CM
-CO
.co
o
.-■a-
'S-
-o
HISTOIRE GÉNÉRALE DE PARIS
—0*0—
LA FACULTÉ DE DÉCRET
DE LIJNIVEUSITÉ DE PAUIS
AU XV SIÈCLE
l'Ait
MARCEL FOUHNIER
Ar.Rlîr.F OES FAClII,Tl5s DE DROIT, ARMlIVISTE-PALlîonRAPnE
KT
LÉON DOREZ
ANCIRN » MP.RF. DE I.'lScOLE FRANÇAISE DE ROME Nv
'CTEI N mm-' (il. C. ) OE L'UNIVERSITÉ DR SAINT-ANDREWS (^.OSSE ^
RIBL lIlÉf.Ali'E AU DÉPAR MENT DES M\NISCHITS DE 1.\ Bini.lOTIIK0"î; NATIONALE
TOME TROISIKME
PUBLIÉ PAR LÉON DOREZ
Petit sce.iu de la Faculté de Décret , 1 398
PARIS
IMPRIMERIE NATIONALE
MDCGGCXlll
Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
University of Ottawa
http://www.archive.org/details/lafacultdedc03four
HISTOIRE GENERALE DE PARIS
COLLECTION DE DOCUMENTS
PUBLIEE
SOUS LES AUSPICES DE LÉDILITÉ PAUISIE.NNE
LA FACULTÉ DE DECRET
DE L'UNIVERSITÉ DE PARIS AU XV^ SIÈCLE
L'Adininislration municipale laisse à chaque auteur la responsabilité des
opinions émises dans les ouvrages publiés sous les auspices de la Ville de
Paris.
TOUS DROITS RESERVES.
HISTOinE GÉ\ÉIVVLE \)E PARIS ' '
->«■<-
LA FACULTÉ DE DECRET
DE L'UNIVERSITÉ DE PAlllS
AU W" SIKCLK
l'Ml
MAUCEL FOIIHMKH
AGRÉGÉ DES KACtLTKS UE DHOIT, ABCllIVISTE-PALKOGRAPHE
ET
LÉON DOUEZ
ANCIEN MEMBRE DE L'ÉcOI.E FRANÇAISE DE HOME
DOCTEUR EN DROIT (il. C. ) DE L'UNIVERSITÉ DE SAINT-ANDREW S ( ECOSSE )
BIBLIOTHÉCAIRE AU DÉPARTEMENT DES MANUSCRITS DE LA BIBLIOTHEOUE NATIONALE
TOME TROISIEME
PUBLIÉ PAR LÉON DOREZ
Petit sceau de la Faculté de Décret , 1 398
PARIS
IMPRIMERIE NATIONALE
-— — — — — ' "^
MDCCGCXIII
\ I.'
f ' .V. en
L.V
VILLK \)\\ IVVPilS.
COMMISSION l)i:S TIUVAI \ IÏISTOi;i()l KS
Al r" Jim 1913.
MEMHUKS DE DROIT.
MM. 1,1; l'iiÉFicr DE LA Seine.
I,E PHÉSIDENT DU (JONSEll, Mli.M€ll'AI,.
I,F, SECRÉTAinE GÉNÉIUI, IIE r.A PllÉl'ECTUllE DE I.A SeINE.
I.E DlllECTEUIl ADMIMSTIUTIE DES TllWAlA DE PaIWS.
I,E DlIlECTEUU DE l,'E^SEKil^EME^■r l'IlIMMIlE.
I.'InSPECTEI R DES TrAVAUV lIISTOIilQl KS , CoNSERVATEl 11 DE LA BlIiLIOTIlÈOUE DE LA ViLLE
DE PaIUS.
MEMBRES NOMMÉS P\R LE PRÉFET.
MM. GUIFFREY (Jules), 0. è, I. «*, iiicinbre de l'Académie des Beaux- ^rts, Vdmlnistra-
teur honoraire de la Manufactiire nationale des Gobelins.
DE LASTEYRIE (Robeht), 0. ^^. I. Il, membre de l'Académie des Inscriptions et
Belles-Lettres, Professeur honoraire à l'Ecole des Chartes.
SERVOIS (Gustave), 0. ^, Directeur honoraire des Archives de France.
VIOLLET (Paul), ;&, I. ^, membre de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres,
Professeur à l'École des Chartes.
TUETEY (Alexandre), 0. ^, I. ^, Conservatem* aux Archives nationales.
HÉRON DE VILLEFOSSE, 0. è, membre de l'Académie des Inscriptions .-t Belles-
Lettres, Conservateur au Musée du Louvre.
TOURNEUX (Maurice), ^, homme de lettres.
LACOMBE (Paul), é. Bibliothécaire honoraire à la Bibliothèque nationale.
LAMBELIN (Roger), ft, publiciste, ancien Conseiller municipal.
OMONT (Henri), è,l.i^, membre de l'Académie des Inscriptions et Bell.'s-Lcttres,
Conservateur du département des manuscrits à la Bibliothèque nationali'.
JULLIAN (Camille), 0. 'k, I. i^, membre de l'Académie des Inscriptions et Belles-
Lettres, Professeur au Collège; de France.
' COMMISSION DES TRAVAUX HISTORIOUES.
PICOT (Éjulk), è, membre de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres.
PROl (Malrice), é, membre de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, Pro-
l'esseur à l'École des Cliartes.
LE CRAND (Lkon), I. ^, Conservateur adjoint aux Archives nationales.
STEIN (Henry), I. ^, Conservateur adjoint aux Archives nationales.
BUREAU.
MM. LE PRÉFET DE LA SEINE, Pnkidnit.
SERVOIS, Vke-Prmdmt.
GUIFFREY, Vicc-Prhldent.
POÈTE (Mahcki.), I. 41, Inspecteur des Travaux historiques. Conservateur de la
BibHothèque de la Ville de Paris, Secn'linir.
LA FACULTE l)K DIXIIET
DE
L'UNIVERSITÉ DE PARIS AU XV^ SIÈCLE.
DECA^AT DE UEGNAULT DE LA VACQUEIUE.
NOVEMBRE 1481-N()VE.M|{RE 1482.
DELIEE RATIO^S ÎJE LA FACULTL.
(Tome II, f" 77 r°.) Anno Dornini m un octuagesimo primo, die nona mensis No- [liSi.
vembris, posl primam lecturam ordinarii et missam Facultatis de more célébra- o "^o^embrc.j
tam, omnibus dominis ad eligendum vel conlinuandum decanum et ibesaurarium
ejusdem Facultatis specialiter convocatis, ego Reginaldus de Vaccaria, novissimus
coUegii, in decanum ipsius Facultatis fui concorditer electus, et dominus Ste-
phauus de Veteri Villa in receptorem; et deinceps juramenta consueta in facie
Facultatis prestiti. Facultas quoque precessori meo domino Ambrosio de Gambray
egit graciarum actiones de pénis et laboribus per eum assumptis in exercicio de-
canatus ofiicii; sed major pars dominorum dominum Nicolaum de Gruchy, recep-
torem antiquum, tune absentem, gratum non habuit, exeo quod conformiter ad
statuta compota sua non reddiderat.
Ipso die, ambo bidelli Facultatis comparuerunt suppiicantes ad reuovacionem
suorum juramentorum admitti et defectus preteriti temporis pro sup[p]ortatis
haberi, pro recommissis quoque in oflicio pro anno futuro, in manibus Facultatis
massas argenteas cum omni bumilitate dimittentes et ad partem sesc retralientes.
Quorum supplicacio extitit curialitor oxaudita et masse restitute, prcmissa moni-
cione per me de mandate dominorum eis facta, quod de cetero haberent oflicia
sua fideliter et diligenter exercere, prout statuta cavent et exposcunt.
Die XV Novembris, in collegio post missam ordinariam celebrato, audila rebi- [i5 Novembre]
cione domini Ambrosii [de Gambray], quod dominus de Grucby primus esset in
ordine legendi, tanquam noviler ad regenciam, quam amiserat, reassumplus, et
itorum sccuudus, quia dominus WasseJin ante très novissimos doctores per anti-
cipacionem legerat una vice loco ipsius de Grucby absentis; propter quod micliy
■2 LA F.\C[ LTE Dl-: DECRET 1 1 'iSl-l/i82|
iiijuuctum exlilit u(, si leinpoïc congi-uo Parisius redirct, sibi liaberein iiitiinare
quod ad duas primas Decretales Icgendas se pararet; alioqiiin (piod domimis
Jacobus Junii, (jui priiuus post eum vcncbiat onliin' relrojjiado, Icgerct in
Nativilato Doiniiii inslaiile, loco ipsius de Gi'iichy el per aiitici[)ari()iK'm. (jiiaiii
coiiclusioiiem prel'ato domino Jacobo Junii per bidelliuii iiilimavi.
Ipso die, dominus Ambrosius de Candjray Facultali exposait quod ipsi Farul-
lati singularem liabebat alToctionem, proptei- quam per testamentum de bonis
suis liabunde Facultali er(r)ogare inteudebut, ad certa onera super quibusconferre
desiderabat cum aliijuibus dominis ipsius Facnltatis, si sibi deputarefnr. (Jua-
propter Facultas eidem dédit deputalos (juos eligere vellet. Et paulo post cerle
clausule prefatum dominum de Cambray concernentes, eo instante et requirenle,
a novo registre Facnllalis l'uere fidebter extracte et magno sigillo Facnltatis sigil-
late, conlormiler ad coiiclusionem alias super hoc habitam.
[sa Novembre.] Die xxu Hicnsis Noveuibris, in colle<;io post missam Facnltatis celebrato, major
bidellus retulit quod nonnnlli volentes iutrare examen licencie vénérant ad eum,
dicentes quod, nisi Facultas eos graciose tractare vellet ac celerius solito expedire,
se transferrent Aurelianis ibique gradum licencie reciperent; propter quod con-
cludilur quod super bac matei-ia Facultas in brevi vocetur per cednlam.
Ipso die, dominus de Cambray Facullati recensuit quas fecerat diligencias
pro inqietracione et expediciunc certi privilegii per regiam Majestatem singniis
dominis doctoribus et eovum bidellis, clavigero et legentibns do manc concessi,
siq)plicans ut de denariis quos propterea exposuerat satisfieret. Super quibus con-
cliiditur quod quilibet dictorum bidellorum et legencium pro impensa in impe-
tracione ipsius indulti lacta conlribuere liajjebit unnni scutum anri.
[95 Novembro.] Die XXV meusis Novembris, in collegio per cedulam pênes dominum Johannem
de Corcellis congregato, super facto scolarium et bacbalariorum ipsius Facullalis,
(pii de die in diem ad alias Universitates declinabant pro gradibus bachalariatus
et licencie in Decretis recipiendis, fuit conclusum, (F" 77 v°) ad obviandum buic
inconvenienti, [quod] ipsi scolares veniebant [/. venirent] per dominos bumaniter
tractandi et al[l]iciendi, et, ut major op[p]ortunitas id agendi se offcrret, sepiiis
solifo erat legendum, quodque ipsi scbolares et bacbalarii per dominos in suis
lecturis alloquereulur et inducerentur ad recipiendum gradus suos Parisius, nec-
non in anno currenti licenciandi, qnamcicius facultas se olTerret, absque temporis
prolelacione expedirentur ac in oneribus sup[p]ortarent.
Ipso die, domimis Ambrosius de Cambray Facultali suam inlencionem aperuil
quoad cerlalegata, queper testamentum intendebat, ut dicebat, efficere Facultati
subcerlis modis et oneribus; super quo concluditur quod alia vice Facultas super
boc deliberaret ac daret responsum.
[l/i81-U82| DK L'UNIVKUSrri-; DE PAIIIS AU W' SIKGLK. • 3
Dio |iriiiillima iiiciisis Novciiihris, iii ((illcjrio posl inissuiii Faciillatis cele-
hralo, .lacoLiis (Imilail , Moiiiieiisis dyoccsis, examine premisso, luit ad gradiim
haclialaiialiis adriiissiis, necnoii piu Itiiisis cl, dispensacioïKi de non eiindo per
viilani ad dominos invilandos, soivil liia sciila, <imc posila fiicrniil in iiiaiiiliiis
thesanraiii.
[ ui) Novpinl»rc.l
Die (piinla mcnsis Deceinitiis, in collcjjio |»osl inissam Facullalis, conipa- 15 Décembre.]
ruernnl duo baclialaiii qui ad examen pro licencia consequenda pecierunt
recipi et admitti; fnilque i|)sis responsum datnm quod iteruni more solilo
ccdula per decanum tradita bidello pul)licarelur in scolis, qiiod(|iic ipsi siippli-
cantes in proxima missa in Facultate comparèrent, et si quos intérim reperireiit
volentes' examen ingredi, secum ad[d]ucercnt, tuncque ipsis congruum daretur
responsum.
I|)So die, Oliverius Bouessel [in marg. : Bonnessel], Cenomanensis, et Guil-
lernius de Monteacuto, Lugdunonsis dyocesis, examine |»remisso, fuerunt admissi
ad gradum bachalariatus et lecturam , et pro bursis ac dispensacione super non
invitandis dominis in suis domibus, attenta eorum paupertate, sobim solverunl
quilibet duo scuta cum medio unius, prestiteruntque juramenta consuela.
Die jovis sexta Decembris, post missam beati Nicolay in cap(p)ella Sancti [6 Démnbre.]
.Tohannis JherosoHmitani, Jacobus Jobannis, Trajectensis dyocesis, examine pre-
misso, admissus extilit ad gradum bacbabiriatus et lecturam, et pro bursis solvit
duo scuta cum medio unius, ac prestitit juramenta consueta.
Die duodecima Decembris, in coilegio post missam Facultalis, duo jjaclia-
larii, qui alias se presentaverant ad examen pro licencia, iterato supplicarunt;
eis quoque dictum extitit ac responsum quod in proxima missa suas minores
cedulas alïerrent; quibus visis, ipsis peramplius super sua supplicacione daretur
responsum.
Ipso die, concluditiir quod dominus Ambrosius de Gand)ray in proxima con-
gregacioneUniversitatisnomine Facidtatis baberet lacère querimoniam de domino
rectoreC), qui contra alias conclusa j)er Universitatem passim sigillabat testimo-
niales pro omnibus se dicentibus studere in Facultate Decretorum, absque cedula
certificatoria doctoris, et nominc Facultatis requiretiir remedium circa boc ad-
hiberi.
[i3 Décembre.]
''' Éloi lie Vaugenues , élu recteur le 9 iio\ emliie .
se plaignait, île sou côté, dès le 98, ^de quibus-
dam falsariis qui sigillo Universitalis factilio et
l'also abutebantiu"; decretumque ut iu eos iiiqni-
reretur.n Cepeudant-, le 17 décembre suixanl.le
uiécoutentenient coutre Vaugernies était si grand
qu'un autre recteur, lîené d'illiers, fut nommé : de
l;i une affaire qui causa une vive émotion et sur
laquelle Du Boulay doime quelques détails. Hist.
Luic. Paris., t. V, p. -'iS-yiS et 87a.
à LA FACLLTK UK DKCUKT [1A81-U8-2]
[i4 Dcfcmbrc] Die veiieris xiiii mensis Decemhris,post inissam de Rorate, Giiido de Mancuria,
dyocesis Carnotensis, examine premisso, fiiil ad fji'adiini l)achalaiialiis cl lecturam
adniissus, et pro bursis ac dispeiisacioiie super non eundo per villain ad iuvitan-
diim dominos in suis domibus solvil ipiahioi' scuta auri.
[a 0 Décembre.] Die xx lucnsis Deceud)ris, in colleoio pus! niissani Facultatis, dno baeliaiarii.
qui alias sujiplicarunt reripi ad examen licencie, comparneinnl et rursum suppli-
carunt, suasrpie minores cedulas per manus majoiis bidelli tradidernnt et dimi-
seruntFacultati, (pie ordinavit ipsos supplicantes suas debere componere majores
cedulas. illas cjuoque pencs (F° 78 r") singnlos dominos infra proximam quin-
denam déferre. El per me (prefatis supplicantibus) extitit hec conclusio intimata
diclis supplicantibus, qui solita juramenta pro suarum majorum cedularum con-
fectionc ])restiterunt.
Ipso die, post congregacionem Universitatis in Sancto Mathuriiio celebratam,
ubi conchisum extitit quod pro indulti regii per dominum de Gambray nomine
Facultatis impetrati regislracione in registris suprême curie Parlamenti facienda
dominus receptor eidem traderct nnum scutum, frater Ludovicus de Pausa''',
Carnotensis dyocesis, examine premisso, fuit ad gradum baclialariatus et lectu-
ram receptus, solvitque pro bursis et dispensacione de non faciendo harengam
(solvit) sex auri scuta.
la'i Décemlirf
Die lune, in vigilia Nativitatis Domini, post missam Facultatis in collegio, mi-
nores cedule bachalariorum, qui alias supplicarunt admitti ad examen licencie,
fuerunt \isitate, et tempus cujuslibet computatum et arrestatum.
Ipso die , dominus Nicolaus de Gruchy, racione regencie per eum reassumpte ,
in majoribus scolis Facultatis de mane solemniter legit Decretalem qui (sic'j illo
die consuevit legi per dominos doctores.
[iWa. Die mercurii secunda .ïaniiarii, in collegio post missam Facultatis, magister
aJanxier. I Firmiuus Pingre^-', Ambianensis dyocesis, per procuratorem supplicavit pro lit-
'"' Le 7 juin ligi, comparaît au Gliâtelet trfrère
Loys de La Pauzc, abhti de l'abbaye au Bois Aubrv
[diocèse de Tours], escoiier à Paris, contre nobles
personnes Claude de t)ampont, escuyer, dainui-
selle C-alherine de Tiieniericourt, sa femme, par-
avant femme de feu Pierre de J.a Pau/.e, et ladite
femme au nom et comme gardienne noble des
enfans dudit deiïunl de La Pauzc et d'elle, pour rai-
son de cent livres à luy doues par ledit deffunt par
lettres obligaloiresn. Coll. Clairambauli , \o\. •jQS ,
p. &^;clG(ilIm Christ., \ÏX, col 3o8. — 1! mourut
en i5o2.
'"' Un de ses parents était tanneur à Amiens
en ligi. Le 5 octobre, trAndry le Tonnelier, bou-
droyeirr à Paris, [est] condamné à payer ,i .lehan
Pingre, marchand tanneur à Amiens, la somme
de XVIII livres t. restans de xxviii I. t. pour
vente de cuir». Et le ii octobre, rrAndry le Ton-
nelier, marchand tanneur, se constitue achepleiir
rie biens pour la somme de xviii 1. I. restant de
|ilus grande sonune pom- laquel[le] il avoit esté
exécuté à la requeste de Jehan Pingre, marchant
à AmiensTi. Cnllect. Clairambnull , vol. 765, p. 98
et t)6.
|l/i81-U8-2] Dl'] L'UMVKRSm': DE l'AlUS AU XV' SIKCLi:. 5
Icra jjradus; ([lie sihi liiil tlcciclii , proviso (juod idciii jMociiialdi' corani dccano
lide iiKïdia jiirarct ([uod non in IVaiidoiii liiijiismodi litterain refjiiirehat.
Ipso die, bididli doiniiioriiin coinpariierimt ad scicndiiiii si di; mente Facul-
lalis proc(Mlei'el, cerla inoiiicio niiper ipsis [acta, siib peua privacionis ab odicio
liabereni, solvore nmim sciilnni aiiri domino de Cambray pro contribucione ad
misiam faclam per FacnUatcm in inuxiliacione ceiii indulli ve\^\\, de quo abas
l'acta est mencio; et snppbcaiiiiil, (piod, si eis opoiierct solvere dictnni scntnm,
baberenl dnpbini ipsins indnlti. Sn[)er (jnil)us siippiicacione et requisicione res-
ponsnni extitit qnod premissa monicio proccdebat de mente Facultatis, et eis fuit
injn'nclum sul) pena privacionis qnod baberent satisfacere de dicte scuto; qno
facto, si vellent, ipsius indulli baberent dupbim.
Ipso die, instantibus duobus bacbalariis, qui se presentaverant ad examen
licencie, fuit per Facnltalem terminus eis datus ad deferendnra suas majores ce-
dulas usque ad j)roximam missam prorogatns, et ultra concliidilur qiiod dominus
Nicolans de Grucliy, antiquns receptor, die veneris proxima, hora secunda post
méridien! , in caméra examinis reddet compola sua Facnltati.
Die tercia mensis, fuit sigillata littera gradus pro magistio Firmino Pingre, [;< Jami.r.j
postquam ejus procurator coram me fide média juravit in ipsius Pingre animam
([iiod illam non petebat in fraudem; et solvit scutum auri, qnod fuit positum in
manibus majoris bedelli.
Die quarta mensis Januarii, dominus Nicolaus de Grucliy reddidit compota sua ; [ 'i Janvier.]
sed non fnerunt arrestata neque clausa, quia dicebat fuisse errorem in caiculo; et
fuit clausura in alium diem dilata.
Die nona mensis Januarii, in coUegio post missam Facultatis, magister Petrus 1 9 Janvier.]
Falaise (F" 78 v") cum ceteris jam receptis supplicavit ad examen licencie recipi,
ex[h]ibens propter hoc suas minores codulas; qiiibiis visis', admissus extitit, sibi-
que et aliis duobus j)rius receptis fuit injuncluin ([uod infra proximani missam
suas majores cedulas baberent déferre singulis dominis absque defectu; eis quoque
assignavi distinctionem vul"" Decreti pro sua probacione.
Die XVI mensis Januarii, in collegio post missam Facultatis, conduditur quod lu; Janvier.]
die xxm bujus mensis domini legent et examen aperietur; fuitque presentatis ad
examen injunctum quod intérim de necessariis provideant.
Ipso die, magister Franciscus Cliauvin''' per Facultatem deputatus est bideiius
domini Nicolai de Grucliy, et prestilit juramenta consueta.
'■' Ce n'est sans doiilc ])as lui, mais plutôt im uiiiialeiir an Cliâtclct et i[ul, le sa mars i/i()i
(le SCS lioinouymes ([iii fui , vers celte époque, exa- [» 'ig'i] , émancipa Pierre (Jliauviu, son lils, â{{é de
6 LA FACULTÉ DE DÉCRET [lA81-l/i8-.>|
Eodeui dio, doniinus Ambrosiiis [de CaniLray] ivtulil (|ii(»(l oiiines et sin<{ali
bidelli doininorum sibi satisfecerant confonniter ad alias deliberata, deniptis
bidelb's dominoruin de Conly et Gressier, qui. ut diceljat, uoluerant salisfacere.
licet fuissent débite requisiti; propter (|uod luit ordinatum quod per inajoreui
bidellum Facultatis ad ])nniani missani luturam vocaientur dicturi quif([uid vel-
lent ad impedienduiii liujusmodi solucionem, vel quuuiinus de aliis loco eoruiu
provideretur.
[33 Janvier.] Diê xxui Januarii, post lecturam dominuiiiui et luissaiu in cap(p)eHa Sancti
Joliannis Jherosoliniitani, Irater Ludovicus de Pausa supplicavit adniitti ad examen
licencie cum ceteris jani receptis, dicens quod per ipiatuordecim annos continues
tam Cadonii quam Parisius studuerat et actus scolaslicos IVequentaverat, sed légi-
time prepeditus se ad lecturam non potuerat tune disponere; propter quod sup-
plicavit secum dispensari super tempore et lectura. Quo ad partem retracto, variis
luediis bine indg per dominos allegatis, ipsi, dempto domino Jacobo Junii, cum
matura deliberacione prefatum religiosum, magnarum gravitatis et littérature,
prout aliqui dicebant, de maxima gracia receperunt, cuui eo temperamento quod
per testes \doneos vel alias légitime doceret de assertis.
Ipso die, fuit sigillata littera nominacionis pro Guillermo PorchetC', qui pro
sigillo tradidit bidello majori scutum auri.
Eodem die, apertum extitit examen, et, post oracionem per me de more
babitam, bacbaiariis ad examen receptis porciones textus et glosarum unicuique
ordine suo assigna vi, et intimavi quod ad octavam sequentem venirent suas lec-
tiones recitaturi.
f3o Janvier.] Die penultima Januarii, Jobannes Aurault, Aurelianensis dyocesls, examine
premisso, fuit ad gradum baclialariatus et lecturam receptus, et pro bursis ac
dispensacione super non invitandis dominis in domibus suis solvit tria scuta.
Ipso die, littera gradus fuit expedila fratri Jobanni Stepbani, qui medio jura-
niento asseruit quod illam babere volebat ad producendum in certo processu
10 ans. ('oti. (Uiilniiiiliaiill, vol. 7(»5 , |). 128. Cet
exaniin;il<'iirt''lailiniirt avant le 7 avili l'^gt) [i5oo],
jour i)ù l'on constitua des tuteurs à ses six enfants
mineurs. Ibid., p. 348. — Un Pierre Chauvin, qui
est différent du fils de l'eximiinateur, est ainsi
mentionné dans les registres du Châtelet, ii la date
du 3 décendire i5oo : "Hcvereiid l'ère en Dieu
m. Pierre Chauvin, prolhenolaire, abhé coniinen-
dataire de Saint Maixant en Poitou, [est] mort à
Paris en novembre, après avoir fait testjunent le
i3 novembres Jhid., p. io8. Nous citons ce der-
nier passage, parce que la Gallia Christiana (t. II,
col. laGi) a transformé le nom de Chauvin en
rChaunisi, et 11e doiuie pas la date de sa mort.
''' Ou lit dans les registres du Châtelet, à la
date du 18 mai \lx']h : "W. Guillaume Porchel,
licencie en Décret, vicaire de l'église Saint Leu Saint
Gilles, a esté rcceu advociit et a pris son lieu du
coslé des fenestres.i (hll. Clniiambciult , vol. 76/1,
p. 53. — Le 1) avril i48.i, Gilles Porchet, sans
doute un de ses ])areuts, rprocureur es auditoires
d'en haut, a pouvoir île continuer':. Ibid., p. 3i(j.
[l/i81-l'i8'2| l)K l/lMVKHSITl': DE 1>\I!IS Ai: \\' SIÈCLE. 7
cause beiioficialis ([iirni lialx'liiil iii ciiria Roiiiaiia, cl pro illa solvit iiiajori Ijidcllo
unuiii sctilimi.
Die se|)linia incnsis Februarii, colle<jium fuit post missam Faciillatis coiifjre- f7Févri<?r. |
gaiiim ad piovidcndnm supor Iccliira Decrelaliiini solomnium tocius anni ciir-
rentis, et concliisil ([uod dominiis Nicolaiis de finicliy, tune al)sens, qui primiis
légère tenebalui-, ad id coinpelleietui'. per suhstraelioncm eiiiolumentoruin re-
gencic,nisi causain prelendcre velletquatenus adid minime teneretur; (F" ycj r")
ad quam allegandani in prima niissa vocaretur, et post cum dominus Junii, ac
deinceps dominus de Veteri Villa, ordinale procedendo.
Ipso die, conclnditur quod, si Reverendus in Cliristo pater dominus e])iscopus
Carnotensis suos nepotes et magistrum Florentinum Forget'"' ad examen licencie
presentare vellet, prout dicebat, illos in jniibns Facultatis debitis domini liabe-
rent sup[p]oi'tatos (s/c); et ad mentem Facullalis eidem domino episcopo delegen-
(lam depulatusfuil dominus Ambrosius de Cambray, cui ex parte Facultalisdictum
fuit quod non place])at ille modus qucm prefatus dominus Carnotensis aperire
volebat, ut sciret a Facultate quantum sibi constaret licencia pro omnibus.
Die xnii mensis Februarii, in collegio post missam Facultatis, dominus Renatus [,4 Février.
d'Illiers, rector Universitatis Parisiensis, Millo d'illiers '-), cantor ecclesie Carnoten-
sis, et magister Florentinus Forget, capicerius ejusdem ecclesie, omnes in jure
civili licenciati, et magister Jobannes H[a]rde\vs, in artibus magister, supplicave-
runt admilti ad examen licencie et presentarunt suas minores cedulas; quibus visis
et prefatis supplicantibus ad partem retractis, domini deliberaverunt ipsos sup[)li-
cantes esse admittendos, dispensantes cum prefato domino rectore super dela-
cione majorum cedularum pênes singulos dominos ac ordinantes quod illas pre-
sentaret eisdem in caméra examinis, ceteri vero infra proximam missam ipsas
majores cedulas baberent déferre more solito; et pro ipsis cedulis conficiendis
prestiterunt juramenta prestari solita.
Ipso die, Henricus du Vergier creatus extitit bidellus domini Stejtbani de
Veteri Villa, et prestitit juramenta per minores bidellos prestari solita.
''' On le ronconire, le a mai j 681, dans les ip- l'einiiio dudit (iiiillaiiiiie Bii'oii, mère desdits Mi-
gistres du Cliàlelel, sous le prénom de tfFlorenti cliel et Callierine». Ihid., ji. ai'). — Elu coiiseil-
et les qualités de tmaislre es ars, licencie" es lois, 1er clerc au Parlement de Paris le 28 avril ilgS,
escollier à Parisn. Coll. Clmrumbault , vol. 766, en remplacement de Jean de Courcelles et conti'e
p. aag. — Le 6 octobre de la même année, les deux autres candidats, Claude de Hangest et
rfM. Florent Forget , licencié es loix, chanoine et Nicolas Dorigny, tous deux docteurs en Décret,
chevecier de Chartres, curateur de Michel Biron, se vit ensuite écarté au |irolit du premier d'entre
escollier à Paris, Jehan Forget le jeune et Cathe- eux, Claude de Hangest. Franc, aiaycj, fol. a^i ,
rine sa femme, (seurs) diidit Michel, enfans et 53 et 54 v".
héritiers de feu Guillaume Biron, [plaident] contre ' ''' Miles d'illiers le jeune fut évèque de Luçon
Perrelte Actonne, veufve Jehan Morin et paravant 'do 1.Ï27 à i5'ii.
8 LA FACULTÉ DE DÉCRET [1481-l/i8-2J
(2j Fc>ricr.] Die jovis XXI Febi'uarii , post missam Facii][ta](is. luit collegiiim loco solito coii-
gregatum; sed vocatis supplicantibus, iiulliis comparuit.
[a.SFévripr.l Die xxiii iiioiisis Fcbruarii. apud caineram exaniinis, magister Karolus de Aito-
bosco''', in lcgil)u.s iicenciatiis et in Decielis barbalarius Pictavis, jiostquam do-
cuit do preniissis, adniissus extitit ad lecturam piiblicani, et pro juribus Facultalis
solvit duo scuta minus tribus den. tur.
Ipso die, prefalus magister Karolus, post admissionem ad lecturam publicani,
supplicavit pro secunda loctura matutinali. Super quo domini deliberaverunt
quod ad lioc Facultas specialiter vocaretur per cedulam, ordinantes quod idem
magisler Karolus intérim haberet légère in scolis, bora qua bachalarii consue-
verunt légère, ut per députâtes Farultatis audiretur.
[25 Fé^^iel•.J Die XXV mensis Februarii, collegium extitit per cedulam specialiter evocatum
super duobus articulis : primus ad deliberandum super supplicacione alias fada
per magistrum Karolum de Altobosco, pro secunda lectura matutinali suppli-
cantem; secundus erat communis super supplicacionibus et injuriis.
Quoad primum articulum, prefatus magister Karolus in collegio comparuit,
et suam supplicacionem, quam alias fecerat, geminavit; et postmodum magister
Dyonisius Aliigrct, primum legens ordinarium, qui supplicavit in adversum ne
idem magister Karolus admitteretur, aut saltem ejus admissio ad tempus differre-
tur, attentis malicia temporis, paucilate scolarium, et quod tempus sue collecte
imminebat. Super quibus conclusit Facultas, audita relacione deputatorum qui
''' En niai-ge, d'une écriUue peu postérieui-e : reçu président de la grand' Chambre des enquêtes
trlNunc episcopus Toriiacensis.n Charles du Haut- au iieu de feu Jean Lespervier. Franc. 21279,
bois, né a Ghâtellerault, licencié en lois, fut reçu fol. 254. — Le i7Juin i5oi,il était nommé maître
avocat au Châtelet de l'aris le a8 mai i48i. Coll. des requêtes au lieu de Jean de Pierrepont, |)ronui
(jlairambault, vol. 706, ]). 2^2. — Le 3i juillet évêque de Meaux. Franc. 32i4o, fol. 227. —
i486, il fut reçu conseiller clerc au Parlement Enfin, en i5o5, après la mort de l'un des évêques
au lieu de Jean l'oiicher, qui succédait comme élus de Toui'uai, Louis Pot, qui, dès i5oo, avait
conseiller lai a feu Jean Avin. Franc. 21 366, fol. Iransféré tous ses di'oits sur cet évêché à Charles
552 et v°; 32i4o, foi. 2o3. — Le 7 janvier 1692 du Hautbois, le chapitre de Tournai prit parti
[1693], il est subrogé au heu de Jeau du Carrov pour ro deinier contre Pierre Quicke, nommé par
contre Pierre Ardeau, pour laisoii d'une chanoinie Alexandre VI en ià^j. Après accord conclu avec
en l'église Sainte-Radegonde de Poitiers. CoW. C/fli- Quicke, Charles du Hautbois put faire son en-
rambault, vol. 766, p. 162. — Il devint ensuite trée solennelle à Tournai le 26 juillet i5o6. Très
président aux enquêtes: car, le 3 décembre 1699, fatigué, il se démit de ses fonctions, en i5i3, en
nous voyons Pierre Pillon en procès ^contre noble faveur de Louis Guillart, fils de l'un des présidents
et discreltc personne m. Charles du Haultbois, pre- au Parlement de Paris, et mourut le 10 juin
sident es enquestes : dit est que le greffier de céans Saint-Jean-d'Angély. Il fut enseveli à Chàtellcranll .
se Iransportei-a par devers ledit du Hautbois pour sa ville natale, où l'on voyait encore son tond)eau
l'interroger. . .» Ibid., p. 809. Ce n'est que le» chez les Minimes au xvin" siècle. Gallia Christ.,
«7 février i'i99 [i5oo] qu'il fut solennellement t. III, col. 237-288.
[I'i81-l'i8-2| DH I/L'MVEKSITK 1)K IMIUS AU XV' SIKCLE. 9
prcfatum maffistniiii K;ir(»luiii legcnlfiii audivcraiil, (|ii()(l idem inagislcr Karolus
adniilterplur ad .scciiadam lecUiram, pro qua fueruiit sibi as.siffnale scole ad inter-
siyniiim Beati Eiistacliii, sic lainerKiiiod |)ori{)siiis adiiiissionciii dieti priiiii IcfM'ntis
collecta pro anno prosenti non iiii|)('di('ini-.
(F" 79 v".) Eodeni die, concluditur (juud ruina inuii, pio ciijiis repai-aciono
stipplicavit niagister Pcti-usPainctclier, leparabitur, et ad id ficri facicnduni com-
misit Facultas niaoistriuii Robertuiu do Vado, majorem bidolluni.
Insuj)ei' concluditur ([uod doiiiinus RonaUis d'illiers, i-ector Univorsilatis, Millo
(rillieis et Miagistor Florontinus Foqjot, sedentes in banca iiobilinm, in alioruni
sublovamen conforniitor ad statuta solvont dnpluni ojiis quod pro vino et spe-
ciobus solvorant sedenlos in socunda banca; et id agcndo Facullas in cetoris
jnribus por oos debitis pro posso sup[p]oiiabit.
Insupor concliulitur, super quoriuionia facta contra doiiiinuiu Anibianonsom
episcopumt'', qui per aflixionos in vualvis scolarum Facullalis fecerat publicari
quod publiée légère intendobat Docn'talos in Bajoconsi coUegio, oxlra Clausum
Brunelli, quod ex parte Facultatis dominus gcncralis et ego prefatum presulcm
adirenius ad sibi renionstrandum stalutum Facultatis proliibens per bachalarios
Decretales legi extra Glausuni Brunelli, et de juramento per eum prostito admo-
neretur ac ut vellet desistere requireretur, et cum boc gratis sibi oiïerrentur ad
legondum majores scole Facultatis; et ubi non vellet desistere, pro\i(loretur de
op[p]ortuiio roniedio, prout alias in simili factuni est. De qua conclusione certi-
ficatus cessavit.
Die penultima mensis Februarii, post missam Facultatis, luit sigillala littera [37 Février.]
gradus pro magistro Jobanne Auraidt, qui pro sigillo tradidit scutum majori
bidello.
Die nltima mensis Februarii, magistro Guillermo Piedeter supplicanti pro [28 Février.]
littera gradus fuit ilia sibi décréta, postquam modio juramento asseruit quod
ea indigebat ad producendum in certo processu quem babebat in Castelleto Pari-
sius; fuitque in die sequenti sigillata, et pro sigillo solvit scutum, quod tradidit
majori bidello.
Ipso die, post meridiem, collogium congregatum apud cameram examinis super
admissione vel repulsione bacbalariorum pro licencia examinatorum, conclusit,
attentis malicia teraporis, paucitate bacbalariorum et bonore Facultatis, bacba-
lariis examinatis indigentibus graciam facere et omnes ad licencie munus admit-
tero, perprius ab eis satislacto do juribus Facultatis.
Eodem die, domini super supplicacione domini Nicolai de Grucliy, «pii requi-
<'' Louis de Gaucourt.
rti. a
lUMilUiniC ^JtTI01ALC.
10 LA FACULTÉ DE DÉCHET [U81-U8-2]
sivit sibi satisfieri de certis jiiribus racioiio sue regencie, ut dieebaf , dcbitis pro
anno Domini uu'= lxxix, fuit conchisuiu, docendo pcr onm fjiiod aliquid sibi
debeatur. fiet satisfactio, sed non dodenariis provoniontibiis post ad\cntumti'iuin
novissimorum doctorum, quia debitum per ipsiini de Grucliy pivicnsum esset
ortniii auto ipsorum adventum.
[a Mars.] Die sccuuda mensis Marrii ante meridicm, examen licencie conclusuni extitit,
et per me secundum moretn antiquum coHac[i]one habita, in qua septem bacha-
larii examinât! ex ordinacione Facultatis munere licencie digni declarati fuere,
ipsi bacbalarii juramenta prestari solita in fine examinis prestiterunt.
Ipso die, post complectorium Nostre Domine, ego decanus, doniinis de Cour-
cellis, Cambray et Picard assistentibus, cnm prefatis baclialariis accessi locuni
habitacionis domini cancellarii insignis ecclesie Parisiensis, ubi, brevi oracione
habita, bachalarios prefatos eidem cancellario presentavi et pro expedicione
com[m]endatos haberi postulavi, requirendo eumdem cancellarium quatinus
privilégia, libertates et prerogativas Facultatis inviolabiliter observare dignaretur.
Quibus auditis. idem cancellarius humanissimum dédit responsum; et in ipsa
presentacione facienda, dominas Renatus d'Illiers, tune rector Universitatis, cum
cap[p]a rectorali, precedentibus bidellis arcium Facultatis cum virgis seu massis
argenteis deanralis, sec[uentibus quoque pluribus uolabilibus viris. cum ceteris
baclialariis examinatis extitit presentatus.
[3 Mars.] Die tercia mensis Marcii. fuit sigillata littera gradus pro magistro Guillermo
Piedefer, qui solvit pro sigillo scutum, positum in manibus majoris bidelli.
[6 Mars.] (F" 8o r".) Die sexta Marcii, post missam Facultatis, in collcgio, dominas
Nicolaus de Mijon, examine premisso, ad gradum bachalariatus extitit admissus,
et ])ro bursis et dispensacione de non eundo invitatum per villam solvit tria scuta.
[7 Mars.] Die jovis septima mensis Marcii, fuit sigillata littera gradus pro fratre Lu-
dovico de Sezancourt, nomine cujus dominus Stephanus de Veteri Villa die pre-
cedenti supplicaverat, et solvit unum scutum.
[10 Mars.] Die décima mensis Marcii, de mane, in caméra examinis per Facultatem ad id
specialiter convocatam rotulus licenciandorum compositus, couclusus et dupli-
catas extitit obsigiiatusque tribus sigillis more solito, ut quamcicius presentaretnr
domino cancellario Parisiensi. Et in eodem rotulo bacbalarii sic erant ordinali :
lienatus d'Illiers, Millo d'Illiers, Florentinus Forget, Germanus des Bordes,
Pelrus Falaise, Robertus de Butione, Johannes Ilardews.
Ipso die, concluditur quod bidelli major et minor pro suo jure de denariis
[U81-1/I82) I)K i;iJMVi:i{SITK DE I'\U1S AI \V SIKCLE. 11
licencie liabcreut duodeciiii iiiiii .sciila, (|iif)(l([iii; iiiajdi' hidclliis de di'iiariis pcr
cum receplis pro scolis liabeal salislacerc de pensioiie scolanirn Saiicti .foliaiiiiis
.Ilierosoliiiiitani pro aniio prctcrito.
Eodciii die, fada exlilit opcio por dorninos, proul inforiiis aiinolaliir :
Doiiiinus Joliannes de Courcellis adojtla\it lieiiatiiiii d lllieis; dominiis Aiii-
brusius de Caïubray, Mil(l)oiieiii d'Illiers; domiiiiis llobeiiiis Tiilleu, Floreiilimim
Forgel; doniinus Siephaiius de Vcleri Villa, Gcrniaiiuin des Bordes; doiniiius
Jacobiis .liiiiii, l'clniiii Falaise: domiinis Joliannes Picard, Robcrtum de Bulhione;
doniinus Andréas Wassclin, Jolianneni Hardevvs.
Eodeni die, [)osl vesperas Béate Marie, in exitii clinri Parisiensis ecclesie, per
me decauuni, présente inagistro Nicolao Militis, nolario ])ublico, et duobus tcs-
tibus, presenlatus extitit rotnlns licenciandoruin per Facultateni conipositus,
dausus et tribus sigillis sigillatns, domino caiicellario Parisiensi; qiiem in pre-
sentia dicti notarii et duoruni testiuin re(|uisivi, ut ipsum lotulum clausum
teneret iisque ad tempus licencie imparciende baclialariisin ipso rotnlo descriptis,
ciijus cop(p)iam sigillo Facultatis obsignatani conservavi, fecique protestaciones
in consimilibus aclibus fieri consuetas, quas idem cancellariusadinisit, etrotuluni
ipsum clausum servare promisit usque ad actum licencie. De quibus nomine
Facultatis a dicto notario pecii instrumentuni.
Die xiii mensis Marcii, Antlionius de Sancto Géorgie, Lemovicensis dyocesis, [iSMars.]
examine premisso, admissus extitit ad gradum bacbalariatus et lecturam, solvit-
que pro bursis et non eundo per villaiii ad invitandiim dominos pro inteiessendo
liarenge quatuor scuta.
Die jovis xuii mensis Marcii, postmissam Facultatis, in collegio comparuerunt [,', Aiars.]
magistri Robertus de Masengarbe ('' et Johannes Triquier, injure canonico licen-
ciati Parisius, qui pro admissione ad gradum doctoratus supplicarunt, offerentes
conformiter ad statuta satisfacere de juribus Facultatis, et alias parère ordina-
cioni dominorum, qui de adventu dictorum supplicanciuni se j)lurimuiii gaudere
dixerunt, decernentes ut conformiter ad consuetudines laudabiles Facultatis ipsi
supplicantes ter liaberent s(q)plicare in sequenlibus missis, et in tercia suppli-
cacione daret Facultas ipsis supplicantibus congruum responsum. Qiiibus ad col-
'"' Jean Du Drac, l'vêque ile Meaux, nomiiKÎ de la Faciilli' de Décret; car, en 1/171. après la
conservateur des privilèges apostoliques de l'Uni- destilulion d'Antoine Du I5osc, sujet du <luc de
versité en 1/162, après la mort de Guillaume de Bourgogne, ce fut Itobert de Masengarbe qui l'ut
Hollande, évèque do Beauvais, avait choisi Robert nommé à sa place. Voir Du Boiday, Hisl. Univ.
de Masengarbe, alors recteur, pour grellier de sa Paris., t. V, p. 054, Gtjâ et yiC-giy; cl", ihid.,
juridiction. Il s'ensuivit un procès enti-e Masen- [>■ ^^'^- — Cf. aussi Henr. Denifle el .Em. Chate-
garbe et Jean Cbainbetin, son prédécesseur, (lui hnu, .luclnrliim Chartiilnrii Unitersilulis Parisiensis,
parait avoir gagné sa cause malgré l'interveutiou t- 1'- '^"^- 'j'<^ et "• 3.
12 LA FACULTÉ DE DÉCRET [l/i81-U82]
legium rcvocatis premissa intimavi, el de responsione contenti tlicli supplicantes
egerunt graciariim actiones.
[tSMars.l (F" 80 v".) Anno Domini m cccc ocluagesimo primo. \\u mensis Mardi, post
juramenta por licencianclos prestita in facie Facultatis, ipsa Facullas, hora fere
flecima de iiiane, cum prescriptis licenciandis processit ex cap(p)ella Sancti Joliannis
Jherosoliinilani usque ad ecclesiam Béate Marie Parisiensis, ubi salutacione Nostre
Domine facta, domini Robcrtus Tulleu, generalis, et ego decanus declinavimus
pênes dominum cancellarium Parisiensem, in loco sue habitacionis existentem,
ceteris dominiscum licenciandis tendentibus ad aulam domini episcopi Parisiensis,
dumque advenimus domum prefati cancellarii, concito (.s»r) e caméra sua descendit
deorsum; nobis quoque tribus, in presencia magistri Arnulpbi de Marcbel. notarii
pubbci, ac testium fidedignorum, ex[h]ibuit rotulum superioribus diebus si])i tra-
ditum, tribus sigillis obsignatum et intactum, ac deinceps cum eodem rotulo pre-
fatus cancellarius, dominus generalis et ego ad aulam prefati domini episcopi
Parisiensis reclo tramite perreximus, ubi prelatus cancellarius, sedens in loco
solito, rotulum ipsum aperuit, et magistro Claudio, sub[b]idello Facultatis, ma-
gistro Roberto de Vado, majore bidello. absente et egrotante, ad licenciandos
vocandos tradidit; fueruntque ipsi licenciati eo ordine vocati quo fuerant per
Facultatem ordinati, et prout in cop(p)ia rotuli pênes me dimissa crant descripti.
De quibus omnibus et singulis instrumentum publicum nomine Facultatis a dicto
de Marcbel requisivi. Horum autem vocatorum numerus, ordo et adopcio cujus-
libet inferius fideliter annotanturt''.
Ipso die, facta seu celebrata licencia, postque graciarum actiones eis qui actum
decoraverant redditas, in cap(p)ella superiori domini episcopi Parisiensis omnes
et singuli dicti licenciati comparuerunt, et per organum dicti magistri Renali
ingentes graciarum actiones de susceptis honoribus Facultati reddiderunt, ac pro
doctoratu supplicarunt; sed deliberacione habita, fuit conclusum quod respon-
sum dilTerretur usque ad proximam missam, in qua, si vellent, ipsi supplicantes
haberent comparere.
[is Mais.j Die xvHiMarcii, fuit sigillata littera testimonialis pro magistro Petro Chari'on,
iu jure canonico licenciato, qui pro sigillo solvit scutum, Iraditum bidello majori.
[19 Mars.] Die XIX mensis Marcii, post missam Facultatis, in coliegio, Hugo Guioneti et
Nicolaus Guillaudi, premisso examine, fuerunt ad gradum baclialariatus et lec-
turam recepti, et pro bursis ac dispensacione super non eundo per villara ad
invilandum dominos solverunt quinque scuta cum dimidio unius, videlicet dictus
Nicolaus tria scuta, et Hugo duo scufa cum dimidio unius.
''' \oir plus bas, p. 27.
[l/«81-l/i82] DE L'UNIVERSITÉ DE PAIUS Ai: XV' SIÈCLE. 13
(F" 81 r".) Ipso (lie, doniimis lîciiiiliis (rilli(;rs, reclor Univcrsitalis, et Mil(l)o
d'Illieis siipplicariiiit pio docloraUi et ad juramenla prestari solita recipi. Super
quorum suj)plicacione responsum extitit, inatui-a dcliberacione prrliahita, (|iiod,
priusquam Facultas illos adniitterc possil, liahenl satislaccM-e dominis doctorihus,
([ui eos adoptavcrunt, do suis juribus; ijuo facto, Facultas ipsa cuni eis inlcndil
proccdcpo coiiloiiuilfir ad statuta, sic (jiiod nieiito debcbunt coiitenlari.
Fodeui die, dominus de Gruchy supplicacioneui alias per euiu laclaiu ieiVica\il,
et confonniter ad alias deliberata luit ordinatum quod, si aliquid sibi debeatur
de tempore per euiii, preteuso, sibi fiet satisfactio, absque boc quod très domiiii
novissinii doctores ad id contribuere teneantur.
Die XXII mensis Marcii, iu congregacione Universilatis apud Saiicluin Matlm- (uaMar*.
rinum celcbrata, doinini Audirosius de Gainbray et Steplianus de Veteri Vilh
siipplicarunt et eoruui (juilibet supplicavit pro inense gracioso, ruilipie ipsorui
supplicacio exaudila.
la
lin
Die xxviii mensis Marcii, fuit missa et collegiuin; sed quia pauci domiiii coin- [28 Mars.]
pariierunt, distuli ponere in médium qua die post Ressurrex[i]onem Doinini esset
legendnin, disponens super hoc et quibusdain negociis tangenlibus Facultatem
dominos per cedulani convocare.
Die sabbati in Rainis Palmarum, dominus Nicolaus de Gruchy in inajoiibus [3i. Mais.]
scolis Facultatis legit Decretatem Omnis ntriusquc se.vtts ordine suo.
Ipso die, fuit sigillata littera testimoniahs pro fratre Jacobo de Ganteleu, qui
propter hoc solvit scutum bidello.
Die prima mensis Aprilis, Ludovicus du Pioys, examine premisso, fuit ad \i" AmII. 1
graduin hachalariatus et lecturam publicam admissus, et pro bursis ac dispeii-
sacione de non invitando dominos in suis domibus ad harengam, solvit tria
scuta.
Die XI mensis Aprilis, Facultas in domo domini Joliannis de Gourcellis per |ii Avril.]
cedulam super tribus articulis congregata deliberavit et conclusit quod in proxima
missa post Quasimodo domini doctores légère habebunt, et quoad alium arti-
culum, quod ad providendum diffîcultatibus et impedimentis que fîeri consue-
verunt nominatis per Facultatem ipsam littere régie impetrabuntur a cancellaria
nomine Facultatis, quibus mandabit regia Majestas, cessante omni dillicultate,
judicandum esse pro talibus nominatis conformiter ad regias ordinaciones et
Pragmaticam sanctionein, et intérim quod ex parte Facultatis dominus locuni-
tenens Parisiensis adeatui-, sibique renionstretur materia, ne de cctero in judiciis
1/, LA FACULTÉ DE DÉCRET [l/i81-U8-2]
curie Castelleli fiant diiTicullales et impedimenta luijusniodi talihiis nonùnatis,
qiiodque presens conclusio iiitimctur magistris Petro Falaise et Roberto de Ru-
tione, qui pro tollondis difficultatibus et impedimentis supradictis alias in Facultate
supplicarant.
[18 Avril.] Die jovis xviii mensis Aprilis, post lecturam dominurum et missaiu Facultalis
celebratam, Joliannes de Rupibus, Ritm'icensis dyocesis, examine premisso, ad
oradum bachalariatus et lecturam extitit admissus, et pro bursis solvit duo scuta
cum dimidio unius, que posita fuere in manibus thesaurarii.
Ipso die, super positis in médium an expediret Facultati scolas Sancti Johannis
Jberosolimitani (F° 8 1 v") dimittere vel resumere ad precium per dominum pre-
ceptorem ipsius domus micbidecano prius declaratum, post multa bine inde alle-
lala et proposita, visum est Facultati quod pro nunc commode non poterat ipsas
scolas deserere, attento quod scole superiores ipsius Facultatis nunduni erant
catliedris, pulpitris et scamnis munite; sed placuit quod ex parte Facultatis do-
minus generalis cum decano adiret prefatum preceptorem et sibi remonstraret
quod ex demolicione scolarum, quam fecerat fieri ap[p]ropinquante tempore
lecture sine aliqua denunciacione precedenti, Facultas se injuriatam arbitrabatur,
et si de precio viginti librarum turonensium pro locagio seu mercede dictarum
scolarum nicbil posset diminui pro anno currenti, quod ipse scole illo precio
conducerentur ab ipso preceptore.
Eodem die, dominus Henricus Tbiboult de domino rectore conquestus est, pro
eo quod conformiter ad alias per Universitatem ordinata in sui assunipcione
minime juravit non sigillare pro scolaribus in Decretis litteras testimoniales,
nisi prius visa cedula certificatoria doctoris eorumdem. Super quo concluditur
quod in prima congregacione Universitatis dominus generalis nomine Facultatis
ageret querimoniam et requireret quod ipse domiims rector cogeretur dictum
juramentum prestare et suo successori facere prestari.
Illo die , in egressu collegii , dominus generalis et ego preceptorem Sancti Jobannis
Jberosolimitani apud aulam inferiorem sue babitacionis adivimus, et sccundum
condusionem Facultatis, dictus dominus generalis eidem preceptori premissa
reiuonstravit. Ex quibus ipse preceptor aliqualiter motus, cum moveri non de-
beret, tandem se excusavit et scolas pro anno presenti dimisit Facultati pro sex^
decim libris turon., promitlens in brevi reparari facere ascensum ad superiores
scolas conscendentem requisitum necnon loco scolarum quas suis usibus ap[p]li-
carat alias meliores et preslanciores liberare et tradere Facultati.
[25 AmII.] Die XXV mensis A])rilis, post missam Facultatis, luit collegium more solito con-
{rregatum, et coram eodem dominus generalis fecit l'elacionem eorum que per
ipsum et me novissime fuerant acta cum domino ])receptore Sancti Jobannis
|l'i8M'i82] 1)I«: L'UMVI-nSITI'l DK l'AUIS AU XV" SIÈCLE. 15
Jherosoliinitaiii. Qua audila, placiicriinl Facullali oriiiiia dicta et lac;!;! cinii oodciii
|)i'ecej)torc.
Ipso (lie, (|iii(laiii lelijjiosus onliiiis S. BonoJicti supplicavil ut, quia littera gradus
que sibi alias luerat cxpcdita et sijfillata ])i'y Kacul[la]t('ni, casu loituito, ut as.se-
rehat, luerat depoidita, alia liKcia coiisirnilis tetioris, loro perdit»', sigillit uiajori
Facullatis sibi si^jillaretur. Cujus supplicacioni aiuuiit Kacultas, et gratis eadem
littera fuit sigillala et expedita religioso supradiclo.
Die jovis secunda luensis Maii, luit uiissa et collegium, in quo nicliil digiiuin
scripiura fuit acluin.
Mai. I
Die quinta mensis Maii, post niissam, Facultatis collegium fuit congregatum
more cousueto.
[5 Mai.
Die nona mensis Maii, post missaniBeati Nicolay, Nicolaus de Pitat'', Parisieasis,
examine prémisse, fuit ad gradum bachalariatus admissus, et (|iiia reverendus
pater dominus episcopusLexoviensist^', cujus dicebatur familiaris, erat in crastino
recessurus, idem de Pita supplicavit secum dispensari super harenga, et quod in
crastino posset agere suum propositum, non obstante quod dies ipsa non esset
legibilis. Gui supplicacioni annuit Facultas contemplacioneprefati reverendi patris,
et pro bursis ac de dispcusacione solvit quatuor auri scuta,qui posita fuerunt iu
manibus receptoris.
[9 Mai.]
(F° 82 r".) Die décima sexta mensis Maii, post missam Facullatis, collegium
in loco solito extitit congregatum, a quo super lectura dominorum posita in
médium concluditur quod post lestum sanctissime ^Trinitatis |instantis difrilo-
16 Mai.
'■' A cette époque, la famille parisienne des La Pile
avait parmi ses membres un clerc des Comptes, Jean
de La Pile, qui était probablement le frère de Nico-
las, le bachelier de 1/183. Car nous lisons dans les
registres du Châtelet, à la date du 7 août thSà :
irJehan Maciot et sa femme, icelle femme héritière
pour un sixiesnie de feu honorable homme Guil-
laume La Pile et Hélène Bureau , sa femme , [ plai-
dent] contre Jehan La Pile, Nicole f-a Pile. (!uil-
laume La Pile, Jehan le Doyen et sa femme, icelles
femmes et lesdits La Pile frères et sœurs et héritiers
desdits deffunts; dit est que la l'hoslel (xic) du Ker
de Moulin, assise près l'église Saint Goi'vais, (jui
fut ausdits deffunts, sera party en deux, pour ce
que à iceluy Maeiol en appartient la moitié de son
conquesl et le sixiesme en l'autre moitié. » (hll. Clai-
inmbault, vol. 76/1, p. .'5oo. — Jean La Pile fut
nommé échevin le 96 octobre 1/1 9;), au lendemain
de la chute du pont Notre-Dame, après l'arrestation
du prévôt et des échcvins en charge, accusés d'im-
prévoyance et d'incmic. Cf. F. Bonnardot, Registres
du bureau de la ville de Paris, I. 1, p. 1. — Le
7ianvier 1/191 [liga], frhonorablc homme et sage
m. Jehan La Pile, clerc du Boy en sa Chambre des
comptes et l'un des quatre marguilliers de l'église
Saint Pol à Paris, pour les vexations, travaux et
noises que le curé de ladite église luy a fais et
donnez et s'efforce faire et donner pour ce (pi'il
diîffend les drois de la fabi-ique, a renoncé à la-
(litte administration et charge de marguillier qu'il
dit avoir jà exercée par Ireize à ipiatoize ans conli-
nuels.B Coll. Clairambaull , vol. 760, p. 110.
'-' Antoine! Hagiiier, abbi' commendataire de
Préaux, avait (-té élu évèque de Lisieux eu no-
10 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U81-U82|
retur, propter lecturam Decretalis doctoralis in vigilia Penlliecostes facicii-
dam.
•j.t Mai] Dio \xiii mensis Maii, niissa et collegium de more celebratur.
[jô Mai.j Die \xv mensis Maii, dominus Jacobus Junii hora raatutiiialiiu majoribus scolis
Facultatis ordine siio legit Decrelalem soiemnem, que in vigilia Penthecostes
consucvit legi per doctores.
|;i.. Mai.] Die penultima mensis Maii, post missam Facul[ta]tis, fuit colleginm in quo
comparuerunt domini Robertus Tuiieu, Stephanus de Veteri Villa, Robertus
Gaguin et ego decauus.
[â Juin.] Die quinta mensis Junii, niissa ordinaiia Facultalis apud Sanclum Johannem
Jherosolimitanum extitit celebrata et collegium loco solito congregatum, in quo
nichil fuit actum quod egeret registracione.
[i.iJLiiii.] Die xui mensis Junii, post missam Facultatis, collegium extitit in cap(p)ella
Sancti Johannis congregatum, ibique conclusum fuit quod die jovis prima post
festum Beati Joliannis Baptiste domini doctores legent. Quam conclusionem
bedellis notificavi, ut singulis dominis absentibus illam haberent intimare.
[i7.iiiiii.j Die xvu mensis Junii, examine premisso, fuerunt ad gradum bacbalariatus
admissi frater GuillermusTabourelli''^, ordinis S. Benedicti, Lingonensis dpcesis,
Durandus Maritonis et Ademarus Calvelli, Angolismensis [sic) dyocesis, qui pro
bursis et dispensacione de non invilando dominos in suis domibus solverunt, vide-
licet dicti Tabourelli et Maritonis quilibet tria scuta, et prefatus Ademarus duo
scuta cum dimidio, et prestilorunt jiiramenta cousueta.
[ao Juiii.j Die jovis XX mensis Junii, post missam Facultatis, dominus Johannes de Cor-
cellisFarultatipresentavit honestum virum Johannem Pasquier, requirendo ut loco
def(f)uncli sui bidclli reciporetur et admitleretur ad juramenta per bidellos mi-
nores prestari consueta; et fuit ejus requisicio exaudita, dictus quoque Johannes
in bidellum minorem admissus, postquam prestitit juramenta consueta.
vtmbre liyi, après la mort de Louis Raffuier, celle de l'abbé de Saint-Germain-rAuxerrois. ylrcA.
qui avait remplacé Thomas Basiii réfiifyié à Ulrecht. de l'Univ. de Paris, vol. ig , fol. 8 v°. — A la même
Antoine mourut le 10 juin liSa. Cf. G«//laQ^■«^, date (ibid.), frère frJeani Tabourel, licencié en
t. XI, col. 798. Décret, se présente à la collation de l'abbé de Mon-
'"' En mai's liga, frère Guillaume Tabourel, ticr-la-Celle près Trojes et à la collation de fabbé
licencié en Décret et bachelier en théologie, se pré- de Chiny. — Sur ce second j)ersonnage, voir plus
sente à la collation de l'abbé de Saint-Maur et h bas, p. 160.
[l/i8l-I'i82| DE L'UNIVEHSITK DK l' AIUS AU XV' SIÈCLE. 17
Ipso (lie, Ademarus Calvelli siipiiliciuil pio liltciii j;i;i(liis Imcluilariatus, as-
serens quod ca iii(li[jcl)al ad ])roduccii(liiiii in citIo [)ro(X'ssii (|iiriii liahdial in
niateria beiieliciali; ruiUjiio ]Uîr Facnltalcni dicla liltcra sil)i ((iiiccssa, salvis
juribus Facultatis.
Die wiiii iiicnsis Juiiii, de iiiane, in caméra exaniinis, \ inccncius Neclire (sic), [a'i Juin.]
dyocesis Tornaccnsis, examine premisso, Cuil ad gradum Laclialariatus admissus
et dispensains super liareii{;a non facienda, pro eo (juod (ide média dixil et assue-
luit velle in ciaslino recedere ad partes cum certis mercaloribn.s qui vénérant
ad IndictuniC nec dincins [loleraiil, nt dicebanl, e\|)ectare; solvit([ue pro bursis
et ipsa dispcasacione summam Iriiim scntornm anri, (pic [)o.sila fuerunt in ma-
nibus thesaurarii.
Die jovis wvn mensis Junii, post lecliiram et missani Facullali.s, fuit (•olle;;iuni [27 Juin.]
in cap(p)eHa Sanc-ti Joliannis JberosoHmitani de more congregatum, et ibidem
discretusvir Ba[r]lboiomeus All)crli, prcsbiter, dyocesis Lugdunensis, supplicavit
admitti ad examen gradus bacbalariatus, asserens contenta in suis cedulis pênes
Facullatem dimissis fore vera. Cujussupplicaciofuit cxaudila, et ])er me decanum
assignata Decrelalis Perpmdimns, de smtenda excotimmnicacioms [Décret. Greg. IX,
lib. V, tit. 89, c. 28], ut super ca veniret in missa proxima rcsponsurus.
(F" 82 v".) Die secunda mensis .Tul(i)ii, Guid(^ Ledcvins, dyocesis Turonensis, [2 Juillet.]
in domo domini generalis, examine premisso, fuit admissus ad gradum bacba-
lariatus et prestitil juramenta consueta, necnon pro juribus Facultatis solvit tria
scuta.
Eodem die, fuit sigillala litlera gradus pro eodem, et solvit scutnm bidello
majori.
Die tercia mensis .lul(l)ii, fuit post missam Facultatis collegium loco solilo con- [3 Juillet.]
gregatum, ubi Barlb(.)lomeus Alberti, dyocesis Lugdunensis, examine premisso,
ad gradum bacbalariatus cxtitit admissus, et prestitis juramentis consuetis, solvit
pro bursis duo scuta auri.
Die décima mensis Jul{l)ii, celebrata extitit missa Facultatis et collegium con- [10 Juillci.]
gregatum, in quo Jacobus Cuau, dyocesis Turonensis, examine premisso, receptus
extitit ad gradum bacbalariatus, et quia recessurus erat die sequenti, prout ju-
ramento medianle asseruit, fuit cum eodem supplicanle dispensalum super ha-
renga non facienda, solvitque pro bursis et dispensacione tria scuta cum dimidio.
'■' La foire du Lendit (//irfîe(MHi),iïlabliu ù Saint-Denis par Charles ie (lliauve, coninien(;ait le mercredi
de la seconde semaine de juin.
i.i. 3
lurniurKic ^Jl^tox*LK.
Iti LA FACULTÉ DE DÉCRET | i 'iSI-l/i8->]
Eofleni (lie, fiiil si[;iilata littera jjradiis pro codoiii, et solvit .scnliiiii [ii'o sigiHo,
quod tradidit iiiajori bidello.
[i7-Juillc!.] Die XVII mensis .]ul(l)ii. Iiora ineridiana. magisler Karolus de Altobosco, legens
sccunduiii ordinariiim, iiiiclii decano inliiiiavil quod lilteras missivas a patrc siio
in curia Hejns existcntc recepcrat, quibus luandabat quod ad euiii, ouuiibus cos-
santil)us, declinaret; quapropter peciit licenciam ad tenipus legeiidi per substi-
lutuiu. Gui dedi resposum ([uod id ad me non spertal)at, sed Facultati; idco, si
posset et vellet, die sequenli. in quo debebat colleginni congregari, vcnii-c posset
bujusinodi requestam facturus.
18 Jnilld.] Die xviii mensis Jul(l)ii, post missam ordinariam, extitit Facuitas congregala in
fap(p)e]la Sancli Jobannis Jberosolimilani, ubi domini mei domini Andrée Was-
selin bidelhis compai'uit et conquestus est ex et pro eo quod ex parte ville Pa-
risiensis fuerat impositus ad talliam seu collectani factam super mercatores ad
subveniendum mercatoribus degentibus apud Francbisiam, et in suis bonis ob
defectum solucionis executatus, petens super lioc adjunelionem Facultatis, quain
sibi dédit, et ordinavit quod cum dicto supplicante adirem dominum episcopum
Marciliensein (sic) <'), supremi domini nostri régis Parisius vicesgerentèm , ipsumque
ex parte Facultatis baberem rcquirere ((uodeuindem snpplicaniem rouira tenoreni
privilegiorum Farultatis non pcrmitteret molestari.
Ipso (He, post egressuin doniinoruni, ego decanus, conclusioncm Facultatis
exequendo, cum dicto bidello pênes prefatum reverendum patrem dominum epi-
scopum Marciliensein cledinavi. et eidem onus micbi ex parte Facultatis injunc-
tum exposui; sed conclnsione non c\|)ectata, sermonem intercepit, dicens quod
tante Facultati vellet pro posse coniplacere, sed in bac re nullam habebat potes-
tatem, et quod ad rectores ville Parisiensis recursum haberemus consuluit.
Eodem die, prel'atus bidellus micbi retulit quod fuerat locutus cum ali({uibus
dominis ville, quorum medio remanserat libéra dicta collecta et recupcrare
debebat bona sua per execucionem accepta per ordinacionem ipsorum domi-
noruin.
a4 Juillet.] Di*" ^"^'11' mensis .lul(l)ii, liiil missa et collegiiim, in quo diligencie predicte fue-
rnnt per me recitate; de ([iiibiis Facuitas egit graciarum actiones.
'■' Jean Aliardel ou Ailardeau, d'Angers, d"a- maître (jue Louis XI le nomma g-ouverneur de
bord conseiller et secrélatre de René, roi de Sicile Paris le 16 janvier liSi. 11 re'signa son évècM le
et comte de Provence, puis chanoine d'Aix et pn^vôt a6 décembi'e iir)(). Giiltia Christ., t. I, col. 66/i-
dc Marseille, fut élu évèque de cette dernière ville 665. — Ailardeau avait fait son entrée à Paris peu
le 3o avril ii66. C'est sous son dpiscopat que le avant le 18 juillet 1/I81, el c'est Robert Gaguin qui
comté de Provence fut réuni à la couronne. Allar- lui avait souhaité la bienvenue au nom de l'Univer-
deau sut si bien se faire venir de son nouveau siUi.])nVii>uh^-, Ilisl. Univ. Pans., L\ ,[^. •jttx-'jlio.
[U81-U82] DR L'UNIVERSITl': l)K PMilS MI XV' SIÈCLE. 19
Die iilliiuii iin'iisis.liiiïllii, ixisl (•cli-ld'iicioiiciii iiiissc l';i(iill;ili>, ((illcjjiimi cxtllil |:ii Juilli'i.)
in ca|)(|))('llii Siiiicli .Idliiniiiis conjji'cjjiitiiiii, cl il)i(lriii (loiiiiiiiis jm'ihimIis iccihiMl
se lial)crc omis lc[;('ii(li cxliiionliiiiiiiiiiii . (F" S.'! i") (|u()(l(|iii' illiid inleridohal
pro possc, siciiL incopcral, porliccrc ad lioiiorcrn Facidlalis cl iilililalcin aiidicn-
fiiim, nisi morlalitas cl toniporis iiialicia i|)siiin ad reccdcndiim coinpcllerent;
(iiio casii liiiinililci' siippli('a\il iil Faciillas ciiin lialx're vcllet excusaliim. Ciijiis
supplicacioni, laii(|iiam jiislc. anniiil Facilitas, criaiu ahsqiio hoc qiiod eo casu
leiicaliir Iccliiniiii pcrliccrc pcr siihsliliiliiiii.
Die oclava uiensis Augiisli, iu collcgio post niissam Faciillatis cclcbralo cuin- [8 Août.]
paruei'unl domiiii Steplianus de Vetei'i Villa, .lacohiis .liiiiii, Nicolaiis [de] Griichy,
generalis, et ego decaniis; a qiii])ns extitil concliisiim qnod , (piia niagislei- Karoliis •
de x\ltobosPO pcr meiisem et idlra Icgcrat per suhslitiiluiii contra staliita Facul-
talis, licret inliibicio ex paile Facidlalis ipso siibstitulo ne aiiipliiis baberet iectii-
ram pro dicto niagislro Kaiolo contiiiiiarc.
Ipso die, concliidiliir quod ex parle decaiii et collegii componentur littere
missive domino Ambrosio de Cambray in cnria Régis exislenti dirigende, ut ipse
dignetur laborare quod indultiim alias [)er eiim nomiue Facullalis impelralum
melioribus modo et forma quibus fieri polerit reformetur et emendetur, qiiodqiie
littere ipse per deputatos visitenlnr et corriganlur.
Eodem die, niagisler Karolus de Loy supplicavit pro littera gradiis ad produ-
cendum in certa beneficiali causa quam babebat in Gaslellelo l'arisiensi. Que luit
eidem concessa et inconlinenli sigillata, et solvit pro sigillo luium scutuni auri,
positum in nianibus majoris bidelli.
Die X mensis Augusti, hora circiter sexta de mane, bone memorie quondam [loAoùi.i
dominus Henricus Tbiboult, Decretorum doctor, Parisiiis regens, in douio sua
claustrali ecclesie Parisiensis, cujus erat canonicus, vir utique ingénie, solercia,
probitate et docliina counnendatiis, de bac morlali vila uiigravit ad Clirislum.
Die \uii mensis [Augusti], iu vigilia Assnnipcionis Béate Marie, luit iiiissa [l'iAoùi.J
Facultatis et collogium celebratum.
Die xvn mensis Augusti, fuit sigillata nominacio pro fralre Giiiliermo Tabourel, ['7 ^""'1
in Decretis baccalario, qui pro sigillo solvit luumi scutuui auri [)osiliiin in nianibus
majoris bidelli.
Die xxn mensis Augusti, post misse Facultatis celebracionem, collegium in loco i-'^ Xoùu]
consuelo extitit congregatum, a quo super positis in médium extitil conclusnm
quod subslilutus per secundum legenlem cessabit a lectura usque ad regrcssum
3.
20 LA FACULTÉ DE DÉCRET [H81-U821
ipsius secundi legentis de ciiria Régis; et (]uoad materiatn litterarum coiisiei'va-
torie nomine Facidtatis inipctrate, Facilitas egit gracias domino Johanni de Gor-
cellis, qui laboravit ad emendacionem luijnsinodi litterarum, et planiit qiiod fiât
diligencia pro cxpedicioiie litterarum predictarum in forma per eumdem dominum
de Corcellis ad visa la.
Ipso die, Jacobus de Foresta. examine premisso, fuit admissus ad gradum
baccalariatus et prestitit juramonla, solvitrpie, pro bursis et dispensacione super
non euiido per singulas domos dominoruni ad invitandum pro barenga, tria
scuta.
[jSAoùi.] Die xxvui mensis Augnsti, in collegio post missam Facultatis loco consueto
congregato, fuit in médium positum quod bursarii collegiorum Parisius funda-
torum obtinentes bursas pro Decretistis ordinatas passim, relicta Facultate post
tempus per eos Parisius acquisitum ad l niversitates peregrinas se transfere-
bant (F" 83 v°) et gradus suos bacbalariatus ac licencie recipiebaut contra
slatuta bujusmodi collegiorum et intencionem fundatorum. Super quibus con-
dusum extitit quod de boc fieret nomine Facultatis querimonia reforniatoribus
ipsorum collegiorum, ut circa id reraedium adbiberent; alioquin talis abusus
in plena Universitate remonstraretur, ut ad id op[p]ortunum reniedium adlii-
beret.
[it Sopiombro.] Die mercurii iv mensis Septembris, dominus Ambrosius de Gambray ex curia
régis Parisius ap[p]licuit et reversus est '''. — In marg. .- Hic dominus Ambrosius
rediit.
[5 Septembre.] Die jovis V mensis Septembris, post missam Facultatis fuit collegium in loco
consueto congrcgatum, ibique dominus Ambrosius de Gambray narravit quod per
regiam Majeslatem, eo procurante, conservatoria dudum nomine Facultatis im-
petrata in melius fuerat et erat reformata, illani quoqiie legendam exhibuit, et
placiiit dominis ejus lectura audita; qui pariter concluserunt quod de summa
tredecim librarum et quatuor solidorum parisiensium per dictum dominum Am-
brosium exbursata pro reformacione dicte conservatorie per Facultatem et alios in
ipsa conservatoria nominatos fieret plenaria satisfactio eidem domino Ambrosio,
cui Facultas graciarum actiones de pénis et laboribus assumptis reddidit, et quod
per consilium domini Johannis de Gorcellis dicta conservatoria, ubi opus esset,
publicaretur ac registraretur ordinavit.
*'' Anibroisn de Gambray rentrait bien exacte- doveri, Jean Hue, pdnitencier de Notre-Dame , cl il
nient poiii- briffuer la succession de Denys le Har- s'ensuivit de cette rivalité un long procès que finit
peur, cliancelier de Notre-Dame, qui venait de par gagner Andiroiso de Gambray. Cf. Du Boulay,
mourir. La Faculté de tbéologic lui ojiposa son lliat. Unir. Pniis., t. V, p. 7^;) et suiv.
[U81-1/18-2] l)K I/1;NIVEI{S[TK I)K I'AHFS au XV" SIKCLK. 21
Die jovis (liio(l(;ciina niensis Se[)l('ml)ris, in colleuio |)osl iiiissinii Kacullatis [i!Sr.|.icml.rr,'.
ceK'hralo conipaniil iiiajjisici' Kai'uliis At'. Altobosco, ([iii su|)|»liravit adiiiilli ad
resiiiii('ii(liiin seciiiidain Iccliiiam, ([uam diiuiscrat incotisiilla Kacullatc, en, ut
dicchal, (piod liicial a icjpa Majcstali' iiiandaliis. Super qiio iiialui'a delil)pfarinne
<.()iicliisiim exlilil (piod eidciii su[)j)licaiiLi lomonslrarelur [)ci' decanuin (jiiod
iiialcrccerat et conlra teiioreni slaluloiiiiii venerat, dictaia lecturam diiniltendo
inconsulta Facultate, necnon quod caveret de cetero hujusiiiodi lecturam taiitiu*
descrere. Qiio l'aclo, dicte siipplicationi graciose anmiebat Kacultas. Qiiain con-
clusioneni ipsi niagistro Karolo ad partcni retracto et ad collejjiuui vocato iiitiniavi
et denunciavi.
Ipso die, dominus {jeueralis relulit in Facultate quod nulli vel pauci scolarcs
iii lectura niatutinali coniparel)aut, co, ut credehat, in parte quia primus lej^ens
uiateriam débite non ex[)ediel)at et ([iiod per collegia et loca privala tain de jure
civili quam canonico legebatur. Super quibus conclusil Kacnltas (piod decantis se
informaret, necnon in proxima niissa coliegio referret, iit circa premissa reuu;-
(biiui adbiberetur.
Eodem die, prémisse examine, Johannes Aubry, presbiter, Andjianensis dyo-
cesis, et MatbeusleNeckre, Tornacensis, fuerunt ad gradum bacbalariatusrecepti,
et prestiterunt solita juramenta, et pro bursis ac dispensacione de non eundo per
singulas douios doniiiiorum solverunt, videlicet Aubry quatuor scuta et Matheus
tria, que posita fuerunt in manibus tliesaurarii.
Ipso die, uiagister Francisciis Ferrebouc supplicavit (pialinus Facultas euni
creare digneretur(sîc) in cap(p)eHanuin pro divino servicio Facultatis cuni ceteris
celebrando. Super quo conclusum extitit quod, quia dictus Ferrebouc est thesaura-
rius Sancti Jacobi ad Peregrinos Parisius, promotoris officiuni melius eideui con-
veniret quam ofTicium cap(p)ellani, etidcirco quod magister Arnulpbus Allouf, qui
dicti officii promotoris oflicium exercere consuevit, ad ilbuu dimittenduni [dicto]
Ferbouc et officium cap(p)ellani sibi magis couveniens recipiendiiui , si possibile
sit, inducetur.
Eadem die, magister Nicolaus Militis ad supplicacioncm domini Robcili Tidieu
crcatus extitit procurator Facultatis in curia Gonservacionis privilegiorum aime
matris Universitatis Parisiensis W.
Die XVI mensis Septembris. liora soptiuui de niane, Facultas apud camcrani [ii; Septembre,
examinis extitit congregata super resignaciouc officii inajoris bidelli Facultatis,
quam magister Robertus de Vado, detentus infiniiitate, facore intemlcbat ad
utilitatem magistri (F" 8^1 r") Joliauuis de Vado, sui filii, ut Kacnltas illml oliiciiim
dignaretiir conferre ambobus et supcrviventi(-). Super quo luit conclusum «pioil ista
(I)
Eu marge : Crcutio prucimiloris FaculUilis in furo ecclesiaslico. — '"' Cf. |)liis liaul , I. Il , u. IJ 1 2 , n. à.
2-2 LV FACULTE DE DECRET [U81-U8i'|
materia Iraclareliir jh'i" depiilalos. (jui ciim dictis paire el filio liahcrent conlerre
c[ convenirc, fiieruutque noniiiiali depulali doiiiiims Robertiis Tullcu, de Velcri
Villa, «jeneralis, et ego decaims cuiii ipsis.
[i()S(>|)tem)iro.] Dic jovis \i\ iiieiisis Sepleniliiis, posL iiiissaiii Facullalis, collegiiiiii ajMid cap-
(p)ellani Sancii Johannis Jlierosolimilani exlilit coiiffregatumadaudiendiim iclacio-
nem doininonim depiilatoi'uni super materia iiiajjistrormu Roberti el Jolianiiis de
Vado cdiicenieute ofriciiiiii majoris ])id('lli Facidialis, cl l'acla ])er eos relacione,
siipplicanti])us vocatis, coinpanienint magister Hugo Anglici ''), procurator dirti
inagistri Kobcrli. qui eo nomiiie in maiiibus Facultatis hujusiuodi officium ad
opus et utililaleui dirti uiagislri Johannis presentis resignavit, snpplicans ut de
ipso officio Facullas providere vellel eisdeni patri el filio ac eorum cuiiibet super-
viventi; et dictus magister Joliannes supplicavit qualinus Facullas luijusmodi
resignacionem admittere vellel, necnon provisionem modo prediclo facere, pro-
millens bene el fideliter servire Facultali in dicto officio, et eu ni hoc recognoscere
graciam que sihi et patri facerel Facultas. Super qnibus Facullas deliberavit et
coiH'hisit, conforniitcr ad advisata per dictos dcpulalos, hujnsmodi resignacionem
adniitlere, et officium predicliim, proutfieri pelahatur (su-), conlerre, necnon litte-
l'as collacionis suh sigillo Facidialis expedire, prout expcdite fuerunl dicto magistro
Johanni de Vado, qui juramenta in nianibus meis prestitit, et ad opus Facultatis
liberaliter obtulit centuni octuaginta auri scuta.
Eodem die, magister Arnidphus Allout'(') in officio promotoris, quod long(u)o
lempore exercuerat, ut diccl)al, conlinuari supplicavit, promittens illud ubi et
quando ad honorem Facidialis exercere. Super qua supplicacione deliberatum
exlitil et conclusum quod, quia istud officium alias fuit concessum magistro Fran-
cisco Ferrebouc, donn'nus liobertus Tulleu laborabit ad concordandum eosdem
Ferrobnuc et Allouf; alias Facullas providohit prout viderit expedire.
[aiiSepteiiibiv.] Die jovis XXVI meusis Seplembris, doniinus Roberlus Tullcu in Facullate con-
gregata post missam et obilum bone memoric quondam magislri Roberti de Vado,
'"' Cfi Hugues Lauglois est cvirlenimeul le même
|)ersonnage que le pniticieu eu cour d'église meu-
tionnd dans les registres du Cliàlelel de Paris , ii la
date du 18 mai i4<)0 : f^Autesumignage de Marie,
veufve de l'eu Hugues Langiois, praticien eu cour
d'église, mère, Jehan Hubert, frère à cause de sa
femme,. lehan et Michaut Geiievdys, frères mater-
nels, m. Simon lleliii, m. Charles le Houidrv et
Guibcit le Fourbeur, affins de Nicolas, François et
Loys, enl'aus mineurs diiilit delfuut, ont esté esleus
tuteurs la mère et Jehan Hubert. 1 (mU. Cliiimiii-
Ijuull, vol. 7G5, p. 3. — Avait-il quelque lien de
parenté avec Guillaume Lauglois. licencié en Dé-
cret, qui fut reçu avocat au CliAtelel le ai juillet
i!i']h'! Ibid. , vol. yli/i , p. Oo. — C'est peut-être un
des fils de Hugues, ce Nicolas Langiois, maître es
arts et bachelier en Décret, qui, en i5oo, se pré-
sente à la collation du chapitre de Thérouanne et à
celle de l'abbé de La Couture, au diocèse du Mans.
Arch. de l'Uitiv. de Paris, vol. 5o, fol. 177.
<"' Arnoul Allouf, prêtre, maître es arts, licencié
en Décret, se présente, en l'u);), à la collation du
chapitre de Notre-Dame de Paris et il celle de
i'abbé de Saint-Denis. Ibid., fol. 108.
l'i,Sl-I/i.S2|
DK LIMVEHSITE DE l'AlilS AU XV' SIECLE.
23
(liiiii vivci'cl iic dccessil, in;i<jiii Mdclli cjusdcin l'nciilhilis, ichicioiiciii mi;iiii lecit
(le hiis que feceral (•uni discrclis vitis Miajjisliis hViincisco l'YMTeboiic l'I \i iiiil|)lio
Alloiil siiiier discordia dllicll |)r()iii(i|iii'is. ([iiod (■(iniiii (|iiilil)f'l li;d)ore desiderabat.
Gujiis aiidila relacione, conclusit Facidlas (juod dicLiis Konrljoac de cetero pm-
motor FacuUali,s liabcrctiir, et prcfaliis All(jid" uiiiis de tribus (•ap([))el]anis Facul-
tatis tenerelur et ie|uUarotui', si vellel, uecuoii olliciuui predicluui pioniotoris sub
eodein Fenebouc exercercl; ([uani condusioueiu ipsi Allouf in egressuni collegii
infimavi.
Ipso die, couiparuci'unt in lacie Facultalis inajjislri Dyonisius AUiffret ac Kam-
lus (b' Altoboseo, priuiuui et secunduni oi'dinariuni de niane lejfenles, qui per
organum ipsius Alligret suppbcar'unt ni Faciillas m minus licne aelis teniporis
preteriti excusâtes et sup[p|(»i'tatos baberc vellet, ac in ollicid lecture ipsos con-
linuare, materiani quoque ad legendum pro anno futuro assijjnare. Quorum sup-
pbcacionihns anniiit Facultas, et primum Decrelabum bbcum eis assignavit pro
anno futuro, et juranienta reno[va]verunt.
(F° 8h v".) Ipso die, premisso examine, liiil receplus et admissus ad «jradum
baccalariatus etiectnram discretus vir Joliannesdc Petraponle''\ Nivernensis dyo-
cesis, qui pro bursis soKil Iria scuta, et prestitit juramenta consueta, supplicans
ut Facultas cum eo dispensare vellet ac dignaretur super invitacione dominorum
per singulas domos pro barenga; cujus supplicacioni annuit Facultas, proviso
quod detscutum pro incremento servicii di\ini cap(p)ellc Facultalis.
Eodeni die, concluditur quod relicte et beredibus del(r)uncti ma{{islri Roberli
de Vado intimetur per decanum quod préparent se ad reddendum compola de
misiis et receptis per ipsUm def(f)unctum nomine Facultatis, et hoc quamcicius id
facere poterunt, prout et ego decanus inlimavi.
Die xxviii mensis Septembris, discretus juvenis Guillermus Quentin, Glaro- [aSSeptemiirc.
mo[n]tensis dyocesis, examine premisso, fuit admissus ad gradnni bacbalariatus
et lecturam; et quia fide média asseruit quod erat inira bidinim recessurus ad
'"' Le 18 jaavier i6<)i [i4f)->], .li'jiii i\v Plorre-
pont fut reçu maître des lequêtes ordinaire de thù-
tel, au lieu de feu Elieiine Paschal. Franc, a 1 -278 ,
fol. i38. — Le ao mars suivant, il trest renvoyé
es requestes coutre frère Gueria de Courccllesu. Coll.
Clairambault , voL 765, p. 128. — Le 7 janvier
i^(()(( [i5oo], il. plaide contre Manot <le Hardi,
niai'chand , bourgeois de Paris : filit est que samedy
prochain ledit de Bardi mettra devers le grelTe les
obligations qu il dit avoir dudit Pierreponli. Ibid.,
]). 319. — Le i^féviier suivant, il <rest renvoyé es
recpiêles coutre MaitinDuiaut, |)rèlre-J/<iV/.. p. 3 a 7.
— Euliu , le 1 3 mai 1 ôoo , -m. .lehan de Pierrepont ,
airhidiacre de Josas en l'église île Paris et maistre
des requestes de lliostel, [est J renvoyé es recjuestes
contre m. Loys et Thibaut Marestn. Ibid., p. 35(5.
— A la date du 10 janvier 1^179 [i48oJ : truoble
homme Jean de Pierrepont, escuyer, sieur de Va-
lennes et de Lutenay. et m. Lain'ensde Pierrepont,
soji frère, escolier à Pai-is, [s'étaient présentés]
contre Jehan et Pierre l!escliai'(ls: dit est (pie les
examens h futur faits par le bailiv de Saint Pierre
Mousliei- I auj. Sainl-Pierre-le-Moutier, di'|). de la
Nièvre, arr. de devers] seront apportez^». Ibid.,
vol. 7()'i . p. 197. — Pour la suite de sa carrière,
voir ci-dessous, p. 11a, n. 3.
24 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U81-l/i82]
partes iibi a suis parcnliljiis luamlabatiir, fuit cum oo disponsatuni super pro-
posito faciendo, et pro hursis ac dispcnsacionc sol vit tria scuta, in manibus mois
posita, que distributa fuerunt dominis per manus l)ideHorum.
[3 Octobre.] Die tercia mensis Octobris, post missam Facultatis collcgium in loco consuclo
extilit congregatum, et super positis in médium dédit députâtes dominos Ro-
berlum TuHeu, de Yeteri Viila et alios qui volent interesse adaudiendum compota
i-elicte et beredum def(f)imcti magistri Roberti de Vado. Egit eciam graciarum
actiones domino generali de pénis et laboribus per eum assumptis in conficiendis
et dictandis litleris missivis nomine Facultatis, dirigendis domino abbati Majoris
Monasterii, et placuerunt bnjnsmodi littere, salvo quod in eis mencio haberetur
de collegio Plesseii sicut de collegio Majoris Monasterii.
Eadem [die], magister Petrus Falaise, in jure canonico licenciatus Parisius,
supplicavit Facultati ut in certa causa possessoria et beneficiali, quam coram
preposilo Parisiensi virtute nominacionis a Facultate impetrate dediicebat, se ad-
jungere dignaretur; cujus supplicacioni annuit Facultas et dédit adjunctionem
expensis ipsius supplicantis.
Die ipsa, in egressu collegii, domini visitaverunt scolas, et qui présentes erant
optaverunt, videlicet domini de Corcellis, Tulleu, de Veteri Villa, Junii et Wasse-
lin, illas in quibus légère suntsoliti; dominus generalis illas in quibus quondam
dominus Thiboult legebat dum viveret; ego vero vicinas scolas illis in quibus
légère consuevi.
jio ocioiircj Die décima mensis Octobris, post missam collegium Ibco solito extitit congre-
gatum, et in eo, examine premisso, admissi fuerunt ad gradum baccalariatus et
lecturam Petrus Famé, dyocesis Turonensis, qui pro bursis et dispensacione
non invitandi dominos in suis domibus ad harengam solvit tria scuta, et Micbael
le Mousnier, Cenomanensis dyocesis, qui pro bursis solvit scuta duo duntaxat,
propter ejiis paupertatem.
[17 Octobre] Die jo\is wii mensis Octobris, post missam Facultatis fuit collegitim in cap(p)ella
Sancti .Jobannis .Iberosolimitani congregatum, et vocatis supplicantibus, comparuit
magister Petrus Falaise, qui liumiliter requisivit adjunctionem sibi nuper conces-
sam gratis sigillari, attento quod liujusmodi iidjundio pro juribus Facultatis de-
fendendis petcbatur et requirebaliir. Gui supplicacioni concorditer annuerunt
omnes domini, et sine prejudicio statutorum caventium quod nemini gratis sigil-
letur, nisi pro doctoratu.
(F" 85 r".) Ipso die, concluditur quod jovis post Sanctos lecturam suam résu-
ment domini; qua die missa et collegium celebrabuntur.
Eodem die, concluditur quod per decanum littere et documenta Facultatis
[1/181-1 /i8-21 DE I/l'lMVERSITi: l)i: l'VItlS AU XV' SIÈCLE. 25
quainciciiis licii poloril visilentiir cl cxpensis Faciillalis in <;ilciiiii (.s/c) |)a|)ir*'(»
cop(|))ienliii'. Insuper, dies martis proxinia post iiicridieiii ad aiidiendmn ((niiiiola
de("(r)iincli maj|istri Hohcrli de Vado liercdiim cl rcliclr dijjiliir, et poteninl in-
teresse <pii volent ex doniinis reyonlihiis'''.
Die martis x\u inensis Octohns jxtst iiieridicni, inajjister Joliannes du Gué rt [2a i)iiol>re.]
ojus sororius corani doniinis Huberto Tidieu, Stepliano de Veteri Villa, .lacohu
.lunii et nie decano ad id depntatis, coiniioluni def(r)unc(i nia{[istri Rohorli dn Gné
reddidcrunt; sed quia non liabebant in pi'oMi|)lM reslaui |)er finoni conipoti Fa-
cultati debilaiii, arrestuni compoti pones se retinuerunl, et super resta cuilibet
dominoruni pro audicione conipoti distriliuerunt sex solidos par.
Die jovis wnu inensis Octobris, niissa et colle^jium celebrantur. Vocalis anteni |;.'i Octni.r.'.]
supj)licantibus, majjister .lobanncs du Gué et ejus sororius coniparuerunt, oITe-
rentes restam per eos debitani ex conipoto ab eis die maitis precedenti reddito,
proviso tamen quod Facultas det eis generalem quittanciam de omnibus que
def(f)unclus inagister Robertus du Gué agere babiiit cum Facultate. Siqier ipio
concluditur, quod, respcctu denariorum quos idem der(r)un(tus recepit noniine
Facultatis, eisdeni supp]iranti])us daretur generalis quitlancia, satisfactione pri-
niitus Tacta de dicta resta, (juam fecerunt in facie Facultalis, et inler dominos
extitit distributa.
Ipso die, super positis in médium ulrum magistci' .loliannes du Gué leneatiii-
in iacie Universilatis prestare juramenta juxta requisicionem domini rectoris,
concluditur quod decanus se habeat informare si statuta Universitatis cav[c]ant
quod bidelli superiores Facultatis ad bujusmodi juramenta teneanlur vel ne, et
de usu in aliis Facultatibus snperioribus, ut illis Facultas se conformet.
Eodem die, concluditur quod littere per magistrum .lobannem du Gué in Fa-
cultate exbibite expensis Facultatis visitentur et cop(p)ientur, et ad id agenduni
tradite fuere niagistro Claudio Poculot, qui promisit diligenciam facere de pre-
missis.
Eodeui die, magister Ger\asius Danes supplicavit pro litlera gradus baccala-
riatus, que sibi fuere concesse (sic), proviso quod medio juramento assereret illas
non petere in rraudem; fueruntque littere ipse post juramentum predictum pei-
eum prestitum sigillate, et pro sigillo solvit scutum.
Die jovis ultima mensis Octobris, missa et collegium apud Sanctum .Tobannem (a, octobre.]
Jherosolimitanum more solito celebrantur, ibique concludilur super positis in
'"' Nous avions donc plus liaiil (l. II, p. 3iî>, n. h) beaiiconp trop iccnli' la date de la mort de Robert
du Gué. Il est certain qu'elle doit se placer entre le iG et le 36 septembre liSa. Cf. ci-dessus, p. ûù.
lurniurnii: >atiu:i«li:.
•20 LA FACULTÉ DE DÉCRET |l'i81-U82|
ineflium. qiiofl Joliannes Sancto C pio arrerajriis per ipsiiui dehitis, racione ot ad
causam domus qiiam tenel et possidet in vico Niiciim'-', prosequatur coram do-
minis reqiieslaruni Palacii Parisius; et injunxi magistro Claudio Pocidoti quod
laciat euindom doliilorein qiiamcicius adjornari.
Eodem die, concluditur quod decanus faciat diligenciam inveniendi et recii-
perandi l)inas lilteras, quarum una concernit facultatem concessam dominis
ai'chidiacono de Josayo et deeano Sancti Marcelli in recusacionem aut diia-
cionem cancellarii Parisiensis licenciandi haccalarios Decretorum; altéra vero dis-
pensât super rensiiris latis per reforniacionem dominorum Alani et eardinalis
Destotevilla.
Tpso die, concliidiliir quod pariter liât diligencia sciendi in cujus manibus siml
diio disci argentei pertinentes Facultati, qui alias pro edificio scolariini fiierant
pignori dati quondam bone memorie domino Johanni le Fonrnier, diim viveret
ac decessit Decretorum doctori et Sancti Marcelli prope Parisius deeano; et se
oneravit dominus Tulleu de sciendo a magistro Nicolao Medici, olim clerico dicti
def(i')iincti, (F" 85 v°) utrum sciât qiiis ad presens liabeat illos discos.
Ipso die, fuit conclusum quod certi tituli per magistrum Johannem de Vado
Iraditi, mencionem facienles de redditu quem Facultas habet super domo prius
designaia, reponentur in custodia(m) in archa Facultatis apud cameram examinis
deferenda.
Insuper fuit injunrtum eideni de Vado quod reddat et restituât Facultati niis-
sale et oninia que quondam magister Piobertus de Vado habebat de rel)us Facul-
tati spectantibus. (Juod facere pi'omisit infra missam proxime celebrandam.
''' LesSancleou Santé étaient apparentés aux Du Gué. Cf. doll. (]laivamb(mlt,\(À. 766, p. 344, 896, etc.
'"' La rue des Noyers, de la place Maubert à la rue Sainl-Jacques.
[U«l-l/48-2J DE L'UNIVEHSITÉ DK l'AIllS VU XV" SlÈCLli:. 27
II
COLLATION DES GIIADES ET HARA.NGL'ES.
I. DOCTOKATS
(1)
•->. LICENCES
m
(F° 80 \°.) Renatiis dlllieis Hune adoplavit d. .lobannes de Gorcellis.
Millo d'IUiors (L Aiubrosiiis de (lambray.
Florenlinus Forgel d. Robertus Tulleu.
Germanus des Bonb's d. Stcpbanus de Veterivilla.
Petrus Falaise d. Jacobus Junii.
Robertiis de lîutioiie d. Joliannes Picard.
Johannes Hardews d. Andréas Wasselin.
3. BACCALAURÉATS.
XXIX Novembris . . . Jacobus Coulait. (V. p. 3.)
V Decembris Oliverius Bouessel et Guiliernuis de Monleacuto. (V. p. .3.)
VI Decembris .... Jacobus Johannis. (V. p. 3.)
XIV Decembris.. . . (niido de Mancuria. (V. p. U.)
XX Decembris. . . . Frator Ludovicus de Pausa. (V. p. i.)
XXX Januarii Joliannes Aurault. (V. p. G.)
XXIII Februarii . . . karolus de Altobosco [incorporatus]. (V. p. 8.)
VI Martii Nicolaus de Mijon. (V. p. 10.)
XIII Martii Antlionius de Sancto Georgio. (V. p. 1 1.)
XIX Martii Hugo Guioneti et Nicolaus Guillaudi. (V. p. 12.)
I Aprilis Ludovicus du Ploys. (V. p. i3.)
xviii Aprilis lobannes de Rupibus. (V. p. i4.)
IX Maii Nicolaus de Pita. (V. p. i5.)
XVIII Junii., Frater Guillermus Tabourelli, Durandus Maritonis et .Vdemarus Cal-
velli. (V. p. 16.)
XXIV Junii Vincencius Neckre. (V. p. 17.)
II Julii Guido Ledevins. (V. p. 17.)
m Julii Bartholomcus Aiberti. (V. p. 17.)
X Julii Jacobus Cuau. (V. p. 17.)
XXII Augusti Jacobus de Foresta. (V. p. 20.)
XII Septembris. . . Joliannes Aubry et Matheus le Neckre. (V. p. 21.)
XXVI Septembris . . Johannes de Polraponte. (V. p. 23.)
XXVIII Septembris . Guillermus Quentin. (V. p. 23.)
X Octobris Petrus Famé et Michael le Mousnier. (V. p. ai.)
r,. HARANGUES'''.
''' Aucune mention. — '"' Voir ci-dessus, p. la. — '^' Aucune mention.
28 LA FACULTK DE DECRET [1/j81-U82]
III
LECTURES DES BACHELIERS.
(F°8Gi".) Secuxtir cedule baccalariorlm in .iuiie canomco Parisils peu uidellum
FaCULTATIS PROOLAMATE in MAJORIRUS SCOLIS ET Sl.B SKilLLO DECANATLS EXPED1TE A DIE
NONA MENSIS NoVEMBRIS ANM DoMIM M CCCC OCTUAGESIMI PRIMI, QUA EGO ReGINALDUS
DE VaCCARIA in DECAMiM ASSUMPTUS EXTITI, USQUE AD DIEM NONAM MENSIS NoVEMBRlS
ANNI DoMINl M CCCC OCTUAGESIMI SECUNDI.
Robertiis de Biitliione, Claroinonlensis dyocesis, l)accalarius in Decretis Parisius, hodie in
nonis Beali Jacobi incipiet quintiim librum Decretalium, in scolis inferioribus , ad intersignium
Scuti Sabaudie, pro qiiinto anno et quinto volumine. Datuni Parisius, anno Doniini m ccgc
octuagesinio primo, die \iiii mensis Noverabris.
Ric.'irdus Boni, clericus, Lemovit-ensis dyocesis, hodie in nonis Beati Jacobi incipiet ter-
ciuin iibrum Decretalium in scolis anterioribus, ad intersignium Beati Euslacii, pro tercio anno
et tercio volumine. Datum anno, loco et die predictis.
Germanus des Bordes, clericus, dyocesis Aullssiodorensis, hodie in nonis Beale Marie in-
cipiet quintum librum Decretalium in scolis inferioribus, ad intersignium Gastri, pro quinte
anno et quinto volumine. Datum die décima quinla anni et mensis prescriptorum.
Renatus dTUiers, nobilis, in artibus magister et in legibus licenciatus ac in Decretis bacca-
larius, Carnotensis dyocesis, hodie in nonis Béate Marie incipiet secundum librum Decreta-
lium in scolis inferioribus, ad intersignium Beati .lohannis Baptiste, pro secundo anno et
secundo volumine. Datum die xvi anni et mensis prescriptorum.
Johannes Hardews, Morinensis dyocesis, in artibus magister et in Decretis baccalarius,
hodie in nonis Bonté Marie incipiet secundum librum Decretalium in scolis superioribus, ad
intersignium Beati .lohannis Baptiste, pro secundo anno et secundo volumine. Datuni die xvii
anni et mensis predictorum.
Jacobus Doulart, dyocesis Morinensis, baccalarius in Decretis, hodie in nonis Beati Ja-
cobi incipiet primum librum Decretalium, in scolis infciioiiluis, ad intersignium Senti Jero-
solimitani, pro primo anno et primo volumine. Datum Parisius, die penultima mensis et anni
predictorum.
Karolus Kardig {sic), in arlilnis magister et in Decretis baccalarius, Gonstanciensis dyocesis,
in nonis Beati Jacobi incipiet tercium librum Decretalium in scolis inferioribus, ad intersignium
Beali Eustacii, pro tercio anno et leicio volumine. Datuni Parisius, anno immédiate predicto,
die XII mensis Decembris.
Millo d'Illiers, nobilis, licenciatus in legibus et in Decretis baccalarius, dyocesis Carno-
tensis, hodie in scolis inferioribus, ad intersignium Beati Jacobi, incipiet secundum librum
Decretalium, pro secundo anno et secundo volumine. Datum Parisius, die xiii mensis et anni
prescriptorum immédiate.
Anlhonius Montanieu, dyocesis Lugdunensis, baccalarius in Decretis, hodie in nonis
Béate Marie incipiet piimuni librum Decretalium, in scolis postcrioribus, ad intersignium
[1481-l/iS-2| DK L'UNIVERSITK DP. PAULS AU XV SIECLE. 29
iSenti Eu.stacii, jtro |iriiiio iiiiiio <■! piiiiid vnliiiiiiiic. Daliiiii l'iirisius, (ii(; \iiii .niiii cl iiicusis
iiiiiiicclinti' (lii'Ioi'iim.
(luido (le Manruiia, (lyocesis (iarnotensis, baccalariiis in T)<!ci'(>lis, liodifi in nonis
\U'i\li' Marie iiiripiol pritiiiiiii lihnitii Di'crctaiiuiu, in srolis iiil'iM'ioriiius, ad intor.si|;niuin
Hcati .loliannis IJapli.sIc, jno piimo atiiio cl |iriiii(i voluinine. Datuin die xvn mensis et arini
|iredicl(iruin.
Olivoi'iiis IJoissolli, clericus, dyocosi.s (lonoiiiancnsis, liaccaiarius in Decrelis, in nonis
Kcali .lacobi incipiot prinuiin iibriini l)(!rn^laliuni , in S((dis snperioriljus, ad intcr.si{jniuiii
Srnti Sabandie, pro primo anno el primo volumine. Datnni die xnii diclorum anni et mensis
Derenibris.
.larolins .lohannis, Trajoclensis dyocnsis, baccalarius in Decrolis, bodio in nonis Heate
Mario incipicl [irimum iihrnni Dccrelaliurn, in scolis superioribus, ad intersiguiuni Sculi
Jerosolimilani, pro primo anno et primo volumine. Dalum anno, die et mense prius
dictis.
(F° 8() v".) Frater F^udovicus de Pansa, ordinis S. Hencdicti, (Iyoc(!sis Carnolcnsis, jjac-
calarius in Decrelis, bodie in nonis lieate Marie incijiiel prinuini lii)iiiin Decrclaliuin in
scolis inferioribus, ad intersignium licali Eustachii, pro primo anno pl primo volumine.
Datum Parisins, anno et mense predictis, die xx.
Johannes Anrault, dyocesis Aurelianensi.s, baccalaiius in Decrelis, bodie in nonis Béate
Marie incipiel primum libruni Decretalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Castri,
pro primo anno et primo volumine. Datum Parisins, die nilima mensis Januarii anni Do-
mini M cccc octnagesiuii prinii.
Firminus Pingre, in artibns niagister et in Decrelis baccalarius, dyocesis Ambianensis,
iiodie in nonis Beati Jacobi incipiel quarlum iibrum Decretalium, in scolis inferioribus, ad
intersignium Castri, pro quinto anno el (juinto volumine. Datum Parisins, anno prescripto,
die XXVI mensis Februarii.
Karolus de Altobosco, Piclavensis dyocesis, in Decrelis baccalarius, bodie in nonis Beati
Jacobi incipiet primum Iibrum Decrelalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Caslri, pro
primo anno et primo volumine. Datum Parisins, die xii mensis Marcii.
Nicolaus Mijon, dyocesis Lugdunensis, in Decretis baccalarius, in nonis Beale Marie incipiet
|irimum Iibrum Decrelalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Beali .lobannis Ba[)liste,
pro primo anno et primo volumine. Dalum anno et mense predictis, die xii ejusdem mensis
Marcii.
Hugo Guioneti, dyocesis Claromo[n]tensis, baccalarius in Decrelis, bodie in nonis Béate
Marie incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis secundis superioribus, pro primo luino et
primo volumine. Datum Parisins, die xxii mensis Marcii anni prcdicli.
Nicolaus Guillaudi, dyocesis Matisconensis, baccalarius in Decretis, iiodie in nonis IJeali
.lacobi incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis secundis anterioribus Facultatis, pro
primo anno et primo volumine. Datum die, mense et anno predictis.
Anthonius de Sancto Georgio, dyocesis Lemovicensis, baccalarius in Decretis, iu nonis
Beati Jacobi incipiet primum Iibrum Decrelalium, in scolis superioribus, ad intersignium
Castri, pro primo anno et primo volumine. Datum die xvii mensis prescripli Marcii anni predicli.
Xicolaus Mijon, dyocesis Lingonensis, baccalarius in Decrelis, in nonis Béate Marie incipiet
primum Iibrum Decretalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Castri, pro primo anno et
primo volumine. Datum anno predicto, die nona mensis Marcii.
Jobannes de Bupibus, dyocesis Bituricensis. baccalarius in Decretis, bodie in nonis
Béate Marie incipiet tercium Iibrum Decrelalium, in scolis inferioribus, ad intersijniium
30 LA FACULTE DE DECRET [1/181-1482]
Bcali Johaniiis lîaptisle, pro primo anno et primo vohimine. Daliim Parisius, anno predicto,
die xxvii mensis Aprilis.
Ludovicus du Plovs, de Parisius, baccalarius in Decretis, in nonis iJoate Marie incipiet pri-
nium libruni Decrelalium, in scolis inferioiibus, ad inlersi{;nium Castri, pro primo anno et
iirimo voiumino. Dalum Parisius, xi mensis Aprilis anni predicli.
Nicolaus de Pila, de Parisius, in artibus majjisler et in Decretis baccalarius, in nonis
Bealc Alarie incipiet primum librum Decretalium, in scolis suporioribus, ad intersignium
Beali Jobannis Baptiste, pro primo anno et primo volumine. Dalum Parisius, die décima
mensis Maii anni predieti octuagesimi secundi.
Michacl de Beaiimont, Turonensis dyocesis, in artibus magistcr et in Decretis baccalarius,
bodie in nonis Bealc Marie incipiet terciuni librum Decretalium, in scolis inforioribus, ad
intersignium Beati Jobannis Baptiste, pro tercio anno et tercio volumine. Datum anno pre-
dicto, die XVIII mensis Maii.
Ademarus Calvelli, dyocesis Angolismensis, baccalarius in Decretis, bodie in nonis Beale
Marie incipiet primum librum Decretalium, in scolis superioribus, ad intersignium Castri, pro
primo anno et primo volumine. Dalum die xxi mensis .lunii anni predieti lxxxii.
Frater Guillermus Tabourelli, ordinis S. Benedicii, Lingonensls dyocesis, baccalarius in
Decretis, bodie in nonis Beati Jarobi incipiet primum librum Decretalium in scolis inferio-
ribus, ad intersignium Beati Jobannis Baptiste, pro primo anno et primo volumine. Datum
die xxii mensis Junii anni predieti.
(F° 87 r°.) Vernerus Verneshuest, Constanciensis dyocesis, baccalarius in Decretis, bodie in
nonis Béate Marie incipiet secundum librum Decretalium, in scolis inferioribus, ad intersignium
Castri, pro secundo anno et secundo volumine. Dalum anno predirlo, die xiii dicti mensis Junii.
Durandus Maritonis, dyocesis Lugdunensis, in Decretis baccalarius, bodie in nonis Béate
Marie incipiet primum librum Decretalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Beati
Jobannis Baptiste, pro primo anno et primo volumine. Datum anno prescripto lxxxii, die
xxii mensis Junii.
Vincencius le Nectre (sic), in artibus niagister, dyocesis Tornacensis, in Decretis baccalarius,
bodie in nonis Béate Marie incipiet primum librum Decretalium, in scolis inferioribus, ad
intersignium Castri, pro primo anno et primo volumine. Datum Parisius, die xxix mensis
Junii anni predieti lxxxii.
Dominus Cuido Ledevims, Tornacensis (s/c) dyocesis, in Decretis baccalarius, bodie in nonis
Béate Marie incipiet primum librum Decretalium, in scolis superioribus, ad intersignium
Beati Eustacii pro primo anno et piimo volumine. Datum Parisius, die quarta mensis Jul(l)ii
anni predieti.
Dominus Guillermus Cuau, presbiter, Tornacensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis
Beale Marie incipiet primum librum Decretalium, in scolis niagnis anterioribus, pro primo
anno et primo volumine. Datum Parisius, die xii mensis Jul(l)ii anni predieti lxxxii.
Bartholomeus Albcrli, dericus Lugdunensis, in Decretis baccalarius, bodie in noms Beali
Jncobi incipiet primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, pro primo anno el
primo volumine. Datum anno predicto, die septima mensis Jul(l)ii.
Guillermus de Foresta , dyocesis Claromo[n]tensis, in Decretis baccalarius, bodie in nonis
Béate Marie incipiet primum librum Decretalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Castri,
pro primo anno et primo volumine. Datum die xxii mensis Augusti anni predieti lxxxii.
Malheus Necire, in artibus magister, Tornacensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis
Beati Jacobi incipiet primum librum Decrelaliuin, in scolis anterioribus, ad intersignium Castri,
pro primo anno et primo volumine. Datum die xvii mensis Seplenibris anni predieti lxxxii.
|ri.S|-l'iNi)| |)K L'(MVi:iîSITK DK l'AlUS AU W SIKCI.r.. 31
Doiiiitiiis .I(ili;iiiiios Aiiliii, |)i('sl)il('r, (lyoccsis Aiiiliiiiiiciisis, in Dccrclis h.icriiiariiis, in iiotiis
IJeali Jacobi in(i|)i('t piimiiiii lihiiitii Dccrctaliuiii , in scolis iiiliTioribus, ad intorsijjiiiiini
Senti Sabaudie, pro [iriiiio anno cl piiind voluminc. Datuin die wii inonsis Septenihris anni
predicti.
Joliaiirios de; IVîtialoiilc (sic), Niv('r| ncnjsis dyocesis, in Dccrctis liaccalarius, in noiiis IJcal*;
Marie incipicl piiinmu libruni [Decrelaliuni], in scolis inferioribus, ad intersiyniuui Caslii, pro
primo anno et primo voluniine. Daluni die prima niensis Octobris anni predifti.
(îuiliermus Qnenliii, dyocesis Claromo[n]tensis, in Decretis bacralarius, in nonis Beali Ja-
cobi in('i|)iel priiimtii iibniiii Decrelaliiiin, in scolis siiperioi'ii)a.s, ad intersigniiim Castri, j)ro
})riino anno et primo voluniine. Daliim l'arisius, anno, die et mense predictis.
Jobannes Simonis, in arlibus maffisler et in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie
incipiet |)riniuni libriim Decretalium , in scolis inferioribus, ad intersijjnium Beati Eustncii,
(ii'o lercio anno et tcrcio volumine. Datum die xnii niensis Octobris anni predicti i.xxxii.
Nicolaus Militis, in artibus niagister et in Decnïlis baccalarius, in nonis Béate Marie in-
cipiet tercium librum Decretalium, in scolis inferioribus, ad intersijjniiim Beati Johannis .lero-
solimilani, pro tercio anno et tercio volumine. Daluiii l'arisius, die décima mcnsis Octobris.
Veriilierus Vernesliiiser, dvocesis Conslanciensis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati
Jacobi incipiet quarluui librum Decretalium, in scolis superioribus, ad intersignium Castri,
pro quarto anno et quarto volumine. Datum loco, anno, mense et die immédiate dictis.
Jobannes Morelli, in artibus magister et in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie in-
cipiet quartiim librum Decretalium. in scolis inferioribus, ad intersigniiim lieati Eustncii, pro
quarto anno et rpiarto volumine. Datum loco, anno et mense immédiate diclis, die \i.
(F° Sy v°). Mic|bjael le Mousnier, dyocesis Cenomanensis, in Decretis baccalarius, in nonis
Béate Marie incipiet primum librum Decretalium, in scolis inferioribus, ad intersignium
Beati Eustachii, pro primo anno et primo volumine. Datum loco, anno et mense immédiate
dictis, die xiui.
Magister Petrus Famé, Turonensis dyocesis, in artibus magister et in Decretis baccalarius,
in nonis Béate Marie incipiet primum librum Decretalium, pro primo anno et primo volu-
mine. Datum die xv dicti mensis Octobris anni lxxxii.
Frater Franciscus Burgundi, clericus, dyocesis Mvernensis, ordinis S. lionodicli, in De-
cretis baccalarius, in nonis Beati Jacobi incipiet tercium librum Decretalium, in scolis inferio-
ribus, ad intersignium Beati Johannis Baptiste, pro tercio anno et tercio volumine sue lecture.
Datum Parisius, die xi mensis Octobris anni predicti lxxxii.
Petrus Laudig, dyocesis Constanciensis, in Decretis baccalarius, in nonis Beale Marie in-
cipiet tercium librum Decretalium, in scolis magnis, pro tercio anno et lercio volumine. Datum
Parisius, die xiiii mensis predicti anno lxxxii. — Dk Vaccariv.
32 LA FACULTÉ DE DECRET [l'i8-2- 1^8:5]
DÉCANAT DE REGNAULT DE LA VACQUERÎE.
NOVEMBRE I /)82-NOVEMBRE U83.
I
DÉLIBÉRATIONS DE LA FACULTÉ.
(F° 88 1".) NovEMBEK. — Anno Domini mcccc octuagesinio secundo, die septiina
[i/i8a. mensis Noveinbris, prima lectura dominorum el niissa Facultalis more solito ce-
|7 Novembre.] Je^j-atis, omnes et singuli domiiii régentes, per cediilam specialiter convocati ad
eligendum vel conlinuandiuu oiïiciarios Facultatis et de ipsis otïiciis disponenduni,
in cap(p)ella Sancti Joliannis coniparuerunt omnes, demptis dominis Roberto TuHeii
et Jolianne Picard; (jui quidem domiiii unanimiter officiarios continuaverunt, vide-
licet dominum de Veteiivilla in oflicio tliesaurarii et me in ollicio decanatus; et
deinceps dominas de Courcellis, tanquam decanus naturalis, munimenta in suis
manibus dimissa restituit, renovatis per nos juramentis consuelis.
Eodem die, dominus Ambrosius de Cambray retulit quod a longe tempore
habuerat et habebat unum saccum litteris et munimentis instructum, que alias
sibi tanquam decano noniine Facultatis traditus in custodiam extiterat, quodque
paratus erat restituere Faeultati per inventarium, ne quis contra eum suspicionem
baberet quod aliquam de litteris ipsis prétexta cancellarie dignitatis vellet con-
tractare'''. Super quo concluditur quod idem dominus de Cambray quamcicius
omnes titulos quos babct a Facullate per inventarium tradet, el ipsis recuperatis
et cop(p)iatis, originalia ponenlur in coflro seu archa Facultatis tribus clavibus et
seris claudenda, cujus arche decaims habeat unam clavem , anticjuior doctor unam ,
et junior i-eliquam, sicut in archa sigilli Facultatis observatur.
Ipso die, concluditur quod archa valida et tribus seris coiiclusa ex denariis
Facultatis babeat coniparari et in caméra examinis poni ad custodiam cartarum
et titulornm ipsius Facultatis.
|i4 iNovcmbre.] Die jovis \uu meusis Novembris anni predicti Lxxxn, post missam Facultatis
collegium in cap(p)ella Sancti Joliannis Jherosolimitani extitit congregatum, in
quo magistri .loliannes de Vado et Claudius Poculoti supplicarunt ut, si quos
''' En marge, de la main — seniljjp-t-il — do Roheit Gai|iiiii : -Nota de liljris et inuuimentis Facul-
tatis resliluendis per doininnm de Caiidiray.i
[U82-U83] DE I/UNIVERSITÉ DK l'AlUS AU XV" SIÈCLE. 33
(^'("(l^ccliis in cxercicio siioiiiin oliiciotiini liiddli ri suhbiflolli in iinno iiovissinic
lapso conimisissent, Facilitas eos dijjnarelur lial)erc su[i[p]oitalos et pn» anrio
l'uturo in ipsis oiïiciis recommissos , cnm lainiililatc massas, ([uas deforre consucve-
runt, in nianibns dominorum rclinquentes. Et dfeinccps, ipsis ad partfîni relrartis,
conini snpplicacio fuit oxandita. Quo facto, eis vocatis fuerunt masse reddite,
poslquani juramonla prestari solita per eos renovavernnt in facie Facnllatis.
Ipso die, diclus ma{;islei" Joiiannes de Vado, major bidellns, exliihuit minutam
certe (piitlancie, secunduni qnam petcbat grossam sigillo Facullatis sigillari. Qua
lecta, biil ('jns supplicacioni obtcmperalum et eodem die sijfillfita.
Eodcm die, concluditnr ([uod archa per dominum generalem vendicioni expo-
sita, pro custodia cartarnm Facullatis, de denariis (juos magisterCiaudiusPoculoli
recipit, comparetur et seris cum clavibus reparcliir. Oiiani conclusionem ipsi
Claudio nolificavi, ut execucioni demandct eamdem.
Eodcni die, pi-eniisso examine, ad jjradum baccalariatiis et Iccturain Incrnnt
admissi Simon Strabonis'"', Atrebatensis dyocesis, et Jacobus de Cruce, dyocesis
Morinensis, qui pro bursis solverunt, videlicet dictus Strabonis tria scuta, et pre-
fatus de Cruce duo cum dimidio unius.
Die jovis xxi niensis Novembris, fuit collegium posi niissam Facultatis more [21 Novembre]
solito congregatum, et super facto fiende licencie vel non fiende boc anno cur-
renli concludilur quod super boc articule Facultas specialiter convocetur, et in-
térim se ini'oruienl bidelli si qui sint volentes intrare examen licencie.
Ipso die, retulit magister Claudius Poculot (juod fuerat loculus cum venerabili
viro magistro .Tobanne Piedefer super facto discorum argenti alias per Facultatem
quondam domino Jobanni le Fournier''^) (F" 88 v") pignori traditorum, et quod
dicti duo disci tenebant pro summa viginti scntorum auri, prout diccbat constare
per litteras obligatorias quas habebat pencsse, quodqiie paratus erat restituera,
sibi satisfaciendo de hujusmodi summa. Super quibus relatis concludilur quod
dicta pignora recuperentur cum litleris obligatoriis, et quittancia de debito ha-
beatur.
Die lune xxv mensis Novembris, post missam Béate Katberine, discretus vir [2Ô Novcml.rc.]
'■' Nous ne trouvons, vers cette époque, qu'un Paris (cf. plus linul , p. a6) et cnrd (l'.-Vi-eueil. On
personnage de ce nom , Giiillauiiio Strabon, qui, h lit en oflet dans les registres du Châtelet, à la date
la date du 20 août ligâ, était abbé de Domp- du aG avril i4()3 : ftM. Jelian le Fournier, docteur
marliii, au diocèse d'Amiens, et qui mourut le régent de l'Université de Paris en la Faculté de
23 décembre ligy- Cf. GalHa Christ., tomeX, Décret, curé d'Arciieil, [plaide] contre Jacques
col. i359. Grandiu, maisire de la maladerie de la Banlieue de
'^' D'après le ms. de l'Arsenal iia3 (fol. -îB), Paris prèsArcueil, pour raison des obiations de la-
Jean Fournier ou le Fournier était mort le 5 oc- dite maladerie. Tesmoins à futui'.- Coll. Clairmn-
tobre 1/175. Il avait été doyen de Saint-Marcel-lez- buull, vol. 763, p. 37;).
IMI-MMIRIR MTIOXALC.
34 LA FACULTÉ DE DÉCRET [l/i82-U83]
Johaniies Olivier^'', exaiiiiiic piemisso, extitit [admissus] ad <ji-adiim bachala-
riatus et lectiirani, prostititque jnramenla. et pro biirsis solvit duo scuta cuiii
diiiiidio uniiis.
Eodcm die, post nieridiem, iii egressu vesperoniin Nostro Domine Parisiensis.
doiiiiniis Johannes de CourceHis michi retulit qnod aliqui de dominis, per cedn-
lani convocati super facto licencie fiende vel non liende pro anno cnrrenti. ciim eo
fnerant prolocnti, et inter se concluserant qnod, priiisquani fieret ali([iia ])uhli-
cacio inscolis, inquireretur si essent baccalarii in numéro competenti qui vellent
intrare examen li(îencie. Qno facto, nlterius quid agi debeat Facultas providebit.
[aSNovomiire.i Die jovis xxvHi mensis Novembris, in collegio post missam Facnltatis de more
congregato conchiditur qnod die jovis proxima post Concepcionem domini legent.
[5 Décembre.] Dic jovis quiuta meusis Decembris, in collegio post missam Facnltatis celebrato,
' Joliannes Amelot, dvocesis Senonensis, supplicavit admilti ad examen gradus
baccalariatus, et exliibnit cednlas suas, quas asseruit esse veras et veritatem con-
tinere, et luit ejus cxaudita supplicacio et per me assignata Decretalis Proposiiisti
(Je piolm. [Décrétai. Greg.IX, lib. ii. til. 19, c. /i.]
\\\ néroiiilire.j December. — Die \eneris sexta mensis Decembris, discretus [vir] Johannes Ame-
lot post missam Beati Nicolay fuit examinatus et ad gradum baccalariatus admis-
sus; prcstitit quoque juramenta et pro bursis solvit duo scuta cum dimidio unius.
12 Décenibrc.j Dio jovis xu meusis Decembris, post misse Facnltatis celebracionem, collegium
in (■ap(p)ella Sancti Johannis Jberosolimitani congregatum extitit, ibique discretus
vir Pliilebertus de Ponte, clericus, Nivernensis dyocesis, examine premisso, ad
cradum baclialariatus et loctnram fuit admissus, et pro bursis solvit duo scuta
cum dimidio nnius; prestitit quoque juramenta consueta.
Eodem die, ponitnr in médium ntrum placeat Facnltati qnod in scolis publi-
cetnr apertura examinis. attento'-' qnod alicpii baclialarii ita lieri desiderabant(^),
<;t ])ropter boc pênes bidellum majorem Facnltatis se traxerant. Super que con-
cbidilur qnod, nisi tôt ap[p]areant baclialarii volentes ingredi examen pro licencia
obtinenda, iit pio ipsis possit celebrari licencia, non fiet talis publicacio, attento
qnod annns jul)ileus non existit.
''' La l'if)-'!, sous le redorât de Jeau Lederc, (jualifio ffiii ;ir. ma. ol in Decretis hacalar'm.i-n, el
Jean Oliviei-, mailre es arts et licencié en Décret , se présente à la collation des abbés d'Andi-es et de
se [iri'sente à la collation des évêques et cba|)ilres La Capelle (diocèse de Thérouanue). Ibid., vol. 5o.
de Charires et de Beauvais. Arch. de. l'Uiiin. de fol. 168.
Paris, vol. h<), fol. fif) v". — En i5()!, sous le '■' Ms. itlIenUi.
recloiat de Jacques de Govéa, il est par erreur ''' Ms. desidcrebaiit.
[l/i82-l/i8;{| DK I/UNIVERSITl': l)K l'AUIS AU \V' SIKCLi:. 35
DiL' jiiMs \i\ nieiisis Dccenilii'is, jiiilc (■(•leln'jicKniciii misse Faciilhilis. jiroplri' 1 1 ij DéccMnlui'.
congrejfacionem Univcrsitalis super discordia coiiteiidencinni Imliere jus in rcc-
loiio. collojjimii apiid locimi soliliim con{jro{jatiiin cxtitil, et ilmleni Giiillcriiiiis
(jaillci'ii, clericiis, dyocosis -Mal[l]eac('nsis, oxaniineproinisso, fuit adniisstis ad[{;ra-
diiiii baclialaiialiis cl] locliiraiii, el pro ])iirsis ac dispcnsacioiK; de non cnndo pcr
villani pi'o invitacione doniiuoiiini ad liarengani solvit duo scula ciun diinidio
unius, et prestitit jununenla consueta.
Die niartis wiiii nicnsis Decenibris, (pic liiil \ijjiliii Nalivilatis Doniini, niissa I-j'i DiVomiiic.
et collejjiuui celebrantur, et in ipso collejjio cpiincpie baclialarii coniparentes, per
organuni (F" 89 r") niajjistri Jobannis Morelet, allcrius eorumdeni, cuni instaacia
supplicai iint cpiod Facultas eis aperire vellet examen pro gradn Hcencie conse-
(piendo. Super qua suppbcacione deb'beratum extitit rpiod, qm'a annus non est
jiibileus, pro tam exiguo numéro non aperietur examen; sed, ne dicli su|)pb-
cantes ad alias Universitates pro gradu consequendo dedinent, dal)ilur eis bona
spes et dicetur quod compareant in prima missa, et intérim préparent suas mi-
nores cedulas.
Die xxvni mensis Decembris, discretus vir Nicolaus Daulpbin, de Maliscone-'', [iiSDéiombre.
premisso examine, fuit admissus ad gradum bacbalariatus et lecturam, et fuit cnm
eo dispensatum super non invitacione dominornm per singulas domos eorum fa-
cieuda, solvitque pro bursis et dispensacione tria aiiri scuta.
Die predicta xxnn Decembris, dominus Stepbamis de VeterixiUa in majoribus [a4 Dccembn'.
scolis Facultatis de niane legit Decretalem FirmUer, de summa Trinilak-; ad cujus
lecturam multitude auditorum interfuit, prout bidelli retulerunt.
Januarius. — • Die jovis secunda mensis Januarii, missa el collegium cclebran- ft/iHH.
tur, et super supplicacione baccal[ar]ioruni ])eten(ium admilli ad examen future ' "'""''■•1
licencie concluditur, propler varietatein opinionum, quod Facultas super hoc
vocabitur per cedulam.
Die quinta mensis Januarii, Facultas per cedulam pênes dominum de Corcellis [5 Janvier. |
congre[ga]ta super facto baccalariorum instanciuni quod examen eis a|i('iiiilur.
conclusit quod ex parte decani et collegii per cedulam in scolis pnJjlicacio liet
prima die legibili quod volentes intrare examen [)ro futura licencia consequenda
compareant in proxima missa, audituri quid super hoc Facultas ordinabit.
''' A l;i date du ai ni;us i4()() [iHoo], les re- procureur du Roy à Mascon, m. AnthoiueDaunhin,
gisli'es du ChâleliH conliennent la mention sui- esculier à Paris, adjoint , conlre }hij|onin Beiiard;
vaute : tfllouorable bomaie m. .Nicoile Dauphin, compulsoire.» CoW. C7((iVawi««/<, vol. jliô, p. 3Vj.
36 LA FACULTE DE DECRET [l/i82-U83]
|() Jall^ier.J Die jovis iioiia iiicnsis Januarii, iii collegio loco solito posl missam Facultatis
coiifjregato comparuoruiit septem baccalarii ad examen future licencie prescntati,
(luibus injunctum fuit quod componanl suas majores cedulas et infra proximam
nuindenani pênes dominos defei'ant; pro cpiibus ccdulis conficiendis jircsIileiMint
juramenla consuela.
Eodem die, dominus Anibrosius de Gambray suppbcavil ])ro mensil)iis {jracioso
et rigoroso, quia, ut dicebat, instantibus dominis tbeologis, ejus causa, quam
liabet contra ipsos racionc cancellarie dignitatis, ad magnum régis ConciHum (sic)
erat evocata; et sibi Hheraliter iiierunt concessi.
[il) lanvicr.] Die jovis xvi(n) mensis, in collegio post missam Facidtatis de more celebrata[m]
conchiditur quod in festo Purificacionis Béate Marie instante ex parte Facultatis
cerei more solito distribuentur interesscntibus ])rocessionibus et misse Facultatis.
Eodem die, fuit sigillata littera gradus pro fratre Petro Bartonis, in Decretis
licenciato, et solvit pro sigillo scutum auri, traditum receptori.
Ipso die, discretus vir Ludovicus Roberti, Matisconensis dyocesis, examine
premisso, ad gradum baccalariatus et lecturam extitit admissus, prestitis per eum
juramentis solitis in facie Facultatis, et pro bursis solvit tria scuta auri.
Eodem die, posito in médium quando domini Iiabeant légère, concluditur quod
durante examine licencie bujus anni currentis, quod jam apertum est respectu
majorum cedularuni, non legetur, proiit nec legi consuevit superioi'ihus annis,
simili examine durante.
[;i.3 Janvier.] Die jovis xxui(i) meusis Februarii [1. .Tanuarii], missa Facultatis celebratur et
{•ollegium ad dispensandum (F" 8g v") cum baccalariis ad examen presentatis, si
et in quantum indigerent et videretur expediens cum eisdispensare pro prima vice,
convocatur; et proposito ac in médium ad[d]ucto quod omnes baccalarii presen-
tati erant defectuosi in minoribus cedulis, tempore, lectura et responsione in pu-
blica disputacione, domini, post plures allegaciones adductas quod non erat cum
eis presertim quoad tempus dispensandum, tandem sine ulteriori convocacione
facienda placuit omnibus, attentis malicia temporis, modo faciendi doctorum Au-
reliaoensium, qui sine cedulis, lectura, tempore et quacumque solemnitate con-
sueverunt licenciare baccalarios Parisienses apud eos déclinantes, parvo numéro
baccalariorum ])resentatorum, bonore et commode Facultatis, rigorem slatutorum
esse pro bac vice rclaxandum, graciose recipiendo ad examen publicum eosdem
baccalarios, et diem lune proximam post festum Purificacionis eisdem prefigendo
pro apertura cxaminis. Ouihus, presentibus dominis, assignavi x™ et xi""" distinc-
tiones.
Ipso die, concluditur et ordinatur quod ponantur stillicidia deficiencia in scolis
Beati Eustacii, et visitentur ac reparentur fracture existentes in plondjo stillici-
[U82-1483] ])K L'UMVKUSITÉ DE PARIS AU XV SIKCIJ:. 37
dioriiiii inajoniiii scolai'um. Qiiaiii coiiclusionciii iiitiiiiavi iiiaijistm (llaiiiliu l*ocii-
loti, iil illam exccucioiii deinandot.
Die jovis penulliina mensis Januaiii, rollojfiiim et missa Faciiltalis celehrantiir, fSi. imivier.i
ihiqiio rcli{;iosus vir IValec Liidovicus ilc l'ausa et mafjislor Pelriis Alardi, col-
legii de Dainvilla Parisius fundati pi-eccîptor, comparciiles sii|)[)Iicai-uut ad examen
future licencie cuni adniissis recipi; et ipsis ad paiteni letractis, super eoruni
supplicacioniljus concluditur quod, quia prefatus rclijjiosus alias et in novissimis
licenciis ad examen receptus extitit quamvis proplcr impedimentum superve-
niens non perseveraverit, admiltetur, et pariter prefatus Alardi, quia per iuspec-
tionem suarum minorum cedularum constitit liahere tempus sudîciens pro
])erveniendo ad examen licencie. Quam conclusioiicni ipsis i-evocatis inliniavi;
juramenta eciam solita pro majoribus cedulis conficicndis [)resliterunt, et in man-
datis habuerunt ut déferrent inlVa dieni apertnre examinis. ([iic. propter cras-
tinum Purificacionis Béate Marie prorogata extitit ad mercurii sequentem.
Ipso die, injungitur magistro Claudio Poculoti, quod ab lieredibus def(f)uncti
domini Henrici Thiboult liabeat recuperare sac[c]um et processum Facultatis
contra dlos de Aurelianis, pênes eumdem def(f)unctnm, dum viveret, existens. In-
jnngitur eciam micbi quod ab heredibus def(f)uncti magistri Guillermi de Melun
recuperentur munimenta Facultatis seu processus, si qnos liabeant contra non-
nullos qui gradum licencie receperunt Aurelianis, et de pensioue scolarum ac
aliis juribus Facultatis minime satisfecerunt.
Eodem die, concluditur quod littere Facultatis, per doniiaum Ambrosiuni iu
l'acie collegii tradite, in cartulario transcribentur ex])ensis Facultatis; quo facto,
originalia reponentur in archa, et cartularius pênes decanum remanebit ad ejus
instructionem de juribus Facultatis C.
Februarius. — • Die quinta mensis Februarii, post missam Facultatis, domini [5 Fémer.]
procedere ceperunt ad examen, et facta per me collacione, solito more fuit facta
cuilibet baccalario distribucio textus et glose ad suas lectiones componendas. et
eis assignat» dies jovis post Cineres ad veniendum pro premissis lectioniinis reci-
tandis.
Die IX mensis Februarii, discretus vir Joacbinus de Gavenieres, examine pre- [9 Février.]
misso, fuit admissus ad gradum baccalariatus et lecturam, fuitque cum eo dis-
pcnsatum super barenga facienda, propter ejus instantem recessum ad curiam
Romanie [sic), prout asseruit, et pro bursis solvit tria scuta. ni'cnon prestitit jura-
menta consueta.
(>)
En marge, de la main de Gaguin : Nota de lillcris rcddilis pvr dumimnn Ambrosiuni.
38 LA FACULTE DE DECRET [l/i82-U83]
[i3Févrior.] Dic jovis \iii iiiciisis Fcbruarii, fuit collejjiuiii posl uiissam Facullatis in ca-
méra (F" 01) r") examinis congregatum , et in eo coiiipariieruut discrcti viri Tlu»-
iiias Da<nor. . .''s supplicaiites admitti ad examen lïiture licencie cum ceteris jam
receptis. Super (pioruiii sujtplicacionibus concludilur, visis eorum cedulis minori-
biis et alterius littera gradus baccalariatus, ipiod adniittentur, et ipsis injunctiini
extitit quod componant suas majores cedulas et infra octavam pênes singulos
dominos déférant.
[iii Féxrior.] Die veneris xiui inensis Februarii, Albertus Loelbin, dyocesis Spiren(en)sis,
examine premisso, extitit admissus ad gradum baccalariatus et lecturam, necnon
prestitit juramenta apud cameram examinis in facie Facultatis, soivitque pro
bursis tria scuta auri.
1 1- Fé\ricr. 1
Die lune xvii mensis Februarii, Facultas super duobus arliculis apud Sanctum
Matliurinum congregata deliberavit quod litière in novissima congregacione Uni-
versitatis ad instanciam domini Ambrosii de Gambray, cancellarii Parisiensis,
concasse expedientur et sigillabuntur sigillé Universitatis, quodque in recusacione
aut dilacione domini rectoris aut aliorum babencium claves arche sigilli levabuntur
sere, et nicliilominus, casu quo dominus rector dictam conclusionem Universitatis
execucioni mandare differret aut recusaret, Facultas ab ejus obediencia se sub-
straxit et ex nunc se substrabit.
Ipso die, frater Philippus Basière [m marg. : Baisière], religiosus Sancti La-
numari de Blesis, ordinis S. Benedicti, Carnotensis dyocesis, examine premisso,
extitit ad gradum baccalariatus et lecturam admissus, et pro bursis solvit duo
scuta cum dimidio unius, et prestitit juramenta.
i;) Février.] Die mercurii \ix mensis Februarii, fuit sigillata nominacio pro fratre Guillermo
Tabourelli, et pro sigillé solvit scutum receptori.
[jû Févripr.] Die jovis \x mensis Februarii, post missani Facultatis, in collegio, Joliannes'-
(■■!)
''' Le nom du second candidat est l'esté eu blanc.
'■' Le prètie Jean Mcolas (ou Nicoiaï?), Pari-
sien, maître es arts et licencié en Décret, ligure
à six reprises dans les lihri nomiiiatiomiin de l'Uni-
versité de Paris. En ii<j5, il se présente à la col-
lation des évéque , chapitre et archidiaconé du Mans
{Arch: deVlIniv. de Paris, vol. iij, loi. f|i); — en
i/ii)0, sous le rectorat de Michel .Miffault, il se
présente à la collation des évèque et chapitre de
Paris et à celle des évèque et chapitre de Charties
[ibid., fol. 3ii2); — en i'i<J7, sous le rectoral de
Jean Maignen, il se présente de nouveau à la col-
lation des évèque et chapitre de Paris et à celh?
de l'abhé de Saint-Victor-lez-Paris [ihid., vol. 5o,
fol. 17); — eu 1^98, il se présente pour la troi-
sième fois à la collation des évèque et chapitre de
Paris et à celle du prieuré de La Gharité-sur-Loii-e
{ibid., fol. i'i v"): — en 1^99. sous le rectorat de
D. I^ehèguo. il se présente à la collation de rahln'
du liec-Helluin et à celle des évèque et chapitre
d'Amiens [ibid., foi. 78): — en i5io, sous le
rectorat de Louis Kogier, il est cui-é de Saint-
i)K i/(Mvi:i;siTi': dk i'ahis ai xV' sikclk.
39
l_l/i8-2-U83J
INicolay ftl .[olumiics de rmel''', de l\u'lsius, preinisso l'Xiiiiiiin'. l'iirnuil admissi
ad «fraduni haccalarialiis cl Iccliiraiii , et pro biirsis solveriint (juilibeL Iria scuta,
cl dimidium scuti pro gracia lacla de non iiivilando por sinfjulas doinos domiiio-
iiiii ni corniii liafciijjc \cllciil inlcrcs.sc.
Martin-au-Marcli(î de Meaux , chapelain île la cliapel-
lenie l'ondée dans réjflise paroissiale de rDonsruot-^
au diocèse d" Amiens. Tpriniariiisi du collèjje de
l''ort(!l , et se pi'ésenle à la collation du prieure de
Sainl-liemy de Braisne, de l'Ordre de Saint-Benoît,
au diocèse de Soissons [ihiil., vol. 5i, fol. k)).
A la même époque , on rencontre dans les regis-
tres du Chàlelcl un autre maître .lean Nicolas, lii'ri-
tier du feu maître Anthoine \icolas, procureur en
Parlement, qui, le 19 août 1^99, est condamné
avec sa femme, Claude de Gaudeville, (rcomme
détenteurs et proprielaii'es d'une maison au care-
fourt S. Severin, où jiend le CruisHimt, à payer et
continuer h honorable homme Jehan l-'inot. notaire
au Chastellet , deux escus d'or de rente que dès le
jeudy 3 octobre i/i8a ledit delTunt m. Anihoiuo
Nicolas avoit assignée à prendre sur iadilte mai-
son». Coll. Clairambaiilt , vol. ■^65 . p. 288. — Dans
les mêmes registres , on lit , à la date du 8 février
1699 [1 5oo]:tf Honorable honmie et sage m. Jehan
Nicolas, licencié es loix, a esté receu advocat et a
choisy son lieu du costé de la Tournelle.') Ibid.,
p. 329.
H n'est guère douteux que le bachelier de 1 /i83
ne soit celui de ces deux personnages qui ligure
dans les registres de l'Université.
''' On l'appelait Jean de Rueil le jeune , pour le
distinguer de son père, qui portait le même pré-
nom (jue lui. Le 27 février i48a [ii83], c'est-à-
dii-e exactement sept jours après sa réception au
baccalauréat en Décret, r honorable homme et sage
m. Jehan de Piueil le jeune, bachelier en loix, a
esté receu advocat [au Chastelet | ». Coll. Clairam-
haiilt, vol. 76/1, p. 287. — Le 16 juillet i488.
ff . . .Jehan de Rueil le jeune, licencié en Décret,
[est] receu et institué en possession et saisine de
l'office d'auditeur au Chastellet au lieu de m. Jehan
de Rueil i'aisné, son père, en vertu de lettres don-
nées à Angers le 6 juillet derniers, et le 21 août
suivant, il est » institué conseiller du Roy au Chas-
tellet au lieu de m. Jehan «le Rueil, son père. . . -i.
Ibid., p. 3lJ3 et 36G. — La succession de ce dernier
donna lieu à un procès dont la première mention
se trouve dans les registres du Ciiàtelet , à la date
du 27 avril ligi : rr Honorable honune et sage
m. Pierre Parent, notaire et secrétaire du Roy,
changeur du Trésor. Claude [Herbelot], .sa femme,
lîaouline la Coinue, Christo])hle Herbelot, Hugues
de Neufville, la veul've feu Jiihan Hue et la veufve
feu Jehan Lombart, qui oui fail procrili-r par vove
de scellé et de garnison l'u l'iiosld de feu m. Jehan
de Rueil, conseiller r't audiliMU' .111 Chastellet, assis
en la rue des ])ni\ Kscus, d'une part, et damoiselle
Jehanne Piedefer, veufve dudit feu m. Jehan de
Rueil , en son nom et comme executeresse du
testament dudit dell'unt. requérant la levée dudit
scellé et garnison , dit [est] (pie ledit scellé fait par
m. Pierre Turquant, examinateur, tiendra, et les
autres coffi-es seront aussy scellez, et vuidera la
garnison."! Coït. CAairambauli , vol. 76,1. p. 5o:
cf. p. 5i , 53 , etc. — Jean de Rueil l'ainé laissait,
outre son lils et deux (illes déjà mariées, deux mi-
neures, dont le nouveau chef de famille fut nommé
tuteur le 7 mai 1691 : tAu tesmoignage de damoi-
selle Jehanne Piedefer, veufve feu m. Jehan de
Rueil, auditeur au Cliaslellet, mère, m. Jelian de
Rueil, son tils, conseiller et auditeur au Chastellet,
frère, m. Jacques Disome et m. Robert Hector,
[advocats en Parlement |. frères à cause de leurs
lenunes, sire Simon de .Neufville, receveur de Pa-
ris, cousin, m. Jacques Piedefer, oncle maternel,
m. Jehan Raudry, cousin germain à cause de sa
femme du costé maternel, m. Robert Piedefer,
cousin maternel, m. Jean de Montmirail. cousin
maternel, et Jehan Sanxon, orfèvre, cousin pater-
nel . à cause de sa femme . de Catherine et Gene-
\iel've de Rueil, enfans mineurs dudit dcil'unl ei
\eui've, ont esté nommez tuteurs laditte veufve et
Jelian de Rueil.'! Ibid., p. 53. — Le 28 mai ligi,
fr Jehan de La Croix, notaire et secretaii-e du Roy,
[est] renvoyé es requestes eu la cause tpiil a
contre Jehan de Rueil, auditeur et conseiller, et
damoiselle Jehanne de Neufville, sa fenmier. Jb'ul.,
p. 235. — Le ao octobre suivant, rhonorable
homme et sage Jelian de Rueil, conseiller du Roy
et auditeur au Chastellet, émancipe Jehanne, sa
lille, aagée de 5 ans; curateur, le pèrei. Ibid.,
p. 2/i3. — Le 6 février ligA [1^95], ^ honorable
homme m. Jehan Catin, advocat en Parlement, et
sire Hugues de Neufville. vendeur de poisson de
40 LA FACULTÉ DE DECllKT [U82-148;?|
[ai Février.] Dic vencris XXI niensis Februarii, dominus Anibiosius de Canibray pro jiiril)tis
caiicellarie tuendis adversus theologos ad curiam Rogis declinavil.
[a6 Kéxricr.] Die XXVI nieiisis Februarii, luit sigillata littera noniinaciouis pro fratre Nicolao
Britonis, Carnotensis dyocesis, ordinis S. Benedicli, qui pro sigillo solvil sculuin
receptori.
Ipso die, premisso examine, fuerunt ad gradum baccalariatus et lecluram re-
cepti et aduiissi Guicliardus Aiguetani, Lugdunensis dyocesis, et Johannes Gui-
berti''-, ejusdem dyocesis, qui pro bursis solverunt quilibet tria scuta auri.
Février.] Die penultima mensis Februarii, fuit
mer es halles de Paris , ont cerlifié , tesmoigné et
allirmé qu'ils ont bonne cognoissance de lionorable
liomme et sage ni. JeLan de Rueil, conseiller du
Roy et auditeur des causes du Chastellet, et qu'il
est souffîsanient possesseur de biens immeubles jus-
ques à la valeur de mille I. par. ; dont honorable
homme sire Simon de Neufville, receveur de Paris,
a requis lettres «. Ibid., p. 25 1. Simon de Neuf-
ville, qui était peut-être le propre beau-père de
Jean de Rueil. demandait ce témoignage solennel
poiu- lui céder sa charge; en effet, nous voyons
(jue, le 3i août iSoo, ^honorable homme et sage
m. Jean de Rueil, licencié es loys, receveur ordi-
naire de Paris, a pouvoir de reparer une maison
qu'il a au village de Montmagnie [auj. Montmagny,
Seine-et-Oise , arr. de Pontoise, canton de Mont-
morency]". Ihid., p. .383. Et le 37 janvier i5oo
[1001], rrnoble lionune et sage ni. Pierre Parent,
trésorier de France , qui a fait procéder par voye
d'arrest sur les loyers deus aux héritiers de feu
m. Jehan de Rueil [l'aisné], auditeur aux causes et
conseiller au Chastellet, par Mous, niaistre Jehan le
Cocq, conseiller au Pailement, h cause de la maison
en laquelle ledit le Cocq est demoiiraut , appartenant
à la succession duditde Rueil, contre noble homme
m. Jehan de Rueil , receveur de Paris , tuteur de Ge-
neviefve de Rueil , sa seur, héritière dudit feu Jehan
de Rueil, son père, opposant; dit est, après que
honorable homme et sage m. Nicolle Godin , licencié
es lois et aiuUtem- des causes audit Chastellet, s'est
constitué plége et caution pour ledit de Rueil de la
somme de onze vingts livres, que lesdits loyers se-
ront rendus audit de Rueil 1. Ibid., ji. 4 3 a. Nicole
Godin avait sûrement succédé à Jean de Rueil
lorsque celui-ci avait lui-même pris possession de
la succession de Simon de Neufville comme rece-
missa et collcgiuni
ainiu cameram exa-
qn:
veur de la ville de Paris. — Lors de son décès,
Jean de Rueil était lieutenant civil de la prévôté de
Paris, charge dans laquelle il remplaça Jean Alli-
gret. Le a8 novembre i5i3, rr Pierre Talon, mar-
chant bourgeois de Paris, [plaide] contre m. Char-
les Michon, conseiller et trésorier de France, tuteur
des enfans mineurs de feu noble homme et sage
m. Jehan île Rueil , lieutenant civil de la prevosté
de Paris, et de Jehaniie de Neufville, sa femme;
qui est condamné, audit nom de tuteur, de laisser
par rachapt xl livi-es de rente restans de xlv livres
que lesdits mineurs ont droit de prendre sur une
maison rue de la Grant Truanderie, appartenant
audit Talon n. Ibid., p. 2-29. — Nous avons vu
Jean île Rueil projniélaire à Paris et à Montmagny:
il possédait encore, semble-t-il, un autre immeuble
dans les environs de Paris : le 19 septembre 1^99,
se présente au CliAtelet '-honorable homme et sage
m. Jehan de Rueil , seigneur de Chasteau de Mail
près Argenteuil, qui a fait procéder par voye d'ar-
rest sur les fruits d'une vigne assise près ledit
Chasteau , appartenant à honorable homme Pierre
Perret, bourgeois de Paris; après que Jacques Jul-
lien, maiTlianl bourgeois de Paris, s'est constitué
caution jusques à la somme de xx 1. par., dit est
que ledit Ferret despouillera». Ibid., p. 296. —
Notons enfin que Chevillard signale un ftJean de
Ruel, auditeur des Comptes, échevia en i485,
conseiller de ville en i.^oon. Franc. 1 17/16, fol. 35
et 94.
''' Maître Jean Guibert, licencié en Décret, se
présente, en i'i97, sous le rectorat de Jean Mai-
gnen, à la collation de l'abbé de Saint -Martin
d'Ainay et à celle de l'abbesse de Saint-Pierre-aux-
Nonnains, à Lyon. Archives de l'Univ. de Pari.^,
vol. 5o, fol. 1 1 .
[1482-l/i83] l)H L'UNIVKnSITl'; DK l'AHIS AU XV' SIKCLK. 41
miiiis coiijji'Ojjaliiiii, in ([iio coiicludiliir, pioplcr (•(nilrovorsiaiii sii|)cr (•anrcllaria
iiili'i' (liiiiiimiiii Aiiibrosiuni cl llicolojjos exorlain, (juod licuînciaiidi i|ii;iiii(n('iiis
erant cxainiiiamli. iil iiit-sciilari possciil ad licenciaiii, priusquam canccllaiic
di{jnilas .seqiicslicliii-.
Maucuîs. — Die lercia moiisis Marcii posl nioi'idiem. omiios doinini, apiid [:5Miirs.l
caiiKTaiii cxaiiiinis congreyali, siipor adiiiissione vcl repidsione baccalarioriiiii
examiiialorii ni in médium posita, deliberavernnl rpiod eis placebal cuni ipsis
examinatis miscricordiler procedere el omnes ad nmmis licencie recipe[re] seu
admiltere, salvis jm-ibns Facnllalis,
Dit- (|iiaita inensis Marcii, discretus vir Franciscus Tenaiidi, Mal[lJoacensis dyo- ['i Mars.]
cesis, examine premisso, cxlilit admissus adjjradinii baccalaiialiis el Iccliiiam. et
j)ro bnrsis sol\it, dno scnla ciim diinidio.
(F" ()o \".) Die merciirii ijuinta Marcii, bora (juarla posl meridieni, ia donio [5 Mars.]
quondam domini Dyonisii le Herpeur, dominus Stephanus de Veterivilla et ejjo
decanns domino et magistro Berengario Mercatoris, vicecancellario, dcccin bac-
calarios in rotulo aperto, prout sedebant in aula examinis, descriptos, laii(|iiaiii
dignos niunere licencie juris canonici, brevi collacione per me hal)ila, presonta-
vimiis cum instancia snpplicando quatinus illos quaniciciiis facilitas se olTerret,
expedire vellet ac dignaretnr. Qui quidem vicecaiicellarius bénigne rccepit et
adnnsit presentacionem antedictam, et dedaravit (piod dominus And)rosius de
Cambray cancellarius in suo recessu sibi dederat in niandatis quod in omnibus
etperomnia complaceret Facultati, prout facere intendebat, et ipsos présentâtes
quamcicius expedire.
Die jovis sexta mensis Marcii, in collegio post missam Facultatis celebrato, [g Mars.]
domini legentcs supplicarunt quod possent more solito impetrai'c litleras monito-
rias pro collecta eorum conscquenda; (juoruni su|»plicacioni luit obtemperatnm.
Eodem die, discreti viri .lohanncs de Canibus, Trecensis dyocosis, et Matbens
Mercade[m marg. .-Marcade], Rolbomagensisdyocesis, premisso examine, fuerunt
admissi ad gradum baccalariatus et lecturam, ac pro juribns Facnllalis solverunt
quatuor scula cum dimidio. videlicct de Canibus duo cum dimidio, et Mercade
duotantum, propter ])auperlatem; prestiterunt quoque jnramenta consueta.
Anno Domini m r.ccc octuagesinio secundo, die décima lucnsis Marcii. bora [lo Mars.]
septima de mane, omnibus dominis docloribus per codulam apud cameram
examinis convocati[s] ad conqjonendum rolulum licenciandorum, cum matura
deliberacione, insecjuendo tenorem suorum slalntorum, licenciandos decem in
tUfMUr.r.lC ?IATtl>XALK.
42 LA FACULTÉ DE DÉCHET [I482-U83]
numoro, prout inferius flescrihuntur, collocaveruiit, et lotulum diiplicatum more
consueto fieri receriint, quorum aller domino ciincellario Parisiens! sen ejus oom-
misso presentandus, tribus sigillis seu signetis dominorum, videlicet dominoriim
de VeteriviHa, Roherti Gaguin et mei decani. cxlitit obsignatus; reliqiius vero,
in nianibiis meismanens, tantnm sigiHo decanatus luil obsignatus, ad compara-
cionem faciendam in evocacione licencia ndorum et scienduni si aliquid de ordine
per dominos assignato esset per cancoliarium aut alium immutatum.
Ipso die, hora nona demane, post juramenta consueta per dictes licenciandos
prcstita, ex ecclesia Sancti Johannis Jherosolimitani egressa est Facultas cum ipsis
licenciandis, precedentibus majoribus ac minoribus bidellis. baccalariis et sequente
lurba plurima, et cum gravitate magna processil usque ad ecclesiam Nostre Do-
mine Parisiensis, ubi Béate Marie salutacione facta, dominusgeneralis et ego cum
eo. pi'ocedente majori bidelio, ad locum habitacionis def(l)uncti magistri Dyonisii
le Herpeur, (piondam Parisiensis cancellarii, ubi ei'at dominus et magister Beren-
garius Mercatoris, declinavimus, sibique rotulum per Facultatem compositum,
dictis tribus sigillis obsignatum, presentavimus, requirendo ut claiisura tenere
vellet quousque in aula revcrendi in Ghristo patris domini episcopi Parisiensis
ad vocacionem licenciandorum faciendam aperiretur. Qui quidem Mercatoris, pro
vicecancellario se gerens in absencia domini cancellarii, eo pacto rotulum ipsiim
recepit, dicens quod in omnibus erat paratus complacere Facultati, sed quod unns
licenciandorum, vocatns Vernerus, erat excommunicatus majori excommnnica-
cione, prout sibi constiterat per litteras domini oITicialis Parisiensis : (|uare non
intendebat eum licenciare nisi primitus foret absolutus; (et) quem ad cautelam
absolvit quoad presentem actum licencie, prius data caucione per eumdem Ver-
nerum de stando jnri et satisfaciendo parti. Deinde vero ad aulam predictam, ubi
erat Facultas cum suis licenciatis, accessimus, et, paulo facto intervalle, super-
venitdictus vicecancellarius, (F° 91 r") qui dictum rotulum conclusum et obsigna-
tum Iradidit majori bidelio Facultatis, ut eidem Facultati presentaret ad viden-
dum si rotulus fuisset reseratus aut non, prout fuit presentatus; et, visitacione
facta, repertus extitit inviolatus et intactus, iiloque reserato et aperlo, dictus
bidellus licenciandos vocavit ordine sequcnti'''.
Et sic fuit adopcio dominorum novissimorum licenciatorum facta, quia domini
de Corcellis, Tulleu et Junii prima opcione per eos facta incontinenti recesserunt,
nullo pro eis onerato qui dictos dominos adoptaret. Facta autem vocacione licen-
ciandorum, omnes ordine quo vocati fuerunt ex banca posteriori ad bancam
positam ad oppositum dicti subcancellarii accesserunt, et postquam in locis suis
sedentes steterunt, idem subcancellarius. j)aulo intervalle facto, oracionem disei-
tissimam et facnndissimam habuit. Ona ilnifa, dictis licenciandis discopertis et
''' \ oir plus Idiii, j). 5'i.
[U8-2-l'iS;i| DH L'UNIVKnSITl': \)E l'VUlS AU XV" SIKCLF.. /i3
<fenil)iis llcxis iiHuuis licencie in jure canonico cuni lii'ucdlclionc dédit, prescnli-
Iju.sdoniino recloro ['nivtu'sifalis l'arisiensis, alibatiltus, prelaLis, doclorihus, licen-
cialisct baclialariissijjnanler Facullalis Dccrclornni, ac aliis ([uani|)luriniis personis
assistenlilin.s et aciiini ipsuni decorunlihus. Di; (|nil)iis ejjo decanns a iiiajjislro
Joliannc de Vado, notario puldico, |)ccii inslrumenluni. Deinceps verodoniini cuui
suis licpucialis ex aula ulii l'uil actus cclchrnlus deorsuni ordinale desccndcrunt,
et ad iMlciidiciM ca|)([))('llaMi doniini o|)isc(i|)i Parisiensis dedinarunl, ulii jiiclali
liccnciati pcr oi'ganuui niagisti-i Ricardi le Gros donn'nis prescntibuset toti colleyio
de pénis. vac(c)aci()nil)us et laboribus assumj)tis graciaruni acliones reddiderunt.
Die niartis xi mensis Mardi, luit si[;illata lillera noniinacionispro magislro Léo- fn Afar^i.]
iiardo de Lastur[l. Lastic], dyocesis Sancli Kloi-i. ipii |)ro sijjillosolvil sciitum aiiri.
Die niercurii \n nu-nsis Marcii, luit sigillata lillera nominacionis pro l'ratre [m Mars.]
Stéphane de Nyceyo, iiiDecretis licenciato, (pii pro sigillo solvit scutum auri.
Die jovis xni mensis Marcii, missa et coileffiuin celebrantur, et supplicat doini- [i.3 Mars.]
nus preceptor Sancti Johannis Jberosoliniitani, per (u-ganum alterius suorumreli-
giosoruni, quod de suuuua viginti libraruni, ut dicebat, débita pro locagio scola-
rum, quas Facultas titulo locati tenet, sibi liât satisfaclio. Gui responsuni extitit
quod, quamcicius fieri poterit, liet sibi satisl'actio.
Die sa])bati xv mensis Marcii, de mane, fuit sigillata iittcra gradiis pro magistro [i5 Mars.]
Vernero Vernuscher, injure canonico licenciato, qui pro sigillo solvit scudnri auri
majori bidello.
(F" 91 \'°.) Ipso die. luit sigillata littera gradus pro magistro Ricbardo le Gros,
(|ui solvit pro sigillo sciitiuii auri, posituni iu uianibus majoris bidelli.
Die jovis XX mensis Marcii, missa et collegium celebrantur, et concludilur ([iiod [ao Mars.]
bidelli pro suis juribus licencie preterite babebunt coUectam scolarum Facultatis
pro anno currenti et quatuor auri scuta, que sunt in manibus nuigistri .îohannis
de Vado, provenientia ex sigillis quatuor litterarum novissime sigillatanim.
Die ipso, fuit admissus ad gradum baccalariatus et lecturani .lobannes Geii-
nart''\ dyocesis Meldensis, (jui pro bursis solvit duo scuta auri cum di[uii]dio luiius,
''' Le ayoclobro ii88, trJclian Gennarl, licen- [aiij. Rozoy-eri-lJi'ie, Seine-el-Mai-uo 1 , llls et hoii-
cié es loix, institué ail\<iiat an (lliasteliet, a fait lier de fou Jehan Gcniiart. niardiant Imurgcois de
serments. Coll. Clairamhaidl, vol. yO'i, p. Syi. Paris, [|)lai(lp] foiilre Pierre Buisson, roiistnrier
— Un de ses pai'ents et iionidiiynies, rrjionoralile ;i Armez [Hernie], pom' raison de xvi s. par. de
hoinme Jehan Gennart, marchant de Rosay en Biie renie 1. îbid., vol. 7C0, p. 260.
0.
fifi LA FACILTÉ DE DÉCRET [I'i8i>-|/i83]
[•vj Mars.] Sabhati. viyilia Dominire in Ramis Paliuanim, cloiiiinii,s Roljcrliis Tiillcu Icjjil
Decretaleni'O/H/m- ulrumquc sexiis in majoribns scolis FaculUitis, et intravit scolas
liora (luinla, necnon eijiossus est lioi'a seplinia de mane, et ad cjus lectiirani
soleuincui audiendain convenit intiltitiido audiencium copiosa.
[a8 Mars.] Die xwiii Hiensis Marcii, luit sijjillata littera nominacionis pro niafjistro Matheo
Marcade, qui pro sigiHo tradidil sciitiini niagistro .lohanni de Vado.
Die ''', dominas Amhrosins de Gambray ex ciiria Régis reversas Parisias
ap[p]licait.
[liAviil.j Aprilis. — Die doniinica sexta niensis April(l)is, Facaltas post nieridiem apnd
dominam Johannem de Corcellis extitit, saper dnobas articalis congregata : pri-
mas, ad providendnni le<'tiire instantis extraordinarii;secandas erat saper sappli-
cacionibas et injariis. Qnoad primam articahini, niciid pro tanc luit concinsum,
sed totum extitit remissum ad aliam coiigregacionem saper hoc articalo celebran-
dam, propter absenciam dominoram Roberti Talleu, Andrée Wasselin et Roberti
Gagnin. Qnoad secandiim articnlam, saper sapplicacione ])ide]loriini, qai remon-
strari feceriint qaod ex licencia novissime celebrata non faerant salficienter assi-
gnati, ordinavit Facaltas (piod ex denariis Facaltatis baberent qaindecim scnta,
videlicet major bidellas deceni, et aller (piin(pie.
Eodem die, dominas Ambrosias de Cambray ex Parisias recessit et ivit ad
cariam Régis.
[lo Avril.] Die jovis x(i) meiisis z\prilis, missa et collegiam apnd Sanctani Johannem Jhe-
rosolimitanam celebrantnr, et in collegio vocatis sapplicantibas,personaliter com-
parait magister Karobis de Altobosco, secnndns legens de mane, qai inter cetera
narravit qaod sine detrimento sae sahitis corporalis et gravi prejadicio sui statas
peramplins onns seciinde lectnre raatutinalis l'erré non valebat, sapplicans cum
hamilitate at Facaltas pro tempore preterito vellet enm liabere sap[p]ortatam
et ])ro tempore fataro ipsam ab onere dicte lecture exonerare, sibique hcen-
ciam concedere liiijasmodi lectaram dimittendi. Gnjus supplicacioni annuit
Facaltas.
Eodem die. preniisso examine, faerant admissi ad gradnm baccalariatns et
lectaram Nicolaus de Hersteyn, Maguntinensis, et .Tohannes de Trarbacli, Treve-
rensis dyocesam, qai pro barsis et dispensacione non faciendi harengam j)rop-
ter eorum repentinam recessum, solvernnt quinque auri scuta, videlicet quilibet
eorum duo scnta cani dimidio, et prestiternnt juramenta consneta.
''' I.a claie esl re.sliie en lilaiic.
[U82-l/i83| l)K LlMVKRSITl': DE l'AlUS AU XV- SIÈCLK. /ifj
Ipso (lie, cl iiicoiilineiili |)(isl, in;ij;lslcr Stepliiiiiiis Hiidc"' , de P;irisiiis, in legi- |ii Avril.)
hiis liccncmliis ai (|iil de <>r;idii licencie lilleratoi-ie dociiil, absqiie exiiiiiine admis-
sus exlitil ad {^{nidiiiii haccnhiiialiis el lecliiraiii juris canonici; prcsiilil (jiioque
jiiraiiiciita, el [)i(i Imi'sis sohil liia sciila.
(F° ()■>. r".) Die jnvis \vii(i) mciisis Ajti'ilis, [)()sl lectiiram dominorum , [17 Avril.]
luissa et collegium in loco solito celel)ranlui', ni(iill([ue scriptura dignum expe-
dilur.
Die xxMU niensis Aprilis, posl missani Facultalis de more celehratam, lïiit col- [a4 Avril.)
legiiim in loco solilo coiigregaliun , el vocatis supplicanlibus, comparuerunt
niagistri Guychardus Ayguetani el Jolianncs de Canibus, supplicantes pro litteris
noniinacionum liabendis ; que fuerunl ipsis concesse.
Die XXVI mensis Aprilis. fuerunl sigillate bine litière noininacionum pro diclis [36 A^^il.l
magislris Guicliardo Aiguetani el Jolianne de Canibus, ([ui pro illis solverunt
quilibel unum sculum.
Die XXIX mensis Aprilis, fuit sigillata littera gradus pro Nicolao de Ilersteyn, [ag Avril.]
Maguntinensis dyocesis, qui pro sigillo Iradidit sculum majori bedello.
Die ultiina mensis Aprilis. missa et collegium de more celebranlur, et a [.3o Avril.]
dominis presentibus concluditur quod obitus quondam boue inemorie domini
.lobannis Cliulïart differelur usque ad secundam missam. propter feslum xVscen-
sionis Domini, quod erit eo die quo idem obilus celebrari consuevit et in kaieu-
dario Facultatis describitur (''.
Maius. — Die septima mensis Mali, post missam Facultatis, collegiuni in [7 Mai.]
cap(p)ella Sancti .lobannis Jberosolimitani extitit congregatuni, et in eo conclu-
ditur quod convocetur Facultas per cedulam ad providendum lecture solemnis
Decretalis in vigilia Penlhecostes instantis faciende, cujus onus dominus x\mbrosius
de Cambray, nunc a civitate Parisiensi notorie absens. (omis) liabebal.
Die Ascensionis Domini, que fuit octava mensis Maii, Facultas, in egressu |s Mai.j
vesperorum Noslre Domine Parisius, pênes dominum .lolianuis deCorcellis extitit
super duobus articulis congregata : primus ei-at ad providendum instantibus
lecturis extraordinarii et Decretalis doctoralis in vigilia proxima Penlhecostes;
secundus communis, super sup[[)]licacionil)Us et injuriis. Ouniid [)rimum arti-
'"' Cf. ci-(lessous. p. 57. — '"' C'esl-à-dire le 8 mai.
à6 LA FACLLTK DK DÉCRET |U82-148:}]
culum, conclutlitui- (juoad lecturam dicte Decretalis, ciijus doiniiius Ainbrosius
de Cambray liabobat onus legendi, quod, attenta cjus absencia, priinus post
eiini veniens, videlicet ego decanus, babercm légère, et pariter exlraordinarium
proximum, eo quod novi doctores consueverunt et tenentur bina vice ipsuni
extraordinarium légère, semel pro jocundo adventu,et itcrum ordinesuo; cjuod-
quo post me Icget domiiius generalis, et sic consequenter, ordine rétrograde pro-
cedondo, usque ad doiniiium de Gorcellis, qui propter gratuita servicia Facullati
iiupensa et senium alias a lecturis doctoralibiis oxtilit excusalus.
|i5Mai.] Die XV mensis Mail, niissa et coHegium celebraiitur, sed nicbil aiinotacione
dignum in coUcgio agitur.
[17 Mai.] Diesabbati, in vigilia Pcntbecostes, ex ordinacione Facultalis ego R. de Vac-
caria legi Decretaiem Cum Mar![li]e, de celebranda missa,m niajoribus scol(ar)is, in
qiiibus légère cepi hora quinta de mane usque ad seplimam inclusive.
[32 Mai.] Die xxn mensis Maii , post niissam Facultatis, coUegiuni in loco solito congre-
gatur, ibique concluditur quod in lectura extraordinarii instantis ego, qui suui
in turno legendi, possum eligere quos et quot dies michi placuerit ad legenduni
qualibet septimana; et quia diebus quibus in curia conservacionis plebi[s]citari
consuevit, vix dicte lecture possem intendere. ad legendum delegi dies feriarum
secunde et sexte.
[3o Mai.] Die penuhiaia mensis Maii, inissa et collegium celebranlur.
|5 Juin.] Ju.Mus. — Die quiuta mensis Junii, in collegio post missam Facultatis de more
celebrato, Guillermus Beguyn, Lingonensis dyocesis, examine premisso, fuit
admissusadgraduni baccalariatus et lecturam, et pro juribus Facultatis solvittria
scuta, in manibus tbesaurarii posita, fuitque dispensatum cum eo, propter calores
existentes, quod non iret per singulas domos dominorum ad imitandum eos ut
sue barenge velint interesse.
[la Juin.] Die jovis xn mensis Junii, missa celebratur, et collegium in loco consueto con-
gregatur, ibique concluditur quod domini doctores legent in prima missa cele-
branda post instans festum Beati Joliannis Baptiste.
[18 Juin.] (F" 99 v".) Die xvm mensis Junii, in collegio post missam Facultatis congregato,
rcccnsui qualiter ex ordinacione Facultatis feceram cop(p)iari et transcribi litteras,
quartas [/. cbartasjet titulos eidem pertinentes, et quod paratus eram intendere
ad recondendum in arcba communi bujiisniodi dociiiiieiita, si placeret Facullati
|l'i8!>-ri,S3| l)K L'IIMVKIiSITK l)K l'AlilS AL \V' SIKCIJ:. fil
ad i(l iiilciiden'. Sm|)(U' ([iki (■Diicliiililiir hoc îhIIhic esso dillcrcinliiiii (|iHmst|iif'
domiiii ad id lieri vidcnduiii dcpulaiidi poloniiil intcudere.
Dio wvi iiiciiî^is .luiiii. post lecturam dominoi'um missa etcollegiuin celebraiilur. [«6 Juin.j
Jul(l)iiis. — Die tcrcia inensis Jul(I)ii, missa Facullatis cclebrata, collofTium in [lUuillci.]
cap(|))('lla Sancti Joliannis .Ihorosoliiuilani exiitit congregatiiiii. iiicliilfpn' inciiio-
ria digrium liiil acliiiu.
Di(> décima mcnsis .lul(l)ii, in C()lio{;io post inissaiii Facuilalis cclebrato, per |io Juillet.]
iiiagistriun Johanneni do Vado e\litit exposiLum «[uod mafjister Johannes Olivier,
baccalarius in Decretis Parisius, desiderabat litteras nominacionis, alias tempore
quadragesimali levalas, haberc sigillatas de illa dala, scd quod decanus de lioc
feceral dillicuitaleni; ideo placeret FacuUati eas expediri lacère sub illa ilala.
Super quo liiil conclusum quod diclus Olivier veniret in persona supplicaturus,
et hoc facto. Facultas ordinarot id quod juris et racionis essel.
Die jovis xvn niensis .Iul(l)ii, in c(»lle<>io posi inissani Facultalis loco consneto [17 Juillet.]
celcbrato, coniparuit majjister .lohaïuies Olivier, qui iilteras nominacionis, de
qnibus in nltimo regestro fit mencio, peciit sibi expediri sub data mensis Marcii,
novissime dicens et asserens quod illotunc in registro majoris bedelli l'ecerat
registrari hujusmodi litteras in mense supradicto, et quod illotunc per bedellnm
l'uerunt ei expedite, licet non extilerint sigillate. Super quo Kacultas interrogavit
eunidem bedellum qui premissa medio juramento asseruit fore vera. Qua])ropter.
ejus assercione andita, conclusit quod dicte nominacionis littere sub data |)re-
missa expedirentur supplicanti ; fuitquc sigillata xvni mcnsis predicta littera, el
pro sigillo scutum auri solutum majori bedello.
Die xxim mensis Jul(l)ii. missa et coUegium celebrantur, sed nichil memoria [24 Juillet. i
dignum actum est.
Die ultima mensis Jul(l)ii, in collegio post missam Facultatis celebrato, dis- [3i Juillet.]
cretus vir magister Johanncs Fassier supplicavit pro littera gradus. Que sibi fuit
concessa, et eodem die expcdita ac sigillata; pro cujus sigilla[cione] solvil scu-
tum auri majori bidello.
AuGUSTUs. — Die jovis in vigdia Assumpcionis Béate Marie , post missam Facultatis [1 '1 Aoùi.
in collegio apud Sanctum .lohanncm Jherosolimitanum congregato, recitavi quod,
conformiter [ad] alias per Facultatem conclusa, in uno codice feceram transcribi do-
cumenta Facultatis alias tradita perdominum Ambrosiuinde Cambray, requireiido
48 LA FACULTE DK DECRET [1 'i,S2-I48:{|
dominos u! vt'lloiitdaro(lo[tulatos ad origiiialia inarclia Faciiltalis rocoiidciida-Supor
(juodoininidcliberavcrunt <juod,priiis(jiiam ipsa originalia iccludorciitur, bonuni
crat illa visitarc et in tergo cujiislibet littere dcscribere substanciam ipsius litière,
ut, cum esset opus ex colTro extrabere, posseiit cicius inveniri absquc labore.
et hoc facto, ad recondendum bujusmodi documenta dederunt députâtes, dominos
scilicet Robertum Tulleu, Stephanum de Veterivilla, {jeneralem, unacum decano.
[il Août.] Die \\[i] mensis Aujfusti. post missam Facultalis, domini non ingressi fuerunt
cap(p)ellam Saiicti Joliannis. eo (jiiod erant ex parle Lniversitatis deputati con-
gre<;ati aput Sanctum Malburinum, quibus opus eral interesse.
[•j8 Adi'it.] Die wvni mensis Augusli. in collegio post missam Facultatis congregato, com-
paruit dominus Nicolaus de Gonty, qui suppHcavit recipi ad resumendam regen-
ciam, (]uam propter absenciam diutinam amiserat. Super qua supplicacione, ipso
ad partem retracto, domini présentes concluserunt quod ad deliberandum super
biijiismodi supplicacione vocaretur Facultas per decanum.
[3 Septt'inbre.] Septembeiî, — Die lercia mensis septembris. venerabdis et discrelus vir Joliannes
Guy('', dyocesisBisuntinensis etdecanusAurelianensis, examine premisso, rece])tus
extitit ad gradum baccalariatus et lecturam (F" g^? r"). et pro bursis solvit sex auri
scuta; fuitque cum eo dispensatum super non invitacione dominorum pei' sin-
gulos domos eorum pro barenga, et prestitit juramenta consueta.
['i Septembre] Die jovis quarta mensis Septembris, Dyonisius leGay, creatus in bedellum domini
Andrée Wasselin, prestitit juramenta que soient prestari per minores bedellos.
Eadem die, post missam Facultatis, doniinus Nicolaus de Gonty, in collegio per
cedulam evocato ad deliberandum super siq)plicacione alias per eum facta, com-
paruit et suam supplicacionem refricavit, petens instanter admitti ad regenciam
resumendam. Super qua supplicacione ego decanus, qui solus in congregacione
conq)arui, sibi dedi responsuni quod ego solus eum admittere non auderem incon-
sidta Facultate, sed quod de iteracione sue supplicacionis regestrum conficerem,
et, si vellet, itcrum Facultatem per cedulam super sua supplicacione convocarem.
Oui niicbi respondit quod in prima missa compareret et intérim apud dominos
inslaret quodadipsani missam comparèrent super sua supplicacione deliberaturi.
''' Jean (niy, né aux environs d'Orléans, (levinl lieentié ou Décret, aicLidiacre de Pitliiviers en
doyen du cbapitre de cette ville en liSa et n'exerça l'oglise d'Orléans, curé de la Selle, diocèse de
ses fondions que pendant un an. Cf. Gallia Christ., Tours, escolier à Paris, contre niessire Aymar de
t. VllI, col. i.")0(). — On lit dans les registres du Prie; dit est que la cause d'entre les parties ren-
Cliàlelet.à la date du i" février i'i99[i5oo]: voyée pardevers nous y demeurera, n Co//. C/«/r«)H-
fr Vénérable et discrète personne m. Jehan Guy, bnull, vol. 76.'), p. Bay.
fl/i8'_>-l/i8:{| DE L'UNIVKUSITK l)K IMIilS \l \V SI KCI.K. 49
Die Naliviliilis Beale Marie, posl iiiissarn Kacullatis , JulianiK's (Jarlioiincl"), [m Sciitcuibro.
(lyocesis Atrebalensis, examine promisso, fuit admissus ad {jraduiu Laccaiaiiatiis
et lectiirain, prcstititque juramenla consuota, et pro bursis solvit duo scuta cum
dimidio.
Die jovis xi nicnsis Septembris, post inissam Facullatis, collogium exlitit con-
{frejfadim, el in co comparuerunt doniini Joliannes de Corccliis, Anil)rosius de
Cand)iiiy, Nicolaus de Conty, Robertus Tulleu, Andréas Wassolin, Rol)eilus Ga-
{juin, et e{>o cum ipsis, ponens in médium ([uod major bideibis Facullatis retu-
lerat miclii quod quidam religiosus, pro maf^istro collejjii Majoris iMonasterii
Parisius se gerens, in ipso collegio, singubs diebus, iiora soxta de mane, lepebat
Decretalos, sic quod scolares a lectura matutinali distrabebat et oïdinarium im-
pcdiebal, contra inbibiciones abas sibi factas ex parte doniini rectoris Universi-
tatisParisiensis ad instanciam decani et collegii Facultatis Decretorum. Super [quoi
concluditur quod decanus cum abquibus de dominis adibit dominum rectorera
modernuni et ex parte Facullatis requiret eumdein ni inbibiciones ab!as factas
dicto rebgioso veHt renovare, cum adjectione magnarum penarum casu quo con-
trarium facere presumeret, et si propter ipsas inbibiciones noluerit cessare,quod
adversus eumdem religiosnm capialur casus novitatis et possessiones ebciantur
cum consibo doniini de Corcellis.
Ipso die, dominus generalis in coHegio retiilit (piod magister Ludovicus Pou-
lain*-), collegii de Plesseyo magister, ei conquerendo cxposuerat quod bnrsarii
dicti collegii, contra statuta ejusdem collegii relicta Facultate, se transferebant
Aurelianis ad gradus suos in jure canonico recipiendos, petens circa hoc provi-
deri. Super quibus concluditur quod decanus se informabit de lenore statu-
torum dicti collegii et nominibus bursariorum qui, nt prefertur, suos gradus
alibi receperunt, ut referai Facultati, que tune providebil proul videbitur
expedire.
Eodem die, Johannes de PinlavillaW, fratres Nicolaus Loucbart, de Parisius,
1 Seplcmlire.'
''' C'est saus doute de lui qu'il s'agit dans la
mention suivante des registres du Châlelet, à la
date du 5 juillet i/i85 : ttM. Jehan Carbonnel,
licencié es lois, a esté receu advocat. n Coll. Clai-
ramhault, vol. 764, p. 828. "«
'^' Il est prénouuné Jean, et non Louis, dans les
registres du Cliàtelet, à la date du 10 mai 1 A91 :
tfJehan Poulain. luarcliant de (]lunon, frère et
héritier seul de feu ni. Jehan Poulain, maislre du
collège du Plessis à Paris, contre honorable homme
m. Jehan Constant, |)rocureur en Parlement, Ni-
colle Charpentier, prestre, procureur dudit collège,
et François Poulain, exécuteur du testament dudit
ni.
delî'unt, h ce fjue li'sdits rxeeuteurs soient con-
damnez à dcHvrrr audit Poulain le reUqua des
biens meubles denieui-ez du decez dudit Poulain.
Dit est que lesdits exécuteurs bailleront et déli-
vreront audit Poulain, marchant, le reste desdits
biens. )i Coll. Clairmnbdult , vol. 766, p. 53.
'"' Jean de Pinteville, sieur de Moncetz et de
Villers-aux-Corneilles , licencie es lois , e'tait devenu
chanoine, archidiacre et olFicial de l'église Saint-
Ktionne de Chàlons on i5o(),- il fut iiihumé wà
l'entrée du clurur de ladite église, du côté de la
grande rues. Il élail l'un des fds de Nicolas dit
rr Collet n de Pinteville, écuyer, seigneiu- de Revigny-
7
lupniiirmic MnoxiLc.
50 LA FACULTÉ DE DECP.ET |U82-U83]
et Cornélius Witen, examine premisso, iuerunt ad gradiim baccalariatus et lec-
turam recepti, et: solverunt pro bursis dicti .loliannes et Cornélius, quilibet tria
scula aiiri, diclus vero Loucbart. duo scufa ciini dimidio. De (piilms deiiariis
Facultas ordinavil sex scuta pro satislactione pensionis scolarum Sanrti Johaunis
Jherosolimitani ; que ego tradidi magistro Claudio subbedello, et residuuni, asceii-
dens ad quinque scuta. fuit partitnm inter dominos.
[iriScptembio.] Die lune xv mensis Septeinbris, discretus vir Joliannes de Piuella, in ai'libus
niagister, Belvacensis dyocesis, examine premisso, fuit admissus ad graduin bac-
calariatus et lecturam; prestitit quoque juramenta consueta, et pro bursis solvit
duo scuta auri curii dimidio.
Eodem die, liora secunda post meridiem, domini Nicolaus de Conty. Rober-
V tus Gaguin et ego (F" f)3 v") dominum rectorem Universitatis in collegio Sancte
Barbare [convenimus], et eidem intimavimus ex parte Facultatis quod quidam
religiosus, pro magistro collegii Majoris Monasterii se gerens, contra statuta
Universitatis et Facultatis Decretorum, hora sexta de mane et dum ordinarium
legebatur, in caméra una collegii privatim Decretales inceperat légère et sco-
lares a lectura matutinali distrahere in grave prejudicium ipsius Facultatis; que
instanter requirebat ut religiosus ipse mandaretur, sibique fièrent inhibiciones ne
amplius faliter légère presumeret, prout alias eidem religioso et pluribus aliis
extra Clausum Brunelli Decretales légère volentibus fuerat prohibitum. Quod libe-
raliter fecit prefatus dominus rector; et postquam premissa per dictnm religiosum
presumpta fieri non debere remonstravit, dictas inhibiciones fecit eidem religioso.
qui, quamvis prima facie dixerit quod non cessaret et quod ab inhibicionibus sibi
factis appeilabat, tamen post plures remonstraciones quas singuli dominorum
fecerunt ipsi religioso, cessare promisit et nichil amplius in prejudicium nostre
Facultatis velle attemptare. De qua responsione ego nomine Facultatis litteras
sub sigillo Universitatis domino l'ectori requisivi.
[iSSoptrriiiiro.] Die jovls xvu[i] mensis Septembris, post missam Facultatis, in collegio loco
solito congregato concluditur quod super abusu scolarium collegii de Plesseyo,qui
en-Barrois , et de Jacquette Erard , dame de Mon-
cetz-lez-Surry. (Bihiiotlièque nation., Pièces orig.,
vol. 2287, dossier PiuteviHe, pièce 05.) — Dans la
Généalogie de Pinteville, seigneurs de MonceK, de
Vmigency et de Cernon-en-Champagne ; originaires
de Loiraine , produite par devant Mgr de Cau-
marlin, intendant eu Champagne , au mois de février
i6yo, on trouve la mention suivante : rrPartage
du 18 janvier 1609, signé de Pars et Marin, ta-
bellior.s ;i Cliaainns , donné par damoiselle Jaccjuetet
Errard, veuve de noble Collet de Pinteville, h
Mre Jean de Pinteville, chanoine de l'église de
Chaalons, et à Claude de Pinteville, escuyer, ses
eufans, de la vicomte de Germinon et des terres
et seigneuries de Moncetz, des Ist[r]es et de Burj ,
lesquelles hiv apparicnoient pour moitié, et dont
l'autre luy estoil échue par la mort de damoi-
selle Jacijuette [/îVe Marguerite] Errard, sa sœur,
veuve d'Estiennc de Paris, escuyer, seigneur de
Flavigny.i Ihid., piiVe (if).
(lVS-.'-l/iS3] l)K i;(]\l\i:i!SITK Dh; PARIS AU XV" SIÈCLE. 51
contra slaLiila ruudalonim iiL'fjlijjcbaiit iiifra Icmpoia fis piefixa lecipero {jrailiis
suos in jni'c canonico, cl, qui, Universitatc Parisiens! relicta, ad Lnivorsilates
poregnnas declinabanl, liel qnerinionia in Universitatc ut Iiiis abusibus pro-
videal.
Die xxn niensis Seplendiris, Joliannes Ei'icii''', dyocesis Sancii Flori. examini' [aa ScpU'mliii-.J
preniisso, luit ad {;iii(hini ])ac(:alaiialus et lecturani receptus, et prestitit jura-
menla«consucla; s()lvit(jue j)ro bnisis duo auri scuta, que l'uerunt Iradita uiajori
bedcllo in absencia receptoiis.
Die \\v niensis Septembris, in collejjio ])()st missam Facultatis congrcfjato [25 Septembre.]
supplicantibus vocatis, coniparuit doniinus legens priniuni ordinaiium, viddicet
niagister Dyonisius AHigiet, ((ui Facultali retulit quod peregerat prinium iibruiu
Decretaliuni sibi anno preterilo assignatum, supplicans sibi de matoi-ia provideri
pro lectura anni instantis. Super qua supplicacione deliberaverunt domini quod
legeret secunduni libruni Decretabum.
Eodeui die, premisso examine, Petrus Grandin, in arlibus miagistcr, dyocesis
Noviomensis, luit admissus ad gradum baccalariatus et lecturam ; preslilil quiiquc
juramenta sobta, et solvit pro bursis et dispensacione cum eo l'acta super non
invitacione doniinorum per domos eorum tria scuta, que tradita l'uerunt magistro
Claudio Pocnloti.
DiexwH meusisSeplenibris, post meridieni, l'etriis Bonnut, Tn'ceiisis dyocesis, [27Scpteml.ic.]
examine premisso, ad gradum baccalariatus et lecturam receptus extitit, et pro
'bursis solvit duo scuta cum dimidio, que posita fueruut in manibus magistri
C4laiidii Poculot ad tradendum domino receptori.
OcTOBEis. — Die jovis secunda mensis Octobris, in collegio ])ost relebracioneni [2 Ociolirc]
misse Facultatis celebrato, concluditur quod scole Facultatis et alie visitabuntur
die mercnrii proxima post missam Facultatis.
Die oclava[/. nona] mensis Octobris, post missam Facultatis, domini, quia crat l'g Octobre.]
congregacio Universitatis apud Sanctum Mathurinum, visitacionem scolarum pro-
rogarunt ad diem veneris instantem, post visitacionem domini primi legeidis.
''' Jeaa trlù'icN, maître es arts et bachelier en [i^99l> '1 se présente à la collation du prieur
Décret, (lu diocèse de Saiut-Flour, se ])réspiite, de I^aiiglieac (sic), diocèse de N'evors; à celle
en mars 1/1 9 3 [1/1 9/1], à la collation de i'abbé de des prieurs tr de Lurciaco super Abronem''[Lurcy],
Saint-Germain-des-Prés et à celle du prieur de de Sardy, membres du prieuré itde Langbiacc!,
Saint -Martin -des -Champs. Arch. de l'Uiiiv. de et rcdc Gapella GathoruuTn [la Chapelle-aux-
Paiis, vol. .'19, fol. 37 v°. — En mars 1^98 Chats], même diocèse. Ibid., vol. 5o, loi. 72 v'.
52 LA FACCLTÉ D !• DKCI'.ET [1482-U83]
(in ()(i(.iirr.| Dio voiiciMs X iiieiisis Octobi'is , clomini Robei'Uis Tulleu, Nicolaus de Conti,
Stc])Iianus de \elerivilla. Jacobus Junii, Robertus Gaguin et ego cmii ipsis, visi-
taveruut scolas in qiiibus legi coiisuevit; qiiibus visitatis, iinusqiiisque i)vo ordine
suo scolas quas voluil opiavit, céleris remanentibus pro doniinis absentil)iis.
[ 1 5 OcIoImv. I Die inercurii xv iiiensis Octol^ris, post missain Faciiltatis, iiiit coiicliisiim in
coHegio quod, quia baccaiarii conloriniter ad staluta volentes acquirere tenqius
pro perveniendo ad licenciam, secunda die legibili novissime preterita post festum
Beati (F° 96 r") Dyoïiisii, in lectione niatutinali pcr niajorem bedellum suas ce-
dulas non feceranl prociamari nec lecturas inceperant, publicaretur in scolis per
cedulam (niod preinissa infra quindenam pro omni dilaciouc habeant adimplere ,
sub pénis contentis in statutis; alias tempus non acquiretur.
[-31 Octoliic.l Die nierciuii xxn mensis Octobris, post missani Facultatis in collegio, dominiis
Robertus Caronis, presbiter, dyocesis Noviomensis, examine premisso, fuit ad-
niissus ad graduni baccalariatus et lecturam; et pro niaturitate etatis cum eo
dispensatum extitit quod non iret per villam ad dominos sue liarenge invitandos:
solvitque pro bursis tria scula auri.
[30 Oi-iol.ic] Die jovis xxx mensis Octobris, post missam Facultatis, in coHegio comparue-
runt domini Johannes de Corcellis, Nicolaus de Conty, Steplianus de Veterivilla,
Andréas Wasselin. Robertus Gaguin et ego Reginaldus de Vaccaria, decanus.
Goram quibus duo in médium posui : primuni, super resumpcione lecturarum
per dominos facienda; secuudum, super lectura Decretalium solemnium que
soient legi per dominos, et lioc pro anno currenti. Super quibus domini delibera-
verunt quod in proxima missa Facultatis, que celebrabitur die jovis proxima post
festum Omnium Sanctorum, domini suas lecturas résument; et quoad lecturas
Decretalium solemnium, quod dominus de Conty in vigilia Nativitatis Domini
leget Decretalem que illo die solet legi, tanquam de novo ad regenciam resu-
mendam receptus, et dominus Ambrosius de Gambray, pro quo, ex ordinacione
Facultatis, quia tune erat absens, legi, in vigilia Pentliecostes novissime lapse,
Decretalem Cmm Marthe, de cekhranda missa, in Ramis Palmarum leget Decretalem
Omnis utrinsque sexus, et dominus Robertus Gaguin Decretalem in vigilia Pente-
costes legendam.
Ipso die, domini deliberaverunt quod in proximo collegio, si omnes fuerint
présentes, vel statim postquam fuerint in unnm congregati. decanus babebit
ponere in médium materiam librorum Facultatis, nt advisetur modus recupe-
randi et illos in loco socuro reponendi.
Eodem die, Guillermus Gouste, arciuni magisler, Carnotensis dyocesis,
examine premisso, fuit admissus ad gradum baccalariatus et lecturam, et prestitit
[148-2-1/183] DR l/UM VF IlSITi'; DK l'MîlS AU XV' SIKCM;. 53
jurameiita consueta; solvil([iic |)r<) Imi'sis duo sciila auri cuiii ilimuliu, posUjuain
asseruit fidc média quod ainpliiis s(il\ciidi lacultatfMii non liahelaL
Die mercurii (jiiiiila mcnsis Novemhns, l'iiil sijrillala liLIcra |;ra(liis \nn (ioiiiiiin [d Nov......l,rc'.]
Hobeitu Gaïunis, qui pro si|{illo solvit sculuni auri, [)(>sitam in mauibus magistn
.loliaunis de Vado.
De Vaccauia.
54 LA FACULTÉ DE DÉCRET [l/iS-2-l/is;!|
II
COLLATION DES GRADES ET HARANGUES.
L DOCTORATS ".
2. LICENCES'".
|i''83. (F" 91 1".) Iticardus le Gros Oiifiii d. Joliaiiiics de Corcellis adoptavil.
10 Mars.) Frater Ludovicus de Pausa D. Hobcrtus TuUeu.
Petrus Alard D. Stepharius de Veteri Villa.
Frater Steplianiis de Niceyo H. de Varcaiia, decanus.
Guilleruius deLadehors D. Joliannes Picard.
.lohannes Artault D. Jacobiis .luiiii.
Petrus Kindig D. Robertus Gaguiu.
Dyonisius Bureili D. Andréas Wasseliii.
Vernerus Vernusclier D. Jobannes Picard.
Thomas Daguier D. Slepbanus de Veteri Villa.
3. UACCALAUlîÉATS.
[liHa.] XM Noveuibris Simon Strabonis et Jacobus de Criice. (V. p. 33.)
XXV Novembris Jobannes Olivier. (V. p. 34.)
VI Decembris Jobannes Amelot. (V. p. 34.)
xii Decembris Pbilibcrtus de Ponle. (V. p. 34.)
XIX Decembris (Juillernius (]ailierii. (V. p. 35.)
xxMii Decembris. . . . Nicolaus Daulpbin. (V. p. 35.)
|i'iS3.] XVIII Januarii Ludovicus Roberti. (V. p. 36.)
IX Februarii Joacbinus de Cavenieres. (V. p. 3-.)
XIV Februarii Alberlus Loelbin. (V. p. 38.)
xvii Februarii Frater Phiii])pus Hasiere. (V. p. 38.)
XX Februaiii Jobannes Nicolay. (V. p. 38.)
XX Februarii Jobannes de Ruel. (V. p. 3().)
XXVI Fejjruarii GuicJiardus Aiguetani. (V. p. '10.)
XXVI Februarii lubauues Guiberli. (V. p. /lo.)
IV Martii Franciseus Tenaudi. (V. p. 4i.)
VI Marlii Jobannes de Canibus. (V. p. 4i.)
VI Marlii Matbeus Mercade. (V. p. 4 1.)
XX Marlii Jobannes Gennart. (V. j). /i3.)
XI Aprilis Nicolaus dé Hersteyn. (V. p. !>/i.)
xï Aprilis Jobannes de TrarbarJi. (V. p. 44.)
XI Aprilis Steplianus Bude [in<-orporalus]. (V. p. 45.)
''* Aucune ineulioii. — '■' Cf. plus liaiil, p. 'la.
[l/i82-l/i83| DK l/IMMMiSITK I)K l'AI'.IS A(" W' SIKCLE. 55
V Jiinii Giiillermus Bejjuyn. (V. p. 66.)
m Sopteiubris Johannes Guy. (V. p. 68.)
VIII Scplernhris loliniincs (Imlionncl. (V. p. /19.)
\i SeptiMiihris Johannes il<! l'intavilla. (V. p. 69.)
\i Sepleinliris Fraler Mcolaus Louiliurt. (V. p. 69.)
XI Septembris Fraler Cornélius Wileii. (V. p. .'Jo.)
XV Septeml)ris Johannes de lluella. (V. p. 00.)
XXII Septcinliris lolianncs Ericii. (V. p. 5i.)
XXV Septenihris l'etius (JrîMidin. ( V. p. 5i.)
\xvii Septembris.. . . l'etrus Bonnot. (V. p. 5i.)
XXII Oclobris IloberUis Caronis. (V. p, 62.)
XXX Octol)ris (iuilli'rnuis (joiiste. (V. p. 53.)
l.A FACULTE DE DECRET [U82-l/i83]
III
LECTURES DES BACHELIERS.
(F" ilT) r".) SeQUINTIU i\0J11NA et COGKOMINA BACCALAIUOIILM IN JlUE CANONICO PaUISIUS
SUAS LECTIONES 1^C1PIE^C1LM A MENSE NoVEMBRIS ANM DoMINI MCCCCLXXXII ISQUE Al)
MENSEM NOVEMBBIS ANNI DoMINI MCCCC OCTUAGESIMl TERCII.
Simon Slral)(uiis, dvocesis Atrebatensis, in artibiis magister et in Decretis baccalarius,
hodie in nonis Béate Marie incipiet primuiii libruiu Decretalium, in scolis magnis superio-
libus Facultatis, pro primo anno et primo volumine. Datum die xx mensis Novembris, anno
Domini m cccc octuagesimo secundo.
.lacobus de Cruce, presbiler, dyocesis Morinensis, in Decretis baccalarius, in nonis Béate
Marie iucipiet primuui librum Dccretaiium, in scolis inlerioribus, ad intersignium Beati Eus-
tachii, pro primo anno et primo volumine. Datum die xxi mensis Novembris.
Guillermus de Ladebors, de Parisius, baccalarius in Decretis, hodie, in nonis Reali Jacobi,
incipiet tercium librum Decretalium, in magnis scolis inferioribus, pro tercio anno et terrio
volumine. Datum die xiii Uctobris, anno predicto.
Jobannes Artault, de Parisius, in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie incipiet tercium
librum Decretalium, in scolis magnis superioribus, pro tercio anno et tercio volumine. Datum
anno et die predictis.
Fraler Stepbanus deNiceyo, ordinis S. Beiiedicti, Liugonensis dyocesis, in Decretis bacca-
larius, in nonis Beali Jacobi incipiet tercium librum Decretalium, in scolis magnis anterio-
ribus, pro tercio anno el tercio volumine. Datum anno et die predictis.
Bicardus le Gros, Lingonensis dyocesis, baccalarius in Decretis, liodie in nonis Beale
Marie incipiet tercium librum Decretalium in scolis magnis, pro tercio anno el tertio volumine.
Datum anno et die predictis.
Jobannes Nicolas, de Parisius, in artibus iiiagisicr et in Decretis baccalarius, Iiodie in
nonis Beali Jacobi incipiet prinuim librum Decietalium, in scolis superioribus, ad inter-
signium Beali Johaunis liaplisle, pro primo anno et primo volumine. Datum die xxn mensis
Februarii, anno predicto.
Pbilebertus de Ponte, dyocesis Nivernensis, in Decretis baccalarius, bodie in nonis Beati
Jacobi incipiet primum librum Decretalium, in scolis magnis posterioribus, pro primo anno et
primo volumine. Datum die xvi mensis Decembris.
Guillermus Caillery, Mal[l]eacensis dyocesis, baccalarius in Decretis, hodie in nonis Beati
Jacobi incipiet primum librum Decretalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Beati Eus-
lachii , pro jtrimo anno et primo volumine. Datum die ultima mensis Decembris, anno predicto.
Frater Pliilippus Bazere, ordinis S. lienedicti, Carnotensis dyocesis, in Decretis bacca-
larius, bodie in nonis lieate Marie incipiet primum librum Decretalium, in scolis superio-
ribus, ad intersignium Beati Johannis Baptiste, pro piinio anno et pi-imo volumine. Datum
die secunda mensis Marcii.
|I/i8-2-l'i,S.1| ])]■] I/MMVKRSITK l)K PARIS M', \\- SIKCLK. r,7
IJoriKirdus Itulicrli, Matiscononsis dyooesis, in Decretis l)acralarliis, liodii; in noiiis lieali
Jacol)i, iiiri|)icl |iiiiiniiii liliniiii necretaliiini, in scolis anteiioril)Us, ad intc'i-.si||iiiiiiii (iaslri,
pro primo anno el primo \oluminc'. Datuiii \xi niensis Januarii, anno prediflo.
Johannes Oliverii, de Parisius, in Decietis l)acialarius, liodie in nonis Béate Marie incipiet
primuin lilnimi Drcrrlaliiim , in scolis inferioribus, ad inter.si|fniuni Beati Euslacliii . |ir(} (irimo
anno el primo \oliiminc. Daluni die pcnullima niensis Novenihris, anno prediclo.
Aiborliis kcswin. dyoccsis Spiren(en)sis, in Deerelis kicralarius, liodie in nonis Beale Marie
incipiet primiim lilirnni Decretalium, in scolis superioribus, ad inlersignium Castri, pro primo
anno et primo volnminc. Dalum die décima (piinta mensis Fehruarii, anno jirediclo.
Stcplianiis 15udét'', de l'arisius, in le|;il)us licencialus et in Derrelis liarcalarins, liodie in
nonis Béate [Marie |, (F" 96 v") incipiet primuni libruin Decretalium, in scolis inferiorihus,
ad intersignium Beati Jilustachii, pro primo anno et primo volumine. Uatum anno Domini
M ccGCLXXXiii, die Mil mensis Aprilis.
.loachini des (lavenieres, clericiis, Ambianensis dyocesis, in Decretis Laccalarius, in nonis
Béate Marie incipiet primuiu libruiii Decretalium, in scolis superioribus, ad inlersijjniuni
Castri, pro primo anno et primo volumine. Datum anno Domini mcccc [lxxxii], xiiii mensis
Februarii.
.ioliannes de Trabacb, dyocesis Treverensis, in arlibus majfisfer et in Decretis baccalarius,
in nonis Béate Marie incipiet primum libruin Decretalium, in scolis magnis superioribus, pro
primo anno et primo volumine. Datum anno Domini m cccc[LXXxm], xii mensis Aprilis.
Jobaunes deRuel, de Parisius, in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie incipiet primum
librum Decrelaliuni, in scolis superioribus, ad intersignium (laslri, pro primo anno et |iiimo
volumine. Datum auuo Domini m cccc [lxxxii] , die xxii mensis Februarii.
Johannes Guyberty, Lugdunensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati .lacobi
incipiet primum librum Decretalium, in scolis superioribus, ad intersignium Castri, pro |irimo
anno et primo volumine. Datum anno et die predictis.
Guicbardus Aiguetain, Lugdunensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati .lacobi
incipiet primum librum Decretalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Beati Eustacbii. pro
primo anno et primo volumine. Datum anno Domini mcccclwxii, die prima mensis Marcii.
Matbeus Marcbade, Botbomagcnsis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati .lacobi
incipiet primum librum Decretalium, in scolis anterioribus, ad intersignium Beati Eustacliii
pro primo anno et primo volumine. Datum anno predicto, die ix niensis Marcii.
Nicolaus de Hersteyn, Maguntinensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati Jacobi
incipiet primum librum [Decretalium], in scolis superioribus, ad intersignium Beati lùistacliii,
pro primo anno et primo volumine. Datum anno Domini m cccc lxxxiii, xii mensis Aprilis.
Jobaunes de Canibus, Trecensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie incipiet
primum librum Decretalium, in scolis superioribus, ad intersignium Beati Eustacbii, pro primo
anno et primo volumine. Dalum die x mensis Marcii, anno ]>iedicto.
Dominus Johannes Guy, presbiter, dyocesis Bisuntinensis, decanus Aurcliaucnsis, in nonis
''' Etienne Bude, troisième fils de Jean Biulé, cousin, evesque de Troyes [i/i83-i5i8], où il
grand audieucier de France, et de Catherine le gist. 11 nacpiit le o.li juillet 1/169. ^•'^ parrains
Picart (fille elle-mâme de Jean le Picart, seigneur [furent] M* Estienne Cbevalier, son oncle, et
de Platcville, secrétaire du Roi et maître de la M° Pierre Bezart ; sa marraine, Girardelte de
Chambre des comptes, et de (]alherinc Poncher), Longueil, femme de M' Guillaume le Duc.» Biblio-
frère puîné de l'helléniste Guillaume Budé, devint lhè([ue nationale. Pièces originales, volume ôh- .
rrarchidiacre de Pont-Audemer en l'église de Li- ]>. -xm) et tii8: cf. Français 2007a, fol. 128.
sieux, puis grand vicaire de Jaques Raguicr, son
lUrKIMiniC ^inillALE.
58 LA FACll/n': DE DÉCRET | 1/i82-1/j83]
l$eate Marie inripici |)riiiiiiin libruni Decretaliuiii, in scolis inagnis anlciioriljus, pro primo
anno et primo voluuiine. Daluin die x mensis Seplembris, anno predicto.
Guilleriiiiis licguyn, dyocesis Lin{;ouensis, in nonis IJeati Jacobi incipiet primum libruni
Decrctaiiuni, iii scolis magnis anterioribus, pro primo anno et primo volumine. Dalum iiiino
predicto, die xv mensis Junii.
Johannes Carbonuel, Atrebateasis dyocesis, in artibus magister et in Decretis baccalarius,
in nonis \U\a[i Jacobi incipiot primum librum Decretalium , in scolis magnis anterioribus, pro
primo anno et [primo] volumine. Datum xv mensis Septembris, anno predicto.
Frater Cornélius Witen, ordinis Premonslratensis, Carnotensis dyocesis, in Decretis bacca-
larius, in nonis Béate Marie incipiet primum iibrum Decretalium, in scolis magnis inferioribus .
pro ])rimo anno et primo volumine. Datum anno et die predictis.
Frater Nicolaus Loucbart, de Parisius, ordinis S. Johannis Jlierosolimitani,iu Decretis bac-
calarius, in nonis Beali Jacobi incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis magnis in-
l'erioribus, pro primo anno et primo volumine. Datum die xviii mensis Septembris, anno
predicto.
Joliannes de Pinleviile, dyocesis Sancti Flori, in artibus magister et in Decretis baccalarius,
in nonis Beati Jacobi incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis inferioribus, ad inter-
signium Beati Johannis Baptiste, pro primo anno et primo volumine. Datum die xxii mensis
Seplembris anni predicti.
Johannes de Ruella, Belvacensis dyocesis, in aitibus magister et in Decretis baccalarius, in
nonis Béate Marie incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis superioribus, ad intersigniuiu
Beati Johannis Baptiste, pro primo (F" 9 G r") anno et primo volumine. Datum die xxiiii mensis
Septembiis, anno predictii.
Johannes Ercv, dyocesis Sancti Flori, in artibus magister et in Decretis baccalarius, hodie
in nonis Béate Marie incipiet primum iibrum Decretalium, in scolis inferioribus, ad inter-
signium Beati Johannis Baptiste, pro primo anno et volumine. Datum die et anno predictis.
Petrus Grandin, dyocesis Noviomensis, in artibus magister et in Decretis baccalarius,
in nonis Béate Marie incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis inferioribus, ad inter-
signium Castri, pro quarto anno et quarto volumine. Datum die xii mensis Octobris, anno
predicto.
Petrus Bonnot, Trecensis dyocesis, in artibus magister et in Decretis baccalarius, in nonis
Beati Jacobi incipiet quartum Iibrum Decretalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Castri,
pro quarto anno et quarto volumine. Datum auno et die predictis.
Nicolaus Militis, presbiter, in artibus magister et in Decretis baccalarius, Ambianensis dyo-
cesis, in nonis Béate Marie incipiet quartum Iibrum Decretalium, in scolis superioribus, ad
intersignium Castri, pro quarto anno et quarto volumine. Datum die xuii mensis Octobris
anni predicti.
Stephanus Bude. de Parisius, in legibus licenciatus et in Decretis baccalarius, in nonis
Béate Marie incipiet secundum Iibrum Decretalium, in scolis superioribus, ad intersignium
Beati Eustacii, pro secundo anno et secundo volumine. Datum anno et die immédiate dictis.
Michael de Beaumont, in artibus magister et in Decretis baccalarius, dyocesis Turonensis,
in nonis Beati Jacobi incipiet quartum Iibrum Decretalium, in scolis superioribus, ad inter-
signium Beati Eustachii, pro quarto anno et quarto volumine. Datum anno et die predictis.
Johannes de Ruella, dyocesis Belvacensis, in artibus magister et in Decretis baccalarius, in
nonis Beati Jacobi incipiet secundum iibrum Decretalium, in scolis superioribus, ad inter-
signium Castri, pro secundo anno et secundo volumine. Datum anno et die predictis.
Petrus Rousse, in aitiljus magister et in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie incipiet
|ri,S-J-l'i8:î] l)K l/lIMVKIiSITK DK l'AISIS AU \V SIKCU;. 59
(liKirliiiii liliniiii Dcciclaliiiiii , in sriilis inlLMionliiis, ;ul iiilcrsijjiiiuiii lîcali EUsIacLii , [no ijuarto
anno et quailo Miiuiiiinc. Daluiii aiino et die prcdictis.
' Robeiliis (laroni.s, in arlihus iiiajfister pI in Decretis bacralarius, Noviomensis dyocesis, in
iionis Hcali .lacolti incipicl prininni lilinini Dccrctaliiitn, iii .scolis anierioribus, ad inlei'sij[niuni
licali Kuslaciiii, jiro |)iinH) auno et [(riiiio voluniiiie. Dulum die xim inensis Novenaljris, aniio
|)r('(licl(i.
Fraler (loiiielius \\il('n, oiilinis l'reuionsiralensis, (^ameracensis dyocesis, in Decretis l)ac-
caiariiis, in nonis Hcali .lacohi incipict sccnndnni iiiniini ni'ciclalinni , in scolis inferioribns, ad
intersigniuni Beati Eustacbii, pro secundo auno et secundo voiumino. Datuni die xxvi mensis
Octobris.
Guillcrnius Coste, Carnotensis dyocesis, in ai'tibus majjister et in Decretis baccalarius, in
nonis Béate 'Wur'w incipiet piininm libruni Decrelalinni in scolis anlciiorijjus, ad inleisi|{niuni
Beati Eustacbii, pro primo anno et primo volumine. Datuni anno predicto, die xmi mensis
Novembris.
Peirus Bonno[t], dericus, Trecensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie;
incipiet secunduiu librum Decrclaliuni , in scolis magnis, pro secundo anno et volumine. Datum
die XXVI mensis Octobris, auno predicto lxxxiii.
60
LA FACULTE DE DECIîET
l/j83-l/i8ij
DECANAT DE ROBERT GAGUIN'"
NOVEMBRE U83-NOVE.MRRE l'i84.
DELIBERATIOINS DE LA FACULTE.
i483.
[() Novenibro.]
(F° 97 v"). Anno Domini mccco octuagesimo tercio, die jovis que luit sexla
mensis Novenibris, congregatis doininis doctoribus in ecclesia Sancti Johannis de
Laterano, missaque de more post lecturam in scholis Facultatis Decretorum ex-
peditam celebrata, cum singuli domini doctores fuissent per cedulam convocali
ad ebgendum novos oHiciarios, convenerunt in cap(p)ella Béate Marie apud me-
moratam ecclesiam ii quorum nomina secundum eorum sessiones subscquuntur:
dominus JoliannesdeCorcellis, AmbrosiusdeCambray,[Joliannes,co/T.m]INicolaus
de Gonty, Stephanus de Vetoi-i Villa, Jacobus Junii, Andréas Wasselin, Robertus
Gaguinus,Reginaldus de Vaccaria. Quibus considenlibus, dominus Reginaldus, qui
superiore biennio gesserat decanatum, supplicatione facta ut de actis per eum in
decanatu domini doctores eum exonerare vellent et minus bene gesta excusata
recipere, se offîcio abdicavit, codicemque, sigillura et claves in potestatem domini
Jobannisde Gorcellis, decani vacante ofTicio naturalis, reposuit. Preterea dominus
Stephanus de Veteri Villa, superiorum annorum thesaurarius, officium in arbi-
'■' Sur Robfrt Gaguin, voir l. II, p. 38G, 689 et
siiiv.Il L'Iail né ù Galonné sur la Lys, à deux lieues
de Be'thune, eu i/i33. Celte date, qui nous est
fournie par lui-même dans les présents Mémoriaux,
se trouve confirmée par une inscription place'e au
bas d'une tapisserie représentant Gaguin et repro-
duite par André Thévet dans ses Vies des hommes
illimires (Paris, i58A, ia-fol.), fol. 53o v° :
De mon temps l'un soixante six,
Gautier me fit tel que je suis.
iMil quatre cens iionanle neuf,
Quant à Paris ciieut le Pont neuf.
Cette tapisserie avait été donnée à Thévet par
Thibault Meusaicr, alors général des Mathurins. Il
est vrai (jue Jean de Figueras Carpi {Chronicou
Ord.SS. 7i7H(teto, Vérone, 1 645, m-4°, p. i88)fait
naître Gaguin en i435; mais il ne donne aucune
jireuve de son affirmation, à la([uclle il faut pn'-
férer, sans aucun doute, le témoignage de Gaguin
lui-même. — De novembre 1 483 à novembre 1000,
Gaguin, qui mourut le aa mai i5oi, a relaté les
principaux événements de sa vie dans les Mémo-
riaux. Pour les années précédentes, il fallait le-
courii', jusqu'à l'apparition du trav;iil de M. Louis
Thuasne [Roberti Gaguini Epistnlc et Orationes,
texte publié sur les éditions originales de ligH,
précédé d'une notice biographique..., Paris,
190Û, 2 vol. petit in-8°), à la biographie succincte
du général des Matlinrins rédigée par un de ses
successeurs , Jacques Bourgeois , et insérée dans le
tome Mil de la Gallia Christiana , col. 1 7 4 1 et suiv. ,
ainsi qu'aux notes biographiques publiées pai'
L. Dorez et L. Thuasne' Pic de La Mirandolc en
France(i/i85-i488),p. igS-tgS. — Gaguin avait
été élu général de l'Ordre de la Trinité en ilt-j'i.
après la mort de Raoul du Vivier.
|l/j83-l/i8Al DE L'UNIVERSITÉ DE PAIUS AL \\ SIKCLi:. 61
trium doiuinoriiiii remisit. Deindo, cum ipsi; doiuiinis de (loiccllis sinjjulos doc-
tores interrogassct quem sue Facultati velloiil dccanuiii preficere omncsfjue piui
voto decanaluin doiiiini Uejfinaldi probareiiL alque orarent iil bene gestiitii a se
oITiciuin resumcrct, et tantam ipse sollicitudinein pro sua liimiilitalo récusa ici ,
omnium sentericia fuit ut ego Roberlus Gaguinus, de ordine S. Tririilatis et Caj)-
tivorum major uiinister, inlcr eos doctor peuullimus >'', curam decanatus susri-
pcrem. l*ost quorum omnium sidlVagia vcnerandus doctor île Corcellis, decauiis
uaturalis, me decauum appellavil, traditis ollicii insignibus, rodice scilicet statii-
torum, sigillo et clavibus scriniorum. Giijus ollicii negociiim ciim ego recusare
cuperem, injuuclum tamen eL mihi demandatum suscepi.
Eodem die, Joliannes de Vado, bidellus major, et Glaudius Poculo[t], minor,
comparentes ante conspectum dominorum doctorum, suas massas argeuteas sub-
miserunt, sua officia in potestate Facultatis rclintjuentes, rogantes tameii ut in
oisdem officiis perseverare liccret. Quos, pi-ehabita super boc deliberalionc, do -
mini doctores conLinuaverunt, juramentoque de servandis statutis ad eorum olli-
cium pertinentibus solemuiter preslito, suas massas jussi sunt recipere.
In ipsa quoque congregatione, quesitum fuit quid de bbris qui ad Facultatem
pertinent nec sunt adluic in loco publico repositi placeret ordinare. Sed cum eos
dominus Ambrosius de Cambray pro magna parte haberet, in cujus custodia libri
videbantur salvi esse, nicbil aliud extitit ordinatum.
Die Novembris décima quinta, missa Facultatis apiid Sanclum Johannem ceie- [i5 N..vei.il)r.;.
brata, cum dominus Nicolaus'"-' de Gouty tantum adesset, congregatio nulla fuit,
nec quicquam eciam occurrebat tractandum.
(F° 97 v°.) Die mercurii que fuit xix Novembris, fuit missa Facultatis apud [19 Novembre.
Sanctum Jobannem Jherosolimitanum celebrata, in qua astitit dominus de Gonty
et ego; nec aliquid ultra factum fuit.
Die martis que fuit xxv Novembris, célébrât;» fuit missa Béate Catberino apud
Sanctum Johannem; in qua astiterunt domini Johannes de Gourcellis, Nicolausdf
Gonty, Jacobus Junii, Reginaldus de Vaccaria et ego Hobertus Gaguinus, decanus.
Qua fun[c]ta, convenerunt domini doctores in capella, juxta consuetudinem Fa-
cultatis.
Eodem die, Johannes Labati, presl)iter, et Michael Orlier, clericus, Nivernensis
diocesis, supplicaverunt pro gradu baccalarialus; cpii, |)remisso examine, fuerunt
ad gradum baccalariatus admissi et ad lecturam recepli prcstiteruulqur juramenta
more solito, et quisque pro bursis solvil duo scula anri.
'" CI. t. ll.i>. 't.ï4. — ''' Ms. Miniiies.
■2.) ;>oviMiH)ri>.
()•> LA FACULTE DE DECRET [Ii83-l/i8/i]
[27Novcml>r.>.] Dic jovis xxvii Novembi'is, fuit missa Facultalis apud Saiictum Joliannem etc.
AlTucruut iii ea domini doctores Nicolaus de Gority, Steplianus de Veteri Villa.
Andréas Wasselin et ego; sed statim recessi propter congregationeiii Universitatis,
cpie cadein liora super mittendis ad regem oratoi'ibus celebraLaiur.
/i Décomhi
Die jovis que luit quarta Decembris, celebrata luit missa Facullatis in ecclesia
Sancti Jobannis Jlierosolimitani. In ea domini doctores astiterunt Nicolaus de Conty,
Stepbanus de Veteri Villa et ego. Ordinatum fuit quod die jovis proxime sequenli
domini doctores legerent, et illo die fieret proclamatio in magnis scbolis pro
liitura licencia anni jubilei, ut baccalarii licenciandi se disponerent ad se presen-
tandum ad examen licencie.
[8 Dôceniliir. I Die luno quc luit oclava Decembris, fuit missa de Conceptione Béate Virginis
Marie celebrata. In ea astiterunt domini doctores Jobannes de Gorcelbs, jXicolaus
de Gonti, de Veteri Villa, Reginaldus de Vaccaria et ego.
11 ivreinliie.] Die jovis proxime sequenti, xi ejusdem mensis, domini doctores legerunt, et
luit missa, die eadem, apud Sanctum Jobannem celebrata. Affuerunt ibi domini
Nicolaus de Gonty, Stepbanus de Veteri Villa, Andréas Wasselin, Reginaldus de
\ac[c]aria et ego.
1 1 5 Décembre.
I iH Dcccnilire.
Die lune, que fuit \v Decembris, fuit missa celebrata de Rorate apud Sanctum
Jobannem, ibique affuerunt domini Ambrosius de Gambray, Nycolaus de Gonty,
Stepbanus de Veteri Villa et ego.
(F" 98 r°.) Eadem die, supplicaverunt très baccalarii pro admissione ad exa-
men licencie; quibus responsum est, cum expectarentur abi superventuri, ul
i-edirent ad proximam missam et significarent aliis consociis suis, si qui essent,
ut comparèrent, et quod interea domini visitarent cedulas eorum.
Die jovis que fuitxvn[i] Decembris, missa apud Sanctum Jobannem celebrata fuit
et dominis doctoribus JNycolao de Gonty, Stepbano de Veteri Villa , Regiualdo de
Vaccaria et me in cap(p)ella congregatis, supplicaverunt iterum presentati ad exa-
men licencie. Quibus responsum est ut ad proximam missam redirent.
Eodem die, Reginaldus Turpin, Morinensis diocesis, pi-esbiter, premisso exa-
Miine, fuît ad gradum baccalariatus et lecturam admissus, et prestitit juramenta
solita, et solvit pro bursis très florenos trajcctenses.
1 ai Ucccinbre.] Die mercurii que fuit vigilia Natalis Cbristiani, fuit missa Facultatis_ apud
Sanctum Jobannem, et post eam congregatio, in qua fuerunt domini doctores
Nycolaus de Gonty, Stepbanus de Veteri Villa, Andréas Wasselin, Reginaldus de
|l/i83-U84| DK L'UNIVRUSm': DK l'MllS AI X \" SIECLF!. 63
Vaccaria et cfjo. Et oodcMii die, prosonlali ad cxaiiieii licencie siipplicaveninl
ilcriiiii [iro sua adiiiissione, cl obliiiiieniiit responsiiiii, ii( iiiajjiias (s^ccdidas suas
conficerenl, easque singtdis doininis docloriljus infra (|iiindecimain venturani difin
circumfen'enl. Kodcin die, doininus Nicolaiis de Conty legit Decrelalciii doclo-
l'alem Firmilev, de. siimma Trinitate etfide catholira.
Die jovis que fuit ortava Janiiaiii anni Doinini m cccc octuagesimi tercii, inissa [i'iSfi.
Facultatis luit a])ud Sanctuni .lolianneni celebiata; in qua astiterunt douiini doc- ^ Janvi.r. |
tores Nicola us de (lonti, Slepiianusde Veteri Villa, Andréas Wassel(l)in, Heginaldus
de Vaccaria et ego.
Eodeni die, presentati ad examen licencie supplicaverunt iterum pro apertione
examinis; et quia non omnes portaverant suas magnas (s)cedulas secundum pre-
ceptum Facultatis, responsum est eis quod de die crastina veneris nsque ad diem
quindecimam proxime subsecjuenteni festinarent cxliibere singulis doininis docto-
ribus (s)cedulas suas, et quod interea alloquerentur bidellos ad cognoscendum
quid agere deberent super lignis et speciebus prcparandis; quodque studeront
pro l'uturo examine causam undecimam, et quod illo die veneris Facultas suura
examen inc[b]oaret.
Die jovis que fuit xun[i] Januarii, fuit missa Facultatis apud Sanctuin Jobannem ['^ Janvier.]
celebrata; in qua alTuerunt domini Nicolaus de Conty, Robertus Tulleu, Sloplianus
de Veteri Villa, Andréas Wasselin, Reginaldus de Vaccaria et ego.
(F" g8 v°.) Die mercurii que fuit \\[i] Januarii. missa Facullalis fuit apud [ai Janvier.]
Sanctuni Jobannem celebrata, atfueruntque ibi domini Nicolaus de Conty. Ste-
pbanus de Veteri Villa, Andréas Wasselin et ego; fuitque per collegium ordinatum
de cereis pro festo Purificationis, ut fièrent solito more.
Die veneris xxi[n] mensis Januarii, convenerunt domini «loctores in caméra [aS Janvier.]
examinis Ambrosius de Cambray, Nicolaus de Conty, Stepbanus de Veteri Villa,
Jobannes Picard, Andréas Wasselin, Reginaldus de Vaccaria; ibique habita per
me oratione, receptisque juramentis pro forma statutorum Facultatis, textus por-
tionem singulis examinandis taxavimns et distribuimus. (Juibus bac[c]alariis exa-
minandis fuit injunctum reverti ad locum examinis die jovis post Purificationem,
hocestHn[i] die mensis Februarii.
Die lune xxvi Januarii, fuit anniversarium celebratum apud Sanctuni Joiiaiiiiiin | j6 Jiuui.r. |
pro bone memorie Martino de Fraxinis, hujus Facultatis doctore; in qua [missa J
alTuerunt domini Nicolaus de Conty, Stepbanus de Veteri Villa et ego.
Eodeni die, magister Guillornius Piquot, Cenomanensis dyocesis, et Robertus
r.'i LA FACULTÉ DL DKCIîKT [U83-U84]
Hicher, prosbiter, Lexovicnsis diocesis, examine facto, fiicniiit atlmissi ad graduin
baccalariatns et ad lectiirani; et prestiteinnt juramenta inore solito. Pro bursis
solverunt sex scuta.
[agJanvi.-r.] Die jovis fjue fuit \xix .laiHiarii, fuit missa Facultatis apiid Saiicliim Johannen)
ceiebrata : in qua alfuerunt dominus Nycolaus de Gonti, Steplianiis de \ eteri Villa ,
Andréas A\asselin, Reginaldus de Vaccaria et ego.
Eodem die, cum rediremus de harenga doniinonun baccalariorum, invenimiis
(s)cednlam parvo ostio scbolarum affixam, per quani quidam licenciatus signifi-
cabat se lecturum sextum librum Decretalium in vice Sancli Jacobi, ante collegium
du Plessys; quam (s)cedulam jussimus aiif(f)erre, et de ea in collegio Facultatis
rettulimus; fuitque per dominos doctores conclusum quod major bedellus inqui-
reret nomenlicentiati qui (s)cedulam affixerat, et eo comperto, inhiberet illi ex
parte Facultatis ne lecturam suam extra Clausum Brunelli inciperet, et nicbilo-
minus cilaret eum coram docforibus per juramentum apud Sanclum Jobannem
.llierosolimitanum responsurum obiciendis ei per collegium; et adhuc modum
facere bedello precepimus.
[2 Févritr.] Febiiuaiuis. — Dic Piirificationis, fuit missa apud Sanclum Jobannem ceiebrata ,
in qua fuerunt domini Milo d'Iiliers, Carnotensis episcopus, non tanquam regens,
Ambrosius de Cambray, Nicolaus de Gonti, Stepbanus de Veteri Villa, Andréas
Wasselin, Reginaldus de Vaccaria et ego, fueruntque licenciatis et baccalariis
cerei pro more Facultatis distributi.
[") Févritr. I (F° QC) r°.) Die quinta mensis Februarii, fuit missa Facultatis in Sancto Jobanne
.Iherosolimitano. Afluerunt Ambrosius de Cambray, Micolaus de Gonti, Stepbanus
de Veteri Villa, Andréas Wasselin, Reginaldus de Vaccaria et ego; et his colle-
gialiter in cap(p)ella congregatis, supplicavit Ludovicus de Mareiolio, presbiter,
Lemovicensis diocesis, nt admitteretur ad lecturam et ad examen licencie, cum
esset baccalarius in Studio Pictavensi et post susceptionem gradus baccalariatns
in jure canonico studuisset multis annis ibidem, et deinde per quinquenniuni
Parisius. Super cujus supplicatione, deliberatione babita per collegium, respon-
sum est ei quod si vellet per proprium juramentum et per testes probare quod
esset baccalarius et quod studuisset, ut dixerat, veniret ipse cum suis testibus,
hora secunda post meridiem, ad domum meam, et ipse et sui testes per me et
dominum de Vac[c]aria audirentur et probatis probandis admitterentur, salvis
juribus Facultatis.
Eodem tempore, supplicavit Jobannes Amelot, baccalarius in jure canonico, dio-
cesis Senonensis, admilii ad examen licencie. Gui responsum est ut conficeret ma-
jores {s)cedulas suas et eas deferret singulis doctoi'ibus; et prestitit juramenta solita.
(l/iS3-l'iS'i| Dl'] i;U\IVI':i\SITÉ DK l'\i;iS AU XV" SII>CLI«:. 65
Eodoni teinporo, ordiiialmii c.sl (jikmI procuratori Faciillalis in l'arlaiiierilo [5 l'Vvricr.]
renovarctiir littcni prociiralionis ad se presenlandiiiii (•oiili;i (lominiiin
Miloiiein d'Illiers, episcopum Carnotenseiii.
Eodcin die, post méridien! hora secunda, comparMit apiid Sanctum Mafiiri-
iiiiin Parisioiisem, in domo mea, prefatus Ludovicns de Mareiolio, cuin Jolianne
Esclian{ifiie, diocesis Lemovicensis, et Gabi'iele de Clialiis, ejiisdem dyocesis. Qui
(jiiidem Ijiidoviciis per ddiiiiiiiiin Regirialdum de Vaccaria et me adjuratus de
diceiida verilatc, aHiiiiiavit luedio jiirauiento suscepisse gradum baccalariatus
in dyocesi Pictavensi, et ibidem poslea diu studuisse et similiter in Universi-
tate Parisicnsi. Quani allirmationem predicti Johanncs et Gabriel interrogati
juraverunt esse veram, presenlibiis Johanne du Gbe et Claudio Poculo[t],
bidellis Facultatis. Fuit igitur ad Iccturam admissus, et solvit pro bursi.s duo
scuta, prestititque solita jurameiila. Deindc ordinatuni est ei déferre magnas
(s)cedMlas siiignlis domiiiis doctoribus, prestifis priniitus solitis super lioc jiira-
mentis.
Eodem die, post missam congregatis in cap(p)eHa dominis prescriplis, Carolus
de Loy, dyoecesis Bajocensis, licenciatus in Decretis, qui publicaverat per (s)cedu-
las se lecturuui in caméra privata sextum librum Decretalium, cum super boc
fuisset citatus, comparuit, fuit(pie interrogatus quare bujusmodi lecturam auderet
publicare, contra propria juramenta per eum prestita et contra slatuta et ordina-
tiones Facultatis. Respondit quod nesciebat hoc esse probibitum, nec se talia jura-
menta prestitisse, et quod non legeret prêter voluntatem Facultatis. Nicbilominus
tamen fuit ei per me, nomine Facultatis, sub pena perjurii et privationis inbibi-
tum ne extra Clausurn Brunelli lecturam alic[uam juris inciperet aut faceret
contra ordinationes et statuta predicta.
(F° 99 v°.) Die décima mensis Februarii Mcr.ccnu" tercio, l.ucas du Pleys'^^
clericus, Parisiensis diociesis, post consuetum examen de eo factum fuit admissus
ad lecturam et gradum baccalariatus in jure canonico, fuitque cum eo dispensa-
tum de non eundo per villam invitatum dominos doctores; et quia erat uepos
defuncti domini .lohannis du Pleys, nuper liujus Facultatis doctoris, actum est
cum eo liberaliter, et pro bursis solvit duo scuta cum dimidio.
[lO Février.]
'"' I>e 25 septembre l'iSi, se présentent ;ui
Chntelet ir honorable homme et saj|e m. Jehan Mas-
trecolle, notaire et secrétaire du Iloy, et Margue-
ritte du Pleys, sa femme, et Denise du Pleys,
veuve de feu Guillaume Bouletait, contre I<uc du
Pleys , pour raison de la succession de fou m. Jehan
du Plevs, chanoine et soux chantre de l'église de
Pai-is ; est ordonné que les biens contentieux seront
gouvernez sous la main du Roy ])ar m. Jehan lie-
ni.
gnier, examiiialciir. - ('oit. Clairambaull , vol. ytii,
p. a/i3. — Le ir)jiiin i48t!, se présentent de nou-
veau trhonorable homme et sage m. Jehau Colle
(.sic), notaire et secrétaire du Roy, et Mai-gueritlc
du Pleys, sa femme, contre [,uc du Pleys, pour
raison des re|iarations qui sont à faii-e en un pres-
soir, place et grandie assis h Challiau, à eux ap-
partenant pal- indivis, qui sont ordonnées estre
faites.'! Ibtd., p. at).^.
IVIiniULItlL SAIIO\.ILL.
00 LA FACULTÉ DE DÉCRET [\^S^-làS^]
|i<) iVvtier.] Die jovis qiio fuit \i\ Fohniarii, missa fuit apud Saiictum Joliauncin colebrata.
Astiterunt ilomlni Nicolaus «le Conty, Stephaniis de Veleii \ illa, Andréas Wasselin
et ego.
■il} l'Vvri.T.] Die jovis, in crastino Beati Matliic, celebraia est missa Farultalis apud Sanclum
.(oliaiineni. In ea fuerunt domini Nicolaus de Conty, Steplianus de Veteri Villa,
Andréas A\ asselin et ep^o.
o^
f «8 Février.] Die sabbati penullima Febiiiaiii , post vesperas Béate Marie congregati sunt per
(s)cednlam omnes domini doctores régentes in domo domini Joliannis de Cour-
cellis super tribus articulis : primus fuit de admittendis vel non admittendis bac-
calariis examinatis ad gradum licencie; secundus fuit super baccalariis qui ex
coUegio d' Autun et aliis collegiis Studii Parisiensis dicebantur ivisse Aurelianum
ut ibidem licenciarentur; tertius fuit super supplicationibus et iujuriis. - — • Super
primo, placuit omnibus dominis doctoribus omnes qui fuerant examinati ad licen-
ciam admittere tanquam ydoneos. — Super secundo, dictum fuit quod dominus
Ambrosius de Gamliray, cancellarius Béate Marie, et ego inquireremus qui essent
illi baccalarii qui contra statutum Facultatis et arrestum curie Parlamenti iverant
receptum licentiam Aurelianis; quo constito, Facultas adhiberet remedium. —
Super tei'cio, dominus Ambrosius de Cambray, qui litteras de committimus toli
Facultali et omnibus ofllciariis ejusdem perpetuo duraturas impetraverat. et bujus
gratia impensas graves fecerat, que sibi soluté non fuerant ad plénum, supplicavit
ut provideretur eidem de satisfactione. Ad quod dictum fuit quod bidelli et alii
(illiciarii, qui scutum ad quod singuli ipsorum fuerant taxati non sol vissent, solvere
cogerentur; et si pecunia inde proveniens non sufficeret, quod rationabile erat
quod Facultas suppleret residuiim. Et ita super omnibus articulis conrlusi.
[Il Mars.] Die jovis que fuit qnarta Marcii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Jobannem
celebrata; in qua alfuerunt domini Ambrosius de Cambray, de Conti, Stepbanus
de Veteri Villa, Andréas AV asselin, de Vac[c]aria et ego. Qua (F° loo r") celebrata,
itum est ad cameram examinis, ubi, majore parte dominorum congregata. Phi-
lippus de Altaribus, Eduensis diocesis('),post examen de ipso factiim, admissus est
ad gradum baccalariatus et ad lecturam. Pro l)ursis solvit duo scuta.
Eodem die, magister Nicolaus Lapite, bac[c]alarius in Decretis, supplicavit ad-
mitti ad examen licentie; qui, fide facta de tempore requisito ad gradum licencie,
fuit ad examen admissus, prestititque juramenta solita de conficiendis magnis
(s)cedulis; quas famen propler brevitatem temporis dispensatus est non portare
per singulas domos dominorum doctorum, sed trium dumtaxat, domini videlicet
''' Celait pcul-<Hro iin oncle du poùlc Guillaume des Autels, né à Charolles vers i5-3y.
I'i.s:5-I'i8'i
DK i;i M\ KIÎSITI'] l)K l'\lilS M \\" SIKCIJ'.
(■>!
(lu \elci'i \illii, (loiiiini (K; Vac[(;]iii'ia cl iiiei; r('li(|iiis voru «loiniiiis (|(»(loiiliiis in
cauKM'a coinpai'cnlibus alias (s)cedulas ollerret. Jaiii eiiiiii reli(jiii licciiciamli l'xa-
iiiiiiali ei'ant, cl, ne proplcr linjus n()\issinii aihcnliini Lardarcnliir, placinL ciini
islo cclci'ius [>roc.c(lcro.
Die xMi Marcii, asscncicntibiis omnibns flominis (loclorihiis, omncs (|iii fiiciaiil
in examine prohali riieiMinl adiiiissi, cl |)ci- nie |»rcvi oracidne lialiita, pronunciala
est eoiMini adniissio.
:', \lnr
Die haie sequenti, liora prima posl meridiem, dominus de Coati, Stepliamis
de Veteri Villa, He^jinaldns de Vaccaria et ego, snbsequentibus licenciandis, ad-
ivimus dominum Ambrosium de Gambiay, cancellariiim ccclesie Parisiensis, et ci
post brevem orationem omnes licenciandos niimei'o noveni in cailnla conscriptos
co ordine quo in caméra examinis sedebant, pro suscipienda licencia presentavi-
mus, cum protestatione quod Facilitas eos pro qualitale suoiiim meritorum in
rotulo claiiso nominandos ocdinarct, secundum obscrvatam diu consnetndincm;
de cujus Facultatis consuetudinibus, usibus et privilcjjiis ipse dominns cancclla-
rius nicbil immutaret. Oravimus insuper ut (juam brevissime posset licenciam
expediret. Qui respoudit se omnino velle complacere Facultati et de ejus privi-
legiis et libertatibus nicbil innovare, sed ea protegere et conservare, seqne datu-
rum operam ut secundum formam apostolice commissionis sibi ab anliipio injunctc
ipsi licenciandi expedirentur.
[l5 Mars.]
Die mei'curii xvn mensis Marcii, Germanus Cbartbelicrt'', dericus, dyooesis
Parisiensis, cxaminatus fuit et ad Iccturam et gradum baccalariatus admissns, et
pro bursis solvit un scuta auri.
[17 Mars.]
''' D'a|)rès Blanchard (Calai, de tous les conseil-
lers du ParlemcHl de Paris, p. 43 a), Germain
Chartelier n'aurait éXé reçu au Parlement (juen
1607; en réalité, il avait été nommé conseiller lai
le ai mars lifji [liy^] (Frmiç. 4i3i , fol. A v").
Le 7 juin 1 ^92 , tfuiessire Alain de Halainville, che-
valier, seigneui- de La Ferté , [ est ] demandeur en cas
de retrait lignager pour raison de x 1. par. de rente
uaguères délaissez par Jacques d'Estoulcville, che-
valier, h honorable homme et sage m. (ïerniaiii
Chartelier, conseiller au ParlemeTit, à prendre sur
un liel' assis à Lugnes [Lugny] en lîrie, qui jadis
fut à m. Jehan I^archer. •^ Coll. Clairambuidt, vol. 765,
p. lia. — Le 19 août i'i93, r honorable homme
et sage m. Germain Chartelier, conseiller au Parle-
ment, a renoncé à i'executiou testamentaire de feu
NicolleTournem-, chanoine de Saint Honoré.'» Ibid.,
p. igi. — Le 22 mars 1 '193 [ligi], rm. Denis et
Guillaume Fromons, frères, [sont] demandeui-s en
matière de relraiti contre lui, et 1 affaire est remise
aprèsQuasimodo. /ii(/., p. 229. — Le 25juin lôoo,
(jhartelier est rrreceu à avoir son recours de gai-an-
tie pour raison de nu' livres par luy baillez et payez
à m. Claude Beaulils et Jehan Beaufils , frères , pour
la vente d'une maison rue de la Huchette, où pend
la Fleur de Lis, et pour les despcns de ne luy avoir
garenty laditte maison. 1 /iiW., p. 364. — Et le i5
juillet suivani, on le retrouve rsoustenant la renon-
ciation par luy faille de sa maison de la Fleur de
Lis , rue de la Huchette , qui fut à Claude Beaufils
etm. Jehan Beaufils. frères, contre Pierre de Chas-
teaupers, Ambroisc de Chastcaupers et autres; dit
est que la renonciation sera receue.!) Ibid., p. 870.
— Enfin, le 17 février i5oo [tôoi], il re-
9'
68 LA FACULTE DK DECIU:! [l/i8;î-l/i84]
[iS Mars.] (F° 1 00 v".) Die jovis(x)xviii Mardi, fuit missa apndSanctum Joliannemcelebrata,
et post missam fuit colle<{iuiii Facullatis in oapclla congregatuin; uhi affuerunt
doniini Ambrosius de Cambray, Nycolaus de Gonty, Rol)eitus Tulleii, Slephaiius
de Veteri Villa, Jobannes Gressier, qui non erat regens, sod (juia recenter véné-
rai, ipse lionoris gratia permissus est interesse, Andréas Wasselin, Reginaldus de
Vaccaria. ibidem fuit condusuni quod Jobannes Amelot, de Stanipis, qui erat
presentatus ad licenciam et propter paupertatem non poterat satisfaccre de jiiri-
bus bedelloruni dominorum doctoruni, nec de prandio ipsorum, in die future
licende maneret immunis a dictis juribus, et quod nicbil solveret.
Eodem die, post examen de ipsis factum, Jacobus de Poligniaco''^, Aniciensis
diocesis, Bertrandus de Poligniaco'-', ejusdera diocesis, Egidius de Turre, Lemo-
vicensis diocesis, et Jobannes du Cay, presbiter, Ambianensis dyocesis, fuerunt
admissi ad lecturam et gradum baccalariatus, et solverunt pro bursis post pres-
tita juramenta wiu scuta auri.
Mars.l
Die Doniiuica que fuit x\i Marcii , anno Domini mcccc un" tercio, domini doctores
Cambray, Gonty, Tulleu, [de] Veteri Villa, Picard, Junii, AVasselin, [de] Vac[c]aria
et ego decanus, cum essemus congregati in camei-a examinis super confectione
qiiicrt travoir par rachapt lxxiii 1. un s. p. do
ii'iite faisant partie de vi" \. de renie à qiioy a
esté adjugée audit Chartelier une jfi'ande maison
nie de ia Ilnchello, contenant pinsieui'.s corps
d'iioslel, court et jai'din, aboutissant à ia rivière,
contre tous les opposans: dit est que ledit Ciiartel-
lier pourra raclieptei- et consigner le piincipal de
laditte rente. 1 IbkL, p. lia-]. — Germain GhcU-teiier
mourut le 5 mars i520 [iSai ]. — Il ne faut pas
le confondre avec un autre Germain Chartelier,
qui était conseiller au Parlement de Pai'is en ii3t')
(Blancbai-d, ouvr. cité, p. 19 b).
Les registres du Cliâtelet signalent, dès iif)3 ,
un personnage de ce nom qui certainement ne
fait qu'un avec le futur conseille!' au Parlement.
Le 23 décembre 1^73, on voit Tl'abbé, doyen,
prevost et confi'ères de la grande Confrairio des
bourgeois de Paris requerans avoir par rachapt
XL s. par. de rente que m* Germain Chartelier.
notaire et secrétaire du Piov, chapelain de la cha-
pelle Saint Jehan en l'église Saint Gervais, avoit
droit de prendre .sur deux maisons , rue des Nonains
d'\erie, appai'lenans à ladite (lonfrairie.» Coll.
(Àuimmbuull, vol. ^tii, p. i5. Et, le 20 décembre
1679, comparaît an Cbàlelet fr honorable homme
et sage m. Germain Chartellier, notiiire et secré-
taire du Pioy, qui a fait adjourner en cas d'héritage
et de péril Jehan Toutehan , serrm'icr, pour raison
de certains murs corompus qui font séparation de
la maison dudit Germain, près les Bons lînfans
de la porte Saint Honoré, de la maison dudit Tou-
tehan. r /i/rf., p. i(j(j.
'"' Selon deux généalogies conservées à la Biblio-
thèque nationale (Franc. 90220, fol. 80, et 20229,
fol. 281), Jacques de Polignac était (ils de Guil-
laume, dit Armand de Polignac, et dWmédée de
Saluées ; il fut chanoine de l'église du Puy.
'"' Bertrand de Polignac, suivant les autem-s de
la Gallia Christiana, était fils de Louis, dit Armand ,
vicomte de Polignac, baron de Chalançon, et dTsa-
lielle de La Tour de Boulogne; au conlraiie, d'a-
près les généalogies citées dans la note précédente .
il amait été le petit- fils de Louis, dit Armand
de Polignac, et de sa fenmie Amédée de Saluées.
Il était doyen de l'église du Puy en th'^'j {Gallia
Christ. . t. II, col. 7/1.')). En iliÇfk, son oncle ou sou
grand-oncle, Bertrand de Chalançon, résignait en
sa faveur févêché de Rodez , dont il était titulaire
depuis 11^57, mais il se réservait l'administration
du diocèse ; il mourut le 2 h octobre 1 5o 1 . Le nouvel
évèque ne lui survécut que peu de jours; il expira
le 9 novembre 1 5o 1 , au château de Polignac , et fut
enseveli dans la cathédrale de Rodez. Cf. Gallia
Christ., t. I, col. 227-228.
Ll'i8:!-l'i8/i] 1)K L'IMVKUSITK DK l'VIilS \l XV" SIKCLK. 69
rotiili liccncianfloniin, Cuit vai-ichis opinioimiii de i|)s;i cniilfclioin' luliili, dicen-
libus miiltis (jiiod illo die iioii drlicl);il licii rotuliis, [n-optcrea qiiod visuiii est
superioril)us aimis (jMod idi(|iii icvidahaiil sécréta ipsiiis rotuli; (juaro opportiinius
orat ipsimi conficerc die licenciaruiii; dicente in roiitrariuin domino Amltrosio de
(lanibray, cancellario Béate Marie Parisiensis, quod non niitteret sifjneliiin suinn
licenciandis, nisi priun presentaretur sil)i rolidiis conlectus secundiim ronsiietu-
dim'iii ohservatani prioribns annis, eocpiod si oriretur alitpia discordia super ordi-
nacione licenciandonim et non possel inveniri conrordia ante horani lirencie,
ipse doniinus canceilariiis pateretur scandaliini. Qiiocirca pro concordin cl pace
servanda et eciam pro conservatione jurium tani Facultatis (juam ipsius domini
cancellarii, fuit conrordatuni inter partes quod pro anno presenti conf'eclio rotuli
differretur usqne in rrastinum diem que licencie fièrent, el lioc sine prejudicii)
ipsius domini cancellarii et jui-ium ejus, et eciam sine prejudicio seu derogacione
lihertatis et privilegiorum dicte Facultatis. Cujus concordie tenorem manu mea
scriptum et signatum de conscnsii doniinoruin doctoruni, prout est hic annota-
tum, dominus cancellarius habuit. • '
(F" 101 r°.) Die lune \\u mensis Marcii mccccuii" Icrcio, convocatis omnibus [32 Mais.
dominis doctoribus Facultatis, ipsisque in caméra examinis ])io conficiendo intiili)
licenciandorum congregatis, domino videlicet Johanne de Gourcellis, Ambrosio
de Gambray, Nycolao de Gonty, Robcrto Tidleu, Stepliano de Veteri Villa. .To-
hanne Picard, Jacobo Junii, Andréa Wasseliii, Reginaldo de Vaccaria et me, post
longam disceptacionem de rotulo ut moris erat ordinando, cum placeret multis
relinquere ordinem vocationis, ita quod deinceps ordo tanlum antiquitatis sus-
cepli baccalariatus et in examine et in sessione suscipiende licencie observaretur ;
quia tamen concordia de hoc haberi non potuit, processum est mature et graviter
ad ordinandos et collocandos in rotulo baccalarios licenciandos, (pii numéro no-
vem modo infra descripto pro debito suorum meritorum fuerunt inscripti, dau-
susque fuit rotulus et tribus sigillis signatus, uno scilicet domini de Veteri Villa,
altero domini de Vac[c]aria et tercio meo, cujus dup([))licatum sigillo docanatus
obslgnatum pênes me mansit. Rotulus vero per me domino cancellario, qui pre-
sens erat tanquam doctor regens in Facultatc Decrelorum, fuit cum solitis protes-
tationibus presentatus, videlicet quod rotulum intactum servaret, nec eum ap(p)e-
riret nisi hora tantum licencie in aula domini episcopi Parisiensis, dictumque
rotulum ipse dominus cancellarius ita facere proinisit, assisteiitibus dominis
Gonty, [de] Veteri Villa, Andréa Wasselin et de Vac[c]aria.
Eodem die, hora noua ante meridiem, prestitis [)er licenciandos solitis jura-
mentis, de ecclesia Sancti Johannis .Iherosolimitani pi'ocessil Facidtas, et ad eccle-
siam Béate Marie Parisiensis veniens stetit, finitaque brcvi oralione, in aulam
domini episcopi conscendimus; deindc. referente parvo bidello dominumcancel-
70 LA FVCl LTÉ DE DÉCRET [l/i83-U8/i]
larium in ecclesia esse, dominus de Vac[c]aria et ego, preeunlibiis Iiidellis. ])i(i-
cessimus obviam ei, quem, salutatione hinc inde facta, comitali in aiilam suinus;
ubi oratione longiuscula habita, benedictionem licencie presentatis et per ordineni
vocatis licenciandis, ut erant iii rotiilo coiiscripti. inipaitivit.
Licencia per dominum cancellariinn celebrafa, cinn Facultas se ad pretorium
(|uod est anle inferiorem capellam doniini episcopi contulisset, accesseiunt liceii-
ciati ordine quo receperant niunus licencie :
Frater Franciscus Burgoin, dominus Courcelles adoptavit eum; Nicolaus
Lapite, d. de Canibray; Frater Cornélius Wyten, d. Nicolaus [de] Conti ; Ludovicus
de Mareyolio, d. Robcrtus TuUeu; Petrus Garoli, d. Johannes Picard ; Theobaldus
Bastier, d. Stephanus de Veteri Villa ; Yulgongus Ziielart, d. Wasselin; Johannes
Guyberti, ego Robertus Gaguiniis; Johannes Amelot, d. Reginaldus de Vac[c]aria.
Quorum omnium nomine venerabiiis frater Franciscus Bnrgoin de beneficiis a
Facultate Decretorum susceptis gracias egit, et ita discessimus.
li/i Mars.] (F° 10 1 \°.) Die xxnu Marcii, in vigilia AnnunciationisDominiMCCCun" tercio,
iuit missa et collegium ; congregatisque dominis doctoribus per (s)cedulam pro
adoptandis (baccalariis) licenciatis, dominus de Courcellis nec dominus Jacobus
Junii comparuit, sed dominus de Courcellis misit mihi (s)cedulam suam per quam
significabat adoptare se fratrem Franciscum Burgoin ; ceteri vero adoptaverunt
eo modo quo proxime supra annotavimus.
Eodem die, dictum fuit (juod dominus Ambrosius de Canibray, cancellarius,
tradet inichi copiam expensarum quas fecit pro impetratione privilegii requesla-
rum etrecepiam ab eo super satisfactione predictarum expensarum factam ; quo
facto, bidelliis faciet solvere parvos bidellos et capellanos qui non solverunt; et
quod quinta décima die post proximum festum Resurrectionis Doniini, cum do-
minus thesaurarius reddet sunm compotum, dahitur ultimus modus satisfaciendi
domino cancellario.
Eodem die, placuit dominis doctoribus quod bidelli baberent pro suis bursis
scuta XV.
Eodem die, frater Guillermus Pal ris, Bitnricensis dyocesis, examine primitus
facto, admissus est ad lecturam et gradum baccalariatus, et prestitit jui-amenta,
et pro bursis solvit n scuta.
ysi Mars.] Die ultima Marcii , frater Johannes du Gue C^, ordinis S. Benedicti , et frater Guido
Monnyer(-), ordinis S. Trinitatis, diocesis Meldensis, post examen de ipsis factuni
'■' Eu i4()4, .lean Dug-u^, iiiaitre es ai-ts cl de Paris. Arrlt. de l'Uiticrruitc de Paris, vol, lii),
bachelier en chacun droit, du diocèse de Paris, se fol. 48 v". Cf. cependant plus bas, p. 365.
présente à la collation de l'abbé de Saint-Mctor, '*' Sur (!uy Monnier, Mnunier, Meusnier
0. S. A., diocèse de Paris, et à celle du chapitre Musnier, cf. plus bas, p. 8'i.
ou
|l'iS:{-l',,S'i| l)K L'UNIVEUSITK Dl'] PAIUS Al \\ SIKCLK. 1\
fiieninl. adiiiissi ad lertiiram el giaduin baccalaiialiis, et prestileruiil juranienla.
Solvcninl jtro luir.sis oclo scula.
AiMULis. — Die jovis (|ue fuit prima Apr'ili,s, l'uil iiiissa etcollcjjiiim. nlii all'miniil [r' Avril.]
doiiiini doctorcs Nicolaiis de Gonty el Stcplianus de Veteri Villa, Andréas VVas-
selin, Rofjinaldiis de Vaccaria el ejjo.
Eodem die, premisso solito examine, receptns est ad lecturani et gradum
baccalariatus Martinus Gompoie, Turoiiensis diocesis, pieslilil<jue jnranrenta, et
suivit tria scuta.
Eodeni die. Vnljjonjjus Zuelehaert, licenciatiis in Decretis, supplicavit pro littera
{jradus, ([ne fnit sijjillata, et solvit pro si<i[illo niajori bidello ununi scutuni.
(F" 102 r".) Die jovis que fuit octava Aprilis Mccccrui" tercio ante Pasclia, [«Avril.]
fuit niissa et collegiuni in ecclesia Sancti Johannis, assistentibusdoniinis Nicolaode
Conty, Ambrosio de Cand)ray, Iloberto TuUou, Stepliano de Veteri Villa, Andréa
Wasselin, Reginaldo de Vaccaria et me decano. Ibi de assensu omnium posui in
consultatione quid placeret in posterum ordinare de scholis quas Facultas ab iiis
de Sancto .Tobanne predicto ex locato tenebat, et pro ipsis scbolis annuatim sol-
vebat summam xx l'rancorum. Super qua consultatione, cum pensio ipsa xx fran-
corum esset Facultati onerosa et rari essent scbolares et baccalarii qui pro ipsis
scholis juxta statuta Facultati.s jura pensionis persolverent, placuit omnibus re-
ponere ipsas scholas in manibusdomini commendatoris Sancti Johannis, ut si ei pla-
ceret faceret de eis more antiquo ; ita videlicet quod baccalarii qui ])roclamarenlur
de cetero occuparcnt primo scholas (|nas ex proprio Facultas possidet et in eis
proclamarentur et legerent; deinde reliqui baccalarii insua proclaniatione adirent
ipsnm dominum commendatorem, qui eis scholas ad eum pertinentes locaret et
ab eis pensionem de qua convenissenl exigeret; et si ita dicto domino commenda-
tori facere placeret, domini doctores in scholis quas a principio hujus annalis
lecture optaverant, suas lecturas continuarent; alioquin ipsi aptarent ad legen-
duin scholas quas ipsa Facultas habet supra magnas scholas, easqne ornarent el
de banchis munirent. Prius tamen quam hoc fieret, placuit ut ego Facultatom
congregarem ad deliberandura quid esset agendum super responsione domini
commendatoris; igilur ex votis omnium, ut premiltilur, condusi.
Eodem die, examine facto, admissus est ad lecturara et gradum baccalariatus
Henricus des Ghesnes''', in arlibus magister, Lexoviensis dyocesis, et prestitis jura-
mentis, solvit pro bursis duo scuta cum dimidio.
Eodem die, posl collegium conveni dominum commendatorem Sancti Johannis,
et ei conclusionem prescriplam super scholis nunciavi; qui, presentibus bidellis
'■' Sur Henri des Cliesnes, cf. plus bas, p. 85.
72 I. \ FVCll/n': l)K DÉClil'T [ 1483-1 '18 'i |
Facultatis, respondit se deliberaturum quitl de liac re facturus esset et renuncia-
turum milii.
[10 Avril.] Décima die niensis Aprilis, in vijjilia Dominice in Raaiis Palmanim, donii-
nus Anibrosius de Cambray, cancellarius ecclesie Béate Marie Parisieiisis, intravit
nia.tmas scbolas Decretorum, bora sexia de niane, et legit Decretaleiii Omma
utriiisque sexus.
fia Avril.] Die XII ejusdcm mensis, frater Guillermiis de Ghardonnet, de ordine S. Bene-
dicti, Lingonensis dyocesis, post examen admissus est ad lecturam et gradum
baccalariatus, prestititque juramenta. Solvit 11 scuta cum dimidio.
[M Avril.] (F° 102 v".) Die venei'is ultima Aprilis m cccciiii'"' quarto, fuit missa in Sancto
Jobanne Lateranensi, et ])Ost missam coHegium, in quo afTneriint vocati per (s)ce-
dulam domini doctores Ambrosius de Cambray, Nicolaus de Goiiti, Robertus
TuUeu, Stepbanus de Veteri \illa, Jacobus Junii, Andréas Wasselin, Reginaldus
de Vaccaria et ego Robertus, decanus; et super scbolis optandis placuit omnino
relinquere scbolas quas Facultas a Sancto Jobanne conduxerat et inposterum
optare proprias scbolas in quibus fièrent lecture doctorales. .luxta quam conclu-
sioneni itum est ad scbolas Facultatis, ubi scbolis singulariter oplatis, assign;ita
fuit dies lecturis doctoralibus ad diem mercurii proxime sequentem.
Eodem die, super debito quod dominus Aml)rosius de Gambray a Facultate
petebat, dirtum fuit quod fieret ei (sjcedula recognitionisdebili pro securitatesua.
[5 Mai.] D'e mercurii que fuit v Maii, fuit iectio doctoruni. et postea missa Facultatis
apud Sanctum Jobannem, in qua nlliierunt domini Nycolaus de Gonti, Robertus
Tulleu, [de] Veteri \ illa. Reginaldus de Vaccaria et ego decanus.
■8 Mai.] Die sajjbati octava ejusdem mensis, fuit celebratum anniversarium defuncti
domini Jobannis Gbull'art, olim dum viveret docloris Decretorum et cancellarii
Parisieiisis, et distributa est singulis dominis docloribiis summa sex iindenorum,
qui faciunt solidos quattuor et turonos (^sic^ sex.
[i;t Mai.] Die jovis que fuit xiii Maii, missa celebrata luit ;quid Sanctum Jobannem; in
qua affuerunt domini Nicolaus de Conti, Stepbanus de Veteri Villa et ego decanus,
Eodem die, bora tercia post meridiem, in caméra examinis comparuerunt
domini doctores de Gonti, [de] Veteri Villa, Tulleu, Junii, de Vaccaria et ego
decanus, ad audiendum compotum domini tbesaurarii ; sed quia in calculando
non fuit summarum concordia, nicbil terminatuin est, ut dominus ibesaurarius
componeret ordinatius suum compotum. Singuli domini babuerunt octo undenos.
[1/i83-Kj84J 1)1-; L'IJMVEUSITK DK l'AlUS M \\ SIKCLK. 73
Die jovis x\ Mail, luissa apiid Saiiclinii .lolianiiciii ( rli'|)i;it;i luil; ciii astite- [20 Mai.]
nuit doniini doctorcs Robortus Tulleu, de Veteri Villa, Wasselin, de Vaccaria
et ego.
Post niissani in rap(p)olIa, ipsis doiniiiis congregatis, clausus est et signatus
compoliis doiiiini tlicsaurarii, et singuli doiiiini hahin'innl solidos tur. très.
Die nioiTurii xxvi Maii, pro litlora gradiis iiiagisfri Pctii Kaindig (s/r), iu Dccre- [aii Mai.]
tis liceiuiati, bidellus major rcddidit sculuin Facultati, cpiod luit inter dominos
disti'ibutum.
(F" io3 1°.) Eodcm die, fuit missa apud Sanctum Jobannem; cui intcrfuerunt
domini Anil)rosius de Gambray, Stepbanus de Veteri Villa , Andréas Wasselin , Regi-
naidus de Vaccaria et ego decanus.
Postmissam, dominas Ambrosius supplicavit ut (s)cedula dobiti de quo supra
facta est montio signaretur per bidellum et sigillaretur sigillo decanalus. Cujus
supplicationi annuit Facultas.
Eodem die, i'raler Antbonius Boberit'), Claromontensis dyoccsis, post examen
de ejus ydoneitate factum, fuit admissus ad gradum et lecturam baccalariatus, et
prestilit solita juramenta. Solvit pro bursis scuta tria.
JuNius. — Tercia die mensis Tnnii, fuit missa apud Sanctum Jobannem; [:i Juin.]
affuit dominus Stepbanus de Veteri Villa et ego decanus.
Eodem die, post missam, examine facto, admissus est ad gradum baccalaria-
tus magister Ludovicus de Harlay'-', Parisiensis dyocesis, prestititque juramenta
'■' Second fils d'Austremoine lîoliier et de Bé- Cf. Gallia Christ., t. II, col. cji-gS, et iMoreri,
raude Du Prat, tante (ou sœur) du chancelier. Grand Dict. his!., t. II, partie 11, p. 18, col. b.
Antoine était le frère cadet du célèbre Thomas '-' Louis de Ilarlay, l'un des deux (ils de Jean de
Bohier, qui joua un rôle si considérable sous les Harlay, chevalier du guet de nuit de Paris (liofi-
rèjynes de Louis XI, Charles VIII, Louis XII et liSy, liôi-iiga, l 'igS-i/iyg). échevin de Paris
François I" {Franc. aoaSi, fol. 78). Moine à en i/iôi, liôget 1 /i8o, et de Louise L'Huiliier,
Fécamp, puis abbé de Saint-Ouen de Bouen do fille de Jean L'Huillir>r, seigneur de Maiiicamp, et
liiga à i5i5, de Saint-Georges de Boscherville de Jeanne de Vilry, avait un frère nommé Adam,
deiigiàiSoS, et de Fécamp depuis iFio.t (G«/- qui fut émancipé le a6 avril i/icS.'i, à l'i'ige de
lia Christ., t. XI, col. i53-i54, 2i3-ai4 et aya), 19 ans. Coll. Clairomhaull , vol. yG/i , p. ;^->. 1. —
, il tint aussi en commendc l'abbaye béu('dictine A piopos d'Adam, on trouve encore la mention
d'Issoire jusqu'à sa mort {ibid., t. II, coi. liSg). suivante dans les registres du Chùlelet, à la date du
Devenu archevêque de Boiu-ges en i5i3, il fut 29 décembre 1^191 : cNoble homme sire Jehan de
nommé par Louis XII , en 1 5 1 5 , lors de la transfor- Harlay. chevalier du guet de nuit de Paris . s'o|)pose
matioii de l'Echiquier de Normandie en Parlement, à ce qu'aucun ne soit receu ny institué oudit odîce
président et, dit -on, chancelier de la nouvelle de chevalier du guet sous couleur de ti-espas de
cour. Le 1" avril 1617, à la prière de François I", Adam de Harlay. son fils, sans l'appellor.^ Ibid.,
Léon X le nomma cardinal-prêtre du titre de Sainte- vol. 760 , p. 1 09. — Jean parait avoir beaucoup de
Anastasie, qu'il échangea ensuite pour celui de peine à assurer sa succession à son gendre Jean
Sainte-Sabine. 11 mourut k Blois le 27 novend>rc le Bouteiller, sienr de Mouey, qui fut chevalier du
1 5 1 9 et fut enseveli dans la cathédrale lie Boiu-gcs. guet jusqu'en iSoa (Franc. a33-.>8, fol. 2 3 v").
1 o
lurniurntc MrioNiic.
74 LA FACULTE DE DECRET [ 1 '483-1 'iS'i]
soliia. Solvit pro hursis m sciita et pro si<fiHo cujtisdani nominationis solvit iinuni
scutuni.
Juin] Die sabbati que fuit qiiinta .Tunii, ogo Robertus Gagniiuis, decanus, legi De-
cretaloiii Curii Marthe, de celehratioufi misse in niagnis scliulis, et ascendi catbedram
hora quinla de mane, et legi usqiie ad sextam taiilum, quia tune intraverunt
doniini doctores ad harengam cujusdam baccalarii.
\iti Juin.]
Die jovis décima junii, fuit missa et collegiuiu ; astilerunt domini de Conti,
[de] Veleri Villa, Wassel(l)in, de Vaccaria et ego decanus.
Die lune sequenti, Maximus Wcrgbilier [m marff. : Werguillier], Tullensis
diocesis, examine facto, admissus est ad gradum baccalariatus, et prcstitit jura-
menta solita. Solvit pro bursis u scuta cum dimidio.
[i8 Juin.] Die voneris xvui .lunii, fuit niissa apud Sanctum Johannem ; ibi astiternnt do-
mini Nicolaus de Conli, Stephanus de Veteri Villa et Reginaldus de Vaccaria. Illa
die fuit congregatio Universitatis.
[ft3Juin.] Die niercurii in vigilia Beati Johannis Baptiste, fuit missa Facultatis celebrata;
constitue aclieptcur de. biens pour Jehan Maillait et
Arnoulel Certon pour la somme de xuiii s. par. en
quoy ils estoient tenus envers Pierre Mouton, sei-
{jneur usnCruictier de la terre de Lusarches qui fut
m. Simon Bureau. n Coll. Clairambault , vol. 766,
p. 358. — Le -i d('ceml)re i5oo, ffaoble homme
Loys de Harlay, seigneur de Beaumont , et Germaine
Cœui', sa femme et ayant droit de m. Eustache
Luillier et sa femme, et de Jacques Cœur, frère
et seurs , enfans et héritiers de feu Geoffroy Cœur,
chevalier, cl sa femme, [plaident] contre Simon
Sanguin, pour raison de xl 1. restaiis de iiii^'v 1.
que ledit Sanguin est condamné [à] payer dans trois
jours. n Ibid., p. 4o8. — Le ai janvier i5a8
[1099], un de ses fils, Louis, est en procès avec
cf noble seigneur messire Loys de Clermont, cheva-
lier, seigneur duditlien.i Ibid., p. il5a.
De son mai'iagrt avec Gei'maine Cœur il eut
cinq enfants, quatre (ils et une fille : Christophe,
sieur de Beauraont, qui fut président au Parle-
ment de Paris; Louis, sieur de Césy et Champval-
lon; Robert, sieur de Sancy et de Saint-Aubin;
Jacques, baron de Monglat, et Louise, qui épousa
Claude de La Croix, baron de Plancy. {Franc.
aoa56, foi. 7.)
— Louis eut aussi deux sœurs, Ambroise, qui fut
])ourvue d'un curateur le i^ juillet 1/178 {Coll.
Clairambault, vol. 766, p. i/i5) et d'un subrogé
tuteur le 1 9 mars 1/182 [i/i83] {ibid., p. 990); et
Esliennetle, dont le nom figure dans les registres
du Chàlelet le 3 décembre 1678 et le 7 avril
làSo {ibid., p. iG/i etao.ï). [C'est sansdoute celle
Ambroise qui, dans une généalogie conservée à la
liibiiothèque nationale, est nommée Oudetle; elle
était la femme de Jean le Bouteiller. Quant à Eslien-
netle, elle épousa Guillaume Ayineret, conseiller au
Parlement de Paris {Franc. aoa5(), fol. 7).] —
Louis avait été émancipé quatre ans avant son frère,
à l'âge de 17 ans, le 1" mars 1680 [i48i] {ibid.,
p. 99/1). Le 3o octobre 1/190, ^nobles personnes
m. Loys de Harlay, licencié en Décret, et Adam de
Harlay, son frère, chevalier du guet de nuit, se
portent héritiers simples de feu Jehan Luillier, leur
oncle, receveur et clerc de la ville de Paris. ii Coll.
Clairambault, vol. 765, p. 19. — Louis de Harlay
épousa en 1609 Germaine Cœur, dame de Beau-
mont, Le Bois, Césy el Mongial, fille de Geoffroy
Cœur, sieur de La Chaussée, et d'Isabelle Bureau
{Franc. 909.Tr). fol. 7"). Le 90 mai i.5oo, ffuoble
homme Loys de Harlay, seigneur de Beaumont, se
|i/i8:{-i/i«'i| i)K i;i;nivI':i{sitI'; dk paiiis al \\' sikclk. 75
in ea rucriiiit (loniiiii JNicoIaiis de Coiily, Andréas Wassoliii cl doiimiiis Itcffinaldiis
de Vaccai'ia ; e{|o iiilercssc non polui.
Die vcncris in craslino .lohannis Raplisle, luit siyillala lillera gradus hacca- '.rjJiiiii.j
larialus pro magistro Alljerlo Lesldin [sicj^ Spirensis dyocesis; solvit scutum
iinuni.
(F" lo.'t V".) Die lune in vigilia apostolorum Pétri et Pauii, magister. . A'\ [aSJuin.]
examine de cjiis siillicioncia facto, fuit adniissus ad gradum et lecturam haccala-
riatiis in Kacullate Decrelorum, et prestitil juranienta. Solvit pro Ijursis tria scuta
Cuin diniidio.
Jijl(i.)ius. — Die jovis prima Jul(l)ii anni Dominî mccccuu" quarto, fuit niissa [i ' Juiliii.j
apud Sanctum Johannem ; intcrfucrunt domini Nicolaus de Gonti, Steplianus de
Veteri Villa, Reginaldus de Vaccaria et ego decanus. Et quia doniinus Nicolaus
de Gonti propter resumptani regenciani debebat légère extraordinariuni , dixit
quod inciperet sequenti proximo die martis.
Die jovis octava Jul(l)ii, fuit niissa apud Sanctum Jobamieui; cui intéresse non [*> Juillet.]
potui.
Die jovis XV Jul(l)ii , fuit missa apud Sanctum Jobannem ; in ea alTuerunt domini b-> Juillet]
Nicolaus de Gonti, Stephanus de Veteri Villa, Andréas Wasselin, Reginaldus de
Vaccaria et ego decanus.
Eodem die, domimis Maturinus Boydin, presbyter, dyocesis Pictavensis, fuit
admissus ad gradum baccalariatus et ad lecturam, premisso solito examine, pre-
stititque juranienta, et solvit pro bursis ni scuta cum dimidio.
Die jovis xxu Jul(l]ii, fuit missa apud Sanctum Johannem, in qua fiieruiil [aa Juillet.]
domiui Nicolaus de Gonti, Stephanus de Veteri Villa, Andréas Wasselin et ego
decanus.
Die mercurii xxvui.lul(l)ii, magister GuillermusLoucluird^'', Parisiensis dyocesis, [^s Juillet.]
ftiit adniissus, premisso examine, ad gradum et lecturam baccalariatus. Solvil [jro
bursis 111 scuta, et preslitit juranienta juxta morem Facullalis.
'■' Le nom est resté en blanc. veufve fie fou m. Jehan Bonnette, et Marie Ron-
''' Le i5 janvier ii88 [i48ç)], se présente au net[t]e, veufve de feu m. Jelian Chevalier, contre
Châlelet trni. Guillaume Louchart, hachelier en ni. Jehan le Cirier, advocat en Parlement.-! (mII.
Décret, procureur de damoiselie Jehanne Baloe, Clairambaull, \o]. -^G'i, [). 'i-jS.
76 LA FACULTE DE DECRET [lZi83-U8/i]
[agJuillei.] Dio jovis \vi\ .1 iil(l)ii . fiiit missa apud Sanctum Jolianncm; cui alVuci-unt doinini
Nieolaiis de Gonfy, Steplianus de Veteri Villa et Rejjinaldus de Vaccaria; ego vero
aliis (sic) impcditiis non interfui.
[5 Août.] Die jovis (jiiinta Augusti , circa vesperam venit ad me dominus Aiturus d'Aunayf'',
canonicus sacre Cap(p)elle Palacii Parisiensis, reddiditque litleras Piegis, quas Rex
decano et Facultati Decretoriim scribebat. Ciijus rei giatia mandavi accersiri et
convocari in alteram diem ad domum domiui arcbydyaconi de Josayo omnes
et singulos régentes dominos doctores Facultatis predicte, ad audieudiim lectu-
ram litterarum et ad deliberandum de contentis in eis.
[() aoûi.] (F" lok r".) Altéra die, que fuit veneris vi Augusti, congregatis circiter horam
''' Sur Arthur il'Aunay ou d'Aunoy, cf. t. II,
|). 4i3. — Cette même année i48'i, nous le
voyons acheter un livre d'heures pour le duc d'An-
gouléme: trJe Arthus d'Aunay, licencié en lois,
chanoine de la Sainte Chapelle de Paris, confesse
avoir eu et recen de Jarqdi's llnraull, conseiller
trésorier, argentier et receveur gênerai des linances
de niundit seigneur, la somme de treize livres douze
solz tournois pour me rembourser de pareille
que j'é paiée pour unes heures pour mondit sei-
gneur, ensemble pour la fermeture d'icelles. De
laquelle somme de xiii 1. xii s. je me tiens pour
content et bien paie et en ay quitté et quitte mon-
dit seigneurie duc, sondit trésorier et Ions autres.
Tesmoing mon seing manuel cy mis, le xii"° jour
de décembre l'an mil cccc ini'* et quatre. A. d'Au-
noy. i — Dans la généalogie des Hurault donnée
par le P. Anselme (t. VI, p. 5oa), nous voyons
ligurer ff.leau Hurault 11, seigneur de Saint-Denis,
maître d'hôlel du duc Charles d'Orléans, [qui]
mourut le 8 juillet ihHS.-n 11 doit y avoir erreur
sur le prénom de ce lluraull et sur le nom de son
niaîlre. Sans doute, il se nommait Jacques et était
au service non pas de Charles, duc d'Oi'léans, mort
en 1^65, mais de Charles d'Orléans, duc d'An-
goulême, père de Louis XII. — La quittance que
nous venons de reproduù-e est conservée à la Bi-
bliothèque nationale, Pièces orig., vol. ii3, dossier
9833, pièce .57. Suivent (pièces 58 et Sg) deux
quittances, des 3 octobre i5oo et i5 novembre
1 .'io 1 , délivrées par rr Arthus d'Aunoy, prothonotaire
de nostre saint père le Pap[)e, abbé commendataire
de l'église et abbaye de Nostre Dame de Nougent
soubz Coucy ou diocèse de Laonr, au nom de son
couvent. — En 1/18C, il avait un procès relatif à
la maisiin d'hal)itation qui lui avait été concédée,
comme chanoine de la Sainte-Chapelle, dans l'en-
ceinte du Palais, comme on le voit par l'arrêt sui-
vant du Parlement : "Du manhj dixiesme jour de
janvier làSi) \ià86\ — Entre maislre Artus d'Au-
noy, chanoine de la Saincte Chaprlle du Palais à
Paris, demandeur et requérant l'entherinement de
certaine requesfe, et cjue, en ce faisant, certaines
desmolitions faites la vigille de la feste de Tous-
saincts dernière passée en certaine partie de l'hos-
tel d'iceluy d'Aunoy, à luy appartenant à cause de
sadicte chanoinie et prébende, assise en la closture
dudict Palais, par Nicolas le Mercier, huissier en la
Cour de céans , fussent restablies et les choses re-
mises en Testât qu'elles estoient paravant lesrlictes
desmolitions, d'une part; et ledict Nicolas le Mer-
cier, deffendeur, d'autre part;
trVeue par la Cour ladite requeste, advertisse-
ment dudict demandeur et tout ce qu'il a mis et
baillé à ladicte lin devers certains commissaires
ordonnez j)ar icelle Cour à ouïr lesdictes parties
allencontre dudict deffendeur <]u"il n'y a aucune
chose mis ne produit et en a esté forclos; ouy
le rapport desdicts commissaires, et tout consi-
déré ;
fSera dict que en entherinant ladicte requeste,
lesdictes desmolitions seront reparées et les choses
remises en l'estat qu'elles estoient paravant icelies ,
aux despens d'iceluy deffendeur, et ce par manière
de provision et jusques à ce que par ladicte Cour
autrement en soit ordonné et sans préjudice des
droicts desdictes parties et aussy du procez en
matière d'excez encommencé par ledict d'Aunoy
allencontre dudict le Mercier pour raison desdictes
desmohtions, et sy condamne ladicte Cour ledict
le Mercier ez despens de cette instance. 1 Nouv. acq.
franc. 8o3l, fol. 2 '16 v°.
[1/18:5-1 'i8'i| \)K i;iM\i;i{SlTK l)K l'A lus AI W SlKCLi:. 77
quarlaiu doininis docloribiis, soliilc siiiil liUere et In coiiiiiiuiii Icc e; (|iiarmii
ténor sequitur :
Superscnplio : a A 110/ clii(!is et bien amez les doyen et docteurs de la Kaculté
de Décret à Paris, n — In mitite lilteranim: «De parle Royn. — wCliiers et ]>icn
amés, nous envoions présentement par devers nostre saint père le Pape certains
noz ambassadeurs et avecques eulx nostre amé et féal conseillier maislre Artur
d'Aulnoy. Et pour ce que desirons que avant son parlement il soit plus (pialifii'
qu'il n'est, et que de présent il a aquiz son tenipz en vostre Faculté pcjur estrc
licencié en Décret, nous vous prions bien acertes que, sans attendre le temps
ordinairement acoustumé à faire les licences en Décret, vous le recepvcz à l'examen
et autrez actes pour recepvoir ledit degré de licence le plus tost que possible vous
sera. Et vous nous ferez singulier plaisir, dont arons vous et voz alfaires en plus
singulière recommendation.
ffDonné à Vinceunes, le xxvin'' jour de Juillet. n Sic signal um : tr Cliarles-i, et
in exlremo margine liltcrarum : ffDamontn.
Quibus lectis, cum constaiet tam in Facultate Decrctorum quam in Facultate
tlieologie factas aliquando licencias extra lempus ordinarium, placuil singulis
dominis doctoribus ad preces regias dicere dicto domino Arturo quod disponeret
(s)cedulas suas, ut constare posset de sufficiencia temporis sui ad licenciam re-
quisiti; quo constito, et habito consensu domini cancellarii, assignaretur eidem
Arturo per decanum porcio textus Decretorum pro priiicipio sui examinis, uti in
Facultate moris est.
Eadem fere bora, egredientibus nobis de domo prefati domini archidiaconi,
venit dominus cancellarius, qui, audita deliberatione Facultatis, dixitse facturum
in ea re quicquid placeret Facultati.
(F° 1 oh v°.) Die jovis xu Augusti, fuit missa apud Sanctum Jolianuem ; deinde [12 Août.]
fuit collegium in cap(p)ella, ubi aiïuerunt domini de Gonti, de Veleri Villa, Wasse-
lin, de Vaccaria et ego decanus. Et littere voluminum magistri Arturi d'Aunoy
fuerunt visitate, quaruni testimonio compertum est ipsum satis habere temporis
ad se presentandum ad examen licencie. Unde placuit collegio ut conficeret majores
(s)cedulas suas, et quod ego assignarem ei partem aliquam textus. Quod et ego
feci de cap. Erit autem lex, cum capitulo sequenti et glosa [9 et 3 dist. U]; designa-
vique illi diem martis proxime futuram ad ingrediendum locum examinis.
Eodem die, Florimondus Pignionis, Matisconensis dyocesis, post examen de eo
factum, admissus est ad gradum et Iccturam baccalariatus, prestititque juramenta
solito more, et solvit pro bursis u scuta cum dimidio.
Die mercurii xvni Augusti, [fuit] missa apud Sanctum .loliannem, et post mis- [,,s Août.]
sam ventum est ad cameram examinis, ubi premisso examine, Antlionius Mathei,
78 L\ FACULTÉ DE DÉCRET [U83-U8/i]
clericus, Lu^dunorisis dyocesis, et [Ludovicus BargierJC', Xaiitoncnsis dyocesis,
admissi sunt ad [jradiim baccalariatus et lecturaiii, prestitoque juiejuiando
de more solito, uterque solvit pro bursis duo scuta cum dimidio.
Eodem die, clausuni est examen super probalione magistri Arturi [d'Aunoy],
fuitqiie uno oninium consensu admissus et digiius licencia reputatiis, luitqiie
dictum quod presentaretur domino cancellario quam cito fieri posset, et boc in
rotulo clauso, de more Facultatis.
[19 Août.] Die jovis sequenti, domini Robertus Tulleu, Nicolaus de Conty, Stepbanus
de Veteri Villa et ego decanus cum dicto Arturo et bideliis Facultatis ivimus ad
domum domini cancellarii, et ibi expositis breviter per me iis que gesla fueranl
super examine dicti Arturi, eum tanquam idoneum et suflîcientem et per Facul-
tatem probatum domino cancellario presentavimus ad gradum licencie in Facul-
late Decretorum, juxta consuetudines laudabiies in hujiismodi actibus fieri solitas
et inviolabiliter observatas. Oui dominus cancellarius respondit se scire qualiter
dominus noster Rex commendaverat Facultati dictum ArLurum et suas litteras
scripseral ut eumdem ad examen admitteret et, si inveniretur ydoneus, eum ad
licenciam promoveret; super quo eciam se litteras similiter habuisse dixil. Et
idcirco, quoniam suflîcientem eum Facultas presentabat, respondit se facturum
secundum morem in Facultate observatum.
l'îoAoùt.] (F" io5 r".) Sequenti die veneris, compositus fuit rotulus et clausus signa-
tusqiie signetis domini Reginaldi de Vaccaria et mei, portatusque et presentatns
domino cancellario per ipsiun de Vaccaria et me decanum cum solitis protestatio-
nibus. Qui respondit se in nullo pretermissurum consuetudines Facultatis.
[21 Août.] Licencia in Facullate Decrelorum. — Die sabbati xxi Augusti Mccccnn'" quarto,
domini doctores Stepbanus de Veteri Villa, Reginaldus de Vaccaria et ego una
cum Arturo d'Aunoy licenciando processimus ad ecclesiam Béate Marie; ubi, facta
brevi oratione,ascendimus in aulam domini episcopi Parisiensis; deinde, dominus
Reginaldus et ego veninnis obviam domino cancellario usque ad ipsam ecclesiam
etdeduximus eum usque ad aulam, ubi, iacta apcrtione rotuli et proclamatione
solemni de more solito, accessit dictus Arlurus; cui, post brevem oratiunciilam a
domino cancellario liabitam, ipse dominus cancellarius benedictionem licencie
impartivit.
|2(iAoùt.] Die jovis XXVI Augusti, fuit missa apud Sanctum Johannem; in qua affuerunt
domini doctores Nicolaus de Conty, Robertus Tulieu, de Veteri \illa, Andréas
(1)
Le nom est restt? en blauc dans le texte, mais Gaguin l'a insciil dans la marfjc.
1 1/483-1 'iS'i| l)K L'UNlVEHSITl': Dli: PAIUS Al W' SIKGLI']. 79
Wassolin cl cnjo decamis. Kuit conclusuiii, quia doininiis Si\liis |iiij);i nu mortnii
obierat xii Aiijjusti''', ([uod pio sainte anime ejns fiel inissa die inartis inde seqiienli
apiid Saïu'linii Jolianiiein.
Die martis ultinia Augusti, fiiil niissa ajmd Sanchiin Joliaiinem pro domino
Sixto l)one niemorie papa (piaito. AH'iieiiml doiiiiiii Nicolaus de Contv, lîepi-
naldus de Vaccaria et ego decanus. l'ost niissam, in capdjjella fuit dictuni (jund
bidelli liahereiit duo scuta auri pro parle sua de licencia domini Arturi d'Aiinov,
qiiod(pie magister Cdaudiiis l*oculo[t] acciperet diclain sumniam super recepta
scolarum.
Eodcm die, prémisse examine, Joliannes de Chasleauneuf^-', arcliydiaconus
Belvacensis, Johannes de Sancto Egidio, Tornacensis dyocesis, et Roberlus Kegis,
(uirnotcnsis dyocesis, fuerunt admissi ad gradiini et lecturam baccalariatus, et
prestilernnt juramenta, et pro bursis solvcrunt dcceiu scuta auri.
f3i Août.]
Die jovis que fuit ii Septembris, fuit missa , in <jua astileruul domini [de] Conti, [a Stptembre.j
de Vaccaria et ego.
(F" io5 V".) Die veneris [décima] septima Septend)ris, fuit missa apud [17 Septembre.
Sanctum .ïoliannem; astiterunt domini Nicolaus de Gonty, Stepbanus de Veteri
Villa, Andréas Wasselin, Reginaldus de Vaccaria et ego decanus.
Eodem die, Robertus Laubigoys*^^ Lugdunonsis dyocesis, in artibus magister.
'"' Ou plus exactement le i3 août.
'*' Jean de Ghâteauneuf, aiThidiacio do Beau-
vaisis, était le neveu de Jean de 15ar, iiiaitre des
requêtes, puis évêque de Beauvais en 1662, au-
quel il administra les derniers sacrements en 1^186.
Cf. l'abbé Delettre, Hist. du diocèse de Beauvais
(Beanvais, i843, in-S"), t. III, p. 101. — Le
96 mai i48i, «Jehan Olivier, notaire et praticien
en cour d'Eglise, [est] donné curateur aux causes
de Jehan de Chasteauneuf, aagé de 18 ans, esco*
lier h Paris, lils de feu Anthoine de (Chasteau-
neuf, escuyer, seifjneur de Lussay, et de Catherine
de Bar, sa femmes. Coll. Clairnmhault , vol. 766,
p. 282. — En ih()h. ff magister Johannes Chas-
teauneuf- , maître es arts et licencié en Décret, se
présente il la collation de l'archevêque et du cha-
pitre de Bourges et ;i celle de l'abbé de Villeloin.
Arch. de rUniver.sitê de Paris, vol. ^i(), fol. (13. —
Selon une généalo{>ie conservée à la Bibliothèque
nationale {Pièces orig., vol. 700, dossier Ghâ-
teauneuf, seigneurs de Luçay et de Gai'gilesse,
p. 6), ff.4ntoine de Ghâteauneuf, seigneiu' de Lu-
çay, de Gée, de Gargilesse et de Moulins, capitaine
et gouverneur de la grosse Tour de Bourges sons
Charles, duc de Berry, frère du roi, épousa :
1° Catherine de Bar, fille de Jean de Bar, chevalier,
seigneur de Beaug[e|y; 3° vers l'an 1/196, Anne
de Menou, fille aînée de Philipe de Menou, sei-
gneur de Boussay, et d'Antoinette de La Touche ^i.
D'après la même pièce, il obtint en \h-jf>, en
même temps que son frère aîné Jean, «des lettres
d'abolition du roy Louis \1, |iour avoir porté les
armes contre son service pour Ciiarles, duc de
Berry». — 11 ne faut pas confondre farchidiacre
Jean de Ghâteauneuf avec m\ de ses conlenqioiains.
Jean de Ghâteauneuf, lils d'un autre Antoine de
Ghâteauneuf, seigneur du Lan . conseiller et cham-
bellan du roi. sénéchal de Beaucaire et de iXimes,
et de Jeanne de Fleurigny. Coll. Clairambaull,
V0I.7G4, p. 978 et 339; Pièces orig., vol. 700
(dossier Giiàteauneuf, seigneurs du Lan).
'•^' Le ai juillet 1491 se présente au Ghàlelet
(rm. Bobert Laubigeois, escolier à Paris, avant
droit ])ar lrans|H)rt de m. Pierre Carré , evesque
80 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U83-l/i84]
premisso examine, fuit ad graduni baccalariatus et lecturam admissus, prcslitil-
que juranienta, et solvit pro biirsis ii sciita cum dimidio.
[aoSepteiiii.re.] Die luiie x\ Septeiiibiis, Egidius de Milliers et Petnis Berrc, premisso examine,
fucrunt ad gradum baccalariatus et lecturam admissi, prestiteruntque juramenta,
et solverunt pro bursis quatuor scuta cum dimidio et octo solidos par.
[23 Septembre] Die jovis sequeutis, fuit missa, sed ego non interfui; secesseram enim Casti-
lionem''), fugiens pestem que urbem Parisiorum invaserat
Octobre. 1
1 1 1 (Jotobre. 1
OcTOBER. — Die jovis que fuit vu Octobris, fuit missa apud Sanctum Johaii-
nem. In ea afl'uit dominus Stepbanus de Veteri Villa et ego decanus.
Eodem die, cum secundum morem Facultatis scbole siugule deberent per
dominos doctores visitari et eas optari, res ipsa dilata est in diem prime lectionis
ordinarie, propter paucitatem assistencium hoc die dominorum doctorum.
Die lune que fuit undecima Octobris, domini doctores de Veteri Villa, deVacca-
ria et ego affuimus in magnis scbolis Decretorum, cum de mane primus legens
suam lecturam ordinariam inciperet. Qua de more expleta, magnus bidellus
Facultatis statuta publicavit. Mox domini doctores ex scholis exeuntes, consyde-
rantes paucitatem doctorum, scbolas non visitaverunt, sed quas quisque voluit,
verbo optavit.
[29 Octobre ) Dio vencris que fuit xxix Octobris, fuit missa, in qua non affuerunt nisi domi-
nus Reginaldus et ego.
d'Orange, contre honorable Iiomino Jelian do
Jaiig-ny, Iresoiier de Foi'est [Forez], procureur
de noble et puissant seigneur nions. Anthoine de
Levis, comte de Villars, sieur de Snrieu le Conte
[Sury-ie-Comtal] ; dit est que les parties pourront
faire leurs enquestes par le juge des lieuxi. Coll.
Chihmnhauh , vol. ■jGo , p. 77. — Le 1 4 mai 1 iga,
tfau tcsmoignage de noble personne sire Nicolas
Laubigeois , gênerai de Bourbonnois [receveur des
tailles de lîourbonnois , ibid. , p. h?i ] , père , M. Pierre
de Bard , chanoine de Saint Pol de Lyon , oncle ma-
ternel, m. Anthoine Breton, cousin, Claude Tho-
massin, frère de sa femme, m. Bobert Laubigeois,
m. Jacques de La Croix et Jehan Garnier, amis et
atlins de Jehan , Pierre , Michel et Jehan , enl'ans mi-
neurs dudit Nicolas et de feu Blanche de Bard, ja-
dis sa femme n, un tuteur non nomnK' est désignt^
Ibid., p. 1 39. — Mais, comme on le voit le 1 h jan-
vier ligi, c'est Bobert lui-même : rrBobert
Laubigeois, tuteur de Michel Laubigeois, fils de
Nicolas Laubigeois, requérant avoir par retrait
une maison size rue du Fossd Saint Germain,
aquise puis an et jour par honorable liomme sire
Pierre de La Poterne , marchant changeur, boui"-
geois de Paris; dit est que ledit retrait est adjugé. 1
Ibid., p. 219. — I.,e 17 juillet ligg, frm. Robert
Lohigeois, ayant droit de m. Nicolle Lobigeois,
[plaide] contre sire Jehan Girard, marchant bour-
geois de Bourges ; dit est que ledit Girard aura delay
de faire et parfaire son enqueste.i Ihid., p. a8i.
En 1A97, Robert tl^ehigeoysi se présente à la
collation des abbés de Saint-Michel de Tonnerre
et "(le Maleonoro" [Molismo. Molesmc?], diocèse
de Langres, 0. S. B. Arch. de l'Univers, de Paris,
vol. 5o, fol. 17 v".
"' Chàtillon-sous-Bagneux (Seine).
I i'i8;{-i'is'i| i)K i;i \i\ KUsiTi^: dk i'viiis \( \\' sikcm;. 8i
(K" loG r".j Dit' vciicris x\i\ Ocloltris mccoiiii" nu , luit c(iiij;i'(!<j;i(iij dduniio-
riiin doclorum, in flomo doinini .loliannis de (lourcellis, super duohus artic-idis.
Primus fuit ad delilx-ianduni (juo die placerel dominis lefjere et elijjere dccaniiui.
Super quo fuit conclusum quod in vijjilia Sancti Martini |iroxime sequenlis domini
doctores résumèrent suas lecturas, et eo die, post missam Facullatis, ipsi iiruce-
derenl ad continuanduni vel elijjendnnï decanuni. Secundus articulas fiiil ad au-
diendum supplicationcm meam. Nani, ciini ego esseni desijjnatus orator in lega-
tione quani douiiuus noster rex Carolus nctavns destinaveral niillere lîoniam ad
prestanduni obedienciam fdialeni domino pape Innocencio octavo, qui paucis
supra diebus fucrat in pontiliccm assumptus O, supplicavi ut gcsta per me in deca-
natu jTi'ata haberent et accepta, ordinarenlque cui ego libros, registra et ciaves
Facullatis committerem, micliique mcnsem gratiosum concédèrent. Cui supplica-
tioni omnes annuerunt, placuitque eis niunimenta Facullatis committi domino
Reginaldo de Vaccaria. Quod et ego feci xxx die mensis Octobris. — G.ujiin.
I ■.!9 Ui;li)l)rc.|
Die ultima mensis Octobris anni predicti, dominus decanus, ad mandatum [:ii Oi-ioim..]
régie Majestatis, ex bac civitate recessit et iter arripuit ad curiam. ul inde cum
aliis oratoribus regiis profi[ci]sceretur ad lU'bem'-' pro fdiali obedicncia summo
Pontifici exbibenda nomine régie Majestatis'^'.
fF° io5 v".) Die sexta mensis Novembris, Guillermus Ivempe, Londouensis [6 No>cmbrc.]
dyocesis, examine premisso, fuit admissus ad graduui baccalarialus et lectiiiam,
et quia recessuros erat ad partes infra diein martis nec poterat ullerius expeclare,
(cum) eo instante, super invitacione domiiiorum et barcnga cum eodem fuit dis-
pensatum; et pro juribus Facullatis solvit ([uattior anri scuta domino roceptori'^^ ''
'■' Innocent VIII avait clt^ élu pape le ai août.
'*' Gagiiin quitta ilniic Paris le 3i octobre 1 484 ,
pour se rendre à Rome, comme membre de l'am-
bassade d'obédience envoyée auprès du nouveau
pape. Innocent VIII. Avant son départ, on lui
avait versé 600 livres rrpour aider à supporter
les grands frais, mises et despenses » du voyage
(cf. compte de Deays de Bidaut, receveur général
des finances, dans ie tome IV de l'cdilion de Com-
mynes de Lenglet-Duiresnoy p. 129). L'ambassade
avait pour chef le comte dauphin, Gilbert de Mont-
pensier. Quant aux instructions des ambassadeurs,
elles ont été publiées par Baluze, Miscellanea ,
t. I, p. .■i(J2-3t)7. — L'ambassade entra à Rome
le 9 février i/iS"). Cf. ,/. liurclmrdi Diarium, éd.
Thuasne, t. I, p. 109 et suiv. — La harangue
d'obédience fut prononcée par févèque d'Orange,
Pierre Carré; elle a été imprimée ( Bibl. nal. Lg' '1 ,
ln-8°, goth., a IT.\ — Comme on le verra plus
bas, (iaguin était de retour à Paris le .'5o avril 1 /i85.
— Gf Louis Thuasne, Roberti Gaguini Epiitole et
orntioiies (Paris, ujo'i), t. I, p. ."JB-fio.
''' Cette mention est de la main de Regnault de
La Vacquerie.
>*' Cette mention, ajoutée au bas du folio io5 v",
est également de la main de Regnault de La \ acquerie.
lUrKIUlBlC ^ATIOMLC.
82 LA FACULTÉ DE DÉCRET [Ii83-U84]
"II
COLLATION DES GRADES ET HARANGUES.
I. DOCTORATS'".
2. LICENCES'".
■ a Mars i?i84.] , Frater Fraiiciscus Rurgoiu.
' . Nicolaus Lapite.
Cornélius Wyten.
Ludovicus (le Mareyolio.
Pet rus Caroli.
Theobaldus Bastier.
Vuljfoiijfus Zuelart.
Johaunes Guybcrii.
Johannes Ameiot.
Arturus d'Aunoy '^'.
3. BACCALAURÉATS.
|t'i83.J xxv Novembris. . . . Johannes Labati. (V. p. 6i.)
— Michael Orlicr. (V. p. 6i.)
XVII Decembris. . . . Reginaldus Turpin. (V. p. (J2.)
[l'iHA.] XXVI Januarii (iuiHermus Piquot. (V. p. li.S.)
— Roberlns Richer. (V. p. 06.)
V Februarii Ludovicus de Mareiolio [incorporatus |. (V. p. 66-(i5.)
X Februarii Lucas du Plcys. (V. p. 65.)
IV Martii Philippus de Altaribus. (V. p. 66.)
XVII Martii Germanus Cbarthelier. (V. p. 67.)
XVIII Martii .lacobus de Poligniaco. (V. p. 68.)
— Bertrandus de Poligniaco. (V. p. 68.)
— ■ EgidiusdeTurre. (V. p. 68.)
- — .lobannes du Cay. (V. p. 68.)
xxiï Martii Frater Guillermus Patris. (V. p. 70. )
xx.xi Martii Frater Johannes du Gue. (V. p. 70.)
— : Frater Guydo Monnyer. (V. p. 70.)
1 Aprilis Marlinus Compère. (V. p. 71.)
VIII Aprilis Henricus des Chesnes. (V. p. 71.)
xii Aprilis Frater Guillerimis de (^hardonnel. (\. p. 7!».)
'"' Aucune mention. — '''' Voir |>Ius haut, p. 70. — ''* Voir plus hanl. |). y'i-yS.
[l/i83-l/i8A| DE L'UN[VF>I!SITK l)K l'Ali IS AI \ V SIECLE. 83
XXVI Miili I''rulci' Aiilliiiiiiiis liolicii. (\. p. ■yif.)
III .liiiiii Liidoviciis (le ll.irlay. (V. |i. ■^i}.)
XIV .liinii Mjixiiiiiis VVcrifliilicr. (\. |). -^U.)
wviii .liiiiii ( \ . |). ■jF).)
w .liilii Miiliii'liiiis lioyiiiii. (\. |). yô.)
xxviii Julii (Iiiillciiiiiis Ijouchard. (V. p. -jh.)
xii Augiisti Kloriiiioiidiis l'ignionis. (V. [>. -j-j.)
xvm Augusli Aiillioiiiiis Mallici. (V. p. ■j'j.)
— Ludovicus Harjfier. (V. p. 78.)
XXXI Augiisli Johanncs de Chasteauneuf. (V. p. 7().)
— Joliannes de Saiiclo Egidin. (V. p. 71).)
— Robcrliis Ri'ijis. (V. p. 79.)
XVII Septembris. . . . Robcitus Laiibiffoys. (V. p. 7y.)
XX Septembris Egidius de Milliers. (V. p. 80.)
— Petrus Berre. (V. p. 80.)
VI Novcniliris Giiilloriiuis Kcnipc. (\. p. 81.)
LA r\(;i LTK DE DHCI'.I'T
[1483-l'i8iJ
ni
LECTURES DES BACHELIEHS.
(F" 107 r".) SeQUUNTUII MOMINA BACCALARIORLM in JIIIE CAiNOMCO PaRISII, Qtl Al! A^^O
DOMINI M CCCC OCTUAGESIMO TERCIO ET DIE SEXTA MENSIS NoVEMBRIS DSQUE AD DIEM
PENULTIMAM OcTOBRlS A>N1 M CCCC OCTLAGESIMI QUARTl SUAS LECTURAS INCEPERUNT.
GuiHermiis Coste, clt'ncii.s, dyocesis Carnotensis, in arlihus inagistcr l't in Decretis bacea-
larius. Iiodie, in nonis Boate Marie, incipiot primum liliriim Dccrotaiium, iu scolis antcrio-
ribus Beali Eustacii, elhoc pro primo anno et primo voiuniine sue lecture. Datum anno Domini
Mcccciiii" tercio, die un Novembris.
Robertus Caronis, presbiter, in artibus magister et in Decretis baccalarius, dyocesis Novio-
niensis, in nonis Beati Jacobi incipiet primiiiii libriim Decretaliuin, in scolis anterioribus Beali
Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volnmine sue lecture. Datum anno Domini m cccc
ocluagesimo tercio, quarto die mensis Novembris.
Ludovicus de Harlay, dericiis Parisiensis. in Decretis baccaiarius, Iiodie, in uonis Béate
Marie, incipiet primum iibruni Decretalium, in scbolis magnis supcrioribus, et hoc pro primo
anno et primo voluminc. Datum anno Domini m cccciiiP' tercio, quarto die mensis Junii.
Frater Anthonius Boherii, ordinis S. Benedicli. Claromontensis dyocesis, in Decretis bacca-
iai'ius, liodi('. in nonis Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scholis supcrio-
ribus Beali Eusiacii, et boc pro primo anno et primo voiuniine sue lecture. Datum anno
Domini m cccc un" irn, v die Maii.
Frater Guillermus de Chardonnet, presbiter, ordinis S. Benedicli, dyocesis Cathalaunensis,in
Decretis baccaiarius, Iiodie, in uonis Béate Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scholis
superioribus Beali Enslacii, pro primo anno el primo volumiiie. Daluui anno Domini m cccc un"
quarto, die décima quiiila mensis Aprilis.
Frater Guido Mulloris (•', ordinis S. Trinitatis de Redemptione captivoruni , dyocesis Meldensis,
in Decretis baccaiarius, hodie. in nonis Beati .lacobi, inci|)iel prinuun librum Decretalium, in
scholis iul'ei'ioribus Beati Eustacii, pro primo anno el primo voiumine. Datum anno Domini
M cccc uu^^ ui , secunda mensis Aprilis.
'"' Guy Moniiyçr, Mouiiycr, Musnier ou \Ieus-
nier (cf. supra, p. 70), siicci'da à Robert Gaguiu
comme minisire général de l'Ordre de la Tiiniti',
après une vacance d'une année ; il mourut eiivii'on
huit ans après son entrée en charge ( en novembre
i.5o8?). — Son neveu, Nicole Musnier, docteur
en Décret , doyen de la Faculté en 1 5 1 7- 1 5 1 8 et
lôiS-i.'Sit), l'ut son successeur. — Tliiliaut Mus-
nier, lui aussi docteur en Décret, remplaça son
frère Mcole et mourut en 1 .568. Avec lui finit
celle dynastie des Musnier qui, pendant plus de
soixante ans, avait administré l'Ordre de la Tri-
nité. (;f. Gfillia Christ., t. \III. col. 1743-17^5.
Le ao iiovendjre i h<)i) . Robert Gaguin faisait,
par devant les notaires Rigaudeau elCrozou, une
donation de .36 sols 6 deniers de rente ra lui ap-
partenante de son conquesl sur une maison si/.e
à Bagneuxfl, à frère Guy Musnier, ministre de la
maison de Paris, et aux huit religieux, à charge
(le faire dire et célébrer en l'église des Mathurins
"par chacun jour férié à tousjoursi le répons
Domine Itcx, le verset el le répons après l'Eléva-
tion, à la grandniesse. Arcli. nat., LL. i54.5,
p. 93 1-93-2. Cf., sur celle rmasure avec jardin»!
et sur celle fondation, Thuasne, R. Gagvini Epis-
lole et oraliones, t. 1. |i. 99- [>• 116 et n. 9.
[l/i83-l/i8/ij DK i;i \l\ KliSITI' DK l'AlUS \l \\ SIKCI.i:. 85
Marlinus Compère, prcsbilcr, dyocosis Tiironensis, in Dccrclis bacciilariiis, liodic, in iionis
Bcale Marie, incipici iiriiiiutii lil)ruiii Decrctaliuiii , in scliolis anlcrioribus Heati Kuslacii, jjro
primo aniio o( primo volnmiiic. Daliim anno Doiiiini m cccc ocliiaj;csimo Icrcio, die ii Aprilis.
Jacobiis de l'olygnaro, cicririis, dyoce.sis Holboiiiajjoiisis (.sîc), in Dccrclis baccalarin.s, liodic,
in nonis Béate Marie, incipiet primiim libriiin Decretaliiiin, in .sdiolis inferioribus Beati
Johannis Baptisie, pro primo anno cl primo vohimine. Datiim anno Doniini m cccc un" tercio,
Il Aprilis.
Berirandus de l'olignaco, Itiilbcncnsis dyocesis, in Dccrelis baccalariiis, bodic in nonis
Sancti Jacobi incipici prinniTii libnim Decreliiliuni , in scholis inferioribus Sancti Johannis
Baptisle,pro primo anno cl primo volumine sue lecture. Dalum anno Domini m i.ccc. im" tercio,
die secunda Aprilis'').
llcnricus. des Cbcsnes'-'. presbitcr, l.cxovicnsis dyocesis, in artibus ma[;islcr cl in Dccrclis
bac[c]alarius, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum librum Dccrelalium, in scholis
superioribus Sancti Eustacii, pro primo anno et primo volumine. Dalnni anno Domini m cccc
ooliiagesimo quarto, quinla \prilis.
( P° 107 V".) Fralcr Guillciinus Palris. dyocesis Biluricensis, in Dccretis baccalarius, hodie,
in nonis Beati Jacobi, incipiet primum librum Decrefalium, in scholis superioribus Sancti
Johannis Baptiste, pro primo anno l'I primo volumine sue lecture. Dahim anno Domini m cccc iiii'"
Icrcio, die seconda Aprilis.
Jobanucs (le \ ado, presbitcr, ordiuis S. Bcnedicii, dyocesis .M(ddcnsis, in Dccrclis bacca-
larius, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum librum Dccrelalium, in scholis inferio-
ribus Sancti Eustacii, pro primo anno cl primo volumine. Dalum anno Domini m cccc oclua-
j;esimo tercio, vicesima oclava Marcii.
Egidius de La Tour, dcricus, llutbencnsis dyocesis, in Decretis baccalarius, bodic, in noiiis
Bcale Marie, incipiet primum librum Decretalium, in sdiolis superioribus Beati Johannis
Baptisie, pro primo anno cl pr'imo volumine sue Icclurc. Daliini anno Domini « cccc 1111"
tercio, 11 Aprilis.
Guillermus Carton, presbitcr, l'arisiensis dyocesis, in artibus magisler et in Decretis bac-
calarius, hodie, in nonis Beale Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scholis magnis
anterioribus, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini m cccc octua-
gesimo un", die \ii Jul(l)ii.
Ludovicus Bragier (.sîc) , clericns. Xanlonensis dyocesis, in Decretis baccalarius, bodic. in
nonis Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, iu scholis inferioribus Scuti Sabaudie.
pro primo anno et primo volumine suc lecture. Dalum anno Domini m cccc ocluagesimo quarto,
die XVI Augusti.
Anthonius Malhei. clericns. dyocesis Lugduncnsis, in Decretis baccalarius, bodic, in nonis
Heate Marie, incipiet pi'imum libnim Dccrelalium, in scholis inferioribus Scuti Sabaudie, pro
primo anno et primo volumine suc lecture. Datum anno Domini m cccc octuagesimo 1111.
die VI Augusti.
Maturiniis Boydin, presbitcr, dyocesis l'ictavcnsis, in Decretis baccalarius, hodie. in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium. in scholis magnis inferioribus, pro primo
anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno Domini m cccc un" quarto, vicesima Jul(l)ii.
'' Ces deux membres de la laniille (le l'oligiiac ;i la collation du |)rieur de Saint-\Iarlin-des-
sonl dits, plus haut (p. G8), Anicicnnis dioccsia. Champs de Paris et à celle de l'abbé de Sainl-
<■> En liç)^, Henri des Chesnes, prêtre. [,«umer de Blois. Arcli. de l'Universilé de Paris.
maître es ai'ls cl licencie' l'ii Décret, se présente vol. 'ki.IoI. 8."! v°.
86 I-V FACULTE DE DECRET [l/)83-l/i8/i |
Maximus Werguibier {sic), ciericus, Tullensis dyocesis, in artibus niafjisler et in Decrctis
baccalarius, bodie, in nonis Beati Jacobi, incipiel prinmni iibruni Dcrrutaliiun, in scbolis ma-
gnis superioribus, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datuin aiino Doniini mccco
octuagesimo quarto, die xx Junii.
Johannes de Castronovo, dyocesis Bituricensis, in artibus magister et in Decrelis baccalarius,
liodie, in nonis Béate Marie, incipiet priuuiin libniiii Decrelaliiiin, in scbolis superioribiis
Scuti Sabaudie, pro primo anuo et primo voiiiiiiine. Datum anno Doniini mcccciui" quarto,
sexta die Septembris.
Roberlus le Digoys {sic), ciericus, Lugdunensis dyocesis, in artibus magister et in Decretis
baccalarius, bodie, in nonis Béate Marie, inci|)iet primum librum Decretalium, in scbolis
inferioribus Castri, pro primo anno et primo volumine. Datum anno Domini mcccciui" quarto,
V septembris.
Petrus Barre, ciericus, Turonensis dyocesis, in artibus magister et in Decretis baccalarius,
iuxlic incipiet primum librum Decretalium, in scbolis superioribus Castri, pro primo anno
cl primo volumine. Datum anno Domini mcccciiii" quarto, die xv Septembris.
(F" 108 r°.) Guillermus Louchard, Parisiensis, in artibus magister et in Decretis bacca-
larius, bodie, in nonis Beale Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scbolis magnis
inferioribus, pro primo anno et primo volumine. Datum anno Domini mcccciui" quarto, die
octavo Augusli.
Florimondus Pignyonis, ciericus, Matisconensis dyocesis, baccalarius in Decretis, bodie, in
nonis Beati Jacobi, incipiet primum libruiii Decretalium, in scbolis magnis inferioribus, pro
primo anno et primo volumine. Datum anno Domini mcccc octuagesimo 1111°, die xx Augusti.
Egidius de Milliers, Cenomanensis dyocesis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis Béate
Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scbolis superioribus Castri, pro primo anno et
primo volumine. Datum anno Domini mcccciui" quarto, vicesima Julii.
Robertus Régis, ciericus, (îarnotensis dyocesis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis
Reati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scbolis superioribus Scuti Sabaudie, pro
primo anno et primo volumine. Datum anno Domini mcccciui" quarto, die vi Septembris.
Jobannes de Saurlo Egidio, ciericus, Tornaccnsis dyocesis, in Decretis baccalarius, bodie,
in nonis Béate Marie, incipiet [U'imum librum Decretalium, in scbolis inferioribus Castri, pro
|)rimo anno et primo volumine. Datum anno Domini 11 cccc iiii" quarto, die vi Septembris.
Jobannes du Cay''', presbiter, Ambianensis diocesis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scbolis superioribus Castri, pro priuio
anno et primo volumine. Datum anno Domini mccgc iiii" <|uarto, penultiina Marcii.
Reginaldus Turpin, Morinensis diocesis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis Reate
Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scbolis anterioribus Reati Euslacii, pro primo
anno et primo volumine. Datum anno Domini mcccciui" iiii", die vicesima Decembris.
Jobannes Labati, presbiter, Nivernensis diocesis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis
Béate Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scbolis superioribus Sancti Eustacii,
pro primo anno et primo volumine. Datum anno Domini mcccciui" iiii°, xxix Novembris.
Lucas du Pleys, Parisiensis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis Béate Marie, incipiet
primum librum Decretalium, in scbolis inferioribus Castri, pro primo anno et primo volu-
mine. Datuin anno Domini M cccc un" tercio, décima (juinta Februarii.
'"' Très probablement le même que Ji'iin île Liicien-lez-Beauvais et à celle de IVv(îque et du
Cms, maître es arts et licencié en Décret, qui, en cliupilre de Béziers. Arcli. de l'Université de Paris,
lôoo, se piésente à la collation cfe l"abl)(5 de Saint- \ol. ."lo, fol. i 28 v°.
1 1/18:5-1 'i s 'i| 1)1-; L'UNIVEliSITK l)K PAlilS AU XV- SIKCLIv 87
Giiillernius Pic(|iu>l, (iyocesis Parisiensis, in Dccii^lis h.'ircaliirius, liddic. in nonis Beali
Jacobi, iiicipiot priinnni lilirum Decrelaliuiii , in sclinlis anl<;rioril)U8 licati llluslacii. pro |ji'iin<>
anno et primo voluininc. Datuni iinno Doniini h cccc iiii" tcrcio, xxi\ .lanu.irii.
(ici'inaniis de ArlIicliiT | (iliarlclicr |, clcriciis, l'arisicnsis dioccsis, in l)(!cri'lis baccaiarius,
iiodic, in nonis liralc Mario, incipiet priiniiiii iihiiini Dcci'chdiiirii . in sclidiis snpi'rionhn.s
Casiri, pro primo anno cl primo volumine. Daluni anno Doniini Mccccmi" lercio, xxiiii Vlarcii.
Mirhaol Orlior, cicricus, dyocosis Nivci'iicnsis, in Decrclis barcalarius. hodic, in nonis
Beali .iaco!)i, inripici priinum libnim Dccrclalium , in scliolis superioribus Sancli Eiistacii, pro
primo anno et primo volumine. Datuni anno Domini mcccciiii" lercio, xxix mensis Novembris.
(F" io8 v°.) Pbilip])us de Altaribns, clericus, Kduensis dyocesis, in Decretis baccalarius,
liodie, in nonis Bcatc Marie, incipiet primum iibruin Deeretaliuni, in scbolis inferioribus
Castri, pro primo anno et primo volumine. Dalum anno Domini .Mccccriii" tercio, sexta Marcii.
Robertus Bicbier. in arlibus majjister et in Decretis baccalarius, hodie, in nonis Béate Marie,
incipiet primum librum Decretaliuni, in sibolis inferioribus Sancti Eustacii, pro piimo anno
et primo volumine. Dalum anno Domini m cecc iiii'^ tercio, xxix .lanuaril.
88 LA FACLLTE DK DECHET |l/i84 l'i8:
DÉCANAT DE ROBEHT GAGUIN.
NOVEMliRE 148'i-NOVE\llîIiE |/iS5.
I
DÉLIBKHATIONS DE LA FACULTÉ.
ReGINALDUS de VaCCARIA, SllBSTlTUTUS DOMINI GaGUIIM ABSEINTIS.
l'iS'i [Fol. 109 r°.] Anno Doiiiini m cccc octuagesimo qiiaito, \ Novembris, post lec-
[ici N«ncmlir('.l '. 11 1 • rv • / \ 11 o • i 1 -il i-
tiirain et iiiissain racuitatis Uocretoruni. in ca|)(p)eila bancti Johannis .Iherosoli-
mitani. doinini Jolianiies de Courcellis, Ambrosius de Canibray, Nicolaiis de Conti,
RobortusTulleu, Stephaiius de Veteri Vilbi et ego Reginaldiis de Vaccaiia, céleris
domitiis absentibus, bcet par cedulaiii ad eligeuduiii vel continuaiiduin decanum
et receptorem vocati fuissent, convenerunt; et dominum de Veteri Villa in recep-
loreui, ac dominum Robertum Gaguiii, licet absenteni et ;h] cniiain Romanam
pro regia Majestate tendentem, in decanum continuaveiunt, ordinantes quod,
durante absencia dicti doniini decani, munimenta decanatus pênes me rcuna-
nerent.
Eodem die, dominus receptor de pec(c)uniis Kacultatis domino Ambrosio de
Cambray super liiis que sibi debebantur solvit quatuor auri scuta.
[iij N..v.i„iirc.] Die XVI mensis Novembris, in missa et collegio apud Sanctum Johanneni Jhe-
rosolimitanum celebratis comparuerunt domini Nicoiaus de Gonty, Steplianus
de Veteri Villa et ego Reginaldus de Vaccaria, commissus per coHegium ad exer-
cicium decanatus jjropter absenciam decani; a quibus conclusum extitit quod
bidelli in proxima missa virgas suas atterrent in Kacultale et venirent renovare
juiamenta illos concernencia.
[22 Novembre.] Die xxu meusis Novembris, Joliannes Fere, dyocesis Constanciensis, examme
premisso, luit admissus ad gradum baccalariatus et lecturam ; et deinceps pro
juribus Facultatis solvit tria scuta posita in manu receptoris, et preslitit jura-
, menta consueta in talibus prestari.
[21 NoMinl.re.] Die mercuHi xxnii mensis ])rescripli, post missam facultatis, in collegio conipii-
ruorunt domini Nicoiaus de Conli, Steplianus de Veteri Villa, Andréas Wassel(l)in
|l/i8/i-l'i8r)| DE L'UNIVERSITE DE PARIS AU W' SIKCI.E. 89
et ego Reginaldns de Vaccaria pro decano Kaciillalis; el corarii ipsis bidfdliis cl
siilihidolliis siipplicavcniiit ad renovaiidiim sna jiiramenla recipi. pio tempore
pretcrilo siip[p]orlari et pio luliiio pro l'ecoiiimissis liaberi, déponentes virgas
in manibus doininoiuin ; a (|iid)iis (bdibcratiiin extitit ({uod per me decanum
moiieroiiliii' ipsi bidelliis ol snl)bidoliiis dilijfeiiciiis soblo siium officium oxercei-e,
pidiil Icci, et viigas eisdcMii rcsiitiii posl((iiam prostitenint iiiramcnta consiieta.
E()(b'ni die, (b)iniiius Jobaniies Picarl |)er bedolliini Kacuitatis lecit expoiii
quod ad niandaliun suprême ciiiie Pariamenti debebat Tholose proficisci, siip-
plicans |)r(> inensibiis gracioso et rijjoroso ; qui sibi fuerunt concessi, et parifer
domino Stepbano de Veteri Villa similitei- supplicanti, proviso tamcn quod ce-
teri domiiii siinililei' eosdeni menses haberent, quando illis indigerent.
Ipso die, prelatus sidibideiliis relulit Facultati quod sex baccalarii volenles
intraro examen liceurie uiajori bedello declaraverant (|Uod, si boc anno lieiot
rotulus lict'Mfiandoi'um uioi-c coiisneto, ad Uriivcrsitateni Aurelianenseiii dcicii-
nai'ont, ad ibidem liccnciam recipiendam. Super ([uo concluditur quod de hoc
adver[tc]tur dominus ("aiicellarius ad sciendum mentem suam, ut inde Facultas
convocetur et de modo agendi per eam concludatur.
December. — Diesecunda mensisDecembris,post missam Facultalis,in cap(p)ella [a Décembre.]
Sancti JohannisJberosolimitanicomparueruntdominiNicolausde Conty, Stephanus
de Veterivilla, Andréas Wasselin et ego Reginaldus de Vaccaria pro decano; a qui-
bus super positis in médium, an placeret hoc anno currenti, qui jubiieus non est,
licencias celebrare, [deliberatum extitit] quod super iioc et aliis supervenientibus,
si que essent, haberem per ceduiam vocare Facultatem, prout feci.
Die sexta Decembris, post missam Beati Nicolay, in cap(p)ella Sancti Johannis [6 Décembre.]
interfuerunt domini Nicolaus de Conty, Stephanus de Veteri Villa, Johannes Pi-
card et ego Reginaldus de Vaccaria. Ouibus inter cetera exposui quod, insequendo
conclusionem Facultatis alias captam, Facultatem ipsam convocari mandaveram
ad deliberandum et condudendum si placeret in anno currenti licencias celebrare
ac eciam ad providendum seu rcmedium dandum contra nonnulios baccalarios
(F° 109 v°) qui, prout bidelli retulerant, se jactaverant et jactabant, timoré ro-
tuli lieri consueti, pergere Aurelianis ad licenciam in jure canonico consequen-
dam. Super quibus audita relacione domini .Tohannis de Corcellis, qui, die prece-
denti, iii vesperis Sancti Nicolay apud Sanctum .Iulianum celebratis, ubi divinum
olficium laciebat, domino de Conty et michi patei'ecerat quod, nisi essent bacca-
larii in numéro competenti qui instarent pro apertura examinis, non publicare-
tur cedula in scolis super apertura examinis nec celebrarenlur licencie usque ad
annum jubileum; insuper, quod ex parte Facultatis dictus dominus de Corcellis
reqniretur ut vellet conferre cum domino Ambrosio de Cambray, cancellario
1 9
lUrriUEUiE XATlOUllE.
90 LA FVCILTÉ l)K DÉCHET [l'i<Si-U85]
Parisiensi. super ad lemj)iis rotulo tolleiulo. quoniam pluriniiuii videbatur Kacul-
tati prejudicare, prout dicti doniini de Conti, AVasselin et ego post prandium
dictum dominum de Corcellis requisivimus: qui poUicitus est quamtocius id facere
et pio virihus laborare ad utilitatem Facultatis.
[lo Détemliip.j Die veneris deciuia inensis Decembris, post inissam Facultatis, iu congrega-
cione a|)ud Sanctum Mathurinuui celobrata ad providcnduni oHicio scribe Uni-
versitatis per obiluni quondani niagistri Jobaunis Syuionis vac(c)anti, inteifuerunt
dominiMilod'Ilbers, ])resnl Carnotensis, Ambrosius de Cambiay, Nicolausde Conti,
Robei'tus Tulleu, Stepbanus de Veteri \ ilia. Jacobus Junii, Johannes Picard, An-
dréas Wasselin et ego pro decano; a quibus concluditui- quod lectura difleretur
post Epiphaniam propter ruinam scolarum Beati Eustacii, (|ue nudius sextus ac-
cidil"); insuper, ({uod visitabuntur scole predicte, ut ruina emendetur et repa-
retur.
Eodem die, fuit sigillata littera gradus pro fralre Antbonio Boilain, et pro
sigillo niagister Jobannes de Vado l'ccepit scutum auri.
[lO Déroini>n.] Die jovis décima septinia [1. sexta] Decembris, in collegio post missani Facul-
i tatis apud cap(p)elbim Sancti Jobannis congregato fuit conclusum quod, si appa-
rerent baccalarii in numéro competenti examen pro licencia consequenda subire
volentes, publicaretur cedula in scolis, pi'out fieri consuevil in aniio jubileo.
[aS Dcmniiiv.] Die x\ui uiensis Decembris, celebrantur missa et coHegium, in quo dominus
Stepbanus de Veteri Villa retulit ad ejus noticiam ex relacione domini primi legentis
et alias pervenisse quod erant duodecim baccalarii in numéro volentes ingredi
examen future licencie. Qua relacione audita et per dominum de Conty confir-
mata, fuit conclusum quod die crastina de mane, in lectura Decrelalis, ex parte
decani et collegii publicaretur cedula continens quod omnes et singuli baccalarii
volentes examen licencie subire comparèrent in proxima congregacione Facultatis,
super hoc audituri conclusionem Facultatis prescriptam.
[aA Doromiire.] Die veneris xxni[i] Decembris anni Domiiii m cccc octuagesinii quarti, que fuit
\igilia iNativitatis Domini. dominus Andréas \\asselin solemniter legit Decretalem
Finniler, de summa Trinitalc; in cujus lectura multitude copiosa dominorum et sco-
larium interfuit, ut retulerunt bidelb.
Eodem die, conformiter ad conclusionem Facultatis, fuit publicata in scolis
cedula. de qua fit mentio in conclusione novissima babita in collegio, et deinde
dimissa, in vualvis scolarum affîxa, quia per dominos de Veteri Villa, de Conty
''' C'est-à-dire le 5 décemlji'e.
|l/i8/i-I'iS:)J l)K I/INIVKHSITK DK l'AlilS Al W SIKCU:. 'Jl
et primum legeiilfiu miclii icliiliim (.'xlilit quod cniiit duodeciin bacciihiiii exa-
men licencie ingn'di xolenles.
Diejovis penultinia inensis Decenibi-is, missa et coHeginni celel)ran(iir, in qui- | .to Déwml.re.J
bus inlorfiierunt doinini Nicolaus de Gonty, Sle|)lianus de Veteri Villa, Andieas
Wasstdin et ego; corani ((uibiis relacionem feci de querinionia doinini preceptoris
Sancti .loliannis .ilieiosoliniitaiii, quani iniclii venienti ad niissani lecerat super
suaruui scolaruni diniissione tacla per Facullateni, que per niultos annos litulo
locati tenueral eas, declai-ando quod . nisi Facultas (F" 1 1 o r°) eo titulo resumeret,
essent sibi penitus inutiles, cnm nuHi essent baccalarii legentes in eisdeni. Super
que coucluditur unaniniiter quod ad super hoc deliberauduni vocarelur Facultas
per cedulam.
Eodeui die, niagister Johanues Carbonnel, baccalarius, suas concdusiones pro
lespoudendo in scolis presenlavit et de dorlore sii)i provideri requisivit. SiqKT qiio
doinini non potuerunt roncordari , quibusdani dicentibus (piod non erat admit-
lendus, cpiia tarde veniebat post pnblicacionem cedule pro apertura exauiinis, et
quia tali medio possent alii baccalarii, qui non vellent subire onus respondendi,
retralii ab ingressu examinis; aliis dicentibus quod, salvo honore Facultatis. non
poterat non admitti talis supplicacio, cum responsiones cédant ad luinoiciii Fa-
cultatis et ntilitatem scole, quam quilibet doniinorum ex debito juramenti lene-
tur procnrare; quodque oportune veniebat, cuni alias plures visi sini . durante
examine, similiter respondere, nec propter hoc alii retraherentur ab ingressu
examinis, quia statuta non habent quod respoudentes aliis prel'erantnr. nisi litte-
ratiores inveniantur per examen. Super que conclusi in hac discordia F'acullatem
convocare.
Die ultima niensis Decembris, rogavi Facultatem per cednlam in domo domini [:'' Démnljre.
•lohannisdeCorcellis, in egressn vesperorum Nostre Domine Parisiensis, convenire
addeliberandum super querimonia domini preceptoris Sancti Johannis, de qua in
precedenti regestro, necnon supplicacione pretati magistri Johannis Carbonnel,
et ad pro legendo per dominos diem eligendum. Super quibus concluditiu'. [quod
liet] lectura die mercurii post Epiphaniam, et post plura iiinc inde ad[d]ucta super
resumpcione vel diniissione scolarunî dicti preceptoris a dominis Johaune de Cor-
cellis, Nicolao de Gonti, Stéphane de Veteri Villa, Jacobo Junii, Johanne Picard et
me, comparentibus loco et hora predictis, quod, quia idem preceptor (djhiierat
easdem scolas pro duodecim libris turon. annuatim Facultati dimittere, ubi con-
sueverat habere sexdecim, et non erant nisi quatuor scole Facultati pertinentes,
in quibus posset legi, cum très scole Beali Eiistacii vetustate nuper corruissent, ita
ut in brevi non possent rep[ar]ari , resumerentur dicte scole Sancti Joiiannis ad unum
vel duos annos pro dictis duodecim libris annuatim solvendis, vel minori precio.
l 'iBo.
92 LA FACl LTK 1)K DECllKT [US^-USo]
si posset cum ipso preceptore conveniri de iilo; insuper, cjiioii, \isis condusioiiibus
prefati magistri Jolianuis Carbonnel et correctis, adniittatur ad respondendum
publiée de illis. Et ordinavit Facultas quod haberem sibi presidere et providere
quod in repeticione intéressent arguentes pro bonore Facnitatis conservando.
Die quinta mensis Januarii, in collegio apud Sanctuni Jobannem Jberosolimita-
[r. Janvior.] nuni de more post missani Facultatis celebralo coniparuerunt duo baccalarii, qui
supplicaverunt ad exanuMi pro licencia consequenda recipi et admitti. Quibus post
deliberacionemFacul[ta]tisdiclumfuit quod in prima missasequenti suas aiïerrent
minores cedulas in Facultate, ad videndum si baberent tempus sutficiens pro
examine subeundo.
[ij Janvier.] Die Ml mensis Januarii, lectura, missa et coHegium celebrantur, ibique duo
baccalarii, de quibus supra, suam supplicacionem cum une tercio continua verunt,
et suas minores cedulas pênes majorera bidellum existentes in Facultate dimise-
runt. Ipsis autem ad parfera retractis, concludilur (|uod bujusmodi cedule infi'a \
proxiraara missam visitarentur, et in eadera raissa daretur eis conveniens respon-
sum; et si aliqui essent alii volentes examen licencie subire, quod supplicantes
baberent eis dicere ut se pararent et cura ipsis in prima missa comparèrent, ut
Facultas posset ad eorum expedicionem procedere. Que conclusio, dictis bacca-
lariis vocatis, per me ipsis extitit intimata et declarata.
[18 Janvier.] (F" 1 10 v".) Die xvHi iiieusis Jauuarii, in collegio post missam Facultatis loco
solito congregato, coniparuerunt baccalarii. pro admissione ad examen suas sup-
plicaciones itérantes; quibus, dempto Petro Bonnot, qui nundum suas minores
cedulas exbibuerat ad visitandura, dictuni fuit quod conficerent suas majores
cedulas et deferi-ent infra qui[n]denam; et pro illis conficiendis prestiterunt jura-
menta consueta.
[i() Janvier.] Die mercurii sequenti, post obitum bone memorie quondam domini Martini
de Fraxinis, iterum in Facultate dicti baccalarii suas supplicaciones continuave-
runt, petentes ut eis examen aperiretur quamcicius. Super quorum supplicacione
concludilur quod, (juia nomiulli de ipsis paciuntur defectum in cedulis, tcmpore
et lectura, vocaretur Facultas ad primam missam Facultatis, ad concludendum
si cum illis placeret dispensare vel non. Quam conclusionem dictis supplicanlibus
notificavi, et eis injunxi quod in dicta missa comparèrent, audituri conclusionem
Facultatis.
[ 28 Janvier. I Die vencris xxviii mensis Decembris [1. Januarii], in collegio apud Sanctum
Jobannem Jherosolimitaimm super duobus articulis per ccdnlam congregato com-
|l'i8'i-l/i8r)| l)K i;iJMVEUSITE DE PAULS Al \\" SlKiJLE. 93
parueruiit doinini Ambrosius de Cainbray, Nicolaus de Gonti, Jacobiis .Imiii, Jo-
hannes Picard et ejjo Kejjiiuddiis de Vaccaria, ([ui posai in iiii'diiiiii aw placeret
cum baccalariis sii|)|ilicaiilibus adniilli ad examen pro licencia consequenda dis-
pensare vel ne super defeclibns l,eni[)oi'is ac lecture cpios paciebanlur plures ex
ipsis. Super (pio cuni niatura deliberacione conciusuni extilit (juod j)r() bac vice,
pensatis el considérai is (eniporis nialicia, pancilalc presentaLorum et ancloritate
Facultatis, minus iuconveniens videbatui' cnm ipsis delectuosis dispeusare quam
illos cum rubore repellere, proutet luit dispensatuni, cum prefixione diei lune post
Purilicacionem''' ad ajicriendum examen, et fuit injunclum (piod ipsi presentati
qui nondum erant admissi ad couliciendas majores cedulas, illas conficerent et
déferrent pênes dominos inlVa diem aperture examinis; pro (juibus coidiciendis
prestiterunt juramenta consueta. l'uilque ipsis ordinatum ([uod haberent dispo-
nere de nec(c)essariis (il aliis reijuisitis ad expedicionem examinis, et propter boc
conferre cum bidellis.
Fkbuuarius. — Die veueris quarla mensis Februarii, post missam Facultatis, in l 'i iVvrKr.J
congregacione Universitatis apud Sanctum Matburinum adaudiendum relacionem
suorum oratorumad regiam Majestatem destiiiatorum et super articulo communi
congregata, fuit admissus ad gradum baccalariatus et lecturam post examen Xn-
thonius LapostoUe '-', Leodiensis dyocesis, qui pro bursis solvit tria auri scuta.
Die lune septima mensis Februarii, presentibus dominis Ambrosio de Gambray, [7 Février.]
Nicolao de Gonti, Stepbano de Veteri Villa, Andréa \Vassei(ljin et me, examen
licenciandorum fuit aperluni et, oratione de more per me habita ac juramentis
consuetis prestitis, quinque baccalariis, quorum duo sedebant in banca nobilium
et très in secunda banca, fuit facta assignacio textus per partes d. xn. Decreti, et
ex parte dominorum eis dictum (juod die jovis in crastino Ginerum'^) venireni
per ordinem lectiones quas intérim componerent recitaturi.
Ipso die, in caméra examinis, examine premisso, fuit admissus ad gra-
dum baccalariatus et lecturam servitor seu clericus et procuralor domini ge-
neralis ■'') Guillermus Millet'-'^ Pictavensis dyocesis, qui, contemplacione dicti
'■'' C'est-à-dire le 7 février. '^' Le 17 février.
'*' Le 2 -j décembre 1^89, "lioiiorable liomiue '*' Il faul sans nui doute entendre ici par irgeiie-
m. Anthoine Lapostolie, advocat en Parlement, et ralisi non pas le trésorier delà Faculté de Décret,
nol)le homme Guillaume de Rouvrov, dit de Saint mais le général de l'Ordre de la Trinité, c'est-à-
Simon, sieur de liasse, se constituent achepteurs dire Hobert (iajjuin lui-même. Voir plus bas, aux
de biens poui- noble homme Philipes d'Aunoy, es- dates du 3o avril , p. 1 00, et <lu 5 mai 1 485 , p. 101.
cuyer, seig'neur de Goussainville, pour la somme <'' En i4()3, (niillaume Millet, prêtre, maître
de m" livres, en ijuoy il estoit tenu envers noble es arts et licencié en Décret, du diocèse de Poitiers,
homme Loys d'IUiers, escuier, pour laquelle il se présente à la collation du chapitre de Paris et à
avoit fait saisir laditte terre de Goussainville. n celle du prieur de Saint-Eloi de Paris, 0. S. B.
(',i>ll. Clainiiiihiiiill . vol. -d'i. |i. !t<>.ti. Arrli. ilc riliiio. de Paris, vol. 'u). fol. a 'i v°. —
94 LA KACLLTE DE DÉCRET 1 1 'iS'.-l /i85 J
doniini, suivit pio biirsis duo aiiri scuta tltinlaxat, et prestitit jiuameiita con-
sueta.
[lo l<VMi.M-. ] (K" 1 1 1 r".) Dio jovis décima meiisis Februarii. iiiissa vl collegiiini ceK'biaii-
tur; quibus iiiterlueriiiil doiiiini Stephaïuis de \ eleri Vilhi et ego Heginaldus de
Vaccaria.
[17 iVvni<i-.] Die wii inensis l'Y'l)ruarii, post niissaui Facultatis de more celebralam. in
collegio, loco coiisueto, comparuerunt domiiii Ambrosius de (îambray, Nicolaus
de Gonti, Stepbanus de Veteri Villa et ego cum ipsis, voc^atisque supplicanlibus,
magister Jobaiines de Vado, bidellus major, ad visitandiim iiiiiiores cedulas ma-
gistri .loliannis de Huella presentavit, dicens quod ab eodem de Ruella fuerat
requisitus ut cas alferret Facultati eo die qiio, ut dicebat, intendebat suppli-
care ut cum ceteris admitteretur ad exauieu pro munere licencie coiisequeiido;
scd (piia non couiparuit idem de Ruella, prémisse cedule fueruul ipsi bidello
reddite.
[3', Février.] Die veueris [/.jovis] wuu Februarii. pust missam Facultatis de more celebra-
lam, iu collegio apud Sanctum .Joiiauuem .Iberosolimitanum coiigregato, examine
babito, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus et b»cturaui .lobannes Morin'"',
En 1 à^!i, il se présento à la collation des doyens et
chapitres des églises coili'giales de Sain(-(!erniain
rAuxeiTois de Paris et de Sainte-Croi\ de I^ouduii ,
diocèse de Poitiers. Ihid., fol. '.i?>. — En 1696, il
se pre'sente à la collation de l'évèqiie du cliapitre
de Meaux et à celle de l'abbé de Saint- Faron,
m^me diocèse. Ibid., foi. i;)7.
''' Probablement le iiièiiie que ce Jean Morin,
licencié en lois, qui plaide au Chàtelet, le 07 juin
ligi, avec Hance de Conflans. et rr auquel est l'ait
deffence de poursuivre ledit de Conllans en autre
cour que ceaus». Coll. l'Àairambdult , vol. 7O5,
p. 66. — Mais c'est sûrement de lui qu'il s'agit
dans le même registre du (lliàtelet, à la date
du 6 mars ih(\h |i4;(5| : nk la requeste d'ho-
norable femme .laccpielle Brachet, veufve m.
Pierre Symart , notaire et secrétaire du Roy et com-
mis par le Roy au payement des menues affaires et
plaisirs du iioy et aussy au payement des ollices or-
dinaires de rhostel du Roy et des archers du pre-
vost de l'hostel, stipulant en cette partie pour
François Symart , fils naturel dudit delfuut et légi-
timé par le Roy, et Perrelte Symart, aussy (ille
naturelle de feu Jehan Symart, qui estoit fils na-
turel et légitime dudit feu Piei're Symart, et veufve
icelle Perrette aussy légitimée par le Koy, disant
que ledil deffurit OU ses héritiers avoient encore à
rendre les couqites de l'administration des charges
dessusdittes , ce que ne pouvoient faire lesdits mi-
nem's qui sont héritiers, obstant leiu' minorité et
aussy obslant l'absance de honorable homme Jehan
Brachet et m. Jacques le Fuselier, tuteiu-s desdits
mineurs, demeurans en la ville d'Orléans, par quoy
leur est besoin d'avoir un curateur; au tesmoi-
gnage de laditte veufve et honorable homme m.
NicoUe Brachet, conseiller au Parlement, m. Jehan
Moi in, bachelier en Décret, Claude le Seurre et
Jehan Froinoiit, serviteurs dudit delfunt, a esté
donné curaleiu- auxdits mineurs m. Germain de
Loynes, advocat en Parlement. 1 Coll. Cluiriiinbault .
vol. 76.1 , ]i. 2.5a.
En l'igi, Jean Morin, licencié en Décret, du
diocèse de Tours, se présente à la collation des
abbé et prieur de la Trinité de Beaulieu, diocèse de
Tours, trnon obstante quod obtineat duas capella-
nias, quarum valor non ascendil in portatisxxl.
p., e( à celle de l'abbé de Saint-Sauveur, «ahas
de Villalongo [Villeloin, Indre-et-Loire, arr" de
Loches] s , même diocèse. Arch. de l'Unie, de Paris,
vol. '19, fol. 35.
[riS'i-l'i85J l)K i;i \l\ KliSITK 1)K I>\I;IS \l .W" SIKCLK. 95
TiiroiiiMisis dyocesis. (|iii |)i() Itiirsis solvil duo s('iit;i ciiiii iiicdio, ol fraler Guil-
lermiis Sauvage , piior de Tauri[fncvo. i|iii |iin liursis solvit tria snita: et presti-
terunt juramonla coiisueta.
i\T\RCus. — Dio inartis [I. nieiriirii] scrunda inensis Marrii, dominus legens
|triinuiu oïdiiiaiiiiiii apud Sancluiii VlaUiuriiiiini. uhi eral roiigrejjacio Lniversi-
tatis, sup|)lica\il KacnUati quod aiinuoret sihi lithMas monilorias pro collecta sua
more coiisiielo jiciTipienda; cujus supplicacioni annuit Facuitas.
[n Mars.]
])ic vcMU'i'is, luil sijfillata litlcia iioininacioiiis jiro Ludovico Bragier, Sancto-
nensis dyocesis, (|ui |)ro sigillo solvil dimidiuiu scutum duntaxat, quia ilii- [>re-
cedenti doniini eidem supplicanti piopfer pauperlatem fecerant graciam scutum
per statnla (l('l)iluin ad dlniididiii nuiderandi.
[4 Mars.
Die jovis \ ineusis Marcii, post luissaui Facullatis, examine premisso, admissi
fuerunt ad gradum baccalariatus et lecturam Joliannes de Vitri '', qui pro Inirsis
solvit tria scuta , Guillermus Scabini, duo cum dimidio uuius, et dominus Petrus
Bove, tantuni duo, pretextu paupertatis, et prestiterunt juramenta.
Ipso die, Facuitas congregata super admissioue vel repulsione licenciandorum
omnes admisit, et couclusit quod pei- cedulam haberem convocare Facullafem ad
examen concludendum et deliberandum super declaracione facta per dominuiii
[i o Mars.
''' Jean de Vilry (5tait peut-être le iils de Guil-
liuime de Miry, eonsciller an Parlement de Paris,
qui, d'après Blanchard [(Àdal., p. 30), fut reçu
en i43C et monrnt en ih'jçf. Le 3o juillet 1/189.
an Châtelet de Paris, r noble homme Nirolle Balue.
sieur de Villepreux, ipii a fait procedei- par voye
d'arrest sur plusieiu-s pièces de teri'e au terroir
de Villepreux. apparicnans à damoiselle Jehanne le
Picart, veufve de feu Guillaume de \ itry. conseUler
au Parlement , a donné main levée après que Jehan
de Vitry, (ils de iaditte damoiselle, s'est donné pour
caution." Coll. Clalramhanh, vol. 76^, p. io3. —
I^e 19 avril lig/i, rrhonorable homme m. Jehan
de Vitry, licencié es loix , a esté receu advocat au
Chastellet.i Ibid., vol. yGo . p. sioS. — Le sS février
1698 [1029], rrhonorable homme Hermant (Juil-
lart et sa femme [plaident! contre dame Mai-ie
(Juairelivres. veufve feu m. Jehan de Vilry, en son
nom et conmii> tuli'icc, avec François Marelle, de
son fils Gervais de Vitry. son Iils mineur; dit est
ipi'nne maison counnime entre les parties sera
partagée ou licitée. •■ Ihiil., vol. 76.Î, p. 'iGi.
Sur Guillaume de \ ilry. nous lisons encore,
il la (laie du 00 septembre l'iyS : rNoble homme
Pieri'e de Boutheon . escuier. et m. Olivier de
\ienne, prolhonolaiie du Saint Siège, fi'ère ger-
main de noble el puissant seigneur messire Jehan
de \ieuue, chevalier. seigneur de Listenois, et cou-
sin remué de germain de noble et puissante dame
dame Anne de Vienne, femme dndit chevalier, qui
avoient fait convenir honorable homme et sage
m. Guillaume de Vitry. conseiller au Parlement,
aflln d'avoir par retrait la terre et seigneurie de
Persene [Persan], en la comté de Beaumoiit sur
Oise, acquise par ledit de Vitrv desdils chevalier et
dame; el après qu'il est apparu à m. Jehan le Pi-
cart. notaire el secielaire du Roy. et à noble femme
damoiselle Jehanne le Picart, femme dudit Guil-
laume de Vitry, iceux le Picart et femme fondez de
procuration dudit de Vilry. ledit Olivier de Vienne
eslre frère dudit chevalier, et qu'il leur a esté déli-
vré par ledit Bo[t]lieon audit nom la somme de
mil escus d'or: dit est que le retrait sera adJLigé. •>
Ihid., vol. 76^1 . p. i.tO.
96 I^A FACULTÉ DE DÉCRET [l^S'i-USS]
canceUariiim quod tle cetero non intendil mittere signela licenciandonini, iiisi
priiis rotulus conclusus sibi fiierit porrectus et tradilus.
[il .Mars.] ])je vencris xi mensis marcii, apud cameram ex;iniinis, ex dominis doctoribus
convocatis super clausura examinis et declaracione hesterna die facla per domi-
niun cancoHariiun t'cclesie Parisiensis, conij)ai'ueiunt domini de Corcellis. Nicolaiis
de Coiity, R()l)ertus Tullou, Steplianiis de Veteri Villa. Jacobiis .lunii, Aiidi'eas
Wasselin et ego Heginaldus de Vaccaria; a quibus fuit delibeiatum et per me
conclusuni quod ipso die concluderetur examen, quodque super declaracione
facla per dominum cancellarium dominus de Corcellis haberet cum eo conferre,
et, si non posset flecti ut differ[r]elur composicio rotuli licenciandorum usque ad
diem licenciarum celebrandarum, fieret in die precedenti, de niane, ante mis-
sionem signetoiiim.
Eodem die, instantibus et requireutibus dominis Nicolao de Conty et Stéphane
de Veleri Villa, jiosui in médium an placeret Facultati quod dominus generalis in
legacioiie supremi domiui nostri Régis existeiis, non obslante lapsu mensium gra-
riosi et rigorosi sibi alias indultorum, partîciparet in emolunientis baccal[ar]io-
rum et licenciandorum. vel ne. Super (|uo concordiam habere non valui propter
opinionum varietatem , pluribus dicentibus quod super hoc non erant ad delibe-
randum couvocali; aliis dicentibus quod ipse dominus generalis solum l'equisi-
verat gratiam dictorum duorum mensium, et non ultra; ceteris deliberantibus
quod ejus adventus erat prestol(l)andus et ((uod forsitan graciam premissam sibi
(îeri non vellet, ne alii domini. quando abessent, pariter ultra mensem graciosum
et rigorosum in emolumentis regencie contra tenorem statuloruni participare
vellent; quare nichil conclusi, nisi adventum dicli domini generalis expectare
debere [sicy
(F" 1 1 1 v°.) Ipso die, habita collacione, juxta morem Facullatis examen con-
clusi, et licenciandis eorum admissionem factam pridie per Facultatem inlimavi.
Quo facto, omnes prestiterunt juramenta per baccalarios licenciandos bis ante
gradum licencie prestanda.
[i:{Mars.] Die xui mensis Marcii, fuit sigillata littera nominacionis pro Ludovico Bragicr,
qui pro sigillo solvit dimidium scutum duntaxat, quia placuit Facultati sibi gra-
ciam fieri pretextu paupertatis.
Eodem die, hora quarta post meridiem, presentibus dominis Nicolao de Conty
et Stephano de Veteri Villa, quinque baccalarii probati in aula domini cancellarii
Parisiensis, per me brevi oracione habita, presenlati fuerunt ipsi domino cancel-
lario in ordine quo erant sedentes in aula examinis, eidem supplicantes quod
ipsos presentatos expedire et matrem Facultatem in suis libertatibus, consuetudi-
nibus elstatutis conservare dignaretur et vellet. Qui quidem dominus cancellarius
[1A8/|-I'i85| l)K i;iMM:iiSITK l)K PAlilS AL \\- SIKCLH. 97
hiiinaiiissime respoiidil ([iiod i[)sos baccalarios, eo iiutncro fjiio sibi prcsoritabaii-
tur, recipiebat et iuhmllvhai , (|uo(l(|iie illos in brcvi ex|)edirel; (Jictani quo((ue
FaculUilt'iii iii suis libeitatibus inviolabililer conservaret. De qua responsioiie dicti
doniiiii ol ejfo iioiniiie Facullalis ejjiiiuis injjenles gracias.
Die jovis XVII mensis Marcii, in ccdlegio post niissani Facullatis congreijalo, in- I17 Mars.]
lerlucrunt domiiii Nicolaiis de Conty, Slophaniis de Vcteri Villa, Joliannes (îressicr
et ojjo vice (bicaiii. Qui quidein Grcssiei' dedaravit (|uod non vencral illuc ad
supplicaiiduni ut ad regenciani reciperetur, sed dunilaxat ut semper in graciam
Facultalis haberetui". Quo facto, licencia recedendi petita, divertit ad négocia sua,
utdicebat, peragenda. Diclus vcro de Conty pro niensibus gracioso et rigoroso
supplicavit; qui sibi fuerunt concessi, et ceteris qui baberc voilent.
Ipso die, magister Johannes Gui])erti, in jure canonico licenciatus, persona-
liter comparens, supplicavit pro duabus nominacionibus babendis et nioderacione
sigilloruiu. Cujus supplicacioni fuit obteniperatum, poslquain asseruit se paupe-
roni, (;t conclusuiii cpiod exj)cdirculur sibi due noniinaciones sigillalc pro duobus
fraucis.
Die veneris xvin Marcii, de mane, sigillate fuerunt due littere noniinacionuni : [18 Mars. |
una pro magistro Ludovico de Mareleio, et altéra pro magistro Pliili])po de Alta-
ribus; pro quibus duo auri scuta fuerunt tradita magistro Johaani de Vado,
majori bidello Facultatis.
Anno Domini m cccc octuagesimo quarto, die xx mensis Marcii, bora septima fjoMais. )
de mane, Facultas extitit convocata super confectione rotuli licenciandoruin.
Gomparuerunt autem domini Jobannes de Courcellis, Ambrosius de Canibray,
Nicolaus de Conty, Robertus Tulleu, Stepbanus de Veteri Villa, Jacobus Junii,
Joliannes Picard, Andréas Wasselin, et ego Reginaldus de Vaccaria loco decani;
a quibus liceuciandi, prout inferius annotatur, fuerunt ordinati et inrotulati
duobus rotulis pergameni, quorum uims tribus sigillis, videlicet Facultatis, do-
mini Johannis de Corcellis et mei, obsignatus et conclusus extitit, necnon domino
Ambrosio, cancellario insignis ecdesioParisiensis, presentibusdominis, recipienti,
et non aperire ante boiam future licencie proniittenti porrectus et Iraditus; alius
autem rotulus sigillo Facultatis sigillatus pênes me remansit, ad comparacionem
in aula domini episcopi Parisiensis tempore evocacionis facieadam.
Eo die, dicti domini taxaverunt pro bursa bedellorum super emolumento licen-
cie duodecim scuta percipicnda sujxt liiis (jue minor bedellus de receptis débet
Facullafi.
Deinde fuerunt examinali et ad gradum baccalariatus admissi Johannes Wryn-
guier, dyocesis Belvacensis, qui pro bursis solvit tria scnta auri cuiu dimidio, et
IMi'niHLniC >ATIOMLI..
98 I.A FACl l/ri': l)K DÉCItl'T [ l/i8'i-l 'i85]
Karoliis Til)[a]iivilliei's folidcin, et riioriint dispcnsati .su|i('r iiivilacionc doniino-
ruin ner singiilas doinos, et prestileiiiul jiiiainoiita consulta.
Ipso die, domini remiserunt mediain jtartem luijiis quod conductor cavee
doniiis Sancii Eiistacii Facultali debebat pro pensionc seii salario ipsius cavee pro
aiino novissinie lapso, prelextu daiiini per eiiiii paSsi in amissioiie unius iiiodii
er[i]iisi, ruina dicte cavee nuper lacta, causante vetustate.
[aiMars.] ^F" 11*2 1'".) Auuo Uoiuini M cccc octuafjesïmo quarto, die lune xxi inensis
Mai'cii, bora décima de niane, abna mater Facultas ex cap(p)ella Sancti Johanm's
JberosoJimitani, cum bcenciandis, precedentibus baccalariis cuni cappis, usfjue ad
aulam reverendi in Gliristo patris et domini domini episcopi Parisiensis, ad aclum
licencie ibidem celebrandum, cum gravitate processit; ubi dominus Ambrosius,
cancellarius Parisiensis, rotulum sibi prlus per Facuitatem tribus sigillis obsig-
natum et receptum inviolatum, et prius ad videndum domino Stepliano de Veteri
Villa et nobis ad uulani veniendo patefactum et ostensum, reseravit; et palam,
cunctis videnlibus, magistro Jobanni de Vado, majori bidello Facultatis, ad licen-
ciandos evocandos tradidit; fueriinlque ordine scquenti vocati dicti licenciandi,
qui perpi'ius die precedeiili fueraut acbiptati, proutinlra iideliter annotatur :
Germanus Gbartelier qucm adoptavit d. Ambrosius de Gamln-ay.
Johannes Dorisoles. alias de Pe-
traponte d. .loliannes de (jorcellis.
Jobannes Morelli''' d. Hoberlus Tulleu.
Jobannes de Ruel d. Nicolaus de Gonty.
■ Roberlus Hicbier d. Stepbanus de Veteri Villa.
Quibus vocatis et in b(r)anca ordinata collocatis. oracione diserta et oratore
niagno digna per dominum cancellariuni graviter et luculenter recitata, pluribus
prelatis. consulilius, magistris, doctoribus, civibus, baccalariis et aliis personis
assistentibus, fuit licencie munus cum benedictione solemniter impartitum. Dein-
ceps vero ipsi licenciali in cap(p)ella inferiori dicti domini episcopi Parisiensis
convenerunt, ibique per organum primi de bonore impenso ingentes graciarum
actiones babuerunt FacuUati, que illas benigno suscepit all'ectu.
|24 Mars.] Dio wiiii inensis Vlarcii, propler superveniens impediinentuni in missa Facul-
tatis comparere non valui; verumtamen dominus de Veteri Villa se oblulit vice
mea comparere, pront tecit.
''' En 1^97, finagistei- Jolmniies Morelli, in En litjcj, «Joliannes Morelli , in arlihus niagisleri,
Decrelis litenciatiis" , se jirésenk' à collation des se prt'sfinlc à la collation de i'évêque et dn clia-
abbés de Savigny et d'Ainay, diocèse de Lyon. |)ilie d'Antun et à celle de l'abbé de CInny. Ibitl. ,
ArcL (le l'Unie, de Paris, vol. 5o, fol. i.") v". — loi. (Ki-dd v".
Il/i8'i-l'i85| l)K i;i MVKHSITK l)K l'\l!IS \l W SIKCI.i;. 99
Die \n|iJ^ iiK'iisis |ti('(licti, Alamis Dvenriis'''. cxiiiiiiiic premisso, fini ;ii|iiiissns
ad graduin baccalarialiis el lecliiiani. r\ pio jiirihiis Facullalis solvit Iria sciila
cum diiiiidio imiiis. riii((|iio cimi co ilispensaliini sujtcr invilacione facicnda por
sinjTulas doiiios doininorum.
Dicta (li(^ wiiii iiiciisis prcdicli, (jiiia in vi'piia doiiiinicc in llaniis l'alniarnni
non Ic'fctui-, proplor crasiiniini Ainuinciacionis Beale Marie, douiinus Joliannes
Picard leijit Decretaleni Omnis utriusquc xexus.
Dio XXVI nifinsis predicli, rncinnl sijjillalc dui; liltere noniinacioiinin pio ma- [ofi Mars.]
{jistro Joliannc (iuiheil, qui pro sigillo solvit duos francos duntaxat, quia gracia
sibi l'uerat facta per Facultatem.
Die xxviM inonsis Marcii, Anilionius Prisquc, Matiscononsis dvocesis, cxaniinc [aSMars.]
premisso, fuil admissus ad graduin baccaiarialus el lecUiiam, solvitque j)ro biirsis
tria scula, et preslitit jiiranienla consuota.
Eodem die, luil sijjillala niia noniinacio pro traire (iiiillermo Sauvage, ordinis ■ ;
S. Benedicli. qui solvil pro sigillo sciiliini auri.
Ipso die, doniinus Nicolaus de (lonty ex Parisius recessit et iter eundi Anibianis
arripuit.
Eodoni die, post prandiiim, i'rater Stepliaiius Gontesse, cnratus Sancti Slepbani
in Monte l'arisiensis'-', examine premisso, fuil admissus ad gradum baccaiarialus
et iecluram, et cum eo cbspensatum exlilil super non invilacione dominorum cl
liarenga, solvitque pro bursis seu jure Facnllatis quatuor auri scuta.
Die XXIX mensis Marcii, luit sigiilala litlera gradiis pro magisiro (irermano [29 Mars.]
Chartelicr, qui pro emolumento sigilli solvit unum auri sculum. : ;
Aprims. — Die septima mensis Aprilis, fuit sigiilala lillera nominacionis pro [7 \\ril.]
Sainclivo Evillardi, qui pro sigillo solvit sculiim aiiri.
(F" 119, v°.) Die marlis xn mensis Aprilis, Joliaïuifs Marche, Turononsis dyo- [i2.\M-il.]
cesis, examine premisso, fuil ad iecluram et gradum baccaiarialus admissus, -i
''' Prnbalilornent delà mi'mo famillo ([Uft tIio- (I<> l'iilil)iivi' Sainlc noiipvipfve, [ plaidonl J contre
norable bomnic et sago m. Jeliaii Dyeiiis, aiidion- l'ivie Simon de (ianitiiay, soy disant conimisà lever
cier du Roy au Chasiellet [qui , le 90 mai 1 '19 1 . ] la décime mise sus |)ai- N'. S. 1'. le Papei. Coll. Clni-
a emancipt' Jelian Dyenis te jenne, son liis. aiige mmbiiull .\iti. -jù^) ,p. ()5. — f.e 17 décemlire sui-
de six ans; curateui', le père. (.oti. Clairiiinliault , vaut, trirère Ksliennt; Conlesse, curé de Saint Es-
vol. 7G.5 , p. 57. tienne du Mont de Paris, [plaide] contre Pierre de
''' Le 1 5 octobre i4()i, rrfrères Esfienne (4)n- Villeneufve, qui est condanim^ aux despens que
tcsse, Anceau Langlois et Jehan C.liopin, religieux pourra prouver ledit Contesse'i. Ibid., i). 106.
10.
100 LA FACLiLTI-: 1)K nÉCHKT [l/j8/i-U85]
solvilque pro bursis et gracia sibi facta de non eundo per villam ad invltacioneni do-
niinoruni, iil intéressent barenge sue, tria scuta, ac prestitit juramenta consueta.
[l'i Avril.] Die jovis xiiu niensis Aprilis, in collegi(t posi niissani Facultatis celel)rato
concluditur quod die jovis proxima doinini doctoies logent, et lïiit bedellis injunc-
tnni (|nod alisentibus dominis liaberont tpiamcicius inliniare.
[iC \Mil.] Die sahbali xvi niensis Aprilis, doniini doctores lueruiit per cedulani apud ca-
meram examinis convocati , ad au(nendurn snppHcacionem domini primi legentis.
qni supplicare intendebat ut posset ad tempus légère per substitutnin . propter
impedinientuni superveniens, quia prosecuturus erat nnam parrochialeni eccle-
siani per dominumepiscopum Meldensem sibi dimissam in partibus Norman[n]ie,
sitam apud Scacarium''); et quia nulluscomparuit débite expectatus, eidem domino
legenti, ut prefertur, suppbcanti licenciam dedi requisitani, proviso quod ydo-
neum lesrentem ioco sui substitueret.
i)
[•31 AmU.j Die jovis xxi mensis Aprilis, Tint missa. lectura et collegium, in que nicliil aliud
fuit actuin quam ut domini die sabbati proxime venturi, bora prima post meri-
diem, compar[er]ent in caméra examinis ad «ompota domini tbesaurarii audienda.
[f!."! Avril.] Die sabbati xxni mensis Aprilis, dominus tbesaurarius in caméra examinis,
presentibus dominis Ambrosio de Cambray, Hoberto Tullen, Jacobo Junii, Jo-
banne Picard et me, reddi[di]t compota sua, etlnerunt arrestata; sed quia recepta
misiam excedebat, conclusum exlitit quod quilibet dominorum Parisius presen-
cium parlem haberet in eadem et inter ipsos divideretur.
[28 Avril.] Die jovis xxvni mensis Aprilis, missa el collegium celebrantur; in ([uo collegio
fuerunt, examine premisso, ad gradum baccalariatus recepti et admissi Germanus
' Ferrant, qui pro bursis solvit duo scuta cuni dimidio, et Arnoldus Criel, qui
solvit duo scuta dumtaxat propter paupertatem, et prestiterunt juramenta cou-
su eta(-).
[3o Avril.] Maius. ^ (F" 110 r".) Ego Robertus Gaguinus, generalis miuister etc., de-
canus etc. , redii de legatione Romana pro domino nostro Rege ultima die mensis
Aprilis M occc un" ([uinto'^).
'■' Peut-être IVglise paroissiale dVEscoie" , '"' Ici Regiiault de La Vacquerie remet à Gaguiri
en français E.icoics (cf. Recueil des liistorims de ie registre qu'il tenait depuis le 10 novembre t 684.
France, t. XXII, col. i/i3 b, n. 8), auj. Kcouis, ''' Gaguin avait quitté Paris le 3i octobre pr(!-
dëparlement de l'Eure, arrondissement des An- cèdent. Cf. supra, p. 81 : Tliuasne, ouvr. cité,
delys. canton de Fieury-sur-Andelle. t. I, p. 60.
[U84-U85J Dl<: L'UNIVEIISITK DK PAItlS AU XV SIICGLE. 101
Die quiiila iiieiisis Maii, liiil inissa in Saiiclo Johaiiiie JlicrosoliiiiilaiiM, iihi lue- [â Mai.]
iiiiit domiiii Sloplianus (le Vcli'ii Villa, \ii(lreas Wasselin, dorniniis Uejjinaidus
de Vaccaria et ego decanus.
Post inissain, in ca|)(p)ella prefalis duininis congregalis egi {jratias de eo quod,
me absenlc et in legatione agente, placnissol doininis doctorihns me in siiuiii
decanimi continnare. EL pecii a domino iliesaiiiario, domino Slcpliano de Vct(!ii
Villa, ni [xirliuneni Inirsaiiim tani l)ac[c]alarioinm ([nam licenciatorum, (jui
fuerant adniissi tempore ahsencie mee, milii disiribuorel. Oni i'es|)ondit quod
portio linjnsmodi, (pie milii pertinere poterat, luerat soluta procnralori nieo Guil-
Iciiiio Millet ns(|ue ad dicni piininni niensis Marcii ultime preteriti, a (juo tem-
pore perdideram, ut dicebat, juia regencie tam buisarum bac[c]alariorum quam
licenciatorum, prêter jura barengarum; verum, si placcret dominis doctoribns
collegialitor congregatis aliter (U'dinare, quod ipse non contradicebat, et(]uo(l ego
super lioc convocarem dominos doctores apnd Sanctum Joliannem die xi mensis
Maii, in qua celebrari debebat missa Facultatis et anniversarium pro domino
CbulFart. ()uam congregationem dixi me facturum.
Die lune nona Maii. fuit missa de sanclo Nicolao apnd Sanctum Joliannem; [.(Mai.]
in qua fuerunt domini Stepbanus de Veteri Villa, Reginaldus de Vaccaria et ego
decanus.
Eodein (lie, Maturinns le Gbevrier, clericus, Genomanensis diocesis, fuit admis-
sus ad lecturam et gradum baccalariatus, et solvit pro l)nrsis ii scuta cnm dimidio.
Die luercurii xi Maii, fuit missa Facultatis et anniversarium domini Gbnifart j^n Mai]
apnd Sanctum Johannem; et quamvis fuissent vocati per cedulam domini doctores,
tamen comparuerunt tantum domini Stepbanus de Veteri Villa, Jobannes Picara,
Andréas V^asselin, Reginaldus de Vaccaria et ego decanus; quibus considentibus
de more in cap(p)ella dominus Picard dixit eos paucos esse, et ideo dif[f]erendum
esse de supplicacione mea supra memorata usquedum plures convenissent. Qu()
dicto, discessit. Et statim advenif dominus Ambrosius de Gambray, (pii dixit me
nec regenciam perdidisse nec debere me ])rivari jure bursariim; sed aliis dicen-
tibus stare se in sentencia domini Jobannis Picard, nicbil de supplicacione mea
determinatum fuit.
(F° ii3 v°.) Die xnn Maii, Guillermus Gambart [^in margina : Gombart]. (iiMal. |
Ebroicensis diocesis, fuit admissns ad gradum baccalariatus et lecturam; prestitif
juramenta et solvit pro bursis m scuta.
Die dominica xv Maii. convocati domini doctores per cedid(l)am post vespei-as |i5Mai.|
Beale Marie apud domum domini Jobannis de Gorcellis comparuerunt et fuerunt
10-2 LA FACULTE DE DECHET
présentes douiiiii Johannes de Corcellis, Ambrosins de C;ind)ray, Slcplianiis de
Veteri Villa, Andréas Wasselin, Rejjinaldus de Vaccaria et ego decanns. ()nil)us
ila con'M'cgatis, ego pecii ab cis si placerel andire supplicacioneni iiieinn. ()iiud
cum placere sibi dixissent, exposui (pialiler superioribns niensibiis l'ucrani occii-
patus pro domino nostro Rege cum aliis oiatoribus in legalione ad P()n[li]liceni
ronianiun j)ro prcstanda obedienria liliali. Que res, cum perlinei'et ad reui])nl)li-
cani regni, debebat mibi sulliccre ut non perderem regenciam nec jura regeucic.
Pieterea, cum ipsi domini doctores, me absente, die electionis decani, me con-
tinuassent in officio decani, videl)atui- absonum me decanum et non regentem
esse. Quod si secundum .slatiita Facnltatis eis videretur quod ego regenciam per-
didisscm propter longiorem absenciam ultra duosmenses, nichilominus debebatur
micbi porcio de bursis licenciatorum, pro eo quod licencia fuerat incboata per
longum tempus intra tempus regencie mee. Nani, cum examen licenciandorum
i'iiissel ajiertum in principio Fel)ruarii et tempus regencie mee durasset, ut ij)si
domini doctores confitebantur, usque ad inicium Marcii, et ego per substitutum
ex(c)ercuisscm oflicium decani in ipso examine, justum erat me participem fore
emoiumentorum el commodoium; vidèrent propterea domini doctores ut neque
in regencia neque in fructibus regencie percipiendis acciperem injuriam et dam-
num; quamquam ego ita alïectus illis eram, ut vellem omnino in hac causa stare
eprum judicio, et si eis videretur me, dum sentencias et opiniones suas dicerent,
non debere presentem esse, dixi placere mibi discedere donec de tota re conclu-
sissent.
Sed placuit illis me assistere eorum conciliis (s/c). Unde singuli a me interro-
gati quid de mea causa et supplicatione sentirent, aliis dicentibus me debere per-
ci père partem commodorum preterite licencie, aliis vero contrariumasserentibus,
tandem in banc sentenciam convenerunt ut ego viderer regenciam perdidisse et
me oportere per supplicationem regenciam denuo assumere, juramenta ad boc
consueta prestare, Decretalem unam doctoralem et extraordinarium légère.
Verum favore legationis per me geste et quia examen licenciandoiMim intra
tempus regencie mee inceperat. placuit eis ex gracia, et non ex rigore debiti, quod
tbesaurarius, dominus Steplianus de Veteri Villa, super bursis baccalarioritm fu-
turoruni daret mibi deceni scuta auri. (F° i ih v°.) Et ila esse faciendum dominus
.Tobamies de Corcellis unanimi omnium presencium assensu conclusit.
Ego vero concessum accipiens et eorum ordination! non repugnans, supplicavi
ut me ad regenciam assumendam admitterent. Cui supplication! annuerunt, sic-
que preslitis per me solitis juramentis, singuli discesserunt.
[i(, Mai.] Décima nona mensis Maii, fuit missa apud Sanctum .loliannem; in qua tamen,
occupatus aliimde, non fui; sed referentibus bidellis, accepi dominum Andream
Wasselin tanlum alTuisse.
[1/j8/i-1'iH.^| \)K i;i]NIVEUSITK DK l'AHIS Al XV" SIKCLK. 103
Pro sijjilld litière <>i;i(lus magistri Nicolay Dalpliin recepi (sciiluin) iinuiu
SCIllillll.
Pro sigillo liKer-e gradiis liai ris fiassardi Rcaiigiuii'e. in Drciclis licenciali,
imiiin sculiiin.
Pro sijfillo liltei'e jji'adiis iiiaj>islri (liiiHciiiii Coslc, in Decrelis baccalarii,
iiniiiii sciiliiiii.
l*ro sijjdld lillere jfradiis iiiajjisiri Jolianiiis Marjot, in Ijecrelis baccalarii,
ununi seul nui.
Pro sijfillo littere gradus Fîeginaldi Maubruny, in Decretis baccalarii, unniu
scutuni.
Die xwi Mail, fuit missa apud Saiiclum Joliannem Lateranenseni : ilti aH'iiit [ai; Mai.]
domintis Andréas Wasselin et ego decaiiiis.
JuNius. — Prima die niensis .Innii, tnil missa apnd Sanclum Joliannem l^ate- fi"Jnin.]
ranensem; in tjua fuerunt domini doctores Tulleu, Junii, Wasselin, [de] Vaccaria
et ego decanus.
Post missam in cap(p)ella, examine de Guiliermo JNotborp, Monasteriensis dio-
cesis, et Jolianne Berwer, Guyedonensis (^stc) diocesis, facto, fuerunt admissi ad
gradum baccalariatus et lectnram in Decretorum Facultate, et prestiterunt jura-
menta. Solverunt pro bursis septem scuta.
Noua Junii, fuit missa apud Sanctnm Jobannem; cni alVnerunt domini [de] [9 Juin.]
Conty. Wasselin, [de] Vaccaria et ego decanus.
Post missam, in capella, examine facto, adinissns fuit ad baccalariatus gradum
et lecturam (înillermus Symoneau, Andegavensis dyocesis, et prestitis juramentis,
solvit pro bursa duo scuta cum dimidio.
(F" ii/i v".) Eadem die, cum ego de pecuniis mibi debilis recepissem octo
scuta et restarent adhuc duo, recepi integram solutionem deeem scutorum miclii
assignatorum de portione michi assignata de bursis licenciatoriim [iroxime prete-
ritorum; et ita Facilitas inanet quitta erga me.
Et cum superesset dimidiuin scutuni distribuenduin dominis doctoribus et
dominus tliesaurariiis esset absens, pl'acuit dominis presentibus ut ego solverem,
nomine Facultatis, domino receptori burse dimidie cjue levabatur pro negociis
Universitatis deeem solidos paris, (hiod et ego feci, sicut patet per quittan-
ciam.
Eodem die, cum scirem nie recessurum lempore extraordinarii , post instans
festum Sancti Johanuis Baptiste , quo tempore pro reassumpta regencia légère debe-
bain, rogavi dominum Andream Wasselin ut ipse vice mea vellet lioc onus assn-
mere et exe([ui. Onod et ipse l'ecit. et [tromisit loco niei légère extraordinarium:
104 l-V FACULTÉ DE DÉCliKT [1 'i8'i-l 'i8S]
et, ego pro iissuincndis laboribus proiiiisi solvere illi sex sciita, de (]iiil)iis in
proniptu iinum accepit, presentibus dominis de Gonty et de Vaccaria.
[loJiiin.] Décima die mensis .liinii, sigillata fiiil littera nominationis pro domino Fran-
cisco Thenaudi, in Decretis baccalarii, ci recepi (scutum) unum scutum.
[i(; Juin.] Décima sexla die Jimii, promisso examine, Tbomas de Biisto(?). Rolbomagensis
dyocesis, admissus init ad jjradum et lecturam baccalariatus; qni, prestitis de
more juramentis, solvit pro bnrsis m scuta.
Eadem die, fnit missa apud Sanctum Johannem; in ea allnerunt domini doc-
tores Nycolaus de Conli, Stepbanus de Veteri Villa , Andréas Wasselin, Reginaldus
de Vaccaria et ego decanus.
[i7,iiiin.] Décima septima Junii, post examen rite factum, Jobannes Doujat''). Claro-
montensis dyocesis, fuit ad gradum et lecturam baccalariatus admissus, et pres-
titis juramentis, solvit m scuta.
[■-s Juin. j Die jovis in vigilia Sancti Jobannis Baptiste, fuit missa apud Sanctum .Toban-
nem Jberosolimitanum; in qua affuerunt domini Nycolaus de Gonty, Stepbanus
de Veteri Villa et ego decanus. -
[2?i filin.] Die veneris xxiv Junii, Petrus Audart, presbiter, Catbalaunensis dyocesis, pre-
misso examine, fuit admissus ad gradum et lecturam baccalariatus, prestititque
juramenta de more solito, et solvit pro bursis n scuta.
[i Jiiiii.i.] (F" 1 i5 r''.)JuL(L)ius. — Die lune tercia [1. quarta]Jul(l)ii,LudovicusThibauldi,
Bituricensis diocesis, post examen de ipso factum, fuit admissus ad gradum et
lecturam baccalariatus, prestitit que juramenta, et pro bursis solvit duo scuta et
duos florenos Irajecten.
[i3 Juillet.] Die mercurii xiii .Iul(l)ii, Alvarus Jobannis, presbiter, Portuensis dyocesis'^),
Jobannes le Chappellier, Rothomagensis dyocesis, Jobannes de Brolio'^', Lemo-
vicensis dyocesis, examine de ipsis fado, fuerunt admissi ad gradum et lecturam
baccalariatus, et prestitis juramentis solitis, solverunt pro bursis quisque eorum
II scuta : sex scuta.
''' Voir ci-dessous , [>. ii3. conseiljpr en la Chambre des aydes à Paris",
'^' LesPorliijfais sont aussi rares que les Italiens qui, le !i juin 1691, est rrreuvoyt^ es requeslos en
et les Anglais parmi les élèves de la Faculté de ver(u de comrnillimus contre les ahhé, inaislres.
Décret de Paris, du moins au xv* siècle. hourciers et -escoUiers du Collège de Sorbonne»?
''' Doit-on ridenlifier avec ^M. Jehan du Breuil, ('oll. Clnirainhaiill, vol. 768, |i. (Jo. C'est douteux.
[I/j8'i-l'i8r)| l)K i;i'NIVKI!SITK \)\i l'\lilS \l W SIKCI.i:. lo:.
Die jovis \iiii.liil(l]ii , l'iiil iiiissa apiid Saiicliiiii .loliiMiiifiii; iii ca liifiiiiil ddiiiini ji'i Jnilld. J
Nycolaii.s (le (lonly, Sloplianns do Vctori Villa, Andréas Wasselin. lieginaldiis de
Vaccaria; ego autein non |)()liii iiih^'esse.
Die jovis (|ii(' l'tiil \ijrilia Matjdalenes, luit iiiissa apiid SaïKliiiii .lulianiicin; ["' '"'H'''-]
in (|iia alVnernnl doniini doclores Nicolaus do Conlv, de Veleii Villa, Andréas
Wasselin, Ueginaldns de Vaccaiia el ego decanus.
Die marlis xxnn [/. wvi | .liil(l)ii, IValer l'ctrns Tyerri, Carnolensis dyocesis, | a 0 Juillet.]
ordinis S. Benedicii, Petins Clari, Claronionlensis dyocesis, el Synion Vlarlin,
Leiuovicensis dyocesis, examine premisso, liierunl admissi ad gradnm et lectniani
baccalarialus, et presiitis juramenlis, solveruni pro bursis vi scuta cnin diiiinlio.
Die veneris qne luit x\i\ .Iiil(l)ii, fuit niissa apiid Sanctuni Johannem; in ea | .9 .lulilci.J
conipai iii'iiint dominns Andréas Wasselin et ego.
AuGusTus. — Die jovis (jne l'iiit qnarla Augusli, fnit missa id)i snpra ; affnernni [4 Août.]
domini Nycolaus de Gonly, Stephaniis de Veteri Villa, Andréas Wasselin, llegi-
naldus de Vaccaria et ego.
Die jovis sequenti, fuit missa ut supra, in qua lueruiil domini prescripti et ego. |ii Août.]
Die lune xv Augusti, fuit missa de Beata Maria Virgine apud Sanctum Johan- |i.'> Août.]
nem, iii qua ego non fui(t); sed ex bedellis accepi interfuisse dominos doctores.
Die jovis que fnit \vui Augusti, fuit missa Facultatis, et ea die fuerant evocati [18 Août.]
per cedulain omnes domini doctores super duobus articnlis : unus fuit ad delibe-
randum super distribiitionihus dandis dominis doctoribus qui comparent missis et
congregationibus; secundus articulus fuit stiper snpplicationibus et injuriis.
Missa igitur celebrata, comparuerunt in cap(p)ella Sancti Jobannis Latera-
nensis domini doctores (F" 1 15 v°) Ambrosius de Cambray, cancellarius, Nicoiaus
de Conty, Stephanus de Veteri Villa, Andréas Wasselin, Reginaldus de Vaccaria et
ego decanus; (juibus ego exposui causas quamobrem ego feceram eos convocare.
Et primo dixi quod, cum ego sepe fuisseiTi in conventibus et congregationibus
Universitatis, eteciam in deputatis, necnon in missis et coUegiisFacultatis, videram
raros dominos doctores comparere et me fréquenter vidisse solnm, et idcirco me
oportuisse dicere opinionem meam cum dominis theologis. Dixi preterea audivisse
me sepenumero quosdam graves ex Universitate magistros accusare nos et Facul-
tatem nostram quod, spretis laudabilibus majoiiim nostroVum consuetiidinibus,
presumebamus sine cappis doctoralibus ingredi congregationes Universitatis. Que
omnia, sicut ego exposui, videbantiir accidisse propterea quod intermisse fuerant
10() LA FACM.TÉ DK DÉCIiET | I 'iS/i-1485]
disii'ibiitioiiQS que solite eraiil temporc uiiiionim nosti-oriim (lisli'ihui doctoribus
in niedictis congregalionibus coniparenlibiis; vidorent igitur doinini doctoros alquo
deliborarent quid pro honore et commodo Facultalis censerent faciendum; simul-
que ordinareiit de barengis baccalarioruni . ad quas, cum por baccalarios doiiiini
doclores sigillalim iiilervenire rogentur, neiuo tamen feie ilHs assistit, cum distri-
bulionem consuetam accipiant ipsi doctores. Siqiei- qno aiticulo omnibus visum
est decere ut, reducta antiqua consuetndino, distributiones preberentur, ut boc
premio inducti domini doctores congregatioiiibus et niissis intéressent, eciam cum
suis cappis doctorabbus. Et cum forte accidere intei'dum possit ut ajmd dominum
tbesaurarium non sint sufficientes ad lioc faciendum pecunie, placuit ut mereili
plumbei cuderentur, qui loco pecunie distribuerentur, et qui plus ex illis acce-
pisset,plus pecunie in fine mensis, vel cum conqjotus ])er dominum tbesaurarium
redderetur, reciperet, more videlicet ecclesiarum collegiatarum. Verumtamen,
quia in arduis negociis Facultatis, quale est presens negocium, soient domini
doctores tribus edictis evocari, placuit eis ut rursus due alie evocationes fiant
successive, et si evocati secundo non coin])areant, ultimum et tercium edictum fiât'
sub debito juramenti. Et ego decanus secundum lias sentencias et deliberationes
dominorum ita conclusi.
Super secundo articulo, qui est de supplicationibus, supplicavit dominus Am-
brosius cancellarius pro mense rigoroso, qui propter tempus extraordinarium boc
tempore currens non computaretur usque post diem legibilem proxime venturam
post festum Omnium Sanctorum. Gujus supplicationi mos gestus est. Ipseque
dominus Ambrosius, cum sciret se per absenciam suam non interfuturum congre-
gationibus que super premissis postliac fient, declaravit se omnino permansu-
rum in opinione de distributionibus prebendis ut predictum est, et de cappis per
dominos doctores (F° i i 6 r") ferendis. et ipiod, ni biiiiismodi consuetudines, longo
tempore olim observate, diutissime servarentur, ila fieri rogabat et instantissime
su])plicabat, voluitque hujusmodi suam supplicationem in scriptis redigi.
Eodeni die, admissus est de more ad gradum et lecturam baccalariatus Johan-
nes de Hallynes, Meldensis dyocesis, prestititque juramenta, et sol vit de bursis
m scuta.
[ao.Wit.i d\q sabbati xx Augitsti, David le Pilloys''), Lexoviensis dyocesis, premisso exa-
*'' Il appartenait probablement à la famille du Ghàtelet , on devrait croire qu'il mourul [n-o-
Pillois, qui avait des atlaches avec le Châtelet. Le curenr des Comptes. Co/fcc(. Clairamhault .yoi.'jijli ,
11) avril i488, Jean Pillois est reçu avocat au p. 350; vol. 765, p. i55, 16^4 et 328. — Le
Châtelet: puis, le 1 1 octobre 1 ^ga , il y est institué 7 mai 1 igs , Nicolas Pilloys est institué notaire au
conseiller, -non obslant •l'opposition de Jehan Châtelet par résignation de François Babelon./iiV/. ,
PoncetTi ; mais il ne paraît l'avoir été définitivement vol. 765 , p. 1 38. — De David lui-même nous ne
que le 3o janvier suivant, rau lieu de feu Catherin savons rien d'autre que ce que contiennent les Mé-
Saillaii-; d'après une aulre nionlion des registres moriaux. — Lu marge : Daiid PUIo>js.
fl/i8/i-l/i8r)| l)K i;i MVKItSITÉ DE PARIS M \\- SIKCLK. 107
iiiinc. Iiiil adiiiissiis iul jrr;i(liim cl Iccliiiiiiii liiiccalar'ialiis, |ii-('slilil(|iH' |iir;iiii(;n1a,
el pro Liirsis solvil lila sciila,cl de (lis()ensali()ii(^ non ciindi |iit villaiii nivihiliini
dominos docloi'c^s solvil diinidiiini sciilinii : m sciila ciini diniidio.
Dio veneris xxvi Aiijfusli, l'iiil missa apiid Sanctnm Jolianncm Laferancnsem,
all'nci'nnlqiic doniini docloros iNycolaus de Conly, Slcplianiis de Velcri Viila,
Andréas Wasseliii, He{i[inaldns de Vaccaria et ego decanns.
Post niissam, en m ego fecissem eos secnndo evocari ad delil)eiandniii Mi|iri-
diioliiis arliciilis, primo videlic.el super disti'ibntionihns dandis, ni sii|)fa proxime
posiliim l'iiei'al |ter nie in médium, placiiit i|)sis dominis doctorilnis manere in
primo dcliberalis; sed, «piia causa eial de ardnis, voluernnt iil lierel, lercinm
edictnm, et rjnod tercio evocarentiir domini doctores, et quod pro ultima et linali
congre{>atione vocarentur ad domnm domini archydiaconi de Corcellis, ad dicm
([uam ego eligercm, et hoc sul) dei)ito juramenfi.
Super secnndo articido, (|ui erat de siipplicaiionihus, supplicavit Claudins Man-
parlier''', Parisiensis dyocesis, nt admilleretur ad examen baccalarialns. Cnjns
snpplicationi optemperatnm(s!;c) est, l'uilipie examinaUis ei admissns ad graduni et
lectnram, prestititqne jnramenta solita,et [)ro l)ursis solvil, li'ia scula ciim dmiidio.
f a6 Aoùl.l
Die niartis penultima Angnsti, Franciscus de Partenayt"-', premisso exanunc. fuit
admissns ad gradnm et lectnram baccalariatns, prestititqne jniamenta consueta,
et solvit pro bnrsis qninqne scula.
:îo Août.]
September. — Die mercnrii septima Septembris, Cuil missa apiid Sanctnm
.loliannem; aflnernnt domini Steplianns de \eteri \illa. Andréas Wasselin, Hegi-
naldns de Vaccaria et ego decanns. Post missam, cum dixissem illis cansas
qnamobrem ego non convocaverani tercio edicto dominos doctores snper distri-
butionibus (F" 1 1 6 v") tempore fntnro prebendis, nt supra proxime scriptnm est;
que qnidem cause erant nt, habito in proximo festo Nativilatis Béate Marie Virginis
line Parlamenli, illi domini doctores qui snnt consiliarii possent liberins congre-
7 Soptembre. J
'■' Sans doute un proche parent de Jean Maii-
jiarlier, curé de Sarcelles, que nous avons rencontré
plushaiit(t. Il, p.3o3). — Une mention des regis-
tres du Cliâteiet fournit encore quelques détails sur
cette famille. 1-e 0 févriei' i '191 [lif)?!], irau tosnioi-
gnage de honorable homme M. Estienne Mingois,
cousin et tuteur, M. Jehan Pierre, Anthoine Pierre,
Guillaume Pierre, procureur au Cliastellet. frères,
Jacques Desur, nia^'on à Saint Brice, oncle mater-
nel, Loys du Clos, maire de Sarcelles, cousin,
Martin Vinot, cousin maternel, Jacques Martin,
cousin paternel, M. Jehan Maupareil [/. Maupar-
lierj, curé de Sarcelles, cousin, Jehanne, veufve
de Denis de Dreux , cousine paternelle de m. Piei're
Pierre, fils de Jehan Pierie, procureur au Chastel-
let , et de Jehanne Sur (sic), veufve , aagé de 9 ^ ans ,
ledit Pierre Pierre a esté mis hors de tuition." ('oll.
CAnirambuiill , vol. yG.-), p. 117.
'"' Eni'i()4, rt\eneral)ilis vir Franciscus de Par-
tenay, in artibus inagisler el in iilroque Jiu-e licen-
ciatusii , se prcsenle à la collation de i'évêcpie et du
chapitre de Tournai et à celle de l'ahbé de Saint-
()uentin-en-rile, diocèse de Noyon. ,lrc/i. de l'Univ.
de Paris, vol. 'kj, fol. SA v°.
108
LA KACILTÉ DR DÉCHET
'i8'i-l/i85|
{jatioiii intéresse, si post linitiiin ParUiincnliim ipsi siipcr ipsa inalfi'ia dislri-
butioiiura vocarentiir, et preterea . (pioil iiilerim tlomimis Jacobiis Jiiiiii. (pii
infirniabafur, convalescerel ; placuit assistentibus remittere arbilrio mco diem
eligeiidam, (piam ad lior opportiinani videreiii.
[ 8 Septembre. ] Die jovis VIII Septeiiibiis, luit missa de Beata Vii'<;iiie apiid Sanc-tuiii Johanneni
Lateranensem; in qna interesse non potiii, sed, reierentibus niilii hideliis, sobis
ibi atTnit doininus Steplianiis de Veteri \ illa.
[laSeptemhio.] Die decima quiiita niensis Septeml)ris, luit missa apiid Sanctum Johanneni; ibi
affuerunt domini Tidleu, de \eteri Villa, Wasselin, de Vaccaria et ego decanus.
Post missain, fuit colleginni in capella. Et quia eodeni tempore rex Carolns
octavus scripserat curie Parlamenti ut domini consiliarii darent certum moduin in
provisione scholarium, secundum forniam Pragmatice sanctionis. intérim scilicet
donec plenior provisio promulgaretur; et quia loto tempore preterilo Universitas
iioluerat nominare baccalarios Facullatis Decretoriim, velut non capares elFectus
Pragmatice, cum dicerel bac[c]alaiiatiim non esse gradum, placuit dominis quod
ego conficerem unam supplicationem et eam traderem curie, petendo ut, inspecta
forma decreti Pragmatice sanctionis, declararent clausulam que dicit quod gra-
duati in altero jurium essent capaces nominationis, et eis deberetur, secundum
suum ordinem, tercia pai's beneficioruml').
Eodem die, fuit adniissus ad gradum et lecturam baccalariatus frater Remundus
de Lespinasse, ordinis S. Augustini, Eduensis dyocesis, et prestitis de more jura-
mentis, solvit pro hursis u scuta cum dimidio.
[as Septeinbre.j Die jovis scqueuli, fuit missa apud Sanctum Johanneni; alfuerunt TuUeu , de
Veteri Villa, Junii, Wasselin et de Vaccaria.
Ibidem, post missam, examine facto, fuerunt admissi ad gradum et lecturam
baccalariatus JacobusTbibaudeau, Glaromontensis, et Jobannes d'Asnieres'"^', Pari-
siensis dyocesis, et preslito juramento, soiverunt pro bursis v scuta.
'"' Les premières attaques avaient fait cliarger
Gagiiin, au mois de mars ]ir('iéilent, d'iVrire au
chancelier Guillaume de liocLefort une lettre rela-
tive à la conservation des privilèfjes de l'Université,
qui fait partie du recueil îles Epistok de (iaguin
(éd. Thuasne, p. 296). (If. Du Boulay, t. V, p. yOy.
'^' A la date du i4 novembre 1^89, ou lit dans
les registres du Cliâtejcl : tf Honorable homme et
sage m. Jehan d'ylsnières, bnchelin- en Décret, a esté
receu advocat au Cliastelletn. VmUccI. Claimmhault ,
vol. 764, p. Ai(). Il est probable que c'est encore
lui (]ui est nicntionnr dans les mêmes registres, le
20 février 1/18A [ii85] : crAu tesmoign[ag|e de
m. Estienne Duban et m. Andry d'Asuières, tu-
teurs; m. Robert Stevai't, procureur eu Parlement,
oncle; Pierre d'Ar^-as, frère à cause de sa femme;
Jehan de La Varenne, cousin h cause de sa femme,
et Raoul Duhamel, procureur au Ghaslellet, affin
de m. Jelmii d'Asnières, maislre es ars, chanoine de
Dreux, fils de feu m. Guillaume d'Asnières [notîùre
et secrétaire du Roy], et de damoiselle Perrette le
Roy, sa femme, ledit .lehan a esté mis hors de
luitiouji. IbuL, vol. 764, |). 3i5. Etlegmars ligi
[1492] : rrAu tesmoignage de honorables hoinmes
iSri
DK L'UNIVICUSITI:: DR PAlîlS AU XV" SIKCLI
109
[1484-1/(85 I
(F" 1 1 7 I'".) Die sal)hali kxiii|i] iiieiisis Scplciiilji'is aniil Doniiiii mcccc.iiii" [a'i Si'|iirMiilirc.
([uiiiti. l{()l)erUis Helloyc, oxariiiiio proiiiisso, adinissus est ad yiaduiii i^l Icclurain
baccalai'ialiis In DccrcLis, cl, prcsiilis de more jiiianientis solvil |)i() Imisis vi sciila.
Die iiiarlis ^\\i[ij Scpiciiiltris cjusdciu aiiiii, .lacoltiis li(iiii|;ijiii, \i\(!rii(Misis [■!7 Si|)iriiil.i
dyocesis. examine de ipso fado, liiil adinissus ad jjraduiii et locttiram l)ac[c]ala-
riatus, et preslito de more jurameiilo, solvil pro hiirsis ii scuta ciim diiiiidio.
OoTOBER. — Die jovis sexta Oclobris anni mccccmii" (|iiiiil(), luit missa, assis- looctoim).
tentilius dominis de Gorccllis, Tiilieu, [de] VeLeri Villa, .Iniiii, VVasselin. de Vac-
caria et me decano.
Conclusio de ilistiihiiltonibus iniinstrandis ex [xrunia FaciduUia iis qui comparcliunt
in uclihus Universilatin et Facultatis. — Eodeia die jovis, tercio edicto luerunl con-
vocati douiini dociores, convenerunlque, missa celebrata, in cap(p)ella Sanfti
Jolianuis, more solito, et super tribus quorum gracia lucraul per me accersiti,
deliberaverunt hoc modo.
Caput primum consultationis cral,an eis placeret repctore distribuliones more
et sages m. Jehan Aliyret, nolairo et secretaiie du
Roy. ccmsiii germain maternel; Robert Estcvart,
|)rocnreur en Parlement, oncle maternel; André
(lAsiiiôres, notaire et secrétaire du Roy, lïère et
tuteur; Jehan d'Asnièrex, chanoine de Dreux, frère,
et Denis Aligret, cousin de Jacques d'Asnières,
clerc de sire Jacques le Roy, receveur gênerai,
aagé de aS ans, ledit Jacques a esté mis hors de
tuition». Ibid. , vol. 76.') , (). laG. — Outre Jacques,
ce Jean d'Asnières avait d'autres frères , dont un , du
nom d'Etienne, qui, comme lui, fut hadielier en
Décret et avocat au Ghâtelet. Le 3o décembre 1 i()ç) ,
rr au tesmoignage de honorables jiersonnes m. Andry
d'Asnières, notaire et secrétaire du Roy, frère et
tuteur; Jacques d'Asnières, aussy notaire et secré-
taire du Roy; frère Ythier d'Asnières, prieur d'Os-
sonville, relligieux de Saint Denis, aussy frère;
m. Estienne Duban, procureur en Parlement, -cou-
sin et tuteur; m. Pierre d'Arras , prociu'eur an Ghas-
tellet, frère, à cause de sa femme, de m. Estienne
d'Asnières, maistre es ars, bachelier en Décret,
aagé de 95 ans , et de Guillaume d'Asnières le jeune ,
marchant drapier, aagé de 22 ans, lesdils Estienne
et Guillaume ont esté mis iiors de tuition et lesdits
Dubaa et Andry d'Asnières, conune tuteurs, con-
damnez à rendre compte par <levant m. Nicolte
Tueleu, exaniinali'ur^. Ibid., vol.^G.î, p. 817. —
Le 2.'} mars i5o() [i.'ioij, ff Estienne d'Asnières
licencié es loix , receu ad\ ocat au Ghastellel , a clioisy
son lieu du costé des fenestresn. Ihid., vol. 76.1,
p. 436. — Le .5 avril suivant, ttau tesmoignage de
honorable homme m. Andry d'Asnières, notaire et
secrétaire du Roy, frèi'C et tuteur, Jacques, Estienne
et (îuiilaanie d'Asnières, frères, Pierre Frerou,
frère à cause de sa femme, et m. Robert Seveslrc,
cousin germain, à cause de sa femme, de Gilbert
d'Asnières, aagé de a'i ans, lils de feu m. (iuil-
laume d'Asnières et de Perrotte sa femme, audit
Gillebert a esté donné le gouvernement de sa per-
sonne et biensi. Ibid., vol. '](ui . p. k?>().
En 1^95, Jean d'Asnières, maître es arts et ba-
chelier en Décret, du diocèse de Paris, se présente
à la collation du prieur et du couvent frdergolio
{sic), 0. S. R. , dioccsis Parisiensis» , dépendant de
l'abbaye de Saint-Florent de Sauraur. et à celle du
chapitre de l'église collégiale de Saint-Etienne de
]}ren\. Arch. de l'Univem. de Pniis , vol. 4 y, fol. io3.
Quant à frère Ythier d'Asnières, on le voit, le
i() novembre i,Si6 et le 21 novembre i53f), d('-
livrer des ipiittances où il est qualifié de tr com-
mandeur de l'église et abbaye monseigneur Saint
Denis en France et garde du scel aux contractz de
la prevosti'dece niesme lieui. Bibl. nat. ,Pièf. orifr. ,
vol. iio, dos. d'Asnières (-iSâo), jiièc. 71 0172.
fl
110 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U8/i-l/i85]
antiquo, prophn- cnjus omissionem contingeljat scjx' iim' soIiiiii aiil alleniin laii-
Itiiii (loctorem Facultalis interesse vel inissis Facultatis vel congrejTationibus Uni-
versitatis; (|uare visnni est. illis decere ad Facultatis Jionorein ut distribueretui;
sti|)endiuni iis tanluiu doctoribus qui in niissis ipsis iam llniversitatis quani Fa-
cultalis, in con<;i'o<;ationibus quoque et piocessioiiibiis jjeneralibus, in exauiiuil)us
baccalarioruui et redditionibus compotoi'uni Facidlatis in posterum com])arei'enl;
qiiodque propter nununorum supplemenluni qui seniper in piouqjtu baberi ex
pioventibus Facultatis non possunt, cuderentur ex phnnbo nierelli qui vice pecu-
nie ad tenipus unius vel duorum mensium preberentur presentibus per doniinum
tliesauiaiiuui, nullius doctoris babita per favorem aut {jraciam ralione; preterea,
(juod ]in) uiei-eliis ij)sis, cuni ad tenipus statutuni ad Facullatem reportarentur,
tôt majfuos albos sinjjuli domini doctores a tbcsaurario acciperent quot merellos
phimltcos reportareut. Placuit autem dislributiones lieri in missis duorum unde-
nonini, et in processionibus similiter; in congi-egalionibus vero et exaininibus
baccalariatus, unius undeni.
Caput secunduni erat de reparanda domo et scliolis Sancti Eustacii. Que
oninia placuit reediiicari, et secunduni ruine moduin singula instaurari ex pecunia
pie erat pênes (F" 1 17 \") Glaudiura PocuIo[t], sub[l)]edelluin Facultalis. Nam de
tradenda donio in empbyteosim visum est non congruere estiniationi Facultatis,
que ex legato bone memorie Jobannis Cbud'art, doctore [sic) olini Decretornni et
Parisiensi canccllario, i])si Facultali obvenerat ob curani celebrandi quotannis
unius anniversarii.
Ad caput lercium, quod erat super irrogata niicbi per quemdam qui cognomi-
natur Nyvart injuria, ut supplicaturo niicbi apud Universitatem de satisfactione et
conipensatione lesi honoris mei, dictuni pari concordia est decere Facultatem ferre
mee defensioni et petitioni auxdiumW.
De supplicatione vero domini de Gorcellis, qui. ut [iroposuit, quinquaginta
annos doctoratum in Facultate gesserat et jam longa etate fessus supplicabat se
halieri in observacione sfatutorum Facultatis absolutum, voluerunt pariter onines
domini doctores absolutum eiim per omnia et oiiini loco teneri in posterum.
Quorum omnium dominorum sentenciis auditis et collectis, singula conclus!
ut supra per me annotata sunt; exque siiigulorum beneplacito additum est ut in
congregationibus Universitatis et in missis solemnibus Facultatis nemo sine cappa
doctorali vel mantello seu epythogio compareret, secunduni antiquum morem.
De suppiicantibus quoque pro examine baccalariatus placuit servare inviolabi-
liter vetereni l'ormam, ut nullus a modo pro examine nisi in conspectu Facultalis
supplicaret, nec admissus exaniiiiaretur nisi diebus missarum Facultatis et in
cap(p)ella, dominis doctoribus assistentibus.
''' Cf. Thiiasne, /?. Gaguini Epistole et orationes, t. I, ]>. -jSy.
[1 '18/1-1/185] DK L'UNIVKIISITK DK l'\i;lS \l W SIKCLK. 111
Eodein (lie. doiiiiiii dorloivs visit,a\i'niiil cl opLavciMiiil, sclioliis in (|iiil)iis Iccluii [ti Oriol>ie. |
esseiit tompoie proxinii liiluri oïdiiiarii.
Die jovis Mil ()(l(il)iis, l'iiil iiiissa in Sancio .l(diannc. assislenlilxis dmiiinis fi.'{ Ocioi.re.)
docloi'ilius Stcpliano de Veteri Villa, Jacolni .liinii, \iHli('a Wasselin, Kcfjinaido
de Vaccaria cl nie decano.
Eodcin die, adniissus liiil ad {jradinn et IceUiram baccalariatus (luillerniiis
Eveni('\ Trecoreiisis dvoccsis, prestilisque solilis jur'anieniis, solvil pro l)iirsis
h\ sol. par.
Die veneris sef[ueuti, (iuillcnniis Bocarl [iii margine : Boncard], Altiiiicensis f l 'i OcioLre. )
dyocesis, ()uiiitinus Thionst, Parisierisis, Johaiines Martini, Morincnsis dyocesis,
fuerunt admissi ad gradiini cl lectiirani baccalariatus, premisso de eoriiin sidli-
ciencia examine, prestiterunlque juranienta et solverunl pro biirsis i\ scula ciiiu
dimidio.
Die Jovis [in I vijjiiia aposloloruni Synionis et .Inde, luit niissa, assistentibus [27 (Jciobn>.)
dominis doctoribus Tulleii, [de] Veteri \illa, Juuii, Wasselin, de \accaria et me
decano.
NovEMBER. — Die veneris nu Novembris, luit inissa apud Sanclum Jobannem, [s Novembre,
presentibus dominis de Cambray. Tulleu , [de] Veteri Villa, .luiiii, Wasselin, de
Vaccaria el nie decano.
Dominus Ambrosius de (îambray supplicavit quod domini doctores vtdlent cas-
tigare magislruni Dyonisium Allegrct. primum legenlem, pro eo quod ipse Alle-
gret in quadam congregatione depntatorum irreverenter loculus luerat dicto
domino Ambrosio et dixerat quedam verba contra bonorem Facullatis. Quocirca
placuit quod dictus Allegret vocaretur personaliter adprimam missani responsurns
obiciendis; et ego dedi in mandatis majori bidello ut citaret eumdem Allegret ad
diem jovis proxime sequentem, in qua donnni doctores debebant resumere lectu-
ram et interesse misse Facultatis apud Sanclum .Tohannem Lateranensem.
(F" 119 V".) Die lune, vu die Novembris, luit sigillala littera tcstimoiiialis di- [7 Novembre.]
gradu licencie magistri Pétri Garnier, arcbidiaconi Aiidogavensis : sculiim.
'■' En 1^98, ffGuillermus EveniT', maître es et du cha|)itre do Reims et à celle de i'abbé irSancti
arts et licencié en Décret, se pr(5seiile à la collation Marci'" [Saint-Médard], diocèse de Soissons: el
de l'évêque et du chapitre de la cathédrale de Meuux . en 1 5ofl , à celle de l'évèque de Noyon et de l'ahlié
et à cellede i'abbesse de Jouarrc, diocèse deMeaux. de Saint-Denis, 0. S. A. Ibid., vol. iSo.fol. 1 1 '1
Arch. de l'Uiiiv. de Paris, \ol. 'i(). fol. -y.o. — En et i8() v°.
i5oo, il se présente à la collation de Tarclunêque
112 LA FACULTÉ DE DÉCRET [l/i8/4-l/j85]
II
COLLATION DES GRADES ET HARANGUES.
1. DOCTORATS'
■2. LICENCES'^'.
21 inarsi 'iSri.l Gemianus Chaiielier.
Jnlianiies Dorisolos, alias de Peti'a|)onte'''.
Joliaïuies Morelli.
Joliannes de Ruel.
Roberlus Richier.
3. BACCALAURÉATS.
[ii84.] XXII Novembris. . . Johannes Fere. ( V. p. 88.)
[iù85.] IV Februarii Anthonius Lapostolle. (V. p. 98.)
VII Feliruarii (juiHeniius Millet. (V. p. g.S.)
XXIV Februarii.. . . .lobannes Morin. (V. p. 9/1.)
4XIV Februarii. . . . Frater Guillermus Sauvage. (V. p. 96.)
X Martii Johannes de Vitri. (V. p. 96.)
ï Martii Frater Guillermus Scabini. (V. p. gB.)
\ Martii Peirus Rove. (V. p. gS.)
XX Martii Joliannes Wrynguier. (V.' p. 97.)
XX Martii karolus Tib[ea]uvilliers. (V. p. 98.)
XXIV Martii Alanus Dyennis. (V. p. 99.)
XXVIII Martii Antbonius Prisque. (V. p. 99.)
XXVIII Martii Frater Slepbanus Contesse. (V. p. 99.)
XII Aprilis .lohannes Marche. (V. p. 99.)
XXVIII Aprilis .... (îermanus Ferrant. (V. p. 100.)
XXVIII Aprilis .... Arnoklus Criel. (V. p. 100.)
IX Maii Maturinus le Chevrier. (\. p. 101.)
''' .\ucune mention. Meaux ajirès la mort de Jean Luillier, le 3o no-
''' Voii' plus haut, p. 98. vembre i5oo. 11 mourut le 2 septembre i5io
<'' Cf. cinlessus, p. aS. — rrJehan de Pime- {Gallia Clirisl., t. VIII, col. i643). Son office de
pont dit Dorisollesn ou ffDarizellesi ne fut pas maître des requêtes passa, le 17 juin i5oi, à
seulement chanoine de Paris et archidiacre de Charles du Hautbois, fpii était alors pre'sident des
.losas; il fut aussi prieur de Saint-Fiacre et ahhe cntpiêtes au Parlement de Paris (Bihboth. nat. ,
de N-D. de Colombs, et il fut élu évêque de Franc, 'il lio, fol. 227; cf. fol. ■.>20 et 222 v").
[l/i8^-U8r)J l)K L'UNIVEUSlTIi DK l'AlUS AU XV° SIECLE.
Mil Mail Guillermus (Jambarl. (V. |). loi.)
I .luiiii Guillermus Notliorp. (V. p. io3.)
I Junii lohanncs ISorwer. (V. p. loiî.)
IX Junii Guillermus Symoneau. (V. p. io.3.)
XVI Junii Thomas di- Biisto(?). (V. p. loà.)
XVII Junii lohannes Doujalf. (V. p. lo^i.)
XXVI Junii l'elrus Audart. (V. p. loi.)
III Julii Ludovicus Tliibauldi. (V. p. loi.)
XIII Julii Alvarus Johannis. (V. p. loi.)
XIII Julii lohannes le Chappellier. (V. p. io4.)
XIII Julii Johannes de Brolio. (V. p. loi.)
XXVI Julii Krater l'elrus Tyerri. (V. p. io5.)
XXVI Julii Petrus Clari. (V. p. io5.)
XXVI Julii Symon Martin. (V. p. lob.)
XVIII Aujjusli Johannes de llallynes. (V. p. 106.)
XX Aujfusti David le Pilloys. (V. p. 106.)
XXVI Augusti (Maudiiis Mauparlier. (V. p. 107.)
XXX Aujfusti Franciscus de Parlenay. (V. p. 107.)
XV Septeinhris . . . Frafer Remnndus de Lespinassé. (V. p. 108.)
XXII Septembris. . . Jacobus Thibaudeau. (V. p. 108.)
XXII Septembris.. . Johannes d'Asnieres. (V. p. 108.)
xxui Septembris. . Robertus Belfoye. (V. p. 109.)
XXVII Septembris. . Jacobus Bourgoin (V. p. 109.)
xiii Octobris Guillermus Eveni. (V. p. 111.)
XIV Octobris Guillermus Bocart. (V. p. 1 1 1.) ' ,
XIV Octobris Qiiintinus Thioust. (V. p. 1 1 1.)
XIV Octobris Johannes Martini. (V. p. 11 1.)
113
''' ffMessire Jean Doujat, conseiller du Roy,
avocat au Parlement de Paris et, selon quelques
mémoires, son avocat général par commission au
même Parlement (?), décédé le ... iSay. 11 avoit
épousé Jacquette le Voyer.i Bibl. nat.. Dossiers
bleus, dossier Doujat, pièce i4; cf. pièces 18 et
■2^. — C'est peut-être l'un des ancêtres du
célèbre jurisconsulte Jean Doujat, né h Toulouse
en 1609, mort à Paris le 2 octobre 1688.
i5
iHPmwEiiie !iiTto:(ALt.
114 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U84-U85]
m
LECTURES DES BACHELIERS.
(F°ii8i°.) Sequuntur nomin\ baccalariorum in Decretis Parisils qui AB ANNO DOMIM
MCCCc[lXXx] quarto, die XXIIII SIENSIS NOVEMBRIS, USQUE AD DIEM ANNI DoMlNI
MCCCC [lXXx] QUINTI suas LECTURAS INCEPERUNT.
Guillermus Kengo {sic), clericus, Carnotensis dyocesis, in Decretis baccalarius, iiicipiet in
nonis Béate Marie primum librum Decretalium, in scholis inferioribus, ad intersignium Beati
Euslacbii, et iioc pro primo anno et primo volumine. Datum anno Domini m cccc ocluage-
simo lin, xxiiii niensis Novembris.
Johannes Sire, dyocesis Constanciensis, baccalarius in Decretis, in nonis '^' Beati Jacobi in-
cipiet primum iibrum Decretalium, in scbolis inferioribus, ad intersignium Beati Eusiachii,
et boc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini m cccc octuagesimo
quarto, xxiin Novembris.
Antbonius Lapostole, clericus, Leodiensis dyocesis, baccalarius in Decretis, in nonis Béate
Marie incipiet primum librum Decretalium, in scbolis anterioribus, ad intersignium Beati
Eustacbii, et hoc pro primo anno et primo volumine. Datum anno Domini m cccc octuagesimo
quarto, die ^ecima niensis Februarii.
Guillermus Millet, clericus, Pictavensis dyocesis, baccalarius in Decretis, in nonis Beati
Jacobi incipiet primum librum Decretalium, in scbolis anterioribus, ad intersignium Beati
Eustacbii, et hoc pro primo anno et primo volumine. Datum anno eodem, décima Februarii.
Johannes Morin, clericus, Turonensis dyocesis, baccalarius in Decretis, incipiet in nonis
Béate Marie primum librum Decretalium, in scholis superioribus, ad intersignium Beati
Eustacbii, et hoc pro primo anno et primo volumine. Datum anno quo supra, xxvi Februarii.
Frater Petrus Sauvage, ordinis S. Benedicti, dyocesis Turonensis, baccalarius in Decretis,
in nonis Beati Jacobi incipiet primum lii)rum Decretalium, in scholis superioribus, ad inter-
signium Beati Eustacbii, et hoç pro primo anno et primo volumine. Datum anno quo supra,
XXVI mensis Februarii.
(iuillermus Scabini, clericus, Belvacensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Béate
Marie incipiet primum librum Decretalium, in scbolis magnis inferioribus, et boc pro primo
anno et primo volumine. Datum anno eodem, die xu Marcii.
Dominus Petrus Bove, presbiler, dyocesis Eduensis, baccalarius in Decretis, in nonis Beati
Jacobi incipiet primum librum Decretalium in scholis magnis inferioribus, et hoc pro primo
anno et primo volumine. Datum anno eodem, xu Marcii.
Johannes de Vil(t)ri, Parisiensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie inci-
piet primum librum Decretalium in scholis magnis anterioribus, et boc pro primo anno et
primo volumine. Datum anno eodem, xii Marcii.
Caiolus de Tii)e[au]villiers, clericus, Carnotensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis
<■' Ms. nobis.
[148-4-U8r)] l)K L'UNIVKRSITIÎ DR PARIS \U XV SlKCLi:. 115
Beati Jacobi incipici |ii'iriiiiiii lilit'iiiii hccrcliiliimi iii scholis iii;ijiiis aiitcrioi'ibus, el lior pro
primo ;mn() et ])rirno voliimino. D.ilutn iil supra, xxiii Marcii.
Joliannes Wynguier (sic), clcriciis, Beivacensis dyocesis, in Decretis baccalarius, incipiel iii
noiiis licate Mario priinuiii libriini Decrclallmn in scholis nia[[nis superioribus, et hoc pro
primo aiiiKi (^t primo voliimiiif. Daliim eodoin nuno, xxiii Marcii.
Anthoiiiiis Prisque, Matisconensis dyocesis, baccalarius in Decretis, in nonis Beati Jacobi
iucipict primuni iibrum Decretalium in i-choiis magnis superioribus, el hoc pro primo anno et
primo volumiiic. Datiiin anno (pio supra, die \\ Marcii.
(K" iiS V".) Dominiis .lobannos (iontcssc, Parisiensis dyocesis, ordinis S. Aiiguslini . bac-
calarius in Decretis, in nonis Bealc Marie incipiet primum Iibrum Decretalium in scholis
inlerioribus, ad inlersignium Scuti Sabaudie, et hoc pro primo anno cl primo volumine. Anno
quo supra. x\iii Maicii.
Joliannes Marche, Turonensis dyocesis, iiaccalarins in Decretis, in nonis Beati Jacoi)i inci-
piel primum Iibrum Decretalium in scholis inferioribus Scuti Sabaudie, et hoc pro primo anno
et primo volumine. Datum anno quo supia, die \iiii Aprilis.
Geruianns Fcrnanl (si<;), Scnoncusis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie
incipiel primum Iibrum Decretalium in scholis superioribus Sculi Sabaudie, el hoc pro
primo anno et primo volumine. Datum anno quo supra, xx Aprilis.
Arnoldus Criel, Tornacensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati Jacobi incipiet
primum Iibrum Decretalium in scholis superioribus Scuti Sabaudie, et hoi- pro primo anno el
primo volumine. Datum anno Doniini m cccc octuagesimo quinto, die prima mensis Maii.
Malurinus le Chevrier, Cenomanensis dyocesis, baccalarius in Decretis, in nonis Béate Marie
incipiet primum Iibrum Decretalium in scholis inferioribus, ad siguum Caslri, et hoc pro
primo anno et primo volumine. Dalum anno m cccc un " quinto, xiiii Maii.
Guillermus (lambart, Ebroycensis dyocesis, baccalarius in Decretis, in uonis Beati Jacobi
incipiel primum Iibrum Decretalium in scolis inferioribus, ad siguum Castri, et hoc pro primo
anno et primo volumine. Datum anno Domini m. cccc nii " quinto, xvi mensis Maii.
Johannes Verber (sic). Guyidoneusis (sic) dyocesis, baccalarius in Decretis, in uonis Béate
Marie incipiet primum Iibrum Decretalium in scholis superioribus, ad signum Caslri, et hoc
pro primo anno et primo volumine. Datum anno nuper dicto, die tercia Junii.
Guillermus Noicoli (sic), Monasteriensis dyocesis, baccalarius in Decretis, in nonis Beati
Jacobi incipiel primum Iibrum Decretalium in scholis superioribus, ad signum Castri, el hoc
pro prinm anno et primo volumine. Dalum anno m cccc iiii " quinto, iii Junii.
Guillermus Symoneau, Andegavensis dyocesis, baccalarius in Decretis, in nonis Béate Marie
incipiel primum Iibrum Decretalium, in scholis inferioribus, ad signum Beati Johannis
Baptiste; el hoc pro primo anno el primo volumine. Datum anno Domini m cccc iiii " quinto,
XVI Junii.
Pelrus Oudarl, presbiler, Calhalaunensis dyocesis, baccalarius in Decretis, in nonis Beati
Jacobi incipiet primuni Iibrum Decretalium in scholis inferioribus Beati Johannis Baptiste, et
hoc pro primo auno et primo volumine. Datum anno nuuc dicto, xxiii Junii.
Thomas du Basl(.?îc), Ilolbomagensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beale Marie
incipiet primum Iibrum Decretalium in scholis superioribus Sancti Johannis Baptiste, et hoc
pro primo anno et primo volumine. Datum anno mcccciiii" quinto, xvii mensis Junii.
Johannes Doujal, Claromonlensis dyocesis, baccalarius in Decretis, in uonis Beati Jacobi
incipiet primum Iibrum Decrelalium in scholis superioribus, ad signum Beati Johannis Bap-
tiste, et hoc pro primo anno el primo volumine. Dalum anno Domini Mccccini" quinto,
xviii mensis Junii.
llfi LA FACULTÉ DE DECRET [Ii8'i-l/i85]
(F° 119 r".) Liidovicus Thibaudi, Biluricensis dyocesis, baccalaiius iii Decretis, in iionis
Béate Marie iucipiel primuiii iibium Decretaiium in scholis inferioribus Beati Euslachii, et hoc
pro primo anno et primo volumine. Datuiii anno Domini mcccciiii " quinte, vu .lul(l)ii.
Aivarus Cbantcau {sic), Portuensis dyocesis, baccalaritis in Decretis, in nonis Beali Jacobi
incipiet primum libruni in scholis inferioribus Beali Eustachii, et hoc pro primo anno et primo
volumine. Datum anno quo supra, xini Jul(l)ii.
Johannes de Brolyo, Leniovicensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie
incipiet primum librum Decretalium in scholis anterioribus Beati Eustachii, et hoc pro primo
anno et primo volumine. Datum anno quo supra, xiui mensis Jul(l)ii.
Johannes Cappellarii, Rothomagensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati Ja-
cobi incipiet primum librum Decretalium iu scolis anterioribus Beati Eustachii, et hoc pro
primo anno et primo volumine. Datum anno nunc proxime scripto, die xiiii Jul(l)ii.
Frater Petrus Tbierri, ordinis S. Benedicti, Caruotensis dyocesis, in Decretis baccalarius,
in nonis Béate Marie incipiet primum librum Decretalium in scholis superioribus Sancti Eus-
tachii, et hoc pro primo anno et primo volumine. Datum anno m cocc nu " quinto, xxvii Jul(l)ii.
Synion Martin, Leniovicensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati Jacobi inci-
piet primum librum Decretalium in scholis superioribus Beati Eustachii, et hoc pro primo
anno et primo volumine. Datum ut supra proxime, xxvii Jul(l)ii.
Petrus Clari, Claromontensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie inci-
piet primum librum Decretalium in scholis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et
primo volumine. Datum anno mcccciiii*" quinto, wvii Jul(l)ii.
David le Pyllois, Lexoviehsis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati Jacobi inci-
piet primum librum Decretalium in scholis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et
primo volumine. Datum anno proxime dicto, xxu Augusii.
Johannes de Hallines, Meldensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Béate Marie in-
cipiet primum li!)rum Decretalium in scholis magnis anterioribus, et hoc pro primo anno et
primo volumine. Datum anno quo supra, xxu Augusti.
Claudius Mauparlié, Parisiensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati .larobi inci-
piet primum librum Decretalium in scholis magnis anterioribus, et hoc pro piimo anno et
primo volumine. Datum anno quo proxime supra, xxvn Augusti.
Franciscus de Partenay, Morinensis dyocesis, baccalarius in Decretis, in nonis Béate Marie
incipiet primum librum Decretalium in scholis magnis superioribus, et hoc pro primo anno et
primo volumine. Datum anno quo supra, ultiuia Augusti.
Reiiiondus de Lespinasse, ordinis S. Augustini, Eduensis dyocesis, in Decretis baccalarius,
in nonis Beati Jacobi incipiet primum librum Decretalium in scholis magnis superioribus, et
hoc pro primo anno et primo volumine. Datum anno Domini m cccciiii " quinto, xvi mensis
Seplembris.
(F°ii9 V".) Johannes d'Asnieres, Parisiensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis
Béate Marie incipiet primum librum Decretalium in scholis inferioribus Scuti Sabaudie, et
hoc pro primo anno et primo volumine. Datum anno Domini m cccciiii " quinto, xxin Sep-
tembris.
Jacobus Thibaudeau, Claromontensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati Ja-
cobi incipiet primum librum Decretalium in scholis inferioribus Scuti Sabaudie, et hoc pm
primo anno et primo volumine. Datum anno m cocc iiii "' (|uinto, xxiii Septembris.
Robertus Belfoyc, Parisiensis dyocesis, in nonis Beati Jacobi incipiet primum librum
Decretalium in scholis superioribus Scuti Sabaudie, et hoc pro primo anno et primo volu-
mine. Datum anno Domini m cccc iiii " quinto, xxvi Seplembris.
[U84-1485] DE L'UNIVERSITÉ l)K l>AUIS AU XV" SII^CI-E. 117
Jacobus Bouryoin, Nyvernensis dyoccsis, in Decretis baccalarius (sic).
(îuillermus Scabini, Belvacensis dyocesis, in Decretis baccalarius, in noriis Béate Marie
incipiet secundiim libriim Decretalium in schoiis siiperioribus, ad inler-igniuin Castri, et bor
pro secundo aiino cl secundo voluniine sue lecture. Dafuin anno nomini m ccc.c nu" quinto,
die sccunda lejjibili posi l'eslurn Dyonisii.
Robertus Belfoie, Parisiensis, in Dccrelis baccalarius, in nonis Bc^ate Marie incipiet secun-
dum librum Decretalium in schoiis inl'erioribus, ad intersignium Castri, et hoc pro secundo
anno et secundo volumine. Dalniii anno nunc dicto, secunda die legibili pnst festum Beati
Dyonisii.
Johannes Nicolas, Parisiensis, in Decretis baccalarius, in nonis Beati Jacobi incipiet secun-
duni librum Decretalium in schoiis interioribus, ad intersignium Castri. et hoc pro secundo
anno et secundo volumine sue lecture. Datum anno el die quibus supra.
118 LA FACULTÉ DE DECRET [U85-U8(î]
DÉCANAT DE ROBERT GAGIJIN.
NOVEMBRE H85-NOVEMBRE liSO.
I o \ovcnil)r(\ I
■, I ,
' DÉLIBÉRATIONS DE LA FACULTÉ.
(F° 1 20 1'°.) Pi'ima lectura ordinaria post festum Omnium Sanctonim, anno Domtni
M. cccc iiii" qutnto. — Décima die Novembris anni Domiui m, cccciiii" quinti,
doiiiiiii doctores legerunt, videlicet domini Ambrosius de Garabray, Robertus
Tulleu, Steplianus de Veleri Villa, Jacobus Junii, Andréas Wasselin, Regiiialdus
de Vaccaria et ego decamis.
Eodem die, luit missa apud Saiictura Johannem Lateranensem; in qua alFue-
runt predicti domini doctoi'es.
Post missam comparueriint omnes in cap([))ella more solito ; etibi, c.um intel-
bgereni quosdam ex ipsis mirari quare ego non convocassem eos per ceduiam ad
novam electionem decani, ostendi cis statutum concernens ipsam electionem, quo
habetur ut ipsa electio fiat in prima missa post primam lectionem qua post
festum Omnium Sanctoriim legitur, et quod secundum boc ego convocarem eos
ad hoc agendum secundum statula Facidtatis. De qua re ipsi fuerunt contenti.
Eodem die, cum dominus legens Dyonisius Aliegret fuisset citatus per bidelium
ad instanciam domini Ambrosii de Gambray et comparuisset, dominus Ambrosius
peciit ut res ipsa in alterum diem dilTerretur, cum ipse necesse haberet interesse
iHa hora in cancellaria. Unde ])lacuit dillerre usque ad primam missam. Quam
dilationem ego significavi eidem legenti.
Eodem die, distributi sunt cuique doctori assistenti duo mereiH loco duorum
magnorum alborum. — In marg.: Prima distributio.
[i2 Novembre] Die sabbati \n novembris, fuit sigillata liltera nominationis pro magistro
Anthonio Mathei, Lugdunensis dyocesis : [unum] scutum.
Eodem die, apud Sanctum Maturinum fuit missa Universitatis, assistentibus
dominis doctoribus de Gonty, Tulleu, de Veteri Villa, de Vaccaria et me decano,
fueruntque singulis distributi per dominum tliesaurarium duo merelli.
[l'j Novoinl.ro.] Die lunc xmi novembris, fuit congregatio triuni superiorum Facultatum facta,
ex decreto curie Parlamenti, super controveisia orla de ollicio reclorie inter
l/i85-lA8(i|
DE L'UNIVERSITE DE PARIS AU XV SIECLE.
119
niagislriim Joliaiiiieiii \[jilloris, Meinannuiii. d mafîistrimi Jolianneiii Standum '"'.
Ciiiii (^iiiiii luissciit <l('[)iilati (lecani Faciillatum ad audicndiim jura parcium et
ipsi depulali Iradidissentprodiirta liiiic indc a partil)us inagislro Jolianni Generi f'^'
qui omnia visitaret et rcferrel, ipseque Generi esset paratus referre, et nichilo-
minus Staiiduni per varias irivonliones prolralieret iiegociuin, 1res supcriores
Kacultates conveiiorunt, et, audita relatione magistri Jolianiiis Generi, adjudira-
veruiit jus roctorie |)ertirit're iiia<;isli(t Johaniii Midtoris. A qua sciilotUia Stau-
dum ap|)cilavit. Fucnint iii liaccongregaiioiic doiuiiii Gaïubray, Tulleu, [dcJVeteri
Villa, Junii, Wasselin, [de] Vaccaria et ego decanus, facleque sunt dislribuliones.
' (F° 1 -Ji r".) Aniio Domini Mccccnii" quiiito, wii mensis Novembris, fuit missa f'? Novembre.
Facultatis apud Sanctuin .lohaiinoin Lateranensem. Qua peracta, cum domini
doctores fuissent pridie per ci'dulaiu evocali super diiobiis artiouiis, aflucruiil
''' D'après Du Boulay (t. V, p. 769), ce serait
seulement le 16 décembre i485 qu'aurait eu lieu
l'élection du nouveau recleur et que Jean Stan-
donck aurait été proclamé, à la grande fureui' des
rrmartiuetsi. Du Boulay semble dire qu'un décret
fut lancé contre ces derniers dés le 26 et que Slan-
donck l'emporta sur Jean Muller. Le récit de Ga-
guin, qui n'est pas très clair, parait en désaccord
avec celui de Du Boulay. — Jean Standonck est le
célèbre maître du collège de Montaigu , qui a été si
étroitement mêlé au\ tentatives de réforme catho-
lique de son temps, et qui est, à ce titre, une des
ligures, sinon les plus sympathiques, du moins
les plus importantes de lafm du xv'et du commen-
cement du xvi° siècle. Cf. Du Boulay, t. V, p. 900-
90 1 ; Félibien, Hisl. de Paris, t. V, p. 710.
•*' Le 2/1 avril liyS, trPierre Fournier, notaire
au Chastellet, et Catherine, sa femme, fdle de feu
m' Jehan Genery, praticien en cour d'église, re-
noncent à la succession dudit deffunt." (mU. Clai-
ramhaull, vol. 76/1 , p. 29. Ce Jean Genery était le
père du rapporteur dans l'affaire de Jean Miiller
et de Jean Standonck , comme le prouvent les men-
tions suivantes. — Le i3 juin 1^74, "au tesmoî-
gnage de Catherine , veid"ve Pierre Fournier, notaii-e
au Chastellet, mère, Jehan, Estienne [et] Poncet
Fournier, oncles paternels, m. Jehan Genery, m.
Guibert Genery, oncles maternels, m. Guillaume
llelye, auditeur, cousin do par mère, Henry le
\ast, cousin de par père, de Pierre, fds mineur
desdits deffunt et veufve, sont donnez tuteurs la
mère et Jehan Fournier.-' Ibid., p. 56. — Le
12 février i'488 [1489], "au tesraoignage de ho-
norable homme Bertrand Mamineau, prociiieur en
Parlement, père, Lucas Mamineau, advocat en la
Court, et Jehan de Launay, cousins germains pa-
ternels, m. Jehan Genery, licencié en Décret, Pierre
Martin, procureur eu la Court, oncles maternels,
Guillaume Berault, aussy oncle maternel à cause
de sa femme, et m. Jehan Mathieu, advocat en la
Court, cousin de Jehan et Guillemette, enfaiis
mineurs dudit m. Bertrand et de feue Catherine
Genery, jadis sa femme, a esté donné tuteur seul
ledit m. Bertrand." Ihid.. p. 38o. — Le 2(j iioùt
i488, "au tesmoignage de honorable hoiniiie
m. Guibert Genery, praticien en cour d'Eglise,
m. Bertran Mamineau, procureur en P;u-leinent,
oncles maternels et tuteiu-s, vénérable et discrète
personne M. Jehan Genery, licencié en Décret , curé de
Saint Brice, aussy oncle, honorable femme Jehanne
Genery, veufve de feu Biaise Jabin [essayeur de la
monnoie de Paris, ibid., p. 3o : déjà mort en mai
1673], tante du costé maternel, Andry Courtellez,
cousin h cause de sa femme, Jehan Guesdon, or-
fèvre, aussy cousin du costé maternel. Gillette,
veufve de feu Robert Hébert, ayeulle paternelle.
Perrette, femme de (Juillaume Trouillau, tante du-
dit costé paternel , et Rollin Père, pelletier, cousin
paternel de m. Clément Hébert, praticien en court
d'Eglise, et Jehan Hébert, espicier à Paris, frères,
enfans de l'eu Guillaume Hébert, e.spicier et apothi-
caire à Paris , et de Jehanne Genery, jadis sa femme ,
ledit Clément aagé de a6 ans et ledit Jehan aagé de
ai ans ont eu le gouvernement de leur personne
et biens, 1 Ibid.. p. 3(>6; cf. |). 3o2 et otii.
120 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U85-U86]
collegialiter in cap(p)ella more solito domini doctores [de] Cambray, [de]
Gontv, Tullcu, [de] Veteri Villa, Juiiii, Wasselin, [de] Vaccaria et ego decanus.
Quantum ad prinium arliculum, qui erat de eiectione liabenda decani, cum
ego de administrato per me decanatu peciissem haberi gratus in bene gestis et in
omissis excusatus, egissemque gracias collegio de impartitis mihi lionoribus,
reddidi atque deposui librum statutornm Facultatis cum clavibus et sigillo in
manibiis domini Ambrosii de Cambray, senioris doctoris et ideo pro tempore
decani naturalis, eos omnes admonendo ut ad electionem seu continuationem
decani et thesaurarii procédèrent. Idem quocpie peciit dominus Stephaniis de
Veteri Villa, qui superiore biennio fuerat thesaurarius. Deinde, cum dominus
de Cambray, tanquam decanus naturalis, vota singulorum fuisset sciscitatus,
omnes uno assensu per me in decanatu gesta laudaverunt et approbaverunt, me-
que via Spiritus sancti continuaverunt in decanum, et dominum Stephanum in
tliesaunnium. Juramenta (juoque consueta prestitimus.
Super secundo articulo, qui erat super supplicationibus et injuriis, supplicavit
dominus Jacobus Junii ut, cum ipse nondum de pristina sua infirmitate conva-
luisset, dignaretur Facultas cum eo usque ad xv dies dispensare de distributionibus
recipiendis in absencia. Quod ei concessum est, et non ei tantum, sed omnibus et
singulis qui morbo et infirmitate aliqua reali et actuali, dum Parisii essent, deti-
nerentur.
Super querela quam dominus de Cambray adversuslegentem alias proposuerat,
placuit eidem domino de Cambray desistere, ipseque legens fuit remissus.
Eodem die, fuit congregatio Universitatis, in qua fuerunt domini Ambrosius de
Cambray, [de] Conty, Steplianus de Veteri Villa, Wasselin, de Vaccaria et ego
decanus; facteque sunt distributiones.
[21 Novemlire.] Die luue que fuit XXI Novembris, fuit congregatio Universitatis super duobus
articulis : uno super provisione suppositorum , altero super supplicationibus. In ea
congregatione fuerunt domini Ambrosius de Cambray, de Conty, Tulleu, [de]
Veteri Villa, de Vaccaria et ego decanus; quibus prebite fuerunt solite distribu-
tiones.
[2.'iNoveini)re.] ( F" 12 1 v".) Dic jovis xxuu Novembris, fuit missa Facultatis apud Sanctum Jo-
hannem; in qua fuerunt domini doctores [de] Cambray, Tulleu, [de] Conty,
[de] Veteri Villa, Andréas Wasselin et ego decanus.
Eodem die, Petrus de Pisis, Rotliomagensis dyocesis, premisso examine, fuit
admissus ad gradum et lecturam baccalariatus, prestititque solita juramenta, et
pro bursis solvit u scuta cum dimidio.
Dominus autem thesaurarius distribuit singulis dominis doctoribus nu"' me-
rcUos, et pro bursis distribuit cuilibet doctorum regenciurn quinque solidos paris.
[l/i8r)-l48(i| DE i;UiM\i:i{SITÉ 1)K l'AlUS AU \ V SIKCLK. 1-_>1
Die vcneris xxv Novoiubris, fiiil niissa saiiclc vit'j'inis ÇallicriiK; apiid Saiicliini | «5 Novfinl.ro.]
.lolianneni; ihiqiic airiiciiint doinini dorlores [de] Cianil)ray, [de] Conly, Tnllcii,
[do] Vclori Villa, l'icard, Wasseliii, de. Vaccaria el ego dccanus ; (juibiis date siint,
distrihiiliones.
Die sahhali \xvi Novomhris, fiiil missa Univcrsitatis apud Jacobitas; alTiicniiil i -.o \o\niiilirp.]
domiiii (loc(i)i'(!S [do] Conly, [de] Vcicri Villa et ego decanns.
DKCKMitEn. - Die seciiiida mciKsis Decendji'is, fuit missa l'aciillalis apud Sanc- [2 Démulirc]
timi Jidiaiineni, assistcntibus dominis doctoribus de Conty, Tulleu, [de] Veleri
Villa, Wasselin, de Vaccaria et me decano.
Die iiiailis vi Decembris, fuit missa Sancti Nic(dai apud Sanctum .îohanuem; |() iVniphre.J
alVueruut ibi domini [de] Gonti, Tulleu, [de] Veleri Villa, Picard, Wasselin, <\r
Vaccaria et ego decanus.
Post missani in cap(p)ella, uiagister Glaudiiis P()culo[t] nunciavit quod (juidam
Petrus ''\ teiiens hospicium in vico Cytbare'-' Parisius, cum esset laycus, ;
dicebatse esse scbolarem studentem in Facultate Decretorum sub domino lîoberto
Tulleu, et per banc occasionem traxerat ex Borbonio quandain causani ut in \im
scholaritatis agitaretur in Casteleto. Quare supplicavit ut ipse Petrus juberetur
citari ante Facuitatem , ad primam missam apud Sanctum Jobannem , ad videndum ' ' '-
si talis esset qui privilegiis Universitatis gaudere posset et deberet. Ego propterea
precepi magistro Johanni du Que, majori bidello, nt illiim citaret.
Die vu decembris, fuit missa Universitatis apud Jacobitas; in qua fuerunt [7 DéCTinlm,'.]
domini [de] Conty, Tulleu, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et ego decanus.
(F". 122 r".) Die veneris [/. jovis] octava die decembris, fuit missa Facultatis [g Dccoml.re.]
apud Sanctum Jobannem, et post missam collegium in cap(p)ella. AfTuerunt ibi
domini de Cambray, [de] Conty, Tulleu, [de] Veteri Villa, Andréas Wasselin, [de]
Vaccaria et ego decanus.
Eodem die, cum fuissent citati magister Petrus de Goys, licenciai us in Decretis,
et Petrus. . .<'', qui se scbolarem falso, ut dicebatur, asserebat, cum neuter eoruni
ad ipsum collegium compareret, major bidellus dixit quod de Goys ante inicium
misse comparuerat, et quod, cum esset hora octava, in qua citatus erat. nec
adhuc domini doctores essent in cap(p)ella congregati , ipse de Goys dixit quod erat
satis excusandus. Super quo placuil dominis doctoribus ut iterum ad primam
'"' Le nom est resté en blanc. — '^' La nie de la Harpe. — ''' Ici encore, le nom est resté en iilnnc.
ni. i()
tUPMVERIL ?llTIO^ALC.
122 LA F.VCl LTÉ DE DÉCRET [US,')- 1486]
missam Facultatis citaretur précise post ipsam missam, qiiando doiiiini doc-
tores soient conjjregari.De altero Pelro, placuit eiim iteriiin cilari et iiiia ciiiii Iioc
citari siinul ex olïicio ad jiidicium conservationis.
[i4 Décemlirc] DJe inerciuii xiiii Decembris, fuit missa de Rorate apud Sanctum Joiianncm. In
ea fueruiit doniini Anibrosius de Ganibray, [de] Conty, TuHeu, de Veteri Villa,
Wasselin, de Vaccaria et ego. Posl missam, rpiia magister Petrus de Goys venerat
'adnie et se excusaverat de verbis que protulisse de me dicebatur, dixi presen-
tibus dominis doctoribus quod ego remiseram ei injuriain.
Eodem die, luit congregatio Universitatis.
[i5 Décembre.] \)[q sequenli , fuit missa Facultatis apud Sanctum Johanncm, comparentibus do-
minis [de] Conty , Tulleu, de Veteri Villa, Picard, Wasselin, de Vaccaria et me decano.
Post missam, examine facto, Robertus Beloce, dyocesis Lexoviensis , luit ad-
missiis ad gradum et lecturam baccalariatus, et prestitis de more juramentis,
solvit de bursis u scuta.
[17 Déceiiil.rc] j)jg ga^ljati xvn Decembris, Petrus Tieulier et Pbilippus Texier, post examen
de ipsis factum, fuerunt admissi ad gradum et lecturam baccalariatus, et prestitis
solitis juramentis, solverunt de bursis v scuta.
[sa Décembre.] Die jovis xsu Dccembris, fuit missa apud Sanctum .lohannem; in qua aflue-
runt domini doctores.
fa- Decoiiiiin.] ^^o j^a v°.) Die vcnens [1. jovis] que fuit in crastino Sancti Thome Can-
tuariensis, fuit missa. In ea astiterunt domini doctores [de] Gonti, Tulleu,
[de] Veteri Villa, .lunii, Wasselin, [de] Vaccaria et ego decanus. Post missam,
dominns de Gambray misit se excusa tum de non coraparendo, et date sunt ser-
vitori suo dislributiones.
l'i Déi'oinbn
Die sabbati que fuit xxmi[i] Decembris, in vigilia Dominici Natalis, ego
Robertus Gaguinus, decanus, legi Decretalem Firmiter credimus de summa Tri-
nitate et fide catholica, et ascendi catiiedram post quintam horam de mane, et con-
tinuavi usque fere ad octavam'''.
[i4«6.
T) Janvier.
Jani'arius. — ^ Die jovis que fuit quarta [/. (juinta] Januarii, fuit missa, in qua
all'uerunt domini doctores [de] Gambray, [de] Gonty, Tulleu, [de] Veteri Villa,
Wasselin, [de] Vaccaria et ego decanus.
''' Dans le regislre. la raciiliou du -ii a été iusérée avant celle du -ih.
[l/i8r)-1'iS(i| l)K l/UNIVIUiSITÉ l)i; l'AHIS AU XV' .SIKCLi:. |-.'3
l'osl iiiissiitn. in ciiiiclla doininis conjjrcgîilis exposiii <liios abusus (|ui scpc
cominiUebaiilur in lliiiversilatc contra lionorem Kacultatis :
Contra ah usorcs. — Unus fuit de biirsaiiis collcjjioniin furulatoruin pro ipsa
Facultalo; (iiii bursarii, Hcet alereiiliir de stip(p)ciidiis bursaruin et longo lemporc
sliidereiU l'arisius in ipsa Facultate, tamen statim cuin volebant transfercbant se
ad alias L'nivcrsitates, et ibi lionores et gradns siios assunicdiant, etdeinde ri'vcr-
teiites recipiebant bursas suas et {jaudebani pi-ivib^giis llniversitatis.
Seciindus al)usiis luit de Hlteris tcîstnnoniabbus scliolaritalis niulloruni lalso-
rum scbolaiiuni qui, cum in nostra Facultate nunquarn sluduissent, ipsi nicliilo-
minus se niscribebant scliolares doctoiiiiii qui eos nunquani cojjnoveranl, et ila
proptei' buiusinodi fraudes nostra Facultas appellabalur refugiuin et garenna
abutenciuni.
Eapropter interrogavi eos quid de bis abusibus fieri et constitui placerai. Quo-
rum sentenciafuit ut de bis rébus exponerenisupplicationem Universitati, petendo
ut de bursariis predictis (|ui talia committercnt, ut ipsi ]»er edictuni llniversitatis
declarentur privati biirsis et greniio Universitatis ; de litl(!ris vero testiuionialibus,
ut notarii conservationis et qui rector esset non signarenl neque sigillareiit ine-
inoratas litteras, nisi prius babito signo manuali doctoris illius qui taies litteras
postula ret.
Eodem die. fuit admissus ad gradiun baccalariatus, examine facto, magister [5 Janvier |
AnnetusSauzet,dyocesisGlaromontensis, qui,prestitissolitis juranientis, [F° i 2.3 r"]
sol vit pro bursis tria scuta.
Die sabbati que fuit septima Januarii, fuit congregatio Universitatis, in qua lue- [7 Jamier. |
runt domini doctores [de] Conty, Tulleu, [de] Veteri Villa, Wasselin, de Vaccaria
et ego decanus. In ipsa congregatione, expositis ad longum abusibus quos in pre-
cedenti proximo arliculo descripsi, oravi Universitatem ut de ipsis statuèrent ut
preinittitur. Super qua supplicatione voluit Universitas rem totam ad deputatos
remittere.
Die jovis que luit \n Januarii, fuit missa post lecturani dominorum doctorum : [lo. Jamier.l
ibi alTuerunt domini [de] Gambray, [de] Gonly, Tulleu, [de] Veteri Villa, Junii,
Wasselin, de Vaccaria et ego decanus.
Post missam, congregatis in cap(p)ella dominis docloribus [de] Gambray, [de]
Gonty, [de] Veteri Villa, Wasselin, de Vaccaria et me decano, exposui duos arti-
culos (piorum gratia ego fecerani eos convocai'i.
Primus fuit de bis qui se ad examen licencie oiïerebant, qui, cum ordinatio-
neni rotuli (|ui in licenciis fieri solet formidabant, videbantur velie relrocedere.
Et super lioc pecii a dominis doctoribus ([uid facere vellenl.
[ I a janvier. ]
124 LA FACULTE DE DECRET ' [l/i85-I/i80|
Secundus luit super abusibus eoruni qui se uomiuuul sclioluies Faiultatis et
tamen non snnt, et super eciam abusibus eorum qui, spreta Facultale, ad alias
Universitates transmigrant suscepturi licencie gradum.
Super primo articulo placuit dominis (juod ego, venientibus ad me scholaribus
et baccalariis, promilteiem eis. uomine FacuUatis, (piod liuc auiio non lierel
rotulus.
Super secundo, quia domini intelligobant quod sepe alias nos et majores nostri
volucrunt auxilioet auctoritate Univeisitalis providere hujusmodi abusiouibus, sed
cum frustra boc fecissent et Universitas supplicationem Fandtalis sepe neglexeril,
placebat quod requireremus auxilium et provisionem a domino nostro Rege etCon-
silio ejus. Et ita,cuiictis dominis qui présentes eranl consencienlibus, ego conclusi.
Eodem die, Jobannes Olivier''', Andegavensis dyocesls, examine premisso, luit
admissusad gradum et lecturam baccalariatus, et prestitis solitisjuramentis, solvit
pro bursis u scuta cum dimidio.
'"' Jeau Olivier est probablement rua des trois
lils de Jacques Olivier, |)iocureiir au Parlement de
Paris, qui portèrent le prénom de Jean. Le 5 mai
1/488, frau tesmoijjnage de Jebanne de NovianI,
veut've de feu m. Jacques Olivier, procureur en Par-
lement, mère, m. Jacques Olivier, [seigneur de Leu-
viiie, le futur ])remier président au Parlement de
Paris], Guillaume OlivieretEstienne Olivier, frères,
m. Estieiine et Jeban Garnot, cousins germains
maleriieis, m. Michel Da\riliaul, cousin germain
paternel, m. Thomas de Bailiy et Robert Guyon ,
cousins de Jehan Olivier l'aisné, Jehan Olivier le
puisné, Claude Olivier, Jehan Olivier le jeune et M-
colle Olivier, enfans mineurs duditdeffunt et veuve,
ont [esté] esleu[s] tuteurs la mère et m. Jacques
Olivier; et ce fait, ladite veul've a accepté la garde
bourgeoise de sesdits enfans.» Coll. Clairamhmdt ,
vol. yC/r, p. .'iôy. — Jean tri'aisné», l'auteur du
|)oèm(' delà Panilora , abbé de Saint-Médard (1 5 1 o),
jiuis de Saint-Crépia de Soissons (1017), élu abbé
de Saint-Denis en 1828, mais non confirmé, grand
aumônier de la reine de Navarre, devint évêque
d'Angers en i53-2, par permutation avec François
de Rohan, et mourut le 1-2 avril i54o. Cf. Gullhi
Christ., t. IX, col. io3 et /120, et t. XIV. col. .^,83:
Moréri, Grand DIcl. Iiisl. , t. VIII , j). 56-.')7 ; Brunel,
Manuel, t. IV, col. 181. — Jean rrle puisné»,le
septième lils de Jac([ues, selon Moréri, rr.s'habitua
en Nivernois où il laissa posLériU'n. — Jean Oliviei'
le jeune, le cinquième fils, fut secrétaii-e du Roi
et épousa Perrette Loppin , dame de Manci et de
Moraugis. Cf. Moréri, (. cit., p. 58 i. — IVous ne
saurions dire au(jLiel des trois frères se rapporte la
mention du Mémorial ; mais il est a ci'oire que c'est
au futur humaniste , à i'ami de Charles de Bovelles ,
qui fat promu à l'évêché d'Angers en ih3-2.
Jacques l'aîné, qui devint premier président
au Parlement de Paris en iBoy, fut mandé, n'étant
qu'avocat, en 1^96, devant la Grand'Chambre ,
pour s'y expliquer sur certaine allégation par lui
faite au cours dune plaidoierie. dans une cause
intéressant un gradué de la Faculté de Décret, Jean
de Pierrepont. Voici ce qu'on lit à ce sujet dans les
registres du Conseil :
kDu mercredy x m' jour d'avril l'xjli. — Au-
jourd'hny en la grand Chambre a esté manch' el
fait venir m. Jacques Oilivier, advoeat en la comt
de céans, auquel m' le premier président a re-
monstré que en plaidant la cause de l'arcediacre de
Jozas entre le neveu de l'evesque de Paris [alors
Jean Simon] et maistre Jean de Pierrepont [cf. plus
haut, p. a3, n. 1 1, il avoit allégué que, quant le
Roy est absent de son royaume, les evesques ne
sont tenus le suivre pour Ijiire le serment de fidel-
lilé et se peut faire entre les mains du lieutenant
gênerai du Roy résident en ce royaume, et que en
ce cas se devoit praticquer, veu que l'absence du Roy
estoit volontaire; car oii elle avoit es(é necessoire,
autresfois avoit esié praliiqué. Lesquelles parolles
semblent estre mal prolcrées. Parquoy la Court a
veu le plaidoyé el en la minutie a esté trouvé ipie
ce mot y esloil; lonleslois a esl(' cori'igé par liiy.
DE t/UMVKUSITI^: DK PAIUS AU XV' SII'CLI'].
125
[i/i8r)-i'i8()]
(F" iiîS V".) Die jovis xviii[i] Jaiiuiiiii, Inil, iiilssa apiid Sainlinii Joliannem;
in (jua afl'ucrunt doniinl docloics [de] (loiily, de Vaccaria et ego decaiius.
I II) Janvier.]
Die \\v|i] .laiiiiarii, tiiil iiiissa apiid Saiicliim .loliaiinein; in qua affueriint
doniiiii ductorcs Amhrosius de Canibray, [dejCiOnli, Tidieu, [de] Veteri Villa,
l'icaid. Junii, Wasselin, de Vaccaria et ego decanus.
Eodem die, Guillermus Ligoais, Moriiiensis dyocesis, examine fado, fuit ad-
missns ad gradiini et lecluram baccalariatns, et prestitis juranientis, solvit de
biirsis n scuta.
Ëodeni die, "', qui erat licenciatns in jure civili et baccalarius in
Decretis in studio Valeucie, su[)|)licavit adniilti ad graduni baccalariatus et ad
lecturani, et lacta per litteras regias et per proprium jinanu'nluni probationc de
giadibus Valencie susceptis, fuit adniissus, nullotjue de sullicientia ipsius facto
alio examine, prestitit juranienta et solvit pro bursis n scuta.
Eodem die, fuit obitus domini Martini de Fraxiais, quondam doctoris Decrelo-
rum; ubi alfuerunt prescripti domini doctores.
I tCi Jamior.
Die veneris xxvi[i] Januarii M. cccc au" quinto, Johannes Racouilleti, examine
facto de sufficientia ejus, fuit admissus ad gradum et lecturam baccalariatus, et
prestitis solitis juranientis, solvit de bursis u scuta.
Eodem die, fuit congregatio Universitatisapud Sanctuni Maturiniiui; iii (jua fuit
conclusum quod domini rectores nullas sigillabuiit litteras testimoniales scbolaritalis
alicujus, nisi fuerint prius certiores facti de scbolaritate ejus qui petit litteras per
[37 Janvier.]
et n'est de présent au legislre. (jC néanmoins , l'acl-
vocat de partie y a respondu en presnposant ces
motz que l'absence du Roy estoit volontaire. —
A i|uoy ledit Ollivier a lespondu que en plaidant
laditte cause vouloil monstrer que les cvesques qui
estoieat tenus faire serment de fidélité au Roy n'es-
loieiit tenus, pour ce foire, suivre le Rov estant
hors son l'oyaunie et en donuani solucion à plu-
sieurs argumens que l'on pouvoit l'aire au contraire ,
mesmement (jue partie se vantoit que, le roy Jean
estant prisonnier en Angietterre, aucuns evesques
estant allez vers luy pour lui faire le serment de
(idelité et ne les avoit peu recevoir son (Hz aisné,
nonobslaul qu'il fust son lieutenant gênerai, avoit
dicl et respondu que les cas estoient divers: car
l'absence du roy Jean estoit contrainte et nécessaire
et celle du roy estant à Naples estoit volontaire.
Mais en ce disant, n'entendit jamais dire que le
Roy y fust allë de sa volonté seule, sans conseil,
et se rapporte à Messieurs de la Court qui estoient
|)resens que, (punit fadvocat de partie adverse luy
objecta qu'il avoil dict l'absence du lîoy avoir esté
et estre volontaire , l'espondit qu'il entondoit avoir
dict l'absence du Roy avoir esté et eslre volon-
taire, non pas qu'il y fust allé s;uis conseil et de sa
seulle volonté, mais lenleudoil estre volontaire
■ proiit Bolontariiim appoiiiliir iwcessilale précise , pai'ce
qu'il y estoit allé poiu'la recouvranciMleson royaume
de Naples, et au regard du loy Jehan, il estoit par
force et contre sa volonté détenu prisonnier en
Angietterre. Et n'eust jamais voulu ne vouldroit
penser dire chose qui fust et tournast au desplaisir
du Roy. Et quant h la correction de soudit plaidoyé,
a confessé l'avoir faicte, pensant que fadvocat de
partie deust avoii' corrigé sondil plaidoyé et en
avoir osté la response ([u'il avoit faicte ausdiles
|)arolles, car corrigea sondici plaidoyé le pi'emier,
et (puuit il eust pensé que fadvocat de partie y
eust laissé la responce, il y eust laissé la solucion
qu'il y avoit baillée. Fait ledict jour.^ /Voue. tinj.
franc. 8o34, fol. -itiS \°--i-jo.
'"' Le nom est resté en blanc.
12() LA FACULTÉ DE DÉCRET [1485-1/180]
ceduhun siii regentis vel docloris proprii, ([luxlque ipsi rfictores appciul<'iil iii
lilo liujusmodi cedulas et eas conservcihuiit, ut, si subsequeuler orirelur dubiolas
de hujusniodi faclo lestimonio, rectoi' «pii |)ro tempoie erit facere fidem per talcm
cedulam possit In ea congregalione iuenint domini doctores qui fueraiit in exa-
mine dicti baccalarii, domini de Cambray, [de] (lonty, Tullen, [de] Vetei'i Villa,
de Vaccaria et ego deçà nus.
i" Ké\ri(>r | Februarius. — Dic mei'curii |)iima Februarii, iuil niissa apud Sanclum Joiian-
nem. Aiïuerunt ibi domini doctores [de] Conty, Tulleu, [de] \eteri Villa, Junii,
Picard, Wasselin, de Vaccaria et ego decanus.
[a Fé<rier. I Dic l'iirificationis Béate Marie, fuit missa apud Sanclum Jobannem Lateranen-
sem ; in qna alVuerunt dominns Millo d'IUiers, episcopus Carnotensis, [de] Conty,
[de] Veteri Villa, de Vaccaria et ego decanus.
[.3 Fé\riw.| (F" ta/i r".) Die veneiis ni Februarii, fuit missa Universitalis apud Jacobilas;
sed ego non interfui.
[,j Ké\ri(i. 1 Die dominica sequenti ''), domini doctores fuerunt congregati sub dcbilo jura-
menli in domo domini archydiaconi de Josaio, post vesperas Béate Marie, ad
providendum lionori Facultatis super eo quod nulli baccalarii se presentabant ad
examen licencie, licet multi baberent tempus requisitum ad licenciam oblinen-
dam, et qui se semel presenlaverant resipiscebant et relinquebant inceptum.Quod
scandalum propterea dicebatnr accidere, quod liaccalarii exborrescebant formam
roluli que observari solet die licencie in vocationibus licenciandorum ; per quam
observationem illi qui posteriores erant notabantur quadam perpétua ignominia.
Ob banc causam querebalur in bac congregalione iiceretne relinquere banc formam
et aliam inducere. Gum de re ipsa varii varia dixissent, placuit demum duos mo-
dos domino cancellario proponere : unum videlicet, ut die licencie omnes licen-
ciandi, cum intrarent aulam domini Parisiensis, statuerentur in banca proxima
sedi ubi sessurus esset ipse cancellarius dnm licencias agit ; et ibidem sedente
domino cancellario, decanus Facultatis, sine ordine prioritalis aut posterioritatis,
licenciandos l'epresentaret, prchabita l)revi oratione ad teslimonium sufïicicncie
et ydoncùtalis licenciandorum; — secundus modns, ut baccalarii secundum tempus
sue promotionis ad baccalariatum sederent in caméra examinis, et secundum
enndem ordinem locarentur tempore licencie, cum proclamatione bujusmodi :
ff Sequuntur nomina licenciandorum lioc anno in Facultate etc., secundum an-
tiquitalem eorum in gradu baccalariatusn; et quem borum modorum dominns
'*' En marge tle cet article, (Jaguiii a l'crit : De iiiiiUukIo mliilu Irmjmn' licencie.
[U85-148()] l)K l/UNIVERSITÉ DE PAULS AU XV"^ SIKCIj;. 127
cancellariiis admiltorol, illc iii |)()sl(;i'uiii scrvarctiir. \(J lioc aiilcin propo-
neiiduni jussciiiiil nie adiic (lniiiiiiiiiii caiicellariiiiii . ad iiKjmreiiduin super hoc
ejus voluiilalciii.
Die auteiii lune seqHcnti, conveni ipsiiin, exposiiique ei inentem Facultalis, |6 Février.]
orans ut, cum ipse iiiler priinos ipsius l''a('idlalis doctores liabereliir, vellet pcr
alteruiii niodorutn pi-eiiiissorum considen; hoiio Facidtatis. Qui post niulla liiuc inde
dicta respoudit seliabiluruMi supeihac re coiisiliuuicuni aiuici.s, etdiejovisproxinia
venturuui ad missain Facultatis et illic dicturum ([uid super hoc esset (acturus.
Die ipso jovis, fuit missa apud Sanctum Johaiineui; in (jua alluerunl doiiiini (((Février.]
doclores [de] Conty, [de] Cainbray, [de] Veteri Villa, Wasselin, de Vaccaria et
ego decanus. Ibi, post missain, doininus Ambrosius caiicellaiius dixit ipiod pla-
cebat ei acceptare moduni faciendi rotulum secunduni antiquitates gradus bac-
calariatus.
(F° 126 V".) Et secunduni lioc [ilacuit doiiiiiiih; quod conlicereiifur liltere et
publicarentnr in scholis majorihus et affigerentur valvis eaïuin.
Eodein die, facto de ipso examine, admissus est ad graduin et lecturam bac-
calariatus dominus Bertrandus Grecimer, Glaromontensis dyocesis, et prestilis
juramentis solitis, solvit, pro bursis ni, scuta.
Eodem die, secunduni determinationem dominorum coni'eci minutain littera-
lum super futura observatione rotuli, et eani (radidi inagistro Johaniii du (lue
ad scribeiidum in forma. Quam scriptam sigillavi sigillo decanatus, et sigillalam
publicare feci per ipsuni du Gue, majoreni bidellum Facultatis, ([ui eam. sequeuli
die veneris v Februarii, eam publicavit in hac forma, et valvis majorum schola-
runi aflixit :
CfEx PARTE DOMINORUM DECANI ET COLLEGn CONSULTISSIME FaCULTATIS DeCRETORUm'''.
ffUniversis présentes litteras inspecturis Decanus et colleginm Facultatis Decre-
torum in Universitate Parisiensi salutein. Nemo legislator legem um([uani statuit
quam boiia racione inductus eam non putaverit utentibus profuturam ; nam ad id
maxime aiiimus ejus iutendi débet ut oiunes tum bonos tum secura (juoad Heri
potest pace quietos reddat; sed divers! hominum mores plerumque pro condi-
cione temporum ita sunt instabiles ut quod uno tempore incitamenttim ad virlu-
tem fuit, id ipsum aliquando revocet a gloria. Quod cum sep<! fuerit a plurimis
et preterea a majoribus nostris experlum, et ob eaip rem vel sua statuta innova-
verint vel justa racione nioti mulaverint, nos quoque, cum superioribus aniiis
^'' Cel acle, sans doiiti' rédijjé par (îaguiu, l'sl iri copii' do la main du grand liedeaii. .Ii>an Duinit-.
128 LA KACIJLTK DK DÉCIU:'!' " [USS-USC]
. sepe, tum hoc presertini teni|Jore, ex statu nostre Facultïitis coinpertuin teiiemus
illud liodieriio die nostris scola[s]ticis esse nocumeiilo. Ciim pluresitaqiie apiid nos
<iuesli sunl eos ideo a stndii «jloria teiuperare, (piod cum ad licencie lionoreni se
<;upinnt pronioveri, rotuii tanien inscripcione et oïdine vocacionis insigneni notam
atque ignominiam accipiunt, et idcirco malle se illicenciatos vitam agere quam
estimacioncm siiani rotuii priorilate vel posterioritate ledi; ([uod et nos quocpie
cum ipsis animadverlentes, simulipie ex prioribus annis considérantes varia inter
nos propter rotuii conlectionem judicia et interdum coutroversias et contenciones,
rancores necnon odia inter ipsos iicenciandos incidisse; Nos, hiis causis et aiiis
justis racionibus admoiiili alque inducti, necnon temporis malignitatem et morum
mutaciouem intiientes, volentesqiie inter nos et piomovendos concordiam ser-
\are, matura super biis inter nos deliberacione habita, communi onmium assensu,
hujus scripti lenore declaramus nos pro scolarium commoditate et Facultatis
tran(s)quil[l]itate et honore posthac in ordinandis licenciandis qui pro tempore
eiinit mndum et ordinem subsciiptum servaturos, scilicet ut die licencie baccala-
riorum qui fuerunt in examine fideliter probati, ipsi secundum ordiiiem temporis'
antiqui(ti)tatis sui gradus baccalariatus ad licencie honorera per majorera bidel-
lum, ut moris est, vocabuntur, salva super hoc quoad prelatos et in dignitate
constitutos necnon illustres personas moderacione nostra.
trDatum Parisius, in nostra congregacione generali apud Sanctum Johauuera
Jherosolimitamim solenniter celebrata, aimo Domini mil[l]esimo quadringen-
tesimo octuagesimo quin(c)to, die nona mensis Februarii. — J. Digue, r
[16 iVvii.i I (F" laS r".) Diejovis xvi niensis Februarii, fuit missa apud Sanctura Jolian-
neni; in ea fuernut domini de Gonty, [de] Veteri Villa, Junii, Wasselin, de \'ac-
caria et ego decanus.
[17 Kevrior.] Die veneHs sequenti , Theobaldus de Champeaux, Pictavensis dyocesis, premisso
examine et prestitis juramentis consuetis, fuit admissus ad gradum et lecturara
baccalariatus, et sol vit de bnrsis nu scuta.
[io F>:Mi(i.] Die lune xx Februarii, Johaimes Godin, Nicolaus Godin'^', Parisiensis dyocesis,
Symou Assally, Pictavensis dyocesis, Petrus Gordier,Eduensis dyocesis '^), et Matheus
de Moer, Tornacensis dyocesis, premisso de ipsorum sufficiencia examine, adraissi
suut ad gradura et lecturara baccalariatus, et prestitis juramentis solitis solverunt
pro bursis xin scuta. Et duo ex illis pro dispeusacione de non eundo per villam
invitatura dominos solverunt unum scutura.
'■' Sui- les frères Godin, voir plus bas, p. 235. — '"^ Sur Pierre Gordier, conseiller du roi et docteur
l'égent en la Faculté de Décret, voir notre Introduction.
[l,'i8o-l'i8(;] l)i; L'UNIVIÎUSITK DK PARIS AU W S II- CL h:. tiO
Diejovis x\ii[i] Febniarii, luit inissa apud Sanctum Johannein; ihi aiïueninl | e:i K.-Ml.r.|
(lomiiii [de] Gonli , Tullcii , [de] Veteri Villa, Picard , Junii , Wasselin , [de] Vac[c]aiia
et egodecanus.
Die sabhati |)Ost, fuit ('on[frofjatio Uiiiversitatis, iii qua fuerunt dotniiii de [ '■'> iv-Mier.]
Canihray, [de] Goiiti, Tulleu, [de] Vc^leii Villa, de Vaccaria et ejjo decauus.
Die doininica sequenli, fuit proccssio ad Heatam Geiiovefam ; ibi anncruut
doinini [de] Conty, Tulleu, [de] Veteri Villa, Picard, Junii, Wasselin, de Vac-
caria et ego decanus.
[aG Février.]
Maucmis. — Die jovis u Marcii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Jolianneni ;
ibi fuerunt douiini doctores [de] Carabray, [de] Conty, [de] Veteri Villii. Wasse-
lin, de Vaccaria et ego decanus.
■2 \l;i
Die ui Marcii, fuerunt admissi ad gradum et lecturani baccalariatus, prémisse
examine, Jacobus Senescalli, Lexoviensis, et Mametus Synget, dyocesis Liugo-
iiensis, et prestiteruiit soiita juramenta, solveruntque pro bursis quinqiie scuta
cum dimidio.
[3 Ma
Die sabbati nu Marcii, fuit congregatio Universitatis apud Sanctum Maturi-
num ; in qua fuerunt [de] Gambray, [de] Gonty, Tulleu, [de] Veteri Villa, de
Vaccaria et ego decanus. ibi posui in médium quid ageudum esset de baccalariis,
qui contra juramenta sua iverant ad Studium Aurelianense quesitum gradum
licencie. Super quo conciusum fuit quod ego vocarem post meridiem magistrum
Petrum Michon'*', advocatum in curia Parlamenti, qui cum paucis in domo mea
Mars.
'"' Pierre Michoii était l'un des avocats de l'Uni-
versité de Paris, pour laquelle il avait déjà plaidé
en 1/Î70 contre l'Université de Bourges. Cf. R. De-
laehenal, Hist. des avocats au Parlement de Paris
(i3oo-i6oo). p. 959-953.
Nous groupons ici quelques renseignements,
tirés des registres du Châtelet, sui- Michon, sa fa-
mille et sa fortune immobdière. Le 8 juillet liiiy,
il émancipe son fils Jean, iraagé de demy an^n.
Coll. Clairamhault , vol. 764, p. ç). — Le 19 dé-
cembre iû8(j, il émanci|)e sa fille Denise, âgée de
huit ans. Ibid., p. iaa. — Le 10 octobre 1^67,
il ra pouvoir de reparer une hostel qu'il a nou-
vellement acquis, size rue du Coqi. Ibid., p. ih.
— Le 5 juillet i485, fr noble homme sire Jehan
Chouart, garde de la monuoye et bourgeois de
Paris, [plaide] contre honorable homme et sage
m. Pierre Michon, advocat en Parlement, pour
raison de un 1. par. restants de xx 1. par. que ledit
Michon est condamné de continuer comme déten-
teur d'une maison rue Saint Martin, qui fut à Ou-
il;u-t Beauroy 1. Ibid. , p. BsB. — Le 8 janvier 1 igo
[i^gi], on voit Michon se présenter de nouveau
au Châlelet, r^ requérant avoir par rachapt lx s,
par. de rente (jue Jelianne Chenart, veufve feu
Jehan de l'ominereu , procureur en la Chambre
des comptes , comme tuteresse des enfatis mineur.*
dudit delhuit et d'elle, avoi(en)t droit de prendre
comme estans aux drois de Jehan des Champs, pro-
cureur des Comptes , sur une maison rue aux Oe3
appartenant audit Michon. Ce (jui a esté adjugée».
Ibid., vol. 765, p. aç). — Le 9 décembre ligi,
ffles maislres et gouverneiu's de l'église et hospilal
de Saint Sépulcre à Paris, ayans droit d'honorable
tMpitiifr.nic iiAriO!(ALC.
fo ■'^'ai-
130 LA FACULTE DE DECRET [1/485-U8GJ
doctoribus consuleret de modo procedendi et exequendi arrestuiii contra doclores
Aurelianenses, et de conlicieada cilatione contra baccalarios perjuros.
(F" 1 9 5 v°.) Idem Michon vocatus venit ad domuni meam, iibi affuit dominas
[de] Vaccaria lantum; natn dominas Ambrosius de Cambray, licet vocatus esset,
non compariiit. Poslquam omnia que pertinere mihi videbantur ad factum per
me exposita sunt, dominus Michon consuluit ut Facilitas abstineret a citatione et
inbibitionibus predictis, tuni propter multa, tiim maxime quia tam doctores Studii
Aurelianensis, quam scholares qui recesserant. prorumperent in vocem appella-
tiouis, qua pendente ipsi scholares licenciarentur. Bonum taraen et expediens
esse dixit quod doclores i])si adjornarentur ad videndum declarare se incurrisse
penas contentas in arresto.
Nona die meusis Marcii, anno Domini m ccccxx un" quinte, luit niissa in
Sancto Johanne; in ea fuerunt domini doctores [de] Conty, Junii, [de] Veteri
Villa, Wasselin, de Vaccaria et ego decanus.
Post missam, domini doctores ascenderunt in camcram examinis, et ibi, facto
examine, fuerunt admissi ad gradum et lecturam baccalariatus Johannes de Bour-
bon''), Guillermus Bussy, Renatus Souleau et Johannes Fruquier, et prestitis solitis
juramentis, solverunt pro bursis undecim scuta et xx duos solidos paris.
Eodem die, fuerunt sigillate due littere, de quibus dominus thesaurarius re-
cepit n francos cum dimidio.
Eodem die, quia dominus noster rex Carolus octavus mittebat me Romam ad
summum Pontificem Innocencium octavura pro certis negociis se et regnuni con-
cernenlibus*-', supplicavi dominis doctoribus pro mense gracioso et rigoroso, et
homme et sage m. Pierre Miclioii, advocat en Par-
lement, qrii avoit droit de Jacques de Gostes et
Calberine Leleu sa femme, qui avoient droit de Guil-
lemette, veufve de feu Guillaume Leleu, [plaident]
contre Arnoul de Vessel et sa femme et Benard
Lepemont (?) comme détenteurs de deux ouvroirs
assis sur le pont aux Changeurs, sur lesquels ies-
dits demandeurs avoient droit de prendre xv escus
d'or de rente faisant partie de xx escus d'or, à
quoy ledit Vessel et sa femme ont esté condamnez
de payer et continuer ladite rente". /ii'rf. ,p. io4.
— Le 3 juin i5oo, f Jehan de Larnes et sa femme
[plaident] contre noble homme m. Pierre Michon
pour raison des pai'S et portions que ledit de Lar-
nes pretendoit es terres de Baignolet, Bris Bai-
gnolet, La Salle, Bruyères, et des fruits et revenus
d'icelles». Ibid, , p. 862.
"• Jean de Boui'hon, prolonotaire apostolique.
fils de Louis, bâtard de Bourbon, était, en ii86,
abbë commandataire de Seuilly, prèsChinon (dio-
cèse de Tours). En mai i488, des lettres de ré-
mission lui furent accordées à la suite du meurtre
d'un Languedocien nommé Louis le Margon, qu'il
avait tué en se dt''feadant contre lui. D'après ces
lettres, Jean de Bourbon avait 28 ans lors de
cette affaire. 11 était donc né vers 1/166. Cf. le
P. Anselme, HisUtire généalog. de la Maison de
France, t. 1, p. ;?09-.3io ; Gallia (Àrisl., I. XIV,
col. 3 10.
'' Robert Gaguin faisait partie de l'ambassade
de M. de Faucon, chargé de demander à Inno-
cent VIII l'investiture de Naples pour René, duc de
Lorraine. Cf. II.-François Delaborde, L'erpéditton
de Charles VIII en Italie (Paris, 1888, gr. in-S"),
p. 180 et suiv. ; L. Thuasne, R. Gaguini Epislole
et orationes, t. I (Paris, igo/i), p. 64 et suiv.
[USS-l'iSe] DE L'UNIVERSITÉ DE IMItlS \U XV' SIÈCLE. 131
quod si conlinijerot me iilliji lartlarc rediliim, (juod |)ro[)terea saltoiii pro uik»
mense ultra iioii peidcreiu jus rej^eucic, maxime cum pro republica essem desi-
jjnalus ci uiissus orator. Qui rcspouderunt hoc sibi placere, et aliis simililcr iii
pari casu et tempore opportuiio facore el iMduljjcre.
Die sabbati xi die Marcii , luit rounrofjatio Universitatis : ibi comparuerunt domini 1 1 1 Mars.]
[de] Cambiay, [de] Conti, Tullcu, de Vclcri Vilbi, Wassclin, de Vaccaria et ego.
Die hiiic \m Marcii, fuit admissus ad gradum et lecturam baccalariatus, pre- [iH Mais.j
misse examine, Robertus Gombert, Sagiensis dyocesis, et prestitis solitis jura-
mentis, solvit u scuta.
Kodem die, recepit dominns thesaurarius ni scuta de tribus Htteris sigillatis.
(F" 12G r".) Die niercurii xv Marcii mcccc uu"çliinq(s«c)f'', frater Mi[chaelj de |i:. Mars.]
Soulesmes, ordinis Premonstratensis, prémisse exauiine, fuit admissus ad gradum
et lecturam baccalariatus, et prestitis solitis juramentis, solvit pro bursis m scuta.
Die veneris xvn Marcii anni prescripti'-', prefatus dominus generalis [Gagui- [17 Mars.]
nus], a regia Majestate apud summum Pontificem orator destinatus, recessit
ab bacurbe, et ex ordinacione Facultatis micbi dimisit munimenta decanatus.
Eodem die, in caméra examinis, Johannes Boucy, Parisiensis dyocesis, et
Jobannes Arcelini, Matisconensis dyocesis, examine premisso, fuerunt admissi ad
gradum baccalariatus et lecturam, et prestitis juramentis solitis, solverunt pro
bursis, videlicet Bouci tria scuta, et Arcelini duo scuta, et quilibet eorum, pro
dispensacione de non invitando dominos ad barengam, dimidium scutum.
Eodem die, magister Robertus Gonbert supplicavit pro littera gradus bacca-
lariatus, que fuit sibi graciose concessa, postquam juravit quod non petebat in
fraudem.
Die sabbati xvm Marcii, super admissione vel repulsione licenciandorum Fa- [18 Mars.]
cultate per cedulam in caméra examinis convocata, omnibus dominis presentibus
plaçait de gracia omnes et singulos baccalarios examinâtes ad licencie munus
admittere. '
Eodem die, bidellus major tradidit unum scutum auri cuin viginti solidis paris,
pro duabus litteris, videlicet una littera gradus expedita magistro Roberto Gon-
bert, cui moderacio facta est de sigillo ad predictam summam, et alia littera
gradus pro domino Jobanne Wongre [Wringuier]. in Decretis baccalario, qui
solvit pro sigillo unum scutum auri.
''' Le mot français qui échappe ici à Gaguin '"> Du 17 mars au 17 août i/jSfi, c'est Ro-
atteste son orijTine picarde. gnault de La Vanjurrie (jui reprend ia plume.
'7-
132 LA FACULTE DE DECRET [l/i8:)-1486]
[i8Mars.| Die sabbati in Rainis Palmanim, dominiis Nicolaus de Conty iegit Decrelalein
doctoralem pro domino de Veteri Villa.
[20 Mais.i ])Je \i\ne \x Marcii anni predicti, domini per cedulam convocati super clausura
examinis ita fieri ronckiserunt C, et statini ipsis et licenciandis presentibus oratione
per me de more facta et examine clauso, omnes et singidi licenciandi prestito-
rnnt jnramenta prestari solita pro licencia, prout in libro Facultatis describunlur.
Eodeni [die], concluditur quod niissa Annunciacionis Béate Marie, que exci-
dit in vigilia Dominice Resurre\[i]onis (sic), transferetur in diem per Ecclesiain
ordinatam.
Ipso die, comparait magistcr Guillermus Tardivus^'-', dieens (piod quidam
advenait' Parisius noviter advenerat, qui lotis viribus nitebatur delere famam
suam et eum apud bonos et graves diffamare; quodque a nonnuUis intellexerat
eum post festura Dominice Resurrexionis in scolis majoribus Facultatis légère
velle et propter id debere supplicare. Quibus de causis voiens, ut dicebal, obviare
ne medio talis lecture fama sua lederelur, instanter requisivit dictas scolas sibi per
Facultatem assignari pi'o legendo a prima bora usque ad terciam diebus domini-
cis et festivis. Cujus supplicacioni domini tune présentes, videlicet douiini Am-
brosius, [de] Veteri \illa et Wassel(i)in, me présente et concludente, annuerunt.
Eodem die, fuit congregacio Universitatis celebrata ad audiendum relacionem
dominorura oratorum matris Universitatis super biis que fecei'ant et dixerant in
materia Observantinoinmt*'; in qua comparuerunt domini Ambrosius, de Veteri
Villa. Pacard [/. Picard], Wasselin et ego eum illis.
''' Cf. ci-dessus, p. i3i (18 mars i486).
''' Guillaume Tardif agissait sans doufe ici
comme membre de l'Universitt! de Paris, car il n'a-
vait jamais fait partie, serable-t-il , di' la Faculti' de
Décret.
''' Girolaino Balbi, de Gênes. 11 était docteur eu
l'un et l'autre droit, comme on le voit au titre de
son recueil d'épigramnies(Hain, Rep. Bibl., *a95o).
La plainte déposée par Tardif contre lui le 20 mars
1 486 devant les docteurs régents de la Faculté de
Décret marqua la secorule phase de la retentissante
cjuerelle de plume qui éclata entre eux et excita,
pendant plusieurs années, les passions universi-
taiies. — Le 1 4 mars précédent, Balbi avait su])-
j)lié l'Université de nommer une commission pour
examiner la Grammaire de Tardif, qui, selon lui,
était pleine d'erreurs. Sa demande fut agréée, et
il fut convenu (pie Balbi exposerait l'affaire de-
vant les députés de l'Université, et que si Tai-dif
ne pouvait répliquer d'une mai)ii''re satisfaisante h
son adversaire, sa Grammaire serait supprimée.
Du Boulay, t. V, p. 770; Thuasne, ouvr. cité, t. l,
p. 89 et suiv. — On sait que cette grammaire
avait été rédigée par Tardif pour Charles VTll
avant son avènement au trône. Cf. Hain, "15240.
^''* Sur cette all'aire, voir Du Boulay, t. V, p. 769.
L'Université s'était opposée à ce que les frères de
l'Observance eussent un couvent à Paris ; mais
ceux-ci firent si bien que Charles Vlll demanda
h leurs adversaires, par l'intermédiaire du chan-
celier, de renoncer à leur opposition. Le 2 5 fé-
vrier i48C, d'après Du Boulay, le chancelier de-
manda que les Franciscains fussent admis à résider
tranquillement dans la maison de l'Ave Maria. Le
4 mars, toujours d'après le même auteur, dans
une nouvelle réunion aux Malhurins, le nombre
de ces Franciscains fut fixé à six, et il leur fut
enjoint de prêter le même serment que les autres
suppôts de l'Université. Ces conditions, avec quel-
ques autres moins ituportantes, furent agréées par
[1/485-1/I8G] DE L'UNIVEHSITÉ l)K l'M'.lS \II X V SIKCI.i:. 133
Ipso die lune, Ludovicus Roier, servitor Ambrosii. Inil ciealiis per Faciillatem f^oM^rs.
inafjiius bidclliis cjusdciii, pr'opler decessum ([uondaiii siii hiddli majoris, et
preslilit jnramenla consuela.
Kodcm die. licenciaiidi pccieriinl et reqiiisivorunt locutn ])er Facultatciii eis
assignat! pro susceplione sifjnelonnii. Sn|)cr (|iia re([uisicione, ipsis ad partem
retractis, Facullas. considerans collejjiiim Lexoviense (F" 116 v°) esse lionesliim,
Ulud eis fore assignanduni d(dil)eravil; et ita per me concluso, dictis licenciandis
hanc conclusionem intiitiavi.
Die inailis wviii mensis Marcii, liora ([iiarla posi meridiem, licenciandi in [tS Mais.
donio domini Ambrosii de Cambray, cancellarii Parisiensis ecclesie, fuernnt per
me, brevi oratione piehabita, cum qua deccbat reverencia cidem cancellario
presentati, pliiribiis notabilibus viris prescntibus. corani (jtiibiis illos l)onigne
suscepit et in brevi expedire promisit. non obstantc tempore sibi compelenti, si
vellet, ad eos super vita, moribus et doctrina examinandum et probanduni.
Die penultima (bcti mensis Marcii. Facnltas Inil per cedulam convocata in |3oMar>.
caméra examinis super composicione i-oiuli licenciandorum et eorum adopcione
facienda. hora septima de niane; il)i<pie comparuerunt domini RoberUis Tidleu,
Stepbanus de Veteri Villa. Jacobns Jnnii, Andréas Wasselin et ego. Et poslquam
fuit ])ositum in médium, placuit eisprocedere ad composicionem rotuli secundum
antiquitatem gradus; et viso registre Facultatis, fuernnt ordinati secundum ordi-
nem ibidem repertum. habito respectu ad gradus baccalariatus antiquitatem; sed
rotulus non extitit conclnsns, quousque super premissis et aliis jura Facultatis
tangentibus esset communicatum cum domino Johannede Gorcellis. lune absente.
Placuit insuper, propter absenciam plurium dominoruni. dillerre adopcionem in ,
aiiam congregacionem.
Eodem die, bidelli Facultatis ore meo supplicarunt sibi per Facullatem
assignari certam quotam de ei super emolumento bursarum per licenciandos so-
lutarum. Super qua supplicacioue fuit deliberatum et per me condusum qnod
baberent duodecim scuta. de quibus major perciperet septem scuta. et minor
bidellus cjuinque, unum videlicet propter gratuita servicia per eum lacta Facul-
tati, et quatuor alia pro suis juribus.
Ipso die, retuli, presentibus dictis dominis, quod, licet Facultas licenciandis
locum assignasset pro suscepcione signetorum, nichilominus domiims cancellarius
in prejudicium Facultatis liunc locum mntaverat, et licenciandos coegerat ad
Charles VIII. — Cette dernière n^union, ihée par auteurs a couiuiis ici une erreur de date? 1! eut dif-
Du Boulay au !t mars, doit se confondre avec celle (icilo de le dire, car ils sont tous deux contuniiers
que Gaguin lixe au 20 mars. Lequel de nos deux du l'ait.
I 3o Ma
13'j ' LA FACULTÉ DE DÉCHET [l/i85-U86]
recipieiidtiin illa in collegio Biii'gundie et invitacionem ibidem faciendain. Super
quo doliberatum extitit qiiod dominus Joliannes de Gourcellis erat considendiis,
et pro consilio liabendo omnes doniini tune présentes adivcrunt domum ipsius
doinini Johannis qui tune erat in Palacio, et ego cuni ipsis, et mandatus per bi-
dellnm statim accessit domnm et cameram conscendit, ubi, presentibus dominis,
que premissa sunt recitavi. Quibus auditis, consuluit idem dominus de Gorcelbs
quod ex parte Facultatis erat requirendus cancellarius si dictam loci mulaciouem
fecerat et illam sustinere intendebat, ut, ejiis responso babito, posset Facultas
providere prout juris esset. Quod consibum placuit ceteris dominis qui me elege-
runt ad id agendum; et, onere suscepto, cura bidelbs confestim domum ipsius
cancellarii accessi, ibique, presentibus pluribus personis sibi assistentibus, in
presencia dictorum bidellorum, premissa ex parte Facultatis recitavi, eum inter
cetera requirendo si vellet liujusmodi mutacionem loci ratam babere et utrum
illam iieri fecisset. Qui in cfTectu micbi respondit quod erat fdius Facultatis et
volebat pro posse jura ipsius Facultatis illesa servare , quodque inter licencian-
dos fuerat altercacio de loco ubi baberentsua signeta recipere, quibusdam volen- .
tibus ut fièrent in dicto collegio Lexoviensi, aliis quod in collêgio Reniensi, ubi
aula erat ante petita, ornata et jam preparata; in qua (F° 197 r°) controversia,
ignorans quod dictum collegium Lexoviense fuisset per Facultatem pro loco
signetorum assignatum, ])er modom consilii dixerat licenciandis quod conve-
nirent de alio loco. et eis nominaverat collegium Burgundie, in quo unus licen-
ciandorum morabatur. non pulans in hoc Facultatem olîendere nec ejus jura
violare. Propter quod declaravit se non velle pretendere quod ad ipsum perti-
neret assignare locum pro suscepcione signetorum licenciandis ; sed, quia invitacio
jam erat facta, non videbat qualiter posset locus convenienter mutari, et ideo
requisivit quod placeret Facultati ut ibidem, auctoritate ipsius Facullatis, et
tanquam esset ille locus per eam assignatus, fièrent signeta dictorum licencian-
dorura. Quo audito, dixi quod ejus responsum referrem Facultati, et licencia
petita et obtenta, pecii instrumentura ipsius responsi magistro Jobanni de Vado,
notario publico, et sine intervallo dominis adbuc in dicto loco existentibus prc-
missam responsionera retuli de verbo ad verbum, prout melius potui. Qua audita,
eis visum est quod jus Facultatis illesum remanebat; sed ad futuram rei me-
moriam concluserunt instrumentum fieri debere de et super bujusmodi respon-
sione per dictura notarium.
Ipsis die et loco, domini ap[p]robaverunt rotulum prout in caméra examinis
factum extiterat, et ipsum clausum ordinaverunt tribus signetis dominorum,
propter absenciam seu carenciam sigilli decanatus, olisignari, prout fuit sigillâtum
et obsignatum, et paulo post per mé, presentibus dictis duobus bidellis, prefato
domino cancellario presentatum, cum requisicione quod clausum tenere vellet
usquead vocacionem in aula domini episcopi Parisiensis die sequenti, hora décima
[1485-1^86] DK L'UNIVERSITÉ DE PARIS AU XV' SIECLE. 135
de rnane, faciendam. Qui ita lacère promisit. De qua |ii(imissi()ii(! rcMjuisivi inslr-ii-
montum a dicto do Vado, et eciani quod ipse iniclii loculiis luit ad partem.
Ipso die, fuit sijjillata liltera {jradus pro majjistio Tlioohaido de Cliainpeauix,
qui pro sijjillo solvil scnluni auri.
Die prima uicnsis Aprilis aiiiii Douiiiii uiiliesinii cccc octuagesiini sexii. imia [r' A\
nona do inane, apud Sanctnm Joliaiineni Jiiorosoiiinitanum comparueniiihloiiiiiii
Stoplianus (le Veteri Villa, ojjo, (|uin(j;ie licenciandi, major bidellus et uiinor,
cuui bidcllis et subbidellis dominorum doctorum ac clavigero et mullitudine bac-
calarioruin cum (■a[p][)is, ubi prestitenint dicti baccalarii Hcenciandi juramenta
solita prestari ante liceiiciani. Ouo faclo, more solito et cum qua decebat gravitate
processimus ad occlesiain Béate Marie Parisionsis; ubi. saliilacione facta Virgini
gloriose, ox consilio dicti domini Stepbani pei' niinoreiii bidollum Facultatis licen-
ciandos ad aulam douiini episcopi l'aiisieusis dostinav i , ut ibideui adventum doiuini
cancellarii expectarent, et majorem bidellum nobiscum remanere jussi, ut incpii-
•reretde loco ubi dictus cancellarius existebat, dumque(sù;) perquisivisset et retu-
lisset quod erat in claustro Nostre Domiue et domo domini de Lailli <•', ibidem recto
gressu declinavimus, illum quoque in aula parva repertum salutavimus, et rolu-
bini Facultatis videre requisivimus, ad sciendum si sigilla in eo apposita essent
intacta; illum quoque nobis intactuni et, ut prima facie ap[p]arebat , inviolafuui
exbibuit et oslendit, et fingens aliqua nobis familiariter communicare, ad partem
et seorsum ab biis qui sibi assistebant pertraxit, et inter loquendum dicere cojiit
quod erat filius Facultatis et ea de causa ipsi Facultati complacere desiderabat,
sed cum hoc erat ecclesie Parisionsis cancellarius, racione cujus jura ipsius Fa-
cultatis servare tenebatur; quodque intellexerat Facnltatem rotulum sibi tradi-
tum contra formam et tenorem (F° 127 \°) statutorum, (juorum duplum a|)ii(l
se habere dicebat, composuisse ac in eodem ap[p]osuisse quod licenciandi erant
ibidem ordinati secundum antiquitatem gradus baccalariatus; propter que re-
quirebat ut sibi secretum ipsius rotuli aperiremus, dicons quod aliter ad licen-
ciandum dictos baccalarios minime procederet; subjungendo quod, licet babe-
remus indultum Facultati, quod in casu recusacionis aut dilacionis cancellarii
Facultas facere per aliuni posset impendi licencie munus suis baccalariis, tamen
ad id per revocatoriam a quondam bone memorie papa Sixto'^' impetratam pro-
viderat; quare, ut dicebat, ad litibus obviandum instanter rèquirebat premissa
per nos fieri. Gui per me responsum fuit datum quod contenta in rotulo erant
''' Le U janvier ligo [ligi], mn. Jehan de Seine-et-Oise , arr" et c°° de Versailles], ctianome de
Lailly, cliannincdeParis, [est]reiivoy(^ es l'Pfjueslps Paris, [plaide] contre frère Jehan Pépin, prieur
contre Andjrois Giiibert et Jehan Champion." Coll. de \ illepreux; dit est que la chose contenlieuse
Clairambault , vol. 7<J5,p. a8. — Le 3 juin ligS, entre eux sera régie sous la iiimIii du Itoy.-' Ihid,
i»venerahle et discrète personne M.Jehan de Lailly, p. 1 79.
curé du Bois d'Arcis [aiij. Bois-d'Arcy, dep' de ' Sixte IV.
136 LA FACULTÉ DR DÉCIILT , [U8:)-1Z(861
secrcla Kaciillatis, (jua inconsulta non poteramns nec debebamus super rc(|uisitis
pei' eum morem gercre nec sécréta Facultatis revelare. Ex qua respoiisione tur-
batns, alta voce et cunctis audire valentibus dixit quod aliter' non licenciaret ipsos
baccalarios vel aliter ageret quani crederemns. Cui ad compescendum dixi quod
dominns de Courceliis erat propinquus, et eum requisivi quod vellet paululuni
supersedere quousque super requisitis per eum conterenciani eum ipso de Cour-
celiis haberemus, ut sic omnia possent in bona pace tractari. Gui requisicioni
obtemperare recusans, subito et precip[it]anter eum subranrellario et pluribus
sibi assistentibus recessit et, ut intelleximus, ad auiam domini episcopi Parisiensis
declinavit, nobis remanentibus eum bidellis Facultatis et clavigero, quos velociter
misimus ad dominos absentes in domo dicti domini de Courceliis hora presenti
convocandos et conveniendos, ut in bac re consulerent quid esset faciendum. Et
intérim prefatus dominus Stephanus et ego in caméra prefati domini de Courceliis
remansimus, dominorum absencium presenciam prestoUentes (sîc); sed pauco
facto intervalle ante adventum alicujus dominorum, majoi" bidellus nobis retulit
quod intellexerat per fide dignos testes prel'atnm dominum cancellarium, dominis •
et bidellis absentibus. rotulum Facultatis apcruisse et, cunctis videntibus, in eo
fecisse rasuram notabilem, et per minorein bidellum Facultatis tbeologie voca-
cionem licenciandornm fieri fecisse secundum ordinem Facultatis, qui talis est :
.lohannes Pigerii, quem adoptavit dominus de Veteri Villa;
Nicolaus Juvenis, quem adoptavit dominus de Conty;
Jobannes Nicolas''', quem adoptavit dominus Ambrosius de Cambray;
.lohannes de Ruella, quem adoptavit dominus Jobannes de Courceliis;
Petrus Bonnot, quem adoptavit dominus Robertus Tulleu.
De premissis autem pei- prefatum cancellarium innovatis et attemptatis in pre-
judicium Facultatis reparari faciendis via juiis fuimus protestati, et sic a domo
prefati domini de Courceliis, capta licencia, recessimus.
ji" Avril.] Eodem die, post meridiem , aliqui dictorum licenciatorum venerunt ad me et
de dicto domino cancellario gravem querimoniam fecerunt, dicentes quod, licet
die martis novissima, in qua ipsi et alii licenciati fuerant prefato domino cancella-
rio presentati, idem cancellarius promisisset eos bénigne tractare et jura Facultatis
inviolata servare; attamen, contrarium faciendo, eis locum pro suscepcione signe-
torum per Facultatem assignatum immutaverat. aperte dicendo quod ad ipsum et
non ad Facultatem pertinebat locum liujusmodi assignare, et quod nunquam eis
diem assignaret pro suscepcione signetorura, donec locum per eum (F" 128 r°)
'■' C'est peut-être de lui qu'il s'agit dans cette des-Champs, diocèse de Paris, et à celle du doyen
mention de l'anni^e 163/1 où n-Joliannes Nicolaus, «t du chapitre de Saint-Marcel-lez-Paris. Àrch. de
diocesis i'arisiensis, in artibus magister et in jure l'Liiiv. de Paris, vol. 53, fol. 91 4. Cf. ]ilus haut,
canonico iicencialus, curatus de Monsterolioi . se p. 38 et 117.
présente à la collation du prieur de Saint-Martin-
Ili8r)-l/i86] l)K L'UNIVliRSlTI-: UE PAUIS AU W SIKCI.!']. 1:57
oli{fon(Uim acceptassent. Qua de re ipsi tiincntes per cum retardari, nisi ejiis vo-
liintati parèrent, cnllegiuin Biirfjundie ipsis al) eo deputatum loco collegii Lcxo-
viensis per Faciiltati'iii assi{jnali volentcs nolentes receperant; quodrpie di(;l)iis
sequentibns eumdein dominuiii (•ancellai-iiini cum omni liuinilitate reqiiisiverant
quod eos vellet expedire et dieiii [tro licencia inipcndcnda prefigere et assignais;
sed i<l non |)<)tuerant itrq)etrare (puiiisqne iiniini feirnluni sen discnni jtiscinin
ei porrexerunt et (juatuor vini optinii qiiartas Iradiderunt, sul)jini[{entes quod de
post eis sollicitantiI)us suani expedicionem prefatus cancellariut pliires alias dif-
ficultates fecerat, eisdcm declarando cpiod. nisi primitus lacèrent satisfactionem
de juribus suis, non expcdiret eos; diinique in(|uirerent de ipsis juribiis, dixit
quod quilibet eorum sibi tenebatur in tribus lii)ris zucari, et priinus ad licenciam
evocatus in uni» lerculo. Quibus auditis, dixornat quod de biis inquirerent, et si
tenerentur, libenter satisfacerent eideni, dumque inquisivissent, invenerunt rem
aliter esse; et nicliiloniinus eos impeditos t(!nnit, donec (piilibel licenciandus
eideni cancellario tradidit et minisiravit duos panes zaïcari cum duabus quartis
vini, et primus consionavit sexaginta solidos par., aut circiter, pro liujusmodi lei-
culo pretenso. Quibus non contentus, die suscepcionis signetorura, per familiares
ipsius cancellarii fuerunt coacti sibi ultra premissa mittere duas libras specierum
et totidem quartas vini. Quibus de causis de ipso cancellario conquerebantui-, et
magis quod die illa, in actu vocacionis ad licenciam, per rasuram verborum rotuli,
quod ipsi licenciandi erant ordinati secundum antiquitatem gradus baccalariatus,
très ultimi fuerant apud présentes, id ignorantes quia dictum non fuerat in actu
vocacionis, plurimum dilVamati et scandalisati, necnon baccalarii et scolares Facnl-
tatis assistentes adeo maie de Facultate inl'ormati, quia in scolis fecerat publicari
quod de cetero in ordinando licenciandos ordinem gradus baccalariatus observaret;
quod factum aut saltem dictum non fuerat in evocacione facta de mandato cancel-
larii memorati, quod dicere debuerant nunquam se suscepturos gradum Parisins,
nisi per Facultatem interpresiis et novitatibus per ipsum cancellarium factis
o[p]portunum remedium adhiberet[ur]; biis et aliis de causis tune lacius declaratis
requirentes ut vellem die sequenti Facultatem de premissis informare et reme-
dium adbiberi procurare, prout ex debito officii facere promisi et feci.
Die dominico sequenti, super prelîiissis novitatibus et interpresiis per dominum [a Avril.]
cancellarium attemptatis in prejudicium ipsius Facultatis dominos per cedulam
pênes dominum Jobannem de Gourcellis, hora tercia ])ost meridiem, convocari
feci, ibique comparuerunt domini Jobannes de Gourcellis, Hobertus Tulleu, Ste-
phanus de Veteri Villa, Jacobus Junii, .loliannes Picard, Andréas Wassebn et ego,
coram quibus omnia et singula in querimonia dictoruni licenciatorum contenta
recitavi, et de remedio provideri requisivi. Super (juibus Facultas ipsa, unanimi
consensu singulorum intercedencium, novitates predictas et signanter rasuram per
iui>niui,iMt >.tii{
138
1. V FACl 1/rK 1)K DECHET
I'i85-l'i86l
i])siiiii (■iuicollarinin in roltilo KacuUalis prcsiimptam, nccnoii evocafionein per
aliuiii a hidt'llo principal! Kaculiatis siibsecntam, tenieraiias, ahusivas et in pre-
jiulicinm jurinin ipsins Facultatis atlemplatas fnisse et esse, illas qnoqne, cpiali-
nns de facto processerant, reparandas et emendandas fore decrevit et dedaravit,
volens (piod per jnsticiani dicta reparacio contra ipsum doniinuni Anibrosiuni
virilité)' prose(|uatur, et infra (]ui[n]denam Facultas ipsa convocetur ad deiiberan-
dnm et conclndendnm de modo procedendi et illnm snper premissis novitatibns
et inferpresiis prosequendi, et intérim quod quamtocins litière nomine Facnllatis
conliciantni- in meliori forma qna fieri polerit snper dedaracione abnsns snpra-
dicti, in majoribns scolis Facultatis pnblicande, sic quod linjusmodi de facto at-
temptata cnnctis valeant esse nota.
[3 A\iii.| Die lune sequenti, hora septima de mane, prefatus dominus Ambrosius ad me
venit et coram magistris Petro Alard'') et Adam Boucher'-', notariis curie conser-
'■' .\oiis avons dép rencontré ce baclielier eu
Décret : rr Pierre Aiai't, |)raticien en cour d'Egiise,
propriétaire d'un lioslel rue du Clos Bruneaii . | t[ui .
le t?) mars i/iyi-iiyS,! a |)ouvoir de faire repa-
rei'. " doll. Cluiriuiihaull , vol. ^Gi , |). 87. Cf. plus
liaul, t. II, p. a37 et n. 1.
'"' Le ai janvier 1 /193 [1 Af)'i ] , r^au tesmoig-nage
de m. Ijiu-ean Boucher, tuteur, de Jehan Bouclier,
son (fèvu,Hobk homme Adam Boucher, sieur de Suint
Aubin, iioliiire et secrétaire du lioij, m. Bureau
Boucher laisné, oncles, m. Beitrand Bipault, ad-
vocat en Parlement, cousin germain paternel, ni.
Jacques Louet, gênerai sur le fait de la justice des
Aydes, cousin maternel, Charles Boucher, frèi-e,
m. Arnoul Hesselin , cousin de Jean Boucher, Pds
mineur de feu Arnoul Boucher, maistre des
Comptes, le j)aitage fait par devant Guy le Lièvre
et Catherine Perrault entre ledit tuteur [et] dainoi-
seile Jehanne Boucher est raliûé, et ledit Adam
Boucher a protesté que ledit tesmoignage ne luv
puisse nuire en tant que touche les (pialitez et quo-
litez, c'est assavoir de la moitié d'un (juart de la
terre et seigneurie d'Orcav délaissez par ledit par-
tage audit Jehan Boucher, [)Our raison desquelles
portions il y a procès es requestes du Palais enlic!
lesdits Bureau, Jehan et Adam Boucher." Coll. Clni-
ramlmult, vol. yOS, |). 321. — Le 16 septembre
i4()'i. Adani Boucher émancipe son fds Charles,
écolier à Paris, âgé de i4 ans. Ihid., p. aia. — Le
•:>.8 janvier i /194 [t 4<j5 J , nau tesmoignage de noble
honune et sage m. Jehan Boucher, conseiller en Par-
lenienl, (lère, Adam Boucher, notaire et secrétaire
du lîoy, oncle paternel, Jehan de Maile, cousin ger-
main, Jehan, Charles et Guillaunie de Montmirail,
oncles maternels de Pierre, Arnoul, Gilette, Je-
hanne, Loys, Charles et Heleinne, enfans mineuis
du(ht Jehan Boucher et de feu damoiselle Catherine
de Montmirail, sa femme, ont esté donnez tuteurs
le père et Gudiaumc de Montmirail. n Ibid. , p. aSo.
Le 2 mai liyy. ^Jacques le Lièvre, requérant
l'onterinement de certain raporl de jurez fait à sa
requeste contre m. Adam Boucher, Agnès Boucher
et TU. Jehan Bailly, dit est que le unir dont est
question sera fait aux communs despens. » Ihid.,
p. 2G4. — Le 18 septembre ligg.se présente au
Cliàtelet "Agnès Bailly, femme séparée de m. Adam
Bouclier, qui a fait proceler par voye d'arrest sur
les fruits d'une vigne assise à Yvry appartenant au-
dit Boucher; dit est que lesdits fruits seront ven-
dangez en corinnun. 1 Ibid., p. agS. — Le i/i no-
vembre ligg, rrm. Adam Boucher, praticien en cour
d'Efflise , bourgeois de Paris, a émancipé Catherine,
aagée de 1 6 aus , et Marie , aagée de 1 5 ans , ses
filles, et de Agnès Bailly, sa femme. » Ibid., p. 3o4. —
Le 29 mai 1000, rt Agnès de Bailly {sic), femme
.séparée de m. Adam Boucher, a révoqué certaine
procuration par elle baillée à m. Jehan de La Porte, '
advocat au Chastellet.Ti Ibid., p. 36o. — Le 2/4 oc-
tobre i5oo, (tm. Adam Boucher [est] condamné à
payer à François Lescuyer, procureur au Chastellet,
la somme de xn escus d'or à luy deue pour prest.i
Ibid., p. 395.
Les mentions groupées dans le second alinéa
de cette note s'appli([uent-elles au personnage
[1/185-1 'iSGI DE L'UNIVEIISITK l»K l'MilS \|: XV" SIECLE. 13')
vacionis privilcgionim aime (K" i-jS v") raatiis Universilatis Parisiensis, intcr
cetera dixii etoxposiiil (jiiod ail cjiis iidliciaiii devenerat Faciiltatern alias conclii-
sisse qiiod de cetero proccderel ad ordiiiaiidiim licenciandos seciindiim antiiini-
tatem (jradiis baccalariatus, in prejudiciiiiu juriimi caiicellaiii et cancellaric; ([iiod-
que die precedonti pênes dominnni de Coiircellis Kaciillatem conirrc'javeraMi , et»
spi-cto et conlenipto. necnon, ut inlellexerat, in ejus injiiriam adopcio licencian-
doiiini, ipso ahscnlc, in dicta conj^regacione facta cxtiterat; qiiibiis de cansis ad
illiini seii illos ad (piem seu (pios poteral et dchehat, provocahat et appcllahat.
Ad (|iic suli hicvihus respondi qiiod per regestra Facidlatis et alias ap|^p]arel)at
ipsnni dominum Amhrosimn conclnsionem Facultatis de qiia conf|in'reljaliir
jaiupridoni ap[|)]rohasse, et ideo post tenipora provocandi delliixa fiiistra verho
nisiis fuerat provocare; quodque ad providendiim novilalihns et interpresiis per
ipsiini dominiini Anibrosinm pancis ante diehiis in rasiira rotnii liconciandornm
et eornni evocacione per ininoreni hidelliim Kacidtatis tlieolojjit; ipso mandante
attemplatis fuerat con{jregala. Qnare merito Facilitas ipsa potiierat ordinare, proiit
fecerat, cpiod ipse dominiis Ambrosius, contra ([iicm agcbadir, non debebat ad
ipsam congregacionem evocari; insiipcr, qnod idem dominiis Ambrosius in congre-
gacione Facultatis die veneris [I. jovis] peniiltima mensis Marcii novissime lapsi
celebrata super composicione rotuli liceiiciandoriim et illoriim adopcione facienda
fuit débite vocatus. Ad quam vocacionem venire conlempsit, tacite Facultati [ jus] ''
adoptandi reniinciando; idcirco, ex caiisis per eum faiso pretensis se gravatiim
pretendere non poterat, et ex conseqiienti minime provocare, prout de facto .
fecerat; elnicliilominus in premissis omnibus et singulis de quibus conqiiereliatiii'
me snbjeci judicio Facultatis, paratus lacère que super hiis duxerit ordinanduin.
Die mercurii quinta mensis Aprilis, Facultas pênes dominum Johannem de [j Aviii.j
Gourcellis, bora egressus vesperorumNostre Domine Parisiensis, extititcongregata
ad audiendum appellaciones et intimaciones per dominum Ambrosium die lune
micbi factas et super hiis deliberandum. Et ibi comparuernnt domini Jobannes
de Gourcellis, Robertus Tulleu, Stepbanus de Veteri Villa, Jacobus Junii, Jo-
bannes Picard, Andréas Wasselin, et ego, qui recitavi omnia et singnia per
dominum Ambrosium michi die lune dicta et intimata necnon ineaui respon-
sionem tune factam. Super quibus deliberatum extitit et conclusum esse pres-
tol(l)andum ad videndiim si et ubi dictus domintis Ambrosius appellaciones per
dont il est question flans lo premier? Cela est d'Eglise donnée à Adam lîoiulier dans l'une des
vraisemblable, puisque le partage du a't janvier mentions de la seconde série. Poiu'quoi n'y est-il
lâgi a été fait par-devant Guy le Lièvre, et que plus (pialitié, comme dans tes mentions anlé-
l'on retrouve, le 3o avril i'i9<j, un Jacques le rieures à ligg. de notaire et secrétaire du Roy?
Lièvre mêlé aux affaires d'Ailam Boucher. Ce qui II y a là un petit problème que nous n'avons pas
peut cependant soulever quelque doute siu' cette su résoudre,
identificalion, c'est la qualité de praticien en cour '*' Ce mol parait avoir été ajouté au xvii' siècle.
140 I.A FACILTE DE DÉCRET [I 'i«5-l 'uSC.j
euin inlcrposilas relevabil, et ne iiiaius liai inccmliiiiii iiiaterie, placiiil (jiiod
Facilitas adhiic sileat contra (licliiin dorainiim Ainbiosiuin, cuin nicliil possil
deperire expectando vei differendo proseciicionem hujiis vei usque ad annum, a die
novitatum computando; et ultra, qiiod dominas lej;ens ex parte Facultatis liabeat
in scolis deciarare qnod illiid quod fecit hoc anno, licenciandos secnndnin anticpii-
tateni gradus ordinando, lecit ad tollendiiin odia et rancores inter dominos, qui
consuevenint suboriii in ordinandis baccalariis ad licenciam evocandis et ad sei-
vandiim lionorem ipsoriim licenciandoriim, pacein qiioque et tran(s)quii[l]itatem
Facultatis in capite et in membris iovendam, ac eciam pro serenilate conscien-
ciarum singulorum dominornm, et ad obviandum precibus importunis que supe-
rioribus annis vise sunt lieri pro licenciandis ordinandis, et neqiiaquam propter
avariciani seii cupiditatem. pioiit quidam malivoli detractores seminare pre-
sumpseriint temere et de lacto in gra\e scandalum Facultatis. Placuit eciam
Facultati ex causa differre adopcionein licenciatorum usque ad regressiim domini
Nicoiai de Conti, post cujus adventum ad id agendum vocabitni- Facultas per
cedulam.
[r. Avril.] (F" 12C) r".) Die illa, in missa Facultatis comparuerunt et interfiierunt domini
Ambrosius, Stepbanus de Veteri Villa, Jacobus .lunii et ego, quibus facta fuit
distribucio.
|(i Avril.] Die jovis sexta mensis Marcii [1. Aprilis] anni Domini mcccclxxxvi, in missa et
collegio Facultatis comparuerunt domini Ambrosius, Robertus Tulleu, Stepbanus
de Ve[teri] Villa, .Tacobus Junii, Andréas Wasselin et ego, et ibi fuit conclusum
quod legetur in secunda missa sequenti.
Eodeiii die, preiiiisso examine, fuit ad gradum baccalariatus et lecturain ad-
uiissus Jobannes Beroust, diocesis Carnotensis, <jui pro bursis solvit duo scuta
cum dimidio.
[!■• Avril.] Die merciirii xi[i] mensis Aprilis, fuit sigillata liltera teslimonialis j)ro magistro
.lohanne Driiget, qui pro sigillo solvit scutum auri.
[i3 Avril.] J)ie jovis xii[i] mensis Aprilis, missa et collegiiim celebrantur, in quibus coiii-
])aruerunt domini Ambrosius, Robertus Tulleu, Stepbanus de Veteri Villa.
Jacobus Junii, Jobannes Picard, Andréas Wasselin et ego, a quibus frater l'etrus
Sperveri, dyocesis Lemovicensis, Nicolaus Laurens '" et Gudlermus Berout,
'*' De I ûgS il 1 ^i()8 , Nicolas l^aurenl ne laisse de Senlis. Arcli. <le l'Unir, de Paris ,yo\. hg ,l'o\. u).
|)as passer une année sans se faire inscrire an livre — En ligi, il se présente à la collation ilii clia-
des irnoriiinationsTi. En ligS, N. Laurent, maître pitre de Nolre-Uanie de Sanlieu. diocèse d'Aulnn,
es arts et bachelier en Décret, du diocèse de Meaux, et à celle de l'abbé de Charroux, diocèse de Poi-
sp présente à la collation des chapitres de Paris et tiers. Ihid. . fol. 0 1 . — En i igS , il se présente à
I)K L'UNIVliRSI l'i; |)K PAItlS \ (J .\V° SIKCLK.
Ul
[U85-U8G]
examine premisso, liicrunl admissi ad gradiiiii baccalariatus et icclniimi, et pro
bursis qiiilihcl solvit diid sciila iiiiri.
uni
Die XIX iiiensis AjM'ilis, luit prorofjala lectiira tloiuinonim ad piiin;uii iiiiss;i
quia bid(dli in scolis, prout est moiis, non publicavoriint hn-tiirain.
Ipso die, liora octava de nianc, niissa et colle'fiuni apiid Saiicluiii .loiiaiinein
Jiierosoliiiiilanimi (•t'l(d)raMtui', et interfueiiint doinini Andjrosius de Cainhray,
Steplianus de \ elcri \illa. Jacohus Junii, Johaiines Picard, Andréas VVasselin
et e{;o; et ibidem, examine premisso, fuit admissns ad {jradum baccalariatus et
b'chiram Pctrns (ùielio. diocesis Do(u)lensis. (|ni pro i»ursis solvit tluo sciita
anri cnin diniidin uiiius, et prestitit juramenta consueta.
I if( Avril.
Die xxvn mensis Apribs, post bîclnram dominornm, missa et collefjium cele-
brantur; in cpiibus inleriuerunt domini Hcdintus TuHeu, Stepliaïuis de Veteri
Villa. Jacobus Junii et e{jo,a cpiibus luit deiiberatiini, audila relacioue mea super
opinione domini .lobaunis de Courcellis, quod prosecucio materie concernentis
dominum Andjrosiiim adbuc diileretur.
Eodem die, rueriint, examine premisso, ad gradiim baccalariatus cl Icctnram
admissi frater Vincencius du Puy, qui pro bursis solvil hia scnla, Léo Barre ^'\
Avril.
la coHalion de l'abbesse de FaremoLilier, diocèse de
Meaiix, el ii celle de l'abbé de Saint-Marlin de
l'ontoise, diocèse de Rouen. IbiiL, fol. 96 v°. —
En 1^96, il se présenle a lu collalioii du tbapitrr
de l'église d'Amiens et à celle de l'abbé de Sainl-
Faron, diocèse de Meauv. lliiiL, fol. 128. — En
1697, il se |)résen(e ii la collalion de l'abbé de
Saint-Mai'lin de Vierzon, diocèse de Bourjjes, et
à celle du cbapitie do l'église collégiale fSiipi'a
Cuiainn [Saint-Hilaire-de-Court , départemenl (bi
Cher, arrondissemenl de Boiu-ges, canton de Viei--
zon?|, du même diocèse. Ih'ul., vol. 5o, loi. 91.
— En 1498,11 se présente de nouveau à la col-
lation de l'abbé de Vierzon et à celle du chapitre
de Bourges. Ibid., fol. 67 v°.
'"' Le 27 février i/iyli [1^77], (thoiiorable
homme m. Jehan Barre, advocal au Chaslelli't, a
émancipé Léon Barre , son (ils , escolier à Paris ,
aagé de 10 ans; curaleui', le père.Ti Coll. Clni-
minbault , vol. 7(54, p. 179. — Le a4 novembre
liS/i, on voit trhonoi-able homme m. Jehan Barre,
avocat au Ciiasteilet, curateur de Beriii [l. I^eon )
lîarre, son liis émancipé, escolier ;i Paris, deman-
dant avoir par retrait lignagcr deux pièces de
vignes assis[es] à Noslre Dame des Cham|)s les
Paris, qui furent à feu Denis Capel. |)rocurein' au
Chasti'ilct, ac([uisi's |)ar .lelian de (iharlrcs de la
veufve dudjt (lapel.i Ibid., p. 307.
Deux autres mentions des registres du Chàtelet
nous apprennent (pie f^éon et son frère cadet.
Jean, embrassèrent la même profession (|iie leur
père. Le 90 février 1^91 [ii9-i], rhoiiorable
homme et sage m. J^eon Barre, advocat au Clias-
tellet, ayant droit par transport de Gilles Gorge-
reau, [plaide] contre Jeliaii Mesiiager, dit Doiiaillv,
Loys Glialuiiieau et leurs femmes, héritières de
feu Jacquette, jadis femme de feu André Aupoinl
et héritière de feu Macée, jadis femme de feu
Alacé Brun.ji Coll. Ctairambault , vol. 7G5. p. 121.
— Le 2 octobre lig-i, rrhonorable homme et sage
m. Jehan Barre le jeune, bachelier en ioix, a esté
receu advocat et a choisy son lien du costé de la
Tournelle. T> Ibid., p. 9.0 II.
Le 19 octobre 1^99, ^ Jehan Amaury, notaire
au Chastellet et tuteur d'Estienue Bouli<>r, | plaide]
contre Léon et Jehan lîarre. advocats, Hugues le
Blanc et sa femme, .lehan Popinean, advocat au
(]hastellet, et sa femme, et Estiemie Nandet. [H'o-
cureiir en Parlement, et sa femme. Après ijue
lesdits Jehan et Léon Barre ont affirraé par ser-
ment qu'ils ne sçaveiit aucuns biens appartenans
audit Boulier autres que ceu.v qui sont contenus
1i-2 LA FACULTE DE DECRET [1 'i8:.-U8(i ]
de ParisiiKs, et Pliilippiis MessierO, qui solverunt qiiilihet duo auri sctila, et pres-
litéi'unl juiaiuenta cousucla.
[•.>9 Avril.] Die sabbati \\i\ mensis Aprilis, Marcialis du Peyrat, dyocesis Lemovicensis,
in donio iiiea, posl examen de more liabituni, ad j;iaduin et lecturam baccala-
rialus adniissus extitit, et nrn Itursis solvit tria scuta.
[ôMai.l Die veneris quinta mensis Maii anni Domini mcccclxxxvi, in missa et col-
legia (sic) apud Sanctuin Jobannem de more celebratis interfuerunt domini
Roberlus Tulleu, Jacobus Junii, Stephanus de Veferi Vdla, Andréas Wasselin
et ego, quibus distribuciones quatuor merellorum l'acte tueruut propter examen
baccalariatns.
Eodem die,premisso examine, Jobannes de Armis '^', Nivernensis diocesis, fuit
adniissus ad gradum baccalariatns et lecturam, et solvit pro bursis duo scuta
ad solem cum xxxvui duodenis, et prestitit juramenta consueta.
Ipso die, fuerunt sigillate bine liltere uominacionis, nna pro fratre Petro
en l'invenlaire fait à la reqiieste diidit Amaiirv, et
que l'inventaire des lettres et tiltres demeurez du
dccez de feu Jehan Barre, advocat au Cliastelel,
n'est encore acheva, dit est ([uaprès la Saint
Martin lesdits Barre déclareront les tiltres qu'ils
auront trouvez ajiparlenans audit Boulier." Ihid.,
j). 299. — Et le la décembre suivant, on re-
trouve rr honorable lionime Pierre Boulier, mar-
chant h Blois, tuteur d'Estieune Boulier, (ils mineur
de feu ni. Philipes lîoulier et Jeanne Hallier, sa
femme, [plaidant] contre honorable hninme m. Léon
Barre, m. Jehan Barre, ni. Jelian Popineau, Je-
hanne Barre, sa femme, m. Hugues le Blanc, Phi-
lipps Barre, sa femme, m. Estienne Naudel. pro-
cureur en Parlement, Colette Barre, sa femme, et
encore lesdits Léon Barre et Hugues le Blanc,
tuteurs des enfans mineurs de feux m. Jehan Barre
et Jacqueline Capel , sa femme, tous les dessusdits
enfants desilits Jehan Barre et Jacqueline Capeile.
Dit est que lesdits Barre rendront compte par de-
vant le premier examinateur de la Court tant des
exécutions testamentaires desdits delïunts Phiiipes
Boulier et Jehanne de Laillier (sic) que de l'en-
ti'emise que ledit feu Jehan Bai're a eïie d'aucune
partie des biens appartenans audit Estienne Bou-
lier. 1 Ihld. , p. 3 12.
En lig-î, "Lyon s Barre, de Paris, licencié
en Décret , se présente à la collation du prieur de
Souvigny, de l'ordre de Gluny, et à celle de l'ab-
besse de Saint-Menou, diocèse de Bourges. Arch.
de rViiiv. de Paris , vol. iç) , fol. fif) \". — L'année
suivante, il se présente à la collation du prieur
conventuel de Rueil, au diocèse deMeaux, et à
celle du chapitre de l'église collégiale de Saint-
Sauveur de Blois. Ihid., fol. gi.
'"' En i4()<), Philippe Messier, prêtre, maître es
arts et bachelier en Décret, se présente à la collation
des abbés des Saints-Crépin-el-Crépinien et des
Saints-Médard-et-Gilhard-les-Soissons, 0. S. B.
Arch. de l'Univers, de Paris, vol. 5o, fui. 70. —
En i5oo, il se présente à la collation de l'abbé de
Saint-Crépin-en-Chaye , 0. S. B., et à celle de Notre-
Dame de Soissons, 0. S. B. Ibid., fol. i38 v°.
'"' Jean d'Armes était le second fds de .lean
d',\j'mes, docteur es lois, président au Parlement
de Paris, et de Jeanne de Lamoignon, qui tous
deux étaient originaires du Nivernais. 11 fut cha-
noine de Chartres, de Nevers, de Laon et de
Noyon. Cf. Fi-ançois Blanchard, Les Presidens au
mortier du Parlement de /'«>■/«( Paris, i647,in-fol.),
p. 110, 111 et 696. — Dans les registres du
Châlelet, nous rencontrons, à la date du i5 juil-
let ) iS/i , cette curieuse mention, où il s'agit peut-
être de lui : T Jehan d'.4rmes, convenu et appelle
de m. Jehan Obhe, maistre es ars, escolier à Paris,
pour monsirer les letlres d'abrogation, ordonnance
et concordais qu'il dit avoir esté fais entre N. S. Père
le pape et le feu Roy [Louis XI] touchant la Prag-
matique sanction. 1 Coll. Clairambault, vol. 76^,
p. 298.
[U8r)-l/i8G| DE i;UNIVEHS[TÉ DE PARIS AU XV" SIECLE. I'i3
Sperverii, (|ul pro si<;lll() solviL oboliuu trajcctensc, et altéra pro Guidone lîia-
chet, qui solvit sciilimi.
(F" 12() V".) Die liiiH' nclava mcnsis Maii, fnil oitiliis (|iion(l;nii ildiiiiiii .In-
liannis Cliiillai'd ; m (|iii) (•()iM|iiii'ii(M'iiiil doiiiiiii St('|)liaiiiis tie \ eleri \ illa, Andréas
Wassclin et ejjo. cl riii'iiiiil ciillilx'l dislrdxili sox iindeni.
Eodciii (lie, riieniiit si{|illate bine nominacioiies, iiiia pru iiiajrislro l'ctrtj
CliaiToii, liccnciato, et alleia pro magistro Guicliardo Bracliet''), pro quibiis sol-
verunt, ratione sigilb, (piibbet scutum auri.
[8 Mai.
Die inailis i\ iiieiisis Maii, que fuit die[s] Beati Nirolay, in niissa Facultatis
interfuerunt doiuini Tnileu, de Veteri Villa et ego, ([uibiis fuerunt disiributi
(piatuor iiierelli sinijulis, quia erat examen.
Eodeiii die, posi niissani, examiiu' preniisso, .loliaiincs Haujardon, Leniovi-
censis diocesis, fuit admissus ad graduui baccalariatus et lecturani, solvitque pro
bursis duo scuta cuui dimidio iniius.
[9 Ma
Die nierciirii x niensis Maii, fuerunt sijjiilate due litlei'e, iina gradus pro fi'atre (lo Mai.]
Anlhouio de Brione '-), et altéra nominacionis, pro magistro Evencio du Sauzet;
pro quibus solverunt quilibet scutum.
Die jovis XI Maii, niissa et collegium de more celebrantnr, in quibus compa- [11 Mai.
ruerunt domini Ambrosius, Holjcrlus Tulleu, de Veteri Villa et ego; quibus siqier
merellis dominiis receptor distribuit dimidium scutum auri, prout et aliis quibus
debentur facturus erit.
Ipso die. dominas legens primum ordinarium (^' compariiit in collegio, dicens
quod fere tercium librum Decretalium perlegit, supplicans sibi per Facultatem
raateriam assignari ad continuandum. Super qua supplicacione deliberatum et
''' Le i5 marsi4f)3 [ i/igij.nm. Guichard Bra-
chet, escolier [sic) à Paris, [est] demandeur contre
GuiHaume de Sailly [sic), escuyer, [et ils sont] ap-
pointez à oyr di'oit.n Coll. CAmramlxnill , vol. 'jGh ,
p. aaS. — Cinq ans plus tani, le .3i août i5oo,
on voit que le procès n'est pas encore terminé :
rrm. Gnicharl Brachet, requérant que Odoart de
Sully et Jehan de Sully, enfans et habilles à se
[lorter héritiers de feu Guillaume de Sully, leur
père, délibérassent s'ils entendoient se porter pour
bei'itiers dudit deffunt leur père et reprendre ou
délaisser certain procez pendant entre ledit Bra-
chet et ledit defl'iuU pour i-aison de la terre et sei-
gneurie de Saint Léger du Bois , Pierre et Bertrand
Pierre dit de Pierrefort adjoins avec ledit delTunt;
et après que ledit Odoart a dit qu'il esloil héritier
par benelice d'inventaire pour moitié'. . . 1 Ibid.,
p. 383.
'"' Le 2G août liSo, (fmessire Anthoine de
Brion, conuuandeur de Bailleul, Gathenay | Gate-
noy] et Paris[is?|, [plaide] contre Matbelin Mar-
soing [et] honorable homme et sage m. Jacques
de Wignacourt, notaire et secrétaire du Boy, sei-
gneur de Carrières et d'Avrigny.i Coll. Clairam-
Imiilt , vol. 764 , |). ai 5.
'') Denis Alligret.
làfi LA FACULTE DK DÉCRET 1 1 'iS:)-L48G]
conclusum exlitit quod incipiat quarlum Decretalium et, ipso pcracto, more solilo
légat Gleineiitinas.
Eodem die, premisso examine, Joliaimes Petrocilii, Tiiioiieiisis diocesis, et
Pcti'us Belin, Gloromonlensis (s/c), admissi fuerunt ad graduin baccaiariatus
et lecturam, prestilenuitque juramenia consueta, et |)ro l)iirsis solverunt qiiilil)et
duo se 11 la.
[lo Mai.j Die sabbati xiii mensis Maii, domiiiiis llubcrtus Tulleii legit Decretaleni iii
Ai<;ilia(m) Penthecostes legi solitam, et intravit scolas circiter horam quintam,
finivitque inter seplimam et octavam.
Ipso die, fuerunt sigillate due nominaciones, una pro iVatre Petro Sperveiii, et
altéra pro Johanne de Ganibus, solveruntque quilibet uiium obolum trajectensem
sohiui. de gracia eis facta per Facultatem.
!''< ^l'ii- Die jovis xvni mensis Maii, in missa et rollegio apud Sanctum Jobanneni .Ibero-
solimitanum ceiebratis comparuerunt domini Piobertus Tulleu , Stephanus de Veleri
Villa, Andréas Wasselin et ego, quibus dominus Stephanus super nierellis distri-
buit octo solidos paris.
Eodem die, dictus dominus Andréas supplicavit, proul alias fecerat, quod
Facultas eum vellet tenere excusatum a comparicione personali in missis el col-
legiis de cetero celebrandis, attentis ejus senio et fradura ac dislancia loci ubi
moratur. Supplicacioni cujus fuit obtemperatum in forma.
[lîô.Mai.j Die jovis xxnu[i] mensis Maii, in missa et collegio apud Sancluni Johannem
Jherosolimitanum more solito ceiebratis comparuerunt domini Hobertus Tulleu,
Stephanus de Veteri Villa, Jacobus Junii, Johannes Picard, Andréas Wasselin
et ego, et quia tune erat examen, dominus receptor distribuit singulis quatuor
merellos.
(F° i3o r°.) In ipso collegio, premisso examine, Petrus Synieonis, clericus,
Lugdunensis diocesis, Franciscus Menin et Judocus Fabri, Tornacensis dyocesis,
fuerunt admissi ad gradum barcalariatus et lecturam, et pro bursis solverunt
sex scuta, videlicet quilibet duo scuta auri, et duo alia scuta tradiderunt pro dis-
pensacione ipsis instantibus facta, quod non tenerentur dominos ad harengani
suam invitare per singulas domos : octo scuta.
[80 Mai.] Die jovis [/. martis] penultima mensis Maii, in missa et collegio apud Sanc-
tum Johannem .Iherosoliraitanum ceiebratis interfuerunt domini Jacobus Junii,
Johannes Picard, de Veleri Villa, Wasselin et ego; domini vero de Gambray et
Tulleu se fecerunt excusatos; quibus dominus thesaurarius distribuit merellos
cuilibet duos.
[U85-l/i86] DK L'UNIV INUSITÉ DK PAIUS AU XV" SIKCLK. 145
Eodcm (lie, dictus dominus lliesaurarius peciit adniilli ad n-ddcii(liiiii sua com-
pota, fiiil(jiie sibi assijjnala dics sabl)a(i proxiina cl liora sociinda post iiieridiçm;
et injuiixi bid<>llis (juod sinjriilis doniinis al)sen(ibiis habciinl iiiliinafc ul (•(iiii-
liarcrcnl in amlicionc dictoniiri coinpoloi'uiii, si vfllent.
Dit' sabbati m mensis Jiinii anni lxxxvi, in caméra examinis, post meridiein, [t Juin.]
doiiiiniis (besaiiniriiis reddidil coinpota sua, prescnlibus dominis Ambrosio de
Gambray. Hoberto Tulleu, SLcpbano de Veteii Villa, Jacobo .lunii, Jolianiie l'icard,
Andréa Wassebn et me, quibus et domino de Conrcellis, quia prosens reputatus,
dominus tbesaurarius distribuit xxnn sobdos [tar. pro vac(c)acionibus, pénis et
laboiibns.
Die jovis oclava mensis .lunii, in nnssa et collegio apud Sanctum Jobannem [8 Juin.]
Jbei'osolimilaniim colebratis interfuerunt domini Ambiosiiis de Gambray, Ste-
pbanus de Veleri Villa, Jobannes Picard et ego, et pariter in congrcgacione
Universitatis apud Sanctum Matliurinum eo die ceiebrata; el cudibol lueriint
distributi très merelli.
Die jovis XV mensis .lunii anni piescripti, missa et collegium ceiebranlur, fir)Juin.]
in quibus interfuernnt domini JNicolaus de Gonty, Stcplianus de Veteri Villa,
Jobannes Picard, Andréas Wasseiin, Jobannes Gressier et ego, coram quibus
posui in médium de lectura per dominos facienda. Super quo concluditur ([uod
domini legcnt die mercurii post festum Beati Jobannis Baptiste proxime von-
turum.
Eodem die, premisso examine, t'uil admissus ad gradum baccalariatus et lectu-
ram Nicolaus Bergiere, presbiter, Bemensis dyocesis, qui pro bursis solvit tria
scuta cum dimidio, et fuit cuni eo dispensatum de non eundo per villam.
Ipso die, super querimonia per me facta quod erant plures non graduati in
Decretis Parisius:, qui privatas lecturas exercebant et scolares Facuitatis ad eas
admittebant in prejudicium ipsius Facuitatis et iegencium in Giauso Brunelli ac
impedimentum lecture baccal[ar]iorum, concluditur quod dominus de Gonty et
ego de lioc querimoniam nomine Facuitatis domino reclori faciemus, ut reme-
dium circa id adbibere dignetur et Inbibere velit taies et consimiles lecturas.
Eodem die, concluditur quod fiât prosecucio illoruni qui gradum licencie
Aurelianis receperunt hoc anno, ut habeant satisfacere de juribus Facultati
debitis.
Die veneris sequenti, Jacobus Pulveris, in artibus magister, dyocesis Ij'ngo- [16 juin.]
nensis, premisso examine, admissus fuit ad gradum baccalariatus et lecturam,
et pro bursis solvit duo scuta cum mcdio.
>9
[UPMUtRli: >ATIOXALt.
14G LA FACULTÉ DE DKCHLT | l/48:)-l/i86]
[nn Juin.i Die XX meiisis Junii, fuil sigillala lillera {jradus pro magistro Pelio Generist'',
qui pro sigillo solvit unum sculum auri.
[jL. Juin.J (Fol. i3o v".) Die XXII mensis Junii, in niissa et rollegio apud Sanctuin
Johanneni Jherosoliniitanum celebratis interfuerunt domini INicolaus de Gonlv,
Stephanus de Veteri Villa, Jacobus Junii et ego, et cuiiibet distiibuit receptor
duos merellos.
[38 Jiiin.1 Die mercurii xxvni mensis Junii anni presciipti lxxxvi, post lecturam do-
minorum, missa et coUegium apud Sanctum Johannem de more celebiantur,
et ibidem comparuerunt domini Ambrosiiis, de Gonty, Tulleu, de Veteri Villa,
Junii, Picard et ego, et cuilibet nostrum distribuit dominus thesaurarius duos
merellos. ..
Eodem die, per cedulam Facultas in capella Sancti Johannis extitit congre-
gata ad deliberandum super duobus articuiis : primus, super adopcione licen-
ciandorum novissime licencie facienda; secundus, ad providendum lecture so-
lemnium Decretalium in anno proximo faciende. Et quoad primum articulum,
concluditur quod fiet adopcio, et adoptavit dominus de Gourcellis Jobanneni
de Ruella; dominus Ambrosius, Johannem Nicolay; dominus de Gonti, Nico-
laum Juvenis; dominus Tulleu, Petrum Bonnot, et dominus de Veteri Villa,
Johannem Pigeri. Quoad secundum articulum, concluditur quod dominus de
Gonty venit in ordine legendi Decretalem in festo Nativitatis Domini; dominus
Ambrosius, Decretalem Omnis tttriusque sexus in Pascate, et ego, post eum,
Decretalem que solet legi in vigilia Penthecostes, nisi contingat aliquem domi-
norum intérim perdere regenciam et velle reassumere cura onere legendi Decre-
talem.
|i" Juillet.] Die prima mensis Jul(l)ii, Radulpbus Olivier, dyocesis Rothomagensis, et Radul-
phus Fere, diocesis Bajocensis, examine premisso, fuerunt admissi ad gradum bac-
calariatus et lecturam, et prestiterunt juramenta consueta, ac pro bursis solve-
rimt, unus tria scuta, et alter tria cum dimidio.
j (i Jiilllei.] Die jovis sexta mensis Jul(l)ii, in missa et collegio apud Sanctum Johannem
celebratis comparuerunt domini INicolaus de Gonty, Steplianus de Veteri Villa,
Andréas Wasselin et ego; et distribuit dominus thesaurarius cuilibet duos me-
rellos.
''' De 1 '198 à i5'j8, uous reucontrons crLouo- ue saimous dii'e s'il doit être identifié avec l'ancieu
rable homme m. Pierre le Gendre, notaire et secre- élève de la Faculté de Décret. Cf. Coll. Clairniiibaiill ,
(aire du Roy, trésorier de ses guerres»; mais nous vol. ^65. p. i()Ç), -u 1. ai'i. 3ia et 46r).
|l/j8r.-1/i86] l)K L'UNIVKnSITl'; l)K PAinS AU \V' SIKCLK. \M
l[)so (lie, concliKliliir (jiiod majfislor Ludovicus do liarlay''*, qui causaiii (jiiaiii
Faoultas movit contra ipsum procuravit rcmitti ad curiaiii lequeslaniin Palarii
Parisiensis, virililer prosequalur et de statu aliarum causarum diliyend-r in-
quiratur.
Die jovis XIII mensis Jul(l)ii, in inissa et collegio apud Sanctum Johannern com-
paruerunt domini Nicolaiis de Conti, Stephanus de Veteii Villa, Jacobus Jnnii,
Andréas Wasselin et ejjo. Fuit(pie tune, premisso examine, admissus ad {jraduin
baccalaiiatus et lecturaiu Egidius Boursaudi'-', Lingonensis diocesis, qui pro bursis
solvit duo scuta cum niedio.
Eodem die, fuit congregacio Universitatis celebrala apud Sanctum Malhiiii-
num, iil)i comparuerunt domini Nicolaus de Gonty, Robertus Tulleu, Stephanus
de Veteri Villa, Andréas Vi^assclin et ego; et fuerunt facte distribuciones presen-
tibus in premissis.
i3 Juillet.]
Die jovis XX mensis Jul(l)ii '^', in missa et collegio Facuitalis apud Siiiicdnn f-o luillet.
Johannem Jherosolimitanum celebratis comparuerunt domini Uoberlus Tulleu,
''' Siu' les Harlay, cf. plus haut. p. 'j'à. — Le
3o octobre 1^90, ff nobles personnes m. Loys
de Hurlay, licencié en Décret, et Adam de Harlay,
son frère, chevalier du guet de nuit, se porlent
héritiers simples de feu Jeliun Luillier, leur oncle,
receveur et clerc de la ville de Paris. 7> Coll. Clai-
rambault, vol. 766, p. uj. — Et le ao mai i5oo,
tfnoble homme Loys de Harlay, seigneur de Beau-
mont, se constitue aciiepfeur de biens pour Je-
han Maillart et Arnoulet (Icrion, pour la somme
de XLini s. par. en quoy ils estoient tenus envers
Pierre Mouton, seigneur nsufrnictier de la (erre
de Lusarches qui fnt m. Simon Bureau." Collect.
Clairambault, vol. ytîâ, p. 358.
'^' En 1 698 , Guillaume Boursaudi [ Boursauld J ,
maître es arts, sans doute un des parents de Gilles,
se pre'sente à la collation de l'abbé de Moutier-
Saint-Jean, diocèse de Langres, 0. S. B. , et à celle
deTévèque et du chapitre d'Autun. Arch. de l'Univ.
de Paris, vol. 5o, fol. 3i v°.
''' A cette date du ao juillet i486, les registres
du Parlement contiennent la mention suivante :
itCe jour est venu en la Cour le Recteur de l'Uni-
versité du Paris , accompagné de plusieurs docteure
en théologie et en Décret et autres notables per-
sonnes; et après que ])our l'Université ont esté par
maisti-e Pierre Miclion, advorat d'ireile Université,
remonstrées plusieurs raisons par lesquelles il a
donné à entendre les faidtes que font les prélats et
collateurs de ce royaume louchant l'observance de
la Pragmaticque sanction el a requis à la Cour que
lesdictz prélats feussent contrains h. faire registre
des collations qu'ils font à fin que on peust sça-
voir quels beneffices sont ou doivent estre au tour
des nommez et que on commençast à Pasques ou
autre temps à entretenir doresnavant ledict tour,
et que la Cour advisast de présent aucuns des Pre-
sidens et conseillers de céans poru' communiquer
avecq aucuns de ladicte Université, à tin de le
référer à la Cour, icello Cour a respondu qu'elle
advisera sur ce et ordonnera comme il appartien-
drai. Bibl. nat. , iVoM«. aeq. franc. §o3i. fol. 34 1.
Le 18 janvier suivant, on lit dans les mêmes
registres :
ffSur ce que le Roy avoit antresfois escripl à la
Cour la plainte qui luy avoit esté faicte par les
Universitez à cause de ce qu'elles disoient que
les prélats collateurs et palrons ecclésiastiques ne
gardoient ne entretenoient la Pragmatique sanc-
tion en tant (pie touche les bénéfices (pii esloient et
seront denz et affectez aux graduez et nommez des
Universitez , tellement que à cause du desordre qui
y estoit, les suppostz d'icelles ne jjouvoient avoir
quelque provision, tant par ce que lesdits colla-
teurs patrons n'avoient fait et ne faisoient aucuns
registres ; parquoy estant impossible ausditz graduez
U« LA FACULTÉ DE DÉCRET [U,S5-L'iS(i]
Stephanus de Vclcri Villa, Jacobus Jiinii, Nicolaus de Conli, Andréas Wasselin
el c[jo; et cuilibet distribuit l'eceptor duos nierellos, el pariter servitori doiiiini
Picard, qui se fecit per ipsum servitorem excusari.
[a'i JuUiei.] Die June xxiiii meiisis Jul(i)ii, Francisciis Besancon, de Parisius, premisso exa-
mine, luit admissus ad gradum baccalariatus et lecturam; preslitit quoque jura-
menta consueta, et solvit pro bursis quatuor scuta.
[07 Jmiiii.] ^p j3j j.o -j Oie jovis XXVII raensis Jul(l)ii, in-missa et coHegio apud Sanctum
Jobaunem Jherosoiimitaiiiim celebratis interfuerunt domini JNicolaus de Conty,
Robertus Tulleu, Stepbanus de Veteri Villa, Andréas Wasselin et ego; et distri-
buit receptor cuilibet duos merellos, et pariter pro dominisJacobo Junii etJohanne
Picard, qui se iecerant excusatos.
[9 Août. j Die mercurii secunda mensis Augusti, missa et coUegium more solito cele-
brantur, et in eis interfuerunt domini Nicolaus de Conty, Robertus Tulleu, Ste-
phanus de Veteri Villa et ego; et super materia processus pendentis contra
magistrum Ludovicum de Harlay pro juribus per eum debitis Facultati, conclu-
ditur quod processus prosequatuf virilitei". Distribucio duorum merellorum fuit
facta presentibus et dominis .lacobo .lunii et Jolianni Picard, qui per suos clericos
se fecerunl excusatos.
[9 Août.] Die mercurii noua mensis Augusti, couq)aruerunt apud Sanctum Johannein
Jherosolimitanum in missa et collegio domini Nicolaus de Conty, Robertus Tulleu,
Stepbanus de Veleri Villa. Jacobus Junii et ego; fuitque facta distribucio merel-
lorum, more solito, de duobus cuilibet, et super processu contra magistrum
Ludovicum de Harlay intentato concluditur quod dimit[t]atur in statu usque ad
primam inissam; et intérim michi dictum est quod quererem si aliqua haberem
munimenta ad causam serviencia.
|i5Août.] Die XV mensis Augusti, in missa Béate Marie apud Sanctum Johannem Jlie-
rosolimitanum celebrata interfuerunt domini Robertus Tulleu, Jacobus Junii el
ego; et per manus magistri Claudii subbidelli cuilibet fuerunt distributi duo
merelli.
el riomiiiez de prouver le loul, a maiiflé à icdle depputez de l'Uiiiversild, ie tout rapporti' par devers
Cour (juellê advisasl la forme comme l'on pourroit iceile Court, toutes Icsdites Chambres assemlile'es,
pom'veoir ausdiles Universitez. Après qiie [par] la- ont eslé advisez certains articles en forme d'advis,
dite Goui't , toutes les Chambres assemblées , ont est<^ lesquelz seront envoyez au Roy poui- estre par luy
esliis commissaires (pii ont conimnni(pic avec les ordonné. 1 Ibid., fol. /jo4 v°-io5.
[U85-l/i8()| DE L'UMVKKSITi; 1)K PARIS AU W'^ SIKCLK. UO
Die jovis XVII luensis Aiijjiisli, ad missam Faciillalis coniiiaiiH runl (lominiis
Anibrosius de Cainbray, Nicolaus de Conty, Sl»>|)iianiis de Velori Villa et ego, qui
non potiii In (■(i|lcj;i() intéresse, le<;ilinic prepcdilus ()ro ncjrociis licvcrcndissiini
in Ciliiislo |)aliis cl doniini doniiiii arcliiepiscopi Narbonensis''^.
[17 Aoùl.]
'"' François Ilalli', iii! ;i l'aris, cliaiioini' i-t
arcliidiaci'o de Niiti'c-Daiiic de Paris, avocat j;én(;-
rai au l'arleiiioiit de l'aris depuis i6G5, avait clé
noinm(S archevêque de Narbonne par Louis XI le
la juillet i48a. Aussitôt s'enjfa<;ea entre lui et
Georges d'Anihoise un procès (jui ne lui permit
])i'ut-»5tre pas de prendre possession de son sièjje
avant sa mort, survenue le li février ligi (cf.
Henri Forgeot, /««« Ihilue, Paris, i8()5, iii-8°,
p. 1 6 1 , note : (îeorges Picot , Le Parlement de l'iins
sous Charles VIII , Paris, 1877, iti-8°, p. a3-'i5). —
Son neveu Jean le Maistre lui suicéda dans l'olTice
d'avocat civil et ordinaire du Koi, où il l'ut reçu le
29 juillet ii8Q (cf. Franc. ailîG'i, fol. 363 v°).
Voici à ce sujet un iut('ressant passajje d'une leltre
de François Halh' à liiibert de liaturiay :
(T Monseigneur, J'ay escript au Uoy et le
niercve tant et si tiès hunililenient comme je
|)uis de ce qu'il lui a pieu donner à mon nepveu
l'office que j'ay longuement execrcé et seiTV le
moins mal que j'ay peu, et m'en reppule plus tenu
au Roy que d'evesché, ne d'arcevesclié , et eusse
niicidx aymé demourer simple arcediacre de Paris.
cf Je vous asseure, Monseigneur, quemondil nep-
veu y servira liien et loyaument le Roy. Je l'ay
insiruict es droi/ et matières qui lui touchent
contre le duc d'Autriche , contre Monseigneur de
Bourljon, Nevers, et autres matièies, [)our bien
sousteuir et delfendre les dioiz du Roy contre les
seygneurs et autres parties, oîi il fault personnage
saichant, expert et actif, qui entende les faiz du
Roy. 11 fera tout le bon [jlaisii- du Roy et n'a voulu
prandre charge de plaider [)our Monseigneui' de
Bourbon , autres seigneurs et ceux de Saint Mai'-
tin es causes touchans le Roy.
ttll a semblé estre pesant et triste pour la mort
de feu Mons' le confesseur, son frère; mais il est
et sera assez actif et appre à delfendre les droiz et
faiz du Roy.
ffCe eust esté charge d'onneur à lui et à moy
que j'ay fait venir par l'ordounance diidit seigneur
pour ceste cause, s'il s'en feust aie tout désolé de
la perte de son frère, et ainsi envoyé et débouté.
(tFeu maisire Jacques Juvenel, (piant il fut
proraeu à l'arcevesché de Reims pum' ce qu'il
avoit longuement et bien servy en l'oflficc d'avocat
du Roy, eust faculté du Roy Irespassé d'y faù'C
mettre maistre Henry Rovleaue, qui servist aussi
bien le Roy.
"•Mondit nepveu fer'a tel serement qu'il plaira
au Roy, el se je ne le sentoye seur, je n'en eusse
parlé ne requis le Roy. Se s'est voslre bon plaisir,
je vous prie, faictes connnander ses lettres.
trj'ay eiitenlion, en quehpie estât que je soye,
de demour(!r lousjotu's à ronseillçr et delfendre ses
droiz et toutes ses matières, et se s'est son bon
plaisir coinniander lettres pour iiioy adreçans à la
court do Parlement pour y estre et assister comme
sont les prelatz el pers d(' l'Fgiise et autres conseil-
liers de ladile cour! , pour le servir es matières qui
lui touciieul et obvier à plusieurs choses qui se
l'ont autrement que à point tant contre les droiz
du Roy et matières (pii lui louclient el adiii de le
servir dedans et dehors ladite court.
ff J'ay bien besoing de mon estât el de tout ce
que j'ay.
rc . . . Escript à Baugency, le xin'jour de juillet. 1
Bibl. nat.. Franc. 2907, fol. 18-18 v° (autogr.).
Ainsi qu'il le désirait. Halle conserva ses en-
trées au Parlement, comme le pnmve la dchbé-
ration suivante, tirée des Registres du (lonseil:
irCe jour [le 27 juillet i485], est venu en la
Cour Monsieur le chancelier et a dit (pie le feu
Roy, que Dieu absolve, pieça avoit voulu et or-
donné par lettres patentes et pour les causes con-
tenues en icelles, que messire François Halle, ar-
cheves(jue de Narbonne, feust receu par la Cour h
entrer en icelie à toutes hem'es que hou sembleroit
à iceluy HalIé, et qu'il peust assister à tous con-
saulz, délibérations et jugemens de procès, aus-
quelles lettres la Cour avoit obtempéré, et depuis
le Roy nostre sû-e qui à présent est, pour certaines
causes et considérations aussi à ce le mouvans,
avoit donné et octroyé audit arclievesque telle el
semblable qualité, et iuy en avoit octroyé ses lettres,
lesquelles ledit arcevesque avoit mises devers la-
dicte Cour; toutesfois le Roy nostredit seigneur
avoit entendu que on avoit fait aucune didculté de
y obtempérer, et à ceste cause ledit seigneur avoit
envoyé mondit seigneur le chancelier devers la-
):,0 LA FACULTE DE DECHET [L'i8r)-l'i8G |
f,8Aoiii. (F" i3i v".) Die xviii Aiigusti, ego Robertus Gagiiiiius, dccanus t'ic, reversus
sum de legatione RomanaO.
la'iAoùi.) Die xxiiii Augusti m cccc iiii" sexto, fuit missa ajmd Saiictum Johanneni; ibi
astiterunt domiiii Nicolaus de Conty, Tulieu, [de] Veteri Villa, Jiinii, Wasselin,
et ego decanus, et facte sunt distributiones.
[3i Août.] Die ullima Aiigusti, fuit uiissa FacuUatis apud Sanctum Johannern; ibi coni-
paruerunt domini Nicolaus de Conty, Jacobus Junii, [de] Veteri Villa, Wasselin,
[de] Vaccaria et ego decanus; et facte sunt distributiones.
'Scpiemim'.i Die prima Septembris, fuit sigillata littera nominacionis pro. . . [sic).
Eodem die, fuit congregatio Universitatis ad audiendum lecturam litterarum
domini Maximiliani, archiducis Austrie, quas miltebat Universilati super quibus-
[dam] coniroversiis quas pretendebat adversum regem Carolum octavum'-). In
ea congregatione iuerunl domini Ambrosius de Cambray, Nicolaus de Conty,
Robertus Tulieu, [de] Veteri Villa, Wasselin, [de] Vaccaria et ego decanus.
dicte Cour, pour dire que le plaisir diidit seigneur
esloit que ledit arcevesque veint eu icelle cour
comme il faisoit du temps dudit feu seigneur sou
père, attendu que en ce ledit seigneur ne faisoit
riens de nouvel, mais seulement entretenir ce
que ledit feu seigneur son père avoit voulu et or-
donné. Siu" quoy toutes les chambres assendjiëes,
la matière mise en deliheralion, attendu que ledit
evesque a esté longtemps advocat dudit seigneur,
et (pie ledit arcbevesque a tousjours eu charge des
grandes affaires et conduictes des droicts du Roy
et du royaume , et que le Roy nostredit seigneur a
plusiem-s fois escrit de ceste matière bien expres-
sément à ladicte Cour, et considéré ce qui fait à
considei'er, délibéré et conclud a esté que ledit
arcevesque pourra venir et entrer en ladicte Cour
à toutes heures, quant bon semblei'a audit arce-
vescpip, assister et opiner à tous consaulz, délibéra-
tions et jugemens , tant qu'il plaira à ladicte Cour, en
faisant par luy le serment de les tenir secrets, et
sans ce que dit est puisse estre tiré à conséquence
pour le temps à venir.i Franc. ai364, foi. /190 v°.
— Quant aux affaires doiitCaguin eut à s'occuper,
on ne peut douter qu'il ne s'agisse du procès en-
gagé |)Our rarchev(''ché de Narbonne entre Halle et
Georges d'Amboise. — Cf. encore Gallia Chrisl.,
t. VI, col. 106-107. — ^"'' François Halle, cf en
outi'e B. de Mandrot. Ymherl de Batarnay, seigneur
du Bouchage [Vana, 1886, in-8°), p. 106 et n. -i.
''' Parti de Paris le 1 7 mars précédent (cf. plus
haut, p. i3i ), Gaguin était donc resté loin de la
Facidté de Décret pendant cinq mois entiers.
''' Maximilien d'Autiùche avait aussi écrit au
Corps de ville de Paris, qui lui adressa une réponse
datée de IVhoslel commun de la ville et cité de
Paris, le 2"° jour de septembre, l'an i486i. On
trouvera le texte de cette réponse dans YHistoire
de Guillaume de Jahgny (ap. Godef'roy, Hist. de
Charles VIII, Paris, i68/(, in-fol., p. 3-5). —
Le 2 septembre également, le Parlement préparait
et expédiait sa réponse : «Ce jour, en la Grand
chambre, a esté leûe, presens messieurs dessus
nommés, la minutte des lettres que la Cour a es-
criles au duc d'LlsIrice responsives a celles qu'il
avoit escrites h ladicte Cour, et a esté icelle mi-
nute accordée, et dict au grellier qu'il les expé-
dias! en ceste manière." El le môme jour, fr après
disnern : rtLedict samedi [second septembre] de
rellevée, en la Grand chambre, presens Messieurs
dessus nommés, est venu le poursuivant du duc
d'Autriche, auquel par M. le premier président
[Jean de La Vacquerie] a esté baillé les lettres
closes dont est faicte mention ou registre du jour-
il'buv ou malin.- Franc. 2i3G'i,fol. 5Gi v".
[lZi8r)-l/i8C] \)K L'UNIVKHSlTl!: DK l'AlilS \ U XV" SIKCU:. 151
Seplima die Sepleinbi'is aiini nicccc iiii"^ soxli, liiil iiiiï^isii apinl Saiicliim .loliaii- (7 Scpiombre. ]
nem; comparuerunt doiriini doctores Robeitus Tiill(!u, de Veleri Villa, Jiiiiii, An-
dréas Wasselin, [de] Vac[c]aria et ego dccanus; l'acte siint distrihiitiones eciain
pro congiegatione ultima Universilatis.
Post niitisain in cap(p)ella, Simon de Sarebruche, in arlibus inagister, examine
premisso, fuit admissus ad gradum et lecturam baccalariatus, preslititcpie solila
jui'amenta, et pni bnrsis solvit tria scuta.
Et lacté siint distiibutiones prcsentibus in examine.
Die lune xi Septembris, sigillata est littera nominacionis pro. . . (^stc). [n.s.M)tPiiii.rf.]
Eodem die, fuit congregatio (Facultatis) Universitatis, ubi alTucrunt domini
Ambrosius de Gambray, Reginaldus de Vaccaria et ego decanus.
Die martis xii Septembris, fuit missa apud Sanctum .Tobannem, et post missam [n,sentpinl.re.]
collegium in cap(p)ella; ibi astiterunt domini Ambrosius d(; Gambray, [de] Veteii
Villa, Picard, Junii, de Vaccaria et ego decanus.
Ipso die, facto examine, Yvo Monacbi, dyocesis Leonensis, et Ricardus Gharle-
maine, Lexoviensis, fuerunt admissi ad gradum et lecturam baccalariatus, et
prestitis solitis juramentis, (F° tSa r°) solverunt pro bursis quinque scuta.
Die mercurii \\ Septembris, fuit missa apud Sanctum .Tobannem. l-^oSeptcmlHe.]
Eodem die, fuerunt convocati per cedulam sub debilo juramenti in cap(p)ella
Sancii .loliannis domini Jobannes de Gorcellis, Nicolausde Conti, Robertus Tulleu,
[de] Veteri Villa, Jacobus Junii, Jobannes Picard, Andréas Wasselin, Reginaldus
de Vaccaria et ego una, super tribus articulis : unus ad providendum novitati
quam domimis cancellarius fecit in ultima licencia, (juando aperuit rotulum
licenciandorum et delevit titulum ipsius rotuli et iecil vocare licenciandos per
sub[b]idelluni Facultatis théologie contra omnem consuetudinem et observa-
tionem Facultatis.
Super isto articulo, post multa et varia bine inde dicta , placuit ut très doctores,
videlicet dominus de Gorcellis, dominus de Vaccaria et ego, adiremus dominum
cancellarium et tentaremus animum ejus, si forte vellet emendare per semet
errorem per euni conimissum, et quoad futura inclinare se ad pacem et concoi-
diam super coni'ectione rotuli; et constito de mente et responso ipsius, prcdicti
très deputati referrent Facultati, ut ipsa ultra procederet prout sibi per consilium
peritorum videretur.
Secundus articulus fuit super variis et multis lectoribus qui per multa collegia
Universitatis legebant jura civilia , contra DecretaJem Super spécula. Ne clerici vel etc.
\^Decret. Greg. IX , lib. lu, tit. 5o], et legebant eciam Decretales in locisprivatis, con-
ti-a statuta Facultatis et juramenta pn'sfila. Super (pio articulo nulla fuit concordia.
152 LA FACULTE DE DECHET 1 1/iJ^.i- 1 'iX(J]
Tertius arliciiliis liiil super siippliciilioniljiis el injiiriis. SiipplicaviL Jiidociis
Fahri, Tornacensis dyocesis, bac[c)alai'ius, ut domini doctores velloni facero sil)i
ali(Miain graciamde jure sijjilii pro litteris iinius uomiaationisquam pelebaL Placuil
doniiuis quod sigillarciilur pru iiuo floreiio trajectensi.
[a ?i Sepieniliro.] ])[,. domiuica x\Mii Septciiibris, fuerunt, processiones ad Sanctum Pauluui. nl»i
ego non fui, propter medicinam laxalivam qiiani illo die niane acceperani; uuus
lantum dominus Robertus Tulleii, uti a l)idello accepi, interlnit.
[«8 Sepii^ml)!!?.] J)jg jovis sequeiiLi, luit niissa apud Sanctum Jobannem; ii)i aflueruai domini de
Gorcellis, Gambray, Tulleu, [de] Veleri Villa, Junii, Wasselin, de Vaccaria et ego
decanus.
Eodem die, in (•ap(p)ella fuerunt examinati Joannes de Wisanquerke [m nuirg. :
Wisenquerke], Tornacensis, Matbeus Beraull''^, Lugdunensis, clerici, et Antbonius
Aussendon, sacerdos Claromontensis, alque admissi ad graduni et lecturam bac-
calariatus, et prestitis solilis jurameutis, solverunt pro bursis x scuta. . •
(F° i32 v".) Eodem die, magister Dyonisius Allegret, primus legens, suppli-
cavit ut domini doctores vellent liabere eiim gratum in preteritis suis laboribus
ordinarie lectionis necnon excusatum in minus beiie actis per emii, egitque gra-
cias de honoribus et graciis illi per Facultatem exbibitis, supplicans humiliter ut,
cum annus jam preterisset et dies novi ordinarii post proximum Dyonisii festum'^'
instaret, placeret dominis doctoribus eum de novo admittere ad olficium primi
legentis, eique assignare librum legendum, cum ipse quartum Decretalium absol-
visset. Ad banc supplicacionem responsum est placere dominis ut rursus ipse
legens in festo Dyonisii ordinarium assumeret, continnaretque nsque ad fmem
dicti quarti libri Decretalium; quo expleto, Clementinas inciperet et eas usque
ad finein perduceret; ita tamen quod secundum morem antiquum intrare catbe-
dram de maiie, bora crKjueti Carmelitarum, et duabus boris integris lectionem
producerot. Deinde prestilit solita juraraenta, postea solvit m florenos trajec-
tenses.
[3(1 S(>pi.riii)re.] D[q sabbati ultima Septembris, Claudius de Hanges[t] '^', Ambianensis, pré-
misse examine, fuit admissus ad gradum et lecturam baccabiriatus, prestititque
''' Le 4 septembre 1 4 88, t honorable homino et ff Noble lionime et sage m. Claude de Hangest,
sage m. Mathieu Beraiilt, dit Ainyot, licencié en licencié en Décret, a esté recen advocat et a fait
loix el en Décret, a esté receu advocat an Chas- serment; a choisy son lieu du costé des léneslres.n
teilet.'i Coll. Clairambaull , vol. jùà , p. Zii-]. Coll. Clairambault , vol. 766 , p. 55. Et à la date du
'^' La fête de Saint-Denis tombait en liSd le 9 avril lig;) [i5oo] : "Noble et discrt-le personne
lundi 9 octobre. m. Claude de Hangest, docieur régent en la Fa-
''' Cf. plus haut, p. 7, II. 1. — On lil dans les cuilé de Décret en l'Université de Paris, conseiller
registres du Châtelet, h la date du 1 1\ mai ihçfi : an Parlement, contre (liiy le Maire. Après que ledit
[l/i85-l'j8(ij DE LL.MVKIlSITl': l)K PAIUS AL W SIKCLE. 15:5
solita jurameiita, et pro l)ursis reinisil nos ad dominiiin di' (iorcollis, avunculum
su II m.
OcroBER. — Die lune seqneiili, sigillata fuit lillera nominalionis pro Anthonio [a Ociol.ic|
Aussendon : scutum.
Dit' jovis xn Octobris, fuit missa apud Sancluni Jolianncui, comparentibus [la Ociohrc]
doiuiuis Roberlo TuUcu, [de] Vetcri Vi[IIa], Junii, Wasselin, de Vaccaria et me
decaiio.
Post missam, domini accesserunl ad scboias. nbi quisque scholas sibi delegit,
secunduin iiniusciijus(|ue antiquitatein.
Die uiartis que luit décima Octobris, in craslino Sancti Dyonisii, domini doctores [lo Ociohre.]
TuHeu, [de] Veteri Villa, Junii, [de] Vaccaria et [ejjo] decanus comparuimus in
scholis magnis Decretoruni, lioia septima matulinali, nobisque intrantibus, cum
primus legens, magister Dyonisius Allegret, ordinarium resumeret, cessavit donec,
sedentibus in banca doctoribus, ego decanus jussi eum conlinuare lectionem;
quani cum aliquantulum produxisset, eamdem, me jubente, finivit. Deinde ma-
gister Robertus du Gue, major bidellus Facuitatis, legit ])ublica slaluta Facullalis'').
Die jovis sequenti, que luit xn Octobris, fuit missa apud Sanctura Johannem [,., Octobre]
Lateranensem, comparentibus dominis de Veteri Villa, Junii, Picard et me decano.
(F° i33 r°.) Eodem die jovis, fuerunf, examine facto, admissi ad gradum et
lecturam baccalariatus Matheus Tbierri^'--, Meldensis dyocesis, et Micbael Trove,
Lexoviensis, et prestitis juramentis, solverunt pro bursis vi scuta.
Die jovis XIX Octobris, fuit missa apud Sanctum Jobannem, assistentibus dominis f,g Ooiolm!.]
doctoribus [de] Gambray, Tulleu, [de] Veteri Villa, Junii, Picard, Andréa Wasselin,
de Vaccaria et me decano. Post missam in cap(p)ella, examine facto, fuerunt admissi
Guy le Maire s'est porti* héritier pour telle part et
portion qu'il peut estre de feiie Jacqueline Hen-
neilles, sa mère, jadis femme de feu Jelian Boi-
ieaiie l'aisné, et qu'il a tenu l'inventaire fait des
biens de ladite deffnnle pour clos, dit est que par-
tage et division seront fais desdils biens par m. Phi-
lipes du Four, examinateiu*. i Ibid., p. 34(i. —
On sait qu'il succéda à son oncle Jean de Cour-
celles comme conseiller clerc au l'arlenieiilde Paris,
en avril i AgS. Il ëtait alors docteur en Décret (de-
puis novembre 1492). Il mourut le -jB aviil iSolî,
et légua <i la bibliothèque de la Faculté «le Décret
un manuscrit sur parchemin du CuthoUeon de Gio-
ni.
vanni Baibi de Gènes (Mémoriaux de la Faculté de
Décret, t. III, fol. 87 V). Cf. Biblioth. nat. , Franc.
21979, fol. ai, 53 et 55; Sai/io, fol. 218.
'"' Ou a suivi ici le désordre du registre de
Gaguin.
''' Mathieu Thierry, du diocèse de Meaux,
maître es ;u'ts, licencié en di-oit civil et bachelier
en Décret, se présentait, en 149.3, à la collation
de ral)bé de Saint-Denis et à celle du chapitre de
Sens. Arch. de l'Univ. de Paris, vol. ig, fol. /17 v'.
— Eu ih<yi, il se présente à la collation du cha-
pitre de la catlu'draie de ïroyes et à celle do l'abbé
de Montier-ia-Celle près Troyes. Ibid., fol. 95.
lUPniMCItlE XlTtOSALK.
15/t f.A FACULTI': DK DECRET [l/i85-U86]
ad gradum ol lecturam baccalariatus Philippiis Peletier, (landidus Testoiis, Jacobus
de Pratis et Joliannes Favereau('), et prestitis solitis juramentis, solverunt pro
bursis IX scuta.
Eodem die, fuit coiigregatio Universitatis, ubi aiïueruiit predicti domini doc-
tores, prêter Joliannem Picard.
[aCi Ociohro.] Die jovis XXVI Octobris, fuit' niissa apud Sanctuin Jobannem, assisteutibiis
dominis [de] Veteri Villa, Junii, Picard, [de] Vaccaria et me decano.
[.•il Octoiut'.] Die martis ultima Octobris, fuitmissa apudSanctum Jobannem, comparentibus
dominis doctoribus [de] Veteri Villa, Junii, Picard, Wasselin, [de] Vaccaria et
me decano.
Eodem die, examine facto, magister Robertus Cornet (-> fuit admissus ad gra-
dum et lecturam baccalariatus, et prestitis juramentis, solvit ii ducatos(^).
'"' On lit dans les registres du Ghàtelet, à la
date du 4 janvier liSg [ligo] : rrAu tesmoignage
de honorable homme sire Jehan Clienart, bour-
geois de Paris, aveu! maternel, sire Jacques
Nifolas, Jehan Louys, Bleuet Seguier, Michel le
Riche, tous marclians bourgeois de Paris, oncles à
cause de leurs femmes du costé maternel, Jehan de
Boyonval, Thomas Brageloingne , Henri le Bègue,
m. Jehan Lescorché, cousins germains à cause de
leurs femmes dudit costé maternel, Jehan du
Nesmes, Hardouin Moiset, cousins remuez de
germain, Jehan Laurans, m. Nicolle Poart, amis et
affins, m. Jehan Favercau, advocat un Chnslelict.
frère, et Pierre Mignot, marchant hourgeois de
Paris, frère à cause de sa femme, et Guillaume
Michel, notaire et greffier criminel du Chastellet,
amy et affin de Jacques et Henry, enfans mineurs
de feu m" Pierre Favereau, advocat au Chastellet,
et Perretle Chenart, sa femme, ont esté esleus tu-
teurs sire Jacques Nicolas, m. Jeha?i Favereau et
Pierre Mignot. ^ Coll. Glairumbanlt , vol. 7(1/1,
p. 426.
En ih^k, rrJohannes Faurriaun {sic), maître
es arts, bachelier en chacun droit, se présente à la
collation de l'évêque et du chapitre de Senlis et à
celle de l'abbé de Saint- Vietor-lez-Paris , 0. S. A.
Arch. de l'Univ. de Paris, vol. ^9, fol. 6î2. — En
1 igô , sous le nom de ffFauriaun et avec les mêmes
grades, il se présente à la collation des abbés de
Saint-Pierre de Neaulle-le-Vieux , G. S. B., diocèse
de Chartres, et de Saint-Maur-lez-Paris. Ibid.,
fol. 100 v°. — En 1^95, Jean Favereau, du dio-
cèse de Paris, maître es arts, bachelier eu droit civil
et en Décret, se présente à la collation du chapitre
de l'église de Chartres et a celle du prieur de Saint-
Martin-des-Champs de Paris. Ibid., foi. i3a. —
En 1/196, il se présente à la collation du chapitre
de Meaux et à celle de l'abbé de Saint-Magloire de
Paris. Ibid., vol. 5o, fol. 17. — En 1697, il est
désigné comme étant prêtre et né à Paris, et se
présente à la collation du chapitre d'Auxerre et à
celle du prieur de Saint-Brice, diocèse de Bourges.
Ibid., fol. 58.
'^' En 1/194, Robert Cornet, maître es arts et
bachelier en lois, se présente h la la collation du
prieur de Braine, diocèse de Soissons, et à celle
du prieur de Saint-Arnoul en Valois. Arcli. de
l'Univ. de Paris, vol. ig, fol. 102 v". — En 1/197,
il est qualifié de licencié en droit civil et se pré-
sente à la collation de l'abbé de Fécamp et à celle
de l'abbé de Saint-Magloire de Paris. Ibid., vol. 5o ,
fol. 52. — En i5i8, un de ses homonymes,
Thomas Cornet , maître es arts , était procureur de
la nation de Normandie. Ibid., vol. 5i, fol. /ioa.
'^' Suivent deux mentions relatives au 22 no-
vembre. Gaguin les a biffées et a mis dans la
marge la note suivante : trHoc in sequenti proximo
decanatu factum est, ut videre licet.i
[U85-U86] DE L'UNIVERSITÉ DE PAIMS AU XV SIECLE. 155
II
COLLATION DES GRADES ET HARANGUES.
1. DOCTOIUTS'
2. LICENCES"'.
.lohannes Pigerii. |i" avril i486.;
Nicolaus .luvenis.
Johaniies Nicolas.
Johannes de Uuella.
l'etnis Bonnot.
3. BACCALAURÉATS.
XXIV Novenibri.s.. . Petrus de Pisis. (V. p. 120.) . [i485.]
XV Decembris.. . . Robeiiiis Beloce. (V. p. 122.)
XVII Decembris. . . Pelrus Tieulier. (V. p. 122.)
XVII Decembris. . . Pbilippus Texier. (V. p. 122.)
V Jaiuiarii Annetus Sauzet. (V. p. 12 3.) [i486.]
XII Januai'ii Johannes Olivier. (V. p. 12/1.)
XXVI Januarii. . . . Guillermus Ligonis. (V. p. 12.1.)
XXVI Januarii [incorporatus]. (V. p. 120.)
xxvii Januarii. . . . Johannes Racouilleti. (V. p. i25.)
IX Februarii Bertrandus (irecimer. (V. p. 127.)
XVII Februarii. . . . Theobaldus de Champeaux. (V. p. 128.)
XX Februarii Johannes Godin. (V. p. 128.)
XX Februarii Nicolaus Godin. (V. p. 128.)
XX Februarii Synioa Assally. (V. p. 128.)
XX Februarii Petrus Cordier. (V. p. 128.)
XX Februarii Malheus de Moer. (V. p, 128.)
m Mardi Jacobus Senescalli. (V. p. 129.)
III Marlii Mamelus Synget. {\. p. 129.)
IX Marlii Johannes de Bourbon. (V. p. i3o.)
IX Marlii Guillermus Russy. (V. p. i3o.)
IX Marlii RenaUis Soiiloau. (V. p. i3o.)
IX Marlii Johannes Fruquier. (V. p. i'3o.)
XIII Martii Robertus Gombert. (V. p. i3i.)
XV Martii Frater Michaei de Soulesmes. (V. p. i3i.)
'■' Aucune meuliou. — '"' Voir plus haut, p. i36.
20.
15G LA FACULTÉ DE DÉCRET [H85-L'i8G:
xvii Mîirlii Johannes Boiicy. (V. p. i3i.)
XVII Marlii Johannes Arceiini. (V. p. i3i.)
VI Aprilis Johannes Beioust. (V. p. itio.)
XIII Aprilis Petrus Sperveii. (V. p. i4o.)
XIII Aprilis INicolaiis Laureiis. (V. p. lio.)
XIII Aprilis Guilleiimis Heroul. (V. p. i/io.)
XIX Aprilis Petrus Cueho. (V. |i. l'ii.)
XXVII Aprilis Fréter Vincencius du l'uy. (V. p. lii.)
vxvii Aprilis Léo Barre. (V. p. lii.)
XXVII Aprilis Pliilippus Messier. (V. p. lia.)
XXIX Aprilis Maicialis du Peyral. (V. p. lia.)
V Maii lohannes de Arinis. (V. p. lia.)
IX Maii Johannes Baujardon. (V. p. i43.)
XI Maii Johannes Petrocilii. (V. p. i6i.)
XI Maii Petrus Betin. (V. p. lii.)
XXV Maii Petrus Symeonis. (V. p. lii.)
XXV Maii Franciscus Menin. (V. p. lii.)
XXV Maii Judocus Fabri. (V, p. ihh.)
XV Junii Aicolaus Bergiere. (V. p. liô.)
XVI Junii Jacobus Pulveris. (V. p. ii5.)
I Julii Radulphus Olivier. (V. p. ii6.)
I Julii Radulphus Fere. (Y. p. ii6.)
xiii Julii Egidius Boursaudi. (V. p. ii7.)
XXIV Julii Franciscus Besancon. (V. p. ii8.)
VII Septenibris. . . Simon de Sarebruche. (V. p. i5i.)
XII Septenibris. . . \vo Monachi. (V. p. i5i.)
XII Septenibris. . . Ricnrdus Charleniaine. (V. p. i5i,)
XXVIII Septembris. Johannes de Wisanquerke. (V. p, 162.)
XXVIII Septenibris. Matheus Berault. (V. p. iGa.)
XXVIII Septembris. Anthonius Aussendon. (V. p. iSa.)
XXX Septembris. . . Claudius de Hanges[t]. (V. p. i5a.)
XII Octobris Matheus Thierri. (V. p. i53.)
XII Octobris Michael Trove. (V. p. ib3.)
XIX Octobris lMiili|tpus Peletier. (V. p. i53.)
XIX Octobris Candidus Testoris. (V. p. i53.)
XIX Octobris lacobus de Pratis. (V. p, i53-i5i.)
XIX Octobris Johannes Favereau. (V. p. i.54.j
XXXI Octobris. . . . Robertus Cornet. (V. p. i54.)
[1/i85-l/i86] DK L'UNIVERSIÏK DK PAItlS W XV SIKCLF-. 157
III
LECTURES DES lUCKEEIEUS.
(F" i33 v°.) Sequuntlk nomina mccALAnionuM m juhe oanomco Pahisius per bidellih
FaCULTATIS in SCHOLIS PHOCLAMATOUUM, qui AB ANNO DOMINI MCCCCIIU" QUINTO IN
MENSE NoVEMlllU USQIJE AD ANMJM M CCCO llll " SEXTUU ET MENSEM PUEDICTUM SUAS LEC-
TUKAS INCEPEUUNT.
Petrus Glieho, clericus, dyocesis Dolcnsis, baccalarius in Dcîcrctis, in noiiis Boati Jacol)i
incipiet primuin librum Deeretatiuin iu scholis niagnis superioribus, et hoc pro primo aiino »'t
primo volumine sue lecture. Uatum anno Domini m cccc octuagesimo sexto, xxii mensis A|irilis.
Guillermus Hullî {sir), clericus, dyocesis Cenomanensis, in Dccrefis baccalarius, hodie iu
nonis Beale Marie incipiet priinum librum Dorr'etalium in scbolis inferioribus, ad inlersignium
Beati Eustachii, et boc pro primo auiio et primo voluuiiue sue lecture. Datum auno Domini
M quadrajfesimo octuagesimo quinto, die xii Marcii.
Renatus Sauleau (sic), dyocesis Andegavensis, in Decrelis baccalarius, hodie in nonis Béate
Marie incipiet primum librum Decretalium in scholis inferioribus, ad inlersignium Sancti
Eustachii , et boc pro |)rimo anuo et primo volumine sue lecture. Dalum auno Domini ji cccc un "
quinto, die xii Marcii.
Manetus [sic) Synget, clericus, Lingonensis dyocesis, in Decrctis baccalarius, bodie in nonis
Béate Marie incipiet primum librum Decrelalium in scholis superioribus, ad inlersignium Beati
Jobannis Baptiste, et hoc pro primo anuo et primo volumine sue lecture. Datum anuo Domini
M cccc un ^" quinlo, die V Marcii.
Johannes de Bourbon, clericus, Lexovieusis dyocesis, in Decrelis baccalarius, hodie in nonis
Beati Jacobi incipiet primum librum Decretalium in scholis superioribus, ad inlersignium
Beau Jobannis Baptiste, et boc pro primo anno el primo volumine sue lecture. Datum auno
Domini m cccc un" quinto, die xii Marcii.
Guillermus Ligonis, clericus, Morinensis dyocesis, in Decrelis baccalarius. hodie in nonis
Beati Jacobi incipiet primum librum Decrelalium in scholis inferioribus, ad inlersignium Scuti
Sabaudie, et boc pro primo auno et primo volumine sue li dure. Datum anno Domini m cccc un '*
quinto, primo die Februarii.
Aimetus (sic) du Sauzet, clericus, Claromonlensis dyocesis, in Decrelis baccalarius, hodie in
nonis Béate Marie incipiet primum librum Decretalium in istis magnis scholis inferioribus, el
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno Domini m cccc un" quinlo,
xvn januarii.
Philippus Texier, Turonensis dyocesis, in Decrelis baccalarius, hodie in nonis Beati Jacobi
incipiet primum librum Decretalium in istis scholis magnis inferioribus. cl hoc pro primo anno
el primo volumine sue lecture. Dalum anno Domini m cccc nii" quinto, xxv Decembris.
Johannes Oliverii, clericus, Piclavensis dyocesis, in Decrelis baccalarius, hodie in nonis
Beati Jacobi incipiet prinunn librum Decrelalium in istis scholis magnis superioribus, et hoc pro
primo anno et primo volumine sue leclurc. Dalum anno Domini m r.r.iir. un " quinlo. \\ Januarii.
158
LA FACULTE DE DECRET
[l/i85-U80]
Peirus Tuilier (sic), clericus,Lingonensis dyocesis, in Decretis baccalarius, liodie in nonis Hcalc
Marie incipiet primiini libruin Dccrclalimii in istis sclioiis niagnis iiircrioribiis, et lior pro |)iimo
anno et primo vohiniinc sue leclure. Daliiiu anno Doniini iMcgcciih" quiiilo, \,\ Uecembiis.
(F° i36 v°.) llobeitus Beloce, clericus, Lexovicnsis dyocesis, in Decrelis baccaiarius et in
artibus magisler, bodie in nonis BeatiJacobi incipiet primuin librum Decretaliuni in scholis aii-
lorioril)iis ad intersigniuin Sancti Eustachii, et hoc pro |)rirno anno et primo voiiiminc suc lec-
lure. Datum anno Doniini Mccccnii" quinto, xviii Decenibris.
Peirus de Pisis, clericus, Rothoniagensis dyocesis, in Decretis baccaiarius, iiodie in nonis
Bcate Marie incipiet primum iibrum Decretaliuni in scholis anterioribus, ad intersigniuin Sancti
Eustachii, et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini m cccc ihi*'
quinto, xxviii Ortobris.
Nicolaus Laurens, clericus, Meldensis dyocesis, in Decretis baccaiarius, bodie in nonis
Béate Marie incipiet primum librum Decretaiium in istis scolis magnis anterioribus, et hoc pro
primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini mcccciiu" sexto, xv mensis
Aprilis.
.lohannes Parpezati '", clericus, dyocesis Sancli Flori, in Decretis baccaiarius, hodie in nonis
Béate Marie incipiet tertium librum Decretaiium in scholis superioribus, ad intersignium Sancti
Eustachii, et hoc pro secundo anno sue lecture. Datum anno Domini Mccccini" sexto, xxvi
mensis Maii.
Johannes Beroust, clericus, Carnotensis dyocesis, in Decretis baccaiarius, hodie in nonis
BeatiJacobi incipiet primum librum Decretaiium in istis scholis magnis inferioribus, et hoc [pro]
primo anno et piimo volumine sue leclure. Datum anno Domini mcccciiu" sexto, vm Aprilis.
Joiiannes Arceiin, presbiler, Malisconensis dyocesis, in Decretis baccaiarius, hodie in nonis
Béate Marie incipiet prinuim librum Decretaliuni in istis scholis magnis inferioribus, et hoc pro
primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini mcccciiu" quinto, xx mensis
Marcii.
Johannes Bomy [1. Bony sive de Bony'"^)], clericus, Parisiensis dyocesis, in Decrelis bacca-
iarius et in artibus magister, hodie in nonis Beat! Jacobi incipiet primum librum Decretaiium
in scholis superioribus, ad inteisigniuni Beati Eustachii, cl hoc pro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Datum anno Domini m cccc uu" quinto, xx Marcii.
''' Le 26 juin ligS, rrRevereud Père en Dieu
niessire m. Jehan Boyer, prothenotaire du Sjiinl
Siège, subrogé au lieu de Raymond Jacques et
Jehan Parpezac, [plaide] contre Claude Bénin pour
raison de la cure de Teglise parochialle de Saint
Avit en l'église d'Issoire, diocèse de Clermonl; dit
est que ledit Bénin sera maintenu en la possession
de ladite cure. 1 Coll. Clairambaiill , vol . 7 6 5 , p. 1 8 /i .
•'■' On lit dans les registres du Ciiàtelet, à la
date du 1" décembre i.5oo : rrPierre Belin el
CoUn Brain, tuteurs des eiif'ans mineurs dudit
Colin Biain et d'Isabelle de Bony, jadis sa femme,
[plaident] contre honorable lionnne m. Pierre de
Bony et Simon Baudequin, notaire, et sa femme,
noble homme et siige messin Jehan de Bony, docleur
'es loix et en Décret, eux disans execulem-s du testa-
ment de feue Jacqueline, veufve feu Pierre de Bony,
exaniiiialciu-. Dit est que partage et division seront
faits entre les parties des biens meubles et posses-
sions immeubles demeurez du decez de feu Pierre
de Bony el Jacqueline sa femme, et à chacune des
parties sera baillé sa juste part et portion par (le-
vant Robert Bonot, examinateur." Coll. Clairam-
haull, vol. 70.5 , p. '107.
En 1^9."', Jean de Bony se présente à la colla-
tion de l'abbé de Marmoulier et à celle do l'abbé
de Bourgueil. Arch. de l'Univ. de Paris, vol. ig,
fol. i3i. — Le 5 juillet iSii, il est rpialifié de
doctem- en chacun tiroit et est reçu président des
Enquêtes au Parlement de Paris au lieu de l'é-
véque de Langres [Michel Boudet]. Franc. 21280,
fol. 2oi-2oi v°.
[ l.'i 8(1-1 /i87| DK i;iJM\EUSITI-: I)K l'AlUS AU XV" SIllCLK. 159
DEC AN AT DE ROBERT GAGUIN.
NOVKMlilil' I'i8(;-N'0VEMBRK l'i)S7.
I
DKLlBIÎUiTIONS DE LA FACULTÉ.
(F° io()\°.) NovEMiiEii. — Anno Domini mcccciiii" sexto, convocatis domim's [i'jSO.
doctoribus per cedulam apud Sanctum Johannem Jherosolimitanum, cum ipsi ea ^ o\om.ro.j
die suas iectiones de more resiimpsissent et legissent de inaiie, comparueruiit die
jovis nona Novembris in cap(p)ella; qiiibus cum ego exposuissem quod per su|)erius
triennium ego officium decanatiis gesseram et in eo pro virili parle honorem el
commodum procuraA'oram omnium que ad Facultatem fuerant visa milii perli-
nere, gracias de bonorc mibi distributo reddens, suppbeavi iit bene per me gesta
grata baberent, errata vero supportarent; munimenla ollicii in manus domini de
Gorcelbs, naturabs decani, restitui, ut, oilicio decanatus vacante, ad novam elec-
tionem procédèrent tam decani quam thesaurarii. Présentes aulem domini doc-
tores bi erant : Jobannes de Gorcelbs, Ambrosius de Cambray, Robertus Tulieu,
de Veteri Villa, Joliannes Picard, Andréas Wassebn, de Vaccaria. Qui omnes uno
assensu approbantes que per me gesta erant in* superiore decanatu, me in de-
canum conlinuavcrunt, mibique munimenta, prestitis sobtis juramentis, tradi-
derunt.
Simibter dominum Stepiianurn de Veteri Villa, snperioris anm tbesaiii'arium ,
continuaverunt. Post que omnia acta intravit dominus Jacobus Junii, ([ui pei-
abos, se absente, gesta grata habuit.
Eodem die, Maturinus de Bousseraille, facto examine, luit ad gradnm [bacca-
larialus] et lecturam admissus, et prestitis solitis juramentis, solvit m scuta.
Die dominica sequenti, xn Novembris, convocati domini doctores in domo [ i a Novomi>re ]
domini de Gorcelbs ad providendam [sic) de licencia fulnra, deliberavcpunt
qiiod, habito instrumento a domino cancellario, quod promisit dare Facnltati,
super eo quod ipse cancellarius non intendit derogare aut prejudicium ail'erre
statulis et consuetudinibus Facullatis per ea que ipse fecit et facere fecit die
licencie preterite super apertione rotuli, boc instrumento, inquam, habito, deli-
beraverunt quod eos iterum convocarem ad providendum si fièrent boc anno
licencie.
KiO LA KACLLTÉ Dl- DÉCRF/r [\!iSC>-\fi81]
[iSNovomim.] Die luiifi proxiiiio sequenti, .loliaimes Guyoclieaii '', Cenomaiieiisis dyocesis,
posiquam exaniinalus fuit, admissus est ad gradum et leclurain baccalariatus
in jure caiionico, (F" 187 r") et prestitis solitis juramentis, solvit pro bursis
III scuta.
Eodein die, fuit missa Universitatis apiid Sanctum Maturinum, et ibi coin|)a-
rueruiit domini de Vcteri ViHa et de Vaccaria.
[aaNovembiv.] Die mercui'ii XXII Novembris, fuit missa et collegium apud Sanctum Joban-
nem Jberosolimitanum; comparuenint domini doctores Jobannes de CorceHis,
Tulleii, [de] Veteri Villa, Jobannes Picard, Andréas Wasselin, de Vaccaria et
ego decanus.
Eodem die, premisso examine, Jobannes Laurencii fuit admissus ad gradum
et lecturam baccalariatus, et prestitis solitis juramentis solvit pro bursis 11 scuta '^l
[s'i No\eniliie.] Die veneris, fuit missa Béate Catberine apud Sanctum Jobannem, comparen-
tibus doininis Johaiine de Corcellis, Roberto Tulleu, [de] Veteri Villa, Jacobo
Junii, Reginaldo [de Vaccaria] et me decano.
Eodem die, fuerunt admissi ad graduin et lecturam baccalariatus, prius de
ipsis facto examine, Jobannes Gbenglen et Stepbanus Gouste'^', et solveriinl pro
bursis, unus duo salucia et diinidium scutum, alter duo scuta cum dimidio.
[•->{) Nc-.enibre.] Dic mcrcurii penultima Novembris, fuit missa apud Sanctum Jobannem; ibi
comparuerunt domini doctores Robertus Tulleu, [de] Veteri ViHa, de Vaccaria et
ego decanus.
Eodem die, Giibertus de Planvis, examine facto, fuit admissus ad gradum et
lecturam baccalariatus, et prestitis solitis juramentis, solvit pro bursis m scuta.
[3D.»:miin\] Djg martis quinta Decembris, luit missa, et comparuerunt domini de Cor-
cellis, Junii, Picard et ego decanus.
Post missam, in domo niea, apud Sanctum Maturinum, fuerunt examinati frater
Jobannes Tabourelli ''), ordinis S. Benedicti, et Jobannes Matée, Noviomensis
''* On lit dans les registres du Gliâteiet, à la chantre et du chapitre de l'église collégiale de Saint-
date du 9.1 juillet liga : "Jehan Guyocheau , Martin de Glainecy, diocèse d'Auxerre. Arch.de
licence en Décret, [est] institué advocat au Ghas- l'Univ. de Paris, vol. ig, fol. 45 v°. — En ilgy,
telleti. Coll. Clairambault , vol. 766, p. 1^7. il se présente à la collation de l'abbé de Saint-
'■' Ges deux dernières UKMitions avaient d'à- Léonard de Corbigny. 0. S. B. , diocèse d'Autun,
bord été insérées, puis bifTées par Gaguin, au et à celle du prieur d'Audries, 0. S. B., diocèse
feuillet 112 r°. Voir plus haut, p. i54 n. 3. d'Auxerre. Ibid., fol. ih\ v°.
''' En ligS, rr Stepbanus Gouste. presbiler. in '*' En i^igS, frère Jean Tabouroau, licencié en
artibus magisler et in Decretis licenciatus, scolaiis Décret, se présente à la collation des abbés de
Parisius sludensu , se présente à la collation de Montier-la-Gelle-lcz-Troyes et de Gluny. Arch. de
l'évéque et du chapitre d'Auxerre et à celle du l'Univ. de Paria, vol. ig, fol. 8 v°.
[t/i8(i-l/i.S7J DE L'UNIVERSITÉ DE PARIS AU XV" SIÈCLE. 101
dyocesis, fuerunlquo adiiiissi ad {fraduin ri Iccluraiu Itacculanaliis, <■( |)i'c.slilis
solilis jiiramenlis, pi'o bursis jiriiniis solvil duo scula cuia diiiiidio, aller duo •
uii scula ciiiii diinidio.
Alleni die, (|ue fuit sexta Decenibris, fuit missa sancti Nicholai, ubi affucrunt [G Dtccml>re. |
domiiii Tiillcu, [de] Volcii Villa, Juiiii, Picard et ego decanus.
Die jovis se([uenli, luit missa Univei'sitalis apud Jacobilas, cl deindc coiifjre- I7 D.rcmhrn.]
gatio apud Sauclum Maturinum, comparcnlibus domiiiis TuUeu, [de] Veleri \illa,
[de] Vaccaria et me.
(F" 107 \°. ) Die veneris oclava Decembris, fiiil missa de Conceptione Bcale [ s Décembre.]
Marie Virginis, et afluerunt domlni Tulleu, [de] Veleri Villa, .lunii, [de] Vaccaria
et ego decanus.
Die XH Decembris, Johanncs Merlaye'"', Morineiisis dyocesis, premisso examine, [ i-. Décembre.]
fuit admissus ad gradum etc., et prestitis juramentis, solvit duo scula.
Die martis xn ejusdem mensis, fuit missa Facultalis apud Sanctum Joliannem,
et comparucrunt dominus de Vaccaria et ego decanus.
Die mercurii que fuit xx Decembris, fuit missa apud Sanctum Johannem; in ea [ao Décembre,
fuerunt domini doctores Tulleu, [de] Veteri Villa, .lunii, Wasselin, [de] Vaccaria
et ego decanus; quibus plaçait ut ego eos apud dominum de Josayo convocarem
die dominica sequenli super licenciis agendis boc anno.
Eodem die, fuerunt examinati Johannes Gaucber, Guillermus Bouguyer*-' et
Guillermus Baudeti, fueruntque, prestitis juramentis, admissi ad gradum et lec-
turam baccalariatus, et pro bursis solverunt ix scula cum dimidio.
Die dominica proxime sequenli, post vesperas Béate Marie Parisicnsis, in domô [a'i Décembre,
domini de Josayo comparuerunt domini Jobannes de Corcellis, [de] Veteri Villa,
Picard, Junii, Wasselin, [de] Vaccaria et ego decanus. Ibi interrogavi si placeret
eis hoc anno aperire examen. In qua re bcet fuerint varie sentencie prupter con-
troversiam que eral cum domino canceilaria (sic), de qua supra dictum est, plaçait
'"' Était-il parent de crm. Guillaume Morlaye eu Décret, escolicr à Paris, ayant droit de Jacques
(sic), licentié eu loys et en Décret, [qui] a esté Guilloreau, qui avoit transport de Yvounct Mau-
receu advocat au Cliastelletn le i6 avril i48i gars [plaide], contre Jacques Morise; dit est que la
[liSa]? Coll. Clairambaull , vol. 764, p. aag. main du Rov sera suflisanunent {[arnie". C.nll. CJai-
''' On lit dans les registres du Châtelel, à la date rambault , vol. 76.'), p. 67; cl', p. ia/i. (^t. ci-
du i8 avril i4()i : rr Honorable lionune et sage dessous, p. 208.
m. Guillaume Bouguier, maistre es ars, licencié
IVI'niUlftli: 5ATIO^«LC.
162 LA FACULTÉ DE DÉCRET |riSfi-l'i87J
tandem eas faccro eo casii, videlicet si placeret cidem domino cancellario declarare
(|Uod ea que facta per eum fuerant in superiore licencia liaberentur pro non iactis.
Post congregationem. ego dominum cancellarium conveni significaviquc men-
tem Facultafis. Qui paratus fuit ea facere que ipsi domini petebant appcsuit-
que ad finem cujusdam instrumenti sive cedu(l)le papiree, signo notarii magistri
Pétri Alaid signale, declarationem predictam, apposito simul suo signo mannali.
[•35 Décembre.] Et ita, die luue, legente ordinarium magistro Dyonisio Halligret, scripsi ad
eum ut significaret auditoi-il)us quod lioc anno fièrent licencie.
f .io Dccoinhiv.] j)jg salj|)afi penultima Decembris, fuit missa apud Sanctum Jobannem, compa-
rentibus tantum dominis de Veteri Villa, Reginaldo de Vaccaiia et me decano;
quibus placuit ut litteras conficerem ad publicandum futuras licencias, ut qui
parati essent comparèrent ad primam missam apud Sanctuui Jobannem.
[l'iSy. Die veneris xii Januarii, fuit missa apud Sanctum .Jobannem; comparuerunt ■
.^Janvier.] (]^ni,ni Robcrtus Tnllcu, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et ego decanus.
Eodem die, facto examine, fuerunt admissi ad gradum et lecturam baccala-
riatus fraler Guillermus Hébert, de Kothomago, et .Toliannes du Courel, Claro-
montensis; et prestitis solilis juramentis, solverunt pro bursis vi scuta.
Fuerant sigiilate due littere [sic).
[ 1 8 Jamior. ] ^F" i38 r°.) Die jovis xvm Januarii, fuit missa Facultatis apud Sanctum
Jobannem, comparentibus dominis Stepbano de Veteri Villa, Reginaldo de Vac-
caria et me decano.
[il Jaiivki. I Die dominica xxi Januarii, fuit congregatio dominorum doctorum apud domum
arcbidiaconi de Josayo; sed quia dominus Ambrosius de Cambray non aderat,
placuit differre in diem mercurii proxime venturam; qua die ego convocarem eos
per juramentum apud Sanctum Jobannem, bora misse.
In eadem congregatione fuit dictum quod dominus Nicolaus de Gonty perdi-
derat regenciam, et quod non baberetur deinceps in numéro regencium, nisi
supplicaret pro resumenda regencia, secundum consuetudinem Facultatis.
[22 Jan^icI■.] j)[ç. jy^g sequeuti, fuit examinatus et admissus ad gradum et lecturam bacca-
lariatus Dyonisius Huet, dyocesis Parisiensis; et prestitis solitis juramentis, solvit
ni scuta.
[a'i Janvior.] J)[q mercuril xxnu Januarii, fuit missa apud Sanctum Jobannem; comparuerunt
post missam in cap(|))clla domini doctores Jobannes do Corcellis, Ambrosius de
DI-: L'UlMVElîSITK DE l'AltlS AI) \\ SIKCLi:.
1(13
[l/i80-l/i«7|
Cnmbray, llobcrlus Tiilleu, Slopliaiius de Vcleri Villa, Ilcjjinaldus de \ac(aiia (•!
('{jo (locamis. Ibi, rjuia ego feceram evocari per juramenliim omnes et singiilos <lo-
iniiios doclores régentes super supplicatione qiioriimdam bact^alaiioriiin alianim
Universitatiim, qui petebant incorporari inliM" baccalarios Facultatis et deinde
admitti cum aliis ad examen licencie proxime, ita quod tempus quo studuerunt
vel Parisius vel in aliis Universilatibus post adeplionem baccalariatus computaretur
eis et valeiet ad consequenduin liccnciaiu, et quod pro incorporatione non solve-
rent jura Facultatis more baccalarioruni qui examinantur et faciunt barengas,
doniinus Joliaunes de GorceUis, rogatus a me dicere sententiam, dixit quod pla-
cebat ei quod dicii supplicantes incorporarentur inlcr baccalarios Facultatis, et
quod, constito de eorum baccalariatu, tempus quesitum vel Parisius vel alibi com-
putaretur eis ad proximam licenciam cum aliis examinandis recipiendani. Vo-
lebat tamenquod, secundum consuctudinera laudabilem Facultatis, pro iii((ir|)(i-
ratione solverent jura et bursas graciosas, et quod incij)erent légère et i'acere
actus scbolasticos pro forma. Deinde secutus est eum dominus Ambrosiiis de
Cambray, cancellarius, cui placuit eadem sententia;queni ceteri omnes concorditer
secuti sunt, dixeruntque quod quilibet incorporatorum solveret de bursis duo
scuta auri. Et ego decanus ita conclusi.
(F^iSSy".) Soluta congregatione dominorum doctorum, baccalarii suppli-
cantes prestiterunt solita juramenta. Nomina autem eorum sunt bec'''.
Eodemdie, dictum fuit per dominos doctores quod portio [bjorti existentis juxta
scholas Facultatis et tangentis quandam domum, quam magister Henricus, major
bidellus tbeologie, \olebat emere a magistro Jobanne Basin'-), doctore luedicine,
''' Gaguin a omis de traiisorii-e ces noms.
'"' Non pas Jean, mais Guillaume Basiii. Les
multiples mentious que contieuneiit les registres du
Chàtfiiet prouvent amplement que Gaguin a fait
ici une erreur siu- le prénom du régent de la Fa-
culté de médecine.
L'erreiu- du doyen s'explique d'ailleurs facile-
ment, par ce fait que Guillaume était le neveu de
Jean Basiii , qui exerça brillamment la médecine
vers 1 /i 2 0 et qui , selon Du Boulay, prit une grande
paît à la fondation de l'Université de Poiliers par
Charles VII en 1 43a. Hist. Univ. Paris., t. V,p. S-J5.
Cf. Marcel Foiu'oier, Statuts et privilèges des Univer-
sités franc., t. III, p. 287 et saiv.
Le -26 avril i48i, fuu tesmoignage et eslection
de honorable homme et sage m. Guillaume Bazin ,
docteur en médecine, et Jehane, sa femme, par-
avant femme de feu m. Clément de Gouda, mère,
Catherine, femme de Jehan Moussai't de Vendosme,
pai'ente, Jacquelte la Bugle, veufve Josse de Lou-
vain, ayeuUe maternelle, Miracle . veufve Jehan Me-
rai-d, bellante [lanle] de Fleurant, fds mineur dudit
f(!U Clément et de ladite Jehane, a esté donné
pour tuteur Martin de L(iu\aiu, grand bedel de la
Faculté de médecine, oncle 1. Coll. Clairambnult ,
vol. 76'!, p. 929. — Le3o mai 1^89: -Honorable
homme et sage m. Guillaume Basin, docteur ré-
gent en la Faculté de médecine, contre m. Loys
Dahuille, clerc des CompteSTi. Ihid. , \t. 3()(). —
Le 27 janvier 1489 [1 igo] : tM. (iuillaume Bazin ,
docteur régent en médecine et médecin du Boy,
[est] renvoyé es requestes contre Guillaume
Tliiairei. Ibid., p. 43o. — Le 3i juillet liga,
irlionorable homme et sage m. Guillaume Bazin,
docteur régent en la Faculté de meilecine, et
Jehanue, sa femme, auparavant femme de feu
Clcmant de Gouda, ont accepté la garde bour-
geoise de Bernard, Christophle. Catherine et Ger-
(t );u-cl , enfans mineurs de feu m. René Hannegrenne .
docteur en ladille Faculté, et de Anthoinetle, jadis
sa femme, lille de ladite Jehane et dudit feu Clément
deGûuda ■". (.'0//. Clairambaull, vol. 7().'i, |). 1 /i8. — Et
164 LA FACULTE DE DECRET [1 'i8(i-l'i87]
visitarelur per dominos (loctores et, ca visilala, ilarelur rosponsum dicto niajjislro
Henrico an Facilitas venderet eani vel non.
[aG Janvier.] Die vcneris sequenti, fuit obitus domini Martini de Fraxinis, quondam doctoris
Decretorum, assistentibus dominis [de Corcellis cra.s.] TiiHeu, [de] Veteri Villa,
Johanne Picard, de Vaccaria et me decano.
Eodem die, fuit conn^regatio Universitatis ad audiendum velalionem oratorum
quos Universitas ad Regem miserat adversus illos de Normannia qui obstabant ne
privilégia Universitatis baberent liberum usum in ducatii eoriim'').
le li mai i 699 : rr Florent de La Goude, lils et héri-
tier eu pallie de feue lioiunable l'emiiie Jelianne
de Louvain , femme de honorable homme et sage
m. Guillaume Bazin, docteur régent en médecine,
contre ledit IJasiu; dit est (jue dans huitaine les-
dites parties feront la solemnité de bien monsii'er
el enseigner les biens demeurez du decez de ladite
ilelTuntc de Louvaini. Ibid. , p. 260. — Le 3i mars
1^99 [i5oo], "honorable homme m. Jehan Pa-
rent, piocureur du Roy sur le fait des nionnoyes,
a renoncé à l'exécution testamentaire de feu m.
Guillaume Bazin, docteur en médecine". Ibid.,
p. 3i5. Et le 8 avril suivant, "honorable homme
m. Anthoine Trinet, docteur en la Faculté de mé-
decine, renonce à l'exécution testamentaire de fen
m. Guillaume Bazin, aussy docteur en médecines.
Ibid., p. 349. — Le 1 1 août i5oo, "lionorable
iiomme Fleurant de La Goude, fds et héritier de feu
m. Thement (sic) de La Goude, [plaide] contre m.
Jehan Parent et Anthoine Trenet et leurs fenmies à
cause d'elles; dit est que iesdits deffendeurs vien-
dront dans quinzaine faire la solemnité et tenir l'in-
ventaire pour clos des biens demeurez du decez de
feu Jehanne de Louvain , veid"ve de feu m. Thement
de La Goude, puis de feu m. Guillaume Dasin,
docteurs en médecine, mère dudit demandeur el
des femmes desdilsdeffendeuisi. Ihid., p. 078. —
lie 26 août suivant, "Florent de La Goude [plaide]
contre honorable homme cl sage m. Jehan Parent,
procureur du Roy en la Chambre des généraux
à Paris, Geneviefve Bazin, sa femme, honorable
homme et sage m. Anthoine Trenet, doctem' eu
la Faculté de médecine, et Guillemelte Basin, sa
femme, laquelle Geneviefve s'est portée poiu' hé-
ritière de feue Jehane de Louvain, sa mère, et la-
ditte Guillemelte a renoncé à la succession de sa
ditli' mèren. Ibid., p. .382. — 5 décembre i5oo :
"Fleurant de La Goude, (ils de feu Themand de
La (ioude et fdel Jehanne <le Louvain sa femme et
depuis fenune de feu m. Guillaume Dasin . docteur
en médecine, lieritier dudit Themant son père,
et en partie de ladite feu Jehanne de Louvain , sa
mère, contre Michel Basin, m. Jehan Parenl et
Geneviefve Basin , sa femme , Iesdits Michel et Ge-
neviefve frère et seur, enfans desdits Guillaume
Basin et Jehanne de Louvain , héritiers en partie
de ladite de Louvain, et ledit Michel Basin héritier ^
seul pour le tout dudit Guillaume son père; dit est
(pi'une maison eonleiianl plusieurs corps d'hostol ,
jardins et appai'tenances, rue de Bièvre, sera partie
le plus convenablement que faire se pourra entre
les parties Ti. Ibid., p. iog. — )3 mars i5oo:
"Jehan Bonhonnne, l'un des quatre principaux
libraires de l'Université de Paris, [plaide] contre
Michel Basin, exécuteur du testament de feu m.
Guillaume Basin, qui est condamné envers ledit
Bonhonnne en tels despens cju'il a fais pour avoir
payement de son deu». Ibid., p. 433.
''' Celte affaire, qui remontait à i45o, avait
été reprise lors de la publication des lettres de
Charles Vil confirmant la Chai'te normande (Orrf.
des rois de France, t. XIV. p. U'jh), lettres qui
exaspérèrent l'Université de Paris, déjà très peu
satisfaite d'avoir vu le Roi maintenir et relever
l'Université de Caen (cf. Denille et Châtelain, Aucl.
CImrt. Univ. Paris. , t. II , col. 825-826). Charles VII
dut, environ un mois après, donner d'autres
lettres par lesquelles il déclare qu'en confirmant la
Charte normande, il n'a pas entendu préjudicier
aux privilèges de l'Université de Paris (Raziily,
29 mai 1 459; cf. Ord., t. XIV, p. 476; Du Boulay,
t. V, p. C33). Si l'on en croit Du Boulay, l'Univer-
sité aurait élevé de vives réclamations dès le 1 9 jan-
vier i458 (t. V, p. 621). D'après ie même auteur
(p. 768), de nouvelles négociations auraient été
entamées entre l'Université et Charles VIII au mois
d'avTil i486; mais le tractatus unionis inter ducatum
Normanim cl Unirersilalemfncliis alias a Carolu VII,
[l/i8G-l/i87] DE L'UNIVIlUSITK DE PAIUS AU \\ SIÈCLE. 10.',
Januaiiils [1. Ki;nmjumjs|. I)ir jovis |ii'im;i .l;iiiii;iiii | /. Kc|)iii;iiiiJ m ccce. un"
sexto, fiiil missa apiid Sanclurn .lohaniiem, el .soins doniinus de Velcii Villa coin-
pariiit, cl ego.
i" l'V'vrii.'P. I
Die seciiiida ejiisdom nionsis, que tïiit Purificationis Boalc Marie;, liiil missa of
processio a|)iid Sancluin .loliaiincni, fiieriintque distribiiti cerei, iil inoris crat.
Coniparueiunt domini docloies Slephanus de Veteri \ilia, de Vaccaria et ego
decanus.
[ a H'i'i ricr. ]
Die jovis VIII Febriiarii, tiiit missa apud Sanctum .loliannem, compareiilibii:-
dominis de Veteri Villa, de Vaccaria.
[H Ki'vrier.
Die jovis xv Februarii, fuit missa, iil)i fuerunt domiui doctores Steplianns df [i") Kc'vricr.l
Veteri Villa, Andréas Wasselin, de Vaccaria et ego decanus.
Die mercurii xxi Februarii, luit missa apud Sanctum .loliannem, a.ssisteiitiljiis
dominis doctoribus, fuitque per ipsos declaratum quod dominas Nicliolaus de
Conty perdiderat regenciam. Doctores assistentes fiiciuul doininiis Tiilleu , [de]
Veteri Villa, de Vaccaria et ego decanus.
[ai Février.]
(F" 189 r".) Die dominica xxv Februarii, fuit congregatio dominorum
doctorum apud dominum archidiaconum Johanneni de GorcoHis super duohiis
articulis.
Prior fuit ad providendum super turno qui dicebatur pertinere Facultati ([uo-
ad curam Beati Germani Veteris vacantem per obitum magistri Pétri Dongantf''.
fa."» Février.
Vciiione, cité clans le texte «ju'il rapporte, ne peut
guère désigner que les lettres données à Razilly le
39 mai liSg. L'itinéraire de Charles VU ne semble
pas admettre de séjoui' à Vernon , et le Recueil des
Ordonnances ne contient aucune lettre qui soit
datée de cette ville. — D'après M. A. de Bour-
mont, au mois d'octobre ou de novembre suivant,
trCharles VIII , de passage à Caen , reçut les hom-
mages de l'Université. Celle-ci réclama de nouvelles
faveiu's; le roi prétexta de l'absence du chancelier
pour ne point faire droit à cette demande. Vaine-
ment les bourgeois d' Caen se joignirent-ils aux
Universitaires et poursuivirent-ils le roi jusqu'à
Rouen. Tout l'ut inutile. 1 En note : "Concl., 19 oc-
tobre et 17 nov. 1687, ia5-ia6. Le roi se con-
tenta des trois confirmations de l'Université qu'il
avait données en i48l5 et i'485 (Mntrol., 911 <!(
suiv.).T CL A. deBourmout, Ln jundalion de l'Uiii-
vcrsilé de Caen el son organimt'ton au xv' siècle,
Caen, i883, in-S", p. n-j (extr. du Hulleiin de la
Société des Antiquaires de Normandie).
"' Pierre Donjan ou Doujan mourut en effet
en i486. On se souvient que lui aussi, en i48o.
avait dû soutenii- un double procès contre Denys
Alligret et Eloi de Vaugermes au sujet ilc la cure
de Saint-Germain-le- Vieil. Alligret prétendait avoir
été désigné par la nation de France de préférence
à Donjan, et Eloi de Vaugermes revendiquait la
place pour la nation de Normandie. La nation de
France l'emporta, el avec elle Pieire Donjan. Cf.
Du Boiday, t. V, p. 787 et 91 3. Mais le procès,
comme on le voit, n'en contiinia pas moins. On lit
eu elVet dans les registres du Parlement, à la date
du 3 1 juillet 1 485 : irEntre maistres Denis Alligret
el Esloy de Vaugermes, appellans de l'Université
de Paris, dune part, et imustre Pierre Doujau, in-
ICG
LA FACULTE DE DECRET
1/J86-U87
Nam cum essct contcntio inter Facuitatem théologie et nalioncs Francie et
Picardie, theologi(|U(' nominassent magistriiin Petrum Follioti, doctorem tlieolo-
gnm, et natio Francie nominasset magistrum Dyonisium Allegrct, primum legen-
tera, et natio Picardie magistrum Eligium de Vaugermes, et multi dicerent nichiio-
minus ipsam ecclesiam ad Facuitatem Decretorum pertinore, justis quibusdani
ralionibus mota Facultas ad ipsam ecclesiam sic vacantem dominum Rcginalduni
de Vaccaria, doctorem et regentem in ipsa Facultale Decretorum, nomiuavit,
factis primo et ante omnia in presencia notariorum protestationibus quo<l, si per
exitum litis constaret quod ipsa Facultas non esset in turno nominandi, liaberet
recursum ad primum beneficium vacaturum vel vacans in patronatu Univer-
sitatis.
Super secundo articule, supplicavit domiuus Nicolaus de Gonty ut, non
obstante longa mora sua, que fuerat propter infirmitatem sui pedis, domini
doctores eum ad regenciam continuare dignarentur. Quo de congregatione
dominorum egresso, post varias opiniones tandem placuit eum continuare, ita
(juod, secundum formam statutorum Facultatis, ipse resumeret Decretalem et
extraordinarium. Quod ipse, in congregatione revocatus, promisit facere dili-
genter.
Dominus Jacobus Junii, nomine domini Johannis d'Armes, tercii presidentis,
supplicavit pro litteris gradus fdii dicti domini presidentis. Que littere fueruut
gratis concesse.
Ihinié d'autre, et aussy entre leiliet de Vaugermes,
demandeur et complaignant en cas de saisine et de
nouvelleté, il'ane |)art, et iesdits [Ailigret et] Dou-
jan, chacun, pour tant que à luy touchant, deffen-
deur et opposant oudict cas, et aussy demaudeui' et
deffeudeur en matière de fauisoté, d'aultre; sur )e
plaidoyé desdictes parties; veu par la Court ledict
plaidoyé, les lettres, tiltres, contredits, salvations
destlictes parties, les moyens desdictes partyes de
faulseté baillées par Icsdits Ailigret et Doujau; il
sera dict que la Court a mis et met lesdictes appel-
lations au néant sans amende et pour cause, et au
sur[)lus , en tant qu(; touche la nouvelleté et faul-
S(;té prétendue par lesdictes parties , appointe les-
dictes partyes contraii-es; sy feront leurs faicts, et
l'enqiieste faicte , parfaicte , rapportée par devers la
Court et receue pour juger, droict sera faict aus-
dictes partyes ainsy que de raison; et au regard
de la recreance delà cure et esglize parroehialle de
Saint-tJermain le \ iel en la cité de Paris, fruits et
revenus d'icelle contentieux entre lesdictes partyes ,
la Court a adjugi- et adjuge ladicle recreance audiet
maistre Pierre Uoiijan, pour par liiy en jouir et
user pendant le pi'ocez sans préjudice dicelluy et
droict desdictes partyes, jusques à ce que par la
( lourt autrement en soit ordonné , despens reservez
en dilliuitifve.'i Nouv.acq. franc. 8o3i,fol. 167 v°.
— Une mention des registres du Ghâtelet ( 6 sep-
tembre 1 485 ) fournit d'intéressants renseignements
sur la famille de Donjan : j^Au lesuioignage d'ho-
norables hommes m. Adam Donjan, greffier de la
prevosté de Paris, père, m. Pierre Donjan, curé
de Saint Germain le Vieil, oncle paternel, m. Mar-
tin [de] Beilefaye, conseiller en Parlement, oncle à
cause de sa femme, m. Nicolle Poart, conseiller au
Chastellet, cousin germain paternel, sire Simon de
Neufville , receveur de Paris , cousin issu de germain
paternel, Jehan le Lièvre, Jacques le Lièvre, Es-
tienne Huve , marchand boui'geois de Paris , oncles
à cause de leui's femmes, Jehan Calais, notaire au
Chastellet, cousin germain, et Drouet Danehel,
cousin gerniiiin maternel de Catherine el Jehanne,
enfans mineurs rludit Adam et de i'eiie Gillette le
Lièvre, jadis sa femme, a esté esleu tuteur ledit
Adam seul, lequel a piis la garde bourgeoise."
Coll. Clairaïubaull , vol. 7()'i, p. )i34.
|l'i8(;-|/i«7| l)K i;i M\ KIÎSITK \)\] ]> \n\s AI W SIKCLE. Hi7
Die jovis priiTiii Marcii aniii Domini m cccc. un" sexto, fuit aperluni cxami'n [i''Mars.|
licencie, jji'esciilihns ddiiiiiiis Nicolao de Conly, lîoboilo Tulleii. Stopliaim Ai-
Veteri Villa, Andréa Wasselin, Rejjinaldo de \accaria et me decano, ijiii nmie
solito orationeni liabni.
Die tcicia Marcii. luit exaiiiinatns et admissiis ad gradimi et leclnrain bacca- :! Mars.]
lariatus Giiilleiiuiis Bustier, preshiler, Rotlioniagensis dyocesis, et preslitis solilis
jiiramentis, solvit n scata ciun diniidio.
Die jovis octava Marcii, fuit missa apud Sanctuni Jolianneni, assistenlihus [«Mars.j
doniinis de Veteri Villa et [de] Conty.
Eodeni die, fuit sigiHata littera gradus pro t'': xxu sol. paris.
(F" 1^9 v".) Die jovis xv Marcii, fuit missa Facultatis a|)ud Sauctum .ïoiian- |i:. Mais.]
nem , comparentibus dominis de Gonti, [de] Veteri Villa, Picard et me decano.
Eodem die jovis, fuerunt examinati Joliannes de Ruella, Morinensis diocesis,
et Johannes du Marchis, Ebroycensis dyocesis, et fuerunt admissi ad gradum et
lecturam baccalariatus, prestitisque juramentis solverunt un scuta cuni dimidio.
Die sabbati sequenti, in domo mea apud Sanctum Maturinum, fueruni [17 Mars.]
examinati et admissi ad gradum baccalariatus et lecturam magister Robertus
le Maistre, Morinensis dyocesis, et Franciscus Huguet, Byturicensis dyocesis; et
prestitis juramentis, solverunt quinque scuta.
Die jovis xxu Marcii, fuit missa, ubi astiterunt domini [de] Conty, Tulleu, [-..Mars.]
[de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et ego decanus.
Die veneris xxui Marcii, premisso examine, fuit admissus ad gradum et lec- [-NîMars.]
turam baccalariatus Nicolaus Tartuet [1. Tartrier], Trecensis dyocesis, et prestitis
solitis juramentis, solvit pro bursis u scuta.
Die niarlis \xvi[i] Marcii m cccc un" sexto, fueruni admissi ad gradum et [•>7 Mars.]
lecturam baccalariatus magister Joliannes Vexel '-', Cenomanensis dyocesis,
et Johannes de Roussen, Ambyanensis dyocesis; et prestitis juramentis, solverunt
pro bursis vi scuta.
'■' Lp nom est resli' 011 blanc. lus super Lijjerim'^ (sic) et à celle de l'ahlié lie
'^' En i'if)8, ttJohannes le Vexel, clericus, Sainl-'Sicolais-\oz-\ajiers. Arch. de l'Univ. de Paris,
Cenomanensis diocesis, nobills, in artibus magistei- vol. 5o, fol. tg. — L'annde suivante, il se pré-
et in Decretis baccalai'ius et in legilius licencia- sente à la collation du chapitre d'Angei's et à celle
tusB, se présente à la collation de l'abbé rconven- du chapitre d'Amiens. Ihid., fol. 5.3.
168 LA FACLLTE DE DECRET [1/j8G-Ui87J
Eodem ilic, convocatis dominis doctoribus per ccduUim, ego Robertiis Ga-
(ïiiinns, decanus, in caméra examinis habui collationem de more Facultatis. Qiia
finita, consencientibus dominis doctoribus, omnes et sinjjulos baccal^rios licen-
ciandos et examinatos admisi tanquam licencia dignos; et jiiramentis solitis per
eos prestitis, clausi examen.
[39 Mars.] Die jovis xxviii[i] Marcii, fuit missa apud Sanctum Johannem, comparentibus
dominis [de] Conty, [de] Veteri Villa, de Vaccaria et me decano.
Fuit sigillata littera gradus pro magistro Géorgie de Valle, Xantonensis dyo-
cesis; solvit scutum.
[3iMars.] Die ultiuia Marcii, in domomea apud Sanctum Maturinum, premisso examine,
fuerunt admissi ad gradum et lecturam baccalariatus in Decretis magister Geor-
gius Aussi, in artibus magister, Lexoviensis dyocesis, Guillermus Maynyal, Claro-
montensis dyocesis, Berlrandus Boboleine, Sancti Flori dyocesis, et Antonius Ver-
mandi, Pictaviensis dyocesis; et prestitis juramentis consuetis, solveruntpro bursis
XI scuta.
(F" 1/10 r".) Eadem die, m cccc un" sexto, venerabilis vir Sifridus Schon,
Mettensis dyocesis, cum esset bac[c]alarius in Decretis m Studio Taurinensi W,
congregatis apud me per cedulam dominis doctoribus, supplicavit incorporari et
admitti in numéro bac[c]alariorum nostre Facultatis et ad examen licencie. Quo
ad partem discedente, communi omnium doctorum assistentium voce placuit
eum incorporari, facta fide de baccalariatu per testes et juramentum vel alias;
presentibus ibidem dominis Ambrosio de Cambray, Nicolao [de] Conty, [de]
Veteri Villa, [de] Vaccaria et me decano.
Ti" Avril.] Altéra igitur die, que fuit prima Aprilis, reversus ad me dictus [Sifridus
Schon] primo juravit se récépissé gradum baccalariatus in dicto Studio, et ad hoc
accessit testis quidam frater Garmelita, presbiter; prestitis ergo solitis juramentis,
incripsi eum et incorporavi inter baccalarios Facultatis, et pro juribus Facultatis
solvit H scuta, atque ut pararet majores cedulas suas prestitit solila juramenta.
Deinde assignavi sibi capitulum et glosas pro futuro examine, dixique diem quo
in caméra examinis compareret; quo die fuit examinatus et admissus.
[5 Avril.] Die quinta Aprilis, fuit iiiissa apud Sanctum. Johannem, comparuerunique ibi
domini doctores [de] Cambray, [de] Conty, [de] Veteri Villa, Picard, [de] Vac-
caria et ego decanus.
Eadem die, magistri Johannes Gerleri, Sancti Flori dyocesis, Martinus de Ga-
''' L'Université do Turin.
ll'iSC-l'i.STI l)K i;i NIVERSITK DK l>\lilS \l \\ SIKCLM lfi9
praiinillr. Bajoconsis (lyocesis, et Lanrcnciiis Ulanclianl, dvoccsis Biliii'icfnsis,
premisso examine, fuenint adniissi ail {ji-adiini et lectuiam baccalarialus; cl prc-
slilis solilis juraiiicnlis. pro liiiisis sdKcriinl scx sciila.
Die vcneris sexla A])rilis, egu decanus cum doniinis docloribiis [de] Confi, [do] [i; \viii.]
Veleri Villa et de Vaccai'ia. coniilantihiis bac[c]alariis examinatis ad liconciam,
adivi doiiiinum cancellaiiiiin, ol illi noiuinc Kacultatis exposui (pioiiiodo diiodo-
cim baccalarii, qui présentes erant et quorum nomina scripta erant in quodam
rotiilo (|uciii in manu f^estabani. luciaiil cxaminati et probati per didiiinos doc-
tores Facultatis Decretoruni, et invenli digni licencia; quocirca illos sue dignilati
tanquam dignos et sulîicienter probatos presentabam, orando ni ilLs seciindum
statula et laudabiles consuetudines Facultatis reciperet, eosque a Kacultate sus-
ceptos (juam brevissime posset expediret et licienciarct. Qui respondit petitioni
mee et Kacullalis libenler obteniperaturum cxpcditurumquc barcalarios quam
primum posset.
Die sabbati qua fuit vigilia dominice in Rarais Palmaruni, dominus Nicbolaus [7 \,rii.|
de Gonty legit Decretatem Omnts titriusque sexus , causa reassumende regencie.
(F" lie \°.) Die lune post dominicam in Rauiis Palmaruni. (jue fuit nona
Aprilis M cccc au" sexto, congregatis per cedulam dominis doctoribus Joliannc
de CorceUis, Nycolao [de] Gonty, Koberto TuHeu, [de]Veteri Villa, Picard, [de]
Vaccaria et me decano, consilium fartum est de conficiendo rotnlo. Et quia alias
fuerat deliberatum quod licenciandi ordinarentur secundum antiquitalem adepti
baccalariatus, et inter licenciandos liujus anni essent quatuor baccalarii in alia
Universitate qui fuerant paucis supia diebus incorporât! in numéro baccalariorum
Facultatis et admissi ad examen licencie, fuit dubitatum an primo ordinarentur
baccalarii nostri in hac Universitate et deinde illi noviter recepti. Tandem, post
multam controversiam, placuit servare circa omnes antiquitalem temporis, a
suscepto baccalarialu computando, et intermiscendo adventicios cum nostris
baccalariis. Et ita faclum est. Compositusque et scriplus est rotulus, nominibus
licenciandorum, qui erant duodecim, secundum priorilatem vel posteriorilalem
suscepti baccalariatus in eodem rotulo fideliter ordinatis; et clausus est rotulus
tribus signaculis et signetis trium doctorum, more solito.
Eodem die, cum post meridiem licenciandi ba])erent suscipere signetum a
domino cancellario, ego ante meridiem cum magistro Johanne du Gue. majore
bidello Facultatis, ivi ad dominum cancellarium, quem in domo suaimeni. cum
magistro Petro Alard, notario apostolico, et quibusdam aliis, et ei dixi : cr Révé-
rende pater cancellarie, cum domini doctores consullissime Facultatis Decreto-
rum intellexerunt vos hodie assignasse licenciandis suis diem ad celebrandum
I ij Avril.
170 LA KACILTE DE DECRET [USG-UST]
solenmilateni si^nelonim, congre<jati siint more solito in camei-a exaininis dicte
Facultatif; ul)i, habita diii<jenti ratione de suis licenciandis, ordinavei'unt eos in
rotulo Jioc ciauso et si<fnato, quem ego integrum et illesum vestre dignitati no-
mine ipsius Facultatis presento, petens et crans ut ipsum rotulum integrum et
incoiTuptuin apud vos servare secundum mores et consuetudines Facultatis stu-
deatis et curetis. n Qui (juideni dominas cancellarius, accepto a me rotulo, eum
diligenler aspexit, et respondit se per omnia de rotulo facturum sicut soliti erant
facere sui predecessores; si tamen quicquam in rotulo scriptum esset prêter
antiquum morem, neque consenciebat neque assensum dabat. Gui ego respondi
nicliil in eo esse quod non deceret Facultatem.
Eodem die, examine facto, fuerunt admissi ad gradum et lecturam baccala-
riatus Petrus Marc''), Belvacensis dyocesis, et Johannes Mignai-, Tullensis dyo-
cesis; et prestilis (F" i h i r") solitis juramentis, solverunt pro bursis un scuta.
[i(. Avril.] J)ie niartis décima Aprilis m cccc nu" sexto, apud Sanctum .loliannem in capella
comparuerunt domini doctores de Veteri Villa, [de] Conty, de Vac[c]aria et ego
decanus; et ibi convocatis licenciandis, feci eos repetere etprestare solitum jura-
mentum secundum formam contentam in libris statutorum Facultatis. Quo ju-
ramento prestito, eis declaravi difficultates que superioribus temporibus de
conficiendo rotulo licenciandorum fuerant inter doctores, cum sepe contingeret
ut quisque secundum proprium affectum. non secundum rectum judicium, bac-
calarium baccalario preferre conaretur; unde contingebat ut, indignatis bacca-
lariis. ad examen licencie vel contemnerent vel non auderent accedere, ne in
ordine rotuli et die vocationis licencie ignominiam pro gloria reportarent. Quibus
causis adducti domini doctores ordinaverant jamdudum quod in posterum bac-
calarii in die licencie procédèrent ad aulam domini episcopi eo ordine quo vo-
candi erant, sederentque in ipsa aula et vocarentur secundum ordinem prioritatis
suscepti gradus baccalariatus. Propterea subjunxi quod, scrutinio diligei^er hoc
anno per dominos doctores facto, et collato registre decani cum registris bidel-
lorum, secundum quod quisque illorum erat antiquus baccalarius, ita fueral
ordinatus, servata circa nobiles et personas in dignitate constitutas justa mode-
'"' C'est sans tloiite lui i[no fou rencoiilre par
deux fois dans tes registres (tu Gliâtetet. Le a^i août
ligS, rlionor;d)le tiomnie Pierre Marc, procureur
en la Chambre des comptes, [se présente au Chas-
tellet] contre Michel de Bretevilie, laboureur à
Chenevi(>res [t"un des deux Chenevières de Seine-
et-Oise]n. Coll. Clmrambmitt, vol. yGS, p. ig5.
Le jeudi 18 février i528 [1529], rrhonorat)le
Iioiiuiie Gilles Marc, bourgeois de Paris, tuteur
de Jehan Marc, son frère, tesdils Marc enfans
et héritiers de feu m. Pierre Marc et Cathe-
rine Quignon, sa femme, héritière de feue Denise
Santé, veufve de feu Jehan Quignon, tadilte De-
nise héritière en partie de feu Oudart Santé et de
Jehanne de Brolian, sa femme, contre Jelian
du Russel, Jetian Charatieltan et Martin Fillon,
atournez de la ville de Compiègne, pour raison de
XXVI 1. t. viu d. de rente que lesdits demandeurs
ont droit de pi'endre sur l'hostel de ville de
Compiègne. 1 Ihid., p. 46a.
I l/i8G-1/i87| DE I;i;NIVI:RSITH de paris al \\' SIECLE. 171
laliuiic; cl ([11(1(1 Liiii l);iccalai'ii liiijiis IJnivf l'silalis, (|ii;iiii alii (jiii lueranL in aliis
Univers! talibus cl (|iii cranl incorpoiali iii nostra Facullalci, tueranl secunduiii
legem prioiiLatis liujiisniodi, sin(; ulla IVaiuh;. suis locis in kiIiiIo sci-i|>li. (Jnociixii,
ciini lalis oido Inisset ad valvas scliolaruni Faciillatis lilter'al()ri(i proniuljjatns vA
per Icjjcniciii piimnni orilinarinni in scliolis declaralus, nenio illoinni poterat
inl'aniiain ex loco reportarc; incedcrent ergo eo ordine liini, (.'t aperla caila in
fjua scripli cianl. cos binos, sicnl vocandi eiant, s(jcia\inins et conliinxiniiis.
Deindc ad Boalani Mariani accessimus; ubi Vicfjine salulala, asccndonlibns do-
minis docloiibus in anlam cum licenciandis, (Ujniinns de Vaccaria et ego, pre-
ficcdenlibns bidcllis, ivinuis ad doniuni doniini Jobannis de Laylli, (•an(jnici
Parisiensis, in cbmstro Nostre Domine, ubi doniinus canceliarius erat; cui siffni-
cavimns licenciandos ascendisse in aulam domini episcopi et ilbc. siiam liciicdic-
tionem expectare. Quo audito, cepit lolubini Facnitatis et nobis ostendit si ciausus
et signatus esset et integer secnnchun (piod illi pi-esentaveranuis. Oneni roUdiiin
cepi, palpavi, aspexi et aspiciendnni domino de Vaccaria obtnli; et cnni incor-
ruptus nol)is visns esset et non violatus nec apertus, restitni enmdem domino
cancellario, qni, vocato suo vicecancellario, precedenlibus bidelbs et nobis snb-
sequentibus, processit ad anbim; nbi, dum consedisset aperuissetque rotulnm
nostrum, tradidit ilbim majori bidello nostre Facultatis ut licenciandos vocai'el.
Ego autem contrarotulum babens clausum, illum aperui, et diim Itidellus
(F° \hi \°) vocabat bcenciandos qui sedebant secundum prescriptum oïdinem,
ego contra in rotulo meo aspiciebam si de ordine per Facuilatem institulo (sic).
Vocavit ergo eos nulla mutatione ordinis facta. Oui ordo tabs erat :
Jobannes de Castronovo Hune adoptavit dominus .lobannes de Corcellis.
Jobannes Perpezali . Hune adoptavit dominus Picard.
.lobannes de Guyn ('> Hune adoptavit dominus de Veteri ViHa.
.lacobus de Furno Hune adoplavit dominus Andjrosiusde(;aud)rav.
Petrus Rousse Hune adoptavit dominus llobertus Tulleii.
Jobannes Gualteri Hune adoptaxit dominus Jobannes de Corcellis.
Sifridus Chon Hune adoptavit dominus Andréas Wasselin.
Micbael Orlier Hune adoptavit dominus Reginaldus de Vaccaria.
Anionius Ancelin Hune adoptavit dominus AmbrosinsdeCambrav.
Frater Antonius Boerii Hune adoplavit dominus INicolaus de Conty.
FraterGuillermusDavennes -\ Hune adoptavit dominus Uoberlus Gagiiin.
Germanus Ferrand Hune adoplavit dominus Jacobus Junii.
'■' En iôi3,on rencoutre unde seshonionyiiics, pivsciUe à la collation d'un abW de l'ordre de
«Muturinus Deguyn-", maître es arts et licenciiî on Saint-Benoît dont la désignation est restée en blanc,
lois, du diocèse de Maillezais, dans les Arck. de et à celle de l'abbé de Sainl-Cillilas, 0. S. 15.. dio-
l'Uiiiv. de Paris, vol. 5i, fol. 17a v°. cèse de Bourges. Arcli. de l'Unit: de Paris, vol./i(),
'"' En i'i9.5, il est nommé "Davostjups- et se fol. alî. Aufeiiillet •2.'5 v''sctrouveunpnote(|nii)araît
172 LA FACLLTÉ ])!•: DÉCHI'T [I/i8G-U87]
Ilis ilu \ucalis et in banca coram domino cancellario considentibiis, doniinus
Berenfjarius Mercaloris, théologie doctor, vicecancellarius, liabuit satis longani
oralioncni. Qiia absokita, dominas cancellarius qiiedam in laiidem Facultatis et
juris canonici adjunxit; deinde. prestitis per liccnciandos solitis juramentis, et
ipsisgenii flexo ad dominum cancellarium inclinatis. ipse pater cancellarius bene-
dictioneiH licencie imparfivit. assistente magna scbolaslicorum et graviiim liomi-
num frequencia, ubi aderant dominas archyepiscopas Viennensis''' et abbas de
Gormeri (■-), necnon alii, prêter dominam rectorem'^).
[an Avril. 1
Die veneris xx Aprilis, congregati per cednlam domini doctoi'es convejierunt
in domo domini Joliannis de Corcellis saper tribus articulis.
Primus fuil ad obviandum quibusdam malivolis qui volebant impedire ne no-
minationes baccalai-iorum Facultatis Decretorum sigillarentur sigillo Universita-
tis'*'. Super quo articulo fuit dictum quod, cuni decretnm concilii Basiliensis pro-
\ideat quod baccalarii in altero jurium nominentur per Universitates, et Ecdesia
Gallicana in civitate Bituricensi hoc acceptaverit (^^, et deinde suprema curia Par-
lamenti novissime idem ordinaverit, Universitas quoque solemniter congregata
ordinationem curie receperit, sicut patet ex conclusione ipsius Universitatis scripta
et levata de registre scribe, et secundum banc conclusionem fuerunt sigillate
multe littere nominationis baccalariorum in Decretis, dictum, inquam, fuit quod.
bieu se i-apporler à lui : frElsi piviliclus noiiiinalns
fiierit prn armo preeedenli ad hpiicllfia dicti mo-
nasterii Burgodolensis, se noniiiial |ii(i hoc aniio
et pr-o socunda iiatiniif [1. vice'.' | ad lieiiolicia spec-
tantia ad coUacioiieni aljljatis do Exniduuo, dicti
ordiiiis cl diocesis.i Sous le nom de '^Davesnes-^ et
avec les tities et qualités de rrrcligiosus O.S. B. et
in Decretis licoiiciatusTi, il se présente, en l'jij'j,
à la collation desabbe's trSanctlGeraniTi [1. rSancIi
Sigiranni-, Saint -Cyran- en -Brenne, diocèse de
Bourges], et de Saint-Denis-lez-Paris, 0. S. B.
IbiiL, fol. 3i V».
'■' Angelo Catto Supino , né à Bénévent, était un
savant médecin qui l'ut successivement au service
des princes angevins de Naples, de Charles le Té-
méraire et de Louis XI. C'est eu ikS-2 que ce der-
nier souvi'rain le fit l'iiie archevêque de \ ienne. Il
résidait généndemeut à Paris, où il s'occupait de
mathérauliipies et d'astrologie. Sa faveur persista
sous le règne de Charles VllI, qu'il suivit eu
Italie; il trouva la mort au coui-s de l'expéditiou ,
dans sou pays natal, à Bénévent (ligi). Pliilipjjc
de Commynes lui a dédié ses Mémoires. Leuglet
du Fresnoy a publié, dans sou édition de Gonmiynes
(t. II, p. 3o3-3o7), avec quelques légères inexac-
titudes, une biographie très intéressante d'Angelo,
vraisemblablement rédigée dès le commencement
du XIV' siècle et ([ui nous a été conservée dans le
ms. latin 10700 de la Bibliothèque nationale. Cf.
aussi Gallia Christ. , t. XM , coll. 118-119; Thuasne ,
B. Giiguiiii Epislole et ortttioiics, t. 1, p. 88 et ()o
note; t. II, p. 916 note.
'"' L'abbé de Cormery était alors Jean Conseil,
depuis le mois de décembre 1 483. II mourut en
septembre 1 igo. Cf. Gallin Christ,, t. XIV, col. 970,
''' D'après Du Boulay (t. V, pape 771), le
recteur île l'Université était alors Jean Golbe,
Picard.
'■' Sur celte contestation, voir Du Boiday, t. V,
p. 775.
'*' La Facidié de Décret avait été représenléo à
l'assembli'e de Bourges par Jean (Jhull'art et Eus-
tache Marcadé ou Mercadé, officiai de Corbie, l'au-
teur du Mistère de la Passion et de la Vengeance de
Jésus-Christ (voir L. Delislc, Le CubincI des Mn-
niiscrits, t. II, p. i3o-i3i). Cf. le présent ou-
vrage, t. II, |). hh-hï); Denifle et Châtelain, Chart.
Univ. Paris. , t. IV, p. G06-606.
|l/i8G-l/i871 I)K L'LMVEUSITÉ DR PARIS AU XV" SIÈCLE. ITS
si (loniinus roctcir iii ;ili(|ii;i liiliii;! ((pnjpTfjalioiK! poncrd in inrdiinn Af vcMt-
canda concliisionc |)ro(li('la, aiil ali(|iiis aliiis (l(> Iioc faciciidd stipplicai'cl . | (jimmI |
ego noniinc Kacultalis taïKjiiaiii decaniis oxponereiii (P i6î>. r") in conjjrejjatioiic
Universitatis légitimas causas et ralioiies (|uo raciunt ol militant pro Kaciillalf
in matoria ista nominationis et sigillationis. Et casii ([iio ndiciiie Facilitâtes pin-
cederent ad revocandum conclusioncm premissam aul impedirent (juoniiniis
n(»minationes baccalariorum in Decretis sigillarentur magno sigillo Iniversitatis,
v(tluerunt domini doctores quod ego nomine Facnltatis me opponerem, cum pn»-
testatione de appellando ad supremam curiam i'arlamenti.
Secundus articnlus iiiil ad adopfandum proxinie supra licenciatos; quorum
adoptio sicnt supra scriptum est facta fuit.
Tercius articnlus fuit super supplicationibus et injuriis. Doininus aulem Ani-
hrosius de Gambray, cancellarius, quoad hune articulum dixit quod, cum domini
doctores liabeant interdum pauperes servitores qui desidercnt prouioveri ad
graduni baccalariatus, bonum esset, si constaret hujusmodi servitores esse actu
servientes, quod nichil solverent pro bursis. Sed. de hoc domini nichil delibe-
raverunt nec concluserunt.
Domini qui in liac congregatione astiterunt sunt lii : domini Johannes de Cor-
cellis, Ambrosins de Gambray, Robertus Tulieu, Stephanus de Veteri Villa , .laco-
bus Junii, Johannes Picai'd, Rcginaldns de Vaccaria et ego decanus qui bec scri])si.
Et quia fuit dictum a qnibnsdam quod nonnulli studentes interdum ad gradum
baccalariatus admittebantur anfe legitimum tempus contra statuta Facnltatis.
dictum fuit quod ego componerem publicas litleras, inhibendo omnibus et sin-
gnlis in Facultate Decretorum Parisii studentibus ne présumèrent se ad examen
baccalariatus presentare, nisi requisitnm ad hoc tempus juxta formam statutorum
Facnltatis haberent. Gomposui igitur litteras et sigillatas sigillo decani tradidi
majori bidello promulgandas, ([uas, ut mihi se([uenti die ret(t)ulit, pnblicavit cl
valvis scholanim majoruni Kacullatis alTixit.
Die jovis sequenli. fuit missa apud Sanctum .loliannem, ubi ego non fui jjroptcr (uii Avril,
occupationes.
Eodem die, fuit congregatio Universitatis, ubi comparuerunt domini Ambro-
sins de Gambray, Tulieu, [de] Veteri Villa, Johannes Picard, [de] Vaccaria et ego
decanus; sed in ipsa congregatione nichil fuit dictum contra Facultatem.
Die sabbati sequenti, que fuit xxix [/. xxvui] Aprilis, Gerardus Ondée, clericus [ iS A>rii.
VIeldensis, j)remisso examine, fuit admissus ad gradum et Iccliiiam baccalariatus,
et prestitis solitis juramentis. solvit pro bursis u scula.
Die sequenti, fuit sigillata iillera gradus pro (•**'<■)• [ag Avril.
174 LA FACILTE DE DECRET [l/i86-1487|
[3o Avril.] Die lune iiltiina Aprilis, fuit sigiliata littera gradns pni liiilre Antonio Bocrii,
licienciato.
[2 Mai.] (F" i/j2 \°.) Die raercurii secunda Maii m cccc un" sej)tinio, Joliannes Jani-
niot. presbiter, (^-enomanensis dyocesis, et .lohannes Majoris''\ in artibiis magister,
Aiiibianensis, prémisse examine, fuerunt admissi ad gradum et lecturam baccu-
laiiatus, et prestitis solitis juramentis, solverunt pro bursis quinque scuta.
Eodem die<-\ fuit dies'^^ dicta ad sigillandum in Navarra de sigillo Universi-
tatis, comparentil)us pro Facultate nostra dominis doctoribus Ainbrosio de Gam-
bray, Jacobo Junii, Jobanne Picard, Reginaldo de \accaria et me decano; ui)i,
cum multi theologi prêter consuetudinem comparaissent essetque rumor quod
vénérant ad impediendum ne littere nominationum pro licenciatis et baccalariis
Facultatis sigillarentur sigillo Universitatis, ego nomine Facultatis rogavi domi-
num rectorem ut se cum aliis doctoribus et decanis necnon procuratoribus na-
tionum in sacrarium seu revestiarium Navarre reciperet ad audiendum quedam
que nomine Facultatis Decretorum dicturus illis eram. Cum ergo seorsum a,
turba divertissent, ego cpiesivi a domino rectore si intentio et mens sua erat
'"' Deux personnag-es de ce nom, l'onde et le
neveu , figurent un peu plus lard dans les registres
du Châtelet en qualité de procureurs. Le ai jan-
vier liiji [ii9'2], rJehan le Maire, procureur au
Chastellet, et Jclian le Maire, espicier apothicaire,
enfans et habilles à se dire héritiers de feu Jehaiiue
de Valenciennes, veidVe Pierre le Maire, ont re-
noncé à la succession de leur dite mère à la requeste
de Philipes du Four, examinateur. 1 Coll. Clai-
rambaull , vol. 7O5, p. ii5. — Le ai décembre
suivant, rrnu tesmnignage de honorable homme
m. Philipi's du Four, examinateur, oncle à cause
de sa femme du costé paternel , Germain de Va-
lanciennes, gênerai ess;iyeur île la monnoye de
France, cousin germain du costé jtateruel, Jehan
le Maire l'aisné, procureur au Chastellet, oncle pa-
ternel, m. Jehan (jaucher, paiain et affin, m. Clé-
ment du Moustier, procureur en Parlement, oncle
à cause de sa femme, Jehan Pouette, cousin ger-
main, Pierre Ausoult et m. Robert Poignant, |)ro-
cureur en Parlement, oncle à cause de sa femme,
Urbain Captaigne, m. Hugues Sevestre, tous pa-
rens et amis de Jehan le Maire le jeune, fils de feu
Jehan le Maire, apothicaire, et de feu Jehanne sa
femme, et pour ce que ledit .lehan le Maire est
depuis naguères allé de vie à trespas, ont esté su-
brogez tuteurs m. Clément du Moustier et Jehan
le Maire l'aisné. 1 IbiiL, p. iCa. — Le li no-
vembre i5oo, ffdamoiselle Anne Savre (?) , veufve
feu Andry le Brasseur, héritière de feue Jehanne
la Brasseure, sa fille, [plaide] contre Clément du
Moustier, procureur en Parlement, Jehan le Maire,
procm-eur au Chastellet, Gilles Baunier, apothi-
caire , et Loyse Loyseux , sa femme , paravant femme
de feu Jehan le Maire, apothicaire, comme execu-
teui's du testament dudit feu Jehan le Maire et
tuteurs de Jehan le Maire, fils mineur dudit feu
Jehan le Maire et de Jehanne la Trotte, sa première
femme, pour i-aison de nu" livres restant de plus
grande sonurie di'iie à laditle Jelianne.i Ibid.,
p. 4o2. — Le 1" février 1000 [lôoi], rrm. Clé-
ment du Moustier et m. Jehan le Maire l'aisné, pro-
cureur au Chastellet , naguèn; tuteurs de Jehan le
Maire le jeune, [sont] condamnez à rendre compte
du fait de la tuition. administration et gouverne-
ment qu'ils ont eu des biens dudit mineur.?) Ibid.,
p. 4-23. — En ligS, Jean le Maire l'aîné et Jean
le Maij'e le jeune figui'ent au nombre des procureurs
du Cliâlelet, dans la liste qui en a été dressée par
Honoré Caille du Fourny. Ibid., p. aSo.
'"' Gaguin a écrit en marge : trNota dillicultates
et labores pro defensione jiiris nominationum. n
''^ Une partie de celte mention (de fuit dies à
rcsponsum dure) a été reproduite par Du Boiday
(t. V, p. 775) avec riue\aclitM(le dont il est mal-
heureusement coutiunier.
|l/i8()-l^i«7| DK I;LMVKUSIT|'; 1)I: 1'\I!IS au XV- SIECLE. 175
non sijjilliirt' niiiiiin<ilion(;s suppositornni nostro Faciiltatis seciindnni ordinalioncni
ciiiic l'iiiliiMicnll cl conclnsionein Universitalis. Oui rcspondit se jx'i'sonani pnhli-
cani esso ncc pusse sine consilio dccanoriim et procuraloriini responsum dare.
(}iiil)ns consullis el ad nos levertentibus, dominns Gnillciiims nuii|»pcl(|)ande ■'),
doclor llicolntriis, vice onininni respondil dno obstarc (pianioliicni noniina-
tiones haccalaridrimi et liccncialonnn Kacidtatis sijfillari si<jill() IJnivci'sitalis non
dclx'banl : iinuiii. (juia in decrelo consilii (sî'c) Basiliensis el Prajjniatice sanc-
tionis certus nunierus niao[is(roniin deliebat tanluui noniinari, el quod si bac-
calarii nostri passini essenl noininalionis participes, confnsio (piedain cl ab-
siii'ditas qnedam oriretnr; secnndnm obslabat qnia, ciini Prajfniatica sanctio
inirodncla et recepta l'iiil, non luit per Universitatem admissnm nec (b'inceps
observatum ni baccalarii nostri per Universitatem noniinarentiir, ideoqne intro-
dnctnni ni Deci'cloriim Farnltas per se eos noniinaret el eoriini nominationes
sij;illaret. Ilis ol)slantibns, ])ropositi eorum erat nominationes baccalarioriini Fa-
cidlatis Decreloriini non adniiltere nec eas sigillare. Ad bec, poslquani dominos
doctores qni présentes erant vocassem in partem, ego ex eorum sentencia hoc
respondi, mirum scibcet esse quod reliqua Universitas [nos] ila ])arvi liabebat ut,
contempto jure Facultatis, non animadverteret ea ([ue sufTragari poleraul nostre
cause. Nam cum lex Pragmatice sanctionis dicei'et baccalarios in altero juiimii
debere per Universitates nominari et cetera Sludia per regnum Francie banc
legem observarent, et novissime multis missis ad regem légal ionibus et ad cu-
riam Parlamenti oratoribus, fuisset per curiam ipsam ordinaliim quod secundum
legem premissam baccalarii in altero juriima non excluderenliir a noniinatio-
nibus, (F° ihd r°) etordinationem ipsam, domino Giiillermo Houppel(l)ande Uni-
versitati referente, supra paucos dies acceptasset et conclusisset baccalarios nostros
nominandos esse, sicut in litteris super boc confectis patet; cunique, secundum
hanc Universitalis conclusionem, ego ad diem publiée et assignate sigillationis ad
collegium Navarre convenissem et una cum aliis decanis et nationum procurato-
ribus clavem sigilli contulissem, fuissent ibidem multe litière nominationis bacca-
lariorum sigillate, ipsi qui |)rudentes eranl vidèrent injuste se facere, qui nos a
''' Guillaurae Houppelande, de Boulog^ne-siii-
Mer, fut l'un des membres les plus cëlèbres de là
Faculté de thëologie de Paris au xv" siècle. Recteur
de l'Université de juin à octobre i.'i54. licencié en
théologie le i3 février iliSj [ii58], docteur le
j5 mai i458, il mourut, étant chanoine de Notre-
Dame et doyen de la Facidlé de théologie, le
a août liga. Il avait été archiprèlre de Saint-
Séverin. Cf. Launoy, Reg: Nav. Gyniii. Paris. Itis-
Inr'm, pars altéra, p. 590-.')()i ; Du Boulay, l. V,
p. 880 ; Cluut. L nie. Paris. , t. IV, n°' 2 680 el aGcjG .
el Aiictarium , t. II, col. gol.n. ^. — Il laissa un
Iraiti! sur l'iinniortalité de làtue cpii fut publié
cliez Denis Roce, en 1^99, et dont Gaguin parle
dans sa lettre lxiii, adressée à Jean Trilhème (cf.
Tliuasne, ouvr. cité, t. 1, p. io2-4o3). — Le
8 août 1 499 , six jours après sa mort, se présentait
au Cliàlelet (rdamoisclle .lehanue de IFouppeiniide.
si'ur et héritière de l'eu m. (iuillaume de lloup[)e-
lande. contre Nicolle Caillele. licencié en loix, et
m. Reniy Leprince, exécuteurs du testament dudit
di'lfnnl-'. ('oll. Clairainbaiilt , vol. yCS, p. lig.
170 LA FACULTl'; \)E DÉCRET [1/48G-U87|
jure et de possessione nostra nos deicere iiioliienliir : caveront ergo, invita et
reclamante Decretmuni Faciiltate, violare seras, aut Universitate congregala,
consiilere eam de revocanda pi'eterita conclusione ad iililitatem Facidtatis liabita.
Quod si contra facere procédèrent, me oppositionem interponere dixi; quam nisi
admitterent, me appeUatnrnm vice et noniine Facultatis protestatns sum. Et ila
nnlla pro quoqnani sigillatione facta discessiini est.
•^ ^'"'1 Altéra die, convocata apud Sanctuni Matiirinnm Universitate, dominusrector'')
Iiancde sigillatione diflîcnltatem exposnit, consuluitque quid supra omnibus Univer-
sitas difTiniret. Singulis ergo Facultatibus alque pro more separatis. tandem cum
captis et collectis sentenciis in locum revertissent, dilTmitum est se neque bacca-
larios aut licenciatos ad nominationes recipere, neque oppositioni Facultatis neque
appellationi déferre, licel a ])rincipio congregationis lui jus causas prenarrassem,
que pro tuenda causa Facultatis prodesse videbaniur; sed insuper addiderunt, si
in aliqua futura sigillalione quisquam ex decanis vel procuratoribus deficeret, se
evulsuros seras. Propter que omnia satis temere et per invidiam conclusa egg
decanus ad curiam Parlamenti nomine Facultatis appellavi, de bis omnibus petens
a scriba instrumentum.
Et quia mox dominus rector occulta quadam cavillatione decanos et procui'a-
tores ad sigillandum convocari mandavit, Facultas mandatum ex cancellaria,
procurante domino Ambrosio de Cambray, cancellario Parisiensi et magistro
requestarum régis, confestim obtinuit ad relevamen appellationis interjecie. Qiio
supra quam credi potest celeriter babito, ego cum bostiario curie ad dominum
rectorem in coHegio Cardinalis Monacbi accessi, ibique, me petente et requi-
rente, liostiarius régis mandatum execufus est ad personas domini rectoris et
procuratorum nationum Francie et Picardie; deinde, inscriptis et datis bostiario
nominibus aliorum quibus idem intimandum erat, ego domum sum reversns;
bostiarius autem ad olTicium cxplendnm processit, sicut ex relatione constare
potest.
[5 Mai.] (Fol. 1^3 v°.) Die sabbati quiuta Maii, dominus Andréas Wasselin, Decreto-
rum doctor et regens, apud Sanctuni Parvum Antbonium'-Miabitans, post longum
morbum, morteni obiit circa horam post meridiem terciam. Cujus morte mibi
renunciata, statim convocavi dominos doctores per cedulam ut intei'essent funeri
et exequiis defuncti; sed quia jam advesperascebat, pauci affuerunt sépulture.
'' D'après Du Bouliiy (t. V, p. 776), h qiialil(i la jii'omonadf! d'usage au Pi-f^'-aux-CIercs.
IfiKJcinain de Pâques [16 avril] 1^87, jiiaître "' Sur les élablisseinents hospitaliers du Pclil
ffBertrandns Pegus», de la nation de Picardie, Saint-Antoine, très augmenté par les libéralitds de
-primariusi du collège du Cardinal Leiuoine Charles V, voir Fèlibien, ///s;, rfe /n rîV/e (/c Pflm,
et vecteur de l'Universild, lit en cette dernière t. I, j). G63 et suiv.
[làSCAfiSl] DE L'UNIVERSITÉ l)i: l'AlilS Al W- SIKCI.i:. 177
De injuria fada domino qnscopo MeJdensi, qui eial doclor llieologits, quando cauda (s Mai.]
cafpe ejnsfuil, in aula domini Parisiensis , nim rsset Un ffstivitas ctijusdam docloris in
llieologia, conrisa et fere Iota ahvpla'^l — Die niarlis octava Mail, fuit Universitas
apud Saiicliiiu Beniartlum ronjjiegaiasiipci' iiijuiia quariireverenciuspaterdominus
Johanui's Lulicr, tlieologns doctor et: Mcldoiii^is e|)isr(i|)us, sibi irrogatani esse
dicebat. Naiii pridie bujiis congregationis. ciim iii aida domini cpiscopi Parisiensis
ilerot lestivilas ciijusdani doctoris in llieob)gia de ordine S. Bencdicli, accessit ad
dieni lestuni prefatus dominus Meldensis, indutus cappa caudata et ibderata
more doctorali, in partem doctorum théologie declinavit et in ordine doctorum
jnxta antiquitateni suscepti gradus consedit. Qncni dominus Ambrosius de
Camliray, cancellarius, qui celel)ritati presidebat, cum aspexisset : «Révérende in
Christo pater, inquit, cum ego hoc loco vice et auctoritate sedis apostohcc presi-
deam, non admittere debeo quicquam (juod in deprcs.siononi cjnsdem sedis ver-
gore possil; itaque vos, prêter consiictiidinem hiijus loci cl lestivitalis, famtdo
caudani vestrani portante, more cardinahs, introivistis. et cappa ipsa, quain <;es-
tatis, cai'dinalis est, non episcopi. Qnamobrem cum hic assitis tanquam doclor,
non quasi episcopus, paternitas vestra instar doctoris cappa non caudata introire
debuisset; et quia alias, sicuti ego accepi, de relinquenda cappa hujusmodi fuistis
commonitus, idcirco vos, tanquam sedis apostoiice hoc loco commissarius, liorlor
et admoneo non intrare posthac in banc aulam cum lioc vel simili habitu car-
dinal i. Il
Ad bec dominus presul Meldensis, graviter commotus. excanduit, et gravem
atque atrocem contumeliam in dominum cancellarium rejiciens, alTecit eum quarn
potuit fedissima injuria. Paulo post, cum dominus Meldensis discederet et servulus
quidam caudam gestaret, afluerunt quidam ex familia domini (ut dicebat domi-
nus Meldensis) Parisiensis episcopi, qui eum ad exitum contionis et corone inter
duo scanna per caudam appréhendantes, caudam cappe ex ulna deportantis
servuli delrahentes, eam pugionibns et cultellis turpiter conciderunt. A qnibiis
ministris (ut dicebat) domini Parisiensis cum di[f]ficultale evadens, domum se
recepit bac injuria affectus; qui et doctor et antiquus admodum regens, siniul cl
vice decani Facultatis théologie ibidem sedens, quin eciam dignitate episcopali
preditus erat, eapropter, cum non levis injuria esset et in totam Universitaleni rc-
dundaret, statutum petebat observari quo qui[s]que magister Universitatis jubetur
injuriam a régente acceptam propulsare et ipsius emendationem quoad licii
poterit procurare. Dicebat enim banc contaminationeni suc dignitatis non iiii-
noris estimandam esse, quam eam (F" 1^6 r") quam ab abbatc Sancti Germani de
'"' Sur l'affaii-e Je révoque de MeauN (liSy et aussi Louis Thuasue, Jean L'Hiiillici; évoque dv
non i486), cL Léon Dorez et Louis Tlmasne , Pic Meaux, et la bibliothèque du Collège de Sorboime
de Lu Mirandole en France, p. 78 et suiv. : Du (dans la Bciuc des Bibliothèques, t. Vil, 1897,
Boiday, t. \, [I. 776. — Sur Jean L'Huillier, voii' p. 126 et suiv.).
lu. a3
» IHrniUERIC \.tTtO%Jttt.
17S LA l'ACLLTÉ DE DÉCRET [l/i8G-1487]
Pratis vcl '"', vel cuiii illp sdiolaslicns de Mauregard ('-' fuerat occisiis, vel
ciiiii prepositus Parisiensis duos scholasticos'-^^ palihulo siispeiidissoit. olim iiccepe-
ranl; de quibus memorabilis viridicta et iillio et salisfaclio habita fiierat, ita ut
ecclesias que ad presentationeni Sancti Germani etcap(p)ellas que in pntronatu Uui-
versitatis sunt, Universitas perpetuo jure in se receperit, et douius illa sublimis,
quain extruendam assuuipserat prepositus. imperlecta ad hune usque dieiii pcr-
luaneret in monunientum ultionis sempiterne; extare preterea dicebat epythaphia
lapidea ab iis condita qui scholasticum memoratum necaverant'''^; proplerea
Universitatem sperare posse ex hac tam atroci injuria consequi ut aula ipsu, ubi
perpetratuni esset tam immaiie facinus, perpetuo damnaretur, ne iii ea doctora-
tus festivitates gererenlur, necnon ut in compensationem injurie alie ecclesie in
jus Universitatis devenirent. Petebat igitur ipse dominus Meldensis ut, quemad-
modum alias sepe a niajoribns factum extiterat. ita nunc in signum meroris a
lectiouibus predicationihusque et ahis exercilationibns scholasticis Universitas ces-
sarct, et ad procurandani injurie reparationem uno secum assensu ins(s)urgeret,
et presertim adversus auctores sceleris, inter quos dominuni Anibrosium cancel- ,
larium predictnm esse dicebat.
CuMi aulein liaem dicendi fecisset, dominus Amhrosius, post multa que in
suani pnrgationem dixissct, negavit se omnino quicquam de prescripta injuria
pritisqnam facta esset scivisse. Peciit propterea ne Universitas facile accusatori
crederet, et quod ipse de contunieHis et injuriis sibi in conspectu matris sue
Universitatis per dominum Meldensem illatis protestabatur, ita quod, sicut do-
minus Meldensis suc injurie reparationem petebat, ita de accepta ab eodem
injuria, cum doctor et regens in Facultate Decretorum esset, vindictam requi-
rebat.
Quibus omnibus sic ullro citroque diu agitatis, postquam per singulas Facul-
tates et naliones deliberatum est et relationes facte sunt, tota res ad consiliarios
et députâtes Universitatis remissa est, qui de facto ipso et ipsius auctoribus
se informarent et referrent Universitati qua via et modo reparatio petenda esset,
et secnndum eorum consiliuni Universitas pari consensu justiciam de injuria
postularet.
Eodem die, obitus domini Johannis Cliuflart apud Sanctum Johannem cele-
bratus est, assistentibus dominis de Gambray, [de] Vaccaria et me.
"' Un tiers de ligne est rcslé m l)l;inc. ('''07). Cf. L. Dorez et L. 'l'hunsne, ouvr. citt',
'"' Sur le meurtre de Raimond de Maureganl p. aoi-aoa,
(i34.5), voir Du Boulay, t. V, |i. 678 et suiv.; d'. '"' Ces (^pitaphes, qui se voyaient au cimetière
L. Dorez et L. Tliuasne, ouvr. cité, p. 200-aoi. des Malliurins, ont été reproduites, d'après le
'■'' liéger du Moussel et Olivier Bourgeois , pen- Thmlrc des Antiquités de Paris de Jac(|ues Du
dus ])ar ordre de fiuiHaume de Tignonville. prévôt lîrcuil. dans l'ouvrage déjà cité de L. Dorez et
d(^ Paris, à la suite d'un meurtre conuuis par eux L. Tliuasne, p. aoa.
[l/i8(i-l'i.S7 1 DE L'UNIVERSITÉ l)i: PARIS \l \\' SIÈCLE. 17!l
Die nu'i'cuiii sc(jii(iili, lui! iiiissa, apud Saiictiim Joliaiinein, de Sancto Nicolao; [9 Mai.]
uLi Ojjo non lui, nt'ino(jue, siciil l)i(lf'llus iiiilii miiiciavit, [»rct(,'i' (lominuiii de
Veteri Villa. alViiil.
É ■
(F" I AA v".) Die veiicris scqueiiti. fiiil iiiissa apud Sanctuni Joliaiiueiii; ihi !iiM.ii.l
afliUTunl (loiiiini Aiubrosius de Cainbray, Stephaims de Velcri Villa, Iit'jjiiialdus
de Vaccaria et ego deraniis.
Posi niissaiii, in capclla, picinisso e.vaiiiiiie, luerunL adinissi ad exaiiKMi el
graduiu haicalariatiis Petrus Vivien, cicricus, Piclavensis dyocesis, (îlandius
Segauld, clericus, Byturicensis, Ancelinus Doublet, presbiter, Ambianensis,
Matheus Gruyer, in arlibus niagister, Suessionensis, et Jobannes Culdoe, Pari-
siensis dyocesis; et prestitis solitis juranientis, pro bursis solverunt xi scula ciini
diniidio.
Eodeni die, quia dominus Nicbolaus [de] Conty recesserat die marlis x Aprilis
et fuerat absens per iiiensem, cum eodem anno liabuisset menseni graciosum et
rigorosum etullra, declaratus luit qiiod non erat regens et quod perdideratregen-
ciam et ultra non erat particeps eniolumentorum Facullatis.
Die jovis xvn(i) Maii, fuit missa apud Sanctum Jobannem, comparentibus do- [17 Mai.]
minis doctoribus [de] Veteri Vilia, de Vaccaria et me decano.
Die ultima Maii, fuit niissa apud Sanctum Jobannem, comparentibus dominis |3i Mai.]
TuHeu, de Veteri Villa, de Vaccaria et me decano.
Die mercurii sexta Junii, fuit missa apud Sanctum Jobannem; comparuerunt \r, luin.]
domini Tulleu, de Veteri Villa, de Vaccaria et ego decanus.
Die mercurii xui(i) ejusdem mensis, fuit missa apud Sanctum Jobannem; iNfiuin.j
in qua fuerunt domini de Veteri Villa, de Vaccaria et ego decanus.
Die veneris, fuit congregatio Universitatis, in qua fuerunt domini de Cambray, [i5 Juin.]
cancellarius, [de] Veteri Villa, de Varccaria et ego decanus.
Eodem die, frater Jobannes Quati, ordinis Premonstralensis, examine facto,
fuit admissus ad gradum et lecturam baccalariatus, et prestitis solitis juramentis,
solvit pro bursis u scuta cum dimidio.
Die jovis XXI Junii ejusdem anni, fuit missa apud Sanctum Jolianncm, assis- f.>i Juin. ]
tentibus dominis de A cteri Villa, de Vaccaria et me decano.
Eodem die, premisso examine, fnerunt admissi ad gradum et lecturam bacca-
180 LA FACULTÉ DE DECRET [l/i8G-U87]
larialus Joliannes Monadii''), Eduensis dyocesis, et Symon Noyrot, Lingonensis
dyocesis; et pro Lursis unus sol vit très florenos trajectenses, et pro (]isj)ensatione
de non eundo per villain, dimidiuni scutum; alter solvit duo scuta; et prestite-
nmt solita juramenta : m florenos trajectenses; iinum scutum dunidium et duo
scuta,
[■?.- Juin.] (K° 1 45 r".) Eodera anno, xwn Junii, preniisso examine, Joliamies Aliclienin'-',
Ambianensis dyocesis, fuit admissus ad gradum et lecturam baccalariatus, et pre-
stitis solitis juranientis, solvit de bursis duo scuta cuin dimidio.
[38 Juin.] Die jovis que fuit vigilia apostolorum Petii et Pauli, fuit missa Facultatis apud
Sanctum Johannem, ubi fuerunt domini de Veteri Villa , Junii, de Vaccaria et ego
decanus; ssd dominus Picard ante niissam recesserat.
Eodem die, fuit sigillata littera gradus pro magistro Jobanne Perpezati, licen-
ciato: dimidium scutum.
[5 Juillet.] Die jovis quinta Junii [1. Julii] fuit missa apud Sanctum Jobannem, corapa-
rentibus dominis Nicolao de Gonty, de Veteri Villa, de Vaccaria et me decano.
Post niissam, in cappel(l)a supplicavit dictus dominus de Conti quod, non
obstante [absencia] sua. propter quam perdiderat jus regencie, admitteretur ad
resumendum regenciam. Cujus supplicatio fuit admissa, cum prestatione soliti
juramenti de legendo proximam Decretalem doctoralem etc.
Eodem die, Julianus du Puy, Bituricensis dyocesis, premisso examine, fuit
admissus ad gradum et lecturam baccalariatus, et prestitis juramcntis, pro bursis
solvit duos florenos trajectenses.
[13 Juillet.] Die jovis xn Jul(l)ii, fuit missa apud Sanctum Jobannem, comparentibus do-
minis TuUeu, [de] Conti, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et [me] decano.
[19 Juillet.] Die jovis x[i]x Jul(l)ii, fuit missa apud Sanctum Johannem, assistentibus
dominis Nicolao de Gonty, Tulleu, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et me
decano.
Eodem die, in capella, examine premisso, fuit admissus ad gradum et lecturam
baccalariatus Jacobus Verderi, presbiter, Lugdunensis dyocesis, et prestitis solitis
juramentis solvit n scuta.
»
'"' Faul-it ridentifier avec cthonorable homme et '■' En ligS, Jean Miclienin, maître es arts el
sage M. Jelian le ]\loyne [qui. Je 90 août ligo,] a bachelier eu Ddcret , se présente à la collation du
esté recen advocat [au Cbastellet] et a choisy sou ])rieur de Notre-Dame de Moutdidier, de l'ordre
lieu du costc de la Tourneilei ? Coll. Clairambmilt , de Cluny. Arch. de l'Univers, de Paris, vol. /19,
vol. y65 , p. l'i. ' fol.
I .
[U86-U87I DK L'UNIVKRSITI': DK PAIUS \l W SIKCM:. 181
Die jovis x\vi[i] .Iul(l)ii. luit iiiissa apud Sanclum Jolianintii. iihi 0{j<) non lui;
sed, referentibus mihi l»i(lollis, ad'inMunl doniini doctores [de] Conti, Tullcii,
[de] Vcteri Villa et de Vaccaria.
['.!('> .Iiiil! f
Die jovis seciinda Au{[iisfi, fuit missa apud Sanclum Joliannem, ubi compa-
ruerunt doniini doctores Nicolaus [de] Conti, Tulleu, [de] Veteri Villa et ego
decanus.
la Août.
Die jovis nona Augusti, luit missa apud Sanctum Joliannem, ubi alTuerunt
domini de Conti, Tulleu, [de] Veteri Villa, de Vaccaria et ego decanus.
Die dominica sequenti, fuerunt processioncs Universitatis ad Sanctam Catlie-
rinam; ibi fuerunt domini su[)ra proxime scripti et ego decanus.
Die mercurii xv Augusti, fuit missa de Béate Maria Virgine apud Sanclum
Joliannem, ubi ego non fui; sed bidellus dixit milii quod [alTuerunt] domini
Tulleu, [de] Conti.
(F° iUb v".) Eodem die,post missam, in cap(p)ella, Joliannes Câpre. Lugdu
nensis dyocesis, premisso examine, fuit admissus ad gradum et lecturam bacca-
lariatus, et solvitpro bursis '''Et quia non eram iii dicto examine, ipse die
sequenti venit ad me, apud Sanctum Maturinum, et ibi prestitit solita juramenta.
Die veneris sequentis [sic), fuit missa in Sancto Jobanne, compareiitibus
dominis de Conti, [de] Veteri Vdla, [de] Vaccaria et me decano.
Die lune xx Augusti, fuit examinatus Amianus Bonnetier, Morinensis dyocesis,
et admissus ad gradum et lecturam baccalariatus in Decretis; et premissis jura-
mentis solitis, solvit pro bursis ii regales et dimidium scutum.
Die jovis vigilia Sancti Bartliolomei'-', fuit missa apud Sanctum Joliannem.
ubi fuerunt domini [de] Conly, de Vaccaria et ego decanus.
lu \""t. !
fl-.! AniU. I
|i5 Aont.J
[17 Août, j
Août.
\■^^^ Aoùt.1
''' L'indication de la somme a t'ti' omise. '
'^' La veille, c'est-à-dire le 22 aoiit, l'Univer-
sité, si l'on en croit Du Boniay (t. V, p. 776),
avait pris des mesures de rigueur contre les W'-
crétistes. pour les obliger à céder dans l'affaire des
présentations. Quelques jours après, le 12 sep-
tembre, la Faculté des Arts, craignant d'être lésée
dans ses privilèges, dépêchait au nouveau recteur,
Geoffroy Boussard, pour maintenir ses druils me-
nacés , le célèbre prédicateur Jean llaidin , de Toul ,
maître du collège de Navarre, sur leipiel ou peut
consulter: Jo. Launoii Regii Navarrœ Gymiiasii Pa-
risteiisis Historia, pars altéra, |i. Gi-j-d-ili.
Le 3 septembre suivant, le Parlement rendait
l'aiTet suivant :
ffSur deux recpiesles baillées à la Court par les
l'ecleur et Faculté/, de tlieollogie, médecine et ars
de l'Université de Paris, parties intimées, allen-
ciintre des maistres docleuis de la Faculté de
Décret, la première dattée du dixsepiiesme jour
182
LA KACLLTE DE DECRET
1/J86-U87
[37 Août.] Die lune x\vi[i] Augusti, Syinoii de Cambray, Anibianensis dyocesis, premisso
examine, fuit adniissus ad graduni et lecturani baccalariatus, et prestitis solilis
juramentis, solvit pro bursis et juribus Facullatis nii florenos liajectenses.
|3o Août.] Die jovis penullinia Augusti, fuit niissa apud Sanctum .loliannem, ubi com-
paruerunt doniini [de] Conti, Tulleu, [de] Veteri Villa, [de] \accaria et ego
decanus.
|6 Septemi.ie.] Die jovis VI Septendji'is, fuit missa in Sancto Johanne, assistentibus doininis
[de] Conty, de Veteri Vilia et me decano.
[s Septenil.io.] Die sabbati octava Septembris, fuit missa de Beata Virgine apud Sanctum
.Tohannem, et alTuerunt domini de Conty, Tulleu, [de] Veteii Villa, [de] Vaccaria
et ego decanus.
lastpiembie.] Die jOvis xui Septembris, fuit missa apud Sanctum Joliannem, presentibus
domini[s] de Conti, Junii et me decano.
Eodem die, fuit adniissus ad gradum et lecturam baccalariatus, premisso exa-
mine, magister Johannes Bondieu, presbiter, diocesis Constanciensis, et prestilis
solitis juramentis, pro bursis solvit ni scuta.
fl'aoust, le deuxiesme du sixiesme septembre der-
nier passe, par lesquelles et pour les causes conte-
nues en icelles ils requeroient que dellay leur fust
donné de ])roduire ou procès pendant en ladite
Court entre elles d'une part et lesdils niaistres doc-
teurs de la Faculté de Décret d'autre , jusques au
lendemain de la Saint Martin il'yver prochain ve-
nant, et commettre aucuns des conseillers pour
contraindre ceux de ladite Facidté de Décret ;i
ouvrir les coffres pour avoir par eulx les lettres et
tiltres ou le double et copie collationnée aux origi-
naulx et en faii-e faire les exti'aictz et les produire
en ladite Court, tant sur leur dit appel que sur
les provisions par eulx requises;
ffVeu pai- la Court lesdites requestes et tout ce
que par lesdites pai'ties a esté mis et produict par
devers certains commissaires conunis par ladicle
Court à les oyr; oy le rapport desdits commis-
saii'es ;
tH sera dit que ladicte Court donne encores
delay ausdits recleui-, Facultez de théologie, méde-
cine et ars de ladite Université de Paris de pro-
duire en ladite cause jusques à quinzaine prochain
venant ]K)ur toutes préfixions et dellays et sans
plus y retourner sur peine de l'amende, et ordonne
ladicte Court que cependant en la présence d'un
ou deux conseillers d'icelle sera faicte ouverture
du coffre de ladicte Université où sont lesdictes
lettres et le seel d'icelle, pour recouvrii- par l(>s-
dits de l'Université lesdites lettres ou tiltres dont
ils se veulent ayder ou les copies et extraiclz
d'icelles collationnez aux originaux, et pour seeller
en la présence de l'un ou deux desdits conseillers
autres lettres que lettres de nomination, le tout
jusques à ce que par ladicte Coiu't autrement en
soit ordonné; et au surplus ladicte Cour a ordonné
et ordonne que messire Jean de La Vacquerie, con-
seiller du Roy nostre sire et premier président en
icelle Court, appelé avec luy aucuns des conseil-
lers de ladicte Court, telz et en tel nombre que
luy plairra , fora convoquer et appeller pardevant luy
aucuns députez tant desdites Facultez de théolo-
gie, medecinne et ars de ladite Université que de
par ladite Faculté de Décret, pour conférer avec
eidx sur les dillciens qui sont entre euL\, et iceulx
appaiser, si faire se peut, ainsy que verra eslre à
faire par raison, despcns reservez en dilTînitifve. n
Nouv. acq. franc. 8o3i, fol. /i8i-48:'. v".
[I'i86-1487| 1)K L'IMVI':USITK DE PARIS \l \V SIÈCLE. 183 .
I)i(> liiiir xvii(i) Septeinitris, luit adiiiissus ad gradiim et lecluram l)accalariatiis, [17 Septembre,
premisso cxaiiiiiic, .loliaiines de Aquamorltia ■'), cloricii.s, Ediiensis dvocesis, et
prestitis solilis juiiiiiicntis, pro bnrsis solvit 11 scula.
Eodem dio, riiciiiril sijfillatc due lilterc gradus: 1, solid.
Die niarlis, luit congreifalio Universitatis apud Sanctiiin Maturinuui'-', ubi très [18 .Sepiembr.-.
Facultates théologie, iiiedicine et artiuni couate surit slatuere quod nullus iii
posterum auderet se iuscribere magistrum, nisi rccepisset luagisleriiuii in ali-
qua Facultate Parisius; sed, quia hoc statuendo erat simul décidera (F° 1^6 r")
questionom que propler nomiuationeui suppositoruin Facultatis Decretoiiiin in
curia Parlamcnti vertebatnr, ego decanus nomine Facnltalis protestatus suni de
atlentatis,
lu ca congregalioue rnernnt doniini de Gorcellis, de Conty, [de] ('arn])rav,
Tulleu, [de] Veteri Villa, Junii, [de] Vaccaria et ego decanus.
Eodeni die, fuit exauiinatus niagister Guillermus Hébert, Rothoniagensis dvo-
cesis, et admissus ad graduni et lecturam baccalariatus; et prestitis juramentis,
solvit pro bursis ni florenos trajectenses.
Die eodem et illico dissoluta congregatione, Gaufridus Boussart, rector Uni-
versitatis'^', fecit per universa compita urbis alfigere cedulas quibns inhibebat
omnibus qui magisterium in aliqua quat(t)uor Facultafnm non essent asseculi, m-
se magistros nominarent aut inscriberent, neve notarii eos in suis litteris magis-
tros appellarent; qui contra fecissent privandos esse consorcio Universitatis. Gujus
Gaufridi temeritate cognita, mox capto consilio cum domino Ambrosio de Gam-
bray, cancellario, confecte sunt littere de relevamento appellationis, et ad cancel-
lariam régis late, expedite fuerunt; nec niora, intimatus est ipse rector, decani
quoque et singnli nationum procuratores, cum inhibitionibus ne quicquam
deinceps attentarent, etc.
Et quia die jovis insequenti lutura crat uiissa Facultatis, ego dominos doctores [ioSopiomLre.
apud Sanctum Johannem Jlierosolimitanum super bac novitate rectoris feci con-
vocare hora misse; conveneruntque omnes, prêter dominum Johannem Picard.
''' Le h novembre 1^90, fflioiiorable homme '^' Du Boiilay (t. V, p. 776-777), dont le récit
m. Jehan de Laiguemorte, licencie en Décret, a esté est assez conhis, ne parle pas de cette assemblée
receii advocat [au Ghastellet] et a choisy son lieu (hi 18 septembre; mais les indications de Ciaguin
du costé desfenestres.nCo//.C/rtiVrt)«JaHft, V0I.765, paraissent précises.
p. ao. — Le 17 avril 1^91 | 1^192], rrjionorable ''' Elu le a.*? juin et conduit eu grainle jximpe
homme et sage m. Jehan d'Aiguemorte, advocat au au collège de Navarre, où il habitait, d'après Du
(Ihastellet, [plaide | contre m. Estienne Perret, mar- Boidav, t. V, p. 776.
chand tavernier à la place Maubert, pour raison Sur ce personnage, voir : Joaunis Lauuoii Re/fii
du fief de Laigny rpie ledit Estienne a vendu audit Navatrœ Gymimsii Parislensis Historia, pars altéra,
Aiguemorlc et sur lequel ledit Ayguemorte a payé p. 6a2-64o.
XXXII frans.n IbiiL, p. i34.
. 18'i LA FACULTÉ DE DÉCRET [1/j8G-U87]
Sic congregatis in cap(i))ella dominis exposai que gesla fuerant in opprobrium
Facullatis et qucstionis mote. Quibus placuit diligeiicia mea, volueruntque ut
(lominus Johaimes de Gorcellis, dominus Ambrosiiis et ego ireraus ad curiam
Pailamenti et dominis presidentibus supplicationem porrigeremus contra atteii-
tatores et violatores edictorum curie. Sed cum in palacium convenissemus, inveni-
mus dominum prinium presidentem '"' discessisse. Sed nos convenimus dominos
secretarios canceliarios régis, quibus narravimus que facta erant per rectorem
Universitatis in prejudicium dignilatis eorum, cum ipsi soleant vocari magistri,
licet non susceperint gradum in abqua Facultate. Eadem eciam diximus dominis
clericis Computorum et procuratori coHegii advocatorum et procuratorum in curia
Parlamenti, ad quos omnes injuria equaliter pertinebat. Qui omnes responderunt
se libenter adjuncturos Facultati Decretorum.
[2iS.|ii>ml)n'.] ])ig autem sequenti, dedi domino Petro Dorigni f^' suppbcationem Facultalis,
qui eam retulit curie, que respondit ut illa communicaretur advocato et procu-
ratori régis. Et fuit eis exbibita.
[aiScptembir] ^ fo , ^ (j ^.o ^^ DJe auteui luue sequenti, vocatis ad curiam dominis advocato et
procuratore régis, expositaque per eos causa, respondit curia ut parti adverse
diceretur dies ad proximam diem veneris ad dicendum contra supplicationem
quid vellet. Fuit igitur dicta dies per hostiarinm.
|2()sepiomiMe.] j)ig yg,.Q mercurii proxima, fuit missa Facultatis apud Sanctum Johannem
.Iherosolimitanum; ibi romparuerunt domini doctores [de] Courcellis, [de] Cam-
bray, [de] Conti, Tulleu, [de] Veteri Villa, Junii, [de] Vac[c]aria et ego decanus.
Post niissam, omnia exposui dominis doctoribus que supra scripta sunt de expe-
ditione supplicationis, peciique quid eis placeret fieri prô instruendo eorum ad-
vocato ad ipsam diem veneris assignatam. Voluerunt autem ut ego conficerem
articulos instriiclionis in bac sentencia, videlicet quod materia de conclusione
quam fecerat pars adversa publicare per valvas ecclesiarum et compita urbis non
erat de articulis super quibus illa die fuerat congregata Universitas; item, quod
inhibere secundum formam ipsius conclusionis quod nemo nominaretur magister
nisi adeptus fuisset gradum magisterii in aliqua Facultate, erat privare innumeros
'"' Jean de La Vacquorie, pieniier presideiil de- noble linniiiie .Iclian Mignot, père diidil Fianoois,
puis ie mois de mars 1 48 1. que noble bonnne et sage m. Pierre Dorigny,
''' Originaire de Troyes, il avait été reeu con- conseiller eu Parlement, avoit acquis par décret. i
seiller au Parlement entre i463 et ili&Ç). Nous Coll. Clairamhault , vol. 764, p. 887. — Le 1 1 mai
n'avons pu établir son degré de parenté avec Ni- 1^9' 1 '^^- Jacques Toustain et bonorable homme
colas Dorigny, le futur doyen de la Faculté de Dé- Guillaume Toustain, son frère, se constituent
cret. — Le 4 avril i488 [1689], on voit com- cautions jusques à ia somme de v' 1. par. pour
paraîlre au Cbàtelet ^ François Mignot, escuyer, Gilles Dubois, prisonnier, envers Pierre Dorigny,
requérant avoir par retrait lignager le droit de conseiller en Parlement." Ihid., vol. 768, p. 54.
péage et passage et la moitié du minage de la ville — Son nom apparaît encore dans les registres du
de Tonnerre et autres héritages qui furent à feu Parlement en i4()5. Franc. 21279, fol. 24 v".
I'i.sr.-l/i87| l)K l.'IMVKRSITÉ DK PARIS Al W' SIKCLE. 185
homines (|iii se (1(! Universitate iiiscrilxiiil d iKimiiiiiiil soliliqiio siiiil siili ill;i :i]»-
pellaliono {jaiidcrc j)i'ivilcifiis scliolarilalis, ni siiiit oiiiiics secrctarii Caiiccllarie
régis, oiiiiies deiici Coiii])uloriiin et onines advocali et piocuratores curie Parla-
menti('); ilem, (|ii()(l illa conclusio fueiat ulciiiiujiic aicepta tonipore qiio Anglici
occiipahaiit civilatciii l*ansiensem,scilicef anno Doiiiirii mcccc trigesimo, et codem
teuipore eral reclDi' quidam de Gouda (-', lloiliindiniis, qui parles Angloniin et
Burgoiidionuni sequebalur; item, quod conclusio ipsa non invenialnr scriplit in
regisiris pul)licis scribe L niversilatis, sed in rogistris rectoris. ut soient scribi
nomina tanlum juraloruni etincorporatorum in celu Universitatis, nec solituni est
quod rectores scribant conclusiones Universitalis, sed scriba, qui in congregalio-
nibus deiiberationes Facultatuni et concbisiones pro suo ofïicio inscribit et servat;
preterea, etsi conclusio ipsa i'uissct légitime terminata et scripta, tamen nunquam
fuerat in usum deducta, et contra eam obtinuerat longa consududo. sicut ex
nudtis litleris conslabat; item, quod rector ipse, magister Gaulliidus Boussart,
suo sensu ductus, non babito ad lioc communi judicio Facultatuni, mox con-
gregatione dissoluta, lecerat in opprobriuni et iudibriuni Facultatis Decrelorum
illam conclusionem per compila alligere. Quare volebat ipsa Facultas ut advo-
catus, captis conclusionibus ad causam pertinentibus, eciam concluderet adversus
ipsum GauflFridum tanquam privatam personam. Igitur, (F° ili-j r'') confectis per
me ad eam sentenciani articulis, illisque cum domino de Cambray, cancellario,
et domino de \accaria communicatis, eos domino Jobanni de Gannay ' ') tradidi,
ut postero die paratus in curiam veniret.
'"' GeUe question fut rëglée i'aunée suivante.
Cf. Charles Jourdain, Index cliioiiol. ,\).oo5 , col. a.
'"' Du lîuiilay (t.\ , p. ()ai , col. i) indique bien,
en ii3o,un recteur du nom do rtniillelmus de
Govea [Gouda?], Bataviisi, élu le 27 mars. Mais
VAuclavmiii Cliart. Univ. Paiis. ne donne pour ce
temps-là qu'un recteiu' originaire de Gouda, frJa-
cobus Mcolai de Gouda 1, qui fut élu, non pas en
ii3o, mais pom- la première fois le ao juin i44()
et la seconde le 2/1 mars ii5i (col. 76831 col. 8/I9
n. 1 ). Il est donc difficile de fixer le nom du recteur
désigné par Gaguiu; mais il faut retenir que sa
mention parait concorder avec celle de Du BoUlay,
au moins sur un point : c'est que le recteur de 1 à3o
était Néerlandais.
''' Jean do Ganay, sieur de Persan, conseiller et
avocat du Roi au Parlement en i'i78, conseiller
du Roi en sa Chambre des généraux sur le fait des
aides le 3o octobre 1 ^85 , fut ri'(;u quatrième pré-
sident au Parlement le 97 juin 1 if)o , puis premier
président en i5o5: il devint chancelier de Franco
en 1807, après la mort de Guy de Rochefort, et
lu.
mourut lui-même à Rlois an mois de juin i.')ia.
Cf. le P. .\nselme, Ilist. généal., t. VI. \^. hh-x\
J.-B. de L'Hermito- Souliers et Fr. Blanchard,
Eloges de tous les premiers presideiis, p. .ïi. — Les
deux premières dates indiquées ci-dessus et tirées
du P. Anselme ont été évidemment enqiruntées par
lui aux registres du Châlelet; cf. Coll. Clairambault ,
vol. 76/1, p. iGo et a46. Cette dernière mention,
datée du 3o octobre i48i , mérite d'ailleiu-s d'être
rapportée en son entier : rr Honorable honune f.t
sage m. Jehan de Gannay, conseiller du Roy en sa
Chambre des généraux sur le fait des aydes, et
Jehanne Boileau [ou Boilesve]. sa femme, deman-
dent à ravoir par retrait lignager uni' riiaisciu rue
de Malleparolle, que naguères avoit ac(pMs noble
homme Callieliii Saillart, advocat au Chaslcllet et
conseiilerauChastellet(.sic), de Jehan de Laubespine
elPerrette Boileau, sa mère, cousin et lanle d'icelle
Jehanne, fennue dudit de Gannay. 1 — Lue de ses
nièces, Philippe, iille de Guillaume de Ganav et de
Catherine Rapiousl, épousa Nicolas Tueleu , sieur
de Cély, ainsi que le confirme la mention suivante
iui-iiiMi;nii: % tTiit«ji.r.
180 LA FACULTÉ DE DÉCHET [1486-1487]
Eodem die, accessit magister Dyonisiiis AUegret, primus legens, et more quot-
annis solito suppliciter gracias egit Facullati de honoribus et emolumentis pro
offîcio legcntis a Facultate hactenus acceptis. Et quia quintum librum Decretalium
légère inceperat, supplicavit ut ipsum otlicium prime lecture sibi denuo cont'erre
domini doctores dignarentnr, et ei materiam quam vellent ad legendum assignare.
Qui domini doctores, ejus supplicatione audita, jusserunt eum ex conclavi dis-
cedere. Et mox placuit omnibus ut oflicium ipsum lecture primi ordinarii eidem
supplicanti de novo conferretur. fuitque ei commissa et concessa, ita ut librum a
se inc[li]oatum in finem usque deduceret; quo absoluto, rediret ad Facultatem ,
a qua materiam legendi acciperet. Et quia quidam querebantur ipsum legentem
non servare statuta tempora legendi, commonui eum ut de statutis et consuetu-
dine legendi in Facultate observata nichil immutaret. Prestitis autem solitis de
hoc faciendo juramentis, abiit, et domini discesserunt.
[;) 7 Septembre. I Altéra die, que fuit dies jovis x\vii(i) septembris, fuit congregatio Universitatis
apud Sancf um Matiirinum super tribus arliculis. Primus fuit ad audiendum que facta
fuerant per Facultatem Decretorum in supplicatione predicta contra reliquam
partem Universitatis. Ad quem articulum exponendum rector longam orationem
excogitaverat, que tota fere ad contumeliam Facultatis Decretorum versabatur,
quam rector dicebat contaminasse maledictis arcium Facultatem, et propterea
dicere reliquas Universitatis Facultates insurgere, et non permittere ut Decre-
torum doctores tantum obtinerent ut eorum baccalarii et licenciati preroga-
tiva iiomiiiationis potirentur; quod si id contingeret, fore ut preclara illa mater
Facultas arcium pessum iret. Addidit preterea multa de Facultatis laudibus, ut
quoad ipse valebat maculam imprimeret Facultati Decretorum. Ad que ego ex
consilio et sentencia Facultatis respondi neminom hujus Facultatis tam incon-
syderatum esse qui artes libérales maledictis contaminasse!, quemque doctorem
intelligere eam Facultatem esse que prima fuissetin Studio Parisiensi , ex quavelut
a nutrice cetere altiores Facultates cibum (F° 1^7 v") aliquando lacteum sump-
sissent, neque ignorare magnos ex ea viros natos atque orlos esse; quamobrem
pradentissiniam Decretorum Facultatem ârtes libérales venerari et magnopere
«tes registres du Cliâtdet, (talée (lu 11 mars 1 Sa 8
1 1829] : irNoljie tiomme Pliitipes Bouclier, seigneur
«te Fissis [Fissy], damoiselle Ptiilipes Tuctpii , sa
femme, iitle et tierilièrede feu M. Nicolte Tueleu et
Pliitipes de Ganay, sa femme, qui fut fille et lieri-
tière de feu m. (îuittaume de (ianay et de Catherine
Rapiimst, sa femme, [plaident] contre Jehan Lo-
«juet, tuteur des enfans mineurs de feu Nicolas
i^angtois et de Marie Laurans, sa femme, fitte de
feu ni. Simon Laurans et de damoiselle Jehanne
Deschamps, sa femme, fittede feu Adam Deschamps
et de Jelianne Rapioust, sa femme, lesdiles Cathe-
rine et Jehanne Rapioust fitles et héritières avec
Colette Rapioust de feu m. Jetian Rapioust, pour
raison du contant de t'ac(juisition faite par ledit
Rapioust, fat! i6a8, d'une maison rue Simon le
Franc, ap[)artenant de présent à Gabriel Cliicot,
ledit coiitract estant es mains dudit tuteur qui fait
refus de le communiquer. 1 Coll. Clairambault ,
vol. 76-1, p. lf]i.
|l/i8(;-I'iS7| l)K L'UNIVERSITI-: DK PARIS \l \ V^ SIKCM-:. 187
colen!;s('(l non ideo sacrosanctam juiis pontilicii parentein flebere parvi duci,
(jiiaiii indliis salis doclus comprchcndere possit qui in arc(h)ana pliiloso))[li]i(;
inlerdiun non pcnelraverit, le^jumque latores suas leges ideo rectas condidisso,
(|uod [)liil()Z()pliie (.S7c) prcccpta et legilinias inslitulioncs lonuissent, ciiiii ex per-
sona Sapiciicic lectum sit : ctPer luc rcijes rcjjnanl el Icjjuni conditores jusla
deceiiiuntn; et idcirco jurisconsullos ab omnibus muUipendi, eosque urbes, pro-
vincias et régna adniinistrare et judiciis prcesse; errare igitur eos qui credcrenf
queuiquani ex doctoribus Facullatis Decretoruui feda el flagiciosa de iiilejjcniiiia
arciura liberaliuni discipHna dixisse; (juinyuio verisiniile esse invenluni lioc esse
el fictum a reclore ut innocentes criniinarelur, etnisi hujus criuiinalionis dilalores
noniine ])roprio signaret, pulare l'iim ollicium lecisse boiuinis niendacis.
Die veneris xm\ [/. wvin] Septenibris, juxta ordinationem curie, iluiii est ad [a8 Sepiembre.1
judiciuni. Quo die, cum proxime ad (ores Tornelic astarcnlrector, quibusdani de
sua secta comitalus, admissus est in curiam, ubi aderant in suo ordine cuni
dominis consiliariis doniini de Corcellis et Jacobus Juiiii, doctores Decrelorum.
Dominus avitcm de Vaccaria et ego, cuui advocaluni nostruni preslolaremur in
aula, audienles rectoreni inlrasse, venimus in curiam festinanter, cum maoisler
Petrus Folliot ''', doctor theologus, pro causa partis adverse jam perorasset. ÎVos
vero admisses dominus primus presideus iulerrogavit quid dicere vellemus. Gui
ego : «Abest, inquam, advocatus; sed, per ejus absenciam, si permiseritis cum
dominis condoctoribus meis, qui hic assunt, consiiium capere, mox pro noslra
causa dicemus. ^1 Secessimus igitur seorsum, placuitque iUis me supplere ollicium
advocati; supple\i, dixique fere ad eam sentenciam que suprascripta est ubi de
inslruendo advocato arliculos scripsimus, paucis addilis que pro lempore venc-
runt in mentem; pecii quoque ut advocatus et procurator regius, quibus causam
nostram communicaveramus, admiltereulur dicturi quod veilenl. (F" i48r°.)
Admissi aulem dixerunt banc discordiam que iu Universitate jamdiu versabatur
allaturam multa incommoda, nisi conqioneretur; propterea opus esse ut boni viri
de compescenda lite pro vidèrent; fuisse aulem quedam per reclorem et partem
adversam commissa que in prejudicium processus altentala videbantur et se \idisse
lifteras multas superioribus annis per redores expeditas, quas in sacco paratas
babebat, in quibus et bcenciati iu artibus el Decretis et Iheologia et in Decretis
baccalarii nominabantur magistri : quare concludel)a[n]t cpiod, non obstaute pre-
missa conchisione, iiltere in posterum debebaut usque ad decisionem piincipalis
queslionis sigillari. Peteba[n]t insuper fieri inhibitiones ulrique parti ne dictis aiil
faclis vel scriplo sese ledere auderent.
Curia dixit lurpe esse Universilali prouiovere bujusmodi coulroversias, ila ut
'"' G'i^tnil un ancien élève du collège de Na\ai're. Cf. Jouniiis Launoii Itcgii Xavnrrœ Gymiiasii Ptirisicii'iis
Ilistoria, pars prima, p. aiG et 217 (aux années 1 '478 et i483).
188 LA FAClJLTl': DE DÉCRET [1/i86-1/j87]
ea, que inter Facilitâtes decidi modeste debuissent, per alios examiuaii oporteret;
veruiii, quia discordia tain late processisset, curani lial)ere ut tota lis a se et per
siiiiin judicimii aiit viani aliqiiain expedientem tenninaretur, et non per judiciuni
Universitatis, sicut pars adversa pecierat; cujus rei gracia curiam ordinare ut ad
(lieni mercurii proxime subsequentem ex ntraque Facultale duo viri doputeiilur
(jui eodem die compareant in curia communicaturi suas rationes, ut ex illis finis
poni possit discordiis.
[3o Septembre.] Die domiuica ultima Septeiubris, congregatis per cedniam dominis doctoribus
apud dominum de Gorcellis ad providendum qui ad diem dictam comparèrent
quidve ibi acturi essent, ordinatum exlitit quod dominus de Vaccaria et ego do-
canus nomine Facultatis adessemus et audita rei'erremus Facnltati.
Octobre.
Die lune sequenti, congregata est Universitas apnd Sanctnni Matiirinum super
duobus articulis. Unus luit ad providendum de deputatis qui irent ad Parlamenti
curiam secundum ordinationem curie. Alter fuit super supplicationibus etinjuriis.
Ad priorem articulum, magister Gaufridus Boussart, rector Universitatis, liomo
apprime cupidus glorie, cum inulta de causa que in curia Parlamenti, ut supra
scriptuin est, agebatur, dixisset, ipse odio actus Facultatis nostre, ut viani sibi
pararet ad maledicenciam, laudavit (F° i /i8 v°) primo singulas très alias Facilitâtes
et quosque actus qui a studentibus in eis fiunt non omisit; deinde, in nostram
velut accrrimus hostis irruens, vertere properabat orationem in contumeliam
Facultatis, nisi ego mox occurrens intercepissem verba loquentis et eum admo-
nuissem ejus inhibitionis qua per curiam cautum erat nemini detrectaudum
esse; quod si secus facere pergeret, de attentatis sum efficaciter protestatus.
Quamobrem ipse absterritus virus continuit.
Quoad secundum articulum, cum de rébus ab eo in rectoratu gestis pauloalcius
et superbius dixisset, oravit grata a patribus baberi queque gessisset. Ego vero,
ex ordinatione Facultatis, quoniam ipse proterve multa in Facultatem debac-
c[h]atus fuisset et pro sua virili concitasset in odium nostrum alias Facultates,
cum magis ad pacem cohortari eas debuisset, dixi Facultatem nostram ea omnia
improbare que in suo rectoratu temere et nequiter gessisset atque procurasset.
[.3 Octobre.] Die iiiercurii, fuit missa apud Sanctum Johaimem, comparentibus domino
Jacobo Junii et me decano; fuit enim missa paulo cicius cclebrata propterea quod
eundum erat ad curiam Parlamenti, ad audienduin quid curia de questione
prescripta ordinaref.
Eodem die mercurii, dominus de Vaccaria et ego, a Facultate deputati, com-
paruimus in Parlamento, et iu majore caméra En(piestariun acta est causa, lior-
tante domino présidente ut de pace et concordia inter nos liabendaprovideremus.
[U86-I/187] DE T;[ XrVRRSFTl'; DK P\rUS \V W SIÈCLE. 189
Ibi pro parte adversa cepit diccfc iiiajjisLci' (îiiillciiiiiis li(Hi|)|ii|(rj;inde contra
rationes Facullatis, ad confirrnaiidum coiiclusioneiii de (jua supra dictum est. In
qua re cuin loiijjior paulo liiisset, dominiis ])residcns : rrSi, iiiquit, a parte ad-
versa tam prolixe replicatiiiii liierit, non su[)ererit teni|)us ad ea facienda «piorum
gracia advenimus. i Gui : ttEjjo, inquani, domine presidens, ad duo tantuui respon-
debo et multum brevissime. Dixit niagister Guillernius Honppel(l)ande me lesisse
matrem Universitatem, eam accusando <[uod sectam et partes gentis Anglorum
sequuta fuisset illo tcmpore ([uo conclnsio prcdicla dicitur fuisse cordecta; sed
vos, domini, testes estis me de rectore, non de Universitate dixissq. Quod si di;
Universitate dictum fuisse pars adversa contendat, et ego, inquain, in lioc. me
lion errasse dico, quoniam, considerata (F" 1^9 r") illius temporis nialicia, iiemo
sapiens non accomodabat se tempori, sed ut erant lempora, ila (piis([iie sue saUili
et dignitati consulebat, cuni maxime vidcret et urbem ipsam Parisiensem et
magnam regni partem Anglos occupasse. Dixit quoque idem Houppel(l)ande nos
contra predictam conclusionem innjue prescripsisse, necjue ut prescribereinus
bonam fidem habere. Sed ipse, qui de juris nominibus locutus est, si pauloalcius
fuisset jura scrutatus, invenisset, iiiquam, leges sepe et constitutiones eciam equis-
simas contraria consuctudine toUi et abrogari; nos autein ad versus ipsam con-
stitutionem sive conchisionem, et si bona esset, usum contrarium [)retendere et
litteras complures Universitatis habere, (juibus et baccaiarios cujus(pic Facnltatis
et licentiatos eciam in arlibusmagistros appeiiatoset inscriptos facile videri possit.
Quare, secundum conckisiones supra per Facultatem acceptas, peto, inquam,
conclusionem ipsam tanquam frivolam et in prejudicium ])rocessus nostri atten-
tatam rescindi et cassarin. Et ([uamvis ita loquerer, dixi tamen nos a Facultati'
missos ad jussa curie audienda, nosque nullam juste pacis viam recusare,
Deinde jussus est dicere dominus advocatus régis, magister Joliannes Magistri,
qui ad componendara pacem satis multa dixit, suadens ut Facultas Decretoruin ,
quoad factum nominationis suorum suppositorum, contenta esset si suos licenciâtes
tantuni, juxta formam Pragnialice sanctionis, haberet per Universitatem nomi-
iiandos. Hec cum suasisset ipse advocatus, visa est pars adversa in eam sentenciam
inclinari. Sed, cum hinc inde fuissent et per dictum Houpel(l)ande et per dominum
de Vaccaria responsa, dixi nos de liac re ad Facultatem relaturos. Et dominus
presidens, capto cum dominis qui aderant consiliariis brevi consilio: fcNos, inquit,
de tota causa ad communitatem curie rcferemus primo dieordinario, et vos intérim
producere vestra jura poteritis. n Et ita discessum est.
Altéra die sequenti, congregata est Uni versitas super ista causa et ad andiendum [^ Octobre.]
recitare régis litteras, qui de suscipiendo oralore régis llungaric' Universitatem
'"' Giiillauine de Jaligny parlo ainsi de celle l^ov] receul une ambassade de Hongrie grande
ambassade du roi Malhias Corvin h (iliarles VIU : el nolable.de laquelle le ehaiirelier de re royaume,
tr Avant son départ d'.4ngers [jnin 1687). il [le qui estoit arclievesque , esloil le chef. Ils llrent
190 l\ FVCLLTÉ DE DÉCRET [l/jSG-UST]
lioi'tahatur. Nain, cum orator ille iiiagnis et preciosis douis regein lionorasset,
voli'bat ipse rex oratorem honorari et ab Universitate visitaii et coli. Decretum est
igitur supplicatioiies et processiones fieri et oratorem depiUari qui nomine Uni-
versitatis orationein apud eum haheret. Intermjfatus aulcin a domino [V° i h^ V)
rectore quid Facultas de modo qiiem advocatus regins ad concordiam dixerat
rcspondisset, dixi propter paucitatem dominorum doctornui qui in congregalione
all'uerant nichil fuisse deliberatum.
\ 0 Oclobr,'.
Die sabbati, doniinus Johannes Vaillant, Andegavensis dyocesis, examine pre-
misso, fuit admissus ad gradum et lecturam baccalariatus; et prestitis solitisjura-
mentis, solvit un florenos frajectenses.
1(1 (lctol)ri'.
Die mercurii x Octobris, Nycolaus Moujol, Lingonensis dyocesis, premisso ex;
mine, admissus est ad gradum et lecturam baccalariatus; prestititque solitaji
ramenta, et pro bursis solvit n scuta.
[il Octobre.] Die jovis XI Octobris, INicolans Leguysert'', canonicus ecclesieTrecensis, admis-
sus est ad examen, gradum et lecturam baccalariatus; et prestitis solitis jura-
mentis, solvit unum noliile burgundum.
plusieurs beaux presens au Hoy de la [lait du roy
de Hongrie lequel souhaitoit beaucoup ralliance du
Roy, dautant qu'il estoit lors en guerre a\ec, l'em-
pereur [Frédéric III] et le duc d'Autriche. Cette
ambassade fut long temps avec le Roy, qui à leur
depai-t leur fit de fort beaux et riches dons, et de
plus, envoya plusieurs autres grands presens au
roy et à la revue de Hongrie. Aussi Madame de
Beaujeu envoya de sa part plusieurs belles choses
ausdits Roy et Reyne de Hongrie qui lui en avoienl
envoyé par leurs ambassadeurs , ausquels elle en
donna aussi particulièrement, elles fit à son retour
passer par Paris, jjour voir la ville, en laquelle ils
furent très bien accueillis . festoyez et deffrayés par
le prevost des marchans et les eschevins. n Godefroy ,
Ilist. (k Charles VIII (Paris, i68i , in-fol.), p. a8.
<'' C'est probablement lui qui figure, dans les
registres du Châtelet, à la date du a septembre
i5oo: ffHonorable homme Guillaume le Comte,
mai'chant bourgeois de Paris, contre honorables
hommes sue Raoïd de Hacqueville et Jacques le
Lièvre, marchant bourgeois de Paris, exécuteurs
du testament do feue Gillette Lesguisée, femme
de feu sire Nicolas Ferret, marchant bourgeois de
Paris. Après que les dcll'eiideurs ont fait apparoir
du testament de laditte defiunefe, passé pardevant
Henry de Larche et Claude de Troyes, notaii-es, le
vendredi i6 aoust ligg, auquel est inséré la clause
suivante : tltem donne et laisse à Guillaume le
Comte, son serviteur, l'hostel des Trois roy s assis
à Paris en la Cossonnerie»), et que iceux deifeii-
deurs ont sommé Nicolas le Pelletier et Ysabeau
Lesguisé, sa femme, Nicolas Lesguisé, la veufve
m. Guillaume Brinon , la veufve Jehan de Malle-
ville, Jehan Hennequin, en son nom et comme
tuteur de Nicolas , Chrisloplde et Claude Hennequin ,
et Claude Mole et sa femme, laditte poursuitte. . .;
dit est que ledit Guillaume aura délivrance de
laditte maison. — Honorable homme François Hen-
nequin, granetier d'Arcis sur Aube, ayant l'admi-
nistration de Jehanne Hennequin, sa fille, [plaide )
contre lesdils exécuteurs, et après avoir veu la clause
dudit testiunent contenant : <rltem donne et laisse
à Jehanne Hennequin, sa nièce, demeurant à pré-
sent en son hostel, la somme de n' livres afiiii
qu'elle soit tenue de prier Dieu pour ellei,etc.;
dit est que délivrance sera faitte audit François
[de] laditte somme de u' livres léguée à laditte
Jehanne, sa lille.i (}>ll. ('Itilmmbaiilt, vol. 766 ,
p. 38/i. ■
[l'i8(;-l'iS7| l)K i;UNIVERSITE DK PARIS \l \ V SIECLi:. 191
l']l pio dispensatione siipoi' liareiiga, quoniam recessurus erat, solvit iiiiiim
sculum.
Die nieiTiirii wii Oclol)ns, fuit niissa apucl Sanctum .îoli;imiciii. iihi (loiniiins f 1 7 Ociohro. ]
de Vaccaria ol cjjo decaims tanliiiii aH'iiinins.
Die scijiu'iiLi, (juc l'iiildies lestas SancLi Liicc, vocatis apud doiiiiiiuiii Je Jo-
safo ''^ per cedniam doniinis doctoribus, et coinparentibus dominis de Corcellis,
Tiilleu, [deJVeteri Villa, Jiiiiii, de Vaccaiia et me, exposui rjuedam média pacis
fiaclaiide cum i'eli([iia parte Universitatis et Facultate nostra ad luiiu; iiiodmn :
scilicet an placeret Facullati, ])ro coiicordia habeiida, quod soli sui licenciât] cum
aliquocerto numéro baccalariorum nomiuarentur secundura formam Pragmatice
sanclionis, et si boc a parte adversa concedi ne{}arelur, an placeret in causa mota
ultra procederc. Placuit média pacis teiitare secuiidum modum ])remissum, et
quod duo ex dominis doctoribus iiua uîecum intéressent cum deputatis ad hoc per
Universitatem, quando a domino rectore vocarentur. Quod si Universitas recu-
saret, liât diligencia in prosecutione processus. •
Die jovis xxmi[i] Octobris, fuit missa apud Sanctum Jobannem; comparuerunt
de Veteri Villa, Juiiii, de Vaccaria et ego decanus.
Eodem die, missa dicta, fueruut examinât] Gauiridus Renouart, cleiûcus,
Rothomagensis dyocesis, et Jacobus Sutoris, presbiter, Ebroicensis dyocesis, et
admissi ad gradum et lecturam baccalariatus; et prestitis solitis juramenlis, sol-
verunt, unus très florenos trajectenses, et alter u scuta cum dimidio.
Die mercurii in vigilia Omnium Sanctorum , fuit missa apud Sanctum Joban-
nem, ubi comparuerunt domini doctores omnes, prêter dominos [de] Cunti et
Picard. Ibi post missam fuit couclusum quod si pro concordia habeuda illi de
Universitate essent contenti quod certus numerus baccalariorum Facultatis dein-
ceps no[F° i5o r°]minaretur cum suis liceuciatis, placebat Facultati desistere ab
incepto processu, et quod ego banc mentem Facultatis referrem domino rectori.
Alioquin volebat Facultas prosequi processum et sentenciam judicum expectare.
[ I H Ortohrc.
;>.5 Oclobre. ]
■U Octobre.]
Die sabbati vu(i) supradicti mensis, luit missa de G [sic).
\ G Octobre.
'"' Jean de Gourcelles, ai-chifliacre de Josas.
192 LA FACULTÉ DE DECIÎl-:! | L'i8G-l/i87|
II
COLLATION DES GRADES Eï HARANGUES.
1. DOCTOI'.ATS
2. LICE.NCES"'.
[1^87. Johaniies de Castroiiovo.
10 Avril.] I , n ,•
' Johannes Peipezali.
Johannes de Guyn.
Jacobus de Furno.
Petrus Rousse.
•loliaiiiR's Gualleri.
SilVidusChon [SchonJ.
Michael Orlier.
Antonius Anceliii.
Frater Anloiiius Boerii.
Frater Guillerinus Davennes [d'Avesne.sJ.
Genuanus Ferrand.
3. BACCALAURÉATS.
[ii86.] IX Novenibris .... Mafiirinus de Bousseraille. (V. p. 1 09.)
xiii Novenibris . . . Joliaunes Guyocbeau. (V. p. 160.)
XXII Novenibris. . . Johannes Laurencii. (Y. p. 160.)
XXIV Novembris. . . Johannes Ghenglen. (V. p. 160.)
XXIV Novembris. . . Siephanus Gouste. (V. p. 160.)
XXIX Noveiiiliris. . . Gilbeiiiis de Planvis. (V. p. 1.60.)
vDecembris Frater Johannes Tabourelii. (V. p. iGo.)
V Decenibris Johannes Matée. (V. p. iGo.)
XII Decenibris lohannes Merlaye. (V. |). iGi.)
XX Decenibris. . . . Johannes Gaucher. (V. p. iCi.)
XX Decenibris .... Guillerinus Bouguyer. (V. p. iGi.j
XX Decembris. . . . Guillerinus Baudeti. (V. p. iGi.)
[i48'j.] XII Januarii Frater Guillerinus Hebeit. (V. ]). 169.)
XII Januarii Johannes du Gourei. (V. p. 162.)
XXII Januarii Dyoïiisius Huet. (V. p. 162.)
III Martii Guillerinus Boslier. (V. p. 1G7.)
XV Martii Johannes de lUiella. (V. p. iG'j.)
XV .Martii Johannes du Marcliis. (\. p. 167.)
XVII Marlii Itoberlus le Maistre. (V. p. 1G7.)
<■' Aucune menlion. — Vnir plus haut, )). 171.
[1486-1/187 1 l)K I/IMVERSITÉ DE PARIS \V \V SIÈCLi:. " 193
XVII Martii Francisciis llu|;ii('(. (V. p. i^-j-)
.xxii Martii Mcolaiis Tarliiet | Tariricr |. (V. p. l'J^.)
xxvii Maiiii loliannes Vcîxci. (V. p. 107.)
xxvii Martii .loliannes de Houssen. (V. p. 167.)
XXXI Martii Cporjjius Aussi. (V. p. 168.)
XXXI Martii Guilicrnius Maynyal. (V. p. 1G8.)
XXXI Marlii I5c'iliaii(liis IJoholcine. (V. p. 168.)
XXXI Marlii Antonius Vcrmandi. (V. p. 168.)
I Apriiis Slfridiis Schoii | incorporalns |. (V. p. 168.)
V Apriiis Joiianiies (ierlcri. (V. |). 168.)
V Apriiis Martiiuis de (^ajjraiiivillc. (V. ji. 168-169.)
V Apriiis Laurencius Blancliard. (V. p. 169.)
IX Apriiis Petrus Marc. (V. p. 170.)
IX Apriiis Johanncs Mignar. (V. p. 170.)
xxviii Apriiis Gerardus Oudee. (V. p. 173.)
II Maii Johannes Jaminel. (V. p. 17^1.)
Il Maii .loliannes Majoris. (V. p. 17'!.)
XI Maii Petrus Vivien. (V. p. 179.)
XI Maii Glaudius Segauld. (V. p. 179.)
XI Maii Ancelinus Doublet. (V. p. 179.)
XI Maii Matheus Gruyer. (V. p. 179.)
XI Maii .loliannes Ciildoe. (\. p. 179.)
XV Junii Frater Johannes Qiiali. (V. p. 179.)
XXI Juiiii Johannes Monachi. (V. p. 180.)
XXI Junii Symon Noyrol. (V. p. 180.)
xxvii Junii Johannes Michenin. (V. p. i8o.)
V Julii Iulianus du Puy. (V. p. 180.)
XIX Julii Jacobus Verderi. (V. p. 180.)
XV Augusti Johannes Câpre. (V. p. 181.)
XX Augusti Amianus Bonnetier. (V. p. 181.)
XXVII Augusti Symon de Cambray. (V. p. 182.)
XIII Septembris. . . Johannes Bondieu. (V. p. 189.)
XVII Septembris . . . Johannes de Aquamortua. (V. p. i83.)
XVIII Septembris. . . (aiillermus Hébert. (V. p. i83.)
VI Orlobris Johannes Vaillant. (V. p. 190.)
X Octobris Nycolaus Moujot. (V. p. 190.)
XI Octobris Nicolaus Leguyser. (V. p. 1 90.)
XXV Octobris Gaufridus Renouart. (V. p. 191.)
XXV Octobris Jacobus Sutoris. (V. p. 191.)
III
LECTURES DES BACHELIERS'".
'"' Aucune mention.
25
194 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U87-l/i88J
DECANAT DE ROBERT GAGUIN.
NOVEMBRE U87-iNOVEMBRE 1488.
I
DÉLIBÉRATIONS DE LA FACULTÉ.
QuiNTUS DECANATUS PEU RoiîERTUM GaGUINUM
MINISTRUM GENERALEM ORDINIS SaNCTE TriMTATIS ET CaPTIVORUM GESTUS,
[liSy. (F° i5i r".) Anne Domini mcccciiu"" septimo, octava die Novembris, nost
s Noveml.r... ! , \ , • i • ■ • r • , o
loctionem per dominos doctores ut moris est repetitam, missa luit apud hanctum
Johannem celebrata, ubi comparuerunt omnes doctores, prêter dominum Picard,
qui erat absens.
Eodem die, dominis per cedulam et sub debito juramenti congregatis in capella
Sancti Jobannis super duobus articulis, primo ad eligendum vel continnandum
novos ofliciarios, scilicet decanum et thesaurarium, secundo super snpplicatio-
nibns, ego, graciis actis de bnnoribus mibi per Facultatem prestitis in gestione
decanatus. petitaque venia si qiiid per me fuisset erratum, deposni librum, claves
et sigilluin Facultatis apud dominum Johannem de Corcellis, antiquiorem docto-
rem, ut ad novam electionem more solito vota dominorum doctorum scrutaretur.
Et ([uoad presentem articulum, placuit omnibus uno assensu me in decanum
constituere et continuare.
Super secundo articulo, supplicavit dominus Stepbanus de Veteri Viiïa ut facta
per euin in officio tbesaurarii grata baberentur. Quare domini continuaverunt
eum in eodem officio. Ego vero, memor multonim maledictorum que soleJiant
adversus Facultatem per adversarios dici propter quosdam abusus et facibtatem
dispensandi, quos plerique fieri calumniabantur in admissione baccalariorum et
circa aba bonestiora statuta Facultatis, supplicavi ut circa observationem statu-
torum et solemniuni ceremoniarum Facultatis de remedio providerent, et simi-
liter circa régentes qui suas lectiones non répétèrent, declarando eos esse non
régentes, sicut alias sepe invenitur in registris decani fuisse severe observatum.
Super quo placuit omnibus ita fieri oportere, et quod ad rem exequendam aliquo
die visitarentur statuta, ut ea que maxime ad bonestatem Facultatis pertinerent
mandarentur observari.
[1487-1/188] DE L'UNIVERSITÉ DE PAIIIS AU W SIÈCLE. 195
De domino Jolianne Picard absente dictiuu exiilil (jiiod aiidiieiiii' |)iitis(|Uiiiii
declaretur amisisse reyenciam.
Post hec omnia, dominus Jolianncs de Gorcellis reposuit inilii officiiim deca-
natiis, sigillo, clavibus lil)rofjiie slatulonim restiliitis, exegitque a me solila jiira-
menla, (jiie e{{o per lacluiu proprii ])ecl,oris prestili.
IMacuil iasiiper quod pro sollicilanda causa Faciiltatis in nejfocio noniinaliu-
niimC) domini de Cambi'ay, cancellarius, Robeiiiis Tulleii, vicegerens conserva-
loris, ReginakUis de Vaccaria, oiïicialis arcliydiaconi Parisiensis, et egjo, die
sequenli. Ikum prima, iremus ad dominum pi'imum presidentem^-^, ad comiiien-
dandum et négocia el causam Facidtatis; et nos id facere consensimus.
(Fol. i5i v".) Die jovis xv Novemljris, anno Domini Mccccmi" seplinio, fuit [tôNovombrc]
missa Facultatis apud Sanclum Joliannem Hierosolimitanum, coinparentibus do-
minis [de] Conti, [de] Veleri \ ilhi, .lunii, [de] Vaccaria el me decano.
Eodeni die, frater Joannes le Wil, ordinis S. Benedicti, premisso examine,
fuit admissus ad gradum et lecturam baccalariatus, el preslilis solilis juramenlis,
pro bursis solvil m scuta.
Die jovis xxu(i), fuit missa apud Sanctum Joannem, assistentibus dominis de [22 Novembre.]
Conti, de Veteri Villa, .lunii, [de] Vaccaria et me decano.
Die dominica se(|ucnti. fuit in eodem loco missa Sancte Catliarine, alfueriint- [^5 Novembre.]
que domini [de] Conty, Tulleu, [de] Veteri Villa, Junii, Picard et ego decanus.
Die lune sequenti, fuit missa Universitalis apud Jacobitas, ubi ego non [ai; Novembre.]
affui.
Die jovis in vigilia [Sancli] Andrée, fuit missa apud Sanctum Johannem; in [29 Novembre]
qua fuerunt domini doctores [de] Conti, [de] Veteri Villa, de Vaccaria el ego
decanus.
Die mercurii quinta Decembris, fuit missa apud Sanclum Jobannem; in ijua [5 Décembre.]
fuerunt domini doctores [de] Canibray, [de] Conti, Tulleu, [de] Veteri Villa, de
Vaccaria et ego decanus.
<■' D'après Du Boiilay (t. V, p. 777), dans l'as- .licenciés en Décret, à Texclusion (les bacheliers),
semblée de la nation d'Allemagne tenue aux Ma- il y avait lieu de nommer des députés qid eulame-
tlimius le 12 novembre, il avait été décidé que, raient de nouvelles négociations avec l'avocat du
puisque l'Université ne vouhut pas accepter le Roi , Jean le Maître.
moyen jjmposé de faire la pai\ avec la Facuilc' de '-' Jean de La ^■acque^e, comme on l'a déjà vu
Décret (c'est-à-dire d'admettre aux présentations les plus haut.
190 LA FACULTE DE DECRET [U87-1488]
Eodem die, in cap(p)ella, fuerunt examinati Petrus FabriO, dyocesis Seno-
nensis, et magister GuiHermus Paillard'-', Lingonensis dyocesis, fueruntque ad-
missi ad gradum et lecturam Laccalariatus; et prestitis solitis juramentis, solverunt
pro bursis iiii scuta cum dimidio.
[fi Dé(enii)re.] Die jovis, fuit missa de sancto Nicolao apud Sanctum Joliannem, comparentibus
dominis doctoribus [de] Conti, Tullcii, [de] Veteri Villa, Junii, [de] Vaccaria
et [me] decano.
[7 Décembre. ] Dje veneris sequenti, fuit missa Universitatis apud Jacobitas; in qua ego
non fui.
''* Le 18 avril ligS, rrni. Pierre le Fevre a esti^
receu advocal [au Ghastellet] et a eslu son siège du
costé des fenestresn. Coll. Clairamhauh , vol. 766,
p. 171. — Est-ce lui dont il s'agit dans les men-
tions suivantes des registres du Châtelet? Le fait est
douteux. Le 21 novembre de la même année 1 49.3,
tr Jehan leVasseur, escuier, seigneur de Linfers(?),
[et] damoiselie Jelianne Malingre [plaident] contie
sire Pierre le Fevre, prieur de Conty, escolier à
Paris; tesmoin à futur et compulsoirei. Ihiil. ,
p. 212.
Le i3 juin 1^99, «vénérable et discrette per-
sonne m. Pierre le FevTe, licencié en loix, chanoine
de Meaux, escolier à Paris, fds et héritier seul pour
le tout de feue Ernoulette Sauvage , sa mère, femme
de Guy le Fevre, son père, demeurant à Uoye ,
saditte mère héritière de la fei'ie femme de Jehan
Esterlin, demeurant à Lyons, qui fut seur de la-
ditte Ernoulette Sauvage». Ihid., p. 279.
'"' Le 10 janvier 1690 [1/191], frlionorahielionune
et sage m. Guillaume Paillart, licencié es loix, a
esté receu advocal [au Ghastellet et] a choisy son
lieu du costé des feneslres». Coll. ClniiamhnuU ,
vol. 760, p. 29. — Le 7 septembre delà même
année, rr honorable homme et sage m. Guillaume
Paillard, licencié es loix, advocat au Ghastelet,
[plaide] contre Pierre de \illeneufve, demeurant à
Genneviiliers , pour raison de vi 1. t. de rente que
ledit Padlart, ayant droit de Guillaume du Pré,
[irocureur au Ghastellet, ledit du Pré ayant droit
de Loys Roger, curateur aux biens vacans de Ber-
nard Estevart, et sa femme, disoit avoir droit de
prendre sur lesdits biens et dont ledit de Ville-
neufve estoit tenu; dit est que ledit de Villeneufve
est condamné à continuer laditte rente". Ihid., p. 85.
— 19 octobre de la même année 1^191 : tfjelian
Servin, demeurant à Orléans, (qui) a fait exécuter
en ses biens m. Guillaume Paillart, advocat au
Ghastellet, pour la somme de v frans dix sols pa-
risis: dit est que ledit Paillart aura main levée après
qu'il s'est constitué achepteur de biens pour ladite
somme». Ib'ul., p. 98. — 0 août 1^92 : trNoble
liomme et sage m. Pierre Poignant, conseiller au
Parlement, seigneur d'Androsel [sic], afait appeller
m. Guillaume Paillart, advocat en Parlement, qui
a (h'oit de Benoist Gordelier et de damoiselie Per-
letle de Montigny, sa femme, paravant femme de
feu Hue de MeUni, pour savoir s'il se veut ayder
(lu contract de constiUition de c i. t. de rente sur
la moitiiî de la terre d'Andresel; qui a déclaré que
oiiy». Ibkl., p. 1/19. — 27 févi'ier 1^99 [i5oo] :
fGlement Verdart, sergent à verge, se constitue
caution de la somme de lxx livres pai'isis pour
laquelle noble homme Mathieu de \alloa, escuier,
est poursuivy et exécuté a la requeste de honorable
homme m. Guillaume Paillart, advocat en Parle-
ment». Ihid., p. 3.3i. — 8 août i5oo : rrHono-
lable homme et sage m. Guillaume Paillart, advocat
en Parlement , [est] demandeur en matière d'exécution
contre damoiselie Gaterine Garesme, femme de
Jacques du Bu, autorisée par justice ».76irf., p. .877.
— Ge dernier procès revient au Ghâtelet le 5 jan-
vier i5oo [1001] : rrHonorable homme et sage
m. Guillaume Paillart, advocat en Parlement, contre
René Hardonyn , fils et héritier seul pour le tout
(le feu Jehan Hardonyn et de damoiselie Catherine
Garesme , depuis et dernièrement femme de Jacques
du Ru, et contre ledit Jacques du Ru; dit est (jue
ledit Bené aiu-a la moitié des biens qui ont esté
prins en faisant l'exécution en baillant achepteur, et
ledit du Bu am-a le quart de l'autre moitié en bail-
lant aussy achepteur». Ihid., p. hxh.
[U87-l/i88| DE L'UNIVERSITK DK l'VI'.IS \l \\ SIKCLE. 197
Die sal)I»;iti viii Dccciuhi'is, l'iiil miss;» (l(! C()iic(|iliiiiii' Ijcalc Marie Vir(;iiiis
a[)U(l Sanctuiii JoIianiuMn, iilti airiierani, doiiiini doclorcs | <le] Garnbray, [de]
(^lonti, Tiillcii, [de] Vctcri Villa, [de] Vaccaria el ego decanus^'l
PosI inissam, eodein die, iii cap(|))ella fuerunt examinât! Joliannes Dagiiêrre,
Pampilonensis dyocesis, et Tiiomas (jiiiilloys [m /««/y. ; Giiylloys |, preshiter,
Sagiensis dyocesis, et admissi ad jjradum el lecturam baccalariatiis; el prestitis
sdlitis juramentis, solverunt v scula.
[8 Décembre.
Die jovis sequenti, fuit missa in Sancto Jolianno, comparentibiis dominis docto- [i;< Décembre,
ribiis [de] Gambray, [de] Gonti, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et [me] decano.
Post missam, in cap(p)ella, fuerunt examinati Ludovicus le Tailleur, clericus,
Eduensis dyocesis, et Garolus Boudeaux'-), Parisiensis dyocesis.
Die jovis sequenti, fuit missa apud Sanclum .lohannem, comparenlibus dominis [20 Dôc.mbic.
doctoribus Gonly, [de] Veteri Villa, Picard, de Vaccaria et me decano.
(Fol. 1 Sa r".) Die sabbati que fuit [décima] quinta Decembris, fuit missa apud [lî Décembre.
Sanctum Jobannem, ubi astiterunt domini [de] Conty, Tulleu et ego decanus.
Die mercurii n Januarii mil (.sîc) cccc un" septimo, fuit missa Facultatis apud
Sanctum .lobannem, comparenlibus dominis doctoribus [de] Gonti, Tidleu, de
Veteri Villa, [de] Vaccaria et me decano.
Post missam, in cap(p)ella, placuit dominis doctoribus assistentibus, quia relique
Facultates Universitatis nicliil videbantur curare de medio pacis per dominum
advocatum regium magistrum Jobannem Magistri proposito super questione
nominationum, quod procederetur prout juris esset.
[1488.
2 Janvier.
Die mercurii nona Januarii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Jobannem;
in qua comparuerunt domini [de] Gonty, Tulleu. [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria
et ego decanus.
i»
Janvier.
'■' Ce même jour, 8 décembre, on ;iv;iit, suivant
Du Boulay (t. V, p. 777), donné lecture, à l'as-
semblée des Matbm'ins, d'articles re'dig-és par Jean
le Maistrc, avocat du Roi, et concernant l'arran-
gement à intervenir entre l'Université et la Faculté
de Décret. C'est à cette occasion, ajoute Du Boulav,
que Hobert Gaguin écrivit à Jean le Maistre une
lettre où il accuse Robert des A aux, procureur de
l'Université, de prolonger la querelle à plaisir.
La lettre de Gaguin (n° xl) est cependant quelque
peu postérieure et porte la date du 3 des noues
d'avril; elle a été reproduite par Du l!oula\ .
p. 778. Cf. Tbuasne, ouvr. cité, t. 1, p. 3i8.
'"' Le 11 avril i/iyi [lAga], on voit, dans les-
registres du Cbàtelet , comparoir n Pierre Boiideaiix ,
lils et héritier en partie de feu Denis Rondeaux,
praticien et conseiller a Corbeil , contre m. Jacques
Madiart et sa fenmie, Pierre Senteny et sa femme,
Guillaume et Chaiics lioudeau.r, tous héritiers dudit
dell'unt: ilit est que partiige sera fiiit des biens dudit
deU'unt et sera baillé à chacune des parties sa juste
parti. (,'()//. aidiriimbdiill , vol. 760 , p. i33.
198 l>V FACILTÉ DE DÉCRET [1 'i87-1.48.sl
|i6Janvier.| Dic iiicrcurii \vi Janiiarii, luit iiiissa apuJ Sanctum Jolianneiii, in qua fue-
runl (loiuini doclores [de] Gonti, Tulleu, [de] Veteii Villa, [de] Vaccaria et ego
decanus.
Post missaui, in cap(p)ella, fiiil ordinatiim quod dominas thesaurarius faceret
fieri luniinarium pro festo Purificationis Béate Marie secundum morem consuetum.
|a'j Janrier.l Die jovis xxui[i] Januaiii. fuit missa apud Sauctuui Joliannem, comparenfi-
bus dorninis [de] Gonti, [de] Veteri Villa, Picard, [de] Vaccaria et me decano.
Post missaui, in cap(p)ella, dominas Léo Gonsiiii, Bayocensist'', Johannes Pas-
serat'-), Trecensis, Johannes de Fonte, Leodiensis dyocesis, premisso examine,
fuerunt admissi ad gradum et lecturam baccalariatus, et prestitis solitis jura-
mentis solverunt pro bursis duos leones, duos ducatos et duo scuta, que valent
vu scuta. ai solidos et deinde dimidium scutum.
[aS Janvier.] Die xxvu[i] lune sequonti, fait obitus domini Martini de Fraxinis in ecclesia
Saucti Johannis, comparentibus dominis doctoribas [de] Gonli, Tulleu, [|de] Ve-
teri Villa, Junii, [de] Vaccaria et me decano.
Eodem die. fuit congregatio Universitatis apud Sanctum Maturinam ad aa-
diendum quoddam brève apostolicum et ballas super quibusdam propositionibus
quas quidam Johannes Picus de Mirandula disputaverat Rome '^), et eas per Ponti-
ficem tanquam de heresi suspectas cum abjurasset, adjutorio tamen cujusdam
doctoris Johannis Cordier'*', qui tune erat Rome, eas resumpsit, fecitque eas
imprimerc multis codicibus; erant enim predicte propositiones numéro nongente.
Sed cam ipse Picas et Gordier timerent propter hune errorem a Pontifice de-
])rehendi, aafugerant. Idcirco sanctissimus Pontifex significabat per suum brève
(jaaliter illa omnia gesta essent, et si ad Universitatem declinarent illi Picas et
''' I-,éon Conseil était, en décembre 1/188, chan-
celier (le l'église de Bayeiiv (cf. plus bas, p. aSa,
n. 1): en lig-î, chanoine de Rouen (Bernier,
Journal de Jean Masselin , p. v, n. 1 ). — D'autres
])eisonnes de sa famille peuvent être signalées ici.
— En lig-B, Eustache Conseil, originaù-e (bi
même diocèse de Bayeux, maître es ai-ts, bachelier
en Décret et licencié en lois , se présente h la colla-
tion de l'évêque et du chapitre de Paris et ii celle
de l'archevêque et du chapitre de Rouen. Archives
de l'Univ. de Paris, vol. iig, fol. 27 v": — en
ii(j6, à la collation de i'abbé de Saint-Martin-lez-
Pontoise et à celle de l'archevêque et du chapitre de
Rouen. Ihid, fol. 1 08-108 v°. — En i5i /i , Roliert
Conseil él^iilprocureurdu Roi en l'élection de Bayeiix.
Pièces orig. , vol. 889 , dossier Conseil . pièce 1 a.
'"' En i^gS [lig/i], Jean Passerai, maîtreèsarts
et licencié en Décret, se présente à la collation de
l'évêque et du chapitre de Noyon et à celle de l'abbé
de Mai'moutier. Arch. de l'Univ. de Paris, vol. ig,
fol. 92 v°.
''' Jean Pic de La Mnandole n'avait pas soutenu,
mais avait dû soutenir à Rome ces fameuses thèses ,
dont une partie fut en effet condamnée par la com-
mission pontilicale nommée pour les examiner. Cf.
Léon Dorez et Louis Thuasne, Pic de La Miran-
dole en France , p. 5i et suiv.
''' Sur le Picard Jean Cordier, le seul des mem-
bres de la commission (pii ait refusé de souscriiv à
la sentence prononcée contre Pic de La Mirandole,
voir Dorez et Thuasne, ouvr. cité, p. G a note.
67, 69,83, 1 2 '1, et surtout p. i4i, lia et 1/19:
Thuasne, IL Gagiiini Epistole et oraliones, t. I,
p. 9?) u. 1, et 2O9 n. 1.
|riS7-iri881 DE L'UNIVERSITE DK l'MIIS \l W SIECLE. 190
Cordier, àc prehcnderentur lan([ii;mi lierctici'''. Lcctus est auteni processus et
])iilla super eorum condempnatione, et qiiidaui ma^jister Antoniiis Flores ('■'\
u(i'iiisf[iic juris doctor, niincius apctstoliciis, juxta uiandatuin apostoliciiin in con-
spccdi rniversitalis rem jfostaui nari'avit, lulniinavihjiic pr(»(;essiiiii, sid) uiajjnis
ponis cl ccnsuris taui contra ijjsos lierelicos (piani eorum receptatores. Respon-
sum cxtitit quod placebat parère niandatis apostolicis, et quod copia litterariim
apud Universitatem renianerct, et quod Universitas cupiebat haberc declara-
tionem propositionum . ut scirct a quibus malis cavcre deberet; nam poriculum
satis vitari non potest, nisi precognitum.
Die jovis ultima Januarii. fuit missa a|)ud Sanctum Jobannem; comparuciiiril [3 1 Janvier.]
domini [de] Gonti, [de] Vcteri Villa et e{jo decanus.
Die sabbati n Februarii, fuit missa de Purificatione Boate Marie, assistenlibus [a Février.]
dominis [de] Conty, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et me decano, et distribuli
sunt cerei more solito.
(F" iBa v".) Die jovis septima Februarii, fuit missa apud Sanctum Joannem, [7 Février.]
presentibus dominis [de], Gonti, de Vaccaria et me decano.
Die jovis décima quarla Februarii, fuit missa apud Sanclum .fohannem, pre- [li Février.]
sentibus dominis [de] Gonti, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et me decano.
Die jovis XXI Februarii, fuit missa apud Sanctum Jobannem, presentibus [ai Février.]
dominis [de] Gonty, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et me decano. Venit autem
post coUegium factum in cap(p)ella dominus Johannes Picard.
Die jovis xxvu[i] Februarii, fuit missa in Saucto Jobanne, comparentibus [28 Février.]
dominis doctoribus [de] Gonty, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et me decano, et
eo die dictum fuit licenciandis quod examen aperiretur die lune sequenti.
Die sabbati prima Marcii, fuit congregatio Universitatis , ubi fuerunt domini [i"Mar<.]
Piobertus Tulleu, Ambrosius de Gamtray, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et ego
decanus. Et inter articulos congregationis unus fuit super ap(p)erlione rotuli
''' C'est ce qui arriva tout au moins pour Pic, par Innocent VIII, dans les premiers joui-s de
qui fut enfermé au donjon de Viucennes pondant di'cembre 1A87, avec Leonello Cliieretfato, évéque
un mois environ, apr6s avoii- été arnHé par Phi- de Trau, pom- y traiter, entre autres affaires, la
lip])e Monsieur (Philippe deSavoie,comtede Bresse). remise en vigueur de la Prajfmatique sanction.
Gf Dorez et Thuasne. ouvr. cité, p. Gc) et suiv. VA', ihid, p. 71 et suiv.; et Thuasno, Djem Sultttn
'"' Antonio Florez avait été envoyé en France (^ Paris, 1893, in-8°), p. i8i et u. 3.
200 I^A FACULTÉ DE DÉCHET f l/487-l/i881
nominationuni. Super quo Facilitas W deliberavit quod plaeebat eidem quod lo-
tiiliis ap(p)erirctur sine prejiidicio ordinationum curie Parlamenti in facto pro-
cessus pendenlis in ipsa curia inter très alias Facnllates et Facultatem Decrc-
torum super nominatione suppositorum ipsius Facultatis.
Eodem die, fuerunt sigiliate due littere {jradiis, una pro fratre Anthonio do
Sancto Albino, ordinis S. Bencdicti, dyocesis Bituricensis, [qui] solvit scutum;
altéra pro magistro Johanne Augenfroy, qui ambo orant licenciati in Docretis :
XX sol. par.
[3 Mars.] Die lune tercia Marcii, fuit apertum examen licenciandorum; et eodem die,
in caniora luit exarainatus frater Jobannes Bardeau'-), ordinis S. Benedicti, fuit-
qiie admissus ad graduni et lecturam baccalariatus, et prestitis solitis juramen-
tis, solvit pro bursis u sctita.
[6 Mars.] Die jovis VI Marcii, fuit niissa apud Sanctum .lobannem, compareniibus do-
minis doctoribus [de] Gonty, [de] Veteri Villa, .ïunii, [de] Vaccaria et me decano.
li3Mars.] Die jovis xni Marcii, fuit niissa apud Sanctum Jobannem; comparuerunt do-
mini [de] Conti, [de] Veteri Villa, Junii et ego decanus.
1 1 f) Mars.] Die niercurii xix Marcii m cccc [nu]" septimo, magister LudovicusLa Hure , Seno-
nensis, et Gerardus Cousin, Parisiensis, in artibus magistri, fuerunt [ms. fuit]
examinati et admissi ad gradum baccalariatus injure canonico; et prestitis solitis
juramontis, pro bursis solveruntvi scuta.
[25 Mars.] Die martis sequenti, fuit missa Béate Marie apud Sanctum Jobannem, ubi com-
paruerunt dumini doctores Bobertus Tulleu, [de] Veteri Villa et ego decanus.
[27 Mars.] Die jovis sequenti, fuit missa Facultatis apud Sanctum .lobannem, comparenti-
bus dominis doctoribus [de] Conti, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et me decano.
Eodem die, in caméra examinis fuerunt examinati et admissi ad gradum et
lecturam baccalariatus in Decretis Hugo Gauteron, Eduensis dyocesis, et Guil-
lermus Ratier, canonicus regularis, Carnotensis dyocesis; et prestitis solitis jura-
mentis, solverunt pro bursis un scuta.
'*> Il faut sans doute lire : Universilas. abbé est bien le bachelier de 1688. ■ — En 162 1,
''' Nous avions cru (t. II, p. 288 n. 1, et tniagisler Jobannes Bardeau, diocesis Senonensis,
p. Sfia n. 9) que r Jobannes Baradellii devait ^'Ire in arlibus niagisteni , se présente à la collation di'
identifié avec Jean Bardeau, le fulur abbé de Saint- l'arcbevêque de Sens et à celle de Téglisc abbati
m-
Pierre-le-\ if. La présente mention semble jirouver de Saint-Pierre-le-Vif-lez-Sens. Arcli. de l'Univ. île
que nous nous sommes trompé et que le futur Paris, vol. 53, fol. .^a v°.
|l'i87-riSS| DK i;i MVKIISITK 1)K I'\1US Al \\ SIKCLR. 201
Die \('ii(M is x\vii[i] Marcii, vocalis dominis docloiihiis ad claiidciKliini ix^niicii [aSMai*.]
licenciandoniiii, ipsisqiie in caméra cxaiiiiiiis corigrofjatis, ego decanus, ni inoris
est, hal)iii collaiioiicni ad eos cl ad cxaiiiiiialos, el iii fine ('ollatioiiis ego ex sen-
tenria Facultatis dcclaravi eos oninos iiiidecirn et singulos liaccalaiios (|ui fiierant
exaniinati dignes licencia. El deinde ipsi haccalarii exaniinali presliterunt solila
juranicnta, et ad facienduni signeta fuit eis dictuni ([uod lacèrent duo signeta,
unurn (F" i53 r") in collegio Cameraccnsi et allcruin in collegio I.ombardoium.
Eodeni die, fuernnt dislribula dno scula auri de residuo pecunie rece|)te a
licenciandis per niagislriini Cilandiiiin P()cnlo[l], et singuli doctoros lial)ui'iiiiit
scx undenos.
Die XXIX Marcii, in vigilia Palmaruni, dominus Reginaldus de Vaccaria, doctor fscjMars.]
regeiis in Facultate Decrelorum Paiisius, cui pro vice sua perlinebat légère De-
cretalom Omnis itlrivsquc sexuH, inlravit catliedrani niagnaruni scliolaruni liera
quinta de mane, et legit per horani curn diniidia, sicut narraxeruiit niilii bidclli
Facultatis.
Eodem die, cum doniinis doctoribus [de] Conti, [de] Veteri Villa et [de] Vac-
caria ego decanus presentavi domino cancellario Béate Marie, babitanti in donio
sua, juxta S. Andreani de Arcubus''', baccalarios admisses ad licenciam, quorum
nomina erant scripta in quodam rotulo non secundum ordinem future sue vocavi
[sîV in ms.; I. Aocationis], et iioniine Facultatis eumdem rolulum patentem eidem
domino cancellario exbibui, orando ut cosdem baccalarios j)erFacultatem probatos
susciperct quamcitissime posset expediendos. Qui respondit se ex privilégie liabere
tempus ad se informandum de moribus ipsorumbaccalariorum, sed nicliilominus
quod in favorem Facultatis eos sic probatos quam primum posset expediret et
licenciaret. Hortabatur tamen Facultatem ut in collocandis ad licenciam bacca-
lariis eorum mérita diligenler consyderarentur, et quod circa eos servaretur con-
suetudo Facultatis.
Die secjuenti, circa vespennn, misit ad me magistrum Claudium Poculo[t], [3o Mars.
sub[b]idellum dicte Facubatis, ut diceret mihi ex parte ipsius domini cancellarii
quod Facultas in confectione rotuli non adderet ad tifulum ipsius rotuli aliquid
ultra consuetum modum; item quod baccalarii licenciandi procédèrent ail anlain
domini Parisiensis, die licencie, eodem ordine quo sedebant in caméra examinis;
item et quod in ipsa aula sederent eodem modo; item quod ipse volebat liabere
primam (s)cedulam primi voluminis cujusbbet licenciandi, ut constaret sibi de
antiquitate gradus cujusque; item quod Facultas provideret de rotulo, ita ut
rotulus licenciandorum confeclus et clausus presentaretur ei ante boram nonam
<'' Arabroise de Canibray, comme on la vu plus haut [i. II, |). i-j-j et n. i), habitait en elfet riii
vico Pompeianon , c'est-à-dire rue Poupt'e.
lu. a(i
lui'iiiMimi; ^ATlu■«ALe,
202 LA FACl LTÉ Di: DKCIIKT |1/j87-U88]
diei martis sequentis. alias non niittoret signeta illo die baccalariis. Gui feci
resnondcM-e qiiod super liis omnibus, consulta Facultaie, die insequenti signi-
ficareni inentem Facultalis. Deinde, cuni previderem ex liis inventionibus posse
oriri in Facultate scandalum, paulo post ego personaliter ad doniinum eancel-
lariura tarda nocte accessi. A quo, cum presencialiter intellexissem quecumque
sul)[b]idellus milii renunciavenit, post longam satis confabulationem in ea re,
discessi, et jussi convocari sub debito juramenti omues doctores, liora octava diei
[3i Mais. I sequentis ante meridiem, in caméra examinis. Quo loco cum essent congregati,
eisque exposuissein que proxime scripta sunt, eis plaçait quod ego per (s)cedulani
facerem evocare Facultatem et signanter dominum cancellariuni, liora tercia
post meridiem ejusdeni diei, ad componendum et claudendum rotulum licen-
ciandorum, et quod tune presentibus doniinis doctoribus ipse dominus cancel-
larius, qui erat doctor et regens in ipsa Facultate, posset inspicere et videre
presencialiter (s)cedulas et tempus prioritatis et posterioritatis ipsorum baccala-
riorum.
Igitur, eodem die, confecta ad hoc agenduni (s)cedula, misi congregatum
dominos doctores omnes et singulos, et injunxi bidello majori ut ipse nominatim
dominum Ambrosium cancellarium ad confectionem ipsius rotuli juxta formani
(s)cedule evocaret bora tercia post prandium, sicut domini doctores deliberaverant.
[3i Mars.] ■ (F" i53 V".) Eadcm die, ultima Marcii Mccccnn" septimo, comparuerunt in
caméra examinis domini de Gorcellis, [de] Cambray, [de] Conty, Tulleu, [de]
Veteri Villa, Picard, [de] Vaccaria et ego decanus. Ibi exposito in médium eos
congregatos esse ad conficiendum rotulum, cum multa bine inde tam per domi-
num cancellarium, Ambrosium de Cambray, quam per alios dominos doctores
super modo conficiendi ipsum rotulum secundum anticjuitates [dicta fuerint],
tandem placuit Facultati quod secundum modum proxime superiore anno obser-
vatum fieret rotulus licenciandorum secundum antiquitates graduum baccalariatus
ipsorum baccalariorum. Et in bac forma fuit confectus rotulus, clausus et sigillatus
tribus signetis, scilicet domini Stepbani de Veteri Villa, domini de Vaccaria et mei
decani. Cujus rotuli duplum omnino eodem ordine fuit per me scriptum et col-
lacionatum rum originali per dominos doctores [de] Conti, [de] Veteri Villa,
[de] Vaccaria et me decanum. Quod duplum ego retinui, sicut consuetum est
ab antiquo.
[i" Avril.] Die prima Aprilis, vocatis duobus bidellis Facultatis et duobus testibus, Guil-
lermo Millet, presbitero et in Decretis baccalario, et Oliverio Goujon, notario
apostolico, ego ad domum domini cancellarii prope Sanctum Andream de Ar-
cubus me transtuli, et eidem domino cancellario, Ambrosio de Cambray, existenti
in caméra sua, quasi bora septima mane, présenta vi, in presencia prcdiclorum
[1487-1/188 1 Dlî L'UNIVERSlTl': DE PAULS AL W SIÈCLE. i>0:5
bidcllonmi eL tcsliiiin, rolulum undcciin licenciandorum die incrcurii scqiieiili
clausum et signaliim tribus sigillis, more Facultalis, et pecii qiiod illiim recipercl
et servarct inlogriun et incoiTupliini, nec euni aperiret donec oslendisset euiii,
die licencie, decaiio et dominis docloiibus Facidlatis ad inspiciendum si intaclus
esset. Qui dominus cancellarius respoiidit se rotubim reci|)ei"(' intcgrum et eum
taleni usipie iu dieni licencie servaturuui, ciim eiini osleudel more Facidlatis
dominis doctoribiis. De quibus ipse iiislrumentuni peciit, et ego simililer uomine
Facultalis.
Die iiiercurii secunda Aprilis Mcccenu"^ seplinio, convenienlibiis in ciipell;! IjAmII,
Sancli Joliannis .IherosolimiLini undecim baccalariis licenciandis, comparuerunt
doniini doctores [de]Conti, Tulleu,[de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et? ego decauus;
ibique vocatis licenciandis, legi cis tcnorem juramenlorum per eum |)restandoiuni
in licencia, boc est anlecpiam diicanlur ad aulam doinini Parisiiuisis; que jui-;i-
menta ipsi omnes et singuli solenniter prestiterunL El deinde, liora décima,
exeuntes bini et bini ordine que sedebant in caméra examinis, ducti sunt a do-
minis doctoribus ad ecclcsiam Béate Marie; et ibi facta brevi oratione, ipsi lince-
ciandi ascenderunt in aulam domini episcopi, subsequentibus eos dominis [de]
Conty, Tulleu et [de] Veteri Villa. Ego vero decanus eum domino de Vaccaria ivi-
mus domum domini deLailly''), ubi expectabat dominus cancellarius, cui diximus
omnia parata esse. Ipse vero cancellarius statim nobis exhibuit rotulum sibi pridie
a me exhibitum, qui rotulus nobis integer et inviolatus apparu il. Associavimus
igitur dominum cancellariuui usque ad aulam ])rediclam, ubi ipse rotulxim
ap(p)eruit et exhibuit magistro Jobanni du Gué, majori bidello Facultalis, legen-
dum, ul vocaret suo ordine et nomine baccalarios licenciandos. Ego vero, lencns
aliuui rotulum, coHacionatum ad originalem rolulum, sicut supra diximus, dili-
genter attendi si ordo non esset commutatus. Ipse igilur major bidellus alla voce
vocavit licenciandos in Decretis hoc ordine, secundum antiquitales gradus bacca-
lariatus ipsorum :
LiCENTIATI AfiiNO M CCCC UU" SEPTIMO , SECLNDA APRlLIS.
Joliannes Guy, Franciscus Bezancon, Johannes Ghanesii, Johannes Guyoclieau,
Joliannes de Halynes, Robertus Beloce, Johannes Bonny, Léo Barre, Marcialis
du Peyrat, Candidus Textoris, Johannes Melaye.
Quibus in bancha coram domino cancellario sedentibus ipse cancellarius licen-
ciam, multis assistentibus, impartivit.
Dominus Nycolaus de Conty recessit tertia Aprilis. [3 Avril
''' Comme on la déjà vu, Jran de Lailly, chanoine de IV'glise de Paris, liabilail dans le Cloître
Notre-Dame.
26.
204 LA FACULTÉ DE DÉCRET |l'i87l4S8]
[g Avril.] (F" lôk 1'".) Die nona Aprilis post Pasclia M cccc iiii" octavo, in die mercurii
infra octavaiu Pasche, quia adoptiones licenciandorum nondum erant facte, ego
decanus feci convocare per (s)cedulam dominos doctores ad finein vesperorum
Béate Marie, in domo domini Johannis de Corcellis. Qui domini doctores con-
gregati adoptiones suas fecerunt in luinc moduni :
Dominus Johannes de Corcellis adoptavil Jolianneni Guy.
Doniinus Ambrosius de Ganibray adoptavit Joliannein Ghanesii.
Dominus Nycolaiis de Gonty adoptavit Gandidum Textoris.
Doininus Hobertus TuUeu adoptavit Leonem Barre.
Dominus Steplianus de Veteri Villa adoptavit Franciscum Bezançon.
Dominus Jacobus Junii adoptavit Marcialem du Peyrart (sic).
Dominus Jobannes Picard adoptavit Jobannem Guyocheau.
Ego Bobertus Gaguinus, decanus, adopta vi Jobannem Bonny.
Dominus Beginaldus de Vaccaria adoptavit Bobertum Beloce.
Dominus Johannes de Gorcellis adoptavit Jobannem Melaye.
Dominus Ambrosius de Gambray adoptavit Jobannem de Halynes.
[17 Avril.] Die jovis décima septima Aprylis, fuit missa apud Sanctum Jobannem, com-
parueruntque domini de Veteri Villa, de Vaccaria et ego decanus.
Eodem die, Jacobus le Senescbal, Botbomagensis dyocesis, qui erat licenciatus
Borne, supplicavit nt incorporaretur in Facultate pro lectura. Gujus supplication!
domini annuerunt, fuitqne admissus ad lecturam, et prestitis solitis juramentis,
solvit pro bursis n scuta.
[ai Avril.] Die xx[i]v Aprilis, fuit missa apud Sanctum Jobannem, et ibi alTuerunt domini
de Veteri Villa et de Vaccaria et decanus.
Eodem die, examinati fuerunt Petrus Lorot, dyocesis Meldensis, Jobannes
Armeri, dyocesis Eduensis, et Stepbanus Tabourel, Lingonensis, fueruntque ad-
raissi ad gradum et lecturam baccaliariatus; et prestitis solitis juramentis, pro
bursis solverunt vi scuta.
[3o Avril.] Die mercurii ultima Aprilis, fuit missa apud Sanctum Jobannem, comparen-
tibus dominis And)rosio de Gambray, de Vaccaria et me decano.
Eodem die, in cap(p)ella fuerunt examinati frater Garolus Gourtin''', ordinis
Gluniacensis, et Jacobus Foacier, Senonensis dyocesis, et admissi ad gradum et
lecturam baccalariatus ; prestitis solitis juramentis, solverunt pro bursis v scuta
cum dimidio.
'■' A la date du 8 novemljre i^gi, les registres escolier à l*aris, contre Andry Hardier, touchant
du Cliâtelet mentionnent un procès intente' par une pirce de (erre à Aubcrviliiei'. 1 Coll. Clniram-
ffdamp Ciiarles Courtiii, prieur de Maresnioustier, Imiilr, vol. 765, p. <j8.
[1487-1/188] DE L'UNIVERSITÉ DE PARIS AU XV» SIÈCEE. 205
Die jovis octava Mail, liiil iiiissa ordinaria FaciiUalis cl ;iiiiii\t!rsariiiiii ilMinini [« Mai.|
ChiiHail apiid Sancliim Joliannem, intei'fiiefuiitf[iie doinini de \i'leii Villa et
[ d»;] Vaccaria et ego dccanus.
Sequonti die vciieris, luit iiiissa ihidoiii de Boato Nicdlao, idii >'i'n non lui. [9 Mai.]
Die jovis x\i[i]Maii , fuit iiiissa apiid Sanctuiu Jolianncin, jn'c.sentibiis dominis [a- Mai.j
de Veteri Villa, de Vaccaria el nie docano.
Eodem die, post missaiu, in cap(p)ella fuerunt oxaminati Joliannes Caronis,
Belvacensis, et Jacobus l'radalis''', Sancti Flori dyocesis , et luerunt admissi ad
gradum et lecturaiii baccalariatiis; et prestitis .solitis jurarnentis, solvcriint pro
biirsis V sciita cum diiiiido.
(F" i56 v".) Die sabbati xviiii Maii mcccciim" octavo, in vigilia PcnlliL'co.sft's, [34 .Mai.]
ego Robertus Gaguinus, decanus, secundum vicem regencie inee iiigressus sum
magnas scholas inferiores bora quinta matutina, et legi Decretalem Cum Marthe,
de celehratione rnissarum.
Die jovis XII Junii, fuit missa apud Sanctum Jobannom, me absente; sed demi- [12 Juin.]
nus de Vaccaria, qui gerebat vices meas, ret(t)ulit milii quod présentes fuerunt
domini de Conty, Tulleu, [de] Veteri Villa, Picard et ipsc de Vaccaria.
Post missam,in capella fuerunt exarainati et admissi ad graduai et lecturam
baccalariatus Ludovicus Merasse, TuUensis, Bartbolomeus de Spinassia, Lugdii-
nensis, Antbonius Maignen , Eduensis, Jobannes Lerbette, Morinensis dyocesum;
et prestitis juramentis, solverunt vui scuta.
Die mercuriixvn[i] Junii, fuit missa, et post missam fuit examinatus et ad- [18 Juin.]
missus ad gradum et lecturam baccalariatus Desiderius Brielli, Tullensis dyocesis;
qui, prestitis solitis juramentis, solvit pro bursis, presentibus dominis [de] Conty,
Tulleu, [de] Veteri \illa, [de] Vaccaria et me decano, u scuta.
Die sabbati xxi Junii, fuit congregatio Universitatis, comparentibus dominis de [-.n Juin.]
Gambray, [de] Conty, Tulleu, [de]- Veteri Villa, [de] Vaccaria et me decano.
Eodem die, examinatus fuit apud me Petrus Guillardi'"-', Lugdunensis dyocesis,
t'' Un de ses parents, JeauPradal, était en i5io des registres du Chàlelet, ii la date du (> fé-
tradvocat au baillage de Montferrand et bas[se] vrier tSaS [1629] : -rHuniirahio lidinme et sage
Auvergnei. /"lèfM On^., vol. 9368, dossier Pradal. M. McoHe Gottou, conseUlor au l'arlcnicnt, pour-
pièce 3. — Cf. t. II, p. 393 n. 1. suivant les criées des héritages et maison qui fut
'"' En marge : r Petrus Gaillardi.Ti — C'est peut- à feu Pierre Gaillard, procureur au Parlement,
être de lui qu'il s'agit dans la mention snivank- et sa femme, ladite maison assise à Paris rue des
■206 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U87-l/i88|
et admissus ad gradum et lecluram baccalariatus; 2)rcstitisque solilis juramentis.
pro bursis solvit ii sciita.
1 26 Juin.] Die jovis xxvi Junii mcccc iiii"viii, fuit missa Faciiltatis apud Sanclum Jolian-
nem, assistentibns domiiiis [de] Conti, [de] \etei'i Viila, [de] Vaccaria et nie
decano.
Eodem die, Desiderius Brielii, baccalarius, supplicavit ut liceiel sibi de bene-
placito Facultatis légère privatim in caméra sua quibusdam amicis suis scbola-
ribus, ut se exerceret et probaret priusquam inciperet légère in pubiico. Quam
postulation eui domini doctores usque ad trimestre admiserunt.
Eodem die, dominus Stephanus de Veteri Villa dixit quod secundum vicem
suam legeret extraordinarium.
]3.iiiilipi.] Die tercia Jul(l)ii, fuit missa apud Sanctum Joliannem, ubi comparuerunt do-
mini [de] Conti, [de] Veteri Villa, Picard, [de] Vaccaria et ego decanus.
Post missam, in cap(p)ella, premisso examine, fuerunt admissi ad gradum et
lecturam baccalariatus Nicolaus Douesneau''^, Genomanensis, et Claudius Chau-
veau, Pictavensis dyocesis; et prestitis solitis juramentis, solverunt pro bursis
nn scuta.
Eodem die, fuit sigillata littera gradus pro Peiro Guillardi, baccalario :
XV' 1 sol.
[17 .luilli't.] Die jovis xvn Jul(l)ii, fuit missa, comparentibus dominis doctoribus Ambrosio
de Cambray, Nicolao de Conty, Stepbano de Veteri Villa et Reginaldo de Vaccaria.
Eodem die, Antonius de Proilhact-', examine premisso, fuit admissus ad
gradum baccalariatus et ad lecturam; prestitisque solitis juramentis, solvit pro
bursis ni scuta.
[]{, iniiioi.] £(_ Jig xi\ ejusdem mensis, pro littera testimoniali sui baccalariatus solvit
unum scutum.
pji .inilici.] ^P' ,55 yo-j ])j^, ultinia Jul(l)ii, luit missa apud Sanctum .lohannem, compa-
rentibus dominis Tulleu, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et me decano.
Menestriers , contre les gouverneuis de i;i chapelle présente à la collation des évéques et chapitres du
Saint Nicolas en l'église de Saint Jehan; dit est (jue Mans et de Chartres. Arch. de l' Univ. de Par
ann ,
ladite maison sera adjugée. 1 doll. Clairambault , vol. ig, fol. 2 v°
vol. 7^5 , j). 4.17. — La rue des Ménétriers se trou- ''' Le volume ^389 des Pièces originales (doss.
vait dans le quartier Sain te-Avoye (m" arrondisse- Proillac, pièces 2 et 3) contient deux quiUances
ment actuel). en latiu, données par Antoine de Proillac, con-
'"' En iig4, Nicolas Douesneau, maître es arts s'eiller lai au Parlement de Bordeaux, irpro vadiis
et bachelier en Décret, du diocèse du Mans, se et proslprandiis meis per me in dicta curia deser-
[l/i87-l/i8X| \)E L'UNIVEUSITÉ DE PARIS AL W" SIÈCLE. 207
Die jovis VII Aujfiisli, liiil iiiiss;i iibi supra, c()mparcnlilKi.s .siipi;i jiroxiiiie diclis [7 Aoiii.l
doininis doctoi-ibiis.
Die mercnrii precoflente, quo fnorat vi Au{jtisti, frater Guillcnniis Destrel, [6Aoiii.|
prior Saiicti Siil|»icii''), Ainbianeiisis dyocesis, promisso examine, fuit adinissus
ad {{l'adiiiii et Icetnrain baccalarialus; et prcslitis solitis juraiiienlis, pro btirsis
solvit nu scuta.
Eodem die, fuit sigillata littera tcslinionialis pro eo : solvit nnuui scutum.
Die veneris xv Augusti, fuit missa de Beata Virgine apud Sanctum Jobannera, [i5 Aoùij
me absente.
Die jovis sequenti, fuit missa eodem loco, presentibns doniinis de Vcleri Villa [91 Aoùi.|
et [de] Vaccaria et me decano.
Eodem die, in cap(p)ella, Jobannes Matroti'-), Lingonensis dyocesis, premisso
examine, fuit admissus ad gradum et examen baccalariatus; et prestitis solitis
juramentis , solvit de bursis n scuta.
Die mercurii sequenti, fuit missa apud Sanctum Jobannem, me solo assistente. [27 Août.)
Die jovis un septembris, fuit missa ubi supra, presentibns dorainis Stephano ['1 Septembre.]
de Veteri Villa, Johanne Picard, Jacobo Junii, Reginaldo de Vaccaria et me
decano.
Eodem die, dominus Picard supplicavit pro mense gratioso.
Eodem eciam die, Claudius Poculo[t] venerat a me petitum licenciam ad eun-
dum in commissionem cuui domino de Fontaines'-^^ consiliario in Parlamento.
Quam licenciam ego concessi usque ad dies xnn.
Die martis [/. lune] octava Septembris, fuit missa de Beata Virgine apud Sanc- [8 Septembre.]
tum Jobannem, ubi ego non affui.
Die jovis sequenti, fuit missa ordinaria Facullalis, ubi ali'uerunl dumini de [u Septembre.]
Veteri Villa, Junii, de Vaccaria et ego decanus.
vitis 71 , au mois de décembre 1 5 9 0 et de novembre L.nngres , et à celle de l'abbi? de Molesmes , même
iSaô. — En marge: (cLemovicensis diocesis»!. àioecsc. Arch. de l'Univ. de Paris, va\.liq, (al. 6-2.
'"' Auj. département de la Somme, arrondisse- ''' D'après Blanchard (Catalogue cité, p. 33),
ment de Péronne, canton de Ilam. Ti'islaii des Fontaines avait été i-eru conseiller au
'"'En 1/195, (tmagister Johannes Maroû-n, Parlement en i'i83. Sa fille Anne épousa Michel de
prêtre, maître es arts, du diocèse de Langres, Charapront, notaire et secrétaire du Roy, seigneur
se présente à la collation de l'abiié (rRerviensisi de Mée-lez-Melun, homonyme du bachelier en
[Reomensis, Moutier- Saint -Jean], diocèse de Décret de 1/197. (Cf. ci-dessous, p. i45.)
208 LA FACriTE DE DECRET [Ii87-l/i88]
Eodem (lie, fuit exaniinatiis et admissus ad gradmn et lecturam baccalariatiis
. magister [Gei'vasius] du Frenoj ''', Parisiensis diocesis; et piestilis solilis juia-
mentis, solvit pro buisis n scuta.
[iSSpptemhrc] Die jovis MX [/. xvui] Septeuibris, fuit missa apud Sanctum Johannein, ])re-
sentibus doiiiinis de Veteri Villa, Junii, de Vaccaria et me decano.
Eodem die, fueruut admissi ad gradum et lecturam baccalarialus Nicolaus
Comitis, Cenomanensis dyocesis, et Michael le Saintdieu, Garnotensis; et prestitis
solitis juramentis, solverunt pro buisis un scuta. Que quidera nu'"' scuta cum illis
duobus proxime superioribus fuerunt distributa dominis doctoribus, ita quod
quisque babuit tanlum sexdecim solides parisienses, residuo rémanente in nia-
nibus domini tliesaurarii.
Eodem die, fuerunt admissi, premisso examine, ad gradum baccalariatus frater
.lobannes de Sandras, prior de Argentolio, frater Matbeus le Wuen(sî'c), tliesaura-
rius Sancti Dyonisii in Francia, et Guillermus (F" i55 v") Bouguyer'-), magister
in artibus, Parisiensis dyocesis; qui, prestitis solitis juramentis, solverunt pro
bursis x scuta.
[25 Septembre.] J)\q jovis xxv(i) septembris, fuit missa Facultatis apud Sanctum Johannem;
in qua fuerunt domini de Corcellis, [de] Cambray, Tulleu, [de] Veteri Villa,
Junii, [de] Vaccaria et ego decanus.
In capella, eodem die, premisso examine, fuerunt admissi ad gradum et lec-
turam baccalariatus dominus Johannes de Poney, Altissiodorensis dyocesis, et
.lobannes de Feuguyères^^', Belvacensis dyocesis; et prestitis solitis juramentis,
solverunt pro bursis v scuta cum dimidio.
[26 Septembre.] Dj,. veneris sequenti, fuit sigillata littera pro dicto domino Jobanne de Poney :
unum sciitnni.
''' En marge : rrGmasius du Fresiioy.i — En
liqi, rrGervasius de l''resnoyi , maître es arts,
bachelier en Décret et licencié en lois , se présente
à la collation des évè(|ues et chapitres de Soissons
et de Noyon. Arch. de l'Lniv. de Paris, vol. ig,
fol. 5.'). — Cf. ci-dessous, p. 216 n.
'"' Le 9 9 févi'ier l 'i 9 1 [1 '1 9 a] . comparait au Châ-
telet " m. Guillaume Boujfuier, escolier à Paris , ayant
droit par transport de Jacques Guilloreau, contre
lîenet Fleury et Jacques Mouresse : dit est que les-
difes parties jiourront parfaire leurs enquestes. 1
Coll. Clair. ,vol. 7G5, p. 1 s4. Cf. ci-dessus, p. 1 1.6
''' Voici une mention des registres du Chàtelet
qui concerne très prohahlement un de ses jiarenis
(1 4 janvier ligS [l'nji]) : tt Pierre de Feuquières
et I\icolas Duhus, tuteurs des enfans de feu Pierre
de Feuquières l'aisné et héritiers dudit deffunt,
condamnez, comme détenteurs et propriétaires
du fief de Gleyre et d'une maison assise sur ledit
fief en la ville de Beauvais , à payer et continuer à
honorable homme Jehan du Val , marchant chan-
geur, bourgeois de Paris , et à Laurance , sa femme ,
fille et héritière de feu Pierre Maillet, dix escus
d'or du coing du Roy de rente que dès le 2 1 oc-
tobre 1^72 ledit Pierre [de] Feuquières l'aisnc
vendit et constitua audit feu Pierre Maillet à
j)rendre sur tous ses biens, s Coll. Clairnmbault ,
vol. 76.5, p. 219.
[l/i87-l'iS8| l)K i;i M\ERSITl'; DK l'\i;iS \l \\ SIKTIJ:. 209
Die \onei"is décima Ocl()l)iis m cccc un" oclavo, in criislini) Siuicli I)\(iriiMi. ijo- [ i o Ortoliro. ]
mini doclores Sloplianus de Veleri Villa, .lacohus .lunii. i{c{{inaldus de Vaccaria et
ego decanus visilavimus dominum logoiilem'') in inaj;nis scliolis. el ihi riiciunl
lecla slatnia Facnilatis pcr magi.slinm Jolianncrn dn (îlic, majoieni hidellnrn l'a-
cultalis. l)('ind(^. in cxilu S(di(i!ai'nm, doiiiini elojjornril f[uis(|iic scholas id)i lialje-
ren( légère.
Eodem die, Init missa apnd Saiictuu) Joliannem, comparentiJjus |)res(iip(is
proxime domiiiis doctoribus.
Die mercurii xv Octobris, fuit missa, assistenlibus dominis Tnlleu, Jnnii. 1 1 :. OdniMc. |
Vaccaria et ine decano.
Die veneris xvii Octobris, Caroliis de Rancbiconrt'-), clericus, Al(tjrebalensis 1 17 uriohrc.]
dyocesis, premisso examine, fuit admissus ad gradum et lecturam baccalariatns,
et prestitis solitis juramentis, solvit pro bursis iiii scuta.
Eodem die, pro iittera gradus jnagister solvit unum scutum (su-).
Die mercurii xxii(i) Octobris, fuit missa apud Sanctum Joliannem, comparen- [-^2 Octobre.]
tibns dominis Roberto Tullen, Reginaldo de Vaccaria et me decano.
Altéra die, que fuit jovis, post examen de ipso factum, admissus fuit ad gra- [-'3 Ociol.rc.]
dum et lecturam baccalariatns Petrus d'Esculi ('^, Eduensis dyocesis, et prestitis
solitis juramentis, solvit u seuta.
Die jovis antepenultima Octobris, fuit missa, in qna fucrnnl domini Tulleu, [3o Octobre.
Junii, Vaccaria et ego.
Eodem die '*>, fuit congregatio Universitatis apud Sanctum Maturinum super eo
''' Denis Alligret.
'^' Sans doute un neveu de Pierre de tinnchi-^
court, év/'-que d'Arras de i663 à i.'i99.
''' Probaijlement Ecuelies, départ, de Saône-
et-Loire, arroud. de Ciialoii- sur-Saône, canton de
Verdun-sui'-Saône,
'*' En marge : rDeputati in ruria Parlanienti
propter cessationes a sermonibus ftictas occasione
dominorum generalium qui veetigalia a scholasticis
exigebaut. -n Cf. Du Boulay, t. V, p. 78 1 . — On iit
dans les registres du Parlement, ai septembre
i488 : trLes généraux de la justice sont venus
en la chambre de Parlement, iceluy vaccant, et
ont dict par la l)ouche de m. Jacques de Gorieul ,
Fun desdicts geneiaux, que Messieurs sont ad-
vertis de ce qui a esté laict par l'Uuiveisilé,
III.
<jui ont faict cesser toutes prédications et ont faict
allicher contre iesdictz généraux et faict publier
paroUes en grand scaudalle dcsditz généraux et de
lem- juridition ; dit plus que aux escoiliers et regens
n'a jamais esté rien demandé. Mais rUniversité,
non contente qu'on l'entretienne en ses privilèges,
ont fait bien cent messagers, vingt (juatre libraires,
tous les parcbeminiers, papetiers, escrivains, en-
lumineurs, relieurs de livres, non seulement ceux
de Pai'is, mais ceux qui sont residcns et demoii-
rans à Corbeil, à Troyes et ailleurs; les fermiers
en ont approucbé aucuns pour le deub de leurs
fermes, qui ont esté condeinnez, et mwissimr a
esté cpiestion d'un papetier volant (jui avoil esté
condamné, dont ceux de l'Université lirent plainte
ausdictz généraux, disant (jue depuis aucune com-
3 7
■210
LA FACl LTK DE DKCliF.T
l'iST-l'iSSl
(luod domiiii présidentes cui'ic Pai'lamenti iiiiserant, die niercuiii iimindiate prt'-
cedeiite, iiiuim hostiariuin de curia ad dominum rectorem, ut ipse reclor, convo-
catis deputatis, se ad curiam conferret. Super quo mandate, cuni a dt'j)ulalis
dictum esset dominum rortorem, inconsiilta Facultate, ire non d('l)ei'e, i[)sc do
nn'aus rector hora vespertina lecit convocare Univcrsitatem ad hanc diem; iibi,
cum exposiiisset ea que dicta fuerant ei per hostiariiim, discedeutiixis ad sua loca
Facultatibus et nationihus, liabita brevi consultatione, condusum est dominum
rectorem j)ro sui status conditione et Universitatis gravitate non iturum, sed mit-
tendos esse députâtes qui audirent tantum et referrent que accepissent a dominis
presidentibus. Ergo deputati sunt ex Facultate tbeologie magister Jobannes Su-
doris. pro Facultate nostra ego decanus, ex medicine Facultate magister Michael
de Colonia, ex natione Gallicana magister GauflVidus Boussart, ex natione Picar-
die [sic), ex natione Normanio {sic), ex natione Alamanie seu Ger-
manie magister Cornélius Audendic(').
[3i Ocioiiie.] (F" iSf) r".) Die autem veneris insequenti, que erat vigilia Omnium Sancto-
riim. deputati convenerunt apiid dominum rectorem, in collegio domini Gervasii
Christiani, et ex eo loco profecti snnt ad curiam. Et in caméra Enquestarum, ubi
erant domini présidentes de Vaccaria et Jobannes Baillet ''^^ cum paucis consiliariis
niuniqualion eue entre ladicle tniversité et genc-
ymi\. ledit pajietii'r avoit esli- coiideniné ; sur «liiny
lesdictz généraux montrèrent par leurs registres
que ladicte condenination avoit esté faicte du pré-
cèdent de ladicte communication, et appoinctèrent
ensemble que ils cnvoyeroieut devers le Roy , ce que
ils ont fait, et a le Roy escrit ausdictz généraux
qu'ils ne touchent en ceste matière jusques à la
venue de messire Michel Gallart, chevalier, ti-eso-
rier de France, lescpielles lettres ils ont monsirées
h un escoUier nommé m. Robert du Val, et incoii-
liiienl s'est l'Université assemblée, et ont faict ces-
sations et l'aict faire afiches. Ce fait. m. Jac(pies
de Tliou a requis pour le Roy que il plaise à Mes-
sieurs donner provision en la matière, aussi à
Messieurs les gens du Roy qu'ils re(puèrent el y
facent donner les provisions pertinentes , en manièi-es
([ue tels abus cessent et qu'on y donne provision
telle qu'elle fut donnée l'an mil quatre cent dix sept
en semblable cas.n Frmiç. 21 304, fol. 619.
<■' Du Roulay (I. V, p. 781-782) a publié celle
dernière phrase sans trop de modilicalions.
'*' Sur Thibaut (et non Jean) Baillet, sii'ur de
Sceaux, maître des requêtes eu 1^73, nommé pré-
sident au Parlement le ii) jauNier i/i83, au lieu
el par- la résignation de (luiilaume de Corbie, mort
le H) novembre lâaS et enterré à Saint-Merry,
voy. Fiaiiçois Blanchard, Les presideiis au mortier
du ParlciiiCHt de Paris, p. 119 et lai. Son frère
aîné , qui , après avoir été conseiller au Parlement
et aux requêtes, devint évêque d'Auxerre en 1^77
et mourut en iôi3, |)ortait le prénom de Jean; de
là sans doute l'erreur de Gaguin. — Ou trouve dans
les l'egistres du Châtelet une intéressante mention
lelative à la succession du président, sous la date
du 18 février 1628 [i5a((]; on y voit comparaître
rf noble damoisellc Jehanne d'Auaoy, veufve de feu
noble homme et sage m. Thibaut Raillet. seigneur
de Seaux, président en Parlement, messiie Au-
llioiiii» le Viste, seigneur de Fresnes, président en
Parlement , noble homme et sage m. Mathieu de
Longuejoe, sieur d'ïverny, maislie des requestes ,
tuteui- des enfiuis mineurs dudit BalUet, messLi-e
Aymar ^^icolai, chevalier, premiei' président en la
Chambre des Comptes, dame Anne BalUet, sa
femme, à cause d'elle, lesdits Anne Baillet et mi-
nem's héritiers dudit deffunt Baillet , f|ui avoient
fait adjoui'ner noble homme Euslache Luillier, sieur
de Cirou\ille, damoisellc Marie de Poneher, sa
femme, comme détenteurs de la tierce partie de la
lerre et seigneurie du Gué à Ti'esmes, qui fut mes-
siiv Denis Brusiail, chevalier, seigniMir du Fay el
[i/i87-l/i88|
\)E i;iiMVi:i{siTi': de paius ai; \v- sikci.k.
•.>n
cuii};i'i'<j;ili, posl(|iiiuii jiissi siiiiL soiIcim; (lejmtali, (luiuinu.s Siidoiis llicolojjii.s dixil,
nos idirco advciiissi! ul audiromus qiiainubrem nos ciiria evocassel. ïiiiic doniimis
pi'inuis présidons de; Vaccaria cepil dicon; non ignoiarc nos qnid ipsa cuiia
vcHet, maxime ciini sciremns conlonlionem illani exoitain esse Universitatis
adversus dominos générales, qui privilégia Universitatis dicebantur offendisse, et
propterea pul)licatas fuisse cessationes a sermonibns ot predicationc verbi Dci.
Que res, ut ipsc dominus presidens proponebat, nimia levitate décréta ab Uni-
versitatc extilerat, j)n'S(M'tini cuni do^cuisset Univcrsilalcm in [jravaminibiis suis
adiisse Regem et a niajcstate ejus opem et presidium t^xpctere, ])rius(|iiam ad-
versus officiarios ejus quicquam severe decernerctur; nam boc inteidicliim a ser-
monibus videri posse[t] esse factun» in contemplum régie celsitudinis, quam ledi
certum est cum officiarii ejus otlenduntur, neque licere eciani smiiiiik} Pniitifici
interdictum in regno Francio publicare; propterea Universitatem peccasse in
Regem, que et Hegem et officiarios ipsumque popidiim et nota quadam et pena
multasset. in liis videlicet religiosis diebiis qiiibiis relebranda cral Oinniiiiii Saiic-
tornm festivitas et commemoratio delunctorum.
Ad bec dominus Jobannes Magistri, advocatiis regius. dixit ex senlencia Jo-
hannis Andrée multas causas concurrere oportere priiis(piam boc inlerdictiiiii
interponi debuisset, quaniin nulla cessationibus Universitatis poterat sufiiagari,
cum ipsi domini générales post conventionem cum deputatis supra babitam nicbil
contra privilégia Universitatis commisissent; quod, si aliquando fecissent, curiam
tamen Parlamenti juxta esse, a qua judicium erat requirendum; de cujus assensu
oportebat bujusmodi interdictum appendi per compita et promulgari; sed (juam-
vis aliter ab Lniversitate factum esset, se tamen nolle graviores adversus eam
conclusioues inducere; suflTicere si Universitas decretum suum relaxaret suspen-
deretque ad paucos dies cessationes, donec discordia componi posset.
Post bec dominus presidens rogavit si quicquam ad bec objecta responsuri
essemus. Dixit tbeologus nicbil nos accepisse in mandatis preterquam auditionem
et relationem. Quare subindignatus dominus presidens : rrQuomodo, inquit, tam
insipienter accessistis, ut muti essetis et de iis que ad négocia Universitatis vestre
attinent nicbil responderetis?T) — « Nicbil n, inquit tbeologus. Sed cum intelli-
gerem taciturnitatem nostram obprobrio esse nobis, paucis in liaiic scnleaciam
Torcy et du Gué à Tresmps, poui- raison tle xl s.
(le cens livres [sic) ; et après que lesdils Liiillier et sa
femme ont fait appeller Charlotte Potu'lier, dame
de Lesigny, noble homme Anthoiiie ISohier, damoi-
selle Anne de Pencher, sa femme, noble homme
Jehan Ilui-auit, maistre des leqnesles, luleur de
ses enfans minem-s et de feu Jehanno de Poiichei',
sa femme, héritiers chacun pour un tpiart de feu
Loys de Poneher, lesdiles parties sont condamnez
payer lesdi([e]s cens livi-es et lx (.s(V) solz de renie
foncière, auxquelles ciiarges nobles pereonncs Phi-
lipes d'Aunoy. che\a!ier, sieur dOrNiile et de Gous-
sainvilie, [et] dame Galhei-iue de Monlmoranc\,
son espouse, b;iilleront et transporteront audit nies-
sire Denis Brusiai't ladite lierre partie de la terre
et seigneui-ie du Gué à Tresmes [Seine-et-Marne,
c"°de Pommeuse,arr' et canton de Goulommiersjn.
Coll. Cltiirambault , vol. /Gô, p. i6'i-i63.
^7-
■21-2 LA FACIJLTK DK DKCMl'T | 1 'i87-l/i88]
respondi : et Si liceret, viri speclabiles, legationis nostre fines excedore, neino
nostiuin tam [hjobete sensu tamque stupido ingenio est, cui aiit ai irau s tor-
peat aut oralio desit, cum lioc cdebri loco et assistentihiis (F° i^G \") con-
sultissimis compluribus viris non levé sit necpie ullo pacto preteronndnni nos
argui inconsiderationis, quod videlicet munus legationis gerentcs, nnilam nos di-
cendi facultatem babeanius. Nam si liberuni noliis fnisset jubenti Universitati
repugnare, phis auctoritatis ad respondendnni accepissenms; sed parenti obe-
diendum fuit. Nec iniprudencie danduni n<)])is est quod et vocati a vobis et ab
Universitate jussi adveninius. Et ilhid quideni, quod ad levitateni refertis, ad-
nîittere non possuinus. Accepta a dominis generabbus injuria qua libertas nostra
fluctuabat, eaque iterum et sepius refricata, mœrens et gemebunda mater Univer-
sitas signuin meroris sui, quod in tali re fieri solet, indicare voluit, et consilio
capto, interdicere statuit sermonibus, ut, que mater est spiritualis alimenti , ver-
buni quoque vite et spiritus a suis inipugnatoribus sustraberet (sic). Nec tamen
suum mox decretum promulgavit; distuiit sentenciam donec penitencia agerentur,
si forte penitoncie locus esset, ii qui culpam contraxissent. Lbi vero verbis et vana
expectatione se dilferri novit, decretum divulgavit post dies triginta quam conchi-
sionem confecerat. Hec dilatio non levitatis indicium est nec furoris. Nec iliud
criminari débet, quod a Rege sibi opitulari non poposcit; nam cum ipsi générales
supremum se magistratum in vectigalibus exigendis gerere jactitant, ad eos crebro
itum est, atque illic questa Universitas est sua privilégia jactari, officiales suos
gravari, libertatem toUi, seque in servitutem pêne redigi. Quam querelani parvi
babentes, non modo non cessaverunt jugum jugo imponere; sed datis ad regeni
litteris, detulerunt piam et innocentem parentem nostram venditare opulentis
inercatoribus sua oiïîcia, qui, cocmptis permultis mercibus, eas privilegii libertate
freti vendunt, fraudato fisco. Qua scriptione indignatus, Rex rescripsit suspensam
haberi libertatem nostram, donec Micbael Gaillard, eques auratus, fisco prefectus''),
advenlaret. Neque bas litteras domini générales communes Universitati esse vo-
luei-iint, donec magistro Robcrlo de Vallibus, curatori negociorum Universitatis ,
''' Il exerçait encore ses fonctions à la date du
iG février liga [1^9^] : "Au tesinoig'nage de
noble homme et sage Henry Perdrier, seigneur
de Medan, père, messirc Michel Gailliinl. cliccdlicr.
gênerai des Jinaiiccs , grand oncle, m. Michel Gail-
lard conseiller au Parlement, oncle, .Malhurin
Gaillard, esleu de Blois, oncle, sire Jacques Huraull,
trésorier de M. le duc d'Orléans, cousin à cause de
sa femme, Remon Phelipeau, grenelier de Sully,
cousin à cause de sa femme, m. Jelian Burdelot,
gênerai, conseiller du Uoy sur le fait de la justice
des aydes, cousin , tous du costé maternel , m. Jelian
Bachelier, huissier en Parlement, oncle jiaternel à
cause de sa femme, m. Jehan Mathieu , cousin dudit
costé, m. Jehan Barre, advocat au Ghastellet, et
m. Baoïd Regnard, procureur au Ghastellet, amis
et allins de Phelipe et Perrette Perdrier, enfans
mineurs dudit Henry et de feïie noble femme
Estienette Gaillart, ont esté esleus tuteurs ledit père
et Michel Gaillart. Ce fait, ledit Henry a accepté la
garde bourgeoise de Philipes,aagé de 3 ans 3 mois,
et de Perrette, aagée d'un mois ou environ. 1
Coll. CÂalramhault , vol. 766, p. i65. — Cf. plus
haut, p. -2 10 n. , et Spont, Semblauridj, (Paris,
1895, in-8°). p. k n. a, p. -ih n. , p. fio n.
|i/i87-i'is.s| i)K i;(Mvi:i!siTK DK i'\i;is \i \\ sii;(.u:. i>!:{
(loaiiil)iilaiUi loilc pcraiilam l'alacii, (li\criiiit sd lillcrasa l'tcjjr ilc disci^i'dia iiostra
accepisso , sed cariim Icnoreni se nullo paclo prehitiiios. (Jiia iiuva injuria aspr;-
rior facta, Universitas tum dcinuni jiissit cessationes fieri. Erjjo, cuin Uiiiversilas,
neque primo liiroïc, sed lon(j() intcrvallo post décrétas cessationes, posfipie adino-
nitos générales, predicationcs verbi Dei fieri ad popiilmn piohihiierit, non salis
consideratc polerit a qtioqiiani levitatis et temerilatis crirninari. Neqni; hoc con-
venit diijnitali (!t benivolencie ejiis, que nec se tota regiis repngnavit niiqnaiu
preceptis, nec qiiisqiiani scholaslicoriim inventiis sit ciini lioslibiis rejjni Franco-
runi sensisse. Orare i<(iliir cos nieliiis ostimare do parente litlerariiin.-^
(F" iByr".) Domini aiitein générales, qui ex adverse considebaiit, cuni respoii-
dere velle vidercntur, dominas présidons, veritus forte rem totam in pejorem
partem duci, manu visus est indicere silencium. Sed Johannesdu Gauroy, Ambia-
nensis''', primus inter générales, silencium riipit, cepitque pro sua causa dicere.
Nam cum ipse, ut fama erat, auctor esset accepte injurie, purgare se culpa nile-
batur : rrEt nulla, inquit, mérita causa et sine nostra ofTensione Universitas com-
mota gémit; niciiil enim a conditionibus cum ea positis per nos commissum est;
sed hoc illud expectat, ut plebs, que fere omnis magistratibus vectigalium infensa
est, in nos conversa deseviat, que se videritper lias soleinnitates (^' vonerandoruni
Sanctorum Omnium nostra, ut inquit Universitas, iniquitate sermonibus destitui.
Quare vestrum est, magnilici consiliarii, occurrere ne plebs, ut solet, moveatur. n
Dominus presidens post bec : rr Vos, inquit, domini deputati, memoria tenetis que
hactenus dicta sunt, iieque ignoratis quorsum hee vestre cessationes evadere
possunt. Jubemus ut ad vestrum rectorem reversi suadeatis contionem Universi-
tatis fieri, in eaque laxari quod sine justa causa a vobis factum exislimatur. n Ad
quam sentenciam multa addidit dominus advocatus. Digressi igitur renunciavimus
omnia domino rectori, et licet dios religiosus esset et res divina vesperorum in
ecclesiis agenda, suasimus tamen convocare Universitatem. Que adhoram quartam
post meridiem ejus diei apud Sanctum Maturinum facta est, frequentibus docto-
ribus et magistris onmium Facultatum et nationum. In ea dominus Sudoris
theologus omnia que a curia audiveramus ret(t)ulit. Deinde, habitis per Facultates
et nationessentenciis, tanta concordia reditum ad contionem est, ut omnium idem
votum et sentencia fuerit cessationes non laxare, ne Universitas, que in eis decer-
nendis et promulgandis levis habebatur, in eisdem dif[f]orendis levior censeretur.
Die jovis sexta, fuit missa apud Sanctum Johanucm, cumpaicntibus dominus |0 Novembre]
''' C'est peut-être l'un des deux personnages Cauroy, escolier à l'aris; dit est (jiio ledit Jehan
nommés dans les registres du Cliâtelel. sous la du Cauroy sera interrogé par le Iwillv d'Amiens."
date du 8 juin ligS : rr Jehan du Cauroy le jeune (mII. Qniraïubiuilt . vol. yOo. p. 180.
[se présente] contre Isaheau de Cappcs, vcufve '^' .1/s. solcninilalihus.
[de] Jehau du Cauroy dit le Noir, et m. ("lilles du
21/1 l-V FACrLTK DK DÉCRKT [l/i87-HSS|
de Courcellis. de Coiiti, Veleri Villa, .Iiiuii, de Vaccaria et me. Ibi deliheniliiin
post niissam luit qiiod die lune sequcuti, que erit vigilia Sancti Martini, doinini
doctores reiietent suas lectiones, et die jovis insequenti fiet electio decani.
1 <i Kovpmbro.] d\q J^je in vigilia Sancti Maitini , doniiiii doctores resumpserunt suas lectiones.
Et eodem die, in magnis scholis fuit examinatus dominus Johannes Bouel,
presbiter, Rothomagensis dyocesis, et admissTis ad lecturam et gradum baccala-
riatus, et prestitis solilis juramentis, solvit pio buisis n scula.
i3 Ni.v.inbic.j Die jovis xui Novembiis, luit electio decani, de qua per electum liet registrum.
. . ROBERTIS GaGLINIS.
l'i87-l'i8S
DK L'IMVKliSITi; l)i: l'\i;iS \l W' SIKCLE.
21.")
II
COLLATION DES GRADES.
1. UOCTOI'.ATS
(0
2. LICENCES'*'.
Johaiines Guy.
Franciscus Bezancon.
Joliaiines Chanesii.
Joliaiines Guyodieau.
Johannes de Halynes.
Robertus Beloce.
Joliannes Bonny.
Léo Barre.
Marcialis du Peyrat.
Candidus Textoris.
Johannes Melaye.
7 .ivril. I
xv Novenibris.
V Decembris. .
V Decembris. .
VIII Decembris
viii Decembris
xiii Decembris
XIII Decembris
x\iv Januarii .
XXIV .Tanuarii .
XXIV Januarii .
m Martii
XIX Martii. . . .
XIX Martii. . . .
XXVII Martii. . .
XXVII Martii. . .
XXVII Aprili.s. .
XXV Aprilis. . .
XXV Aprilis. . .
'■' Aucune mention. — ''' Cf. |)[iis haut, [>. ao.'i et aoi
3. lUCCALALREATS.
Frater Johannes le Wit. (V. p. 196.)
Pctrus Fabri. (\. p. igO.j
Guillermus Paillard. (V. p. 196.)
Johannes Daguerre. (V. p. 197.) ;..
Thomas Guilloys. (V. p. 197.)
Ludovicus le Tailleur. (V. p. 197.)
Garolus Boudeaux. (V. p. 197.)
Léo Consilii. (V. p. 198.)
Johannes Passerat. (V. p. 198.)
Johannes de Fonte. (V. p. 198.)
.Frater Johannes Bardeau. (V. p. 200.)
Ludovicus La Hure. (V. p. 900.)
Gerai'dus Cousin. (V. p. aoo.)
Hugo (iauteroii. (V. |). 200.)
Guillermus Ralier. (V. p. aoo.)
Jacobus le Seneschal [incorporatus |. (V. p. 2o4.).
Petriis Lorot. (V. p. 9.0U.)
Johannes Armeri. (V. p. 20/1.)
[.487.1
[t. '.88.]
i>|() LA FACLLTE DE DECRET 1 1 'iS7-l 'iSS]
XXV Aprilis Sleplianus Tjibourel. (V. ]>. 20/1.)
XXX Aprilis Caroliis Courtin. (V. p. aoi.)
XXX Aprilis Jarobns Foncier. (V. p. ao4.)
XXII Maii .loliannes C.aronis. (\. p. 2o5.)
XXII Maii Jacobus Pradalis. (V. p. 2o5.)
xii Junii Ludovicus Merasse. (V. p. 9o5.)
XII Junii Barlliolonicus do Spinassia. (V. p. 2o5.)
XII Junii Anlhonius Maigncn. (\. p. 2o5.) •
XII Junii Johannes Lerbetle. (V. p. 2o5.)
XVIII Junii Desiderius Brielli. (V. p. 2o5.)
XXI Junii Pctrus (îuillardi. (V. p. 20B.)
III Julii Aicoiaus Douesneau. (V. p. 206.)
m Julii Claudius Cbauveau. (V. p. 206.)
XVII Julii Antonius de Proilbac. (V. p. 206.)
VI Auyusli Fraler (îuilleiinus Destrei. (V. p. 207.
XXI Augusti Joliannes Malroti. (V. p. 207.)
XI SeptPiubris. . . . Gervasius du Frenoy'''. (V. p. 208.)
xviii Sepfembris. . Mcolaus Comitis. (V. p. 208.)
xviii Septiuiibris. . Micbacl le Sainldieu. (V. p. 908.)
xviii Septembris. . Jobanues de Sandras. (V. p. 208.)
xviii Septembris. . Matbeus le Wuen [le Wrien]. (V. p. 208.)
xviii Septembris. . (iuillermus Bouguyer. (V. p. 208.)
XXV Scptonibris. . . Jobanues de Poney. (V. p. 208.)
XXV Septembris.. . Jobannes de Feuguyeres. (V. p. 208.)
XIX Octobris Carolus de Ranchicourt. (V. p. 209.)
XXV Octobris Petrus d'Esculi. (V. p. 209.)
X \oveuibris Jobannes Bouel. {\. p. 21 3.)
'■' II devint conseiller (lu roi. On lit dans le vo- son père, Jean dn Fresnoy, pendant vinîjt-buit
lunie III des Mémoriaux (fol. lit v") : r^Et liac die ans, sont datées d'Amboise, 27 décembre i'i97; il
fsabbali xvii ejusdeni mensis Decembris i5o5] prêta le serment d'usage le 8 janvier ligS. Voir
obiit amicus meus [î. e. Roberti du Gast, lune de- Bibl. nat., Franc. 82 iio, fol. 222. — C'était
cani] dominus et magister Gervasius du Fresnoy, peut-être le fils du Jean de Fresnoy, licencié &à lois
régis consibarius et bacalarius ipsius Facullatis. et en Décret, (pii avait été reçu conseiller lai an
Cujus anime Deuspai'cat!»! Ses lettres de provision Parlement le 11 mai 1^70 {ibid., fol. i83). —
de rofiice de conseiller lai, auparavant occupi' par CI. plus haut, p. aoB n. 1.
[l'iS7-l/i8,S| I)K L'LiNIVERSITIÎ DK l'\i;iS \ i; \V« SIÈCLE. 217
m
LECTIUES DES BACHELIERS.
(F" iï)-j\".) Seqlntiiî (s)cei)ui,k iîacoai.uuoiiim in Jini; CA^oMco Pauisius ri:R Biuiai-ni
FaCULTATIS in Sr.llOLIS PnOCI.AMATOniM, QUI AB ANNO DoMIM M CCCC IIll" SEXTO LSQLE
AD ANNUM M. CCCC Mil" SEI'TIML'M StAS LECTIOXES INCEPEIUNT.
.lolianncs IJoroust , rlericus, Carnotensis dyocesis, baccalariiis in Decretis, hodie in nonis
Beati Jacobi incipirt iirimuni iibriim Dccrctaliuiu in islis scholis niagnis inl'erioribus, et hoc
pro primo anno et primo \oiumine sue lecture, et conlinuabil ad voluulatem audienciuni.
Datum anno Domini m cccc un" sexto, die octava mensis Aprilis.
Nicolaus Laurens , presbitcr, Moldensis dyocesis, baccalarius in Decretis, hodie in nonis Béate
Marie incipiel prinium iii)rum Decrelalium in istis scholis magnis anierioribus, et hoc pro
primo anno et primo vobimine suc lecture, et coutinuabit ad \oluntatem audiencium. Datuni
anno Domini m cccc ini^'' sexto, die \v mensis A|)rilis.
Guillernius Bertaut, clericus, Lexoviensis dyocesis, baccalarius in Decretis, hodie in nonis
Beati Jacobi incipiet primum librum Decretaiium in istis scholis majjuis anterioribus, et hoc pro
primo auno et primo volumine sue lecture, et continuabit ad voluntalem audiencium. Dalum
anno Domini m cccc iui" sexto, xv mensis Aprilis.
Fi-ater Petrus Sprelon, ordinis S. Beuedicii, dyocesis Lemovicensis, baccalarius in Decretis,
hodie in nonis Béate Marie incipiet primum librum Decretaiium in istis scholis majfnis anterio-
ribus, et hoc pro primo auno et primo volumine sue lecture, et continuabit ad voiuntatem
audiencium. Dalum anno Domini m cccc ini" sexto, xv mensis Aprilis.
Magister Philippus Messier, clericus Parisiensis, in Decretis baccalarius, hodie in nonis Béate
Marie incipiet primum librum Decretaiium in scholis superioribus, ad intersi|j;nium Scuti Sa-
baudie, et hoc pio primo anno et primo volumine sue leclure. Dalum auno Domini m cccc iiu^'
sexto, die vi mensis Aprilis.
Johannes de Armis, clericus, Nivernensis dyocesis, baccalarius in Decretis, hodie in nonis
Beati Jacobi incipiet primum librnm Deci-elalium in scholis superioribus Scuti Sabaudie, et
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum auno Domini m cccc nu" sexto,
XII Maii.
Johannes Baujardon, Lemovicensis dyocesis, in Decretis baccalarius, hodie in nonis Bcale
Marie incipiet primum librum Decretaiium in scholis superioribus. ad inlersijjnium Casiri, cl
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno Domini m cccc nu" sexto,
xu mensis Maii.
Johannes Petrocilii, clericus, Turonensis dyocesis, baccalarius in Decretis, hodie in nonis
Beati Jacolii incipiet primum librum Decretaiium in scholis inferioribus, ad intersignium Castri,
et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno Domini ii cccc nu" sexto,
décima quarla Maii.
Petrus Belin , clericus, Claromoutensis dyocesis, in Decretis baccalarius, hodie in nonis Beale
218 LA FACULTK DE DKCHET [1 /i87-l/i88]
Mario incipict priiniiin librum Decrclaliuni, et lioc pio [)iimo aniio cl primo vdluminc Datum
aniio Doniini Mccrciiii" sexto, xnii Maii.
Petrus Cyiiionis, Liifjduuensis dyocesis, iti Decretis haccalarius, hodie in nonis Beati Jacobi
incipiet piiiiiuni iibriiin Decretaiium in schoiis superioriitus, ad intersijjniuni Castii, et lioc pro
primo anno et pi'imo voliimine sue Icîclure. Datum anno Domiai m cccc nu" sexto, wviii Alaii.
Judocus Fabri, rlerirus, Tornacensis dyocesis, haccalarius in Decretis, liodie in nonis Béate
Marie incipiet primum librum Decretaiium in scbolis inferioribus, ad intei'sijjnium Beati Johannis
Baptiste, et liocpro |)rimo anno et primo volumine sue lecture. Datuin anno Doiiiiui ii cccr nii^'
sexto, xxviii Maii.
Franciscus Mauny, clericus, Tornacensis dyocesis, in Decretis haccalarius. hodie in nonis
Beati Jacobi incipiet primum lii)rum Decretaiium in scholis inferioribus, ad inlersijjnium
Sancti Joliannis Baptiste, et hoc pro primo anno et primo volumine. Datum anno (F" iô8 r")
Domini m cccc iiii" sexto, xxviii Maii.
ISicolaus Bergère, in artibus magisler, haccalarius in Decretis, Bemcnsis dyocesis, hodie in
nonis Beali Marie incipiet primum librum Decretaiium in scholis superioribus, ad intersignium
Beati Johannis Baptiste, et hoc pro primo anno et primo volumine. Datum anno Domini
M cccc iiii^^ sexto, \x niensis Maii.
Jacobus Pulveris, clericus, Lingonensis dyocesis, iii artihus magister, in Decretis haccalarius,
hodie in nonis Beali Jacobi in scholis superioribus, ad intersignium Sancii Johannis Baptiste,
incipiet pi'imum librum Decretaiium ])ro primo aniio e( j)rimo volumine sue lecture. Datum
anno Domini m cccc iiii^^ sexto, xx mensis Junii.
Bo(liil|ilius Olyvier, presbitei-, Rothomagensis dyocesis, in Decretis haccalarius, hodie in
nonis Beale Marie inci|)iet primum librum Decretaiium in scholis inferioribus, ad intersignium
Beali Eustachii, et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini
M cccc luT' sexto, octava die Jul(l)ii.
Radulphus Sere, presbiler, Lingonensis dyocesis, haccalarius in Decretis, hodie in nonis
Beati Jacobi incipiet primum librum Decretaiium in scholis inferioribus, ad intersignium Sancti
Eustachii, et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini mcccciiii^^
sexto, oclava mensis Jul(l)ii.
Egidius Boursaudi, clericus, Lingonensis dyocesis, haccalarius in Decretis, hodie in nonis
Béate Marie incipiet primum librum Decretaiium in scholis anlerioiibus, ad intersignium Beati
Eustachii , et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno Domini n cccc iin^^
sexto, XX Jul(l)ii.
Symon de Sarrebruce, clericus, Tullensis dyocesis, haccalarius in Decretis, hodie in nonis
Béate Marie incipiet primum librum Decretaiium in scholis inferioribus, ad intersignium Beati
Eustachii, el hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini Atcccciiii^'
sexto, XII mensis Septeinbris.
Yvo Monachi, clericus, Leonensis dyocesis, haccalarius in Decretis, hodie iu nonis Beati Ja-
cobi incipiet primum librum Decretaiium in scholis superiorihus, ad intersignium Beati Johannis
Baptiste, et hoc pro primo ann^) et piimo volumine sue lecture. Datum anno Domini m cccc nu"
sexto, XX mensis Jul(l)ii.
Bichardus Chabitinarge(?), presbiter, Lexovieiisis dyocesis, haccalarius in Decretis, hodie in
nonis Beale Marie incipiet primum librum Decretaiium in istis scholis magnis inferioribus, et
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini m cccc iiii" sexto,
XXVI Jul(l)ii.
MatheusBerault, alias Amyot, clericus, Lugdunensis dyocesis, haccalarius in Decretis, hodie
in nonis lîeali Jacobi incipiet primum librum Decretaiium in istis scholis magnis inferioribus,
[l/iH7-I'i?^X| \)i: i;i M\i:itSITK de I'AIUS ai, W" SIKCLK. 219
et lioc pi'o |iriiiio iiiiim cl [xiiiio vuluiuiiie suc leclure. iJalmii (iiiin) l)iiiiiirii «ceci; nu" sexlo,
iilliiii^i dii' Seplembi'is.
Aallidiiius Ossaiuliin, clericus, Claniiiioiitensis dyocesis, baccalarius in Decrclis, hodie in
nonis Healo !\rari(' inripiel primiim lihnim Decretaliiiin in islis sdiolis niajfnis anicriorilms,
cl iioc pio primo anno e( primo Yoliiniiac lecture su((. Ualiini anno Doniini m cixi; mi" sexto,
iilliiiKi mensis Septembris.
(liaiiilius de Hangesl, clericus, Ambianensis dyocesis, magister in artibus et in Decrelis bac-
calai'iiis, bodle iii nonis IJcali .lacobi incipiet primum iibrnm Docretalium in istis scbolismagnis
anlcrioribus, elbocpro |)rimo anno el pi'inio Nolumim- bTliiie. Daluni anno Uouiini m ceci; nu"
sexto, \ii Octobris.
Jacobusde Pralis, clericus, Meldensis dyocesis, baccalarius in Decretis, bodie in nonis Béate
Mario incipiet primum Iibrnm Dccrelalium in istis scbolis maj^nis infcrioribus, et boc pro
primo anno et prinm volumiue lecture sue. Dalum anno Domini m cçcc uu" sexto, xxu Oc-
tobris.
Joaniies Favereau , clericus, de Parisius, in artibus magister et in Deci-elis baccalarius,
bodio In nonis Beale Marie incipiet prininin librum Dccrelalium in scbolis inferioribus, ad
intersignium Scuti Sabnudic, et boc pro piimo anno et primo volumine sue lecture. Dalum
anno Domini si cccc un" sexto , xxui Octobris.
(F° i58 v".) Pbilippus le Pelletier, clericus, Bernensis (sic. pro Trecensis?) dyocesis, bac-
calarius in Decrelis, bodie in nonis Beali Jacobi inri|iiel primum Iibrnm Dccrelalium in scliolis
inferioribus, ad intersigniiun Scuti Sabaudie, et hoc pro priau) anno et primo volumine sue
lecture. Datum anno Domini m cccc un'"'' sexlo, xxuu Octobris.
Joannes Wisenquerque, Trajcctensis dyocesis, baccalarius in Decretis, bodie in nonis Béate
Marie incipiet primum librum Decrelalium in scbolis superioribus, ad inlcrsignium Scuti Sa-
baudie, et boc pro primo anno et primo volumine lecture sue. Datum anno Domini m cccc un"
sexlo, penultima Octobris.
Micbaei Tienet, Lexoviensis dyocesis, baccalarius in Decretis, bodie in nonis Béate Jacobi
incipiet priuuim librum Decrelalium in scbolis superioribus, ad intersijjnium Scuti Sabaudie,
et hoc pro primo anno et piimo volumine sue lecture. Dalum anno Domini m cccc uu" sexto,
xnu Octobris.
Matheus Thieri-i, clericus, Meldensis dyocesis, baccalarius in Decretis, hodie in nonis Beale
Marie incipiet priauun librum Decrelalium in scbolis inferioribus. ad inlersigninm Caslri, et
hoc pro primo libro (sic) et primo volumine lecture sue. Datum anno Domini m cccc un" sexto,
die xini mensis Octobris.
B. Ga(icim's, MiNiSTER Generams OnniMs S. Tiumtatis.
28.
■2-20 LA FACILTÉ DE DÉCKlîT [1488-1489]
DECANAT DE ROBERT TULLEU
NOVEMBRE U88-NOVEMBIiK USU.
I
DÉLIBÉRAÏIOAS DE LA FACULTÉ.
[ii88. . (F" iGo r".) Anno Domini mcccc octuagesimo oclavo, die jovis que fuit de-
13 Novemliie.] ^^\mil tercia meiisis Novemhris, post missam ordiiiariain consultissime Facultatis
Decrctorum apud Sanctum Johaiinem Jherosoliinitaniim de more celebratam,
dominis doctoribus ejusdeiu Facultatis per cedulani convocatis ad eligeuduni
scilicet vel continuanduin ipsius Facultatis olficiarios, decanum videlicet et
receptorem, ego Robertus Tulleu, inter eosdem minimus, tanielsi absens tune
et in conservationis privilegioruni apostolicorum curia existons, lui in decanum
ejusdem Facultatis per dominos subscriptos electus, dominos scilicet Joliannem
de Courcellis, Ambrosium de Gambray, Nicolaum de Conty, Stephanum de Ve-
teri Villa, Joliannem Picart, Robertum Gaguyn et Reginaldum de Vaccaria, et
dictus dominas Stephanus de Veteri Villa in receptorem continuatus.
[19 Novemlire.] Die mercurii \ix mensis ejusdem, luit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum
Johannem; in qua fuerunt présentes domini Nicolaus Conty, Stephanus de
Veteri Villa, Reginaldus de Vac[c]aria et ego Robertus Tulleu, et post missam,
dictis dominis in capella congregatis, de ipsorum consilio dictuni decanatus offî-
cium acceptavi, simulque juraraenta prestari consueta feci, librum quoque sta-
tutorum Facultatis et claves a dicto domino de Conty recepi.
[25 Novemijre.] \)\q marlis que fuit \xv ejusdem mensis Novendjris, celebrata fuit missa Béate
Catherine apud Sanctum Johannem, in qua astiterunt domini [sic).
[ 27 Novembre. I Jovis xxvu ejusdem mensis, fuit missa oïdinaria Facultatis apud Sanclum Jo-
hannem; in qua fuerunt présentes domini {sic).
[6 Déccml.ro.] Sabbati VI Decembris, fuit celebrata missa Beatissimi INicolai apud Sanctum
Johannem, et fuerunt présentes domini Nicolaus de Conty, Stephanus de Veteri
\ illa et ego decanus.
Il/i88-i/i89] DK I/IM V KIISITI-: l)K l'MllS \l W .Sli:(,Li;. 221
Die doiniiiica vu ejiisdciu iiKMisis, cclobial;i luil iiiissa IJiiiversitalis apiid Pre- [7i».'. ilire.j
(licatores pi'o ipsius Universilalis statu prospcro, cl l'uimus présentes domiuus
Stcjtlianus de Veteri Villa et ejjo decanus.
Ijune (jue fuit vui ejusdoiii mensis Decembris, fuit cclehrata a|iii(l Saiicluin |s Déconilne.]
.loliaiinom missa de Gouccptiouc Hoale Marie \irgiiiis, in qna présentes fuerunt
douiiiii Nicolaus de Gonty, Ste|ilianus de Veteri Villa et eijo decanus.
Eadeni die, fuit sifjiilata uua littera <;radus baccalariatus pn» Iraire. .
(1)
Die doniini(;a xuu ejusdeni mensis, fuit celebrata apud Sanctuiii .loluininiii [l 'i i).r«i„i.rf,]
missa de Rorate, in qua astiterunt domini de Veteri Villa, Regiiialdiis de Vac[c]a-
ria et ego decanus; et [)()st missani supplicaverunt in capella admitti ad exa-
men pro gradu baccalariatus magister Guillermus de Melun et dominus Ste-
plianus Paris, presbiter, quibus fuit assignata Decretalis |)ro examine.
Die mercurii xvu ejusdem mensis, fuit sigillata littera gradus baccalariatus pro [17 Décemhn,-. |
Maturino Bousseraille -'.
Die jovis xvui ejusdem mensis, fuit missa ordinaria Kacullatis apud Sanctum | ■« Décembre. ]
.lohannem; in qua fuerunt présentes domini Ambrosius de Gambray, Nicolaus
Gonty, Stephanus de Veleri Villa, Robertus Gaguin, Reginaldiis de Vaccaria, et
post missam fuerunt examiuati in capella et ad gradum baccalariatus admissi pre-
noniinati Guillermus de Melun'-^', in artibus magister, et dominus Stephanus Paris,
presbiter, et solvit eorum quilibet pro bursis duo scuta. et sic quatuor scuta.
Lune xxH mensis ejusdem, suam fecerunt harângam dicli [de] Melun et Paris, [a-! Décembre.]
et interfiierunt domini Gonty, Gaguin, de Vaccaria et ego decanus; fuerunt-
que (F° 160 v°) in eisdem scolis, post harângam, examinati et ad gradum bac-
calariatus admissi Jacobns Bailleul, Lexoviensis diocesis, in artibus magister
curatus({ue parrocliialis ecclesie de Pirist'*), Ebroicensis diocesis, qui pio bursis
[solvit] duo scuta cum dimidio, et Franciscus le Garnetier, de Parisius, ailiuin
magister, qui ])ro bursis solvit duo scuta : sic nu scuta cum dimidio.
''' Le nom manque. — En marj'c : Rcccpit
Duffiie.
'"' Eu marge : Rccepil Dtqiue.
''' En 1^98, ffGiiillehnus de Meienlii, maître
es arts et bachelier eu Décret, se présente à la col-
lation de l'évi^que et du chapitn' du Mans et à celle
de l'abbé du Bec-Hellouin, diocèse de liouen. Arcli.
de l'Univers, de Paris, vol. ig, fol. 18 v". — En
i/i()'i, ffGuillermus de Meleun. presbiter, in ar-
tibus magister et in Deci-etis baccalarius'), se pré-
sente à la collation des évêques et chapitres d'Amiens
et de Langres. Ibid. , vol. !îo , fol. 36 v°.
'*' Ce doit ("Ire ci4tc cure (l'erriers?) qui figure
dans la liste des lieux sur lesquels l'évèque de
Coutances avait droit cle visite : r\n parrocbia
de Piris visitât et [irocuratioiiem percipit super
abbatiani Saneti Taurini Ebroicensis." l'eciieil des
Hisloriciis de Fraiicf, t. WIII. p. ."l'io.
-VIO
LA 1 ACLI/n-: DE DECHET
[a4 Décembre.]
'.U Déccmliii'.]
[lZi88-l/i8yj
Die merciirii «lue fuit \\uu ejusdem nieusis Dcceuibris el vigilia Nativitalis
Doinini, celebrala fuit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum .lolianneui; iii
qua inherfuerunt domini Nicolaus Couty, Jacobus Junii, Hobertus Gaguin, l>egi-
naldus de Vaccaria et ego TuUeu, decanus; et posl missam in capella, predictis
dominis presentibus, supplicaruut Johaniies Dugue, magnus bidellus Facultatis. el
Claudius Poculot, subbidellus, admitti ad reuovanduin juramenta sua, sicut facero
consueverunt aiiiio quolibet; qui per eorumdem domiuonun dcliberacionem
certis de causis ad proxiiuam missam fuerunt remissi''^.
Die mercurii ejusdem mensisDecenibris ultima, fuit missa ordinaria Facultatis
celebrata apud Sanctum .lohannem; in qua fuerunt dominas Nicolaus Conty,
Re<jinaldus de Vaccaria et ego decanus; et post missam fuit examinatus in capella
Yidfardus Rouere, clericus, Tornacensis diocesis, et ad gradum baccalariatus ad-
missus, et pro bursis solvit duos ducatos lx sol. par.
Fuerunt insuper per eosdem dominos admissi ad sua renovandum jurainenta
supradicti bidelli, magn>is scilicet et parvus, postquam, per organum dicti ni;i-
gni bidelli Dugue, buniililer supplicaverunt ut mater Facultas eos dignarelur
supportâtes liabere quoad (lef(f)ectus per eos in anno preterilo commisses, el
recommissos quoad exercicium officiorum pro anno sequenti. Qua supplicacione
sic per eos facta, remonstratis per prius def(f)ectibus per eos retroactis tempo-
ribus commissis et factis, eisdem de diclorum dominoruni jussu et ordinacione
legi de verbo ad verbum et ad longum statuta que jurare habent dicti bidelli; que
omnia, tactis sacrosanclis Evvangeliis, observarejuraverunt pro tempore future.
[1689. Venerissecunda mensis Januarii, fuit congregatio Universitatis apud Sanctum
■i Janvier.] ^latm'inum super duobus articulis : primus, super discordia meta in veneranda na-
cione Francie super procuracione nacionis ejusdem ; secundus erat communis, super
supplicacionibus et injuriis. In qua présentes fuerunt domini Nicolaus Conty,
Robertus Gaguyn et Reginaldus de Vaccaria, me tune propter inlirmitatem absente.
.-) Janvier.] Die luDe quinta ejusdem mensis, fuit congregacio Universitatis apud Sanctum
Maturinum , super duobus articulis : primus, ad audiendum lecturam litterarum per
supremum nostrum Regem admatrem Universitalem Parisienseni Iransmissarum ;
secundus communis, super supplicacionibus et injuriis. Et in ea fuerunt présentes
domini Nicolaus Conty et Robertus Gaguynus, me absente propter infirmitalem.
[«Janvier.] Die jovis octava mensis ejusdem, fuit lectura dominerum doctorum, el lege-
ruiit domini Nicolaus Conty, de Veteri Villa, .lacobus .Iniiii, .lohannes Picart,
''' En marge : frlsla die leg'd dominus Johannes Picart Decretalem Firwilcr.n
|riS,S-ri.S9| l)K i;i MVKItSFTK \)K l'AHIS Al XV SII'CLK. 223
Itohertus (îtijjiiyn, llejjinaldus (\c. Vaccaria ol rjjo Tiillin, (Iticaniis. I''iiiiuiil aii-
tem absentes doiuiiii .loliaiines do Coiirccllis et x\mbmsiiis de Carnhrav.
Et posl lecdiraiii luit oïdinaria iiiissa apiid Sancliiiii Joliannein; in (jua
présentes fuerunt doniini INicolaiis Conty, Stephanus de Veleii \illa, Joliiinnes
Picart, Robertus Ga{juyn. Rejrinaldus de Vaccaria et ejjo decanns. Kl po^i mis-
sani, cum essciil dicii doniini. in capella, iiti consuotnni est, coni|)atiiciiml (jiii-
dani baccalarii, numéro se\, cpii snpplicaverniit adniilli ad examen pto iici'ncia;
(pii rcniissi fuerunt ad missam sequentem.
Die mercurii \uii ejusdein mensis, fuit missa ordinaria ajuid Sancliuii .lnlian-
neui; in (jua présentes fuerunt domini Nicolaus Conty, Stephanus de Veteri
Villa, Reginaldus de Vaccaria et ego Tulleu, decanns. Et post missam examinati
fuerunt in capella, et post examen ad graduni baccalariatus adniissi magister
.loliannes Seguyer''), clericus, Montisalbanensis diocesis, qui pro bursis sol vit
tria scutaauri. quorum ununi erat ad solem, et magister .lohauncs Frolo'-', de
1 'I Janvier.
''' C'était peut-être l'uu des tils de Gérard
Ségiiier, couseiller au Parleiueiit de l'aris depuis
1/169 euviron, fils lui-même d'Artaud Séguier,
seigneur de Saint-Geniez. Cependant il ne figure
pas dans la généalogie dressée par J.-B. de l'Er-
niite-Souliers et François Blanchard , Les Eloges de
tous les premiers présidais du Parlemeid de Paris
(i645, in-fol.), p. a-îi.
'"' La famille Frolo ou Frollo, immortalisée
par Victor Fingo dans Noire-Dnme de Paris, était
l'une des familles parisiennes qui avaient le plus
d'attaches avec le Châtelet. Le ai nuii 1^79, nous
trouvons Simon Frolo [Coll. Clairamhmtlt , vol. 766 ,
p. 187), qui , étant procureur an Châtelet , le 5 mars
1/I88 [1^89], rtemancipe Claude, .son fils, aagé
de 16 ans, escolier à Paris: curateur, le pèieTi
(ibid., p. 383); et le ai novembre suivant, ^^a
pouvoir de faire les réparations d'une maison
assis à Saint Leu Taverny à Iny appartenant'»
(ibid., p. 616). — Le 7 février i488 [1^89],
c'est-à-dire un an environ après son admission
an baccalauréat, fr honorable homme et sage m.
Jehan Frolo, bachelier en Décret, a esté receu
advocat et a fait serment.» Ibid., p. 38o. —
Son père, Simon, mourut le 4 juillet i'i93. Ibid.,
vol. 765, p. 186. — Et le 3 juin lig'i, les re-
gisti-es du Chàtelel mentionnent frm. Jehan et
Claude Frolo, enf;\ns et héritiers de feu Simon
Frolo, procureur au Chastellet". Coll. Clairaiii-
baull, vol. 765, p. 93G. — I^e a5 du même mois,
ir honorable homme m. Jehan Frolo. advocat au
Chastellel, et m. Claude Fiolo, [)rocurein- auClias-
tellet, [plaident] contre Jehan Boucharl, prieur de
Tournautn. Ibid., p. «38. — Le i /i mai 1/199,
ff honorable homme et sage m. Jehan Frolo, ad-
vocat an Cliastellet, fconiparoist au (.liastellet], re-
quérant à rencontre de Jacques Grandin qu'il vuide
d'un hostel appartenant audit Frolo, rue Neufve
Saint Merry, pour ce que l'intention dndit Frolo
est d'y aller demoiu-er: dit est (pie leilit Grandin
vuidera.i Coll. Clairambault , vol. 76,"), p. 967.
Jean fut peut-être le parrain d'un ses neveux , qui
portait le même prénom que lui: le 10 mars 1,598
[1099], se présentent au Châtelet -Claude Frolo,
procureur au Chastellel, on nom et comme exécu-
teur de feue noble femme Jacqueline Nicolas, sa
femme, et tuteur de Jehan Frolo, mineui-, noble
homme et sage m. Jehan Aligret, archidiacre de
Laval en l'église du Mans, advocat en Parlement,
subrogé tuteur dudit Jeiiau Frolo au lieu dudit
Claude Frolo , son père , (piant à la confection d'in-
\entaii'e et partage des biens demeurez du decez
de ladite Jacqueline, Claude Frolo, advocat en
Parlement , Pharon Charpentier, advocat en Parle-
ment, Marie Frolo, sa femme, m. Loys Ysambert,
procureur en Parlement, et Jelianne Frolo. sa
femme, lesdits Frolo enfans dudit Claude Frolo et
de ladite feue Jacqueline Mcolas et héritiers de
ladite Jacqueline : dit est (jue partage et division
sei-ont fais des biens demeurez au jour du decez de
ladite deffuncle.i Coll. Clairambault, vol. 7O5 ,
p. 4()9. — Le même ji>ur, "honorable homme et
0 0/1
LA FAClil/ri' l)K Dl'CliKT
[1^88-l/i8î)|
Parisius, in ailibus niagister, qui pio biirsis sois il duo scula cuin diinidio : ^ic
pro ipsis duobus quiiique scuta cuni diinidio.
Supplicaverunt eciaiii pro examine licencie (|ui ante supplicaverant; qui
eciani (F" 161 r") ad proximam [niissam] reniissi fueiunt.
Fuit et eadem die sigillata littera gradus pro domino Stepliano Paris, presbi-
tero, qui propter paupertatem, de speciali dominorum gracia, solvit tantum
\vi sol. par. : sic \vi sol. par.
[ai Jamier.] Die mercurii \\i ejusdcm mensis Januarii , fuit missa ordinaria apud Sanctuni
.lohannem; in qua présentes fuerunt domini Ambrosius de Cambray, Nicolaus
Conty, Stepliaiius de Veteri Ailla, de Vaccaria et ego Robertus Tulleu. Et post
missam, in capella, eisdem dominis supplicarunt iteruni duo baccalarii ex illis
qui prius supplicaverant pro examine licencie; et tune per eosdem dominos
ordinalum Init quod ego decanus super eadem materia et supplicacione Facul-
tatem convocarem cicius quam fieri posset.
[22 Janvier.] Die jovis que luit \\n ejusdem mensis, fuerunt domini doctores convocati ])er
cedulam ad locuni camere magnarum scolarum Facultatis, super duobus arti-
culis. quorum primus ad deliberandum et advisandum super facto presentato-
rum ad examen licencie; secundus communis, super supplicationibus etinjuriis.
Quantum ad primum articulum, exposui dominis presentibus quod erant octo
baccalarii qui se pro examine licencie présenta verant, et quoniam illi sponte et
non vocati vénérant ad Facultatem, videbatur aliquibus, attenta maxime teni-
poris malicia, quod propterea admittendi essent, quoniam, si non admitteren-
tur ad diclum licencie examen, possent de facili ad alias transire Universitates,
quod in magnum ipsius Facultatis detrimentum cedere videbatur. In contrariam
partem aliis videbatur, nt dixi, quod cum illi baccalarii, qui sic ad examen licencie
se présenta verant, non essent qualilicati secundum leges et statuta Facultatis, sine
qnibns Facnltas ipsa subsistere non poterat nec consistere, in quibus siquidem
cavetur expresse quod baccalarii, antequam ad examen licencie possint accedere,
sage m. Jehan Fmlo, advocat au Cliaslellpt, a
emancijii! Nirolas Frolo , son fils, escolier à Paris,
aagé de 11 ans; curateur, Gbarles Tesfarl (?),
procureur au Cliasteliel. t) ]bid., j). iyo. — Dans
un acte passé à Tournan, le 7 août 1007, rJelian
FroHoî) est qualifié de rrHcencié en ioix, advocat
ou Chaslellct de l'ar'is, garde pour le Rnv nosire
sii-e delà prevostc de Tournan eu Brycji. Bild. nat. ,
Pièces orlg-., vol. i253, dossier Frolo et Frollo,
pièce 2. — En i5f)fi, les Frollo possc'daient aussi
la seigneurie de Chaniprosay, et , celte année-là ,
un Jean Frollo qui mourut en 1577, après avoir
été avocat au Parlement de Paris, est qualifié de
rtsieur de Ghamprozé, prevost de Tournant en Brye
[Tournan, Seine-et-Marne, arrond. de Melun]".
Ihid., jiièces 5 et 6.
Les armes de ce dernier Frollo étaient : D'azvr
au chevron d'urgent accompiigné de trois étoiles d'or
à huit rais [Ibid., pièce 7). — Sur lui, voirencoi'e
Campardon et Tueley, Inventaire des registres. . .
du Châtelet, n" 9791 .
[l'(88-ri.S'.»| DK i;i MVKRSITK l)K PAIUS \l W Slkcu:. 225
(Icljciii |iiiiii(i (locei'e (le Iciiipure ad iji.siiui cxaiiuMi itMjiii.siLuiu ; •>." quod sua
levavei'iiil volimiina ad faciciiduin scilicel fidein de lecUiiis libronini; sed sic
clciiiiii cial (|iiii(l laiiliiiii Ires de illis oclo preseiilatis eoniiii (|iiililicl iiiiuiii
lantiim voluiucii levaveiat, alii aiilem (jiiinqiK! nidliiiii, nec eciaiii alif|iiis illo-
nmi oclo in scolis lefjorat, noc alibi, salU'iii coiislahal iiiiiiiinc; quodque cciaiii,
traiisactis tciiiporibus, super liiiiusujodi stalutonim observacione fueraiil n'Ioi-
inaciones |)biiies lacté, quas lune ad nieuioiiam reduxi, et de quibus eciain salis
pei' iibros Facultalis coiistare poterat; que onines, sub majjnis eciarn pénis,
proliiJ»(MiL lie baccalarii aliqui ad licencie examen adniittanlur, nisi qualificali
luerint, cpianlum ad tenipus et lectuias, secundum ejusdem Facuitatis statnta.
Verum sic erat quod illi présentât! non erant sic qualilicati. Quapropter non-
niillis videbalur quod non debebant adniilti. Super quibus tune présentes doniini
deliberaverunt quod non placebat eis quod examen pio licencia publicaretur
iu magnis scolis. Quantum vero ad presentatos, piacuit majori parti doniinornni
presencium illos in examine probare quantum ad doctrinam scilicet et scientiam,
et secundum boc, postmodum peramplius super illoriim admissione. vel non,
deliberare. Et sic conclusi.
In qua siquidem cougregacione fuerunt présentes domini .loliannes de Coiir-
cellis, Nicolaus Conty, Stepbanus de Veteri Villa, Jacobus .lunii, .loliannes Picart,
de Vaccaria et ego Tulleu , decanus.
Die lune xxvi mensis ejusdem, apud Sanctum Jobannem celebratus fuit obitus | i-o Janvier.]
defuncti domini Martini de Fraxinis, presentibus dominis Nicolao Conty, Ste-
pbano [de] Veteri Villa et me decan(n)o, ac eciam deliberatuni quod placebat
luniinare pro festo Purillcacionis modo consueto fieri.
Die mercurii ejusdem mensis xxviii, fuerunt domini convocati per cedulam ad [aSJamier.]
cameram scolarum, bora scilicet prima post pi'andium, super duobus articulis;
quorum primus ad audienduiii supplicacionem quamdam quam facere intendebat
magister Dyonisius AUigret, legens ordinarium Facuitatis de mane, et ad ulterius
procedendum super bujusmodi lectura, si opus esset et bonum eisdem dominis
videretur; secundus communis erat, super supplicationilius et injuriis. Et quan-
tum ad primum articulum, eisdem dominis narravi quod dictus magister Dyoni-
sius AUigret, legens de mane ordinarium, ad me accesserat, rogaveratque (pia-
tenus vellem (F° 161 v") [convocare] Facultatem ad audiendum supplicationein
quamdam quam facere intendebat eisdem dominis doctoribus, quodque presens
erat, si eisdem eum audire placeret; qui unanimiter dixerunt quod sic. Vocatus
itaque ac comparens, supplicando eisdem dominis exposuit, et ornate qiiideni,
quod a multis jain ef[f]luxis annis studuerat in consultissima Decretoruni Facul-
tate, et adeo quod cum dominorum benivolencia ad baccalariatus graduin liierat
2',)
•2-2(\ l-\ KACILTÉ DR DKCI'.i:! | 1 'i,S,S-I 'i80 |
adinissiis, ac dciiulo, runi diu ut haccalaiins iii fadeiii lo};isst'l, laiidein ad licen-
cie f[i'adiiiu promolu8, ac postreino, de speciali cjusdem Facidtaiis {jracia, ad
lecturam mayiii priniique ordiiiarii assiiinptus. Quam qiiideni Icctiiraiii per
aniios xiii ac supra coiitinuaverat, (piodcpie eciam lecture illius occasione, tameisi
hoiia iiiiilla siiscepisset, mnltos eciani labores diiirnos pariter et noclnrnos ac
iiijjora passas fuerat. De bonis itaqiie susceptis graciarum actiones ref'crebal ini-
niorlales, siipplicando linmililer iit eimi domini in beiie actis fjratuni ac recom-
niissiini. in céleris sirjuideni sup[)oi-tatiini liabere dignarentur. Et qnoniani, ut
subjunxit, difllcil[l]inunn sibi videbatur tantos in i'uturuni labores supportare posse,
corporali quadam indisposicione causante, propterea lecturam ipsani in ejusdeni
Kacultatis manibns reponebat ac diniittebat, addendo (juoquc quod magister Jo-
hannes Seguyer, in legibus licenciatus et in Decretis etiani baccalarius, qui pro eo
diebus multis lecturam ipsam legerat, vir erat admoduni doctus ac laboriosus,
taliscpie qui dicte lecture labores sufl'erre posset eidemqiie satisfacere ad ipsius
Facultatis honorem atque audiencium utilitatem et comniodum. Requirebat prop-
terea ut domini pro sua liumauitate ac benivolencia ennidem Seguyer ad ipsius •
lecture proniocionem recommissuui liabere dignarentur.
Addidit et 3" quod aflectabat plurimum, cum eorunidem doniinorum bene-
placito ac ex amicorum suorum consilio, ad doctoratus dignitatem promoveri, in
cujus signum jam cum domino Johanne de Courcellis. suo doctore, composuisse
deque suis juribus satisfecisse asseruit. Ea de re supplicabat humiliter ad hujus-
niodi doctoratus dignitatem admitti. De die vero ceterisque agendis dictorum do-
minorum discretioni se submittebat. Instanter tamdeni(.ste) requisivit ut per donii-
norum ordinacionem bec sua suj)plicatio in Facultatis registro per decanum
inscriberetur. Quibus sic dictis, dictus dominus Jobannes de Courcellis, tune
presens, dixit ac declaravit quod dictus dominus legens Alligret sibi de suis juribus
jam satisfecerat, deque eo coatentabatur, ac propterea cum Facultati presentabat.
Pbstmodum vero, per Facultateni vocatus. dictus magister Jobannes Seguyer
comparens supplicando eisdem dominis exposuit se intellexisse quod dominus
legens lecturam matutinalem dimittere volebat in manibus ac disposicione Facul-
tatis, quodque ipse jam pluries pro dicto domino legente lectionem ipsam ma-
tutinalem legerat, illamque in posteruin cum dictorum doniinorum beneplacito
contiuuare all'ectabat plurimum. Supplicabat jiropterca quatenus domini de sua
speciali gracia eum quantum ad dictam lecturam liabere recommissum dignaren-
tur in dicti domini legentis locuni.
Super quibus supplicationibus domini tune présentes, videlicet domini de
Courcellis, Conty, de Veteri Villa, .lunii, Picart, Gaguyn, de Vaccaria et ego
Tnlleu, decanus, in modum sequeutem deliberaverunt.
Et primo, quantum ad siipplicationem priniam, dixerunt domini quod lecture
matulinalis dimissionem per ipsiim Alligret i'actam in disposicione Facultatis
|I'i88-IW.)| DE L'IJMVI'IJSITK DK l'UilS \l \\ SIKCLi;. i>-_)7
rt'ci|)icl»;inl, n).siiiii(|iic (loiiiiiiiiin Icjjciilciii m dcli^l jccliluis (;l Miiii.sMuiiiltus sii|)-
portatiim, in céleris vert) licne aclis scilicct gratiiin el reconimissiiiii liabebaiil
|)liii'iiiuiiii.
Quaiiluin vei'o ad snpplicalioïKMii niaj;islii .loliannis Sefjiiyer, ])ostcai|ii;iiii
niulti ex doininis eum tain de scienlia dcque doclrina (|iiani eciani d(; spe pro-
fectus coinniendassent, plurinium inlendebant voIel)anl([iie silii in |Mlilis ycy
eum coni|)Iacci'(' et in dicii \Ili}jret lodim ponere etinstitui'ie; vetumlaiiien, (|uia
matei'ia {ji'andis ei'al, pio i[)siiis Farullalis oravifate volucrunl doniiiii (|tiiid ipsc
Scguyer per octo adlnicdies legoret; <|uibus transaclis, itei-iim compareret coraiii
Facullate, et lune domini suam eideni inlenciuneni et conclusionem intiniarenl
ac significarent, in prima scilicel missa lutura.
Deinde vero, (juantum ad lerciam snjjpiicacionem, qua prediclus legons Alligrel
(F° 1 62 1") adinilli pelebat ad gradum doctoratus, placuit oniniI)iis (b)ininis quod
sua suppbcalio in Facultatis registre poneretur cl scriberetur per decanum, ut
sibi siipplicalio illa temporc et loco oppori unis valeat quod juris l'uerit et racionis.
Et quantum ad supplicacionem in se, dixerunt materiam grandem esse, quod-
que magna deliberacione indigebat ex utraque parte; propterea illam ad alias
congregaciones remittobant, ut ipsi super illa sua [)ro pai'te, ipse quo(pie eciam
pro sua amplius deliberare possint.
Die jovis xxix ejusdem mensis Januarii, fuit Jiiissa ordinaria apud Sanctum [îgjamicr.]
Jobannem celebrata, in (|ua présentes fuerunt domini Conty, [de] Veteri Villa,
Gaguyn, de \accaria, me tune existente in conservacione.
Die lune que fuit secunda mensis Febrnarii, fuit apud Sanctum Jobannem ce- [9 Février.]
lebrata missa de Puriiicacione Beatissime \ irginis Marie, el fuit luminare distri-
butum prout bactenus fuit consuetum, fueruntque tune présentes domini Conty,
[de] Veteri Villa, [de] Vaccaria, Picart et ego TuUeu, decanus.
Die jovis quinta mensis ejusdem, fuit missa ordinaria apud Sanctum Jobannem , 1 5 Février.]
el, post missam, congregacio dominoriim in capelia; in qua présentes fuerunt do-
mini Ambrosius [de] Cambray, Nicolaus [de] Conty, [de] Veteri Villa, Johannes
Picart, Robertiis Gaguyn, [de] Vaccaria et ego Tulleu; et ibidem, post vocacionem
supplicancium, comparuit magisler Jobannes Seguyer, ([ui supplicando exposuil
quod ipse, juxta dominorum ordinacionem, lectionem ordinariam de maiie per octo
dies legendo continuaverat ; supplicabat proplerea ut ipsi domini de sua giacia
sibi dictam ordinariam lecluram concedere et ad illam eum admiltere ac recipere
dignarenlur.
Qua siquidcm supplicacione audita, omnes domini présentes unanimi sentenria
et conclusione eum admiserunt et legentem ordinarium de mane constiluerunl,
29.
228 l-V FACI LTK DE DKCItKT | I'i88-l/i80 |
fcccruiil el i-eccporuiit. Quo faclo, jui-aiiionta per leyeiites do iiume pi'cslari coii-
sueta lecit ips'e et prestititO.
Coinparuit cciani magister Dyoïiisius Aligret, qui, suani conlinuando supplica-
cioncni, admitli peciit ad jurainenta preytaii solita per illos qui ad gradum doclo-
ratus petunt admitti. Cui responsum datuiii fuit (piod, per statuta coiisuetudines-
que laudabiles Facidtatis Decretorum, in tali matena, que arduissima.erat, debe-
bant doiniiii per très missas et per cedulam convocari, qiiodque missa ista prima
erat; (b'bebat itaqiie ultimani expectare, in qua a Facultate respoiismu reciperet.
Supplicando eciam exposuit Facnltati magister .lacobiis Luillier quod jam-
prideni in Universitate AureHanensi gradum baccalariatus in jure canonico rece-
perat, âc quinque volumina secundum illius Universitatisconsuetudiiiemhabebat;
admitli propterea cum ceteris ad licencie examen humiiitcr siipplicabat. Cui res-
ponsum datuni fuit quod, secundum statuta et laudabiles Facultalis consuetu-
dines, nullus ad dictum licencie examen admitti debebatnisi primitus esset in ipsa
Facultate incorporatus et receptus : quod boc faceret, et postmodum Tacultas sibi
daret responsum.
Siqiplicavit eciam quidam magister Jacobus [sic) pro litlera gradus
baccalariatus, que sibi concessa fuit; pro qua, de dominorum gracia, sua cau-
sante paupertate, solum solvit xvi sol. par.; que fuit posl sigillata, et recepit
Du Gué XVI sol. jtai-.
Supplicavit eciam quidam magister [sic) pro littera nominacionis, que
sibi concessa fuit.
Fuerunt eciam in dicta congregacione examinati et consequenter ad gradum
baccalariatus et ad lecturam admissi videlicct magister Glemens Londa, in artibus
magister, clericus, Constanciensis diocesis, qui pro bursis duo scuta solvit, et ma-
gister Joliannes Concialis (sic), alias Leuton'-', clericus, diocesis Sancti Flori, qui
pro bursis solvit eciam duo scuta; et sic pro ipsis duobus quatuor scuta.
Fuit insuper in dicta congregacione per majorem partem dominorum dictum
quod solum illi presentati ad examen pro licencia, qui suuni tempus per statuta
determinatum et specificatum baberent, ad dictum examen admitterentur.
Ordinatum fuit fuialiter quod in materia dicli magistri Dyonisii Aligret nicbil
fieret nisi omnibus dominis per cedulam ad lioc couvocatis. Etita fuit conclusum.
'"' En marge : (rMag-islor .Iohanni>s Scgiiypi' in Paris ,y<i\. h<) . l'n]. !t8. — En i /igS , il se présente à
li'jjciiliMii ordiMaiiiiiii de 711,1111' per Faciillnli-iii in- la collation de iabbé do Saint-Allyre, O.S. 15., dio-
stiluiUim. cèse de Clermont, et à polie des doyen et cha-
'''' En i4f)'i, rr Joliannes CortialisTi ou "(mï- pitre de l'église N.-D. tChanalorie (sic), dioc. . .
dialis, alias I/eulhon», du diocèse de Saint-Flour, [Chamalières, diocèse de Clermont] n; — en 1^96,
mailrn es arts et bachelier en Décret, se présente à la collation de l'évêcjue et du chapitre de Gahors
à la collation du prieur de Soncilanges, diocèse ((lii/ilnrscnsis') et à celle de réviV|no et du clia-
de Clermont, et h celle de l'abbesse "et conventus pitre de Sarlat [Carlalemis). IhuL. fol. t)/i v°
Blasilie [ Blesle] , diocesis .... 71. Arch. de l'Un'w. de . et 1 3a.
[l/i88-lA89| Dh: i;iM\ KliSITK Dl- PAFUS Al XV'^ SI Kl il. H. 229
(F° 162 v°.) Die jovis \ii luciisis ejusdem, in iiiissii (inliiiai 1.1 jijiud Saiicluni
Joliannem conipiirueriint (loiniiii Ainhrosiiis de Gambray, INicolaus [de] Gonli,dc
Veleri Villa, (lajfiiin, de Vaccarià. inc absente; et post niissaiii in caixdla coin-
|)aniil niagister Dyonisius Ali<;n'l, (|ni. siiani conliniiatido .sin)[)li(aci()neni, itMjiii-
sivit adniitti ad piestanduin jnrainenla pro docloratn. Super qua stipplic.acioiie
deliberaverunt doniini (piod, die jovis sequcnli, baberet dccanus convctcaie
Kacultatem posi [)iandinni, in caméra scoUuuin, per cecbdani , ad dcbb(;ian(bini
snper sua snppHcacione aHis(|ne Facnllaleni ipsani concernenlibus.
In eadeiii quoqne conjfiTjjacionc, fuit exaniinalus et ad «fiaduni baccalariatus
acbnissns frater Nicohius de La Place, presbiter, ordinis S. An{[usliiii, diocesis
Rotliomagensis, qui pio bursis solvit duo scuta cum diniidio; ol sic duo scuta
eu m dimidio.
Et ista michi retulit dominus Stepbanus de Veteri Villa, tbesaurarius Facultatis.
[ 1 ••. Fc'vrier.
Jovis XIX ejusdem mcnsis Kebruaiii, luit missa ordinaiia apud Sanctum Jolian- [iyF«vriir.
nem, et post missam convenerunt domini in capella, uti cousuelum est, et pré-
sentes fuerunt domini [de] Conty, [de] Veteri Villa, [de] Vaccaria et ego Tulleu,
et vocatis per bidellum supplicantibns, comparueruni presentati ad examen pro
licencia, numéro novem, exponentes quod juxta Facultatis ordinacionem suas ma-
gnas deportaverant cedulas; quapropter supplicabanl ut domini dignarentur ad
ulteriorem ipsorum expedicionemprocedere, ad ap(p)ercionem videlicet examinis.
Quibus per eorumdem dominorum deliberacionem responsum fuit (piod domini
ordinaverant Facultatem fore congregandam, ad diem sabbati proximo futuram,
super ipsorum materia et supplicacione; qua congregaciono celebrala, darctur
eisdem responsum.
In eadem congregacionc, fuit examinatus et ad baccalariatum admissus magister
Adam Cerarii'"', arciuin magister, qui pro bursis solvit duo scuta ad solem; sic
u scuta ad solem.
'"' Les le Cirier étaient encore une de ces
familles parisiennes dont les membres étaient en
relations avec l'Université, le Parlement et le
Chastellet. I^e 16 novembre 1^79, thonoralilc
homme et sage m. Jeban le Cii'ier, licencié es lok ,
bachelier en Décret , a esté receu advocat au Ghâ-
telets. Coll. Clamiinhinilt, vol. yCA, p. igi.
Le 10 septembre ii85, se présente au GliAleiet
un de ses homonymes, t Jehan le Cirier, marchant
huillier et chandelier de suif, requérant avoir par
rachapt csolz parisis de rente restant de vu livres
parL-iis (jue Eslienne Collet , menuisier, (iiiles Collet .
aussy menuisier, Jehanne, veufve de l'eu m° Juniu
[Jehan?] de Nantron, et la femme Jeli.Tu Baille!
avoient droit de prendre sui- la maison dudit Cirier,
rue Saint Anthoine-». Ibid. . p. 33'j. — Le 16 avril
1 Agi [ ligis], irhonorable homme Jehan le Cirier,
advocat en Parlement . a appelle de la taxe et des
dépens contre luy dojuié|s| au profit de Guyot
Gourdinîi. Ibid., vol. ']()^, p. i34. — Le 17 mai
ii(j(j, tau tesmoignajje de honorables hommes
m. Thierry le Cii'ier, docteur rejfcnt en la Faculté
de médecine à Paris, père, m. Jehan Avis, aussy
docteur en médecine, ayeul maternel, m. Jehan le
Cirier, m. Oudart le Cirier, advocats en Parlement,
m. Adam le Cirier, ndvocnt au CJiastellel , et m. Do-
minique le Ciriei-, bachelier en théologie, oncles
paternels, m. Jehan Avis le jeune, oncle maternel,
230 l>A K\(;il>TI': DE DECIIKT [U88-ri8'.t |
[ai Février.] Siibljali XXI (lie ejiisdem mensis, fuit convocata Facilitas ad locuiii canicic
scolaruin, super duobus articulis : primus, a<l deliberanduni super su|tpli(a-
cionc supradicti uiajjistri Dyonisii Aligrel sepins jx-r emii facta, ac eciain super
luateria presentatoruni ad examen pro licencia; secundiis comniunis, super sup-
])licacionibus et injuriis.
Quantum ad primum articulum, comparuil dictiis Aligret, (pii suam alias siip-
])]icacionem sepius factam paucis sub verbis reiteravit, ac supjdicavit admilti ad
juiamenta pro docloratu prestari solita. Cui posi dominorum preseucium deli-
beracionem, videlicel dominorum de Courccllis, Am[brosii de] Cambray, Ni-
colai[de] Gonty, [de] Veteri Villa, Juaii, Picart, Gaguin, [de] Vaccaria et Tnllcn.
luit eideni responsum quod placebat eisdem dominis eum admittere et ad jura-
menta recipere, solvendo scilicet solvi consueta; et ad connnunicandum cum
eo super liujusmodi solvendis Facultas quatuor ex suo numéro dominos depii-
taverat.
Quantum vero ad sccundam partem primi illius articuli, videlicet de supplica-
Marcelot des Cordes, oncle maloniel à cause de
sa famé, Giiiclinrd des Cordes, ni. Jelian de Corcy,
advocatau Cliaslcllel, m. rmillaume Lamballe, m.
François Cousinot, amis el aflins de Robert, Jehan ,
Marie, Tliierry, Antlioinetle et Nicolas les Ciriers,
enfans mineurs dudil m. Thierry et de feue Marie
Avis, sa famé, sont donnez tuteurs le père et
m. .lelian Avis, ayeul, et ledit Thierry a accepté
la garde bourgeoise de sesdils enfansii. Ibid.,
vol. 7(55, p. 2G8. — Le i() juiliel i^gg, c'est le
frère d'Adam qui jdaide au Chàtelel : trMaistre Do-
minique le Cirier, bachelier en théologie , escolier à
Pai'is, [se présente] contre Révérend Père en Dieu
m. Helie d'.Arnon , pour raison de l'archidiaconé de
Thierasche , chanoinie et pi'cbande de Laon ; dit est
que la chose conlenlieuse sera régie sous la main
du Roy.n Ihid., p. 280. — Le 1" février 1000
[i5oi], rrau tesmoignagededaraoiselle Jehanne le
Rastier, veufve feu m. Jehan le Cirier, advocat en
Parlement, mère, m. Thierry ie Cirier, docteur en
médecine, Adam le Cirier, advocat au Chastellet,
Dominique le Cirier et Léon le Cirier, frères, on-
cles, m. Remy Cauchon, chanoine de lUieins, cou-
sin, tous du coslé paternel de Jehanne, llile de feu
m. Jehan le Cirier, advocat, et de ladite Jehanne
le Rastier, ont esté esleus tuteurs la mère et ledit
Adam le Cirier''. Ibid., p. /ta/i. — Le 8 mars 1038
[1629], frNicolle le Cirier, naguères régent eu
l'Université de Paris, fils de feu m. Adam le Cirier,
[plaide] contre honorable homme m. Pierre le
Cii'ier, jtrocureur gênerai ilu roy au bailliage de
Vermandois, louchant l livres parisis de rente en
douaire que ledit deffunt m. .Vdam le Cirier par
son contrat de mariage fait le vendredy 2 aoust
1 698 avec Jehanne de Versoris, sa première femme
et mère dudit Pierre, donna à ladite Jehanne ^i.
Ibid., |). 469. — En 1494, quelques mois après
son premier mariage, Adam le Cirier, maître es
arts et licencié en Décret, se présentait à la col-
lation de l'évéïpie et du chapitre de Chartres, et à
celle de l'abbé de Saint-Loup de Troyes. Arch, de
l'Uiiiv. de Paris, vol. ^9, fol. ai v".
En i5i5, Thierry h' Cirier, maître es arts, du
diocèse de Paris, se présente à la collation des
évèques et chapitres du Mans et de Chartres. Arch.
de rUnirersité de Paris, vol. 5i, fol. a 58 v°.
— En 1018, il se présente à la collation des
évêques et chapitres de Laon et de Soissons. Ibid. ,
fol. 899. — En i.')20, il est crcuratus de Alnetu,
diocesis Senonensis, et in Decretis licenciatus" , et
se présente à la collation des évêques et chapitres
d'Orléans et de Meaux. Ibid. , vol. 53 , fol. 1 4 v°. —
En i5a3, il est fcanonicus insiguis ecciesie Mel-
densis») et se présente à la collation de l'évêque
de Meaux et ;i celle du prieur rfS. Céline prope el
extra nmros Meldenses, (). S. R.i. Ibid., fol. 178-
178 v". — En loo.li, il se présente à la collation
de l'ahlii' de Saiul-Cermain d'Aiixerre et h celle de
l'évêque et du chaiiitre dOrléans. Ibid., fol. ao8.
Sur Nicole le Cirier. cf. G. Péries, La Façtillc
de Droit, ]i. 190 n.; sur Jean, cf plus haut,
p. 75 n. u.
l'hS.S-l'iS'.)
I)K i;i M\i:iiSITK l)K l'\l!IS AI \ \' SI KCLK.
231
• ionc prcsciilalortiiii <ul cxaiiirn [iio licencia, iiiiillis ])cr peins dictis ac iiaiialis
liinc Inde, slatiilis(ju()i]iicFaciillatis auctorilalc apostolica confirmalis in ini'dinni
proposilis cl cxiiiliilis pcr dccaiinni, tandem doniinoruni prcscnciuin pars in nu-
nicfo major in liane dovenit sentenciam, qnod ccrtis de causis fis placehat omnes
presentatos ad examen pro licencia admiltere ac recipere, et quod sic concln-
derem. Quod lacère conslanter recusavi, Kacnltalis ejnsdem statulis auctoiitate
a|)oslolica conliinialis ol)stantil)ns, nt qnihnsdam piesentihns ac michi videbatur.
Id i|)siini tanien postniodnnt per anli(|niorem cnnclMsnni exiilil et execncioni
demandatuni.
Die mei'curii xxvmensis Febrnarii, fuit mater Facnltas convocata post prandinm
ad locum camere scolarum, sn])er duobus articulis : primns, ad providendnm de
ecclesia parrochiali Sancti Andrée de Arcubns Parisins, vacante Innc in lurno
Facnltatis Decretorum ])er ohilnm defuncii mafjistri Joliannis Une. théologie
doctoris('); secundus, super supplicacionibus et injuriis. In qua (piidem congrega-
cione présentes fnerunt omnes domini doclores, qui nnanimiler et concorditer
délibéra verunt omnes et singuli quod placebat eis ad diclani Sancti Andri'e par-
rocliialeni ecclesiam nominare revereudum patreni et dominnm dominum Andiro-
siuni de Gambray, Decretorum doctorem actu regentem ac Pariensis ecclesie
éanceliarium, pro ipsius Facultatis turno, sicqne conchisi ego decanus.
[sa Février.
Jovis XXVI ejusdem mensis die, fuit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum [îfiFévTïcr.
Jobannem, et post missam, ut moris est, dominornm congregacio in capeîla; in
qua fuerunt présentes domini N[icolaus de] Conty, de Veteri Villa. Gaguin et de
Vaccaria, me in conservacione existente.
(F" i63 r".) Veneris die xxvn mensis ejusdem, fuit congregacio Universitatis
apud Sanctum Maturinum, super tribus articulis : primus articulus, siqier ap(p)er-
tione rotuli nominandorum pro hoc anno; secundus, ad providendum de ecclesia
parrochiali Sancti Andrée de Arcubns Parisius, cujus presentacio ad Universitatem
spectat; tercius communis, super supplicacionibus et injuriis.
Quantum autem ad articulum secundnm, dixi ego decanus, ex parte Facul-
tatis, quod ad Facultateni Decretorum, matrem meam. spectabat ac pertinebal
pro turno suo bac vice nominare Universitati presentandum per eam colbiloii,
quodque mater ipsa Facnltas bene debiteque convocata, omnibus doctoribus
tune presentibus ad super bac re deliberandum convocatis, nnanimitei- ac ncniine
reclamante, deliberaverat ac concbiserat eidem Universitati presentare prestan-
>.-j Février. |
'"' Jean Hue, d'Élainpes, doyen de la Faculté de théologie, qui engagea en l'iSa un procès avec Am-
broise de Canibi'ay au sujot i\o la oliancolleiie de Notre-Dame. Ce procès durait encore en iû88.
23-2 LA FACULTE DE DECHET [U88-1/j8'.» |
tissimuni palreiii ol dominiim doiniiiiiin Anibrosium de Canibray, Decreloniiii
doctorem, et propterea ego Robertus Tulleii, ejusdeai consultissime Facultatis
Decretorum decanus, pro oa ipsinsqiie noniine eumdem dominuiii Ambrosimii
eidein Universilati noininavi, supplicando ut ipsum reverendo in Christo patri
domino Parisiensi episcopo, ejusdem ccclesie collatoriC), presentare dignaretur. In
qua congregacione fuernnt présentes doniini Ambrosius de Cambray, [de] Conty,
[de] Veteri Villa. Gagnin. [de] Vaccaria et ego.
Et quantum ad priniuui articuluni, conclnsiim fuit quod placebat Univeisitali
aperire rotulum, quodque illius data de die secunda niensis Marcii curreret. Quo
sic dicto, ego decanus, de eorumdem dominorum précepte, protestacionem feci,
ipsius Facultatis nomine, quod quidquid Facultates alie iu hujuscemodi niateria
dicerent aut conchiderent, esset hoc sine prejiidicio processus pendentis in vene-
rabili cui'ia Parlamenti inter Facultatem ipsam Decretorum et alias très Facul-
tates, requirendo ut scriba Universitatis bujusmodi protestacionem in suo registro
scribei-et et regisfraret.
Quantum vero ad secundum arliculum, placuit omnibus Facultatibus presen-
tare dictum dominum Ambrosium de Cambray diclo reverendo patri et domino
domino Parisiensi episcopo, dicte parrochialis ecclesie collalori, et hoc pro ipsius
Facultatis turno; fuitque eciam per omnes Facultates declaratuui quod ulti-
nms lurnus spectaverat ad Facultatem théologie, que nominaverat per antea ad
parrochialem ecclesiam Sancti Germani Veteris venerabilem virum magistriim
Petrum Foliot, théologie doctorem; presens quoque nominacio ad dictam Sancti
And(e)ree ecclesiam ad Decretorum Facultatem pro suo turno pertinebat, et
sequens ad medirine Facultatem, et sic consequenter ad naciones Facultatis
arcium.
Quantum aiitem ad tercium articulum, concesse fuerunt littere gradus, pro-
batis probandis.
[5 Mars.] Die jovis quiuta mensis Marcii, anno eodem Domini mcccclxxxviu, fuit missa
ordinaria Facultatis apud Sanctum Johannem, in qua présentes fuerunt domini
[de] Conty, [de] Veteri Villa, Gaguin et [de] Vaccaria, me tune existente in
conservacione ; et post missam examinatus fuit et ad gradum baccalariatus
admissus Johannes Egidii, clericus, Parisiensis diocesis, qui pro bursis solvit duo
scuta; ideo u scuta.
[il Mars.] Die mercurii \i ejusdem Marcii, fuit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum
.Tohannem ; in qua interfuerunt domini Nicolaus [de] Conty, [de] Veteri Villa,
Gaguin, me tune propter infirmitatem absente.
'''Jean de Bfiaimiont île I^a Foresl (i 478-1 /iç)a).
|l'i.S8-l'i,S'.l| ItK M \l\Ki;SITI-: l)K l'A lus \l \\' SIKCLK. 233
Jnvis \i\ iiicnsis cjnsdciii die, Jiiil iiiissii (ii'(llii;iii;i Fiiciiltalis; in (jiiii liifiunt
présentes douiini [<le] Conly, de Yeleri ^illa, Ga[;iiin et de Vaccai'ia, nie Innc in
conservacione existente; et post niissani in capella, fiienint examinati inaffisfer
Johannes Hiiyarf, in artibiis majjister, Trecensis ecclesie canonicus, cl diiiniiiMs
Johannc^s Mallici, presbiter, Rollionia{jensis diocesis, qui post examen fuerimt ad
baccalariatus jjradum adiiiissi, et solvit eorum quiblx't |ito biirsis duo sciita cimi
diniidio; sic pro ipsis duobiis quinque scuta.
lia iiiiclii ictulit dominus receptor Facultatis de Veteri Villa.
] ij Mars.)
Die lune wiii niensis ejusdeiu, luit exaniinatus et ad <;raduui baccalariatus ad-
missus per dominos, in caméra scolarum, reiigiosus vir frater Franciscus du Mar,
ordinis S. Augustini el Cenomanensis diocesis, qui pro bursis solvit duo scula ( imi
dimidio; ideo ii scula cum dimidio.
Sic miclii retulerunt duo bidelli, magnus et parvus.
[n'A Mars.]
Die mercurii xxv ejusdem mensis, fuit celebrata missa de Annunciacione
(F° i63 v°) gloriosissime Virginis Marie apud Sanctum Johannem; in qua pré-
sentes fuinius dominus Nicolaus [de] Conty et ego Tulleu, decanus. Postmodura
vero supervenit dominus Milo [d'Illiers], Carnotensis episcopus.
[■ih Alat-s.]
Die veneris xwii ejusdem mensis, fuit celebrata missa ordinaria Facultatis apud
Sanctum Johannem; in qua présentes fuerunt domini[ de] Conty, de Veteri Villa,
de Vaccaria et ego Tulleu, et post missam se presentavit ad examen pro gradu
in artibus magister, de Parisius,
baccalariatus magister Johannes ChanterelC
cui fuit Decretalis assignata.
;.7.Mars.J
'"' Jean Chanterel, né vers 1/167, ^^'^ a^ocal an
Châteiet. 11 était le tils aîné de Guillaume Chanterel ,
également avocat au Châteiet, et de sa première
femme, Catherine Yinandon. — Le 28 juimùyi,
les registres du Châteiet mentionnent Taffaire de
trRaoulin Gallet, fds de feu Loys Gallet, coutre
Jehanne Bodion, damoiselle, veufve feu m. Jehan
Bezon, conseiller au Parlement, et m. Guillaume
Chanterel, advocal au Chastellet, pour raison des
fiefs de la Haline et du Fay et autres assis à Triel
que ladite damoiselle et Chanterel ont maintenu
leur appartenu'; dit est qu'ils jouyront pendant
et durant le procez.i'. Colleclion VÂairambault,
vol. 764, p. 57. — Le i4 novembre i48o, ffho-
norable homme et sage m. Guillaume (de) Chan-
terel, advocat au Chastellet, émancipe Jehan son
tils , escolier à Paris , aagé de 1 3 ans ; curateur, le
pèrei. Ihkl., p. 918.
Jean avait au moins neuf frères et sœurs ; car,
le 10 novembre i488, ffhonorable homme et sage
111. Guillaume Chanterel, advocat au Chastellet,
bourgeois de Paris, accepte la garde bourgeoise de
Catherine, Loy se. Bobine, Philipes, Nicolas, Pas-
quette, Philipes, Marie et Denis, ses enfans et de
l'eue Catherine sa femmei. Ibid., p. 872. — Et
le i5 décembre suivant, rrau tesraoignage de m.
Guillaume Chanterel, père, m. Jehan (chanterel,
frère, m. Robert Bayer, frère à cause de sa femme,
Pierre Vinendon , escuier, oncle maternel, m. Ri-
chai'd Heslin, docteur en médecine, cousin dudit
costé, m. Léon Conseil, chancelier de l'église de
Bayeux, cousin dudit costé, m. Nicolle Coulomb ,
bacheher formé en théologie, cousin paternel, et
m. Chrestien Fohot, licencié en théologie, allin
et amy de Catherine, Loyse, Robine, PIieli|)es,
Pasquette, Nicolas, Jehane, Marie et Denis, enfans
3o
lUrKivrnic \.irin\jiLr.
■_>3/i LA FACLLTK l)K ])K(;i{ET [1 'i<S,S-l 'iSDJ
[3i .Mars.] Die iiiurtis ulliiii;i ojiisdoui inonsis Marcii, l'iiit dicliis magister Joliannes Clian-
terd per dominos exauiiiiatus in caméra ma<jnanim scolanim, et post examen ad
gradum baccalariatus adniissiis, qui pro Inirsis solvit duo scuta; sic n scuta.
Sic michi retulei mit domini [de] Conty, receptor, et de Vaccaria.
[3 Avril. Die jovis secunda mensis Aprilis MCCCCLxxxvm, fuit congregacio Universitalis
apad Sanctum Bernardum, super tribus articulis : primus, ad audiendum lec-
turani litterarum suprcmi domini Régis; secundus, ad audiendum relacionem
dominorum ambassiatorum ad regiam Majestatem; tertius commuuis, super sup-
plicacionibus et injuriis. Et luerunt présentes in dicta congregacinne domini de
Cambray, [de] Conty, de Veteri Viila, Gaguin, de Vaccaria et ego Tulleu.
Et quantum ad primum, agit Universitas graciarum actiones domino nostro
Régi de litterarum suarum communicacione ac eciam de privilegiorum contirma-
cione; domino confessori('), de litterarum suarum transmissione , ac eciam do-
minis ambassiatoribus, deputatis et aliis; voluitque quod tempore debito fièrent
processiones et intérim preces et oraciones in coUegiis, ac insuper placuit quod
privilegiuin super residuo detur execucioni per ipsos ainbassiatores et deputatos
alias datos.
Quantum veru ad secundum articulum, placet quod eisdem ambassiatoribus
plenaria fiât satisfac[t]io.
De supplicacione douîini rectoris, annuit eidem, et parata est dare auxilium
et assistenciam. Alias supplicaciones concedit, probatis probandis.
[G Avril.] Die lune vi Aprilis, fuerunt examinât! in caméra scolarum , et post examen
per dominos tune présentes ad graduni baccalariatus admissi duo, scilicet frater
Meminius Lyon, presbiler. ordinis S. Benedicti, diocesis Parisiensis, et dominus
niiiipurs iJiidil Guillaume Cliauterel et (te feue Calhe-
l'ine Vinandon , sa femme, ont esté esleus tuteurs le-
dit (luillaume (Hianterel et Jeliau (Jhantereli. Ihid. ,
p. 875. — Le i3 août 1A89, ffhonoratjle lioinme
et sage m. fiuillaume ( llianterel et Jelian Clianterel ,
son fils, ailvocal au Cliastellet, en leurs noms et
comme tuteurs des enfans mineurs dudit m. Guil-
laume Clianterel et de feue Gatlierine Vinandon ,
jadis sa femme, ont tenu et tiennent l'inventaire qui
fait a esté après le decez de laditte deffunte des biens
par elle délaissez pour clos, réservé toutefois les
livres dudit m. Guillaume Ghanterel'i. lb'ul.,\t. hoo.
Guillaume se remaria sans doute en celte même
année i'i89. Le 20 octobre, nous voyons se pré-
senter au Cliàtelet rbonorable liomme et sage m.
( iuillaumc (Jlianterel . advocal au Cliastellet , en son
nom et de Martlie Grandin, sa femme, contre m.
Micbel Soly, commis à reparer un bostel rue Saint
Honoré ; dit est que ledit Clianterel pourra faire
visiter laditte maison qui jadis fut feu Jacques
Grandini. Ibid., p. ii3. — Le 27 octobre i5oo,
Guillaume , toujours avocat au Cliâtelet, rrrenonce
à l'exécution testamentaire de feu m. Nicole Coulon,
docteur en tbeologie , chanoine de Bayeux , à la-
([uelle il avoit esté cboisy et eslu avec Estienne
(irandis, docteur en théologie, Richard Helain,
docteur en médecine, et Guillaume (de) Coulon,
frère et habile à se dire héritier dudit deffunt».
Ibid., vol. 70,0, p. 896.
'■' Jean de Rély. Sur ce personnage, voir plus
haut, 1. 11, p. 3o5, n. 1; Célestiii Port, Diclioiinaire
hkloriqitc, géographique el biogrnplwjue de Maine-
ci-Loifc (Paris et Angers, 1878, in-8°), t. 111,
p. 233.
|i/i88-l'iSf)| DH i;i NIVEUSITE DE l'AIllS AI \\' SIKCLi:. 235
l>aiiicnciiis lîoiillon, presbilor, riittliomajrensis diocesis, (|iii [no ljur>is solvei'iint
eoniiii (|iiilil)cl. . . , el. sic pro ipsis. . . (ste).
Die iiiarlis décima quarla mensis Apiilis, anno Doniini m cccc Lwxviii, post
juramenla par presenlalos ad licenciaiii prestari solita, iiialer Decretoruiii Fa-
cultas ad aulam rcverendi in Glirislo palris doiiiiiii Parisiensis accessit cum
baccalariis proscntalis iiuiiicro \iiii; (|ii() in loco exislens doniiiiiis ccrlesie Pari-
siensis cancellarius eosdciii j)res('ntalos per niajorcni Facullalis ejiisde bidcl-
luni evocari fecit, secunduni ordineni in rotulo seipienti scripliun et per domi-
nos doctores actu Parisius in eadeni Facultate Decrctorum régentes dispositum
et ordinatnni.
Sequuntiir itaque dictorum presentatorum noniina et cognomina tiim eoiuiii-
dem ordine :
Robertns de Bellefaye Hune adoptavit dominas Jobannes de Corcellis.
I.eo Gonsibi Hune dominus Ambrosius de Cambray.
Johannes Maii])ar]ier ''^ Hune dominus Nicolaus de Conty.
FratiM-Guillei-nuisTaboinelli - '. Hune dominus Stepbanus de Veleii Villa.
Jobannes Doujac Hune dominus Uoljcrtus Gaguin.
Jacobiis Luillier Huuc Hoberlus Tulleu, pio secunda vice.
Jacobus le Senecbal Hune dominus Jacobus Junii.
Petrus de Pisis Hune Robertns Tulleu, pro prima vice.
Jobannes Godin Hune dominus Jobannes de Curcellis, pro
secunda vice. ^
Nicolaus Godin <^) Hune dominus Ambrosius de Cambray, pro
secunda vice.
'"' Jean Mauparlier était sans cloute im très marchand di-apier, bourgeois de Paris, émancipe
proche parent, peut-être un neveu, de cet autre Henry, son tils, nagé de 8 ans, escolier à Paris;
Jean Mauparlier qui fut curd de Sarcelles et licencié curateur, le père. Ibid. , vol. 764 , p. 882. — Le
en Décret. Cf. plus haut, p. 107 et a. 1. Il paraît ao novembre ligS, mention de sa soeur Jeanne,
probable qn'il faut l'idenlilier avec Claude Mau- rrvoufve Nicolas Chevalier, héritière en jiaitio de
parlier, reçu bachelier en Décret le a6 août i/185 feu Jehan Mauparlier, marchant dra[)ier, bourgeois
(cf ihid.). Jean devait être son véritable prénom, de Paris.» Ibid., vol. 7C5, p. 212; cf. p. 227.
à moins qu"ou ne l'ail confondu avec son parent, <^' En ) i()3, frère Guillaume Tabourel, licencié
le curé de Sarcelles. ■ — La famille parisienne en Décret et bachelier en théologie , se pi'ésente à
des Mauparlier était une famille <le marchands la collation des abbés de Saint-Maur et do Saint-
plutôt aisés. Le 16 mai 1667, tr Adam Mauparlier, (îermain-rAaxerrois de Paris. Arch. de l'Uitiv. dp
poissonnier d'eau douce, Henriette sa l'enune. An- Paris, vol. ^9, fol. 8 v°.
thoine Mauseras, poissonnier, Jehanno sa femme, ''' Jean et Nicole Godin, lils de Gilles Godin,
icelles femmes seurs, renoncent à la succession de le notaire au Châtelet, que Victor Hugo a aussi
feue Thcvcnclte, leur seur, jadis femme de Jehan nommé dans \olre-Dame de Paris (éd. Het/.el,
Richer, peschcurn. Coll. Chnvumhauk , vol. 76^, 1880, t. I, p. 110), furent tous deux avocats au
p. i; cf. vol. 7()5, p. 216. — Le 4 mars i't88 jnéme Châtelet. — Un autre Jean Godin, qui était
[i48()], tthonorable homme Nicolas Mauparlier, aussi notaire au Chàtolct, ('lait peut-être leur iincle
3o.
I l'i AmN.]
23G
LA FACULTE DE DECHET
U88-l/i891
Frater Joliannes Taboui-elli. . Hune dominus Regiiialdus de Vaccaria.
Guillcriuiis Boudeli Hune dominus Stephanus de Veteri Villa, pio
secunda vice.
Frater Guillermus Hebei l. . . Hune dominus Joliannes Picarl.
Guillermus Goteronis Hune dominus Nicolaus de Gonty, pro secunda
vice.
ou leur grand-père: on lit en effet dans les registres,
à la date du 9 3 juin i'i't7 : trMaistre Jehan Godin,
notaire au Chaslellet , qui puis naguères a acquis
une maison à liltre de rente des religieuses de
Saint Marcel le/ Paris, rue Saint Severia, faisant
le coing de la ruelle aux Prcstres, a pouvoir de
reparer.Ti Coll. Cluirninbnult , vol. 768, p. a.TS. —
Le 22 décembre 1^76, rfnoble homme Fiacre de
Harville, escuier, seigneur de Paloisel, [est] cou-
damné comme détenteur de certains héritages qui
furent naguères h Jehanne, femme séparée de Jehan
Moisy, boucher, assis à Paloiseau, envers Gilles Go-
din. notaire, au nom et comme ayant le gouver-
nement de ses enfans el de feue Alips, sa i'enuue ,
à luy payer la somme de xliv livres, en quoy par
lettres du 3 février i'i()2 ladilte Jehanne s'obli-
gea, elle et tous ses biens, envers ledit Godin 1.
Ihid., vol. 764, p. 76; cf. vol. 765, p. 70. — Le
22 juin ligo
.GiiiUai
unie Marc, bourgeois
de
Paris, a appelle d'une sentence donnée au profit
de Gilles Godin, notairei. Ibid. , vol. 768 , p. (i. —
Le 28 féviier 1 igo [i4f)i], ffGUIes Godin, notaire
au Chastellet, a émancipé Ambrois Godin, son fils,
escolier à Paris, aagé de 16 ans : cui'ateur, m.
Jehan Guyn. Ihid. , p. 36. — Le 7Juin ligi, com-
paraissent -Jehan Godin, ÎNicolle Godin, licenciés
en loix, Jehan Daniel et Florent Luillier et leurs
femmes, icelles femmes et lesdits Jehan et Nicolle
Godin frères et seurs, héritiers en partie de feue
Catherine la Petite, femme de feu Jac([ues de La
Croix, vendeur de beslail au mai'ché de Paris,
leur ayeulle matei'uelle, qui ont fait procéder par
voye de saisie sur un' livres parisis deu[e]s par
Jehan Haroust et Jehan Ponchon , vendeurs de bes-
lail, à la succession de ladilte Calherine, contre
vénérable et discrète personne m. Jacques de
I^a Croix, chanoine de Saint Germain l'Auxerois,
el m. Denis Marchandeau , notaire au Chaslellet ,
exécuteurs du testament de ladilte; dell'uncte; dit
est que ladilte somme sera baillée ausdils execu-
teursi. Ihid., p. 61. — Le7Janviei- i/iyt [1Z192],
le procès continue : r Honorables hommes et
sages maistres Jehan el Nicolle Godins, advocats
au Chaslellet, Fleurant Luillier et Charlotte sa
femme, et Jehan Donneil (sic), et Catherine sa femme,
iceux Nicolle, Je^han, Charlotte et Catherine frères
el seurs, oïdans de Gilles Godin et de feue Alix
de La Croix, jadis sa femme, fille de feu Jacques
de La Ci'oix et de Catherine Petit, [se présentent
comme] demandeurs contre vénérable et discrète
personne m. Jacques de La Croix el Denis Mar-
chandeau el sa femme à cause d'elle, héritiers aussy
en partie desdits deffunts Jacques de La Croix el
(de ladite) Catherine Petit; dit est cpie lesdits de La
Croix el Marchandeau mettront es mains de ni. Pierre
Paulmier, exairiinaleur, toutes lis lettres, tUtres
el papiers eslans de la succession desdits deffunts
pour en faire paitagei. Ihid. , p. 1 10: cf p. 1 il).
— Le çi avril liyi [liga], "m. Jehan Godin,
licencié es lois, advocat en Parlement, [compa-
roist] contre Pierre de Breban: dit est que ledit
Godin sera subrogé au lieu el di'oil de Malhurin
(ioutheron pour raison île la chapelle de Nostre
Dame fondée à Saint Innocent {sic)r,.Ihid., p. 182.
— Le i4 avril suivant, rrGudlaume Guillier, pro-
cureur au Chastellet, en son nom et de sa femme,
Gilles Godin et Jehanne (.s/e) de Longued , sa femme ,
[se présentent] contre m. Jehan Loucharl, advociil
en Parlement: dit est que les demandeurs pour-
ront faire informer, sçavoir si ledit Loucharl a
outrepassé les delfenses ii luy faites de poursuivre
son edificei. Ihid., p. i34. — Le 16 juin liga,
(f Nicolle et Jehan Godins, frères, advocats au
Chastellet, Florent Luillier, notaire, Charlotte sa
femme, et Jehan Daniel et sa femme, iccux Godins
et femmes frères et seurs et héritiers de feue Cathe-
rine la Petite, leur ayeulle maternelle, femme de
Jacques de La Croix, [plaident] contre m. Jacques
de La Croix , fils et héritier en partie de ladilte def-
funcle , pour raison des loyers de la maison de la
Groix de fer deus par messire Jehan de La Tran-
chée 1. Ihid., p. i/jo.
Le 27 septembre i^iga, -Jehan Godin Jest]
inslilué notaire Tau Chastellet i an lieu de feu Gilles
[1/|88-I'i89| l)K i;i \l\i:i!SITK \)K PAIUS Al W SIKCLK. 237
(F° iG/i !■".) Die jovis ulliiiia Aprilis, aimo Uomiiii >i" axe. i.\\\i\, liiil iiiissa
ordinaria apiid Sancliim .Idliaiiiiciii; iti (jiia inlerfiionint doiniiii dr N'i-leri \illa.
Gagiiin et de Vaccaria; et, post inissam, fuit examinatus et ad {{laduin baccala-
riatus adinissus dominus Franciscus Régis, presbiter, diocesis Piclavensis, qui pro
bursis solvit tria scuta; ideo tiia scuta.
'■Ui Avril.
Jovis VU inensis Maii, luit inissa ordinaria apnd Sanctuni Joliaiineni; in qiia
lueruiil présentes domini de Vetcri Villa, Robcitiis Gajjuin, de Vaccaria et ego
decanus, et fuit post missam ordinaluni de lectura dumiiioruni et de die.
7 Mai.l
(îodin, son père, en vertu de lellies ilu aa de ce
mois». Ibld., p. i5i.
Le 12 décembre i4()2, r^l'liilipcs de l.dnjfneil,
veufve de feu Gilles (Iodin, notaire, | plaid(!j contre
Clément Hebei't, pour raison d'une maison rue
des Noyers». Ibid., p. i6o. — F>e i°'juillet 1^9.'),
irm. Jehan et Philipes Godin, advocats au Chas-
tellet, [se présentent] contre Phili|)es de Lon-
gued, veufve Gilles Godin; dit est qu'avant faire
partage des biens dudit Godin sera pris la sounne
de ni' nu" un livres v solz faisant moitié de vn°
LXVHi livres x solz ([ue iesdits Godins maintiennent
leur appai'teiiir par l'inventaire fait a[)rùs le decez
de feue Alix de La Croix , leur mère , conmie aussy
de certains deniers receus par ledit feu Godin comme
représentant leur mère héritière de feu .lacipies de
La Croix, leur père grant, et de certains lais à eux
fais par Marguerite la Ronzarde». Ibid., p. 18.S.
— Le a 1 août 1 igS surgit un autre procès :
«Fleurant Lnillier et Jehan Daniel et leurs femmes
[sont] complaignans en cas de saisine pour raison
de la succession de feux Gilles Godin et Alix de
I^a Croix, sa première femme, contre m. Jeliau
Godin; couipulsoire. » Ibid., p. i().5.
[^e 7 octobre ligS, trhonorable homme niaisiri'
Nicole Godin [est] receu en l'otrice d'auditeur a;i
Chastellet, en vertu de lettres données à Tours le
10 septembre dernier». Ibid., p. 20A. — Le
37 janvier i5oo [i,5oi], «m. Nicolle Godin,
licencié es loix et auditeur des causes au Chas-
tellet, s'est constitué plége et caution pour Jehan
de Rueil, receveur de Paris, de la somme de
xi" livres». Ibid., p. iaa. — I^e aa février 1638
[i5a(j], (rnoble et discrète personne Jehan de La
Balue, proteiiotaire du Saint Siège, et honorable
homme Jehan Thouart , grenetier de Chastel en Por-
tien, exécuteur testamentaire de feu noble homme
m. Nicoile Godin, conseiller au Parleinenl, [se pré-
sentent] contre Jehan it Jacques Godin, enfans
et habilles à estre héritiers dudit delfnnt». Ibid.,
p. lii)o. — Lt le 1'! mars suivant, «noble et dis-
crète personne Jehan de La Balue, cui'é de Saint
Euslache, et Jehan Thouart, executeui-s du testa-
ment de feu noble liiitiinie et sage m. Nicolle
Godin, conseiller au Pailenienl, et m. Jeiian Go-
din, heritiei- seid et pour le tout (hidit delfunt. et
m. Jacques Godin. heiilier de feu Peiete Avnierv,
jadis femme dudit drlluiit, .Nicolle Godin et Ca-
therine Godin, feiiiiiie dudit Jehan Thouart , ont
fait la solemniti' et tenu l'inventaire l'ait après le
decez dudil dellnut pour clos». Ibid., p. /471.
Une autre mention contenue dans les mômes
registres du Châtelet parait en contradiction avec
les précédentes. Le 17 avril thq'S, «au tesmoi-
gnage de honorables hommes m. Jehan (!odin,
Nicolas Godin, m. Fleurant Lnillier, Jehan Daniel,
frères paternels à cause de lem-s fenmies, Jehan
Eschart. oncle à cause de sa femme, Guillaume
Marc, oncle, m. Richard Ferrant, m. Régnant Gar-
nier à cause de sa fennne, cousins remuez de ger-
main, m. Jehan Ery, cousin gei'main, Guillaume
Guillier. cousins d'Ambrois, Anne et Jehanne,
enfans mineurs de l'eu Gilles Godin, notaire, et de
Margueritte Marc, sa seconde femme, sont donnez
tuteurs Jehan Godin et m. Régnant Garnier».
Ibid., vol, 7()."). p. 170. On a vu que la première
femme de Gilles (!odin, Alix de La GroLx, mère des
deux' bacheliers en Décret, Jean et Nicole, était
moi-te avant- le aa décembre ili-jli. Le li avril
l'ûga, nous le trouvons remarié avec Jeanne ou
plult'it Philippe de Longueil; le «7 seplendire sui-
vant, il est déjà passé de \ie à trépas, et Philippe
de Longueil est dite s;i veuve. Comment expli(iuer
son mariage avec Margnei'ite Marc, qui d'ailleurs
est dite sa «seconde femme- '.' Nous n'avons pu
résoudre ce petit prnblèriie.
•238 LA FACULTE DE DECRET [U88-U8yj
|.s Mai] Die veueris viii inensis ejiisdeni. luit apiid Saiictiiiu Johannetii celcbralus
obitus defuncti boue memorie douiini Joliannis ClnilVarl, Decietorum doctoris et
ecclesie Parisiensis cancollani.
|r)Mai.l Sabbati i\ ojusdem mensis, fuit celebrata apnd Sancluiii Jobannem missa do
saiicto Nicolao, in qua présentes fuerunt domini de \ eteri ^ illa et (iagiiin.
(l'i Mai.] Die jovis xini ejusdeni inensis, fuit missa oïdinaria apud Sanctum Jobannem,
et post missam se presentaverunt pro examine baccalariatus magister Jobannes
Postis et Robeitus Goupil, quibus fuit Decretaiis assignata; et eadem die legerunt
domini, sciUcet de Veteri Villa, Junii, de Vaccaria et ego decanus.
[i() Mai.] Martis XIX die ejusdem mensis Maii, fuerunt examinali illi duo, videlicet magis-
ter Jobannes Postis, in artibus magistcr, diocesis Ebioicensis, et Piobertus Goupil,
clericus, Rotbomagensis diocesis, quoniam aftiimabaut <piod necessario recessuri
erant in crastino; id ipsum eciam affîrmavit eorum doctor dominus Ambrosius
de Gambray; qui post examen fuerunt admissi ad gradum baccalariatus, et jno
bursis solverunt ipsi duo quatuor scuta cuni dimidio; sic un scuta cuui dimidio.
hiMai. I Jovis XXI ejusdem mensis fuit missa ordinaria apud Sanctum Jobannem; in
qua présentes fuerunt domini de Veteri Villa et de Vaccaria, me tune in coii-
servacione existente.
1^7 Mai. I Die mercnrii xwii ejusdem mensis, que fuit vigilia Ascensionis Domini, fuit
missa ordinaria apud Sanctum Jobannem; in qua fuerunt présentes domini de
Veteri Villa, Gaguin et de Vaccaria, qui post missam ordinaverunt quod ego
traderem magistro Jacobo Luillier, in Decretis licenciato, cedulas baccalai^iatus
quas apud Facultatem produxerat ad faciendum fideui quod erat baccalarius in
Decretis in Universitate Aurelianensi; quas eidem, postquam inicbi id relatum
fuit por dominum de Veteri Villa et duos bidellos, tradidi et deliberavi.
['4 Juin.] Jovis quarta mensis Junii, fuit missa ordinaria apud Sanctum Jobannem; in
qua interfuerunt domini de Veteri Villa, Gaguin et de Vaccaria; et post missam
fuit examinatus et ad gradum baccalariatus admissus Crespinus Prepositi, cle-
ricus, Ebroicensis diocesis, qui pro bursis solvit, ut michi retulerunt domini de
Veteri Villa et de Vaccaria , duo scuta; .sic 11 scuta.
|ia.Inin.] Veneris xii ejusdem mensis, fuit missa ordinaria apud Sanctum Jobannem; iu
qua présentes fuinins doininus de Corcellis et ego decanus; et quoniam niliil novi
tune occurrcbat, propterea recessimus.
[l/i88-l/i89| l)K i;i MVKHSITl': DK PARFS AI \V SIKCLi:. 239
Die incrcurii wii iiifiisis ejusdeiu, liiil iiiissii oïdiiianu apiJ<J Siuictiuii ,lo- [17 Juin.'
liannem. Fiiimus présentes domiiii de Veleri Villa, de Vaccaria et ego decanus;
et post inissam, in ca|)ella se presentavit pro examine gradus baccalariatus
.lohannes Loison, cui luit Decretalis assignala.
Die dominica \\i cjusdein niensis, fuit congregacio Universitatis apud Sanctum [31 Juin.]
Matnrinum, super diiobus articidis : |)rinms, ad eunduni processionaliter et de-
voie ad cc[(']losiam Sancti (îerniaiii Mtisiodorensis; secundus communis, super
su|»pli('acionibus et injiiriis. Et supplicavit doniinus rector niagister Robcrlus
lîellet'aye ut mater Universitas dignaretur eum habere gratum et advoatum, acta
per eum rata, etc.'''. Sup[)licarunt etiam niulti alii pro lilteris gradus.
Et quantum ad primum articuhim, placuit omnibus Facultatil)us ire processio-
naliter et dévote ad dictam ecclesiam Sancti Germani Altisiodorensis. Et quantum
ad secundum articulum, fuit supplicacio domini rectoris admissa et concessa in
forma. Alie eciam supplicaciones fuerunt concesse, probatis probandis.
Die veneris xxvi ejusdem mensis .lunii, fuit missa ordinariu Facullatis apud [sGJuin. ;
(F° i6k v°) Sanctum Johannem; in qua fuerunt présentes domini de Veleri
Villa, Gaguin, de Vaccaria et ego decanus; et post missam, examinati fuerunt et
ad gradum baccalariûtus admissi dominus Petrus Gaucherii, presbifer, diocesis
Noviomensis, qui pro bursis solvit duo scuta auri, et Johannes Loison, cle-
ricus, Carnotensis diocesis, (pii pro bursis solvit eciam duo scuta; sic un scuta
auri.
.lovis secunda mensis Jul(l)ii, fuit missa ordinaria aj»ud Sanctum .loiiaiinem, et [j Juillet. |
présentes fuerunt domiiù de Veteri \dla, Gaguin et de Vaccaria, me existenle in
conservacione.
Die mercurii vm ejusdem mensis .Tul(l)ii, ego RobertusTulleu, decanus, incepi [8Juiilei.|
légère extraordinarium iu magnis scolis, et lioc pro turno meo.
Die jovis is ejusdem, fuit missa ordinaria apud Sanctum Johannem; in qua f 9 Juillet. 1
présentes fuerunt domini Johannes de Gorcellis, Anibrosius de Gambray, de
Veteri Villa, Gaguin et de Vaccaria; et post missam, in capella comparuit do-
minus legens ordinarium de mane, magister Johannes Seguyer, vocatus ad
requestam magistri Johannis du Gue, magni bidelli Facultatis, inter ([ii(i>
fuerunt coram dominis supradictis midta hinc inde prolocuta. Quihus aiulitis,
''' Sans doiitf pmir lu ceililicat puljlié par lui el parents. Cf. Du Boulay, HUl. Uiiii. Puris., I. V,
le .3 juin précèdent et relatif aux privilèges univer- p. 79a. -^— Deux jours après, le a3 juin [ibid.).
silaires des généraux des Aid(>s et de leurs enfants .lean Lantinan suco'dait à Robert Bellefaye.
2')0 \A FACILTÉ DE DÉCRET [1 A88-I/18'.) j
fuit per dominos injuiictiiin dicto legenti quod intraret hora consneta de inane,
îegeretque, expediret et continuaret suas lectiones bene et débite, ad hoiioreiii
Facultatis et audieucium ulilitatem. Et quantum ad injurias propter quas bi-
de llus ipse conquerebatur contra dictum legentem, ordinatum fuit quod bona
fieret informacio per Facultatem. Et ita michi per dominos relatum fuit, quoniam
tune eram in conservacione.
[lO Juillet. j Jovis XVI meusis ejusdem, fuitmissa ordinaria, in qua présentes fuerunt domini
(le Veteri Villa et Robertus Gaguin; nichilque actum fuit tune, quia novi ni!
supervenerat.
laS Juillet.] Jovis xxui die ejusdem mensis, fuit missa ordinaria apud Sanctum Johannem,
in qua interfuerunt duo bidelli tantummodo, quoniam nuUus dominorum inter-
fuit; eram etenim tune ego decanus in Conservacione.
|i!7 Juillet.] Lune \xvii ejusdem mensis Jul(l)ii, [fuit] congregacio Universitatis per jura-
mentum apud Sanctum Maturinum super tribus articulis : priiuus, ad audiendum
ea fiue facta fueraiit in materia privilegiorum et in execucione carte noviter
adepte; secundus, ad audiendum lecturam quarundam litterarum ab Universitate
Andegavensi transmissarum matri Universitati Parisiensi et ad recipiendum re-
signacionem alterius capellaniarum de Savoysi*''; tercius communis, super sup-
plicacionibus et injuriis.
Universitas primo regraciatur dominis de Parlamento, generalibus dominis
Gamere compotorum, dominis deputatis ac omnibus aliis.
Ad primum articuium, approbat rotulum officiariornm per depu[ta]tos con-
fectum , et vult quod dicti officiarii habeant lifteras sigillo magno Universitatis
sigillatas et posfmodum presententur. Quantum ad alios librarios non-scriptos
adhuc in rotulo, non est concordia.
Quantum ad secundum articuium, de lifteris Universitatis Andegavensis,
remittit materiam ad consiliarios et députâtes; et quantum ad resignacionem
capelle, admittit eam, sine prejudicio turni, et dummodo ille fuerit capax et
graduatus. Ad materiam décime, dat deputatos.
Ad supplicacioiiem receptoris, scilicet Generi, capit omis pro eodem. Ad sup-
plicacionem domini rectoris, concedit eam, et ceteras, probatis probandis.
[3o Juillet.] Die jovis XXX ejusdem mensis, fuit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum
Johannem; in qua interfuimus dominus de Veteri Villa et ego, decanus, et post
missam nihil actum , quia non fuerunt siipplicanles.
'■' L'une (les cliaj)e]lenies de TUniversité.
|l'iS8-l'(S'.)| DK i;iM\i:i{SITK DE PAIUS AU XV" SIKCLK. i/il
Jovis nue scxia liiil iiiciisis Aii{;iisli, luit iiiissa oi'iliiiaiia , m (jua luciiiiil [6Aoùl.]
présentes iloinini Hohcrliis (iaffiiiii, do Vaccaria et ego decanus; et post inissani
in capclla siipidicacioiicni lecit dictns doniimis Robertiis Gagiiiii, {jciieralis
ininister etr., |)io inensibiis rijforoso et gracioso, quoiiiain, iit dicel)at, ilunis
eial neccessario ad parles leinotas. Cui dicta sua siipfilicacio luit concessa in
foinia.
Item eciani luit ordinatum et conclusum quod dominus lejj.'ns oïdiiiariuni
sollicitaret proccssum pendcnli'iii in curia Parlanienli intcr Facidlali'in Decre-
toiMim et alias Facullates. (Juod oiius ipsc acceptavit iibenter.
Sabbati vni ejusdeni uiensis, fuit congregacio Univecsitatis a|)ud Sanctiiiu [8Aoùt.|
Maturinuni super tribus articulis : primus, ad audiendum que lacla sunt j)(;i'
dominos deput[at]os et consiliarios (F" itif) r") in compleeioiui rotub olliciariorum
Universitatis; secuudus,ad corrigendum aliqua que videntur directe esse contra
bonum Universitatis; tercius communis, [super] supplicacionibus et injuriis.
Universitas agit gracias dominis deputatis, et ad primum articubim, placet
eidem quod \nn librarii ponautur in rotulo cum abis decem, sub c()n(licionil)us
et obligacionibus premissis et per eos l'actis. Ad secundum articulum, acbuiltit arti-
culos lectos et vult quod demendentur (sîc) execucioni. Ad supplicacionem domini
generabs, concedit in forma. Ad nuncium, non est concordia. Abas suppbcaciones
concedit, probalis probandis.
Martis XI mensis ejusdem, fuit congregacio Universitatis apud Sanctum Ma- [aiAoùi.
turirium, super duobus articuHs : prinuis, super totali perfectione rotuli olbciario-
rum Universitatis doannis generabbus presentandi; secundus communis, siqier
suppbcacionibus et injuriis.
Universitas dat deputatos de singnlis Facultatibus, qui cum aliis liabeant
deponere deponendos. Ulterius approbat rotubim per deputatos factum; lamen,
si fuerint diflicultales, corrigentur per ipsos deputatos, et ad taxam. liât ij)sa
taxa secundum discrecionem deputatorum et qualitatem personarum , et boc fiât
sine ulteriori regressu ad Universilatem. Litteras gradus concedit, probatis pro-
bandis.
Jovis \ni ejudem mensis, fuit niissa ordiuaria, in qua fuerunt présentes (b)miiii [iSAoùi.
de Veteri Villa, de Vaccaria et ego decanus; et post missam in capella se pre-
sentavit ad examen pro gradu baccalariatus Girardus de Brion, cui fuit assignata
Decretalis pro examine. s
Sabbati xv mensis ejusdem, fuit celebrata apud Sanctum Jobannein missa [iSAoùi.
de Goncepcione Beatissiine Virginis Marie; in qua fuerunt présentes domini de
111. 3i
«lUIKIL XATCO
•2',2 I>A FACILTK l)K DKCUKT 1 1 'iSX-l'i.HO |
Voleri Villa, de \ accaiia et ego decaniis; et post iii (•a|)ella fuit examiiialus et
ad {Ti-adum haccalariatiis adinissus Girardus de Brion i'', clericus, dioeesis Lingo-
nensis, qui pro bursis suivit duo sciita; sic u scuta.
\<mL I
Veneris \\i ejusdem mensis Aufjiisti, fuit iiiissa ordinaria, et in ea fueruiit
présentes doniiiii de Veteri Villa, de Vaccaria et ego Tulleii; et post niissam
fueriint examinati in capella et ad baccalariatuin admissi videlicet Jacobus Nan-
tnardi, clericus, Cabilonensis diocesis, et Andréas Verjuti*'-', clericus, Cabilonen-
sis eciam diocesis, qui solveruut simul pro bursis quatuor scuta cum diinidio; et
sic pro ipsis duobus un scuta cuni diuiidio.
Advertendum est bic quod doniinus Robertus Gaguin, generalis, recessit ab
bac Parisiensi civitate, iturus in Angliani ut ambasiator supremi doniini Regis'^),
die lune xvu ejusdem mensis Augusti m cccc lxxxix. Dominus eum conducat et
reducat féliciter!
[ayAoni.] Jovis xxvu cjusdem mensis Augusti, fuit niissa ordinaria apud Sanctum Joban-
nem: in qua présentes fuerunt domini Ambrosius de Canibray, de Veteri Villa,
de Vaccaria et ego Tulleu; et post missam in capella fuerunt examinati et ad
gradum baccalariatus admissi Guillernius de La MareC"', clericus, Constanciensis
diocesis, et Jobannes Flandroys, presbiter, Ebroycensis diocesis. (jui j)ro bursis
solveruut quilibet duo scuta; et sic nu scuta.
^'' Le 3o juillet ligg, flionorable lionimo et
sage m. Gérard île Brioii, exécuteur du testament
de feiie damoiselle Jehanne Constant, [se pré-
sente au Cliastellet] contre ni. Bardiii le \annier.
prisonnier de la Conciergerie; dit est que ledit
le Vannier sera eslargy. Coltect. Clairambault ,
vnl. 7(j5, p. 2K3. — Cette "danioiselle Jelianne
(jonstants avait (5té, le i5 mai l'^gi. ^condamnée
envers les religieux deCUaalis.n Ibid., p. aSS.
'■' Le 6 avril 1^99, tr honorable homme , discrète
et sage personne m. Andry Verjus, docteur en cha-
cun droit, a este' receu advocat céans [au Clias-
tellet] et a choisy son siège du costé des feuestress.
Coll. ('Inlriiinhaiilt, vol. 768, fol. 207. — 11 devint
consedler-clerc au Parlement de Paris, le 97 jan-
vier i5o5 [i5o6]. Cl. Blanchard, (Jatal. de tous tr.s
Conseillers, p. /12 b; Franc. 28; 828, fol. i65. —
Le 3i mai i525, il devenait président des En-
quêtes. Franc. aSSaS, fol. 172 et 178 v°; 3ai4o,
fol. lûk v°. — Il fut, avec Jacques Mesnager, l'un
des conseillers devant qui comparut Guillaume Bri-
çonnet, en i525. Cf. Moreri, Grand Dict. hislor.,
t. II, p. 287, col. 1.
'^' Sur cette ambassade, dont faisait partie Fran-
çois de Luxembourg, cf llinrici Ilistoriii régis sep-
linii a Bermirdo Andréa Tholosnle conscripta , éd.
James Gairdner (Londres. i8.58, in-8°), )>. 51>. —
Voir aussi Poli/dori Vergilii Anglica historia (Bâle.
15,17, in-fol.), p. 58 1; F. Bacon, The hislory of
tlie reign of Henry Vlltli (Londres, 1676, in-fol.).
p. ig; Thuasne, ouvr. cité, t. I, p. 76 et suiv.
'*' C'est le célèbre humaniste de Contances, qui
l'ut chanoine et trésorier de la cathédrale de celte
ville, docteur en l'un et l'autre droit, recteur de
l'Université de Cacn. Ses pi-incipau\ ouvrages
sont :
/)(' sacrosiinclii Eiiclinristia regisque nosiri Ludn-
vici liiudibus ne e-rpedilione in Venetos opusciilum
egregium Guiliclmi de Mara (Paris, Josse Bade,
1.Î09, in-A°), avec une dédicace, datée de Caen, à
Chai'les de Mai-tigny, évéqiie de Castres et abbé de
Saint-Etienne de Caen; — Tripertitus in Chimeram
conjlictn.s (s. 1. n. d., in-4°), avec dédicace de l'au-
teur à Jean de Ganay, chancelier de France , datée
T ex Cadomensi gymnasio sub natalem Dominicum
M. D. X 1 ; autres éd. , Josse Bade , 1 5 1 1 et 1 5 1 3 ;
|/i88-l'i«!)
I)K L'IiMVKnSITK l)K l'VUlS Al XV SIKCLK.
.'( .')
Die jovis III mensis So|)t»'mbris. iimio (|(io supra, luit uiissa oïdiiiaiia Faciil-
lalis a|iu(l SaiicUim .loliannem; iii <|ua lucruiit jtresentes domiiii t]<; Velcri \illii
et (le Vaccaria, iiic exisleiili; in conservacione ; et post niissani se presenlavil ad
examen pro baccaiarialu l'etrus Facier, Nivej-nensis dioccsis, in artibus jnajjisler,
riii luit Decretalis per eosdem dominos assi{^iiata.
I '.i Sejilembri'. |
Sabbati, (jiie iuil (juinla Seplembris, luit con<{re<}acio l niveisilalis, aj)iid
Sanctum Maturinum, super tribus articulis : primus, ad audieiiduia lecturam lil-
terarum a regia Majestale transniissarum; secundus, super resignacione uiiiiis
ollicii librariatus; tcrcins coramunis, super supplicacionibus et iiijuriis.
Universitasregracialur supremo domino nostro Régi de communicacionesuarum
litterarum, et ad contenta in eisdem, placet quod illi supplicantes de cetero leganl
liora dcterminanda pordeputatos et conformiter ad modificaciones factas desnper.
Ad secundum, admittit resiguacionem. Ad supplicacionem doniini rectoris, dat do-
putalos, qui Jiabeant determinare de materia. De aliis annuil, probatis probandis.
Seplcmbrp. |
Martis vin ejusdem mensis, fuit celebrata missa de Nativitate Beatissime \ ir- [h Sepiemhro.;
ginis Marie; in qua l'uerunt présentes doniini Nicolaus de Conty, de Veteri Villa
et ego Tulleu, decanus; sed nulli comparuerunt baccalarii in liabitu deceiili. et
post missam in capella fuit cxaminatus (F" i65 v") magister Petrus Facier 0,
in artibus magister, Nivernensis diocesis, et ad gradum baccalariatus admissus, et
pro bursis solvit duo scuta auri; ideo u scuta.
Jovis die décima mensis ejusdem, fuit missa ordinaria Facultatis a[)inl Sanc- ^'o Sep'*'"''"^"-
tum Joliannem; in qua présentes fuerunt doniini [de] Conty, de Veteri \ illa, Junii
De Irlbus fugioidis, ventre, pluma et vciiere ,
lUiclli m (Pm-is, H. Eslienne, i5i2, ol Simon de
Colines, iSai, in-4°): — Sylvarum libri ly (Paris,
Josse Bade, i5i3, in-4°): — Miismi jioetœ gneci
... de. . . Leiindii (ic Ilerus aiiiore piiemtitioii , cum
Joanui Vatelli conimenlariis, Giiliplmo de Mara,
utriusque juris doctore et catliedralis (apud) Gon-
stantiensis ecciesise thesaurario , jjaraphrasta iucn-
lenlissinio (Paris, Josse Bade, lôi'i, iii-^i"): —
Epistolœ et orationes (Paris, ir)i/i, in-'i").
Cf. Bninet, Manuel, [. 111, col. i.'ÎSy; llMntliè-
quesjraiiçnises de Lu Croi.r du Mniiie et de Du 1 enlier.
éd. Itigolet de Juvigny, t. 1, ji. ."SSS; Faliriciiis,
Bibl. mcd. et iuf. lut. (Padoue, ly.'i^. in-'i"), t. IV.
p. i54 b (très errout'): A. de Boiiniuïnt, Ln fou-
dation de l'Université de Caen (Caeii, i883, in-8'),
p. 1 3 et 1 i ; Mai'cel Foiiniier, Statuts et prii'llège.i
(les Universités françaises , t. III, p. t)(i5 b; Cii. 1 ier-
ville. Élude sur G. de la Mare (Paris, 189.^, iii-8°):
ïhuasne. ouvr. cité, t. II, p. i4 n., et p.aia 11.:
Pii. Benouard, Biblio/rr . . . de .lusse Bade Ascensius .
t. III, p. 73-76 et 8.x
Eja ligS, Giiiilaiinie de La Maie, maiire es arts
et bachelier en Décret, du diocèse de Contaiices.
.se présente à la colialion de révèque et du cha|ii(n'
de Paris et à celle de Tévècpie et du cbapilie de
Senlis. Arch. de l'Unie, de Paris, vol. /19, fol. 1 ti.
— En lûgg, il se jjl-ésente à la collation de l'ai-
clievêque et du diajiitre de Bourj^es, et à celle de
révèque et du chapitre de Cliarlres. Ibid., vol. ôo,
fol. 56.
'"' Pierre Facier, maître es arts et haclieliei- en
Décret, se présente, eu iA()4, ii la collation de
l'ai'chevècjue et du chapitre de Bourges, et à celle
de l'abbé de Saint -Pierr(>-le-Moutier, diocèse de
Nevers. Arch. de l'Lnif. de Paris, \ol. '19 , fol. 8.
-2 'l 'i
LA KACULTl-: DK DKCIIKT
|l/i 88-1/189]
et l'icai'f; cl posi missani, in capella supplicavil dicUis dominiis Johannes l'icart
pro mense {jracioso, queni sibi concesserunt domini présentes. Supplicavit eciam
inagister Nicolaus ProsartC', de Parisiiis. adniilli ad examen pi-o jjradu baccala-
i-iatns; cui domini Decretaleni assijjnaverunt.
[i 2 Septembre.] Sabl)ali XH ejusdem mensis. fuit congregacio Univorsitalis a])ud Sanctnni i\la-
tiirinuni, supei' duobus articulis : primus, super lotali expeditione l'otuli; seciindns
comnuinis, super supplicacionibus et injuriis.
'"' 1-08 rofjislros du (HiûIoIpI nirnlionnenl , à la
ilale (lu 12 juillet liai. Gilles Prosart, ortèvrc et
boui'jjeois de Paris, (loll. Cliiirambault , vol. 768,
p. f)9.. — Le l(i septeiubre i/ia6, rr.leliau Nicolas
[plaide] contre Gillel Piosait, pour raison de deux
queues de vin que ledit Mcolas dit provenir de
vignes de Andry Bailly, de Charonnei. Ibid. ,
[>. 1 17. — Le 25 juin ii3(), rfDonlinitpie Ferre-
houri; [Ferrehouc], .larqueline, sa l'eniine, para-
vant femme de Gilles Prosart, [plaident] contre
(iuillanme Raudiii et Jacques Cirasse, tuteurs de
liejjnaull Prosart, lils dudit feu Gilles et de laclile
Jacqueline, héritier seul duilit delfunt. ponr raison
de xx mais ilargent donne/ ])ar ledit Gilles à la-
dilte femme par son conlracl de mariage qui iut
traitté en la Chapelle Saint Bon pour son doiiairc
Ibid., p. 171. — Gilles, foiièvre parisien, était le
grand-père, et Regnaull, le pèie du bachelier en
Décret de 1 ^89 , qui était né en 1 i65 , comme l'at-
teste Tune des mentions suivantes. Le 1 2 janvier 1^78
[1^79], r m. Robert Coulas , procureur en la Chandire
des comptes, [plaide] contre Guillaume du Soucliay
et sa femme, paravant femme de feu Regnauit Pro-
sart, Jehan Raudin, marchant, bourgeois de Paris,
tuteur des enCans dudit Prosart et de ladite femme,
pour raison de xLvni solz ])arisis de l'ente que ledit
(ioulas requeroit avoir ]iar radial et ipie lesdites
leniiiie et mineurs avoient droit de prendre sur une
iiiaison il Charronne, appartenant audit Coulas; dit
est que ledit rachapt sera fait-. Ibid., vol. 7(5'! .
p. 171. — Le 3 juillet 1/188, rtJharlot Loison et
.sa femme, fille de feu Regnauit Prosai't , marchant ,
bourgeois de Paris, et de Maiie du Ru, jadis sa
lemnie. à présent femme de Guillaume du Soucliay,
a fait a|ipeller honorable homme et sage m. Philipes
Ja\er, advocat au Chastellet, et .sa femme, et ni.
Nicole Prosart, icelles femmes et Nicole hère et
sœurs, enfans et héritiers chacun pour un tiers du-
ilit (leiïunl Jiegnaiill-. Jbid., p. 3t)o. — Le 17 fé-
vne- I 488 [1^189] , rail tesnioigiiage de (iuillaiinie
du Soucliav, marchant, bourgeois de Paris, père,
m. Nicolle du lîu, oncle maternel, Al. Simon Ra-
din, conseiller au Parlement, oncle à cause de sa
feue femme, m. Philipes Jayer. Charles Loison,
frères h cause de leurs femmes, m. Nicolle Prosart,
hère de par mère, m. Jehan Hurault, cousin à
cause de sa femme, m. Jehan Brulai-t, cou.sin
germain, [m.] Jehan Bazin, cousin germain à
cause de sa femme, ni. Guillaume Laniy, m.
Martin Cornay, cousins gemiains paternels, sh-e
Jacques Mcolas. Jehan Randrv. Jehan Lovs, RIenet
Seguier. Jehan Rolaiit et Jehan de Harliis, voisins,
amis et allins de Geod'roy, Loys,Mai'gueritte, Anne
et Marie du Soucliay, enfans mineurs dudit (iuil-
launie et de feue Marie du Ru, sa femme, ont esté
esleus tuteurs ledit Guillaume du Souchay et Ni-
i-olle du Ru, et a ledit Guillaume, jière, accepli! la
garde lionrgeoise. — A la requeste de m. Nicole
du Ru, m. Simon Radin, conseiller au Parlement,
et m. Jehan Hurault stipulant pour ni. Nicole Pro-
sart, curateur luy a esté donné honorable homme
(îuillaunie Nicolas, procureur au Chastellet. r Ihid. ,
p. 38i. — Le 7 avril ii88 [1^89], rpour ce que
Marie du Ru. l'emme de feu Regnauit Prosait et
depuis femme de Guillaume du Soucliay qui estoil
intéressé avec Jehan Baudin et m. Nicole Prosart,
hls (hidit feu Regnaull , est allé[e] de vie à Irespas,
au lieu d'elle, ù la reipieste dudit Raudin et au les-
moignage de m. Philipes Jayer, advocat au Chas-
tellet, Charles Loison , l'rèrcs à cause de leurs leninies ,
Nicolas Mauparlier, Guillaume Lestournel cl .lelian
Ijyot, tous cousins paternels à cause de leurs
femmes, m. Jehan Rrulart et Jehan Razin, cousins
maternels, Guillaume Baudin et Henry de Larclie,
notaire, cousins dudit Nicollf Prosart, a esté su-
brogé tuteur m. Philipes Jayem. Ibid., p. 887. —
Le 2 septembre 1^89, fan tesmoignage de Jehan
Baudin, cousin et tuteur, Guillaunie du Soucliay,
(pii a eu espouse la mère, m. Philipes Jayer et
Charles I-oisoii. frères à cause de leurs femmes, et
|/i88-l/i80
l)K Ll \l\ r.r.SlTK DK I'\I;|S \l W- SIKCM':.
2/i'
Qiiaiiluiii ad pi'iiiiiiiii ai'Uciiliiiu, non placet Univcrsitali si;;illiici(i loliili, donec
tlecani liicilnl conicnti.
Ad secundinii arlicnliini cl ad injiiriani illalam magistro Eligio de VaujTernies''',
vult |)roso<nialur, et qiiod doniinus roc.lor, ciini projjonentc et bona comitiva,
adeat dominos pi-csidentes ad pioponcndiini corani eis et pclendnrn ri'pai'acionem ,
et qno[d] ad hoc dat adjnnclionein. Ad siip|)licacioneni niagistii .loliannis Generi,
receptoris , pro et noniino Tlieinencii lldx'ii, notarii, annuit snj)pli(acioni ejiis et
prebet consensuin. De aliis sn[)plicacionibus, illas concedit, prolialis probandis,
Vnlt eciam quod dictas reccplor reddat suum coinpotum.
In ista autem congregacione fuenint présentes domini Nicolaiis de (lontv,
.lacobus Junii et de Vaccaria, et ego poslmodnni siiperveni. (Jui doniini. posi
delibcracionem Faciiltatis. examinaverunt niagistriiin Nicolaum Prosait, de l'ari-
sius, niagistrum in artil)us, et post examen ad giadiim I)nrcalaiiatiis admis(s)erunt.
Qni pro bnrsis S(tlvit tria scuta; sic tria scuta.
Jovis xvn ejusdem mensis Septeml)ris, fuit missa ordinaria Faciiltatis apiid Sanc;- 1 1 7 Sepiembre.l
tum Joliauiiem; in que fuerunt présentes domini [de] Conty, de Veleri Villa, Junii
et de Vaccaria, et post missam supplicavit magister Johannes Seguyer, legens or-
Henry (le Ijarolie, cousin de m. iNicolle Pros;ul,
maistre es ars, aagë de 9 4 ans, lils de leu Regnaull
Prosart et de feue Marie du Ru, sa femme, ledit
^'icoiie Prosart a esté mis hors de tuitioni. Ihid.,
|). /107. — Le 19 juillet i4ç)i,fr m. Philipes Jayer,
advocal au Gliastellet, et sa fennne. Chariot Loisou
et sa femme, et Nicolle Prosart, icelles femmes et
ledit Prosart frère et sœurs, enfans et héritiers
en pallie de Marie du Piu, di-rnièrenient femme
de Guillaume du Souchay, [plaident] contre ledit
Guillaume du Souchay ; dit est que lesditles parties
feront la solemnité et seront les biens inventoriez et ,
cefaict, pmLage et cUvision seront faisn. Coll. Clai-
rambuult, vol. yôS , p. 76; cf p. 77. — Le a3 no-
vembre 1^93, ff Charles Loison, marchant, bour-
geois de Paris, et sa femme [se présentent au Ghas-
tellet] reqiierans avoir par reirait lignager une
maison rue de la Cossonnerie acquise par m. Milles
Lonihart, marchant, bourgeois de Paris, de m. ISi-
coile Prosart, frère de la femme dudit I-.oisel( sic)".
Ibid., ]). 9 19.
''' S'agil-il encore des thèses injurieuses |)i-op()-
sées contre Eloi de Vaugermes . élu recteur le 1 o oc-
tobre 1 48i , dans les écoles de la rue du Fouarre,
et dont il se plaignait, le g novembre suivant, dans
l'assemblée de la Faculté des arts? Gela est bien
pr(ilial)lr. puisque Du l!oii!a\ ne lait mriiliii]i,
de 1/181 à 1498, d'aucun autre incident relatif à
l'^loi de Vaugermes. Cf IHst. Univ. Paris. , t. V,
|). 7/13, 897 et 879 . et ci -dessus, p. 3 et p. ifio
n. 1. Outre ces difiicultés universitaires, il .sou-
tint, en 1499-1500. un iirocès contre Germain ilc
(ianay. Le 4 février 1499 [i5ooJ, '-nolile iidnune
et sage m. Germain de (!anay, conseiller aux r(>-
(piestes du Parlement, s'oppose à ce que aucune
main levée ne soit faite à m. Esloy de Vaugermes
de l'archidiaconnédeTournay. Coll. Claimmbault ,
vol. 7(15. p. 397. Elle 90 mai 1000, se présente
au Ghàtelet rrnoble et discrète personne m. (îermain
de Gannay, conseiller es requesics ilu Parlement,
soy disant chanoine et archidiacre en l'église de
Tournay. demandeur en siiljrogation de procez au
lieu et droit prétendu de noble el ilisciète personne
.li'lian (le Bourgogne en rarcliidiacuiié di' Tdurn.u ,
contre m. Elov de Vaugeinies, bachelier en llieolo-
gie, soy disant chanoine et arcludiacre de Tour-
nay: dit est que ledit de Ganay sera subrogé, el
nonobstant ladite siibrugation. ledit de Gaiiav a
déclaré ne prétendre aucun droit à ladite chanoinie
et archidiaconé, attendu qu'il en est pourveu d'un
autre par le decez de feu m. Martin Ruzé. président
es enquestesn. Ihid., p. 3.")8; cf aussi p. 371.
•2/i6 l-\ l-'ACLLTE DE DECHET [I/48S-I 'iS'.) |
dinarium demaiie, posita prias per eiim dicta lectura ordiiiaiii in inanibiis Faciil-
tatis, sicul est fieri consuetum quolibet anno per legentes, supplicavit, inquaiii,
quod ipsi domini de sui gracia eidem digiiarentur lecturam ipsam cominitlere, et
libruin pro aiino futuro sibi assignare. Post deliberacionein vero, placuit omnibus
dominis lecturam ipsam ordinariam eidem legenti pro anno futuro commillere,
commonendo ut bene et débite ac liora débita ordinataet consucta a modo légat,
et qnod perliciat compleatque librum (piem niindum, ut dicebat, compleverat;
quo completo, recurrat tune ad Facultatem pro libro sibi per ipsam assignando.
Peciit eciam supplicando Claudius Poculot, subbidellus Facnltatis, ul digna-
rentur domini sibi licenciam concedere eundi extra ad négocia sua. Que sibi fuit
concessa.
Fuit finaliter per eosdem dominos lune examinatus et ad gradum baccalariatus
admissus Johanncs de La Houssoye, clericus, diocesis Ambianensis, quiprobursis
sol vit duo scuta.
Ista niiclii retulei-unt domini [de] Gonty et de Veteri Villa.
[ai Septembre.] Jovis xxuu ejusdeui monsis, fuit missa ordinaria Facnltatis apud Sanctum
Johannem; in qua fuerunt présentes domini de Veteri Villa, Junii, Gaguin, de
Vaccaria et ego Tulleu, decanus; et post missam in capella supplicavit admitli ad
examen pro gradu baccalariatus frater Adrianus Trudelle, ordinis S. Augustini.
cui fuit Decretalis assignata.
[aô Sopiemhre.] Die veueris XXV ejusdem mensis, supplicavit examinari dictus frater Adrianus
Trudelle, ordinis S. Augustini et Belvacensis diocesis, qui, ut affirmabat, erat
iiecessario recessurus. Propterea fuit examinatus et ad gradum baccalariatus ad-
missus, prestititque juramenta consueta, et pro bursis solvit duo scuta cum dimi-
dis; sic u scuta cum dimidio.
[29 ,Septenii)re.l Die uiartis que fuit dies Sancti Michaelis et xxix mensis ejusdem, fuerunt pro-
cessiones matris Universitatis Parisiensis ad ecclesiam Fratrum Minorum.
[2 Octobre.] Die veueris secunda mensis Octolnùs, anno (|no supra, fuit missa ordinaria
Facnltatis, in qua fuerunt présentes domini Junii, de Vaccaria et ego Tulleu,
decanus.
[8 Octobre.] .Tovis vui ejusdem mensis, fuil missa ordinaria Facnltatis, in qua présentes fue-
runt domini de Veteri Villa, Jtuiii, de Vaccaria et ego Tulleu; et ibi nibil actum.
Eadem die, fuit congregacio Universitatis apud Sanctum Maturinum, super
duobus articidis : primus, super aliquibus honorem Universitatis concernentibus;
secundus communis, super supplicacionibus et injiiriis.
[IlSS-l'tSOI l)K L'IMVKRSITK Dl'] PAIUS Al W" SIKCLK. 247
(huiiiliiiu ad piiiiiiiiii arliculuiii, e\()osuit doiiiinus iTctor (jtiod in Uiiivorsilalc,
cl sijfiiaiitei" quando (F" lôôr") fiidjaul processionesUniversilalis, lune <|iiiiiii plu-
rime et intol(l)prabiles insolencic nel)ant per juvones conimorantcs tain in (ollr-
yiis (piaiii |)cda{j()<jiis, proptcr (pias verisiniililcr inconveniencia ninlla accidere
potei'iinl, nisi cclerilcf de remedio j)rovidealur opportuno. Que quidcni inconve-
niencia cinn niajori pro |)arte ipse ap(p)eruisset, dicit tandem quod ea de causa
depulalos super liac re convocaveral, quiljus \)vo remedio opjxjrluno pro nunc
visum fuerat expedire ut jnvenes nundum «fraduali et (|ui sub virfja in domil)us
contineri ac rejji debenl non plus a modo ducantiir ad processiones, quoudusque
scilicet j)er Universitaleni aliter provisum fuerit.
Quantum vero ad secundum articulum, supplicavit ipse dominus rector ut
mater ipsa Universitas acla per eum sua in rectoria grata liabere dignaretur, et
eciam pro litteris commendaticiis ad nonnullos sue patrie, Almanie scilicet ('',
dominos; ac finaliter supplicatum fuit pro litteris gradus.
Quantum ad primum articulum, deliberavit Decretorum Facultas mater mea
quod sibi placebant advisata per depulalos, quodque inlerim bone lièrent infor-
maciones contra illos qui taies insolencias facere suspicantur; quibus visis, si cul-
pabdes aliqui reperiantur, contra eos, secundum leges ac statula Universitatis, ad
penam procedatur.
Quantum vero ad secundum aiticulum, concessit Facultas parlem piimam
supplicacionis domini rectoris, quoniam eum gratum habebat; litteras etiam per
eum petitas concessit dummodo videantur et legantur in Llniversitate. Alias vero
supplicaciones pro litteris gradus, probatis probandis, similiter concessit.
Jovis \v mensis ejusdem, Octobris scilicet. fuit missa ordinaria Facultatis apnd [i5 Ucioluv.]
Sanctum Joliannem; in qua présentes fuerunt domini de Veteri \illa, Jacobus
Junii; et tune nil actum in capella, quia niehil novi.
Jovis xxu mensis ejusdem, fuit eciam missa ordinaria, in (pia présentes fuerunt [aa Octobre.]
domini de Veteri Villa, Junii et de Vaccaria, el nicbil actum in capella post mis-
sam. Advertandum [sic) quod dominus Robertus Gaguin, generalis, recessit a Pari-
siensi civilate sabbati, xxnu die scilicet ejusdem mensis Octobris. iturus pro
secunda vice ad Angliampro supremo domino nostro Rege.
Jovis xxn ejusdem mensis Octobris, fuit missa ordinaria Facullatis. in qua lue- [22 Or'ohrr.]
runt présentes domini de Corcellis, [de] Gont\ , de Veteri Villa , Junii , de Vaccaria et
'"' Jean Lanlman, élu recteur le a.'i juin 1 ^^\^, dAniljoise, le futur «ntMjue (l"AII)i. Il paraît s'être
diait en ellel du diocèse de Constance et appartenait enlin retire' dans sa \ille natale, nii il l'ut chanoine
ainsi ii la nation allemande. 11 devint ensuite doc- de la cathédrale. Du lîouiav. Ilisl. inir. Paris.,
leur en théologie el cnni[ita parmi ses élèves Louis t. V, [). 8S().
2'j8 I^A FACILTE DE DECRET 1 1 '188-I 'i.S'JJ
ego (lecanus; et in oapolla post missam eisdeiu doniinis dixi d intiniavi qiiod bac-
ealarii Facultatis nejjligentes erant in levando sua voliiniina, ({uoniain ipsoniiii
niilliis levavcrat in secuuda die post Heati Dyonisii festuni, qiiod tainen liactenus
l'uerat lieri consuetum secunduui Facultatis statuta. Qui doraini dixerunt ([uod
opus erat providere. Et nichil aliud fuit dictum, nisi quod raissa ce[le]biarelui'
die martis, vigii(l)ia Sancti Martini, et lectura pro inicio ordinarii.
[agOciobre.i Jovis XXIX meusis ejusdcin, fuit missa Facultatis apud Sanctum Joliannem; in
qua interfueruni doniini de Gorcellis, [de] Conty, de Vetcri Villa, Junii; et post
niissani nirliil novi dictum nec conclusiini.
l/i88-l'i,S'.)l
\)E i;i MVKUSITK \)K l'\i;l.S \lj XV' SI K CL K.
2/j9
II
COLLATION DKS GHADES.
1. DOCTORATS '".
2. LICE>r,KS'".
[liSj).] XIV Aprilis Roberlus de Bellefaye.
XIV Api'ilis I^eo Coiisilii.
XIV Aprilis Joluinnes Mauparlier.
XIV Aprilis Friiler Guillermus TaboureUi.
XIV Aprilis Johannes Doujat.
XIV Aprilis Jacobus Liiiilier.
XIV Aprilis Jacobus le Seneclial.
XIV Aprilis Peirus de Pisis.
XIV Aprilis Joliannes Godin.
XIV Aprilis INicolaiis Godin.
XIV Aprilis Frater Johannes TaboureUi.
XIV Aprilis Guillermus Boudeli.
XIV Aprilis Frater Guillermus Hébert.
XIV Aprilis Guillermus Goteionis.
XVIII Dccembiis. . . (iaillermus de Meluii.
3. BACCALAUREATS.
i488.
[iZiSç,.
xviii Decembris
xviii Decembris
XXII Decembris
XXII Decembris
XXXI Decembris
XIV Januarii . .
XIV Januarii . .
V Februarii. . .
V Februarii. . .
XII Februarii. .
XIX Februarii .
V Marti i
XIX Mardi. . . .
Guillermus de Meliin. (V. p. 221.)
Stephaïuis Paris. (V. p. 221.)
Jacobus Bailleul. (V. p. 221.)
Franciscus le Garnetier. (V. p. 221.)
Vullardus Rouere. (V. p. 222.)
Johannes Sejjuyer. (\. p. 22.3.)
Johannes Frolo. (V. p. 2 2.3.)
Glemens Londa. (V. p. 928.)
Johannes Coi'cialis. alias Leulon. (V. p. 228.)
Nicolaus de Laplace. (V. p. 229.)
Adam Cerarii. (V. p. 229.)
Johannes Egidii. (V. p. 282.)
Johannes Huyart. (V. p. 23.3.)
''' Aucune mention. — '"' CI', plus haut, |). 235.
III.
3a
250 LA FACLLTE DE DECHET [1 'kSy-1 'i8t) ]
MX Martii Johannes Malhei. (V. p. 9.33.)
.\.\iii Martii Frater Franciscus du ^lar. (V. p. 233.)
XXXI Martii Johannes Ghanterel. (V. p. 93i.)
M Aprilis Meuiinius Lyon. (V. p. 234.)
VI Aprilis Laiirenlius Boullon. (V. p. 235.)
x\x Aprilis Franciscus Régis. (V. p. aSy.)
XIX Maii Johannes Postis'''. (V. p. 238.)
XIX Maii Hohertus Coupil. (V. p. 938.)
IV Junii Crospinus Prepositi. (V. p. 938.)
XXVI Junii Petrus Gaucherii. (V. p. 989.)
xxM .liiiiii Johannes Loison. (V. p. 93f).)
XV Augusli Girardus de lîrion. (V. p. 2/19.)
XXI Augusti Jacobus rs'antiiardi. (V. p. 962.)
XXI Augusli Andréas Verjuti. (V. p. 9/19.)
XXVII Augusli .... Guillermus de Laniare. {\. p. 9/19.)
xwii Augusli Johannes Fiandroys. (V. p. 9/19.)
VIII Septcmbris . . . Petrus Facier. (V. p. 9^3.)
XII Septembris. . . . Nicoiaus Prosart. (V. p. 9/i5.)
XVII Septembris.. . Joliannes de La Houssoye. (\. p. 2/10.)
XXV Septembris.. . Adrianus Trudelle. (\. }>. 9i6.)
i. HARANGUES'".
'■' Le 97 janvier i5i 6. Léon X conférait à Jean cèdent bénëficiaire , Pierre Sannegrain. entre les
Postis. licencié en Décret, l'église paroissiale Notre- mains des présidents du Conciliabule (sic) de Fisc.
Dame de Grisolles au diocèse d'Evreux [dép' de Voir Hergeniœtber. Itcge-ila Leoiiis V, p. àoi),
l'Aisne, on' de Château-Thierry, canton de Neuilly- n" GiatJ.
Saint-Front], après la résignation ûiile par le pré- <'' Cf. p. 221 (29 décembre 1/488).
|l/i88-l'i89J DK i;i \l\ KIISITK l)K l'\l!IS \l \\ SIKCI.i:. i>r)l
m
LECTlUi:S i)i:s baciiklikks.
(F"l6Gv".) SkQUUNTL'U NOMINA lUCCALAlUOlltJM 1\ JUIIK CANOMCO PAIIISIUS l'KR BIDELI.l M
F.ACULTATIS IN SCOLIS l'UOCI-AMATORLM ET QUI Alt ANNO DOMINI M CCCC OCTIJAfiKSIMO
OCTAVO, IN MKNSE NOVEMlilU, USQUE AD ANNIÎM M CCCC Mil" NOMIM ET MENSKM l'IiEDlCTLM
SUAS LECTUKAS INCEPERUNT.
Dominas Johannos lloiiol. preshiler, I{ollioina|joiisi.s diocesis, iii Decrelis Ijaccalariiis, liodie
in uonis Béate [Marie] iuci|)i(;t priniuui libium Decrelaliuin, in scolis superioribus, ad iuler-
signiuin Gastri, et hoc pro primo anno et volumine sue lecture. Uatuni Parisius. anno Domiiii
M quadringentesimo octuagesinio octavo, die xvii mensis Fel)ruarii.
Dominas Sleplianas Paris, presi)iler, Malisconensis diocesis, in Decrelis liaccalarius, Iiodie
in nonis Beati Jacobi incipiet primuni iibrum Dccrctalium, in scolis inl'erioriijiis, ad inter-
signiuni Gastri, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datuni Parisius, anno Doniini
M quadringentesimo octuagesinio octavo, die xvii nicnsis Februarii.
Gailiermus de Melum (sic), dericus, de Parisius, in arlibus majjislor et in Decrelis bacoalarius,
hodie in nonis Beale Marie incipiet piimum Iibrum Decrelalium, in scolis inl'erioribus, ad
intersignium Beati Jobannis Baptiste, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum
Parisius, anno Domini m cccc octuagesimo octavo, die xvii mensis Februarii.
Franciscus le Garnetier, dericus, de Parisius, in aitibus niagister et in Decretis baccalarias.
liodie in nonis Beati Jacolii incipiet primuin Iibrum Decrelalium, in scolis inl'erioribus, ad
intersignium Beati Jobannis Baptiste, et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture.
Datum Parisius, anno Domini m cccc octuagesimo octavo, xvu Februarii.
Dominus Jobannes le Bailleul, presbiter, Botboniagensis diocesis, in Decretis baccalarius,
hodie in nonis Béate Marie incipiet primuni Iibrum Decrelalium, in scolis superioribus, ad
intersignium Beati Jobannis Baptiste, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum
Parisius, anno Domini m cccc octuagesimo octavo, xvii mensis Februarii.
Vulfradus Bouere, dericus, diocesis Tornacensis, in Decretis baccalarius, hodie in nonis
Beati Jacobi incipiet primuni Iibrum Decrelalium, in scolis superioribus, ad intersignium
Beati Jobannis Baptiste, pro primo anno et primo volumine sue leclure. Datum Parisius, anno
Domini m cccc octuagesimo octavo, die xyii mensis Februarii.
Jobannes Seguyer, dericus, diocesis Montisalbani, in Decretis baccalarius, hodie in nonis
Béate Marie incipiet prinium iibruin Decrelalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Beati
Eustacii, pro primo anno et primo volumine sue leclure. Datum Parisius, anno Domini m cccc
octuagesimo octavo, die xxi mensis Februarii.
Johannes Frolo, dericus, de Parisius, in Decrelis baccalarius, hodie in nonis Bcali Jacobi
incipiet primum Iibrum Decrelalium, in scolis inferioribus, ad intersignium Beati Kuslacii,
pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum Parisius, anno m cccc octuagesimo oc-
tavo, XXI mensis Februarii.
Clemens de Londa, dericus, diocesis Goustanciensis, in artibus niagister el in Decretis
■_>32 LA FACl LTK DE DKCUKÏ | I '188-I/18'.)]
baccalariiis, hodic in iionis Béate Marie incipiel primuin iibruin Decrelaliuni, in scolis anlerio-
ribus, ad intcrsignium Beati Eustacii, luo primo anno et primo voiuniine lecture sue. Datum
anno m cccg lxxxviii, xxi mcnsis Fel)ruarii.
Joliaunes Concialis (sic), alias Leuton, clericus, diocosis Sancti Flori, in arlibus majjislor
et in Deeretis baccalarius, hodie in nonis Bcati Jacobi inripiet primum iibrum Dccretalium,
in scolis anterioribus, ad intcrsignium Boali Eustacii, pro priiiio anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno m cccc lxxxviii, xxi mcnsis Februarii.
Frater ?\icolaus de La Place, prcsbiler, ordinis S. Auj;ustini, diocesis Itotliomagensis, in
Deeretis baccalarius, jiodie in nonis Béate Marie incipiet primum lilirum Decretalium, in scolis
■ superioribus Beati Eustacii, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno
M cccc lxxxviii, die xxi mensis Februarii.
Adam Cerarii, clericus, diocesis Suessionensis, in arlibus magisler et iu Deeretis baccalarius,
liodie in nonis Beati Jacobi incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis superioribus Beati
Eustacii, pro primo anno et primo volumine lecture sue. Datum anno m cccc lxxxviii, die xxi
mensis Februarii.
Jobannes Egidii. clericus, l'arisiensis diocesis, in Deeretis baccalarius, liodie iu nonis
Béate Marie incipiel primum Iibrum Decretalium, in magnis scolis inferioribus, pro primo
anno et primo volumine sue lecture. Datum Parisius, anno m cccc lxxxviii, die xi mensis Marcii.
.lobannes Huvart, clericus, Trccensis diocesis, iu arlibus magisler et in Deeretis baccalarius,
liodie in nonis Beati Jacobi incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis magnis inferio-
ribus, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno mcccc lxxxviii, die vu mensis
Aprilis.
Dominus Jobannes Malliei, presbitcr, Rolbomajfensis diocesis, in Deeretis baccalarius,
bodie in nonis Beati Jacobi incipiel ])rimuiii lijjrum Decretalium, in scolis magnis inferio-
ribus, pro primo anno et primo volumine lecture sue. Datum anno m cccc lxxxviii, die vu mensis
Aprilis.
Frater Franciscus du Mar, ordinis S. Augusiini, Cenomaiiensis diocesis, in Deeretis bacca-
larius, bodie in nonis Béate Marie incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis magnis,
pro primo anno et primo volumine. (F° 167 r".) Datum Parisius, anno Doinini m cccc lxxxviii,
die VI mensis Aprilis.
Jobannes Cbanlerel, clericus, de Parisius, in arlibus magisler et in Deeretis baccalarius,
bodie in nonis Beati Jacobi incipiel primum Iibrum Decretalium, in scolis magnis superioribus,
pro primo anno et primo volumine lecture sue. Datum anno m cccc lxxxviii, vi mensis Aprilis,
Frater Meminius Lvon, presbiter, ordinis S. Benedicti, diocesis Parisiensis, baccalarius in
Deeretis, bodie in nonis Beati Jacobi incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis magnis
superibus, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc lxxx nono,
die ultima Aprilis.
Dominus Laurcncins IJoullon, presbiler, Rolhomagensis diocesis, in Deeretis baccalarius,
bodie in nonis Béate Marie incipiel primum Iibrum Decretalium, in scolis inferioribus Scuti
Sabaudie, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno h cu(;c lxxx nono, ultima
Aprilis.
Franciscus Roy, clericus, Pictavensis diocesis, in Deeretis baccalarius, bodie in nonis
Beati Jacobi incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis superioribus Scuti Sabaudie, pro
primo anno el primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc lxxx nono, die prima mensis
Junii.
Robertus Goupil, clericus, Rolbomagensis diocesis, in Deeretis baccalarius, hodie in nonis
Beati Jacobi inci|)iet primum Iibrum Decretalium, in scolis inferioribus Castii, pro ])riino
|I/i88-I'iS!)| DK L'UNIVKHSITK DK IMIilS AI W' SIKCU:. !>:,:{
iinno l'I |iiiiiio Ndliiiiiinc Icclurc suc. Dalum l'arisius, aiino m i;i:cr, i,\x\ ihuki, (iiliria iiicnsis
.liiiiii.
.lolianiics l'iislis, clcricus, l'^hrowcusis diocchis, in arliliiis iiiajiislor ut iii Dcrrulis liacca-
lariiis, liodic in iioiiis Bt^ale Mario iiiripicl primuni iihriiiu De<T('laliinn , iii scolis infpriorihus
(!as(ri, piip |inMi(i ajiiio cl |iriMiii \(iluiniiie suc Icclun;. Dahuii atiiin m (XCc i.xxx ninio. die
prima niciisis .luiiii.
(iiis|)iiHis l'rc[)<)siti, clcniiis, l'ibroiconsis dioccsis, in iJccrctis harcalaiin.s, lindic in nuiiis
Beale Maiie iiici|)iet prinuini liln'um Dccrelalium, in scolis superiorihus Caslri, pro primo aniio
cl |)rinii) \(dnniin(^ siu! lecture. Dalnin anno m cccc i-xxx nono, die vi incnsis .!nl(l)ii.
Ddininus l'ctrns (iauclicri, preshitcr, Xovionicnsis dioccsis, in Decrclis haccalaiius, liodic
in nonis licali Jacohi inci|)iet |)riiiiuin libruni Decretalium, in scolis stiperioribns (iaslri,
pro piinu) anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc i.xxx nono, \i niensis
.lul(l)ii.
.hdianncs Loisoii, dcricns, (larnolcnsis dioccsis, in Dccrctis hai'calaiius. Iiotlic in nonis
IJeate Marie incipiet primuni lihrnm Decretalium, in scolis iufcriorihus licali .loliaiiiiis Uap-
lisle, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc lxxx nono, die vi
mensis Jul(l)ii.
Jacobus Xaiituardi, clcricus, (^al)iloncnsis dioccsis, in Decretis haccalarius, liodic in nonis
Béate Marie incipiet primuni liltruni Decretalium, in scolis superioiiljus Beali .loliannis Bap-
tiste, pro primo anno et primo volumine lecture sue. Datum anno m cccc lxxx nono, die se-
cunda mensis Seplembris.
Andréas Vcrjuli, clericus, tlabiloncnsis dioccsis, in Decretis liaccalaiiiis, liodie in nonis
Beali Jacobi incipiet primuni libriiiii Dccrelalium, in scolis iiiferiorilius Beat! Euslacii. pro
primo anno et primo \olumine lecture sue. Datum anno m cccc lxxx nono, die secunda
mensis Seplembris.
fîirardus de Brion, clericus, Linjjonensis diocesis, in Decretis baccalarius, liodic in nonis
Beali Jacobi incipiet primuni libruni Decretalium, in scolis inl'erioribus, ad intersijfiiiiun Beali
.lobannis Baptiste, pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc lxxx
nono, die secunda niensis Seplembris.
(iuillermus de La Mare, clericus, Constanciensis diocesis, in artibus inajjisler et in Decretis
baccalarius, liodie in nonis Beale Marie incipiet primuni librum Decretalium, in scolis inferio-
ribus Beali Euslacii , pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc lxxx nono,
die XI mensis Seplembris.
Dominus Jobannes Flandro\s, presbiter, Ebroicensls diocesis, in Decretis baccalarius, liodie
in nonis Beali .lacobi incipiet ])rimum librum Dccrelalium, in scolis inferioribus Beali Euslacii,
pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc lxxx nono, die xi mensis
Seplembris.
l'etrus Facier, clericus, Nivernensis diocesis, in artibus maffisler et in Decretis baccalarius,
liodie in nonis Beale Marie incipiet primum librum Decretalium, in scolis anlerioribus Beali
Euslacii, pro primo anno et pro primo volumine lecture sue. Dalum anno m cccc lxxx nono.
die xu mensis Seplembris.
Nicolaus Prosart, clericus, de Parisius, in artibus magister et in Decretis baccalarius, liodie
in nonis Beali Jacobi incipiet primum librum Decretalium, in scolis anlerioribus Beali Eus-
lacii, pro primo anno et primo \oluuiine sue lecture. Datum anno m cccc lxxx nono, die ultima
Icgibili ante festum Beali Dyonisii.
(F° 167 %".) Jobannes de La Houssoye, clericus, Ambianensis diocesis, in Decretis bacca-
larius, liodie in nonis Béate Marie incipiet primum librum Decretalium. in scolis anlerioribus
254
LV FACl LTI'] DE DECRET
l'iS.S-l'iN',»
Bcali Eusiacii, j)ro priimi aiino et primo voUiiiiino' sue leclure. Dalum aiiiio ii ccr.c lxxx ikiiio,
die ultiina legil)ili aiite l'esliini lîeali Dyoïiisii.
Frater Ailrianus Trudelle, ordinis S. Auguslini, IJelvaccusis diocesis, in Deerelis baccalariiis,
liodie in nonis Beale Marie incipiet primuui libruni Decretalinni, in scolis superiorihus Beati
Eustacii . pro primo anno cl primo volumine su(' l(!cliire. Datum Parisius, aiino m crxc i.xxx nono,
die wii mensis Oclohris.
Isti Ires tpii sequunlur sua levaverunl \iilumina secunda die legihili post A^slum Beali Dmi-
nisii, more antiquo et solito :
Domiiius Joliannes Passerai, presl)iter, in artibus magisler et in Decrelis baccalarius, liodie
in nonis Beati Jacobi incipiet secuudum librum Decretalium, in scolis niagnis inferioribus,
pro secundo anuo et secundo volumine sue lecture. Dalum anuo m cccc lxxx nono, die secunda
legibili post fesluni [BealiJ Dionisii.
Jacobus VolandiO, Aulissiodorensis diocesis, in Decretis baccalarius, hodie in nonis Béate
Marie incipiet secundum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, pro secundo anno et
secundo volumine sue lecture. Datum anno m cccc lxxx nono, die secunda legibili post l'estum
Beati Dyonisii.
Claudius le Hangest (sic), clericus, Ambianensis diocesis, in arlibus magisler et in Decretis
baccalarius, hodie in nonis Beati .lacobi incipiet tercium librum Decretalium in scolis superio-
ribus Beati Eustacii, pro tercio anno et tercio volumine sue lecture. Datum anno m cccc lxxx
nono, die secunda legilibili post festum Beati Dyonisii.
ROBERTLS TlLLEU.
''' Le 18 juillet i5oo. -m. Loys Marests, Jehan
Sainsarl. chevecier, Jacques Voilant, chanoine,
Roger (le La Barre, messire Jehan Maïu'oy et
Nicolle Mosnier, vicaires, eux disans faire la ])lus
grant et saine partie de l'église iN. D. de Poissy,
[plaident au Chastellet] contre messire Nicolle
Viou, m. Jehan le Moyne, messire Gilles Jounyn,
messire Pierre Becliel (?) [et] .Nicolle Mesnart, eux
disans vicaires de ladilte église^. Coll. CJairain-
hanll, vol. 765, p. .871. — Le 21 janvier i5o(i
|i.ïoi], trvenerables et discrètes personnes Jehan
Sainsart, chanoine et chevecier, Jacques Voilant,
chanoine, Roger de La Barre, Loys Marez, mess.
Jehan Mauroy et iNicoUe Mauroy {sic), vicaires de
l'église N. D. de Poissy, [plaident] contre frère
Jacques (hi Moulin, ahhi: (li> ioyen-vuh . Ihid. . p. /iao.
i'is<.)-i'i!)()| Di' l;u^'l\ERs^rl•: dk i'akis au xV'' sikcle. 255
DEÇA N AT UE UEGNAULT DE LA VACQUKRIE.
NOVKMBliE l'iSy À NOVF.MliRE I V.ll).
T
DÉLIBÉRATIONS DE LA FACULTÉ.
(F° 168 !■".) Anilo Doiniiii m cccc octuagesimo nono, die décima mensis No- f 1/189.
vemljiis, post missam ordinariam prudentissime Facultatis Decretoiuni et lecturam '" '"""" "^
domiiiorum apud Saiicliim .lohaiineni .Ilierosoiimitanuni de more celcliiatas,
eisdem dominis per cediilam convocatis ad eligeiidum vel contiriuaiidiim i[)sius Fa-
cultatis decanum et receplorem, ego Reginaldus de Vaccaria, iiiler eosdeiii iiovis-
simus et minimus, fui in decanum ipsius Facultatis per dominos inIVascriptos con-
corditer electus, etdominus de Veteri Villa in receptoris ollicio continuatus, scilicet
per dominos Ambrosium de Gambray, Nicolaum de Conty, Robertnm Tulleu,
Stepbanum de Veteri Villa et .Tacobum Junii, me présente et ad eorum instanciara
acceptante ac juramenta consueta prestante, gracias quoque precessori meo et
receptori de pénis etiaboribus assamptis habuerunt seu egerunt, illos(jue et eorum
gesta grata et rata liabuerunt.
Deinde concluditur per colleginni quod tiat diligens prosecucio processus pen-
dentis in curia Parlamenti inter Facultatem et matrem l niversitatem super no-
nnnacione suppositorum ipsius Facultatis per Universitatem.
Die jovis \i\ mensis predicti, post missam ordinariam Facultatis, domini tune [i y Novembre.]
présentes concluserunt, seu ego decanus eorum volis^ quod magister .loliannes
du Gue, major bedellus Facultatis, liabeat de cetero nomine Facultatis porrigere
requestas dominis de Parlemento ])ro expedicione processus pendentis coram eis
inter matrem Universitatem et Facultatem.
Die veneris \x(ii) mensis predicli, in collegio, post missam ordinariam eodeni [20 Novembre.]
die de more celebratam, comparuit dominus legens primnm ordinarium, qui
recitavit a domino .Tolianne Picard accepisse opus esse sollicitacione pro expedi-
cione processus pendentis in curia Parlementi inter Universitatem et Facultatem.
quodque erant domini doctores consiliarii curie nomine Facultatis (eranl) requi-
rendi pro recommendacione ipsius processus in curia. Super quo concluditur (|uod
decanus nomine P'acultatis habebit prefalos dominos sollicitare ut pro \iribus
instent circa expedicionem dicti processus.
:)5G LA FACl'LTK DE DECRET [l/i80-1'i90 1
Eodeni (lie, condurlitur quoi] ciica iiiediiuii ineiisis Deceinbiis j)iihlic;il»ilni'
iii scolis cediila, sub sigillo decaiiatus confecta, pro apertura examiiiis iiitui'p
licencie.
[3 Décenilire.] Dic jovis tei'cia iiieiisis Decembris, post missam ordiiiaiiam, collefjimn Faciil-
tatis Decretoruni , apud Sanctiiin Jobanneni JberosoHinitaiumi conjfrcgatum,
conclusit qiiod leclura ipsius diei din'ciretiii' iisque ad proximam missam inde
sequcntem, propter ciasliiium festi Refjum.
[8 Décembre.] Die Goucepcionis Béate Marie, post missam Facultatis solemniter celebratam,
tïiit admissiis ad gradum baccalaiiatus et lecturam Franciscus Picardie, Rotboma-
gensis diocesis, qui pro bursis solvit quinque auri scnta.
[lo Décembre.] Diejovis iioiia [1. decima] ejusdem mensis,post missam Facultatis, in collegio,
examine preniisso, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus et lecluraui \ incen-
cius Picardie), dyocesis (F" 168 v°) Rotliomngcnsis, et .lobannes du Val, (lonstau- '
ciensis dyocesis, qui pro bursis solvorunt quilibct duo scuta cum dimidio, et
presliterunt juramenta consueta.
[17 Décembre.] Die \vu mciisis Docembris ('■'), post missam Facultatis, in collegio fuit, exa-
mine preniisso, admissus ad gradum baccalariatus et lecturam .lobannes de
Mota, diocesis Tornacensis, qui pro bursis solvit duo auri scuta, et prestitit jura-
menta consueta.
Eodem die, iu collegio comparuerunt quatuor baccalarii supplicantes admitti
ad examen luture licencie; quibus dictum fuit ex parle dominorum prcsencium
quod Iiaberent sollicitare majorem bedellum pro perquirendo et in proxima
missa allerendo suas minores cedulas ad eas in collogio visitandas.
[91 Décembre.] Die XVI [/. xxi?]ejusdem mensis, duo ex supplicantibus in novissima missa
iterum supplicarunt admitti ad examen licencie. Quorum alter erat baccalarius
Aurelianis, et peciit admitti ad lecturam et incorporari cum baccalariis ipsius
Facultatis, salvis juribus Facultatis; cui fuit responsuni quod, visis litteris sui
gradus, incorporarctur, satisfaciendo de juribus consuetis; alteri vero supplicanti
fuit dictum quod instaretapud majorem bedeliura ut suas minores cedulas afferret
in proxima missa ad illas visitandas cum niinoribus cedulis aliorum qui alias sup-
plicaverant similiter.
'"' François et Vincent élaienl peiit-êlre les fils
(le Guillaume le Picai'l, bailli de Rouen, et de
Jeanne de Lagarde, mentionnes dans les registres
du Chàtelet à la date du .S mai i/i8'i. CoJI. Cla'i-
rmiihmill, vol. 76'!, ]). 298. — (ùiillaume, sei-
gneur d'Eslelau, était déjà mort le 1 6 juin suivant.
Ihid., |). •î<)7; cf. vol, 76.Ï, p. 171.
''■ Ms. Oclohiis.
[l'i,S<.)-IV.)(l| l)K LUMNKHSITK DK IV\HIS AU XV" SIKCLE. 257
Eotlciii <lu', (luiiiiiius Hul)C!iliis TiillcîU n-liilil (jiiod ma;;istci- coll»!{]ii Miijoris
Monaslcrii (kibal lillcras tostiinoniales scolaritatis illis qui suh ipso aiidirhaiil
Decrelales, in <fravc prejudiciiiiii Kacultalis. Super (jiio liiil coiiclusuni (|iiimI iIc
hoc fiai (liligeiis in<|uisicio per dccanuin ni, lacla relacione. Facullas |iiiiviil(ai
(le reniedio op[p]or(,uiio.
Die jovis, in vi}{ilia Nativilalis Domiiii, doininus Roheiius Tulleu in srolis ma- [a'i Déo-mbr.-.!
joiibus Facultatis, de niane, liora consneta, lejjit soleniniter Decretalcni que lejji
solet eo die per doctores, et in ingre.ssu ac egrcssu scolaruni anliquuni morcni
observavit.
Die jovis ullinia ejusdem nicnsis Decemhris,fuit niissa ordinaria apud Sancluni
.lolianneni; in qua interl'ucruut domini Nicolaus de Gonty et ejjo, cl, <oin])aiiiil
ille baccalarius Aurelianensis, Petrus Poulain ('', qui fuit admissus ad lecturani et
incorporalus pro pei'veniendo ad examen licencie instantis, et pro hujusmodi
admissione el incorporacione sclvit duo scula ])osila in niami leceploris, et pre-
stitit solita juiamenla.
■i 1 iJécembre.l
(F" i6y r".) Die seplima mensis Januarii, lectura eo dieconclusa fuit ad alium \tho-
diem pruiojjata, quia nulli vel pauci erant scolares, propter crastinum fesli Ile- ^ an^'e""-)
guni, et ordinavei'unt domini quod de cetero iHo die non legeretur et quod in
iibro Facultatis scriberetur.
Ipso die, fuit niissa ordinaria Facultatis, in qua comparuerunt domini Nicolaus
''' Dans les registres du Chàtelet, on rencontre
fréquemment, depuis liyS jusquen iSooJenom
de Nicolle I^oulain, avocat au Chàtelet, puis au
Parlement, ('oll. Clairumbuult , vol. 76/1, p. 29;
vol. 760 , p. i3o , etc. — Dans les mêmes registres
(10 mai 1A91), on voit se présenter aJeban Pou-
lain, marchand de Chiiion, frère et héritier seul
de feu m. Jehan Poulain, maistre du collège du
Plessis à Paris, contre honorable homme m. Jehan
Constant, procureuren Parlement, Nicolle Charpen-
tier, prestre, procureur dudit collège, el François
Poulain , exécuteur du testament dudit delfunt , à ce
que lesdits exécuteurs soient condamne/, à delivrerau-
dit Poulain le reliquat des biens meubles demeurez
du deeez dudit Poulain. Dit est que lesdits exécuteurs
bailleront et délivreront audit Poulain, marchant,
le reste desdils biensi. V,id., vol. 765, p. .^o. —
Tous ces personnages du nom de Poulain, dont
l'un habite Cbinon, étaient probablement des pa-
rents du bachelier de ii8<).
En 1/195, Pierre Poulain, maître es arts et
licencié en Décret, se présente à la collation de
l'évêque et du chapitre de Senlis et à celle de l'abbé
du Mont-Saint-Quenlin , 0. S. R. , diocèse de .\ovou.
Arch. de rUmversitc de Piiris, vol. 4<), fol. 79. —
En 1/196, il est dit ffBaiocensis diocesisi, et se
présente à la collation de l'abbé do Saint-tjuentin-
en-l'lle et à celle de l'abbesse de Fervaques, dio-
cèse de Noyon. Ibid., fol. i33. — Ea 1/197, •' ^^
pr-ésente à la collation des abbés de Saint-Magloire
lie Paris et de Saint-.Maur-des-Fossés. Ibid.,
vol. 5o, fol. 12. — En 1/199, '' s^ présente à la
collation de l'abbé de Saint-Père-en-A'allée, diocèse
de Chartres, el à celle du prieur de Saint-Martin-
des-Charaps. Ibid., fol. 90. — En i.Soo, il si'
j)r('sente h la collation des abbés de Coulombs et
de lîouneval, diocèse de (^-hartres. Ibid.. fil. 187.
— En lôoi, il se présente à la collation des abbés
de Josaphat et de irThuneo |Tironio]fl, 0. S. H.,
diocèse de CJiartres. Ibid., fol. i.'ji.
33
lUl'MMLIVlE NATIO^IALC.
258 \^\ l'VCll.TK 1)1- OHCHET | 1 ASλ-1 'lOO]
de Coiitv. RoljtM'Uis Tullcu, Stej)liaims de Ncleri \ illa el ego; cL j)osl inissain
fuerunt eNaniinati et ad gradum baccalariatus admissi Joliannes Lenrant''', dio-
cesis Trecensis, et Guillormiis Collasoii, Cabiionensis diocesis, qui pro bursis sol-
verunt quilibet duo scuta auri et prestiterunt solita juramenta.
Eodeni die, comparuit in collegio dominus legens primum ordiiiarium, (jui
exposuit quod erat prope finem Sexti, et inteliexerat régulas juris non fuisse lectas
per suos antecessores; quare peciit sibi pro lertura per Facultatem assignari ma-
teriam ad legenduni. Super quo concluditur quod dominus Junii et aiii qui abas
legerant Sextuiu erant compellendi, et servaretur mos antiquus; et pro nia-
teria, linito Sexto Hbro, fuit eidem legenti assignatus primus liber Decretaliuni.
[9 Janvier.] Die uona ejusdcui mensis, feci vocare per cedulam dominos régentes ipsius ¥;\-
cultatis pênes dominum de Courcellis super duobus articuiis ; quorum primus erat
super facto baccalariorum qui pluries se presentaverant in collegio et instanter
^upplicaverant admitti ad examen licencie; secundus erat communis.
Qiioad ])rimuni articulum, postquam exposui quod cedule primi voluminis
dictornm baccalariorum non fuerant vise nec exbibite, quia major bodcllus retu-
lerat illas tradidisse domino generali -', dum erat decanus, ad illas sigillandas el
registrandas in libro Facultatis, a quo tempore non potuerat recuperare, quia
eratabsensetdeclinaveratin Angliamproregia Majestate(^); alie vero cedule hujus-
modi baccalariorum de secundo et tercio voluminibus, quamvis essent publicate ,
non tamen era[n]t sigillate sigillo decanatus, prout consueverant sigillari, bedello
asserente quod ipsi baccalarii sibi recusaverant porrigere pec(c)unias pro faciendo
illas cedulas sigillare. Super quibus concluditur, ex deliberacionibus dominorum.
quod dictusbedellus more solito prius sigillare faciet sigillo decanatus, priusquani
illas babeatin scolis proclamare, et deinde illas in manibus decani reponet et di-
mitlct quousque fueritipsi decano satisfactum de emolumento sigilli eisdem cedulis
appositi.
(F" i6() \".) Insuper fuit concorditer conclusum quod, quia annus currens est
jubileus et ipsi supplicantes pro examine sunt honeste pei'sone, ad delacionem
magnarum ccdularum admittentur, ut in examine privato probentur si digni sint
ad publicum admitti.
[li Janvier.] Die jovis xiMi cjusdeui meusis, in missa ordinaria interfuorunt doinini Nico-
iaus de Gontj, Stepliauus de Veteri Villa et ego decanus; et posl luissam, in
'■' S<ins doute l'un des parents de son homonyme <*' Robert Gaguin.
Jean l.enfani, conseiller au Parlement en 1^87 et '■'' Sur les missions de Gaguin en Angleterre,
chanoine de Notre-Dame de Paris, mort le 5 no- voir ïhuasne, Ëpistole et orationes Gngmiii , t. 1,
vemhre iâo8. Cf. Blanchard, Calai, p. 35 a; p. 77 el suiv.
Friiiii;. m 280. fol. ^^-j v°
[l'»89-l/»i)0] l)K Ll NIVKUSITÉ DE FVIUS AL \\- .SIKCLK. 25'J
collejfio coinparuciiiiil iiovcin baccalarii pelentes adiiiilli ad di-lacioiioiii iiiajo-
luiii codulaiiiiii, |ii()iil fucrant admissi in ulliiiia (((iiclusioiie Kacultatis, cl pro
illis conficiciulis picslilerunt jiirameiita solila, |)ioul in slaliilis Fanillalis coiiti-
ii(!ntur.
Eodem dk'. sn|)|tlicav('iuii(. adinilti ad examen gradus Ijaccalaiialus duo qui
suas cedulas non liaiji'banl, et ideo fuil eisdcin injuncluin (|ii(»d illas alleirenl
in prima missa,el pro eoruni probacione luit eisdem Decrelalis Quanlo dejndiciis (')
assij^fiiata.
lin
Ipso die, e\])osui (jualiter, die mai'tis uliima, dominas rector piT licdrlli
nacionis Picardie mandaverat ut in crastino, hora octava de mane, coniparerem
in Navana ad aperiendum arcliam sigilli Universitatis pro sigillando rotiilo olli-
ciariorum Universitatis per députâtes confecto, quodque, advenientibus die et
liora prescriptis, majorem bedellum Facultatis destinaveram adsciendum si tem[)us
esset coniparendi; (|ui miclii retulerat quod decanus Facullalis medicine aut
ab eo deputalus et nonnulli régentes diocesis Meldensis cuni magistris ejusdem
diocesis erant et fuerant oppouentes ne aperiretur arcba vel fieret sigiilacio ipsius
rotuli, et ubi contra oppositioncm dominus rector et abi decani cum procuratoribus
vellent procedere ad aperlurara arche et sigillacionem faciendam, appollavc-
rant et appellabant. (Juare distuli comparere et claveni Facultatis ad aperiendum
arcbam pro sigillo extraliendo déferre, et propter dictas opposiciones et appel-
laciones, erga dominum rectorem me feci excusatum quousque quid acturus
essem in bac re Facuilatem consuluissem. (Juibus et aliis excusacionibus non ob-
stantibus,prefatus dominus rector seras Facultatum Decretorum et Medicine fecit
levare et arcliam sigilli aperire, necnon dictum rotulum sigillo Universitatis
(F° 170 r°) post et contra opposiciones et appellaciones predictas sigillare. Super
quibus conclusum extitit quod ex parte Facultatis de hoc fieret querimonia in
facie Universitatis, proviso quod Facultas medicine de sua parte veliet pariter
querimoniam lacère.
Jovis XXI ejusdem mensis. fuit missa ordinaria, in qua interfuerunt dominus Ni- 1 21 Janvier.]
rolaus de Conty, Stephanus de Veteri Villa et ego; et ibidem, examine ])remisso.
i'uerunt ad graduni baccalariatus admissi très, videiicet iNicolaus Bouquin, diocesis
TuHensis, qui pro bursis solvit tria scuta, quorum unum erat ad solem; Johannes
de Cays, Ambianensis diocesis, qui solvit duo scuta, et Eustachius Consilii '-',
Baiocensis, qui solvit totidem.
Eodem die, prinius legens conquestus est de privatis lecturis que funit extra
Clausum [ms. Glauso] Bruuelli, ex quibus impeditur loclura ordinaria. Super
''' (^rpiis jiiris ain., éd. IMdioii (Paris. 1O87, in-fol.), t. Il, p. 71, on!. 1 i^lhxi-ct. Grcg. 1\. lili. 11.
lil. I, m). — '■' Voir plus liant, p. 91), 11. -i. et p. 198, n. 1.
OGO LA FACLLTK DK DKCRKT [1/189-1490]
quo condusum extilit quod ipsi taliter le{j[eutes cilentur et ])or bedclluiu voceulur
in facie Facultalis, ut eis vocalis competens remeiliiim adliiheatur.
[a8 Janvier.] Die jovis xxviii ejiisilom mensis, fuit missa ordinaria, in qna présentes fuerunt
doniini Ambrosius de Cambray, Nicolaus de Gonty, Robertus Tulleu, Stephanus
de Vetei'i Villa, Jacobus Junii et ego decanus; et ibidem comparuit venerabilis
pater donq)nus [Benedictus de Chaniery], abbas de J-,ira ('', ordinis S. Benedicti,
dicens et asserens quod erat lieencialus ia Universitate Gadomensi, et taui propter
famani aime Universitatis Parisiensis quam Facultalis Decretorum ejusdem Uni-
versitatis, desiderabat Parisius resumere gradum licencie et ad lecturam admitti,
oiïerens de juribus Facultatis satisfacere. Super quibus concluditur quod, facta
(ide de gradu. admitteretur ad lecturam. Et fidem fecit de ipso gradu per pro-
priuin juramentum, et ad plenius fidem faciendum promisit ministrare duos testes
brevi manu, et pro admissione solvit sex auri scuta tradita domino thesaurario.
Eodem die, comparuerunt baccalai'ii ad licenciam ]n-esentati, supplicantes pro
apertura examinis ; et ipsis ad partem retractis, concluditur quod in proxima missa
aperiretur examen, et ipsis supplicantibus injungeretur quod de preparatoriis
providerent, prout eis intimavi et injunxi illis revocatis et admissis, luitque per
me assignala ])ro examine 1. d. (sir).
Eodem die, dominus Steplianus de Veteri Villa, tiicsaurarius Facultatis, expo-
suit quod ser\ ilor domini generalis ^-\ qui pro regia Majestate in Angliam [declina-
verat], (F° 170 v") in obilu domini de Fraxinis comjjaruerat, et pro suo magistro
distribuciones instantor ]iecierat, quas eidem denega\erat. quia, ut verisimiliter
credebat, pro])ter diutinam altsenciam, suam regenciam perdiderat. Super quo
fuit conclusum quod ipsius domini prestol(i)aretur adventus et infra missani proxi-
mam liaberem visitare regestrum Facultatis ad sciendum si ante recessum pro
meiise gracioso supplicasset et tanto tempore fuisset absensquod suam regenciam
amisisset.
[2 Février.] Dic Hiartis secunda Februarii anni predicti, in missa Facultatis inlerfueruiit
domini Nicolaus de Conty, Stephanus de Veteri Villa et ego decanus; et aiitequam
lieret distribucio cereorum, propter pressuram et multitudinem licenciandorum et
baccalariorum confluencium ad habendum cereos, extitit per dominos conclusum
tpiod in cap(p)ella Facultatis recluderentur et eis exeuntibus cerei distribue-
rentur, prout factum extitit ad confusionem obviandaïu.
'"' Le nonide rabbétic Lireosl ici resté PU blanc, l.e ik'sir d'oblonir la même dignité à Saint-Jnlien
mais on le trouvera un peu plus loin. Veueur de lui causa de graves embarras, ([ui ue cessèreul que
Louis XI, Benoît de Cliamery devint ensuite moine peu avant sa mort, survenue à Tours le 18 mai
à Saint-Julien de Tours. Sorti de celle abbaye, il l^oo. (If. Giillia Cliiisi., t. \l, col. (ikç^-ij^^o.
rentra, en (jualit' (tabbé. à Notre-Dame de Lire. ('' Robert (jaguin.
I ri,S'.)-I'i<)ni l)K I/UNIVKIISITK l)i: IMIilS \l W SIKCI.K. . 201
Dif iiicrciini | Icrlia | rjusdcMii iiiciisis, liiil (clcliriilii iiiissa (•oniniiiiiis l ni\('i- [3 KévriiT.)
silafis in .lacohilis; in (|na présentes fucrunl domini de (îoiity, Stej)lianus de Veteri
Villa, nie Innc absente ctlojjilinie impedito.
Die jovis qnarta ejusdem niensis, fuit cclebrata nn'ssa ordinaria, et in ea inler- fi Févricr.|
fueiMint dominns Nicolaus de (îonly, Steplianus de Veteri Villa et ejjo; et j)Osl
niissani, in caniei-a examinis, .loliannes Sonieti, dioccsis (lahilonensis, examine
])n;niisso, fuit admissns ad {jiadnni Itaccalariatus et lecturani et pro Imisis s<dvil.
ti'ia scuta et prestitit juranieiita consueta.
Ipso die, dominus thesaurariusmonasterii Sancti Dionisii in Krancia snpplicavil
admitli ad examen licencie, dicens quod erat in forma examinis. Su|)er(|iia siij)-
plicacione fuit concinsum (juod in proxima missa fidein faciet de suis cedulis et
voiuminibns, et intérim coniiciet et deferet majores cednlas, pro quil)us conli-
ciendis prestitit juramenla consueta.
I*]odem die, fuit sijfillala litlera j^radus pro Nicolao Bouquin, (jiii pro sigillo
tradidit bedeilo niajori unum scutum auri''^
Ipso die, fuit apertum examen, et de more collacione per me (K" 171 r")
liabita, presentibus baccalariis feci distribucionem textus eis assignati.
Eodem die, dominis ad cameram examinis reversis exposui tpiod magister
Arnulpbus AHouf de novo in prejudicium Facultatis removeri fecerat sliliicidiiim
deferens aquas sui edificii vicini fundo nostro in [hjorto suo, et sic cooperturam
reparari, quod a([ue sue in fundo nostro cadebant et recipiel)antur. Siq)er (pio
concluditur quod huic novitali provideatur per concilium [sic) Castelleti, et da-
tum fuit onus majnstro Claudio Pocidoti.
b"
Die lune xv ejusdem mensis, examine premisso, Petrus Breulet, Garnotensis [1» Février.]
diocesis, fuit admissns ad gradum baccalariatus et lecturani, et pro bursis solvit
duo auri scuta, que dominus thesaurarius recepit. et prestitit idem admissns
juramenta consueta. ■ .
Die jovis xvm ejusdem mensis, fuit missa ordinaria celebrata, et in ea présentes [18 Février. |
fuerunt domini Nicolaus de Conty, Steplianus de Veteri Villa et ego decanus. et
postmissam, in caméra examinis, .loliannes Baudouyn'-', diocesis Andegavensis,
examine premisso, fuit admissns ad gradum baccalariatus et lecturani, et pro
bursis solvit tria auri scuta.
'■' En marg-p : Rccepta. Boncourt, d'une créance de i3o I. t. sur Joan Bor-
•'' Pent-èlie Jean Baudonyn, pivtro, licencié en rem, ciianoino de Tours. \nir Campardon et Tue-
lois, demeurant place Mauiiert, à l'Image Sainte- tey. Imnilain' des rrgi.slrcs. . . du (Jiiitclct, p. 43,
Catherine, qui, le 28 août ia4i, l'ait don à son n" '128.
neveu Robert Godemer, étudiant an Collège de
262 . LA FACULTÉ DE DÉCRET [l/i80-l'i'.»(l |
[18 Fp\rier.j Ipso flic, coinpiU'iiit luagister Arnulplius Allouf, vocalus per bedelliim pni
novitatc per eiiin atfemplata in prejudicium Facultatis, et ex parte Facultalis
sibi remoustraliim cvtilil qiiod maie fecerat et contra proprinm juranientuni,
quo juraverat ipsiiis Facultatis jura servare, dictam novitatem attemptando. Qun
audito, idem Allouf se fecit excusatum, et quod eo inconsulto id fecerant ope-
rarii, et erat paratus, ut dicebat, si quid maie fecerat, facere reparari et iii
priorem statum reduci ad dictaraen juratoriim. Qnibus auditis, luit remissus,
et injunctum ma<;istro Claudio quod liaberet juratos advocare expensis illius
qui causam foveret injustam, et taliter providere quod Facultas remanerel
illesaO.
[)8Fé\Tier.] Die jovis xviii ejusdem mensis, fuit missa ordinaria, et post illam celebratam,
me absente et légitime impedito, premisso examine, fuerunt ad gradum bacca-
lariatus et lecturam admissi Jobannes Turquan '-', de Parisius, qui pro bursis
solvit duo scuta, et Jobannes Lopin''', diocesis Trecensis, qui pro eisdem bur-
sis solvit tria scuta, et ])restiteruut jnramenta consuela in manibus domini de
Conty.
[a A Février.
(F° 171 v°.) Die x\nii ejusdem meusis, fuit sigillata littera gradus pro ma-
gistro Jojianne de Petrafonte (sîc) , qui pro sigillo solvit unumscutum auri inajori
])edello.
'*' Ces doux (Jeriiii^rs alinéas sont iiileivei-lis
dans le registre original.
''' Les iiomouymes de Jean Turquan sont très
nombreux dans le cours du xv' siècle , et sauf peut-
être un seul, qui fut chanoine de Saint-Merry et qui
était mort à la date du .3 1 mai 1 /i9 1 ( Coll. Clairam-
hiiidl ,\o\.-]&S,p.S()) , tous, [)ar leur profession ou
leurs fonctions, se rallacliaient au Chùlelet. Nous
trouvons d'abord, eu cette même anne'e 1/121,
Jean Turquan, procureur au Cliâtelet {ihicL,
p. 109), dont l'un des fils, également nommé
Jean, est pourvu, le a octobre i^Scj, de deux tu-
teurs [ibid., p. 178) ; l'un d'eux est son frère aîné
Pierre, <[ui fut audiencier ou auditem" aux causes
(lu Cliâtelet (i454-iiG4), puis conseiller au Par-
lement. Le âi octobre i448, irJehan Turquan,
aagé de a 3 ans, fils de feu Jehan Turquan, pro-
cureur au Chastelet, est rais hors de la tutelle de
Pierre Turquan et Bernard Pioyer, ses tuteurs. . . t
{Ibid., p. 991). En i47<), ce Jean, fils du procii-
reui', et seigmmr du fief de Gli<;naiiciiarl, est exa-
minateur au Chàtelet {ibid., vol. jCiU, p. fjli). Le
7 octobre l'iSo, -Pierri' Tnnpian | est | institué
examinateur au Chastelet à la survivance de Jehan
Turquan, son père, en vertu tle lettres du 9 de
ce mois?) (ibid., p. 917), et Jean meurt avant le
17 janvier i48i (p. aai). Il avait d'autres en-
fanls que Pierre, qui lui succéda au Chàtelet dans
son office d'examinateur, et parmi ces enfants, un
fils qui s'appelait aussi Jean et doit être le bachelier de
1 'i()o.Le3niars 1 48-1 [1 483],f P(aouline[Gaudete].
veufve de feu m. Jehan Turquan , examinateur,
accepte la gardi» bourgeoise de Jehaiine, Jehan.
Jacques, Catherine et Thomas, ses enfans mineurs
et dudit defl'uat.i Coll. CAairambmilt , vol. 76^1 .
p. 987 :cf vol. 7G5, p. 1Ô3.
' ■' (j'cst ])eut-ètre de deux de ses proches parents
qu'il s'agit dans la mention suivante des registres
du Chàtelet, sous la date du 99 octobre 1689:
rr Jehan Loppin, clerc, demeurant à Paris, émancipe
Jehan, son fils, aagé de 11 ans, escolier à Paris:
ciu'Bteur, le père. Ti Coll. Clairambnull , vol. 766.
p. 4i4. — En janvier 1/496, on trouve aussi dans
les registres du Parlement de Paris le nom d'Etienne
Lojiin, chantre et chanoine de l'éghse de Tours.
-VoMC. nci/. friiitç. 8o3'i , fol. 91 9 et 919.
ll'iSO-l'iOni \)K i;i NIVKRSITÎ; de PAIUS au \V SIECLE. 263
Dit' josis \xv cjnsdciii moiisis, luissa oïdinaria cxlilil de iiioïc crdebiala ; iii (|ua [aO Févrior.]
(•oiiipaniciuiil domini Nicolaus do Coiity, Robertus Tiilleii il lîolx'iiiis (iaijuiiii ,
me absente et Ic.'filimc iiiipedito; ibiqiie, prout inicbi cxlilil iidaliiin''), exposiiil
idem (ia[{iiiiii ([uod die j)i'ecedeiili de legacioiie quam habuerat iti An{flia(m) l*a-
risiiis ap|p]liciierat, supplicans admitli ad resumcndam regenciam per eiim amis-
sam pi'opter diutinam al)senciam. Super qna supplicacione luit conclusum fpiod
pi'opter paucitalem domiiionim preseiicium Facullas voearetur jtcr cedulani ad
super bujusmodi supplicacione deliberandum.
Die veneris xxvi ejusdem mensis, domini doctores fuerunt per cednlani convo- [jC Février.
cati apud cameram examinis, hora octava de mane, super duobus articulis, cpio-
rum primus erat ad audieiidiim supplicacionem quam tune facere intendebat
dominus Robertus Gaguini, generalis ordinisSancte Trinitatis; secundus erat coni-
munis. Et in congregacione comparuerunt domini Nicolaus de Conty, Robertus
TuHeu, Stephanus de Veteri Villa, diclus Gaguini et ego decainis; coram quibus
prefatus dominus generalis suam supplicacionem relricavit et peciit ad regenciam
resumendam admitli, offerens subire onera in talibus assueta et juramenta solila
prestare. Cujus supplicacioni domini concorditer anmierunt, et deinceps idem
dominus generalis, gracias agens, prestitit juramenta in talibus consueta, et per me
sibi dictum extititquod haberet providere de proxima lectura solemnisDecrelalis,
ad quam per statuta tenebatur et erat astrictus.
Die lune prima mensis Marcii, prefatus dominus generalis recessit et ad re- [i"Mars.]
giam Majestatem dedinavit, ad référendum, ut dicebat, ea ([ue pro re publica
fecerat in Anglia(m).
Die jovis quarta ejusdem mensis Marcii, fuit missa ordinaria, in <|ua compa- '■ Mars.]
ruerunt domini Nicolaus de Conty, Stepbanus de Veteri Villa et ego decanus, et
postillam celebratam, examine prémisse, fuit admissus ad gradum baccalariatus
et lecturam Johannes Ouitardin, Claromontensis diocesis. qui pro bursis solvit
duo scuta cum dimidio, et prestitit juramenta consueta.
(F" 172 r".) Die veneris cpiinta ejusdem mensis, fuit celebrata congregacio [ôMars.]
Universitatis super tribus articulis : primus, super apercione rotuli nominando-
rum; secundus, ad audiendum relacionem eorum que fuerant in curiis Parlamenti
et dominorum generabum acta; tercius erat connnunis, super supplicacionibus et
injuriis. In qua présentes fuerunt domini Nicolaus de Conty, Slepbanus de Veteri
Villa et ego decanus.
'"' En marg;e : Siipplicccin iloininl (iunguiiii pro restimpcione rcgcncic.
264 LA FACL'LTÉ DE DÉCRKT [1 '18O-I V.tO |
[11 Mars.] Die jovis XI ejiisdeni meiisis, fuit celebrala missa ordinaiia, in cjua iiileilïicitiiil
(loniini Nicolaiis deCoiily, Steplianus de Veleri Villa et ego; et post inissam, pro-
vidus vir iiiagister Raymundus de Gosuaco('), Lemovicensis diocesis, in Decretis
baccalariiis Tliolose, fuit admissus ad lecturam, et pro bursis solvit tria scuta, el
prestitit jurainenta consueta.
Eodem die, doniinus Johannes Seguier, legens primum ordinarium de mane,
comparuit in collegio et exposuit quod dominas cancellarius Francie sil)i ])er lit-
(eras missivas rescripserat quod eiat uniis de numéro electorum novoiMim conci-
liariorum [sic) Parlamenli Tliolose '-) et quod pro eo mandaveral ut incontinenti
declinaret ad regiam Majestatem, que erat Lugdiini, petens hiis de causis a lec-
tura exonerari, et dictum magistrum Raymundum in ejus locum admitti, etcollec-
' tam instantem sibi reservari. Super quo concluditur quod quameicius domini por
cedulam super premissis deliberaturi erant convocandi.
[i3 Mars.] Die sabbali xui ejusdem mensis*, fuit congregacio Universitatis apud Sanctum
Matliurinum celebrata, super tribus articulis : primus, ad audiendum alitpia que
fiierant per curiam Parlanienti ordinata in fado proces.sus moti et pendentis inter
Facultalem Decretorum et ceteras Facultates; secundus, super processionibus ce-
lebrandis; tercius erat communis, super supplicacionibus et injuriis.
Quoad primum articulum, dominus rector exposuit quod ex parte trium Fa-
cuitatum Universitatem representancium fuerat porrecta certa requesta curie
Parlamenti pro sigillandis nominacionibus magistrorum ipsius Universitatis, pen-
dente processu; super qua curia per suum arrestum ita fieri ordinaverat pro hoc
anno currenti sine prejudicio dicti processus, et requisivit per organum magistri
Roberli de Val[l]ibus domino Jolianni Bouchard'^', coinmissario curie Parlamenti
ad id deputato, ut execucioni mandaret ipsam requestam seu ordinacionem curie
super ea datam. Qua requisicione audita, dictus Bouchard presciiptam ordina-
'"' Raymond appartenait à la granile famille du
Bas-I>iiiionsiii qui avait Piiipiiinté son nom à une
terre située non loin de Brive. Il parait avoir été le
second fds d'Hélie de Cosnac et de Catherine Fay-
flil, lille et héritière d'Etienne Faydit, scijjnenr de
Bordes, dont le mariage remontait à l'année iltoh.
Cf. Nouveau d'Hozicr, \ol. io5 , dossier de Cosnac,
fol. liç). — En i5i6 et i5qo, on le trouve désigné,
dans deux quittances, sous les nom et titres sui-
vants : rr Raymond de Cosnac, licencié ez droiclz,
seigneur de Segiu-als et de lioffilhac, lieutenant
gênerai de monseigneur le senesclial de Limosin ez
sieigps l'oyalx du bas pays dndit I^iniosins. Biblio-
thèque nationale. Pièces orig., vol. 865, dossier
de Cosnac, p. !5 et '1.
'"' rrJean Séguier, sieur de Bonloc, (ils de Not
Séguier, reçu le i.3 mai 1 '176 (sic), président reçu
le 37 juillet i5if), mort le 6 mai iSam, selon
Fleury Vindry. Les Parlementaires français au
Avi' siècle, t. 11, fasc. a (Paris, 1912), p. i5i.
*^' Jean Bouchard, ([ui manque au Cnlaloguc
de Blanchard, ligure dans les registres du Châ-
telet, aux dates du 16 avril i')85 et du i3 mai
i^i8(), comme conseiller au Parlement. Coll. Ctai-
riimbault, vol. 764, p. 3-20 et p. Sgi. — Dès le
aS avril iû63, inn. .lehan Bouchard, licencié
es loix, receu advocat au Chastellet, a[voit] choisy
son lieu du costé des fenestresT^. Ibid., vol. 7(iii,
p. 37<j.
[iri89-l/i90] DE L'UNI VKUSITl': DK l'\l!IS \l W'SIKCLK. 2G5
ciuiieiii, iil (licohal, ikisIit; Kacnllali iiiliiiia\il, cl (|iiesi\il (|iilil l'"aciilla,s de
pari»! sua diccrc, volcbal ad (V" lyj v°) im|)(MlicndiMii ipsam (ndinacioni'iii.
Ciii, ex ordiiiaciuiK^ doiiiiiHtrmn presenciiiiii. cjjo dccaiiiis iioiiiino l'acidlali-^
respondi (pidd me (tp|»on('l)aiii dicle ordinacioni et ejiis cxeciirioiii, et |)i<t caiisi^
diclt^ opposicioiiis recihni qiiod, ciiiii partes conteiidentes iu cnila liiiManl an-
dite. Facilitas Decretonini per modiiin provisionis reqiiisivit qiiud iioiiiiiiacmiies
siioriiiii licenciatoi'iini et l)accalaiioriiiii, peiidenti' |)iocessii, cum nominacionihiis
iiiajfisti'oi'iiiii dicte Uiiiversitatis sijfillarentiir, et alic Facilitâtes, per inodiiiii pro-
visionis, re(piisiveraMt qiiod, [)redicto processu pcndente, noiiiinacioiics iiiajjislro-
nim dicte Universitatis sijfillarentnr sine aliis super qiiibiis parles per ciiriain
fiiorant ap[p]iinctiiate ad conciliurn [sic), et qiiod prodiicerent infra Iridiiiiiii
quicquid vellent; ciii arreslo parendo Facilitas de parte sua piodiixcral d clair
docuerat de jure suo per tenoreui Prao;inalice sanctionis, advisata deputatorum,
Universitatis conclusionem continentem quod licenciât! et baccalarii uostri ciiiii
ceteris noininarentur sub sigillo Universitatis, et per plures nominaciones post-
niodum expeditas; quibus attentis et preserlim dicto arresto, iioii potcrat nec
debebat ipse comniissarius ad execucionein dicte supplicaciouis procèdent, ciuii
fuisset expedita non vocata parte nec audita; et ubi, non obstaiitc^ op])osicione.
procédera vellet ad execucionem , protestatus sum de attemptalis contra Icnoreiii
arresti. Quibus dictis,prefatus comniissarius cepit ordiri et dicere plura iu laii-
dem Universitatis et singularum Facultaturn, et quod nominaciones magistiuniiii
Universitatis non erant in questione, sed solum nominaciones licenciatorum et
baccalarioruni Facultatis Decretorum, quarum pendente processu predictd non
debebant in sigillacione inipediri, et bac consideracione curia ordinaveral. pin
boc anno duntaxat et sine prejiidicio processus, debere sigillai'i; et deinde micbi
ianquaui decano precepit quod bora tercia post meridiem compare[re]in iu Xa-
varra pro aperiendo arcbam sigiili ad predictas nominaciones sigillandas. (lui
precepto iterum me opposui et protestatus sum de attemptatis et appellando, et
pariter feci dum Universitas concbisit quod, conformiter ad ipsiiis commissarii
ordinacioncm, sigillaretiir post prandium.
Eodem die, bora secunda post meridiem, per me luit congregata Facilitas
pênes dominum Jobauiiem de Coiircellis super tribus articulis : piiniiis. ad aii-
dienduni qiialiter magister Jobannes Seguier, prinius legens ordinariiim de iiiaiie.
in ultima missa ordinaria Facultatis se exoneraverat a lectura, et ipsi lecture pro-
videndum; seciindus, ad dandum remedium biis que de mane facla fueraul in
congregacioiie Universitatis; tercius erat communis.
Quoad primum articulum, exposui quod prefatus legens (F" lyS r") iu colle-
gio novissime celebrato se exoneraverat a lectura eo, ut dixerat, quod Incrat
eleclus consiliarius Parlamenti Tbolose, et propler boc ad curiaiii Régis extiteral
mandatus, et iustauter supplicavit ([uod magister Hemiiiidns de ('osnaco, bacca-
34
mrBIHtllIE XAIIOTIAtE.
•JIW; LA FACULTE DE DECRET [l/i89-l/i90 1
lîu-ius l'niversitalis Tholosane, eo die receptus pcr Facultatem ad lecturam,
adiuittevetur loco siii, et collectam pro ipso levaiidam. Super (piihus fuit con-
clnsiim quod haberem Facultatem convocare. prout leci; et ulleriiis lecitavi
(juod plures baccalarii apud nie instilei-ant pro lectura et iiiteudehaiit in collegio
siipplicare.
Quoad secundum arliculum, recilavi ea que de mane per me acta fueraut
iii Lniversitate ad impediendiim execucionem dicte oïdinacionis. Et super hiis iii
médium positis fuit couclusum quod aspirantes ad lecturam probarentur et le}T;e-
rent per ordinem quilibet uua septimana, et dédit Facullas deputatos ad illos
audiendum et référendum dominos de Gonty, de Veteri Villa et me; quorum au-
dita relacione Facultas providebit de ydoneiore ad legendum; et (juia per statuta
Facuitatis collecta recipi debent in capite anni, fuit dictum quod baberem pro-
videre conformiter ad statuta.
Super secundo articule, fuit conclusum quod Facultas, obtemperando ordina-
cioni curie, mitteret clavem ad reserandum arcbam pro sigillandis nominacio-
nibus bujus anni, conformiter ad ordinacionem curie, et ubi alie Facultates'
vellent sigillari facere noniinaciones annorum precedentium contra tenorem ordi-
nacionis curie , volnit Facultas quod ego decanus nomine Facuitatis baberem me
opponere et appeliare ad curiam Parlamenti.
Eodeni die. Iiora tercia post meridiem, comparui personaliter in Navarre et,
presentibus dominis rectore, decanis Facultatuni et procuratoribus nacionum,
domino Jobanni Bouchard, commissario deputato ad exequendum predictam
prele[n]sam ordinacionem curie, exposui conclusionem predictam Facuitatis, et
conformiter ad ordinacionem curie, obtuli aperire arcbam ubi erat sigillum. pro
sigillandis nominacionibus bujus anni duntaxat. Quo audito, decani, procura-
tores et magistri dixeruntquod nulle noniinaciones bujus anni erant facte, et re-
quisiverunt quod omnes nominaciones annorum precedentium, que non fuerant
sigillale, sigillarentur, in vim dicte ordinacionis. Cui requisicioni me opposui.
dicens quod erat contra tenorem eoruni requeste, quain ad boc exhibui legen-
dam. Prefatus vero commissarius, nioreni gerendo partibus adversis, sub pena
centum marcbarum argent! niiclii precepit quod aperirem seram Facuitatis pro
nominacionibus passini sigillandis. Cujus mandato me fornialiler opposui, et ab
ipso commissario et ejus mandato ad curiam Parlamenti (F" 170 v") provocavi
et appellavi et de attemptatis protestatus suin. Sed, biis non obstanlibus, ipse
comniis[s]arius in mei recnsacionem niisit quesitum serarium, et dum advenif,
eideni precepit quod seram nostre l^^'acultatis appositam arche ubi erat sigillum
aperiret. Cui precepto iterato me opposui et appellavi, mee priori appellacioni
adberendo. Quibus non obstantibus, fuit sera levata et sigillum extractuni, ex
quo passini nominaciones tune fuerunt sigillate; quare de attemptatis proies-
talus fui.
[l/48y-l/i9(l| 1)1-: I. l NIVEUSITÉ 1)K l'MilS AU XV" SIKCLK. 267
Die IiiiK! w cjusdeiii iiiensis, in ciiiiieia cxaiiiiiiis, |{(j1jciIiis de (Iincc, liollii»-
iiiageiisis, llt'iiricus de Monte, Hemeiisis, et Chrislolorus de Rocjue, examim; prc-
niisso, fuerunl adniissi ad yraduni baccalarialus etlecturani, et pro bursis quilibet
sohit duo scuta cuiii diniidio, et prestiterunt jurarnenta consuela.
Mars.
Die jovis xvni ejusdem niensis, fuit cebibrata niissa ordinaiia, et post illani,
in ramera cxaininis coniparueinnl (b)niini Joliannes de (îouireUis, Ainbrosius de
Canibray, Nicolaus de Conty, Uobertiis TuUeii, Slepbanus de Veteri \ ilhi et e{jo
decanus; et positis in niedinni tiibus articubs snper ({uil)us fuerant per cedubnn
vocati, nnaniiniter debberaverunl, qnoad primiini, super admissione vel repul-
sion»; Hcenciandoriini, quod, (juia annus est jubil(Mis et examinât! sunt bonesti,
et si repellerentur, fieret eis injuria, placebat eos admitterc et cum biis (|ui gra-
cia indigerent dispensare, et, examine clause, domino cancellariu pro munerc
licencie conseqnendo presenlare.
Quoad secundum aiticuluni, concementeml'actum processus pendentis in curia
Parlamenti conlia alias Facultates, plaçait dominis quod, attcntis expletis com-
missarii et ordinacione curie predicte, non estopus ut bat ullcrior prosecucio ap-
pellacionum inteipositarum ad curiam Parlamenti, racione gravaminum per dic-
tum commissarium illatorum, et quod pro viribus est insistendum ut processus
expediatur.
(Juoad tercium articulum, concernentem collectam debitam primo legenti,
fuit conclusum quod levabitur per magistrum Cdaudiuni l'ocnlol pro de illa ordi-
nando, j)rout juris foret, ad opus illius (jui lecturam dimisit vel qui per Kaculla-
tem ordinabitur legens, et super recepta satisfaciet ipse receptor Nicolao clavigero
de pensione sibi débita per ultimum legentem.
Eodem die, dominus Ambrosius supplicavit pro domino Nicolao Lumbus''',
baccalario in urbe Roma anno [m uu'] lxxvui, ut placeret Facultati eiim aduiil-
teie ad lecturam et deinde ad examen licencie. Super qua supplicacione domiiii,
visa littera suigradus, deliberaverunt quod placebat eum admittere et quod per
liK Mars.
'"' En 1A94, irNicolaus Lombusi , prêtre,
maître es arts, licencié en Décret, se présente ù
la collation du elia])itre de Chàlons et à celle de
l'abbé de N.-D. «de Mosomnioi [M<iuzou], O.S.
1!., diocèse de Reims. Arch. de l'Unir, de Paris,
vol. 4(), fol. Sa v". — En i4()5, il se présente
à la collation de l'évèque et du chapitre de Aleaux
et à celle de l'évèque et du chapitre de Laon.
Ibid., fol. 85 v". — En i/i()6, il se présente
de nouveau à la collation de l'évèque et du cha-
pitre de Meaux , en mi'tne temps qu'à celle de l'ar-
cbevêque et du chapitre de Sens. Jhid. , fui. 1 !î() v".
— En mars l'i()7, il se présetUe à la collation de
l'évèque et du chapitre de lieauvais, et de nou-
veau à celle de l'évèque et du chapitre de Lacu.
Ibid., vol. 5o, fol. 1-2. — En mars i4()8, il est
dit rRcniensis diocesis'" et se présente à la collaliim
du chapitre de l'église colléoiale Saint-Germain-
l'Auxerrois, ainsi qu'à celle de l'abbé de Saint-
Magloire de Paris. Ibid., fol. 49. — Sa famille
parait être originaire du pavs de Liège. Un certain
Pierre Lotnbus (5tail seciélaire de la Chaini)re du
Roi en 1628. Pièces ori/j., vol. lyiîy, dossier
Lonibus, p. 3, ."î et '1.
268 LA FACULTE DE DECRET [ l/iSO-l/iOO]
(leputatos iii caméra exaininis sibi Hat distribiicio texlus (F" 17/1 r") et \^\o-
sanini.
|i9 Mars.] Dic veiieris xi\ ejusdem mensis, in caméra examiiiis, dictus Nicolaus Lombus,
baccalarius in Urbe, fuit admissus ad jjradum baccalarialiiï- et lectiuam Parisins,
et pro incorporacioiie suivit tria auri sciita, fjiie fiierunt tradita et dimissa in
maiiibus thesanrarii, qui post ea distribuit inter dominos.
l])so die et post bujnsniodi admissionem, dictus Lumbiis renovavit et refricavit
suam suppiicacionem et peciit admitti ad examen gradus licencie cum aliis bac-
calariis. Cui s\i[)[)licacioni extitit obtemperatum; et deinde in caméra examinis,
prius per cum prestitis juramentis solitis pro majoribus cedulis conficieudis et de
tenendo secretum id quod fieret in examine, fuit eidem assignata porcio textus
et glosarum, et eidem dictum quod venirel die lune sequenti et eo die aiïerret
unani majorem cedulam in P\icultate, ne propter dedaracionem plurium apud
singulos dominos examen retardarelur.
[03 Mars.] Die lune xxn ejusdem mensis, Henricus Macliy, Ambianensis, et Poncius
Grandjonist'', Lugdunensis diocesis, examine premisso, fuerunt admissi ad gra-
dum baccalariatus et iecturam, et quilibct ])ro bursis solvit duo scuta posita in
manibus domini thesanrarii, et prestiterunt juramenla consueta.
[5/1 Mais. 1 Die mercurii xxun ejusdem mensis, fuit missa ordinaria cele])rata, et in ea in-
terfuerunt dominus de Confyetego; et post missam, in collegio bedclli retulerunt
quod consiliarius qui liabot processum Facultatis ad référendum advenit, et fuit
conclusum quod babeam inslare pro expedicione ipsius processus erga dominos
Facultalis qui sunt de curia, ut pétant expedicionem domino primo président!.
[■}') Mars.] Die jovis , in festo Annunciacionis Béate Marie, fuerunt présentes in missa domini
And)i'(»sius de Cambray, Nicolaus de Conty, Roberlus Tu11(mi et ego. Qua tiiiita.
<"' Ponce Graiidjoii ou (iianclioii . niaîlre es
arts et bachelier en IWcret, seprt'senle, en 1^1)3,
à la collation des ahljés de Saviijny et d'Aisnay,
diocèse de Lyon. Archives de l'Unie, de l'arix ,
vcil. 'i(), fol. 2 v". — En i/if|'i, il se présente à la
collation de l'arclieviVjne et du clia|)itre de L,yon
et à celle du cliapilre -S. Mreii- [Saint-Nizier]
de Lyon. Jbtd., fol. 57 v°. — En tli(jb, il se
présente à la collation des chapitres de l'église
collégiale de Sainl-Just et de l'église Saint-Paul
de Lyon. ILid., fol. io3 v°. — En 1/196, il est
<[ualilié "in Uccretis licentiatus, Lugilnncnsis dio-
ccsisï , et se [)résenle à la collation des prieurs de
IWontverdun et de Saint-Roniain-le-Puy . 0. S. B.,
diocèse de Lyon. Ihid., fol. i33 v°. — En 1^99,
qualifie' en outre de rcapellanus capellanie fun-
date in ecclesia Lngdunensi ad lionoi-em bealo-
luni Dionisii et Austrelegii ac Johannis Baptiste,
il se présente à la collation du chapitre de Saint-
Paul de Lyon et h celle du prieur de MornanI ,
diocèse de Iivon. Ihid., vol. 5o, fol. g'i. — Le
ao février i5oo, il se présente de nouveau à
la collation des chapitres de Saiiit-Just et de Saint-
Paul de Lyon. Ihid., fol. i38. — Et le 1 5 février
suivant , il se représente à la collation des abbés
d'Ainay et de Savigny. Ibid., fol. logv".
I l/iSO-l V.»()| l)i; I, I M\ KItSiTK l)K IMUIS \l \V' SIKtlJi. t-'OÎ)
('isdfiii cxitosiii (|ii()<l .loliiiiiiics (If Bonuloco, diocosis Moritisalhaiii, ad iin' vé-
nérai, dicL'Ms (|U()(l ciat l)ac(alaiins in liiiiversitate Tliolosaiia, suiil (juatiioi-
aiiiii fluxi, cl, ppoptor rainani Imjus Univorsitatis, desidcrahal rocipore {[ladiiiu
licencie l'arisins, el ([iiod linc«s(|n(' disliileiiif, s(! |iics('nlaic ad exann'ii. i|nia
|>i(> pec(c)uniis miserat ad parles nec adlinc habuerat responsuni, se(l ludulcil
lihios, ([tios in pijjnus eiat paialns Iradeie |)ro jniibiis Facnltatis, Sii]ii'i (|iiil)us
luil (K" 176 v") concinsnin (piod die seqnenli coniparerel apiid canuMoni «-xa-
miiiis et ibidem lacerel lidein (k; jjradu; quo fado, Kacnllas uileiiiis sibi ilai(!l
responsuni.
Die venei-i.s xxvi ejusdeni niensis, comparuerunt in caméra examinis domini [aOMars.
Nicolaus de Conty, Hobcrtus Tnlleu, Slepbanus de Veteri Villa et ego decaniis;
corani qnibus dictns Jobamies de Bonoloco, qui suam die precedenti fecerat
supplicacionem, peciit cum instancia recipi ad examen licencie gradns. (lui pro
parte Facnltatis extitit per me rcsponsum quod prius fidem faceret de jjradn
baccalariatus per eum pretenso, et boc dicto, prodnxit duos lestes, videlicel
fratrem Ainloenum de Pralo, diocesis Tholosane, et dominuni Gnillardum de
Coppiaco, ntriusque jnris doctorem, (piorum primus in presencia donn'nornni
asseruit medio juramento quod, sunt quatuor anni, vidil prélat imi d«^ Bonoloco
palam et publiée légère Decretales in UniversitateTholosana, more baccalarioium
in Decretis ipsius Universitatis. Prefatns vero de Coppiaco, présente prefato do-
mino de Conty, ad eum propter gravitatem destinalo, ut retulit, déposai! idrm
in effectu ut precedens testis, et quod, sunt quatuor aimi, \iderat eumdein di;
Boncdoco palam légère Decretales in Universitale, sicut baccalarii ejusdcm Uni-
versitatis légère consueverunt, et idem de Novoloco (sîc) cum juramento asseruit
(juod, sunt quatuor anni e[f]lluxi, dictuin gradum baccalariatus in ipsa Lniver-
sitate Tliolosana cum rigore examinis adeptus est.
Eodem die, prefatus Jobannos de Bonoloco ad lecturani gradus baccalariatus
extitit admissus et deinde ad examen gradus licencie; et post prestita juramcnta
in talibus assueta, eidem fuit assignata porcio textus et glosarnm; et, ne refarda-
retur clausura examinis, luit dispensatus super delacione majorum cedulaiiim,
et sibi injunctum extitit quod haberet unani presentare in facie Facnltatis die
lune, et quia pro juribns Facnltatis in ]trom|)tu pec(c)unias Tion babebat. Ii-a-
didit magistro Claudio Poculoti plures libros in pignus viginti scutoruni au ri.
super qnibus capientur jura per ipsum de Bonoloco Facultati debila. et pro
inco[r]poracione diclus Poculot Iradidit tria scuta que fuerunl inter dominos
«listributa.
Die lune XXIX mensis ejusdem, in caméra examinis, presentibus dominis Ni- [a;(iMars.i
colao de Conty, Boberto Tnlleu et me decauo, Henricus Lesongar, diocesis Cori-
•270 LA FACULTE DE DECRET f ] 'i,S'.>-1/j90 |
sonitciisis, exaiiiiiio premisso, luit adinissus ad graduni baccalanaliis et Iccturarii.
et solvil pro Jjursis tria auri scuta, et prestitit junmieiita consiieta.
|3o Mars.] (F" 17.") i".) Die uiartis xxx ejusdeiu meiisis, preseiitibus dominis Nicolao de
Conty, Roberto TuHeu, Stepbanode Veteri Villa, aliis dominis absentibus, quani-
vis per cedulaiu vocalis super clausura examinis, de more examen clausum extitit,
et pe[r] me habita coUacione per quam xvi baccalarios présentes, secundum ordi-
nacionem Facultatis, licencie munere difjnos declaravi et ut taies venerando patri
domino cancellario insignis ecclesie Parisiensis fore presentandos, ipsisque ad
meiiora per collacioncm invilatis feci prestari jiiramenta bis per licenciandos
prestari consueta ante suscepcionem licencie gradus.
[3i Mais.] Dio merciuii ullima dicti mensis, ego decanus cum domino iNicolao de Gonty,
Stepbano de Veteri Villa, hora quarta post meridiem, in aula domini Ambrosii de
Cambray, xvi baccalarios per Facultatem pro munere licencie examinatos et pro-
batos taiiquam suflicientes et ydoneos cum reverencia eidem domino preseiitavi,
humiliter requirendo et rogando eumdem dominum ut quamcicius illos vellel
licenciare et apostolica benedictione munire, uostram quoque Facultatem in suis
juribus, privilegiis, libertatibus et statutis ac laudabilibus consuetudinibus con-
servare. A quo fuit responsum quod ipsos presentatos lecipiebat quamcicius posset
licenciandos, sine prejudicio juiium, libertatum et privilegiorum suc dignitalis,
ex quibus dicebat sibi trimestre conqietere ad probandum presentatos sinjfularum
Facultatum.
[1" Avril.] Die jovis prima mensis Mardi [1. Aprilis], post missam ordinariam Facultatis,
Simon Adriane, dyocesis Turonensis, examine premisso, fuit admissus ad gradum
baccalariatus et lecturam, et pro bursis solvit duo auri scuta, et jui'amenta con-
sueta prestitit.
Eodem die, providus et discretus vir Stepliaims Boucbart, Garnotensis dyocesis,
fuit creatus bedellus''^ domini Johannis de Courcellis, per obitum Johannis Paquier
(lum viveret ac decessit bedelli domini memorati, et prestitit juramenta solita.
|)rout in libro Facultatis continentur.
[2 Avril.] Die veneris secunda eju.sdoni mensis, domini doctores luerunt vocati per ccdu-
lam ad conficiendum rotulum licenciandoium, et in caméra examinis comparue-
runl domini Joliannes de Courcellis, Nicolaus de Gonty, Robertus Tulleu, Jacobus
Junii et ego decanus; ex quorum votis et deliberacionibus lotulus preseutandus
domino cancellario Pajisionsi in bunc moduni fuit factus et coinpositus : frater
'" Ms. hcduUus.
I l/i89-l/i90| Dli L'UNIVERSITK l)K l'ARIS AU XV" SIKCLK. 271
Beiietlic.liis de (Ihamery, Cliiudius do IIaii<;rst, liiilcr Mallifiis le \\ri(;i), (îiiillcr-
iiuis Boii<{iiier, Nicolaus Lumbiis, .loliaiiiies du BuatO, (F" 17"» \"j Sinidii l'oic-
vreaii, Joliaimes do Boiioloco, Simon (Jainhi'in, Joliaimes do A<[iiaiiioiliia, li'ater
.lohaiiiios Vacui, .loliaiiiies Passerai, Erardus Cousin, Anihonius Mai{;niii. l'rliiis
Poulain, Joliannes de Keuquiôfes.
Et hoc online dosciipti luerunl in duolms rotulis perjjanioni, quorum unus
domino cancollario prosentandus clausus oxtilit et ohsijjnatus seu sijjillalus siîjillo
decanalus in medio. et in duabus cxtromilatihus, sifjnelis duoruni doniinoruni
presencium, et alius siniiliter, ut remaneret pro cop([))ia in manibus dccani, ad
videnduni si die licencie esset aiiquid inimutalum in rotuio prinripali.
Eodeni dio, post moridiem, hora quinla, cum bedellis Faculbilis conqjanii ;q)ud
dominum cancellarium Parisiensem, in domo quam inliabitare consuevit, et eidem
rotuium per Facultalem confeclum et, ut prefertui', sijjillatum prescntavi, cum
protestaciouibus assuetis <[uod nullomodo rcseraret ante diem et lioram instaulis
licencie in aula domini episcopi Parisiensis celobrande. Qui quidcm dominus can-
cellarius dictuni rotnium recepit et clausum tenere proniisit, sicut fieri pecieram.
Ex qua responsione pecii instrumentum niagistro Jobaimi du Gue, nolariopublico
et majori bedello Facultatis.
Die sabbati, vigilia diei dominice in Ramis Palmarum, dominus Nicolaus de ['a Avni.|
Conty iegit solemnem Decretalem que legi solet ilio die per doctores, et intravit
ac exiit hora consueta, et débet pro 00 proxiraam légère dominus generalis.
Die dominica quarta ejusdem monsis, liora seplima de mane, domini, apud |'i Avnl.;
cameram examinis vocati pro adopcionibus licenciandorum facicndis, illos modo
et forma sequentibus adoptaverunt, vidclicct : dominus Johannes de Courcellis
optavit fratrem Benedictum de Ghamery; dominus Ambrosius de Cambray, Glau-
dium de Hangest; dominus Nicolaus de Gonty, fratrem Matheum le Wiien; do-
minus Robertus Tulleu, Guillermum Bouguier; dominus Steplianus de Veteri
Villa, Nicolaum Lombus; dominus Jacobus Junii, fratrem Johannem Vacui;
dominus Johannes Picard, Simon Cambrin , et ego decanus, Johannem de Bono-
loco; dominus Johannes de Courcellis, pro secundo, Johannem de Fouquières;
dominus Ambrosius de Cambray, "Petrum Poulain; domiims Nicolaus de Gonty,
Johannem du Buat; dominus Robertus Tulleu, Erardum Cousin; dominus Ste-
phanus de Veteri Villa, Johannem de Aquamortua; dominus Jacobus Junii, Antho-
nium Maignen; dominus Johannes Picard, Johannem Passerai, et ego. Simonem
Poievreau; fuitque conclusum quod eo ordine adopcioiies inferius annotentur.
''' Sur celte ancienne maison de Normandie et du Perclie,.voir La Clienaye-Desbois, Dictionnaire de
la noblesse, t. -\.\', p. i5'i et suiv.
■21-1 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U89-1A90J
[5 Avril.] Die lune quiiila ineusis Aprilis, apud Sancluni Joliaiiiiem Jlit'rosoliiiiitanum
coinparuerunt (loiiiiiii Nicolaus de Coiily et Stepliaïuis de \ eteii Villa, me absente
propt(!r iiilirinilateiii; corain qiiibus dorainis comparens Guido Vijjerii, diocesis
Lemoviceiisis, dixit (F" 176 r") et medio juramento asseruit quod }>radum bac-
calariatiis iii jure caiiotiico in Universitate Tliolosaiia fiieiat asseciitus, et quo-
iiiam in anno sequenti graduni licencie Parisins inlendcbat et desiderabat adipisci,
snpplicuit adniilli ad giadnni baccalariatns et lectiirani, ollerens satisracere i\o
juribns consuetis, et, ad docenduni plenins de suo gradu, produxit niagistrurn
Kaymuiidum de Gosnaco, baccalaiiiuii in Decretis Parisins, qui medio juramento
asseruit se credere prefatum (juidononi verum jurasse et aliud certiludinaliter
nescire; quare ex ])arle Facultatis iiiit eidem supplicanti injunctum quod ante
examen future licencie baberet plenius docere de gradu per eum pretenso. Et
lioc medio fuit admissus ad gradum baccalariatus et lecturam, et pro bursis sol vit
duo scuta cum uno Icone, ac prestitit juramenta consuela.
Eodem die, dictis dominis comparentibus in loco prediclo, liora nona de mane,
cum sedecim licenciandis et duobus bedellis generalibus Facultatis et singulis
dominoruni doctoruni, ])ostquam dicti licenciandi prestiterunt juramenta consueta
prestari ante suscepcionem licencie, bini et bini nsque ad aulam domini episco])i
Parisiensis processerunt. et ibidem collocatis, dicti domini Nicolaus de Gonty et
Stepbanus de Veteri \illa, pront micbi relulit dictus de Goaty, adierunt pi-esen-
ciam domini cancellarii ecciesie Parisiensis, qui eis obviam venit et ex[b]ibuit
lululum de quo supra lit mencio, et inventus fuit integer ac intactus, et deinde
processit idem dominus cancellarius, cum snlicancellario et prefalis dominis eum
associantibusC), usque ad dictain aulam domini episcopi Parisiensis, et ibidem
omnibus in suis sedibus collocatis atque sedentibus, dominus Milo, Decretorum
doctor et episcopus Garnotensis, sedens cum prelatis, surrexit et ad sedendum
cum dominis doctoribus accessit; deinceps vero prefatus dominus cancellarius tra-
didit rotulum magistro Johanni du Gue, majori bedello Facultatis, qui, legendo
rotulum alta et intelligibili voce, dictos licenciandos vocavit eo ordine quo in ipso
rotulo erant descripti, similiter et in rotulo qui apud dominum de Gonty exis-
tebat Quo facto, dictus subcancellarius longani et disertani oracionem habuit
in laudeni dictorum licenciandorum et sciencie jui'is canonicy; qua habita et per-
fecta, dominus cancellarius dictis sexdecim baccalariis licencie munus et aposto-
licam benedictionem impendit, ibidem assistente copiosa multitudine pontificum,
abbatum, consubini, nobiliuni, doctorum, licenciatorum ex omni Facultate ac
populi multitudine. (Juibus peractis, domini doclores et licenciati novi descende-
runt (F° 176 v") de aula, et in pede graduum more solito per ordinem stetcrunt,
ibique gracias egerunt omnibus et singulis qui aciui interluerant: et deinde ipsi
'') Ms. assoaiautihds.
[l/«89-l/i90| l)K L'UNlVKilSITK l)K PAHfS AU XV' SI K CLE. 273
domini docloies el novi licenciati se relraxeiniit in ca[)([j)ella iiitctiori dicli doiniiii
Parisiensis episcopi, et ibidem liciTiciali novi diclis doiiiiriis doctoribus e^jerunl
gracias de laLoribus assumptis et bonoribiis cis impensis; e(, posliiiodiim fiatres
Benediclus de Cibameri et Matbeus le Wrien aduiitti ad graduni docloratus siip-
plicarimt; (juibus fuit responsum <|uod in proxima inissa Facultatis comparèrent,
et super eoruin supplicacione Facultas tune eis daret congruum responsum.
0I\1)0 AUTKM QUO IPSI 1,1CE?«C1\NDI FUERUNT AD l.ICENCIAM VOCATI [lâgO-
SEQUITUH ET EST TALIS : 5 avril. J
Frater Benedictus de Chamery. . . ()ucm adoptavit dominus Jolianiies de
Courcellis.
Glaudius de Hangest d. Ambrosius de Gambray.
Frater Matbeus le Wrien d. Nicolaus de Gonly.
Guillermus Boujjuier d. Robertus Tuileu.
Nicolaus Lumbus d. Stepbanus de Veteri Villa.
.ïohannes du Buat d. Nicolaus de Gonty.
Simon Poievreau d. Rejjinaldus de Vacraria.
Jobannes de Bonoloco d. Regiualdiis de Vaccaria.
Simon Gambrin d. Jobannes Picard.
Jobannes de Aquamortua d. Stepbanus de Veteri Villa.
Frater Jobannes Vacui d. Jacobus Junii.
Jobannes Passerat d. Jobannes Picard.
Erardus Gousin d. Bobertus Tidleu.
Antlionius Maignen d. Jacobus Junii.
Petrus Poulain d. Ambrosius de Gambray.
Jobannes de Feuquières d. Jobannes de Gourcellis.
Die mercurii vu ejusdem mensis, fuit sigillata littera gradus pro magistro Petro [7 Avril.]
Simeonis, Lugdunensisdiocesis, quiprosigillo solvit scutum auri magisti"o Jobanni
de Vado.
(F° 177 r°.) Die \ni ejusdem mensis post Pascba, domini doctores régentes [i3 Avril.]
fuerunt vocati j>enes dominum Jobannem de Gourcellis, bora tercia post méri-
dien!, ad deliberandum super tribus articulis : primus, ad providendum de primo
legente; secundus, ad disponendum de collecta per bedellum Facultatis recepta
nomine primi legentis; tercius est communis, super supplicaciouibus et injuriis.
Quantum ad primuin arliculum, exposui quod magister Jobaimes Seguier,
primus legens, circa médium quadragesime, in quadam missa Facultatis, in qua
présentes erant domini Nicolaus de Gonty, Steplianus de Veteri Villa et ego,
comparuerat et inter cetera exposuerat se récépissé litteras missivas a domino
m. 35
Ti'\ LA FACULTE DE DÉCRET [l/i89-l VJO]
cancoilario Kraiicie, per ((uas sil)i rescripserat ([iiotl erat assiiiuptus seu eloctus
in coiisHiariuiii Pailainenti Tlioiosani, et mandaverat eidem quod incoiitintMili
arriperet iter ad eum veniendi, propter quod coactus erat diniit[t]ere lectiiram ol
ab eadeni se exonerare, prout se exoneravit, et ad legendiiin loco sui preseiitavit
magistruni Raymundiim de Cosnaco, alias des Bordes, baccalariiim Universitatis
Tliolosane, prius per Facultatern adinissum ad lecturam. Super qiiibus per dictos
dominos fuerat conclusuni quod Faculla(ti)s per cedulani specialiter convocarelur
et quanicicius, prout luerat evocata pênes dictum dominuni ad dioni sabbati tune
immédiate sequentis, in qua coniparuerant quatuor suppiicantes pro hujusmodi
prima lectura, videlicet prelatus niagister Raymundus, magistri Carolus de Ran-
cbicourt, Jobannes Godin et Jobannes Nicolay; super quorum supplicacionibus
fuerat conchisum (juod probarentur in lectura et audirentur per deputatos tune
nominatos, videlicet dominos Nicolaum de Conty, Stepbanum de Veteri Villa et
jne, quilibet per unam septimanain, (juodque simul audiveramus legentes dictos
des Bordes et Ramcbicourt, sed alios duos, propter infirnntatem supervenientem,
non potueram audire. Qua de re rogavi prefatos condeputatos quod vellent Facul-
tati relerre quis supplicancium esset utilior et ydoneior pro scola. Quorum reia-
cione audita, domini tune présentes, videlicet domini Jobannes de (jourcellis,
Ambrosius de Garabray, Nicolaus de Conty, Robertus Tulleu, Stepbanus de Veteri
Villa, Jacobus Junii, .loiiannes Picard et ego, fuerunt varii, nec tune potuerunt in
unnm legentem concordare, et plaçait majori et saniori parti materiam ipsius
congregacionis ad aliam congregacionem dilïerre, et quod intérim magistri Joban-
nes Nicolay et Garolus de Rancbicourt legerent quilibet per tresdies et per depu-
tatos alias datos audirentur, et eorum relacione audita, Facultas provideret de
primo legente et preficeret ydoneiorem et utiliorem pro scola.
[ai Avril. j Die mercurii x\i ejusdem mensis, Facultas per cedulam extitit evocala
(F" 177 v°) apud cameram examinis, bora secunda post meridiem, super duo-
bus articulis : primus erat ad providendum lecture ordinarie de legente; secundus
erat communis, super supplicacionibus et injuriis.
Quoad primum articulum, refricavi ea que in precedenti congregacione dicta
lucrant, et posito articulo primo in médium, audita relacione depulatorum alias
datorum, domini Jobannes de (lourcellis, Ambrosius de Gambray, Nicolaus de
(îonty, Stepbanus de Veteri Villa, Jacobus Junii et ego vota direximus in prefa-
tum magistrum Raymundum des Bordes, et eum pro legente ordinario elegimus;
domini Robertus Tulleu et Jobannes Picard vota sua dederunt magistro Johann i
Nicolay; et quia pro des Bordes erant major et sanior pars, conclusi ])ro eodeni.
Ipso die, comparait dictus magister Jobannes Seguier, olim primas legens, qui
supplicuit at Facultas sibi vellet expedire facere collectam per bedellum Facultatis
receptam. Gujus supplicacioni annuit Facultas.
|/i89-l/i90|
\)K I/IINIVERSITK l)K l'AHIS \i; W" SIECLE.
■i?.')
Kodem (lie;, (Idiiiiiius liobcrliis 'riillcii jh'd (iiiiiiiin) alihalc il<; Lira, liiiii'
jihseiite. su|t|)li(iiil adiiiilli ad {fiadiiiii docloratiis. (lui fuit rfîsponsum f[iiod sua
siipplicacio rojjislrarctur et eidoiii ahbali pronceret ac si esset l'acta in propria.
lllo die, compai'uit in l'acie Facullatis ma{;i.sler IVlrus Symcoii, haccalai iiis in
Dccrelis, qni pid adjunctione sup|)liruil in certo processu quom lial)ebal ni \\\\\
unins nomiiiacionis alias sibi tanquam baccalario expedite sub sigillo Facullatis.
(jujus supplicacioni luit oblomperalum et concessa adjunctio requisita.
Dio jovis \xn ejusdcni mensis Aprilis, liioiunt lectura et niissa ordinaiia, in
qua iiitorl'uerunt domini Micolans de Conty, Slepliaiius de Veteri \illa et ejjo; et
post missam, in collcfi^io, examine premisso, Henricus Nicolay, diocesis Abrenr[ens]is,
luit admissus ad {ji-adnni bacralaiiatus et lecturani, et j)i() bursis solvit duo auri
scuta, et prestitit juramenta ronsueta.
Ipso die, concluditur quod duo bedelli principales Facullatis super emolunien-
tis provenientibus ex licencia novissima habebunl pro suis juribus xxnii auri scuta
more solito capienda.
22 Avril.
Die vcneris ullinia ejusdem mensis aprilis, iuil niissa, et colK'jjiuni |)ostca in
cap(p)ella Sancti.lohannis.Ilierosolimitani congrefjatur; in quo interluei-iint domini
Jobannes de Gourcellis, Nicolaus de Conty, Steplianus de Veteri Villa et cjjo; et
vocatis supplicantibus, comparuit magister Karolus de Ramcbicourt, in Decretis
baccalaiius Parisius'^), qui (F" 178 r°) supplicuit pro secunda lectura matulinali,
que per dominos concorditer fuit sibi concessa, et deinde prestitit juranirnla ron-
sueta.
Eodem die, examine premisso, luerunt admissi ad gradnm baccalarialus et
lectiiram Victor de Nivernis, Nivernensis dyocesis, et Petrns lîataille, Tornacen-
sis, quorum quilibet solvit pro bursis duo auri scuta, et Reginaldus de Gyvriaco
[in miirg. : Cyvrico], Lugduncnsis diocesis, qui solvit tria scuta; et prestilerunt
juramenta consueta.
[3(1 Avril.
Die sexta mensis maii sequentis, fuerunt sigillate bine littere gradns. nna pio
Reginaldo de Gevriaco, Lugdunensi, e( alia pro \ictore de Nivernis. in Decretis
[6 Mai.]
''' Lr aS septembre 1^9^, "à la requeste de
nobles personnes M. Charles de Ranchecourt, licen-
cie'en Décret, et M. .lelian Aig-ref, procureur du
Roy en la Chambre des comptes à Paris, .sti[)u-
lans pour Jehan de Habarcq, aagé de cinqans, fils
mineur de feu mrssire Hutin de Habarcq, cheva-
lier, et de dame Margueritte de Lapersonne , aj ans
actions à intenter envers m. Claude, messire
Gilles et Nicolas de Lou\aiii et Aiilhoinc de Lou-
vaiu, dame Blanche d'Auverbruch , mère desdits
Louvains et autres ses enfans, et messire Philipes
de Commines, chevalier, comte de Dreux, pour
raison de certaines terres et héritages que losdits
de Louvain disent avoir acquis de ladite dame
Maigueritle de I^apersoune, a esté donné curateur
nol)ie homme et sage m. Tristan de Fontaines,
conseiller au Parlement n. Collcct. Qaimmbauh ,
vol. 760, p. aoa.
■2Hi LA FACULTE DE DECRET [l/i89-U90
baccalariis, qui solverunt pro sigiUo quilibet iinuiii scutuin auii majjistro Johanui
(le Vado.
|7 Mai.] Die veneris septima mensis pi'eiîicti, fuit missa ordinaria, in qua comparuerunt
domini Robertus Tulleu, de Veteri Villa et ego; et post niissani, examine pré-
misse, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus et lecturam Robertus Vastel,
Rotbomagensis, qui pro bursis sol vit duo auri scuta et unum obolum trajectense,
Oudardus Pétri, Cabilonensis diocesum, qui pro bursis solvit duo auri scuta, et
Jobannes BasinC), de Parisius, qui pariter solvit duo scuta pro bursis; et presti-
terunt juramenta consueta.
[8 Mai.] Die sabbali sequenti, obilus bone memorie domini Johannis Cbuiî'art, quon-
dam Decretorum doctoris et ecclesie Parisiensis cancellariif'', extitit apud Sanctum
Joliannem Jherosolimitanum cclebratus, et more solito fuerunt facte distribuciones
a domino receptore.
[9 Mai.] Die dominica noua ejusdcni mensis Maii, fuit celebrata missa de Sancto Nico-
ko apud Sanctum Joliannem Jberosolimilanum; in qua interfuerunt dominus de
Veteri Villa et ego.
|i3 Mai.] Die jovis xni ejusdem mensis, post missam ordinariam Facultatis, in qua inter-
fuerunt dominus Stepbanus de Veteri Villa et ego, frater Jobannes Cambier, reli-
giosus ordinis Premonstratensis ''', Ambianensis dyocesis, examine premisso, fuit
admissus iid gradum baccalariatus et lecturam, et pro bursis solvit duo auri scuta,
et prestitit juramenta consueta.
Eodem die, luit sigillata littera adjunctionis pro Henrico Nicolay, diocesis
Abr[iuc]e[n]sis, et pro sigillo solvit octo solidos par. duntaxat, ex gracia sibi facta
propter paupertatem.
[si Mal.] Die veneris xxi mensis predicti, fuit missa ordinaria Facultatis de more cele-
brata, in qua interfuerunt domini Stepbanus de Veteri Villa, Jobannes Picard et
''' Le lyavi'il i'i9i [liga], "honorable homme
et sage m. Jehan Basiii, licencié en Décret, a esté
receu advocat au Chasteiet et a choisy son lieu du
coslé des fenestres. 1 Coll. Clairambaull , vol. 76.5,
]). i3^.
'*' Ms. canccllarius.
'■'' Voici la notice que lui consacre la GfiUia
Christ, (t. X, col. i366), parmi les abbés de Séry-
aux-Prës , au diocèse d'Amiens , de l'ordre de Pré-
montré : irJohannes VI Gambier, canonicus pro-
fessus anno i43t [sic, pro i'4i)i], juris utrins-
quo doctor, ordinis syndicus, Pioinam a capitulo
generali missus est, qui dispensationem super
esu carnium procuraret. Redux parochiam de
Friville locutn aux originis iidniinistrandam sus-
cepit. Abbaliam quani obtinuerat anno i5ao,
a duobus ipmuiis exagitatus, cessit in curia Ro-
raana anno i533 Ar)lonio de Hallwin. Residumn
vero vitaî exegit in villa de Friville, ubi obiit
98 Martii i55o.»
[U89-1/190] DK LDNIVEUSITl': i)K PAUIS AU XV" SIÈCLE. 277
ejjo; et, |)ost inissam, iii (•(tllcifio luit, oxamiîic |)reiiiisso, admissiis ;i(l [p'adimi
baccalariatus et lecturaiu IMasiiisGraiitjolian, dyocesis Nivernensis, <|ui jno [ Imi-
sis j (F" 178 v°) solvit tria scuta. et prcstitit jiiramenla consueta.
Eodein die, frater Petrus Sperverii, ordinis S. Benedicti, in C(dl<'}ji() compa-
rens, ex])Osuit quod, aniio Doiiiini mcccclxxx, aFacultate obtinuerat iiomiriacio-
iiein siib sijjillo Facultatis, ([uain amiseral casii toituilo; (|iiare peciit et reqnisivit
illain l'cscril)! et sijjillaii de Imjiisiiiodi data, et gratis. (Miod sibi fuit coiiecssiiiii .
["aciendo lideiu de assertis.
])ie jov's XXVII ejusdeiii iiiensis, luit missa ordiuaria, in <jua comparuit doinimis I-'t Mai. j
Sieplianus de Veteri Villa et ego ; et post inissam comparait secundiis le{jens, qui
supplicuit quod coiicliisio Facultatis alias data de calce seii cemento existente in
scolis Sancti Eustacii exccucioni mandaretur. Quod sibi fuit concessiim et niajori
bedello iiijunctum ut id fieri faceret et vendicioni exponeret, si locus aptus ad
reponendum non posset reperiri.
Die sabbati XXIX mensis predicti, que fuit vigilia Penthecostes, ejjo lejji Deere- [jçi Mai.j
talem Cum Marl^h^c, de cekl>ra[nda^ missa, per doctores legi solitam, pro domino
generali tune absente et in curia régis existente.
Die jovis tercia mensis Junii, missa Facultatis extitit de more celebrafa, et in |:Uuin.i
ea présentes fuerunt dominus Stephanus de Veteiù Villa et ego.
Die mercurii nona ejusdem mensis Junii. in missa Facultatis apud Saiictuni [nJui".]
Jobannem Jlierosolimilanum interfuerunt domini Roberlus Tulieu, Sieplianus de
Veteri Villa [et ego]; et post niissam, in collegio exposui quod in processu quem
Facultas babet contra magistrum Arnulphum Allouf fuerat ordinatum quod jurati
60 die, post prandium bora secunda, vidèrent et visitarent locum de quo est
questio, ut inde suam relacionem facerent justicie. Propler quod dominis presen-
tibus requisivi quod vellent interesse.
Ipso die, bora secunda, fuit facta visitacio de qua supra, et retulerunt jurati
quod temere et de facto magister Arnulplius Allouf lieri fecerat opus de quo est
questio, et quod erat demoliendunl et in pristinara faciem reformanduni.
Eodem die, dominus generalis ordinis Sancte Trinitatis ex curia régis Parisius
ap[p]licuit cum oratoribus régis Anglie.
Die jovis xxvii [1. xxiv] ejusdem mensis, fuit missa ordinaria celebrata, in qua [^'i Juin. |
interfuerunt domini Stepbanus de Veteri Villa, Robertus Gaguinus et ego, aliis do-
minis minime comparcntibus,licet vocatis per cedulam siqiersupplicacione qua[m]
tune in collegio facere (E' 1 yf) r") inlendebat prefatus dominus generalis, qui
278 LA FACULTK DE DECRET [1^89-U90|
supplicuit pro parlicipacioiie emolunienloruin ullinie licencie cl resumpcione re-
gencie,si et. qualinus eam perdiderat. Super (juibus fuitdeliberalum etconclusum
quod, respeetu participacionis emolumentorum preterite licencie, nicliii poterat
fieri in prejudiciiim absentis ; sed quoad resumpcionem regencie, quod placebal
eunidem doaiinum generaleni recipere et admitlere, prout fuit receptus et ad-
missus, et prestitit juramenta in talibus prestari solita.
laSJiiin.] Die veneris xxv(ni) ejusdem niensis, fuit sigillata littera gradus pro magistro
Karolo Borbonensi, Avinionensis diocesis,qui solvitpro sigiilo unum scutum auri
magistro Johanni de Vado.
I 8 Juillet.] Die jovis octava niensis Jul(l)ii, niissa et collegiuni de more celebrantur, et
présentes luerunt domini Nicolaus de Gonty, Stepbanus de Veteri Villa, Robertus
Gaguin et ego decanus.
|iô Juilli'i.] Die jovis XV ojusdem ineiisis, missa Facultalis apud Sanclum Johannem Jliero-
solimitanum celebratur, et présentes fuerunt domini Nicolaus de Gonty, Stepba-
nus de Veteri Villa et ego decaims; et post inissam, magister Karolus de Ram-
cliicourt supplicuit, prout alias fecerat, quod ex scolis Beati Eustachii, ubi legebat,
removeretur cementum, quod i npediebat scolarium ingressum infra scolas. Gui
per collegium luit obtemperatuni et injunclum bedello quod id fieri faceret sine
defectu.
[as Jiiilloi.] Die jovis xxi[i] ejusdem mensis, missa Facultatis extilit celebrata ; et in coUegio
post missam celebrato, karolus de l'arisius, dyocesis Aletensis, examine premisso,
fuit admissus ad gradum baccalariatus et lecturam , et solvit pro bursis tria scuta,
unum Britannie, aliud A(c)quitanie et reliquum de cugno régis, et prestitit jura-
menta consueta.
faô Juillet.] Die XXV meusis prescripti, dominus generalis ordinis Sancte Trinitatis ex lega-
cione regia ajiud Boloniam supra mare Parisius ap[()]licuit, et die .se(|uenti [ad]
ciiriam régis declinavit, prout niiclii relatum exiitit.
[•J9 Juillet.] Die jovis XXIX ejusdem mensis, missa et collegium de more celebrantur, et
in eis comparuerunt domini Nicolaus de Gonty, Robertus Tulleu, Stepbanus de
Veteri Villa et ego.
['i .\oiit.] Die quarta mensis Augusti, in niissa et collegio apud Sanctum Johannem
celebralis comparuit dominus iNicolaiis de Gonty, ni relatum extilit michi tune
absenli propler inlirmitatem.
fl/i89-l/i90| l)K L'INIVERSITÉ DE l'ARIS AU XV" SIl'XLK. 27!»
Die oc.lava cjusdoiii iiicnsis, iniclii l'olatiini extifit <[iin(l dominiis {jeneialis [8 Août.]
ordinis Sancte Trinitatis ex curia régis Parisius a])[[)Jliciieral, die .se(|ueiili ajMnl
Boloniain supra mare pro le pnl)lica rccessurus.
[V° i7() V".) Die xii mei\sis predicti, luit missa iii Sancto Jolianne celehrata, et [12 Aoùi.|
il)i coiiipaiiierunt doniini Nicolaus de Conty et de Veleri Villa; et iu colle(>io, me
ahseule ])r(»pler iiitirmitateiu, (•oiii])aruit ille qui titulo jocali touuerat caveam
Saiicti Euslacii ad preciuiii xxnii sol. par. pro auno, et obtnlit restituere claves
et salislacere de six [sic) solidis par.; (|UOs Facultas non recepit, ({uia preleii-
<lel)at XII deberi cltermiuuin eonductionis adhuc durare ; quare concludilur (juod
super premissis haberem l<'acultateni inforniare. •
Die mercurii [1. jovisj xu [1. xvni] niensis predicti, missa Facultatis fuit apud [iH Aoùi?]
Sanctum Johannem celebrata, et in ea comparuerunt dominus Nicolaus de Gonty
et ego; et retulit quod in missa festivitatis Assumprionis Béate Marie interfuerant
cum eo domini RoberlusTulleuet de Veleri Villa, me absente propter iiilirmilalein.
Veneris xxvi[i] Augusti^"', viam universe carnis est ingressus boue memorie [27X0111.]
dominus Reginaîdus de \ac[c]aria, Decretorum doctor, cujus anima et omnium
requiescant in pace.
In ejus obitu interfuerunt domini reverendus in Christo paler dominus Garno-
tensis''^', Jobannes de Courcellis, Ambrosius de Gambray, Nicholaus [de] Confi,
Uobertus Tul[l]eu, .lohannes Picard et ego Stephanus de Veteri Villa; duo junio-
res, scilicet dominus Picard et ego, duo de antiquis, scilicet domini [de] Gonti,
Tulieu, duo juniores in portando pallium precedebant, et duo aniiquiores seque-
bantur.
Eadem die veneris xxvi[i] Augusti, fuit congregacio Facultatis in caméra e\a-
minis, hora secunda post meridiem; in qua interfuerunt domini de (iOurcellis,
Gambray, Gonti, Tulieu, Pic(c)ard et ego; dominus Junii inlirmabatur, et dominus
generalis erat absens. Dictus dominus de Vac[c]aria presentibus in suo obitu fecit
distribui cuilibet scutum auri.
(F° 180 r".) In eadem congregacione, domini ordinavenuit quod ego Steplianus
de Veteri Villa facerem ollicium décani usque ad novam electionem, me tanien
excusante, quia non reddideram compota mea.
Die jovis secunda mensis Septembris, fuit missa Facullatis, in qua interfuerunt [a Septembre.
dominus Gonliet ego.
''' En marge : f Obiil diclus de Vaccaria , tunr — A partir de cet alioea , c'est Etienne de La \ ief-
decanus.r Le nis. 1 198 de la Bibliothèque de i'Ar- ville qui rejtreml lu plume,
senal indique (fol. 28 v°) la (laie (lu a8 août ligo. '*' Miles d'IUiers.
■2H0 LA FACULTÉ DE DÉCRET [ H8l)-l/i!)0]
[7 So|)ioiiibro.] Die inartis vu fjusdoin mensis, fuit missa Facultatis, in (jua iiiteiliieiuiit do-
miui Coati, Picard et ego.
Eadem die, dominus Picard siipplicavit pro mense suo.
[8 ScptcmLro.] Die mercurii viii ejusdem mensis, fuit missa Nativitatis Béate Marie, in qua
interfuerunt dominus Conti et ego.
[ifiSeptombic] Die jovis xvi(i) Septembris, fuit missa, in qiia ego fui soins.
Dominus secnndns legens O, liabita licentia a doniinis in particulari. quia non
erat missa ordiaaria, récessif ad partes mandatus [sic), ut referebat.
[a3 Sfpienihii .] Jovis xxn[i] septembris, fuit missa , in qua fuerunt domini Cambray, Tuleu et ego.
Eadem die, fuerunt admissi ad graduai baclialariatus, examine premisso, ma-
gistri Bernardus Roullet [ùi marg. : Roillet]'-*, diocesis Lugdunensis, GuiHermus
BouqniHon '^', diocesis Morinensis, Tliomas Eust, diocesis Radisponensis [sic),
.b)bannes Gbitaredi**', diocesis. . . [sic), et frater .Tacobus de Verulio, ordinis
S. Benedicti, diocesis Carnotensis; solverunt isti quinque xi scuta.
'■' Charles de Ranchicourl.
'"' En ligS, Bernaid Roillet (sic), rrin arlibus
niîigisler et in jure canonico licenciatus- , se pré-
sente à la collation des cliaj)itres de N.-D. de
Beaugy, diocèse de iMAcon , et de Sainte-Marie-Ma-
deleine d'Aigueperse, diocèse d'Autun. Archives de
l'Université de Paris, vol. lnj, fol. <)6. — En liijfj,
il se présente à la collation de l'abbé de Saint-Ger-
raain-d'Auxerre, 0. S. B. , et h celle del'évêque et
du chapitre d'Amiens. Ibid., fol. i3o v°. • — En
1/197, "presbiler, diocesis Lingonensis (s!c)», il
se présente à la collation des chapitres d'Autun
et de l'église collégiale de N.-D. fde Beinai, dio-
cèse de Mâcon. Ibid., vol. 5o, fol. aS v°. — En
ligS, il se présente à la collation de l'évêque
et du chapitre de Langres et à celle du prieur
de Nogent-le-Rotrou , ordre de Cluny, diocèse de
Chartres. Ibid., fol. 36. — En ligg, il se pré-
sente à la collation de l'abbé de Saint-Germain-
des-Prés et à celle de l'archidiacre "de Pithueris
[Pithiviersjinecclesia Aurehanensi". Ibid.,{o\. 7C.
— En i5oi , rrpresbiler, in artibus niagisler et in
eisdem actu regens ac in jure canonico iicencia-
tus, canonicus ecclesie Cathala[u]nensis etecclesie
collégiale Sancti Thome deCuysello, Lugdunensis
diocesis, necnon capellanus capellanie Beale Anne
in ecclesia Matisconensii, il se présente à la col-
lation des chapitres de Saint- Germain-l'Auxerrois
et de N.-D. de Paris. Ibid. , fol. 176. — En février
i5oi, ttprincipaUs regalis collegii Burgondie Pa-
risius fundalin, il se présente à la collation de
l'évêque et du chapitre de Paris cl à celle de l'abbé
de Saint-Magloire. Ibid., fol. aoG v°.
Procureur (i488), puis receveur de la nation
de France ( 1/195 ), recteurde l'Université en 1492,
il fut doyen de la Faculté de Décret de i5io à
i5i4. Il mourut le 26 avril l'IIS et fut inhumé
le lendemain dans ia chapelle du collège de Bour-
gogne [Mémoriaux , vol. III, fol. 208 v°). — Guil-
laume Castel, archidiacre de Tours, lui dédia une
de ses Élégies publiées j)ar Josse Bade en i5o6
(Renouard, Bibliographie de Josse Badius Ascensius,
t. II, p. a63).
''' Guillaume le Bosquillon, licencié en Décret,
se présente, en 1/19/4, à la collection de l'évêque
et du chapitre de Thérouanne et à celle du prieur
ffde Ovis in Ternesto^, du même diocèse. Arch.
de rUiiiv. de Paris, vol. ^9, fol. 39, v°. — En
i5oi, il se présente à la collation des évéques el
chapitres de Meaux et d'Amiens. Ibid., vol. 5(),
fol. 1.5.5 v°. — Son véritable nom était Guillaume
de La Vacquerie , comme on le verra plus bas , à la
date du 2 3 février 1/192 (p. 822).
'*' En 1/195, ffJoannes Citharedi-i, Jean le Her-
peur ou le Harpeur, se présente à la collation de
l'abbé de Manlieu, 0. S. B., diocèse de Clermont, et
I l'uS'J-lV.IO] l)K L.IMVEHSITK DK l'AlUS \U XV° SIKCLIv 281
(F" 1^0 V".) .lovis pi'cdicla \\ii| i| (liclhiu'iisis Sc|tlt'iiil)ris, |>iiiiiiis Icjjciis fccil
su[)plicacion('iii iii Kaciillalc, (iiiotl liabcicliir |)io siippoilalo in minus beno, actis
et pro rccomniisso in Ixmic aciis, se siibiniltendo Kacnllali (|uoad ollicinni lec-
ture, et sn|)|»licavit |)i'(» ikivo bbio vol |)f(t coMliMiiacione libri ince|)li. Doniini
ordinavcruMl «iikmI iiciliccicl liliiiim inceptuni, et, postquam linierit, veniifl ;id
Facullalcni et Facultas ordinairl (|iiid ajfendiini esset ulterius.
Vendis \\ni[i] ejusdein niensis, fuit admissus ad {{cadiim baccalaiiatns inajifis- [•! 4 Septembre,
tel' Joliannes Mililis*'', (bocesis liaiocensis. in doimi doinini conscrvatui-is. Solvit
duo scnla cnni diniidio.
Sabl)ati xxiui [I. xxv] predicti nicnsis, liierunt aduiissi ad jjrafhini baccaiariatiis, [25 Sepicmbre.
examine preniisso , ma{{istei' Simon du Gast'-', diocesis Ebroicensis, |)rincipans de
Coijuerel, et ma<>ister Peliiis Barbe '^'. Constanciensis, in (binm doniini caucel-
larii. Solverunt ipsi (bio ([uinque scuta ad solcni ciini dinii(bo de \nii soi. pio
dispensacione.
à celle du prieur de fSammar(?), ejusdein diocesis
et ordiiiis -. Ihid. , vol. '1 9 , fol. 1 o 1 v°. — En 1 5 1 9. ,
il est qualifié fia arlibus magister, regens in eis-
deiii et in llieologia baccalarius formatusii , et se
présente à la collation de l'abbé du Jard, diocèse
de Sens, et à celle du prieur de Coincy, ordre de
Clunj , rrdiocesis Suessionensisaut Meldensisi. Ibid.,
\ol. 5i, loi. loâ v". — En i'i80, il apparaît dans
les registres du Parlement comme ^maistre des
artiens du collège de Cbanipagne autrement appelé
de Navarrei. Bibl. nat. , Coll. du Parlement , vol. ô3 .
fol. 260 et 9(53 v°. — Eu octobre 1021, il était
curé de Conûans-Sainte-Honorine [Seine-ot-Oise,
canton de Poissy] (Coyecque, Recueil d'actes uotn-
riés . . ., t. I, p. A5, n° 222).
''' Jean Chevalier, rrJohannes Militis, in ar-
libus magister, regens Parisius, baccalarius in
tbeologia et Decretis-, se présente, en i')()8, à
la collation des évêques et chapitres de Poitiers
et de Chartres. Arch. de l'Unir, de Pari.ç, vol. 5o,
fol. 52.
'^' En ii((4, Simon du (iast, docteur en Dé-
cret, se présente à la collatiiMi des abbés de Saint-
Florent et de Saint-Aubin d'Angers. Arcli. de l'iniv.
de Paris, vol. 69, fol. 5i. — En ligfj, "Decre-
toruin doctor regensi, il se présente à la collation
de.l'évêque et du chapitre de Beauvais et à celle
de l'abbé de Saint-Pèl■e-en-^ allée , 0. S. B. , dio-
cèse de Chartres. Ihid. , fol. 102. — En 1 '197, il se
présente à la collation de l'abbé de Saint-Germer-
de-Flaix, O.S. B., diocèse de Beauvais, et à celle du
chapitre de Saint-Rieule de Senlis. Ihid., vol. .jo,
fol. •l^ \°. — En 1^98, "in artibns magister,
Decretorum doctor ac in eadeiii Facullate aciu
regens Parisius- . il se présente ;i la collation de
l'évêque el du chapitre de Limoges et à celle de
l'abbé de Solignac, 0. S. B. , même diocèse. Ibid.,
fol. 48. — En i5oo, il se présente h la collation
du chapitre de Saint-Etienne de Dreux, diocèse de
Chartres, et à celle du prieur de Deuil, diocèse
de Paris. Ihid., fol. 1^12.
Sa carrière à la Faculté de Décret fut rapide et
courte. Bachelier en 1690, licencié en l'uji, dnc-
tem- en 1492, doyen de \h^)h .i i'i96, il mourut
le 20 mars i,to.5 [Minioriaxuv , vol. III, fol. 35v°).
Le 27 mai lôoô. avec quel([ue argent lui appar-
tenant, la Faculté lit l'aire dans ses rrécoles supij-
rieuresTi un vitrail orné de ses armes, avec le con-
sentement de son neveu Robert, auquel il laissa
par testament le collège de Coqueret dont il était
propriétaire. Sur ce vitrail, voir ih'id., fol. '17.
'*' En mars iV)-^- Pierre llarbe, -in artibns
magister et in Decretis licenciatus, regens in eis-
dem-, se présente à la collation du prieur de
Sainl-Martin-des-Champs-lez-Paris el à celle de
l'abbé de Saint-Père-en- Vallée, diocèse de Char-
tres. Archives de t'Umcersité de Paris, vol. 69,
fol. .•)8 v°.
36
I kl PU m unie BATIO'flLC.
•282 LA FACULTÉ DE DÉCRET | 1 'i89-l 'i90]
11" Ociobri'.] Veueris j)rima Uclobris, luit luissa Facultatis, in qua riioniiit présentes douii-
niis Tulleu et ego.
[a Octobre.) Dic sabbati sccjiientis, secunda ejiistleiii iiiensis Octobris, fuerunt adinissi ad
jjradum baccalarialus, examine premisso, in donio domini conservatoris, Panliis
Sopher, diocesis Beiandebergensis ''), etLudovicus de Ambla, diocesis Virdunensis.
Solvei'unt (jiiiiibet duo scnta. Isli duo Inerunt adniissi boc tempore extraordinario
propter causas necessarias et iiqfentes: Paiihis, quia nuncius de partilius venerat
ad eum ducenduni ad parentes propter infirmilaleni patris ejus; et Ludovicus,
quia magister ejus erat mortuus in collegio Navarre de inlirmitate currenti, pro-
pter quam causani parentes ejus eum mittebant quesitum. Adniissi tamen fuerunt
siib condicioHf. scilicet quam citius redirent Parisius, facerent suuni (F" iHi r")
propositnui more aliorum. quod promiserunt per suum juramentum.
[SOriobro.] Die dominica tercia mensis Octobris, fuerunt processiones Llniversitatis apud
Sanriam Genovefam; in quibus interfueruut dominus (lambray, Tulleu et ego.
|7 ditoiiio.] Jovis vu ejusdem mensis, luit missa Facultatis. in qua fuerunt domini de Gour-
cellis, Tulleu et ego.
Eadem die, conformiter adstatuta, domini optaverunt scolas ad iegendum pro
anno futuro; dominus Tulleu retiuuit scolas qnas prius liabebat, et ego meas.
Alii domini non erant présentes.
[S octoln.'. I Die venoris octava ejusdem mensis, luit congregalio Ijniversitatis apud Sanctuni
Matliurinum; in qua présentes fuerunt dominus Tulleu et ego.
[il ()rîol)iv.| Die lune \i ejusdem mensis Octobris, (Imnini more solito visitaverunt legen-
tes, et primo secundum, deinde primum. In dicta visitacione interfuerunt domini
Roberlus Tulleu, .lacobus .lunii et ego.* Et in magnis scolis lecta fuerunt statuta
Facultatis. (|ue soient legi singulis annis per magnum bedellum.
[l'i iviobre.] Jovis xiui Octobi'is, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt présentes domini
le Courcellis, lîobertus Tulleu et ego.
|9i ocioLic. I JoYJs x\i ejusdem mensis, fuit missa ordinaria Facultatis, in (jua fuerunt
domini Junii, Guaguini et ego.
«7 Ociobie.] Mercurii wvii ejusdem mensis, fuit missa Facultatis. in qua fuerunt domini
'"' Le doyen a ("ertaineinent voulu éci'ire Pirimdebiivffpnsls rrile Brandebourg i.
I l/i«9-I/i90 1 1)K i;i MVKHSITÉ l)K PUIIS \U XV' SIKCLIv 283
.liiiiii, (îajfuiiii et (!<;(). El liiil coiiclusimi in ciKlcin iiiiss;i (|iiu(l (lomiiii Icjjrrciil m
viyilia Saiicli Vlaiiiiii. ijua die liorcl confji'ejjacid siijior olliciis Faciillatis.
Die jovis nu inensis Novomhris. Iiiil ini.ssa Kacultatis, in qua fnernnt duniini ['j Novombp'.
(le .losaioC), Tnllen, .Iniiii et e<;().
Eadem die, Init adniissus ad {jiaduni baccalarialus, examine premisso, Egidins
Malin, diocesis At(t)i'el)atensis; solvitdiio scuta cnni obolo de w sol. par.
(K" 181 v".) Eadem die, l'iiernnt sigillate due litière giadns, pro (juiljn.s .solu-
tuin fuit duo scuta.
Die veneris quinta mensis Novembris, doniini deputati IJniveisilatis ad lei- [5 NoHmhre.
minandum discordiam rectorie ortam inler dominum (îodet et l'robiliominis'-^
scilicet, pro Facultate tlieologic, dominus Houpelaiide et dominns lloulin; pro
Decretornm Facultate, dominus de Gambray et ego; pro Facullale medicinc,
dominus Helin et dominus Micliael de Colonia, in domo domini generabs, post
prandium, dedeiunt sentenciam snam super dicta discordia, el retuiil dominus de
Gambray solemniter et profunde processum coram dictis depulalis. Qua relacione
andila ac omnibus visis et exaniinatis productis per partes, et maliiic coiisideratis
que veniebant consideranda in liac parte, dicti domini depiitali declaraverunt et
dixeriint utramqne electionem nullam et leuiiserunt Facultali arliiini ad novam
electionem faciendam.
Sabbati vi Novembris, fuit congregacio Universitatis in Sancto Matliurino. ad [GNovembro.
andiendian ea que facta erant per deputatos in materia discordie orte inter domi-
nos Godet et Probibominis racione rectorie. In dicta congregacione domini depu-
tati supranominati primo coram tribus F^icultatibus snperioribus retulernnt que
facta erant in dicta materia; quibus auditis, dicte Facultates ad j)artem retracte
fuerunt; et postmodum, deliberacione Super hiis babita, concorditei- gracias ege-
rimt dominis depntatis de laboribus assumptis et gratificavernnt et approba\erinil
omnia et singula facta in bac parte per dominos deputatos.
Post deliberacionem dictam trinm Facultatum superiorum, dicte très Facul-
tates coram Facidtale artium narraverunt per ordinem facta tam per deputatos
quam per très Facultates superiores in dicta discordia. et ibidem lecta fuit sen-
tencia iata per dictos deputatos, et per très superiores jam approbata ; que qnidem
senlencià fuit ratificata et approbata per Facultatém artium, scilicet concorditer
per nationes Francie, Picardie, Norman[n]ie et Allemanie. et liée omnia lu |)re-
sentia scribe Universitatis. A qua sentencia dominus Godet appellavil ad ciiriani
Parlamenti.
''' Jean de Courcelles, arcliidiacre de Josas. — '"' Sur celle conleslalion entre Jean Godel et Guillaume
Prudhomme, cf. Du Boula y, llittoria Universitutis Paris., l. V, p. yji'i. . .. •
3(>.
•284 LA FACULTE DE DECRET | l/i8'.)-l 'i',
II
COLLATION DES GRADES.
1. DOCTORATS '".
2. LICENCES'".
[,4ç)o. Frater Bencdiclus de Cliamery.
•'^^^"•1 . Claudius d.-Hang.-sl.
Frater Matheus le Wrien.
Guillernnis Bougiiior.
\icolaus Lumbus.
Johanncs du Buat.
Simon l'oiovrcau.
.loliannes de iîonoloco.
Siniim (^iinl)rin.
Joliannes de Aquainortua.
/ Fratrr .lohannes Vaciii.
.loliannes Passerai.
Erardus Cousin.
Antlionius Maignen.
Peirus Poulain.
.loliannes de Feu(|uières.
3. BACCALALHKATS.
W189.) VIII Decembris. . Franciscus Picardi. (V. p. 956.)
\ Decembris.... Vincencius Picardi. (V. p. 9.5C.)
\ Decembris loliannes du Val. (V. p. aBÔ.)
xvii Decembris.. Jobannes de Mola. (V. p. a.jG.)
XXXI Decembris . Peirus Poullain [incorporatus]. (V. p. 5.^7.)
1 •''O'»-! vil Januarii .... .loliannes Lenfanl. (V. p. 958.)
VII .lanuarii .... Cuillerniiis Collason. (V. p. 958.)
x\i Januarii.. . . Nicolaus Bouquin. (V. p. 95f).)
XXI Januarii.. . . Jobannes de Cays. (V. p. 269.)
\xi Januarii.. . . Eustachius Consilii. (V. p. 9.^)*).)
XXVIII Januarii. . Pater Benediclus de Chainery [incorporatus]. (V.p. 9^0.)
IV Februarii.. . . Jobannes Sordeli. (V. p. 961.)
'*' Cf. [). 278 et p. 275. — ''' CI". |)liis liant, p. 271-973.
t
l/i8'J-l'i90J DK LUNIVKHSfTK DK l'\i{IS AI' XV" SIKCLK. 285
\v Fcbruaiii . . . l'cliiis IJrciilcl. (V. |). 'fOi.)
xviii Febriiaiii.. Jolianncs IJaudoyn. (V. p. -iCn.)
xviM F<'l)riiarii.. .loliannes Tin(|iiari. (V. p. t«6'?.)
XMii Fcliniaiii . . .I(ilia[in<-s |j()|)iii. (V. p. •}.69..)
IV Marlii Jnliaiiiuîs ( hiilardiii. (V. p. 9.&'.i.)
XI Martii [{ayinundus de Cosnaco | incorporalus|. (V. p. 964.)
XV Marlii Hohcrtus de (^nirc (V. p. •'■i)~.)
\v Marlii Ilcnrinis de Moule. (V. p. "«67.)
\\ Marlii Clirisloplioriis de lioque. (V. p. •ift-j.)
XIX Marlii Nicolaus Lombus | incor[)oratiis ]. (V. p. -iGS.)
XXII Martii Henricus Machy. (V. p. -iQH.)
x\ii Martii l'oiiciius (irandjoiiis. (V. p. '(GcS.)
XXVI Martii Joliannes de lionoloco [incorporatusj . (V. p. ■îOi).)
XXIX Martii Heiiiiciis Lesongar. (V. p. 969.)
I A|)rilis Simon Adriant;. (V. p. ^.jo.)
V Aprilis (iiiido Vigerii | incorporatiis] . (V. p. f-j-}..)
XXII Aprilis .... Henricus Nicolav. (V. p. ■J75.)
XXX Aprilis Victor de Nivernis. (V. p. •!75.)
XXX Aprilis l'elriis Bataille. (V. p. •'■■]^.)
\\\ Aprilis Reoinaldiis de Cyvriaco. (V. p. •:>.•/').)
vil Maii Roberliis Vasiel. (V. p. •176.)
vil Maii Oiidardus Pétri. (V. p. ■?7G.)
vu Maii Joliannes Basin. (V. p. •i-ji'i.)
XIII Maii Frater .loliaiines (lambier. (\. p. -î-fi.)
XXI Maii Blasius Grantjeliaii. (V. p. ■!77.)
XXII Jiilii Karolus de Parisius. (V. p. 'ijH.)
XXIII .Seplenibris. Bernardus RouUet [Roillet]. (V. p. 9.H0.)
XXIII Septeiiibris. Guillermus Bouquillon. (V. p. 'îSo.)
XXIII Septenibris. Thomas Eust. (\. p. ^îSo.)
XXIII Seplembris. Johannes Cliitaredi. (V. p. -^So.)
xxiii Seplembris. Frater Jacobus de Venilio. (\'. p. 9.S0.)
XXIV Seplembris. Joliannes Mililis. (V. p. 'iHi.)
XXV Seplembris . Simon du Gast. (V. p. aJSi.)
XXV Seplembris. Petrus Barbe. (V. p. 981.)
II Oclobris Paulus Segher. (V. p. 982.)
Il Oclobris Ludovicus de Aiiibla. (V. p. -îS-i.)
IV Noveiubris. . . Egidius Malin. (\. p. 98.'5.)
4. LECTURE DES BACHELIERS
(1)
'"' Aucune mention.
r286 L\ FACULTl-: DE DÉCRET [ 1/190-1 /il) I ]
DÉCANAT DÉTIENNE DE LA VIEFVILLE.
NOVEMBRE UQO-NOVEMBRE U91.
1 '11)1).
I
DÉLIBÉRATIONS DE LA FACULTÉ.
(F'iSsr".) Anno Domini millesiuio quadringentesimo nonagesimo, die iiiei-
10 Novcii.iin.] ^.^i^.jj ,]pçj,^^,^ niensis Novembris, post lectionem per dominos doctores, ut moris
est, repetitam, luit missa Facullatis ordinaria apud Sanctum Joliannem Jheroso-
limilanum celebrata. in qua fiierunt ])resentes domini de GoiiiTellis, Cambra\\
Conty, Tulleii. Junii et ego.
Eadem die. domini convocati per cedulam, post dictain missam, ad dispo-
nendum de (tlTiciis Facidlatis, ego de Veteri Villa reposni Hbrum, sigillum et claves
in manibus domini de Courcellis, tanquam in manu decani natuialis, et babui
PTacias dominis de bonoribus per eos micbi impensis in dicta Facultate, supplicando
quod me baberent supportatum in minus bene actis et recommissum in bene aclis.
Qua supplicatione facta, domini concorditer elegerunt me de Veteri Villa in deca-
num, et dominum Nicolaum de Conty in tbesaurarium dicte Facnltatis. Et ita
conrlusit dictus dominus de (lourcellis.
Eadem die, luit congregatio Universitatis apud Sanctum Matliurinum, in (pia
interfuerunt domini de Cambray, Conti et ego decanus, ad audiendum videlicet
ea que facta erant in materia nove eleclionis novi rectoris, scilicet magistri
Antlionii Worse''), (pii in eadem congregatione recitavit electionem de se factam.
quam approbavit concorditer liniversitas.
In dicta congregatione, dictus dominus rector supplicavit quod Universitas
sibi dignaretur dai-e auxilium, consilium et lavorem. Gui supplicatioui annuit
1 iiiversitas.
[iH Novcnii.r.-.j Diejovis xvui ejusdeui mensisMovembris, fuit missa Facnltatis in Sancto Jobanne;
in qua fuerunt domini Couli, Junii et ego.
Eadem die, fuit admissns ad gradum baccalariatus, examine premisso, Pbili-
bertus Gnischart, diocesis Eduensis, qui solvit pro bursis duo scuta.
'■' D'après Du Boulay {Hixi. Unir. Purh., t. V. p. 794), Antoine Worse avait été élu h- 8 novembip,
en remplacement (le Jean (ioilet, dont réicctiiin élail contestée. Cf. ci-flessus, p. a83 et n. a.
1 V.»0-l'ii»l
l)K Ll MVKMSITK DK FMUS M XV- SIKCLK
287
Die siil)l)ati \\ cjusdcia iiiciisis, liiil coii{;rf{;uli(t l iii\iTsil;ilis a|iii(l Saiicliini [
Malliui'iiiuiii, ad e\e([ia'ii(liiiii ccrtuni arresliiiii ciiiic l'ailaiiifiili in iiiatcria iJis-
cordie et debati rectonim Univorsitatis; quod ariestuiii In il cxecutiorii dciiiaii-
daluiii [)ci' majjislrnni .loliannoiii l'cllieu''), coiisiliarimii dicti; curie; per i|ii<hI
arrestiiiii luit dictuin Ix'iie juditatuiii [)cv dominos deputalos Universitatis, hene
confirmalutn pci- ipsam Universitateni et inale appellatinn per doniinnni Godet.
20 NoNfiiibrc.
Mercniii x\nn cjiisdem mcnsis, Init missa Facnllalis. in <|nâ fnornnt donniii [ 2 '1 Novembre.]
Conli. Tulleu, .lunii et Cjfo.
(F" i8i>, V".) Kadem die, l'ueinnt udi
prémisse, Jolianiies Belin'-', de l'arisius,
Imissi ad {fiadum baccalarialus, examine
), in artil)ns majjisler, qui solvit duo scuta
"' Dans le Ctitalo/fuc de Blanchard ne fifjure
(p. 'i3rt) que Pierre l'cilieu , conseillev clerc en
i4()8 et lai en ir)Oi, mort le ao août tSao el
cnterrt^ à Sainl-Merry (cf. Franr. lia 1 '10 , loi. •>. 2t> ,
23o, aSo v°, 25a v°). — Jean lut reçu conseiller
lai le 13 novembre 1/171 el remplacé le 18 avril
i4()8 par liouis Picot (cf. îi»/., fol. i85v"et a 9.3).
'^' Le 19 janvier 1^90 |ii9i], rrhonorabie
homme et sage m. Jehan Belin, bachelier en Dé-
cret, a estf! receu advocat au Chastellet, el a choisy
son heu du cost(î des l'enestresTi. Coll. Ctairamimull ,
vol. 765, p. 3o. — H appartenait à nue famille
eu relations étroites avec le Chàtelet. Dans les re-
gistres, en 1^67 et en i'i77. nous trouvons Jean
Belin, notaire au (Ihàtelet [ibid., vol. 76A, p. 19
et 90); en 1608, un autre Jean Belin , irnaguèresi
procureur au Chàtelet ( l'AiW. , p. •).7); en 1478,
Simon Belin , examinateur au (lliàtelet : le ;i novem-
bre, il est fait mention d'une rr commission du Roy
|)our faire fiiire le procez à Simon Belin, examina-
teur, accusé de plusieurs fausctez et abus, donnée
le a 4 octobre 1673, en vertu de laquelle commis-
sion ledit Belin a esté suspendu de son offices. Ihid. ,
p. '10. — On pourrait croire, à certains indices , que
le bachelier de 1Û90 était le lils de tr Jehan Belin
l'aisué, marchant buffetier, bourgeois de Paris,
Iqui, le 37 mars i48o (ii8i)J, émancipe Jehan
son fils, escalier à Paris, aagéde tSans: rurateni',
le père , qui se déclare audit nom héritier simple de
liegnaull Belin. ayeul dudit escolier-^. Ihid., p. aa.î.
— De même, le a 8 novembre i48a, trau tesmoi-
gnage de Jehan Belin, marchant buffetier, père,
Laurans le Lorrain, oncle maternel . Thomas Belin,
cousin germain, Pieri-e le Fort, Pierre du Bois,
voisins, amis et alfins de Jehanne, Jehan, Robin.
Jehannette et .Magloire , enfans mineurs dudit Jehnn
et de feue Jehanne jadis sa femme, ont esié don-
nez luleurs ledit père et Laurans le Lorrain.'; Ihid. ,
p. a8o. — Et le 3o janvier 1 '18a [1 'i83]. on voit
tJelian Belin, marchant viuaigriei-, el Laurans le
Lorain, procureur aux esleus, luleiu's des enfans
mineurs dudit .lelian Belin. requerans avoir par re-
trait deux aipens do vigne assis à Montniaiire. au
Clos (lit la Bonnionne, que honorable honune m.
( lirard de La Folie , gretller des monnoyes . a depuis
peu acquis dudit Jehan Belini. Ihid., p. a8'i. —
Mais il est bien plus probable qu'il fut l'un des
lils de Jehan lîeiin, le notaire au Chàtelet déjà si-
gnalé plus haut et sur lequel nous groujwrons ici .
quelques renseignements curieux. Le 1 3 juillet 1 '191. ,
rfm. Jehan lielin. estant de présent au \ovage de
Jérusalem, tuteur de (ieneviefvc de Bologne, lille
de feu Jehan de ISoulougne et de Marie lîeiin sa
femme , m. Jehan llcliii le Jeune, notaire , Jils de Jehan
Belin, Jehan Lai-cher, procureur au Chastellet. sti-
pulant pour Colombe de Boulongne. sa mère, tante
de ladilte (ieneviefvc, Pierre Belin et Pierre de
Bonny, cousins et autres parens de laditte (iene-
viefvc, requerartsque ladilte Ceneviefve, qui est en
la jiossession de Simon Belle . fut séquestrée et mise
en lieu seur, deffenses fussent faittes audit Belle de
ne procéder au mariage de ladite (ieneviefve; dit
est que laditte lille demeurci'a es mains dudit Belle,
auquel est fait dell'ense de ne faire procéder audit
mariage jusques à ce qu'autrement en ait esté or-
donné, sur [leine de m livres-. Ihid., vol. 7(15,
|). 7a. — Le G et le 11 octobre l'ayi, r Jehan Jo-
bcrl, marchant drapier, bourgeois de Paris, [el]
(ieneviefve. sa femme, (qui^ ont l'ait jiroceder par
voye d'arrestsur les fruits de certains héritages ap-
parlenans il Jehan Belin le jeune, notaire au Chas-
tellel, assis :i Genliliv 1. Ihid., |). <)'i. — Le 7 fé-
288 LA FACILTÉ DI'] DÉCRKT f lA9n-l'i91 |
cuin diinidio pro biii's;is et dispeiisalioiK- de non eundo pei' \illiun, et (juillennus
Maijjnen, diocesis Nivernensis, solvit duo scuta, et sic duo (1. quatuor) scuta cuni
dimidio.
Eadom die, pro littera «jradus Plilliberti Guischard, \vi sol. par.
[a 5 Novembre.] Die jovis XXV Novcmbris, luit missa Beale Katherine virginis apud Sanctuni
.lohannem; in (|ua lueriint doniini de (iourcellis, Conti, Junii et ego.
[aO Novembre.] Die veucris XXVI ejusdem mensis, luit niissa Universitalis in Jacobitis; in qua
interfuerunt domiuus Conti et ego.
[■2 Décembre.] Die jovis n mensis Decembris, luit missa ordinaria Kacultatis, in qua inter-
fuerunt domini Nicolaus Conti, Junii et ego.
[6 Décembre.] Die luiie VI «^'usdeni mensis, fuit missa Beati Nicolai apud Saactum Jolianneni;,
in qua fncrunt présentes domini de Gourcellis, Conti, Jimii et ego.
[7 Décembre.] Dié marlis VU ejusdem mensis Decembris, fuit missa Universitatis in Jacobitis;
in (jua interfuerunt dominus Conti et ego.
|8 Décembre.] Die mcrcurii vni ejusdem mensis, fuit missa Conceplionis Béate Marie Virginis
in Sancto Johanne; in qua interfuerunt domini Conti, Junii et «igo.
1 1 Cl Décembre. 1 Dic veneHs \ ejusdem mensis, fuit missa ordinai'ia Kacultatis, in qua fueruni
présentes domini Conti, Tulleu et ego.
viier l 'ig 1 1 1 'ii)a | , rrau tesmoiguage tie honorables
hommes ni. .b'han Behn. noiaire an (IhasIeHet,
pèrp, m. Jehan Ijoucliarl, oncle maternel, m. Pierre
de Ginays, m. Michel .\my, à cause de leius l'eni-
mes oncles maternels, Pierre Belin, m. [Pierre]
de Bonay (/. Bonny), cousins germains paternels,
m. Jehan Belin, frère, m. Jehan Notin, affiu de
m. Geuffroy, INicolas, Philipes, Annette et Cathe-
rine, enfans mineurs dudit Jelian Belin et de feue
Margueritte Louchart, jadis .sa femme, ont esté
donnez tuteurs le père et Jehan Louchart'-. Ibid.,
]). ii8. — A la date du 3o juillet i't<)<) se pré-
sentent au Chàtelet wni. Miciiel Ainv et sa femme,
héritière pour un quart de m. Jehan Louchart et de
Margueritte Melot, sa femme, m. Jehan Belin l'aisnc',
notaire au Chastellet, ayant la garde de ses enlans
et de feue Mai'gueritte Louchai-t sa fen)me, Jehm
Belin le jeune, (ils dudit Belin et deffunte Margue-
ride : dit est que ledit Belin i'aisnë et Belin le jeune ,
en son nom lieritier pour un cinquiesme de ladite
Margueiitte sa mère, seront tenus à garnir la main
de justice, sçavoir ledit Belin l'aisné de la qua-
Iriesme partie de la moitié des sommes de \v escus
d'une part, et de xxxix livres, et le<lit Belin le
jeune la cinquiesme partie du quart de l'autre
partiel. Ibid., ]). -284. — Jean Belin fut ensuite
avocat au Parlement : le 27 février 1000 [i5oi|,
fUi. Michel Amy, jjrocureur en Parlement, Jehanne
Louchart, sa femme, [plaident] contre M. Jehan
Belin l'aisné, notaire au Chastellet, ayant ie gou-
vernemenl de ses enfans mineurs et de feue Mar-
guei'itte Loucliai'd, sa femme, et m. Jehan Belin le
Jeune, ndvocat en Parlement; dit est que lesdilles
parties se pouront ayder au procez pendant entre
elles des enquestes faites par chacune desdiUes
parties». Ibid., p. ^i-i<j.
[I'i90-l'i91 I DK L'UNIVKHSITK DK l'\HI.S \U XV SIKCLK. 289
Die (loiiiinica \ii ('iusdciii iiuMisis, rucniiit procossioiics l nivcrsiliitis in .laco- [ i -i Dccemlirc. |
bilis; iii (jiiil)ii,s iiiUM'Iucriiiil, (loiiiiiii Caiiihray, Coiili, Tullcii, Picanl cl ejjo.
I)i(.' iiiarlis \iiii (licli iiiciisis. Iiiil missa de Horate apiid Saucluiii .lolianiieiii; in |i'i UécMiibre. |
(jiia riici'iiiil (loiiiiiii (lonti l'I .liiiiii.
Die mcrciirii xv ejiisdoiii iiiciisis, fuil con{jre{Tatio Universitatis in Sancto Malliu- [in D.'cpmbre.l
rino: in (|iia inln'lnei'iiiil, doinini Coiili et o<j;o.
(F" 180 r".) Die jovis \vi nuMisis Dcccniljris, l'uil missa uidinaria Kacullalis, | iti Di-cembrc]
in qua fuerunt présentes doniini Conli, Jnnii. (luaijuini et ego. In eadcni missa
fuit conclusnm (juod lieret prociamatio in scolis pro volentibus inlcare examen
Hcentie.
Jovis xxin ejiisdem mensis Decembris, fuit missa ordinaiia Facultatis apnd 1 3 3 Décembre.]
Sanctum .lobannem; in qua fntMiint présentes domini Conti, .lunii, Guafjuiiii
et ego.
In eadem missa conqjaruit uiius ])accalariiis. qui supplicavit atbuilli ad examen
iicenlie. Gui dictuni est quod. compareret in prima missa post festum ÏNativilatis
Domini, et quod diceret sociis suis volentibus intrare examen licentie quod com-
parèrent , et (piod Facultas intendebat procedere , si materia esset disposita. Dictum
est etiam magno bidello quod atferret vokimina dicti baccalarii in prima missa.
Veneris xxmi Decembris, dominas Robertus Guaguini. generalis minister 01- [ a '1 Décembre.]
dinis Sancte Trinitatis, legit Decretalem Firmiter in magnis scolis, el inlravil liora
consueta.
.lovis XXX ejusdem mensis, fuit missa ordinaiia Facultatis apud Sanctum Jolian- [. s n Décembre.]
nem more solito ceiebrala, in qua fuerunt (lomini Conty, Junii, Guaguini et ego.
In eadem missa fuit oïdinatum quod domini legerent die mercurii \n mensis
Januarii.
Item, ordinatum extitit quod eadem die fieret congregatio Facultatis post mis-
sam et lecturam, super tribus articulis :
Primus, ad deliberandum super su|)|)li<'atione quam fecil iteratis vicibus rcve-
rendus doctor et dominus dominus Robertus Gaguin, qui ])etit fructus licentie
preterite ;
Secundus est ad deliberandum super facto scolarum Sancti .lobannis ; (F" 1 8.3 v°)
quia dominus commendatarius vult eas applicare ad utililateni sue domus et ad
alios usus quam lecture, sicut exposuit domino generali et miciii;
Tertius est communis, super supplicationibus et injuriis.
•290 ' LA FACULTÉ l)K DÉCRET [ l/4!)0-I V.)l ]
|iVii Morniiii v meiisis Jaiiiuirii, fuit rnissa Faciiltatis apiid SancUiiii .loliaiiiiuiu; in
'"*' ' (jiia liiorunl domini Conti, Junii, Guagiiini et ego.
Kailein die, post missain, luit admissus ad gradiim baccalariatus, examine prc-
niisso. Martinus Gaguinus*''. clericus, diocesis Ambianensis, qui, prestitis solitis
juramentis, solvit duo scuta.
[i! Janvier.] Merciirii \ii .lanuarii, ])ost lecturam dominornni. fuit missa Facidtatis apud
Sanctuni Joliannem; in rjua fuenint présentes domini Conti, Guaguini et ego.
Eadem die, post missam, eiat congregatio Facnltatis super supplicatione do-
mini Guaguini et super facto scolarum Sancti Johannis ; que fuit remissa ad diem
sabbati sequentis in domo domini de Josaio, propter absentiam dominorum.
I iT. liiiiviL-r] Die sabbati \v Januarii, fuit congregatio Facultatis in domo domini de Josaio,
liora secunda post meridiem: in qua fuerunt présentes domini de Courcellis, de
Cambray, Gonti, Tnlleu, Picard et ego.
In eadem congregatione fuit roncbisum super supplicatione reverendi doctoris
domini Roberti Guaguini, qui petebat fructus licentie preterite, quia fuerat absens
causa rei publiée, scilicet pro negociis Régis, et fmt dictum quod, propter statuta
Faculiatis. (jue in bac parte frangerentur si haberet fructus, ac etiam propter con-
sequentiam. neduin in futuriim. ymo etiam jireteritorum, nicbil de frnctibus per-
ceptis baberet, sed de i'ructibus qui adhnc debebantur de dicta licentia partem
baberet tanquam et alii doctores qui fuerant présentes in dicta licentia; et babuil
Facultas dictum dominuin in magna reverentia et commendatione speciali, sed
projiter causas jam dictas aliler tieri non poterat'-'.
[nj JaiiviLT.) (K" iHh r".) Mercurii xin. dicti mensis Januarii, fuit missa ordinaria Facultatis.
in qua fuerunt présentes domini Gonti, Junii, Guaguini et ego.
Eadem die, fuit facta responsio reverendo doctori domino lloberto Guaguini
per me decanum super sua supplicatione supra mentionata, secundum tenorem
conclusionis Facnltatis suprascripte.
l-j'i Jamicr.] Lunc xxuu cjusdcm mensis, fuit missa ordinaria Facultatis apud Sanclum
Joliamiem; in qua interfuerunt domini Gonti, Junii et ego.
[a() Jaiiviir.j Dlc mercurii x\vi ejusdem mensis, fuit obitns bone memorie et felicis recorda-
''' En i^i^^i. Marlin Caj^iiin, maître es arts. Cf. Thuasne. ouvr. cilê, t. I, p. 5 n. i, p. loG,
îicenciii en Décfet, se p'éseiilp à la collalion des p. 116, etc.
al)l)és (If (jluny et fie Sainl-Eloi de Nojon. y\r- '°* En maige, de la main, scmble-t-il , de Ni-
clilvesde l'Université de Paris , vol. 'u), loi. '10. — colas Dorigny : l^ola qnaliter Facilitas iioliiit dure
("était l'nn des nevenx du célèbre Robcit Gaguin. domino Giia<jiiiii fructus licentie.
vrirr.
fl/i90-l/i9l| DK LUNIVIÎHSFTK \)V. l'AIIFS AU \\' SIÈCLK. 1>91
lioiiis (loiiiiiii Martini de Fraxiiiis; in ([uo liiciuiil [trcsiMitLis (ioiuiiii (ionli, Juiiii,
(uia[>uini cl ojjo, et luci'unt facto dislributioiies luore sulito.
Die nicrcuiii n nicnsis Fcbiuaiii. iiiil (■(■lci)iata niissa Piirificacionis l^f-atc Marie s Fi
Vlipais in Sancio Joliaiiiic, et rueriiiit lactc dislributiones cerooruiii more solito.
In dicta missa iuerunl présentes doniini Conti, Jnnii t-l ego.
.lovis torlia l'insdeni niensis Kt'l)inarii, luit niissa Universilatis apud ecclesiam [:{ lVvrKr.|
Fralruni Predicaloruiu; in qua fuerunl doniinus Conli et ejjo.
Die veneiis nii ejusdeni nicnsis, iiiil niissa ordinaria Facullalis, in qua luerunt ['i Kiivrior.]
doinini .Innii, Conli et ego.
Die niercurii nona cjusdeni niensis, fuit congregatio Facullalis, hora secunda |ç) K.;vn.r.]
post nieridiein, in donio doinini de Josaio. In dicta congregatione erant [)rcsentes
douiini de Josaio, Caml)ray, (]onli et ego dccanns. Doniinns Tnllcu inipeditus
erat, qni dixil niiclii <[uod liabercl raluin <[nidi|uid ordinaretiir; idem dominus
Picard. Dominus (luaguini infirmabatur, ut retulit dominas cancellarius; dominus
.lunii erat impeditus.
Dicta congregatio fuit facla super tribus arliculis : primas, super alicjuibus
concernentibas bonoreni Facaltatis, et quaatani (F" i8/i v") ad istaai articalaai,
fuit exposilum per dominum de Josaio et dominuni cancellarium qaod habuerunt
verbum cuni domino primo présidente, die lune precedenti, saper processa nomi-
nalionum. et sperabanl ex resjionsione domini prcsidcntis expeditioncm in brevi.
Fait lamcii dictam qaod domini facerenl diligenlias jaxta passe apad dominos
de caria.
Secuadas articulus, super preseatatis ad licenliam admitteadis ad delationcm
niagnarum cedularum, et qaantaai ad istaai articaluai, doaiini visitaveiaat
parvas cedalas; quil)as visilatis, fait conciusum quod in prima missa admitlereniur
ad jaramenta. Johaaaes Vatel fait admissas illa die in dicta congregatione, et
erant aovem presentati, compatando dictam Vatel.
Die jovis X ejasdem niensis Febraarii, fait aiissa ordiaaria Facaltatis ajtad [lo Févnor.i
Sauctum Jobannein more solito celebrata, in qua interfaerant domini Coati.
Junii, Guaguini et ego.
la dicta missa fait recitatam qaod factam fuerat in precedenti congregatione;
qaod iiabaerani dicti domini ralam. Presentati vero ad licenliam fuerant re-
cepti ad deferendam magnas cedalas et ad jaramenta.
Lane \iiii dicti aieasis Fchiaaiii, fait reccptas ad Icclaram et incorporalus fi'i l".->iier.]
37.
■2\)-2 LA FACULTK J)E DECHET [ 1 'i9()-l 'i91 J
inter haccalarios Joliamies do (jeiiilivis de Borbonio, baccalarius Riluricciisis.
Solvil duo sciita.
[17 Février.] Jovis XVII ('jusdeiii uicnsis, fuit missa ordiiiaria Facultatis, iii «|ua iutcrruiMiiiit,
doniinl Conty. .liinii et et;o.
Eadem die, luit admissus ad giadum baccalariatus, exaniiue premisso, l'drus
Toussart \u) ynarjj. : Tronssarl], diocesis Ganiotensis, (|ui prcstitil solita jura-
menta. Solvil duo scuta.
[aO Février.] Sabbati xwi (licti uieiisis Februaiii, liiit congrejjatio Lfniversitatis apud Sanc-
lum Matbuiiuum, super tribus aiticulis : primus est ad apeiiendum lotubiiii;
secundus, ad admittendum lesijjnationein olFicii papiriatus Giaudii le Vavasseiir;
tertius est comiuunis. lu dicta congregatione l'ueiunt présentes domini Coidy,
Juiiii, Guaguiiii et ego decanus.
[;i Mars.] Die jovis m niensis Marlii,*iiiit uiissa ordinaria Facultatis, iu qua luerunt do-
mini Conti, .lunii, Guaguini et ego decanus.
1 10 Mars.] (F° 18.") 1".) Die jovis \ niensis Marlii, luit niissa ordinaria Facultatis de more
celebrata, in ([iia tncriinl donn'ni Gonti, .Inuii, Guaguini et ego decanus.
Eadem die, fuerunt admissi ad graduni baccalariatus, examine premisso, Ro-
gerius de Grosmare('\ clericus, diocesis Hotliomagensis, Steplianns Fourpierandi,
diocesis Eduensis, et dominus Jobannes Marescalli, presbiter, diocesis Kemensis,
(piorum ({uilibet solvit pro bursis duo scuta, et sic sex scuta.
Eadem die, pro littera gradus Stepbani Fouquerandi, xvi sol. par.
[17 Mars, j Jovis xvu ejusdcm niensis Martii. liiit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum
Jobannem; in qua fuerunt domini Gonti, Guaguini et ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso. magister
Georgius Fabe, diocesis Lugdunensis, qui. prestitis juramentis, solvit. . . f.s?V).
[20 Mars.] Die domiiiica x\ niensis Marlii. luerunt processiones Lnivcrsilalis apud Sanc-
tam Genovefam; in quibus interfuerunt doujini Gambray, Gonti, Tulleu, .lunii,
Guaguini et ego.
|ai m.irs.] Luuc XXI eju.sdem niensis, expletis argiimciitis in caméra examinis, fuerunt
admissi ad gradum baccalariatus, examine premisso, magistri Iioberliis Gam-
''' Il appaïk'uait sûrement à la grande famille de Ooismai-e, qui compta aux x\° et ,\vi' siècles, un
archevè([ne de Rouen, Roljert (i68o-i6ç)3), plusieurs conseillers au Parlement (Pierre, Hobeil), etc.
|IV.)0-IVJI| l)K LliMVKIiSITK l)K l>\ltlS \[ \V SIKCI.i:. 293
bicf''', (liî l'arisiiis. | (|ii! | solvil diid scmIji: \iiicsIiis llnloiii [(« )iifirj>\ : llrrlf;ii],
(lioccsis Tiiiicclcnsis. |(|iii| soKil diiu sciita. et (iiiillci'iniis des EsclialliiTs'-),
Geiiornancnsis iliocosis, clericiis (loiiiini l)i)n;[ii]^, (jiii iin'lnl soKil, iy\\,t (lniiiiin
remiseiMiiil ei ornnia jura coiilcii)])lali(»n(! luafjislii siii.
Maiiis xxii Mai'lii. fiicnmt adinissi ad gradiiiii hac.calai'ialiis, exariiiiH' |iiciiiisso,
Kjjidiiis lîarbai'aiidi, diocesis l^nj^diiucnsis, (|iii solvil pro hiirsis duo sciila. (|iie
(llaiidiiis Pocidot rcccpit |)ro Icvatiuiic aiTcsli. ciiin sp(;ci(djii.s priiiii lejfenlis, et
IJonedictiis Fniiiieiili. diocesis Liijfdiinen.sis. qui uicliil solvit, (juia Facultas dédit
domino Conti, receptori, pro siio salario, (juia servitor ejus erat.
[ 3 3 Mars.
Die niercurii .\\m ejiisdeiu iiicnsis ^), (neruni doiniiii vo("ali pci' (•(■dnlani ad [2:5 Mars.
approbaiidum V(d re|)r()l»an(hini liceiiciandos, (pil hioinnl pcr doiiiiMus iiiiaiii-
luiler approbali; et luit lacta collalio per me decaiiinii iiioi'e solito.
<■' Le 8 jiiillol i/i(jo, "M. KoImmI Ganihi.T, li-
cencié en Decict, a este! receu advocat cl a pris snii
lien du coslû des fenestres. « Coll. Clniramhitnlt ,
vol. 765, |i. 187.
'"' De 1^11)3 à i5oi. (luiiliiiinii' îles Ksoliailins,
prtHre, iiiailre es arts et bachelier eu Décret, se
présente infatigabienieiit aux bénéfices vacants on
h vaquer. En 1^98, il se présente à la collation
de l'évé(jne et du chapitre de Luçon et à celle de
l'abbé ffSancti Florii, O.S.B.,(lioc. AndeffavensisTi
puis à la collation de l'évéque et du chapitre de
Beauvais. Archives de l'Université de Paris, vol. A9.
fol. 17 v°, fol. -lit. — En l'içi'i, il est ([ualilii' de
pvesbiter et se présente à la collation des ciiapilres
de Saint-Germain d'Auxerre et <le l'éjjlise d'Anxerre.
Ibid., fol. o'i v". — En 1^96 . il se j)résenle de
nouveau à la collation de l'abbé de (liiuiy, en
même temps ([u'à celle du chapitre de l'église de
Troyes. //(/(/., fol. l'io. — En i'J97, il se |>résenle
à la coUalinn des chapitres de Tours et d'Amiens.
Ibid., vol. 5o, fol. ai v°. — En 1^98, il se pré-
sente à la collation des évê((nes et chapitres de
Saint-Flour et de Nevers. Ibid. , fol. 35. — En
l'igg, il se présente à la collation des chapitres
de l'église de Thérouanne et de Sainl-Hilaire-ie-
(jrand de Poitiers; en i5oo, à celle des chapitres
de l'église du Mans et de Sainle-Iîadegonde de
Poitiers; en 1001 , à celle de l'évéque et du cha-
pitre de Laon et à celle de la confrérie des cha-
pelains de l'église du Mans; en i5o2, à celle des
évéques et chapitres de Meaux et de (Ihàlons.
lliid., lui. 89 \". 1 1 '1 . ili'i et 907 v". — C'est
très prohaliloniiMil lui qui fol adminislraleiu' delà
maladror'icdi' la liaidicnc. près Accueil (Govecque,
Itcriwil d'odes nolnriés , 1. 1. p. \i'u). n"' 838 et
839).
'■" Après avoir, à cetti' date dn -l'i mars i '191,
nient ionni" l'élection du nouveau recteur, (Jharles
di^ (iouda, Dn lioulavajonle: -Pridie vcro eius diei
lalum est senatusconsullnni de liic qua- inlei-
cedebat cum Decrelistis, eaque cjuodammodo lum
so|)ita se([uenti seculo resurrexit. 1 Jiist. Unie.
Pinis. , I. V , p. 798. — Gelle indication est exacte.
Los registres dn ParlenienI contieinienl, en
ell'el . sousladalcdii s3 mars 1 ^90 1 1 '191], l'ari-èl
suivant, relatif aux présentations:
frEntre les doven et docteurs de la Facidlé de
Décret en l'Universitc- de Paris, appi'llans et de-
mandeurs en matière de |)rovision d'une part, et
les recteur et Faculté de théologie, de médecine et
des arts eu ladite Université, appelle/, et intimez
d'autre [)art;
■^Veu par la Cour le |)laid(>yé desdites parties
faict en icelle Cour le vingt deuxiesme jour de mav
1 '187, et tout ce que par lesdites parties a esté mis
et produict sur ladicte provision, avec les informa-
lions faites à la reijueste desdils appellans ])ar l'or-
donnance de ladite Cour:
rrll sera dit que ladite Cour a ordonni' et 01-
donne que les noinminations des nommez d'icelle
Faculté de Décret en (Misiiivaul certaine couclnsion
de ladite Université du vingt septiesme jour de fé-
vrier 1 'i8() prétendiies par lesdits appelions seront
baillées, scellées et expédiées ausdils nnnuuez en la
•29/1 L\ FACULTE DE DECRET [1 'i!)0-l/i9r|
[26 Mars.] Jovis wiiii «jiisdciii iiit'iisis, luit iiiissa ordinaria Facullalis apiid Saiicliiiu
Johaimem; iii tjua l'uerunt doinini Conli, .liiiiii, (juaj^iiiiii et ego.
[35 Mali.] (F" 18.^) v". ) Die vencris x\v mensis Marlii. luit inissa Anniincialionis Ht-atc
Marie Virgiiiis in Saiicto Jolianiic; in (|na liierunt présentes doniini Conli. .Iiniii
et ego.
Eadem die, fuit adniissus ad graduni baccalariatus, examine preniisso. Gaul-
IVidus de Navaiu ''' [m marg.: Navan], diocesis Petiagoi'iceiisis; qui, preslilis solilis
juranienlis, sol vit pro bursis duo scuta.
|a6 Miirs.] Sabltati \xvi Mai'tii, luit congregatio Facultatis apnd cameram examinis, super
confectione rotuli licenciandorum et eorunidem adoptione lacienda; in qua coni-
paruerunt doinini Joliaanos de Courcellis, Oanibray, Conly, Tulleu, Picard,
.lunii. Gnaguini et ego; et luit confectus rotulus et licenciandi adoplati modo et
l'ornia inIVascriptis. Quo rotulo coni'ecto, luit clausus et sigillatus tribus sigillis
more solito <''.
manière accousluiiK^e; et au siir|iliis, ijiic doiesiia-
vant, a|)rès (jue le rolle des iioiiiiiiaudes de ladili'
UiiiveTsilé .sera ouvert, lesdils doveii et docteurs de
ladite Eacullé de Derret nmiinieroiil el jji'eseuteroul
à ladite Université les licencie/, eu icelle Faculté de
Decrel , et-cliacuu desdils docteurs trois îles j)ius
anciens basclieliers dicelle Faculté qui auront es-
tudié par trois ou cinq ans el résidents actuellement
en icelle Université, pour estre intercallés audit
roolle, avoir et lever leurs nominations en la ma-
nièi'e accoustumée , comme les niaistres des autres
Facnltez , le tout selon la Pragmatique sanction , par
manière de provision pendant et durant le procès
principal d'entre lesdites parties el jusques à ce que
par ladite Cour autrement en soit ordonné , et produi-
ront lesdites parties audit procès ])rinci|>al plus am-
plement, se bon leursembie,bailleii>nt contredits el
.salvations dedans le lemps des ordonnances , et avec
ce lesdils appellans bailleront, s(^ bon leur semble,
leurs moyens de fauceté touclianl la faucelé el tal-
cification par eux pretendiie en certains molles tles
Mommoz es i-ectories de maisire Gilles Dell et liei-
Iraud l'igoucbe et par eux baillez au scribe de la-
dite Université; et sera ledit procès principal sur
ladite l'auceté monstre au Procui'eur gênerai (hi
Roy pour dire et bailler telles conclusions que bon
luy semblera, et ce faict, sera faict droict ausdicles
parties ainsy que de raison , desj)ens reserve/, en
diffinitive. Ti Franc. -21278, Fol. 88 v'.
-'' En liy^i, fdaullridus de Nauvai, licencié
en Décret, se présente à la collation de Tévêqne
et du chapitre de Saintes et à celle de l'abbé de
.N.-D. de Nanteuil- en -Vallée, diocèse de Poitiers.
Àrc/iives de l' Université de Paris , vol. ^4(), fol. 20 v°.
— En th<yi, il est dit : ffPetragoricensis dioce-
sis, arlium raagister, in jure canonico licenciatusi,
et il se présente à la collation de i'évèque et des
églises collégiales de Saint-Elienne el de Sainl-
Front de Périgueu.x. Ihid., fol. Sa.
'"' Sous la date du alj mars l'igo [l'igi], on
lit dans les regisires du Parlement ; "Sur les l'e-
quesles baillées à la Cour, l'une par les doyen cl
Faculté de D('cret en l'Université de Paris, par
laquelle ils requeroient connnandement estre faict
au chancelier de l'église de Paris faire les licenses
des bacheliers licenciandes en ladite Faculté el
procéder à icelles comme il est accoustumé de
faire, el défense estre faite à i'evesque de Chartres
[Miles d'illiers] et aulres (pi'il appartiendroit.
sur peine de perdition de cause, de n'attenter ni'
procéder par enireprinses et insolences en la salle
de I'evesque de Paris ne adieurs; l'autre requeste.
baillée par les bacheliers licenciandes en ladite
Facidté poiu' celle année , [)ar la(|uelle ils reque-
roient .semblablement (ju'il l'usl faict connnande-
ment audit chancellier de procéder audit lieu de
cette année et à lem- baiUer le degré de licence
au jour par luy assigné, nonobstant certain appel
I lA90-1VtI I \)E L'I'MVKRSITÎ: l)K 1>\IUS AI' XV» SJKCLE. 295
Kiultîni (lie, ejfo deciiiiiis, prcsciitilxis diioljus hrdclli^ jjt'iicialiljiis l'iicullytis et
aliis ad hoc vocalis. adivi domiirii doiiiini caiiccllaiii Paiisieiisis, et eideni presoii-
lavi dicliiiii rolidimi claiistiiii il ol)si<jiiatiim, ciiiii jti'olcslalionibiis assiielis, vid<;-
licot qiiod niillomodo a|)([))erirel dictiim roluliiin. sod illcsiim <•! intacliiiii scivan-t
iis(|ii(! ditMii et lioiaiii iiistantis licenlio in aida doiiiini Parisieiisis episcopi ceie-
brande. <Jiii «jnidem dominus caiicellariiis recepil dictniii rolidiiiii et daiisiiin
tenere proiuisit et facere de dicio rolulo sicul aiitea coiisneluiu eral,. J)e (jua res-
poiisioiie ego decaiius pelii instriiiiieiiluiii iiiafjistro Joliaiini du Giie, nolaiio
pidjlico el inajori bedello diclcî Facidtatis.
Item, dicta die, liora circiter tcrlia post iiieiidieiii, c^o decanns, presentibns
([iiibusdam dominis doctoribus dicte Facultatis et aliis convocatis ex parte dicti
doniini cancellaiii in aida cjusdeni canceilarii, hrevi oratione per me habita
presentavi eideni dictos liccnliandos, numéro octodecim, per dictani Facultatem
a|)]U'obatos et munere licenliedignos, eumdem dominum cancellarium iiM|uirendo
débita cum instaiicia quatenus eos, quamcitius commode fieri posset, expediret et
eisdeui munus liceiilie apostolica benediciione impertiri veliet et dignaretur. Oui
quidem dominus cancellarius id lacère bénigne pollicitus est.
Die mercurii xxx mensis Martii, dominis ])resentibus in Sancto Joiianne, liora
nona de niane, cum octodecim licentiandis et duobns bedellis generalibus Facul-
tatis, cum aliis bedellis et subbedellis singulorum domiuorum, prestitis ])rius per
dictos licenliandos juramentis solitis, bini et bini cum cap[p]is processerunt
usque ad aulam (F" 186 r°) domini Parisiensis episcopi, et ibidem collocatis, do-
minus Robertus Giiaguini et ego decanns adivimus presentiani domini canceilarii
ecclesie Parisiensis, qui nobis obviam venit et exliibuit nobis rotnluni clausuni et
intactum; et deinde processit diclus dominus cancellarius, cum subcancellario
et aliis dominis enm associantibus, usque ad dictam aulam domini Parisiensis epi-
scopi,. et ibidem omnibus in suis sedibus collocatis, dictus dominus cancellarius
tradidit dictum rotulnni magistro Johanni du Gue legendum, cjui alta et intelli-
gibili voce vocavit licentiandos eo ordine quo erant inscripti in dicto rolulo. Quo
lacto, dominus subcancellai-ius orationem solemnem babuil in landem el liono-
foo Mar-
interjelô jiar ledit cvesqni' île (Iliartres et autres
a|)j)eUatinns et (ipposilioiis ijuelcoïKjiies, et ileCeiise
esti-e laite île n'atteuter ou innover [sur] ladite
peine lie perdition de cause el autres peines: veiies
pai- la (lour lesdites reqnestes, et tout considéré:
la Cour a permis et permet audit chancellier de
procéder à laire lesdites licences de celle présente
année et de bailler le degré de licence ansdils licen-
ciandes au jour par luy assigné, nonobstant ledit
appel interjette par ledit eves([ne de (lliartres et
autres appellations et oppositions quelcontpies et
sans préjudice d'icelles el des droits et procès
d'entre lesdites [)arlies; el a deirendn et deflend
ladite Conr andil evesipie de Cdiailres et à tous
autres ipi'ils n'allentent ne innovent au préjudice
dndit a|)|)el, et ne procéder jiar enireprinscs ne
insolences en ladite salle dudil evesipie de Paris ne
ailleurs, sur peiiie de pei'dilion de canse ei de
cent marcs d'ai^ent." Franc. ait>78, loi. 91.
296 LA FACULTÉ DE DÉCHET [ l 'lOO-l V.l I |
rein liconliaiHloniiii et Kaciiltalis; i[iia liiiita, doiniinis cancellarius didls oclo-
(lecim liceiiliandis rminiis licentie et apostolicam l)eriefliclionein impendil, iltidciii
assisteiite copiosa midliliidine episcoporiim, abbatiim, coiisidmn, noljiliimi, doclo-
runi et sliidcnliiim ex omiii Faeultate. Quibiis peractis. doiiiiiii ddcldics cl dicli
novi licentiati descendoi-iiiil de aida et iii ]>e<le {jfadiiinii more solilo stelcniiil.
et ihidein jJi'atias eijenml omnibus et singidis ijid aciiii inlerfiieraiit; deiiub"
dicti domini licentiati se retraxerunt in capella inferioii dicti domini Parisiensis
epi.sco|)i, et ibidem ejjerunt <|i"atias domiiiis doctoribus <b> lalxiribiis assumptis et
bonoribiis eisdem impensis.
OliDO AUTKM QUO II'Sl LICENCIATI FUERUNT EVOCATI Al) LICENTIAM.
ET SUli QUinUS SUNT ADOPTATI. SEQUITUR ET EST TALIS :
Raymundus de Conaco Quem adoptavit dominas Johannes
de GourceUis.
Guido Vigeri ego Stepbanus de Veteri \ illa.
Robertus Vastel d. Robertns Gagnini.
Simon de Sarebuicbc [sic) d. Jacobus .Iiinii.
Nicolaus Prosart d. Joliannes Picard.
Simon Dugast d. Ambrosiiis de Cambray.
Jobannes Postis d. Nicolaus de Gonty.
Guillermus Piquet d. Piobertus Tulleu.
Jobannes Guldoe idem dominus Tulleu.
Frater Jacobus de Vendio d. Joliannes de GourceUis.
Jobannes de Genetivis ego Stepbanus de \ eteri Villa.
Egidius Boui'saudi d. Aml»rosius de Cambray.
Stepbanus Gousté <l. Jobannes de GourceUis.
Adam Gerarii d. Nicolaus de Gonty.
Jacobus Bailleur d. Ambrosius de Gambray.
Vincentius Picard d. Johannes Picard.
Petrus Barbe d. Jacobus Junii.
Egidius Malin d. Robertus Gaguin.
[SoMars.j (F" 186 v".) JJicla (lie .\\\ mensis Martii, luit incorporatus inicr baccaiarios
Frauciscus de Nova, diocesis Petragoriceusis, qui erat licenciatus in legibus et
baccalariiis in Decretis Pictavis, erant xuu anni, sicut docuit per lilteras gradus;
qui solvil pro incorporatione tria scuta.
[2 Avril.] Die sabbali sccunda mensis Aprilis, in vigilia Pascbe, fuit congregatio Uni-
versitatis in Sancto Malburino, ad audiendum lecturam litterarum regiarum.
In dicla congregatione lueruul domini Goiiti, Tulleu et ego decanns.
[IVJO-IV.n I DK L'IIMVF.HSIÏE DK l'AIUS AU XV" SIKCLK. 297
Eadem die, l'Viiiiciscus ilc Nova sii|)[jlicavi(, admilti ad (;xaiiii;ii licencie, (jiiia
luerat presentatus ciim licentiatis; sed non potuit expcdiri niin eis, quia suc
pecunie non ven«M'ant; et fuit assifjnata portio textus et glosarnin eiiicm l-'ran-
cisco, in canieia (ixaniinis.
, , , ^ . ,,
Die jovis vu ejusdeni mensis Aprilis, fuit exaniinatus idem Francisctis de Nova [7 Avril, |
de texlu, glosis, arjjunientis et questionibus, in caméra exaniinis.
Die veuei'is vin cjusdcMi mensis, luit lacta cuntjregatio Facnllalis sii|i(îi' admis- |8 Anil. |
sione vel repulsione dicti Francisci. In dicta congregatione fuernnt présentes
domini de Gourceilis, Conti, Tulleu, Junii, Goaguini et ego, et fuit approhatus
(licdis Franciscus concorditer per supradictos dominos.
Sabbati nona cjusdcm mensis, post prandinm. luit presentatus dictus Fran- [<i Avril. |
ciscus domino cancellario in donio sua per me dccannm, nomine Facultatis, pro
gradu licentie obtinendo; quem adoptavit dictus dominns (iinccllarius. Idem
tamen Franciscus non lecit signeta, quia soins.
Die lune xi ejusdcm mensis ApriHs, dictus Franciscus in aula domini Pari- [n Avni.j
siensis episcopi i'uit vocatus per majorera bedelium Facultatis, et per domiimm
cancellariura licentiatus in jure canonico, assistentibus pluribus dominis licen-
tiatis et baccalariis. Quibus omnibus peractis, dictus licentiatus gratias babuit
Facultati de laboribns assumptis et bonoribus impensis, et etiara domino can-
cellario.
Die mercurii xni ejusdtnn mensis Aprilis, fuerunt processiones Lnivorsitatis [i3 Avril.]
apud Sanctam Genovefam, ad exorandnm Altissimum pro salute domini nostri
Régis, et ad reddendum gratias de victoria sibi concessa contra Britones in villa
de Nantes O.
lii dictis processionibus fuerunt présentes domini Gambray, Gonti, Tulleu,
Junii, Picard, Gnaguin et ego decanns.
(F" 187 r".) Die jovis xiiu ejusdem mensis Aprilis, luit niissa ordinaria Fa- [li Avril.]
cultatis apud Sanctum JobanntMn more solito celebrata, in qua fuerunt présentes
domini Gonti, .lunii, Guaguini et ego.
Eadem die, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus, examine premisso, Nico-
laus de Longueil '-' , de Parisius, [qui] sol vit pro bursis duo scuta, et .lobannes
'■' C'est le 19 février i^i qu'Alain d'Albret ecclésiastique et civile de Bretagne, t. II (lySô),
livra Nantes à Charles VIII, qui y resta jus(ju"au p. aoô— 206.
)i avi-il. (jf. Dorii Charles Taillandier, Histoire '"' Le iti avril 1 '191, c'est-à-dire le surlendemain
38
tMPniMEniC ^ATIO!(AtC.
298 LA FACULTE DE DECRET [1A90-I'i9r|
Morgiiinale, dioccsis Siiessionensis, qui siniilitei' solvit Lliiosciila; et prestitcninl
solita jurarnenta.
rii.] Sabhati xvi ejusdem mensis, fuernnt admissi ad gradum baccalarialns, examine
premisi-o, in caméra examinis, Martiiius du Val, presbiter, diocesis Atnbiaiiensis.
(pii solvit pro bursis et dispensalione tria scuta, et Simon [de] Monlenat, pres-
biter, diocesis Eduensis, [qui] solvit pro bursis duo scuta et dimidium pro dis-
pensatione de non eundo per villam; et prestiterunt jurarnenta.
Eadem die, pro iittera gradus Jobannis Morguinale, xx s. par.
17 Avril
Die dominica \vu Apriiis, dominus Conti recessit ab bac civitate et ivit Am-
bianis.
iS Avril.] Jovis wvui ojusdem mensis, fuit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum
.JobauMcui; in qua interfuerunt domini Cambray, .lunii et ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso. Joban-
nes Cliarron, clericus, diocesis Matisconensis. cui domini remiserunt bursas. ba-
rengas et omnia alia jura, etiam bedellorum, contemplations magistri Stephani
de Bosco ('', régis coiisiliarii in curia Parlamenti, ojus avuncuH.
:> Mai I Jovis V mensis Maii, fuit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum Jobannem;
in qua fuerunt présentes domini Junii. Guaguini et ego decanus; et fuit conclu-
do son examen, rlionorajjle lioninie et sage m. Ni-
colle de Longueil, niaistre es ars et Ijaehelier en
Décret, a este' receu aiivocat an Cliaslellet, a fait
serment et a ciioisy son lien du costé des fenestresi.
Colleciiim Clairambaull , vol. yOô, |). '17. — l>e
1 '1 JLiillet 1/181, fflionoraljle lioinme in. [Nicolas de
Jjongueil, procureui' au Cliasteilet, [avoit] éman-
cipé Nicolas son fils , escolier à Paris , aagé de 7 ans ,
auquel a[voit] esté donné Raoul \ide pour cura-
teur». Ibid., vol. 764, p. 9.30. — Les grands-pa-
rents de notre bachelier étaient Nicolas de Longueil
et -Marguerite .\guenin. Ibid., vol. 7(1/1, p. 70. —
Quant à sa mère, elle appartenait à la famille de
Blaru. Le 18 août tlxHIx, se présente au Châtelet
"Nicolas de Longueil, en son nom et de sa femme
[JehanneJ, fille et héritière de feu m. Jehan de
lilaru. qui a fait mettre prisonnier Jehan le Tichet,
couretier de vins, pour la somme de xluii s. et c s.
par. d'aulre part, à «pioy ledit Tichet estoit tenu
audit de lilaru n. Ibid. , p. 3o 1 . — Il avait au moins
un frère; car le ta décembre 1/191, trhonorable
homme m. Nicolle de Longueil, procureur au Chas-
lellel . a émancipé Robert de Longueil, son lils,
aagé de 1 k ans; curateur le pèrcf. Ibid., vol. 7(i.'i ,
p. loli. — Voici enfin deux mentions relatives
à Nicolas de Longueil le père. I.ie a 2 août 1/1 ()7,
ff Nicolas de Longueil, procureur au Chastellet, a
pouvoir de réparer une maison au cloistre Saint
Benoist, du costé des Matliurins, qu'il a nou-
vellement acquis''. Ibid., vol. 7(1/1, p. 13. — I^e
a(j janvier 1/190 [1/191], rrGilles Godin, notaire, et
Philipes de Longueil, sa femme, [plaident] contre
Nicolas de Longueil [le père], procureur au Chas-
tellet; dit est que ledit Nicolas baillera son compte
des frais et levées par luy prins, de|)uis le trespas
de feue Margueritte Aguenin, .sa mère, de la mai-
son de Clamart dont question est entre les parties".
Ibid., vol. 765, p. 3o. — Cf. Fi'. Blanchard, Les
Présidens nu mortier du Parlement de Paris, p. 48i-
/i85.
''' D'après le (jitalu/fue déjà cité de Blanchard,
p. -K), col. 1, Etienne du Bois serait entré au Par-
lement entre i46â et 1/169. " Y '^"''* encore en
1492. Cf. Franc. 91978, fol. 98.
|U9(t-lV.ll| DK L'UNIVEUSITÉ DE PARIS AL \\' SIKCLK. l»99
sum q 110(1 Claudius'') advocai'ct consiliuui pro execiitione arresli contra Universi-
lateiii sii|i('r materia iioiniiialioniiiii, scilicct niajfistriim Oliveriuiii. . . (^', niagis-
Iriim Jolianneni Dudrac'-'' et iiiagislniiii .lacoljiiiii l'itïdeler cl prociiralon'iii seii
nia{>islruin Petrum Aiibry.
Die sal)l)ali vu iiieiisis ^faii. liiil conifrfijalio Universitalis per juranientinii su- - Mai.]
pcr tribus articidis : priiniis. siipor cxcciitioiie ariosli dati ad utilitatein Facidlalis
(îoiitra Univeisitaleiii in nialeria iioiniiiatiDUiiin; secinidus. super controversui
luajjistri Joliannis Standon^'' coutra aliquos proniotos ad {;radnni niajfisttjiii iu
artihus, <pii non solverunt sil)i salariuni pro auditioiie Elliicoruui; tcrlius est
coniniuuis. super supplicationiltus et iujuriis.
Eadem die, l'ueruut consiliarii Facullatis, scilicet ma,q[ister 01i\erius. . .. nia-
{{ister Johauncs Dudrac, et procurator, scilicet niagister Petrus Aubry, |iic>iiit(.'s
in executione dicti airesti.
(F° 187 V".) Eadem die, magister Claudius vecepit pro una litfera gradus
unum scutuni, quod Iradidit niagistro .lobanni du Gue, et luit ordinatuui «piod
illud esset ad satislacieuduni pro consiliariis.
Die lune nona mensis Maii, fuit niissa Beati Nicolai apud Sanctuiu Jobauneiu de \<j M«i- 1
more celebrata, in qua fuerunt présentes dominus Junii et ego.
Die jovis xu Maii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Johannem; in qua fue- ['•' Mai]
runl domini Jniiii, Guaguin et ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, Ste[)ha-
nus Gourtois, diocesis Gonstantieusis, qui solvit pro bursis duo scuta et preslitit
solita juramenta.
Mercurii wm Maii, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt présentes domini [i8Mai.|
.lunii. Tidleu et ego.
Jovis XXVI Maii, fuit missa Facultatis, in (|ua fuerunt domini .luuii, Guaguini faO Mai.]
et ego.
Sabbati \xvni ejusdem mensis, fuit congregalio Universitatis apud Sanclum [28 Mai.]
Matburinum; in qua fuerunt présentes domini Tulleu, Guaguin et ego.
''' Claude Poculot, le sous-bedeau de la Faculté dation de trois tuteurs aux enfants mineurs de feu
de Décret. Jacques du Drac, conseiller au Parlement. Coll.
'*' Le nom de famille manque. CAairamhiwll, vol. ^IJi , )». 3'i i ; cf. p. 3(j'i.
'"' Le 28 novembre i485, Jean du Drac et '*' Jean Slandonck.
Jacques Piedefer (igurent, comme cousins, à la
38.
300 . ' LA FACULTÉ DE DÉCRET [U90-Uyi]
[2 Juin.] Jovis II nieiisis Juiiii, fuit niissa Facultalis, in qna liieriint présentes domiiii
Cambray, Junii, Gua{)[uini et ego.
I () Juin.
Jo\is nona ejiisdem niensis, fuit niissa. in qua fnerunt domini Junii, Gnaguin
et ego.
I in Juin.] Doniinus de Conti venii ex Ambianis lune \ni Junii.
[lOJuin.] Jovis \vi ejiisdem niensis, luit missa oïdinaiia Facultatis apud Sanctum Jolian-
neinçin qua luerunt présentes domini de Cambray, Conty, Junii et ego.
Eademdie, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, Mich;iel
Gaudaire''', Senonensis diocesis; qui, prestitis juramentis consuetis, sol vit pro
bursis duo scuta, et pro dispensatione barenge, in monela xiu sol. vin d.
|a>jiiiii.] Jovis xxni Junii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Jobannem de more celç-
brata, in qua fuenint présentes domini Gonti, Junii, Guaguini et ego.
Eadem die. fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, Nico-
laus de Villiers, Eduensis diocesis, qui solvitpro bursis et dispensatione duo scuta
cum dimidio. ,-.-..
Veneris ullinia Junii, fuit missa ordinaria Facultatis, in qua fuerunt présentes
domini Conty, Tulleu, Guaguin et ego.
15 Juillel.l
(F° 188 r°.) Marfis uii[i] Julii. in domo domini do Conty. fuit examinatus et ad
gradum baccalariatus admissus fraler Guido de Mon tmi rail'-', religiosus ordiiiis
S. Benedicti, prior Sancti Clari, qui solvit pro bursis et dispensatione quatuor
scuta.
''' En 1 /iga , Michel (rOoudairei , maître i^s arts
et licencié en Décret, se présente h la collation des
évoques et chapitres de Meaux et de Chartres.
Archiven de l'Université de Paris, vol. hç) , fol. 25 v".
— En liiji, Michel trOaudaiiei se présentée la
collation de l'abbesse de Notre-Dame d'Yerres . dio-
cèse de Paris, et à celle de l'abbé de Saint-Maur-
des-Fossés. /iîV/. , fol. Go v°. — En i4g(J, il se
présente à la collation du chapitre de l'église col-
légiale de Notre-Dame de Melnn et à celle de
l'évèqueeldu chapitre de Meaux. iAîrf., fol. 128 v°.
— En lAgy, il se présente à la collation des
abbés de Sainl-Victor-lez-Paris et de Notre-Dame
de Tliorigny, diocèse de Sens; et en i5oi, à la
collation de l'évêque et du chapitre de Paris , et de
nouveau à celle de l'abbé de Saint-Victor. Ibid.,
vol. 5o, fol. ao v° et 16a.
'■"' (iui de Monlmirall, fils de Robert de Mont-
niirail . sieur de Fourqueiiv , secrétaire des Comptes ,
et de Denise de Harlay ; d'abord moine et trésorier
de l'abbaye de Saint-Denis (1^7.5), puis prieur de
Saint-Clair (ii88), enfin abbé de Notre-Dame
(le Monteboui'g au diocèse de Coutances (i488)
et de Saint-Magloire de Paris (1 4f)."i). Eu i,5io et
i5i 1, il portait en outre les titres de premier cha-
pelain du Roi et de conservateur des privilèges du
monastère de Ferrières. Pctrus de Monte Marttjriim
[Pierre de Montmartre (?)], moine de Saint-Jean de
(Juediiubourg, lui dédia en loaS ses Sennones
de sanctis. En iSaC, il fut nommé évêque de Mé-
gare par Clément \I1. Il vivait encore en i.5.3l>,
mais il (Hait certainement mort en 15/12. Cf. Gallia
C/ira/., l.VII.col. 325.
[l/i90-IV,>l I DM i;i NIVKUSITl': l)K PARIS AU XV" SIKCLI-;. .".(Il
Jovis vi[i] mcrisis .hilii, luit mis.sa Facultatis, iii ([iia fiuTUiit piescnles doiuini I7 Juiiici.]
Confy, Jiinii, (lua<fiiiiii et ('}>().
Martis xi[i] Julii, in doiiio domiiii de Conty, fuit examiiiatus fit admissus ad
Ijradum baccalaiialus Jolianiics llciiriciC, El)roicensis diorosis, (|ui sohit pm
hursis tria scuta et pro dis|)fiisalioii(; dimidium sciituiii. o\ |»r('slitit solita jura-
inenta.
I'.! Jllilll'l.
.lovi.s wi [/. xi\ I .lidii, in uiis!!;a ordinaiia Facultatis fuerunt présentes doinini | l'i luilhi.
Gonti, .lunii, Guajfuini ot ego.
Jovis xxi(i) ejusdem monsis, fuit missa Facultatifs, in i|iia ftiriniit prcsciitrs | ■> 1 Jniii.t.
domini Gonli, .Innii, (iua<;nini et ego.
Jovis xwni Julii, fuit niissa Facultatis, in qua fuerunt présentes domini Gonlv, [aS Juillet.
Tulleu, Junii, Guaguini et ego.
Ipsa die, fuerunt adniissi ad gradum baccalariatus, examine prcniis.so, Flo-
rentins Gaubert'-', diocesis Carnotensis, qui solvit pro bursis l't dispensatione
quatuor scuta, Petrus de Mollincourt [in î?m;g-. .Molincourt], Ebroicensis diocesis,
duo scuta cum dimidio, et Theodoricus de Abranbrouc, Trajectensis diocesis, [([ui |
solvit tria scuta; et prcstiteinnt solita juramenta.
Jovis un Augusti, fuit niissa Facultatis apud Sanctum .loliamieni cekbrata, in | '1 Aoùt.j
qua fuerunt domini Conty, Tulleu, Junii, Guaguini et ego.
Jovis XI Augusti, fuit niissa Facultatis, in qua fuerunt présentes domini snpra- [n Août.]
dicti.
Eadem die, fuerunt adniissi ad gradum baccalariatus, examine premisso, Dio-
nisius le Bègue''), de Parisius, [qui] solvit duo scuta, Jolianncs de La Corbière,
'"' Le 1" mars iliç)i'>[i[i ()•]], magisler rrJoannes
Henricy, in utroquejiire liconciatiisr , se préserile à la
collation des prieurs de Saint-l'iorie de Monlenibert
et de Fontaine, diocèse d'Autun. Arch. de l'Univ.
de Paris, vol. 5o, fol. i5 v°.
C'est peut-êti'e lui (Jean le Héricy) (jui, en
avril 1^99, fut nommé conseiller clerc au Par-
lement de Rouen et, le 1" octobre i'i99, reçu en
cette qualité'. \ oir Fleury Vindry, Les Parlemen-
taires français au jvi' siècle, t. I", fasc. a (Paris,
1910), p. 935.
<'' Le 28 mars 1690 [l'niij, «• honorable
homme M. Florens (îoberl, esleu à Vendosme»,
s'dtait rfconstitud caution pour frère Loys de
I5oisguyon envers Jehan Ciaudin.- Coll. l'.lairam-
haiilt, vol. 7<').^, p h'i. — lin i'i()'i, -Flurentius
(iaubart(,s/c), in Decretislirenciatns- , se présente à
la collation des abbés de Morijfuy |)rès lùanipes,
diocèse de Sens , et de la Trinité de Thiron , dio-
cèse de Chartres. Arch. de l'Unir, de Paris, vol. '19,
foL.-Ji.
''' En 1^99, ffDyonisius le Befjue, presbiler,
in artibus majjister et in Decretis bacialarius. cano-
uicus ecciesie coUegiate Sancti Jacobi ad l'ère-
302 LV FACULTE 1)1-: DÉCRET [l/i90-U91 ]
presbilor, Cenomanensis diocesis. duo sciila, cl IVater Aymardus [inmarg. : A\-
manis] .lollVcdi, duo scuta et diinidiuni; ])ro dispensa tionc alii duo cuiii dilli-
cultatc siuiul dederunt diniidium scutuni.
Insa die, pi'o littera giadus Caioii de Parisius, Cullialaiiufiisis diocesis, uuniii
sculum.
[lô Aoùi.] Lune XV mensis Augusli, fuit missa Assumptionis Béate Marie Virginis, presen-
lihus dominis de Gonty, Guaguini et me decano.
I iS Aoùi.] Jovis xviu cjusdem mensis. fuit missa ordinaria Facultatis, in (jua fuerunl
présentes domini Gonty, Tullru. Guaguini et ej;o.
[aSAoïii.] (F" 188 v°.) Jovis x\v Augusti, in domo domini conservatoris fuerunt exanii-
nati et ad gradum baccalariatus admissi Joliannes Tintoris, presbiter, Ebroicensis
diocesis, qui solvit pro bursis et dispensatione quatuor scuta, Joliannes Vulpis,
[qui] solvit pro bui'sis et dispensatione tria scuta, et Nicolaus GoUet, Gatlialau-
nensis diocesis, [qui solvit] pro bursis et dispensatione duo scuta cumdimidio,
statim distributa.
lj(i Aoùi.] Veneris xxvi Augusti, fuit missa Facultatis in Sancto Jolianne celebrata, pre-
sentibus dominis Gonty, Guaguini et me.
Eadem die, pro littei-a gradus Benedicti Frumenti, in Decretis baccalarii,
xu sol. par.
Item, pro littera gradus Nicolai GoUet, G(li)atlialaunensis diocesis, in Decretis
baccalarii, xn sol. par.
[9 Sepicmlirc] Veuens n mensis Septembris, fuit missa ordinaria Facultatis, in qua fuerunt
présentes domini Gonty, Tulleu, Guaguini et ego.
[i SHpt.mi.re. I Die sabbati ni ejusdem mensis, in domo domini conservatoris C, fuit examinatus
et ad gradum baccalariatus admissus Joachin Blotin, diocesis Senonensis; solvit
pro bursis et dispensatione duo scuta cum dimidio.
14 Septembre.] Douiinica lui niensis Septembris, fuerunt processiones Universitatis, et, anie
processiones, in domo domini de Gonty fuerunt exaniinati et ad gradum bacca-
larialns adinissi nepotes et servitores domini Jiinii, eo présente, videlicet Simon
{jrinos Parisius, rector aime Universitatis Pari- cl à celle de l'abbé de Saint-Viclor-lez-Pai'is. /irc/i.
siensis^ , se présente à la collation de l'évêque et du de l'Univ. de Paris , vol. 5o , fol. 6 1 .
chapitre de Paris, à celle de Tévéque de Chartres ''' Jean l'Huillier, évèque de Meaux.
[i/iyo-1/i'.ii I DK t;['nivkhs[ti': dk paiiis au xv' sikcij:. ho3
de NoviaiitC, de Parisitis, qui solvil duo scuta, Joliaiiiies Nollanl-, Aiilissiodo-
loiisis diocesis. qui sol vit duo scula, Blasiiis Adcnot, Suessionciisis diocesis, tics
IVaiicos. et .loliarincs Diicis. Ilolhoiiiajfeiisi.s diocesis, très Iraiicos; et preslileruiit
solita jurameiila.
Die inerciirii vu inensis Septenibris, liiil missa Facultatis, iii (|ua fuerunt pco- [7 s.iiienibrc.]
seules domiiii (loiity, Jiiiiii, (îuaijniiii et ego.
Eodem die, fuit admissusadgradumbaccalariatns, examine premisso, Nicolaus
de Carra, diocesis Arnbianeiisis, qui solvit pro liursis et dispciisatione duo scuta
cuni dimidio, et prestitit solita juramenta.
Martis xii[i] mensis Septendn-is, luit coni^regatio Universitatis apud Sanctuui [iSSepiembre.]
Bernardum, super provisione remedii opportun! occasione impositionis décime;
et conclusit Universitas scribere domino nostroRegi, j)Ost lecturam appellationis
in forma au(c)tentica redactc [ws. redacta]'-^'.
Jovis XV mensis septenibris, fuit missa Facultatis apud Sanctum Johannem fi5 Septembre.]
de more celebrata, iii qua inlerfuerunt doiniui Couti. .luiiii, Ciuaifuiiii et
e.;o.
Eadem die. ego Stephanus de Veteri Villa, decanus, legi pro dominis, pro
primo ordinario.
(F° 189 r".) Die dominica wni mensis Septenibris, dominus Conty recessit [18 Septembre.;
ab hac civitate et ivit Ambianis.
Die martis xx ejusdem mensis, fuit congregatio Universitatis apud Sanctum [30 Soptembrp.l
Matliurinum, ad audiendum responsionem factam perreverondissimum in Clirislo
patrem dominum archiepiscopum Senonensem''' et suos collegasiii materia décime.
Qua relatione facta per dominum rectorem, Facultas [/. Universitas] conclusit in
hune modum : a Attenta. . . n^^).
Eadem die, fuerunt admissi ad giadum baccalariatus, examine premisso,
frater Laurentius du Pelle, religiosus Sancti Dionisii, Franciscus Dailly, presbiter,
<'' Simon de Noviant était lils de l'ierre de No- '"' Cf. Du lîonhiv . Illst. Iiiir. Paris., t. \ , p. 79'!
viant, procureur en Parlement, et de Marier Janvier. et suiv.
Cf. plus haut, t. II. p. 38/i, note •!. '*' Etienne Tristan de Salazar. arclievèque de
'"' Le -1,8 septembre 1/19!!, rrhonimo lionorajjle Sens de 1/17;) à 1.^19. Cl". DuBoulav, t. \ , p.So5
et sage m. Jehan Volant a esté receu advocat et a lait et suiv.
le serment et a choisy son lieu du coslé des fenes- '*' Ici HItienne de La Viel'ville a laisse' un espace
tres". Coll. (jliiiraiiibaiilt. vol. 76.5, p. ■!()3. {ji'tait blanc où il a d'ailleurs oublié de transcrire les con-
peut-ètre un lils de (jei'main \oIaut. avocat au Par'- clusious de l'Université,
lementde Paris. Cf. plus haut , t. Il , p. 3M'i . noie -j.
30A LA FACULTE DE DECRET [ l/i90-l/i91 |
Novionionsis tliocesis, et (îoiloiius Pluinart, Meldensis tliocesis; qui, [)i'cstilis jui;i-
inentis, solvcrnnt pro hursis cl dispoiisatione octo scula cuin diinidio, de (juil)us
cuilibet oclo doiuiiioium iinum scutum.
[22 Septembre.] Jovis xxii cjusdcm iiiensis, fuit missa Facultatis apud Sauctuui .loljaniieni; in
({ua fuit dominus Junii et ego.
[aCSeptr-mliri".] Luiie XXVI ejusdcm mensis Septembris, fuit admissus ad jjradumbaccalariatus,
examine premisso, Marcus Manyc, clericus, diocesis (lorisopitensis, qui solvit pro
buisis duo scuta.
laSSepicmipif.i Mcrcurii xxvui ejusdem mensis, fuit missa Facultatis apud Sanctum Jobannem
celebrata , in qua interfuerunt dominus Junii et ego.
Eadem die. duo legentes^') supplicaverunt pro iiovo libro et reposuerunt olïicia
sua in luanibus dominoruni, supplicando quod liaberentur pro supportatis in
minus bene actis et pro recommissis in bene actis, et quod placeret dominis
ipsos in suis ofbciis continuare. Quibus ad parteni retractis, domini habuerunt
eos pro supportatis in minus bene actis et ])ro reconnnissis in bene actis, et
ipsos continuaverunt in suis officiis, et ordinaverunt quod perficerent bbrum
(|uem inceperant; quo facto, redirent ad Facultatem pro assignatione novi
bbri.
[3o Sepi.miin.] Die veueris ultima ejusdem mensis Septembris, fuit congregatio Universitatis
apud Sanctum Matliurinum, ad audiendum lecturam litterarum domini Mel-
densis, conservatoris Universitatis.
In dicta congrcgatione ego fui soins.
[6 Oiiobn.] (Y° 189 V".) Die jovis VI mensis Oclobris, fuit missa Facultatis apud Sanctum
Jobannem; in qua fuerunt présentes domini de Gourcellis, TuUeu, Junii, Guaguini
et ego.
Diclus dominus de Gourcellis voluit et consentiit quod scole sue, in quibus
consueverat légère, essent optabiles.
I7 Octobre.] Die veiieris vu mensis Octobris, fuit congregatio Universitatis apud Sanctum
Matliurinum, super tribus articulis : primus est ad audiendum diligentias iactas
in materia décime; secundus, super coUatione cujusdam olficii librariatus; tercius,
communis.
In dicta congrcgatione comparuit dominus Guaguini et ego.
''1 Raymond de Gosnac et Charles de Rancbicourt.
I IV.)()-IV.)I I DE LIIMVEUSITI'; DK l'\lilS \l, XV SIKCU:. SO.")
Die jovis Mil cjiisdoiu inciisis, l'iiil iiiissa lùiciiUalis apml Siiiicliiiii .loliaiiiicm:
in (|iia lueiiiiil iloiaiiii de (îouiTollis, Juiiii. (îuajfiiiiii cl ego.
Eadem die. luit congrejjatio Universitalis apiid Saiicliiiii Malliiiriiiiim, super
li'iijiis arlicidis : priinus est ad audiemliiiii Irchnaiii lillcianiiii I îiiiversitatis
Pictavensis traiismissaniiu Uiiiversitali; secuiidus est ad audieiiilMui ca ([ne lacta
sunt in niateiia décime; tertins est communis.
(jnantuin ail piininni, {^ratias liabet lîniversitati Pictavensi Kaniltas de hona
coninuinicalione snoruni ajjendornni. et ejus oralori; et jilacet eideni (|iio(] coni-
niunicentnr diclo oialoii oninia remédia possihilia.
Quantum ad secundum, stat Facultas in deliberatis, atleula oblaciune duuiiuo-
rum collectorum, et de articulis videtur Kacullati non expedire, quod luit arti-
culus condenmalus qui connumcretur inter arliculos Parisius condeniuatos.
(Juantiim ad sup|)licationes, annuit supplicationi domini rectoris. et quantum
ad alias, annuit, probatis probandis.
[i3 Oclobro.
Jovis XX ejusdem mensis, fuit missa ordinaria Kacnltatis a|)ud Sanctum Jolian- [20 Ociol)ro.|
nem; in qua fuerunt présentes domini de Josaio, Junii et ego.
Eadem die, luit admissus ad gradum baccalaiiatus, examine premisso, Her-
trandus le Gros, clericus, diocesis Tuionensis, qui solvit pro bui'sis et dispensa-
tione duo scuta cum dimidio, de qnibus cuilibet oclo dominorum vmi sol. par.
Eadem die, pro litlera gradus Marci Manyc, in Decretis baccalarii, \iin sol.
par., de qua (.sî'c) cuilibet dominorum très duodenos.
Die jovis ni mensis Novembris, luit missa Universitatis apud Sanctum Matbn- [.3 Novembro.]
rinum; in qua ego fui solus.
Die veneris nu ejusdem mensi, fuit missa ordinaria Facultatis, in qua inler- [i Novembre.]
fuerunt domini de Josaio, Tullen, Junii, Guaguini et ego.
Eadem die, dominus Gonty revertitur ex Ambianis.
39
r-tiiuiRic xjTioiAtt.
306
LA 1 ACLLTE DE DECRET
[U90-i/iyi
II
COLLATION DES GRADES ET HARANGUES.
1. DOCTORATS'".
2. LICENCES '".
(i/i.ji.
.3i) mars.
1 1 avril.]
Ravimindus de C.onaro.
Guido \igpri.
Robei'tus Vastel.
Simon de Sarcltiirclic (^sic).
Nicolaus Prosart.
Simon Dugast.
Johannes Postis.
Guiliermus Piquet.
Johannes Culdoe.
Frater Jacobus de Verulio.
.lohannes de Genetivis.
Ejjidius Boursaudi.
Stephanus Gouste.
Adam Gerarii.
Jacolnis Bailleui'.
Vincentius Picard.
Petrus Barbe.
Egidius Malin.
Franciscus de Nova '•*).
I 'l<)0.]
.4.,,.]
xvui Novenil)iis.
XXIV Novembris.
XXIV Novembris .
V Januarii
XIV Februarii . .
XVII Februarii. .
X Marlii
X Marlii
3. BACCALAUREATS.
Philiberlus Guischart. (V. p. -iHit.)
Johannes Belin. (V. p. 287.)
(iuillermus Maignen. (V. p. aMcS.)
Marlinus Gaguinus. (V. p. '!<)o.)
Johannes de Genitivis de Borlwnio [incorporatus]. (V. p. 9(j2.)
Peiriis Toussart. (V. p. 292.)
Ilogerius de Grosmare. (V. p. 292.)
Stephanus Fouqiierandi. (V. p. 292.)
'"' Aucune mention. — '■' t'A. [Aus liant, p. af)l). — '^' Cf. pbis limit. p. agy.
l/i90-I/i91| DE L'UNIVKRSITl'; \)K l'UUS AU \\' SIÈCLK.
^ Marlii Idluiiiiics Maicsr.illi. (V. ji. -îg-!.)
^Mi Marlii Georjfius Fahc. (V. p. tig*?.)
''M Mjiilii Holicrlus (lainbicr. (V. p. aga.)
^M Mailii Ariie.slus Hpileni. (V. p. 293.)
^^1 M:iilii Giiilleriiius des Kschalliers. (V. p. -mj."}.)
wi iMaflii Ejridiiis IJarbarandi. (V. p. agS.)
'''^ii M;nlii Hencdictiis Fiuiuenli. (V. p. 293.)
'^^^v \larlii (iaiiUVidu.s de iNavain [\avan, de NauvaJ. (V. p. 29'».)
xxx Martii Franciscus de Nova [incorporalus]. (V. p. 296.)
XIV Aprilis Nicoiaus de Longueil. (V. p. •'■^•].)
XIV Aprilis Joliannes Moi-ffiiinale. (V. p. 298.)
XVI Aprilis Mailiuiis du Val. (V. p. 298.)
\vi Aprilis Simon Aloiilenat. (V. p. 298.)
xxviii Aprilis Joliannes Charron. (V. p. 298.)
''Il ^'iiii Sleplianus Courlois. (V. p. 299.)
\vi .hiiiii Michael Gaiidaire. (V. p. 3oo.)
>:>^iii Jiinii Nicolaiis de Villiers. (V. p. 3oo.)
>v Julii Fralor (Juido de Montmirail. (V. p. 3oo.)
Ml Julii Joliannes Honrici. (V. p. 3oi.)
xxviu Julii Florentius Gauberf. (V. p. 3oi.)
XXVIII Julii Petrus de Alollincourl. (V. p. 3oi.)
wviii Julii Tlieodoricus de Abranbrouc. (V. p. 3oi.)
XI Aujjusti Dionisius le Bègue. (V. p. 3oi.)
XI Augusli Joliannes de La Corbière. (V. p. 3oi.)
XI Augusti Frater Aymarus Joffiedi. (V. p. 3o2.)
XXV Augusli Johannes Tintons. (V. p. 3o2.)
XXV Augusli Johannes Viilpis. (V. p. 3o9.)
XXV Augusti Nicolaus Collet. (V. p. 3 02.)
III Septembris. . . . Joachin Blotin. (V. p. 3o2.)
IV Septembris. . . . Simon de Noviant. (V. p. 3o3.)
IV Septembris. . . . Johannes Voilant. (V. p. 3o3.)
IV Septembriis . . . Blasius Adenet. (V.-p. 3o3.)
IV Septembris lobannes Ducis. (V. p. 3o3.)
VII Septembris . . . Nicolaus de Carra. (V. p. 3o3.)
xï Septembris.. . . Frater Laurentius du Pelle. (V. p. 3o3.)
XX Septembris.. . . Franciscus Dailly. (V. p. 3o3.)
XX Septembris.. . . Godimus Plumart. (V. p. 3o6.)
xxvi Septembris . . Marcus Manyc. (V. p. 3oi.)
\\ Octobris Berirandus le Gros. (V. p. 3o5.)
307
39.
308 LA FACULTE DE DECRET [ l/jDO-l 'i91 ]
III
LECTURES DES BACHELIERS.
(F"t(|or".) SeQUUNTIR NOMIISA BACCALAHIOnUM IN JCIIE CANOMCO PaRISR'S PER BEDELLUM
FaCUI.TATIS in SCOLIS IMiOCLAMATORlM, ET QUI AB ANNO DoMlM MILLESIMO QUADBIN(;EN-
TESIMO NONAGESIMO, IN JltNSE NoVEMBRI, USQUE AD ANMM M l.CCC NONAGESIMLM l'RlMLM
ET MENSEM PREDICTUM SUAS LECTURAS INCEPERUNT.
Pliiliberlus Guiscliart, dericus, Eduensis diocesis, in Decretis baccalariiis. hodie, in nonis
Béate Marie, incipiet primum librum Decrelaiiuni, in isl.is scolis niagnis anteiioribus, et hoc
pro primo anno et primo voliimine sue lecture. Datum annomiilcsinio quach'ingentesimo nona-
gesimo, die vicesima mensis Aovembris.
Joliannes Belin, clericus, de Parisiiis, in artilnis magister et in Decretis baccalarius, hodie,
in nonis Beati Jacobi, incipiet primum iibnim Decretalium. in islis scolis magnis anierioribus,
et hoc pro primo anno et primo voiumine sue lecture. Dalam Parisius, anno Doniini miilesiuio
(juadringentesimo nonagesimo, die xxvii inensis Novembris.
Guillermus Maignen. clericus, Nivernensis diocesis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis
Béate Marie, incipiet primum lijjrum Decretalium, in istis scolis magnis inferioribus, et hoc
pro primo anno et primo voiumine sue lectui'e. Dalum Parisius, anno Domini m (juadringen-
tesimo nonagesimo, die xxvii mensis Aovembris.
Martinus Guaguin, clericus, diocesis Ambianensis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in istis scolis magnis anierioribus, et
hoc pro primo anno et primo voiumine sue lecture. Dalum anno Domini m cjuadringentesimo
nonagesimo, die viii mensis Januarii.
Petrus Troussart, clericus, diocesis Carnotensis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium in istis scolis magnis inferioribus, et hoc
pro primo anno et primo voiumine sue lecture. Dalum Parisius, anno m quadringentesimo
nonagesimo, die xxvi mensis Februarii.
Dominus Rogerius de Croismoire (iîc) , presbiler, diocesis Rotbomagensis, in Decretis bacca-
larius, bodie, in nonis Beati Jacobi. incipiet primum librum Decretalium, in scolis inferio-
i-ilnis, ad iiilersignium Beali Eusiacii. et boc ])ro primo anno el primo voiumine sue lecture.
Datum anno m cccc nonagesimo, die xu Marcii.
Stepbanus Fouquerandi, diocesis Eduensis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis Beale
Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scolis inferioribus. ad intersignium Beati Eus-
fac'ii, et hoc pro |)rimo anno et primo voiumine sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo,
die XII Marcii.
Johannes Marescbal, clericus, Remensis diocesis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scolis anleiioiil)us, ad intersignium
Beati Eusiacii, et hoc pro piinio anno el primo voiumine sue lecture. Datum anno m cccc
nonagesimo, die xu Marcii.
Rogerius Fabe, clericus. diocesis Lugdunensis, in Decrelis baccalarius, bodie. in nonis
[I/i90-l'i9l I DK L'IINIVKKSITK DK l'AHIS Al XV' SIKCLI'. 309
Heatc Mai'ic, lii<'i|ii('l |ii'iiiiiiiii lilu'iiiii Drcii'liiliiiiii , iri srolis .'inlrnonliiiN. .kI iiili'i'>ij|iiiiiiii
ISuati Eustncii , l'I hoc pro iiiltint iuhki cl |ii'iiii<i Miliiiniiii' sur Icihiri'. hiilmii iiiiiiii m cccr: noii.'i-
j[('simo, (lie \i\ Marcii.
Uoberlus (ianibior, cicriciis, (l(^ l'arisiiis, iti aililms iiiaj'isicr l't in Dcnclis baccalariiis,
hodie, in noiiis Hcali Jarobi, inripiot ])riiniiiii lihniin Dccrclaliiiin, in srolis ad intoisijjniuni
Bcali Eusiacliii, et hoc pio piinio aniio cl |ii'liiio \oliiiiiinc suc h'i'liiic. Diihiin ^iniid m r:ccc
nonajjesimo, die xxv Marcii.
Arneslus (hi Il[a]rleni, clciicus, dioccsisTrajcclcnsis, in Dccrclis haccalarins, iiodic. in nonis
JJeate Marie, incipiot |)rinintn iil)rnm Dcrrclaliuni, in istis scolis magnis snjK'rioril)ns, et
hoc pro primo anno et pnino Nohiniine suc Iccliirc. Daluni anno m cc.c.c nonagesinio. ilic xxv
Marcii.
(itiiHernius des Kschalli(^rs, ciericns, diocesis (Icnoniancnsis, in Uccrelis liaccaiarius. liodie,
in nonis Béate Marie, incipiet primuin lilii'uin Decretaliuui, in scolis iidcri(irii)us, ad inter-
signium Beali Eustacii. cl hoc pro prinio iiiino l't |u'iino \(iliiMiinc suc iccliirc. Daliiui anno
M cccc nonagesinio, die xxv Marcii.
Egidius Harrahandi, ciericns, diocesis Lugduneusis, in Dccretis baccalarius. hodie, in
nonis Bcali Jacohi, incipiet prinuim lii)runi Derretaliuni, in scolis inicriorihus, ad inler-
signium Beati Eustacii, et hoc pro [jcinio anno cl primo voluiuiiic suc Icdiiic. DhImiii niimi
M cccc nonagesimo, die xxv Maicii.
(F" 190 v".) Benedictus l'^'unienli, ciericns, diocesis Lugdiincnsis, in Decrctis liaccaiarius,
hodie, in nonis Beati Jacohi, incipiet priniuin lihrum Dccrclaliiiiii. in islis scolis inaj'nis
superioribus, et hoc pro primo anno et primo voluniine sue lecliuc DmIuiii .'iimki \r hccc nona-
gesimo, die XXVI Marcii.
(iauffridus de Navan (sic) . diocesis Petragoricensis, in Decrelis baccalarius. hodie. in nonis
Beale Marie, incipiet prinuim librum Decretalium, in islis scolis magnis inferiorilius. el
hoc pro primo anno et primo voluniine sue lecture. Dalnm anno m ceci, nonagesimo. ilie \\\i
niensis Marcii.
Nicolaus de Longueil, clcricus, de Parisius. in Decrelis baccalarius, hodie, in nonis Béate
Marie, incipiet primuni libruui Decretalium, in istis scolis magnis anlcriorihiis, et hoc pro
primo anno et primo voluniine sue lecture. Daluni anno m ceci: nonagesimo primo, die \m
Aprilis.
Johannes Morguinal, clericus, diocesis Siiessionensis, in Decrelis baccalarius, hodie, in
nonis Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in istis scolis anierioribus, et hoc
pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datuni anno m cccc nonagesimo primo,
die XVI Aprilis.
Dominus Maitinns du Val, presbiter, diocesis Ambianensis, in Decretis baccalarius, hodie,
in nonis Beati Jacohi, incipiet prinuim librum Decretalium, in istis scolis maguis inl'erioribus,
et hoc pro primo anno et jirimo volumine sue lecture. Datum anno Domini m cccc. nonagesimo
primo, die xix Aprilis.
Simon de Montenat, presbiter, diocesis Eduensis, in Decretis baccalarius. hodie. in nonis
Béate Marie, incipiet primuni librum Decretalium, in istis scolis magnis iiirerioribiis, et hoc
pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo primo,
die XIX Aprilis.
Johannes (Ibarton, clericus, diocesis Malisconensis, in Decrelis baccalarius. hodie, in nonis
Béate Marie, incipiet primum liliruin Decretalium, in scolis superioribus. ad intcrsignium
Beali Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno vi cccc
nonagesimo primo, die prima Maii.
310 l.\ FACULTI-: DE DECHET [ l 'liMI-l 'ill 1 |
Slepliaïuis Courldis, oiericus, dioccsis (^onslancicnsis, in arlihus m.i{[istor cl in Dccrclis
baccalarius, liodie, in noiiis lîeati Jacol)i, incipiet juiiiiinii lilniiin Dccn'laliiini, in scoiis siipc-
riorilms. ad inli'isigniuni lii'ati Eiis(acii, cl lioc ])ro priiiid annocl |ii'iiiio \(iluiiiiiic suc lecliirc.
Dalnni anno Ji cccc luinagcsinio primo, die \v Maii.
Micliael (îaudaire, clericus, Senouensis diocesis. in Dccrclis Jiaccaiariiis, liodic. in nonis
Beale Marie, inci[ncl piiiiiiini iiliiiiin Dcrrcluliuiii . m scoiis anlcriorihus, ail inlcrsiirtiiiim
Beali Eiislacii. cl lioc pro piiuio anno cl primo \oliiiiiinc suc lecture. Daluui anuo m ceci; iio-
nagesinio primo, di(^ x\ Junii.
Nicolaus de Viliiers, diocesis Eduensis, in Decretis baccalarius, liodic. in nonis BeatiJacobi,
iucipiet priinuni libruni Decrelalium , in scoiis anterioribus, ad inlersignium Beati Euslacii,
el boc pro pi'imo anno cl pi'inio voliMninc sue leclurc. Dalum anno m cccc nonagesimo jirinio.
die XXVII Maii.
Frater Guido de Montniirail, oïdinis S. Benedicii, religiosus Sancti Dionisii in Francia,
in Decretis baccalarius, bodie, in nonis Beale Marie, incipiet priiimni librum Decrelalium , in
scoiis inferioribus, ad inlersignium Beati Euslacii, el boc pro |)rimo anno et primo vobiiuinc
sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo primo, die xv Julii.
Jobannes Henrici, clericus, diocesis Ebroicensis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scoiis inferioribus, ad intersignium
Beati Euslacii , et boc pro primo anno et primo volumine suc lecture. Datum anno m cccc nona-
gesimo primo, die xvi Julii.
Florencius Gaubert, clericus, diocesis [Garnoleusis] CJ. in Decretis baccalarius, liodie, in
nonis Béate Marie, incipiet primum librum Decretalium, in islis niagnis scoiis superioribus,
et hoc ])ro primo anno et jirimo volumine sue lecture. Datum anno vi cccc nonagesimo primo,
die XXIX mensis Julii.
Petrus de Mollincourt, clericus, diocesis Ebroicensis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis
Béate Marie, incipiet primum lihrum Decretalium, in istis scoiis niagnis sujierioribus, cl
boc pro primo anuo et primo volumine sue leclure. Datum anno m cccc nonagesimo primo,
die prima mensis Augusti.
(F° 191 1".) Tbeodoricus de Abranbiouc. dioccsis Trajectensis , in Decretis baccalarius,
bodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scoiis superioribus, ad
intersignium Bcali Euslacii, et boc pro primo anno et primo volumine sue leclure. Datum
Parisius, anno m cccc nonagesimo primo, die prima mensis Augusti.
Diouisius le Bègue, clericus, de Parisius, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis Beali
Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in istis scoiis magnis superioribus, et boc pro
primo anno el primo volumine sue leclure. Dalum anno Doniini ai cccc nonagesimo primo,
die xiiii mensis Augusti.
Dominus Jobannes de La Corbière, presbilcr. dioccsis (icnomanensis, iii Decretis baccala-
rius, bodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scoiis anterioribus
magnis, el boc pro primo anno cl primo volumine sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo
primo, die xv mensis Augusti.
Frater Aymarus Joll'redi, ordinis S. Benedicti, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis Béate
Marie, incipiet primum librum Di^cretalium, in islis scoiis magnis anterioribus, et boc pro
primo anno el primo volumine sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo primo, die xmi
Augusti.
Jobannes Tintoris, presbiler, in artibus niagister e't in Decretis baccalarius, Ebroicensis dio-
'"' Voir plus iiaul. p. 3oi.
I 1V.)0-1V.H I l)K M \l\ KI'.SITK DK l'\l',IS \( \ V" SI IJ.I.K. :ill
ci'sis, iiddic , lu iKiiiis ISimIi' Marie. Iiii'ijiirl |ii'iiiiiiiii liliiiiiii OciicLiliiiiii . m l^ll^ x'olis iiiiij^iiis
iiir('rioiil)iis, cl hoc pro jx'iiiio aniKi cl |iiliii(i Miliimmc mic Icchnc Daliiiii aiiiio m v.r.c.c iiona-
jrfisimo primo, die xvvii Aiiyusti.
.loliaiincs Viilpis, (a'iioiiiaiiciisis (lini'csis, iii Occrclis haccalariiis. Iiodic, in iioiiis IJrali
.lacdlii, iiicipicl |n-iiuiim iibiuiii Dcciclaliiiiii , in istis scoiis majjiii.s iiil'crioriljus, cl hoc pro
primo aiiiio cl |ii'iiiio voliimiiic siu! Iccliirc. Daliim anno Mccnn nonagcsimo primo, die xwii
Angusii.
Nicolaus Coiii't, cicricus, (lathalaimciisis dioccsis, in Dcnclis liaccahiriiis, iiodic. in nonis
Hcalc Marie, inci[)icl primnni iihrum Dccrclaiinm, in scolis suporiorilius, ad intcrsijjriium
l$cali lùistacii, cl hoc pio [trimo anno et primo voinmiiic sue leclnre. Daliini anno m cccc
nonajfesiino primo, die xxvii Angnsli.
Joachin lilolin, ch'ricns, dioccsis Scnonensis, in Decrctis haccalai'ins, Imdie, in nonis IJeali
Jacohi. incipici primum Iihrum Decr(!laliiim, in scolis inleriorihus, ad inlc^rsignium IJeati Kus-
lacii, et hoc pio primo anno et primo volumine sue lecture. Datnin anno Uomini ii cccc
nonagesimo primo, di<' v mensis Septemhris.
Simon de \ovianl, (dericus, (h' Parisins, in Dccrclis haccalaiins, hodie, in nonis Bcato
Marie, incipiid. primum Iihrum Derrclalium, in istis scolis magiiis inl'crioiihus, et hoc |)ro
j)rinio anno et primo vohimine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo primo, die vu
mensis Decembris.
Johanncs Voilant, clericus, dioccsis Antissiodorensis, in Decretis haccalarius, hodie, in nonis
Heali Jacohi, incipict primum Iihrum Decretalium, in scolis ad iiitersignium IJeati Kustacii,ot
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno si cccc ncmagesimo primo,
die VII mensis Septemhris.
Blasius Adenct, clericus, diocesis Siicssionensis, in Decrelis haccalarius. hodie. in nonis
lîcate Marie, incipiet primum Iihrum Decretalium, in scolis inagnis inlcriorihiis, et hoc pro
primo anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo ])rinio, die vu
mensis Septemhris.
Johanncs Ducis, clericus, dioccsis Rothomagensis, in Decrelis haccalarius, hodii;, in nonis
Beati Jacohi, incipiet primum Iihrum Decretalium, in scolis superiorihus Bcati Eustacii. et
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo primo,
die VII mensis Septemhris.
Nicolaus de Carra, clericus, Amhiancnsis diocesis, in Decretis haccalarius, hodie, in nonis
Bi^ate Marie, incipiet primum Iihrum Dei'retalium, in istis scolis magnis inlcriorihus, et hoc
pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini m cccc nonagesimo primo,
die X mensis Septemhris.
Frater Jjaurencius le Pelle, prcshiter, rcligiosus Sancti Dionisii in Francia, ordinis S. Bene-
dicti, in Decretis haccalarius, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum Iihrum Decreta-
lium, in scolis inlcriorihus, ad inlersigMiiim Bcati Fusiacii, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagt^simo primo, die xxiii Septemhris.
(F° 191 v°.) Dominus Franciscus Dailly, preshiter, Noviomensis diocesis, in Decretis hacca-
larius, hodie, in nonis Beati Jacohi, iiici|)ict primum Iihrum Decretalium. in scolis superio-
rihus, ad intersignium liculi Eustacii, cl hoc pro primo anno et primo volumine suc lecture.
Datum anno m cccc nonagesimo primo, die xxiii Septemhris.
(jodonus Pliimart, Mcideiisis diocesis, in Decretis haccalarius, hodie, in iionis IJcati Jacohi ,
incipiet primum Iihrum Decretalium, in scolis anteriorihiis, ad intersignium Bcati Eustacii, cl
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo priuio,
die xxiii Septemhris.
31-2 LV FACULTE DE DECRET [ l/iOO-l VJl J
Marriis Mauve, dericus, diocesis Corisopitensis, in Dcciclis baccalarius, hodic, in noriis
Beale Mario, incipiet primum librum Decretalium,in scolis inferioiiljus,ad inlersignium Beati
Eastacii,et hoc pro primo aniio et primo voiumine sue lerturp. Daluni anno ii cr.c.c nonaifesinio
primo, dit' jU'ima Octobris.
Borirandus \o Gros, clcricus, diocesis Turonoasis, iu Decrelis baccalarius, iiodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scolis maynis inferioribus, et hoc i)io
primo anno el [ninio voiumine sue lecture. Datum anno ii ceci; nonagesimo |)rinio, die wii
mensis Octobris.
[l'j'.)l-IV.lL'| l)K LUMNKUSITl': UK l'A Kl. S AL \\ SIKCLi:. 31:5
DECAiSAT i)'i:tii:nni-: di: la viefville.
NOVKMBMK l'i'tl -NOVEMRIiK I 'i92.
1 0 Noveml)re. 1
I
i)i;liiu';iutio>s dk la faculté.
(K" i()2 r".) Aiiiio Doniiiii niilli^siino (jiiadniijfentcsinio nonagesimo primo,
die jovis in vigilia Heali Martini, (lecima mensis Novenibris, posl missaiii ordi-
nariam Facultatif et lecturam doniinoruui, fuit congrcjralio Facullatis apnd
Sanctuni Joliannem Jlierosoliniitanuni, super duidnis artic.ulis : prinius, ad dis-
ponenduni de olllciis Facullatis; secundus couirnunis, super su|)plicalionibus et
iujuriis.
lu dicta congregatione fiierunt présentes domini de ("ourcellis, CaudM'ay,
Conty, Tulleu, Juuii, Guaguin et ego.
Quantum ad primum articulnm, domini concorditer conlinuaveruut sucs olii-
ciarios in suis olHciis, scilicet me de Veteri Villa in decanum, v.l dominum (lonli
in thesaurarium ejusdem Facullatis; et post graliarum actiones |)er eosdem nlli-
ciarios eidem Facultati factas, dicti domini liabuerunt dictes ofiiciarios gratos et
advoatos et per eos in suis officiis gesta rata, grata et advoala.
.lovis \vn ejusdem mensis Novembris, luit missa ordinaria Facullatis apiid Sauc- [17 Novembre.]
tum .lohannem de more celebrata, in qua fuerunt doniinus (lonli et ego.
Eadeni die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, Micliael
Le Marchallech, diocesis Corisopitensis; qui, prestitis solitis juramentis, solvit pio
bursis duo scuta.
Die lune \\i mensis Novembris, fuit congregatio Universitatis apud Sanctum [21 Novembre.]
Mathurinum, super duobns arliculis; in qua fuerunt domini (lonty, Guaguini
et ego.
Quantum ad primum articulnm, natio Picardie narravitinjuriam factani cuidani
nuncio per armigcros, qui dictum nuncium depredati sunt et pecunias sluden-
tium, quas allerebat, violenter abslulerunt. (Jue quidem natio supplicabat (juod
Universitas daret adjunctionem dicte nationi. eliam expensis dicte Universilalis.
Gui Universitas dédit adjunctionem quantum ad prosequendum dictas injurias, et
m. ^o
lurniiicittE :,ATIO!IALr.
31'j LA FACULTÉ DE DÉCRET [liOl-l /i0-2]
concessil litlt'raslraiisiuitlondasaddoiiiinuiii nostruiu Ueijein,doiiiinuin des Cordes
et alios cap(|))itaneos quosciiniquo''l
Quantum ad supplicationem venerahilis patris Oliverii Madlard '"^', provincialis
Fratrum Miiioruni de Observantia, qui supjilicabat pro dicto ordine quod Uiiiver-
sitas revocaret adjunctionem datam Fratribus Minoribus conveiitus Parisiensis,
conclusit Facultas quod niateria dictorum Fratrum tractaretur coram depulalis
neutrabbus.
Eadem die. luit admissus ad gradum baccalariatus. examine premisso. Iratcr
Petrus de MelHgin, ordinis S. Beiiedicti, Bisuntiuensis diocesis; qui, prestilis
solitis juramentis, solvit pro bursis duo scuta.
[a'i \ov(Miilir.\] Die jovis, in vigilia Béate Katherine, fuit niissa ordinaria Facultatisapnd Sanc-
tum Joliànneni; in qua inlertuerunl domini Gonti, Guaguini et ego.
Eadem die. pro littera gradus Micbaeiis l^e Marchallec, xmi sol. par.
(■..i Nm.miiiv.] Die veneris sequenti. fuit missa Beale Katherine virginis apud Sanctam .lohan-
nem: in qua fuerunt domini de Gourceliis, Gonti, Guaguini et e<fo.
•i(; \oi(miire.] (F" i()2 v".) Die sahltati sequenti, fuit missa Universitatis apud ecclesiam Fra-
trum Predicatorum; in qua fuimus présentes dominus Gonti et ego.
I ■. r)mnii)iv.] Die veneris n mensis Decembris, fuit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum
.lohannem celebrata, in qua fuerunt domini Gonti, Tulleu et ego.
Eadem die, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus, examine premisso. do-
mini l'etrus Foubert, ])resbiter, diocesis Garnotensis, et.Toliannes Bruns, clericus,
diocesis Garnotensis. Solvernnt pro bursis (juilibet duo scuta.
t
[(. Dir.Miiiir.'.] Die martis vi mensis Decembris. fuit missa Beati Nicolai apud Sanctum Jolian-
nem; in qua fuerunt domini Gonti, Jnnii, Picard et ego.
''' Sur celte affaire du messager de la nation de
l'icardie, cl". Du Boulay, t. V, p. 807. — Il s'agit
ici de Philippe de Crèveeœur, sieur des Cordes,
lieutenant général en Picardie.
'^' C'est le célèbre prédicateur, né vers ihZo,
probablement près de Nantes. Docteur en théologie
de l'Université de i'aris. il prêcha sans interruption
de i/i()o environ jusqu'à sa mort (i3 juin iSoa),
en France, en Flandre, en Allemagne et en Es-
pagne, et l'ut ein(j fois provincial, trois l'ois vicaire
général de son ordre. Cf. A. de La Borderie, Oli-
vier Maillard, dans la Revue de Brptafpie et de Ven-
dée, t. XLII (1877), p. (ig et suiv. , et en tête des
OEuvres françaises d'Olivier Maillard ( Nantes ,1877,
in-i° et in-8"). — Le aO avril 1^191, se présenta
au Châtelet irréligieuse et honorable personne frèi'e
Olivier Maillart, religieux provincial de l'ordre des
Cordeliers de l'Obsei'vance, qui a advoi'ié ce qui a
est(' l'ait par frère Philipes de Bourgogne, i-eligieu.v
dudit ordre, conire les religieux, abbé et couvent
de Livry et le prieur de \ illemonible; deffenses
sont faittes aux parties de faire aucune chose au
préjudice du procezi. Coll. (llairamhaiilt , vol. 765,
p. 5o.
I l'i91-lV.IJ| l)K L'UMVKHSITK DH IMHIS \li \ \" SI KCLi:. :i\:>
Die iiu'i'cuiii sc(|U(Mili, liiil, iiiissa LniNoi'S'iUilis in .lacoMlis; m qua liiiiuiis jtre- I7 Déconibn-. |
sentes dominas Conty et ego.
Die jovis scqueiiti, luit iiiissa (lonceptionis Béate Marie vii'jfinis apiid iSari< liiiii [ s DiVciniir.. ]
Johanneiii; in (|iia riiciiiiil domini (lonti. .Iiinii el ego.
Eadeni die, (llaiidiiis l'ocuiol soivil pro llllera gradus domini rlccli Relvaccnsis'''
iinuiii s( tiluiM auri.
Die sabhaii décima ejnsdcMn mensis Decend)ris, luit missa ordinaiia l'acidlalis | k, Dw^mbr.-. |
apnd Sanctuni .loliannem celebiata; in qua i'uerunt domini Conti, Junii et ego.
Die dominica sequenti, luerunt processiones Universitalis apud ecclesiam Fia- [ . 1 Dw.Mnhn. |
Irum Minorum; in (piihus interfnerunt domini Cambrav, Gonli et ego.
Die mercnrii xiin ejusdem mensis, fuit missa de Tîoialc apnd Sanctnm Jolian- f 1 '1 iVrcmlir.-. |
nem; in qua luerunt domini (lonti, Junii et eg;).
Eadem die, fuit congregatio Universitalis apud Saurlum Malliurinum, super
tribus articulis : primus est ad audiendum lecturam litterarum regiaiMim Univer-
sitali Iransmissarum ; secundus, ad audiendum arliculos advisatos per (le[)ulatos
in materia abusuum Facultalis artiura; terlius, connnunis.
In dicta congregatione fuerunt présentes doniini (landjray, Conti, Tulleu.
Guaguini et ego.
Quantum ad primum articulum, dominus major scutifer Régis (-' exposuit IJni-
versitati qualiter supremus dominus uosler Rex duxeral in uxorem ducissam Hri-
lan[n]ie, et exposuit eideni Universitati litteras credencie, et petebat preces lie ri
pro manutenencia régie Majestatis, regine ejus consortis et regni. Et conclusum
est preces et orationes fîeri, et gracias habuit ingentes régie Majestati de bona
communicatione suorum agendorum, et etiam dicte oralori.
Quantum ad secundum, conclusit articulos advisatos per deputatos in maleiia
Facultatis artium publicari et executioni demandari.
Quantum ad terlium. annuil su|)plicalioni domini rectoris, el lial)uil eiim
ratum, gratum. etc. i'^'.
■'' t^ouisdeViliiersderisle-Aflam (cf. plushaul, '■' Pierre II d'Urfé, d'abord au service do (iliarles
l. II. |). '116 n. 2), qui ne fut confirmé qu'en le Téme'rairo. puis bailli de Forez (i48()), séné-
1/497, ai"**^ avoir plaidé rontre Antoine Dubois chai de Bcaiicaire, conseiller et cbanibellan du Roi.
depuis 1687. ^^- ('""'" (''li'àlinnii , l. I\, col. 7()o l'ut pourvu, le h novendire 1/18;'), de la rliarj;ede
et suiv. — François du Bois (Sylvius), d'Amiens, grand-écuyer de France, (ju'il ivniplit jusqu'en sep-
lui dédia son édition du Do re.siirrectioiie Doiiiiuica lembre i5oiî. Il mourut le 10 oclobri> i.')o8. Cf.
d'Ausone, publiée par Josse Bade en i5i8. (If. le 1'. Anselme, llislolrc ficnéaloffifiiie de la maison
Ph. Renouard, Bililiographie de Josse Badins Ascen- de France, t. Mil, p. igti.
sitis, t. II, p. G5. '•' Cf. Du Boulay, t. \ , p. 808.
316
LA FACl LTK DE DECHET
l'i91-lV,»-J
[t5 Décembre] (K" i()3 i".) Die jovis sequeiiti , fuit iiiissa ordinaria Kacullatis apud Sancluiii
Jolianneni, in (jua riieiuiit doniiiii (lonli, .lunii, (îuajfiiini et e<jo.
Eadein die, fuit adniissus ad graduin baccaiariatus, examine premisso, nia-
{fister Paulus \altoii''', de Parisius; qui, piestitis solitis juranieutis, solvil yvo
bursis duo scuta.
1 17 Uérenibre. I Die sabbati \vu mt-nsis l)ecein])i'is, luit adniissus ad graduni baccaiariatus, in
donio doniini generalis, magister Nicoiaus J)orignyt-), diocesis Trecensis; qui,
prestitis juiamentis, solvit pro bursis tria scuta auri.
''' En iliç^li-, P;iiil Vallon oti \aleton. niailre es
arts et licencié en Décret, se |jrésenle à la collation
du prieur de Sainl-liévérien, 0. S. i!., diocèse de
Nevers, et h celle du chapitre des Saiuts-Gosme-
et-Damien de Luzarches, diocèse de Paris. Arch.de
l'Uni V. de Piiris, vol. /k), fol. 60. — En i5oi,
il se présente h l:i cnlialion de i'abbesse d'Yerres,
0. S. I!., diocèse de Paris, et à celle de l'évéque et
dn chapitre de Meaux. ]hid., vol. Jîo, fol. i(Ja.
'■' Deux ans plus tard, Nicolas Doiigny était
docteur en Décret (cf. plus bas, à la date du 1 o no-
vembre 1 i92,p. .352). Ktnit-il le fils de Nicolas Dori-
u;ii\ et de Calheriiie Péricart. connue le donneraient
à penser les deux mentions suivantes des registres
du Cliàtelet?Le 10 mars 1^80 [i48i]. -fiatlierine
[ Péricart] , veufve Nicolas Doriguv , Nicolas Mauioy,
Jehanne sa femme, Jacques Dezenoc (?), Gillette
sa femme, Jehan Maret, Babelet sa femme, et en-
core laditte Catherine comme Intéresse de ses
enfans mineurs et dudit dell'unt Doi'igny, Nicolaa
J'orignij, escalier à Paris, ayant droit de laditte
veufve, [plaident] contre honorables hommes Colin
Péricart et Jehan Péricart, frères, demeurans à
Troves-'. Coll. Clairambniilt , vol. yd/i, p. 2a4. —
De 9 mars iA()i [liya], chonorahle homme Henry
Perdrier, changeur, Luurgeois de Paris , a apporté
main plene de la somme de inf I., en (pioy Jehan
(ialle, escuier, gouverneur de Cavou pour le duc
de Nevers, avoit esté exécuté en ses biens à la
recpieste de veufve Nicolas Dorigny et de Pierre de
lîournant, dit de Fi'an(]ueterrc (?); et le 91 octobre
l'ujS, noble homme et sage m. Nicole Dorigny,
docteur ragent en la Faculté de Décret , fondé de
procuriition desdites veaf\es, a deschargé ledit Per-
drier au moyen du payement qui luy a esté faiti.
Co//. Clnirambimli , vol. 765, p. 126. — Le 7 oc-
tobre i.Soo, frm. Eslienne Bourgeois, receveur
des tailles de Cyeu . | plaide] contre Catherine
Péricart, veufve de l'eu Nicolas Dorigny, et Nicolas
Dorigny, son lils, ausquels delfenses sont faites de
procéder par voye (rexecution sur la personne et
biens dudit Bourgeoise. Ihid., p. 3f)i.
Il avait pour oncle Pierre Dorigny, /eçu con-
seiller au Parlement de Paris entre les années 1^63
et iiO<) (Blanchard, Catai, p. 290); cf. aussi plus
bas, p. /iGu.
Le 28 avril 1^9."), déjà docteur en Décret et
avocat au Parlement, il fut élu conseiller clerc au
lieu de feu Jean de Coureelles, son collègue à la
Faculté; mais il ne fut nommé que le 20 mai
i.5oi, au lieu de feu Jean de Corbie, et prêta
serment le h juin. Franc. 23!Î28, fol. 161 v°;
O2i4o,fol. 927 v°, 228 v°. — En 1/198,11 devint
curé de Saint- Germain- le- \ieil. Lai. 16072,
p. 1 '1 1 (cf. ci-dessous, p. i8(j). — Le 5 mars
i.Tii [i.5i5J, il était élu à la commission des
requêtes vacante par la mort de Michel Bignet.
Franc. 21980, fol. 936 v°. — Le a5 juin i5i8,
il succédait à Geoffroy Boussart comme chance-
lier de Notre-Dame. Lat. 16072, p. lio (dans
la marge). — Le 28 septembre iSig, il était
leçii chanoine de Notre-Dame de Paris à la pré-
bende d'Oiidart Hennequin. Ibid., p. 1 !n (dans la
marge). — Le 1/1 novembre 1.526, il était en dif-
férend avec Jean de La Barde au sujet de la pré-
lat ion à l'ollice de président aux Enquêtes, oîi il
avait été nommé le 11 août i.'>9 5. Fiïoiç. 21982.
fol. 320, et 91328, fol. 171 v". — Si Ton en croit
Claude Hémeré (De Academia Parisiensi . . . liber,
Paris, 1687, in-4°, p. 1/10), il fut principal du
collège du Cardinal Lemoine, mngmis mngister ctil-
legii Cardinalilii. 11 mourut le .t août i53^. Franc
a3328, foL 187 v°.
Voici les renseignements que fournissent sur ses
ambitions les registres de l'Université. En 149/1,
rDerretorum Doctoret in eadem Facultate regens' ,
[1V.M-I'i't->| 1)1". LLIMVKUSITK l)K l'M'.IS \l \V" SIKCLE. 317
Die iiiailis \x ejusdciii iiiciisis, luit (■(nijfi'c<;iitin Ijiiivcrsilalis aj)ii<l Saticliiiii [ao Dcwmbrc]
iVlalliiiiiiiiiiii : (|ii(' l'iiil fada pcr (loiniiniiu «Iccantini ihcnlojTie, scilirel iiiajjistiiiiii
(iiiillci'iiiuiii lloiippelaïuk', .sii|m'I' duolxis arliciilis : |ii'iiiiiis est ad Iciiiiiiiaiidiiiii
discoi'diaiii iiKilaiii, l'atioiic roctorie lliiiv(!r.sitatis |)r(!(lirt<', iiilci- iiiajjisiros .loliaii-
iiciii liivolle et Cilaiidiuiii do llaiifjest; secundus est comniunis.
In dicla conjjreyationi' riiciiiiil prcseiilos doiniiii de (Iniiicrllis. (lonli. Tidli-u,
.liinii, (îiiaj'iiin et ejjo.
(Juantmii ad |)riinuiii arlicidiiin , l'acidtas deliberavil (|U(id vid(d)aliir poliii-^
jus spectare diclo inajjistro Claudio de llaiigest; Kacuilales vei'o liieolojjie el
inedicine dederunt deputatos ad teriuinaiidiim dictain discordiaui.
Die venei'is [/. jovis I wii cjusdcin mensis, liiil iiiissa ordiiiaiia Kacidtalis, in [22 Décembre. |
(jua interfuerunt domini [ de] (lonli, Tulleu et e{i[o.
Eadem die. pro una littera «(radus : \x sol. par.
Die sabbali, in vi<;iiia Nativitalis Domini, doniiniis .loliannes l'icard lc<|il Deere- [3/1 Dnemlm".]
taJem Firmilci\ de summa Trinitate ctjiclc ratliolica; el iniravit liora consuela.
Die jovis xxix Decembris, tint iiiissa Kacullalis apiid Saiictiini .lolianneni: in [39 Décemliie.]
qua fuerunt domini de Josaio, (]onli, Tulleu, .luiiii d l'jjo.
Eadem die, post missam , fuit congrejffatio Kaeultatis supei' duubus ai-ticulis :
primus est super aliquibus concernentibus bonoreni Facullatis; secundus est
communis.
il se |ire'seiile h In collalion de l'i'vêque ot du clia-
pitrc d'Aiig-ers et à celle du prieiii' de Saint-Eloi,
diocèse de Paris. Arch. del'Univ. de Paris, vol. li(),
fol. .^)'i bis. — JMi iif).ï, il se présente à la colla-
lion des <!v('ques et chapities île Paris el de (iliar-
tres. //*/(/. . loi. i)h. — En 1 U<)ij , il se présente à la
collation de lévètpie el du chapitre de I^angrcs el
a celle de labbé de Saint-Martin de Ncvers. Ihid.,
fol. 111. — En 1 697, il se présente à la collalion
des dvéques et chapitres de Paris et de Sainles.
et en 1Û98, fpresbiter, dioresis Trecensis", à la
collalion de l'abbe' de Notre-Dame de Bourgueil,
0. S. B. , diocèse de Hourges , et à celle de l'abbé
et du chapitre de l'église séculière et collégiale du
Daural, diocèse de Limoges. Ibid., vol. .'ia, fol. 1 '1
et 37. — En i5oo, il se présente à la collalion de
l'évèque et du chapitre de Châlons et à celle de l'ar-
chevêque et du chapitre de Reims, et en i.5ot , à
la collation des jirévôt, doyen et chapitre de l'église
collégiale de Sainl-Omei-, à Saint-Omer, diocèse de
Tliérouanne, et à celle île l'évèque et du chapitre
de Meaux. Jliid., vol. ôo, fol. 1 lif) et 177 v°. —
Doyen de la Faculté de décret do i.')o.t (après la
mort de .Simon du Gnsi) ii 1 .'107, il (il fondions de
cliaiicelier', i)ar ordie du Parlement, à la cérémonie
de la licence, le i.t avril i5i 1. — En iSai, il est
qualilic de chancelier [de Notre-Dame | (Covecque,
l'iccueil d'aclcs notariés. . ., t. I, p. 101, n° 5o4);
— en 1527, de chanoine et trésorier de Laon et
de curé de Sainl-Jean-l5aplistc-au-Marché de Trpves
(ihid., p. 171, n" 85 1). Ses deux ilécanats et son
enseignement furent interronqnis par de nom-
breuses missions politiques. Il possédail une mai-
son rue Saint- Jacques (Coyecque. uin-r. cité,
p. 110, n" .■>()(;, et p. i()o, n" 787). .losse Bade
lui dédia l'édition des Provcrina Gallicatia de .leau
Gilles de Noyers qu'il publia en i.^if) 1 Benouard.
lidilioirrnpliie de Jusse lîiidiiis Asceiisiiis, t. 11,
P
-9).
3() Déceiiilwe. 1
:î18 L\ FACULTE de DKCRET | l'iDl-l V.»J |
(^uanlimi ;h1 primum, ego decanus posui ia deliberatione dominorum ulruni
doinini dicte FaculUitis deberent interesse cuni deputatis Universitatis ad termi-
naiulum discordiaiii oriaiii intei- prodicios Hivolle et de Hanjjest ratione ollicii
reclorie Universitatis predicte, aitento quod Facnltas nullos dederat depulatos,
sed jam deliberaverat snpcr dicta discordia in con,f|i'Oj;alione Universitatis; attento
etiam quod decanns Facultatis tlioologie significavcrat niicbi decano qnod inter-
esseni una cuni nno de doctoribus Facultatis Decretoruni cum ipsis depulatis.
si vellem.El snperliocdeliberavit Facultas quod debel)am esse in diclis deputatis.
et dédit (F" 19?) v°) députâtes dominos Gonty, Tnlleu et me; et quia dominus
Tiilleu non potnit interesse propter infirmitatejn, dominus Gonty et ego t'uimus
présentes in dictis deputatis.
Dicta die xxix Decembris, supradicti domini deputali fueriuit congregati in
Sancto Matburino, in domo domini generalis, videlicet dominus GuiHermus Houp-
pelande, decanus tbeologie, dominus archidiaconus Rothomagensis'''. magister
Falco, magister collegii Ednensis, et dominus Hoyer, cancellarius ecclesie Ani-
bianensis, pro Facultate tbeologie; pro Facullate vero medicine, magister Micbael
de Golonia'-', decanus, magister .lobannes Lucas '^', magister Pdcardus Hellin''^ el
''' Pierre Secourable. de Rouen, qui fut pro-
viseur du collège de Harcourt de ihSk à i5o8,
archidiacre de Rouen, puis doyen de ia Faculté de
Théologie de Paris. Cf. Du Houlay, t. V, p. f)i(').
— Comme on le verra plus bas, il plaidait, en
] 4 9/1 , pour la cui-e de Saint-Antoine de Gompiègne ,
contre Céranl Cobaille. el perdait son procès.' —
Sur ce personnage, ami de Robert Gaguin, cf.
Thuasne, R. Gaguini Epistvlc et oralio)ies, t. 1,
p. 86, 209, n. ) , et surtout t. H. p. 210 et 11.
— Le tome 111 des œuvres de Bède, publié p;ir
Josse Bade en i5a9 , contient une lettre dédicaloire
adressée à Secourable par GeollVoy Boussart (Pli.
Renouard, Bibllogrnpliir ilc Josse Hadiits Ascensiiis.
t. 11, p. i5i); — une épigraumie assez curieuse,
oii il est question de lui, se trouve à la fin des
l'Ipitres de saint Paul imprimées en i5o3 |)ar
lîade pour les frères de Marnef (ihuL, p. 875).
— Sur le legs de 100 livres qu'il fit à l'Univer-
silé de Paris, voir Mèimmdux de la Faculté de
Décret, vol. III, fol. 8(1, loi et 109 v", et sur
ses bonnes relations avec la Faculté de Décret,
ibid., fol. 69.
''' Les registres du Chàtelet donnent, à la date
du i(i novembre i.^)oo,les noms de plusieurs pro-
lésseurs de la Faculté de médecine de Paris, à
l'occasion d'un procès intenté par -rPierre Rosée,
Pierre Perrot, Nicole Michaelis et Robert Mazu-
riei-, docteurs regens en la Faculté de médecine,
pour raison du droit d'eslire le doyen de la Faculté
(le médecine, contre Jehan .4mis [/. Avis] l'aisni'.
Itkhard Heslin , Michel de Cohiiihi , Thierry le (Ji-
rier, Guillaume Cop, .lehan Bertoul, Richaiil
Gassion et Jehan Amis \l. Avis] le jeune, aussv
docteurs regens en la Faculté de médecine''. Coll.
Clairambaiilt , vol. "jitb , p. 4o9. — Gf Du Iioula\ .
Ilisl. UiiiiK Paris., t. V, ]>. 907.
'^' Le 2-2 octobre 1^9-'!, "m. Jehan Lucas, doc-
teur régent en l'Université de Paris, [plaide | ])our
la cure de Saint Léger, diocèse de Beauvais'". Coll.
Clairambaiitt , vol. 76.'), p. 307.
<"' Le ili avril 1/188 [1/189], au Chàtelet, ou
voit fhonorable homme et sage m. Richaid de
Ilejaiii, docteur régent en la Faculté de médecine,
reipieraiil avoir par rachapt lmiii s. par. de rente
que les maistres et gouverneurs de la chapelle
Saint \ ves ;i Paris, rue .Saint Jacques, ont droit
(le prendre sur une maison rue de la Calandre, où
ledit Richart est demeurant, qui fut à feu m. Yves
Caivy; ce qui a esté ordonné-. Coll. Clairiimlmull .
vol. "/dh , p. 389. — On retrouve encore, le a5 dé-
cembre i5oo, f noble homme et sage m. Richard
Ilelain , docteur régent en la Facult(' de meilecine
à Paris . | |ilaidanl j contre honorable homme et sage
|1V,)I-1V.)_»| l)K M MVEUSITK DK l'\HIS AU W- SIKCU:. 319
iua[jisl(M' Slt![)li;iiius IJoimcl; pro Kaniltalr vent Dccn.'luriiiu, di)miiuis Coiilv
et ego. Et visilaveiiiiit dicli floiuini (le[tiilali. ipso die, prodiicla per dictas partes
coiitendentos ad dictuiii otTiciuiii rectorit!, et retidit processuiii iiiajjister l't.-tiiis
Sii((iiiiil)ilis, aicliidiacoiuis |{ollioiiia<jeiisis, et liiil remissa deliheialio opinioiiuiii
iis(pii' dii'iii lune sefjuenleiii.
Die lune secunda monsis Januarii, supradicli doiniiii deputati dclil)eraveriint [> ''!»='•
cl (tpinati siinl super dicla discordia ollicii icclorie, et collejjit vola sinjjuloruiu
luaj'islei' (îiiilli!niius Houppelande, decanus tlieolojfie; doniinus vero (louli et
ef[o iuiinus recusali propicr (|uanidani requestain (|uani ina<jisler .loliannes Hi-
volle presentavit doniinis deputalis, eadem hora qua deliherare habebamus,
[)ropter causas in dicta requesta allegatas, et propterea non potuinius deliberarc.
Die niercurii sequenti. luit congregatio Universitatis apud Sanctuni Malliu- fi Janvier.
rinum, super duobus articulis : piimus est ad audiendum ea que lacta fuerant in
deputatis in materia discordie rcctoris Universitatis; secundus est coniniiinis.
In dicta congi'cgatione fuerunt présentes doniini Conti. Tullcu cl ego.
Quantum ad prinium articuluni, magister Guillernius Houppelande, decanus
théologie, recitavit que facta fuerant in deputalis super dicta materia rectoris;
quibus relatis, Facultas medicine adjudicavit plénum jus rectorie magistro Clau-
dio de Hangest; Facultas Decretorum, auditis, visis et relatis factis in deputatis et
per deputatos, stetit in prius deliberatis in alia congregatione; Facultas vero ar-
tium non habuit concordiam; et sic dictus Houppelande nicliil voluit condudere.
()uare delatum est totum neffotium ad curiam Parlamenti.
o^
Die jovis (juinta mcnsis .lanuarii, luit missa Facultatis apud Sanctuni Joliau- [."> Janvior.j
nem; in qua fuerunt doniini Conli, Junii et ego.
Eadem die, fuerunt recepti présentât! ad liceuciam, pro evamine magnarum
cedularum, et prestiterunt solita jurainenta.
Dicta die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine preraisso, Guiller-
nius Roland, diocesis Claromontensis; qui, prestitis solitis juramentis, solxit pid
bursis duo scuta cum dimidio.
(F° 196 r".) Die jovis \ii mensis Januarii. fuil missa Facultatis in Sancto [la Jaimcr.]
Jolianne; in qua fuerunt présentes doniini Conti. .lunii et ego.
Eadem die, pro littera gradus fratris Jacobi de Verulio : \\ sol. par.
m. Regnault Gonne, licencié rs ioix, advncat au achepteiir de la soiiiiue dtM 1., dit est iiue l'execii-
CliastcHet; et après que Geol'roy Coctiu, m. espi- lion commencée sur ledit Heslain cesserai. Ibid.,
cier apothicaire, boui-geois de Paris, s'est constitué vol. 76Ô , p. 61 o.
320 LA FACULTE DK DECRET [H91-U9-2|
[igjanvior.] Die jovis \i\ (>jiis(leni mensis, luit inissa Facultatis, in «jiia luoiunl presenlcs
doniini Conli. Juiiii et ogo.
Eadern die, iïierunt incorporati inter baccalarios otadmissi ad lecturam Floren-
ciiis Lonibardi. diocesis A{;en[ii]ensi,s, et Stephanus Guodini, diocesis Sarlatensis,
qui solverunt pro incorporatione duo scula quilibet.
Eadem die, dicti incorporati supplicaverunt admitti ad examen licencie proxiino
l'iilure, et l'ecenint fidein de fjradu baccalariatiis alibi susce])to ])er lifteras gradus.
[96 Janvier.] Die jovis wvi ejusdeiu mensis, fuit missa Facultalis apud Sanctum Joliaiinem;
in qua fuerunt présentes domini Gonti, Tulleu, Junii et ego.
Eadem die. ruerunt admissi ad gradum baccalariatus, examine premisso, l'ra-
ter Petrus Boquet, ordinis S. .4ugustini, Trecensis diocesis, dominus Joliannes
Durandi. jtresbiter. diocesis Melensis, et frater Jacobus Pousset, ordinis S. Angus-
tini, qui solverunt ])r() bursis <|uilibet duo scuta, et pi-estiterunt juraiiie\ita.
Item, eadem ilie. i'iiit obitus jtone memorie domiui Martini de Fraxinis. Decre-
torum doctoris; in (juu iutert'uerunt douiiui (loiiti, Junii et ego, et fuerunt l'acte
distributiones more solito.
aSJanvifi.] Die sabbali sequcnti, fuit cougregatio Lniversitatis apud Sanctum Matburiuum;
in qua fuciiint domini Gambray, Contl, Tulleu, Picard, Junii et ego.
Eadem die, cnria Parlamenti remisit causam discordie rectorum ad Universita-
tem, et ordinavit pei- arrestuni quod eligerentur novi deputati singularum Facul-
tatum, non suspecti, alii a primis deputatis, quibaberent terminai'e dictam discor-
diam"', et dédit (pielibet Kacultas suos novos deputatos, juxta tenorein arresti.
'■' Le al) janvior l'igi [i'kj-)], l'arrêt siiivaiil
(îtait rendu rrau Conseil, eu la grand Chambre 1 :
rcEntre m. Jehan Piivoile et les jirocureurs des
nations de France, Normandie et Allcina;;ne ad-
joincls avec luy, apjielans des doyens des Facultez
de Décret et médecins de l'Université de Paris,
d'une part, et ni. Claude de Hangest, intimé,
d'autre part:
fVeu par la Cour le plaidoyé faict en icelle le
douziesme jour de ce mois et tout ce ijue |)ar les-
dites parties a esté mis et ])roduict par devers la-
dite Cour, et oiiy sur ce le I*rocurenr du Roy;
rli sera dit que la Cour a mis et met ladite
aj)pellatioa et ce dont a esté appelé au néant, sans
amende et despens de ladite cause d'appel et pour
cause, et renvoyé la Cour le débat et procès des-
diles parties louchant le droit de la reclorie preten-
diie par lesdits RivoHe et de Hangest en ladite
Université de Paris, pour par les (piaire Facultez
estre commis notables députez, non suspects ne
l'avorables à l'une ne h l'autre desdites parties, an-
tres fpie ceux qui jà ont esté députez pour con-
noistie et décider dudit droict pi-elendu ])ar cha-
cune desdites parties en ladite l'ectorie, et sur ce
])ar ladite Université estre faict droict ausdites par-
ties dedans huiclaine pour tous délais, ainsy que
de raison; et ordonne la Cour que cependant et
jusques à ce tpie dudit droict soit discuté, iesdils
Rivolle et de Hangest seront contraints par toutes
voyes et manières deiies et raisonnables, et non-
obstant opposilions et appellations quelconques,
de mettre les livres, sceaux et autres enseignemens
es mains de l'ancien Recteur qui cependant exer-
cera ladite recloi-ie. Et deffend la Cour à tous sup-
posts de ladite Université, soient ceux nommez les
Frères ou autres, sur peine de jtrison ou de ban-
nissement de ce royaume, que es assemblées de
ladile Université ne fassent aucune insolence, en
[i.vji-iv.)-j| i)i<; i;LiMVERsrn': dk paius au x\- sikc.lk. 321
l)i(! rucrcui'ii |)i'ima iiicnsis Fchnuirii. fnil miss;i ordiiiaiiii Fiicull;ilis, in (|u;i [i"Fr;\riir.
fuoruni domiiii Coiili. .Iiinii ci ejjo.
Die jovis soquenli. luit missa Purificarionis Boate Mario Virgiiiis, in (|iiii lue- [aFéMir.]
Il I
soiilo.
niiil iloiiiiiii ("oiili. Jiiiiii cl cjjo, o\ liiciiml l'aclc dislrihiitiones ccrooiiini more
Die veneris sequenli, fuit missa Universitatis in Jacobitis; in qua ego fui solus. [3 Ferler.]
Die sii])l)ali (|iiinta [/. quarla] uieusis Fcl)ruarii, fuit conjjregalio Universitatis
in Sancto Matliurino super rcceplione UegineC.
Dicta congregatio fuit facta de consensu Irium decanorum superioruin l'^acuila-
tuni, scilicet Tlieologie, Decretoruni et Medicine, quia tune non erat rcctor in
Universitate pacificus, propter discordiani niotam inter magislruni Ciaudium Ar
Hangest et Johanneni Rivolie.
(F° iCjk V".) Die sabbati predicta, fuit admissus ad gradum baccalariatus, exa-
mine preniisso. Reginaldus Cauclion '-', diocesis Remensis, qui sol\it pro bursis
duo scuta.
l 'i FévriiT. ]
Die jovis nona ejusdem mensis Februarii, fuit missa Kacultatis apud Sanctuni [9 Kôvrler.]
Johanneni; in qua fuerunt présentes domini Conti, Junii et ego.
Eadem die, pro littera gradus Jacobi de Guyn, Maieacensis diocesis : xx sol.
par.
Die jovis xvi(i) ejusdem mensis, fuit missa Facultalis, in qua interfuerunt domini [ ir> Février.]
Conti, Junii et ego.
Eadem die, presentati ad examen licencie intraverunt auiam exaniiiiis pro
examine generali numéro octo; in qua ego decanus feci ex[h]ortacionem dictis
baccalariis more solito.
Die jovis xxin ejusdem mensis, fuit missa Facultatis apud Sanctum Johanneni; fa3 Février.
in qua interfuerunt domini Conti, Tulleu. Picard. Junii et ego.
(teclaiant ceux qui seront trouvez avoii' faict ou
faict faire lesdites insolences et voyes de l'aict pri-
vez du droict par eux prétendu et de ladite l'niver-
sité.ji Franc, a 1278, fol. i38 v°. — Cf. Du Boiday,
t. V, p. 808 et 810. — Sur Claude de Hangest,
cf. ibid., p. 870, et sur .lean Rivole, p. 8(jf).
''' Anne de Bretagne.
'"' Lesregistres du Châteiet mentionnent h plu-
sieiu-s reprises un certain Remy Cauclion , compa-
triote et très piobablenient |)arent de Hegnaidl
Cauchon . qui fut chanoine de N.-D. de Laon(i49i)
et plaidait contre Jean Chapelain, le 17 mars l'içti
[liga], tten raison de la chapelle eu l'église de
N.-D. de Jonval, diocèse de Rheimsi; irescolier à
Parisîi , il plaidait encore, en l 'icja et i '198 , con-
jointement avec Jacques Cauclion , e'cuyer, contre
Jeaniiot le Lièvre. Coll. Clnirambault , vol. 76.1 ,
p. 83, 1--17, 1(17 et Kjy.
ht
lurniutnic xitiothle.
3-22 LA FACILTK DE DECRET [1/(91-1 V.I2 1
Eadem die, riu'iunt admissi ad graduiii baccalariatus, in caméra exaiiiiiiis,
Johaniies Eiaudi, clericus, diocesis Turoiiensis, Eimindus de Ponteto, clerious,
diocesis Nivernensis, et dominus Theobaldus de Loingiie>'), presbiter, diocesis Tu-
ronensis; qui, preslilis solitis juramenlis, solverunt pro bursis quibl)et duo scula.
Eadem die, luerurit admissi ad examen bcencie .lacobus Pardabs, clericus,
diocesis Sancti Floii, Crispinns Prepositi, clericus, diocesis Ebroicensis, el Guil-
lermns de Vaccaria, alias Boquillon. diocesis Morinensis, qui pi'estiterunt jura-
menta.
[i" Mars.] Die jovis prima mensis Marcii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Jobannem;
in qua interfuerunt domini Conli, Junii et ego.
Eadem die, in caméra examinis, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus, exa-
mine premisso, Desiderius (ioffridi, clericus, Rcmensis diocesis, Jobannes Cuille-
rot. ejusdem diocesis, et Jobannes Nahe, predicte Remensis diocesis; qui, presti-
tis solitis juramentis, solverunt pro bursis quilibet duo scuta.
|a Mais.] Veneris secunda mensis Marcii, fuit incorporatus inter baccalarios et admissus
ad lecturam Nicolaus Comardi, diocesis Sancti Flori.
|KMars. I Jovis VIII ejusdem mensis, fuit missa Facultatis apud Sanctum Jobannem; in
tpia fuerunt domini Conti, Junii, Guaguini et ego.
Eadem die, fuit admissus ad lecturam et incorporatus inter baccalarios Ray-
mundus Jacobi'-', diocesis Sancti Flori, qui solvit pro incorporacione duo scuta.
'■' En i'hi5, Tliiljauit de Loingne. rr presbiter,
iu arliljiis iiiagister et in Decietis baccalariusTi,
se présente à la collation liu cliapilie île N.-D. et
Saint-Florenlin (VAmhoise et h celle de Tahbe' de
Saint-Julien de Tours. Archives de l'Université de
Paris, vol. '19, fol. 77. — En l'iyfj, il est (jua-
lifié f^in arlibiis ma;;ister et reyens ^ el se j)ré-
seute à la collation des chapitres de la cathédrale et
de Saint-Maitin de Tours. Ibid., fol. i-!7 v". —
En 1497. il se présente à la collation îles aidiés
de Cormery, diocèse de Tours, et de l'outlevoy,
0. S. B. Ibid., vol. .5o, fol. 6. — En 1/198,
rractu Parisius regens 1, il se présente à la collation
du chapitre de l'église collégiale rr Sancti Pétri
Pnellamra», diocèse de Tours, et à celle de l'abbé
de Marmoutier. Ibid., fol. ?>■] v°.
advocat [au Chastellet] et a choisy son lieu du
costé de la Touineller. Coll. Chiinunbuidt , vol. 7(J5 .
p. -iS. — En l'iyS, Réninnd Jacques, du dio-
cèse de Saint-Flour, licencié en Uéciet, se pré-
sente l\ la collation des évêipies et chapiires des
cathédrales de Glermont et de Saiut-Flour. .\rchives
de r Université de Paris, vol. '19, fol. 1 '1 v°. — En
169/1, il se présente à la collation de l'abbé d'Is-
soireet à celle du prieur de Saint-Pourçain , 0. S. B. ,
diocèse de Giennout. Ibid. , fol. 6 1 v". — En l 'igS ,
il se présente à la collation des abbés de Manlieu
etd'Issoire, 0. S. B. , diocèse de Glermont. Ibid.,
fol. 95. — En 1/196, il se présente h la collation
de l'évêquc et du chapitre de Mende et à celle
du prieur conventuel "de Leugruhian [Langogne],
0. S. B. , même diocèse. Ibiil.. fol. i'.)']. — En
'■''' r.e 8 janvier i '490 [l'igi], plus d'un an ''197. il se présente de nouveau à la collalion de
avant son incorporation à la Faculté de Décret de rr'vè(pie el du chapitre di' Alende et a celle de
Paris, ff honorable honune et sage m. Reinond Jac- i'aldié de Saint-Géraud d'Aïuillac. Ibid.. \i>\. îîo,
(pies, licencié [bachelier?] en Décret, a esté l'eceii fol. (>. — Gf. plus Jiaut. |). i58 n. 1.
[l'i9I-IV.»J| \)K LlIMVKIlSITl': DK PAlilS \l W SIKCM-.
323
Uic j()\Js XV Milieu, luil iiiissa KiicultiilLs, in (jtia riiciiiiil duiiiiiii (lniili, Junii 1 1 :> Mars. |
cl ('{JO.
Die doniiiiica seqiienti, fiuMuiil processioues Uriiversitatis a|)ii(] Sanctuiu Alalliu-
i-iimiii. proploi- indisposilionem tcinporis.
1 H Mars.
(F" igf) r".) Die liiuc xi\ cjusdc!!» incnsis Marcii, iii canici-a examiiiis, fiiil [19 Mars. |
adiiiissus ad graduiii l)a(calaiiatiis, examine prcinisso, domimis Micliael lious-
selet, presbiter, dioc.esis Meldensis; qui, prestilis solilis jnranientis, solvil, pi'o
bursis duo scuta.
Eadeni die, pro liltera <;radus Bertrandi le Gros, in Decrelis baccalaiii, dio-
cesis Tiii'onensis : xx sol. par.
Diejovis \xii ejiisdem niensis, fuit missa Facultatis apud Sanctum Jolianiieni; ■>' Mais.|
in qua fuerunt présentes domini Gonti, Guaguini et ego.
Eadem die, fuerunt adniissi ad graduin baccalarialus, examine premis.so, do-
mini Nicolaus Guenard, presbiter, diocesis IJngonensis. [qui] solvit duo sciila
cum dimidio. et Franciscus de Plumangat''), diocesis Macloviousis. qui siniililcr
solvit pro bursis duo scuta cum dimidio : sic quinque scula.
Eadem die, fuit incorporatus et adniissus ad lecturam magisler Pelrus du Mas -',
baccalarius Bituricensis, qui solvit pro incorporatione duo scuta.
Die sabbati wuu ejusdem mensis, fuit adniissus ad gradiim bacoalariatus, exa-
mine premisso, Fiacrius de Insula, Leouensis diocesis; qui, prestilis pi'ius solilis
juramentis, solvit pro bursis duo scuta.
a '1 Mars.]
Die doniillica xxv ejusdem mensis, luil missa de BeaUi Maria Virgine apud
Sanctum Johannem; in qua fuerunt présentes domini Gonti, Tulleu, .lunii et
ego.
I L!5 Mars.]
''' En ili()lt. François de PInmangat, du dio-
cèse de Saint-Malo, maître es arts et bachelier
en Décret, se présente à la collation de l'évSjue
et du chapitre de Poitiers et à celle du prieui- de
Gunaidt, diocèse d'Angers. Arcli. de l'Uiiivcrsilé
de Paris, vol. /jg, fol. .54 his.
'■* Le fait que Pierre du Mas avait commencé
ses études à l'Université de Bourges donne à croiie
qu'il était très proche par?nt de Pierre du Mas.
abbé de Chezal-Beiioil en 1^79 (mort en iii,)i),
celui-là même dont l'iulluence religieuse fut si
grande sur les humanistes (!uv Jouvenneaux et les
deux frères Charles et Jean Fernand (Thuasne,
/(. Gdffuini Epistole et orationes, t. I, p. '.\o.l^ n.;
Gallia Christ., I. II, col. i65). Quant au bachelier
incorporé en i'kj-j, il deunt prévôt du chapitre
catiiédral d'Amiens. Exécuteur testamentaire de
son collègue le poète latin Pierre Burry, il se vit
dédier, en i5o(), les Catitica do OMnilms festls Do-
iiitui et. en l^o^, les Hipnni et Cuntica de festin
sanctortiiii du dé'funl chanoine par Jossc IJade
(|ui, dans la susiription de la première lettre hini-
naire, le qualilie de jitri.s jmiilijicii consultissimiis
rirtultsque ac probitatis et cultioris litleraturœ studio-
sissimus (Ph. Renouard, Biblingraphie des impres-
sions et des œuvres de .losse Badins Asceiisiiis, t. II,
p. a48 et 9.5 1). — On voit que les deux Pierre du
Mas faisaient partie du cercle de Robert Gaguio.
324 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U91-l/i<.»-2 ]
[29 Mars.] Die jovis sequenti, fuit niissa Facultatis, iii qua domiiius Juiiii i'uil solus, iil
michi relulorunt bedeili.
Eadein dio, iii caméra examinis, fuit adiuissus ad gradum baccalariatus, exa-
luine premisso, Johannes du Try, diocesis Cameraceiisis; qui, prestitis jiiramen-
tis, solvit pro bursis duo scuta auri.
[3i Mars.] Die sabbati sequenti ulliiiia Marcii, fuerunt admissi ad [jraduiii baccalariatus,
examine premisso, magistet- Petrus llegis''', Gariiotensis diocesis, et Petrus Tatot,
Gabiloneusis diocesis; qui, prestitis juramenlis, solverunt quilibel duo scuta.
['1 Avril.] Die mercurii quarta mensis Aprilis, domini Gonti, Guaguini et ego eidem(sîc)
domino cancellario baccalarios receptos per Facultatem ad licenciam, tanquam
munere licencie dignos, numéro decem novem, brevi oratione per me habita,
presenlavimus, supplicantes instanter quatinus illos, quamcicius faculta^ se olfei-
ret, expedire vellet et dignaretur. Qui quidem dominus cancellarius bénigne eosdem
baccalarios présentâtes recepit et ipsos expedire pollicitus est.
[5 Avril.] (F" it)5 \".j Die jovis sequenti quinta Aprilis, fuit missa Facultatis apud
Sanctum Jobannem; in ([ua fuerunt domini Gonti, Junii, Guaguini et ego.
Eadem die, fuit adraissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, fratcr
Anthonius de Berlettes, ordinis S. Benedicti, Bituricensis diocesis; qui, prestitis
juramentis, solvit pro bursis duo scuta, et unum pro dispensatione.
7 V vril.] Die sabbati sequenti, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine pre-
misso, Nicolaus Lévrier, clericus, diocesis Gabiloneusis, qui solvit pro bursis duo
scuta.
[s Avril.] Die dominica vui ejusdem mensis Aprdis, liora sexta de mane, Facultas fuit
congregata super confectione rotuli licenciandorum in caméra examinis, ubi com-
paruerunt domini de Gourcellis. Gambray, Gonti, Tulleu, .lunii, Guaguini et
ego de Veteri Villa, decanus; et fuit factus et ordinatus rotulus dictorum licen-
ciandorum, communi consensu omnium dominorum, numéro et forma iufra-
scriptis; et fuerunt inde confecti duo rotuli in pargameno (sic), quorum uuus pre-
sentandus domino cancellario clausus extitit et obsignatus seu sigillatus tribus
sigillis, videlicet sigillo decanatus in medio, et sigillis duorum dominorum assis-
tentium in extremitatibus ipsius rotuli, videlicet sigillo domini de Gonti et sigillo
''' Pierre le Roy, du diocèse de Chartres, inaîlre de Rlois et de Saint-Père-eii-Vallée , diocèse de
es arts et licencié ea Décret, se présente, en mars Ciiartres. Arcli. de l'IJuiversitc de Paris, vol. iy,
1/19.3, k la collation des abbés de Saint-Lannier Td!. ï^().
[1V.)1-IV.IJ| DE IVUNIVERSITÉ DR PAIIIS \l \V' SIKCLi:. 325
domini (îiia(i[iuni, cl, alius roliilus, iil rrniaiificl iii iiiaiilbiis (Irraiii, ail miIiimIhiii
si (lie licciicio aliijuid iminulatiim esset in rotulo principali.
Eodem die cl inconlinenli, domini picsenlcs adoptaverunl dictos licenciandos
oi'dino infrascriplo.
Die lune sequenti, luit congregatio Universitatis apud Sanctum Malliniituim, fg Avril.]
super tribus articulis : priinus est ad danduin depntatos ad visitauduui loliiliini
nouiiuatorum Iioc anno Domini miilcsimo (juadriiigenlesimo nonajjesimo primo;
secundus est ad conl'erendum quoddam ollicium papiriatus; lertius est com-
munis.
In dicta congregatione fuerunt présentes domini Gonti. Tullcu et Guaguini.
Eadem die, liora décima de mane vel circa, comparui a|)ii(l liomitiiim raiiccl-
larium in domo sua, et eidem rotulum per Facullatem conrecliiin d ul prclrihir
sigillatum presentavi coram notario et testibus, cum protestacionibus assuetis
(juod non aperiret dictum rotulum ante diem et lioram instantis licencie in aula
domini l*arisiensisepiscopi. Qui ([uideni dominus cancellarius miclii respondit (juod
sicut consuetum erat se haberet et statuta Facultatis illesa quantum posset ser-
varet. De quibus omnibus et singulis ego decanus pecii instrumentum magislro
Jolianni du Gue, majori bedello Facultatis et notario publico.
(F" 196 r".) Die martis \(i) ejusdem mensis Aprilis, apud Sanctum Jobaum'iu [10 Avril. ]
Jherosolimitanum, coniparuerunt domini Nicolaus de Gonti, Robertus Guaguini
et ego decanus, cum decemnovem licenciandis et duobus bedelli.s gênerai ibus
Facultatis; qui, postquam dicti licenciandi prestiterunt juramenta preslari solita
ante susceptiouem licencie, bini et bini usque ad aulam domini Parisiensis epi-
scopiprocesserunt, et ibidem collocatis, dominus Guaguin et ego adivimus presen-
tiam domini cancellarii Parisiensis ecclesie, qui nobis obviam venit et exhibuit
rotulum de quo supra"fit mentio, qui inventus fuit integer et intactus; et deinde
processit idem dominus cancellarius cum subcancellario, prefatis dominis eum
associantibus, usque ad dictam aulam domini Parisiensis episcopi, et ibidem, om-
nibus in suis locis sedentibus, prelatus dominus cancellarius tradidit rotulum
magistro Jobanni Dugue, majori bedello Facultatis, qui legendo rotulum alta et
intelligibili voce dictos licenciandos vocavit eo ordino quo in eodem rotulo erant
descripti, similiter et in rotulo existente in manibus mei decani. Quo facto, dictus
subcancellarius long(u)am et disertam orationem habuit in laudem dictorum licen-
ciandorum et sciencie juris cajionici; qua Iiabita et perfecta, dictus dominus can-
cellarius dictis decemnovem baccalariis licencie munus et apostoUcam benedic-
tionem impendit, ibidem assistente copiosa multitudine ponlificum, abbatum.
consulum, nobilium, doctorum et licenciatorum ex omni Facultate, ac po|)uli
midlitudine. Quibus peractis, domini doctores et licenciali novi descenderunt de
326 LA FACULTÉ DE DÉCRET [1491-U92]
aula, et iii pede {fradiium moro solito per ordinein stelerunt, ibiqiie gracias
egerunt omnibus et singnlis qui actui interfuerant; et deiiide ipsi domini doclores
et novi licenciati se retraxerunt in capella inferiori (]icli doiniiii l'arisiensis epi-
scopi, et ibidem dicli b'cenciati gralias egerunt dictis dominis doctoribus de ]abo-
ribus assumptis et honoribus impeiisis.
SEQUITUR ORDO QUO DECEMNOVEM BACCALARU IN DECRETIS AD LICENCIAM IN JURE CANONICO
CONSEQUENDAM VOCATI EXTITERUNT, DIE MVRTIS XI AI'RILIS, ANNO DOMIM MILLESIMO
QllADRINCENTESIMO NOIVAGESIMO PRIMO, Cl M ADOPTIONE II'SORIM PER DOMINOS DOCTORES
KACTA.
(F° 196 v°.) Garolus de
Ranchicourl Hune adoptavit dominus Jobannes de Courcellis.
Nicolaiis Dorigny doniiniis Ainbrosius de Cambray.
Ravmondus Jacohi ego Slephanus de Veteri Villa.
Hetveus de Lesungait .... dominus Robertus Tulleu.
Joliannes Huyart dominus Nicolaus de Conty.
Petrus du Mas dominus Johannes de Courcellis.
Jobannes Laurencii ...... dominus Ambrosius de Cambray.
Guillermus Carton ego Stephanus de Veteri Villa.
Florenciiis Lombaidi dominus Nicolaus de Conty.
Guillermus Eveni dominus Robertus Tulleu.
Johannes Basin dominus Jacobus Junii.
Stepbanus Guodini dominus Jacobus Junii.
Guillermus Millet dominus Johannes de Courcellis.
Johannes Cbanterel dominus Jobannes Picard.
Guillermus Scabini dominus Ambrosius de Cambray.
Nicolaus Comardi dominus Nicolaus de Conty.
Jacobus Pardalis dominus Johannes Picard.
Crispinus Prepositi dominus Robertus Guaguinus.
Guillermus de Vaccaria''). . idem dominus Guaguinus.
Eadem die, antequam irent ad aulam domini Parisiensis episcopi, fuit admissus
ad gradum baccalariatus, examine prémisse, Hector de Saint Prest, diocesis Car-
notensis; qui, prestitis juramentis, solvit pro bursis duo scuta.
(i! Avril.] Mercurii xi(i) mensis Aprilis, pro littera gradus Florencii Lombardi solutum
est XX sol. par.
''' Pour ces trois derniers, cf. ci-dessus, p. 322.
[IV.) 1-1/11)2 J l)K L'UNIVKUSITK 1)K l'AUlS AU XV" SIKCLIi. 327
Eadem die, liiil admissiis ad jfraduin haccalaiiaLus rcvcri'iidiis iii (îliristo paler
domiiuis [(jinllermiis] BrironncI "\ cpiscoiiiis Ijodcvensis, ([iii dcdit dominis deccm
salutia, cl prestilil jiii-ainnihi.
Die jovis sequfinti, fuit missa ordinaria Facnlialis apud Sanctum .lohaniicm; in
tpia inhMfiienint doinini Conli, Jiiriii et ego.
Eadem die, fuit adinissiis ad {>i-adinn baccalariatiis, examine [tremisso, magister
.loliannes Lambert, diocesis (îainoiensis, clericus domini cancellarii; ([irl nicliil
solvil, ([uia domini remiseruiit ei omnia jura conlcmplacione dicti dumini can-
cellarii.
Avril.
(F" 197 r°.) Die martis wn ejusdem mensis Aprilis, fuit admissiLs ad gradum
baccalariatus, examine premisso , Jobannes Marcbe, clericus, diocesis Lemovicensis;
qui, prestitis solitis juramentis, solvit pro bursis duo scufa ciiin dimidin.
17 Avril. I
Die mercui'ii x\uii[i] Apiilis. iuil admissus ad giadiim baccalariatus, examine
premisso, Glaudius Uaudon, clericus, diocesis Senonensis; ([ui pro bursis et dis-
pensatione solvit tria scuta auri.
■>A) Avril.]
Die jovis n[i] mensis Maii, luit missa Facullatis apud Sauclum .lolianneui: in
qua fuimus présentes dominus Junii et ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, Micbael
Olivier, diocesis Nivernensis, qui solvit pro bursis duo scuta auri, et preslitil solita
juramenta.
i;i Mil
Die martis vni mensis Maii, fuit obitus quondam bout; memoric ddinini .lolian-
nis Ghuffart apud Sanctnm Johannem celebratus, in quo luerunl faclc ili.><tribu-
tiones more solito.
|H .Mai
Die mercurii sequenti, fuit missa Beati Nicolai apud Sanctnm .lobannem celc-
brata; in qua fuit presens dominus .Tnnii et ego.
Mai.
''' Guillaume II Briçoiiiict, lils du cardinal do
Saint-Malo , né en 1 479 , évêque de Lodève (1 '489 ),
puis de Meaux (i5i6), après avoir été abbé de
Saint-Germain-dos-Prés (i5i3), est resté célèbre
])ar la correspondance, d'un mysticisme si pré-
cieux, qu'il entretint avec Marguerite de Navarre
et par la faveur qu'il témoigna, pendant un cei-
tain nombie d'années, à quelques savants qui,
cotnme Jacques Lefèvred'Etaples, peuvent compter
parmi les précurseurs directs de la Réforme en
France. Il mourut le 1" jauvier u>'Mi à Esmans.
non loin de Montereau. Cf. surtout Sanniel Ber-
ger, Le procès de Guillaume Briçonnet au Parlement
de Paris en / JsJ, dans le Bulletin de la Société de
l'histoire du protestantisme français , 1 8t)5 , p. 7-22 ;
et Ph.-V. Becker, Marguei-ite, duchesse d'Alençon,
et Guillaume Briçonnet, éci'quc de Meaux, d'aprl's
leur correspondance manuscrite [tô-:! i-iô:>/i), dans
le même Bulletin, 1900, p. ',\çf',\ et p. Gtii.
328 ■ LA FACULTÉ DE DÉCRET [U91-Vi9-2]
[il Mai.] Die vi'iioris s('(|uciili \i cjiisdom nieusis, fuit missa ordinaria Facultalis apiid
Sanctum Joiiannem; in (jiia l'iierunt domini Junii, Guagiiini el egu.
|i3 Mai.] Die sabbati sequenti, fiiil congrogatio Facultatis, lioia exitus vesperoriini Reate
Marie, in domo domini de Josayo, super duobus articulis :
Prinius est ad audiendum quasdam oblationes et honestatem et utilitatem Fa-
cultatis tangentes, (juas tune intendebat facere veverendus doctor dominus Am-
biosius de Gaïubray; secundus est communis, super supplicatiouibus et injuriis.
In eadem congregatione fuerunt domini de Courcellis, Ganibray, Tulleu,
Picard, Guaguin et ego.
Quantum ad primum artiruhim, dictus dominus de Cambray obtulit Facultati
nonaginta tria volumina librorum, ad reponendum in certa libraria per Faculta-
tem fienda, sub conditionibus et modificationibiis appositis in certa clausa testa-
menti sui, quam tradidit Facultati extractam a dicto testamento (sîV;). Quibus
auditis, Facultas deliberavit quod fieret alia congrogatio. in qua domini delibera-
l'ent siqier dicta oblatione'^'.
[17 Mai.] Die jovis xvn mensis Maii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Jobannem de
more celebrata, in qua fuerunt présentes domini Junii, Guaguini et ego.
(F" 197 v".) Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine
premisso, frater Simon Passart. ordinis S. Henedicti,Ebroicensis diocesis; qui pro
bursis et dispensatione solvit tria scula auri.
[u) Mai.] Die sabbati \i\ Maii, fuit congrogatio Facultatis in domo domini de Josaio super
duobus aiiiculis : prinuis est ad doliberandum per dominos super prius oblaiis
per reverendum dominum doctorem dominum Ambrosium de Gambray; secundus
est communis, super supplicationibus et injuriis.
Quantum ad primum articulum, domini gratias egerunt ingentes domino de
Gambray de bona voluntate et sincero affectu quos babebat ad Facultatem, et ac-
ceptaverunt oblationem factam per dictum dominum de Gambray, sub modifica-
tionibus et conditionibus appositis in clausa per eum data Facultati, et ex nunc
proposuerunt visitaro locum liljrario, ad videndum que ibidem essent facienda ad
reponendum libros Facultatis.
In dicta congregatione fuerunt présentes domini de Gourcellis, Tulleu, Picard,
Guaguini et ego.
[s4 Mai.] Die jovis xxnn ojusdem mensis Maii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Joban-
nem; in (]ua fuerunt domini Junii, Picard et ego.
'■' En iiiaige : Fundalio ohitiis de Cambray. — C'ëUiit la dernière el la plus séi-ieuso inai-que d'intérêt
(jiie pouvail donner Ambroise de Gambray h la bibliotbèque qu'd avait tant coiitiibué à organiser.
[U91-l/i'.)J| DK LDMVKHSITK DK l'MilS AI XV» SFKCl.R. 329
Die inci'ciii'ii pciiiilfitiiii rjiisdciii iiicnsis, iuil iiiissa l'aciilliili^, m iiiki iluininus [3o Mai.]
.Iiiiiii et cjji) liiiimis prosentes.
Die jdxis vil mciisis Jiiiiii. Iiiil iiiissa Facultatis apiid vSaiicliiin Jolianiieiii <le [7 Juin.]
iiioïc (olchrata; iii qua rncriml doinini sii])ra(licti.
Die sal)l)ati ix monsis Junii. in viffilia Poiitliocostcs. luit lecla Decretalis solcm- fo Juin.]
nis Majorrx, de haiilisino, por nie Slcplianiirn de Veteii Villa, decanum, et inliavi
hora consueta.
Eadeni die. fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine preniisso, magister
Ejjidius de Lezenne, presbiter, diocesis Canieracensis; qui, prestitis solitis jura-
nientis, solvit pro bursis et dispensatione tria scula rnni diniidio.
Die jovis xini ejusdem mensis, fuit niissa Facultatis, in qua fuerunt domini [l'r initil
Conty, Tulleu, Picard, .lunii et ejjo.
Die sabbati xvi ejusdem mensis, luil admissus ad jfiadum baccalariatus, exa- [lOJuin.]
minepremisso, Haymardus[mm«r/;'. : Haymarus] Spesis de Haliestlieym, Coloniensis
diocesis, qui solvit pro bursis duo scuta cuni diniidio, et prestitit solita juramenta.
Die dominica sequenti, fuerunt processiones Universitatis apud Sanctnm Ber- [17 Juin.]
narduni; in quibus fuerunt domini Conty, Tulleu et ego.
(F" 198 r".) Die niartis \i\ .lunii. fuit admissus ad gradnni baccalariatus, exa- f u, Juin.]
mine premisso, Pelrus Jaquot, cleiicus, diocesis Seiionensis; qui, prestitis solitis
juramentis, solvit pro bursis et dispensatione duo scuta cum diniidio.
Die mercurii sequenti, fuit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum Joliannem ; [20 Juin.]
in qua interfuerunt domini Conti, .lunii et ego.
Eadeni die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine preniisso, Alar-
cialis Mercier, clericus, diocesis Lemovicensis, qui solvit pro bursis duo scuta, et
prestitit juramenta.
Die dominica xxnn Junii, fuit congregacio Kacultatis in domo domini de [''iJuin.]
.losayo, hora quarta post prandium, super tribus arliculis : piinius est super non-
nullis et arduis tangentibus honorera Facultatis; secundus est ad statuendiuii ali-
ijua visa per dominos in ultima missa; terlius estcommunis, super suppiicalinnilius
et injuriis.
In dicta congregatione fuerunt présentes domini de Courcellis, Cambray,
(jonty, Tulleu. Picard et ego.
III. lia
IKPRIlICIlli: .MnO^ALC.
33(» I-V FACULTÉ DE DECRET [l'i91-1/i'.)2J
(]iiaiiluiii ;i(l piinimn articiiluni ('', domini Dionisius Allijjrct, CUuidiiis de
Harijjest et Nicolaus Dorigny companierunt, qui siipplicaverunt admitli ad docto-
ratmn. Quibiis domini responderunt qiiod ista erant de inajorihiis agendis Facul-
tatis et quod domini convocarentur, quia in talibus domini consueverunt con-
vocari pei' 1res niissas.
Quantum ad secundum, domini advisaverunt quod domini doctores, qui conti-
nuaverunt regenciani seu miliciam siiam ])ei' vijjinti annos continue, essent de
cetero exempti al) omui onere iecturai'um, tam oïdinaiiarum quam extraordiua-
riaruni sive soleuinium Decretalium, aut presidentia harengarum sive examinis
tam baccalariorum quam licenciandorum, vel aliis oneribus quibuscumque, et
uicbiiominus perciperent omnia et singuhi emolumenta dicte Facultatis unde-
cumque provenientia, videlicet tam baccalariorum qnam licenciatorum, ac etiam
barengarum, ac omnibus luinoribus et preeminenciis eisdem ratione antiqiiitatis
gradus debitis in omnibus observatis; et ordinaveruut quod fièrent convocationes
ad premissa peragenda 1'-'.
[;.s.)uin.| Die jovis wvui ejusdem mensis, post missam et lecturam, luit congregatio Fa-
cultatis apud Sanctum Johannem, super tribus articulis : primus est super non-
nullis et arduis tangentibus lionorem Facultatis; secundus est ad statuendum;
tercius est coramunis. In dicta congregatione fiierunt (F" 198 v°) présentes do-
mini Cambray, Gonti, Tulleu, Picard, Junii et ego.
Quantum ad primum articulum, domini injunxerunt dictis dominis supplican-
tibus pro gradu doctoratus, quod comparèrent in prima missa, quia in talibus
domini consueverunt convocari per très missas.
Quantum ad secundum, placuit dominis staluere concorditer et secundum
advisata in precedenti congregatione.
Eadem die, luit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, frater
Joliannes Bailly, religiosus Sancti Vedasti At(t)rebatensis, ordinis S. Benedicti ;
({ui. prestitis solitis juramentis, solvit pro bursis et dispensatione duo scuta cum
dimidio.
[r> Jiiilki. I Die jovis qiiinta mensis .lulii, luit missa Facidtatis in Sancto Jobann»-; in qua
fuerunt présentes domini Cambray, Conti, Tulleu, Junii, Picard et ego.
Eadem die, fuit congregatio Facultatis super tribus articulis : primus est super
nonnullis et arduis tangentibus bonorem Facultatis; secundus est ad statuendum,
et lioc pro tercia convocatione; tercius est commiinis.
"' En marge : Siii>[p\licalio (kicUivizainlm-iim. siiiu) un' un'", mil niiiiiriiiilur i r r (iiiiii; seil liadin
'^' En marge : De privilegio docioruiii )jiii ir.iv- limiiiues pin-iiiii rlniiit. Cette note ciineuse parait
nnit jier il iiiiiins. Alind liiih:i siiprii iii luniii inillc- être de la main de Dorigny.
[i/i9i-iv.)-j| 1)1'; i;iMVi:i!siTK uv. i'\r.is \i XV' sikcle. :{:m
(Jiianliiin jkI priiiiiiiu, doiniiii ordiiiaviMiiiil (juod jjrucedcn.Tit cuiii dduiinis
sii|)|)licimtil)iis ad docloialiiiii scciiiidimi staliila Kacidialis, cl injnnNoriinl cisdi'iii
(|ii()d iaccrcul lidciii de i'(Ml(lilil)ii.s suis, cl dcmiirii dc|»Mlali Kaciillalis comiiui-
uicaicnl cuin cis sujkm' aliis ajjciidis.
Qiianluiii ad sccundum, placiiil omiiihus doiiiiiiis concordiUM' slaUicic cl coii-
dere slatiilum jiixta advisata pcr cos in |)i-crcdciitil)us congiogalioiiihiis, et fcce-
runl statiiluiii (|ii(id (irdinaveruiil itiscribi in liliio Slatutornm ipsiiis Facultatis.
Die niai'tis x niensis Jnlii. pro iillera gradus magislri Raymari Spcsis de Ville- ( u. Juillet. ]
tlicyn, dioccsis ('oloniensis : \ni soi. pai'. xni d. t.
Die jt)vis xii cjnsdcni niensis, pusl niissani l'iiil cunj;rcj;ati() Kacidialis ajuid [ij Juillei.]
Sancfiim Johannein, super tribus articulis : primus est ad aiidiendum ca que l'acta
i'uciant pcr dominos doclorisandos cuni dominis depulalis pcr Facullalcm ad coni-
municandum ciiiii eisdem doctorisandis ; secundus est ad i'(;cipicM(luiii rcsigiiacio-
nem officii bedellatus ipsius Facultatis, qiiani tiinc iniendcbal raccic magister
Claudius Poculot; tercius est commnnis.
In eadem congregatione fuerunt présentes domini ('anibray, (joiiti, Tnilcn.
Picard, Junii et ego.
Quantum ad priiiium arliculuin, domini docloiisaiuli (eccrimt iidcm de red-
dilibus suis et coiitribuerunt pro facto scolariim qiiilibet eorum vi" scula auri C.
Quantum ad secundum articulum, domini admisenint resignationcin dicti
ollicii bedellatus faclam per dictum Poculot, (Fol. 199 r") et contulcriinl illiid
oflicium Ludovico Rouer (■^', servitori domini de Cambray, cancellarii Parisicnsis.
Eadem die, pro littera gradus magistri Egidii de Lezenne : xii sol. jiar.
Die sabbati xini ejnsdem niensis Jiilii, iiiil congrei;alio Facultatis. in caméra |i'iJuillei.]
examinis, hora secunda post prandium, super duobiis articulis : primus est ad
audicndum ea que facta tïierunt cuin dominis doctorisandis et admit tcndum eos
ad juramenla per doctorisandos prestari solita; secundus est comniunis.
Domini admiseruni concorditer dominos presentatos ad doctoralum ad juia-
menta, et prestiterunt illa, scilicct domini x^lligret, Vigicr. de Hangcsl, du Gast et
Dorigny.
''' Eii marge : Jus sco'iinun per doctortumdos. -ji juin i.5-.'. i, Louis Royer résigna ses fonctions
'^' En marge : Crculh seciiiitli hcdtili. — Les de jielil bedeau en faveur de son gendie Robert
registres du Ciiàtelot inentinunent. à la date du Caillii?, tjui mourut le i" mai lôa-j {Mcmoiiuux,
29 août i5oo, ffhonorable homme Loys Loi'ier voL IlI,fol. aûa v° et aSa). Son ûls Adam Rouer
(sic), iuiissirr (le la Chancellerie et bedeau de (sic) avait été ret'U bachelier en Décret le aG mai
rUnivcrsité de Paris en la Facult(' de Décrets. i.Sii [ihid., fol. i5i v°) et licencié le 11 avril
Coll. Clairainbdult , vol. 760, p. 38i. — Les 20- iSiy (ibid., fol. 222 v°).
4.7
3;5-2 LA FACLLTÉ DE DKCRKT [1 'i91-l/i<.)-.' |
[19 Juillet.] Die jovis xi\ Jiilii, fuit iiiissa Facullatis aputl Sanctum Joliiiiinom: in qua l'iic-
ruiit présentes cloniini Conty, Tulleu, Jiinii, Giiajjaini et ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, Johannes
Ma({uillot, diaconus, diocesis TuHensis; qui, prestitis solilis juranieutis, solvit pro
bursis tria scula auri.
Eadeni die, Ludovicus Rouer preslitit juramenta per l)edellos Facultatis pre-
stari solita, et fuit sibi tradila virga argeutea.
Item, dicta die, Glaudius Poculot tradidit Facultati quatuor sacculos, in quibus
continentur muninienta Facultatis et papirus compotorum suorum.
[a.') Juillet.] Die mei'Ciirii xxv Jubi, fait admissus ad gradum baccalariatus, examine pre-
misso, Nicolaus Gapperon f'\ presbiter, diocesis Morinensis ; qui, prestitis jura-
meiitis, solvit pro bursis duo scuta cum dimidio.
[afi Juillet.] Die jovis sequenti, fuit missa Facultatis apud Sanctum .lobaimem celebrata. in
(jua fuerunt présentes domiiii Gambray, Gonty. Tulleu, Junii et ego.
Eadem die, post prandiuni, in domo domini cancellarii, fuit admissus ad gra-
dum baccalariatus, examine premisso, nobilis vir Johannes de Bresze, sancte Sedis
apostolice prothoiiotarius; qui, prestitis solitis juramentis, solvit pro bursis sex
scuta cum octu solidis.
[8oJuiiiei.] (Fol. 199 v".) Die lune penultima ejusdem mensis Julii, fuit admissus ad gra-
dum baccalariatus, examine premisso, Guillermus Greher, clericus, Xanctonensis
diocesis; qui, prestitis solitis juramentis, solvit pro bursis duo scuta.
|:ii Juillet.] Die martis ultima .liilii, fuit congregatio Universitatis apud Sanctum Malliuri-
luim; in qua iiiterfuerunt domini Gonti, Tulleu et ego.
[9 Aiiùi.] Die jovis u mensis Augusti, fuit missa Facultatis apud Sanctum Johannem: in
qua fuerunt présentes domini Gambray, Gonti, Tulleu, Picard, .lunii et ego.
Eadem die, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus, examine premisso,
Nicolaus Abbatis, clericus, Lingonensis diocesis, Nicolaus Basoille, ejusdem dio-
cesis, et Jobamies Lagoul, diocesis Noviomensis ; qui, prestitis solilis juramentis,
solverunt pro bursis quilibet duo scuta.
[7 Août.] Die martis vu ejusdem mensis Augusti, fuit admissus ad gradum baccalariatus.
''1 En i.'ii)4. Nicolas Capeion, licencié en Dé- Sainl-l{i(|uier, 0. S.lî. , iliocùse dWiniens. Arch.de
cret, se présente à la collation de l'évèfjue et du l'Uiiiv. de Pmis, vol. 'iç), fol. G() v".
chapitre d Aniiciis et a la collation de l'abljé de
[l/i01-l'i0-2] l)K LUNIVERSITI' DE PAIIIS VU XV SIKCEI'. :}33
t'xaiiiinc |)i('iiiiss(i, l'liili|)|tiis IJcriianl, dioccsis l5ajo(;ciisis, (|iii solvil pto hursis
(liKi sciila l'I jdcslilil solila iiiraïuciiLa.
J)i(; jovis IX inciisis Aujjusli, luit laissa Facullalis aputl Saiicluiii .luliuiiiiciii; iii [g Août.]
qua interluerunt doinini Coiili, Jiiuii et ego.
Die mercurii xv cjusdciii iiietisis, fuit missa Assumptionis Béate Marie Virgiiiis [i5 Août.]
apud Saiicluui Joliauneiu celebrata; iii (|ua fuerunt domini Cunti, (luajjuini
et ego. . ^
Die jovis xxiu ejusdein mensis Augusti, luit missa ordiuaria Facullatis apud [aSAoïit.]
Sauclum Joliauueni celebrata; in qua iiilci-rueiiiiil doiiiiui Gouti, Junii et e<j().
Eadem die, fuit admissus ad graduui baccalariatus, examine premisso, ICafolus
(îourillou, diocesis Catbalaunensis, qui solvit pro bursis et dispeiisatione tria scuta.
Die jovis penultima ejusdem mensis, fuit missa Kacultatis apud Sanctuni [3o Aoùi.]
Johannem; in qua inlerfuerunt domini Ganibray, Juiiii, (lonli. Picard et ego.
Eadem die, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus, examine premisso,
Andréas Longoeul, clericus, diocesis Ambiancnsis, qui solvit pro bursis duo
scuta, et Johaunes Mercatoris, presbiter, diocesis Baioceusis, qui similiter solvit
pro bursis et dispeiisatione duo scuta cum dimidio, et presliternnt solila jiira-
menta.
(Fol. 2 00 r".) Eadem die, pro littera gradus magislri Giiillermi Milleli, pres-
bileri, Pictavensis diocesis, in Decretis baccalarii, \vi sol. par.
Die jovis sexta mensis Septembris, fuit missa Facultatis apud Sanctum .loliau- [G Septembre,
iiem, in qua interfuerunt domini Conti, .lunii et ego.
Eadem die, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus, examine premisso,
Petrus Cornet, clericus, diocesis Noviomensis, qui solvit pro bursis duo scuta, et
Eranciscus Maillart''), clericus, de Parisius, qui pro bursis et dispensatione solvit
duo scuta cum dimidio.
'■' François Maillart était liis d'un conseiJIer au
Chàtelet: le 21 janvier i488 [1/189], "honorable
homme et sage m. Jacques [1. Hugues] Maillart,
conseiller au Chastellet, émancipe Fmiirnis, non
Jils, escolier à Paris, aagé (le i5 ans; curateur, le
pèrei. (Joli. Clairamhaull , vol. yij'i, p. Syi).
Le 29 octobre ih'jh, les registres du Ghâtelot
mentionnent frlionornble homme et sage ra. Hugues
Maillart, conseiller.au Chastellet et procureur du
15oy au Trésori. Ibkl., p. 70. Et le i4 janvier
l'iSi [liBa], il plaide rr contre honorable homme
Uei'trand Régnier, clerc des Comptes, pour avoir
par reirait lignager une maison assise à Voisins qui
fut feu m. Charles Maillart et depuis à m. Nicolle
Meuessier et sa femme .à cause d'elle, vendue au
dit m. Bertrand par ledit Meuessier et sa femme,
cousine germaine diidit Hugues-. IlmL, p. 2,").3.
— Le 1 '1 avril i'i88 [i'i89], Hugues, tadvocat
et conseiller au Ghastelleti , plaide encore ircontre
•leliau Jubei't. poiu- certaine vigne assise à (!en-
tillji. /61V/., p. 389. — Le 21 août 1492. il
émancipe son fds Jacques, écolier à Paris, âgé de
334 LA FACILTÉ DK DKC.UKï [ 1 'j91-I 'l'.rij
[8 Sepiembre.l Die sabl)ati octav;i ejusdem mensis, luil niissa Nativilalis Hi-ale Marie a|>ii(l
Saiictiiin JolianiK'iii. ni moris est, celebrata; in qua inlerliieriiiil, tluniini Coiili,
Junii et ego.
[i:< Septembre] Die jovis XIII ejusdem mensis Septenibris, fuit missa Facultalis apiul Sanctum
Johannem celebrata; iii qua interfuerunt domini Conti, .Iiiiiii et ejM).
i3 ans et en est noniiiK^ curateur. Iliid., vol. yllS.
p. i5i. — Le io octobre i'"))). onllii. il coiii-
mence coiilre .li'anmi .laliyiT. veuve de Hugues
Bureau, le procès qui lui coulinué jusqu'en i5oi,
comme on va le voir, par sa veuve (lalberine Ber-
nardin. Ibid. , p. aoS.
A la date du ao août i htyi . ou lit dans les re-
gistres du Châlelet : i-llonoiaMes lionunes et sages
ni. François et Gilles Mailiars. bacheliers en loix.
[ont est(^] instituez advncats au CliastelleLn Uml.,
vol. 765, p. i59. — François et Gilles, institués
le même jour avocats au Ghâtelet, étaient les deux
frères ; en effet , sous le 1 1 novembre 1 i 99 , les re-
gistres renferment celte mention : "Au tcsmoi-
gnage de damoiselle Calbei'ine Bernardin, veufve
de honoiable homme et sage m. Hugues Mail-
larl, conseiller au Chaslellet, mère, honorable
homme et sage m. l'hiiipcs Maillart, notaire et
secrétaire du Roy, Gilles Maillart, conseiller du
Bov. Franrois Maillart. advocal au Chaslellet.
frères, m. Phdipes Jayer. advocal au Chaslellel,
François Lescuyer, Jehan de Lorry, m. Audry
des Asses, ni. Jehan Groquesel, cousins de Jac-
(jues et Christophle, enfans mineurs dudit def-
funt et veufve , sont donnez tuteurs la veufve et
Philipes Maillart. T' Uml., p. 3o4. — Le 19 dé-
cembre i5oo, 'damoiselle Callierine Bernardin,
veufve feu m. Hugues Maillart. conseiller au Chas-
tellel . m. Philipes Maillart , notaiie et secrétaire du
Bov. Uiteur de Ghrislophie Maillarl . fds mineur du-
dil .Maillarl et veufve, [plaident | contre Mery et
Gaspart Bureau, frères, jiour raison de la cin-
quiesme ou de telle ]iart et portion qu'il peut com-
peter audit mineur en la succession de leiie Jehanne
Jayel", son ayeulle paternelle , eu esganl au nombre
des autres qui se sont déclarez et de tout le droit
d'aisnesse sur les biens immeubles de ladite def-
funle; dit est que laditte veufve Maillart, m. Phi-
lippes', m. Gilles et François Mailiars feront la so-
lemnité'. Uml., p. iia : cf. ]). h\h. — Le a mars
i5oo[i5oi], frdamoiselle Catherine Bernardin. . .
et m. Philipes Maillart. . ., tuteurs de Christophle
Maillart..., héritier en ])artie cl par représen-
tation de feue honorable femme Jehanne Jayer,
veufve de lèu sire Hugues Bureau, receveur de
Paris, son ayeulle paternelle. François de Ville-
chastre, fils de feu m. Michel de Villechastre, no-
taire et secrétaire du Boy, et île Marie Bureau, sa
l'enune, au.ssy héritier par re|)iepentalion de laditte
délimite Jayer. son ayeulle maternelle, [plaident]
contre noble homme Jehan Bureau, esleuà Melun,
héritier en partie de laditte delTunte Jayer, sa
mère, m. Pierre de Gantiers, procureur en Parle-
ment, tuteur de Marie Lori-y, fille de [Jehan]
Lorry, procureur au Chaslellet, et de feue Jacque-
line Gollelier, sa femme, héritière par représen-
tation de feue Catherine Maillart, son ayeul[le]
maternelle, femme de feu honorable homme et sage
m. Jehan Colletier. examinateur au Chaslellet, la-
quelle Catherine estoil héritière de ladite feue
Jayer, sa mère ; dit est du consentement des par-
ties que partage et division seront fais de tous les
biens meubles de ladille drilunle Jehanne .rayern.
//(((/., p. 436-437. — Le 4 mars i5a8 [1699], les
mêmes registres du Chàtelet font mention de
ff noble homme et sage m. Gilles Maillart, lieu-
tenant criminel de la prevostë de Paris-, Und. ,
p. 467. D'abord conseiller au Chàtelet (1498),
comme son père, Gilles avait été institué lieutenant
ciiminel par ielties données à Blois le 1 4 décembre
i5oi et avait prêté serment le 20 du même mois:
c'est le "juge d'enferi immortalisé par Clément
Marol (cf. A. Spont, Semhlanemj, p. 269 n. 3).
Jean Morin lui succéda le 28 décembre 1539.
Frrmç. 933-38. fol. 37 et 19 v°. — A la même
famille appailenaient sans doute rrllelie Maillart,
institué notaire au Chaslellet au lieu de Bertrand
Boitard'ï,le 91 mars i48o[i48j] (Coll. Clair., vo\.
764, p. 925), ainsi ([iie rrm. Euslache Maillai't.
licencié en Décret, escollier à Paris, [qui, le 99 oc-
tobre 1499, plaide] contre m. Pierre (iouflier.
pour raison de la cure de Theuville, diocèse du
Mans : dit est que la recr-eance sera adjugée audit
Maillarl-. Und., vol. 7<15, p. 3oo.
[ 1/(9 1-1 /i'.)-2J l)K LlKMVKItSITl': l)K PAIUS AU \V° SIKCU:. 335
Eiidem du\ f'iicM'iml adiiiissi ad jjtadiitn l)accalatia(iis, cxaiiiiin' pnîiiiisso, (latci-
\ii(lieas de Harztno, ordiiiis S. Hcncdicli. dicicijsis Tidlciisis, (jiii solvil dii(»
sciita, et Joliaiines Flaincnli. |)n!sl)iler, diocesis Lujjduiieiisis, (j[iii suivit pro hursis
et dispensatioiie duo sciila ciiiii diinidio.
Eadem die, pro littera gi-adtis Fraiicisci Maillard, de Parisins : \\\iii sol. |)ai-.
Die doniiiiica \vi ejtisdeni inensis, domimis Conti recessit ah liac rivilat(; et ivit [ifiScpiembro.]
Ainbiaiiis.
Die jo\is w prcdicti iiieiisis, l'iiil niissa Kacidtatis, iii (|ua iiiterriieruiit doiniiii [aoSepicmlm;.,
Tulleu, .liiiiii et ego.
Eadem die, fuerunt adiiiissi ad gradmii hàccalariatiis, exaiiiiiie prémisse,
Marinus de Jaiiailliac''', de Parisins, \n aililtiis majjister, et Andréas Ciddoet^',
dericus, de Parisins; qui, prestilis juramentis, solvcniril jiid linrsis quilibet duo
sciita.
Die mercurii \xvi ejtisdem meusis, luit missa Facultalis apnd Sanctuni .lolian- [^c Septembre]
nem; in qua interfnerunt domini Tullen, .Junii et ego.
Eadem die, fuerunt admissi ad graduni baccalariatns, examine premis.so,
(Fol. 200 v°) Nicolans Tanaglia, dericus Florentinus''', qui solvil pro bursis tria
scnta anri ; Gerardus Gard, diocesis Sancti Flori, qui solvit duo scuta ; et Xicolaus
Bertrandi''', dericus, diocesis Genomnaensis, qui similiter sohil duo scuta; et sic
sunt septem scuta; (st prestiterunt solita jnramenta.
'' La famille de Janailliac (Janilliac, Genilliac,
(ienillac) paraît s'être établie à Paris flans la pie-
iiiière moitié du xv" siècle. Pierre de Janailliac,
évêque élu de Béziers (ligo), que la Galtia Cltris-
tiann (t. VI , col. 363-3t)'i ) appelle h tort Javailhac ,
était un de ses memliies. — En i4(ji. Marin
de Janailhac, maître es arts et licencié eu Déci'et,
se présente à la collation des évè(jues et cliapitres
•l'Angers et de Paris. Airli. de l'Unir, de Paris,
vol. kl], fol. 6y v°. — Dans les registres du
(îlWitelel. le 98 novembre i5oo, tm. Jehan lîer-
gerat, advocat en Parlement, se constitue acliep-
leur de biens pour Marin de Janilhac, gênerai
sur le fait de la justice des aydes, jusques à
la somme de xxv escus en quoy ledit de Janilhac
estoit tenu envers Nicolle Poullain, advocat en Par-
lement" , et, le 1" mars i5oo [i5oi], on voit
-fra. Nicolle Poullain, advoca( en Parlement, [plai-
der] contre m. Maiin de Janailliaci. doit. CJai-
rainhdiilt , vol. yli.î, p. 'loli cl 'i.'îo. Il est pos-
sible qu'il s'agisse, dans ces deux mentions, du
bachelier de l 'uyi.
''' Le ai janvier l'igS |i-'i(|'i|. "lioMorabli'
homme et sage m. Andry (iuldoe, bachilier on
Décret, a esté ]-ecen advocat [au Chaslellet] et a
rhoisy son lien du costé des l'enestjes.i doll. Clal-
rambault, vol. 71)0 , |). -jai.
'^' Peut-être un pelil-lils de (iuglieimo Tanagli .
jurisconsulte llorentin , ([uivi\ail 111 l'iSy^Mehus.
Amhr. Trdrersiiril Episl., 1759, p. C3 et ()4).
'*' Le a octobre l'itja, c'est-à-dii'C six jours
après son admission au baccalauréat, rriionorablr
honune et sage ra. Nicolle Bortran, bachelier eu
Décret, | estoit | institué advocat an (lliaslcllet-.
Coll. Clairambaiilt , vol. 7 (15, p. lôû. — K( le
a3 mars i5oo [i5oi], fm. Mcolle Bertr^imi. li-
cencié es loix, advocat au (Uiastellet, |[)laidej
contre Jacques le (îendre, .sergent au C.liastellet;
dit esl (pie lesdilles parties se ])oniiont faire inter-
roger l'une l'anlie'. Ihid. , p. 'i.'i(i.
ne LA FACULTÉ DE DÉCRET f 1 'i91-l 'i!)2J
[3o Soptimlire.] Die douiiiiica iillinia inensis Scplembris. fuit adniissus ad «[ladiim baccala-
riatus, examine preniisso, in domo domini Tulleii. niagister Jolianiies de Clia-
vaignach''', diocesis Sancti Flori, qui, prestitis soiitis jurainentis, solvit pro bursis
et dispensatione tria scuta auri.
•
[3 Octobre.] Die merciirii m niensis Octobris. fuit missa Facultalis apud Saiictum Johan-
nem, ut moris est, celebrata; in qua interfueruut domini Cambray, Tulleu, Junii
et ego.
Eadem die, post missam, domini doctores présentes secundum formam statu-
tornni Facultatis adoptaverunt scolas proprias ad legendum.
[il ociobic] Die jovis xi mensis Octobris, fuit missa ordinaria Facultatis apud Sanctum
Johannem celebrata; in qua fuerunt présentes domini Cambray, Conti, TuHeu,
Junii et ego.
Eadem die, post missam, fuit congregatio Facultatis per cedulam super duo-
bus arliculis : primus est ad statuendum; secundus est conmiunis, et hoc pro
prima convocatione.
(Juantum ad primum articulum, placuit dominis presentibus statuere, pro
bono pacis et concordie, ad evitandum discordias qui poterant oriri et quotidie
oriebantur inter eos, quod baccalarii de cetero essent communes inter eos et
emolumentum proveniens pro presidencia dictorum baccalarorium communi-
caretur inter eos ; et ordinaverunt quod Facultas iterum convocaretur super
premissis.
Ipsa die'-', domini doctorisandi, scilicet magister Dionisius Alligret, Guido
Vigier, Claudius de Hangest. Simon du Gast et Nicolaus Dorigny, celebraverunt
primum solemne prandium dominis, apud domum domini Ambrosii de Cambray,
cancellarii ecclesie Parisiensis, cum ingenti apparatu diversorum ciborum; in
([uo interfuerunl omnes et singuli domini doctores Facultatis ac bedelli Facul-
tatis magni et parvi cum clericis dominorum. Quo peracto, dicti domini doctori-
sandi supplicaverunt Facultatiquodillud prandium gratumet acceptum haberent;
et placuit dominis celebritas illius prandii, et (F" tioi r°) tradiderunt doctori-
sandi cuilibet doctori species confectas zuchari. prout consuetum est, et alia jura
débita indictoprandio; et deputavit Facultas dominum INicolaum de Conty, Hober-
tum Guaguin et me decanum ad communicandum cum dictis doctorisandis
'■' En i/i()3, Jean de Cliavaigriiic, iiceucié en gnac ou Chavanhnc, qui, le 18 novembre i5o8,
Décret, du (lioeèse de Saint-Fiour, se présente à lut nommé conseiller clerc au Parlement, au lieu
la collation de l'évêque et du chapitre de Clermont de feu Jean Lenfant. Franc. aSSaS, fol. 1G7 v";
et crad collationem etc. ecclesie et abbatis cause ^îaiio, fol. aSg v°, 262 et -i^k. Il était mort
dicti (xicjpi-o (jascDei)i. Archives de rUnirersitc avant le i" octobre iSi".
de Parts, vol. /k ) , fol. 28. — Il faut certaine- '"'' En marge : De j)riiiii> jirandw docUirizan-
ment l'identifier avec Jean île (Ihariinuic , (Ihaca- doruin.
[l/i'.)I-1/i9'2] DK I/IJNIVKRSITK DE PARIS AU XV» SIKCLE. :}37
super commutaciono alloiiiiii iliioniiii priiiiiliotiitn (|iio soient (iei'i atite dieiii
vespei'iai'iiiii cl alioriiiii (■oncernenliMiii ri-stmii |iiiiici[)ale.
Die lune \v OcLohris, liiil coiijfrejjacio Universitalis apiid Saiicliiiii Malliiiri- [iS Odobro.]
niim super duobus arliculis : ])riaius est ad audienduni lecturaru litteiaruiii
rej;iai 11111 C; secundus est conimunis. In eadom congrejjatione inleriuerunt doinini
Canibray, Conty, Tullcu, (ïuaguiri' et ego.
Eadciu die, riifiiiiit adniis.si ad {jiaduni baccalariatus, examine premisso, Laii-
renciusGobilloii*'-*, in artibus magisler, diocesis Sagiensis, Michael l'iobot, clericus,
diocesis Autissiodorensis, et Eniericus Aicbimbault, diocesis Piclavensis ; qui,
prestitis solitis jiiiainentis, solverunl pro bui'sis sex scula, recepta per dominuni
geneialeni et sibi data ex ordinatione Facultalis.
Die niercurii wii ejusdem mensis, [fuit] missa Facnltatis apud Sanctinn Johau- [17 Ociobro.]
nem; in qua fueiunt doinini Cambiay, Conty, Tulleu, Junii, Guaguini et ego.
Eadem die, luit congregatio Facultatis super duobus arliculis : primus est ad
staluendum; secundus est conimunis.
Quantum ad ])rimum articulum, placuit concorditer dominis statuere juxia
advisata in precedenti missa, et hoc pro secunda convocalione seu missa.
Item, eadem die, fuerunt processiones Universilatisapud ecclesiam Béate Marie
Parisiensis celebrale, in quibus fuerunt présentes domini Cambray, Conty, Tulleu,
Guaguini et ego.
Die martis xxui ejusdem mensis Octobris, fuerunt admissi ad gradum l)acca- [9.3 Octobre.]
lariatus, examine premisso, niagister Richardus Boucher!'', presbiler, in artibus
magister, diocesis Carnotensis, Oliverius Goujon, diocesis Turonensis, et Jobannes
Huait'*', clericus, in artibus niagister, diocesis Cenomanensis; quibus domini
'"' Selon Du Boiilay (t. V, p. 808), cette assem-
blée aurait eu lieu le 1 7 et non le 1 5 octobre. Le
Roi demandait dans sa lettre des prières pour le
Dauphin ne le 10, an malin, au cbâteaii de Mon-
tiis-lez-T(iurs. On sait que ce preniii'f-Mé,-Cliailes-
Orland, mourut à Amboise le 6 décembre i4ç)5.
'"' En i5oa, Laurent Gobillon, maître es arts
et licencié en Décret, se présente à la collation de
l'évêque et du chapitre de Meaux. Arch. de l'Uni-
versité de Paris, vol. 5o, fol. aia v°.
''' Richard Roucher, prêtre, maître es arts,
bachelier en Décret, du diocèse de Chartres, se
présente, en i'i9>5, à la collation de l'évêque de
Meaux et à celle de l'abbé de Saint-Pierre-le-Mou-
ticr, diocèse de ISevers; en i^yi, à la collalion des
abbés de Neaullele-Vieux, 0. S. B., et de Saint-
Thomas d'Epernon , diocèse de ("ihartres; en 1 A()o .
à la collalion du prieur r-de Thunaro in Thi-
merioT! [Thimertj, diocèse de Chartres, et h celle
de l'abbé de la Tiiiiilé de Vendôme. Arclt. de l'Uni-
versité de Paris, vol. i<), fol. 18, ô8 v° et 83.
''* .lean Huart, maître es arLs et bachelier en
Décret, se présente, en i'i;)3, à la collation de
l'évêque et du chapitre du Mans et à celle de
l'abbé de lîourjjueil, 0. S. B. , diocèse de Bourges.
Arch. de l'Université de Paris, vol. lu), fol. 38 v°.
— En 1497, il se présente à la collalion de
l'abbé de Saint-Vincent, O.S. B., diocèse du Mans,
et à celle de l'évêque et du rliapiire de Toul.
Ibid., vol. 5o, fol. ai.
43
VPVI1IEI>IE XJITIOMLC.
338 LA FVCI'LTE DK DECRIAT [ 1 V.) l-1/i9L']
fledenini oiiinia jura Facultalis et eti;ini bedelloiiiiii, quia eraul laiiiiliares et
.ser\ itoros dominorum .
[a5 Octohr.;.] (F" 'MJ \ v".) Dic jovis XXV Octobris, fuit missa Facultatis apud Sanctuui Jo-
hanneni; in qua luerunt présentes domini Cambray, Coiiti, Junii, Guaguini
et ego.
Eadem die , fuit coiigregatio Facultatis super duobus arliculis : primiis est
ad statuenduni, et boc pro tercia convocatione seu missa; secuiidus est coui-
iiuinis.
Quantum ad primum articnbim, domini orrJinaverunt etstatuerunt quod cnio-
bimentum proveniens ex presideiicia baccalariorum communicarelur etdivideretur
equaliter inter eos ad evitandum discordias que poterant oriri et cothidie [sic)
oiiebantur inter eos occasione hujusmodi baccalariorum, et volueriuit quod hoc
transiret in vim statuti (').
Eadem die, fuitadmissusadgradum baccalarialus, examine premisso, Johannes
Gredatus, clericus, Cameracensis diocesis; qui, prestitis solitis juramentis, solvit
pro bursis duo scuta.
|:io Octobre.] Die martis penultima mensis Octobris, luit admissus ad gradnm baccalariatus,
examine premisso, magister Aldebertus Gatin'-), in artibus magister, nepos domini
Roberti Tulleu, conservatoris, qui nichil solvit.
f3i Ociobrp.] Die mercurii, in vigilia Omnium Sanctorum, fuit missa Facultatis apud
'') En marge, probablement de la main de
N. Dorigny : Nota de communicatione presideiilie.
**' Le ay janvier i^gg [i5oo], les registres du
Cliâtelet mentionnent «m. Audebert Catin, cha-
noine do Sens, curé de Meudon^^. CoUcclion Clai-
rambauk, vol. 76I), p. .395. — Le i5 juin i5oo,
se présentent au Châteiet rrJohan et Audebert Ca-
tin, frères, héritiers de feu Beatrix Tueleu , leur
mère, au jour de son decez femme de Jacques
Vaucjuier, contre ledit Jacques Vauquier, à ce que
inventaire soit fait des biens délaissez par ladilte
Tueleu et que les parties feront la solempnité
et, ce fait, que partage sera fait desdits biens
entre ledit Vauquier, d'une part , et lesdits Catin ,
d'autre». Ibid., p. 363. — Le 7 septembre sui-
vant, trm. Jacques Vauquier, en la présence du
procureur de m. Jehan et Audebert Catin, frères,
a fait solempnité d'avoir monstre et enseigné
tous et chacuns les biens meubles, tiltres et en-
seignemens demeurez du decez de feue Beatrix
Tueleu, sa femme, qui estoient communs entre
luy et laditte delfuntei. Ibid., p. 386. — Le a 1 oc-
tobre, est encore mentionné tmi. Audebert Catin,
preslre, curé de Meudonn. Ibid., p. 89^. — Le
9 3 décembre, se présente nnoble homme m. Jacques
Vaulquier contre Jehan Catin; dit est que ledit
Vauquier vuldera dans le jour de l'an hors de
Vltostd des Trois jias de degré, où il est demou-
rant^i. Ibid., p. /ii3. — Le 7 avril )5oi [1602],
rr honorable homme m. Jacques Vauquier, qui avoit
fail procéder par voye d'arrest sur les biens demeu-
rez du decez de feu m. Audebert Catin et avoit fait
mettre garnison en l'Lostel où ledit delfunt est allé
de vie h trespas, [se présente] contre honorable
homme et sage m. Jehan Catin , advocat au Parle-
ment, frère dudil delfunt; après que ledit Jehan
Catin s'est aujourd'huy déclaré héritier simple de
sondit frère, dit est que lesdits arrests et empes-
chemens luy seront ostezi. Ibid., p. 'l'io.
lVJl-l/i'.)-2
DE L'UNI VKHSITE DE PAlilS AU XV" SIECLE.
339
Saïu'tiini Joliaiiiieni; iii (|iia riicniiil floiiiini r,ainl»ray, (loiili, Tiilleii, Jiiiiii,
(iiia'jiiiiii et l'<;<).
Hadciii (lie, l'iiil conjii'Cjjalio Facultalis yiijici- (liiohns ailiciilis : priiiiiis e.sl
.sii[)er iioiiiiiillis conceriieiitil)US honorem Kacullalis et agenda (Joininuriiiii doclori-
saiidoriiiii; secundus est conuminis.
Quantum ad |>iinuiin articulumO, domini coinmunicaveruni cniii diclis docto-
risaudis et iujiMixcrnul (judd providerenL laudabililer ad lionorcni Facultalis de
oMinibus concerne nlibusi'estum, tani in vino quani aliis cil)ariis, et presentaverunl
dicli dorlorisandi suos provisorcs Facultali; quos Facullas habuit jjralos et roni-
uiunicavit cuui eis de suis agendis et de numéro discorum, et oidina\il i\\\<h\
lestum fieret in convenlu Augustinensium Parisius.
Ipso die, fuei'unt admissi ad gradun» baccalaiiatus, examine prémisse, magister
(îuillcinius de Beuseville, presbiter, diocesis Baiocensis, qui solvit (F° 20 a r°)
pro bursis et dispensatione duo scuta cum dimidio; et Hugo de Valle, diocesis
INivernensis, qui nichil solvit, quia scolaris et (aniiliaiis domini Junii.
Item, dicta die. fuit congregatio Universitalis apud Sanclum Matliurinum
super duobus articulis : primus est ad audiendum lecturam litterarum regiaruni;
secundus est communis.
In dicta cougregatione l'uerunt présentes domini Cambia\, Conti, Tulleu,
(îiiaguin et ego.
In eadem congregatione, magisler Johannes Quentin'"-', penitentiarius Pari-
siensis, exposuitea que facta fuerantapud Regem pro magistro Gerardo Gobaille*'',
'"' En marge : Super facto doctonzandoritm.
'^' Le 39 janvier i-'igç) [i5oo], tvenerable el
discrète personne m. Jehan Quentin, tlocteur en
théologie, chanoine et preeenteur de Paris, archi-
diacre et esleu en evesque de Senlis, [plaide] contre
Jehan Eude , bachelier en Décret , curé de Bourgon ,
diocèse de Senlis, pour raison de la Visitation arclii-
iliaconale dont est question". Collection Clairam-
baiilt, vol. 765, p. SaS. — Jean Quentin (et non
pas Cantin) était, au mois de novembre l'ig'i,
•il procès avec Jean Neveu, qui avait prêté ser-
ment, en quahté d'évéque de Senlis, le 26 septem-
bre. Le 1 1 avril ligg, Nicolas de Sains est élu
évèque, après la mort de Jean Neveu, et Jean
(Juentin , qui avait obtenu le tiers des suffrages du
chapitre, entame un nouveau procès contre lui.
Tons deux durent s'effacer devant Charles de Blan-
chefort. Cf. Gallia Christiana, t. X, col. 1687.
''' Gérard GobaiUe, le futur évèque élu de Pa-
ris, appartenait à une famille originaire du Sois-
sonnais. Le 2 octobre i'i73, se présente an Glià-
telet rni. Giraiil Gobaille, escoiier h Paris, ayant
droit de Colart Gobaille dit de Crccy, son père,
contre Raymond de Gournay et Pierre de Susenne,
pour raison de vin*^ xii frans qui estoient dcus audit
Colart par lesdits de Gournay et Suzenne, mar-
chans demenrans à Soissonsii. Collection Clairam-
haiill , vol. 7G4, p. 38. — Le 9.'i mai i'17'i, il
l^laide contre Pierre Secourable, tpour niLson de la
cure do Saint Anlhoino de Compiègne-^. Ibid.,
p.5i.-
escolier
Le 11 août 1^78, ffui. Gérard Gobaille,
à Paris, et Colart Gobaille, son père,
[plaident] contre Barin le Blond-. Ibid., p. 169.
— Le 17 novembre 1^178, ^'Girard Gobaille, curé
de Saint Anthoine de Gompiègue, [plaide] contre
Jacques Charmolue, pour raison d'une maison à
Gompiègne , en la possession de la([uelh' ledit curé
est maintenu". Ibid., p. 162. — Décid('nient très
processif, le 6 juin i48o, ^m. Girard Gobaille,
coli
escoiicr a
piègiie
Paris . curé de Saint Anthoine de Com-
•" , plaide encore r-contre les Frères mineurs
le Ijompiègne-'. Ibid., \). 209. — Le 1 '1 décembre
l>3.
340 LA FACULTE DE DECRET [1V.)1-H1)21
electo Parisieiisi , in favoreni cujus Universitas rescripserat doiiiino iioslro
Régi.
13 Novembre.] Die sabbali tercia inensis Novembris, fuit congregalio Facultatisapud cameram
exaniiuis, super duobus articulis : primus est super noiiiuillis (piauiplurimuin
tangentibushonorem Facultatis et agenda dominorumdoclorisandoriim; secundus
est communis.
i48o, fin. Gerai'd Gobaille dit de Crecy, escolier
à Paris, Nicolas Gobaille dit de Crecy, son frère,
François de Parlenay et sa femme [plaident]
contre Pierre de Margennes, demeurant à Sois-
sons; lesdits Gobaille enfans de Colart Gobaille».
Ibid., p. 220. — Le 11 mai liSa, on retrouve
rrm. Girard Gobaille, escolier à Paris, | plaidant]
contre Jehan le Jay et sa femmei. Ibid., p. 962.
— Le 10 mars i482 [ii83], -damoiselleJehanne
de Miiylle, femme de Guillaume le Fauconnier,
[est] condamnée envers m. Gérard Gobaille, cha-
noine et trésorier de l'église de Soissons, escolier à
Paris, à luy payer la somme de un" lui" i 1. deue
audit Gobnille pour cause de vray etioyal prest faità
laditte damoiselle Jehanne par François de Partbe-
nay, duijuel ledit Gobadle a droit par transport».
Ibid., |). 288. — Le 16 août 1 'i8i, rrles doyen et
chapitre de Soissons et m. Girard Gobaille, tréso-
rier de lailite église, ayant le gouvernement de
rilostel Dieu dudit lieu, [plaident] contre Margue-
ritte, venl've de feu Robert Camus, Vermonnet
Camus, Peirenot et Jehan Camus, Chariot Jaton
et Thibault Nyvart, héritiers à cause de leurs
femmes dudit feu Robert Camus , lesdits Jehan Ca-
mus et Chaton {sic), tuteurs de Marion, Jehan et
Anthoine, enfans mineurs dudit feu Robert Camus» .
Ibid., p. 3oi. — Le i() juillet i488, rrvenerable
et discrète personne m. Girard Gobaille, licencié
es loix et en Décret, archidiacre de Rouen, [plaide]
contre Jehan de La Place, escuver». Ihid. , p. 364.
— Le 2 4 janvier 1691 [1^92], les doyen et cha-
pitre de Soissons, m. Gérard Gobaille, trésorier de
ladite église, [plaident] contre Benart le Fèvre et
Raoul le Fèvre, prevost de Marisy»./i«/., vol. 766,
p. 1 15. — Le 27 février suivant, tGerard Gobaille
s'est opposé à ce qu'aucun ne soit pourveu de la
prébende de Paris que souioit tenir m. Jehan de
Belloy, qui en avoit esté ])ourveu par le decez de
m. Jehan Avril, sans l'entendre». Ibid., vol. 760,
p. 128. — lit le 22 mars, nous retrouvons auCbâ-
telet wm. Gérard Gobaille, subrogé au procez et au
droit de m. Loys de Belloy («!<;), contre m. Philipes
Fournier, pour raison d'une chanoinie et prébende
de Paris». Ibid., p. 128. — Sous la date duSaoùt
1692, on lit dans les mêmes registres du Chàte-
let : rrCe jour, vénérable et discrète personne m.
Girard Gobaille, advorat céans, fut esleu evesque de
Paris. » Ibid. , p. 1/19. — Charles-VlII avait demandé
au chapitre de Paris d'élire, eu remplacement
de Louis de Beaumont de La Forest, qui venait
de mourir, son confesseur Jean de Rély; en déjiit
de la volonté royale, les chanoines élurent, au
sixième tour de scrutin, Gérard Gobaille, qui mou-
rut à Mclun, le 12 septembre 149/1, *^''* avoir pu
se faire sacrer ni couGrmer. Les obstinés chanoines
le firent ensevelir parmi les évèques, à gauche du
grand-autel. Cf. Gallia Christinna, t. Vil, col. i5j-
i56.
C'est sans doute une de ses nièces qui se maria
avec un membre de la famille troyenne des Henne-
quin. Le 26 septembre 1499, on voit au Châtelet
f Michel Hennequin, marchant, bourgeois de Troyes,
Catherine Gobaille dite de Cre.ssy, sa femme, re-
<juerant avoir par retrait vi" livres tournois de
rente constituées par Nicolas Gobaille dit de Gressy,
père de ladite Catherine, à feu m. Simon Henne-
quin et Oudart Hennequin, son frère, dont sont
héritiers et légataires nobles Dreux Raguier, sei-
gneur de Thionvdle, damoiselle Mai'tine Henne-
quin, sa femme, m. NicoUe Hennequin, mineui',
Jacques de Petremol , greffier de la sénéchaussée
de Rouen , damoiselle Anne Hennequiu , sa femme ,
François Damours, escuier, seigneur de Snrrin, da-
moiselle Gdlette Hennequin, sa femme, et m. Pierre
Hennequin, advocat en Parlement. Après que les
dessusdils ont tendu le giron, dit est que lesdile-;
VI" I. de rente seront racheptées et le prix d'ici-lle
rente demeurera es mains de Dreux Raguier et sa
femme, jnsques à ce que les lettres soient baillées
audit Michel Hennequin; et a esté payé xv° 1. pour
le principal et ii" 1. pour les arrérages escheus».
Cnll. ('.IfiiriDiibdiill . vol. ji'ib, p. 29(5.
[U91-l/i«J2] DE L'UNIVERSITÉ DE PAUIS AU \V SIKCU:. 3/,i
Ibidem fuerunt présentes doiniui Cainbiay, Conti, Tiill.'ii, Jiinii, (juaguini el
ego.
Domini prolongaverunt diem vesperiariiin iisque quindecim dies sequentes,
quia dicti doctorisandi non fecerant diligenciam neque providerant sulficienter
de vino neque de birretis et aliis necessariis ad (esturn(').
'■' Kn marge : Quomodo pwiiiiiilin- doctorizamli.
342 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U91-U92]
II
COLLATION DES GRADES ET HARAISGUES.
1. DOCTOBATS
(i)
2. LICENCES.
|,^ 3 Carolus de Ranchicourt
1 ' Avril Nicolaus Dorigny.
Rnyinondus Jacobi.
Hervcus de Lesiingart.
Johannes Huyart.
Pelrus Dumas.
Johannes Laurencii.
Guillermus Carton.
Florencius Lombardi.
Guillermus Eveni.
Johannes Basin.
Stephanus Guodini.
Guillermus Millet.
Johannes ChantereL
Guillermus Scabini.
Nicolaus Comardi.
Jacobus Pardalis.
Crispinus Prepositi.
Cuillermus de Vaccaria.
3. BACCALAURÉATS.
I ,?,,,,. j XVII INovembris Michael Le Marchallech. (V. p. 3i3.)
xxi Novembris Frater Petrus de Melligny. (V. p. 3i4.)
Il Decembris Petrus Foubert. (V. p. 3i4.)
Il Decembris Johannes Bruns. (V. p. 3i6.)
XV Decembris Paulus Valtbn. (V. p. 3i(j.)
xvii Decembris Nicolaus Dorigny. (V. p. 3i6.)
I i/i,,2.] V Januarii Guillermus Roland. (V. p. 3i().)
t'i Les formalités de la réception au doctoral 336, 339 , •^''o et 3ii, à la date des ai juin,
de Denys AUigret, Claude de Hangesl, iNicoias Do- 5, laet i/ijuiilet, ii octobre, i" et 3 novembre),
rigny. Gui Vigier et Simon Dugast, dont il est ne furent terminées que sous le décanat suivant,
plusieurs fois question ci-dessus (p. 33o, 33i, Cf. ci-dessous, p. 359.
[149t-U9-J| l)K L'UNIVERSITK DK l'\l'.IS AU XV" SIKCLE. S/iM
xix Juniiarii Florentins l^oml)i)r(li [incorporatus). (V. [). 320.)
xi\ Junuarii Ste|)hanu.s (Jiindini [incor-poratus]. (V. p. Sao.)
wvi Junuarii Frater Petrus no([ut'l. (V. p. .'5'.!o.)
xwi Januarii .lolianncs Durandi. (V. p. 39o.)
XXVI Januarii Frater Jacobus Pousset. (V. p. 820.)
V Februarii Rt'jjiualdus Cnuchon. (V. p. 32 1.)
xxiii Februarii loliannes Fraudi. (V. p. 323.)
XXIII Februarii Emundus de Ponteto. (V. p. 822.)
XXIII Februarii Theobaldus de Loinjjne. (V. p. 822.)
1 Martii Desidcriiis GolTridi. (V. p. 822.)
I Martii loliannes (^uillerot. (V. p. 822.)
I Martii lobannes Nahe. (V. p. 8--!2.)
n Martii Nicolaus Comardi [incorporatus]. (V. p. 822.)
VIII Martii Haymundus Jacobi [incorporatus]. (V. p. 822.)
XIX Martii \lichael Rousselel. (V. p. 828.)
XXII Martii Nicolaus Guenard. (V. p. 828.)
XXII Martii Franciscus de Plumangat. (V. [i. 323.)
XXII Martii Petrus du Mas [incorporatus]. (V. p. 828.)
xxiiii Martii Fiacrius de Insula. (V. p. 828.)
XXIX Martii Johannes du Try. (V. p. 824.)
XXXI Martii Petrus Régis. (V. p. 32 4.)
XXXI Martii Petrus Tatot. (V. p. 82/1.)
V Aprilis Frater Anthonius de Rerlettes. (V. p. 32i.)
VII Apriiis Nicolaus Lévrier. (V. p. 826.)
XII Aprilis Hector de Saint Prest. (V. p. 39(5.)
XII Aprilis Dominus Guillerinus Briconnet. (V. p. 827.)
XIII Aprilis Jobannes Lambert. (V. p. 827.)
XVII Aprilis Johannes Marche. (V. p. 827.)
xxiiii Aprilis . Claudius Randon (V. p. 827.)
II Maii Micbael Olivier. (V. p. 827.)
XVII Maii Frater Simon Passart. (V. p. 828.)
IX Junii Egidius de Lezenne. (V. p. 829.)
XVI Junii Raymarus Spesis. (V. p. 829.)
XI \ Junii Petrus Jaquot. (V. p. 829.)
x\ Junii Martialis Mercier. (V. p. 829.)
xxviii Junii Frater Johannes Bailly. (V. p. 83o.)
XIX Julii Johannes Maquillot. (V. p. 889.)
XXV Julii Nicolaus Capperon. (V. p. 882.)
XXVI Julii Johannes de Bresze. (V. p. 882.)
XXX Julii Guillermus Greher. (V. p. 882.)
Il Augusti Nicolaus Abbatis. (V. p. 882.)
Il Augusti Nicolaus Basoille. (V. p. 882.)
Il Augusti Johannes Lagoul. {\ . p. 832.)
VII Augusti Pliilippus Bernard. (V. p. 838.)
xxiu Augusti karolus Gourillon. (V. p. 838.)
XXX Augusti Andréas Longoeul. (V. p. 338.)
XXX Augusti Johannes Mercatoris. (V. p. 838.)
U& LA FACULTÉ DE DÉCRET [U91-Ul»-2
VI Septcmbris Petrus Cornel. (V. p. 333.)
VI Septembris Franciscus Maillart. (V. p. 333.)
xui Septembris Fiater Andréas de Barzeyo. (V. p. 335.)
XIII Septembris Johannes Flamenti. (V. p. 335.)
XX Septembris Marinus de Janaiihac. (V. p. 335.)
XX Septembris Andréas Culdoe. (V. p. 335.)
XXVI Septembris Nicolaus Tanaglia. (V. p. 335.)
XXVI Septembris Gerardus Gard. (V. p. 335.)
XXVI Septembris Nicolaus Bertrand!. (V. p. 335.)
XXX Septembris Jobannes de Chavaignach. (V. p. 336.)
XV Octobris Laurencius GobiHon. (V. p. 337.)
XV Octobris Michael Robot. (V. p. 337.)
XV Octobris Emericus Archimbault. (V. p. 337.)
xxui Octobris Richardus Boucher. (V. p. 337.)
XXIII Octobris Oliverius Goujon. (V. p. 337.)
xxiii Octobris Johannes Huart. (V. p. 337.)
XXV Octobris Johannes Gredatus. (V. p. 338.)
XXX Octobris Aldebertus Catin. (V. p. 338.)
I Novembris Guiilermus de Beuseville. (V. p. 339.)
I Novembris Hugo de Valle. (V. p. SSg.)
l/iDl-l/ii)!'] DK I/lINIVKHSITI' l)K l>\lilS AU XV^ SIKCLK. S'iS
III
LECTURES DES BACHELIERS.
(Fol. 9.o'.>. v".) Secuntlih ^OMl^\ illouim qi;i pi:ii consultissimui Facui.tatkm Decrk-
TORUM PaUISIUS FUEIUIIVT ADHISSI AD CliADl M lîACC U.UilATUS IN .HUE CANDMCO A DIE
JOVIS X MENSIS NoVKMltniS ANM DoMINI M CCCC NONAGESIMI l'IllMI l SOI i: AD DIEM MAHTIS
VI EJUSDE.M MENSIS NoVEMBIlIS ANM SEQUENTIS.
Venerabilis et discretus vir Micliael Mar[c]hallech, diocesis Corisopilensis, in Deeretis bacca-
larius, hodie, in nonis Bcate Marie, incipiet primum iibruni Decretaiiuna , in istis scolis ma-
gnis superioribus, et boc pro primo anno ot primo voiiiniiiie sue lochire. Datiim ;iiiiio m cccc
nonagesinio pi'imo, die xxiii mensis Novembris.
Frater Peirus de Melligny, ordinis S. Benedicii, diocesis Bisuiiliiicnsis, in Dccrelis bacca-
larius, hodie, in nonis Bcafi .lacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scolis ad inter-
signium Bcnti Eustacii, et hoc |)ro primo anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno
M cccc nonagesimo primo, die xxiu Novembris.
Peirus Fouberl, presbiter, diocesis Carnolensis, in Deeretis baccalarius, hodie, in nonis
Béate Marie, incipiet primum iibrum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro
primo anno et primo volumine sue lecture. Paluni anno m cccc nonagesimo primo, die m
mensis Decembris.
Johaunes Bruns, clericus, diocesis Cenomanensis, in Decrelis baccalarius, liodic, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scolis ad intersignium Beati Eustacii,
et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccr, nonagesimo primo,
die III mensis Decembris.
Paulus Vallon, de Parisius, in artibus magister et in Deeretis baccalarius, hodie, in nonis
Béate Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro
primo anno et jirimo volumine Nue lecture. Datum anno ii cccc nonagesimo primo, die xvi
mensis Decembris.
Nicolaus Dorigny, diocesis Trecensis, in Decrelis baccalarius, hodie, in nonis Beati Jacobi,
incipiet primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et boc pro primo anno et
primo volumine sue leclure. Datum anno m cccc nonagesimo primo, die xix mensis Decembris.
Guillermus Roland, clericus, diocesis Claromontensis, in Deeretis baccalarius, hodie, in
nonis Béate Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scolis ad intersignium Beali
Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nona-
gesimo primo, die vu mensis Januarii.
Frater Petrus Bocquet, ordinis S. Auguslini, diocesis Trecensis, in Deeretis baccalarius,
hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum librum Deerelalium, in scolis magnis inferio-
ribus, et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo
primo, xxviii mensis Januarii.
Joiiannes Durandi, presbiter, Mettensis diocesis, in Deeretis baccalarius, liodie, in nonis
Beali Jacobi, incipiet primum librum Deerelalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro
m. 44
NATIOMLF..
346 LA FACLLTE DE DECRET [1491-li92J
primo anno el primo volumine sue lecture. Daluni anno m cccc nonagesimo primo, die wviii
mensis Januarii.
Kraler Jacobus Poussel , ordinis S. Aujjuslini, Cenomanensis diocesis, hodie, in noiiis
Beafe ^[arie, iiiripiet primum iibrum Decretaiium, in scolis Sancli Euslarii, el lioc pro primo
anno et |)iimo volumine sue lecture. Datun» anno m cccc nonagesimo primo, die xwiii mensis
Januarii.
Reginaldus Cauchon, clericus, Remensis diocesis, liodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet
primum Iibrum Decretaiium, in scolis ad intersignium Beati Eustacii, et boc pro primo anno
et primo volumine sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo primo, die vu Februarii.
Hemondus de Ponteto, clericus, Nivernensis diocesis, in Decretis baccalarius, hodie, in
nonis Béate Marie, incipiet primum iibrum Decretaiium, in scolis Beati Eustacii, et boc pro
primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo primo, die \\v
Februarii.
(F" 2o3 r°.) Johannes Heraudi, clericus, diocesis Turonensis, in Decretis baccalarius,
hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum Iibrum Decri'talium, in scolis Beati Eustacii, et
hoc pio primo anno et piimo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo primo,
die xxv Februarii.
Theobaldus deLoingne, presbiter, diocesis Turonensis, in Decretis baccalarius, bodie, in
nonis Béate Marie, incipiet primum Iibrum Decretaiium, in scolis Beati Eustacii, et boc pro
primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo primo, die xxv
mensis Februarii.
Desiderius Gofl'ridi, clericus, Remensis diocesis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum Iibrum Decretaiium, in scolis ad intersignium Beati Eustacii,
et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo primo,
die tercia mensis Marcii.
Johannes Cuillerot, clericus, Remensis diocesis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum Iibrum Decretaiium, in scolis magnis superioribus, et hoc pro
primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo primo, die tercia
Marcii.
Johannes Nahe, clericus, Remensis diocesis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis
Béate Marie, incipiet primum libruui Decretaiium, in scolis magnis inferioribus, et hoc
pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo piimo,
die m Marcii.
Micliael Rousselct, presbiter, Meldensis diocesis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum iibrum Decretaiium, in scolis magnis superioribus, et hoc pro
primo anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo primo, die xxi
mensis Marcii.
Nicoiaus Guenard, presbiter, Lingonensis diocesis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis
Beafe Marie, incipiet primum Iibrum Decretaiium, in scolis ad intersignium Beati Eustacii, et
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo primo,
die xxiiii Marcii.
Franciscus de Plumangat, diocesis Maciovicnsis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet primum Iibrum Decretaiium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro
primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo primo, die xxiiii
Marcii.
F(r)iacrius de fnsula, Leonensis diocesis, in Decretis baccalaiius, bodie, in nonis Béate Marie,
incipiet primum Iibrum Decretaiium, in scolis ad intersignium Beati lùistacii, et boc pro
I ) V.)1-1V,I_>| l)K L'UNIVKHSITK DK l'AlilS Ai: XV' SIKCLE. 3'i7
pnmn .'iniio l'I [)i'iiiio \(iluiiiiiic siu; lecture. Diiluiii aiiiHi m i.ccc ni)ii:ij|Ohiiiio jiriino, du; wvi
mensis Marcii.
Jolianiies du Try, («imeracensis dioccsis, in Derrelis bacoalariiis, hodie, iii noiiLs Beale
Maiic, inci[)i('l |iriinuin lihniin i)(!crclaliiirii, in .srolis ad irilei'si[|iiiu[ii Beali Kuslacii, fil hoc
pro primo aiiiio et iirimo volumine sue lecture. Datuiii anno sicccc nonatjesinio primo, die
penultiina mensis Marcii.
Petrus Rejjis, Carnotensis dioccsis, in artibus inagister et in Decrelis baccaiarius, liodie, in
nonis Beati Jacoiji , incipiot ])rimuni libruni Dccrelalium, in scoiis magnis ini'erioribus, el hoc
pro primo anno el iiriino \uiumine sue leclure. Datum auno mcccc nonagesinio primo, die ii
mensis Aprilis.
Petrus Ta toi, Cabilononsis dioccsis, in Decrelis baccaiarius, hodie, in nonis Béate Marie,
inc.ipiet prinium iihrum Derrctalium. in srolis ad intersignium Beati Rustacii, el hoc |)ro primo
anno el pi'imo volumiue suc lecture. Datum anno m cncc nonagcsimo primo, die ii Aprilis.
Frater Anlhonius de Berlettes, ordinis S. Benedicti, Biluricensis diocesis, iii Decrelis
baccaiarius, hodie, in nonis Béate Marie, incipiel priniuni libruni Decretalium, in scolis niagnis
inferioribus, et hoc pro primo anno el primo volumine sue leclure. Datum anno Mccee nona-
gcsimo primo, die noua Aj)rilis.
Nicolaus Lévrier, clericus, diocesis Cabiloneusis, in Decrelis baccaiarius, hodie, in nonis
Beati Jarobi, incipiel primum libruni Decietalium, in scolis ad intersignium Beati Kuslachii,
et hoc pro primo anno et piimo volumine sue lecture. Datum anno mcccc nonagcsimo primo,
die noua mensis Aprilis.
(F° 2o3 v".) Hector de Saint Prcst, diocesis Carnotensis, in Decretis baccaiarius, bodic, in
nonis Béate Marie, incipiel primum librum Decretalium, in scolis maguis inferioribus, cl
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno Jicccc nonagesimo primo,
die XII Aprilis.
Johannes Lambert, presbiter, diocesis Carnotensis, in arlibus magister, in Decrelis bacca-
iarius, hodie, in nonis Beali Jacobi, incipiel primum librum Decretalium, in scolis Sancti
Eustachii, el hoc pro primo anno et pi'imo volumine suc lecture. Dalum anno mcccc nonagesimo
primo, die xiiii Aprilis.
Johannes Marche, clericus, diocesis Lemo\icensis, in Decretis baccaiarius, hodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiel prinuim librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro
primo anno el primo volumine sue leclure. Dalum anno mcccc nonaj[esimo secundo, die xxvi
Aprilis.
Claudius Randon, Senonensis dioc«sis, in Decretis baccaiarius, hodie, in nonis Béate
Marie, incipiel primum librum Decretalium, in scolis ad intersignium Beali Eustachii, et hoc
pro primo anno el primo volumine sue leclure. Datum anno mcccc nonagesimo 2°, die xxvi
Aprilis.
Micliael Olivier, diocesis Nivcrnensis. in Decrelis baccaiarius, hodie, in nonis Béate Marie,
incipiel primum librum Decretalium. in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno
el primo \olumine sue lecture. Datum anno mcccc nonagesimo 5°, die nu mensis Maii.
Fraler Simon Passarl, ordinis S. Benedicti, Ebroirensis diocesis, hodie, in nonis Beati Ja-
cobi, incipict primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, el hoc pro primo
anno el primo volumine sue leclure. Datum anno mcccc nonagesimo 9°, die xix Maii.
Egidius de Lezenne, presbiler, diocesis Cameracensis, in Decretis baccaiarius. liodie, iii
nonis Beati Jacobi, incipiel primum librum Decietalium, in scolis ad inlei'siguium Beali
Eustacii, el hoc pro primo anno el primo >olumine. Dalum anno m cccc nonagesimo 9",
die xmi Junii.
Il II.
<)
348 LA FACLLTK DE DECRET [1/i91-U92]
llaymarus Spesis de Ballostlieym , Colonicnsis diocesis, in Decretis baccalaiius, hodio, iii
nonis Béate Marie, incipiet primum iibiuin Decretaliuiu, in scolis magnis inferioribus, et boc
pro primo anno et primo voiumin(! sue lecture. Datiim anno Doiniiii niiilesimo cr.cc nona-
ujesimo a", die xviii .Iiinii.
Petrus Jaquot, clericus, Senonensis diocesis, in Decretis i)accalarius, bodie, in nonis Beale
Marie, incipiet primum [librum] Decretaliuni, in scolis magnis superioribus, et boc pro primo
anno et primo volumine. Datum anno mcccc nonagesimo a", die xx Junii.
Marcialis Mercier, diocesis Lemoviceiisis, in Deci'etis baccalarius, bodie, in nonis Beati
Juiobi, incipiet primum librum Decretaliuni, in scolis Beati Eusiacii, et boc pro primo anno
et primo volumine. Datum anno mccgc nonagesimo 2°, die xxi Junii.
Fraler Johannes Bailly, ordinis S. Benedicli, At(t)rebatensis [diocesis], in Decretis bac-
calai'ius, bodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum librum Decretaliuni, in scolis magnis
inferioribus, et boc pro primo anno et primo volumine. Datum anno mcccc nonagesimo 2°,
die ultima Junii.
Jobannes Ma(juillot, diocesis Tullensis, bodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum
librum Derretalium, in scolis magnis superioribus, et boc pro primo anno et primo volumine
sue lecture Datum anno mcccc nonagesimo 2°, die xx Juiii.
Nicolaus Capperon, presbiter, Morinensis diocesis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis
Béate Marie, incipiet primum lilnum Decretalium, in scolis ad intersignium Beati Eustacii ,
el boc pro primo anno et primo volumine. Datum anno mcccc nonagesimo 2°, die xxvi Julii.
.\obilis vir Jobannes de Bresze, sancte Sedis apostolice protbonotarius, in Decretis bacca-
larius, bodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scolis magnis
inferioribus, et boc pro primo aniio el primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nona-
gesimo 2°, diexxviii inensis Julii.
(F° 2o4 r°.) Guillermus Grelier, clericus, diocesis Xanctonensis, in Decretis baccalarius,
bodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum librum Decretalium, in scolis Sancti Eustacii,
et boc pro primo anno et primo volumine. Datum anno m cccc nonagesimo 2°, die 11 Au-
gusti.
Nicolaus Abbatis, Lingonensis diocesis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis Beale
Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo
anno et primo volumine. Datum anno mcccc nonagesimo 2", die iiii Augusli.
Nicolaus Basoilb', diocesis Lingonensis, in Decretis iiaccaiarius, bodie, in nonis Beati Jacobi,
incipiet primum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et boc pro primo anno et primo
volumine. Datum anno m cccc nonagesimo 2°, die iiii Augusli.
Jobannes Lagoul, diocesis Noviomensis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis Béate
Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scolis magnis superioribus, et hoc pro primo
anno. Datum anno m cccc nonagesimo 2", die 1111 Augusli.
Pbilippus Bernard, diocesis Baiocensis, in Decretis baccalarius, bodie, in nonis Beati Jacobi,
incipiet primum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et
|iiinio volumine. Datum anno si cccc nonagesimo 2°, die ix Augusli.
Karolus Goiiilon, diocesis Calbalaunensis, bodie, ia nonis Beale Marie, incipiet primum
librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo volumine.
Datum anno mcccc nonagesimo 2°, die xxv Augusti.
Andréas Longoeul , diocesis Ambianensis, bodie, in nonis Beale Marie, incipiet primum
librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et boc pro pi'imo anno et primo volumine.
Datum anno mcccc nonagesimo 2°, die ultima Augusti.
Jobannes Mercatoris, presbiter, diocesis Baiocensis, bodie, ia nonis Beati Jacobi, incipiet
[1/i91-lV.»J| Dl'] L'UNIVERSITK DK l'AllIS AU XV^ SlKCLIi. 3/j9
priiiiiiiii liliiiiin Dccrelaiiiiiu, in scolis H(!ati Eustacii, ut lioc \ni< iniiiio liiiiio cl iiriino volu-
iiiiiii'. Daliim jimio m i.r.cr; nori.ijjcsinio y", die iillirna Augusli.
l'cliiis Cdi'iicl, cli'iicus, (lidcesis Xovioiiiciisis, in Dccriilis haccalai'iiis, liodic, in nonis
lîralc Maiic, incipict piiiiiiiin lihruiii Dccrrialiiini , in .scolis rna|;iii.s infcrioribus, i;t lioc pro
|iiiiii() anno. Daliini aiiiio m cccc nonajfesimo 9°, die vu niensis Septembris.
l'ianriscus Maillai'l, dcricus, de Parisius, liodie, in nonis Bcati Jacol)i, inci|)iet priniuin
lii)tum Dt'Cictaliuiii, in scolis IJeali Euslacii, cl hoc pro primo anno. Datuin anno mccgc nona-
gesiino •?.", die vu Aujjusti.
Fraler Andréas de Barzelo, ordinis S. Bcnedicti, Tnllensis diocesis, liodic, in nonis
Béate Marie, incipict priinum librum Decretalium , in scolis magnis inl'erioribus, et boc pro
primo anno. Datuni anno m cccc nonagesinio 2", die xv Seplenibi-is.
.lolianiics l'Ianiciili , presbiter, diocesis Lujfdnnensis, liodie incipicl prinimii lihriiiu Decre-
talium, in scolis ad intersignium Beali Eustacii, et hoc pro primo aano et primo volumine.
Datum anno jicccc nonagesimo 2°, die xv Septembris.
Maiiniis de .lanilhac, c'ericus, de Parisius, in Dccnilis baccalarius, liodic, in nonis Reate
Maiie, incipiel primum librum Decretalium, in scolis magnis inlenoribus, et boc pro primo
anno. Datum anno mcccc nonagesimo 9", die xxii Septembris.
Andréas Culdoe, de Parisius, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiel primum librum Decre-
talium, in scolis Beati Eusiacii, cl lioc pro primo anno el primo volumine. Datum anno mcccc
nonagesimo 2°, die xxii septembris.
Nicolaus Tanaglia, clericus Fiorenlinus, liodic, in nonis Béate Marie, incipiel primum
librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et boc pro primo anno et primo volumine.
Datum anno mcccc nonagesimo 2", die xxviii Seplemijris.
Gerardus Gard, diocesis Sancli Flori, in Decrells baccalarius, hodie, in nonis Beali Jacobi,
incipiet primum librum Decretalium, in scolis magnis superioribus, el boc pro priuio anno.
Datum anno mcccc nonagesimo 2°, die xxviii Septembris.
Nicolaus Bertraudi, diocesis Cenomanensis, bodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum
librum Decretalium, in scolis Beali Eustacii, el boc pro primo auiio. Datum anno mcccc nona-
gesimo 2°, die XXVIII Septembris.
Johannes de Chavaignacb, presbiter, diocesis Sancli Flori, hodie, in nonis Béate Marie,
incipicl primum librum Decretalium. in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno.
Datum anno mcccc nonagesimo 9", die xi Oclobris.
Laurencius Gobillon, in artibus magister el in Decretis baccdarius, diocesis Sagieasis,
liodie, in nonis Béate Marie, iiici[iiel primum libium Decretalium, inscolis Beali Euslachii, el
boc pro primo anno et primo volumine. Datum anno mcccc nonagesimo 9", die wii Oclobris.
(F° 90.'i v".) Micbael Bobot, clericus, diocesis Anlissiodorensis, in Decretis baccalarius,
bodie, in nonis Beati Jacobi, incipiel primum librum Decretalium, in scolis magnis inferio-
ribus, et hoc |)ro primo anno el primo volumine. Dalum anno mcccc nonagesimo 9", die xvii
Octobris.
Emericus Archimbault, diocesis Piclavensis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis Béate
Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scolis Beali Eusiacii, et hoc pro primo anno
et primo volumine. Datum anno mcccc nonagesimo 2", die xvii Oclobris.
Bicai-dus Boucher, presbiter, in arlibus magisler, in Decretis baccalaiius, diocesis Carno-
tensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scolis magnis
inferioribus, et hoc pro primo anno el primo volumine. Dalum anno mcccc nonagesimo 9",
die xxiiii Oclobris.
Oliverlus Goujon, clericus, diocesis ïuroiicnsis. bodie, in nonis lîeali Jacobi, incipicl
.•?r)0 LA FACULTE DE DECRET [ I '.91-1 'i!)i> |
jiriniiiiii liiinim Decretaiiiim. in scolis Beati Eustacii, el hoc pio |iriiiio aiino el primo voiu-
niine. Datum anno mcccc nonagesimo 9°, die xxiiii Oclobris.
Joliannes Huaii. clericus. diocesis Cenonianensis. in arlibus niajjistiT el in Docrclis itacca-
larius, Lodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet piiniuni librum Docielaiium, in scolis niagnis
inlVrioiibus, el hoc pro primo anno et primo volumine. Datum anno mcccc nonagesimo 2°,
die xxiui Octobris.
Johannes (îredalus, dioccsis Cameracensis. in Decretis baccalarius, hodie, in nonis Béate
Marie, incipiet primiim librum Decrelalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo
anno et primo Aoluniine. Datum anno mcccc nonagesimo 2", die xxvii Octobris.
Aldebertus Catin, presbiter, in arlibus magistcr, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet prinuim librum Decrelalium. in scolis magnis inferioribus, et hoc pro
primo anno et primo volumine. Datum anno m cccc nonagesimo 2", die ultima mensis
Octobris.
GuiUermus de Beuseville. presbitei', diocesis Baiocensis, in artibus magisler, in Decretis
baccalarius, hodie, in nonis Beale Marie, incipiet primum librum Decretalium, in scolis ma-
gnis inferioribus, et hoc pro |)rimo anno et primo volumine. Datum anno m cccc nonagesimo 2°,
die un Novembris.
Hugo de Valle, diocesis Nivernensis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis Beati Jacobi,
incipiet primum librum Decietalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo
volumine. Datum anno mcccc nonagesimo 2°, die nii Novembris.
[1492-1493] OK i;i NIVEUSITÉ DE PARIS Al XV° SIÈCLE.
351
DECANAT D'ETIENNE DE LA VIEFVILLE.
NOVKMBRE 1/i92-NOVEMlilîK 149:!.
DELIBERATIONS DE LA FACULTE.
(F° 2o5 r".) Anno Domini m cccc nonajTesimo secundo, die inartis vi mriisis
Novembris, post lecturam et inissam Facullatis, fiicruiit domini couvocali |)cr
cedulam apud Sanclum Johannem .Iherosolinutanuni, siiper tribus arliculis :
primas est ad disponenduni de officiis Facullatis; secundus est super aliquibus
concernentibus agenda dominorum doctorisandorum ; terfius est conimunis,
super supplicationibus et injuriis.
Quantum ad primum articulum, ego Stephanus de Veteri Villa deposui librum ,
claves et sigilluni in manibus domini Johannis de Courcellis, decani naturalis,
cum gratiarum actionibus, supplicaiido quod me liaberent excusatuin in iiiiiiiis
bene actis in dicto officio decanatus, et in bene actis recommissum ; et similitcr
l'ecit dominus Nicolaus de Gonly, thesaurarius. Quo facto domini concorditer,
nemine dissentiente, continuaverunl oUiciarios dicte Facultatis, videlicet dictum
dominum de Gonty in tliesaurarium, et me de Veteri Villa in decauum.
Quantum ad secundum articulum, Facultas revocavit dilationeni vesperiarum
dictorum dominorum doctorisandorum, et jussit dictis doctorisandis (juod lioneste
et ma[g]nifice, cum mantellis et capuciis foderatis, cum duobus bedellis gene-
ralibus Facultatis et honestarum personarum comitiva, invilarent curias Parla-
menti, Requestarum, Generalium, Compotorum, Thesauri, Electorum, Cancel-
larie, Castelleti, et omnium jurisdictionum Parisius, tam Gonservatorie quam
Ollicialatus, omnes etiam principes, prelatos, collegia ecclesiarum, burgenses
ville Parisieusis et alios bonestos viros totius civitatis, proul hactenus est fieri
consuetum.
[l'iij-..
6 Novembre.
Die veneris sequenti, birretarii apportaverunl partem birretorum apud scolas, [9 Novembre.]
et tradiderunt dicti domini doctorisandi in manibus mei decani centum et
viginti scuta, in securitatem dictorum birretorum et aliorum agendorum.
Die sabbati \ mensis Novembris, fuerunt celebrate vcsperie supradictorum [10 Novembre,
dominorum doctorisandorum, videlicet domini Dionisii Alligret, (îuydonis Vigier,
352 • LA FACULTÉ DE DÉCRET [1/i9-2-1 'i93]
Claudii (le Haiigest, Synionis du Gast et Nicolai Dorijjiiy, in inajoribiis scolis Fa-
cultatis, in niaxima nobilium, prelatoruin, Régis consiliaiioiuni, presidenlinni et
aliorum pluriniorimi nobili assistencia, et in eisdem presedit magnifiée reverendus
doctor dominus Ambrosius de Cambray, ad iaudcin et bonorem ipsius Facultatis,
sub quo de questione expectatoria respondit magister Andréas Boquel, in Decretis
baccalarius, et argumentis baccalariorum sibi tune factis('). Qua terminata, dic-
tas dominus presideus pioposuit cuilibet dictorum dominorum vesperiandorum
unam questionem, quant (piilibct {¥" 2o5 v°) eorum jjeroptime lerminavit.
Quibus finitis, remotis cappis, domini doctores et quinque vespeiiati a loco sco-
laruni usque ad conventum Augustinensium [processerunt], precedenlibus om-
nibus bedellis, et ibi sumpserunt prandium; et post prandium. habito tractatu
inter eos de biis que acta fuerant signanter in scolis, domino président! concor-
diter pro tam laudabili actu gratias agentes, et ipsis ad partem relractis, domini
vesperiati gratias egerunt dominis doctoribus de bonore iuipenso et laboribus
assumptis; et ibidem deputantur domini Nicolaus de Gonty, Robertus Tulleu et
ego ad visilandum cibaria et alla quecumque necessaria pro die fesli, siiniliter
scolas et aulam cum ceteris cameris in dicto convenlu Augustinensium, ut pro-
Aideant (juod omi]ia sint recle disposita et ordinata, et quod visitent dicta loca,
tam die lune de sero quam etiam die martis de mane; quod et factum est.
[il Novembre.] Die dominica sequenti xi mensis Novembris, domini visitaverunt birreta ajjud
cameram examinis, et iuerunt estimata birreta débita dominis pro juribus suis
ad XVI sol. par. quodlibet birretum; et similiter species Iuerunt estimate; de
quibus tam de birretis quam speciebus ego decanus accepi dupluin, thcsaurarius
et presidens et similiter respondeiis. Item dicti domini acceperunt pro clericis
suis a quolibet doctorisaudo duo birreta'-).
Eadem die, fuit admissus ad graduin baccalariatus, examine premisso, dominus
Dionisius le Camus, presbiter, Parisiensis diocesis, qui prestitit juramenta, et
iiicliil solvit, quia i'aïuiliaris donn'ni Picard.
|ij Novembre.] Die lune scqueuti, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso,
Guillermus Saiget, clericus, diocesis.. . (^', clericus domini Jobaimis de Courcellis;
qui nicliil solvit, propter causam predictam.
[1.3 Novembre.] Die martis xm mensis Novembris, comparenlibus apud Sanctum Jobannem
Jherosolimitanum dominis Jobanne de Courcellis, Ambrosio de Cambray, Nicolao
de Conly, Roberto Tulleu, Jolianne Picard, Jacobo Junii, Roberto Guaguin et
'■' En marge : Vesperie. — Dies vesperiarum. — '^' Eu marge, sans doule de la main de Nicolas
Dorigny : Distribiilio hirrdorum. — ''' Le nom du diocèse est resté en blanc.
[l/i9-2-l/i9;{| l)K I/IINIVEUSITK l)K I'\I1IS \l \\ SI KCI.i:. :\y.\
inc Slepliiimi de \ olcri Villa, i('{jciilil)ii.s, el rinciL-iido iii Clirihlo piiln; iluiniiio
Miloiic (l'illiors, episco[)o Carnotensi, non régente, hora septinia do mane, hini
v\ i)iMi pi-ocesserunt cum doniinis Dioiiisio Alligrel, (JuidoiK! Vigiei-. (ilaiidio de
Hangosl, Synione du GasI et Nicolao Doi-igny vesperiatis el lune docIdiisandisC),
iiidnli caiijpjis doctorali])iis, |)i(;cedentibns omnibus hidellis, taiii |iai liciil.u iims
quani generalibus, ad locuin majoruui scholarum Facultatis, in (juibus prelalus
doniiuus Aiubrosius do Gandjray, in dicto actu piesidens, proposuit (pieslioiiciu
inter doclores tonninandam, de cpia respondit niulltini soloinniler douiinus lid-,
bertus Guaguiui, niiuisler geucralis lotius ordinis SanctissinH; Triuilalis - .
(F" 9o6 r".) Quo perado, idem dominus de Cambray conlulil prel'atis doniinis
vesperiatis insignia doctoralia, que sunt birreti rotundi traditio, osculi exhibitio
et catliedre assignatio, in |uvsenlia reverendoruni in Glirisio patriini ddiniiiorMin
archiepiscopi BituricensisW, episcoporum Ambianensis("\ IVleldensis^, Belva-
censisf"), TrecensisW, dominorum |)residentium tam Parlamenti'*) quam Compo-
torum, etgeneraliuni, etmultoruni nobilium, Régis consiliariorum, virorum eccle-
siasticorum, cum redore Universitatis et infinitis doniiuis dortoribus el gradualis
ex omni Facultate. Quibus finitis, processimus una cum domiuis novis dodoi'ibus
cum cappis bini et bini, juxta ordineni antiquitatis gradus, preccdentibus om-
nibus bedellis dominorum cum duobus generaiibus bedeilis Facultatis, usffue
ad conventum Augustinensium, ubi paratum erat prandium in mulla copia el
varictate ciborum et in (ine prandii optaverunt interlercula qiiinque novorum
doctorum quinqne anliquiores doctores régentes, videlicet domini Joliannes de
Gourcellis, primo ioco; dominus Ambrosius de Cambray secundo loco; dominus
Nicolaus de Gonly tertio loco; dominus Robertus Tulleu, quarto, et ego Stepba-
nus de Veteri Villa, decanus, ratione antiquitatis mec. (piinto et ultimo loco.
Finito veroprandio, coram doniinis doctoribus, in (juadani cauiera sécréta, in
(jna convenerant tractaturi de biis que acta fueranjt tam in scbolis quam in
prandio, comparuerunt domini novi doctores, qui gratiariim actiones egeruni
doniinis de honore impenso et laboribus assumplis.
Die mercurii sequenti xiiii Novembris, fuit celebratum prandium ciastini [,', Novcmln
festi apud dictum conventum Augustinensium multuni liabunde lain iii cibariis
''' En mai-j^e. toujours de la même main : l)i('.i cQuinqnepreesgnarisdoçloribusapla noM'jlis.i
fesliis doctorum iinronim ; et plus bas : Doctorrs siiiil ''' Guillaume de Cambray (i^ga-iôoiiV
f/ulnrjuc. '*' Piene Vers(' (i/i 8 -3-1.^00).
'=' Au bas (lu folio ao5 v', de la main de Nicolas '=' Jean rHiiilliei- (ii8.-;-i5oo).
Dorigny: '"' Louis de Villiers derisle-Adam(i488-i5ai).
rrPrinins annns docloratus noslri, qui luit hoc ''' Jacques liagnier (i -'i 83- 1 .') i S i.
die, incepit anno, nieuse et die in bis \ersibus "' Jean de La Vacipieiie; Tbibaull liaillet. lio-
sig-natis [id. nov. mccccxcii] : bert Thiboust el Jean de Ganav.
ir jdibus ambrosja çasleu falalanfa refi.i!{fes.
m. .'i5
ivi'Hiuikic XATio<iALr.
35/1 LA FACULTÉ DE DÉCHET [U92-U93]
carniimi (iiiain [)iscium; in <[U0 interfiieruiit oinnes domiiii doctorcs Facullatis
regeules neciioa dominus Carnotensis ac oinnes bedelli et clerici doniinorumC.
Finito vero prandio, domini quinque novi doctores {^ratias egernnL de laboribus
per dominos assumptis et honoribus impensis, supplicando quod Facultas haberet
defectus qui interveaerant, tam die vesperiarum (juani die martis et hodic in
conviviis, pro supportatis, olTerendo oninia emendare ad oïdinationem Facultalis,
et qnod dicta Facultas dignaretur eos adniittere ad regentiam. Quibus decanus
.noniine Facultatis respoudit quod, licet defectus plures intervenissent in prandio
hcslerno, attento tamen et considerato quod non culpa eoruni doctorura inter-
venerant, sed potius magistrorum domus, volens mitius cum eis agere, Facultas
omnes ilios defectus supportabat et reniittebat ; volebat tamen Facultas quod pro-
videreiit circa ununi, videlicet quod die martis in scolis, propter confusionem
(jue intervenerat in distribntione birretorum, erant plures domini consiiiarii,
doctores et alii qui non babuerant birreta, et propteren ipsis expresse injungebat
quod providerent circa boc.
(F" 206 v°.) Quantum ad, supplicationem regencie, Facultas respondit quod
compareaiit in prima missa ordinaria Facultatis, et dabitur eis responsum.
Et ipso die, post prandium, dederunt species confectas zuccari débitas dominis,
[ 1 ô Novcmbie. I Die jovis scqueuti. fuil missa Facultatis apud Sanctum Johaimem; in qua
interfuerunt domini Cambray, Conty, Tulleu, Junii, Picard, Guaguin et ego.
In dicta missa interfuerunt etiam domini novi doctores, videlicet domini Dio-
nisins Alligret, (îuido Vigier, Claudins de Hangest, Simon du Gast et Nicolas
Dorigny, et in olfertorio quilibet eorum obtulit unum cereum cere albe nove
ponderis quatuor librarum; et post missam, supplicaverunt in Facultate admitti
ad regentiam. Qui fuerunt admissi commnni consensu omnium dominorum, sub
certis modificationibus, videlicet quod fuerant plures tam consiiiarii in Parla-
mento quam doctores et alii qui in die festi non iiabuerant birreta in scolis,
propter confusionem que intervenerat, et qupd inscriberentur et deportarentur
eis; ad onus etiam lecturarum tam solemnium Decretalium quam extraordina-
riarum more solito fiendarnm ; ita tamen, quod nichil reciperont de regentia
usqne in crastinum Nativitafis Domini, nisi aliter intérim esset ordinatiim,
omnibus convocatisf'-*.
|u) Novembre.] Die lune sequenti, fuit congregatio Facultatis apud cameram examinis, liora
secunda post meridiem; in qua fuerunt domini Cambray, Conty, Junii, Guaguin.
Alligret, Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
'■' En marg-e : Craslinum feslum. — '' Ce dernier ineinbre de |)hr'ase, de|)uis les mots ila tamen,
paraît être une addition de Nicolas Dorifjnv.
[U9'i-I/i9:V| DE L'UNIVERSITÉ DK l'\lilS AI XV- SIKCLi:. 355
lu dicta ((injpcjjaliono liiciiinl iiiscri[»li doiiiiiii (|iii non lial)n<'i'anl hijiela in
flic l'osli (loniinoiuni (locloiiini. l'I Ineriinl cis disliihula juxta onlinalionem do-
ininorunt.
Die iiiarlis w inensis Novembris, fnil con{{re{jalio Universilatis a|Mi(l Saiichmi [aoNovcrahrc]
Matlmiininn, super duobns articulis: primus est ad audiendnni lecturani iitli'-
rarum ro'fianini ; secnndus est comrnunis.
In dictis litteris dominus noster Rox rcscnbebat Universitati in favorfm do-
inini Joliannis Simon conlra majfisti'uni (îciarihini (îobaillc, elecluin Pai-isicn-
scm, et volebat rex quod Universitas in omnibus taveret dicto magislro JoJianni
Simon*''.
In dicta congiegatione luerunt présentes donuni Guajjuin, Ailigrel, \igier,
de Hangest, Dorigny et ego.
Die jovis sequenti xxn mensis Novembris, fuit missa Facultatis apud Sanctum i'^'' ^»*emi>r<;. |
.loliaimom; in qua fuerunt présentes domini Cunti, Junii. Guaguin, Alligret,
Vigicr, de Hangesl, du Gast, Dorigny ci ego.
Die dominica xw ejusdem mensis, fuit missa Béate Katberine, in qua fiieruni ['â Novembre.]
présentes domini Conti, Picard, Junii, Guaguin, Alligret. Vigier, de Hangest,
du Gast, Dorigny et ego.
Die lune sequenti, fuit missa Universilatis apud Jacobitas, in qua inlerfuerunt I26 Novembre.]
domini Alligret, Vigier, de Hangest, du (îast, Dorigny et ego.,
(F" 207 r".) Die jovis penultima mensis JNovembris, fuit missa Facultatis apud ['^9 '^'«'^^'"'"■«■J
Sanctum Jobannem; in qua fuerunt présentes domini Gambray, Conty, Junii,
Guaguin, Alligret, Vigier, du Gast, Dorigny et ego.
Die mercurii quinta mensis Decembris, fuit missa Facultatis apud Sanctum [^ Décembre.]
Johanncm, in qua fuerunt domini Gambray, Conty. Tulleu, Junii, Guaguin. Alli-
gret. Vigier, du Gast, Dorigny et ego.
Die jovis VI mensis Decembris. lui! missa Beati Nicolai. in qua fuerunt domini [6 Décembre.]
Conti, Junii, Guaguini, Alligret, Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
''' Du Boiilay (t. V, p. 809) place cette réunion Garoli \lll, quiljus niandabat Universilati ul Ce-
tte lUniversité au 21 novembre, et s'cxpiime en i-anlo eleclo Parisiensi patrocinaretnr : qua' lîegis
termes absolument contraires au sujet du mande- voluiilas tanto gratius accepta est. cpio iam stu-
ment de Charles VIII : «Die 21 Novemb. in Co- diosius ipsa propendebat in causam dicti epi-
niiliis Mathurinensibus lecta; snnt filter;K Régis scopi." >
350 LA FACULTÉ DE DÉCRET [l/i9t>-l/i93]
Eadeiu dio, e()m])ai'uit in Facullale pi'imus le{>ens, (jui supplicavil pro licencia
recedendi pei' dnos menses.
Dicta die, liiil incoi'j)()raliis inler haccalarios niagisler Antlionins Paulin,
diocesis Sarlatensis, baccalarius Tliolose. qui solvit pro incni'poralione duo
scula auri.
[7 Décomlirc] Die veneris sequonti, fuit niissa Univcrsitatis apud ecclesiam Fratruni Pi-edica-
torum: in (|na inlerliierunt domini Allifjret, Viijier, du Gast, Dorigny et ego.
[SDécumbie.J Die sabbali vni mensis Decembris, fuit missa Conceptionis Béate Marie vir-
ginis apud Sanctuni Jobanneni celebrata, in ipia l'uerunt présentes domini
Ganibray, Gonty, Junii, Guaguin, Aliigret, Vigicr, de Hangest, du Gast, Dorigny
et ego.
Eadeni die, post missani, liiit admissus ad gradum baccalariatus, examine
pi'emisso, Joliannes Povnelli, diocesis Nivernensis, qui solvit jn-o bnrsis et dispen-
satione duo scnta cum dimidio, et prestitit jnramenta.
[<) Urcc'inijie.j Die dominica sequenti, i'uernnt ])rocessiones Universitatis apud ecclesiam
Béate Genovefe; in quibus fuerunt présentes domini Cambray, Gonti, Aliigret,
Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
Eadem die, in Sancto Mathurino, ante processiones, fuerunt presentate Uni-
versitati littere domini nostri summi pontificis Alexandri sexti, et ibidem lecte,
et deliberatum extitit quod Te Deum laudamm decantaretur in predicta ecclesia
Béate Genovefe; q^md et l'actum est*''.
[m Dérembi.'.] Die luiie scqueuti, \ meiisis Decembris. luit congregatio Universitatis a])uil
Sanctum Matburinnm, super tribus articulis : ])rimus est ad audiendum quamdam
supplicationem Facultatis fJecretorum conti-a (F" 207 v°) quemdam Ludovicum
pro doctore utriusque juris se gerentem; secundus, super salario nnntii domini
Pape; ti'rtius est communis.
In dicta congregatione fuerunt présentes domini Garabray, Gonti, Tulleu,
Guaguin, Aliigret. \'igier, du Gast. de Hangest, Dorigny et ego.
Quantum ad primum articulum, Facultas déclara vil Universitati quod qui-
dam Ludovicus Siculus, (|ui non erat gradnatus in Universitate, publiée legebat,
faciebat disputaciones solemnes. et alios actus scolasticos exercebat, supplicando
Universitati quod vellet se adjungere Facultali contra dictum Siculum, et quod
inhiberetur dicto Sicnlo ne de cetero presumeret talia facere ; et post delibera-
'"' Cf. Du Bouiay. t. V, p. Hoç) : "Uio 9 De- |>r()iii(iliime, ad Universitatom ])cr sj)epialem Niin-
cciiil). in Comitiis iMathui'inensibns lecla; sinit ciiini, (jueiu liiiiversitas suiiima |ieciini;v «loiialuiii
liUera; Alexaiulri VI siiinnii l^onlificis de sua \()liiit.i
[l/i92-l/i9:{ I l)K L'UNIVKUSITÉ Dl' PAHIS \l W MKCLi:. 3r)7
tioiietii siiijjiilanim Facultatuni, Univ(!rsitas dedil adiiiii.liniii'iii et dedil dopiitalos
(|iii se iioiiiiiic lliiiversilalis (laiisfcii-iMil ciiiii Kac(dlalo Decrcloniiii, cl lacèrent
iidiil)itiones laiu dicto Siculn (|iiaiii majjisln) collcjjiii di; Garnhi'ay ac eliaiii aliis
inajjistris collep,ioruiii. iic d<' (-eloro perinilterent, non {jradualos in Universitato
|nddic(' Icjjcrc aiil alios aclus scdiasticos in snis collcfTiis o\('rc('i-e''l
Die jovis Mil cinsdi'iii niciisis, liiil inissa Facnltalis in Sancto .hjhaiini'; m i|iia [i3 Décemlirc]
fuerunl doniini (lanibray, Conti, Tidicu, Junii, Gnaguin, Alliyiet, Vigier, de
Hangest, du (iast, Dorigny el ego.
Eadeni di(ï, l'uil congregalin Facidtatis, posi niissain, super diiolius ai-licnlis:
priinus est ad audiendnni ea que advisata siinl per consiliuin super rnaleria
nominaloruin per Kacultateui Universitati ; secundus est coninuinis. In dicta
congregatione iuernnt (l(tiuini supradicti.
Die veneris sequenli, Inil niissa de Rorate apiid Sanctuni .lolianneni; in qua [ l'i Dwembre.J
fnerunt domini Junii, Ailigret, Vigier, du Gast, Dorigny et ego.
Die dominica sequenti \v[i] Deceinbris, fuit admissus ad gradum liaccalaiiatus, [ i B Dweinhre.j
examine premisso, dominus Petrus Guibert, presbiter, Abrincensis diocesis; qui,
prestitis juramentis, soivit pro bursis et dispensa tione tria scuta.
Die jovis \ix[/. xx] Decenibris, fuit niissa Facullatis. inqua interfueruni doniini [ao Décpinhre.]
Conty, Junii, AHigret, Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
Eadom die, fnerunt admissi ad gradum baccalariatus. exaniini; premisso,
Simon Rougolle, Ebroicensis diocesis, qui soivit pro bursis et (bspensatione duo
scuta curn dimidio, et dominus Jobannes le Gros, presbiter, Gonstanciensis dio-
cesis, qui similiter soivit pro bursis et dispensatione duo scuta cum dimidio, et
sic quinque scuta; et prestiterunt juramenta.
(F" 208 r".) Die lune, in vigilia Natlvitatis Doniini. dominus Ailigret legit De- [5^ Dpmnbre.]
cretaleni Firmiter, de summa Trinitatc, et intravit liora consueta (-).
Eadeni die, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt présentes doniini Conty,
Junii, Guaguin, Ailigret, Vigier,' de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
Die mercurii 9" niensis Januarii, fuit niissa Facultatis. in (pia fneinnt doniini ['''g^'-
r^ ■ fj- • i\ ■ 2 Janvier.]
Gonti, Vigier, Dorigny et ego.
Die mercurii nona niensis Januarii. fuit missa Facullatis aptid Sanctuni Joban- [i» Janvier.]
''' Cf. Du Boiilay, I. V, I». H(if)-Sio. — Eu marge : .\otii iiiuinUiiii ad li'gcnli's in collcgiis siiif aihiplimie.
— '^' En iiiaige : Lfctura Dccrclalis.
308 LA FACULTÉ DE DKCIîET [U92-U93]
nt'iii celebrata, iii ([lia lueruiil présentes doniini Conty, Vigier, du Gast, Dori-
gny et ego.
I iG Janvier. 1 Die mercurii xvi ejusdem mensis, fuit niissa, in qua fuerunt présentes doniini
Conty. Jnnii. Alligrct, Vigier, de Flangest. du Gast, Dorigny et ego.
[ai Jiiiivier.] Lunc XXI Januarii, in domo doniini receptoris, presentibus doniinis Dorigny,
du Gast et me decaiio, luit admissus ad gradum baccalariatus, examine pre-
niisso, dominas .lohannes Morain, Brivalensis, diocesis Sancti Fiori, qui solvit
pro bursis duo scuta.
|a4 Janvier] Die jovis xxiui ejusdem mensis, fuit missa ordinaria FacuUatis, presentibus
dominis Conti, Guaguin, Vigier, Hangest, du Gast, Dorigny et me decano.
:î(i Janvier.] Die sabbati XXVI Januarii, fuit obitus quondam bone memorie domini Martini
de Fraxinis; in quo fuerunt facte distributiones more solito.
|:ii Janvier.] Die jovis ultima ejusdem mensis Januarii, fuit missa ordinaria Facultalis, in
qua fuerunt présentes domini Conti, Guaguin, AHigret, Vigier et du Gast.
[2 Février.] Die sabbati II mensis Februarii, fuit missa PuriHcationis Béate Marie Virginis,
in qua interfuerunl domini Conti, Guaguin, Aliigret, Vigier, du Gast, Dorigny
et ego; et fuit facta distributio cereorum more soiito.
I '1 i-.vrier.j Die lune quarta mensis Februarii, fuit mis.sa Llniversitatis apud ecciesiam Fra-
trum Predicatorum; in qua fuerunt présentes domini Conty, AHigret, Vigier,
du Gast, Dorigny et ego.
[7 Février.] (F" 'J08 v".) Dicjovis VII uieusis Februai'ii , fuit missa Facultatis, in qua fuerunt
présentes domini Conti, AHigret, du Gast, Dorigny et ego.
[16 Février.] Die jovis xiiii ejusdeui mensis, fuit missa ordinaria Facultatis, presentibus do-
minis suprascriptis.
[i5 Février.] Die veueris XV ejusdem mensis, fuit admissus ad gradum baccalariatus, exa-
mine premisso, Michael Piedecerf, diocesis Rothomagensis, qui, prestitis solitis
juramentis, solvit pro bursis et dispensatioiie duo scuta cum dimidio.
iai Février.] Die jovis XM ejusdeui mensis, fuit missa ordinaria Facultatis, in qua fueruni
présentes domini Conti, Tulleu, Vigier, de Hangest, du Gast et ego.
[l'i«.»-J-l/i'.t:{| DE L'UNI VliUSITÉ \)K l'AUIS AL XV" SIÈCLE. 359
Dio jovis iilliina nuMisis lA^hruarii, luit, connfrfîfratio Kaciillalis, apiul caiiKMaiii [«8 FiWrici.
tî\aiuinis, sii|)cr tribus ailiculis : priiuiis (!sl ad recipiciiduiii cl adinillonduiii
resigiiaciouoiu ollicii clavijfcii dicte FacuUalis; secuudus est ad dispeiisaiiduiu
cum prcseritatis ad licenciain, si (it in quantum opus erat; tertius est communis.
Quantum ad |)i'inmm articuluiu, domiui admiseruut resignacionem clavigeri
lactani perniagistruniHugonem Angot, procuratorem Nicoiai , clavigeri dicte
Facultatis, et contulerunt dictum olliciuni Alano i'^ qui prestitit juramcuta.
Eadem die, fuit iacorporatiis inter baccalarios Nicolaus Nobis, diocesis Lingo-
nensis, qui solvit pio incorporacione duo scuta.
Die veneris prima mensis Marcii , luit laissa Facultatis, iu qua fiierunl dumiui [r'.\lars.|
Conti, Junii, Guagnin, Alligret, Vigier. de Ilangest, du Gast, Dorigny et ego.
Eadem die,fuerunt admissi ad graduni baccalariatus, examine premisso, ma-
gister Piatus Parvi, presbiter, diocesis Carnotensis, ([ui solvit pro bursiset dispcn-
sacione tria scuta auri, Thomas Boynet, clericus, diocesis Ambianensis, qui solvit
pro bursis duo scuta, et Johannes du Rosel, clericus, diocesis Morincnsis, qui
similiter solvit pro bursis duo scuta; et prestiterunt juramenta.
Die jovis vu nicnsis Marcii, luit missa Facultatis ajiud Sanctum Jolianneni; [7 Mars.]
in qua fucrunt présentes domini Gonti, Guaguin, Alligret, Vigier, de Ilangest,
du Gast, Dorigny et ego.
Eadem die, post missam, baccalarii presentati ad licenciam iatraverunt came-
rani examinis pro examine generali numéro octo , (juibus ego decanus habui ora-
tionem exhortativam more solito.
Die dominica sequenti, fuerunt processioncs Universitatis apud ecclesiam Beati 1 m Mars.]
Victoris prope Parisius; in quibus inlerfuei'unt domini TuUfu, Alligret, \ igier,
de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
(F" 20g r°.) Eadem die, pro una littera gradus : \x sol. par.
Die jovis xuM ejusdem mensis, fuit missa Facultatis, in ipia fueiunt domini [l'iMars. ]
Gonty, Guaguin, Alligret, Vigier, Dorigny et ego.
Eadem die, fuit congregatio Universitatis apud Sanctum Mathurinum supoi-
controversia procuratorie nationis Francie.
Veneris xxu ejusdem mensis, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt duiuiui Junii, [32 Mars.]
Alligret, de Hangest, Dorigny et ego.
Eadem die, in caméra examinis, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus,
'"' Les noms de famille de ces deux personnages sont restés en blanc.
360
LA FACULTE DE DECRET
I l'i9-.>-l v,):î|
examine preniisso, Joliiiniies Ferron, diocesis Aulissiorlorensis, [qui | sol\il duo
scuta cum diniidio,el Joliannes Durand, clericus doinini priini le(;ontis, ([iii suivit
pro omnibus juribus duo scula. •
III
[jy Mars.j Die hine xxv ejusdem mensis. i'uit missa Béate Marie, in qiia fuerunt donii
Conti, Junii, Guaguin, Alligret, de Hangest, du Gast et ego.
Eadeni die. fuit admissus ad graduni. baccalariatus, examine prémisse, frater
Anthonius de Busco ''', ordinis S. Benedicti, qui, prestitis solitis juramentis.
solvit diu) scula cum diniidio.
1^7 Mais.] Die mercurii xxvii ejusdem mensis, in caméra examinis, fuit admissus ad gra-
dum baccalariatus, examine premisso, Egidius Fralon, diocesis Garnotensis ; qui
prestitis juramentis, solvit duo scuta.
[-8 Mais.] Die jovis xxvni ejusdem mensis, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt domini
Gonti, Junii, Guaguin, AHigret, Dorigny et ego.
Eadem die, in caméra examinis, fuit admissus ad grailum baccalariatus, exa-
mine premisso, jNicolaus Gamelin '-), diocesis Laudunensis; qui, prestitis jura-
mentis, solvit pro bursis duo scuta.
[il) Mais.] Die veneris xxix ejusdem mensis, in caméra examinis, fuit admissus ad gra-
dum baccalariatus, examine premisso, Jobannes de Montesson, diocesis Cenoma-
nensis; qili, prestitis juramentis, solvit pro bursis duo scuta.
[i:i Auil.] Die sabbati xiii mensis Aprilis, fuit incorporatus inter baccalarios Irater Ludo-
vicus Sullleau, ordinis S. Augustini, Cenoinauensis diocesis; qui solvit pro iu-
corporatione duo scuta.
C S'agit-il ici ilAiiloine ilu Bois, ditdoF'iennes,
comte de Ghauniont en Bassigny, qui serait do-
venu abbé de Saint-Luricn de Beauvais, 0. S. B. ,
quatre mois environ avant sa réception au bacca-
lauréat (juillet i^ga)? Protonotaire apostolique,
chanoine de la Sainte-Chapelle de Paris, il obtint
d'Innocent Vlll, à i8 ans, un bref qui lui donnait
le siège éj)iseopyi de Beauvais, mais «pii resta
lettre morte. Deux ans a])rès, il était nommé ad-
ministratem- de l'église de Béziers, où il eut de
grandes diflicultés avec l'évêque Pierre Javailhac
[de Janaiihac?]. Enfin, le a février i5o3 (ou
loo'i), il put pi'endre possession de cet évôché.
il mourut le 17 avril iSSy. La haute situation de
sa l'amille expliquerait ses ambitions |)récoces : lils
de Jean, seigneur du Bois de Querdes, il étail le
neveu de Piiilippe de Crèvecœur, sieur de Cordes,
lieutenant .'jénéral en Picardie, et sa sœur Barbe
a\ait ('pousé Fran(;ois 1" de La Rochefoucauld,
prince de Marsillac. Voir GaUia Christ., t. VI,
|i. 2()3 et 36i. — Ou bien faudrait-il lire de Ihnstu
i^du Bus)?
'^' En 1/197, I^'coias Gamélin, "in jure caiio-
nico licenciatns et in arlibus magisteri, se présente
à la collation des abbés de Saint-Vincent et de
Saint-Nicolas-au-Bois. 0. S. B. , diocèse de Laon.
Arrh. del'Uiiiv. de Paris, vol. 5o, fol. 17. — En
i5oo, il se présente ii la collation des chapitres
de l'église collégiale de Sainte-Geneviève el de
celle de Saint-Pierre de Laon. Ibid., fol. i.3/i.
i/i'.)2-l/i'.»:}
DE i;iM\Ki{siTi'; i)i; i'auis ai \\' sikclk.
3f)l
Die jovis \vii|i| Aprilis, fuit uiissa Fiicullalis. in <|iiii rurninl (liuniiii r.oiili,
(îuajjuiii, Alli<;i<'l, Vi<jR'r, Dorijjiiy et 0{fO.
(K" tîog v".) KadiMii die, fuit claiisum examen licencie, et habui ego decanus
oratiouem dictis baccalariis more solito.
[iSAiril.
Die veneris scquenti. domini Conty, Guafjiiin, Allijfret, Vigier, de Haiigest, [19 Avril.]
du Gast, Dorigny et ego, cuni baccalariis preseutatis ad licenciam et bedellis
Facultatis, adivimus prcsentiam domini cancellarii in domo sua, et eideni pre-
senfavimns dictos baccalarios receptos per Facultatem tanquam niun(;re licencie
digiios. numéro tridecim (sî'c), brevi collatione per me liabita, eidem supplicando
iustanter quatinus illos, quanicicius facullas se ofTenet, expedire vellel et digna-
retur. Qui quidem doiiiinus cancellarius bénigne eosdem baccalarios recepit et
ipsos quamcicius poterit expedire promisit.
Die mercurii xxuu Aprilis, fuit missa Facullatis apud Sanctum Jobannem;in [a'i Avril.]
qua ego non fui propter infirmilatem.
Die sabbali wvu ejusdem mensis, fuit congregatio IJniversilatis, apud Sanctum
Mathurinnm, super tribus aiticulis: primus, ad conferendum quoddam ofiicium
librariatus ; secundus, super clausione rotuli et executione arresti Facultatis De-
cretorum ; tertius est communis.
Quantum ad primum articulum, Universitas contulit dictum officium librariatus
Philippo Pigoucbet''', librario.
Quantum ad secundum, fuit presentatus rotulus Facultatis Univgrsitati. et fuit
arrestuni demandatum exccutioni per magistrum Jobannem Boucliart, consilia-
rium régis in curia Parlamenti'"-'.
[27 Avril.]
'■' Philippe Pigouchet exerça de i488 à iSaG:
il demeurait ffcn la rue de la Harpe, devant Saint
Gosme, enl'ostel du colleigedeDinvillen ; en i 5o8,
il occupa momentanément l'atelier de l'hôtel de
Beauregard, rue Clopin. Cf. Philippe Rcnnuard,
Imprimeurs parisiens , libraires, etc. (Paris, '1898,
in-ia), p. 3oo. — Pigouchet a imprime de nom-
breux livres d'heures, surtout pour Simon Vostre.
Cf. Brunet, Manuel du libraire, éd. de 186/î, t. V,
col. 1869 et suiv.
'"' Le vendredi 1" mars liga [ligS], le Pai'-
lement de Paris avait rendu l'arrêt suivant :
ffSur la requesto baillée à la Cour par les doyen,
docteurs et Faculté de Décret de l'Université de
Pai'is, par laquelle ils requeroient que les recteur 1
procureur et doyens des Facultés des aris, théolo-
gie et médecine en ladite Université fussent tenus
de recevoir [et] conlroller les nominations des
licentiez et bascheliers présentez parlesdits doyen
et docteurs d'icelle Faculté de Décret en ensuivant
la forme et teneur de la Pragmatique sanction, et
que à ce faire soient contraints par la prinse de
leurs biens temporels et sceaux mis en la main
du Roy ;
irVeu parla Cour ledit arrest, ensemble les ad-
vertissemens et pi-oduclionsdicelles parties, et ouy
sur ce le rapport de certains commis par icelleCour
h ouïr lesdites parties, et tout considéré;
ffll sera dit en entérinant icelle requeste que
Icsdits recteur, ])i'ocureur et doyens desdites Fa-
cultez des ars, théologie et médecine d'icelle Uni-
versité seront tenus recevoir, inrotuller et sceller-
46
362 LA FACLLTÉ DE IJÉCUET [l/i92-l 'j'.)3J
[38 Avril.] Die (loininica sequoiiti, luit coiigrcgatio Facullatis, apiid canuTaiii exaiiiinis.
super tribus articulis : prinius, ad conficienduni rotuluin liceiiciandoiiim; sccun-
dus. ad deliberandum super suppHcatione secundi legentis, ([iii snpplicaveral, pro
novo libro; lertius est communis.
In eadem congregatione fuerunt présentes doniini Cambray, Conti, TuUeii,
Picart, Guaguin. Alligi-et, Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego; et fuit
confectus rotulus dictoruui licenciandorum de cotnmuni consensu dominoruai
predictorum modo infrascripto.
Eadem die, domiiuis Gonty presentavit dictum lutuium dicto domino can-
ceilario in domo sua clausum et sigillatum tribus sigillis, scilicet sigillo deca-
natus. in medio. et sigillis duorum dominoruni assistentium, in extremita-
tibus ipsius rotuli, videlicet sigiilo domini de Gonty et sigillo domini Guaguin;
et l'ecit dictas dominus de Gonty protestationes assuetas coram notario et
testibus.
(r'Mni.] Die mercurii prima mensis Maii, fuit admissus ad gradum baccalariatus, exa-
mine premisso, Petrus Lourde], diocesis Ambianeiisis, qui soivit pro bursis duo
scuta auri ad soleni, et dimidium scutum pro dispensatione.
[2 Mai.] (F" 2 1 0 r".) Die jovis secunda mensis Maii. fuit missa Facultatis apud Sanctum
Johannem; in qua fuerunt domini Gonti, Tulleu, Guaguin, Alligret, Vigier, de
Hangest. du Gast, Dorigny et ego, cum tridecim (s»-) iicenciandis infrascriptis et
bedellis Facultatis; qui licenciandi, post prestatioiiem juramentorum solitorum
prestari ante licenciam, processerunt bini et bini usque ad aulani domini Pari-
siensis episcopi ; deinde, domini Gonti, Guaguin, Alligret et ego accessimus
ad personam domini cancellarii in domo sua, in claustro Béate Marie, qui nobis
exhibait rotulum per Facultatem sibi traditum, clausum et sigillatum; et deinde
processit idem dominus cancellarius cum sabcancellario, prefatis dominis eam
associantibus, asque ad dictam aulam domus episcopalis Parisiensis, et ibidem
omnibus in suis locis sedentibus, prefatus dominus cancellarius tradidit rotulum
magislro JohanniDugue, majori bedello Facultatis, qui, legendo dictum rotulum
alta et intelligibili voce, dictos licenciandos vocavit eo ordine qui [/. qao] in eodem
rotulo erantdescripli. (juo facto, dictas sabcancellarias long(u)am el disertam ora-
tionem habuit adlaudem dictoram licenciandorum et Facultatis; qua linita, dictas
les nominations des nommez licentiez en Décret à d'icelle Université; et à ce faire seront contraints
eux nommez par iesdits doyen el docteurs d'icelle par toutes voyes deiies et raisonnables, nonobstant
Faeulti' de Décret selon la forme et teneur diidit oppositions el appellations quelconques faites ou à
arrest, Pi'agmatique sanction, et nonobstant chose faire et sans prejuilice d'icelles. desjiens reservez
proposée par Iesdits recteur, procureurs et doyens en définitive. t Fraur. 21 278 , fol. 3-3 i.
d'icelles Eacultez des ars , théologie et médecine
l'i9'J-l/i'.)31
l)K l/lNIVEnsiTK DK l>AltlS \l \ V SIKCLK.
3G3
(loiiiiiuis canccllariusdiclis tiitlcciin (^mj baccalaiiis licciilic iiiuiiiis ol apostolicain
boiiediclioneiii iiii|)(MKlil, il)i assislciili' copiosa imilliliKliiic prclaloiiiin, coiisiiluiii,
U()l)ilitiiii, iloctonini. licoiicialoruni et slii(lciiliiiiii <'\ oiiiiii Faciiitate. Quibiis
peractis, domini doclorcs et iiovi licenciali descenderunt de dicta aula et in pede
jjradiiuiii iiioïc solilo steteruiil, ilji([iie gratias egerunl oiniiiljiis qui actui inter-
fueranl; ol ilcindc ipsi novi licenciati se retraxoruiit aiite capellaiii iiireriorein
dicte domus episco])alis, et ibi gralias egerunt doniinis doctorilxis de laboiibus
assiirn])tis et bonoribns iiiipeiisis.
ORDO AUTEM QUI [1. QLo] IPSI LICENCIVXDI Kl KIUiNT AI) I.ICENCIAM VOCATI
KT suit QUIBUS SUNT ADOl'TATI SEQUITUU IN HUNC MODUM :
Johaiines de Cliavaignacb . Hune adoptavit doniinus Johaimes de Courceiiis.
Florentins Gaiibert — d. Steplianus de Veleri Villa.
Nicolaus Nobis — d. Robertus Tidieii.
Ludovicus Sutlleau — d. Nicolaus de ("outy.
Nicolaus Bertrandi — d. Jacobus Junii.
Martinus Guaguin — d. Ambrosius de Cambiay.
Johannes Morini — d. Johannes Picard.
Michael Gaudaire — d. Dionisius Alligrct.
Nicolaus de Carra — d. Robertus Guaguin.
Paulus Valton — d. Guido Vigier.
Joacliin Blotin — d. Claudius de Hangest.
Robertus Gambier — d. Simon du Gast.
Nicolaus Cappiicii — d. Nicolaus Dorigny.
(F° 210 V".) Die mercurii nona [1. octava] ejusdeiu nieiisis Maii, liiit inissa
oïdinaria Facultatis apud Sanctum Johannem; in tjua lucrunt présentes domini
Conti, Tulleu. Junii, Guaguin, Alligret, Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny
et ego.
Eadeni die, fuit celebratus obitiis domini Johannis CliutTart. in quo iuerunt
domini supradicti.
[8Mai.|
Die jovis sequcnti. luil inissa Reali Nicolai apud Sanctum Johannem ; in qua
iuerunt domini Conti, Junii, Guaguin, Alligret, Vigier, Dorigny et ego.
[ç, .Mai.|
Die dominica sequenti. fuit congregatio Facultati iu domo domini de Josaio,
hora exitus vesperorum Béate Marie, super duobus ariiculis: primus est super
facto legentium de mane; secundus, communis.
In dicta congregacinne ruoiiiiil présentes domini Johannes de Courceiiis,
46.
[i3 Mai.
364 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U92-l/i93]
Cainbray. Conli, Picard, Guaguin, Aliigiet, Vigier, de Haiigest, du Gast, Dori-
gny et ego.
Quanlum ad primum articulum, magister Karolus de Ranchicourt, secundus
legens, obtulit Facultati quod legeret bis in die. scilicet de mane horaconsueta,
et post prandium hora secunda. Quod placuit Facultati, et similiter injunxit primo
legenti.
[i5 Mai.J Die mercuni .\v inensis Maii, fuit missa Facultatis, in qua iuerunl doniini
Gonti, Junii, Guaguin, Ailigiet, Vigier, Dorigny et ego.
[i8Mai.] Die sabbati xvui ejusdem mensis, iiierunt admissi ad gradum baccalariatus
in caméra examinis Joliannes Loucby, diocesis Lymcricensis''), et Nicolaus Lou-
chy, diocesis Medensis*^', de Hybernia; solverunt ipsi duo pro omnibus juribus
xiscuta;et GiiillermusPully. diocesis Ebroicensis, qui soivit pro bursis duo scuta;
et prestiterunt juramenta.
[93 Mai.] Die jovis xxMi ejusdem mensis, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt présentes
domini Conti, Guaguin, Aliigret, du Gast, Dorigny et ego.
[3o Mai.] Die jovis penultima mensis Maii. fuit missa Facultatis apud Sanctum Jo-
bannem; in qua fuerunt domini Gonti, Junii, Guaguin, Aliigret, de Hangest
et ego.
[3 Juin.] Die iune m mensis Junii, fuit congregatio Universitalis apud Sanctum Matliii-
rinum, super duobus articulis : primus est ad aiidiendum lecturam litterarum
regiarum per quas dominus noster Piex rescribebat Universitati quod reciperen-
tur ambatiatores {^stc^ Imperatoris honorabilius quam fieri posset; secundus est
communis.
In eadem congregaciono fuerunt domini Gonty, Guaguin, Aliigret, Vigier. de
Hangest, du Gast et ego.
Item, eadem die, Universitas recepit rotulum baccalariorum nominatorum per
Facultatem, secundum tenorem arresti prius dati (^'.
[5 Juin.] (F» 2 1 1 r".) Die mercurii quinta mensis Junii, domini legerunt, et post lectu-
ram fuit missa Facultatis, in qua fuerunt domini Conti, Picard, Junii, Guaguin,
Aliigret, Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, frater
''' Limimicensix , de f.inierick. — ''' Mtdeiisis, <h Meiilli. — "' L'arrêt du i"iMai's i4;)3. Cf. |)liis
Iiaul, p. 3(1 1 l'I n. 2.
[l/i'.)-2-lV.»:?| DE L'UNIVERSITÉ DE PARIS AU XV SIÈCLE. 365
Anlhoiiius (le Fonloy, onliiiis S. IJcncdicIi, ([iii, |)r('stiLi.s sulilis jiuaiiK-ntis, sulvil
pro omnibus juribus Kacullalis el cciain bedell(Mum sex sciita, data Ludovico f''
pi'o complemcnto processiiuni.
Die jovis Mil Junii, luit inissa Karullalis, in qua fuerunt présentes domini fiUJuin.]
Conti, .Imiii et ('<[((.
Die sabbati xv .Iiiiiii, doniinus (lonli rccessit ab hac civilatc el ivit And)iaiiis. [lôJuin.]
Die dominica sequenti, fuerunt processiones Universitatisapud ecclesiam Beati [it; Juin.]
Germani Antissiodorensis; in quibus fuerunt domini Guaguin, Alligret, Vigier,
de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
Die lune sequenti, fuit congregatio Universitatis apud Sanctum Mathurinum, [17 Juin.]
super duobus articulis : primus est super biis que dicta fuerunt dominis deputatis
Universitatis per dominum de Borbonio '-' ; secundus est communis.
In dicta congregatione fuerunt présentes domini Guaguin, Alligret, du Gast el
Dorigny.
Eadem die, in domo domini generalis, fuit adraissus ad gradum baccalariatns,
examine premisso, Johannes Beauvisaige, cii-ricus, diocesis Ambianensis ; qui
pro omnibus juribus solvit sex scuta, que fuerunt reservata pro expedilione
processuum.
Die jovis XX ejusdem mensis, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt domini .liinii , [90 Juin.]
Guaguin, Alligret, Vigier. de Hangest, Dorigny, du Gast el ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalarialus, examine premisso, do-
minus Petrus Godierus, presbiter, diocesis Nivernensis; qui, prestitis juramentis,
solvit pro bursis et dispensatione duo scuta cum dimidio.
Die jovis xxvii Junii, fuit missa Facultalis, in qua fuerunt domini .fiinii. Gua- [ ?; Juin ]
guin et ego.
Die mercurii m mensis Julii, fuit missa Facultatis, in qua fucrunl domini [.3 Juilloi.]
Junii, Guaguin, Alligret, du Gast, Dorigny el ego.
Eodem die, fuit admissus ad gradum baccalarialus, examine premisso, ma-
gister Johannes du Gue(^), de Parisius; qui, prestitis juramentis, solvit pro omni-
bus juribus sex scuta.
''' Le second bedeau. Cf. plus liaut, p. 33 1 et n. 2. nous n'iicontrons. Pcul-èlrc est-ce lui ([ui parait
''' Le sire de lieaujeu. dans la mention suivante des registres du Ciiùtelet ,
'^' C'est le trofsième personnage de ce nom (jue à la ilale du ."> mars 1.528 [iS-ag] : irllonoraliie
3(i() LA FACULTE DE DECRET [U9-2-l/i!»3]
[il iiiiil.i.j (F" -Ml \°). Die jovis XI mensis Julii, fuit inissa Facultatis apud Sanctiim
.lolianueiii; in (|iia fiiciiint présentes doinini Jiinii, (juajjuin, Alligret, Vigier. du
(îast, Dorigiiy et ego.
[i3 iiiilii'i.] Die xiii ejiisdem mensis, fuit congregatio Facultatis, apud cameram examinis.
super duoljus articulis : prinins est ad admiftondum rcsignationem oflirii primi
legoiitis ad utilitatem socundi legentis; secundus est conimunis.
In dicta congregatione fueiunt domini Canibray, Tulleu, Picard, Junii, Gua-
guiu, Alligret, Vigier, de Hangest, Dorigny et ego.
|i7 .luiiiot.] Die mercurii xvii ejusdem mensis, fuit admissus ad gradum baccalariatus,
examine premisso, Petrus Jacotin, diocesis Trecensis; qui, prestitis solitis jura-
mentis, solvit pro bursis duo scuta.
1<S .liiilk'l.
Die jovis sequenti, fuit niissa Facultatis apud Sanctum Joliannem; in (|ua
fuerunt domini Junii, Guaguin, Dorigny, de Hangest et ego.
[2(i .hiiiici. I Die veneris xxvi ejusdem mensis Julii, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt
domini Junii, Guaguin, de Hangest, Dorigny et ego.
Eadeni die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, Roge-
rius Barme''), de Parisius, qui, prestitis juramentis, solvit pro bursis duo scuta.
lioramu Jehun du Gui'. ])rocureur en coui' irE[;lise ,
a émancipé François, aagé de i3 ans, Eslienne,
aag(^ de i a ans, et Nicolas du Gué . aagé de g ans,
ses enfans. Curateur noble et discrète personne
M. Jelian Toutin, archidiacre de Brie en i'eglise
de Paris." Coll. Clairambaull . vol. 766, p. ZiO^.
''' Le 5 janvier i5oo [i5oi], au Cliàtelet.
"TH. Roger Barme. advocatenPai'lement. a appelle
d'une sentence donnée au profit de honoralde femme
Gillette Pillau, veufve feu m. Odo de Bernay, et
Ion voit se présenter, le même jour, rrhonorable
femme Gillette Pellarl (sic), veulve de lén Odo de
Beniay, qui avoil fait procéder par voye d'exécution
sur les biens de liogei' Banne et sa femme; dit est
i[uc ladite veufve aura provision et luy seroni
baillez les biens et délivrez, n Coll. Clah-nmbauh,
vol. 760, pp. /il 5 et 4 16. — Le 2 mars suivant,
(tau tesmoignage de honorable femme Gillette Pel-
lart, veufve m. Odo de Bernay advocat, mère, ho-
norable homme et sage m. Roger Barme, advocat
en Parlement, frère à cause de sa l'emme, m. Geof-
froy de Bernay, advocat au Chastellet, frère, Guil-
laume de Bnrnav. oncle paternel, Pierre Piilet,
Richard Lespicicr, cousins germains à cause de
leurs femmes, et Mathieu CasteL cousin de Chris-
tophle ,de Bernay, fils mineur dndit defTuut et
veufve, ont esté esleus tuteurs laditte veufve et m.
Rogïr Barme. 1 Ihid., p. i3o-43i.
Né à Paris , Roger Barme , d'abord simple avo-
cat, puis premier rrlisantu de la Faculté de Décret
et avocat de l'Université, remplaça Jacques Olivier
comme avocat général au Parlement en 1 .'ioS
[Franc. iSSaS, fol. 166 v°: Mémoriaux de la
Faciillc de Décret , vol. III, fol. 78 v°). Il devint
[irévôt des marchands de la ville de Paiis en 1 .5 1 2 .
au lien de Robert Tunpiant, et exerça cette charge
jusqu'en i5ii (Fr^HC. 1 17/16, fol. 6; Registres
du bureau de la ville de Paris, t. 1, p. 189,900,
202, 2o5, 208, 3i3). Le 29 mai i5i7, il
fut nommé président au Parlement, au lieu de
.lacques Olivier, promu premier président [Franc.
93328. fol. 174). Il mourut en lôao, laissant
de sa femme, Perrelte de Bernay, une fiUe unique,
Marie, qui épouwi (Juillaume de Vaudetar, conseil-
ler au Parlement. Cf. Blanchard . Les Prcsidcns au
mortier du Parlement de Paris, p; i3(j l'I sniv.
|1/i'.)2-l/i9;!| DK L'LINIVEUSITl': DE I'\I{IS AU XV SIÈCLE. :<r,7
Die merciifii ulliina meiisis .lulii, l'uil iiiissa Facullalis, iii ijua hicruiil duiiiiui ['■'■t Juillei.]
.Iiiiiii, Ciuajfuiii, de Hanjjest, du Gast et ejro.
Eademdio, in domo domini generalis, liiil adinissus ad |jr:Hluiii liaccalaiiatiis,
examine premisso, Joliannos IJioulesauge, diocesis Garnolensis, qui snUil (ho
bursis duo scula.
Die jovis vin mensis Augusti, fuit missa FacuUatis, in qua l'uerunl <luiiiiiii Jiiiiii, [8A<.m(.|
Guaguin, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
Die mercuiii, in vigilia Assumplionis Béate Marie, luit aiissa, in qua liieriml [i'iAoùi. j
domini Guaguin, Vigier, de Hangest, Dorigny et ego.
Die jovis XV Augusti, luit missa Assuraptionis Béate Marie Virgiuis, et post fir>Anùi.i
missam, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, Ghristianus
Suyckly, diocesis GuriensisW, qui solvit [sic).
Die lune xix ejusdeni mensis, luit congregatio L iiiversitatis aj)ud Sanclum Ma- |i;) Aoùi.]
thurinuni, ad audicndum reparationem quarumdam injuriarum apud Sanctum
Severinum per quemdam fratrem Minorem in quodam sermone per eum facto
dicte tJniversitati iHatarum.
In dicta congregatione fuerunt domini Guaguin, AUigret et du Gast.
(F° 219 r".j) Die jovis xxu Augusti, fuit missa Facultatis , in qua fuerunt pre- [aa Août.]
sentes domini Junii, Alligret, de Hangest, du Gast et ego.
Die mercurii xxvni Augusti, fuit missa ordiuaria, in qua fuerunt domini Juuii, [a8Aoùi.]
de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
Die mercurii uu mensis septembris, dominus Gonti reversus est ex A m- [4 Spptcmbre.]
bianis.
Die jovis quinta ejusdem mensis, fuit missa Facultatis, in qua fueruni doniini |'> Scpiembre.l
Gonti, Junii. Guaguin, AUigret et ego.
Die dominica vui ejusdem mensis, fuit missa Béate Marie, in (pia fiicruiil | s Sepieinlirc. |
domini Gonti, Junii, AUigret, du Gast et ego.
Die lune sequenti. fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, [9 Septembre]
■'' (ioire (Suisse).
368 LA FACULTE DE DECRET | 1 'i92-l 'i93]
magisler Johaiines Pulcri''', diocesis Senonensis; qui, prestitis juramentis, solvil
pro bursis et dispensatione duo scuta cum dimidio.
[i3 Septembre.] Die jovis XII Septeiubiis, fiiil raissa Facultatis. in qua fuerunt présentes domini
Gonti, Jiinii, Guaguin et ego.
[19 Septembre.] Die jovis XIX cjusdem mensis, fuit missa, in qua fuerunt présentes domiui
Gonti, Junii, Alligret, du Gast, Dorigny et ego.
[ai Septembre.] De saLbati sequenti, in domo domini de Gonti, fuit adniissus ad gradum bac-
calariatus, examine preniisso, dominus RenatusPrepositi, presbiter, diocesis Geno-
manensis, qui solvit pro bursis duo scuta.
[36 Septembre.] Die jovis XXVI ojusdem mensis, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt domini
.Tunii, AHigret, de Hangest, du Gast et Dorigny.
Eadem die, fuerunt admissi ad gradum baccalarialus, examine premisso, Nico-
laus Gastel'-). diocesis Ambianensis, et Jofiannes Walpois, ejusdem diocesis; qui,
prestitis soiitis juramentis. solverunt pro bursis (.sm).
Eadem die, dominus legens supplicavit pro novo libro.
[39 Septembre.] Die domiuica penultima mensis Septembris, fuerunt processiones Universitatis
apud ecclesiam Fratrum Heremitarum Beati Augustini; in quibus fuerunt domini
Guaguin, Alligret, du Gast, de Hangest, Dorigny et ego.
[3 Octobre.] Die jovis III iiiensis Odobris, fuit missa Facultatis apud Sanctum Joban-
nem; in qua fuerunt présentes domini Junii, Alligret, du Gast, Dorigny et
ego.
1 o Octobre.
(F" y 1 y v°.) Die jovis X mensis Octobris, in crastino festi Beati Dionisii, domini
Tulleu, Junii, Guaguin, Alligret, du Gast, Dorigny et ego visitavimus dominum
legentem, more solito.
'■' C'est piobabk'inent le même Jean le Beau,
ffiu artibusmagister et in utroque jure baccalariusi,
qui , en 1 igi , se présente à la collation île Tévêque
et (lu chapitre de INevcrs et à celle de Saint- Etienne
des Vaux, diocèse de Saintes. Archives de l'Univer-
sité de Paris, vol. Ag.fol. 48 v°. — En ià<)f),
il se présente à la collation du chapitre d'Au.xerre
et à celle de l'abbé de La Couture, au .Mans. Ihid. ,
fol. 83. — En i^tj'i, il est dit trdiocesis Seno-
nensisi, el se présente à la collation des abbés
dlssoire, diocèse de Clermont, et de Saint_-Ma-
gloire de Paris. Ihid., fol. lîîy.
'■"^ C'est évidernnienl le même qui se trouve
dans les tibri nominatiomim de l'Université, en
169/1, sous le nom de tfNicolaus Caslel, Gamera-
censis diocesis, in artibus magister et in Decrelis
baccalariusn. Il se présente il la collation des
évoques el chapitres d'Angers et de Tournai. Ai--
chircs de l'Université de Paris , vol. 69, fol. 55.
[U9'i-l'i9;5J l)K i;i NIVKHSlTl'; DK l'AlîIS AU XV" SIKCLK. 3G9
Eadem die. iii exitii scolariini, fiiil cclchrala inissa Kaciiltalis apiul Sanclnm
JoliaiiiK'm. |)res»inlil)iis (hirniiiis profliclis ol iiia'fisiro Claiidin de llanjjrst.
I)i(> i<»\is \Mi l'itisdcMi nicnsis, l'uil miîssa Faciiltatis, in qua fueruiil, domiiii f 1 7 Uciolire.]
TulIcMi, Jiiiiii, (jiiagiiin, de Ihuigest et ego.
Eadem die, riioninl adinissi ad gradum baccalariatus, examine premisso, Ro-
bertiis de Longueil. de Paiisius, et Joliannçs Hegron''^, de Parisius; qni, preslitis
jiitaïuentis, solveninl pro bursis (|uilibet duo scuta.
Die marlis xxii ()ct()])ris, i'iiit congrcgalio Univorsilatis apnd Sancliim \latiiu- ft>a Octobre.
liiium, ad audiendum lecturam liltcrarum domini cardinalis de Sanclo Dionisio,
qui rescripsit Universitati'^^.
In dicta congregatione fuerunt domini Guaguin, Alligrel, de Hangest, du Gast
et Dorigny.
Die jovis xxuu Octobris, fuit missa Facultatis, in (|ua fiicninf domini Junii, [ a '1 Oriohre.
Guaguin, Alligret, Vigier, Dorigny et ego.
''' Cf. plus bas, p. 874, n. 1. évêque île Lombeii {iftj'.i), abbé Ho Saint-Denis
''' Cf. Du Boiilay, t. V, p. 810. — Le cai-dinal (ilijli), {H'oniu an cardinalat on septembre i'hj?.
de Saint-Denis t-taitJean de Villiers de LaGrolaye, 11 mourut à Home le G août iAy9.
47
lUPPIHIiXIC XAXtOXALB.
370 LA FAGILTE DE DECRET [U92-l/i93]
II
COLLATION DES GRADES ET HARANGUES.
G-i'i
Novembre.
1. DOCTORATS"'.
,4g5. Dionisius AHigiet.
Guido Vigier.
Claudius de Hangest.
Simon du Gast.
Nicolaiis Dorigny.
2. LICENCES™.
.lolianiies de Chavaigiiach.
Fiorenlius Gauberl.
Nicolaus Nobis.
Liulovicus Siifflcau.
Nicolaus Beriraudi.
Martinus Guaguin.
Joliannes Moriiii.
Michael Gaudaire.
Nicolaus de Caiia.
Paulus Valtoii.
.loacliin l>lolin.
Robci'tus (iambier.
Nicolaus Cappucii.
.3. BACCALAURÉATS.
[,/,,,.,.] XI Novenibris Dionisius le Camus. (V. p. 'M^)-i.)
XII Novembris (iuillermus Saiget. (V. p. 35-J.)
VI Decembris Autlionius Paulin [incorporatus]. (V. p. 356.)
viii Decembris .... Jobannes Poynelli. (V. [>. 3.56.)
XVI Decembris Peirus Guibert. (V. p. 367.)
XX Decembris Simon RougoUe. (V. p. 337.)
[,/ig3.] XX Decembris lohannes le Gros. (V. p. 3.^7.)
XXI .lanuarii Jobannes Aloraiu. (V. p. 3.58.)
\v Februarii .Michael Piedecerf. (V. p. 3.58.)
xxviii FebrLiaiii Nicolaus Nobis [ incorporatus J. (\. p. 369.)
I Alartii Piafus Parvi. (V. p. 35f).)
<■) Cf. plus haut. p. 3.51-355. — '''' Cf. plus haut, p. 363.
|l/i92-l/»93] DE L'INIVKHSITK DE PARIS Al ,W SIECLE. 371
I Martii Tliomas Boynol. (V. p. '■iï)(j.)
i Miirlii Joliannes du Rosel.(V. p. 359.)
wii Miii'lii loliiiniics Ferroii. (V. p. 3(Jo.)
\xii Marlii Joliannes Durand. (V. p. 3Go.)
XXV Marlii l'^i-atcr Anlhoiiius de. Busco. (V. p. 3Go.)
\xvii Martii Egidius Fralon. (V. p. 36o.)
xxTiii Marlii Nicolaus Ganielin. (V. p. 36o.)
XXIX Martii lolianucs de Montesson. (V. p. 3Go.)
xiii Aprilis Krater Ludovicus Sudleau [ incorporatus]. (V. p. 36o.)
I Mail Pelrus Lourdel. (V. p. 36-.?.)
xvm Maii Joliannes Loucliv. (V. p. 3(i6.)
wiii Maii Nicolaus Louchy. (\. p. 3()i.)
wiii Maii (îuillernuis Pully. (V. p. 304.)
V Junii Frater Anthonius de Fontoy. (V. p. 365.)
xvu Junii Joliannes Bcauvisaige. (V. p. 365.)
XX Junii Pelrus Godierus. (V. p. 365.)
m Julii Johannes du Gue. (V. p. 365.)
xvu Julii . Pelrus Jacotin. (V. p. 306.)
XXVI Julii Bogerius Barme. (V. p. 366.)
XXXI Julii Johannes Broutcsauge. (V. p. 367.)
XV Augusti Chrislianus Suyrkly. (V. p. 367.)
i\ Septembris Johannes Pulcri. (V. p. 368.)
XXI Septembris Renatus Prepositi. (V. p. 368.)
XXVI Septembris .... Nicolaus Castel. (V. p. 368.)
XXVI Septembris .... Johannes Waipois. (V. p. 368.)
XVII Octobris Robertus de Longueil. (V. p. 369.)
XVII Octobris Johannes Hegron. (V. p. 369.)
47
372 LA FACULTE DE DECRET [U92-U93]
III
LECTURES DES BACHELIERS.
(F" 9l3 1".) SeCUNTUR N0M1>A et COGNOMINA BACOALARIORUM IN JURE CANONICO PaRISIUS
SUAS LECTIONES INCIPIENTIUM A MENSE NoVEMBRlS A^M DoMIM MILLESIMl CCCC i\0\A(iESlllll
SECUNDI USQUE AD MENSEM NoVEMBRIS ANM DOiMlNl M CCCC NONAGESIMI TERCII.
Dominus Dionisius le Camus, presbiter, diocesis Parisiensis, in Decretis baccalarius, lioilie,
in nonis Béate Marie, iacipiet prinium iibrum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno Domini m gccc nonagesimo
serundo, die xii mensis Novembris.
Guillermus Saget, dericus, diocesis («''), in Decretis baccalarius, liodie, in noiiis Beali
Jacobi, incipiet primum iibrum Decretalium, in scolis ad intersignium Beati Eustacii, et hoc
pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo secundo,
die xiiii Novembris.
Johannes Poynelle, diocesis Nivernensis, in Decretis baccalarius, liodie, in nonis Béate
Marie, incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo
anno et primo volumine sue lecture. Datum anno mcccc nonagesimo secundo, die x mensis
Deccmbris.
Dominus Petrus Guibcrl, presbiter, Ebroicensis diocesis, bodie, in nonis Beati Jacobi,
incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis magnis superioribus, et hoc pro primo anno et
primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo secundo, die xvi Decenibris.
.Simon Rougolle, Ebroicensis diocesis, bodie, in nonis Beale Marie, incipiet primum Iibrum
Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo volumine. Datum
anno m cccc nonagesimo secundo, die xx mensis Decembris.
Dominus Johannes Legros, presbiter, diocesis Ebroicensis, liodie, in nonis Beati Jacobi,
incipiet primum iibrum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et lioc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno x cccc nonagesimo secundo, die xx mensis Decenibris.
Dominus Johannes Morain, presbiter, diocesis Sancti Fiori, in Decretis baccalarius, hodie.
in nonis Béate Marie, incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et
hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture. Datum anno mcccc nonagesimo secundo,
die xxiii Januarii.
iVlichael Piedecerf, l^othomagensis diocesis, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum
iibrum Decretalium, in scolis ad intersignium Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno mcccc nonagesimo secundo, die xvii Februarii.
Piatus Parvi, presbiter, diocesis Carnotensis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis Béate
Marie, incipiet primum Iibrum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo
anno et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo secuiidn. die secunda
Marcii
Thomas Boynet, clericus, diocesis Ambianensis, bodii;, in nonis Beati Jacobi, incipiet pri-
mum Iibrum Decretalium, in scolis Beati iiuslacii,et hoc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo secundo, die secunda Marcii.
[U92-1/I93] \)E L'IINIVKHSITK DR PARIS AL XV" SIKCLE. :{7:5
.l(ili:iiiiii's (lu Itoscl , clciiciis, dlocpsis Morinonsis, liodic. In iKinis iJcih' M.iric. imipii'l
priniuiii lihnim Dccrelalium, in scolis niujfnis siipprioribus, et lioc pro prinni aiino it [iriind
voIum'uK! sue li'cliirc. Dahini anno m r,(;i:(; ndniijfcsirno sociindo, die secunfi;i Marcii.
Jolianncs Fcrrou, clcricus, dioccsis Aiilissiodorcnsis, hodie, in nonis Bcale Marie, incipiet
pritmini iil)ruiii Decrelalinni , in scolis Beali lùislacii, et, hoc pro primo anno et primo voiu-
iiiine sue lechire. Daluni anno il cccc iiona^fcsiiud secundo, die xxiii Marcii.
(F" oi^Jv". ) l''ra(er Anlhonius de liusco, ordinis S. lienedicli, hodie, in nonis Bi'ate Marie,
incipiet primum librum Decretalium, in scolis majjnis inl'eriorihus, el hoc pro primo anno et
primo voiumiiie. Datuin anno mcccc nonagesimo secundo, die xxvi Marcii.
Egidius Fralon, clcricus, diocesis Carnolensis, in Decretis baccalarius, hodie, in nonis Beali
Jacohi, incipiet primum librum Decretalium, in scolis ad intersignium Benli Fustacii, el hoc
pro primo anno el primo volumine. Dalum anno m c.r.c.c. nonagesimo secundo, die wviii
Marcii.
Nicolaus Gamelin, clericus, diocesis Laudunensis, liodic, in nonis Béate Marie, incipiel |)ii-
miim librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo vcdii-
mine sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo secundo, die jx-nullima Marcii.
Johannesde Montesson, clericus, diocesis Cenomanensis, hodie, in nonis Beali Jacobi, inci-
|)iet prinnmi librum Decretalium, in scolis Beali Fnstacii, el hoc pro primo anno et primo
volumine. Dalum anno m cccc nonagesimo secundo, diepenullima mensis Marcii.
Petrus Lourdel, clericus, diocesis Ambianensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiel pri-
mum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, el hoc pro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tercio, die secunda mensis Maii.
Johannes Loucliy, diocesis Lymericensis in Hibernia , hodie, in nonis Beale Marie, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tertio, die xxi Maii.
Nicolaus Louchy, diocesis Medensis in Hibernia, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet pri-
mum librum Decretalium, in scolis magnis superioribus, el hoc pro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tertio, die xxi Maii.
Guillermus PuUy, clericus, diocesis Ebroicensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tertio, die \\i Maii.
Frater Anlhonius de Fontoy, ordinis S. Benedicli, hodie, in nonis Beali .lacobi, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine. Datum anno ii cccc nonagesimo tertio, die vi mensis Junii.
Johannes Beauvisaige, clericus, diocesis Ambianensis, hodie, in nonis Beato Marie, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tertio, die xviii Junii.
Dominus Petrus Godierus, presbi'ter, diocesis Nivernensis, hodie, in nonis Beati Jacobi,
incipiet priumm librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno el |)rimo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tertio, die xxn Junii.
Johannes Dugue, in arlibus magister, de Parisius, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tertio, die quinta mensis Julii.
Dominus Petrus Jacotin, presbiter, diocesis Trecensis, hodie, in nonis Beati Jacobi . incipiel
primum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc [)ro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tertio, die wiii mensis Julii.
(F° 2i4 r".) Bogerius Barme, clericus, diocesis Parisiensis, hodie. in nonis Béate Marie,
:57'J LA F\(;iLTI-: de DÉCHKT [U92-1A93J
incipii'l ])ritiniiii lihruin Decietnliuin, in scolis iiiagnis ini'crioribus, t'I lior pro primo aniio cl
primo volumine sue lecture. Datum anno h cccc nonagesimo tertio, die xxvii mensis Julii.
Joliiiniics Broutesauge, cltuicns, diocesis Carnotensis, hodio, in nonis lîcali Jacohi, iiici|)iet
primum librum Dccrctalium , in scolis Bcati Eusiacii, et hoc pro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Datum anno m ('.{;<:c nonagesimo terlio, die secunda mensis Augusti.
Christianus Suycckly {sic), diocesis Curiensis, liodie, in nonis Béate Marie, incipiet pri-
mum librum 'Decretaiinm, in scolis magnis int'erioribus, et hor pro primo anno e1 |irinio
\()lumim^ sue lecture. Datum anno ii cccc nonagesimo tertio, die wii Augusii.
.lohannes Pulchri, presbiter, diocesis Senonensis, bodie, in nonis Béate Marie, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno m cccr. nonagesimo terlio, die x mensis Seplembris.
Jobannes Rogerii, presijiter, diocesis Lugdunensis, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc ])ro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tertio, die xxii Seplembris.
Renatus Preposili, presbiler, diocesis Cenoraanensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tertio, die xxvi mensis .Septembris.
Nicolaus Castel, clericus, diocesis Ambianensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum
librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volumine sue
lecture. Datuju anno m cccc nonagesimo tertio, die wviic Se])tembris.
Jobannes Walpois, clericus, diocesis Ambianensis, hodie, in nonis Beati .lacobi, incipiet
])rimum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tertio, die xxviii Septemliris.
Robertus de Longueil, clericus, de Parisius, bodie, in nonis Béate Marie, incipiet prinuun
librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno ii cccc nonagesimo tertio, die xix mensis Octobris.
.Tobannes Hegron, de Parisius''', bodie, in nonis Beati Jacobi, incijiiet primum librum
Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volumine sue lecture.
Dalum anno m cccc nonagesimo tertio, die xix mensis Octobris.
''' H doit être quc-liou d'un de ses pioches tiers en la moitié pai' indivis des licl's, terres et
parents dans cet extrait des registres (lu (lliâtelet, seigneuries de la Court de Carrelier et Caiilart
sous la date du 8 juillet 1^93 : "Deffenses faites à assis h Bourroy sur la rivière de Juyne [ Boiiiay.
Philipes Dufour, examinateur curateur, de damoi- dé[)arlement de Seine -et -Oise, arrondissement
selles Jebanne et Marguerilte Margaille, filles et d'Étampes, canton de la Ferté-Alais], pendant
héritières en partie de fou Pierre Margaille, de le procez des parties. n Collection Cliiiniiiilinii'l ,
troubler inaistre Macé Hegron en la jouissance du vol. 765, p. 187.
[l'i9:{-l/i!)AJ l)K L l MNEllSITh; l)K l'AlSlS AL \\' SIKCIj;.
375
DKCANAT D'ETIKNNK DE LA VIEFVILLK.
NOVEMBRH; 1493-NHVi:MlJliK IVJ'i.
DELIBERATIONS DE LA FACILTE.
(Iir
[i?.93.
7 Novpmhre.]
(F" 2i5 r°.) Aiino Domini inillesimo quadringentesimo nonagesiiuo lorcio
jovis vu mensis Novembris, post missiim onliiiariani Kacullatis, fuit coiigrej-falio
per cedulam apud Sanctuiu Johaïuieui ■llieiosolimilaiiuin, super duobus arliculis:
primus est ad eligendum vel continuandum ofiiciaiios dicte Facultatis; secundus
est communis, super supplicationibns et injuriis.
In dicta congregatioae fueniat ])reseiiles doiuini (laiid)ray. Coiitj, .luiiii, Alli-
gret, Vigier, de Hangest, du Gast et ego.
Quantum ad priinum articuium, ego Stepbanus de Veteri \illa, decanus, de-
posui librum, sigiHiiui et claves in manibus dicti domini Anibrosii de Cambray,
tune decani naturalis, supplicando Facultati quod dignaretur me babere suppor-
tatum in minus bene actis per me durante dicte decanatu, et per me acta et gesta
rata, grata et advoata habere, exponendo eisdem quod jam multis annis ego
fueram electus et continuatus in decanum dicte Facultatis; qua de re vellent el
dignarentur eiigere novuni decanimi. Et simiiiler idem suppiicavit dominas Nico-
laus de Gonty, thesaurarius ejusdem Facultatis. Quibus sic actis, domini concor-
diter continuaverunt suos officiarios in suis ofïiciis, scilicet me de Yeteri Villa in
decanum, et diclum dominum Nicolaumde Gonty in tbesaurarium dicte Facultatis.
Die martis, in crastino festi Sancti Martini byemalis, fuit missa Universitatis [la Novembre]
apud Sanctum Matliurinum; in qua interfuerunl domini Gonty, \ igier, de Han-
gest et ego.
Die jovis \un ejusdem mensis Novembris, fuit missa Facultatis apud Sanctum [l'i Novcmlirp.]
.lobannem; in qua fuerunt domini Gonty, Junii, Alligret, Vigier, de Hangesl ,
ilu Gast, Dorigny et ego.
Jovis XXI ejusdem mensis, fuit missa Facultatis in Sancto Jobanne; in qna
fuerunt présentes domini Gonty, .lunii, Vigier, de Hangest, du (îast et ego.
Eadem die, pro littera gradus Jobannis Lngoiil : \imi sol. |iai\
> I Novembre.]
;}7G LA FACULTE DE DECRET [ l 'lO.i-l 'i9/i |
[a5 Novembre] Die luiie x\v Noveiiibris. fuit inissa Béate Kallieiiiie apud Sanclum .loliannotii;
in (jua lïierunt domiiii Gonty, Picard, Juiiii, \igier, de Hangest, du Gast, Doiiguy
et ego.
Eadem die, post inissain, in capella, doniinns legens exposait Facultati quod
unus, qui non eral giaduatus Parisius, legehat in coilegio Lond^ardoruni, hora
qua iegilur pro ordinario, supplicando Facultati quod provideret de reniedio
opportuno. Domini coiicluserunt ([uod dictus legens faceret diligentiani apud
scribam Universitatis de recuperando conclusionem Universitatis in simili niateria
factani; (|ua recuperata. Facultas ordinavit quod ego decanus cum ([uibusdani
aliis de Facultate accederemns ad dictum collegium Lombardorum, ad exponen-
dum magistro dicti collegii didam conclusionem, et quodulterius non permitteret
dicto legenti (ulterius) légère in suo coilegio, conformiter ad contenta in dicta
conclusione.
[ a6 Novembre.] (F" 9i5 v".) Die martis sequenli xxvi ejusdem mensis, fuit raissa Universalis
apud ecclesiam Fratrum Predicatorum; in qua interfuerunt domini Gonty, Vigier,
du Gast et ego.
Eadem die, fuit congregatio Universitatis, post missam, in dicto loco, super
duobus articulis : primus est ad advisandum si opus esset miltere ad regiam Ma-
jestatem, ad prosequenduni cotlicilluni presentatum régie Majestati, tangens pro-
visionem et utililatem Universitatis et suppositorum ejus.
In dicta congregalione, Facultas conclusit quod placebat mittere ad regiam
Majestatem sim])iicem nuncium cum lilteris Universitatis ad prosequenduni
dictum codicillum et contenta in eo.
In dicta congregatione fuerunt domini Gambray, Gonty, Alligret, Vigier, de
Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
[a8 Novemijre.] Jovis xxvui INoveuibris, fuit niissa Facultatis apud Sanctum Jobannem; in
qua fuerunt domini Gonty, Junii, Guaguin, Vigier, de Hangest, du Ga[s]t
et ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine prémisse, ma-
gister Guillermus Voisin, in artibus magister, diocesis Rothomagensis, qui
sol vit pro bursis duo scuta, et pro dispensatione de non eundo per villam
xn sol. par.
Eadem die, domini ordinaverunt quod die lune sequenti fiet proclamatio in
scolis pro apertione examinis future licencie, et quod volentes promoveri com-
parèrent in secunda missa Facultatis.
[5 Décembre.] Die jovis quiuta mensis Decembris, fuit missa "Facultatis, m qua fuerunt
domini Gonty, .lunii, Alligret, Vigier, du Gast, de Hangest et ego.
[l/i9;?-l'i!)'i| l)K L'UNIVliRSITK DE PARIS AU XV' SIÈCLE. 'Ml
Veneris seqiienti, fuit iiiissa Bo;iti Nicoliii itpiid Saiirliiiii .li)liaiiii<;iii ; in ijua [o Décembre. J
riicninl tloiiiiiii (loiili, (jiiagiiin, Vigier, de Ilaiigpst, du (îast, Doriguy et ego.
Die salibali vu ejiisdciii iiicnsis I)ccciiil)ris, l'iiil missa Universitalis apiid [7 Dôcembrc.)
ecclesiam l'oral i-iiiii l'icdicaloruiii : in <\\\;\ Inciiint domini VijfiiT. dn Cast
et ego.
Die doniinira seqnenli, Inil missa (lonct-plionis liijalc Marie \ irginis a|)nd | H Dccembre.]
SanctuiH .lohaniiciii; in qiia fueruut domini Goiiti, Guagnin, Alligrct, Vigior,
de Hangcst, du Gast et ego.
Die jovis XII ejusdom mensis Dccembris, fuit missa Facullatis aj)nd Sancliim (i ■ D'ccmbre.]
.loliannem; in (|na ruciiinl domini Gontv, (iuaguin, Alligret, Vigier, de llangest,
du Gast, Dorigny et ego.
Eadem die, luernnt incorporali intor baccalaiios .loacliin Hesle, l^emovicensis
diocesis, Ijaccalaiius Pictavis, et frater (îuido de Vilielume, Bituricensis diocesis,
similitei' baccalarius PicUnis, qui solveiuut pro incorporatione quilibet duo
scuta.
(F° 216 1°.) Eadem die, supradicli liater Guido et Joachin cum duobus aliis
baccalariis supplicaverunt pro examine licencie; cui [l. quibus] domini dixenuit
quod comparèrent in prima missa.
Die sabbati xnn Decembris, fuit missa de Borate apud Sanctum Jobannem; in [16 Décembre.]
qua fuernnt domini Conti, Guagnin. Alh'gret, Vigier, de Hangest. du Gast, Dori-
gny et ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalarialus, examine premisso, do-
minus Nicolaus Clementis, presbiter. diocesis Laudunensis; qui, prcsiitis solitis
juramentis, soivit pro bursis et dispensatione duo scuta et xn sol. par.
Die jovis XIX ejusdem mensis, fuit missa ordinaria Kacultatis apud Sanctum [19 Dcrombrc.]
.Tobannem; in qua fuerunt domini Gonty. Guagnin, Vigier, de Hangest, du Gast,
Dorigny et ego.
Die martis xxnu ejusdem mensis, in vigilia Nativilatis Domini, dominus Simon [■! '1 Décembre.]
du Gast legit Décrétaient Firmiler, de sutnma Trinilale etfide catholka; qui inlraxit
horaconsueta et observavit solemnitates assuetas.
Eadem die, fuit missa Facultatis apud Sanctum .loliannem; in quii luernnt
présentes domini Conty, .lunii, Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny el ego.
Eadem die, pro littera gradus .loliannis Ancelin : xvi sol. par.
Item, pi'o lilfera gradus douiinus Nicolai (llemenlis : \\i soi. par.
m. &8
lUi-ntucniE <tATioT4i.r.,
^! Janvier.
378 LA FACLLTÉ DE DÉCRET | 1 V.).".-! V.)4]
Die jovis 11 iiieiii^is .laiiiuuii . fuit iiiissn Kaciiltatis a[>ii(l Sanctuiii .loliannein;
iii <|iia fiicrunt floiniiii Gonty. .Iiiiiii. \ i|jicr, de Hangesl, Dorigiiy et Cfjo.
Eadcm tlio. luit adinissus ad {jiadum baccalarialiis, examine preniisso, Guil-
lermus de l'roisy, clericus, diocesis Laudiinensis; (|iii, prestitis solitis juramentis,
solvit |)ro bursis et dispensatione duo sciita ciiiii dliiiidio.
['i Janvier.] Die sabbati un meusis Jannarii. fuit conjTregatin Kacultalis, apud canieram
examinis, bora seconda posl meridieui, .super duobiis articuH.s : prinius est super
dispensatione baccalariorum preseiitalorum ad licentiam, si et in quantum dis-
pensatione indigerent; secundus est comninnis.
In dicta congregatione l'ueriinl présentes doniini Conty, Vigier, (bi Gast, Doi'i-
gny et ego.
[;i lanvinr.] Die Jovis IX mensis Januarii , luit niissa Facultatis apnd Sanctnni .Tohanuem;
in qua fnerunt présentes domini Gonti, .ïunii, du (iast, Vigier. de Hangest,
Dorigny el ego.
[iii .lanviei.] (F"2i6v".) Die jovis XVI meusis .Tanuarii, biit missa Kacultatis , in qua
fuerunt domini Gonti, .luiiii, Gaguin, de Hangest, du (iast, Dorigny et ego.
Eadem die, fuit incorporatus inter baccabirios .lohannes de Saint Aulbin'*',
diocesis Garnotensis, baccalarius Aurebanis, qui solvit pro incorpora tione duo
scuta cum sex solidis par.
(•j:^ Janvier.] Die jovis \xiii ejusdem mensis, luit missa Facultatis apud Sanctum .bjbamiem;
» in ([ua interluerunt domini Gonti. .lunii, Gaguin, Vigier, de Hangest, du Gast,
Dorigny et ego.
Eadem die, domini presentati ad licentiam intraverunt aulam examinis pro
examine genei'ali numéro septem; in ({iia ego decanus feci exbortationem dictis
baccalariis more solito.
[a^ Janvier.] Die luiic \xvi[i] .buiuarii, luit celebratus obitus bone memorie domini Martini
de Fraxinis; in quo fuerunt domini Gonti. .lunii, Vigier. de Hangest. du (iast.
Dorigny et ego; et fuerunt lacté distribuliones more solito.
[:<o Janvier.] .lovis penultima mensis .lanuarii. fuit missa Facultatis, in qua fuerunt présentes
domini Gonti. (iuaguin. Alligret, Vigier, de Hangest, Dorigny et ego.
'"' En 1 'h)'i , Jean (le Saint-Aulbin, iriii Docretis dincèse de (jliartres: en lAg."), à la collalion ili'
iicencialus, (lenomanensis diocesis" («ic), se pré- rarcliidiacre de Dreux et à celle de l'ablié de
sente à la collation de l'évêfjue el du cliapitre de Saint-Père-en-Vallée, diocèse de (Ihartres. Archives
Chartres cl à celle de l'abbé de N.-D. de Colonibs, de l'Université de Paris, \o\. hi) , fol. (ii) v" el78.
I I'i9:{-l'iî)/i] DE LIJNIVKHSITE DE PAHIS \l W SIECLE. :579
Die (loiuiiiica ii iiiciisis Ft'l)riiarii, luit iiiissa l'iiiilicafionis IJcalr Maiii- \ h- | ^i Février.]
ginis; iii (jua lucrunL cloiiiiiii Conli, .luiiii, (iiiaguiii, Alligiot, Vigici'. de llaiijjest,
(lu (lasl, Dorijjny et ego; et lucruiit lactc distribiiliones cereoruiii more solito.
Die lune, scqiKMili . luit iiiissa Universitatis apiul .lacoltilas; in (jua ego non fui [3 FOvrier.J
|)ro])tcr occup(p)ationes.
.lovis VI ejusdem niensis Febrnarii. fuit niissa Facullatis apud Sanctuni Jo- [6 Février.]
hanneiii; in ([lia fiierunt doiiiini Conti, Alligret. de Ilangest, Dorigny et ego.
Jovis Mil ejusdem mensis. Iiiil missa Kacultalis. in (jua fuerunt présentes [i3 Févrk-r.J
domini Conti. Guagiiiii. Alligrel. de Ilangest, du (ïast et ego.
Die sal)bati w Kriiruarii, fuit congregatio Universitatis apud Sanctnm Matiui- [ i D Févrif r. |
linum, super apertione rotuli nominandorum.
Eadem die, post congregationem, in domo domini de Conti. presentibus do-
minis de Conti, Alligret. de Hangest, du (iast. Dorigny et me, fuei-unt aduiissi
ad gradum baccalariatus. examine premisso, frater Theodoricus 15iilail. oïdinis
S. Benedicti, diocesis Rotliomagensis, qui solvit duo scuta cum dimidio. et Cuil-
lermus GuiHemini, diocesis Nivernensis, clericus domini Alligret, qui solvit pro
omnibus juribus quatuor francos.
(F" 217 v°.) Jovis w mensis Februarii. fuit missa Farultatis apud Sanc- [90 Février.]
tum .lohannem; in qua fuerunt domini C.ùuti. de Hangest. du GasI. Dorigny
et ego.
Die marlis \\v ejusdem mensis, m caméra examinis. luit admissus ad gradum [25 Février.]
baccalariatus. examine premisso, frater Alardus du Castel, prior Davenencourt''',
ordinis S. Benedicti. qui solvit tria scuta ad soleni, et uimm aliud [m-o dispensa-
tione harenge.
.lovis xxvu ejusdem mensis, fuit,' niissa Facultatis apud Sanctum .lohannem; [37 Février.]
in qua interfuerunt domini Conti. Guaguin. Mligret. Dorigny et ego.
.lovis VI mensis Marcii, fuil missa Facultatis; in (jua interfuerunt domini Conti, [tJ Mars.]
Alligret, \ igier et ego.
Eadem die, fuil congregatio Universitatis apud Sanctuni Mathurinum, super
resignalione ollicii cujusdam papiriatus.
''' Pfol)ablenit>nt Davesnescourl (dL^parleinenl île lu Soniiue, aiTondissemoiit et canton de Mont-
<li<lii'r).
i8.
880 LA FACLLTK \)K DKCHET [ 1 V.I3-l'i9/i]
Item, i[)sa die. post coiifjre^jatioueiu, in doiiio domini generalis ("iiil adinissiis
ad ffiaduiii baccalariatus, examine premisso, l'etrus Flan, clericus, diocesis Am-
bianensis, qui solvit pro bursis xl sol. par.
[i3Mars.] Die jovis XIII mensis Marcii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Johaimeiu;
in qua fuerunt domini Conti. (iuaguin, Alligret et ego.
Eadem die. fuit congregatio Facultatis. apud cameram examiuis, super duobus
articulis : primus est ad deliberandum super hiis que acta fuerunt cum iicen-
ciandis; secundus est commuiiis.
In dicta congregatione fuerunt domini Conti, Guaguin, Picard, Alligret, Vigier,
de Hangest, Dorigny et ego.
[ 18 Mars.] Die martis wiii ejusdem mensis, fuit clausum examen, et habui orationem ad
baccalarios more solito.
Eadem die, in caméra exaniinis, fuit admissus ad gradum baccalariatus, exa-
mine premisso, Johannes Merlin ('), clericus, diocesis Lemovicensis; qui, prestitis
solitis juramentis, solvit pro bursis et dispensatione duo scuta cum dimidio.
[30 Mars.] Die jovis XX ejusdem mensis. fuit inissa Facultatis apud Sanctum Johannem;
in qua fuerunt domini Conti, TuUcu, Junii, Vigier, du Gast et ego.
Eadem die, post missam, fuit congregatio Facultatis in caméra examinis, super
duobus articulis : primus est ad conficiendum rotulum licenciandorum; secundus
est communis.
Ibi comparuerunt domini Gambray, Conti, Tulleu, Picard, Junii, Guaguin,
Alligret, Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego. Et fuit confectus rotidus
dictoriim licenciandorum, de communi consensu dominorum, (F° 917 v") modo
et forma inferius descriptis, et fuerunt inde confecti duo rotuli, unus videlicet
clausus et signatus tribus sigillis more solito, et alius non clausus, qui remansit
in manibus mei decani, et incontinent! facto rotulo, domini adoptaverunt dictos
licenciandos ordino infrascripto.
Eadem die, post prandium, in domo domini cancellarii, in presentia dominorum
Conti, Alligi'et, Vigier, du Gast et de Hangest, ego decanus, brevi oratione per
me babita, presentavi dictos licenciandos numéro xnir dicto domino cancellario,
eidem supplicando quatinus eos expedire dignaretur et eisdem inunus licencie
nnpartiri quamcicius comode posset. Qui quidem dominus cancellarius eos bénigne
recepit, et pollicitus est eos expedire quam brevissime posset.
Et statira post, in presentia notarii et testium, presentavi dicto domino cancel-
'"' En i^f)4, Jean Merlin, rrin artibus magisler celle du cliapitre de l'église collég-iale de Saint-
et in Decretis baccalarius » , se présente à la col- Junien, même diocèse. Archives de l'Université de
lalion de l'évêque et du chapitre de Limoges, et à Paris, vol. 69, fol. 38.
[IV,i:î-1V.I'i| I)K LI'MVKRSITK \)E PAUIS au X\- SIKCLE. 381
lario prcdicLuiii roluliiiii cliuisuiii (!t sifjillaliiiii, ciiiii plulchUilioliiljiis assiictis,
petendo inde instriiincnlmn notario piiblico, videlicet magislro Jolianni du (iiir.
Die sal)l)ali wii die prcdicii inensis Marcii. lui! congrejfalid l"";ii-ullalis a|)iid (as Mars.]
camcraiii cxaiiiinis, super duobiis articidis : pi'imiis est sii|)ei' adiiiissione cujus-
daiii liaccalarii (|iii sii|)plical)al adiiiiUi ad licenciaiii; seciindiis est coiiiiiiiiiiis.
lu dicta coiijji'cjfatione companicniiit doinini Caiiibray, Conli. Tidlcn. \lli-
{jret, \ in;ioi-, de Ilaiijjesl, du (lasl. Dorijjiiy et e<]0.
Qiiantuiii ad priiiiiiin articnliiiii, iMdeiii coiiiparuit ddiiiiiiiis .loliannes de
Bresze, protlionotaiiiis Sancte Sedis apostolice, siipplicans admit ti ad examen
licencie; quem domini, consideratis consideraiidis, admisenint, et tiiil incorpo-
ratus inter licenciandos.
Eadem die, dominus Dorigny legit Decretalcni Omnis ulriusque sexus , de penhen-
tia et. remisstone, et servavit solemnitates assuetas.
Die liinc; xxnii Marcii, in domo domini de Gonty, fuit admissus ad {jradum bar- [a'i Mars.]
calariatus, examine prcmisso, Antlioniiis Bioni [m marg.: Byoni], diocesis Clai'o-
monlensis. qui solvit pro omnibus juribus Facultatis sex libras xii sol. par.,
bedellis solutis ad partcm.
Eadem die, pro littera gradus Johannis Lagoul : \\\ sol. par.
Die martis x\v ejusdem mensis, fuit missa Annunciatonis Heatc Marie apiid [a.'i Mars.]
Sanctum .lohannem; in qua fuerunt domini Gonti, Tullcu. .luuii. Guaguin,
Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
Eadem die, postmissam, presentibus dominis supradictis, coniparuerunt in
Sancto (F" 9 18 r") .lolianne quindecim licenciandi cum duobus bedellis genera-
libus et aliis subbedellis dominorum; qui licenciandi, prestitis prius solitis jura-
mentis, processerunt bini etbini,cum cap[p]is, usque ad aulam domini Parisiensis
episcopi. Quo facto, domini Gonty, Vigier et ego venimus ad domum domini can-
cellarii in clauslro Béate Marie; qui dominus cancellarius.post modicum temporis,
venit et exliibuit nobis rotulum dicte Facultatis clausum, sanum et integrum; et
deinde processit ipse dominus caiicellarius cum subcancellario, aliis dominis eum
associantibus , ad aulam predictani; et ibidem omnibus in suis sedibiis collocatis,
dictus dominus canceliarius tradidit dictum rotulum magistro Jobanni Dugue ,
bedello generali dicte Facultatis , legendum, ([ui alla et inielligibili voce vocavit
dictos licenciandos eo ordine quo erant inscripti in dicto rotulo. Quo facto, domi-
nus subcancellarius habuit disertam orationem in laudeni Facultatis et licencian-
dorum; qua finila, dominus canceliarius dictis xv licenciandis munus licencie et
apostolicam benedictionem impendit, ibidem assistenle copiosa multitudine pre-
latorum, consulum, nobilium, licenciatorum et doctorum ex onmi Facultate ac
3S-2 L\ FACULTÉ DE DÉCRET [ 1493-1 /il) /i]
scoliii'iiiin cl |)()|juli iiiiilllliulinc. (Jiiibus peraclis, domiui doctorcs et dicti no\i
liceiiciali descenderuiil de aida cl stclciiinl in pede jjradimm, et dti, iiiorc solilo.
gratias cgorimt omnibus et singulis (|iii aclui interfucianl. Deindc dicti doniini
licenciati se retraxenint anic (Ii)osliiini capelle int'erioris donnni Parisiensis
episfopi, et il)i gratias egerunt doininis doctoribus de laljoribns assnmptis et
honoribiis inipensis.
OliDO ALTEM QUO n'Sl LICENCIATI FUEIU NT EVOCATI, ET QUI EOS ADOPTAVERUNT ,
SEQUITUU ET EST TALIS :
.lohannes de Bresze Hune adoptavit dominas Ambro[sius] de Cambray.
Frater Simon Passart idem de Cambray.
Guillelmas de Beuseville. . d. Robertus Tulleu.
Frater Guido de Villelume. d. Dyonisius AUigret.
Reginaldus Gauchon d. Jobannes de Courcellis.
Joacbin Besle d. Gnido \ igier.
■ . Frater z\ymanis Joib'cdi. . . d. Nicolans de Gonti.
Jobannes du Val d. Uobertus Guaguin.
Marinus de Genolhac ego Stepbanus de Veteri Villa.
Jobannes de Sancto Albino. d. Jacobus Junii.
Lanrencius Gobilloii d. Glaudius de Hangest.
Jobannes Loison d. Jobannes de Gourcellis.
Petrus Régis d. Simon du Gast.
Jobannes Lagoul d. Nicolaus Dorigny.
Joliaunes le Gros d. Jobannes Picard.
Ikj Avril. j (1^" 218 v".) Die jovis décima mensis Aprilis, luit missa ordinaria t^acullatis
apud Sanctuni Jobanncui; in (|iia lueriint domini Gonti, Junii, Guaguin, Vigicr,
du Gast et ego.
Eadem dii', fuit admissus ad graduni baccalariatus, examine premisso, magis-
ter Robertus Bertboui, diocesis Ambianensis, cjui solvit pro omnibus juribus t^acul-
tatis et bedellornm sex scuta, ex quibus bedelli babuerunt xxwn sol. par.
Eadcm die, pro littera gradus rlcrici de Hai'el [sic) : ununi scutum.
[i7Avril.j i)ie jovis xvu cjiisdcm mensis, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt domini
Gonti, Junii, Guaguin, Alligret, de Hangest, Dorigny et ego.
Eadem die, domini deputati Facultatis comparuerunl in donio domini gene-
ralis ad advisandum snjx-i' fado admittendorum ad baccalariatum.
Itein, eadem die. |iro litlera gradus magistri Guillernii de Beuseville :
XVI sol. par.
Item, pro littera gradus magistri Pétri Bataille : iinuni scutum.
[l/i93-l/ii)'i| l)i; L(MVi:USITK Ui; PAllIS Al W-^ SIKCLE. 383
Die siihliiili \i\ \piilis, l'uiL <()ii;;ic;;;itin l^'iiciilhilis ii|iiiil caincraiii oxaminis [i<) Avril. |
sii|M'r (luol)iis articulis : primiis es! ad aiMlioii(ltiiii a(l\isala jici- domiiKis (lc|)iilalos
sii|)('r lacln <Hliiiill('ii(l(ii'iitii ad j[iadiiiii l)accalanaliis; secundus est (•(iiiiniiiins.
Qiuuitiiiii ad priinuiii ai'liciiliiiii, domiiii jiixla ailvisata per (lc|inlal()s oïdliia-
vet'iinl, (|iiod paiipores scolai'cs iii riiliiriiiii solvcrcnt pi'o biirsis \i, sol. par. Item,
qiiod pi'o liarciijfis ooniiii doniiiii soliim pcrcipciHmt qiiilihet nu sol. par., qui
priiis porcipiebanl sex diiodciio.s. Ileiu, pro pi-esidciilia soUim solvcn-nt \\ sol.
par., ([ui pi'iiis solveijant sculuni. Ileiii, ([uod clavi<;ei' pro salaiio siio perciperet
duutaxal v sol. par. Item bcdeili pro sue prandio, quilibet eorum ii sol. par., et
pro voluniinc siuiiliter soiverent iin sol. pai'. duiitaxat, iil prcdicii scolares
possent lacilius acHpiirere dictiiin jjradiim O.
Die jovis xxiui ejusdeiii nicnsis Aprilis, fuit missa Facidtatis ajxid Sanctuin [''' '^'■"i
Jobaiinem; in qua interriieriint doiiiiiii Conli. .Iiiiiii, Alli{>rot, de llaiijjest, du
Gast, Dorigny et ejjo.
Eadem die. luit admissus ad graduni baccalarialiis. examine [)reniiss(), iiiajfisler
Inguerrandus le Sergent'-', diocesis Ambianensis; ipii, prestitis solilis juramentis.
solvit pro bursis xl sol. par.
Die sabbati xxvi ejiisdem mensis. fiiii congregatio Universitalis a|)iid Sandiiui [ 2(5 Avril.
Mathurinum super duobus articulis : primus est super claiisiouc lotuli noiiiiiiato-
rum ; secundus est communis.
In dicta congregatione inlerfiierunt domini Coiili. (îiiagiiin, Alligrel. Vigier.
de Hangesl et ego.
In dicta congregatione L'niversitas conclusil quod rotuliis iioiniiiatoiiiiii per
Facultatem Decretorum non recip(p)eretur eo modo (pid presentatus eral Uni-
versitati, et quod fieret secundum formam arrestorum in dicta materia datoruin
prolatorum, et reciperetur.
(F' -îK) r".) Eadem die, in dnmo domini generalis, fuit admissus ad gradum
baccalariatus, examine premisso, Natalis Pill'ault, clericus, diocesis Sagieiisis, (pii
solvit pro omnibus juribus Facullatis et bedellorum oclo sciita, ex qiiibiis bedclli
habueriint xlii sol. par.
Die dominica sequenti, fuit congregatio Facultatis in domi> doiiiiiii de .fo-saio, [a; Avril.
''' Enmavge : Nota bote. Pro salaria clavigeri. cèse d'Amiens. irc/dVe.s de VUiiiversilè de l'niix.
>'' Enguerrand ie Sergent, prêtre, du diocèse vol. '19, foi. ()-2 v°. — En iû<)<), il se |)résenli' à
d'Amiens, maître es arts et hadielii-r en D(«crot, la collalion de fabljé du Mont-Sainl-Eloi, 0. .S. A.,
se présente, en i^igâ, à la rollalion de l'évêque diocèse d'Arras, et à celle de l'ahbcsse crde
et du chapitre de The'rouanne , et à celle de Strumisu [Estrun |, (). S. M. , nn'ine diocèse. /iiW.,
l'alibé de Saint-Pierre de (îorhie, O.S. 15., dio- fol. 118.
384 LA FACULTÉ DE DÉCRET [ l/i93-l/ii)/ij
hora cxitus vesperorum Béate Marie, super duobus articiilis : priiiius est super
nonuullis quamplurimuui couciM-ueniibus factum Facultalis; secundus est com-
muuis.
ibidem comparuerunt domini de Courcellis, (ïonti, Picard, TuHeu, Guaguiu.
Aliigret, Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
In dicta coiigrcgatione domini conclusorunt quod rotuins nominatoruni poi-
Facultalem ileruni |)resontaretur Universilati et, si noilent recipere, quod K;i-
cultas consuleret doniinum Boucliart.
[2 Mai.] Die veneris n niensis Maii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Joliannem; in
qua interfuerunt domini Conti, Junii, Aliigret, Vigier, de Hangest, Dorigny et ego.
[7 Mai.] Die mercurii vu Maii, fuit missa Facultatis, in qua interfuerunt domini Conti,
Vigier, de Hangest et ego.
Eadeni die, fuit adniissus ad graduni baccalariatus, examine premisso, magis-
ler Johannes Floridi, diocesis Gonstanciensis, qui solvit pro bursis et dispensa-
tione LU sol. par., et prestitit solita juramenta.
Eadem die, pro iittera gradus magistri Egidii Barrabandi : xvi sol. par.
[9 Mai.] Die veneris i\ mensis Maii, fuit missa Beati Nicolai apud Sanctum Joliannem
celebrata, in qua interfuerunt domini Conti, Aliigret, Vigier. de Hangest, et ego.
[10 Mai.] Die sabbati x ejusdem mensis. fuit celebratus obitus bone memorio domini
Johannis Chullart;in quo fuerunt facle distributiones more solito.
Item, pro Iittera gradus magistri Guillermi Scabini : xxvi sol. par.
1 1.) Mai. I Jovis XV ejusdem mensis, fuit missa Facultatis apud Sanctum .Tohannem; in qua
fuerunt domini Conti, Aliigret, de Hangest, Dorigny et ego.
Eadem die, pro Iittera gradus magistri Johannis Floridi : xvi sol. par.
[17 Mai.] Die sabbati, in vigilia Penthecostes, xvu Maii, domintis Robertus Guagiiin legit
solemnit(ïr Decretalem Cuiii Marllir, de celehralionc misse, et servavit solemnitates
assuetas.
|22Mai.] Die jovis xxu(i) ejusdem mensis, fuit missa Facultatis, in qua interfuerunt
domini Conti. Aliigret, Vigier, de Hangest, Dorigny et ego.
[3o Mai.] (F" 219 v°.) Die veneris penultima mensis Maii, domini legerunt, et posl lec-
turam fuit missa Facultatis apud Sanctum Johannem ; in qua interfuerunt domini
Conti, Guaguin, Aliigret, de Hangest, du Gast et ego.
|1'i!I:M'i9'i] I)K I;1'NIVI:RS1TK DK paris \V W" SIKCLE. 385
Kiulciii (lie, fiiil admissus ad jjradmii haccalarialiis, exaniiin' preiiiisso,
doniiniis Polrtis Vauris C, prcsbiler, diocesis Glaronioiitonsis; qui, prostilis
solitis juramentis, solvit pro bursis xl sol. par. et pro dispensalioiie viii sol.
par.
Dio jovis quiiita mensis Junii, fuit missa Facullatis, in qiia fueninl doinini [5 Juin.]
Conti, .lunii. Guagiiin, de Ilangost du Gast, Dorifjiiy et e{![0.
Eadciii dio, l'ucrunt adinissi ad gradum baccalariatus, examine premisso. ma-
gislei- .loliannes Missart, clericus, Garnotensis diocesis. qui solvil pro ])ursis xi, sol.
par.; Simon Abselons, clericus, diocesis Gameraceusis, (jui sohit \i. sol. par.; et
Micliael le Fillastre, presbiter, diocesis Constanciensis, qui solvit pro liursis duo
scuta; et prestiterunt solita juramenta.
Die dominica vin Jiinii, obiit Lone memorie dominus .lacobus Junii'-', circa [8 Juin. ]
horam duodecimam, in collegio (^ameracensi, ut retulit miclii bedellus.
Die lune sequenti, luit conj;re[)[atio Facultatis a])ud Sanclnni .lobannom. bora
seplima de marie, ad conducendum seu associanduni cadaver dicli dcl(l)nncli do-
mini .lacobi Junii ad ecclesiam Sancti Johannis in (Iravia, et ibidem iuterfuerunt
domini Gonti, Guaguin, Alligret, Vigier, de Hangest, du Gast, Doriguy et ego,
cum cap[p]is doctoralibus, cum duohus bedellis generalibus, cum niassis el ba-
culis argenteis, videlicet magistro Johanne Dugue, majori bedello, induto cappa
doctorali dicti domini Junii, el Ludovico Rouer, parvo bedello, induto epitogio.
Portaverunt autem pallium in parte anteriori domini Nicolaus Dorigny et Simon
du Gast, tamquam jnniores doctores Facultatis. et dominus Nicolaus de Gonty et
ego a parte posteriori, tamquam antiquiores doctores présentes. Dictus dominus
[i) Juin.]
''' Pierre Vauris (quelquefois eerit I oun'.s- et
même Vaiens), (rpresbiler, bursarius in collegio
Eduensi Parisius fundalo in Facnitate Decretorum i ,
se présente, en i4f)3, à la collation de l'abbé de
Manlieu, 0. S. B. , diocèse de Clermont. Arcliives
de l'Université de Paris, vol. ig, fol. 21. ' — En
1 4f)6 , il est qualifié irpresbiter, in artibus niagister
et baccalarius in Decrelis, diocesis (liaroraon-
tensisn, et se présente à la collation des abbés de
Saint -André et de Cbantoen (?), 0. S. A., dio-
cèse do Clermont. Ihid., fol. lai v°. — En 1^97,
il se présente à la collation des cliapitres de la
cathédrale et de Sainl-Martin de Tours. Ibid. ,
vol. 5o, fol. i4. — En i5oo, il se présente à la
collation de l'évêtpie et du chapitre de la cathédrale
de Clermont et à celle dn chapitre de l'éjjlise col-
légiale frSancli Cirenei Vilhonii [BillomJ, diocesis
Ciaromontensisi. Ihid., fol. 137 v°.
'^' Sur Jacques Juing, bachelier en théologie el
es lois, conseiller clerc au Parlement de Paris le
28 avril i/i()8 au lieu de Jean Bertlielot qui entrait
en relijjion, premier lecteur pendant quatorze ans,
puis docteur régent en la Facult(' de Décret, pré-
sident des Enquèles, chanoine et archidiacre de
Coutances, trésorier de l'église d'Auxerrc depuis
le t>i mars i/iOi, concurrent de Jean Bniliet ;i
l'évêchéd'Auxerre vers i'i78, cf. Lebeuf, Mémoires
sur Auœerre, t. II (i85i), p. 91 et 455, et Franc.
32i4o, fol. 178, 179, 180 v°, etc. — La date
de son décès est la même qu'ici dans le manuscrit
de l'Aiiîcnal n° iifl3, fol. a3 v°. — En maige :
DoiiiDius Junii ohiil.
''•I
386 LA FACULTE DE DECHET [l\n-['i'Mi]
Junii ordinavif distnl)iii ciiilil)et domino doctori ])rPS(Mili in suo oLilii iiiodiuni
sciituin. Quod et. lactiini est.
|i! Juin.] Die jovis XII Junii, tnit niissa Facultatis apnd Saiictuin Joliannem; in ([iia fue-
rnnt domini Conly, Guaguini, AHigret, de Hangest, Dorigny et ego.
Eadeni die, obiit bone memorie dominas Robectus Tulleu''\ Decretorum
(F° 2 9 0 r°) doctor, actii Parisius regens et vices gerens in Guria conservationis
])rivilegiorum aposlolicorum Universitatis Parisiensis, et obiit in domo sua, circa
boram terciam de mane ilbns diei, et sepultns apnd ecclesiam HeremiLarum
Beati Augustini; in cujus l'nneralibus coraparuerunt domini Gonti, Picard, Gua-
guin, AHigret, Vigier, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego; et associaverunt
corpus seu cadaver dicti dei'(f)uncti nsque ad sepulcrum ejus in predicta ecclesia
Beati Augustini cum duobus bedellisgeneralibus Facultatis, cum massis argenteis.
Domini Dorigny et du Gast, tamquam juniores doctores, portabant pallium per
deante; dominus vero de Gonti et ego portabamus pallium per deretro, tamquam
antiquiores.
(iiiiuiii.] Die veneris sequenti, comparuerunt domini supradicti, cum cap[p]is doctora-
libus in predicta ecclesia, et eciam duo bedelli, et interfuerunt servicio et missa-
rum solemniis, et distributum est cuilibet dominoruni presentium médium scutum.
lisJiiin.] Die mercurii xvui .lunii, fuit missa Facultatis, in qua interfuerunt domini
Gonti, Guaguin, Alligret, de Hangest, Dorigny et ego.
Eadem die, fuerunt admissi ad graduni baccalariatus, examine premisso,
.lohannes de Mores, Senonensis diocesis, qui sol vit pro bursis duo scuta, et
Leodegarius Gollot, diocesis Trecensis, qui solvit pro bursis xl sol. par.; et pre-
stiterunt solita juramenta.
I uj Juin.] Die jovis XIX Junii, dominus Gonti recessit Ambianis pro agendis suis.
[;!i3Juin.] Die jovis XXVI Junii, fuit missa Facultatis, in qua interfuerunt dominus du Gast
et ego.
[;< Juillet.] Die jovis m mensis Julii , fuit missa Facultatis, in qua fuerunt présentes domini
du Gast, Dorigny et ego.
Eadem die, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus, examine premisso,
.Tobannes Gappel, in artibus magister, diocesis Rotbomagensis, qui solvit pro bursis
duo scuta; frater Martinus l'opulus, ordinis S. Augustini, qui siiniliter solvit pio
^^ Cf. ms. 1 1 aS de la Bil)liolhèque de l'Arsen;d , loi. i i v" p| -jS.
I IV,):?-l'i".»'iJ l)l<: L'IINIVKHSITl'; DK I>\HIS au XV SIKCLI-:. :587
biirsis duo scula; cl .loliiiniics îles IJniiidcs, dinccsis (liiiiiolrnsis, (|iii solvil pi'o
bursisxL sol. par.; ol [irestileriinl solila jurametila.
Dii' liiuc vu Jiilii. riicrtiiil adniissi ad gradum baccalariatiis, exinuiiir prcmisso.
Jacobus (Iharlior''', diocesis. . . . (s/c), et frater Steplianus Marron, ordiiiis S. Be-
ncdicli. (|iii solverunt pro biirsis (sic); et presliterunt jiir.iiiionla assueta.
[7 Jiiillfi.]
(F" 290 v°.) Die jovis x mensis .lidii, fuit inissa Kacuitatis, in rpia fiioninl pre
sentes doinini [de] Ilanjjest, Vi'jior, du (îast et ego.
Jiiilk-i. I
Die jovis xvu ejusdeni mensis, fuit niissa Facultalis, iu (|ua l'uciunl doiuiuiis
Dorigny et ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine preniisso, inagister
Ludovicus de Boufllest''^'. Morinensis diocesis. (|ui solvil pic hursis. . . (.s/c).
17 Juillet.]
Die jovis xxun ejusdem mensis, fuit niissa Facultalis, in (ju;i fuei'u ni présentes |t>'i Juillet.
doinini Alligret, Vigier, de Hangesl, Dorigny et ejfo.
Die jovis nllima ejusdem mensis, iuil inissa oïdinaria Facultalis, in (jua inter-
fuerunt domini Vigier. Dorigny et ego.
Eadem die, |)io litlera gradtis domini Ilugonis Gaulerons : scutum.
|3i Juillet. I
Diejovis VII Augusti, fuit missa Facultalis, in qua iuiorfueruntdomini Guagiiin, [7 .Wit.
Vigier, de Hangesl, du Gasl, Dorigny et ego.
''' Ea 1^95, Jac(iiies Churticr (ou Cliairetier),
maître es arts et bachelier en Décret , se présente à
la collation de l'évèque et du chapitre de Châloiis,
et à celle de l'abbé de Saint-Laurent (ou iMotrc-
Dame) d'Eu, 0. S. A., diocèse de Rouen. Archives
de l'Université de Paris, vol. 49, fol. 88 v°. — En
1 496 , trin artibus magister et thesaurarius nationis
Norrnanie et in Dfcretis baccalariusu, il se présente
à la collation du prieur de Notre-Dame de'Milly,
0. S. B. , diocèse de Beauvais. et à celle de rai)bé
de Saint-Germcr de Flaix, 0. S. B., niêiue diocèse.
Ibid.. fol. 1.37 v". — En l'Hjy, il se présente à la
collation du prieur rrSancti Kugonnii deuiN (?), près
Montmartre, diocèse de Paris, et à celle de l'èvwiue
et du chapitre de Saintes. Ibid., vol. 5o , fol. -n. —
En 1 ^98, il se présente à la collation de révè(jue et
du chapitre de Chartres et à celle de l'abbé de Cou-
lombs, O.S.B. , diocèse de Chartres. Ibid., fol. 67 v°.
'■' fLudovicus Savel , alias de Boflles [son Rof-
llezj, Morinensis diocesis, in artibus magister et in
Decretis baccalariusi, se présente, en lig.ï, à la
collation de l'abljesso de irFotrucq (?)ii, 0. S. B. ,
diocèse d'Arras, et à celle de l'abbé de Saint-Eloi,
diocèse de Noyon. Arcliives de l' Université de Paris,
vol. ig, fol. lot. — Qualifié de (Trejiens". en
1696, il se présente à la collation des abbés de
Notre-Dame de Boulogne, 0. S. A., et de Sainl-
.losse-sur-Mer, diocèse d'Amiens. Ibid., fol. lao.
— En l'ig", il se pi'ésente à la collation de
révèqne de Paris et à celle de l'abbi' de Molesines.
Ibid., vol. 5o, fol. 2 v°. — En i-'»99, Taclu
Parisius regensi. d se présente à la collatiim de
l'abbi' de 0. S. A., diocèse de Noyon,
et à celle du chapitre de Saint -Anié de Douai,
diocèse d'.Ari'as. Ibid., fol. 97. — En i.5o2, il
est rrprocurator venerande nationis Picardie", et se
lirésente à la collation des cv*!ques et chapitres
d'Amiens et d'Arras. Ibid.. fol. igf).
'Ml-
388 LA FACLLTÉ DE DECRET [U93-U9/i|
[ l 'i Aoùi.] Jovis xiui Aiigtisli. luit niissa Facultatis, in ([iia rucruiit présentes ilomini Vi<ifier,
Dorigny el ego.
[iSAoùi.j [)i(> veneris seqiienti, luit missa Assumptionis Béate Marie Virginis, in cpia
l'iicrunt domini AHigret, Vigier, de Hangest, Dorigny et ego.
[18 Août.] Lnnexviii ejusdem mensis, prolittera gradus magistri Joaiinis Lenfant, diocesis
Trecensis, in Decretis baccalarii : nnuui scutiini.
[3' Aoùi.] Die jovis xxi ejusdem mensis, fuit missa Facultatis, in qua i'uerunt présentes
domini Canibray, Guaguin, du Gast et Dorigny; ego eram absens.
Eadem die, fuit adniissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, Poncius
Falon, clericus, diocesis Remensis; qui, prestitis juramentis, solvit pro bursis
XL sol. par.
[29 Août] Die veneris sequenti, fuit admissus ad gradum baccalariatus, e xamine pre-
misso, in caméra examinis, Petrus Barbier, clericus, diocesis Turonensis; qui.
prestitis juramentis, solvit ])ro bursis xl sol. par.
[9.3 Aoùi.] Die sabbati sequenti, fuit congregatio Universitatis apud Sanctum Matburinum
super duobus articulis : primus est ad disponendum de ollicio cujusdam libra-
riatus; secundus est communis.
In dicta congregatione fuerunt domini (îuaguin, AUigret, du Gast et Dorigny;
ego non fui, propter occupationes.
Eadem die. pro littera gradus magistri Stepbani Guodini : xuu sol. par.
[97 Août.] Die mercurii xxvii Augusli, fuit niissa Facultatis apud Sanctuin Johannem ;
in (|ua luerunt domini AUigret, Vigier, Dorigny et ego.
(F" ya 1 r°.) Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine pre-
misso, Pbiiippus de Foresta, Niveriiensis diocesis, qui, jirestitis solitis juramentis ,
solvit. . . (s/r).
[3 Sepiembrc] Die iiiercurii III mensis Septembris, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt pré-
sentes domini AUigret, Dorigny, du Gast et ego.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, frater
Martinus Timel*'', ordinis S. Augustin!, diocesis Rotbomagensis, qui, prestitis
juramentis, solvit pro bursis xl sol. par.
''' Mai'lin Timel , de l'ordre de Sainl-Augusliu , Paris el de Sainte-Geneviève. Archives de l'Univer-
itacheiier en Décret, se présente, eu mars ligô, site de Paris, vol. 69, fol. i38 v°.
à la collation des abbés de Saint - Victor - lez -
[U93-l/i'.)/iJ l)K l;lJ^'IVE|{SITÉ DE PAHIS AU XV" SIÈCLE. 389
Die luno octava ejiisdcm mensis, l'iiil inissa Nativilalis Béate Marie Viqjiuis , [8 Scpieml.re. ;
iii i|iia riieriiiit domini Alli{ji-e(. de HanjO[esl, du Gast, Dorigny et ego.
Eadern die, liieriiiit adinissi ad jjiailinii liaccalariatus, examine preinisso,
Gerardus Daussaîs, diocesis Gonslanciensis, et llenricus Goqiiault, diocesis Re-
mensis; qui, prestitis juramentis, solveruut pro bursis et dispensatione quilibet
duo scula.
Die jovis XI ejusdcui mensis, fuit missa, in qua luerunt duniini Dorigny, de [n Sepiembre.
llangest et du Gast; ego non fui.
Die jovis xvui ejusdem mensis Septembris, fuit missa, iii qua fuerunt domini [18 Septembre.
Alligret, Vigier, Dorigny et ego.
Die jovis xxv ejusdem mensis, fuit missa Facultatis, in qua ego non fui.
[95 Sopterabre.
Die veneris sequenti, fuit admissus ad gradiim baccalariatus, examine pre- [-ifi Septembre.
raisso, in domo domini generalis, venerabilis paler dominus Matheus de La
Garenne''), abbas monasterii Sancti Judoci supra Mare, ordinis S. Benedicti,
diocesis Ambianensis; qui, prestitis solitis juramentis, soivit pro bursis et dispen-
satione. . . (sic).
Die sabbati sequenti, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine pre- [27 Septembre.]
misso, Martinus Boisnet, diocesis Sagiensis; qui, prestitis juramentis, soivit j)ro
bursis XL sol. par.
Die jovis secunda mensis Octobris, fuit missa ordinaria Facultatis, in qua ego [a Octobre. J
non fui.
Eadem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus, examine premisso, Ghoren-
tinus Quere, diocesis Gorisopitensis, qui soivit pro bursis xl sol. par.
Die dominica quinta mensis Octobris, fuerunt processiones Universitatis apud [5 Octobre.]
ecclesiam Sancti Germani de Pratis; in quibus interfuerunt domini Alligret, Vigier,
de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
(F" '29.i v".) Die veneris, in crastino Beati Dionisii, domini visitaverunt [10 Octobre.]
legentem more soiito,et fuerunt présentes domini Guaguin, Alligret, de Hangest,
du Gast, Dorigny et ego.
'"' Mathieu de La Garenne ou de La Vai-enue cousin du mardclial Oudarl du Biex. Il mourut
fut le dernier abbé régulier de Saint-Josse-sur- vers iSag. Cf. Gallia Ghristiami, t. X, col. lagA-
Mer, où il remplaça, en i4(j(), Adrieu du Biez, i299-
390 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U93-U9/i]
Eadcnidie, in exitu scolarum, riiit niissa Facullatis apud Sanctum Johannein;
iii (|iiii iiicriiiit doiniui supradicti.
|i5 Oriobre.] Die mei'ciiiii \v Oclobris, fuit missa Faciillalis. in (|ua interfnerunt doniini
A]lio[ret, de Hangest , du Gast , Dorigny et ego.
1 () OcloLri
[■•2 Oclol)i(>.l
;î(. Oflobre.
[li Novembi'(>.
Die jovis XVI ejusdem niensis. dominns Conti l'eversus est ex Anil)ianis.
Die meiTiirii wii ejusdem mensis, fuit niissa Facuitalis apud SanclumJolian-
nein; in (jua fuernnt présentes domini Alligirt, de Hangest. du Gast, Dorigny
et ego.
Eadem die. iuerunt admissi ad gradum baccalariatus, examine premisso,
.lacobus Penruz, ciericus, diocesis Corisopitensis; Joliannes Fellis, ejusdem dio-
cesis, [qui] solverunt quilibet xl sol. par. pro bursis; Petrus Marrbant, diocesis
Ambianensis, et HugoBoitel, dicte diocesis Anibianensis, quorum unus solvit pro
bursis xLvni sol. |)ai'.. et alter duo scuta; et pi'estiternnt juranienta.
Die jovis penultima Octobris, fuit missa Facultatis, in qua fuerunt présentes
domini Conti, Guaguin, de Hangest, du Gast, Dorigny et ego.
Eadem die, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus, examine premisso, do-
mini Guido Micbelonis, presbiter, diocesis Bisuntinensis, Yvo Salomonis. presbiter,
diocesis Trecorensis, et Herveus Moyse, diocesis Corisopitensis; qui, prestitis so-
litis juramentis, solverunt pro bursis quilibet xt sol. par.
Die lune m mensis Novenibris, fuit missa Universilatis apud Sanctum Ma-
thurinum; in qaa fuerunt domini Conti, de Hangest, du Gast, Dorigny
et ego.
Eadem die, post missani, fuit congregatio Universitatis in eodeni loco super
duobus articulis : primus est ad audiendnm lecturam litterarum regiarum;
secundns est communis.
In dicta congrégation e fuerunt présentes domini Conti, Guaguin, de Hangest,
du Gast, Dorignv et ego.
Quantum ad primum articulum, dominus noster Rex rescribebat Universitati
pro eleclione episcopi Parisiensis in favorem magistri .lohannis Simonis^'l
6 Novembre] (F° 299 r".) Diejovisvi iiiensis Novembi'is, fuit missa Facultatis apud Sauctum
Johannem; in qua fuerunt présentes domini Conti, de Hangest, du Gast, Dori-
gny et ego.
'■' Cf. plus haut. ]). 355.
[l/i93-l/i9/i| DE L'UNIVERSITÉ DE PARIS Al W" SIÈCLE. 391
Die vcneris vi[i| cjusdiMii mciisis, liiil cuiiifi'cjjaliu Liiivci'silalis upuJ Saucluiii [7 Novembre.
Mathuniinm ad audiendiiin locliirain lifteraruin rejjiariiin.
In dicta coiijjrcgalioiie l'iieniiit présentes doniini Gonti. Guaguiii, du Gast,
de Hangest, Oorigny et ego. Et luit coiicliisiiin (jiiod doniiniis rcctor, ctna ili'|tii-
talis d(^ (nialil)cl Kacidtate in hono et sullicienli luiniei-o, iiel ad Sanctiiiii Dioni-
siiim pro aperlione capsarum beali Dioni.sii et socioium l'jiis.
392 LA FACULTl!; DE DECRET [ 1 'i93-l/49/i
II
COLLATION DES GRADES ET HARANGUES.
I. DOCTORATS'".
2. LICENCES'-'.
Johannos de Bresze.
Frater Simon Passa rt.
(îiiiliclmus de Bciisevilie.
Fialer Guido de \illelume.
Reginaldus Cauclion.
Joachin Besle.
Fratei- Aynianis JoflVedi.
Jobannes du Val'''.
Marinus de Genolhac (sic).
Jobannes de Sancto Albino.
Laurencius Gobilloii.
Jobannes Loison.
Petrus Régis.
Joahnnes Lagoul.
Jobannes le Gros.
3. I5ACCALALRÉATS.
[i/igS.] wviii Noveinl)ris. . . . Guillermus Voisin. (V. p. 376.)
MI Decembris. ... 4. Joacbin Besle [incorporatus]. (V. p. 377.)
MI Decembris Fraler Guido de Villehime [incorporatus]. (V. p. 377.)
xiiii Decembris Nicolaus Clementis. (V. p. 377.)
[i/19'i.] M Januarii Guillermus de Proisy. (V. p. 371S.)
XVI Januarii Jobannes de Saint Aulbin [incorporatus]. (V. p. 377.)
XV Februarii Frater Theodoricus Billart. (V. p. 371).)
XV Februarii Guillermus Guillemini. (V. p. 379.)
\\v Februarii Fraler Alardus du Gastel. (V. p. 379.)
'■' Aucune mention. vol. III, fol. 30 v° et 38. — Mais on trouve aussi un
'^' Voir plus liaul, ]>. 882. .leaii du Val, le jeune, notaire et secrëtaire du roi,
''' Sans doule le même Jean du ^al (jui élait qui. le 16 novembre iSaQ, est pourvu de l'ofEce
piincipal du collège de Navarre en i,^)o5 el tpii de rr receveur et payeur des gages de Messieurs de
exerçait alors les l'onctions de vice-diancelier de l'arieinenl , que souloit tenii- feu Jehan du Val son
Notre-Dame. Cf. Mémoriiin.r de la Faculté de Décret, père". Franc. I^ai'io, fol. 270; cf. fol. 279.
[U93-l'i9/iJ DE LlMYEllSITE DE PARIS Al W" SIECLE. 393
VI Martii Pelriis Flan. (V. p. 3Ho.)
xviii Martii Johannes Merlin. (V. p. 38o.)
xxiii Marlii \ntlionius Bioiii. (V. |). 38 1.)
\ Aprilis l'iatcr l$(>l)i'ilus IJerlIidiil. (V. p. 31^5.)
NMV Aprilis InjjUL'rraiidiis le Servent. (V. p. 383.)
x.wi Aprilis .\alalis Piiïauil. (V. p. 383.)
vil Mail Joliannes Floridi. (V. p. 38/i.)
\\x Maii I'('lriis Vauris. (V. p. 38.'^.)
V .lunii loliannes Missarl. (V. p. 385.)
V Juiiii Simon Abselons. (V. p. 385.)
V Junii Michael le Filiaslre. (V. p. 385.)
xviii Junii loliannes de Mores. (V. p. 38(î.)
xviii Junii I.codejfarius Collol. (\. p. 386.)
m Julii Joliannes Cappel. (V. p. 386.)
, m Julii Frater Marlinus Populus. (V. p. 386.)
m Julii Joliannes des Bourdes. (V. p. 387.)
vil Julii Jacoljus Cliarlier. (V. p. 38y.)
VII Julii Frater Stephanus Marron. (\. p. 387.)
XVII Julii Ludovicus de Bouilles. (V. p. 387.)
XXI Augusti l'oncius Falon. (V. p. 388.)
XXII Augusti l'etrus Barbier. (V. p. 388.)
XXVII Augusti Pliilippus de Foresta. (V. p. 388.)
III Septembris Frater Martinus Timel. (V. p. 388.)
VIII Septembris (Icrurdus Daussais. (V. p. 38r).)
VIII Septembris llcuricus Coquaull. (Y. p. 389.)
XXVI Septembris .... Pater MalLeus de La Garenne, (V. p. 38().)
XXVII Septembris.. . . Marlinus Boisnet. (\. p. 389.)
H Octobris Clioreiiliiiiis Ouere. (V. p. 389.)
XXII Octobris Jacobus Penriiz. (V. p. Sgo.)
XXII Octobris Joliannes Fellis. (V. p. 3oo.)
XXII Octobris Petrus Marcliaut. (V. p. 3()o.)
XXII Octobris Hujto Boitel. (V. p. Sgo.)
XXX Octobris (iuido Michelouis. (V. p. 390.)
XXX Octobris Yvo Salomonis. (Y. p. 390,)
XXX Octobris Herveus Moyse. (Y. p. 3l)o.)
00
394 LA FACULTE DE DECRET [U93-1/i9'iJ
III
LECTIUES DES BACHELIERS.
(F" 222 V".) SeQUUNTLII NOMINA B\CCALARI0I1UM IN JURE CANOMCO PaRISILS QUI SCAS
LECTIONES INCEPERINT A MENSE NoVEMBRIS ANÎNl DoMINI M CCCC NOAGESIMl TERCII USQUE
EUMDEM MENSEM A^M NONAGESIMI QUARTI.
Magister GuiHermus Voisin, in artibus magister, diocesis Rothoniagensis, liodie, in nonis
Beale Marie, incipiet prinium librum Decretaliimi, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro
primo anno et primo voUunine sue lecture. Dalum anno mcccc nonagesimo tercio, die penui-
tima mensis Novenabris.
Nicolaus démentis, presbiter, diocesis Lauduneusis, bodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Dafum anno 11 coco nonagesimo tercio, die xvi mensis Decembris.
Guilleimus de Proisy, clericus, diocesis Laudunensis, hodie, in nonis Béate Mario, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacbii, et hoc pro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Datum anno 11 cccc nonagesimo tercio, die 1111 mensis Januarii.
Frater Tbeodoricus Billarl, ordinis S. Benedicii, diocesis Rothouiagensis, hodie, in nonis
Beati Jacobi, incipiet priuium librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro
primo anuo et primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo tercio, die xvii
Februarii.
Guillermus Guillelmini, clericus, diocesis Nivernensis, hodie, in nonis Béate Marie, inci-
piet primum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno mcccc nonagesimo tercio, die xvii Februarii.
Frater Alardus du Caste!, ordinis S. Benedicti, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum
iil)ruiu Decretalium, in scolis magnis int'eiioribus, et hoc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno .mcccc nonagesimo tercio, die wvi Februarii.
PetrusFlan, clericus, diocesis Ambianensis, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum
librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volumine sue
lecture. Datum anno m ccc nonagesimo tercio, die vu mensis Marcii.
Joannes Merlin, clericus, diocesis Lemovicensis, hodie, in nonis Béate Ahirie, incipiet pri-
mum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo tercio, die \ix mensis Marcii.
Anthouius Bvoni, clericus, diocesis Claromontensis, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis Beati Eustaciiii, et hoc pro |)rimo anno et primo volu-
mine sue lecture. Datum anno mcccc nonagesimo tercio, die xxvi Marcii.
Robertus Berllioul, clericus, diocesis Ambianensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet
primum liljrum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die xi mensis Aprilis.
Inguerrandds le Sergent, presbiter, diocesis Ambianensis, hodie, in nonis Beati Jacobi,
|lV.):5-IV.)'i| l)H L'CMVEKSITK DK l'AlilS AI \\' SIKCI.I':. 305
iiici|iii>l priiimiii lihniiii Dccrclalimu , in scolis Bcali Eiislacliii, ol lioc jno pi'iino aiirioct |iriiiiii
voliiiiiiiifi sue loitiiro. Dntuni anno m cccc nona{josiiiio quarto, din xxi Apiilis.
Nalalis l'ill'aiill, cleiicus, diocesis Sagionsis, lioilii', iii iioais Beat« Marie, incipiet |iriiiiiiiii
libniiii Dccrctaliiiiii , iii scolis Bcati Eustacliii, et iioc pro primo anno et primo volumine sue
lecture. Dalum anno m er.cc nonagesimo (juarto, die xxviii mensis Aprilis.
Joliann(!s Fioridi, diocesis Conslanciensis, hodie, in noiiis Hcati .lacobi, incipiet prinium
lihruni Decretalium, in scolis niagnis inl'eriorihus, et iioc pro primo anno cl primo volumine
sue lecture. Daluni anno m cccc nonajresimo quarto, die viii mensis Maii.
(F° 9'i'^ r".) l'ctrus Vauris, presbiter, diocesis Claromonlensis, liodie, in noiiis Bcale Marie,
incipiet primum libruni Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et boc pro primo anno et
|)riiii() volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die ultima mensis Maii.
JobaniK's Mussart, clericus, diocesis (larnotensis, hodie, in nonis Béate Marie, incij)iet pri-
mum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et boc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo quarto, die vi mensis .lunii.
Simon Abselons, clericus, diocesis Cameracensis, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet pri-
mum librum Decretalium, in scolis magnis superioribus, et hoc pro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die vi mensis Junii.
Michael le Fillastre, presbitei', tiiocesis Conslanciensis, liodie, in nonis Béate Marie, inci-
])iet piimum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et boc pro primo auiio et
primo volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die vi mensis Junii.
.lobannes de Mores, diocesis Senonensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum-
librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die xix Junii.
Leodegarius CoUot, clericus, diocesis Trecensis, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet pri-
mum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et boc pro primo anno et primo \oluniine
sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die xix mensis Junii.
Johannes (Jappel, diocesis Rotbomagensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum
librum Decretalium, -in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo cpiarto, die v mensis Julii.
Frater Martiuus Populus, ordiuis S. Augustiiii, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet pri-
mum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro jirinio anno el [irinio volumine
sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die v mensis Julii.
Johiinnes des Bourdes, clericus, diocesis Carnotensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet
prinium librum Decretalium, in scolis magnis superioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Daluiu anno si cccc nonagesimo (juarlo, die v mensis Julii.
Jacobus Chartier, clericus, diocesis... (sic), hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum
librum Decretalium, in scolis niagnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno m cccc noiuigesimo quarto, die viii mensis Julii.
Frater Stephanus Marron, ordinis S. Benedicti, liodie, in nonis Beati Jacobi. incipiet pri-
mum librum Decretalium, in scolis Beati Eustachii, et hoc pro primo anno el primo volu-
mine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die Tiii mensis Julii.
Ludovicus de Bouilles, diocesis Morinensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet jtriiiiiiiii
librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die xviii Julii.
Poiitius Faloii, clericus, diocesis Remensis. hodie, in nonis Beati Jacobi. incipiet primum
libriiiii Decrelalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc |)io primo anno et primo volumine sin'
lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo quarto, die \xii Augusti.
5o.
3 1) G I . A 1' A ( ; l L T i; I ) !•; I ) K C H l- T ( l 'i 9 3-1 à 9 à ]
Petrus Barbier, clericiis, iliocosis Tiiroiifiisis, lioclie, in nonis Béate .Marie, incipiet primum
libriim Decretaliuiii, in scolis niagnis inferioiibus, et hoc pro primo anno et primo voluminc
sue lecture. Datuni anno ii cccc nonagesimo quarto, die \xiii Augusii.
Philippus de Foresta, Nivernensis diocesis, hodie, in nonis Beat; Marie, incipiet primiini
libruni Docretaliuni, in scolis lîeati Eusiacii, et lioc pro prinao anno et primo volumine suc
lecture. Datuni anno mcccc nonagesimo quarto, die penultima mensis Augusti.
Frater Martinus Timel, ordinis S. Augustiui, diocesis Rolhomagensis, iioilie, in nonis Beati
Jarobi, incipiet primum librum Decrelaiium, in scolis magnis inferioribus, e( lioc pro primo
anno et primo volumine sue lecture. Dalum anno mcccc nonagesimo quarto, die quarta mensis
Septembris.
(F° 223 v".) Gerardus Daussais, diocesis Gonstanciensis, hodie, in nonis Béate Marie, inci-
piet primum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die x mensis Septembris.
Henricus Coquault, diocesis Remensis, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum librum
Decrelaiium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo volumine sue
lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die x mensis Septembris.
Venerabilis pater dominus Matheus de La Garanue (sic), abbas monastcrii Sancti Judoci
supra Mare, ordinis S. Benedicli, diocesis Ambianensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die xi mensis Octobris.
Martinus Boisnet, clericus, diocesis Sagiensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum
librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno seu primo volumine sue
lecture. Datuni anno m cccc nonagesimo quarto, die xii mensis Octobris.
Choreutinus ()uere, clericus, diocesis Goriso|)itensis, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet
primum liJjrum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die xi mensis Octobris.
Jacobus Penruz, clericus, diocesis Corisopitensls, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet pri-
mum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Dalum anno m cccc nonagesimo (juarlo, die xxiii Octobris.
Johannes Fellis, clericus, diocesis Gorisopifensis, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis Beali Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volu-
mine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die xxiii Octobris.
Petrus Marchant, clericus, diocesis Ambianensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet pri-
mum libruni Decretalium, in scolis magnis supL'iiorihus. et iioc pro primo anno et primo vo-
lumine sue lecture. Datuni anno m cccc nonagesimo quarto, die xxiii Octobris.
Hugo Boitel, clericus, diocesis Ambianensis, hodie, in nonis Beati Jacobi, incipiet primum
librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pi'o primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die xxiii mensis Octobris.
(iuido Michelonis, presbiter, diocesis Bisuntinensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet
primum librum Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et hoc pro primo anno et primo
volumine sue lecture. Datum anno m cccc nonagesimo quarto, die ultima mensis Octobris.
Yvo Saiomonis, presbiter, diocesis Trecorensis, hodie, in nonis Beali Jacobi, incipiet pri-
mum librum Decretalium, in scolis Beati Eustacii, et hoc pro primo anno et primo volumine
sue lecture. Datum annoMCCCC nonagesimo quarto, die ultima mensis Octobris.
Herveus Moyse, diocesis Gorisopilensis, hodie, in nonis Béate Marie, incipiet primum librum
Decretalium, in scolis magnis superioribus, et hoc pro primo anno et primo volumine sue
lecture. Datum anno Si cccc nonagesimo quarto, die ultima mensis Octobris.
[l/i'J'i-IVJJJ J)E L'UNIVERSITÉ l)K l'AUlS AL \\' SlIXLli. 397
DÉCANAT DK SIMON DU GAST
NOVKMBRK I.'i04-NOV1'MBIIK l/i05.
I
DÉLIBÉRATIONS DE LA FACULTÉ.
(F°2 95r°.) Anno Domini m quadringentesimo nonagesinio quarto, die jovis (jiie [Uigti
fuit tridecima mensis Novembris, congiegatis dominis doctoribus in ecclesia Sancti
JobannisHierosolimitani percedulametjuramentum super eb'gendisaut continuan-
dis decano et thesaurario Facultatis Decretorum,bis scilicet quorum noininationes
secundum eoruni sessiones et antiquitatein in Facultate sequuntur, Ainbmsio de
Cambray, tune Parisiensi cancellario, Nicolao de Gonty, Jobaime Picart, Stephaiio
de Vetei'i Villa, Roberto Guaguin, ordinis Sancle Trinitatis ministro generali,
Dionisio Alligret, vicesgerente conservatorisprivilegioruin Universilatis Parisieasis,
domino de Hangetz (sic), Simone du Gast, et Nicolao Dorigny ; quibus sic convocatis,
dominus Stephanus de Veteri Villa, qui annis siiperioribus decani odlcium ges-
serat, supplicatione facta ut acta per eum pendente officie a Facultate accepta-
rentnr, d;itis munimentis, a prefato olficio exonerari supplicuit, et pariformiter
dominas Nicolausde Gonty de tbesaurarii olficio egit Deinde dominus de Gambray
singulos doctores interrogavit quem sue Facultali decanum vellent preficere, et
ipse, quia antiquior, domini de Gonty, de Veteii Villa, de Hangest, posteaquam
probaverunt ratumque habuerunt qnicquid per suos olliciarios in eorum olliciis
gestum fuerat, me Simonem du Gast in decanum elegerunt et tbesaurarium con-
tinuaverunt. Dominus generalis et dominus Dorigny votorum sulTragia domino
Alligret contulerunt; dominus Picart non deliberavit; dominus Alligret elegit
Dorigny; et ego du Gast dedi votum domino de Hangest.
Gonclusil tandem prefatus dominus de Gambray, naturalis decanus, pro me
du Gast, etmuniraenta dicti olficii ceteraque alia thesaurarii officium concernentia ,
receptis a nobis juramentis, tradidit, et concordi onniium dominoriim sentent ia
dictus de Gonty in tbesaurarium continuatus est.
Eadem die, receptus fuit et examinatus in baccalarium Facultatis fraler Nico-
laus Mulctoris*'', ordinis Sancte Trinitatis, diocesis Meldensis, prestilitque jura-
'■' Nicolas Meusnier(ou Miisuier) ëtait le neveu .Mcol;is, qui fut doiteiir en Décret eu i.'jot, suc-
de Gui Meusnier, qui succéda à Gaguiii comme cdda lui-même à son oncle dans le ji-énéralat.
général de l'ordre de la Trinité en i5oi. Kn 1 509, (If. Gnllia Chriit.. (. \III, col. 17/13-1-45; pt
1 3 Novembre.!
;5'.).s
LA FACULTÉ DL DKCULT
ii!)'i-iv.)r)
inentii more solilo; et qiioiiiam ejiisdem burse ceterorumque ouiuium lempore
quo jirefaluin decanalus gessi oliiciiiin receptorum illico iiiter dominos parlitesunt.
et distribule, idée de ipsarum summa nullam feci annotatiouem.
1 9 Novembre. ] Die merciii'ii xviii[i] ejusdem mensis, post missam Facultatis, bidolli ambo,
ante conspectum dominorum comparentes, suas massas argenteas suaque olHcia
Facultati submiserunt, rogantes ut in eisdein officiis continuarentur. Quos, pre-
liabita super hoc deliberatione, domini doctores in suis olliciis conlinuaverunt,
juramentoquc prius prestito de servandis statutis suum oflicium concernentibus,
suas massas receperunt.
[•jâiNoveiiiiirc] Die martis xxv Novembris, celebrata luit missa Béate Katherine apud Sanctum
Johannem; et quia nulla fiebat distributio presentibus, iiec eciam aliis missis Fa-
► cultatis aul Universitatis aut congregationibus, judicavi non esse necessarium
membranas assistentibns maculare, quoniam rari admodum sepius intererant.
Eadeni die, examinafus fuit et in baccalarium Facultatis receptus frater Bene-
dictus Duboys, Aniciensis diocesis, et juramenta solito more prestitit.
Tune supplicavit Facultati pro présidente magister Robertus Banne; assigiiatus
fuit dominus de Hangest.
\sH Nov.iiii.iL-.| (F" '2-2Ï) \°.) Die veneris xxvni, examinatus fuit et admissus ad gradum bacca-
lariatus Guillermus Suaggart, diocesis Morinensis, solitisper eum, eadem die xxvui
mensis Novembris, prestitisjuramentis.
f'i Décombre.] Jovis quarta die Decembris, admissi fuerunt et, premisso examine, recepti ad
gradum baccalariatus magister Guillermus de Parco"', diocesis Dolensis, et do-
minus Johannes Perrine, presbiter, diocesis Bituricensis.
|5 Décemiire.i Quinta die ejusdem mensis Decembris, congregata fuit apud Maturinos aima
Parisiensis Universitas super permutatione alterius capelle de Savoysi, que fuit
admissa; et tune supplicuit rector qui tune erat pro litteris commendaticiis ad
principes AUemanie; cujus supplicationi annuit Universitas, hoc pacto quod in
deputatis videreutur hujus littere.
plus haut, p. 70 et 84. Il fut doyen de \a Faculté
de Décret en 1 517-1 5i8 et i5i8-i5i9. — H faut
se gai'der de le confondre avec son neveu Mcoias,
chanoine de Meaux, qui fut reçu bachelier en
Décret le 2 décembre i5i9 [Mémorimi.r,\t)\. IIl,
foL i34 v").
''' Guillaume du Parc ou du Part, du diocèse
deDol, maître es arts et baclielior en Décret, se
présente, en i4yô, à la collation de l'évéque et du
chapitre de Troycs et à celle de l'archevêque et du
chapitre de Sens. Atrliives de rUnlvcrsité de Pnris ,
vol. 69, fol. 101 v°. — En 1^97. il se présente
h la collation des évêques et des chapitres de Paiis
et de Laugres; — en l'igS, à celle des évêques et
des cha|)itres d'Arràs et de Langres. Ibid., fol. 2/1
et 36.
[l/iy/i-l/i'-lf)] l)H L'INIVKRSITÉ DE PARIS AL W" SllvCLI':. 39!)
Die décima quarta Decembiis, celcbrala (iiit processio rectoraiis apud Sanclmn [l'i D«cemLr<!.
Genovefain.
Décima octava ejusdem mensis, cxaminatus fuit et iii baccalarium receptus [ i s Dércmiire.
.lohannes de La Plaiiciie''', de l'arisius, et prestitil iiinniiciila solito more.
Die décima noua Decembiis, siippiiciiil pro jjiadu baccalariatus Ha(hii|)hiis
Dagier, diocesis Constaiiliensis, qui, i)remisso examine, admissus fuit ad lt;clii-
ram, et jurameiita soHta prestitit.
Eadem [x]ix Decembris, coujjregata fuit Universitas Paiisiensis iii Sanclo Ma-
turino, ad audiendum ea que proposita et exposita fuerant rcctori et deputatis per
présidentes et consiliarios curie Parlameuti in prefata curia ratione insolenciarum
vocatis, et tune dati fuerunt solennes deputali ad providendum hiijusmodi inso-
lenciis scobirium (-).
1 1| Drrenilire. |
Die xxm ejusdem mensis, examinatus fuit et in baccalarium Facullatis receptus [23 Dcicembre.]
Petrus Rostain, Lugdunensis diocesis, prestititque solita juramenta.
Eadem die, supplicaverunt quidam baccalarii pro admissione ad examen
licencie. Quibus responsum est ut expectando alios redirent ;iil pioximam
missam.
Vigilia îNavitatis, legit dominus AlligretDecretalem primam/)e mmma Triiuiate, [a'i Décembre,
et servavit sol(l)emnitates consuetas.
Die XXVI mensis Januarii, probatus fuit et in baccalarium admissus Malheus [l'igâ-
Cbartier (^), diocesis Parisiensis, et prestitit solita juramenta.
Vicesima nona ejusdem mensis, examine facto, fuit admissus ad lecturam et ad [^oJanvier.]
•'' Jean de La Planctie, maître es arts, licencie'
en Décret, se présente, en ligS, à la collation
des chapitres des églises collégiales de Saint-(!er-
niain-i'Auxerrois , de Paris, et de Saint-.Iii.lien de
Brionde. Archives de l'Université de Paris, vol. ^i(j,
lot. Çfh. — En 1^96, il se présente à la col-
lation de l'abbé de Saint-Menon, 0. S. B. , et J>
celle de l'abbesse de Nolre-Datne de Gliarenton-du-
Clier, diocèse de Bourges. Ibid., fol. i36. — En
1697, il se présente h la collation des abbés d'Ani-
bierle, ordre de Cluny, diocèse de Lyon, et de
Notre-Dame d'Artonne, diocèse de Clerniont. Ihid.,
vol. 5o, fol. 28.
'') Cf. Du Bonlay, t. V. p. 81 i-S|.> : rHat)eiMUs
quorpie in Bcg. Med. adnionitam Univeisitatem
|)er Curiani Partanienli , ni vagos et discliotos Sclio-
iares reprimeret, 19 Decemb. ob eain rem romilia
habnisse apud Malti.-'
■'' Heçn il la licence le 11 avril i'i98, .Malliieu
Charlier remplaça Vidal de Thèbe comme r pre-
mier lisanl-i le 't mai looa. Le ai décembre
i5o5, désirant se marier, il résigna h son tour la
première lecture et désigna pour lui suçoter
Jean Péricard, «pii fut agréé (Mémoriaii.v, vol. 111,
fol. Iti v°). Il devint avocat au Parlement et, de
iSaa à i5a4, disputa à François de .Moulholoii
nu (les oflices d'avocat de l'Université {ibid.,
loi. aô3 Vel a68).
âOO LA FACULTE DE DECRET [U9/i-l 'lOf)]
gradum baccalariatus Giiillermus de Courcellis, (ionstantiensis diocesis, et pre-
stitit juramenta more solito.
Eadeni die, présenta ti ad licenciam supplicaverutit iterum pro sua admissioiie,
et respoiisiim obtinueiunt nt suas magnas conficerent sedulas (/. cedulas) et infra
qnindecimam dominis doctoribus circumferrent.
[3] Jaiivii-r.] Die ultlma ojusdem mensis Janiiarii, examinât! fuerunt et recepti in bacca-
Jaii(jsdomiiius Ludovicus Sacrista, presbiter, diocesis Bituricensis, et Johannes
de Luce, clericus, ejusdem diocesis; et piestiterunt juramenta more solito.
16 Février.] (F° 9'j6 r".) Dic deciuia sexta Februarii, examine premisso, admissi fuerunt
et in baccalarios Facuitatis recepti magister Stephanus Ligier''^, diocesis Ceno-
manensis, et frater Johannes- Richardi, ordinis S. Augustin!, diocesis Carnotensis.
[2/1 Février.] Vicesima quarta ejusdem mensis, incorporati fuerunt et pro baccalariis recepti
magister Jacobus Textoris, Linciioniensis (sic, pro Lingonensis?) diocesis, et ma-
gister Bernardus de Laborie, diocesis.
[26 Février.] Die vicesima sexta ejusdem mensis, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus et
recepti Jacobus Fabri*-'', presbiter, Ambianensis diocesis, et Jacobus de Ronnello,
• clericus, Tullensis diocesis, prestitis solitis juramentis.
Eadem die, fuit incorporalus Johannes Pignauti, diocesis Lugdunensis.
[5 Mars.] J)ie quint(t)a Marcii, Johannes Episcopi, diocesis Abrincensis, admissus fuit
baccalarius, premisso examine, et presti lit juramenta more solito.
[7 Mars.] Die septima ejusdem mensis, examinatus fuit et receptus frater Guillermus de
Sancto Benediclo, ejusdem ordinis, Carnotensis diocesis.
1 6 Mars.
Décima sexta mensis ejusdem, recepti fuerunt baccalarii Facuitatis, premisso
'■' Etienne Léger, Legier ou IJgier, prêtre,
maître es arts et bacbeiier en Décret, se prëseiite,
en 1/197, ^ ''' collation du prieur nde Castro-
lydyi [(]liâteau-du-Loir] et à relie du chapitre
de Saint-Martin de Tours. Archives de rUiiiversiié
de Paris, vol. 5o, fol. 92 v°. — En i5oo, il
est licencié en Décret, ])rincipal du collège de
Baveux, à Paris, et se présente à la collation du
prieur de Saint-Martin- des -Champs, de Paris,
ordre de Cluny, et à celle de l'évêque et du cha-
pitre de l'église do Valence. Ibid., fol. i/ii2 v°. —
Eu i5o2, il se présente à la collation du doyen
de Saint- Denis de iNogent- le- Rotrou, ordre de
Cluny, diocèse de Chartres, et à celle de l'ab-
hessc de Saint-Paul, 0. S. lî. , diocèse de Beauvais.
Ibid., foi. 1 90.
'"' Malgré l'iclentilé du prénom et du nom et
la proximifé du diocèse (Etaples se trouve exacte-
ment sur la frontière des diocèses d'Amiens et de
Boulogne, mais faisait et fait encore partie de ce
dernier), il soiiible bien diUicile qu'il puis.se ê(re
qui'stion ici du célèbre Jacques Lefèvre d'Etaples.
I i'if)'i-iv.»:)| i)K i/iMVFiisiTK i)i; l'viils \r w sikcij;. /lOi
oxamiiio, Desiderius le (iueiilx, Vertiuiiensis {sii-j iliocesis, et Jolianiios de Cervo,
(liocesis Sucssionensis, et prestiteriint jiirainciita.
Madcin [die], luil iiicoi'poi'aliis .Inliaiiiics des Mares, Nivenieiisis diocesis.
Die (Icciiua septinia ejiisdeni meiisis, incorpora tus luit niayisler Henricus [17 ^'a^s.
liCtort, diocesis INivernensis.
Eadem die, examinatus luit [et] receptus baccalarius niagister Adam de Lade-
horsC^, Parisieusis diocesis, et prestitit solita juramenta.
Eadem die, a])ertuiii fuit examen pro futura licencia, et ego decanus oratio-
nem habui et distiibui licenciaiidis 2 3 causam, assignando cuilibet texius por-
cionem pro lectionibus componendis; postea prestiterunt juramenta solita.
vni.
Die septima Aprilis ante Pasclia, recepti et examinati fuerunl Petrus Rernad [? A
[m marg. : Bernard]'-), Tornacensis diocesis, et Ludovicus Marescali [m inarg. :
Marescliali],presbiter, Lugdunensis diocesis; et prestiterunt juramenta.
Nona Aprilis ejiisdem anni , fuit examinatus et admissus frater Jacobus de Mores, [9 Avrii.j
ordinis S. Benedicti religiosus, Trecensis diocesis; et eadem die, receptus fuit
Tbeobaldus Drouin, Meldensis diocesis, magister artium.
Die décima tertia Aprilis, hora secunda post meridiem, dominus de Veteri [i3A>ni.]
Villa, dominus generalis et ego, cum subsequentibus licenciandis, adivimus domi-
num Ambrosium de Cambray, cancellarium ecciesie Parisiensis, et ei, post bre-
vem orationem, omnes licenciandos, numéro decem, in cartula conscriptos, eo
ordine quo in caméra examinis sedebant pro suscipienda licencia, cum protesta-
lionibus consuetis presentavimus. Qui respondit se omnino Facultati velle com-
placere et in brevi licenciandos expedire.
(F''996v".) Die décima quarta, fuit Facullas congregata in caméra examinis [l'i Avril.]
super confectione rotuli licenciandoruui ; que ordinavit eos secundum formam
infra descriptam, et in rotulo tiibus sigillis obsignato scripsit, cujus duplum
pênes me remansit. Rotulus vero sigillatus [sic) tune presentavi domino cancellario
presenti, tanquam doctor regens' in Facultate Decretorum, cum solitis protesta-
lionibus; quem acceptavit, et ordinationes Facultatis servare promisit.
'"' Cf. plus haut, t. H, p. iiS. versilé de Paris, vol. i(), fol. i36); en 1^97,
<"' Sans doute le maitro ('S ai'ls et bachelier en à la collation du chapitre de l'éjjlise colle<riale
Décret qui, sous les noms de irl'etrus Benardi et rSaucti l'iati Scluuensis" [sic), diocèse de Tournai,
ffPetrus Bernard», se présente, en i/igC, à la et à celle de Tévéque et du chapitre de Cambrai
collation des chapitres rSaacti Pétri Siclunensisi, (iliid. , vol. 5o, fol. aS). Dans cette dernière nien-
diocèse de Tournai, et de l'église collégiale mNostre lion, il est indiqué connue étant ffCameraceusis
Domine Boi-gensis?) , même diocèse {Arch. de l'Uni- diocesis».
III. ni
'iOS LA FACULTÉ DE DÉCKET | l 'lO'i-l/iOr)]
fi:> Avril. I J)ie vero scqueiiti, que fuit décima quinta eju.sdem nieusis Aprilis, liora nona
ante nieridiem, prestitis per licenciaiidos solitis jurainenlis, de ecclesia Sancti
Johannis Jhcrosoliinilani processit Facultas ad ecclesiaiu Ueate Marie Parisieiisis.
Jiahitaque ibidem brevi oratioiie, domini de Veteri Villa, de Coiiti etego,deca-
iius Facultatis, divertinius ad domum domini cancellarii in rlaiistro ejusdem
ecclesie; quem paratum ad imparciendum nostris licenciandis J)eiiedictionem
accepimus, eumque comitati sumus in aulam domini Parisiensis, ubi habita lon-
giuscula oratione, benedictionem presentatis et per ordinem Facultatis evocatis
imparti vit.
Licencia per dominum cancellarium celebrata, cum Facultas in atrium ante
capellam inferiorem se contulisset, accesserunt licenciati eo ordine que licencie
munus receperant; et ibidem magister Bernardus Roullet, vice omnium, de bene-
llciis a Facultate susceptis gratias egit.
SEQlITUIi ORDO LICENCIATORUM ANNI \ONAGESIMI QUARTI ANTE PASCH\,
ET QUI EOS ADOPTAVERUNT :
Magister Bernardus Rouillet Hune adoptavit d. de Cambrav.
Magister Piogerius Barnie d. de Veteri Villa.
Magister Bernardus de Laborie d. du Gast.
Magister Jacobus Tessier d. de Gonty.
Magister Johannes Lambert d. Guaguin.
Frater Maximinus Lion Dorigny.
Magister Johannes Flament d. Dorigny.
Magister Johannes E|)iscopi d. de Hangest.
Magister Johannes Pigneuti (.s/r) Dorigny.
[7 Mai. I Die septima Maii [m] cccc iionagesimo quint(t)o, lecepti l'uerunt et examinati
pro baccalariatu Jacobus Ribier, diocesis Glaromontensis, et Yvo Martin, diocesis
Gornubiensis.
[l'i Mai. I Décima quarta ejusdem mensis, receptus fuit Franciscus de Villechartre, de
Parisius.
[jg Mai.] Die XXIX ejusdem mensis, admissus fuit baccalarius Egidius de Secotoiz, artium
magister, diocesis Genomanensis.
[i!.iiiiii.| Duodecima Junii, frater Ludovicus Cuite! supplicuit et probatus fuit, ordinis
S. Augustini, diocesis LingonensisW.
*'' Du Boulay (t. V, p. 81a) dit (juo,le iSjuia iif)5, il y eut assemblée de l'Université rfad delibe-
randuin super quadaui contro\ersia iuler D. Rectorem et Lectoreni Decretorum » .
17 Jinii.
I IV.l'i-l'iUf)! I)K MMVKnSITÉ DE PARIS Al W SIKCLl'. /i03
Die xvu ejusdeiii raeiisis, Arncdeus Bourelic, diocosis IJisonlincusis, admissuslnit. 1 17 J
(¥°':iii']r".) Eadcm die, fuit receptus in baccalaritim Facullatis inagisler Vilalis
de Tesbes [m viarg. : de Tesi)e]^'', (jiii slatim supplicuit pro secunda leclura or-
diiiai'ia, et. via spirilus sancti, nemirie reclamante, rece|)liis fiiil, ad Iiujiismodi
lectiirani, preseiitibus et astanlibus dominis de Conty, de Veteri Villa, Guaguin,
de .Tosay[o], de Hangest et du Gast tune decano.
Die XXI ejusdem uiensis, luit convocata Facullas super disixisilione lecturaiiiui l^i Juin.J
ordinariarum; in qua couclusum fuit quod esset concursus lecturaruni modo con-
sueto de maue; magister Hogerius Barme, si vellet, legeret solus hora secunda
postmeridiana. Dictum insu[)er fuit et conciusum quod de cetero non provide-
retur bujusmodi lecluris, nisi congregatione speciali et per juramentum facta
prius super illo articulo.
Die vicesima quinta ejusdem mensis, admissus fuit in baccalarium magister [aaJuin.]
Jacobus de Bennieux [m marg. : Bieuneux], diocesis Hotliomagensis.
Eadem die, incorporatus fuit inter baccalarios et receptus Petrus Guillon,
Turonensis diocesis.
Vicesima sex ta ejusdem mensis, admissi et probati fuerunt magistri Micliael [20 Juin.]
Moriol, diocesis Remensis, et Joliannes Breteut, diocesis Belvacensis; et presli-
terunt solita juramenta.
Die prima .lulii, receptus [fuit] baccalarius Eustacius Bigrel, arlium magister, [r' Juillet.]
Belvacensis diocesis.
Sexta die Augusti, admissus fuit Petrus de Maie, diocesis Silvanectensis. [•> Août.]
Die Iridecima Augusti, effectus est baccalarius Facultalis .Tohannes Bailly, |i:5.Wii.]
C(b)atala[u]nensis diocesis.
Vicesima [die] ejusdem mensis, frater Stepbanus Rivoyre, ordinis S. Augustini, [^f Aoiii.]
Lugdunensis diocesis, admissus fuit baccalarius.
Eadem [die], Herbertus de Weda, Trajectensis diocesis, et magister Gerardus
Treboucop, ejusdem diocesis.
Die XXI ejusdem mensis, admissi fuerunt Diouisius de Moicy, Parisiensis dio- [-' *•"'''•]
cesis, et Antbonius Bernard, diocesis Silvanectensis.
'"' Cf. ci-dessus, p. 899 n. .'5.
'lO'i LA FACULTE DE DECRET [U9Zi-U9r)]
Août.] Ultiina [die] ojusdem meiisis, probati fuerunt Fredericiis Remy, Trecensis
diocesis, et Johaiines le Gentilhomme, de Parisius.
[fi Septembre.] Dio quarta mensis Septembris, admissus fuit Johannes Legault, diocesis Geno-
mauensis.
Eadem die, Claiidius Giiauvreiix('\ Parisiensis, et trater Aiitlionius Gavant,
ordinis S. Benedicti, Belvacensis diocesis.
[s.j.Novcmlire.] Die XXV Novembi'is, probatus fuit et per Facullatem admissus Johannes Cham-
pion, diocesis Remensis, et prestitit juramenta (-'.
'"' Celait très jirobnlileinenl le fils ou le neveu
de Claude Chauvrenx, reçu conseiller nu Parle-
ment le a3 août 1/175 (Blanchard, Calai., p. 3o;
cf. Coll. Claimmhault, vol. 766, p, i3/i), et qui
fut marguiUier de Saint-Andrt'-des-Arcs : le 6 mars
i48a [i/i83], rr nobles personnes m. Claude de
Chauvereux, conseiller au Parlement, Jacques de
Thou, conseiller et advocat du Roy sur le fait
des aydes, et Jehan Nantyon, procureur au Parle-
ment, [sont] condamnez comme marguilliers de
l'église Saint Andry des Ars à payer à Phihpes do
Francièies , tailleur de j)lene , \xxvn frans et demy
pour le tiers de ex frans en quoy lesdits marguil-
liers luy sont tenus par ceduUei. Cuil. ClairamhauU ,
vol. 764, p. 288. — U fut exclu du Parlement,
poui' crime de faux, le -ik novembre i/igtj. Cf.
plus bas. à la date du a4décembre i496(p. h^h).
— La mention suivante, datée du 7 janvier i5a8
[1029], doit s'appliquer au bachelier de l'ago :
trm. Claude Chauvreux, chanoine de Chartres,
prieur commendataire de N.-D. de la Victoire des
Chaiiqis d'Essonne, près Corbeil, [plaide] contre
messiie Pierre de Launoy chevalier, pour raison
de XL s. de censives». Ibid., vol. 766, p. Uh'j. —
En i53(), il était sous-chantre de Chartres (Cam-
jiardon et Tuetey, Iiircnlairc des registres du Chà-
lelet de Paris, p. 2, n" i).
'"' Cf. plus bas, p. 607.
[I/i9/i-l/i9r)J DE LIMVERSITK DK l'AlUS Al W SIKCLK.
/lOf)
II
COLLATION DES GRADES.
1. DOCTOR.VTS"'.
2. LICENCES '".
Magisler Bernardus Rouillct.
Maffislcr Rogerius Raime.
Magister Bernardus de Laborie.
Magistcr Jacobus Tessier.
Magister Jobaniies Lambert.
Frater Maximiiiiis Lion.
Magister .lobannes Flamcnl.
Magister .lohannes Episcopi.
Magister .(ohannes Pigueuti.
Aiii Novembris
.XXV Novembris
xxviii Novenibr
IV Decembris .
IV Decembris..
xviii Decembris
XIX Decembris
xxiu Decembris
XXVI Januarii . .
XXIX Januarii .
XXXI Januarii .
XXXI Januarii. .
XVI Februarii .
XVI Februarii .
XXIV Februarii.
XXIV Februarii
XXVI Februarii.
XXVI Februari .
XXVI Februarii
V Martii
3. lUCCALAUREATS.
Nicoiaus Mulctoris [Meusnier]. (V. p. 3()-.)
Frater Benedictus Duboys. (V. p. 898.)
Guillermus Suaggart. (\. p. 3()8.)
Guillermusde Parco. (V. p. 3()8.)
Johannes Perrine. (V. p. 898.)
Jobannes de La Planche. (V. p. 399.)
Radulpbus Dagier. (V. p. 399.)
Pelrus Rostain. (V. p. 399.)
Matbeus Chartier. (V. p. 399.)
Guillermusde Courceilis. (V. p. tioo.)
Ludovicus Sacrista. (V. p. 4oo.)
Jobannes de Luce. (V. p. ioo.)
Stephauus Ligier. (V. p. 4oo.)
Frater Jobannes Richardi. (V. p. 4oo.)
Jacobus Textoris [incorporatus]. (V. p. ioo.)
Bernardus de Laborie [ incorporatus J. (\. |). /loo .)
Jacobus Fabri. (V. p. ioo ).
Jacobus de Ronnello. (V. p. (100.)
Johannes Pignauti [incorporatus]. (V. p.-4oi). )
.Jobannes Episcopi. (V. p. hoo.)
[.494.1
[th-'
''' Aucune niontion. — ''- Cf. piu^; liant, p. /10a.
',()() LA KACILTK DK DHCIIET | I V.l'i-I V.l."
VII MîU'lii l'enter Giiiili'i mus île. Siiiiilo Henediclo. (V. [i. /loo.)
XVI Martii Desideriiis le Gueulx. (V. p. ioi.)
XVI Martii Johannesde Cervo. (V. p. hoi.)
XVI Marlii Jobannèsdes Mares [incoiiioralus]. (V. p. ioi.)
XVI Martii Henricus Lelort [incorporatiisj. (V. p. 'loi.)
XVI Marlii Adam de Ladeliors. (V. p. 'loi.)
VII Aprilis Peirus Beniad (seu Bernard). (V. p. 'loi.)
vil Aprilis Ludovicus Marescali. (V. p. ioi.)
IX Aprilis Frater Jacobus de Mores. (V. p. ioi.)
IX Aprilis Theobaldus Drouin. (V. p. ioi.)
VII Maii Jacobus Ribier. (V. p. lioi.)
VII Maii Yvo Maitin. (V. p. /102.)
XIV Maii Franciscus deViliechartre. (V. /lo-J.)
XXIX Maii Egidius de Secotoiz. (V. p. 4o3.)
XII Junii Fraler Ludovicus Cuitel. (V. p. 4o5.)
XVII Junii Ainedeus Hourelle. (V. p. ho'i.)
XVII Junii Vitalis de ïesbes. (V. p. ûo3.)
XXV Junii Jacobus de Bennieux. (V. p. /io3.)
XXV Junii Peirus Guillon | incorporalus]. (V. p. /io3.)
XXVI Junii Micbael Moriol. (\. p. i()3.)
XXVI Junii Jobannes Breteul. (V. p. /io3.)
I Julii Eusiacius Bigrel. (V. p. io3.)
VI Augiisti Peirus de Maie. (V. p. io3.)
XIII Augusli Jobannes Bailly. (V. p. ho'S.)
XX Augusti Fraler Siepbanus Rivoyre. (V. p. io3.)
XX Augusli Heiberlus de Weda. (V. p. io3.)
XX Augusli (ierardus Treboucop. (V. p. 4o3.)
XXI Augusti Dionisius de Moicy. (V. p. 6o3.)
XXI Augusli Anlhonius Bernard. (V. p. Zio3.)
XXXI Augusli Fredericus Remy. (V. p. io4.)
XXXI Augusti lobannes le Genlilbomnie. (V. p. io4.)
IV Seplenibris. . . . Jobannes Legaull. (V. p. '10/1. )
IV Septembris. . . . Claudius Cbauvreux. (V. p. ItoU.)
IV Septembris. . . . Fraler Anlbonius Gayant. (\. p. /io4.)
XXV -\ovembris . . . Jobannes Champion. (V. p. '10/1.)
[lV.ir)-IV.)(iJ DK l/l iMVKIlSITÉ DK l'MU.S AU XV" SI KG LK. 407
DEGANVT DE SIMON DU GAST.
NOVKMBRK l'iOr.-NOVKUBlîE 1 'i<J(i.
DELIBERATIONS DE LA FACULTE.
(F° 999 r".) Prima die legibili post festum Martini aiini Doiniiii m ([luuliiii- [iiigô.
gentesimi nonagesimiquinti, que fuit décima tercia Novembris, legeruut doniiiii ' -^ i^"vcinbr.'. |
doctores; conveneruiit postinodnm apud Sanctum Johaunem Latoraneiiseiii ad
missam audiendam. ()ua peracta et tiriita, cum pridie per cedulam evocati esseut
super duobus articulis deliberaturi, quantum ad primum articuliim, qui erat
super electione aut continuatione ofBciariorum, ego pecii in adniinistratione deca-
natus in bene actis gratus haberi et in omissis excnsari. Gratias pariter de ini-
partitis honoribus egi, et in nianibus antiquioris doniini, de Cambray videlicet,
librum cum clavibus et sigillo Facultatis deposui, eos monens ut ad electionem
dictorum officiorum procédèrent. Et idem fecit dominus de (lonty, tune thesau-
rarius.
Omnes présentes uno assensu per nos gesta probaverunt et in olFiciis continua-
verunt, dempto domino Dorigny qui bec ant similia verba protniit: ftNec eos
eiegi, nec continuoi^. Tune decanus naturalis, dominus Ambrosius de Cambray,
conclndendo et nos olficiarios continuando, miinimenta. prcstitis solitis jura-
mentis, tradidit.
Die XXV ejusdem mensis Novembris, [fuit] receptus per Facultatem, premisso [35 Novembre.]
examine, Jobannes Gbampion, diocesis Remensis, et prestitit solita juramenta.
Die vero prefate electionis, ma^ister Carolus de Hanchicourt, primns legens
ordinarius. supplicationem babuit coram Facnltate, ut placeret Facuitati congre-
gationem facere ad recipiendum resignatiouem ofîicii primi legentis. Qui respon-
sum babuit quod in crastino, qui fuit xxvi Novembris, hora prima, in scolis et
caméra examiuis evocarentur omnes doctores Facultatis ad iuijusniodi resigna-
cionem recipiendam per sedulam [1. cedulam].
Die sequente, insequendo deliberata per dominos, convocavi in loco predicto [a6 Novembre.]
per cedulam snper adraissione et receptione Imjusmodi resignationis per pre-
i08 LA FAGl LTK DK DÉCRET [ li'Ji-U'JGJ
fatum de Ilaiichicourt faciende singidos dominos doctores. Quibus cono^regalis
ponexil prefatus legens, magister Carolus de Hancliicourt, elegantem supplica-
tionem tria membra contiuentem : primo, agebat Facultati gratias; secundo, pure
et sinipliciter in manibus Facultatis prefatum legentis primi resiguavit ofTicium;
tertio, supplicuit in minus bene per eum actis supportari, et magistrum Roge-
rium Barme Facultati conimendavit.
Quantum ad primum, receperunt domini doctores resignationem dicti olTicii,
et ad electionem alterius legentis processerunt, quamvis nulla fuerit lacta con-
vocatio super illo arliculo, contra conclusionem per eos captam et babitam
x\i mensis ,lunii ullimo lapsi, qua cavetur qiiod de cetero non provideatur
bujusmodi olllciis legentis, nisi prius facta congregatione speciali et per jura-
raentum super illo articulo. Propterea ego Simon du Gast, tune decanus,
solum concludere volui recej)tionem resignationis facte per prefatum Ran-
cliicourt, nec aliquid dicere decrevi super electione, eum nec articulus spe-
cialis nec supplicans pro bujusmodi lectura se ofîerret. Pro pace tainen in
Facultate conservanda, quamvis notoria micbi facta fuisset injuria, permisi
(F° 229 v°) ut dominus de Gambray, aliis dominis instantibus, concluderet ofli-
cium primi legentis ex tune dari magistro Rogerio Barme non supplicanti aut
petenti.
Postbac vocatus fuit prefatus Barme organo dicti domini de Gambray, nomine
quo supra, et per eum adjuratus quod nicbd promitteret aut daret, dederat aut
promiserat, et si aliquid promiserat, revocaret, magistro Garolo de Ranchicourt,
pretextu aut ratione dicti ofïicii fructuum aut emolumentorum ejusdem, per se
vel per alium, directe vel indirecte; quod, medio juramento, facere et servare
promisit; et idem juravit de debitis ratione lecture diclo de Ranchicourt per eum
non recipiendis.
Promisit insuper dictus (de) Barme conlinuare lecturam postmeridianam
quamdiu Facultati placeret et ad hoc astrictus remaneret.
Secundus vero legens in eadem lectione, si voluerit, poterit concurrere; non
tamen vult eum Facultas ad hoc astrinei.
'D"
[3i Décembre.] Die ultima Decembris, incorporatus et in baccalarium Facultatis receptus Init
Johannes Jacobi , Gameracensis diocesis.
[1/196. Die jovis XXI .lanuarii, admissa fuit per Universitatem, apud Sanctum Matu-
rinum congregatam, resignatio alterius capellanie de Savoisi, ad utilitatem ma-
gistri Egidii Burgault.
[a8 Janvier.] Die jovis xxviii ejusdem mensis, incorporatus fuit Robertus Guerrier, diocesis
Andegavensis.
I iv.).viv.m;| |)H i;i m\ I'IîsitI'; dk pahis ai \\' sikcij:. wj
Aiidiciis (loliii, Soiioiionsis diocesis, el Joliannos Ricliiul, Trecensis diocesis,
exaiiiiiiali luerunl cl recepli in Maluiinis, (juinla Februaiii 'l
['j l'Vi ricr. ]
Die jovis xviii Febriiiuii, cxaminali fueruiil el ;i(l jfradum baccalailiiliis recepti [ih l'ûvricr.]
majrister .loliaiiiies le Mencsierel (*^ diocesis Ebroicensis, et frater Petriis GiMes,
ordinis S. lîeiiedicli, I^inijonensis diocesis.
Die vcneris xxvi ejiisdein nioiisis. adiiiissiis fiiil Paubis l'erier, diocesis Claro- [26 Février.]
iiiontensis.
Die ultima ejusdem mensis, admissi fueruiit .ïolianncs Marc, Ebroicensis dio- [29 Février.]
cesis, et frater Ambrosius de Wastine, Tornacensis diocesis.
Eadem die, Nicolaus Gifore [m marg.: Ghifore], Trecensis diocesis, admissus
lui t.
Die martis octava Marcii, iveiunt processionaliter domini doctores Faciillatis
cum aliis de Universitate apud Sanctum Dionisium in Francia, ad exorandiim
Altissimiim pro rege nostro Garolo, et habueriint présentes sumptus et distri-
butiones cum legentibus et bidellis. Et tune eram absens.
[8 Mars.
Die X mensis ejusdem, Garolus Germain t^' et Johannes Germain'"', fratres et
Parisienses, admissi fuerunt baccalarii Facultatis.
[10 Mars.
Die décima sexta Marcii, Johannes Thourin (■''•', diocesis Belvacensis, frater Petrus [16 Mars.
''' Mention insérée après les deux suivantes.
''' En lAgS, Jean le Ménestrel, maître es arts
et bachelier en Décret, se présente à la collation
(lu prieur de Saint-Bernard n-de Nobiliacon, 0. S. B. ,
diocèse de Limoges, et à celle du prieur trin Arti-
gian [l'Artige- aux -Moines], même ordre et même
diocèse. Arch. de l'Univ. de Paris, vol. 5o, foi. 48.
''' Chades Germain, rrin artibus magister et in
utroque jure baccalariu.s»i, se présente, en ligy,
à la collation de l'archidiacre de Chartres et à
celle de l'évèrjuc et du chapiire de Meaux. Arcli.
do l'Univ. de Paris, vol. 5o, fol. 110. — En i5o2,
il se présente à la collation de l'abbé de Rebais.
O.S. B. , diocèse de Meaux, et à celle du prieur
de La Celle en Brie, même ordre et même diocèse.
Ibid., fol. ii)i v".
'*' Jean Germain , niailre es arts , bachelier en
Décret et licencié en lois, se présente, en i5oi,
à la collation de l'abbé de Mont-Saiut-Pierre de
Bourgueil, 0. S. B. , diocèse d'Angers, el à telle de
l'archidiacre de Chai-lres. Archives de l'Université
de Paris, vol. 5o, fol. 171 v°. — En i.5o2,
il se présente à la collation des prieurs de Sainl-
Martin-des-Champs de Paris, ordre de Cluny, et
de Saint-Thomas d'Épernon, 0. S. B. , diocèse de
Chartres. Ibid., fol. 19/1 v°. — C'est sans doute le
mémo qui, en lifjg, sous le nom de tr Johannes
Gci-mani junior « et avec la qualification de rrdia-
coniis diocesis Parisieusiss, se présente à la colla-
tion de l'abbé de Saiiit-tîcrmaiu-des-Prés lez Paris
et à celle de l'évéque et du chapitre de Chartres.
Ibid., fol. 73.
'*' Eu 1 498, Jean Thourin, du diocèse de Beau-
vais, maître es arts et bachelier en Décret, se pré-
sente à la collation des abbés de Saint-Corneille
de Gouipiègne, O.S. B., diocèse de Soissons, et à
celle de l'abbé de Breteuil, diocèse de Bcauvais.
Arch.de l'Univ. de Paris, vol. 5o, fol. 46.
02
IHPaillEME !tlTIO!IAI.E.
à\0 LA FACILTÉ DE DÉCHET [FiOr.-l 'lOC. |
Martini, ordinis S. Benedicti, Meldensis diocesis, et He,o[inaldus Chalopin, dio-
cesis Niveniensis, admissi fueriint baccalarii Facultatis.
[aC) Mars. | Dic XXVI cjusdem mensis, admissus fuit Johaunes Sezac, diocesis Lemoviceiisis.
[17 Mars.] (F" 200 r".) Die décima septima ejusdem mensis Marcii, Facultas ciim do-
mino rectore et aliis quainplurimis de Universitate, ad maiidatum supremi
doniini nostri Caroli, Francorum régis, ad Sanctiim Dionisiimi inFrancia, ubi
processio devotissima et admodmn triiimphans celebrata luit, intei'fuerunt, et
predicationem salutarem organo domini Succurribilis, archidiaconi Rothoma-
gensis, prolatam cum innumeris principibus, dominis de regio sanguine et
prelatis dévote audiverunt, et tanc corpora et reliquie beatorum Dionisii et ejus
sociorimi in locis suis fuere reposite, rege Francorum ubique assistentet^'.
[2 Avril.] Die 2 Aprilis, receptus et probatus fuit Michael Godeffray, diocesis Cenoma-
nensis.
[lâ Avril.] Décima quinta ejusdem mensis, Facultate in scolis et cameris examinis super
rotulo licenciandorum conficiendo convocata, decrevit quod de cetero rotulus
conficeretur secundum antiquitates graduum baccalariatus ipsorum baccalariorum,
conformiter ad alias conclusa per Facultatem eamdem, anno scilicet mcccc octua-
gesimo septimo, et antea octuagesimo octavo '-'.
Eadem die, more solito presentati fuerunt licenciati vicecancellario magistro
nostro Harel, et orationem brevem babui coram eo, quoniam tune dominus can-
cellarius in extremis laborabat^'; et in crastinum, décima sexta ejusdem mensis,
quia de vita prefati domini canceliarii desperabatur, hora nona, convenerunt
domini doctores in capella Sancti Johannis JherosoHmitani, ibique vocatis licen-
ciatis et juramentis per eos prestitis, eo ordine quo in scolis sedebant, ducti sunt
a dominis doctoribus ad ecclesiam Béate Marie; ibique habita et facta brevi ora-
tione, ascenderunt aulam domini Parisiensis ipsi licenciati. Nos vero prefatum
dominum subcancellarium convenimus, qui nobis ex[h]ibuit rotulum eo in statu
quo sibi die prece(n)dente fuerat exliibitiis; deinde, cum associaviinus usque ad
aulam predictam, ubi rotulum ap(p)eruil et dédit magistro Johanni du Guo,
majori bidello Facultatis, legendum. Ego vero, tenens rotulum alium collacio-
natum ad originalem rotulum, attendi diligenter si non esset ordo ininutatus.
Tune prefatus dominus subcancellarius, ipsis licenciatis per Facultatem sic sibi
presentatis, vice domini canceliarii benedictionem et munus licencie, habita
prius ornata et prolixa satis oratione, dictis presentatis impartivit.
'■' CeUc mention a, comme le voit, élé ajoutée après coup. — '"' Voir plus haut, p. 201 et suiv.
— ''' Ambroise de Cambray. Cf. ci-flessous, p. 438.
[Ïlid:y-IVM\\ l)K i;i NIVERSITÉ l)i; l'UllS \l \V« SlI'XLi:.
SeoIIITI 11 OKDO Vf)CATI()MS.
Magislcr Piatus Parvi Hiiiic adoptavit d. de Cambrai.
Fiater Robcrtus (îuerrier d. de Gonty.
Ma{)isler Joliaiines de l^ays d. Allijpfl.
Ma'fistcr Poiicius Graiijan (sfr) d. S. Duj'asl.
Magisler Joliaiiiies Jacobi d. J)ori{jny.
Fratcr Martiiius Populus d. de Vclcri \ illa.
Eodeindie.conclusuni fuitper Facultateni qiiod reccpliadlicenciamdeexlranea
Universitafe levarent iinnni voliimen et salislacerent lejjentibus pro uno anno;
a nostris et Facidtatis baccalariis duos aniios exigere possenl et ultra, et ab bis
soluni qui extraordinarie non legerunt.
(F" 280 v".) Die décima septima ejusdem mensis Aprilis, admisit Facultas in [17 Avril.]
suum baccalarium Jobannem de Verdun '', Parisiensis diocesis.
Décima quarta Maii, adniissus fuit et probatus fraler Stepbanus Ducbemin, [i4 Mai.]
ordinis S. Benedicti, Lingonensis diocesis.
Die ultima ejusdem mensis, admisit Facultas ad gradum baccalariatus magis- [3i Mai.]
trum Henricum Lumbart [m marg. : Lombart], diocesis Attrabatensis [sic).
Prima die mensis Junii, admissus fuit Petrus Gliantepinot, diocesis Eduensis. [i-'^Juin.]
Die octava ejusdem mensis, receptus fuit a Facultate Bert(e)randus Chembrier, [8 Juin.]
diocesis Senonensis.
Décima die ejusdem mensis, admissi fuerunt et recepti magister Matbeus le [10 Juin.]
Flamenc, Parisiensis diocesis, et magister Petrus Normani, Rothomageusis dio-
cesis.
''' En i5oi, rrJohaunes de Verdun, dericus,de profès de l'ordre de Cliiny, maîlre es ai-ls et ba-
Parisius, in artibus magister et in Decrelis bac- rliplirr en De'crel, se présente îi la collation des
calarinsî), se présente à la roUation de l'abbé do abbés de Saint-Denis et de Saint-Lanmer de l)lois;
la Trinité de Morigny près Etanipes, 0. S. R. , — en i5i3, à la follalion de l'abbé de Saint-
diocèse de Sens, et à celle de l'éNéqne et du clia- Père -en -Vallée, 0. S. B. , et du doyen de Saint-
pitre de Paris. Archives de rVuiversitê de Paris, Denis de Nogcul-le-Rotrou, ordre de (ilun\. /ii'/.,
vol. 00, fol. 170 v". — En lôia. frère Jean de vol. 5i. fol. '17 et 77.
Verdun, ilii diocèse de Paris, prêtre, religieux
5a.
'il-2 LA FACULTE DK DECRET [U95-1496]
[18 Juin.] Die xviii ejusdem meusis, admissus luit inagister Joliannes Aiizeiine, diocesis
Ebi'oicensis.
[19 Juin.] Dominica xi\ ejusdem mensis, fnerunt probali et adinissi in Facultate baccalarii
dominus Guillernuis Malicourt [m marg. : Malicorne], Turonensis diocesis, et
frater Stephanus Beraidi, ordinis S. Au,o;ustini, diocesis Sancti Flori.
{■'.I Juin.] Marlis x\i meusis ejusdem, admissus luit Irater Slephauus Goene, ordinis
S. Benedicti, diocesis At(t)rebatensis.
[a8 Juin.] Die xxvui prefati mensis, receptus fuit Johannes Hot, diocesis Sancti Flori.
[1" Juillet.] Die veneris prima Jul(l)ii, examinatus et admissus fuit Johannes Chevalier,
Parisiensis.
[i.j Jaillit.] Die XV ejusdem mensis, fuit admissus Jacobus de Pont, diocesis Ambia-
nensis .
[21 Juillet.] Jovis XXI mensis ejusdem, examine premisso, recepti fuerunt baccalarii Facul-
tatis Dionisius et G[li]ristophorus lez Grimontz W, diocesis Garnotensis.
[27 Juillet.] Die xxvu ejusdem mensis, admissi fuerunt Eustacius de Levis(-', diocesis
Lugdunensis, et frater Baudouynus Terremonde [m marg. : Termonde], ordinis
S. Benedicti, Tornacensis diocesis.
'"' Deux membres de celle famille, Ghristoplie
et Jean Grimont, commis aux comptes des greniers
à sel de Manies, sont nommés, le 28 fe'vrier l'iyo
[1/171], dans une quittance relative aux comptes
dudit grenier à sel (Bibliothèque nationale, Pièces
orig., 1 6 n, dossier 3 1867, pièce a). — Le i3mai
i5o2, Christophe Grimont, licencie^ en lois, avocat
du roi au bailliage de Mantes et Meulan, donne
quittance à Oudet Gomperel, ëcuier, voyer et re-
ceveur ordinaire pour le roi audit bailliage , de la
somme de 10 livres parisis pour une anni^e des
gages de son office échue le jour de la Chandeleur
[ibiiL, pièce 3). El le aS octobre 1609, les géné-
raux des tinances donnent ordi-e aux grenetier et
contrôleur du grenier à sel de Mantes de bailler à
mailri' Christophe Grimont, avocat du roi, à Guy
le Geutilhonime, son procureur, à Denis Grimont,
son contrôleur, etc., la quantité de deux minots
de sel (i'iiW., pièce h). Ce second Christophe et
son contrôleur Denys sont très probablement les
bacheliers en Décret de 1 /igô ; mais rien ne permet
de l'affirmer d'une manière décisive.
''' Le prénom d'Eustache était très usité dans
la grande famille de Lévis. En voici quatre , dont
lo dernier est le bachelier en Décret de 1/196 :
1° Eustache de Lévis, sieur de Sessac, mort
en 1827 (Bibliothèque nationale, Dossiers bleus,
vol. 393, fol. 2/1; cf. fol. oh); — 2° Eustache de
Lévis, sieur de Quélus ou Caylus, dont le frère
Philippe, sieur de Marly, fut évêque d'Agde de
i4ii à i/ia5 et archevêque d'Auch de i/i25;i itiôh;
— 3° Eustache de Lévis, fils puîné du précédent,
abbé de Montmajour, archevêque d'Arles en 1 475 ,
mort le 21 avril 1/189, '"'' ^orae, où il fut enseveli
dans le monument en marbre construit h Sainte-
Marie-Miijcur.' pour son frère Philippe, archevêque
d'Auch on 1/125, puis d'Arles en i/i63, cardinal
en 1/173, mort à P>ome le 4 novembre 1^75
[U95-l'i96| l)l>: L'UNIVKUSITl': DK l'AlUS Al \V- SIKCLE. 413
Secuntla dio Aiijfiisti, rocc[tlus l'iiil haccularius in Faciillalc .lacobiis Aiik;, dio- [a Août,
cesis Belvaceasis.
Qnarla die incnsis prcdicti, adinissus fuit Nicolaus Griinont, dioccsis Carno- ['iAoùi.
tensis.
Magister Nicolaus Brouvershave, diocesis Trajectensis, admissus fuil , vu ejiis-
dem mensis.
f7 Aoùi.l
Die jovis xi(i) ejusdem mensis, recepUis fuit in Facultate baccalarius Rogerius
deCoHerie, Parisiensis ('),
Eadcui die, incorporalus fuit et inter baccalarios annumeratus Huetus Dclphi-
nensis, diocesis Vienne nsis.
[i 1 AoiiCI
Décima quinta ejusdem mensis admissus fuit Adrianus Macs, diocesis Mori-
nensis.
Eadem die, fuit receptiis frater Vincentiiis Huillicr, onliiiis Gislerciensis, dio-
cesis Genomanensis; Joliannes Guillemier, diocesis Eduensis; magister Simon
Bonne, Nivernensis diocesis.
I 5 Vont.
Die XXVI ejusdem mensis, admissus fuit frater Joliannes Laloue, ordinis Sancte
Trinitatis, diocesis At(t)rebalensis.
[a6 Aoùl.]
(F" 2 0 1 r°.) Die xxu Septembris, admissi fuerunt in Facultate baccalarii magister [» a Septembre
Michael Quartier''^', diocesis Genomanensis; magister Nicolaus Gharpentier, dio-
cesis Metensis; magister Léo Dauflay, Attrabatensis [sic) diocesis.
(ibid., fol. 32 v" et lay; Gallia (Ihi-is/iaiia , t. I,
col. 586-687; cf. Eubel); — 4° Eustaclie de Lévis,
sixième enfant de Jean (frère de Eustaclie 9°) , sieur
de Cousan et de Lugny, et de Marie de La Vicu ou de
Louise de Bressolles, comte (c'est-à-dire chanoine)
de Lyon en i5i5 ou iSaS, chanoine et chantre de
Montbrison,prieurdi>Firminy, seigneur de Curèze(?)
(Dossiers bleus cit., fol. 18, Sa y" et 129). Le ba-
chelier de 1 /196 jjarait donc être le cousin germain
des archevêques d'Arles Philippe et Eustache.
'■' En i5oi, jrniagister Rogerius de CoUarie,
presbiter, in jure canonico bacalariusu, se présente
h la coUatiou de l'évêque et du chapitre de Paris
et à celle de l'abbé de Sain t-Maur- les -Fossés,
0. S. B., (Uocèse de Paris. Archiees de l'Univer-
sité de Paris, vol. 5o, fol. iSa v°. — Secrétah'e de
Jean Bailiet, puis de François de Dinteville l'aîné.
évèques d'Au\erre, Roger ne paraît pas avoir eu
beaucoup de succès dans la poursuite des bénélices.
Il s'en consola en présidant la société des Fous
d'Auxerre et en composant de légères et gaies poé-
sies qui, publiées pour la première fois à Paris en
i536, ont été rééditées par Chai'les dtléricault
en i855 (Paris, P. Jannet, in-16). — Il est à re-
marquer qui! la mention de notre registre paraît
conlirmer définitivement Tliypoliièse de l'origine
parisienne de Roger.
'"' En 1697, Michel rrCartiern, maître es arts et
bachelier eu Décret, se présente à la collation de
l'archevêque et du chapitre de Tours et à celle du
chapiti'e de Saint- Martin de Tours. Arclikes de l'Uni-
versité de Paris, vol. 5o, fol. 11 v°. — En 1000,
trMichael Charticm est licencié en Décret, principal
du collège do Boissy à Pai'is , et il se présente à la
àlà LA FACULTE DE DECRET [I'i9r)-U".)(i |
[aGSe|.ieiiihie.] VicesiiiKi scxUi ejii.sdeiii niensis, admissus fuit Martialis Gallocliier, dioccsis
Lemovicensis '"'.
[aeoriobre.] Eadeiîi die, in niense Octobri, receptus fuit Robertus Durant (-', diocesis No-
viomcnsis.
1 38 Octobre.] - Die xxviu ejusdem mensis Octobris, admissus fuit magister GuiHermus Bélier,
Trecensis diocesis.
[ inNovoiiiliro-i Décima mensis Novembris, admissi fuerunt baccalaiii Michael Jaquel, diocesis
Eduensis, et magister Joliannes Gottart '■''), Silvanectensis diocesis.
S. DUGAST.
collation lie l'abhesse de N.-D. Je Jouarre, 0. S. B. ,
diocèse de Meaux, et à celle de l'archidiacre de
l'église de Chartres. Ibid., fol. iHa v°.
Lorsqu'il demande le doctorat, le 6 décembre
i5o6, il est dit du diocèse d'Orléans; c'est parce
qu'il avait {hmromlum dictii !) quitté l'Université
de Paris pom' aller piendre la licence à Orléans;
malgré cette infidélité généralement peu pardon-
née, on procéda à son incorporation le 10 dé-
cembre, il fut reçu docteur le 9 février lôoy et
admis le 11 à la régence (Mémoriamr, vol. III,
fol. 5o v° et suiv.). Le li mai iSaZi, il est dit
docteur régent en la Faculté de Décret et chapelain
de la chapelle Notre-Dame-de-Montreuil en l'église
collégiale Notre-Dame de Sillé-le-Guillaume, dio-
cèse du Mans (Coyecque, Recueil d'actes nota-
riés. . ., t. I, p. ;)9, n° ^93). Le -i'.} août suivant,
il était en outre, selon les Mèmorimix (vol. III,
fol. 968), vice-gérant du conservateur des privi-
lèges apostoliques de l'Université.
'1' En 1^98, Martial irGalichierj», prêtre, du
diocèse de Limoges, maître es arts et bachelier en
Décret, se présente à la collation des chapitres île
Bayeux et d'Aix (Acquensis). Archives de l'Uni-
versité de Paris, vol. 5o, fol. 35 v°. — En i5o2.
rin arlibus magister et in eisdem Parisius actu
regens, necnon in jure canonico licenciatus», il se
présente à la collation des abbés de la Trinité de
Vendôme et de la Trinité de Thiron, O.S. B., dio-
cèse de Chartres. Ihid., fol. 211 \"-2i2.
Sa carrière universitaire co'incide presque exac-
tement avec celle de Michel Chartier : il fut reçu
docteur le 9 féviier 1 .Ï07 , admis à la régence le 1 1 ,
nommé doyen de 1 5 1 9 à 1 a 2 1 . Il était archidiacre
de Brie en l'église de Meaux en mai )5i8, curé
des Saints-Innocents de Paris en avril i5a4, vice-
gérant du conservateur des [>rivilèges apostoliques
de l'Université en 1627 (Coyecque, liecticil d'actes
iwtiiriés. . ., t. I, p. 29, n° 127; p. 97, n" i83,
et p. 162, n° 796). En celte dernière qualité, il
s'était lié avec le conservateur, qui n'était autre
que le célèbre Guillaume Briçonuet, et il l'assista
en 1.527, comme sou procureur, dans les pour-
suites dirigées contre lui (ibid., p. 162, n° 796).
Délégué de l'Université au concile d'Orléans le
lO août i.jio, vers le moment même où, comme
Jean Péricart, il était atteint de la peste, puis au
concile de Lyon (4 mars i5ii), et enfin au con-
cile de Pise, il fit son rapport sur le fameux rr conci-
liabule ti dans l'assemblée du 29 juillet i5i9
[Mémoriaux, vol. III, fol, 110, 110 v", ii5
et i3i). — Un de ses neveux, Pierre Galicliier,
fut reçu bachelier en Décret pendant son second
décanat, le 2() novembre iSai [ibid., fol. 2/17).
'-' ffGoberlus» (et non crBobertusi) Durand,
ffin artibus magister necnon inDecretis baccalarius,
No\ioiiiensis diocesis», se présente, en 1498, à la
collation de l'archevêque et du chapitre de Reims,
0. S. B. Archives de l'Université de Paris, vol, 5o,
fol. '47 v°. — En i5o2, fin artibus magister et in
utroque jure bacalariusu , il se présente à la colla-
tion du chiq)itre de l'église collégiale de Saint-Fursy
de Péronne, diocèse de Noyon, et à celle du prieur
de N.-D. "de Novio [Novy-et-ChevrièresJn , diocèse
de Reims. Ibid., M. 196.
''' Jean ffCotarli, bachelier en Décret, se pré-
sente, en 1^97, à la collation de l'abbé de Saint-
Gerraer de Flaix, 0. S. B. , diocèse de Beauvais.
Archives de l'Université de Paris, vol. 5o, fol. 18 v°.
[l/i!)5-14!)(i] DE L'UNIVERSm': UK l'AUlS Al W SIKCLE.
/il 5
II
COLLAÏIOX DES GRADES.
1. DOCTOUATS ").
2. LICENCES'".
Magistor Piatus Parvi.
Frater Rol)ertus Guerrier.
Magister Joliamics de Lays.
Magister Poncius (Jranjan (sic).
Magister Jobannes Jacobi.
Frater Martiiius Popuius.
3. HACCALAURÉATS.
XXV Novembris . . . .[ohanues Cbampion. (V. p. 4 07.) r ,4^5
x.xxi Decembris. . . Jobannes Jacobi [incorporatus]. (V. p. 4o8.) ' ^^'
XXVII. Januarii . . . Roberlus Guerrier [incorporatus]. (V. p. /.08 ) [,/,„6
V Februarii Andréas Colin. (V. p. ^o^.)
V Februarii Jobannes Richarf. (V. p. /.o(,.)
XVIII Februarii . . . Jobannes le Menesterel. (V. p. iog.)
XVIII Februarii.. . . FratiM- Petrus Gilles. (V. p. 609.)
XXVI Februarii.. . . Paulus Perier. (V. p. iog.)
XXIX Februarii Jobannes Marc. (V. p. iog.)
XXIX Februarii. . . . Frater Anibrosius de Waslvne. (V. p. 'lo.,. )
XXIX Februarii.. . . iMicolaus Cifore. (V. p. iotj.)
" l^artii Carobis Germain. (V. p. /l'og.)
* ^^art'i Jobannes Germain. (V. p. /109.)
^" '^'■"•t'" Jobannes Tbourin. (V. p. 4o().)
""" ^'«''''' l'rater Pelrus Martini. (V. p-'iog-iio.)
•^'' ^'''"■''' Reginaldus Cbaiopin. (V. p. hiô.)
''"' ^'<"''i Jobannes Sezac. (V. p. Ziio.)
" '^P'''l's Micbael GodolTray. (V. p. 4 1 o.)
^"' -^Pi'ilis lobannes de Verdun. (V. p. Utt.)
''"' ^^" Frater Siepbanus Ducbemin. (V. p. ii ,.)
^^^ '^^'i Henricus Lumbart. (V. p. 'h 1.)
' •'"•"' Pelrus Cbantepinot. (V. p. Un.)
*'" J""" Hortraudus Cbembrier. (V. p.i 1 1.)
''' Aucune menlion. — <- Voir plus haut, p. /in.
416 L\ FACILTE DE DECRET [liDÔ-U'IG]
X .liiiiii \Ialliciis le Fianienc. (V. p. 'i i i.)
\ Jiinii Petrus Normani. (V. p. ht i.)
xviii Juiiii Johannes Auzenne. (V. p. iia.)
XIX Jtiiiii Guillcrmus Malicourt (seu Malicorne). (V. p. h i a.)
XIX Jiinii Frater Steplianus Beraldi. (V. p. iia.)
XXI .liiiiii Frater Steplianus Coeae. (V. p. 4 12.)
xxviii Junii Jobannes Hot. (V. p. 612.)
I Julii Fohannes Chevalier. (V. p. 4 12.)
\v .liilii .lacobus <le Pont. (V. p. 6 i 2.)
XXI Julii Dionisius Grimont. (V. p. ùi9.)
XXI Julii Christophorus Grimont. (V. p. 4 12.)
xxvu Julii Eusiacius de Levis. (V. p. 4 12.)
xxvii Julii Frater Baudouynus Terrenionde. (V. p. 4 19.)
il Augusli Jacobus Ame. (V. p. 4i.3.)
IV Aujjusti Nicolaus Grimont. (V. j). 4i.3.)
vu Augusti Nicolaus Brouvershave. (V. p. 4i3.)
XI '\ugusfi Rojjerius de Collerie. (V. p. 4i3.)
XI Augusti Huetus Dciphinensis [incorporatus]. (V. p. 4i3.)
XV Augusti Adrianus Maes. (V. p. 4i3.)
XV Augusti Frater Vincentius Huillier. (V. p. 4i3.)
XV Augusti Jobannes Guilleinier. (V. p. 4i3.)
XV Augusti Simon Bonne. (V. p. 4i3.)
XXVI Augusti Frater Jobannes Laloue. (V. p. 4 1 3.)
xxii Septembris . . Michael Quartier. (V. p. 4i3.)
XXII Septembris . . Nicolaus Charpenlier. (V. p. 4i3.)
XXII Septembris . . Léo DaulTay. (V. p. 4i3.)
XXVI Septembris. . Martialis Gallecbier. (V. p. 4i4.)
XXVI Oclobris .... Bobertus Durant. (V. p. 4i4.)
xxvin Octobris . . . (juillermus Bélier. (V. p. 4i4.)
X \ovembris Alicbael Jaquet. (V. p. 4i4.)
X Novembris Jobannes Cottart. (V. p. 4i4.)
[U9G-1/J97] UK L'IiNIVEHSITK l)\i l'AItlS \l \\ SIKCLi:. /il7
DECANAT DE iMCOLAS DOUIG^Y.
ÎSnVRMItllK l'iOC.-N'dVKMniiK l/i<,»7.
I
DÉLIBÉRATIONS DP] LA FACULTÉ.
(Fol. îi3i v".) NovEMBER. — Aiino Doniiiii inillesimo ceci: iioiui'josimo sexlo, ri^!»'">-
(lie veneris [unjaeciina mensis iNovenibris, convocata consultissima Decrctoruiii
Facultate per cedulam et jiii-aiiienluni apud templum Saiicli Joliaiinis .lerosoliiDi-
taiii, in capella Facultatis, super eligendis aiit contimiaiiilis decano et lliesaiiraiio
ejusdem Facultatis, et ibidem, post primas illius anni lecturas doctorales et
misse ordiuarie celebrationem, comparentibus suc ordine reverendis patribiis
et dominis Nicolao de Conty, de Ambianis, precentore Ambianensi, Slepliaiio do
Veteri Vdîa, de Parisius, canonico Saiicte Op[p]ortune Parisius, Roberto Gua-
guin, ministro generali ordinis Sancte Trinitatis de Redemptione captivorum,
Dionisio Alligret, vices gerente conservatoris Universitatis, Claudio de Haiigest,
regio consiliario in sua curia Parlamenti, Symone du Gast, principali faïuosi et
nobilis collegii de Coquerei [sic) , et Nicolao Dorigriy, de Trecis in Francia , canonico
ïrecensi, doctoribus actu regentibus Parisius in ])redicta Decretorum Facultate
et coHegium ipsius Facultatis representantibus, cum solus abesset unus, \idelicet
dominus .lohannes Picard, de Turonis, regius consiliarius in prefata Parlamenti
curia, sup[p]licarunt reverendi et graves patres et domiui Symon du Gast, de-
canus, et Nicolaus de Conty, thesaurarius, haberi apud Facultatem pro lt'git(t)ime
excusatis et supportatis in administratis per eosdem prcfatis ofllciis, consignando
primo, per prefatum dominum du Gast, in manu domini de Conty, tantjuam
antiquioris doctoris regentis et ob hoc decani naturalis Facultatis, et secundo, per
dominum de Conty, in manu domini de Veteri Villa, tanquani antiquioris doctoris
regentis post dictum dominum de Conty, libros, claves et rcgestra, ceteraque
alla, que ratione et occasione ofliciorum a Facultate liabebanf. Quibus quidem
ab eadem Facultate ingénies sunt habite gratis pro bene et recte gestis adminis-
tratisque suis odiciis.
Predictis vero cum magna gravitate et matura deliberatione peractis, placuil
prefatis dominis juxta sua statuta providere de predictis oiriciis, eisque provi-
dendo, concordi et unaninn consensu continuatus est dominus Nicolaus de Conlv
m. 53
IHI-BI»LIIie !(JITiO:iâLC.
/il8 LA FACULTE DE DECRET [U9G-U97]
in tresaurariiiin {sic), et ego Nicolaus Dorigny, de Trecis oriuiidiis, licet iuter pre-
dictos dominos etate, loco, scientia et moribus junior, electus fui, etiam invitus,
in decanuin ipsius Facultatis; denium, prestitis juramentis pcr me decanuni in
manibus domini de Conty, tanquam antiquioris presidentis [sic), ipse dominus de
Conty, ratione ofïicii tliesau[ra]riatus, prestitit juramenta iu manibus meis tanquam
in manibus decani de novo electi, et cuibbet nostrum restituta sunt et data re-
gistra, claves, libri et cetera cujusbbel ofiicium concernentia et tangentia.
Unnm tamen est liic posterilati rebnquendum, quod, vacante olïicio decanatus
vel absente decano, antiquior doctor, non etate, sed promotione, ponit et pro-
ponit in médium, et si eidem placet, primo suum votum dat, et ideo si contin-
geret antiquiorem ebgi in decanum. posset semper enucleare votum suum ante
alios. et ita est antiqua observantia ipsius Facultatis, nisi loco decani alius sit
positus per Facultatem.
Et eodem die et anno, eisdem die et bora, fuerunt, examine et juramentis pre-
missis. in ba[c]cbalarios ipsius Facultatis recepti dominus Micbael Jaqueti, pres-
biter, Eduensis diocesis, (F" 282 r°) et Jobannes Cotart''', clericus, Silvanectensis
diocesis, in artibus magistcr; quorum primus, intuitu pietatis (sic), sol vit solum
pro suis bursis xl sol. par., et secundus, eo quod erat servitor reverendi patris do-
mini du Gast, predecessoris et immediati decani, pro omnibus juribus concernen-
tibus dominos solum, ex speciali gratia, solvit duos scutos [sic) aureos, valentes
Lvi sol. par.
[1 4 Novembre.] Lune xni[i] ejusdem mensis Novembris, eo quod crastinum Sancti Martini
erat dies dominicus '-', celebrata fuit missa Universitatis apud Sanctum Matliu-
rinum Parisius pro anima domini Roberti de Sorbona, presentibus domino du
Gast et me decano.
[iT) Novemim?.] Martis xuu[i] ejusdem mensis, fuit, examine et juramentis prehabitis, in
ba[c]chalarium admissus, in scolis, presentibus dominis de Conty, du Gast et me
decano, magister Joliannes de Busco, clericus, Morinensis diocesis, et solvit pro
suis bursis xlvhi sol.
[17 Novembre.] Jovis xvu cjusdem, fuit sigiUata littera gradus ba[c]cbalariatus magistri Jobannis
Henrici'^), Ebroicensis diocesis, qui solvit scutum, ideo xxvin sol.
[95 Novembre] Vcncris XXV ejusdcm mensis, fuit celebrata missa de Beata Katherina apud
'■' Pour ces deux badieliers, cf. plus liaul ,
j). 'ni , sous ]a date du 10 noveinl)re.
''' Ceci n'est pas exact. Eu 1 '196 , la Saint-Martin
tomba le vendrodi (11 novembre); le lendemain
(•tait donc un samedi, et non un dimanche.
''' Cf. ])lus liant, p. 3oi.
[l/i;)G-l/j«)7| \)E LlMVIiHSIÏK IJK PAIUS AL W' SIKCLK. /il'.)
Sanctuiii Jolianncin .Ici-osoliniilaniuii mon' solito; posi cnjus cclchrationein niu{fi.s-
Ici ■' Joanncs tlu Gucy (s/t), iiiajfmis liidcllus FiiciiUalis, Liulovicus liuucr, sul)-
bulollus, resiguaverunl sua officia in iiiaiiibus doiniiioruiii ibiiloiii existcntiiiiii,
scilicet Conty, de Veteri Villa, de Ilangest et mei, et posuerunt massas suas
supra arcliam ibidem positam, sicut solitum est fieri. Qui quideni bidelli fuerunt
reprehensi et i-edarguti de eorum iicgHgentiis, et preserlim quod singulis (bebus
baberent visitare dominum decanum.
Die venei'is secunda Decembiis, fuit celebrata missa FacuUatis, et, post eam- [a Décembre.]
dem, dominis de Conty, de Veteri Villa, (îuaguin, Alligret. du Gast et me decano
presentibus, luerunt examinali et adniissi in bacclialarios FacuUatis nobilis vir
Joannes d'Amboyse ''-', clericus, dyocesis Turonensis, decanus Lingoneusis, et
Henricus Bonnot, diocesis Lingonensis; quorum primus solvit pro bur.sis suis sex
scuta valentia x lib. x sol. tur. , et alter solvit l sol. lur.
Et eadeni die fuit conclusum in Facultate, presentibus supradictis dominis,
quod, die lune, post prandium, audirentur compota et rationes subbidelli recep-
toris jurium communium Facultatis.
Die quinta ejusdem mensis Decembris, convocati fuerunt domini doctores sub [:> Décembre.]
cedula ad comparendum eodem die, bora prima postmeridiana, in caméra scbo-
larurn Facultatis solita, super duobus articulis : primus erat super auditione com-
potorum seu rationum Ludovici Rouer, subbidelli, tune receptoris jurium commu-
nium Facultatis, et ad providendum super aliquibus concernentibus bonorem et
utilitatem ipsius Facultatis; secundus erat communis, super supplicationibus et
injuriis. In qua congregatione fuerunt présentes domini de Conty, de Veteri Villa,
Guaguin, Alligret, de Hangest, du Gast et ego Nicolaus Doriguy.
Quantum ad primum articulum, quia diclus articulus babet duo membra
(F° 232 v°) seu duo continet, imprimis ipsa duo membra conjungendo, placuit
Facultati quod audirentur computa seu rationes dicti recej)toris, que quidem
fuerunt reddita et audita eo die. Ipse autem receptor, omnibus compensatis et
calculatis, comprebendendo tam quod supererat ex ultimo conqioto quam ex
proximo nunc audito, remansit débiter dicte Facultati in somma (^sic) decem et
IX librarum et sex solidorum paris.; que quidem somma fuit derelicta in manibus
''' A partir de ce mot, l'e'criture change pour se
modifier encore en haut du feuillet a3i.
'■' Fils de Jean d'Aniboise , seigneur de Bussy,
et de Catherine de Saint-Belin, Jean d'Aml)oise
était le frère du cardinal Georges d'Amhoise. Doyen
de Langres en i i(|5 et liyC , après avoir été cha-
noine de la Sainte-Ghapeile de Dijon, il succéda, le
.1 décembre i ^97, comme évêque de Langres à son
oncle Jean d'Anilmise, ([ui se démit en sa faveur.
D'une très mauvaise santé, il mourut le a6 sep-
tembre 1.112. Cf. Gallia Cliiisl., t. IV, col. 63 1-
C3."5 et 601; le P. Anselme, Hist. gcncal. de la
muisoii de France, tome II, p. 2 a 2, et tome Vil,
p. 126.
53.
VJO LA FAClLTl': DE DÉCHET [1VJG-14'.»7]
ipsiiis receptoris pro necessitalil)ns ipsiiis Facultatis; de qiia qiiidem somma taii-
(juam de lecepla haberet reddei-e lationem in prima auditione sui compoti.
Ordinavit insuper et pro slatutis haberi voluit dicta Facultas ea que sequuntur,
propter causas ad hoc eam moventes, et speciali zelo et amore conservando hono-
rem suuni et suorum scholasticorum. Quoniam iiegbgentia et long(ii)a dilatio
auditionis conipotoruni seu rationiun ipsius Facultatis, tam occasione receptorum
quani expansoriim (su), multa et gravia Facultafi afTerebat incommoda, voluit
Facultas ut die prima legibili post diem festum Beati Andrée aut altéra proxi-
miore per decanum et dominos doctores Facultatis acceptanda et advisanda,
siiigulis annis convocentur omnes et singuli domini doctores per cedul(l)ara
ad audienda et, si opus fuerit, claudenda computa seu rationes parvi receptoris
jurium communium; in quorum auditione distribuetur solis singulis dominis
assistentibus ali(jua somma, prout compotorum et temporis qualitas exiget et
expostulabit.
Conquerentibus nonnullis ba[c]chalariis ipsius Facultatis in annis proxime
elapsis super retardationc aperture examinis licentie, statuit et ordinavit ipsa
Facidtas quod de cetero publicabuntur tria edicta pro singulis licentiis proxime
luturis, utputa primum immédiate post diem festum Beati Martini; secundum,
paulo post diem festum Beati Nicolai; tertium, post festum Regum; et voluit
Facultas quod de cetero adaperiatur examen licentie ipsius Facultatis prima die
legibili post diem festum Purificationis Virginis Marie, et non tardius, dummodo
tamen adsit materia adaperiendi, utputa quod sint très licentiandi, aut duo, aut
etiam un us.
Insuper ipsa Facultas, volens sibi ipsi mederi, necnon decori honorique Uni-
versitatis et Facultatis subvenire et succurrere, considerans et perpendens quod
singulis doctoribus regentibus et non regenlibus aliariim Facultatum in actibus et
congregationibus Uni\ersitatis comparentibus certi nummi ex erario publico ipsa-
rum Facultatum distribuuntur, voluit et ordinavit, vult et ordinat ipsa Facultas ut
de cetero omnibus et singulis dominis doctoribus regentibus in processionibus, tam
ordinariis quam extraordinariis, aut Univeisitatis convocationibus et congrega-
tionibus generalibus, necnon missis Universitatis, ante corporis elevationem cum
cappis assistentibus et comparentibus distribuantur duo solidi turon., nec ad-
mittatur seu recipiatur quevis causa aut excusatio, etiam infîrmitatis aut absentie
de licentia Facultatis accepte et obtente, seu quecnmque alia, derogando omnino
aiitiquis statutis quibus officiarii Facidtatis, utputa decanus et receptor generalis,
licet absentes ac etiam infirmi, pro presentibus habebantur, quoniam adeo afflictus
sacri juris pontificii Parisius doctorum senatus et cetus, adeo misera et prostrata
consultissime Décréter um Facultatis respublica elapsis seculis fuit, ut plerum-
quc in prefatis actibus, etiam occurrentibus ardiiis, non doctorum, verum unius
solius doctoris consilio, fide el volunlate, in dedecus et subsannationem ipsius
|l/i<Hi-IV.I7j DE LIMVEUSITK IJK PAUIS AU XV" SIKCLI-. 421
K;iciiltatis, tola Facilitas rofjerotJir et inodoraretur; iiiido orichaiiliii" in siii({iilos
(loctort's verba siiiistra et inuriiuirationes et inter l'osdcia ({iiandoqui' odia et rixe.
(F" a33 r".) Oh lofjala rovercndoriuii doininoruin doctoriirn dicte Facidtatis,
scilicet .lacobi .Iiinii, |)rcsidentis in altéra camerarum Requestarnrn, et Ambrosii
de Gambray, canonici et cancellarii ecclesie Parisiensis, sub conditione jtnlpitro-
runi fieiidornni accepta per dictam Facultatem, ordinavit dicta Facultas quod
fièrent pnlpitra et cathene ferrée ad reponenduin et incatbenandum libros dicte
Facnltatis, expensis ipsius erarii pnblici qnod habet receptor juriuni conimnnium,
et celerins qnam fieri posset''). Si antem creari conlinfjal aliqnos novos doctores,
antequam adniittantur ad refjentiani, tenebuntur aliqnid sulvere pro dictis pnl-
pitris, secundnm quod conchidetur per dominos doctores tune existentes.
Et ultra pnlpitra facta ex erario publico, dominus de Gonty dédit gratis ipsi
Facultati duo pnlpitra cum duobus scamnis, suis expensis facla, absque tamen
ferratura.
Decnniia et collegiiuii doctonim ronsiihixswic Facnllatix Dcnrtonim Parisius
otninbus et smgulis ejiisdeiii, Factillalis scliolnsttns cl sludioms salnlem.
trVeritatis et bonarum disciplinarnm magister dominus Jésus (Ibristns nos
sapienter admonet non in abscondito neque sub modio, sed super candelabruin
lumen ponere, ut qui ingrediuntnr lumen videant. Cum igitur multa librorum
luminaria in nostre Facnltatis bibliotbeca reposita et collocata sint atque posthac
reponenda esse speremus, libérale et justissimum esse arbitramur ut tantuni
do[c]trine lumen nulla obscuritatis nube contemplari volentibus abscondatur, sed
pateat omnibus qui in ipsius Facnltatis perilia atque eruditione proficere deside-
rant'-l Nos propterea, commnni et deliberato ipsius collegii liabito assensu, sta-
tuimus et ordinamus ut futuris temporibus nostre Facnltatis clavigcr davos ipsius
bibliothece pênes se habeat et servet, tanquam loci et librorum, qui in biblio-
tbeca sunt et postea erunt, custos, teneaturque et sit obnoxius singulis diebus,
hora videlicet octava antemeridiana et tertia post meridiem, (li)ostiuin bibliothece
aperire, apertumque per unius hore spatium complere, et libère permittere qua-
tenus introire volentibus liber pateat ingressus, nullo ah ingredientibus petite aut
exacto tributo vel mercede, nisi quantum forte sponte et sine coactione aliquis
dare ipsi clavigero voluerit. Quibus horis ad plénum post apertionem expietis,
ipse claviger (h)ostium sollicite claudat. Qui si in prediclis aut aliero eorum ne-
gligens aut prevaricator extiterit, pêne arbitrarie per Facultatem et collegium
subjaceat.
(f Ceterum (^) , quia laboranti salarium et merces negari non débet, statulmus ut
''' En marge : ftDe libris Facultatisx. — '-' En marge : rClaves librarie. — Nota benei. — ''■ En
marge : trDe teslimonialibus baccbalariorum-.
422 LA FACULTÉ DE DÉCRET [ 1 V.)0-l'i!)7 j
testimoniales (s)cedule scholasticonim, qui ad bacciialarialus examen Facullali se
postea lepresentabunt, a nullo preterquani ab ipso clavigero conliciantur autscri-
bantur; pro quibus conficiendis aut scribendis liceat ipsi clavigero duos solidos
parisien, tantum a quolibet sc[h]olastico se ad bacchalariatum présentante reci-
pere aut exigera, nisi si quid ultro et gratiose fuerit a volente donatum; inlii-
bentes majoribus bidellis ipsius Facultatis ne (s)cedulas liujusmodi scribero au!
scriptas (F" a33 v") scholasticis prebere présumant.
ctHec autem, ut scripta sunt, ab omnibus et singulis, prout quemlibet tan-
gunt, precipimus inviolabiliter in posterum observari.
ctDatum Parisins, in congregatione nostra, apud Sanctum Joliannem Latera-
iiensem, post missam ordinariam Facultatis, habita diejovis. •»
Quoniam antiqua munimenta et littere ipsius Facidtatis multum utilitatis et
honoris et conimodi afferunt ipsi Facultati ad conservanda ejusdem privilégia,
prerogativas et libertates, placuit ipsi Facultati ut per decanuni recuperentur
registra, litière et munimenta ipsius Facultatis, et si opus sit aliquid exponere
pro recuperatione eorumdem, habeal declarare decanus in aliqua missarum
Facultatis in qua adsint duo doctores et decanus, et fiât dicta expensa seu misia,
si qua erit fienda, secundum ordinalionem Facultatis.
Item , ut cessent odia et clamores in distribuendis cereis die Purificationis Vir-
ginis Marie prepedientes divinum servitium, vult Facultas, juxta antiqua statuta,
quod de cetero nuUis bacchalariis, nisi cappatis et presentibus, distribuantur
cerei('); licenciatis vero non cappatis in oll'ertorio candelas deierentibus presen-
tibus tamen distribuantur; absentibus autem licenciatis, qui vel consiliarii vel ad-
vocati vel procuratores erunt in curia Parlamenti, Gastelleti, OfTicialatus et Gon-
servationum Universitatis et Sancte Genovefe, intelligendo semper hoc presens
statutum de bacchalariis et licenciatis ipsius Facultatis'-). Circa autem consiliarios
ipsius Facultatis, qui hodie sunt très, scilicet domini du Drac, Joannes Brinon,
advocati in curia Parlamenti, et Aubri, procurator in dicta curia, servetur mes
assuetus et antiquus in distributione suorum cereorum, licet non fuerint graduati
in dicta Facultate.
Sed quoniam nuUa l'acta fuit mentio in rationibus seu computis redditis per
prefatum receptorem jurium communium de pecunia débita parvis bidellis singu-
lorum doctorum, voluit et ordinavit Facultas quod de cetero illa pecunia, scilicet
unus solidusparisiensis, qui solvitur per quemlibet novumbacchalarium, in nulles
abcs usus convertatur quam in utilitatem parvorum bidelloruni, et quod habeat
de cetero dictus receptor facere niisiam et receptam de dicta pecunia sicut de
''' En marge : frAbrogatum est, (|uoniani plus solveiunl pio cap[|)]a quam cereus valercl". — '*' Eu
marge : trHoc practicalur^!.
1/196-1 'i'.)7
DE L'IMVF.RSITK I)K PARIS AU W" SIKCLE.
/i23
aliis |)cciiniis solet f;tcere, quousque aliter fiierit deliberatum et ordinatum per
Kaciiltatom C.
(F" !',.Vi r".) Eodein die, ruerunt aiidila coinpota ipsius receptoris juiiiiiii nmi- [ n décembre. |
niiiniuni, et ipse receplor remansit debilor ipsi Facidtati in sumiiia \iiii liljiaium
\iiii solidoriim pai-isiensiuiii ; qiiain (piidcia summam liabebit pro r('(i|ilM in [irin-
cipio priini coiii|)oti, et roddcl coiupota de ea.
Martis vi ejusdem, fuit celebrala missa pat[r]oni mei sancti Nicolai, prcscntibus fo Décembre. j
dominis de Conty, de Veteri [Villa], Aligrel, de Hangest, du Gast et me.
Mercurii vu, in crastino sancti Nicolai, fuit celebrata missa Universilatis apud [•; Décembre.]
Fratres Predicatores, presentibus dominis de Conty, do Veleri Villa, Aligrel, du
Gast et me.
Die octava, scilicet die Gonceptionis Virginis Marie, fuit celebrala missa Facul- [s D.Vembre.l
tatis, in qua receptor jurium coinnuinium reddidil pecuniam parvorum bidel-
lorum, exceptis octo solidis parisiensibus qui luerunt eidem derelicli pro dando
ipsis bidellis parvis in prima processione Universilatis, uiputa cuilibet parvo bi-
dello doctorum regenlium presenti daretur unus solidus parisiensis, et ita bodie
practicatur, et conclusum fuit ita practicari per ordinationem dominoruni. ut ia-
cilius cum suis ligneisbaculis ibidem compareant processionaliter ante baccalarios
et legentes nosiros.
Die sabbati, scilicet décima mensis. fuit celebrata missa Facultatis, scilicet de [.o Décembre.]
Requiem, presentibus dominis de Conty, de Veteri [Villa] et me.
Die dominica, scilicet xi mensis, fuit celebrata processio apud ecclesiam castis- [n Décembre.]
sime Genovefe, et ibidem assistentes fuerunt de Conty, de Veteri Villa, Picard,
AHigret, du Gast, de Hangest et ego.
Die lune duodecima mensis, fuit congrogatio Universitatis in Matliuiinis [ i •.• D.Monibre.;
super tribus articulis :
Primus erat super resignacione cujusdem (stc) oITicii et super controversia
cujusdam nuncii.
Secundus est super nonnuHis concernentibus honorem Universitatis.
Tertius erat communis, super supplicacionibus et injuriis.
Et ibidem fuerunt présentes de Conty, de Veleri Villa, Guaguin et Aligret.
Quoad primum articulum, fuit adraissa resignacio dicii ollicii.
'"' En nijiige : "De pecimia paivnriim bidcllorum.i
liU LA FACULTÉ DE DÉCRET [l/i96-l/il)7]
Quoad secundum, fuit coiiclusum quod rectores autiqui solverent realiter id
qiiod debebant, alias possent citari aiit convenir! corarii jiidice, prout solitum est
fieri, et quod de cetero facerent sua regestra, et quod nullus scol(l)aris juraret, nisi
(F° 234 v°) etiain receptor erarii publici recepisset a jurante duos solidos parisien-
ses, et quod talis pecunia de cetero reciperetur per receptoreni et non per rectorem.
1 i Décemlirp. ] Mcrcurii XHii nicusis, fuit celebrata missa de Rorale in Facultate, prcsentibus
de Conty, de \ eteri Villa, du Gast, Aligret et me, et fuit admissus in bac[c]alariuni
magister Giraldus Blaudel, diocesis Gatliala[u]nensis, qui solvit pro bursis, intuitu
paupertatis, l sol. tur.
Et eodem die, ipsemet magister Geraldus C et magister Adriaiius Damars'-',
diocesis Morinensis, supplicaverunt pro littera gradus baccalariatus, et fuerunt
eis concesse pro \l solidis turon., scilicet cuilibet x\ solid. tur.; que quidem
pecunia fuit derelicta thesaurario Facultatis pro persolutione cere. .
[i.j Décemijre.] Jovis \v ejusdom, fuit niissa ordinaria celebrata, presentibus dominis de Gonty,
de \eteri [Villa], du Gast et me.
Et quoniam hodie, in missa ipsius Facultatis, fuit controversia super lecturis
dominorum doctorum, tam quoad Decretalium quam quoad extraordinariam
lecturam, dictum fuit, neniine discrepante, quod juxta antiqua statuta extra-
ordinaria lectura, que fit post fcstum Sanctorum Pétri et Pauli in Junio, inci-
piebat a juniore doclore, et sic consequenter ascendendo, et Decretalis ab anti-
quiore, non veterano, declarando veteranum doctorem qui fuerit contiuuus doctor
regens per x\ annos, prout est conclusum supra, fulio c uii"xvni'^'.
[23 Décembre] Die xxu ejusdem mensis, fuit missa Facultatis et, presentibus dominis de Conty,
de Veteri Villa, Guaguin et me, fueruntexaminati et admissi in bac[c]alarios Facul-
tatis magistri Johannes Simon, diocesis Gathalaunensis, et Pbilippus Nobilis Viri,
presbiter, diocesis Eduensis; quorum primus solvit pro bursis suis quinquaginta
solid. turon. : pour ce, i- sol. tur.; et secundus solvit sexaginta : ideo lx sol. tur.
Eodem die, fuerunt duo licenciandi, scilicet Hugo lîoytel, Ambianensis diocesis,
et Petrus Marcliaiid, ejusdem diocesis, supplicantes ad licenciam; qnibus fuit
injunctum ut facerent fidem de suis volumiaibus etc.
24 Décembre. ] Sabbati xxHu ejusdem, que fuit vigilia Nativitatis Domini, dominus Aligret legit
Decretalem Firmitcr, de summa Trinitate, cum tnagno lionore.
Et eisdem die et anno accidit scelus publiée punitum nec oblivioni traden-
'■' Cf. la mention précédente. — ''' Adrien Maës (cf. ei-dessus, p. !i\^). — ''^'> En marge : rrPro lec-
tiirisT. — Cf. plus haut, à la date du ai juin lilya (p. 33o).
I V.)(i-I V.I7
l)i: L'U.MVKRSITK \)K l'VlilS \l \\ SIKCLIv
',■>:
diirn^''; iiiuii <[iii(l(Mn (.s/r) consiliai-ius in ciiria Parlanieiili iii liac cuilalo, sciliccl
iiiajjistci' Glaudiiis Chauviriix, l'iiil, depositus ahoUicic» coiisiliariahis cl iiidnliis vili
limica |)()sitiis(jue iiiter inaims cxcndoris juslilie, et diictus ad ]til(lj()riiini , cl ilii
llciilratiis scu sigiialiis caraclcrc Idii iii riiiiile, cl. l)aiinilus extra regiimn (di cii-
iiieu ialsilalis cnjnsdain procuraloiii rcsijjjiiaUoiiis episcopatiis Xam'lDiieii^is p(M'
ciiiii coiiiniissuni, el, de hoc (■onvictiiiii et non confessiim - .
''1 En marge : (rlNinilid iliniiiiii (ihiiidii do
Chauvroiilx.i
'■' On lit, en eirct, <lans les rejfisties dn l'aile-
iiient : rUu vendredi \xni dudicl mois de. Deceiiihre.
— Aiijourd'luij la Ccinil a vaajtid au jugement du
[inicez fait contre m" Claude de Cliauvreux, eon-
sciller du lley en la Cour de céans, détenu prison-
nier par ordonnance d'icelle depuis le lendemain
delà Sainct Ajidry [c'est-à-dire depuis le i" dtS-
cemhre i'4(j6], pour raison d'une l'aulse procura-
lion et note d'icelle, au moyen de laquelle î'eveschd
de Xaintes avoit esté resigniî en Cour <le Rome ou
jiroullict de raaistre Pierre de Rochechouart. Lequel
Cliauvreux fust hier par arrest, toutes les Chambres
assemblées, débouté de sa clericature, combien que
l'evesque de Paris [alors Jean Simon, liya-iSoa]
i'eust requis comme clerc, et a esté ledict proeez
vuidé et l'arrest concludyjro«; in registra criminali ,
et ne sont Messeigneurs [lartis de la Cliandire jus-
ques à une heure après midy pour concline lar-
rest. Et par ce n'ont ccdiet jour esté pi'ononcez les
arresis, aiusy que l'on avoit accouslumé, pour le
lendemain vacquer aux prisonniers, et ont depuis
ledict lendemain vacqué les plaidoyeries du matin
et autres expéditions, pour ce que les Chambres
ont esté empescbées et assemblées pour vacquer
oudit proeez. n
tDu samedij wnii. — Ce jour, a esté pro-
noncé l'arresL hier conclud contre inaislre Claude
do Chauvreux, conseiller en la Cour de céans, le-
quel a esté faict venir ou parquet de ladicle Cour
pour assister à ladicle pronoutiation d'arresl en
habit de conseiller, \estu de une l'obe d'escar-
lalte et chapperon fourré, où il fut à genoulz.
nue teste, durant ladite pronoutiation qui fust
i'aicte par Monsieur niessire Jean de La V.tcquerie,
chevallier-, premier président, presens les autres
presidens en leurs manteaux et b.abits et toutes
les Chambres assemblées, les sièges hauts et bas
remplis.
"Et par ledict arrest entre autres choses ledict
de Chauvreux pour plusieurs faulcelez parluy com-
Miiscs, subornation de notaires et île lesnioings.
touchant' l'evesché de Xaintes, desquelles il a eslf!
convaincu , fust privé de sondictofllce de conseiller,
do tous offices royaux et autres offices de jnilicji-
ture.
(^Et apiès ledict arrest prononcé, fus! mené par
aucuns huissiers sur la pierre île marbi'o, en la cour
du Pidlais. et lii, des|)onillédc sa robbed'escarlatte.
luy fut aussy oslé son chap|ieron et sainture, et
vestu d'une autre robhe, lut mis mis pieds et niie
teste, fust ramené ou parquet, tenant une torche
<le ipiatre livres et à genoulz list amende honno-
rabl(^ proiil in criminali et cria mercy ii l)ieu, au
Iioy et à Justice et aux parties intéressées, et fust
l;i note do la faulse procuration, dont est faicte
mention au proeez, lacérée.
f Ce faict, fust ramené en la court du Pallais et
livré au maistre des haultes œuvres, qui le misten
une charette. De là fust mené par Chastellet et là
fait son cry, et dudicl Chastellet au pillorv el tourné
trois tours. Ajuès luy fust appozé une llcur île lis
ardent au front. Ce faict, fut descendu et coiiduict
par les huissiers jusques à la |)orte .Sainct llonnoré,
parce quil estoit banny du royaume. i }iouv. acq.
franc. 8o3'i, fol. hh^ \°-kkï) v".
L'affaire avait été déférée au Parlement dés le
mois de novembi'e : «Du mardi penultiesme jour de
novembre ligG, au Conseil. — Aujourd'huy sont
venus en la Court les advocatsct procureur du Roy,
lesquels ont faict leur rapport du contenu eu cer-
taines informations faictes sur la faulceté prétendue
avoir esté faicte en la procuration que l'on dict
avoir esté passée touchant levesclié de Xaintes,
dont à présent est proeez en la Court de céans, et
des confessions d'aucuns qui ont esté examinez, et
après plusieurs requestes pareulx faictes, en a esté
ordonné par la Cour ainsy qu'il appert par l'arrest
sur ce cejourdluiy donné. Toutesfois. pour ce que
en ladicte procuration maistre Claude de Chau-
vreux, conseiller en la Cour de céans, estoit tes-
moiiig, lequel esloit aucunement cliargé par lesdites
informations, ont esté assemblées les Chambres,
lUl-ItlUMlli: ^ITIOntLE.
/r26 LA FACULTE DE DECHET [l/i9f)-1A07 1
[3o Décembre] (F" 9.35 1'°.) Dio veiieris XXX Decenil)ris, fuit inissa Facullatis, ciii allïiei'uiil
domini(s) de Conty, de Veteri [Villa] et ego.
Eodem (lie, fuit facta congregacio Universilalis, preseutibus doininis de
Gonty. de Veteri Villa, Guaguin, du Gast et uie decano, super tribus aiti-
culis :
Primus erat ad conrlusioneui Uuiversitatis novissime captam exequendum, et
[super] coactione precedcnrium rectoruui ad rotulns suoruni actorum tradeiidos
ad registra au(c)t[b]eiitica conficienda;
Secundus erat super resignaciouc officii papietariatus Johannis Pietrequiii,
Trecis commorantis, siio filio facienda;
Tertius communis. super supplicacionibus et iiijuriis.
Quoad primum articulum, [fuit] conclusum ut omni via prooedere haberetrec-
tor et sui sequeutes contra predecessores suos debitores Uuiversitatis, ut liaberent
face re sua registra, et quod monerentur secundo, et quod infra quindecim dies
ponercntur nomina et cognoinina antiquoruni rectorum debenlium ctobnoxiorum
ipsi Universitati in qiiadriviis, ut de cetero alii terrerentur''^.
Quoad secunduni articulum, vult Facultas, ne de cetero ligentur nianus
Uuiversitatis, quod procuratoria fiant simpliciter et sine addito quocunque, et
annuit supplicacioni Johanni[s] Pietrequin, admittendo ejusdem resignacionem,
dummodo habeat procuratoriuni simplex et sine addito, hoc est quod fiât resi-
gnatio simplex in manibus ipsius Uuiversitatis.
Quoad tertium articulum, supplicavit rector magister Guillernius Bachelerot
ut daretur ci omne aiixilium, favor et consilium, et balieretur ejus electio grata.
l't après que sa déposition luy a esté leûe, en ia-
«pielle il a persisté, a esté ordonné que ledict
Cliauvreux se abstiendra de venir en la Cour de
céans et demourra en sa maison jusques à ce qu'au-
trement par ladicto Cour en ait esté ordonné, la-
(juelle luy a deffendu sur le deu de son oflice df
non parler ne communicquer ne faire jiarlcr de
ceste nialière avecq aucuns des tesnioins et nol-
taires contenus et nommez en ladicle jiroeuration.n
Ibid., fol. fi'io.
Lévêque de Saintes était alors Pierre de Rochc-
cliouart, seigneur de Vouillé, quatrième fds de
.lean 11 de Rochoehouart, seigneur de Morteraart ,
Montpipeau, Vivonue, etc., et de Marguerite
d'Andioise, sœur du cardinal Georges. Il était
le neveu de l'un des correspondants de Gaguin,
Louis de Rocliechouart , qui, devenu évêque de
Saintes en ii(')o. résigna son office en faveur de
Pierre on ilxyi. -Mais les chanoines, au lieu du
protégé lie leur évèque. élurent leur doyen, Gui
de Tourettes, contre lequel Pierre engagea un long
procès. Cf. Noiw. acq. franc. 8o.']4, fol. 296. 298,
3oo. ;')oG. :')iG v°, 323, 365, /loi v", i3o,489.
/190 v°, A95, .^00, 58o, 6oi, 61G et 623. —
Voir aussi GaUia (îlirist., t. 11, col. 1080, et le
Père Anselme, Histoire (jénènl. de la maison de
France, t. IV, ]). ()78.
(dauilede Cliauvreii\. licencié on h<\ ot on Décret,
avait été, le aS août ih']a. pniii-vn de l'ollice do
cotiseillei- lai rqu(î naguères tonoit M. Raillielomy
Claustre, vacant par sa iesignation, réservé toute-
fois les gages et droits audit Claustre sa vie durants
{Inytnç. 32iio, fol. 191). L'ollice du conseiller
coupable, rr lequel pour aucuns cas par luy com-
mis en a esté privée, alla à Jean le Cocq, licencié
on lois, général des aides à Paris, tren conside-
lation de ses services et de ceux de feu Gerai'd
lo Cocq, aussi geneial sur le fait des aydes, son
poroT {illid., fol. 2 2.5; cf. fol. 21 3).
'■' En marge : r^Nota contra roctoresn.
I IV.Mi-IV.l7| l)l<: L'IJNIVKHSITI": DR l'VIilS \l \\ SIKCU:. 'i-'7
l']| [lariler suppjicuit (|iii(liiiii pro IiIIcmm jjrjuliis iiiajjisterii. (juihus supplicacioiiibiis
<iuiiiiil l nivf-rsitas in l'oriiui.
Januaiuus. — Die ([iiinla Januaiii, riicriinl sigillah' ilin' lillcii' liaccalariatiis : ['''97-
prima iuit nia<;islri l^l(•olal Hroiuverlliavore [sic), diocesis ii'a|ccteiisis, et secuiuJa
ina<;istri IMiil(l)i|)[p|i Nobilis Viri, Ediiciisis diocesis; et solvit quilibet eoruiii
vij;iii(i solidos ])aris.; <jiu; (|ui(leiii [)<>ciiiiia luit data reccptori {{cnerali ])ro pcr-
solucioiic cero; et [si|c- xi, sol.
Eodem die, fuit celebrata missa Facultatis, ut accepi, preseritibus domiuis de
Gonty, do Veteri Villa et Alligret.
Magister Pelrus Marcband, dcricus, Auibianensis diocesis, in Dccretis bac[c]a-
larius, incipiel prinium lilniim Decretaliuin, in scolis raagnis inferioribus, et
lioc pro primo volumiuc et piimo aiino. Acluiii iri aiino mcccc nonagesimu
quarto.
(F" 235 v°.) Idem incipiet secuiidum, ut supra, aimo nonagesimo quinto.
Idem incipiet tertium, ut supra, anno nonagesimo sexto.
Magisler HugoBoytel, clericus, Ambianensis diocesis, in Decretis baccalarius,
bodie, in nonis Heate Marie, incipiet primutn Decretalium, in scolis inferioribus,
ad intersignium Beati Eustacii, et boc pro primo anno et primo volumine. Anno
millesimo cccc nonagesimo quinto.
Idem incipiet secundum librum Decretalium, in scolis superioribus, el boc
pro primo volumine et primo anno. [Anno] mcccc nonagesimo quinto.
Idem incipiet tercium Decretalium, in scolis magnis inferioribus, et lioc pro
tercio anno et tei'cio volumine. Anno millesimo cccc nonagesimo sexto ' .
Die xu ejusdem .lanuarii, fuit cessatum a lecturis ordinariis et extraordinariis, [la Janvier.]
ob reverentiam béate Genovefe, cujus corpus simiil cum aliis reliquiis fuit proces-
sionaliter delatum ad templum Beatissime Marie Virginis, ob immensitatem et
(b)abundanciain pluviarum, el eo die prolongata est et relardata dicta pluvia
usc^ue ad diem sabbati sequentis, meritis virginis conservatricis civitalis Pai'i-
siensis'-).
Die décima quarta .lanuarii, fuit celebrata missa Facultatis, presentibus domiuis [l'i Janvier.]
de Gonty, de Veteri Villa et me.
Die décima noua, fuit celebrata missa Facultatis, presentibus dominis de Gontv, [19 Jamicr.)
de Veteri Villa, du Gast et me; et examinati atqne admissi fuerunt in baccalaiios
'"' Ces rrinscn|)lionsn île Pierre Marcliiuiil el do iintiu'iit'rs (jiii, jiisfuia son ilécanal. avaient été.
Hugues Boylel ont été, comme on le voit, réjjula- romme on l'a vu, presque toujours réguliiixMuent
rise'es après cou[). — 11 est à remarquer que Nico- inscrites,
las Doiijjiiy a lareinent enregistri' les Icilures des '"' Eu marge : -N'ola miraculum-.
ôû.
.'r2i^ LA FACULTÉ DE DKCRLT [ 1 V,)(j-l/j97]
Facultiilis magi.ster Liulovicns Courtier''', clericus, in arlibiis magistcr, diocesis
Laudiincnsis, et magister Giiillermus Ridet, cicriciis, diocesis Turoneiisis; et
solvit quilibct eorum pro corum bursis duo scnta; et sic sunt pio l)ursis v lib.
\ii sol. par.
Eodem die, fuit injunctum magno bidello ut haberet cilare vel citari facere
executores reverendi patris domini Roberti Tulleu, doctoris, ad recnperaiidum
duos libres quos dicliis Tidlou babebat, tempère vite sue, ex Facultate.
[36 Janvier.] .lovis XXVI Jaiiuarii, luit raissa Facultatis et obitiis sol(l)eiiiiis bone memorie do-
mini Martini de Fraxinis, presentibus dominis de Centy, de Veleri Villa, Guaguin,
Aligret, du Gast et me.
[•iK jaii\i.T.| Die sabbati xxvni Januarii, fuit facta congregatie Universitatis apud Sanctum
Matburinum super tribus articulis, quorum erat (F° a.'^G r") primus super visi-
lacione originalium privilegiorum nostrorum, tam papalium quam regalium, ut
exinde registrum conficiatur au(c)t[li]enticum ad jura Universitatis tutanda; secun-
dus, super coactione precedencium rectorum ad registra suorum gestorum au(c)-
t[li]entica tradenda, juxta conclusiones Universitatis super hoc captas; tertius,
super supplicacienibus et injuriis etc.
Et fuerunt présentes domini de Facultate de Conty, de Veteri Villa, Gaguyn,
Aligret, du Gast et decanus ego.
Quantum ad primum articulum, fuit cenclusum quod pro nunc non visitarentur
originalia, nec ex eis fiet registrum, et qued recuperentur omnibus viis privilégia
nostra, scilicet et per censuras et per adjornamenta et monicienes.
Quantum ad secundum, placuit Universitati ut, nisi infra xv dies predecessoi'es
recteres dederint registra sua et solverint débita sua, pro nunc et preut ex tune
privât eos omni honore et a gremie Universitatis [sic); et si sint aliqui recteres
qui velint aliquid allegare pro suis defensionibus, audiantur coram deputatis;
et Facultas nost)i-a dédit députâtes dominos de Conty, du Gast et me.
Quantum ad tertium, quia supplicuit unus pro adjunctione liabenda per Uni-
versitatem in quodam processu, conclusum est qued eidem ,adjunctie detiu'
expensis supplicantis, habite tamen prius consilie cum consiliariis Universitatis.
[ 1" Février.] Februaiuls. — Die prima Februarii , luit missa Facultatis, solo domino de Conty
présente; et eodem die, fuit examinatus et admissus in bac[c]alarium Facultatis ma-
gister Jehannes de Wataignes, Suessionensis diocesis, canenicusNovionensis [sic),
et solvit pro bursis duo scuta; et idée ni lib. x sel. tur.
'"' Le i"juillpt 1 4()(), mil. fjoys'lmirlier, licencié es loix, a esti! recoii advoral au Cliasteilel l't a [)iis son
lion du cosli' des feneslresn. Collccl. Clairambault , vol. yGS, ]). 370.
I IV.Ki-lV.lTJ \)E [/LMVERSITK DE PARIS AU W SFKCLE. /r2î)
Die jovis secuiula, more solito fuit c('l(l)ol)i-ata missa Faciiltatis de l'urificacioiie [a iVvri.T.|
Marie, et distributi ccrei seciindmn consuetiidiiiem, ut in lil)i<t receptoris, preseii-
tibus douiiuis de. Couty, de llaii<jest et nie dccaiio.
Die veueris tertia Fchi'uarii, luit celcbi'ala missa Universilalis a[»ud Fiatres [ :i KévriiM. I
Predicatoros. presentibus domiiiis de Couty, de Veteri Villa, Picard, AUigret, de
Haujjcst, du Gast et me decauo.
(K° 9.36 v".) Die IX ejusdem mensis, fuit missa Facullatis, et post fuit apertum |<i iv.vriir.)
examen licenlie, presentibus soium tribus baccalariis, et in apeitionc liabui coila-
t^ionem more solito, presentibus dominis de Conty, de Veteri [Villa], Guaguin et
du (last.
Die \, luit examinatus et admissus in bac[c]alarium Facultatis majfisler .lobannes lu. Février.]
Certeau, clericus, Senonensis diocesis, et solvit probursis xlsoI. par.
Die XVI ejusdem mensis, fuit missa Facultatis, et examinati fuerunt et admissi i lO iv.»rier.]
in bac[c]alarios magister Reginaldus Contan, clericus, Laudunensis diocesis, ot
frater Jobannes Namer, ordinis S. Benedicti, Meldensis diocesis; quorum priiuus
solvit pro bursis suis duo scuta, et sic lvi sol. par., et secundus duo scula cum
dimidio, et sic un lib. vu sol. vi den. tur.
Die x\. luit l'acta congregatio Universitatis apud Sanctum Matliiuinum super [soF-wrier.]
tribus articulis, presentibus dominis de Conty, de Veteri Villa, Alligret et nie.
Primus articulus erat super apertione rotuli nominandorum; secundus. super
provisione servitii bidellorum; tertius, super supplicacionibus et iiijuriis.
Quoad primum articulum, luit conclusum ut aperiretur rotulus et dataretur
(le prima Martii, more solito; — quoad secundum, quod bidelli parvi artiiim
Facultatis de cetero débita hora denuuciarent mandata rectoris bidellis sup([))re-
marum I^acultatum, et quod punirentur liii qui esseut desides et pigri iu suis
oliiciis; — quoad tertium, quia dominus rector supplicuit liabcre litleias com-
mendatitias ad inclitum principem domiuum Arcbiducem'') et ad reverendos
patres dominos episcopos Cameracensem'-) et Tornacensem'^', conclusum l'iiil iil
littere ad Arcbiducem legerentur certis de causis in Universitate, et liltere ad
illos episcopos et deputatos legerentur cl corrigerentur more sojilo.
'■' Philippe le Beau, fils de rempereur Maxitni- évt-que île Cambrai de 1/180 à iL>09. , protonotaii-e
lien I", alors sous la tutelle d'Mbeil . duc do Saxe, apostolique, chancelier de l'ordre de ia Toison d"or
gouverneur des Pays-Bas. (Galliu Clirist., l. III, col. 5o).
'■■' Henri de Berjjhes. le |)rolocteur d'Krasme, ^"' Pierre kuick ou Quicke (^ 1 'i()7-i5oC.).
/i30 LA FACULTE DE DECRET [ I V.Hi-1 'i97 J
•1° Super eodem ailiculo, supplicuit niiigistcr Ejfidius (s/f) ut provideretur
abvisibus Facultatis, et dati sunt dep(p)ulati alias dati.
3" Ouoad eumdem articuluin, supplicuit quidam Normaii[n|us contra inagis-
truMi Laurencium Chrisliaui, ad recuperaiiduni expensas in (piiLus erat condaii-
natus (sîc) dictus Gliristiaiii ratione cujusdam procuratorie Norman[n]ie. Et con-
clusum fuit ut daret per declaracionem suas expensas coram judicibus, qui alias
super jure illo sentenciaverant et pronunciaveranl. Et erant j)r() Facultate nostra
doniiiii de Veteri Villa et Alligret'''.
a3 Février.] (F" •2lj-j i'".) Die wui ejusdeui uiensis, luit celebrata missa Facultatis. Post
cujus(dam) misse celebrationem, fuerunt examinati et in baccalarios Facultatis
adniissi venerabiles magistri Iraler Desiderius Maillard, clericus, ordinis S. Be-
iiedicti, diocesis Altissiodorensis; Matbeus Clerici, clericus, diocesis At(t)reba-
tensis; Petrus Piibassin'-', clericus, diocesis Turonensis; Jobannes de Louera '■'),
clericus, diocesis Bituricensis ; et solvit quilibet eorum pro suis bursis ni lib. tur.
[ li Ma
Mabtius.
Die sexta Martii, luerunt examinati et in baccalarios admissi
magister Jobaimes Potier''', clericus, diocesis Abrincensis, et Franciscus Dis-
'"' Le Pailtiiut'iit av;iit en eiïel leiidii lariêl sui-
vant, le 16 août ])récé<lent |i4(j()J:
f Entre maislre .lean de Séreuses, soy ilisanl
procureur île la nation de Normandie en l'Uni-
versité de Paris, demandeur et requérant l'entéri-
nement d'une requeste et en ce faisant certain
apjiel interjette par maistre Laurens Chrestien
touchant ladicte procuration du Recteur de ladite
Université, fust renvoyé en icelle Université pour
y estre décidé ainsy qu'il appaitiendra par raison,
et en outre qu'il fust contraint à bailler et mettre
par devers la Court les lettres royaux, seanix et
muuimens apparleuans audit office, pour en eslre
(irilonné ainsi que de raison, d'une |)arl , et ledit
maistre Laurens Chrestien, aussi soy disant pro-
cureur de ladite nation, dell'endeur à l'enterine-
iiient de ledite requeste, d'antre part:
tYcu |)ar la Couil ladite requeste. les scedulles
ou advertissemens desdites parties et tout ce qu'elles
ont produict devers les conseillers dicelle Court à
ce commis; ouy leur rapport, et tout considéré;
<tR sera dict que ladicte Conrl a renvoyé et
renvoyé ladicte cause d'appel et tout le contenu
en ladite requeste à demain par devant les trois
haultes Kacullez de ladicte Université, pour parles
deputtés dicelles en estre décidé ainsy qu'il appar-
tiendra par raison . les despens de ceste instance
reservez en dillinitifve. n Nouv. acq. franc. 8o3i.
fol. 3/17 v".
'"' En i4(|7, Pierre trRihasin', maître es arts
et bachelier eu Décret, se présente à la collation
de lévêque et du chapitre de Chartres et à celle de
l'ahhé de Bourgueii-en-Vallée , 0. S. B. , diocèse
(l'Angers. Arch. de rUiiircmité de Paris, vol. 5o,
loi. 1 1 v".
'^> C'est le lils de Jean de La Loère, notaire et
secrétaire du roi, qui, le 12 mai 1467, donnait
quittance à Nicolas Erlant, trésorier général de
Languedoc, de la somme de 60 livres tournois
rr laquelle m'a esté ordonnée et deppartie ea faisant
la distrihucion des deniers mis sus oudit pais de
Laugueiloc, pour et ou lieu des espices, de faide
octroyé au Roy nostredit seigneur par les gens des
trois esta/, dudit pais à l'assemblée [)ar eulx l'aide
en la ville du Puy au moys de mars-^. Riiiliothèque
nationale. Pièces Oriff. 1625, dossier 37799,
pièce a. oiig. — H fut reçu conseiller cleic au
Parlement de Paris le 5 mai i5i8 ^ Blanchard.
Catalogue de Ions les conseillers, déjà cité, p. hj.
col. 2; Franc. 32i4o, fol. aSi).
"'' En 1^97, Jean Potier, du diocèse d'Avran-
ches, maître es arts et bachelier en Décret, se pré-
sente à la collation des abbés de Saint-Michcl-
au-Péiil-clc-la-Mei-, 0. S. 15.. diocèse il'Avranclies,
I IV.)(i-l/i*)7| ItK i;i MNKHSITK DK l'\lilS \l= \ V" SI KCI.K. /j31
([110 C, clciiciis, (iioccsis ri(i(li(iiiiu;;(Misi^; el suivit quilibel L'unmi \iv(> suis bursis
III lit). Iiir.
Die oclina. Iiiil cxiMiiinaliis el in Ijaccalai'ium aJmissns iiiagishT \iilliiMiiiis
^ iiil)aiill*-'. j)rosl)itor, diocesis Glaroiiiontensis. i|iii solvil pi'o suis hiirsis diias
lihras par. : poiii' ce, ii lil>. \ soi. Iiir.
Et eodeiii (lie, liiil coiicliismii in Kacnltale, ])reseutibns omnibus flominis,
excepto domino Picard, (piod secundus bagous non possot pctere, sub pena pri-
vacionis, a bacjcjaiariis, iiisi pro tcmpore pro f|uo stnduissent sub eo, el residiiuni
osset primi Icgentis; ita taimrn, sub eadom ])ena, ([uod prinius legcns liaberet
benignissime et gratiosissime tractare dictos bac[c]alaiius, et ipiod de cetero do-
minus decanus Iiabebit accipere juramentum al) ('isdciii ba('[c]abiriis, ni asscrani
quanto tempore audiveninl iiimm vel alium'-''.
f 8 Mars. I
Die i\ Mai'tii, i'uenml cxamiuati et ad gradum l)ac[c|alai'iatus admissi magistri
Joliannes Tcxloris, ciericus, Hituricensis diocesis, et Nicobius Denyau [m //(f/r,^-. .-
Deniau]('), ciericus, Carnotensis diocesis; quorum (piilibet, eorum intuitu pie-
tatis et paupertatis, solvit h sol. tur.
[f, Mars
et flo Savijyny, oriire de Cîteaux, même diocèse.
Arcli. de l'Unie, de Park, vol. .5o, loi. a5. —
On voit par cet exemple que la date qui figure en
tète des livres annuels de pri'sentations est bien
celle de leur ouverture; le i" mars i''iç)7, Jean
Potier ne pouvait être (jualilii! de barhelifr en
Décret, puisque, comme l'atteste le registre de la
Faculté, il ne fut admis h ce jjiade que six jours
plus tard. — Eu )'j()'S, .lean l'olier, irin artibus
magisler et iu eisdem actu ri gens Pai'isius et in
jure caiionicii baccalarius' . se présente à la colla-
tion de i'évèque et du chajjitre de C.outaiices et
à celle du cba[)ilre de Saint-Martin de Tours; en
1.^00, ffse nominat ad collationem etc. abbalis el
conventus sauctissime Trinitatis de Lncerna, dicte
diocesis [Rolhomagensls], 0. . . — Idem ad col-
lationem etc. prions et conventus Béate Marie de
Bocherio Moretonii [Mortain], 0. S. lî. , diocesis
predicte». Ibid., fol. 87 et 129.
•'' Le 18 novembre i5o8, fr François Disques,
licencié en chacun droite, fut reçu en l'office de
conseiller clerc au Parlement de Paris vacant par
la résignation d'Antoine de Feurs, doyen de f^yon,
nommé président aux Enquêtes au lieu d'Etienne
PoDclierpromu à l'évèclié de Paris. ( Fraiic 3-ji4o.
fol. a3i v°.)
'■' Antoine Ymb[aud] , maître os aris el licencié
en Déci'et (sic), se présente, en i'i().i, à la colla-
tion des évêques et des chapitres de N.-D. de
(lierniont et de Saint-Flour. Archives de l'Université
de Paris, vol. li{) . foi. ->i<. — En l'igi. Antoine
Ynibaud, de (llermont. maître es arIs et bachelier
en Décret, se présente à la c(dlalinn du ciiapilre
<le l'c'gliâe collégiale de Saiul-(ieuès. diocèse de
(ilermout. et à celle de l'abbé deSoljgnac. diocèse
de Saintes. 7/)!^. , fol. 5() v". — Ei^ i'if)8. An-
toine Y mbaud . pn'tie, maîli'e es arIs et bachelier
en Décret, du diocèse de Clermont. se pri'sente à
la coilalion du cha])ilre de Saint-llilaire-le-Giaud
de Poitiers, et à celle de l'évêque et du chapitre de
Paris. //)/(/., vol. 5o, fol. .tC.
Comme on le voit, les deux premières de ces
mentions sont eu |iarfaite contradiction avec le
registre de la Faculté, s'il s'agit d'un seul et im'iue
personnage.
''' En marge : irContra secundum legenlem-.
''' Nicolas Denyau appartenait probablement à
la famille blésoise de ce nom. Je ne saurais dire si
Maihurin Denyau, médecin ordinaH-edeLoiusXh',
professeur royal en médecine ((Jollège de France)
et docteur régent en la Faculté de médecine, se
rattachait à la même famille, ou à celle dont il est
question dans la mention suivante des registres
du Chalelet : le ^7 juillet lii)!. rni. Guillaume
i32 LA F A CL LIÉ DIC DÉCRET [ L'i*)G-l.V.»7 |
[iH Mars.] Die Mil Marlii, (|iiia oral tlios t'ei'ialiis, fuit l'acla pi'ocessio apud lonipluiu \ ir-
ginis Marie, et iltideni celebravit reverendus pater dominus episcopus Parisieii-
sis'') niissam, in qua fiieriint omnes doctores reo^entes ; et antc proccssiones luit
examinatus et in bac[c]alarium admissus Jolianues Merlin, Antissiodorensis dio-
cesis, qui suivit pro suisbursis, c sol. tur.
Et post praiidiuin, fuit sigillatum per Universitatem in collegio Navarre.
[i.'iMars.] Die xv, fuit facta congregatio apud Sanctum Matliuiinum, presentibus doniinis
de Gonty, Guaguiu, du Gast et me, super duobus ai-ticulis :
(F° 2^7 v°.) Primus erat ad terminanduni discordiam existeiiteui inter religiosos
ordinis S. Benedicti et ordinem Gkmiacensem, ex una parte, et inter eosdcm
' Benedictinos et Gluniacenses contra religiosos ordinis S. Auguslini, ex altéra
parte, in progressu suo ad processiones Universitatis'-', et super aliquibus tan-
gentibus bonorem et utilitatem Univeisitatis; secundus erat communis, super
supplicacioiiibus et injuriis.
Quoad priuiuiu articulum, conclusum fuit ut partes bine inde baberent pro-
ducere jura sua infra menseni corani deputatis; et fuerunt ex parte Facultatis
deputati doniini Giiaguin, du Gast et decanus, scilicet ego; et ctiam quod de
cetero provideretur circa elfrenatam niultiludineui librarioruni, propter bereses
et libros incorrectes et furtim sublatos.
Quoad secundiun articulum, dominus rectoi' supplicavit ut gesta per eum
baberentur grata et accepta, et ita fuit conclusum.
iCMar-, ] Die décima sexta ejusdem mensis, fuit celebrata missa Facultatis, et demum
fuit examinatus et in l)ac[c]alariuui admissus .lobannes Willocque, diocesis Game-
racensis, clericus, et solvit ])ro suis bursis l sol. tur.
[17 Mars.] Die xvn ejusdem mensis, fuit examinatus et in baccalarium admissus magister
Nicolaus Artur, in artibus magister, clericus, diocesis Ba.iocensis, et solvit pro suis
bursis L sol. tur.
|iH Mar>.] Die wMi cjusdcm mensis, fuit examinatus et in baccalarium admissus magister
Matburinus Gilles^, clericus, Meldensis diocesis, in artibus magister, et solvit pro
suis biirsis l sol. tur.
Claiislre (qui) a fait i)rocecler par voye d'airest Gri'liaiit; dit est que lesdits delïendcurs despouillc-
sur les fruits de certains héritages eu la chastellc- ront par provision», doit. CAairamhauh, vol. 766,
nie de Montlhery contre Mathelin Denyau et Abel p. 78.
Denyau, tuteurs des enfans mineurs de feu Pierre ''' Jean Simon.
Denyau et de Perrine jadis sa femme, et contre '*' Cf. , sur celte affaire, Du Boulay, t. V, p. 81/1.
Hébert Petitpas, Guillaume Petitpas et Guillaume '^' Mathurin Gilles {Egidius). clerc, du iliocèse
DK L'UNI VKHSITK DK PARIS AL! W SiKCU:.
V.V.\
[i.v.)(;-i'i',)7
Apiulis. — Die Ic'iciii \])rilis post l'asca, aiiiio J)omini inillcsiiiio ccr.c nona-
{jesimo vu, luit exaniinalus el in baccalariuiii admissus magisler Pliiliberlus
l'iC'fis, Autissiodorensis dioccsis, et solvit pro suis bursis l sol. tur.
Eodcni die, luil fada conjjrogacio Utiiversitatis in Sanclo Mallniriiio super
duobus articulis, presentibus dominis de Conty, de Veteri Villa, Alli'jrel cl me.
Primas articulus erat super alif[iiibus tangentibus visceraliler bonorem ae uti-
lilateni Uuiversitatis et ])recipue Facultatis artiuni.
(F" 2."}8 r".) Secundus erat coninninis, super suppliealionibus et iiijuriis.
Quantum ad primiim, exposuil dominus reclor qualiler abbas Sanele Geno-
vefe'') et ejus cancellarius, quoad deterrainacionem dominorum examinaiilium,
de superius volebat collocare baccalarios artium licenciatos in dicta Facuitate
juxta voluntatem ejusdem, et non intuilu meritorum etc. Et fuit conclusum quod
examinatores deberent facere rotulum, et secundum eorum determinacionem et
deliberationem sont vocandi baccaiarii, nec est querendus assensus domini ab-
batis aut sui cancellarii ; tamim pro bac vice ])r()cessum per examinatores contra
dictum abbatem iiic[li]oatum prosequerenlur illi de Facuitate arlium suis expen-
sis et non expensis erarii publici.
Quantum ad secundum articulum, supplicuit rector ut ejus electio haberetur
grata, ita quod et factum est.
[.s Avril.]
Die sexta ejusdem nieusis, presentavi nomine Facultatis dicto cancellario Pari-
siensi, domino Stephano Poncbert'-J, sexdecim baccalarios per Facultatem exami-
natos pro liccntia in dicta Facuitate obtinenda secundum antiquas observantias,
presentibus dominis de Conty, de Veteri Villa, de Hangest et me.
Post clausurani examinis oratione habita per me decanum et juramentis
solitis recipi receptis et prestitis per licenciatos numéro sedecim, domini presen-
taverunt eosdem die sexta ejusdem mensis reverendo domino domino Stephano
de Poncher, cancellario insignis ecclesie Parisiensis, prius tamen habita oracione
per me eumdem decanum, et deinde idem decanus nomine Facultatis presen-
[6 Avril.
de Meaux, maître es arts et iiceucié en Décret,
se présente, en ligS, à la collation des évéque et
chapiU-e de Soissoiis. Archives de l'Universilé de
Paris, vol. 5o, fol. 5o. — En idgcj, il se pre'-
sente à la collation du prieur de Sainle-.Margue-
rite-d'Elincourt , ordre de Cliiiiy, diocèse de Beau-
vais, et à celle de l'abbé de Breteuil, 0. S. B. ,
même diocèse. Ibid., fol. lo.'J. — En i5oo. ;i la
collation de l'abbesse de Jouarre et du prieur rde
Ba<r[oloii I Beuil], 0. S. B. , diocèse de Meaux.
JLid., loi. i',i'2. — En looa, rrinulrotpie jurelicen-
ciatus», il se présente à la collalion de l'évi^que el
du chapitre de Beauvais et à celle du cliapitro de
l'ég-lise collégiale de Gerberox . diocèse de Beauvais.
]bid., fol. 21 6.
'"' En marge : r Contra abbatem Sancte Geno-
vefe, eo non audito. ^ C'était alors Philippe Cousin
(i 'i88-i5i7), à qui trPetnis de Poulen, le poète
aveuijle de Brujjes, dédia son poème sur sainte
Geneviève, intitulé Geiiovefeum. Cf. (lallia CJtrist.,
t. VII, col. 765-767.
''' Etienne Poncher, plus tard évécpie de Paris
(1 iïo3- 1 ,T K) ) et arclievé(]ue de Sens ( 1 ,5 1 9- 1 .5 -i .5 ) ,
avait succédé à Anibroise de Canibray comme chan-
celier de Notre-Dame en 1 ^96. Cf. Hémeré, De Aca-
Jetiiia Pdiin. , p. ) 3().
55
IHPHIMCntC SATIOXILE.
/,3/i LA FACULTE DE DECRET [ LV.Xi-1 V,)7]
tavit eidem roluliim ap(p)erluni continentem nomina lic(>ncian(lorum, seciindiini
ordiiiera silus canicre examiui.s.
[8 Avril.] Die octava ejusdem mensis, fuit facta congregatio Facultatis, in maguis scolis
siiperius, super duobus articulis, presentibus dominis de Gouty, de Veteri Villa,
Gaguin, Aligret, de Haiigesl, du Gast et me.
Primus articulus erat ad claudendum et conficiendum rotulum licenciandorum
et ad adoptandum; secundus erat communis.
(F" 208 Y°.) Quantum ad primum articuluni, fuerunt inrotulati baccalarii
examinât! pro licentia sccundimi antiquitatcm suorum voluminum et siii gradus,
ad tollendum omncs favores et odia, prout inferius sunt scripti. Et ibidem fuit
conclusum qiiod de cetero quilibet doctor regeiis liaberet a quolibet signeto
licentie unam quartam vini et unam libram zucari fini''' aut libram specierum,
juxta voluntatem dantium, et quod de cetero indlus doctor absens adoptaret in
Facultate aut licenciâtes aut scolas absque consensu omnium assistentium'-', juxta
aiiti([ua statuta.
Quantum ad secundum articulum, supplicuit dominus legens secundus, ma-
gister Vitalis de Tbebes, ut domini digiiarentur eidem dare pecunias unius bac-
calarii, attento quod benc exposuerat in refectione suarum scolarum sexdecim
libras turoii. Quod domini annuerunt ex gralia. .
Et eodem die, siq)plicui ego decanus, pro honore Facultatis, nam per doc-
tores recipiuntur pecunie scolarum, quod faceremus reficere et reparare scamna
seu bancqua magn[ar]um scolarum. Quod etiam fuit concessum, quod dicte
scole per me, presentibus nonnuUis ex dominis, visitarentur et quod nec(c)essaria
reficerentur '^).
Eodem die, fuit examinatus et in baccalarium admissus magister Johannes
Michael''), presbiter, diocesis Bituricensis, qui nichil omnino solvit dominis; nam
ejus pecunia fuit tradita legenti secundo pro refectione suarum scolarum, de
quo supra. Nichilominus tamen nuncjuam remittitur jus decanatus, scilicet pi'o-
clamacionis primi \ oluminis.
Premissa tamen luit protestatio coram dicto cancellario, in presentacione nos-
trorum licenciandorum, per me decanum, quod domini suum rotulum contice-
rent ut moris est, et illum traderent clausum et sigillatum die signetorum vel
licenciandorum, prout consueverant facere^^'J. Qui quidem cancellarius respondit
'■' Eu marge : rtPro zucliara (s(V) licenlien. ri crSancti LcodegariiTi [Ebreuii], 0. S. B., «lio-
'■' En marge : Pro adoptionibusn. cèse de Clermont. Archives de l'Université de Paris ,
'^' En marge : fPro refectione scolarum 1. vol. 5o, fol. 175.
'*' Jean Michel, prêtre, maître es arts et bacbe- '^' En marge: rNota pro rotule licenciando-
lier on Décret, se présente, en i5oo-i5oi, à la rumn.
collation des ahhés nSancti Martini de Mop-nac
[l/i!»G-l/i'.)7| l)K L'IMVKRSITl': l)K l'AIUS AU XV° SIKCLE. 435
quod, licet essel de iiovu iii diclaiii dijjnilatoin cinicollariatus vocatus et assump-
tus, lameii volebal vivere cuni "Facullate iii omni tran(s)(juil[l]ilate et pace, et
pos[l]quaiii ita observalial, Facultas, ila rLiam observaret ipse jura Facultatis. Gui
habui gratias nomine Facultatis, coiigaudendo eidem super sua nova promotione.
Die décima ejusdem ineiisis, ego Nicolaus Dorigtiy, decanus Facultatis et no- fio Avril.]
mine Facultatis, prcsentavi prcfato cancellano in temple Virgin is Marie rotuluni
licenciandoi'um clausum, sijjillatum tribus sigillis et concordalum prout moris
est, requirendo et supplicando eidem cancellario ut die licencie dignaretur ad
me in aula domini Parisiensis remittere sic clausum, concordatum (F° aBg v°)
et sigillatuni, prout predccessores sui fecerunl; alias protestatus sum etc., pré-
sente Dugue, magno bidello Facultatis, notarié publico. Qui quidem cancellarius
michi respondit ([uod ita faceret. Quod et fecit, die licencie, presentibus Jo-
banne Symonis, episcopo Parisiensi pro tune, Jobanne Manya [sic) C^, tune rectore,
Universitatis, Jobanne Luillier, tune dccano Parisiensi'-*, et pluribus aliis testibus.
Die xi ejusdem mensis, anno Domini niillesinio cccc nonagesimo seplimo post |ii Avril.]
Pasca, post juramenta prestita per baccalarios ad licenciam ])resentatos, incessit
Facultas, post boram nonam de mane, cum prefatis présentâtes, bidellis parvis
precedenlibus eosdem présentâtes, et clavigero précédente legentes ordinarios, et
aliis duobus bidellis ordinariis precedentibus dominos, ut moris est, ab ecclesia
Beati Jobannis H[i]erosolimitani usque ad aulam reverendi in Cbristopati'is domini
Parisiensis episcopi, pre licencia obtinenda a domine cancellario; et cum acces-
sissemus ad teniplum Béate Marie, domini de Conty, de Veteri Villa et ego fuimus
missi ad querendum et denunciandum adventum licencianderum ipsi cancellario,
quem reperimus in dôme babitacionis sue, et ibidem, poslquam denuneiavimus
eidem qued adduxeramus nostros licenciatos ad dictam aulam pro suscipiendo
munere licencie in consultissima Deere torum Facultate per eum, ipse dixit nobis
qualiter consuetum erat et solitum per primum evecandum solvi sol(l)enne pran-
dium, die sue licencie, ipsi cancellario, subcancellario, ofliciariis Facultatis, sci-
licet decano et tbesaurario, et aliis duobus aut tribus ex deminis quos dictus can-
cellarius vellet secum appeliare, et islud rcnucrat facere primus licenciandus,
scilicet magister Ludevicus du Bellay, arcbidiaconus Parisiensis et curatus Sancti
Severini Parisius'^); quare petebat super bec per nos previderi eidem et nobis,
'"' D'après Du Boulay (t. V, \). ga/i, col. a), pnbl.-eii Europe, p. SSy). Sur le Muneral, voir
Jean le Muneral, de Bourges, appartenant au col- Thuasne, /?. Gaguini Epislole et orationcs, t. II,
lège (le Navarre, qui parait désijjné par ce nom p. 72.
de U<(H(/(i, n'aurait été ('lu recteur que le ai juin '"'Depuis i484. Cf. Gallia Chrisl., t. \ 11 ,
1/197. ^i'Ili'l de Viriville le place, au contraire, col. ai 5.
au premier trimestre de 1697 (Uist. do i'inslr. ''' C'est de lui (pi'il s'aj^il dans la mention sui
i3C) ■ LA FACULTÉ DE DÉCRET [ L'iyG-1 V.)7]
cum in aliis Facultiitibus istud observetur per eos qui siint priiui in licencia. Gnjiis
cancellaiii querimonia et querela audita, convocavi Facultalem, et fuit per con-
clusionem Facultatis condannalus (s«c) ipse du Bellay in summa octo libraruui
parisiensium ; que quidem summa fuit die jovis sequenti exposita in solenne pran-
dium, in domo prefati cancellarii, presentibus dominis onmibus, excepto Gaguyn.
SeQUITUR TENOR ET ORDO ROTULI.
SeQUUNTUR ^OMIN\ LICENCIAXDORUM IN CONSULTISSIMA DeCRETORMI FaCCLTATE PaRISIENSI,
de annodomini millesimo uu'^ noxagesimo septimo, die martis (f" 289 v") undecima
Aprilis post Pasca.
Magister Ludovicus du Bellay et bunc adoptavit Conty.
Frater Ludovicus Cuytet Gaguin.
Magister Johannes de Bertlieul Conty.
Magister Jobannes de Roqua du Gast.
• Magister Nicolaus Comifis de Veteri Villa.
Magister Robertus Goupil Picard.
Magister Jobannes Volant Dorigny, decanus.
Magister Symon de Novyant , . . . . de Hangest.
Magister Johannes Morin de Veteri Villa.
Magister Nicolaus Gamelin Gaguin.
Magister Jobannes Dugue Alligret.
Magister Jobannes Mussart du Gast.
Magister Micbael de Chefdeville Dorigny.
Magister Hugo Boytel Alligret.
Magister Petrus Mercatoris de Hangest.
Magister Radulpbus Dagier Picard.
vaille lies registres ilii Cliûlelet, sous la date du
19 janvier l'igo [1^491] : a [ Jehan ] Daues, pro-
cureur au Cbastellel, [esl] donne' curaleur à Loys
(lu Bellay, escolier à Paris, fils émancipé de
m. Eustaclie du Bellay, sieur du Bois Thibault. 1
(hll. Clairamhauh , vol. 765, p. .3o. — Eustache,
marié eu liGi avec Catherine de ReaunionI,
chambellan du roi de Sicile, eu 1670, se fit prêtre
après la mort de sa femme, et mourut en odeur
de sainteté. Mais, malgré son entrée en religion,
il était resté curateur de ses six enfants (Bibl.
nat.. Pièces oriff., vol. 272, fol. 298). — Louis,
son troisième fils, seigneur de Thorigny, ne fut
pas seulement archidiacre de l'église de Paris et
curé de Saint-Séverin, mais aussi conseiller au
Parlement de Paris, où il fut reçu en i5oo, et
proviseur de la maison de Sorbonne (Dossiers
bleus, vol. 81, dossier Bellay, fol. 3). Il mourut
le h janvier iSia et fut inhumé le 5, comme
l'atteste son épitaphe que Blanchard avait relevée à
Notre-Dame de Paris [Catal. (h tous les conseillers du
Parlement de Paris, p. 4 1, col. 1 ) : rrCy gist noble
et vénérable personne Messire Louis du Bellay, en
son vivant Conseiller du Roy nostre Sire en sa
Cour de Parlement, et grand archidiacre, et cha-
noine de l'Eglise de céans, Seigneur du Brueil-
Thihaud [sic], Celle et Villequer, lequel a esté in-
]iumé_ par Monseigneur le Reverendissime Cardinal
du Bellay, Evesque de Paris, le cincpiiesme iour de
lanvicr laii loii | i5/i2].i
[i/i96-i/i'.)7j i)i; i;iiNiVERSiTi': i)i: i-aris au w^ sikclk. fâi
Priniiis eral l>ac[c]alarius du Aadegavis, ilemiiio JJoniiiii iiiillcsiiiio iiii' iiuua-
gesinio quarto.
Sccundus, hic baccalarius, de anno i i()5, ix die .liiiiii.
Terliiis, hic, de aiino i/igS, 98 .IiiHi.
Quaiius, Aurelianis bac[c|alarius, de anno 1/187, ^ Deccinbris.
Qiiintus, hic, de aiino i/j88, 20 Septembris.
Sexlus, hic, de aniio 1^189, 'i i Maii.
Septiinus, liic, de aiiiio i/»<)i, soxfa Septembris.
Octaviis, hic, de eodem aniio et die, ut proxiiinis precedeiitiuiii.
Noiius, hic, de anno 1/192, a/i Januarii.
Decirnus, hic, de anno 1/192, ultima Martii post Pasca.
Undecinnis, liic, de anno i/igS, sexta Julii. . . '. .
(F" 2/10 r°.) Duodecimus, hic, de anno 1/19/1, septiina Jiinii.
Decirnus tertius, de Aurelianis, de anno 1/19/t, 26 .Iulii.
Decirnus quartus, de liic, de anno lAg/t, 20 Octobris.
Decirnus quiutus, de hic, de anno et die eisdem ut proxinwis precedentiuni.
Decirnus sextus, de hic, de anno 1/19/1, 25 Deceinbris.
Die xui Aprilis, fuit celebrata missa, et deinde fuerunt, examine preinisso, ad-
missi ad graduin.bac[c]alanatus magistri Andréas Coignart, clericus, Andegavensis
diocesis, servitor domini Nicolai de Gonty, doctoris regcnlis, qui pro omnibus
juribus dominorum non sol vit nisi quinque libras turonenses; et Hugo Blaiet
[inmarg.: Blayet], clericus, diocesis Cathala[u]nensis, servitor domini Slephani
de Veteri Villa, qui solum solvit v lib. tur., ut précédons; et Hugo Piegis, cle-
ricus, Eduensis diocesis, qui solvit xl sol. pro suis bursis.
Eodem die, fuit statutum quod clericus doctoris non solvercl de cetero nisi
quinque libras tur. pro juribus dominorum, quando promoveretur ad gradum
baccalariatus. ; ■
3 Av
Die XV ejusdem meiisis, fuit adniissus in baccalarium, examine premisso, ma-
gister Petrus de BuysseriaW, clericus, Eduensis diocesis, qui solvit pro bursis
suis LV sol. tur. (-).
1 1 5 Avril.
''■'' '■' A ce personnage se rapportent probable-
ment les notes suivantes empruntées aux Dossiers
bleus de la Bibliothèque nationale , vol. 1 46 , dossier
de La Bussière, fol. 6 : trEa i553 , le 17 juin, est
deffunct inessire Pierre de la Buxihre, et appert
qu'il estoit prieur de Sainct Aubin [Saint-Aubin-
sur-Loire, dép. de Saône-et-Loire, arr. de Cha-
rolles, canton de Bourbon-Lancy?] en une quit-
tance où il jiaroist [avec] que damoiselle Marie de
la Buxière vef'vc do feu François Decbery, etc.,
Gabrielle de La Buxière procédant de l'autorité de
noble Denis Hurault, seigneur et baron de Ilui-sier
[Huriel, dép. de l'Allier, arr. de Montbrisoa], son
mari, au nom et comme tuteur datif par justice
de Pbik'berle de La Buxière, mineure, tous liabi-
tans de la chastcilenie d'Huricr, tous lesquels ou
nom et comme héritiers de feu messire Pierre de
La Buxière, prêtre, licencié en loix, escuier. sel-
^38
LA FACULTE DE DECRET
li9G-U97|
Eacleiii die, liiit facta sijjillatio Universitatis in collegio Navanc pcr rectorein,
et eadcm die, de mane, doininus de Conty et ego visitavimus scolas magnas pru
relicicndis pulpitris et scainnis.
|-2o Avril.] Die \x ejusdein mensis, luit celebrata missa Facultatis apiid Sanctum Johannein
Jerohobitanum (sic), in qua fuit facta supplicacio revcrendi patris domini Roberli
Gaguin quatinus eidem concederentur duo menses absencie, scilicet mensis ngo-
rosns et alius de gracia; eu jus supplicacioni annuimus.
Et eodem die, fuit sigiHala littera gradus Pétri Ribassin, Turunensis diocesis,
qui solvit pro dicta sigillatione xx\ sol. tur.
[■12 Avrii.] Die XXII ejusdem mensis, recessit dominus Gaguyu; et eodem die fuit conclusum
per Facuitatem quod singulis annis, die vicesima tercia mensis Junii, celebraie-
tur anniversarium pro anima domini de Cambray cancellarii etc.,ob donum et
legatum per eum factum Facultali; qui obiit anno domini millesimo cccc nona-
gesimo sexto, undecima Aprilis post Pasca '').
(F" 'iho \°.) Preterea fuit conclusum quod claviger baberet custodiam libio-
rum ipsius Facultatis, cum sal(l)ario advisando per dominos, de quo tamen alias
fieret verbum et congregatio specialis super boc.
Eodem die, babuerunt suas litteras gradus magister Hugo Boitel, Ambiacensis
(sic) diocesis, et Petrus Mercatoris, ejusdem diocesis, et solverunt ambo insimul
solum XL sol. tur.
1 27 Avril.] Jovis xxvn ejusdem Aprilis, fuit oi^dinaria missa Facultatis, presentibus dominis
de Conty, du Gast et me.
[:> Mai.] Maius. — Veneris quinla Maii, fuit missa ordinaria Facultatis, et fuerunt pré-
sentes [de] (îonty, du Gast et ego.
gneuv de Precy quand il vivoit, oncle patenii'i.
Passé sous le seel de la chancellerie et baronnie
d'Huxiern. (Cf.- le P. Anselme, Hist. généal. de la
maison de France, t. VI, p. 5o6.) — "En une
(juiUance de messire Philibert de Beaujeu,evesque
de Bethléem, abbé et seigneur de Nostre Dame
Flerye, messire Pierre de la Buxière, prestre, licen-
cié en ioix, seigneur de Precy en Berry [dép. du
Cher, arr. de Sancerre, canton de Sancergues],
conmiendataire de Sainct Aubin. 1 — Ihid. , fol. 6 v° :
[Dans un acte passé pardevant] Barrault, notaire:
t Noble et discrète personne messire Pierre [de]
Buxière, sieur de Precy. j; — '■''' Celte mention
était suivie de celle-ci, qui a été ensuite billée et
annulée par ces deux mots écrits dans la marge :
Nihil hic : rDie xxi Augusti, Johannes Begis,
ciericus, Ambianensis diocesis, fuit admissus in
baccalarium Facultatis et solvit xl sol. par.ji —
L'erreur primitivement commise dans l'insertion de
cette mention jjrouve que, pour ce décanat, le
registre a ét(; mis à jour après coup et que Dorigny
a rédigé son journal d'après des notes prises dans
le cours de l'année scolaii'e.
''> En marge : trObitus domini Ambrosii deCam-
biav -.
[I V.l(i-1 V.I7| \)\-: i;i M\ KUSIIK DK l'Ains AI \\' SIKCLK. h'M)
Lune oclava Mtiii, fuil (il)ilus hoiic memoric (l«r(rjiin(ti .lohannis (>hiiirait,
cancL'llarii Parisiensis; et lacta est dislributio more solito, scilicet cuililjet doclDii
se\ solides liir., ciiilihet l('<[(Miti Ires, bidellis et clavifjcro sex, et cappellanis
XII sol. Iiir.
Eodeiu die, fueriint adinissi ad gradum baccalariatus Nicolaus Anglici-'', cle-
riciis. in arliliiis inajfister, Parisiensis diocesis, qui solvit pro bursis l sol. tur. ;
et l'rater Matliurinns d'Arjfonjjes [sir. pro : Argoujjes]'-', ordinis S. Benedicti, et
solvit pi"o bursis lx sol. tur.
I H Ma
''' Kn i.")oi, .Nicolas Lanjflois, iiiaUri' ùs arts
l'I liacLolicr en Dérret, se présente à la collation
(le l'éviVjue et du chapitre do Théronanne et à
celle de l'abbé de La Coulure, 0. S. B. , diocèse
du Mans. Archives de l'Univ. de Paris, vol. .'io,
loi. 177.
''' Les d'ArjTouges , dont plusieurs appartinrent
au monde juriditjue, entraient aussi très volontiers
dans les ordres et poursuivaient les bénéfices. Le
171'évrier 1 ^173 [i /17/1], frm. Jehan d'Argougcs, ad-
vocal au Chastellet, révoque la procuration ipi'il a
passée à Pierre BejouT-. Coll. Clmriimlmidt . \ol. 7(1 '1.
p. 69. — Le a.3 août i-'i77, tm. .Iac(|ues irArjO-ou-
}fes, escoiier à Paris, [se présente au Ciiastellet]
requérant l'enterrinement de certaines lettres par
luy obtenues pour estro subrogé au procez el au
lieu de m. Michel Gaudeau, pour raison de la cha-
iioiuie de l'église de Tours , contre m. Lucas Fu-
mée, deffeudeur et opposant; dit est que ledit d'Ar-
gouges sera subi'ogé au lieu dudit Gaudeau ". Ibid.,
p. 101. — Le 27 août suivant, rrvenerable et dis-
crète personne m. Jacques d'Argouges. conseiller
au Parlement, chanoine et archidiacre de Sablé en
l'église du Mans, chanoine et aumosnier de l'église
Saint Martin de Tours, [se présente] contre m. Ga-
briel de Coetivy, chapelain d'Alhenay: lesnioins à
l'ulur-. Ibid., même toi. — Le 17 novembre sui-
vant, T Jehan d'Argouges, conseiller [es] requestes,
[est] renvoyées requestes avec les doyen et cba])itre
de Noyon contre les religieux, abbé el couvent de
Saint Nicolas sous Ribemouts. Ibid., p. 109. —
Le h février 1/I78 [1^79], f Jehan d'Argouges.
advocat en Parlement, [est] renvoyé es requestes
contre Martin le Maistrei. Ibid., p. 176. — Le
7 juin 1681, Jean est qualifié de rrlicentié es lois.
advocat en Parlement , curé de Gbarné [Charnay],
chanoine de Ma\ enno, escojierà Parisi . //(((/. , p. ■>.'i3.
— Le 3o juillet i488, ^vénérable et discrète per-
sonne m. Jehan d'Argouges. licencié es lois, cha-
noine et archipreslre en l'i^glisedc Tours, [plaide]
contre ni. Estienne des Arpentils, curé de Saint
Clément à Tonrsi. Ibid., p. 3G'i. — De l'igQ à
1 .To t se poursuit nu procès entre Jacques et Pierre
d'Argouges, d'unes part, et frère Pierre de lictz ,
(II- laiilrc. //*/(/., vol. 7(5.^), p. 338, kiU et 417.
— Le 19 janvier iSoi [i.')09|. rrm. Pierre d'Ar-
gouges et m. Guillaume le Mesnager [plaident]
contre frère Guillaume de Dinteville, abbé de
Moustierramey; dit est que ledit d'Argouges pi-o-
(hiira dans huitaine les moyens de fauceté pai' luv
alléguez contre les bulles de Guillaume Bouguier
estant an grelTe". Ibid., p. 'lao. — Dans une gé-
néalogie conservée à la Bibliolhèipie nationale
{Dossiers bleus, vol. 3o , dossier d'Argouges,
fol. 108), on trouve la mention suivante, qui
concerne sûrement notre bachelier : rMatburin
d'Argouges, chanoine prébende rie Saint-Martin de
Tours, donna une maison à cette église et y fonda
un service le 10 juin i.ïii.n 11 serait le troisième
fils de Charles d'Argouges, conseiller en cour laie
et procureur général du Vendômois, et d'Anne
Cueillette. De ses deux frères, l'un. Jeîui, sieur du
Morillon, aurait été avocat général et fiscal du duc
de Vendôme et contrôleur du greniel à sel de Ven-
dôme, et le secon<l, Aiinery, aurait également
joui d'une chanoinie prébendée en l'église Saint-
Martin de Tours. — En 1^74 et 1478, Nicolas
d'Argouges, licencié en lois, était chanoine de
Tours {Pièces orig., vol. 91, dossier d'Argouges,
pièces 21 et a 2). — En i486, Robert d'Argouges
occupait la dignité de chantre de l'église de
Bayeux [ibid., pièce a 4). — En i5i4, l'IIS
et i5i8, André d'Argouges, licencié en lois, j)or-
tail le titre de trconseilii-r du roi" et exerçait les
fonctions de lieutenant particulier du bailli de
Touraine au siège de Loches [ibid., pièces 27, 28
et 29).
àhO LA FACULTÉ DE DÉCHET [U9G-l/i97]
[9 Mai.] Martis nona Mail, liiil aiissa Bealissimi Nicolai, pi-esentibus de Gonfy, àc Vcteri
Villa, Aligrcl, du Gast et me decano, et tamcn nulla fuit facta distribucio.
Eodem die, fuit conclusum quod, non obstante quacunque excusacione, ex-
cepta infirmitate, lejjentes et bidelli deberent compaiere in obitibus et uiissis
sol(l)ennibus. alias debent privari suis distribucionibus et redargui C.
fji Mai.] i^" ^^* i"**-) Jovis XI Maii, fuit missa ordiriaria Facultatis, presentibus de Gonty
et de Veteri Villa.
Eodem die, fuerunt expedite littere et sigillate pro niagistiu Radulpbo Daguyer,
licenciato, et fratre Roberto Guerry, licenciato, et solvit quilibet xxsol. tur. :
et ideo xl sol. tur.
[isMiii.] .lovis décima octava ejusdem mensis, fuit missa ordinaria Facultalis, presen-
tibus du Gast et de Gonty.
Eodem die, fuit congregacio Universitatis in Sancto Malhurino, pro clausura
rotuli nominacionum, presentibus de Gonty, de Veteri Villa, du Gast et me.
Et ego, tanquam decanus Facultatis, presentavi rotulum nostrum nomine
Facuitatis confectum secundum Pragniaticam Sanctioneni et arresta Parlamenti,
protestando de emendando et corrigendo, si quid emendandum et corrigendum
fuerit. • ■
Et in dicta congregatione fuit conclusum quod nullus admitteretur ad aliquem
gradum in aliqua Facultate, nisi prius esset incorporatus et juratus iij dicta Uni-
vei'sitate per rectorem '-'.
Eodem die et loco, fuit examinatus et admissus ad gradum baccalariatus
Jobannes Ybault, clericus, Eduensis diocesis, et solvit pro bursis l sol. tur.
[a4Mai.] Mercurii xxnn Maii, vigilia Gorporis G[b]risti, fuit celebrata missa ordinaria
Facultatis, presentibus dominis de Gonty et de Veteri Villa.
[39 Mal.] Die lune xxi\ Maii, fuit examinatus et in baccalarium admissus magister Glau-
dius de Sancto Rartholomeo, presbiter, Lugdunensis diocesis, et solvit pro suis
bursis \L sol. par.
[7 Juin.] Mercurii septima Junii, fuit facta congregacio Universitatis super duobus arti-
culis : pro audicione compotorum Universitatis, et dati sunt in Facultate ma-
gistri de Veteri Villa, du Gast et ego; secundus articulus, super controversia
cujusdam procurationis Almauie, et confirmata est sentencia nacionum Pi-
cardie et Norman[n]ie, licet conclusisset aliter, rector; de quo turpiter et vehe-
'*' En raarfje : «Nola conlra absentes legenles et biileliosi. — '^' En marge : irNota contra proraovenles
non juralos.i
I I V,)(i-1 VJ7| l)K i;i MXKKSITK DK 1>\|;IS \l \\' SIKCU:. 'l'il
inenter rL'|)rcliciisiis osl i])se rectui', (|uia dchcbal cuncluck'ic a iiiajnri et saniori
parte etc. <''.
(F" idix V".) Venciis i\ .liiiiii, exaniinatus et adniissiis l'iiil in baccalariiim Fa- (gJuiii.l
ciiltatis majjister Jacobus Cahuct, diocesis IJelvacensis, clericiis, in artibus mafjister,
et s()l\it pro suis biirsis xliiii .sol. par.
•lovis décima ([iiinla ejiisdeni niensis, fuit uiissa ordinaria Facultatis. |i5 Juin.
Sal)bati wii ejusdeiii uiensis, fuit congregacio Universitatis in Sancto Mallm- [17 Juin.
rino, super collacionc! ciijusdaui cap(p)eile de Savoisi in turno nationis Almanie,
presentibus de Gonty, du Gast et me.
Dominica wui ejusdem mensis, fuerunt proccssiones Universitatis apud Sanc- fis juin.
tum Germanuni Altissiodorensem, et celebravit missam dominus Parisiensis^'-',
presentibus dominis de Gonty, de Vetcri Villa, Gajfuin. Alligret, de llangest. du
Gast et me.
Eodem die, iu Sancto Matburino, ante recessuiu, fuit examinatus et admissus
in baccalarium Stephanus Gornuel''', ciericus, diocesis Lingonensis, et solvit pio
suis bnrsis xl sol. par.
Lune XIX ejusdem mensis, in domo mea fuit examinatus et ad gradum bacca- [19 Juin.
lariatus admissus magister Nicolaus Nourry, ciericus, diocesis Carnotensis, et
solvit pro suis bursis xl sol.
Mercuiii xxi, luit celebratus obilus reverendi patris domini Ambrosii de Gara- [21 Jnin.
bray, presentibus dominis octo regentibus et domino Gressier, non régente, cui
distributi sunt sex solidi turou. ex gracia et sine prejiidicio ju'rium nostrorum.
Eodem die, fuit in bac[c]alarium admissus Johanues Gouste, ciericus, Autissio-
dorensis diocesis, et solvit pro suis bursis xlvui sol. par.
Eodem die, fuit facta congregacio Universitatis apud Sanctum Mathurinum,
super receptioue cujusdam uotarii Gonservacionis per resignacionem magislri
Adam Bouclier, et fuit admissa. salvis oppositionibus rpioriimdam alionim se
opponentium.
Jovis xxii Junii, fuit celebrata inissa ordinaria Facultatis, in (pia Stepbanus [2a Juin.
Gornuel, Lingonensis diocesis, et Symon Bonnot supjdicuerunt pro litleia gia-
diis qui' fuit eisdem concessa, scilicet cuilibet pro franco etc. xxxii sol. : par.
''' En marge: JiîS'ota coiilra l'ecloiem. n ''' Etienne Gornuel appartenait à la jfraudc
''' Jean Simon. faniille champenoise qui, enlre autres olliciers
àà2 I.A KACl LÏK DE DKCUET [ 1 ADG-l/iO? |
I-..C Juin.) (K" a/ia r°.) Lune xxvi Jiinii, fuit corifirejjalio Universitalis supoi- controversii!
rectorie dignitatis. et Iiienint (lep(p)til;iti Gajfuin, du Gast et ego.
Eofleui (lie, Inerunt admissi in baccalarios Facultatis Antlioniiis de Neutville,
elericus, diocesis Belvacensis, et Petrus de Troussurez, ejusdem diocesis, et solvit
qiiilibet eoriim xl sol. par.
f.fo Juin.] Ultiina die Jnnii, fuit adniissus in baccalarium niagister Nicolaus Bensenrode,
elericus, diocesis Trev[er]ensis, rpii solvit pro suis])ursis ni f[lorenos].
[Cl Juillet.] Jul(l)ius. — Jovis sexta Jnl(l)i, fuit missa ordinaria Facultatis, presentibus de
Conty et me.
Hac die, fuit sigillata littera gradus baccalariatus magistri Pliilip[p]i Courtier,
qui solvit xxuu sol. par.
Et hoc die, incepi légère extraordinariam matutinam, et accepi très dies.
[is Jiiiiiit.] xui ejusdem mensis, fuit missa celebrata ipsius Facultatis, presentibus dominis
de Veteri Villa, Gaguin, du Gast et me, et tune petiit licentiam dominus de Conty
pro eundo Ambianis pro suis negociis, et ei datus est mensis rigorosus.
[20 Juillet.] x^ die ejusdem. fuit missa ordinaria Facultatis.
Et eodem die, fuit examinalus et in baccalarium adniissus Guydo Flamignon,
in artibus magister, diocesis Remensis, qui solvit pro suis bursis xl sol. par.
Eodem die, fuit l'acta congregacio Facultatis in magnis scolis, eo (piod primus
legens acceperat certas pecunias a predicto Guydone Flamignon, componendo
cum eo de baccalariatu. Cui quidem legenti fuit injimctum, sub pena privacionis,
quod de cetero a talibus cessaret et quod gereret se honeslius et in habitu et in
moribus '•).
I -'i Jiiiiiei.i xxuu ejusdem mensis, di(^ lune, fuit examinatus et bac[c]alarius creatus Rober-
tus Floriet, elericus. diocesis Lingonensis, qui solvit pro suis bursis xl sol. par.
l-.: Août.] Secunda Augusti, fuit missa ordinaria Facultatis, in qua fuerunl domini de
Veteri \ illa et ego.
['1 A.mi.j (F° 9./i2 v".) Quarla ejusdem mensis, fuit iu baccalarium Facidtatis admissus
royaux, compta parmi ses membres, au ciimmcn- d'Anne Bigot, une des femmes les pins célèbres
cernent du xvii" siècle, Glande Conniel, président en de la sociétë précieuse. D'intéressants documents
la (Chambre des Comptes, coutrcMeur et intendant sur les Cornuel se trouvent dans le volume 861
{jéndral des Tmances, et son frère Nicolas Cornuel, des Pièces originales , h la Bibliotiièque nationale,
trésorier de l'extraordinaire des {fiierres, le mari '"' En marge : tt Nota contra lesrenlemi.
I IV,l(i-IV.t7| DE i;i NIVEnsiTK DK IMUIS \l W SlKCij:. l\!ù\
Dcsidciiiis (laslcl;iiii, dictccsis Ediicnsis, (|iii solvil pro suis Ijiirsis, ])rfs(;nliltiis
(Ininiiio (lu (j;isl et me, xl sol. \y.n\
Va eodein die, posl pnindiiiin, luit paritcr in baccalaiiimi admissus magisler
Petriis Alhit'), in ailibns iiia<fistcr, clericus, diocesis Parisiensis, qui solvitpro suis
biusis siiiiimam i,vi sol. par.
\eiiei'is XI Aii<|iisti, in l)accalarium admissus fuit Clcmcns Aubert, Educnsis fu Aomi.|
diitcesis, clericus, qui solvitpro suis hursis xl sol. j)ar.
Die XXI Aujfusti. .loliannes i»e<;is, clericus, Anihianensis diocesis, luit admissus [aiAoùi.]
in baccaiarium Facnltatis, et solvit xl sol. par.
Die sab[l)]ati xwi ejusdeni mensis, luit admissus in baccalariuiii Oilo Milliii, |2(iAorii.|
presbiter, Niverncnsis diocesis, (pii solvit xl sol. par.
Die lime xxvm ejusdeni, fuit examinatns et in baccaiarium admissus Johannes [aSAorit.]
.lollriotiis, clericus, diocesis Eduensis, ([ui solvit pro suis bursis xl sol. par.
.lovis iiltima die ejusdem mensis, lui! celeljiata missa Kaciiltatis, iii (jua lueriinl [-U Août.]
admissi in baccalarios Facultatis frater Robertus Gosson, ordinis S. JJenedicti, dio-
cesis At(l)rebatensis , et .bibannes Augstin, clericus, diocesis Macloviensis; et
primus solvit pro suis bursis xlviii sol. par., et secundus, xl sol. par.
September. — Die xin septembris. fuerunt examiiiati et in baccalarios admissi [iSSepicmhre.]
Diirandus Migot, Lemovicensis diocesis, jn'csbiter, et Jobanncs Beaulilx'-', de Pa-
risius, in artibus magistcr; quorum (piilibet solvit duo scuta, preseiitibus de
Veteri \illa, du (last et me.
Et eodem die, fuit celebrata missa ordinaria Facultatis.
Die xviii ejusdem mensis, fuit congregata Universitas, quoad membra princi- [iSSopiembre.]
paliora, scilicet rectorem, decanos Facultatuiu el procuratores nationum, apud
Sanctnm Matburinum, ad audièndum revocacioneu) magistri Jobannis Veri, de
ordine Predicatorum, super tribus pi'oposicionibiis predicatis in op[)ido Dvepe.
''1 rrPoti-us AIbi j II' nianc?], in ui'lihus iiiiijjislcr [i.")()o| : '^Flonoi'nWe liomine ot snge m. Jehan
ac in Dccrclis haccaJariusB , se prcsenlo , en ti()8, Bcaiilils, advocal au Cliaslellet, se désiste de l'op-
à la collation de l'évêque et du chapilr-e d'Auxerre position par liiy faite aux criées d'une maison
et à celle de l'arcliev^'que el du chapitre de Sens. rue de la lluchetle, (pii fut à feu ni. Jehan Beau-
Arch. de l'Uiiiv. de Parts, vol. 5o, fol. '.]•'.. lils, notaire, et Jehanne, sa femme, saisie à la re-
'^' Sans doute le personnage qui lijjnre dans les queste d'Estienne Ealleniant.^ Coll. Clninimlmull ,
registres du (iliàtelel sous la date du 8 avril i 'i()() vol. 7(5."), p. 8'i().
i)6.
alla
LA FAGl LTK DE DKCUET
I V.KUl'iîtT
in Noniian[n]ia, in dcdccus et opprobrium immaciilato coiiceptionis Marie \'n-
ginisC).
[93 Septembre] [Fol. •î63 r".] Sab[b]ali (lie wiii ejusdeui iiieiisis. [luit] examinatus et in bac-
[cjalai'iuni admissus niagisler Jacobus de Hacqueville'-^ de Parisiensi diocesi, et
solvit lA soi. tiiron.
ê
[j7 Septembre.] Mercufii xxvn ejusdcm mensis. fuit similitcr. examine premisso. in bac[c]a-
lariuni admissus magister Petrus Moquoti. dincesis Nivernensis : l sol. tuion.
■'' Eli maigc : frNola ri'vocalidncrii Iralris Jo-
liaiiiiis \m, Jacobilc, quia onines isli Jacobite
«lobprent fomburi, cuni sem|)er invchant in Ma-
riain.i — On \oit que ia Faculté de Décret
avait pris fait et cause pour Robert Gaguin. Cf. Du
lîoulay, t. V, p. 81 5. — Le dominicain Jean /le
Vcrn [Du ^ air?], bachelici' en tbénlogie, mit une
épître déilicatoire à Pierie Martin, provincial de
France, en tête de l'édition des Sermons d'Armand
de Beauvoir publiée par Jacques Mercier et Josse
Bade en i5tç). Voir l'ii. Benouard, DilAiograplile
th' Joxse Badins Ascensitis, t. Il , j). 69.
'*' Jacipies de Hacqueville était l'un des fds de
(îuillannie de Hacqueville, niarciiand, bourgeois
de l'aris, et de Jeanne de Laillier, sa femme. Son
père était mort avant le 2 septendire 1^90. ('oll.
(Jamirnlmult , vol. 765. p. i3. — Le 8 avril
1699, n-bonorable homme et sage m. Jacques do
Hacqueville, licencié en Décret, a esté receu ad-
vocat [au Chastellet] et a clioisy son lieu du costé
des i'enestres.îi Ibid., p. a58. — Le .5 avril i5oi .
trm. Guillaume Rondeau , Pierre des Mons , Hillaire
Duguet, Jelian Chanterel. Pierre Potin, Begnaul
Sevestre, Jehan Dupré, cousins germains de Jac-
ques de Hacqueville, advocat au Chastellet, ont tous
lesmoigné ledit Jacques estre habille pour gouver-
ner et user de ses droits: partant ledit Jacques a
esté mis hors de tuition.'' Ih'ul., p. /1.39.
Jactpies se distingua dans la iioiu-suite des bé-
nélices. En 1^198, "in artibus magister et in De-
cretis baccalariusT , il se présente à la collation de
l'abbé de Colombs, diocèse de Chartres, et à celle
de révè(]ue et du cha]>itre de Saint-Flour. Arcli. de
l'ilniv. de Paris, vol. ho, fol. 5i v°. — En 1^99,
vm Decretis iicentiatusi, il se présente à la colla-
tion des évêques et chapitres de Senlis et d'Angers.
Ibid., fol. 100 v°. — En 1.^)00, il se présente ii la
collation de rai-chevé(]ue et du cliapitre de Tours
el à celle de l'évèque et du chapitre de Saint-Pons-
de-Thomières. Ibid., fol. 197 v°. — En i5oi,
il se présente à la collation du chapitre de l'église
collégiale de Saint-Omer, diocèse de Thérouanne,
et à celle de l'église de Saint-Martin de Tours.
//)/(/.. fdl. 17^. — En i.ïi3, f in ai'tibus magister.
diocesis Parisiensis, et in Decretis licenciatus, cu-
ralus di' \ iriaco [Viry], diocesis Parisiensisi , il se
présente à la collation de l'archevêque et du ciia-
pitic de Nailionne et à celle de l'évèque el du
chapitre de Mmes. /iiV/., vol. 5i, fol. itja.
Il avait un homonyme qui mom'ut avant le
18 novembre i.îoo. A cette date se présentent au
Gliâlelet rJehau Bouchard et sa femme, m. Pierre
Poignant et sa femme, la veufve feu m. Jacques de
Vignacourt. Gaucher Vivien et sa femme, lesdites
femmes et veufve sœurs et héritières chacune pour
un huitiesme de feu sire Jacques de Hacqueville
et de Gillette Hennequin, sa femme, leurs père et
mère, contre Olivier le Faucheur; dit est cpie ledit
Faucheur rendra compte dans un mois par devant
Jehan Laloyau des fruits de la terre et seigneurie
d'Ons en Bray appm'tenans aux héritiers desdils
deli'unls pour les années iu'19?), 9/1 et 9.'^.'' (loll.
CJairambaiih , vol. 76.1, p. io3. — Et à la date du
1 '1 janvier 1.300 [i.'ioi] : fNoble homme Jelian
Laisié, seigneur de Baugy, et Catherine de Ilac-
ipievdle, sa femme, à cause d'elle héritière «n par-
lie do feue Gillette Hennequin, veufve de feu sii'e
Jac(pies de Hacqueville, père et mère de laditte Ca-
llierine, [se pre.sentent] contre Michel Queremenl
et sa lemme, pour raison [qu'ils sont] détenteurs
d'une maison rue de la Harpe, à l'opposite du ]{<euj
couronné, sur la([uelle lesdils demandeurs avoient
(Irciil de prendre ni escus d'or de rente par partage
lait entre les cohéritiers de ladite Catherine en la
succession de laditte Gillette llennequin: à «piov
Icdil (jiieri'iiicnt a esté condamné. -^ Ibid., p. '118.
[IV,)(i-IV,)7| l)K L'LMVEHSITK DK IVVKIS A[; XV' SlIlCLi:. /i45
SaMtali iillinia cjusdeiii, luit cxaininus et reccpliis in haccalariiiin inagister [:io .Sppi.-inlin-.
Micliael de Chaiiipmn \^{nmarg.: GhamprondJC', deParisius, quisohil un liliia^ lur.
OcTOiiiiii. — .lovis (juiiita Oclobris, (iiciiml m haccalafins admissi majfistri
Robortus BtM'uardi, Liuijoncnsis diocesis, et Stepliaiiiis d "Asnieres'-), de l'aiisins;
quorum (([uiiihcl imm uni) solvlt |)i'o suis Itursis i.\ sol. lui'.
."> ( Inloliri
Sabl)ati \mii ojusdcui niensis, l'iiil l'acla congrcfjacio Iniversitalis super duohus
ai'ticidis :
Priniusesl ad terniinanduni ([iianidain appellacionem l'actani per reverendum
niagistruin uosliiiin iiiaj;isti inii Johannem lleretnite, ([uia decauo et sacratissima
theologorum Facultate ad iiiati-em Universitateni Parisiensem appellavit. rafione
(liscordie orte in eadem Facullate ralione lecture Hililic in conventu Beati Do-
ininici Parisius'^'. Secundus erat comniunis, super supplicacionibus et injnriis.
\it quoad priraiini articnlum. fuenint dati dcputati doniini (înaifuin et Alligret. Et
(pioad suppbcationes, supplicuit dictus (înagnin pro adjunctione liabenda contra
nnum ex suis religiosis. SuppHcuit parit(;i' rector ut darelur eideni auxibuni. con-
silium et favor in suis agendis. Supplicnil jirocurator nationis Francie ut solve-
retui" eidem nalioni id qnod est debituni per Universitateni ipsi nationi Fi'ancie.
Et bis omnibus annuit Universitas.
Eodem die, fuit, examine preliabito, receptus in baccalariuin magister Fede-
ricus le Viconte''', diocesis Senonensis, ([ni solvit |)ro bursis ia sol. tur.
l 'i Oitolire.
''' Le 39 janvier i^i<)() [ifjooj, rfvenerable el
discrète personne m. Michel de Cliamprond, ba-
chelier en loix, [plaide] contre Guillaume Girault:
dit est que ledit Champrond sera sulirogé au pro-
cez touchant la cure de N. D. de Marg-on, diocèse
de Chartres^. Coll. Clairamhault , vol. 7()5 , ]). 3aô.
Cf. plus haut. j). 207 n. 3.
'"' Le 00 décembre 1^99, "au tesmoignage de
honorables personnes m. Andry dAsuièies, notaire
el secrétaire du Roy, frère et .tuteur; Jacques d"As-
nières, aussy notaire et secrétaire du Roy, l'rèi'e;
Ythier dAsnières, prieur d"Osson\ille, relligieux
de Saint-Denis, aussy l'rère, m. Estienne du Ban.
procureur en Parlement, cousin et tuteur -.m. Pierre
d'Arras, prociu-eur au Gliastellel, frère à cause de
sa femme de m. Esticniic d'Asiiiérex, maistrc es
arts, bachelier en Décret, aagd de 20 ans, et de
GuiHaume d'Asnières le jeune, ni;u-chant drapier,
aagé de -?.•:>. ans. lesdits Eslieiuie et Guillannie ont
esté mis hors de tuition, et lesdils du Ran et Andry
d'Asnières, comme luleurs, condamnez à rendre
romple pardevaut m. Nicole Tueleii . exaniinaleur'^.
(mII. Clairamhaidl , vol. 7(1"), fol. 317. — Le
•!;iniars iaoo[i5oi], rrEstienne d'Asnières, licen-
cié es loix. receu advocat au Ghasteliet, a choisy
son lieu du costé des fenesli-cs'^. Ihid., fol. 'i.'ili.
'•'^ Sur l'alTaire du -Lira- des .lacobins. cf. Du
Roulay, t. V, p. Siiï et suiv.
''' Le 10 décembre i'i(57, rr Pierre Mardaille et
danioiselle .lelianne la Vicomtesse, appeliez à ia
re(pieste de Pierre Fromont et GuillenieUe des
Portes, sa femme, lille et héritière de feu damoi-
seile Ysabelle de Bray, sa mère, jadis femme de feu
m. Estienne des Portes, renoncent à la succession
de feu Robert le Vicomte, son père, qui dès le
2 mars 1^29 vendit et constitua x livres de rente
à ladite de Bray sur tons ses herilagesi. Cnll. Clai-
rambaull, vol. 70^1, p. 18. — Le 7 avril 1467
[iA68], (fGuillaume le Vicomte, appelle à la re-
(jueste de Pierre Fromont et sa femme, se porte
héritier simple de feu Robert le Vicomte, son père-i.
Ihid., p. 27. — Le aS avril i48i, moble homme
Guillaume le Viconte [se présente] contre Estienne
el .[ehan Huiini. Ihid.. p. a-.M). — Le '1 décembre
V'k; I.A FACULTE DE DECRET [ l/iUC.-l V,»7 J
[il) Oct()l)r,\] Jovis (Iccinia nona cjusilein ineiisis, luit missa ordiiiaria. proseutibiis doininis
de \ cteri Villa et du Gast.
[il. oriol.ro.] Sabhali \.\i ejusdeni niensis, luit congregatio Uuiversitatis super admissione
resignationis procuratorii Universitatis de Gastelloto facte pcr Sevestre'') in suum
generuni. Que quidein resignatio fuit admissa.
i!i8->., "m. Guilliiume Ip Vicnnilc, licencié ùs loix,
a esté receu advncat au C.liastellet». Ibid., p. 980.
— Le 10 décembre i488, tr honorable homme m.
(Juillaume le Vicomte, advocaten Parlement, éman-
cipe luTrji son fils, cscolier à Paris, aagé de 7 ans:
curateur: le père-. Coll. Cluiramhault, vol. 766.
p. 875. — Ferry avait donc pour grand-père Ro-
l)crt le Vicomte, pour tante Jeanne le Vicomte et
pour père Guillaume le Vicomte, licencie' en lois
et avocat au C.hàtelet. — Il est assez curieux de
constater que Guillaume, (jui avait émancipé son
liis le I 5 décembre ii88, renouvela cette éinanci-
palidii le 3o octobre i4{)4 : rrhonorable homme
Ml. Guillaume le \icomte, advoeat en Parlement,
émancipe Fcilerk , son fils, escolier à Paris, aagé
de 1Î5 ans: curateur, le père. ti Coll. Clairamhault ,
vol. 765, p. -ikh. — Le i5 mai lôoa, Ma(hieu
Charlier, second lisant, ayant demandé et obtenu
ta j)i-emière lecture vacante par suite de la résigna-
fion de Vidal de Thèbe, Ferry le Vicomte se pré-
senta pour la seconde lecture en m<''me temps que
Nicolas Langlois (cf. ci-dessus , p. 2 2 , n. 1 et p. i 3 9) ,
François Ledisque, Jean Périeard et Adam Denise.
Le 13 juin suivant, ffuit congregata Facullas su-
per provisione officii secunde lectiu's; quod, consi-
deratis considerandis, Facuitas contulit magistro
I"'cderico le Mcomte, qui prestitit juramenta pre-
stari solita ad munus legendi semper de inane ut
primus legens, post prandiuni vero si volueril :
que secunda postmeri<liana lectura non est secundo
legenli de précepte r. Archives de la Faculté de
Droit, Mémoriaux, vol. III, fol. 28 v°-24. — Le
Vicomte resta peu de temps en fonctions, puisque
dès le 1 2 novembre i5o4 il était reçu conseiller lai
au Parlement de Rouen. Il mourut avant le y jan-
vier 1.5 12. Voir ¥\euvv ^'màv^ , Les ParkmenUiires
frimçiiis au ivi' .tiède, t. I, fasc. 2 (Paris, 1912),
p. 282.
''' Les Sevestre avaient. Ji la fin du w' siècle,
d'étroits rapports avec le (jiiâlelet. — Le 18 février
ou le ;! avril 1/181 [i/i8-.>.|, -rhonorablc lioiiiine
Jelian Sevestre, procureur au Ghastellet, a éman-
cipé Joacliiui, son lils, aagé de id ans. auquel
sondil père est donné pour curateuri'. Coll. Clai-
rambuult. vol. 7()'4,p. 2a5 et 260. — Le 1 1 avril
l'iyii. ^honorables hommes et sages Regnaut et
Thibaut Sevestre , licenciés es loix , ont esté reçeus
advocats au Ghastellet et ont choisy leur lieu du
cosié d(s fi'ueslres. " Ibid., vol. 76.^, p. 1G9. —
Le .'!o juillet 1A99, "après que Anthoine Perce\al,
procureiu' au Ghastellet, s'est constitué achepteur
de biens pour honorable homme et sage m. Re-
griaidl Seveslic. licencié es loix, advoeat au Ghas-
tellet , héritier par bénéfice d'inventaii'e de feu
Jaques Sevestre. son oncle, envers dame Marie Glie-
valier, veul've feu m. Jehan le Boulanger, chevalier
et premier président du Pai-lement, qui avoit fait
procéder par voye d'arrest sur les fruis de plu-
sieurs jiièces de terres assises à Grigny apparte-
nant audit Sevestre: dit est que ledit Regnaull
despouillera.i Ibid., p. aSi. — Le 3o décembre
1/499, "au lesmoignage de honorables personnes
Geneviefve, veuve feu m. Jehan Sevestre, procu-
reur au Ghastellet, mère, m. Jehan de Gorcy, ad-
voeat au Ghastellet, Anthoine Perceval. Pierre Ho-
chet, frères à cause de leurs femmes, Regnaull el
Robert Sevesire, l'rères. m. Hugues le Fourbeur.
neveu à cause de sa femme, m. Jelian el Pierre Pô-
lins, m. Jehan Versoiis, advoeat ceaus, cousins de
Thibaut et Jehan Sevestre, lesdits Thibaut, aagé
(le 3o ans, cl Jehan, de 18 ans: et après que les
iles.susdils ont affirmé ledit Thibaut u'estre bien
sensé ny capable de gouverner ses biens, ausdits
Thibaut et Jelian a esté donné curateur la veufve'!.
Ibid., p. 317. — Le 1 1 juillet i5oo, on voit se
présenter au Ghàtelet "la veufve et héritiers de feu
m. Jehan Sevesire, procureur au Ghastellet, et la
veufve el herilieis de l'eu ni. Jelian Potin, exami-
nateur au Ghastellel, contre M. Pierre de Ladehors
l't sa ièmiiK"-. Ibid., p. 869.
D après deux des textes qui viemieiil d'élre cités,
il semlile liien (]iie le succes.seiir de Jean Sevesire
h Tune des places de procureur de rUniversilé' au
Ghàlelcl aillait été son gendre Aiiloine Pereeval.
I lV.)(i-l'i!l7| l)K L'I NIVEllSrrK l)K PAHIS \l \\' SIKCLK. hUl
(K" -ifù) \".) Lune wiii l'jiisdoin monsis. Iiiil iii l)ar[c|;il;iiiiiin rcccj)lus, v\n- ['-' "''"It'-!
mine previo, iiuiifistor Joliaiincs l'i-lii, chricus, in arlihiis ma|;isli.'r, Lexoviensis
(liocesis, qui solvit |if(i suis Imrsis i,\ sol. Iiir.
Jovis wvi cjusdciii. fiiil iiiissa onlinaria Faciillatis. postquaiii fiiil cxaminatus [-îC. Ofinhr... |
et in bac[c]alaiiiiin n'ccptiis inajjister Micliael Lal)li(' '', clfriciis, Lexovicnsis (lio-
cesis, (|Mi solvil |)i'o suis hursis i,\ sol. tiifon.
Martis iiltiiiia ejusdiMii iiicnsis, luit facta confjroijatio Univcrsitatis ad advi-
sanduuj super provisione nominacionuui cl ul haborciit ciirsuui in Nonnan[n]ia
(Nt l}ritan[n]ia (piemadnioduin habent in aliis partibus rejjni; rt dali fuerunt
dep(p)ntali in utraque Facidtate, et in nostra doniinus de Haujjcst et ego.
Eodem die, luit receptus et incorporatus inter nostros baccalarios niagister
.lohannes Gasqui, de civitate Rhutene, diocesis Hbutenensis (n/'), qui suivit pro
sua incorporacione duos aureos; et six sunt i,x\ sol. tur.
Veneris die tercia mcnsis Novenibris, luit célébra ta missa Universitalis apud
Sanctum Matburinuni, piesentibus doininis de Gonty, de Veteri Villa, Guaguin,
Aligret, de Hangest, du Gast et me; sed Facultas tune ordinavit quod domiui de
Facultate non expectarent niissam ipsam, quia douiini de tbeologia, ea lioia (|iia
debebat dici missa Universitatis, fecerunt dicere suam missani, quam lacinnl
dicere in primis diebus cujuslibet mensis, et non oportet quod ipsa Iota l niver-
sitas expectet post unam Facultateni. \In inarg. : Nota.]
;!i Orlohrc.
:i Novembre.'
Lune sexta ejusdem mensis Novenibris, f'ucriinl deputati convocati ad Sanc-
tum Matburinum , ad terminandum contioversiam inter theologos et dominuni
fratrem Jobannem Heremite, de ordine Predicatorum, et tandem liierunl con-
dannati (.s/r) ipsi ad recipiendum religiosum de nacione pro leclura luiius auui
débita illis de dicta natione Francie etc., ul clarius liabelur in rcgisli'is Lniver-
sitatis.
Et eodem die, fuit examinatus et in baccalarium receptus magisler Tho-
mas DaHlieres, clericus, diocesis Lugdunensis, et solvit pro suis bursis l\ sul.
tur.
I () \ovi'ii)l)r<>. '
Mercurii octavo ejusdem mensis, magisler Pelriis Sale '-•, clericus. in aiiibus [ 8 Novombio
'' Michol Labbe, maître ôs arls et bachelier
en Décret, se présente, en i^i()8,h la collation îles
abbés fie Saint-Martin de Séez et de Saint-Kvrouit,
diocèse de Lisieux. Arcklrcx de l'ilnlversiti de
Paris, vol. ,")0 . loi. So \".
'"' Pierre Sale, clerc, du diocèse de Paris,
maître es arts et bachelier en Décret, se |)résen(e,
en i4()(), à la collation du prieur r-Sancti Martini
de Passu in Arthesio' , ordre de Cliuiv, diocèse
d"Airas. et à celle du prii>ur rdeCaxiaco- fChézy].
Uii LA FACILTÉ DE DÉCHET | 1 'iU(i-l V.»7]
mao-istt'i-, (liocesis l'in'isionsis, liiil in biiccalariuni receptiis. et suivit pro suis
l)ursis 1. sol. tiir.
ordre de Cluny, diocèse de Noyon. Archives de ris, et ;i celle du doyen n-de Lehuno in san-
l'Unwersilc de Paris, vol. Bo, fol. 70. — En guine lersoi [Lilions-en-Santerre], même ordre,
1009, il se pre'sente à la collation du prieur de diocèse de Noyon [ou plutôt d'Amiens]. Ibid.,
N.-D. de Long'pont, ordre de Cluny, diocèse de Pa- fol. -j 1 -2 v°.
[\m>-ïh%
DK L'UNIVEllSITK DE l'AlllS VL \V SIECLE.
'4 il»
II
COLLVTION DES GIIADES.
1. 1) UCT or. AT s
'D
2. IMCENOES"'.
Magislor I^ii(l(i\ieus du Bellay.
Fralcr Ludovicus Cuylft.
Ma|;isl('r Jolianncs de lîoilliciil.
Majjislci' Joliaiines de l{o(|ua.
Maijister \icolaiis (loriiilis.
Alajfister Roherlus (îoiipil.
Magister Jcdiaiines Volant.
Mafjister Syiium de iNdVvaiit.
Magister Johannes Morin.
Majfister Nicolaus Ganieliii.
Magtster JoKannes Diigiie.
Magister Johannes Mussail.
Magister Michael de Glierdeville('^'.
Alagister Hugo Boylel.
MagisliM- Petriis Merca loris.
Magislcc Radnlpliiis Dagicr.
''' Aucune mention.
''^ Cf. oi-dessus, p. 430.
.'^' ]^es Chef'deville étaient une l'amille parisienne
de marchands. Eustache C.liefdevillp est rr marchand
hnsteltieri en i68fl. Coll. Cliiiriimbinill , vol. yti'i,
p. a()(j. — Jean Cheldeviile. qui est prohableineut
le premier magistrat en date de cette l'amille,
était frprevosl de r,ormeille»,et, le 9.!i août l 'iS-! ,
il émancipait Louis, son fils, âgé de sept ans,
dont il était nommé curatetu-, Ibid. , p. 27a. — Le
28 avril 1 'i8.'> , Pierre et Jean de Chefdeville sont en
, procès avec François Halle, archevêipie de Narbonne .
grand -archidiacre de Paris. Ibid., p. 3i!i. — Le
11 août i'i8(), Pierre du Chefdelaville («i>) est
reçu maiti'e clianssetier. Ibid., p. 4o."). — El le
1" décembre suivant, Pierre (Jheldeville, sans
doute le chaussetier, fils et héritier de Tassin de
(ihefdeville, plaide contre Philippe de (ioll'ril. Ihid.,
p. 4ao.
Le 18 avril i'j()i. tan tesmoignage de (juilh;-
mette, veufve Jehan Veau, sergent à çlieval . mère
et Intéresse, Pierre Gherdeviile. oncle maternel,
llcru-y Villerau, cousin, Jacques Grosseur, oncle à
cause de sa leunne, Eustache Gheldeville, oncle,
m. Guillaume Chefdeville, aussy oncle maternel de
(luillemette, Catherine, Clauile et Marguerilte, en- ■
fans mineurs dudit delfinil et \eul\e. a esté su-
brogé tuteur au lieu de feu Regnaud de Creil m.
(iuillaumede (Ihefdevilie , oucle'>. Ihid., vol. yO.î ,
p. 48. — Le 13 févriei' i'h)1 [i/i{)-',j. -Jehan
Bernard et Colette Gourlay, sa fennne. fille et héri-
tière de feu Martin (iourlay, et Jehan Ghiefdeville
qui a repris au lieu de feu Loys do Gliiefdeville.
.son lils, duquel il est héritier, [plaident] contre
Nicolas Lucas et Estienne Lucas qui sont condamnez
il lendre conqite des hei'itages qu'ils ont gouvernez
apparteuaus à ladite Colette jiar le decez de son
père, sauf leur recoiu's contre Jehan (]hefdevillc
57
IVfniUEIttC XATIO^lLE.
'lôO
LA FACLLTK DE DECRET
[i/i!)(;-i/i'j7|
■i. I5ACCALAI HKAïS.
|i'if)().| XI Novpinbris Micliaol Jaiiiieti. (V. p. ^iiH.)
XI Novfiinbris lohaiiiies Cnlarl. (V. p. 'i iS.)
XV Noveiiibris Foliannes de Busco. (V. p. 'it8.)
XVII Novpiiiln'is lohannes Heiirici. (V. p. 'iiS.j
II Dorembris Jobannes trAmboyse. (V. p. '119.)
II Dccembris Henricus Bonnot. (V. p. 419.)
XIV Deccnibris (liraUlus Blauclt'l. (V. p. fi-ili.)
XXII Deceinbris lohannes Simon. (V. p. ftih.)
xxii Deceinbris Philippns Nobilis Viri. {\. p. hi^t.)
[i.'ii);.] XIX Januaiii Ludovicus Courlier. (V. p. i-îN.)
XIX Januaiii Guillernius Bidet. (V. p. 'i'i(S.)
I Februarii Jobannes de Walaignes. (V. p. ^28.)
X Februarii iobannes Cerleau. (V. p. ^29.)
XVI Februarii Beginaldus Conlan. (V. p. h-2().)
XVI Februarii Fraler Jobannes Nanier. (V. p. ^29.)
XXIII Februarii Frater Desiderius Maillard. (V. p. h'io.)
xxiii Februarii Matbeus Clerici. (V. p. A3o.)
XXIII Februarii Pelriis Ribassin. (V. p. /i3o.)
XXIII l'^ebiuarii Jobannes de Louera. (V. p. /i3o.)
VI Martii Iobannes Polier. (V. p. /i3o.)
VI Martii Franciscus Disque. (V. p. 63o-'i3i.)
VIII Martii Anliionius Ymbault. (V. p. A3i.)
IX Martii Jobannes Textoris. (V. p. 'i3i.)
IX Marlij Nicoiaus Denyau. (V. p. 43 1 .)
XIII Martii Jobannes Merlin. (V. p. 439.) '
XVI Martii Jobannes Willocque. (V. p. 'i32.)
XVII Martii . Nicoiaus Arlur. (V. p. 432.)
XVIII Martii Matliurinus Gilles. (V. p. 432.)
III Aprilis Philibertus Bejjis. (V. p. 43!!.)
VIII A])rilis Jobannes Michaei. (V. p. 434.)
XIII Aprilis Andréas Coijinart. (V. p. 437.)
XIII Aprilis Hugo Blaiet. (V. p. 'i3y.)
xiii Aprilis ........ Hugo Régis. (V. p. '137.)
i!l Kegnaude. sa fcinme, auparavanl Ibiiinie de feu miiarcliaul liourgeois de Parisi, lègli' une ail'aire
Martin Gouilayi. Ibid., \>. 1 iç). — Le ay novem- d'argent avec deux laboureurs l'I un menuisier de
lire 1 /19/4 . rrPierre Corisay, barbier, Magdelaine de rrCliasteaiiforti. Ibid. , p. 3 1 5. — Le -u) mars 1 .'îoo
Lagranche, sa femme, [sont] denian<lenrs en le- [i.îoi], rrJelian de lîreteauville, apothicaire,
Irait de un s. par. de rente qu'ils dévoient il Tlio- [plaide] conlre l'ierrc Ghefdeville, Charles de
mas du Cheldelaville et à Valentine de Lagranciie, Ciioillv, Hicliard le Normanl et Jacques le Bret.ju-
sa femme, sein- d icelle Magdelaine, qui leur rcz cspicicrs à l'arisn. /iù/. , p. 'i38. — En iSaG.
osloient venus de la succession de feu Martin Qui- on rencontre dans les registres de l'Université, irGi-
;;n(m et que Mii'hid de Chefdelaville avoit acquis rardus Chiefdeville, clericus, Parisiensis, in artibus
depuis an et jour dudil Thomasîî. Ibid., p. •>Jiô. magister, actu Parisius in Decretis studcnsn. /Irc/i.
— Le 2 1 décembre 1 igg , Eustache de Chefdeville, de l'ilniv. de Paris, vol. [t'i , fol. a84 v°.
i/t9(;-i/ii)7j i)K i;i NiVKUsiïi': dk imius \ii \V' siKCLit;. '.r.i
\v Aprilis l'elius de Huysseri.i. (V. |). 'i-Jy.)
VIII Miiii. Nirolaus Anjflici. (V. p. fi'-iff.)
VIII Mail Fraler Malliiirinus (i'Arjfou|jcs. (V. p. 'i^çj.)
XVIII Maii lolianncs Yhaull. (V. |i. 'i/io.)
XXIX Maii Clauilius di; Sauclo lîarllioloincd. (\. p. 'l'io.j
i\ .liiiiii Jacobus Galiuet. (V. p. /i'ii.)
xviii .liiiiii Sicpliaiius Cornuel. (V. p. Ulti.)
xi\ .luiiii Nicolaiis Nourry. (V. p. /i4i.)
XXI .luiiii Joliannes (lousie. (V. p. 'l'u.) '
XXVI Junii Antlionius de Neufvillo. (V. p. Via.)
XXVI .Iiinii Petius de Tioussurc/,. (V. p. /l'i-.!.)
XXX .luiiii Nicolaus Hensenrode. (V. p. hh-Jt.)
XIII Julii (iuydo Flainijjnon. (V. p. Mn.)
XXIV Julii Hobertus Kloiiet. (V. p. 'l'ia.)
IV Augusti Dcsiderius (lasleiani. (V. p. 'l'i.'L)
IV Augusli Pelriis Aihi. (V. p. li'i'.i.)
XI Augusti Clemens Aubert. (V. p. lik'à.)
XXI Augusti lohannes Hegis. (V. p. 'l'i'.].)
XXVI Augusti Odo Millin. (V. p. /l'iiS.)
xxviii Augusli Jobaaiics .loffriolus. (V. p. /t'i3.)
xx\i Augusti Fraler Robei tus Gosson. (V. p. /i/i3.)
XXXI Augusti Johannes Augstin. (V. p. 't'i3.)
XIII Septembris Durandus Migot. (V. p. /i/i3.)
XIII Septembris lobannos lieaiifilx. (V. p. Ixh'i.)
xxiii Septembris. . . . Jacobus de Hac(jue\ilie. (V. p. Ulik.)
xxvii Septembris.. . . Pelrus Moquoti. (V. |). Vi'i.)
XXX Septembris Michael de C.bampron. (V. p. ù45.)
V Ortobris Robertus Bernardi. (V. p. hhîi.)
V Octobris Steplianus d'Asaiercs. (V. p. /i45.)
XIV Octobris Federicus le Viconle. (V. p. /i'i5.)
xxiii Octobris Jobanncs Pétri. (V. p. A '17.)
XXVI Oclobris Micbacl Labbe. (V. p. ^'47.)
XXXI Oclobris Jobanues (iasqui [iiicorporalus]. (V. |). 'l'iy.)
vi Noverabris Thomas DaiHieres. (V. p. A '17.)
VIII Novembris Pelius Sale. (V. p. 'i'i7.)
III
LECTURES DES BACHELIERS î''.
Voir ci-tlpssus, p. /127, à la suite des mentions iusci'ites sous la date du 5 janvier 1^97.
ir.^ LA lACLLTE DE DECRET • | 1 V.I7-I V,)8]
DECANAT DE NICOLAS DOUIGNY.
KOVEMliliK li'.)7-N0VEMIiliK U'.)S.
I
DÉEIBÉRATIOAS DE LA FACULTÉ.
[ 1/197. (Fol. -ihtx r".) \eiieris deriiiia fjusdein [Novenibn's], luit lectura jx'inia do-
10 Novembre] ininoi'uni . videlicel Giiaguiii, Alligret, de Hangesl, du Gast et mea, et domini
legentes visitaveruiit singulos dominos doctores in lecturis suis, proul sol(l)itum
esl fîeri.
Eodeni die, l'nitcelebrata missa Facullatis et congregacio ipsius Facultatis apud
Sanctum .loliannem .ferozolimitanum, super deponendo aut continuando thesau-
rario et me decano. Et missa celebrata, domini de Conty, de \eteri Villa, Gua-
guin, Aligret, de Ilangest. Dugast et ego comparuiinus in ipsa missa et congre-
galione; qui omnes una voce continuavimus dominuni de Gonty thesaurarium
Facultatis, et ipsi me decanum. licet invilum.
Eodem die, fuit ronchisum quodde cetero claviger Facultatis liaberet conlicere
omnes et singulas cedulas baccalariandorum, et pro (|ualibet haberet duos solidos
par., ratione cujus somme baberet aperire et ciaudere librariam seu bibliotbecam
])is in die, scilicet liora octava usque ad lioram nonam, et post meridiem ab bora
tei'cia usque ad quartam '').
[iii Noï.mlirc] Lune \in ejusdem mensis, luit celebrata missa Universitatis apud Sanctum
Matburinum, presentibus dnminis de Gonty, de Veleri Villa, Guaguin et Ali-
gi-et.
Eodem die, fuit convocata Universitas super provisioiie cujusdam oHîcii libra-
riatus vac(c)antis per niortem cujusdam, et fuit dicluni oMicium collatimi Claudio
.Fa u m art (-*.
Eodem die, pariter fuit execucioni demandata sententia lata per députâtes pro
'"' En marge : rNota de juribiis ciavigerii. — Goronam aiireanin 011 "in vico Sancli Jacol)i , ad
"De scolis-. inlersigniuiu Sancli Clandii piope Matliurinns" ,
'^'' Claude Jauniarl ou Jauiuar fui iibiaire-jui'i- ce qui est ta même adresse, comme t'a justement
lie 1 ii)û à 1 5oo , et probai)tement |)tus tard encore. observé M. Philippe Renouard, dans ses Imprimeurs
Il se dit (tcommorans in vico Saiicti Jacobi, anle parisiens. . . (Paris, 1898, in-8°), p. 19-2.
I IV.I7-IV.IS| |)i: LliNlVEHSITK DE P\1US \l \V SIKCLK. /i.'):'.
présentât^ de iiatioiie Fraiicic, cl, lioc aj)ii(l l'i'cdicaloros solenniter |ici- ircldicia.
decaiios. ptoctiiatores et bidcllos, presoiilibus inagislris. docloriljus et rojjenlihus
dicli coiivtMiliis.
Jovis \vi ojiisdeni, l'iiil celehiala missa Kaciillalis, presentihusdomiiiis de (loiitv, [lO Novimlin-.!
do Veten Villa et me.
Dominica \i\ cjiisdeni, rueruntsifjiilale quatuor littere «ji'aduum, scilicd, hacca- [ly Novemlin'.]
lariatus et licentie, pro reverendo domino Claudio de Ilanjjcst, condoctorc nostro,
et nicliil soKit, ([uia doctor rejjeiis; et iittera haccalariatus pro niajfistro Petro
Jatjuoli, Tri'censis diocesis, (pii suivit ])r() sua sigillalioue scutuiii. cl e\ Iioc
\xvui sol. par.
(Fol. 'î/iA v°.) Ilem, Iittera haccalariatus maj^islri .loliaunis Miclicui, \\ sol.
par.
Veneris wuii ejusdeni mensis, luit missa Facultalis. [a'i .\o\oniljrc.)
Sahbati \\v, in missa Béate Catherine, in ca|)ella Facultatis, luerunl présentes [sô NoNomhro.]
domini de Conty, Guaguin, Alligret et Dugasl.
Lune xxvn, in missa Lniversitatis apud Fratres Predicatorcs, fiierunt présentes [27 Novembre.]
domini de Conty, de Veteri Villa, Guan;uin. Aligret el Dugast.
Eodeni die et loco, luit [e\a]minatus et in baccalarium reccptus Petrus Hoularl,
Parisiensis diocesis, qui solvit pro suis bursis \l sol. par.
Mercurii \\i\ ejusdem mensis, fuit missa ordinaria et liarengua, presentihus [^9 Ntmmbre.]
dominis de Conty, de Veteri Villa, Alligret et Dugast.
December. — Veneris prima die Decembris, fuit admissus ad baccalaiiatum fi" Décembre.]
frater .loliannes Tiiibault, ordinis S. Augustini, Lingonensis diocesis, in domo
domini de Conty, presentihus dominis Dugast et eodem de Contv. el solvit
XL sol. par.
Sabbati secunda Decembris, in domo domini Stepiiani de Veleii \illa. [ire- [a Dccembre.j
sentibus de Conty et eodem de Veteri Villa, luit examinalus et ad gradum hacca-
lariatus admissus .lohannes Larmier, clericus, Eduensis diocesis, et solvit pro suis
bursis XL sol. par.
Martis quinta Decembris, fuit niissa Facultatis ordinaria, proscnlibus de Contv [ 0 Um mbrc. !
et d(; Veteri \ illa.
454 LA FACULTÉ DE DÉCRET [ 1 V.)7-l/i'.)«]
[6 Décembr.'. I MeiTiii-ii scxla Dcceuibris, iii inissa Stincti Micolai, fuerunt présentes (loiniiii de
Goiity, Giiaguin, Aligret, de Ilaugest, Dugast et ego.
[7 [Vicml....] .lovis VII Decembris. fuit cclebrata inissa Universilatis aj)uil Fratres Pre-
ilicatores, presentibus doniinis de Gonty, de Veteri Villa, Aligrel. Diigasl
l'I me.
|8 Dmnil.n.j ( F° tihï) i°.) Vcneris octava Decembris, inissa Facnltatis de Conceplione Beale
Marie fuit cclebrata loco consiieto, presentibus doniinis de Gonty, de Veteri Villa.
Aligret, Dugast. de Hangest et me.
Eodem die, fuit sigillata littera baccalariatus Guidonis Blare(, Cathelaunensis
[sic) diocesis, et quia servitor unius ex dominis, solvit solnm \ sol. par.
fio Deicml.n.l Domiiiica décima ejusdem mensis, fuerunt processiones Universitatis cele-
brate per niagistruni Martialem Galicier. rectorem Universitatis, apiid Fratres
iMinores, presentibus oiniiibus octo doniinis, quod raro accidit; qui ([uideni
rector invitavit oinnes doininos Facultatis in praudio suo.
|i3 ivceml)rf.l Mercurii \iii ejusdem mensis, fuit celcbrata missa ordinaria Facultatis, pre-
sentibus dominis de Gonty et Veteri Villa.
1 1 '1 Dwnil.ro. ] Jovis xiiii ojusdom . fuit celoljrata missa de Rorate , presentibus doniinis de ConI y
et de Veteri Villa solis cum bidellis.
[i« Déwmbrc] Lmic wiii ejusdeii». fuit iii donio mea exaiiiinatus et in baccalariuin admissiis
frater Matheus Grettler, ordinis Premonstratensis, diocesis Gonstantiensis in Al-
niauia, presentibus dominis de Gonty, Dugast et me; et solvit pro suis bursis
■ XL sol. par.
[on Drnnii.n'.] Mcrcurii XX ejusdem, fuit celebrata missa Facultatis ordinaria ;post cujus cele-
braciouem fuerunt très su])plicantes, scilicet niagislii .loliaiines du Buys, diocesis
Morinensis, pro littera gradus, et Guillerinus Bureau, clericus, diocesis Genoina-
■ nensis, et Petrus Reginaidi^'>, clericus, diocesis iMeldensis; quorum priinus sup-
plicuit pro littera gradus baccalariatus, et solvit xx sol. par., ideo \x sol. par.;
et alii duo supplicuciiiut pio examine baccalariatus, et fuerunt ambo recepti,
''' La Gallia CJirkûana (t. VIII, col. i(J(J8) la ilain du 7 avril i5oo [1 001], le nom de frvene-
nienlionne un personnage de ce nom parmi les rable el discrele personne M. Pierre Hep,nault,
doyens de l'église de Meaux, en liyO, et ajoute doyen de Meaux". Coll. CJairamhault , vol. 7()5,
qu'il conserva ses fonctions au moins jusqn'eni 5 17. p. kho. Est-ce le bachelier de i'i()7 on l'un de ses
— On relève aussi dans les registres du Châtelet, à parents?
1 1/497- iv.Ksj i)i<: L'i .MVERSiTi': i)i; i'\i!is \i \v siKCLK. /.:.:.
exaiiiiiie prcmisso, |)rc.seiiti|jiis doiniiiis de (loiiU. Miifirl, Dugasl (d me; cl
solvit jti'o suis l)ursis duo scul;i : sic i,vi sol. pai'.; cl idliiiius solvil \r, sid. [iin. :
idoo \L sol. |)ar.
(F° 2^5 V".) Sabbati wiii cjusdein, ego decaniis jiixla lurinim iiieum legi [■'.'■^ l)r<-pmbrc.
Decretalein Firmiler, cl prima vice débet Icgecc dominiis {jeiicralis (iuafjiiin . (|iiia
noiidum est coines seii veterariiis et est antiquior.
Eodein die, luit sijjillata lillera {jradus magistii Joliaiiiiis JollVioli, diocesis
Edueiisis, qui solvit pro sua littera xx sol. par. : pour ce, xx sol. par.
Sabi)ati penultiina die cjusdi-tii niensis. Iiiil missa ordinaria, presciitibus de [3o Dr-tombrc
(îoiity. Alligret et me.
Januarius. — Martis secunda Januarii, i'uil celcbrata coiigrogacio Universitatis [1498.
apud Sanclum Mathuriuuni . pi-escutiltus doiiiiiiis de Couly, Aligret, DugasI cl iiic, " ■'''"*"'''-l
super Iribus articulis :
Priiiuis erat super aiiquibus tangcntibus lionoiein el utililalcm Uuivcrsi-
latis.
Secundus. ad procedenduni jm'ouI juris eril in causa appellacioiiis iiiterjecte a
Facultate llieologie ad Universitalem per procuratorem conventus Fratrum i'i-edi-
catoruni, ad causam.certaruin cedularuai iu valvis el (juadriviis el contenlorum
iii eisdem; cujus ténor, ut dicit appellans, est talis :
«Ex matura deliberacione sanctissime Facullalis Tbeologie, prinius sentencia-
rius conventus Predicatorum leget in scolis tlieologorum, quoniam scole Prcdica-
loruin sunt interdicte et per prelatani Facultaleni dannate (.s/y?); secundus senten-
ciarius ejusdem conventus leget in scolis Sorbone; biblicus vero ordinarius, per
prefatam Facultatein receptus et admissus, suas continuabit lettiones in prefatis
scolis Sorbone, liora ineridianan.
Tertius est comniunis, super supplicacionibus et injuriis.
Super primo articulo. declaravit dictus rector (|uod noiinulli impressores ven-
debant multa almanacli absque eo quodessent sigillataaut signala signeto alicujus
docloris in medicina seu astrologia. Et id negociuni remissuni est ad Facultaleni
medicine, ut babeal providere cuni adiniic[t]inne IJniversitatis sibi data per omnes
Facultates.
(F" -ih^ r".) Quoad secundum arliculuni, voluerunt très Facultates, scilicel
Artiuni. Medicine el Decretoruni, ut sentenlia lala per deputatos suos exccu-
lioni demandaretur ultra primam execucionem jani factam, et quod niagistri .lo-
hannesC) Foliot, jMcrlin el Godet, doctores in llieologia. imi:i cuni suis adliercn-
''' Au-dessus de ce prénom, en encre plus noire : rPetrus^.
456 l-A FACILTE DE DKCUET [ l/i<.)7-l/j",»NJ
tibus, eraiit suspcnsi al» lioiioribus. prcvillogiis (siV) el sigillacioiiibus lîniversitalis
et taies in (juadriviis allixi'''.
Qiioad tt'i'ciuni articiiluni, suppHcuenint rector, ut liaberetur cjus eleclio
grata et daretur ei favor etc., et quidam pio introuiissione etadmissione resigna-
cionis cujusdani olTicii notariatiis in conservatoria. Quibus aunuit Universitas,
excepta Facultate tlieologie, que non reprobavit neque approbavit rectorem.
l'i Janvior.] Jovis quai'ta ejusdeni mensis, fuit niissa Facultatis apud Sanctum Johannem, et,
ut accepi. dominas de Gonly sohis inlerfuit.
[12 Janvier. I \ cuens xu ejusdcm, fuit pariter missa Facultatis et, ut prius, solus dominus de
Conty comparuit.
1 13 Jan\liT.| Sabbati xm ejusdem, fuit in domo doniini de Conty, examine premisso, post
juramenta prestita, in ])acca]arium recepfus magister Jobannes Boudin, clericus,
Andegavensis diocesis, et solvit pro suis bursis xlvui sol. par.
[ il) Janvier. I Alartis xvi ejusdem, sigiilate sunt littcre gfadiis l)accaiai'iatus magistroruin
(îuillermi de Proysi, Lauduuensis diocesis, et Claudii de Cbauvreux; quorum
quilibet solvit unum scutum; et sic sunt lvi sol. par.
|is Janvi,T.| .lovis xvm ejusdem, domini Dugast et ego, loco omnium doctorum, legimus in
scolis; et post nostram lecturam et missani Facultatis celebiatam, fuit post examen
el juramenta receptus in baccalarium Pctrus Garite, presbiter, diocesis Lingo-
nensis, qui, intuitu paupertatis, solvit xl sol. par.
(Fol. 96G V".) Eodem (Ne, fuit facta tolalis solutio noslre cere de anno prê-
te ri lo débite.
30 JariMcr.
Sabbati \x ejusdem, fuerunt sigiilate littere gradus baccalariatiis magislrorum
.lobannis Boudin, Andegavensis diocesis, et Pétri Garite, presbiteri, Lingonensis
diocesis: (pioinm prinms solvit viginti solidos par., et secundus, quia pauper,
XVI sol. pai'. , injungeiido eidem ut liaberet dicere duas missas pro sainte domi-
norum et omnium studencium in Facultate; et sic sunt triginta sex solidi par.,
qui dali fuerunt tbesaurario unacum uno sente, pro solvendo anniversario doniiui
de Fraxinis die \eneris proxime celebrando; cui (juidem tbesaurario debebantur
duo solidi tur., et sic habet receptor lxx sol. par. un den. par. i d. tur.
[22 Janvier.] Luuc xxu, fueruul ])er me convocati omnes domini doctores per juramentum
"' En marge : rNota (jualiter ambulavit Universilas contra theologosii.
[IV.I7-IV.>S| \)\-] i;i MVKHSITK \)K l'\lilS AI! \V SIKCIj:. 'iô7
a|)ii(l (luiiiuiii rcvcrciidi piilris coiidocloiis (loimiii Itolicrli (inajiniii. Iiiiic iiifiniii.
super lril)us arliculis :
Primus est ad visciidas, audiciidas et, si opiis lueiil, in iiiolius relonnaiidas
iKiiiiiidlas Kacullalis ordiiiacioiics de iiovo éditas, non lameii per omiies appro-
batas; secundus est ad aiidiendas raciones seu compota [^iidovici Houer, suli-
bidelli, receptoris juiiuni comniuniuni; lerlius, super supplicatioiiil)US et in-
juriis.
Quantum ad primnni artiruluni, efjo legi ipsas ordinacionos novas que f'nei'unt
roncinse et per Kac.ullaieni pro statulis in perpeluuin valituris a|)[p]iol)ate cl re-
ceple, proul inlia sunt scii|)le. (juantuin ad secunduni arlicuiuni, reniissa est au-
dicio dictoruni compotoruni ad dieni veneris proxiinam, qua die debent doniini
convenire. Quoad tertium, supplicui ut (piis(pie nostruni de ccleio inleiidci fl
circa rem publicam nostre Facultatis : cnm simus pauci mumicio, oport(;l ut <pjis-
que pro sua parte laboret; et etiam supplicui nt de cetero doctor non teneretur
pro lectura Decretalis, seu die qua legeret Decretalera, dare bidellis dimidiuni
scutum. cum hoc sit ex gratia et non ex statuto. Qua de re vocatis et auditis
bidellis, luit conclusum quod iterum convocarentur omnes domini, quia bidelli
magnas exactiones facicbant, sed nulle erant inl'ormaciones super hoc adhuc
conl'ecte.
(Fol. a/iy r".) Veneris xxvi ejusdem,ruit missa ordinaria, et quia nichil distri- [26 Janvier.]
buitur in missa Facultatis, ideo non ponam présentes, sed solum in actibus in
quibus fi mit distribuciones.
Eodemdie, fuit auditus et clausus compotus receptoris parvorum juriuni, et
remansit debitor Facultati in tribus libris [)ar. solum, et quoad parvos bidellos,
ad sex solides par.
Febrlabics. — .b)vis prima Februarii. fuit missa ordinaria Facultatis et, [)Os.l [i"Féïricr.i
ejusdem misse celebrationem, fuit examinatus et in baccaiarium receptus Stepha-
nus de Moravia, preshiter, diocesis Clomocensis''', et solvit solum xl sol. par. et
pro presidentia \x sol. : pour ce lx sol. paris.
Eodem die. fuit convocata "Universitas super duobus articulis apud Sanc-
tum Mathnrinum. Primus fuit super terminandis controversiis nonnullornm
oificiorum nacionis Francie; et ad illas termiuandas dati simt deputali dominus
Dugast et ego decanus. Secundus articulus erat communis, super supplicacio-
nibus.
Veneris secunda ejusdem. fuit missa de Virgine consueta, et distribuli fuerunt [2 Février.]
î'' Dorig-ny a mal livinsciit cet filmique; c'est évidemmeat (rOiomucensisi cnfll liuil lire.
II. 58
lUPRlMEIllE XATIOSALE.
/i.")8
LA FACILTH DE DKCRI'rr
'i97-lV.tSl
ceroi. jiixta tciioioni slalnli prcdioti; vidolicct ciiililxH doiiiinoriiiii doctoi-iim
ceroiis uiius de ccra alba et niiius libre; plus (|uaiaoi' cerei cere albe diiiiidic
libre pro procuratoribus Facidlatis, tam in Castelleto, scilicet magistris Ludovico
du davet^'', et in Parlamento, Guillernio Raince'-'.
Item cuilibet legenti un(i)us dimidie libre cere jalnee seu crocee; unus talis
pondeiis et speciei parvo bidello, Lud(u)ovico Rouyer, et unus ejusdem ponderis
et qualitatis presbitero celel)ranti missam; item unus unius libre et cere crocee
magno bidello, niagistro Jolianni Dugue; item, pro capella quatuor cerei nnius
libre cere jalnee pro missis dicendis; item, due tede pro ipsis missis, quelibet
ponderis trium librarum. Et istorum quatuor cereorum et dictarum tedarum
residuum datur, anno revoluto, dominis decano et thesaurario.
Preterca solitum est fieri ununi cereum unius libre cere albe ]»ro preceptore
dicte domus Lateranensis, et lioc ex gratia; quare secundum qualitatempersone
lit ccreus, quia iile cereus qui datur presbitero celebranti est ille (pii solebat dari
commendatario domus.
Preterea distribuuntur omnibus licenciatis et baccalariis cerei, et debent esse
quinque in libra.
[:n-Vvri.>r.] (P'" 2/17 v°.) Sabbati m ejusdem, fuit celebrata missa Universitatis apud
Kratres Predicatores, presenlibus dominis de Gonty, de Veteri Villa, Alligret,
Dugast et me.
[7 Fi'vri.i.] Mercurii vu ejusdem, fuit apertum examen licentiandorum, presentibus tribus
baccalariis, et ante aperturam dicti exaniinis fuerunt examinati et in baccalai'ios
recepti magistri Gnillermus de Ponte, clericns, diocesis Nivernensis, et Nycolaus
Desrey, clericns, diocesis Trecensis, presentibus dominis de Gonty, Alligi'et,
Dugast et me decano.
[8 Février.] .lo\is vniejusdom, fuil ((Uigregatio Universitatis apud Sanctum IMatliurinum,
•'• l.e m jaiivii'i- l'iij'i [l'nj.')], rlioiioraljle
liiiiDiiii' m. fjoys (lu Cayet, procureur au Gtiastellet,
(iiiiancipc Nicolas son fils, âgé de 19 ans; curateur,
le [)èrei. (joll. (Jamiiiibdult , vol. yOS , p. uig. — Le
I5() octobre l'jyç), «Loys du Gayel, [irocureur au
(lliaslellet, curateur de Nicolas du Cayet, son lits
émancipé, cscolier à Paris, ayant droit de messire
Loys de Brunetel, chevalier, [plaide] contre Jehan
Fleurv, receveur de Mondidier, Roye cl Peronne:
(lil est que lesdictes ])arties pourront parfane leurs
cufjuestes par le |)lus prochain juge royal des
lieux.' Iliid., loi. !)()a. Procureur de la Faculté, il
obtint (jue son (ils Nicolas lut reçu licencié en Dé-
cret, en dehors des termes lixés, le 3 juin i5i5;
la cérémonie eut lieu dans la chapelle du Collège
de Navarre {Mémorimix , vol. III. loi. 38). (loyget
le remplaça comme procureur le 1 8 mai 1 5 1 8
{ibi(l..io\. 19.5, iglJv", 197).
(-* Guillaume llaince, procureur au Parleinenl ,
est mentionné dans les registres du Ghâtelet, le
i() juin l'i'K), où il est rrrenvoyé es recpiesles
contre Gilles Fuzée.ji Coll. Cliiimwlmult , vol. 765,
p. -173.
[l'i'JT-l V.)8| DK i;i NIVFJISITK hH l'MilS \l \ \" SI KCI.K. à'i9
])i'eseiilibiis iloiiiiiiis de (loiilj, de \cli'ri \illa, \li};iel. I)u{;;i.st d nu;, siijtcr
coiili'ovcM'sia subcaricellaiMaliis exaiiiiiiis Saucle Geiiovefe inl(!i' iiia{jislrosTliniii;iiii
Bricot (!l l'ctruiii (1(! Fontaiiayo "', in thcologia doclores dcpulalos; et oiiinia I ni-
versitas reiuisil ad dt-piilalns in liac, iiialeiia.
''' \j(' 3() jiuivitM- i/i<|() |ir)o()|, ail (IliAlcIcI,
on voil se prc'si'iilci- triiiilile cl discrfilc [jersoiiiic
m. Pierre (U' l'dnti'iiaj, tresoiier de Nevers, duc-
teur rejfeiil en la Karidtiî de théologie a Paris,
ciinire frère Jehan de Lanjac. ponr raison de la
possession el jouyssaure du prieuré de Ltircy le
Bourg, diocèse de Nevers; appointées lesdites
parties à oyr droit en trois sepinainesi. C'o//. CJui-
ramhaull , vol. 766, p. SaJj. — fjC h mars suivant,
"au tesnioignage de nobles personnes dame Mar-
gueritte La Personne, alias Marsot, veufve feu
niessire Hutin de Habarcq, chevalier, mère, ni. Tris-
tan de Fontaines, conseiller au Parlement, cousin
maternel, m. Pierre de Fontenay, docteur régent
en la Faculté de théologie en l'Université de Paris,
trésorier de TegUse de Nevers et maistre jirincipal
du collège Sainte Barbe , m. Jehan le Moyne , cha-
noine de Paris, m. Gilles Violle, procureur en
Parlement, el messire Pasquier de Saint Bonnet,
prestre, voisins et affins de Maxiniilien et Jehan,
enl'ans mineurs dudit deflunt et veufve, ont esté
doiuiez tuteurs la veufve et Gilles Violle 1. /èiV/.,
p. 336. — Le 19 mai i5oo, le procès continue
pour Lurcy-ie-Bourg : "Noble et discrète personne
m. Pierre de Fontenay, trésorier de i'eglise de
Nevers, docteur régent en la Faculté de théologie
h Paris, [se présente au Ghastellet] contre m. Guil-
laume de Langlade, curé de Thirondet, au diocèse
de llodez, procureur de frère Jehan de Langheac,
prieur de Montverdun, diocèse de Lyon, pour
raison du prieuré de Lurcy le Bourg, diocèse de
Nevers, dépendant de Cluny, auquel prieuré ledit
de Fontenay est maintenu. n Ihid., p. 358. — Le
3 juin i5oo, "Estienne Boucart et autres servi-
teurs de feu Pierre de Fontenay, evesque de Nevers,
[se présentent] conti-e Pierre de Fontenay, Jehan
Alexandre et Jehan (iodarl, exécuteurs testamen-
taires dudit delîunt, et encore contre Marie de
Fontenay, fenuue de Mous, de La Platière, Jehan
de Fontenay, escuier, et Guillaume de Fontenay,
ftscuier, seigneur de Latour, lesdits Marie, Jehan
et Guillaume se disans héritiers dudit delVunt,
poui" avoir l'extrait des clauses des legs J» eux
faits; dit est (pie la reipiesle desdits serviteurs sera
exécutée". Ihid., p. 3(ji. — Le iT) fi'vrier tâoo
[ 1.^)01 ], "Vénérable et discrète personne Dreuv
(iiidart, licencié es loys, clianoine di- lîeauvais,
au nom el connue exécuteur, avec disi relcs per-
sonnes m. Pierrr' de Fontenay, docleur régent en
Facidté de théologie à Paris, trésorier et chanoine,
et Jeiiaii Alexandre, aussy chanoine de ladilte
église, du testament de feu m. Pierre di; Fonlenav,
evesque de Nevers, [se présente au Ghastellet]
l'ecpierant h rencontre desdits Pierre de Fontenay,
Jehan Alexandre, dame Marie de Fontenay, femme
de messire Imherl de La Platière, chevalier, Guil-
laume de Fonleiuiy, escuier, seigneur de Latour,
et Jehan de Fontenay, escuier, seigneur de Mov-
son (s/f), euk disans lieritiers dodil dcU'uiil. estre
descliarge(/.) de ladite exécution, atleiidii l'an levolu
de laditte exécution, et oll'raut de rendre compte;
ilit est que ledit Godart sera receii à rendre
compte'. Ibkl., p. ^127. — Le ao février suivant,
"les exécuteurs et héritière de leu m. Pierre de
Fontenay, evesque de Nevers, [sont] condamnez
à bailler et payer à m. Pierre Perrot, docteur en
médecine, tels frais, salaires et vacations que de
raison qui seront taxez par devant gens à ce con-
noissans avoir esté gagnez et deservis par ledit
Perrot pour avoir gouverné, pensé et médecine
ledit deffunt evesque, deux de ses sœurs et autres
gens et serviteure, sçavoir ledit evesque au lieu de
Nevers depuis le 26 avril 1^99 jusipies au 7 juin,
les dames des Bordes et d'Uxelle, seurs dudit
evesipie, depuis le aT) aoust jusque* au 1 '1 sep-
tembre l'i^S, de plusieurs maladies, et dont ledit
delfunt eves(pie avoit promis payer ledit Perrot".
/é/V/., fol. /.aS.
L'évêquc de Nevers, homonyme du régent de
la Faculté de théologie, était peut-être sou oncle;
il siégea de litii à 1I99, année où il mourut,
le 3 juin, à 66 ans. Dans son testament, rédigé
en ligo, il instituait (luillaunie di^ Fontenay son
ln'rilier et chargeait Pierre de Fontenay de veiller
à ce que, selon sa volonté, sa maison de Paris.
sise au vieux cloilre de Sainte-Geneviève, devint la
propriété des évêques de Nevers ses successeurs.
Cf. CidUia ChrUtimia, I. \11. col. (>.^>/|.
58.
/,C,0 LA FACLLTK DE DKCHET [ I V.)7-l V.)8]
|iiFé»ripi.] Doiniiiira XI ojusdem, Universilas adivit illustrein diicem Aurelianeiisem '",
comnicndaiido eidem sua previlegia [sic), et idem piiiice|)» cuin bona gralia
recepit Universitatem et promisit erga regiam Majestatem Universitatem com-
niendare.
I 13 Février.] Luiie XII cjusdeni. in caméra examinis fuit, juramentis et interrogatione pre-
niissis, in baccalarium receptus Petrus Parvi, clericus, diocesis Hotliomagensis,
et solvit pio suis bursis solum xi, sol. par.; ])onr ce, xi. sol. par.
[ i5 Février.] Jovis XV ejusdeui , luit sigillata littera gradus magistri .lohannis le Gentilbomme,
de Parisius, qui solvit xxvni sol, par. ; pour ce, xxvni sol. par.
[19 Février.] Lune XIX ejusdem, luit facta congregatio Universitatis super visitacione hono-
randi domini cancellarii regii*"-' et super provisione processus contra abbatem
Sancte Genovefe '''. Et quoad primum, fuit conclusum ut visitaretur a rectore et
decanis cum bona comitiva, et Iiaberet proponere coram eo magister Thomas
Bricot, doctor in theologia. Et quoad secundum, quod prosequeretur viriliter
dicta materia.
Eadem die, fuit, examine premisso, in baccalarium leceptus magister Antho-
nius d'Agincourt '"^ in artibus magister. clericus, diocesis Silvanectensis, qui
solvit pro omnibus juribns solum quatuor aureos, intuitu domini Duboys,
régis consiliarii; de qua pecunia bidelli babuerunt pro suis bursis xvi sol. par.,
pro scolis X solidos, pro proclamacione et aliis juribus ipsorum viu sol. par., et
claviger v sol. par.
[ao Février.] .Marlis XX Februarii, in domo domini de (îonty, présente codem et domino de
\eteri Villa, fuit examinatus et in baccalarium receptus Nicolaus Habarch'^',
clericus, in artibus magister, diocesis At(t)rebatensis; et solvit pro suis bursis, ut
accepi, xlvui sol. par.
I -31 Février.] Mcrcurii XXI ejusdem, in caméra examinis, fuit examinatus et ad baccalariatum
receptus .Tobannes de Vadis, Carnotensis diocesis, ])resentibus de Conty, Alligret,
du Gast et me, et solvit pro bursis xi, sol. ])ar.
(F" 268 r".) Eodeni die, fuit inissa Facultalis ordinaria.
''' Le l'utiir Louis XII. — En marge ; ffVisitatio
dncis AurelianensisT.
'"' (Jiiy lie Rocbefort. — En marge : rrVisilalio
domini cancellarii regiiji.
''' Philippe Cousin.
'*' Voir ci-dessous , p. .'ii.'î n. «.
''' Nicolas Habarcq, clerc, ilii diocèse d'Arras,
maître es ai-ts et bachelier en Dexrcl, se présente,
en février 1 5oi [1 5oa ] , à la collation du chapitre
de Saint-Pierre de Douai et à celle de l'ubbesse
(rde Strumi [Estrun], diocèse d'Arras. Arch. de
rUniv. de Paris, vol. 5o, fol. 9o3 v".
I IV.I7-I V.KSJ l)i; LliMVKUSITi; ni: l'AHIS AI \\' SlKCLi:. /iGl
NciU'i'is wiii cjusdt'iii, prcM'iite (luiiiiiin dr (imily cl un'. Iiiil, (Aiiiiiiiic [trc- [33 Février.]
luisso, ad {jnidiim l)afcalarialiis recephis .loliaiiiies Maliioiiirx. prcsbiler. diocesis
Ccnoinaiieiisis, (|ui solvit pro hursis xi, sol. par.
Lune XXVI ejiisdem, luit in doriio inea, |)reseiitil)iis doiiiiriis de (loiity, Dugast [26 Février,
cl 111c. in Itaccidariiiiii rcccpliis iVaIctJacobiis de Pralo O, Claioinonlcnsi.s diocesis,
piiur (le IJcaiiniont; ol soivil pro suis hnrsis duo .sciila ad sojciii . cl sic r.vm sol.
jiar.
Hoc aiiiio, die pciiultinia liujus iiicusis, iuil dies Carniprivii.
Martius. — Jovis prima Marlii. fuit missa ordinaria Facullalis. [i"Mar^.|
Veneris secniida cjusdcni, Iuil cougregalio Universilalis, |)i('scuiiliiis dominis
de Conty, de VeleriYilla, Alligrel, Dugast et me, super duobus arliculis, ([uuiiiiii
prinius erat super apertione rotuli uominandorum prcscnlis ariui; secundus,
super su])plicacionibus et injuriis. Quoad piimuni, fuit conclusuni id servarelur
niodus auliquus. Quoad secuudnni. supplicuil doininus Bcreiigarii '-'. dccaiius
sacre Facultatis tbeologie, ut alie Ires Facullales liabercnl delegare depulalos
ad invenienda média pacis inter ipsas très Facullates représentantes ipsam Uni-
versitateni, ex una, et dictani théologie Facultateni. Ouod esl eideni concessum,
et |)ro Facultate nostra electus est dominus Aligrel et ego, cl, in abscncia unius
nostrum, dominus DugasI. Sed cuin deputatis ipsius Universilalis noiuerant
concordiam capere deputati théologie, quia nolebant quod appcllaciones a grava-
minibus per dictam Facultatem uni ex suis supposilis illalis dcvolvcrenlur ad
l niversitalem; et sic conclusum fuit ut ])rosequcrclur nialci'ia \irililci- ])cndcus
in curia Parlamentea.
Sabbati terlia ejusdem , fuil congregatio Facultalis apud camcram examinis, [.3 Mars. ]
post prandium, super duobus articulis : primus super admissione seu inadniis-
sione resignationis per magistruni Rogerium Barme prime lecture ordinarie
ipsius Facultatis; secundus, communis. Quoad primum, post gratias per ciiin
coram dominis habitas, fuit admissa et recepta dicta resignatio tamquam libéra
et simplex. Antequam tamen domini deliberarent super hujusmodi arliculo,
<louiinus Gaguyn, jacens in grabato infirmus. scripsit ad Facullalcui, suadens
duo, scilicet quam [sic, pro quod) libéra et simplex, absque pacto et precio. reci-
peretur dicta resignatio; secundum , quod haberemus commendatum dominum
Vitalem de Teybes(sic), concurrentem dicii de Barme'''.
''' Il appartenait très proijablement à la fainillc '' Bt-riMijfor Mardianl.
(lu célèbre cardinal Antoine Du Prat, légat aposto- ''' Ku niaise: rNola supcM- resignatione Icc-
lique et chancelier de France. turc.
M-y L\ l'ACl LTK l)i-: DKCRET | I V.)7-l V.iS |
[5 Mars.] ( K" -4/18 v".) ]jUii<' ([iiiiila l'jiiisdciii , l'iiil ('ongi'Cfjalio eliani Kaciillalis apnd
(liclam cameram oxaminis per jurameiituni, super duohiis articulis : piinuis ad
providciidum <lo prima Icctuia oïdinaria in manibus Facullatis per luaijisIriiMi
Rogeiiuni Barme, tune legentem, jam pure et simpliciter i-esignata ; secuudns,
coniinunis.
Quoad primuni, domini providerunt concurrenti ipsius Barme, videllcel ma-
gislro Vitali de TesJ)es. docto juveni; qui, post gratias dominis habitas, invitavil
eosdem ad sumendum prandium in domo ejusdem, certo die advisando per me
[10 Mais.] decanum; et die Sabbati sequenti, fecit regale, amplum et lauluui convivium,
presenlibus domino patruo uieo, P[etro] Dorigny, régis consiliario, et omnil>iis
dominis doctoribus, exceptis dominis Picard et Gaguin impeditis.
Qnoad secundum articulum, snppHcnit pro loco vac(c)ante ipsius concurrenlie
magisler MatheusCdiartier ''), baccalarius FacuUatis; cni injnnctumfuit ut haberel
per Iriduum légère in scolis vacanlibus et demum reverli ad dominos ad conli-
uuaudum sua m sup|)licacionem.
[8 Mars.] Jovis vui Martii, iiora secnnda post meridiem, luit convocata Universitas a[)ud
Sanclum Matburinum, presentibus dominis de Conty, de Veteri Villa, Aligrel,
Dugast et me, super duobus articulis : primus, super noimullis concernentibus
honorem Universitatis ; secundus, communis.
(Juoad primum, exposuit dominus rector quod ad anres suas pervenerat
primum licenciatum in tlieologia, magistrum Jobannem Maignem, fore doc-
torizandum die crastina proxima, et ex omni consuetudine et observancia de-
bere interesse suo actui et habere bir[r]etum et pranihiim ab eodem, tamquam
capud (sî'c) Universitatis; verum per ipsam Facultatem tbeologie, in odinm processus
pendentis in dicta curia Parlamenti inter ipsam Facultatem, ex una, et alias
très Facultates, partibus ex altéra, fuisse injunctum dicto licenciato ne babei-et
invitare ipsum dominum rectorem, contra (de)decus et honorem Universitatis,
nec procuratorem Universitatis, magistrum llobertum de Val[l]ibus. Qua queri-
monia audita, conclusum fuit ut fièrent inhibiciones doctorisando presenti et
comparenti in dicta congregacione, ne haberet, sub pénis privacionis a greniio
Universitatis, lacère actum suum. Et parifer conclusum fuit ut dominus rector.
una cum dominis decanis et procnratoribus, adiret reverendum in (Ihrislo patreni
episcopum Parisiensem et cancellarium, coram quibus haberet rector tactnm
'■' I.p 3 mars i5-i8 [ i5-29]. "Estioitiio Parent, payer et contiuuer x escus d'or de rente (|iie
lirocineiu- en ia Chambre des Comptes, tulenr lies m. Micliel Bazin, seigneur duditiien, veniiil el
enfans inineiirs de feu m. Jelian le tirant, pi'ocu- constitua le ai mai iîîi3 à m. Mathieu (Jhailirr.
reur au Chasteliet, et Jehanue, sa femme, [est] advocat en la court de Parlement. 1 (joU. Clmiviii-
condamné audit nom et comme détenteur du fief, baull , vol. 76."!. |>. idy.
terre et seigneurie de Tronx, piès Chevreuse, à
[1V.)7-1V.IS| DE i;i NIVKllSlTl'; l)i: !'\i;iS \1 W" SIKCIJv /i03
proponero. cl ro{;ai-e eosdcm, scilin-l (iichuii rpisfopuiii, ik; li;ilirirl ;i|)riiii'
siiain aiilain, cl cancollaiiiini, no lial)epel cinii lnijrjtîlare; alias se opponchat
noiiiiiic Universilatis. Kl nie picseiile taniquani decano, diclus canccllaiiiis
rcspondit se oninino vellc olx-ditc Universilali cl iii omnibus l'avere, sed dolere
de ista controversia et coiijuralione llicologica O.
Eodeiii die, fnil iiiissa Kacnllalis ofdiiiaria. scd cjjo ridii iiilcihii jiroplci-
iiiipediniciilinii.
(F° q/k) r".) Veiieris iionacjusdeiu, doiuinus reclor, decaiii cl iioniiulli pioctiia- lu M-irs.]
tores nalionuni, adivit (sic) curiam Parlamenli de mane hora sexta, et ihidem pcr
moduni i-cqueste petebat Universitas, ad evitandnin scandalmii. qnod doinimis
rector cl bii qui e\ consuetudine invitabantur in ipso actu niagistctii. iiivila-
reiitur per doctorizandum. Quod et factum est. Narn iiijuncluui est cnidaiii
bostiario nomine Pagevin^-', ut baberet boc denunciare doclorizando; el ila
dnminus doctorizandus invilavit doniiuum rcctoreni; qui quideni çonq)aruil in
dicto actu; sed |)roli dobir! I)idellus magnus ipsius Facnllalis tlieob)<{ie iiuliiil
preseiitare domino rectori birrclum more solito, licet csset dirlum per arreslum
quod boc fieret. Quamobrem curia, die sequenti, per suuni arrestum injuiixil
dicto bidello ut, présente dicto bostiario, hal)erct in primo acin doctoi-(iz)atus in
tbeologia, presentare dictum birretum domino reolori. sub pénis jnagiiis, etc. '^'.
Mercurii xuu ejusdem, in caméra examinis, presentibus dominis de Conty, h'' Mais,
de \ eteri Villa, Alb'gret, Dugast et me, fuerunt. examine premisso, ad gradum
baccalariatus recepti frater Matburinus Bertoul, clericus, diocesis \l(l)reba-
Icnsis, ordinis S. Benedicti, de conventu At(t)rebatensi; Adam de Sancto Pre-
jecto, clericus, Meldensis diocesis; Leonardus Morelli, clericus. in artibus magis-
ter, Lugdunensis diocesis; et quilibet eorum pro suis bursis solvit \i.\iii sol. par.
Jovis XV ejusdem, fuit missa ordinariaFacuItatis, présente domino deConlv xdo. [10 M^rs.
Dominica xvm ejusdem, fuit relebrala proccssio Universilatis apud castissimam
Virginem Genovefam, assistentibus dominis de (lonly, i\i' \eteri Villa. Picard.
''' l*In marge : frJNota beue pro rectoribusn. laiiiltc Marie, en baillant caiilinn île la valeur
'"' On lit dans les legistres du Châtelct, à la d'icenx; veu l'inventaire fait par Henry de Larclie
date du 8 lévrier 1^99 [i5oo] : trHonorable et (ilaude de Troyc, notaires, le 17 janvier der-
honime Jehan Pageviu, huissier au Parlement, el nier. mont^uU n' .\n i. xvi s., après que Guillaume
Marie Bounet, sa femme, requérant délivrance Pageviu, bourgeois de Paris, s'est constitué caution
leur estre faitte, en vertu des lettres de benelice pour losdits mariez, délivrance a esté faitte auxdits
d'inventaire par eux obtenu le -21 aoust dernier, mariez desdits biens meubles et immeubles.-! Coll.
des biens de la succession de feu f^eonnet Bonnet. Clairiimlmnll., vol. ytiô, p. .'$29.
vendeur de poisson de mer es Halles, père de t' En marge: rlNola bene conlia Theologos»:.
[i9 Mars.
liG'i LA FACULTE DE DECRET ' [ |/i97-LV.I8 1
A]i{;i"el. do Haii<]es( . DugasI et me, et cuilihel l'acla fuit (listrilnicio (liimiiiii
solidorum tiii'.
Et in eadem congregacioiifi siipplicuit dominus rector liaberi gratiis et gesta
pei- euin accepta. Qiiodet conclusum est.
Lune xi\ fjusdem, présente domino de Conty et me, promisse examine, lïill
ad gradum baccalariatns receptus magister Panlus Loyau, clericiis, Lnceo-
ncnsis (.s/r) diocesis, qui solvit pro suis hursis xlvim sol. par.
[20 Mars.] Martis \x ejusdem, post prandium, iuil convocata Facilitas apud caniei'am
examinis, ad providendum de secundo legente, concurrente ciim alio. (Jne
quidem lectura fuit pure et simplicitor collocata magistro Matlieo Ghartier. suo
alumno, et licenciando hoc anno,
[22 Mars.] .lovis xxu ojusdem, post prandium. in caméra examinis, fuit, prehabitis jura-
mentis et examine, receptus in baccalarium magister Franciscus de Parenti('\
clericus. diocesis Ambianensis. qui solvit pro suis bursis xlvui sol.
(F" 969 v".) Eodom die, fuit incoi-poratus inter baccalai-ios Facultalis magister
.lacobus Lartilleur!- , dioce.sis Galliala[ujnensis, qui solvit pro ipsa incorporacione
duo scuta, et sic lvi sol. par.
[23 Mars.] Veneris xxui ejusdem, de mane, in caméra examinis, presentibiis dominis de
Conty, du Gast et me., fuit, examine et juramentis prehabitis, receptus in bacca-
larium magister Jobannes Amielii, clericus, canonicus Gastri Novi Dario'^). dio-
cesis Sancti Papuli. qui solvit pro suis bursis duos aureos in sole : sic lvui sol. par.
[25 Mars.] Domiuica x\v ejusdem. fuit celebrata missa de Auuunciacione Béate Marie
Virginis, licet per alias ecclesias non celebraretur nisi usque in diem crastinum.
>'' François de l'arenly était i)eiit-('tre le frèro
(le Oueiitin i]o I\Trftnly, sccri'laire du Roi. Le
iÇf septcmljii' l'iiji. a» Cliàtolot, "bionorabir
homme Jehan Charpentier, notaire du tloy [se
présente! contre l'ierre I^e I)en\, inipritneur de
livres, ponr raison de xi. sols |)ar. de renie que
Quentin de Parenly, secrétaire du Roy, constitua
le 1" avril 1/187 fn'l'l Charpentier à jn'endre sui'
Ions ses biens, desquels héritages ledit Le Deux
est h présent détenteur; pour quoy ledit Le Deux
a esté condamné à payer et continuer laditlerentei.
Coll. Cldirtimbaiilt. , vol. 766, p. 88.
'*' En i4ç)5, Jacques Lartilleur, maître es
arts et haclieliir eu Décret, se présente à la
collation de l'abbé de Saint-Germain-des-Prés et
à celle du |)rieur de Saint-Martin-des-Chanips.
O.S. B. Arcti. de l'Uni)}, de Paris, vol. it), fol. ()i.
— - Est-ce le même que le bachelier de 1498? Le l'ail
])araît certain. Ce serait <lonc comme maître es arts
de l'Université de Paris, mais aussi comme bache-
lier en Décret d'une autre Université que Lartilleur
se serait fait inscrire, en 1 liç^fi . au livre des présen-
tations. — En i^gç), maître es arts et licencié en
Décret, il se présente à la collation des abbës de
Moriinr)nd et de Montier-en-Der, diocèse de Cha-
ions, O.S. lî. .Iît/kVc.s de rUiiiv. de Pniis , vol. .'Jo.
loi. 77.
<'' Casleliiaiidarv.
[IV.t7-lV.lS| l)K LTNIVKRSITK DR l'\RIS \U XV» SIKCLK. A65
Jovis x\i\ cjusdcrii . Iiiil iiiiss;i ordiiiiuiii I'";iiiiU;ilis, cl post |)iiiii(liiiiii . rO(ifiii
(lie, examinali el cum liacciilaiiis r((([)li Iralor Georgiiis de Homhorjj, dioccsis
Trevererisis, ordinis S. Bonedicii, cl lieitraiidiis Goiijaiilt, diocesis Senonensis;
cl (jiiilil)cl ooniin solvil pro suis i)tirsis xi,vm sol. par.
Eodoin die. riiciiiiil pci' dominos convocatos ap[)iol)ati liccnciandi cl eormii
bursc taxa te.
[29 Marg.]
Apiulis. — Secunda die. luit, examine premisso, iii hanaiaiium icçcptus
frater Simon Nanqiiicr ''', diocesis Meldensis, clericus, ordinis Sancti Benedicli,
qui solvit pro suis bursis xlvui sol. par.
Eodem die, fuerunl dalc lies libre liironenses domino de Conty pro inci-
piendo solucionem cere nostre. Item, die sequenti, très soliili |iai-. pro persolvendo •
eamdem ceram.
I a Avril. J
Terlia Aprilis, apud cameram examinis, presenlibus dominis de Conty, de
Veteri Villa, Du{jast et me, premisso examine, in baccalarium receptus est ma-
gister Johannes Brosset (-', clericus, Sagiensis diocesis, qui solvit pro suis bursis
Lvi sol. par.
Veneris vi ejusdem, fuerunt examinali pro baccalariahi cl rcccpli magistri
Guillermus le Boindre^'', clericus, diocesis Garnotensis, et Stephanus de Hotot'"',
clericus, Belvacensis diocesis; quorum prius solvil xlvui sol. par., et alius xi. :
et sic uu''"'vni sol. par.
[3 Avril.
[6 Avril.
Sabbati vu ejusdem, luit congregatio apud cameram examinis super duobus
articulis, scilicet ad conficiendum rotulum, adoptandum, et ad bidellorum bur-
sas taxandas.
[7 Avril.
<"' Sur ce personnage, médiocre poète latin,
voir Thuasne, B. Gnaguiid Epislolc el orationcs,
t. I., p. 1 14 n. 9 , i35, i36 et n. 1.
'"' Jean Brosset était le nom du beau-frère de
Charles du Hautbois, évêque de Tournai. Il était
bailli de Montfort-rAmaury et, le as mai i545, sa
veuve, Catherine du Hautbois, faisait donation au
llls issu de leur mariage, également nommé Jean
Brosset, avocat en Pailement et clerc du roi en la
Chambre du Trésor, d'une maison sise à Paris,
rue du Chaume, attenante à riiùlol de Balue, et
de diverses terres près Montlort-l'Amaury (Cam-
pardon et Tuetey, Inventaire des registres. . . du
Chàlelet de Paris, n° lySy). . . Mais il n'y a |)eut-
être là ([u'une homonymie trompeuse.
''' Le ai juillet i^cj.S ''Philipes le Boindre,
marchand à Melleray, diocèse de (Jiartres, a
émancipé Giiillaitine le Boindre , snn fils, escollier
à Paru, aoffé de quatorze ans; curateur, le pèrei.
('oll. Cldiramhaiilt , vol. yôô. p. igo. Vers le
milieu du siècle, un autre Phili[)pe le Boindre fat
régent de la Faculté de Décret (puis conseiller au
Parlement de Paris?). Son mariage. en i5'i4, scan-
dalisa ses collègues qui le mirent en demeure de
se démettre de sa pliairc. Cf. Péries, La Faculté de
Droit. . . , p. 170 et a--(a-9a.3.
'*' Sans nul doute, un parent de (juillaume de
Hotot, qui fut abbé de Cormery, puis évètpuî
de Seuils de i433 à i/i34 (Gullia'chrisi.. t. XIV,
col. 268-2G9, et t.X. col. i43V>.
•»9
IMPKIVtnit ^ATIO:(«lK.
/jGG la FACILTE DK DECUKT [1/197-1 AOS]
Et quoad conlVctioiiom roluli, facttis est et coinposilus oninino seciiii-
diim aiiti(iuitates, excepte quod duo legeiites habuerunt de scamnis suis prima
loca.
(F" 25o r".) Quoad adoplionem. conclusum fuit ut domini absentes non
possent adoptare, nisi mittant alicui ex dominis rejjentibus ut adoptet loco ipsius;
UNO casii adliuf erit ullimus talis mittens cedulam in adoptione fienda, ita quod
ille qui babebit pro eo adoptare adoptabit [ms. adoptavit] nitimo loco O.
()uoad taxacionem bursarum bidellorum, concbisum fuit ut baberent decem
el ([uinque scuta pro bac Hcentia, quia solum tridecim numéro et pauperes
tueruiil licenciandi pro boc anno.
Eodem die, dominus Aligret legit Decretalem Omnis pro et nomine domini
Guaguin.
Eodena die, fuit, examine premisso. in baccalarium receptus magister Guil-
lermus de Monasterio (-), Gonstanciensis diocesis, qui solvit pro suis bursis
\Lvui sol. par.
[8 Avril.] Hac die, dominica octava ejusdem. arripui iter ad eunduni Trecas.
Sequentia, usque ad taie siguum:!:. propter absenciam meam scripsi juxta
relacionem domini de Conty.
|i)Auii. I Lune IX ejusdem, fuerunt sigillate due littere gradus : una pro magistro
Ilogerio Barme, nuper primo legente, qui gratis babuit, quiafueratnosterlegens;
secunda, pro magistro Jobaime Brosset. Sagiensis diocesis, qui solvit seize solz
parisis : pour ce, xvi sol. par.
Eodem die, fuit facta cnngregacio Universitatis apud Sanctum Matburinum ad
videndas et audiendas litteras de morte domini nostri régis Garoli octavi, qui
anuorum xxvu et novem mensium obierat à Amboise [sic), die sabbati proxime
precedeuti, bora septima, cujus anima requiescat in pace; et regnavit rex
Erancie annis \m vel circa'^'. Post cujus mortem incepit regnare Ludovicus
(lux Aurelianensis, et dictus est Ludovicus XII.
|ii Vvtll.i Mercurii xi, domini de Gonty, de Veteri Villa et Dugast conduxerunt licen-
ciandos xui numéro a Sancto Johanne Jherosolomitano usque ad aulam domini
l'arisiensis.
'■' En marge : fNiila [110 ail()|ilioiiil(iis liceiician- ecclesia Aiirelianensi™, se présente à la collation
donim y. (les évêques et des chapitres de Langres et d'Autun.
'-' En i5i3. Guillaumo du Moulier. du diocèse Arch. ck l'Unir, de Paris, vol. 5i. fol 96.
deCoutances, maître es arts et licencié en Décret. ''' En marge : crMors régis Caroli octavin. Il
curé des églises «rde Lnperis et Crona (sic) Paris. avait succédé à son père, Louis XI , le 3o août t i83
et capellanus capellanie seu capellc Bcnle Marie in et mourut eu effet à Amboise le 7 avril 1698.
[l/i97-lA9«| l)K L'IiNIVIÎHSITÉ DK l'AllIS AI \ V' SIKCLK. /i07
Eodcm (lie, ordiiijiliiiii cxlilil (jinxl sinjjiili domini conducoiulo d(; ccicn) licrii-
ciandos haberenl octo solidos parisiensesW.
Eodcin (lie. Iiiil sijfillala lillcia giadiis licencie fralris 7\ml)rosii di' Wastiiif,
rolijiiosi Sancii Martini in Tornaco, ordinis S. 15cnedicli. et suivit jno dicia lil-
tci'a \\ sol. |)ar.
(F" 960 V".) OllDO LICfiNClANDOHliM SECL'MX M OltDlNEM ANTIQIIT\TIS SI I (ill\l)IS. KXCKITO ,11 Awil.
QrOI) 1)1 (t I.KCENTES IN SUIS SCANiNlS ET BANCIS FUEIll NT KVOCATI l'IilMl KT l'IilMO l'lil)l'Ti;i;
IlONOllKM LECTURE. ET HOC. DE A\NO 1^197- l>li: MEUCIRII ANTE PxSCA.
MajjTstt'c \ilalis de Tcsbcs. . . Uiuic adoptavil doiniiiiis de llaiijjol.
Majjisliîr loliannes Militis.. . . Hune ado])tavil Nvcoians de (loiity.
Magister Marlialis Galicher. . . Hune ado])lavit de \clcri \ ilhi.
Magister Matlieus (lliaitici-. . . Ilunc adoptavil Dn{{asl.
Magister Jacobus J.,ai'til!eiir. . . Ilunc adoptavil Picai'd.
Magislec Peti'iis Barbier Hune ad(»|)tavit de Veleri \ lll;i.
Frater Nicoiaus iMulloris Hune ado])tavil Picard.
Magister Jacobus Riijicr Hune adoptavil (iua;juiu.
Magister .Tobannes Marc Hune adoplavit de llangi'st.
Frater Ambrosius Woeslinc. . . Ilunc adoptavit de (lonty.
Magister Petrus Normani. . . . Hune adoptavit Dorignv.
Magister Matiuirinus Gilles.. . Hune adoptavit Aligi'ct.
Magister Nicolaus Artur Hnnc adoptavit AJligicl.
Prinius erat baccalarius liujus Universilalis cl iegcus priniani ordinai-iam, et
erat de anno i4()5, 18 die Junii.
Secundus, bic pariter de anno i/ujo, 26 Septembris.
Tertius. bic de anno 1^96, 3o Sepleuibris.
Quartus, bic de anno 1^9^, i?9 Januarii.
Quintus, de Aureleanis, de anno 1^93, 1 (J Novenibris.
Sextus, bic de anno 1^9^ 1^ Augusii.
Septimus, bic de anno 1/19/1, *^ ÏNovend»ris.
Octavus, bic de anno iàc)^, 1 a Maii,
Nonus, bic de anno lAgB, 9 Martii.
Decimus, hic,
Undecinius, bic de anno i/igfi. 1/1 .lunii.
Duodecimus, bic de anno
Decimus tertius, bic ^3 Alarcii.
'"' l'^n iiiiiijjc : "Soi» lieiie, swl lioilie non obsoivatiu--. qiii;i ;ili<jiin miiinr siinuii,!-.
3<j.
Zi08 LA FACILTI-: 1)K DKCRET | 1 V.)7-l V.»,H]
Eodom (lie, abscnlo domino de l*oiiclicr, canct-llario. ub luoi'leni rtM;iam,
ina}}isler Potriis Deonvillo, subrancellariiis, atliibt rotuhim dausum el tradidil
inagislro Jobanni Dugue, niaguo bidello ipsius Facullalis, ad recognoscendiini
sigilia dominortiiii. Posica fiactiini fuit, el legit ipse bidelliis, more consueto,
secundum urdinem posiliim et factum per ipsam Facultatem, et ])ciiediclioii('
impai'tita in eos, recessimus ad partem siib gradibus. nlti primus babuit giatias
ipsi Facidtati.
(F" 95 1 r°.) Eodeni die, luit factum sol(l)enne ])iandium doniiuis (bictori])us
omnibus existenlibus in bac civitate in domo domini cancellaiii.
|iç)Airil.] Jovis XIX ejusdem. in domo domini Diigast, vicedecani, présente domino de
Conty, fuit, examine premisso, in l)accalarium receptus Antbonius Ghaneli,
presbiter, Lugdunensis diocesis, qui sol vit pro bursis xl sol. par.
Nota quod sunt duo licenciali de lioc anno, scilicet magistri Jacobus [vis. Jacobi]
Lartilleur, de Cabilone. et Nycolaus Artur, de Rotbomago. obligati in manu ma-
gistri .lobannis Dugue in duobus sentis, scilicet rjuilibet in uno. etc.
Eodem die, fuit sigillata littera baccalariatus Guillermi Leboy[n]dre, Carno-
tensis diocesis, qui solvit solum xvi sol. par.
lai. Avril. ] Veneris XX ejusdem, in domo domini Dugast, fuit, examine premisso, in bac-
calarium rece])tus Jobannes de Courcelles, Trecensis diocesis et canonicus Tre-
censis, et solvit pro suis bursis un libras un sol. par.
[ai Avril] Sabbati xxi ejusdem, fuit convocala IJniversitas super litteris missis a rege
Ludovico moderno, presentibus dominis de Conty, de Veteri Villa, Gaguin,
Aligret et Dugast.
124 Avril.] Martis xxnn ejusdem, fuit ilerum convocata Universités super ternis litteris
Régis continenfibus ut se disponeret Universitas ad recipiendum funus régis
Karoli octavi ultime defuncti, et fuerunt commissi ab Universitate sex ad com-
municandnm cum dominis de Parlamento super modo progrediendi et reci-
piendi.
[26 Avril.] Jovis xwi ejusdem, fuit missa ordinaria Facultatis; post cujus celebracionem
fuerunt, examine premisso, ad baccalarialum recepti Petrus de Balleul, reli-
giosus de Becco, ordinis S. Benedicti, Rotbomagensis diocesis, et solvit pro
bursis XLvni sol. par.; item, Alanus Micbel, clericus, Senonensis diocesis, et
solvit pro bursis xl sol. par.; item, Petrus Melin, presbiter, Claromontensis
diocesis, et solvit xl sol. par.
^ Isto die. bora |)randii, redii a Trecis ad banc civitateni.
[ 1/197-1 'i!)8| DE L'UMVKHSITi'; DK l'\UIS \l XV- SIÈCLE. /iG9
Veneris wvii cinsdciii. l'iiil di'hiluni liiiiiis doniiiii icjjis Kiiroli, |)Ost praiidiiiii), [^7 Avril.
ad lempliiin Nosdc Doinliic de (lampis.
Sabbati seqiieiili, luit missa per Univcrsilatom ceb'brala apiid Carmelitas pro [28 Avril.
anima doniini Hogis. faci(>nt(' nfliciiim abbalo karoliloci '', doclon- in ihoolof^ia,
el luit dislribiiliis ciiiiilx't doclori i-i-jjcnii solidiis Inrnii. per Inivci-silalcm . et pfi'
racultalem nostram cuilibct diî^tnbuli sunt duo solidi tuion.
(F°25i v".) Dominica sc([iicnii ('-), bora prima poslmoridiaiia , fiiil convorata [jg Avril.
Universitas apiid Sanctum Matburinum, ad cmiidiini (d)vlam rmicii der(l)unrti
Caroli régis, et sic processimus : nam, cxciindo a diclu loco Saiicli Matbnrini
per vicnm Saiicli .Iacol)i, primo crux precessil. cl dfniiini doniiniis rcrtor ciim
decano et aliis docloribus tbcolojjie, secundum ordiuem anlirpiitalis; demum
anliqnioros Facultatis nosire; poslea medici, niajjistri rcijcntos in arti])us cap-
[])]ati; deinde procuratores Nationum; liinc baccalarii théologie, noslre Facnl-
tatis, medicine et arlium, cap[p]ati omnes, cum l)idellis omnium Facullatum,
etiani cap[p]alis. quia nullus non cap[p]alus conipiirchat; et cum ci-ucem ferens
a]>propinquasset porte seu janue Beati Jacol)i, stetit il)idem rector cum certis
dominis doctoribus, in ordine descendendo. et remissa est crux inferius. ut in
eundo ad tempbim Boatc Marie baberet procedere et incedere anle baccalarios
artium cap[p]alos.
Deinde, in dicto vico Sancti .Tacobi, in iatere sinistro, scibcetde latere ecclesie
et domus Fratrum Predicatorum, dispersa secundum suum ordinem. Universités
expectabat dictum funus, et erat rector prope dictam porlam Sancti Jacobi, et
secundum quod incedebant illi de ecdesia Beale Marie, suarnm sorornm et ca-
pelle régie, ita incedebat Universitas. et sic orat totus ordo, ut poliii meo
ingenio comprebendere ; nam primo ex utroque latere incedebant omnes sacer-
dotes aut saltem maxima pars sacerdotum in parrocbiis bujus civilalis hal)itua-
torum cum superciliis, quorum numerus erat infinitus.
Deinde Fratros ordinis Sancli Francisci in numéro centum lxx'^; post eos,
Fratres Predicatores, numéro centum lx; bine Fratres Montis Carmeli, numéro
centum et sex; hinc Fratres Beati Augustini, numéro centum et duo; post lios,
quatuor ordines Mendicantes incedebant, rebgiosi numéro xi.nu. liabentes cruces
rubeas, postea rebgiosi albi ordinis Sancte Trinitatis, ultra pontes, Sanctorura
Maglorii, Martini de Campis, Genovefe, Crucis Billettarum, Sancti Vicloris,
Bernardini et Matburini, in numéro inconiprehensibili. quia credo i'ere ommes
Fratres illarum religionuni adesse; item domini de villa, de Castelleto et du
Guect (sic), etc.
''' Jr-aii i(> Fel. es. Giillin Cliilst. . I. X . col. i 5 1 3 , et plus liaiil , p. 3f)o. — '' Kn niargo : rXola reccp-
tionem cadnvei'is régis Kai'oli oclavi-.
^70 LA FACLLTÉ DE DÉCHET [ 1 V,I7-1 /i'.),S |
PosI uiiini's islos inccdebant fere centiun rx parvis ofliciaiiis duniiis dicli lUijjis.
indiili iiijfris tunicis brevibus (ciirtis), et capuciis, et l)acidis nigris in inaiilhiis.
Deinde wiiii clamatores hiijiis civitatis cum suis cainpaiiis, gal[l]ice les rrieurs,
Iiabenfes arma regia anle et rétro; et post eos quadriiiiieiiti bomines l'erenles
cccc tedas in (juibus erant affixa arma regia; et deinde olliciaiii et rectores eqno-
riim. gallice les esaiyers de l'escuijrie; et postea centnm arciiitenentes de custodia,
jj[ai[l]ice de la garde du Irexpassé; bine magistri donuis urdinarii, et multi de nu-
méro des nobles; demum se\ buc[c]inatores, sex nunlii seu oratores, galHce les
livmpcles etheraulx, ante curruni ifiio funus deferebatui'; rpii quidem currus, co-
o])ertuspanno vel[l]nlo nigro et panno deaurato pleno liHis, trabebatur sexmagnis
equis coopertis vel[l]uto nigro, cni erat infixa criix alba de serica alba; cl euiu-
dem currum sequebanlur sex mangones nobiles existentes super sex magnos ci
puleros equos rooperlos ut equi currus.
(F" 25-î r°.) El post ista incedebant a latere dextro capellani, vicarii et babituali
in ecclesiis coliejiiatis et catiiedrali hujus civitatis, et a bitere sinistro, uno con-
texlu, baccalarii in artibus, medicina, Decretis et theologia, et post eos, absqiie
aliquo intervaljlji) ah eodem latere dextro. incedebant canonici dictarnm eccle-
siarum et Sancte Capelb^ l'egalis et ecclesie Sancte Marie mixtini et dignitales
dictarnm duarum ecdesiarum; et a latere sinisiro. uno conlextn, antiqui régentes
in artibus, procuratores nationum. doctores in medicina. Decretis et in tlieobi-
gia; deinde abbates Sancti Victoris''), Maglorii'-' et Sancte Genovefef^'; episcopi
Angolismensis*"', Coriso])itensis '^), de Betbleen'"). Valentinensis'''), Belvacensis''*),
Autissiodorensisf"), AndegavensisC"', Ebroicensis'"', Pictavensis''^' et Parisiensis ('■''^
ultimus épisco])orum; et finaliter rector Universitatis''*) juxta dominum episco-
pum Parisiensem, a latere sinistro; et postea duo cardinales, scilicet nobilis car-
dinalis dominus de Luxend)urgo, episcopus Genomanensis et Morinensis''^), et
cardinalis de Ourse, alias dictus Perouldi ^primo penme tracln : Deroldi] '"'), qui
celebrabat otTicium.
Deinde per nianuni ducebantur duo superillustres et perexcellentes equi co-
operti vel[l]nto nigro j)i'olixo usque ad terram, et su])er utrumque erat crux de
'"' Nicaise de Lornic : fAilfuil iii poiililiralibus ''"' Jean tic R(!ly ( ii()i-i ^lyo).
exsequiis (Jaroli VIII régis i/kjSi, lit-on dans la '"' Raoul du Fou ( i/l7()-i5i i ).
Gtdlia Christ., t. VII, col. C87. t") Pierre d'Aniboise ( ) 48i-i5o5).
'"' Guy de Montniirail. <"' Jean Simon ( 1 Zi()-2-i5o9 ).
<"' Philippe (Cousin. '"' Jean lîoivin.
'*' Oclovien do Saiiil-(ii'lais ( 1 'i()3-i5oa). '■''"'' l'Iiilippe de LuMMoboui-j) , ('vècjue du Mans.
'^' Haonl le Chauve de Moël ( i/iqS-iSoi ). do l'iyO ii 1 .'joG , et de Thérouanne. do i/i()H à
''' Jean Lapôtre (1 'i()8-i5oi ). i5i2.
''' Jean d'Espinay ( 1 'i()i-i ."So.'i). ''"' Raymond Peroud, nonce en Allomagno on
'*' Louis de Villiers do Tlsie- \daiii (ii88- 1 487, ëvi^que de Gurck en 1/191, cardinal on 1 /4i)."i,
i5-:!i). cvéquo de Saintes l'n i,")o5, mort a \ilcrhe le
''' Jean I5aillet(i '178-151 3). 5 septembre i5o5.
I |/i',»7-IV.IS| l)K LINIVEIISITK DK l'\ltIS \l \\ SIKCl.i:. 'ill
sci'ica allm cxtcMisa jiixia <|iiiinliliil('iii vcl| I ]iil(t)i, et [xistca (l('f(r)('r('l)atiirsc(il[ |t jfiira
sciicilijjics dor(r)iiiicU llL'{jis,posita elsita super (|U(Mulain iiia{]iniiii paniiutu aiireiiiii
cum coronaet s[c]eptro circunidatis lapidihiis ot. {jemmis preciosis, siih qiia t'lli{jie
ciat iiiajjnilicus (piidaiii ])aiiiiiis v(d[l]ulous persiciis et liliis aureis ornaliis, ciijus
paiiiii anjfulos sou fiml)iias leiicl)ant prosidotites in Parlaineuto et diio noliilis-
simi, quorum nomina ijjnoro, et circuinquaquc erant dorniiii de l'arlainenlo
induli lunicis scarlateis. el ox iitroque latere erat unutu vexiiluni rejjiuni, |]al[l]ice
rsldiiddit, in quo picitis eiat unus ensis circunidalus ijjne; et, [)Ost diclain cflifjieni
eral luatjnus scnti((F)ef indiitus iiijjro, ferons enseni va<jina(uin m csrltrrpf, et post
oiim der(r)ercbalur vexillnnj Francoruni, in quo erat picta yinago Beati .Micliaelis,
ut reor; deinde erant sex de sanguine régie déférentes le diicil sive vestes funè-
bres''', scilicet d'Alençon'-), de Guyse(^), Dunoys'*', Vendosme'^' ; deinde
veniebant nobiles domus régie induti nigro, cum bastis suis super latus dextrum;
et linaliter domini Requestarum, domus (lompotorum seu racionum, générales,
electi, et alii officiarii curiarum Parisiensium.
Et sic eo ordine deductuni et delatuni est magnifiée dictnm funus, et qninqua-
[finta mil[l]ia bominum bec aspiciebaiit. Et eodem ordine delatum est (bctum
corpus seu fuiuis ad tenqîlum Beati Dionisii extra civitaten»; sed Universitas non
est progressa ultra ecclesiam Sancti Laurentii seu Sancti i^azari. Unum tamen est
mcmorie commendandum, quod solum rector, decani Facultaluni superiorum et
procuratores nationum. et sic octo de Universitate, intraverunt cborum Nostre
Domine Béate Marie, et sederunt ipsi quatuor de latere sinistro, in buto quo
solet sedere cancellarius ecclesie Parisiensis diebiis sol(l)ennibus.
Et pro laboribus illorum dierum distributi sunt singulis dominis doctoribus
oclo solidi par.
(F° ah'2 v".) Madius (sic). — Martis prima die hujiis mensis, inbvimatuin fuit apud [ i ■ \iai.]
Sanctum Dionisium dictiim funus per reverendissimum et nobilissinium domi-
inim Pbilippnin, cardinalem de Luxembourg, qui ibidem celebravit ollicium; et
de Harly^'*', episcopus Andegavensis, habuit sermonem de gestis def(f)uncti régis.
Et nuUi olTiciavernnt an! quilquam (s«V) decantaverunt, tam in vigii(l)iis (piam
niissis, nisi soli episcopi, saltem quoad lectiones, epistolas et evangelia.
''' Ces trois derniers mots ont été ajoutés en de Guise, de Vaudemont, d'Auniale et d'IIarcoiirl.
marge. Les six personnages (jui suivent et dout '' Franrois II d'Orléans, duc de Longui'vilie,
Dorigny u'a nommé ([lie les quatre premiei-s, re- comte de Dunois, do Tancflr\ille et de Monlgo-
présentaient peut-être les si\ pairs séculiers, c'est- mery, vicomte de Melun, né vers i '180, mort en
à-dire le duc de Bourgogne, le duc de Normandie, iSia.
le duc de (niyenne, le comte de Flandre, le comte '' Charles de lîourtion , comte, puis duc (i,")i'i)
de Champagne et le comte de Toulouse. de \ endôme, né en 1 iig . mort en 1 .")o(').
''' Charles, duc d'Alençon (i'j92-i,5a5). ''' Jean de Rély.
'' René H, duc de Lorraine et de Bar, comte
47-2 LA FAClLTl'; DK DÉCUliT [ 1 V,)7-l 'i',)<S |
fa Mai.] Mercuiii sectinda ejiisJem, fuit niissa Faciiltatis ordinaria.
Eoilem (lie, post meridicm, iii doino doiuini de Conly, i'iiit exaininatiis et [iiij
baccalarium receptiis Egidius Merciei", clericus, Edueiisis diocesis, et sol vit pro
bursis XI.V1I1 sol. par.
[8 Mai.] Marlis viii ejusdoin, fuit inissa ordinaria Facultalis ot obitus boue memorie
domini Johannis Cunart(s/c), quondam doctoris Facultatis.
Et eodem die, fuit congregalio Univcrsitatis super clausura rotuli nominan-
doruni pro boc anno, et super collatinne cujusdam cappel(l)anie deSavoysi.
Quoad primiim, preseiitavi rotuluni nostrum iiomine Facullatis, cum pro-
testationibus solitis.
Quoad secundum, Facultas tbeologie, existens in turno, presentavit doniinuni
Grandis''), in tbeologia doctorem, et Universilas eidem contulit diclam cap(p)el-
laniam vacantem per mortem magislri Egidii Burgault.
Eodem die, fuit in capella Facultalis examinatus pro baccalariatu Jobannes
Lesmerel, clericus, diocesis Belvacensis, et solvit pro bursis xl sol. par.
Eodem die, fuit sigillata litlera gradus baccalariatus magistri Jobannis Militis,
de Parisius, et solvit xx sol. par.
(9 Mai.] Mercurii IX ejusdem, fuit celebrata missa Beati Nicolai sol(l)enniter, présente
domino de Conty solo cum bidellis et legentibus.
[17 Mai.] Jovis xvn, fuit missa ordinaria Facultatis; post cujus celebracionem fuerunt ad
gradum baccalariatus admissi. presentibus dominis de Conty, de Veteri Villa,
Gaguin, Dugast et me, frater Stcpbanus de Magnavilla, ordinis S. Benedicti,
diocesis Rotbomagensis, et solvit pro bursis xlvui sol, par.; et magister Gerardus
Camay, presbiter, diocesis Mettensis, et solvit pro bursis xl sol. par.; et sic
un lib. vni sol. par.
[aSMai.] Mercurii xxui ejusdem mensis, fuit missa Facultalis ordinaria, et sigillata
fuif littera licentie magistri Jobannis Morin, diocesis Sancti Flori, et solvit
XVI sol par.
[3i Mai.] .lovis ultima ejusdem mensis, fuit missa Facultalis ordinaria, et examinai i
'"' Le 2 juillet i4()i, au Châlclet, rr M. Jehan Estinme Gnimlis^. Coll. Clairumbault , vol. 766,
d'Auljoust, procureur en l'arlenient, comme pro- p. 68. — En mars l'igg [i5oo], rrSlephanus
cureur de Philipes Fournier, conseiller au Parle- firandis, in arlibus et Iheoiogia magisler regens»,
montas Re(|uesles, [est] renvoyé esdilles Rcquesles se présente à la collation des évoques et chapitres
en vertu de conimit[t]imus contre Jehan Hardy, de Paris et de Limoges. Archives de l'Univer-
demandeur, louchant la cure de Saint Severin .viié (ie Pam, vol. .5û, fol. i/ia v°. — Cf. plus haut,
de Paris, Guillaume Houppelande, Jehan Fiat et p. aSi n.
l'i97-IV.)Sl
\)\-: L'IÎMVKRSFTK \)K l'AlUS AU XV" SI KG LE.
.473
fuerunl, presenlilms doininis do Gonly o( Diiffasl, pro {jradu baccalariatus frater
Pcliiis Racli(?li('r. ordiiiis S. B(Mi('(licli, Moriiiciisis diocesis, (-l solvit pro bursis
xi.Mii sol. par; cl. Guillcriiuis Mililis, Moiint'iisis diocesis : sdivil \l sol. |)ar.;
(F" 253 r") et. Jacobus Fiori, cI»M'icus, Senoiionsis diocesis : ([iiia paiiperrimus
eral, solviL sobim pro oiniiibiis jiiribiis ipsiiis Facultalis et bidelluriim sepleni
fraiicos cum diniidio; cl sic rcinanseninl sohun dislribuende m libre lui'.
XLviii sol. par.
JiiiMus. — Lmic iiii .liinii, pro littera gradiis magistri GuiUcrmi Mibtis, Seno- ['i Juin.]
ncnsis diocesis, \vi soi. par.
Jovis vil junii, fuit luissa ordinaria Facultalis.
Eodem die, fuerunt examinati et in baccaiarios recepti Pelriis Groullant, pres-
biter, Petragoricensis diocesis, et .lohannes Gacliefer, Eduensis diocesis, et solve-
runt ainbo pro bursis suis un libras un sol. par.
[ 7 Juin.]
Merciiiii \iu ejusdem, luit missa ordinaria Facultatis. [iSJuin.]
Veneris xv ejusdem. luit visitata regina blancha'''. iixor der(r)uncli régis, per |i5 Juin.]
Universitatem, et proposuit Pinelle.
Dominica xvu ejusdem, fuerunt |)roccssiones apud Gelestinenses. [17 Juin.]
.lovis XXI junii. fuit missa ordinaria et obitus domini de Gambray. f-ii Juin]
Eodem die, fuit in baccalarium receptus Stepbanus Milonis, Lingonensis dio-
cesis, et solvit pro suis bursis xlvui sol. par.
.lovis xxvui ejusdem, fuit missa Facultatis ordinaria. [28 Juin.]
Eodem die, supplicuit magister Landericus Lepelé î-\ de Parisias. pro lillcra
baccalariatus. et solvit xx sol. par.
'"' C'est-à-dire la reine veuve , Anne de Bre-
tagne. — En marge : rrVisitatio regine vidiven.
''' Il est peu probable que ce soit le personnage
dont il question dans la mention suivante des re-
gislres du Cliàtelet : le a3 décembre ii88, frau
tcsmoignage de Jeliati Destas, Bernard le Duc,
Bicbard Chevalier, frères à cause de leurs femmes,
Jeban de Minery, Guillaume de Sailly , Guillaume
Boucher, Eslienne le Tainturior, Jeiiaii Chopin,
Jelian le Sage, Anihoine de Hebempré, Pierre
Manger, Pierre Pasté, tous voisins, amis et allins
d'Aiidrij le Pelé, fils miueur de feu (iuillaumo le
Pelé, tavernier, et de Gillette sa femme , a esté eslou
tuteur ledit Jehan Destas. -^ Cnllect. Clalrnmbaull,
vol. 764, p. 876. — rrAndry Peléi, conseiller au
Parlement et aux requêtes du Palais à Paris, cha-
noine et archidiacre de Vertus en l'église de
Chàlons. a[)parait dans un acte du la janvier
i'iG3 [1 'i6'i]. Bibliothèque aalionaIeFi-aHç.3i2i4o,
fol. 1G9; cf. fol. i54, i63, 167 , 178 et 180. —
Il était mort avant le ati février i!i-j-î [1^73].
Cf. ibiiL, fol. 186. C'était sans doute un ascendant
du bachelier de 1698.
(îo
lurkiHir.iE sirii>:«iLC,
'iT'i LA FACULTE DK DECRET [ 1 497-1 A'.)8J
|a Juillet. I .liLiLS. — Luiie secuilda Julii. intravit rex Ludovicus xii civitatem Parisioiisem
funi magno trinmpiiof^', Universitate eumdem expectante juxta templiini Virginis
Marie; et disiribiili sunt cuilibet doctori cap[p]alo ibi presenti quatuor sobdi pari-
sienses. ob labores ibidem assiimptos.
:, iniiM.i Jovis V ejusdem, fuit missa ordinaria Facidtatis. in ipia suppliciiit dominus de
Conty pro recessu suoad civitatem Ambianeiisem, quia islud tempus est extraordi-
uarium.
Et eodem die, fuit examinatus et in baccalarium admissus magister Laurencitis
Cbrislianit-^ Ebroicensis diocesis, et solvit pro omnibus juribus dominorum et
Itidellorum sex scuta, super quibus dati sunt quinque franci bidellis, et sic
remanserunt distribuendi quinque franci cum dimidio, qui fuerunt immédiate
distiibuti, quia cuilibet dati sunt xi sol. par.
(F" 25.3 v°.) Et eodem die, liiiversitas visitavit regem Ludovicum duodeci-
muiu, et habuit per organum magistri Pétri Scourable [sic) elegantem et prolixam
orationem. Qui quidem princeps noster multa promisit Universitali '^).
ly Jiiiii.t.J .Tovis \u ejusdem. fuit missa ordinaria, presentibus dominis de Veteri Villa,
(îaguiu, Dugasl et me; post cujus celebracionem fuit, examine premisso, receptiis
iii baccalarium magister .lohannes Boucher''), Remensis diocesis, clericus. in
artibus magister; et solvit ])ro omni])us juribus sex scuta, de quibus fuerunt date
quinque libre turon. bidellis, et due libre turon. cap(p)ellanis Sancti Joiiannis pi'o
nostris missis. et très libre distribute : sic cuilibet sex solidi par., et sic reman-
serunt XLViii sol. par.
'' Cf. Godefroy. Le (îerciiioiiial fraiiçois (iG'k).
iu-foi.), t. I, j). a^.'î et suiv. — En marge : f^Iii-
gressus régis Ijudovici XII i^.
'"' C'est le second personnage de ce nom que
nous l'encontrons dans les Mémoriaux. Mais cesl
bien au premier que doivent se rapporter toutes
les jirésentations extraites des lihri iwmlnalioniim
et publiées plus haut (t. II. p. aSa . n. 3). — Il y
faut ajouter que. dès ligS, il se pré.sentait îi la
collation de révècpie et du chapitre d'Evreux et à
celle des abbés de Saint-Taurin et de Saint-Sauveur.
Arck. de t'Uiiiv. de Paris, vol. !iÇ). fol. i6 v° et 17.
— Mais nous ne saurions dire duquel des <leu\
liomonymes il s'agit dans la ineulion suivante des
registres du Châtelet, à la datedu 17 octobre i.5oo :
-Jehan Boudet contre M. Pliili[)es de Bart et
M. Laurens Chrestien, touchant la cure de Barbery,
[Barberie], diocèse de SenlisB. Coll. Clairambuult ,
vol. -tiS. p. ;>f)'i. Cf. aussi plus haut, p. i3o.
' ' En jnarge : rrVisitatio régis n.
'" En ti9(). maître Jean rtBouchierTi se pré-
sente à la collation des abbés de N.-D. de (le
nom mmque) et de Saint-Denis de Beims. Arch. de
l'Uniu. de Paris, vol. 69, fol. 129. — En i.")oi ,
trJohannes Bouchieri (Boucher), senior, Bemen-
sis diocesis, in artibus magister et in jure ca-
nonico baccalarius", se présente ii la collation des
é\ laques et chapitres de Chàlons et de Laon: —
en i.îoa,à celle de l'abbé de Saint-Hubert en
Ardenne, diocèse de Liège, et à celle de l'abbesse
(le Saint-Pierre frad Moniales", de Beims. Arcli.
de l'Univ. de Paris, vol. .5o, fol. 179 et 210 \".
— Serait-ce lui ([ui, en i542, était notaire en la
conservation des privilèges apostoliques de l'Uni-
versité de Paris '/ Voir Campardon et Tuetey,
Iiweiitaire des registres... du CÀdlelet de Puri^,
n" (j 1 1 .
I IV.)7-1V.)«| 1)K L'LNIVEKSITK DK PAHIS \l W' SIKCLi:. 'i7:.
.luvis \i\ .lul(l)ii, liiil laissa Fucullalis, prosoiilibus (iumiiiis Dugast et «le \ eleii L"J J"''i'''-I
Villa.
Sabltali \\i ejusdein, liiil examinalus cl in liaccalariiim receptus ni»l)eilus I-m Jiiiii<t.|
.lalianneli, dericus, diocesis Tullensis; el solvit pro omnibus juribus sexaureos.
ita quod quilibct doctor b;ibiiil |i('i' inaiius I.iidovici subbidelli xiii sol. i\ d. I.
absque baieiigis; quarc remanseruiit dominis pro suis juribus (|iiiiii|iii' libn-
x s. (. , et sic nu 1. vmi s. par.
Dominica \\n, luerunl, processiones Univei'sitatis pro roge, sed non intoiTiii. | as Juillot.]
quia eram Remis pro domino cardinali de Luxembourg 0.
Jovis XXVI ejusdem, fuit, examine premisso. in baccalarium receplus fralti [ai. Juin. i.
Petrus de Sachi, ordinis S. Henedicti, diocesis Turonensis, et soKil pro oninibu-
juribus octo aureos, sed <[uilibel doctor non babuil nisi xix s. l. absqiie liaren|;i>.
quia oportuit solvere niissas Facultatis, et pecunia luit data Duguc ut daretiii
doctoribus absenlibus.
AuGUSTUs. — Jovis secunda Augusli, tiiil missa ordinaria; post cujus célébra- ja \i>"i.|
cionem fuit congregacio Universitatis super tribus articulis. — Primus erat super
prosecucione confirmacionis privilegiorum ipsius Universitatis; secundus erat
super quodani officio librariatns. quod fuit collatuni unanimifer Jobanni Petit'-);
tertius, communis.
Quoad privilégia, conclusum est ut omnia prosequerentur virililer.
Et fuerunt présentes doniini de Veteri Villa, Guaguin, Dugast et ego. Etcuilibet
ego distribui duos duodenos.
INoto quod hoc tempore fuit fama publica quandani mulierem honestam bone
vite peperisse filium habentem unum ventrem, duo capita <M ([uatuor pedes i^).
Jovis nona ejusdem, fuit missa Facultatis ordinaria; post cujus celebracionem [g Août]
examinatus et in baccalarium receptus fuit Johanncs Robert, dyaconus. diocesis
Garnotensis, qui solvit pro suis bursis xlvui sol. par., et pro presidentia xx sol.
Et eodem die, distributi fuerunt cuilibet doctori novem duodeni, et sic reman-
serunt octo solidi tur. , quos dederam in ultima congregacione.
'"' En marge : tt Processiones Universitatis ti. p. at^i cl suiv. — Nous rniyons que l;i ilati' do la
'-' Jciin Petit fut l'un des quatre grands libraires coUiilion de iollice de iiiiraire jur(' ih' il nivei'sitt'
(le rUniversité et exerça de liga à lâSo environ. h Jean Petit n"a eliî conservée que dans le pre'sent
Sur ses diverses adresses , ses succursales à Ijjonet " passage des Mimoriau.r de la Faculti- de Décret.
à Clermont et sur ses cinq marques typographiques, ''' l"]n marge, deux tôles accolées, très grossière-
cf. Pli. Henonard. Imprimeurs paiisiens, librnitex . . ., ment dessinées.
Cio.
'170 lA FACILTE DK DECRET | I VJT-I/iDS]
[il Août.] (I'"" r>.5/i i".) Sabhati \i Aii«;iisli, fuit coii{jro,o;acio Uiiiversilatis super j)rovisioiio
iiostroriini privilegiorum Jjabenda, preseiitibus doniiiiis de Veleri Villa, Guatniiii,
Aligret, Diigast et me; et deiride fuit iii doiiio doiiiini Guaguin, examine pre-
misso, in baccalariiim receptus dominus Clandiiis Vauberet, presbiler. Lugdu-
nensis diocesis. f|iii solvitpro suis bursis xl s. par., pro presideiicia et dispensa-
cione de non eumdo (sic) sculum. Et liabuit quilibet doctor iiovem dnodenos et
liardnm. quia octo solidi par. fueiuiit dati |)roptei' congregacionem Universilatis.
[i5 Août.] Mercurii w, die Assumj)tionis Marie, luit missa Facullatis cel(l)ebrata de Maria;
post cujus celebracionem luit examinatus magister Petrus Foubert, diocesis Ebioi-
censis, presentibus doiiiinis de Veteri Villa, Aligret, de Hangest, Dugast et me;
et solvit pro suis bursis xl sol. ])ar., \x pro presidentia, et xii pro dispensatioue
de non eiimdo (sic) : et sic quilibet doctor novem solides paris.
fi<) Aoùi.i Hac die Doniiiiica xix Augusti, habui integrani solucionem omnium que miclii
(b'bebat iiiagisfer Joannes Dugue pro omnibus juribus nieis, ila quod nicbil niibi
débet.
|2i Août.] Martis XXI ejusdem, fuit in donio domini Gaguin examinatus et in baccalarium
recej)tiis Hil(l)arius Jourdan. clericus, diocesis Sagiensis, presentibus dominis
(iaguin, Aligret et me, et solvit pro omnibus juribus deceni libras liir.
[2.5 Août.] Sabbati xxv ejusdem, fuit facta congregatio Universitatis super advisamenio
articidorum presentandornm régi et suo magiio Consilio, et omiiia fuerunt remissa
ad députâtes, presentibus dominis de Veteri Villa. Guaguin, Alligret, Dugast et
me, et cuilibet distribui duos dnodenos accipiendos super primo baccalario.
[HoAoùt.] Jovis XXX ejusdem, fuit missa ordinaria Facultatis; j)ost cujus celebracionem
fuit ell'oclus baccalarius Martinus Cordier, clericus, diocesis Turonensis, qui solvit
nu francos pro bursis. Et quilibet doctor babuit xvii sol. par., quoniam accepli
sunt super toto vin sol. par. pro ultima congregacione, quia fuerunt distribute
due sigillaciones gradus baccalariatus : una pro magistro Johanne Majoris, alia
pro domino Claudio \ auberet.
[6 Septembre] September. — Jovis VI septembns, fuit missa ordinaria Facultatis; post cujus
celebracionem convenerunt omnes domini présentes et existentes in hac civitate,
videlicet dominis de Veteri Villa, Gaguin, Alligret, de Hangest, Dugast et ego,
excepto domino .lolianne Picard, in caméra examinis licencie, deliberaluri super
duobus articulis :
Primus erat ad providendum seu disponendum de ecciesia parrochiali Saiicti
|1VJ7-IV.ISJ l)K i;i MVKllSITK DE l'AIMS Al \\ SIKCJ.K. h"
(icrmani Vctcris Parisicnsis, vacante liiiic in lui no i'aciillalis j)or ol)itiim rloniiiii
l'elri Koliol, llioolo<;i, doctoris; socundiis cial coinnuniis, super suj)()licacionihus
cl injiiriis.
(lunajiK! ('[<(), tlocauiis, doclaïasseni causani dicte convocacionis, doniinus de
Hangest (F° 26/1 v") demonstra\il ([nanidaiii codulani, de domino l^icard ad Fa-
cullatem transmissam , coritinentein qualiter rojjahat diclain Facultateni et sin-
{julos doclores ne ita repente vellent ])i'ocedere ad j)i'ovisionein dicte ecclesie,
quoniam erat materia de re ardua ('). Ciijus supplicacioni et requeste domiin
aniuientes delilteraveruiit et decrevenint nichil super ea re aciuros ca hora, sed
se expectaturos doniiniim Picard usque ad liorani secundain postnieridiniiani i-o
in loco, si placeret eideni Picard adesse, et id denunciaii dicto Picard por bidd-
luni a me jussum est, juxta deliberacionem et conclusionem Facultatis. Advenien-
tibus igitur eadem liora secunda postnieridiana prel'alis doininis existenlibus,
exceplo domino Picard, se excusante ob négocia cui'ic l'ailainenli , rcverendus
pater dominus Alligret pulcra, ornala cl valde snasi\a (iiacidiic exposuit f[ualiter
xni annis legerat in Facnltate, etpaucaaut nulla emolumenla reportaverat. qaod-
que de eodem l)enericio Sancti Germani vacante iiabebat processum contra domi-
num Foliot der(t")iinctum et magistruni Eliginm de Vangermes '-'. potiusqne jus
in eadem se habere ostendere nisus est; cpia de rc suppiicabat ut ipse por Facul-
tateni nominaretur.
Ego vero decanus, in contrarium asserens multa, innno i'ei'o omneni honoreni
et ntilitatem, quam nunc pre se lert, ex lecturis dicte Facultatis percepisse et
obtinuisse, eumdemque satis satisqnc remuneralum fuisse, processusque intcr
dominum Foliot et eumdem agitalos debere currere marte et bma suis, nec ad
eosdem respectum aut consideracionem aliquam habere debere Facultatem, aut
ob id dominos astringi posse, snpplica])am lriiniil[l]ime me decanum noininari
Universitati ad eamdcni parrocliialem ecclesiam, et deinde per L'nivei'sitateni
arcliidiacono Parisiensi presentari et reverendo patri episcopo Parisiensi repre-
sentari more soiito.
Quibus supplicacionibus auditis, deinde nobis ami)ohus supplicantil)ns ad par-
tem et extra cameram retractis, domini deliberaverunt et, deliberacione habita,
nnanimi consensu me, licet indignnm et erga Facultatem immeritum, nominave-
runt ad dictain ecclesiam parrochialeni; quibus habui gratias immensissimas.
Veneris vu ejusdeni, luit l'acta congregacio Cniversitalis super presentatione inea [7 So|,toiiibre.
ad dictam ecclesiam, presentibns doniinis de Veteri [Villa], Gaguin et me; quibus
et mihi distribui sex duodenos, de quibus nulla facta fuit niihi solucio.
'■' En marge : n Presentalio ad ecclesiam ])arrorl)ialem Sancli (ioiniani \eleri,s-. — >• (^f. plus liaul.
t. Il, p. 097 n. a. p. .'lis 11. ■!■. t. 111, p. iG'i 11. 1.
/,78 LA FACULTE DE DECRET [H97-l/i'.)S |
[8 Septimliiv. I S;il)bati octava ejiisdein luit inissa \ir<',iins Marie, prosenlibiis dominis de Velcri
Villa, Alligret, de llangest, Dujjast etnie;post qiiain missam luit, examine pre-
niisso, in baccalarium receptus Joharines de Somnijèvre''), presbiter, diocesis
Cathala[u]nensis, qui suivit pro buisis xlvui s., \x s. par. pro presidentia.
xxii s. pro dispensatione de non eundo; et omnis pecunia fuit distributa dominis,
scilicet cuilibet solid. par. [sic).
[8 SopliMiiLif-
9 Novpiiilirc. I
Et qnoniam ab hac die usque nonam mcnsis Novembris fui absens, de licentia
Facultatis, cum patruo meo Petro Dorigny, régis consiliario, adimitns in inquestis
fiendis processus peiidentis in curia Parlamenti inter doniinuni Johannem de
Aemuraco'-), ex una, et Ludovicum d'Annignac, comitem de Guyse. et domicellas
Margaretam et Garolam (F° -255 r°), fratrem et sorores, partil)us ex altéra''',
commisimus vices nostras domino Dugast, qui nobis in advenlu nostro retulit
nicbii in Universitate fuisse actum, nisi duas congregationes et unam proces-
sionem, que non debent occupare membranas. Fuerunt tamen examinât! in
Facultate baccalarii sequentes :
[9 6Si'ptpml)io.] XXVI ejusdem mensis. [fuerunt admissi ad baccalariatum, examine premisso,]
magistri Matbeus I^elieux, diocesis Parisiensis; Jobannes Anglici, diocesis Ebrtù-
censis; Jobannes Galet, diocesis Garnolensis.
[37 Septembre.] xxvu ejusdcm mensis, fuit admissus ad baccalariatum, examine premisso, ina-
gister Gaufridus Boucberon, diocesis Suessionensis.
|8 Octobre.] Octava Octobris, fuit similiter receptus in baccalarium, examine premisso,
magister Emondus [in vuirg. : Edmon[dus]) Rolini, diocesis Autissiodorensis.
[ 1 o Novembre. 1 X Noveuibris, fuit reccptus in baccalarium magister Stephanus Besson ■■), dio-
cesis Bisontinensis.
[i5 Novembre.] ^v, feci coHvocari FacuUatem super electione novornm oiri[ci]ariorum, quia
ego nolebam ampli us fungi ollicio decanatus. Per biduum tamen ante miserat ad
me dominus generalis ordinis Sancte Trinitatis, dominus Gaguin, zelator honoris
et ntilitatis ipsius Facultatis; qui (juideni michi declaravit Facultatein in absentia
''' Somme- Yèvre, lieu d'origine déco bachelier,
est aujourd'hui dans le dép" de la Marne, arrond'
de Sainle-Menehould, canlou de Damniartin-sur-
Yèvre. — En marge : ^ Jo. de Sommievreji.
'"' En marge: rr gailicc Nemoui-s 1 .
''' Sur ce procès, dont l'histoire reste à faire,
on trouvera d'importants renseignements dans les
registres ilu Parlement de Paris ( Plaidoieries ).
''' En 1^99, Etienne Bessou, maître es arts et
liacheher en Décret, du diocèse de Besançon, se
présente à la collation de l'évêque et du chapiti-o
d'Amiens et à celle de l'abbé de Saint-Sauve de
Montreuil, 0. S. B., diocèse d'.Vniieus. Archives de
t'Uuiv. de Paris, vol. 5o, fol. 03 v°.
[I/i97-l'i!)S| m-: L'UNIVERSITK I)K l'MtlS AU XV SIKCLi:. M'.i
mo;i, matnro (iiiiniiiiii coiisensu, (lelil)er;iss{' nu; in cx(c)ercllin drcjuiatus, si non
(lenegaivin, renuinsiiriim , liim quia numéro pauci eramus, scilicet doniini ilr
(lonty, Stcpliauiis Parvi'"', i])se {jiMieralis ejusdem Sancte Tiiiiilalis, Dyoïiisiiis
Alijjret, (Maudius do Ilanfjpst, Synioii I)un;ast et e<jo, Nicolaus Dorijjny, tune de-
canus; tuni eliam quia Kacultali non placi'iot dominuiu Ali{jrel, et non injuria,
decanuni ellici; quippc qui odium janiduduni in Facullatem conceperat, jurfpacpit;
et lites innumcras disseniinare in dies non desistebat, proplerea quod Facullas
ipsa euni ad curam Sancti Gcnnani Veteris, vacantem per mortem magistri Petii
Foliot, in theologia doctoris, non nouùnaverat.
Ego tamen decanus, non annuens deliberacioni dominnrum, decanatui cessi,
et in decanum assumpLus est dominus Robertus Gaguin, ordinis Sancte Trinitatis;
qui senio fraclus, podagra affliclus innumorisquo ipsiiis ordinis Sancte Trinilatis
uegociis prepeditus, noiuit senectuii et morbo parcore, preferens ipsius Facidtatis
bonoreni proprie utilitati, quoniam, utaicbat, non licet liomineni asporuni, viu-
dicta plénum, nemini obaudientem, elalum et superbum, cujus moribus cogno-
men Alligret assurgit et astipulatur, consultissime Decretorum Facultati, (jue
omnia maturo consilio peragit, dominari sive decanari.
Hec sunt que visa fuere micbi redigenda et in arcliivis recludenda pro annis
1Û96 et 1^97, annis doctoratus mei quinto et sexto, et aium elatis mee triginta
et unius annorum ciim decem niensibus vel circa.
N. DoniGW, l'IiKSlîlTKIl, CANOMCLS TuECENSlS. L.VLDLNENSIS ,
(jATUALa[u]nENSIS, SenONENSIS et (jENOMANENSIS, ac regius
CONSILIARIUS IX SUA CURIA PaRLAMEXTI.
''' Cuiii dp Sainl-Innoccnl pt dirpctpur du col-
lège de l'Ave-Maria, Ktieniie Petit mourut le 1 3 dt'-
cerabre 1^98 (cf. plus bas, p. i85). Ce n'est donc
pas de lui , mais de l'un de ses homonymes qu'il
s'agit dans cette intéressante mention des l'pgislres
(lu Chàlelet, à la date du 7 septembre looo :
-rNoble homme et sage m. Estienne Petit, notaire
ctsecretairedu Roy, demandeur contre noble homnip
mess. Jehan Bourré, chevalier, sieur du Plpssis
Bourré, sur ce ([ue ledit Petit disoit que, le i" oc-
tobre ligf). ledit liouriv luv avoit vendu \me mai-
Ion, hoslel, court et jardin Pt appartenances, assise
à Paris près le pont Saint Michel, ayant deux
grandes portes, entrées et issues, l'une principalle
et d'ancienneté en la rue de l'Arondelle et l'autre
en la rue Guy le Comte, à l'opposile de In maison
et jardin de feu m. Jehan Boulangpr, président du
Parlement, au coing de laquelle a une tournelle
vers la rivière de Seine, avec promesse de garantie
et fi'auche et (piitte dp toutes cliarges; et néanmoins
Jehan le Jay, marchant bourgeois de Paris, luy
laisoit demande de l livres de rente qu'il avoit
droit de prendre sur laditte maison, et Dpnis (îodp-
froy laisoit |)areillement demande de cv livres dp
iputp sur laditte maison; ledit Jehan lioui'ip est
condamné à garentir laditte maison dcsdittes
rentes. 1 Coll. CAairambaull, vol. 76a, p. 386.
àSÙ LA FACULTE DE DÉCRET |IA97-li981
II
COLLATION DES GRADES.
i. DOCTORATS
(1)
2. LICENCES '
[ligS. Vitalis de Tosbos.
" ^""1 Johannes Militis.
Mai'lialis Galiclier.
Matlieus Chartier.
Jacobus Larlilleur.
Peirus Barbier.
Frater Nicolaus Mniloi'is.
Jacobus Ribier.
Johannes Marc.
Fraler Aiiibrosius Wœsline [de Waslina]
Peirus Normani.
Mathurinus (Jilies.
Nicolaus Arlur.
3. BACCALAUREATS.
[1^7.] XXVII Novendjris Peirus Boularl. (V. p. 453.)
I Decembris Frater Johannes Tliibauit. (V. p. lib'd.)
n Decembris Johannes Lerniier. (V. p. /i53.)
xviii Decendiris Fraler Mallieus Greltier. (V. p. 454.)
XX Decembris Guiliermus Bureau. (V. )>. 454.)
XX Decembris Peirus Reginaldi. (V. p. 454.)
^ilgS.] XIII Janiiarii Johannes Boudin. (V. p. 450.)
XVIII Janiiarii Peirus Garilc. (V. p. 4d(j.)
I Febniarii Stephanus de Moravia. (V. p. 457.)
VII Fehriiarii Guiliermus de Ponle (V. p. 458.)
vil Februarii Nicolaus Desrey. (V. p. 458.)
XII Fchiiiari Peirus Parvi. (V. p. 40().)
"' Aucune mention. — 1^' Voir {)lus liant, p. 467.
[l/i97-l V.)8| DK i;lINlVIi;USITI-: DK l'\l!IS \l W SIKCM;. 'iSl
\i\ l'rl)ni:irii ViillKHiiii-^ d' \{;iiiciiiiil. ( \ . (i. 'ido. )
\\ Fcbniarii Nicolaiis Hal)ai<-li. ( \. |i. 'ifio.j
\\i l^'hniaili loliaiiiii's (II- \a(lis. (V. |i. 'ilio.)
wiii l'"('biuaiil Idliamics Maliiourry. (\. \i. 'lOi.)
XXV Februarii l'^-iilor Jacobius de Pralii. (V. p. '161.)
\iv Martii Fraler Malhiiiiinis Hcrlmil. (\. |i. 'i(j."5.)
\i\ Mailii Adam de Saiiilo i'icjeclo. (\. p. 'iC)!].)
\iv Mailii Leoiiai'dus Morclli. (V. p. 'tG3.)
XIX Martii Paiiliis Ijovaii. (V. j). M\li.)
wii Mai'lii Fiaiicisciis di' Par<'iili. (V. |). i66.)
wii Mai'lii Jacohiis Laililli'Ui' [iiicorporaliis]. (V. p. 'lO'i.)
wiii Martii loliaiiaos Auiiclli. (V. p. 'lO'i.)
XXIV Martii Frater Georgiiis de Hoiiilxjrjf. (\. p. 'ifi.').)
XXIX Martii lîcilraiulus (îoujaiill. (\. p. '16.').)
II Aprilis I''i'at('r Siiiidii Naïupiicr. (\. |). 'iC.').)
III Aprilis Jolianiies Bros.scl. (V. |i. 4G5.)
VI A|)rili.s Guiiliînmis le Boiiidic. (V. ji. 'iCâ.)
VI Aju-ilis Sleplianus de llolol. (V. p. 'iG5.)
Ml Aprilis (!iiill«'riiius di' Miniaslcrio {\. |). 'iGG.)
MX Aprilis Aiilhouiiis Cliaiicli. {\ . p. 'iG(S.j
XX Aprilis lobaiinos de Courcellcs. (V. p. '1G8.)
XXVI Aprilis Frater Pelriis de Balknil. (V. p. 468.)
XXVI A|)rilis \laiiiis Mirliid. fV. |i. '1G8.)
XXVI Aprilis l'cliiis Aleliii. (\. p. iG8.)
H Maii !'];;idiiis Mercier. (V. p. A72.)
VIII Maii bdiaiiiics Lcsnicnd. (V. p. i/-!.)
XVII Maii Fialer Sicpliaiiiis de Mai[iia\illa. (\. p. 'lyo.)
XVII Maii (jerardiis Caiiia\. (\. p. ^7;!.)
XXXI Maii Frater Peirus I5aclielier. (V. p. 'ly-S.)
XXXI Maii (Miillerimis Mililis. (V. ji. iy.'^.)
XXXI Maii .lacdiiiis F^lori. ( \. p. 'i7-'5.)
VII .liinii l'clrus Groiillaiil. ( \. p. '173.)
vil .liiiiii Jolianiies Cacliefer. (\. |). '173.)
XXI .liiiiii Sicpliaïuis Miioiiis. (V. [i. ^73.)
v Jiilii Laiireiiciiis (ilirisliaiii. (V. p. k-jk.)
XII Julii loliaiiiies Bouclier. (V. p. '17^.)
XXI .liilii Roberliis .Iahanii(!li. (V. p. ^75.)
xxvi Julii F^'a 1er Peirus de Saclii. (\. p. '17.J.)
IX Au<;iisli loliaiiiies Iioberl. (V. p. ^7^.)
XI Augusli (llaudiiis Naiilierel. (\. ]). '176.)
XV Augusli Peirus Fouberl. (V. ]). '17G.)
\\i Augusli Hillariiis .lourdaii. (\. p. '17G.)
XXX Augusli Marliiius Cordicr. (\. p. '17G.)
Mil Se|)leiiibris Joliaiiiies de Soiiiinyèvre. (\. p. A78.)
XXVI Septenibris Matlieus Leiieux. (V. p. '178.)
XXVI Septenibris Iciiiamies Anglici. (\. p. 'J78.)
xwi Sepleiiibris loliaiiiies Galet. (V. p. ■^78.)
iH. lu
'i82 LA FACULTE DE DECRET [ I V.)7-l V.l.SJ
XXVII Si'|ilciiil)iis. . . . Gaufridiis Bouclicion. (\. p. ^78.)
VIII Octobris Eiuondus Roliiii. (V. p. ^78.)
X Novciiihiis Stephanus Bps.soii (V. p. A 7 S.)
III
LECTURES DES BACHELIERS <''.
''' Aueuni^ meutioii.
[ 1/198-1 /i!»yj DE L'UNIVERSITÉ DE l'AUlS AL' \\' SIÈCLE. -Wi
DÉCVNAT l)K KOJiKRT GA(illIIV.
NOVEMBRE l/i98-N()VEMBnE 1499.
I
DÉLIBÉRATIONS DE LA FACULTÉ.
(T. III, fol. 1 r".) Hegistrum actohum consultissime Faclltatis Dkciiktoiii m i\ Um\kii-
SITATE SCHOLASTIOORUM PaIUSIENSI, INOIPIEKS AWO DdMIM (IhRISTI M. CCCC NONAGKSIMO
OCTAVO, DIE QUINDECIMA MKNSIS NoVKMBRIS.
Die quindecinia mensis NovemI)ris ji.cccc iiunajjesiino octavo, cuiivocalis apud [i'i9S.
Sanctum Joliaiinein Latcranenseni Parisins dominis doctorilnis consultissime !'•■* ^"^ <""'"'''■
Facultalis Decretoi-uiii ad eligendimi vel contiiiuaiuluin decanum et thesaura-
l'iiini ipsius Facultatis, coniparuerunt domini Nicolaus de Conti, Stephanus Parvi,
Dyonisius Allegret, dominus Glaiulius de Hangest, Syuion Du Gast, Nicolaus Do-
rigni et ego Robertus Gaguinus. In ea congregatione dominus Dorigni, qui pei-
superius biennium gesserat officium dccanatus, supplicavit grata haberi a Facidlate
que bene gessisset, et si que aliter ministrasset, excusari; atque. hisdictis, libnim
et daves pênes dominum de ConI). seniorem Facultatis doctorem, reposuit. Idem
supplicavit ipse dominus de Conty, qui multis annis luerat thesauiarius. igitur
acte sunt gratie dominis officiariis ([uod laudabiliter administrassent sua officia ; et
statim collatis et auditis singulorum doctorum sulVragiis et votis, elegerunt me in
decanum, dominum vero de Conty in thesaurarium, qui nomine Facultatis librum
et claves mibi tradidit, prestitis juramentis ([ue decanus solet prestare.
w dio ejusdem mensis et anni, Bernardus Claussi. Ednensis dyocesis, et Jo- [ jo .\o»rmbrp.
bannes Philippe, Nivernensis dyocesis, et Arturus de Troia ' , Parisiensis dyocesis,
'* Le 3 octobre 1693 se présentent au Cluitelet — Lp. 18 mars 1^99 [t.ïoo], frlief^nault (îousset,
ff noble homme Guillaume de Troye, escuier, sei- procureur au Cliastoliet, Catlieriuo de Troye. sa
gneur de Maucourt en IJi-ie, H m. Arlux de Trmje, l'enmie, m. Geolfroy du Saulsoy, docteur rogent en
nmi.slre es iirs, escolier à Paris, adjuiiil , contre la Facidtt? de médecine, Hélène de Troye, sa lennne,
Jehan le Maire, dit d'Amboise, sieur d'Arcis, pour mi. .■lr/«,v de Troye, prcsire, Claude de Troye, no-
raison de certains héritages qui seront régis sous la lairc, Jehan et Guillaume de Troye, tous frères et
maindnïioyv. Coll. Clairambaiilt, \oi. 'j&'t , l>.iîoli. sœurs, contre Guillaume Marcel et noble homme
61.
/icS'i LA FACLLTK l)i: DKCRET | 1 V.I8-l/i99]
exiiniine i\c ipsis l'aclo, fiiei'unl ad graduiii baccalarialus admit;si et juramenta
presliterunt.
[aaNovembre.] ^^1' die Noveml)ris ejusdem aniii. lïiil iiiissa Facultatis apud Sanctum Johan-
neni; iibi astitcriint doiiiini de Gouty, l*arvi et ejjo decanus.
[29 Novembre.] wix ejiidem mensis etaiini, lïiit niissa Facidiatis in Sanrto Joliaiine, assisten-
lil)ii.s dominis Conty, Parvi, de Hangest.
(F" 1 V".) Eodeiii die et anno, post iiieridieni, luit a])ud me auditus computus
J^udovici Roiier, siib[l)]ede]]i Facidtalis, assistentibus dominis doctoribus Conty,
Parvi, Picard, Allegret, de Hanges[l], du Gast et me decano. Recepta ascendit ad
siimmam quinquaginla librarum xvi solidoruni par.; misia, ad viginti septem
libi'. XII sol. par. et trium denariorum tur. Et sic misia comptitata, remanse-
runt de recepta viginti très libre xnn solidi par. et \n denarii tur., que fuit
dislributa dominis doctoribus presenfibus, de qua quilibet babuit xx solides par.,
et bedellus pro suis laboribus xx solidos par.; que omnia faciunt octo libras
par. Igitur remanebant xv libre et \nu solidi par.; qui quidem \iui solidi par.
computati sunt pro summa \x solidorum par., ([ui, adjuncti ad xv libras que
residue erant de recepta, constituunt \vi libras par.; de quibus quilibet doctor,
tam presens quam absens, percepit quadraginta solidos par. Fuit autem dictum
quod sub[b]idellus, ultra prediclam summam xx solidorum par. , baberet x solidos
par., recipiendos super bursis proximorum baccalai-iorum. quia scilicet fecerat
valere dictos xnii solidos par. summam xx solidorum par., sed quod solveret
duas quartas vini. que fucrant apposite [)ro collatione dominorum doctorum.
Ad bunc modum dictus Ludovicus fuit quiltus erga Facultatem, et Facultas
erga eum.
[5 Décembre.] Die quinta mensis Decembris ejusdem anni, luit missa apud Sanctum [Joban-
nem]. AfTuerunt domini Conti, du Gast et ego decanus.
Eodem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus Johannes Pâte, clericus,
dyocesis Remensis, et prestitit solita juramenta.
[6 Décemlire.] Die sexta Decendjris, luit missa de Sancto Nicolao apud Sanctum Jobannem,
assistentibus dominis de Conti, Parvi, de Hanges[t], du Gast et me decano.
Guillaume i\o Troyc, adjoint avec ledit Marcelin. (lerniain- des -Prés près Paris: en i5oo, à la
Ibid., p. ?>lio. collation de l'évèque et du cbapiire irAiniens et
En l'iflÇ), '-Arlurus de Troia, presbiter, in arti- à celle de l'abbé de Morijjiiy, 0. S. B., diocèse
bus majjister et in Decrclis baccalarius, de Parisius d.; Sens. Archiies de l'Univ. de Paris, vol. 00,
oriundusu, se présente à la collation des abljés fol. -1 \" et 108 \°.
(le Marmoutier, diocèse de Tours, et de Saint-
l.V.»8-l'i9'.»| DK i;iMVEHSITK DK l'AUlS AI W SI KCI.i;.
So(jiUMili pi'oxiiiio (In-, liiil iinVs;i pin Uiiiversitate ajtud Jacohilas
48.J
l)i(; IV'sto Hiîalc (l(iiic('|ili(iiiis Marie, fuit iiiissa apiid SaiicUini .IiiIiiiiiikiii . iilii
ego adosse non polui.
(F" -i I".) Die j()\is \ii[ij Deceiubi'is, (loiniiius Stepliaiins l'iir\i. doilor in l)c-
crclis, ciiralusSanrli Innocentis et collegii de Ave Maria rector, ol)iil. i-l coilciii die
a|)iid Saiicdiiii .loliaiiiirm Lai etaiieiiseiii in cap(p)clla lîeate Maiic lui! sepultiis.
Heliquil in testamenlo siiigulis docloribus Facullatis qui présentes luiieri adessent
uniini scnlum auri, cuilibet l)idelloruiii \ii solidos ])ar. , clavigero octo, et sin-
gulis baccalariis qui assistèrent cum cappis ([uattuor all)os, et cui(jue legenciuui
diinidinni sculiiiii. Oi'dinavil insuper fieri per Facullateni serviciuiii deriinctuiiiin.
(juod lui! celehi'aluni die sahltali se(|uenli in eadeiu ecdesia Sancii .loliannis,
ul)i sinjfidi doctores assistentes liabuerunl diniidium scutuni, legentes oclo scdidos
par., bidelli sex, et claviger quinqne.
Die veneris xnn Uecenibris ejusdem anni, lueruul aduiissi ad j[i;i(liiiii liacca-
lariatus Antonius Veneti, Seduiiensis dyocesis, presbiter. el .bp|i;niiM> Aiiiull . pics-
biter, dvocesis INivernensis.
7 Dioemlirc. ]
I 8 Décembre. |
I .'{ Décombre.
l 'i Di'ccmbrc.
Die sabbati scquenli, l'iiil aihnissus ad jjraduni baccalariatus Joliannes de [lôDccembrc]
Baudot, Sagiensis dyocesis.
Die jovis xix [1. x\] ejusdem mensis et anni , fnil nn'ssa apud Sauctuin Jobannem. [ao Décembre.]
Goniparuit Conti et ego decanus.
Eodem die, post missam, facto examine, fuerunt admissi ad gradnm bacea-
biriatus in Decretis Galotus de INIontereau, Carnotensis dyocesis, et Pelrus Cba-
brion, Turonensis dyocesis.
Die xxni[i] Decenibris, dominus de Hangest legit Decretalem doctoralem. [34 Décembre]
Eodem die, que fuit vigiba Natalis Domini, iVater Paulus de La Platrière, abbas
Sancti LeonardiW, ordinis S. Benedicti, post factam lidem littei'alorie (juod erat
baccalarius in Studio Aurelianensi, fuit incorporatus inter baccabirios Facullatis.
Die XXIX Decembris, fuit missa apud Sanctum Jobannem, comparcnlibus do- [ay Décembre.]
minis Conli, Allegret, du Gast, Dorigny et me decano.
'■' H n'y avait, semble-t-ii, en France que trois
abbayes placiies sous le vocable de ce saint :
Saint -Léonard -des -Chaumes, diocèse de la Ro-
chelle; Saint - Léonard le Nobiat, diocèse de Li-
moges, et Saint-Léonard de Ferrières, diocèse de
Poiliers; or, dans les listes des abbés de ces deux
monastères, on ne trouve aucun prélat nommé
Paul de La Platrière ou de La Plalière. Est-ce le
Mémorial ou la Gallia Clirisiiami qui est ici en
défaut?
'i8(; LA FACULTÉ DK DLCRET | |/i98-LV.I>.) |
(F" •? V".) Eodeui die, fuit responsum baccalariis ([iii suppiicai)anl adniilli ad
examen licencie, (juod exhibèrent decano, minores (s)cedulas suas et (jiiod die
lune post octabani [sic) Re{juin apciiietur examen, et intérim conficerent majoi-es
(s)cedulas, easque déferrent sinfjulis doctoribus; et ipsi baccalarii prestiterunl
solita juramenta super confectione (s)cedularum.
Eodem die, fuerunt admissi ad gradum baccabirialus frater Hugo, oi'dinis dbi-
niacensis, et Jobannes Nicohii^'', in artil)us inagisler. Parisiensis dyocesis, prestitis
soblis juramentis.
Eodem die et anno, dominus Nicolaus Dorigni, doctor regens in Facullate l)e-
creloium, curatus Saiicti Germani Veteris, supplicavit sibi dari adjunctionem
Facultatis contra suos competitores'^'.
Similem su|)pHcalionem fecit dominus Aliegret, doctor, pietendens jus in
eadem cfira Sancli Germani contra adversarios suos.
Ad bas suppbcationes fuit responsum quod Facultas non erat suUicienter con-
gregala, et quod die niercurii proxime sequenti. quando erit missa Facultatis.
domini doctores congregabuntur, et tune dabitur responsum.
Eodem die, dominus du Gast proposuit quod ipse a magistro Nicolao Burgensi.
magistro collegii Remensis, acceperat multas injurias; contra (|uem in materia
iiijuriarum peciit adjunctionem Facultatis, (pie fuit ei liberaliter concessa.
fiiyg. Dio mercurii secunda Januarii. fuit missa apud Sanctum Jobannem. AffuerunI
3. aimer.] domiuus (sù') Couli, Aliegret, Dorigny et ego decanus.
Eodem die, non fuit responsum supplicationibus dominorum \llegret et
Dorigny propter paucitatem assistencium. (piamvis dominus Aliegret dedisset in
scriptis causas quibus volebat impedire adjunctionem petitam a domino Dorigny.
Dictum tamen fuit, de consensn partium, quod infra diem sabbati proximum
quisque traderet in scriptis que vellet, et tu ne lieret alia congregatio Facultatis.
[G Janvier.] Sexta die Januai-ii anni predicti, fuit congregatio Facultatis in domo domini
.loliannis Picart, canonici Parisiensis, ad advisandum quid respondendum essel
(F° .■) r") petitioni dominorum supplicancium Aliegret et Dorigni; in <[ua congrc-
galione dominus Aliegret, quam\is exbibuisset Facultati instrumenlum publicum
coiilinens causas propter quas Facultas non debebat dare adjunctionem domino
Dorigni, peciit tamen a Facidtate ut easdem causas verbo explicaret; quod et fecit.
*'' Le K Icvrier 1^99 1 1 Tïoo], r-hoiuiraltlc liuiiiino n'est pas sùi- (jn'il faillo l'identilier avec le baclie-
et sag-e m. Jehan Nicolas, liceacid es loix, a esté lier en Décret du 29 décembre 1^98.
receu advocal [au Cliastcllet] et a clioisy son lieu '^' Les procès relatifs à la cure de Saint-Ger-
du coslé de la TouriieUc. (lollcct. Clairumbaidl, inain-le-Viel, comme nous l'avons vu plus haut,
vol. 760, p. 829. Ce Jean Nicolas était proba- lenaissaient à chaque nouvelle désignation d'un
blement l'un des enfants d'.\ntoine .Nicolas, j)ro- titulaire,
cureur au Parlement (cf ihid., p. a3i), mais il
I J498-l/i<)9J l)K i;i NIVEIISITK DE l'ARlS AI W" SIECLE. 487
(lixil((uo 11(111 imilluin cuniro de adjunclioiic pcr ciiiii julilii. Doiiiiiiii'- ;m|iiii
Dorijfiii, iiiteiTogatus si quid aul triulere scriplo vel verLo diccre vellot. dixil (pioil
11(111, s(i(l (|ii()(l laiiliini pcrsislebal m sua prima siipplicaliorM/. [iro adjiiiiclione
liabcnda, (juaiii doiiiimis Allejjrcl iii)|)cdire frustra laborabat.
Ilis ita \H'\- parles piopositis, abeuntibus extra corijjregationftm dominis su|)pli-
canlii)iis, Kac^iiltas niiilfa consyderans ot iiiaximo incommoda que ex bac causa
|)()l(M-aiii Facnltali accidcre, conclus'l quod, ex qiio IJniversilas ad iiomiiialioiieiu
Facultatis presentavorat diclum domiiium Dorigny ad curain Saiicti GcMiiiani
Veteris, que vacare dicebatur in lurno ipsius Facultatis Decrelorum . i|)sa Facilitas
remittebat supplicantcsad Universitatem, iii({uaFacultas ipsa, lan(|ii;uii nniiibruni
Universitatis, compreiiendilur et includilur, ubi ipsi supplicantes suas sujiplica-
tiones continuarent si vellent. Gui ordinationi et condusioiii partes adquieverunt,
protestatusquc est dominus Alle,'jret quod ipse persistebat in causis et rationibus
per eum scripto et verbo propositis. Doininiis aiitem Dorij;ni dixil quod similifci-
|)(>rsisl('bat in sup|)licatioiie per eum supra lial)ita.
Die veneris xvii[i] Jannarii ejusdem aniii. luit iiiissa apud Sanclum .lobannem, [ih Jamicr.]
comparentibus dominis Conty, du Gast, et me decano.
Die sabl)ati wvi Januarii ejusdem anni, fuit inissa Facultatis ol (jbitus do- f ai; Janvier.]
mini Martini de Fraxinis, assistentibus dominis Conti, Simone du GasI et me
d(^cano.
Eodem die. fueriiiil ad gradiim baccalariatus admissi Joliannos Helin, [U'esbiter,
Ande<i;avensis dyocesis, et Steplianus de Voire, Cariiotensis dyocesis, et prestile-
runt ju rameuta.
Die mercurii penultima Januarii ejusdem anni, (iuillermus Go, Matisconensis, [SoJamier.]
fuit admissus ad jjradiim baccalariatus et prestilit juranienta.
(F" 3 v".) Die jovis ultima Januarii m.cccc uouajjesinio octavo. fiiil missa apud [3i Janvier.]
.Sanctum Johannem. Comjiaruerunt domiiii Gonti el ejjo decanus.
Eodem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus Dyonisius Martin ('), Nyver-
iiensis dyocesis, et juravit more solito.
'' Rioii ([lie la mention suivante (les re;|islros ilii niaicliaiit llorentin," dont il est qneslion dans le
• Ibàlelel puisse lui convenir par la date, nons ne ini'ine registre, p. ii'i.
croyons pas qu'il s'y agisse de lui : le atj avril lin i.5oi. tfDionisius Martin, in aitihiis ina-
1691, cHuguelin Martin, niarcliant bom-geois de gisler el in Decretis bacealai'idS' , se présente ;i
Paris, a émancipé Denis Martin, son liis, aagi' de la coHalioii de rév('qne et du chapitre de Paris el
douze ans; curateur, le père". Coll. Clairamlmidi , à celle du prieur de N.-D. de Longpont, ordi-e de
vol. 705, p. .5o. Cet frHuguelin Martin" devait être Cluny. diocèse de Paris: — en lôoa. à la col-
d'nrigine toscane, comme le -rsire Angelo Martin, lalion de rarcliev('(|ue et du chapitre de Sens et
/i88 I^A FACULTE DE DECHET [ l/i9«-l V.)'.l |
[5 FévrkM-.] Die inartis v(i) Februarii, luerunt admissi ad jjraduni baccalarialus Jacobiis
Arvoldc, Turonensis dyocesis, et Micliael Basin, Parisiensis dyocesis, et more
solito prestileriint jm-amenta.
[8F.5vrior.] Die vciieris viii Fel)i-uani, fuit admissns ad gradum baccalariatus Jolianiies
SuccurribilisC, iii ailibus luagister, et preslitit juramenta.
[ 1 4 Févri.T. I Die jovis \iiii Fel)i'uarii, l'iiitmissa apiid Sanetiiiii Juhaiineiu, assistente domino
Nicolao Goiity.
[iGFiviicr.] Die sabbati \vi Februarii ejusdem aiiiii, frater Egidins Fabri, canonicus regii-
laris, dyocesis Suessionensis, fuil admissns twl gradnin baccalariatus, prestitis
solilis juramentis.
[ ai Février.] Die jovis \\[ i] Febniarii , fuit missa apud Sniirtiim Jolianneni . assistente domino
de Conti.
Eodem die, fuit admissns ad gradum baccalarii (sîV) frater Georgius de Bosco
Boluiido, Lingonensis dyocesis, ordinis S. Benedicti.
[aSFévriiT.] Die bine \\Hn[i] Februarii ejusdem anni, Hieronymus Grossaine'-', clericus,
Remensis dyocesis, fuit admissns ad gradum baccalariatus, et prestitit solita
juramenta.
[28 Févrior.] Diejovis ultiuia Februarii, fuit admissns ad gradum baccalarii .b)liannes Foresii,
Malisconensis dyocesis, et prestitit juramenta.
à celle du prieur de Biches, ordre de Cluny, dio-
cèse de Nevers. Arcliirea de l'Université de Paris,
vol. .ïo, fol. i56 et 200 v°.
'■' En marge : "Jo. Secoiu-ablei. C'était sans
doute un parent du ci^lèbre Pierre. Cf. plus haut,
p. 3 1 8 n. 1.
''' Les Dossiers bleus (vol. 335, dossier Gros-
saine, p. 7) mentionnent un JérAnie (Irossaine,
trlicentié, lieutenant de Chatillon , bailliage de Vitr\ ,
i5o5n, qui doit être le bachelier de 1^99. C'est
probablement son (ils ou son neveu qui, qualifié
d'fresciiier, sieur de Barbonval, lieutenant du baUIy
de Vitry à Fisnie et licencié es loisi, eut lui-même
un fds, Jérôme, ^lieutenant général au bailliage
de Vitry s. Toujours d'après les Dossiers bleus, le
dernier des Grossaine, Nicolas, écuyor, sieui' de
Barbonval, parait être mort vers le commencement
du xvii' siècle. Le beau-fils du dernier Jérôme ,
cousin germain de Nicolas, Charles de Castres, fut
alors substitué aux noms et armes de Grossaine et
Barbonval. — Dans les Pièces originales ( vol. 1/117,
dossier 33027), on trouvera des pièces concer-
nant frHiesrosnie Grossaine, escuyer, licenci(' en
loix, conseillier du Roy, bailly de Reims 11 (p. 2;
i3 juillet i545); n-Hierome Grossaine, juge et
magistrat criminel au siège présidial de Reims"
(p. 3; G mars i554 [i555]; crJherosme Gros-
sayne, seigneur d'Vrval et lieutenant à Reims du
bailly de Vermandois" (p. U\ 96 nov. i56o). Ces
pièces, au moins les deux premières, ])araissent
concerner le fils du gradué de la Faculté de Décret.
Mais il faut bien avouer que la généalogie de celU»
famille n'est pas clairement établie, malgi-é les
ell'orts de l'auteur du tableau contenu dans le (mIh-
iiet de d'Hozier, vol. 176, p. 70-71; cf. (jurrés,
vol. 3 16, fol. 9(1.
[1/198-1 'i'.);»| DK L'UNIVERSCrK l)K PARIS \l \ V' SIKCLK. WJ
(K" /( 1".) Eodnin die, Aiiloiiiiis J)(;lj)liiiii O, clciiciis, iMatiscoiimisis (l\ocesis,
fuil admissus ad graduin baccalariatus, prestitis solitis jurainenlis.
Die limi' (|iiarla Mailii, fuciiiiil adinissi ad «p'adiini baccalarialus iiiiij;isler
Johaniics Floridus ("-', Trecensis dyoccsis, ma};ister .loliannes Toule, Ebroicerisis,
el Cdaiidius l'crilotC', Trecensis, prestitis solitis juramentis.
Eodein die lune et anno, nobiiis vir Oaspaidiis de niipelorli, alias de Pavfjniaco,
Cloroniontensis [sic) dyocesis, baccalarius in Decretis in Sludio Andcfjavcnsi, ut
lilteialorie coiistitit Kacullali. fuit incorpoi'alus in Kacullale Decreloruni Pari-
yiensi, et prestitit solita juramenta.
1 4 Mars.
Die mercurii sexla Marcii ejusdeni anni, frater .lohanncs Danual, ordinis Pre-
monsti'alensis, Tullensis dyocesis, fuit admissus ad graduni baccalaiialiis. d [U'c-
stitit solila [urameuta.
[0 Ma
Die sabbati nona Marcii ejusdeni anni, fuerunt adniissi ad {rradum baccala-
riafns Bartliolomeus Odille, clericus, Nivernensis dyocesis, et Efjidius Cliaries,
Trecensis dyocesis, prestitis juramentis.
[9 Mars.
'"' Il était fils de INicoie Dauphin, procureur du
roi à MAcon. Cf. plus haut, p. 35, n. 1.
'^' En février 1^99 |i5oo], rJohannes Fioury,
diocesis Trecensis, in arlihus magister et in jure
canonico haccalarius regens-n, se présente à la col-
lation des abbés de Molesme, diocèse de Langres,
et de La Celle-lez-Troyes , 0. S. B. Arch. de /'Univ.
de Paris, vol. 5 o, fol. 1 26. — En marge: Jo. Floiij.
''' Gaguin a bien écrit (rPeriiotï.inais d'après les
registres de l'Université, ce Champenois s'appelait
(tPerilléi. En 1^99, il est qualifié de rpresbiler.
in artibus magister et in utroque jure baccalarius.
diocesis Trecensisi, et se pi'ésente à la collation de
l'évt'que et du chapitre de Paris, ainsi qu'à celle
de l'abbé de Saint-Urbaiii-en-Perthois, diocèse de
Châlons. Arch. de l'Univ. de Paris , vol. 5o , fol. (> 1 .
— En i5oo, qualifié de maître es arts et de ba-
cbelier en Décret, il se présente à la collation de
l'archevêque et du chapitre de Troyes et h celle
(le l'abbesse trconveutus Sancti Johannis dict les
Nonainxr: [N.-D. aux Nonnains], même diocèse.
Ibid.,i'o\. 110. — En i5i6, son nom prend la
forme de ^Perillyé", et il ajoute à ses titres et qua-
lités ceux de rrcuratus ecclesie parrochialis de Sa-
cro Portu [Saint-Port, Seine-Port] , diocesis Seuo-
nensis- et de trcanonicus ecclesie collegiatc Béate
Marie de Villaniauri [VillemaurJ, diocesis Trecen-
sis". Il se présente à la collation de i'évéquo et du
cha|)ilre de Ciermont et h celle du cbapitre de
l'église collégiale de N.-D. rrdc Canaleiia^ [Cliama-
lières|, près (/leriiiont. Ihid.. vol. ."il, fol. Siti. —
En ih-M , à ses titres il ajoute ceux de -cappella-
iius in ecclesia Parisiensi-, de -cappellanus i beats)
cappellaiiie béate Catherine fundatc in ecclesia par-
rochiali de Mitry, Meldensis diocesis», el leur valeur
totale rrascendit a<l centum francos aiit eocirca-:
cela ne suliil sans doute ])as à ses besoins, puisqu'il
se présente à la collation de l'évêque et du chapitre
rDauthunensisi (Aic)et à celle de l'abbé rDeserti-.
diocèse de Langres, 0. S. B. Ibid., vol. 53 , fol. 77.
— - En i529, sa nouvelle tentative nous apprend
que sa prébende parisieime était trcapella Sancti
Augustini in ecclesia Parisiensi fundata-: il se pré-
sente h la collation des évêqnes et cbapitres de
Langres et de Meaux. Ibid., fol. 122 v°. — Peut-
être est-ce encore lui qui occupe, en i5a8, la cure
de Guyancourt, au diocèse de Paris, cure que
Jacques Touzart [le célèbre professeur Jacques
Toussain] eût voulu obtenir eu écliange-do celle de
Pâlis, diocèse de Troyes: seulement il est ici ap-
pelé irPerilleu". Coyecque, fleci/ei'/ (/'actes iiolarics,
t. 1, p. 170, n" 872.
63
ivrniHCKit: mTiotiLr.
490 LA FACILTK Dli DKCUI':T [U98-1/i1)'.)J
Eodem (lie, liiil iiiC()i[)oi-aluy inajjisler Joliaiiiies do Brosclie ">, Belvaceiisis
(lyocesis, iiiler baccalaiios Facullalis. lacta fidc per litteras quod eral baccalarius
injure canoaico Aureliauis, et prestitil jurainenta.
1 1;< .Mars. I Die niercurii xm Marcii ejiisdein anni, fuerunl admissi ad gradum baccalariatus
inagister Jolianiies Roiinault ('-), Nyvernensis dyocesis, et Gilbertus Heca, Bituri-
censis, et prestiterunl jmamenta.
l'i M,iis.| Diejovis xuii Marcii ejusdeni anni, fuerunt ad ipsum gradum admissi Micbael
Rufll, Ambianensis dyocesis, et Carolus de Voiiges, Parisieusis, prestitis de more
jnramenlis.
|3o .Mars.] Die niercurii \x Marcii ejusdem anni, fnerunt admissi ad gradum baccalariatus
'■' En i5oi, trJoliannes (le Brfisclie, in artibus
magistei' et in Dccretis licenciatusi, se présento
à la collation de l'abbé de Saint-Lucien de Beau-
vais et à celle du chapitre fSancti Vedasli Bel-
vacensisi. Arcliitrs de l'Uiiiv. de Piivin , vol. 5o,
fol. 172 v°. — En lâiy, il était chanoine et péni-
tencier de l'église de Beauvais (Coyecque, Recueil
d'actes iiotiiriés , t. I, p, 10, n° 5(5). — Il ne faut
pas le confondre avec Jean Brèche, le fameux jiii'is-
consulte tourangeau, né vers lôii! el qui ne
mourut que vers i58o.
'•-' En i5oi, maître es arts el bachelier en
Décret, Jean Bonaiilt se présente à la collation
des évêques et chapitres de Paris el d'Auxerre.
Arch. de l'Univ. de Paris, vol. 5o, fol. 167 v°. —
En 1002 , qualifié en outre ffpresbiter, diocesis Ni-
vernensisi, il se présente à la collation de l'évéque
el du chapitre de Chartres et à celle du prieur de
Sainl-Martin-des-Chanipsde Paris, ordre de Gluny.
Ibid., fol. 191 v°. — En i5 12, il est licencié en
Décret, Tcuralus parrochialis ecclesie de Vende-
nessa [Vandenesse], Nivernensis diocesis^, "cano-
nicus Antissiodorensis et cappellanus perpetuus col-
legii Cameracensis Parisius fundatii ; il se présente
à la collation de l'évêqui^ et du chapitre du Mans
el à celle de l'abbé de La Couture, diocèse du Mans,
0. S. B. Ibid., vol. 5i , fol. 35. — Eni5i3, il se
présente à la collation de l'abbé de Marmoutier et
à celle de l'abbesse de N.-D. de Beaumont. Ibid.,
fol. 91 v°. — En i5i3 ou i5i4, il a changé de
cure; il est (jualifié de trcuratus ecclesie parrochia-
lis de Tronssangiis [Tronsanges], Nivernensis dio-
cesisïi, et se présente à la collation de l'évéque et
du chapitre de Nevers, ainsi qu'à celle du prieur
de N.-D. de Coulonges, ordre de Cluny, diocèse de
Nevers. Ibid., fol. 171 v°. — En i5t4, il se pré-
sente à la collation du chapitre de l'église deSainl-
Aignan d'Orléans et à celle de l'abbé de Saint-Vin-
cent-lez-le Mans, 0. S. B. Ibid., fol. 208 v°. — En
1 5 1 5 , il se présente à la collation de l'abbesse de
Saint-Julien-lez-Auxerre et au prieur de La Gharilé-
sur-l.oire, diocèse d'Auxerre. Ibid., fol. 258 v°. —
En i5i(j, il se présente à la collation des abbés de
SaintMagloire de Paris et de N.-D. de Molesmes.
Ibid.. fol. 317. — En i5i7, il se présente à la
collation de l'évéque et du chapitre de Màcon et à
celle de l'abbé de Cluny. Ibid., fol. 366 v°. — En
i5i8,il est qualifié de rrcuratus parrochialium
ecclesiaruni de Tronssangiis et Sancti Vicloris de
Nivernis-: et se présente à la collation des abbés
de Monliéramey, 0. S. B. , diocèse de Troyes, et de
Saint-Calais [du Désert] , 0. S. B. , diocèse du Mans.
Ibid., fol. ^17 v°. — En i59i, après avoir énu-
méié ses ilivers bénéfices -rquoruni fructus non
excedunl siuiiniani octoviginli librarum paris.", il
se présente à la collation des évêques et chapitres
d'Angers et d'Orléans. Ibid., vol. 53, fol. 62. —
Eu 1 593, il est non seulement curé de Tronsanges
et de Saint-Victor de Nevers, mais encore «de Ger-
ciaco Turonis in processu(?)'^ ; il déclare que de
tous ces bénélices t fructus non excedunl sonuiiam
Iricentanmi librarum luron.!», et, infatigable ijué-
niandeur, se présente à la collation rie l'évéque et
du chapitre rie Poitiers et à celle du chapitre et de
l'église Saint-Hilaire de Poitiers. Iblil.. fid. 167 v°.
[l/i98-l/i91)] I)K L'IlNIVERSITl'î DE l'ARIS AI W SIÈCLE. /i!)I
majjistcr Petrus (ïlorici ">, Aiiihianciisis, Aiillioniiis Giiifjnon, Ainhianetisis, Joliaii-
iics RcKal. Altrchatonsis, et Nicolaus Chabrery, f!el)oiiensis dyocesis, el prestite-
l'iiiit sulita ini'Oinoiila.
(K" /i V".) Die veneris x\ii Marcii aniii J)omini m. occ.c nonagosimi oclavi. fue-
niiil adiiiis^i ad <;nuliirii baccalariatus Nicolaiis Vliclion, Meltleiisis, Clomoiis le
C(»iitc('-', Meldeiisis, et Ucgiiialdu^ IJrule, Laudiiiieiisis dyocesis, et piestileniiit
iuraincnta.
\::-A Mars.l
Die sabbati sequenti , Hobertus Baniart, Trecensis dyocesis, fuit adiiiissus ad
gradum baccalariatus, el prestilil jurainenta solita.
Eodem die sabbati, que fuit xxui Marcii m. cccc iionagesimo octavo. cum essent
decem et septem baccalarii exaininati pro liceucia olitinenda. fuorunt per me
decanum presentati domino Sfe|)baiio l'oncier (.sîV), caucellario Béate Marie Pari-
siensis, eo ordine que sedebant in scamnis examinis. AlVuenint presentatioui
domini doctores Conti, Allegret, Hangest, du Gast et J)orjgny.
[a 3 Ma
'"' En lifjg, l'ion-i' le Clerc, maître es ;irls
p| bachelier en De'crel, se présente à la collation
(le l't'vêque et du chapitre d'Amiens et à celle du
chapitre de l'église Saiut-Firniin d'Amiens. Archives
de l'Université de Paris, vol. 5o, fol. ()■! v". —
Il était probablement de la même famille (pie f ho-
norable homme Anthnine le Clerc, licencié es loix.
advocal et conseiller à Amiens n. Collecl. Clairam-
baull, vol. 7G5 . fol. a 1 1 (à la date du 1 8 n(i\embrc
149.3). — C'est peut-("'tre le lils de Pierre Le Clerc,
seigneur du Tremblay, près Montfort-l'Amanry,
conseiller au Parlement. Il fut ensuite curé de
Saint-Audi'é-des-Arts à la suite de la résignation
faite en sa faveur pai- son oncle Nicole avant 1 55o ,
aiehidjacre de l'église d'Amiens (en iSSS?'), doc-
teur régent de la Faculté de Décret et conserva-
teur des privilèges apostoliques de l'Cnivei-sité de
Paris en i542. Cf. Campardon et Tuetey, Inven-
taire des registres . . . du Cliiilelet de Paris; n" iî.'io,
35 1, 798, 799, 800, où l'on verra que ses frères
firent, eux aussi, une belle carrière : Jacques dit
de Coiclier, seigneur d'Aidnay r:en France», l'ut
correcteur et grand rapporteur des letties de la
Grande Chancellerie de France; Jean devint pro-
cureur général de la Coin- des Aides, puis du
Conseil privé; Nicole enlin , conseiller au Parlement.
Leur sœur Jacqueline avait épousé Claude Burde-
lol , notaire et secrétaire du roi. seigneur de Mont-
fcrmeil; une auti'e de leurs sœurs ou de leurs •
cousines germaines. Philippe, était mariée à Guil-
laume Bourgoing, conseiller au Parlement. De
leurs oncles, l'un, Jean, était chantre et chanoine
de Châlons: l'autre, Nicole, docteur rt'gent en la
Faculté de théologie de Paris et curé de Saint-
André-des-.\rcs; et leur tante Marguerite avait été
la femme du célèbre Jacques Coictier : d'où leiu-
fortune. Pierre le jeune mourut dans sa maison,
grande rue Saint -André -des -Arcs, sur les onze
heures du soir, le 19 juillet i^âj et fut inhumé
le ai dans son église, en la chapelle de sa famille.
Cf Bibliotii. nation.. Dossiers hiens. \ol. i()i. dos-
sier /lygû , fol. 10-1 1.
■"' En 1^99, Clément le Conte, maître es arts
et bachelier en Décret, du diocèse de Meaux, se
présente à la collation du prieur de Sainle-
Marguerite-d'Elincourl, de l'ordre de Cluny, dio-
cèse de Beauvais , et à celle de l'abbesse de Fai'e-
moutier, 0. S. B.. diocèse de Meaux; — en i5oo.
à la collation de l'abbesse de N.-D. mie Morgna-
vah [Morienval], 0. S. B., diocèse de Soissons,
et à celle du prieur du Ruel, de l'ordre de Clun\.
iliocèse de MeaLix. Archives de l'Unir, de Paris,
vol. 5o, f(d. loa v° et 110 v". — En i.'u.'J, il se
présente à la collation du chajtitie de i'i'glisc cnllé-
giale de Saint-Florent de Boye, diocèse d'Amiens,
et à celle du prieur -^de Lehuno in sanguine terso
[ Lihonsen-Santerre], oi-dre de Cluny, même dio-
cèse. Ibid., vol. 5i, fol. -j'i v°.
(.a.
492 LA FACLLTÉ DE DÉCHET | l/i98-l/i!»<,) |
[ai Mars.] Altéra die, fiiil ordinatuni r|uo(l iicenciandi liaberent Iria .sli;iieta : umiin a|)ii(l
Sanctiim Matiiriimiu, altcruiii m collegio de Daiiiville, et terciuiu iii collejjio
Bajocenj^i: el «[iiod de quolibet signeto decamis IuiIxtcI duos panes zuchari, et
thesaurarius tolidem; singuli vero doctores iiiiiiiii |iaiiciii. seciuidnm |)iistinuiii
moreni; (|iiod observatuni est a licenciandis.
ni
[a5Mars.] Dic x\ (juiiita Marcii, vocati domini doctores par (s)cedulain com[)aruerun
caméra examiuis, ad componeudum rotulum vocaiidoruui ad licenciam et ad
adoptandum.
In ea congregatione domini de licenciandorum ordine ad liunc inoduui ordina-
verunt :
[37 Mars.] SeQUUNTLR îVOMIW l.lCENCl VNDORUM IN DeCRETIS PaRISIUS IN FaCULTATE DeCRKTORUM ANNO
DOMIM IM CCCC NONAGESIMO NONO , DIE MERCURII WVII MENSIS MaRCII , CUM ADOPTIONIBLS
DOMINORIM DOCTORLM; IN QUO ORDINE SERVATUS EST ORDO TEMPORIS SECUNDUM ANTIQII-
TATEM PROMOTIOMS lUCCALARIATUS.
Frater Paulusde Plateria I) inns Conti.
Gaspardus de Pagniaco du Gast.
Gnido Flamignon Piquard.
Petrus le Blanc ''* Robertus Gaguiiius.
Jacobus Hacjueville de Hangest.
Michael Ghampront Picard.
(F" 5 r".) Micliael Labbe lîobertus Gaguinus.
Frater Mattheus Gretbler Gonti.
Frater Georgius Hemborc Conti.
Johannes de Bresse (s/r) Gaguinus.
Johannes Mareschal Dorigny.
Guillernius Veron Picard.
Stepbanus Levis AUegret.
Frater Jacobus Coene de Hangest.
Frater Jobannes Laloe '-' Allegret.
''' Le ai mars i/iyt) [1 5oo] , "au tesraoignage siii, iiolili» hoiumi' .lolian Poirier, capitaine de
fie nobles personnes et sag<!s ni. Jehan Malingre, Moiel, cousin de Fancetle, fille mineure de l'eu
conseiller eu Parlement, Simon Malingre, clerc des m. I^ierre de Marsillac, conseiller et secrétaire du
Comptes, Loys le Blanc, notaire et secrétaire du Roy, greffier du Parlement de Bordeaux, et de feu
P«oy, greffier en la Chambre des Comptes, Claude Gatlierine Morin, jadis sa femme: ont esld donnez
Liger, licencié eu loix, advocat en Parlement; Pierre tuteurs Thomas Morin et Jehan Poirier. 1 Collecl.
le Blanc, licencié en Décret , tous cousins remué[s] Clairamhauh , vol. 765, p. 34i-3i2.
de germain, Perrette, veufvc feu m. Pierre Morin, '"' Guy Musnier, le successeur de Gaguin comme
trésorier de Guyenne, ayeuUe, ïliomas Morin, cou- ministre général de iOrdre de la Trinité, -anno
[ri'.l<S-l/ilM.)| l)K L'UNIVEUSITÉ DE PAUIS \l W' SIÈCLE. 'i!».'.
(llaudiiis (lo Sancto lîarllioloiiico .... Dorifiiv.
Nicolaus Ronisiiiodc (ffV) du Gast,
Fa ila clausus esl, roliiliis el si<jnalus duobiis sifjillis doiniiKiniin dorluMiiii d
sijjillo d(>caiii.
Eodcin die iiiiu; wv Marcii, aiiiio quo supra aiilo l'asclia , luit adiiiissiis ad [a.'» Mars.)
graduni baccalariatns Petrus Margeril, dericus, dyocesis Sancti Flori, cl solita
(^ms. soluta) jiiranicuta prestitit.
Eodoni die, ego decantis, a.ssumptis dtiobus liidellis Facultatis, sciliccl majore
et minore, accessi addomiimm cancellarium Slepliaiiuin Poncier (.s/c), qui erat in
domo sua, in claustro Béate Marie Parisiensis, et exhibui eidem niliilum chiusiim
et sigiiatum tribus sigillis, iu (juo erant digesti et conscripti pcr ordincm sue
anti([iiitatis et proniotiouis ad gradum baccalariatns licenciandi, secuudum quem
ordinem erant evocandi ad suscipiendum licenciam, ipsunique dominnm cancel-
larium admonui ne contra consnctudinem o])servatam a suis predecessoribus vio-
laret rotulum aut aperiret usque in diem et lioram cuni dictos licenciandos veliet
evocare et licenciare. Qui respondit quod faccret ut petebam, et quod servaret
morem hactenus a suis predecessoribus et doctoribus Facultatis Decretorum obser-
vatum.
Die martis XXVI Marcii, fuit admissus ad gradum baccalariatus Mattbeus Ran- [a6.Mars.l
doul W, in artibus magister, dyocesis Sucssioncnsis, et boc ante Pasclia, prcstitis
solitis juramentis.
•
(F" 5 v".) Die mercurii wvu Marcii, anno Doniiiii m cccc. nonagesimo octavo ante f^^ Mars.]
Pascba, decem et septem licenciandi, assistentibus dorainis doctoribus Conti .
du Gast et me decano, comparuerunt in cap(p)ella apud Sanctum Joliannem
Lateranensem, ubi innovatis juramentis, ni inoris est, ])rocesserunt liini (;( bini .
secundum ordinem quo sedebanl in caméra examinis. ad Heatam Mariam Pari-
siensem, et inde ad aulam domini episcopi Parisiensis, et qualtuor ex doctoribus
Facultatis Decretorum iverunt obviam domino cancellario. ([uem sunt ad prefatam
i5o5 curavit redemtionem fiericaptivorum pei-fra- Laon; — en i5oo, à la collation de l'abbë de
très JobaniicmMoisseti, minislrimi de Cordais, pro- Saint-Jean-en- Valide -juxta rauros Carnolenses- ,
fessione tlieologuin ; yo/ja/iK(,'Hi(/eL((/o6'(sic), wi(H!.s- 0. S. B., et à celle du prieur trSancIi Pétri de
trmn de Diiaco, injure canomco liceiitiatum , et Si- Lehuno iu sanguine terso'i [Lihons-en-Snnterre],
nioneiu Blocquel, ministrum de Lerinisn. Gallia diocèse d'Aïuiens, de l'ordre de Clun\ ; — eui5o-i.
Christ., t. VIII, col. 17^3. "iu artibus magister, priucipalis collegii Helva-
'■' Matbieu Randoul, maître es arts et bachelier censisi , à la collation des dvéques et des chapitres
en Décret, se présente, en i4()(), à la collation de Chartres et de Troyes. /IrcA. rfe /'f/Hii>. rfe P«rM,
des dvéques et des chapitres de Théroiiaune et de vol. 5o , fol. tj4 , 1 3a et 1 89.
/j9'i la faculté de DÉCHET [U98-l/iy'J]
auhun comitali; ubi considentibiis ilictis licenciandis, cuni dominus cancellarius
cimi suo vicccancellario in loco consuelo consedigset, vocato magistio Johannc du
Glic (sic), majore bedello Facultalis, tradidit rolnbiin clausiiin , queiii eidoni prcsen-
taveram, ubi erant nomina licenciandorum consciipta per ordinem faciende voca-
tioiiis. Qui bedollus, recepto lolulo prediclo, euui ad me et singulos dominos doc-
foi'es apporlavit, ut vidèrent si non fuisset apertus aut violatus; quoin iiite<;riiiii
remiscrunt ad doniinum cancellarinm. Ipse vero dominus cancellarius rolulum
aperuit et be(bdlo tradidit ut liceuciandos noniinatim vocaret. ut premissum est.
Ouibus dominus cancellarius benedictionem iraparlivit et eos iicenciavit.
|s Avril.) Die lune octava Aprylis [sic), Facultasfuitcongregata apud Sanctum Maturinum
Parisiensem, ubi dominus Nicolaus Dorigny, qui erat recessurus, supplicavit pro
mense gracioso; cujus supplicationi Facultas annuit.
11 Avril.) Die jovis undecima Aprylis (.sîV), luit missa apud Sanctnm .lolianneni, assislente
domino de Gonty et me decano. -
Post niissam, dominus Paulus de Plateria, prior de Bonny O, qui die ultime
licencie supjdicaverat admitti ad doctoratum, supplicavit secundo ad eumdem
gradum admitti. Gui responsum est quod veniret ad diem jovis proxime sequen-
tem, quo die darelur eidem responsum.
Eodem die citatus, Nicolaus Hemsurode(s»r),The[u]tonicus, comparuit;scripserat
eiiiin litteras ad me, quibus dicebat se injuriam accepisse. quia inter liceuciandos
luerat ultimus ; quam injuriam in me potissimum retorquebat. Igitur fuit a me
graviter reprebensus, quia sic temere audebat de Facultale judicare (F" 6 r°)
quasi non fuisset erga illum ordo temporis secundum morem Facultatis obser-
vatus. Postquam fmem dicendi fecissem, ipse respondit se predictas litteras animo
injuriandi non fecisse, sed per quamdam indignationem et inconsiderationem
errasse; quapropter peciit errorem sibi dimitti. Igitur, visa ejus humilitate. par-
citum est illi.
)i6 Avril.) Die marlis wi Aprdis post Pasclia, anno Domini M.ccccnn*' xi\, fuit admissus ad
gradum baccalariatus magister Jobannes des Maies <-), Rotbomagensis dyocesis,
et prestitit solita juramenta.
2 •• Avril.] x\ii Aprilis, Jobannes Hanotte, Morinensis dyocesis, fuit admissus ad gradum
baccalariatus, prestitis juramentis.
'■'' l'i-i)bableiiieiil IJoiiny-siii-I.oir'e, tléparlenjent sente ;i la (•ollation îles alibés 'le Saint-Waiidiillc el
«lu [ioiict, aiToiulissenienl de Gien. de Saint-Pierre de Jiimièges, et à celte de l'arclie-
'"' I']n i5i3, Jean des Mares, du diocèse de vi'-que et du ctiapitre de Rouen. Areh. de l'Uii'n. de
Rouen, maître es arts el licencie; en l)(!cret,se pré- Paris . vol. 5i, fol. 102 v°.
I ri!)8-l/i!H)J 1)H l/UNIVUHSITi': DK l'MtlS \l W' SIKCLE. V.)'.',
Ultiniii (lie Apiilis, Jolianiies (liranl, Meltlcnsis dyoccsis, fl Hujm» fiainotmid . [:ioAvni. |
Antissiodorensis dyocesis, rueruiil admissi ad gradum baccalariatus, et pnstili ruiil
solita jiiramenta.
[)io soxta Maii ejiisdem anni, Ambrosiiis Oudart. Camcracensis dyocesis, pre- [G Mai.]
slitis solilis jiuamonlis, lïiil ad «fradnin baccalariatus admissus.
Dit! octava ejusdciii inensis, qiu; l'uil vijjilia Ascensiouis Doiiiiiii, l'iiil, iriissa pio [8 Mai.]
obitii domini Cbidrait, docloiis oHm Decretoiuiu.
Die xiii Maii ejusdeni aiiiii, Jacobiis Cliartoii, Meldensis, et Joaiines Dainbry,
Meldeusis dyocesis, rneriint atbnissi ad gradum baccalariatus, [)restitis solilis jura-
nientis.
fi3 Mai.
Die veneiis xxuu Maii, douiiiii doctorcs legei'Utit, et eodeni die Fuit missa
apud Sanctum Johannem, assislentibus doniinis Coiiti, du Gasl, Dorifrni cl me
decano.
Eodera die et anno, Autonius Glouan, Senoucusis dyocesis, examine de sufli-
ciencia ejus i'acto, fuit admissus ad graduru baccalariatus, et prestitit solita jura-
menta.
fo/i Mai.l
Die martis xxvui ejusdem raensis, Egidius Rolaut, SuessioneiKsis dyocesis. fuit
examinatus et admissus ad gradum baccalariatus, prestitis solitis juramentis.
(F" G v°.) Per jios diesC), cum rex Ludovicus \11, (jui ex duce AureliaiuMisi,
mortuo rege Carolo octavo, ad reguum venisset et tuulta reformare statuissel ,
iuter aiia assumpsit corrigere quasdam abusiones quas a Parisiensi schola et
Universitate committi plerique emuli dicebant; quibus delatoribus aliquot epi-
scopi'-) et ballivi assenciebantur, iuvideutes scholasticoruui iibertati; rex ipse Lu-
dovicus, convocatis quos voluit ex curia Parlamenti cum domesticis sui Gonsilii,
plurima in omni fere statu inuovare et mutare constituit. et preserliui in iis que
privilégia scbolasticorum ciiervabanl'^).
[98 Mai.]
\i:ii-.liiin. 1
''' En marge, à gauche : rrlVota ([iiomodo incepte
sunt ref'ormationes Universitatis 1 — En marge.
à droite : ^Delatores asserehantur primas presidens
C.ouardi, Pctrus Guillart, consiliarins in Re(pit'slis
hospitii régis, et Caroius du Hauitboys, imraemor
heneficiorum a Facuitalc eidem paiipcrrimo colla-
loriira.-'
'*' En marge, à droite : rrinler episcopos piin-
l'ipalis Alljieiisis (jiii pani" postoliiit mortem."
''' Dans tout ce passage, Gaguin fait allusion à
la série de docuriienls analysés, sous les n°' i5ai.
tSaS et loaT), par Cli. Jourdain [liidcr clironoL,
p. 3 11), et datés d'août 1 ^98 à mai lûfjg. — I-es
séances du Parlement où Michon s'opposa, au
nom de l'Université, à l'enregistrement des lettres
du 3i août i'i98, et ipii furent teiuies les aa et
■uj novembre suivants, ont été imprimées dans le
Recueil (les prlril. de l'Unir. (Paris , i (iy 'i ) . p. aG(J.
m] LA FACULTE DE DECHET | 1 'i!),S-| V.»',) |
Slatuit eriim ni iiulliis inscriherctur in lil)ris |)iil)licis IJiiiversilatis, iiisi |)rius
seniestri integro iii scliola perstctisset [sic) ('J.
Iloin prohibuit cessioiies, id est traiisportus lieii in aliqueiii .scliolasticuni,
iiisi a paire in liliuin, a Iralre in f'ralreni, aul a palruele seu avuncnlo in ne-
polern.
Ilem ne cause exlra IJnivei'sitatem incepfe ad conservatorem Universitalis
evocarenUir aut reniitterentur post ]it(t)eni contesla(ani.
Ilem voluit diffinire tempus ad gradnni in qualibel Facnltate snscipiendum.
videlicet ut si quis in Arcium liberalium Facullale per annos un studuissel; in
Facultate Medicine, per annos octo; in Facuitate Decretoruni, per annos seplom;
in Facultate Théologie, per annos xnu, et non esset gradum consecutus doc-
loialem, privilegio scbolaritatis non gauderet, exceptis iis qui annos xx contiriuam
residenciam atque regenciam post doctoratum ex(c)ercuissent in schola Parisiensi
aut alia celebri schola '-).
Statuit quoque alia minoris prejudicii, que brevitatis consideralione omitto'^l
Ejus ordinalionis sive constitutionis doininus Ludovicus de Ambasia, queni
Albienseni episcojMiMi vocabant , quanivis episcoj)atnni ad nepoteni quendam suuni
Iranstulisset", a Rege execulor missus, legeni in curia Parlamenti proniulgari
postulavit. Cni ])romulgationi cnni se (F° 7 r") Universilas opposuisset, petens
ut aiite promulgationem exeniplum legis son ordinalionis sibi exhiberetur, fuit de-
cieto curie copia ininislrata. Post ])aucos indc dies ad respondenduni datos, curia
slatuit ut Universitatis privilégia curie post biduum exhiberentur. Ergo, apertis
aichivis ])rivilegiorum quantum angustia temporis exigebat, cum pauca privilégia
inde electa fuissent atque excerpla, itum est ad curiam, ubi orationcm habuit
Petrns Bricot("\ Picardns, theologus. Cui primus preses respondit curiam soler(!
tutiicem esse libertatis Universitatis, neque se aliquid commissuram in schole et
privilegiorum ejus jacturam. Et hec qviidem quamvis dixisset, pauci tamen iuter-
cesserunt dies cum publicata et lecla fuit lex atque constitutio quam supra diximns.
Que oninia cum ad liniversitatem schole relata essent, habita congregatione,
habitisque per singulas Facnltates diversis opinionibus, cum de cessatione, ut in
hujusmodi gravaminibus sepe alias visum est, non conveniret, décrète sunt sup-
''* LeUres du 3i août i^ij^i, iniprinK-es dans le son neveu Louis, qui devint en i5oi éviViue d Au-
ftecueil des pvivil. de l'Unw., |j. t>8, et dans Isam- liin et cardinal en 1006.
berl , Recueil des une. lois françaises , t. XI , p. 3o 1 . "'' Gaguin , par une de ces inadvertances qui lui
''' Lettres du 3i août 1 /4()8. sont familières, s'est ici encore trompé dr prénom.
''' En iiiurgc, à droite : (tSunt etiain mulla alia 11 s'agit du célèbre Thomas Bricot, docleur régent
magni prejudicii , preserlim circa nominationes , ut de la Faculté de théologie , commentateur d'Ai'islole.
quisque jierpendeie potesl legendo ipsas ordina- Sur ses ouvrages, voir Hain, Rcp. bihlio/ir. , t. 1.
tiones que dicle sunt nlhiques, alias (iblii/nes.-n p. Soa-ooS, n°' 3i)()(i-3((77; Gopinger, Siijiplemfiit
'*' Louis d'Amhoise , évéque d'Albi depuis 1/473 , lo llain's R. h., part I , n°' 8971 et 397/4 : pail 11 ,
avait en eiïet transporté son évèché, dès 1^7, à 1, 1 339-1 3/i/i.
[l/j98-1A'.t!»| DK Ll NlVEliSlTK I)i: l'\l!IS \l \ V SI KCLE. /i97
plicatioiies cl [d'ocossioncs jkI Divaiii Ciallifiiiiaiii de Nallc Scliolaiiiim. ni. inler-
veniente Dfo. pia scliola suam lil)ei'talem retinerel. Domuni scliola scniniln a|iiiil
DiVum Beriiardum cou[jrejjala, posl cliuturnani (liscoplalioiioin , •iiiii nnlla iiiajo-
riiiii Kaciillaliim plane alqiK! alliiniativc senlenciaiii diceret, scd alia allerius
opinionem exjieclaret, jussit reclor ut nicliil ainl)i[juuin proferrclur alf|iif' eniiii-
ciaretur; luit Thenlogoruni Kacuitas din anceps et per quasdam ambages locuta
est, quani Medici secuti sunt: dcnique luit oniniiiin iina sontoncia scfpii dccrcliiin
Arciiim Faciillalis, (|ue cessalionctii indicebal.
Hec duni die inerciirii ante festum Cliiisliaiie Eucaristie fièrent, oiavilmagister [ag xMai.
Johannes Staiiduii [sic), tlieologiis, ni proimilgatio cessalioiintu in dieni veneris
difl'enetur. Eaproplcr dilate sunt. alque ordinatum jier singulos predicatores ut
in suis predicationibus annuuciarent pojtulo hujnsmodi. cessationuni rationem.
Gontigit autem ut eodeni die doniinus Guido de Hup(|))ftfoiti ('>, natione Bur-
gundus, Francie cancellarius, ad nibeni Parisinrnm acccdcrd. Régie anlr-ni con-
stitutionis cnlpa in euni rer(l')erobatur.
Dil(l)uculo siquidem sequentis post Eucaristie solemnilatem diei, c[h]arte de [3i Mai.
(F° 7 v") liujusmodi cessationibus ad valvas majores edium et compila civitatis,
jussu rectoris Joannis Cave, affixe sunt(-'.
Eadem nocte, clam per incertos autores apposili sunt libelli famosi in cancel-
larium ad poilas Palacii.
Eodem die veneris, cum ego hec annolarem, venit ad me liostiarius. qui [3i Mai.
auctoritate curie percepit ut die crastina cum domino reclore et aliis decanis et
nationum procuratoribus comparerem in pretorio Parlamenti. Moxque successit
Lidellus, qui mihi significavit congregationem Universilatis ad horam quintam
ejus diei. In ea congregatione afTuit insperata multiludo scholasticorum. (icpit
igitur consilium dominus rector si debebat ad curiam Parlamenti accederc. Facul-
tates vero, considérantes quam diflicillimuni esset dominum rectorem cum paucis
incedere. quin magna scholasticorum turba eum comilaretur, cui eciam perdili
quidam homines. quibus odiosa est quies et concordia. se conjimgere possent. et
'■' Guy de Rocbefort, frère puîné de Guillaume {juin. Cf. Tliuasue, /?. Gaguini Epistole et oraliones,
qui avait e'té chancelier de France de i483 à ii()-.!, t. I. p. 188, i35 et n. a: t. II, 63 n.. 6h n., 65.
fut lui-mi^me pourni de cette charge le 9 juillet ''' Ce sont les conclusions arrêtées chez les
1^97 et en exerça les fonctions jusquà sa mort. Bernardins en mai et juin 1^99 et reproduites par
survenue au mois de janvier iSoy. D'après le Du lioulay, Wi«/. fy'/iiV. /'ans., t. V, p. 83o, d'après
P. Anselme {Hist. généal, I. VI, p. hi^i et hli\). les ('.ommenUiires de la Faculté de médecine (t. III.
(luiilaume était trdocleur et chevalier es loix {sic) et p. 39'i et suiv.). Cf. Cli. Jourdain . Index chroiiol. .
enDecretï), et Guy était «docteur es droits?'. Ils sont p. 3i 1, n° i.ïay. — Le recteur Jean Gave était
tous deux an nombre des correspoudaals de Ga- du diocèse de Honen.
m. C3
IH1>niIICIltC JIATIOXALC.
A98 LA FACILTK DE DÉCHKT [ H 9 8-1 A 9'.» J
inde oriri sediliu, coiisiliiim dederunt ne dominus rector adiiol ciiiiaiu, sed pro-
ciiraloi' Universitatis cum scriba et qualtuor bidellis mitteretur ad curiam, qui
Universitatcm excusaret peteretqiie ut ex curia ali(mot viii deputareiitur, ci;in
quibus apud Sanctum Bernardum vel apud Sanctum Maturinum deputali per
Universitatem communicarent ad conciliaiidum ea que pacis essent. Qnare cou-
clusit dominus rector sic ut consulebatur raciendinn.
l'Jiiin.] Altéra dio, que luit ]»rinia Junii. convenerunt apud Sanctum Maturinum in
aula mea inferiori dominus Joannes Picard et dominus de Han<fes[t]. Decretorum
doctores et in curia Parlamenti consiliarii. Afl'uit eciam dominus rector cum de-
canis Facultatum et qiiattuor procuratoribus nationum , necnon quibusdam cujusque
Facultatis doctoribus. Ibi dictus dominus Picard, dissimulans se a curia venisse,
sed tantum adductus benivolencia pacis et concibande concordie causa, midta in
eam partem locutus est, commemorans Regem propediem venturum, dominum
cancellarium Francie in civitate esse, in quem bbelli famosi scripti sint, quorum
etsi ignorentur au[c]tores, posse tamen aliquando deprebendi, cum nicbil occul-
lum sit quod non reveletur. et ideo timendum esse ne res Universitatis in pejus
labatur; occurrendum igitur esse futiuis incommodis; patres autem Parlamenti
tam benivolos in Universitatem existera, ut (F° 8 r") nicbil vereri debeat rector
ad eos proficisci.
Grata luit bec exhortatio, michique mandatum est respondere, agere gracias
scilicet ipsis doniinis doctoribus qui curam baberent amicicie et pacis; sed visura
esse Universitati ne rector compareret, vitandi tumultus et seditionis gracia, a
qua minime probiberi potuisset multitudo que rectorem secutura timebatur;
mandasse proj)terea procuratori Universatis, magistro de Vallibus, negocium com-
parendi, excusandique eos qui ad curiam vocati sont; id non ex contumacia
neque ex contemptu procedere, cum nemo sit qui concordiam repudiet, si, ut
premissum est, curia ex suis consenatoribus aliquot desiguet ad illos accessuros
qui ab Universitate luerint deputati; orare igitur ut ipsi bec ad patres et curie
consiliarios référant. Illis autem discedentibus, jussus est magister Robertus de
Vallibus procurator explere que in mandatis acceperat. Quid vero de his fecerit
aiit quod a curia responsum habuerit, non est mihi relatum, nisi quod, post me-
ridiem ejiis diei, primus liostiarius, cum quatuor aliis suis conbostiariis, venit ad
dominum rectorem cum decreto curie precepiique rectori ut inlra dieni lune aut
diem martis ad summum faceret par Universitatem résumera predicationes et
publicas lectiones, quas probibuerat. Accepte decreto, dominus rector protenus
consuluit per intarnuncios singulos decauos et procuratores nationum necnon
aliquot ex singulis Facultatibus doctores et licenciatos, quid l'acturus essct. Con-
sultum est ut convocaret deputatos. Qui convocati, cum intellexissent curiam gra-
vissime tulisse quod Universitas misissetad eam tam ])arve estimationis hominem
[ 1/(98-1 V.»',»| DE L'I iMVI'USITK 1)1-: PAHIS AI! XV» SIÈCLE. V.»!)
iil, erat ille Robciiiis de VallibusO, decrcveruiil iiiitleridos alios esse de siii{;ulis
Facilitai ibiiK dccanos cl iiniiiii docloicm, (|iii I'ni\crsilalein excusarent postula-
renlcuu! iil ciiiia cxeciitionciii siii arivsli ad paiicos dies dillcnet. Missi suiil i{jitur
decaiii et, alii boni iioniiiiis doctores; diceiidi proviiiciain accepit domiiiiis Joaniics
Slaii(bm, tlioolojjus doctor. collcoii Montaj;uli rector, docliina et vite coiiimen-
datiuiie clams. Sedcbaiit in ciiiia domiiius (Jiiydo de Hup(p)oroili , caiiccllarius,
cl doinini présidentes cuiii aliis coiisiiiaiiis perniultis; adciaiit (ni(M|iie doiiiini
episcopi Albiensis ('-', ParisiensisP' et Lucioiiensis ' (episcopi); domiuus de Claiieu ■' ,
Pai'isiensis guberiialor; doiiiimis pi'ej)ositus Parisiensis'"' et inercator[iini|t"), curii
noiinullis ballivis (F" 8 v") aliarum civitatiiiii. Fiieniiit aiiditi magiio orniiiiim
sjlencio Universitatis oratores, l'uitque bxpienlis oratio tota de ainore cl pace
proximi, de unitate, de humanitate a judicibiis servanda, de obediencia snbditoruni
(juani majoribus debitain esse Universitas fatebaliir, iietjue illaiu ditlorre per con-
tiimaciain voliiisse, sed sperare pauhdiini dilalioiiis se a curia inipctraluram,
donec suis rebiis que nimium illo teiupore turbate eiaut inebus cousubiisset;
difficile esse moderari juventutem illam Universitatis, que tuniidluabatur propter
privilegioruiu eoruni lesionem , sed seniores datuios opeiaui ul noiidurn satis sana
juniorunj opinio acquiesceret rectis consiliis; placeret igitur senatoribiis desiguare
ïiliquot ex suis, quibuscum deputati Universitatis coiumunicarent, et intérim,
suspenso arreslo. Universitas cessationes suspenderet. Dicendi fine fado, cancel-
larius respondit Universitatem consulte agere quod parère non recusabat, sed
non decere ut, commercio et licitatione quasi facta, curia suos delcgaret ad com-
municalionem babendam de bis que prejudicio firinata erant, et ideo de arresto
nicbil detrabendum esse; obedienciam unaui esse prestandani ; deinde, si quid Uni-
versitas de suis privilegiis agilare statueret, curiani audituram esse Universitatis
petitiones atque opem prebituram ut Régis beniguitas in bonos scbolasticos per-
severet. Acte suul gracie judicibus. pollicituinque est bec que ab eis accepissent
oratores ad Universitatem referre. Cognito responso, omnium una sentencia fuit :
regiam implorare clemenciam, qui non longe a civitate esset, nam rumor erat
ilbun pi'opediem Gorboliuiu venturiim esse. Legati sunt Ludoviciis Pinelle '■'',
''' Gaguin n'aimait pas Rohert des Vaux'; cf. sa
lettre, plusieurs fois publiée, du 3 avril i '487,
à Jean Le Maistre, dans Thuasne, R. Gagitini Epi-
slolc cl oralionPs. t. I. p. 3 18 et 3i().
'"' Louis d'Amboise.
''' Jean Simon.
'*' Pierre de Sacierges (1 '196-1. îi '1), pn'sident
du Sénat de Milan en i.too, élait docteur en Décret.
Gallia Christ. , t. 11, col. i^iii.
'^' Guillaume de Poitiers, marquis de dotron
(Cotrone,en Gaiabre), seigneur de (^lérieu, nommé
par lettres du 9 juin 1Û96 (Bibliotli. nat. , Franc.
1 '1 '1 '1.') . fol. 03 ; le I'. An.selme . Ilisl. ffénéal. , t. 11 ,
p. -.'oi). C'est l'arrière-graud-oncle de la célèbre
Diane.
''' Jacques d'Eslouteville (i/lyy-iôog).
''' Dans le ms. franc. 8619 (fol. 10) de la Bi-
bliolbèijue nationale, Cliex illard indi([ue Jacques
l'iédefer, avocat au Parlement, comme prévôt des
marchands de i'i98 à l5oo. Cf. Rcffistres du bu-
reau de la rille de Pnri.s, t. I, p. 1 n. 1.
'' Louis Pinelie, île Bourges, longtemps i-égent
6.3.
500 LA FACULTE DE DECRET [U98-1499]
theolofjus, Navarre ma[{ister, Joannes AvisW, doclor meiliciis, Belvaceiisis, ol ejji)
decanus; de Facullale arcium, magistii Joannes Rivoie('-), Joannes de Campis,
Robertus. . . ('', Joannes Menard, scriba. et Petrus Aiard, Universitatis recepl<r.
Mox confectis ad Uegein, ad cardinalem RotlioniagensemW et alios cjuosdam pre-
cipiios aulicos et curiales litteris, nave conducta, cum jani prope advesperasceret,
ad Villanmovani Sancti Georgii na\'igio perveninius; unde postera die dd(l)uculo
moventes, appul(l)imus (lorboliuni, quo jani dominas cardinalis se contiilerat.
Protenus ergo euntes, litteris Universitatis exliibilis, oravinius ut rébus Universi-
tatis cousiliator [sic) et patronus esse dignaretur. Respondit se quidem paratum
esse favere Universitati et iis qui veri sunt in ea studentes; Regem vero plurimum
indignari (juod Universitas (F" 9 r") putabat se ab eo privilegiorum jacturaia
accepisse, cum nemo anleccdencium se Regum plus Universitati contulerit quam
ipse facere proponat, maxime in bonos; sed tolerare non potuisse tôt (non) perfe-
rendos abnsus quot in Universitate fieri acceperat, et propterea consuluisse pluiimos
du collège (le Navarre, accompagna Charles VIII
en Italie, devint en i5o3 chancelier de Notre-
Dame, vicaire général d'Etienne Poncher, èvêque de
Paris, et enlin évèriiie de Mi'aux en i.ïio. Il mou-
rut en loi G. Cf. Du Boulay, Hist. Univ. Paris.,
t. V. |). Ç)o3-9o'i, et Launoy, Regii Xatnme Gi/m-
nasii Paris, llisloria, pars I, p. 199, 20O et 217.
''' Jean Avis était, selon Du Boulay, du diocèse
de Bayeux. 1! fut élu doyen de la Faculté de mé-
decine pour 1 /170-1/171 et 1/171-1472, et c'est au
commencement du premier de ces décanats qu'il
envoya à Louis XI, pour le faire copier, un ms. de
Basis appartenant à la Faculté. Sa lettre d'envoi
au Boi, auquel il demanda un gage, conformément
aux statuts, a été publiée par Du Boulay, Hist.
Univ. Paris., t. V, p. BSTi. Elle avait tout d'abord
été signalée par Gabriel Naudé, dans ses Additions
à l'histoire de Louis XI; le facsimilé en a été
depuis donné en héliogravure par M. Alfred
Fi'anklin, Les Anciennes Uihiiotheques de Paris,
t. Il (Paris, 1870, gr. in-4"), p. 22.
Le h juin 1/199 comparait au Chûtelet tIiouo-
rable homme et sage m. Jehau .\vis , docteur regeut
en la Faculté de médecine à Paris, qui avait fait
procéder par voye d'arrest sur GO bestes à layne
appartenant à Guyot Moreau; Jehan .Maciot, bour-
geois de Paris, opposant». Collect. Clairambault ,
vol. 765, p. 270. — Le iG novembre de la même
année. Avis et Catherine Fournier, sa femme,
plaident trcontre Begnault Grignart. procureur de
la ville d'Arras et des majeur et eschevins de ladite
villen. Ibid., p. .'îo,'); cf. p. ^22. — Le 10 octobre
i.ôoo, il plaide rrcontre dame Marie Chevalier,
veufve de feu messire Jehan le Boulanger 1. Ibid.,
p. 392. — Le 2/1 octobre suivant, il ^a émancipé
m. Jehau Avis , bachelier en médecine , Denis Avis ,
licencié es loix, advocatau Ghastellet, Jacques Avi*
et Guillaume Avis, ses enfans. Curateur, m. Gilbert
Sommier, docteur en théologie". Ibid., p. 395.
La Bibliothèque nationale possède une petite
Bible du \i\\° siècle qui lui a appartenu : frCesIe
bible appartient à Marselot de Cordes, marchant,
demeurant en Paris en la rue Sainct Denis , à l'en-
seigne du Mulet; laquelle bible est venue de la
maison de feu mous' m' Jehan Avis, docteur regeut
en médecine, son beau père, [fuis, d'une main du
.ri'/' siècle ;] et depuis retournée es mains de An-
thoine Loisel , filz de Jehan Loisel , nepveu dudict
maistre Jehau Loisel dicl Avis, le vi" jour d'aonst
SI DLV.n Lai. i79.")G, iol. /ioo. Cf. L. Dehsle, Le
Cabinet des Manuscrits , t. II, p. 358.
'-' .lean Bivole , du diocèse de Nevers , fut , comme
Louis Pinelle, un des plus célèbres maîtres du
collège de Navarre vers la lin du xv° siècle , mort
en i5i8. Cf. Du Boulay, Hist. Unir. Paris., t. \,
p. 899 , et Launoy, o^j. cil. , pais I . p. 2 1 6 ; jiars II ,
p. 9G9.
''' Le nom est resté en blanc.
'"> Georges d'Amboise, né en i/iGo, mort à
Lyon eu 1.5 10, tout dévoué au duc d'Orléans, le
futur Louis XII, fut élevé par lui au rang de pre-
mier ministre. Evêque de Montauban en i/i8/i,
archevê(jue de Narhonne en 1 /192 et de Bouen en
i'i98, il avait été promu au cardinalat en 1/198.
[1498-l/i99| DE L'UNIVRUSITK \)K PARIS AL \ V' SiKCLK. oOl
in sno rejjno sapienles, a ([iiibns diffeslissinio libramiru; ho, de (|Mlltiis l iiiversilas
(juerebalur, ordiiialioiics cmariasseiil; iiiillaiii luissc; raiis;iiii (jimie I iiivcrsilas
ccssaliones suas |)romnl{jav<'iil . mule luiiuilliis iii capilali urlx! re[jni etscditio oriri
timebatiii', polissimuin piopUM- iiiipcrilos (|iiosdam prodicaloi'csqiii se Rejjeiii iii;ili!
l(»(|iieiido nulaveiani; tiiiiciidiiiiiidciico esse ne iiidi{jualioilliiis in periiiciem iioii-
miUoi'uiii vertorelur. Addidil ipsc doiiiiiius cardiiialis iidii levi nirriDn! Mejjein esse
cominotum, fuisse ex l'arisieiisiljiis viros claros, au[c]l(»iitale et doclrina iiisi{jries ,
qui de seditione litteras ad Regeiii dédissent hortalique essent ipsuin propere
venire ad urbem, si seditiosis occurrere vellet, orania in furore et dissidio versari.
crQuibus omnibus l)ene, inqnil, l'acitis, oratores, si anlidotum et nîconciliationeni
parare poteritis. Venturus est Rex hodie ad vesperani, et die crastina protenus
recessurus; si audiendi vos occasio se oiïeret, indicabimus vobis. Ite, quoniam de
legatione vestra ero sollicitus. v IgiLur, pancis admodum rcsponsis et redditis graciis,
discessimus. Inde alios primates et dignioies anlicos adivimus, quos babuimus
beuivolos. Adveniente Uege, cum cenare pergerel et intelbgeremns ilkim pcr-
suasum esse contra Universitatem, mutandum fnil dicendi genus et se ad commi-
serationem convertere. Paulo post, jussi sumus ad Regeni l'estinare. Ad vestibulum
regii cubiculi occurrit nobis dominus cardiiialis, bortatuscjue est dominum docto-
rem Pinelle brevem admodum orationem habere. Dum ingredimur, jussi sunt
bidelli suas massas deponcre, neque intrare sunt permissi. Salutato Rege et litte-
ris Universitatis ei redditis et statim, nullo audiente, lectis, nos diccre Rex jubet.
Locutus est Pinelle lugubri et flebili prope oratione, noc ulla acrimonia ususest,
omnia ad pietatem et misericordiam convertens, dixit([ue Universitatem submit-
tere se Régie Majestati, orare ne, propter paucos parvi pensi bomines, bonos
offendat, servet magis (F° 9 v°) ac magis scliolasticorum litteratos cetus, neque
diminuere studeat privilegiorum munimenta, quibus protecta Universitas salva
esse potest; illis vero nudata, nichil babet quo se tueatur; in ocio et libertate eos
esse oportere, qui litterarum studio se tradidere; si autem in paucos qui verbo
iapsi essent iram concepissef, orare piam ejus fdiam ut indignationem in cb;men-
ciam cnmmiitaret. ttErgo, inquit, potentissime Rex et Francorum inqierator, tue
Majestati Daviticum illud sub fmem orationis alîerimus : Non confunéis nos ah
cxpcckttwne nostra'^^K -n Post liec,.advocatis ad se episcopis et proceribusqui aderaut,
postquam eos brevissime consuluit, jubet doininum cardinalem respondere. Res-
ponsio eadem ferme fuit illi quam prius ad nos iudauerat persimilis. nisi quod
asperior paulo fuit, aliquid acrimonie et minarum pre se ferens. Ad extremum
intulit dicens : tf Et vos, domiui doctores. dignitas regia minatur, si vos prd iiidi-
gnis et maie de litteris merentibus Iiominibus defensionem alfertis. Rex eiiim il.i
de vobis existimat, ut si de suis ordinationibus et statulis. que de schole vestre
''' Psnl. cxviii, I iC).
50-2 LA FACULTÉ DE DKCHKT [U98-14'.I9|
al)iisi()nil)us pcr eiiin late siint, judices ailliibuisset. vos longe pima et iliiiidia
statntos («»■) fuisse. Bonos non persetjuitur Rex, malos lantum odio liabet. Imponile
vesti'is finem abusibus, nec de ejus iiberalitate niale existimate. Phiia ab eo ini-
petrabilis correcli et Imniiliali, quam contumaces et discoli.n His ad bunc moduui
dictis, lursus Regem adorantes et flexis genibus eum sumus deprecati ut siqueni
in nonnullos scbolasticos furorem concepisset, illum roniiltere et niisericoidia uli
dignaretur. Res[)ondit, percusso manu pectore : rrOui de me stulte predicaverunt,
eos alio predicalum mittam. Commendate me, iuquil, bonis; maloruni enim nulla
mihi cura est. t»
Discessimus igitnr ad nostrum diversorium. Mane facto, priusquam sol ori-
retur. ascensa navi , Parisium [sic) delati sumus; statimque de convocanda Universi-
tate rector admonitus, cuni ad lioram quartam post meridiem magnus cetus coii-
venisset, relatione de iis que a nobis gesta erant per dominum doctorem Pinelle
facta, tandem convenit resumere lectiones et predicationes more consueto habere;
missumque est ad (piodcpie collegium hec nunciare et precipereC*.
[s Juiii.j (Fol. 10 r°j. Sequenti die sabbati, octava Junii, cuni dominus rector députâtes
convocasset super eo quod pecunia sibi de pergameno débita fuerat per primuni
hostiarium curie Parlamenti inqiedita et arrestata. venit idem bostiarius ad con-
tionem deputatorum, atque iterum de predicto arresto significavit, intenogans
dominum rectorem si de cessationibus secundnm judicium curie paruisset; de
qua re volebat curia certior fîeii. Responsum est ituros aliquot doctores ad curiam
et relationem factures. Quinque niissi sunt, micliique data est provincia refe-
rendi. Dixi paucis que ab oratoribus suis Universitas andivisset; et quia Rex
visus fuerat animo liberali in bonos, idcirco a cessationibus destitisse precepisse-
(jue ut et predicationes et lectiones pro sua quique conditione resumeret, Uni-
versitatem parère arresto, orare curiam ut erga Regem patrona esset Universi-
tatis. Letari visa est curia. pollicitaque est se adjutricem fore ad eas res que
Universitas légitime postularet, et nunc eciam, sicut propter inobedienciam rec-
toris pecunia impcdita fuisset, ita propter prestitam obedienciam impedimentum
lemovebat. Peciit aulem curia si lilteras autenticas haberem a domino rectore de
iis que ego nomine Universitatis dixeram. Hlas cum ego exbibuissem, deponi
|)enes scribam jussit. Posite igitur illic sunt ut in registris actorum curie scribe-
rentur.
(y ii'in. 1 Altero die post Régis adventum, Jobannes Standim, nalione Brabantinus,
''' Il faut compann- tout ce récit à celui que Cf. Du Boulay, Hisl. Unir. Paris., 1. V, p. 839 et
Gaguin lui-inf-mc on a (lonué dans son Compcw/iHm suiv., et Cli. Jourdain, Imlex cliroiiol. , p. 3ii.
super Frniicoriim gestis, et à la relation contenue n° 1627, note: Thuasne. /?. Gaguini Epistole et
dans les Commentaires de la Facidti' do médecine. orutiones, t. 1, p. 1 'i3-i 'i.5.
1 V.IS-IV.»",)
DK i;i NIVKRSITK DK l'VHIS Ali \ V" S I KULK.
■)03
llicoldjjus (loclur, collojjii de Montiijfiito miiiislralur, di; (|ii(i siipia iiuîulioiiciii
li;iljiiiiuiis, (lelatus atqiie accusatiis quod de rcgis liiijiis Liidovici \ll ot diicissf
lîrilannie''), que a Garolo oclavo rolicta erat, inatrinioiiio maie lociiliis tiii>sel,
jiissus est de Francie logno infra oclavum diein excedere'-'. Quidam prcterea iiia-
{rislci' Tlioiuas Cameracensis, qui, predicando de l'uluris cessationihus quas Uiii-
versilas indixerat, inquiidentei- aliqua in Rejjem dixerat, audicns Hejjis adveiituiii,
dam ex urbe se proripuil W. Deinde, cum Universitas procuraret dari sibi ad
Ilefjcin aditiim et audiri super jfravaminibus qnibus se oiïensam arbilrahatiir.
intérim per ])recont'iu [)roniuljjala sunt nova edicla de rcjfiis (it-diiiatiniiilius;
(juamobrem Universilas audienciam procurare cessa vit.
Et Rex, décima septima die Junii, ab urbe discessil, visu rus IJejfinam, (pie jjra-
vida erat, et inde Lujjdununi. nt lama ferebat, prolecturus advorsus Luddviciiiii
Sforcia, qui se Mediolani ducein appellabal, re<{e invito, qui se iiucius duct'iu
esse optimo jure predicabat.
[17 Juin.J
(Fol. 1 o v"). Décima tercia die mensis .luiiii , anno m cccc mu" \i\, .loannes Mali,
Theodericus Baret, Jacobus Pierssou, Metteusis dyocesis, Guillermus Vautier,
Constanciensis dyocesis. et Robertus du Gast''', Ebroicensis diocesis, fuerunt
1 13 Juin. I
''' Le mariage avait eu Heu au château de Nantes
le 8 janvier 1^99.
'■' On accusait Jean Standonck d'avoir prononcé
ces paroles : ffNon licet repudiare uxoreni non ior-
nicariam. Non licet, ea vivante, introducere aliam.
Non licet habere uxorem fratris.n Cf. Du Boulay,
lUst. Univ. Paris., t. V, p. 900. — Les lettres
écrites alors par Jean Raulin à Standonck et à ses
étudiants du collège de Montaigu sont bien con-
nues; la première a été reproduite par Du Boulay
(t. V, p. 835-841 ) d'après l'édition de Paris, iSao,
'm-k°, loi. cxwi [Joannis Raulini. . . cpistolanim opiis
eximium). La seconde se trouve au folio cwwni
du même ouvrage. — Standonck fut rappelé en
France par lettres datées de Lyon, 17 avril i5oo,
et |)ubliées par Félibien , llisl. dr la ville, de Paris .
I. IV, p. (JiG, col. a, et Du Boulay, t. VI, p. 1.
'^' Dans son Compendium , Gaguin l'appelle tt Tho-
mas Varvetus" et dit qu'il se retira à Cambrai , sa
ville natale. Cf. Tliuasue, /?. Gtiguini Epislole et
orationes, t. 1, p. ii5.
'*' Robert du Gast, du diocèse d'Évrenx, se pré-
sente, dès 1/195, à la collation de l'évêque et du
chapitre de Senlis et à celle de l'archevêque et
du chapitre de Toulouse [ecclesir Tnllesam). Arch. de
l'Univ.de l'uris , \i)\. ln), loi. 97. — Lu i5o8. rin
artibus magister et in eisdem actu regens^, il se
présente à la collation de l'évêque el du chapilre
de Noyon et à celle île l'abbé de Saint-Kloi de la
même ville, O.S. B. Ihid., vol. 5o. fol. .î.ï. — Kn
101 â, n-presbiler, arliuin jurisque ranonici ma-
gister", il se présente à la collation des abbés de
Saint-Denis et de Marmoutier. Ibid., vol. r>i.
fol 70 v". — En loi. T. il joint à ses grades et
litres celui de trcctor parocbialis ecclesie Sancli
Hilarii in Monte Parisius->, et se présente à la col-
lation de l'évêque et du chapitre de Soissons. Ibid.,
fol. 979. — En i5i8, il se |)résen(e à la collation
de l'évêque et du chapitre de Langres et à celle du
chapitre de l'église Saint-Aignan d'Orléans. Ibid. ,
fol. 419 v°. — En 1020, in iirtibiis et Decrelorum
Facidiate doctor, il se présente h la collation di'
l'abbé de Saint-Pierre de La Couture. O.S. I!.. pn-s
Le Mans, et à celle de l'arcbiiliacre de Sologne,
en l'église d'Orléans. Jbid., vol. ^o, fol. sS. —
En 1 5a 1 , ^artiura et juris canonici magister. prima-
riiis regens collegii de Coquerct . cnratus Sancli
Hilarii in Monte Parisiensis-, il se [)résente à la
collation des abbés it Sancli Radulphii [pour Cari-
lejî, Saiut-Galais?]. diocèse du Mans, et rSancti
[ 17 Juin.
504 I^A FACLLTE DE DEGUET [ 1 WS-l V.l'.l]
admissi ad <jradiini l)accalariatus in Facultate Decretoniiii, et prestiteriint solila
jura m en ta.
Décima septima die ejiisdem merisis, Segerius Danssait, Tornaccnsis dyocesis,
fuit admissus ad giadiim baccalarialus, prestitis solitis juramentis.
[ao Juin.] Dic jovis sequciitis, fuit missa ordinaria Facultatis et anniversaria pro defuncto
domino Ambrosio de Cambray, qui dederat Facultati multa iibiorum volumina,
que in bibliotbeca Facultatis rcposita sunt. AOuerunt misse domini Nicolaus de
Gonly, du Gast et ego decanus.
[a; Juin.] Die jovis \\vii(i) Junii , fuit missa Facultatis apud Sanctum .Toannem, me solo
assistente.
Pétri de Rebesio [I\ebais], eliam Sancti Ludo-
viciC?)", diocèse de Meaux. Ibid., fol. 62.
INé le 16 juillel 1^7/1 dans le diocèse d'Evreux,
curé de la Neuviile-d'Aumont en Beauvaisis et de
Saint-Mcolas-les-Alieiix près Poissy, il fut appelé
à Paris par son oncle Simon pour se pré|)ai'er à la
direction du collège de Cocpieret. Jules Quicheral
semble croire qu'il navail aucun grade univer-
sitaire avant l'année 1012, où il prit la maîtrise
es arts [Hisloirc de !>(iliilp-B(irbi', t. I, |). 297): on
voit ici qu'il était bachelier en Décret dès le 1 3 juin
1699. «Il avait — dit le même auteur — la pas-
sion de la propriéléi : non content d'être principal
du collège de Coquerel. qu'il hérita de son oncle
en 1 5o5 . il jetait les yeux sur le collège de Toul
et sur l'établissement de Sainte-Barbe, dont il sut
faire la fortune, grâce d'abord à son âpreté. puis
])ar un acte suprême de désintéressement qui reçut
son exécution solennelle le 8 juillet 1857. Le
1 6 juillet 1 558 , il mourait à l'âge de 80 ans , jour
pour jour. — Ouli-e la cure de Saint-Hilaire, il
avait su obtenir une îles chapellenies du Chàteiet
et une chanoinie de Saint-Marcel. Voir Quicherat.
ouvr. cité, t. 1, |). 71. i-îO, 289-016 et t. Il, p. 1
à 17. — 11 fut doyen de la Faculté de Décret
de 1607 à i5io, ])uis de i52o à ibili.
Sur son oncle Simon du Gast, cf. ci-dessus,
p. a8i n. a.
Un neveu de Robert, Zacharie du Gast, maître
es arts, du diocèse de Senlis, se présente en i52i
à la collation des évéques et chapitres de N.-D. de
Chartres et de N.-D. de Paris. Arcli. dr l'Univ.
de Paris, vol. 53, fol. 02. — (l'est à lui que. par
acte du 3o novembre i54i, Robert donna à bail
pour neuf ans le collège <le Coqueret: dans cet acte,
il est dit docteur en la Faculté de Décret, comme
son oncle. Voir Coyecque, Recueil d'actes nota-
riés. . ., t. I,p. 365, n°i8i4.
Un autie du Gast encore, Raoul, qui figure fré-
quemment dans les registres de l'Université de
Paris au début du xvi° siècle, était, comme Robert,
du diocèse d'Evreux. et probablement aussi son
neveu. En lâia, d était (juahlié de ^presbiter,
in artibus niagister et in Decretis baccalarius" , et
se présentait à la collation de l'abbé de Sainl-
Denis et à celle du prieur de Deuil, près Saint-Denis.
Vol. 5i, fol. 95. — En i5i3, il est en outre
f-bursarius collegii de Plexeio Parisius fundati" et
se présente à la collation des évéques et des cha-
pitres de Meaux et de Senlis. Ibid., fol. i58 v".
— En i5i7 ou i5i8, toujours avec les mêmes
grades et quaiit(>s. il se présente à la collation du
chapitre de l'église Saint-Marcel-lez-Paris. Ibid..
fol. 37/4 v°. — En i52i, il se présente à des
bénéfices dont la désignation est restée en blanc,
et en i52G à la collation de l'abbé de N.-D. de
Lire et à celle de l'évêque d'Auxerre. Ibid., vol. 53 ,
fol. 68 et 3io v°. — Sur lui. voir aussi les Mé-
moriaux , vol. III, fol. «35 v".
Quant à Nicolas du Gast, principal du collège
de Coqueret, qui mourut en décembre i556 dans
les bras de sou ami Pierre Ramus , il était sûrement
le propre neveu de Robert. Voir Quitherat, ouvr.
cité, t. 1, p. 309.
[U98-l/i9i)| \)K l;l NlVKHSITl': 1)K l'\lilS Al' \V" SIKCLI-:. 505
Diejovis xviii .lul(ljii, luit iiiissa ;i|)ii(l Sancluiii Joliaiiiiciii, a^sistL■lllilJU^i doiiiifiis ['>i Juill"!.]
docloribus Allejjret, du Gast et me decaiio.
Eodeni die, Guillenrius I.aiidi, Nyveinensis dyocesis, examine de eo facto,
fuit adniissus ad gradum baccalaiiatus, et ])restitis jiirainenlis, solvit xl sol. par.
Die mercurii [1. mailis] penultima Jul(l)ii, fuit missa apud Sanctum .loannem, [3« Juiiifi.]
assislentibus domiiiis AllejTici, du (iast et me decaiio.
Post missam. mao[ister \ ilalis. prin)iis lefreus, peciit assifjnari sil)i liitrnin cpiein
pro malutiiia lectione iiiterpretaretur. Oïdinalum est iili ut Sextum Decretaiiuni
lectitaret.
Die tercia Augusti, Joannes Joliet, Tulleiisis dyocesis, post examen de eo fac- [SAoïit.]
luin. fuit admissus ad gradum baccalariatus; solvit xl sol. par. et prestitit jura-
meuta.
Die XII Augusti, Morvanus Foest, dyocesis Corisopitonsis, Nicolaus le Vasseur, [t:> Aoùi.j
Belvacensis, et Chrystophorus Vignon, dyocesis Sagiensis, fuerunt admissi ad
gradum baccalariatus, prestitis solitis juramentis.
(F" 11 r°.) Die jovis xxu Augusti, Petrus LouetC), Parisiensis, et Guillermus [aaAoùi.]
Fachet, Trecensis dyocesis, examine facto, fuerunt admissi ad gradum baccala-
riatus; solverunt pro bursis nii libras par., et prestiterunt juramenta.
Die veneris que fuit sancti Fiacrii, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus [3o Août.]
Tossanus Huguier, Trecensis, et Robertus Sudoris, Lexoviensis dyocesis, et pre-
stitis juramentis, pro bursis, presidencia, scbolis, harengis et jure bidellorum,
solverunt xix libras tur.
Die jovis xn Septembris, fuit missa apud Sanctum Johannem, assislentibus [i» Septembre.]
dominis doctoribus Alligret. Hanges[t] et Dorigny.
Eodem die, examine facto, fuit admissus ad gradum baccalariatus Alexander
Gouryt-', dyocesis Turonensis.
''' Etait-il le fils de trPierre Louvel, marclianl quent) avec Jean Simon . conseiHer au Parlement,
drapier, bourgeois de Paris [qui, le 22 septembre futur dvôque de Paris? 11 aurait eu alors pour frère
l'igo] émancipe Pierre Louvet le jeune, son Jlls, Jacques Louet le jeune, chanoine de Pai'is. Ibid.,
escalier à Partsnl Cf. Coll. Clairambnult , vol. 765. vol. 764, p. 'io3 ; vol. 7(1.'), p. --279, etc.
p. 16. — Ou bien plutôt avait-il pour pèreJaccjues '"' En irjoo, Alexandre Gouri, maître es aris et
Louet, général sur le fait dos aides à Paris, puis bachelier en Décret, se présente à la collation des
itconseiller et trésorier des ChartresTi qui, dès 1 A89, abbés de Saint-Julien de Tours et de la Trinité de
était tuteur de ses enfants (dont les [iréiionis man- \ endûme. Arcli. de l' Univ. de Paris , vol. 5o, fol. 108.
ni. ô'i
IVI-SIUEKII; tATIOTIIC.
506 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U98-l/i99]
[19 Septembre.] Die jovis xi\ Seplciubris, fuit inissa apud Sanctuin Joliannem, me laiitum
présente.
Eodem die, fuit admissus ad gradum baccalariatus Joliaimes Kevere, Torna-
censis dyocesis, et prestitit jiiramenta solita; pro bursis solvit xl solides par.
Fuit per hos dies in urbe Parisiensi pestilencia"'; quainobrem permulti dese-
ruerunt scholam, et doctores perp^uci in collegiis mansernnt.
1 10 Oftobre.] Die dccima Octobris, fuit missa apud Sanctum Johanneni, assistente domino
INicbolao Dorigny.
Eodem die et anno, Alanus MicbeHn, Lingonensis dyocesis, fuit examinatus et,
prestitisjuramentis, fuit admissus ad gradum baccalariatus, et pro omnibus juribus
bursarum et bedellorum solvit ik libras et vin solidos tur.
(F° 1 1 v°î) Hoc tempore,propter pestilenciam que Pansii [sic) erat. omnes fere
domini doctores civitatem reliquerunt; propterea non signo bic dies missarum
Facultatis, licet secundum morem celebrate fuerint.
1 7 Novembre] Die jovis VU Novembris mcccc nonagesimo nono, fuit niissa, assistentibus do-
niinis Gonti, du Gast, Dorigny et me decano. Ibi fuit conclusum quod die veneris
XV Novembris resumerentur lecture.
'■' Klle dura jusquen i5o3.
[l/i98-1/i99] DE L'UNIVERSITÉ DE PAIUS AU XV' SIÈCLE.
507
II
COLLATION DES GRADES ET HARANGUES.
1. DOCTOUATS'
2. LICENCES <".
Frater Pauius de Plateria.
Gaspardus de Pagniaco.
Giiido Flaiiiignon.
Peirus le Blanc.
Jacobus Hanquevitle.
Michael Chauipronl.
Michael Labbe.
Frater Malbeus (irethler [Greltlei'
Fraler Georgius Heniborc.
Jobannes de Bresse.
Johannes MareschaL
Guillermus Veron.
Stepbanus Levis [Liger].
Frater Jacobus Coene.
Frater .loliannes Laloe.
Claudius de Sancto Barthobjineo.
Nicolaus Benisurode.
[27 Mars.
3. BACCALAUREATS.
\x Novembris. . . .
•w Novembris. . . .
\x \ovembris. . . .
V Decembris
xiv Decembris ....
XIV Decembris. . . .
\\ Decembris. . . .
XX Decembris. . . .
XX Decembris. . . .
XXIV Decembris. . .
\xi\ Decembris. . .
XXIX Decembris. . .
Bernardus Claussi. (V. p. i83.)
Jobannes Phibppe. (V. p. i83.)
Artuius de Troia. (V. p. Zi83.)
Jobannes Pâte. (V. p. U8!i.)
Antonius Veneti. (V. p. hSh.)
Johannes Arnoit. (V. p. 485.)
Jobannes de Baudot. (V. p. 48.").)
Galeotus de Montereau. (V. p. 485.)
Petrus Cbabrion. (V. p. 485.)
Frater Pauius de La Platiere [incorporatus]. (V. p. 485.)
Fraler Hugo, ordinis Cluniaconsi.';. (V. p. 486.)
Jobannes Mcolai. (V. p. 480.)
[iligS.
'■' Cf. p. 4ç)4. — '^' Voir plus liaul, p. 4y2.
6U.
508 LA FACILTE DE DKCIIET [ 1 'i'.)«-l/i9i)]
xwi Jaiiiiurii loaiiuos Bclia. (V. p. ^187.)
xwi Jaiiuarii Stephanus de Voire. (V. p. ^87.)
x\x Januarii Guillermus Go. (V. p. A87.)
\x\i .laminrii Dvonisius Marlin. (V. p. ^87.)
V Ft^bruaiii lacobus Arvoldc. (V. p. /188.)
V Februarii Micliael Basin. (V. p. 488.)
VIII Februarii .... .lohannes Succurribiiis. (V. p. i88.)
XI Februarii Frater Egidius Fajjri. (V. p. 488.)
XXI F^ebruarii .... Fraler Georgius de Bosco Boluodo. (V. p. 488.)
XXV Februarii. . . . Hieronymus Grossaine. (V. p. 488.)
xxviii Februarii.. . Johannes Foresii. (V. p. 488.)
XXVIII Februaiii.. . Anlonius Delphini. (V. p. 489.)
IV Marlii Johannes Floridus. (V. p. 48ç).)
IV Marlii .lohannes Toule. (V. p. 489.)
IV Marlii Glaudius Periiol [Perille]. (V. p. 48(j.)
IV Marlii Gaspardus de Rupel'oili, alias de Paygniaco [incorporatus].
^ (V. p. 489.)
VI Marlii Fraler Johannes Dannai. (V. p. 489.)
IX Marlii Barlholomeus Odilie. (V. p. 489.)
IX Marlii Ejjidius Charles. (V. p. 489.)
IX Marlii Johannes de Bresche [incorporalus]. (V. p. '190.)
XIII Marlii Johannes Bonnaull. (V. p. 490.)
XIII Marlii Gilberlus Beca. (V. p. 490.)
XIV Marlii Michael RuiTi. (V. p. 490.)
XIV Marlii Carolus de Vouges. (V. p. 490.)
XX Marlii Pelrus Cleiici. (.V. p. 491.)
XX Marlii Anlhonius Guignon. (V. p. 491.)
XX Marlii Johannes Belval. (V. p. 491.)
XX Marlii .\icolaus Chabrerv. (V. p. 491.)
XXII Marlii Nicolaus Michon (V. p. 491.)
XXII Marlii Glemens le Conle. (V. p. 491.)
XXII Marlii Reginaldus Brûle. (V. p. 491.)
XXIII Marlii Robertus Baniarl. (V. p. 491.)
XXV Marlii Pelrus Margerit. (V. p. 498.)
XXVI Marlii Mallheus Randoul. (V. p. 498.)
XVI Aprilis Johannes des Mares. (V. p. 494.)
XXII Aprilis Johannes Hanolte. (V. p. 494.)
XXX Aprilis Johannes Girard. (V. p. 49.^).)
XXX Aprilis Hugo Gamonard. (V. p. 495.)
VI Maii \mbrosius Oudarl. (V. p. 496.)
xiit Maii lacobus Charlon. (V. p. à()'ô.)
un Maii Johannes Dambry. (V. p. 49.5.)
xxiv Maii Antonius Clouan. (V. p. 495.)
xxviii Maii Egidius Rolanl. (V. p. 496.)
Mil Junii Johannes Mali. (V. p. 5o3.)
xiiiJiinii Theodericus Barel. (V. p. .^o3.)
xiii Jirnii Jacobus Piersson. (\. p. .jo3.)
[\m-im>] m: L'UNiVKnsiTK m: i-ahis au xv sikclk. noo
•^'" •'""'' <iMill,Tiiiii.s Vaulicr. (V. p. r)o;5.)
''"' •'""'■ linlMMiiis (lu Gast. (V. p. 5o3.)
^"' •'""'' '"^l'fffrius Danssart. (V. p. 5o/».)
•'''"■ •'"'•' nuill..niM.,s Laudi. (V. p. 5o5.)
■" Aujjusli Jol.anufs Joliet. (V. p. 5o5.)
^" Augusli Morvanus Foest. (V. p. 5o5.)
^" '^"i{"st' Nicolaus ie Vasseur. (V. p. 5o5.)
'^" '^"g"«lJ Ghiystopliorus Vi;fnoii. (V. p. r,o5.)
XMi Aujjusti IVtnis Louel. (V. p. tjoô.)
"" Augusli Guillonnus Fachet. (V. p. 5o5.)
^^'^ Augusli Tossanus Huguier. (V. p. 5o5.)
\\\ Augusti RoluTlus Sudoris. (V. p. 5o5.)
xii Septemlji-is . . . Alexaud.-r Goury. (V. p. 5o5.)
XIX Septembris. . . Johannes Kevere. (V. p. 5o6.)
X Octobris Alanus Michelin. (V. p. 5oC.)
m
LECTURES DES BACHELIERS ^'l
''' Anciiiie mention.
510
LA FACULTE DE DECRET
[l/i99-1500]
DECANAT DE ROBERT GAGUIN.
NOVEMBRE U99-?<0VEMBRE 1500.
DELIBERATIONS DE LA FACULTE.
[i/igç,. (Fol. 11 v".) Conlinuiuio decani et thesaurarii. — Die veneris quintadecima
i5 Novenihio.] ]\ovenibris, aniio Doniini mcccc nonagesimo nono, domini doctores iegerunt et,
lectura finita, venerunl ad missam que eadem die apud Sanctum Johannem
celebiata est. Inde vero posl missam lueriinl congregati in cap(p)ella domini
Conti, Aliegret, du Gasl, Dorigny et ego decanus.
Et cum essent convocati per (s)ceduiam ad continuandum vel eligendum ofli-
ciarios Facultatis, continuaveiunt me in officio dccanatus et dominum Nicolaum
de Conty in oflicio tliesaurarii.
Super ai'ticuio qui erat de providendo qualiter domini doctores possent in
tempore futuro lestimonium de scholaritate suorum scliolasticorum dare secun-
dum formam regiarum reformalionum, dicturn fuit quod fieret alia convocatio
Facultatis sub débite juramenti.
Super articuio supplicationis domini Alo[u]f, qui petelal fieri sibi reparationem
danq)ni quod acceperal de casu et ruina camini sclioiarum Farullalis, dictum fuit
quod, iicet Facultas non teneretur ad reparationem, cum non summasset Facul-
tatem de dampuo imminente, tamen, propter certas rationes dictam Facultatem
moventes, ipsa Facultas daret dicto Alo[u]f in puro dono xx solidos parisienses
pro pio auxilio ad reparandum dictum dampnuni.
Eodem die, Jobannes Livrée, clericus, Carnotensis dyocesis, examine facto et
prestitis solitis juramentis, fuil adniissus ad graduni baccalariatus.
[i() NdMnilm'.] (F" 12 r".) Die XVI Noveiubris, Jobannes de Janaillac, Parisiensis dyocesis, fuit
admissus ad gradum baccalariatus, et prestitit juramenla.
fii Décembre.] Die mercurii XI Decembris, magister Michael Seguier, Rotbomagensis dyocesis,
fuit admissus ad gradum baccalariatus, et prestitit juramenta solita.
\-M Décembre] Die Saiicti Tliome apostoli m.cccc nonagesimo nono, presentibus omni-
bus dominis doctoribus, luit auditus compotus Ludovici Roiier, secundi bi-
||/i99-1500] I)K L'UMVKUSITK DE PARIS M \\" SIKCLK. 511
dellil'' Kacultads; cl de i'(îsla quani debebat i|)Si! I)id('lliis, (jik; eral iiiidcfiin
Hbr. nu sol. pai-. cl vu Uiroiioruiii (sj/;), (|iiilibct doclor liabuil in |»ioin|)lii
XXIX sol. par., cl bidclliis \xii, cl illos vu lur. (|iii rcinanseranl; el pioptcica
ipse fuit quilltis crjra Kacullalcni. cl Kacultas erjja ciiui.
Eodcm die, Leodefjarius Daiiois [»« )Tuir<r. : DarloysJC-', Ambianeusis dyocesis,
preslilis solilis juramenlis, fuil ad (jraduni baccalariatus aduiissus.
lu vigilia Natalis Domini, e(;o decauus legi docloraleni Decretaleui Firmiter [s'iDcrpmbrc
eredimus, de summa Tvinilate etjide calholica. mcccc uonagesinio nono.
.Ianuaru. — Die jovis xvi ejusdeui anni, .Tobaiines Doruiiuif'', Edueusis dyo-
cesis, examine facto, fuit ad gradum baccalariatus adniissus, et preslilil .solila
iuramenta.
[ i5oo.
1 0 Janvier.
Die sabbati proxime succedenle, Guillermus Maleliappc ('*, dyocesis Caruoteusis, [ih Janvier,
fuit adniissus ad gradum baccalariatus, prestilis juiamentis.
Die veneris, pridie Gonversionis Beati Pauli, .ïoannes de Rayo, Bclvacensis . [a'i Janvier,
dyocesis, examine facto et prestilis solilis juramenlis, fuit ad gradum baccala-
i-iatus adraissus.
Die jovis penultima .lanuarii, fuit missa Facultalis apnd Sanctum .lolianiicm.
et eadem die fuil celebralus obitus bone memorie domini Martini de Kraxiiiis.
[3o Janvier.]
(K" 1 a v".) Die secunda mensis Februarii mcccc nonagesimo nono, Guillermus [2 Février.
''' Ms. secundits biddliis.
'■'' En 1 5 1 9 , Léger d'Arlois ou Dartlio; s , maître
es arts et bachelier en Décret, se présente à la col-
lation du chapitre de Saint-Florent de Roye et à
celle de l'abhé de Corbie ; en 1 5 1 3 , h la collation
des évêques et chapitres de Noyon el de Soissons,
(rtam conjunctim quam divisim, non obstante ec-
clesia parrochiali Béate Marie du Quesnoy. diocesis
Ambianeusis, valorisxviii l.par. ,etcapellaaiaSancti
Nicasii de Haplincourt (. sic ), diocesis Noviomensis,
valoris via I. par., et capeliania Sancti Anlhouii et
Michaelis in ecclesia Parisiens!, valoris octodecim
1. par. , et capeliania Sancti Michaelis tle Chevily,
diocesis Parisiensis, valoris octo 1. par.-. Arcli. de
iUiiiv. de Paris, vol. 5i, fol. .m cl (Ji v".
■■'' Dès 1697, maître Jean rr Dormigny -n se pré-
sente à la coilalion des pi'ieurs de l'récy, diocèse
d'Autun.O.S.B., et deN.-D.dc Coulombs, diocèse
de Chartres. Arch. do l'Univ. de Parii, vol. 5o,
fol. 17. — En 1 698, Jean Dormini, maître es aris,
du diocèse d'Autun, se j)résente h la collation de
l'archevêque de Sens, de i'évdque de Nevers el
de leurs chapitres. Ibid., fol. .3(5. — En i5oi.
maître es arts et bachelier eu Décret, il se pré-
sente à la coilalion du chapitre d'Artonne, dio-
cèse de Clermont, et à celle du prieur -rSilinvi-
gniaci" , ordre de Cluny, même diocèse. Ihid. ,
fol. i5,") \\ — En lôoa. il se présente à la col-
lation de raichevè(pie el du chaiiitre de Bourges
et à celle du prieur de Marcigny, ordre de (îluny,
diocèse d'Autun. Ihtd., fol. 200.
'*' Eu i.5oo, Guillaume Mallehappe, maître es
arts, se présente à la collation de l'évèque et du
chapitre de Chartres et à celle de l'abhi' de Cou-
lombs, diocèse de Cliartres. Archice.i de l'Univ. de
Paris, vol. 5o, fol. lit).
512 LA FACULTE DE DECRET [l/i99-l50n]
Alle^fret, niaojisler iii artibus, l'arisiensis dyocesis, examine facto, fuit admissus ad
ffradiiin baccalariatus et prestitit solita juramenta.
Oliverius AUegret''), niao[ister in artibus, eodem die et anno, fuit siniiliter
admissus, prestitis solitis juramentis.
f97Févrior.i Die jovis, fuit missa apud Sanduni Joannem, assistentibus dominis Nicolao de
Coniy, de Hanges[t] et me decano.
Eodem die, que fuit xxvii Februarii aniii predicti, Guillehnus Sacespee'-',
Al(t)i-ebatensis dyocesis, fuit admissus ad gradum baccalariatus, et prestitit solita
juramenta.
[i6 Aiars.] Die lune xvi Marcii, anno Domini mcccc nonagesimo nono, frater Joannes de
Chevigni, ordinis S. Benedicti, Lingonensis dyocesis, Franciscus de Hallewin'^',
Rotliomagensis, et Johannes Wists, in artibus magister, Morineiisis dyocesis,
examine facto, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus in Faciiltate Decre-
torum.
[19 Mars.] Die jovis XIX Marcii ejusdem aniii, frater Jobannes Estoquart, ordinis S. Au-
gustini, Suessionensis dyocesis, Stepbanus Dives, dyocesis Trecensis, et Leonar-
dus le Tondeur ('' , ordinis S. Benedicti, Suessionensis dyocesis, fuerunt admissi
ad gradum jjaccalariatus, et presliterunt solita juramenta.
''• Ou se souvient que ces deux frères, admis le
même jour au baccalauréat en Décret, furent égR-
l-ment reçus le même jour avocats au Cliâtelet.
Cf. plus haut, f. II, p. 3s!7 n. 2.
Eu liijf), Guillaume AHigret, de Paris, maître
es ai'ls, se présente à la collation de l'archevêque
et du chapitre de Bourges et à celle du chapitre
de l'église collégiale de Saint -Martin de Tours; —
en i5oo, à la collation des évêques et des cha-
pitres de Paris et de Meaux. Arcli. de l'Univ. de
Paris, vol. 5o, fol. 72 et 117 v".
En 1^99, Olivier Alligret, maître es arts, se
présente à ta collation des évi'(jurs et des chapitres
de Nevers et de Poitiers. Ibid., fol. GO. — 11 fut
ensuite avocat au Parlement.
'*' En i4ç)9, Guillaume Sacespée ou Sacqnes-
pée, du diocèse d'Arras, maître es arts et bachelier
en Décret, se présente à la collation de l'évêque et
du chapitre d'Arras et à celle de l'abbé de Saiut-
\aast, 0. S. B. , diocèse d'Arras. Arch. de l'Univ.
de Paris, vol. 5o, fol. 1 16.
'■'' François de Halluyn, fds de Louis, seigneur
de Piennes, et de Jeanne de Ghistelles, fut notaire
apostolique et abbé du Gard. A l'âge de 90 ans,
il fut élu évéque d'Amiens par la cession que lui
lit de ce siège Philippe de Glèves, nommé évêque
de Nevers le 9 aoiit i5o3. Il ne (it son entrée
solennelle à Amiens que le 12 septembre 1607.
En i5i 1, il assista au concile de Pise. Blessé à la
chasse, le i5 juin i538, par un sanglier furieux,
il mourut trois jours après dans son abbaye du
Gard {Gallia Christ., t. \, col. i2o5 et i333). —
Le savant Charles de Bovelles lui adressa une de
ses rrlettres pbilosopliiquesn puhliécs chez Josse
Bade en i5ii, et Bade lui dédia lui-même son
édilioa dans la correspondance d'Ange Politien
( Ph. Renouard , Bibliographie des impressions et des
œuvres. . . de Josse Badius Ascensius, t. II, p. 221,
et t. 111, p. i83 et 190).
''' Peut-être l'un des enfants de -^ honorable
homme Laurans le Tondeur, procureur à Com-
piègne [(jui, le 18 juin 1 A91], a émancipé Laurin
le Tondeur, son fils, escolier à Paris, aagé de
i-> ans: curateur, le père'». Coll. Clairambault,
vol. 76.^), p. G6.
[1499-ir,0()] DK i;i NIVKHSITK l)F-: l»AH[S AI' XV" SIKCLK. 513
Die lune pi'oxinie S('(|iifiili, Im ruiil iidiiiissi ;i(l j;i;i(liiiii l(;i(cal;iriiiliis Jolianiies [9.^ Mor».]
Clabaut ('), presbiter, Ambianeiisis dyocesis, Odoardus Duraiuli, Liijjdiiiiensis, et
Jacobus de Chavaigiiy, Malisconensis dyocesis, et prestiterunt solila jiiianienta.
Die veneris sequeiiti, Johaiines Daigincourt'^*, Laudunensis dyocesis, fuit ad-
missus ad gradum baccalariatiis, et prestitit solita juramenta.
17 Marn. ]
Die sabbati secpionti, IVatcr Jacobus Pelc, ordinis S. Bcucdicli, luil adiiiissus [98 Mnrs.]
ad graduai baccalaiiatus, et prestilit soHta juramenta.
Die jovis u Apbrylis [sic) aniii predicti ante Pascba, post examen de ipsis fac- [2 Avril.]
lum, .lobannes Dumas, Byturicensis, Guido Myenil, Pictavensis, Guillcrmus
Kagout, Leouensis, et Claudius Pauetier, Matisconensis dyocesis, fuerunt admissi
ad gradum baccalarialus, prestitis solitis juramentis.
(F"! 3 r".) Die jovis ix Apbrylis (sî'c), mcccc nonagesiino nono autc Pascba, [o Avril.]
Egidius Vincent, Cameracensis dyocesis, fuit admissus ad gradum baccalariatus,
et prestitit solita juramenta.
Die lune \ui Aprilis anni predicti, ante Pascba, Guido Siiveslri, dyocesis [,3 A>rii.]
Pictavensis, fuit admissus ad gradum baccalariatus, et, bursis solutis, prestitit
solita juramenta.
Die sabbati proxime précédente, (jue fuilaule Doniiiiic;ini in liamis P;iliii;iriui
dominus Dyonisius Allegret legit Decretalem Omnis utriusquc scxus.
Avril.]
Die veneris sequenti, pridie Sancti Marci, magister Carolus de Mota, diocesis
Auxilane, fuit admissus ad gradum baccalariatus, et prestitit solita juramenta.
Eodem die, congregatis dominis docloribus Conti, Picard, Hanges[t], du Gast
et me decano, très baccalarii, scilicet .loannes Amyelli, magister Stepbanus
[a'i Avril.]
''' C'est peut-être de son père on de son frère
aillé qu'il s'agit dans la nientioii suivanle des re-
gistres du Cliâtelet, à la date du 16 mai i5oo :
irLes doyen et chapitre d'Amiens contre sire An-
tlioine Clabault, seigneur de Hedicourt (sic), et sire
Nicolas Fuiivel, lesquelz (llabault et Fauvel se sont
departiz du procez encoinmcncé , attendu qu'ils ne
prétendent plus avoir droit en la maison et ap-
|)artenances de la Coqurluche, sur laquelle lesdits
doyen et chapitre ont droit, et (jue ledil Clahaiit
n'y a voit droit qu'à cause de sa femme qui est allée
de vie à trespas, et ledit Fanvcl tant de son chef
(pie comme herilier de feu Auhert Fauvel, son
père , et à cause de la succession de la feue femme
dudit Clabaut, sa seiir; lequel droit il a vendu à
Jehan le Munier." Coll. Clairambaiilt , vol. 760.
p. 357.
'*' En 1A98, un de ses homonymes, ^Anlhonius
Dagincourt, in arlibus magister, aciu Pai'isius re-
gens 1, le bachelier de 1^98 (cf. ci-dessus, p. 460),
se présente à la collation du prieur de Charlieu.
ordre de Gluny, diocèse de Màcon. et à celle de
l'évêque et du chapitre de Laon. Arch. de l'Unir,
de Paris, vol. .5o, fol. .3i.
65
IWPklMCIItE SATIOIALI.
5H LA FACULTÉ DE DÉCHET [1'j99-1500]
Besson et magisler Joliannes de Janailhac, qui fuerant examiiiali piu yiadii
licencie, fuerunt admissi ut presentarentur domino cancellario, et factus est
rotulus secundum ordinem sequentem :
NOMnV LICENCIVNDOniM.
Joliannes Amyelii Dominus Picard liunc adoptavif.
Magister Stephanus Besson Dominus de Gonti.
Magister Joliannes de Janailhac . . . Ego decanus.
Carolus Guchart Dominus de Hangos[t].
1 37 Avril.] Die lune xxvu Aprilis, frater Johannes Oliverius, dyocesis Parisiensis, ordinis
S. Benedicti, fuit admissus ad gradum baccalariatus, et prestitit solita juramenta.
Die lune xwn Aprilis ejusdem anni quingentesimi predicti, baccalarii quattuor
numéro fuerunt per me decanum domino cancellario Stephano Poncier, sedenti
in aula sua inferiori, presentibus dominis doctoribus Gonty et Hanges[t], pré-
sentait ad gradum licencie; quos idem dominus cancellarius admisit.
[Un Avril.] Die jovis ultima Aprilis anni mv*^, Andréas Morinus, dyocesis Gabilonensis, fuit
admissus ad gradum baccalariatus, prestitis juramentis.
[i"Mai.] (F° i3 v".) Die prima Maii, anno Domini mv'", predicti un baccalarii :
Johannes Amyelii Dorigny adoptavit.
Stephanus Besson Gonty.
Johannes de Janailhac Decanus.
Petrus [sic) Guchart Dorigny, ob absentiam aliorum'^',
fuerunt vocati ad licenciam per dominum cancellarium Stephanum de Pont-
chier (sic), qui tradidit rotulum Facultatis majori bidello Facultatis Decretorum
clausum sicut fuerat ei per me exhibitus. Ipse vero bidellus acceptum rotulum
deportavit dominis doctoribus qui présentes assistebant, ut vidèrent si non fuisset
apertus; deiude domini remiserunt ad dominum cancellarium; tune ipse aperuit
et tradidit apertum bidello, ut evocaret licenciandos; quibus evocatis et coi-am
considentibus, habita per vicecancellarium oratione, eos licenciavit in nomine
Domini.
I7 Mai.] Die jovis vn Maii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Johannem.
' Les nom (les rdfjciils paraissent avoir élé inscrits par Dorigny.
[I '190-1500] 1)1-, i;iMvi<:i;siTi': dk pvi'.is \r \v sikcli;. nir,
Die veneris soquenti, l'uil ajiiiivcrsanuin (lumiiii .li)liiiiiiii> (lliMU'iul. [H Mai.]
DiL' sabijali sc(|iiciili , luit iiiissa Sancli Mclidlai. pic>L'iilil)ii.s il()iiiiiii> de (Jniilv [y Mai.|
el Alligret cuni bidellis ci leffenlibusC.
Eodem die, fuit sigillalalillcra gradiislicenlienia<jisln Pétri Gus.sart(stfj, Cathe-
lanensis [sic, pro Catalauiicnsis] diocosis; et eodem die, fada est conjjregatio Lni-
versitalis post prandium apud Sanctum Matliuiinum, ad aiidicndas litteras regias
super revocatione a banno magistri Joliannis Slandoncb. absqiio causa et fontra
oninem rationem banniti et exuiis'^).
Die marlis \ii Mail, lleniiciis le Clerc, Callialaunensis dyocesis, examine facto, [la Mai.]
fuit admissus ad gradum baccalariatus, el prestitit solita juramenta.
Die veneris xv Maii, Jacobus Loiselct, Belvacensis dyocesis, examine de ipso [iâMai.|
fado, fuit ad gradum baccalariatus admissus, et prestitit solita juramenta.
Die mcrcurii \\ Maii anni mv% frater Petrus .loly, Ik'lvacensis dyocesis, oïdinis [20 Mai.|
S. Benedicti, Julianus Monllenneau [m marg. : Maulonneau]. Cenomanensis, et
Johannes Matliei, Lugdunensis diocesis, premisso de eis examine, fuerunt admissi
ad gradum baccalariatus, et pi-esliterunt solita juramenta.
(F° ik r".) Die sabbati xxiii Maii mv% ÎSicolaus Barbarat, Trecensis dyocesis, [23 Mai.]
premisso examine, fuit admissus ad gradum baccalariatus, et prestitit solita jura-
menta.
Die veneris xxviu[i] Maii ejusdem aimi, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus. [29 Mai.]
premisso examine, Joliannes de Platea, Martinus Bregis[m marg. : alias Dambry],
Meldensis dyocesis, et Joliannes de Brenis, in arlibus magisler, Senonensis dyocesis,
et prestiterunt solita juramenta.
Die sabbati sequcnti, dominus INycolaus Dorigny legil dodoralem Decretalem [3o Mai.]
loco domini de Hanges[t] absentis, in vigilia Pentbecostes.
Quinta die Junii ejusdem anni. Tbeobaldus du Cboiseul'^'. Eduensis dyocesis. [âJuin.]
''' Même observation pour ce dernier membre commune ilo Montberlhaull, arrond' el canton de
de phrase. Semur], m. Thibaut de Choisel, son fils, escalier
^^' Même observation pour ce paragraplie. « Paris, [plaident] contre messire Philibert de
''' Le a'i lévrier ligi) [lâoo], ifnoble homme Choisel, seigneur de I^anques". Collection <!lairam-
Pierre de Choisel , dit Galehault, escnier, seijjneur banli, vol. 760 , p. 334. — En marge : Thco. du
de Fremoy [auj. Frémois. départ' de la C(^te-d'Or, Cloisciil.
65.
516 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U99-1500J
premisso examine, fuit admissus ad graduni baccalariatus et prestitit solita juia-
meiita.
[i3Juin.] Die décima tercia Junii, anno mv'', Andréas Van Heude, Morinensis dyocesis,
examine facto, fuit admissus ad gradum baccalariatus, et prestitit solita juramenta.
[90 Juin.] Die sabbali \\ Junii, fuit missa Facultatis et obitus boue memorie domini
Ambrosii de Gambray, Decretorum doctoris. A (Fuit dominus Allegret et ego
decanus.
[29 Juin.] Die lune x\n meiisis Junii anni predicti, frater Jobannes Anglici, ordinis S.
Benedicti, Aniciensis dyocesis, premisso examine, fuit admissus ad gradum bacca-
lariatus, et prestitit juramenta solita.
[27 Juin.] Die sabbati xxvii Junii, Jobannes Lescuier, presbiter, Tullensis dyocesis, pre-
misso examine, fuit admissus ad gradum baccalariatus, et prestitit solita juramenta.
[gJuilkt.] Die jovis i\ Jul(l)ii, fuit missa Facultatis apud Sanctum Joliannem, me decano
solo présente.
[8 Juillet.] (F" i/i v°.) Die octava Jul(l)ii, anno Domini m v'', Jobannes Plumangat, dyocesis
Macloviensis, premisso examine, fuit admissus ad gradum baccalariatus, et pre-
stitit .solita juramenta.
[i.") Juill.L] Die mercurii xv Jul(l)ii ejusdem anni, Jobannes Monaclii et Natalis Monacbi,
Leonensis dyocesis, premisso de eorum sulTicientia examine, fuerunt admissi ad
gradum baccalarii, et prestiterunt solita juramenta.
[0:5 Juillet.] Die jovis x\ni(i) Jul(l)ii ejusdem anni, fuit missa apud Sanctum Jobannem,
assistentibus dominis Allegret, du Gast et me decano.
Eodem die, post missam in capella, frater Jobannes des Pas, ordinis S. Au-
gustini, dyocesis Abrincensis, examine facto, fuit admissus ad gradum baccala-
riatus, et prestitit solita juramenta.
[ 1" Août.] Die sabbati prima Augusli , fuit cxaminatus et admissus ad gradum baccalariatus
in Facultate Decretorum Micbael Gbristiani, dyocesis Ebroicensis, et pi^estitit
solita juramenta.
[6 Août.] Die jovis, post mi.ssam Facultatis, que fuit vi Augusti, frater Antonius Anglade,
ordinis S. Benedicti, Claromontensis diocesis, et Petrus Annet[m »i«rg-.; Anier?],
[U9<)-ir)()oj DE i;u\ivi:itsiTi': dk i'aius \r xv sikci.I'. .vit
Parisiensis dyocosis, lucrunl examinai i d mliiiissi ad {jradiiiii haccalariatus, pre-
slilis solilis juraincnlis.
Vigesima die Augusli ejusdem anni, iVatcr Meldiior !(; Fcvre, ordinis S. Bene- [aoAoui.]
dicti, Noviomensis diocesis, fuil adinissus ad graduin baccalarialus post examen
de eo facUim, et ])rcsUlit solila juramerila.
Die septima Seploinbris ejusdem anni, dominas Joliannes Picard, doctor regens [7 Scpu.-mbrc]
in Facultate Decretorum, supplicavit pro mcase gratioso, et fuit ejus supplicatio
admissa in congregatione apud Sanclinn Matuiiniim eodem ilii- lialiila.
Vigesima quarta Seplembris''', anno Domini u v'', Micliael Sanlin-, in ailibus [s'iScpiemLre.j
magister, dyocesis Ambianensis,PetrusGrespin, dyocesis At(tjrebatensis, et Petrus
Talon, presbiter, dyocesis Suessionensis, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus ,
et prestiterunt juramenta.
(Fol. 1 5 r".) Vigesima octa va Septembi'is, Nycolaus du Gayet(^), Parisiensis dyo- [28 Septembre]
cesis, examine de ipso facto, fuit adinissus ad gi-adum baccalariatus, et proslilit
solita juramenta.
Prima Octobris ejusdem anni, Mayolus Beraudi, Matisconensis dyocesis, fuil [i" Octobre.]
examinatus et admissus ad gradum baccalariatus, prestitis solitis juraraenlis.
XV Octobris ejusdem anni, Natalis Adam, alias Oudart, dyocesis At(t)reba- [ij Octobre.]
tensis, fuit admissus ad gradum baccalariatus, et prestitit juramenta.
XVI Octobris, Joliannes Masseront'', dyocesis Genornaneusis, fuit admissus ad [16 Octobr.-.]
gradum baccalariatus, |)restitis solitis juramentis.
XIX Octobris ejusdem anni , Joliannes Bamel , dyocesis At(t)rebatensis, et Joliannes
de Ghagotes [m mw/'^. : de Gbasettes], dyocesis Glaromontensis, fuerunt admissi
ad gradum baccalariatus, et prestiterunt solita juramenta.
19 Octobre.]
'■' Le i5 septembre, selon Du Boulay (t. VI,
p. 3) , Deuys Alligret avait ét('' iioinraL^ vice-conser-
vateur des privilèges apostoliques de l'Universitt'.
^' En i5oi, Michel Sauliu, maître es ai-ts et
bacheliei' eu Décret, se présente à la collation
rprepositi, decani et capituli Siclisiensis ^si'f), dio-
cesis Toriiacensisn , et à celle rf preposili , decani et
capituli ccli'sie coilegiate Sancli Ariiali Duacensis,
diocesis Atti'ebatensisTï. Arch. de l'Un'w. de Paris,
vol. 5o, fol. 168 v".
''' Cf. plus haut, p. 458 n. i.
'*' Le 5 décembre 1 'i()3, un de ses homonymes,
r honorable homme ni. (iuillaurae Masseron. pro-
cureur eu Parlement , a émancipé Pierre Masseron .
son (ils, escolier à l'aris, aagé de 7 ans; curateur,
le père.n Coll. Clairamhii>ill , vol. 7GÔ, p. •ji'i.
518 LA FACULTÉ DE DÉCRET [U'JO-ITjOOJ
1 13 Novembre.] Die vcneris XIII Novembris, anno Doniini m v''. Aiithoiiius Genevesii, Lugdunensis
dyocesis, et Franciscus Briiion, Parisieiisi!? dyocosis, de ipsis examine facto et pre-
stitis solitis juramentis, fueruut admissi ad graduni baccalarialus.
Et eodem die reposui ofllcium decanatus in manibus doinini Nicolai de Conty,
decani naturalis Facultatis. Qui annus erat mihi jiibileus, qnia ep,o fueram regens
in ipsa Facultateannos viginli. et compleveram jubileuni annum secundnni slaluta
Facidtatis. Que postea sequenliir prospéra faciat Deus. Amen.
Ro. Gaguinus septimo et sexagesimo etatis mee ax>o hec sciiirsi.
[U99-15()0] DE L'UMVEUSITK DE PAIUS AI \V SIÈCLE. 51'J
II
COLL.YTION DES GRADES.
1. DOCTORATS "'.
2. LICENCES '".
Johannes Amyelli. [i5oo.
Stcphanus Bcsson. i" Mai-l
Joliaunes de Janailhac.
(]arolus [alias l'ctrus] Cucliart.
3. BACCALAURÉATS.
XV Novemhris. . . . Johannes Livrée. (V. p. .jio.) [«'"jg-l
XVI Novembris. . . . Johannes de Janaiilac. (V. p. ôio.)
XI Decembris Micliael Spjfuier. (V. p. 5io.)
XXI Decembris.. . . Leodcj^ariiis Dartois. (V. p. 5i i.)
XVI Januarii Johannes Dormini. (V. p. .5ii.) [ i5oo.]
XVIII Januarii .... Guillermus Malehappe. (V. p. ,t 1 1.)
XXIV Jaimari Joannes de Rayo. (V. p. on.)
II Februarii Guillermus Allegret. (V. p. 5i i-5i9.)
II Februarii Oliverius Allejfret. (V. p. 5 1 a.)
XXVII Februarii. . . Guillelmus Sacespee. (V. p. 5 12.)
?,vi Marlii Frator Johannes de Chevigny. (V. p. 5 12.)
XVI Martii Franciscus de Hallewin. (V. p. 01 a.)
XVI Martii Johannes Wists. (V. p. 012.)
\i\ Martii Frater Johannes Estoquart. (V. p. 5 12.)
xix ?darlii Stephanus Dives. (V. p. 5 12.)
XIX Martii. ...... Frater Lconardus le Tondeur. (V. p. .^12.)
XXIII Martii Johannes Glabaut. (V. p. 5i3.)
XXIII Martii Odoardus Diirandi. (V. p. oi.S.)
XXIII Martii Jacobus de Ghavaij;ny. (V. p. .iiS.)
XXVII Martii lohannes Daigincourt. (V. p. 5i3.)
XXVIII Martii Frater Jacobus Pelé. (V. p. 5i3.)
II Aprilis Johannes Dumas. (V. p. 5i3.)
II Aprilis.. . , ... Guido Myenil. (V. p. 5i3.)
II Aprilis Guillermus Kagout. (V. p. ôiS.)
Aucune mention. — '"' Cf. ci-dessus, |). 5i '1.
520 LA FACULTE DE DECRET [1499-1500]
II Aprilis Claudiiis Panetier. (V. p. 5i3.)
IX Aprilis Egidius Vincent. (V. p. 5i3.)
XIII Aprilis Guido Siivestri. (V. p. 5i3.)
XXIV Aprilis Carolus de Mola. (V. p. 5 13.)
XXVII Aprilis Frater Johannes Oliverius. (V. p. 5i/i.)
XXX Aprilis Andréas Morinus. (V. p. 5i4.)
XII Maii Henricus le Clerc. (V. p. 5i5.)
XV Maii Jacobus Loiselet. (V. p. Biô.)
XX Maii Frater Petrus Joly. (V. p. .5 1 5.)
XX Maii Julianus Montlenneau [Maulonneau]. (V. p. 5i5.)
XX Maii Johannes Mathei. (V. p. 5i5.)
XXIII Maii Nicoiaus Barbarat. (V. p. 5i5.)
XXIX Maii Johannes de Platea. (V. p. 5i.5.)
XXIX Maii Martinus Bregis, alias Dambry. (V. p. 5i5.)
xxix Alaii Johannes de Brenis. (V. p. 5i5.)
V Junii Theobaldus du Choiseui. (V. p. 5i5.)
XIII Junii Andréas Van Heude. (V. p. 5i6.)
XXII Junii Frater Johannes Anglici. (V. p. 5i6.)
XXVII Junii Johannes Lescuier. (V. p. 5i6.)
VIII Jiilii Johannes Piumangat "'. (V. p. 5i6.)
XV Julii Johannes Monachi. (V. p. 5i6.)
XV Julii Nataiis Monachi. (V. p. 5i6.)
xxiii Julii Frater Johannes des Pas. (V. p. 5i6.)
I Augusti Miehael Christiani. (V. p. 5i6.)
VI Augusti Frater Antonius Anglade. (V. p. 5i6.)
VI Augusti Petrus Annet. (V. p. 5i6.)
XX Augusti Frater Melchior le Fevre. (V. p. 517.)
XXIV Septembris. . . Miehael Santin. (V. p. 617.)
XXIV Septembris. . . Petrus Crespin. (V. p. 5 1 7.)
XXIV Septembris. . . Petrus Talon. (V. p. 517.)
XXVIII Septembris.. Nyeolaus du (Jaiiet. (V. p. 517.)
I Octobris Mayolus Beraudi. (V. p. 617.)
XV Octobris Nataiis Adam, alias Oudarl. (V. p. 517.)
XVI Octobris Johannes Masst-ron. (V. p. 617.)
XIX Octobris Joliannes Raniel. (V. p. 517.)
XIX Octobris. . . . Johannes de Chagotes [de Ghasetles]. (V. p. 51-.)
XIII Novembris. . . . Anthonius Genevesii. (V. p. 5 18.)
XIII Novembris.. . . Franciscus Brinon. (V. p. 5 18.)
III
LECTURES DES BACHELIERS'''.
''' Nous avons déjà rencontré plus haut (p. SsS) François de Plnmangat, du même diocèse de Sainl-
Maio. — ''' Aucune mention.
1500-1502] DE i;UMl\i;i{SlTK l)K l'AHIS AL W SIKCLi;. r)2I
DÉCANAT DE DENYS VLLFCnKT.
NOVEiMliliK I.j(l0-JA\VIK11 lô02t'*.
I
DÉLIBÉRATIONS DE LA FACULTÉ.
(T. m, F" i() !•".) Aiino Doiiiilii millcsiiiio (|iiiii{ffiitf;simo, cori{jrc{jata fuit [ir)oo.
consultissima Decrctorum Facilitas pei- cediilain super (IihiIhis articulis, priiiiiis, 3 Noipmhrp.]
super electionc ofTiciarioriun dicte Facultatis; secundus, super siipplicacionibus
et injuriis. Quoad primuni arliculum, reverendi patres doctores régentes iu tlicla
Facultate, videlicet niagisler Nicolaiis de Conty. dominus Rol)erlus Guaguyn.
magister Claudius de Hangost, uiagister Syuion Dugast, magisler Nycolaus Dori-
gny, absente niagistro Jolianne Picard, niagistruni iJyonisiuui Alligret, doctorem
actu regcntem in eadem Facultate ac vices gerentem curie conservacionis privi-
legiorum apostolicorum Universitatis Parisiensis, in decanuui ejusdeni Facultatis
elegerunt. Acla fuerunt lier die décima tercia mensis Novendjris, anno supradicto
ac doctoratus inei anno octavo.
Anno eodeni, die vero xxui mensis Noveuibris, (in) suprema Parlanicnti curia, [03 Novembre.]
instante et requirentc rectore et l'nivcrsitate Parisiensi, dicendo ([uod ad causam
oiriciorum annalium seu temporalium non cadit casus novitalis et saisine, adnul-
lavit quemdam jirocessum incboatum coram pre])osito Parisiensi in casu novitatis
et saisine ad causam decanatus F'acultatis Medicine jter magistrum [Hobertum]
Masurier, doctorem regentem in Facultate Medicine, contra magistrum.. loannem
Bertoul, eliam doctorem regentem in eadem Facultate, et coguitionem et deter-
ininacionem questionis inter predictos suborte et mote remisit ad Universitatem.
Unde die sequenti Universilas liabuit gratias prefate curie de conservacione sue
iurisdic[t]ionis et voluit quod expensis Universitatis levaret[ur] a registiis Curie
litigatum parcium cum ai-resto.
''' Nous avons coiitiniu- jusqu'à celle dalc la i5o2, que le ii janvier i5o->. — Dans le haut
publication int(5grale des Mémor'mu.r , paire que de la marge du registre, à gauche, on lit celte noie
nous ne pouvions guère laisser en deliors de nolie intc'ressante et que nous avons déjà eu l'occasion
travail la (in de l'annëe i5oo, el que, d'aulre de relever : TEgo Mcolaus Dorigny l'eci conscribi
part, à cause de la peste, les officiers de la Faculté regislrum domini Alligret, quia obiit lempore sui
ne purent être élus, pour l'année scolaiie i5ot- decanatuS".
66
52-2 LA FACULTÉ DE DÉCRET | I ;)0(l-ir)()-2 |
[35 Novembre.] Die \\v cjustleui iiieiisis, (jue fuit (lies Saiicte Catherine, doniirius Johaiines
Rome, |)resl)iter, Rothomajjensis diocesis, luit admissus in baccalariuni et solvit
pro bursis duo scuta.
[••() Novembre.] Die sequentl, fuit missa Universitatis in JacobitisC ])ro bone ineniorie (?)
Johanne papa wii, et fuerunt présentes domini de Conty, Dugast, Dorigny et ego.
|-. Décembre.] (F" 1 (") V". ) Die secunda meusis Deceiubris , domiuus Franciscus Basteon [/;/
marg. : RatheonJ, Lemovicensis diocesis, fuit in baccalariurn admissus; cujus
bui'sa valet ni 1. t.
|(i Décembre.] Scxta die ejusdem mensis, in Sancti Nicolai, Jacobus de Meleun, diocesis
Senonensis, et .loliannes Pâlies, diocesis Sancti Plori, fuerunt baccalariati; quo-
rum bursa pro (jnolibet [valet] \i s. par.
f7 Décembre.] Scqueuti die, fuit missa Universitatis in .lacobitis jn'o statu[tis?] ipsius Univer-
sitatis.
[a'i Décemlire.] Dominus Symou Dugast in vipii(l)ia Nativitatis Domini, anno millesimo quin-
gentesimo, legit Decretaleni doctoralem.
[19 Décembre.] Die decima nona ejusdem mensis, dominus Johannes Buffle [m inurg. : Rufles],
presbiter, diocesis Andegavensis, fuit in baccalariuni admissus; cujus bursa [valet]
\L s. par.
[ unn. Vicesima prima mensis Januarii, frater Johannes Thomas, de Parisius, frater Pe-
aiJiinM.r. I j^.^g Gaultier, de Claromo[n]te, ordinis S. Benedicti, magister Symon Carre*'-),
Senonensis diocesis, fuerunt admissi ad gradum baccalariatus. Bursa primi reli-
giosi [valet] m 1. t.; aliorum duorum, pro quolibet, xl s. par.
[3o Janvier.] Sabbati penultima .Tanuarii, fuit obitus bone memorie domini Martini de
Fraxinis.
•'' Selon Du Boiilay (t. VI, p. 3), la peste sévis- ei bachelier eu Décret, se présente à la collation
sait alors d'une manière particulièrement cnielli' du chapitre rrSancti Vedasti infra muros Belvacen-
dans le voisinage des Mathurins : fcapropter Uni- sesi, et à celle du trésorier de Beauvais. Archives
\ersilas aliqiiandiu sua habuit coiiiitia apud Jaco- de l'Uiiii: de Paris, vol. 5oi, fol. 161 v°. — En
bitasTi. i5o9, il est qualilif- en outre de rfclericus Seno-
'*' Simon Carré était peut-être le (ils de Pierre nensisi , et se présente à la collation des abbés de
Carré, qualifia, en octobre ii<ji, de contrôleur du Saint Syraphorien, 0. S. B., diocèse de Beauvais.
grenier à sel de Joigny. Co//.Cfetra(«6«K//, vol.^fi."), et île Sainte-Colombe de Sens. Ibid.. fol. 19G.
p. ()■->. — En i.ïoi, Simon Carré, maître es arts
I i:)()(i-ir.02] DK i;i Nivi'UsiTK i)K i'\i;is \i w sikci.k. :)2:î
Fi:iiiii \nus. — Si'ciiiula die iiiciisis l''(;l)ruaiii, Liidovicus de l'illiers. Ebroicen- [a Kwi-r.]
sis di(»c(!sis, et Glirisloluriis de Koiilciiity ' . diorosis (leiioitiaiit'iisis, adiiiissi fue-
iiinl ad {{radiiiii baccalaiiatus. Dicli de l'illiors bursa [vaIoL] \i. s. pai-.; |irefati
Cbristofori l)iirsa, xlviii s. par.
Die sal)bali, missa Universilatis in .lacobitis.
Dio xii mensis Februarii, maoisler Hoberlus Gobin admissus fuil ad {jradum [isFcmpr.]
baccalarialus, et est diocesis Paricnsis. Bursa, \i. s. par.
Eodem dio, Antlionius Romy, alias Lamy, dioresis Glar[o]nionlcnsis, l'iiil ad-
missus in jjiadiim baccalaiiatus. Bursa, xl s. par.
(K" 17 r".) Die XIII sequenli, dominus Stepbanus Genlilz, presbiter, Aulissio- [1 3 FViricr.J
dorensis diocesis, fuit admissus ad gradum baccalarialus.
Die lune xv(ii) ejusdem mensis, Jobannes Doul)le, diocesis Nyvernensis, fuit [i5 Février.]
baccalai'ius in dicta Facultate. Bursa, xi, s. par.
Ciaudlus Pommier, Matisconensis diocesis, fuil admissus ad «jradum baccala- [i8Féïrirr.]
riatus, die jovis xvui Februarii.
Eisdem anno et die, Petrus Coiol , piesbitcr, Tiecensis diocesis, et .lobannes
Oudot, ejusdem diocesis, etiam prcsbiler, liici uni baccalarii, examine privio [sic,
pro previo).
Eodem die, fuit incorporatus Petrus Choquet, baccalarius Aureleanis.
XXV ejusdem mensis, dominus Guiliermus de Dampierre, presbiter, diocesis [q5 Février.]
Rotliomagensis , fuit admissus ad gradum baccalarialus : cujus bursa [ valet] xl s. |)ar.
Et eo die fuit apertum examen licencie, <!t erant sej)tem jam supplicanles.
Martius. — Die tercia mensis Marlii, magister Symon Burgensis, Baiocensis [3. Mars.]
diocesis, cujus bursa [valet] ni 1.; Benignus Morlet, Lingonensis diocesis, cujus
bursa xl s. par., el Joliannes Baclio, Lingonensis diocesis, cujus bursa n I. t.,
fu(Munl admissi ad gradum baccalarialus.
Die XI ejusdem mensis, .lohanncs Pericard,Trecensis diocesis'-', cl l'raler Ludo- [n Mai-;. |
vicus de Ghatonru , ordinis S. Benedicli, diocesis ïrecensis, fueruni admissi ad
gradum baccalariatus, et quilibet ipsorum solvit pro bursis xl s. par.
'" En i5oi, Chrislophe de Fonleiiey, maître fie Sainl-Serge-lez-Aiigers. Archnes tie l'Uiiiv. de
es arts et bachelier en Discret, dn diocèse du Mans, P)iris, vol. 5o, fol. 176.
se présente à la collation de i'ahbesse de N.-D. de ''' Le 90 mai t.'ioo, ^Leg-er \ronlsaujon. ctira-
l\onceray d'Angers, 0. S. I!., et à celle de l'ahl»; lenr de Jehan de Pleure, fils émancipé de Picn-c do
f)6.
ri5 Mars.
r)-2'i LA FACULTÉ DE DÉCHET | ir)(KI-150--> |
Peti'us de CliasteaupersC), de Parisius, lïiit receplus ad gradum baccalarialiis
die XV ejusdem mensis, et sol vit pro bursis xl s. par.
[16 Mars.] Ludovicus Pommier, diocesis Lugduuensis, luit admissus ad gradum baccala-
rialiis die xvi niarlii, anno quingeiitesimo; solvit pro bursis m 1. t.
[19 Mars.] Décima nona die ejusdem meiisis, fraler Malbeus Mouton, ordinis S. Augustini
et monasterii Sancte Genovele Parisius, fuit admissus ad gradum baccalariatus.
Bursa, XL s. par.
(F" 17 v°.) Eodem die, Jobannes Barton'-', Lcinovicensis diocesis, fuit ad-
missus ad baccalariatum; cujus bursa n escus.
Mars.
Die XXH, anno et mense predictis, Karolus de Villemourren [m marg. : Ville-
morren], diocesis Catbala[u]nensis , [fuit] receptus in baccalarium.
[9/1 Mars.] Die xxnn ejusdem mensis, Jacobus de Huy, Remensis diocesis, receptus fui! in
baccalarium.
Eisdem anno, die et mense, frater Jouacbin iMaulclorc (.s/c), ordinis S. Bene-
dicti, Calbala[u]nensis diocesis, [fuit] receptus in baccalarium.
Pleure, [plaide] contr.' Claiulp (rOrigny, veul've
de fou Jehan Peritnrt, l'iene le Ber et sa femme,
à cause d'elles, lesdils Claude et le lîei' tuteurs de
Jehnn Pericnrt . excnllinr à Paris , lils diidit defTunt
et veul'vei. ('olL C/niruinluni/l . vol. "0.5, p. 3.58.
— Le -31 avril i5o5, Jean l'éricaid demande à
être admis au doctorat et pressente sa seconde re-
ipiête le 3o [Mémoriaux de la Faculté de Décret,
vol. III, fol. 37 v"). Le 17 décembre de la même
année , il demande et obtient la première lecture
ou lecture ordinaire [ibid., fol. 4i). Le a 3 jan-
vier i5o7, il requiert de nouveau le doctorat, et,
le 1" février, la Faculté lui exprime tous ses regrets
qu'il se soit présenté trop lard [ibid.. fol. 54 v" et
56 v°). Le 8 juillet 1 5o8 , Nicolas Dorigny échange
avec lui l'église paroissiale de Saint-Germain-le-
Vieil contre la chapelle des apôtres Pierre et Paul
en l'égUse des Mathurins [ibid., fol. 80 v°). En
août i5io, il est atteint de la peste ainsi que le
second lecteur Martial (ialicier; ils en gémissent;
mais, le 22, la Faculté prononce la clôture de
leurs leçons [ibid., fol. 110 v"). Le 2 septembre
i5ii, il résigne l'église de Saint-Germaiu-le-\ ieil
en faveur de Pétrarque de La Magdeleine (îJk/. ,
fol. 121). Le 28 février i5i5, il résigne purement
et simpleraenl la première lecture (/i/W., fol. 121):
c'est qu'il venait d'i'tre nommé conseiller au Par-
lement de Dijon (17 février), où il fut reçu le
8 mars. 11 mourut le a8 juillet 1628. — Il semble
bien qu'il ait été nommé d'abord, mais non in-
slallé, an Pai'iemeut de Grenoble. Il fut en outre
prieur de Saint-Antoine et trésorier de la Sainte-
Chapelle de Dijon. Cf. Fleury Vindry, Les Parle-
mentaires français au ivi' siècle, t. I, p. 79 et 129.
— La Faculté de Décret ne l'avait pas oublié ; le
10 mars i52/i, elle recevait bachelier en Décret Ni-
colas Lebé, deTroyes, rr in jure licentiatus et nepos
domini Joannis Perricart senatoris apud Divionem
et olim priini legentis nostre schole, et gratis,
favore suorum». [Mémoriaux, vol. III, fol. 205.)
"' Le i^juillel 1^92, "uohle homme An-
tlioine de(Jiiasteaupers, escuier, sieur de Gress[e]y
en France, émancipe Pierre, son fils, escolicr à
Paris, aagé de 1 1 ans, auquel a esté donné poui'
curateur soudit père-. Collection Clairamhaiill,
vol. 7115, ]). i'i(). — A cette même époque, un
Pierre de Chàteatq)ers était chanoine de Paris; ce
ne peut guère être le bachelier de lâoi. Cf ibid.,
p. 370, 38o et tiao, et ci-dessus, p. 67 n. 1.
'■' Voir ci-dessous, p. 536.
[ir.()(l-ir)()-i| |)K LU.MVKnsiTK l)K l'AItlS AI \V SIKCLI-:. r,-2r)
Die XXVI, aiiiio prcdiclo, Suiioii l'iiili|i[|i|iis.(l(.' liciililiiis, Tn(ii)r'iiacerisis dio- [.r, Mon..]
cesis, [ fuit] rcceplus in haccalaritim cl solvil prci liiirsis m 1. I.
Reverendus pater domiiius Nicolaus ]Joii{îiiy legil Dcr.relaloin in vi|jilia domi- (SAvril.j
nici in Ramis Palinaniin.
xxviii cjusdem monsis, subbidellus, scilicet Ludovicus Rouyor, rcccptor' erarii [aSMars.]
publici. i-eddidilsiiiim coinpolum et fuit quittus usque ad liane, diiiu <'i|r;, Facul-
talem in anno niillesimo (juingentesimn aiiU; Pasca.
XXIX ejusdem inciisis, ruoiunl, examine preliabilo. baccalarii, Aitliurius l'rail [..gMar;..!
[in marg. : Pial], de Parisius, Johaiines Goiumbi, Gabilonensis diocesis, Pbaroii
Foulle C, Meldensis diocesis.
Ultima martli, fuit missa ordinaria, presentibus Dugasl et me, et fuit exami- [3i Mars.]
natus Slepbanus Fabri, Garnotensis diocesis, pro baccalariatu.
Ai'RiLis. — Prima apriUs, fuit clausum examen; post cujus clausnram fuit fi" Avril.]
injunctum Gervasio Dodier ('-', clavigeio, ut iiaberet levare litleras sue domus et
dare Facultati.
Eodem die, Petrus Merille, Trecensis diocesis, Matliurinus Trotiii. Sihanec-
tensis diocesis, et Laurencius le Vasseur, Genomaneiisis diocesis, fueruiit admissi
et recepti in baccalarios.
Die VI ejusdem mensis, anno quingentesimo ante Pasca. celebrata fiiil licencia |6 A»rii.|
in Facultate Decretorura; iii qua fuerunl novem baccalarii evocati j)crbideilum in
aula domiiii Parisiensis, eo ordine quo fuerunl ad gradum baccalariatns admissi et
recepti. Inter quos erat magister Pelrus GJiouquetW, baccalarius Aurelianensis,
cui fuit servatus dies sui gradus. licel solum pr[e]cederet unum ex baccalariis
nostris per novem dies. Tamcn tune fuit ordiiiatum quod de cetero nostri bacca-
larii, si concurrerent in promotione sui baccalarialus in eodem mense cum bac-
''' En i.5oa. Faron Foule, (li.icre du diocèse Eu i548, Nicole Dodier est hedeau de la Faculté
de Meaux, maître es arts et bachelier eu Décret, se de De'cret (Campardon et Tuetey, liiveiilaliv ties re-
présente à la collation du prieur de Saint-Pierre (fislrcs. . . du Chàlelet de Paris, n° 28791.
de Goucy, de Tordre de Cluiiy, diocèse de Soissons. ''' En lôoi, Pierre Cliou(iuet, mailre es arts
Arcli. de l'Univ. de Paris, vol. 5o, fol. 190 v". et bachelier eu chacun di-oil, se présente à la col-
'*' C'est son fils , Simon Dodier, qui , reçu ba- lation de l'ëvéque et du chapitre rlé Soissons et
chelier en Décret le a8 décembre i^x"] et licencié à celle de l'abbé de Saint-Corneille. 0. S. B., dio-
le 28 mars iSai {Mémoriau,v,\o\. III, fol. 191 v°, cèse de Soissons. -IrrA. de l'Unir, de Paris, vol. ,ïo,
24o v° et 296 v°), était avocat au Parlement fol. 170.
en iSay {Coll. Clairamhaiitl ,\o\. yCô, j). i(Jt). —
52(; LA FAClLTl': DE DÉCHET [1300-ir)(l2J
calariis aliarnm Universilatum. iiiioi] tiinc baccalarii iioslii precodoreal alios
aliaruni l nivcrsitaliiiu, si eiaiit ejusdem mensis, licel non ejusdem diei.
(F" nS r'\) Ma<;istei-Egidiiis Decestois. [Euin] adoptavit Picard.
Fraler Steplianus de Magiiavilla — Coiity.
Magister Laiirencius Bouillon — de Hangest,
Magister Nicolaus Aiiglici — Dorigny.
Frater Symon Naucler — Dorigny.
Magister Laurcnciiis Christiani — Aligret.
Magister Petrns Ghouquet — Picard.
Magister Alexander Gourry — Gaguyn.
Magister Micliael Seguerie (s?'e) — Dorigny.
Projuribns hidelloriim fuit eis assignata super col[l]ecta scole summa novem
sciitorum auri (juoad liceuciam.
Eadem die. fuit injunctum domino de Conly, ut haberet facere ref(f)ici vitri-
nes scolarum et cameiarum cxpensis publicis. Et eodem die, ex matura delibe-
racione et conclusione Facultatis fuit conclusum cjuod de cetero publicaretur et
diceretur baccalariis volentibus ingredi examen licencie quod propter multas
causas ad hoc Facultateni moventes evocarentur in die sue licencie secundum
ordinem et antiquitatem sui gradus et non secundum mérita etscienciam ipsorum
baccalarioriim. Gui quidem conclusioni non assentiit dominus Dorigny, sed potins
dissentire videbalui'. dicens quod. licet islud statutum videatur esse rationi con-
soruim ob evocacionem que fit gregatim in aliis Universitatibus vicinis, eo quod,
licet aliquaiido controversie orirentur inter dominos doctores super prioritate et
posterioritate baccalariorum suorum, cum omnium non erat idem judicium,
tamen istud statutum aiïert maximum prejudicium baccalariis qui stimulabantur
ad vac(c)andum litteris pontificiis ob prioritatem et posterioritatem sue evoca-
cionis publiée pro bonore consequendo.
Preterea, eodem die, fuit statutum et ordinatum, nemine contradicepte, quo-
niam présidentes erant communes et communiter distribuebantur, quod anti-
quior doctor presideret et consequenter alii suo ordine et, uno récusante,
subseqiiens dortoi'; et. die (juo presideret. haberet très solidos pavis. de ère
publico.
17 Avril.] Sabbati xnu Aprilis [1. xvu] post Pasca, [anno] quingcntesimo primo, Egidius
du Mont, Rothomagensis diocesis, luit baccalarius.
[20 Avril.] XX ejusdem mensis, Anthonius Noblement. Gabilonensis diocesis, fuit, examine
premisso, baccalarius. Et eodem die, fuit data cuilibet ex dominis concomitantibus
I 1500-15021 DK l/i;\IVKl;.SITK l)K l'VlilS Al X V" SI KCLK. 5-27
licenciundos n<,i^uf luï lcm|iliiiii IJcalc Marie Vir{;inis SMiniiuifiii) (|ii;ilii()r soli-
(lorum paiis.
(I*" i8 V".) wiin cjusdciii I iiiciisis |, l'niL r\;iiiiiiir |in'li:iliilii , m hacciihrium ['.l'i Avril. ;
receplus .loaniK's Pantlion. liotlioma'fonsis dioccsis.
\xix[oiiis(leiii inonsis], fuilniissa ordinaria, presentilms domino de (lontyet me. (39 A»ril.]
Ilac dio, liiernnt data duo sciita domino i\o. Conlv pro lal)oiibiis suis, prontest
consueUnii dare lliosanrario Kacidtatis, vidclicct siii{;nlis annis nrinm scnUnn cum
dimidio pro teda sua.
M\u. — Quinta Mail, luit missa ordinaria et eliani nhilus duniini .luliiuiiiis [5 Mai.)
Chuffart, quondam doctoris et canceUarii l'arisiensis, presentihus domiiiis de
Conty, Dugast et me.
Et post missam fueriint, post examen, ad baccalariatum rece|)ti Robertus
Butor, preshiter, Ehroicensis diocesis, et Alexius fiavgnean , Andegavensis diocesis.
Oclava cjusdem [meiisis], luit congregacio Lniver.sitalis super vac(c)acione [s Mai.|
cujusdam ofîicii scriptoris, et fuit ('oI[l]atum Carolo du Quesne, presentibus do-
minis de Conty, Dujrast, Dorigny et nie.
Nona ejusdem [mensis], fuit missa Sancti Nicolai, presentibus dominis de Contv [9 Mai.]
et me.
Jovis XHi ejusdem [mensis J, luit missa oi-diuaria Facuitalis. [i3Mai.|
Mercurii xix ejusdem [mensisj, in vigil(l)ia Assenlionis (sic) Doinini. Incruiil. [19 Mai.]
examine premisso, recepti in baccalarios magistri Huberlus de Gliriclie [m marg. :
de Griche], Tornacencis [sic) diocesis, Hillarius le Boullcnger, Pictavensis dio-
cesis, Jobannes de Renty'^), Morinensis diocesis, .ludocus Tibaull, Tornacensis
diocesis.
Veneris, in crastino Asscntionis(,s(;c), fuit missa ordinaria, presentiJnis dnininis [-m Mai.]
de Conty, Dorigny et me; post quam missam fuit examinatus et ad gradum bacca-
lariatns admissus magister Petrus Berge, Turonensis diocesis.
Sabbati xxu ejusdem mensis, anima reverendi patris domini Roberti Cuaguyn.
'"' Le 10 mars i5oo [ilioi], TSiinoii Masselnt oscuier. et dainoiselle Ailrianc de l'ronvaire, sii
(lit de Bède, (lemeuraiit à Moy, pirs lîeaumont, kmmc. CHra\em:i i\e Jelitiii de lieiily, leur fils, esco-
[est] condamné es despens des delTaux conirc iiiy lier à Paris-. C.oUeclion Clairambnuli , xnl. ■jùh.
olttenus |)ar- nolilcs ptM'soniii's Jacipus du Ilciity. p. 433.
Mai.
528 LA FACULTÉ DE DÉCRKT [ir)00-150'i]
generalis ordinis Sancte Triiiitalis de Redemptione caplivoniiii, Irausivit de Iioc
mundo ad Patrcni oninipotentem; quem Hobeiium dcbeiit singuli Universitatis
lugere et deflere, quoniaiu singulis et toti corpori luit lioiiori et iitilitati, reliii-
quendo iiobis niiilta niunimenta et scripta. Cui Deus iiidnlgere digiieturO !
[tiSMai.] Doininica xxiu, delatum est ejus cadaver, assistentibus doininis, in parte ante-
riori de Conty et me, et in posteriori Dugast et Dorigny. teiientiljus extreniitatein
pal[l]ii; et omnibus et singulis, presentibus et abscntibus, dominis doctoiibus
Facultatis datus est aureus, juxta consuetudineni Facultatis. Et die craslino,
dominus Dorigny celebravit ultimam magnam missam; in cujus servicio omnes
domini doctores cappati cuni bidellis interfuerunt.
•
[aGMai.] (F° 1 9 i"°.) XXVI ejusdem mensis, fuit missa ordinaria, et dominus de Contv
dédit clavesthesaurarie domino Dugast, petenslicenciam recedendi; cuiconcessa est.
['iJuin. I Jl'mus. — Quai'la ejusdem mensis Junii, luit receptus- in consiliarium curie
Parlamenti unus ex condoctoribus nostris, dominus Nicolaus Dorigny (-'.
[aô Juin.] XXV ejusdeui mensis, fuerunt, examine premisso, ad gradum baccalariatus
recepti niagister Guillermus Radicis, Eduensis diocesis, Roberlus Jolivet, Remensis
diocesis, Johannes Coquillart, ejusdem Remensis diocesis'^^. Et ego decanus legi
Decretalem in vigil(l)ia Penthecostes.
[lio Juin.] Ultima ejusdem mensis, magister Ludovicus Bride, At(t)rebatensis diocesis, fuit
baccalarius.
'i Juillol.
JuLius. — \ini ejusdem mensis, fuerunt admissi ad baccalariatum magister
Johannes Docbes, diocesis Belvacencis. Petrus Prévost, Ambianensis diocesis, et
Nicolaus Repnier. diocesis Remensis.
"b'
fji Juillet. I XXI ejusdem mensis, fuerunt. examine premisso, admissi ad gradum baccala-
riatus magistri Roberlus Dugast, Ebroicensis diocesis, et Guillermus Nicolas, dio-
cesis Parisiensis.
[29 Juillet.] XXIX ejusdem mensis, fuit admissus ad gradum baccalariatus magister Rogerius
le Mestayer [m ïnarg. : le Mestahier], diocesis Ebroicensis.
''' En marge : "Ohitusdoniini lioliertiGa^uini-. legium domini Dori}[nyi. (If. Franc. .3aiio,
— "Decessus Guaguinin. (jf. Tliiiasnc IL (inuidiii Toi. 227 v°.
Epislole et orationcs, t. I, p. 1 57-1.58. <'' Sans doutn quolcjuc neveu de (juiilaume.
'"' En marge : rDies receptionis in coiisiliarliiiii
[ir)00-ir)0"2] DE I.IMVKKSIÏK l)K l'AItlS \l \ \" SIKCLE. 529
Au(;usTLS. — Quiiita die Aujjiisli, luit, examine preliubilo, adinissiis ad hacca- ['> Koùi.]
lai'iatiiiii iiiajjislci' Vilalis Avoiidoli(') (.s/c). Aniriciisis dioccsis, et s(dvit pro Imrsis
M. solides par.
Quinta ejusdem [mensis], luit similitei'haccalariusfrater Jolianriesie Faucheux, [•'. Aoùi.]
ordinis S. Beuedicti, diocesis Senoiieusis, et solvit pro bursis duo scula.
xu ejusdem [inensis], (fucrunt) examine premisso, fuerunt connumerali inter [iiAoùt. ]
baccalarios niagistri Pbilippus — inveni in libio Gervasii'-' — de Lucenay, Niver-
nensis diocesis, et E{j;idius de Conly, Laudunonsis diocesis, et Johannes Rirourt.
Suessionensis diocesis.
xvu [ejusdem mensis], fuerunt admissi ad baccalariatum magisiri Henricus [17 Août.]
Federici, At(t)rebatensis diocesis, Cornélius Gueraldi, Trajectensis diocesis, et
Johannes de Sommievre'^^, Cathala[u]nensis diocesis.
Eodeui die, fuit incorporatus tamquam baccalarius magister Johannes Pichart,
licet esset Aurelianis injure canonico licenciatus, et solvit duo scuta pro incorpo-
racione.
(F° 19 V".) xwi ejusdem mensis, fuit in baccalarium receptus magister Ym- [26A0ÙL]
bertus Régis, Glaromontensis diocesis.
September. — xn septembris, fuit etiam baccalarius magister Arbstus Diclifeu [1 a Septembre.]
[in marg. : Arbissus Dechfeu], Argentinensis diocesis.
xxvm [ejusdem mensis], fuerunt etiam baccalarii, juxta consuotudinem et sta- [.28 Septembre.]
tutum Facultatis, niagistri Germanus Massiot, de Parisius, et Claudius Caigeron,
etiam de Parisius.
OcTOBER. - — xn mensis Octobris, fuit, examine preiuisso, admissus in bacca- [la Octobre.]
larium magister Johannes de Verno. Bisunlinensis diocesis.
xni ejusdem [mensis], fuit post examen receptus baccalarius magister Georgius [i3 Octobre.]
Chadbritz [in marg. : Chardbritz]. presbiter, Moriiiensis diocesis.
''1 En 1^96, Vital Avoudeti [Avoudeti, Aïo»- à la collation Je l'abbé -inonaslorii MoiilastiisifU,
doi^t), prélre, maître es art set liarhelier en Décret, ordre de Cluny, diocèse de Cleriuont, et à celle
se présente à la collation du prieur trde la Vcuei, de l'cvéque et du chapitre de Clerraont. /Air/.,
ordre de Chiny, diocèse de Glerniont, et à celle du vol. 5o, fol. 2q.
chapitre de l'égalise collégiale rrCastri Evpziacii, '*' l.e porte-clefs de la Faculté de Décret, Ger-
diocèse de Cierniont. Arcli. de l'Uuiv. de Paris, vais Dodier.
vol. /19, fol. i3.5 \". — En i'i(J7, il se présente ''' Cf. plus haut, p. 678.
m. li?
iurmiMiKit :i*rioMLi.
530 LA FACULTE DE DECRET [1500-1502]
[ici Uiiobie.j XIX ejusdcin [inensis], similiter magister GuiHermus Berthiert^', Eduensisdiocesis.
[lo Novembre.] NovEMBEii. — Deciiiia iiieiisis Novembiis, fuit missa Facultatis ordinaria.
[la Nov.mbic] XII cjusdeiii [mensisj, in crastino Sancti i\Iartin[i], fuit missa Universitatis apud
Sauctum Matliuriiium. présente domino de Coiily cum bidellis.
i8 Novrmbro.] XVIII ejusdeui [uiensis], fuit missa Facultatis, assistentibus dominis de Conty.
Dorigny et me. Et post missam fuit examinatus frater Jobannes de Montsaujon,
ordinis S. Benedicti, Trecensis diocesis.
a a Novembre.] Jovis XXII ejasdeoi [meusis], fuit congregatio Universitatis apud Sanctuin
Mathuriiium super receptione Arcbiducis et comitis Flandrie, et etiam ad provi-
dendum circa nonnuilas oppressioues et vexationes que fiebant per scabinos bujus
civitatis Parisiensis cuidam librario Universitatis, volentes eumdem cogère ad
solvenduin vectigalia et quasdam novas exactiones.
0.4 Novimbn.] xxiiii [ejusdem mensis], fuit missa Facultatis, et fuerunt post examen recepti
in baccalarios frater Germanus de Pilliers, ordinis S. Benedicti, Carnotensis
diocesis, dominus Petrus Drouyn, etiam Carnotensis diocesis, et Oliverius de
Malleterre, Rotbomagensis diocesis.
aô Novembre.] Jovis XXV, fuit missa Béate Catlierine. Et eodein die, fuit ingressus illustrissiini
principis domini Arcbiducis, postprandium, cum magno triumpbo, et erat Lniver-
sitas juxla templum Béate Genovefe de Ardentibus eumdein expectans, et erant
de Facultate domini de Conty et de Hangest, quibus singulis distributi sunt octo
solidi par.
a(i Novembre.] (F° 90 1'".) Veueris XXVI, fuit luissa Universitatis in Jacobitis, assistante domino
de Conty solo.
'■' Peut-être s'agit-il de iui dans les mentions
suivantes des registres du Cbâtclet? Le 9 août
1691, ff noble homme Pierre Bertier, escuier, sei-
gneur de Busy, et Guillaume Berthicr, escalier à Pa-
ris, [plaident] contre les habitans de Perigny,
lesraoins à futurïi. Coll. Clairmnhaull, \o\. i&h.,
|). 80. — Le i3 août île la même année, Pierre
et Guillaume plaident trcontro messire Pliiiibert
de la Platière, rbevalier, seigneur des Bordes, tu-
teur de nobles personnes Claude, Lyenard et Ca-
tlierine de La Perrière, frères et sœur, enfans et
lieritiers de feux nobles personnes Gibaul de La
Perrière et damoiselle Margueritte Augière; dit est
que les parties pourront parfaire leurs enquestes
par le plus ])rocbain juge royal des lieux». Ibid.,
|i. 81. • — -Le i3 août 1^99, dans la même affaire,
rfdit est que le temps donné ausdites parties pour
faire leurs enquestes sera prolongé, attendu la ma-
ladie de la peste qui est au pays de Neversi. Ibiil.,
p. 286. — Ce dernier membre de plirase lead
riiypotbèse douteuse, bien que les noms des ileux
localités désignées à la date du y août l'iyi se re-
trouvent également dans la région bourguignonne
et dans le Nivernais.
[1500-1502] DE LUNIVEUSITÉ I)K PAHIS AT XV» SII>CLE. 531
S;il)l)ati xxvii, ;iiilc |n;iii(liuiii, luit visiUicio illiisliissiriii |)iin(i|»is Aifliiflucis [17 No»..'ii)lir.-.|
existentis iii donio rcgia propc Aii|ju.stincnses per liniversifatein, ol proposait
ornatissiino, inajjislor Johaniies Boiissart, doctor thcolo{Tus.
Eodeni dio, l'iiil posl examen haccalarius proclaiiiatus IValer Midiiiel fl;iriver,
ordiiiis S. Beiiedicti, Geuoniaiionsis diocesis.
Dominica xxviii ejusdem [mensis], rueriint processioncs Uiiiversitatis apud [a8 Nov-mlin-.]
Augustinenses pro exorando Altissimum super prosperilate et salute supiemi
uostii Régis, Régine et ipsius Arcliiducis, et etiam ut cognosceret ipse Arcliiduî
niagiiiricenciam et excellanciam [sic] ipsins Universitatis, presentibus dominis d(
Conly, Picard''), de Hangest et Dorigny.
IX
Je
Decembeb. — Secunda die, fuit missa ordinaria Facullalis. [•.> D.r..,iii.r..i
Lune sexta ejusdem [mensis], fuit celebrata missa Sancti Picolai m capella [O Dccembr..]
nostra Sancti Johannis Jherosolimilani.
Martis septima, fuit missa Universitatis in Jacohitis, presentibus de Conty et [ 7 Dw.mbn'. |
du Gast.
Eodem die et loco, fuit congregacio Universitatis ad providenduni super lega-
cione Georgii de Ambasia, Rotbomagensis cardinalis, in biis que lendebant in
extirpacionem priviiegiorum Universitatis.
Mercurii octava, fuit missa Béate Marie de Conceptione ejusdem, assistentibus [8 Déwmltro.i
dominis de Conty, de Hangest, Dorigny et me.
Veneris \, fuit missa ordinaria. [10 Dëcemlire.]
XVI [ejusdem mensis], fuit missa de Rurale, solemno(sù') moresolito, presen- [ir> n.r.iniiiv.]
tibus domino de Gonty et Dugast. Et eodem die, fuit admissus in baccalarium post
examen magister Guillermus Finet, de Parisius, in artibus magister.
xxu [ejusdem mensis], fuit missa ordinaria Facultatis, presentibus dominis [aa Dccembiv.]
de Gonty et me.
In vigilia Nativitatis Domiui. ilomiuus de Hangest legit docloralom Deere- [j'i Déa-mlin\ ;
talem.
'■' Nous rencontrons ici pour la dernicro fois lendemain à NoU-e-Dame: son service eut lien dans
le nom de Jean Picart qui mourut le jeudi saint la même église, le -a avril suivant (Méiiwriaiix ,
36 mars i5o2 et fut inhume dans l'après-midi du vol. 111, fol. aa).
67.
532 LA FACULTÉ DE DÉCRET [1500-1502]
[3o Décembre.] (F" 20 v°.) XNX [ejustlem nicnsis], fuit inissa ordinaria, et fuit, examine pre-
misso, in baccalarium receptus trater Johannes Ueberii, ordinis S. Benedicti,
diocesis Sancti Flori.
Et eodeni die, fuit convocata Universitas super apertione rotuli nominandorum.
et erant présentes domini de Conty, Dugast et ego.
[i5oa. Januarius. — Quinta Jauuarii, fuit missa ordinaria. presentibus de Conty,
5 Janvier.] J)„gf,3t et me.
Et eodem die. post missam, fuerunt examinati et ad gradum baccalariatus
adraissi magistri Petrus Lamy, de Parisius, Micliael Morin, Cenomanensis diocesis,
Oliverius Charasson, Bituricensis diocesis, et frater Johannes Daillet, ordinis
S. Benedicti, diocesis. . . . (.sic).
[SJ^invùr.] Sabbati octava ejusdem [mensis], fuit congregacio Universitatis apud Sanctum
Mathurinum ad audiendum lecturam litterarum Régis super receptione Régine,
presentibus dominis de Conty, Dugast et me.
[ir)02] DE L'MNIVERSITK 1)K i>.\IUS AU XV« SIÈCLK. 533
I ao'j.
DECANAT DE DENIS ALLIGUET.
(1502-1503.)
Mercurii xi[f] Januarii, fuit missa ipsius Facultatis et leclura orrlinaria domi-
norum. . 2 Janvi.r.]
Eodcm die. de mane, fuit convocala ipsa Facullas per cedidara et jnramenliirn
apud Sanctum Johaiinem .Iherosolimilanum super diiobus articulis: priraiis [eralj
ad eligendum vel continuandum officiarios dicte Facultatis''); secuudus, super sup-
plicacionibus et injuriis.
Quantum ad primura, dominus de Conty in receptorem et e<jo Alligret iti
decanum fuimus continuât! per vota dominorum de Hangest et Dugast. quia
domini Picard et Dorigny non intererant.
Et eodem die, bidelii posuerunt suas massas in manibus domini decani Facul-
tatis, requirentes et supplicantes suos defectus liaberi pro siipportatis, et ne
domini ob eorum negligenciam haberent suas massas ajjud se retinere aut aliis
tradere, poUicentes se de cetero sua olUcia cum omni diligencia ex(c)ercituros et
gesturos.
Et est notandum quod ista congregacio fuit prostrata [1. prolata] et dilatata
usque ad hune diem propter pestem tune vigentem Parisius et absenciam domi-
norum; quia talis congregacio solet fieri prima die legibiii posl festum Sancti
Martini.
XIX ejusdem [mensis], fuit missa ordinaria. [19 Janvier.]
xxn [ejusdem mensis], fuit, examine prehabito, baccalarius Joannes Mami- [aajanner.]
gneau'-), de Parisius.
XXVI ejusdem [mensis], fuit missa ordinaria Facullatis et obitus solennis domini [a6 Janvier.]
Martini de Fraxinis, presentibus domino de Conty et me cum ])idellis et legeii-
tibus.
(F° 21 r".) Eodem die, fuit, examine premisso, admissus ad baccalarialum
magister Johannes Berthier, Autissiodorensis diocesis
'"' Lesélections des officiers «le la H'aculU' avaieiil lenips <iui> il autres raisons plus lointaines et plus
toujours lieu, comme nous lavons vu, vers le mi- profondes, contribué à la désorganisation de la
lieu du mois de novembre. D'ailleurs, nous ne pu- Faculté de Déci-et et de l'Université de Paris eu
blions ce début du registre d'AUigret (pie poiu' général,
montrer combien la peste avait alors, e.i nK-me '■' Cf. plusliaul, p. 1 1 r) n. -i.
53i
LA FACULTE DE DECRET
[1500-1502]
II
COLLATION DES GRADES.
1. DOCTORATS '
2. LICENCES
(!)
(i Avril. 1
Egidius Deceslois.
Stephanus de Magnavilla.
Laurencius Bouillon.
Nicolaus Anglici.
Symoii Naiicler.
Laurencius Christiani.
Petrus Chouquet.
Alexander Courry.
Micliael Seguier.
I i5oo.
i5oi.]
XXV Novembris
H Decembris. .
VI Decembris .
VI Decembris .
XI s Decembris.
XXI Januarii . .
\xi Januarii . .
XXI Januarii . .
II Februarii . .
II Februarii . .
XII Februarii .
XII Februarii .
xui Februarii .
XVII Februarii.
wiii Februarii
xviii Februarii
xviii Februarii
XVIII Februarii
XXV Februarii .
S. BACCALAUREATS.
Jobannes Rome. (V. p. 5 a a.)
Franciscus Basteon [Balbeon]. (V. p. 53 9.)
Jacobus de Meleun. (V. p. 599.)
Jobannes PaBes. (V. p. 529.)
Jobannes Rullle [Rulles]. (V. p. 599.)
Frater Jobannes Thomas. (V. p. 522.)
Frater Petrus Gaultier. (V. p. 592.)
Symon Carré. (V. p. 599.)
Ludovicus de Piiliers. (V. p. 593.)
Christoforus de Fontenay. (V. p. 59 3.)
Robcrius Gobin. (V. p. 59 3.)
Antbonius Bomy, alias Laniy. (V. p. 523.)
Stephanus Gentilz. (V. p. 593.)
Jobannes Double. (V. p. 593.)
Claudius Pommier. (V. p. 593.)
Petrus Colot. (V. p. 593.)
Jobannes Oudot. (V. p. 593.)
Petrus Ghoquel [incorporatus]. (V. p. 593.)
Guillermus de Dampierre. (V. p. 59 3.)
''' Aucune mention. — '*' Voir plus liaut, p. 526
[1500-1502] DE L'UiNIVKRSITl'; DK l'AItlS Al W- Sil'CLE.
111 Marlii Symon I5ur|jensis. (V. p. 5a3.)
iM Marlii Bcnigiuis Morlet. (V. p. 5a3.)
m Martii loliaiincs Baclio. (V. p. 5;!3.)
XI Marlii Joliannos Pci-icanl. (V. p. 553.)
XI Maiiii KraliT Ludovicus de Clialonru'". (V. p. 533.)
XV Marlii Pclriis de Chasteaupers. (V. p. 5i>./i.)
XVI Marlii Ludovicus Pommier. (V. p. h'iU.)
XIX Marlii FralerMalheus Moulon. (V. p. Sai.)
XIX Marlii loiiaiiiies Barlon'-'. (V. p. 59/i.)
xxii Martii Kaiolus de Viilemourreii [Villemorren]. (V. p. 524. i
wiv Marlii .larobus de Huy. (V. p. 52/i.)
XXIV Marlii Fralt-r Jouachin Mniiclcrc (V. p. 52'i.)
XXVI Martii Syinoii l'iiiiippus de Piculibus. (V. p, 52 5. j
xxix Martii Arthurius Prart sou Prat. (V. p. 535.)
XXIX Martii .loliaiines Coiunihi. (V. p. 525.)
XXIX Martii Pliaroii Foulle. (\. p. 525.)
XXXI Martii Steplianus Fabri. (V. p. 525.)
I Apriiis Petrus Merille. (\ . p. 525.)
I Apriiis Maihurinus Trotin. (V. p. 535.)
I Apriiis Laurencius le Vassenr. (V. p. 52 5.)
XIV Apriiis Egidius du Monl. (V. p. 526.)
X Apriiis Anthonius Noblement. (V. p. 536.)
XXIV Apriiis . . .... Johaniies Panlhon. (V. p. 537.)
V Maii Robeitiis Butor. (V. p. 53^.)
v Maii Alexius Gayjjneau. (V. p. 527.)
XIX Maii Hubertus de Chriche [de Criche]. (V. p. 527.)
XIX Maii Ilillarius le Boullenger. (V. p. 527.)
XIX Maii Jolianiies de Renly. (V. p. 527.)
XIX Maii .ludocus Tibaull. (V. p. 527.)
XXIX Maii Petrus Berge. (V. p. 627.)
XXV Junii Guillermus Radicis. (V. p. SsS.)
XXV Junii Roberhis Jolivel. (V. p. 538.)
XXV Junii Johannes Coquillart. (V. p. 628.)
XXX Junii Ludovicus Bride. (V. p. 52 8.)
XIV Julii Johannes Docbes. (V. p. 528.)
XIV Julii Petrus Prévost. (V. p. 528.)
535
''' Il ne fut reçu à la licence que le 8 fé-
vrier 1007, en même temps que Claude Périllc.
Voyez Mémoriaux (le la Faculté de Décret , vdI. 111,
fol. 60.
'"' C'était sans doute le tiis de Bernard , vicomte
de Montbas, et de Marie de Sully, le neveu de
Guillaume Barton de Montbas, abbé du Dorât en
1477, doyen de l'église de Limoges en l'aSG, dé-
puté de la sénéchaussée de Limousin aux Etals
généraux de Tours en i48'i, et le neveu aussi de
Jean Barton, évéque de Limoges. Il fut abbé du
Dorai et de Saint-Augustin de Limoges, puis
évèque de Lectoure du 18 août i5i4 au ai jan-
vier i53o, date où il résigna en faveur de sou
neveu Guillaume et où il parait avoir passé à
levéché d'Athènes. Il mourut probablement le
ai septembre i544. Voir Gallia Christiana, t. I.
col. io85-io8(), et t. II, col. 536-537 et 55i;
Eubel, Hiernrcliia cathotica, t. 111, p. i36 et aSy
(OÙ il est dil (pi'il élnit licencié en Décret).
53G LA FACULTÉ DE DÉCRET DE L'LINn EHSITÉ DE PARIS. [1 500-1 50-2J
XIV Julii Nicolaus Régnier. (\. |). 5-!8.)
XXI Jiilii Robcrtiis DujjasI. (V. p. 5>j8.)
XXI Julii Guillernius Nicolas. (V. p. GaS.)
XXIX Julii Rogerius le Mestayer. (V. p. 628.)
IV Augusti Vitalis Avondeti. (V. p. Sa;).)
V Augusli Fraler Johannes le Faucheux. (V. p. Sag.)
xn Augusli Philippus de Lucenay. (V. p. Sag.)
XII Augusli Egidius de Conty. (V. p. Sag.)
MI Augusti Johannes Ricourl. (V. p. 5ag.)
XVII Augusli Heniicus Federici. (V. p. Bag.)
XVII Augusli Cornélius Gueraldi. (V. p. 5a g.)
XVII Augusli Johannes de Somniievre. (V. p. 52g.)
XVII Augusli Johannes Pichart [ineorporatus]. (V. p. Sag.)
XXVI Augusli Y'mberlus Régis. (V. p. 5 a g.)
XII Septeinhris . . . Arbslus Dichfeu [Arhissus Dechfeu]. (V. p. 52g.)
xxvm Sepleinbris. Germanus Massiot. (V. p. Sag.)
xxviii Septembris. Claudius Caigeron. (V. p. 5ag.)
XII Octohris Johannes de Verno. (V. p. 5 a g.)
XIII Octohris Georgius Chadhrilz [Chardhrilz]. (V. p. 52g.)
XIX Oclohris Guillermus Berlhier. (V. p. 53o.)
xviii Novenibris. . . Fraler Johannes de Monisaujon. (V. p. 53o.)
XXIV Novenibris.. . Frater Germanus de Piliiers. (V. p. 53o.)
XXIV Novenibris... Petrus Drouyn. (V. p. 53o.)
XXIV Novenibris.. . Oliverius de Malleterre. (V. p. 53o.)
XXVII Novenibris . . Fraler Michael Hanyer. (V. p. 53 1.)
XVI Decembris. . . . Guillermus Finet. (V. p. 53 1.)
XXX Decembris. . . Fraler Johannes Reberii. (V. |i. b3a.)
[i5o2.] V Januarii Pelrus Lamy. (V. p. 53a.)
v Januarii Michael Morin. (V. p. 53a.)
V Januarii Oliverius Charasson. (V. p. 53a.)
V Januarii Fraler Johannes Daillet. (V. p. 53a.)
XXII Januarii Johannes Mamigneau [Mamineau |. (V. p. 533.)
XXVI Januaiii .... Johannes Berlhier. (V. p. 53/i.)
LF
21
Al
t.
I.F.L.^-
TORMCUIKE DE DDWTOE DE
_i.
Borrowinq H^'fl'lJÎSS' emprunteuse
S^^ITE DE ^^^±
^H^!V.,CANAD,
H3C 3J7
SIBCLB
IIISTOIUE GENERALE DE PARIS.
COLLECTION DK DOCUMENTS ORIGINAUX.
{Géolofpe, topographie, numismatique, héraldique, métiers et corporations, bibliothèques, cpitaphiers,
études d'histoire communale, registres municipaux, etc.)
III.
IV.
Toposra|ihîc liNtorii|ue da viea.v Paris :
I cl II. Uégion du Louvre el Je.s 'riiilerics, p;ii .\. Bertï; deux volumes avec 6i planches sur acier, ai boLs graviSs,
•j liéliographics el a feuilles d'un pl.in général de rcslilulion. (Deuxième édilion.) loo fr.
11é<;ion du bourg Sainl-Germain; un volume ;ivec It-j pLinches hors lexlc et 19 bois graves 5ofi-.
liégion du faubourg iSainl-ljermain; un volume avec -Mi planches hors lexlc, 5 bois gravés et 3 feuilles de [dan. 5o fr.
1 Région occidentale do l' Université; un volume avec 26 planches hors texte, .35 bois gravés et une feuille de plan. 5o fr.
\ I. Région centrale de l'Iniversitc; un volume avec aH planches hors texte, la bois gravés el une feuille de plan, ."jn fr.
I.e I4vre des M^^licrM d'EnenNS RoitEiu Cxii!' siècle), publié par René dk Lbspin.»sse et François RoMiAnoOT, anciens
élèves de l'hcolc des Charles, accompagné dNine iniroductinn historique el d'un glossaire; un vohmie enrichi de fac-similés
en chromolithographie. (Ouvrage couronné par rinstiliit.) /lo fr.
Le» M<-tiers et Corporations de la ville de Pari.s, recueil de stat;;ls, ri^glemenls et autres dispo.sitions ayant régi
l'industrie parisienne depuis le xiii* siècle jusqu'à la fin du wn' siècle, par Rçné'oE LESPuiAsst tncien élève de l'École des
(chartes. (Suite du Livre des Métiers.)
Tome I. OiiDOM<*NCEs gb.\bhales. — MiriEBS de î,'aliment\tioh; un volume avec 84 bois gravés .3o fr.
Tome H. Orfèvderib, scuu>Tn»E, hkiicbhie, odtriers m mkïaux, siiiut li et axeoblembut; uu vcluuie avec 3 planches
hors texte et 93 bois gravc-s . -, 3o fr.
'l'orne III. Tissus, étoffes, vêtement.^, nuiiis p- l'EArt, mkt,; bs tives 3o fr.
Re^ixireN du Rnrenn de la Ville. iiKOiRiL bf,s ■ r:uBÉR.i:ioKS i.g l".,.>i;ienke MuKiciPALui parisienne ;
Touii- I, I /i;)9-i596. (Texte édité el aiinolé par F. Bo.'snabhot. r-Mcicii élève de l'École des Chartes.) 3o fr.
Tome II, 1 537-1030. ^Texte édile el annoté par Alexandre Tdetbt, sous chef de section aux Archives nationales.). 3o fr.
Tome III, iS.fg-iTiSa. (Texte édité et annoie par l'riiil Gdérin, secrétaire des Archives nationales.) 3o fr.
Tome IV, i552-i558. (Texte édité ot annolé par F. Bo.xkardot, ancien élève de l'École des Charles.) 3o fr.
Tome V, 1 558- 1567. (Texie édité cl annoté par Alex.nndre Tcetev, sous-chef de section aux Archives nationales.). 3: fr.
Tome VT, i5()8-t57a. (Texte édité et annoté par Paul Gckrin, secrélaire des Archives nationales.) 3o fr.
Tome Vil, 1573-1576. (Texte édité et annolé par F. Bosnaudot, ancien élève de l'École des Charles.) 3o fr.
Tome VUl, 157O-1586. (Texte édile et annolé par Paul Gckiiiti, secrélaire des Archives nationales.) 3o fr.
Tome IX, i58(j-i590. (Texte édile et auijolé par F. Bonnaufiot, ancien élève de l'École des Charles.) 3ofr.
Tome .X, iSgo-iSgi. (Texte édité cl annolé par r.ml Guébin, secrélaire des Archives nationales.) 3o fr.
Tome XI, i59'i-i598. (Texte édité et annolé par Alex^mdre Tuetev. sons-chef de section aux Archives natifl^les.). 3ofr.
Tome XII, lôgS-ifîoa. (Te.\le édité et ann té par Pau! G. ;îrin, iief de scctinn aux Archives nationales.). . . . 3ofr.
Tome .XIII, !0o3-i6o5. (Texte édité el annolé par Paul GiÉiii , chef de section aux Archives nation.-iles.) 3o fr.
Tome XIV, i()o5-i6io. (Texte édité cl annoLc par Li-'n Li Grand, arcbivi.sie aux Archives nationales.) 3o fr.
I,e Cardilaire $;énérai de Pari.s.- Recdeil i>ii DocrME.vTS BEi.iTiFs À l'histoiri; et '' la topographie de Paris, par Robert
DE Lasieybie, professeur A l'École des (;hartes. n..-»iiibre !._ "institut.
Tome I , Charles de 518 à 1 iHo; un volume avec -un iioi ■ .jravé et 5 planches en héliog.-avure coloriées io fr.
È|>lia|»liier du vieux Paris, recueil général des insrii;ifion>, funéraires des églisis, cauvenU, collèges, hospice.s, cimetières et
charniers depuis le Moyen Age jusqu'à la fin du xviîi'm.iio , iV.nné el publié par É.niile KAO^/.i, ancien élève de l'École des Chartes.
ToMB I , n°' 1 à 5â4 : Saint-André dcs-Arcs — ,S.:int-t,. i-oii ; nn volume avec 7 p'anc.'i".'- hc.rs texte et (54 bois graves. 3o fr.
Tome U, n"' 5nâ à 980 : Bernardins — Ciicroriiie- mi vrlumc avec 9 planche.s oors i.::xte cl 1 36 bois gravés 3o fr.
Tome 111. n°' 981 à 1 5i 1 : ChaHceux— SaiuUÉtienne .lu \ .nt; un volume .r.f !0 pi. hors texte et io5 bois gravés. 3o fr.
I.a Bastille (1370-178;)). Histoire et description des b ilni-.-.its, administration, régime de la prison, événements historiques,
par Fernand liouR,\o?(, ancien élève de l'École des Char: \ . Un volume avec 11 planches en héliogravure hors texte, .^ofr.
La Facnlté de Décret de rUniversité de Pari» an XV siéelc. par Marcel Foornibr, agrégé (les Facultés de droit,
archiviste paloygraphe, et Léon Donfz, sous-bibliothéciirc à la Whliothècua nationale.
''' - -
Tome I (deuxième section).
Tome II
Tome 111
Les Lettres de cachet ù Paris, et les ■
Inventaire des registres des insiaHatio:;'^
Campardo» et Alexandre Tncrti, chefs de sw 'loi
Recueil d'actes notariés relatifs A i ."tUl ;
Tome !, i'ui8-i54r>: articles i-\xvi, ii°' i-?ln>
30 fr.
3o(t.
3o fr.
>c la Ilustille, par Fraiit/. Funck-Brektako sofr.
ict de i>*nrîs, r' ;ues de François I" et de Henri II, par KroiJe
es na' onaies. Un Vdiuin^' in 8° 90 fr.
V i'fctrl.i «:« rie ses enT-rons un XW siècle, par Ernest Coybco:.ik.
Li> voi'iine in" 90 fr.
."»iit-Is, n ) ,;Juclion en ftic-similé publiée avec des notices extraites du
AtlsLs de In censivc de l'Archevêché ;lui>
terrier de rarclievèché, par Armand BRnr;n.
Tome I, 49 héliograpblcs et un plan li' assemblage 4o fr.
SODS PRESSE :
ICpItaphier dn vieux Pariv. loin..' IV.
La Faculté de Décret de l'I'niversSté de Paris au XV° siècle, tome I (première section).
;ttlas de la censivt; de l'Arclievcché wl.-iiis 3' >■•?«. toir..^ 11.
K<-eue)l d^actes notariés relatifs i l'histoire de Pa.'is et de ses environs au X\V siècle, tome II.
Kcsisires du Bureau de la Ville, par L. Lk Grand r^t H. OocnTEAi:i.T, lomcs XV, XVI ot WII.
Les Artistes parisiens du X\V et du .WII' siècles, par Jules Guikkreï.
Les Comptes de la Ville de Paris de 14*4 à i.>06, pal A. ViiiIBR, tome I.
DKI'UT ClOTRAr, DLS PUBLICATIONS HISTORIQUES DE LA VILLE DE PARIS:
H. CHA.MPION, libraire, quai Malaquais. 5.