Kawi-balineesch-nederlandsch woordenboek

Google

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world’s books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book’s long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible, Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.

+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

+ Maintain attribution The Google “watermark” you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book’s appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world’s books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web

at[http://books. google. com/]

Google

Over dit boek

Dit is een digitale kopie van een boek dat al generaties lang op bibliotheekplanken heeft gestaan, maar nu zorgvuldig is gescand door Google. Dat
doen we omdat we alle boeken ter wereld online beschikbaar willen maken.

Dit boek is zo oud dat het auteursrecht erop is verlopen, zodat het boek nu deel uitmaakt van het publieke domein. Een boek dat tot het publieke
domein behoort, is een boek dat nooit onder het auteursrecht is gevallen, of waarvan de wettelijke auteursrechttermijn is verlopen. Het kan per land
verschillen of een boek tot het publieke domein behoort. Boeken in het publieke domein zijn een stem uit het verleden. Ze vormen een bron van
geschiedenis, cultuur en kennis die anders moe!

k te verkrijgen zou zijn.
Aantekeningen, opmerkingen en andere kanttekeningen die in het origineel stonden, worden weergegeven in dit bestand, als herinnering aan de
lange reis die het boek heeft gemaakt van uitgever naar bibliotheek, en uiteindelijk naar u.

Richtlijnen voor gebruik

Google werkt samen met bibliotheken om materiaal uit het publieke domein te digitaliseren, zodat het voor iedereen beschikbaar wordt. Boeken
uit het publieke domein behoren toe aan het publiek; wij bewaren ze alleen. Dit is echter een kostbaar proces. Om deze dienst te kunnen blijven
leveren, hebben we maatregelen genomen om misbruik door commerciële partijen te voorkomen, zoals het plaatsen van technische beperkingen op
automatisch zoeken.

Verder vragen we u het volgende:

+ Gebruik de bestanden alleen voor niet-commerciële doeleinden We hebben Zoeken naar boeken met Google ontworpen voor gebruik door
individuen. We vragen u deze bestanden alleen te gebruiken voor persoonlijke en niet-commerciële doeleinden.

+ Voer geen geautomatiseerde zoekopdrachten uit Stuur geen geautomatiseerde zoekopdrachten naar het systeem van Google. Als u onderzoek
doet naar computervertalingen, optische tekenherkenning of andere wetenschapsgebieden waarbij u toegang nodig heeft tot grote hoeveelhe-
den tekst, kunt u contact met ons opnemen. We raden u aan hiervoor materiaal uit het publieke domein te gebruiken, en kunnen u misschien
hiermee van dienst zijn.

+ Laat de eigendomsverklaring staan Het “watermerk” van Google dat u onder aan elk bestand ziet, dient om mensen informatie over het
project te geven, en ze te helpen extra materiaal te vinden met Zoeken naar boeken met Google. Verwijder dit watermerk niet.

+ Houd u aan de wet Wat u ook doet, houd er rekening mee dat u er zelf verantwoordelijk voor bent dat alles wat u doet legaal is. U kunt er
niet van uitgaan dat wanneer een werk beschikbaar lijkt te zijn voor het publieke domein in de Verenigde Staten, het ook publiek domein is
voor gebruikers in andere landen. Of er nog auteursrecht op een boek rust, verschilt per land. We kunnen u niet vertellen wat u in uw geval
met een bepaald boek mag doen. Neem niet zomaar aan dat u een boek overal ter wereld op allerlei manieren kunt gebruiken, wanneer het
eenmaal in Zoeken naar boeken met Google staat. De wettelijke aansprakelijkheid voor auteursrechten is behoorlijk streng.

Informatie over Zoeken naar boeken met Google

Het doel van Google is om alle informatie wereldwijd toegankelijk en bruikbaar te maken. Zoeken naar boeken met Google helpt lezers boeken uit
allerlei landen te ontdekken, en helpt auteurs en uitgevers om een nieuw leespubliek te bereiken, U kunt de volledige tekst van dit boek doorzoeken
op het web viajhttp://books.google. co

KAWI-BALINEESCH-NEDERLANDSCH

WOORDENBOEK

DOOR

D. H.N. VAN DER TUUK, *
+ 17 AUG. 1894,

INGEVOLGE GOUVERNEMENTS-BESLUIT VAN 44 FEBRUARI 4893, N°. 3.

DEEL 1
ea (Uw, enz) — NÀ

BATAVIA
LANDSDRUKKERIJ
1897.

PL
GIS
MK

:
“ll

*jav. wdb, want in ’t bal. is het w. parwa
of prawa. Diergelijke verbeteringen leiden
den ‘leerling in dwaling. Daarbij geeft hij
woorden op, die niemand kent; b.v. kana,
waarvan de beteekenis gemaakt is uit gëlang
kana, hahoeragan, waarvan ik niet anders
‘kan maken dan een verkeerd gehoord a wurahan
(maar bal. uitspraak aürahan), hoedah, dat
hij nimmer kan gehoord hebben, maar opgeeft,
om aan mudah een stamw. te geven (tzelfde
geldt van hatah); hodag, dat eene gissing
is, moet kodag zijn; hidëm in pl.v. kidem,
bijap in pl. v. kijap; hokok, hikik,
hakak en handoes 2° zijn allen gegiste
stamwoorden, 'tlaatste b.v. om pandoes te
kunnen afleiden; zoo ook staat murug (v,
purug) o. urug; vgl. zijn këmoe in
pl. v. mu of Ému; ngwang — smalih, z,
jav. wdb.

S 5. Bij de oud-jav. woorden heb ik mij,
om herhalingen te voorkomen, bij ééne spelling
gehouden (z. b. v. o. katyéng).

S 6. Als stamwoord van werkwoorden,
waarbij geen alfixen komen, is beschouwd de
vorm, die ín ’t passief optreedt; djuwang
b. v. ís niets anders dan de vorm van mjuwang
of üdjuwang, die in ’t passief optreedt, en
alleen wordt gebruikt als passive imperatief.
Men doet verkeerd zoo een woord terug te geven
met het nemen enz, Dat voorls 't actief
aanleiding gegeven heeft tot stamw., die niet
in 't jav. bestaan, kan men zien uit kutil,
patja, tajub, intil, taûr enz. Bij uit
'toud-jav. getrokken woorden heeft vooral den
van 't actief aanleiding gegeven tot een t in
‘passief (z. b.v. taûr en tënggub). Dit
is ook in 't sund., en zelfs in ’tjav., wel eens
geschied. Vele stamw. zijn verschillend van die
in 't jav. en 't actief alleen is dan gelijk (z.

umbah, atik enz). Daarbij komt, dat de
spelling van 't actief aanleiding geeft tot niet
bestaande stamwoorden; b v. maïdjrokot
in pl. v. manjrokot, niettegenstaande in.
’ passief tjrokot gebezigd wordt.

S 7. Omdat de Balineezen linguale en dentale
medeklinkers niet kunnen onderscheiden, heb
ik beiden onder elkaàr geplaatst, de lingual
schrijvende, waar ’ljav. mij het aan de hand,
kon doen. Bij kawi-woorden, die niet meer
op Java bekend zijn, is de spelling der bal.
handschriften niet te vertrouwen. Hierbij op.
te merken dat @\ in 't bal. schrift ook gebezigd
wordt om dh uit te drukken. Slechts in één
geval kan men zien, welke medeklinker bedoeld
is, zooals wanneer de dh onmiddelijk op een
dentale n volgt (@*B, gandha). Ook im
't jav. vindt men voorbeelden van d in pl. van
dh (b.v. tjandikata). Sommige kawi-woorden,
in dit wdb. opgenomen, bestaan niet, b.v.
tusti in pl. van tusni.

SS. Sommige hdss. bevatten zoo verschil
lende lezingen (z. giras en waisârina b. v‚
dat ik lang geaarzeld heb, om er iets aan te
ontleenen, te meer daar ik zeer veel moeite
had, zang en strophe aan te halen. Dit is
vooral het geval met de Ar. Pr.,'met de raad-
pleging waarvan ik zeer voorzichtig ben geweest.
Ook aan het Bhomakáwja naar de uitgave
van Friederich ontbreken eenige stropheu; b. v.
in den Glee Z,, str. 2. enz; men werpe dus de
schuld niet op mij, als men de aangehaalde str.
op een andere plaats mocht vinden.

S$ 9. Het kan wel wezen, dat ik menig jav.
of sanskr. woord, in ’t kawi gebruikelijk, heb
overgeslagen, want het heeft me zeer veel
gekost, om telkens in mijn wdb. na te zien, of
een bekend woord er ook uit gelaten was. De
opname van bekende woorden is een vervelende

El

van maisì. Het inhechtsel um, in 't hal. niet
levende, en zooals bekend is, bij woorden, met
een klinker aanvangende, in 'tjav. dikwijls tot
m verkort (murub in plaats van umurub),
zoo vindt men deze m met het voorh. ma of
mù verward, van daar de frequente verkeerde
spelling SYS in plaats van SS. Zelfs
praeposilies verliezen soms haren klinker; b. v.
dori in plaats van di ori, kori in plaats
van kaori (van de verandering van di in dj
vindt men een voorbeeld in djumab in plaats
van di umah). De en r worden in de uit-
spraak niel van den voorgaanden medeklinker
gescheiden b, v. krijuk en niet, zooals in
% mal. zou uitgesproken worden, kärijuk.
“Sommigen echter laten een lettergreep meer
hooren, b. v. glimpang en gulimpang
(deftigheidshalve en om de versmaat vooral is
dit laatste het geval).

S$ 15. Van hoeveel belang het is bij de
oud-jav. woorden de plaats te citeeren, kan men
onder anderen zien uit banwara in 'Ljav.
wdb,, dat niemand zal kunnen verklaren, tenzij
hij wete, dat het omslaan is uit een slecht
gelezen plaats v‚ ’t Br. Z. 44, 11,

S 16. Een klemtoon heb ik alleen gezet bij
woorden, waar miju transcriptie aanleiding konde
geven. tot het verlies eener lettergreep in de
uitspraak; b.v. tái, njái enz, om de eenlet-
tergrepige uitspraak te voorkomen, waartoe vele
Europeanen in 't uitspreken van diergelijke
woorden vervallen (men denke aan de uitspraak
lei en njei van woorden als tái eu njái
b.v).

S 17. Liedjes, die zeer onbeduidend, veel

voorstellen, door den Balinees gespeeld
(zo. sésapi en vgl. bataksche Ib. IV).
woorden uit bal. geschriften, die niet in
lijksch leven gehoord en ook niet uit *t
kunnen verklaard worden, zal men hier vinden
b.v. ujom.

S 18. De verdubbeling van de n
twee klinkers isin al. zeer zeldzaam. In’tj
wdb. vindt men “A, maar “** en &
de volgorde is dus in mijn wdb. anders.

S$ 19. Van de corruptie van sommige
kan men zich een goed denkbeeld vormen
de vergelijking van 'tbegin v. d. W. As,
twee huls, geheel onverstaanbaar zijn.

$ 20. Dat men ook op Bali in 1 kawi h
gedicht, blijkt uit zulke geschriften als
W‚ Ast. en-de Kuntij. die zoogenoemde ka
woorden bevatten, waarvan de vorm, door (
denken aan ’t bal, erg verbasterd is; z. w
beelden onder sampat en sambar. Zi
woorden moeten opgenomen worden, omdat
lieht verspreiden op sommige zonderlinge vor
(dat ook in 't jav., vooral in de lakon’s,
iels gebeurd is, kan men zien uit de veranderi
v. wabhru in prabbu).

S 21. Aan op Lombok aanzien genie
modern-jav. gedichten zijn die woorden all
ontleend, die ’t zij ophelderingen geven @
walautaga en djohan II) of wel in vornt
zeer afwijken (z. b.v. stgak, imran, paris
en tèngèran). Ook eigennamen daaruit
opgenomen, om iemand in staat te stellen
brokken. te huis te brengen, die hij van did
gedichten mocht in handen krijgen, want zoowel
op Lombok als op Bali vindt men vaak slechts

onzin behelzen en soms zeer vuil zijn, heb ik |stukken van de grootere geschriften; die weet,
ook nu en dan moeten opnemen, om iemand {wie Kadar manik is, ziel dadelijk, dat hij
te doen zien, hoe met sommige woorden, omdat |met een Amir-verhaal te doen heeft (in ’ javs
zij op dezulke rijmen, welke de bedoelde gedachte {wdb. had Ambjab een plaats verdiend, daar

XLVII; kortheidshalve zijn de dialecten niet
altijd bij name opgegeven.

Am, =— Amir; zie nog Am. ep. en Am. fr.

Amd. — Amad.

Amd. b.= een fragment Amad in nieuwe
versmaten.

Amd. d. == Amad in Démung-versmaat.

Amd. j.=jav. hands. van de Amad in arab.
schrift, klein 4, incompleet, vermoedelijk van
Oost-Java, zie rumrum uidjuug; bevat
oudere woorden en beteekenissen, zie o. pinggél
en suum.

Amd. s.=— Amad, sas. hds.

Am. ep. == Amir-episode, titel mij onbekend,
2 djurusalasikin; in beloop komt het over-
een met 'tslot van bh. H.

Am. fr. =— Amir-fragment, waarvan mij de titel
niet bekend is; hierin wat onder walantèn,
kukub en bujung staat.

Anb. — Anbija, uitgave van Lange te Batavia
(onder den titel van Tapùl Adam, 1859).

Anb. fr.=een brok vaneen Anbin afkomstig
van Pasuruhan; ‘tspelt tjöngën in plaats van
ljëngëng, en telkens angin in plaats van
anging; ook heeft het meermalen rarèk in
plaats van raré.

Anb. hds. — Anbija, 2 handschriften, waarvan
een niet compleet.

Anb. J. == Anbija, handschrift van Raden Mas
Ismangun.

Anb. m. — Anbia, handschrift ait Madura, klein
49, 175 inl. bladz,; ’thevat aan 'tslot allerlei
verhalen die in andere hh. niet te vinden zijn,
zoo b, v. hoe de vader van Pètaldjömur
een schat vond, en door zijn vriend werd ver-
moord; de strenge straf door Umar op zijn
zoon, die er van stierf, toegepast, is er uitvoeri-
ger in beschreven dan in Anb., want hierin
wordt de naam van dien zoon, Abusama,

niet eens opgegeven; er komen woorden
voor die te Sala verouderd schijnen te
zooals kalantara en punèndi.

Anb. p.= Anbija in proza (niet compleet),
onder Luras.

Anj.— Anjang Nilartha, waarbij kortere k,
kawin’s, waarvan de Litel onzeker is; zoo b.v.
zou wat hier in 'twdb. als Z. 20 wordt o;
geven, den titel dragen van Bhûsa_ Nirà
sangu sëkar.

A. pkt. = Adjar pikatan, soort van hand
voor kidung-versmaten.

A. png. = Adjt pangukiran; hieruit slechts
enkele aanhalingen, omdat iu ’t hds, vele leemten
waren.

Ar. — Angrok (soms Arok), in proza.

2° — Ardjunawidjaja, van het voorafga
onderscheiden, daar de zangen en strophen er
bij vermeld zijn.

Ar. Pr. = Ardjuna pralabda, twee redacties,
waarvan a de slechtste is, en hier en daar ecn
andere versmaat heeft; vermengd met bal, zie
banitjih en gamol.

À. S,= Andakasasi (vervolg van den Damar
wulan).

Asmp. = Asmarasupi (veel korter dan de be
werking vermeld Catal.), klein folio 87 inl. bla.s
z onder kastuban en paratra.

alj. = atjineesch.

Alm. = Atmaprasangsa.

Aw. = Adjar wali.

2, — Äcramawâsaparwa en de twee daarop
volgende, door Juijnboll uitgegevene, zeer korte
parwa’s; de cijfers slaan op Juijnball's proef.
schrift, de aanhalingen naar mijne handschriften,
waar deze beter zijn.

hb achter een verkorten titel beteekent een
ander handschrift ol wel redactie, "tgeen soms
op hetzelfde uitkomt; 2° achter een cijfer, he-

8

Dip: = Djapatuwan.

Dj. Pr. Djajaprana.

Dj. Prm, — Djafapramèja.

Dj. Pen. — Djajapurana.

Djt. = Djatiswara.

Dit. b. = Djatiswara b, verschilt van a zoozeer,
dat er geheel andere brokken in voorkomen en
ook in ontbreken; de cijfors slaan op de Lon ta r-
bladen.

Dm. — Dulang mas (hierbij vergeleken cen jav.
hds. v. d. Lokajanti, albier Lik. gemerkt).

Dp. — Darmopapati.

Dpt. = Dangdang pêtak.

Drm. — Dréman.

Drms. — Darmasunya.

Did. = Datu Daha,

Dur. = Darma.

Dw. = Darmawitjara, en fabels er achter, val.
Wib. IL

Dwd, = Damar wulan, uitgave van van Dorp.

Dwh. =— Damar wulan, naar 2 handschr. in
mijn bezit, t 2° gemerkt b; uit 't 2° handschr.
is de aanh. ond. kémiil.

dy. == dajaksch, naar de vertaling van het evan-
gelie van Marcus te Nottingham 1884, 7. Daj. N.

E‚= Èndèr.

f. = formosaanseh, naar verschillende bronnen ;
de spelling naar gissing gewijzigd.

fb. = fabelboek, getiteld Humajunfal, 4 stukjes.

fr, = fragment.

Ir. A.==z. onder ardka.

fr. b. — een brok, waarin zekere Bubuksah de
hoofdrol schijnt te hebben.

Ir. B. = Br. k.

fr. bpl. = een prozawerk, waarvan de titel nog
niet bekend is; 'tbevat o. a. bepalingen aan-
gaande het verlies van kaste; de taal zeer
modern en vermengd met Balineesch; de spelling
zeer slecht, z. b. v. o. ariwangca; als titel

werd opgegeven Banoradja, maar dit is miet
aan te nemen; niettegenstaande de leemte (z
b.v. o. képub) heb ik er veel aan ontleend
om een proef te geven van de wijze. waarop
geleerde Balincezen kawi plegen te schrijven:
door toespelingen op reeds verouderde gebruiken
en ook door eorruptie is dit geschrift hier en
daar zeer duister, z, b.v. aanb. o. tikél.

fr. Kid. Adip- = episode in nieuwere versmaal
behelzende den brand in de guwa gala
tot den dood van Baka.

Ir. s.— handschrift uit Bödjuning in verouderd
schrift, bevattende prevelformulieren en geheime
nissen; over den toestand van den tekst en de
spelling, z. aanb. o. lérép, boùdar, lukut
en vooral witajut; het hevat eenige recepten
en ook een piwëlas; eon A wordt er als
pasangan evenals in 't Jav. naast den voor
gaanden medeklinker gezet.

Ir. teen brok uit een gedicht (handschrift
van Badung, vangt aan met bl. 41), dat Ti was
zou heeten.

fr. War, zie War.

gal. — galelareesch.
Gh= Gliaiotkatjäcraja.
gj. = Gjanjar.

Gr. == Mikajat Gholam (Batavia, bij Lange).

G. W. = Gandawrëdaja.

hb. == hoog (krama), de hooge woorden staan
tusschen twee haakjes achter de lage, de voor-
name achter de beteekenis,

H. = Harisraja: hiervan twee geheel verschil |
lende redacties, waarvan de eene door Haris. |

wordt aangeduid.

Hadji D. — Hadji Dharma.

Hadji D, hg. —'t zelfde in het balin. (hand-
schrift uit Bugbug).

Haris, z. o. U.

h.G, = handschrift door Gunning uitgegeven.

10

was ze te verbeteren; zoowel ’t verklaarde als|en een kind zonder armen of voeten geboren
het verklarende woord was soms zóó verhaspeld, een behoorlijken vorm geeft, zie salamah. 4
dat ik het niet aan de alphabelische volgorde, Lk., z. Dulang mas.

dorst onderwerpen (een voorbeeld is tanggwan);| L M.—Sörat Muhamad, uitg. van van Dorp, }
de verklaarde woorden zijn met een *gemerkt,|2 deelen. |

terwijl de verklarende, zoo zij niet tot het
kawi behooren, het niet zijn, z. b. v. onder
tjandung; uit basu en tanu ziel men
dat de verklaringen overeenkomen met de jav.

Kr. B, Kronyk van Baju, beschrijvende een
opstand van Baju tegen Blambangan; heeft
eenige overeenkomst met de Babad Blambangan,
waarover zie T, btv. gen. XXXV; van de opper-
heerschappij van Mèéngwi echter geen woord;
het bevat oosl-jav. woorden, zie b.v. o. raût.

Krsn, — KräsüÀntaka.

Krip. = Kréta upapati, val. Wib. 1,

Kris, = Krötasamaja, vol moderne jav. woor-
den, zoodat ik er maar gedeeltelijk gebruik
van gemaakt heb.

Krws. = Korawàsrama (naar drie hds, die
zeer afwijkende varianten opleveren).

K, S.— Kldung SamanasÀntaka.

K. Snd,— Kidung Sunda, zie Kid. Sund.

K. Le Kên Témbuhan, naar 2 hhs. en de
uitgaven van de Hollander en Klinkert.

Kij. Kaútjil (jav. tekst, 2° druk).

Kij. v. D. —=Sërat Kantfil, Sémarang, 1871.

Kuntij. — Kuntijaäjnja.

Kut, — Kutàramänawa, vgl. Wtb. IL, en
Adig.

L,— Kubdhaka.

Lamb. — Kambang Salokat.

lamp. =lampongsch, uit eigen aantekeningen
en tevens uit de wdlijst v. 't Kroesch.

Lb, =Labu darma.

lev. v‚ Mah, — leven van Mohammad (sas. hds.);
alleen de laatste zangen komen overeen mel
mah. fr, hb, namentlijk waar M. de maan splijt

Lb, =Limbur.

Lp.=Lingga Pötak, naar 2 bewerkingen.

Lr, = Lal raras (slechts een fragment).

Ls. =lajon Sari.

Ls. b. =de bewerking in Durma, enz.

m, — mantra,

mad, == madureesch, naar versch. bronnen,
zooals ook Tijdschr. Batav. Gen. XXXVI, 't ve
v.d. Podij (Sapudi)-archipel, bl. 565 en vlgd.

mad. Smn, —=madureesch van Sumönëp.

magind. — mangindanaosch, volgens Forrest,
de vocabulario achter Compendio de historia unie
versal (Singapore 1880) en de wdlijst in Tijdschr.
Batav. Gen. XX, waarin zeer vele fouten.

mah. fr. = Mahomed. fragment, bevattende
theologie, en iets over sommige aartsvaders, enz,

mah. fr. b.— in nieuwere versmaten, in 't hegin
treden Abudjahal en andere vijanden van Mu-
hammad op; de spelling der ar. namen wijkt
van de jav. af, b, v. a \ niet zooals Men. VL
Asian vgl. o. mamlukat; ook komen er
mal. woorden in voor, b, v, maka; de ar. #
aangeduid door «m mel twee streepjes er onder;
in Z, 6 de maansplijting, een ander handschrift
heeft dit in Z. 15; de aanb.o. baligo komt in
beide hhs. letterlijk overeen, maar overigens is
er een groot verschil; dit tweede handschrift
is hier gemerkt lev. v‚ Mah.

mah. f_o, vragen van Samud aan Muham-
mad over den hemel, de hel, den jongsten dag, enz.

mak, — makasaarsch.

mal, — maleisch.

Mal, — Malat, hiervan zeer vele redacties,
waarvan de eene meer dan de andere met bal.

12

Nj.=Njalig en Njèling, 2 zeer kleine hal.
gedichten.

Nt. = Nitipraja.

Nis.=Nitisâra (op Java Nitisastra); hiervan
kon ik een zeer slecht hds. (zb. v.o. pidara
en lalëér) raadplegen; de uitgave van R. v.
Eysinga en die van de Landsdrukkerij, hoewel
onbruikbaar, konden hier en daar toch aanlei-
ding geven tol 't opruimen van corrupte plaatsen.

Nvt. = Nachtvertellingen, Singapore steendruk-
uitgave, waarvan ik niet meer heb dan 400 bl.

Nw. = Nawaratji.

Nwt, = Nawarutjl in tëmbang-

0. = kawi-oorkonde,

0. b. =op Bali gevonden koperen platen getraus-
eribeerd uitgegeven in ’t Tijdschr. Batav. Gen.
XXX, bl. 605 en vlgd.

0. fr.=een koperen plaat in 'thezit van een
gusti (Radja djawa), genummerd 7.

0. K.=een door Kern weder uitgegeven
koperen plaat uit den boedel van Scheepmaker,
en uitgegeven door 't Batav. Gen., Verh. XXXIX;
deze platen door mij te Soerabaja getrauscribeerd,
toen zij nog in 't bezit van S. waren.

om. =omina, naar verschillende brokken.

0. M. = inscriptie op een steen op Lord Minto’s
landgoed in Schotland (ín onvolledige transcriptie
daor €. Stuart).

orig. — origineel, beduidt dat de woorden niet
in ’thandschr. staan, maar ontleend zijn aan
een uitgegeven tekst.

0. S. a.= oorkonde van Simbiran.

0. S. b‚=idem; de letters van b hier en daar
onleesbaar.

0. S. ce. =idem; is van Djajapangus.

P.—=Platuk, 5 redacties met ben c geken-
merkt.

Pam. = Paméiitjangah.

|__Pam. Bad, — Pamëntjangah
bladen).

Pam. Nj.— Pamötitjangah Njalian (4 palm
‚ bladen).

pamp. — pampanga, naar Nuevo vocabulario ú
manual de conversaciones en _Espaol-Tagala |
yv Pampanga por P. E. Fernandez, Manila 1882, }
en verder 't wdb.

Pan Br. — Pan Brajut.

panay. = panayano, Nuevo vocabulario Espa-
mol-Panay, Manila 1879. |

Pdj. = Purwadjati.

Pdjm.—=Pandji Marga (naar 3 hds, in't |
eene waarvan een groote lacune is).

Pg. = Purwadigama.

Pk. =Pakang raras.

P. o.=mal. Pandji-verhaal (begin en slot
ontbreken); beslaat 235 bldz.

Pr. jav. = Pandji raras (gedrukt).

Prtj.—= Pratjinan.

P. S,— Pandji Sëmirang, in proza.

P.S. g.=Pandji Sömirang, gedicht (uitg.
van Singapore).

Ps. jav. = Pandji sökar (gedrukt).

Psw, — Paswara.

Pis, = Pauti saba.

Pw. geschiedenis der Pandawa's, hds. (een
verkorte vertaling in T. Blv. Gen. XXI).

Pw. fr.=een fragment van een pakëm, be-
‘ginnende met Bhima’s herleving door Bhatara
‘Guru op 'teiland midden in zee; 't beloop komt
overeen met ’tverhaal uit een handschrift v.
“t Batav. Gen. en mal. w. (zie Fenige mal. w.
verhalen toegelicht in ’t Tijdschr. van genoemd
genootschap en vgl. o. nawarutji).

Pwdj., z. Páj.

P. x= Pandji-verhaal, waaraan 't begin en ver-
der op ook eenige bladzijden ontbreken; hierin
komt een strijd voor van Paudji van Bali

14

. == sikkaneesch, Tijdschr. Batav. Gen.
XXXIL, 285, XXXIIL

sl. = sulu.

Sm. — Smaradahana.

smbr. = sëmbiransch of oud-balineesch.

smbsw. =sumbawasch, waaruit woorden in
sas. geschriften voorkomen.

smn. =sumönipsch, 2. mad.

Smng. — Tjarita Samangun ; achter mah. fr. c.;
hierin treedt op Abudjahal, Marijah, een
der vrouwen van Muhammad; wijkt zeer af
van de sundaneesche redactie, z. b. v. o.
dulpakar.

Smrw. = Smarawèdana.

Sp. =Surapati (of Si Untung).

Spt.=Sipat iman akung.

Sptb. = Saptabuwaua, z. 0. asin.

srg. == sarga, afdeeling van Utt.

srt, =sierlaal der geinspireerden, zoodat de
namen van plaatsen anders worden, heeft veel
overeenkomst met de raadsels onder duk.

ss. =Susuilk, over pokken.

ss. b‚=idem, op bl. 2% Kaudampat.

St. ==Sanga tangis (kakawin op Bali ver-
vaardigd). pd

Sta. b, =Sritandjung, balineesche redactie.

St. bb, =Sritaiidjang, hds ook uit Buijw..
maar geheel verschillend van Stu. bnjw.; van
deze bewerking twee hb, die soms zelfs in de
fouten overeenstemmen, b.v. ranbapakadja
in pl. wv, ratmapakadja; nu en dan cen
kleine afwijking z. b.v. onder köfdjër.

Sin. bnjw.=Sritaüdjung, hds. uit Banjuwangi,
blijkens Sidapoksa.

Sta. fr. —=Sritaûdjung, een brok met interline-
aire verlaling aanvangende met êgar mana-
hira (de jav. tekst erg gehavend).

Stu. j.=Sritandjang, klein 4°, in arabisch
schrift.

Stn. x.==Sritandjung, klein 4, in arabisch
schrift.

Stw. — Satwa (in proza).

Sty. — Satyawan.

Sum, = Sumanasântaka.

sund. =sundaneesch; ’t onder tégil aange-
haalde stuk van Tijdschr. v.N. 1. slaat op de Sun-
dalanden blijkens puntjit (peuntjit)op bl, 101;
ook is gebruik gemaakt van de Bijdrage tot de
kennis van het Bantönsch Sundaneesch, in Bijdr.
T.L. en Vk, 5° volgr. V bl. 222 en vlgd., en
de woorden opgegeven in ’t werk over de
Badoej’s, die hier met Bd. sund. gemerkt zijn. ©

Sut. = Sutasoma.

Sw. = Swarawjandjana.

Swg. — Sèwagati.

Swrg. — Swargàrohaúaparwa.

T.—= Tantri.

tab. — Tabanan.

T. b‚= Fafidjung biru, zie ook Thd. «

Pb. —andere redactie van T.

Thd.=Taratébang, Démung-versmaat (bij
vergissing nu en dau ook Tb. gemerkt).

T. bg. = Tantri, his. uit Bugbug.

Tb, p= Kam.

ter ==driemaal op eene bladzijde of wel in
eene strophe.

bid, = tidungsche wil, Ind, Gids 1885, bl. 556
vlgd.

Új. = tjamsch.

Tj. =soort Tjèkèl waning pati (batav. hds.),
zo. dyah.
‚_ Tj. A. a.=Tjalon Arang (de 2 bewerkingen
in proza).

Tj. A. ad. —= Tjalon Arang, in Adri versmaat.

Tj. A. b‚==Tjalon Arang, 1°. de 2° bewerking
in proza, en 2° die in poezie waarachter de
vertelling over Raugda Lèlèngéh (en verder
Leen fragment uit de Misa Gagang).

16

Banjuwangi, sedert Juni 1885 resident van
Bali en Lombok.

vrn.= voornaam (krama inggil), zie bij h.

w. = wajang.

W‚—= WiwÂha; 2°, — Warigu.

War. = Wariga, de verschillende zeer van el-
kander afwijkende bewerkingen ieder in de aanha-
lingen aan te duiden bleek ondoenlijk ; de minder
goed geschrevene zijn met fr. War. aangeduid.

Was. — Wasèng.

W. Ast. == Wangbhang Astati.

w‚ hb, == wajang-verhalen (batav. hds.), onder
anderen over Prègiwa.

Wh. = Wèda buda (zeer corrupt, z. namika
en madyamika).

Wd. — zoogenaamde Wèda’s, van zeer nieuwe
dagteekeuing, zooals blijkt uit manjura.

wdb. — woordenboek.

w. Dr. 24 wajang-schetsen bij van Dorp
verschenen.

Wg.= Wata gunung, cen opp Bali onbekend
jav. gedicht, waarin aost-jav. woorden, z. b.v. 0.
lom, vgl. ook o, nîlakantha.

Wags. — Wargasari, zie vok Ws.

Wir. —= Wiràtaparwa.

Wit, = Witaraga, een kiduug.

W. ko == Wiwâlea in kidung-versmaten (ach-
ter de citaten de kakawin aangehaald).

w. Kap. = wajang Danghjang Kaputungan
(bevat vele Bujw. woorden).

WL = Wilobang.
w. R‚ == wajang-verhalen door T. Roorda uitge-
geven.

Wrb. —= Wrêbaspatitatwa.
Wrs. = Wröttasaûitjaja.
Wrt.= Wratieàsana, van bl. 27 tot 57 Ciwagà-

sana, van bl. 57 tot 64 Rösigâsana, met brokken
voorop uit een geschrift zonder titel, van bl. 44 tot
54 afgeschreven pracâsti's en Cèwacùsana (sic),
van bl54—59 Gilakrama, en van bl. 59 tot het
einde Patrupasadji (eindigt afgebroken).

Wrtn. — Wiratantrn.

Ws. — Wargasari, z. Wgs.

wtb. (I) — wetboek (verschillende titels als
Krötaupspati, enz), vgl. Krip.

wb. (II)="t zelfde wetboek, als waaruit Jonker
in zijne dissertatie een fragment heeft medege-
deeld; de $$ zijn naar J's werk geciteerd, maarde
bewoordingen naar hb. gevolgd; de volgorde der
artikelen is in mijn hh. verschillend van die
der door J. geraadpleegde, zoo b. v. volgtart. 17 |
bij hem onmiddelijk op art. 255; vgl. Kut.

wtb. (III) = Dharmawitjara, bl. 12 en 18
Dèwadanda:; op bl. 18 fabels, waarin dieren
door dieren berecht worden, vgl. Dw.

wlb. o. == wetboek, onbekend wat den titel
betreft, andere volgorde dan wtb, IT.

Ww.= Wangblang Widèha.

Wwb. = hetzelfde van een geheel andere, meer
uitvoerige redactie (z. hb. v‚o.pinatihensasar)
drie hds. zijn geraadpleegd, twee waarvan
tol ééne redactie, namentlijk de eerste, behooren:
dat de tekst onder hal, invloed zeer gehavend is,
kan men zien uit de aanhalingen onder tépung
en lémpog: de redactie b bevat zeer moderne
jav. woorden (z 0. téùdas) en vele onbegrij-
pelijke lezingen (z. o. éngkas).

Z. — zang; het cijfer, dat daarop volgt, duidt de
strophe aan; ingeval de zang slechts ééne strophe
bevat, is door a, b, enz. de regel aangeduid.

“beteekent, dat het woord niet in 't bal,

dagelijks gebezigd wordt; doeh zie ook hij Kr,

AIYIIYN. 9

Den 17°" Augustus 1894 overleed in het hospitaal te Soerabaja, daarheen
kort te voren overgebracht, na een vrij langdurig sukkelen, de maker van
dit woordenboek, Dr. HENDRIK NEUBRONNER VAN DER TUUK.

Het manuscript, dat ten gevolge van mistellen nomineel 3010 bladzijden
bevat, maar in werkelijkheid zeker een 100 bladzijden kleiner is, werd
gedeeltelijk aangetroffen in de woning van den overledene, gedeeltelijk in de
brandkist ten residentiekantore te Singaradja, waar de schrijver eenige jaren
voor zijn dood, met een aantal andere papieren, bl. 1662—2428 gedeponeerd

*® had. eene splitsing waaraan het naar waarschijnlijkheid te wijten is dat

® u. 1658— 1661, die inmiddels uit een ouder afschrift aangevuld werden, te

t loor gingen.

Ed Bij den dood van den schrijver waren er 227 bladzijden van de copie,
‘leverende de 13 eerste vellen van dit deel, afgedrukt.

' In het latere gedeelte is een uniformer scheiding der woorden toegepast,
en zijn zooveel doenlijk de voorbeelden in de artikelen gerangschikt volgens
been vaste orde.

De ambtenaar voor de beoefening der Indische
El talen, belast met de uitgave,
____WELTEVREDEN, Dr. J. BRANDES,

14 Febr. 1897.
Ì
ij

30427

len)

Gay en UN

Gay L, In ’t oud-jav. den klinker a voor-
stellende en meestal onderscheiden van UM\
(z. MEN en EEN en vgl. onder haliman),
maar vaak, wegens onbekendheid met ’t me-
trum, worden beiden door de afschrijvers ver-
wisseld (z. bv. onder awur, kirim, doch

vergelijk de aanmerking onder suku; op te
merken, namentlijk, dat & evenals c‚\ 2\ ar
mel een voorgaanden medeklinker, door de
' adëg* of anderzins gesloten, als un om de
versm. beschouwd moet worden, bv. kalawan
Òaf lén prijdnira, R. 5 z., 4, matibà tanpa
bisan sos eawaknys, ald. 8, 42 en 72 a,

z. ook aanh. onder ratih), R. 5 Z. 7,7 te lezen:

Ù ya gan KI mangwan acwalalita, \WVrs.

% te veranderen in mangun eamrurd en
of manghwan te lezen, vgl. aanm, onder
KA en de aanh. onder sona (waar lawan
hasu van een Bal. afschrijver moet zijn), en
ea ndhakâra te lezen W. Z. 21, 9; andere
Cdn z. onder apuj en hét IL, saha-
dalupènghasuratantra, Sm. Z. 2, 2 moet
verbeterd worden in ja Gssura enz, de h
van de bal. afschrijver afkomstig zijnde; Z. 8, 9,
gumrut lot/a (Ca)midjilakën gëlapa (gëlap
Ga)lisyus, waaruit men zien kan, hoe de af-
schrijvers met de text knoeien, vgl. ook onder

KAWI-BALINEESCH WOORDENBOEK,

asangkhya, waar de m om het metrum te
redden, van een afschrijver moet wezen en
verder onder hawan [.). In de taal der kidung’s
wordt ’t onderscheid niet meer gevonden, bv.
ibwadji en ramadji in plaats van ibu hadji
en rama hadji, i

ri sakwèh ni ngaksara, Ga ngaran ing-
halan in den mond van Krésùa, Bh. 36 (vert.
van aksarÂnâm akâro’smi; R. 20 Z. 9; ri
ngaksara akârarûpa ta kita).

2° in ’t sasaksch, gesloten door een adèg *
de zoogenaamd opgeslokte k voorstellende en
alhier ook, ter onderscheiding, toegepast op de
Banjoewangische kindertaal, want in ’t Bjw.
wordt de k als sluiter niet, zooals in ’t ge-
wone jav., opgeslokt (z. paqpung).

In sasaksche geschriften wordt @2 ter we-
dergeving van de & (bv. aj: äaaS) gebe-
zigd (bv. aonêni: Jelke); voorts be-
houden de e en o den zachten klank vóór
den sluitenden q bv. éndéq, bitóq en niet
éndèq en bitòq; de q kan wijders voor 't
aanh. an wegvallen (z.
os

II. uitgang van de conjunctif enz. uit ’'t

onder pinaq); vgl.

jav. bekend; zoo bv. in een veronderstelling,

‚bv. tambis ta nghulun matya jan tan datènga

\

@\ en UN

erî mahâràdja Jajâti: ik zou bijna gestorven!
zijn, zoo vorst J. niel gekomen was, Adip.,
Jadin aka tan mâsihé sang dwidjèndra: zoo
ik geen medelijden had met enz, Ar. Z. 70, 2;
achter substantiven brengt a de bet. aan van
tof, voor, te bezigen of te beschouwen als, de
plaats bekleeden van ’L geen door ’t subst. voor-
gesteld wordt; bv. tambaka: o/ dam te bezigen
van de aangedragen bergen en rotsen, NR. 14
Z. 5, kadi ta ja mèghàkilata sihungnya, B. Z.
9, 4 (mirib gulém angkënang tatit tja-
lingnjané, ja lwir gulém tjalingnjanè
mirib tatit, lwir ambuda ika makatatit
gadingnya, |. ja g. matatit dèning tj),
panéngèra, Nts. Z. 2 (anggèn njibnajang),
inutus djarumana B. Z. 40,22 (kinon maka-
tjèëti, k. manjèliang), pawèha: bestemd als
geschenk. Z. 100, 5; parÂna, m. c., W. Z. 17,1,
sang pödjaha: die bestemd is te sterven, Sm.
Z. 25, 4, als ’t ware, sawang kapaladjé'ng
makona kusumanpaniùdjo hadji, Br. Z. 2, 9,
wintang kémbanga kémbang angdjrah atömah
wintang: de sterren waren als ’t ware bloemen,
de bloemen verstrooid werden sterren, waar
gesproken wordt van de nacht, die alles om-
gekeerd deed zien, Br. Z. 50, 5, ndan kitàtah
matahà aku raraja: maar dan moet gij de
oudere en ik de jongere broeder zijn, R. 20
Z. 7, 4, apuja: voor vuur gehouden, door hem,
R. 5 Z. 6, 13 (rasajang dané api), 6 Z.
8, 10; 12 Z. 1, 16; Jèka apuja aanh. onder
agnibrata (makabalini), huluna: ot onderdaan,

W. Z. 19, 7, ndya djarumanamwa madjara;

waar is, dien ge bestem! als liefde-bode, om te

9

Ga -en UM

melden, Sm. Z. 26, 5; vgl. Z. 27, 2, ja ta
sÀnaka: als ’{ ware een broeder, B. Z. 14, 2
(ika wir manjama; vgl. onder an), pituhwa
tèkt salingkwa: doef alles wal ik mocht of zal
zeggen, T, b Z. 4, 220, Iëmah palunggahana:
grond om op fe zitten, Ud. 21 (vert. van bhùmi
als een der 4 zaken, die men in ’t huis van
een braaf man kan aantreffen; z. onder pangkti,)
sangadnlara, W. Z. 15, 2, ramèngwa: zoo hij
komt te hooren, W. Z. 18, 5, angröngöha sanga-
hulan: zoo de vorst ’t vernam, Mal. 105, 104.

In bal. gedichten slechts hij aan ’t jav.
ontleende woorden, bv. kawarnaha, dat, als

de versm. het eischt, vaak kawarna wordt

Het zijn formules geworden; van daar dat men ,

kotjapa verhaspeld vindt in kotjapan en
kotjapëén; utjapa: « wuwusén,

III. verbaal praelix (naast ma, vgl. var
VI), soms geplaatst voor praeposities (z. onder
saka II); zelden vóór een vorm met ’t infx
um, bv, alumama, B. Z. 5, 2, (zeer verdacht;
mad. a, waar het niet zoo vaak, zooals in ’t
jav., waar het vóór éénleltergrepige stamw.
alleen blijft, weggelaten wordt, namentlijk,

waar het dezelfde bet. aanbrengt als *t mal.

bëér, ’t bat. mar of méër; iloc. ag, zoodat,

men in mad. geschriften zelf aèsi — wèsi d.
ia + isi aantreft).

2° voorts bij indische woorden, evenals ons
on, ontkenning beteekenende (z. abala en
asâra); vóór woorden met een klinker aan-
vangende an; ook om de versm. in ma veranderd
(let echter op ’t geen onder G4 gezegd is).

IV. in plaats van ma, als verkorting van

Ga en UI

G\: de è of é alleen in kawi-woorden.

1: verk. van ékâdacî, War.

2 L: de tweeklank ai, zoowel als de djha,
wedergevende, maar door Balincezen steeds ê
of èr uitgesproken (z. djhatiti, aicanya en
maèrpahit), terwijl é als uitroeping in sas.
geschriften door een « wordt voorgesteld.

IL: uitroeping, z. hé II, R. Z. 78, 50,
54 en 36, R. 1 Z. 1, 44 en 46, maar ald,
30: hé.

III: verk. van aicanya.

JEN 1, jav.,: aanhechtsel ter bepaling; woor-
den op an uitgaande verliezen de a bv. asagné,
tilirné, kapitné, sèrné (in plaats van sêrané)
enz; voorts kan ’t na ipun plaats nemen (bv.
djinahipuné), maar in plaats van a bezigt
men liever, vooral in K. A., nja (pipisnjané),
terwijl men in ’t oud-Bal. van Sbr. en in Oost-
BIJ. pipisané zegt en, elders weêr verkort
ëné of né, pipisëéne en pipisné (vgl. mad,
waar ’l aanh. an in én veranderd wordt, zoo
er ah, dat ook als bepaling optreedt, achter
komt, bv. ménangénah in plaats van mè-
nangan + ab); z. vm IL.

IL, s,: uitr., B. Z. 49, 10 (mal. se)
hé wânari tibàkën tèkl, T. b. Z. 4, 121, z.
2 IL en vgl. Jurg,

gr: de tweeklank o en au, voor welken
laatsten geen bizondere letter bestaat.

IL: uitdagende uitroeping, Sm. Z. 55, 8.

joo, L, z. «abo 1

1: uitroeping van Gomukha, door Râwa-

ùa onthoofd, voorspellende dat een afgezant

Gay en U

(HanumÂn is bedoeld) R. ’s verblijf in brand
zou steken, hàhah ho (b: ko) dûta tëmbé
gumêsëngana kadatwanmu kongjaksaràdja,
Ar. Z. 4, 12,

u L, 2. VON

IL. of uh: uitr. van onwil; «ah tanpawèh
pinun, Tt. 9.

von: uitr. van droefheid, B. Z. 46, 1
(uduh), ald. 4 (z. mëéhah), Z. 87, 28, bis,
Z, 40, 18, aanh. onder wijoga, ahahàh, in
plaats van ahahâ?, van lachenden, Z. 92, 7,
van blijdschap over een overwinning, Tt. 7,
dhik hâh adhah dusta liko (l: kâ) manahta,
manggàprang àmatyana wandhauanya, Hw.
Z. 50, 2, Ahàhàhâhàh, aanh. onder tangkil
hjang en z. onder aj IL

iN IL. naast pah?., z. onder tjëngéh en
ngëh III,

IL of hè’h: uitroeping van van pijn stee-
nenden, héh lingikangmangohan, B. Z. 87,
28, Z. 69, 5 (madëkésan uninya matjëngu),
hëh*, Br Z. 1, 11 (irit, madëkësan, asrèt
sarag); héh sahurnikà, B. Z. 61, 5 (masaûr
madëékësan, inggih anggèn njaûrin, madë-
këésan pasaürnya); vgl. hëhéh.

à \ of fh van iemand, die gigijan is,
«duh;
kapuhan, B. Z. 28,6 (gigian, dahat gigiën);

«udù, ih® wawus ikanangsakin-
in de usada: jèh II; ih anu: heila! jij daar!,
Was. Z. 1, 4; vóór den vocatief bij ’t bij zich
roepen, Tt. 12, bis; ih jah, aanh. onder gègèr.

IL. uitroeping van wrevel’, T. Z. 2, 28, van

bevreemding aanb. onder murèngang.

Ga) en UIN

he \N „héhé, z. ah II en vgl. arub.

Gaur 1: klagende uitroeping, R. 7 Z.
14, 5 (inggih).

IL, of ahâ, inahâkén, aanh. onder papat,
wwantin ràdjyasabhàdwitija pangaha crini-
Takathé sira, Sm. Z. 39, 2 (katjawisang)
swarggamku dibja t rahur pangah hjang
Indra, R.

péngaë.
UIUI) 1, spr. àd,: «loha, «lwa, algemeene

1 Z. 1, 76 (patjadangan), vgl.

ben. van de ficussoorten; Smbr.: ha (sas. en
mal. ara, dat in de Kr. met ambulu wordt
verklaard, sund. ki ara). De verkorting a, in
een enkel gedicht, is niet aan te bevelen en
daarbij zeldzaam (z. hambabi); soorten, z.
onder babi; Iubak dd: de lichtbruine l. (z.
onder indjin); bandjar ää: nm. van een plaats
in Bngl. bij de Bllsche grenzen.
IL, z. onder djáä en aanh. onder rèmbèk;
nora mangahâ (máá?): «tanpanahâ.
| an, s.,: «ulâ (Tjt. steeds: nahipada

‘en nahipa, bl. 283, terwijl de mantra dhar-

nagasari).

vri, Sbr.,: ahi (vgl. bij va ID: dag
(mal. hari, bat. ari); weder, droog weder:
matamai (surja), Sbr.: matanahi,: de zon

| mma pamulik: anahipada heeft; nahipuspa:
HN
Ì

(mal. matahari, bat. mata ni ari; z. tèn-
&ài, dina en wài); panjikatan ai: soort
zonnewijzer om den tijd van ’t werk te ken-
nen; dingding ai, z. onder dingding; 2° z.
ouder ando. 8
au. aku laku waluj warah sira: ga

Gal en UI

spoedig terug en zeg haar, R. 20, Z. 13, 10
(kéna tjài matulak aturang ring dan®).

hie L, jav. (awu),: h. van abu (sund.
hawu); vgl. aön en onder adéng.

IL, ngaüal: Kletzen, praatjes maken, ver-
zinsels uitstrooien; vgl. ngaé* (onder gaé).

@j er 1: helder, van water, Gh. Z. 36 6;
B. Z. 58, 1, Z. 7, 1 (malilang, mehëéning),
dangsah maho: *mandâhéning, ahöning
aho, Z. 58, 1 (ning dahat, n. malilang);
*t stamw. ho nooit aangetroffen; aho ahang,
z. onder hang.

IL, s, Sut. Z. 67, 5 (rahina), vgl.
ahorâtri.

II, s.,: uitroeping, R. 2Z. 1, 10 (inggih),
6 Z. 8, 10 (ih), Sut. Z. 30, 4 (aduh), aho
sapbala ningtapa, 2 Z. 1, 36 (dahating
lëwih, dahat 1); 19 Z. 18, 8 (liwat daät),
vgl. ald. 28,

UO, panguhânirèngtwas van ’t geen
iemand vermoedt, Sut. Z. 104, 4 en 16 (pang-
rasandané ring kajun), ri ngapan luputa
ri ubà nröpègwara, Z. 116, 2 (ndingkapan
Ppatjang tulak sapaugandikan i ratuné),
nahan ikana wawas sang RÀma bhadrân.
pangùha, R. 5 Z. 4,27 (manggëérak), tarkka
ngaraniug djnjÀna manguha, nda tan salah
dèning manguha, Wrh.; val. T. Z. 5, 68,
alwaar panguwa: vermoeden bet.

gen: maal voor rijst, kollie, enz., zooals
bv. de tjëèng, ugul: meten ’l zij rijst of ook
wel vocht bv. water, om te zien of ’t zwaarder
is dan tuwak bv, nguû baäs: mel de tjatu
melen; pénguü: inhoud als van cen kopje,

Gay en Un

peop): baard van kippen (vgl. baok
en wok); z. tlatah.

SOU 1, CrjÀhuka, B. Z. 77, 2 (Ugra-
sèna); onder de bondgenooten van Djarâ-
sandha, Hw. Z. 28, 4,

va). Sbr.: had,: ebben van de zee,
«surud, „murud (vgl. kaäd).

ad), z. onder aûd.

UAL: doorzakken van de ingewanden
bij een breuk (vgl. rarud); maüd: voortloopen
in verband met iets anders bv. van de eene
bamboegeleding tot de andere; ngaüdaug: een
woord ín zijn verband opgeven, aldan: verband
van een tekst, richting of beteekenis van een
woord naar ’t verband (aüdan pangraösé);
ook: aidan; maûd apisan: onder één naam
gaan van verschillende dingen; ngaüdang uma:
effenen om ze te kunnen bewateren.

Ga) L,: kort van de tanden tengevolge
van ’t slijpen (z. pòok, tijékok, pëérok);
ngëëd: bukkende loopen zooals tegenover een
meerdere, daar men niet boven hem uitsteken
mag (z. ngëës en njlébstb), möédin, pêödin,
de tanden korter maken zooals door slijping;
maëëdan: hoog en laag zich vertoonen, als bv.
een liggend menschelijk beeld; ngëödang: een
gevraagde prijs verlagen (vgl. oöd II); éédanga
(hds.;&danga) tundunnjané ban tèlêbé ring
tjumbana, aanh. onder haugët; ngéédang raga.

IL, ngëëd van de kladi of wel bijaüng
enz, gekookt of gebakken, in tegenst, van
gëbuh, niel goed gaar en smakende naar gëdë-
bong, zoodat diergelijke aardvruchten er als

10

Gay en VN

geïle aardappelen uitzien en smaken (Bjw.
garuh, vgl. jav. garoh); vgl. blantakan.
Aah of irid, oudtijds: hid? (vgl. hot,
has enz.) «„mawrëg; ngiïd of ngirid: iemand
een plaals ontzeggen (z. tundung), miid:
mèékaäd, vluchten; piïd meervoud, aanh. onder
totos; ida ban anaké; ifdan: wat iemand
aan spijs heeft overgelaten (vgl. tjarikan);
kairid ban dèsané; kaiïd van iemand, die zijn :
land heeft moeten verlaten; mahid: #alaradan. _
ae: minder zijn, van de vruchten,
als de tijd voorbij is; uüd'an: de weinige nog
voorhanden vruchten van een boom, die duurder
zijn (vgl. pangudkudan), tan kahanan uüd:
«tan palëwasan, tan kataman aûd: «tan
Iéséh, uüdan: benaming vaneen kadjöngdag
in panglong vallende, z. onder kadjëng.
eee). ngèèdang: een gissing door
mètènung maken naar *t voorkomen van een
dief, van de baljan naar de ziekte, ngèèdang
gëlëm& van de pérmasofeen mangku, baljan
pèèdan of èèdan, die de reden eener kwaal
opgeven, bij wijze van orakel uitspreken en bij ’£
ngrorasin bezield door de ziel van den reeds ,
verbrande. Í
peer) IL. of od, sbr: hod,: pees
onder den knie; Bjw.: tjiugklok; ngòodin: een
beest de kniepees ofsnijden om *t wegloopen
te beletten; vgl. wwad.
IL, ngoödin: op iets veel afdingen een vroe-
ger bod verlagende, vgl. onder é&d. t
u sl ngáät: inhouden zijn lachen! *
(ngandët?).

Gay en UI

kaûrt bv. van de deur: soms verk. in mip,
mèp kadja, ngaëpang: den klophaan tegen
een anderen laten vechten; voorwaarts gaan,
tegenov. ngëkirigang; maëp ménèk baisnjané:
„i rubur munggu sukunya (vgl. mât), di
aëp en daëp: voór, voóraan, dl aëpan: voór
iemand verschijnen (ring hjun), ugaëpang ro-
mané, aanh. onder sungsang en vgl. onder
songkob en malu.

AN of áó): «rép, ingezakt van een
oud gebouw, ook uit schrik, zoo bv. iemand, die
een bodjog buntut tegenkomt, van den vijand
uit *t veld geslagen, niet durven (vgl: nap en
ngëëéb); van planten tegenover lanus; genezen
van schurft, slinken van mazelen bv; ngëëpin:
geheel dood boven den grond van bolgewassen
als de gadung, de umbi naderhand weêr uit-
spruitende; ngëdpang: minder doen worden een
kwaal, nègak éép masa di pangipyan: ineen
gedoken zitten van verbazing voelende als in
een droom te zijn; Cp ta ngko dèngku, m.
in de Us; ép untunira kéna binëdil, Pam. 24,

KN L, z. onder jip.

IL, miipan of mòiïp"an: op denzelfden tijd
ongereer plaats hebben hv. van de kwaal van
2 personen.

Bh. z. onder ijup.

5 ‚ is wel etymol = urup (vgl. de
beteekenisverschuiving van tukér), nguüp:
koopen eetwaren als zout, boonen en vooral rijst,
godém voor titiran, nguüp sutra, Wrtn.
(z. bli); nguüpang: met iels rijst enz. koopen;
muüpang, puüpang,: verkoopen rijst, garen enz.

14

GAY en UM

genen) ngoöpin: helpen, onde.
nen (bat. mangurupi, vgl. ook ngadj. do!

jan va, s. (haihaja): eigenn., narè
krötawirjja rakwa makaputra ri sira
héhajoltama, Ar. Z. 20, 2, ratu héhajot!
van Ardjuna sahasrabâhu, Z. 40, 1; v
héhaja: in tegenst. van watëk bhârg:
degenen, die aan A. s. b. ’s kant stri
Rm. Z. 59, 15, Z. 40, 10, héhajaws
Adip. 98, z. onder héhajângca en hajà:

en. z. onder hjang.

jrg: Ardjuna sahasrabâhu
Z. 50,3, Ar. Z. 45, 1, 10, Tjt, vgl. hêha
cecwara.

jeg sn ‚ sanghjang héha,
cècwara: Ardjuna sahasrabâhu, no
tijk, toen hij, na ’t sneuvelen van Suw
een bovennatuurlijke gedaante had aangen
en den vijand schrik aanjoeg. Om hem t
strijden herneemt ParasurÂma de gedaant.
Wishu en doodde hem lichamelijk, Jatna qr
ra djamadagnitanajarton syuh ni ngastràli
rép dhjajistha bhatàra Wisùu maeariràt;
ringcobita, somjàràpa tjaturbhudja trin:
mwang tjakra munggwingtangan, mv
suksmà samurap ri ngangganira sangl
hêhajângeèewara, wruh sanghjang rid:
gpèndra malilang tangkrodha munggwiî
Cigbromùr mulihèngciwàlaja lawan crik
wiràtmaka (waarna de goden en andere |
lingen hem tegemoet gaan, terwijl Wisùu
RÀma p. wordt en ’t lijk v. A. op ’t sla
ligt, Rm. Z. 58, 12 en vgld,

Ú]

&a\ en Uil

aud). s.…,: kami.

ws) IL, maëm: efen van een kind (Bjw.

&Em en m. tot kinderen sprekende).

1, paëm: «ahë’m (vgl. paûm).
egón alim* anakku sang rési Galawa
ehèmakanikà wêhaköën ikangkanyà ràdjaputri
riaghaulun, Ud. 69, dà alm, ald. 90 (aüm”:
mt, Tit. 47, vgl. aanh. onder musuh
k
EN (z. hé’m), Ar. 8 en vlgd., udu”
ham, Wir 8; human, Ar. 9, palm: met elkaar
beraadslagen (vgl. onder «samùha); satingkah
sake páùm; köma tédanang smarpègull-
mgané apanga ull djani mèégambèl jadyan,
gengé Jadyan s&ka gambabé paümang apanga
ul djami; maûm:

epinulung.

*papupul; kapaümang:

zengen). vgl. aùm, tinangkil lagi
kehom dennen Ar. Pr.

wije z. onder amail, zelden: ahmad.

adj of ud), van wonden: am wah,
Sapende, ook van kleedingstukken, van cen lijk
elbonden, van een vergadering of hancklopperij
wl elkaár gegaan (aäg pépaümné); zeer doen
van de borst, die op ’t gevoel als ” ware in
tweeën gescheurd is, suba ag (b.: wék) patja-
lempong van een tapih, Pan Br., suba böngu
äg bèrëk but bujung mangèjong van cen
kreng, Tip.

aâd): wijd gapend van cen wond; z.
bograh.

u ge galg: in iets gaan, iels binnen
De bezellen een plaats bv. ngaûg puri,

15

Gal en UI

maûg: binnen gaan, ingaan; onder een hoofd

slaan, ngaügang:

brengen, iets ín doen gaan, in cen gat bv;

în doen gaan, naar binnen
ngaûgin: iets voorzien van cen inhoud, bv. een
boek beschrijven met iets; djaga aûgin tijang
usada: ik wil er recepten in schrijven.

aa dy: zich verspreiden als bv. de pokken,
algemeen gefrofJen door een epidemie, als de
cholera, van cen dèsa.

gg Sbr.: hug,: in een gestort, « gun-
tur, door en door vervallen, bv. van cen klee-
dingstuk, « rug, mauügang: « rinurah,
muüg: «atri, ín rep en roer van een menigte,
van geschreeuw, «humung, «ghurùnita,
«alréwu; van gelach (vgl. kuüg); nguügin:
aan ’t plantsoen schade toebrengen van een los-
geraakt rundbeest, aanh. o. man; WAN:
„syjuhëngku; manguügang «lumébur,
nguügang: «#anglëbur, göntané muüg (b.:
wèdané umung) bij een offerande-aanbieding,
kid. Adip. c. Z,
uüg (céngséb) kang matan-ái, anginèp sira,

2, 90; van de zon, malah

Djpur.
vre: wijze van doen of spreken,
iemand’s eigenaardigheid.

aâd, z. onder «héb.

 ch. ar-mal. (_$lé),: verdwijnen,
áib sfra Umarmaja tan katingal, Lk. (jav.
gaib, Amd. s.).

u CN, z. onder «# héb,

Kara
da

\ of ar: « tinéwér (vgl. réb),
salèng &ëb:
snijden, vleesch, visch, mangëëb : « manëwër

»silih séséb, ngëëb; in stukjes

Ea) en UM

5°:vaak achter urung en wangdé, zonder
dat de beteekenis er door gewijzigd wordt.

«II, aanhechtsel vaak achter sybstantiven,
waarvoor ’t praeûx maka; bv. makamantuha-
ningsun, Hadji D. 64, makalakihaningsun, ald.
66, makarabijan, ald., zoodat ’t ook wel een
conjunctief zou kunnen zijn, vgl. onder &a\

àl \: aanhechtsel met demonstrative be-
teek; ikahön, B. Z. 92, 7, Z. 99, 7 en 4 (vgl.
bat. koën,
in ètaeun, itacun, Inueun, vgl. bat. inon).
ikihén, R. 7 Z. 19, 7 (nènènan), ngbulu-

nèn: ik hier, Sum. Z. 52, 15, bis.

on en èn; ’t oost-jav. sund,

IL, jav,: aanh., dat slechts op sommige
plaatsen, als bv. in K. A. en in ’t Smbr. de #
behoudt, maar elders an wordt, z. bv. o. pêtèng;
bij de imperatif in receplen vaak gebezigd,
maar dan ook door de Bal. afschrijvers vaak
in én veranderd; bv. saringin in plaats van
Saringén, tambusin in plaats van tambu-
sin, pagutin en pagutdn: «papagën (vgl.
’t bat. on als aanh; bug. áng als bv. in
gowangáng: aan gowang, d. i. aan angina
lijden).

eN : verbaal suffix, dat met een voor-
gaande a soms èn geeft; bv. métamain naast
mèétamèn, sukèn in plaats van sukain;
met ’t passief aanduidende voorhechtsel ka kan
het blijven, kambahin en kambahan van
ngambahin; het vertegenwoordigt, evenals ing,
allerlei pracposilies zelfs van tegenovergestelde
richting, z, bv. onder bëli eu adép (jav., mal.
en bat. i; batav. geeft aan in ook de bet, van

kén, turunin in plaats van turunkën).

18

Gay en UM

2°, «A\, infix, dat als geimporteerd uit
U jav, in *t bal. dood is, z. bv. kapinang-
géh onder panggëh en vgl. onder ka. (ja
zelfs in geschriften, die in oud-jav. heeten ge-
schreven te zijn, vindt men zulke monsters als
dèn kinabéhan, T. b. Z. 4, 236).

1e) L, z. onder oön.
“IL z. onder hwan.

vra, jav, R. 7 Z. 5, 11 (asti, ada), ald,
inl. 4, 2, 3, Z. 1, 46, astaguia hana, W. Z,
19, 135 (kinahanan ing kàstèscwarjjan,
astaguba kahanan, astèscwarjja wèntën),
hinanakën: tot getuigen geroepen? door hun
geschenken te geven, O., apan ikang wibha-
wa, hiraùyaratnàdi, cubha® karma huma-
nâkën ja, tut. 50 (vert. van hiraùyaralna
santjajâh cubha cubhènasaîìtjitàh); mang-
hanâkën sawung djudi, O.; hanakëna rösuu:
moet ge mij bezorgen, T. Z. 1, 10, 11;
hauèngtaman, W. Z. 18, 5 (ojèng udyana),
manganajang: «mamétwakén, asing kaha-
nan sanghjang dharma kahanan ingkawt-
djajan, Bh. 5 (vert. van jato dharmmas
tato djajah, ’t geen ald. weêr gegeven wordt
met sabarinyan
nijata kitAngdjajàkén), kahanan karuúys,
Ud. 129 (t origin.: krpajâwista), kahanas,
Br. Z. 46, 5, B. Z. 14, 3, Z. 45, 10, W. 4
14, 8, Z. 28, 6; kahanan sang ibu, Adip.
52 (vert. van mâtur antika); ook: kânan

gawajangdharmma tapwa,

(vgl. ald.), kahanan trangRâghawa, R. ER

Z. 1, 41 (né katongosin dé sang Râma
n. kagénahin antuk s. R.), ald. (unggwan

ldané s. R), kinahanan, z, onder atawi,

Gaj en UIJ

L. Z. 2%, 6 (kapatitis; a: anönér, maar
b: inësér).

GB, Sut. Z. 67, 4 (bijas), B. Z. 11,
5 (báas!, b: lamp h&ni, Ns. ene, atj. anoi,
skk né, vgl. wéni en aanm. onder héli),
Sm. Z. 14,8. W. Z. 15,10: héni®: sumanggi
gunung, aanb. onder hapa*.

Cs l, jav. (huh, Wg., vgl. tulib), Lamb.
L he (wratmara), kahénu: begaan, be-
lreden, 't geen men op weg tegenkomt, T. b.
1. 2%, 11, mahèénu B. Z. 5, 17 (mawanan,
madjalaran), akèh dèca kahënu Ian ta
kasinggahan, Mal. (vgl. kahawan), mahèna:
«mahawan, alas kang kabénu atmahan
tégal, Ar. Pr. Z.
Mlang, Sm. Z. 21, 7 (linanlan ing pring),

1,9. winwat hinènwan

lut bênù: onder 't gaan, op weg zijnde,
Sum. Z. 1, 9.

Iz, nu.

Gom L: jav. méné, héné sun watjané
saratira, St. Z. 5 (Bjw. verk. van garèné
d.i gawanén mrènd).

IL, z. onder jen L

Ce 1, vermoedelijk, echter nog niet aan-
getroffen, slamw. van * rèùa,*pènanen nina
(A Ser en inang en vgl. bat. ina, sas, inaq,
+ama en * pâman); gubar ina: de voornaamste
gubar?, Sm. Z. 33, 2.

IL, z. onder sùrjja en inoóna.

Ger L. (vgl. cm): moeder van dieren,
tibu, Br. Z. 61, 50 (z. miné; misschien is
t mal. bëtina uit bêt en ina, bét moetende
elijk, als beteekend hebben, zooals blijkt, uit

21

Gay en UI

* bat. boti: gelijk dat en ’t mal. bëtapa:
hoedanig? gelijk wat?); *t hoofd van boosdoe-
ners (inandustané); een baas onder de die-
ven; hoofdsom in tegenst. van de interes-
ten; fnanlima; duim (vgl, mèmèn-djridji),
inan bals: “&mpol*an, de groote teen (vgl.
bat), inanpipis: ben. van een groote pipis,
die dagelijks een kind zou krijgen (l) en zoo
groot als een köpèr; pönglna: kip gehouden,
om er kippen meê {e fokhen, fokhen (sas.
périnaq); nginanin: aan het hoofd van dit
of van dat staan.

IL, gadja mafna z. onder gadjamîna,

Gan, s., W. Z.1, 6 (katunan, sor), R.
4 Z. 1, 48 (bélog, K., nganistajang),: wat
femand ontbreekt bv. om gelukkig te zijn, van
een vorst, die geen zoon heeft, Smw. Z. 12, 6,
hinabala, R. 4 Z. 1, 20 (tanpabala, sing
da katongosin pandjak), hîna dina, ald.
Z. 2,

door haren vroegeren vrijer, Ud. 127; wwang

21, ongelukkig van een maagd, verworpen

hinadîna in tegenst. van sang sugih, mâs
mani ràdjajogja, adip. 81, aanh. onder ksa-
trija, hinadfna kasfhan, aanh. onder napa-
rìksa (nis tur kréng sakit; vgl. mal), hîna
Kàsyasih, Ns. Z. 8, 2% (tiwas nèktèk),

kahinan: «katunan, kainan gina: «hiìnâ-

craja, *nirguna (L. in ’t slot), hinakâja, Br,
Z. 35, 1 (katunan kirtti; jav. vert: kirang
rosa, botén djaja: vgl. aanh. onder udyan
en pangajàja), daridra hinadjana, Ud. 92
(vert. van adhama), hinabhukti van iemand,
die honger heeft, R.‚ L. Z. 4, 85, hinabhak-
sana, T. b. Z. 4.284, hanèki wadwa pinakan-

Gay en Uij 2 Gay en UI

uniq); aparan hu (ran 2) ninve, ald. 13/sahanonyanunyan, aanb. onder salimut,
(kènkèn wirasana), manuk manumpak|sinungan amijarsa sakehé unèn® ing syar-
irijan onfnàjan angêl, R. 23 Z. 12, 3 (mas- 88, mob. fr. c. (mal. bunji’an).

wara, saswana), sali ning surat; tanponi-{ Il, vgl. ngûni, hala ipèningsan uni,
kangmrödangga bhérl tinaböh onder de|Mal., uni dalu, R. LZ. 10,7 (ibi sandja);
ongunstige voorteekens, Ud. 90 (*t orig. 4852:|huningwöngi, 74, pràpti uni anangkil,
bhériùàm nâsti niswanah), angunyakön,/T. Z. 1, 21 (mantuk i katani ali nangkil,
Br. Z. 5,9, mangunyakèën: prevelen gebeden,|Bjw. in de dèsa is uni met de beteck.
R. 4 Z. 1, 67 (manguntjarang, mangu-/{gisteren nog in gebruik).

tjarana, ngrambang), mangunyakën stuti,| 2", uniné: in lang vervlogen tijden.
R. 20 Z 9, 1 (ngastupungku, mangga-) S“*,S,z- onder kidang.

wènang pangalëmalém), inunyakënira,{ nur: dèh (vgl. bat. Dair), Ar. Pr. 68,
Â. 18, Z.7,6 (inutjarana dènira, pagënëng| Was. 30, Mal. 64, 62, zie hier!, Hadji D. 25;
ida), muni, Sut. Z. 25, 5, Wrs. 95, umuui,|éna tulup iku akèh paksi tumrap ing wungu:

Br. Z.4,14 (umungën, mamunji, masabda,| breng hier dat blaasroer enz, Mal, éna tang-
anabda), monl van vogels, R. 1 Z. 1, 6; 11/wàhana, T. Z. 5, 85 (paökang t&gakané),
L. 5, *; Br. Z. 21, 15 (maswara, mawu-|de patrém opgenomen hebbende, zeiden zij,
wus), fnuní van een lambang, T. Z. 4, 59/éna sun matya rimihin, R. L. Z. 10, 5
(kapatja: vgl. ngëmunjijang), monyanyan, (dépang tilyang mati malwan, tityang
ut. 54a., upyanunyan L.Z. 57, 6 (Lontonan, nunas padém rihinan), éna dèn sakèng
z ook alhier unèn®); unèn* di sëma van,de haris, R. L. Z. 7, 130 (bétjik ulanin saking
bata sliwah; uni glatik van iemand, die jong alus), duh anak Ingsun nini màsku djwar ma-
er lelijk, maar ouder er “goed uitziet, ook nik pamaliha mîrah paröngingsun ing kènya
maar zelden, uni sijap (di tjriké béngil angawalèng cri bhâpati, hèman rùpanta lagi
pigëdgëd, suba klih mlab gobané mrë- rarè wasyanti „sumahar Dj. m. niskaranodjarta
lk; unèn*, unya?n,: vrn. — pabalih?an jan fngsan wus kahaùdih anubwa udjarte,
(Menadosch, Tern. en mal. van de Molukken uni: hènàtandingajuddha, sumahur Kantjanawati,
Baar een schouwspel kijken), gögamlan tan- hidépën tuhan, awas kita wibhogt” adjàkèh
Paparungwan, unèn* sampun prapti, djogèd ndjarta hènâtangköp aprang, Spt. 7. 5, 209
| fambuh wajang lègong (hb: òong), baris en vgld.; èna ta sun atér nini, mring sang
képét kupu* (b: lègongé kalawan ang- katingalan kang kèpi Ika nini, Jsp. j. (èna mas
klang), djodjor lawan (b.: djangkëp) Gu- s. a. ugl), vgl. ook aanh. onder kumbi.
mangkirang, maugréröngih, umung swara di jr, kèni ènt: naast lulut, ragi,
b: umani maring) bantjiegah, Dj. Pr. 69,/kasrëpan, kajunyun, en asih met démén

Gaj en UI

ui, z. onder djan.

65: Ene’?

we: gagumuk, «gëgër, tegenov. lë-
bak; hunor, m. c.‚ van borsten, Sm. Z. 1,
5 (agra),
duda ningali laron, laronê apirang” rajap

„wâmalùra, «wâlmîka (ki

gontèng katingal, ambubul saking djro unur,
lèngè laron amadjupat, jav. f. Z. 18; dus —
Sund. hunjur: mierehoop), löbak aratà hunur
pwatémahanya 1ëbù kahidék, Rm. Z. 38,51; hu-
nur ikangpajodhara, Br. Z. 21,5 (muntjuk,
tuktuk), hunur ing susu, T., Z. 1, 56
(tungtung njonjo), Z. 5, 10 (tuktuk mj);
mèöta saking unur: « midjil sakèngwukir
anak, pagëh matitis hunur ing nacika: *sa-
dâgranâcika, hunur®: heuvel? T. Z. 2, 17,
banja unur: «kali lungka; tuhan —: eigenn.
van een krijgsoverste van Sunda, kid. Sund.
2.2 (ce. Z. 1, 65; rakrjan unus, ald. 84
en Ar. 52).

JLPAN, 2. ondara.

a AK 8: tan hana pupù tkèng-
pâda van Aruna, Adip. 22; z. anurwât-
madja.

hats Die Kas eigenn. van een vorst van
Ajodhjâ, verslagen door Râwaùa, Ar. Z.
16, 1, die hem ook bânaputra noemt en
vele eigenn. bevat, niet in Ut. te vinden.

âge, z. onder rènuka.

EAD, 8. (anurâdhà), kunang
ikang anurâdhâ pat wintangnikà, kadi
Gaturacr rùpanya, Ag. 5.

day AN s,: zoon van pradyumna en

26

Ga) en UI

klemzoon van Krëésha); hij was de aanleiding
van de nederlaag van den daitya Bâna, Hw.
Z. 62, 5, aanh. onder wibhâdjya;

2°; eigenn. zoon van Sâmba, Tjt. 65, waar
hij Ardjuna helpt in een strijd tegen de 5 zonen
van Hrugan dèwa (?), die op een juweel
moest passen, dat A. uit de zee haalde. Ani-
ruddha wordt aldaar voorgesteld

eenigste, die na den dood van Krësha en de

als de _

zijnen was overgebleven; tjêtraka wulan ka. ©

Sanga,
aniruddha bjangaya,

aslitaja (!) mrötamàsa, sangbjang

Sep, s.: tanpatudahan, Wrb,
tan k& (na) tinuduh tan kéna inutjtjäraùa, :

Brh. 25.

er, s,: masöpi tikangkrjâpupul ing
anartha, aanh. onder putjang.

en WW: eigenn. van een pl, B. Z. 6, 8
en 14. .

CMB, 5, z. onder lénjok, Adip. 57. -

Ao, s.: arm, behoeftig, ringhînâ-
rtla daridra, tulja wisa gosthinyâtémah
manglaré, Ns. Z. 1, 3, 1 (tiwas krud; vgl.
Ind. Spr. 2856); vgl. nirartha.

Erle P s., aanh. onder jama.

Ser) ‚ S., aanh. onder jama.

Ga BNO, s. (anawarata),: onophou-
delijk, aanh. onder brahmadabda (sjav.
narawantah), B. Z. 12,17 (mangéntjurin,
mémbah), Sut. Z. 1, 12, W. Z. 26, 1
(tanpapégatan), Br. Z. 37, 1, R. 22 Z. 5,5
(tan pégat); narawata T.Z. 5, 65, dht-

mànarawata, Adip. 16 ('t «jav. praba nara |

Ga en UI

steeds: undakara en sommige hh. ook an-
dakara (bv. andakara sapla wulan),
undakara tëngah wèngi, T. hb, Z. 41, 261
(waar alle bh. dandakarä lezen, daar zo\
wel eens een schrijffout is voor Dv. ndakara,
aanh. onder rèmpong, waar het gelijk staat
met watara, ngunakarajang: njédëngang,
nginganin, suka bapa ngunakarajang num-
basang sotja punika, mangdé talër mamargi
sapatatipun; ook: undakara, mundakara:
naar gelang van de inzel van ’t geen de mú-
lYandang heft bv; toen Jusup een zuigeling
als getuige van zijn onschuld aanwees, zeide de
vorst andakara sirèkn, ndi si ana raré
wajalh patang puluh dina pinangka saksi,
Jsp. x. (Anb. 84); Jsp. j. 81: andëkara sira
Jusup, ndi ana raré wajah patang puluh dina
bisa rasan iku; Anb., J, 160: nglëng kara bo-
tjah hëbaji, ngumur patang puluh dina tina-
konan bisa angling; Jsp, b, 170: kamang-
kara lingtèki, ëndi sé ana raré kawan dasa
sri (ari), bisa warta minangka saksianira.

vree of nakoda, mal. (perz.),: dju-
ragan (zelden), .jèn iringwang ruksaha punang
banawi nakodantu (nakoda hantn) ing pal-
wa, R. m., Jan ingwang djong pötjah nakoda
pödjah, all; — muda: eigenn., z. aanh. onder
tjagirgir.

ke’ B, 8: anuhu, foegenegen, aanh.
onder wudjuk, tut. 24, 54, van bedwongen
hartstochten, Sum. Z. 5, 5 (mangasor), Z.
15,3, R. 19 Z. 18, 4 (ngasor door te denken
aan nungkul), bhaktyànukùla ja humaùdém
1 pàdakanta, kk. Z. 18, 5.

30

6a\ en Uil

E3JE BN, 5, z onder gadjawaklra :

en Liman.

sisa, z. onder nikumbha.

an A, z. onder * bi

eN. !s. (: zonder begin of einde,
eeuwig), Sum. Z. 51, 8, aanh. onder anu en
bari, ringanàdi, W. Z. 15, 13 (uli. nguni,
ring atita); anâdidjanma: toekomstige mensch.
wording, Sum. Z. 7, 22,

ge, 8. (ànâdi), ùnâdi bahwan-
takanika: ’{ vernietigen van le veel of te weinig
geschrevene letters, achter “LR. van de Leijdsche
bibliotheek, un âtibahwantaka.

GA \s Bo: duisternis, Sut. Z. 15, 5, (Limi-
ra); naast wuta, Adip. 15 (z. andhakarnna,
andhakâra en andawibhùta); — kûpa, z.
onder wuta: —lotjana, s,: wuta: tàmigra,
nga, umajamajam ikangsuka kapanggiha hlëm,
andhatâmicra, nga, wwang tumangisakön
ikangwastu huwus hilang, \Vrh.

Ea a, aùdabhawana, WW. Z. 27, 5 (dja-
gaté kabèh, brahmanda), 0. eedf., B. Z.
2, 6 (sahanan-djagaté, djagatrajané), Z.
105, 11 (djagat), z. Jamanda, bhuwanândaen
swargânda; andapurana, aanh. onder kuri-
(jak.

vrom, jav. (de goede spelling zal wel
haùdâ zijn): «nicreni, sopâna, tut. 2,
«adhiwhiùi, «saga (de linguaal ontstaan
door een vroeger r, zoodat 't woord op ecn
r heeft moeten uitgaan, vgl. lidah door omzel-
ling uit een vroeger dilah, waar de / den

linguaal heeft verwekt, jav. âùdà, Redj. anda,

&a\ en UI

1 verder onder djan), dèn akukuh — iki mèné
Ingeng dawuh, Mal. Z. 3, 72, ikà ta jogjèngë-
tingëtén, apan pinakÀndaningmarèngswarg-
taleka van de dacacilà, Wb, amanggih
pangadjaran gëgör lor tuhu alangu marga
Inganda —, Was. Z. 4.

2, manda anda van ’t hoofdhaar, roma
mlëtak andan? (b.: mandahanda) Iwir dja-
ada mgëmu warsa, Str. (jav. ngaûdan”): vgl.
nèkm&k.

5, anda wési: eigenn. van een paard, R.
L. Z. 7, 60 en 68, munggwing kuda binarong
skara*, krèsùàkàra akiris, Iwir romaning
fagak, aran gagak majura, agung Iwir pan
inda wési widjiling kuda bhima koré ingani,
kid. Sund. Z. 2, 159 (Dw. h., Z. 11 noemt
\ paard van R. Lawé Gagak rimong:
en zegt daarbij ahulës anglir minangsi, waar-
meë vgl. Winter's prozawerking bl. 58, Dw.
hb, b., Z. 14: en Dw., van D., bl. 57: San-
gupali).

4", ngáûdá, Bjw., van honden als er een
hoopsche teef is, van iemand, die telkens om
ten meisje komt; van daar met toespeling op
iadä®, de blabad: ngluruug gubug, vgl.
maronuronan.

IL: wulan asada, Tjt.

VIE \: boek met geneesmiddelen tegen de
pokken, waaruit een aanhaling onder dakang:
vgl. kapètjèlan en onder rimah en djinah;
anda katjatjar, aanh. onder buddhâlaja.

38, 5, z. onder sumur en vgl. onder
barung bung.

ka helend | Laùdé?, Bjw,: h. v. blungking.

51

Gay en U .

IL, jav., pangandé: gelijkenis, spreekwoord ;
ook: pingandé.

WED, dingding ando, sas: de plank of
“stuk vlechtwerk, dat in d. grafkuil schuins
geplaatst wordt, om te beletten, dat de aarde
op 't lijk stort; bij de Bal. Moham.: ding-
ding ari of, maar zelden, dingding ai (mak.
dinding ájéréq: jav. dinding aré, uit ’t
mad?; dus is ando een verb. van ’t Smbw.
ano; Crawfurd heeft als mal. dèngdèng ari).

\ of nda: duidt in ’t algemeen een
overgang lot iets anders aan, van daar ook in
tegensl. maar, Bh. 84, W.Z. 21, 15 (mang-
ké), Z. 20, 1, B. Z. 45, 4 (nanging), B. Z.
16, 4, Z. 103, 1, Sut. Z. 102,8, R. 7 Z.
4, 11; nda, Z. 95, 20, wan!, jatéka wégi-
lënda tanhana muwah wënang amapag cakti
ningmusuh: die moet opgezocht worden, want
geen andere is in staat de macht van den vijand
te weêrslaan, Rm. Z. 14, 4, aanh. onder ténëéug
(nda, oud-Bjw,: Éngkèn, klënda: kèn-
kèn), màwà puntjak 1 ngatjala nda tan
kamèghan, Rm. Z. 1, 4, zoodat het vaak den
zin heelt van namentlijk, want; vgl. ndah en
ndan.

B\ (av. Endi, vgl. odya), W. Z. 35,
13, R. 9 Z. 2, 19 (éngkèn): met een con-
junetif hoe zou!, immers, Hw. Z. 5, 4; ndin
langhà, hoe zou de smaak van suiker in den
mond weggaan, W. Z. 19, 2, (ndi kapan),
kadi —, Was. Z. 2, 4; Ww. Z. 5, ndingka-
pan tityang tulak: «kapan wiwala, ndi

kapan en ook ndi kapanèn: «kapana (vgl.

‚*ringapan), udin tan glànÀ nginutus ala-

Gaj en UI 34 Gay en UI

Gân. ngëndih: «murub, vlammen; —|mangké mangujtug), tan èndah aku tapwa ;

an: «dilah, «urub, ngöndihang api: aan! dènyàmawa rùmmya, W. Z. 2, 8 (nota bina |

*t vlammen brengen, ngêndihang apwi: “am- iki maugkana olihnya ngawa ajunya,:

wang apuj, winastwan ëndihanga magë'ng: ndi kapan ja tan aju wmangka olibnya

“dumilah winèh pradipta. ‚tingkahang kahajonnjané), indah araras, ji
Gj mèùdah, B. Z. 4, 11 (mané, 4. 55, 5: èndah, Ar. Z. 6, 16, precies .
déng: jav. R. 17, vgl. uùduh), van vruchten, als. Z. 8, 6, Z. 58, 2, èndah hjang dhanapati
T, Z. 5, 6, R. 1, Z. 1, 28 (méugpëue), ‘van een schatrijke, kid, Sund. Z. 2, 19 4;
«atë’b: variant van anédé’ng, Nw t: amén- tanpèndah: niel zich storen? Br. Z. 40, 12,
dan, R.7 Z.16,4 (manédëng. lusuh), aanb. Z. 15, 29, Hw. Z. 42, 1, B. Z. 8, 5 (alëp,
o. kamësa. mangké, bétjik): èndah pakanira lamun tan
Gan 1: minder van hoog water (vgl. walang hati, U. Prgr. 106, èndah sira wru-
Embuh), van een brand, meer of min bekoeld ha: hoe zoudt ge ’t weten, ald. 81, èndah
van toorn, pédilhé—an van cen vertoornde, ahuripu: ’/ zou een wonder zijn, dat gij er
Bugk., Z. 1, 74, akèh brajanè padàngram- |, leven afbracht, Av. Z. 4, 16, èndah awikana
rum maguwé ënduh ning södih, Djpr., dadi:prabhu jan ulun siddhaha sànak: ’/ zou
énduh makadadwe pada manglögajang att vreemd zijn, zoo de vorst wist, dat ik (de

van man en vrouw de vrede sluitende, Pan.:atat) eigenlijk zijn broeder was, NL. 36 (vgl.

Br, 7. z. lémpêr. ‚jar. mèndahané), èndah jan tan Radén Ala
IL, sas: sékëb. iring Kling: wie anders dan? *t zou een wonder

aa (2, Brh. Z. 2, 2 (x. «èndah): kènda- zijn, zoo ’l niet R. A. was. Mal. 275, èndah jan

han ingsun tuminghal, T. 2. 5,24, kêndahan. tan denna laùh (lawu?), *t zou een wonder

aku ngrangu: ik schep vermaak enz, Z. 6. zijn, zoo 't geen hooggeborene was, Mal. b.
154 (démén ira ndingëh), tumönghatë (vel. mandah): èndah ahaju, T. Z. 5, 89 |
ngha Kèndahan, T. Z. 6, 25 (nungadah (lëwih ing aju: vgl. pèndah), angèndaha- :
ugatok, waarvoor lees: gaök), èndah: eenc:kön manis, W. Z. 5, 4 (mauglëwihang,

andere fraaïere gedaante krijgen. W. Z 17, 6 mambëtjikang, ugalëwihang), sarwwèndah

(lëwih), vreemd, in ’L oog vallend, 7. 21, &-rinaxaknya blrùsuùa hanan patih bana mahi-
(kabinawa), jèkanpèndab (b. en een jav vöng wanèh dadu, hari Z. 15,8, kadi gagak
hds. jékà p.) râpa: daarop veranderde dr anon gawa èndab bhûtÀìnon mangsa van
gelaante van, W. Z. 6, 5 (irika masalin aanvallenden, kid, Sund. Z. 4, 68, hangun
goba, i, raris m. warna, î. m. rupa). |indrabhawana paume nagara saratjanàlëp
èndah maùdt kadeanya tikSùa, B. Z. 8, 5|acri, pénuh ning pakawwan, èndah Patali-

„(alép ugujëng, bëtjik banja ngolahaug,jràdja, ald. Z. 1, 152, warùnàwënès amawar

&ay en UN

indah sitaracmi tininggal ing wèngi ri widjil
Ing arkka, kid. Sund. Z. 1, 31 en 41, Z. 2,
195, op alle welke plaatsen het gelijk, evenals,
vet verschillende van beteekent, prasama
waûdane Iëwih èndah Iwir gunung sari,
id. lam. Z. 2, 10.

IL:

usschenkomst? ung indah ta bhaiàra mun-

uitroeping bij 't inroepen van der goden

uatha röngë'n sambat nl neanegöng laneö;
im. Z. 1. 2, mindah, 0.

Gaj kagèt kaundah® babané ni randi
tanêu (hier niet verstaan), Dd. 6 b. (untjab*?),
palimdah, Bs. bl. telkens, wwang sanagari
ring Parbakaru magëntnran pada nerubang
agung alit lanang wadon tëkan ing tuwa
paundah sukané tan sinipi suka pada maör
mek. Djpur.

EEN L, jav. (vgl. duh), inubdah:
geschud (als vruchten van de boom), B. Z.
®. 22 (inasas). angunduh puspa: *anga-
lp sékar, aanh. onder rurù, ngunduh
Nr: «amèt kusuma, B. Z. 58, 5, mantra-
Une ausundukh tawon, tan galak, Us, konduh:
tan jonge vogels uit een boom, T. Z. 5, 40,
tan vruchten, R. 7 Z. 16, 4 (kasas, asas).
ran de hati van iemand, wiens genegenheid
nen wint, Utt. 5, soûdah, ja koùduh z. aanh.
wader démpël, inunduh (?) dé sangkawi:

»inatitan inglaugë’.

I., sahundah z. onder wunduh.
kadi moïdahoïduhan van de borsten.

kr. Z. 31, 7 nihan tang mahApadnin, pasun
mmalah ring icwara, paru* somalah ing isora
Fréddhaja semalah ring brahmà, usus su-

55

Ga) en UE

jmalah ring ladra, winggiian sumalah ring
mahàdèwa, limpa s, ring sangkara, hampru
8 ring wisnu, inöban s, ring sambu, uùduh-
juduhan s, ring ciwah garu, tutanghal, s.
ring sanghjang mustiguru maring sanghjang
tunggal®, m. in fr. s. (geheime term voor
de borsten ?).

Ja ngundah: alles bij ’ verwenschen
vermelden, iemands vader enz, aanh. onder
llaktak, ka —: « hiningsa of « hinî.

aj z. «indah,: onderscheid, verschil,
èndah apa (bina napi): ’ is immers precies
“tzelfde (een schijnvraag; vgl. pada ilëha);
maèndahan : verschillen van elkander vand. 1édi-
mëné: bikax pohé maèndahan: hunne soorten
zijn verschillende, mèlagèndah of mlagèndah,
zt pêlag, mlagèndahang, plagèndahang:
iets op allerlei wijs behandelen zooals bv. een aap.

Ir zoo dom dat men als ’t ware
stom is,

au of andihuli, aanh. onder wadjana.

| PAR undagi,: »twasià, aanh.
Vonder wulu* en sàköì, waar *t origin. kâ-
ruka heeft, aanh. onder astadacatjaùdala,
waarin de bedorven cloka: wröäksabhi,
waarvoorte lezen wardhaki (sas béndagi,
pamp.
lamp dabhagi of duhagi,

lag. anlowagi. iloe. alawagi,

aluagi, vgl

}dat ook betjoegd bet vgl. jav. ngundagèni,

en de 2 het nissen v. ’t mal. SP. Z00-

als bv. in patih jang djauhari. ’t men,

ei en verder die v. pandaj, dat in *L
„lamp. wefen beteek.….z. jav. R. 2 en ktj. 47, en neun-

Lagen, ald. 28, alwaar uùdagi de 2% bet,
Kd

€a\ en UM

heeft), R.‚ 16, Z.1,1 (bandagina, een verl,
‚„ die steunt op de 2 heteek. v. karu, vgl.

onder waitalika).

as: maar (vgl. nd), Sum. Z. 1, 7 en!

4 b,B. Z. 81, 35. Z. 104, 6, Z. 17, 6, Z.
18. 12, W. Z. 5, 5 (mangké). Z. 12, 11,
Z. 14, 4, Z. 7,6, Z. 15, 7, Wrs, 81 en 82;
zie hier?, Br. Z. 15, 2, ndàn, W. Z. 5, 8
(smalih), beperkend, aanh. onder djâtaka.

Goes). Ééndèn mata (malih abos-
bos of mangkin dumun): wacht eens, laat
me eersl begaan, geduld wat! dini ko én-
dènan malu bij ’t afscheid nemen (vgl. onder
kari), mai Éndènan (mriki dumunan):
kom hier s.v.p.!, ngéndènang: iemand met
Endèn afschepen, beletten, dal iels vooreerst
gebeure; kéndènang: niet behandeld worden van
een rechtszaak (ugrénängaug: vgl. ngrang-
kadang): sampun ndèn i dèwa umodjar:

„hajwa eri narèndrâpacabda, twara kol

éndèn pödas: «tan nictjaja. dèrèng ndèn
buka 1 kèto: «durung katon kadiku, ma-
rèrèn ndènan. Tjp. Z. 1, 55, darang
ndèn kantén wastana van een klein kind,

a

dat nog geen naam gekregen heeft, da ndén:
laat af eerst!, nora ndèn mèling djati: »ndâ
tapwan matutur dahat, vgl.
dènan.

Ka
an

rn. jav. (verb. van *angdon:

jav. andon, vgl. Sund. ngadon), ngëndon’

ngomong, ugéndon mötötadjèn, ngëndon
ngalih gaé: van personen, die van een andere
plaats komen spelen of werk zoeken. ook:
ngéndon pangan; ngöndon gaé van vreem-

56

tondén en

Gaj en Uil

jdelingen bv. of naar een ander land, ngë1
ngalih sang; mái péndonan: die hier ««
andere plaats komen spelen of werken
; batav. mèndonan). ngèndonin: naar ic
toegaan,
donin: wangdon: ängkèn nè darang
punr tityang wantah njidajang patjang
bug maugéndonin, kid adip, c. Z. :
bu nsan ngaönang dèsa taksila né kar
kaëndonin, 64, öndoni: „dumon: ënd

zoeken (vgl. maranin), ma

an, z. éndok*an.

O2 «, « z s

BA. jav., indén Ing padati
Yn 52.

Kals A kèndénan (2), z. aanb.
sakala.

EN of uùdan?: doka (f).
bèbék, naast dit woord, aanh. onder t
(Mal: soort pelikaan, vgl. bat bug. un:
bratanya sarwa manglëbuh, tGjèlèng 1
kbo bulé, sarwa bungkah, uùdan
kalung, War. 59.

RA, sof indani, vtalën, «

SA
„kaju, naast wrëksa, T.,b. Z. 4, 107
onder bhàradwâdja, z. cuskènda
windana.

ON « e

UIR AD: eigenn., z. onder badjo
en pamagrim.

ui \ L, pusut andar: bizondere sor
‚boor (z. No. 18 op de pl. bij Raffles). ny
„van een hengst een merrie in pl. van n

bain, nggëbèg; mangandar: «anghi:

A 1 di
wi 1, z nandir.

IL, sas: undar, —*; undar*,
GE: «„tûtén, ngöndör: ngubér

Cay en Ui

pung van raven een uil, van een schuldeischer
ten debiteur; inöndèr, aanh. onder «iwat.

Gn: ’ geluid van d. gëndèr; z.
mêklëndir.

KEN L, z. indarang.

II, indardjaja, z. onder indra.

CR. vgl. ider, A21 Z. 19, 20 (pidér),.

37

Gay en UI

der udör, utr en indra llen z. aanh. onder
krëésna II,

| BN L jav. (e OB), B. Z. 12,15 (milag,
| Wij A5

„makaëd), mangundari, W. Z. 25, 10 (manga-
|adin), mundur, Z. 22, 2 (lilib, murud),
R. 52.2, 2 (ngilésin, ngaädin), B. Z. 7,
(16 (makirih, makaäd), mundar undar, Z.

mindér: rollen van de oogen, R. 20 2.9, 28, 2 (mékaéd kapungkur, kilës*ina),
“Jaagilëhan: vgl. bindér), 20 Z. 19, 16 R_ 18. 7. 8, 17 (4). 20 Z. 16, 4, umundar,
mider). 20 (minjëng). 16 2.8,8 (léngëd): B. 7, 7, 9 (agapungkurang, masasirig);

vaneen tjakra,ald. 21 (minjëng),R. 252. 4,7
(mailéhan, minjëngan), Jasa pètang ang-
Djpur.,
\

rawit ingindéran ing botrawi,

indëéran ing mata en mèndra z. onder) @

2. mindër‘an: van pijn zich telkens ver-:

plaatsen.

| hi EN jav.z. Mathes, Mak. Atlas V. 7 (lamp. en :

sand. id.); raadsel er op: kädäng bun möpitéh
balé gëdé, mider“ Iwir undar van iemand, die
zoekt (jav. id., Lk, vgl. mad, mèdér marag
ondar, mad. leesb. 1 245; z. onder kékëpër en
likas, aanh. onder djangkung), ngundarang
mmgjang: doen dansen?

2; nm. van een sëët of djë&t-soort, die
de gevangene kip in de rondte doet draaien

tu belet geluid te geven (vgl. kala idër®):

Wdar": een vierpoolig zeedier op een undar

gelijkende (z. de afb. bij Rumph., Rar. N°. XV):

dar andir: nm. van een balé met slechts

beén staander in *t midden, en zitplaats van;

voorname personen te Basakih (undar andir
bawans: kapel?, Wg. 72).
3°; benaming van een tëtèngkèk-soort.
JE bandera Ingmata, fr. s., vgl. on-

prang undur*: de strijd tegen die van Singa-

‚sari, toen Paûdji onder den naam van

Tjarang Nagapuspa, de prinses schaakte;

‚kbo tan mundur: aangenomen naam van
Mal.,

"sang surud; wong tan mundar: benaming

iPrasanta, pasang mundar: « pa-
ivan een soort keurtroepen, Ar. Pr. (vgl. wong
[tan kohih), «kondar, B. Z. 12,8 7. 45, 6
(lilih, mlaib); wijken in den strijd, R. Dl,
angunduri pangubaja, Jep, b, Z. 1 (Jsp.,
‚js anguwabhi p.) 2, ngundar: geesten enz.
teerdrijven; pangundur dèsti, Us, mati kan-
duran, z. onder péraug 2°; pangundar, aanh.
o. rampa.

mandur opmerkelijk, Wib., 52.

IL, undar’, jav,: zekere kleine zwarte
vliegjes, die in de oogen vliegen (vgl. sund.):
2’: een ijzeren werktuig, best. uit een recht
lemmet, dat boven aan den zijde getand is,
en draaiend gebezigd, om er scheden voor
wapens meê uit te hoolen; 3° ben. van cen
grassoort met stekelige vruchtjes; í undur‘an,
z. onder bungut suwah.

jen: titel van een bal. gedicht, de

Ea en U

held Ki Ender heetende: er zouden exem-
plaren zijn met zangnooten; ’t bevat jav.
woorden, die nog te Bjw. in zwang zijn, zooals

béndjit (mijn hds. was bijna onleesbaar).

igenn. van een pl.? aanb. onder Lungid.

VAN Utt. 58 en aanh. onder wasuu-
dharà (vert. van maholkâ), B. Z. 89, 7,
A. 18, Z. 7, 8 (mrétju: jav. ook daru:
sund.: echo), aanh. onder rukmakâra, cawa
en poüdok, tumibànghandaru sangkèngà-
kàea onder de ongunstige omina, Ud. 90,
(t origineel 4843:
tyèlâh), sâksât handaru mangënés bij
zien van een pers., dien men niel verwachtte,
W. Z. 17, 8 (tèdjamaja, m.), 4.25, 11 (m.),
saksat katiban andaru (jav. sprw. katiban

daru) van iemand, die zijn verloren zoon

terug ziet, U, Pngr. 115, van iemand, die

358

diwactjolkâh patan-,
(n

ey en UN

Pam. Z. 1, 87 en vlgd. (wödana kadi andaru
marub anèlahi marga, Jap. b., sarira kum-
ram asor daru ngalih, ald. 176).

eN arjjannaùduru ringgësèr en
bug ì sanding ika liniput ingpisang gading,
Sut. Z. 9, 5 (anudu, dus andudu).

257 z. onder tikus.

PAN of onara: bal. uitspr. v. wânara.

kc! L. s,: nm. van een bekenden god.
cakra, rëbhuksa, bâsawa, wipodja (zoo
steeds, ook in een jav. hds. in pl. van widodja),
catakrëtu (in pl. van c. kratu), lèkhar-
sabha, purandara, puruhùta, turÂ-
sât, pàkacàsana, wréddhacrawa, di-
waspati, gotrabhit, surapati, wala-
bhit. wrëtrahà, sangkrandana, was-

tospati, marutwân, maghawân, duc-

zijn zuster terug vindt. Mw. (vgl. vooral onder|tjyawana, âkha data, wrësà, badjri,
mrëtju), sÀksÀddhandaru. B. Z. 5. 12 (kadi
m.,upama andaru), umandaru tibà gubar
kumêtug asring, anira ktug inghudan wa- Cri indra paâdita: «râdjarësi, hjang—:
hu dawob, Sum. Z. 2, 4, karttikumàsn: *wiwudhapati, taman hjang indra, Sm.

ip ï
widjilira rahadyan, Tamrà tangririx alit,,Z- 4, 14 (nandanawana); kèndran, R. inl

sutrâmâ. cunâsâra (jav. èndra), aanb.

onder wrésaùa en arddhanarèewarì.

awor samiraùa, «amwat gandha ning sëkur {1 (swargan). 11 Z.4,17 (indrabhawaena);

Kkumbanguya mèudra uneringring, aneudan- 2”: eigenn. van cen der 7 dödari’s, die

gudanr, rjjampas madhn kasingi „patërnya Ardjuna trachtten te verleiden (jav. W. 20
"165: suré udra). W. Ast. en kunty; van de f

mandra ri dukiljan angraras. imanyàr

anipfs, têdja nrawor kilat, anda runya tamiba,' dames uit Indra's hemel in ’t algemeen (watèk

anisih prabhà hjang rawi, guntur parwwata, kéndran, Dip):

ae

mombak wwé ning djaladhi liùdu tan antì-: 2", nm. van een versm. van 24 lettergr.

|
ràkèh panglingganira, sangbjang smara kot- (jèka ta sang mënggöp apuugguug ri
\fakutira latan alana sinahâkwéb), Tjt.

|
ze

bij de geboorte van Wajam wuruk, kid.j 5

pèti, ring Jawapulina v. de gunstige voorteekens

: nm. van een asiawâra.

gay en UM 59 Es) en UI

II: dag. Am. telkens. tama tuwin tatan mapunggung Kita, R. 10

III. jèn hana dyah akampuh adi waranyu, Z. 4. 7 (ring pidéran miwah sakabjun

mêtu saki wêcmanya, adja winnspadakukòr uh wjakti norana kolug i dèwa, ring
id):

drabhaja. Tjt. 14 (indéran hedoeld); indra-,— gastra, R. 72. 4 15 (sandiniung pa-

Jèn waspadakèna jèn wuswasön, könèng iu- i. kadisang ec utta

a wjakti n.

zing mata: oogappel, Adip. 12, Sin. Z. 8, 21 lému). voor de coïtus, Sm. Z. 27, 4 (adji i.),

anak? ing. sotja). vgl. undëran. waaruit Loan. onder hénti

blijkt. dat het m. c. is in pl. van indèran. i TCN 8. (sapbir). Sm. Z. 24, 10
indra mirah, aanb. onder sëngkér. (nila). Z. 50, 8. Ar. Z. 40, 5, uilàkàra ka-

à en Bjw..: soort werktuig als cen hoor. dindranila, Ru. Z. 7. 9, malwgambhira téli
om iets ts rond te maken. indranèn: buntërang. tinestsapi sagara padanika guddha nityasn
engindra kautar, R.L. Z. 11.114; pangin-;tunpèndah kudi téndraniln nmhilà hiinike

dran: werktuig om ringen te bewerken. jkemisik nirantara, Rm. Z. 56, 2, hènînya

2”, _umindra van een paard. Smw. Z. 12,5 ri tépinya bhàÀxwara maúindra tuljà malt,

mèndra a humne kapuratuk watunya mueniténdranika

wel. mal. Sl aite). mèndra (b.: 7
van bijen, T. Z. 1. 18 (mailëhan, midër).
taneisirànghrëng Kadi bramara méndra, Keten «wangkawa, kuwung*

djwala, Z. 52, 4, aanb. onder sëngkér.

kadwanzaréki sari, R. L.Z. 1, 120, men-, (men. mengindä naast mangijang: regenhoug
Aràneëdap van d. tatit.ald. 122 (z. ook!indà en ijane de uitspraak zijnde van indra
méndra): umèndra lunvaglang lang ning en hjaug), aanh. onder sodâmanì, sàksàt hrù
tamau, Z. 1. 15: Tab fu indrani (b,: idëri), nika neindratjàpa subhugéngidingidan í ha-

&nine gadjah kuda ratha, namentl. ”t wild, Janya dug , Sum. 2. 1, 5: ugindratjapa
Ar. Pr. Z. 18.9 (gunung jan ugindra,van gudsend bloed, Ar. Pr. Z. 23, 57 (vgl.
puniku. lélampahan patang dina, R. k. onder kuwung? Ib. wastra mègha suksma

waarvoor KR. m. heeft: g. jèn idéran ïku. tinulis i ngindratjàpa anatar idjo, ald,

L kawan d.) vgl. o. indër. Iz. 8, ka }
manik kang inindra walung, Smw. Z. 15, ee Arse LZ. 5.7 (né kangin).
24. vgl. drawèla, Ï reed T.Z. & 68 (widyadari).
EN van Nandaka. T. Z. 2. 8 (foutief zaam. s…: kindragiri.

in pl. v. z. uêira).
ieplvz ra) “A AEN: eigenn. van een meer, aanb.

“ wrs, s., Ud. 88 (t origin.: aindra). 4 Se 7
RA j\ ( je,

onder sw atamir en rësabha.
=, ® UigD\. z. onder hantÂ. mense: in pl. van ingdarat, z.
AC \ | pt \ p Ig

og. s, ri ugindràùi lawan catjì ugindarat.
1

Ga) en UI

jen @ Sv mêndrés: verliefd meestal
van vrouwen.

oen ‚ z. onder dandaka.

KN hedeAk eigenn., Wir. 92.

B An en indracara: list, T. Z. 5,
16 MS Z. Ln (een Bg eigenlijk van ae

djâla door aan djala te denken en dit met]

cara: water, over te brengen, z. indrawarih).
@B won, s,: Mâtali, Ud. 54
RS 4 \» 84: ‚ Ud. 54.
ao. s. (anâdhrèsti),:
Wir. 72, 10,
GI, S,: ardjuna, Br. Z. 13, 15.
25 \ J

eigenn.…,

ngede, s Sum. Z. 40, 5, Z. 25, 11.

agen (te lezen: indiwara?), ahiréng
kadi warùùa ni ugindrawara, Brh. 68 (de
vrouwen hebben de kleur van de lotus, Wis-
nup., ed. Wilson, p. 175, n. 15), vgl. onder
drawèla.

Kel : ie

CA AN naar indradjàla door ver-
warring van djala met djâla gevormd, T. Z.
5, 3, 4 (daja léngit, vgl. onder djabung).

agen. 8: Wishu.

TEAN z. onder swandèwi en upa-
djati.

rh *indrâlaja: 2° eigenn. van

een bhagawân, die zijn leerling, kumaraja-

djnja, eenige lessen geeft aangaande staatkunde:

hoe de tekst er uit ziet, kan men zien uit de,

aanh, onder trilhèda.
Kol ne, =
ave pinanah ing —, Tjt. 225.
218 (217: i. lisyuh).
oa} ‚s, B. Z. 81, 27 (gadjah-
Da (gadj
waja); vgl. khâùdawaprastha.

40

Gay en U

oe een. kèndrapadan, Ud. 85 (vert.
van indrasalokat4).

oer vi, s, W. Z. 1, 3 (indraloka,
surabhawana).

aan eigenn. van een aap, R, 21 Z.
7, 1 (jav èndradjanu).

nade). s‚: « mèghanâda.

Veem, 5, Sum. Z. 6. 2, R., 20, Z.
12, 5 (pangupaja), Br. Z. 16, 5, alwaar
lindratjÂpa gelezen moet worden, «kira®,
Bh. 72 (z. onder saptopâja en vgl. indra-
indrawarih), pangindradjala,
Hadji D. 66, sun pangèndra-
:djalaköna: ik zal hem bedriegen, Str. Z. 2.
OE en ook indardjaja, z. onder

‚sara en

«upâja: list.

Salm ARAAD

KCA AE 8: *wisaja, W. Z. 35, 7 (da-
cèndrya, wisaja, indrija blog), anukanin-
drijas zijne lusten bot vieren, T. b. Z. 4, 61;
wisaja ning —:de kracht der hartstochten, Z.
3. 21, kéndrija, Br. Z. 27, 1 (sukaton), Z.
29, 15, cakti ning indrija, z. onder brët,
| kakéndrija (zeer verdacht, sakèndrija te le-
zen): gezien, Ar. Z. 52, 4; sakéndrija, T. Z.
41, 37 (sakatjaksuné), sahana® nikang sa-
‘kéndrija, Sut. Z. 55, 5 (vgl. onder drija),

«abrata wi
‘saja, — nigraha: «manghrêt indrija, z. onder

mamari — en mabrata —:

dacadharma, matindrija z. onder pati, amg
ES (2 jav. hds.:
‚W. Z. 56, 9 (sakënjatan, sawat, kadi ma-
|nat); kèudrijana mara kasàdhu mami, Sat.
Z. 104, 4 (apang katjingak punika sa-

atindrija) van een wagen,

tyan-tityangé).

Gaj en UI 4

2: z. onder kâma. 2°.

5

ksi in eigennamen, z. wisèûdrija.

EN ngaraning safidjata sanghjang
ndra.
ko 2 | \, ronyèndrâjudha puspatjâpa

1

fkulanya mamukha mukha nàgatjkmpaka

an een dampa, Sum. Z. 58, 2.
Ge AR, W.L 7, 5 (indrakila).
2

8

an gedaante ten gevolge van een vloek, en

koel d

kde) wr: nm. van Indra in râksa-

laor Bhima daarvan verlost, Nw.

kl 2 ger dèn pariksa, zee idèp atur-
mg dèwêk, Tjt. 65. z. onder astabrata.
«kèndran (indrabu-

wana: nm. van een balej in de kajangan,

TESSA. St
\2

P. s, 477), van cen balej in de tuin paugli-
pur lara, Tj, 6, b.

can
5

Ne
R. 17 Z.9. 18, Z. 2, 9: 207.2. 20;z. upèn-

\« S,: nm. van een versm., bv.

drabadjra en upadjâti.

%: eigenn. onderhoorige van Porusâda,
Ti. 78.

Ag: pedante uitspr. van indajang om
“een jav. voorkomen te geven (vgl. djard) en
tigentl. in pl. van indaäng.

Cad äj: kort van statuur, kunang ikang
hadi wél. waarvoor lees: éndék kadi wäl
"ipana. Ag. tag. pandák: dwerg), —(jav.
1ds.: Eùdék) nikang ratha, Br. Z. 31, 16 (ri
ta’ndjëkan ikang syandana; jav. vert:
dak). kaùdëk (jav. hds: kaûdëm), ald.
ka'ndjëkang; jav. vert. amblës en kaûdém).!

1 Gaj en UI

Gs sj z. bij da.

ze nda en k,; dat kzie? W.Z. 15,4
(apang tityang), dat ík U van naderbij bezie,
Z. 17, 7, R‚ 4 Z. 1, 87 (indajang), 6 Z. 4,
25. 6 Z. 6, 4: vergun mij U te vragen, Adip.
49, dat ik moge zien, kk. Z. 11, 1, Br. Z.
27, 7, Z. 35. 8 (z. dak), ndak atanja,B. Z.
49, 10 (né ika matakon, mangké ngwang
pmatak wan). ndak pëédjahi: ik zal al de
jkwaaddoenden dooden, doode ik, R. 25 Z. 15, 5.
IL, tlas ndak (bijna?) putns nikingdwa-
daca warsa, Wir. 5.

gs. Bjw..: jav. éndang, dat er ook
in gebruik is. aku — lungá, ádjâ — sirá
mulih,

Gn. jav. (Güdak. a vgl.
onder andëk en Sund.), méùdëk, B. Z. 91,
11 (fidjongkok), Z. 92, 13, T.Z. 5, 90 Ar.Z. 4,
15, H. Z. 38, 2, van een berg, die ophoudt zich te
verheffen, R. 24 Z. 1, 3 (manééh ngéndè-
pang),. W. Z. 9, 2 (njëéb. njongkok; jav.
méùdék; mad. ngëùdak en ngëndëp),
umöidëk, R. 18 Z. 9, 9 (ködkäd). ngdùdëki,
Bjw..: njulubin?, z. aanh. onder ngantjagin;
\mëndëék sadara, T. Z. 4, 54 (ngasor man-
rdjougkok); daar de zonen van Bali Ràma
“huldigen, niettegenstaande hij hun vader heeft
gedood, zoo vermoed ik, dat A, in ’t bezit is
van een toovermiddel pangéùdëk panuntun
ati, B. m. (R. K: punutan asih).

GA 1: blijven in een land bv. van cen
vreemdeling, die uiet naar zijn land terug keert,
ngöndëk: iets achterhouden, iets geleends (z.

A, »
Jin umanduk gurung‘anya, aanb.
mder saptawàra.

\Gél&d), iemand aanhouden op eene plaats laten

Gay en UN

blijven zoo bv. een gast verzoeken nict op te
stappen, Mw. (waar vroeger ngandëg met de-
zelfde beteek. voorkomt), tur ingéndëk ma-
karoro (beiden badden namentlijk den vorst
een dienst bewezen), tan sinungan mantuk
ring déga, Pam, Bad.; ook: ngëndëkang,
ang — akön, Smw. Z. 14 51,52; méndëk:
ergens voor goed blijven; vgl. ëntjép.

IL: fraai gekleurd garen voor saput (2riraug),
eu tapih tjëpuk (1 rirang): in Mngw. ver-
kocht, kampub tpus ingëndökan, Mal. 506.

Ge sj IL: slap van een touw of koord,
tegenov. kënjat (bat. londuk, en vgl. onder
adéungan: z. mbangbaug en lémuh): flauw

staan bv. van de oogen van vermoeide

(vgl. udëp), van de stem van een zieke:

van
de penis, tegenov. kénjang, van cen minder
sterke geur als, bv. van slappe arak, éndakan
slapper van de kracht van sterken drank (zic
lémpêr en nap): töha Enduk bujnné: zwak
van gestel van een zee-zieke (vgl. onder akas),,
möndakin, pöndukin, slapper maken ven koord.

Iz, duk 1,

Gie sas: sing (hug. déq. tag.)
hindi, magin.: dé), ndéq urag: sing ada.

éndéq man: tondèn (bug. dèy pa).

42

One $\ 1. — “an: grolfer dan én-
don*an,: lieden van elders, die op avontuur;
zich ergens bevinden, aanh. onder umibara,
vgl. ngëdis en ngumbang. i

M,: eigenn. van de vrouw van Gadjahpara,’
bij wie Brahma kén Arok verwekte (av.
nok!).

« IIL, ngèndokakén, Bjw,: mêdjang; ndok-

Gay en UI

ná ngkono: pëdjang ditu; ook: &ndoh (jav.
ndokok).

Bz, z. inda, ngindak*: een beeld
maken, afbeelden een mensch, zooal bij *
ugrorasin, een staak, waarvan men een men-
schielijke figuur snijdt (indakanga djélma),
— *an: figuurlijke uitdrukking.

Kaal S\ (vgl. jav.), angiùdik®, Sm. Z. 21,
2 (éndjok ).

oâ s) nyang saptajoga gölarönta sa-
hèndikanya (b.: kânta), Sut. Z. 6, 2 (sa-
runtutanja).

kes) \- 4 onder wjangga.

Gs): h. van unduk. pangastawa sa-
indikanya: «pûdjàkrama, Sut. Z. 114, 2,
wèda saindikunya: « dèwopaljarana, indik

arikanda, sapunika rëké paindiké dumun,

ik ing adji: « dharmmacâstra, tingkah
ing indik ing aksara: “wir ingdharm-
macâstra, sake indikinya: esaka siki
a la) 3
UIA Gs. 2. onder indung.
eN
UIT B, uùdakan, « jav…: vrn. = djaran

(in mal. gedichten als eigennaam, zoo b. v.

Lheet de held van *t gppkel St ej STA

z. de uitg. van de Holl. bl. 4 en versl. mal,
bh. van den Royal As. Soc. bl. 6, 9 en 14,
maar in de 5 mal. ged. niet te vinden, terwijl
M. k. steeds kuda bezigt, zie hadjaran) T.Z.
5, 78, Z. 4, 2, Ar. 16.

oa jav., lanànguùdukuùduk, B. Z.
94, 1, ce. (mauguntuk).

gas) L, (indik),: de toedracht van een
zaak (z. onder indik), handelwijze, «upa-
kÀra, tatas taù tökèn unduké ija Pan

Say en un,

Rédat mararama dya njama töken Pan kre-
wèd tanpa unduk: onbehoorlijk, onbetamelijk,
emrësodita, da salah uuduk: «hajwa
wipatha, zeg me, wat ge zijl pang da bapa
salah uuduk, Pk.

aanh. onder surup., pariunduk: wa/ met

s.… twara maûnduk,
iemand voorgevallen is.

IM. jav. (uduk: zeevisch gedroogd ter
temming van paarden bij zich gedragen). uuduk*:
zeker zeevischje. op een paard gelijkende met cen
kromme sneb (hippoeampus); de traan er van
legen tudju (mal. id, mak. en bug. dundu*.
vel. onder himi °): ook: unduk * djaran (Bjw.,
waar ‘tin een paardestal opgehangen. als talis-
man fungeert. of wel, omhangen met verschillend
gekleurde lr pj
de werkis

beschrijven, er onbekend zijnde: djaran *an).

„als linglingan gebezigd wordt,

„die de javanen aan de tangkur

HL: held en titel van cen op Lombok m
tek zijnd Mahom. gedicht, volgens de Lom-
bekkers is de held een zoon van Sulèman
bij een vrouwelijke dj in en beoorloogt hij Ali,
vermoedelijk de Mal. Mi Ale.

aaiesslN 1, sas: sulubin.

IL (2): nm. van cen pisang-soort?

uee, s. (nâdhika?),: «jatna,
B. dr 5, 2 (vel. wjav.), ngunadika: bereke
send te werk: gaan. ngunadikain: ngrëringaîn:
paigunadikajang pangraosé; adjining ba-
wi, 1000, nutug agöngé, sor Ika pasangën

45

Gaj en UI

ondonkbaar zijn, T., Z. 4, 52 (tan uninga
ngawilangin bénëh). 5

Ke] A L, s,: eigenn. van een geslacht,
waaruit Kkrésùn en de zijnen, B. Z. 50, 1
F(andaka bhodja, watëk nandaka), Z. 119,
18, sang wrèsùiwiràndaka, Z.
iCùra w. nandaka). sang andhakakula, Z.
47, 4 (watek nandaka).

1, 16 (sang

| IL: eigenn. van een monster, door ciwa
|pestreden en gedood, z. onder nandaka: syan-
‚daka onder de woorden, die met gadjèndra
verklaard worden (Sm. Z. 26. 8: sl andaka
took een olifant). Iwir andhakàticaja matta
“manon hjang giwa, hr. Z. 49, 21, mangsë’
muwah ikang Màli masaïdjata gadà, kadi
man syandhaka ri bhatárégwara gatinya-
mangs’ bhatúra wisùu, UW, 13 (U origineel:
Jicánam wai jathündaka), sakrodhangdaitya
wirottuma Mali mulat ingràksasàlah wicirùna,
mangs’ gamrit rathanyá saha bala-lamurng
koii Iaksà marampak, barpèt kumlab dhwa-
djanyn pratjalita Kkumutjup mangdunung à
jkagéndra, himpèr* gudjuh syandhaka ma-
18,
die

‘ngusi ri djö'ng mahànilakaútha, Hari Z.

1, sl andakànurun pangidëp ingtumon:

“hem zagen (d. olifant) hielden hem voor Andaka
|
Î
‚tiwa, als vraw.

op aarde gekomen, T. Z. 5. 56, andhakaripu:

or

2° pers. gebezigd jegens
Leiwa, Sm.

2; verb. van nandaka: in eigennamen

ring unadika adjinya, Wib.; adji sawung naast Iémbu. Was. Z. 2, 45, 52, 41 (# jav.
wadon wus angantëlu, 30, Jan sor ika pasa- id. en daka; vgl. singandaka); sane andaka:
mgên ring unadika, ald., tan wroh anguna-'de stier, T. Z. 5 (i nuratmadja): karang an-
dikèngaja: geen prijs stellen op een weldaad, daka op tempelpoorten cen ûg. gelijkende op

€ en Uy

zr). jar, L. Z. 16, 2 (tadtad);
wëkasan midjil tang dantwari (sic) cwe-
lakamaùdalu, ikà kahanan i ngamrëta ang
indit, Adip. 30 (t origineel: Dhanwan-
laris tuto dèwo wapuimàn udatikthata,
cwétakamaüïdalum bibhrad amrötam jatra
tisthati), mangindit: mandisi, Kr. Br. Z.
20,9 (nadtad); mangiùditakën warafang,
W. Z. 12, 2 (uyggawa, mamawa); kèùdit,
Z. 25. 11 (mati makëkëép, kapunggal,
kapëkan), L. Z. 21, 7 (pinagutan), Sum.
Z. 47. 6, kèùdit kapugatan, Sm. Z. 33, 12
spunggalanga katadtad), Inindit, R. 11,
Z. 4. 16 (kasabit), miùdit, Br. Z. 20, 9
(\manadtad): mangiùdit indit, B. Z. 12, 5
(maäba?an, magawan® magagawan).

a EK kaan: geslacht, ras?

a hed sj jav., manguüdati : iemand de
schuld ran iels geven, Tjt. 74, vgl. aanh. onder
musuh.

Y Eel ugundit: iets bv. cen pakje leef-
locht op den schouder dragen aan een kant,
mgundit péntjar, vgundit takilan cuz, Tjp.
L1, 55, Z. 2, 12 (z tégën, kélunggèng
etn tanggung):; een weinig op 't spel zellen;
mgundit ubi, Bngk. 9; kaündit: +tinang-
gungan.

ri nguudat : iels meenemen (z. a ba),
tan zijn plaats nemen ; kaündat (b.: kapundut):
met zich meégevoerd van
U. 855.

a) wgn So 2. onder udâtta.

een prinses, B.

agr: rook, «dhùma (vgl. dusdus

48

Cay en UI

en kädus), nêkäpin —, aanh. onder gëdong,
— mëkurang, z. onder tak$u.

Gar) z. onder téùdas.

Ge ngöndas: barsten als een puist,
opzellen van d. trek tot amfioen-schuiven, van
een kwaal op de huid zich vertoonen: bödasa
wus angöndas, Us., van een pok, barah du-
rung en wus ngëndas, Us 184, aanh. onder
blonjoh,

GS K. A. of sas: këtimun gu-
ling, grooter dan de morèug.

2°. z. onder Empës.

EA 5 A ngèndus: iets besnuiven, langs
iets ruikende van een hond *t wild, op de
reuk afgaande iets trachten te krijgen alg een
jachthond (batav, Bjw. ngasir, jav. ngam.
bus®); ngëndus gêtih: sporen van bloed aan
zich hebben, van iemand bv. die erg geslagen
wordt, Bngk.. kagèt méndus wék kapang-
gih, Sty.

2°.; mampuh?; z. ètos.

ngëndasin, z. ben, tani ndusin, z. onder
dusin.

ug: zekere kaljang-soort, cajanus
indicus (jav. gudé, afb. Rumph. V. pl. 155
fig. 2), masan undis: de koudsle tijd van ’t
jaar, in de karomaand (ongeveer Juli), als wan-
neer de undis en komak aan *l rijpen zijn,
vgl. onder komak.

2" ben. van een groene balang-soort, z.
onder tjitjing en kétépug.

vanger of handawaj: zekere arcca-
palmvariatie (Bjw. djambé ùdawé: buwah

gangga); putjang andawé, Amd. Z. 14,

Gaj en UI

putjang handawaj Gaùdiki enz. Sut. Z. 157,
la (jav. dawé: soort wilde pisang. waarvoor
pinang moet gelezen worden). °
wga. kumlab handiwa Ién rwaning
2

pinang alasnya, Krsn. Z, 10, 5; — *: zekere

vogel of hoom?, Sum. Z. 1, 15, waar van een
eenzaam oord gesproken wordt.

ORO 2 onder handawé.
EHA LOA. S,: lm bu.
gÂ

uaa: verb. van nandanawana?
(vgl. andaka);: nm. van een pl, T. Z.
5, 15.

uv goa, z. onder wadawânala.

3 EAN of andawar: eigen. van een pl.
op Java, Tt, 22 en 25.

2 7

gaon, s,: lotus, T. Z. 5, 6, z. onder
indrawara.

pee). z. onder haùdawé.

saSmenr en andhawibhùti: blind,

hd 5

T. 4. 4, 54 en 56 (b. Z. 4, 218: wuta
winuta), z. „andhibhùta.

una: zekere roode plant, Sm. Z. 27, 7
(andoug).

ser). inandalakënya ring mègha,
Ul. 55 (CL orig: mèghèswâmuhtjatë).

esn). umandël van kumbangs., die
zich donker vertoonen? R. 1 Z,1,7: (dénk),
maudöl, B. Z. 51. 1 (djénék, ëntëg: z. ook
nietjaja): zeker, Wir. 55. mandël pumang
bafu van iemand, die door besprocing van ’
gelaat uit een_flauwte bijkomt, Kid. Sund. 7.
5, 21. inandël: *pinatih, mangandöl í

mègha maju, Br. Z. 18, 16 (umungguh ring

46

Gay en UI

djalada suksma), mândélan pàda, aanh. r
onder uttarâsangga (mangèkapada), la-:
{mang tangan bhatàra Wisùu inandëlakën '
i gulù sang Waimatêja, Ud. 60 ('t orig. : tatah
sa bhagawÂn stasya skandhe bâbum
tândëlakëén

ringhredajapangkadja, z. aanh. onder wun-

samâsadjat), tikungmanah
wunan, tàndölakën ta manahta ringha-
|tan, Bh. 47 (vert. van majjèwa manasa-
mat$wa, waarvoor ’t orig, 1509, âdhatswa
heeft),
een debiteur in geval hij wegloopt, Wtb. 88,

angandölakén: zich borgstellen coor
kumandël, z. onder kandël.

wrÂrs) „pöaudöl: « panghadâ,« —*, z.
bij pömnatöh; ngandölang z. onder *paugajaja.
kaändölang: «sinarabhàra, vgl. kandël.

sgr) L,R. 24 Z. 19, 1 (radjasa).
W. Z. 15, 10. met cen toespeling op ’t tand-
vleesch, Ar. Z. 22, 9, R. L.Z. Z.2, 26 (andnl
Iwir gisi® ning tirta, jav. Ar. 147); van 'L
tandvleeseh, Djaj. 1.

II. imandul, R. 20 7. 16, 8 (kataïijë
baus), Hw. Z. 21, 7; angadëg ing kaju ro-
bah, angandul?® kajânunggang uùdakan,
Ar. 51.
rj. andulan, z. bij tanguran.

az)

Paal cn | p art
un van spijs, die in de maag cen

5
ur

« ngöndal: ngluwëng.

SB IB

poos blijft en weder uitgebraakt wordt; mis-
selijk zich gevoelen?, éndël olan atiné van
iemand, die missclijk is.

Gpr) z, onder gamang.

Garson. ngöndol, sas,: mëlèdlèd.

ay en va

EN IL, mèndël: « mènëh, naast
u (ven. — dulëg): kamèndêlin van on-

nen door den vorst.

‚ ngindël dandang arép adang, Bjw.
guwang pangëdangan mébudi ndja-j
ngëntöb of ngëntép dandang: mang-|
lakën Iönga ring Kawali, R. 25 Z. 8
wiragang |. r. pangoréngan, ndadah
rauggorèngan, vgl. jav.): inindël ing
… laras, Nip. 176,
L. jav., mindëla (b.: ménëuga) karihin,,
…s Z. 26, vgl. èndël.
zE. kaundil: «kaswah, kaûndil-
« sinwab.

pa

13

5 (wànara üdjaûnuk mububan),

\. wré kahundal manub, R. 18!
ti ja winèh kaundula lakunya mung-
we téngah, Z. 7, 30 (kasundull).
rj. z. indél III, ngèndëlang: een
| niet overbrengen: een zaak nief behandelen
een hoofd bv laten rusten (vgl. kéndél?),
lëkEm.

wr zr oùdal andil, Bjw,: slechts één
orer hebben of wel niet meer dan één krijgen ::
n_ evenals, kédana k&dini moet ge-
td worden (Bujmas: ogalagil, z. Luc.
„ No. 504. jav. van Soerab, ontangan-,

tgeen in de pustakaradja, bl. 19,

aard wordt met rarè tanpakadang Gapa’
og: mad. tinganting: eenig geborene).
Es ner: stamw. van mondèl.

iK (

Tru, z. onder nala 5°.

Ê rar: verb. van anila.
<

47

Gaj en UI

UAGRO\, jav.,: h. van bawak (sund.

handap), kaüdap: «kawës, « kasor; ook:

kandapan als vert. van «kasor; nganda-
pang dèwèk: h. van niugkésang awak.
2°.: tegenov. balawa, aanh. o. prasiku;
angaúdap in tegenst. van andjuugdju ng.
de. nad. andop), ngandupang:
met uût* honden tegen de varkens, die hv. in e.
tuin zijn ophitsen (vgl. aanh. van djaûntu),
ngandapin: op iemand honden aanhitsen of
loslaten, sing paëkin pada nuding ada makaäd
mamèngo ada mangandupin asu, Bl
840 L, angéidëp*, B. Z.1,9 (kdöp?,
patingkrédap, pakadjëpdjëp), Z. 108, 5
(pakadépdëép), Sm. Z. 7, 5: angöùdöp*, z.
30, 8 (könjah®; tag. andáp® van de oogen

flikkeren en evenzoo van een wegstervend licht ;

‘vgl. onder andam), kramaningmanlk sphaiika

mintang angëùdép, jÀngdè hulap ningumu-
lat, Harig. Z. 6, 4, ahulap” éùdépén mata-
ningtuminghal, Wir. 48: tatur ëndëp*, Sm.
4.7. 5 (tèdjaning hèma).

U. zo. AN u.

GE L, méndëp: zwijgen (mänëug:
vgl. jav. dädëp en z. onder éëmpët), möndé-

pang: «nistura: ndëpin en nèpin: iets laten

begaan, zijn loop laten (ugrénéngin), Jan
nöpin of jèn tëka éndépin en d&pin:
hinèngakéna, ëndépina maëmbah jèh ma-
tanujané: hij liet zijne (ranen den vrijen loop;

„ngöndèpang: ie/s laten rusten, een zaak wiet he-

handelen (ngrënëngang); ook: ngëmamëndë-
pang?, verkort tot dépang (benggajaug),
dépang ida darma djwa sawitrèn: «siraugsu-

Gay en U

146

a
Gay en U

pètäng lagi, Jèn kagaluh lalampanan, kaga-!onder lulud, R.6, Z. 1,2% (ujëlëp); van 't gelaat,
Tubna bumí lawan langit, pada sabol isiq|7,Z. 5,15(njaak), walilang, awak akilâkiris,

amal (Jac) manusa, amal si onjaq tawogun
no, léq ukël tjabja sësönn, mun pagawégna
taü sl djabil uk&l sl pätöng wadahma, adil
(Jole) Aah si agung, panimbang no mula
ndéq obah, Jadyana sabras, löbih pagawèjano
sl djahil, séké rombog kalëngóna „jadyan sa-
bras djari kalöbih, pagawèjan, ita né si onjag,
Jadyan marag rusép kabäiég adil panimbang
sësönu, slapngna manusa lan djim, amal pada
tatimbang, onjaq Iëngéna nu, nabi no njra-
minang panimbang, krawosan luwég, umat
dasida si djahil, lamun brat kalëngéan pa-
nimbang si onjaq taromhog sig nabi, isiq
sorban, djari brat si onjaq, kalah panimbang
si löngé, malèkat no mani bandjur, apan ija
si djari saksi enz. ('t jav. hds., voor zoover levs-
baar, :sawusé mangkana jang sukma angan-
dika, akon ing Djabarail, lab giringön ija,
mara ing titimbangan, saking tëngën kang
aras, sawarna ika, tan kaja ing dunyèki
„atjatjangkok (pa)da (?) taradju Ika, tjatjang-
kok kang sasisih, kaliwat apadang, djëmbar
Kaja bumya, dawané bahuné tèki, lalakonya,
mang atus warsèkt „kang sasisih tjatjang-
kok pëténg kaliwat, Jata sira Jang widi, akon
animbanga, ing amalé kawala, tinimbang
dèning Djabrail „panggawé ardja ing tjatjang-
kok kang bëtjik (lees: padang), karja ala Ing
tjatjangkok pêténg kaliwat); vermoedelijk be-

zigde men vroeger een klapperdop daarvoor.
ear, s. (akhila), van zand, Ar. Z, 5,

6, van de haarwrong. variant van akiris, aanh.

4,4. 1,15 (awak ipuné njëlép njaäk, makë-
dèp wilis, lwih ing ramping), angirab roma
— Iwir mègha angömu riris, Md. Z. 2,
hana ta minum fkangmastâwà ringgëdah
akila, Haric. Z. 9, 10; ardjdjäkhila van een |
fraai gelaat, Sut. Z. 51, 2 (lëwih);akilamaja,s.
(akhilamaja), k. 5,19, Hadji D. 65 (een kleine
gedaante aannemen?), akila inglëmah, aanh.
onder dawatà, akiris akilamaja, fr. S., ahning
akilamaja, ald,

En verra ; eigen. van een asura,
Sm. Z. 50, 5.

A mraoy)\l. (verb. van ékalâpjaë): om.
van een soort van Wdb, (parwan babasan),
behandelende de woorden van gelijke lettergrepen
als bv. bara, bari, baru, zonder zich te kreunen |
aan lange of korte klinkers; z. krätabasa,

IL, s., eigenn. van een nisâdaputra (z,
hirahyadhanub), die bij Droùa les willende
nemen, afgewezen werd, maar een beeld, D.
voorstellende, maakte en er hulde aan bewees,
ten gevolge waarvan bij zeer bedreven werd
in ’t schieten met den boog en den naijver |
van Ardjuna opwekte; Drona hem bezoekende
vorderde van hem zijn rechter duim, die hij
uit gehoorzaamheid zich afsneed, Adip. 80 (mal.
ëkalaja, Pw. fr. 108 en vlgd.; waar hij een
satrijn van Awantipura genoemd wordt en
door Durjodana weggejaagd in een bosch een
beeld van Droùa maakte, waaraan hij hulde
bewees, ten gevolge waarvan Batara Gurù
uit medelijden in ’t beeld voer en hem met een

Gaj en UI

kawämghada®, Rm. Z. 56, 2, aanh. onder djala;
hintén râmnya manöhardnghadahadâhu-
dan 1 rawi sénënya ringmukha, W. Z. 5,
15 (ngasorang udané karawijan, ug. dja-
wuh galang), rjfàjodhjänagarî katon hada
hadà ni dilah f gupuranya màs manik,
Sum. Z. 167, 2 (Kid. Z. 5, 17), Brh. 80 van
de Ganges: somapâdaprasuta rakwa sira, mi-
djil saké wimba bhatâra mrögalaftjand, ma-
kadarang somapàda, pâda ngaranira, hadà > ni
tèdja sang hjang cagàngka, sumêng i langit
angadahada van de zon, Sut. Z. 24, 8; hjang
tuwah —, 0. ahadahada, aanh. onder kalas.

a, awakta jèkà hjasi wèhän adyana,
R. 5, Z. 1,4 (paitjajang rin&göp, i dèwa
kèwantén aturin tityang nadyang, kar-
janang kalëwihannjané).

ver L: jongere broeder of zuster (ari; jav.
adi, mal. adik, bug. anri, mak. andiq,
lamp. ading, bat. anggi, ngadj. andi, z.
onder udang).

IL, hadyan: waarop gesteund wordt, heer,
patroon, hadyan hulun,: ' zij heer of slaaf,
0. b. (980), ahadyan, Sum. Z. 42, 6; ahadyan
aradita: heul zoeken in *t droevig zijn? W.
Z. 2,9, (mapisëdih, kadi séböt), dang
hadyan, Sum. Z. 1507, 2, ahadyan ahö-
möng nëhêr masidëhâsëmu taruban 1 kâla
ninggawé, Z. 46, sang hadyan, O., aanb. onder
samutpada, bapa sang hadyan makë-
mit radja (lees: ràdjya)gopura waarmeë de
poortwachters worden aangesproken, Wir. 66,
tuwi bhaktya tàku ri kitàri addyana (sic),
R. 7,2. 5, 29 (@$Ìi, pinakadi), pangadyan

150

Eaj en UI

aanh. onder wibhakti, rahadi, z. onder ra-
hadyan; z. adyani en onder adya.

III, adi daga: eigenn. van den démaug,
die Hadji Dharma, als witte waliwis, tot
zoon aannam en door hem rijk enz. werd.

IV. sihira wiradja ugi ingadèkëna nirwi-
kârèngopadi: op de vriendschap van W. zij
gebouwd?, R.L. Z. 7, 15% (kakumandélfang)).

angadèkën (dèné) akèh warggané, anga-
dèkën dèné sugih: steunende op van een
overmoedige, With. (vgl. wigig, aanh. onder
panggah).

V. verb, van dadi (z. adèn*); bv. tong adi
(bana ngémbus); tongadi (médjalau): tong-
dadi,

VL jav. (adhi of àdi?) adi suksma, T. Z.
4,20 (widi né lëwih); sang adi guru, Z. 5,
60, van een kluizenaar, ald, 66, 68 (paramadí
guru); aanb, onder nanak (Pw. fr. steeds van
Droùa; vgl. onder suûn), van Buddha, K. 16,
20 en 19 (is 'tjav. adi guru, waarme® Nàrada
batara Guru, terwijl deze tot N. kakang
zegt, aanspreekt door de ook in *t jav. geldende
verwarring van d en d, zie onder dhana,
adhah en dhík, hieruit ontstaan?; vgl. jav.
gurunadi en onder nabé), sang adi pandita;
*mahájati, van cen dang gurwastapaka, Kid.
Pam. Z. 4, 155, sang adi van een priester, Sk,
van Drona als leermeester, Kid, Adip., b., tel-
kens, i dèwa kang adi ipun pranakan: «kita
gurwa ikà giëya, sang adi van den priester,
bij wien een andere in de leer is, Kid. Adip.
c. 4. 3, pangpang ring sang adi: « talpaka-
guru, kabisan sang adiguru sami bakat:

Cay en Un

slechts voor 't vragen verkreeg, tegenov. ban
mëli bv; ngidih salah of ngëdih plik (mlaku
sisip, ngëdih salit en lumaku, zelden in pl.
van malaku, iwang): vergiffenis vragen, (ma-
ngaksama mamilaku ring): bij iemand zijne
apologie maken, mapauggëdih bwat salit ipuné,
né kädihin of kaidihin: wien iets verzocht
wordt; kawèhin ngëdih bras antuk bapa ko-
nèn: vader K. gaf die gasten rijst ten geschenke;
mèkidihang salah: vergiffenis schenken, ma-
Kkädihang salahnjané: hem zijne schuld vergeven
(dari kasalahan radèn itoe aku pintag
Kkapadamu sabab dijanja tèrlalu bêbal bölum
sampe) bndì btjaranja, hik. yndan. p.. bl. 89
val. onder aksama en pinta), ma — an:
trachten iets te geef te krijgen, nistané dih bapa
kèwantén nasì né dih bapa ring 1 dèwa: «al-
pânghing tèkanglabuban donkwi kita.

& jv «hidu, minder vaak dan widuh;
K. A. nog: du en patdwan: vrn. — pamëësan
(bat. idjur, tidjur,en tjèdur, sangar, tidu,
mal. lijur, skk. ilur, mak, ilurüq en élo-
rog; z. êlor, lamp. luj of iluj, sas. tidjuh:
pëèës; vgl. ook bug. mitju: spuwen en mak,
piru: speeksel, mak. papiru wang: kwispeldoor).

he be IAR uitroeping van droefheid, «hah,
vomom, vgl. ud ù.

HED in pl. van tuduh (skk. odo; vgl. 't
jav. woord onder turun), ka —: #kotus, ka
— antuk widiné: verordineerd van iets in de
natuur; ngudek: nundèn, ngudahang: be-
schikken van brahmanen, Kid. Adip.; mwah
Jan ana bandjar Ika sinalik tunggal, ka — olih
panjarikan, Jan ja mamiwalin, Awig.* 19.

156

say en va

TN z. ondar tampëk.
jin: «wrëéddah,: h. van tuw
djada), anak — : ouders; — ipun: zijn ou
u (verb, van wodhani?): ud
als imperatief, R. 25, Z. 8, 4 (adjahin, pit
rin); tot bezinning gekomen?, 22, Z. 4, 1 (in
umudabanî sira: hem vermanen, 25, Z. 1
(mababada ring dané), prakréti mirar
raninudahanya (de conjunctief), 18, Z. &
(jacandané sang wira paingëtin).
Gh „St episode, verhaal ter
ring aangevoerd, nihan udàharantérikà n
ring purâùacâstra (b: câstra itihâs:
Krösna sprekende zegt Kunti het, Ud, £
origin. 44 en 4: atrâpjudahârantis
itihâsam purâtanam), nya ngudáha
röngönta ringeàstra itihàsa, ald. 54 (toj
als boven), mihan todàharaùa wanêh, ald.
0. waar het de naam van een wetboek sé
te zijn of wel van een overlevering, waal
iets beslist wordt, z. udarana.
halal N (wasta): naam (pasèngan
sèka; z, haran); ook, maar zelden,:adèn
arèng); madan: genaamd (bv. mada
kaba®); namen van vrouwen meestal dif

bloemen, vooral zoo *t païdjérowans)
of uitgaande op # en dan afgeleid van een
nennaam eindigende op a; z. onder wa

harsa, asih, kadyarsa, sakih, dja
lëngar, tjotjang enz; soms zijn de
van feiten afgeleid en zeer zonderling, z.
tumplik en kasègsègan.

2: nm. van cen boompje; de
uwap bij kinderen.

Ei en un

aag
gage, s. (usarbudha), apuj.

\. Sz. onder kulit.

aj, sas, sangihan, bv. asaq
katèng; mgasag, mangib (gigi:
anderen zegt men van de tanden ngikir,
vgl. «asah).

mj. pgasukang di pangkèng, zel-
den, in pl. van ngaûgang; ngasukang, een
rekest indienen: papak ngasukang ina, p.
Bktjalina; kasukang van onderdanen onder

: volgens

een hoofd; vgl. pasuk.

jas). gas, (sasih), olas; ngèn-
Ung aséq, ngidih olas; vgl. tunag.

vá eN ‚mangisèkisëk, R. 112. 1,6,B. Z.
WN 2 (séngi®): angisëkisëk, W. Z. 13. 10
(sigsigë&n). Anj. Z. 20,5 (sisigën), snikkende,
T.Z. 6,70 (jav. mingsëg* en sëségún, sund.
ingsreuk. vgl. mal. isak): angisëkisëk, aanh.
mder lingga: ngisëkisëk, engisngis: pa-
agisëk, vrëngih.

àá Nn Isëk (Lisëk?) kangén dî paturon.

Aas, sas, ban of baän in alle he-
eekenissen, adji (als instrumentalis); vaak ver-
kort in siq, dat dan tevens naast si (vgl.
bet, lamp. saj en ’t jav. sing) als relatief
vrnw. optreedt (vgl. ’t mad. 94, dat beide
beteekenissen heeft); kaliwat signa sakit, groof
ie de pijn er van; da aturang sig-ku (bh:
tanku) ngimpi, deel den vorst mijn ge-
droomd iels of hetgeen ik gedroomd heb mede;
marag mas si of sig tasanggling, jav. kaja
mas kang kasangling.

Tl, z. onder isi.

BAWT-BALINERSCH WOORDENBOEK.

Ï

209

Gay en UI

| 448 eN ‚ jav., nglsikisik safidjatané, R. m.
(R. k.: ngisisisis.).

« S vgl. onder ésuk; mèsuk, Wir.
18, Bh. 46; sakatambé mèsuk, aanh. onder
bonglot; hlëm mèsak, z. onder hlëm; mangt-
suk, eroeg in den morgen naar ’t slagveld gaan,
Bh. 65; inisukan tikang ranakàrjja Bh. 24.

ad) angusakasik, W. Z. 7, 1 (ma-
ngrusak, sahasa mangrusak; jav. ngosak-
asik, diusakasik sagala hutan jang
bésar* dibinasakën itu, btv. v. p. 142), van
râksasa’s, B. Z. 7, IR (sahasa ngrögah,
s. mamuk, ogamuk); aanh. onder sawa
IL; ngusakasik, iemand plagen, *t een of
‘t ander tn den weg leggen, «sahasika;
ngosakasik, R‚ L. Z. 9, 16; kusakasikan,
B. Z. 38, 28 (rusak sahasain, tan könò-
nupir); akusakasikan, z. onder tamtam en
vgl. onder sök en osak.

ad), (rusal), beschadigd, bedorven,
kapot; usak käi, «syùhèngku.

Sel, of oséq, sas, sadsad; basrë-
min ngangkus, sampinna oséq djarapang
(sic. in pl. van padjarupan), Tp.

ge. osik (vgl. jav.), Br. Z. 16, 27, Z.
27, 11, Z. 50, 1 (rusak), B. Z. 19, 2 (osah),
van de ademhaling, R. 6 Z. 9, 10 (magrës),
W. Z. 1, 12. van de golven, Hw. Z. 24, 2,
van de tjamara, Z. 6, 6, Z. 19, 5, Z. 6, 6,
van wapens of krijgsknechten, Sm. Z. 29, 7,
‘(ibék); Iwir gunung kunapàtiüdih, cawa-
ning kuda Iwir sâgara rh osik, Spt. Z. 5, 11;
mosik, R. 19 Z. 5, 2 (rèpot, kisël); tan
[miosik naasl tan usik , bewegingloos van een niet

AN

Gaj en Va

pakaranyèng radèn kÀlih, R. L. Z. 1, 152,
z. onder salanggap en luhja; ngastiti dèwa;
na de voeten van haren pas teruggekomen man
gewasschen te hebben, omhelsde zij ze, ngastiti
lakiné prapta, Str. 86; inastiti (inastuti?),
„pinudja; kènto nu tuwina astitiang í dèwa,
endya kari guùanikang patibratâtah.

Es B, 8. (sangstuti; vgl. astawa);
wangbhang astuti, titel van een kidung,
naar een aangenomen naam van Ardjuna,
schijnt samen te hangen met de Kuntijadjnja;
angastuti, B, 2 Z.1,2 (ngastawajang, nga-
1ém), begroeten?, T. Z. 5, 77; mangastuti,
» manâdhukâra, « maugastwakën; inas-
tuti, « winursita; mastuti, R. 2 Z. 1, 1
(kasungsung, kaälëm); kastutyan, Z, 1,
15 (kartjtjanan).

Sam Ây, zie astaseni,

aon, sanghjang astasèii, R. 20
Z. 18, 1 (paudita ciwa sogata), Adip. 42,
Bh. 50; sang astasèit, «dangbjang widika,
ook: astasani, Br. Z. 56, 5 (akutus); tutjapa
ta sirakrjan adipati madu(ra), sira ta ma-
gawé Jadnja, anébasi sang kawitanira, sira
ta lumakwasasar, ndan inundang pwa sang
wipràstasèni tan Kkaruwat pwèkang mala
sang kawitauira, ikang ratu samanta sakèng
duradèga ja tika sinurwan, makamukja eryadji
bali, barangbangan, pasurwan, parèmbang,
nganiwèh saking pulo tJina, makasar, nahan
ta sang ratu gurù wadwa sakëti göftjèng,
kunang mahâradja rum, sira ta sinurwan
tan kaüntap lingira, ja ta wadwaningsun,

Sa en U

mangkana, padjöng pwèkang Jadnja, s
mata samja sia ka(og)katuüra, slnys
(sinungan?) ta Ja dàna sanggëpa,
ruwat Ikang sang tinébas ing Jadjnja
pispisan, tan titanén ràmjanikang jí
ndan titanën pwa sang adji sama ma
ing puranira sowang”, wkasan ruwat p
sang kawitan, dèning caktining tapa n
aran djanggan Ing kaju manis, pa
ruwaté dèning söga satjangkop lâwan
sanunggal, kunang tJibnanya rawat, tinak
pwékang wandira sumahur, sagara
ngûni tang agni sumahar, arjga ring
rjjangan sumahur, padjarnya sama, jaJas}
sang pitara sira wus ruwat, Pam. b. 20 (Ki
Z. 5, 7 vlgd.: gumanti katjaritaha, sie
kjâji dhipating maduràmauggih, su
wibhawa supênub, sira manguna jadjujë
mangko anëbas ing pitara sang am
ing kuna lumaku nisgati sasar rakwi
pinanggih „angandang sira sang dwidjs
ciwaboddha kasub sugila siddhi, maki
Siapakanira, kinèn ar&pana jadjnja, amis
nang parâdji nùsàntara sÂmpun, mak
sira cryadji bali, maugga daténga mali”
brangbangan lan ing pasurwan, pul®
tjina palèmbang nda tan kari, make:
mukja râdja rùm, sira nda tan kaûntap,
wètning wibhawa tan sama samèng rat
bjakta ibék punang nagari ring mad
rapradèci kwèhing bala angiringa,

Jadyapika wahananingsun, tan uru(ng) ibëk,basti wähananing sang mantri, pir

Ea en UI

bunga van de tambulilingan; inieëp door de
bijen van een bloem, R. 4 Z. 1,74 (sépsépa,
aras, karëngrëng), «tjinutjup; maisëp, z.
onder njotnjot; isëpan, «tébu, *kèsëép, R.
21 Z. 7, B (katléd).

vj a ‚« 2 vo) usap tangan, z. aanb.
onder tjrangtjang; usap waktra, handdoek
(z. onder damu en pasatan); aüsap, een maal;
musap tjaraùa rèùu, aanh. onder tjaraùa;
« kosap, Anj. Z. 27, d. (makosot), Sm. Z. 18,
6 (masugi); ingusapusap pasurjjaning atma-
dja, T.Z. 1,28 (kausud? pabaän putrané);
musapi luhing anjar kinolakèn, Anj. Z. 5,
5 (amé ring, angusapi); angusapi, W. Z.
50, 7 (ngusud, maûdjémak, maugusapin);
angusapi ri luh, B. Z. 69, 12 (amèri waspa,
njadsadin w.); luhta tusapi, Lamb. Z. 4, 5
(pèrpèrin dèwa); vgl. ook onder urap;
Inusapani langhiding kuku van zweet, Anj.
Z. 1, 10 (kinérukan, kinéruk); aüsapan,
van één kleur, overal in dezelfde kleur geverfd;
apangusapan, zoo hoog, dat men er mel
de hand overheen strijken kan bv. van een
tèmbok;

gy usup?, R. 24 Z. 53, 3 (kabang?,
kakénan isu).

gee jusup.

ads (sangsparca), Wir. 73; umas-
parga, aanraken, over iels heen strijken, Uu.
52 (vgl. onder haras); japwan hantiganing
wihanggama (h)inasparsanya tan nistura, Nts.
Z. 1, 15 (jan antuk taluh i kataké nora
pisan pangamongé masih lékad); ingu-
dangudang gömuhing susu sinungkémsung-

B

Ea en UIJ

köman titir ingasparsa, Ww. b. Z. 3, 204;
Mal. 110; inâparsèng,
pawanâlon, verspreid door enz., Ws. 20, 7,

ingasparsa ingarih®,

aanh. onder drëéstanta; vgl. aparsa.

Ga EN ‚s. (acwajudj), de maand, waarin
droogte heerscht in tegenst. van mâgha, T. Z,
b, 73, Z. 4, 355 (katiga; vgl. onder lahru
en sarat), B. Z. 26, 10 (k.), W.Z. 32, 4, Ar.
Z. 20, 10; Hadji D. 66; aanh. onder tjâtaka
en kalangkjang en z. onder babad;
magha tamatanghudan hudan agë’ng ring
acudjyangëtjëh, onder de slechte voorteekens;
kasudjya naast katëlu, T., b, Z. 4, 65; sèka :
saluwang ri kasudjya smasana, R.L. Z. 10,5
(makaron bangbang adjak tatëlu saséma)
vgl. onder tjètra en aanh. onder këla.

aa WI, s., 2. anasûja en aanh. onder
warnnâ.

Gran, ngësaja, ngrésaja; ngösanajang
möli, iemands hulp inroepen bij *t koopen,
z. saja.

aon ‚ s., makâsya, hebbende voorop wat
naderhand gemeld wordt, bv. makàsya su
Kagâranùa, Ar. Z. 42, 1, Z. 57, 1, makâsp
sira sang munindra, Z. 71, 2; vgl. makâdi
en dacâsya.

voe, s., taman warung anèmwakés
paramahâsyaning para (hds.: warah en dit
als wara opgevat, zooals uit de vert. nugraha
blijkt), * faalt niel, of ik zal algemeen gelach
verwekken dit gedicht te durven ondernemen,
L.Z. 1,3; hàsyakàrana sapolahika, Sm. Z. 32,
10 (vgl. *jav. manghasyakën); sàbhjadjitàk-
Sara hÀsyakaraka pinakâdini kawrah #kâ van

Ea en U

1 waungkuk, die voor een dichter en wiku
1 doorgaan, Sum. Z. 159, 6.

San. in pl. van Îca, Ar. Pr. Z. 1, 10
1 vligd.

aen iv Hûda tang darani, kotjak sa-
‘wèhning djaladhi, matsyanya osyah dèning
wabhawaning laga, Tjt. 74(in pl. van osab,
rg. susvah).

Bn Eswan (vgl. onder katyëng).

AK asö'm*, B. Z. 7,1 (hwawahan,
wowohan).

vr EGON ‚ jav., tamarinde, reeds oud, maar
afgevallen. ouder dan daëm, z. lunak gan-
lung (sund. haseum, mal. asam, zuur; lamp.
lésom, tjuka; isém, de vrucht limus; mî-
sëm, zuur, z. tjlagi en tjémpaluk).

2; ben. van een sasaté-soort (basané ujah
asém) aan een stokje, evenals de s. pusut,
gestoken (z. onder lémbat); karang asèm,
1 onder «amla, eigenn. van cen staat en de
hoofdplaats er van (op Java cen plaats van dien
wam in ’t district Singèn lor); godong
\säm z.onder kamal; z.o. kaljasém en ka-
vijasém; asm*, in een spreekw., z. onder
apatjèlu; masëm munjiné; ngasëm bönang
adang van de vruchten van de badung, om
e kleur te doen houden; ngujah-asëmin, van
tmarinde en zout voorzien de pëdja; kapiha-
ëm, watertanden uit trek naar zuur?, aanh.
nder wuni; kapijasëm, „kamèrangën (vgl.
ind.), R. L. Z. 7, 22 (vgl. asém); kapiasöm
la, „kèrangirang; ibuk kapijasöm, «kè-

angan âcâ; asëm"an, allerlei zuur als

229

Ga) en UI

rudjak enz; 2° de nijdnagel aan den bui-
tenrand, bestaande in een dun velletje; *t
velletje tusschen de teenen van kippen, zwemvlies
van een eend of gans (vgl. jav.; z. isit en onder
isèn).

UAE, wat van de cocosnootkern na de
uifpersing overblijft (batav. id.); buka usamé
van cen groote menigte; z. kampad.

jr KN IL, ngèsëmin nampak tali, zich
schamen gebonden te worden; angèsëmi polah-
mu ing para nàtha, beschamend?, Mal. 179;
jèn kita wani tumuron malu), (ing?) patra-
Judané, norana ingsun ngèsëmin zegt een
knaap Garuda uitdagende, Pdj. Z. 2; njai apang
sasadjan, da njai ngèsëmin, sprekende tot
hare schoondochters, die meê moesten strijden,
Bwsk. Z. 5; rupané ngèsömi, aanh. onder
wâlaka; vgl. kédès&m en onder asëm.

II, jav., mêsëm zelden en meer in schrift,
R. Z. 7, 119 en 126 (mingis), T. Z. 4, 47
(smu guju; iloc. isém), ald. 50 (kédèk).

Gaver, s., T.Z. 4, 50, R. 16 Z. 2, 2
(tanpatanding), hr. Z. 45, 1, Wir. 44;
asamèng wödi,R. 16Z.2, 2 (puput gëtap-
njané, tanpatanding ring kagëtapan);
larangku mapasak asama°, R. 7 Z. 6, 4
(tanpatandingan, nora nandingin), Z.
14, 5 (nora njaminin, tanpat).

2°, z. onder catru.
| ag s (acmâ), „cilâ en caila, T.Z.
'b, b1;agmasàra, z. onder wési; agmagarbha
z. onder maùik.

2° eigenn. van de residentie van Kâlakèja,

Utt. 48 (alwaar in ’t jav. hds. acmaka).

@\ en U

bv., heel van *t lichaam (Bjw. sémërang);
z. kébus, gësang en blangsah.

AD, hv. sing (seaÒ\, 0); salwirni-
kang sadinamëlta, asing sapinanganta, asing
sapinùdjäkönta, asing sawinèwèhakönta, sa-
Iwirnikang tinontonta, ja tikàrppanàkönanta !
ring hulun, Bh. 36 (vert. van jat karosi jad
acnâsi jadj djuhosi dadâsi jat, jatjtja!
pacyasi (kauntèjal) tat kuruswa, mad
arpaham; in pl. van jatjtja pacyasi lecst
de Calcutta uitg: jat tapasyasi).

wr, jav., goedgunstig van de widhi (z.
itja); mangasungin gantèn, «mawèh së-
pah; inasongan, «winèh; kasangan, begif-
tigd door de widhi; inasangakéning sîràji-
nira van ’t portret, Spt. Z. 4, 174,

vand, stamw. van angasongi (z. onder
song en ungkul).

aa \, mgisbng, verlangen naar afwezige;
verwanten of vrienden (vgl. batav. en sund.);
anggon pangiséngan (paisëngan), ’! geen dient
om er weemoedige gedachten naar iemand bij te
hebben van een geschenk (een uitdrukking vaak
gebezigd, om vleienderwijs iets van „iemand |
ten geschenke te krijgen, door den spreker in
t denkheeld te brengen, dat men zoo veel van
hem houdt).

A, jav. ef, drek van een vogel,
T., b, Z. 4, 88; makwèh dènyàngising akédik
dènyàmangan van de trekdieren (onder de on-

gunstige omina), Ud. 90 (t origin. 4846: alpé
bhukté purisantja prabhùtam iha drë-
gyalé); wwating pangisingan, aanb. onder

wwat.

Ì

252

ea en U *

2°, mising (mëloloän, dit zelden en eigent. :
Mahomedaansch, vgl. onder kajëh), dun afgaan
(mafitjuh, ’t geen ook door sommigen als h.
gebezigd wordt); ngising, dat in de aanb.
onder râmâjaùa enin de Us. voorkomt (lamp.
mising, bat. mitjing of miting, kakken;
képising®, dun kakken, W. Kap. 154, jar.
këpèsing, vgl. kapéntut); ngisingang, iets
uitkakken maar dun; ngömisingang, den afgang
bevorderen van een geneesmiddel.

2 Di, karananing angiköt palambang
angusè’'ng tumut angapilangë’, Ar. Z. 73, 2;
mangusèng aminta mapranga, van iemand,
die uit wraak naar ’t gevecht verlangt, Sut. Z.
125, 3 (matëlasan).

Y Ei, sas, ongkèéb, vgl. tëkus.

u, tusing; using ada mémé mbs-
äng, «tak awèh nghulun, aanh. onder tja-
tjab; Ijan using ana, «laja wanèb.

vr AL, maüsung suraké nimbaltinimbal,
vgl. aanh. onder ngëékngék; mausungan, ma-
dukan, éndëh, aanh. onder rëgah en dèlo;
maüsungan malaïb, verward vluchten; aûsungan,
R.L. Z. 9, 11 (mabérëd; vgl. jav.), zie
ook 1, 55.

IL of gj mangusunghusung masè'’ van
de apen van Râma’s leger, R. 10 Z. 6,7
(maruün?an karëép, masulung? mara);
inusung ta sirèng wimâna, R. 20 Z. 1,1
(kasangkol, kasunggi); inusungusung, 7 2.
20, 5; 14 Z. 7, 11 (karodjong, surunge);
inusungan, B. Z. 86,6 (magosongang; vgl. bat,
mal. en sund. usu ng); atyanta mata papahijani-

kang pûrwwakarmmaphala, tonènta, nàag

Car en

iwén; vgl. patik wEnang): sate patik

huên, ipèa*, sagih Iwén kandangan, sarwa,

Kandangan, Cd. (misschien is iwèn een jav.
vervorming van iwwan, van iwë’, zoodat er
onk een iwjan, dat overeenkomt [met u b-
wan van ubub, geweest ís, mad. èbin,
trekbeest).

TON, jav. éwu (ses. ijn, skk. riwu, mal.
en ile. ribu), pirang iwu B. Z. 81, 24 (jan
akadang péjon, j.a. tali); sèwa en saiwa,
m. e, R. 20 Z. 7, 3 (siju); mèwwi koiyâr-
wuds prâjuta mijuta tikang wira jedhäpra-
mja, Z. 45, 6: mèwiwwu, vel. onder mÂtu-
satus: mêwwiwa, 20, Z. 18, 15 (lwir
klëwung): alab mêwiwwang singhalabala,
Sut. Z. 99, 11 (sijuan); mèwwiw pwa
mananggang ing ratha (h)anèka(h)a astrani-
kahèn, Rm. Z. 45, 2.

Eran. (vgl. iwé’), manghiwa raré, O.,
aanh. onder wadjana.

DO\, tante van hofdámes, z. onder « inja,
a)

Br. Z. 34, 3; Z. 35, 7 (z. rd en onder pu-

jang).

II? uwàni parttjaja, Sm. Z. 26, 10 (tatas
kumandél).

ie of > L, opzettelijk als kindertaal
uit Luwa (stuha), vrn.=tumin of rérama.
oom of tante, ouder dan vader of moeder (de
jongere is bapa of mémé, vgl. tuwèk 2e,
maman en bibi en verder ’t sund. towa,
mal. en jav; mad. obak of obaq); uwa
patih in den mond van een prins, Mal. 61,

117,84 (vgl. onder paman); wa als vrnw. 1se

256

Ea, en UM

pers. door een tumin, Tj. b. telkens; í wa,
oom of tante sprekende in den 5°* pers. 1
onder uwag.

II, loslaten van iels, dat in den mond zit,
T., b., Z. 4, 45,; een vogel oud genoeg, ald. 8;
ri sâmpuning buwànikang watjana, (oen hij
gedaan had met hem uit te schelden, Br. L
49, 5 (di saba lèb; jav. vert. köndate
kèndël); rasa buwabawâ, W.Z. 34, 1 (se
smara sampun*ang, s. kamalih'in, rasa
malib®); hawahawa van de manah, Sm.
Z. 27, 11 (dra, deze verkl. door uwauwé),
aanh. onder lila II; hiauwèng ghaia van
een kreeft, T. Z. 4, 55 (kagënahang ring
dyun); kahawan, Sut. Z. 35, 6 (kam pëgas) }
W. Z. 19, 9 (kaluput, kapurjahas,:
wwang katiwasan, kaluputan, anak
blog: jav. kaduwung, kaoftjatan, en
kaûtjulan, terwijl *t jav. Wdb. uhha==utjal
geeft); kahawan harip, Br. Z. 15, 11 (kalongan
djiwa, kaïlangan dj.); kahuwan (hds.: ke-
wuhan) djiwa, T. Z. 3, 47; anghuwâkë,
Sut. Z. 55, 1 (manglèbang), uit de gevan
genis, Z. 141, 13, loslaten den hals, bekneper
door een kreeft, T. Z. 3, 19, L. Z. 19,5,
loslaten, bevrijden, T. Z. 3, 74; tanpanghe
wÂkën í gölung sang arös djinambak, Br.
Z. 48, 5 (nora manglèbang, tan kalèbang
vert. Wi;
pun malik lingè angutjap akèn ing rèrèntasg-

jav. tanpauguwalakën),
nèki „akèn mangkè nguwakëna, balöngguning
Jusup tèki, Jsp. Z. 4 (Jsp. j.: p. m. mangija
angutjap, akèn ing titijanguëki, akèn nge
waköna, ing b. nabi J. tamuli (Anb,, fr. hi

Gaj en UI

54, 1, 15; (8, kagjat); kâwit saratsamaja
kâlanirârparangkâ, 'f was juist herfst, toen zij
derwaarts gingen, 1 Z. 1, 1 (val. kahadang);
kawitkâwit, R. 21 Z. 1,8; pangawit van
een plaats waar tijgers loeren, T. Z. 5, 64;
togog pangawit (pangapit?) korl, »dwâ-
râdhygköa.

ves, jav. (sawjat), duurzaam, het
lang withouden (z. inih, gaïdjih), «T. Z.
1, 19 (nu maklo); aanb. onder mogha.

geht mèsa mahisàdi, hwatning djanma-
nya djëmah, tat. 6,’ gevolg, 't resultaat?; hum-
wat, toenemen in hevigheid; Apan ikang trésùà
ngaranya, agë'ng djuga Ja, mawuwuh pwa
Ikang wibhawa, sàwakaning kinatrösian, hu-
mwat ta Ja, mangkin agë'ng, Kadi kramani
sunguning lëmbu, an mangkin humwat, hu-
mwat fkang Iëmbu makasungu Ja, humwat
kramanya mangkin agö'ng, mangkana tikang
trëshà mangkin agë'ng ri hwatnikang ki-
matrësùan, tut. 60 (Ind. Spr. 5168); asing
dènyan hwata djanmanya, pamatëkni gilanya
nguni, Ag. 59, ter.

IL, ruwat, manghwatakën kadjanman,
verbreken of opheffen iemand's tijdelijke, door
een vloek ontstane gedaante, Sum. Z. 52, 15,
panggil panghwata djanma lingnya sëdënga-
nya karahatana ring pamaútjanan, ald. Z. 1, 8.

UL, te vermoeden uit hotot, dat wel
bwat® is,

ra EK jav. (val sund;), « angiwat,
amètstri ladju dinol, Wb. (b.: anglu-
nga(ka)kén stri purik; vgl. ook sund. hon-
djëwat); hana wwang angiwat kawruhan

eel

Say en UI

malaju, kâring wuri dröwèné, dèn
dèning anakrabining angiwat, tinakon_
tanpangangkën, kang tinitipan inéndèr
san angangkën, putungën kang titipan,
darda, 20,000, tawan anakrabining angi
gawènén lèn* maring sang kèwatan
kang titipan ika wönang gawènèn
angrarngi lawang, nea, Krip.; wwang
wat, «tjara suköma (?), tjaranara (?), a
dyarsa(?); ngiwat, eene vrouw in den
verkoopen, een vogel uit een tempel
aanh. onder lotatèn; kiwat, verkocht.

ges ‚andere uitspr. van wwat, zoo
schijnt; uwatanya marasana, Sum. Z. 118,2, vel.
aanh. onder sarik; panguwat, B. Z. 41,
(tamba, pangwarasan; vgl, owat en
ubat en ’t bat. uwarën; in de landtaal
van de ambonsche eilanden is aî waar en
ai waka zoowel worlel als geneesmiddel; in
’t Sumbasche is tada ai zoowel
als medicijn, geneesmiddel, vgl. dezelfde he
teekenisverschuiving onder amu), Sum. Z. 80,
1 (bis), Z. 75, 2.

ges. „wwal?, vezel, spier,
(otot; Sbr. en ngadj. uhat, mal, urat, tag
ogát).

2°‚sas., katih van haar; bulu saüwat, bok
akatih; b. dawa uwat, b duwang katih

gée nguwdt, ’t gras van een stuk
grond onderhouden of bewaren door er
sësawèn op te plaatsen, om te verhoeden,
er op geweid wordt; uwöt*an, 't geen
voor zich wil houden een ander

of verbiedende er van te nemen,

&ay en U

awanguwung van krijgsmuziek, Br. k. (2 15.) Sr, h van plit (ngadj. hiwang),e

26, c.); vgl. Lawang.

vrÒy 1, banju awang, *L water uit een
zeer jonge njuh (een weinig ouder dan de
bungsil) bij *t oglungah, ter besproei-
jing gebezigd en verder van degenen, die
sëhël zijn 5 maal, maar bij 't sëbél
ten gevolge var katut pungsëd 7 maal;
ngawangawang, onzeker wat de herkomst
betreft bv. van de katakojan; awang"an, (uiten
van ’t oor door ingeloopen badwater; als 't ware
musiek hooren, nadat de muziek opgehouden
heeft; di pangawangan, van den vader van
een kind eener vrouw door velen beslapen:
djantën di païwangan, muni di pönga-
wangan van de katakojan, z. gawang.

«IL, mpu hawang, z. onder sirikan,
dèwacâsana en pubawang.

EREN ‚ urajnl singhêl sang karùna pina-
käwingawingnira, kasönwan rawitèdja, Ud.
95; awing'an taruwara, W. Z. 55, 4 (maá-
lingan paridjata, matawëng* wräksa,
tinawéngan w. gung).

wr, mangërak ban krodané awing”
kumisé raris mangèëtor pluhé psu ngaritis,
„Bngkl. s. 20.

jj ahung.

Jr\. tidong köma tjai pésu nanang tjai
suba di hwang (b.: bjang, zoodat hier aan
een bijvorm van #bèng te denken ís), Bgd.
60; ring hwangan ín legenst. van ring u-
mah, Wtb. (denkelijk hèng te lezen, dat door
de afschrijvers in 't bal. wangan is veranderd
geworden).

Sa) en UI

nora iwang, «lan asambhawa, stan liw;
tan ngglah iwang, «nirdosa; Jumaku
z. onder idih; aliiwang van de nägapuêp
uit vrees ip schoonheid te zullen onderd
voor hare ooren (sangsih), Z. 12, 14 (p
sigug. dahating kolug); «mah
sramanya, B. Z. 59, 7 (pëlih solabrjank
kolug Be) R.6 2.5, 4; ngiwangin, «pramd
wE. iwö'ng djuga panahutnikà, van.
slang al koestert men haar, tul. 45 (vert. van dae
eyatyèwa bhûdjanggamah), 55; ndah ting:
hali ta kaparakraman bhagawàn bhi
Jadyapin dèwata, mwang dinawa, Ia
nirângafu kagaktin ring raùamaüdala,
tan kasowèjananirârpatyann Ja, ndà ke
sang phúdawâpan mânusn, Bh. 57 (vgl. ’t ori
2576); twö'ng djaja sang piùdawa, Ui. maf \
origin: dhiruwo djajah pAâdawánäu
aanb. ouder mimba, onveranderd, aanhs. on
bhürmaûdala, Utt. 58, 46; ikana
nya tan katöngérikwapâkiwängiwë'ng laven
watu magö'ng, zij dachten miet ontdekt
ik wegens de gelijkenis met groote rotsen, R
L. 7,3 (nora kakatonang gênabnya mie
njangidang ring cila agung, tan nah
katjirjjan mapan ja manjaru ring be
né gödé).
AGL, sring, gati, safdja k
IL, iwéng”, K. 15, 16: Jan d
samangkana djaléma iwéng”, nea, Pab
16; twèng* an, R.L. Z. 11, 138,

ta hidöpta, hajwa ta iwöng®
sang hjang adi, Wrb.

r

ey en en a,

gekarud, aanh. onder ulapati; olik anutjuk |nikang prang jan
van een tjangak, Ar. Z. 9, 1 (bawati);|kagaktinya, Kam. bt origin. IX. 60)
oli i gal van een wapen, B. Z. 105, 5/onder müka; ulih"anta, B. Z. 41, 1 (anggí
(mangënani, ngënain); molih, vangdjaja,|makolihin); ulihanya, gij beiden zult doe
B. Z. 56,1 (mal. bärolih; vgl. polih); tanpo-|hem verslagen worden, R. 5 Z. 1,57; ulihants
Uh, miet verkregen, B. Z. 110, 7 (tan kasid-}moet gij verslaan; ald. 65 (pédjahin h
dlran); abjun oliha ri sang nrèpasuta, Z.|ulihangkwa, R. 7 Z. 2, 10 (aduäng m
29, 15 (mabudi mamatiang ring enz; m.|pédjahin tityang); «ulihan, wat men
makatang); kmböknyoliha, hij was van plan | thuiskomst aan geschenken mede brengt,
den prins fe verslaan, B. Z. 43, 12 (mahjun|60,72 (jav. olèh2); rwang dina saràtri nght
amëdjahi, manalnyâmëdjahi); olih, zelden |lun tan polih mrèga, tan hana ulih”angk
in pl. van polib, mawak tjiri tjiknan olih|{ri anakrabingku, iki mangkè uli!
ring prang, smakapalupijanèng raùa;|zegt de jager van plan de apin voor uli
makolih, verkregen hebbende 't volgende (z. |te bestemmen, Kam. 59, vgl. aanh. onder 1 tong
pakolih); met rì, Adip. 51, 150, 92, Bf IL, mangalih®, emalapkna; ma
37. 1, 68 (amëdjahi). 4 Z. 1, &1 (ngédjuk), alih, W. Z. 22, 5; B. Z. 50, 5; (grad:
van een pijl, die iemand treft, Br. Z. 51, 30/R. 17 Z. 7, 6; matanguyanpangulihulik #
(molti); makeltha, om te verslaan, Ar. 2. 57, |kulëm, làwan sang anakbi, daarom ni
2; Z. 60, $; makolihang musub, R. 12 Z.|s/aagde hij met zijn gemalin des nachts om 1
2, 10 en 11 (ngamatiang, mangalabang); [zoeken naar een man voor zijn dochter,
makolih, willen verslaan, ald. 68: makolih | Ud. 54 (t origin, 5519, sammantryas vgl
Ikang phùdawa saba pininangnya ratu sàmanta, |lamp. lulih); sang mantri angulih®, Ro 1
Bh. 76 (‘torigin.: aam pârthân hanisyâmijz. 10, 31 (punggawané padam
sahitân sarwwasomakaih, vgl. mönang {angulihutih, aanh. onder sutrépti (:
van wênang); pakolih, pulib en uli; muwab |tajang, ngraosang); pagtjat
adjarakënamami, ikang djaja paràdjaja, Iwir-|vaadslagen, T. Z. 5, 35 (puput pangraöst
nyan wanèh, hana ta prang mulih (b.: putih), (soufÎfaun, R.15 2.2, 2 (karaösang), «hi
pada mati, ndan mèwëk tikang wwang mang-[nangënangën; ingalihulih, R.L. 2.6, 1
Kana kramanya, hana sira ratu maprang ma-|pangalihaning sarwa prani, T. Z, 6, 9 (ma
Uh pada matt, panda taùdingnira, pada gakti-|wisèsa buroué makédjang).
nira mapa ta laksananya, kadyangganikang| IL, pee
dyan tapwan tinuma, rwang siki kwèknya,(dèwacâsana.
Ja tika tampuhakëna mwang rowangnya, ja gn egâj L, vant,
tka mulik pada rêmëk, mangkana krama-lulil (vgl. onder sapëkën), aanh. onder

Ga en vj

pâlëman ring haja, v. kirtti, tut. 58: pMlë-
man, aanh. onder bandagina; langgëng
pâlémanika ring haju, aanb, onder rawit
(vert, v. kirttir bhawati cacwati),
vgl. vooral onder jaca; pangalöming tumon,
„sumbinging mulat; manggawènang
pangalëmalëm, *manguryakën stuti.

IL, benam, v‚ e. gebak, zeer lang, als de
bantal en 't meel als dat v.d. apëm en
in een pisang-blad.

umg) 1,2. «lûm. -

ML, ngalamalumin, eventjes braden vleesch
om ’t den volgenden keer geheel gaar te maken ;
geen geschiedt om 't mangkag worden te
verhinderen (Bjw. ngalum?i).

Go, 1, W. Z. 35, 1 (hèsuk), Z. 51,
7, Z. 15, 5, Z. 14, 18 (mbèsuk), Z. 12, 15
(dlaha, bèsuk), Br. Z. 14, 69; mné hlém,
0; hölëm èsuk, den volgenden dag, 25 Z. 19,
56; hém, sonder tusschenpozen, R. 122, 1,3
(salama*na), of witgesteld?; hälëm®, R. 5 Z.
1, 26 (sait, sari®); hölëm'a dé narapati,
ald. 25 (jan i ratu ima?, jan ima?nén);
tan 1&mlëmèka (m. c.) gîghranën, Nis. Z.
9, 4 (da tÉman); hafwa ingëlémlëm, worde
% niet uitgesteld, T., b, Z. 1, 29; tan hlöm*ön,
B. 2. 23, 17 (sampun njuwèjang, sampun
ké nambanang); hana kanyà sëdöng
Jowann, hanèka prajoganya kramanya tan
Jogja hêlëm'ön pupulakëna Ja, mangkana
gawajaning jadjnjadharmma, mwang kasahu-
raning hutang ngûni* wàhuning catru tökà,
mwang kàbhjäsaning gaùa, ngùniwèh ikang
apuj, wâhodjwala, mwang ikang wjàdhi wâ-

hu karasa, ta(n)
Kam. 7 (T‚ a, Z. 1, 24, kading kanyâ
däng listwaju aglis pasangjo;
muwah lang guta nirwa jan tan hk
nrësii kâbhjâsaning dharmmajadjuj
tan wilambita glis laku, vgl, Ind. Spr
Bib; iwa padanya nihan kasohs
raning hutang prâptahaning catrt
agni sumèlap ing hatëp jadyapi kif
tjit, jogja tan wnang sinamantars
mangkana tèki ikang agring waht
karasa, Tb, Z. 1, 98 en vgld.).

go. jav, hv. bé, «djangan (tz
olam, toespijs, vgl. mal. ulam en zie de aur
teekening onder djukut en djangan); alam
ading, z. lamading; ndan inntjap sira sang:
kawénang ing prang, gr djaja katong angripts }
wuki (b.: wukir) polaman Tud moksn ine,
pafdjara ring djung galah siràngawi maka-
karaúa mulihèng suranadi, R.L, Z. 7, 142
(adri pulawan?); kang gantung kinldn-
ngan wakir polaman, Mal. 362, b.; polaman
is ook eigenn. v. e. pl. in de resid. Soerabajs
niet ver v. Lawang.

2e, z. onder uwan II.

35°, djukut alam, z. onder djukut; djang-
gar ulam, z. onder djanggar en tjamg
gam.

29 molëm, Sm. Z. 2, 2 (njaak);
molëm awönës, v. d. maan, Sut. Z. Bi, 3,
v. €. lamp, Sm. Z. 17, W‚ Z.5, 13, v.d. oogen,
R. 5 Z. 1, 51; 11 4.2, 8 (aogrimangi,
balut, 7 Z.4,15(b, sélëb); moré molém,
v. pas opgestane vrouwen, 11 41,5 (pa

mal

Say en UI
ahilag tuhu, mal. 121; milag, «minggat,

R. 2 2. 6, 5 (matinggal; vgl. mal. èlak),|v. e. zieke, die niets inslikken kan; ta
135 Z, 2, 31 (makaëd), Z. 8, 7, Sut. Z.|mangilag untunya krèt”, Us; wlan
157, 1 (rarud), Z. 97, 5 (matinggali), fmangilag untanya krèt”, ald.
Z. 110, 11 (mat), Ar. Z. 10, 18 (weg- Sg. Mlég* voe. hond, der

gaan); umilag, eumûr; umilag ing ko-

Jaka, R‚ 24 Z. 1%, 10 (matinggal di, manga-[meer of min fladderende beweging

lahin); tan umilag, Sut., Z. 110, 8 (nora
minggat); ngunyangdoh angilagi sungsu-

ting rahadyan, B. Z. 28, 1 (né malu jafmang iku, ilëg° lan papéngkah,

ngëdjohin kagëdiang antuk sëdih
i dèwané): ngilagin, *angëdoh; ku-
nang ikang adhamasthàna, ilagana ikâ dé
sang prabhù, narapwan sirmanggih kawi-
djajan v.e. voor ’t gevecht ongeschikte loca-
liteit, Kam. b.; èndah ikang gilaf"an olih
imilagilagan, B, Z. 80, 58 (ljan ikang
götih?é antuk djambal?a, bétjik mau-

luk lalab gëtihé ja né mabaän laût

giluta, deze vert. door II); hinilagan v.
iemand, die alleen gelaten wordt, daar men
zich v. hem verwijderd heeft, W. Z. 4, 6
(tininggalan, katinggal, kakalabin),
R. 2 7.6, 5, walès; krodhâmbëk jtlagakë-
nikà, R. 2 2.6, 5 (brangtin kénéhé ja
tinggalang, punika bwat braugtiné
rétin); hilagakëén, aanh. onder picita (kli-
din gati?); inilagakën, verwijderd worden
ve bhûta’s, R., inl. 25; tan wrang djuga mila-
gang pati, Tb Z. 4, 272; nora ilagan, stan
asurud; taja ilagan, wiefs schoot hem over
dan te gaan vechten, R‚ 22 Z. 4, 25; doh ailagan
asih, R.L. Z.8,5 (doh tityang matinggal
trésua, bané kaûtjap twara Lrésûa).

En

ej en U,
IL, ngitag, herkauwen (vgl. anggalit,

gat op den grond wentelt; v. e.
né makmit né di sëma, andja® Én
mèëdi, andja pupu tangan”, lawèjan kamang-

rarègèk tunduna bongkang, Lp: ada madènge
klèng ada madèngklang, kumanemng y :
rögdjër, Wég” mangilëhin, papëngkah
sang djëlang kabèh bhuta pada raùh,
val. aanh. onder sulèman; ilëgan bangkjang,
vambëting téngah; milëgan, „moloh,
ge (Bjw., jav. en sund. ulëg);
lig, fijn maken door te rollen op een stoem
met een langwerpigen steen (z. asab, ujù "
uiët en lilig (epénguligan, Bjw., je
val. jav. ulëg?, z. Wdb, bijv); kauligs
«kapipis, uligang, =pinèpës.
gege ve gn sne
Ar. Z. 13, 3; Wir. 51; olug, aanh. a
25 W.Z,5, 12 (tuna); kolug, on
Kid. Sund. Z. t, 27 en 45; norana
«latan mapuaggung: arda kolug
T. Z. 4, 40 (dahat katunan kaku); Kolw
ing manah, «hinabuddhi; kol L
praïgël ing, Sund. T, Z, 5, 2:
«hajw agigu;kolng tar wikan ja ri
kaning kèweh, kolug tinangaran

Say en UI

bwähnya, pramâda pisadyané tan uninga
zg pakèwöhnya, vsigasigun prâja lan
ri(ng) bhajanya; nora njidajang gawêjan
elug ing laka, «tan siddha karjjäsârag;
era kolog, *manulus; tar kolug, «tan
rruh, Lamb. Z. 24, 1; makolug, magigu;
ielagan ida, «kolinira.

IL, z. onder kalambi.

ged. blog (K. A); z. greg en
el. uluk, kolug en olog.

1d ‚ alagèlèg, laveeren v. ie-
mands oordeel door partijdigheid; veranderlijk,
wispelturig?, z. onder dapdap: paëlèg (b.:
pasèlèt) pada di djalan,

Ò: mapagin njai) tamporat, Dram. 34.
aur

mamapagin |

PN la} e Hi «
vr on. èlog*, miguh?, maring-

gÙ, eminggëk?, «manggëh miguh, *mi-
gub?, aanb. onder dèugkol; èlog* tjapung,
L onder tjapung; èlogan, *molah; maè-
logan, ’/ hoofd draaien zooals de haris,
«mèngas, *miugël, magiwangan, den hals
bewegen?.

dj ‚ Olagan, gëndolagan.

eg ‚Gila, «agëlon.

jer georg L, olèg, gudalgadil (?),
3wikken, wibbelen, v. e. zadel zonder riem bv;
weolèg*, dobberen v. e. vlieger.

IL, soort dansers, die op muziekinstrumenten
r, bamboe dansen in Tabanan (z. adar).

peop, vgl. ulug; olog*an, on-
woozel, gemakkelijk beet te nemen v. e. haan
ie als 't ware suf is en niet vecht, voor hij
epikt wordt (Bjw. lëgëg, vgl. jav.. olog?,
agojóg, bespotten).

297

€ en UI

vir, jav. (wlagri), de tot sieraad
dienende rand v. d. bungkung. v. e. mes,
golok enz.

esruden, s.…, ulâ, z. ook onder halah.

atd, tama tan wardg aligapèn,
R.16Z.8,9 (norana marèrèn muliftjak,
nora kënjël mangujëngang, nora ipun
mèëd olih gaän ya).

umd) L,« ear groen v. planten,
een nog jong blad, versch v. *t uitzien v. e.
slang in een flesch met arak; don kaju
alab, „roùdon anwam; bujung alab, z.
onder bangké; katonya sahalab, R. 14 Z.
7,6 (wilis ika katon, kawas miwah
gadang); alab°, flauwer of lichter v. kleur
(vgl. wajah v. kleuren); alab®, Anj. Z. 10,
1 (awilis); kajwan mâtra alab* kalamu-
kan pötöng, schemeren? groen door de mist
bedekt, Br. Z. 22, 9 (i tahén makëdapan
ngudèn? kaliput ing wéngi, taru warna
wilis? katawéngan dèning wëngi, vgl.
lalab); kajunyalabalab, Krsn, Z. 10, 3.

2e, Sbr., benaming v. d. groote vleeschvlieg,
z. onder bangké.

3°, Bhg., nm. v. e. groene zeer vergiftige
slang.

IL, ar, sang natèng alap (alab), z. onder
Maktal. à

dn. als praedic. v. e. substant. (zeer
superl.), R. 5 Z. 2, 1, B. Z. 2, 31 (dahat),
R. 16 Z. 8, 3 (kaliwal,
ahalib(?), Br. Z. 1, 7 (mangrét, samun,
bétjik), aanh, onder pui yamânta, Wir. 26,
30, wreed, Krsn. Z. 14, 6; alib töké dalèm,

dahat saru);

8 zi |

En en UI

v. iemand, die ongemerkt binnensluipt, B. Z.
25. 5 (lan katëngër, pangid, «jav. alib:
sarwa sëpén); ndali alib tika mantu pinèt,
apa ja tanpangambila ja tan paripùrùina
smlaksanùa, Ud. 54,

wo. vunzig als de lucht v. e. lijger,
zekere oliesoorten enz, aanh. onder tjèda,
en köbjuh, vgl. onder alub.

u s)\ of kalub?; mangalub, aanb.
onder «käsyuh; ngalab bonne bènga; nea-
lab* v. geur, T. b. 8 (ngalukaluk v.d,
slank v. drek, W. Dr. 229); mijk mangalub”
v.e. bloem; kalnb (b, kalud, c. alid en
d. alibi) bonmjané aïng (b. alid) matèrëh*an
bëngu, Pan. Br; kalub (suba) tulng bané
(nja) meêbat ëboné (&bénja) ngënjudanr
ati, ald., val. aglublub,

IL, vgl. jav., tjatur ta pamartksaning pu-
rusa dosaguüa gawènya kawruhi, suwarùna
pamariksa pürwwa dinader pinalu hinaluban
thinèdanan, Ns. Z. 5, 5, vervolg v. dhik
(jav. vert. tinunu en médjèr, vgl, Ind. Spr.
5158 en 5104). \

Ged ‚ hälöblëb(?), kawulaning
adjagal.

Sen). tukad ilab, eigenn. v‚ e. rivier
ten 0. v. Klandis; apin pusut suba ngëndih,
tur gëdé mailab”, ngorob di sisin umahé,
T. bg. Z. 6, 4; apiné kabinawa di kundané
mailab® (b, maila®) mailab* manglikab, ald.
Z. 5, S1 en 67 (vgl. onder ila); pailab apiné,
ald. 110; banja milab, O. b. fr.‚ z. onder
Ibâ; sajan mgilabin v. vuur, Kid. Adip.

c. Z. 2, MW (z, lèplèp); Kawarnaha sa-|

EES

en en
katahé marunira sbdaja pada kèpan
Hiwat èranira, tumingal ing suwarna,
paputran gadine langkung sik marma
bupati ing mésir, Gahjanira ir sasa)
krawinan (kratinan) angilabi sang d
sakwèh marunira, (mu)munggah anèng |
mas, adan kasaput ing wéngt, sri nara
mara arsn narèni, sira Wniron dèra,
widya, djin arupa sang putri minangka gan
rèhira satjumbana, Kkarsauira sri bu
djulèka rinaksa dèning widi „tan ku
lèn prija ngrabasang ratna, muwang
mangun rasmi maksi kénya ngraras,
b., Z. 7; kotjapa sakèhing m. samfa ki
sami k. sami kawismajan, aningali ama
ing sira kang wabu prapti, Iiwating |
bt. si) marmanira sri_narapati,
sang putri munggèng djro pura
sang putri sakèh miarunira pinarnèng
anjar, saksana tiba kang latri, sang
arsa gulinga lan sang putrl, dadi
dènira Jang sukma, djin sarupa sang
pinângka gantyan, nira ing
nira sang natèng m., putri dj.
jang widi, tan kawasa wong djala
sira, angrabija sang patri maksih/
Jsp. j.; kawasitn marunira sang putri p
sami sira papanggih, samja |
ais sang we ps tm sang matèng
sp munggwing dj, p‚, angilabi
rupa sadaja, p. grija a, st ke L,s.
gumuling 1, sp, ndan ingorup
mahamuija, dj. arupa sp. m
tinira, sira sapagulingan d,

en en

fsf z upadasta.

en Oy, S, Sm. Z. 22, 19 (LEmab):
Sut. Z. 72, 5 (bwat kapatakan), Wir. 48:
Wi. II, 23 of 22; III, 8; Br. Z. 25, 17;
Jan ngong tan satyèng brawit hjang para-
mopadrawa tinému, om geloofd te kunnen
worden zegt de baka dit aan de visschen,
die hij verschalken wil, T. Z. 5, 15; upadra-
wanting dèwatà, Kom. b. (vert. v. daiwo-
paliateka); vaak upadarwwa (vgl. pra-
wa), z. nirupadrawa en padarwa.

2%, tjor; anajub upadrawa, aanb. onder
pijak.

auòg \ (2). Adip. 77.

guÂen, inupàdhika (inupadhîita?)
pwa sira pinarëk dè sang widyàdhara,
mwaug widyàdhari, v. e. in d. hemel opgeno-
menen, Kam. 49.

geâen. s. (upadhita?); inapadita,
shinuningan, v. e. kind,
Sm. Z. 28, 15; inupâdita, Adip. 27,

A: s., raad in ongelegenheid te
geven, R. 10 Z, 5, 7 (bwat dharma); en
upadèci, aanb. onder djinawikrama;
dharmmagâstropadèca, z. aanb. onder hètu
en vgl. die onder rak$a; 2. bijzondere gods-
dienstige gebruiken, zooals het in den tempel
water voor de lijken vragen (Gj.); angupadèsa
wong mati, fr, war.

*pinahaju.

gerê om ’t rijm in pl. v. vpadèca.

AR, verb. v. upadrësta?, gelij
henis, T. Z. 1, 52 (pangangdé).

zier Jekk s. (upâdhjâja), Wit. 28

518

jsakbrena bang na jé kètjid anâpadij

enen mj

enz, tut. 51; vpâdbyàya, voor den s
kluizenaar; uus pràpta sira ring patapan
sang mahàmpu, upddhyàya glddhajogi a
anêhêr sira amawus fr; dang lys
0, (1020); nihan Iwira sang sàdhakù
Jogin gawajën dang gurùpadhjaja dèning
dang àyarjja wröddha paüdita, wräddha ri w
jah tuwi, dang Aârjja pradjnjà c:
(2), wrab mangadji wâlawidyà, mwang
kkawjakaranàdi, daug Agàrjja we
wrub ring angga (rjjanggn) pangul
ring sang hjang tjaturwèda, wrab ring
dajan (l. dhjajan) sang hjang grati sm
dang àtjàrjja sthiti gumawé dharma
na, gakta ri kagawajaning Jacadàual
dang Aàrijja guddhacila, apagëh man
tasaduwinajan (kasâdhuwinajan), pawitr
mlahiade Kanter turned ji
tèndrija, tyàga kagakta (?) ring 1
dang Agärjja sudhira dhârakàtëguh rin
bratatapa, nàhan herin
gawajén sang upadhydya dang
nga, dang àgjrjjn arseen, vl
panadahan sangskâra mwang bhasma, W°
26; z onder wadji en udhjAjato; smf
pangupàdhjajan, aanh. onder pitrë, Nis, Z-
8, 3 (sang mangurukang).
2 vga, s. (upadhmânîja), Kem,
over d. Inser v. Kutaj.
Eugen, s., ún tegenspoed vervallen, B
Z. 41, 4 (dèning prèégi, uggatiang),
2.8, 10 (agé, gaglisan, aglis): (ijka
jogja saköyàn tan Apadgata, Wib, (vert. 4

1e

mm
ay en Un 358 Ey en tj

we). mangujab” ring mahùkadga,|id, bij Ralles pènggong): ajang”, z. on-
1 100,5 (mangamuk); angkat sang |der aju.
widjäpalih angujab* tang krodha da-| Ml, nm. v.e. dèsa in ’t Klgk.; de bewoners
‚Sm. Z. 55, 16 (mangujak!); mangu-|zouden vroeger den Dèwa agung gebrutaliseerd
«matgamukamuk. hebben en deswegen vervloekt zijn, zoodat zij als
wac), mufab'an, mabrarakan. ‘ware gelijk zijn aan de Baliaga (mwadah
mökapat antuk ron mriugring plosor
biju bij de verbranding; d. padanda wil
ze niet njupat; zoo zij zich bij d, wadah
v. kambèn bedienen, worden zij kumandang;
als kussen bij d. dood káun ajung lampit,
hun werk is drek opruimen).

Jij\ L, een godheid, in welke beteekenis
het vaak vóór d, naam eens gods met sang
voorkomt (oorspr, beteekende het vermoedelijk
grootvader, jav. èjang, vgl. d. 2 bet. v. that.
ompu, vgl. bat. mêhijang); godenbeeld, Br.
Men et area donk, Ar, Z. 1, 13; sang hijang, bepaaldelijk en naast

B “ln Ee, EON LE eten twe Ai Zea Lo aah eran
ont sgt bjang, « nirâtmaka; wawang prûptâpan

A „_|hjang, hij kwam er spoedig, want 't was een
hee ta O0; Aers godheid, W. Z, 5, 5 (de bal, hds. aparjjang,
BREDE NEEN land, de veen zin geef): jang Din. 81, (mid:
ktih wordt aangesteld, Hadji D. 44; rat anak abwitnen | diteantiven
Bennen adnende inkt, 0E es stwteahih) mamsstwnie eemt TZ IE
amanat, ed og ale bijw. ken 20 (uh atma djiwa mémé né batarané
moeten, Hr oailsh beteckoet; baktinin í mai hjang paramasiwa);
etn E, apenti, Mal, hjang atuha, z. onder tuha; dang hjang, z.
s ajëng'an, R.L. Z. 2, 40, 1, onder daug: sënë'ng ranak hjang, B. Z.47, 12
16 b. (swamin anak sang sadbhih, somahan
he daden inne. sang rési, swamin tityangé); sang wus
\+ katupang ajung”, B. Z. 80, 35 amor 1 hjang, v. e. overleden vorst, T‚ Z. 2,
mien, k. limpa, balung urutan) (35 (vgl. onder dèwatA, litjin en sadyub);
\do zekere soort v. rijstschuur (sas. | pinssaakéning hang, aanb. onder pisah;

dn, spelling v. abjang, «abbirama;
& ambal'an, angajang ki sidapaksa
widadari, hem op zijn terugkeer naar
reld nazettende, ald.; ngajangajang, « ma-
ja, sanglëlënté; bagusé mangajang-
‚DJ. Pr., aanh. onder kanto; dèn Smban,
Wmgan sandyah (sang dyab) aju,
\g_udanéna, (tädunakéna), St, jav.
Z. 5.

Er. jav, aJëng”, aanb. onder tjaùda;

&ay en mn ‚566 Ey en

of samenhang alleen b. v. vo e. verlaling, sa-\patdya nuaba putus sarasaning|
wen: ngantjëngin, Mogw., maütjërin. kadi ring gita hali sangara ika, tan

wap. m onder ringgis aäding, laksa; ta cri hadji maputusan mama
ikang wwang mangalap pari ring panggagan, (ida, katùr jan ida makarjja gite
lwih sakèng sapuluh sangga, patyana Ja,|sangara, matûr prabantén (pun
Jan kurang sakèng sapuluh sangga, dagagu-|ring ida, ida röké makarjja bal
hâkéna ja ring sasangga, jan tan hanalkapirungu (b: karëngë) ie |
purinya sapirakön ikang inalapnya èkadaca-|napi rëké sangara bhumi dalëm (p
guna, Ja daüdanya, angalap ing rahina apà{ka), sumaar ida, bontén lub saput
(ripa?)dinikà, kunang jan wéngi pangalapnya{aturang kadalëm, bali punika me
mon sûûtjing. sasanggn, ingalapnya patyana, ning wicèta sangara punika papupi
Sdj.: kunëng sang cri mahàpaùdya, putus|manira (ingsun) manggurit papuy
sarasaning gati, kottamanira sang widon,|ning wicèsa, aturang makèntëén
sarusitning adji, kadi ring gita bali, sa-|dalém, mawantun ikang prahat
ngàra dadi kahatur, dèniràkârjja gita, pina-|wus matùr ring dalém (pang)an
langguh sang mûjati, dèning prahanténira|dalëm, aturang dalém amindah
eri naranàtha,, punapa rëkè sanghàra, naga-|ida, manawi dal&m kénèng badjrar
ranira nröpati, sumahur sang mahâwidon,|aturang ring ida djinah rong la
bontén sapunikà nini, aturakëna nini, sang- nggèn ida numbas (hb: matumbas
hàra ngaran papupul, bali ngaran wicèsa,|nang, sakSana mawantun ikang
maman puniki anggurit papupulan wigèsafpantën ling ida, aturang lub ma
aturakëna,, mawantun punang otusan, mÀ-|manunas ka (b.: ingsun anëda ring) à
tur ing crì marapati, sang nâthà ngutjap hal Aad ngaïitjongin, aansteken, in
alen, salah tampa ingong iki, lah patula-{steken, een sigaar.
ka iki, mâtur f djë'ng sang mâbhiksu,| IL, maftung, maklijëng vee
anöda stnampura badjrawisa dèn mârjja-|iets te zeggen, weggaan: mara mafia
ni(ng), lah aturana sira djinah rong la-|manjung; m tka, m, nngpkts aid
kóa, nggenira patumbas awang, punang|nga, tjokolanga; mara men” |
otusan mawalwi, mâtar 1 djë'ng sang mÂâwi- Ca Jatlt kalaina mulih,
don wus kâtur Adjnja nrépati, saha djinah Gp, miîtjong, B
rong atjing, sang païdya alon sumahur,/kulkal.
hatura(ng) sun anëda, ring stra, orî narapati,| Orci, möigang'an, |
Ibar punang otusanira sang nàtha, Kid. |lende wijken, elkaár in den weg zijn, aa
Pam. Z. 5, 51 ('L proza, tutjapa ta sang|der tékëd, fladderen? v. vlinders,

4 Î il

Sa en UI

568

dl
Ey en UI

wijze als 't mal, béladjar, en ontstond dus| 4,5 (us kalëbuang, u. kapatjuki
uit een tär en een vroeger anjor, vgl. onder|tiniwakakën, kakutang, pinarti)

maäpi anjud, mahà tumut katawurag;ftan, W. Z. 52, 4 (pakikirim,

béném); meegesleept in de vlucht (vgl. ìli);|Br. K.: kairim); PRE
pra

anjud tanpatoja, B. U, 66 b; kula anjud,
aanh. onder purusa en vgl. kula kèli;
nganjud, de asch v.e. lijk in zee gaan werpen;
nganjudin, iemand zoeken hier en daar zwer-
vende, v. e. heiden een Mahom. vrouw, zoodat
hij tevens Mahomedaan wordt; nganjudang
manah (val. jav. ngènjutakën v. kènjut);
nganjudang, herwaarts voeren tol iemand, dien.
men niet verwachtte; punapi karjjan i gusti
témbé raüh mariki apa nganjudang i baù
sagèt di pamradjan, i rangda sumahur wus,
bijang linglang kagèt töka di pamradjan,
Swg. Z. 5, 5; anjud*an, v. lieden, die v.
andere plaatsen als ’t ware komen afdrijven,
vagebond (vgl. kambang); v. e. plant, die
niet geplant, ergens v. zelf opschiet; v. e. op
eens in gebruik gekomen woord, zooals b.v.
métomblé.
tf, los zitten v. timmerwerk, dat
door een lait stevig vastgezet wordt, z. onjkd.
eej. zwak op de pooten v. €.
tafel, die wiggelt b. v., wrak v. e. onde kast,
meer of min openingen in ’t vlechtwerk vertoonen,
v. e. oude mat; z. unjad.
var ens, humanjat v. e. lijk, dat weldra
verbrand wordt, Lamb. Z. 4, 2 (nlasang);
anghanjat, Br. 7. 37,9 (aniwakakën, mangu-
tang); nganjut djiwa, « ang hu wus?; nganjat,
de sëkah in zee werpen; z. anjud; hinanjut,
L, Z. 10, 1 (kakutang); inanjut, Br. Z. 12,

matëlasan), BZ. 4, 7 (manglalu, mas)
matlasan), Sat. Z. 85, 11 (malabub
aanh. onder „këkës (jav., panganjut
sterven op den brandstapel, z. jav. R. ed. W
bl. 518); Lamb. Z. 1, 2 v. e. lijk; kadian
v. aanvallenden, Was. Z. 2, 41, 42; 4
inganjutan, W. Z. 52, 4 (gantén pralin
gantèné pakirim, g. matlasan.

udon), anjil ban nalinin, slap bì
zoodat het gehondene los raakt, in tegen
tökëk?, vgl. golok.

egen, monjolan, wiggele
losstaande tanden.

wao, adidja”, jar, (a. aanb. ondt
ngan?), Anj. Z.t, 1 (idëh%), Z. 35, 1
lalana), Br. Z. 51, 5 (afidja® sung:
Ar. Z. 5, 2 (mak. andja, een afgestor
ook Fala sungsang, in de palalintai
een menschelijke figuur, die op de handen
aanh. onder bloh en ilëg; afdja*ning
een vogelverschrikker; kajàdja amdja:
ning pari v.e. wanstaltige, U. Pngr.
tumuli mangké ni rangda asra, ng
romané,, gèmbal sada djaäng litik,
sada nguntul, matané mulirak marnb,:
bak linggah tjangkémé, pakaronjoh
murab, tètihnjané pataladtad, manjan
Iwir afidja”, Tj. A. ad.; tintang afidja®,
onder tanggala; afidja papa of pugp
onder papu: aglis amgafija v. vrouwe

ai

ea) en vj jk

rAL, pangtiidjeng, 't teeken v. her-|_ vre Lee
haling beteekend met Berkel W. Z. 28, 7 en 1
IL, ifdjöngan, Pdw., pëpindékan. taùdëjan wilis sinale
\s bij de Mahom. en uit ’t mal;|hanjang widjiling
angan, na Iébaran bij verschillende |mâskwindung mapa
oude lieden eén bezoek afleggen en hun ver-|hanang madhukara,
giffenis vragen voor ’t een of ander vergrijp; |tan damaran ing
mguîdjungin, zulke personen eerhiedig vergiffe-|kètaka tan pinutrakëna
wis vragen; dit geschiedt gedurende 2 à 5 da-|ahadjöng, Rm. Z. 2, 2;
gen, gaande men ook naar andere nabij gelegene|aanh. onder jadjnjawati:
plaatsen; sapa sèntèn aputra mara i(ibu ma)|de schaker, Rm. Z. 6, 1%
ring sun, kaûla akëdah wikana (andikafrdhanjang, zich met de geschaakte
padjar), ejun kaüla anguüdjungi (udani),|wijderen, Adip. 115,
sund. b. met varianten uit Amd, s. (vgl. mal.}(mangrorod, kadjarah), Z
kufidjung, zonder umbah en ’t jav. udjung, (marangkat, mangrorod), Lamb.
in pl. waarvan ik in een hds. v. d. Anb., even- (gandarwwawiwâha) ; oli patik bh
als in ’t sund., ook uûdjung vind); amë-/humanjang sinor ing djurit, door mi
kul padanira rasululah, anuli anëmbah sam-{schaakt na haar overwannen te hu
pan ngufidjangi ing rasululah, Mal. fr. b.‚|4. 85: enge
Z. 5; anguïïdjungi ing rama, Smng. Z. 14,|humanjangakén de geroofde p n
angundjungi nabi, Z. 15; nguïidjangi lakiné,| 151; prasiddha hinanjang id pus
Amd. j. Z. 12; kang tuwa dèn udjungi,|door Râwana, Uu. 67 (vert. van mirdjl
Z. 10. hinanjang, R.L. Z. 7, 141; hanjan
7d „jar, T. Z. 4,48 (sëméngan);| sang nröpdtmadja, B. Z, 6, 15 (ra
vel. &ndjing en b&ndjang in pl. v. mbéjdané ring sang putra samba,
en &fldjang. lajatang dé sang sambha, Ke
a, Br. Z. 50, 16 (paséméngan,liingang antuk ss); kak
prabata), z. èùdjang. waggevoard) vaat TAUREENN
W.Z. 18,5 (kadhwadjahrëtya,
B, Z. 40, 18 (katawan);
ald. 2 (kéni sampun kadjar
rab, tan saking djara!
wadjahrëta, katawat
vate), 1 onder ij bm. door hem. geschaakt, ald.; an,

wine, nganjam, sas, ogubuhin;
tanjam sig döngan, door eeu ander bezeten

v. e‚ meisje.
gend). z. onder grunjam.

Cay en U 376

(ngraös); umahë’'m v. strijdlustigen, R. 18/

Z. 50, 1, Z. 41,7; umahé'm (jav. hds., z.
Wint. Zam. 1, 518, umangsëh, zoodat te fiets te bewilligen, Adip. 51
lezen is umasgë’?) mahjà, R. Z. 20, 1fHw.Z. 4, 5; R. 5 Z.
(magalak, masurak); hiném, W. Zl, 5|(aduh); omomom m.
(karaösang); binémhë'm, Sm. Z. 28, 1
(rinaós); hinë'makën tang ratn sàmanta
dènira, pinitëkëtan ing majopâja, Bh. 22 ki
(vert. v. samAnîja mahipâlân idam wa-|vijands, Uut. 45; amogha tikang
tjanam abrawit); luwar pahë’'mnira, Sut.Z.|malaku sira kâlasapta, !
126, 7 (pangraösan), ndab swâgatà ta pu- |tanpanglilira, hinomakén (z
tungka sang pâüdawa Kita kabèh, sâksàt|in ’t bal. winèhakën) ta
pahëmaning dèwatà panghidöpkwi kita, Bh. |bhatâra djagnt(n)nâtha, Uit. 10% srg.
88 (vert. v. swâgatar wo mahâbhâgâh,| Ss%\, moet bestaan hebben bl
swâgatamm wo mahârathâh; tusyâmijafleidsels rAma en pâman (hat.
darcanâù tjäham, jusmÂkam amaro-famá: z. onder amaq, ma
pamâh); pahö'man v. vergaderenden, Br. Z. |oâman, Ud. 101 en 102 v. Cak
8. 1 (pawiraösan), epapupul; pahë'm-|v. Durjodhana (t origin. m
hë'man v. bloemen, B. Z. 68,1 (pasaäütjajan);|swasrija, aanb. onder kapwâ
hö'man, W. Z. 22, 1 (ngraös, maûm,|kamamau, tag, amain v. 4
sam wan). pakiama, vgl. onder pènan)
DE bevestigend ja/, Sut. Z. 140, 14;|v. e. doorlachtig persoon (z.
hana ta wwang kumwa lingnya, um, maga-|lladji D. 66 en elders, haràma;
wajang dharmmasàdhana nghulan, salwir-|uw vader of ww oom, Kid. S nd.
ning hinnju, mangkana lingnya, nda tan vgl. onder akang. -
tun jAgawé, hilang iëtanya, mwang pûr-| v>). ndâtan va
tanya, tut. 28 (vert. v. karisya ili sang-|raras hatiniran abhijoga ri
erutya karttawjan tad akurwwatah,|$ (smalih nora lèn né d
patjang ndökdekang ant
idané sang manggëla:

mithjawatjana dagdhasya, islam pùr-
ttam wihanyatë); z. om.

ge onder hém; mâhum, «bö'man;| we L, (vel. jar).
ahum, fer beraadslaging vergaderen, T. Z. 2, 27; | koesteren?, Sm. Z. 6, 6;
z. paûm. teren?, Was. 6 b, (lag. han

Eaj en Ui

mantakané, imantako), Z, 18, 1 (nagaranfmasukan®, makaramèn?); harép ahimja-
i mantakané; vgl. manimAntaka): hima-|himjana, aanh. onder rei; 2, maimyan',
ragmi, B. Z. 65, 10 (wulan); himâcraja, [met elkaár vrijen v. vorstelijke personen (vel,
benaming v. e. kampuh, Ww. Z. 1, 58 (vgl.jskr. maithuna, tjara bim? hanteu

himakúia); abjas asalin himapuspawarka,
Sum. Z. 142, 1; himagiri, B. Z, 7,1 (imalaja),
„himawanta parwala.

IL, sas., lima (gading); iloc. en smbw.
1d); inan ima, inan lima; matan ima (2):
de enkel; anak ima of kérigi (z. gërigig),
de piuk, de kleine teen,

DE (be: imék); mit vo 't gelaat, Sul, Ze

5 (sëbuh); mukhèmé’ (jav. text mukè-
mèr) bäntar v. iemond, wien men den nek
omdraait, Br. Z. 29, 10 (rainya blah); jav.
verl. béngëb, wjav. èmër: èrém);
manghmû rah èmò' v. gewonde handen, War,
23; Iagfèmê' pipining hulun sabhâni wadja-
ning anulak winèh söpnh, Sum. Z, 89, 5; z.
hèmu.

at, mèmiwwang (lees mè m wiw u)
agwadwipa èn turangga v. strijdenden, Ar. Z.
49, 6 (Z. 50, 11: mèwiwwang wil hunfur
ing wijat arub?an).

Sy, htmi, « mithuna (Sund. id, jav.
mimi uit een vroeger imi? mad. mèqèmé;
vgl, onder râka, papan, mama ng II, lala 1;
sund. adak? naast dadak? vgl, sund. titit
hl. étèt, waarnaast ook itit, anti, jajah,
angkut?,
in pl. v. anak®, waarmeê vgl. dundu?,
onder unduk®), Br. Z. 44, 10 (mimi), Gh,
2, 42,2, R. 10 Z. 9, 7; Sm, Z. 27, 8; ma-

nina en lalang, mal, kanak®

himjahimjan, B. Z. 56, 1 (makalangën,{Pg. A. 47,

aböh [dèwi umar!, Wg.), door een vloek in râke

Z [werken op ’t veld.

Gaj en U

meunang béngkang, van aan elkaär gehechte
personen, Sund. lsb. 50; vriendschap in ”t Chi
neesche schrift uitgedrukt door 2 naast elkaâr
geplaatste schelpen).

Dee Ciwa's gemalin, «girindra
suta, trodrì (randri), «gânggî, sdurgd,
kuûdî (kuùd4, z. onder uttarf), «skan-
damâtà, «bhagawati, «carwwâùi, ede
dridj4, «bhawâni, «gauri, «rudrasih
(rodasi), «pärwwati, «paramècg wart,
bhairawì (vgl. catji Men onder sati; jav.

Sasa gedaante als Durga of Ranini op *
kerkhof Gandamaju verblijf houdende (vel.
onder Sadabidjnja, durga en hhagawati):
over de coîtus v. Ci wa met haar, zie aanh,
onder humar Il; umâtmadja, sang kumâra:
umàpati, Giwa, Krws,

en (Garik), bewaterde rijstakker (sas,
bovenl. oma, abjan; vgl. mal, en sund. huma,
bat. uma, akker in ’t algem, haúma en
djuma); mijèh uma of myèh uma (als't
water der rijstvelden), lauw (vgl. sëdéug
tjölék en onder kungkug en asa), eonigszin
wit maar nog uiel puwëk (buka jèh banjund):
magad kauma of kuma (makarja katjarik),

jer Ls, Br. Z. 9,8 (kanaka), Z
15, 4, «Latur; hingèmadrawa ve, zitplaats,
—_

Say en vn kee ey en

ing swadjfwa v. vrouwen, die hun gemaal in|verwers; deze zouden na hu Ó
den dood volgen, Kid. Sund. Z. 5, 65. __ |en behooren onder de tani kt
H, z. onder rimut. „wèdél); atman, wong
ges. akas amat of lak göng umat,|mangkin (kagòt) raüh abot
mantra v. e. panglalanang, Us, 28, 29 a,b.|pafuk bénangé ka (né) sang
bs he A z. onder gatra (vgl. ugët”). |njuün tam, pinastu dé sa
jee a „sas. (wit Smbw.), pönjalin,|maring (mamarfké taring of mara se
EEN ‚5, amitadharmma v.e. surarsi, EEE ring a :
nes (agung), mandadi (kang) oré magalak, s
taün maring alas, Bs. bl.; ana at
raüh, abot padjalané manjufn lan manjang!
mawëdak ban murah, matatopong blahan
pajuk, pindo nrakané, dèning djogor
kawastu mulib kamrëtjapada, émal
oré ring alas, Sdp., beter de lezing v. L
waarbij de varianten, namentlijk : malih atman
paämësan (pangamésan) raüh, abot
Tané, njuün lëkëd (c.+ kébén) û
(manjuûn 1. manjangkil), À Ja
muruh, makalang bölahan pajuk, Î Ì
narakané (kapindon narakanjané), sam
dj. m. mangwastu, mulih ta ka (marin)
(patih, punggawa, mantri), Z. 1, 6, 7; mrötjapada, matémakan oré alas; Jèh
z Wir. 53. san, «rasdjana.
eaSenm, s, Sat. Z. 26,1, met mahä| (ramés), « 25) \, srapa tmiëstrij
mara gelijk gesteld, Z. 159, 6; sang cryàmi-| wie zou dien rijkdom begeeren?, Uit, 65; inamês,
tâbha sira pactjima dèwa mahà, Ar. Z. 27,| genuttigd, DR. Inl, Z. 1. 28 (kaädjëngang):
1; vgl. amoghasiddhi, pândurà en z/tönjah twasika jan rin\mpas inamës tökap
Kern’s Gesch. v. ’t Buddhisme. Î balanikang djsjantaka, Sut. Z. 22, 9 (ka |
Ie Sj ‚ duwa amas, sas, domas; duwal baksa); inamés winanub, Adip. 965 strijknak
amas daïq satus, sanga (vgl. bat.). mwang kulawandhu jêka hamësén jàngkës {
as L, ugamës, blauwverwen stoffen | kalëngkèng djagat, Sat. Z. 4, 11, aanh. onder |
(sas. en smbw. id., vgl. onder samak, lëkéd/nisroma; vgl, ramës IL
en timbug); wong pamäsan, zwart-of blauw-\ 2, alles kunnende g

Tus helf s., Adig. 32 enz, 54 enz,

jes, BZ. 45,6 (bhub, bhâmi);
vgl. hèma II

aâjsra, s. (amitaudjÂh), een bond-
genoot der Pândawa’s, Ud. 125.

EAED LJN, 5, minister, staatsraad, v. e. aap,
in de residentie v. Bâlì en door Räwaùa
gedood, Utt. 42 (bis, de hal. omwerking susèna
en noemt hem een bewaker van ’t huis, daar
B. bij de komst vR. afwezig was), aanb. onder
saptaprakrëti; amàtya mantri, R. 25 Z.8,
6; amâtya bhata mantri, R. 2 Z. 1,2, 5

en en en ie

n, men. marapâlam); amplëm sari,|padiné; aja ampag,
beste soort van de am plëm, zeer klein, |jatna; ampag* v. 't
ook salah bulu genaamd; z. poh. onder duk, maar
| mep). Bjw., abug of djadja uli|men er niets tegen doet.
met suiker. IL, ampag’, supir’, eh
WO! ze onder ampalung. tan ampag”, «tan imurtén:
ha, i jar, ngimpläng, ndëngok:; Im-|etan upir?, stan man
plöngën, dlogokin: Mal. 217,
JP L, Bjw. (jav. djomblong), de wasd) 1, dit stam:
bloemen v. d. durèn, die van onder holzijn;fgan (vgl. «kapëgan), «ka
ngomplong, béngong (jav. Adjomblong); z.|*apëéga, kèpwan, «kapnëéta:
onder durèn. gan, ewagugën, *kapûhé
«IL, z. onder gobog. «djngér, Sut. Z. 44, 9; ka
Leaf, kotra (?), katra (); ra-|eköpwan harsa; sungsut ka
mêmbé tang ampalung, Mal. 301 b (pidji?),[ménëng pu.
T.b.Z.2,3; of amplung?, onder de visschen,| II, ngampëgang, terug of tot
*bhuruba, stjakrawu, «madgulu (?), (vgl. |kampëgang, «dinudutakën,
men. ampälung); z. ampalu. door wind, Meg. 517, 559.
od wi), aanh. onder mradu (val. wal \, ködèk umpagaa
jav. ampéan). aanb. onder &ngsub; ködèk um,
wad z, onder apjun. räk&asa’s, die hopen te
voegd. Bjw.?, z. onder gèbèg (vgl. [bis.; ngëdjör umpagampig
jav.). aanh. onder baljan; mampij
weg B. Z, 10, 11 (ampèl). uitslaan om 't stof er uit te
vre), Bjw., soort Emping v. kötan|kleeden om zich te baden, om i
tot zwellens toe gebrand met gula ganting|l® doen, Swg. Z. 1, 20 en 78, nh,
en geraspte cocosnoot ‘gegeten (vgl. jav:); sawò- ijas en kékéb, een. ander \
nêl kèlangen ampjang bij een opschudding de zuivering v. e. vrouw, die de òr
op de markt, Sin. b. hb, Z. 5. heeft, Swg. Z. 5, Gé; alb rin’
E14 Àay, in ’t gevolg v. e. prinses, die gaat
trouwen, Hw. Z. 18, 5; z. pujang.
vra) L, zoo ver gevorderd v. zwanger-
schap, dat de geboorte op handen is, v.e. dier, |(ngénèn of nèpèn te
mensch en ook v. d, padi; suba ampag bling '5, 12 (de versmaat in de

a

ea en Uny 428

ngam pul, Anorrig, boos; vgl. mrodog), Was.| beroepen v. e. litigant; 4
ZL. 1, 6 (vgl. méwasèt): ngambulin; «api |of verklaring in een oi di
ambulakëna binantingèng gigilang cèla, doe gérv «kapbah, «olèëmä (2
alsof ge uit wrevel den ring neersmijt, Hadji D. Rt umbäl, Sw. (ook mèd:
65; «Jan ambulang kèto tindihin satrija|kömumbòl, Bjw. (ook dawégan dèsa)
utamané, als op die wijze ’t uiterste gedaan |cocosnoot, sumambuk (vgl. sun [
wordt door namentlijk zich als cen krijgsman |bat. marmonmon, mal, ingusan, vaar
Lod den dood bloot te stellen. lèho, ingus en monmon ook snol
Gard. zeer afgemat v. d hand, niet|kenen; mal. v. Kut. sëdang mën
kunnende verroerd worden (tra dadi klèpa-|noord-men. ingur?an; terwijl ingur er
tang); ta, ëmbal sëmug ngongkilatën ngard- | beteekent).
gës, bötëg, Us; ta, mar ngömbal, ald. 2 nv mumbul v.d. walvisch, B.
& rúl\ Lof ambul (vgl. kémbul);[5,42 (ngambaug, maùïtjaban, mandgil)
kapwa (h)umambul ing garawârästra tanpa-|v. vuur, Br, Z. 46, 14 (mëtu, nalëbut)s
pögatan, Rm. Z. 56, 1; mambuli, 14 Z. 7, &|water, Sut. Z. 90, 5 (nlébut), v. water!
(ngabèhi); umambuli naast mangëmbuli,jden mond v. e. beeld, Ar. Z. 5, 8, v. bloe
een kluis overvallen v. velen, Adip. 99; angam-|Sut. Z. 107, 1 (muûtjar), Ar. Z. 4, 12 (val p
bal, R. 12 Z. 2, 9 (mrijukin); angömbuli,|onder kuwung II), v. vuur, Z. 6, 19,
L. Z. 15, $ (ngabèhi); mangömbuli, R‚ 5/95,6 (muntab), Z. 107,2 (dumila ;
Z. 4, 7(ogadupung, mangabèhi), B. Z. 98,/57, 25 (malombak, masëpuk), „muntak
14 (mangabèbi), Br. Z. 15,34 (angrëbut);|e wréddhi; kombak kombul v. e. vaarteig,
hinémbulan, L. Z. 19; 1; inambulan, B. 17|Sut. Z. 85, 10 (négëh ngöndèp);
Z. 1,6 (kakitër, rin&djëng); « inambulan,|kombul v. steenen, Z. 95, 5 (kötös n
R. 22 Z, 4, 8, shinasë’; kâmbulan, B. Z.|kabwang kombul tèkang sàm: |
29, 13 (kinidupung), Z. 98, 12 (kinabè-|lik lwir palwa kadjabat, Z. 127, 8, Z. ij
han), Harig. Z, 6, 6, door den vijand. (Gungsang sumbél), Z. 136, 6 (vgl. jar
IL, ngëmbul, sas, nalëbut (vgl. mumbul?)./kombul, katut ing angin, Men.
ai cen zeggen, een on dit, tegenov. | vgl. onder idér; angumbulakën padat
surat; ook umbal® (); v. e. formule als rl L, pangumbuling musuh v.
trus saraswali of de aanvurende woorden bij | voorstellen v. d. vijand als zeer ma
krekelgevecht; ngumbal, vermelden, iemand |m. (R. K.: an vgl. gu
woemen als den schuldige; duhkita tityang)/ 1, umbul*, een standaard
kaumbal wong gunung lintang nirguna;}vlag dan die v.d. tunggal
ngumbalang, zich op iemand als getoige|edhwadja.

Leen

&ay en

450

ay en UN

v. iemand, die bij ’t spel zijn inzet slechtslimbang: madu); sok tjai kött

avn heeft; vgl. sapib en sukat ngapit.|jèn imbang (né iwang), twara »
AÈr L, Bjw., godèl sampi; val. pê-fawahé batökël bongkot, burik tjapuh bol

dèt en djawèn.

«Il, bij de Mobam. te Djmbr, als vr. tefisit biru, palijaté sada nudda (jat

pers. door kleine meisjes; z. djëbè ug.

hè. “Os Jèu imbang twara kapa-|gingsal batis tubug katjitjinjan, Pan.

lang, kakung istri, buka sökaré apasang, fr.
(vgl. aanb. onder &ütjèt); angimbangi, R. 25
Zr, 1 (ogrowangi, manjanding; vgl. jav.);

tanana ngimbangi, »noránghirib; angim-{pimbanging djurang, Z. 55, 1 (sam,
bangi ri wujungi sang putrikà, v. e. oudefsanh. onder stut; rl himbangnya ki

wijze dame, Sut. Z. 68, 9 (njalimuraug
ring sungsut sang ajuné); angimbangi
ri antuk sang kawi putus wisti, Was, Z. 1,
1; agar (tur?) singgih ksamakéna, rati sang
guruning kawi, wètning tjöngga kunapaksa,
widjnfèng sastra tjatursandì, kadwapti angim-
bangin, sang Kawindra bisèng langu, dura
jan samakna, lwir sodama narung sasih,
pama namu* magut tiksùèng surja, fr, aanh.
“onder sukiraûa; ngimbangi, v. volgelingen
hun hoofd, R. L, Z. 2, 22, Z. 11, 14; iemand
in den strijd slaan, Ar. Pr. Z. 13, 10 en
9 alwaar nèmbangi, 64; ngimbangang, bij

liglig, djaang masawang gading,

duda), mambalëdra mata kambing, gi

el, jav., Higisg vG ENA 4 |
1,14, Sm. Z. 21,9, 2. 22, 4 (slëwang)
himbanging pipi, Sut. Z. 58, 6 (madya}

v.d, Mèru namentlijk, Bh, 8 (vert. v.
pactjimé), vgl. römbang en rimbs
nyû dantawwah kahimbang l
lënglëng amrik kalangwan, Ar. Z, 23, 12,

III, ngimbangin v. in de lucht zwevenden,
aanh. onder gébog; ngimbangin katak ve
vogel, val. njambangin en njlimbangin).

AR maimbèéngan, in omloop v. gel,
heen en weêr loopen v. krijgers, b.v, zik
kronkelen v.d, lotus in een pot binnen den
rand blijvende; vgl, ibéng?

er, z émbung.

ar 1, maumbang'an, als vagebond

iets vergelijken; lunggèng padati sang prabu,|overal slenteren; zonder bedoeling bb
fmbangan lan lasmana, R. sas. Z, 15;|men wenscht niet reppende, maar hike
bagiùda jJusup tan arsa jan wali ing néga-|dingen sprekende; maumbang*an
rané, angrasa lamun kagungan, angèr ing/padn ngamödalang pangandika tant Kolb
mêösir ika, imbang’an sang prabu, agung-|tani kangin, Swg. Z. 1, 87; makrana maum- |
franèng m., Jsp., b. (Jsp.‚ j.: b. J. t. a. jènbang'an bas kadalon pönah sompun tängat, |
mantuka buml njangwong, dèning angrasa|ald. 95; ngumbang v. e. vogel, ngindang:
gungira amggèr Ing m. stra Imbang’an|garuda ngumbang di ukir, Pd. Z. 4, v. iemand,
pe sirèku gungira lawan sang mata; (bat.|die geen vaste woonplaats heeft, v‚ &. vagebond |

r dn en on Hi

angëbl, Br. Z. 44, 9 (aèmbon); ngaübin,|kòndraù,
overschaduwen v. d. eene plant de andere b.v.;|hana daténg:
ngaëbin, z. onder &éb II; aübina ban bètéjrupa tur
(2. taö); kaëban en kaüban naast kajuban|Sut. Z. 159,
en kaswangan, «kasongan en sinongan| IL, aanb. onder pas
| _ (val. kapajonan, këëben kébkEb): nga-| IL, vjav, aba,
lin paüban, gaan schuilen tegen hitte enz., fig.|sarak, R. L. Z. 1, 50;
v. & arme bij een rijke; paüban, «tjhatra; [teekenisverschuiving v.
maüban of majuban, tegenov. lijad;| wter L (bakte), »
pangë'ban, Br. Z. 2, 35 (paèmbonan,|ger awa, waarvan «
atra, pangajuban), Z. 29,7, Z. 115,[ger *awa® (vgl. bat. bal
5; pangë'ban v. iemand, op wiens hulp men |men zijn v. iets b. v.op
zich verlaat, Sum. Z. 1, 6; pangë'baning sarât,|« mamawa; ngaba (
Br. 2.25, 18 (ngèmbonin djagaté, maka-[hebben, medenemen, brengen.
paùban ikang djagat). zich gedragen (z. onder
Sijs, men pangpang, Sm. 7.21, 4 (ka-[raga, B. U. 526: dögëng
lëtan olih kangkung). mal. mémbawa diri); mangab
ge. z héb, vgl. kub. en +mawa: ngabèn (eig
Eo:54 IL, 5. schoonheid, Gh. Z. 2, 11, [meégeven), een lijkfeest viera
wijze zich voor te doen, de vertooning die ietsfte verbranden (z. tangu
maakt, v. e. kluis, W. Z. 1, 14; abha (sic.) [een klein lijkfeest vieren, zoo b.v
ning pandam kurung pinasang amarapadujdie ’t lijk van zijn vader, in hu
abhra tinon tubu rahina, Ww. Z. 4, 32;|reeds na 10 dagen verb
norànâbhaning kasukan, Ww. Z. 1, 5; tan|mát, Meg; maaba°jan, «m
anabaning kasukan, Sw. Z. 1, 37; 2, als{paba, meê een slechten nac
laatste lid v. e. samengesteld woord, 7. man-|baïn, pökabaïn, iemand Een
mathâbhá; manak abha, eigenn. v. e.|een brief, bij zijn lijkfeest, i
pauw, die den naam gegeven heeft aan een |katulakang kapökabaïn tingka
kékawin; ook sang manuk abha; zou vol-|ratakën ring pudak mrik,
gens anderen moktah zijn (z.vrc2\ UI); 2e, | kingking ginurí
nm. v.e. kidung-versm., Apkt. (mafidjing sira{pangaba, van wege, aanh.
widya kèndran, prâpta sirèng purijaba’an, iets als gesche
agung, mändëk anëmbah matur, dèwijwit een vroegere me
suprabhà lingnyalon, bagé sira nini}(vgl. onder dadi); 1

Say en UA

gron), de muscus-buidel v.d. rasé;
gl. kekëpahan.

yerâri, Lémukih, bagëd.

Sarrru\, s., Sut. Z. 99, 12 (tanpawi-
:è$a); wruh ring sâra lâwan asàra, ngunt-
wèh ring balâbala, Ud. 104.

png plotseling zonder er kennis
van te geven, voorbarig zonder eerst op een
hast te wachten, matjëlig tka mrabékël;
1 laätjang.

ann ur ‚S., wensch, begeerle, Wir. 48,
53, Utt. 54; vgl. bilasa.

@sjaru ar, z. onder ballawa.

wow. z. onder bulajat.

arr, (vgl. jav. balang, mal. Ön),
habalangnya, *aùdemnya; wwahnyan rurùà
kadi ta manghabalang mamaùdém, R. 15
1.2
tdang m.); kahabalang, W. Z. 8, 9 (kadi

„7 (kts lwir manimpug, manga-

dagëlang, kÉlës), weggeslingerd v. steenen,
Adip. 29; visschen, 50, 25; Bh. 70; anghaba-
langakën, Adip. 64; R. 21 Z. 9, 15; haba-
langakën, ald. (kadagëélang).

aA VA, s, voornemen, Wir. 2; Adip.
19; bhipraja, T. b. Z. 4, 12, Krws.: wipra-
a; z. onder prâja.

Ear, z. onder wulan.

ea RA, s, nihan sangksèpaning mang-;

ladyakën mada ring durdjana, widvà, äna-!

ia, abhidjuna, wilyà, ngaran sang bjunr

di, widyâmada ngaraning mada (b.: wérd),

apuhara dènira, dhana, ngaraning màs ma-

457

Cay en UN

nikang mada kawangun dènya, abhidjana
ngaraning kawwangan, abhidjanamada nga-
ranikang mada (b.: wértë) kapuhara dènya,
nâhan tâwakning mangdadyakén mada ring
durdjana, kunang ring sang sadjdjana, mang-
dadyakën kopasaman ikà, tut. 44 (Ind. Spr.
6091).

a hae (!), lwan tang abhudjana ka-
widjujan uttama kawàniniran amawa rat,
B. Z. 58, 12 (miwah ikang ksatrija,
smalih nora kalëtuhan).
alah h , s., Ikang kâla wötunikang
raré, astami cukla sédöng tängah ngwé,
djyësia naksatra èndra dèwata, abhidjit mu-
hàrtta, uttamakâla, Adip. 77 (vert. v. indra-
dèwasamâjukté, djyèstacuklamâsé,
diwâmadhjagaté sùrjjé, tithau puhya-
supùdjité, maar ’torigin., 4764, heeft ain-
dratjandra s, muhûrtté ’bhidjité
‘stamé, en verder pùrhné ’tipàdjité).

op. z. onder atjoksa.

GAU, Ss, täjaning wédi, tut. 20.

sau, "geur, s. (beiden), belofte,
afspraak (*jav., waar als kawi ook rubaja
wordt opgegeven, vgl. ook jav. t&mbaja en
patëinbajan?), „samaja, aanh.gender as-
tèja (z. tantu, vgl. mal. hubaja?), Br. Z.
59, 5 (masanggup); anènggah tan ubhaja,
Br. Z. 7, 7 (pagéh nora ngsungi, twara
ada mastngkër, manéuggah nora sa-

maja),-Bh. 22; zie ook aanh. onder astèja;

‘mantuk Iwir ubhaja, als afgesproken van Na-

ik, salwirning wibhawe, dhanamada ngara-jkula v. Galja afscheid nemende, Br. Z. 36, 18

&ay en UI

eas, 5, eigenn. zoon van Ardjuna
bij Subhadrâ, Br. Z. 141 (subadratmadja;!
jav. abimanju en angkawidjaja, bal. en
mal. bimaniju, w. b. es &=5: maka
dalang itupon bérwajang lalakon sang;
bimanju tatkala birahi akan dèwi si-
ti sundari malah kurus kéring dë-
ngan dirinja …… datang pada latkala
dèwis.s héndak di kawinkan döugan
laksëmana kumara anak mahâradja
durjodana makas. s. tijada suka ma-
ka dikërasi olih mahâradja baladèwa
maka s.s“pon ménangis térkënangkan
sang b. malah kurus këring lijada ma-
kan dan tijada minum … …. datang
lalkala sang b, mémhuwang diri ka-
dalam hutan lalu bértému déngan
batara bnawa(?)maka di suruh batara
durga pêrgi pada maharadja gatot-
katja maka sang b. pérgi pada maha-
radjag. maka sampej pérang déugan
maharâdja b, P. x. 85 en vlgd.), vgl. onder
somâÂngea.

eaten, s. (abhimukha), met het
front of js gelaat naar tels toegekeerd; ikang
ma(€2)bhimuka op het slagveld, Sut. Z. 116,
4 (sang purusa); ma (waar ma in pl. v.
a om de hiaat te vermijden?) bhimukhè
nggwàning asura. Sut. 2. 99,7 (manimpalin);|
z. ma VI.

eeen, s,W.Z. 12, 1 (sadya, pa-

risadya), bedoeling aanb. onder Àrambha,

460

Sum. Z. 6; T. Z. 5, 77, (jav. hds. abiwa-

|
du); Br. Z. 21,8; awarah rjjabhimatèng laku,

Ea en UI

T. Z. 5,59 (nguninga pratingkahje ff
nèng-alas, nguningang tingkab paman
giné); tnabhimata, de stank der lijken wel
door haar gehouden voor geur, Z. 44, 9

nahjunan).

uaod), jav. (awug; vgl. onder sagër)
zeker gebak van kétan, waarin arèn-suke |’
lichtbruin v. kleur (batav. en mal. abuk; Bijv. f'
amplog); z. iwél Il, en onder tmporal
aA
Urea, groot van stuk van mensche, |
breedgeschouderd, «malwâ (z. bontel,
ulíkas); ngibagang, grooter worden als em

merrie, die vele veulens heeft gehad.

ed)L, z. onder obag*.

Il, ubagabig, aäguüg, *kinépékan

pnod), jav., de schilden uit blulag
waaronder de këkasuran van ’t zadel v. e.
pakpaard (sas. èbèk; z. klana, këékèpe
pénjélongkètan, plana; vgl. sund.); vat
bèg tatulènan, Mal. 124, 417.

gevedevss, drempel in de deur
(Bjw. ubag: sëndi, jav. umpak saka}:
z. ladangan.

IL, bbg., bongkang.

Gar dr (vgl. sund. abab), abàb, aaub.
onder hwab; mararjjan mabababab sakaréss,
mâbababab, W. Z. 29, 8 (madabdaban
mësèh, masalinan), Wir. 65: hij steeg welr
op zijn wagen, mabababab amahènak ambèk
Bh. 55;
samusup i warapadmaning hati, Rm. Z. 54, 5.

nira, umêlëk wanginya hinabsò

UaearS)\, ín de war uit elkaâr stuiven!

van een menigte zonder klijan, die het nog

aj en

k, “pamuk; pangsöhing ari, «tan-
ing musub; katatakut pangsëhuya,
grürängamuk; pangangsëh idané, «pa-
usirnira; 5, z. onder éngséh.
a 1, ngangsul, n&bëk, anpaha
u tumbak.
IL, sas, kadjang.
Geej pas gespreid v. d. bloem der pal-
n, van 't openen v.d. klopèkan, v.d.
tik uit het ei (vgl. Embut); z. kémbang.
mA Sk v. d, geneigdheid eener vrouw,
op *t punt van te baren is, aangedreven als
B ware te baren, drukking, persing bij ’t baren;
ht v. d. vrouw (vgl. mésëdän); elders
Mangsëh, anaké tjërik suba ngadjakin
angsëh, ènggalang té angsëhang lot de
vrouw.
Dga. ngingsahin, wasschen b. v. een
of koker, cen pot met water, schurende
len (vgl. jav. ngasahi en mal. kintjah);
jam, aank, onder umbèh; vgl.

ü jr amgson’
ophitsen honden op de jacht (Bjw.
on?, möboros, vgl. sund. angson); z.

‚ vrm, == tjitjing:

en giras.

dys jav, T. 44, 15 (ira), 4. 5,
(mama), ook iringsun, zelfs als nominatief,
vaak.

gj eigenn. v. e. pl.?, 0. XVI.
UIEN), wasana, een boom wiens ge-
d fraai hout voor urangka’s zeer
is; wordt ook v. Java (sânâ) inge-

#; de bloem is goud-geel; sëkarning ang-

mee

487

Ey en U

sana rurn aglar Iwir waria kanaka, T‚ h Z.
2, 6; pudak ikang udoda ring parung, mrëbuk
Kang gandané, mênggahmêngguh dèning angin,
kajn pèlang tumajung, tamuwah pinggiring
banju angsana nödöng sëkaré kapawanan
adrés dawah, agölar tumibèng lémah tan-
pèndah udan kaútjana, Stn.; val. onder asana.

Esc), mangangsar, B. Z. 9, 21 (muli-
sab); angangsar ing djurang, B. Z. 107, 1
(amungguh ring parung).

a jav. ngangsur angkihané, T. Z.
5, 30, Wib, «ménggah: angangsur v. d.
ademhaling v. e. vermoeide; v. iemand die naar
een vallei gaat, Mis. Gag. 37, bis, aanh. onder
djalèmpoh; mönggab angangsur, T, Z. 1,
56; sakité djal samingkin kuru, mangangsur
dëkahé, mangandok kémbung madidih pësu
uli di bungut, matané mandölik bira, trijaké
ngujak djagaté, ugujak taï ngujak panjuh,
awaké tanpadjamoga banjuné ngambakalang-
kang,, manjëbak bunguté ëbut bujung, mati
sadja djëlé ì djati raga mangëling, masasam-
balan ngiuk, Dem. (in de uitgave niet te
vinden), aanh. onder sasmita en gépang;
ngangsarangsur, *pujubpujubën; am-
bökanya angangsurangsur, T. b Z. 2, 14;
angsuran, *ucwÂsa.

hoed En mingsèr, W. Z. 335, 5 (osah,
mulisah: vgl. jav.); wmingsër v. e. vrouw,
die zal bekend worden, Z. 18,9 (lumuugsur,
manulak, makèsèr; mad, éngsër, sund.
iséd); umingsèr, Sut. Z.82,4 (makistlan);
mingsër v. e. vrouw, door dat een haar niet
welkom man naast haar gaat zitten, Hadji D. 85;

En en Wij 496

omtrent gevaar, Z. 29, 11, Z. 15, 7 (pagêh, jv ra
wani), Z. 15, 25 (pagël), want zeker was} (vgl. tanggëh): ngang
rem were: möanggëhs

aen u B, 1 (kéndël, pagëh,|köpanggëh, op o
mènak), verzekerd, veilig, W. Z.1,6,2. 25,1 {dalan®, aanb. onder sawung peen
(tora obal): manggëh ri hatinira, Br. Z.|bantug. e ‚d

36, 10 (pagéh hrädajan dané, mantuk
ring kajun dané): bhrastang masah tan[kaänggëh (vgl. kapinanggëh): nganggélt, |
Hana mauggöhèng (mangsèhé?) raùa, sland [+ mangguh. eid dik,

houden, Ar. 7. 66, 1; manggöh, want zeker) vj, ngamggih, ter verzoening voe. gol
was het, dat zijn vijand verschalkt was, W.|of geest, wien men vertand heeft wegens
Z. 19, 12; manggëh baddbinya, hij was er [nalatigheid in de vervulling eener gelofte en
zeker van, dat enz, L.Z. 4, 2 (kumandël); [die iemand met een kwaal bezoekt, onmiddelijk
manggëh ri buddtii bhagawân kéna baüitja-|een sanggah met de noodige olferanden ís
nanya, zij was er van overtuigd, dat de heilige [gereedheid brengen; vgl. aanb. onder sanga:
man voor hare verleiding bezweken was, Sum. |pönganggihan, voorloopige kapel voor de goden,
1. 3, 11: manggëh nietjajant manalmikà, [soms slechts bestaande uit een turus lum-
loen zij zeker er van waren haar te kennen, [bung, Bungkulan: ètéh? möwadah pajuk
W. Z. 17, 7; sang nàtha sira makotus,|tongos nglinggihaug í dèwa g&dé dalëm
slmsimira makadon, manggëh nictjaja sang [di tadjun, z. pasimpangan.
putri, toen zij hem wantrouwde, sprak hij anje manegnd, Br, 4.46, 11 (mang
v.d. ring, die haar vader hem gegeven had,|gut en evenzoo de jav. vert), R‚ 2% Z
om haar te overtuigen, dat hij donr den vorst[12, 2 (maánggutan, masangkèta, jan
haren vader was gezonden, Spl. Z. 4, 58; in|hds. manggëh), Br. Z, 50, 5 (nganggëhi:
een hoofdzin na een bijzin, met jadyanjiav. vert. apanggah), foestermend knikken,
aanvangende, Sut. Z. 156, ú: tan manggëh |Sum. Z. 16,6, tegenov, mingël (vgl. manggëh)s
tökap, wiet bevredigd door die hem tot ofler|umanggab, Br. Z. 51, 17 (ananggêhi
aangeboden vorsten, daar bij Sutasoma als|jav. verl. tatag: val. jas, panggëh ol
offer wilde hebben, Sut, Z. 111,1 (tan taan pilpanggah):; jan pangdjangkah angangguhan-
antuk); %, manganggëh, maugaku: inang-|gul 1 gumoh lumaris asèma lémba kanyakd,
göh, ekângkën, vangawaki; amganggëhi,|Sum. Z. 10, 9; sak:
gerust slellen?, W. Z. 22,7 (mapitangguh,|pada midji taj
naugguhi, mamuug u). kasèpa bumirid tapihuya

E__

die een anderen naam draagt, Ww. Z. 1, 59, weide

ea en en 498

(bis); mungguh amangalasan, als pangalasan |aanh. «
dienst doen v. e. vermomden prins, ald. 40:|de persoon, dien hij
mungewì hjang indra, B, Z. 78, 2 (Wéfnipun angawula, SÌ
ring, sané katiba riug): «munggwing, woord, om in cen rela
B. Z. 1, 18 (ana ring, wasanting), W. Z.| waaraan enz. weder te
2, 1 (we, munggeh ring); umanggwing, ana, angatoni busana,
„ring: Jèn munggwing, mat betreft; anaké | nggoné asung) bakti,
agung munggwing aröp, de vermelde vorst;|Hanumän’s wan
unggwan, iemands beurt of bepaalde tijd, waarop |aan zijn sieraden herkenm
hem door 't lot iets wedervaren moet, zijn lof,| beschouwen); tan ana
stervensuur (bepaald door *t lot; z, *uug-l vas iemand, wien hij o À
|Z 16: ratu mas aging dika, gon

ag amgran teln, ige. ve pl sgenk, Aamp. 4%: duh East pan
En ku ngèngèra ing bindjing, 1

KS NTL ape en saorang akan Lémpat
kens, honden enz. uit magerheid; v. e. klop- od acne. hete
haan, wien de vaderen uit vrees te berge ri hara mamanda lab ras
zen, aanh. onder luüdjuk en téngah; z.
dring.

agr 1 (auggèu), vot, voor iets die-
wen, fe gebruiken (smb. gën);anggon idang
ae ee
OPRA ey fe a phi vert TRD OA
enz; gadé’anggon, cen pand, dat de pândhou- * vuur te doen smeulen,
der kan gebruiken, terwijl de pandgever van} _S2QFP), 5, AA
* op genomen geldgeen interest behoeft te be-| vrouwen in
talen: manggon (mrauggèn), gebruikt sijn,|1l (pawèstri), B. Muze,
voor iets gebezigd worden: nganggon, gebruiken, |angganê purl, vrouwen u, p
hezigen (z. anggo): kanggèn, „kangkën;|Ar. Z. 58, 9, sahana’ni
anggonang panglilan ati, Bs. 15 (bis). tegenst. v. ’s

IL, sas, katik anggapan. 14 (sakwehing sa

Rv ngga. ränggant

harap akan m |
tatkala dahul vriend

hambamu bérbuwat al
kaënggonan kasyasih, et un ke

Sa en

vader, bbg., djipang, aanh. onder osol.

agg, eigeun. pl. ng.

ue 1, mganggar, een pEdang, kris
enz. opheffen als dreigende om te steken (vgl.
hatav. en jav. anggar en agar), iels, dat
men opgeraapt heeft, omhaog houden b.v. spijs
am het iemand aan te bieden, de hand omhoog
steken v. pijn: anganggar, sangagëm,
nganggarang, me! iels dreigen te slaan: kaëtut
kanggarang tab miwak Kaju, nagezel en be-
dreigd met een tak en een stuk hout.

U, anggar kasih, z. onder anggâra.

ui hanggiran of hagiran; angan-
tépi hagiran, nea, hann durdjana manging-
gatakön dacadaci pacu kunang, lunghà-
ugungsi dèga durgga, mamaréngi sang krötta
sëdéngniràtaku®, madulur ing hawan sang
kr, ndan f pràptanikang anùt durdjana sà-
hasikangusi mangulati, tambus katömwang
durdjana, alajù (ja) wékasan, tan kawru-
han paranya, kari tang dacadacininggatakën
lumaku mwang sang kr, sang kr,, winaling
(b.: sang brahmaùa dinalih) manging-
gatakën tëkapning anùt, Jèkà mangantëpi
hagiran, ngaranya luput sang kr, ring lokika
mangkana, Pg. 10 (hana durdjanânging-
gatakën dâsadâsì (ning wwang) pacu
kunang, lunghângungsi dèca darga
marëngi (b.: hana) wwang sadu sdéng-
nya sama laku? madulur ing hawan,
ndan í (b: dulurnya) prapta ikang
manùt (b: kang anutug, wékasan ma-
aju tang) durdjana tan kawruban pa-

499

Gay en La

ranya ika durdjana palajunya (ontbr.
in b), kari ikang dâsadâsi mwang pacu
tininggalakën dèning duëia durdjana
(be Kang inginggatakën saduluring
wwaug) lumaku mwang wwang sadu
ika (ontbr. in b), Dp. 41.

et, jav. maiingguran, ledig zitten zon-
der eigentlijken arbeid te verrichten, v. lieden
b.v. die ergens zitten, om naar de voorbijgan-
gers te zien, enz; nganggur, zich vermeien na
verrichten arbeid door niets te doen, werkeloos,
nergens toe dienende b, v. van kuoopen op een
kleedingstuk, die geen werk hebben als 't wa-
te. omdat zij niet tot dichtknooping er_aan-
gezel zijn (vgl, ndjangklëk); ralh kakuhun
tityang saking neanggur; neanggurin, bij
femand zich vermaakshalve of om deu tijd te
dooden ophouden.

IL, mal. (perz.), wijn, «tampok (nauwer
lijks bekend en alleen bij die in aanraking ge-
weest zijn met Europeanen); z. „binju,

a . z. ouder hèr, angèr adjana
mêlaju, Stn. bujw., Z, 4, 2, maar ald, 6
panggèr adjana malaju.

uk. in pl v. angur?, anggorén
mandög djwa maguru, Tjw., anggorën mandëg
matatur, ald.

Gen, sas, Endéh; vgl. Endah rarah
en Endab patêr.

où minggar v. e. bapra, Sum. Z.
20, 2.

dn. sas., gêfdjong, als de schudding
langzamer is; z. indjuk.

F ay en 8

En

Sg). 2 onder ingguh. „ed tang
PT iten”, vmaringgd, en: ansgëta pediht,

inggut?; maènggokan, saringgëkan: aha ir
guluné maènggokan gadung, Swg. Z. 1, 5;|git, Ls. aanb. onder
mènggok minggat, smanggéh miguh;}neanggit, vaker dan
sada Isa mènggok* kadi gambak, kad! pa- |vert. Br. 2. 2,9; h
triné àl wajang, ald. 50. walu kadi dom in
jers) aanb. onder hoûdjot. tingalan meden ben
eagen, Hw. 2 37, 15; BZ. 0,5,7, [PP 7 15 (eel onder sunduk)
51, (tan kapangpangan:; »jav: kuwa- gitan, EE karak bali
sa), 2. 18, 38; Br. Z. 15, 1 (prakosa, pa * AE anggut’,
wakan wisèsa, témah prasangsa), Z. Bal. id), wingguts
19, 5, Z. 27, 5 (anggabasa) en 12 (angga- knikken, T. Z. 5, 60,2: gi
bala), Sut. Z. 97, 14 (ngalém awak, wir |Si"® sanehulun, Z. 4, 15 (&
tan kapangpangan); mingaj asömu hèwâng-|S2PS Prabhu);
gakâra, Ud, 96; muntab tang bami sangké |Anganggut, Dh. 49; ansigël
drijaniran umarab klardpânggakâra, ald. Z.|ttkdsa v. vreugde over
135, 7 (kadi sang hjang kt kap): Wljande, Be Adr
mahànggakàra, Sut. Z. 112, 10 (antuk tan)@S2mpragkamprag, pasl
kapangpangan); molànggakàra, Ar. Z. 4, mataën®); manganggutan,
15, 2.8, 4. veg, mgangeut, va
Kek La L, s., armband. bijten; in iets de tanden z
II, eigenn. v. d. zoon v. Bâli, die Râma,/gutgut, ségul en mal. pag
zonder wrok over zijns vaders dood, diende, gs) L, sëlèng
A, ebâliputra (in Rm. heeft hij den bij-|a rug; nganggèt, afhaken
nm. v. Sumawitjitra); 2, Utt. 128. een djoan, waaraan 5
eage Bur of anggapati (val. anggalgèt, jav. sènggët
IV), eigenn. v. e. vorst; 2. onder pralabdafscheiden v. agaûtjuk,
(änggadipa, Jsp. j, anggadipa, x., waar [nigtig; den hast ve,
sas. Jsp.sri narèndra heeft, evenzoo Anb., (afstropen, zoo bij 't
hds. a. bl. 250). kaänggèt en Inanggèt,
ag anggat mabir, eigenn. v.e. aap,|iemand, die de pokken
R.m. Z, 13 en ook in B. k‚ be, (R‚k‚a: a, binra).\(ten zijner behoeve een

Saen UI

a en om

rna hij welr zekere spijzen mag elen en|Z. 21, 6: Bh. 65; mènggok minggut, «mang-
met de kékambuh kan rondloopen; de nog/gëh migub: tan könèningguting ulabulab
kleine builtjes, die overgebleven ziju, worden|v, d. sterke badjra-slagorde, 25, kènggut
alsdan met pandan dorens open gepeuterd,/minggut aan ' schudden, in schudding gebracht

el ' geen bij een rivier geschiedt; nyan tingkah-| ve. berg, Uil. 50 (val. tjantjalita); anginggut
ing nranggètin, ca, paüdan, 3, rinadjahenz.,|i halis, W. Z. 16, 2 (agëdjitaag alis

Ì Us, vgl. aanb. onder idja (zonder paùdan).
Î U, anggèt'an, z. onder prapâlajá.

| ori minggat, v. e. persoon, B.
107,5, 5 (rarud, milag), *mùr; * uming-
gat, 57. 4,15 (maklès, ilang, lwir ilang),
yv. 'tgeluk, 9 Z. 1, 5 (ilang, makaád);
mènggat of minggat hv. mékalah of më-
gëdi (v. e, verbannen vorst); nora minggat,
“lan umilag; minggat ngungsl kapragu-
mian tjai; euminggatakën, verbannen, Wir.
B, iemand verwijderen, aanh. onder sanggah;
matilar manginggati, aanh. onder vapariksa
(onja mangalahin); kènggatan v. iemand,
die te laat komt, „kantun en ekasèp;
smanginggatakën stri ri dalëm puri, aanb.
onder anggir en hèölang (mlaibang, mang-

rorodang en manglorodang).

Age. boùdan tjatur lokaphala, in-
dragiwah (?) cocotja, jamagréh pawon, ba-
ruùa balèngbong sarwwa lo(h?) guwa, kowèra

_ sarwwa pang afitjatjah bhèsawarùna kakahon
(kakajon?), bhatàra guïa, inggët® (ugé1:?)
Katibangbung supit paüdé sargaùa (£), gadjah
bhaiâra gaùa komara kemari sawara buru
(€) walang hulër, fr. S.

ngadjiwatin siratmaja); angingguti,
amawangsili, Anj. Z. 25, 4; kènggutan
halis, Sum. Z. 10, 24.

gas halisnya minahànya molaha
mangunggët unëng, Sum. Z. 25, 17.

gee. unggatunggit, van de staart
wibhelen v. op den grond loopende bärsèt’s,
v. e. tafel, waarvan ’'t blad niet vast op ’t
voetstuk zit (vgl. mal); unggitang dané, « wu-
gat’nira, vgl. gudjalgudjil.

el. angunggut”, waggelen? Bh. 55;

Br. Z. 17, 2 (djëngkadjëngku, djaûnta-
djaûntu), vallen v. e. getroffene, Z. 11, 5;
B. Z. 45,1 (anggul?), aanb. onder urat,
tan dhairijAngunggutunggut kapati kapa-
nasan sëmbusömbur wisàgni ten gevolge v. die
draken, Hw. Z. 40, 5; manglilir pwa ma-
ngunggut® kadi sata këna pilis, Nw.; » an-
gunggutunggut, sanguntab?; beugelen v. €.
paardelul.

ga nangis ngunggut®, W. Ast. 57
(vgl. jav. en sund.).

rare z. èngkot (vgl. sènggot).

o,s, WZ 55, 1 (Gillakara,

og inggut”, R.7Z.18,b (anggut?,|sasmita, tjittakâra; vgl. onder gîta), R.
&uggok?); minggut v. d. leest cener beslapene, 1 Z. 1, 55; 10 Z. 6,6 (tjétta, wangsit);
| Sut. Z. 86, 2 (magèlohan); minggut, Ar|inggitaning udjar, de bedoeling van 't gespro-

Ì

\ eay en U, sor
kene, B. Z. 28, sbs dl Adip.

rininggitan); Ininggitan v. e. ambtenaar{mäli anzgas,
door den vorst, hem bevelende iets in ont-|sadanganan
vangst te nemen; ook gita (kèn sorafmira, agëngé
siniptèng liring dènira sang katong|ing anggas v. Umar
wikan ing gita, R.L. Z. 12, 26; val. na-|dèra sang adjl dèning

jènggita). wierp naar een tjäak),
ger K. 19 Z. 5, 5 (sang go-janggas, R. sas, aanb.
tama!). manikël® anggas v. d, eerste

vôeg\ B Z. 76, 1 (polahé niba-|zij nog geen woningen
kang udjar). tl (b: kasangsang) inf

gan, achterachterkleinkind, O., Adig. [in ’t water, Amd. s.:
7 b, sira ta wi (pi of mijnangka Ganggal TT, nganggas, ien
uriping atma, sanghjang angkuspraùa, siralden (vgl. jav.); anganggas
ta minangka warèng, paraning atma, sang-|van een gehuurden
hjang léngis, sira ta minangka hanggas,|die hem ’t beloofde loon
tingaling atma, sanchjang awarntji, sira talhoudt, als zij er over
minangka kéröpék, [r. S, zieh verraden , Wib. 29;

vergaf Lo tall anggas, jav, soort heup-lander adya en kidang;
band bij vrouwen, die gaan baren; balang[gas, aanh. onder gor
anggas (of angas), jav. (walang anggas),
dun en langwerpig als een verdorde grasscheut: |kanang, sinimbatny
zou, ingeslikt door rundbeesten, ze doen ster-|mangalap dréwja
ven (lamp. ranggas, ingeslikt, de kippen doo-
dende), wisselt van kleur naar ’ geen, waarop [gana tang dusta dé sa
' heest zit (f) en is aan den kop van twee
korte sprieten voorzien; sluipt in den neus der [kari sang körtäù
rundbeesten (batav. èngkang of djongkang?,[mwang ri
vgl. onder ëmböët).

IL, staak, waarop ringen, om er in te steken |dèning wwang
in een soort van toernooi, Am. driemaal (vgl. |mangalap dräwja 1

(GÖlE pararasané galak amanis);mêng-[ugèp, v. e wonde t
göp cântân tinonton, H.7Z. 20, 4 (mabikas|atëp, «méngt

ta rakènsa (sang râhu) ngaranva, mönggöp |v-e- dier b.v. dat aan de kl

AR.

tinggah (mal. hinggap).

ap wSj, s, Am. 56.

GAS es. gËmEl (vgl. bat. gomgom,
mal, gänggam); sanggëm, agëmël; val,
régém, k

19278 ngbuggogbngrogane, usus:
kolèngkolang?

reerd mangouggogonggog, aanb.
onder boùdjot.

gs, „auggakâra (lees angga-

kang (bat. bortuug, m
batav. bélEntung, tamp.

v. mondharp, waarop m
gemaakt (val. pred |

bata en z. onder ba$a).

a mènggungmanggang v. e. zetel, R./zich te bedenken, zooa
14 2. 3, 2 (songgengöngging, gèddjong), of eene vertelling wi
manggangengging (oe) elangenhairs, azo. die met een onl

ey en

zeten galak konijnen. EN
gép cântân tinonton, B. 7 Z. 20, 4 (mabikas atèp,
darma pakatonan); mönggöp wâla, nog |gáng, Û
jong er uil zien, Adip. 44, 41, 86, 50, 40, 105, |vgl. bönggaug en rénggang: \
109, W. Z. 4, 6 (pantës), Z. 50, 5; Anj.Jen sijak), v.e. kwaal s
Z. 2, 1; nog in 't geheel niet weten, Adip.
103, als 't ware ondankbaar, R. 6 Z. 5, 5
(den schijn hebben van); àpan mAjArùpa möng-
gëp siràwil, 7 Z. 4, 11 (dèning lawat
gobané mapinda katana, mapan ujung-
lap warna pantës dané katara); hana
ta raksasa (sang ràhu) ngaranya, mönggöp
kadi dèwata swabhawanya, zich houden alsof,
Adip. 50 b.

AR minggëp, sas. (Ampénan), më-
tinggah (mal. hinggap).

anus, 8, Aw. 56.

kabinawa, patapané sang kirit
né djani, sawastara önggu

tälung dépa, tëkèn Ì
(4. 5, 5): Enggang atiné
atiné; tjakët bungutné sin L
ve, dier b, v. dat aan de klem lijdt,

GE. songgengeneing, mè ug
gang, z, onder zanggaug: 1
onder tigul.

Ge \, zekere Kleine
soort, aldus om 't geluid zena
kaug (bat. bortuug, mal, bt
hatar. böléntung. lamp. partung)
v. mondharp, waarop men bast»

Gpr es. gmél (val. bat. gomgom,
mal. gönggam); sanggëm, agämël; val.
régëm.

Jr Dv ngtuggogenggogung, vsb ng-
kolèngkolaug?

neon dj mangonggogonggog, aanb.
onder boùdjot.

wegens, „anggakâra (lees angga-
bala en z. onder bata).

a mènggungmanggang v. c. zetel, R.
14 2.3, 2 (songgengëngging, gèndjong),
manggangengging (sic) palungguhmira, Ud. 10.

gung'an (sas. éngkuk?) 2. &
vgl. slobèr. 4
HG. neinggëng, met moe
uit te vorschen, op iels tracht
zich te bedenken, zoe
of eene vertelling wil vo
la met een onl

LN

beneden zich acht, 200 b. v. van fraaie borsten, gevolge v. 't 0
zes de trien gading neêrzien als op iels, TZ. 4, 49 (4
dat de ‘vergelijking niet kan doorstaan, aanh.|W. Z. 6, 8 (Ling
onder tista; angungang parung, T. Z. é, 57/18, 5. "an
(mangungkulin); angungang paütjuran vl} JÖ, ehjang
badenden (augungkuli); inungang van 't zien |A: b, ngèngèan), e.
naar iets, dat lager gelegen is, b. v. in een | opgeeft, welke v. |
put, Adip. 56, v. e. lijk op ’t slagveld, Br. Z.
44, 22 (tiniüdjo, tjingakén): kongang, Br.|b. & is katakson nj
4.1, 9 (kontap, katjingak); Jèn kongang[ngantébang banten (di
an tan kongang, Was. Z. 2, 6; lakunya)kapan, di pura, Ik
kongang anglajung v.d. kuda sambrani, dersteld heeele le
R.L. 8, 26 (padjalannjané bétjat bwirfals kmecht der
makëbur, lampahnjané katon makébër);|linkerhand een
pangungangan, B. Z. 59, 14 (né maniüdjo),|waar geen padanda à

eN

veld vi

en
nusap, ald. 5 (k

AL, (eeraanduid vr € pinsiel, das in pl
v. in, bij stamw. beginnende met een klinker

ra

EN

vorm, een substantief en 'L vaakst
e. actief-verbaal substantief, in pl. v.d,
‚die *t actief kenschetst, b.v. n wa-
Ek; raré nömang sikin pangidérakën tjakra,
16; cighran rébuti, z. onder rëbut;
Iawasanyan hidépang taraghâta-
0. b. II % hb; mangkanà ta Iwirni
bhagawân bhisma an tumaném ing 18-
ri tlasnyan alap huripnikang dyah gwèta-
Bh. 65 (vert. v. èwan djiwitam
Aja cwètasyèsu djagâma sa, vgl. 't
in. 1977); kadi liman madyus ing Iwah, ka-
bäju badjra tökèng kaju raùdë', mangkana
ducânanan kawacakönikang dju-
volgt op de aanb. onder âkáâra ('t vrigin.:
adir gadja iwa kridan, wreksdn wâ-
r iwa k&ipan); vgl. onder dilah.
_ HI, in een jav, hds. v. d. Sin. namankula
balinisme, z. V), waar een ander, ook jav.
tels, aran leest, zoo ook atinkula, laran-
Kaala, ald.; voorts om een hiaat te vermij-
len, b. v. uijarangkun i kita, B, Z. 3,9;

\8l. onder IV.

«0, in pl. v. an, b, v. ri Ajodhyà tan
Warah mala musuh, dat de vijand overwon-
ken is, R. 25 Z. 19, 4,

IV., duidt de 5% pers. aan en is misschien
ken verk. v. nya, zooals op te maken is uit

514

EN

k; nibörakënya, 25 Z. 5, 24; minilatnya, |grep, b. v. moghan daténg dimalaring warn
d. 2 (kasilapin). z. tan wihang en tar|siddha sanggha, Ri. Z. 4,6; tandwan datäng
ihang: 2, vóór e. stamw. of de in 't passief |sahananing kala dattja sanggha, ald. 10; tan

warùanën gatiniran danudjèndra waktan,
ald. 4, soms op een plaats waar » duisterheid
wekt, b.v. sang sàkâàt rawi tèdja dibja ma-
wuran sangké rawin maûdala, Rm. Z. 353, 5
(z unmuré).

VL, verbinding v. 2 substantiven, waarbij
NM Be als bezittende 't voorwerp door 't eerste
voorgesteld, optreedt, b. v. tanajan bhatàra,
B. Z, 2, 8, maar dit is in 't oud jav. niet vaak
“geval (vgl. onder tanaja en Uit, 95
bov), wel in ”t hal, b.v. bungan tjömpakané:;
de bloem v.d. tj.; in mantra's vooral is de
fout veelvoudig, waarbij deze «in pl. v. ny
in oud-jav. woorden geschreven wordt; cari-
ranku in pl. v. carirangku; in hl. v. Sin,
hoewel in jav. schrift en op zijn jav. gespeld,
vindt men atinkula, namankala in pl. atik.
en namak., enz,

VIL, dikwijls achter woorden op í, al zijn
het substantiven, zoodat aan ’taanh. in (z. V),
niet kan gedacht worden (z. rukmi en vgl.
mal. sundasin, rumin; in ’t oudsjay. wri
en wrin); verder schrijven de Bal. vaak ragmin
in pl. v. racmi denkelijk door aan hun aanb.
in te denken (vgl. onder madri).

5 L, Bjw., en Oost-jav, aanh. == #akën II,
niet zooals in 't jav., alleen in d. eonjunctief
(ze. voorbeeld kisat); vgl. ana in pl. v. í

te vergelijking v. «tamau met “tamar enjof ani, in de Hadji D. b. v. manira bhaja

mat.

dèn tjutjundukana lajang punika, bl, 49,

PNA rme. ter verkrijging v. e. lange letter- ‘IL, maraka, ben. v.d. tribrachys; nâ

ED

A sta '

red anerEnia atijke—
(de versm. hier is wangcapatra), Tjt. __ [nyatur, 0
MI, s, ontkennend voorvoegsel, z. hb, v.lZ. 4, 4 en 9,

napariksa, en nopama, vi 1 E‚n (kaci
_ IV, sas, — hal. «a (hat. id, mal. nja, z,|toestand verkeer
«nya). „kärì (z. tuwa,

22), ia ie v.nâhan, BZ, 51,4 (kèné,lsang ik mog dee
mèngkène); Jatnn djuga ko nà ling bhaià-[ sansteken er van (v
rèrija, W. Z. 1, 5: na hètu eri marèndra,|qini í ktut likat, a
Sut. Z.1,8 (ija karaning), aanb. onder iti:[eawan satututannjané en
ha(mg) pèka wadwangku lawanmu tan lèn,[(q. í, op de pl, >
daar zijn gemeene krijgers, om jou le staan, | verzoek ik enz; |
want jij bent me te min, Ar. Z. 49, 4, aanb.|y, q, baard; sanu*an,
onder „kuwa?; nàng gatru, de vijand?, RM pin pl. vo «hénd
Z. 4, &b (bis), 23 Z. 12, 1, namentlijk, tut, 54, ENA wars
aan, opder wigdba;.nkng, (nÂ- ne), verschi ané); z. Ento en nènè:
lende malen vóór e. substant. drakt ons en — Ens veïariët voeden
en uit; nâng mamíikul usungan, nàng lumaku makend OA
mahawan usungan, de een draag! d. palankijn, mata Balkscht 0E
de ander zit er in, aanb, onder usungan (vert.
v. wahanti ciwikâm anyé, jÄntyanyé
ciwikAnggatäh, val, onder hana); tjaksu-
nyàdrës nà panabnyàtitiksna, R. 7 Z. 4, 14
(lèdap to panabnya, Lan mari nto
astra ika), aanh. onder wigèsa.

EN L, jav. vóór vrouwen eigenn. (slechts
in brieven en processtukken), b. v. ni mijati,

gezet; né makëmit né di
hielden op *t kerkhof, u
5, 2 onder JL; é,

hr Ne

he

IL, verk. v Ee
JE: sas, Ento.
Read
mj\s (inggik), ja, Joes
ni sawi, ni aju kapundung; ni kinari; « wi-{wijs uitgesproken: oort: ge
dnyàdhari ni daksiùt, «djada dâkinienfhebt ge ’t, in pl v. nòh (b
sid, suba, „wus hajwa. —
IL, van, 't engelsche of (bat. id), wawus-|_ II, ngénah, zich verloon
pyarinta, udjarnyarinta, MR. 15 Z. 1, 2|ekatan (lamp, ugönah zie
en 5; donyudjarnira, 12 Z. 15; rasanyanu-|zien), zich bij iemand laten zù
graha, de inhoud v. 't geschenk v.d. vorst | zijne opwachting maakt (m :

Be

EN Bie
ab aemdimeak, cl mla, oet man (à
vd. vrouw v. Parinâja, die haar
de, door aan de lasteriaal „hen mede kendran, ema

vrouw, Drohika genaamd, geloof te slaan; padruma en
haar vader, Kanodja, doodde Parinâja en|war

Drohika; in de doodenwereld komende, wil
Gri nandi haren man in de kawah volgen, Wacis
maar Jama haat haar, ter belooning van zulk |62; kuna sang à énu,
een trouw, weder een widyädhari worden, tambrah ing bhûmi ma
zij was namentlijk vroeger de widyädhari|lanang wadwan gosat

aldi are ie

siens berger van degeat sang naadial. î
16 Z. 4, 8; nindà, 2 Z. 6, 5 (tjatjad), 5 [apa don ing mangka
Z. 9, 18; Wir. 20; hih nindâku ring mang-|yh. w. sinungan sang va
kana, B, 2.75, 4 (dahat pangwadan kamiphaiâra, asing, yanir:
ring wwang kèto, d. mjatjad kai r. djan- | tikang péhaning tembu, ik p
mané k); aninda dèwata mwang ring sar-|1émbu lanang, mapakëna
wabrata, Kam. b (vert. v. anèkatjittaman-|ing kuna sira ka
tra); udjar aninda®’, B. Z. 78, 5 (mam uri |aajang n. owèta witya
patitjatjadtin, ngutjapang pariwada):|twakën kaki mn
nininda, tut. 40 (vert. v. nindita, z. ook ald.); (sapi djanggira paran_
Tanâ ninindà kita dènikang ràt, R. 5 7.9, 10) omuinku tan adarbé ta
(tan mari katjatjad iba dening djagat, earn sakitan. bjakta p
salata iba lindana ban djagaté); ima-|nèng wrösabha, Ta
manuman Tumud nininda, Br. Z, 15, 40lor 5, kénya, de
(kabatbat malib kasakitin); kanindânlsandaka, val w. M.
sang hjang wèda, kanindaning dèwata, aanb. |aanh. onder waw:
onder irsya (vert. v. wodanindâ en dèwa-|tang bhatìri ganggà r
tânâm Kutsana); paninda, Adig. 41; z.g,
tinda.
ARD, 5, z00n, Hw. Z. 2, 1; eigenn.|wètan,
sang nandana, L. 7. 12, 5; nandana kanana,/wetan ontbreekt),
Ar. Z. 10, 6 (waar a. kâuaka leesten b: kan-|maugidul

_

Je

Z. 5, 50.
aon, in pl. v. nirätjära, door de verk.

juister zou zijn, tegenov. sutjara (in pl.
âtjàra), aanh. onder wulan, waar
ind, spr. nirguùa heeft.

P\. in. pl. v. néhör; në'r angutdap, (b.:
uljangutjap), R.L. Z. 9, 5,

SN, vel. wis IH, verdwijnen, geweken v.

trouwen, T. Z. 5, 11, nir têkang dusta|tanipun enz, ald. (R. Ko:
v.d. rogeeriug v. e. voortreffelijk vorst, |ng wang en Lityang; sang hjang mara hari,

geen vriendschap mag gesloten worden,|aok in inheemsche woorden, b. v. mirwujung,

Pijn. 155, uirsiring, weergaloos.
7\, nèrnèr, nabootsing v. 't geluid v.d,

AijAra tot tjara ontstaan, zoodat nicija-|PEnalikan.

An, of narah (B. Z. 9, 9), s, wwaug:

de) 3. bhaidra mara wisùu, Ru. Z. 59, 1; nara

en nàrâjaùa, 2 goddelijke wezens, die, ver-
menscht, Ardjuna en Krëésha waren, Ud,,
aanb. onder bari (Muir IV 254, 282), z. dam-
bhodbhawa en narawrëta en vgl. aanb.
ouder prakrëti; 5e, nederig voornw., 1e pers,
dub néda pukulun, aksama djöngirèng nara,
Rm, wékaning nara satunggal èstri was-
narah); vgl.

adji D. 94, van dieven, T. Z. 5, 82; op zijn, |B. Z. 1, 24 (bhaiâra wistu, bh. madu-

caja, zij wautrouwden hem (den baka) wiet meer,
| TZ. 5, 41; oja phalaning dargaïa agêlar
‚_munggwing matar ndan djuga sira niskâpti
\_nir pangrasanirèng wisuja nguni v. e. apin,
| die boete doet, T. b., Z. 4, 123 (alhier ook te
brengen ’t door de bal. vertalers als één woord
opgevatte nirtang, vgl. nirtali, sonder touw,
aanb. onder barat; vgl. jav. ngliraké, de !
en n verwisseld, z. lirguùa, anglirakën
gaast ambagnakakën, tanpaugupama,
Tt. 20, terwijl nir ernaast bagua en tanpa-
pêdah verklaard wordt met tanpakârjja).

IL, s, in samenstelling, ons zonder, loos;

meer te vinden, nir tang ratna wadhulsudana; djanabari); nang shgaràdri dju-
Uistnhajwanom, Z. 1, 42 (télas); nir|ga ring guïa wèh alangghja, ngkâné tasik
„ aanb. onder nirarthaka (tan-/sabhasabhànira nàradèwa, Rm. Z. 8, 45,
paângkub pisau); nir tanpawastu, z. onder} nara dèwa wigèsa, B. Z. 55, 5 (lëwih ma-
tjungkub, T. bh, Z. 4,122; nir hjannyanang-kadèwaniug djagat);

marasingha, bh.
wisùu, duk am&djahi hiraúyakaci-
pub, aanh. onder tëpak, linggodbhawa
en nala (zie R, 13 Z, 1, 15 en jav., Pusta-
ka radja, bl. 162, alwaar narasingga, na-
rawagra in pl. v. narawjâgra), 2, titel
v. e. vorst, die met Wisüuwardhana te za-
men regeerde, Ar. 5; ben. v. 't zegelimerk v‚
Djajabhaja, Not. Batav. Gen. XXIV, 113; 5e,
v. e. groot vorst, narasingha madäg nàtha
v.d. Gouv. Gen. in een brief v. den vorst v.
Bangli; paksi naragabda, aanb. onder krù-
rapaksi; narapatni, »paramècwari, Sut.
Z. 46, 1; maramÂngsu, menscheyleesch elen,

„nv ata gen N80,
vel. de ad enehnede bebo
ewarì, 35°; antyanta suka pada” sang ka- [ook
suhun lirmoda ing wong kasyasih, zeggen de |Z. EN mergen,
gasten tot een heilige, die zich verontschuldigt |bevreesd toonde
over t rde elen ; ; Urmoda, aanb. onder (raris_njaütin,
arddhanaròg wari, 2 ook onder miùda IV irguüa, suba nel
en sadikâra. [maawanan pati, mang
Aroôuj, 5. nirkmigddt (te lezen ni-[r‚ ng, zo 1, 4
râmicäci) niramaja sukömajogi, vert. v. Sage de
brata, Wrt. 19, à
Barany, s, WaZ. 19,7 (tanpatalëttl),|, hate
Z. 1,1, TZ. 1, 16 (tan tjèdangga).
Arsa, s. T. Z. 5,66 (lintang pagéh
lëwih mantrané, puput mapranajama
éwih tapané).
Da (mira what), zonder water, aanb,
onder kéla en onder tuüdjuug.
As 5, Ze Lrâmangsa en onder
gat

guh), W. Z. 4,5 (ni:
smara, tan knèng s
arsa, tan mahjun)

(nora obah);
Sum. Z. 5,6; vgl. n

Os 5, eigenn. v‚ e‚ vorst door den vloek Bepuar eN
" Sema in cen came veranderd, |l genietingen Sm.
Ut. 81, Wir. ì [vgl nirâgraba.

„Agmar, s, Ut. 67; z. onder niru- Bages, u
padrawa. Z. 1, 61, wreedheid, 8

Bea wvaj- wolkeloos v‚ pijlen vergeleken bij Bros way, sal
een regen zonder wolken, B. Z. 51,1 (war$a;{syang dalu, «tan i
jav. verl. tanpasëla); hatur nirghana/ratridina.
wrösti v.d. kämbang ura, TZ, 51, 98 AN
(lwir gulëm ugawëtuang djaw ub). sug wabu ruw:

Le

4

EN 552
pas huwbaar is en de maandstonden heeft;| >,

(waar nawa).

sche geschriften, zooals de Lbsch., in pl. vlonder kékëb; h
hadji in de bet. v. pelgrim, door dat 4 [pehetzende spreuken, en op Jave b

tot Kumblrakarha, dien hij overreed te strij- | verzuimen der lange
den, omdat zoo velen reeds gesneuveld zijn|onder dâna en bhârat

(ald. 257, asrah karaton).

zaal

wân Kamandaka in den mond gegeven,
een prozageschriftje, waaruit een aanh. onder
ta; ook Adi kamandaka, zeer gehavend
hier en daar modern; siniti, nm. v. e.
t, B. 242, 12,6 (tiliran, lwir wrub);
initi, Sm. Z. 28, 1 (wruh améèt
aja).

gei ‚erf v. e. huis (panataran);
ga natah v. kinderen, maagden, klophanen
tam vee; vgl. onder bunga en pada.
Ue, jar, BZ. 21,2, 2. 26,14 (arbpan),
27, 9 (vgl. ook latar, jav.); 3e, naam
een angsoka-soort; 5°, naam van een
Chin. duitsoort, de kleine kinderen, die
de pokken lijden, aan den pols gehangen,

‘tatar en onder slodong: pada natar
mulja t&ka ring wanguntur bhaia,

he, Z. 3, 4 (sami kalantarin, s. matan-

an, sama ambabara), Sut. Z. 52, 5
Iémahan), Ar. Z. 52, 5, v. e. kleedingstuk,
onder maratjap; panataran, Sm. Z.
B, 54, 45, ekabujatan; pönataran, natah

e. paleis of tempel; ook in ’t algemeen als
= v. gumi en pakarangan in de bet. v.

agung, aanb. onder basakih.
s, Br. Z. 6,1 (tjakSu), « mata;

k mêtra, verliefd, Stn. (Nw, en Sin, Z. 5,
a, mòtrané anundjung biru, St,

en

patih v. Eewarjjadala, den vader v.fbrjw., Z. 5, 14; vgl. mad. en sund. sak&dèp
ntri, T. Z. 1, 5; mityukti, Wir, 53; sang/mòtra); we nètra naast wò lotjana, R‚‚m.;
‚RA, 20 Z. 19, 5, 4 (wrub), 22, 25;fnêtrawâri, lub, Sw.; nènètra, aanh. onder
zonder râdja; adi râdjaniti, Bha-/bubur.

AGE, s. (nÂtakaf); naiakagina, Sum.
7. Al, 2; praknidkaiak mangadji ndtaka Ja,
R. 2 Z. 6, 14.

EE täka dé anöknëk anutnut ngké
ri hatining hulun, Ut. 77.

Berra, so R. 14 Z. 3, 4; 18 Z, 9, 12,
hr. Z. 2, 26, Rt. Z. 4, 10, aanh. onder grësik;
patalanitala, « rasâtalatala,

ao, „sâdara, ben. v. d. jegens meer-
deren gebezigde taal, dalëm i smu, Kr. T. b.
ZA, 2. E

Sop L, nauwgezet als hoofd.

el, 5, T. Z. 1, 25 (sai), Z. 3, 55,57, Z.
4, 50 (tan mari); nityakâla, R. 5 Z, 1,18,
(tan mari dinà?, tan kaluban dina, sáit;
vgl. mal), 7 Z. 4, 9 (satata); nityawa{jana,
eigenn. v. e. volgeling, die als een lafaard,
bluffer en verrader wordt voorgesteld, Amd. ,
Z.27 (L mal, verhaal Gls, Uws); Kinanityakén,
R. 12 2, 3, 57.

Zoê z. onder niti.

Sjer L, 5. (nityacab), B. Z. 1, 20
(sari®, tan mari, satata), *satala, vgl.

houd v. e. land; sanghjang rabut|tY2ct

IL, z, nitya ll; Br. Z. 21, 10,
ahakeie AD s, W. Z. 14, 16 (rawos

nètra, R. bl, Z. 7; sakit nètra of|widag da).

Saas, Ar. Z. 70, 5.
Bag, 1. onder tambini,

eN 856

malaka), singhapura, patanl, pahang, sijam|Z. 5, 56 (tan obal
(br sijëm), Y&mpa, (tjina), koti, kling,fBr. Z. 25, 12;
tatar, pègo, èng (}) këdal, kutawaringin,|(twara ko si dèn
kuté, bangka, smùda, madera, kajangan|parinya jan ahaj f
(bt pajangan), makasar, sèran, gorau,fzijn padi goed slaat, B,
wandan, pèlèké, moloko, bolo, dompo,|mandél ja ring pa
bhima, timur, sasak, sambawa, kangèjan,fhaju, dahat kum
nahan kwèhing nusantara, prasamângatu-|jan patjang bêtjik);
rakèn kömbang tabun, mwang sing löwihfovertuigd de overwinning
ring nagaranika, kahatur { grì mahàràdjaj14 Z. 7,8 (ugumandëlang
èrlanggja, domèh tan hann ratu Kadi sira,jnang, ban mandëlé patjang
Tj. A, a, 63, vgl. dwipäântara, bhàmjan-|masijat); sí
lara en sunantara. 15 (kagégë tka mandël); n
Banaan, s, BZ. 7, 8 (râk&asa), Z.|rùpa, verfrouwt op” hare schoonh
80,25 (dòtya), 2. 84, 11,2. 87,52 (danawa).|(ngandëlang goba); nietjaja
Bygny, z- onder nitjara. der samjagdjrjâna en
Agnan, niggarada. Bigttajdng: erb, Te NN

518 HZ. 47, 1d (br. Z. ál, 7 rlodbegeren

-|ajanma, waren overtuigd dat hij enz,
nigtjèda). matangnyan ènak dèning kumaniet,
Bjgee, bewusteloos, Wir. 61, aanh, wiafajan ikang pâùduputra ring
onder lupa, Utt; nldrâturà ta sang watök| jan maya kithwis aman
Korawakala, tan handngréng8 rdt, nie. soja kunang kit, Wjakta
tYêtanlupèng safidjata noràtutur ngaranya (ng) préchtwimaidata, m
wiparlta shköAt mati pakatonanira denia kamanictajë je
göngni prabhàwani sang bjang wimohanàstra, |, j,a{o wâ prápsyas xm
Wir, 60. wâ bhoksyasé mahim, tasm
Aygo, a. R3Z. 1, W (tan obab),lsina kauntèja juddhâj
B. Z. 110, 15 (kadi wangkaj humënéug jah); atyanta inaknya
hs buménëng ta); mictjala sanictjala, R./ardjana, an kita ke
20 2. 1,5 (nora makibëh, nora molah/pulan, sagilàku gumapà kit
of tan m.). dhâkëna sapinintamami, 88
Bgv, ss Adip. 86, overtuigd (mandël;| 5757); apan ikang tribhûr
vgl. mal); R‚ 42, 3 (pradate), 52, 5, % 7|ikÀn alaha, tut. 21,

Dn

Bg ne ‚zonder banda. nend woord als antwoord op iemands dank-
PE. z nigerèjasa. betuiging voor een hem bewezen dienst of ge-
8 spe, Vardat Úärünang) man- geven geschenk enz, Tj. A. a. T. Z. 5, 67;

Jeka hamësén nisroma muïdyà Mal. 126, 412; doelloos, Ww. b, Z. 5, 6, zon-
der reden, 12.

Sut. Z. 4, 17 (magundul ngawakang 8
staa: N° Yeh. v. tanpagawé, R. 10 Z.
\ ä onder et. 4, de gawèna), 5 (lLanpagawé).
Sje s., apan ikang wwang nàsti-
ka, wwang niskrija kunang, niskrija ngaraning
wwang tanpaniddhàkén triwargga, wwang

Á k tanpamisinggih rasa sang hjang Agama, wa-
r sawit); kumang janpanganini daging, rawaralh sang guru kunang, IkÀ ta wwang

Ja ring Sadniska, mà, cu, t, mâ, 8, mangkana kramanya, Ja ikÀ mâti ngarauya,
tkanya, kanang Janpanikëli, daùdan|tut. 16.
ving Sadniëka, Inggatakëna Ja, Sj. (gl prog „s, wihatral, W. Z. 5,7 (kasu-
VIII, 157). nyatan, matunggalan, suk$ma), Z. 12,
lagen, Sz. onder koiara. 6 (istula), Z. 10, 2, aanh. onder löwih
Berman, s, Ar. Z. 56, 2 2. 65,5; Wojen gakuntalâ, Adig. 61, Wib. IL 10,
Û 13, 6 (wulan); B. Z, 41. 10 (bulan,fsadhjätmika, Lamb. Z. 16, 5, Br. Z. 15, 10,
lagangka), in een spreuk, aanh. onder wu-[B. Z.1,1 (nirâtmaka, sukêma, tanana);
Rens padapAutng töngah aros Kinisapu sëdë-|anirakën wisajaning pantjèndrija, praùawa
padjang wulan, kadì lunggahing gedang | kari prananya apiùda niëkala, bawis datang
kangölihan angajuh nicâkara, Rm. 54,| warauggaúa, sabhawaning smara tanpangëné,
le Kadi lunggahing gadung adoh katökana|dèning gatrn sang dwiman apiùda niskala,
nigâkara, spreekw, waarmeê de|ten gevolge waarvan de hemelsche dames, die
zijn niet slagen uit nederigheid verge-|den heilige moesten verleiden, weder terugkeer-
Harie. Z. 19, 6 waarop volgt de aanb. |den, Tjt. 56; mangistijang of ngungsi niskala
ber kalangkja (vgl. onder kunang?,|v. die zich aan allerlei ontberingen onderwerpt,
Emal, kaja, tjabol, lumé en kalak). om de zaligheid te beërven, aanh. onder utub;
Ban, (rel. sund. en jav.), sapaniskara, |sakala niskala, B. verl. Z. 72, 18, vgl. aanh.
Vir. 24, 35, Adig. 61; sapaniskara, «upa-|onder tumbuug; sang hjangning bjang
lôra (mad. sanòskara). amùrti niskala, de liefde god, want er wordt
| Á nt, s., T. 4. 4, 50 (nirdon), B.|tevens toegespeeld op Kämècwara, LZ. 1,
54, 5, aanh. onder hèna; cen zelfverklei-lt (marga kamoksan); sandhiwèlà ikang

esn), s. A. Z, 1, 65 (Gungul):
ng bliaga, elitoris?, Wrt. 56.
B. s., busana, mas, tahën (?) (val.

aanb. onder taja, presses anti,
elemen miskrijn; aikan take

Y
meëh wk, tat: 16 (tod. apr. 1400), vgl. aant.) 3

onder téngën. (san
gn, zonder astiti en aanh. onder Sige od
padjëng il. 15, 1 Herne

Bary, nisthûla, T. Z 1, 30 (nista), sieke
Z. 2, 48, eniskala, aanb. onder duökrëti;

Fale tst Sul. Z. 4,15 (tan wrub ing

BZU jar. (emanaslâpa), Smw. Z, Bgg eh. 20 id
8, 18. '

Beg\, 1 onder api.

Bjger se weerlos, krachteloos? Br. Z.
15, 40, nisprabhà.

el: s, aanb. onder acwino.

Zeo, s. wéngi (nisiti, Kr).

Bagua, s (nihsahâja), onvergezeld, lin pl, v. wicâla?), B B
zonder gevolg v. €. prins, Sat. Z. 16,4 (man-[ Zx IV vt,
dèwòk), zonder een helper, Sut. Z. 110, & yi. 10,
(tanpakaro wang): Bak nissahdja aku, Br. Roga
Z. 46, 6, aanh, onder antus. prakampja ri

Sanger mirsantosa.

Pin

EN sal ej

Baan, (erb. v. nisprëha?); tahu/Kèn D&d&s: laat Kòn Arok, zijn stiefvader,
larmma nisprijan ginung, nda tan wlas nda|vermoorden en volgt bem in 1170 op; wordt
an mèlik dyapi sinungan dukkita hara tan|door Toh djaja, den zoon v. Arok bij een
kataman lötah buddhinira guddhaning sa-|jongere vrouw dan Kèn Dédés, vermoord (1170),
wjakti sàksât djroning udadht nirmala guma-|zoodat hij maar één jaar regeerde (de bijvorm
wang van iemand, die geen wrok koestert overfanusapati leidt tot ’t vermoeden, dat we
llen dood zijner kinderen, T. Z. 4,64 (wjaktijhier te doen hebben met een vroeger mânu-
Harmèsta tan kataman trésùa, twaral8apatis tgeen waarschijnlijk wordt door de
madalëm twara ada gëdég pituwijfrequente gelijkstelling van a- en ma- als voor-
baanginja sakit dahat tan kalëtöhanfbechtsel, zooals te zien is uit apatih naast
idëp danèné tèlah malilang tuwinjafmapatih); z. nusaharsa en onder mânusa,
kadi toja ring samudra). jav. nusapada, maar Djm. 52, manusapada,
| Buafoun, s, Sum. Z, 37, 7; W. Z‚|f Ok ald.
is, 2 (nilar grëha!, maninggal wèsma- TEN WEER (ERSRER
hét, nora graha), aanh. onder cwa Il, Boor, «, aanb. onder apajoga en
tanh. onder bukung, *nirâgraha, « nir- upakara, viermaal (tanpadon, tanpaäng-
trâhaka. kuh ipun, tanpagawé, tanpadon); tan

Boas, s.BZ.06,2 (tan partija); dede niëphala, het zal niet falen dat, B. 1 7.
he kuûda, W. 2. 5, 6 (tanpagni, nit 1, 75 (nora matwas), aanb. onder barang;
\edja, tanpaäpi), eakutjëm; wiku nis- 5, onmogelijk; iadien gij het goedkeurt, wordt
vrabhà, aanh. onder sâk&i (waar 't origin. nij it teuikgeeas en, sebogeila op, dien BEEK
tanggèbhjo winirgata heeft); 2, nietig nit den weg, geruimd, nigpala katon samudra,
p-_e. geschenk, iemand aangeboden, om zich Br (A: Ki ror meamlatng, Suradl Ai

BIE te ‘verkleinen. pala luput saking dukaning hjang, old,

Ke}
BIND, 5, 2. onder kuming.
au, 2. onder nusapati, onder- MS a”

maansehe, de aarde in tegenst. van den hemel;| _ “*2)\ "> * käluhan.
(wat aju Iwir dèwi ratit manaran tumaran Ban Sut, Z. 9, 5 (tan ana rabi).
fing nusapada, Raras ati. â Be Smw. Z. 2, 5, Z. 1,6, v. iemand,
| vod, eigenn. v.e. prins v. Koripan, {die om kroost smeekt.

den held v.d. Malat; ook anusapatí, waarvoor Sgen 2). djrih norà pulik awri nis-
sommige hds. anusahpati (!) lezen (in ’t|mita langut korug dhwadjanyànanà, Sm. 5%,
| en mal. Köértapati, vgl. onder walat):|2 (kutjém); rwèkang bhûpala mâti nismita

moon v. Tunggul améturg bijlpinëk kàran gadèndràpödjah, Rt. Z. 15, 5,

enen tage: aanh.
astasèni. Li

gÀ, z. onder dus.

JAE s., z. onder indie

sanga, at Ss. hist z. onder babahan;lnawa eni
ténang nava divats, z. enh. onder déngön; warùna kemönjar nÂwagr
nawa sardsten, Bh. 66; mawa sanga, ben. der]. 18, 1 (z- vals AE
9 goden, waaraan ook in de dèsa kapelletjes 8, verk 2 ahewin
(sanggah) zijn gewijd, die zoo geplaatst zijn, malakdn Fins vagen
dat zij een rechten hoek maken (mëtagël Kidenms dal heben
siku); v. *t Noorden naar ’t Zuiden staan op wóntén kantèn aub
een rei mandjangan sluwang dèwagung, tapan, Kid. Adip. CZ
dèwa di push, duâring akasa, dèwa man s ce _
turunan tiga, kémulan sakti; daarop van 8
’ Zuiden naar t Westen dèwa ngurah else (aiba
pénataran badung, dèwa pésarèn en zaal, ut, 61; vgl.-san
maÂ, of awarut

taksu, terwijl de pijasan of péngaruman
ongeveer in ’t midden staat, en hun allen toe-| verhaal, waarin Droùa B
behoort; ook heel zoo met vermelding v. d. |behandelt; Bh. moet er op
pl, naar de windstreken, Ie wara (O.), Ma-| water halen;
hèsora in pl. v‚ Mahècwara (Z. 0),|wân Awarutji, die
Brahma (4), Rudra (Z. W.), Mahâdèwaltya te zijn (m. w. U

dá Le

hi sia

Damajanti, Wir, 2 (vgl. aanh. onder maja); f hiraaiyakacipu,
ve. aap, zoon v. Wicwakarmmâ, R. 16 Z.[dé sang hjang :
1, 19, Z. 4,5 (anala; men hoort vaak{sang (yêdi
andala en door verwarring met anala heeft dréstakètu ngas Hi
de pop, hem voorstellende, een gëlung mel sarika, daitydnak sang}
vlammen); ?%, eigenn. v.e. daitya; rijsang prahlàda,
huwusning köatrija pödjah dò bhagawàn|hana ta daitya si ciwi
ràmaparacu, niëkèatrija ikang bhùmi sa-fkadjanma mahòràdja drama,
mangkà, kawëkas tang rhdjaputri, ja tafrùdja bhagadatta,
„winidjan dé bhag}r. p‚ mànak ta jafdaitya, hana ta dai
Köatrija ikang ràdjapatni, muwalt tang djagat|galani ngaranyn si ajaggirah,
paripùrùna, hana pwèkang daitya nala (zijn [si gaganamûrddhà, si awe
naam en strijd niet in 't origin, maar Rt. Z.ftra (t origin. wègawÂn), 1
4, 10 spreekt v. zekere Ánala door Wisùufuya, ja ta djanmanira
gedood) maprang làwan dèwatà, lamaku taf(t origin. kaikaja in t
Jngdjanma, mangutpatti mânusatwa ringfputra lima sànak kapwa gë'ng
loka, kègù têkang pröthiwi dènya, sàpröwrë-|kunang mahâràdja ugrasèna,
ttinyàn daitya, mangkana prabhûwanyan mà-|rawati, wwang sàmakira sang
nasa, glâna ta bhatâri pröthiwì dènya, tan | dharwapati mangdjanma, bh:
hana wwang tumahënakën prabhâwanya,|pati mangdjanma ri danghja
manëmbah ta sang watök dèwatà ri bhaiâra|agwatthàmà djanma sang hja
brahmà malaku parikramaniràmaritrananang|mapisan lawan sang hjang
ràt kabèh, modjar ta bh. br, tàsyasih taf’t origin. 2708), sang pm
kamung hjang dèwatà kabèh, tânganti riforigin.) kawungsu zang abiabasa,
manusyaloka, donanta humilangakënang dai-}djanma sang bhisma, sang
trângca kabèb, jatanyan sukà bhatâri prö-(sang hjang èkadagarudra (”
thiwl, mangkana ling bh, br, lumaku tang|in ’l meervoud) sira, sang gakuni d
dewatà mangdjanmì, makddi bhaidra wisu|hjang dwäpara sira, sang hjang:
mwang bhaiArèndra, djanmanira mAnuên ja kwêlnira pitu, mahâridja
ta warahakëna, djanmanikang daitya ramu-|pada, satyaki, krätawarmmà,
hun adjarakëna; hana sang wipratjinti nga-[sang Jujutsu (niel in 't o
ranikà, anak atnla rl sang dann, Ja ta ma-|rutângea stra kabëh, bana
kadjanma sang djaràsandha, ratu mahâcakti, {sang hangsa ngaranira, si
siniwi ring mâgadhawisaja, hana pwèka(ng)|dhrètartsira, sang mahds

An

EN

=\

tigin) makadjanma mahârìdja panda, sang |zoon v. Kuwèra en gemaal v. Rambhâ, Utt,
Jang kalf makadjanma durjodhana, ku-|$é en Ag; sang malàmala, Ar. Pr. 23; (ka)di
ang arinira makangaran sang duccàsana,|nalan sakiljan (!), « kadindradjála, Br. Z.
Janma ring polastya ràksasa sira, sang hjang (16, 5; vgl, onder göni,

harmma makádjanma juddhisifra, sang

BONA), 5, djroning wé parimàna nâla ge-

Jang biju makad), sang bhtma, bhaidrèndra |ganging tuïidjung dawut kawrahi, jan rig
takadj, sang ardjuna, sang hjang acwino-|djàtikula pratjÀra winaja mwang cîla karm-
makadj. sang nakula sahadèwa, sang |mènggata, Jan ring paüdita ri ksamà mudita
soma ('t origin. somaputra) makad). |gantopèksaris marddhawa, saug castradjnja

paütjakumära anak sang dro-
kalima, sang hang àditya makadj. sang
‚bhatära wisùu makad). bhattra krêsia,
E hjang wisukt ('t origin. cèsa, val. B.
© 1,) makadj, sang baladèwa, sang pra-
mna anak bhat. krésia, djanma sang
jang smara ('L origin, sanatkumâra),
fakâdi bhai. kräsia, dèwatângen djugn

‚ Kkunang strinira némblas iwa
wêknya, djanmaning widyàdhari sira ka-
Bh ‘sang jang eri (t origin. catji) sira ta
fka). sang dropadt, bhaiärt kunti djänma-
widhtdëwt (*t origin. siddhi) slra sang
“krötidewì (t origin. dhrêti) maka-
ri sirn sang gàndhârî djanmaning
{Ct origin. mati) stra, angeâwa-
&, wâhan tang angehwatira nga-
panuwaning dèwatà ring màrtyaloka,
47 en volgd, vgl. somAngea, pÂwa-
neen, cèsa, dewângea, de aanh. onder
Wup: bêdawang nala, z, onder wadhawâna-
B (fav. dawangnala); nalakûwara, een

KAWT-BALIAKEE woorsrrmes,

he

abhimanyu, sang hjang agni makad).|wawnsnirkmröta padànyângdé sutusièng pra-
g drëstadyurana, Kunang sang cikhaùdi;|djà, Ns. Z. a, 6 (val. Ind: spr. 2555); manjaht
djanma, sang hjang wigwadèwa |nalaning hatt, L. Z. 10, 1 (mandékd&kang

twasing angrungu), W. Z. 3, 18; Z. 52, 2
(tëng, téngah; val. t gebruik v. sarasidja,
B. Z. 1); malani hatinira, Adip. 49; Br. Z. 18,
5; malaning twas, aanb. onder rös; twas
nala, Us, Bal. 97 (299, 500, 297); sijah rémpuh
malan!ra, Was. Z. 5,109 ('L jav. nalar in een
uitdrukking als kaduwung ing nalaripun,
z B, Pir. 29; vgl. kèmëéngan djroning
nala, Amd. Z. t, waarvoor Amd. b, kèwëhan

manahira heeft); daùdanala, z. ben.
mt. s. (nalit), aanh. onder sukat?,

waar aan tali kan gedacht worden.

Aru. z. onder anila.

Brus. Ss, indranîla, Sm. Z. 24, 10 (val.
mal, mak. en bug. njila, bat. tundila, indigo),
W. 7.29, 4 (nila, =tjamani, «sori), *biní,
B. Z. 57, 2; de sofa mila zou witachtig zijn;
mjana nila, m. tj&möng, Ús. 226; 2, eigenn,
v. e. aap, R. 25 Z. 15, 18, 21 Z. 7, 1 (vgl.
anila), v. e. vorst van Anùpa en bondgenoot
der Pândawa's, Bh. 75, v. d. Korawa’s en
woonachtig te Màlismati, bestrijdt Sahadèwa,

5

heen in marma aran nilakafta) wrc 4
dadya iku, abëlang tönggokanira, me
anging datan dadi tjantri, Wg. Z. 1) en Eede
twah Il; sang ingaran nilakaütha, gant (in |”

pl. ve ieanit), dak anginam malakutan (in | daat of EN
Zu, 1, W. Z. 50,

nilagröngga, eigenn. v. e. berg, waarop
aars, onder Paialinagantun, T. Z. 5, 66,

z. onder anila,
mn (2), 2 nuljang.

AT

A 5st -\

kàdbhuta, R. 4 Z, 1, 76 (sing da jatanil =wSsy,s, R.7Z. 5,10 (witning
gagaok, kanténana ja gaök); nijatanya, (daja!), 12; 20 Z. 9, 15 (kawiting daja,
teruan, zonder twijfel, aanh. onder brah-|kamalihan), T. Z. 2, 15; mangké wwang
Ma deida: nijatanirdn kari nijata, dat zij 8/pulungén salakön pada pakón bisa kalaha
maanden zwanger was, was de reden, dat zij|ring widhàjaka, jëkin wagmi ngaranya niti-
bleef en niet meê ging sterven, Br. Z. 14, 4|najawit pada® kalawan wrêbaspati, sangsip-

a paradjàjà, puput caljawadhatjarita,|pitubun tökapira sang inuttamèng pradja, Nts,

wer slot; kanijatan, Br. 58, 67. _ |Z. 4, 4.
Bugs, 5, èn 100.000 èn 1.000.000, W. se) (U), nyapan tàtukar, B. Z. 59,7
Le 20, 7; vel onder juta. (pödas i dèwa, tan wandé); z. njapanan.

mja, Andel (BROS, mju, „kira?, T. Z. 5,56; mîti-
arb, s, depositum, ikang dröwja najepùja, Bh. 58.

salwiranya winökasakén ri tanganing paùdé, wi, 5, A. 20 Z. 9, 12; mydjopa-

| Eke drëwjaning hulun gawènén bhùsaùa dènta, (ya, Adip. 108: nyajawjAkaraüaparisamäpta

mangkana lingnydnpatawawa ikang patuwawa |, … dang ätjärjja, O. (124%); nydjagìstra-

mangkana nyùsa ngaranya ling sang paùdita, Hud:

Wib. Bay, ni + jaji, vindt men vóór namen
U, Sm. Z. 1, 18 (mabhantën), Uu. 60; |, gemalinnen (heeft niets te niaken met nja),

LB. Z. 1, 15 (balé, makari), Z. 4 18| Kid. Pam. telkens, vgl. kjâji.

| (pangkti, balé), Z. 15, 6 (mahantën), W. ej; nydima malákwe, om 1e, versdekhe,

Z. 54, 5 (balé, djëro), Z. 15, 15 (patani, Adip. 40; « nyamêka, L. 7. 57,9 (ja punika),
halé); kapwänydgagrêëha, Sm. Z. 2, Wels, 7124, 5, B Z. 2, 19; nyâmang bulan

| (wjakti lwir ginawég.); val. upanyasa madjara tanggwa (b: tandwa) marén wi-

gen gnoa — rodha, Sut. Z. 18, 7 (banggajang bapa, enz.).
MI, het zich houden alsof, W. Z. 5, 15

(potab, solah); apa ta nyàsanikang prang,
Bh. 1; nyasakramanikang laga, ald. 2; jathà- manyèka katämwa cawanira, B. Z. 4l, 15
kramanyaganika töhër, ald. 16. (jan buka i kèto dong katépuk lajon

bink: iadenhld kömbang nyisantnaka,|danèné); nyàmâkan mususa rijk ranàngga-
puspa prijaka, B. Z. 60, 8 (kém bang bhùmi, Sut. Z. 124, 5 (dépangkai ngrusak).
niâsantânaka?, vgl. Petersb, Wib. san- B wen, s., akrodha, gurucugrùsa,

tânika). cotja (cautja), âhäraläghawa, apramâda,

ner. (me. in pl. v. nyama?); nyà-

we

Wet (deze opgaat aar verdacht, doch zie er ey ii
onder het aan JAljrjawalkja ontleende); nya

ning sandhja, tut. 54 (Jâdjrjawalkja, uu 514, EE é
snânamaunopawàsé djyâswädhjajo-
pasthanigrahâh, nijamdâ gurucuerùsdf
gautjâkrodhâpramâdatâh; Wrt. 19,
gotja, idjyâ, tapa, dâna, swadhjàja,
upasthanigraha, brata, upawâsa,l
mona en snâna, z. jama en onder

ien

bli a

brata.
se punika sëmbahipun wirarhdja
kâturèng pada hadji sÀmpun tan èJa pukulun,
agèng sinamàkêna, ing pun wirarddjdturSkSar* Japwan volacan
pangasihipun, awarùna nyuman tadah 1ögt ttanhatnha p GEnte dan,
saking tatar kikirim, slot v. d. brief v. Wirara-
dja aan Djaja katong om Widjaja in gunst
te doen aannemen, R.L. Z. 2, 19, (adjehin en
sjed tandangé nafog, langzaam en} 5848, 7545 en 5747).
deftig v. d. gang met longzaam slingerende Bevat, kn iiidjawe
armen. _ [Pr 37; z. nindy:
Buoy, jar, panljaga, R.L.Z, 4, 134, |-
2.7, 152 (né ngriinin).

d k

eN

mx

, Br. Z, 69, 9; wulan pingnêm, B. Z.lukadi mûksa in eene vervloeking, z. onder
(tanggal p. u, cacangka tanggallimbang en bhasmibbûta?; namú® wastu-
dmt) z onder mr; näm dasa, zestig| wanya, «dadi hilang; vgl. aanb. „onder wi-

bangsit en atak);
niet uitgesproken wordt.

k ved (en wam), uom*tng bakung, ge z onder hanumän,

k onder tarawarsa; nom'an, We, 21, 9;

*, zes als 'L gee|sardjdjawa.

B, s., eigenn. v. €, vorst, Uut. 82. fe
win

Ben. s., diep v. slaap, Ar. Z. 67, 4, lig:

Pe Bim, jongere broeder of suster vo vader Ol|, 1 gemoed, B. 25 Z:1; 2:24 Zo, 1 (pure

hoeder tegenov. tuwék; Kanoman, K. A.,
(ätjangan dèsa of pangliman, aanh. onder
tBdju.
| WIEN, 8, Sut. Z. 19, 5 (sadjrja), Br. Z.
12 (puspata, pasèngan), adan (mal. id,
mad. njama of jama, de nj ín pl. v. n ook
Ín mjadar, dat ‚5 ie); sang anama, sang
Enaranan; nàmarûpa, z. onder samutpada.
Lm, mamn', zonder onderscheid alles eten

ing katëpuk amaha).
ek Ak W. Z. 5,6 (hilang), Bh. 27, 47;

U mamu bhatâra, Ud. 71, eene uitroeping
bij ’t vernemen v. e‚ gepleegde misdaad, Wir.
Br namu®, verdwijnen, W. Z. 6, 8 (tan
karwan laku, tan paâmëngan:; Bjw.

un? nora warung pasii sira sun
| k adjur dadi amun?, jav. f., Z. 6,
B (vgl. onder &ndëép*), Z. 20, 2 (ngawang?,
muksa*; vgl, onder amèng), B. Z. 46, 3
(tanpaawak, ilang), Lamb, Z. 58, 2 (tan-
pawastu); sls mamû rèhnya hèman (jav.
tekst sirna murènya h), Br. Z. 27, 4
(Bignëm: silém? iki tingkahnya ang-
gal; jav. vert. sirna saûratipun tan-
padamél en punika owël témén dèné

ma): dhyâft nimna madaúda joga humidèp
hjang 1 hatinira kâmasanmata, Lamb. Z. 16,
2(kabidépanya tar pangënan’ nggöla-
rang samadiné ngrëgëp sang hjang ring
angën idané swètjan hjang atanunêy
ae, verkorting v. nimnaga, T. b. Z. 5, 10,
voorts in suranimna, 2. aanh. onder wa-
caka. p
£óá \ Lb, z. onder nm.

II, mänémnéman. ngomong?; ménEman
(Kl, zoo vader te huis was, asanggup rama
nénëmi tot de gasten, Anb. 65; kaja gëlëm
amaunggiki, hds‚; sanggup amba ana-
nami, Anb., m.). ras)

Bean, s, 2. onder loh, B. Z. 58, 1
(tirta, wwé). val. suranimnaga.

Lal Ai: s, eigenn. v. e. monster door
Indra gedood, Uit. ‘56 (Kathâsaritsâgara,
vert. v. Taunay, Cap. 76, Muir IV 26, en ook
de noot ald;). Al

al, jav. (ar. nimrod, z. Anby;
%e, eigenn. v. e. vorst door Ermâja verslagen.

- sj 1, aanh. onder lim pit (bat. id ,
mal. wjamuk, pamp. jamuk, jav, en mak.
lamuk, tag. lamók), muskiet (vgl. onder

badé sirua ing saûratipun); Iwir namu”,|lamuk), Sum. Z. 163, 15.

bn

a)
HL, aanb. onder wisardjawa.
_sÂa, 1 anâmikd. : ie
BS en, 2 onder nimitta. ____|maskara, aanh. onder m
BBq. s, Wo 2, 18 (ir, vgl dure |femin bakt).
nimita en onder acubha en cubha); 2, de Sg) dn
reden dat, aanleiding (sjav. nimitaen ni-|Pr- 16, 59 B:
minta: karantön), aanh. onder wasita, en lap
viermaal (ugaranajang, makakrana, maug- |” ignstutij dS Ze tn ë
dé makada); nimita, m- c., Wrs. 105; toen "*Skara) mamastêpadug
de: armband, Bujamin door 3.” geschonken, tel. |i* cen kluis aan, en,
kens webr naar hem toe ging, als een der Mon gaan zitten, Djpur.
broeders er zich met opschikken wilde, nimita| “PRA *
mira puniku, sami agawok mulat jata angu- der namobuddhäja; dà
Yap kaja tan samênya (samanya) tèku, uitroeping, Bh. 21, 27 Ì
mana(wa) ta malaëkat kang awèb ing stra |liefkozingswoord, tot
têki, hds., bl, 185; sakèhing prasana-|(wini suûn bibi,
kipun, sa. m. mjang angutjap k. t. sa-[vgl. manasiwaja. —
mannja iku manawèku m.k.a.i. sirèki,| 2YOJMON, v|
Jep. js mimitanira mangkèku, s.a.m‚j.nombjor.
kätjap k. t samané L, m,m, k. a. ing ma, nanampss; /
sira iki a, Z. 14: katon mangkènèku,|veor betel, Mal. Hadji D. 88,
manawi L enz, x); girang nimitta, W‚|(nanampan talam: gel, mal.
L. A7, 10 (gèl tjiri, gar krana); maka-|de vergelijking v. L0oue
nimitta, ten gevolge van, Uu. 66, wegens iets, |bloent in een nanampan of soo
dat reeds geschied is, Adip. 53, telkens; geeft |frequent; sapërti émas di d
soms den ablativus of instrumentalis v. Ind. [3 mal. ged. 105; tjantik mac
woorden terug, makanimittàsih rahadyan sang |(warna) tjémërlang, s:
hulun, Bh. 40 ('t origin. twatprasâdàt);|sana intan) di dal
vgl. hètu en lak&aùa, z. ook onder súk-|en sëpörti gula di
$mja en samjadjnjÂna.
Buu, + 5. oogenblik; sanimèsa, sak-[punga tjina tatkala ki
Sana, „sakarëng, “sahisnu! ka di taroh pada ke i
mda, S, naimisàranya, z. onder ngra-|kéna sinar ma
grawa. { börkilat? ve.

EN B65 EN

1 b. ajar mawar tumbub pada djëm- mond), naast lampak; nampak ima,
an témbaga suwasa di sinari bu-[nampak naè, vgl. onder tokol.
purnama émpat bêlas bari bulan, aba” haak Sm. Z. 4, & (kopoktan).
b; djaka bungal, b. Gampaka wi- akk s., buigen: mâmja, L. Z. 29,2
tumbub di djamhangan &mas dilgngabakti, Br. Z. 44, 1 (némbah, saba
[mar matahari sëdang bérajun, P. s.lsgmbah, ngasor, sapranamja), Z, 55, 5,
; djakalow b‚l.b. m&lati susun di ta-[g, 7, 62, 4; anàmja, Sut. Z. 54, 8, Z. Sb, 6
pada tjèpèr & di pérsunting olihf(pakti), aanh. onder pora.
ng jang baik paras, ald., 257; djakal. b. my, eigenn. v. e. krijgsoverste v. Wie
bh, sémöndarsa wilis tumbub di djamt-|djaja, naderhand patih v. Madjapahit,
gan suwasa di taroh pada tjòpèr ë|n. L.; parigël rangga nambi (b. slechts pra-
p-o.o.b.p. ald. 187; djakal, bl. b. tjam-{tjarana), nm. v. e. versm., Zs 18, v. d. Ar.
a wilis di taroh pada nanampanfPr.; 2e, z. onder mursada.
maka di p.o.o. muda bölija dan jang Bar, z. mimba.

uda itu, 164; djakalow bl. b. ajar ma- 52, of Témbur, v. bloed witgudsen,
4

Par di t pada nanampan Emas di PTT

Ersunting alih taruna madu wangsa mam, kli marèng rawatnakara, ma-
M.P.s. 286; baik parasnja djaka bh. 1, bh, we vj patala, mahurip ngaran sang nam-
jar mawar di taroh di tj. Emasloenawa v.e. draak door Baladèwa gedood,
aka ditudungi döngan saputanganlj, 59.
Ke. P. x, 90; djakalow b.l. b. tjam- keke eeh ‚ndi ta Ja swarggaloka
ka di gubah déngan m&lati maka mangké sàdhjamu namobuddhâja karikà Ta-
kémbar déngan bunga dalima wan-| wan nama(g)ciwùja, mon mahècwara, T. hb.
h maka di taroh pada tj.ë sjâhadän|zZ. 4, 288.
a di td, s. p, ald. 122; dj. b‚l b| oal,s,T.Z.5, 70 (wukir), aanh onder
asari maka di pörsuntiug olib{kalusa (overgebleven in jav. nagasomja,
runa jang baik parasnjaald.; dja-|w. M., maar T. w. IL 71 arga s, nm. v.d.
ow b.l.b. Gëmpaka di gubah dëngan|berg, waarop Baladèwa hoete deed); 2, z.
Tati di taruh pada talam émas,|onder kaju.
dj.b.lb. séméndarsa wilis tumbub| IL, 2. nâga.
da djambangan émas köna sinar ma) “oo, s, draak, Nts, Z. 1, 11 (sang
Khari sëdang törbit, ald.; mad. maraq/kadrusuta); als cijfer, z. onder ulâ; 2%,
ambar dalëm katja); vgl. onder stahas,/z. onder ulèt; sang krêsùa baladèwa kaha-
pus en Gampaka. ran nàganya, Aw. 77 (vert. van mahâgrâha,

vr eneen.

angipl nge milët: rl sra, Sum, Z.

(vgl. wed Roorda, 127); nàgân S

Sut:-Z. 80, 6; krambit maga, gen

(siksiké siksik nage, djömponsé. djëmpong | wökas
ratu, raadsel op manas (bérsisig, bukannj (volgt opde:
nagâ, bépajung bukannjd radjd, Tijdschr. |vgl. onder nak
Batav. Gen. XXXVII, Bengk. raadsels, n°. 50); hebben bestaan, z.
rambut naga, eigen. v. e.tempel Dèn Tjarikjaanh, onder triwi
in W._BIL, waar de godheid v‚ d, Gunung) peillooze diepte, d
agung, zou zetelen; dèsané mangkin, kawuwas|zou zijn (in 't ge
maäturan karambut naga mangodalin batarané |er in gelaten

dl gunung agung, Swg. Z. 1, 108 (val. onder onaangename wind, die
sèwagali), maar, naar Z. 2,12 te oordeelen, |W. moesson waait, voor
moet hel een. heiligdoen zijn bij de G. Aguag; |Z. 01, 7
mâgardci, ben. v. e. wida-soort, O., aanb. spâcâjudha in gedic
onder, wadjana; nàgaràdja, Sm. Z. 21, 11 ‘in de bosschen; aki
(sang ‚antabhoga), anantabhoge, neast|rakmangrëk (bs
magapati in cen O. (Kid, Adip. , 2, 3, 17|djëratdjörit);
en 18, mâga bhûmi); hjang nàgarddjà, Br.Z.|Bl 5; tjarang ma
50,8 (h. wjalabub); nàga (naga) danta,|toen hij te Singas,
ivoor, Wir. 9, 10; nàgadwipa, aanb. onder |(z, onder undur?);
bhäratawarsa; nÂgasari, jay, de jonge trek in een paleis, Bug.
bladen in 't haar gedragen, de bloemen zeld-|(wörnanën) sang rat
zaam zijnde; 2,2. onder sumpiug en sèg-|(kang) anèng djro (ni) na
sègan; 3, len. v. d. kleinste soort v. saäb,|kang (pan) ëdah
ook v‚ Ental; nàgacata en nàgasthàna, aanh, {awak naga Jan (min
onder swatantra; nàgacata, s., eigenu. v. e./warnané bagns
berg, Adip. 76 (waar nagastha); nagasèsa (?),/ mënga), kinaút)
nm. v. €. pijl, die den vijand. bindt, Amd. b.{sandyah) aju, d
(val. nâgapâcâ); nâgasosa, v. iemand, die{(v. wien zij een
zijn schuld heeft betaald, wat hetreft de hoofd-|(de_ varianten u
som, maar nog niet al de intrest, Wib.; nàga-|ratna mangké
swùsn gunung'uya, Sm, Z. 24, 6 (z. onder mas, wus ki

4 k

| a ut en
kori ing djrambab, mapan sampun|Hdji, D. telkens; nàgiäfkanyà, de dochter
kontjanl, zld. Z. 11; nagaginl, z, onder|v. der draken vorst, Kam. 25 (jav, nagagini,
re nâgant; nàgabandhu, €. draakfiguur |T, Z, 5, 91 en 96; pohatji sanggenagini
der aan de badé, die slechts door cen|in de sund. hd, verhalen tegelijk aangeroepen
dla-priester mag ingewijd worden, een|met batara nagaradja). hademaid
a-priester er voor door de goden gestraft PIAN naast girirâdja, Tj 81.
â AEN S, Sul.Z.52, 1 (antaboga):
Bory @), stnagiha, 0: tan sl(ewi| natarikang nägendra, Sul: 2. 52,5 (palé:
ta sira dé samägat sinagiha, ngunlwèk|jahan ikung bhogawati).
salwit (saljut?), pangasthÂndn sang) 3 sens, zonder Njulya:, 4 vs 4
Kapûdjân, mwang tan kéna ring walu®
adömit, saké pàdaka gri mahârìdja,

id „(koo altijd met lange a, evenals

ni nägara, krama=vorm v. jav. nagari (z. onder
en 0 bleached ama); patalinigantun, cigenn. v. € staat

ti (sic), paranak, Linus galab, tpung (eetepatanns ree hap se
Maibangs kawabiemangbutioslmagike | 2E, «, oigeun: v. ech der Aitenks
je Bawblang'; patamak;-panggart, panis: naamste gemalinnen v. Kräsfa, aanb, onder

i (pamanikan?), pawakarmma, pabrè- Paris
y kalapltung pakalangkang, kaljut, tangkil| „cs, , s, hoofdplaats tegen, waa:
Vrande eas, paleis, B. 2.5, Zen 12 (puri): pandita
IOM, nÂga lanang, z. nâgind nagara, Z. 48, 1: erf radja sanagara, zie onder
mos, T. 2, 6,98 (paùdita).R.22:1,|râdja; tangisnikang sanagara, Br. Z. 44, 5
(bhiksuka tapa, sang erësti)s 2e, waakt, (anaké ugkâneug wirajatana, sahana-
vo & letter zonder de bijteekens, die|ning rAdj ya); nagaradsrjäna, %. döder Sadi:
(pbnganggo, jav. sahdangan) heeten|kára; pusung kanagaran, op “de wijze".
je . Wégéna, vgl. sund. ngalagöna); z. polos,|Dèn Bukit?, zie nâgara. KR sreend
: Bag dekwanighmaning anglëngë'ng ma- mam, s. nagara, Sat Let; vel.
ring: pasisi tarahan anghadang”, Sum.|mâgantun. ma
50, 16 (wighna te lezen?). maj 0, waden, wah, pawangaù

ê Pllâ

Pease. (vrouwelijk v. uagi), naga|(P2wwahant); fout in pl. v mgb in
kädoti; 2, eigenn. v. e, jongere zuster v, Sen. s., straf in „boele, aanb. onder
ki v.d. moeder v. Irâwân, die van)wala® (vgl. wigraha); Wrt, 49, 50; sapani-
vmägiëtsuta heet; arinira nàginì ma-|grahanta, B. Z. 26, 5 (sapamidandan i
Adip. 26, ter, Bh. Tivlgds ld ewa, sing paugwisèsan i, d). … Na

sen mugra, vanugraha, Rm 2.
nugran widiné, „awarah| —

rde A As _

trang); NE « Je Ze
Bon], benaming v. zeker deugdzaam, |B- Z- 75. 20 (Ù
geïmporteerd staal, goed voor tadji’s (denkelijk |MAnêb ahning, tut, 8
v. Nagara, op Borneo); lakar wajah lêbihan matangnya tan
kèn nêgaran kras banja mjspahin ènggalan |lrapuruse, sug
mamunguk njaän bwin sëëbang apang lém-|2Anb. onder u.
pöran agigis nglnh Tamahan 1dongan manga- dhiro näwa
riprip, fr. wwang pada_
Bone, s, zonder gulù. peen Ahwans
Iwan kakung, kèx
gàmböknya, tan hidöp
ninda, Bh. 40 (verl: v 5
swasthah, sama jes
tuljaprijdprijo dhiras j
sangstutih), z, en b. r
B, s. (nabhah), Ar Z

sogoÂm, s, v. barden, Uit. 65; wwang

nâgèrika, Wir. 66.

- eem, s, manuk.
ordo, 5, 2 onder kuûdali.

sons, s (na en âgata), R.2Z,5,4
(mararëm, dadémit, d. tuna), v‚ d. zon
door Râhu, B. Z. 1, 11 (djödjëk, wédi,
kasor), B, Z. 16,9 (djrih, mawédi), R. 21
AOB 6 (mawBd), B. 107, 1 (rib), wich] SEE Aethele
omkeren ?, aanh. onder tanaga, T. Z. 5, 151; Cy, nabi”, ben hae 6
B. Z. 16, 19 (djrih, mawëdi), Z. 26,12, 7, | soort; cen rte PNO
50, 2, 2. 40, 14, Z. 107, 1, beducht, dat een |heet nabi” Imdjin. —
gevangene vrouw tat gemalin zou verheven sy, s, udel, Us
worden, W‚ Z. 28,7 (katunan, wdi), bezorgd |« pradjahéug (!); 2, ei
over een op zijn arm rustende vrouw, Br. Z.|kunang sang aguidhr
58, 11 (wdi, kasor); Gh. Z. 5, 85; vgl. O.,|kamjänak ataha, san
T. b‚ 43 387, 2. natgata, [badwipa, sira_

En

en

EN

hjang brahmà caktinira, wirjjanira ka-{lingen heeft en het recht zijn voet op hun
‚ pratyèkani ngaranira, sang nâbhjanak/hoofd te zetten (napak duûr); kalih uni

mtuha, (umût sang kimpurusa, sang hariwarsa, |ring agraman nabè ida bhaiâra lépas ring
iâwrëta, sang rmjaka (ramja), sang|uni zegt Droùa tot Drupada hem in het
(hiraüwAn?), sang kuru, sang |geheugen roepende hun vroegeren leermeester,
Blaadrâcwa, sang kètumâla, mangkana pratyè-[Kid. Adip. h‚ Z, 5, 8; njalanin buka pakajun
a ngaranira, kunang dègani kadatwanira, nabèn tjai, slumëkasakën i buiddbining

sang kimparusa, Kidulning nisadha

ramjaka; hana ta warsa lorning cwèta-
ngkâna ta kadatwan sang hiraùyaka.
ng crénggawàn kadatwan sang kura, wè-
maljawàn kadatwan sang bhadràcwa,
ng gandhamddana kadatwan sang
_kètumâla, Brh. 19; anÂbhi ratna v. Judhië-
| ihira’s pustaka vermoedelijk 'f geen als
moop dient v. d. snoer, die midden door de
(ontarbladen gaat, om ze bij elkaÂr te houden;
op Bali bezigt men aan de heide uiteinden
v. d. snoer nu eens een duit, dan weêr een
koraal, Br. Z. 9, 7 (binusanan manik,
amodré mirah, nganggo sasotjan; jav.
apusër ratna; vgl. onder wudun).

ZE. 5, 28; nabé ida padanda surjja, mpu

wan sang nâbhi kidulning himawdn lor- (guru; nabèutjaï, esang gurunta (vgl, jav.
tasik asin, kidulning hèmakûin kada-|guru nabi en onder Adi en tabé).

AO, 1 mnêbnëb, W.Z. 18,6

sang hariwarén, hana ta warsal(makënthan, ngënèhang, pakatugtug):
Iwirnya ri téngabnya ngkà tonggwa-|humnèëbnëb v. vermoeidheid, B. Z. 48, 7
mèru, ja tikà kadatwan sang ilàwrëtta, (ma uglawanin); angénëbnëb, Z. 52, 2
nilaparwata ngkàna ta Kadatwan|(manaënin, vgl. mal. énab).

mea, verk. ve. eigenn. in de R.L. (Kébo
nabrang?). nm. v. e. personaadje met bolle
wangen in de Lopèng (KA).

lak onder nâda.

msn, s (nabhahsthala), B. 2.25
(gagana, awang®), R. 10 Z. 8, 2 (èkan-
tarëm), B. Z. 7, 8 (hhjoma), Z. 98,9
(ambara); Sm. Z. 30, 10; z. nabha en
vgl.-onder paûtja.

ssp s., bâja.

53, s, wintang wuwur, Ag.
(alwaar nawawiti), maar vermoedelijk
nâgawithi (z. ald.) te lezen.

BJ, priesterlijke leermeester; dèwata A \, saraksa, wodana (mal.?), vgl.
twah using kasih ring nabé di grija, ook onder bhuludjug.

hebt ge ontkend, dat de overleden vorst een| \, verk. v. nanaug bij eigenn., en v.
was van mijn leermeester, Kid. Adip, |anang.

ay, 2 onder nâ, waar *t misschien niet

guru; ida nabé v. e. priester, die leer-|van afgeleid is,

aar bot El
d verborgen is; naagkaparwwatamaïdata, pangèling?); sanangkën ièhé göntuk sam-

er tiga. pané anggon nguïdjal; nangkën olih upahan
Bg, of nike; sas, dani; néngkané|gustiné ambt, de heer v.d. slaaf neemt * loon
de hh. steeds een variant v. nané. v.d, slaaf, zoo vaak deze loon krijgt, Wtb.;

| 6 angkön, ieder; nângkön tabun, vet, dyangkën.

leder jaar; nangkön dalu, aanb. onder L&lag; Ered. z. onder kölòp.
gkën soma, iederen Maandag, Adip. 65, 64;

n. 22 b; nângkön dina, Ar. 6 enz; nàng-[

salèk, R‚ 2 Z,7,2 (nangkën sawulan, Aj (av. nénggih?), anénggeh, Ar.

BWabulan); eanangkên samgktpan, telkens, |T: 36,6% 55, Was. 2. 3, 9.

’ 8. ís; vangkën ngatëmuang (uit een &. z. onder anging.

sj „mangsë’ (jav. nangsëh).

ar

say L, verk. v. soma, of lever tjandra| aa9\,z. onder tjèh II

Bel. onder saptawara), en tjaru (inde Us). U, uitroep v. wrevel of toorn, aanb. onder
IL, Sbr., achter op t uitgaande woorden in/guriùdjang en gondoug.

v.-a; sambattja, sambata; sambutija, 127 Lt), gèh âhàh ho, Br. Z. 46, 5;

ambuta (vgl. nja en ’t bat. sa). z. tjèhâha.

Gy, met gëlë, kélten soms ook kötëé,| IL, z. onder bèk en vgl. Entjèh (Lit. 6,

8 een ingevoegde lettergreep na 't voorh. mafangubar païdjaug pinggan tjah).

mé vóór &énlettergrepige klanknabootsende|__ so Gy, jongere broeder, alleen als vriendelijk

ingen, waarbij soms een neusletter ge-|of beleefd voornw. 2 pers. jegens gelijken of

. wordt; z, b.v, mötjömbé, métjëngi, | nyinderen gebezigd (z. njai, adi); de vorst v.
EkétEmpur, möglëndèng, matjëmpèd Kl. bezigt het jegens de andere vorsten (z. bapa);

maklëpèd, méklépus (val, Tob. Spr. [qe padanda jegens sudra’s, ja zelfs ouders

2, 4 en be vlgd.; mal, bérdökut, ma-|rogen hun kinderen; in Tbn. en elders kan Gaï

BjEkot, zie cok onder ijbkong). als 5e pers. gebezigd worden v. e. jongeren ver-

Brrr ti wanle; tityang nguninga i gusti, saïintakan

IL, verkort. v. tjai; Ji wajan didja djani, | wèntén pasupèksan tJal, maman gdé subamja,

Tj. b. Z. 2, 48; mak margi (Ji wajan djani, |raüh ring tityang, mimitanipun, antuk wentän

ald. 52. rènjang Gai, maman gödé s. enz, ik stel u
}22\« uitroependerwijs herhaald nabootsing|in Keunis van een mij van wege mijn neven

ke *t geluid v. jonge vogels, z. nj dij ò, en vom Gädé S. geworden kennisgave, aanleiding

hal

amstel mnnsen woonnnsmer.

fre; 1 gai agung ve ea
mond v. e, godheid, Bgd. In
SUI, benaming v. e, offerande, zooals die #
in de glébëg, zoodra de padi er in is (val. sj sin
jaru): Gaf pötik, komvormig en klein, ligt) 19 PAL
open; a mumbul, t zelfde, maar omgekeerd, |? (vduhnê
zoodat de er in liggende nasi niet te zien ie, S\, v> naam,
heiden v. ron en liggende op de kök&bat,|2, z. onder tjiri; ilt
waarop nag andere figuren v. ron voor offe-|lânggana ja rakwa
randen, als de lölasan, de sëbun Iëlasan fing naja (b.: bhaja), va
(beiden v. busung) en daaronder de long-[(makatjiriné m; tint
longan, 2 këlipat lépas (v. busung) en [punika réké p,
de sapsap (waaiervormig); z. tégtëg: 2,funing ring rawos,
benaming v. €. lélasan-soort met langs ’t lijf |palagan ika Käto
loopende witte strepen, die, zoo gevonden op|ida sang widagda
cen omgevallen boomstam, vooral op kadjëng[ijiriniag mapëdjah iu
klion, dient om er een wonderwerkend vetfwjakti réké sawitg
uit te braden, dat, gesmeerd op de penis v. c.[dagdèng wisti); w
kind, dat lid dik zou maken; 5, eigen. v. e, Jan krötajaca ring ajun, B
pl. in Magw. wargi mawèdaug
Aa), rangga Gaho (Ar. 52, tjahot),|kirti ring rana, ba
eigenn. v. e. krijgsoverste v. Sunda, Kid.|mutjiri p. jan ja mol:
Sund. Z. 2, 27; dëmang taho, ald. 28. ugan, 7. tjina ú
Bury, jav. (tjija), v. iemand, die geprezen |« kadurmauggalani
wordt, R. 19 Z, 12, 2; sëmuning lihat (Jiba, jonder acubha;
Z, 2, 4 (masëbäng ikang tingal daä-}4 (sèda Lanpala
ting mëéngkok), 25 Z. 17, 5: B. Z. 2, 10/68; acubhatjihna, sle
(liwat girang, dahat iri); Giha”, B. ZZ. 2, 16 (vgl.
108, 2 (girang), R. 25 Z, 10, 5 (dahat}5, 5% (mapaling

á k

kan

2, 25, 15 (makapauglingga); (Glnihma|kohkohan, matjuhuh maör södét maör kam,
caca v.d. maan, T. b. Z, 1, 69 (val.|Us. (nb).
onder wrêsaûa); katjihnan, katugër, NMA (val. tjêtjéh); mätgêngèn,
ZL. 1, 66 (val. katjirjjan); tan katjih-/wateren v. d, oogen b. v. bij 't eten van te
‚Br. Z. 50, 2, heete peper.
|, z. onder tjinna. 12712 of tjotjoh, njohtjoh, in
ajë. sbr, tjanging. witde sloten en vele steken geven: njotjoh
jj) of tatjah (rpl oja jat): mas (be: njabtjah) möbëkin, Meg. 210; mröp tan
met käsèla vermengd (mad. njatja katfoligoh, mènèng tan binungkém, katulis
mjahtja, fijn hakken; vgl, mal. tjëntjaug tan kapdpbtan, Us. y. 7.
onder sapëkën); adahara kakt tuwan mas, sdarijas, aanh. onder kasya-
tan sapta bukti sëkul Gagah tékèn|P?- *dokbëluk (Ram, Voc. ope Ôst) zekere
® zegt een dukuh, Djpr. onthalende;| "?Chtvogel, die zich zelden laat hooren en nooit
kaladiné, z. onder la was; (jatjah uwi, | S°%ien wordt, zou één poot maar hebben; zijn
33a, vgl. vert. B. Z. 49, 8 en aanh. onder geluid zou een voorbade zijn v. ziekte of epidemie
rubus (mal. tjatjah, ubi kéladi dan (&rubug); van daar zegt men, het horende,
ala buwahtan di gunuug itu v. e,| tip gring kadlod pasik kadadjan bukit, ané
v. adjar’s): gahgah sadjaäng (vgl,| PTADEKE tka buka gaäk ngaba gring, baka
tjobtjoh, z. lambon en oran); mè- Gaäk kötjog” batist twah abësik; alis gak
alitja, in stukken gekloofd als een pompel-|Y- Tiupak: tabja gaïk, t. krinji, ook t.
; manahtjah, B. Z. 85, 10; njahtjat, ina en in K. A. tabja api.
kösèla in kleine stukken hakken zooals geregen vlak op diamanten of
v. om ze met rijst te eten; mjahtjah,|Slas, /acetle; mètjauk, geslepen v. glas met
ëpég. plat geslepen vlakke vierkantjes.
IL, of gatjah, sbr. antjatjah, zekere kleine aag. z ruktjuk.
die in strand gaten maakt, dief WP, 2 onder tjaho.
kleiner zijn dan die v.d. kadungu; zou Sr). oute of jie, pipen ala, gone
er zijn; sas. grogé. ratten (men. mëntjit, muis, raf); van oude
IJ Sjen- etjatjah, L. Z. 2, 5. ut:
Lj daha, v- spor, bij wand, Sg) v ijun.

sën&b is of aan bujan ati lijdt (vel. pred) herhaald, klanknabootsing v.
Bijubi); plat voor praten (mëpëta); djëlmaf”t geluid v. e. bidjal, die geknepen wordt.
peren mkjnkden wegens domheid; t, ma- apr jawos.

Nd

LE

agr. ben. v. zekere kleedingstof (vgl.|in een takir, w
mal, bug. tjanläg).
dr heh vz. tjhâja. |
porrd mötjoög, gudsen v. zweet, |leden ingeleverd, «
GO), sting esn, aai vijg zat en etl pl
ken als vijanden: matjëëng, «kamadëlën 1, pre zang
G rjurdng. ngenéngnéng); mapagëh ma- ed LI wipe. AT

de démit en er 2, le vaan
helderzwart (z, tédas), z. dungun.

tjèèng njah, zoodat 't zout dan ngapit is;
z tjrongtjong en bäftjorong.

en Tjwantjive en

den Europeeschen i

hard wordende steensoort, B. v‚ Eijs.).

saya, EL, lékésan met kalk, tabak, | zwarte zijde-achtige
gambir en pinang (t getal naarmate 'tfbroeken dragen; ook
aantal leden) in een bokor, waarbij boréh}put, badju enz.

pn

|

Krigsr, die verliefd op Amsyah, door

aanb. onder gëdah en längëh.

plik).

F7 2 sujuk, matanduk tjèno, v.

B randbeest de horens met de punt naar achte-
hebben, z. tjongkrong, lukub, silak,

ndang, njëtët en tjongklok.

bh 227"}\- Gohtjoh?, rusak Kaigonon,

(èn tjatjah tjûrûna, B. Z. 94, 5 b.

Î Ba, sijhinna?, Sum. Z. 42, 6,

ear

tina, met witten grond en vogel- lele h (alit), Klein, dun b.v. ve. wa-
zwarle; baris (fina, in Gj. met bédak|terstraal, ' tegenoverg. v. g&dé, jong v. jaren
% gezicht en een kopjah op 't hoofd;|(iav. tjilik; *t mal. kätjil door omzetting
Gina, een kabaai; pörtjinan, titel v. e.|tengevolge v. d. trilling der ! is wel oorspron-
Lt, tot de Amir-verhalen behoorende, de|kelijk 't zelfde woord): z. tijëning, 1jili,
rol daarin bekleedt de Chin. princes An-[ijrik en vgl. gëlös en erénik.

KOE, S (ljänakja), tJnakûkhja,

werd beschouwd als gemalin v. Nursi-|Adig. 2, b (mal. tjandakija, dubbelhartig,
z zij wordt gedood door Kèlanswara; "(| men. tjërdiq tjandâkijd, verstandig ten ba-
v.*t verhaal komt overeen met wat Men.|te v. anderen; Grawfurd, Mal wdb, djana-
577 en vgld. (aldaar Adaninggar, enkija, wijs); Gìnakja kàmandaka ('t häs. leest
H. bl. 82 sG) genoemd) wordt verteld; |tjärakja), Sm. Z. 1, 17 (sakwèhing adji

radjaniting), vgl wishugupta en onder

28, B. 164. 1, 5 (sotja), 11 Z. 2, 20| dré.

68. ztjöndikih.
Eb z tjanaka.
ej, 2 tjanaka,
ARA), ze gihada.

wg ses Astra Gaùdanita, Br. Z. 43, 3
(ru matos angin, saüdjata angin ma-
drés); agnlcara tjandabûgusahita, aanh. onder

lang wwang amékul stri larangan (Qhin-|sahite: tJaïdapinggala, z. pinggala (deze

(ana (hds. tjihnana) ja dé sang prabhu

ook een naam zijnde v. iemand, die over vers-

Wwirning dada Kölikölik daùdahanya, pra-|maten geschreven heeft, zoo kan tjanda hier

Hsajèt dohakëna ja, Sdj. (Manu VII 552).
Spar s. (tjbiùnAngga), nooit
Bmgelroflen, doch z. ijd dangga (men. i-

angel).

LS san, 5, syapdmisardjdjana hurip-
Hkang tjänûra, Ud. (waar säsura, *t origin.

&10).
sthan verbluft, verslagen staan le kijken
bor schrik, «känggëk.

ook versmaat beteekenen); Jaïdabhèrawa,
kwaadaardig v. d. buddhi, Kam. 26, sang
sâdhadjana hajwa sangsargga kalawan nitja
lawan ta muwah pinakamusuh hajwa maka-
rowang arjjakënèkt apan gaùdabhèrawa
ikang mabala ambëk satata, T. b. Z. 4, 256
(vgl. jar).

IL, eigenn. v. e. der eerwaarden, die bij 't
slangolfer waren, Adig. 45, pràpti punang ku-

rûpa Iahuring tangkis, R.L. 7.6, 25; (aida-|d: end f
puràúa, z. aanb, onder kumâra. radèn arija p

onder dee

dalam bujung mas di tarohkanmjaltai), Br. Z 18, 15;

kapada tjandi itu, P.S. 115; maka ra-londer àtjamana;

AE

Aa 567 aar

„A, 27, 8: Ginaùdi na de verbranding| U, Ganducakti, otjaducakti, cigenn.
den tuin bijgelegd v. e. vorst met zijne fv. e. wapen of pijl, Kantij. en Ar. Pr. 7 (jav.
Sum. Z. 15, 2; atatrapan mas drawa| W. 65. kalalar v. Ciwa).
raras, Mal. 591; gölungira kököndon| 9-7, jav., zekere geïmporteerde hleeding-
makuta ratna cnukmitjinaüdyanira| stof; giùdé akuûw, «asasampur; tjlüdé
h hjang gakjamuni, Kid, Sund, Z. 2,57;|sëkar (b,: bangbawangan), Sin. Z. 1.
yaning kalangan tanal ginuritèng kawi,| CP”), Se, jar. (skr. tjandana), WZ.
Sund. Z. 5, 37 (z. tjandyat); tjaùdya-|1, 15 (déwandaru, suradaru), *dèwa-
BZ. 1, 1 (kadjënéngang ida), Z. 2,|dâru, sandelhout, op ’1 gelaat v‚ lieden, die
; gung tjëtjaüdian, Ar. Pr. 40, 52; tjë-[len strijde gaan en ingezegend worden door
, kostbaarheden, waaronder ook kisten,fde priesters, Mal. 162, op 't voorhoofd (rabi),
sgewijze op de slaapsteden, naast zich} Sm. Z. 10, 23; wrèksà tjaüdana tuija sang
eene vrouw, opgestapeld, Mal, 122 (z. ma-|sudjana sarpa mamilët ing isor mangâcraja,
runan); panfandining wungù, Sum. Z.|ring pÂng wânara (b.: wâdaral) mungguh
E, 2 ing gikhara paksi kusumanika bhrêngga mang-
aa, so z. onder umâ. rubung, jan pinrang winadung sugandha pa-
28) 1, (sari), jav, onvermengde opium | malësnika mölëk ing irung nirantara mangkà
sadang); 2, sarin kunjit, om de huid/tingkahing sang mabàmuni maropahita (?)
schoone geele kleur te geven; masisig|satata tjitta nirmala, Ns, Z, 4, 25 (vgl. Ind,
Gandu, Tp, ben. v‚ e. béborèh-|Spr- 2515, 575, 4929 en 7099); dèning sang
, bestaande alleen uit haâs en kunjit, paüdita darma, tanpanglingu kasakltan, sasat
vooral bij ngantèn’s en degenen, die het|maraga tjandana, Jadin katéktäkan kandik
mësangih hebben te ondergaan; mèmèné|mangwalës baän milk v. d. brahmaan, die den
odak, odak tjandu sampun lëgit,|door de slang gebetenen prins moest genezen
gambuhé sampun matjadang, Wrin.; samij(de vorst had hem gestraft in de meening, dat
nit krama, mabarésih, mamamorèh|bij den door een tijger verscheurden prins had
tjandu maködjang, ald.; awastra pik sinasa-| gedood), T. bg. Z. 5, 16; uit tjadana worden
ring tjandu angrawit, U. Pangr. 11; awastrafde popjes, pöngawak né mati, pêrërai,
pik mirir sinasaring tjaiüdu, Kid. Sund. Z. 1,| vervaardigd, die de dooden moeten voorstellen,
10; mjandu of nèngko (maar dit zelden), defdie reeds lang begraven waren; zij worden
epium omvermengd rooken; pänjanduän, met/in de patulangan gelegd en met verbrand;
een kleiner zuiggat dan de pémadatan, zonder| ngasab tjandanajang, iemand als ’L ware ver-
‚sësörëm en tjupakan; z. Wjangklong,fmorselen; klal tjandana, met wite groote
| tjuling, kEdEngklong eu aauh. ouder madat. | tusschenruimten bruin v. kippen; padang tJan-

sar 568

dana, z. bij babad sanur; bhatâra hari-[ genoemd
tJandana, s. (geel sandelhout), de zon (in cen | kÀnta,
op Bali gemaakte kakawin), 0, Aw. 78 (ter|de maan st
verbranding v. e. lijk); bhaiâra haritjanda- ard ed
nâtigaja tisnira lumöwih ere sakèng

nira kinâlihan kalëwihan tëkapi watjananing|van Daha in de Tijk. al
duràtmaka, Nts. Z. 5, 10; tinanunira ring|kreeg, en onzekere titel
haritjandann v. lijken, Aw. 52; tjaritafDangdang irdug zou
GJandana v. e. der afwijkende verhalen aan-[naam in de mal. Tjökël
gaande een incident van de R. m. (R. K. iden). | Lodraladra, onder rawi)s
ae gesust v.e. kind b. v. ten gevolge | vorst v. Awantipura,
van ’t njogëplungaug, dusv. Gjanda, z.ald,|sahasrabâhu, Ar, Z. ;
2asrB, jer, munggwing pangastrjan|onder anggâraparùa), Uit. 128;
alunggwing palimanan, ring parjjangka tjan-| drakètu, « kâcindra; tina
dani, ardja wus atilam, pramadami araras,|v. e. pracàsti (1082), vgl. m dwi
Kid. Pam; prâpta ring pangastrjan alinggih|tjandrasèna, cigenn. v. e. vorst, S „8;
ring parjjangka tjandani, ald. 108; binaturan|kèn tjandrasari, de heldin v. d. P.
sèla tjandant, Aw. tfandrasaïdjuja, z. onder
20 Bj, bhaitra Gaüdant, Wisùu?, Tt |singna, eigenn. vader v. Daca
24, z, tjamani, 19, 8, mamie
SAPARA, S, nm. vo €. wapen, Br. Z.lkògawas erf tjand
45, 3. 4 (sang datrëdja), RES
28) 5, maan, maand, Smw. Z. 1, 40; bäbu); tjandrawartma.
pitung tjandra lamanipun; 2, in dagteeke-|tjandrawatì, gade v. Ardjut
ningen in pl, van soma, z. onder saptawara;|Rm.; 2, dochter van Da
als een der lichamen v. Ciwa, z. onder aëta-|Sutasoma, Sut. Z: 67,
tanu; 35°, tjandra kamasan, z. onder palaju;jen jongere zuster v, D.)
ulu tjandra, alleen in de mantra, stelt de | wilagita, naam ve,
anuswâra voor en is &; tjandranàtha,}— ov, vv —), R. Z
Fijt. 79, gemaal van Prâdjnjadari en vader|alwaar tumëéngatëngâ
van Sutasoma, ald,, waar hij slechts eenmaal] gita (« jar. tjändrê

Ah

Eh 569 a

sttergr.); tjandrawimbârddhacara, B. Z. 91, 10; S As dav hv. bawak, ealpa, kort

aanh, onder triwikrama; tjan-|v. d. leeftijd; tJëndëg tawuh, «tuna hurip;

‚ adt karakah makangaran dangfook tjEndët, z. vert. onder Ajusa, van ’t

erî tjandragopita, boven (tatwalgeen men zegt (sund. tjinënök in pl. v. iji-

rakah sangcèphah uijyaté wrötosa-[n&ndök) tegenov. dawà; K. 19, aanh. onder

hidé, fr. uit cen Karakah); (jandrabhûga,|kûrm ma; tjëtjéndökan, ven. — bokat?
figenn. v. e. rivier, aanh. onder mlètja, Bijdr.[(tjëndëk, « watang).

P. Len VK, 4 volgr., X, 524, kde L, jov., een bloem boven op de

Í ihm s, B. 2. 94, 1 b; de bal, die, | ruin ín * haar gedragen ; tjutjuùduk, «sum-

twenals de jav, er ljandrasa van gemaakt} ping, «susususup (vgl. sund., lamp. tjun-

hebben, verslaan er een boog onder, zooals[duk); z. bunga.

men op de prenten ziet. IL, jav., B. Z. 50, 5 (matému), Z. 13,9

| së) 5), « hadjöngikânpatjandrika, B. Zl (mamarëk), W. Z. 56, 11 (praptya, datang,

L07, 5 Sen angulanguni, dahatfngodjog); kalama tjuùduk, z. onder kaluma:

hgulanguni). mêtjuüdak, b. v. katëpuk; tjumaùdak,
EE z. somaputra. stjumuntén; Gamuùdak í guld, v. e. pijl,
a hAK z. onder tjandrahâsa. Br. Z. 16, 1 (Lumiba, kapatëm uang);

U, eigenn., z. aanh. onder jadjnjawati,|katjuïdak, R. 14 Z. 7, 11 (kasondol), BZ.
Bjo, s (Gandramdk), z. onder 45, 7 (kadunung), «kahadang, in pl. v.
Wte de A welieonidee gt ramen) PRAS (preoemk; vEt kN
kSaja. duk); engtjundukakën, Hadji D. 28, 48, 49
sag), jar, salah gaidak v. e. kris, (bis): mgatjundukang naast ngamanggibang
Mal. 164 (iwang ambilan); anjadak, Br. als b.v. ogaldpukang.
U 40,8 (mangödjuk, mandjömak), Hadji soa Bn, talaga; langu ring (Jaùdikt
D. 65; njandak, opvatten een dief, een wegge-|kaöban radjasa, Djprm.; afdjadjah langöning
leopene of die van plan was met ’t gestolene|taman lawan tjaüdiki tökaning pasir, ald.,
ergens naar toe te gaan, een gestolen stuk vee ;| tanh. onder haùdawaj; umunggwing pargwèng
kang amamaling Jèn katjaïdak patiné (b,:|Yandikt akung enz., Smw. Z. 7, 2% (ssura-
patèni) anak rabiné dröwèné, lömahé, pètén nadi, suprasada, dit foutief in pl. v. su-
lènira sang amawa bhûmi jen hana kawu-|Prabbâtâ?, Kr).
ané Tanang wadon, tun pètén dènira s. a. „gân. of tjénikih, zekere zich in de
vh, suwarakëna salutangé ring maling ika, | riviermondingen opboudende slang, die er uit-
Nib. 24. ziet als de lindung, maar kleiner (rèngrèng

ze. z onder tjéndëk.
Gies). z. bij jurida.
ea) GYumaüdatjan sumurisuri v,
jonge vogels, T‚, Z. 5, 42 (kumadjaam),

z kumatjèndol. u pada djuga ja, ri
mâ bindjats anak (gandil tan Ride |

eN Agen Taen goji, ana-[Spr. 2226). v. o.
king mu$ika; apan durang amatènana|8s, R. 1 Z. 1,9, 7 Z. 20,
Witjidi, v. Judhisihira om zijn zachtaar-[sakarma), Adig. 85
digheid aan te duiden, Ar. Pr. Z. 5,4 (Kuntifadjagal, amalantön,
bij de geboorte v. Darmawaugsa: sunggu|döl, adaca (vgl. o
baik parasnja t&tapi kalakuannja sépörtij tingkahing pre
pérampuan djangankan sëntara bërpë-mwah ikang stri
rang sëdang tabi ajam di indjaknja tijuda|Jan anjapalani
pötjab, mal. W. 115, hé oraug jang pitik,
of pètèk, djangan banjak bêrtjotmu in-[kana, 4000, i(ug)
djak tai ajam lijada pèdèl tot een ge-ISdj., kulèhira sun

Ja 571 za

lopen, anjakar anggëtël mangké, sapa-| ÀL, nm. v. e. padi-ziekte, die aan
katèngsun sumahur amanis ardjdja,feen soort worm wordt toegeschreven maar
rajihanba (b.: rajinta) adjrik,|zonder dat men ’t heestje ziet (z. rëroto);
labhanipun, wong wadon Gaùda-[soorten z. onder kubal, api, rompot en
laki, Sty. Z. 5, z. ook aanb. onderfbongkos; tjandang bongkol doet de wortels
ingkal; atma tjandala en a. tjandalélzwart worden (sas, ulét ontèk); sasab
1 rijm, Bs; gadâakarmma, B. Z. 51,|tjandang makwèh, War.; sing tandar tjan-

8 (liugkabing widjati, lwir polahing|dangan; vgl. bëbëluk en kabëböng.
Cwong nista, jorah laksana; Jaidaladj- \L, zekere ealadium-gelijke plant met
DO, zanh, onder autyadja: Gamdaagont, est, hg ad, dat witter ie dan dat v.d.
“Leen tijger tot een jager, T, Z. 5, 5%; tGJandala- kladi, «lumbu; vpama jêh di don tjandung
We gati v. e jeger, T. TA BO; odamdde,s. onder an rn edad WEREE onestar

B angalang?i; vel. onder kuladjanma.

In za Saran, eigeun. v. e. wandluis, T. Z. 5, ents ik dl dell
nares, Dj. Pr, durasang itjané ratu, ngang-

5 T. hb, Z. 4, 47 enz; ook tjundati, T.
ez. 5, 20. gèn tityang njama pindo, idép gusti itja urip,

er) langle gêndep mingkin pe- maningtingang pitiké kalëbwing toja,, Jan
makaktne intens branie tan gusti maningtingang, tan urungan mati

pak lawan bumi,
EE pada sumamburat, lawan s6din matin tyangt sangearn, Kadi kôdis
tadah asih,, pötëng lömah sai ngêling, kadt

g sakaiahing wukir, sami rubuh pukab sing
g prënahé, over den jongsten dag, mah. fr. c; Jona Rem GARNAAL Ee EE
{vel onder êndòp. gang, dèwèk tityangé né mangkin songgèng
Bg. pudak, Gh. 2.9, 9, B. 7, 1, 7|gigls tan urang labuh Katanah, labuh twara
‚ (jav. Ar. bl. 182; val, tjinaga); pupu kèngis bakat palar, minnelied (t oude bezigt hier ho-
Í kadi tjindaga nédöng arum, tjokoré mudak (ang: vgl. onder kaûmbang); mokoh tjan-
Î Yindaga, fr, na den minnebrief geschreven te| dun, bung lumbu wwé; gëdé tjandung,
Î hebben, mangkana lingning pangawi, kawi-|Z- onder kétjépwak.
‚ gèsa dèning ràga, sahànakanakan kahot, pu- IL, njandung, tegenov. njëkëd, zoo gekapt
É dak tJindaga mrik sumar, sininsonin inutjap dat er nog eeu goed stuk v. d. stam boven den
dan dèwa atmadjaningsan, amète ramanta grond staat; panugêlé njandung bij 't lubben
tuhan,, nda tan sihira tansipl, makânaka-|Y- € wapen, zoodat er een gégéan van komt,
| makta tohan, lwih makarabi ni(rijngong,|YSl- batun kapas.
PSpt 2. 5, 10 en vlgd; vel. onder kötoka. | JA, cen korrelje baäs, na door den
| hi zonder lu tuug. padanda met wijwater besprenkeld te zijn, in

wreef der voeten, op de elleboogen, woal wrr. Geb.
rag bovenaan en midden op de borst in de sprockvaardig en aa
s&langan tangkah, bij volwassenen evenals |vgl. dijen
de bangkët, Bose
1, bé tJundangan v. hanen, die men laat nen
Ee
de winner 'L vleesch allen v. d. gesneuvelden, (bak, gebezigd); mj
haan tot winst heeft; vgl, pitjun dang. aopintensenspal
BN. # onder badur. 56e
gede jav. eigen. v. e. vrouwelijke |duk, mapanggih).
bediende, die als een oude gerimpelde vrouw ref
voorgesteld wordt en tevens hansworstin is; râha, «wi'k, Sut.
sagèt kdèké mabrijg, djalan gambahé ma- Say, ue
walt, turasb ngipak { (Jondong, mangèhèt |vele woorden, die met
makikirijik, Î tjondong manunggingin, isö|z. bawi, vénjub, talu
mar marjatip tundun, í (Joùdong tant ngém-|vet. Hop
pok, bungut smart neudjënet,tGogastöngus| SST
ködèké mombakombakan, fr. L, aanh. onder |bhawa, 0.
pitik, (Po, bl 129, Tjandrakirana,| 2%, bok
dochter v. d. vorst v. Daha, kreeg tot pë-|verwekkeude
ngasuh’s Kèn Bajan, dochter v.d. patih, aj) AL
Kèn Tjondong, dochter v.d. démang, Kèn nas wjav. (GéL
Pasiran, dochter v.d. tumënggung, en Kèn|3* druk v. *t jav.
Ptlangu, dochter v.d. rangga; vgl. w. ver-[deze bet. gegeven), \
halen, ed. R., bl. 216), z. mèn kopok?an|gave, bl. 127, jan
en vgl. bajan en sanggit. |

dk

a oe EN
Girl, lamun ora tjirija, pasit jen| «ll, Bjw., met ’ gat achter hoog loopen,
v. €. fraai vaartuig, aan arme lieden [nuuggiung? 4
): de Nitigâstra v. ’sLands| IL, aanb. onder umbèb.
| heeft de variant tjantrik in pl. v. leden Bjw., pEngujëgan sambël,
ad, z. bl. 68. jav. ulëg? (2. gërus); pol tJaùtak naar de
eN L, jav., aanb. onder räbing:fgedaante (av. pêl&m tjantuk, z. Wint.
dwa pràptang tjatjantrik, amawa sëdah[Zam. 1, 277).
kadjang mörak, Wit. aps z santok.
ln arends wt es). mêtjëntok, mêtanding.
pontrèng, sas. tjonténg en mal, tjun-} 98 (val. antik en suntik); sjun
omtjontrèng” met houtskool; njontr®: tk, de elter uit een wonde, met een naald b.
ruw beschilderen zooals b.v. de papah Klas ë
vd. badjang tjoloug, of bestippelen met 1218 dav. (Úoûtok), tontok
bangkët, zooals kleine kinderen op p&ma-|P*tU, iwa als blbd, slaat op kuijiwa;
jëkan agung (atijd déngan arang atjoùtoka intën, aanb. onder dumpil, umpal
dan kapur mukasja zijn vijand, mal.|®® kobok; mêtjontok, zeker spel gelijk
OPanji-verh.; het is dus ook batav.; in v. d,| ®EtEmbing, maar geschiedt met 4 à 5
TW. *s Wdb, een geheel andere. beteekenis; vgl. duiten, terwijl ook de pungaän niet zoo ver
= onder bèroug); vgl. miorès. v.d, lobang is; mêtjontok klës, z, onder,
„| aÊs)\ LL, de huig v. d. tong (Bjw., R‚|klés, vgl. mêtjontok pulang; mapèlaijan di
Bv. Eijs, hds. G., bl. 74, en Jansz, Nederl,| dentokpulangan; tjontokan, zeker spel met
PS jav. Wdb. onder huig, itiltan, jav, itilzan) 18 of 16 aan één kant met kèntju roodge-
volgens *t Wdb., maar het verband met til maakte duiten (z. djai Il en tiga en kèpang).
| pleit voor de dentale 4, vgl. bat, dila?, clitoris| #22, jar, Gantakaparwa, cen proza
van dila, tong, mad. jëli of djëli, clitoris,| werk bevattende woordverklaringen eh” hande-
Mitjëlian, huig v. d, tong); een haakje aan[lende over allerlei mythen; ook vindt men er
de tjoban, waaraan het draad wordt gewonden, |een soort handboek in over de versmaten geheel
dat ter bereiding, b.v. v.e. saù, gebezigd} verschillend van de Wrëttasaûtjaja (een fr,
wordt; aan de andere kant bevindt zich defv. Java afkomstig, geeft als titel op Tjanda-
kapit juju of-k, udang (vgl. jav. tjaûtik);ftaraûa, waarvoor te lezen Tjhandabprae
punt, hoek aan een vrucht; tjantik kakulungan,{karaùa?); de taal er van is van zeer nieuwe
naast tjantik lajah, batun salak?; vgl. sin-fdagteekening, zooals b. v. blijkt uit woorden,
til en onder tiktik. als singhanabda in pl. v, singhanâda en

Aenkstard ijn’ bek Kv. oadel pretu) ( ì
terwijl er zelfs verhaspelde arabisehe woorden. em
in voorkomen (z, b.v. pèdah, babit en|nerg
purasani); voorts gebruikt het Chia. getallen [nit,

(b.v. sam), en nu en dan een Chin. woord|sambèra, e

(z- tjamtja); volgens Friederich zou bet oaker verder in me
Kètakaparwa (vgl. onder tjètaka) heetenfin dat gedicht (z. o
en Kawidasi (vgl. onder kawi), een vol-|arès); ook vindt
geling van Bjäsa, de schrijver zijn; als wdb. [als säripada en
heeft het, evenals de jav. Dasanama, weinigfpada en mahardika; w
waarde, daar het jacht maakt op fijne scha-[af van die in de ks
keeringen bij woorden van gelijke beteekenis} worden, z. b. v. onder
(voorbeelden onder bölo, kiraùa en amba-fnamen van Wisûu en
wang), en ook denkbeeldige afleidingen berat| zien, is te ‘ziëa” uit de ‘saak.
(z. onder kanèka); de meeste eigennamen[het verklaart ook den,
er in zijn bijna onkenbaar (z. onder daronamafzijn ontleend, niet alleen
en suntikanti); in de verhalen, daarin voor-|sund. (z, aing),
komende, aangaande de Pâfdawa’s enfder gora); «tjuman
Korawa”s heeft het een groote overeenkomst|Was. Z. 1, 1; Z. 2, 27,
met *t Mal. verhaal, waarvan eene vertaling | Bjw. in ged, anggak
in 't Tijdschrift v‚ 't Batav. Gen, zoo b.v bl.[ké andödör sarwi anukus, Str
76, waar Bhîma de weduwen der Korawa”s tjätaka en kalak. —
bemoeilijkt; hoe modern de taal is, ziet menf ZR, 2. Gj
uit wanohara en de aanhalingen onder nir Be. vijutake
en grikaniha; ook vele eigennamen, diel „zpz1, véruh (val.
moeijelijk te verbeteren zijn, vindt men daarin |of jintraka, dat in
(bv. kèntasa, sulèndra, wiewacrì, tja-[malapâtaka?); jèn
mani en präbhasta); uit andere werken mana makatëlun, sang
heeft ’t veel ontleend, maar tevens zoo veranderd, | wèsya limolas dina,
dat men aan misverstand of uitlatingen moet|gevolge v. e. sterfgeval
denken (zie b.v. onder sumantu, mrëtju-[s&bél; «kapiroga
katda, tjandranâtha, djnjdnèg wara,)kaplroganin 1
rogacraja, kègawa, dèwântuka); ook, dèsa Juntaka sami us pad

Ak

EN

wee: Pi,

5, 40.

vrouw aanslaan ?

ager, jas, sivak tjaktël, Us. zoude
Eduk of klungah mökatik zijn (vgl. on-
er sangkèt): gödang (Gaùiël, «walajut?
jav. katéla gantung en sund. gëdang
adul): siwur tjaniël, smarang ga: atjaniël,
ganb. ouder kulawir; matjaùiël ring nètra,
Eumantung ing mata, R. 7 Z. 5, 22:
mötfuüiël of mötjëtjaûtëlan van een sang
jang, achterover als 't ware gevouwen over een
bamboe liggen (vgl. uglajak): tjangkömnirt.
Ka mangaköp kabaran katjaiyal (b: ka-
djaùdyel), B. Z. 12, 7 (slongkèt duwi,
kaglantingan, Kataton), vgl. onder ang-
gas; mêgantung tanpatjaùiëlan.

AS pëtjuntil v. e. djëbag, het ge-
deelte, dot, waarop de tijger tredende, de val digt
deet gaan (vgl: jav. s&sëutil, sund. s&setil);
de veer v. een strik, een pötanggës, een
b&dil, een bëlantik enz.

4

Bh)

zij zich niet stoorden dan 't manakan|rlk, Djpur: manggih tJantula di djagat (val.
jav. tjaûtula, sand, "t skr. tjatula?); tan
gel njantët, met een ruk of wip op-[gantula ganjëmah (?), vert. v. awigbnam
zoodra men beet heeft; ook ngöwalë-[asti, fr, aanb. onder lotatèn, langgah,
(Bjw. njdit en sáit); wangbang tJa-[guriùdjaug: 2, ongepast zich gedragen als b.
zonder widèja; duh lëwih atut| v. jegens zijn vader of een oudere.

astiti v. e. teekeniug?, Ww. b. kade El AK sas., kötjog; njentlak,

aftjog?:; götjontiak, tjestjèsan.

Sg amet sampi; mitjëganttan| Sj), stra Gintmtyn ring tutar, T. 2. 5,
am vechtende rundbeesten; njantèt, stooten met} 111 (i dè wa bwihaug tityaug di manat);
g horens als buffels en runderen (z. èugkat),fGinintyanèng tanu v‚ e. minnares, Kid. Sund,

Z.1, 26.

gr z. onder tjantél.

Zgeâ. of kintamani, eigenn. v. e.
dèsa in Baugli (vgl. onder aga); pangadjaran
patapan anglangu, pangubonan mangké, ti-
nanduran, katjang wilis, uwi talës lan t&bu,
kadölé lan katjang lubur, kumbilt sabrang
rowangé, gödang kuning (b.: gading) kwèh
adular, tëbu (Jintamanyadjadjar, gödang ka-
nir (b.: guuting) samjadjadjar, Sin.

Smofass, alles gevende wat men ver-
langt; sira tJintÂmani, mötwakën sakahjun
v. Hanùman, een brief van Sitâ brengende,
R. 10 Z. 5, 7 (dané manik astagina
ugadakang sing déménin, tjail inidép
ratna angadakakën sing känbhang),
aanb. onder sadyub en tjipta (mal. ular
jintamani, naam v.e. fabelachtige slang,
die goudgeel zou zijn, en goud zou uitkakken,
rupamja dan bêsarnja sëpörti pisang

Ys IELEN?, vloek, een dalaug, dieftmas, k. tw‚; 't men. Gintamanih, dat

Î tlas goed opzegt, treffende, tabéfsommigen ij. manis spellen, is de naam v.e,

| tJantula wakadi tulah sa-[slang, die gemakkelijk getemd kan worden en
pukulun

hm

m | on

pefoepen, tag. gikgik, huw bizonder geluid geven,
set biggen; vgl. onder kirik 1; z. ook b. v.
mehëndjit; vel. sih, bêbaang, kulik en ook
suün), eswâna; 1döpan nani ngolasin,
bérung, manjapat atma naraka, tot
die hem vergiflenis schenkt, Tjb. Z: 2, 2:
lèng tjitjing van djuwet reeds rood en
r gevorderd dan kuméplès; ulëd tji-
is groen, zonder haar en leeft van de
van de tuûng, ködukduk, käiju-
ng en zou een balang undis worden;
(meen een staart (mad, olaq patèq, de kladí-
wups): 2 maungut en bidjal; 2e, ben. v. €.
angg rèk-soort, z. onder tjamra.
ML, katjitjingan, v. sparaders voorzien v. d.
beenen, aanh. onder imbang, vgl. singsingan.
| 7239259, verk. v. kEtjotjong; î tjo-
| 4 ‚ frequente naam v. knapen (evenzoo 't
(jav. tolé, verk. v. kotolé; vgl. onder hu-
tub en purusa), vgl. lëngar, basur,
gabrug.

Bn „or sir; möbukbuk tjir, z. mètogtog.

\, katjuran (b.: kabhburan), Sut. Z.
55, 5 (kaburu); val. tjuri.

1221 IL (tjatjaban), eedwater van den
padanda gekocht (1000) in een kleine pajuk
(elders in een tjoblong) gedaan en vermengd
met bloed uit de eventjes aangesneden satsat,

‚kam vaneen biing-kip, welke kip den priester
„wordt aangeboden; de beschulligde en zijn
_ patabëh's moeten het drinken (vgl. batav.
ven lamp, en z. aanb. onder todya en pata-
bék); ‘hierna wordt een zwarte kip de kop

_

eN

afgehakt; door de verliezende partij wordt de
pamastu (500) en de pajuk metde ambu
door de winnende gekocht, vgl. aanh. onder
Ladya Ct is een overblijfsel, zoo het schijnt,
van de godsaordeelen, z. Mon. Williams Dict.
onder diwja: z. dèwasaksi, tjorot en
hakang): amah tjor (kni tjor), gestraft wegens
meineed (2. wastu), Wil. II, 58, Adig. 40,
44, enz, 70, vooral 75.

«Il, atjor (hb: atjëlor), v. ‘t geen een
uitdagende vijand zegt, B. Z. 15, 57 (aijd-
mèr); dhitt dustèking mahâtâpsara garanani-
king bhàrggawàtyantajàtjor, Rw. 7. 42, 1.

nj bh, âijdras hala tjarané jaji hari-
nira biku, Mal. 545; tjaranyagung èndah
v.e. stier, T. Z. 2, 4; amit salëba tjarani
hjan pakanira, Z. 5, 4; vgl. onder nitjara;
2, mal, taal, wijze v. spreken; tjara bali;
tjara djawa; tjara driki, naar 't hier geldende
spraakgebruik; impus tara tjèlèngang, bind
hem als ware het eeu varken, aanb. onder
ködju; atjara, R. 25 Z. 8, 4 (malak&ana);
Yinaratjara ring andong bang enz, 119;
njaraäng, een woord in de taal plegen te ge-
bruiken.

IL, mêtjara, pruilen v‚ e. kind, dat dwingt,
b.v. schreit, om met zijn moeder meê te gaan,
huilt, omdat het duiten wil hebben, v. e. slaaf
(trang tjara’na), « malëkalëk, «tjala; tan
pawèh dèn tjatjara, niet dulden, dat men tegen
hem pruttelt, aanh. onder wiwatjika en wi-
manasika; lunga atjara v. Wibhisaûa door
Räwana weggejaagd, 'R. sas. Z. 7, bis.

«1, z. bij tEmbujukan,

|
GK aan

be jav. en mal. tjuri?); tjoré pratjara,| 57 A ren”, bij beetjes, bij den dag (be-
W.2.7,5 (râksasa ingandël, r. inandël),|taald warden) 2. gëhogan.
Ben Ww. Z 1, ils Be, tjaratjoré,| conv, 1, wadja Jumaraün (Gumara-
atpalit. nang?), U. Pngr. 56: (finaraüa hidjo ve.
koi scheur, in *t ijzer v. e. lemmet,} kris, R. L. Z. 10, 20 (mabhusana wèdarj-
aardewerk b. v., gescheurd, waar een scheurfja); (jinaraùa wungu, Mal. 119; jinaraùa
is, als b. v. van een bord, «rëngat, v. e.|dadu, Smw. Z. 6, 55, dudwâwarùna wölang”
in welks glas een spleet is, v. baksteenen | pwa kawatjauya tjinaraùa sisik® hëmas, Ha-
spleten of reten (vgl. mal); z. trangtang;|rig. Z. 15, 8; anyat wastra pitàmbarà tjina-
gebrek, ondeugd v. iemand, die zich cen|ranèng rawin kagurilap, Z. 8, 6; atawing
vrouw loeeigent; tjërahira darpa)tjinaraúa, Mal. 145: awarùua hanjar tjinara-
dstri v. Ardjuna, Ar. Pr. Z. 6, 2fúa, B, Z. 98, 16 (lwir waû linakan),
onder djaruh); tan awèh atjrah ing Istri.|tjinaraùa, Z. 87, 2% (pinulasan); tjinara-
21, 10, 11; tanpangrasa tjrah ing nala,|nèng mas adi v. e. olifant, T. Z. 5, 85,
BZ. 4,64 (wara nggölah sëk&l di ma-faanh. onder laùdëng.
bali); sampan atjrali ing nala, Mal. 296(vgl.| IL, s.,B. Z. 5, 34, Was. 2; voetstuk,
, röngat ing galib, geergerd, Anb. 3. 62, onderstel, waarop iets rust, aanh, onder cwèta;
ada réngal ing kapti, Dwd. 509, mal.| musap tjaranarèùu, 't stof der voelen v.d.
tinja réngat, z. mal. ged. 390, bat. ma-| leerling den priester, T. Z. 5,66 (masmajang

at). Ì buké; vgl. ogranu pada, onder rèhu;
nj Bjw. (eigent. mad., z. onder së-lvgl. onder pâda); tjarahadwaja, Ud. 50 ('t
këén); djurang. origin. tjaraùa in de dualis); malangéjan

Ren ‚ *tjora, tjrol, « Wib. 24;| matjaraùa, z, onder hasta, vgl, onder pang-
bmaling, B: Z. 47,12, 13, dusta, str. 15;|cu en Wampakan.
\ tjorah, ikanang durâtmaka; njorah,| II, tjaraa mas wadahipun, W. Ast. 16
(p een onrechtmatige wijze zich van iets meester|b, aanh. onder tjarangtjang en rudjit (vgl.
raken; njorah sampi, wwala kwèhning maling,|mal.); pinarëk ingudi (wudi) tjàraùa?,
kea., mangalap anuduhakën mawèh pangan,/Ww. Z. 1, 25; pantitjaraùa, ald. h‚ 7. 5, 65;
gawèh unggwan, analungl, awèh wruba ring)maùdapatjarani (sic), Z. 4, 69, pantitja-
taling, maningidakön, nâhan tang sinangguh | rani, ald. Z. 5, 98.
\tatjora, nga., Wrt. 21; katjorah bhaja,| IV, prawira tjaraùa, raké sahadja
amb. onder bhaja. (onder tjäraùa?).
| pere z tjorowok, son oa, se hemelsche zanger, WZ. 12,

ar sot ar

IV, z. onder kasang: tjariking löpihan,|tan dèn rasa kawirangan. atjérak wwang
mdj urang ing karas: tjarikning Karas, Sm.|kakung, Gan) pinuragul dèning wadon, dada
1,7 (djurang ing lépihan): Ipihan tja-|kang amurugnl 12000, tau sàdhn dharmma
Lamb. Z. 12,2 (karas mèsi paugawi;[linging càstra, Wtb.; mwah pupatut, angla-
aidér akaras alit, lagjasumpang tanah anga-|wani indang® wong ljan kang angawikani
ng, tjarik nkusangikànglud sonegwanyàkë- [tan bana patjëraké wwaug djalu stri, ladji
Jöp alangë”, Aj. Z. 7,1 (akasaug venlung|kapöpnjötën (b: kambèötën, ec. kamëujt-
ijn anglèh asing paranya aturu ringftën), nea, kakdjop tinanggung 1600 (b. nog
alangën); katjarik, skaûtjap (ks vgl.fsâpaha sisih, waarmee bedoeld is sapaha
gund. tjaròk) “Jsasisih) daùda wangi, nga, Wib.

a S tJarak banja, spreekw. gelijke 5) 1, njrëk, den hals drukken om '
taande met aût kèlor v. e. woord, dat cen {schreeuwen te belelten: njrök baöng v. e.
eenen zin heeft, dus veel kan heleekenen; [ku tjit-dief (ook tjl&k); nabné né sandangin,

banjuang, over één kam scheren; mêëtjë-|{ Kajuju manfrëk laüt mangrëtanr,, pögat
aan 't koopen zijn groot en klein [rampung makadadwa, nanipi gowaké mati,
denzelfden prijs; njaruk, een geheele partij |T. bg. Z. 6. 45: (Jindrök, esinudat: tjrök
; manjaruk, aanb. onder dju wal; tanfdané, stinubhuknira; manjrëk katjrök,
amjarak Kkawos, mamangen tanpangli-|«umrëk, mamrëk; katjrëk met de punt van
U, R.L. Z.8,29; njarukang, door elkander {den nagel, stuhuk; tjörëkanga, »panëwëk.
groot en klein voor denzelfden prijs koopen. U, anjërök, angalap stri ring paturon

H., naam v. e. muziekwijze, z. gèrong. [of angamèt of amèt istrì aturu, Wtb.
U, jar, sampan göpjak (RK. wusf Se Hein, jong (een ik); rik
gEpjak), bala wré lan buta sami (R. K.fwajab, een deerg, ewudjil (z tjabol);
a uwil), tJarak along (B. K. atjampubfkambén tJérik en köntjêrik, wat sluiersge-
g) Mimongan, B. m.; tan wawanga tjarak [wijze over de borsten gedragen wordt; ung-
(R- K. atjampuh) wré lan bata, ald. kulan pangadjin kambèn Ika, tkaning saputé,

iN muwah stri upaja, nea, stri sira|téngkalungé, sabuké, tjërik klih makdjang,
Thann wwang ahjun, tan darana rara|dadi djt gung artha enz; tjörik®, kinderen
‚ ahjun pwa ja somahën, anging tanfv. e. persoon (val. pjanuk), de kleinen, de
ngalijuni, gëngning wisaja tan kmafgemeene manu: matjörikin, patjërikin, kleiner
n magawéja weëde (b.: prädo),|maken b.v. de pèlpètan tabak in deze dagen

mg wang laki”, amlagandang, amë-|daar ze vroeger grooter waren, even groot als
R amuragul (b: amirugul, amiluruk);fde pèlpölan v. Sasak of Tahanan; tjöri-
saprakàraning amalake djinamab (b,: djinal) kan, ven. — tjEnikan,

EN 595 EN

janira pun lohakàrjjà, ja ta tjinorok|bëtjitja; satëlah lalër ménöngar kata
rakrjan talabah, wastu wäkaswökas fbalang maka ijapon köluwar söraja
paratra kang laki, kart kang wadwan,fmëndjadikan dirinja burung tijruk-

ij ring purl, Kid. Z.
HIN, 5, B. 4 Z. 1,5 (parëkan,
la), bediende, v. d. twee volgelingen v.
ma, Nw., v. e. prinses, Kid. Sund. c., Z.
100, bis; B. Z. 72, 6 (atusan), R. 6 Z.
9, 2, makatjärakènghulun, R. 7 Z. 8,11
utus, ngènkèn matlik), spion, Harie.
Al, 11; zm tjâra; 2%, bedliende, Sipat
an vertok met zijn broeder kang katëlu
tjaraké mudin sada (de rijmelaar heeft
tjaraka met i mudin saangetrokken),
Z. 2, 26, Z. 4. 46 (val. tjara).
ä fe al) ‚ jav. (z. jav. Wdb.), allerler verwar.
zaken; dagang tjraki, iemand, doende
allerlei kruiderijen; tjraki kambën, die klee-
ukken en détail, kussens, gordijnen enz.
; tjraki kling, z. onder këling: mê-
Ee of njraki, in allerlei kruiderijen hande-

: pètjarakèn of tjrakèn, kleine vierkante

zen, waarin de verschillende isin rong in
lakjes liggen; ook de verschillende vakken in
en pabwan.

en. Ss, 2 aros?.

arr: v. e. dwergkip; jönik tjrèkèh,

klein of schraal van stuk als sommige lieden.
gas örëktjëkën, K. A, v. U gelaat

Î 8 erg pokdalig is, val. onder tjanguh.

8 mal „ zekere vogel (hatav. ixosana-
ee beschr. Nataurk. Tijdschrift v. N‚ 1 XU,
ble 202, waarbij ook tjitja genoemd wordt, z.

B

4, 175 vlgd.ftjuk Kuning lalu bändakdi sambärnja

halang hidjow pon tijada köna, fr);
tjraktjuk muni umung, tegen 't aanbreken van
den dag, fr; tjruktjuk Kuning, silalongan:
sanggah tjraktjuk, eeu haugend rek voor offe-
randen, ook boven op een gewoon stellaadje
gezet, z, tjaûktjuk; buka tjruktjuk punjab,
v. e. wawelaar; 2, dak tjruktjuk, benamiug
v. e‚ minder smakelijke banaansoort, die niet
zoo spoedig papperig wordt als de dak
hangké.

ek: he (val. tjroktjok en tjrèt-
tjèt); njrèktjèk, druppelen v. bloed, « mili,
v. gom nu en dan witzweelen; patjrèktjëk, »ka-
tjuktjak, vgl. dusangin.

Pes njroktjok (val. ijrëkijëk
en jav, tjarotjosan); pëtjroktjok, v. tranen,
vgl. bujar, v. vocht uit een boom; ëbut
bujunr pagarajang; maögahan tömpuh (mo-
gaban ampéhang angin) angin, pakatèltèl
(bz matèltèlan) patjaroktjok (b.: patja-
rodok, e.: pakarodok), banjëhé nggödë-
gang ati, Pan: Br. 56.

re (vgl. tjokot); njrokot,
„augdmak; njarokot, „augd mak; manjro-
ket en njrokot, „aùdjëmbak, vgl. ädjrokot.

oe: z Wjâmakja,

syâd). Ijrégöm?; manjarökém ban
kuku mangan, Ír. v. e. verkeerde vertaling,
vgl. trékém,

lijd

djaja, R.L. Zo 7, 11, 46 en 50, aanh. a
paridjata. en vet eme Gie
a, veigenn.,aanh. onder dènuka. |djingga,
Msi Belis, 85, hig;ronr vont 14e Id
WGA inging. Tee
) zonder kurari.
en rt eg [ir
bang, Ginorohok i sëra, ginuling rt waant cn
ratöng, Us. 185 (jav. krowok). . Ten
a hhh patjarawat v. vogelverschrik- jes!
kers door den wind, Dd. 11. led las hd
SN, matjruwit, »makik: pëtjruwit (dawa Laval i

onder wkûrtjvat. sm ow. (
JS Ee en Ijrowét, Ijowêt; bukit re, benaming v.
gömpal bukal (of bodjog) pëtjrawdt, raadsel. [1, tjraùtjam pok,
bangkung manakan; maswara patjröwèt, [sneden en vermengd zm
„muni pödjattan. geroosterde zeevisch,
Sr z. onder rawis, vgl. karawis? 2, tJraiitjam têrong,
Sor tjréwing, gierig, niel gaarne iets [Lrasì en azijn; 5
uitlenen; ordi tökèn gölah® anak kagugu|kensooren fijn
Yrädik tjréwing buwat mantung awödi ka-[kèljap en azijn; z. sro
gètjèlan lampal jèn tongada pakolih, Djpur.| sony, U
g75p ref \. aanb. onder upèt (vert. v. catha), |zon,z. tjarangtjang
B. 2. 1,5 (tGorah, tjarub); Rb Z. 9, 7|tjang, efen
(jarub); apang liwating tjërol lanang wa-[tjang en tjaraugtja
don, sapta misuh, Dd. 25; katjrolan, wt. 44 eVa
(vert. v. cathja), val. Ijlor IL en tjëro. ys va
SEA wjanguing gaïdsëmu tjirup su-[nar), van bloen
minà ja Tumrà, mabhrà katon tjinaranèng ra- [naming v. e. pak
witèdja tumrang, Rim. Z. 15, 16; hjangarkafal de planten; a
kumram angrah dinima Jaja Guirup, Ww, bak al

wer

ae Dn

Ar 597 EN

uni, dèning prasanakira, was tjaröming in Rumph. Auct. pl. 17 fg. 2), wordt door
ajun amakèwuhana, Jsp. b, Z. 1fde Mahomedanen geeonfijt gegeten; walah
ingkang dòn rasani, dènira kang pa-|tjrémèn.
anak, sami takarsané kabèh a. a, ge). of tiarumani bij banaspati,
i); t panglipur nawéngan dadi tong sidalom te onderscheiden (z cAki), ook kuru-
bak katjarömin, Bm; nah djani ba-|mani: kunang anak bhagawân pulaha 4
Yarémang, balé pamaksané dini, papa-|sang bhuta, wanaspati, döngén, kuramani
n baréng rodjong, Tj. b,Z. 2, 9; z.| mahan tânaknirn í sang bhuta, Ag. 56.

ari.
k Dar. S., ven, = kulit « limungsungan;

u tJarma, padang blulang, Us.
Ô\ 1, pura djro tjrömi, «djro katja-
uri; ring djro tjrömi, «kanyâpuri, aanb,
r bangcapatra.

‚HM, hv. méka, in pl. v. tijrämin, dit
amb. onder kasang? (mal. tjérmin), Mal.
WS (fout, doordat men den uitgang én voor
BE hield?, z. onder Adarsa en tjarmmiu;

bramarÂnon sari dalëming tjrömin

v. e. geliefde, die zijn geliefde ziende,
(ezen, dat hij er niet bij kan komen, Ww. b,
E 5, 47: mâjà munggwing tjrömin twirta
Aug apa wönangangkwangisapwé tuwubta,
Sum. Z. 95, 1 (huka lawaté di mëka
te €. schoone, van wie men gedroomd heeft,
BL), vel. aaah. onder bulan.

& À satjarmmin awénang manûtà-
gamma, R 23Z.8,4 (lwir mökané njandang
tututin aksara, mapan kadi mëka s-
Hng ikang adji makasuluh; tag. salamèn
he. salming, spiegel en bril).

ge) zonder ijrbmi U.
Bet zav. (iijjr&mé, over de #, vgl.

p ‚ ciea nodiflora (iloc. kurmaj; afb.

_

sí djukut paja mésantëén, ook
v. inktvisch, val. tjranijam.
EPs \s dosamu bitjaruka, tjarub am-

bëkmu, tjrëmëd" dahat si ko hara, K. 20,

one, s, dochter v. Kräsûa bij
Rukminî (Tjt.: tjaruwati).

hik (2), asu (elders srëg).

ann, (l saraga?), tjarage gönding,
Langguli g.?, Smw. Z. 7, 24.

88e An. z. onder asia,

gios (ijhurikâ; vgl. bij kaütjuga,
landuka en tjurik 1), naast kadga, z.
onder walat, W. Z. 25, 5 (dubung, kris),
Br. Z. 16, 11, B. Z. 5, 20 (téwék, kadga):
madya alurus Iwir tjuriga liniga, Kid. Pam.
Z. 6, 50; kaja tjuriga, in Jama’s rijk, ge-
schud, vallen er dolken op de schimmen, die er
onder schuilen, Bs,, ada atma manglala mati
manjuduk anaknjané, tan pêgat nandang sakit
sai”, sang tjikrabala mamëntèng ada manjë-
kuk mangröbut, matègul batan tJurlgané,
sang tjikrabala raris mangetjokang ditu tju-
rigané kadi udjan, ulung nêpèn sasalangan;
nöpèn töndas nöpèn tjunguh lawan bungut,
‘Junguh köbès bibiknjané tlah kösit, katon

| n°

binnen komen (e ij rol); atjarub tadah,
rik?, Ww. Z. 5, 10; tjinaruban, «ka-
ran; tjinaraban kilang, »pinöntjëring
urub; adodot tjarnban pinada raùdi, Ww.
4, 52; amak tjaruban akèh andubi, Wib.
tso (vert. zoo 't schijnt v‚ sahodha); tja-
jaruban, aanh. onder tikël.
b Vh mötjurub zegt de verliezende v. e.
laar, die stoeijen, en staat gelijk met »scheid
ÉR* of shoud op”, méndèn, maöûtjub.

\s sbr, vuil als overal spuwenden;
gl ijrobo.

YEN jar. vuil van ’L water, waarin
gebaadt wordt, onzindelijk (vgl. bat); vgl.
irëbu en tjrotjob.

& \« Sönggak sarwi mandapan, jata
uèsëm ratua aju arêngganis (sundyab aju
wiugsëm sadjëroné ati), kaja apa gon-
(mgsun (ija apa mulanipun), kang pawès-
bri akatrambau (&stri nora gilaha), wok
höris anggigilani warnanipun (pan rupané
Kaja wong möndém köljubung), lakuné
Hgurèdogan ((jëljëkotan), tJangkóm lèwak
lambé tjarbik (pawonganira angiring),
Rmg. (Z. 11 v. ’t jav. ged.), aanh. onder
nagkoh.

Car), met zeer veel cellust eten (Bjw.
loba; sund. tjarabakan, allerlei spijzen,

sar

Ws hie Ad LZ. 50, 4 (oran), Kid.|voora! op vleesch, allerlei vleesch etende; vok
. 14, K. 10, 20, aanb. onder minding|helust op tuwak enz, aanb. onder drowolo;
saloùdoh; 2, indringerig, onbeschaamd |z, baka en budag.

SAN Lo jav, tak (z. tjampang en pa-
pab), vpaug: tjarang apang, een bijn. v.
Raden Tjopèt, U. Pangr; 90; tjarang
lëngkara, eigenn. v. e. volgeling v. Maka-
radhwadja; tjarang sarl, pl, eigeun. Magw.?;
«sökar tjarang, ben. v.e. plein bij een paleis, waar
men afstijgt, T.Z. 1,59 (vgl. tangkil djëng);
satwa tjatjarangan, overlevering (!), Kid. Adip.
No. 2,bl 41 (jw. takon tjarangan, lam pa-
ban ragragan, nam. | geen de dalang er
zelf bij maakt tegenov. lakon djëdjör, waar-
mede vgl. t Jay. Wdb., dat iets anders opgeeft).

IL, tjëmarang, z. onder sémarang.

EVN ‚tötjaring, Bjw. nginjah; vgl. aring?

Zy. atrêng, vast en onbewegelijk v.d blik;
v.d. oogen v.d. kab&thät v.d. blik, B. 9
2. 4, & (ndëlik, njurëng), Mal. 21; atjréng
amuwus, T. Z. 5, 76; mulat tang bowong
atjrèng krora, Z. 4, 52 (mandlik), Z. 5, 54
(Bjw, angkräng); lijatnjané dahating atjrèng,
«wulatnikâsuma habot; si matjan raris
manimbal, rupaué atjräng mandëlik, T. bg.
Z. 5, 51, aanb. onder gèpèr, muntjärëng,
jav. (maütjërëng), v. d. oogen, v. “t hoofd v. e.
ràksasa, Nw., aanb. onder brëgèndjong.

SEAN L, patjiringan, cen gang (usschen twee
muren in de nabijheid v. e woning als sekreet

vooral vruchten, en op allerlei tijden eten; z.} gebezigd, «patjarjjan, *padamwan (vgl,
Gids 1885, vgl. jav. Ijrëbak, zoodat het/sund., waar ook patjitiugan), aanh. onder
te skr. tjärwäka zou kunnen zijn), belustlpèpèr. i

44 601 \

utjang. men. tarawang); Pans. Kid. (de) A, van hoofidkaar wiet langer kunnende
afitjak sadji), de stralen of} worden, door uit te vallen b. v. wegens ouder-
v. e. djantra of rad, tegenov. pa-|dom, korte en lange haren opkomende, v. kippen
ngku en butuh: tjarangtjang kawat,|die vele veêren hebben verloren, aanh. onder
onder kawat: täpi mêtjrangtjang of t|sundang; ouk tijringijing: z. gumpung,
nggongan, mêdu lapat mäpakan ba-[murig.
jamas (vgl. bij liléngisan); njaraugtjang, pier: trechter v. kokosdop (käû) of
arangtangën. iets anders als b, v. van blik (men. tjarotjog,
IL, suwéng mas tjarangtjang, aanb. onder| mal. v. Kut. kätjongtjong; bat salungsung,
adong; tjumarangtjang v.d. zoo, Mal.) , snak. en bug. salûsung: kodjong); de tuit
46, aanb. onder joni en karanjaug (zl wordt er in gestoken en heet monmou; ook
tjarantjang): tjatjarangtjangan, z. onderfsëtongsong (val. jav. en z. kodjong): 2%,
n. is Gèëng.
HI, sëdan wok lawan apu sinamiran (b.: se. ngëling patréngakpaijréngik
[simamsam ring) burat aram djambé ki-[,, q. dieren, die om G. Waj. treurden, muni
(masturi mangké, Ing (jarangtjang (b: lalaf-lijgngikzan asimban kutu* riridu
tang) wadahipun Ingulösan lungsir djönarf, s;m ban lawan tjégingan, fr; ingét ring
anöda asung amutjang, Sin. Z. 1; pabwanl, wak sédih, maujëlsöl awak, sigsigan
[arangtjang v. kkuningan mel doorwerkten | jéngik?, Tj. b. (sésambat patitjaréngak,
| rand en op rollen (mépëdati), om te kunnen[ gr. p., 87); vgl. onder tjënguk.
voortschuiven; geimporteerd uit Java (een sy z. onder tjönguk.

bal. hds. ring tjarana wadahipun sina- pe Mees Jel Jado ven

dee aangetaste cigaar, als de batu njawan, als
IV., wus sawarsn laminiranêng tjarang-

tjang v. d. verliefde Djulèka, die v. Jusup ajloripe mijt biogas:
(had gedroomd, Jsp. b. 99, 100, pinérnèng pi gegra nene
el rh arr be tatun awak patjurèngkak, fr, vel. onder
wasé anèng djro tjarantjang (gordijn?), Jsp. j. - dig ,
DA 1, Bjw tjbnik lanidjar, 't legen- burahbarih.

overgest. v. gEmblèk: tjönik tringtjing pngs) » onder tjrongkak.

' lichaam door verergerde schurft, Dd. 26 (z.

mowané, mburiugis. SR vranggah; patjuranggah, « ma-
U, z. onder (rungtjung en aanh. onderfkatjaratjab (mal. tjéranggab), val. tja-
lukat. rangah, tjanggab, tjurènggah en tju-

UL, tjringtjingan, nm. v. e. zeevisch-soort.!rènggèh.

Aal 605 say

F s lakk jav., met witte en zwarte schelpjes |sund. tijikur, smbw. tjëkir, hat. hastor,
d. grootte v. e. knoop gespeeld op een bord|asior en k&tjöur, aan welke drie vormen te
(met een gat in ’ midden, « nita?, Mal. 87 |zien is, dat het woord vroeger katjëkur moet
[B> bäan patjukian, pëtjukèn, z. onder bratu.|geweest zijn en in de Batak-landen uit het
Pr geor, Gel. êkok), Ia: 2 vtjikra, zuiden gekomen is, daar de Mandailingsche
92)=0\, mötjèkoan, het druk hebben voor uitspraak de h,‚ als vertegenwoordiger v. d.
Leen feest bv., z. tobtoban. bd bndeichen Masteeheiad
| San tagen Gekken ara sól); 2, ben. v. e. kruidje, padang tjëkah,
tua ze ar pat met een fraai blauw bloempje, waarop de run-

IE; dbm tjökah (bt tjbngkah) rakrjan| 177 ba
Wemboggeng “etnndek niet; Wor; z, 2ja8) 19 Me (dl. VBKO on jay GEKEND,
| WYökèhan, aan drooge hoest lijden, sort v. le-

(b.: binabad r. t. amalës sing amaksa);
ring? , val. ugrèrds.

1 jav., i tjêkoh, naam v.e, won-
derkrig uit Baïtdjar, die den doorstootte „sch

ren verzot zijn.

| asalah watang angunus duûng tjinékah mang-

| ké dadané, sira rakrjan tumënggung, Mal;
‚8, grof en in toorn in pl. v‚ sëpég; tjökah
sadjaäng bungutné, laüt ngömbus, lat nga- doet uitroepen; mapitjëkoh «api watuk
lntèngläntèngang, né sänéngin (sd é ng) (val. kohkoh en tjëk èh); mötjökoan.
amggen (s)opemak, mamenggal í rangeus,| Sj) Hoferig
apanga nawang matjëkah, Tp. Z. 1, 42, waar js Gokob, ataha klat tjukub, Utt. 89.
Fjupak aan 't bluffen is, 1 L, «tjukuh, tjokoh règoh,
MIL, atjökatjökah, aanh. onder #litjin.},jitu tumakul, «tumakul; tjekoh règho,
IV, jav. Wjéngkab), anjëkah (b: aujëkalfeatuhäkölut (Jsp.j. 7. 16, #45 ve. besje).
waarvoor le leeren anjëkël) asta, Amd. S.| 11, Krisirdlandèjan dantènakir tjotjoko-

Z. 5. han raspat! sinurat dara ‘atarang, U. Pogr. 9.
Lan. Gumêkëh, beschuten? ve. har) SAR, mötyëkënting kruis of munt”
[uas, B. 20 7. 19, 14 (katotok). spelen; ook ijlkénting (z trép en tléh;

ben. de specerijachtige wortel, onder [tjököntingan, heffing op zulk een spel? vgl.
den jav. naam këùtjur, die ook in de Us.fdudukan.

gebezigd wordt, bekend, z. afb, Rumph. V, pl. he ALE verbrijzeld v.d. hand v‚ iemand,

69 fg. 2 (mal. en sas. Ij&kur, hetgeen eenfdie uit een boom op een steen valt, Dd, 16,

omzetting v. kartjûra schijnt te zijn, datook|v. 't lichaam v. die in een diepe put valt,

met tjökuh weder gegeven wordt, in *t Hin-/ekrät (vgl, Entjak); matjaktjak en tjinnk-

| dastani pS, mak. Gäkurüg, bug. Gäkug,ltjak, esinib, erinëmEk; njaktjak, met een

iemand die de cots vel vele
IL, Adig. 51.
MI, njaktjak, uu hier dan daar pen
og) vekoin (b: ködakkëdik) swa-
ran kubikan, mäklëtèk, Lbd, Z, 11, 45.
GRE. hagedis (mad. id; sand. jak-
tjak, lamp. kitjaqg, mak. tjaqtjaq, bat.
aûtjotjak en tjaktjakën, tag. sasak, een
smakkend geluid geven v.d. hagedis, bis. suk-[
suk; vgl. onder kongkong en sijap en z.
Úëljëk IV en bölintjëk); kambën tjöktjëk
maglat, nm. v. e, kleedingstuk van zijde;
tJöktjök mapalu, aanb. onder wirakanta.
anhen mjikgikin, Sr, miknikin.

komt of edt K, aid buril
1, katjuktjak v. bloed, BZ. 94, 4 dlsinaha en son
ei drsn [tyimakartjakar, Ww.

vorm loita wordt.

An

aar

ha

kan mis, fork; panjakar v‚ iemand, die een geer, katjarjëkèrin, smadelijk beje-

Smaarinstrament bespeelt, Mal.
r By, aanb. onder tum bal.

gend worden; pan bongkling raris makaäd,
sambil manglögingang djit, apan dé sönggu

d a. (akur*, zekere nachtvogel, een Klop-|mambogol manjatuk brata mamundi krana
pend geluid gevende (de Njalig, jak u*nélkatjatjekèrin, kénëhanga twarn blur, Bogk.
pakuwik ugindang ngasab: vgl. tjëtja-fS. 48; njanjèkèrin (ndédyah) v. iemand,

kra); pötjakur als een asagan, om de visch
br op te laten liggen, terwijl 't water onder
le galar heen vloeit.

SE, z. onder tjëkuh: basasumping
kömbang tjëkir, Tip.

Gin. z ijEkub.

IL, tjökur* v. tortelduiven, aanb. onder
mataug; tjökur* masawang sundari bëlah.

Ge Rd”, voe. kökèr (mad. tjokèr,
sas. koker, ’t geluid v. d, krata, ogokèr
en babokèr; mätjëkèr kèkèré makabkab,
kokèr® mamunjt, mirib mangöndêhöndèhang,
Njalig (vel. djagigèr);: saling tjökèrin,
Wkander lieiljes toezingen zooals in sommige
kreken bij het koffi plukken.
EEN ‚ matjikar, luid schreeuwen, aangaan,
hanb. onder laib; tjaplak® kadi idjung,
pamugêrak Iaüt matjikar ve. ràksasa, die
aat aanvallen, Tp. %. 1, 61; mèmènja ma-
Hikar* tuh mowant manguwèlang tegenov.
ben gehaat kind, ald. Z. 1, 6, aanb, onder
klaga.
Zùn, mèn tjikur, aanh, onder tipal
ln gondong.
y L, tjötjukur, Magw., mönur ve.
ljapit
IL, mal, Am. ep. telkens; lading panjukur,
panh. onder gobëd.

die niet gewond is, dansen, bied
te sarren.

eh Leh jav. (waar het evenals in 't
sund., een zeer plat woord is), ven. — batis;
tjokorda, Z. M., eigentl. v. d. Dèwa Agung,
zt. aanh. onder tjatjab; maar ook op andere
vorsten toegepast, een titel overeenkomende
met ’t jav. kangdjëug (val. padanda),
„sangabalun; ring tjokorda radjaputra,
eri djëug narèndrâtmadja; tjekor 1 dèwa,
2e pers. tot een vorstelijk persoon: tjoker 1
gusti enz; banjun tjokor, heilig water uit
den tempel met statie ingehaald en gewoonlijk
in een koker onder een zonnescherm gedragen;
njokor, bij een voorname ín dienst zijn: ingsan
mora marên njokor ring pakanira, «tan
sâhâku ri djë'ngta; z, onder asub.

BON), 5, *gumawé, R. 14 Z. 5, 12,

DA (2), z. onder prëkul.

PON), &, satawana, hajam alas;
sang adal tjakora, eigenn. v. e. bangkiwa,
fabels achter de Drmw,; tjangkoré (?) fidjn-
gigèr amanis wojanèng panggagan, Îr.

Aman. 2 tjikarabala.

he là s., discus, werpschijf; rad v. e.
ratha, B. Z. 5, 36 (kipiug: bat. sorba,
spinnewiel. x. ook onder 2e; lag. saklá, ring

607

1 eh

B hant „of tjakarwa (vgl. prawa) naast |dalu (wéngi); vel. ald. 1, 1: ús w.
Ewaliwis, Hadji D. (jav. tjakarwa naast[v. d. Br, 40, péksi dewata; vel. plijuk:

Bmaliwis, Ad. 58).

Ea a. s, interest op interest (val.
Ekalântara), wong ahutang anikël ong
Butung putrané, Wib, Wi 9.

2e, of tjakarwaka (al. praws). ben. v. ’t
fatsoen v.d. monmon v. e. lijk, van ringen
met vele djadjawan’s: bungkung tJakrawaka
masotja bangsing akatih; sinsim kökémbaran

dn. s,etribbuwanapati; pri-|igimakrawaka, Wow. Z. 4 52.

Whu Gakrawarti, Sut. Z, 4 17 (ratuniug

Fatu); haju tjakrawartining arum, W‚ Z.

vm, eigenn. v. d. dochter v. Krëti
wangea (de Srénggana of Ambarawati

50, 2 (kaäjonya ratun kadjëgèganél, q. Angling Darma).

bB&tjik prabuning abaju, pantës mang
wv awajang i aju, jav. W. 85); ratu tjakra-
swarti, Wd. 51 (vert. v‚ sârwwabhauma);
gprabhû Gakrawarti, Br. Z.1,4 (ratu mbun-
adër:

25 Ó\ ‚ onder de Juchtverschijnselen.
Amd vo Ri LZ. 1, 125.
nave tan katjakrabhawa, T.

r mamutêr kaprabhun, r. nja-[Z- 5 65, v- die niet wedr op aarde wederge-

kraw; r. amutör djagat; vgl. Wishupur, boren wordt, aanh. onder lEngis; jêku mama
bl. 101, noot 3); agungé anjakrawarti v. e. kacùnyatan tau katjakrabhawànèng bhub,

vorst.

RAMON IEN 5. (anascasaca, the Brahmany
duck), W. Z. 15, 9 (krék wak, sarasah):
des nachts gaan ‘t wijfje en mannetje van
elkaâr, na den geheelen dag bij elkaâr geweest
le zijn, z. W. 23, 9; de juist aangehaalde
plaats, op deze wijze in T, W. IL, 2% en 551
nagevolgd, botën kanténan rintéu dalu-

(nipun, jèn dalu (wéngi) padang kadi
rahina, jen rabina (rina) sangsaja
anëlabi, punapa ingkang kinarja të

Cmgëripun ing wantji rintén tuwin (apa

Prang minângkâ taténgöring rabintën)
dalu wontën kalangënanipun sri bu-

Ppati winastan paksi djiwat sadjodo,

_jèn sami saba antaraning rina jèn

Z. 5, 10 (z. bhawatjakra): katjakrabhaws,
*waluj, Br. Z. 58, 5; katjakrabhawa jadin tan
katjakrabhawa, « mon djanmanidjanma.

Zn, jar. (“kingkarabala),
eigenn. v. d. volgelingen v. Jama, aanb. onder
Ijuriga (vgl. tjingkara); ook tjikrabata,
Bs. (Lb, een hds,, tj ingk rabala), aanb. onder
ijëtér.

Ws en tjakrânggi, s. T. 7.2, 49,

Z. 2, 54, terwijl ald. 52 en 55, banjak en
hangsa gebezigd worden als eigenn. v. twee
ganzen; tjakrânggî naast hangea, Z. 2,54,
vgl. triwombok en onder banjak.

Gas). inkeping zooals die in de ha-
agul, sleuf v‚ d. penis (vgl. la glagan), njëkak,
iels van den gleuf voorzien, ín een boomstam

aksi minggah djadjodon antaraning! sneden maken om er b. v. de góm uit te halen,

EN en EN

wang, hala dahat, anglangkar sanggar arn-|wit een spleet gepeuterd v. e. wandluis, T. Z.
ya, Jan hana wong mangkana, dolakön aga-|5, 21; vgl. onder tjukit,
& trang‘ing djagat aranya, Wib, jam arabij _H., dries, stout?, in ’t klimmen, tjukat
wprénah wong atuwané sang (sic) tjakët, | mènêk. jp
me pinggir, Jan sawjakti nora wënang, ang-| « III, pätjukat, z. onder tju wat.
mgkart sanggar aranva, sld, Jan arabi be lehaA Yimakit, uitgepeuterd, Kam. 4
satjakët, ald. vgl. onder langkar;|(vgl. jav. en tjutikf?), Us.; 2e, de lidi’s, ge-
Bt", talmen? aanb. onder basama (z.|bezigd om de tjandu met de sadang te vermengen,
der pihan). njakit, de tjanda met drie scherpe lidi’s
Î hah 1, patjëkét, aanwijzing van 't|met de sadang vermengen; kapatjukitan v.
legin v. e. geschrift ter aanduiding v. d. vers-|lijken, «inanjut.
haat; omineus natuurverschijnsel zooals een| IL, klapa satjukit, P. (asluhan of
beving, die een patjëkät v. e. grubugfatöbih?); tjakitan, njub.
zijn; pötjökötan gumi v. e. epidemie als} III, atjakit, z, onder tjandâla (#jav.
cholera, tjukit, tijang sadé traös?) hare troepen
ML, tjëtjökëtan, kort aangebonden (z. djë-| verslagen zijnde, zei de koningin: paman ing-
Wotougan, angkottan bungut, tjupar).fsun nora milih djalma, pada uïdangana
Se. tjökut v. kippen hare kiekens|kabèh, sëkèhé wonging dusan, atanapi mi-
; volgens anderen krëték*; tjëku-| wah pökaiik miwah tjorah kérangkah, jèn
sëgu; tjëkutan, hikken, de hik hebben{wani amagut, marang prabu bëlambangan,
tav.; val. jav. tjëkik, ijëguk, mad. (jë-[nora pilih anaké wong tjakit dulit, Dw. h.
oqën); middel er tegen bij kinderen defb. Z. 1 6; poma adja tampik wong muda së-
t v. betelbladeren of een stukje mat alsfnadyan sëpuh, kumbah srakah mjang tjukit
undang (vgl. Sum. Z. 10, 11), bij volwas-fdulit wong bédak böndarakan, Dw., v. D., bl.
men zegt men sadja tjai mêmaling tatuh.|287; bra widjaja wêdi mati baja dudu wong
Aje). tjëkot® v. e, Litiran zekerfutama, pantés laman törahé wong tjukit
geven (mal. dekut, z. onder të, vgl.| datit, ald, bl. 518.
Bt); tJökattjëkot v. tandeloze eekhorens| fV., nieuw woord uit 't mal. v. Java, tu-
(e- onder sémal); tjökot” bunguté dot nga-|kang tjukit, vaccinateur; mätjukit, gevaccineerd;
rudjak. njukit, vaccineeren.
ä \s *djuluk, holle in den nek, z, ror 1, sugih.
kufitjir, kajëhan, kutuen bélut) II, een soort van schepnelje met een
ged 1, anjukat, oplichten op de punt steel, om garnalen meê te vangen; z. saû,
e. boog een kleine slang, Adip, 29; tjinukat,|duugki,
KAMT-BALIKERSEL WOORDENBOEK. he

ha

lemand van zijn stiefvader; njëdorin, profi

a
Ys 5. (tjhudra), moet bestaan hebben

feeren van 't geen cen ander gedaan heeft ol (bat. saùdara).

wel bezit. sâ « wél ang, onderkaak (batav. id,
E ä 1. 5. (jhidra, z. onder dosa),[men. mal. de vlerken van een vaartuig); « ma-
ganh. onder astènya, W. Z. 9, 5 (singsé,ftatakan tjadik, «asangga wihang; négë-
Kkasingsé); tJidraning ripu, T. Z. 5, 19| hang tjadik, aanb. onder kémbo.
Kkasingsèn i musuh); alaku tjidra, van SA ingedrukt van de huid bij ’t
overspel, Stn. 87 (88 tjidrabaja); alaka tjidra|ngurék, maar niel gewond, zoo ook van een
y- e. overspelige, Stn. b. b. Z. 8, naast alakufgenezen wonde, waarop de roof als 't ware
Madu, bbb; napsu tjidra, aanb. onder (aad overdekt.

Maja; sang amalat hjang idrasandhi, T| SD), zijn evord niet gestand doen,
[Z. 5, 25; wöring hangea mungsyeng manda- [zich niet houden aan cen gegeven woord (val,
kini paröng lan kuntul anglajung anghing|tjëlèd): kmi sampun tityang tjédok ring

bhèdaning swatjitta punang banjak acutji

‘matsyu, Wit. 17; njidra, vermoorden iemand
in den slaap, Ar. 14, 15, B. U. 260, tegenover
(grapu; manjidra aria, sangalingaling
‘kidang; anjidra turida van een schaker,
(Dpt. Z. 1, Z. 2; sang anjidra smara (of racmi,
lraras) v. een minnaar, Was. Z. 5, 65, 60;
anjidra silibnikang wwang, B. Z. 57, 5 (ma-
(mgasingsèaug, tjingsé); anjidranjidra, Br. Z.
17, U (manglëngit, mangririkin, ma-
bujingsë); kéna (inidra, «kasilib; wödint-
(kin tYidranën, Br. Z. 16, 14 (takutnya
(katungkul, takutnyané kasingsbjang;
\Br. ko: t pada kaduûnin); katjidra, H. 45,
B, ekasilil (vgl. mal), «sèp; tan katjidra,
LR. 19 Z. 5,6 (ingé); katjidran, kalingsyan;
aanh. onder turas.

IL, lab tjidra, de versm. als ginada,
\maar anders gezongen; njidra, de Luhtjidra

(opdreunen.

kajun í gusti, daarom laat ik het beloofde bij

(b.: mjatji) tang kuntal möngëp tjumidrèng{U brengen; ujödokin, zich aan een afspraak

miet houden, v. e. geluige iemand niet tot getuige
willen zijn, bij de oproeping voor het gerecht;
katjëdokin masaksi, z. kado en pègok.

pere, jar, „batjok, scheplepel,
zijnde een klapperdop met boven aangehaakte
steel, om water meê op te scheppen, geheel
verschillende van sinduk (mad. njèrok,
afschuimen), sund. nj ijuk; raadsel er op, anak
bongkok kréng njilëm; vgl. onder paluk.

arj (te lezen tjoditä; vgl. jav,
jundaka, dat Men, IL 127 v‚ ce. sluipmoor-
denaar gebezigd wordt?), onder a$tadugta
uit een gloka (akon amatyanana), Adig.
11 b (Surja Alam in Bijdr. Nieuw volgr. VI
bl. 45, zendeling der dieven).

Ajman, mandur umungsi ki-
kisik, tjödokandoga soring pandan angöpil,
Kid. Pam, 81; wètaning pura anèng tjödo-
kandoga, ald. 116.

AN

EN

greed zijn (vgl. tjawis); atjadang en matja-[fèh matané mëtjal pèsa, z. mufijrat en

Ang, wasadji, «humadang, «tumihang, |mölës.

bor iemand iets gereed zetten, aanh. onder
Sin; njadang, op iemand toeren, of in hinder-
bag liggen b, v. in ’t bosch om hem te dooden
Bz, van handelaren aan wal, die iets v. e.

koopen willen (vgl. ugadang); njadang
_pamargi, «angbalangi ri laku; mati
Wmtjadang, aanh onder daïng; mjadangin,
prangen regen, vruchten, hoomsap met een
oker; een gevelden boom, aanb. onder tum-
ak en sadak; « patjadangana; zer gereed,
Was. maak klaar een tumangan, Hadji D.
O; njadangang, gereed maken; katjadangang,
PTR anggona patjadang kablék
(F kuwang, z. onder kuwaug.

sayi, njadongang, Klaar zelten spijs,
Weranden enz, z. tjadang.

Gòn, helder v. licht, «asinang, helder
Hende v. d. oogen, tegenov. buta, njëdangang
kung aki, «anìpati ring mata.

EE wok tjëdèng, z. onder gasir.

Î 78 se (tijjhèdângga), aan ’ eene
of andere lichaamslid een letsel bekomen ten ge-

v. een blaasroer enz, Wib.; een van God
als b. v. iemand, die een oor te
heeft (vgl. tjèda; «mal. tjinangga, dat
hinnangga kan zijn); tjèdangga salwira-
tGèdanggu (eedf.); mogen geen ced af-
z. onder ski, mora GJèdangga, enir-

Âra; tan tjèdangga, enirmala.
| a 1, mêtjat, vumili, v. gudsend

IL, mal. (chin. tjhat), verf, maar ook van
teer gezegd (vgl. jav. Ijèt en batav. tjato; z.
onder tok); tjat*an, aanb. onder rimpi; vgl.
jélup.

IL, aanb. onder am pak.

Osy. B. 4. 5, 10 (kagèt), 41 (jav.
tjat); tjöttjët, jav. (tjattjat); B, Z. 104, 2
(kagötkagèt); Ar. Z, 6, 7.

ye verb. van Ijë't?; tJêt katon, tjèt
tan katon, nu eens dan weér (in een hds. v.
d. kaputusan).

hi) L, jav. «saugu; 2e, een klapperdop
ter meting van baäs; de inhoud heeft de zwaarta
van 800 duitjes, '/, gantang of 2 ijbèug
(vgl. mal. tjatok; z. prapatan), sotjanipun
ambul (wjané sambul) tjatu v. e. râk-
Sasa, Tp. 4. 1, 61; 5°, van personen, die
v. d, vorst baâs krijgen te Bl. om de 5 da-
gen (vgl. sund. mèrt gantang); 4, bovenborst
v. e‚ randbeest op paard, puilt het uit dan is
rund sterk: batjok tjatu, z. onder batjok,
waar ook tjatuk kan gelezen worden; tjëtjatu,
bovenhorstholte v. e. paard; atjatwa paratra,
«asangwa pati; njatu v. e. buikband; tja-
ton v. personen, die van een ander te eten
krijgen.

N., atjatu (jav. hds. atjatur tegen t
metrum, tenzij men bana in ana verandere),
W. Z, 14, 5 (matjatur, marëbat madé).

Gers mwah pabësën bapa ring 1 dèwa

v. lekkend water, van ’t vocht uit den|jan î dèwa bèsuk ngalla apang bisa njöta
; mötjat udjanipun, «mëlës ririsnya;lkajun sang prabuné iring sing mangdé li-

_

EN ln EN

bangras ambätjiki sah ing wastra atjoiafonder sahasra en pasagi: tJaturkrama,
hëhér sirùngambil dukung bij ”t hooren van|s., de 4 leefwijzen v. e. brahmaan, leertijd,
dieven, Und. Pagr., vgl. aanb. onder hukamo. huwelijksleven, kluizenaarsleven en staat van

92927" nloté, jav., de kris met '1 heft hoogste wijsheid (z. grëhastha, hhikëu,
voorwaarts dragen, zooals wanneer men op zijn |Wanaprastha en onder Acrama en brah-
hoede is, tegenov. njiugkur (kroniek v. Ban-matjâri), R. 20 Z. 9, 11; tjaturacrami, s.
(jar, bêrdjalan berkris di juri), Adig.|(Gäturâcrami), O, z‚tut.6a, brahmana,

54 (tjutté). rësi, cèwa, sogalta, Swrg. 26; tjaturastra,
San. herhaald om varkens te roepen, |Z Úaturacra; (aturaigwarjja, dharmma,
egl. nis en onder kutjit. djnjâna, wairdgja, aicwarjja, Web;

} « tJaturacya (lees “as ya), een bijnm. v. Brah-
ma, Sut. Z. 115, 5 (mamurtti, een vertaling
naar het verband, daar de held met Brahma
sijn, aanh. onder tadwat en dharmma (z.| wordt vergeleken); tjaturupàja, sâma, dâna,
Mictjètana); ziel; sangkan ingaran prètd-|ypèda en danda, Wir. 55, Bh. 17,0.Z, 38,4
hipa, pitrépati, Atmarddja, dèning sinèwitèng (saptaprakrëti), vgl. aanh. onder dâna, bis
Wètana, van Jama, Adig. 66 (bis), levenlooze| (naja midér), sâma bhèda dhana kèwala
voorwerpen? (z. atjbtana); katjètanèng hré-| anda karmma, W. Z. 21, 1 (U 4 boek
Maja, Kris. 8 5; sang matjêtanà v_ die, el-|,, q, Hitopadiga sâmadanabbêdadan-
kaâr bestrijdende, te zamen sneuvelen, Pam. 2. dactjatwära upäjah); (Jaturangana (?). z.
| 118 tain dèhtjètan, z. onder londer acwini; tjaturnafopùja, T. Z. 1, 13;
Wmbrèrètan. (Gatardrësia, muwah panéngéring awjawara,
Cs L, s, wier: 2, uit tjaturanggalokadrösia, pûrwadrësin, dègadrästa, câstra-
te uit & lichamen als 't ware bestaande (z, |drësia, lwirnya lokadrösia, uga, katon satjàra
daar), soort schaakspel (mal. enz, tag. satol);|dajaning wong salah bhawa hala mwang
Be, een lange piramide v. offeranden met plech-|haju, pûrwad., nga, kapanggihané kang inguní,
ügheid ingehaald; benaming v. d. grootste |ginawé tinulad, dècad., nga, nagara hanggi-
vantén met vier reine dingen er hoven op;{wané sipat kang rahaja, càstrad., ngu, ri
tgl. onder damar; guném tjatur, z. onder |tatwatjarita, lèna kasudharmaning krëtatirtta,
guném; tjataruddhâra, Wb. 197; tjaturu-|jèka tjatardrësia, nea, linging chstra, Adie.
Imjâstra, Bh. b. 95; tjaturacra, s. (tjatura-[15 a; tjaturdik, hilang tuturirèng tjaturdik
tra), pasagi; durggadèwl tjatarasra, Adig |umungöng v. €. verbijsterde bewaak! aan alle
WW, O. (x onder anurâdhâ, pûrwabhadra-|kauten, aanh, ouder sangid, Ar, Z. 9, 2 (vgl,
Wada, en tjaturastra, 0. b. Hen IV, vgl.|de bal. spreekw.: hij kent oost moch west);

per. tutut, ton.

JL, 5, Lutur, mèngël, bewust

he á

AN
tJaturdèca, T. Z. 2, 37; hana ta sira loka-[waarde van 4; vgl. onder èkadjati); wiijs |
pâla agawé tapa ring tjaturdèen, sang sn-|tjaturwarùna onder de offeranden, die de ziel
_dhùnà ngaranira, sang umangguh ring wêtan, |in de andere wereld aande né ngadang heeft
wiradjatanaja sira, sang cangkhapìda ngara-[aan te bieten, P‚; wras tjaturwarina, 0;
mira mangguh kidul, karddamatanajn sira,|tjaturwarge, dharma, artha, kâma, mok-
sang hiraöyaromà ngaranira munggah kul-|sa, tut. 2, 18 b (vgl. Hitopadèga, ed, M.
wan, anak sang krëti (Wishupuräa p. 155,/ Muller 1, bl. 7%, r. 2, Ind, Spr, 1094), aanb.
pardjan ya) sarika, sang kètamàn sang mung-|onder krötakrëtya (t. Sadwarga), aah
guh lor radjatanaja sarika, Brhm. 105, vgl.|onder ablùtabita; tJaturwaktra, Sat, 2,77, |
nog (jaturlokapâla; anjaturdega, T. Z. 2,[3; tjaturloka, njaturloka, amafitjadège: |
12 en 29; Z. 5, 46 (maëmpat), Kam. 21:[tjatarlokapdla, Jama, Kuwèra, Waruis
panjaturdega, de omschrijving der grenzen v.e.|(Baruüa), Wâsawa; tjatwärt lokapàla, 0.
stuk grond, 0; tJaturdagaksara, T. b. Z. 2,|k. (vgl. ook onder masno; bij den dalam:
34; tJatursandhi, fout in pl. van tjatus-|Djanaka, Kanwa, Kanèk tra en Rä-
sandhi, aanh. onder im bang; Jatursùkéma,maparacu), «dacalokapâlaka, Wir, 59
z onder tjära, Wir. 30, vgl. dur UI; tja-[(satélah di lihat olih mahâradja dar
tursatapana, aanb. onder apakrania; tjatur-|mawangsa akan sang bima dan sakal
sopèksa, zie onder rotaka, en hier onder|sadèwa sudah mati itu maka maharr
anjatur pariksa: tjaturwàbana, eigenn.[dja d. pon datang képada mait sale
vader v. Tjitrânggadâ, Adip. 111 (alwaar| ranja maka di pElukrja den di tjijum

ol

jitradâhana); tjaturwinasa, een tooverfor-
mule of -middel, waardoor plagen en rampen
overal plaats hebben, aanb. onder tauggalang;

R. bl. steeds njaturwinasa (vgl. onder r&djang|tububuja itu pertama inden kaden

en maraûa); door heksen in werking gebracht,
Tj. A. n. b, v. e. epidemie; njaturwinasa, een
land bezoeken met een ramp, als b. v. een
grubug, v. e, heks als Rangdèng Girah,

nja dan di tangisinja otih maharads
d. pon bêrdiri sépêrti doga samedi
maka di halawnja sögala dèwa? dalen

jama katiga kuwera kaëmp
maka dèwa® itu pon kaluw:
dalam tubub maharadja d
akan indra itu témpatmja

v. Räwana in de w. door zijn tooverkracht|dan jama itu témpatnja ps:

de vijanden, behalve Hanumàn in vasten
slaap brengende; tjaturwàra, sri, laba, daja,
maûdala; tjaturwarùna, s, tjaturdjanma,
aanb. onder idjyâ (van daar hebben al de
woorden, die gedaante beteekenen, als cijfer de

dan kuwera itn tëmpaf
nga dan baruna itu Ui
hiduag maka mahar, d
tijada mêlihat dan wulut
da lah bérkata? dan

EN

mar

tijada lab méndëngar dan hidungnjafhen bevonden, W. Z. 1, 8; deze plaats is in
pon tijada lah möntjijum dan bérna-[Rt Z. 18, 5 aldus nagevolgd, kâlanyan midèr

pas maka mabar. d. pon pängsan lak
tärdiri sëpëêrti orang mati rupanja
lijada börgérak lagi, Pw. Ir. 142; vgl.
w. KR. 32), vgl. aanb. onder tjaturdèca:
tjaturlabha, Kid, Sund. Z, 2, 11; aanh. onder
tirah Il; asih démak tjaturlabha, v.d. gun-
sten v. e. vorst, Tj. A. 49; R.L. Z. 11, 89,
Z. 8, 25; tjaturpani, in pl. v. tjatuspâùi,
de vierhandige, Ciwa (in 'tskr. Wisùu);
tjaturpaüdita (de r evenals in tjatursandhi,
z. aldaar), B. Z. 117, 6, Ar. Z. 56, 10, Wit.
27 b, Adip. 108; tjaturpramana, aanb. onder
swämi en tadin; tjatarpada, in pl. v. lja-
tuspada, viervoelig ; tjaturdjanma, de 4 kasten;
tJaturdjata, aanb. onder sajut; tjaturdjàtaka.
z. onder djâtakas tjaturjuga, z. onder juga:
tjaturjoga, sandhi, tapa, brata, luugguh,
Kr., aanh. onder manuh; tjaturmakha, bha-
târa brahma, Ar. Z. 58, 5 (val. tjatura-
mana en de aanb. onder tumangan en
djarub); sampùrnna pwa ja mapradaköina
ta jAmùdjà midër pintiga, hjang brahmà du-
madak tjaturmukha bhatârèndra mabâkwèb
mata, èrang minggëka kotjiwàmbëkira jan
kâlanyan unggwing wuri, toen zij (de mooie
meiden, die Ardjuna moesten verleiden) afge-
werkt! waren, brachten zij doorde pradakSiùa
den goden driemaal hare hulde toe, Br. werd
opeens vieraangezichtig, Indra vermeerderde
zijne oogen; zij waren beschaamd zich om te
keeren; zij zouden, dachten zij, er bij verliezen,

apradakálùa katon hajunika magawé kunging
mulat, sang hjanz gakra siràtrilotjana tatan
warég umulat i rùmnya dug singi, nâhan
hètu sahasranètra ginawèniran wmidër anë-
mwakën liring, sang hjang brahma siràtjatur-
mukha djënök malat i hajanika nda tan mingël
(Adip. 109, manëmbah ta sira mapra-
daksiùa ri bhalâra brahma, sang hjang
rudra sira milwanangkil ri bh, br,
kapùhan dèni haju sang tilottamá
ginawènira tang mukha pataug siki,
lor kidul kulwan wètan, jatanyan lan
anghèlânolih, tuminghal i rûpas t,
an mapradaksina, mangkana la sang
indra bla? tinghalnira ginawènira
tang nètra sahasra, tatapinya tan
warëg djuga tumon, nguniweh tang
döwatà kabèb, kapwa tilottamâ wisa-
jani matanya, anging bhatâra brahma
tan ilu barsa), vgl. Kathâsâritsâgara, XV,
137); tjaturganottama, boete bedragende
80000, vgl. astaguhottama en dwigu-
fottama; tjaturbrata, «tjaturagrama;
tjaturbhudja, Ciwa, Sty. Z. 1, waar het
naast hjaug widbi en djagadnâtha gebe-
zigd wordt, naast trinajana, Bgd.; patjatur-
bhagan, '/,, Ud. 68; matjatur, atjatu; 2, in
kasten verdeeld zijn; matjatura van een tja-
turangga. B. Z. 87, 52 (karusakan);
« alahatjatara, W. Z. 26, 2 (katjiwa paglaré,
lilih tanpaglar); atjatur parikáa, Tjt, 209,

wanneer die mooie widyAdhari®s zich achter | maar later anowèk&a (mad, tjatur p.‚ nauwe

mee

Ee

EN

|

B, Z. 26, 5; tjltrakara, z. onder tjitrang-|gupta?), eigenn. v. e. gadheid zoo 't schijnt,

kara, tjiptakara en onder ranggâdji wa;
Efltrakùia, eigenn. berg, R. 2 Z. 1, 4l; 5 Z.
E, 1 (gunung gemongan; jav. R., kuta-
uuggu): matjitradaûda, R. 20 Z. 19, 4
Omanangkisang palu); tjitradarmma, s,
Ctjitrawarmd), eigenn., Br. Z, 15, 54;
igenn. v. e, prins van Pawonawon, den
moonlooten vorst v. Koripan geschonken, Smw.
EZ. 1, 5, 10; titrasèna, z. aanb. onder djahi-
mang; tjitrasèna, s, Br. Z 15, 54, Sdm. 5,
St. (ljilrasènaka); 2, z. bij witjitra-
wirjja; 5*. een Korawa, Wir. 59; 4, een
afgezant v. Djarâsandha, Hw. Z. 29, 4;
Cefitracikhandidja, z. onder wrèhaspatis tji-
trawäliana, z. onder majùra; tJitrawirjja, z,
Cwitjitrawirjja; tjitrawèda, eigenn. v. e.
(prins v. Djagaraga, die bij dien v. Daha
vals panakawan in dienst was; tjitrawati,
Leigenn. v.d. gemalin van Ardjuna sabasra-
Saty. Z. 10 (jav. id); kèn tjitrawati,
| Mal. 62 (Mal. c.: een vrouw v. Nusapati);
\ fjitralèka, s. (jitralekha), teekening, schil.
derij: tJitralèka lambang, z. onder lam bang
en val. tjitraloka; 2e, naam v. e‚ versm,,
Wrs. 87 (vgl. onder mândäkrântâ): 3e,
k handieekening?, O.; tjltraloka (te lezen tji-
tralèkha?), boekhouder? v. Tjitragupta,
wetende hoevelen er geboren en gestorven zijn,
T. b. Z. 4, 215; tjitraludira, een benaming
ve d. versmaat Girisa, Smug. Z. 19; tjitra-
Ì himpér nirada tjitramèghanika ring

die de daden der menschen opteekent (z, aanh.
onder rantas), hds. tjitranggota; vgl. bha-
gawân pamjarikan); ‘kakt en nini (jitrago-
tra vermeld in de pijos van den padanda (jav.
Ijitragotra, godheid der 28° wuk u), vgl, onder
tjiptakara en aanh, onder bubuksah en
tambrapèta, 2, eigenn. v. d. sehrijver v.d.
Sritaùndjuug en de Sudamala (z. ’t begin
v.d, Sin): tjitragupta, s., eigenn. v. e‚ god,
de daden der menschen opschrijvende in Ja-
ma's rijk, Kam. 17, val. L. Z. 28, 10, z.
titragotra en suratma; tjitrabhànu,
gui; tjitrabhuwana, z. aanb, onder djabi-
nang; tjitrabaga, eigenn. vader v. Râwana,
Rm. (R‚ Ks tjitrabaja, maar in den aan-
vang v. ’t jav. gedicht heet hij Sarwa);
tjinitra v. e. karas door een tanah garu,
aanb. onder hbaos en sukirüna; tjinitrèng
mas adjur, T. Z. 5, 117 (sinurat iug w.
drawa); (finitran, van poppen, Ww. b.
Z. 5, 87.

â \s Seen der 27 naksatra’s, Ag;
kunang ikang wintang tjitrâ ngaranya, lÀwan
ikang swâti tunggal wintang ikâ, Ag. val.
aanb. onder pîdana.

ar s. (taitra), tjètramâsa, «ka
sanga (vgl. madhumása); bödil Iwir gölap
tjètramàsa angrësi, Kid. Sund. Z. 2, 95; kadi
dhwanining badjra saki kâlaning tjètramàsa,
kapatuli kalëngër sakwèbning katrija tèkap-
nya van Ardjuna’s boog, Bh. 90; swara Iwir

pinakatawing® marar, Sum. Z. 52, 4,|gëlap tjètramäsa angröst, Kid. Pam. Z. 1, 12,

. tjètras tjitragotra, jav. (in pl. v. tjitra-\vgl. tjitramègha, hutang tjètjètran, Adig. 6

AN

av

reor de tjitakan; tjitakan mowa, snef vanjtjëntlaka pada kEtika kêmarow maka

& gelaat; z. onder djaugka.

ML. (2), de knecht v. e. tjikrak.
el

börtëmu déngan ajar, Tj. hb, 27; vgl.
jav. tintaka en aank. onder ambong): Ar.

Za). tjumitaka (o. tjittaka?) sira,[Z. 65, 5, Aij. Z. 50, 2, verlangt naar regen,

kroef er van om de smaak te kennen, T. b[T. Z. 5, bb; Br. Z. 15, 16, ook tjantaka,

E. 4, 250,

Mal, angalikalik aminta djawuh katiga;

ehs ‚b.v sikuat (vgl. sund.); abjan| singgih potraka pàduka paramègwara Iwir tja-

wtjutak,
| hal A val. java, z. lotèk IL

takèng asndji katiksùan hamungsi sanghub
pilih jan kahudanan sibira kapotraka, brief

haden AE matar atjêtak”, Mal. cbl, 24.|van Widjaja aan Djaja katong, om weêr in

re. Bjw., een bokor van hout
tervaardigd.
lead hake Le, jav. (kr. B, 18); mè-

Gokêkang, pätjotèkang, en detail aldus gekochte
kmfioen verkoopen; njotèk, amfioen bij kleine

partijen verkoopen, om weêr te verkoopen.
M., tjëtjotèk, zekere kleine, zich vaoral

[mn de riviermondingen ophoudende vischsoort

genade aangenomen (e worden, R.L. Z. 2, 18;
dub susuhunan pukulun sang makodakèng
djagat katwanging sabhùmi dèn tumulus sihi-
ràngaku atmadjanànak pàduka bhaiâra Iwir
Gataka katiksianing Arkka ring asudjimàsn
Iwir tutfur angadjap caci bhranta anahën
kingking lot amalarmalar djawah kalih

padjangning wulan, pìduka nrëpati kang
kasumbung murttining riris mwang wulan,

(fav pêtòk)); ätjotèke lms (amal lang | en aminta sanmata antde putri pädaka

Wwerpig) en tjötjotèk kasap (breed).
UI. ?, aanb. onder kobok.

nrépati sang mustikaning swatanu cröddha
pâduka nâtha muripèng kawlas sih tausah

Lg, BZ. 39, 10,de bet. museh moeielijk [son anahun padadwaja pâdaka hadji asraba

pas te brengen, vgl. onder kuruwul.
za enen, s. (euculus melanalaseus van

nn, zoo verlang ik naar u, mal. brief v. e.
h ; ook djëntaju, zoodat hier een ver-
Parring plaats heeft van tjâtaka en djataju),
amb. Z. 9,14 (k), W. Z. 18, 4 (kliklik),
35, 14, skalaugkjang; Sum. Z. 1,15
haar, waarop bij verliefd was, maka

KAWI-BALIDEESEN WOORDENNOEK.

djiwa pati, brief van Majam wuruk aan
den vorst van Sunda, Kid. Sund. Z. 21, 25,

roppels levende), B. Z. 26, 12 (kalang-[24, en 2; Iwir tGjataka bramitiminta turu-
jang; laqsana tjintaja ménantikën hu-fnaning riris masèng asudji dùra jan katëkana

trah* van iemand die naar iets, dat buiten
zijn bereik is, verlangt, Hadji D. 66 (vgl. onder
sémal); dadalyambaüdang tjantaka, aanh.
onder baùdung; lëwih sang para sudjana,
kang kotjap sulaksana lingning càstra pra-
tyèkaning wong, akèh olihnya anêlir, pangrës”

adalah tërtahani lagi hatinja sapërtijrarawis, Iwir tjakakâtawan baju, Spt. Z. 4,

eN 620 al

EZ 5, 130: @ satjatjawl, z. aanb. onder 6. z. onder tjawan.

Be 68, jar. (moeselin), laütjingan (z.
| #3, zeker spel met duiten of steentjes GawBli); Gawdninira tintmgkan bot sabrang,
k een langwerpig houten bord of wel plank, Smw. Z. 10, 58.

met kalk dwars witte lijnen, om de Sf tjawiri, jawèntén, aanb.
Emahtan te verbeelden, en aan beide uit-|oder ém ih.

een rond vak (t&ndas); ’t wordt vaak sa, zonder watjtja.
ld gedurende 't ujëpi en wanneer het
_ open veld geschiedt, dan maakt men de
te strepen op den grond, Java dakon?;
onder tjontok.

ge jav. teleurgesteld; zoekende naar zijn
lin, tJuwa sira tan kapanggih Ika sang
ut nröpati, Mw. Z. 49, 5 (mad. tjuba,

jer ana brata manih tjuwèr ngara-
nika lëkas kumilid pöngkub manguwêb dina
latri mêlid njulig, Dd. 15 b,

2284, (val. jar), Sum. Z. 4, 6; W.
15, 8, Ar. Z. 58, 2 (ljawintén, Z. 5, 2, R.
L. 1, 10; Ks, 6 a, aanh. onder Embih, L. Z.
v‚ iemands manieren b. v., leelijk), 5, 1 (ukiran tjawiri); karang tjawiri, cen
15, 74. gapende vogelbek (vgl. tjuring); tinatalh ka-
6370, mjuwé, iemand gispen; kötjuwé, u, tjawiri v.d. glung h Ardjuna, waj.
BBaftoggen. bij! 'Urédonaêrens iste veld ge AN, 5. (bedelaarskleeding), dodot, 0;
Wagen: door iemand; vgl. ‘ngo lde ng. atjiwara kapilàgung, T, Z. 5, 98 (mabha wa
CS). ampun Kaki (Jawahijawuh, Di, barak léwih); akundala guddha saganitrja-
B, B. U. 559; tra dadi adjak Jawul”, z. iiwarkdjata van iemand, die zich voor een

a s heilige uitgeeft, Z. 5, 7.
der pingging; atjawuh, gretig (?) kussen 4
BREr hof. ietctarws verversen; van) J || Pre AUD Gawek HER, eID

bari, vgl. aanb. onder tjaluh), Sum. Z. 118, EEA
PBK tas ;o Pam: 18, Wönibòrs hajwirga- UL B, W- ZT 1 (manòndok), B (jang.
BRNO FIDE pagan, Sul; 1Z 61718) (ajwa kop), bloed, aanh. ander duduk; anjawak
Been as): kafe jdwah dpan'ra: Iémah, ten gevolge waarvan 't slaapmiddel,
masya tömên, Us, Dd. 17 b: sisirëp, ophield te werken, R.L. Z. 1, 78
Peen pan tjuwêh, dezelfde als bij an- (vgl. onder wuwur Il en Men, II 476, M. IL
re Pan Gatèpin; mötjuwèh”, nog in 1 146 en 147), vgl. de mantra van den dalang.
gE. niet zien, Îig. van vermengd ras.

beef). mal. (chin. tijla-wân), cen roes een open ruïmle hebben v.d.
zooals een theekopje, Sbr. tIjawën (skr, [rei tanden, cen regel schrift, waaruit iets, cen
rang); z. tjangkir en djém bung. paar woorden, zijn gevallen (vgl. ùdjom plong

ear

an

jëntjaluk en péntjaluk, ngadj. sansalo), ook een bal. gedicht, dat onder Mobam. in-

masim en garung.
© Ároy, gêtatjëlu, vol slinksche streken, vgl.
titang.

Sruy?, Gila angraris (angrèrús) saha
Imdah Jwakti aèng gludug lan kalöpug,
peténg katatakut ja gëntèr atiro-
Lra guntur këtug, R. 17 Z. 6, 4.

Zn, (jav. v. Bantén en Ps. telkens;
av, waar ook tjilik), in raadsels, Adig, 51 b,
he LZ. 8, 26 (jönik, bagus tjili eigenn,
tee bediende als voerman fungeerende, Tj. b.

vloed is geschreven en nagenoeg van denzelf-
den inhoud is; het is vermengd met verhaspeld
modern jav. (b. v. katjirjjan, in pl. van
katjarjjan), een enkel sas. woord en geheele
brokken maleisch; uit het sas, verlaald, z.
djarudé; GötjNian of Gilian, een kleine pop,
v. lontar-blad gemaakt, zijnde een figuur met
een aan weerszijden uitstekende haarwrong,
en op de markten voor 5 hal. duiten verkocht;
ook een jonge djagung:stronk, ruw een kind
voorstellende zonder armen of heenen, *t haar

\0, z. onder raré, pérgi ngkow kasitufopgebonden wordende (voor kleine kinderen

hat olihmu tuwanmu tjili, djakalow
da, sambut olihmu, zegt een prins v.
lijn eigen zoon tot een bediende, ald. 90);
tanb, onder untèl; jan rabina dadi busèt
Hi sira (ladi) busèt agung ring wèngi v.
flanamân in Râwaùa's paleis, R. bl, Z.
le 4; als vocatief tot een jongen prins, aanh.
under kiwi, in den mond van Gadjah Mada
„ d. vorst v. Bali, Kid. Pam. 40, 45, terwijl
e vorst van hem sprekende bapa zegt, ald.
Ds; raré ili, z. onder sâköi; mas mirah
[EMi, troetelwoord tot een minnares. lev. v.
Kub. Z. 4, bis; Il van of tot een jeugdig
torst door een ouderen hoveling, Pam. telkens,
janb. onder mona en gëbël; radèn ili v.
L jongste v. 3 prinsen, ald.; (filinaja, de prinses
mi tegenst. v. lu buling (dus radèn galuh)
m van daar naam gegeven aan de prinses v.
Daha; waarom hetook de titel is van ’ ge-

als speelgoed, vgl. onder goïdjèren dèling);
ook een popje v. pipis kutji in de pango-
gongan en verondersteld het speelgoed v. e.
godheid te zijn, bij ’t mékiis medgevoerd.
Argy, kapagilu, R. 22 Z. 5, 7 (ma-
ngilu: vgl. tjèlu?).
navy, hv. térës; öngkèn adènan më-
tjula tökèn mêtrës, spreckw. tegen den vijand
lartenderwijs geuit; op sommige plaatsen ma-
tjula v. runderen tegenov. matörës van var-
kens enz.; Gulaän of tjulajan, h. v. törësan.
IL, 5 (Gùlâ, val. Güdâ), R.7Z. 5, 1
(wantut, tjaling); m. c. Jûla v. e. draak,
1 Z. 2, 20 (gading. wuntut!); tjûla, 14
Z. 7, 8 (t., w.); Was. Z. 7, 14 (vgl. mal.
en jav.).
\, tJulu®, Was. Z. 2, 91 (Bjw. lja-
latjutu, dat in 't sund. als scheldwoord in
gebruik is, jav. ijël&bangtjëlëbung, tjala-

Datu Daha; gén bakawin tjilinajajtjulu witjarané lakuné sasarsusur,
lu buling, Did. Z. 8, 6; er bestaat |mak. tjulutjala); tjula Jumbu, z. onder

he

jumbu, vel. tjutju*: Gumulnkujumhë,
ML, z. onder tjutab. n

YPPON, 5, 1 onder kambën en wastra.|y_ BIL, toen
A ve ilus Iwir tamon ing asm*, |U. B. Z. 2.
a pad mtd kapatfêtu tumingal ing |
(bs kadi wwang tumingali é2 mangan|*durbbala, esing
at sang pandawa mk) van vreugde offbaug is voor de,
verbazing bij ’t terugzien van Bima, Nw, cen hunner g
(jav. kumatjëlu); val. onder tjilu? in den val willen b
pen, WZ. 25,7 (petang), stjakea, [irika twatnja
Br. Z. 9, 11, val. jav. tjolika. iv Swg. 46, aan!
pere golo*, nas. v-e klein spichtig [kendëtan
en zeer smakelijk zeevischje, waarvan de snuit [nah né kidung |
onder veel langer is dan boven (Bjw. sunduk [miskin, ieëng r
TT en vl |uguring*, nagin g
vrg pan iets geworden, zoodat [gawènung kidung,
de schuwheid verdwijnt, als een paard b.v, nungkutang |
dat reeds alles gezien heeft, v. e. meisje, dat [qjumah matadjah, any
hare bedeesdheid tegenover haren minnaar heeft |katudub anular 4 h
afgelegd, Swa. 7. 2, 24; dikwijls ergens een |apang ada anggon göndis
bezoek afleggen of komen, Kid, Adip. 4, 3, 49; |wit, antuk’ tityang sin
sangkau mimitau, satwané uguni, (jaritajang |pêgto tonglong (hög:
ikët pidartajang krana ada kaütjapang jadjnja |qos ar tant,
sarpa kawangun, di astinapurané nguni, kèné brég ukunya, slot
purwwa kandanja, mimitant ilu, kotjapang | foantangset Meij „ep
wèntön bralmana, mapasèngan ida bliagawan, prangé a ï Ï
samiti, pagêh ing brata(ma)tapa,, kotjap ma- (Ar. Pr. men a en
Auwé putra aslki, mapasèngan sang srènsgi| <55, lifkozing, BZ 4
kastawa, sakti wakbadjra kautjap, salha ka- jpaugrum eum
swarggan tjnluh, ald. c. Z. 1, 3 (vgl. Lana); janjulu (arjutub)
dèrèng tinglas mangadyanin, dèning bas ma-|Anj. Z. 26,
baätin, ida kari paritantu, ring prabökël (angarikari
punggawa, raris pada mambudalin pangraösé | (mang rumrun

mm

EN 656
Lt Dende, voor din ergens! bloemschede v. à

N sammiekenk
Rd: njtagak, san. onder wala-| IL, mba

kärùnawa. — a, dadeng Jungih,’
Zan. patjaligin, z. onder jalistjis. |pun tampëk rata »
\, of tjalubtjub, «pârusya, *ma- „[eudlg, marthang ok
misuh (a. (jrujuh); udjar gatugeh, wake VE mastiek Kid
parusa. pent, Mandi

Nen: of jlohtjoh; njlotjoh, met ki 5
kromme vooren beploegen gronden voor tabak| oJ
of mais met wijd van elkaâr zijnde vooren
om ’t water niet te laten wegloopen; jan tra
Ylotjoha mlaib jèhé (vgl. sund. delende
tflotjohan, aldus gemaakte vooren.

a, njlatjar, v. huizen dun gezaaid (met
tusschenruimten best. in tuinen, akkers enz. .
(tegenov. nabuwan of kémpël, hier en daar den haar te omumaagden, Ar. Pr
een v. lieden, van vruchten, die niet tegelijk gum” Gier, tee 4

en meisje (bbg.
rijp aan den boom zijn. Il

aargrof L, van de huid, R.L. 82, «lja-
ar eldsd en egens magen gehen [SAT kr: jede
këtan kakus, in een bamboe-varm doen, am| el

36; dèpun tjëlorl

vervolgens te nuttigen, als offerande te bezigen 4
enz, gebak, als uli en bägina, vervaardigen,
djadjaangin, door de gekookte kätan of
* meel met de hand plat te strijken.

IL, njalgal, nigtig; ada njëpig ada
njaltjal, Dip., aanh. onder djugègag.

MI, verb. v. 't jav. djadjal; sun gawé
tjaltjat kris, Dm,

gong rg. migra, aan 1 water blooi- reola, Vr); lu
gesteld als iemand op een sawah; kötjèltjètan,|ri_töpinikang lok |

er

657

de

djang), aglar ing pasir, tinil adnlar”, Galoré lwir angèwani jan ja kapakagèlanang,
kalawan pötjuk, kadyamèt mangsnhané, tan/tan lonjak ja kapasalukin sawjakti tan

kanten kang manuk kuntal awi(ngi?) lëngi®
iwak anambèr dèn gawa lange, Sin. (val.
jav. trulèk en z. gadjah?an).

Ei á- laratijlurit, Bjw., bochtig v.e.
lijn, v. iemands wijze v. ploegen; volgens
anderen tjlarittjlarat.

apen pating tjalèrèt, z. onder
sulèwel.
ere zekers vogel; tjolorot
\_munyasantun tanpèndah amêlèrèti, Sbr. Z. 2,
N, vangënës, vert. B. 19 Z. 5, 4;
amèt i tjidra tjaliring, B, Z. 104, 2 (wrub
amel singsé, ngalib singsé tjatjëp): R.
EL. 100, aanb. onder luju 1; sang nata
ngawok tumon tjaliring pradjurit agung ta
rupané, Tjp. waar het v‚ Grantang gezegd
wordt en klein en fijn gebouwd zou beteekenen.

ES Zenden

gi Bjw., langsat, vgl. tjroring.
an). jav., wapen, in gedaante over-
eenkomende met de arit, om me le snoeien

ahjun kapakantitang, ngubda ja démën
kabusanain sawjakti mèngo kapakan-
tiang ika).

sr angel v. © bij, scorpioen enz:
2e, (prana), de penis; Bhg. bälak (purus:
Bjw. iijëlèk, grof, vel. jav. menijëlëk: z.
onder plèt en gatjël en vgl. katuk); lamun
si pandji pëdjah tyëlaké (hb: djalakél)
ërébi, wèhakäniringong makakèmitan inzong
U. Pangr. 75; vgl. klèng, pagëlaran, laso
en këmalwan.

Sg L, de maat gevormd doorde wortel
v.d. duim, die een hoeht (tjanggab) vormt
tot aan de punt van den wijsvinger, zijnde de
lengte v.e. rits van 100 bal. duiten; njaï
suba baänga djangkan satus, hebt ge een
penis gehad van die lengte? (z. langkat); ma-
tjölökang of mitjölékang, patjölëk of pitjëlëk,
zijn bezittingen aangeven bij den man, bij wien
men zijn intrek neemt, om bij verlies, schade-
vergoeding te kunnen eischen (misëdäkang,

en vergeleken met de tamarinde-vrucht, Sum.fm&kingsan); kadagi tatas antak tityang
L. 38, 3 (sund., jav. tjaruk, z. R. v. Eijs.,|miragijang padjaré i sëdana, wantah mêtjö-
z. mangos, arug), vgl. aanh. onder batjot.|lékang mitawang antuk bantèng, punika salit
IL, solah bhiàwanirèki tjumbu pinatjëhpa-|njantèt kudané ji, s., 5 bli njoman bakas
én anjaluki hètuning guju, Syt.Z.5,2 (ka-[mampi patjëlëké 1, s, kalih 1 bli nj. b.
kädekin tinagwantagwan ja bètuningjngangkênin mêdruwèjang bantèng punika;
gm ita); agëlëm ta jAnjalnkakën sahadja tjata/kapitjëlëk, tjétjölëkan v. iets in bewaring
tinagwatagwakën, zij zullen het doen voorko-[ gegeven.
men, als waren zij werkelijk afkeerig vandoor| Il, saling tjëlëk tjungub, R. 5 Z. 8, 5;
hem tot bruid verkozen te worden, W.Z. 14,5|matjëlëk bang, «kasëlatan mirah, Sm. Z.
À (tan mahjun ja kopanganggènin wjakti,14, 6; matjatjälëk, de tanggun kamben in

E

EN en NN

tangen is (sas, tjëlih);, tjölat manongos di|matjölos idép dané «gupé hatinira; ma-

dajanin anaké nagib, baû bangun|tjëlos kabratan olas, «mâr mrat awëlas;
pasömöngau, kapisaga nfunnt’, bant mnlih/mapan hjang danapati, maraga ring ida (de
b: jan mulihé) saba safdja madjëdjë-|zeer rijke voorst van Lombok) sampun, krana
tin, Gêdès buka (GElôg rjungkap) pau |liju matjëlos mangsjuh ninggal nagari, mange-

Tjakan (pajuk djakan), Kid, dina.

| sah aanb. onder batok.
gemee onder badil.

| 7e 2 onder tjolëk; mangsi

Jolèk, dawat (vgl. lamp.).

aard en, Ss, R. 7 Z. 12, 1 (maogar,
alah), van de oogen, 4 Z. 14, 1 (lèdap),
„ staarten gelijk looten door den wind, T. Z.
„ 450 (molah; vgl. tjaütjalita en pra-
atita); tjalitägrah ogah, B. Z. 97,1 er
mkitan tan djnëk ban linubé),
amb. onder kSaja.

Sj Bjw., plat in pl. v. bungu (val.
tv), Ra sas; mötjëtjalatonan, met elkaâr fa-
piliaar keuvelen; njlatoni, nguwèlin.
"25 AK Bjw., ‘jlaiakan, ogundap,
gujuk ’t hoofd bijna den grond rakende.

ares tGlaiokan, Bjw. njdul v. ie-
gands spreken (jav. iijlèiot of ijlèniot;
CN den overgang van a in è, onder tjabol;
Î onder lètok),

Sa, mötjölëtëng, lekker op 't gevoel, [de

angkët?
18 \ atjälèsan, één maal caire.
12

; matjöles, ingedeukt v. e. stoel, waar veel

aoj, tjlastjëlos, als een kussen-zadel
een paarl zonder buikriem heen en anne ade

wala ring sang ratu amlaradja, Rikd; tJëlosina
v‚ vele handelaars in koffie, die van de bergen
komen; njölosang siùidjang, «anglusé; njëm-
pang njëlosang awak, galéngé plakut kasihin,
gëlut akut* diman, fr; njölosang siûidjang
ida, «nlusé tapibira.

SR lastjastjalistjis, heen eu wetr
drentelen ; nJlistjis, nrutdut, doorgaan loopende
ergens naar toe, tegenover numbrag; buka
tong taèn karuron, Iëkad idap patjalistjis
j„|(eatiarsjih), Pan Be,

wen pätjlostjos v.d. veêren v. e,
kip, v‚ e. geschonden lontar-boek, dat door de
mot aangevreten, had, is; vgl. mun.

argos) (bedoeld jav. tjlupak?); wi-
näkas si (lees: i) tjaluwak, 0, na irus en
vóór danabarta onder de benoodigdheden
v. e, feest vermeld, 0,

ore), Kang tekèk () pating a
lèwèk, Sin. 7, RN

Se, inglijden; mëtjlëwis v. e‚ mes in

de keel v. 't varken; binnen sluipen v‚ e. vrees-
achtige vrouw; tjëtjöluwisan van vrouwen,
waarmeê men boeleert (boertige uitdrukking).

ged) mötjluwagan bungutné mötaäng,

sarg8, eigenn. v. e. bediende?, aanh.

is (vgl. ijlépos), „muksa, oön;londer lukat.

EN

EN 645 EN

| Sjee, njëlépota, sich niet aan iefsfrapa marang kändëlo, sinahuta déné
ren; njëlëpotajang, in den wind slaan; vgl, |watangé, sinambëra ring käk&pu, si
Lmpa krèra. néngëta déné djangkrik, sinaugdanga
| Be. Qijakglijak, uu eens warm dan fing anggang, tinumbaka ing tEngu, ki-
Peér koud ve. zieke; matjlijuk di alasé, ver-[n&raha kalamänggd, maga? binuruwa
Wijn als ' ware; matjlijak könöhmjanéldèning gaugsir, ika supata ingwang);
mmpus raris madjalan mêsuang angömböng” val. Ijdijëré.

hb mata, Tjp.; ujlijabang, in 't water dom- Syers tulën, eenvoudig v. d.

men, om te vullen, een djun, enz. (vgl.
wäkbëk).
L aarfaday, eigenn, v. e- bediende, aanh.
mier lukat.
n api patjlaftjan, bij kleine hoopjes,
pe voor een, teler afzonderlijk op komen zetten,
bl. dlatdat
| 1e of ijlëmêh; matjlèmèhan,
laan als een dronkene; twara ngasèn
miskin, mabudi ring anak &lub bara-
pada ngëdjoh, sing pêtain pada tjëlih,
mangugu uwabé matjatjëlömèjan, Ir,
d. mond druk aan 't praten; patjalëmèh
ng, druk aan 't belel kauwen, Dd. 12
aard g. iav. (jelémende); andika
(këna) supata nora andël (angan-
1) sang radjapinutra (wiratmadja maug-
angling, lamun ingsun zangguwa (Ll jav.
Z. 5: a. mandang sn. ngandel ra-

putraanahuri, jèn ingsun gauggur

„ moga sinambëra déné(ning) pitik bri
wing), inapakan (baka) ing susuning
Bewan, maga tjnlapitèng (Jalamindé (dèn
a tjalamind), dèn sinambèra dèning

n buruwa ing) bulas (1 jav. ged. ald.
nèkota marang kutjing ering, sind

k ‚

eenvoudige bal. taal b. v, vgl. polos en gêruh.

Sa K. A, tjrubtjub; udjara ja
Jalömtjm, sasiùdi lingnyan amisuh;
bibihé tJlëmtjém.

Sd. eigenn. v. e‚ bhagawân, de-
zelfde als Satyawan, die dien naam aannam,
toen hij zich de gedaante gaf van een kluize-
vaar, Saty.

Za. matjlimikan, snoepen als kleine
kinderen, vgl. tjlëpik.

Sg SNK atglëmusan, aijlëkèkan.

orga ie. (waar ook stumpriag.
dus sarung? en pring), «sindjaug, v. (sund.
salumpit), Ar. Z. 22, 10, Mal, z. onder
wirada en de aanh. onder gading,

Saùr. matjlëmpang”, met ongelijk hooge
vloeren voor de verschillende standen, v. e,
balé; ook mätél&mpang.

Se 1, nflëmpungang, in 'L water doen
dringen, verdrinken iemand v. lage kaste, die
zich met een brahmaansche vrouw beeft afge-
geven, vgl, raraug en z. iIjëmplung.

IL, talëm pa ng.

arne „vgl. jav. tjomplong; pa-
(Yalompong, vol kleine gaten v‚e, kleedingstuk,

haa!
Slepug en lgut.
Sens), mergen, een Klein kind
Es, een bitter drankje hb, v‚‚ ingeven (jav. tjë-
Ek); patjlägokan, ' heelkuiltje hoven de
tun salak; di baöngnjané di sama të-
Bal: patjlëgokané, vrije vert. vR. 7 Z, 5, 5.
[ Sos ank. onder pééd.
je 1 matjlögos, ergens inzakken
d. voelen in modder, in een poel enz.
1 Eh haal tjlègongan, holte, gat in den
(jav. djalëgongan en djëgong); ook
Egokau?
50 1, sëdöng tjlëb, v. warm water,
rin men de hand kan houden (vgl. mijèh
ma); (lb ikut v. e. geil wijf; matjlëban,
tv, garen b. v. (jav. tjëlëép en tjëlub,
ü sornop); kadi pitik matjölëban, di ba-
kambang djani, jan tan kötut ma-
kidang, tan wangdé î bli kalëbu, apang
njät leje, managingin angdé tunan
alang, volgt op de aanb. onder pindo,
rin; njëlëbin, in een water gaan v, baden-
„ melten b v.; door indooping rood verwen,
bij njamak; mjölëbang, iets doopen
in, hb, v. stollen in indigo; vgl. eùtjëb.
Í U, bami tjlëb, Bjw., onderdanen v. e. hoofd,
elders wonen.
sh L, zekere roode verfstof v. Java,
Bgolen met limoensap, heet water en arak
dienende ‘om er draad met te kleuren; in
k fleschjes verkocht (66 à 100 bal. duiten).
| H., matjlub, binnenkomen, maar niet verder

EN

| Sy tläguk?, Gj. v.d. darès, vgl.[dan buiten in de ampik of op 't erf, niet

noar binnen in t huis, mjubsub; sang
bhima raris matjlub (hb: manjusub) tà-
ngalining tögal pajudan, Kid. Adip. b. Z.
5, 26; njêlubin, zich in een plaats weten te
dringen, b. v. tjëlubina mrabëkël, hij wist
zich als hoofd op te werpen, idép plantji-
rina mlaûtjirin mjëdahan, onrechtmatig
sëédahan worden. In

vore) njolob, naar de tjikal van
den winner werpen, om verhaal te hebben
(nuduk têkèl); njolob (diit), ngatak.

Siege) spel met één dobbelsteen
met een steel; de oogen zijn tari (vier), liga
(drie), duga (twee) en laga (een); 2. hon-
tang en kompjang.

sanar, manjalabar, aanh, onder hékut.

aa on matjalëbur, aanb. onder tjagër.

pien tjuri en brata?, verraad,
trouwelooskeid v. e. patih jegens een vorst,
Hadji D. 85, Iwir tan ulahing ratu jan tju-
librata, 5.

Areesln mêtlëbokan, mëkébéngan,

mare een kaû, om de ujah bij
den zoutaanmaak te meten; z. onder panjaäkan.

anos. patjalabakbuk, «kaba-
rubub.

gd, matjalëbug, neérploffen als
door den wind gevallen vruchten, v. iemand,
die v. e. palanting valt, BL 261, „maka-
ködEpëk; patjalëbug, makabartbël,
«katëlébuk (vgl. patjabugbug); tjalë-
bugan, *t geluid v. op d. grond vallende hoofden,

sar 647
Elaug, Ijdang en klang), Gj.: te voorzichtig | verstaan (de beteek. in 'L jav, v. wild swijn,
iets uit te leenen; vgl. tjréking. zal wol aan den islam geweten moeten wor-

. LEAR Uétjölèng, belvormige aan den hoek|den; z. bangkung, kaûng en baugkal); als
d. beide bladen v. e. deur, die aan de posten | labad in plaats van klèng (z. onder tékí);

EN

daga aangebracht.

sluiten, aangebrachte kram, our 't verslijten v‚|Stmpun ngugu Gèlèng mandus vpaminja, Djp.;
„hout te voorkomen de purus draait er in|&nuutun Jelèng, aanb. onder wadjana;
en wedr, terwijl het zelf in cen kom-|Palajunò kadi gègèr Gölèng dahut pajung,
je of belvormig werktuig gezel wordt, |PunSEÖl pakis rémpak kaju anarawita, kadi
akan purus djlanné; worden hier van| alang tinòbah tan ana manggêh makadjaga

sènapati, Us. b.; tjèlèng umah, z. onder

1È\ 1, jav. Wi 59, van de oogen (lamp, | "mah; pisang (jèlèng, «krojah; (Yelèng”,
arlung: vel. poök), ingedeukt v.d. grond zekere vogel, die van insecten leeft (ij alu ng?);

(long pamatanya): ati katrésan kumtòr|kèn dani sang (Jikrabala bakal lawan
rùpanya_ruksa atJlons, T. Z. 5, 18;}FAtStig maämuk matjêlèng'an, Bed; njè-
, tjölong”, spleten tussehen de karang, b.v. lèngin, in con tj ëtjèlèngam doen; (JätJèlèngen,

Bin, amatjar (Yitjilung v.d. pundah,
r. Pr. 2. 6, 4; askar tfigilung idjo, Mal.
, Smw. Z 6, 54.

Cr, atfulang, bbg, atjupaks nju-
Bane, de tjandu, na in de vlam gehouden te zijn,
gaar maken; tJulaungan, cen halletje tjandu

\ ma gepirit to zijn: z. glintiran.
Ln mak, of bug, de kop v.e. panjan-
duan v.d. grootte v. e. vuist; blg., tjotjogak
Ke men. tjulim, Hindust. tjillum); z.
Wupak, pémttit, tagak en onder tomplok.

arj tjèlèng: sapi tjulung minda wa-

Ww. Z. 4, 30,2, onder biluluk; tain
umg, varkensdrek; tJulung*,z. bötjitja en
tjëlèng.

spaarpot van aarde, cocosdop of bamboe, ook
voor die v. d. djogèd’s.

7. jar, Mat Goleng of tingal
njolong, «hulat maling: hadjang tjolong,
cen menschelijk beeld uit cen papah jub
met kalk wit gemaakt; wordt na 't nélu
butanin op den weg of bij een badplaats
geworpen en beschouwd de plaatsvervanger van
U kind te zijn (vgl, bat. parsili); 't kind
wordt in een kuil met water gezel, om de
daarin geworpen armbauden en ringen te zoe-
ken; dit geschiedt om 't gelukkiger te maken
bij ’t visschen enz. (kui bangènan malih*an:;
val. onder rägëk); madjang tjolongin, die
genoemde gewoonte betrachten ; matjatjolongan,
smokkelen, van eene vrouw, die haren man

Jeg bawi), jav, «wik, ssukara,fbedriegt; sang wajahan söganing kèdèk ma.
ewidjung, « brès, varken in 't algemeen, |ngakak, twah nani taïtjang gudip, mirib
vaak wordt er een gelubd varken onder|twara tawang, bukal giginja rangap, pan

ja 649 pen

mda, Bh, telkens, b, v. 79, 84, aanb. onder [sampjan mëtjapah (vgl. mal); vgl, sampjan
tuk; manjapa, “umanah. balung utub, s. bangun urip, s, (ögtég
BJ 1, matjapé’, onder het babbelen {sangga urip.
ay éu geworden, ín elkaár loopen, van
M., jav-mal., egupé, R. sas. Z. 12 (b:[twee gaten of slooten; vlak geworden van een
tm pé). hoop aarde met den grond, verward dooreen
Gy, Göpanana, raad welke, Hadji D. 72,| geraakt van polloodschrift, geheel witgewischt,
be tjöpant tjangkrimaningbulun en tjépanifook van de figuren op kleedingstolfen b. v.;
wêhé tädasku dènta; katjöpan, opgelos![burik tjapuh, zeer pokdalig, zonder dat er een
e. raadsel, Tt, aanb. onder rahu; tjötjë-|tusschenruimte ts, aanb. onder imbang (val.
Him, raadsel v. dat onder gëtäp vermeld;ftjanguh); mjapuh v. e. vorst de door hem
id ijdia. veroverde landen (z. onder klungah); z.
Aje een opium-doos meestal v. metaal vapuh en tjob IL, aanb. onder glatur.
mw, tjëpuk; mak. tjápug, kop v. e. opium ES jv (jav. sëpub?); «sang matjöpub
lp): z úi or LS BZ. 12,7 (né odah wrëdah
Be maroüdon pais mapadapa tJipo, ujut, sang wr, katuntun, né odah su-
pes. 48. runga); atjëpah, gebogen door ouderdom?
\r dar. (vel. mal. Gépu, uit 't Tamil, wiku, Sum. Z. 55, 1, Z- 115, tl,
Eppu): Gutjapu, tumaag, kumbi(?), Gej (epèn” van den mond; kängël
pr hawu?, Sum. Z, 2, 2; jèn angèra ring) mötjöpèh bunguté tra maän tëngklah; mê-
al tJutjupu watu, masa sib luputa (masaltsäpèan, z. muwbgan en sëhak.
am matya), sarira lamun was tulis, ring og (mad. druppel); mètjaptjap, aan-
om tuwa iku, nora luput pati ku, sasill-| houdend druppelen van bloed (vgl. onder Lia
masih arané, sarira lamun binantjut, dènira|tjak); mangujuh matjaptjap, aanb. onder
mg awèwdja, kuwasa paran kawula, Stn.lpusus; njaptjap, telkens afgebroken? van een
5, 94; Ginapwanan van een afgesneden | verhaal; batis makadadwa brung, pésu banjëhé
ung, Ar. Z. 64, 5; matangnyan rëngë'|manjaptjap, Bgd.; tjaptjapan, de plaats, waar
Ewa daja, paramârthaning sinanggah|van den rand van ”t dak de regen druppelt,
karmma, tlas rinëngë'n ita, Jupawanantdtalde buitenrand van ’L dak (z. tjraptjapan),
‚ati, ikang kadi lingmami ngûni wik,| aanb. onder pulir.
Sing tan kabjunyawakta, ja tikà tan ula- SE njëptjëp, dikwijls eu telkens zoo
kkänanta ring lèn, tut. 6 (Ind. Spr. 6579).|b. v. van een haan, die een hen betreedt (vgl.
| pj L, Bjw., jav. tlapakan sikil. [uggotjoh); njëptjöpang, «asriug (vgl. onder
ou, ben: van een soort sampjan; ooklijëtjëh); tjäptjëpanga, «gindlisnya.

E

pg uitlaten, «mangabuk.

zûrti; njipta, ngadji, door er slechts aan te;de pen, afvallen v‚ verzadigde bloedzuigers;
iels doen komen v‚ toovenaars enz., vgl. |nlöpolin tuba, in iets laten vallen b.v, vergift
h. onder tambrapètraen z. anusma-f(jëpolina tuba v, d. mond); njöpolin
aa (vgl. bat. sinta IL, men. manijiuntä;|pangandika, iemand cen bevel geven; katjëpolin
intâ?, nm. ve. tooverring; vgl. Arâdhanafantuk ködis adjëngné, vogels lieten op de spijze
N% skr. smrätamâtra) en verder tjintâ-fiels vallen; njëpolang, een hoofd aanstellen
ai); njiptajang, «angidungakën. v.e. vorst, zonder de onderdanen te raadplegen ;
U, foutief in_pl. v.tjitra, TL, 2. tjëtjépolan, cen ni tnolang'sgewijze aange-
AIEN e So 2. onder lungajan. steld hoofd; patjapolpol, van vele en ap versch.
Zgan (bo: tjiptangkara, waarmet| Wize vallenden, «makakërépëk, smaka-
Etrakâra schijnt bedoeld te zijn) en Tjip- barubuh (vel. patjablègblèg).
gu pta krijgen bevel met hun daim ngtukis: Sâni). tjipilën, Sbr., kapasilan.
marna? (ng)léngkara, TL 2. gegen) 1, mjèpèt, pätjêpèt, van hon-
| agih (2), aanh. onder tjalëgik. den ineen, epidemie, van vele dooden.
| ea rav Gëtjapil (z- pajung), hoed vanf U, Sbr., gèpèng.
Bee: bamboe, gelijkende op een saab err zeer. dik of vel; puniku ja
boven in een knoop gelijke punt (m&nur)flëmbu tjèpol v. iemand, die welgedaan is,
Wtloopend, van binnen voorzien van een om [Bubuksah.
E hoofd slaitenden band (sëngkulung en| Ara, s., *ljangkak, overhaastig?, on-
gawér), zoodat er tasschen den hoed een [gerust?, R. 5 2.4, 6 (b.: sapala): sahasa,
Wpening is (sas. kätjapil): in den tempel [Sm. Z. 12, 6; B. Z. 37,24, 2. 85,6 (sahasa),
tvenals met de udéng, maar anders nict‚[v. e. slechte handelwijze jegens ouders, even-
omen, *t afnemen v.d. tjapil den bal. fmenschen. en goden, K‚ 9 (lamp: tjam pala,
jav. oppassers ingepeperd; Bjw. en oost- [boete voor misdrijven, als onder andere, 't
jtjapil, As. Z. 6, jav. tjaping, dat in [naderen eener badplaats, zonder eerst te waar-
Ee mal, schaamdcelplaatje. voor naaktloopende [schuwen, om de vrouwen gelegenheid te geven,
heisjes bet; zou 't jay. gadil oorspronkelijk |zich aan te kleeden); hastatjapala, lichame-
iet “tzelfde zijn als gading?); te Kl veel vers |lijk tuchtigen, aanb, onder râdjawali, Adig,
zz krëb, témbèlung en topong. (12, 19 (vgl. jav. asta); anibanyastatjapala,
| Sri). nog vocht inhouden v‚’ haar ve, [iemand slaande straffen, T. 7. 5, 100; kastatja-
hdende, nog wiel uitgewrongen v. e. kleeding. palain, «tudingi; wàktjapala, murji lang-
v. lawar voor *t njiëngang. kab v, op elkaâr vertoornd, Tj, A. 50, aanb.
Bien. mëtjöpol, vallen v. inkt uit fonder râdjawali, Adig. 6, 12, 67; banitja-

_

en

le!

aj

tgpange sirèbu sang pulomi, sang (ya 949) 0PP. Krang Goîtgong, Bjw. nn.
tn sira ta makastri sang sukanyà, anak v. e. grootere zeeschelpsoort.

Ee sarjjati (carjâta), Ag; wökanien sang
Bma, mètu sang tJyawana, prawira amé-
tai daitya sang duloma, Tjt. 72.
Sa). matjijëp, «kapalëjë.
yy mal. (Gijum), gegen anyum (),
riug angarëki, Br.Z. 22,4, vgl. onder lèhèr.
eg 0; tjaätja tjindaga, Gh. Z. 11,
en 15.
AJG» Hafitjo stri linganing tumon,
a. Z. 40, 1.
Bgp\. onder de dranken, 0. (of kiaija?);
enikanang ininum tuak siddha tjitja
sschien kiftja); vgl. O. Minto 3 reg. 12.
Sep Gitjin singhald, bantuk, tan-
hadji, 0. S. a, elders ald. simsim en
ztuk; 2. mal., ben. v. e. gebak, slechts
de Mabom. bekend en de gedaante hebben-
van een paar ringen aan elkaâr verbonden.
aegprar, s., schuddende v. d. grond, Bh.
65, R. 6 Z. 1, 2%; 4 Z. 1, 12 (obab),
Z. 2, 19 (robab, prapaütja), 21 Z. 3,
molab), v. d. oogen, 12 Z, 1; téngah
ré pwèkang kâla, mogha ta tjafitjala wim-
sang hjang Aditya irikà ta jan pada ba-
baja sang korawapdüdawa, Bh. b. 87 vert.
madhjandinagaté sùrjjé, nabbasyâ-
latäng gaté kurawah pâùdawèjâc
nidjaghnur itarètaram); vgl. tjaü-
litas 2, gebrek aan een gekochten slaaf,
ke 0. 72; z. tjala (f).

A aangevreten door ratten b.v. v. e.
kleed mel gaten, «pégat (jav- v.e. boog,
die te bros is, Men. 105, 106); R. 7 Z. 5, 4,
srudjit; bibih kambéné tia tjam,

Ge), een misselijk gevoel hebben, zoodat
men begint te spuwen, bij *t zien v. e. vuile
wonde b. v.; v. hier njëm?, vgl. sëng.

ss. t. onder atjum.

RE (1) L, 2 onder njamu.

IL, s. (tjamub), Sut. Z. 123, 7; Br. Z.
10, 187; satjamuh, tigang préthandâ, Adip.
&; vgl. onder warûthini.

2, soma, denkelijk door say als
verkorting in de opgave van een dagteekening;
zb. v. aanh. onder tjëlih; z. tjandra,

FAI, jav. (tegenov. mandi), Mal. 45,
létuh, v. spijs, die een priester niet mag eten,
«tegenov. cutji, aanh. onder kunèng en
urub, v. verboden spijs en drank, Adip. 55
bis, van een bh udjangga, die menschevleesch

eet, Tt. 15 vlgd.; Ikang sinanggah tjamah
ikang mréga, dé sang siddhântabrata, ka-
dyangganing luwak, wingsang,.langkapan,
kéüdo, wantirah, wùt, wirog, ruti, wurangu-

tan, lawà (hds. lalawah), talëdu, uwa*,

kadal, kârap* (kararap?), tëkêk, gêgëk,

tUlap, tunggölit, tan Jogja bhakóan dé sang

slddhânta guddha brata, Wrt. 6 (vgl. sund.);
bludjangga tJamah v. e. heilige die lijken eet,

agp. 8, Wir. 48; tjaûtjalitolah | Tp. 28, waar ook mbbèrawa; v. e‚ vrouw,

« berg; Uit. 30, vgl. onder „inggut.

ANI-RALINEKEN wWOOLDENICan,

die de stonden heeft (z. tjampur); tjamah

ar

ay

Fawan aju kabèh pada pulang rah,{Hw. Z. 6, 6; W. Z. 15, 10, waar hij als een
wirangan t. tan arsandulu); de wi-|persoon wordt voorgesteld (bal. en jav. tjd
Bdari’s die Sidapaksa zagen, katjöméran{mara); v. dezen boom is *t bekend, dat hij
Ee Sin, bb. Z. 5; mati tjémér, aanb. (door den wind des nachts geluid geeft en van-

manik; vgl. kotor.
078. sas, kénjëm (kijap); binnenl.
|

daar mésurak van hem gezegd; syokning
Gàmara matri tanpapégatan tökapnjanila
nirwakën surak, Rm. Z. 7, 10; tjamara sum-

aan Ls (bos grunniens, wiens staart | jok kanginan, Stn. Z. 1; kadi suraking adjurit

ver gezocht is; z. tjämara), R. 25 Z. 12,
BL, basong! (Krtb); tjamra, Wib. IL, 59
el, bug); z. tjamuru, waarvan ’t een kra-
a-vorm schijnt te zijn en tjamari; kaju

romara mangöb tjamara, R. 24 7. 6,

(paèmbonan ikang swana).

U, stjämara, ven. — bädésël, ook
S., (bbg. antun, vgl. mal. en jav.);z. bok-
bkan.

SSN, 5, Arij. Z. 25, 4, Br. Z. 6, 4;

%O, 7, aanh. onder ciwopakaraùa, Adig.
be Sm. 4. 9, 2; 18, 6; B. Z. 58, 2, R. LZ.

106 (kambaón), naast buntut Adip. 52,
\Esmatjdmaràhirëng buntutnya, ald. 51 ('tori-
Em. krêstawâla); walaning JAmara, R. L.Z.
5 (warnaning kamaön); tuwin alit ma-
towt kadi tjàmara, van Hanumán vliegende,

7 Z. 1,2 (kambaön): arug tJÄmara,
ambhak kinombalan; sira rakrjan patih
wöwöhning nugraha tjamara tign-

di dampa mwang tjêlor suwarûna,
b.Z. 1, 41; ikang tGjamaràbang pêtak wa-
, Ian sangkakalà, dampa, aan den vader v.
miri door den vorst, Kam. 16; tjamarùgra,

GJamara kanginan sumjok, Mal, 501 (vgl,
Br. Z. 6, 4 en jav. W, ed. Gericke, bl.
9): 5e, Adip. 51, 52 bis, ljamara (m.c),
aanb. onder tjamara; anjämara, T, Z, 5,75
(vgl. bug. tjanara, zwarte buffel?); manjà-
marani, W. Z. 2, 5 (mangëpëtin; á,
(Bijv, hen. v. kippen met schachten zonder
veêren, als de bladen van de tjamara er uit
ziende); mêsib tjamara v. kippen, die als tja-
mara-bladen geveêrd zijn, slechts de schacht
hebbende (vgl. mal); njëmara, een vogel om
't vliegen te beletten de veren afnemen, de
schacht latende; 5°, naam v. een rijk, de vorst
van Tjamara bondgenoot v. dien v. Lasöm,
Mal.

aeg. hond of jakhals, T. 2.3, 5, Den
27, Z. 3, 1, waar het naast sambuka voor-
komt (vgl tjamara).

sau, of tjambra, hond (# jav. tjémèra);
20, als nm. v. planten of dieren frequent (vgl.
onder sasih en tjurik); um. v. e. boni-
soort, die slinkt, bloesen draagt maar geen
vrucht; anggrèk tjamra (verschilt v. d. ang-
grèk tjitjing); glatik tjambra, z, onder

onder tjatra; abhrà murub atjàmarabang|tambra; bedjulit tjambra, *t wijfje v.d.
ve. dadap, Ww. Z. 2, 52; 2, de boom, |bëdjulit; ki tjambra brag, nm, v. een der

ay

AN

mk is, esémpal, skatimpal; njëmal,|’t origin. 5777), sang r. makastri sang

bak; vgl témal,

djwalà, anak sang taksaka, plnakÂnaknira

eer): snaleren, mopperen, ook v‚|t* sang matinàra, sang m, magawé tapa ri

= vel. mgëtimil, mlid (vgl. batav).
jers YetjEmièk, verklikkerij?
Bes losgeraakt, ng lèb.

pinggiring nadi, rwa wlas tabun lawasnira,
Inunggahan(ira) ta sira dé sang hjang sara-
swatinadí, pinakànaknira sang trasnu (tang-
su), sang t‚ makastri sang Kàlinggi, pina-

| hah sang puru sira utjapön wökanira, | sanaknird ta sang Îlina, sang Î. makastri
p, makastri kogalfà, pinakÂnaknira sang | sang upadnawt (niet in ’ origin., vgl. Wis-
aja (gelijknamig met den Dj., aan wien ûup., ed. W., bl. 147), pinakânaknira ta
äbhârata wordt verhaald), sang dj. slral sang duswanta (dusmanta), sang d, ma-
agawé jadjnja wiewadjit, plntiga lùma-[kastri sang cakuntalà, makânaknira ta sang
Jadjnja, kamnanirànusupèng alas, sirafbharata, sang bh, makastri sang watsa
| makastri sang anantà, wèka magadha,l (niet in 't orign.), maknakuira ta sang su-
Bikànaknira sang pratjiüwanta (t origin} hotra, sang s, makastri sang suwarùà, anak
Bedijin wân), sang umalahakén dèca wètanf sang Ikswâkakula, pinakànaknira ta sang
pabèn, sira ta makastri sang agwati (acmAki),fhasti, sang gumawaj Ikang kadatwan, ma-
pemakànaknira ta sang sampùjant (saugjäli),| tangjan ing hàstinapura ngaranya, sang hasti
es s. makastri sang parudwani (drë-fmakastri sang jagodhari (jacodharâ), anak
wdwati, “origin. de dochter v‚ drësadwán),fsang trigartta, pinakânaknira ta sang wi-
mg warànggi ngaranira wanèh, pinakânak-|kuúthana, (sang w.) makasti sang sudèwi

- sang garhaspatt (tl origin. abangjátij

(sudèwá), anak sang darsaùa (L_ origin.

g. makastrì sang bhânumati, anak sangfdâcarhi), mànak sang adjamidha, sang a,

Î krëta)wirjja, mânak sira ri sang
bhoma, sang s. makastrî sang sarwwa-

i (sujadjnjd), anak sang prasènadjit,
aknira ta sang ajutanàji matangjan

a. ngaranira magawé purusawèdana
dha) sàjuta sira, purusamèdhânàm aju-
mn matangjan ajutandji, sang a.
sang tjampa (L origin. kâmâ),

ira sang krädwa (akrodhana),

ta sira mastrì pintiga ngaranya sang ail (£),
sang dhùmini, sang kèginî (deze 5 vrouwen
en de namen hunner zoonen niet in 'Lorigin.,
z. Wishup. p. 452, r. 26), anaking ratu
sira katlu, anakniré sang dhûmint sang
dhùmràkâa, (sang Dh.) makastri sang wi-
mâla (?), pinakànaknira ta sang sambaraùa,
(sang s.) makastri sang tapati, anak sang
hjang aditya, plnakânaknira ta sang kuru,

k. makastrì sang dwâwà, anak sang|sang gumawé kuruksètra, sira ta hètening
pinakânaknira ta sang rököa (vgl,!korawangea hana mangké (niet in ’t origin),

ar

hel

Bluk is, #sëmpal, «katimpal; njömal,|’t origin. 5717), sang r. makastrl sang

mjibak: vgl t&mal.

djwalà, anak sang taksaka, pinakânaknira

jeje, smateren, mopperen, ook v‚|t& sang matinùra, sang m. magawé tapa ri

Fegen, vgl. ugëtimil, mlid (vgl. batav.).
1 Götjemièk, verklikkerij?
„gi losgeraakt, ng lèb.

FA, sang puru sira utjapèn wëkanira,

pinggiring nadi, rwa wlas talun lawasnira,
Inunggahan(ira) ta sira dé sang hjang sara-
swatinadi, pinakânaknira sang trasnu (tang-
su), sang t. makastrì sang Kàlinggi, pina-
kànaknird ta sang Îlina, sang î. makastri

sang p. makastri kecaljà, pluakÂnaknira sang | sang opadänawi (niet in ’t origin., vgl. Wis-
Mjanamêdjaja (gelijknamig met den Dj,,aan wien | hup., ed. W., bl. 147), pinakânaknira ta
PE Mahâbiärata wordt verhaald), sang dj. slralsang duswanta (du$manta), sang d, ma-
ela magawé Jadjnja wigwadjit, pintiga lúma-[kastri sang cakuntalà, makànaknira ta sang
(kwakén jadjnja, kamnanirànusupèng alas, siralyharata, sang bh. makastri sang watsa
fa makastrì sang anantà, wöka magadha,| (niet in 't orign.), makànakuira ta sang su-

Weakânaknira sang pratjiùwanta (t origin.
(mâtjinwân), sang umalahakëén dèga wètan
bèh, sira ta makastri sang agwati (acmâki),

hotra, sang s. makastrî sang suwarùà, anak
sang ikSwàkukula, pinakânaknira ta sang
hasti, sang gumawaj ikang kadatwan, ma-

Bnakânaknira ta sang sampâjanî (sangjâti),ftangjan ing hàstinapura ngaranya, sang hasti
Feng s. makastri sang parudwani (drë-/makastri sang Jagodhari (jacodhar), anak
Bed wati, 'Lorigin. de dochter v. dräsadwân),fsang trigartta, pinakànaknira ta sang wi-
Fang warànggi ngaranira wanèh, pinakànak-fkuúthana, (sang w.) makastri sang sudèwi
Era sang garhaspatt (t origin. alangjâtijf(sudèwá), anak sang darsaùn (t_origin.
bang g. makastri sang bhânumati, anak sang|dâcarhi), mànak sang adjamidha, sang a.
bartta(krëta)wirjja, mûnak sira ri sang|ta sira mastri pintiga ngaranya sang ailà (2),
Brwwabboma, sang s. makastri sang sarwwa-|sang dhùmini, sang kèginî (deze 5 vrouwen
Efmfâni (sujadinjd), anak sang prasènadjit,fen de namen hunner zoonen niet in ”Lorigin.,
Hinakânaknira ta sang afutandjl matangjan|z. Wishup. p. 452, r. 26), amaking ratu
ng a ngaranira magawé purusawèdanajsira katia, anakniré sang dhâmini sang
brèdha) shjuta sira, purusamèdhànàm aju-|dbùmràksa, (sang Dh) makastri sang wi-
am Amajat, mataugjan ajutanàjt, sang a.|mâla (?), plnakànaknira ta sang sambaraüa,
uakastrì sang tjampa (Lt origin. kÀmâ),[(sung s.) makastri sang tapatl, anak sang
sang krëdwa (akrodhana),}hjang aditya, pinakânaknira ta sang kurn,

k, makastrì sang dwÂwà, anak sang|sang gumawé kuruksètra, sira ta hètuning
pinakÂnaknira ta sang röksa (vgl.!korawangea hana mangké (niet in 't origin),

|
a! md NN

sang Kura makastri sang jamadi, pinakà-{drà, art bnaitra Urlâda, amal’ mang
nakuira ta sang pariksit, samanàma lawan|sang abhimanyu, abh. mastri ri sang
kaki (lees bapa) rahadyan sanghulun, ma-|pinakânaknira sang pariksit, (sang y
Kastri sang udajini, makÂnak saug sujaga,|kastri sang màdrà (#), sima:
sang s. makânakbi sang sujacin? (vgl. 't|dyan sanghuluu (namentl. Djan ami
origin. 5795 en vgl.), pinakÂnakuira ta sang/matangjan poru (paurawa?)
bhimasèna, sang bh, makastri kumârt, pina-| nàtha, àpan wëka sang puru, Adip. 61
känaknira sang pratipa (vgl. *t origin. 3797),| 7e), v- afgehouwen vleugels,
sang p. makastri sang sunandà, pinakànak-|15, 5, kätés?, z. tjapé. '
nira sang cântana, (sang c.) makastri sang Geay, eigenn. v. ce. aan zee geleg
gangeh, plaakhnaknira sang dêwabrata, sang) Md., It. L. Z. 5, 6, aank. onder nuê
bhiëma ngaranira wanèh, mawah kapingrwa-| (vgl. ’t in de jav. overlevering vaak vi
ni strinira sang C., sang sajodjanagandhi,|tjampa); pari Jëmpa, «lawatjëda |
sang pinakèbu bhagawàn bjdsa ngûni, sirafdang tjémpa, +pantjali; agoka 4
ta panahkanydnugraha bhagawàn pardgara,| wisasta (2). |
sira mahâridja c. ngaranira, sira ta sino- Bren, jav., aanh. onder godèl,
mah sang bhisma, läwan sang sajodjana- ej 1, minzaam; sing da tju
gandhî, makurën ta sang saj. mwang Sang) iemand, die iemaud njëpétin: verzot à
€ plrang warsa kunang JawasirÂtému tanganop een vrouw b. v.; tjumpu tkèn and
pinakânaknira ta sang (jitrànggada mwang|grefig naar een schouwspel kijken, Kid,
tYitrawirija, sang tJitrânggada makastri sang{b. Z. 2, 49; tulak tartjumpu, wi
ambikà, sang tjitrawirjja makastri sang|mingé; njumpu, lamun katjampon
ambäljkà, pèdjah ta sira tanpùnak, kinon|als het me bevalt. |
ta bhag. bjÀsa magawaja putrotpÂdana rij IL, Bjw., kabénöran.
sang bini badji kâllh, jatanyan tan pêgata) «lll, jav., R. m. (R‚ K. tjuku
duswantawangea, amitubu ta sir magawé)2, 5 (tan ijukup); tan n
putrotpadâna ri sang str walu® kAlih, pina-[t d (tan katëképan ban
känakntra ri sang ambikà sang dhrötaràstra,| 23 L, epramâda, «a
ri sang ambâlikà midjil sang pâüdu, sang|emada, licht achtende 't gevaar ;

sang dhrëtardstra makastri sang gândhâri,|pangraosé tjampah ködönga baän
makânak sang korawakula, sang pAùdu ma-|sidyan sapané sang srénggi m:
kÀnak sang piùdawakula, sang ardjuna sira)ëntas v, PartkSit, die zo
magawé wangea, pinakastrinira sang subha-|Adip. ec. Z. 14

fm

even; da njampahin kèwéhé, shajwa pra-
kâdèng gati, Ar.Pr. 25, vgl. patjampah
a ampah.

heh)

Soa, z. onder tEmpani.
sel, onrein v. e hond, Kran. À 5,
5, Adip. 8, 14, verontreinigd v. d spijs, aan.

VM, laf, onsmakelijk als vleesch, dat cen|onger Lim pit; Yampur inutjap, Br. Z. 29, 4
geht heeft overgestaan,; 'L vleesch v. e.stekel-|({j utd), Z. 47, 4; Lamb. Z. 32, 5; T. Z. 6,

prken Bjw. id, vgl. tabah), v. vergift |oa, anfampuri, vervutreinigen, Ar.

ferkeloos gemaakt (z Lamah), tegenover
Bngkit b.v, van de tabya uit Java in
igenstelling van die van den Batur; tëka
hpug tiwangmu, tëka tjampal tjabar tawa,
be tegen een slangebeet, Us. 2 b (bis), 2 a;
Btjampah (Tp. Z. 5, 5) of penjampah?,
bofloopig klein maal des morgens den gasten
porgezel (val. patji®): 2, ben, v. e. dunne
(Eing-soort, waarvan de émbuug gezocht is,

bok voor tunggwan katjang,
Î aen ‚„wahu manda pabriking màtangga
anjampêh cabdaning prawàha cang-

bhèri mrödangga, Bh. 57.
| Mor jav., matjampub, «mapagut:
r €. rivier uitstroomen in een andere; matjam-
Eh, vermengd v. zoete en gegiste Luwak
«ves tjampuh, (liever gebezigd dan mëtjam-
ker) witjàra, vóór t gerecht aan ' procederen,
kmh. onder pänép; patjampuhan, samen-
lemeieng v. rivieren; patjampuhannjané en
Kanipuhisja, *sanggamanya, ’ litigeeren
8 d. twee partijen voor de krëta, aanb.

der awadi en lémbu.
Ges, „een zeer kleine vleermuis-soort,
tin de song iga® (schijnt wel een bijvorm
zijn v. 't batav. kamprèt), Bjw. tjodot,
a vgl. ’t jav. Wdb., dat den groote zoo
z. malong.

7. 49, 4;
anjampuri, aanh. onder krama.

IL, (kotor en tjémër), de maandstonden
hebben (ngradja), Adig. 57, vgl. onder klih;
verbloemd ugënot awak of ng. iba, vgl.
onder bodo, katëkajan, ludih, dadi en
lampin.

UI, mal, matjampur, h. v. madukan;
njampurin, zelden, hb. v. ngadukin; vgl.
ampuh.

Bred, sas,, een kleine talam van ké-
kuningan of bési putik (vgl, mal. tjëpèr);
2e, tÉlèmpèh?, z. klèjong.

Zoi) L, de urangka en panjam-
bung.

IL, jav., angagëm tjampurit, Ww. b.Z. 5,
87 (a.:angatjapurit wajang djënëngan).

yes njompak, iets open peuleren,
witpeuteren, uitbreken b. v. uiteen lon tar-blad,
om een verkeerd geschreven brok te vervangen,
door op "onderliggende de correctie te plaatsen.

sas, Ss, miehelia tjampaka (mal.
id, sawu hepaka, vgl. onder tijëlagi, 8
spëtjari en goûdok), Sut. Z. 46, 4 (z.
parasya); sang Iwir hjanging tjampaka,
Ar. Z. 32, 1; sang awarùna tjampaka hidjo
pamulanika hanirinakën tulis, Rm. Z. 25,8,
vgl. W. Z. 2, 8; kunang rasika sang Kadi

ar

L 5120
_CDjm. 537); ook tEmplon.

\« jav., soort v. mad. vaartuig) &

ar

2 jas. (Bjw. tjiblung), of tjèm-
plung; mêtjötjämplungan, cen plassend geluid

| og) mampiak, naast nérak (jav)lén 't water maken (vgl. mal. kötimpung,

Bjw. nuak.
| RASA GIN, jav., jonge tamarinde-vrucht
‚man den boom, « kamalagi (tag. sam palok,
| 4amarinde), daëm (bijna rijp), asëm, de
| za graad, maar als asëm nog aau den
boom lanak gantung.

| Gery si \s te témbiluk.
Î Seam. 1 djëmpèlèk; pägöm-
\ pêlêk van velen aan een ziekte bezwekenen,
Besl. piédjlëkötek,

Sep katjampèlok, zich ver-
zeiken, B. U. 165.

ek) eN 1, duwa bulan tjamplëng, twee
maanden net op den kop (vgl. sund.).

IL, Bjw., pégat; njamplëng, in ceus door-
hakken.

saar 1,
met een hengelstok te vangen; mjamplung,
köpiting’s met een Ij. vangen.

«ll, punnâga, zekere boom, de bladen om

be

Bjw., werktuig om képiting

[er de amfoen in te doeu (z gatèp), de

vruchten gebrand als bestanddeel v. d. inkt,
WP emandâra, R. 15 2.2, 1 (Bjw. njam plung);
mlahé agejung tjamplang di töngah pasihé
tjölöbang masih twah aman to, spreekw.
Wom aan te duiden, dat iemand, wat hij ook
… doe, niet rijker kan worden; de gajung uit
ween tj. vracht bestaande, kan om de kleinheid
er van slechts weinig opscheppen (z. onder
gajung); tjunguk tjamplung zou te Kl. een
bijn. zijn van Dèlém.

sund, kuùtjlung): z. ijlémpung, pagpung
en glèmbang.

Gog). katjëmpatungen, zich verspre-
ken hebben bv. iemand, die Tjëkah heet, in
ven aanklacht Tjëkakah noemen, uit verbijs-
tering tegen de uwar, een haan, die nog in
de KLARE is, njambut

eee Bjw., suûng, ngluntang.

ad. katjumplingan, v. d. handen v.
iemand, die ze niet te huis kan houden, v. e.
vaartuig? (ook katjungklingan); 2, nm. v.
e kruipplant, de bladen waarvan voor ambub
en gewreven, door de kleverigheid dienen om
een klukub, die bosor is, weêr dicht te
maken (panambëlan klukub; mèn kö-
tjumpling, nm. door Mrédah aan Kl&nténg-
sari naast Mèn Ködokdok gegeven.

rog z. tjémplung.

12272, mjemplong, op iets springen
‘t voorgaande overslaande, b. v. op een stuk
uit een kidung (Gomplonga tökëd drika);
vgl. njangk wak.

san Â, ikang Atmaning rarjjalit, pada
runjur”, mamalaku wé, nacika (!) barëpanya,
Ikang tan kahangkat mintara saka ri kaüng-
gwananya, mangrèngan mamalaku wé tjam-
pagi, Alp.

IL, eigenn. v. e‚ pl. in Gj.

Seo, eigen. ve. desa in ’t BIL,
waar men djaka suiker maakt, val. onder aga
en sambuka; «tjampaga, eigenn., 0.

| 667 ar

2 4, 59, 45, 40 (lutung), tegenov. pla- ag L, weefloestel (vgl. djadjak en

F
e
Ë

irëéngan; tjmöngan ikà milih ron, Alis?
t

wanggi, ald. 46,47 (pètu: Kr: tjëmbula,|jav. tjatjak).

Erëngan; z mréga kajwan); samëgat| IL, njagtjagin, Bbg., een gedicht zonder

Pmanjumbual nètra, 0., b. fr. zich te storen aan de versmaat lezen, alsof het

zE, meer of min verstopt v‚ d, neus door |vraza was.
verkoudheid, zoodat men er naar praat, door verg matjègijëgan, verspreid liggen
elen neus klinken v. d. steur; v. e. persoon die |äls bloemen enz, (vgl. mökatjakan), « ma-

verkouden is, vgl. bädég. rurù; patjègtjèg, z. aanb. onder salam-
3 bjung.
REN, nJèmbèng, breed v. gelaat; vgl.
Ei verge Hosttogang, verk, v. én-

GE. jav. (Bjw. laag, terwijl irëng er Wogang.

ó n N Je va jand 0, jar, van iets de zekerheid hebben
hoog is, z. botjah en sasi); töbu ng,

Bjw., jav. mésii); til Ï kaön,
een zwarte suikerriet-soort, de wortels” waar- Wan redire nn

Bngk. s. 108; solas dina madamuh tunggal

van tegen bloeddiarrhée (vgl. onder daûsa); ij
ma 4E maat (jé hleriedag sandinja, baû tumbuh ngantjal, buluné ma-
ee nd iin ngrasa” kèn uri
as de “sf abih wiirk ae Hap vou afl aan vide. te

eri ak wa WE z: ve. tjurik, wien de veren waren uitgetrok-
, q H a 4 H
e- 2) et hdeLhl ken en die ze weder begon te krijgen door

pêtjömängat . onder ; tjämé ls
dr er aat de danw Heer rest Ress

tjagër, vertrouwd worden, te vertrouwn; kapi-
tjagör bhaktinnjané tong munggölang, Rkd,,
mamitjagër, zeker v. 't bezit van iets zijn, B,
U. 109 (b: minaraga?); töguhnjané punika
vhn el dhl pitjagöranga ring ja, =lwat ika rak wa

hem bestrijden, die zich op hen heeft beroepen ; pangajajanikà; da ndën pat! njagérang maf-
mestjogang, tJogang on kötjogang, mbuQn- | eneand ring alas lamun ja tondèn bakat

idjo.
6 „ zekere smakelijke zeevisch met roode

kieuwen.

Ban Impus, ír.; njagërang; dèsa tongosin pama-
Gaj. tegenov. djungkih. ting, sami rabuh twara nwanang kalangah,
Gran opgericht loopen, ajam mötadah|kotjapa utjap'an, païdjaké mé pada sdih, ra-

kokokan.- rud sambèh kabarasat, natjad gusti kut
vca „salahasa; z. tjogèh, djlantik, rènèsan dadt papatih, tong ada

1 afgebroken v. e. uitdrukking, |manawang tutur, sok nuükin mamadat, ka-
v. e. woord, waaraan een lettergr. ontbreekt, |Iögané padidii, mangugonin daja pikna kèn
ve d. gang gebrekkig; ook tjogah, z. kajag.lrowang, Iöwih laguté karaga, tjagërang mjan

ke

anak bani, laguté gustiné anom, sabatn"| SS,
sarin putjuk djalané buka kèné, gustiné da-[girgir,
di patampin, matjalëbur bikulé mabèla ga-{i twan bösar
djah, malih buné matunan, dugané maröp|anaké agung
ka bangli, ngalabang batar pajangan, paù-fhan bötjik, uling
djaké Ja pada polib, madjarah kikit® tköd|mityan, so
Kumah onjang dudak, djani inggalang djë-|ngarsajang, |
mak, kma lawan padidii, tka masib maluaa|djurit, twan bèsar
ambung manambwang, U. BIJ. Z. 2. Gihnaning radin kasih,
A, njëgörang, vjaba tang. caris {dn _ndabdabang, pur
EEN L, v. gir; gongé tjögartjégir uli mamargi, i gusti gdé pa,
tuni; mëtjögir, z. onder ëgar. miwah | (pra) dè
1, nijëgir, mitjëglëh, anak (jrik nègah|miwak i k
njëgir bödúur. s van sami taragja,
Ge. v gur: mêtjëger, klinken v- cfring sasih kasa, pad
groote gong, v. e. Kleine möljëgir; Gögar-|siju pitung atus nèm,
tJêgur gong tJèngtjèng ramé mangoïtjang,|mamargi, kapalé n
fe. t, val. mökëtämpur. katah, ipun tigang
JP. of tjouggêr: mêtjoger, mf munggah (uung
tjanijëb; njogèrin, in iets vas! gestoken slaan [sampun raüh ring (d:
b.v. v.d. tadji op een (jrorot (te Gj) off girgir (padjagirgir),
op een citroenschil of iets anders, als hij in [sakotor sakonjor pra
' water gedaan wordt, om U ijvorot-water|api, dadi prakarjje,
ler drinking geschikt te maken; patjatjonggèr, maïlêhan matudnh
„makatuladjëg. kanan kèri, U. BIJ
eni toen de dag aanbrak, tadahasih| ra karo anting >
amlasarsa, kèkèr atat tJagrakina, Bed. 39. eirgie, v. droofheid over *
oden heden né pasalèng tjogroh, nverkomen, Ls: b.
B. U. 68; matjogroh, *magarut; galak buka Tp
njogroh v. tijgers; njogroh, sanggrêgul,|grongan, gum blën
naar iels grijpen, op iets aanvallen v. e. tijger | ij ng k rong.
of wel een aap, R. 5 Z. 1, 72. Ijrogoh, hide
règah en sagrëp. tjanggah, vgl,

a)!

eN

Gpan, Dd. 17 b; tjötjagak, de korie steel onder| 9499 ei Bjw., nm. v. e vogel, die,
le tjuling v. e. pênjanduan (vgl. tiing|geluid gevende, ademloos zou neêrvallen en

emplok), van de tripada.

verondersteld. wordt de ziel te bevatten v. e.

| Sos L, tjögaktjöguk v. scheten: lèn |aamborstigen zondaar.

magaäng tjögaktjëguk krangsukan ban ma-
jan solahé angrösang ati makakèpu laüt ja
tagasgasan, Swg. Z. 2, 21; matjögek, geluid
teven v. e. lijger, een Anorreud geluid geven
te gadagan’s in tegenst. v. masijoh (vgl.
av. Úégug): tJégukina apang ulung v. c.
Ijger, om een aap uit den boom te doen vallen.
#1, Bjw, tjugätan ati (jav., dom, zoodat
le verschuiving v. beteekenis gelijk staat met
He van mûrkha; vgl. ald, t mal woord).
\ Bes, dik als olie of bubuh.
Î oi he IL, njëgut, nggutgut; val. së
gut en onder Löngguh.
‚ML, mötjëgut v. e, windmolen?, val. tijë-
puk en z. ijëdut; tjëgutan, Sbr., tjalëpuk,
le gas. tJugëtan att, bij 't minste zich
beleedigd achten, zoodat men den beleediger
piet meer aanspreekt.
h per (©), njogot anak uh.
A bE v. guss tjëgus”, knorren v. e.
ken (vgl. bat. mallungus v. ngus): 2.

tu wèk; mêtjëgus.
gar, s. (tjhagala), wedus.

be katuk.

121 z tjëblong.

15 jog en Eplung; njogöpla-
ngang, een kind sollen, zachtjes naar boven als
ware opheffen; vgl. èngkog en èplu ug.

Gas. vastgesloten v. d. mond, ook v.
zwijgenden (mad. igëm), vgl. téngil en
blaugkëman,

GB, Gögingan, «dok, B. Z. 7, 5, zekere
zeer groote uilsoort, die een omineus geluid
geeft; zou uit vrees voor de gowak soms in
huis vliegen (denkelijk toespeling op de fabel,
waarin kraaien en uilen elkaÂr beaorlogen);
men vertelt, datde tjëgingan durèn-boomen
veel vruchten doet dragen, zoodra hij er op
gaat zitten.

6à vof tjëgong; matjëgung, (aan)blaffen,
v. € hond, B, U. 144; njëgong, iemand aan-
bijten v. e. hond?

8, patjaginggaring hajam alas, Gh,
4, 5, 12, z, ljanggigjars

ang S)\ Bien 't bikondere gelaid
v.d, kèkér; sapta wana anjaginggrès, Sin;

E11 mêtjèglèh, bot op den grond|vgl, tjanggigjar, Ijëkinggrès en Ijëng-
tten, de beenen gekruisd, vgl. üdjodjog en |ganggèrès.

Egir.

SL töb ngër, B. Z. 16, 2 (kagêt

Age). 2 onder blijita; *L vrouwtje) paling), v. 't gemoed (Lwas), Z. 58, 1 (da
ö tjingkër tot geluid hebben, *t mannetje}hating kagjat); sar öb sisip ngëné kum-
gliëk.

ke

bha v. pijlen, T‚ Z. 5, 52 (vgl, sund, en jav.

u

| en hi

Eb en z. onder «sâr); anghing panghriki| 949,
sundarinyatöndéng dèning manak Göb lupnt,|nëgarin (sas
Sm. Z.21, 6(sawan udjan); nghing pang- |banin, «m, a
Fknikang Göb laput, aanduidende de nabij-| asv
heid v. water, T. Z, 5, 62; anggati paüdyrit gd
Ikang Göb lapat, fr; JEb pöng, z. onder |, gospre
péng; hrù sang watëk pdrthiva koiilaksa, |, andere vrouw t ene #
Je” cumnitjëb mangën masuh sêk, Ar | yr, mëtgabtaban v. zweet;
Z. 49, 15; tjöb” mangëné mahàsara, ald, (Jaban. lk É
Z. 18, 2; z. tantjëb. Se, werven, nj ee
1, ngëtjëb, tellen v. e. paard; vgl. ngëbit lar ve

en ngitjig. an tast adt

gd ’ geluid, dat men maakt, om ne
eenige rust te verzoeken b. v. bij % stoeien;| ve an amrat
Z. 16, 15.

maëtjub of mötjub, een wapenstilstand wenschen fa, sen Dn
Hi en wdn sad, jav, métidong? a
kambën putih (irin mètjab turanjané gara| "ST IV: tka Ga
djawa, Bagk. S. (z. matjurub). paarwar, Her
15} L, een vlek, smet, b.v. tjob|kma mlall, anak tagët,
Téngis; ngötjobin, bevochtigen een lap; pangë- bemid ene) is
tJoban, bbg. pébasthan om de handen in mal tEka,” deze p 5
aringan, kan niet betr k

te wasschen.
U, verschiefen v.d; Kleuren of ’ bloem- iemand v. lage
werk op iets b, vo z. (japuh fjangan, Tut-|leed, Bl 109, terwijl
lut, braù. bezigd wordt; % loft, Akw.
«lll, tJob* gighran tEkèng sàgara, Ar. Z,|PrRUUra v‚ vluchtende,
8, 11; katgob, z. aanlí. ander 1&lés. [et mal); Jabar”, gab
IV., pöngötjoban, soort v. naald om nêtten Ser ia (gl
mied te slikken (z. de atlas v. Matthes, pl. VI, 6), |smurang®, nu eens hier
elders, evenals in ’t jav. (z. jav. Wdb. onder landen als jamal a
tjola) en mal, tjoban, te verdienen, verlaat,
BEI, tabja en onder bun; satja-|matjëbur, waar b
be aking v. d. penis v.d. impotenten Radèn|tjëgur, djëbu
Tjopèt, Und. Pagr. 4.

EN hi a

tee. vrouw v. hoogere kaste, mel een man v. Sa, en baiq. sas., een woord,
| mindere, ook v. e. bal. vrouw, die de bijzit /waarme& men meisjes aanroept (vgl. djëbòug):
wordt v. e. Chinees, Europeaan of andere |la tjëbéq zegt men v. e. meisje, dat nog geen
treemde natie; matjöbur ka slam, Mahom. wor-|naam heelt; z. késóg.
len (vgl. jav. nglabuhi agama, Men. Pur- Sy. jav., tjitJibuk, Meg. 565 (ander
k. 142); JÒh mätjöbur of pëtjöbur, z. onder hands. heeft beter tjitjipan), z. onder wa-
robogan; njöburin, ergens van boven naar |rasna. :
beneden, springen als b. v. in ’t water hide AK een kom v. aarde, die ongeveer
. v. mjëburin paüïdjak v. e. vrouw v. hoogere |tet halve el hoog is en nagenoeg dezelfde breedte
K: die een sudra huwt; ook njöburang |heeft (kost hier per stuk 500 bal. duiten); er
aga sich ter neér werpen, vernederen), v. d.|zijn zulke groote, dat men er een zieke een
(aal jegeus een mindere, tegenov. njulubin;fbad in kan doen nemen, maar deze worden
kané kajun sèda njöbarin api, vert, R. 16/besteld; vaak gelijk gesteld met paso en op
E. 6, 1; njöburang v. iemand die de lage taal onze badkuipen toegepast (jav. ljowèk), vgl.
spreekt, zooals een nudere of voornamere totjpané en gëbëh.
ben jongere of mindere; patjëburan toja, pere) z. aanh, onder pëêlud.
gtëdunaning wwé, z. tjëburbar. peren sas, (Ampönan), koùtjèng
| a ha tjébur; patjaburbur, springen | (jav. tijëwok), vgl. babisug.
We e. vaartuig b.v, v. velen B. U. 61, aanh. pons) zt. onder tjoba.
onder gëbog. sac jj. z. onder abuts balwarti dèu
ve aa) L, plat en rond v. ’t gelaat of|gganut, pinalakëning raksasa, Rm, kang
de snuit v. sommige apen en honden, tegenov.|margana rawuh, tjinaüdak dèra anuman,
budjun, maîtjot, mirus (v. menschen |kéna tandwa nabut wala pupu anglis, tinan-
buntër); vgl. aanb, onder batjot en zlgöhakën astra, dadt Iwir atatn pupu kai,

tapak. v. Hanuman, die, onkwetsbaar, den schijn
IL, téngkwi (K. A). wilde hebben van zwaar gewond te zijn, ald.
‚UL, sibuh; tjabak tjméng, Us. (RK: tjapa lumëépas dawuh, mring

Cri), G8t matjabiktjabuk (Gara ka-|anoman ljinaùdak, èrèka anoman méù-
Gambah atjatjatjahar, B, Z. 81, 61 (sagètldjabut wulu puhun, astra tinantjëp (?)
malalampadan pépék matingkab katjam-{pupunira):; satrijn salapan mabut, sakwèh
bah matjatjar?, makëtjap sada lalah/wrëksa ojot trëni, kang midër ing arga panda,
Ikang katjai sinawurakën). katjabntan datan kari, ald. (R. K.:s. kabèh
| hide (2), aanb. onder ongkoh. puniku, nambat wrëksa sri mi. a. pra-

SN we EN

le tjurik, maar is zwarter; de snch met GE sl). mengen, een gerucht tegenspreken.

Bode randen (vgl. tjëngkorèt). BE), dfaluna ngrêdèp tJöngig v. ce.
| pogen sg geluid v.d. sinaju, vgl.|reus, Tip.
önggerèt. SS). 1 iréngik.

sj. djébag gadang, de grome Lg. jöngaktjënguk v.d. klidu-
Beesel, die onder de andere vruchten groeit, | can, nanh. onder babas (vgl. jav.), v.d.
8 wegens de meerdere zeldzaamheid, zeer ge- tjangak, Man. Abb. Z. 7, 4, v. d, kwartels,
eht is: buwahê milk tar Gangurip, T. bf, onder gömék; patitjrënguk v. geween,
Na ngabajang (b: ngëndjubin) roko, ln. 1, z, 12, 1, val. ijréngik.
buwahé tjangurip (b: tan maril), So. niht nnen
tmpal bunga (hb: gémpol) gambir, Pan
a kehng kaan TeRdenng haad ved So. jav.. tjinzaké nganèhin: tjëtji-
ngaké daät mëlah masalèdèt kad tatit v. e.

ab tjangurip, ald. (verbastering v. putjang-
REED: nk Inner anni be tE Ove. mooi meisje; tjatjingaké ndëlik v‚e. verlaornde;
mötjingak fijner dan nonton; matjingakan,
aanb. onder kid&m; Katjingak, «kadrija;
njingakin, vr. — ngiwasin of mbatihin;

maujingakin, =maninghali (vgl. njurjain):

ulé anjar, hasèné sampun magulung,
wah kari maidjëngan, basé gading,
hawabé tjangurit nguda v. e. moeder,

voor haren zoon cen meisje gaat vragen,
Nin, vgl. aanh. onder bishis; sëödah pangu- Bjtmgnkang Tr, on HED EL

putjingak, verbaasd opkijken v. e. nieuws-
gierige menigte, Hadji D. 80; panjingakan,
vrn, = mata,

Pam. b.

samm, jav., zekere steltloopende water-
„ „Man. Abb, Br. Z, 4, Ul (manuk
érak; vgl, onder gadang); waluh tja-
„ cen langwerpige soort; tägal pötjanga-
in Djmbr.

Gn $\ 1, katjöngakan dajané, kötjiwa
tjëngag): z. Man. abha; í lajon sari ka- hals E hödik; atiöngik, val. IjEn ik.
Bngak, ulaté sawang kabilbil, Dj. Pr. peper iv, bangsah iu),
(IK, sas., 't legenov.v. nunduk; ndéq tawo | jav. maûtj u ng.

udég tawo tjöngak; tokol na tjöngak| 2954 1, «pang (bat. daugka).

z kakak), Tjp; njëmbah tjöngak, ald;| IL, tutjapa ta ki mpu nàrada Gumangka-
turna möpös halatur, ald. tjanzka marëkâmabanggutugutuk, kahala ti-
tJéngaktjnguk, z. jEnguk. nèmpuh ing dadali mèr kagem salahidèp

ble 1, schepneije met cen langen steel
om garnalen enz. op te scheppen; z. sèndok
en sisih.

IL, z. onder tjungih.

AN

de Maleiers de dadap tj. noemen, als de boom

kring katut rinipun, Ar. 14 (z. tjëtjangi-
| _ngan); wungkusön ing tjangkring sumpènên
tandwa labëhakënèng sumur, v. die zich aan
_ bloedschande schuldig heeft gemaakt, Krtp. 29
a, val. onder rangkal.

EER tJömangkirang, ben. v. e, wijze
van op de gamëlan te spelen en dans met
Ì lans en boog, aanb. onder udjung IV; tumulja

gambang muni tJumangkirang, Mal. 505;
; anjangkirang wahosé mingwari pan sama ma-
sung widjnjdna sama atap Kang saridjata
| balik unduré alëlëtunggal v. e. geveinsden
terugtocht, die den vijand verheugde, Ar. Pr.
Z. 15, 2,

Gij Yängkurungan, nm. v. ec. zeevisch-
soort le Kusambha veel verkocht,
pas herstelde weêr doen instorten (ngambubin),

38 \. njingkrung, met een gebogen rug
slapen, zooals van koude, Swg. 48, vgl. «djë-
L kututen djëngkukut.

| EN Bjw., kakuwangan (jav. {ji ug-

kra ng).
L_ 9292P\ Le ben, ve. kris soort zooals

|T die bij jav. en mahomed.; eigenn., BR. L. Z. 1,

en

haak “kans Á Kd A. 16 2. 5, 11; 7 2, 4, U

tol stut dient van de peper, z. Flora Indica onder | (moha, tjapala): tJangkatjangkak, ald- 5
Erythrina; vgl. «tjang wring); danganan (Jang-) (a ngkag?, maoha?), 20 Z. 19, 8 (z. tjangkah):

val. aanb. onder babang II, z. tjangkjak.
ang kaû: sfeen-invatsol v. e. ring,
wat de ingezelte steen invat; de holte v. d.
oogen; %, jav., dop ve. ei (wadaht tjangkok-
Ing antiga, Us, z. onder ukël); 5%, maast
tjènang alles, als potten, klapperdoppen, waar-
in men een plant kweekt; ook onze bloempotten
worden zoo genoemd; anak* ing sata matinggal
saking tjangkoknya, „indrâniug mata
iIjumit sakèng kapâla (vgl. beugkulu-
kan): söga satjangkok, aanb, onder aäia-
sènis Jan i dèwa (ratu) dadi sotja mila
umunggub (mirab ungu). tityang dadi tja
tjangkok, apang tityang nggèlat ugl, woor-
den v. e. verliefde tot 't meisje, Swg. Z, 1, 56;
tjangkokan, voetstuk best. uit een bamboe-
koker, waarin do ijèugkok v. e. lomp, en
waaraan een sangkèt of touw bevestigd is,
om het op te kunnen tillen; z. sangkokan,
tongkok, tadjo en grato.
Syr Bjw.?, dèngkèk?
teh 2. pênjëlougketan.
12 L, 't kommetje voor de olie

pe 20, Z. 3, 1%; mëtjèngkrong, hoog aan beide| van cene lamp (2. Ijëng ij è ng).

p Kanten van het boveneinde (den ingang) v. d,

IL, jav.. gdong_ tJèngkok, ven pa in cen

urangka v.e, vreemde kris (Bjw., pötanèn);| gedicht als teeken v. e. angsël.

aan één kant sësampiran.

M., tjëgrong?; matjèngkrong, arong.

HI, z. bij sèugkok: tJèngkok pindo, bun-
dör sapisan, raadsel op de maan, Krws., waar

18 naar varen slaande, v. d. ho-| Brahma dit raadsel y, Gaùa verkeerd be-
gen van rundbeesteu; 2 tjono, luk ub, silak,lantwoordt met wuluku.

Ee

EN 681 EN

h EEN 1, njangkling, iemand Krevelen def hoeveelheid padi, met de holle hand water
op den rug (Bjw., tlingkung, waar- | scheppen).

Beë vgl. jar. tölikong, ladjëng dipan| s\- Ct beste hds.: tjangkak), B.
Wingkung tanganipun sarwi dipun|Z- 78, 5 (langkab, pangkal); kong wö'k
tgër wontön ing. wit ténggulun: vgl.|Gangkjak tanpanaha, mètwèng uijar kaja
\angkling, z. brigu), Wir. 38 (mal. sang-|wani, lah anus täwökta mangko, sanilana-
Eling); njangkling, de vroeger door een [käfwègingsir, Spt. Z. 4, 145.

foorouder wegens armoede nagelaten plechtig- „6 jav., ven. = bungut (mad. tjang-
fleden bij t verbranden v. e, lijk in acht nemen, [kén, djagut).

kan ’L nakroost; njangkling Uma, de handen gd tJangkatjangkag, R. 7 Z 4, 5

Wp den rug hebben. (angkagt), val. onder vangkak en aanb. on-
\ IL, angigël atjatjangklingan, Mal. 255, | qe pädés.
Smw. Z. 14, 30. SE 1, masësöntöng matjëtjöngkeg

Ep), madatpijp (pagEglm:; hatav, id., bungan sandst, Tj. b. 2: 2; bungan petjuk
# korakan); kruitmaat v. bamboe, bevatten- tGatjëngköganga, «wunga wari nâhan
de een patroon of lading, daarin wordt *t krait | wara i ruhurnya; pada mabunga tja-
hit de kormah geklopt; obat afjangklong; | gengkögangn, «pada masëkar köcara
: ng. rinurunya.

fr, zekere vogel?, aanb. onder krû- IL, götjöngkëgan, op * geluk af opgeno-
Fapaksi, Sum. Z. 156, 5, Sut. 2. 9, 4 (sila-Fmen handvol geld h. v.
hd n), Hw. Z. 13, 4; tjangkilonging ged anjungkagakén, Br. Z. 6, 6
Pang, B. Z. 68, 6 (sund. zekere worm in de (angandégakën, ngadahang, amagakdn,
bamboe, Bjw., djëngkilung, soort krekel op mamalingang; jav. verl. néngsémakön,
le gewone krekels azende, rug behaard en
Pes en vor Bjw., een vorkgelijk werk-

Si), WegEngkdang, Dl, lenehèng. tuig met Waûdil, om dieven te vangen (Oost-

sg, manie manjalak, saling Jung- av. Gongkok, z. Soer. Cour. 1885 n°. 18,

adamël sängsëm ing).

(angtjungkaling v. ce. vogel, Nj. vgl. jav., waar dit werktuig anders tjanggah
35, z katjumplingan. heet); tJongkogé tijang djagt grëdu, w.
732, jar, nlongklang, galoppeeren| Kap. 106.

paar langzamer dan nuplak. gev jav., zeker fatsoen v. kapel in

Î agen aanh. onder astasèni (lamp.|de dal&m, waar Durga heet te zetelen; ni
jangkug, in een holle hand besloten v. e.|rangda sëdök ring tjungkub manangkil bha-

_

| tri durga, Tj. A, ad, bhatâri d, f
pawastu, mantak rag Ueigkad, ald. (val.

in pl. ee hanemiaddnd pt
men iemand, dien men niet meer bij zi
wenscht te zien, zegt naar huis te gaan, mu- | iemand

Ml ka tGumgkub ibané da mat” (Bjw. dâugkà, rin
muly jang dangkanira, Adjä mrénét;fevenals 't_gebalk
adi tra taèn ka tJangkub kojangan ihané;[(vgl. santör);
(vgl. mak. tjongkop, gebouwtje boven een graf. [ongepast spreken,
mad. tjongkop, huis als zelfvernederende uit- [verte in een ges
drukking; vgl. jav. sougkob en z. tjëtjang-|dere kant v.e. bädò
gahan); klambjung ibané tong nglab jung-mai bape pan
kub onder de scheldwoorden (deze heteekenis- lojo, parëkan
verschuiving komt overeen met die van dängkä, |zich als de godheid
z ald); vgl. onder énggon. 18, aanli, onder ka
Gn. (vgl.
mêtjöngkong van ho
zen togh.

aa van wat als beker om er tuwak
uit te drinken, gebezigd wordt, misschien een
cocasnoatdop, Sdr. bl, 57, 5 maal, waarvan Wel onder wie
1 maal tapan tjangkaug (sund. schil). GE, eigen.

B, jar, Was 11, 12, Ro Le Zo 11,25 pas sedert so jaar
(vgl. mal); kaja rinangsuk ing kala, kawiga- (nomen, en nog s
ran Iwir tan ahidöp wisti, cûrapada shih |phibien cet, Ús,
sumbung, kadang tan wrah ing Kadang,|jan wontén
lan mitra kakasih norana dèn lingu, silih [ia waja putri
kadga paslèng tjangking tanpawilangan (kang)|king, jan
mati, Kid. Pam. Z. 5, 17; njangking, Inukir |djang pun kah
bhûta anjangking mati, v. e. ivoren laùdè-[b. Z. 1, 56, j
jan, Kid. Sund. Z. 1, 22; tahu winani, kadifprabhu wèéka
sardula mëta täka anjangking, Kid. Pam. Z.|lab tautri u
4, 71; tjinangking, aanb. onder tambrasfradja samak
slüidjang satjangkinganing wawadon, Mal. 115. |langèug guùa),

Ee

| 12 Î\s mlongkan”, ndongkang?. _ [mmaning apihutang. nge. makangdni dbar-
Î Sa. fraai gedaan bv. ve. teekening,|tmaning motang, nda tanpanganti tinagih
bok lénjëh. pannhuranya, tanpangliwari hingan tigang

1e sn, 1. tjonge. lèk, nömang Ièk, Iuwasanya panahur, ka-

ANS Gangkring?; Gangwring mirah,|SWÄdhahaning hutangnya, wrah ja kapibu-
4 VI, 4 a; matjangwring, rood of purper tangan, tanpaduwé raëtjëngil, tubu Wid
everld?,0,; manjangwring, aanh. onder wung- buddhi, IkÀ ta dharmmaning motang, nga.,

adu (manjatri), aanb. onder tjëmbut. Ja ta wwang mangkana kàlil sùdhudharmma,
nea, pinudji dé hjang bhègrawana, Krt., Wit.
HI, 5,

ap 5 tjangglak.

Ee tawli, Gh. 4. 4, 7 (vgl. jav.
tjangli); wastra tjanglwi, Ar. Pr. 25 hb, 61 b,
62, 64, 65 bh, enz.; Mal. 65, Us. 16; kampuh
tjanglwi kukus, Mal. 85.

DN tjangsléng.

Sede, Magwi, e. winkeltje op den
weg, uiet op de markt?, (Pam. 18, v‚ e. plaats,
waar een gast zit, Kid. Z, 4, 10).

D5, z tjawli en tjanglwi.
L SAr)y 1, de plaats vlak onder den nek.
| «ll, hoofd, Br. Z. 18, 7; R. 16 Z. 1, 4
[punggalan), 20 Z. 18, 12, Sat. Z. 29, 9
En 4, eguld, N16 2.6, 11, BZ. 98, 25
(téndas), 2.94, 3 c (punggalan), Z.87, 26
pn 28; ikang angalap tjëngël, Z. 85, 11 (né
malih mamunggal), Z. 98, 56 (baöng), Wib.

Söni, «irsya; angadu tjöngil, met
@lkander over iets niet eens zijn, T.Z. 4, 42 (ngadu
paibuk), 44 (maijëgan), Wit. 14 a; is
Wijëngil, disputeeren, R. 20 Z. 9, 15 (ma- Spro). randen Wagen
Wjara), aanh. onder kurutjuk, L.Z.6,11; heerde
fm. Z. 4, 15; matjöngil, R. 7 Z. 5, 14 (ma- sd. ematigëg; z ljanbg,
lungkas, maibukan), R. 24 2.6, 12 (ma-) Set), op zijn neus kijken, beteuterd,
trakara), ald. 11 (mawjadi vgl. jav. enfin verlegenheid wat te moeten doen, v‚ iemand,
Kn: onder tjinging), T. Z, 2, 1; gang|die v.e. ander, dien hij verwachtte, dat er
hatjëngi, “sang wjara; nihan kramaning|nog zou zijn, hoort, dat hij reeds vertrokken
pihutang lawan motang, pada anggögwaua |is; v. iemand, die zijn vijand ziel ontsnappen,
|armma Kälih, ndya Iwirnja, dltarmma-{kort te vorep denkende hem in zijn macht te
(ing apibutang, tan kudu saragja panagilmja,| hebben; katjëngag dajané (val. onder tEngab);
(mganya tigang Ièk, nêmang Ièk, lawas(a)nya|z. ugiljëgtrang en onder jëngak.
hanganti wrub Ja rl katiwasaning (sang) mo-| GS Gri)\, mjëngëg, omdraaien iemand's hals
We; tanpaduwé (rasâ) tjöngil, tabu dènyal(z. ijékuk), gebraad (ngèmpos); Göngëg'a,
Engeèng (b.: Lögèng) buddhi, ika ta dhar-|émpos*a.

B a)

Tl
|

EN 684
er

or henenmae
sirèng tjanggu v.e. vaartuig, Wit.

gukên kuia ring Janggn lor, Ar; si bhangawan|(ta)brang ring.
tanggu, nm. v. c. van Madjapabit afkomstige |tEkaning puta bjut \

nèki alis idjo lawan sangu, Tip.
Gg\ TZ 4, 59 (angkat), Hw. Z. 9,
6; Z, 14, 2; anggë'ng tjöngga, Br. Z. 1, 16

EN ie EN

mis, tögöhé sja (nja asija) döpa röko, ka- z. onder noug (val. tjingpi sidi
mg Kö (té) amaké Blah, anak mwaui twara 307 b, Ì
fonggal (b.: nonggah), mangambahin, Bl. a een haakje aan de kawat v.d.
48; önto bèn (b: ké) kapanggih &mbak (b.:}hengel, om te beletten dat de visch zich los
mbang), sami matur kadjro puri, sami djë-| spartelt; vgl. pèkèt.
JEL bilang a (b.: &) song, kapanggil né kangin pers Sbr., plènggêt; ada katon
tüng, dèning twara anak njonggab, ma-|atma malih, njuüu tjènggèt agantus, gawèné
gambahin, tëgëhé asija dépa (hier wordi|sai mambubuh, önto rëké atman anak, loba
esproken v‚de panjbrowan’s, die naar een | tökèn somahipun, Bgd.
(tgang moesten zoeken, daar 't paleis overal ager njanggol, happen een stuk
(ewaakt werd), Bi, 250; nora köna tJinonggah, | vleesch b.v, ophappen v. e. hond; in iets happen
pwrunuhan. (van menschen zeer grof), vgl. pakpak, ti-
pels dar, hola niouggah manahipun, hijfdik enz.
fermeet zich niet; vgl. ljonggah, be of tjanglak; njangglak, op-
hb En ‚ Sbr., opgericht v.d, staart h. v‚f vangen een vallende vrucht, slag of stoot, t
tel. tjagirgir. vallen v. iets beletten, iels in '/ vallen tegen
} sBue lain houden (a tjingklak); wrjanglak, een stak
PL eer. vleesch v. e. hond, Hadji D. 25 (his); pa-
IL, abapaug wungwatjonggèr, Tj 218. vre Kirn GAO
Î EF dudansesrn, sniùrtú (geen ’ beh of tjanglèng, lènggèt, Bjw.
haar de jav. verklaring jëtjak is). rèkètèlan, de weerhaak v, e, bokat, ook
v.d. tjènggêt; vgl. getèl.
og 0, denggam alam, 2 jang:
garulam.
} aRÂv njanggëm, iets, b, v. een sigaar,
Î in den mond steken, voor men *t inslikt, v.d.
Peppijn. variant van tjEngkèrèk, 4 jd. samangah tot ean den dood zich
Br. Z. 50, 5; vgl. tjunggèrèrèt en tjing- vastbijten (men. sangam); éné dit djarané
garagal anggon manjidajang (namentlijk om Taksaka
Sg Sv deuimeerds, z. tekinggrds| it zijn hol te verdrijver) Gauggtm ladtang
Sgnes). glatik timab, Kr. (vgl[upin apanga mêsuâng andas mandusdus
Wjênggèrèt); onder de vogels en verkl. v.fsang (b.:i) taksakn di guwané bökbëkan
Arsa kinangsèn, Nw, Wit. 14 b, Mal, 58} (b.: bekbékën) lantas (laûta) pèsu mu-

ke

Î

Î ann). B. Z. 4, 17 (tambu-
börèt, sambérérétan); vgl. jénggèrèt.

| Sjans z. onder tamburèrèt.

Sagen tjéngkorët.

der m

DN

EN 1, ven. me n (vgl. dèra; r in pl. v.| staande met U, M. (malag. id, hat. da, mak.
Laidde vroeger een meerv. aan zooals uit defla?; vgl. da); ra bràhmaûr hadji, als te pers,
arnaamwoorden te zien is v. alf; vgl. sawufAdip. 44, his; val. onder bhudjangga en

3e pers. meerv, maar no enkelvoul, vgl.
km. onder sira); radèégakën ta langkapnira,
richtte zijn boog op v.e. kaatrija, B. 2
pt, 42; vgl. 9 Z. 2, 16; 1 Z. 1, 56; 2 Z.
(18, 19, 21, 40, 44; 4 Z. 1, 44; 21 7 B,
4 (val. onder wajat, pulir en runggu);
kté, W. Z. 7, 8 (iniuté, kaëpèt): mahâr
‚mahân, z. onder mabá 1; jar angkat ma.
atörakäna, indien hij (de oudere) vertrekt,
side men hem, lut. 52, Sut. Z. 95,5, Ar.
43, 6, Z. 54, 2; Jar abuténg v. e. guru,
Ek 51; jarton, W. Z. 7, 7 (katjingak,
blingalan; aldaar in pl. v. sira dus), B.
49, 2; mâri Jarpakingking, R. 10 Z. 5, 7
san ida pribatin); atitusta bhaiàra rà-
& Järton, ald. 8 (ida njingak), zelfs waar
m woord op r eindigt, kan die r een active
|leekenis geven aan ’t stamw., z. aanb, onder
tnggi.
VII, ingeschoven in irija (i 4 ija), tot
fe (bat. di sija, d.d di + ija); Iriki
ep iki), alhier (mal. di sini, dt di +
be hat. dison in pl. v‚ di on); irija, vor
te, WZ 1.
WIL, treedt vaak in pl. v. / op, z. vinggis,
adang, enz.
Bay L, vóór substantiven, om vereerde per-

wipra); val. 49; ra mpu, tot een bralimaan
T. Z. 5, 60; patik ra mpu, als vrn, eerste pers.,
ald. 61,2. 4, 16 (tit yang); potraka ra mpu,
ald. 20 (putun ida); ranak hjang ka-
ki, BZ. 47, 12 en 14; ranak mahäjati, ald.,
15 (op heide plaatsen 1e pers. v‚e. prinses
jegens een kluizenaar, vgl. onder paùdya);
ra tapa rakyan, als te pers. v. e. kluizenaar
jegens cen prins, Z. 15, 15 (brâhmanan i
dèwa, tityang); ra tapanta, Z. 17, 8 (sang
tapan i dèwa); ra tapî sang ahulun, als te
pers. door een kluizenaarsdochter tot een vorst,
Adip. 49; ra wiku hadji v. e. heilige tot een
vorst, Ull; ra kaki adjar, Wit, 50 a, 22 b;
ra kaka tilottamà, B. Z. 32, 15; ra rèùani
wikangku, als te pers, van een moeder tot
haren vorstelijken zoon, Z. 5, 5, vgl. 9; ra
hjang, Adig. GO, enz; ra putu mahârsi en ra
puta sang muhâjati als venw. eerste pers.
door een vorst tot een heilige, Adip. 48; rânak
munigwara, als 1e pers. door een vorst jegens
een priester, T. Z. 4, 20 (tilyang; z. onder
potraka), Ar. Pr. 50; R. 7 Z. 9, 6 (rân-
én); ra sanghalun v. e. heilige, Sut. Z. 21,
1 (kakjang); ra wit, z. rawit; rawwang
en rawong; ra lëmbu, Mal. 270, 291; ra
këmbar in de vocatief, 291 (vgl. onder

len aan te duiden; ra tapa, B. Z. 4, 18/sparsa); zoo ook ra sanggit in den mond
kra tapa, waték L) ook als venw, gelijk-|v. e. prins, Ww. b. Z. 5, 162; ra kaka, B,

en

Be

EN 688

Z. 29, 15; vóór een eigenn., Bh. 59, 65, 66;
ra matsyapati, Gh. Z. 6 en 7; zonderling is ra [z
den eed

ràma, rèna, ede PERES, mennen, Ze

(t origin. oe meerv. v. somaka en pÂù- si from,
tjäla); ra paütjala, Bh. 54, 59. raes, NE
IL, verk. v. rädité; v. ratus in de Us.
MI, benaming v‚ d, amphimacer; rakara
gaùa laghwa madadak t töngah, Tt,

dus in de kakawin met een voorgaanden |enz); ri Kita, m. c.,
medeklinker de voorafgaande lettergreep niel |m. Z. 13, 4; di

lang; van daar de klinker daar verlengd, als [rasani panghjangi
die lettergreep lang moet zijn, b. v‚ pâträm, |Krèésüa) rl wi u
Sum. Z. 12, 2; màdrës, mâsrët, B. Z. 16, % |derleving v. alde
enz; ook door het zetten v. e. adëg? achter |ri_wrubanta, W
den sluiter v‚ e. voorgaand woord, b. v‚li dèwa naw,

7

In sungsat kajané, «tan dahat anahën i
ibraning lara, Sut. Z. 8, 8; rahat mêta-
zh, veel eieren leggen b. v. v. eenden; löngöh
abat (vgl. sund. rabat); « patirahat, Hadji
1. 24; pada rabat médal rah v. wonden;
grahat, „amrât; karahat, z, onder raha;
graätin, „amjali, «auggarit; nora ngra-
tin, „laja mamjatli, «tanpamjali; ang-
ahati kapiwlasöu, #“mâr mrat awëlas;
graätin, molesteren, plantsoen van wilde dieren,
ee, v. d. bäbluk, v. menschen de wilde
arkens door de tampus, 't geweer, enz;
nangrahatin, *angënani, B. Z. 90, 8;
agrahatin v. e. geschrift, Z. 65, 4; karahatan,
katanéhan, naast kadahatan, z. aanh.
nder guramis; karabatan, tegenov. akëdik,
anh. onder lëklëk, B. Z. 85, 7 (pädjah),
br. Z. 52, 5 (kalaran); z. onder aät?

UI, verb. v. rât, doch zelden gehoord en
mtstaan door een poging om den langen klin-
ser uil te spreken; karabatan Ing madya v. ce.
vervloekte widyadari; aanh. onder djëbad,
‘gl. onder 1ëmah.

nâ s)\ ‚ngráit, verstellen netwerk, ’t geen
raak met ananas-draad geschiedt.

nue) L, jav. (rawut), amgraüt of

rat djangkar (mad. rabut), * anker
ichten, Moh. lev. 34, 58, Am. (sampun budal
zang bahita aglis, rawut djangkar
ampun babar lajar enz., Kn. B., waar nu
ens rinaut dan weêr binu(ng)kar; vgl.
but.

IL, raûtau, z. onder rot.

695

7

III, angrahat, z. aanh. onder pâda,

nen ‚2. onder èka.

72 ren. s., (naast rangdi, rakta en
abaug) barak; sang bràhmana, mpu rohitaui-
ra, mabàbràlmaràdja, umundangèng de bruid,
mwang sang
dwidja mpu rohita, parabhudjangga, enz. ald.;
2e, eigenn. zoon v. Krésha, B. Z. 81, 21; 3°,

Kam. 18; sang tjaturacama,

z. onder manu; 4°, z. onder nyangku.
psy, s.…, z. onder agni.
na F of ras, eigenn. v. e. eilandje ten

0. van Madura, van waar kalk en aardewerk

op Bali (Boeleleng) wordt geïmporteerd; van

daar ook brandhout, daar het hier betrekkelijk
duur is (z. djasri, göndok en onder bako);
vgl.
gowa?

onder pémaron en z. kangèan en

ny sas., pupur; z. rapus.

nrs L, ven. rasa, *lotjita;

raos dané, winalingira; mòrèraosan,
vrn. = mék runa; Karaos, vern. — kasörép;
ngráosang, vrn. == mbésénaug, nelinguang
ngalih en andere bet. onder andere ook die
van iets willen hebben, koopen, bedoelen enz.
(vgl. onder alih); mangraosang, *gumunita;
pangráos, vrn. —= kénéh (z. kajun), *naja;
z. rawés en rawos.

11, z, onder daös.

nUIA\, s, W. Z. 19,8 (pingit, pi-
ningit; mal.), râhasya sing winuni mêtu,
R. 22.6, 6 (piugit nora tani pésu, né
södéng pingitang kubda mawëtu udja-

rang); verbloemd de cunnus, Ar. 17 vlgd. (vgl.

” has ”\

Ib nn, of rawung (vgl. mal. raûug en

nê, «sas. (oost), bani (ontstaan uit 't

rahina); tangisnyddatung, B. Z. 98,|mal. bärani, doordat men bë voor een prae-

& d (lingrjand gaûng, lingnyandod).
NJM, sas, pèkòt (réraèng, bojan.
plènget).
wv arénan, sagrëhan; mërënan, in

in de boomen,
zv angrun (b: angrukun), contant
„ len, Tjt, 208; pangran, ald.
1 B. Z. 9, 2% (parna), Sut. 2. 75,
7 (rondon); ook m. ce. rwan, (vgl. echter
le lwar naast lor, en _pwah III, «tjhada,
Pe dala, «patra, paria, «harjjen; 2, een
aud djaka-blad (z. ambu), «lirang, BZ. 11,
e& en vgl; rontal, z. onder lontar; arwan
je boomen, B. Z. 4, 6 (val. don); kadhira-
mira tas aron kamdnawibhawan, B. Z. 29,
7 (kawanènan dané puput makadon
velih djati kaksatryan danèné), evenzoo
Efiguurlijk, Z. 26, 8; pÂngron wimbanikang
halista, Sum. 6, 67, 2; vgl. roùdop.
IJ NA, 5, slagveld; raùakrijd, Bh. 50 vlgd.;
grnünjadjnja, ald. 46, Swrg. 6,7 (vel. onder
gerak), titel van: een klein proza geschrift v. on-
(besteden inhoud en met zeer verminkte glo-
gla’s, z. aanb. onder crawanaraksana;
ukha, R. 2 7. 5, 4; sang criraùa-
eigenn. v. e. vorst, die de Sut. door
pu Tantular liet dichten, Sut. Z. 148, 4
ng prabhu krêtanagara; 0, caka 1295,

v. cri Râdjasawarddhani, een zoon
p den oudsten broeder v. Hajam wuruk),
, Ár. Z. 1, Sen z, onder bhatràtmadja.

fix hield is). ese

nee ook raùu gespeld, »talaga, Sm.
2,22, 11 (bèdji; vgl. wjav. en onder danu);
raùabrata, dèn adja pëgat panguninganira,

ín vluchten of zwermen v‚ vogels, bijen, |ring wadwanira rahinn wèöngi, Tjt. 65, maar

ald., 10, amrätawarsa en dan amrèta,
banja tgësnya, tanpgat panguninga-
nira ring wadwa, warsa, hudan, jöna-
dana adja pilih wadwa dèn watraha;
bwat rann papaösana dèn ènggal neong arép
aguling, Was. Z. 7, G; binot rama, R. L. Z.
7, 148, val. binotrawi; wwajing raùu,
kk. Z. 4, 4.

gen TL, s, hutang, Sdj., aanh. onder
pubhaka; wrub ing röha, dankbaar, Ag. bis;
«tan wrab ring rëùa, ondankbaar, aanh. on-
der wwat (vgl. onder hutang): karéian,
verplicht door een weldaad, beweldadigd, T. hb,
Z. 4, 175; val. pûrwwarëna.

IL, opgeruimd v. Lt gemoed v. e. vorst,
“tustika, R. 5 Z, 1, 18 (lusta, suka),
10 Z. 4, 11 (swèra, 5); Sut. Z. 37, 2 (li-
jang); R.L. Z. 7, 155 (ènak), hewijs of blijk
v. genegenheid, MR. 14 Z. 1, 5; %, vroolijk,
levendig v. e. plaats, waar vele kinderen b, v.
zijn, in legenov. v. samun; ifja Ì ratu réna
sinampura ring tityang; röhân pinùdjà, be-
hagen schiep hij in ’t geprezen worden, Br. Z.
8, 7; kuianiag rëùa, aanh. onder paka; no-
rana lunga mangrëréna, «tan hana lâla-
nÂnginakinak; mangrèénani, angrësëpa-
kön; mangréùanl, “manodjuja; ngrénanin,

AM

‘adhwadja nityângraùdah tjittaning istri,
<id, Sum, Z. 3, 2.

je sas., iing??, de wortel en bast
vm een kind spoedig te leeren loopen.

eh z. onder roùdon.

man z. onder dandan I.

17 zl ‚ mörörondanan, tezamen v. lieden
', versch. rang: mèrondanan v. vele varkens
ter- en derwaarts loopen; vgl köéraskërus.

1, rondan sarapit, blijkens den aanhef v.
Pk. b. een andere naam v.d. versmaat Ginada.

11e jav., in pl. v. ron? (z.
pido en onder rabina), «harjjan, R.
$ Z. 8, 11 (ambu), «ron (Bjw. réùdëén),
3m. Z. 21, 10 (patra), «sirara (vgl. jav.,
. roron); sarwa roùdon, tom, bajëm, tja-
Jaran (?), sasaur, War. hb. 114; pamulunira
wir roùdon poh alangu, Kid. Pam. Z. 6, 50:
oùdon lakl, z. onder galih en duwak:
inoùdonan gëdah atangi, Mal., aanh. onder
rEndjit en vgl. onder rompoh. 5

LDU, 8, Lan kasahuraning hu-
ang, Wib. (alwaar pradâna).

NAE, z. onder wèrandanu.

je arandëk, Br. Z. 47, 1 (maka-
“on, madukan).

aan, rènda en onder bangca-
Awa; rinèndakara (hb: rinénggakara),
« L. Z. 10, 20 (maparada), vgl. Kid. Sund.

1, 76.

nes. niet coulant, als ’tware hokkende

v. van den afgang, die bij stukken en vaak

toi

m
plaats heeft; ngrandatin, ngrèwëdin, vgl.
njadëlin.

ra jar, karbûdèt, geschramd;
karèdèt ri païdan, Was. Z. 3, 58 (vgl. gè-
rèt); karèndèt, kagantjdin; sömbung rèù-
dètin, een lage soort.

mas. rèndètin, benaming v. d. ka-
djéng-dag, die 5 maal in één uku valt.

nj of randwang?, karaùdwang, weg-
gezonden worden, Ud. b. 141, 148.
ng. Br. Z. 50, 6?

jes sas, lamur?

nÈj, kraro randang, sas., bodag, vgl.
onder raro.

PEN 1, mal, pisang röndang, sas. (gë-
godoh met suiker), bij de Mahom. zekere
lekkernij, best. uil pisang met meel gebakken,
korter en breeder dan de gëgodoh, best. uit
2 gespleten pisang’s naast elkaâr, vgl. onder
tjutjur.

II, naast lëndang, S. Z. 4, waarvan eens
röndang hajug mas en dan weer léndang k,
(vgl. onder én da ng).

IL, eigenn. v. e. dèsa in K. A. (in West-
BIJ. bij Grokgakt).

WÁ\, (e réndeh); gaml réndöng, bij
oploopen, die gewapend zijn, diguminé di
bulèlèng dugan anaké agung munggah
ka djawa.

A8 ‚ onder de vruchten, *pratanta (f).

B. mangrarundingin, *mamarikala -
(vgl. men. mal.); ngrarandingin, «mamd-
ngiméngi; twara ada djanma tjorah ma-

A

lihar en rèhal); ook rèhal (vgl. onder
tokol en pémban); vgl. dum pal.

rôrm\ ‚jar, *wâsara, dina, *dyu,
tahah, h. v. dina; í kalih raina, bh. v. i
»wan; Î tigang raina, b.v. i tlun (z. ver-
ler onder malih); wangaùdahina in pl. v.
vaugun r., W. Z. 20,6 (waù mèh rahina,
vaùû das lëmah, d. 1), R. 2 Z. 1, 15 en
O (di das lémahé, baù galang kangin);
nakarahinangwöngi, de nacht tot dag maken
. ijverige plichtsbetrachting enz, O.; ngraïna,
- v. nglëmëug; angrahinakön, z. onder ra-
‚in; rêrainan, feestdag.

J72UMSN\, s, agulrohana, War. (r. z,
under gnirwa.
r vra, nacht; kÀlaning rohani, Amd.,
Z. 17,9, Z. 18, 16 (Amd. d: rahuni;
radjani?), R.

erb. v. m. en Kr, rohini
waar R. K. latri heeft).
Oo @ nj
JAN, 8, nm. Vv. €. ster, gemalin v.
1

mwang rohini naksatra v. bruidegom en bruid,

maangod, Ud. 67; kadí walan madalar

Wir. 75, Bh. 4; onder de schoone vrouwen
»pgenoemd, R. 4 Z. 1, 16; jan hana wintang
kadi rätha rùpanya, jèka rohiùf ngaranya,
ima wintangnikà, Ag, aanh. onder cawa;
te, moeder v. Baladèwa, aanh. onder gakun-
alá; rohinisuta, s. (rohiùitanaja), B. Z.
Ol, 17 (baladèwa); ook rohinèja, s.
rauhinèja), Tj; 3°, z. onder budha.

II, z. onder rohani.

grs van, z. onder rohinî en ba-

adèwa.

695

\

vÓ, ruhur; ardhér, Sm. Z. 21, 10
(tégéh), vgl. kEkÉh, rébén en sërëh.

JN „unnata, *tungga, *prângcu,
«utjtja; wunga wari nàhan wwara { ruhar-
nya, R. 16 Z. 12, 2 (bungan putjuk mang-
kana lëwih di duûrnya, b. p. tjatjëng-
këganga, kambanging putjuké ika ring
urddanya); arahar, B. Z. 2, 6 (umawan;
jav. luhur), Z. &1, If (ninggar, tégël),
aanb. onder lëjëp; t rahur munggu sukunya,
R. 3 Z. 1, 5 (maëp ménèk baisnjané, di
duûr magëénah batisnya); katawöngan
pang arahur v.d. maan, B. Z. 7, 35 (kawa-
ranan olih tjarang ri urdanya); arohur
agöng, B. Z. 81, 11 (gëng awugah); agöng
arahar, Sut. Z. 29, 19 (ugah agëng); arahur
dudug sira tökèrikang paramasatyatoka, 7.
105, 14 (landung éntug ida tk&d ka s);
parwwatârahar agöng, B. Z. 40, 15 (giri
ugab agung, gëdé bin tgëh); miùdahar,
in pl v. mingduhur of umingduhur v.
ing duhur (vgl. onder tëngah), naar boven
vliegen, W.Z. 25,8 (mamëénèkang, ménèk);
stroomapwaarts, Adip. 50 (jav. maùduhur:;
vgl. pingsor); umiùdahar v. rook, B. Z.
29, 17 (maménèkang, ngaménèkaug), v.
e. lingga, Z. 2% 2en3 (ng, manèégéhang);
plüdahur, R. 6?; kepiùdahar, aanh. onder
gulungan; mindahur halan tan kaptäda-
huran, fr. S.; karahuran, overstemd v. ’t geluid
eens watervals door *t gekletter van enkelrin-
gen, Sut. Z. 45, 9 (kongkulan), z. vgl.
dubur.

n\ 6

ein sungsnt kajuné, «tan dahat anahén i
„tibraning lara, Sut. Z. 8, 8; rabat mèta-
Juh, veel eieren leggen b. v. v. eenden; löngöh
rabat (vgl. sund. rahat); «patirahat, Hadji
-D. 24; pada rahat médal rah v. wonden;
- mgrabat, samrÂt; karahat, z, onder raha;
mgraätin, „amjati, «anggaril; nora ngra-
Btin, „laja mamjali, „tanpamjali; ang-
rahati kapiwlasön, *mâr mrat awëlas;
mgraätin, molesteren, plantsoen van wilde dieren,
vee, v. d. bébluk, v. menschen de wilde
varkens door de tampus, 'L geweer, enz;
mangrahatin, “augënani, B. Z. 90, 8;
angrahatin v. e. geschrift, Z. 65, 4; karahatan,

„katanëhan, naast kadabatan, z. aanh,

onder guramis; karahatan, legenov. akëdik,
aanb. onder lëklëk, B. Z. 85, 7 (pédjah),
Br. Z. 52, 5 (kalaran); z. onder aät?

IL, verb. v. rât, doch zelden gehoord en
ontstaan door een poging om den langen klin-
ker uit te spreken; karabatan ing madya v. c.
vervloekte widyadari; aanh. onder djëbad,
vgl. onder lëmah.

nú )\ ‚ngráit, verstellen netwerk, ’t geen
vaak mel ananas-draad geschiedt.

nue) L, jav. (rawut), angraùt of
ae djangkar (mad. rabut), ’ anker
lichten, Mol. lev. 54, 58, Am. (sampun budal
kang bahita aglis, rawut djangkar
sampun babar lajar enz, Kn. B, waar nu
eens rinaut dan weêr binu(ng)kar; vgl.
abut.

95 EN
IL, angrahut, z. aanh. onder pâda.
nen, z. onder èka.

172 Aen. 8, (naast rangdi, rakta en
abang) barak; sang bràbmaùa, mpu rohitaui-
ra, mabàbràhmaràdja, amundangèng de bruid,
Kam. 18; sang tjataracama, mwang «ang
dwidja mpu rohita, parabhaudjangga, enz, ald.;
2e, eigeun. zoon v. Krésùa, B. Z. 81, 21; 3e,
z. onder manu; 4°, z. onder nyangku.

W\, s, z. onder agni.

d

nu Sr of ras, eigenn. v. e. eilandje ten

jen

0. van Madura, van waar kalk en aardewerk
op Bali (Boeleleng) wordt geimporteerd; van
daar ook brandhout, daar het hier betrekkelijk
duur is (z. djasri, géundok en onder bako);
vgl. onder pémaron en z. kangèan en
gowa?.

nj A sas., pupur; z. rapus.

nye L, ven. rasa, *lotjita;

raos dané, winalingira; mòröraosan,
ven. = mék runa; karaos, vrn. —= kasërëp;
ngráosang, vra. = mbëésénang, nglinguang
ngalih en andere bet. onder andere ook die
van iets willen hebben, koopen, bedvelen enz.
(vgl. onder alih); mangraosang, *gumunita;
pangráos, vrn. = kénéh (z. kajun), *naja;
z. rawëés en rawos.

II, z. onder daös.

na. s., W. Z. 19, 8 (pingit, pi-
ningit; mal), râhasya sing winani mêtu,
R. 22.6, 6 (pingit nora tani pësu, né
sëdéug pingitaug kubda mawëtu udja-

1, raätan, z. onder rot.

rang); verbloemd de cunnus, Ar. 17 vlgd. (vgl.

ny

Enjëg; een ander hds. leest rénëb en vert.
zt met bët); anghing samasànaking ta-
@njaru muang samasànaking Kusambjan
tah pramÂna ri salöbak wakirnya tökèng
aga rönöknya, 0. (1245).

vas. arönik, alit, Anj. Z. 25, 6;
. €. raras, Lamb, Z.2,2,2.3,2 (lëmbut),
r. Z. 15, 6 (1); (mal. fijn als regen, bloemen
x katoen, mal, v. kut. en lamp. klein; bug.
Enig), aanh. onder kundang; ngaröónik,
rdjdja, Aij. Z. 21,5, pinik, R.70Z. 5, 30.

qnâ si kawiné né makundang* karas
arèuik (keras arénik te lezen) mwang
anah garung, Tb.

ja: z. onder hèruka.

123
varacu; ring strÎ sangkaning wirodha ring
sitkrétajuga sira dèwi rènokà, ring trètà-

SO, s., eigenn. moeder v. RÂâma-

icajèng prang adbhuta nimittaning alaga
a dèwi djAnaki, ngàni dwàpara bhàratàjuda
ira drupadaparamaputrikàngdanl, sakwöh-
ing wanitèng jugànta kaharöpnya makakara-
aning prang adbhuta, Nis. Z. 4, 15 (Tjt.,
5, noemt haar Aniruka en zegt, dat zij door
tp. werd gedood, omdat zij overspel bedreef
uet den apsara Anggaraprana, die in den
iemel haar man was geweesl, Ardjuna saha-
rabàhu, voor haar partij trekkende, ging
Vämap. beoorlogen, maar werd verslagen,
onder anggâraparha), z. rèùukeja.

17 Sje wy, paracurâma, Rm. Z. 54,
3, Z. 58, 10, z. rénukâ.

nop jav. (skr. raùdâ), B. Z. 85, 7
papasab), weduwenaar, Hadji D. 16 (vgl.

699

7\

rangda); raùda ngtrun, Bjw., ru in ’t Zui
den?; „karaùdau, van vrouwen in ’t gevolg
v. e. vorstelijk persoon, waarschijnlijk de wedu-
wen van den overleden vorst, z. onder dáá,
aanb. onder #hèlang (kaka?jan), Br. Z.
36, 9 (para rangda), Hw. Z. 27, 7; Z. 50,
7; Sum. Z. 58, 3; 2°, ben. v. e. gedeelte v.
’t paleis, waar de keuken en van daar vrn. ==
paön, maar v. e. vorst (z. onder pipis II);
jèn kaka tan arsèringsun, gawênén tèngsun
kawula, karaùdan patunggu kori, saparèntah
sun turat, gawènén pamakan bawi, Sly. Z.
B; 3e, soort tempelambtenaren?, aanh, onder
kulit.

n® \, zekere korensoort, aanh. onder ta-
wur; (vgl. mal. randa djawa).

IL., sarbaroga rumanda ja, bal. eedf. (O.

b. L: rumaûtja ja).
noi. R5Z 1, 7 (kpub, sund. dang-
deur); vert. v. wrëksa, aanb. onder (vel

onder câla): z. rangdu.

nn, (vgl. jav. en rangdi), W. Z. 34,2
(rakta; barak), Anj. Z. 27, 1: naast rakta
z. onder kuluda, R. L. 105; atungtung
raùdi v. tanden, Smw. Z. 14, 6; paku randi,
„pakis dadu; jaja rinandi v.e. tilam door
bloed, Was. Z. 5, 71; Jaja rinaùdi höninikang
sàgara door ’t bloed der strijdenden, Kid. Sund.
Z 4,8; mègha rinaùdining aruna, W. Z. 29,9
(hima rakta olih surjja, djalada rinan-
laganing s., gulëm kasandingantrek 8;
val. onder rakta); angrandini, z. onder
tjirup.

nj

tÄhwadja nityÂngrandah tjittaning istri,
id. Sum. Z. 5, 2.

jar sas., iiug??, de wortel en bast
m een kind spoedig te leeren loopen.

n Ai z. onder roùdon.

rain z. onder dandan 1.

1724 A ‚ mèörëérondanan, tezamen v. lieden
… versch. rang: mörondanan v. vele varkens
er- en derwaarts loopen; vgl käraskörus.

1., rondan sarupit, blijkens den aanhef v.
»k. b. een andere naam v.d. versmaat Ginada.

raes) jav., in pl. v. ron? (z.
vida en onder rabiaa), «harjjan, R.
$ Z.8, 11 (ambu), «ron (Bjw. r6ûdën),
3m. Z. 21, 10 (patra), «sirara (vgl. jav,
. roron); sarwa roùdon, tom, bajëm, tja-
Jaran (?), sasaur, War. hb. 114; pamulunira
wir roùdon poh alangu, Kid. Pam. Z. 6, 50:
ondon laki, z. onder galih en duwak;
Inoüdonan gëdah atangi, Mal., aanh. onder
Endjit en vgl. onder rompoh. kh

VIA, 8, tan kasahuraning hu-
ang, Wtb. (alwaar pradâna).

18 z. onder wèrandanu.

zE arandëk, Br. Z. 47, 1 (maka-
on, madukan).

EEN, z. rènda en onder bangca-

awa; rinèndakara (b.: rinénggakara),

t. L. Z. 10, 20 (maparada), vgl. Kid. Sund.
1, 76.
nes niet coulant, als ’tware hokkende

‚ v. van den afgang, die bij stukken en vaak

oi

M
plaats heeft; ngrandatin, ngròwëdin, vgl.
njadëélin.

mas jav., karbädèt, geschramd;
karèädèt ri paidan, Was. Z. 3, 68 (vgl. gè-
rèt); karèndèt, kagantjèin; sömbung rèù-
dètin, een lage soort.

pas. rèndètin, benaming v. d, ka-
djéng-dag, die 5 maal in één uku valt.

na, of randwang?, karaüdwang, weg-
gezonden worden, Ud. b. 141, 148.

ng. Br. Z. 50, 6?

zes sas, lamur?

nê. kraro randang, sas., bodag, vgl.
onder raro.

vr 1, mal, pisang rëndang, sas. (gë-
godoh met suiker), bij de Mahom. zekere
lekkernij, best. uit pisang met meel gebakken,
korter en breeder dan de gëgodoh, best. uit
2 gespleten pisang’s naast elkaâr, vgl. onder
tjutjur.

I1., naast lëndang, S. Z. 4, waarvan eens
röndang hajug mas en dan weer léndang k.
(vgl. onder éndang).

III, eigenn. v. e. dèsa in K. A. (in West-
BIJ. bij Grokgakt).

WÂ\, réndéh); gaml réndöng, bij
oploopen, die gewapend zijn, diguminé di
bulèlèng dugan anaké agung munggah
ka djawa.

A, onder de vruchten, *pratanta (£).

nj. mangrarundingin, *mamarikala -
(vgl. men. mal); mgrarandingin, «mamë-
ngiméngi; twara ada djanma tjorah ma-

m

| ang z. onder rètèg.

108

ni

den met eten (mal, mak, bug, en ngadj. id,

NEO, eridantaga, Sm. Z. 2, 9 (pu- lamp. rattan).

Kas); roodgeverfd, B. Z. 59, 2 (pinulas,

NR), kuiëhië njawa, ranténgira wor brang-

(Binalugs): aanh. onder acuba; rinantaga-|tl, Jsp., b. (Jsp., j.: kulèhé sira, awönds

ming sûrjja, erinaûdining aruùa; Kadi

(rimantagàwaknira dèning ràh, Bh. 67 (vert. v.

geûitaraktAugga, vgl. *t origin. 5614);
rinantaga dèning rab, ald. 71 (vert. v.

adhirèùàktah).

‚ML, timba pétung.

| ARO, jav., rantaban, «rumébah,

gearampak ssahab, «parëng «kirûna,

dr. 24, le zamen mel zijn huisgezin; vgl. rantëb.

IJ nge. srantéban, sëbarëugan:; z.

We rantab.

ï vé) Entéh, Pandj. Marg., Sm. 2;

asmu b); rautêng* angrimaugi, ald. (j.: asë-
mu lEuglëng sang putri); lëng* asmu èwa,
rantönganing panidran, katon ing sang wahu
kèpi, Jsp., b, 98 (sang putri kalintang
alara tangis sira, tontonën s, w. k.).

WAL, schel ook v.d, stem v‚ die ver-
toornd is en evenals djëngat v. die op ’t
punt is iemand een klap te geven; möröntangan,
z mökrattan.

U, R.L. Z. 4 38 (jav. rénténg), Kid.
Sund. Z. 2; amröddhi röntanging kahjun,
Ww. b. Z. 5, 155; rëöntanging darjja, K.

W.S. 20; Tb 2. 2, 5; rentsb ad |P» b Mt
rängradjasinga, Pam. 4; käpuh winilëting va, ngtöntöng Gölakné, ug a tj é ng.

Karamajan rwanya aréntëb ramömbun, Tj.

A d. (a: k. w. Ì karamjan, matëb

IL, z. onder räntang.
FE kornika ngririnting, E. Z. 2, aanb.

WEWanika rumambja ri sornya mara- onder wèni,

„din marata kadi sinapwan;b.: Kk. w‚i,

jer kasn runtang, fijn zijdeachtig en als

Fwanya marëntöb, mambjaktèng (£) kasyapi, |gaas zoo ijl en doorzichtige kleedingstof; tö-
swarnika maradin; x.: k. w. pwaja dèning|köd di pantjoran, gusti aju masutji, patö-
rwang ârëntäb tëkèng (1&?)mab |lésan kasa runtang, ngënah kalangëné di gu-

kradin natarnyàrësik); anggon pangrëntëb|nung, gugumuklpuné mundi, langë’ pisan

| _AÀ) L, aanb, onder ampik.
| _M., sas, soort sluitmand v. Mandarsch

Ln

a v. rotting met verdiepingen, voor bor- B. Z. 12, 4 (sisit) v. zeilen, Sm. Z. 6, 10
Kamt-Balingaac WOOnoensenn,

v. e. dobbelpartij, om de plaats te |guwa langë' kahjunhjun, padang bat tum-
igen (vgl. rëêna); pangréntäbning|buh rawit, bangkit bilang samping, mangè-
Ar. Pr. 55 (vgl. jav. rëntëg); pang-[rutang tjita, waarin een toespeling op de pas
v.d. dangsil en pagrajas. [behaarde cunnus, Njal.; dodot mirir kas (£)

runtang, Mal. 506.
B, jav., «rudjit, amab, v. 't kleed,

Dn

EN vor m

| v. geboomte, R. 14 Z. 9d (rénds, naj L, z. onder ratjëh; röratjah,
amah); . ook onder «rénëk. zekere zeevisch, langwerpig dun, z. lëlépët.
WB), gemaakt vit «hénbug, iets doen „6 se pasawalian daminya pada
r een aangebrachte zaak; ngrënèngin een[bhasma wahu mëtu dukutnikâhidjo, bina-
+ rénëngin, «hänäugakéna:; karënöngin;fnjwan aratjëh® winulatan hana turahi he-
inalahasa, Lamb. Z, 20, 1; ngrönöngang|röngnya tan Iëbar, kk. Z. 28, 1 (Z. 2%,
. == wgëndëpang of néngilang: tong)2: ratjaratjahi walkahikang parangan v.
kai ngarönöngang, «tan dadya, ku-{ water).

Enènge, T.Z. 5, 91. wa ‚ ugrëtjah, ín stukken kappen een
57. mgarénong, zich 't gelaat en bo-(poomstam om ’t hout (ter verbranding) b.

enlijf bedekken? v. te kunnen versjouwen, van zeerovers een
Amge. z. nirangkusa. kleine’ plaats.
nq raùänggaùa, RL Z. 4, 8, vn v‚ iemand die steeds op 't punt
10, 5 vgl. samarângga. staat oorlog te voeren; v. e‚ land in staat van

NDT, 5, slagveld; dèganikang ra- oorlog; Jan ana rätjöhing tarik Ika, wönang
R. 20 Z. 1, 1 (kawalonan, gë-|saksiné sarëng malilènin tngkahé manggadé
ahikang papèrangan). lawan manggadèjang; ik vraag uitstel van
zE, zonder ruti. betaling, krana akèto, dèning ira nu nga-
An, angruijl këtur, T. 7.5, 105 (mang-|wilangin rëtjëh panagaran irané, br; vgl.
ilang, pupuh); angratji tutur, Z. 1, 2 krëtjëh.
graösaug tatwa). 121) Permingeast voe. koopman (saka
u, djaksa rutjl köna panumbuk, T. bIgëtung djuwanga), v. iemand, die bij beetjes
… iemand, die een erf telkens verontreinigt, |zijn schuld betaalt, rimbit; rêjèh tujuh
hal., v. die een ander bedwelmt om hem|rètjêh daging r&Yëh utang, Tj. b.Z. 2; godèg
beroven (vgl. jav.). aanb. onder sik u:|rörètjèh jèn dimpil; anders godèg arang.
aratjt (van den vijand sprekende),|_)7#9j\ (), karoffahanv.e. kikEran,
165, 164; munggël raratjian, z. onder|niet in acht genomen.
pik. nr. ngraratjinin, allerlei onbetamelijk
‚5, sang Akûti sira makalaki bha-|heden ergens uitvoeren.
vputjt mânak ta sira laki®, sang Jadynja ng zelden, als h. v. tjëtik, «naast
sang dakstü sang anakbi, sira ma-)wisa, Adip. 79; Brb. 64 (mal, tag. lason),
gang jadjnja mûnak ta stra rwawlas,| Us. 1: Brh. 47; ratjùn m. e., ald. Z. 5, 26.
ngaranya, Beh. 10, vgl. aanb.| aam), s. (ratjan4), BZ. 1,8 (upa-
sangkalpà. tjara, kaglaran), Z. 41, 41 (upatjira,

La hd m

B gram, s., het uitsloten v.d. adem;| naa), hana tojn ratfap* aminggir sèla
mlhan têkang câstra kâlfhnyangadwâja lan|katngkulan enz, Mal. c. bl. 37; vgl. ratjak.
Wangadwaja djnjna wisarggdnuswara pasuk- we). genot, aangenaamheid v. d. ho-
Byänèng hrëddhi bjakta têmah sûrjjacacÀngka | nig der bloemen; ring apang madhubrata wé-
Ekumbaka rèdakànglëbur gëngning nalatraja{nang saha ri rétëpi sarining sökar, Ar. Z.
EfÉmpunr tölas dinagdi, T. Z. 5, 62; rètjaka, |65, 5, „lngëng, Au. Z. 20, 1 (alëp); Ar.
„sbùraka, kumbhaka, rèjaka, nga., witwakë-[pr. ú2, 62; rajöpi pandan, Arij. Z. 25, 5
ein bâju ramubun sakèng tutuk sabinganya,, |(sékar); olih rëtjöpnya södêng paranin, « ri-
ebraka, nea, isëpön biju sakèngirung, sa- négépnyan angusira; waidurjjärjgép ant
oiingauyn hêntyakëna, kumbhaka, nga, pê-[kawarinani wawangnya mabuka nawarat-
e£öng ikang bìjn, sakawënangning akuf}l, | nasangghata, Sat. Z. 67, 5 (betjik); inukir
ewidjilakëning nètradwàra, japwan tan ina-|aréyép, B. Z. 41, 11 (maükir rawit, pi-
Bojasa, widjilakëna tatajat) rl(ug)irung, irië | ahat laugë, bêtjik pinahat), Wtb. HI,
Maajwa kinumbhake, ping pitu dèwasaning| is, sabnk gringsing araras tinùt rinétjêp
kuägi, Nw, Sum. Z. 17, 5. ing sari, Mal. 298; vgl. Smw. Z. 7, 25.

sma, onder de ulantaga en bekne- IL, risëb v. kinderen, die alles wegkapen

— door een lidi van papier en met ougka- (papak palinge); vgl. tjulig.
(16 letters hoven en onder geplaatst) be- AC, zoogenaamde jaraniseocing v‚
schreven, bij de verbranding der lijken; de
’ pib van tjandana onder in de pot met
water ter besproeiing van 't lijk gedaan en
evens verbrand; ook zijn er, die de ratja- ' n&é)y, bi wainigen, bekend, ‚sen, m5
ma op ’1 lijk leggen. djak (Tab. onzeker); z. prëéfidjak en odjah,
’ oe \» amgratjut v. e. man, die een prin- RISE vuil v‚ d. vloer, water, (vgl. bat.
» tot zijn wil wil brengen. Mal. 104; ngra-|rotsám, men. raùtjam, grijs v. d. zee vóór

utjap, aanh. onder uninga.
172)\ s., z. onder manu.

d busana, Anb. 211; wus dèn undurakën|’t opsteken v. e. storm).

bängira, sisaning s&kul ulamé sädajaf LL, aanh. onder „ambu?, » rara ma-

s rinatjot (sic) datanana kari sawidji,|laju, L. Z. 6, 2 (kanigara).
8: B. Z. 7; wus dahar ambëng linorod,[ IL, v. e. palm, Adig. 28 enz.
VI, 111; kampuhé dèn ratjut, Djt. 15 (am-| II, R. 14 Z. 4, 5 (sakit, z. lara), aanb.
wus inalapau, ald, 29; amböngéjonder sé; ngalih rara, z. onder mala Ill;
s ingambilan, ald. 70); amböng sampun |mirara, « miduka; mamirara, » manglaré;
utan, ald. 56 (elders bl. 19, wus ada-|nora mirara, «nirwighna; ngraranin, ziek
ambéng wus dèn alapi). maken, aansteken (z. lar a); kararan, aan liefde-

„\

nèk klik); wata sangkan raré, verl. v.
tvandha; ngunin raré van kindsbeen, B.

1

iN

AÀy L, mêriri, sas, gampil.
IL, makâdi dhâtu, wèst, riri, tambaga,

75,2 (uling atjërik); mgunindaraj, R. 10 ssraka, makadi kaitjana, teveang nadia,
“e 4 6 (uling suba nu anwam, uling{Kam, (t gedicht rithi).

Wlvadjaug); ikanr raré, de jongste, Vd, v:

Ave jav, Virus amapak wangining sari

mhaliká: din raré, z, onder din; asirêpan |ariru lawan gundhaning phalâtaduk ing wit-
de vóórnacht, een Bal. uur na zons-|aya, Ww. b. Z. 1, 126; wangining kasaring

wondergang, als wanneer "avondmaal genuttigd

wâhariron sik, ald. 129; anggodâm baütja-

bewordt en de kinderen gaan slapen; ook sirëp|nängliru v. widyAdlrari’s cen kluizenaar,
Walit in tegenstelling v‚ s. agung (jav. sirbp [Nw, Embang; bantjana nianglfru ald; linie

wbotjah, men. tap padjaq): rarjatas en
erarajnlas, verklaring v. wanokaca (l: wa-

ron, aanh, onder ilab (waar Anb. J, sina-
linan ing djin beeft, vgl. Aob. 80 en Radja

pltwkâs) en markata; raré tarn, z. onder | pie); karira, jav. (kliru), zich vergissen;

eputjuug: raré angon, held en titel v. e
deidung. ook raré tjili; tuturu raré, naam
Wee. versi. (12i Ga Si of 141 Ba), mah. fre.
BREM oraro pew ghro zalk (1); rartnird jv Stad

kariron, ven. =madukan (K. A.).
jr z. onder manduadari.
\L, T. Z. 2, 18, Z. 5, 42, Z. 4, 50

ue djroni dèwand, vgl. onder bof- (buron), verschillend v. kidang, dus herte.

ah); rarai hulan, aanb, onder gorasa (verl.
dâsa; f. rarawei, kind en bediende: vgl.
mba); rarjalit, aanb. onder râdjawidhi,
Z. 5, 87 (parëkan: vgl. onder tjili),
water; raré kawula, 0., rarjalit
ara, T. Z. 1, 18 (tjëri®, parékan,
Ekan tjërik); mararé, Br. Ze 46, 8
s kari alit); sampun araré, Mal. 489 b;

| umâra),

raro en onder randang.
Ijs pa marèré, hen. vd. pa met 't

marèrë, de 9 vgl. 1élé.

beest?, R. 7 Z. 10, 1 (sënggab, vgl. onder
oyangka); rara rusànömwakën mong pada-
nya, R. 20 Z, 17, 8 (mrëga nitja mang-
gihin matjan wpamana); rara kara kidang,
20 Z. 17, 8?; daityararu, Gh. Z. 51, 5.

ML, istri sugîla uttamèng buddhi marèdim-
bëk arura (b.: aruruh), patibrata ring
rùpa guùa jakti nda tanpasiring ja (jë)kt

, z onder ijab; kararajan, Sm,|Alapön djuga dènira sang sudjaun jadin
18, 15; «kararajan, Bh. 27 (vert. v.|widjilnya pitwi güdra mlèija kudjann nijn

tatapi gumawé hajuning awak, T. b. Z. é,

NJTA, sak raro, Dbg, pinarak, val.}55, z. onder amrëta, v‚ d, solah, z onder

djatmika,
1, erurù, W. 2.2, 4 (labub, patitas

« er onder, om r& uit te drukken;/vgl. bat rurus, mak, rurusúg), Z. 5, 4

(aäs), Z. 15, 15 (aäs, laju), aanb. onder

ma

sh ne

ruwur (vgl. mal. luruk), v. d. kiezenfsang hjang kamadja
v. die aan zijn kinnebak door een steen ge-[dèwi ratih, Djsjal. 1,
troffen wordt, B. Z. 12, 14 (kétus, aäs),|k. nurun djadjar
v.d. sari v. e. bloem, R. 4 Z. 1, 7áfsaroro, heulen met |
(lutjut laju); rarânikang kamuning, B. Z.jin een misdrijf (z. «
21, 9(asan); rara garbha, brùnabá; salakafeadulur; ï
rutu, aanb. onder djébad; raru tan inundah/mwaug duratjära; sar
v. €. bloem, die den goden niet mag aangeboden 1, 56 (mamidjilang 1
worden, Ag.; bangun wwang mabjun ring|Z. 4, 19 (madulu,
walan akalangan rorwa pinalar, Sat, Z. 69,/rorwan sëmbah, Mal.
1 (ngadjap aäsnjanë); rurwa tumibèng nav h
warih, T‚ Z. 5, 53 (ulung kapèhé); rinn-[3, 58, R.L. Z. 7, 144 (@
rùnikang angin, R. 7 Z. 5, 6 (kaäsang|rah rùm, Wrs. 50 en 10
dèning pawana): pada masökar kègarafs2; angrarah tawan, h
rinuranya, R. 16 Z. 12, 3 (sami makäm-/Z. 7, 144; u
bang lawénya kutanga, pada mabunga|naning gatru, 0; angrarah
tjatjëngk&ganga, leemte sasaûranga);}komende zon, kk. Z. 22, 4,
Iwir ngararonin (v. roro?), *npangësösi;|b, 54, Z. 5, 67,
ngararonin, goud blakeren om de sëpuh weg|onder walatu
te maken; njaréngin; karuron, jav. (kalu-[stuk vee (T. b. Z. 4. S
ron), ven. — nglabuhang (bat. mangaru-| Il, rumarah (b.:
rus, afdrijven de vrucht eener vrouw). (nékanin, mangrurub,
IV, eigen, Adip., z. onder pramadwará.|angrarah (vgl. onder
Jae onder ruru II. (ogilangeng), Z. 107,

rinarahmu, B. Z.
2 tanpakarèra, ongehoorzaam v. e. rusâk 0; rare

kind, stout; miet geacht v. e. zaak, waar men Z. 22, 15 (maar
niet om geeft, tan nglingúang, tanpangru- rampuug.
ngu, twara kalingúang, Dd. Z. 1, 4; ma) yy, ngrarahang
tiné tan karèra, U. BI Z, 2, 4. vante in
172772 jav. (loro, z. ro); arorwa ve L, arèrdh,
tangls, *sawaspakaruùa; makaroro, “pa-|Z. 51, 15; waw
rëéng rwa; angsa makâroron, «mithunalaert, kk. Z. 29,
hangsa; makaroron, alikaiikan (kadilwdjalâcaja.

kl |

A5

A

IL, (2. rurub); ngrérëh, h. v. ngalih [panghrakning mrögarâdja darppa manusup ro-

\jav. nglërah, nglurub en ngrurub).

murah angusi Inmpat ing könas, Rm. Z. 7, 12;

AN L, angririht roma, Sut. Z. 48, 8 |«angrurah cen berg, Sm. Z.7, 5 (ngalumbih,
(angëbèrang), Z. 81, 6 (njunggarang);|ugrusakang); mangrarah hati, R.7 Z. 5,64

wmgririh® ing romanira, B. L. Z. 1, 142.

(manguügang manah); angrarah hars of

IL, padi punika pêtang ririh; mêririhan [hjun, eigenn. v. e. prinses, Was. Z. 7, 1, 4;

v‚ planten op een rei,
HI, jav. (Men. 62), voorzichtig, bekwaam,

rinurah, aanb, onder hila (mauùga ng).
AL, vgl. röréh, «walikën; ngrareh,

verstandig (wikan; jav. lirih, langsaam) [sangusi; kéna (jat nundèn ngararah; mang-

ewâgmi, ook in een slechten zin; ngririhin,
iemand te leep af zijn; manglëngit mangririhin,
kanjidranjidra, vgl. pétang.

IV., onder de veldgewassen, angrarahririh,
Gh. Z. 4, 7, Z. 5, 14 (jav. lirih, jong blad
vd. 1m pujang).

7 1, lurah; ngrarab, nglurah en
ugurah, heerschen, maar wordt achter eigenn.
gebezigd, ratu ida Anaké Agung Nglurah
Ktut Djlantik; ook gebezigd v. zeer hoog
fn aanzien staande personen, b.v. ida anglu-

rurah sangrarah en rumarah; wönang
rarnhén, jan kapanggih, fr. bpl. (vgl. onder
rarah in de aanh. onder walatung); mèn
mërta kararuh panarukan.

IL, jav., jan tan gila marjjadararah di-
wjapaka drësti, T. Z. 1, 25 (jan lan bisa
rahaju alus to lEwihang gawènang, jen
twara pagëh bikasé rahaju alus rahaju-
ning tinghal, vgl. onder marèda); tang
sugila buddhyaruruh, Z. 4, 57 (né darma
nggisi kapatutan), z. ruru II; anamar lalat

tah Madé (de hoofdopstandeling v. Bandjar | estangiràrédja sarurahikang rawis hiréng,
Pm 1868, mamentl. ida Modé Rai, val. jav.|em, z, 2, 15 (angasorakën sawala karas-

lmrah); ki rarah dilëm, aanh. onder sari-
bung en z. onder mènjol; danda rurah, !/,
tan de boete *t hoofd toekomende, waaronder
fe winnende litigant staat (dada lulurahan,
te onder lurah); rarah kadja kangin, rarah
pipi; rarahan (wäwëngkon), omstreken, b. v.;
faraän bulèlèng, sorteerende onder Balèlèng.
| «ll, durbbala rurab, hr.Z. 55,2; arorah
Fee. wagen, Sm. Z. 6,6 (rusak); v. srë-
ala’s, T. Z. 5,6% (ramé, makrah); rumu-
Br. Z. 52, 2 (mangrusak), Sm. Z. 12,
(rinudjak, karusak, z. onder rampak);

min patah idané mwah kadi kambaôn
krègna).

EB demen parèrèhan, Mal. 521
(av. lèrèh?).

nj. stellaadje van waar men den
vijand kan bespieden en beschieten, of wel 2
van waar de vrouw in 't vuur springt, vgl.
lalarjan.

wei karèrénin antuk ngling, =inu-
parënggèng tangis.

El el), ruimte naast de paön (waarin 't
brandhout), waarin potten enz. om toespijzen

4)

115

mn

pradjani kapasijatan paùjuk); z. onder | prm tan tuna rèêradrèrod v‚, ge-

Furu en rurug 1.

mn gas, kédök (tjmor).

17 sas, kalès en bris.

1 variant v. dodag.

Î 1215) L, ngrorokang. dalen v.d.
zon op 1 punt v. onder te gaan; ook nglo-
tokang (val. jav. nglèrèg); nglorok, aanh,
Onder karanjang.

k «Il, sas., tjoloh,

NN, *larad, esurud (vgl. rérëd en
had); vorvliegen v. kamfer, verdampen v. water,
hpilleeren v. zout (vgl. isis); möraradan, ver
minderen in hoeveelheid, in hevigheid v. cholera
be v., v. regen en donder, Meg. 16.

njÂr wegloopen als vrouwen in den oorlog
he Vos ominggat, emalaradan, akukud,
tmilag, manghili; ook larud; rarud
kgungsi raûh ing pradèga dèn tjarik, rarud
sasak enz; nglarudang,.op de vlucht iets
; pararudan, vluchteling, br, uit
sdi palarndan, waar men zich vluchtende
‚ ngalik pararudan, samêt parana-
ya; vgl. larut.
ee *surud (vgl. rarad), R. 17 Z.
& (takut): tan rörëd, dhira: nora rérëd,
t swang: marèröd, verminderen v. e.
Pasw. 61; ngrörëd, iets doen afnemen
lengte, aanh. onder waugsil; ngrérëdin,

lieven; marèrod v. vogels: mrèrod ín een ret
v. lieden, die achter elkaar loopen (hatäv,
mörèrot: z. rumbang; ririg en dèrék);
marèrod”, « madulutr: ugrèrodang, naast el-
kadr in een rei plaatsen; val. tolor.

mr jav. (lorod); ngrorod, weg-
loopen (vgl. sund en rarud); mangrorod,
«ahanjang; ngroredin utang, zijn schulden
ontloopen: vorodang, Linawan; mangroro-
dang, *mangiuggatakën; djölma rorodan
nn 1, mal. (larat), van *t anker drij
ven v‚ ec, vaartuig; ngrarat, erger worden v. 'L
geween v. e. kind.

Il, mörarat, jav. (m&larat), gebrek lijdan,
ongelukkig zijn, een vagebondisch leven, leiden,
overal rondzwervende (een zeer modern, eigent.
ar, woord).

nÂ, sas, dèngdèng (Smbw. id).

nj 1, geen tanden boven hehben zooals
Bangut suwah en v. daar R, als zijn bij
naam; ook is er cen Lapël v. dien naam bij
de Ardja. \

1, en larud, rarud, Pam-Melkens. —

77 pirarut of wirnrut?, krûràmröp
kudwa (b.: kuwwa) mungpang mamirurut
anawan wanwa saîtjurùa dènya, Sat. Z. 1, 7

v. nunain, woor iemand de wijk nemen,|(mangëdjuk: vgl. brorot en jav. blurut);
Z. 1, 46; mangrérëdin kapurusan, esu-|amilurut, amèt istri kapanggik òn-
ring kadhiran; ngrörëdang, h. v. nu-[djing, Wtb. (b: angilurut,-angalapi ke
ug: vgl. rorod. è), vgl. onder kilurut. é I

dl

” " m

B, Z. 14, 3 (résrsën, maras); Sm. Z. 28,
8; muriring arlris, ald. (djring rösrèsën);fen crama. >
Finirisan, B. Z. 24, 2 (kaèlikin). 1 ngrorosang, bij ”t oogsten
IL, Br, Z, 4,8 (trub?, udan glës, ga-fvan ’ eene einde naar 'Landere de padi inhalen.
rigis), B. Z. 59, 15 (udan gëlës); mölës
Firisnya v. e. wolk, Br. Z. 45,7 (mtu wrés-
Ui ika nrèbes, warsanya nggaribis);
murttining riris mwang wulan v. e, vorst,
lerwijl de briefschrijver zichzelf vergelijkt met
de tjätaka en de tjutjur, aanh, onder tjätaka;
kuda riris, eigenn. ve. page aan “thof v. Daha,
Was. 4. 2, 20 vlgd.; riris* halit, B. Z. 5, 56
fwarsa ngripis gëlés, udan); rémpuh
kriris, B. Z. 4, 6; akilâriris mönur, Z. 18,
L (maak asusup salaga, makëdep ka-
bamb&hi wulati); rinirisan rimang, Z. 24,
B; karirisan, Aj. Z. 1, 2 (kritisan):
vgl. rérës 1

die voor cen ander maant, « dwadacawibhâga

2D, & (raurawe), ekawah, «na
raka, Ar. Z, 8, 5, Sut. Z. 54, 6; mahà-
rorawa, 0; marorawa humang, B. Z. 84, 16
(umung pasinghanadané).

nnb en rarawèsta, z. onder sanur.

nil. rumarap, aanb. onder kotjëk;
rarapan, uitspr. v. «larapan; tanpararapan,
Kid. Adip, 6, z. aanh. onder djog; val. njogdjog.

vei jav. (lér&b), mrörëp, ven. en h.
v. wginëp naast mékolëm (Djpur. telkens,
angrëp): angrörép, Adig. 61; Was. 2% pra-
JÀngrörépa, hij wilde overnachten, T. b.Z. 2,
11; karörëp, R. 22 Z. 57, 5 en 17 (léplép),
tan karöröp v. d. oogen, 22 Z. 1, 6 (muri-
rak), v. slapenden, Z. 3, 15; mâri karëròp,
R. 22 Z. 3, 20 (ilang kijapé); rinérépakèn
ing kisapwan, T. Z. 1, 21 (kakébkébang
ring pabinan, pinr&makën ring pang-
kon); val. lérëp.

ar. ra en ardja?; ndin ngganya
ngwang anömwa rûdjasuta, rardja (b: râ-
dja) Kadi sira surûpa digdjaja, Sat. Z. 5, 5.

nnvjj, z raré.

vv hoA slurus, v. d. vingers klein eu

spichtig, z. onder bakuug.

pens)vie. (rolas, *rowlas), twaalf,
erwa wälas; ngrorasin, een feest 12 dagen
ha de verbranding; men verbrandt dan stuk-
ken hout, die den overledene moeten voorstellen
[g. onder adégan), en begraaft de asch vóór
le sanggah; welk feest *t einde v. 't stbël
fanduidt; de poppen al naarmate v. d. kunne
tangekleed (z. makirim); alsdan zou de ver-
bete ziel lerugkeeren en den baljan bezielen;

Deyl, v. EEN blijkens ’ bat. mar-
adyan); mörarjan, bh. v. mömërèn (sund,
sommige plaatsen, zooals te Tanaûn, wordt|lirèn); aràrfjan, Sut. Z. 9,7 (marantunan),
adëgan niet verbrand, maar aan eeneuj Wrs. str. 65; ngörarjjanang, sasajut ris
, aan den ingang v. 'Lerl, opgehangen |paràrjjanan, W. Z. 50, 15 (pagënahan,

sëkab); rorasan, *t loon v.d, kantja,

parèrènan).

1

719

EN

peblek Engkow pördjurit agung, ald,|die, koedrek gegeten hebbende,-de vorstin niet

z saorang pon tijada gugar bulu-
usabkan mati tarik kainnja pon
ada, Gr, 115), aanh. onder simbantën:
ing rimaug, Br. Z. 5, S (kapötängan

h rimaag); vgl. Hw. Z. 24, 4; rarab®,

muh. onder mâtangga; matrang warsârarab,
r. 7. 9, 2 (udan riris tanpagulëm.
E nggribis sahag., u. r, tanpamègha):;
| van ’t nat v.d, dauw tot tranen ge-
, Sum. Z. 5, 9, biggelen van tranen,

7 2,5, 76 patrëbës), v. d. wieken der
wen, W. Z. 1, 15 (ngranjab, ngarè-
kip): ramarabrarab, B. Z. 6,7 (mangrèdöp
asöpuk i gulëm araug); mangrarabin,
amb. Z. 9, 4 (ngririsin; val. wjav. sak-
Bat lata taru, sab nulja kararaban
(ng riris, jav. W. ed. v. d, Br, 101); ang-
Î facan ida, rababi kirttinira:
mn hanângrarabakën wulu salamba van wa-

die geen letsel toebrengen aan een hei-
„Ud. 52: tanpangrarabakën walungku
1, Adip. 37: mâsa kitängrarabang
u salamba, Kid. Sund. Z. 2, 152,

I., kararaban, aangetast door cen schurft-
b. v., door ’t eten van verboden bädju-
t of de talang?, tengevolge waarvan de huid
afschilferen; ten Z. O. v. Singaradja is
plaats genaamd Batu bädjulit, waar de
door zich met den rag er naar Loe te
„ genezing zoeken; v. spijs onrein daor
erop b.v; nawi dèrèng masatji bëtji-
mabrösih dumun apan sang patibrata

te zien kreeg, Kid. Adip., v‚ Z. 2, 27 en 25,

IL, jav. lerab v,e. zadel, aanh. ander
katipa; akakapa sarwa mas, rarabanipun
sutra (bal. redactie Z, 15, rarabipun ve
zadel; jav. rahab), Am. 1.

wad L, 2. rërép, angréröb, Gh. Z,
6, 1; angrèröb®, Wrs. 15; ramuhun wanèl
Tumaku lakwamèngimöngi hanângrérëb”, kk.
4. 58, 1. fi

IL, Sut. Z. 64, 2; Wir. 21, W. Z. 28.
2 (röngrëug, hima); réröbing limut, « réng-
rénging hima; rérébning kapt, Sm. Z. 1, 1
(udan); rarabning réréb, 1,10 (hisning gu-
lém, bh, niugambudané, riris ing hima)
ararab ing rèrëb, Br. Z. 44, 14; arêrëb dhu-
manène bdit, R. b. Z. 9, 78: aröréb* pa-
wraning gölung lukar hij groote droefheid,
nadat *t geween, als in de aanh. onder ka-
Let Bite Bedchrevon geworde; valet Wade
hier mist zou moeten beteekenen.

UL, rurub?; anamang prik rinérébakën,
hij stapelde ”t brandhout op én wilde het den
stier tof doodskleed geven, T. Z. 4, 59.

77 buitenste doodskleed "lijk aan dé
voelen bedekkende en bij ’t graf er afgenomen,
(vl. javs- lurubs z kerëben kékujang),
Adip: 21, aanb. onder kadjang; angrurubi,
Sm. Z: 9; 5 (angöngörëbij, aanh onder
langsaran; sampun pûrùna rinuruban, Br,
7.12, 4 (us pactjat kapratèòka, sampun
puput ngakërtébin); rinuraban, b. Z 10,
1 (rinangk&ban), v.d. lijken der bèla’s

dados kararaban lëtuh v. Utaugka,,op ’L slagveld, Kid; Sund. Z, 5, 27; karura-

a

710

nv

pijn lijden; sarakanyak sahananing kararan | niel aangetroffen wordt, vgl. onder him i?: hij
atikl tan hanàngangang, de hemelsche dames, al|raji zou men een ra-aji als oorsprong
degenen namentlijk, die aan liefdepijn geleden |moeten aannemen); rari hadji, Sut. Z, 97, 11
hadden (toen zij, in plaats v. Ardjuna verliefd [(putra), Z. 99, 5 (anak ratu), 6 en 12
te maken, zelve verliefd werden), waren niet|(wékan prabhu), Z. 102, 4 (wêka; de

onder degeneu, die naar hem gluurden, W.Z.
4, 5 (né sëdih puniki, né kaùlangu-
nan nguni, sakwèhing lakanyakan):
vgl, sirara.

IV. z. onder parawan, Sut. Z. 9, 2
(dé), Sm. Z. 25, 8 en 10 (dáá), Adip. 47
(vert. v. kanyà; jav. lara, dat in de Brw.
in tegenst. v. djadjaka voorkomt); rarâna,
Sum. Z. 25, 9, waar de versm. ook raranya
duldt; rârà, m. ec, B. 1 Z. 1, 15 (dä);
santön rard, z. onder kané; ni mas rara,
z. onder gusah; rara wangi, heldin en titel
v. €, bal. gedicht, in verschillende zangen,
waarvan een in de Palugon-versm.; aanb.
er uit, z. onder punggit, laùtjang en mon-
mon: kwèhning gundiknira mwang kala®
rumarÂngasturi mrik wanginya, Sum. Z. 81,
2; kararn, Sm. Z. 25, 4; kararan, B. Z. 65,
2 (kadaäjan).

V., sas, tiwas (Smbw. id.).

nî L,
III, zooals men denken zou uit mararjjan, als

(vgl. rantun), bijvorm v. arí

vert, door de duisterheid v‚ d, text, waarin
zoovele eigennamen, dat men niet weet, waarop
dit woord slaat, onzeker, maar op sommige
plaatsen lijkt het wel jongere broeder te bet,
daar de vertaler ook anudja de het. geeft «.
zoon); een fragmentarische vertaling geeft rari
van Z. 97, 11 en Z. 99, 5 met rai weder;
rari hadji, Sut. Z. 105, 15 (sang radja putra):
val. wäkà; 2, amaq rari, bapa namenll,
jongere oom tegenov, amaq kaka en Luwag:
inaq rari, sas, Lumin, als zij jonger is dan
een der ouders.

a Aa aren, sberrogle droofgeestig. (vel
kélaran); «karàwan, Sm. Z. 24, 9 (kaü
langunan): waswâsën ©) nöng ing madhu-
brata kararwan rÂga tapwan lutur, hr. 2, 21, 4.

nn, of rarai, ecÂwa (câ waka),
„pröthuka, „pâka, wala, cicu, wimba
(tijumba?; vgl. onder mrëto), W. Z. 28, 10
(badjang; laré is te Bjw., ngoko en botjah

krama): 2%, kinderachtigheid, aanh. onder wie |

tatha (t origin. bälabhawa); 5e, bediende

men niet aannemen wil, dat er een praef.|(panay. bata, jongeling, batá?, bediende, voorts

mar geweest

pararjjanan, «rantunan.

IL, 2, «ari (uit een vroeger ari? want [hem, om hem te kunnen verkoopen, Anb-J. 58)
aan rapari is niet te denken, daar rârijrarjanwam, Sut- Z. 124, ntadee

is; rarinyamêr mungsyèng|de beteekenissen v‚ t mal. budak; jèn sira |
panasasara v. de twee ganzen, Tb, Z.4.55;|arsa angakuwa jékti, djalmalit kawte
mrarjan, h. v. mrèrèn (bat. maradyan);|laningwang, indien ge u wilt uitgeven voor

mijn slaaf zegt cen van Jusup’s broeders tot

kaal

ménèk klih); wata sangkan raré, vert. v.
djAtvandha; ngunin raré van kindsbeen, B.
1,752 (uling atjörik): nguninderaj, R. 10
Z. 4, 6 (uling suba nu anwam, uling
badjang); Ikang raré, de jongste, Ud, v.
Ambalik&: din raré, z. onder din: asirëpan
raré, de vóórnacht, een Bal. uur na zons-
ondergang, als wanneer 't avondmaal genuttigd
wordt en de kinderen gaan slapen;ook sirëp
alit in tegenstelling v. s. agung (jav. sirëp
botjah, men. 1älap padjaq); rarjalas en
rarajatas, verklaring v. wanokaca (1: wa-
narkâs) en markata; rarb turn, z. onder
putjung: raré angon, held en titel v. e.
kidung, ook rarb tjili; tutura raré, naam
ve. versm. (12î Ga Bi of 141 Ba), mah. Ir, €;
täbu raró, wghosaka (!); rarénira, Sin.
(waug djron i dèwané, vgl. onder bof
tjah); rarai hulun, sanh, onder gorasa (verl.
v. dâsa; f. rarawei, kind en bediende; vgl.
bamba): rarjalit, aanb. onder râdjawidhì,
T. Z. 5, 87 (parëkan:; vgl. onder tjili),
dragende water; raré kawula, O., rarjalit
pariwara, PT, Z. 1, 18 (tijëri®, parëkan,
parëkan tjërik); mararé, Br. Z, 46, 8
(bas kari alit); sampun araré, Mal. 489 b;
makararèan, z. onder ijab; kararajan, Sm.
Z, 18, 15; «kararajan, Bh. 27 (verl. v.
kumàâra).

NTO, Sak raro, Bbg, pénarak, vgl,
k&raro en onder randang.

tie Pa marèrö, ben. v.d. pa met 't
teeken „ er onder, om rë uit le drukken;
uga marörë, de 9 vgl, lëlë.

TM

AN

AA L, möriei, sas, gampit.

M., makâdt dhâtu, wösl, rirl, tambaga,
salaka, makhdì kaïtjana, mwang maïimukja,
Kam. (t gedicht rithi).

Av jav, Virus; amapak wangining sari
ariru lawan gandhaning phalâludah ing wit-
aya, Ww. bh. Z, 1, 126; wangining kasuring
wâhariron sih, ald. 129; anggodâm baûtja-
nângliru v. widyâdhari’s een kluizenaar,
Nw. (Émbang; bantjana mangliru ald; lini-
ron, aanb. onder ilab (waar Anb. J., sina-
linan ing djin heeft, vgl. Anb. 80 en Radja
Pir); kariru, jav. (kliru), zich vergissen;
kariron, vrn. == madukan (K. A.).

Lr z. onder manduadari.

\L, T. Z. 2, 18, Z. 5, 42, Z. 4, 50
(buron), verschillend v. kidang, dus herte-
beest?, R. 7 Z. 10, 1 (sänggab, vgl. onder
nyangka); rara rasànëmwakèn mong pada-
nya, R. 20 Z. 17, 8 (mrëéga nitja mang-
gihin matjan upamana); rara kara kidang,
20 Z. 17, 87; daityararu, Gh. Z. 51, 5.

IL, istri sugîla uttamèng buddhi marèdâm-
bëk aruru (b.: aruruh), patibrata ring
rùpa guùa jukti nda tanpasiring ja (jé)ki
alapën djuga dènira sang sudjana jadin
widjilnya pitwi güdra mlètja kadjana nijn
tatapi gumawé hojaning awak, T. b. Z. 4,
53, z. onder amrëta, v. d, solah, z. onder
djatmika.

HL, erurù, W.Z. 2, 4 (labub, patitas
vgl. bat rurus, mak, rurusûq), Z. 5, 4
(aas), Z. 16, 15 (aâs, laju), aanh. onder

ee, 5

ruwur (vgl. mal, luruh), v. d. kiezenfsang hjang k
v. die aan zijn kinnebak door een steen ge-[dèwi ratih
troffen wordt, B. Z. 12, 14 (kétus, aäs)|k. nurun djadjar
v. d. sari v. e. bloem, R. 4 Z. 1, 74fsaroro, heulen met bo
(utjut laju); rarûnikang kamaning, B, Zlin cen misdrijf (onder
27, 9(asan); rara garbha, brùnahâ; salakajsadulur; saroron ring
rura, aanb. onder djëbad; ruru tan Inundah/mwaug duratjâra
v‚ €. bloem, die den goden niet mag aangeboden |1, 36 (mamidjilang lim
worden, Ag.; bangun wwang mabjun ring/Z. 4, 19 (maduluran tat
wulan akalangan rarwa pinalar, Sut, Z. 69,|rorwan sëmbah, Mal. 125.
1 (ugadjap aäsnjang):; rurwa tumibèng| 223y1., angrarah, zo
warih, T. Z. 5, 53 (ulung kapèhé); rinu-[3, 58, R.L. Z. 7,
rûnikang angin, R. 7 Z. 5, $ (kaäsang|rah rùm, Wrs. 50 eu 10
dèning pawana): pada masökar kègaraf5?; angrarah t
rinuranya, R. 16 Z. 12, 5 (sami makëm-{Z. 7, 144;
bang lawënya kutanga, pada mabungajnaning catru, 0 angan 4
Gatjëngkäganga, leemte sasaûranga);|komende zon, kk. Z. 22, 1
Iwir_ngararonin (v. roro?), *npangësösi;[5, 54, Z. 5, 57, een boosd
mgaruronin, goud blakeren om de sépuh weg!onder walatuug a
te maken; njarëngin; karuron, jav. (kalu-[stuk vee (T. b. Z. 4. 270, I
ron), vn. — nglabubang (bat. mangaru- Il, ramarah (hz
rus, afdrijven de vrucht eener vrouw). (nékanin, mangruru
IV, eigenn, Adip., z. onder pramadwará.|angrarah (vel. onder rur
20\» & onder ruru mm. (og ilanga ng), 2. "

Finarabma, B. Z._
727), tanpakarèra, ongehoorzaam ve. püeak
kind, stout; niet geacht v. e. zaak, waar men{z, 48,15. (maar ald.
niet om geeft, tan nglingúang, tanpangru- rampung-
ngu, twara kalingúang, Dd, Z. 1, 4; mal ny, ngrarabang rl
tiné tan karèra, U. BIJ Z. 2, 6. kungn ya.
772972\: jar. (loro, z. ro); arorwa eej L,
tangis, «sawaspakaruùa; makaroro, »pa-[Z. 51, 15: n
réng rwa: angsn makâroron, «„mithunalacrl, kk. Z. 29, 2;
hangsa; makaroron, alikalikan (kadiledjalâcaja.

-

kl

15

n\

|H, (# rurub); ngréròh, h. v. ngal ih |panghrakning mrègarhdja darppa manusnp ra-

| (jar. nglërab, ngluruh en ngruruh).

murah angusi lumpat ing könas, Rm. 2.7, 12;

Îs\L, angririhl roma, Sut. Z. 48, 8[s angrarah een berg, Sim. 2-7, 5 (ogalumbih,
v (angëbèrang), Z. 81, 6 (njunggarang);|ngrusakang): mangrarah hati, R. 7 Z. 6,64

ge angririh® Ing romanira, B. L. Z. 1, 142.

(manguügang manah); angrurah harsa of

IL, padt panika pötang ririh; mêrirlhan |hjan, eigenn. v. e. prinses, Was. Z. 7, 1, 4:

‚ v. planten op een rei,

III, jav. (Men. 52), voorzichtig, bekwaam,
werstandig (wikan; jav. lirih, langsaam)
…wâgmî, ook in een slechten zin; ngririhin,
demand te leep af zijn; manglëngit mangririhin,
wamnjidranjidra, vgl. pêtang.

IV., onder de veldgewassen, angrarahririh,
Gh. Z. 4, 7, Z. 5, 14 (jav. lirih, jong blad
v.d. 1ëmpujang).

7 L, lurah; ngrarah, nglarah en
ngurah, heerschen, maar wordt achter eigenn.
gebezigd, ratu ida Anaké Agung Nglurah
Ktut Djlantik; ook gebezigd v. zeer hoog
fn aanzien staande personen, b.v. ida anglu-
rah Madé (de hoofdopstandeling v. Bandjar
Ín 1868, namen. ida Madé Rai, vgl. jav.
laurab); ki rurah dilëm, aanh. onder sari-
jung en z. onder mèênjol; danda rurah, '/,
van de boete ’t hoofd toekomende, waaronder
de winnende litigant staat (dada lulurahan,
z onder lurah); rarah kadja kangin, rarah
pipi; rurahan (wéwëngkon), omstreken, b. v.;
raraän bulêlèng, sorteerende onder Bulèlèng.

„Il, darbbala rurah, br.Z. 55,2; arurah
v. e. wagen, Sm. Z. 6,6 (rusak); v. srë-

| gala's, T. Z. 5,65 (ramé, makrah); ramu-
rab, Br. Z. 52, 2 (mangrusak), Sm. Z. 12,
17 (rinudjak, karusak, z. onder rampak);

rinarah, aanb. onder hila (mauùgang).

j\ 1, vgl. réréh, «wulikën: ngrarah,
„angusi; köna tjal nundèn ngarurah; mang-
rurah sangrarah en rumarah; wnang
rarahën, Jan kapanggih, fr. bpl. (vgl. onder
rarah ín de aanh. onder walatung); mên
mörta kararah panarakan,

IL, jav., Jan tan cila marjjadararuh di-
wjapaka drësti, T, Z. 1, 25 (jan tan bisa
rahaju alus to lëwihang gawènang, jen
twara pagëh bikasé rahaju alus rahaju-
ning tinghal, vgl. onder marèda); tang
sucila buddhyaruruh, Z. 4, 57 (né darma
uggisi kapatutan), z. raru IT; anamar lolat
gölungiràrëdja sararuhikang rawis hiräng,
Sm. Z. 2, 15 (angasorakën sawala karas-
min patah idané mwah kadi kambaôn
krëéëna).

Eijken elise parèrêhan, Mal. 521
(jav. lèrèh?).

nn stellaadje van waar men den
vijand kan bespieden en beschieten, of wel 2
van waar de vrouw in 't vuur springt, vgl.
lalarjan.

ws) \, karérénin antuk ngling, «inu-
parënggèng tangis.

\, ruimte naast de paön (waarin 't
brandhout), waarin potten enz. om toespijzen

Î ” en m

| B. Z. 74, 5 (résrésén, maras); Sm. Z. 28,
| 8: muriring arlris, ald. (djring rösrësén);
rinirisau, B. Z. 24, 2 (kaèlikin).

IL, Br, Z. 6, 8 (truh®, udan glës, ga-
rigis), B, Z. 59, 15 (udau gölës); mölës
ririsnya v. e. wolk, Br. Z. 45,7 (mtu wrés-
Ùi ika nrèbés, warsanya nggaribis);
murttining riris mwang walan v. e. vorst,
terwijl de briefschrijver zichzelf vergelijkt met
de tjälaka en de tjutjur, aanh, onder tjtaka,
Kkuda riris, eigenn. v.e. page aan 'thof v. Daha,
Was. Z. 2, 29 vlgd.; riris* halit, B. Z. 5, 56
(warsa ngripis gëlës, udan): rémpuh
ariris, B, Z. 4, 6; akilâriris mënar, Z. 18,
7 (njaäk asusup salaga, makëdép ka-
sambëhi wulati); rinirisan rimang, Z. 24,
2; karirisan, Anj. Z. 1, 2 (kritisan):
vgl. rérës IL,

die voor eeu ander maant, « dwadagawibhâga
en crama,

1 mgrorosang, bij 'L oogsten
vun “Leene einde naar 't andere de padi inhalen.

PPD, (raurawa), ekawah, ena-
raka, Ar. Z. 8, 5, Sul, Z. 54, 6; mahà-
rorawa, 0.; marorawa humung, B. Z. 84, 16
(umung pasinghanadané).

nnbg. en rarawèstu, z. onder sanur.

nn). rumarap, aanb. onder kotjëk;
rarapan, uitspr. v. „larapan; tanpararapan,
Kid, Adip.b.‚z. aanht. onder djog; vgl. njogdjog.

ve jav. (léréb), mrëröp, vrn. en h.
v. nginëp naast mékolëm (Djpur. telkens,
augrëp): angrëröp, Adig. 51; Was. 2; pra-
JÀngröröpa, hij wilde overnachten, T. b. Z. 2,
11; karéröp, B. 22 Z. 57, Ben 17 (léplëp),
tan karërëp v. d. oogen, 22 Z, 1, 6 (muri-
rak), v. slapenden, Z. 5, 15; mâri karöròp,
B. 22 Z. 5, 20 (ilang kijapé); rinérépakèn
Ing kisapwan, T. Z. 1, 21 (kakëbkëbang
ring pabinan, pinr&makën ring pang-
kon); vgl. lérëp.

Da. ra en ardja?; ndin ngganya
ngwang anömwa ràdjasuta, rardja (b: râ-
dja) Kadi sira surûpa digdjaja, Sut. Z, 5, 5,

nn). : raré.

Del, v. e&aÎ (blijkens t bat. mar-
udyan); mêrarjan, h. v. mémërèn (sund.
lirèn); ardrjjan, Sut. Z. 9,7 (marantunan),
Wrs. str. 65; ngörarjjanang, sasajut ris
paràrjjanan, W. Z. 50, 15 (pagënahan,
parèrènau).

vv slurus, v. d. vingers Klein en

spichtig, z. onder bakuug.

penjvie (rolas, «rowlas), twaalf,
erwa wilas; ngrorasin, een feest 12 dagen
na de verbranding; men verbrandt dan stuk-
ken hout, die den overledene moeten voorstellen
(a. onder ad&gan), en begraaft de asch vóór
de sanggah; welk feest “t einde v. ’t stbél
aanduidt; de poppen al naarmate v. d. kunne
aangekleed (z. makirini); alsdan zou de ver-
loste ziel terugkeeren en den baljan bezielen;
op sommige plaatsen, zooals te Tanaön, wordt
de adëgan niet verbrand, muar aan eenen
boom, aan den ingang v. 't erf, opgehangen
(z sékah); rorasan, % loon v.d, kaùtja,

ke

m

719

EN

blah ängkow pördjurit agung, ald.|die, koedrek gegeten hebbende, de vorstin niet

e 11; saorang pon tijada gugur bulu-
usahkan mati tjarik kainnja pon
jada, Gr, 113), aanb. onder simbantën:
ng rimang, Br, Z. 5,8 (kapëténgan)sutra
ih rimaug); vgl. Hw. Z. 24, 4; rarab”,

onder mÂtangga; matrang warsrarab,
, 4, 9, 2 (udan riris tanpagulëm.

- mggribis sabag., u. r. tanpamègha);
van ‘t nal v. d. dauw tot tranen ge-
„Sum. Z. 5, 9, biggelen van tranen,
„7 2,5, 16 patrëbës), v. d. wieken der
uwen, W. Z. 1, 15 (ngramjab, ngard-
dép): rumarabrarab, B. Z. 6,7 (mangrèdèp
Pmasëpuk í gulém arang); mangrarabin,
bp amb. Z. 9, 4 (ugririsin; vgl. ejav. sak-
[sat lata taru, Isah nulja kararaban
ing riris, jav. W. ed. v.d. Br, 101); ang-
pe rarab 1 jacan ida, rababi kirttinira:
jean hanÂngrarabakën waln salamba van wa-
pens, die geen letsel toebrengen aan cen hei-
gdligen, Ud. 52; tanpangrarabakën walungku
Î ‚ Adip. 57: mâsa kitÀngrarabang
gen salamba, Kid. Sund. Z. 2, 152.
| 11, kararaban, aangetast door een schurft
Soort b.v, door 't eten van verboden bëdju-
Wit of de talang?, tengevolge waarvan de huid
ou afschilferen; ten Z. O. v. Singaradja is
een plaats genaamd Batu bëdjulit, waar de
Mijders door zich met den rug er naar loe te
wenden, genezing zoeken; v. spijs onreiu door
Lvail er op b. v.: nawi dèrèng masatji böti-
[kan mabröslh duman apan sang patibrata

te zien kreeg, Kid. Adip., v. Z. 2, 27 en 25,
UI, jav. larab v. e, zadel, aanh. ander
katipa; akakapa sarwa mas, rarabanipun
(bal. redactie Z, 15, rarabipun ve,
zadel; jav, rahab), Am, 1. u

wer L, 2. rörép, angrèrdb, ch. A
6, 1; angröröb”, Wrs. 15; ramahun wanèh
Iamaku Inkwamöngimöngi hanângrérëb”, kk,
Z. 58, 1.

IL, Sut. Z. 54, 2; Wir. 21, W‚ Z. 28,
2 (réngréng, hima); rörëbing limut, eröng-
rénging hima; rérébning kapât, Sm. Z, 1, 1
(udan); rarabning rêrëb, 1,10 (hisniug gu-
l&m, h. ningambudané, riris ing bima);
ararab Ing rörëb, Br. Z. 44, 14; arörëb dhu-
manène bdil, R. b. Z. 9, 78: arörëb” pa-
wraning gölung Tukar bij groote droefheid,
nadat 't geween, als in de aanh. onder ka-
triûi, is beschreven geworden, zoodat rèrëb
hier mist zou moeten beteekenen.

UL, rurab?; anamang pri rinèrëbakën,
hij stapelde *t brandhout op en wilde het den
stier tot doodskleed geven, T. Z. 4, 59.

IK buitenste doodskleed *t lijk aan dé
voelen bedekkende en bij ’t graf er afgenomen,
(val. jav. larub; 2. krëb en kékujang),
Adip. 21, aanb. onder kadjaug: angrurubl,
Sm. Z. 9, 5 (angëngérëbi), aanb. onder
laugsaran; sampun pârùna rinuruban, Br.
2,12, 4 (us pactjat kapratèka, sampun
puput ngakërëbin); rinuraban, L. Z. 10,
1 (rinangkëban), v.d. lijken der bèla’s

Pee “anas kararaban 1ëtuh v. Utaugka,,op 'L slagveld, Kid, Sund. 7. 5, 27; karura-

k

E

AN

721

zj

(hav. his. s, wor), Br. Z. 40, 5 (s aduk),jgeboden betel, waarbij tevens vruchten gaan
Bb. 46, Ar. Z. 6, 11; silih rok ati v‚ strij-|(z. rèbong en ambungan); angraka, T,
Ar. Pr. 2. 23, 56; marok, «awor,|Z. 4, 66 (ambhukti).

B. Z. 15, 12 (marompjok, masarúngan),

IL, jav. (eràka), vrn, — kaka; rakanta,

WE. 40, 12 (saru); in recepten aanb. onder|ssira, namentl, Judhisthira (zegt Galja
Kelar; marok, «awor (sinaréngan), B. 18/tot Nakula), Br. Z. 56, 15.

[Z. 10,9 (aor); marok lawan, B. Z. 29, 17 (atëp
weing, matunggalaun riug); arok lau, T. Z.
W, 64 (mabaréngan ring, barëng r.); arok
mv. d. goederen v. echtelieden, zoodat zij als
één heschouwd. worden, ”Wtb,; mangrok (lees
mmangroh?), iemand nazotten?, Ti. 6; angrok
(raga, Jsp. x (angrusak r., a, Z. 15, 4); rinok,
ewinùk, DZ. 8,9 (kaämuk, inamuk,
Lfnabut), Z. 12, 8 (inamuk), aanb. onder
kräpu: rinok adjaring sawara, bedorven,
verwend v. e. atat, die onbeschoft spreekt,
prndat hij dagelijks onbeschofte taal in 't huis
v‚ zijn meester hoort, T. b. Z. 4, 19; Wib.
Vh, 25 b: rinok winadah dadasar salaka v.
in uitwerpselen, die zij moesten nuttigen, Djpur.;
Pel. aanb. onder plawa; rinok rinawit ing
mirak, aanb. onder rum bing;rokönya, R. 20
Z. 17, 1 (adukanga; vgl. #jav. mangrok);
kning kali, T. Z. 5, 65 (panunggal-
Mjané dadwa, patëmwannjané d); val.
rok en karok.
nm L, ehâraka?, «phala, aanh. on-
ler sasak II; raka kadjöngan, «phalâhá-

TOE, z onder aka.

PIBO), Sa eigenn, ve. râksasi, dochter
v. Sumâli, Uut, 10.

nä, z. onder daki,

T, raen aki; sira ràki sang wiku,
Lamb. Z. 50 (sang kabhajaning rësi); ràki
sahadja, z. onder raké ràkÎ sang prawala,
B. Z. 4, 16 (prawira P.; sang pr. P.).

nb, pirakwa, R. 7 Z. 8, 6 (ndi
kapan, kasruti); mangraku, z. onder
rak wa.

IN, ramaku, ugangkën; wönang dané
Ipun ramaku mamutranin tanpagadé v. ec,
nog niet betaalde babakatan, Awig%
suba ramaku tar mgödih plikh tékèn,
Parikanda. \

nj. of rakaj naast rakrjan, 0;
rake prameda, Sut. Z. 101, 1 (dané); ook
rakèn (ra kèn?), b. v. rakèn mapatih
0.; rake (b.: rakèng) djura dyah, B. Z. 5,
54 (prawira tjarana i djurudèh, sang
wira dj); in Z. 4, 9, v. denzelfden persoon

es: rakan raka (janang b.v. v. langsat offräki (i prawîra, sang wira).

Mjroring; sarwa phala raka, Mal. 501,
Was. Z. 6, 64; raka®, ’t geen men aan vruch-
en gebak den goden of den baljan aan-

VEN 1, Bjw, (vgl. jav. mrëki), köpur
(batav. kärëmëki); sas. rérëki; jav. sindap.
IL, rökinén basangé ugönot | anu (gédég);

„allerlei offeranden; benaming v. d. aan-,rërëkinan, vuil v. d, buik.

-

n\ 725 n

ngaranya, lul, b, 57; rakëting lumut*‚[(buka &ngkët): Ah Kapanèki tuwuhka
„4. 4, 26; rumakët (ittanira, B. inl 50|karakëtana rdga slmangeajakën, B. Z. 23, 2
ut): ramakêt v. e. hartstocht in iemands[(uduh bin pidan iki saidupé kédaha-
tut. 59 b, kleven op, B, Z. 96, 1 (ma-[tan ulangun kasumandèjanin, u. ndi ka-
két); R. Inl. Z. 1, 568; Anj. Z. 27 d (ma-[pan né awakmami kapilulut smara
ed madékët), aanb. onder asëh, v.|ogèwëbin pisan); tan karakëtan, dat hij
Kliengevassen, aanb. onder gâkb?; aaneenge-|zieh verklapt had, verontruslte, hem, maar hij
Be v. optrekkende räkSasa’s, Haric. Z.ftrok ’t zich niel aan, de ongerustheid niet
a, 2; «B, Z.90,4 (mandësëkang val. jav.), | blijvende, W. Z, 20, 5 (nara karakétang
mn ’L gemoed, R, Inl. 59 (atut); rumakët,[n, kaulëb, n. kadalratan); hajwa tibra ka-
eer of te inmig van genegenheid, aanb. onderfrakëtan masih, tut. 65 (vert. v. atisného
tk; sarumaköt, B. 2 Z. 1,21 (sabana-fna kartawjah): karakötan malapâtaka,
g sané rumakët, sahanan pabèlané);fHadji D. 68; sl tan karakötan, hel niet ge-
ët‚, R.6Z. 5,15, Z.1,8 (makirët);fhecht zijn aan aardsche goederen, tut. 5é a
ët door een olifant, Tj. A. 52; gämuh |(vert. v‚ sanggawiwardjana); ndà tan sah
rinakëtira wang, Was. Z. 6, 185;|sira guddha tan karakëtan mala kadi cata-
ët ing, «kaharas i (val. mal. pörakat|patra ring banja, Dharmacurja, Z. 16, 8;
tag. palakát); karaköt, B. Z. 5, 40|rakötakëna dènta ring tulis, Sum. Z. 7, 16;
adëkët), R. 6 Z. 20,5 (katlëb), onscheid-[e rakëtauing wödak, aanb. onder ruwag
„ erösëp, Sum. Z. 56, 1; tan karakët|(ratjikan borèhé), val. dakët; 2, marakët
ati, geen indruk op haar hart gemaakt{v. d. buik wegens honger, WL. 59 h: 5e iets
ben, daar die dames nog nooit verliefdjom te doen kleven, als stijfsel (vgl. sund. en
geweest, Kid. Pam. Z. 2,40; angrakëti,|mal. rakat, bat. rabat; z. afitjur); ngra-
ren?, liefde inboezemen?, Hadji D. 78;|kët, iets rastlijmen met afitjur of kêtan b.v.
ëtan, B. Z. 5, 14, (kapilulutan), Z.|karakëtan sib, «inaftjuran lulut; nasi
0, 4 (kapilulut, tong dadi kinas), veree-|anggona pangarakët; á°, sas, Lubub?.
" in liefde op bed, Z. 27, 10 (madjaugkur, nas L; marakitan, „awilét (z. onder
galulut); tan karakëtan sib, nief entvankelijk|sambën); ramakit (om 't rijm in pl. v.
gor medelijden, Adip. 21; nie! schuldig aan, niel|rumakëtl?), v.d, drek v.e. vogel op den
met een zonde, Adig. 75; tan karakötan|tak van den rangrë’, T. b, Z, 4, 88,
gana, vert. v. gunâtita, aanb. onder hijaf Il, sas, gètèk (mal. en iloc. id, mak, en
tjav. karaktan, sarimbitan); karakötan, lamp. rakig, bug. raiq, malag. rahiträ,
AA 51, 5 (mora kinas, kalulutau), Bh.fngadj, hakit, bis. gatik), aanb, onder kluh.
% Bz 80, 4 (tong dadi kinas); Z.27,2| IL, h. v. akit; binadju rakit, «winadju

za

” En iN

puniki makadi tampaking rakata,f48; 2, ter aanduiding v. sieraden aan de
i Juju madjalan pêténg di sisinsamu-[{vingers enz, z. onder tardjdjanî en bâhu;
Fa tapak twara karwan apa, afschrijvers v.|rumakêa, beschermen, B. 5 Z. 1, 21 (man-
‚ hds. v.d. Pan. Br: (vgl. onder köhkélj;|disi, wangëmit), kumêémit, Be 425,14
abjuha, eigenn. v‚ ©: vorst door Bano-[(maugëmit: jav. r&ksâ); manûpadèga pri
dja overwonnen, aan, onder taluwah;jatah ramàköa ja, R. 28 7. 9, 2 (mriksani,
rakata, k. juju, Us, 556; aanb. [mangwinaja); bhûpâlakângraksa rât, Sat.
ciwipisia, - 2.4, 5 (ratu andarana bhuh); angrikáa,
ARA 8, bâng, srahdi (sjav. id, en FL, B Z. 100, 4 (andarana djagat);
Bkta: val. katirakta); fina rakta, de roode | merakin bhuwana, T.Z. 5,56 (ngodagang):
„&rgulo, èrmawar; pulo rakta, z. zanh,| “stake, zorg voor iemand dragen, op iemand
vr mrbtjukunda; rakta mröctika,|/efe: mgraköa, aangehaald zijn met cen kwaal,

ve pl, z. Kern, Versl. en meded. beheht zijn met een kwaal b.v. puruh (b.v.
J,acad., afd, Letterk. 4885, I, bl, 0; Perakdn ajan); heulen met een dief v, e; voor-
wilis of baug idjo is de aankondiging "*em pers, die hem in bescherming neemt,
d. versm, Sinom in sas. geschriften; 2e,| en boek, bezitten, krikan, gangsa in huis
Bg vo &, lichtroode dje em bussoort, ook Aobben,D: 35: bi angke; Aedes eundernh,
meus er bij vergeleken, te Ka A. njam bo} AP 1, 59; mangrakin kutumba, lat, 64;
Bt; angraktanl v. bloed, R. m.;-angrakta,Perakdn naast ngëmit, een vrouw onder zijn

mègha v.d. ondergaande zon, Ar. Pr. ‚| 9ede hebben “zij v. d. ouders of v. haren
10 (vgl. onder rand), man; mwah dusta maling, ka binasta dèni-

8 PA EE e kang adröwé umah, durung katur ing sang
che Bra prabhu, apan lagl wéngl darang rahina, ana
VLAK tinukti, nirukti, Am: 5 a bis|yaganging maling sumanggup angrakóa mâ-
jav.); tanduk patitisira, rinuktí pa(nga)-| rine ska, tumuli dèn rakba maling ikà dèning
us, Jus., j., Z. 1, 20; pawakané rinukti, |yagangé wus mangkana, ilang maling ikà,
jen b. Z. 1, aanb. onder rumbing enfcan wrang witjaranën Kang angraksa dèni-
biedijAra; rinukti santén agémah, Stn;[xang aarëwé habandan, apan tan jogja anin-

karaktyanikang wisaja, lut. 58 a. raksajanr ring jawi, tanpanugraka saking
maÂ, (raktâdhipa), een bijn, v. dalëm, amaraksajang, jan saking dalém anu-
md, Krws. (vgl. onder gik hi). graha mraksajang, jan ilang, jogja kang

stay, s, #kémit; tarn rakön, pa-fangraksa angmasi sadosaning babandan ama-
, Tijl, zie suraksaka, bâhurakSa,}ling Ika, gung daida, 40000, katur ing sane
djaniraksa; raksataruning pura, ald.|prabhà, Wib.; rinaksa, Br, Z, 61, 2 (ina-

n
mm 751 nj

\_aradin inalapnya, al die vogels worden door, Bil. 21; Jen Ja suka patjang njrabang, gan-
hen iigerekend, T. b. 7. 4, 88 (vgl. brösih):|tindané patjang radi(n) èn Ja tangkëng pa-
“maradin of aradin, zich suireren?, R. 25 Z.|tjang njërah to awan patjang kali, Br. K.
„43, 10 en 12 (matlas?), aanh. ouder èmël;f(indien de Korawa's de helft v ’'t rijk
pe Mmaradin v. e. verbroken slagorde, Sut. Z. 99,| willen geven, dan zal het vrede zijn, zoo niet,
„ & (tlas); mèh ‘aradina pödjah, Br. Z. 51, Bjoorlog, Br. Z. 1); val. onder tjagirgir en
pr (das télas paratra): karampas aradin ti-[patut.
pe HAWA, B. Z. 12, 5 (tlas); tambis héntyàra-f IL, z. onder rahin.
din sang jadukula hinëlë’ dènikang nàgarùdja, nj. jov. (erahadyan), «dyab,
p Hw. 2. 40, 4; bjaktàradina djuga Ja catru-|, onder kalung: ook rahadèn zonals in de
5 id wang Ì hanante pinakagaraûn, 2.32, 6 (Mal; radèn wawang rum, Mal. Z. 5 (: dèwa
me waren niel wreed, atiné karo aradin, [aju N.); 2, kaung in Jama’s rijk, Bs. bl.
Rm; rimadinira de booswichten, Br. Z. 52,7 6; agandang radèn, Brgl, ng. kaung, val.
IJ 1 (ilangang dané), 6 (llasang ida); ang-[pangèran 3,
goradini, z. onder kusuk; mgradinin, z. onder) „cos, s. (Arâdhana); ngaradana, «ju-
Faném; rinadinan v. d. duisternis door de moga, «umarâdhana; ngradana bhatara

maan, Sm. Z. 26, 2 (kagalangin); dodot vûrjja, best. ii drie dagen vasten, zwijgen en
Kinon radinana ring amalantën, Wib. 122;

balé pinaradin om gasten te ontvangen, Kid.
Sund. Z. 1, 46; si lobha kalawan eshöngkâra
katungka paharadin | gaktining tatur, hr.
Z. 8, 1; ikang alas binabad pinaharadin,
tumuwah nijatanikà pùrúna muwah, kunëng
Fkang manah linara (hb: liuurwa) ning
‚_udjar alarähala tan tuwuh ikà, kalinganya
tanpanuwuhakën budhing udjar ahala, tut.
17 (Ind. Spr. 5806, alwaar rohaté sajakaù
widdham in pl. v. sangrohati canair
wen wâkksatawi in pl. v. tatkëanam.

1, sok önjak ngalyang twara bwin ada
E apa, tka laüt radin kasih í gusti ktut ma-
sh tangköng tan sipi. v.d. Nederlanders,
die vrede wilden sluiten, zoo de lading v. t
gestrande schip maar teruggegeven werd, U.

‘savonds een kopje zout en katjang eten;
karadana v. c. godheid, «hinangönaugen,
sinawatakën; pangrödana, verzoek aan de
goden om te komen; vgl. arad.

nem L. jav. (réddhadana, Skr., Kern);
ginaîidjar wastra maragi saharadana, Ww.
b. Z. 1, 161 ook ardana, sugih mas in-
Én ardana mémirab, Jsp, b, 94 (j, 5.
é ratna kaütjana sadana (sjav. sarda-
na, sugik).

IL, s, untu, babëm.

LA, in pl. v. arddhana; mangröda-
na sang bjang arimurti, Djp. Z. 2; mangrè-
dana s, h. wisùu, ald.

nas ‚zonder liman,

num, s (wardhanikd), mani v.

8

NY

151

á

Ho ratih v. d. kala Rahu; Iwir ratih/(2®, Sut. Z. 1, 7 (z. onder cutjiloma), Z.
w Kapat tinonton v. e. mooie prin-[22 2, Z. 114, 4 (b. v. Tjt. 6); ratnakanyakd,

Î pm 2. vèta en Lèdjorètah.

W. 2, 28, 6 (strì aju, onder rara), kanya
listu haju, Anj. Z. 26, 2; vgl. B. Z. 117,5;

Î haak haade A sas, susun ve, zadel, een |ratnakomala, nm. v. e. pijl, Kuntij., terwijl
ultzak; golèng baroton lima; baroton ba-jde W. Ast. ratnakombala heeft; ratnadu-

(mapuk, v. op elkaâr gestapelde dingen, Tp.
ad 785.
Lans, s., edelgesteente; vóór eigenn. v.

hita v. e. prinses, Hw. Z. 45, T. Z. 1, 42
(r. kanyaka djëgèg); eigenn. v.d. verloofde
v. Anilapati en v. Anrangkèsari, vóór

touwen, W. Z. 1 (val. galuh en onderfzij door den vorst v. Mataûn was aange-

Bratt, sutawan, ulupuj en jav. Br, bl.
B striratna, aanh, onder upalaksaùa,
\Benfey, Chr. skr. 106, 14 en ’t mal. of)
b sbr, lontok, zekere knopvormige, zeer
ng bloeiende, bloem, die purper van kleur
& er zijn ook geelachtige, -gompbrena
ita! Bjw. kömbang mëùiulan, jav.
kaftjing; vgl. Rumph. VII, cap. 72, alwaar
tdna bakadja); kambén sotra mabikas
rood met witte, zwarte, geele en groene

‚die kleine vierkantjes vormen; ratna-
rat, eigenn. v. e. prinses v. Gêglang,
4.1, 4 b, 42, 5, v.d, vrouw v. Djapa-
wan: purika ratnaning apsarì v‚ Mènaka,
49; pàduka ratna, als vrnw. 2e pers.
een prinses, Tjt. 210 (cen regel verder
ukécwari); angrusak ratna v. e. schuld-
, die, de dochter v. zijn debiteur be-
de, beslag op haar legt, Wib. o, bl. 58;
aanb, onder pâcupata; ratnarasa,
hrijven v. Nt, zou een Kawi-vert. zijn v.
marukau, maar ik begrijp niet, hoe men
ij gekomen is; ratnakaida of kadaka,

Ev. e rijk, residentie v‚ Djajäntaka,

nomen, Mal.; ratnadukara, z, onder ratuâ-
kara; ratnadèwati, z. onder harèka;
ratnatraja, s., ring ratnatraja joga cakja-
mani tà panönggabi kita, Sut, Z. 55, 2,
ratnasmara, eigenu. v. d. persoon, die op de
verloofde van Madulara verliefde; ratna-
samba, de windgod?, die HanumÂn als zoon
erkende, omdat zijne moeder een blad had
opgegeten, waarop ’t semen v. Ciwa was ge-
druppeld, nadat de wind het vóór haar had
gewaaid; sang hanumân Ingaku putra dé
sang ràma wrub jan putra sang hjang ratna-
samba, Tjt. 240, maar ald, bl. 69 en aanb.
onder mani, ’ moet een naam van Ciwa
zijn; ratnasambhawa, z. Kern, gesch. v. 't
Buddhisme (jav. Ar. 156), met dhâtà gelijk-
gesteld, Sut. Z. 159, 6; hjang ratnasambhawa
ri dakstùa datrödèwa, Ar. Z, 27, 1 (vgl. onder
amitâbha), K. S.; manikratnasinghàsaua,
0. (vgl. ratnâsana); ratnawadhù v. e.
schoone vrouw, T. Z. 5, 71; sampun siràju-
gala ratnawigèsa patri, Sum, Z. 15, 4; rat
nawali, eigenn. v. e. prinses, Sm. Z. 8, 6 (£)

en 9; ratnawidjaja, titel v. e. kakawin,
Eid

nj

Arfjaning g, adjdmada ajëdjénénganing
by Jèn amadaha könèng rotakasaja, ping

759

“

A&S zonder kritip.
onô)\ sas (ar. ke), pas rijp gewar-

At, adjdngumpêt g., adjdudodora g, Jèn) jon dadel, zeer lekker wenden,

medodoraha könèng rotakamantra, Tijl, 14,
\ ny jav. (ven. du pa); bidja ratus,
Is offeranden zijnde indjin, djali, djawa
pz; ratus pita, verkeerde verlaling v. «sap ta-
umâri; maratus, vermengd met 't een of
der; géndis aratus kilang, Was. Z. 6, 184;
(gratusin, opium b. v. vermengen; rinatus
« honig, Sut. 4. 78, 2 (mapastika).

1, haratus, satus; lantangnya haratus
bwang pulah pitu dèpa, O. s. a, vgl. onder
ba nj ub.

El aÁl „sas, kähès, aanh. onder djangur.

7 AR söbängé tka ratus (gë dg).

res sas. prok v. d. ooren; z.
Hingas.

n 2Â, (b.: râtsari, vgl. jav. wratsari),
milët Irikang ratsari, Dj. Pramèja 12, Smw.
&. 1, 13, Z. 10, 54; ratsantun ald. Z. 14,5,
Fjp, wrap santun, 2. rati.

vegan. «hrët calja, slara; rätsa-
(ijant tanu, T. Z. 1, 36 (ibuk kajuné),
hafwa rëtcalja, Z. 5, 2 (sampunang ibuk).
Ir
| ve s, Beh. 50.

bal ad, z. ratumati.

nAdnne, s, W. Z. 15, 1 (sastri

nge. eigenn., z. onder sudâca.

nge ê, eigenn., Aw. 56 (b: ratu-
wati).

Ae: eigenn. v. e. râk$asa, die in Hr.
“t amrëta steelt en door de goden onder aan-
voering v. Kumâra wordt bestreden en door
Wishu gedood; W. ontfutselde hem ’t am-
réta, na zich in een godin veranderd te hebben,
ja tikâ (t amrëta namentlijk) inalap dè-
ning daitya, jèki dùmanamami, mang-
kana lingnyânpâdjar, mahuwusan ikang
amrètatlasumidjilmangkéikang man-
daraparwwata winalujakënira (ri)
sthânanya ngùni ring cangkadwipa,
marârjjan lasang watëk dèwatd, ma-
ngangën? ta bhalâra wisûu i margganing
amrëèta kâlap dènira (b: nya), maga-
wêla sira mâj strirùpa aniwârjjâng-
gâwajawa, paripùrùna ring haju, Adip.
30; in lt orig. slechts dit, tato nÂrâjabo
mâjâm mobinim samupâcritah, stri-
rûpam adbhutam krétwâ enz.); zijn beeld-
tenis v. goud, met edelgesteenten bezet, dik-
wijls als krisheft aangetroffen; sang ratmadja
of s. ratmadji, cigenn. v. e. paar râk&asa’s,

ge sang abaju, bwat satjumbwana).|die zich meester maakten v. d. kuidi ma-
26 djangköp, gënëp; ngratèpang nik (waarin de amrëta), maar door Wit-
En b.v. ngatöpang gaë, sampun puput/ûu, in de gedaante v. e. schoone vrouw, wer-

en

ngratöpang saïdjata, Br. K. (Z. den verschalkt, Tt; Kaduk aèng gobané

mèmpër ratmadja, Pan Br.

IN

vermelden van verdeeldheid onder broeders;
rasin alas, voortbrengselen? v. *L woud, v.
akkers, val. aanh. onder mèn; als gij met dien
vorst u naar ’t strand begeeft, zal men u beiden
houden voor dèwaning mithunaràci mötu
harëp ahimjahimjana, Sum. Z. 99, 2.
ne jav., soort v. eírelkat als cen wezel

ger uitziende (z. èbèl en onder tinggalung);
| padang rasé, zeker naar muscus riekend kruid
| met ronde bladeren, waarvan de rundbeesten
in Tabanan eten en hetwelk 1 vleesch dien
geur geeft; vgl. onder habad sanur.

7), bèraso, sas., dekbladen niet, zooals
bij het ngingkët, opvouwen, maar door be-
knelling niet behulp van bamboe aanhechten
(vgl. mal. rasow).

ar. kérésa (b.v. körösa san ban pipis)
als passief opgevat, maar eigentl. «kröga.

wô, s,Br. Z. 1,4 (sulinggih); réöi
kèsa, z. onder sumbar; röst punggawÂn,
z. onder punggawân; padang rësi, z. onder
babad sanur; pafitjardsl, pantjakusika,
R. 25 Z. 12, 1 (z. onder djanggut), z. sap-
tarsi, dèwarsi, radjarsi; karösyan, aanb.

EA EAA

onder gunottama (kabrabmaùan,
brabmaùgs).

M, bagus; lintang rési (de uitg. 17,
rupa bangkit), Lp., rambut i dèwané kadi
et angigël wjaktina ngrésyant (7) ati,
vrije vert. v. R. 6 Z. 1, 2 ec.

AS, jav. eprih arisi, Sm. Z. 22, 8 (pé-
dik rasanjand; vgl. bat).
or dier in ’L algemeen, T‚ Z. 2, 16,

de leeuw, boorende van den stier, die

743

ki!

de jakhalzen op de vlucht had gedreven, zegt
rasa paran lawananyâprang (vgl rusi),
onder de wilde dieren na warak en vóór
haria, Uit. m. 40; rasa gaca, R. 25 Z.
12, 14 (buron; Kern wil het van ’t Skr.
vösya afleiden; vgl. mal. rusa, bat. ursa,
iloc. ugsa, tag osá, kerl); grt rasaprabhû
ve. leeuw, T. Z. 5, 80; rasa rùpa, 80, b,
Z. 5, 12; vgl. R. 20 Z. 17, 8; 2. pipirusa
en vgl. onder rus.

jo om ’t rijm in pl. v. rusa, T. Z.
5, 4 (buron), z. onder hingsa.

Il, ngardanna rusining aputra, smeekte om
den zegen (1) van een zoon te hebben, Smw.
Z. 1, 6; rusining parangmuka, Z. 12, 9.

11e, rèmban,

772 s (toorn), gëlëng, =galak, «ma-
galak; rosa saroën, verloornd, Sm. Z. 28, 9
(glng); sarosa magölëng, R. 12 Z. 1, 27
(sahasa kroda, dahating brangti); da-
hating saros, «prakopa; maugkin sarosa
manahnira, Bh. 47; gadjah galak karosanya,
hasti malta magalak, Sut. Z. 128, 9.

Av z. onder rusyah.

oeh eh (vgl. rosot); mêron, zich onwel.
voegelijk gedragen v. overspelers, moordenaars,

va (krama-vorm v. rusub, dat résëh
zou moeten zijn, z. ald.); mêsah, wanhopig,
Ar. 5, 6; mräsah manahipun v, iemand, die
zijn even op 't spel zet, amok maakt, enz;
mrësah manah tityang, «wâr mrat twasku;
saja wuwuk pèkikira, sangsajèmbuk brang-
tauira sang putri tan kêna pangan len turu,

1

Pm tj ing.

Bend mèrosot, mrésèt.
PE: onder röstah,

EEN 1, 5, kadga.

U, z. onder brësti.

bijurit, B. Le Z. 7, 117.

te tijgers, slangen enz, door toovermiddelen,
*t plantsoen, stelen, moorden; v. d. vijand,
BIJ. Z. 1; satru saking indrabawana raüh
terista (b: negèbug) nagari ring astina,
Kid. Adip. b. Z. 2, 68.
Î VAN rängut; rustu sëbängé, vgl, rutru.
Î KEI AK (hrëstah), T. Z. 5, 120 (löga),
blusta, sharsatara; kambahan réstah,
kawan suka; dahating rèëstal, «pari-
usta, ook résta, T. Z, 1, 9, «harsadja,
suka.
1, be \s 8, Ika tang wwang daridra, ja
mati ngaranya, mangkanaag ràstra wan-
djanapada punpunèn Ja tanparatu,
mati ngaranika, mangkana graddhà, pitré-
krpann, graddhà ngaranya, ja tan kinahanan
crotya, ndì ngarÂnikà, crotya, ndi nga-
‚ grotya ngaran sang samäptawèda,

71

Al

We die fel op de vrouwen is; rusit tkèn, iemund ]mangkanang jadjnjà Ja tanpadakkina, mati
ast doen; mgrusit, «ngrusub; karusitan|ngaranika, tut. 57 (vgl. Ind. Spr. 4950),
e. bestolene, z. aanh. onder mängën enfaanh. onder glëm.

nan era, B. z. 2, 8 (saptapatala),

| akk €), mrèsbt, ondeugend, vgl.|Z. 106, & (e jar. rasatalalir ginondjing,
hrosot, mökënjanjaban; mrèsètin, prè-|Ad. 145); rasâtalatala, R. 14 Z. 7, 7 (sap-

lapatala tatakan, patala nitala), aanb.

onder mahâtala en trag, z. rasÂ.
78 eigenn., z. onder Kasim.
nÂy, zekere kwaal aan den neus, bloed

en vleesch uitlatende; ook venerisch v. d. penis

ML? räsiining afnde, «gandjaranèng[(batav, men. rätung, jav. léstrung).

AA (U), räswadakröta, of °grëha, z.

Aar, „arista; ngrista, schade toebrengen [onder sanggraha.

nad ngrasap, mrèsèt.

„4 jav., Br. Z. 29, 18 (angluluti);
résöpni hati, Lamb. 8, 5 (angënani kajun),
v. e. bedroefde prinses, die gestreeld wordt,
„sarÂga, „onëng, «harsa, Ar. Z. 12, 5;
résëping ati v. e. lang gekoesterden wensch,
Ar. Pr. Z. 22, 17, 65 b, vgl. aanb, onder
ungkal, susuk, overluigend?, vat hebben v‚
overredende woorden, B. Z. 2, 26 (angënani),
v. liefde heeig, ald. 27 (dahat, karakët),
innig, T. Z, 5, 38; dahat rösëp, esarâga;
tan rësëp rasauikang udjar i kita, R, 15 Z,
2, 8 (nora suka wirasanikang atur
ring blij, aanb. onder tan mâtra; amiré-
söp, hooren, vernemen geluid (naar de analogie
v. mijarsa door de bet. # harsa), Ar. 6, 7;
amirësëpakën, mededeelen?, Sum. Z. 86, 1;
rumësëp rl hati, aanb. onder ganta; gabda

huwas tumamàkén sang hjaug wèda,[rinèngë, sparca rinèsöp, rupa tinon, rasa

Af

| nä, jav. (verb. v. lak&ini, zooals men
lou vermoeden uit amalat racmi en rac-
wining puri, waar de terugwerking v.d. r.
ke verbastering heeft te weeg gebracht); « rag-
mining guju, W. Z. 15, 6 (bangkiting sas-
mita, lindining smita, manising
E&njung); racminèng sipat, B. Z. 107, 4
[bangkit ikang s, kabëtjikaning s);
Pagmining kakung, z. onder lâlanâ; hjangi
Enmining sökar, Ar. Z. 12, 4; amalat ragml,
E- onder walat; saracmi, B. Z. 2, 55, 6
KEaléng ulanin); Z. 117, 4 (sapaturon);
anawuns racmi, T‚ Z. 1, 5 (matëmwa
Emmen, mabuùtjing); gaciracmi, maanlicht
ef maanstralen, Sm. Z. 16, 1; alëntyanën-
lEyan karagmin, aanb. onder hänti; tiba
\karasmin, aanb. onder boujoh; karacminan
\Smita, sbinaugkitan guju; makarasmin,
laan een vrouw liefde betoonen, v. voorname
(personen den bijslaap uitoefenen; apulang ras-
min, z. onder pulang; rérasmèn (h. v. 1ë-
mtd); ingredienten v. e. offerande, ook
psoorlen v. ziekten, hb. v. rörasmèn gring;
\rarasminan, allerlei bloemen en këmbang
ram pé bij een geschenk in betel en vruchten
Poor het te vragen meisje bestemd, Swg. Z. 1, 57.
Le nr krama-vorm v. rasamala,
(ekere zwarte geurige gomslof uit Java ge-
Amporteerd en bij ' bewaren van lijken en
Bok in de gagandan gebezigd.

nara, Kid, Sund. 28 b, T, h‚Z. 2,57,

| we, vant. onder awalà (brag:;
. karësöban, de stonden hebben); arë-
Wäsöbi kadaton, Was. Z. 5, 112.

_

749

NY

RAe \s *ijbmär, « wigig, zijn handen

wiet (huis tunnende houden (bjw. nglitis),
ondeugend v. iemand, die groote blokken op
den weg plaatst, om anderen te doen struike-
len, een ander vergif of slaapgoed ingeeft,

«nëgig, kutila (vel. tjulig); ngrisöbin,
iemand leed doen v. lijgers b. v. in een bosch,
v. lieden die door bizondere middelen iemand
ziek maken; iemand leed aandaeu door betoo-
vering b. v. v. d. rundheesten.

TOM, S, 2. onder gardabha.

MN, 8, eigenn. v. e aap, R. 21 Z.7,
Lt (wrésabha); een andere heet ald, wrèsa-
bha (jav. wréksaba, de bal, vert. schijnt een
fout te zijn; rësabhadhwadja, bh. Guru;
mangkana kramanikang pasangadjnjanikang
djambudwipa tékapning sang agnidhra, ku-
nang kramanikang warsa wwalu, jan ârjja-
könang bhàratawarsa, djàti siddha ikang
wwang ngkàna, suka tanpakamûlangjatna,
tûtan bana suka dohka mwang djara mrë-
tyu, tan hanânghèl, tan hanang dharmmâ-
dlarmma, nora kanistamadhyamottama, tan
lana tjaturjuga (vervolg op de aanb. onder

näbhi; val. Withup. 165); sang nàbhi ma- —

kastri sang mânudèwi (Wishup.: mèru);
a{n)pakânak sang rêsabhia, mahàwicèsaning
mabàksatrija, sang rësabha sira ta mÂnak
sâtus, sang bharatinak atuha, sang bh, ri-
natwakën sang r., tlasniran ramatwakën
Ikang anak, lumampah ta sirànusup ring alas,
ring pradècaning himâtjala; matangnyan
kidaling bimawûn ring bhâratawarsa nga-

1 150

ranya, ri dènyan makarata sang bharata,[râpa (mikuràps
zang Dh, makhnak sang sumatl, sang 5, ri-|bhàwa so

bharatänusop ring alas, wékasan sang s.|t, 9 (vrije v
makÂnak sang tèdjasa, sang tèdjasa makânak rawa
sang indradjumna, sang 1, makÂnak sang pa- madalam di b
ramèsi, sira gumanti ratu, ri pati sang 1,[lwab, toja ma

Aap: udgîtha), sang mudgita makânak|45 (widjil tabi
sang prasastawi (?), sang p. makânak sang|wan, daging Loja).
wibhu, sang w. makànak sang prêthu, sang) IL, jav., z.
p. makânak sang nakta, sang n. makinak|wèng wakir, R.
sang gala (gaja), sang g. makdnak sang) 702) (), of

sang w. makànak sang dhimân, sang dh./(danu en sahaka); t
makànak sang mahàn (mahAnta), sang m./*tuha; manuk rawa,

makànak sang wiradja, sang w. makànak/pamgat tataka rawa, W
sang radja, sang r. makànak satus, mang-|ald.; rawa®, Br. Z. 1,
kana kramanikang kéatrijasargga tambèning| bak); rarawan
trèta, rjjadégira bhaiâra swâjambhawama- grada (te lezen
nu, Brhm. 19 en vlgd,
Ay. onder de kleinere dieren en als verkl. |B. Z. 3, 41 (saw
van mënëgën (b.: ménéngan), Nw., z.|kadi rawi van d:
waringsang. kânta, B. Z. 28,
na 1, s., aanb. onder wih en kalaka-|karn |
la; riug dyun(n)alpa banfunya kampita ku- bàng, Rm. Z.
Yak japwan hibëk wwaj, sthiti, jan ringgo,sënwan raw!
rawa (b: radja) ghora cabdanika gëng ma-{muûtjar, Z. 40
(Gs)Ipa kölranyâkëdik, jan ring djanma ku- rawi créngga alle

a)

i pafdji verhaal bekend, schijnt overeen te
met tjandrakirana); rawi wangga,
Sum. Z. 56, á; rawjàtmadja;: rawiprabha,
Ben. v. e duhung, Ar. Pr. Z. 18,6
Welgd.; rawibhodja, eigenn. vader v. Su-
bata en Djajatsèna, Sut. Z. 19, 1; rawi
Weluwasa manguttarùjana, Br. Z. 15, 10
Msurjakala ngtarajane, sawilah di
(Sampuné klod surjané sang surjja ri
bedek mangutara); karawian, «kakiraùan,
Le. onder radja.
IL, jav. (kr. v. rawa), hiervan bot rawí
en bwat rawi?
II, sarawjan schijnt een maat te bet, z.
aanb. onder aru.
FIV, ano rawi, smbw., — sas. djëlo bijan.
LAG, *rarawwan, raráon,
| IL, z, raû IL
: nj 1, rarawé, jav., onder de jeuk ver-
eewekkende zaken, K. 80; arawarawaj, R. 25
(2. 12, 5 (pasrawé, paglèntèng); mara-
g Wèan, lumalaj; arawajan v. d, darmen,
g Sut. Z. 122, 8 (émbad), vgl. aanh. onder
g Srawé; marawajan, B. L. 85; B. 22 Z. 5, 2
(masrambahan, mangëbëk), Z. 4, 11
„{pasalambëh); arawajan van het overschot
(van een afgesneden kleedingstuk, Br. Z. 58,12
| (mauggalèntèng, pasrawé); mègha ma-
‚ rawajan, B. Z. 10, 2 (himämarantajan);
| grawajan, van tranen, Was. Z. 5, 94, Mal.
|. 5, 80, T. Z. 1, 2% en 28; manëbasakén
‚ Tading kadi rinantaga ràh rawajan, Rm. Z.
58, 29; ramawya linorakén tang kapidyah,
Djaj. Pramtja, 15, 16; rumawé v. d. djang-

181

ke)

gut augrësi, Mal. 309; van een parasit,
Wit. 16 b; ramawé wölas hjun anguré lë-
ngéng asému kalangwaning gölung, It. Z. 2,
5: mgarawé v. d, bakkebaarden van Bhîma,
Bs, bl; angrawaja, R. L. Z. 9, 96 (vgl. onder
darawaj): Mal. 355 b; angrawaja (!) van
bloed, Was. Z. 5, 71; angrawaja v. tranen,
T. Z. 5, 11 (patrèbès, jav. mrawaja);
röérawèan, vrn, — djènggot (vgl. jav).

IL, mangkat apipikat anunulup agawé
rawèning paksi ngirisi tok, fr, (allerlei metten
en strikken?, vgl. mal, rawej).

EL z ro, roro, karwa, parwa, ping-
rwa; parwarwan, z. onder dwa; rwa bhi-
nèda, z. onder bhèda; rwÂnupama, Sut,
Z. 41, 2 (adwaja); paréng rwa, W.Z. 50, 7
(makakalih, makaroro); z, ekarwâ,

IL?, arddha (b.: artha) strî magawé
wirodhanira sang sudjana tuwi manabnirà-
gölëh, tan manggà sira kotjiwÂmbökira ring
rwa karaïaning akol padàbutëng, sihning
mitra sumitra cisya guru lèn bala hilang
atömah manah gëlëng, anghing sang wiku
uisparigraha wadhù djanadhana kadi lota
tanpadon, Nis. Z. 8, 4 (rabi).

dv vgl. ri IL, du wi, aanh. onder pilih,
waar *t origin. kaùtaka heeft (sas, djëro
aru, bim, en lamp. rawi, uwi en wi, wijan
of njan, stekelvarken, z. onder dwijan, malag.
rúi, distel).

Sar. riwa”, Sat. Z. 1, % Br. Z. 36, 6
(sasawangan, tinirutiru); jan tan mang-
kâna nindang parariwariwaning mungsir ing
rorawangga, Ar. Z, 70, 4; mariwa”, eluma-

ki

172102} t onder rompoh.
Joje. Ar. dol), Am, telkens.
nak). eigenn. v. d. persoon, die als
tawur vóór den strijd werd geofferd, Br. Z,
6 (bandèga; Kid. Br. gadjabh).
nj z raön.
Jg z. ron, aanh. onder law’.
Î 1e z. onder njawan.
PAPEN, S., eigenn. v. d. schaker van
bitá, zoon v. Wicrawa, kleinzoon v‚ Pu-
astya en afstammeling v. Padmajoni, Ar.
‚ 1, 5, met den bijnaam Dacamukha, wegens
fijn tien hoofden, z. onder daca; kreeg wegens
tijn geschreeuw van Ciwa den naam v. Rá-
waa, aanb. onder wih, Ar. Z. 1, 11; heeft
u de w. slechts één hoofd; alaïitjingan gring-
mdan rawanantaka tulisipun, Ww. Z. 2,
; pring mati tëka sang rawana makakawin,
aadsel op ngënâäng lalajangan; loloh
rawana, aanb, onder takëh; giri ra-
z. onder carawaùa; radja rawana,
v. drie haarkringen aan den hals en beide
borststukken v. e. paard (Bjw. râdjâ-
Anâ); kanggëk atinira p‚ harsanira hilang
wan (?) asëmu goju v. Pandji, loen
ü op ’t hooren, dat Nawangrum een we-
Wwe was, die haren man niel in den dood
tas gevolgd, zijn liefde voor haar voelde ver-
Wijnen, Mal. Z. 3, 78 (djangël idëp da-
né sang apaûdji itjal démén rawana

mèné ja makrana asëng smilta).
Bet, T. Z, 4, 40 (bis) en 46 (bana),

155

zin

denkelijk is ri hier ’ jav. woord voor doren,
daar de stengel dorens heeft.

7) \s aruwur (b: arurù), R‚ 16 Z, 11,
2 (as, di duûr).

na as, gäntong, een groote pot
als pangëdangan zoowel dienende, als om
er geïtevleesch in te kooken, naast sëlar voor
NN énduh.

ne |). javaniseering v. awak; ruma-
wak, «triwikrama, eacarira (z, onder
amréta en vgl. onder djaré); ramawak,
„kahidëp; ramawak hjang djina, «bud-
dhâtmaka; magöntos rumawak, «masalin
carira; dèwa rumawak, »dèwa sakala,

nä), rowakrawik, jav, panganggoné
rowakrawik, Djt. b, 117 (mal. robakrabik).

ng L, wirikan katon ta köläkanya
mangrawuk, B. Z. 59, 18 (ditu ngënah
sipahmjané samah bulurja, d. kantén
ika s, böt bulu, ditu kawas tong dadi
tangkëka ja mangrangsang).

IL, tjurùna (bal. verkl, asaban mas);
aburat kanaka rawuk, R. L. Z. 8, 2.

vE, angrëwök, B. Z. 75, 26 (ma m-
baäk, ndusta), Z. 76, 10 (mambranang,
mandusta), Z. 49, 10 (mambáak, dusta),
Br. Z. 50, 10 vlgd. “amuk, Sat. Z. 157, 5;
angräwëk kuia, belegeraars, Tjt. 80; angrë-
réwék, amèt istri angl&mbur, Wib. (b.:
angrépëk); angröwëk*, ‘snachts aanvallen,
B. 2. 7, 9 (ugrëdjëk, mangrusak, ngru-
sak amuk, vgl. sund. körgwäk?); rinöwëk,

elders sbanara (z. ald. en wanal);[Pg. (katèbo); pitwi tlas röwökën, jadin

|

EN

sang ratu, angadögakën döùda parikrama,
‚maraga djaksolila budi, wrang amudja® sa-
Ewiring karijn agung alit, dadi guruning djagat,
aamratiëta wwang mati hurip, dadi patirthan
Sang ratu, makàmrötaning djagatnira, angli-
Mangakëna wighnaning djagat sabwana ka-
Meh, amagöhakën lunggubira sang ratu,
elharmma langgöng putus ring kapaùditan,
bantasakën ràgadwèsa, ndyà, ràgad.,
marép lawan èlik, mwah tan kasahan lunggah
Hawan sang ratu, ginunyàkén (?) sarwa adji

nen.,

zen

At

sang ramaksa djagat, salwiring adji kuia-[kana cihira sang ratu, pamalës agih sang
tamanawa, gumawé kröttaning nagaranira{ratu olih sang wiku, ri tkaning pralajânta-

kanira sang rata slra wèh kalëpasën angi-
langakëén wighnaning atmanira, mapwara mo-
lik swarga, mangkann pamalës sang wiku,
makasidhana pradjnjan dadi wiku ring na-
gara, pagöh ring joga djapa mantra, daraka
ring tapabrata masamâdhi, akadang sastra
kabèh, hajwa pasah angikut linging sastra
paramartha, wnang sira sang wiku ring naga-
rakrama, malstri maänak, amröddhiakén
pratisantan hana, apan sang wiku ring na-
garn makasipating tumuwul ing bwana, èka

statwa suksma basa gita kawjartjtjana ring |adjnjana lawan sang ratu, ndamël bumi kadi

Pkadatwan mwah salwiring najn ginosana-
oai, Jan hana pakirjja (pakrija) èlik ing
rada” agati satra kinwan pawabanulahana
omidér is bwana, ja tika ginosananira rahina
, anut ing adji nitiprajanira bhagawan
fawèja, pagöh asamak ring cri suparkanùtha,
akrijn vana, nirwirjja lawan mahawirjja,
asinghawikraman sang mahawirjja bala,
nitipraja suksma, kadi bhagawan wrè-
ti makamanggelaning naja dé sang hjang
wrub salwiring sukèmaning naja pa-
djManing ripu tlas swasif asin puri-
kèndran, mangkana kawjadjnfdnanira
wiku djumnëng ring nagarakrama, asih
ih ring sira sang buhpalake ring djagat,
g tunggöng, ndyà sundé sinundang
ja tatakramaning sang wika èkadjnja
sang ratu ndyà ta makapamalös sih
ri kalaning hana duràtjàra èlik ing
sang rumaksa djagat anirùnàkën, ring

mèt ing tirtha ring ljanging dyun tan satata
bnër dèning amèt tanun (?) atämpuh ri tém-
bingnya, mangkana upaminya, wkasan jan
hana singsal tkaning Kalisangara bumi,
tkaning pralajanira sang wiku ring nagara,
jan tanpasantana svapa kinwan kumaliliré
sadosa wikaraning sarira mwah angaskaré
atma sida Hang wighnaning atmanira and-
bas ing sudosanira ring sakala, marapwan
katawur ing sang asdahan kang atunggu ring
wètji, mangkana katuturanya, pratisantana
djuga prikën, putu bujut siddhâning ram-
pung dadi prètanira ginantung ring „pring
ptung sawulih, mangkana linging adji, pari-
kramaning dadi wiku ring nagarakrama
(z. vervolg onder taïitjub), fr. bpl,

nb) L, ngrawëg, voor vele dingen te
gebruiken v. e. instrument, een middel, van alle
markten te huis zijn; ngrawëgin, «angraug-
köpi

Kl kins mj

sahaja), Z. 60,9 (lututan); Sut. Z. 28, Sf marnpatt, T. Z. 1, 7 (sijëp twara wanèn
(dajaks); rowanguira lunghù, Sat. Z. 19, 9,mamunji di mêdal sang prabbuné);
pfadiak dané luwas); t rowang, tegenover|röpröp* malungguh, B, Z. 1, 18 (wawang
En möséh; tan jogja anggèn rowang, «tan|kabèh, glis masarëngan, g. saröng? atap);

& Z.5,71, kalawanan; managih rowangin,
Smaminta tuluug, R.4Z. 1,46; karowangin,
Spe. Z, 11, 2; rowanganing apaliha radjya,
OF. Z. 4, 15 (adjak makaron, pamuktyau);
Sang rowanganirdngajwa Karan kabèh,
Bh. 26; sang rowanganing apranga, ald.; in
Eegensl. v. catru, aanb. onder suruh; ingsun
wowanganya, «aku lawananya, B. Z. 27, 11;
ankh. onder bhaja, vgl. rwang.
A. z. onder bilir.

„ 1, of krap?; pangrapning kararap,
Mal. 504.
IL, z, onder blaûk.
MI, rarap, z. onder râprâp.
EN 1, jav., *dyam, aanb. onder
moksaka (saksana), v. onderworpenen,
| aanh. onder tanggalang en trép:; verk. v.
sirép om "t publiek tot zwijgen te brengen en
oplettend te maken; zooals nu nog bij den aan-
_ vang v.d. m, v.d. dalang, aanh. onder koca-

nala (surub rép. T. w‚, 2). eensklaps, Sum.
4.1, 15, B. Z, 110, 3 (kagèt), 15 (glis).
opeens, H. Z. 61, 2: Br. Z. 40, 8 (saksana),
ESm: Z. 7, 9; W. Z, 27, 2, Wb, IV, 21,
enz; rép ndatan wanyangling ri widjilira grî

nang kanti; jan hana rowangé hilang,|rèp wédi kumël, Sum. Z. 56, 5; 2, jav,
ien er iels anders ook meê verloren is geraakt:|koes zijn uit vrees voor een gestreng hoofd
kameraadschappelijk met semand|b. v. van dieven, die niet durven stelen (z.
; rinowang salalut, beslapen v.e. vrouw, | éép); örëp padjëngkok, B. U. 257; rép waras

dèngka swaha, Us. 2 6; röp sirèp ta ngko
dèngku, m., Us. 16 b (lamp. rop sirop);
val. kém II; röpakënang (jarita nl sang
waû rawah, tan tjaritanén s. w. r.‚ Pam.
21; 2, ngrép, z. onder rérëp.

AS tan kânan rip (z. arip); Mal. 98.

nâ, wrat tan rapi, T. Z. 5, 25; b. 14b.

IL, of rapih?, Mal. 89, naast wastra:
Hadji D. 75, naast kampuh, Mal. Z. 5; Jên
atura tan sah paröng akalihan rapt, Hadji
D. 49 (val. onder hulës), terwijl ald. 47
akaron kampub gebezigd wordt; rapt kasi-
giting tikus, Sundari bungkah; Ar. Pr. 44 b,
9 b, 45 bh, 65 benz, R.L. Z. 2, 25 (mad,
rapèk of rapèh, jav. dadot); ook rapib,
«wastra; rinapikan, ekahulësan:; vgl.
nirapih,

UI, rérapèn, v. d, rand v, e. tätémpèh,
waarop porosan enz, afhangende betelbladen
als offerande.

nj jav., W‚ 2.2, 5 (rémpuh, a
rapuh); makon angrapwa ri cokanira lumà-
hana prikatinira, haar te troosten, Uit, 76.

per, rumöpa, BZ. 7, 5 (mjangkèmut,
magéaug, udjëmpang), Sm. Z. 24, 14;

m ban ”

Prgjv Ee ev vermoeid v. ’L loopen, Sm. qe. dyah ari rûpint, v. d. moeder v.
b 22, 5 (gupub, kémjël), R. 19 Z. 17, 2|Tantri, «T. b. 29; dèwt aniso
Épu), v. d, voeten, Br. Z. 5, 6 (gëmbor,|Z. 91, 11.

fmar, kèbukan, kaku, Z. 2, 5), z. rapù, 77m, sonder Aropana.

fat. Z. 94, 2; rapuh wiro, angarang, dyah aang, hal. pedante spelling v. upatjara
tasmaran; apahara Hà rapub, R.L. Z. 10,[(maar ook voorkomende in lamp. geschriften);
[9 (mawastu usan ibuh); dépang san rinupatjara, « piniduduk.

bapa mangrapuh djèlènnjainé liwat zegt def KAK Br. Z. 40,9; rapraprapröp larap-
eilige tot Durgandini haar willende genezen ning rum ahulap í mukângambwakën sèng-
te hare vischlucht, Kid. Adip. b. Z. 1, 42:lning ùrùna, B. Z. 19, 4 (pakalèplèp glis
fami pada sarwa murab, sing tinandursarwali,or tödjaning warajang buugahing

tad, gring punah Karapuk ban (Jaru Ika, |, dana dulurina tèdjan (jundang; door

|adnjané tan énti®, Djp.

verkeerde scheiding heeft de vertaler ru als

M, tjapub; pangrapuh (kanin), om lefj,rà opgevat).
uiten (usada); vgl. apub of rapab te ward), z. rép.

lezen?

gj (£), mangrépah ngóan, « mangrë-
gung « awù.

vj Sm. Z, 2, 10 (suka); rohanikèng
\ëbuh pamëdi sang répöhi lawanikà, B. Z.

0, 27 (salinggah ikang margga iven|2 Ib $b

(atatakut
lung ring marga mangantëg sang ma-
krijukin gatru ika); abarép í répöhani
aja durjjodanèng prang v. Judbisihira, Br.
Ees, 9 (manjadyajang mangrusakang,

sasorohanya (wijcajani

gahjun mangrusak, njadyajang mama-
djang, mahjun ika rasak ikang c. enz,
av. vert. rör&mökané); z. onder ripëh.

Aj lipél, bêtjëk v. velen, die in
ten epidemie omkomen: ook répëh?

Bun ripu (ringih), «musubh;
puhan, Br. Z. 9, 9 (verderf van den vijand);
rl. Sadgatru.

Be

KI en weinig gescheurd v. e. mes
door een groven slijpsteen; ngriprip v. te hard
staal bros, aanb. onder nögran.

nös), mati rinapik van paarden, Smwr.
van menschen, ald. 18.

vo. ngrëpag, sas. de padi voor de
eerste maal in de rantok met een tëròng
ampèl stampen, in tegenst. v. nglisung, bal.
mugsug?

vg 5 ‚sas, buk (vgl. rém pub).

eg. sas, raranggon en kubu;
K. A. répo; tijdelijk voor veehoeders of lieden,
die op 't plantsoen passen; z. dasan.

jAv pangrapak als de pangutik,
maar geheel van ijzer en zonder houten pati;
* scherp er van kort, zooveel als noodig ís
om er meê te schrijven; aanh. onder saugih,

leigenn., R. L. Z, 9, vgl. aanmerking onder

me

(ee) kung palwa, tan wikarèng mea /
mali fa sira munggahmunggah marèng|Z 414 (a
bahita, saha bala lumaris, srègp tan angsal| IL, of kr
saha sanguning bala, tigang dintën sirèng| maken bij ’t
margi datêng ta stra ring panarakan djawi,, epe se
Iwir binuwang tomurun ikang pangrapak)rupaka, aanb.
anglësér tumangêb anglêmah ing samudra, | verliefd.
pingrwa manggih durbhiksa, Jaja tan kawa-f46, 7, W. Z. 2, 5 (a
ran rusit èmböh prabhawa, Kid. Pam. Z. 4,/Sum. Z. 20, 2; riny
502 en vlgd, ’t proza b. 44: prapti sirèng|tjitra rinùpaka wi
p. djawa maja (?) turan tang pangrupakf(vsl, jav. Wees
binuwang, lösër tökèng 1. i, s, katon tuman- 16 5, java, d
GE, duk sira munggah ing Kuta, böntar|Us. 24 b, aanb, a
tikang langgakan tan tinömpuh. mal. en atép); «angrapé

Sy ir. Gupekt; prang rapt B. ke -
Z. 8, 4 (majuda marukët, maj. di tju- gd waarin, al
péké, loga di sripité); sagara rupök, he kre:
zoestraaf en wel siraaf Bali (ook in 1 jav,,|2° PEKOToRm, wars
Aub, bl. 217); 2, benaming ve. g laug te Kl, leidde
die zich voegen zou naar den arm van den drager;
de zoon v.d. eersten vorst v. Gèlgèl, na den
naam v‚ Ratu anom van Brahma gekregen
te hebben, mwah ki bhata lawèjan kinon wers. (vele rapii)s
usung pinggël rupêk, maring sang ralaanom |, oe piig),
maring adjöng ida sang kasnün kidal, Us. ve ir
Dj. 28; rug ikang bhuwana kabèh atmah | safigjata, Bel,
aruhara, marmauèki pinggël rupèk noralnjané mwah s
wuang inganggo dé sang ratu, apan kamoran|tra); arppat v
dèning durgadjwala (!), ald. 58; asimsim\ Be. Z. 5, 2 (
mila pangkadja, kàlih wèdarjja rupök mung-|madabdab)
gwing tuding, Kid. Pam; arupèk v.e. plaats, |(mangrégép m;

ZN

telré Tumarisa, Sum. Z. 22, 4; aräpat, W-
17, 1 (aglar, puput), Z. 20, 6 (matiug-
madabdab), Br. Z. 24, 1 (matata),
6, 56, 8 (maglar, matingkah); marëpat,
batatâ; z. parëpat,
IL, répat kapanasan, z. onder malakaung.
vs). ’tdruk hebben (2. rèpot, riput,
bröbët en imput); rumöpêt ngaras pam”
begun, L. Z. 7, 11; rörépët, z. aanb. onder
gulèdah.
Î AG. sas. atöp, tébél.
Ei sl: rèpot en ruput Il.
ge L, smbw., bët (bat. rubatt).
H,varupit.
Se. van de borsten, T. Z. 1, 13
angkit), Adip. 46; arapit, T. Z. 5,69
Kia. zao ook de 2% vert), Lmb. Z. 16, 2
(wiangkih), T. Z. 5, 118 (tjupëk); warijn-
Wing brana arapit Iwir kakuku wabu sah
ng pakökësan, Kid. Sund. Z. 5, 21; rinupit
(sor een paar boomen van een ingang, L. Z.
be 5 (inapit); 2, jav. (tjupék); karupitan
targa, =kasësëkan hawan, L, Z. 26, 4
mad. ropit, beklemd; lamp. rupik, vgl. ook
tv. Lupit); rapitan, Bjw. sunutan.
79 1, nog schemeren in den morgen
jav. uput?, mruput, ngruput, ruput en
tEpEI); bal raput, zeer vroeg in den ochtend;
ta ruput, ’t is wog zeer vroeg alles nog ondui-
lelijk zijnde, aanb, onder «ruruk; nu raput
\éméngan, „èüdjing, suk.
M., rèpot?; z. riput.

en

AN

pd, jav., èpot, mosik, aanh.
onder ulat?, «makëpëtan, v. een vogel, die
een. vrouw dragend, bezwaard is, R, sas. Z. 1,
door de vele pijlen op hem neêrkomende, ald.
156, z ruput Il en riput; rangda rèpot,
ten vrouw, die een bloementuin er op na houdt,
Aw. (de rangda kasiban van andere ver-
halen; val. jav. kang tinilar langkung
rèpot, dumadi râùdâ kasihan, Anb.,
hds. v. Ismangun, bl. 89, waarvoor de uitgave
bl. 11% tot lezing heeft kalangkung ing
musakaté; hej anak rangda kasihan
miskin, uit smaad door Durjodana tot de
Pandawa’s gezegd, Pw. fr. 98, z. onder
ipèn).

pas (£), ngrèpata, in eens, als ’t ware
verrast over ’t een of ander, opstaan; ngrè-
pata matangi van een zieke, die op 't zien
van een geliefd persoon zich in eens opheft.

Aar v. iets, waarop geschreven wordt,
maar dat niet zoo duurzaam ís als koper, 0.
S.; waan sambat’nira kari hanèng ripta
tinulis, Lamb. Z. 4, 5 (paósin pangandi-
kan idané né kaûngguhang ing karas
ikang rèka); riptabhaja, zonder barung;
angripta, Ws. 1 b (sjav. mangripta,
ngauggit). Smw. Z. 15, 17; pituwin gino-
pita rinipta ring tatur, Hw. Z. 8, 5, aanb.
onder ulam (rumiütji); riniptakëna, Sum.
Z. 22, 1.

MAS door verkeerde scheiding van
radènrëpatmadja? (sarpatmadja, sun
‚duwé arpatmadja, pawèstri durung

id

A 765
PE radjakârjja, sakalwiraning karjja hadji ma-[heblen, uit vrées door den spionneerenden
adangan, Iwirnya, luput ri kriganing|Umar maja verrast te worden, wus a(nu-
wang makwèl, mabwatadjyan (sie), Taput|lja) masang sisiröp lan istidsratira, manawi
ES ring atag'an, (pa)pangarahan, Kmitan,|ana maling adja kadinginan (kadimiën),
E fring'an, ri kâla sang prabla mimbaangdon|dènira (maring kang) duratmaka, wus
P musah, towi Jan angawwalu, angasapulah ala-|mantuk sang madjusi, maring (ing) kaja-
jan atjangkrama kunang, (ikâ ta kabèh) rà-/ngan(ira) sira ing poüdoknèki (b: nira ing
PE djakârjja ngaranikà, tan tumat sang kröttafgrijanèki; ’t jav.: palang pidikan ma-
Cori kârjja (gawé) mangkana, kunang (lees) lib), tapèlipan kang aning palang pidikan
C kunëng) jan kälaning angasapuluh mwang|(lawan noran tingalé kang kataht), ta-
| angawwala, matjangkrama, kunang dadisang|pêl sèwa mangkèki (sira sang madjusi),
krètta maughiring jan sinyang sinuruban,|jata kawarnaba, wahu sang radjadata (du-

IN

IkÀ Iwir (sakalwiran) ning ràdjakârjja
tan tumibà ring sang krötta, Pg. 3, 4; Ha-
dt D. 54: rädjadhani, z. onder rÂdjya,
schijnt voorloopig verblijf van oorlagvoerenden
te beteekenen, oorlogstent, Smw. Z. 10, 26, Z,
11, 1; ràdjadaüda, de drie boeten van 40.000.
80.000 en 160.000, Dip. 25; nihan tang rà-
djadaüda, ka (b.: ko) djaraning daùda do-
Sa manût rasaning Agama kutàramanawàdi,
pratyekaning daüdàgama (r: dakrama),
pabanan (b.; bana) prathamasàhasa, madhya-
masàhasa, uttamasàhasa, dwiguùottamasù-
hasa, prathama s, nga., limang èwu, ma-
| dhyamas., nga., salakán, uttamas., nga., rong
Jakáa, dwiguüottamas, nea, patang lakèa,
samangkana Iwirning ràdjadaùda, tinibäkën
ring wâlakandà, tan salah prajogja manût
sagënglitni dosaning wwang madosa (ont-
breekt in hb) kramanya, Pg. 5 (2. guüottama):
rädjadrëwja van een slavin, die, weggelopen,
bij een vrije kinderen heeft gekregen, Adig.

ratmaka), radèn umar maja praptt, saking
gagana (ogungkuli pura) malika (sarëng
ing) waktu magrib, Ing. (Z. 9 v. 't jav. ge
dicht, waaruit de varianten; vgl. mal.; btv.
ve pet tölik djuratmaka); ràdjadèwati, T.
Z. 5, 105 (bhatârì giriputrij; ràdjasana-
gara, cen der namen van Hajam wuruk
(z. ald), 0. (1295); ràdjasûrjja, B. Z. 77,
5, Uit. bi; ràdjasmara, de bijslaap, Ww,
hb, Z. 1, 25, aanb. onder ulat?; ràdjasingha,
aanb. onder wingkis; angradjasinga, Mal,
307; ngradjasinga volgens sommigen, vrn. —
mötjingtjingan anèh, ngrobjong anèh
v. d, vrouwen om te agaceeren; angrawit
awingkis rapil angeadjasingha sarwjangagém
Gamëti, R.L. Z. 4, 159, Z, 8, 37, wingkis-
nyàngradjasingha, Pm. 5; ràdjawidhi, ’t door
den vorst aan bij hem in dienst zijnden vere
gunde klaploopen. op ’t publiek; ràdjawidhi,
nga, salwiraoing wadwa hadji, kanistama-
dhyamottama, ndan inobhaja sanmata dé

(Kutara); ràdjadata, na de ronde gedaan te/sang prabhu, inanugrahan tang wadwa wé-

Ee

EN 766

a
nang amaktyang drësya hadji kilalanyan sa-|padugang patvging) wan, af
ka ring wadwahadji, (tapa hadji, air ha-|soro”han,

di), ndyang mangilala drëwja badji ringjring ràdjawidhi Á
dangù nyang wula®, parawul magë'ng admit, (ri(ug) sang png
makâdi migra para migra, pangurang, kri (O:/ring upacubhaning wadwa hadji nj
kring). padéman, limus galah, mangritjl,|dyahan, parëkan, rs, et
(madu) dara, pangaruhan, panganöngan,|dah (z, wrèdab) mw
sungging, tadjì, watu tadjëm (b: tadji), su-/möngamëngan, gabol,
kan, ttala (Oz halu) warak, wininglé (O.:|darih, paar: dep) We
pininglai), katanggaran, (lapa hadji, air|pudjut, boùdan, neùni” ta(ns) b
hadj), palandang (0: malandang), Iëtja, [lier mwang tinonton wadju
lablab (0: lébèléh), pangkuwangi, kutak, |parudjar, pralèki (bs pralò ) k
tamgkâl (Os taugkil), watu wwalang, ma-|rat katiga, ngûniwèh poponiau (Lang) bie $
niga pamanikan, ramban, manambi, singhiran |Jàngkâra, popongo wade barat (b.: tjade
(O3 tanghiran, e: singgiran), tingks, |dorat!); Gatjatguja ej agkungen)
manambangi, tuba djudi, djura gocali mang-|kakâluntangen, malang lut
rumbé, djuru hufidjëman, pawarak padjukang, [pakatik (Lang akatik) rd
pawangkunung, pakalangkang, pakalingking, han (sëréhan) asu, ityèwamâdi, tan 3
pawölang”, pakuda, paliman, pagalungan, |ring upacubhaning mangkana .
dampulan, täpung kawung, wöli paîdjut, wäli [ta (paùdita), nâ(han)
hapù, micra hino mierânginangin, singgah, |Pg. 5; ràdjawali (bh: mawah \
pakatimang kijaka (O: itjaka) wida ma-[râdjadanda, tan kawnang ï
ngidang, sumbal (0: sambal), sumbul, hu_|sang kréta), ndya ta daûda k
Jun hadji, watök ing djro, ityèwamàdi, nda(h)[lùdan tûtanang caprat; parad,
Ja tikà tan kawönang tumampakèng (sang) |pidàna, waktjapala, 1
krätta, (l)ikà kabèh, nìhan tang) ràdjawtdht |(O: duhilatën).
ngaranya, nihan muwah Iwirning kapasuk|wurjjauing kikir,
ring ràdjawidhi, luput sang krötta ring lo-|kana, tan dadi tumi n
kikâtjära, lokikâtjAra ngaranya, luput sang |sira luput ring walat wi
krëtta ring rûdjawÂli (pakënakënan sang |katapaka sira ri
prabhu), Iwirnya nyang walighâra, panaú-|grama tumamèng
dang séndi, patangkah bahan bjùfa arik|(vervolg onder gu
purih Ggalangtjanggiran (b: tjalangkiran) |râdjawidhi;
pagotak, pagoloüdonr, paduga, padugi (b.:!(bis): rùpa Iwir rn d

Is

A 767 1

ijt. 51 (vel. jav. résmining puri), mende, near; of uraganagara, eigenn. Tt. 245,
Jaksmi; ràdjalila, wwang angunus krisjz. onder gunatama. {
peins pasamuhan, angidwant, daüda s0oo,| sony, ridjng ambêk jar palungguh
amgradjalila, nea, Wib; makomkuma radja-| wisita, R. 7 Z. à 20 (prapaùtja ring
‚Wa, R.167.1,5, aanh. onder Lutparù (vgl. | twas, bjapara ma nah é).
| mal); sang hjang radja panulah, de bewerker nij 1, in pl, v. ladju (vgl. rangkung),
(ved. amrëtândjiwani, Nw; radja pano-|raris, Pam. 4, 18, Wib, II. 19 (bis); Us. Bal.
‚mah, z. onder somah; radja purana, z. aanb.| _ II, radju mas, sas, kaju mas.
| onder manuh; radjaparwata, Mal. 2, 21, 296, verb. v. râdjya om *t rijm; mang-
| aanh. onder paljat; ràdjapaköl, z. onder|kjarsàmit amöng°an, midëridèra ring radjé,
juriga; râdjapatul, z. onder patni; radja-|alëngka, B, m., aanh. onder gagafa,
_pisuna, T‚ Z. 5, 45, aanh. onder adu, Z. 1,| 20, wanga rëdja, zekere boom? ; katirah
| 62 (val. onder sadätätäji); radjadjiwita,|lumung ing pangi wunga rédja piùda sinam-
verb. v. râdjadubitâ, Meg. en W.; ràdja-|pirakën, Anj. Z. 25, 5 (méngolan ri sakà
jogja, een vorst waardig van "tgeen een voor-[iwa?, amantësì lwirsasampur irija).
pppemen gast wordt aangeboden, Br. Z. 5,2} IL, z. onder ardjdja.
Pas. hds, radjyaj. en van daar in de bal. jh & (vjav. bénér), aanb. onder wi-
vert. wèsma uttama, né uttama ring|lut: sakëana prapti ring baruiïapada, b. p.,
pura j, Z. II), vorstelijke sieraden, Adip. 98,| PEA, tèngahaning langit, kajanganira sang-
“106, Kam, 10; ràdjamangsa, z. aanb. onder| jang b, langha saking b, pada prapti ring
‘wadjana; hana wwang amangan rùdjamang-|bramaloka, kajanganira bhatâra b, prèna-
Im tanpabura, döùda, cima, Wib.; ràdja-|hira kidul, rëdju, Junga saking brloka,
Zamaja, Adig. 16, 17, aanh. onder bhajajprapti ring indrapada, kahjanganira sang 1,
ven taluwah; ràdjarddja, z. onder wè-|kulon rëdju, lunga saking I-pada, prapti ring
grawana en wulan; rabut râdja*,| wisiu tor rédju, Tunga saking w‚-pada prapti
‚Mal. 252. ring kanakawati ring apus'an djiwa, kaja-
M., verkeerde spelling en uitspr. v‚ rÂdjya{nganira sang hjang pramègwara, prënahira
‚b. v. in amlaradja in pl, v. a. râdjya (ook wètan rëdju, kasasar lampahira sang awirota
Lim 'tjav, vandaar ratu ing malawa radja,lmangalor mangulon, mèh prapti ring jama-
Ad, 52 en dat radja weêr teruggegeven door, niloka kahjanganira sang hjang jama, Nw.;
pati, b. v. radya ing malawapati, ald.,{vgl. variant onder apustan djiwani; rédju
| van daar ook pura inpl. v. râdja, z. onder|fuddha, die eerlijk strijdt, Br. Z. 49, 1, in
| kaci en singbala); radjadani, z. onderftegenst. v. djihmaj, (pagëh masijat, rë-
ke en ook onder singa; nàgaradja, bhù-{dju jodiî v. Durjodhana); si tan rédju,

[

gij

mangké, makasàrathi krèsiún,
prabhàwanya, girùna kadi
k ikang korawabala tëkapnya, tatan
wânyamapag wûknva, Bh. 53 (vert. v.
pâûdusuto wirah krëshèna sahito
# tathâ karotisainyânijatbä
burjjat dhanandjajah).
2 nora asih rodka, slk Kula martag
asihku sakuku wulang, kötokana saban
katëkan marndjak kakang, Sin. b. b.
1; mora asih sun pangèran, asih kuala
sarèma,, ni sr tafidjung lingira amu-
padangëna radèn, kawula datan udaui,
tet paùdawa amuwus, mas mirah asih sa-
ut, adja pinèt gungé radèn, langgëngé
pinungut, pan rèma puuika mirab
marudjuk uga, ald.
Ie Kashaken KE vgl. djorak; barodjag, sas.
®lali; börodjag®, mätjanda; was mandig
Wwodjag (b.: nalékag) midang, Tip, waar
Kelkens barodja gespeld wordt, vgl. onder

Slak.
PGE, 8, waschman (Tj: kardjdjaka,

tab. onder musuk; verkl, door amalan-
\om, vgl. ald, 59 en kumbah krokab, W.
Majäsä, bl. 64; door verwarring met prá-
Baka, daar toch Karfa's pleegvader cen
Erman was (vgl. sùtadjanma), Pw. Ir,
met name 49).

‚vie v. gemeene lui, Dip.

ng) T. 4. 5. 86 (djaring), Z. 3, 13,
onder wisaja, onder de vischtuigen,
st djaring, T.b. Z. 4, 251 en vgl. 249;
nelwan, saradjut, Wib. (araùtjé?): djirét,

769

Zi

wunglwan, sëntul saradjut 5, is de prijs,
Wib., Adig. 45, 17, 15, 70 (vgl. mal. en jav,;
hierbij zou men denken aan skr. radjdju,
touw); radjut bèsl en wsl, soort pijl losge-
schoten om iemand te binden, Lb, waar later
ranté wordt gebezigd (vgl. mad.); maradjut,
«„angasut; maradjut watn asah, sangasut
gilâtala; mêradjut, samengelapt of aaneen-
genaaid v. e. gescheurd kleed en vooral v.
vlechtwerk (v. aardewerk mätambël, of mä
dalit);: anak gödé ganggas gondongé möra-
djut, raadsel op njub; möradjat* v. de blad-
zijden v. e. lontar-boek, waar de brokken
aan elkander vastgenaaid zijn; angradjut, aanh.
onder tépis, purèntah en haluän; ann
talandang anggawa suksuk (sugsug?), anâng-
gawa sèsèr, afidjala lawan afidjaring, ana
angradjut agung, wanèh ana kang anjurung,
wong wadon lan laré, akidjang* malaju
ramé pada sasiratan, sawanèh ana kakarang,
Stn.; mèganada möntang panab pinanah ka-
wula köni, rinadjut (a)wak kawula, dèning
nagapasah rëké iki, binalënggu sarira ka-
wula, Hanumân Râma mededeelende, wat
men te Lëöngka overvond, R. sas. Z. 7;
pangradjutan, de figuren boven op een saäb,
die kringsgewijze om den top loopen, best, uit
kasna, zijnde ’l doorgewerkte naaiwerk; om de
ronde plek kasna heeft men de papudakan;
sapat raradjutan, aanh. onder guntuug;
2e, v. e. paard aan beide lambung’s een
uswan, z. suduk rubi.

Se jar verscheurd v.e. blad door
de klauwen v. vogels, Adip. 46; v. zeilen, R.

kt!

Bdjasa; vgl. imba); isité ngömbang ri-
Bisa, vgl. aanh. onder gusi en Pam. 9;
idjang ridjasa in West BIJ, z. sandong.
IL, z. onder radjas.
reergjdnegn (£), eigenn. v-e- bha-
ra, Adip. 92.
ge heffing, mangkana ta sang
ku anapatya (t hds. anamatja) ring pa-
lan, mati tumpur, hana ta dröwjanira
wêkas ring thâni, pihutang kunang, dè-
bwa pâwakikà, tan kawana ring ràdjaswa,
'E. 48 en vgl. onder 1ëpas, Sum, Z, 157, 12,
MAAT, s., aanb. onder lëtuh, Br. Z.
@;Z. 5,8; stri sédöng radjaswala, « puspa-
Wi, =malisiha, «udakj4, eAtrêji,
Ie dharmmini; z. onder brabmahatya
Wmgradja en vgl. onder djahat.
zoa, S, 5. onder ladjar.
AGUAS, 2. onder räwana.
nn À, z. onder râdjäwartta.
mats, aanb, onder umbèh 1,
moasà (Ss waidurjarddjäwartta (sic.)
v. d. kostbare dobbelsteenen v. d.
ja Kangka, Wir. 4; blnatur ing salaka,
ring radjawrëtta mwang gödah,
e; sama awadah kaùtjana, radjawöta bun
r sutra pêrémas v. spijzen, ald.; tjitjiri
wèsta(?); ingukir radjawitti
Am. s. Z. 4 (de hal. bewerking heeft *t
radjawrëdi, ’t Tamilsche correspondee-
de woord, iräsâwarttam, lapis azali,
Et zelfde als 1 Perz. lazuward, waar-

711

ny

wèta, sapaha, Us. 168; madé ukiran tinébu
töburing radjawëta, Mal. Z. 2; kang papëtètan-
ing natar, djinambanganing émas kang tu-
hu adi, pinèlag djadjönèngipun, radjawdia
winarna, aroïdon lungsir, idjo tinurat dadu,
asëkar mas awoh mirah, amangun raras-
ing ati, Jsp. j, (b.: punang tanéman ín,
dj. kaïtjana, warnasr, p. dj, gödah rina-
djawëia, ararondon mas idjo tinurat ing
dada, a. m. a. m, a. f, brangti), vgl, onder
râdja UL

wao), (rädjuwAt?), Beh. 2.

meba, z onder rädjäwartta.

1 êra, s., ulâ; vgl. onder alah.

DQ, zonder käùdit en radjut; radjdju-
wala, ’L mal. radja wali?

75 s,B. Z. 1,2 (z. radya, sjav.
radjwa), Br. Z. 20,15 (pamut&ran nagara;
jav. rëädja in eigenn. b. v. tjëmpalarëdja,
ook pati, zooals b, v. in Malawapati, z.
Ang. Darm, ; is eigentl, een vertaling v. râdjya
door dat men dit met râdja verwarde);
hèngning ràdjya, R. 20 Z, 14, 2 (djabaning
nagara, dj. n. aîtjaksadji); sahananing
ràdjya, #sanagara; ràdjyadhâni (vaak in
pl. v. rädjadhâni, s., residentie v. e. vorst),
vrouwenverblijf in ’t paleis (Gj), Wir. 6, 59,
skuwu; wgawangun rÂdjadani, eakuwu?,
pasanggrahan, Kr., in deze beteekenis, Rm.
Z. 35, 11, terwijl 2.28, 5 pasanggrahan
gebezigd wordt, Br. Z. 9, 1; (T. Z. 5, 55,
radj yvandani); ràdjyanta, B. Z. 85, 5 (dju-

N jay. woord eene verbastering is); radja-,mah i dèwa): ràdjyamaüya, Sut. Z. 117, 8

kh!

bugis, sabuk sami sungsang sèro, matépi
u mas neëndih, sulèndang këtjit nagri,
maprada marab, sami pada maoïitjèr,
karah sutra Kuning, sutra dada tjatja-
sutra sawarùa, (volgt op de aanb. onder
ku en z. onder pèèd); ngrödjang, op
rei als de rédjang (vgl. mêririgan),
tt leger v. RÀma weder was bijgeko-
door het door Hanumân gehaalde won-
ruid, raris pada masurak suraké tökéd
léngka, dadi gla wong löngkapari, sang
ngandika, dagölang bukité kapasih,,
katur ing sang rawana, Jèn bodjogé ma-
kroda sang r., raris dané njatrn (tur)
‚ muni Kang gönta orag ngrining,
sungu gong gambang muni ring dalöm
‚ mwah rabinira pada ngrèdjang, ma-
sang danawali, ramé rëdjang ring
kang agamël para punggawa, kang
k ngigël sami, ring paëmpatan, mwah
E rurungé rupit,, apan. sira nggawé gögë-
sami bodjogé sakit, tan dadi ama-
modjar sang ramadèwa, paran mangké
‚ sakwèhing wânara,
atinèki,, raris matur dané sang wibisa-
singgih wikan patik adji, mradja rwana
panika njaturwinasa, R. bl. Z, 10, Gen vlgd.
‘ Gr, jav. rébut; ngrödjëng v. wapens,
, vliegen enz. de kreng v. e. vogel b.
iemand aanvallen, op iets afkomen zooals
op de tong v. e. klësih, koopers om
femand verkoopt; rinödjëng, «inam-
an, vgl. “roüdjèng en grédjëg.

puwék

715

|

&\. jav., marudjëng, arukët, aanb.
onder riwé.

à\, aradjungan, R.L. Z. 11, 160; Kid,
Sund. Z, 2, 112.

797 jar, mdjurang (bjw. hard ge-
worden paras), Sm. Z. 22, 5; W. Z. 21, 12
(paruug): Z. 24, 4 (epringga), Ws. 1 b;
2, nm. v. e. parang-soort, kenbaar aan de
spleten (z, tumbu); korèng rèdjèng, aanb.
onder bèsèr, K. 10; bata rèdjèng, scherpe
grove steenen; z. gigit.

972JÄ\ L, 2 onder muntrëng.

IL, ngrodjèng, K. A.‚v.d. païdjëroan’s
eens anders padi oogsten, 't geen strafbaar is,
en slechts door zulke vrouwen, die er voor
gehouden worden, gedaan wordt, terwijl de
padi teruggegeven wordt, vgl. Adig. 4, z.
rondjèng,

172121 L, jav., sitin rodjong, *mònak;
rumodjong v. iemand, die iemand als raads-
man ter zijde staat, Tjt. 220; angrodjong,
«angjugalani.

IL, ngrodjong, met zijn velen dragen; an-
tuk pamaksan mangrodjong v. d. bruidegom,
v. d. bruid makabun négakin dampa,
Tj. hb. Z. 2, 60; afdjänukin mwah angro-
djong angawé salwiripun, Awig® bl. 16:
wargì liju maugrodjong, mamaëkin luh mo-
want, patjarungunz, ngajahin barëng ngaté-
hang, fr. t; karodjong, „inusungusung:
vgl. onder rombèug en aanb. onder lukat

en tjarém.
nva, s (râjab, plar. v. rai, drëwé),

EN eee zn

p Far), Hana va wwang mawjawahàra,
gabdanja prat, idunya sumirat, töhör anu-
msi, tan èring ring sang malangguh, wänang
èng daùda, mà, 2, ku, 1, pangrijnki nga,

Wib., z. rihjak.

Pv), Bjw., maast 't jav. rijëk in
gebruik, val. ijuk; rijak röbah, Sum. Z.
49, 21 (4 maal) en 22,

vil heshed AW ngrèjok, vele v. bloemen, zoo-
ils die v. d. gumitar, z. karèjok en ngëd.
pn Bjw., éndëéh; pada akum-
Ing banju, wönèh ana sasiratan, pada
mbulkinémbulan,, kang sawënèh ana kamg
‚ ana langi mangké, ramé agubëtan
sawénèh ana kang (Yèblung, aganti buru-
wönèh böbadjulan mangké, swarané
aking banja, Sin. Z. 5; kidangé muni
(jëtuk, kadyanapa pangidöné, walang koppa
bang munya andjrit, warsijan rojak ring
Be : ‚ Sin, Bajw., Z. 1; tan karungu
Û udjarb, dèning rojaking gumuju, Z.
t, 164.

el, hb. v. raja, tegenov. tjëtöng,

pallig, v. iemand, die niet loopen kan we-
oudheid of zwakte (jav. rijub, vgl.
brujud en de aanmerking onder trijak; z.
jakluk); mötadah rujud v. e. schip; bapau
ijangé nu badjang ban suba rajud, i bapa

guba tuwa sangët, ban nu tjöténg.
pe bouwvallig v-e. gebouw (jw.
vgl. sund.), erintjung, *ruütjud (batav.

Ra. z. onder lébaran.

nas. bijw, hraja (jav. huisgenoot en
inzonderheid iemands vrouw; vgl, de analogie
v. 't mad. bala, dat ook gezin en bloedverwant
beteekent).

Nas. z. onder rijut; pöngrasa rijët,
vuile streken; rijët in pl. v. rigët madjatan (?)
uit zwakte, vgl. rijud.

Aeg) IL, sriwut; pöténg rijat, stik-
donker;ook p. rijët, aanh. onder djalangan.

IL, bjaktàkët karéming mahodadhi rarù
tang swargga kontal rijùt, Hr. Z, 2, 17.

wl, rujud?, meestal ujut; wré-
dah ujut, «matjëpuh sinundang; awèt
dèniràmukti darah ujut v. e. zeer ouden
vorst, Pam. 54; sira ujut asalah pamuk-
tvan, ald,

qa var) 1, 2 onder réhan.

IL, sas., ringgit (smbw, ramas);z. lèjar.

n wi 1, jav., karajap lakat; karajapan
v.e. vervallen gebouw, B. Z. 4, 7 (sèksèkan,
kabëtan, talëmt&man); Wit. 12 b,

IL, z. Smbr, Z, 1, ttani (mad, raprap).

HL, mungup sulur ikang galing winilët-
ing karnjapan (lees karamajan?); apulung
lawan gadang, ikang köpuh agö'ng katon
kadi harép mangawiti lakuuing hanèng
kulëm, mangulja tumajung ta pânguya tëkap-
ing pawana kadi karadwajang dêmak, Rm.
Z. 55, 5.

Aa jav-, aanh. onder lurak.

jot; vgl. tréjod); balé rusak rèjod, lac). dadyn tida kang kisma, ara

gafdjing rintjung sàk (vgl. jav. lèjod).

_

jëgan otjak tang djalanidi, B, m., ònggang

JN

kasan, ratjana; vgl. sund., waar ook vgl.
rwintji en jav. priùtji); marintjlang,
marantyakën, angratjana; rumintji,
wangripta; angriütji, angikët, Z. 16, 1,
Angapi, Djaj. 2 b; mangrifitji, aanh, onder
râdjawidhi, 0; angriûtjl kldang, Dd;
piniûitji, wiridjiwidji, Kr., erinaûtjanan,
j. 2.8, 1 ngriùitjijang raosé mölah, « ma-
t upâja haju, R. 17 Z. 6, 1; bisa ja
filjlkang daja, «wrubnyanglotjita
leu ma; parlúgining udjar, «cabda raù-
lana.
Á Ap zt rintjung,
’ PAPEN rafijët (sund. riùtji).
er hac h SA ‚ (vgl. jav.); askar mas arorontjë,
Sin: samângrorontjyararas v. e. mooi paar,
… Pr. Z, 16, 8; angrorontjë v.d. gadung,
+ Us. 6, 10, 14; wonga tali angrarontjé,
b, b. Z, 1, bis; pandjënöng angroroïitjé,
\ 119, v. e. kéhdit, 392, v. e. ga-
in 594.

riekalk mêrontjah, péroïigjah, aan iets

nen zonder eenig recht er toe te hebben;

alt ban î anu; bèné liju köpëroftjab.
nyPe\L, z onder ratjana; =rifgt
gurit, Pdj

M., jav. naast bafitjana, Tjt. 49; raútjana
awlgësa of rafitjana cakti, eigenn. v.d. patih v.
Angkara, die in 't bezit was v. toovermacht,
+ ngraïitjana v. Indradjit RÀma en zijn
v. apen door de nagapasah in zwijm
KR. bl,

717

BN

A py, soorten verschillende bov. v. vriene|_ peper. eigenn. v‚ 't hoofd der spo-
(vgl. lamp.), tut. 22, W. Z. 15, 7 (babi-fken, géndingan sangjang mém&édi.

nep rumaîtjar istri, bekennen?, Ra.

np L, BZ. 12,6 (kraùdjang,
kalatkat; vgl. sund. en lamp., sas. raraù-
tak, pénarangan; z. gorong); z. afitjak.

IL, z. onder kalilasan; djaran alit, akurus
tur babak, lakuné rada rantjak, Akw. 70;
babak tur asömu rantjak, ald, 72 (te lezen
raütjag).

I., jav., stel muziekinstrumenten, 2 ho-
nang, 2 gong, 2 ljèngtjèng, 2 trompong,
1 béndé, 1 kémpul, 2 kéndang, ook
barung; Bjw., stel kaarten, sampèan, bal.
turun (val. jav.).

Fer LK. A, kètjëk.

IL, z. onder riniji.

yap des, rijk, dooruige vakjes
v. d. bamboe onderaan; vuil op eene rivier
afdrijvende, sprokkels voor brandhout (z. saäng
en vgl. romot); santön arèrènijëk, z. onder
sum pil IL

Pel rèfigèk, mörèiitjëk v. d. ga-
dung kasturi-bloemen.

npt, manahing könèng turida raï.
aka kadi kutjaping sökar minging, Rm. Z.
34, 1, vgl. raütja.

ne. aanb. onder blarak.

sä. B. Z. 12, 10 (buûk, réod,
pêdél).

ne t, rinaïûtjitakën, z. onder ran-
dj ita.

ng s rinaftjut v.d. gubab's v. e.
wagen, Mal. Z. 4.

IE

n 719

Ay
tju); Sum. Z. 55, 1, v. e. mahantën; faga 1D ‚z onder tjampagi.
gûnya makântën anöpinépl riftjung atita) 5 \, jav., rapanira kadt käsùa ri-

déwas, kk. Z. 2%, 5; rifitjangriftjung Ii ks

| iemand, die zwaar gewond is, B. Z. 94, 1 c porn ronjokan, z. bij saksak

(djlèmpakdjlèm pok), val. ringguns. mémëdi; de naam is ontleend aan de ronjok
HL, cheo, pl. op Lombok, Kkd. (z. jav. Wdb.), waarop genoemde bloem eenigs-
Je raïtjangan (hds, rundjangan), zins ban (mad. asëntar ronjoq, Handb.

Tj. A.b 7 b;z. onder oftjang. 1 65).

\, ngrutjung, ngrënjëng, bij elkaâr wen dicht op elkander v. pootgaten
trachten te krijgen, lieden, die nog niet onze jj 1 rjétottjoh (bij ’t nadjuk wijder uit
partij hebben gekozen (runtjunga). ngrbbat,lewander): fijn v. iets, dat er netjes uitziet,
Dd. Z. 1, 10; mangruftjang makëtjos, ward, figuren op een kleedingstuk als de sa-
bet lumumpat; abajang undis lan dadah kordt, vel unjak.

(késöla), kéma ènggalang (ké ènggal) tu- AEP), Sat. Z.H, 5 (b.: rädja, dat ook

| tumgin, bas (js) lajah ènggalan pojok, Ht | econ sin geeft).

| rowangé mangruûtjung, ada ngösopin kasè- WEP: Sôngkangira ardfdja (artdja?)

P ja, tadah (dadak) undis laüt (ja) dadt ma) nas tatur, Ar. Pr. Z. 18, 45.

pmen (ndjulingah), Bl. 287; wang ee, röfdji”, aanb. onder umputs
| djroné pada mangruätjung, ada manjangkal ngréndji, angliug v. e. tenger gebouwde, v.
mandiman, Bwsk.; karuütjung, «ginuru-ffijn gekorven tabak.

mung: mati karuftjang, «mati kinuru- ee jav., röfidjah anangis, angrën-

but. dja?, v. e. kind, Tj. A. 1 (vgl. ngréndjah);

1E jav., b.v. rowang (z kaûla),|mangrëfidjah djalananipan, Dd. 25 a; tlas

| wordt, evenals andere woorden, voor slaaf,|rinöfidjah kang kuta wus cîrùna, Kid. Sund.
dienaar zooals kaùla, parékan en pandjt-[c. 7, 1, 85; jakén rinëfidjak (häs. rinödjal)
roan, als vrnw, 35° pers. gebezigd v. iemand Ing palwaga anuljaniba, R. m.; angröfidja-
wit de laagste kaste tegenov. een voornaam|pakën wadji, op de jacht, Ar. Pr. Z. 182, 11
persoon, b.v. röfitjang í gustiné i kêtèn, Uwlen 12; angrëfdjahakön kuda, ald. 15; rinën-
B's dienaar K.; rinèútjang akaruna, hij schreide | ajahaköning kuda, Amd. s., aanb onder adjèr.
met het kind, Tjt. 56; karèûtjang, vro. — NEPEN, so satatàlijun ri karandjana-
kaböëkël; sampun ngarèítjangin titvang, le) ning loka, Brh. 58.

vrije vert. van «hajwârowang patik sang 228, L, eigenn. v.d. piek v. Lombok;
nrépati, Br. Z. 17, 6; vgl. onder gamëlfvgl. sangkarëm.

en vaka, IL, z. onder andjani.

_

A

IL, vgl. karém; jadyastan humèëlëm ring
arùnawa jajàrëm ring mahàsàgara, Behm.

‚Z. 1, 16.

dr jav. of mal, balé rum, radja rum
ook genoemd in de aanroeping der goden, ook

| dalëm rum als een godheid aangebeden, aanb.

onder mëkah.

zi BZ. 49,1 (kajon); m.c. ook rum
(z. aanb. onder râpràp), schoonheid, lieftijk-
heid; rum rakyan, Lamb. Z. 1, 2 (kajon i
dèwanë); rùmta, W‚ Z. 1, 9 (kajon
mjainé, kahajon njai, kadgègègan wai
né); rumning tinghal, B.L, Z. 10, 47
(mënjéring drija); nawangrum, eigenn. v.
e. prinses, weduwe v. Kuda Pangrimang,
die zich doorstak, omdat Nusapati haar
liefde versmaadde, daar zij haren gemaal niet
op den brandstapel was gevolgd, Mal.; arum
v. woorden, W. Z. 17, 5 (njumjur manis),
v. 't geluid v. e. ghant4, Sum. Z. 2, 5;
arm, R. 11 Z. 1, 19 (asin); arûm, Aj. Z.
5, 2 (mrik, vgl. mal. harum); aram wulat-
mira, W. Z. 15, 2 (kaléngëngan rasajang
Hané, k. karaös antak d, langë kato-
nang dané); aram dèning modjar, B. Z. 5,
Bi (baagkit olihnya maswanah); apö-
nëd arùm, B. Z. 19, 9 (raspati aju, pan-
tés diëgèg); sang arum, B. Z. 16, 10 (sang
araras, s. aju); sang aram, T. Z. 1, 20
{sang ahaju, i gusti aju agung); z.
rumrum.

NE, z. onder ra.

PIE; Ze ERE, ook moeder, Ul. 84, Jsp.
Z. 15 (Jep. j. habu), aanb. onder djarat,

781

Li)

babu en alal II; si ramanyanakningsun in
den voeatief, T. Z. 5, 122 (nananga); rà-
mangku, Br. Z. 50, 19 (rawit ingsun):
2e, dorpshoofd (ook rämadèga, zie hier beneden),
aanh, onder uwuh?, Kam. 20, 21; Wib. II,
25; Adig. 62, 61; opmerkelijk in aanh. onder
tiga (vgl. râmâdhikara en de analogie v.
bujut); kawwitan ràma tuba, schoonvader,
Ud. 105, Bh. 26 (Lt origin. cwacura), Kid.
Pam. telkens, waar ’t proza matuwa heeft
(bierait jav. maratuwa); lakining wong
ràma, Mal. 226; mwah jan hana brähmaùa
istri balu balu ika mânak istri, hana brâh-
maùa laki wanèh, mànak lanang, sang bràh-
mana laki Ika, ngalap balu ika, sampun
akurén, wkasanya, anaking balu ika kaïlap
oli anaking lakinya lanang, pada ngalap
rama paturu rama, anak paturu anak, bala
daüt kadjar Ing sastra, angamèt sànak, nea,
palanya anrangin djagat, tka wuang atûra-
kön ring hjang barnùa, makapanglëburaun
dosané,, baron arëbat sanggama, nga, [r.
bpl,; ràma® ring thàni, aanh. onder tam pad:
rama ràdja, een brahmaan, die den vorst bijstaat
als raadgever, Ww. b. Z. 4, 98 (alwaar Ciwa
smrëté dat ambt verkrijgt en tevens Lot vrouw
Jadaka, die er een tutusing bhudjaug-
gädji heet), z. voorts onder râdja; râma dèga,
Wib.; rama dèer naast bandèsa, Djp. Z. 1;
ràma dèca, Pg. (klijang d.), Web. IL, v. d.
bujut Matjan kuping, B. Lb, Z, 4, 1115
rama dèca, T. b. Z, 4, 25, 6; rama dèwa,
rama tantu, rama punta en rama bahu of
bawub, z. aanb, onder manuh; rarama, com

n

Eike 1, strot, hals, naast gala of gulu?
in rarahu en z. ook onder nilakaûiha.
IL, jav. (rimong), aanb. onder dibu.

: ngèng; dus kan men mar umingè
) bhukti hajwa gila pamjaktêng gutji
Gampur, woorden v. e. buddhistischen heilige
lot een dief die zich wil bekeeren, T. Z. 5,62
(Eda milihin tadah &da gédëg pama-
put djëlé mëlab; dit pamuput een vert.
we. andere lezing, namentl. gilâpamjan-

Leng, & m. téda të tjai gëdEg pamutus
ia ajuné twi ring idEpé darman
rodané). 8

Je, 2 onder roma en krab; pang-
ma, eigenn. v. e. bediende v. e. mandala,
St, bb. Z. 8,

JLP, 5, En rèmá naast rambut,
maar meer iu schrift (jav. réma en rikma),
kSut. Z. 48, 8, Z. bt, 2; 2, de manen v. €.
paard, Tjr. 1 (z. gèmbal); romané samah;
tomaharsaia, z. onder puhun; romatjiri,
RL. Z. 7, 124 (tutap gëlung), z. roma-
pâta en onder kräsharèma en kirab;
Be, z. onder ngragrawa; rumoma duméëling,
z onder dëling.

er aanb. onder durung.

ná maramëh, wibhatsa, Wir. 47;
fanpomaharamëh v. d. kwartels, R. 25 2 12,

Lid (malëtuh di létuhé); atyanta ring bi-

Be

785

my

Pe, limas rimang tahil (de r door den bhatsa, wkasning kararamëh jogja kòliká,
javloed v.d. r der daarnevens vermelde woor-|jukti singgahana, v.e. lichaamsdeel der vrou-
fen, vgl. Tob. spr.), Not. Batav. Gen. XXVI bl, 21. [wen, lut. 58 ('t origin. djugupsita).

NT ANGLE EL hakama 00 Vr,
Tjt, rinamuban v. e. vrouw beslapen worden,
aanh. onder saramâ; 2, ngramuhin, bbg.,

By, of rumih?; hajwa marumihèng|pati katjuh; ramuhinju, patikatjuhanga.

„an L, jav, mangrêmih®, «angasih-
asih, vangariharih; mangrörämih, * mang-
asyasih, vangrëngih®, aanb. onder bongoh.

IL, z. Rutger, eerste proef, en vgl. mihmih,

Aan ‚T. Z. 5, 66 en 77, rimah® hatinya,
eedf, mangké pödjah ta kita ingong dak
rimah, Spt. Z. 5, 154; sèrèdön lah dèn aglis
rimah® (jatjah prangén suduk, T. Z. 5, 71;
angrimah, L. Z. 19, 2 (ngëmbabin); Br. Z.
31, 4 (angrarab); mangrimab, Z. 40, 8
(maugramës, mangamah); angrimah
mangsa, T. Z. 5, 52; ki tumêngguug lobhâng-
karÀngrimah lawan, sing pinrang pasah tjûr-
úni, ald. 11; nyan tatakramanira sang amawa
bhùmi, jan stra amahaju parjjangan, mèru
kunang, né prasida sasömbahan sang ratu,
tka wrang hijasakna gumi sapunpunan gumi-
nira sang ratu, jadyan hana wang mati pöú-
dém djaga, hajwa amratèka cawa, lëtuh
karjja ika, mwah Jan kahalangan guminira
katibèng gring anda katjatjar, Jan sampan
tutug tigang danghulan, durung guminira
wusan karawan, kal sira mapinunas nugraha
ring pàduka bhaiâri ngantèkna wusan wwang
katibèng gring katjatjar, samangkana pinu-
nas, ring bhairl dûrgga, jan sampun hana

kl

AN

| SaR, vaak ringmihin (vgl. ring-|sang hjang diwangkara, Mal. 552, v‚ d. glans

man) door aan ring te denken, in pl. v.

wemibin, R.L. Z. 10,5 (malwan, riinan),

Ir. Pr. 65 b, 36 b, 51 b, R. bal. fr.
"8. aramin®, smahawa?

| ned. lamun, eedform.; vgl. radju

m rasuna.

IJ nj) aramèramèn, O. VIL 3, a.

|

nj z. ónder ramu Il,

Î vof. réman kömir, onder de warga

Halëm, 0. (Pa. 14, rEmék Emer).
és. jav., wgirang: tan rämên, «ta-
argërëme, R. 2 Z. 1, 50; angrömöni,
ngrëstpakën; kinarémënan, «sinanmata

of sinatmata; sing karöménin, «sing saka-
, tan, B, Z. 71, 1; 7. démën.
Ae z rimo.

ref sas, somi (vgl. mal. en mad.;
Ev, Oman); z. djami en djoman.
| re vuil, bemorst v. papier b.v,
5 water, waarin men geslagte varkens heeft
Ewasschen.

net, 8, 2. onder str.
| ouB u, 5, v. vruchten, R. 5 Z. 6, 6;
bw. Z. 27, 15; Sm. Z. 24, 5 (anghjunhjuni):
Kbja ràmanija warsadjnjana v. 't zeggen
we. vorst, T, Z. 5, 97.

nad, 0. 8,6 b.
L neel, een toorts van tudtudan raäb
|ervaardigd, aan. onder dädëh, z. bobok
a sundih.
WIA, erbm, Sm. Z. 7,9 (gulém;
Kilim); Br. 2, 29, 17; mila arbmrém

der zon, Kid. Sund. Z. 2, 212; kadi djala-
dârëmrëm angëmu warsa Iwir indratjapâkiris
panuköri, sinwan rönguröngwané ulat jaja
widyat amaranl wönësning tjarmmûsawang
gagandhëning, R.L. Z. 4, 72; 2, meer of
min duister vd, glans v. maan of zon:
munjin bêdilé tarik, marljëm mwang Ièla,
kadi glap laksajan, malimut ban andas bdil,
batara surjje, römrém matèija Kuning, U.
BIJ Z. 1; vgl. naûdu, udép en rébräb.

Ee v.d. stem, B, v.d. kènëh,
ongerust _ bij 't zien v. e, gevaar, aanh. onder
sambada (val. djëdjëh), =muririug,
ekènginingin, aanb. onder kumrötég;
sëmu rimrim, djédjëh; kari ngangsur gèpé
raüh ka gjanjar sumingkin ngawé rimrim, U.
Gj. 72; mangrimrim manahé, verontrusten,
Bt 11,

AR (mal. id. en ook bjw. en jav., Amd.

j. en zie w. R. bl. 527, en rung rum, mad.
romrom, vgl. tumtum); ramrumnya ring
tilam, T.Z. 1,23 (kabaugkitan, kamlahan);
atilar rumrum, T. Z. 5,87 (ninggalang
karagmin); maramrùman, én schoonheid met
elkkaár wedijveren; kadyänangtanggl bângni-
kang susu lawan lambé marumrûman, WZ.
1, 12 (mapnëd?an, mamëlahtan);
angrumrum, Sut. Z. 81,6 (mamakpak);
mangrumrum, “angarisaris, liefkozen een
vrouw; karumrum, shinariharih; pang-
ramrum, «prijambada, Stn. en w. Kap.,
«paugrutjira; z. rùm.

AN

B, 2 (binak&a, kadu, pinangan); rind-
nt rinamës ring sarwwûstra, Bh. 71, aanh,
bder plawa; ramösénku, R. 22 Z. 5, 12
rumbah tityang); ramösöngkwa tulja
wluban, B, 7, 79, 1 (amab); tan pinangan
gkwa sökulning mangkà, apan karamêsan
(glëli) rakwa ngaraning bhodjana mang-
ij Wd. 47 (vert. van sarwwam ètan na
hoktawjam annam dustâbhisanghitam;
, kulit tjèlèng matékték, ook voor
antën; vel bamës,
Eichel sas, bädjëk (jav. en batav. id.,
Sund. rameus, mal, ramas).
zie (sharémis), vaker krémis,
gen zeer gewaardeerde mosselsoort, mel kaljang
t gegelen (bjw. en mal. id.); aanb.
er rëkah; Isi rérémisan, t weinige vleesch,
nog aan de heenderen is blijven ziiten;

, bjw., '/, cent (bat. ringis, men. rimis:
mingen van kleine muntstukken, vgl. de
Û beteekenissen van U jav. éljé en zie
mder kapardaka).

IE, sas, mis? v. e. lontar, die er vuil
Millet, Wjabul (a &kök); ook rèmès.
7715 z onder rémis Il.

Sel z. onder èrmawa.

bergi z. ramban II,

Î as, eigenn. v. een gade van Ar-
Kuna, Tt. 53, 68, aanb. onder majùra.
AA, jay, mörérampa, door velen weg-
v. iemand b. v. die zwaar ziek of wel
w gevallen is (masongsong: vgl. aanb.
rumpuben djlèm pah); ngörérampa,

787

ki

met zijn velen iels wegslepen als mieren; iemand
met zijn velen op de handen dragen b. v. na
ten overwinning, een vorstelijk persoon bege-
leiden v. twee personen, die aan weërskanten
van hem loopen, en zijn handen op de palmen
der hunne laten rusten; pangundur tgal ka-
rang aèng, ma, sa(ng) lëmbu patih, adjakön
wadon kalanira lunga saking kèné, jèn wuta
tuntunên, Jèn tuli djawilén, jèn piïtjang
gandongëu, jèn lampuh rarampanén, gawa-
nén Tanga saparanira langa, Us. y, 29 (maka
bagindapon di rampa? di naikkan ka-
Atlas gadjah v. e. nog zieke, Tj. b. 92).

NS, kömbang rampé, pandan arum
masëdëb in 't los hangende haar gedragen
(val. mal. rampej, jav. k. ram ping).

we, bjw., lumab, gandjih (jav.
ringkih); 2, awak rémpl buka djöpit,
Njalig 15; langsing lafidjar ada aring awaké
ngurangka römpi, Pan Br.; ragané rëmpi
ngorangka, Ir; vgl. ramping; 52, nm, aan
tengere vrouwen gegeven, vooral als zij een
stevige zwaar gebouwde oudere zuster hebben;
z. gabrug.

vj L, ngrëmponi, bjw., na het mbuk-
bak woor de ?* maal beploegen (z. onder
ugëmpëésin).

IL, amarëmpà, Sum. Z. 147, 15; paröm-
pon, z. rëmpon, wal door velen gemaakt is;
waaraan velen gewerkt hebben ; landèjan danta
parémpon, Pam. 6, Mal. 64; Ws. 5 b; dodot
saparömpwan, aanh. onder jatra; wangun
sagara (?) mangkin, kàrjjanta tikanaug kuln,

Vpahajantingdé kaöt, ratjananya sarwwa ma-

2

Embub?) asung brangti, sotja anuü-
jung biru, idépi rabusèt alus,angron
mimba alisé, wédana durèn sadju-
ng latiné mauggis karëngat, wadja
jar kadi mirah, Stn. Z. 1 (vgl. onder
busét).
kalba Kle rémpu: parémponang,

gebracht geld enz. om iets te koopen.
Resi). na ta paljas malâkâla kâla-
ya rimpênakön ràt mananghâra, R. 5 Z.
E 2 a (mangrusakang djagat mada-

aran).

nes), jv, angamak rampak, Ww.
. Z. 2, 29. ál; arampak, W. Z, 21, 8
umaku, lampah); marampak, B. 7, 9 4
Inosarëngan: lamp. ram pak, naast elkaár
open, mal. rëm pak, mal. v. Pal. sërémpak,
zamenlijk), B. 2, 4, 5 (masarëngan,
tabëëd), Z. 12, 12 (masrambahan); ma-
kmrpak, B. Z. 9, 4, v. wagens, Z. 59, 12, Z.
Be 85 (mandrawak, rantaban), Z. 9, 12
feambahin, vgl. onder rurëk); mangkat
bampak, Br. Z. 13, 135 (mamargi akri-
En, m. marantaban); arampakan rawuh,
lef hun velen aan komen zetten, T. Z. 5, 75;
Wft amralajakëna rumampakang djagat,
am. Z. 44, 2; angràmparàmpak, B. Z. 1,28
bangrusak augrurub, ugabèbi mara-
ang of mbaranang, sahasa mangrusak);
lmurab rinampak, W. Z. 21, 14 (karampas,
Biden, tlas kadjarabin); karampak,
E Z. 14, 15 (kambab, kaëntasan);

‚ *rumusak ji, Br. Z.
ne, 9: e

ZIN

IL, sas., een lésung van blulaag; z.
rantak,

vers) 1, jav., vert. v. bhangga, Wib,
bis (Manu VIIL 291), T. Z. 5, 9 (rémuk:
vgl. Empak), v‚ de suku ni ratha, Br. Z.
31, 22 (rémëk); van een wiek, z. onder
rungkug; römpak rëmuk, R. 5 Z. 7, 27;
rémpak kaju, aanh, onder tjèlèng; rumam-
pak (jav. hds. rumëém pak) eene slagorde,
Br. Z, 15, 25 (mangrusak); angrëmpak
pagër, aanb. onder waugur; rinömpak, ald.
19 (inamuk, rusak).

IL, angrémpak of angrampak?, z. aanb.
onder kiling.

UI, barëmpak, sas., makGtéb van die op
een heeten grond loopen, Kbj.

vers anakipun binantangbanting
rémpuk, Dd. 25, aanh. onder batang.

Aars) schudden? ve. huis, Gh. Z.
371, 14, v. wagens, B. Z. 92, 2 (lung); rém-
pak rimpök linud ring garagiri, Br. Z, 27,14
(dékdék rémuk).

pe ahjun rumumpaka rathanira
sang narèndra, Tijl 57, 59; mwah ikang
apalwa, jan apapag’an, angru(m)pak ta je
sakèng hulu, kalëbu kang sakèng bilir, jan
ta (kang) sakèng hulu ta ja kalëbuha, salik
tunggal, tan kawitjaraha, apan wikan puni-
ka dèni drösing toja, Jan sakèng hilir kang
angrampak, kalëbu ta ja kang sakèng hulu,
katömpuban ikang sakèng bilir, sakwèhing
badanya, jan amaha dènyângrumpak katöm-
puhan atikël adji, jèn tan mahà dènyângrum-
pak, katömpuhana sakawit, sakwèhing bada-

nj 71 nj

Amg guru, panëdané rawana, tanpantara|japwan gnëp parimnanya, Jan Ing walaka
wal marana panumpur, tumiba maring{nirdosa, jan kurang parimânya, tibàna wi-
kmara, bala oré könèng agring,, akèh pada|grahanlng mulat mnèng tikang ràma dèca,
tmaranan könèng rumpub kénèng rompot|mangkana janing walaka, sang krötta luput
Wda agring (rompat gegöringan Kiris) [sirèng mangkana (wangkèn ya), terwijl al ’t
raké alulul rémpuh, pada tanpagulawat, jandere onder katawan dèning prang laju
kêe pöpöh (pëdjah) bata oré pada (kénèng) | voorkomt, Pg, (val. katibèn ulu); vgl, K. 6;

tmpur, Jinakar awak priangga, wénèh ana
ba mati, ringgangringgang jèn lumampah,
langu* kapëpësan dèning agring, uwap”
bwab®) pada nganggur, lir wong akèönèng
(adat, katagihan sadina® tan turu (Lu wuk),
kukusya (agurajaugan) maring lëmah,
mbanting awak pribadi,, ana matt tibèng
|arang, ringgangringgung èwuh'an mati,
Btëng (wönèl) pribadi dèn gëluk (zëbuk),
(ingkrik® (ming kris?) nalja (kang) pêdjah,
Mi mulja niba rämëk rémpuh, agijër*
mglijëp®), a{kang) pëdjah, pakadjöngit
(gi putih, R. sas. Z. 11, vgl. onder dangka.

jr, vaksiromapâta, vogelveder.
Wling, Wib. 25, 24, 26 (andere hds. ropata):
mtiban pakSiromapita hana durdjana ama-
kmi wong aparëk dècn kahananya mati, tan
(ah kang rama dèga kabananing mati, Dp.
Es hans wwang pinatvan dèning durdjana
her mog dusla) maparë dèca kahananya
watt, tan hana wrak sêdöngnya sinimbat,
tka ri tan bana pakrakuing pinédjahan,
km aminta tulung, tar wrab tang ràma-

Beanira, sang krötta, wangkèning pdjah |

ke wäkasan) kawruhan dèning wanèh

2, in de taal der afschrijvers naam v.e. my-
thischen vogel, sinambëring paksl romapâta,
v. iemand, die een voor heilig doorgaand boek
niet teruggeeft of wel steelt; aan *t slot v. e‚
Wik. gui badjra ropata (sic), eedf.

ne) ‚ rumampas, W.Z. 21,5 (ngrè-
djëk, mangrusak, ngrusak), zonder
rampah; ngrampas ampjun, gesmokkelde
opium in beslag nemen (vgl. Landa); rampasèn,
Sut. Z. 4, 8 (djarahin), B. Z. 2, 11 (bara:
nang, djarahën; vgl. mal).

Rass). sas, udlidi.

hal «jav. (&rut; bjw. v. 't binden
der pooten v. e. te slachten beest, 't zij kip
of rund); 2, impus (vgl. mal, waar vok
rèpus opgegeven wordt en sund, ringkus,
lamp. rikus en ukis, tag. gapus?): H. Z.
44, 7 (rimpus rjjawak); Gh. Z. 28, 15;
val. sapus en tarimpus; rinimpusi Iu-
Tatku, Sm. Z. 5, 5 (vgl. onder kungkuug UI);
rinimpus suku tanganya v. iemand, dien men
in zee wil verdrinken, Tt. 21.
vó)y, H. Z 49, 5; Unen tÀwaknya
rumpës tanpawalu kadi dinawutan, Id. 65

Wang ln) krà (£) inukuran dohning dècaf(t origin, atha bhrasfa tauudjängga-
[ng-aparë', saking wangkaj, 160 dpa, kunöng |mâtmânan dadrécé).

nj

ij

wak is door diarrhée om te loopen (vgl. sund.| . MI, sas., de bedekkende vlieshuid v. d.

ampujuk),
\ ze mörumpjuk v. e. menigte bij

undém.
ned L, jav., v. de bangkjang, « ma-

HIkaâr; di tongosé bintangé mêrampjuk, in|déwit, BU. 57, R.4 Z. 1, 15: BZ. 1,
ten hoop; lèn orta ramé di pasar, marumpjuk |? (löngkjang: val. langsiug); solat sèngöh

wlèng tambungin, anak mangudyang dl zö-
bong, mabalaúdja warawiri, Tj. b. Z. 2, 21;
serompjok, marumpjuk®, njongkok.
| Prep maromipjok, «marok;
tearompjok, wahëmuk, naart mérumpjuk
[batav.); ngrompjok buka bungan bakungé,
ke onder sangga langit.

naaa l, rata; bjw. gelijk in grootte,
Wikte enz. (val. jav. ram pak).

IL, ngrampag, «sumukù.

njet, jar, watang parampogan,
RL. Z. 1, 166.

gas), jav., né mangrömpög ngömit
dané, * makapâdaräksakanira; né ngrém-
mangrémpög, «kumë-

Bit, “anapuk, *masë', «marëk; mang-

‚ „agmarëk;

dané, « marëk i sira; samun sing
parëkan tjrik ngrömpäg twara ja köwèhin
‚ *tistis tan hana rarjâlit pa-
iwara lan sinung marëéka; rinémpèg,
pinupul; karëmpêg, «pinudji; tan mari
jarémpèög, «inariwuwu.

year) mêrompagan, hoog opvlam-
hen v. vuur?, z. rombag.

leeg.
ned, L, bijw, tastas.

rapès) marag mustika,

aramping, Ww. b. Z. 1, 40; witjitra aramping
ve. aap, T‚ Z. 5, 15 (bötjat matangkis):;
tusning gura sinaring, djadjaka ràdjasa man-
tri anom araras tusning wangca singasarl,
mwang pararangga solahipun aramping, Kid,
Sund. Z. 2, 46; 2e, aramping, steelsgewijs, voor-
zichtig?, vgl. onder laghawa; anghing sam-
pan tan aramping, manawi wikan eri bhû-
pati, Ar. Pr. Z. 18, 55, in tegenst. v. sampun
aganal manawi wrub sang katong. ald.
57; dèca aramping, Kid. Sum. Z. 2, 88;
muni aramping punang Kètur, 123; kahja
rampingan, z. onder » prang?

U, z. obrog.

ned. jar, Le 2.27, 5 (tastas), «ram-
pal, «pégat, T. Z. 5, 19, aanh. onder iding
(val. onder rampal), v. e. lijk verteerd door
de wormen, Dd. 26 5, v. e. vorst, die ophoudt
te regeeren, aanh. onder pactjat; rinampung,
*tinugël, B. Z. 45, 8; Br, Z. 29, 5; rarahén
dèca dèn rampung adjàna kari en kang wong
Istri tinawan rampung, Ar. Pr. Z. 22, 18;
sakwèhing djadjahaning majapura rampung
brastakénàdjàna kantun, h. Z. 15, 5.

nad, bjw., de boom of distel v. d. gë- Key, zt. impang, aanh. onder trabakta,

tjipakan.
Redy. gewond v. © paard, R. 5 Z: 2,2

M., sas, ven. — kungkug?; rampèng/(pépöb, Häjrem), Sut. Z. 100, 8 (ngam-

pong), Wir. 58 b; K. 6; Br. Z. 31, 23;

ul

mA

van dien naam; de een, B. sasak, is van|ta, i paksi manjuduk gëlis, tangkahé

hombok afkomstig en draagt daarvan de
blijken, bevattende, behalve groote dwaasheden
({z tali Ml en lampus), die echter in jav.
“gedichten ook te vinden zijn (z. jav. R. 55
epu in plv. apuj!, en vgl. onder windhja

sang r., blah dadanirèki, dadi mum-
bul rabésang r, mudijrat adrës i (u)
midjil pädjah sang r, tumiba maring
lämah, ba (ma)ëntég dadi maûrip,
dané sang r. (z. onder waäs), mali ma-

Len sapih), balineesche (z. onder bèbèt, oréfkëébur ugungsi i pak8i, malih maruköt

} woorden (zb. v. barhala en godëk), ter-
| wijl de 8 zang in de op Java onbekende Gi-
| mada-versmaat is; ook heeft het eigennamen
die in de andere bewerking anders luiden
of niet voorkomen (z. karomanik, aûdjala,
dogatra, bilaun, raùdjini en onder
sampâti); met 't jav. gedicht door Winter

, heeft het zeer weinig gemeen (z.
v. onder wirasangka en sajong), hoe-
wel het over t algemeen modern jav. is (z,
‘onder nyagrodha, mababhâra en së-
Eéh); 't verschil in lezingen der hh. zie
bender katjipir, djèmprak, djuû en
banawa (ook onder samun); 2, is geheel
halineesch: in ’t begin worden Durjodana,
\Bhîma, Ardjuna bij ’t swajambara v.
Sitâ te pas gebracht; de 2 handschr., waartoe
ik toegang had, dragen de blijken van anbe-
Pgrijpelijke slordigheid; zoo staat, om maar iets
te noemen, in Z. 1, 16, rawuh ring ma-
\tilar nägari en dòning suwé ring ma-
tilar (te lezen mithila); van de taal dit
‚proefje uit 2.3, sang paksi djëntaju ra-
pis maüdjambak, sang sita raris ka-
Psabitsang rawana mangëmpal (b: ma-
Fsémpal), magudjëg marëbutin sang si-

Be

äs, djélung en mandiloka)ensasakscheftEugah ing alas (b: akasa), kni sang

sita malib, antuk dané sang r‚ sang
paksi raris kasëmpal, kuna kampidé
saug pak$i, mawanan pègat, sang pak-
Si labuh ring pritiwi (vgl. de aanb. on-
der lawa, linglang, sasar, gëbjug, dja-
ti, sabit, murti, tunggòk en wawar);
den toestand v, ’t handschrift, van Bugbug
afkomstig, leere men kennen uit de aanb. on-
der kédawiwara, kobok en satya; uit
een fragment in mijn hezit blijkt het, dat er
nog een andere hal. bewerking bestaat (z. on-
der tigas,enaanh, onder angkën en pêpës);
de 3e is de Râmâ Kling, wel is waar vol
modern:jay. woorden (b.v. prênèng) en een
enkel bal, woord (z- aanb. onder sipi), maar
van een geheel andere, oudere redactie, dan
‘tjav. gedicht van dien naam, zooals blijkt
niet alleen uit sommige, op Java, zoo ’t schijnt,
verouderde versmaten, als hb. v. Sumökar,
maar ook uit andere woorden en uitdrukkingen
(z. pinggung, adjwadi, lotjana, cala
bha, wër, mandodari, gogok, bréta-
wali, gagarangan, dùra, en paùtjalan);
de volgende varianten echter bewijzen, dat
beiden aan één bron zijn ontweld; ljan ing-
kang arsa pada mangan, ring samang-

EN el m

f. saput afhangt (vgl. sund. en bat, bug.[hun vreemd beest aanvallen, T. Z, 2, 5;

Fampu, mak. rambo), ook panumpalan;|ngrömba karjja, met ’t werk een begin maken,
Î rambu, de vezels v. d. bungsil v. d.[T. Z. 5, 114 (ngrémbat).

vj, prinegûrémbi katampwaning rjjak

M., riiamburambu v.e. waruga, B, Z.janibà kawantus alangë’, Rm. Z. 2, 41.

1, 2 (kalasan, samar®).

UI, z. onder rambon en ambon.

Z. 7, 2 (samar* kalasan, baû k.).
ah L, of rambaj en rëmbé, Sut. Z.
|2o, 6 en 8 (vgl. jav., sund. rambaj); ram-
hajasëkar, B. 7. 16,8 (nédëng mapuspa,
marènggoan p‚, ngrëmpajak map):
ambajanisit, W. Z 15, 15 (atub, sèndéh
masibak); arambajan matëb, v. e. käpuh,
Sat. Z. 29, 8 (ngrampojak samah); ru-
ambaj v. d. hambulu, R. 24 Z, 18, 1
(ag rémpajak), v. e. waringin, Sut, Z. 90,
6 (mer), Ar. Z. 20, 1ö: T. bh. Z. 2, 5; pakis
mûrjjamäkrép kahili kalawan wwadnya ka-
dawut, rumambé kabwang mwang kaju® tu-
mût kèlya masusun, Rm. Z. 9, 1; ramömbaj
ve. prik op een ruine ontsproten, L, Z, 5, 5;
rumémbé v. 't haar, Sm. Z. 28, 8 (kagam-
babang), Ws. 21; ramambajong banju v.
Bras en boomen; Sut. Z. 85, 7,

IL, onder de vruchtboomen, « wènita (72.
bnder wungka), «laluug (7) (vgl. mal).

8 rémbu*, aanb. onder rompoh;
angrömbu arum v.d. bloemen als offeranden

IV, ràhu rinamburambu v. e. waruga, in de aanroepiog der goden.

2e be, z rambé,

IL, pänuktukan, vele kinderen hebben,
tegenov. tjépung, vgl. onder krambé en
réndah.

AN, 1 onder hidimbi.

Js venen rumbu rambikasusuj masu-
sun, R. 24 Z. 2, 15 (mabunga tjarëm
pasrawé masluk matumpuk, puspané
maniiktan matumang tka ring pinggir).

1a\ L,R. 18 Z. 5, 11 (sambéh);
sömut sarumbé (b.: rambah?; rombé te
lezen?) töndasé, in de doodenwereld, Stn.;
tuljÄngrumbé malara kinawajub, R. 15 Z.
4, 6 (lwir sang magambuan sakit ka-
turonan, sawang nulak sangsara ka-
djudjuh); mangrumbé, aanb. onder râdja-
widhi, 0, vgl. rëmbé; karambèan, R.L,
Z. 11, 60.

IL, of rombé zou ook bet. zich bij een
feest te buiten gaan v.e„arme door de onkosten;
tjaï ngabèn awak nista da bas rumbé, ook

WEN (& arömbha), Bh. 21; arémba,|o mb é,

B. Z. 4, 16 (pikönanya); padârémba v‚ tot| UL, mal. (rumbéj); orang sèran sikëp
nachtverblijf geschikte plaatsen, Z. 4, 45 (samijlaras, saha djalër abadju tjaratjara bugis,
djimbar, sami piknanya), aanb. onder{ngrambé ta kulupipun angga iréng nètra
Bantika; rémbâptinya v. jakhalzen, die een bäng, Tijk.

AN er AN

Sys aanb. onder radja widhi. SQ ts of romhog: barombog, sas,
SN 1, sranta en riwéd (K. Aj)/mimbuh; sajan romboq solah v. e‚ aange-
88 (uitg. bondan en wisya); iva heete vrinses; rambugta, imbubin.
@nggalang dabdabang, tögöpang paka- ML, eigenn. v. e. dèsa op Lombok be-
Fatha miwah djaran, apang sèrèg da woond door lieden uit S&mbawa.

akra pamahê apikin, Br. Ko (Zta,) 17E): Amgen aha bwin mabakd
mban ngadjak tanak tjönik, ten gevolge anggèn aha prajangané patujuh® kai banja
}_men ‘belemmerd’ is in zijn gang;)"embèk di patarunan jan rasan kaka tong
anim, iemand het te druk maken, v;| dn angkatinya angabakti ring artja karëp
kinderen, zoodat men niet uitgaan kan) ®! pètén punang artja rémpukén plsan dum
gl rambi. gèn kasagihan, Djpur.

bw. jav. waras. „Eej. tan rang 1 gagaduya rambidan

ev parèmbon (jar. primibon) v‚|ikang wilut pwa katilën, Gh. Z. 9, 6.
tar, zooals de Tjt, waarin van alles che A) heldebedehn cme a
(val. jav., atj., mal. en sund. ram bat); ata-
ratag rambat kamali midör ing singhasana
bij een bruiloftsfeest, T‚b. Z. 1, 75 (téra-

Aa rude kocneht aars brok tak rambat akan t&mpat $&gala radja?
Bedneekden te’ Goedoelen, (uiet dos itu duduk makan dan minum bërsu-

(Sinom-versmaat (bbg. sidatu).

nt; parèmbon kawl, een andere naam
imomeversm. in een bal. gedicht, waar-
hoofdpersonen Djalidjihh en Bijas

katan döngan sëgala bujitan, Pw. fr.
132 en 85, op heide plaatsen van vorsten, die

AG resia ENT

£), z. aanh, onder «ambah, kamalé, Brh. 1; wuragan rambat, Us. 469;
el sas, uban. tudja rambat, Us, jan ngising gëlih ma-
EIK barëmbaq, sas, sabarëngan,|tus, nga, 469 b; na rambat, de lingual na
liju, val. rampak. (71); ga rambat, niet zoo vaak als ga gora,

en evenzoo ba rambat in pl. v. ba kémbang;
pidpid rambat, benaming v. ce. paku-soort,

sëmbung rambat, Us. x, 44; rarambating
Sh Abn Minie, buû, z. onder rambaug II; marambatan, W.
A turnt tinggang, Tip. Z. 16, 10 (tan mari, masarëugan, mang-
IK rarimbukan, aanh. onder wadal. grèpé; vgl. kurambat); ramambat, «lu-
gev sas, gèmb rong. maj: sakatahing lara mata, jadin burak,

si naast rémpéq, aanb. onder
Ë

le 1

A

M., z. onder somah.

A. 27,9, bitjik.
18) sas, rèmbat (b: lèmbah)
uwé arta luwég (b: agèlèq), Babat Sakra:
„rémbat.
nge. malt, tGoia en patah (paia)
buti, Tjt. 209.
v&d jar. be Z. 5,7 (béujëg, balav.
tranen, w. b, 12), aanb. onder madhja
ntrëbës.
eN 1, (vgl. mal), Ud. 5 his (‘t_ ori-
paragu en kuthâra), «patil, 0,
h. onder hatangan, Krws, 85: karimbas®,
jh. onder halapan.
U, sas, gamöt als gilingan,
LE, rémawa.

na z, onder rambé,

18 z onder fòmpjah.
ng. rambugan v. e, strijd, waarin,
en vijand niet gespaard worden; dju-
rambugan, allerlei groente door elkaâr,
hutspot-soort, beter rérambutan (vgl. onder
pad); z. rarambanan.
va L, rémbagan of rëmbagal (2.
n tokol), sas, përjangkaän, z. aanb.
' er mudjisat (vgl. ogadj. lambagan, mal.
mbagan en l&mbaga, sund, lamaga,
Limbagan), vermoedelijk verb. v. 't jav.
bagan, daar ’t sas. geen g als sluiter kent.
MM, ngrëmbag, agëwangun; rörömbagan,
de dalang er zelf bij lapt, grof rèrèm-
Ban; vgl. réragragan.

801

AV

ad 1, een zoode aarde, meestal rini-

en umbat; rarambut (jav. Men.fpagan (jav. telwoord v. bakstenen, banon

Ws. 19; arambut rawa v. e. nyaca,{sarimbag); ngrimbag, zoodeu steken (vgl.

baintak en tampalan); vgl. rémbagan.

1, ririmbagan, 0.

II, z. sarimbag. 4

Ag] arimbag kwets Ikang gllingan,
Ww. hb. 2. 5, 165; ngrimbug, iemand kwellen
v. d_afgestorvenen, omdat zij verlangen naar ’t

abèn.

VE marambug"an, «asirasiran.

PEA rèmbègan, réömbagan, z.
onder rëmbag.

m8 ‚ mörombag’au v. e. groot vuur
of licht hoog aan ’t opvlammen, tegenov. ugrin-
däm (vgl. mérompagan); ngrombag, op-
vlammen; vgl. lom bak.

BEIR sas., mandori (bag. en mak.
rambèga); een Kr. verklaart hombiga met
maduri.

vaar) z. onder rémbag.

EN 1, Mal. 69, 71; Hadji D 81; W.S.
1, 7 (vgl. jav.); rambang kahjun, onbevredigd?
v. iemand, die nog geen keus gedaan heeft,
„Kid. Sund. Z. 1, 5; pratjatjah rambang
kâpti, Spt. Z. 1, 5; kita kaldd tampanon
ràt pratjatjah rambang kaptl, tubu (jampur
taupabingan papé kita, Z. 4, 50.

M., liniliting rarambanging bun v. in ’t
bosch verwilderde en uitgehongerde lieden,
waarvan nog gezegd wordt lwir antu pa-
nakit dèné woring lumut, Mw, alwaar
later rarambating bun.

4

m

F 36 leest b: mamëndak, terwijl c.:
laagrondjong atmané tuhu leest; vgl.
rèwèng), mangrèmbèng mangèmad*
| sean kayamanilokané, De Gunati.
prerder hjw. (val. jav.), tèno ng; sas.
kasi; djawadah sarombong, Tjt. 59.
B, aramang, angarang, Auj. 2.7, 1;
tamang, uggramaug; ngramang budiné,
kk hidép, R.6Z.8,5 (sami jèn karasa).
Ò. z. onder mang (vgl. jav.), aanb.
Ker bas.
ka, jav, B. 2.53, 1, Z. 6, 17, 2. 59,15
glém, kaguléman), mogha römöng pé-
kg ikang Akâca, tan katon tèdjaning raul,
87 (vgl. t origin. 5700); djalada römöug,
160, 1 (pamëtënging gulém, gulém
kh): rämönging djalada, Anj. Z. 4, 2
Ema mötëng. imané irëng); aanh. onder
tagrëng: vgl. nggrëmèng.
Bey, jav., kapasukan en kaweran rimang,
kor unëng; wor sarimang, »pasaugga-
an, vgl. aanh. onder rurub en kasaj;
d ‚ door de liefde ontroeren, Sum. 2.
5 (mamalingaug);: solahnya tökângri-
T.Z. 5,69 (bikasé anglangënin);
kudângrimangi,
v.d. vorst v. Djagaraga, Mal. 88 b; kuda
„ de prins v. Putrasèna, waar-

‚ skomala;

5 Nawangrum de weduwe was, Mal. Z. 2.
H., jav., aanb. onder dandang.

ed). pok règ ghong, B. Z. 95, 15 (ma-
Mpuk makarèmpjang), z. régghong.

\, W. Z. 25,7 (og), Br. Z. 48, 14
ak, brubuli), aanb. onder tor (gru-

m

805

m

bug; sas. ruk, vgl. jav. djugrug), Z. 7, 6
bah), van vele toeschouwers; rug samaja-
pura djalwèstri umêtu anininghali, Ar. Pr,
16,1, 2. 9, 13 (vgl. 't gebruik v. agön-
turan), *guntur; wong daha rag mang-
kwanininghali, Ww. Z. 5,29; rug sakwèhing
angiring abhra jaja widyadhara, ald.61; jaja
rugang wjati v.’t geluid v. d. basanta, Kid,
Sund. Z. 2, 111, Z. 5, 67, vgl. onder bubur;
angrumug, aanb, onder tikël; angrug, aanh.
onder télah; mangrug, linöbur, Ar. Pr.
Z. 14, 2 (manggbug; z. arug); ngrug sa-
maja, zijn woord breken, Smw. Z. 10, 10;
rinug nuwahan, z. onder uwab; Iwir karu-
gan manik, v. blijdschap, Sut. Z. 59, 4
(kämbahan; vgl. onder wah en guatur);
angërugang, “amubur; rugan, z. onder
ruga; vgl. rugrug.

min aanh. onder pèrèt.

naj L, mand of korf onder de vlecht-
werken, Wtb. (kl) 50 (vgl. mal. en râgi IL),
0. (vgl. saragi): raganodja, nm. v. e.
kidung-versmaat; volgens een hds. v.d. Raré
angon Si, 8a, 140, 14a; raga* v.d, iga’s
v. e. zeer mager lichaam als een mand, R. 7
ZL. 5, 14 (ruga ragih, nggoridig): karu
ragaragèng awak, v. e. broodmagere door in
een bosch te zwerven, T.Z. 5, 68 (gösit
kangën dèweknjané, zeer le betwijfelen

vertaling).
PDC, S-, hartstocht voor eene vrouw, Adip.

49, 65; aanh. onder liga (vert. v‚ radjah),
tut. 56 a; hjun ring sarwa wisaja, ald.
59 b; ràga harsa, Sm. Z. 23, 2 (silih

nj

ding, mraga lingsir, enz.; munggu
skää punika sami maraga brakmana,
die lieden van de s, het zijn allen
‚ rumaga mröta, samrëtâtmaka;
en pöraragan, vrn. — padidian,
Kkinârâgan, tut. 56; pöröragan
B, ven. — pëdidianné, ook ngraga;
a dèwa en rumaga dèwata, «dèwa
ala; paragajan hjang buddha, «djina-
ti; paragajan sang bjang dharmma,
odardngupti; paragajan, «mûrtti,
mah; paragajan hjang paramasiwa,
wamdrtti; dèwa piragan, aanb. onder
nja; kapardgan, Hadji D. 27; kapiragan,
. onder pungu en dukun.

BN 1, jar, gist; 2, sas, basas ragin
„ basan sijap: wwading pakis sak-
ragì pèdjêr, Us. (goh?); ragi”, zekere
Bank of spijs van bloed gemaakt; T. b. Z. 4,
raragi, Wib. 24; paran raraginé dènta
, wat hebt ge bij *t klaarmaken v. die
er in gedaan, om hel hartig van smaak
maken, Tj. 78; ngragi tapé; pamubur
v. *t deel v. e. grand, voor een tempel

, waaruit wat van buburen ragi
gebakken tol offeranden bestemd, mroet
worden, 0, Z. IV b.

‚‚ del van ’t oor; kala ragi, ben. van een
s réragjan, ben. v. d. wang (taliuga
Wpiug) v. d. haan, als die wit is en als ’t
met kalk besmeerd (vgl. bangkarna),
ast, man. v. e. saussoort, waarin zoowat
ris,

u, saragi, z. beneden.

ed

ke

IV., z. onder astra.
chin L, s, kasmaran, Sm. Z. 1, 15

(sang asung); ragi, liefde, Mal. 553 v. d.
vrouw, waarop iemand verliefd is: anglung
ragi, z. onder râga 1; mangunéng rûgi,
eigen. v. e. wudjil, T‚ Z. 1, 25; aragi
mandra kânginan, B. Z. 5, 50 (kadi ga-
mélan samar kapawanan, ika angra-
rasi tinubing pawana mirir); saragl,
«tabëh?an; manak saragi, Z. 70, 1 (titi-
ran); angraragi, z. aanh. onder râga.

1, om ’t rijm in pl, v. raga, korf, waarin
de gevangen visch wordt gedaan, T. Z. 5, 77
en 78 waar ook râga (T. b. Z. 4, 277,
kämbu); wdihan ragi, O. (vgl. bat. ragi-
dup); «anawang ràgi (om het rijm in pl.
van rÂga), z. onder sawung; saragja, aanh.
onder tjéngil; ragl (râga) waca, hajwa kita
gulawéntah, tatkâla kaüdéhan ragiwaca, pa-
marèng tapi, Tt. 55; kandëhan pwa sira ràgi-
waca, hinutitakën harép makarmaha sira v.
iemand, die trouwen wil, ’t bachelorship wil
laten varen, ald. 14 (ald. 58, kaùdëhan
ta sira lagiwasa, ikang parakrama
inguuditakën döning sadwarga); para-
gjanira, z. aanh. onder câpa; wädihanika
ràgjan wahu léséh, B. Z. 4, 9 (wastranika
paragi banaju, kambérnjanê w. laju
bunga, dodotnya tkaning sampötnya
bau buûk).

noi onder tEmang.

Tae. KR. 4 2,1, 25 (râghawa, rama,
anggan sang raghuné).

m hdd m
ratjèda angutil andjabung angéntalfbeeldt maleisch te kunnen spreken; röragrag-
bégal), aanb. onder brägah. an, iefs van eigen vinding b, v. van een naam,
U, of grëgëh?; ngrègëh, licht kreunen|die niet aan de geschriften is ontleend (vgl.
iemand, die kiespijn heeft. onder rémbag).
2 ngrégoh, iemand Krabben v.e.| M., *ragraganyaku sudji, Sm, Z. 22, 7
op den eersten nacht haren man b, v,|(antuk tityang ngratjana susulaman).

: rékoh, tjakar en tjogrot). vg 1, rögrèg kaùdèg ikang wimàna
Lj, aanb. onder atat. makihù lambungnikâpan tikël, B, Z. 95, 14
Aär rigin polatnya, War. (djangél kantép ikang puspaka maki-

iN enen hein ie jud dening pargwanya &lung, tj. k.,

ut ing brú; maragëh, sarukët; mö-
mötali (vgl. pugéh); idépé mang-

ikang p. m, pargwanikâ mapan tugël);
rögrögi(ng) astaparwata van de maan naar
't westen, Gh, Z. 15, 3, Sum. Z. 59, 1; ang-

5 ” rögrëg, B. Z. 94, 1 b (nongos); parögrèëg,
IL, ngrugöh, iemand trachten te verbidden? Arok 28 (bis).

gj vanth kakt” dubag ragalrageh |, mérderdgan, midugdug, werderd.
mila adjurit, Smng.; vgl. règoh. gang, nambunang (ook ngrugrugang).

177 der z onder tjokoh en vgl. 2d ve. dak, LZ. 5, 2 (as, vgl.
ugub en ook jav. rigub en ngragujuh.|iiglig); « rigrigl rowangingwang, B. Z. 50,
Tick ngrogèh, krabben, 15 (paspas ika rowangé, ngrèdrèdang
roonmra, s. (Aartstochtsvuur); sang rÂ-[sahajané wangé).

Sum. Z. 75, 5; z. onder rès. leak aanh. onder drémba.

Eh €), rara raköhködjangrigari v. U” dl omstorlen v, e, huis; ngragrug
v. &. grijsaard, tut. 60 a; val. rigir? [égal om er een uma van te maken, 't geen

| RON, 2. ligir. ograranin is, omdat het pömali is zonder
ri of rograg en bograh, groot [eerst een pëmatah toe te passen; vgl. «rug;
v. €. wonde. marugrugan, aanb. onder sum b rang.

| na 1, ngragragang, iets op den gis ma broodmager; langah mörègrê-

b. v‚ een leeuw, die bij de bal. vleu-[gam v. geplante djagung; vgl. onder gêrgòr.
ls heelt; päta ragragan, cen niet algemeen mes rérègëk, cen vrouwelijk spook,
ín zwang zijnd woord, zoo b.v. bosni en|fraai van voren, maar van achteren hol (vgl.
jar in plaats van boni en ujah (vgl. dja-fonder puntianak en aanh, onder béjod en

zé, paruk enz.), bij iemand, die zich ver-lilëg), v. e. vermagerden man, Tip. Z. 3, 5

Ah 808 „\

REN, 2 onder rara sumékar. Kita tikt bapa tambangkun mrijdngrtgëpa

| vovo, s., Râma (jav. Ar: rögawa);|lera, Br. Z 4, 2 (Gai dani ngubadin
Ee räghu. mêèmé apang mèmé súud näënang st
WJ, s, Adip. 45, Brhm. vgl. onder dih, mangké sira anak ingsun ngusadèn
rötys; sang bràhmana madji rögwèda,|iPEsun ngusanang nandang gring, dèwa
aanb. onder bari® (vert. v. rëtwik), Athar-/Pé mangkin dòwa ubadin mêmé apang
Rha, ahmantu en jajur. súud nama s&dlh); rinègöp, bevogd om
aa A Ar. Pr. 7 b; K. 21; z,| lW le keeren naar, Sat Z 54, 2, W. Z:
walun. 27, 4; gunung rinègöp, «cilâdrikûla; rind-
| 271025) 1, jav., z onder sërëh; ki-|Söpnyan angusira, Z. 5, 41 (olih rëtjäpnva
Tjat. Z, 7. sëdëéng paranin, radananya apang ung-

CO, v.d. radjut wäsi, die iemands li-[Siv2): nerégëpang brata, amangun b; rè-
[kaam omkuelt, door een vogel gepikt, L‚- b;|SöPang ida, minustinira; karögëpang,

ke 14, 9 (jav. rigol). erajat.
1, in tegenst. v‚ babini, 0. hb; sangan

Vmbu, sangan rögöp sakwêhniwë'nya jan

| perd). jav., wulu salémbar tan
fogol, Jsp. Z. 157 (Jsp., j.: tan runtub w.

aanb. onder tarimpus, en gigal (vgl. veilt
mmder rarab). hinde: z. onder upabrëta.
Lege. s. A. inl. 20. wy, zaag, skarapatra, «krakatja

za. (sund.), us rëgëp, «sangrabda; (sund. en jav. gradji, sas. en mal. görga-
Kira, opeen list sinnen, T. b. Z. 4 dii, tag. lagari, iloc. ragadi, be. lagade);
BEER seen toein waren. B, Z. 105, 5 (ma-|oeEe0h ve vaartaig zigvopipslkaa One

len, kruisen (bjw. palpalan, val. jav. neëpal).

ngagëm, maméning); ramêgöp sandhining
rasa sang hjang Kaparamarthan krêtadik-| 7%). vertgojub, z. onder grojoh,

(lia, Z, 4, 65; angrögëp een wapen, Br. Z. nad L, v.d, papatjuk: kapiragém,
\5, 29 (anggisi, angagém), Ar. Z. 39, 1 [vastgesteld als regel?; Jan sampun kapiragém
Kjav. Ar. bl. 207, angrönggëp); mangrëgöp, |pangraös, da bli mamanak wjadin djanma-
bz. 2, 6 (humönéng); makënëh mangrë-[né sisip matjatjolongan; maragëman v.d.
: emanghidep smrëti (val. onder rudro);|papatjuk; paragéman pangrios punika, in
takrana en ngrègöpang tJ., eamus- [welke voorbeelden ragëm, jav., moet ver-
ú tj; mangrégëp een wapen, B. Z. 8, S/beelden in pl. v. agëm, vgl. ribék en

angabëtang; wjav. id. en ngrënggëp);{robak.
makaúda, »marëk marëpat;! IL, lichtbruin v. paarden? (vgl. jav. dragém).

EN 811 EN

82, 4 (kökaruh), R. Le Z, 10, 1 (swami); jar jav., aanb, onder sub II,
amak rabi, BZ. 27,15 (suta dara); suduk 929020, weelderig v. hoofdhaar (vel.
Fabi, aan één lambung een uswan; z. ra- sund. en batar.?); basé mèrèbo, opgerold
Wat 2; rabining prawira, Sut. Z. 4, 6lsirin aan de punt er van nog losse bladen
(windawi); rabjadjt, gemalin, aanh. onder} kari marèmbjak); ngrèbo, vele van bloe-
kanti; plnarabèkön, werd aan cen vrouw| en of bladen, van haar:
pekolpen, Hadji D. 54; swabhàwa nàgata pina- nej tan mari dané rabah’, «laná-
Pabjakën hanjang, zij waren bevreesd, dat een |sirangnadakadak.
buitgemaakte tot erouw zou verheven worden,|__pcz5y, saparabuh in pl. v. sapalabuh,
WZ, 28,7 (mamadu, kamaduang), en Wib.; vgl. rangkung.
15 (kapamadúang). werp) jer, W. ZU, 15 (patita, pu-
209» Plis matand böngul, maêtjeh ma-[kan, rubub), L. Z. 5, 1 (Embad) van cen
Fabu® (b.: mata marabu), Bjd. 17, van cenfjandi, U. Z. 35, 8 (rubuh) v. e. berg, B.
gebrekkige bedelaar. 2.42, 14 (bungkah, &mbad; vgl mali enz);
vr, «wangkaj, «kunapa, B. Z.9,9,[rébah sapisan v. c. woord niet ín te trekken,
E, 45, 135 (mati); crepeeren, Br. Z. 46, 7|v, d. last of de woorden v. e. voornaam per-
(mati, tjinatjah!, door aan r&b te denken). |soon; sarëhah kafun ji dèwa, aanb. onder
ve 1, rébu’, B. Z. 55, 2 (salimu-|pijër (vgl. de analogie v. dawub of da-
rang, papasihin); suràsirasiran rasanyaldauän en réntëh); tumuli ta sina mundur
surasârëbu* sumèödah kinabfunan, Sum. Z.|wontön sarëbah watangdada?, Ww. Z. 2;
129, 2; raméburébubu manah, Hw. Z. 21,[sama rébah, B. Z. 45, 5 (sami ndrumpak,
6: vgl. onder bakat. ja mambrijuhin); ramöbah, Z. 8,9 (ran-
M., ujah, Us; volgens sommigen zou het|taban, bungkah, manduwak); « angrö-
als hoog in gebruik zijn, z. onder kèwasa. |bah, Z. 87, 25 (mangémbahin); asawang
MI, rörëbu, sas, padang (smbw.); ook |karöbahan gunung v.’t voorkomen v. e. prinses,

tpaq® (vgl. mad. réba). die hare ouders heeft verloren, Sum. 2,12, 1;
IV., méröbu, sbr, sëbël (bat. robu, wat} 2e, h, v. bah; rébahan mwang Jan pangrêja
verboden is). wwat rébahan anghatëpi patani pakakapan

WPP) jar. (ar), in pl. v. buda; dukf4 siki, O. b. IV a. b, aanb. onder Hhâûda.
gmurat mné ring dina wé rébo païng, ukwa vj s, z. onder déwa.

landêp enz, afschrijver v.d. Us. Dj. Aj in pl. v. rububs tanpagrl binata
Raar, z sariba. ribih, R.L. Z. 3. 16; amambut watang kéana
Aa bala saribu, z. onder riwu. bimata ribih, Z, 11, 222, vgl. onder bata,

m

ores zonder uwèk.

prees sas, ifdja.

js S., sang hjang indra.

en, rähab, slawuwina (mad,
rëbbad af rëpat, ook in 't jav. ben d als
sluiters verwisseld, b.v, tabid — ul, Men.
16, 18 in pl. v‚ tabit; afkeer van gelijke
lipleuters een lettergreep aanvangende en levens
sluitende, schijnt de reden te zijn, vgl. ook
ugadj. garadap enz. *rëdëp); z. parad
en bobad.

hade A apa karané sunya rèbèd ing
manguntur, tan ana tilasing djalma, Dm.

mas jav. (ribëd, vgl. réw&d) v. e.
reis door vele volgelingen, Hadji D. 80; z.
robëd.

paie (rubëd), «rimbit; robëd
mêkarjja, in 't werk of onder 't loopen, aanh,
onder grèùdjong en limut, lastig gevat.
len worden; makwèh Ikang stri angrobödi,
baribin, kadalësëk roböd makwèh lijatin,
ekaparëpëkan rimbit akwéh tinolil;
angrobëdi naast angrèwëdin:; ngrobödin v.
iemand, die haar man alleen laat werken, aanh.
onder lan; vgl. rubèda,

NEZ: s (rabdha), srégëp, v. iemand,
die mede aanvalt, B. Z. 45, 1 (hb: rada),
strijdvaardig?, Tj. A. 49, zich gereed maken
om aan ’t bevel te voldoen, Br. Z. 20, 18
(manut paugandika, ngiring); cighrân

813

EN

vruchten, op ”L gestel of een geneesmiddel (jav.
ngrabda en ngrëda v. vergift, Men, uitg.
v. Dorp, 467, 468 en 460, v. vermoeidheid,
Men. II 190, v‚ e. wonde, ald, II 155).
pan jav. (waar ook ruwida), Adig.

15 (robèda): ugrubèda v.d. kala's (vgl.
robëd), aanb. onder sanga; masih isöng
ngawí sambil sakit, tömbang dandang gula,
njaritajang, buka marnsa tulahé, kuda bulan
ban ibuk, ngönëhang né makada sakit, dt
pëtängé wëngi pang, tlu mban bangun, nègak
masih twara bakat, ban ngënèhang, awas
pasutjijané 1ëwih, sëga* mraguwang,, dadi
sakité sajan ngranöbin, mamarakang busan®
ngëntah, akuda nbad törapang, buka twara
kalingu, bjana kamuradanja gigis pluël Iimah
nahanang, sagètan mangambal, knëké, tan-
patolihan manglaluwang apan pisan® mati,
bas sakit sannahanang,, masih twara ënjak
nglaüt mati, apan titah widin& nombaäng,
apan salabé nu gêdé, sangkan sangsara nu,
gla® naënang sakit, ludih Tiu ngrubèda,
nggawé knöh ibuk, tong dadi baän njamang,
palitpitang akuda ntjapan adji, anggon mari-
purünajang, masih twara sèngganganja gigis,
baja apa anggon mangilangang koëhé kadung
kadalon, liputa baïn tbuk, sangkan pasaki-
tang mangawi, anggon utjapan sëlam, sam-
bilinan (?) tötu, lémaq émbé adéq narag,
djari langan kanak no si berig®, bakatuwan

wmidjil kapwà sarabdan laku, v. d. op last v./tuturan, Kid. Adip. Z. 1, vlgd.; mangrubë-

Indra ten strijd gaande, Rm. Z. 39, 1á; %,

rasa; pangarabda, effect, invloed b. v. v. ken, kwaad voorspellen,

danin, pijnigen, folteren, zeer doen?, bemoeielij-

5

1%, 2; als iemand ovs in den slaap komt

h. onder krangkèng.
vo rarëbasan, zekere spijs, bestaande
de daging djro of gekookt zwoord?, aanh.
tjalung.
NAW, s, Wir. 59, Br. Z. 20, 9 (tan-
anaba); sarabhasa te lezen met een jav.
in pl. v. sarabhasa, van een woeden-
râk&asa aanvallende, R.5Z.2, 1; sarabha-
farabhasan mösat cighra, Rt. 7 Z. 18 (tar-
panaha narobos wawang minggal, lan-
paingan rusaké makbtjos glis); rabhasa
kaju, R. 92. 5, 2 (mangrusakang): angra-
bhusa (sahasa), zich reppen?, Br. Z. 20, 6;
ZL 6; Wr. bl. 8; angrabhasa kusuma v.
bijen, Br. 5, 6: rinabhasa, R. 14 Z. S, 5
(kaprédjo, kablagandang, kaparikosa);
rinabhasa v. een verkrachte, R. 1á Z, 3, 2
(kablagandaug, kabrukunung; kapa-
rikosa: vgl. jav., aanb. onder ilab en
Anb. 81, 71), ald. 5 (kakosa, kaprëédjo),
v. springende apen 21 Z. 15, 1 (sahasa);
y. monsters, die de wereld verwoesten, ald.
92.5, 6.
| Les. z prabusèt.

en, sas, tégil kijuh.
| Eva, aanspreekwoord v. e. vroome Lot

zijn eigen vrouw, Dt. 54,
Î Änon. s., nm. v. e. heilige, Uit. 2.

oek robhaja ngépunga kabèh, Sty.

gis

N

ie 1; satyawan agung dosané pramada ring
prang rabasana dèn ta mah ikt pêdang sang sinuhun lawan robhaja sadaja, ald. (op
mi Tb. Z. 4 (T. a. Z. 4, 58: [beide plaatsen door Kâla tot de goden gebe-
rangën tumuli mah iki tEwökingong),|zigd als vrnw. 2e pers, zoodat het — para-

bhaja moet zijn; jav. W. 58, waar het tot
Indra, als priester vermomd, gebezigd wordt;
ook op bl. 16 ald, is het een voornw. 2%,
persoon).

nge tjampaka, R. L. Z. 8, 2,
zekere boom met bloemen, Was. 26, bis (vgl.
jav. rémbujut).

va ar. (mal). z. rëbad, Ar. Pr.;
rébab'an zelden, v. tiing of buluh schijnt
de «bèndëng te zijn.

ner. parabungan, Sut. Z. 90, 5 (vgl. mal.
pëêrabung).

per. hananggupit mwang analukat ard
röbangan in een kluis, Kid. Sum, Z. 4, 9.

wen, cighra datang sirèng Acrama,
akwèh cisyanirÂnungsung ing hawan, kunang
sira tapa tapl, para bare, manguja, Gantrik,
nini mbang, röbing, gëjuh bharingëtén, aku-
takatikan, sumimpönakën gawagawan, na-
mentl. de geschenken, die mpu Bradah v.
Erlangga had meëgekregen, Tj. A. 61.

we, of rébong (vgl.onder rEmbaöng);
putjuk röbung, mal, zekere song kèt-soort;
kambën sutra putjuk röbong, aanb, onder
gaugsa.

Pr, bange ribang, smbr., putjuk (sund,
id; mad. rébaug, bjw. nuribang; z. onder
wari).

75 L, varubung v. kinderen in de scha-

m Kid eN

LZ. 5, 12, Z. 28,7 (inapi), BZ.57,1 (ka-[is, Hadji D. 42; ringa”, Hw. Z. 22, 5; ra-
pi, kapiragi), R.6 Z. 4, 14 (kastawa,|mingaringàku, B. Z. 17, & (dajanin ti-
japanga), Z. 6, 5; karöng®' bij een eigenn.|tyang, ika rasajang t); angringa”, BZ. 19,
enkelijk een vert. van iti gruta of itij8 (rjalimurang); riningaringa, Ar. Z. 55,
hyâta), R. 25 Z. 1, 50; syapa pangarani-|2; riningaringa katuhwan tan sih bhûpati
ak ‚B. Z. 11, 16 (sapasira adan-[ri kami,Sut. Z. 62, 4 (jan känöhtang bas
anèné kétah; vgl. onder guru), R.6Z.4,|kaliwat tan itjan sang prabuné ring
8, Z. 6, 5; karöngë' als gelijkwaardig met|nira); rakrjan hantusakën harèbu paktrim-
brakacita, R, 20 Z. 9, 9 aen b; karéng.|ku ringaringan t mâsku mas tatar, Lamb.
Amira, B. Z. 15, 4 (kétah ida, kapjarsalZ. 9, 5 (dèwa sampura ugi pakanira
né); at röngwakën, naast at réngjö'kën,jaturan tityangé raostang dèwa ruk-
val. onder katyëng; röngwakéna, «ta-{mawatiningsun); ngërèringain, eene bere-
inganën; röngwakëna, Br. Z. 10, 1 (sru-|kening maken aangaande het te vereischen getal
jang); mora ngrèngëang, lar upèksa;|van kervers b. v. als de tabak gekorven moet
u karëngöang, tan huningan, tan ka-/worden (vgl, jav, lamp, ngaharinga en
kltninga; mora kapiröngë, «tan sèngëh;[ngalinga, aan iets denken, om iemand geven)
kèén (zeer verdacht), O. (ald.: pina-|aangaande iets zich bedenken, daar *t wel eens
Ì Be wak En); angrës rangda tilarsa ngörë-|slecht kan afloopen.
wuwusipun en a. r, t. ngöröngën RE, aringi” (b: angringië) v. slag-
artanipun, Tjnt. Z. 5; vgl. ndöngë', tanden, Sut. Z, 10, 2 (patjurènggèh), Sum.
48, z onder réngih. ZL. 7,6!; R. 2 Z. 5, 6 (maingid); karang
Ee, W. Z. 2, 9 (ngröngoni, angd-|aringi®, Sut, Z. 87, 5 (parangan tadjëp);
Kran, djëngis), « Likél, vap8dé (vel. jav‚)|ri tanghÂ*ning pasist pidadanyingdjrah ast-
in. (djëndul) v. de oogen, W. Z, 30, 14;/Kar, hanan minggëk rùpanya hinupukupuk-
uEu*, W. Z. 50,6 (djëngist); maréngu|ning rjak alangë', rurù wwahuyânganting
Nt gelaat eens toornigen, R. 15 Z. 2, 50/karang alangid ardjdjà (arddh4) ringiringi,
hanjëngisang, marungus; vgl. réngut);|winaswas tanpèndah kadi susu kanin gfrina
El. 15, 29, Z. 15, 14, Z. 22, 1, Z. 23, 5;|kakuku, kk. Z. 14, 2; aanb. onder karang,
, stuursch aangezien door een min-|Z- ringih.
B, 2.24. 2 (kadjëngisin, kadjëngi-| %)\ of rénsë; angrunge, 1, Z. 5, 61
im): rinéngun, aanb. onder pèda. (madingëhang, mangapi); ngrungu, T‚, Z.
Ber. *jav. (dugi); kala nagané raringals, 59 en 45 (madingëhang); als ven. v.
tungang), Kid. War. vgl. onder tinga%/oglinguang; twara södéng rungûn, tatan
ririn twijfel niet, dat ’t mijn vrouwjsarëngë’n; nèntén pati réngéna (val.

De: "a

18

ny

7

lalinga); merama Karemgu, tan kahuni-|Galung, v. kumbang’s: kamg godin

zgan; tampekarungen van “1 geluid van beogen,
KLE 7,95 (lanpasulwan); mgrumgeam,
zich em iemand bekommeren (karumguangn
maast rumguamge in gebruit); wel oens sing aâa

krungwanga alsof krumgu “1 stauw. ware, ,

maar *t is cigentl. eem fout ; kagiremgen, Ar. & :
pinsrengehën, Ar. 18 (bis); tampaparsagwan,
Ar. Pr. &é (his).

jr, zender rèmgé.

1270. matt” v. vele bloemen dragend,
ders rèmga?, néné mowani®, suba mé
Ep malëngis, magambaän lèn mapu-
sung, mabumga putjuk barak, marènga’
lijatin, Tj. bh. Z. 2,

7177 T2\, zerarènge, iemand lastig vallen,
plagen, slumarèngwang (vgl. mgaduk):
mangrarèmge kararèmge. *murëncang ard
mgang: sampun kadyanrérèmre (everhaastig
zijn?). Mal. 165.

ze z. dangab.

zo sas. uitspr. «. réngë of liever v.
*L «jav. rëmgëh, vel. aanm. onder sungga.

zE in W. Z. 51, 9 (panangis.
tangis, stngih); dimuluranva (jav. hds. di
nuloranpa) römgik. W.Z. 5. 10 (panga-

sihasib, rërëngganinva mamngasvasih.

mymugrirtagik, Amd s. Z 25, aanb
sagsag: amgringih”, Sat ZE. 52.
81, 5 mamgrërëmih); mgröngik
…manodma

FEn te jat eringi: rimgik’.
tanden v. e. tijger, Ar. Pr. Z. 6, 6: su
ringih” v. e. kreeft, T. b.Z 4, 64: pu
ars aringik”, W. 22 b (lamp. mar:
sand. zgiringih, jav. jringih), aanb
mrêtjukunda

IL, möringih, schuimen als kookend
(z mgringih): maringih", v.d. kum:

je ermm”, als een sterrenkijk
engen naor beven richten, wiel lettende :
schreden, zeedai men telkens struikel
zoo eok v. iemand die verwilderd rond

zen jar. fraai, fijn gevormd ve
Tjatri 4; weng arumgih tampataùdi
jeen geliefkoosde vrouw, kang sun
{wong rangkung, sih dika mangké
aju. Sin, b. bh. b.

BP z. onder dèngah.

17270: bandabhajn matapak
|iarmasan. arapalak kimaötenan pads
|gèta, wanèh radjasa, galah pada rawi
tahéman maremth pasuti (jimitrèag
böndunr padahès tawa pötak amasta

sinarëngan pangisëk;: mantranya tapwa
röngihing kakéman smaràmrat, Sut. Z. 6. 7
(pancrërëmi tinihan tjumbana nere
nèbi,: mangröròagih kadi sundari kanginan.
ook v. bijen, Sut. Z. 45, 7 \angrèngrèng,:
mangrèrèngi (sic. v. muziek. aanb. onder

‚marasah, Tijt. 218.

Ì kaken, vgl. ongoh (z. gut
weinig pillen hobken v.d. djagung (vel
jroncak), v. wapens zeer geschaard’
jlamp. rangub); vgl. pis, blijus eas.

AN

Ép?), Sut.Z. 104, 11; arangin, vadadap;
ja dèning rangin, Mw. aanb. onder

(dapdap); vandaar woding rangin; ama-
mata nèhèr arangin’an pangawak,
Z. 27, 2; 3e, zekere bloem?, Br. Z. 1,
v.d, dadap?, dapdap wegens 't jav.
dap, Us, val, onder dapdap.

M., z. onder arangin; kadyangrangin v.
‚tantjingan, Mal. 555.

eN 1 (2), mörèngën v. e. ontzagwek-
end voorkomen; röröngénan, gödëg, val.
Erëngélën.

MI, nagréngèn in pl. v. angrëngë', aanb.
törëng (vgl. sénén onder sënë’);
Engén, Jsp. j. (bal. hes. sapangrungu).
8). z. onder dingin 2e,

Wjrit®), =mangësah; mangadah angrèngan,

p.; osah angrèngan anambat jajah ibunya
. gekwelde schimmen, K.; anèka dining
a ja nda tan matt tan ahurip, sang-
| rèmgan djuga ja sadakala, Ag. asuwja
angrungkuk sadàkùlânèng patani ang-
mn sambatuyàngèpon, fr, z. ook onder
jam pagi.

NBB, verb. van ra-nini?, een spook
p uit ziende als een sehoone vrouw, maar met
hollen rug (de sundël bolong der ja-
1); val. rérègèek.

AERE d. of ringdikit, eigenn, ve.
Mösa ten z. v. Patämon.

819

a

St jar, dadap (bat. eer houten] nÔÀy L, een kleine zeevisch met roode
ld); de boom, Br. Z. 1, 16 (dadap,|huid en veel dorens of borstels op den rug.

U, ander uitspr. v. rangginang.
he, rangdu (sund. dangdeur), Br. Z.

ir; %, in de Us. ook als nm. van den|20, 23, zekere boom, naast raùdu, T. Z. 5,

50 en ö1 (bis); Sut. 87, 7; Sum, Z. 28, 7;
ruim v. e. hol in den boom, Ar. Z. 25, 1;
naast galmali (t origineel gami), Wir. 9 b:
Kam. 22; ’t hout zeer bros, vandaar de ver-
gelijking onder timbul.

Ay, jav, v. d. tanden, tut. 60 a (mad),
arangrang, jl v. e. wolk, Lamb. Z. 14, 1
(arang); marangrang, mel tusschenruimlen en
dun opgesmeerd v. geurige borèh op den borst
en een weinig op ’t gelaat; 7, *garit, m&-
arangrangi, Sat. Z. 45, 9; rang-
rangan, B. Z. 59, 25 (rangrë, smut itém,
kasègsèg: jav. krangrang), Z. 79, 9 (ka-
karangan sëmut sidëm, vgl. jav. rang-
rangan?): akasé rangrangan awida mlëtuk,
Dpt. Z. 1, 5%; rasukan sèta rangrangan, z,
onder rumbing; sutra rangrangan Gina,
mal. fr. b. Z. 12,

Ad, gestreept v. stollen, tweekleurig ge-
sfreept, v_d. amputu-slang, Dd, 11 a (rang-
rèng kadi butênan, vel. dortng en jav.
lorèng en turing; sund. rorèng); z. onder
blang en rakrèk.

eg Le, regentijd (jav. r&ùdöng), B. Inl:
10 (masan gulëm), 6 Z. 1, 20; göntërnyà.
warahan Iwir Ângatag Î réngrönging djala-
dhara, Rm. Z. 29, 14; röbréb röngrénging
hima, Anj. Z, 30, 2 (réröébing limut);
röngröng gokà warastri rêmöng 1 twas, wwah

n

ratus?;

mA

ng). aanh. onder sisig; ngrongrong, de

de gowa gala? te komen (batav.).
IE, z. onder tjuring UI.
RE per, smbw, gädé,

‘ Sch, gas, rénjah.
ge) (5), angon banjak.

mi rangkanyapsari, B. Z, 18, 4 (ka-
abhawana); rl rarangkÀn (misschien ri
ra ngkân), winkel? v. kooplieden, R. 7 Z.
6 (ring palangkan, di paplaugkang).
8 1, ben. v. e. kleine witte soort tja m-
jk a-bloemen, zeer gewild; z. bagiratih.

el, ngrangki, bjw., jav. ngraftjang;
Ë ing djaladhi rudhira mangrangkt
kinarjja palinggihaning ajoga, Tj, rang-
, jav. rantjangen.
, de plaats in ’t paleis waar de oudere
Bandjäroan’s op de bloemen passen.
Eng, rangké', M. 20 Z. 18, 17 (pasa-
ug kat).
„ rangké sari, eigenu. v. e. pl. in Gj,
heerlijke maar te zoete pompelmoezen
heet te Bbg. rangkèug sari); eigenn…,
mder kèsari

„ Sig dagang rangké mii apa ko ditn
bli; rarangkèn, volledig assortissement
or een tIjraki verkocht; somahé laüt ora-
j, mèmènja kêma pösu, mbèli émba adi tö-

ny

JE Carana, kunir warangan rong-|mêët ngalih önjuh, Tijrk.; matatu marangkêjan
dagingé, isiné gula, Us. x. 12, 14,1(2), U, BIJ Z. 1,

_e

EN oe begerlig, inhalig, vgl. Dd. 18

ede doorwerken v. ’t water, v. Bhima om|dahat röngka, „abangkara, R. 21 Z. 8,18;

röngka tékèn madu, sdrowikânèng maru.

IL, «òwéh, vgl. rungka en sëngka, z.
onder bréngga, aanb, onder rägèh.

«1, jav, réngkâni gopura siwaknya lot
kakasut i wwading prih awilët, B. Z. 15, 7
(talaäning glung koriné sibak ja tan
mari kakaput dèning akah manglilit,
éugkog g. k. njané ika sibak t, m, ka-
liput ban akab banut m.).

Ja moeielijk v. e. weg; vgl. rängka
en likad,

jäv rungki mâs, R. 25 Z. 20, 6 (wa-
rangka mas, kampub mas), aanb. onder
wuugkudu (dangki). |

naj makuia rangkah ing prawata, të
kèng pinggir sagara, Tjt. 220; rangkang-
uyâkwèh tohun simbarén i wuwung ikang
dwàra sàmpun rinangkah, Ar. Z. 22, 11 (jav.
Ar. 149); angrangkah, aanh. onder tambil,

nij zeker gedeelte v. e. gebouw, aanh.
onder wilah.

vj ngrèngkul, op iemand passen b.
v. op een zieke, op een meisje, dat zij niet
ge-djuk-t wordt (vgl. jav.?), vgl. matépötin.

ng (val. ragëm), angkën; ru-
mangkön mêmaling kutjit ika,

ng kapwängrangkak tjangtjingan,
tjangkatjangkag, R. 72. &, 5 (pada ma-
nijingsët laütjingan maba®, pada djang-

| hi

„ ald. 20 (bungkut, magaäng): val.
king en onder réngkëng.

72, dajané twah rarongkangen (raro-
nj), makédjang anaké tjangkit, Bngk. 5.

Be jav. (raùda, rângdä, Tnt, Djwrs.

® aanb. onder bagor), vrn.=— balu; vgl.
ngdu; 2, nm. v. e, karang, 't hoofd v.
lon Arang of ni rangda als masker,
heldin v. 't verbaal eene weduwe zijnde
vgl. gom brang); « rangda tilarsa, z. onder
larsa.

Daf, ie. (raùdi en rangdi, Men. bl.

z. onder rohita), « bÀng, zekere geïm-

donkerroode stof, waarvan mannen

bön’s dragen; veelal rangdya, dat een
vorm is, maar ook in processtukken
t; met rangdya vindt men de wanden
een sok van binnen bekleed, maar zoo,
het roode door 't vlechtwerk heen van
te zien is; deze wijze van versiering
sok is echter niet algemeen (z. onder
dsé); rangdi langit, z. onder tangsub.

n \s of rangd®’, jov. (rafdu), kutuh
Bub, sas. rangdu), kopokboom niet op een

; kuta rangdu, z, bij képuh, vgl.
de’ en rangrë.
SEE. z ringindikit.

bn Nt

AV

7Ö\, anginkin lamaku rumungkung, R.[dier; karang rarangut is cen karang pas
Z. 12, 18 (ngògasang madjalan, djang-|uit Gj. ingevoerd; buka raranguté v. e. zeer

magere,

ves jn, W. Z. 2%, 5 (éngkag,
tjérah; vgl. aanm. onder tjrab), v‚ e. grot
door eene aardbeving, Z. 7, 5 (&); sajat rängat,

.[Sut. Z. 114, 9 (dahat &); tjandi rngat,

z. onder tjandi; walwàgatra saké röngat”-
ing agra djambangan adoh, Sam. Z. 22, 16
(baû masrawat punika matyagtyagan
di putjak matjëkokan dalëm); manggis
karöngat, z. rëmpuh en aanh. onder ura-
wan, vgl. bäntar en gäntar.

ve 1, stamw. v. mréugët; rörd-
ngëtën, singut?ën, vgl. réréngénan.

IL, z. onder pëdar.

vee, jav., z. onder ngit, aanb. onder
«kita en boùdan, Sum. Z. 55, 7.

es, jav., réngu, W. en Br. k.,
ulaté atungtung röngut, Stw., b. b. Z. 7;
röngut masaüt (vgl. srëgut en onder hémû);
t préngut.

Rs, haringët, titisi ringëtnirèng
djadja hanirùna titisning bun, Rm. Z. 6, 14.

peerd z. prongot,

vn) ie. (ringas, sund. waar ook
buringhas en linghas), wild, schuw v. e.
maagd of v. kippen, die zich niet laten vangen
b.v. (z. tijëlih), «mèngas, aanb. onder
mahâ; bli té manguda réngas, patitomplok
ki gagak turas amuiüs, djrih biiné ring toja,

naj rarangut zou de naam zijn v. e.[rasanja tangkëba bil, Djp., lijaté röngas v. e,

Ee

zb

Sy, ven. = hduhof bidoos.

Jy ze risaug.
gev galak (sbr. diefachtig v. e. kat,
een dief die alles oppikt b.v); bantèng
mgsing; ngrungsing, kwaadaardig v. e. gek
he v.; rungsing*au van een stoolerige koe.
an jav. v. de tanden, Sim. 10, Tir,
putih giginja rangap van een kmang-
ne, Tji. hb, aanb, onder lèmbèng (jav.
Bgrangap, Ad. 124).
óp röngjë'kén, O, in pl. v. réngwa-
zie onder katyéng.
Ns dav, titel v. vele helden v.d, B.L
ald. Z. 6,7; rangga atat kEmbang, eigenn.
fe. krijger, R. Le; 2%, nm, v. €. persoon, die
% Bllsche de baris démang vervolmaakte;
kreeg v. d. vorst den naam van Rangga,
mdat hij vroeger als rangga in de gambuh
le; # rangga, + hirângga; rangga uni,
onder lungid; rangga tan gingsir,
. Ve €. ander persoon, die ook in de
ambuh als rangga fangeerde, Pam. 27;
djanur, z. onder djauur; wunga
R. 15 Z. 29 (ikù lutung, puspa-
ing bakung; uit welke verkeerde verkla-
n blijkt, dat de vertalingen, waaraan zij
eend zijn, in streken zijn vervaardigd, al-
r rangga als bloemnaam niet bekend ís),
Wit. 28 b (jav. wuuga raga); rupanira
kadi wonga rangga, [r.S.; rangga®, aanb.
gubab; kadi rarangganing angla-
patraning hano, Mal. 500 (vgl. onder
ambi).

da |

NJD, aranggajan v. blijdschap, Sut. Z.
35, 1 (Tjt: aranggèjan), R.L. Z. U, 145,
aranggèan v. e. afgehouwen hoofd, Was. Z.
2, 55; aranggajan, Kid. Sund. Z. 2, 168,

eb, s (rangga, kleur); rönggakora,
z. onder rèndakara; kèsya rinéngga, be-
naming van de versmaat Sinom, Smng.; ri-
nönggèng smita, «kabangkitan guju; tan
pégat inarajaùa dé sang djinukula rinängga-
réngga, Tj, (4, aanh. onder arajana; karë-
réngganin sarwapuspa,*inupatjarèng san
tun; rinénggan, erinatjana (mig. ranggi,
dat als rangga wordt uitgesproken, kleur);
pangröngganinja, #inuparëngga; réröng-
gan tJrik, verwaardigsel.

IL, v. €. olifant, . L. Z. 7,86, Z. 14, 115,
B. Z. 45, 2 (salë) ook ringga??, z. aanb.
onder purusa; in de Und. Pngr. gilingan
riringgan danta arubhur (vgl. mal), v.
e. ratba, Ar. Pr. 11: Hadji D. 88, Br. Z. 9,
12 (rangkang, rarénggan, busana), v‚ e.
olifant, Kid, Sund. Z, 2, 102 v. e‚ wagen;
ald. 167, aanh, onder moli (vgl. pläntjä);
palaun röngga, Sut. Z. 114, & (sal&'ning
gadjah); tali réngga, vert. v. jantra, Kut.
(Manu VIL 292); röngganing ratha, Br. Z.
44, 12 (balètan, bhùsana); rathârèngga
ratna pradipta, Br. Z. 9, 1 (binusanan),
z. onder punuk en paûtjarëngga.

va, sas, bögina; vgl. réngginang.

Bar z. onder réngga IL; gilingan ri-
ringga tuna, aanb. onder istika (masalu
maùpatjara).

ie

iN

vracht, daar zij zeer corrupt waren
tal. 65; z. onder madjusi, pidik, bubuk,
slab, lëséh, dlaatjang en vooral onder
pdöl, tjalamindé en tjarbik); cen jav,
„ @n ar. schrift, is tweemaal zoo groot;
proefje van ’t verschil rahadèn ladju
bidra (radèn amitjarèng nala), anging
ratna (amung rétna dèwi) réng-
nis, ingadjapadjap (pan tumènga-
inga) ing tawang, aduh ariningsun
usti, tolihën ingsun jaji (Léga témén
ring mami), asangët (paningsun)
ranta ulangun (brângtâ wilangun,
jas aju maring sira (de varianten uit ’
. handsehr. Z. 3); de sas. handschriften
n sas, en bal, woorden (z. onder bali-
ud, gêtjok en kopok); eene foutieve bij-
v. Röngganis ís sang ratna ing
langkapura (aanb. onder maju); vgl. onder
juin.

wr ‚ jav, een rond gebak, bruin, waarop
B korrels goed zichtbaar zijn, dus bögina
brangginan, Djajalöngkara 1, 519, mad.
Knang?, mal. gênang*!, vgl. rénggi);
kèn röngglnang, klëntèng sari.

H., z. rénginang.
Berne. sas, dökah.
Î AG val. inggëk; aringgëkan, B. Z.
Î 58 (molah, maënggokan); R. 24 Z, 12,

|

an of pamrijam) en heldin v. e.f2 en 6 (maâüidjëkan, maèlogan, umo-
gedicht in modern jav., behoorende |lah), aanh. onder isis.
p de Amir-cyclas, en vooral op Lombok mes z. onder kasa.

ir; 2 hh. raadpleegde ik, maar met Pres sas, puûk;z. onder. dja-

ngur HI

ng rumanggut, tut. $ 5, z. onder
rénggut.

nj? s sas., vinger, teen, naarmate het
bepaald wordt door ima of naé (vgl. grigig);
ranggot töngaq, lindjo ng.

ea L, ragut, sëgala putëri itu
pon mënangis mênumbuk? dadanja
dan ren rambutnja, Tj. b. 67; ra.
mönggut, aanh. onder abos; mangrênggut,
R.5Z. 8, 5 (magudjëng, ngrégah); ang-
rönggut, bij 't haar pakken, Ar. Z, 59, 5 (vgl.
mal); Adip. 95: angrénggut asahar manuk,
Ww. b. Z. 1, 27; rinénggut, «kinuru-
but; rinanggut (sic), Br. Z. 48, 7 (kaböët);
karénggut, W. Z. 9, 5 (kadjambak; val.
djënggut).

IL, émbuning alangalang sarönggut (b,:
rëéga), zegt Atjintya tot Bhîma, toen hij ‘t
amrëta in de cwètakamandalu had ge-
kregen, Nw.

AR „wajang: 2, spaansche mat,
maar ook onze stukken van / 2,50 heeten zoo
(vgl. sëlaka); de waarde verschilt; in 1870
gold zulk een stuk 750 bal, duiten en ín 1885
kon men en 1100 à 1160 voor krijgen (z.
rèjal); 5°, benaming v. e. sampèanespeel.
kaart, ook bagus, bjw. körèg; * winarùna
kadi ringgit padjadjaring wrêkáa tinambang

AN

7 \, padjalané runggangrungging, aanh.
mder dèngkol.

1 TÈ mörärènggèngan of brènggè-
San, vol en overal met schurft b. v. bedekt zijn.

ERD «ringgung, op ’t vallen staan
… €. halé b. v.; 1 botoh rara makèwan, né
dja djroné malinggih, né kèné umahé
ènggong, galar töpu tiköh sitsit, sampura

831

A!

tityang djanl, tiwas tanl nuät sikat, Tj. b.
Z. 3, 29; batu rènggong, eigenn. v. e. bal.
vorst, Kid Pam , waar hij ook dèwa ring
ènggong heel; vgl. onder lampor.

Pär jav., djogèd (zelden), aanh.
onder dèklang.

NÒ. mahutang rangang, Adig. 13, 0.
UI 2 b.

Vrpo 1919

THE UNIVERSITY OF MICHIGAN