 

'To'^man"'\vi'ir'^ ''^'^"i"  4^"*^  procurator  tyranni   faceret  cum   Sor  in  casu 
spcak  the  aboveguperius    posito,    dico    quod    exequendo   vim    vocis    sive  3o 

words.  .      -  '  .  c-  1- 

As  for  the     statuti    faceret   Sor    pertransire  pontem,    cum   bor    dicat 
'^th^e^d^ecree,^    verum.   Et  si  gravetur   casus   quo  usque  fiat  impossibilis, 
the  man  should  jico  tunc   quod  utendum   est   epykeva. 

simplv  be  made        .,^  .     \  ,    .  -,  .,'  •  , 

10  pass  over         Et   ex  istis  patet  quod   impossibile  est  tyranmcum  do- 
'clse"o^t^a      minum   ordinare   de   Sor   et   Platone  servis  suis,   quod  si  35 

master  who     primus    cui    ipse   obviaverit   fuerit  servus,    tunc   Sor   erit 
decrees  ^.,  ,.     ^  ,       t^,  •  • 

of  his  slaves,    hber    et    aliter    non:    et    econtra   de   Platone;    si   primus 
A  i^l^^Vbe^tVee  cui   ipse  obviaverit   fuerit   liber,   tunc  Plato   erit   liber,   et 

if  the  first 
pcrson  he 

mcets  is  a  ^1'   in  \i.           2?.  non  decsl  B.             26.  noii  sic  B.            27.  dd'"  B. 

slave ;  B  is  to  '     ^ 

be  free  if  thc    3,|.  lyc'^  B. 
first  person  he 

meets  is  free ;  f^_    [.;f  p^y  j^i^^  '|l,is  paragraph   aiid  ihc   followinf;   niay  ihrow 

soinc   lii;ln  on   ihe  alhisions  in  Z)e  ^jt'0S^<3.s/<i   (P''t^-   -Ui  h- 23  —  3i) 
which   1   did   nol  ihcn  undcrsland   vcrv  wcll. 


CAP.  VIII.  LOGICA.  209 

aiiter  non:   et  obvient   isti   sibi  ipsis  primo  in  B  inslanti;  and  it  happcns 

•    •        o    •      ^       .•  •   ..•  -u        >::•        r        -^  ki  t'iat  A  aiid  \i 

tunc,   si   in   1>  instanti   cum   istis  paribus  Sor  luent  liber,  n-^^.^.^  j;;,^.!,  „,|,(;r 

scquens    est    ex   posito   quod   Plato   pro   illo   instanti   erit  ''■"=^'' 

servus.     Et    sequitur    ex    opposito    cum   illo   dato,    quod 

'?  Plato   tunc   erit  liber,   cum   tunc  obviaverit  primo  libero. 

Sed    quamvis    2™   logicum    non    sit   possibile   quod    talis      iiic  case  is 

sit      ordinacio,      sicut      nec      est     possibile     quod     talis     iniiio^ss^ible; 

quis   ex   sola   carta   fiat  liber  vel  servus:   tamen  difficultas    ''"].}''" '^sai 
T  .  ,  .   .  dilficulty 

est     quid     fieret     2'"    legem     politicam,     tyranno    manu- 

10  mittente     illos     servos    sub    illa    condicione     et    residuo 

contingente,    ut    positum    est;     dicitur    quod    logico  non 

est    difficultas,    quia     condicionalis    est    impossibilis,    vel 

casus     gravatus     iiabebit     partes    incompossibiles,     sicut 

proximus.     Secundum     vero     ius    liumanum    racionabile  *''•'"'''  "i":  '""^' 

.  ,  .  .  ''y  scttmi,' 

i5videtur    quod    uterque    fiat    iiber,    eo    quod   iura   faveant       trce  botli 

libertati     et    domino     deficiet    probacio    ad    detinendum     beca^usc  tiie 

eos  in  servitute;  cum,  domino  affirmante  quod  nro  primo       i^^^  '^  "1. 

'  ,        .  .  lavour  ot 

instanti   obvie  alter   fuerit  servus,   redarguetur  ex  propria  iiberty,  and  thc 
confessione    evidente    quod    ex    iioc    tunc     uterque     erit     convincinT 
20  iiber.     Quecunque    ergo    pars    probaverit    partem    suam      '^'"°i', 'l'^^  ^ 

induceret    oppositum.    In    tali    ergo    casu    utendum     est  i<eep  either  of 

1  ■  1  ■•]•  ^"^  •K^^  •11-  thcm. 

epykeya,    quid    racio    ludicaret    pro   utilitate    reipublice; 

et  illud   est  faciendum. 

Patet    eciam    ex    liiis   dictis   et   tractatu   proximo   quod   *-'''*'^  ot  thrce 

.  ^  propositions 

25  satis    possibiie    est    te    scire  sciencia   actuali   solum   istas  actuaily  known 

•    •  j  ,       1  .  ■        I     r     .7  at  a  t;i\en  timc. 

tres  proposiciones,  deus  est,  honio  est,  annual  [estj.  et 
omnem  proposicionem  quam  nunc  scis  per  lioram  post 
lioc  scies,  istis  sic  primarie  significantibus.  Nam  iuxta 
prius   dicta   faisum    scitur,    sicut   cognoscitur;   sicut   enim 

?o  scio  liominem  faisum,  sic  scio  vei  cognosco  quod  bioc 
est  signum  faisum.  Verumptamen  eius  significatum  non 
scio,  quia  non  est ;  et  quod  non  est  non  scitur;  et  si 
ponatur  cum  casu.  Nullain  proposicioueni  sciri  uisi  cuius 
significatum    primariiim    scitur,    patet   scientibus    obiiga- 

35  ciones  quod  post  imposicionem  stabit  responsio  sicut 
prius,  cum  ad  esse  rei  est  respondendum.  Ymmo 
sopiiista  diceret  quod  claudit  contradiccionem  sic  scire 
3am  proposicionem,  que  sit  C,  sicud  clauderet  contra- 
diccionem    quod    eius    significatum    maneat   per    tantura 

4otempus.  I 


Q.    tuo   B.       22.  epybeya?  B.      26.  tsl  after  amm^]  deest  B.      3o.  ho  B. 
38.  fi  B. 

14 


2IO  JOHANNIS   WYCLIF  CAP.  VIII. 

Noti;  tliat  thcic       Unde   nota  diligenter   quod   sunt   multe  manieres  pro-  H  (14* 
ot^pi-opoMi^ions,  posicionum   pro   suis  denominacionibus  capescendis.   Ali- 
according  to    q^-j   enitn   est  nroposicio   que  non   notest   esse  vera  pro 

what  thcv        T  ..,  .  .  ...  ^ 

dcnote.'       suo    signilicato     primario,     sed     sua    convertibilis    bene 

Some  cannot  ^     ^         ^         ^    ^     i       ■   ^       •  »  ir 

be  true  in  their  potest;   ut  patet   de  ista  in   mente   mea:    hgo  non  siim,  ? 
primary       q^  ^q  istai   hec  provosicio  non  est  (seipsa   demonstrata); 

signihcation,  .  .      .  .  '^  ..^'  ' 

although  et  sic  de  similibus,  quarum  signincata  non  possunt  esse, 
^"thJ^same  nisi  ipsi  non  sint.  Et  econtra  alique  sunt  proposiciones 
mcaniiig  may    q,^,g    ^q^    possunt    sic   significando    esse    false,     sed   sue 

he  triie.  ^  .    .   ^  .    . 

Some  cannot    convertibiles   bene  possunt;     ut    patet   de    tah   in  mente  10 

be  talse,  and  ^    j      ..    y-v.  1  ^  1       •       -^      ^  1 

yet  a  mea,   ego  sum ;  et  de  talibus,   lioc  est,  vel  signijicat,  vel 

corivertible     ^gf  veriim   (ipsomet   demonstrato).    Et   hinc   bene  dicitur 

proposition       .  .     \^  .  .  .  -^ 

may  be  so.     in    materia   insolubihum    quod   insolubile  significans   pro 

in"soiuble       se   ipso   non   in   toto   convertitur    cum    alio    consimih    de 

propositions    terminis   synonymis;    ut   hec   proposicio,   hoc   est   falsiim,  ib 
are  not  .  r      r  ;  j  7 

absolutely      est   vera   primo  modo   et   2°,   et  est  falsa  3°,   cum   solum 

convertible  witli    ••^2^  •  i         ^    c  \  »  ri 

others,        signihcat  pro   se  ipsa,    quod   est  ralsa,    et    vera  alia   de 
tor  This  is     similibus  terminis,   hoc  est  falsiim,  foret  vera  simpliciter 

false  (meaning  .       .  .       .       '      •'  .'  ^  . 

this  very       pro   priori,    cum  significaret    veritatem    que    esset   inde- 
proposition)               ,              i     •n  ^    ^  •  ■        •       •  c      .. 

caiinot  be  true;  pendens  ab  illa;  et  tamen   primana   signihcata   propter  20 

and  7 his  is    oposiciones  non    essent   diversa,    sed    modi   significandi. 

false  (meaning      r  _  ...''. 

"  the  preceding   Utraque   enim     esset    vera  et   convertibihs  cum   rehqua; 
proposition)  ,         .  ^    .-  1  !•...  ■■,  ,.    r  1  -m 

may  be  quite    sed   pnma   esset   talsa  qualiter   2''  non    esset  ralsa.    Nec 

T-u  •  ^''^A-^'     ■,    est    inconveniens,     duorum     simpliciter     convertibihum, 
Their  diversity  ...  .  . 

proceeds  trom  unutn     esse     simphciter    verum     et    ahud    falsum,     dum  25 

their  mode  ot..^,  .  •....•j  j... 

sionification,    signihcando    pro    se  ipsa    careat    ventate    independente 

the  second     gj^  ipsa,   rehqua  significans  primarie   illud  idem,   habeat 
referring  to  an  ^         ....,'       .  . 

object         suum   pritnarium    significatum   independens   ab   ipsa. 
independent  ot         ,.  ^  •  ...  j         •       •£■         j^ 

^tselt.  Verumtamen  non  omnis  vanacio  in  modo  signihcandi 

But  1 1  j s  not    cjtusat;   diversitatem   talem,    sicut  facit   variacio  in  signi-  3o 

every  diflerence  .      .  ' .       .  ,        .  o         - 

as  to  the  mode  ficando   materiahter,    vel  significative.    Nam    stat  A  esse 

of  signitication  ..  ^tu    ^     u         ■    -u  ..     ^       •       ■ 

that  causes  this  proposicionem    que     quothbet    hominibus     potest    signi- 

diversity;      j^care,     et     tatnen     esset    falsa,     significando    cuicunque 

a  proposition  '  .       .  .  ...  .       . 

may  be  true  for  sicut   modo  significat,    si   non   michi  tahter  significaret; 

mahv  men,  and     ^..^j-'",  •..  •j  ,  /  j  „- 

yet  faise,  if     ut   patet   de  ista  scripta:     ego    video    hoc    (me    demon- 3o 
meant  for  me   strando   per  subiectum).   Quilibet  enim   ahus,   intelhgens 

and  not  .  ^  ...  .  . 

corresponding  subiectum    sub     habitudine    prime    persone,     intelligeret 

meaningr^s:    aliud   per    subiectum    quatn    ego   intehigo.     Et     quilibet 

I  see  this,      inteUigens  ipsam    sub  habitudine    s^   persone  habet  alium 
(written  down)  "  .  .  01 

may  be        modutn  intehigendi  subiectum,   eo   quod  pronomen  ideo  40 

understood  in  .  ^  1       ■  ^      ■  ^  ■       ■  c      ..     ■ 

the  first  person  est   prime    persone    quod    singulariter    signihcat    ipsum 

or  in  the  third 

by  one  who 

reads  it. 

20.  2°   B.  3i.  f'"«  B. 


CAl'.  vin.                                    IX)GICA.  2  1  I 

apprehendens    sub    habitudine    qua    ipsum    apprehendit.  Thus,  tiiough 

o          •..                •             ;        c          ^5       •        "r       .-                  •           1       ■..            ..  thc  lorm  is  Uic 

bequitur  enim:    ly      ego      signilicat    me  singulariter   et  samc,  tiic  scnsc 

est  prime  persone:  eriro,  ego  apprehendo  ipsum.   Verbum  chanf^cs, 

'          .     '                           n    ;      o         r  1                          r   _  so  tiiat  /  ani, 

autem    ideo    est    prime  persone,    quia    subiectatur   pro-  becomes 

•    •          •                                     c»    ..                    •        ..    !•!                    ]  cqiiivaleiit  to 

?  nomini   prime    persone.     btat    ergo     in    talibus    mouum  /■/;/,  /^'^,,,  /,. 

loquendi      variari,     stante    idemptitate     sicniticati      cum  And  /  <7??i  has 

1                                                        .     .         ^                      "  a  dilterciit 

convertente;    ut  patet  de  istis:   ego  siitii,    et  hoc  est;    et  scnsc  on  thc 

....               •       ■  r           j-                   ^              c                              •    ..•  lips  of  diltcrent 

stat    modum    signihcandi    manere    conrormem,     vanatis  ^     un.„. 
signiticatis     et    equivalencia.     Et    patet    de   istis   duabus: 
lo  ego    suni,    ego   simi ;     quarum     prima    est     michi     prime 
persone   et   2'^  Sorti. 

Aliqua  autem    est    proposicio    possibilis    cui    nec    est  Ceriain 

alia    secum   convertibilis;     potest    esse    vera     pro     dato  tliat°cannot"bc 

signiticato,    ut    patet     de    talibus:     Nulla    proposicio    est,  convertcd  into 

^,,               .                     ,.      .        .       .j,                                           ,          .  others  may  bc 

i^iiullujii     sigiiuvi     alicui     siguijicat,     oniue    apprehensivum  truc  in  a 

actualiter  differt  ab   actualiter  apprehendeute,    nichil  cogi-  '^even'tho^u'^i'i' 

tat  per  disposicionem    sibi   accidentalem;  et    sic   de    simi-  that  scnsc 

...                                      .       . ^                      -11                   ■  dcstroys  their 

hbus,    quarum    signihcata   posita    tollunt   ventatem   pro-  truth; 

posicionis.      Unde,     si    sophista    velit    cognoscere    deurn  etenfai^ict  it 

2o  suum,   capiat  pro   reeula  quod  solum   illud  quod   omnem  understood  in 

•                                                                      j             ivT              ni     ,        1  that  vvay. 

veritatem  potest  cognoscere  est  deus.  Nam  2'"  theologos 
potest  esse  verum  quod  nulla  creatura  sit,  quod  solum 
deus  est  inteUigens,  qui  nichil  intelligit  nisi  distincte, 
sine  actu  distincto  vel  iuvamine  alterius.  Talia  enim 
B  94''  non  potest  aliud  |  a  deo  cognoscere  propter  repug- 
nanciam. 

Quocunque    ergo   nostrum   significato,    est    dare   quot-  There  is  an 

,.,  ^           .^               ^                                b                   '                            M  indefinite 

libet  ventates    quas  non   possumus    cognoscere;     ut  ego  multitude  of 

non     possum     distincte     cognoscere    quod     oblitus    sum  we^cannot 

'3o  omnia  que  scivi,    quod   nichil   scio,   quod    cesso   ab   omni  l<now.  as  to 

,,.           ,-               .       ,         .      .,..            T-      I             •           ,    ,  ■  kiiow  what 

actu  inteiligendi,   et   sic  de  simuiDus.   Lt   hoc  sine   dubio  we  tbrget,  &c. 

arguit  imperfeccionem   intellectus:    quia    nos   indigemus  imnerfection'''^! 

tot  ycraciis  ad   nostram  noticiam,   quod   multas   veritates  our  minds. 

non  possumus  cognoscere,   nisi   destrueremus  illas.   Noti-  iinowiedse  in 

35  cia    vero    dei   ex   parte   sui   solum   ipsum    ponit,    et   ideo  Jjjj^  |",''"'''^. 

omnia   potest  cognoscere.   Unde   multa  eternaUter  cogno-  its  objects, 

...    ..                                                                     .  comprises  all. 

scent    omnem     ventatem,     que    non    omnem     veritatem 

possunt     cognoscere,      et     2"''    theologos     aUquis     homo  A  man  may 

■      ^              '                   ■                                      ■    r     ■                 ■  know  all  trutli, 

omnem   ventatem   potest  scire,    et    tamen    inhnite    veri-  and  yet  aii 

4°  tates    non    possunt    sciri    ab   iUo    homine,     nisi   fuerunt  '"'^'^*  cannoi 

'^                                                                       '  bc  Iviiown  by 

liini. 


2.  significans  H.       lo.  m' pro  miclii  B.       12.  que  prn  cui  B.      ih.  n'   B. 
ij.  d'm  B.  33.  yccV]s  B.        35.  noii  boliim  B. 

14* 


2  12  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIII. 

chymera    nescia,     quod     verificatur     de     exemplo     quod 
ponunt:   posse   desinere  esse  hominem,   etc. 
And  thoiigh         Infinitas      veritates     deus     non     potest     revelare      vel 

God  teacnes  .  .  ^ 

all  truth  there  docere,    quamvis    necessano    docet     omnem     veritatem ; 
truths"that^He  ^^^™    ips^    i^on    potest  revelare  quod    nichil  revelat  vel  3 
cannot  teach  or  jocet.    sicut    nec    revelare  michi    quod   non  sum;   quod 

reveal  to  me;       .       .  -  .  ^  .   '    ^ 

for  instance,  nichii  reveiatur  michi,  quod  dampnabor,  etc.  sicut  nec 
"^^daniiied-  °  possum  sic  cognoscerc  quod  privor  omni  distincta  noti- 
and  there  are    cia.    Est  eciam   dare  veritates    quas   possum   coenoscere. 

truths  that       ,,  -    ,  ,      ,  .  ,       , 

neither  God    Kt,    si   homo    vei  deus    ipsas    vel  alteram   earum   cogno-  lo 

know^fo  know '^^^■i'^'    ^^^^  quidlibet  annichilabitur;   ut  patet  de  talibus 

them  would  he  contradictoriis :     incipio    perpetuo    oblivisci   nie   fuisse    in 

destruction  of  hoc  iustanti,   et,   non  sic  incipio  oblivisci.    Contradiccionem 

everythmg.      enJn-i   claudit    alteram   illarum   fore,    sicut   repugnat  pri- 

Yet  God  can    miam   rememorari  vel   docere.   Deus  tamen  omnem  veri-i5 

andrtiieretore,'  tatem   potest    cognoscere,     quamvis    aliqui    false    dicant 

it  is  talse  to    quod  potest   esse  quod  nichil  sit.   Hoc  enim  claudit  con- 

sav  that  ^      ..      .  .       ^ 

absofute  non-  tradiccionem  deum  cognoscere,  cum  tamen  equa  passio 
conceiv^aye.  ^ntis  sit  cognoscibilitas.  Ideo  puto  me  scire  quod  clau- 
it  is  equaliy     dit    contradiccionem    "nullum    ens    esse",     aut   "tempus  20 

absurd  to         -   .  ,  .       .  ..... 

suppose  a  luisse  et  nuilum  ens  mcipere  esse  ,  quia,  si  per  im  - 
noUiing  begi^ns  possibile  omnem  creaturam  deus  annichilaret,  adhuc 
to  exist,  even    infinite  negaciones    incipiunt   esse   de   qualibet  creatura, 

in  the  absurd  ,         ,  .       .    .  ,        ,  ,  , 

hypothesis  of   vel   saitem  mcipit   esse  quod  soium    deus  nunc   est,   quod 

So"that"ti°me    ^P^^   ^^^   ^^"^  ^'   ^^"^  ^'    ^^  ^'^^   ^^   ^^'^^  infinitis.   Ex   quo  25 
and  succession,  videtur   quod   necessario  sunt  tempus  et  successio:  quia 

once  posited,  .  .  .  .,.,...  ^  . 

must  continue  pro  pnmo   mstanti  annichilacionis  foret  magna  successio, 

to  exist.       g^  illud  semper   maneret. 
^are^^to  be  Aliqua  autem    est    veritas  quam   nemo    potest   cogno- 

known  only  at  scere  nisi   pro  instanti,   2™   restringentes  verba;   ut  talis:3o 

a  given  instant,  ,         .  ,.  .    . 

if  w^e  do  not    noc  mstans  est,   et  taiis:   omnem  propostcionem  quam   nunc 

^sense^ofTlfe^    •^^''^'  P^''  ^^^ram  post  hoc  sciani;   quia   aliter  posset  hoc 
words;        instans    manere    per    tempus;     et     breviter    ita    est    de 

this  happens       ,  .  .       .,  ,  „  ,  ,    0« 

particularly  for  denommacionibus    quo    ad    esse  verum    2°    modo  vel   0° 

propodtions     ™odo,   sicut   est  de  suis  primarie  significatis.   Unde  vere  35 

in  the  second    dicitur   quod  non   possum    coenoscere   quod   eratus   sum 
and  third  sense.    ,  ..   ^  .       ^        .  ,^.  \.  ^ 

Some  truths,    deo,   nisi  tuero  in  gracia  vei   caritate ;   aiiquam  ventatem 

\°eqiure"t°o^be    "°"  possum   cognoscere,    nisi   fuero   cesus:     et   sic   quot- 

expericnced,    cunque    possibilia     volueris    de   me    vel    quocunque  alio 

and  are  ■*  ^ 

conditional,  like 
a  bribe  given 

i5.  docv'  B. 

0-  Est  eciam.  This  sentcnce  is  evidcntlv    wrong,    as  appears 
from  the  context. 


CAP.  VIII.  I.OGICA.  213 

enunciare.     Unde    aliqui     eliciunt     quod    reliqui     co^no-  by  a 

scant  veritates,    ut    prebendarius    dat    superiori   magnam    \^i^  supenor. 

pecuniam     ut    sciat    se    esse   beneiiciatum   in   tali   pingui 

beneficio:   quod   caret  racione. 

3       Redeundo    ergo  ad   propositum  :    iuxta    restriccionem  I  say  that  it  is 
,.    ^  j.    ■  1  .  .1        impossiblc  for 

predictam   dicitur    quod    repugnat   me   cognoscere    tales    „4  ,„  i^now 

vcritates,   et  cum   hoc  co^noscere  quod  omnem  veritatem   •''  '.'^'^  '"'"'■^  "' 

'  ^  ^  an  iioiu-  cvcrv 

quam   nunc   cognosco,    per   horam   post   hoc   cognoscam.    trutii  tliat  T 
Ymo,    vocando   omnem    talem   veritatem   proposicionem,  ''oniy"at''tliis'^ 

locum    significet     seipsam^     concedendum    esset     aliquam        mstant; 
proposicionem  veram   esse  in   me,   quam   impossibile   est        nt  lca.st 
me   distincte   cognoscere;    sicut    dictum     est    de  talibus:         ^'     ^"  • ' 
ego  nichil  apprehendo,  omne  qiiod  niinc  distincte  cognosco  \ 
B  95"  per     horam  post    hoc  dictincte    cognoscam,     posito   quod 

i5solum   cognoscam   distincte  A  vel  B,   et  quod   continuem  For  tlic  fact  of 

•11  ^-^-  1  .^  •11      r^  -^  ..    •  niv  ivnovvins 

ulas  noticias  per   horam,   tunc  lUa  L,  ventas   est  in   me,    tlie  trutiis  A 

etsi    distincte    cognoscerem   C,    tunc    cum    paribus    cog-    ""'^  ]^  ''^'  }^^^ 
^  .  ^    end  of  an  liour 

noscerem  C  per  horam    futuram,  Ex  quo  sequitur  quod      is  anotlier 
omne    qiiod    distincte    cognosco,     cognoscam    per  horam;    it Wnow  C 
20  et  sic   est  verum   quod  distincte   cognosco;    ergo  illud   C  ^'^'.'"'^R^  '^' ^''*^ 

.  ~  L?  o  bei;inning  as  at 

distmcte  cognoscam  per  horam,  et  per  consequens  mane-  tii^c  end'of  tiie 
bit  per  horam.  Et  tunc  sine  tubio  C  eternaliter  mane-  ^  would'be  an 
bit,   cum   in   instanti  medio   hore   erit  futura   per   horam.  s''-'''"'''''  "°'  •'" 

.  .        .  ....  .        .       .     ,     .  instantaneous 

et  in     medio    instanti   istius   hore;    et    sic    in   mnnitum,         truth. 
25  sicut  communiter  arguitur  in  ista   materia. 

Unde    multe    sunt    responsiones    in  ista   rnateria:     ut  ^^'"^'"^  •^'"'^ '"'1'?y 

.  .  '  answers  to  tliis 

iUa  prima    que    negat  partem   supponere    pro   suo   toto,  difticuity,  eithcr 

_         ..  •  c     ^  ■        T^       ■•       1-»         r        ]•    •..      denvihff  the 

negat  consequenciam  tactam  in  Dani.  Et  aha  dicit  ^,o„s^.qy^'j',ce  of 
quod    bene    credo   C   proposicionem    veram    sine   hesita-  ^^'^  ari^ument, 

'.  ...  or  savins  that 

3o  cione,  sed  repugnat  me  ahter  scn-e  illam.  Hoc  tamen  I  merely 'beiicve 
videtur  fflsum,  eo  quod  cognosco  quod  C  est  verum,  tniti/oTc  at^ 
et     cuiusmodi    C    verum   est.     Cui    ergo   repugnaret   me  ^'^5  beginnmg 

^     ^  ^      "  ot  the  hour; 

scire   C .''    nam,    negato    quod   scio   C,    non    stat   auquod   but  the  latter, 
scitum   a   me,    nisi   A  vel   B;    et   cum   utrumque   istorum  i^po^"]^j"„|  pt  q 
35  cognoscam    per     horam    futuram,     sequitur     quod   omne  ,  c"'itradicts 

.^ .  .  ^  5  M  "1  thc  hvpotliesis 

distmcte  scitum    a    me    cognoscam   per  horam   futuram. 

Cum   ergo    sum   certus    de   ista    consequencia   et   de  isto       ^"'^  "i^ 

^  .  .  '  .  consequence 

antecedente,    ut   suppono,    rehnquitur    certitudo   de   con-  as  well  as  the 

sequente.   Argumentum     enim     est   racio   rei    prius   dubie  true^^^o^^rs  the 

40  faciens   fidem,   hoc   est,   certitudinem.   Nichil   ergo   impe- <^o'^seqnentalso. 

dit  hoc  argumentum    a   produccione   sui  naturaliter   cau- 

sabilis.   Ymmo   de  illa  veritate  quam  scio   stat  difficultas. 

I.  e"""' =  eximunt  or  eveniunt  B.  3o.  alig  B. 


214  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIII. 

If  we  keep  to        Relictis   ergo   istis    novis  invencionibus    sophists,    suis 
^'Ift  the^^wordf  auctoribus,     dicitur    sicut   prius,     restringendo    verba   et 

and  admit  a     admittendo  noticiam  confusam  quod   omne  ens   cognosco 
general  '        .       ., 

knowiedge  ot    confuse,   et  per  consequens,   cum   nichil   possum   cognos- 
it  is  fmpfssibk  cere,   ignorando   ens  esse  in   communi,   patet  quod   clau- 5 
to  know       jj^   contradiccionem    me  vel   aliud    cognitum    esse   quod 

anything  tor  ^  ..... 

niore  than      nunc  cognosco   per  tempus  cognoscere,   saltem   si  nichil 

buTf  caif  know  sit   extra  presens   instans.    Possibile  tamen    est   me  esse, 

what  it  is  to    quod     distincte    scio  vel    coanosco    quod    illud    est  per 

cognize  dunng    t  ^,,  ,•  •  •/•i 

time.         tempus   cognoscere.    Sed   hoc    creditur    esse   impossibue  lo 
^di^tuic^ly°A     de  deo.   Sic  ergo  posito   quod  distincte  cognoscam   solum 
and  B  at  the    ^   ^.gj   g   Q^g   gj^,   pgj-   horam    cognoscam,   coenosco   con- 
beginning,  and  ^  ^.  ■-  j 

at  the  same  fuse  me  esse  cogniturum  per  horam  omne  quod  nunc 
con!SIed"y  my  distincte  cognosco;  et,  si  reflexero  actum  apprehendendi 
knowledge  of   distinctum   super  illo,    sicut  oportet    ad   eius   distinctamiS 

A  and  B  at  the  .       ^   .  .  „  i    •  -u-i 

end ;  noticiam,   inveniam   m   2"   actu  renexo   quod  impossibiie 

'''knowkdgr    est   me  distincte  cognoscere  illam,   sicud  impossibile  est 

cannot  be      jgum   qui  solum   distincte  potest  cognoscere  continuare 

distinct  at  the  ^  .  ^   .    . 

beginning.      per  tempus  omnem   eius   noticiam. 

if  we  give  a         Sed   patet  ampliantibus  verba   de  presenti   quod   deus  20 

to'thtMnsrot  omne  quod    unquam    novit    vel  noscet    semper    noscet, 

the  verb,       ^^^^-^^   j^qj^   potest    incipere    vel   desinere   quicquam    scire. 

Et   sic  semper  noscit    omne    instans    esse    pro   mensura 

sua,     et    hoc    distinctive.     Sed     secus     est     de    homine. 

we  can  admit   Verumptamen  iuxta  ampliacionem  conceditur  quod  homo  2? 

^'is%!^wili'be)   potest   distincte    cognoscere    C   cum   A   et   B,    sicut   iam 

distinctly       coenosco   omne   instans   quod   fuit  vel   erit   esse  tempore 

known  together  ^    b  .  ^     .  .  ,•       •  •    . 

with  A  and  B.  suo.    Et   sic,    posito    quod   simus   m   medio   mstanti   nore 

Tio"t\oilow?    sequentis   instans   demonstratum,   concedunt  in  principio 

1  know  Cnon';  quod   omne  pro   nunc  scitum   a   me  per  horam,   post  hoc  30 
.-.  C  is  now ;     ^  f  ,  . .  .  , 

but:  C  is  now  sciam  semper,  demonstrando  unirormiter;    sed  non  sequi- 

"'"^"J  time" '"  tur:    mmc  scio    C;  |  er^o,   minc  est    C.   Et   istam    respon-   B  95" 

It  is  possible    sionem  approbo.    Concedo   quod  est  possibile  me  scire  C; 

tor  me  to  '^  .  .         .  ,         . 

know  c,  but    semper   tamen,   dum   sum    in   via,    ignoro   muita   in   par- 

'iw7can"be     ticulari.     Unde  in    omni    noticia    mea    remanet    aliquis  3.^ 

known  only     ^ctus    meus    confuse    cognitus,    quia    aliler    reflecterem 
in  general;  my  .  ..'-„. 

cognitive  act  is  actus   super   priores   in   innnitum. 

kno^vn^^o^^me.         Unde    infinite    sunt    veritates    quas    non   possum   nisi 

There  are  thus  ^Qj^j.Yjsg   coanoscere,    ut    est    confusa   noticia;     et    multe 
numberless  '^      .  .     ^    .  .  ,       • 

truths  that  I    alie    ignorancie    mee:      infinite     enim    sunt   conclusiones  40 

gencral":       q^'as  ignoro.    Et   si  distincte  cognovero  quod  ignoro  illas, 

if  l' 
distinctly  knew 

a 

18.  qtire  B.  26.  non  pro  iam. 


CAP.  VIII.  LOGICA.  215 

tunc   non    ignorarem    illas.     Ignorare    enim    dicit,     ultra   that  1  did  not 

nescire,   existenciam   ignorati.   Quando   ergo   sic  arguitur    s'|,ouid  'unow 

omne  qiiod  distincte  scio   ver  horavi   post   hoc  sciam ;  sed   ..,  tliem. 

•'  .-^  ^  .  '  \Vc  mav  tlms 

C  veritateni   distincte  scio;     ergo    etc:     conceditur   con-  admit  iliat  we 
':<  clusio,    sicut   rninor    in   casu.     Nam   si   ego   distincte  scio    confusedly  a 

aiiod  isnoro   C,    eroo   distincte    scio    C  esse  veriim  ante-  J'sfi.nct  act  ot 
^  o  T         o  _  _  cognition  ot  C 

cedens :  patet   ex   hoc   quod   videtur  michi  deductum  evi- 

dencia  infallibili  quod  ignoro   C.   Et   consequencia  facta 

patet,   ex  hoc   quod   distincte   scio    illam    consequenciam 

loesse   bonam :  si  ignoro    C,    C  est  veriim   et  distincte  scio 

antecedens,    ergo  et    consequens.     Sed   constat   repugnare     it"  i  do  not 
aliquem   distincte  scire   datum   singulare  quod   ignoravit.    ^""Tnith:  l'* 
Ideo,   si  in   casu  posito   credo  distincte   absque  formidine '^'«^'"ctiy  know 

.  ...  .  .  -^  •       r^     ^"S  antecedcnt 

contrana   quod   scio   distincte,    scilicet   C,    tunc   scio   C:  and,  thereforc, 
i5quod   conceditur.   Et   patet   ex  dictisresponsio   ad   instan-  y^^ig""^^'^,"^^!" 
ciam   superius   positam;    et  illa   est  una   evidencia   inter 'i^aiiy  proofs  iu 

j    ,  ,  .1  •  tavour  ol 

multas  ad   laxandum   verba  de  presenti.  extending  the 

Ulterius  patet,   cum   viator,   sciendo  in  universali  veri-  mme"than*one' 
tatem   aliquam,   scit   eius  singularia  confusa,   quod   i^no-       '"^tant. 

,  ^       .    '  .    .    ^        ^    .       ....         .  .         ,  '-  To  know 

20  rat  ab   eo   scitum;    nisi   rorte    de  illis   sit    aliunde  scien-     confuscdl\ 
cia    specialis,     excludens    ignoranciam.      Tenendum    est  '*  tantamount 


ly 

lur 
to  ignorance. 


eciam   quod   principaliter    scitur    vel    cocnoscitur  veritas  ,    We  know 

,^  ^  ^.  ^ .....         .  hrstlv  the  truth 

apprehensa,    et   2'''"-    signum.     Unde     multi    laici    sciunt    and"  thcn  thc 

multas  veritates,    et  tamen  ignorant  signa   esse;     sic   ut    denotcs'it^n 
2?  versatur    tamquam    dubium    inter    doctos    si   sunt   talia  our  mmd;  tor 

-       .„  unlearned  men 

signa  in  anima.    Kt   hoc   fortihcat   quod   oportet   ponere      may  kuow 
tales  veritates,    cum     aliter    foret  sciencia    sine   propor-    ™nd'^nothin"' 
cionali  scito   fut  tactum  est  tractatu   de  scire) :  quoniam   .  atiout  their 

.        .  ,      .  signs:  and  even 

sciencia  universalis  et  sciencia  singularis  non  repugnant.    'the  learned 
3o      Septimo    restat    videre    quomodo     in    particulari  sint    ■vvheUicrMiev 
solvendo  insolubilia  negativa.   Ipsa   enim  videntur   habere    ^-^'st  at  al). 

,.rr       t  ,•  ,  •    •  T^'"^  ncgative 

maiorem   dirncuitatem,   ut  sunt  talia :   hec  proposicio  non  insoiubic  pro 

est   vera;  Sor  non   dicit    verum  siciit   est ;   non  est  ita  sicut^^'^l^l°^l^^^^^^. 

efro   cosito ;     non    est    ita    sicut   cqo    principaliter    (.TecYo.-  J''fic"lt,  are  to 
'^     .      ^         .      ....  .  i^       r  r  he  dealt  with 

3?  et  sic   de  similibus.    Primam     autem    claudit  repugnan-  now  separately. 

ciam   esse  veram   pro   isto   supposito,   cum  quelibet   pro-  pynpoJtton  h 
posicio   est  vera,   eo  ipso   quod   est,    2"   eciam    est   falsa,     noi  irue"is 

^  .  .,  .,         .        ^  .       ^.  ,     ,.  •    •      ,•  false  in  the 

cum   impossibile  sit   quicquid  drcere,   nisi   dicatur   neces-    senss  given. 

sitas  eterna,    sequens    ad   omne   dicibile.     Quelibet   s^g<^  xp^ak  tke  iniih 
40  creatura     dicit     quotlibet    veritates,     Et    sic    dicitur    ad     f *'{.{•*"? '* 

^  ^  also  talse,  for 

the  act  of 
speaking  is  true. 
12.    scire    datum    twice    B.  3o.    quo    B.  3.'.    maiorcm    livice  '"'t  's  not  as  1 

34.  pn""'  B. 

28.  Cf.  Logica,  Vol.  I,  pag.   lyq.  "Securtdo  patet'\  etc. 


being 


2l6  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIII- 

ihink",  is  also  Sciam^   (^m^i  nemo  potest   cogitare,   nisi   aliquando   princi- 

whatever°\ve    paliter   cogitet  deum   esse.   Sed  in  4'^    et  similibus  modi- 

think  we  imply  flcatis  stat   difficultas.   Et   ut   brevius  loquamur,    restrin- 

God  s  existence.  ,       ^   ,  ,  r  1  j- 

"it  is  not  as  1  gatur   verum    vel    falsiim    ad    verum    et    ialsum    dictam 

great^eTtrouble;  2"    modo;    et    restringatur    significare,    dicere,     et    cogi-b 

but  \ye  must    f^,.Q  g,-(;     g^j  tales  primarios    actus   ex  imposicione  cau- 

employ  the  .  ^  ,    •11 

words  true  and  satos     et    cogitata,    dicta,    et   sensata    etc,    ad   illa  que 

s/cond  ^"ense^^oi  sunt   2 "^    primariam   imposicionem    huiusmodi.     Quamvis 

truth  and       enim   illud  sit  in   multis  onerosum,   tamen  potest,   gracia 

talsehood.  .       .  .      ,.  ,      .     . 

And  then  we    argumenti,    in    multis    amicaliter   admitti,     et  responsio  10 
tlicsrn^^egativL  aptari  ad  proporciones,  |  ac   si  termini  modificantes  illos  B  96" 
are  simply     sensus    essent     expressi    utrobique.      Tunc    dicitur    quod 
talia   insolubilia   negativa  sunt  falsa   simpliciter. 
A  proposition        Sed  tripliciter  variatur   responsio;     primo,    capta   illa 

mav  be  .    .  ...  ..... 

adduced,  for    proposicione :    non    est  ita    sicut   hec  proposicio  pnmarie  \^ 
d^lnv\ha't  thei^  ^^    ^-^'    imposicione    significat.     Dicitur     quod    non  habet 
is  any         sienificacionem    ex  imposicione,    cum    nichil  ex  imposi- 

sicnification         y  ■       .  r.  •         ,•    •  •  j    ..    i-       • 

except  what     cione    significat  simpliciter    seipsum,    eo   quod  talis   im- 
beiml^s^tl/it.    posicio  superflueret,   cum  hoc  habet  quidlibet  ex  natura. 

Nec    est   hoc  nomen,    proposicio,    impositum   ad  signifi-  20 

candum,  nisi  signa  veritatum  independencium  ab  eisdem. 

Et  sic  talia    communiter  vocata    insolubilia  non  habent 

2"""   omnes  suos    terminos  significata    primaria   ex  impo- 

Or  we  may     sicione  resultancia.   2"   responsio  evadit  insolubilia  nega- 

negati^ons^^have  tiva   per  hoc    quod    nulla  negacio    potest    esse   ex  parte  25 

no  reaUty.     j.q[_    Sed    pro   3^   responsione,    consequente  ad   dicta   de 

Or  we  may      .  .    .      ^  ,  .  -    •  -^    ,-, 

note  that,  imposicione  ac  laxacione  proposicionem  ac  veritatibus 
si^^l°(fy' to  be  negativis,  notandum  diligenter  quod  licet  hec  3=i  con- 
true,  and  to    vertantur,    liec    vroposicio    sii^nificat,     hec    proposicio  est 

sfn-nifv  the  ^  ~  .    .  ., 

tliing  tliat  is,    vera   vel  significat  sicut   est,   hec  proposicio   est,   et   sic   de  3o 

sam"?yet  Uicy  quotlibet   cum   istis  convertibilibus,   in   quibus  proposicio 
may'be  very'  principaliter  sienificat   pro  seipsa;    ista  tamen  converti- 

ditierent  if  one  *  .,.        ^^  ^  .'  ^ 

is  taken  to  bihtas  est  gracia  termmorum,  cum  proposiciones  con- 
'mdeVende'nt'ot^  similes  significantes  pro  significatis  extra  ipsas  sunt 
itself.  valde  dispares.  Probatur  per  deducens  ad  impossibile.  33 
Nam  si  ista  non  convertuntur,  hec  proposicio  significat 
et  hec  proposicio  significat  sicut  est  eadem  inceptu  deno- 
minata.  tunc  esset  possibile  quod  hoc  significaret  cum 
hoc  quod  non  significaret  sicut  est;  quia  certum  est 
quod   reliqua   coniugacio  non   est  possibilis.   Sed   contra^^o 


4.    dcta"  B.  18.    fm'=--   B.  37—38.   deta  (=  demonstrata?)    B. 

40.  ()iugo  B. 


CAP.  VIII.  LOGICA.  217 

si   C   primarie  significat   sic.   tunc   C   est  verum,   et   tunc 

signilicat  sicut  est:   ergo,   si   C   signilicat   precisc  se   sig- 

nificare,  tunc   est   ipsum   verum   signiricans  sicut   est. 

Et   ex   isto  patet  quod   in  qualibet  tali   idem  est  signi-  And  in  aii  such 
.  ^         .  •       •,-  ■       -r-  I      •  <       •'      •       proposltions 

-T  ncacio   et  signmcatum :   ut   signincatum    huius,    A  ."^'i?'"'- thc  sii^niiication 

Jicat,   est  ipsuvi  A  signijicare^   quod   est   eius   signilicacio.   ''"i"ni'(kd'arf 

Et  ita   est  dc   istis:   A  sio^iificat  sicttt  est.   Nam   hec  con-       rjcnticai. 

vertuntur :  A  Itabet  signijicatiiui  vel  siguijicacioneni  qiie  est. 

2*^'  patet   quod  quelibet  talis   negativa,   significans   pro  Anyproposition 

loseipsa,     hoc    non    signijicat    sictit   est,     significat   seipsam  that  denies  its 

non   habere  significacionem   et   per   consequens   falsificat     signitication 
^      . ,,  .        ^     .  .  .     ,  ■       ■  ,^      talsities  itselt. 

sc,    cum    m   significando    lacit  se    ipsam   habere  signin- 

cacionem. 

Et  ex  istis  patet   3"   quod  sicut  proposicio  significans  As  a 

proposition 

i-Tse   esse  verum   est  vera   pro   veritate   extra   ipsam,   et   sic     aitirming  its 
significans    primarie,    idem   est   falsum    3"   modo;     sicut    ^.^l",, Yi^^the^ 
B   proposicio,   significans  primarie  quod  non  est  ita  tit  A  third  sensc,  so 
■       ■r:  A        .    •  A         1  c         -i        ^(-Aisfalse) 

stgnijicat,   est  vera  pro  A,   et  ipsum   A  sub   conrormibus    may  be  true, 

vocibus   significans   est  simpliciter  falsum.  r-^A^fs^ fhise) 

20      Ex  quo   patet  quod  B  significat   dispariter  ab  A,   quia  cannot  be  true. 

A  significat   quasi    manenter  pro    se  vel    suo  actu,    cum   have  dirterent 

actus  sienificandi  sit   absolutus,   non  transiens   in  extrin-  significations, 
•-'  _       _  '        ^  _  _  tne  latter  Peing 

secum,   ut  actus  significandus.   Et   ista  oportet   diligenter    independent, 

TVT  •      'l  j-..  ]      A  ^    r  1  •..     and  the  former 

notare.    Nam    sicut    conceditur  quod    A   est  raisum,    ita  not. 

25  conceditur    quod    non    est   ita    sicut    A  significat;     'i'-"^'^  ^)[at^A"?sVa'?s" 

non    est    ita    quod  A  non  habet  significacionem,     quod     and  that  it 
,  ,  ,•  .       . ,,         .  ,        T  1  ip.eans  that 

valde     est    disparatum     a    signihcacione     A.     Ideo   patet  which  is  not, 

quod   talis   consequencia  non  valet:     A  precise  sigitijicat  ^^^  ^'^^^  ^^^.^.^  l^ 

se    non    esse    vertim    et   ipsiim   non  est   venim:     ergo,    A  The  arguments 

-  .  •        ■       ■/:      ^      •      ^        r         ■       ^         ..   ^     ■  to  the  contrarv 

ioprimarie  sigmjicat  sicut  est ;    sicut   patet    m  suo   conver-        are  not     ' 

tibili.   Nanj    non  sequitur:   nott   est   ita  qitod  A   non   Itabet     conckisive. 

signijicacionem  et  A  primarie  signijicat  quod  A  non   habet 

significacionent:  ergo,  A  pritnarie  sigttijicat  veritatem  qtte 

est;   sed    directe   sequitur  oppositum. 

35       Et   si    dicitur    quod   sequitur    A   significare   modo   quo  Tlicre  are  two 

,.  ,  ,  .  .  mcanings  to  a.s' ,• 

est,    conceditur;   sed    ex   hoc  non  sequitur  A  esse   "^ Qvum,  to  siguijy  as  it 

cum    omne   significans  significat    modo  quo   est;   sed   non      /fh'."-^"  ^Uie 
significat,    saltem    precise,    ens    quod   est,     quod  tamen   way  in  which 

,  T  T     ]  !•      •  .       it  is  ov  the 

requintur   ad   esse    verum.     Unde    patet    ex    dictis   quod    truth  tliat  A-. 

B  o^*"  ista    non  |  repugnant:     ^4    siguificat    sictit    est     (hoc    est, 

modo   quo   est)    et  tamen    ipstim    non  siguificat  sicut  est 


12.  se  in  marg.  B.  i5.  c  prn  se  i().  precise  above  primarie  B. 

20.  dispif  B.         21.  accidente /jro  actu(^).         27.  desparatum  H. 


2l8  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIII. 

(hoc   est,   modum  vel  veritatem   que   est).   Iste   enim   ter- 

minus,    siciit,    potest    intelligi    equivoce    sub   habitudine 

in  some  cases  accusativi   casus,    vel  sub   habitudine  ablativi   casus,     In 

^'^'^mairc'"one!"'^  aliquibus  autem,   significantibus  materialiter  pro  se  ipsis, 

non   differunt   isti   sensus;   quod   sic   declaro.     Sit   C   ista  5 

For  instance:   proposicio:     ita   est   iit   C  si^nificat;     tunc   patet   quod   C 
II  is  as  C       ^      ^  ~    -'  .  ,  , 

sig}iiyies       confertitur   cum   quahbet   tali:    veritas  vel   eus  est,  quoa 

nieanfnjs  ^Tl^s.  C  significat ;     C  significat   modo    quo    est  vel  modum   qui 

est  vel   veritatem    que    est    vel  habet   significacionem    vel 

significacio    C  est.   Omnia  enim   talia  convertuntur  gracia  lo 

C  cannot  here  |.gj.j^-,jjjQj.m^-,_   Nam  Cestverum:  tunc   suum    sienificatum 
be  takcn  as  a  .  .  ... 

gcneral  term    est,   et  non   potcst  poni   ens   m   communi,   quia  sic   con- 
Wh!i^t'(f mca"i^verteretur    C   cum    tali    necessario:    ens  est.     Ideo     non 

is  purely  its     supgrest    Quid   sit   significatum    ipsius   C   aut    eius   actus, 

signitication,    quod   est  sua  signincacio;    quia   nec  a  subiecto  nec  ab  o 
obiecto  vel  fundamento  distingwi   potest  significatum   C 

as  we  see  by    ab   eius    significaciont.     Sicut    ergo    hec  proposicio :    A 
pro™tfon'intn  J"0)'e^//r,   significat   mocionem   A,    ita    hec:     C   significat 

thc  iniinitivc.    sicud    est    denotat   C   significacionem   esse  vel   C   habere 

significacionem.  Sicut  enim  idem  est  gaudere  vel  dolere,  20 
et  habere  dolorem  vel  gaudium,  sic  idem  est  significare 
vel  habere  significacionem,  vel  habere  significacionem 
que  est,  vel  significare  significacionem  que  est.  Nec 
dubito  quin  advertens  diligenter  satis  inveniet  illud 
verum.  25 

So  if  C  Ex  quo  patet  quod    idern   est   C  significare   et   C  sig- 

s\ll\£%oxh    nificare   ens   quod  est,  vel  veritatem   que  est,   vel   modo 

the  thing  that   „^q   gg^   g^  sic  ^q  g\{\^  recitatis.   Cum  enim  talibus  con- 

is  and  as  it  is.  n       _         ?  ^    ,     ,  •       -r 

vertitur   hoc:    C   habet   signihcacionem. 

Such  2«   patet    quod    quelibet    talis     est    vera   2^   modo   et  30 

are^^uueliTtlic  falsa   3«   modo.     Et  per    consequens    sua   contradictoria 

tirst,  and       gg^    ialso.   2"    modo    et    ^"   modo,     et   vera   primo   modo. 
second  and  '-'  .    .     '     ,         ..... 

false  in  the  last       Et   patet   3°   quod    proposicio    de   similimis    termmus 

n'irplcUn'ti,at  cum   A,   significando   pro   A,    non    converteretur   cum    A. 
a  proposition    f^j^^-,   p^    sienificando   quod   non   est   ita   siciit  A  significat,  35 

having  thc  .        ^  ■,,  ,  ■       ■/•  1         \ 

sametormasA,  convertitur    cum    illo:     A    non   sigmficare,    propter    noc 

''mig'lu''n'm^b^  quod   in   suo  contradictorio   idem    est  significacio   et  sig- 
conyertible      nificatum.   SeJ   B,   si^nificando   pro   A    quod   nou    est   ita 

Wlth    It.  .^  •  -114 

It  is  not  as  A    .sicut   A    sigmficat   non    convertitur   cum    ulo:   A   non   sig- 

nifi  mcInYtt  nificat,    sed    cum   isto:    .significatum   a   non   est ;     quorum  40 

"o"^"'7;'-'f'.'«"- nrimum     est   falsum    et  2'"   verum.    Ideo  in  A    proposi- 

but  the  thrng    i^  .       .^                        •  ,        ,                     1 

signified  by  A   cione   est    hoc   verbum  significat,     quasi  absolutum   vel 
is  nol. 

\\.   acc^  pro   actus  B.         iS.  hnc  pro  liec  B.        42.  v  pro  verbLim  B. 


CAl'.  VIll.  LOGICA.  219 

reciprocLim,   cum  comentitur   cum    illo   non  est  ens  qnod 
est  primario  si^iiijicacio  A.   Sed  B,  signilicans  immanenter 
et   transitive    pro  A,    est    verum    significando    quod   eus 
signijicatum  per  A  non  est. 
3       Et  si   dicatur    quod    possibile   est   B  precise    converti-      ObjecUon: 
biliter    significare    cum    A,    et  tunc    stat  racio:    '-'icitur  ^^^'jjj?  "^'''y,,^^?,.^, 
quod   repuenat    casui   A   et  B   sienificancia    sic   nrimarie  absoiutely  tiic 
convertibiliter    signihcare,    sicut    repugnat    quod  ista   m        niis  is 
mente    mea:    ego  siim    homo,    primarie    significet    sicut  ^IP*!',*^'^''^^  ^,^ 
loista   in   mente  tua:   eiro  siim   homo.   Denominaciones   au- say  tiiat  /  <7m  a 

'^ .  .  .       maii  II)  tlic 

tem     pronominum     prime    persone    erunt    diverse;     sed  mind  of  two 
sicut  oportet   mutare   personas   pronominum   ad   conver-       pcison"' 

tibiliter  significandum,  ita  oportet  rnutare  terminos  B  signiiies  tlic 
ad   primane  signincandum   convertibiliter   cum   A;   cuius       Personal 

i5racio    est,     quia  A   significat    negative    materialiter  pro  '^' o"der^to'" 

sua    sienificacione,    et   B    sienificat    significative  pro   A.  conserve  tlie 

,,  *".    r^  ,.  ..  "^  .  ,4      same  sense, 

Ideo,  si  B  esset  talis  proposicio:  non  est  ita  quod  A  have  to  bc 
habet  significacionem  primariam,  tunc  converteretur  cum  ^^^torni  " 
A;   sed   utrumque   foret   falsum. 

20      Et   si   ultra    dicatur    quod   eque    possibile   est  A   con-    2.  A  may  be 
trahi    ad     significandum     convertibiliter    cum    B^     ^''^'-^'^  signify  ti^ic^same 
econtra,   conceditur:    verumptamen    non   est   possibile  A         as  B. 
primarie   significare  ut   ponitur,    nisi    significando   quod 
nullum   ens   est  eius  significacio:   ymmo  sic   dicto:   nullum 

25  ens  est  extra  A  quod  A  significat,  foret  eius  significare. 

Sed     B,     significando    quod    nuUa    est    veritas    extra  A  True;  but  then 
quam   A    signihcat,     foret    talsum    transitive,    negans   A   become  laise. 
habere  significatum    extra   se;    cum    tamen   eternaliter   | 
B  gy*"  ante  A  esse  fuit  illa  negacio:    nulla  est  veritas  extra  A 

3o  quam  significat.    Et    certum   est    quod    perposicionem   A 

non   extingwitur    ista    negacio;     quia   extingwendo   illam 

poneret   illam.   Ideo   manet  illa  negacio   sicut   prius. 

Scio   tamen  quod    maior  pars   logicorum    mirabitur   de  jMost  logicians 
;  .  .,,.,.,  .    .  „    .  will  be 

signihcacione     imposita    insolubihbus    negativis.     Cuius  snrprised  at  ttie 

35  admiracionis  causa  est  hoc   quod  intelligendo   insolubilia,   ^.ifvJ^io^^^hesJ 

intelligitur   per   disparatas   propositiones    que   inmateria-      ncgatives. 

.   .  .       .  ,  .  .  .       .  ,         .     Tliey  assimilatc 

liter  et  transitive  significant.    Ideo  videtur  illa  significacio  such 

esse   contra    experienciam   qua    experimur   proposiciones  '^o"dma'-y"o|iel° 
nostras   significare  pro  significatis   extra  se.    Certum    est      which  we 

■".  ../-        ''•         i,-i-  •  1-         l<no\v  to  iiave 

40tamenquod   ita   signihcant   insolubiua  negativa,    et   alios      a  mcaning 

indcpcndcnt  of 
themsclves; 
but  it  is  not 
^    (V  so  of  tlicse 

i5.    m"'   mutabiliter(?)    B.  16.    f,"»    B.  36—3-.   T  uilr'z    B.      'insolublcs'. 

3;.  tul/o  B.  40.  aliter  B. 


2  20  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VIIl. 

proposiciones  quas  proferimus   ad   eorum   similitudinem. 
\\  e  must  know  j7j;  ideo  racionabiliter  querit  sophista   certificacionem   de 

to  whicli  ot  the  .    .  t  t 

two  proposicione    ad   quam   responderet.     Et    per    hoc  patet 

we  ought  to     quomodo    respondendum    est   ad   talia:     non   est  ita   siciit 
"Tt  .\^^^y-      j  e^o   primarie   concipio.     Nam    riegative     tales    exemplate  3 

primarily       sunt  concedende  propter  insolubilia  negativa  falsa.   Unde 
'■'Notliin''  faise  hoc  insolubile  negativum  significat   primarie  quod   milliim 

is  my  primary  ^,^^  g^^    primaria   concepcio    mea:  qiiod   est   falsiim.     Ideo 
concept    ;  ^  ^  .  . 

which  we      concedendum     est    quod    720»    est   ita  sicut   ego  primarie 

concipio;  sed   significatum  primarium   insolubilis  negativi  10 

Or  it  mav     ^^^    ncgandum,    cum   sic  significet  non    est  ens  qtiod  est 

mean:  "There  primaria    concepcio    mea.    Et    sic    tale  impossibile:     eoo 
is  no  being      ^  ■'  .       .  ^  ^    .  .  ^ 

that  is  my     primarie    credo  sicut  non    est,    significat    primane  quod 

con^p^f"      '^go  credo    credulitate  que    non  est.     Et  sic   decipior;    et 

which  we  deny.  causa     quare  talia    sic  significant  est  ista,    quia  signifi-i5 

'It  is  not  as  1  ^  .       .    ^        .  •  ,  • 

bLJieve'        catum    et    res    verbi  affirmativorum   est  idem:   ut   idem 
exphiined^      est   credo  sic  sicut  est    et    credo    credulitate    vel  creduli- 
likewise;       tatem  que  est.  Et  suum  oppositum   repugnat  esse  verum 
sic  significando;    tum,    quia  impossibile  est   me   credere 
credulitatem     que    non   est,     et    per    accidens    est   quod  20 
talis  significat    me     credere    credulitatem    que    non   est, 
tum    [quia]    principalis    significacio    sua  sit  talis:     ''me 
credere   ens    quod  non    est;"    sed    cum    actus   credendi 
non  transit   in    distinctum,     sed    absolute  terminatur  in 
se  ipso,  ideo    idem     est    ac    si  poneretur    "me    credere  25 
aiso  all  other    credulitate     etc."     Et,    ut  puto,    omne    insolubile    nega- 
'ins^oluWifs'.     tivum   est   2'^   istam  viam   satis  solubile. 
We  must  note       Ulterius  notandum   est   quod  multe  sunt   proposiciones 

that  many  .         ,    ,  ...        .,,.  .       .  , 

propositions    que  apparent    msolubiJia    ilhus  racionis,    sed   non   sunt. 
appai°ent^v      Ut  puta,    quando    ponitur    condicio    per    effectum   con-  30 
negatiye       sequendo,    et  additur   casus   de  scripto  aUquo  ad   deno- 

insolubles.  .^        .       '  '^  .    .  ,         ^ 

Examples.      minacionem     dependentem     ex     condicione     vel     enectu 

futuro:    ut  patet    de  transicione    pontis,    de  liberacione 

servorum,   et  simiHbus    2"^   infinitas  circumstancias  valde 

confusas    variatas.    Ubi    nunc    prodest    ars    obhgacionis  35 

pro   evasionibus,    et    nunc  tantum    gravantur   casus,    quod 

sunt   impossibiles. 

A  common  case       Unde    communiter    aryumentat    sophista    ad    proban- 
in  thc  cxercise  .  ^  ... 

of  obHgations:  dum    socium    esse   redargututn,    vel   cuiusmodi   voluermt, 

7/^7'/!^ /"'^' poii^n<-l'^   quod   quicunque  negaverit  se   esse  redargutum,  40 
refuted  is  so  by  ^^  solum  talis,   sit  redargutus.   Et  illa   est  condicio.   Tunc 

tlie  very  Jact,  ■  ^ 

is  put  and 


granted. 


(3.  pp  B.  iq.  tamen  B.         22.  cum  B;  ib.  quia  deest.         29.  i"''  B. 

3o-3i.  gfe'!"  B.       41.   Qdi»  B. 


CAl'.  Vlll.  LOGICA.  22  1 

post    istam    proponitur  probandum :     tu    es    redargutus;  Tlien ;  Iom  cire 
quod  est  ncgandum,   quia  falsum  ct  impcrtinens.    Et  cum  '  anV Venk-d"' 
non  sit  intencionis  sonhiste  probarc  nisi  manifestc  falsum,       i-astlv,  a 

^  ^  .  '        svllogism 

generaliter    sunt    talia  2"  loco   proposita  falsa.     Negato  joininf,'  these 
3  ergo   illo,   arguitur:    Qiiicunque    negaverit  se  esse  redar-     concludln" 
sutum  est  redars^utus;  sed  tu  negas  te  esse  redansutum :  'lom  them,  is 
ers'o  tu  es  redarirutus. 

Hic  est   3^   responsio.    Prima    negat    antecedens    tan- 'rhcre  are  three 
quam   falsa    et   impertinens,    et   concedit    utramque   eius       '"''^^'^  ^- 

lopartem.    Sed   in  isto   non   est   efficacia,   cum   ad   hoc  or-  i.  To  deny  ihc 

dinatur   posicio,   ut   sustineatur  positum    cum   omni   con  ■  p, Jt",!','^^  ^vmiid 

cesso,    et   sequentibus   ex  illis.     Ideo  consonancius    esset  '-""^  agamst  the 

'  ^  .  .  .  rules  ot 

negare    totam   copulativam    tanquam   impertmentem,     et    Obllgations: 

B  97*'  concedere  primam  partem   tanquam  positain,  et  |  negare     "iias\o'^\^c'^" 

iT^am   partem    tanquam    repuenantem   bene   concessis,    vel      i!,'^"'''"'^'^' . 

^  T  '      ^  .  .  '  2.  To  denv  the 

oppositis  bene   negatorum.   Nec   est   mconveniens   negare    whole  of  the 
proprium   actum    vel   eius   pretericionem,    quia   commu-    't,,an\in°g  or^' 
niter,   quando  opponens    proponit  responsali  proposicio-     denymg  its 
nem   de   proprio   actu^    non    est  ille   actus;    et  per  acci-  case  may  be; 
2o  dens    necessarium    frequenter    est     negandum     tanquam  ^^^  bc  denied 
repuenans.     Sed    quia   idem    potest   tolli   mutando   casus '"  ^'^'^  .P''^^?"^' 

.  ^    ^     .  T  ...  .  .  slnce  it  exists 

sic:   quicimque  negaverit   in    ista   liora    in   anima   vel   voce      no  longcr. 

se  esse  A  fit  ipse  A,  tunc  tercia   responsione   conceditur  ditiicuity^mav 
positum  ;    et   post    conceditur  tamquam  verum   et  inper-   '•^'^  tormulated 

_  r.  .  .,  '.  so  as  to  rerider 

25  tinens,    quod   tu   sic  negas  te  esse  A;     et   3°   conceditur  tlus  impossible. 
conclusio    tanquam     sequens,    scilicet,     quod    tu     es    A.  cveVvthint^.^nd 

Probacio  tamen  conclusionis,   subducto  casu,   nullius   est     ^'""y  fiat  the 

.        .   .  'L  conclusion 

efficacie,   cum  non   plus  concedit  nisi   quod   falsum  nega-  mcans  no  morc 

tum   extra  casum   est   concedendum   in   casu   post  bonam   iaisdiood'  has 

3o  concessionem    antecedencium   ad   ipsum.     Ideo  idem   est      'l'^''?  ^°  ^*^ 

.    .  ^  .  .  admitted  on 

ac  si  mtendcns  probare  quod   tu  es  episcopus,  post   eius  account  of  the 
negacionem   ponat   te  esse  episcopum.  "^^^^  ^"  ' 

Et  ex    istis    patet    quod  negandum    est    tanquam   im-    Most  of  such 

■1  •!  3  •  •.  •  •.  cases,  besides, 

possibile    quod    qmcimque   negavent   se    esse    asinum    sit      ^y^.  ^^  i,g    ' 
^b  asinus.   Ymmo,   cum  necessario   quelibet  res   mundi  negat     .demed  as 

.     ^  "  mTpossible. 

se   esse    quod   non     est,    quasi  omnes    tales    casus    sunt 
impossibiles.    Variantur  autem   tales   casus  multipliciter ;  They  arc  otten 

..  •.  1  ■  -i        j    ;  -^  •»  I  varied  in  manv 

ut   ponitur   quod    quicunque  concesserit,     dubitavent,     vel         wavs. 

negaverit    primum    sibi    proponendum     sit    talis    et    post 

4oproponatur      unum     impertinens     concedendum,      dubi- 

tandum,     vel    negandum,     et    3",     facto    argumento    ex 

i8.  riifali  I!. 

lo.  See  Logica,   VoL  L    Introduction  p.  p.  XXVlll,  XXLX. 


222  JOHANNIS  WYCLIF  CAP.  VUl. 

condicione  et  facto  responsali,   concluditur  intentum.   Et 

eodem  modo  variatur   casus,   ponendo   quod   ''quicunque 

aliter   responderit   ad   istam :    tu   es  A,    quam    respondet 

Sor  affirmative    respondens  ad    illam,    sit  A,    et  solum 

But  these       talis."   Et  sic   de   infinitis  intricacionibus   que   plus  indu-  5 
subtleties  only  ^         ,,•    •...    j-  c     ^ 

givc  truitless    cunt  sollicitudmes   quam   prorectus. 
troubie.  jj-i   aliis.  autem  materiis  sunt  intricaciones  plurime  de 

There  are  also  .  .  ^ 

many  subtleties  obligacione   legistarum;   ut   ponatur  quod   deus   precipiat 

cmiimyiVdment^s  taliter  sub    pena    peccati   mortalis   quod    non   doleas   de 

°^  9°'J  7' ?■ '*  peccato,    nisi   dolendo   de   peccato    proprio:     quod  nun- lo 
God  had         '  "  .  1       i  '       1 

commanded,    quam    ante    hoc    peccasti,     sed   quod     solum   doleas   de 
mor^al^^sTn"  to   peccato   in   communi,   sicut   faciunt  illi   qui   dolent  quod 

have  sorrow    niulta    peccata   sunt   in   mundo,     nec     aliunde   pro  nunc 
tor  no  sm  bnt  '  ,'....  '^ 

one's  own,  and  pecces,    Tunc    videtur   quod    nunc   mrrmgis   preceptum; 

ne\"er  shVn"^    ^^^i^  si    cum    istis    paribus    peccas,     non    superest    undei5 
before,  have    peccares,      nisi     contraveniendo    precepto.      Et     ex     hoc 

sorrovv  tor  sin    '^         .  .  "^  .  .  .. 

m  gcneral:     sequitur   cum   veris  quod   non  peccas,   cum   in  universah 

'*s^in'^or  not?'^  doles   de  peccato  proprio   et   sic   comples   preceptum.   Et 

si   dicatur   primo   quod   non   peccas,     tunc   oportet   quod 

doleas   de  peccato   proprio^    et  per    consequens    peccas.  20 

It  may  be  In    isto    vero    diceret    sophista    quod    stat    te    dolere 

'"(inhat        simpliciter  de   peccato   possibili,   etsi   non  actualiter  sit; 

sorrow  for  sin  q^  si^  j^   casu   posito  tu  doles   de  peccato   proprio,   non 

in  general  .  '  ^        .     ^.  .    '^     /  ,  , 

includes  sorrow  contraveniendo     precepto.      Contingit     enim     dolere     de 

^°'^sin"Vve°r"   impossibili;     multo   magis     ergo,     de    quolibet    seu   quo- 25 
though  it  be    cunque     possibili.     Et  sic    doles   de    quocunque  peccato 

onlv  possiblc       ,    ,        ,  ,  .  .  •         , 

and  not        dolendo    de    peccato   in    communi;     et     sic    de   peccato 

The^diTficuitv   proprio,   licet  illud  non  sit.   Sed  quia  videtur  quod  omnis 

here  is  that     jolor    habet    aliquod   tristabile   pro  obiecto,    ut  preteri- 

sorrow  must       .  ,  .    .  ^  .  ,       i-  i-i 

have  somc     cionem,   tuturicionem,  negacionem,   vei  aliam   quamlibet  30 
cause^^k^^^which  veritatem ;   non  satisfacit  ista  responsio  casum   paululum. 
mere  possibility      jjgQ    dicit   2^   responsio    quod    solucio    talium    exigit 

has  not.  .    .  ,.    .       .  .....  ,. 

Or  (2)  that  such  noticiam    condicionis,     quia    ablativi    casus,    gerundiva, 
'^^^'^absurd'  ^"  ista  coniunccio,    nisi,   et  similia,   implicant  condicionales, 
condition;      quarum  maior  pars  est  impossibilis :   ut,   deus  non   potest  35 

ior  God  cannot  ^  .^  ,  ^     .      ,    ,  .  .      . 

make  it  a  sin  obligare  hominem  quod,  si  dolet  de  peccato  proximi 
^ for 7hVs°in  oT  ^t  non  de  peccato  proprio,  quod  eo  ipso  peccet.  Et 
our  neigbbours;  sic   de   aliis  condicionibus  simpliciter    et   absolute  intel- 

and  it  it  be  .  .  ,..,,,. 

said  that  they   lectis.    Si   autem  condicionales  |  non  dicant  causam  com-  B  98" 

°mere"tacfof'''' pletam,    sed   teneantur    specificative,    tunc   non     superest  40 

sin  happening 
concomitantly, 

ar^umenMs  '■  "''^''  "^-        '->•  m%v\\s  B.        10.  n'  B.        i3.  aliil  de  _piK- jt?ro  aliunde 

destroyed.       ^.^.^  imuc  B.  22.  fin"''  B.  22    fimp"''  iii  mari^.  B.  29.  t'fta'<=  B. 

'ii.  ncc  B;  ib.  paululum  (sic !;  ij. 


CAP.  VUl.  LOGICA.  223 

argumentum  ad  probandum  quod  peccat,  si  dolet  de 
peccato  proximi  et  non  suo,  cum  stat  oppositum.  Et 
ista  responsio  potenter  encrvat  casus  huiusmodi.  Unde 
non  est  in  potestate  hominis  vel  dei  statuere  quod  sim- 
5  pliciter  et  absolute,  si  homo  sic  dolet,  peccat,  vel  si 
sic  obviat,   liberabitur;   et  ita   de   ceteris. 

Sed    quia    admissa    est   condicionalis   bona,     ut    nunc,  Or  (3)  iliai  at  a 
sicut     et    conditionalis    necessaria    ex    supposicione     vel    ^'\vc'may  bc 
ordinacione  divina,   potest   3^    admitti   casus,   et  concedi  7ha7,|.°''^'[,.|'|'|" 
loquod   pro   dato   instanti    doles   de   peccato   proprio   quod  commit  in  thc 
haberes  post   modum,   te   adhuc   manente  innocente.     Et    acco'rdi'ns  '" 
sic   cessat   obieccio,     scientibus    ampliaciones    verborum,    f'i^  doctrinc 

'         .  ,       '^  •  ot  ampliatioi)  ol 

quomodo   omne  preteritum   vel   tuturum  est  presens  tem-  the  prcscnt. 
pore     suo.     Si     autem     gravetur    casus     quod     continue        it  it  bc 

i5maneas   innocens,   si   non   sic   dolendo  peccaveris,  stante  ''"0  miicr  si'n^ 
residuo   casus:    certum    est   quod    casus   est  impossibilis,        wili  be 

.  .  .  .    .  commiited,  bnt 

implicans  mconvenienciam  in  ordmacione  divina;  ut  that  of  beinj; 
puta  quod  deus  ordinet  te  perpetuo  innocentetn  et  cum  s^ns' of  mhVr^s 
hoc  ordinet    te   elicere   talem    actutn    ex   quo    cum   obli-      the  case  is 

T  j  •     j  1-  -1  •         palpably 

■20  gacione   sequitur  te   peccare.     Ideo,   si   deus  ordmat  tibi        absurd. 

te   habiturum    perpetuam   innocenciam,    vel    preservabit 

te   ne   elicias  talem   actum,  vel  faciet  quod    non  obliga- 

beris   sub   fortna  ex   qua   sequitur  te   perplecti. 

Conformiter  dicitur   quod,   deo   precipiente   michi  ne-  if  God  forbade 
25  gative  sub  pena  peccati  mortalis,   quod   per  istam  horam  Hi*:!!^  durin^^^^a 

non    dilieam    eum,    vel    coeitem     de   eo   actualiter.    sed  certain  time,  or 

^      .  ,  ,.     ^     ,.  ,  .        to  think  ot 

vacem  praxi   quod  expedit,     aliquando   non    esset  possi-  Him, 

bile  solvere   illud  rnandatum   quo   ad   partem  negativam, 

cum    non   possit    solvi    quo     ad   illa,    nisi    faciendo   affir-  this  could  not 
...  ,.,.  .  be  breaking 

3o  macionem   negacioni    oppositam   que   est   diligere   deum.       His  law; 

Et   certum    est  quod   claudit   contradiccionem,   diligendo  to  sin  throush 

deum   peccare.  Et  conformiter  dicitur  ad  talia  precepta    '°^'^  °*        ' 

negativa,    iwn   diligas    deinn   iiltra   gradum   iit  4'^'''     non  or  tlirough  too 

incipias    peccare    non   incipiendo    per  posicioneni    de  pre-   "^'1,^^  °iVa° 

3bsenti;    et   sic   de   similibus.   Nam  primutn  mandatum   non  coutradiction  in 
.     -  .  ......  ,        ,  ,  ,  terms. 

possum    inrringere,     nisi    dnigendo   deum    ultra   gradum 

ut   4°'".   Et   certum   est  quod  non  peccarem,   sic  faciendo. 

Et  quo  ad   2"^   patet   quod   si   infringerem   illud  pro   hoc 

instanti  primo,    ego   inciperem    peccare   per  posicionem 


3.  potnt^    B;  ib.  en'uat  B.  6.  fi»  B. 

6.  Liberabitur.    Allusion    to    the    case    of  setling  two   slaves 
free  undcr  ccrtain  conditions.  See  above,  pag.   20f). 


224  JOHANNIS  WYGLIF  CAP.  VIII. 

If  it  be  objected  de  presenti,   et  non   ut  sic  solverem   illud.   Et  incipiendo 
woVrdS'hu"be  solvere  hoc  mandatum,   vel  aliter,   peccarem;  per  remo- 

impeccable,     cionem    de   presenti    non   solviter   hoc   mandatum.     Ideo 
shonld  he  iiave  ,  ,.  ... 

no  other       patet    quod    taha    mandata  de    virtute    sermonis   essent 

\vt^aiifwer"that  i"solubiha.     Et    si     argumentatur     quod   deus,     obUgans  5 

this  siipposition  hominem    solum     ad    illa,     faceret    eum     impeccabilem, 

too  implies  an  ,        ,        ,.  ,.      .  ,  .  ,       ' 

absurdity.      dicitur    quod    claudit    contradiccionem    hominem   solum 

remarl^^s^     obhgari  ad  taha,   cum  necessario,   si   homo  est,   obhgatur 
togetlier  with    naturaUter    muhis    obUgacionibus    inseparabihbus.    Oui- 

practice,  are,  .  .  "  ^  r      -i- 

I  thinlc        cunque   ergo  ruent  tahter  obhgatus   potest   racihter  pec-  lo 

soive'everv     care    ahunde.    Ex    istis  crgo    notatis    credo    quod   exer- 

diificulty  of  "the  citatus   cum    dehberacione    dicta   habebit    viam   solvendi 
sort.  .       .         ,    ,  .,.  , 

Comparison  of  quecunque    taha  msolubilia  proponenda. 
ophTion  wkh         Uhimo    patet  in   quibus   hec    posicio    convenit    et   dis- 

the  six  former  crepat   a   sinsrula   de   sex   opinionibus   supradictis.  i5 

ones.  .  .  . 

a)  As  regards       Convenit   enim   cum   prima    in  hoc   quod   ponit   multa 
It  is^HkeTlie  i=t  i"solubiha  nec   simpliciter   esse  vera  nec  simpliciter  esse 

as  it  savs  that'  falsa. 

no  'insoluble    ...  ^    •       i  j  •  , 

is  simply  true        Convenit   eciam   cum    2'^  \n  hoc    quod    ponit  eandem 
Like  tife*'^-''"'     proposicionem   esse  veram   et   falsam   diversis   modis.         20 

affirming  Et  convenit   cum    3'''  in   hoc   quod  ponit  quodlibet   tale 

that  the  same     .         ,    ,  .,       .  .  ,  .         ,    ,  .,. 

proposition  is  insolubile   in   quo   pars   suppomt  pro   toto   suo   msolubih 

"^'and^false:"^   manere     vacuum,     et    nullum     debitum     vel    distinctum 

Lilve  the  3"',    sensum    cignens,     nisi     in    quantum    antecedit  se  ipsum 
denvin*^  ,,  .  .._ 

all  significaUon  et  ex    sua  significacione  reflectit  quamdam    denominacio-  25 
proposiUons    "^^n   pro  illo  insolubili  vel  causato  suo.  | 

cKcept  in  so         Convenit  autem   cum   4'''  in   hoc  quod   ponit  repugnare    BiiS'' 
far  as  they         ,.  ,    .         ,    ,  .,  .       .7  .    ^     ,        /  r 

signify        aliquod   msolubile    signihcare   pniTiane    m    toto   conror- 
/'ike^theT"'     miter    sicut    significant    proposiciones   de    similibus   ter- 

denying  that    niinis   significantes  immanenter   et  transitive   illis   insolu-  3o 
Ihcv  *ha.vG  thc  .... 

same  meaning  bilibus ;   ut  patet  de  solucione   insolubihum   negativorum. 

propo°s'itions    Ymmo,    omne  insolubile,    sive  affirmativum,     sive   nega- 

having  exacily  [ivum,    est  resolubile    in    tales    terminos    per    quos  non 

the  same  form,  '     .  .       .  „         .  .  ,.  ,, 

and  standing    est  expnmenda  sua  signihcacio,   sed  per  alios  disparatos 
Li^ce 'tlie^S'''     "^   credo  qiiod  decipior,   credo   qiiod  credo  prima7'ie  sicutoo 

admitting      ,jo,,  ^5/    et  sic   credo  quod  credo  credulitate  que  non  est: 
that  manv  ,,..,., 

examples  of    et  sic  de  smiuibus, 

'{'mply''^"'  Convenit   autem    cum  quinta   in   hoc   quod   ponit    mul- 

absurdity;      hqs   casus    positos    in   materia   de  insolubilibus    esse   im- 
and  hke  the  0"',  .    .,  ^  ,  ,.    .       ., 

denying  that    possibiles;    ut   patet    de   condicionibus    supenus    notatis.  40 

propositfon  Et    convenit    cum    sexta    in   hoc    quod  ponit    nuUum 

is  really        insolubile    non    posse    solvi:     sed   veritatem    esse   de    se 

insoUible,  ^ 

34.  desperatos  (sic  I)  B. 


CAP.  VIII.  LOGICA.  225 

cognoscibilem,  licet  de  difticili.   Nec  stat  solucio  in   nega-   bj  .l.v  rencuiis 
...  ....  ,       .  .,  ditVerence. 

cionibus     casuum    vel    pnncipiorum   logicorum,     quibus  n  d',ifeis  trom 

innitantur  responsiones  priores;  sed  specialiter  in  noticia  ys'g,^ti[''  t",3t 
denominacionis  signorum   quo  ad  esse  veriim  vel  falsum^     attirmativc 

...  .    .         ■       •/-         •       •  ...  ,      insolubles  arc 

-">  et  in  distincta    noticia  signmcacionis    proposicionis    sol-    „.ue  ,„  two 

]  scnses  and 

^^""*-  .    .  .  .  falsc  in  onc, 

Discrepat    autem    hec   posicio   a  prima    in    hoc   quod       and  that 

ponit    insolubilia    aflirmativa     dupliciter    esse     vera,     et   i„solublcs  arc 

unice   esse  falsa;   et  insolubilia  negativa   2''  esse  falsa   ^'^ .^/j^f^r^^ui^^^^on^. 

lounice  vera;   et   significatum   primarium    cuiuscunque   in-  it  dirters  from 
....  thc  """i  in 

solubilis   concedit   simphciter  esse  vel  non   esse.  dcnying  that 

Discrepat    autem    a    2^   in    hoc     quod    ponit    nuUam       ^^e  same 

r  T  i^  _       proposition  is 

proposicionem   posse   esse   veram   et  falsam   denominaci-   true  and  falsc 

.,  ..  .        ^  ■       ■  CL  ■  ■  in  the  same 

onibus     contrariis;    quia     tunc    signihcatum     primanum         scnsc. 

i.T  proposicionis   esset   et  non   esset. 

Discrepat     autem    a    3=^   in    hoc    quod    ponit    partem  u  ditfcrs  from 

supponere    pro    suo    toto;    ut   hic:    hec    proposicio     est,  ^denyTng"thaT 

mundus  est.   Ymmo,   sicut  pars  integralis   significat   com-     a  part  can 

stand  for  thc 
muniter  suum  totum  (ut  patet   de  partibus  superficialibus        whole. 

20  ostendentibus  suum  integrum)  ita  supponit  partes.  Nec 
dubium  quin  contingit  me  ymaginari  singulariter  unam 
talem  proposicionem  posse  scribi :  hoc  scriptum  est 
proposicio,  et  me  oblivisci  illius  ymaginati;  contingit 
illud    interim    scribi    et     obici    michi,    faciendo    me    re- 

23  minisci   de    tota    priori  ymaginacione    et  ymaginato,    et 

ita     significabit    se    ipsum.     Et    si    obicitur    quod    prius      Objection. 
naturaliter  intelligitur    pars   proposicionis   antequam   in-      ''„^„51  be'^ 
tellieitur  tota  proposicio,    et    sic   proposicio  esset   prior     understood 

•  ,••,',,,  ofor        betore  the 

se     ipsa:    dicitur    quod    illud    argumentum    peccat    3'^"^.  whole;which 

3o  Q.uis   enim  dubitat  quin  eque   primo  intelligitur  per  sub-  '^sjgn^jfles  ^hc^ 

iectum   huius    proposicionis,    ens    est,    ipsa    tota    propo-         whole. 
'      .  ,  .  .      .^-.         .  Denied. 

sicio,  sicut  et  eius  subiectum.  cum,  signincacione  ex  When  we  sav: 
imposicione  causata  (de  qua  solum  est  nobis  sermo),  "''tTe'''sub1fct"' 
omne  singulare  intelligibile  eque   primo   significat?    Nec    includes  the 

^        .    .  ^    .  .    *      ,.*^.  °  -,  athrmation  ; 

■.15  obest    proposicionem   prius    intelhgi   sua   parte.    Nec  se-    the  part,  thc 
quitur,    si   ista   pars   prius   naturaliter   intelligatur   a   me,  j^  js^^one  thine 

(juam   intelligitur    esse  pars,    vel  quam     intelligitur   esse  to  know  a  part. 
,  ..  ..'.'  ^  ,.     .      ^  ,  and  another  to 

hec  proposicio   noticia    tah   connexa   et  distincta,     quod    know  it  as  a 

exinde   idem   sit   prius   se   ipso.    Nam   de   eodem   possum  •^^'^*' 

40  habere   multas  noticias.     Nec   obest   proposicionem   prius 

intelligi   sua   parte. 


12.  cum(I)  pro  a  B.  34.  fui''  B. 

13 


226  .lOHANNlS  WYCI.IF  CAP.  Vlll. 

H  dirti;i'«-  rroui  Discrepat  autem  a  4''  via  in  hoc  quod  certificat  qua- 
staihig^dcai-ly  ^^^^^'  insolubilia  signiftcant,  et  non  fingit  sophistice,  di- 
what  meaning  cendo    quod    sequitur    insolubile    significare  aliter,     sed 

the  insoliibles    .  .^  ^  .       .?  r^        ■  , 

have  and  not  impertinens   est  qualiter  aliter  signihcet.   Et  sic  ponendo 

^' 'questfol/'^     in  eleccione  arguentis  quomodo  aliterwult  proposicionem  3 

sophistically,    signihcare,     certum    est    quod    illa   responsio   est  similis 

ikc  a  man  who  evasioni  |  hominis  desperati  de  vera  solucione,   postquam   B  oo" 

'^^^'thc*true  "    scrutatus  est   multas  \  ias    et    nuUam    in\enit    ducentem 

solution.       ij^   noticiam   veritatis. 

It  dirters  iioni        Discrepat   eciam    a    5'*  in    hoc   quod    ponit   intenciones  10 
the  D"',  in  .  ^  ...  ?  .  ^    .       .  ,         . 

admitiins  that  universales   eque  de  signis   sicut  de  suis  signincatis.   Nec 

thi^ngs^silniVed.  sequitur  ex    isto   quod     quelibet  proposicio    vel   intencio 

but  also  their    viniversalis     A    ^igneret    in    anima    aliam     sibi  similem, 

signs,  have  <^  ^  .....  ,. 

corresponding  sicut  non  sequitur    de  specie  singularis  gignente    aham 
But"irdoet^not  singularem   vel  universalem ;     quia    tale  signum   non   est  i5 
toiiow  that     per  se   completa  causa  speciei  genite.   Ymmo,   etsi   esset, 

cvery  universal  '  '^  .  .  .  .  ,         . 

causes  a       cessaret   e.\   capacitate  anime  gignere,     sicut  luminosum 

universal  idea  ^       •  1 

in  the  mind.    cessat  gignere  lumen. 
Objectioii:  £^  gj  obicitur   2°    quod  proposicio  vera  solum  gigneret 

2.  A  true  or  a   .  .  .        .  ,       ^  '        ^        .    .  ^  ° 

false  nitencionem  signincantem   proposicionem  veram,   et  pro-  20 

wou^id^^onlv     posicio   falsa    solum   gigneret    intencionem    significantem 
cause  an  idea  propositionem   falsam :    certum    est  quod   nec   illud   dic- 

signitving  truth  ^       r  _  ^  ,     ,  ■• 

or  falsehood.  tum  nec  eius  tundamentum  habet  imearem  umbram 
Thi-i  is  denied  coloris;  quia  stat  quamcunque  propositionem  gignere 
anv  proposition  intencionem     universalem    significantem    omnem    propo-  2.^ 

may  produce    sicionem   veram  vel  falsam ;   et  stat  quod  nullam  gignat, 

anv  idea,  true  '    .  ^  .  o  o         ; 

or  false,  or     sicut    homo    albus    potest    gignere    intencionem   univer- 
nnne  a   a        galem  significantem  nigrum  hominem,  et  quomodocunque 
accidentatum,  sine  hoc  quod  gignat  intencionem  in  acci- 
Truth  or       dentatis.     Non    enim    per    veritatem     et    falsitatem    tan- 3o 

talsehood,  1.  e.  •    ,  1  •  ,  1  1       ■ 

the  meaning  of  quam  formas  substantiales  vel  accidentales  producit  pro- 
''is^not°o"b"'  posicio  speciem  talem ;  sed  est  obiectum  immediatum 
likcned  to  a     anime,   faciens  cum   aliis  animam   elicere  speciem   talem: 

subslantial  .  ....  .  .  .  •       -r- 

torm.  sicut   homo     magis   facit    m    anima    mtencionem    signih- 

cantem  oinnem    hominem.    Nec   est   aliquid    falsius   quam  3.'' 

[quod]   significacio   proposicionis   sit   eius  forma   substan- 

Objection:     cialio,   sicut   false   fingit  ista   posicio.     Et  si   3"   inferatur 

^  toilovv"        quod  actus   anime   ageret   in   animam^   dicitur  quod   non 

that  the  acts  of  sgqyj^-m-.     gctus     enim     anime    est    accidens    de  genere 

the  mind  act         ^.       .  .  .       .    ^    . 

on  the  mind,    accionis.     Nec  ex    hoc    sequitur    processus    in  inhnitum  40 


and  so  on 

ad  injinitum. 

Denied. 


4.  a'r  B.  i3.   agigne't    B.  16.    0'»  ca   B.  ^23.    Iiare    B. 

27.  intensionemd)  B.      29— 3o.  acc'''  B.        36  c[\ioi  deest.       3;.  fingitur  B  ; 
ib.  inf.i'   B. 


CAP.  VIII.                                  LOGICA.  227 

vel  aliquiLi  inconveniens.  Et  sic  potest  facere  animam 
produceie  speciem,  sicut  per  cogitaciones  de  diversis 
individuis  2"^  suas  conveniencias  et  differencias  produ- 
citur  universalis  species   in   anima. 

3       Discrepat  autem   in   hoc   a   6''   via   quod   ponit   multos  And  it  dirters 

casus   nnpossibiles   quos   iUa  admittit.    Dicit   eciam   quod  sctting  down 

tales  oraciones   consistunt    in   successione,     ita   quod   est  '"''">'  '""'"'^ 

'                 '  cases  as 

dare  primum    instans   in    quo   non  sunt;     et  per   conse-  impossible; 

quens  non  lunc  sunt   vera  vel   falsa.    Dicit    eciam   quod  propositions, 

lotalis  proposicio  scripta,    hoc    est  falsiim,     continue    uni-  '<  spoken. 

r       1     _         _              r       '                          j                7  hcgin  to  be 

formiter    sic   significans,     non    plus    foret   vera   pro  uno  tiuc  and  talse 

,.,             ,.  at  a  eiven 

instanti     quam     pro    quohbet.     ^  mmo     pro     quocunque  morrient: 

instanti     temporis     sienifical     primarie     veritatem     que,  but  when 

.  r            .        '^      1     .   .      '            .          .                .               '  wntten,  are 

pro   eodem  instanti    [quo     fuit,   pro   illo  instanti   est  vera.  always  equally 

,       •   ^                               ^      •        j-       •            ^    r                   •         i-  ^^         ■  so,  as  soon  as 

1 -■>       In   ista  auiem    matena   diucius   et   irequencius   ratigavi  thev  exist. 

me   ipsum   quam   in  aliqua   reliqua   materia  loeicali.   Nec  ^  '^'"^''^  ''''.'^'^'' 

.               ...                               .                          ..P                     .  morc  pains 

dubito   quin  quilibet   se\  predictorum  opiniancium  habuit  about  this 

notabilem    sollicitudinem     pro   veritatibus    huius   materie  ^about  anv" 

quas  invenit.    Modica   tamen    laus   tribui   debet   invento-  "'''f  P.'^''  "' 

....                            .  Logic. 

•..!o  ribus   huiusmodi  veritatum;     quia    certum     est    quod   ex  Aud  1  do  not 

,•      -u-i-^    ..-...•                         ,.•                 .1.            ,.          •!•!     4.    •      1  doiibt  but  the 

discibihtate  ventatis   (que   satis   presto   est   cuihbet  inda-  authors  ot  the 

"antii,   et   ex   mocione   doctrinali   prime  veritatis,    evenit  other  si.\ 

^    ,      ■'                                                         ...                       .  opinions  have 

cuicunque    quod    scrutando    invenit    veritatem     aliquam  doue  their 
quam   prius    ignorans    diucius   fuerat   perscrutatus.     Ideo 
li.T  sit   laus   plena   domino   veritatis!  1 


I).  quo  deext  15.  k).    ine'   B.  23.  c'c\  H. 


10  ■ 


I  N  DE  X. 


Absohtte  and  oniinate  power  are  nol  lii- 

stinct  in  God.    i3i. 
Abstract  terms    cannot  receive  particiilar 

predicates,  40,  41. 
AhsKrdity,  the,  ot  intinilch   small   sniail 

ness  «ic,    110,    1 1  i . 
Abuses    ot'  language   caused  bv  imat^ina- 

tion,   67. 
AcciJent,  iwo  meanings  ot",    101. 
Accidoi/s  are  distinct  from  their  subjects, 

Mi  ;  aie  indi\iduated  by  their  subjecis, 

lyi;    lender    their  subjects   more  per- 

tect,  but  to  a  small  extent,    171. 
Accusation  concerns  singular  factsalone, 

70. 
Act  is  prior  to  power,   i3i. 
Actions,    human,    are  not  subject    l'i  ab- 

solute  necessity,  85,  86. 
Actipe  power  qualities  a  subject,   i32. 
Acts  of   the    mind    that    posit    truth  are 

affirroative,   25;    do  not    act    and   react 

upon  each  other,  226,  227. 
Addition,  the,  of  an  inhnitely  small  quan- 

titv  to  a  tinite  one    makes    the    whole 

greater,    140. 
Advantage,     the,    of   having   a  universal 

repeated  several  tinies,  62. 
Affirmation  logically    causes  atfirmation, 

107. 
Agreement  and    disagreement;   are    the\' 

always  equal  between  two  thingsr    1  10. 
Air,   tlie,    beneath    the    foundation    of    a 

castle    bears     up    the    whole     editice, 

160. 
Alcliemisls  rightiy  calcine  melais  to  pio- 

duce   new    forms    in  them,   176;    why 

their  success  is  always  doubtful,  ib. 
Alha:{en,     an  .■\rabian    philosophei,     181 

and  note. 
Ambiguity  of  the  ablative  case,  00. 
Ampliaiion    of  the  present    tense    to  in- 

clud«  the  past  and  the  future,  214. 


Analogical  and  nnivocal  qualities  of  com- 

parisons,   i  i  3. 
Animals,    irrational,   know    universals  in 

their  accidents,  '33,  ')3. 
Annelida,  the,   iti^. 
Annihilation  is  impossible,    102. 
Antecedent.   the,   of  a  proposition,   when 

ambiguous,  changes  its  sense,   1 5. 
Aqueous  humour,   the,    in  the  eye,    177. 
Arguments  from    a  copulative   to  onc  of 

its  paris  are  |icrmissible,  26. 
Aristotle,    his  lule  for  knowing  whether 

iwo    things  difler,   41;    says  that  rela- 

tives  are  simultaneously   related,     102; 

his  doctrine  on  certain  points  of  Logic, 

Mj8;  on  propositions,  2o5;  on  fallacies, 

206, 
Assimilation   o(  more  food  woidd  be  im- 

possihle  for  the  biggest  possible   man, 

Atomic  thcory,  Wyclifs,   lO?  — 107. 
Atfribiites,    accidental,    can     a    universal 

receive?   3q — 48. 
Augmentation    of    power,    an,    mav    be 

given  by  God  to  his  creature^,   143. 
Average  value,   an,  niust   be  given   when 

the  object    promised     has   various    va- 

lues,  68. 

Balance,  the,  experimenls  witli,   160, 
fiean,    to  move  a,    is    as    difficuli  as  to 

make  the  world  without  God's  help,  1  57. 
lieatific  \ision,  the,   168—174. 
lieatitude,  ihe  essence  of,    173. 
Blessed    in   Heaven,    the,     will    probably 

know  all  things,   168. 
liodies,    if  made  up  of  atoms,  would  be 

mere  aggregates,    i63;  denied,  at  least 

for  plants  and  aniinals,    i65. 
Boetius,  general  rules  given  by,   198. 
fioldness,    the    notable,    6f  Wyclifs  ■  tirsi 

speculations,  108  note. 


230 


INDEX. 


Bribe,  a.  given  by  a  prebendary    to   his 

superior,  21 3. 
Biirden,  the,    of  proot';    our    adversaries 

try  to  shift  it,    i5i. 
Buying,  the,  of  one's  own  goods  is  not 

impossible,    unless    exphcitly  intended, 

69. 

Categorical  propositions,    some,    are  the 

same    in  meaning   as  certain  hvpothe- 

ticals,   it). 
Caiisability,  a  hmit  to,   146. 
Causal  propositions,  Chap.  V. 
Cause,     its    signification    is    as    widc  as 

Being,  92. 
Causes  are  divided  into  ihose  per  se  and 

those  per  acciciens,  g^. 
Causes,  two,    can  cause   each    other  mu- 

tually  in  different  manners,   106. 
Causing  power,  a  hmit  to,    r^G. 
Christ,    as  man,    is  created;    as  God,     is 

not  created,  /\3,  44. 
Cfiristians,   some,     denying    the    eternit\- 

of    the     world,      admit     a     maximum 

number  of  men,  85. 
(Jiristmas  Day,    allusions   to   games  on, 

14  and  note. 
Cioiek,   a  Pohsh   natural  philosopher.    181 

and  note. 
Circumstances,     cight      whicli    infiuence 

sight,    170. 
Cumbination,      instantaneous,        objected 

against  Wychfs  atomic  theory,  i63;  his 

answer,   164. 
Combinations  of  hypotheticals,  howmany, 

9- 
Combining    and  dividing  is  ilie  same  as 

aftirmaiion  and   negation,    17. 
Cumparable  quahlies,    114. 
Comparative  propositions,  Chap.  Vil. 
Comparison,  a,  between  God's  gracc  antl 

the  sun's  hght,   107,   108. 
Comparison  requires  something  common 

to  the  objects  compared,   iio. 
Compound,  inatter  and  form,  43. 
Cotnpound      hypothetical       propositions 

()  — 16;  do  not  form  a  new  species,   n. 
(^otnprehension,  infinite,  of  God's  know- 

ledge,  211. 
Comprehension,    logical    meaning  of,     29 

note. 
Concourse,    the,    of  God    renders  beings 

capable  to  act,   1 84. 
CoKc/zV/onij/ propositions,  Chap  VIII;  ho^w 

they  differ  from  causals,  qo. 


Confusion,  the,  of  coexistence  with   cau- 

sation    contradicts   both  grammar    and 

logic,  91. 
Cunjunctive  membrane,  the,    178. 
Constellations,    the    universalitv    of  their 

influence,  32. 
Consumptive  persons  not  aware  of  their 

weakness,  why?    141. 
Contingent,    the,    and   the    Determinate, 

188,   190, 
Continuous,  tlie,   must  have  a  maximum 

number  of  points  for  each  body,    140; 

is  not  indehnitely  visible,    1G7. 
Contradiction,     in     form     only,    not    in 

sense,  is  no  contradiction,   2o3. 
Contraction  of  the    universal  when  con- 

veyed  in  singular  terms,  65. 
Convertibility  of  negatives  with  affirma- 

tives,    18. 
Coe.ristence  of  incompatible  objects,  74. 
Cugnition    of  anything    must  presuppose 

God's  existence,  7. 
Colour    is  the  primary    objecl    of    sight, 

177. 
Copulative  propositions,  Chap.  II. 
Copulative  and  causal  propositions  tlifler; 

how,  90. 
Corruptible,  ihe,    and    the    Incorruptible, 

differ  widely,  66. 
Corruption    is    equivalenl    to    decompo- 

sition,    i53   note. 
Created   truth    is  ahvays    false    to    some 

extent,  2o3. 
Creation    a  seconil    time   is    impossible, 

102. 
Creatures,    the  greaiesi  possible  number 

of,  is  it   possible?  79 — 80. 
Crystalline  lens,  the,   177. 

Decrease  and  increase  of  power,   i36. 

Decretals,  5t). 

Definitions  of  various  causes,  92,  i)3. 

Demand  and  supply,   i23,   126. 

De  materia  et  forma,  5o  note. 

Demon&tratiun,    AristotIes's,    that    a  va- 

cuum  is  impossible,   1^4. 
Demonstrative    pronouns    can    stand  for 

any  object  of  thought,  74. 
Difference,  various  sorts  of,   35 — 37. 
Dijferent  shades  of  meaning  follow  dif- 

ferent  modes  of  expression,  2  5. 
Different  ways   of  expressing  God's  exi- 

stence,  6. 
Difficulties  concerning  an   infinitely  large 

body  and  a  vacuum,   149,   i5o. 


INDEX. 


231 


Difficiilty,    ihe,    concerning    ncgative  re- 

duplicatives,   98;    touches  Christ's  na- 

ture,  human  and  divine,  98. 
Difflculty  may  be  overcome  without  an}' 

external  eftect  produced,   i52. 
Difficulty    is  somcthing    to  be  mastered, 

i56;    does    not    ahvays    imply    effbrt, 

1 56,   1 5o. 
Direct    and  indirect  comparison    of  qua- 

lities,  the,    1 15. 
Disjuitctive  i<nowIedge  is  a  verbalquibble, 

-7- 
Disjunctive  proposilions  Chap.  III;  which 

they  are,  p.  55;  rules  concerning  them, 

35,  56. 
Dissolubility,  casc  of,  is  impotence,    not 

power,   140. 
Dissolution,    aftcr,    of  a  body,    thc  form 

which  it  had  cannot  return  again,    192. 
Distinction  of  universals  from  each  other, 

34—37. 
Divers  tell  us  that  water  has  no  weight 

in  water;  inferences,    161. 
Division    favours  chemical  change,     166. 
Division  of  causal  propositions,  90. 
Doubling    smallness  is   the  same  as  hal- 

ving  magnitude,    iii. 
Duration,    a  maximum  of,    to   all  things 

which  change,   1 58. 

Earth,  absolute  immobility    of    the  cen- 

tral  parts  of  the,    161,    162. 
Eating,    is  it  an  attribute  of  the  univer- 

sal  man?  39,  40. 
Efficient  cause,  the,  q2. 
Egg,  a,    cannot  be  easily  broken,    why? 

160. 
Ejecus,  an  imaginary  man,  59  and  note. 
End,  the  Ultimate,    of  all  things   has  no 

parts,  95,  96. 
English    Works  of  Wyclif,   14  r.ote. 
Equivocal  sense    of  man  when  meaning 

a  painted  and  a  living  man,  66. 
Errors    in     sight     explained     bv    natural 

philosophers,    179;  enumeration  of,  ib. 
Eternal  and  instantaneous  truths,  2 1  3. 
Eternity  of  universals,  63. 
Etymology  of  the  word  proposition  (pro 

alio  positio)   2o5. 
Euclid's  meaning  as  regards  six  kinds  of 

proportions  explained,   120. 
Evil,    the  origin  of,    107,   108;    divisions 

Of,     124,     12  5. 

Evils;  so  called,  are  often  good,   126;  of 
two,  the  lesser  should  be  chosen,   1 56. 


Execution,  the,  of  promises  rcgards  sin- 

gulars,  61,  62,  63. 
Exhaustion    does   not  measure  difticulty, 

I  35. 
Expansion,     infinitc,     would    dcstroy    a 

body,    149. 
Extension,    the,    of  a  universal  term,    is 

not  really    indefinitc,    being  known  by 

(lod,  88;  logical  meaning  of,  29,  note. 
Extrinsic    and    intrinsic    possibility,    89, 

note ;  relations,  40. 
Eye,  the,  anatomical  details    concerning, 

176. 
Eyes,  largc,    are  a   sign    of    stupidity  in 

men,   16:, 

Fallacies  of  figures  of  speech  and  of 
accidents,  46;  oi  th.Q,  dictum  simpliciter 
and  secundum  quid,  206  and  note. 

Fabehood  expresses  truth  in  a  transcen- 
dental  sense,  5. 

Falsity  follows  from  truth  ;  in  what  sense 
184;  may  contain  truth,  unless  abso- 
lutely  faise,  iS^;  is  true  in  so  far  as 
it  exists  and  manifests  itself,  204. 

Four  men  may  be  brothers  and  friends, 
strangers  and  enemies,    each    to  each, 

Fasting  should  be  performed  when  most 

acceptable  to  God,  72. 
Father,    God  the,    differs  from  God  the 

Son  as  the  universal  from  the  singular 

man,   3o. 
Final  cause,  the,  92. 
Finitude,    the,    of  an   infinite   multitude, 

because    some   of  its    members  cannot 

exist,  87. 
First  principle,  the,  of  all  things,   is  in- 

finite  but  without  dimensions,    121. 
Five  degrees  of  univcrsals,  32. 
Fly,    a,    helps    in    dragging   a   .ship    for- 

ward,    171. 
Freedom  is  favoiired. '  by  the  law,   209. 
Fiee-will    used    as    an  argument  against 

the   greatest  possible    number  of  men, 

80. 
Forni,  matter  and  corapound,  43. 
Formal  cause,  the,  92. 
Forms  supperadded  to  those  of  the  ele- 

ments,  plants  and  animals,   16 3. 
Future  and  past  things;   what  their  exi^ 

stence  is,   134. 

General  does  not  always  imply  particular 
knowledge,  70. 


232 


INDEX. 


Generic  arnJ  specific  difterence,  36. 
Oeyierality,  increase  of,  implies  morc  in- 

dividuals  predicated,  3o. 
Glubc,    the,    of  thc    earth    borne  up  by 

God,   i6i. 
God;   is  he  caused  by  Himselfr    38;    in 

what  manner,  5o,  3i   and  note;  is  not 

an    abstract.    but  a  concrete   truth,    7 ; 

nothing  difficult  to,    i?^;  can  in  a  sense 

do  things    that   cannot  be  done,     i33; 

can  not  make  a  round  line  straight,  83. 
God's    existence,    the    foundation    of    all 

hypothetical  propositions;  how,  2. 
God's  power,    how    it    differs   from  that 

of  His  creatures,   1 5 1 ;  would  it  be  ex- 

hausted    by  creating   an  intinite  multi- 

tude?  79. 
Godhead,  the,  did  not  suffer  when  Christ 

was  crucified,   42;  is  communicable  to 

the  three  Persons,  52. 
Good,  the  divisions  of,    i23,    124. 
Government   ought    to    impose  limits  to 

ecclesiastical  rites  and  possesions,    175. 
Grain  of   millet,    a,    is   as  much  smaller 

than  the  world  as  the  world  is  greater 

than  it,   1  20. 
Gratitude  destroyed  by  the  Nominalistic 

system,  69,  70. 
Grosseteste    (Lincolniensis)   his    doctrine 

of  universals  quoted,    32;    his  opinion 

on  the  beatific  vision,   168. 

Hand,  the,  if  moved,  produces  a  new 
truth  throughout  the  world,   188. 

Handwriting,  the,  of  the  MS.,  26,  note; 
1 3o  note. 

Happening,  a,  one  meaning  of  accident, 

lOI. 

Happiness,  the,  of  the  Blessed,  is  infini- 

tely  greater  than  ours,    170. 
Heraclitus'    opinion  tliat   everything  was 

constantly  changing,   190. 
Hindrance  and  help,  significations  of,  128. 
Human    body,     the,     must    have    all  its 

parts  in  order,    162. 
Humming    in    the  ears,    a,    hinders    the 

perception  of  sounds,   141. 

Ideas,  the  eternal,  of  God,  are  the  causes 

of  things,  32. 
Identity  is  not    impHed  by  God"s    being 

like  man,   102,   io3. 
Identity   of  a  man  with  an  ass,     16;     of 

God    as   creating    with    the    things  He 

creates,  denied   100 — 102. 


If  impHes    merely    necessary    scquence, 

unless  when    it  signifies  because,    182. 
Igneity,  44. 
Ignorance    and  confused   knowledge  are 

the  same,  2i5;  may  coexist  with  con- 

fused  sight,    173. 
Immutability  of  universals,  63. 
Impossibility    of   that  which    never   will 

be  caused,  86;  of  the  biggest  or  smal- 

lest  man  possible,    i3q;    of  a  building 

infinitely  high,    174;  of  reaching  a  sin- 

gular  by  contradicting  a  universal,   29; 

of  doing   the  same    thing   twice,    i33; 

of  sinning    out  of  love  for  God,    223. 
Incantations  prove  universals,  63. 
Incarnation,    the,     does    not   prove  that 

God  is  caused,  39;  has  rendered   God 

our  equal,   100. 
Iiicommunicjbility   makes  the  difference 

between    the    singular    and  its  univer- 

sal,  37. 
Increase  and  decrease  of  power,   i36. 
Injluence,    real,    is  required  for  the  idea 

of  a  cause,  93. 
Influence  of  one  orb  on  another  may  be 

supposed,    but  not  proved,    145. 
Inlierent  accidents  cannot  exist  by  them- 

selves,   io3. 
Incorruptible    parts    of   the    world,    the, 

must    have  a  definite  size,    i63;    they 

differ    widely    from    those    which    are 

corruptible,  66. 
Individual,    every,    is    (in    the    sense   of 

belonging  to)  a  species,  39. 
Individuality,   the,    of  particular    contin- 

gent  truth,   190. 
Individuals  and  universals;  do  they  make 

up  a  number    together?    48    and  note. 
Individuation   of  a  universal  term,    infi- 

nite  degrees  of,  63. 
Infinite   number,   the,  of  things  compos- 

sible,  74. 
Inflnite,    a  peculiar  sense    given    to    the 

term,  81. 
Innate    forms    are    inadmissible    for    the 

sense  and  the  intellect,    141. 
Insoluble,  no    proposition  is  really,    2o3. 
Insolubles,    the;    propositions   very  diffi- 

cult  to  explain,    193 — 127;  six  answers 

and  others    given  by    various    writers, 

194 — 2o3;      Wyclifs      own      opinion, 

2o3  —  224;    its  simllarity    with    each  of 

the  other  answers,   224,  225;  its  points 

of     ditference     from      each     of    thcm 


223- 


27- 


INDEX. 


^33 


Ittstantaneoux    and    etenial  truths,    21 3. 
Instantaneous        conibinatiun       objecteJ 

against   Wyclifs    atomic   theory,    i63; 

his  answer,   164. 
Insfantaneous  action.    ni^. 
Instantaneoits     movemcnt    is     not     pro- 

perly  a  movement,    144. 
Integral  wholes,  3p. 
Intelligence,    the,    ol'  most   men,    cannot 

imderstand  abstract  essences,  67. 
Intention,    logical    meaning  ot'.    29  note. 
Intrinsic  and  extrinsic  possibility,  89  note. 
Inverted   image.    an.    is    not    formed  on 

the  retina,    180. 
/?•;.';,  the,   in  the  hiiman  eye,    177. 

Judici.d  enforcement,  the,  of  certain  va- 

lid  promises  is  impossible,  67,  68. 
Justice,  acts  of,  concern  universals,  63. 

Knowledge  a  maximum  of,  impossible, 
i3q;  denied,    168 — 175. 

Knowledge  in  the  Word  means  that  the 
soul  is  enlightened  by  God,  168;  fol- 
lows  upon  the  siglit  of  Him,    172. 

I.anguage,  abuses  of,    caused    by  imagi- 

nation,  67. 
Law,  the,   is  in   favour  of  liberty,  209. 
I.aymen     know    more    than  Nominalistic 

doctors,  49. 
Lever,  experiments  with  the,    itjo. 
Light    of  glor^-.     tlie,     possessed    by  the 

Blessed,   i6q. 
Limit.  a.    both  to    magnitude  and  small- 

ness,  is  necessary,    121;    must  be  pre- 

cise,   i35,   i36;  if  never  reaclied  is  not 

a  limir,   i63. 
Limit,    the    lower,    of    what    cannot   be 

done    is  not   the    upper  limit   of  what 

can.    I  38. 
I.imitatjvn,    the,    of   God's    power    pro- 

ceeds  from  his  wisdom,  8?. 
Lines  consist  of  points,  49. 
I.ogica,  I.  quoted,   37,  22 1. 
I.ogical  diflerence,  36);  between  the  uni- 

versal  and    singular  Phoenix,    .^3,    and 

note. 
f.ogical  obligations,    the  exercise  of,    61. 
Logical,  does    not  ahvays  imply  ethical, 

obligation,  68. 
Love  requires  an  existing  object,  59. 
Lass,    the,    of  a  good  quality    is  as  haJ 

as  its  possession   is  good,   ii3. 


Loss,  God's,  of  power  to  produce  things, 
when  thev   have  once   been  produced, 

l32. 

Magnitude  of  a  magnitude,  there  is  no, 

I  1 9. 
.Magnitude    and   maximum    are  identical, 

.37. 
Man,  taken  alone,    denotes  neither  com- 

municability  nor  the  reverse,  66. 
Material,  the,  cause,  92. 
Mathematical  calculations  and  reasonings 

on  metaphysical  objects,    ii3 — 126. 
Matter,    primordical,    the  potentiality   of 

140. 
Matter,  form,  and  compound,  43. 
Maximum,  a,  is  necessary  in  all  things, 

21;      implies    the    highest    stretch    ot, 

possibility,    135. 
Maximum,  the,  of  possibility  limits  God's 

power  of  action,   i33. 
Maxiynum,     a.     number    of    men    must 

exist,  83. 
Meaning,    the,    rather    than     the     form, 

determines  affirmation  or  negation,    17. 
Melancholy  people  dream  of  black  things, 

141. 
Merit,  loss  of,  71. 

Meritorious  deeds  arealwaysrewarded,58. 
Mmd,  made  up  of  memory,  reason,   and 

will,  36. 
Minimuni,    the,    of    intellectual    sight    is 

the  union  of  two  mathematical  points, 

176;  of  bodily  sight,  is  the  basis  of  a 

p^ramid,  ib. 
Minimum   visible,  a,  absuril,    139. 
Miracle,    a,    if    absolutely  possible  must 

be  ordinatel)    so  too,    143. 
Modes    of  Being;    do    they   substantially 

change  the  thing  modified?  99. 
Money  is    good    for    some    persons  and 

bad  for  others,   123. 
.Monsters  with  double  organs,    167. 
Mortal  does  not  belong  to  the  definition 

of  man,  66. 
Mortal  sin  degrades  more  than   anything 

else,  i55. 
Movement,    every,   has  its  opposite  rest, 

193. 
Multitude,  any,  talls  short  ot  the  exten- 

sion  of  the  term  man,  80. 

Sature    imposes  a  limit    to    things    and 

classes  of  men,   174 — 175. 
Xatwe-instants  and  time-instants,    great 

difTerence  between,   106.    107. 


234 


INDEX. 


Necessity  ot"  a    thing    nol    being    neces- 

sary,  70. 
Negation      logically     causes       negation, 

107. 
Negation,  the,  ot"  the  impossible  is  equi- 

valent  to  infinife  truths,    but  does  not 

cause  them,  8. 
Negations  cannot  be  properly   compared 

with  affirmative  qualities,   iiO. 
Negative,  a,  may  include  impossibility  in 

conditional  propositions,   187. 
Nominalistic    system,     the,    destroys    all 

gratitude,  67,  70. 
Nominalists,  diflerent  doctrines  of,  33,  84. 
Number,    the,     of  hypothetical     proposi- 

tion,   I. 
Niimber    a    multitude  of  substances,    4C). 
Numbers,  if  employed  to  reprcsent  qua- 

lities  which  are  not  homologous,  can- 

not  be  compared.   i  ic), 

Objects  need  not  necessarily  exist  to 
form  mental  propositions,  28;  if  im- 
possible,  can  they  be  known  by  us  but 
not  by  God?  89. 

Obligation,  a  iogical  exercise;  example 
of,   220,   221. 

Obligations,  liitfeienl.  senses  of,  60,  (u. 

Optic    nei'ves,     tiic,     cross     cach     othcr, 

'77- 
'  >pposite  torms  can  be  compared  b\'  com- 

paiison   w  ith  othcr  things,    122,    i23. 
Oprosites    cannol  bc   predicaled  of  incii- 

viduals,   78. 
Order    in     naturc,     a    denial    of,     dcnics 

God's  existence,    ii')2. 
Order    is  influenccd    bv    that     which     is 

ordcred,  7. 
Ordinate    and  absolute    power    arc    not 

distinct  in  God,    i3i. 

Parts,  all,  of  a  body  arc  known  to  God 
and  therefore  their  exact  number  is 
known,  81  ;  if  known,  must  exist  se- 
parately,  82,  83;  and  must  exist 
together,  83. 

Past  and  future  things;  what  their  exi- 
stence  is,   134. 

Peheles,  an  unintelligible  word,  44  and 
note. 

Penny,  a,  universal,  to  be  given  must 
be  given  in  its  singular,  60. 

Pcople,  thc  common,  know  universals, 
but  confusedly,  33,  63. 


Per  accidens,  ihree  meanings  of,  95. 
Perfection,  essential  and  accidental,    iGli. 
Peripateticians     grant     that    the     world 

existed  eternally,  84,  83. 
Perjitry    of    a    man    who   swears  he    is 

committing  perjury,   206. 
Per  se,  three  meanings  of,  t)4,  g5. 
Personal  pronouns   have  not  always  the 

same  sense    in  different  mouths,     219. 
Phoenix,    the  uni\ersal   and  the  particu- 

lar,   37,   53. 
Pia  mater,  the,   177. 
Pigs  might  fly  by  miracle,    142. 
Pile,  a,  the  limit  to,   174. 
Pleasiire,    the,    of  God   in  a  bad  action, 

in  so  far  as  regardsHis  share  in  it,    157. 
Porphyrv  (),  and  note;  33. 
Position,    the,    of  the    hypothetical  signs 

in    compound    propositions    is    imma- 

terial,  24,  2?. 
Position  and  deposition    61. 
Possessions,  ecclesiastical,   175. 
Possibilitr  of  deducing  anything  from  an 

impossible  proposition,    10. 
Possibility,    the,    of  Gods  Being  implies 

His  existence,    i3o. 
Potentialilies,  passivc,  33. 
Potentiality,    all,    procceds    from    Gods 

activc  power,    i3o. 
Poiver,    e\ery,    is  a   tnrm,     142;     springs 

from  act,    i  3 1 . 
Powers    are  limilcd   by     llic   utmosl  ihc}' 

can  do,   I  3o. 
Predestination,   1  28 
Predicate,    thc,    ol    rcdnplicaiisc    propo- 

sitions  is   somctimcs   universal,   qj. 
Primordial    niatter,     ihe  potentiality    of, 

140 
Primordial      irulhs,      two     in      number, 

existence    of    God    and     cxistence     of 

Being,    i    and   2. 
Principle  of  identitv,  tlie,  miglit  be  used 

to    distinguish    hypothetical    propositi- 

ons,  2. 
Priority    and    simultancity  of  cause  and 

etfect,    102. 
Privation  has  mo  magnitude,    112. 
Privations,   some,    do    not    admil   of  in- 

crease  or  diminition,    116,    117. 
Promises;    is    thcir    object    universal    or 

singular?      5j;      they    can     be     made 

without  specifying  the  singular,  ib.;  to 

say    the    contrarv    would     destroy     all 

human     intercourse    and    justice,     ^8; 

tliey  must  imply  ihe  future,   39. 


(NDKX. 


!35 


JVonouns,  ditTerent  sorts  ot';  how  they 
stand  for  their  antecedent,  26;  being 
universal,  can  never  stand  tbr  parti- 
culars,  27. 

1^-oportion  does  not  exist  between  equals, 
148. 

Propositions,  all,  are  bt)th  attirmative 
and  negative,   16. 

Propositions.  many,  niay  at  ihc  same 
time  be  contradictory  and  compalibic 
with  each  other;  how,  7? — 79. 

Proposition,  the  same,  may  havc  diflerent 
meanings  in  diflerent  moutlis,  210,  211. 

Qiialities,  specihc,  make  an  essential  dit- 
terence  35;  may  be  pertections  in  one 
being  and  nf)t  in  another,  iGS;  somc 
cannot  be  altirmed  reduphcatively,  loc). 

Quality  \n  hvpotheticals,    i() — 20. 

Quantiiy  in  hypotheticals,   20  —  22. 

Rational  propositions,  what  is  meant  by, 

1  and  note. 
Real  and  ideal   possibiiit^',    diflerence  ot. 

87. 
Reducibilit)'  ot  all  hypotheticals  to  seven 

principal  species,  8 — q. 
Reduplicative     propositions   are    divided 

hke  causals,    Qtj;    are    expounded    Hke 

them    only    when    the\'    impl^-    causa- 

lity,  91"), 
Reflection  and  refraction,   173. 
Regulation,    the,     of  prices    depends  on 

nature,  not  on  man,    \2i'). 
Relations,  extrinsical,   40;    are   generally 

admitted  lo  exist  in  God,    i32. 
Relative    and    absolute    infinitude,    tlifte- 

rence  of,   3o. 
Requisite,    a.    without  whicli  there  is  no 

proposition,    11. 
Resistance    is  not  to    bc    found    in    the 

movement  of  the  Heavens,   144. 
Rest,  instantaneous,    is  no  rest;    it  must 

take  place  in  time,   igS. 
Resiirrection,  the,    used  as   an  argument 

against    the    greatest    possible  number 

of  men,  80. 
Rites,  ecclesiastical.    175. 
Rules  as  to  the  inference  of  reduplicative 

propositions,    io3 — 106. 

Sail    of  a  ship,    the,   can    bear    a    great 

pressure,   160. 
Salvation,    the,    of    one    man    is    worth 

more  than  the  whole  world,    12 3. 


Science    would     perisli    if    causals    were 

denied,  91. 
Second  intention,  terms  of  the,  64. 
Sense    and  sign    must  correspond,    or  a 

proposition     is    nol     truly     copulative, 

23  —  24. 
Sense  impressions  become  impaired  wiien 

the  organs    are  very    strongly  impres- 

sed,    141. 
Senses,  diftereiu,    uf  tlie   word  difticuUy, 

i33. 
Sensitive  facuUies;    how    located    in  the 

brain,    1  78. 
Seven,    the    number,    atfected     in    all    by 

such  as  prefer  it,   21. 
Shadows,     two.     are    the  cause,  not  the 

parts,  of  a  doubI\'  intensc  shadow,    i  18. 
Sight,  di\  ision  of,  into  distinct  and  con- 

fused,   17.3;    is    active    and  passive  at 

once,    142;    proves    that    we    have  an 

intinite  multitude  of  acts,   172. 
Siffht    of  God,    the,    is    a    powerful  im- 

pression   of  God's  Being,    Hu). 
Signijicaiion,    contracted,    of  the  univer- 

sal  in  singular  terms,  C)b. 
Sighifications,   diflerent,    of  absolute  and 

ordinate  power,   i33;   of  to  bear,   ibo,. 
Signify,  to,  and  to  be  true  come  to  the 

same,  216. 
Signs  alone,  not  sufficient  lo  distinguish 

hypothetical  propositions,    i . 
Signs,    are    universal,     singular,    gcnera. 

species,  diflferences,  properties  aiul  acci- 

dents;  when,   5,  (). 
Similarit)'  anii   unhkeness,     divisions   of, 

127. 
Simtiltaneity  and  succession  oi  cause  and 

eftect,   102. 
Subordination  of  causes,  qb. 
Subjeci,   the,    of   Being    is   not  identical 

with  it,  38. 
Substantiality  alone  gives  essentialBeing, 

99- 
Superadded  torms  are  extended  through 

the  whole,   166. 
Superfluitr  of  a  power    that   will    never 

be  exercised,   i33. 
Superioriiy  of  some   accidents   to   some 

substances,   172. 
Supply  and  demand,    I23,    126. 
Supposition,    the,     of    universals    is   not 

personal,    48,    40;     its    variation    in  a 

svllogism  destroys  its  value,  43. 
Suppositum,  every.  can   produce  another 

cqual  to  itseU",   i52. 


236 


INDEX. 


Symmetrical    correspondence    of  certain 

privations  and  qualities.    117,    118. 
System,  tlie,  which  refuses  to  limit  God's 

power,  88. 
Sin,    as   punished,    is    pleasing   to  God, 

'08;  radically  depends  upon  Him,  ib.\ 

is  not  logically  ascribable  to  God,  12 3. 
Sin,  mortal,    incurred    by    certain    omi>- 

sions,  71. 
Sin^idar,    a.    taken    Avitli    its   univcrsal; 

does  it  make    up    a    numberr    48 — 54. 
Sky,  the,  has  no  weight,   i  (3  f . 
Slaves,  case  of  two,  set  free  under  doubl- 

ful  conditions,  208,  2ot);    tliey    shouUi 

both  be  set  free,  200. 
Sleep,  is  it  an  attribute    of  the  universal 

man?  So,  40. 
Sini^ulars,    instable  as  watei\    cannot   be 

the  basis  uf  scicnce,    igg. 
Sophistic  zl,  replies,    a  way    to  set  aside, 

202,  2o3. 
Sorrow  for  sin;   could  it  be   a  mortai  sin, 

even  if  God  had  forbii.iden  itr  222,  22'3. 
Soul,    the,    does  not  imdergo  succession 

while    thinking    of  tlie  same  proposi- 

tion,   201. 
Soul<',  difTereiit,  have  dilTerent  degrees  of 

capacil)-,  and  each  has  a  maximum,  17?. 
Specief,  can  ihey   differ  specitically  from 

their  individuals?  6("). 
Specific  and  generic  dilVerences,  ?G. 
Stones  couid   not  think   even  bv  miracle, 

142. 

Tliree,    the  number,    is  affected  in  ail  b\- 

such   as  prefer  it,  21. 
Time  is  the  principle  by  which  we  know 

the  differences  of  individuals,    iqo,    i()i. 
Time-instants  and    nature-instants,    greal 

ditference  between  tliem,    loi),    107. 
Transcendent  being;   is  it  common  botli 

to  God  and  creatures?  37 — 3o. 
Trinity,  the  mystery  of,   43;    in  matters 

concerning  the.    there    is  no  argument 

from  tlie  particular  lo  the  general,  nor 

vice  versa,  53. 
'Irouble,    exceeding.    taken    by  Wyclif  in 

the  question  of  thc    Insolubles,   227. 
Truth    and   God's  existence    arc    posited 

by  every  true  proposition,   186. 
Truth^i  signitied    bv  hypothetical   propo- 

sitions,    not    sufficient    to     distinguish 

their  species,    i. 
Truths    that  ncilher  God    nor    man    can 

know,   2  I  2. 


Tyrant,  case  of  a,  giving  an  impossible 
order,  208. 

Uniiy   is    the    principle    of  quantity,   4Q. 
Universal,  the,  objected  to  be  the  same 

in  a    thief  and    a   king,    28;    in    what 

sense  it  moves,  47. 
Universals,  as  ideas,  how  identical  with 

and  how  distinct  from  God,  33;  some 

of  them  founded    upon  singulars,    ib. ; 

can    have  at    the  same    time  opposite 

predicates,  78,  79. 
Univocal  signification  of  Being,  the,  ad- 

mitted  by  Wyclif,   38  and  note. 
Use  of  universals,  40,  41. 

Vacuum,  a,  if,  posited,  must  be  posited 
as  a  being,  147;  absurdities  following 
therefrom,  147,  148;  is  impossible, 
.^4;  must  be  admitted,  if  God  is  able 
to  create  other  worlds,    146. 

Value,  the  extrinsical,  of  a  tliing,  changes 
according  to  circumstances,   i23. 

\'arious  significations  of  truth  and  false- 
liood,  4. 

]'elocity  of  movement  must  have  a  limit, 
140;  what  that  limit  is.  143;  cannot 
possibiy  be  infinite,   144 

Viulent  movements,   144. 

\'isual,  the,  power  of  the  eye,  compared, 
to  God's  active  power,    i32;  its  act  175. 

Vitel/ion,   181   and  note. 

Vitreous  humour,  the,   177. 

Volition  of  God,  a,  could  make  any 
being  indehnitely  perfect,  i32;  if  po- 
sited,  it  posits  infinite  others.    lol). 

\'olume,  is  the  bigness  of  a  substance,  4<.i. 

Weight,  the,  that  can  be  borne,  a  limit 
to,  i5c);  the  least  that  a  man  cannot 
bear  is  the  greatest  that  he  can,    160. 

Whole,  the,  is  identical  Avith  all  its  parts, 
2  I. 

Wyclifs  first  speculations,  the  notable 
boldness  of,   108  note. 

Woman,  a,  pregnant,  if  the  only  liuman 
being;  couid  shc  possibly  die  or  mis- 
carry  ?    1 74. 

Worlii,  the,  is  a  propositit)n,  20;  can  bc 
changed  in  nothing,  85;  could  not 
liave  been  created  before  or  after  the 
fixed  time,  i3i;  like  the  human  body, 
must  have  all  its  parts  in  order,  162, 
i63;  is  the  greatcst  of  all  possible 
beings,    121. 


The  Society's  book  for  1896  is  now  ready ;  and  the 
works  for  1897  and  1898  are  in  the  binders'  hands,  and 
can  be  sent  next  month  to  such  Members  as  will  pay 
their  Subscriptions  for  those  years.  The  Subscription 
for  1896  became  due  on  Jan.  1,  and  should  be  paid  at 
once  to  the  Hon.  Sec,  J.  W.  STANDERWICK,  Esq., 
GENERAL  POST  OFFICE,  LONDON,  E.C.  Cheques 
to  be  crost,  'London  and  County  Bank.' 


Tenth  RejJort   of  the  Executive   Coininitiee,  for   1896. 

(Aprii,  1896.) 

The  continued  help  that  the  Society  gets  from  its  printer, 
Mr.  Carl  Georg  Froinme  of  Vienna,  combined  with  the 
devotion  of  its  editors,  ]M.  Dziewicki  and  Prof.  Losertb,  aided 
by  Mr.  Mattbew,  alone  enables  it  to  produce  its  books  in 
time,  and  in  advance. 

The  volume  for  1896,  comprising  the  third  and  fourlb 
parts  of  Wyclif 's  Opus  Evaugelieuin,  edited  by  Prof.  Losertb, 
is  bound  and  ready  for  issue. 

Tbe  volumes  for  1897  and  1898,  De  Logica  11,  edited  by 
M.  H.  Dziewicki,  and  Be  Simonia,  edited  by  Prof.  Dr. 
Herzberg-Frankel  and  M.  H.  Dziewicki,  are  in  the  binders' 
bands,  and  can  be  issued  next  month  to  any  Mernbers  wbo 
will  pay  tbe  two  years'  subscription  in  advance. 

Tbe  Society  is  clear  of  debt  to  the  end  of  1895  ;  but  it 
owes  Mr.  Fromme  £850  for  its  three  volumes  of  1896-8, 
and  it  lias  about  enough  in  band  to  pay  its  binders  for 
covering  tbese  volumes.  Tbe  Conimittee  tberefore  appeal 
to  Members  for  three  years'  advance  subscriptions  at  once, 
so  tbat  a  fresh  start  may  be  made,  free  from  all  liabilitj^ 
at  tbe  future  years'  work,  1899-1912. 

For  1899  and  1900-1,  Be  Logica  III,  edited  by  M.  H. 
Dziewicki,  and  Prof.  IjOsertb's  edition  of  De  Civili  Dominio 
II,  III, — wbose  sbeets  Dr.  Peginald  L.  Poule  and  Mr.  F.  D. 
Mattbew  see,  and  Dr.  R.  L.  Poole  side-notes, — bave  been 
some  time  at  press,  and  may  be  finisbed  tbis  year.  For  1902 
or  1903,  M.  Dziewicki  has  kindly  undertakeu  to   edit  tbe 


Miscenaneous  Tracts,  Nos.  54-61  in  Shirley's  Catalogue, 
which  were  copied  by  Dr.  Buddensieg,  and  were  in  the 
hands  of  Dr,  Schnabel  of  Dresden,  as  editor,  till  his  death 
three  years  ago.  Also,  for  1902  or  1903,  the  De  Potestate, 
which  has  for  many  years  been  in  the  hands  of  M.  Patera 
of  Prag,  has  just  been  sent  to  Professor  J.  Loserth,  so 
that  it  will  probably  go  to  press  next  year.  For  1904, 
the  Pev.  Dr.  Buddensieg  hopes  to  produce  his  edition  of 
De  Veritate ;  and  then  all  Wyclifs  great  Siimma  Theohgiae 
will  be  in  type,  except  the  De  Mandatis  Dci  and  De  Static 
Innocentiae,  which  Mr.  F,  D.  Matthew  will  take  up  as  soon 
as  his  help  to  other  editors  leaves  him  time  for  his  own  texts. 
The  other  works  of  Wyclif  remaining  unprinted  and  not 
likely  to  be  included  in  the  second  volume  of  MiseeUanies  § 
now  in  charge  of  the  Eev.  J.  P. Whitney,  are,  by Shirley's  Nos, : 

6.  De  Materia  et  Forma.* 

7.  De  Materia  (?).t 

8.  De  Ente,  Bk.  I*,  Bk.  II.* 

9.  Replicatio  de  Universalibus.* 

10.  De  Uuiversalibus.* 

11.  De  Aninia.* 
13.  De  Fide  Catbolica.* 
24.  De  Propbetia.* 

Members  have,  then,  to  keep  "  pegging  away "  till  the 
work  they  have  set  themselves  is  done,  and  England's  long- 
due  debt  to  Wyclifs  memory  paid,  For  that,  money  is 
wanted,     Who  will  give  it? 

In  order  to  increase  the  Society's  funds,  the  Executive 
Committee  have  resolved  that  any  Member  may  give  the 
right  to  any  Library  or  person  to  buy  the  first  fourteen 
years  of  the  Society's  publications,  1882-95,  at  half-price 
— 19  volumes  at  8  guineas  and  a  half— provided  that 
with  this  sum  are  paid  the  full  Subscriptions  for  1896, 
1897,  and  1898. 

England,  Europe,  and  the  rest  of  the  Christian  world  owe 
so  much  to  the  memory  of  Wyclif,  that  support  ought  to  be 
forthcoming  for  the  printing  of  his  Works,  the  records  of 
his  thoughts  and  life.  Two-thirds  of  the  Society's  task  will 
be  done  by  1900.  It  is  for  our  Merabers  to  see  that  the 
other  third  is  finished  speedily,  Editors  are  ready  and 
willing,  Money  alone  is  wanting. 
*  Copied.  t  Not  copied, 

§  Sbirley's  Nos,  43,  44,  47,  48,  68,  77,  92,  94,  95, 


26.  De  Imaginibiis.t 

28.  Peccatum  Mortale  et  Veniale.t 

32.  Errare  in  Materia  Fidei,  &c.+ 

(45.  Commentary    on  N.   Test.     ?  not 

Wyclifs.t) 

64.  De  Paupertate  Cbristi.t 

(69.  ?  part  of  Dc  Potestate  Papae.) 

70.  De  Clavibus  Ecclesiae.* 


W 
I— I 

O 

o 

1—' 

h-1 

U 
> 


co 


H 


Q 

C/3 

H 

Ph 

i— ( 
w 
o 
w 

Ci5 


Q 


fe 

1— 1 

o 

w 

(/1 

72 

H 

ffi 

:z 

Z 

n 

§ 

i^ 

<< 

W 

Ch 

ij 

/~\ 

w 

h 

o 


N    o    o 


•  rl    O     co    ""     r^ 


^         vo  co 


H 

, 

2 

lO 

U 

co 

s 

M 

> 

<; 

Cii" 

Ph 

a 

C3 

§ 

w 

u 

w 

p 

o 


11 


■* 

•^ 


CJ 


CS 


c     S    .S     cs 


•_r5     O 


C 
c^ 
PP 
O 

H 


•-D   ^   -e 


Pi  co  U 


ci 

u 


'^      l-H 


S? 


o 

co 


oo 


•^ 


o    o 


I-. 

o 

w 


CJ 

c3 

1) 

-*       . 

ON    -2 

•-  s:; 


C4   lO  Ov  H 
01    CO 


tCT' 


c 

O 

U 


OJ 

u 


Q   ^ 


lOvO    t~NCX5    On  M    d    CO  ■+ lOVO        75 

oooocxjoocoonOnOnOno^on      i; 
cocooooooooooooooooooo       o 

r """  H 

O 

o 
o 

Cl.-.------'-'"- 

t/1     ---------- 

o 


ffi 

o 

^•-< 

F^PO 

<W 

'";  »-1 

^f^ 

trH 

^Q 

.^ 

i^< 

^ 

o 

c/iQ 

<o 

^ 

ffip 

5 

o:^ 

o 

v-^-^.*^ 

^ 

o 

^ 

c 

o 

0) 

(U 

CB 

IH 

U} 

)-l 

il; 

o 

o 

o 

.■t:^ 

-c 

< 

,o 

o 

<_ 

/J 

^3 

c^ 

C 

;; 

rt 

o 

-.-• 

13 

H 

o; 

c. 

d 

0) 

U3 

S 

OJ 

rt 

•*-* 

« 

u 

W 

pS 

oo 


tO> 


(u   co 


ci 


o 
o 
fq 


* 


1 


5 


The  Societfs  Publications  for  1S82 — 1898  {_£\   \s.  each  year)  are :  — 

1882.*  I.   Wyclifs  Latin  Polemical  Works,  vol.  i,  edited  by  Dr.  R.  Buddensieg. 
18S3.*  2.         ,,  „  ,,  vol.  2, 

1884.  3.  Wyclifs    De  Civili   Dominio,   Lib.    I,    edited  by  Reginald  Lane 

Poole,  M.A.,  Ph.D. 
,,        4.   Wyclif  s  De  Composicione  Hominis,  edited  by  Dr.  Rudolf  Beer. 

1885.  5.   Wyclifs  De  Ecclesia,  edited  by  Prof.  J.  Loserth,  Ph.D. 

,,        6.    Wyclif  s  Dialogus,  sive  Speculum  Ecclesia  Militantis,  edited  by  A.  W. 
Pollard,  M.A. 

1886.  7.   V^ycWVs  De  Benedicta  Incarnacione,  edited  by  the  Rev.  E.  Harris, 

D.D. 
,,        8.   WycUfs  Sermones,  Part  I,  edited  by  Prof.  Loserth,  Ph.D. 

1887.  9.   Wyclifs  Sermones,  Part  I[,  edited  by  Prof.  Loserth,  Ph.D. 

,,      10.    Wyclifs  De  Offido  Regis,  edited  by  A.  W.  Pollard,  M.A.,  and  C. 
Sayle,  B.A. 

1888.  II.   Wyclifs  Sermones,  Part  III,  edited  by  Prof.  Loserth,  Ph.D. 
,,      12.    Wyclif  s  De  Apostasia,  edited  by  M.  H.  Dziewicki. 

1889.  13.   ^^ycWsSeniiones,  Part  IV  and  last,  edited  by  Prof.  Loserth,  Ph.D. 

1890.  14.    WycWVs  De  Dominio  Divino,  edited  by  Reginald  L.  Poole,  M.A., 

Ph.D. 

1891.  15.   Wyclifs    Quaestiones  and  De  Ente  predicamentali,   edited  by   Dr. 

R.  Beer. 

1892.  16.   Wyclifs  De  Eiicharistia,  edited  by  Prof.  J.  Loserth,  Ph.D. 

1893.  17.   \Nyc\\Vs  De  Blasphet>iia,  edited  by  M.  H.  Dziewicki. 
1S94.   18.   Wyclif  s  De  Logica,  vol.  i,  edited  by  M.  H.  Dziewicki. 

1895.  19.   Wyclifs  Opus  Evangelicum,  vols.  i,  2,  ed.  by  Prof.  J.  Loserth.Ph.t). 

1896.  20.    Wyclifs  C/wj-jS^z/tz//^^^//^^^^?,  vols.  3,  4,  ed.  by  Prof.  J.  Loserth,Ph.  D. 
1S97.  21.   Wyclifs  De  Logica,  vol.  2,  edited  by  M.  H.  Dzievvicki. 

1898.  22.  Wyclifs   De  Simonia,   edited  by   Prof.    Herzberg-Frankel,  Ph.D., 

and  M.  H.  Dziewicki. 

The  Societys  Future  Publications  ivill  probably  be : — 

1899.  WyclifsZ'^  Civili Dominio,  Lib.  II,  edited  by  Prof  J.  Loserth,  Ph.D. 

1900.  Wyclifs  De  Logica,  vol.  3,  edited  by  M.  H.  Dziewicki.    (At press.) 

1901.  Wyclifs  De  Civili  Dominio,  Lib.  III,  edited  by  Prof.  J.  Loserth,  Ph.D. 

1902.  Wyclifs    Miscellanies   I,    edited   by    M.    H.    Dziewicki    (Nos.   54-61 

in  Shirley's  Catalogue).      (At press.) 

1903.  Wyclif  s  De  Potestate  Papae,  edited  by  Prof.  J.  Loserth,  Ph.  D. 
Wyclif  s  De  Ente,  edited  by  M.  H.  Dziewicki. 

Wyclif  s  De  Mandatis  Divinis,  edited  by  F.  D.  Matthew. 

Wyclif  s  De  Statu  Innocentiae,  edited  by  F.  D.  Matthew. 

Wyclifs  De  VeritateS.  Scripturae,  edited  by  the  Rev.  Dr.  R.  Buddensieg. 

Wyclifs  Miscellanies  II,  edited  by  the  Rev.  J.  P.  Whitney,  M.A.  (Nos. 

43,  44,  47,  48,  68,  77,  92,  94,  95,  in  Shirley's  Catalogue). 
Wyclif  s  De  Actibus  Animae,  edited  by  M.  H.  Dziewicki. 
Wyclif  s  Miscellaneous  Philosophical  Works,  edited  by  M.  H.  Dziewicki. 

And  the  rest  of  Wyclif 's  Latin  Works. 

*  The   very  heavy    outlay   for    copying    in    these  years    (^^295)    made    the 
issue  of  more  volumes  in  them  impossible. 


Date  Due 

-VWf  ■,  \  ■  ' 

Ltbrary  Bursau  Cat.  no.  11S7 


WELLESLEY  COLLEGE  LIBRARY 


3  5002  03208  2351 


BR  75  . Wa  14:2 


Wycliffe,  John,  d.  1384. 


Johannis  Wyclif  Tractatus  de 
logica