LIBRARY OF THE
JN^assacnusetts
JjiDle Oociety
Catalog l<io,ySullOUj^iO/^ IgJX
Family Nt^<jKP v$M j! A /V/c
Sut^Family MAKJ^a
Jjrancn
Crrroup
Language MEN:D I C/V\^nJ?^
Uialect
Lo cality >S ) t r r <?^ Ls. « 77 ^ ^ A -f r » ?;<<v
Contents PoVKfi-D5T/^W3
Version
Translator
Putlislied ty 5 F73^
Place UqNJ>c?7^
Date /S"?^
Accession ^o. / TT
Accession Date Qc± J? 3^ 7?.^ 7
Price fO.SQ
Li-YU YEKPE NANISIA,
AVOTENGA.
MENDE-BELA TI KENYE-LEI HU,
Nyegingo goma Inglisi ma, na nyegi lo Ngnco ngi
kdloi hmyQ loekeisia ma.
londo:n' :
PRINTED FOR THE
BRITISH AND FOREIGN BIBLE SOCIETY
BY R. CLAY, SONS, AND TAYLOR, PRINTERS,
BREAD STREET HILL.
1872.
n-f/v^^f K/v I
NJIA-YEKPEI NA MATI NYEGINI.
NGU L
Mbonda goloi Jisu Kristi va, Davidi ngi liiTidd-lgi^
Ahrami ngi hindo-loi.
2 Abrami i Isaku le ; Isahii i Jakohi le ; Jakobi
i Judasi le, ke ngi ndengesia.
3 Judasi ta Tamar ti Faresi ke Zara le; ke
Faresi i Fsromi le ; Esromi i Arami le;
4 Arami i Aminadabi le; Aminadabi i Nasoni
le ; Nasoni i Salmoni U ;
5 Salmoni ta Bakabi ti Buzi le; Buzi ta Buti ti
Obedi le ; Obedi i Jesi le ;
6 Jesi i moMi Davidi le. Mahei Davidi i Solomoni
le ta na wo Uriasi nyoMi i le.
7 Solomoni i Boboami le ; Boboami i Abia le;
Abia i Asa le;
8 Asa i Josafati le ; Josafati i Jorami le; Jot ami
i Oziasi le ;
9 Oziasi i Joaiami U; Joatami i Akasi l^;
Akasi i Esekiasi l^;
2 Mati I.
10 Esekiasi i Manasi U ; Manasi i Amoni U;
Amoni i Joasiasi U ;
11 Joasiasi i Jekoniasi le, he ngi ncUngesia, ik'peUi
na ma tiye lini a. tie Bahiloiii liu :
12 JVa wQma tiye wdni a tie Bahiloni M, Jeko7iiasi
i Salatieli le ; Salatieli i Zorobaheli le ;
13 Zorobdbeli i Ahiudi le ; Ahiudi i Eliakimi le;
Miakimi i Azori le;
14 Azori i Sacloki le ; Sadoki i Akimi le ; Akimi
i Eliudi le;
15 Eliudi i Eleazari le; Eleazari i Matani le ;
Matani i Jakohi le ;
16 Jakohi i Josufio le, Maria ngi Mni, na Jisii
leni, na ta toli a Kristi.
17 Fdle mhondesia ghi ti hije Ahraliami ma, ti to
Davidi ma, mhonda pu mahu ndnia le ; ti hije
Davidi ma ti to ikelemei ma, tiye lini a tie Bahiloni
hn, mbonda pu malm ndnia le; ti hije kelemei ma
tiye lini a tie Bahiloni hit, ti to Kristi ma, mbonda
fu mahu ndnia le.
18 Ke Jisu Kristi ngi lei gili ni lo iye na. Kina
Josufu iye Jisu ngi njei Maria hoyani, ta la a
soloi we, iye kohu lo a NgEwo ngi ydfei.
19 Ke Josufu ngi Mni tonya-mo a ngie, I loni, i
ngi ghia fofo hit; iye loi lo, i ghele ngi ma ndow^t
hit.
20 Ke kina iye gilima a hindei jisia, kpe le, ke
Ndemoi ngi anjeli i wd ngi ye Mnga hit, ye, Josufu
Mati IL 3
hia Davicli ngi hindo-loi dbie ; bd lua a hi nydliei
Maria jola, ghdmaile na ngi hit, Ngewo ydfei lo iye
ndmi.
21 Ke a Mndo'lo le lo, hi ngi hijei doli a Jisu,
ghdmaile i ngi nungisia hdo lo ti Mnda nydmidsia va.
22 Ke ji ghi lo iye weni, ho na i wele Ndemoi
iye ndem lOo profetisia ma, ye :
23 Kpele, te/ilna yela a go lo, a hindo-lo le lo, ta
ngi hijei doli a Immanueli, na ta toli a : Ngeivo lo
mu woma.
24 Ke Josufvj i wunga njl hu, i ^^e/e, kina Nde-
moi ngi anjeli iye ndeni la ngi ma, ke i ngi nydhei
vmmhua,
25 Ke lye ngi goni ngtye i ngi hindo-loi, ihdlagii,
leni pen, i ngi hijei doli a Jisu.
NGU IL
Kina nd tiye Jisu leni Betlehcmi Jndia loloi Im
mdMi Herodi ghelemsi. Ice hpele, nemaliu-le-hela ti
hijea kg, ti vjd Jerusalemi ;
2 Te: Na lo mi ti ngi leni Jewuisia ti mdhei'?
ghdmaile mu ngi dumhekei doa ko ydka, mu lod, mu
vd ngi ma.
3 Kina mdMi Herodi hindei jisia menini ke ngi
1% i helea ta Jerusalemia ghi.
4 Ke kina iye loelani a almamisia, ke kolo-nysgi-
helesia nungEsia va ydndola, i ti moli, ye : ml lo ti
Kristi le na. ?
b2
4 Mati 11.
5 Ke ti ndenga ngi ma, U: Petlehemi Judia loloi
liu, gbamaiU iit lo profiti iye nyigini:
6 Ke hia Betlehemi Juda loloi hit : hia I le kulgi
able Samdnga lla Juda va, hi Jm lo malia a gMa
na lo, na a ye nya nungii Israeli mahu.
7 Ke Herodi hina iye nemahu-le-b^Usia waeni
ndowu Im, i ti moli panda wdnda, ye: ml ghe lo
dumheleMi i geni^
8 Ke i ti longa Betlehemi hit, ye: A li, wu ndo-
Idi wokoli panda, he hina wu ngi doa lo, wu wa
ghoma nya ye, nya he, ngi li, nga va ngi ma.
9 Kina tiye mdh^i la-yiei menini ke ti yd : ke
kpele, dumheleMi tiye toni ko ydka, ke i yd ti lugo
ngiye i wdni, i do hindei mahu ndoldi iye na.
10 Ke kina tiye dumhekii toni ti gohu neingo yele
ghon.
11 Ke kina tiye wdni pel^ hu, ti ndoldi do, ke
Maria ngi np, ti womhi ghdkpd, ti vd ngi ma ;
kina ti ti ghatetsia la-woni, ti ngi hoya a kdni, ke
kpej'e honda, ke mo.
12 Ke ti Idhingo ye le a Ngewo henga hu, id
ydma ghoma Herodi ye, ke ti yd ti-nda loloi hit a
p^U weka.
13 Ke kina tiye ydraani, kp^le ke Nd^moi ngi anjeli
i vjd Josufu y^ lienga hu, ye : hije, hi ndoldi wumbu,
ke ngi nje, um li Masari hit, hi ye na, ngtye nga
VM ghoma hi we a ngo ; ghdmaile Herodi i ndoldi
wokoli lo, ngi wd va.
Mati IL 5
14 Kina iye hijeni, i ndoldi wumbu, he ngi nje a
kpmdi i li Masari hit.
15 I ye na lo ngiye Herocli i hani. Ko na a loe
Ndimoi i ndeni profiti ma, ye : Masari Jiu lo ngi
nya liindo-loi waleni na.
16 Kina na Herodi i toni, lie nimahH-le-heUsia ti
Tigi ghoivai lo, i ll lewe nytko ghi, i nunga lo, ti
ndln^isia gin wa, tiye Betlehemi hit, ke itdtesia ghi
hu, ndsia wo ti vo fele, ke ndsia ti hitini ni, tonga
ikpem^i ma iye nimahu-l^ helesia molini.
17 Ta lo na luo iye weni na profiti, Jerimi, iye
nd^ni wo, ye:
18 Rama hu lo ti ngo meniv^i na, kpao, ke ngolo:
Rakeli a ivo ngi len^fsia va, £ luma ti ngi nspo,
ghdmaile tl na.
19 Ke kina Herodi iye lidni, kpele, ke Ndimoi
ngi anjeli i %od henga hit Jositfu ye Masari
hit.
20 Ye: Mje, hi ndoldi wumhu, k& ngi nje, hi li
Israeli loloi hu ; ghdmaile ndsia ti hdnga, tiye
7idoldi ngi livui lo.
21 Ke i hijenga, i ndgldi wumhu, ke n^i nje, i li
Israeli loloi hU.
22 Ke kina iye menini ke Arkilau i wdtea a
mdha Judia hit ngi Mi Herodi hemhei hu, i luai lo
a lila na ; ke ngi Idhingo ye le a NgEvjo henga hH,
i WQtei lo, i li Galili gakisia ma ;
23 Ke i wd, i hei td-wdi hit, ta toli a Nazareti,
6 Mati III.
ho na a loele profitisia tiye nclmi ivo, te : ta ngi
vjale a Nazareti-mo.
NGU III.
Ifoloi ndsia ma lo Joliani, Baptisi-moi, i wdni, a
njiii le Juclia v:oUi Ml ;
2 Ye: a gili iim wot^, ghdmaile Ngele-gohu genyii
hu % kuha ma.
3 Gbdmaile ji lo wo, profiti Isaiya i ncUni, ye :
yela wo a ghla ngoUi hu, ye: a Ndemoi ngi welei
hughdte, wu ngi weleisia vjona.
4 Ke Joliani yakpe na ngi golei ti kpdteni a
kameli ngi yomho lo, ke hua-goloi ngi lidmii ; ngi
meJidni kodonga yele, ke ndogho gomi.
5 Ke Jeruscdemia ghi, ke nunga India Im gbi, ti
yd ngi ye, ke na hui ydka ghi Jordani gheldnga.
6 Ke iye ti taptisini lordani hit lo, ta gaye ti
hinda nydmuisia.
7 Ke kina i Farisisia, ke Saddusfsia ti ghotoma
doni, ta wa ngi haptisima gama, i nde ti ma, ye, o
kali hondei ji, ye lo wu Idhingo, wa wela ndl-dewe
ma, a wdmat
8 A vni we-hindida ge ho mdhoungo potela va.
9 Ke wd gili wu oule wu vulisia hH, vje : mu
Ahrami joa, a mu ke la, ghdmaile nge wu ma,
Ngewo a gu lo a kotui jisia ghdtela a nd4nga
Ahrami we.
10 Ke konui lo na he Idni ngulutsia ti hdp4i ma;
Mati IV. 1
Fdle Tvgului ghi lo, e wild a ngului-vmd yekije, ta
tewe lo, ti 7:>^7^ ngombui yet.
11 A tony a ngi wu haptisima v:e lo a iija poU
Da, Ize na i ivdma nya wgrna, i ghdyani nya ma,
ngi goMsia lie ngi gb^hipmi 77ibunibu va, a vju
haptisima iv^ lo a Ngeiuo ngi ydfei he ngonibu.
12 Kgi velei ngi yeya lo, a ngi loloi may el a lo
fo, i ngi Mi ydndo ngi welei hu, he a mhd-gdi mo
lo a ngombui na e liife.
13 Ke Jisu i hijenga Galili, i wa Jorclani goela ;
ko Joliani a ngi haptisi we ma.
14 Ke Johani a ngi magdli, ye: ngi loni, hi nya
haptisi tve, i ye na ho, hi wd nya ye ?
15 Ke Jisu i nclenga ngi ma, ye : ghe i we ni na,
ghdmaile mdhouni mu tonya-hinda ghi ive ; he i
luma.
16 Kiiia iye Jisu haptisini, hu I lemhini, ke Jisu
i gh%a nj^i gheld ; ke kpele ke ngele-gohu la-iuoa ngi
ye, he i tonga Kgiwo ngi mdi ngi ydfei i yie he hina
homuhulo, i hei ngi ma.
17 Ke hpele, he ngo i ghia ngele-goMt, ye : ji lo nya
lima hindo-loi, na nya li leingo ngi ma.
KGti IV.
Na woma he ngdfei i yd a Jisu ngole hu ho Devili
a ngi gole.
2 Ke hi7ia iye sui hou fold nil fele ghoyongo, he
hpindi nH fele ghoyongo, na ivoma he ndole ngi hou a.
8 Mati IV.
3 Ke kina nu-gole-moi iye wdni ngi ye, i nde ngi
ma, ye : ina hi Ng^wo ngi hindo-loi lo abie, fe,
hotui jisia ti vMe a kjpoJiu.
4: Ke i potea, i nde, ye : nyegingo le, numu e hei
leke kpolm va, ngiye ma njiii na ghi, a ghia Ng^wo
n^i la.
5 Ke Devili i yd a ngie mdlua dd-wdi hit, i ngi
lui kd-vje-lm imholoi wu-mha.
6 Ke i ndea ngi ma, ye: ina hi Ngtwo ngi
hindo-loi lo ahie, ghija ; ghdmaile nyegingo le: a
ngi anjeltsia IdJii lo hi vo., ta hi le ti yeya lo, ko
ku yela ma he hd hi go ho kotu ma.
7 Ke Jisu i ndea ngi ma, ye: nyegingo leghoma:
hd Ndimoi, hi Yiwoi gole.
8 Ke Devili i yd a ngie ghoma ngiye guhd wd
mahu, i kenyei hit ghi ge a ngie i ndoloi hU, ke
hdni nydnde nydnd^isia ghi hU.
9 Ke i ndea ngi ma, ye: hdni jisia ghi lo nga
fema hi we, ina. ha womhi ghdkpd lo, hi lie
nya Tna.
10 Ke Jisu i ndea ngi ma, ye: ghla nya woma,
Satana, ghdmaile nyigingo le, ha he lo, Ndimoi hi
Yiwoi ma, ta yakpe lo, ha kpe-ghia ngie.
11 Na woma ke Devili i ghla ngi ma, ke kpele ke
anjelisia ti wd, ti kpe-ghia ngi we.
12 Ke kina Jisu iye menini ke ti Johani wua
kpindi wehu, i hij^ na, i li Galili.
13 Ke kina iye ghidni Nazareti ; i wd, i hei
Mail IV. 9
Kaferni hu, na ghoyei ghela, Zdbuloni, ke Neftali
gdk^tsia ma.
14 Kg na a wa dima profiti Isaya iye ndeni
wo, ye:
15 Zdbuloni loloi, ke Neftali loloi ghoye ydkei ma,
Jordani woma, hafrisia ti Galili,
16 Nung^i ndsia na tiye Jiei kpindi hit, tiye
hemu-VQ wd doi lo, ke ndsia na tiye hel ha genyei
hu, ke hd ngi nenei hit, tiy^ lo Mmu-voi, i gbia
ndsia.
17 / hije ig^mii na ma Jisu, i tdtoa a njla
yekpei lela, ye : a wote, ghdmaile ngele-gohU ginyei I
la gUhd.
18 Ke kina Jisu iye jiama Galili gloyei gheldnga,
i ndenga felea do, Simoni, ta toli a Pita, ke Anderu
ngi nde, ti nye-bomei gUla ghoyei hU, ghdmaile nye-
ghe-hela lo ti ye.
19 Ke i ndea ti ma, ye: a to nya wQma, nga pe
wu WQte lo a nUnga ghe-hela.
20 Ke ti ti homesia loa ke-yakjpe, ke ti to ngi
woma.
21 Ke kina iye hijema mmndo, i ndenga wekd
f^Ua do, Jakohi, Zehedi ngi loi, ke Johani ngi nd^i,
ti nd4nd4 hU ta Zehedi ti ke, ta ti homdsia ghdte,
ke i ti walea.
22 Ke ti ghid ke-yakp^ nd4nd4 hit, ti ti ks iQ, ti
tQ ngi woma.
23 Ke Jisu iye jijiai lo Galili ghi, a ti gdra
b3
10 Mcdi V.
hdwssia hie, a njia yekpsi le ngele-gohu geny4i hH
va, a highe-gegeisia ghi hdwo, tiye oiungesia ma.
24 Ke ngi dowoi i Siria vo fa : ke ti wd a higbe-
hela ghi ngi ye, ndsia tiye highei-gege -hu, ti kpdle
kit, ke ndsia ngdfa nydmu iye ti hit, ke ndsia ti ye
ghowdngo, ke ndsia ndnga highei iye ti ma, i ti hdiao.
25 Ke fdhd ghotoa ti tonga ngi woma : ta Mje
Galili, ta Mje Dikarpoli, ta Mje Jerusalemi, ta Mje
Judia, ta Mje Jordani woma.
NGtJ V.
Ke kina i nunga ghototsia doni ke i li ngtye yela
maMo, ke kina iye heini ke ngi vjoma-belfsia ti wd
ngi ye.
2 Ke i ngi la tvoa, i ti gd, ye :
3 Ndsia ti betengo le ti nydningo ngdfa hu,
ghdmaile tia lo, ti wo a ngele-gohu genyei.
4 Ndsia ti betengo le ta wo, gbdmaile ti li
nepo lo.
5 Ndsia ti betengo le, ti 1% lelingo, gbdmaile ti hex
lo ndoii hu.
6 Ndjsia ti betengo le, ndole a ti hou, ke ti boloi hit
a be, tony a hindSi va, gbdmaile ti go a ve lo.
7 Ndsia ti betengo le, ta mdnuma we, gbdmaile ta
mdnuma jo lo.
8 Ndsia ti betengo le, ti ll magolengo, gbdmaile ta
Ngiwo do lo.
Mati V. 11
9 Ndsia ti hetengo le huhmc-hda a tie, ghamaile ta
ti vjae lo a Ngiivo ngi linga.
10 Ndsia ti hetengo le, ta ti ydfa, tony a liinda loe
va, ghamaile ti nda lo ngele-goliu genyei.
11 Wu hetengo a ye le, kina nmiga ta ivu bele
nydnima, ta wu ydfa, ta njla nydmu ghotoa le ■wio
ma, ta nde-gola wu ma, nya va.
12 A gohune, wu gahu a ghia, ghamaile tvu hoya-
hdni wolongo le ngele-gohu ; ghamaile nt lo ti p'ro-
fittsia ydfani ti wu lugo wo.
13 Wua lo kpoloi a vme ndoloi va ; he ina hpoloi
i ngi neni loa-lo-hu, ml lo na a neni jo na ghoma ?
% Id ghekpeni hdni ghi va, ngtye ma ta pili, ti
nylmima a gowo.
14 Wiuc lo liemu-voi a ume ndoloi va. Td-wdi na
Mingo ngtye wu-mha, e gu a lowula.
15 Ta hao nunga te hemu longa ta yu mola hu,
ke ta hei lidni dengo lo ma, ta lo a Mmui ge a
ndsia ghi taye pe-htc.
16 A 2>? ^-^^^ kemuisia ti vq nunga lUgo, ko ta wu
yenge yekp)eisiao do, ti vno Ke Idto i ngele-golm.
17 Wd gili, we, ngi wdi sdwfi nydni va lo, o
profitisia; ngi wdni nydni ma, ke ngi vmi pe va lo.
18 Ghamaile a tony a nge wu ma, ngiye ngele-gohu,
ke ndoloi ta dewe, kina he sdivsi wulo a ghidma,
ngiye ti ghi a we.
19 Fdle, numui ghi a sdwei ikulo he oiydninvt, i
nunga gdra nt, ta 7igi wale a ikulo widoi lo ngevl-
12 Mati V.
golm gmyii Jill; ke numui ghi a pe, i ti gara,
ta se lo, ta ngi wale a numu wd ngele-golm genyii
hU.
20 Ghdmaile nge wu ma, ngiyema wu lonya Mnda
weUi a dewe, kolo-nyegisia ke Farisisia ti tony a hiTida
welei ma, we fo ngele-gdhu genyei hu kfilQ he.
21 Wu w^la a mcnila ti ndeni wo ndsia ma
ngova ma, te : Bd nUmu wd ; ke numui ghi lo
a uumu wd, a Tigi villi wili lo njia wd mdwelei
hu.
22 Ke nya ngi um ma, 7ige, numui na ghi lo a
ll dewe ngi ndei na ghdma, a vuli lo kpunde jeli
hu; ke numui na ghi lo a nde ngi nd^i ma, ye:
Baka, a ngi villi lo kpunde nydmdnga yeya ; ke
numui na ghi lo a nde ngi nd^i ma : hia ghowa-
moi, a vuli jehennama k'pund.e yomhui hH.
23 Fdle hi wd lo a hi jd-hdni hem^i lahu, hi gili
na ke hinda ghi lo hi mhdi It ma hi va ;
24 Bi jd-hdni lo hmisi Idhu, hi li wu hula pei
wa hi mhdi, ha la wa hi hi jd-hdni ve.
25 Wu wo iye yela wd hi dgmangoi ke-yakpe, ke
kina le wa ta wa ye pelsi hu, ko kui ghi lo ma hi
domangoi a hi ve lo nydmii we; nydmei i hi ve
ko-guhei we, ke ti hi wud kpindi we hu :
26 Tonya U, nya lo nge hi ma, hi ye peni ghi, he
ghia na, ke ha wela a kpei ghlala ghi.
27 Wu w^la a menila ke kina tiye nAeni wo
ndsia ma n^ova ma, te : Bd poe-ghia :
Mati V. 15
28 Ke nya nge wu ma, nge, numui na ghi lo, a
nyahd gbe, i lo a ngie ghon ngi nemahu, i w^la he
a pQ^-glnala ngi mmahu.
29 Ma hi yeja yamh i 'p^a lo, hi Mnda nydmu
we, hpia na, hi pili ; ghdmaile i fisa hi va, hi
ydm^isia yelag^ he i loJiu, kina he hi ghuMi ghi a li
jehennama.
30 Ma hi yeja lohoi i p^a lo, hi hinda nydmu
w^: tewe nga, hi pili; ghdmaile i flsa hi va, hi
hek^ia yelag^ he i lohu, kina he hi ghuhei ghi a li
jehennama.
31 Tiye nd^i lo wo, te, numui na ghi lo, a
gh^e nydMi ma, ghe i ghelema golo nyegingo v^
ngi^.
32 Ke nya nge wu ma, n^e, numui na ghi lo, a
gh^U ngi nydMi ma, ngiye ma poe-ghlala va, i
p^nga i poe-ghla; ke numui na ghi lo, a ngi jo na
i ghelea ma, i poe-ghla.
33 Wu wela wo a menila ghoma^ ngova ma tiye
nd^ni, te: hd nde-jondu wua, ke na vje Ndemoi ye,
kina hiye gholoi la.
34 Ke nya nge wu ma, n^e, vM sondu ghi uma,
n^el^-gohu ma, ghdmaile Ngewo n^i hemei mla.
35 0 ndoloi ma, ghdmaile ngi gowo hei-wulu
mia. 0 Jerusalemi ma, ghdmxiile mdhei ngi dd-wdi
mia.
36 Bd sondu wua he hi wui ma, ghdmaile he gua
pela ngundia yela he i gole o i deli.
14 Mati V.
37 Ke a pe wu la-yiesia ti ivgte: I-I, Sao, Sao,
ghamaile liani gbi lo i cUwea lo jisia ma, i hijea
hinda nydmu lo ma.
38 Wuye welai lo a menila, hina tiye ncleni, te:
ngama ngdma va, ke ngongolu ngongolib va;
39 Ke nya nge wu ma, nge, tud hinda nydmu
hunyo. Ke numui na ghi lo a hi lewe In yeja hdi
ona, ipeMi he hi wote ngi ye.
40 Ke ina numui ghi lo, i hi mayta gea lo seme
hu, i hi gumhei wumhu, hi loma he m ngi ye.
41 Ke numui ghi lo a kiponda hi ma wu jla yela
gd, wa ta a file gd.
42 Numui na go a hi veli ; ke numui na, a wa,
a slya wema hi ye, hd wove ngi ma.
43 Wwye welai lo a menila, tiye ndeni, te, hi lo a
hi lieinyoi, hi dolo a hi gonyoi:
44 Ke nya nge wu ma, nge, a lo a wu gonyoisia,
wu nd hUe ta wu yeli, wu hinda yekp^ we a tie, nd
ti dgngo a loue, wu he ti va, nd ta wu Iwu nyd-
mMngo, ke ta wu ydfa.
45 Ta lo tea we a wu Kei leng^isia na ngeU-gohu;
ghamaile ta lo a 'pe filoi i vq nunga nydmuisia, ke
nunga yekpeisia ma; a nje dewe tonya-heUsia ma,
ke kdfa-helesia ona.
46 Ghdmaile ina vm Ida lo a nd ti longo a ivu^,
ghe lato lo iva so lo t ke ndvQ-ydndo-heUsia ti vuli
he, ti na se he ivema ?
47 Ma lou vd lo leke wu ndengeisia ma he, gho lo
Mati VL 15
VM pe i clew^ nunga w^keisia ma ? Jce navo-ydndo-
leUsia he ti pema in.
48 Fdle a lOQte tonya-hela, kina vni Kei donyango
la, na i ngele-gghH.
NGU VL
A pe panda, wd mhdo-hdni ve nunga ydma, ko wii
ti wu do, ina na I le, lue mawd ghi jo vno Kei yeya,
na i ngele-gQliil.
2 Fdle, kina hi yd hi hdQ-lidni vema, hd hfdu ve
hi lugo, kina hdya-heUsia ta p^ kd-wesia hu, ke pelesia
ma, ko vjei nunga ti ti Idtg. Fdle nya nge wu ma,
ta ti nda matvdi jo lo.
3 Ke hia, hi mhdo-hdni vema, hd p)e hi govjoi i ko
na, hi yeja lokoi a pe.
4: Ke hi hdo-hdnisia ta ye ndowu, ke hi Kei na a
nda ndovm hu lo, ta vfdi lo, a hi p)dyja fofo hit.
5 Ke kina. hi yd hema, hd we kina hdya^heUsia ti
na, ghdmaile ti longo a dola he-iue va kd-wesia hu,
ke pelii ikundoisia hit, ko w^i nunga. ti do: Tonya
le nya nge wu ma, ta ti nda mawdi jo lo.
6 Ke hia, kina hi yd hema, wa hi gundoi hu, ke
kina hi hi gundoi ghoiva lo, he hi Kei ye, na i ndovm
hu, ke hi Kei no., a tuwo lo ndovm, a hi pdvja lo
fofo hu.
7 Ke kina wu ya hema, ivd njla ghgto le ghdma,
kina kafrtsia ta pela ; ghdmaile ta gili, te. ta ti
WQ meni lo, ti ym ghoto lela va.
16 Mati VL
8 Fdle lod we kina ti na ; ghdmaile wu Kei i ko
lo ghe licinia lo, luu loi lo, ivd la ngi moli.
9 Ni nyoko lo wa Id lie we, lue : Mn Kii na ngel^-
goliu ; Pe ti hi h'0i hou mhele hou.
10 Pe hi genyei i wa. P^ hi lima hindei i w^
ndoloi hit, kina a wele la ngele-gohU.
11 Mu go a filoi ji a mil mehdni ku ghi ma.
12 Kehi mdnu mu ma a mu hinda nydmuisia, kina
ma mdnu ndsia ma, ta hinda nydmu tve amvM.
13 Ke hd pe mu li hugo hit; ke mu ghla hinda
nydmu-mo y^ya, ji va kenyei hi wo lo, ke kpdy^i,
ke towoi, kunafo. Amin.
14 Ghdmaile ina wu mdnua lo nunga ma a ti
hinda nydmuisia, wu Kei ngele-gohu, a mdnu lo
wua he ma.
15 Ke ina. wu mdnuni nunga ma a ti hinda
nydmuisia, luu Kei he, e mdnu lou ma a wu hinda
nydmuisia.
16 Ke kina ivu sU-Jioua lo, wd we kina hdya-
h^lesia, nd a mdmauma ydmesia ; ghdmaile ta ti
ydm^sia ghenye, ko wei nunga ta ko te tia lo su-
houma. Tonya le nya nge wu ma, nge, ta ti nda
mawdi jo lo.
17 Ke hia, kina hi yd lo su-houma, hi ngulo jia
hi wui hit, hi hi ydmei wud.
18 Ko wei nunga td ko, te, hia hi su-hguma ; ke
hi KSi na i ndowu hu: ke hi Kei na a tUivo lo
ndoivu hu, a hi pdica lo fofo hu.
Mati VI. 17
19 Wd wu gbdtisia lama-gldt^ ndoii hil, hind4i
na fuvali Jce kdy^ ta nydni na, ke hiruUi na liumou-
h^la la na ivq, ti liuma we.
20 Ke a wu ghdUisia lama^ghdte ng^U-gghu, hiifid^i
na fuvuli o kdy^ te nydni, ke huma-hela te na wo
0 ti hUma w^.
21 GhdmaiU hind^i na wu ghdtSi a ye Tia, mm lo,
wu li a ye nu.
22 Hemui-VQ numu ghuh^i va ta lo a ngdrn^i ;
fdle, ina hi ydm4i ya sahd, hi ghul\4i ghi ndavenda
lo a hemui-voi.
23 Ke kina hi ydmii nydmungo l^, hi ghuh^i ghi
a venda lo a kpindi. Fdle, ina hemu-wi na hi hit,
ghindi U, ighindi na loolongo a ye U !
24 Numu ghi e Ndemo felea ti hinda w^, ina na
i le, a dQlo lo a yela, i Iq ipeMi, g, ina na i U, a
y^la hinda-TiQU lo pdnda, i dolo ip^k^i. We Ng^wo
hinda we, ke mamona.
25 Fdl^ nya nge wu ma, nge: wd gili ghoto w^
tiLinu wu levui va, we : gho wa me, o gho wa ghol^ ;
0 wu ghiihei va, gho wa ngili. Ke ndevui I dew^ni
ineMi ma, ke kjpUhei % devj^ni kulM ma ?
26 Nonisia ghele tiye ng^U ma ; ghdmaiU te hdni
M, te t^w^, te ngdndo kpua hu ; ke wu K^i na ng^l^-
gQliu a ti Id go. Ke wu ghekp^ni wd dewe ti mxi ?
27 Y^ lo s^ U a gili, i n^i ghuhei gili mato i hiti
ho gutu yela hU ?
28 Ke ghe va wa gili ghotQ w^ tHnu kul^i va ? A
18 Mati VII.
gili a cUnisia ti ncloghoi Mi, kina ta tola ; tt yen-
g^ma, t% fande limlama.
29 Ke nya nge wu ma, nge. Salomoni mdi he ngi
ghdtei M ghi wo, t ngi mayilini, kina jisia yelage
he ti na.
30 I ye na ho, ina Ng^wo a kpiti mayili lo ndo-
ghoi hu, na i na ha, ke sina ke ti 'punga ngomhui
ya, ke e luma a wu ma ylli la, o wua hinda liou a
tony a kulo lei
31 Fdle v:d gili gboto w^ tiinu, gho ma me ? 0 gbo
ma ghole? o mi lo ma ylli jo na?
32 Ghdmaile hdni jisia ghi lo kafrisia ta ndolo.
Ghdmail'e wu Kei na ngele-gohu, i ko lo, ke hdni jisia
indni lo wu ma.
33 Ke a Ng^wo genyei hit y^s^ lo, ks ngi tony a
hindesia, ke hdni jisia ghi ti ydndo lo wu ye.
34 Fdle, VM gili ghoto loe tunu sina va, ghdmaile
sina a gili lo hdnisia ngi mdi va, Kungo mone va
a wa foloi ma ku yela ma.
NGU VII
Wd seli we, ko ta lun jeli la.
2 Ghdmaile seli hindei wa pe, ta wu jeli lo la;
huma gili wa huma la, ta huma lo la ivu ice.
3 Ke ghe va lo ha kd ivulgi do, na iye hi mhdi
ydiifi4ij ke ngulu guliei na hi nda ydmti, he gili la ?
4 0 ha ye nde hi mhdi ma, he, gh^ ngi kd wnlQi
Mati VIL 19
glna ydma, Jce kjj^le, ngulu guhei i hi iida
ydm^i.
5 Bia, hi hdya-inoi ji : ngUlu guhei ghla 2^eYi hi
nda ydmei, ta lo ha tuwo lo pdndaj kd wulgi ghia
va, hi mhdi ydmii.
6 Wd maluama-hdni v^ ngtldnga we, ta hao rod
VJU WQtoisia gula ndondenga Idhu ; ina na I le, ta
nylrfii lo ma ti go hu, ti wot^ ghoma, ti wu mmu.
7 A feli we, ke ti ve a wue, a ndolo we, ke wu
songa, a 7idd lewe, ke ti la-wo awue.
8 Ghdmaile nurnui ghi lo a feli we, a so lo, ke
numui ghi lo a ndolo vje, a to lo, na a ndd l^we, a
la-wo lo ngie.
9 0 numui ghe lo se wu Im, na ngi loi a kpohu
veli ngi ma, a ngi wo a kotu?
10 0 ina i nye vel^a lo, a ngi wo lo a kdli?
11 Ina vm hinda nydmungo le, wto heingo a kdni
yekpe vela wu lenga we, i ye na ho vm Kei ngele-
goliu a hdni yekpeisioj ve nd we ti ngi moli t
12 Fdle, hind^sia ghi lo wu Igni nunga ti pe
awue, a pe ni a tie he; ghdmail^ ji sdwei l^, ke
profitisia ti la-yiei.
Id A wa wonJQ la ghengo le, ghdmaile wonJQ ya
wongo U, p^Ui ya wongo le, na a li nydnfi hit, ke ti
ghgtoma lo, nd ta li na.
14 Ghdmaile wonJQi la ghengo le, peUi la ghengo
le, nd a li ndevu hit, ke ti ghotg ta li na,
15 A lou mahu-gh^ nde-profitisia yeya va, nd ta
20 Mati VII.
tva wu ye mhala mayili hu, ke ti hu Tcoli goli
atie.
16 Wa ti go ti wuisia ma lo. Ke nunga ti grepi
goli ngdli wulu ya lo, o nddha ngdli ngeyako ya?
17 Ni he 7ia ngulu yekpei ghi lo, a wua a ngulu-wa
yekp^i ; ngulu nydmu a wua a ngulu-wa nydmu lo.
18 Ngulu yekpe e gu a wua la a ngulu-wa
nydmu, ta hao, nguho nydmu e gu a %vua la a
ngulu-wa yekpe.
19 Ngului ghi lo e wua a ngulu-wa yekpe, ta
tewe lo, ti pili ngomhui ya.
20 Fale wa ti go ti wuisia ma lo.
21 Numui na ghi I le, a nde nya ma, ye : Nd^
mol, Ndemoi, a li oigele-gohu genyei hit, ke numui
na a nya Kei liindei we, na i ngele-gohu.
22 Ti ghotoma ta nde lo nydma kuna foloi ma,
te, Ndemoi, Ndemoi, muye profitisi weni hi hijei hu,
ke hi hijii hu I le mu ngdfa nydmuisia ghidni, ke
hi hijei liu, muye ngenge wdwatsia vjeni?
23 Ta lo na nga nde ti ma, nge ngi ye wu go
wo; a ghla nya ghela, wua, wa Jiinda nydmu we.
24 Fdle, numui ghi lo, a nya la-yi^i jisia "ineni, i
ti we, nga ngi liuma nMmahu-le-mo yela ma, na a
ngi weUi toni kotu ma:
25 Ke njei i wd, njavei i wd, fefei i ve, i wu
pelei na ma, ke I gulani ; ghdmaile iye toni kotu
lo ma.
26 Ke numui ghi lo, a nya la-yiei jisia meni,
Mail VIII. 21
he I ti weni, nga ngi hitma kpQwa-mo yela ma lo,
na i ngi welei toni nanyE ma.
27 Ke njei i wd, njavei i vm, fefei i ve, i wu pelei
na ma, he i gula, ke i kuldwoi ngongo yele.
28 Ni iye went, kina Jisu i kpoyoni a njiii jisia
lela, nunga ti hit iye wui lo ngi gdfi ma.
29 Ghdmaile iye ti gd lo kina yela no, hpdyango
ya, I weni, kina kolo-nyegi-helesia ti na.
NGU VIII .
Ke kina iye yieni ngiye mahU, nunga ghotoa ti to
ngi woma.
2 Ke kpele ke kjpokjpou-mo yela i wd, i vd ngi ma,
ye, NcUmoi, ina hi lumango le, ha pe lo ngi gole.
3 Ke Jisu i n^i lokoi Idmboni ngi ye, i jd a ngie,
ye : nya lumango le, hi gole, ke kpokpoui i hdoa ngi
ma ke-yakpe.
4 Ke'Jisu i ndea ngi ma, ye: hi toa, hd nd§ nu
ghi ma, ke li hiye, hi hi vuli ge almami ye, hi sd-
hdni ve na Musa iye ndeni wo, a seli la ti ma.
5 Ke kina Jisu iye wdni Kaperni hu, ke kugha
yela i wd ngi ye, i ngi mdnene,
6 Ke a ndea, ye : Ndemoi, nya hoilopoi lo Idni
nya y^i highengo ghon, i kpdle hH a n^nga highei.
7 Ke Jisic i ndea ngi ma, ye : nga wa lo ifigi ngi
hdvjQ.
8 Ke kughei i potea ngi ye, ye: Ndimoi, ngi
22 Mati nil.
ghelcpeni hi wa nija y^ pelu, he njiei lehe 1^, nya
"boiiopcii a hdicg lo.
9 Ghdmaile Jiindo lo ange, ngi nunga hu, ke ho-
hela ti. nya hi, nga ncU hindoi ji ma, li, he i ya,
ngz 'ipoMi mo., wa, ke i wd, nge nya hoilopoi ma, ji
we, ke i pea.
10 Ke kina iye menini ngi hu i wu, i nd^ ndsia
ma, ta to ngi worn a : tony a le nge wu nfia, ngi
tony a hou la ludi nyiko hi lo, sdo, % Israeli he
hu.
11 Kc nya nge wio ma: ti ghotoma ta Mje lo kg,
ke kundoi hit, ti hei ta Ahrami, ke Isaki, ke Jakohi
ngele-gohu genyei hu.
12 Xe nd^nga Tigi genyei ta ti glna lo nglti xooma
kpindi hu, mia lo ngo a ye nay ke ngon^olu homa-
ngei.
13 Ke Jisu i ndea kughei ma, ye: li hie, ke kina
hi houa a tonya, ni he i loe ahie ; ke ngi hoilopoi
iye hdwoni ikpe yakpii na ma lo.
14 Ke kina Jisu iye wdni Pita ye pihu, i to ngi
nydMi ngi njii Idni mamda highei hu.
15 Ke i jdnga a ngi Igkoi, ke mavuUi i ghea ngi
ma, ke i hije, i kpe-ghla ti ma.
16 Ke kina kp)okoi iye lueni, ti wa ngi ye a ndsia
ghotoma ngdfa nydmuisia tiye ti hu, ke i ngdfa
nydniuisia ghia ti hu a ngi la-yi4i, i nd ghi hdQ tiye
high^i hu.
17 Ke kg njiei i we na profiti Isaya iye ndeni
Mati VIIL 23
too, ye : ngi villi iye mu mavulssia wumhui lo, i
mu higheisia wumhu.
18 Ke hina Jisu i nwiga ghgtoisia loni ngi
ghednga, i nclenga, ye: ti li kakci vjeMi ma.
19 Ke kolo-nysgi-mo yela i wet, i ncle ngi ma,
ye : kcu-moi, nga to lo hi ma, liincUi ghi lo hi yd na.
20 Ke Jisu i ndea ngi ma, ye : nyangheisia
ndowa lo ti yeya, ke nonisia ngeleya ta. lo ti y^ya,
ke numu-Jmido-loi, hinda ghi ngi yeya, a ngi luui
la na.
21 Ke ngi woma-heUsia i^eka i ndea ngi ma, ye :
jpe, ngi li pei ngi nya Ke ghowu.
22 Ke Jisu i ndea ngi ma, ye : tO nya wgma, ghe
heisia ti ti heisia ghovm.
23 Ke kina iye lini ndSndei Jm, ngi ivoma-h^l^sia
ti to ngi woma.
24 Ke kpele, he fife wd gida ghon ghoye ya, ta lo
ke a ndendei malm wele a nja gdteisia, ke iye nji
hit lo.
25 Ke ngi woma-heUsia. ti wa ngi ye, ti ngi lau,
te: Ndemoi, mu hdo, mu hd.
26 Ke i nd^a ti ma, ye: ghe va lo wa luioa, o
wua, wa hinda hou a tonya lek^ kulo ? ke i hijea,
i pe fifii i ghe ta ghoySi, ke hH i londoa mhdiua.
27 Ke nUnga t% wu hH wua, te, ghe numu lo a
kev4i ji, fefii vuli he ke ghoyei, ta ngi wo meni I
28 Ke kina iye wdni kdkd wekei ma, Gergcsinisio,
ti loloi hu, ke nunga filea ti ngi mdlea, ngdfa
24 Mati IX.
nyamua ti hu, ta ghia JcdmMsia hu, ti maluwango
ye U ghon, ta lo numu ghi e lewe a jyeUi na.
29 Ke hiMe, ke ti kpdwoa, te, gho lo ma pe ahi^ ?
Jisu, hia Ngiwo TiindQ-lQi able I Ke hi ivd h^ lo, hi
mu yanione va ighemEi d la hiti ?
30 Ke ti ma guhango ye le atie hindei ndgnde
fahii tiye meli na.
31 Ke ngdfa nydmuisia ti ngi mdnenia, te, ina
ha mu ghla lo, jye, mu li mue ndonde vdli^i hit.
32 Ke i ndenga ti ma, ye, a li. Ke Jcina tiye
ghidni, he ti yd ndonde vdMi hu ; he kpele, ke
ndonde vdliti ghi ti wimia nyiko ghi wu-mha Umhu-
lemhu, ti li ghoye hu, ti hd njisia hit.
33 Ke ndsia tiye ti mahu-ghe ti weld, ti li tie, tiye
ndeni ti nda tdwdi hu, hind^i ghi iye weni a ndsia
ngdfa nydmuisia tiye ti hu.
34 Ke kpele, ke tei ghi, ti ghid, ti wd Jisu mdle
va, ke kina ti ngi loni, ti ngi mdnene, te, i ghia ti
Idt^sia hu.
KG IT IX.
Ke i wilia ndende yela hH, i Uwe, i wd ngi nda
dd-^di hit.
2 Ke kpele, ke ti wd ngi ye a kena yela, i Idni
k/puko ma, ndnga high^i hu ; ke kina Jisu i ti
donyti doni, i nde ndnga highe-moi ma : nya hindQ'
loi, hi li i leli, hi hinda nydmuisia mdnungo ti U
hi ma.
Mati IX, 25
3 Ke kpele, he kolo-nyegi-h^Usia Unga ti nclea ti
mmctJiuisia : Td-moi ji, i njia nydmua lea.
4 Ke Jisu, kina i ti mmahutsia goni, i ndea, ye:
gbe le wa gili a Mnda nydmu wu mmaJiuisia ?
5 Igbo lo hebengo nde va : hi Mnda nydmuisia ti
mdnungo le hi ma, o nde va : Mje, hi jla ?
6 Ke Jco wu kg, ke kpdya lo nUmic-hindo-loi yeya
ndoei hu, mdnula Mnda nydmuisia ma (ke i ndea
ndnga Mghe-moi ma) Mje, hi hi ghukoi wumhu, hi li
hie pShu.
7 Ke i Mjeo; i li ngie pehu.
8 Ke kina nunga ti toni ti wu hit, i lou, ti Ngiwo
lato, na iye kjpdyei nyiko veni nunga we.
9 Ke kina Jisu iye leiueni mia ma, i td-mo yela
do, ngi la lo Mdti, i Mini navo vem^i, i nde ngi
ma, ye, to nya woma ; ke i Mjea, i to ngi woma.
10 Ke kina iye w^ni, ke Jisu iye Mini pehu
mehem^i, kpele, ke navo-ydndo-hdesia, ke Mnda
nydmu-hela ti ivd, ti Mi ta tieni, ke ngi wpma-
heUsia.
11 Ke kina Farisisia ti toni, te ngi woma-hel^ia
ma: i ye na, wu kd-moi a mehe me a navQ-ydndo-
helesia, ke Mnda nyd.mu-helesia ?
12 Ke kinu Jisu na menini, i nde ti ma, ye,
nd'sia Mnda ghi ti ma, tz iQni a hale-mo, ngtye
m/i ti Mghe hu.
IS Ke a li, wu kd na ihui lo a ghe, nga
mdnuma git lo, ke nge sd-ghia gu, ghdmaile ngi
C
26 Mati IX.
wdni tgnya-hel^sia doli va, he hinda nyamu-hda ho
ti wQte.
14 Ighemei na ma to ke Johani ngi wOma-leUsia ti
wd ngi ye, te, kpele, mica, ma Farisisia ma su-hou
p^e, ke hi vjoma-heUsia te su-hou?
15 Ke Jisu i ndenga ti ma, ye: nydlia-jo-moi ngi
linga, ta gula wola kina le nyaha-jq-moi a ye na
tieni? Ke igbeisia ta wa lo, kina ta nyaha-jo-^moi
ghiama ti yeya, ikpSi na ma lo, ta su-hou lo.
16 Numu ghi e kula nlna we maytli ggla wova
ma, ghdmaile na ti peni mbelamei lave va, a kpla lo
kuUi ma, ke mhelamei i ya wo.
17 Tabao nunga te ndo nlna wu sdni wovd M,
ina na I le, sanisia ta wo lo, ke ndoi vdya ; ke ta
ndo nlna wu sdni ntna hit lo, ke venjo kpele hinda
iye ma.
18 Ke kina iy^ hind^i jtsia lema ti ma, gb^le, ke
mahU-mo yela i wd ngi ye, ke i vd ngi ma, ye:
nya nyd-loi i hd na he, ke wa, hi hi iQkQi la Tigi
ma, ke i vua.
19 Ke Jisu i hijea, i to ngi ma, ni he ngi woma-
heUsia ti pEni.
20 Ke kpele, nydha yela na iidmii iye ghidni ngi
hit fo pit maha file, ke i wd ngi woma, i jd a ngi
gUUi nda ghokpoi.
21 Ghdmaile iye nde lo ngi nsmahu, ina n^i jd
lo le he a ngi gulei, nga hdwo lo.
22 Ke Jisu i wotea, ke kina i ngi doni, i nd^ n^i
Mati IX. 27
ma, ye: nya nyd-loi, hi li i Uli, hi dony^i a pea hi
hawo. Ke nyahei iye hawoni ihpe yakpei na ma lo.
23 Ke kin<jL Jisu iye ivani mahu-^moi ye pehu, i
mhaka-le-hda lo, ke nunga ta solSi we.
24 Ke i ndea ti ma, ye : a ghla, ghdmaile nyd-loi
i haTigo I le, ke ta yima ; ke ti ngi yelea.
25 Ke kina nunga tiye ghidni, ke i yd na, i ngi
hQu iQkoi ma, ke nyd-lgi i hijea.
26 Ke itoi na i jia ndo^i hu ghi.
27 Ke kina Jisu iye ghidni mla mholegonga fel^a
ti to n^i tvoma, ta ghau, ta nd^, te, hi, Bavidi ngi
hindo-loi lo ahi^, mdnu mu ma.
28 Ke kina iye ivdni pihu, mholegonga ti wd ngi
ye ; Jisu i nde ti ma, ye : wa Iwula o. tony a, ke nga
gu lo a ji wela ? Ti nde ngi ma, te I, Ndmnoi.
29 Ke i jd a ti ydmhia, ye, kina um Jiouni la
na a tonya, i we ni avme.
30 Ke ti ydmesia ti ye lawdi lo, ke Jisu i ti
Idhinga ke-yakpe, ye, wu toa, wd nde numu ghi ma.
31 Ke tia, kina tiye lini, ti ngi doi vdya kenyei
na ma hU ghi.
32 Ke kina tiye ghidni, ghele, ke ti wd ngi ye a
ndd-mumu hindo yela, ngdfa nydmu ngi hu.
33 Ke kina ngdfa nydwMi iye ghidni, ndd-mumui
i yla, ke nunga ghi ti wu hu i wua, te, kina wogha
mu ji nyiko do, I le Israeli he hit.
34 Ke Farisisia te, a ngdfa nydmuisia ghia, a
ngdfa nydmuisia ti mahu-moi lo.
c 2
28 Mati X.
35 Ke, Jisu i yd td-wdtsia ghi hit, Jce fuleisia, a
Mi uie lo kd-ivesia hi, Jce ngele-gphu yla yekp^i le, a
higheisia ghi bdwo, ke kdhuhssia ghi, tiye nunga ti
lua hu.
36 Ke kina i nung^isia doni, ke i ti mdmau doa,
ghdmaile ti gelungo ye le, ke ti vdyango hu, kina
mhdldnga, na t% mahu-ghe-mo joni.
01 Ke i ndea ngi WQma-heUsia, ye, tu-hdni
ghotongo le a tonya, ngdndo va, ke ngenge-h$Msia tl
ghoto.
38 Fdle, a Ndemoi mdnene tu-hdni ngeya, ko wei
a ngenge-hela dewe ngi lu-hdni ydndom^i.
NGU X.
Ke kina iye ngi woma-hela pu malm feUisia wdleni
ngi ye, i kpdya ve tie ngdfa nyamuisia va, ti ghla
va. Ke ti highe-gegeisia had va, ke kdhu-ha-gegei ghi.
2 Ke Apostoli pu mahU feleisia ti hijei lo a jisia :
ihdlag^i lo Simoni, na ta toli a Pita, ke Anderu
ngi ndii, Jakohu, Zehedi ngi loi, ke Johani ngi
ndei.
3 Filipi, ke Bartolomi, Tomasi, ke Mdti, navo-.
ydndo-moi ; Jakohi; Alfiu ngi Igi, ke Lehusi, na tiys
toli a Taddei.
4 Simoni, Kana-moi, ke Judasi, Karioti-moi, na
iye ngi mdjidni a hdya.
5 Jla pu mahU feleisia lo, Jisu i doni, i nde ti
Mati X 29
ma, ye : ivd li kafrisia ti yakei ma, wo. wa Samari-
tanisia ti dd-waisia ghi hU.
6 Ke a li he mtdla lOngOisia liu y^ Israeli
hondei hit.
7 Ke kina wu ya lo lima, a njla yehpei le, ive,
ngele-gohu geny^i hit I kitJiama.
8 A higheisia hdioo, icu kpokpouisia ti hdwo, wu
pe heisia ti hije, wu Tigdfa nydmuisia glna ; wuye
soi lo ghdma, wu ve ghdma.
9 Wd kdni ghoghou, o kani gogole, o tongo lama-
ghdte wu nongheisia hU ;
10 0 kpdva wu ji^i va, o kumha felea, o kgga, o
tikpoa ; gidmaile ngenge-moi mdhoungo le i ngi mer
hdni jo.
11 Ke td-ivdi ghi lo, o fUUi wa fo hv, a mdli
numui i hit mhele ngi ma, mm lo, vja yQ na, ngiye
wa ghia mia.
12 Ke kina wu iva lo pehu, a vd ma.
13 Ke ina mhele lo peUi na ma, vm lilei i wu
ma ; ke ina mhele I na^, wu lilei i ydma wu ma.
14 Ke nUmui ghi lo e wu gu, c v:u la-yietsia
meni, kina wu ghid lo pei na hu, o tei na hu, a
fufuUi ghukpule wu goisia ya.
15 Tonya le, nge wu ma, a ye kuna ftsa Sodomi
ke Gomora loloi va, seli voloi ma, i lewe tei no. ma.
16 Kpele, ngi urn donga he mhdldnga kolia lia ;
fdle, luu nemahU i leive kina kdlia na, wa kdso we
vm hinda i we, kitha homukUloa na.
30 Mati X,
Vj Ke a wu malm-gbe nunga va ; ghdmail^ ta wu
ve lo Ttydmanga we, ta wit lewe lo ti gd-weisia hit.
18 Ke ta wa lo a wue sdmanga Idbu, ke mdhanga
ye, nya va, jeli JWu va ti ma, he kafrisia ma.
19 Ke kina ti um vea lo, wu ma a ydnge kili va,
vm ye o gho wa nde lo ; ghdmaile fengo a ye le wu
vje ikpei na se ma, na wa Tide.
20 Gbdmaile wa I le wa yia, Tigiye ma wu Ke
yafei, na a yla wu hit.
21 Ke ndei a ngi ndsi ve lo, ti ngi wa va; kei i
ngi ndoi ve; nd^ngesia ta hije lo ti le-hela ma, ti
jpe, ti ti wa.
22 Ke nunga ghi ta dolo lo awue nya hijsi va ;
ke numui a ndddo i hiti ikdemei, a hao lo.
23 Ke kina ti wu monea lo td-wdi ji hu, a w^la,
wu li ipekei hu; gbdmaile, tonya le, nge ivu ma, we
wela a Ma Israellsia ti dd-waisia hu ngtye nUmu-
hindp-loi a wa.
24 To-poma-moi I deiueni ngi gd-moi ma, o
boilopoi I deioeni ngi lemoi ma.
25 Kungo le to-poma-moi va i lue beke ngi gd-moi,
ke boilopoi bike ngi lemoi. Ina ti Nd^moi dolia lo
pe va a Beelzebuli, ta y^ na ho nd ngi mawelei bu ?
26 Fdle, wd luwa ti ma ; gbdmaile hdni gbi i na
maioelengo, e ge, ke na ndowungo, na te ko.
27 JVa nga nde wu ma kpindi hu, ta lo wa nde
fofo hu ; na wa menia wu woli, ta lo wa nde p^ia
wu-mha.
Mati X. 31
28 Ke ID a luioa ndsia ma ta nclui wd, Ice te gu
ta ngdfei wdla ; ke a luwri na ona he, a gu a ngdfei
wdla, ke kpuhei jehenna ma.
29 Ke ti jokele felea mdjiama kopo gekele yela va ?
Ke ti yela he e gilla ndoei wu Kei woma.
30 Ke wu wundiesia ti vnli he vm luu-mha, ti ghi
ghdngo le fe.
31 Fdle, wd Imva, wu ghekpeni wu leive jokele
ghotoa ma.
32 Fdle, numui ghi lo, a gaye aifige nitnga ydma,
ta lo he nga gaye a ngie nya Kei na ma, i ngele-
gohu.
33 Ke numui na ghi lo, a mdli nya ma nilnga
ydma, ta lo he nga mdli ngi hinda ma nya he nya
Kei Idhu, na i ngele-gglm.
34 Wd gill, tve, ngi wd ndllSli lo do ma ndo^i hu;
ngl wdni ndilei doma, ke ko-hmoii.
35 Ghdmaile ngi wd ndua M nydni liei va,
liindoi luahu ngi kei ma, ke nyd-loi ngi njii ma, ke
jo-nydMi, ngi mheUi nydMi ma.
36 Ke numu ngi gongotsia ta ye ngi villi mawe
hu lo.
37 Numui na a lo a ngi ke, o ngi nje, i dewe
nya ma, nya hele I ngi ma. Numui na a lo ngi
hindo-loi, o ngi nydha-loi, i dewe nya ma, nya hele
I ngi ma.
38 Numui na e kpdkpd-wulu wumbu, a tQ nya
ivoma, nya hele i ngi ma.
32 Mati XL
39 Numui na a ngi levui goko, a ndolo Jiu, k^
numui na a ngi levui lohu nya va, a so lo.
40 Numui na a wu guru, i nya gurua, Jce numui
na a nya guru, i numui na gurua, a nya doni.
41 Numui na a. profiti guru jprofiti hijei liu, a
profiti mdiva jo lo ; ke numui na a tonya-mo gicru,
tonya-mo hijei hit, a tonya-mo mdwa lo jo.
42 Ke numui na ghi lo, a nja ivillo ve ikulo?
jisioy yela we, poma-mo hijei hu, tonya le nge wu
ma, e ngi mawdi lohu kulo he.
NGU XL
Ke kina iye weni he Jisu iye kpoyoni a ngi woma-
heUsia pu mahu feleisia Idhila, i ghia mlando kd we
va, ke njia yekpei le va, td-waisia hu.
2 Ke kina Johani iye menini kpindi v:e hu
ngengeisia Kristi i peni, i ngi wom,a-helesia fele do.
3 Ti nde ngi ma, te: hia lo wo na le a wdma, o
mu ipeka mdwido ?
4 Ke Jisu i potea, i nde ti ma, ye : a li wu hindsi
jisia ge ghoma a Johani, ndsia tva meni, ke ndsia
wa to.
5 Ke mhole-helfsia ti tuwo loa, kpolo-heUsia ti jia,
kpokpou-heUsia ti hdoa ; ngoli hu ghonda-heUsia ti
njla meni; hd-helfsia ti hije, nyani-heUsia, ti njid
yekp^i l^ ti ma.
6 Ke numui na hetengo le, na e ll dew^ nya
hinda va.
Mati XL 33
7 Ke Jcina tiye lini Jisu i tatoa a nclela nunga
ma: ghe lo wu lini ngol$i hu toma? Kotopoii le
fefsi a sejia?
8 J^e gie hdni wu lini toma ? Numu le mayllingo
a kula nyande yekp^i? kpele, ndsia ta kula nyande
yekpii ylli, ti maha ye peisia hu.
9 Ke ghe hdni wu lini toma, .? profiti .? / nya nge
wu ma, i d^weni profiti ma.
10 Ghdmaile ji lo wo ngi hinda nyegingo : kpele
ngi nya lomoi Ida hi ydmei lugo, na a hi ivelei
hitghate hi lugo.
11 A tony a nge wu ma, ndsia Im nydhanga ti ti
leni, y^la he I hijei lo a lewe Johani Baptisti-moi
ma, ke na ikuloi le ngele-gghu genyei hu i lewei ngi
ma.
12 / hiti Johani Baptisti-moi ngi voloisia ma,
ke ikpemei na ma, ngele-gohu genyei ti ngi
soni a kpdya, ke ndsia ti vulango, ta mhumhu a
kpdya.
13 Ghdmaile profitisia ghi, ke sdivei, tiye tuvjo ma
yla-Ui lo ngtye Johani i ludni.
14 Ke kina wa kuru lo, ji lo Eliasi le, na iuq a
vjdma.
15 Numui na a ngolisia ti ngi ma, meni va, ghe
i meni.
16 Ke ghe hinda lo, nga mhondei ji huma ma?
Pengo 1$ heke nd^nga ti na ti heini felegomesia, ta
ti mhdng^sia dolima:
c3
34 Mati XL
17 Ti ncU ti ma, te : mu hole venga luu
ma va, wu ghuani; mu woloa wu ma, ke wu
ivoloni.
18 Ghdmaile Joliani i wani lye meJie mema, o
gbole wema, ke ti ndea, te : Devili ngi Im.
19 Ke numio-hindQ-lQi i vjani, a meheim, a glole
ice, ke ti nd^a, te: Meli-moi gi^le, ke ndo gbole-moi,
ke navo-ydndo-'beUsia, ke hinda nydmuisia ti mhdi,
Ke 7iemahulewe tonyango le ngi lenga labu.
20 Ke i tdtoa a yiala tetsia ma, hindei na ngi
yenge wdwaisia tiye vjei lo na, ghdmaile tiye woteni :
21 Ye: Powo lo hi ma Korasi ; powo lo hi ma
Betsaida ; ghdmaile ina ngenge ivdioatsia tiye iveni
hi hit, na tiye w^ni Tiro ke Sidoni hit lo, ta wela lo
woghd a wot^la ngo-kUla Im, ke nduvu liu.
22 Ke nya nge vno ma, nge, a ye kuna flsa Tiro,
ke Sidoni va, s^li vploi ma, i l^w^ wu ma.
23 Ke hia, Ka^pcrni, na tengo ngele ma, ha yie lo
jehenna ma; ghdmaile, ti nde ngenge wdwaisia wo
weni hi Im, tiye weni Sidoni Im, a lo doni na a
foloi ji he.
24 Ke ngi nde wu ma, nge: a ye lo kuna flsa
Sodomi loloi va, seli voloi ma, i levje hi ma.
25 Ikpel^i na ma Jisu i jpote, i nde, ye : ngi se-
ghla hi ma, o nya Ksi, Ndimoi ngele-gohU va, ke
ndoei: gbdinaile, hi wela a hind^i jisia Imoula
nemahH-le-hela ma, ke hinda-go-hela, ke hi kela a
ndMdngo.
Mati XII. 35
1^ N% lo na, nya Ksi ; gbanudU id lo toni
gh^kpengo hi ydma.
27 Ke hdnisia gli nya Ke ti vea nya tm, ke
numui ghi e nuw.u-hind5-loi go, ke Kei, taboo
numui ghi i KM go, nxjiymia hindo-loi, ke numui
ghi lo nu-lQi i loni, i ke a ngie.
2S A wa nya ye waa ghi, wa yenge, wa Jidka
mini wopo, nga vm go lo a ndevu.
29 A nya gdmhi wumhu wu ma, wu gar a a nya
hinda, ghdmaile nya velingo, ke nya ll lelingo U, ke
wa 'ndevu jo lo wu yafesia hit.
30 Ghdmaile nya gdmhi i mini, ke nya hdMi
powQngo le.
NGJ] XII
Ke ikpelei na ma Jisu iye lewe, tene voloi ma ngo
ghd^sia hit, ke ndoh iye ngi ivoma-helisia houni, ke
ti tdtoa a ngoi hutala, ta me,
2 Ke kina Farisisia ti toni, ti oide ngi ma, te,
kpele, hi woma-helesia ta na we md-i-houni p^ va,
tens vQloi ma.
3 Ke i ndea ti ma, ye : wu hindei gei lo wo na
Davidi i peni, kina ndole iye n^i ma, ke ndsia, ta
ti^ni, ti ye lo ?
4 Kina iye wdni Ngeivo ngi wehio, i kpolmi na
me, tiye puni kdka ma, na nid-l-liouni ngi ma me
va, 0 ndsia va tiye ngi woma, ngiye ma almamisia
leke va?
36 Mati XII.
5 0 vnc Jcei lo wo sdwei hit, ji tme voloisia ma
almamisia kd-wehu, ta ten^i nydoii, ke kdy^ % ti
ma t
6 Ke nya ngi nde ivu ma, nge, hindei ji nu yela
lo na, i woni i dmve kd-we hu ma.
7 Ke kea wu ji hugoi lo, ye : nga mdnuma guru,
ke nge sd-ghiala guru, wd na le, kdye I ti ma.
8 Ghdmaile nu-loi lo Ndemoi a ngie tene volpi be
ma.
9 Ke kina iye ghidni mla, i li ti kd-weisia hu.
10 Ke kpele, kena yela lo iye na, na ngi lokoi
hengo, ke ti 7igi molia, te, nydndengo le mhdwo we
va, tene voloi ma ? Kg wei ta ngi mdyla ge.
11 Ke i ndenga ti ma., ye: numu ighe lo wit lla,
mbdla yela a ye ngi yeya, ke ina i gula ndowa hit,
tene voloi ma, e houma a ghla na ?
12 A ye na ho numii I ghekpeni i d.ewe mhdla
ma ? Ji valei, e sdwei nydni hinda yekpe ivema,
tene voloisia ma.
13 Ke i ndea td-moi ma, ye: hi lokoi IdrnhQ, ke i
tdmhonga, ke i hdwoa kina ipeMi na.
14 Ke Farisisia ti ghid, ti li ngu-hite-wema ngi
va, ta ye pe, ti ngi ivd.
15 Ke kina Jisic iye goni, ke i ghid oia, ke nUnga
ghotQa ti toa ngi woma, ke i ti ghi hdwoa.
16 Ke i ti Idhin^ga, ye, td ngi hinda huge.
17 Ke njiii na a wa l^wpna, na profiti Isaya,
iye ndeni wo, ye:
Mati XIL 37
18 K'pele nya hgilopoi, na iigi huwoyoni, nya
Iwia-moi, na nya ll lelingo ngi ma; nga nya ydfei
tou lo ngi ma; a seli Mncla ge lo a kafiHsia ma.
19 E magau we, e kpaicQ, tahao nunvio gbi e ngi
luo meni p^leisia Mo.
20 Kotopon mhowanga lo, e ngdle, f ancle lulingo d
nclufe, ngiye he a seli hinda dewe iguma.
21 Ke ngi hijei hit lo kafrtsia ta Idla.
22 Ke ti wd angie a nil yela ngdfa nydmu ngi
hit, ngi holengo, ngi mmnuTigo, ke i ngi bdwoa. Na
ivgma hol^-moi i toa lo, ndamUmu-moi i yla.
23 Ke nunga ghi ti wit hH i wit, te: Davidi ngi
hindo-loi a ji.
24 Ke kina Faristsia ti menini, te, ken^i ji t
ngdfa nydmuisia ghidma, ngiyema JBeelzebuli ngdfa
nydmuisia ti mdh^i.
25 Ke Jisu i ti nemahuisia goa, i nde ti ma, ye :
kenyei ghi lo, a ngi vUlui lUahu gole, a tombu la, ke
kenyei ghi lo, o pei na luahu gole ta vUliii ma, e
gUa dola.
26 Ke ina Satani i Satani ghla lo, i ngi vUliii
lUahu golea, ngi genyei a ye na do ?
27 Ke ina nya Beelzebuli lo, nga ngdfa nydmuisia
ghiala, ye lo wu lengssia ta ti ghiala? Fale, tia lo,
ta wote a wu nydmisia.
28 Ke ina ngi ngdfa nydmuisia ghidma a Ngiwo
ngi ydfei, ke Ngiivo genyei i wd ho wu ye.
29 0 num%i yela a ye wa kpdya-moi ye pebu, i
38 Mati XIL
ngi ndvolsia nyani, ngiye ma a kpdya-moi yili pen ?
ta lo nd, a ngi welei nydni.
30 Numui na md td % U % nya woma ; he numui
na md td me ngdndo, i fdyama hu lo.
31 FaU nya nge wu ma : hinda nydmui gbi lo, ke
njla nydmu lelei, nunga ta mdnuma jo lo ; ke nd
oijia nydmu le-bela ngdfa yekp^i ma, mdnuma ghi
I na nunga va.
32 Ke 7iumui ghi lo a njla nydmu le nu-loi ma,
a mdnuma jo lo ; ke numui ghi lo, a njla nydmu U
ngdfa yekpei ma, mdnuma ghi I na ngi va, o ndoloi
ji hu, 0 ndoloi na kuna a wdma.
33 0 pe ngului i ghekpe, ke ngi wulu-w^i i ghekpe,
0 ina na I le, pe ngului i nydmu, ke ngi wUlu-w^i
i nydmu; ghdmaile ta ngulu go ngi wulu-wei na lo.
34 0 tupu hondti ji, i ye na, wu hinda
nydmungo, wa njla yekpii le ; ghdmaile hinda ghgto
a ye nemahui, ta lo ndei a nde.
35 Numu yekpe so-hdni yekpe Idma-ghdtem^i ngi
lima lo, a ghla a hdni yekpea lo ; ke numu nydmu,
so-hdni nydmua Idma-ghdtemei, a ghta a so-hdni
nydmuisia lo.
36 Ke nya nge wu ma malama yiei ghi nunga ta
nde, ta huge lo kuna seli voloi ma.
37 Ghdmaile a hi Idyiesia lo, ta kdye ghe hi ma,
ke a hi Id-yiesia lo, ta hi tela.
38 Ke kolo-nyegi-hela ti Unga, ke Farisisia ti
pQtea, te : kd-moi, mu loni mu ndli do, ha pe.
Mati Xll. 39
39 Ke i potea, i nde ti ma, ye : hinda nyamio, he
^Qe-ghia hond^i ji, ta noli IqIo, he ndli gh% e gela,
ngiyema profiti Jona ngi ndli.
40 Ke kina Jona iye wo fold sdwa, he hpindi
soAva nye-wdi ngi gohu, nt he numu-hindo-loi a ye
na folo sdwa, he hpindi sdwa ndo^i ll hit.
41 Ke nunga Ninim ta hij^ lo, hiina seli gh^l^mii
a mlondii ji, he ta ngi le ; ghdmaile ti gili lo wo ti
tuote ihp^Ui na Jona, iye njla le; he hpele na wongo
i devje Jona ta lo b^.
42 3fbui nydMi-mdha a hije lo huna seli ghel^mei
a mhOnd^i ji, i nde; ghdmaile i liije lo wo ndosi
gelemei lo Solomoni ngi nEmalivAewe meni va; he
hpele na ngolongo Solomoni ma, ta lo he.
43 Kina ngdfa nydmui i ghid lo numu liu, a jm
hinda hengoa lo, a ndBvu Iglo, he e do.
4A Ke i ndea, ye, nga ydma lo nya w^hu, hindei
ngi hijei na ; hina i wd lo, i male hdni ghi na
mhu yelango, mhu ghdtengo.
45 Ke i yd, i ngdfa nydmu weha vjofela wumhu,
ti hinda nydmungo ti d^w^ngo ngi villi ma, he ti
wd mhu, ti hei na, he h^n^i ngi gelemei i nydmuni,
i lew?, ihdlag^i ma. Ni hs a vjema a hinda nydmu
hond^i ji.
46 Kina le iye yepema nunga ye, hpMe ngi njei, he
Tigi nd^ngeisia ti dpni poma, ti loni, ti yepe a ngie.
47 Ke yela i ndea ngi y^, ye, hpele, hi njei, he hi _
nd^ngeisia ti dgni pQma, ti loni, ti yepe a hie.
40 Mati XIII.
48 Ke i potea, i nde na ma, ti ndeni ngi ma, ye :
Ye lo nya njei le, he yeni lo nya ndenga le?
49 I{^e i ngi lokoi Idmboa ngi wgrna-hel^sia ma, i
ndea, ye: kpele, nya njei, ke nya ndengeisia.
50 Ghamaile, numui ghi lo, a nya Kei ngi hind^i
we, na i ngele-gohu, ta se lo nya nd^-hindo i l^, ke
nya nde-nyaha4oi, ke nya nj^i.
NGU XIII.
Ifoloi na yakpei ma Jisu i ghla pSlu, i li, i h^i
glioye gh^dnga.
2 Ke nunga ghotoa ti ydndoa ngi ye nyiko ghi, ta
lo i wilia ndSndA yela hit, i hei; ke nunga gbi tiye
doni ngiye ma lo.
Z Ke i hdni ghotoa lea ti ma sdleisia hu, ye:
kpele: TH-hdni M-onoi i lini hdni hlma;
4 Ke kina i Mni tu-hdni gdldsia tenga ti gula
'peUi ydka ma, ke ngEleya nonoisia ti wd, ti me fen.
5 Ti tenga ti gUla kotu hinda ma, hindei tl polo
ghoto joni na, ke ti vdlea ke-yakpe, ji va tlye polo
ghoto joni.
6 Ke kina foloi iye hij^ni ke ti loghoa, ghdmaile
hdpe ghi tl hu, ke ti henga.
7 Ke ti tenga ti gUla ngdlisia lla, ke ngdlisia ti
vdlea, ti ti hughe.
8 Ke ti tenga ti gula ndolo yekpe ma, ti wua
a ngulu-wua, ti lenga nu lolu ghoyongo, ti lenga
Mati XIIL 41
nu sdwa ghoyongo, ti Unga nu yela ghoyongo
malm iju.
9 Numiii na ngoli a ye ngi ma, meni va, ghe i
meni,
10 Ke ngi woma-heUsia ti wd, ti nde ngi ma, te:
ghe va lo ha yla ti ye sdleisia hu ?
11 Xe i 0tea, i nde ti ma, ye : ji va fengo a vnie,
vni ndowu hindeisia hugo tigele-gohu genyii M va,
ke fingo I le ndsia we.
12 Ghdmaile numui ghi lo i soloa, ta lo ta fe
ngie, ke a so lo ghoma ghotongo ghon, ke numui na
ghi lo I soni, ta lo ta kpla ngi yeya i v^e be a na
villi n^i yeya.
13 Fdle, nga yla ti ye sdleisia hu, ji va ta tuwo
lo, ke te to; ta ngo menima, ke te Tneni, tahao te
hugo.
14 Ke ti hu lo Isaya ngi la-yiei a lualema, na i
ndeni wo, ye: A menila, wa mini lo, ke we hugo,
ke a tola, wa to lo, ke we hugo.
15 Ghdmaile nungei jla ti lisia ti minia ghofi, ti
ivolisia ti h'llghondd njm nieni va ; ke ti ydw4sia lo
ti ghowua, ko hit yela ma he ti tUwo lo a ti
ydm^sia, ke ti njia meni a ti wolisia, ke ti hugo a
ti lisia, ti wote, ngi ti hdvjo.
16 Xe wic ydmesia ti hetengo le, ji va ti tuwo lo,
ke lou wolisia, ji va ti njla meni.
17 Tonya le nya ngi nde ivu via, nge. frofiti ti
ghotoa, ke tonya-helesia. tiye Igi lo wo, ti kindei jtsia
42 Mati XIIL
lo, vm ti doma, ti Jiindei jtsia menila, wu menima,
ke ti menini.
18 Fdle a sdlii rrwni tu-hdni-M-moi va.
19 Kina numui ghi i kenyei ngi yiU menia lo, ke
i hugoni, ke hinda nydmni-moi i wa, i na ghm na
Mngo ngi lima. Ji lo i tu-hdni gdUi joni p^lei
ydka ma.
20 Ke numui na a tu-hdni gdUi joi lo kotu
hinda ma, ta s^ lo, a njiei meni ke-yakpe a kohune
i kulu.
21 Ke hwpe ghi I ngi vuli hu, a ye lo na le kulo,
ke kina monea ti hijea, o ngdfa hinda njiei va, hH
e lemhi, ngi ll dewea.
22 Ke numui na i tu-hdni gdUi joni ngdlisia lla
hu, ta lo i njiei menini, ke ndo^i ji ghea, ke nu-gole
kpdtetsia, ti nji^i hughea, ta lo e wua ngua ghi.
23 Ke numui na i tu-hdni gdlei joni ndolo y^kp^i
ma, ta lo na, a nji^i meni, i hugo ; ta he i vma,
tinga nu-lolu gloyongo, tSnga nu sdwa ghoyongo,
tenga nu yela ghoyongo mahu pu.
24 Ke i sale weka lea ghoma ti ma, ye: Ngel^-
gohu genyii humango U kena y^la ma, na i tu-hani
yekpSi hlni ngi ghdlei hit.
25 Ke kina nunga ti yini, ke ngi gonyoi i wd, i
ndondovo hi mhei hu, i li ngie.
26 Ke kina iye vdUni, i wua, ke ndondovoisia he
ti gea.
27 Ta lo mawd hu ngi hoilopQisia ti wdni, ti nd$
Mati XIII. 43
ngi ma, te, nya he, hiye tu-hdni gctlei yeJqoe Mni bi
ghdlei hu ? Mt lo ho nclondovoi jisia ti hij^a na ?
28 / nde ti ma, ye: nya gonyoi lo i ji w^ni. Ke
ngi hoilopQisia ti ndea n^i ma, ye: ha luTna lo Jio
mu li, mu ti wukpla ?
29 Ke i ndea ti ma, ye: sdo, wa lo woi ndondovoi
wuJcplawM, um mbei he wukpia.
30 Ghe ti venjo ti Ma a d4nga, ngiye ke mhdl^-
gh^i, ke mhdU-ghei la ma, nga nd^ lo tew^-b^la ma
nge : a mlondovoi ivukpia pei, wu ti ytli mo va, ke
mbei ydndo nya gbuH la.
SI Ke i sale vjeka be lea ti ma, ye: JVgel^-gohu
genyii hu p^ngo le be pu-gipo gale yela, kena yela
iye mbumbuni, i hi ngi gbdei hu.
32 lia a tony a s^, ta lo tu-hdni gale wuloi le,
til-hdnisia gbi Im; ke kina i Ma lo, ta lo a w^a i
mbd-wdi tifdnga gbi lla ; ke i vj^a a ngulu, ta lo
ngeleya iiontsia ta wa, ti hei ngi beketsia hu.
33 SdU weka be lo i ndeni ti ma, ye : Ngele-gOhu
genyei hu w^ngo le be huve-hdni, na nydha yela i
mbumhuni, i hupu a kpohu mola sdv^a hu, ngiye ke
gbi hu mndani.
34 Hdni jisia gbi lo Jisu i ndeni nunga ma
sdleisia hu, ke ngiye ylai lo sdlei hu, e yla ti ye.
S^ Ke na a wd ndew^ma na profiti iye ndeni
wo, ye: nga nya la wo lo sdleisia hu; ngd njiii
ndsia le lo ndamagbdtengo ndowu hu a ndoloi tdtg
gbeUi vjq.
44 Mati XIIL
36 Ke kina Jisu i pea nunga ti ydma, i ya pihu,
he ngi ivoma-hel^sia ti wd ngi ye, te : sdlei ji huge a
mue ndondovoi na ghdii hit.
Z^ Ke i pQtea, i ncle ti ma, ye : numui na i
tu-hdni gale yehjpei htni, nu-hindo-loi le.
38 KpdUi ndoloi mia ; tu-hdni gale yekpeisia
kenyei hu Unga mla, ke ndondovoi hinda nydmu-
moi Unga mla,
39 Konyoi na a ti h% Devili le ; mhd-lewe-gh^i lo
a ndo^i igelemei ; ke tu-hdni-dewe-hela lo anjelisia.
40 Ke kina ti ndondoisia wukpia lo, ti ti mo; in
he kuna a wema ndoloi ji gelemei.
41 Numn-hindo-loi a ngi anjeltsia deive lo, ti
hdni ndsia ghi gbla ngi genyii hit ta ngdfa we, ke
ndsia ta hinda nydmu we.
42 Ke ti ti wili hindei na ngomhu ivdi na ; mia
lo kpau a ye na, ke ngongolu holdnga.
43 Ta lo na tonya-heUsia ta vQ he kina foloi na ti
Kei genyii hit. NUmui na ngoli ngi ma, meni va,
ghs (he) i meni.
4A Ngele-gohu genyii hU wengo le ghoma he kpdtei
ndowungo ghdei hu. Ke kina numu i hogoa lo, a
ndowu lo, i li a gphu ne, i na ghi mafia ngi yeya, i
ghdtei na yeya.
45 Ngele-gohu genyii hu wengo le ghoma he
felego-mo, a ngOto yekpea wokoli:
46 Ke kina i ngoto yela doa lo kpco-ghdnga wa, ke
i ya, i na ghi mdjia ti ye ngi yeya, i ngeya.
Mati XIII. 45
47 Ngele-gohu gmyii hit w^ngo le ghoma he
mboma, na tiye gfda ghoye hu, ti hani gegeisia gbi
houa.
48 Ke kina nda-vendani he ti ndanga ngiye
ma, he ti henga, ti ighekpii ydndo haka hu, ke
inydmuisia ti pili:
49 Ni kuna a ivema ndoloi gelemei. Ke anjeltsia
ta wa lo, ti nunga nydmutsia gbia tonya-heUsia lia.
50 Ke ta ti wili ngomhu wa hit lo, mla lo ngo a
ye na, ke ngongolu holdnga.
51 Ke Jisu i nde ti ma, ye : wio hindei jisia ghi
hugonga? Ti Tide ngi ma, te : I, Ndsmoi.
52 Ke i ndenga ti ma, ye: Fdle, kolo-ny^gi-mo
ghi lo ngi gdngo Ngele-gohu genyei va, ngi wengo le
he k^na yela mawe hu ma, na a ghla a hani nvna,
ke hani wova ngi ghdtei hu.
53 Kina iye weni ke Jisu i ghoyoa a seli jisia
heila. i ghld m/lando.
54 Ke kina iye ivdni ngi nda loloi hu, i ti gd ti
kawesia hu, ta mla ti hu iye wuni ; ti nde, te: mi
lo ken4i ji, i nemahu-lewei ji joi lo na? Ke ngenge
wdwdi jisia.
55 Ngulu heli-moi ngi hindo-loi a ji? ngi njei le
ta toli a Maria? Ke ndengisia Jakohi, ke Josi, ke
Simoni, ke Judasi?
56 Ke ngi nde-nyd-lQisia ma tisni ghi tl le? mia
lo td-moi ji hind4i jisia ghi joni na ?
57 Ke ti ll i d^wea ngi ma. Ke Jisu i ndea ti
46 MaH XIV.
ma, ye : mhele lo profiti ma, ngiye ma ngi nda loloi
hit. Tee ngi ivel^i hu.
58 Ke i ngenge wdwa ghotoa w^ni na, ji va te ngi
hpu a tonya.
NGtJ XIV.
IkpM na ma Sdmei, Herocli, i Jisit ma dowoi meni.
2 Ke i ndea ngi hoilopotsia ma, ye: ji lo Johani
le, Baptisi-moi, i hijea heisia hit; fate ngenge
wdwdisia, ti ti vuli gema ngi hu.
3 GhdmaiU Herodi iye Johani hgui lo, i ngi ylli,
i ngi vm kpindi wehu, Herodiasi va, ngi nd^i Filipi
nyoMi-
4 Ghdmaile Johani iye nd^ lo ngi ma, ye : md-i-
houni hi ngi jo.
5 Ke hina iye loni, i ngi wd, i luwa nunga ma,
ghdmaile tiye ngi houi lo a profiti la.
6 Ke hina Herodi le-vQlgi ikomsi tiye houni,
Herodiasi ngi nydha-loi i ghua ti ydma, i ne
Herodi we.
7 Na ma lo iye ghoroni, ye: a hdni ghi ve lo ngi
y^, na a moli.
8 Ke ngi nj^i iye ngi nemahu dew$ni pei, ye:
nya go a Johani Baptisi-moi ngi umi holi hit.
9 Ke mdliBi ngi ll ghi nydningo ye le, ke ngi
holoi va, iye ngudni, ke na ta tifni tiye heni tnehe
mema, i nde, ye, ti ve ngi we.
Mati XIV. 4n
10 Ke i nu Ida, i Johani ngi vmi dewenga kjnndi
11 Ke ngi wui tiye tvdi lo holi hu lo, ti ve
nydpQi we, ke nydpoi i li, i ve bi njei we.
12 Ke ngi woma-beUsia ti wd, ti ngi wgm^i
wumbu, ti gbou, ti li, ti nde Jisu ma.
13 Ke kina Jisu iye menind, i gbid mla, i
will nd4nd4 hit, i li ndoiuu ma; ke kina nungisia
tiye menini, ti tonga ngi ma gowo ma, ti gbid
t^sia hu.
14 Ke Jisu i gbid mm, i nunga gbotoa lo, ke i ti
ma mdmamau doa, ke i ti higbe-bela bdivoa.
15 Ke kina kpokoi iye weni ngi woma-beUsia ti
wd ngi ye, te: ndogbo hu lo a hindei ji, ke ikpei i
dewea na, pe nunga^ ti ydma, ta lo ta li fulesia hit,
ti mehe yeya, ti me.
16 Ke Jisu i ndAa ti ma, ye: md-l-houi le ti li ;
a ti go a mehei, ti me.
17 Ke ti ndea ngi ma, te: kpohu gate lolua lo b^
mu y^ya ke nye felea,
18 / nde, ye : a wa a tie nya ye*
19 Ke i 7id^a nunga, ye: ti Mi kpiti ma; ke i
kpohu gate loluisia wumbua, ke nye felesia, a ngele
ma gbe, i he ; i ti ydle, i kpohuisia ve ngi wQma-
beUsia we, ke ngi woma-beUsia ti fe nunga ma.
20 Ke ti gbi tiye mei lo, ti go i ve ; ke ti
ikpaham^fsia wumbua nd loni, tekpe pH mahu felea
la vendanga.
43 Mati XIV.
21 Ke na tiye meni, tiye hondo pu lolu ghoyongo,
nydhanga woma, ke ndeng^sia.
22 Ke Jisu i ghonda ngi woma-belesia ma, ti wtli
nd^ndi hit ke-yakpe, li va ngi lugo kdka wekii ma,
kina le a pe nunga ti ydma.
23 Ke kina i peni nunga ti ydma, i li ngfye yela
mahu ta ydngo lie va ; kina kpoko iye weni ta
yakpe lo iye out.
24 Ke ndindM iye na ghoye lla lo, a ghdvo a nja
gdtesia, gbdmaile fefei nydmungo ye le ti ma.
25 Ke mane indnigSi a kpindi Jisu i li ti ye, a
jidma ghoye ya.
26 Ke kina ngi ivoma-heUsia ti ngi loni, o. jia
ghoye ya, ti liu Iuvm, te, ngdfa mla, ke ti kpaonga
ngele ya a nduwa.
27 Ke Jisit i ndea ti ma ke-yakpe, ye : ivu ll i
leli, nya mia, wd Ifaoa.
28 Ke Pita i pQtea, i nde n^i ma, ye: JSfdsmoi,
ina hia mia, pe ho ngi vm hie njei ya.
29 Ke i ndea oigi ma, ye: wa. Ke kina Pita, iye
ghiani ndSndS hu, i jia njei ma li va Jisu ye.
30 Ke kina i toni fefei hullngo, ke i luwd, ke
kina i tdtoa a lombula, i kpau, ye, Ndemoi, nya hdo!
31 Ke Jisu i ngi lokoi Idmhonga ke-yakpe, i ngi
Jwu, i nde ngi ma, ye : 0 hia, ha tony a hou kulo
leke ; ghe va lo ha glli?
32 Ke kina tiye wdni nd^ndS hit, ke fefii i
gUnga,
Mati XV. 49
33 Ke na tiye ncUncU hu, he ti wa, ti he ngi ma,
te: tunya le, ke bia lo NgBwo Mndo-loi abie.
34 Ke kina tiye lini kdka wekei ma, ti wd
Genesereti ti loloi hit.
35 Ke kina nungei na hincUi na ti ngi hinda
hugoni, ti nunga lo ndoloi na ghi hu, ti ghela, ti iva
a ndsia ghi ngi ye tiye highei hu.
36 Ke ti ngi mdn4nAa, ke ta jdle he a ngi gulei
igholcpoi, ke ndsia ghi tiye jdi lo, tiye hdivoi lo fo.
NGU XV.
Ikpei na ma ke kolo-nyigi-hela, ke Fa.risisia ta hijea
Jerusalemi, ti wd Jisu ye, te :
2 Ghe va lo hi woma-heUsia ta nde-hela ti la-yiei
nydnil ghdmaile te ti yeyeisia luua, kina ti yd lo
mehe mema ?
3 Ke i potea, i ncle ti ma, ye : Ghe va lo wua he,
wa Ngswo ngi jdwei nydni a vm la-yiei ?
4 Ghdmaile Ngewo iye ndei lo ivo, ye : hi kei hele
hoUj ke hi njei ; ke nuniui na ghi lo, a ngi kei yeli,
Q ngi njei, ghe i ha a hei.
5 Ke wua we, nu7nui ghi lo a nde ngi kei ma, o
ngi njei ma, ye: Sd-hdni le na lo, kg gho hi ma,
numui na e hele lo ngi kei ma, o ngi njei ma.
6 Ni lo wu Ngewo ngi jdwei nydnia a wu la-yi^i.
7 Wa hdyaA)eUsia ! Isaya iye projitisi wei lo
panda a wu we, ye :
D
50 Mati XV.
8 Nungii jisia ta la nya ghelanga a ti lei lo, he
ta nya lele hem a ti la-guluisia. lo, ke ti 1% ma
guhango nya ma.
9 Ke gldma va lo ta hdgo nya ma, ta kd-wema
nemahu-lewe a nunga ti jdweisia.
10 Ke i nunga dolia, i nde ti ma, ye: a meni,
mil liugo.
11 Nd I le a li nil la, ta % le a numu nydni,
njtye ke na a gbta ngi la; ji lo, a numui nydni.
12 Ke ngi tvoma-helesia ti wd, ti nde ngi ma, te,
hi ko lo ke Farisisia ti ll iye lewe lo, kina tiye
ghoyoni a njiei ji menila ?
IS Ke i potea, i nde ti ma, ye : tu-hdni ghi lo,
7ia nya Kei ngele-gohu I Mni, ta pughia lo.
14 Ke a gbe ti ma : mhole-bela lo a tie, ta 'peUi ge
a mhole-helesia ; ke ina mbole-mo a j^^lei ge lo a
mhole-moi, ti vengo ta gula ndowa hit lo.
15 Ke Pita i potea, i nde ngi ma, ye: Sdlei ji
lingo amue.
16 Ke Jisu i ndea, ye: ke wua he nemahu-leive I
wu ma?
17 Wu la Ihiigo % le, ke hdni na ghi lo a loa
oiiimu ngi lei, a li ngi gohtt lo, ke ti pilia gdwam^i.
18 Ke ham ndsia ta ghia nil la, ta hije ngi ll
ma lo, ke ti nu nydni.
19 Ghdmaile nu li ma lo kili-nydmuisia ta. ghla
na, ke nu-wdUtsia, ke poe-ghlald, woji-hela, huma-
vjeld, nde-jeli hoidd, ke njia-nydmu-lela.
Mail XV. 51
20 Hani jisia lo, ta numui nydni ; he rmhe mela
a tokoi ngUdnga I le, e numu nydni.
21 Ke Jisu i ghla mm, i li Taya ydkei ma, he
Sidoni.
22 I^e kpele, nydha yela, Kanya-mo, i ghidni
kdk6i se le ma, i kpdtc ngi ye, ye: mdnu nya ma,
0 Ndemoi, hia Davidi ngi hindo-loi abie: nya
nydha-loi monengo le ghon a ngdfa nydmu.
22) Ke i njla yela he woteni ngi ye. Ke ngi
woma-'beUsia ti wd, ti ngi mdn^ne, te : i pe, i ydma,
ghdmaile a kpawo leke mu wQma.
24 Ke i potea, i Tide, ye : nya longo i le ngtye ma
mhdla longotsia hu ye Isaraeli ti wehu.
25 Ke nydpoi i wd, i vd ngi ma, ye: Nd^moi,
gho nya ma I
2Q Ke i potea, i nde, ye : md-%-hou7ii ti ndenga ti
mehei wUmhu, ti fe ngtlanga we.
27 Ke nydpoi i ndea, ye: tony a, Ndemoi, ke
ngllesia ta ikpukpulisia lo me, ndsia ta gula ti
Ndemoi mesei hu.
28 Ke Jisu i potea, i nde ngi ma, ye: 0 nydp)oi,
ha hinda liou lo a tonya ngongo, i we hi toe, kina
hi loi la. Ke ngi nydha-loi iye hdwoi lo ikpe yakpU
na ma.
29 Ke Jisu i ghid mla, % wd Galili ghoyei ghedngd ;
i li ngiye yela malm, i hei na.
30 Ke nunga ghotoa ti wd ngi ye; ti wd a na. ti
gholongo, ti gbgmungo, ti la-gholQngo, ti iwmungo, ke
D 2
52. Mati XV.
vpekd ghotoa, ti ti gula Jisu go hii ; he i ti ghi
hdwoa.
31 Ta mla he nunga ti wu hit i wua, kina ti
toni ndd-mumu-bela ta yla, mmu-bela ti Idwongo,
ghole-bela ta jla, mhole-h^la ta hinda lo ; he ti
Israeli Yewoi Idtoa.
32 Ke Jisu i ngi woma-belesia doli a ngi ye,
i 7ide, ye: ngi fdhei mdmamau loa, ghdmaile
ma tieni le nd fold sdwa^ he hdni gbt tl yeya ta
me. Nge pe ti ydma sU-hou, ta gelu woipeUi hU.
33 Ke ngi woma-belesia ti ndea ngi ma, te: ml lo
ma hpohu ghotoi ji jo na n^olei ji hit, fdhii ghotoi
ji ti go ve va 1
34 Ke Jisu i ndea ti ma, ye: hpolm gdt^sia ti
dole wu yeya? Ke ti ndea, te: wofila, he nye wulo
mUmua.
35 Ke i ndea fdlwi ma, ye : pe, ti hei ndoloi ma.
SQ Ke i hpohu gdte wo feUsia wumbua, he i
se-gbla, i ti yangdle, i fe ngi woma-heUsia we ; ngi
woma-belEsia ti fe fdliii we.
37 Ke ti ghi tiye mei lo ti go i ve, he ti
ingdngdlengoi wumhua na tiye loni tehpe wofela
venddngo.
38 Ke ndsia tiye 'rrieni, tiye hondo pu ndni
ghoyongo, nyahanga woma he ndengisia,
39 Ke i pea fdhU i ydina ; he i nd^ndi wumbua,
i wd Magdala ydk4i ma.
( 53 )
NGU XVI.
Ke Faristsia he ta Saddudsia ti lod ti iigi hugo, ke
ti ngi molia, te, i ndli ge a ti^ a Jiije Ngele-gohu.
2 Ke i potea, i ride ti ma, ye: Jdna kpokoi i vjd
lo, we, sina fold yekjpei le, ghdmaile ngelei Tna
ghoungo le.
3 A 7igend4i, we: nja a wa lo ha, ghdmaile ngelii
maghilingo le; 0 hdya-heUi jisia ! wa ngele luahil go
lo, ke we gu a ndlisia luahu go lo na ikpel^isia ma?
4 Hinda nydmu ke poe-ghia honda, ta ndli lo lo,
ke ndli ghi e ge na va n^ye ma pi^ofiti Jona ngi
ndli; ke i ti loa, i li ngie.
5 Ke kina ngi tuoma-belesia ti wdni kdka wekei
ma, tiye lemai lo a Ilia a kpohu.
6 Ke Jisii i ndea ti ma^ ye: A ghele a huvendei
mahil ghe FaHsisia. yeya, ke Saddustsia.
7 Ke ti gilia ti rule nemahuisia ti nymiyo luahu,
te : ghdmaile mu wdni a kpohu ghi,
8 Ke kina Jisu i koni i nde ti ma, ye: 0 wua,
wa hinda hou kulo a tony a ; i ye na, wa gili wu
nemahmsia, ghdmaile ivu wdni a kpohu ghi?
9 Wu hugo i le, tahao ivu gilima a kpohu gdt^
lolutsia, ke hondo pU lolu ghoyongoi, ke tekpea Idle
wuye mhumhuni?
10 Tahao kpohu gdt^ vjofeleisiay ke hondo pu
ndni ghoyongoi, ke tekpea dole wuye mhumhuni?
54 Mati XVL
11 I ye no. ho wu la liugo I le, nd nga nd^ wu
ma, ngi ndema nd along o kpohit va ; Jco wa luu maJiu
ghe Farisisia he Saddusisia ti huvend^i va ?
12 Ke ti hugonga Jce iye ndeni ti ma, ti ti
nemahu ghe huvenda kpoJiui va, he Farisisia he
Saddusisia ti gardi va.
13 Ke hina Jisu i ivdni Sesaria he Fili2)l ydhei
w.a, i ngi woma-heUsia molia, ye : ye lo nunga ta
nde, he nya le, numio-hindo-loi lo ange?
14 Xe ti ndea, te: ti Unga, te, Johani, Baptisi-
moi lo ahie ; ti Unga, te, Fliasi ; ti Unga, te,
Jeremia, o profittsia ti yelage.
1^ Ke i ndea ti ma, ye: he uma we, ye lo
angie ?
16 Ke Simoni Pita, i potea ngi ma, ye, Kristi lo
aide, Ngtwo vungoi ngi Loi.
17 Ke Jisu i pgtea, i nde ngi ma, ye: hi hetengo
le, Simoni, Jona ngi Igi, ghdmaile ndU I le ta iidma,
ta he ahie, he nya Ke na NgeU-gohu.
18 Ke nya he ngi nde hi ma, nge: Pita lo ahie,
he hotui ji ma lo nga nya. gomii nya ndo ma: he
jehennama ngi netetsia lo te guma.
19 Ke nga hi wo lo a jiivisia Ngele-gohH genyei
va, he na ghi lo ha nglli ndoloi ma, a ylli lo ngele^
goJm, he na ghi lo ha fulo ndoloi ma, a ffilo lo
ngele-gohu.
20 Ke i ngi woma-helisia IdJiia, ho td nd^ numu
ma, he Jisu lo angie, Kristi.
Mati XVI. 55
21 / hije ighii na ma, Jisu i tdto a kela a ngi
woma-heUsia, he a li lo Jerusalemi hu, a mone lo
hindii na ghoto, nde-heUsia yeya, he almami luaisia,
he kolo-iiyegi-helesia, ti ngi loa^ he i hije ghoma foloi
isavjagei ma.
22 Ke Pita i ngi wumhua, i tdto a ngi Iwula a
mdli, ye : iye hi ma gilJiama po, Ndimoi, hindii ji e
we a hie.
23 Ke i wotea, i nde Pita ma, ye: hije nya
woma, Satani, nya ll i lengo le hi ma ; ghdmaile hi
to ma hindei ndsia looma Ngiv:o va, ngiye ke ndsia
nunga va.
24 Ke Jisn i ndea n^i woma-heUsia ma., ye:
numiii ghi lo a to nya woma, ghe i mdli ta villi
ma, i ngi kpdkpco ma wUli icumhii, i to nya.
woma.
25 Ghdmaile numui ghi lo a ngi levui hdwo, a
ndolohii ; ke numui ghi lo a n^i levui lohit nya va,
a koko lo.
26 Ghdmaile ghe hinda yekpe lo se lo a we lo, a
numu ke he i ndoloi ji ghi joi lo, ina ngi yd/Si
Ipahit ? 0 ghe lo se numu a mdlovi ngi ydfei va ?
27 Ghdmaile numu-hindQ-loi a wa lo kuna ngi Ke
helii hH, a ngi anjelisia, ta lo a numui ghi mdwa,
kina ngi yengeisia ti na.
28 Tonya le nge wu ma, ti Mnga lo he ti loni, te
hd go, ngiye ma ta nu-hindo-lQi lo kuna, a hije ngi
genyei hH.
(56.)
NGU XVIL
Ke fold woita icoma Jisu i Pita wilmhu, ke Jakohi,
ke Joliani ngi ncUi, ke i wa a tie ngiye guha yela
mahu, ti leke.
2 Ke iye mdivoveni ti ydma lo, ke ngi ydmii i voi
lo beke foloi, ke ngi mdylli-gilUi i gole kina fofo na.
3 Ke kpe le, ke Musa ta Eliasi ti ghid, ta yepe
a ngie.
4 Ke Pita i potea, i nde Jisu ma: Ndemoi,
nydndengo le mu va, mu ye he, ina ha luma lo, mu
hdha sdwa we, yela hi va, yela Musa va, ke yela
Eliasi va.
5 Kina le iye ylama, kpele, ke ngele vongo i ti
mcnvelea ; ke kpele, ngo yela i ghid ngele hu, nd i
ndeni, ye : ji lo nya lima hindo-loi le, nya ll lelingo
ngi ma. A ngi wo mini.
6 Ke kina ngi ivoma-hdesia ti menini, ke ti gula
ti ydmesia ma, tiye luai lo ghon.
7 Ke Jisu i wd, i jd a tie, i nde, ye, a hije, wd
luwa.
8 Ke kina ti vMani a ti ydmesia dela, ti numu
ghi loni ngiye ma Jisu leke.
9 Ke kina tiye yeini ngvyii malm, Jisu i ti Idhi,
ye: wd hengei ji huge a nUmui ghi, ngiye ma
nu-liindo-loi a hije kuna ghoma hd-hela ye.
10 Ke ngi woina-hel4sia ti ngi molia, te, kpe le,
kolo-ny^gi-hel^sia ta nd^, te : Eliasi yese pei a wa ?
Mail XVI I. 57
11 Ke Jisu i potea, i nde ti ma, ye: a tony a
Eliasi pei a wa, i hindesia ghi ydma.
12 Ke nya ngi nde wu ma, nge: Eliasi i ^veld he
a wdla, ke PL ngi goni ; ke ti weld a hindei vMa a
ngie, ti IvmJi ye le ; nt he a numu hindo-loi a
monema ti yeya.
13 Ke to-poma-heUsia ti hugonga nd, a nde ti ma
Joliani Baptisi-moi va lei lo.
14 Ke kina tiye wdni nunga ye, ke td-mo yelw i
vja ngi y^, i ngi womhi ghcckpci n^i Idhu.
15 / nde, ye, Ndemoi, mdnu nya Mndo-loi ma, gbd-
maile ngi monengo le ghon a ghowei ; hit ghotoma,
a wili ngomhui ya, hit ghotoma njei hit.
16 Ke ngiye ivai lo a ngie hi woma-bel$sia ye, ke
ti gUni a ngi hdwola.
17 Ke Jisih i jpotea, i 'tide, ye : 0 ngoli hit ghonda
hondei ji, te Tiinda Tiou a tony a ; hu Idle nga ye be
ma vjufni ? ku IqU nga mone a wue ? a vm a 7igie
nya y0.
18 Ke Jisu i yla ngdfa nydmui ma, ke i ghid ngi
hu, ke ndMpoi iye hdoi lo ikp^ yakpei na ma.
19 Ke Jisu ngi woma-helesia ti yd ngi ye, tia
leke, te, iye na mua v:e guni ngi ghlala ngi hu 1
20 Ke Jisu i nd^a ti ma, ye: Ghdmaile we hinda
hou a tonya. A tonya ngi nde vju ma, ti nde te,
wa hinda liou a tonya, kina pu-gipo gdlei na, iva
nde lo ngiye ji ma, we, gbla he, hi li mlando ; a
ghla lo, hindei ghi na vma ghdhama.
D 3
58 Mati XVIII,
21 Ke, ji nyikoi lo e ghla ghdma, ngiye he a lie
wela, ke su-lwula.
22 Ke kina le tiye Galili, Jisii i nde ti may ye,
ta nuwM-hindo-loi mdjia lo nunga yeya.
23 Ke ta ngi wd lo ; foloi isdwagei ma, a Mje lo
gloma. Ke ti ll nydnia ghon.
24 Ke kina tiye ludni Kaperni nd tiye mdlia-
ndvoi ydndo, ti lod Pita ye, te, hi gd-moi, e mdlia-
ndvoi ve?
25 / nde, ye, I. Ke kina iye wdni p^hu, Jisu ngi
hulwu, ye: Gho ha gilima, Simoni? ye lo, mdhetsia
ndoei hu ti mdlia-ndvo-vmmhu ngi ye, ti vuli ti
leng^sia o hotangesia?
26 Ke Pita i ndea, ye, Jiotanga. Jisu i ndea ngi
ma, ye : ndengisia ti hdwon^o le ho ?
27 Ke kina md ti ll dewe, li ghoye ghednga, hi
ndole wtli, hi nyei na Jwu ha nda la yese ; ke kina
hi ngi Id-woa lo, ha ndvQ gekele do lo, na wumhu, hi
ve ti ye, nya va, ke hi va.
NGU XVIII
Ke ikpe yakpii na ma, to-poma-heUsia ti wd Jisu
ye, te, ye lo ngon^o ngele-gohu genyei hit 1
2 Ke Jisu i ndopo vmlo yela wdle a ngi ye, i ngi
hei ti Im :
3 Ke i nde, ye: a tonya nge wu ma, ngiye ke, wxi
vMe, vm we kina ndopo mumua na, we fg ngele-
gohu genyei hu.
Mati XVI 11. 59
4 Fdle, numui ghi lo, a ngi villi mdye kina ndopo
wuloi ji na, ta s^ lo, i rribdwdi le ngele-gohu
genyei hu.
5 Ke numui ghi lo a ndopo wUloi ji nytko yelage
gulu nya hijei hu, i nya lo guluma.
6 Ke numui ghi lo a pe imumui jisia yelage he,
na ti nya hou a tonya, ti hinda nydmu we,
mdhoungo ye le ngi va, kpohH vuka gotu yela i hele
ngi ho ma, ke ti ngi wili ghoyti ijujui hit, i lohu.
7 PQwo lo ndoloi ma hUgoisia va hiuda nydmu
welei va; ghdmaile hugoisia ta wa lo a tonya; ke
2:)owo lo a ye numui na, ma, hugoi a hije a ncfie
hinda nydmui va.
8 Fdle, ina hi lokoi, o hi goi, i hi huge a lo hinda
nydmu v:e, dewe nga, hi ti wili ; mdhoimgo le hi va,
hi li levu hu, hi gholongo, o nemungo, kina he ha
toko fdea jo, o kg felea, ti vMi kunafo yomhu hu.
9 Ke kina hi ydmei hi golea lo, kpia na, hi pili,
mdhoungo hi va, hi li ndevu hu, a hia ydtnei yelage,
kina he ha ngdma felea jo, pili va jehennama
yomhu hit.
10 A kpele, ko wa do a numui jisia yelage he;
ghdmaile nya nge tou ma, ngele-gohu ti anjelisia ta
nya Kei ydma do lo ku-ghi-ma, na i ngele-gohu.
11 Ghdmaile numu-hindo-loi i vjai, na hdo va lo,
iye loi-hu.
12 Gho tva gtlila? Ti nde te : numu i mhdla
hondo yela joi lo, ke ti yelage i loihu, e i nil ndni
60 Mati XVIII.
ghoyongoi mahil pu mahu tdivui Id, i li ngiy^sia hit,
na goholi va, iye loihu ?
13 X'e Mna i yd na, i toa lo, tony a le nge wu ma,
a gohunii lo mhctlei na va i ley'e inu ndni ghoyongoi
mahu pu, mahu tdwulsia ma, na tiye loihu.
14 iSfi lo he na, vm Kei ngeU-gohu ngi llmei l le,
imumui jisia yelage he i loihu.
15 Ke ina hi mhdi i hincla nydmu wm lo ahie, li
hi ye, ngi hinda nydmui ge a ngie, wa ta fele kpe ;
ina a hi wo mini lo, Jce hi hi mhdi hdwoa.
16 Ke Mna e hi vjo meni, oiu yela o nu felea
wumhu, ta lo seli-hela felea la, o sdwa, ta lo njiei a
la pele ma.
17 Ke ina i Idli lo ma I ti vjo menini va, nde
komei ma; ke ina i lali lo ma komei wo meni va,
ghe i we hi we kina kafri na, ke mdha-ndvoi-
yoMdo-mo.
18 Tonya le, nya. nge wu ma, nge: hdni ghi lo
wa nglli ndoloi hH, a ylli lo ngele-gohu ; ke hdni ghi
lo u'a fulo ndoloi hu, a vulo lo ngele-gohU.
19 Ke nya ngi nde wu ma ghoma, nge, ina wu
fele wm woi yd lo yela ndoloi hu hinda ghi va, ta
huveli, a we lo ti va a nya Ki% na ngele-gohu.
20 Ghdmaile hindei ghi lo nunga f^le, o sdwa ta
gome na nya hijH hu, mla lo nga ye na ti lla.
21 Ikpii na ma Pita i vjd ngi ye, i nds,
ye: Ndemoi, hu Idle nya mhdi a hinda nydmu
we ange, ke ngi mdnu ngi ma ? hu wofela ?
Mati XVIII. 61
22 Ke Jisu i ncle ngi ma, ye: ngl ndmi hi ma,
hu wofila, he nu sdwa gboyoiigo malm pu lieima
wofela.
23 Fdle, ngele-gohu genyei hu tvengo le he maha
y^la, na a hipd we a ngi hoilopotsia.
24 Ke kina i tdtoa lo a kpdla, ke ti wd a yela
ngi ye, ngi ghii ngi ma hd hondo nu pH ghoyongo.
25 Ke ji Jidni ghi tye ngeya gh^i ghidngo, ngi
Umoi, i ndei lo ngi ma, ye, ti ngi mdjia ta ngi
nydMiy he ngi lengesia., he hdni na ghi iye ngi yeya,
i gh^i ghia na.
26 Fdle, hoilopoi lye gulani nddM ma, i ngi
maifiene, ye, nd^moi, male hulo a ng^, nga hi ghii
ghi ghia lo.
27 Ke ndimoi na hoilopoi na va, i ngi hdwoi lo,
i mdnu ngi ma ghei va.
28 Ke hoilopgi na se iye ghidni lo, i ngi mhdi
hoilopQisia yelage male, na ngi ghii iye ngi ma, hd
nu lolu ghoyongo, he i ngi houa, i ngi Iwio ngi hola,
ye: nya ghei ghia i hi m/i.
29 Ke ngi mhdi hoilopjoi i guld ngi go hu, i ngi
mdnene, ye: nya mdle hulo, nga hi gh^i ghi ghm lo.
30 Ke iye lumani, he i yd, i ngi wili hpindi
wehu, ngiye he a ghei ghia lo.
31 Ke hina ngi mhd hoilopotsia ti hindei ji loni
iye weni, ti ll ghi iye nydni lo, ti wd, ti hindei ghi
ge a ti Umoi, iye w^ni.
32 Ke hina ngi limoi i ghoyoni a ngi vjdela, na
62 Mati XIX.
woma, i nd^ ngi ma, ye: 0 hia, hinda nydmu
hoilopoi ji, ngi manua hi fna a ghei na gh%
glmmaile hiye nya mdnenei lo.
33 Md-i-houni bia he hi mdnu hi mhd hoilopoi ma,
kina. nya he ngi nndnui lo hi ma .?
34 Ke ngi lemoi It dewea ; i ngi ve ngdmone-hela
we, ngtye ke a gh^i ghi gHa, iye ngi ma.
35 J^i he nya Kei ngele-gohH a p^ma a wue he,
ina wu ghi we mdnu wu ndengeisia ghi yela he ma
a ti hinda nydmutsia,
NGtJ XIX.
Ke kina iye weni ke Jisu i kpoyoa a njiei jisia
lela, i ghla Galili Im, i li India gdketsia ma,
Jordani woma.
2 Ke nunga ghotoa ti toa ngi woma, mla lo iye ti
hdvjQni na.
3 Ke Faristsia he ti ivd ngi ye, ta ngi gole, ti
nde ngi ma, te : md houngo le hindo va, i kpele ngi
nyahii ma, Jiindii ghi lo va ?
4: Ke i potea, i nde ti ma, ye : wu goto gei le, ke
na. wo iye ti ghdteni itdtomii, iye liindo lo ghdteni,
ke nydha?
5 Ke i ndei lo, ye : ji va lo hindo a ngi ke lo, ke
ngi nje, i veve ngi nydhei ma., ke ti vengo ta vjote a
nduvm yela lo?
6 Fdle, ti file ghoma, ke ndmvu yela lo a tie.
Mati XIX. ()3
FCde hcini ghi lo Ngiv'O i toalonga, numu ghi a.
nduaJm gole.
7 Ke ti nclea ngi ma, te: Ghe va lo ho Musa iye
ndeni, ye : ti Tigi go a kpelema goto oiyegingo, ti
ghele ngi ma ?
8 Ke i ndea ti ma, ye: ghamaile wio U hpakpa-
wuisia va lo, Musa iye ndeni wit ma, wac ghele wu
nyaheisia ma, he itatowAi wo nt I le.
9 Ke nya nge wu ma, numui ghi lo, a ghele ngi
nyaMi ma, ngiye ma poe-glnala va, i ipeka jo lo, i
poe-glia. Ke numui na ghi lo, a ngi jo, na tiye
gh^Uma, i po^-gh%a.
10 Ke ngi vjoma-helisia ti ndea ngi ma, te, ina
ni lo hindei hindo na a n^i nyoM^, md-l-lwuni
nyaha jo va ho.
11 Ke i ndea ti ma, ye: nunga ghi te njiSi ji
gfihc, ngiye ma ndsia vengo ti we.
12 GhdTnaile mhuha-hela tenga lo na, ti njeni tiye
ti leni wo nt ; ke mhuha-hSla tmga lo na, nunga
tiye ti numni ; ke mhuha-Mla t^nga lo na, tiye ti
vuli nUnini ngele-gohH gQiryii va. Numui na a gu,
a kfila, ghe i kuru.
13 Ikpii na ma ke ti wd ngi ye a ndenga
mumuisia, ko a ngi lokotsia la ti ma, i he ti va ;
ke ngi vjoma-heUsia ti yid ti ma.
14 Ke Jisu i ndEa, ye: a pe ndenga mumuisia
ti wa nya ye, v:d ti mahdli ; ghdmaile ngele-gohu
geny^i i ndsia nyiko va lo.
64 Mati XIX.
15 Ke i ngi lokoisia Id ti ma; i ghla mm.
16 Ke kjpele, numu yela i wd, i ndema ngi ma,
ye: hd-mo yekp^i, ghe hinda yeJcpe lo na nga pe, ko
Tfm kunafo levu jo ?
Vi Ke i ndea ngi ma, ye: Gbe va lo ha nya doli
a nu yekpe? Numu gll na ngi hinda yekpengo, ngiye
ma yela, ta mla Ngewo ; ke ina hi loni, hi li ndevu
hit, sdweisia Iwil
18 / rule ngi ma, ye: ighe? Jisu ye, hd numu
wd ; hd poE-ghla; hd huma we ; hd nde-jeli liou ;
19 Bi ke hele hou, ke hi nje ; ke ha lo lo a hi
heinyoi, kina hi villi na.
20 Ke nddgha-loi i ndea ngi ma, ye : hindei jisia
ghi lo ngi houma, kina wo le nya gulongo a foloi ji
he, Gho le na i Iga.
21 Ke Jisu i nd^ ngi ma, ye: ina, hi loi lo kdye
a ye hi ma, li, hi hi ndvoi mdjia na hi yeya, hi ve
nydni-hela we, ke ha ghdtBi jo lo ngele-gohH, hi wa,
hi to nya woma.
22 Ke kina nddgha-lQi iye nji^i na minini, ke i
yd ngi ll ghi nydningo ; ghdmail^ so-hdni ghgtO lo
iye ngi yeya.
23 Ke Jisu i nd^a ngi 'Woma-h^Usia ma, ye:
tonya le nge wu ma, kpdkpawilngo le ghdte-mo, i li
ngele-gohu genyei hu.
24 Ke nya nge wu ma ghoma, nge, hehengo le
kameli va, i dewe miji woli hit, i dewe he ghdte-mo
ma; i li Ngiwo genyii hu.
Mati XX. 65
25 Ke hina ngi woma-bdesia ti menini ti vm hit
iye wfci lo ghoii, te, ye lo ho a hdwoma ?
26 Ke Jisu i ti ghenga, i nde ti ma, ye : a nunga
te gu a ji wela, ke a Ngivjo a gu lo hindBsia
ghi ma.
27 Ke Pita i potea, i nde ngi ma, ye : Jcfpele, mu
ghelea gM ma, mu toa hi ma, fdle gho na mu
soma ?
28 Ke Jisu i ndea ti ma, ye, tony a le nge vm ma :
vma, vm toa nya ma nde-nlTiei hu, kina nU-liindo-
loi a heima ngi maha heimJi ngi hetengo a ye l^ luua
he lua liei lo Tnobha-lieima 'pu malm felea ma, wa
Israxli honda pu mahU feleisia jeli.
29 Ke numui na ghi lo i ghelea vjo petsia mu,
0 ngi ndengeisia, o ngi nde-nydlgisia, o ngi ke, o
ngi nje, o nydMi, o ndenga, o ndoisia nya hijS
va, a jo lo hu hondo gboyongo, ke a li lo kunafo
levv, hu.
30 ^ ti ghotoma ihdlagisia a tie, ta we a
ti ikelemagfsia ; ke ikelemagesia ta vMe lo a
ihdlag^sia.
NGU XX.
Ghdmaile ngele-gohu glnyii hu wengo le he kena yela
ma-we-le-hu-mo a ngie, i li a ngenda tetei ngengi-
hela hUvela va ngi ghdihu.
2 Ke kina iye hvlani a ngenge-helisia kopo yela,
folo yela va, i ti deivea ngi ghd4hu.
66' Mati XX.
3 Ke kina iye lini kpe-isdwag^i ma, ke ipeMsia
doa, ti doni ghama felegomei.
4 Ke i ndea ti ma, ye: A li wua he ghdehu, he
na ghi lo ghekpengo, nga fe lo wu we.
5 Ke ti yd tie. Ke i yd ghoma kpe iiuoita, ke
itdwug^i ma, % hinda yakpei we.
6 Ke kpe ipu malm y^lagi ma, i ghid, % ipekisia
lo, ti doni ghdma, i nde ti ma, ye: ghe le wu doni
he a foloi pei ghdma ?
7 Ke i ndea ti ma, ye: wua he, a li ghdihit, na
ghi lo ghekpengo, na wa jo.
8 Ke kina kpoko iye weni, ndimoi ghdi va, i nde
ngi hoilopoi ma: ngenge-helisia wdle, hi ti pdwa,
tdtongo ikelemag^sia ma, i hiti ihdlagesia ma.
9 Ke kina ndsia tiye wdni kpe i pu malm yelage
ma iye ti humlini, ti ghi kopo ngengela joi lo.
10 Ke kina ihdlag^sia tiye wdni, ti gill lo, te, ta
so lo i dewe ti ndei ma, ke tia he ti kopo jonga
numui ghi a ngengela.
11 Ke kina tiye joni, ti ghonyema wele-hvr-moi ma.
12 Ti ndl, te: ikelemage jtsia ti yengeni ghii
yakpe, ke hi pea ti ma iMwu a mu^ ; mua nt, mu
yen^e iminiinei iveni, ke foloi ikpandi.
lo Ke i potea ti yelage ma, i nde, ye: NddkpM,
ngl hinda nydmu weni ahie. MUye hUlani ma hi^
kopo yela va?
14 Bi ndei na wumhu, hi li; nga fe lo ikelemage
jid we, kina ngi fei la hie.
Mati XX. 67
15 Md-l-JiQuni nya va, ngi na w^ a nya ndii nya
Igngo la; hi ydmii nydmungo le, jiva nya Mnda
yehpengo ?
16 Fdle, ikelemagesia ta we lo a iJidlagisia ;
ihdlag^sia a ikelemagesia; gbdmaile ti ghotoma
wdlengo le, Ice iJcfdoa leke ti hitiuoyongo,
17 Ke kina Jisu iye lima Jerusalemi hit, i ngi
woma-hela jpu mahii feUsia wumbu peUi, tia leke, i
nde ti ma, ye:
18 Kpele, mu lima Jerusalemi hu lo, ke numu-
hindo-loi ta mdjia lo a hdya almami waisia, ke kolo-
nyigi'heUsia ma; he ta ngi le lo, ngi wd va.
19 Ke ta ngi ve lo kafrisia we, ngi yele va, ngi
levM va, ke ngi kjpdkpdla va ngUlui ma; ke fold
isdwagei ma, a hije lo gboma.
20 Ikpei na ma Zehedi Unga ti nj4i i wd ngi ye,
a ngi hind^Q-lengesia, i va ngi ma, i ngi mdnene
hinda yela ve va ngi ye.
21 Ke i ndenga ngi ma, ye: gho hi loi la? I nde
ngi ma, ye : p^ nya lo feleisia ti hei, yela hi yeya
lokQi ma, yela hi govm lokoi ma, hi genyii Jiio.
22 Ke Jisu i potea, i nde, ye: wu hdni go wa
Mi; wa gu lo a hoUi gholela, nga ghole, ke ti vnt
haptisi we a haptisimi, nga haptisingo la? Ti nde
ngi ma: ma, gu lo.
23 Ke i ndea ti ma, ye: a tony a, vja nya holei
ghoela; ta wu haptisi we lo a haptisimi ti nya
haptisi we lo : ke a heila nya yeja lokoi ma, ke nya
68 Mati XX.
gowoi, nya wo yd na ve va, ngiye ma ndsia ye nya
Ke iye ghdteni ti ive.
24 Ke kina ipuisia ti rrienini, Jce ti ll dewea nde
feUi jisia ma.
25 Ke kina Jisu iye ti vjaeni ngi ye, i nde ti ma,
ye: wu ko ke kafrisia ti sdmisia ti ti malm lo, ke
ndsia ti wongo ta mdlia-hinda we lo ti mahit :
26 Ke n% % l^ a ye wu lia. Numui ghi lo a we a
imhd-wdi wu lla, ghe i we a wu kpe-ghla-moi ;
27 Ke numui na a ive a ihdlagei vm lla, ghe i
we a wu hoilopoi.
28 Kina kinen nUmu^Jiindo-loi I wdni ti kpei-ghla
ng% ye, ke hp^i-glna va, ke ngi levui ve va a
ngUm.au-hdni ti ghotoma va.
29 Ke kina tiye ghidni Jcriko Im, nunga ghotoa ti
to ngi woma.
30 Ke kpele hlnga felea tiye hei pelei gdka ma, ti
humungo, ke kina tiye menini ke Jisu lo dewema, ti
ghdu ngeleya, te: mdnu mu ma, 0 Ndimoi, hia
Davidi ngi hindo-loi.
31 Ke nunga ti yla ti ma, kg ti londo, ke ti
ghdua ghoma, te: 0 Ndimoi, mdnu ma, Davidi
hindo-loi I
32 Ke Jisu i doa kpe, i ti doli a ngi ye, i Tide,
ye : gho vju loi la, ngi pe a wue ?
33 Ti ndea ngi ma, te: Ndimoi, ko mu ydmtsia
ta lawo.
34 Ke Jisu i ti mdmamao doa, i jd a ti
Mail XXL 69
ydm^sia, ke ti tuwo loa ke-yakpe, he ti tonga
ngi woma.
NGU XXL
Ke Jcina tiye Idni Jerusalemi ghednga, ke kina tiye
wdni Betfage ngiyei Olivi malm, Jisu i to-poma-bela
felea cloa :
2 / ncle ti ma, ye : a li fulei Im wu lugo, wa so
do la na. ke-yakpe nglllngo, ke so-loi ngi ghednga, a
ti vulo, ton wa a tie nya ye.
3 Ke kina numto ghi i yla lo wu ma, a nde, we:
Ndimoi ^ mania ti ma : a ti deioe lo ke-yakpe.
4 Ji ghi iye vjei lo, ko na i w^ profiti i ndeni
wo, ye:
5 A nde Zioni nyaha-loi ma: kpele, hi mdMi a
wa hie, ngi ll lelingo, i Mini so maJiu, ke so-lo loghH
ngi Iqi.
6 Ke to-poma-helssia ti yd, ti pe, kina Jisu i ndei
lo ti ma.
7 Ke ti vjd a soi, ke indoi, ke ti ti guUsia wua ti
ma, ke ti ngi li^ia mahu.
8 Ke nunga ghotoa ti ti gulesia vomhoa pelei
hit; ti tenga ti ngulu heketsia devje, ti ti la
pelei Im,
9 Ke fdh^i ndsia tiye lini ngi lugo, ke ndsia tiye
to ngi ma, ti ghdu, te: Hosanna Davidi ngi hindo-
loi. Na hetsngo le, na a wdma Ndemoi hijei hU,
Hosanna tengo wdi ngeleya !
YO Mati XXL
10 Ke kina iye wdni Jerusalemi hit, ke tcl-wdi gbi
i Mjea, te : ye lo a ji .?
11 Ke oiunga ti nd^a, te, Jisu lo, profiti,
Nazareti-mo, Galili hit.
12 Ke Jisu i yd Ngewo gd-ivehi, i ndsia ghi gh^,
tiye mdjia, ke ngea we kd-wehu ; i ndvQ mdlovi-bela
ti mes^sia gula, ke ndsia ti Mi wUluisia, tiye homu-
kulotsia mdjia.
13 Ke i ndea ti ma, ye: nyigingo U, nya welei ta
toli a he-we lo, ke wu potea a huma-bela ti h^ima.
14 Ke mlQl^-bela, ke 7iemu-bda ti wd ngi ye
kd-wSbu, ke i ti hdwoa.
15 Ke kina almami waisia, Ke kolo-nyegi-'bel^sia
ti hinda wdwaisia doni i 'peni, ke ndopoisia ti ghdu
kdmei hit, ta nde, te : Hosanna Davidi ngi hindo-loi,
i gbdle ti ma gbon.
16 Ke ti ndea ngi ma, te: bi menima lo njiei jid
ta ndel Ke Jisu i nd4a ti ma, ye: I, vm la kei le
wo, ke ndMjpQ mumua ti la lo, ke ndoldnga bi lato
hugbdtea ?
17 Ke i ti loa, i gbla td-wdi hu, i li Betani hu,
i ye na.
IS Ke a ngend^i kina iye ydmani td-wdi liu^ ke
ndole ngi Iwua.
19 Ke kina iye ndaha wului doni jpeUi hu, i li
na, ke I hdni gbi doni nga, ngiye ma nddisia leke, i
ndenia, ye: i tdto a gbii ji ma kunafo be la wua.
Hu I lembini ke nddha wului i bea.
Mati XXL 71
20 Ke hina to-poma-helesia ti toni, ti wu hit i wU,
te: nddha wului iye hea id kcika !
21 Ke Jisu i potea, i nde ti ma, ye: tony a le,
ngi nde vju ma, nge, ke wa hinda liQu lo a tonya,
we ghende la, wu wa ji leke we, iye lueni a ndaha
wului ; ke ina he wa nde lo nglyei ji ma : ghla he,
hia wili ghgysi hu, a we lo.
22 Ke hdni ndsia ghi lo wa feli he hit, wa hou a
tonya, wa jo lo.
23 Ke kina iye wani ka-wehu almami waisia, ke
nunga waisia nmiga va, ti wa ngi ye, kina iye kdi
wema, ti nde, te : a ghe kpdya lo ha hindei jisia
wela ? ke ye lo hi goni a kpdyei ji.
24 Ke Jisu i pQtea, i nde ti ma, ye : nya he, nga
wu moli lo a hdni yela, ina vm nde lo nya ma,
nya he, nga nde lo wu ma, ghe kpdya lo nga hindei
jisia wela.
25 Johani ngi haptisimi, ml lo wo iye hijei na ?
Ngele-gohu o nunga yeya ? Ke ti wu hiteala ti
nyonyo ma, te : ina mu ndea lo, me : Ngele-gohu, a
nde lo, ye : ghe va lo, wu liouni a tonya ho .?
26 Ke ina mu ndea lo, me: nunga yeya, ke mu
lua nungesia ma; ghdmaiU ti ghi ti Johani houi lo
a profiti la.
27 Ke ti potea, ti nde Jisu ma, te: mu gu a
ndela. Ke i ndea ti ma, ye: nya he, nge nde wu
ma, ghe kpdya lo, nya hindei jisia wela.
28 Ke gho %va gili la ? Kena yela iye hl-Unga
72 Mati XXL
f^l^a joi lo, i wd ihalagsi ye, i nde, ye : nya MndQ-
iQiy li hd, hi yenge nya ghdii hu.
29 Ke i potea, i nde, ye: nge li. Ke na woma i
wote ghoii, i li.
30 Ke iye ya ifeUgti ma, i njia yakp^i U ngi
ma, ke i potla, i nde ngi ma, ye : nga li lo nya Mi,
ke % lini.
31 Jid feleisia igbe lo, iye ngi Mi Itmei weni ? Ti
nde 7igi ma, te : ihdlagei. Jisu i nde ti ma, ye : tony a
le, nya nde wu ma., mdha-navo-ydndolsia he, ke hite-
nydhangeisia ta li pei Ngiwo genyei hu, ti vm lugo.
32 Gbdmaile Joliani iye wdni wu ye a tonya vje
lo, ke vm ngi houa a tonya, ke mdlia-ndvoi-ydn-
doisia, ke hite-nydhangetsia ti ngi houa a tonya,
ke wua wu toni, wu woteni na WQina, ko wu ngi
hou a tonya.
33 A seli wekdi ji meni. Ma-we-le-hu-mo yela lo
iye na, i hdni-hlni-kdtei hu, i ngdli h^mhe ma, i
ndo ghdtemH ghdte hu, i pel$ donga guhanga ma
ghdngo, i fe ngenge-hela we, i li kenyei hu 'po.
34 Ke kina ngidu-vma ghil iye hitima, i ngi hoilo-
poisia do ngenge-hela ye, ko ta ngulu-wu^sia jo lo.
35 Ke ngenge-heUsia ti ngi hoilopoisia houni, ti
yela lew^, ti ipeMi wd, ti ipekei ho a kotu.
36-5^ i hoilopoi wekd doa ghoma, ti devje
ihdlagesia ma, ke ti hinda yakpei lo weni a tie.
37 Ke ikelemei ghi, i ngi loi d^ive ti ye, ye : ta
nya loi hele hou lo.
Mati XXIL 73
38 Ke hina ngenge-bela ti hindo-loi doni, ti nde
ti nyonyo lua hu, ji a lo ngi ke Jieima hit, a wa,
mu ngi wd, mu ngi woma nclvQi ivwnhu.
39 Ke ti ngi houa, ti ngi wili ghdei hu, ti ngi wd.
40 Fdle, kina Ndemoi ghdii va a wdma, glo lo a
pe a ng^nge-heUi ndsia?
41 Ke ti ndea ngi ma, te, a nunga nydmu ndsia
wd lo a ngd-monege, i ngi ghdgi ve n^genge-bela wekd
we, nd ta ngi wo a ngulu wuetsia ti kpeleisia ma.
42 Ke Jisic i ndea ti ma, ye: wu la kei le wo
kolo hu, he kottci na pe-dp-hela ti gheUi ma, ta se lo
a wema a ingui-kundoi hit va? Ndemoi hinda
w^ngoi lo, a ji ke nguhH ha hinda lo mu ydmesia ?
43 Fdle, nya nge wu ma, nge, Ngiwo genyii hu a
ghla lo wu yeya, i ve mbonda we, ndsia ta wa a
ngu-ivuisia.
44 Ke numui ghi lo, a gula kotui ji ma, a wo lo :
ke numui ghi lo a gula ngi ma, a ngi vuka lo a
fufule.
45 Ke kina almami waisia, ke Farisisia ti ngi
jaleisia menini, ke ti koa ke i ndema ti va lo.
46 Ke kina tiye loni ti ngi hou, tiye lUivay lo
nunga ma; ghdmaile ti ngi wumhui lo a prr^Jlti la.
NGtj XXIL
Ke Jisu i potea, i nde ti ma ghoma sdlefsia hu, ye:
2 Ngele-gohu genyei hu wengo le, U mdha yela, iye
nydha-jo-gomei houni ngi hindcr-loi va.
E
•74 Mati XXII.
o Ke i ngi hoilopotsia doa ndsia wde va, tiye ti
(iQlini nyaha-jo-gomei ma; ke tl want.
4 / hoilopo WQkci do ghoma, ye: a nde ndsia ma
tiye ti dolini ; hpele, ngi wela a nya mehei ghdtela ;
nya niha hinesia, ke nya do-hdni wulongofsia, ngi
ti ivd, ke hdm ghi hughdtengo le, a wa nydha-jo-
fjomei ma.
5 Ke ti Idhima ; ke ti yd tie; yela 7igi ghdii hii,
ipekei ngi velegomei.
6 Ke imonuisia ti ngi hoilopoisia houa, ti ti Me
nydiii, ti ti wd.
7 Ke kina mdhei iye menini, iye ll dew^i lo ; i
ngi go-oeUsia do, ti nU-wd-helei jtsia wd, ti ti
dei 7110.
S Ke i ndea ngi hoilopoisia ma, ye: nydha-jo-
gomii gldteiigo le, ke ndsia tiye dolini, tiye
ghekpii va.
9 Fdle, a li peU waisia hu, ke ndsia ghi wa ti
lo, a ti doli nydha-jo-gomei ma.
10 Ke hoilopotsia ti ya pele vxiisia hu, ti ndsia
ghi ydndo tiye doni, inydmua ke ighekpea. Ke
nydha-JQ-gomei gama iye mndoi lo, a nd tiye
hei na.
11 Ke kina mdhei iye wdi na nunga do va, na
tiye heini, i td-mo yela do nydha-jo-gome gulei lye
ngi ma.
12 Ke i ndea ngi ma, ye: nddkpau, hi ye wani
he, nydha-jo-gome gul4i i hi ma ? ke iye londoi lo.
Mati XXII. 75
\o Ke mahei i %f^.mga ngi hoilopotsia ma, ye: a
ngi loJcoi yili, ke ngi goi, imt glna a ngie he, vju ngi
wili nglti woma Iqoindi Im, mm lo ngo ke ngongou
holdnga, a ye na.
14 Ghdmaile ti glotgngo le ti wd^ngo, ke ti ghoto
ti Jmwonyongo.
15 Xe Faristsia ti yd, ti ti wu Kite, ta ye pe, ti
ngi huylli ngi yiei hit.
16 Ke ti ti ivoma-heUsia doa ngi ye, ta
Ilerodianisia, te : kd-moi, mu kg lo, ke hi lonyongo
le, ke ha JVgfwo hindei lo gd a tonya, nu-ghe ghi hi
ma; ghdmaile he hd do nunga ma.
17 Fdle, nde ho mu ma, hi nemalm lo a ghe:
malioungo le, mdha-ndvoi ve va Sisari we, o md ve^
18 Ke Jisu i ti goso gong a, i nde ti ma, ye: ghe
va tva nya hugo, haya-helei jtsia ?
19 / nde ti ma, ye : a mdha-ndvoi ge ange. Ke ti
vjd a. kopo yela ngi ye.
20 Ke i ndea ti ma, ye: ye ghiaye lo a ji? ke
kolo nyegingoi ji ?
21 Ke ti ndea ngi ma, te: Sisari. Ke i ndea ti
ma, ye : a hdni ndsia ve Sisari we, na Sisari ivo l^,
ke hdni ndsia he NgEivo le, ve Ngtwo we.
22 Ke kina tiye njiii jisia menini, ti ivii hit i
wu, ke ti ngi loa, ti li tiye.
23 / foloi yakpii na ma, Sadditsisia ti wd ngi
ye, nd ti ndeni, te: hije ghi heisia hit, ke ti ngi
molia.
E 2
76 Mati XXII.
24 Te: Kd-moi, Musa ye ivo, ina hindo ha lo, i
iidenga ghl joni, ngi nde-hindo-loi, a ngi nydMi jo ;
i ndenga le ngi ndei va.
25 Ke ndenga wofela lo tiye na ma ti^ni ; Jce
ilidlagei, kina i nydha joni, he i ha, he ji I ndenga
leni, i ngi nydhii lo a ngi nd^i.
26 N't he ifelegei i pent, he isdwagii he, i hiti
iiDofeUgii ma.
27 Ke ghi ihelemei mudi he i hd.
28 Fdle, hijemii huna hetsia ye nydha lo a we
angie iiuofela nasia lia? Ghdmaile ti ghi tiye ngi
joi lo.
29 Ke Jisu i potea, i nde ti ma, ye : nm wola lo,
2VU holo yehpEi go, o Ngeivo ngi hpdyei.
30 Ghdmaile hijemei hei hu, te so we, tahao te
nydha ve so va, he ti ghi ta we lo hina Ngiwo ngi
anjelisia, ti ngele-go-hu.
31 Ke nddlongo hijela hei hit, luU na gei lo wo
Ngiwo iye ndeni wio ma, ye:
32 Nya lo Ahrahami ngi YSwoi ange, he Isaki
ngi Yiicoi, he Jahohi ngi Yewoi, Ngiwo, Ngiwo I le
heisia va, he vu-helisia va.
33 Ke hina nunga ti ji menini, ti wfl hu iye tcfii
lo a ngi gdi.
3-i Ke hina Farisisia ti menini, he i penga
Saddusisia ti londo, he ti ydndonga:
35 Ke yela lo iye na semehio-yia-le-mo angie, i
ngi moli a moli yela, a ngi gole, ye :
Mali XXIII. 77
36 Ka-moi, sdwei ighe lo mhd-ivdi le sdiveisia lla /
37 Jisu i ncle ngi ma, ye: la lo lo a Nd(moi, hi
Yewoi, a hi ll ghi, ke hi yd/si ghi, ke hi nemahu ghi.
38 Ji lo sdwsi ihdlage le ; ke imhdwdi le.
39 Ke ifelegei ivengo le he ji : ha lo lo a hi
heinyoi kina hi mihoi na.
40 Sdwa fele jisia lo sdwei ghi ke i^rofitisia ti
helii ma.
41 Ki kina Farisisia tiye ydndoni, Jisu i ti moli:
42 Ye : Gho wa gilila Kristi va ? Ye lo lo angle ?
Ti ndea ngi ma, te : Davidi ngi hindo-loi.
43 / nde ti ma, ye: i ye na ho Davidi a ngi
doli ngdfa hit: Ndimoi, ye:
44 Ndemoi ye nya Lemoi ma: hei nya yeja lokoi
7iia, n^tye ma nga hi gonyoisia we a hi gowotsia
doioUlui va?
45 Ina Davidi i ngi dglia lo ho a Ndemo% i ye
na ho ngi loi a ngie?
46 Ke nuniu ghi lye gUni a luma la njla yela he
hu. I hije i foloi na ma numu ghi lye hitgoni a ngi
molila a moli ghi 7ia vjoma.
NGU XXI IL
Ke Jisu i yla nunga ye, ke ngi woma-heUsia ma,
2 Ye: kolo-nyegi-heUsia, ke Farisisia ti Mini
Musa ngi heimei lo.
3 Fdle, himUi ghi lo ta nde wu ma, na lo vja
78 Mati XXIIL
hou, wu pe, ke wd to ti we^hindfsia luOnia ;
ghdmaile ta ncle lo, ke te pe.
4 Ghdmaile ta hdka mliiia ylli lo, ke mining o
mhwnbu va, ta ti Id nunga ti ghakisia ma, ke tia
he ti vuli te gu mhumhua la a ti lokoyaisia
yelage he.
5 Ke ti yeng^sia ghi ta jpe lo, ko nunga ti ti to.
Ta ti lidleisia ghdtengd wongo, ke ta ti vanjeisia
ghdtenga wongo maylli guUisia yd.
6 Ke ti longo a kundo y^k^eisia lo kgm^i hU, ke
heima yekpetsia kd-ioesia hu.
7 Ke fdmetsia felegomeisia, nUnga ti ti doli a
Bahhi, Mahbi (kd-moi, kd-inoi).
8 Ke td iDU ivdle a Bahhi; ghdmaile y^la lo ivu
kd-moi, Kristi he, ke mi ghi ndenga lo a ivue.
9 Ke wd nH ghi doli a wu, ke ndo^i hu;
ghdmaile yela lo na wu Ke le, na i ngele-gohU.
10 }Vd pe ti wu doli a Ndemoa ; ghdmaile yela
lo wu Lemoi le, Kristi he.
11 Ke numui na i mhdwdi le wu lla, ta lo a tve
a ivu hoilQpoi.
12 Ke numui ghi lo a ngi vului de ngeleyd, ngi
ma a yei lo ; ke numui na a ngi vului mayei lo, a
de lo ngeleyd.
13 Fowo lo wu ma, kolo-nyegi-heUsia, ke Farisisia,
hdya-belei jtsia ; ghdmaile wa ngele-golm genyei
la-ghou nunga ma; ghdmaile wu vuli ivd lima na,
tahao luu pema ndsia ti loni, ti lima na, ti wa hu.
Mati XXIIL 79
14 PowQ lo wib ma kolo-nyegi-heUsia, he Farisisia,
hdya-b^Ui jtsia ; ghdmaile vm kpawoisia ti vMeisia
(jCtpu, ke wa yara-hinda we a he gUha ; fdU wua lo,
iva ndema wdi joma.
15 Poivo lo wu ma kolo-nytgi-'belhia, ke Farisisia
v:a 'bdyaA)eUi jtsia; ghdmaile iva ghoyei hemhe ke
oidoloi, kg iint yela loote wu ye, ke kina i wctea lo,
ke wu pengo i ice liu file, a jehcnna ma lo, i deive
wu vulutsia ma.
16 Powo lo wu ma, vm a pele-ge-bole-helei jtsia,
yjua wa. nde, vje, numu ghi a jondu kd-we ma.,
hindei ghi I le, ke numui ghi lo a jondu kdni ghoholi
ma kd-we hu, ndema lo angie.
17 Wua kpoiva-hela, ke mhole-hela ! igho se wongo
kdni gboboli o kd-ive na i veni kdni ghoholi mailua ?
18 Ke numui ghi lo a jondu hemei ma, Jiinda ghi
I le, ke numui ghi lo a jondu sd-hdni ma, ngi
lengo le.
19 Wa kpoiva-heUsia, ke mhole-helesia, igho se
ngongo, sd-hdni , o hemei, na i pent sd-hdni mailUa ?
20 Fdle, numui ghi lo a jondu hemei ma, i
jondUa fa lo ma, ke hdntsia ghi i ma.
21 Ke nuimii ghi lo a jondu kd-ive ma, i jondua
ta lo ma, ke na ma, i heini mhu.
22 Ke numui na a jondu ngele-gohii ma, a
jondua Ngewo ngi he-ioului ma; ke numui na i hei
mahH.
23 Povjo lo LOU ma kolo-nyegi-helesia ke Faristsia,
80 Mali XXIII
haya-helii jisia ; ghmaaile wu tlfa yunengoi ipuge v^,
ke anisi, he kumini ; he wu sdw^i Imbd-watsia
weni, sell liindii, mdnumsi, ke tony a houlei ; jid lo
ma iye Iwuni ivu ]pe, ke ipekeisia wd gbe ti ma, tl
wengo i le.
24 Wu pele-ge-hole-heUi jisia, vjua wa fonya we
Inmu va, ke wu kameli bugbole.
25 Foivo lo wu ma kolo-nyegi-heUsia, ke Farisisia,
hdya-heMsia ; ghdmaile wa idle womei gol^ ke tsintsi,
ke ti golm nddveiidongo a kdso-hinda, ke kdfa-hinda.
26 Bia hi Farisi bolengoi, na gole pei ilolei gghit,
ke tsintsi, kg ti womeisia he, ta gole.
27 Foioo lo wu ma kolo-nyegi-beUsia, ke Farisisia.
hdya-heUsia ; ghdmaile wu wengo le he kdmha
golengoa, ndsia ta ge a tonya se ti nydndengo jpQmay
ke ti golm venddngo a nunga hdngoa ti gdleisia, ke
manylmi gege ghi.
28 JSfi na he ivua he, %oa ge poma wu donydngo
nunga ydma, ke wu hu vengo a hdya, ke hinda
nydmu.
29 FQwo lo wu ma kolo-nyegi^eUsia, ke Farisisia,
nunga hdya-helesia, ghdmaile wa profitisia ti
gdmheisia do, wa tonya-belisia, ti gdmhesia maghdte.
30 Wa nde, ive, ke mm ye na lo wo mu keisia ti
voloisia ma, mu ivd gho ivo ti ma a profitisia ti
ndmei hu, ti wdla va.
31 Fdle, seli lo a wue, wu vuluisia va, ke ti
lenghia lo a ivue, na ti profitisia wdni.
Mati XXIV. 81
32 Fdle, a luu Jcetsia ti molefsia lave.
33 Wica kali jtsia, wua kali honclei jisia ; wa ye
haoma nde-hiiuUi hii jehenna mat
34 FdU, a kpele, ngi profitisia deweiigo wu ye, ke
7iemuhu-le-dela, ke kolo-nyegi-heUsia, ke ti tsnga lo
wa ti wdiiia, wu ti hpakjpd nguliii ma; ke ti lenga
lo wa ti lewema ww ga-iceisia bu, ivu ti yd/a
tei ghi lo hu.
35 Ta lo tonya-helesia ghi ti ndniei a wa wu ma,
na tiye wuni ndoloi ma, i hije tonya-moi Aheli ngi
ndmsi ma, i hiti Zakariasi iigi ndmii ma, Barakia
ngi loi, na wuye pdni kdr-we lua hu, ke Tiemei,
36 A tony a nge ivu ma: hindei jisia ghi, ta lua
lo hondSi ji ma.
37 Q Jerusalemi, Jerusalemi, hia hi lyrofitisia wa,
hi ndsia ho a kotu ti ti doni hi ye ; hu lole, nga hi
lenga ydndoma, kina te-ha a ngi lenga ydndo ngi
ghdkisia hu, ke wua vje diima.
38 Kpele wu vjelei i longo wu we a tomhola.
39 Ghdmaile nya nge wu ma, nge, we la nya lo i
hije ghei ji ma, ngiye ma wa nd^, we : na hetengo le,
a wdma Ndemoi ngi hijei hu.
NGU XXIV.
Ke kina Jisu iye gbidni i hije ka-wei gama, ke ngi
woma-hel^ia ti wa ngi ye, ko ta kd-we dongotsia
ge ngie.
E 3
82 Mati XXIV.
2 Ke Jisu i nde ti ma, ye: wu hdni jisia ghi
loma ? Tonya le ngi nde wio ma, nge, kotu yela he e
lo he ngi mha mahu, na te gula.
3 Ke kina iye Mini ngly^i Olivi mahu, tp-poma-
heUsia ti vm ngi ye ndowu hU, te : Nde mil ma., ml
ghei lo hindei jisia ta wema, ke ghe nali lo a ge hi
iodl4i va, ke ndoloi gelemei ?
4 Ke Jisu i pptea, i nde ti ma, ye : a pe panda,
nuwM ghi a lua huydnde.
5 Ghdmaile ti ghotoma ta loa lo nya hijei liu, te:
Kristi lo ange ; ke ta ti ghotoma hilydnde lo.
6 Ke wa kotsia ti hinda meni lo, ke kotsia ti
madotsia ; kpele wu hu a luwa ; ghdmaile hind^i
jisia ghi ta %va lo dewema, ke ikelemei I hiti le.
7 Ghdmaile mhonda a hije lo mhonda ma, kenye i
liije kenye ma, ke ndole lo a ye na, ke highetsia, ke
ndoi jisia lo hinda gegetsia.
8 Hindei jisia ghi lo mdmauma hinda ddtomei le.
9 Ikpei na ma ta wu ve lo, wu ydmone va, ti wu
wd ; ke mhpndotsia ghi ta dplo lo awue nya hijei va.
10 Mia ghemii lo ti ghotoma, ti ll a dewea ; ke ta
ti nyonyo mdjia lo a hdya, ti dolo a ti nyonyo.
11 Ke nde profitisia ti ghotoma ta hije lo, ke ta ti
ghotoma hilydnde lo.
12 Ke ji va hinda nydmu a yema ghoto, ti
ghotoma ti lomei a gole lo.
13 Ke numui na a ndddo i hiti ikelemei, ta se lo
a hdwQma.
Mati XXIV. 83
14 Ke njla yehpei ji kmyei hu va, a le lo ndoloi
hit gbi, sell va kafrtsia ghi va. Ta lo na ikelemei
a wdma.
15 Ta mm kina vm toma hdni doma ndoloi
nydni va, na Danieli, profiti, iye ndeni wo, i doni
liinda mdluango, numui ghi lo a kema, ghe i hugo.
16 Ikpei na ma, ndsia ti Judia liu, gle ta wela,
ti li ngiydsia Jiu.
17 Ke na a yeraa pelei wu-mha, a liite hdni ghi
luUmhu va ngi welei hu.
18 0 na a yema kpdUi hit, a ydma ngi gideisia
wumhu va.
19 Ke ixncQ lo ndsia ma, ta yema kohu, ke ndsia
ta nyini ve ndenga we, ifoloi ndsia mat
^^ Ke a lie wu iveUi d v:e a hdmii, o tene
voloi ma.
21 Ghdmaile mone wd lo a yema na, na nyikoi I
ive le wo, kina wogha ndoloi tdtoni a kpsi ji he ; sdo
nytko e la we kUnafo.
22 Ke ngiye foloi ndsia ti hu a gutu, ndu ghi
e hdo. Ke huivoyongoisia va, foloi ndsia. ti hu a
gutu lo.
23 IkpBi na ma, numui ghi i ndea lo wu ma, ye :
kp^le, Kristi lo heindo, o mlando, wd hou a tony a.
24 Ghdmaile nde Kristisia ta hije lo, ke nde
profittsia, ke ta ndli wdwd ge lo, ke ngu-hu-ha^
hinda ; ta lo, ina ta gu lo, ti huvjoyongoi villi he ti
huydnde lo.
84 Mati XXIV.
25 A kpele ngi hunibua a "tide wu ma.
26 Fale, ina ti ndea lo wu ma, te: hpele, ta lo
ngoUi Im, wa li na ; kpele, ta lo ndowu ma
kundoisia hit, vM hou a tonya.
27 Gbamaile kina TujeUi a ye maw ko ydkei, a vo,
i hiti kpundoi hu, ni be numu-hindo-loi ngi waUi a
yema na.
28 Ghdmaile hindei ghi pom^i a ye na, mia lo
koiveisia ta ydndo na.
29 Mone ivdi na woma ikj^ii ndsia ma: fgloi a
kpindi lo ke-yakjpe : ngdlui e la ngi hemui ge : dumbe-
ketsia ta ghla lo ngele ma, ti gfda: kpdyetsia ti
ngelei hit, ta glell lo.
30 Ikpei na ma ndli a ge nu-hindo-lQi va ngele-
gohu, ta lo nd mhondesia ghi ti ndoloi hit, ta ivo lo,
ke ta nu-hindo-loi do lo, a wdma ngelei ma, a
kpdya, ke mbele JiQu lud.
ol Ke a ngi anjelisia do lo a lulu v:o wd, ke ta
Imwoyongoisia ydndo lo fefe ndnisia ma, a hije
ngele ikelemei yela, i ngdkpla ipeksi 771a.
32 A gd nd a sdUi ji nddJia vmlui va; kina le
n/jfi heketsia ddlango, i nddisia ghia, ke v:u koa, ke
ngs-vQ hu i la guha;
33 M na wua he, kina wa hindii jisia ghi
doma, a ko ke, I kuJiama, ta lo wu vjeleisia la
ghela.
34 A tonya nge wu ma : mhondei ji e deice, ngtye
ke hindcsia ghi ta ghoyo a icela.
Mati XXIV. 85
35 Ngelei ta ndoloi ta cleive lo, ke nya la-yiesia te
36 Ke ifQlgi na ma, ke ikpel^i na, numu ghi i
ko ; sag anjelisia vului he ti ngele-gohu, ngiye ma
nya Ke ydkpe.
37 Ke kina wo Noa ngi kjpelii na iye na, ill he
niimu-hindQ-lQi ngi wdUi, a yema na.
38 Ghdmail^ kina wo k'pel^i na, na nja-v^i lugo
wo, tiye mehii lo wo mema, ta kpole we, ta so tee,
ta nydha ve so va, ngiye ke ifolQi na Noa i vjdni
ndindi hit;
39 Ke tlye koni ngiye ke nja-vei i wdni, i ti ghi
yela na, ia he nH-hindo-lQi ngi wdlei, a yema na.
40 Ikpei na ma ti felea ta ye lo kpdei ma, ia
yela hou lo, ipekei i lo.
41 Nydhanga felea ta ye lo lidni vukama kondii
hit, ta yela hgu lo, ipek^i i Iq.
42 Fdle, u mane w^; ghdmaile wu ghei go, wu
Lemoi a wdma.
43 Ke a ji go, ke ina pele-moi i kpeUi go lo
huma^moi a wa, a mane we lo., ke i wd pe ti ngi
vjelei wo.
4A Fdle, wua he, a wu hei-gili ghdte, ghdmaile kpei
na hond^i ma lo, we gili, ta lo nu-hindo-lgi a
wdma.
45 Ye lo 7id hindo Inou-mo le a tonya, ke nemahu-
lewe hoilopo a ngie, na n^i Umoi i ngi tvuni ngi
weUi malm, ti go va a mehei iqhelei ma ?
86 Mati XXV.
46 Boilopoi na heterigo le, na ngi lemoi, hina i
wa lo, a ngi male, a jpe ill.
47 Tonya le nge wu ma, a ngi wu lo ngi ndvoi
ghi malm.
48 Ke ina hoilojyo nyctmui na, a nde oigi oumaliu,
ye: nya lemoi, i ngi wdlei lemhia ;
49 Ke i tdtoa a ngi mbd-hoilopotsia lewela, a
mehe-rm, a ndo ghole ta ndo-hou-belesia :
50 Ndenfioi na boilopoi na va, a iva lo folo yela
ma, hina e ngi lugo ghe, kpelei na, e gtli he a ngi
hinda.
51 A ngi deive lo ndia, i liindei ve ngi loe ta
hdya-heUsia ; mla lo ngo a ye na, ke ngongon
Jiolanga.
NGU XXV.
Ke ngele-goliu genyei a v:e lo he tenlna ima, ndsia
ti ti lamhoisia wumhuni li va nydha-jo-moi mdlema.
2 Ke tiye lolu ti nemaliu deioengo, ti lolu ti
ghowango.
3 Ndsia ti ghowango ye le, ti ti lamhoisia wumhu,
ke tl ngulo wekd wumhuni a tie.
4 Ke nemahu-lewegesia tiye ngulo vmmhui lo ti
hdkesia hH, a ti lamhoisia.
5 Ke kina n/ydha-jo-moi i lemhini, ke ti ghi tiye
yenga, ti y%.
6 Ke a kpindi li^i ke kpdo i welea : kpele, nyaha^
jo-moi lo wdma, a li, wu ngi male.
Mati XXV. 87
7 Ke temnesia ghi ti hijea, ti ti lamboisia go ate.
8 Ke iJcpowagesia ti nclea nertialm-Ugesia ma, te:
a mu go a loii loidoi hit, glamaile mii lamhoisia
lo lufema.
9 Ke nemaJiu-legisia ti potea, te : ill I le a ye na :
ting a e gu mu va ma wumi ; he a li ndsia ye, ta
mdjia, wu ngeya luu vuluisia va.
10 Ke^ kina tiye lini ngeam4i, ke nyaha-jo-moi i
wd, ke ndsia tiye ti hei-gili ghdteni, ti wa a ngie
nydhayjo-mei, ke ti pelei la ghowoa.
11 Xa woma ke tenlna vjekesia he, ti wd, te,
Ndemoi, Xdimoi, ncld wo mu we.
12 Ke i potea, i ncle, ye : A tony a nge ivu ma,
ngl wu go.
13 Fdle, a mane vje ; ghdmaile luu fghn go o
ikpelei nu-hindo-loi a ludma.
14 Pengo le he td-mo yela i lima kenyei hu po, i
ngi hoilopoisia lualea,
15 Ke i talenti lolua ve yela 2ve, ij^ekfi we fele,
ipek^i we yela; ti ghi
ghEla ; ke i yd ngi jiei
ngi nauoisia ve ti we.
■ive kina kinei ta gu a maJiil-
Im ke-yakpe.
16 Ke na iye talenti loluisia joni, i ll lo, a felego
a ndsia yakpe ; i so ghoma rnaliu talenti lolua.
17 Na he iye soni fele, i pekd jo ghoma mahu fele.
18 Ke na iye soni yela, i ll lo, i ndowu ho, i ngi
Umoi ndvoi lowio.
19 Hit lemhingo, ke NdEmoi hoilopoi ndsia va, i
wd, i kondii ghia a tie.
88 Mati XXV,
20 Ke TWb iye talenti lolutsia jgni, i wd a talenti
yjeka lolua, ye: Nd^moi, hi nya goni wo a talenti
lolua lo ; hjpeUj ngi talenti lolua w^ka joa ti
mahu.
21 Ngi Umoi i nd^a ngi ma, ye: hia, hinda
yekpe, ke tonya hoilopoi, hi tonya hinda lo weni
hdni wuloa malm : nga pe lo hi vMe a sdma hdni
ghotpa mahu; wa hi lemoi ngi gohUngi hu.
22 Ha he iye talenti fel^isia joni, i wd, i nde, ye :
Kdemoi, hi nya talenti felea goni wo, kpele, ngi
talenti wekd felea joa lo ti mahu.
23 Ngi Umoi i nde ngi ma, ye : hia, hinda yekpe,
ke tonya hoilopoi, hi tonya hinda lo w^ni, hdni
wulQa mahu ; nga pe lo, hi wQte a sdma hdni
ghotoa mahu: wa hi lemoi ngi gohun^i hit,
24 Ke na he iye talenti yelH joni, i wd, ye:
NdBmoi, ngi ye ko lo, ke nu kpdkpau lo a hie, ha
tewe we, hind^i hi hini na, ha ngdndo we, hindii hi
fdyai na;
25 Fdle, ngiye luwai lo, ngi 1%, ngi hi talenti
lowu ndowu ; kpele, mla i lani, hi mhe mla.
26 Ngi Ismoi i potea, i nde, ye: hia, hinda
nydmu-moi ke fdkd dewe hoilopoi, hiye koi lo ke nga
tewe, hindei ngi Mni na, ke nga ngdndo we, hindei
ngi fdyai na?
27 Ma-l-ye lioui lo hi va, hi nya ndvoi ve
mdwovi-hela we, ta lo a nya wa-ghei, nga nya nd^i
jo mdtongo.
Mati XXr. 89
28 Fdle, a talenti ghla ngi yeya, lou ve na ive, i
talenti puisia joni.
29 Ghdmaile numui na ghi lo, a jo, a ve lo a
ngie ; ke ta ngi go lo la kjpotongo ; he numui na
I joni, ta glia lo ngi yeya na vidi he, a ye ngi
yeya.
oO Ke a hoilopo-maddindngoi wili ngiti woma
kjnndi Jiu: mm lo ngo, ke n^ongou holdnga.
31 Ke kina nu-hindo-loi a wdma ngi helei hu, ke
ngi anjele yekioeisia ghi ta tieni ; ta lo na a hei lo
ngi mdlia-luimii ngi helei hu.
32 N'gi labu lo mhondesia ghi, ta gonie na ; ke a
ti lUalm gole lo, kina to-hdiii mahu-ghe-moi a ngi
hdlanga luahu gole njengeisia ma.
o2) Ke a mhdlanga Mi ngi yeja lokoi ma lo, ke
njengeisia ngi goivoi ma.
34 Ta lo MdMi a nde na ma, ti ngi yeja lokoi
hu: A wa, ivua nya Ke i wu heteni, wu hei kenyii
hu nd hughdtengoi wu va, ndoloi ghdte ikpelenwi
wo.
35 Ghdmaile ndole nya ma wo, wu 7iya go a
me-hdni; nya holohui hengo wo, wu nya go a kpole-
hdni ; hota a nge luo, wu nya wd a pehu.
36 Nya gdmbingo loo, wio nya mdylli ; nya
hlghengo wo, uno vd nya ma; ngi kpindi wehu ivo,
ivu ivd nya ye.
S7 Ta lo tonya-helesia, ta pote ngi ma, te:
Ndinioi: mi ghe lo tug mac hi doni ndole hi ma, niu
90 Mati XXV.
hi goni a 'meJiei? 0 hi holohit hengo, mu hi goni a
kpole hdni ?
38 Mi ghe lo ivo, mu hi doni hota a hie, nub wd a
hi pehu / 0 gdnibingo, mu hi mdyilini ?
39 0 ml ghe lo, m.u hi loni hi Inghengo, o hi
kpindi ivehu, mu icdni hi ye?
40 Ke MdMi a ^^Qte lo, i nde ti md, ye : A tony a
nge wu ma, kina nl wii peni a nya nde-mumui
jtsia ti yelage he, wit 'peni a nya lo.
41 Ta lo a nde nd ma ti ngi gowo lokm hu: a
hije nya gheldnga, wua luu yelingoi kunafo yomhui
hu, na hughdtengoi devili va, ke ngi anjelisia va.
42 Ghdmaile ndole iye nya ma loo, vm nya goni a
me-lidni ghi ; nya holoJiu hengo wo, wu nya goni a
kpole-hdni ;
43 Hota ngi wo, wu nya wdni a pehu ; nya
gdmhhigo wo, luu gfda yllini 7igi ma; nya Mghengo
wg, ke kpindi ivShu, vm vdni nya ma.
4:4: Ta lo tia he, ta pote, ta nde ngi 7na, te :
Ndemoi : ml ghe lo too, mu hi loni ndole hi ma, o hi
holohu hengo, o hota a hie, o hi gdmhingo, o hi
Mghengo, o hi kp>indi tvehu, mUye kpe-ghidni hi ye?
45 Ta lo a pote ti ma, ye : A tonya nge luu ma,
kina nl wu peni a imumui jisia yelage he, wu peni
nya toe.
46 Ke jisia ta U lo kunafo mone hu ; ke tonya-
helisia kunafo levui hit.
( 91 )
NGU XX VL
Ni iye vjeni kina Jisu iye kjjoyoni a njieisia ghi
lela, i nde ngi woma-beUsia ma:
2 Wu ko lo ke kit fele vjoma Uwe-mahu (paska)
gomBi mla, ke nu-hindo-loi indjiango le a hdya,
k-pakpa va ngului ma.
3 Ikpei na ma ke almami wdwdisia, ke kolo
nyegi-helfsia, ke nde^elesia nunga fa, ti ydiuloa,
almami imhdwdi ye pehu, na tiye toli a Kaifasi
4 Ke ti ivu hit^a, kg ta Jisio how a hdyage, h
ngi wd.
5 Ke ti ndea^ te: komii voloi ma I le, gldmails
nungSsia ti ngi mdvdle woi.
6 Ke kina Jisu iye Betani, Svnioniy kpokpau-moi,
ngi pelehu;
7 Ke nydpo yela i vm ngi ye a kotu-gana
venddngo a ngulo gun&iie, ke hd ghdnga, i pu ngi
wH-mba, kina iye heini mehe memei.
8 Ke kina ngi voma-belisia ti toni, ke ti ll de-
wengo le, ti nde, te : Ghe va lo ji nydnila ?
9 Ghdmaile sia-widoi ji ta mdjia lo he hdni ghoto
va, ti ve feli-hela we.
10 Ke kina Jisu i Imgoni, i nde ti ma, ye : ghe
le wa nydpoi vdwoli ; ghdmaile i ngenge yekpe wea
nya ma.
11 Ghdmaile wa nydni-helisia. le ku-ghi-ma, ke nya
lo ma vjueni t le ku-ghi-ma.
92 Mati XX VI.
12 Ji va lo i sia-ividoi ji yeini nya lie ma, i p^7ii
nya ghaulii va lo.
13 A tony a nge wu ma, hindii ghi lo Njia-yekp^i
ji a le lo ndoei hu ghi, mm lo ji he aye na ji
nydpQi i jpeni, ta ndema gilila va a ngie.
14 Ke ipu malm felii yelage, na ta toli a Judasi,
Karioti-moi, i U almami waioaisia ye:
15 / ndea ti ma, ye: gho wa v^ mhe, ta lo nga
ngi fe ww we? ke ti hula a ngie, 'pcda nil yela
ghoyongo mahu pu va.
16 Ikp^i na ma i tdto a 'pele vjohoila ngi mdjia
va a hdyage.
17 Ke kpme vQloi ilidlagei ma, nddve-ghoJiiti va,
Jisu ngi woma-heUsia ti wa ngi ye, ti nde ngi ma,
te: ml lo hi loi lo, mu na ghdte tewe-mahu (paska)
mehp m^ va ?
IS Ke i ndea, ye: a li td-wdi hit niimui na
nylko ye, wu nde ngi ma, we : kd-moi ye : nya
ghelii i hitia ma, nga teive-mahit (paska) gomei
hou hi ye pehu lo, md nya woma-heUsia.
19 Ke to-poma-heUsia ti pel^a kina Jisu iye nd^i
la ti ma, ke ti tewe-mahUi (paskei) hughdte.
20 Ke kina kpoko iye vjeni, i hei ta ipii mahu
21 Ke kina tiye mehei mema, i nde, ye: A tony a
nge wu ma, lou yelage lo, a nya mdjiama a hdya.
22 Ke ti ghi ti 1% nydningo ghon, ti ghi ti tdV) a
ndela ngi ma: Ndimoi, nya le?
Mati XXVL 93
2Z Ke i potea, i nde ti ma, ye : numui na a ngi
lokoi kite a nge kdloi hu, ta se lo, a nya mdjiama
a hdyage.
24 Nu-hindo-loi a li lo, kina nyegingo la ngi va ;
he powo lo nuviiii na ma, a nu-hindo-loi mdjiama
a hay a; mdhoungo ye le numui na va, Jcea tl ngi
leni wo.
25 Ta mla Judasi na iye ngi mdjiani a hdyage,
i ndea ngi ma, ye : Ndimoi, nya le ? I ndea ngi ma,
ye: hi weld a ndela.
26 Ke hina tiye miliii mema Jisu i kpoliil
vmmhu, i se-ghia, i ngdle, i fe to-poma-helisia %ue, i
nde, ye : a mhumhu, ivio me, ji lo nya luwui le.
27 Ke i holfi wumhua, i se-ghia, i fe ti we, ye : a
ghi ghole.
28 Ghdmaileji lo nya ndmii lo liula-nmii va, na iye
ivuni mdnula va ti ghotoma, ti hinda nydmuisia va.
29 Ke nge wu ma, nge ngeyako ivuei ji ghole,
ngiye ma a foloi na, kina nga gholema nmango ma
wueni nya Ke genyei hu.
30 Ke kina tiye ivuleni, ke ti yd ngiye Olivi
mahu.
31 Ke Jisu i ndenga ti ma, ye: %vu ghi, ivu 1% a
d^we lo nya va a kpindi ji ; ghdmaile nyigingo le,
te: Kga mhdla-mahu-ghe-moi leiue lo, ke vahsi ngi
hdlanga, ta vdya hU ghi.
32 Ke na ivoma ngi hijei lo ghoma, nga li lo wu
lugo Galili hu.
94 Mati XXVL
33 Ke Pita i potea, i ncU ngi ma, ye : ji he ti ghi
ti It dewe lo hi va, Jce nya kiinafo nya li e d^we.
34 Ke Jisu i ndea ngi ma, ye: A tony a nya nge
hi ma, nge: a Jcpindi ji te-hinei a yema gokole, ha
mdli lo nya hind a ma, hu sdwa.
35 Ke Pita i ndea ngi ma, ye: he he nga ha lo
ma hie, he nge mdli hi ma: ill he to-poma-helisia
ghi, ti ndeni.
36 Ke Jisu i wd, ta tiini, hinda ycla, ta toli a
Getsemane, i nde ngi wQma-heUsia ma, ye: a hei
heindo, hina nga li mlando, ngi he na.
37 Ke i Pita untmhua, he Zehedi ngi lenga fileisia,
he i tdtoa a ngi mdmamaula, iye hoyo ghoii.
38 Ke % ndea ti ma, ye: nyo Cl mdmaungo le
ghoii, i hiti he hd hit; a nya mawUlo %ve he, ivu
mane vje ma wiieni.
39 Ke i yd hu guhanga hido i tvele a ngi ydm^i,
i he, ye : 0 nya Ke, ina ha gU lo pe holii ji i dewe
nya ma; he ngi yeni hina ngi loi la, he hina hia,
hi loi la.
40 Ke i ;wd ngi woma-helesia ye, i ti male ta yl ;
i nde Pita ma, ye: ghe /e, we mane we a nge hpe
yela he ?
41 A mdne we, vm he, ho wd li woi hiigo hU'
Kgdfii a tonya lumango le, he ndiii hit hdngo le.
42 Ke i yd gboma hu ifelegei ma, i he, ye : 0 nya
Ke, ina hoUi ji e deioe nya ma, ngiye he. nya ghole,
ghe hi loe-hind^i, i we.
Mati XXVL 95
43 Ke i tea ghoma, i ti male ta yl ; ghdmaile ti
ydmeisia mlningo ye le.
44 Ke i ti Ida, i ll ghoma, i he hu sdivagEi, a
njia yalipeisia le lo.
45 Ke i VM ngi woma-heUsia ye, i nde ti
ma, ye: a yl nd, lou levu ; k]3ele, ikpei i hitia,
nu-hindo-loi ti ngi mdjia a hdya hmda-7iydmu-
helesia ma.
46 A hije, mu li, Icpele, numui na, a nya
mdjiama a hay age, ta he ghednga.
47 Ke hina le iye yiania, hpele, he Juclasi, ipu
malm feleisia yelage, i ivd a nunga ghotoa ta timi a
mhowani, ke hpoiiani, ta hije almami ivaisia ye, ke
nde-heUsia nunga va.
48 Ke na iye ngi mdjioMi a hdya, i ndli ge a tie,
ye : nUmui na ghi lo, nga ngi la-gomima, ta se mia,
a ngi Iwu kpd,
49 Ke i wd Jisu ye ke-yakpe, i nde ngi ma, hi
gohu i nei, Kd-moi, ke i ngi la-gomia.
50 Ke Jisu i ndea ngi ma, ye : Nddkpei, ghe va
lo hi wd? ke ti wd, ti Jisu hou, (ti li a ngie.)
51 Ke kpele, ndsia ti yelagei ta Jisu tiye le, i ngi
lokoi ddmhoa, i ngi howoi Idnga, i almami ivdi n^i
hoilopoi ngona, i ngi ivoli dewenga.
52 Ke Jisu i ndea ngi ma, ye: hi howoi ydma
ghoma tii hu ; ghdmaile na ghi, ta mhowoi vjumhu,
ta hd a mhowoi lo.
53 Be gili ke nga gu lo nd a hela nya Ke ye, i
96 Mati XXVI.
ngi anjeltsia ve mhe, i deio^ 'pn malm felea
ghoyongo ma ?
54 Ke kolo-yehpEi la-yiii a ye dewema, he ni lo a
ye na ?
55 Ikpemei na ma se Jisic i nde fahei ma : wu
wd lo kina wua wa huma-mo ye, a mhowolsia, he
hponanga nya TiQu "oal Ngiye heini hu-gbi-ma, ma
umini, hd-wShu, nga hdi vm, he wuye nya hguni.
56 Ke ji ghi iye we lo, ho profitisia, ti golo
yehioeisia ti la-yiM a wa dewema ; he ngi woma-
heUsia ghi ti ngi loa, ti wela.
57 Ke 7idsia, tiye Jisu liouni, ti U a ngie Kaifasi,
almami wdi ye; hindei na holo-nyegi-helesia, he nde-
helesia nunga va, tiye ydndoi lo.
58 Ke Pita i toi lo ngi luoma i ngi ma guliama,
i hiti almami wdi ngi ivdehu, i 1% na, i hei ta
hoilopotsia i helemii do va.
59 Ke almami luaisia, he nde-helesia,, he seme ghi,
tia nde-jeli houma Jisu ma, ngi wd va.
60 Ke tl lidni ghi doni ; ji he nde-jeli-helisia ti
ghQtongo tiye wdni, he ti hdni ghi doni. Ihelemei he
nde-jeli-hela felea ti wd :
61 Ti oidea, te : td-moi ji, ye : nga gu lo a Ngiwo
ngi gd-wei nydnila, ngi to hu sdvM hit ?
62 Ke almami imhdi i hijea, i nde ngi ma, ye:
hi njia ghi wotema, gho lo jtsia ti houma a seli
hi va ?
63 Ke Jisu iye londoi lo. Ke almami ivdi i potea.
Ilati XXVL 97
i nd^ ngi ma, ye: nga hi gholo Ngiwo vungoi ma,
kg hi nde mu ma, ina Kristi lo a hie, Ngiioo
hindo-loi ?
64 Ke Jisu i ndea ngi ma, ye : hi ndea. Ghamaile
he nge wu ma, ji vjoma, wa nUmu-hindQ-loi do lo
i heini kpdya yeja lokoi ma, a ivdma (fofoi hu)
ngelei ya.
65 Ke almami wdi i ngi guleisia hela, ye: i njm
nydmu lea ; gho oia ma kokoli seli-hela va ? kjpele,
lou ngi yia nydmui menia.
^Q Gho wu gilia la ? Ti pote, ti ndi ngi ma, te :
ngi lengo le hd va.
67 -STe tia nddya vdlima ngi ydma ; ta ngi lewe a
hotani ; ti lenga ta ngi ghgle a ti lokolsia :
68 Ti nde: nde mu ma, hia Kristi, ye mla a nd
a hi lewe?
69 Ke Pita iye heini pei looma lo. Ke nydpo
yela i wd ngi ye, ye: hia he, wa Jisu, Galili-moi
70 Ke i mdlia ti ghi ydma, ye: ngi hdni go hi
ndema.
. 71 Ke kina iye linl fake-mhu, hoilopo nydha tveka,
i ngi lo, i nde ti ma, nd tiye nd, ye : Td-moi ji he
ta Jisu ye le Nazareti-moi.
72 Ke i mdlia ghoma a gholo, ye: ngi nilmui
na go.
73 Ke kina hu lemhini kUlo ke i vjd ngi y^, na
tiye doni ngi ghednga, ti nde Pita ma, ye : A tony a
F
98 Mati XXVIL
hia he ti yelag^ lo able ; ghamaile hi la-yUi a ghta
hi woma.
74 Ke i tatoa a ngeli wilia, a sondu wa, ye: ngi
nilmui na go. Ke U-Tiiiiei i gokolea ke-yah^e.
75 Ke Pita i gilia a njiU Jisu iye ndeni ngi ma,
ye: a yema te-hin?i i gokdlea ha mdi lo nyama hit
sccwa ; ke i ghia i vjq ghon,
NGU XXVIL
Kina ngeUi iye woni, almami waisia ghi, ke nde-
helssia nunga va, ti ngo yela let Jisu ma, ngi wd va.
2 Ke kina tiye ngi yllini, ti ll a ngie, ti ngi ve
Fontiu Filatu, mdMi we.
3 Ke Jicdasi, na iye ngi mdjiani a hdyage, kina
iye toni, ke ti ngi Im, ngi li i wote^ i ydnia ghow.a
a pdta gekele nu ijela ghoyongoi mahu pui almami
waisia, ke nde-helisia ye:
4 Ye: ngi liinda-nydmu loea a ndmei na mdjiala
a hdyage, na i hinda-nydmii ghi weni. Ke ti ndea,
te: ghe mia a na mue? Bi mdui mahu-ghe.
5 Ke i pdta gekeleisia guld ka.-wehu, i Z^, i ta
villui hele.
6 Ke almami waisia ti pdta gekeleisia wumhua, ti
nde, te: ma-l-houni ti pua va ndvo-ydndomei 7m,
ghamaile ndma-ndvo mm.
7 Ke ti wu hit^a, ti pena ghd4i yeya hotanga
ghowu va na.
Mati XXVIL 99
Fcde, igldlei na tiye toll a ndma ghdti lo a
i ji he.
9 Ta lo na iye weni na yrofitiy Jeremi, iye ndeni,
ye: ke ti pdta gekelea nil yela ghoyongoi malm jpui
icUmhua, na ni ngi ma hd ye le, na Israeli
lengeisia tiye id lai ma.
10 Ti fe tie 'pena. clomoi ghdii va, kina Ndimoi
iye ndii lo. nya ma.
11 Ke Jisu i doa mdMi Idhu ; ke mahei i ngi
moli, ye: Jewuisia ti mdhei lo ahi^? Jisu i nd'J ngi
ma, ye: bi ndenga.
12 Ke kina almami waisia, ke nde-lelesia, tiye ngi
mdyia yeni, l njla ghi luoteni.
13 Ke Filatu i ndea ngi ma, ye : hi lidni ghoto
meni ma, ta lion a seli hi va?
14 Ke lye njla ghi woteni ngi ye; ta lo mdMi wit
hit iye ivUi lo ghoii.
15 Ke komei na ma mdhei iye loi lo, i kpindi
we-hu-mo yela ve nunga we, na tiye loi lo.
16 Ke kpindi we-hu-mo d^owongo lo iye ti yeya, ti
toll a Barahhasi.
17 Fdle, kina tiye ydndoni, Pilatu i nde ti ma,
ye : ye lo wu loi ngi fe wue ? Barahhasi, 0 Jisu, na
ta toli a Kristi ?
18 Ghdmaile iye koi lo, toma va lo, tiye ngi
veni.
19 Ke kina iye lieini seli lieimei, ngi nydhei i
n'jo deive ngi ye, yz: Linda ghi na hd ]pe a tony a-
F 2
100 Mati XXVIL
moi na ; yhdmaile ngi monenga ghQtQ w^a nji hU a
folQi ji ngi va.
20 Ke almami waisia, Jce ncU-heUsia ti ghonda
nunga ma, kg ta Baralhasi veli, ti Jisu wd.
21 Ke mdhei i potea, i nde ti ma, ye : jia filssia
iglo lo vno iQni ngi v^ wu^? Ke ti nd^a, te:
Barabhasi.
22 Ke Pilati i nd^nga ti ma, ye: gho ho nga p^
a Jisu, na ta toli a Kristi ? Ti ghi ti nde ngi ma,
te: Ghe ti ngi hpdk^d ngului ma.
23 Ke mahei i ndea ti ma, ye: ghe hdni va, ghe
hinda nydmu lo i peni ? Ke tia ti gbao ghoma l^k^,
te : ghe ti ngi kpdkpd ngului ma,
24 Ke kina Pilatu i toni, ke e gu a hinda ghi
wela, ke fdha lek^ lo iye ydndo, i nja wumhua, i ngi
yeya wua fdhei ydma, ye : nya iQkQ ghi i tonya-moi
ji ndm^i hu ; wu vului a pe.
25 Ke nungesia ghi ti potea, ti nde, te: ngi
ndmei aye mu ma lo, kQ mu lengesia.
2Q Ke i Barabhasi vea ti ye; ke kina tiye Jisu
leweni ti ngi ve, ngi kpdkjjd va ngului ma.
27 Ke mdhei ngi go-heUsia, ti ya a Jisu mdh^i
ngi pihu; ti ko-heUsia ghi ydndo ngi ma.
28 Ke ti ngi magbia, ti mdha-lQma wu ngi ma.
29 Ke kina tiye ngdli hemhei v^ni, ti pu ngi wu-
mba ; ke kglopon ngi yeya lokgi ya, ke ti wombi
gbdkpd n^i Idhu, ta ngi yele, te: hi gohu i n^}, hia
Jewuisia ti mdh^i!
Mati XXVII. 101
2f^ Ke ti nddyii unta ngi ma, ke ti kotopoii
wumhu, ti ngi lewe ngi wu-7nba.
31 iVtt woma, kina tiye ghoyoni a ngi ydela, ti
nclomei ghid ngi ma, ti ngi nda guml?i wua ngi
ma, ti ll a ngie, ngi kvakpd va ngului ma. '^
32 Ke kina tiye ghidni, ti Sireni-moi yela do, ngi
hijei lo a Simoni, ta lo tiye peni, i kpctkpd ma
wului wumhu.
33 Ke hina tiye icdni hindii yela, ta toli a
Golgota, ta lo ta toli a ngu-goko hindii;
34 Ke ti ngi gonga a ndo ddgha kpole va,
hupungo a nwomva tdmha ; ke kina iye koni lye
Igni i kpol^.
35 Ke ti ngi kpalqod Tigului ma; ke ti ngi
guleisia golea ta nda-gbe; ko na a we jprofiti iye
ndeni vjq, ye: Ti nya guleisia golea ti luahu, ke
nya Icmei va, ta nddisia ghe.
36 Ke tiye hei lo na, ta ngi mane.
37 Ke ti ngi mdyia-g^i nyegingoi ivu a ngi u'u
ko, te: JI LO JISU L2 JEWUISIA TI
MAHil.
38 Ke Mma-h^la felea lo tiye na, nd ti ti
kpdkpdni ta tieni: yela ngi yeja lokoi ma, ipekei ngi
goicoi ma.
39 Ke ndsia tiye devjema, ta ngi hele nydni, ta ti
wuisia vlvi:
40 Ta nde, te: Bia hiys ndeni he, ha kd-wei
wo lo, hi to ku sdwa hit, hi villui hdivo. Ina
102 Mati XXVIL
Ngewo-hindo-loi lo a hie, yei, hi ghia. ngului
ma.
41 Ni he almami waisia tiye ngi yele td kolo-
nyegi-h^Usia, he nde-heUsia, te :
42 / ye ipekisia had lo, he e gu a ta vului hdola ;
ina Israeli ti mdMi lo a ngie, ghe i hUi nd, i ghla
ngului ma; ta lo mu how a tony a.
43 / ye Ngiwo hgui lo a tonya, ghe i ngi hdo nd,
ina a ngi gu lo ; ghdmaile iye ndei lo, ye: Ngtwo
hindo-loi lo a ngie.
44 Biuma-hela ndsia he ta tirni tiye ti kpdhpani
ngukd ma, ke tia he, tiye ngi yelema.
45 A fo ngundiH ke k^indi loea ndoii hit ghi,
ngtye ke kpoko voloi.
46 Ke a kpoko voloi kinei Jisu i kpao ngeleyd,
ye: ELI, ELI, LAMA SABAKTAMI: na lo
a : Nya Yiwoi, nya Yewoi, ghe va lo hi ghelea
nya ma ?
47 Ke ti lenga tiye doni na, kina ti menini, te:
Td-moi ji lo Eliasi dolim-a.
48 Ke ti yela i ivimia ke-yak'pe, i li, i njanja-vM
wumhu, i v^nda a ndo ddghei, i pu kotopon yela yd,
i fe ngie kpole va.
49 IpeMsia te: ghe ngi ma, mu to lo, ina Eliasi
a wa lo, i ngi hdo.
50 Ke Jisu kina iye kpdwoni a ngo wd, i ngi
ydfii vea.
51 Ke kpele, kd-wei-mawe-gUUi ke i hela nd'ia ;
Mati XXVIL 103
i hije imahui, i hiti imlui ; ke ndoei i jijia ;
hotuisia ti tela:
52 Ke kdmbetsia ti la-woa ; ke nunga yekpeisia ti
ghotoma ti kjpuheisia na tiye ymi (kcimbeisia hit) ti
hye..
53 Ke ti ghid kdmheisia hit, ngi liijeUi woma ; ke
ti yd td-wd yekioei hu, H ti vului ge a ti ghotoma.
54 Ke kina kughei, ke ndsia ta timi, tiye Jisu
rndne, ti to, ndoei a jijia, ke hindei ndsia ti lueni,
ti luwa glon ; te : a tony a, ji lo Ngiico-liindo-loi le.
55 Ke nydhanga ghotoa tiye na lo ti kuhama^ ta
na ghe, na tiye toni Jisu icoma, ta hije Galili hu,
ngi ma kpe-gMa va.
56 Ke 3 f aria Magdalini, iye ti ha lo, ke Maria,
Jakohi oigi nje, ke Josesi, Zebedi ngi lengdsia ti nje.
57 Ke kina kpoko iye lueni, ke ghdte-mo yela i
vjd, Arimati-moi, ngi hijci lo a Josufio ; ta he Jisu
woma-tno ye le a ngie,
58 Ke i yd Pilatu ye, i Jisu homei veli ; ke
Filatu i ndea, ye : ti pomei ve ngie.
59 Ke kina Josufu i pomei wumhunij i nibemhe-
nga kula goggle hit.
60 Ke i ndd ngi vUli ngi gdmha ninii hu, na
iye hdwani kotici hu; i kotu wd gikilingo kdmhsi la
ma, ke i yd.
61 Ke Maria Magdalini, iye na lo, ke Maria
xuekei i heini kdmha ydka vjekei ma.
62 Ke fold weksi ma, na a to hiighate ghei ma,
104 Mati XXVIII.
almami vjaisia, ke Faristsia ti wd, ti ydndo Pilatu
63 Te: Kya Ke, mu gilia ke Jiu-ydnde-moi na,
iye ndei lo, kina ngi vungo ye le, ye: ku sdwa woma
nga hije lo ghoma.
64 Fcile, nde, ti kdml^i la-ghou kpd, ngiye ke foloi
isdwagei ma; ngi woma-heUsia ta wa woi a kpindi,
ti ngi Mima^ ti li a ngie ; ti nde nunga ma, te, i
Mjea Mi hu. Ta lo hdydi ikelemagei a nydmu lo,
i dew^ ihdlagei ma.
65 Ke Pilatu i nde ti ma, ye: A mdne-hela jo ; a
li wue, wu ndd ghou kpit, kina wa gula.
66 Ke ti yd ti kdnibii la-glou kpd ; a kotui
kpdmhi hei mdne hu.
NGU XXVIII.
Tene volo ikelemei kina ngelii iye tdtoni a wola, loei
ihalage voloi ma, ke Maria Magdalini, ke Maria
weMi, ti wd, kdmhei do va.
2 Ke kpele, ke ndoloi iye jijia lo wd ; ghdmaile
Ndemoi ngi anjeli iye yei lo, a liije Ngele-gohu, i
iDd, i kotui gikile kdmhei la, i hei ma.
3 Ngi ydm^i ivengo ye le he ngele mia mlango, ke
ngi gulei gole kolengo fo he (teleg) seno.
4 Ke ngi malmo^i va lo mdne-heUsia, tiye ghelini ;
ke ti wea heke nunga hdngoa.
5 Ke anjeli i pQtea, i nde nydhanga ma, ye: wd
Mati XXVIIL 105
Invja, ghdmaile nyi ko lo he wu Jisu lo wokolima,
na tiye kpakpani ngului ma.
6 / heindo ; ghdmaile i hijea, kina iye ndei lo.
A wa, wu hindei lo, Ndimoi iye Idni na.
I Ke a li ke-yahpe, vju 7ide ngi woma-belesia ma,
X'-^i^i hije ha-lda ye. Ke, kpele, ta lo lima wu
liigo Galili Jm ; mia lo wa ngi do na; kpele, ngi
ndea wu ma.
8 Ke ti gbid gdmbei gdma ke-yakpe, a nduwa ke
kohu nei %vd ; ke tiye wimei lo, ta Ma a nji^i ngi
ivoma-helesia ye.
9 Ke kina tiye lima ndema ngi woma-'beUsia ma,
kpele, Jisu i ti mdlea, ye : wu ghi a golm nei ; he ti
VKo ti ngi gola hou ; ti he ngi ma.
10 Ke Jisu i ndea ti ma, ye: wd luwa ; a li, wu
nde nya ndengisia ma, ti li Galili liu, mla lo, to.
nya do na.
II Ke kiua le tiye lima, kpele, ke mdm-hela ti
tenga ti wd td-ivdi hit, ti hind^sia ghi ge a almami
waisia, na tiye iveni,
12 Ke kina tiye ydndoni td nde-heUsia, ta ngu
kite wela, ti ndvo lod ve ko-helisia we.
IZ Te: A nde, we, ngi woma-helesia tiye
vjdi lo a kpindi, ti ngi humani, kina muye
nji hu.
14 Ke ina mdhei i ji menia lo, ma ngi londo lo,
mu VJU hdwo.
lo Ke kina ti ndvoi wumhuni, ti pei lo, kina tije
106 Mati XXVIIL
nd^i lo ti ma; ke njiei ji iye l^i lo nga wongo
Jewuisia lla, a fgloi ji he.
16 Ke tQ-pOma-hela pu mahU yelesia ti ya Galili
hit, ngiyH hu, hindei Jisu iye ndei, ti li na.
17 Ke Jcina tiye ngi loni, ke ti henga ngi ma; ke
ti ti t^nga li nernahui % yela (tl ngi houni a
tonya).
18 Ke Jisu i wa, i yla ti ye, ye: k^jdyii ghi
vengo U 'i^ycf' t^S ng^le-gohu, ke ndoloi hit :
19 Fdle, a li ndoloi ghi, a mhondSsia ghi we
to-poma-hela ; wu ti haptisi we Ke hijsi hit, ke
Hindo-LQi hH, ke Ngdfa Yekjp^i hu:
20 Wa ti gara, ko ta hindesia ghi hou na ghi lo
ngiye ndei lo wu ma. Kq kpele, nya lo wu WQma
(ma wueni l^) ku-ghirma^ i we he a ndoloi gilem^i
ma. Amin.
(Ikelema.)
NJIA-YEKPEI MARKI NYEGINI
NGU IE AL AG EI I
Jisu Kristi Ngewo ngi liindo loi ngi yia-yelcp^i
itatomei.
2 Kina nyigingo na profitlsia hit : kpe le, iigi nya
domoi leive hi yamei lugo, td lo a hi welei hUghate hi
logo.
3 Numu yela ngi woi a ghdwo higgle hit, ye : a
Ndemoi ngi welei hughate, a pe ngi welelsia ti hona.
4 Johani i haptisima weni lo ngolei hit, i haptisima
yei na le wotela va, mdnula va kinda nydmulsia va.
5 Ke nunga ghi ti Judia hi hu ti ghia ti li ngi ye,
he na ti Jerusalemi, ti ti haptisini njei Jordani hu ta
gdye a ti hinda nydmulsia.
6 Ke Jvhani iye ngi mdyilini a Jcameli yomho lo, ke
hua-golo ngi Jiamei, ke ngi me hani lo a kondonga k^
komi.
7 lyiei lo na, ye : Numu yela lo wdma nya woma
ngoldngo % dewe nya ma, ngi goka yeyei ngi ghekp^ni
a mdwela fulo va.
B
2 . Marki ngu ihdlagei I.
8 I^ya a tonya ngi wu haptisini a nja lo, Tee a uni
haptisima we lo a Ngewo ngi ydfei lo.
9 Ni i lueni foloi ndsia ma Jisu i hij'e Nazareti
Galili i wa Jordani, mia lo Joliani i ngi haptisini
na.
10 Ke kina i ghidni njei hu ke-ydkpe i Ngelegohu do
i la-wo, Ngewo ngi ydfei klna he homukulo na a ye
ngi ma.
11 Ke ngo i hijea NgelegohU, ye : hia lo nya lima
loi ahie, nya. li lelingo le abie.
12 Ke ngdfei ke-ydkpe i ya angie Tigglei hH.
13 Ke i lemhini ngole hu lo folo nil fel^ ghoydngo,
Satani a ngi gole, ke iye vu lo nddgho hdnlsia lia, ke
Ngewo ngi do-hela ti wa angie ti kp^-ghia ngi vj^.
14 Na woma kina tiye Johani wuni kpindi wShii,
Jisu i wa Galili, a njia-yekp^i le Ngewo ngi gmyii
hu va:
15 Ye : ikp^i wa, ke Ng^wo n^i genyei hu i kuhama,
a wote, wu njia-y^kp^i hou a tonya.
16 Kina ijidni ghgye gheldnga i ye Galili, i Simoni lo
ke Anderu ngi ndei, ta rnhgrnei wili ghoye hit ghdmaile
nye-ghe-held lo atie.
17 Ke Jisu i ndeiiga ti ma : a to nya ivoma, nga
wa we lo ivu ivote CL nunga ghe-h^ld.
18 Ke-yakpe ti ghe homesia ma, ti to ngi WQma.
19 Kina iye lini kuhama i Jakohi lo Zehedi ngi iQi,
ke ngi nd^i Johani, tia he tiye ndindd hie, ta ti hom^ia
ghate.
MarJii ngu ihdlagei I. 3
20 Ke i ti dolia M-yakpe ti ti Ice Zebedi Ida nddndd
hit, he hoilopo liuwelingoisia, he ti to a ngi woma.
21 Ke ti ya Kaperni, ke i ya kdmei ke-yakpe tans
foloi ma, i ti gd.
22 Ti hu wungo ye le ngi gdrei ma, ghdmaile i ti
gdrai lo he yela na hpdyei ngi y^ya, i wmi kina kolo-
iiyegi-beld ti na.
23 Ke Mndo yela lo iye ti garamei ngdfa nydmu
ngi hu, ke i ghdwoa ngeleya :
24 Ye : ghe mu ma, ghe lo ma jpe abie, hia Jisu
Xazaretimoi ? hi wd mu nydni va lo ? ngi numui
go lo ahie, Ngiiuo Tigi loi yekp>ei.
25 Ke Jisu i ghdwoa ngi la, ye : londo, hi ghia ngi hu.
26 Ke kina ngdfa nydmu i ngi neniuni, ke i wdnga
ngeleya, ke i ghia ngi hu.
27 Ke ti ghi ti hu wua, Icq ti tatoa a ti vuli mo-
lila, te : ghe hdni lo a ji ? ghe gd nma lo a ji ?
ghdmaile ngi ghdyei lo i ndei la ngdfa nydmulsia
vuli he ma, tia he ti ngi wo meni.
28 Ke ngi dowQi (doi) i vdya Galili dat^isia hu ghi
k^yakpe.
29 Ke kina tiye ghiani wi-hu, keryakpe ti wa ta
Jakohi, ke Johani, Simoni ta Anderu ti loel^i hi.
30 Ke Simoni nydhei ngi njei i Idni mdvula
highe hit, ke ti ngi hinda lea ngi ma kc-yakpe.
31 Ke i wa i ngi hou ngi lokoi ma, i ngi ^vumhu,
ke mdvula Mghei i ghia ngi ma ke-yakp^, ke i kp^
ghia ti v;e.
b2
4 Marhi ngu ihdlagei I.
32 A Jcpoko Mna foloi i gulani, ti wd a highe-
gegeisia 7igi ye, he ndsia ngdfa nydmuisia tiye ti hit.
33 Ke nunga ghi tei hu tiyi ydndoni pei la lo.
34 I ti ghgtoma hdwo ndsia tiye Mghegegelsia hU
i ngdfa nydmu ghotoa gbta ti hit, e luma ngdfa
nydmuisia ti yia, ghdmaile tiye ngi goi lo.
35' Ke a ngendei i hije ngel^ d Id-wo, i gbia i li
ndowu ma Mnda na lo, i hei na.
36 Ke Simoni he ndsia ta tieni ti to ngi ma.
37 Ke Mna ti ngi doni ti oide ngi ma, te : nunga
ghi lo hi gokolima.
35 Ke i ndea ti ma, ye: a mu li ta wek^ia hit,
ta lo nga Ngmv yiei le mia he, ghdmaile ji va lo ngi
wdni.
39 Ke i Kgiwo ye Ha. ti gar a welelsia hu, Galili
hu ghi, i ngdfa nydmuisia ghia.
40 Ke kpokpou-mo yela i wa ngi ye, a ngi
mdnenS, i womhi ghaJcpa ngi ye, i nde ngi ma, tna
ha luma lo, ha pe lo ngi had.
41 Ke Jisu ngi mdmamanu doa, i n^i lohoi
'vomhO, i jd angie, i nde ngi ma, ngi luma, hi hdo.
42 Ke kina i ghoydni a yiala, ke kpokpou gbia
ngi ma kej-yakpe, ke i hdoa.
43 Ke i ngi Idhinga panda, ke i ndea, ye, i li.
4A I ye ngi ma : hi toa, hd nde numu ghi ma, ke li
hie, hi hi vuli ge a almami, hi ti Sd-hdni v^ hi hdglei
va, hdni na Musa ndeni a jeli la ti ma.
45 Kina i ghidni i tatoa ndela ghon i la njei l^
Marki Tigtc ifyl^^i II. 5
polon, ta to Jisu a gua lila tei hit fofo hit, Ice iye
Tidoglo hu lo, he nunga ti wd wtigie, ta hije hinda
gegesia Ml ghi.
NGtJr IFELEGEI II
Ke i wa Kaferni ghoma folD w^a woma ; ke ti
menia, he ta lo p^-bu.
2 Ke nunga glQtQa ti ydndoa ke-yahpe, ta lo hinda
ghl na ti hou va, ta lo pela vuli he hinda ghi na ta
do na, ke i njiei Ua ti ma.
3 Ke ti wa ngi y^ a ndnga Mghe-mo yela, na
nunga ndni ti lini angi^.
4 Kina ti guni a lodla n^i ghednga faiigei va, ti
pei mdghia na, kina tiye hindei woni na lye vm, ti
ghukoi yei na ndn^a highi-moi iye lai na.
5 Kina Jisu i toni ke ti ngi houa a tony a, ye: ndn-
ga highe-^moi ma: hindQ iQi, hi hinda nydmuisia
mdnungoi hi ma!
6 Ke kolo-nyigi-hSld t^nga tiye hei na lo, ta gili
ti nemahu, te :
7 Ghe le, kin^i ji a njia nydmuisia nyoko le ?
Ye lo a gua a mdnula hinda nydmuisia ma, ngiye
Ngewo leke'i
8 Ke Jisu i konga ngi nemahu ke-yakpe, ke tia lo
gilima ni ti n^nuxhu, i ye ti ma: ghe le wa gilia
hindei jlsia luu nemahU ?
9 Ghe hdni lo hehengo nde va ndn^ahighe-moi ma,
6 Marhi ngu ifelegei II.
hi Mnda nydmulsia radnungo le hi w>a, o nd^ va^
hije hi hi ghukoi wumhu hi jia ?
10 Ke ta lo wa ho he hiiido loi kpdya lo ngeya
ndoi hit, ke mdnula Mnda nydmuisia ma, ye, ndnga
Mghe-^moi ma:
11 JV^ge hi ma, hije, hi hi ghukoi wumhu, hi li hi
ye idE-hu.
12 Ke i hijea keyakpe, i kpukoi wUmhu, he iye li
ti ghi li lugo ; ta lo ti ghi ti wu hit i wu, ke ti
Ngeivo latoa, te : kina wogha mu ji honde dot le.
13 Ke i ya ghoma ghgye ghednga, ke fdhei ghi ti
yd ngi y^, ke i ti gd.
14 Ke kina i Uweni midjido i Alfiu ngi loi Livi
lo i heini ndvo-mdjiamei, i nde ngi ma: to nya
woma, ke i hijia i to ngi luoma.
15 Ke iye iveni, kina iye heini mehe mema ngi
ye pe-hu, puhlikani ghotoma, ke Mnda nydmu-helelsia
ti heini ta Jisu fvi a lenga, ke ngi woma-helelsia,
ghdmaile ti ghotongo ye le, ti ye toni ^^^gi vjoma.
16 Kina kolo-nyegi-held, ke Farisisia ti toni a
mehe me a jpuhlikanlsia, ke Mnda nydmio-helelsia, te
ngi woma-heleisia ma, iye na, a mehe w.e, a ghole we
a puhlikanlsia, ke hinda nydmu-helelsia ?
17 Kina Jisu i menini ye ti ma : ndsia ti
hawongd te ti Igni a hale-mo, nglye ndsia ti
highengo ; ngi wdni hinda wanda-hela dglima, ke
Mnda nydmu-helelsia. ti wgt^.
18 Ke Joh ani ngi ivdma-helelsia, ke Farisisia ti woma-
Marki ngu if^Ugei II. 7
helisia tiye su-hoii lo, Jce ti wa ti nd^ ngi ma : ghe
hdni va lo Joliani ngi woma-b^l^ia he Farisisia ti
woma-belesia ta su-hou, Jce hi wom(i-heldsia te su-liow ?
19 Jisu yQ ti ma : Nyaka jo-moi ngi Unga te
su-7iQU, ina nyaha jo-moi lo ti lia? Kunafo nydha
jo-moi yd ti Ma, te gU a su-houla.
20 Ke ifolgisia ta wa lo, Mna ta nydha jo-moi
wurnbto ma ti y^ya, ifOlQi ndsia ta su-hou.
21 Numu ghi e kola nina ho kola wQva ma, ina
na I le kola nindi i 'pini kola WQV^i ma a
mbumhu lo in^ovii ma, he mhelam^i i ya wo ghoma.
22 }Ce numu ghl e ndo ninxi wu sdni wova hu,
ina na I U, ndo ninei a sdnisia wo lo, he ndoi
vdyd, ks sdnisia ti nydnia : ke ndo mna lo a vm
sdni ninhia hu.
23 Kina iye w^ni ke i lewea nyo kpaJsia hu tene
volgi ma, ke ngi wgma-heUsia ti tatoa kina tiye U
ta nyoi ghenda.
24 Ke Farisisia ti ndinga ngi ma, kpele, gho lo ta
na w4 tene vQloi ma na I ydndeni ?
25 Ye ti ma, wU ye keni na Davidi i peni, kina
ndol^ iye ngi ma, ta ta ndsia tiye ngi woma ?
26 Ke i yd Ng^wo we-lu, Ahiatar gh^mei almami
wdi, ke ghphui mea, na ma % honi me va, ngiye ke
almamisia, i ndsia he wo ta tieni ye U :
27 Te ti ma : tenei iye ghateni numu va lo, ke
numu % le tenii va.
28 Fdle numu-MndO-lQi ndi-mo lo ten^i va.
( 8 )
NGU ISAWAGEI III.
Ke i ya ghoma kd-wf-hu ; M Mndo lo iye na ngi
lokoi hango.
2 Ke tia lo ngi mdnemcb, ina a mhdwo we lo tene
vQlQi ma, ta lo ta ngi mdyia gS.
3 Xe i Tidea ta-moi ma na ngi lokoi hdngo : do mu
lia.
4 Ye ti ma : nydndengo le hinda yekp^ w§la va
tene vQloi ma, o M^ida nydmu, ndevu hdwo va, o pd
va? Ke ti londongo ye le.
5 Kina i woteni i ti ghe a ndl-d^we, ngi ll
d^wengo ye le ti ll kpakpaulsia va, i nde Mndoi
ma : hi lokoi vomho. Ke i vomhoa, ke ngi iQkoi
iye hdwoi lo kina ipekei na.
6 Ke Farislsia ti yd ke-yakpe Mnda hUla va a
Herodlsia ngi va, ta ye pe ti ngi nydni.
7 Ke Jisu ngi vuli ghia ti lla ta ngi wQma-
hel^ia ti li ghoyei gama, ke fdhd ^glotQ ti Mje Galiliy
ke Judia ta to ngi ma.
8 Ke ta Mje Jerusalemi, ke Idumia, ke Jordani
woma, ke ndsia tiye Tira ke Sidoni kpednga, fdhd
gbotO, hina tiye menini hinda wdisia i p^ni, ti wd
ngi ye.
9 Ke i y%a ngi looma-helesia y^, ye ndSndS wUlo
i ngi mdwiilo, ghdmaile fdJid glotQi va, ta lo te ngi
ghQnda.
Marki ngu isdwag^ III. 9
10 Gbamaile iye ti ghotoma hdwoi lo, ta lo ii
noni ngi ma jd va angle, na ghi Mghe-gegetsia iye
ti ma.
11 Ke ngdfa nydmuisia Mna ti ngi doni, ti gula
ngi l(l-gu, he ti ghdua, te : Ng^wo-loi lo ahie.
12 Ke i ti taking a M-yakpe, ye: td ngi yia le
numu gbl ma.
13 Ke i denga ngiyei hit, he i ndsia dolia i loni
i ti doli, ke ti wd ngi ye.
14 / ti pu mahu feUi wumhua, ta lo, ta ye ngi
ye, ko a ti do njia-yekpii Is va.
15 Ke kpdya jo va Mghe-hela hdwo va, ke ngdfo-
nydmuisia ghia va.
16 Simoni ti toli a Pita.
17 Jakobi Zebedi ngi loi, ke Johani Jahj)hi ngi ndei,
i ti doli a Boanerjia, ta lo : ngfle ghande ngi lotsia..
18 Ke Anderu, he Filipi, ke Bartolomi, ke Matiyu,
he Tomasi, he Jahobi Alfiu ngi loi, he Taddeu,, ke
Simoni, na iye Mjeni Kana,
19 Ke Judasi i Karioti-moi, nxi iye ngi mdjiG.ni a
Idya ; ke ti ya pe-hu.
20 Ke fdMi wd ti ydndo ghoma, ta lo te gu a
meM mela..
21 Kina ngi mhdnga ti menini, ti ghta ngi hou
va, te: ngi ghowdngo le.
22 Ke kolo-nytgi-beUsia nd tiye Mjeni Jerusalemi
te: Beelzebubi lo ngeya, ke devillsia ti mdMi lo a
devilisia gbia la.
B 3
10 MarJci ngu isawagei III.
23 Ke i ti clolia atigie, i nde ti ma sale hit :
Safani a ye Satani ghia ?
24 Ke ina keiiye loaJm golenga lo ta vuli ma,
kenyei na e gu a. ddla.
25 Ke ina pele lua-hu ngolenga lo ta vuli ma,
p^Ui na e gu a dola.
26 Ke ina Satani Mjia lo ta vuli ma i lua-hu gole
e gu a dola, ke i Mtia ikelema.
27 Numu ghl e li kpdya-mo lUE-hu, i ngi navQi
nyani, ngtyema a kpdya-moi ylli pei, ta lo a ngi
w^Ui nydni.
28 Tonya le nge wu ma : hind a nydmuisia ghi n^ga
mdnu lo nunga ti Unga ma, M hlasfimlsia na ta
Uasfimi la we.
29 Ke numui na a ngdfa yekpei hla^fimi w^ e
mdnuma jo kunafo yamone-hu lo a ye na.
.30 Ghdmaile ti ndea, te: ngdfa nydmu lo ngi
yeya.
31 Ke ngi ndinga ti wd ke ngi nje ti doni ngitiya,
ti numu do ngi ye, ta ngi doll:
32 Ke fdhei henga ngi ghednga, te ngi ma : hi nje
g1>e, ke hi ndinga ti doni ngitiya, ta hi gokoli :
33 Ke i luma ti ye, ye lo nya nje le, o nya
ndinga ?
34 Ke i ngi ma ghe kpenga a ndsia tiye heini ngi
gheldnga, ye : nya nje ghe, ke nya ndinga.
35 Ghdmaile numui ghi lo a Ngiwo hindii we, ta
lo nga nd^-hindo i le, ke nya nde-nydha-loi, ke nya nje.
( 11 )
NGU INANIGM IV.
Ke i tatoa ghoma a ka-wela ghoyei ghelanga, Ice
faha ghoi^ ti ydndoa ngi y^ ; ke i wtlia TuUndei ha
nj^i ya i Jieini, ke fdhei gti tiye njsi ghmnga lo
ngtye ma.
2 Ke i ti gd a hard ghoto a sdl^sia, ke i ndca ti
ma ngi gdei-hu ; ye :
3 A wolo a to tuhdni M-mo mia, wo, i lini tuhdni
hlma.
4 Ke ni iye weni Mna iye hlma ti Unga ti
gula pelei ydka ma, ke ngeleya nonisia ti wd ti
nggyo.
5 Ti Unga ti gula kotu lo ma, hind^i na ti polo
ghoto joni na, ke ti valea M-yakpe ; ghdmaile tlye
pglo ghoto joni.
6 Kina folQi iye hljeni ke ti loghoa, ghdmaile hape
ghi lyi ti-hu, ke ti henga.
7 Ke ti Unga ti gula ngdlisia lla, ke Tigdltsia ti
valea ti ti hfighe, ke i wdni a nguluwa ghi.
8 Ti Unga ti gula ndolo yekpe ma, ke i wd a
nguluwa, i nguei na i vaU iye ghoto: ti Unga nil
fele ghoydngo mahu pu ti Unga nU sdwd ghoydngo,
ti Unga nu lolu ghoydngo (hondo ghoy&ngo).
9 Ke i ndea ti ma, ye: numui ngoli ngi ma
mini va ghe i m^ni.
10 Kina ta ydkpe ye le na tiye ngi hebengo, ke pu
w/xhu feUsia ti ngi molia sdUi-huge va aiie.
12 Marhi ngu indnig^i IV.
11 Ke i Tulea ti ma, ye, fengo l0 wu w^ wu ndowu
hindeisia Imgo Ngewo gmyei hit, ke Tidsia ti ngitiya
hindei ghi a we sdMi hit lo.
12 Tna tia lo toma he ti to, ke td gUi, ina tia lo
7nenima he ti meni, ke td hugo, td lo ta mdnuma jo
ti Mnda nydmuisia va.
lo Ke i ndea ti ma, ye : wu sdUi ji go ? nga ye
p^ wu sdlei jisia ghi hugo .?
14 Tuhdni M-moi i njiei M.
15 Ke ta lo a jid pele yakei ma, Mnd^i ti nji^i i
Mni na, ke ktna ti njiei menini, ke Satani i wd
ke-yakpe i njiei jisia toumhu, tiye Mni ti lisia hit.
16 Ke jia hondeisia lo ti Mngo kotu hi ma, tia
ti njiti menia lo, ke ti joa ke-yakpe a ko-hH-nei.
17 Ke hape ghi ti vuluisia hit, ke wulo fii ta
lemhi, na woma ktna mqne o ngdfa hinda ta Mj^
njiei va, ke ti U dewea ke-yakpe.
18 Ke jia lo tiye ti Mni ngdlisia lua hu, ndsia
iii ta njieisia meni,
19 Ke ndoi ji hu-gh^i, ke kdfa ghatei, ke manin^i
hdni wekeJisia va ta ivd hit, ti nji^i hUghe, ke e wa a
ngUlu wd ghi.
20 Ke jia lo ti ti Mni ndolo yekjp^i ma, na
hondSsia ti njiei menini ke ti joa, ke ti wa ngUlu
wd ; ti Unga hu nu yela ghoydngo mahu pu, ti l^nga
hu nu sdwa ghoydngo, ti Unga nu lolu ghoydngo.
21 Ke i ndenga ti ma, ye: numu d wa a lamhQ
lo pu va mole hu, o kpuko hu e pu lamho wului ya f
Marhi ngU indnig^i IV. 13
22 Ghdmaile hdni gin na a lowu, te hugo, hdni ghi
he iye ndovm hu, ke a vja lo ighia.
23 Numui ngoli a ye ngi ma meni va gbe i Trieni.
24 Ke i ndinga ti ma, ye : a "pi panda na wa
meni, huma glli wa humala ta liuma lo ghoma wu
w^: ke wua wa meni a we lo ghoma wue.
25 Ghdmaile numui na a ye ngi yeya, ta lo ta fe
ngi ye, ke numui na I ngi yeya, ta lo ta mhumhu
ngi yeya, hdni na he a ye ngi yeya.
26 Xe i nden^a, ye: ni Ngewo genyei hu na
pengo heke hindo a tu-lidni hi ndoi ma.
21 Ke i ym, a Mje a kpindi ke folQ, ke ikdlei
i vale, ke i iQla, I hugo.
28 Ghdmaile ndoi a wa lo a tu-Iidni ta vuli va,
halei i ndoi, na wQma idinghoi, na ivoina nyo hiti
idinghoi hit.
29 Ke kina ngUlu vjei i hltia lo ke i pua nonghei
hu ke-yakpe, ghdmaile tU-hdni-dewe-ghe i hltia.
SO Ke i nd^nga, ghe hdni lo ma Ng^wo genyei
huma ma, ghe jdle lo ma huma ma ?
31 Pengo le heke pu-glpo gdlei yela na ktna ti
hi7iga lo ndoi ma ta ikulo i le tu-hdni gdlesia ghi
lla na tiye ndoe ma.
32 Kina ti hlnga lo, ke i lola i dewe tifdngd ghi
ma, ke i wa a mhike ivdwa, ta lo ngeleya nonisia,
ta ye ngi nenei hu.
33 Ke sale ghoto hondei ji ni koi lo i njiei lei
lo ti ma, kina tiye guni a menila.
14 Marki ngu ilolug^i V.
34 JE yla ti ye ina sale hu % l^. Kina tia Uk^
ye le, i hdni ghi ge a ngi woma-heMsia.
35 Fold ydkp^i na ma, Mna kpoJco wini, ye ti
ma: a mu dewe kdka wekei ma.
36 Kina ti joeni falwi i li, ti ngi wumhu, Mna
he iye na nd&adei hu, ke nd^nde mumu wekd lo ti
ye na ngi ghednga.
37 Ke fefe wa i Mjea, nja gateisia ta wa ndlndii.
hu, ta lo iye vendani.
38 Ke iye nddndA wotoma lo i Idni nji-hH
ngumhu gule ma. Ke ti ngi wua, ti nde ngi
ma : kd-mo e ghdi hi ma, ina mu ha lo ?
39 Ke i Mjia, i fefii Idhl, i nde ghoye ma ye :
Igndo, hd jole. Ke fefii i ghea a wala, ke ndondo
wa lo i ye na.
40 Ke i ndea ti ma : ghele ni wa lua ; i ye na,
tony a i wu hu ?
41 Ke ti lua ghon, ke ti ndea ti nyonyo ma, ghe
numu honda lo a ji, fefei vuli he, ke ghpyei ta n^i
wo meni.
NGtJ ILQLUail V,
Ke ti ya ghoya ydka wekei ma Gadarenisia ti loei hU
2 Kina iye ghidni ndSndei hu, ke hindo yela
ghia kamhei hit ngdfa nydmu i ngi hit i ngi mdh
ke-yakjpe.
3 Na iye ngi yimei joni kamh^sia lua-hu, k^
numu ghl na a ngi ylli, Sag, i we he a joivoa.
Marki ngu ilohigei V. 15
4 Gldmaile tiye ngi ylli lo kughiina a ko-jowoisia
ke joii'oisia, ko-joicoisia la i t^we, ke joiuoisia i
tetewe, ta hcl numu gin e gu a ngi gola.
5 Ke kughima kinndi ke fold iye nglyesia malm
lo kamheisia hu, a wo a 7igi vuli iiona a kotuisia.
6 Ke kina i Jisio cloni kuhama, ke i wimia i li
i he ngi ma.
7 Ke i wonga a ngQ wa, ye : gljo lo nga pe ahie,
jisu, hia Ng^wo hetengoi loi ahi^? Ngi jondud a
hi^ Ngewo ma, ta lo he nya ydmone.
8 Ghdmaile i ye ngi ma, ghia hvivdoi hit, hia
ngdfa nydmui.
9 Ke i ngi Tnolia, ye : hi hijei? Ke i duma,
ye, nya hijSi lo a Legioni, ghdmaile mu ghotongo le.
10 Ke i ngi mdnAnAa ghoii, ye: a ngi ghe ndoe-
hit.
11 Ki ndonde vdha wdi tiye ngiye malm lo ta
meli.
12 Ke ngdfa nydmuisia ghi, ti ngi mdn4n4a, te:
mu d£we ndondesia y^^ ta lo ma li ti-lm.
13 Ke Jisu i duma ki-yakpe, ke ngdfa nydmuisia
ti yd ti wa ndondesia hu, ke ndonde valiei vmnia
ti li hinda tau hitengo ghoye Im tiye liondo nu
yela ghoydngo, ke ti loa ghoye-hit.
14 Ke ndsia tiye ndondesia la-go ti loela, ke ti
yd, ti nde ta-wdi-hu, ke ndoe-hu ; ke ti ghia ti li
Mndei do va iye weni.
15 Ke ti wa Jisu ye, ke ti ngi doa, na ngdfa
16 Marhi ngu ilolugei V.
nyamui iye ngi-hu^ Jce legioni ngi-Jm, i heini ngi
ma yilingo ngi nemahu d^wengo, ke ti lua.
16 Ke ndsia tiye toni ti nde ti ma Mnd^i iye
weni a numui na ngafa nyamui iye ngi-hu, ke
TtddlOngo ndondeisia ma.
17 Ke ti tatoa a ngi mdndni la, i ghia ghoya
yak^i na ma.
18 Kina iye lini ndAndH hu nUmui na ngdfa-
nydmui iye ngi-hu, i ngi md7i4n4, ye : ta ta ti ye le.
19 Ke Jisu lye lumdni, ke i nd^a ngi ma, li,
wuye hi mbdnga ye, hi Mnda wdi huge atie na
NdE-moi i peni hi va, ke hi mdmanui i toni.
20 Ke i yd, i tato a ndela Dikapoli Mnd'a wdi
Jisu i p^ni ngi va. Ke nunga gli ti-hu wua.
21 Kina Jisu iys lini kdka wekei ma a nd^ndei
nunga ghotga ti ydndo ngi ma, ke iye ghoyE
ghednga lo.
22 Ke kpe le, mahu-mo yela a Mje ka-we-hu, ngi
hljii lo a JairUy kina i ngi doni, ke i gula ngi
go-hu :
23 Ke i ngi mdvAnda ghon, ye: nya kE, nya
lo wuloi lo Idni yeke i hd : (i hd ylye dSma)
VM, hi hi lokoisia la Tigi ma, ta lo a hdwo (kg a
hawo) ke i vua.
24 Ke ta Jisu ti yd, ke nunga ghotoa ti to ngi
ma, ke ti ngi ghonda.
25 Ke nydpo yela na iidmei iye ghia ngi-hu fd
pu mahu fel^.
Marki ngu ilolu-gei V. 17
26 Ke i mone ghoto hit lo a hdle-hela yeya, i hdni
ghi mdjia na iye ngi y^ya, Jce i hdwQni, a nydmu
27 Kina i Jisu hincla minini ke i wd fdhei lla
ngi WQma, i jd a ngi gglei ;
28 Ke i ndea, ye, ina n^a jd lo Uke he a Tigi go'lei
nga hdQ lo.
29 Ke-yakp^ ngi iidm^i na iye ghta ngi-hu, ke
i Mn^a ke-yakpe, ke i konga Tigi 111 hu ke highs oia
i hdwQa.
30 Ke Jisu ke i konga ngi vuli-hu ke-yakp^ ke
kpdya ghid ngi-hu, i wQt^ fdhei-hu, i nd^, ye : y0
lo jdni a nya goMi?
31 Ke Tigi woma-h^l^ia ti nd^a ngi ma, te: hi
toma fdhei a hi ghonda he, ha nd^: y^ lo jdni
ange ?
32 Ke i ngi ma gbeghenga nUmui lo va hind^i ji
w^ni.
33 Ke nydpoi luwa a kpeli, ghdmaile i hind^i
go lo i w^ni ngi-hU, i wd t gUla n^i Id-hu, ke i tonya
yiei ghi Ua ngi ma.
34 Ke i nd^a ngi ma: nya nydhoAgi, hi donyei
i p^a hi hdwQ, li ndl leli-hU, ke hi hdwg hi Mghei-hU.
35 Kina iye yidma ke nUmu i ghia mahu-moi ye
pe-hu kd-whia va, ye, hi nydha-loi i hd ; ghe le ha
kd-moi vdwoli ghoma ?
36 Kina ni Jisu i njiei menini na i Uni, i nd^
mahu-moi -ma kd-2ve va : hd lua, hou lek^ a tonya.
18 Marhi ngu iwaitagei VI.
37 Ke i peni numu ght i to ngi wQma, nglye
Pita ke Jakobi, ke Johani Jakohi ngi ndei.
38 Ke i wd pe-hu mahu-moi kd-we va, ke i fdhei
doa, ke ndsia ta wo gloii.
39 Ke kina i wdni 'peAm i nd^ ti ma : ghe le wa
solei ji w^, ke ngo? nydpo I hdni, ta lo yima.
40 Ke ti ngi yelea. Ke kina i ti ghi ghtdni
ngitlya, i nydpoi ngi ke wurribu ke ngi nje, ke ndsia
ta, tieni ye le, ke ti wd Mndei na nydpoi iye lai na.
41 Ke i nydpoi hounga ngi Idkoi ma, i ye ngi ma:
talita kumi, ta lo a nydpoi nge hi ma, Mje.
A2 Ke nyapoi i Mjia ke-yakpe i jta, ngi voi iye
pu mahit fele. Ke ti-hu i ye wui lo a hu-wu wa
hdnga.
43 Ke i ndea ti ma ke-yakp^, ye: numu ghl d
hugo. Ke i ndea ti ma, ye: ti ngi go a hdni
me va.
NGU IWAITAGEI VI
Ke i ghia midndo i wd ngi ndd loloi-hu, ke ngi
woma-teUsia ti toa ngi ma.
2 Kina tene voloi iye wdni i tato a kd-wela komei
we-hu. Kina nUnga ghoto ti ngi wo menini ti-hu iye
wui lo, te: Mi lo td-moi ji hdni jtsia joni na?
Ke ghe nemahu lewe lo a ji i venga ngi ye kahdnde
yengei ji nyokoa ti wema ngi yeya?
3 Ngulu-hdwa-moi yd (a) ji, Miriami ngi Iqi, Jakohi
ke Josi k§ Juda, ke Simoni ti nde-hindgi ? Ngi nd^-
Marhi ngu iwaitagei VI, 19
nyaha-lenga tt bendo ma ti^ni? Tamia ti ll iye
lewei lo ngi ma.
4 Ke Jisu td i ndea ti ma: mbele e ha profiti
ma, ngiy^ ke iigi nda loi hu, ke ngi ma bondeisia
lla, ke iigi ndd we-hu.
5 Ke lye guni kahdiide yenge yela he wela na,
nglyerke i iigi lokgi Id ni highe-hUd wuhta ma, i ti
hdWQ.
6 Ke ngi-hii iye wui lo ji va ti ngi houni a
tonya. Ke iye jiasia fideisia hu a kd-ioei lo.
7 Ke ipu mdliil fele-belesia dolia, ke i tatoa a ti
Ma a fefele, i kpdya ve tie iigdfa nydmuisia ma
hit.
8 Inde ti ma, ye: ta hani ghi ye ti jiei va,
nonghd he, kyohu he, ndvo he ti wwoloi hu, nglye ma
tikpoi lek^.
9 Ke a wu gokisia wa, wa ndoma fele vm.
10 Ke i ndea ti ma, ye hindei ghi wu wd lo na
pe-hu a ye l^ na, ngiye ke iva hlje na.
11 Ke nung^i ndsia kpere te wu jo o te wu vjo m^ni,
wu ya lo ghidma hindei na, a pploi wu ghughule
wu go-hu, seli va ti ma. Ngi nd^ wu ma a tonya
aye lo kua fisa Sodomi va ke Gomoro seli voloi
ma, i lewe tei na ma.
12 Ke ti ghia ti li ti nde, te, nunga ti vMe (ti ghe
hinda nydmu ma).
13 Ke ti ngdfa nydmu ghQlga ghia, ti highe-held
ghotQa vidli a ngulo, ti ti, hdwa.
20 MarJci ngu iwaitagei VI.
14 Ke moMi Rerocli i ngi Mnda menia, ghdmaile
ngi hijii iye vayai lo hu ghi, Jce i oiclea, ye : Johani,
haptisi-moi i Mjenga ndoivu, fdmia mdluama yengesia
ti hwlgema iigi yeya.
15 Ti tenga U Eliasi mta, ti teinga, ta jprofiti le,
0 Mna profittsia yelage na.
16 Ke Mna Herodi menini, i nde, ye : Johani IS,
na iigi ngu Uweni, i Mjea ndowu.
17 Herodi iigi vuli iye nUnga loi lo ti Johani hou
ti ngi yeli ghindi w^-hu, Herodiasi iigi ndei Filipi
nydMi va, ghdmaile iye ngi joi lo.
18 Ghdmaile Johani iye ndei lo Herodi ma, ye:
md t houni hi va hi hi ndei nydhii jo.
19 Jiva Herodiasi ngi ll iye dewe lo ngi ma, iye
loi lo i ngi wd, ke iye guni.
20 Ghdmaile Herodi iye lua lo Johani ma, i ko-
ngo ye tonya-mo, ke mdludr-mo afigie, i ngi mdhH
ghe. Ke Mna i ngi wo onenini, iye Mnda ghoto
wei lo, i ngi wo meni a ko-hU-n^.
21 Kina volo huldngo yela iye ivdni, Herodi i
mehe wd ghate ngi le-^oloi ma Samesia we, ke
kogugheisia, ke nunga waisia ive Galili hit.
22 Kina Herodiasi ngi nydha-loi i wdni, ke i
ghudnga ti luivo i nei Herodi we, ke nd ta tieni
tiye heni, ke mdhei i ndenga nydpoi ma: nya moli
hdni ghi hi loi la nga fe lo hie.
23 / jondu ngi ye, ye: hdni ghi ha nya moli
vUj nga fe lo hie, ke-he nya geny^i ikekele.
Marhi ngu iwaitagei VI. 21
24 Ke nywpoi % ghta i li i nd^ ngi nje ma, gho lo
nga moli va ? Ta ye : Johani, haptisi-moi ngi imci.
25 Ke i wd hu ke-yakpe a pim^ mahei y^, i ngi
moli, ye : ngi loni hi Johani haptisi-moi ngi wui ve
mle sdngi kcdo hu.
26 Ke mdMi ngi U iye nydni lo ghon, ke ngi kpoloi
va, ke ndsia ta tieni tiye heni lye loni i ngi magdli.
2^ Ke mdMi nu-wu-dewe-moi deivea ke-yakpe, ye:
ti wa a ngi wui, ke i ya, i ngi wui dew^nga
ghindi we-bu.
2S Ke i wd a ngi wui kdloi hit, i fe nydpoi we,
nydpoi ta i fe ngi nje^je.
29 Kina ngi vjoma-beMsia ti menini, ti wd ti ngi
vjomei humhu ti ndd kdmba hit.
30 Ke Apostolisia ti ydndo Jisu ye, ti nde iigi
ma, hdni Tia kper^ tiye 0ni, ke nd tiye kdni.
31 Ke i ndea ti ma, ye: a wa wu vuli leke hlTida
yela ngoMi hit, wu levu kulo : ghdmaile nunga ghoto
ti ye lo a wa, ta la ydma, fdmia tiye kpe wulo
joni mehe Tne va.
32 Ti ndAndd wumhu ti li ti ghta hu, ti li nggle
hu ndowu hu.
33 Ke nunga ti ti loa ti lima, ke ti glotoma ti
ngi go, ke ti ghta tesia hu ghi, ti lia a plme a go
ma toe, ke ti wa a lenga iigi ye.
34 Ke Jisu kina i ghidni i fdhd ghotoa lo, ke i ti
mdmamdu loa ji va ti wengo le kina mhdldnga na in
a mdhu-gbe-mo joni, ke i taioa a ti gdla a hdni gMto.
22 Marhi ngu iwaitagei VI.
35 Ktna foloi iye net gitlama ngi 'jDovia-hel^sia ti
wd ngi ye, te, liind^i ji ngola hit lo, ke foloi i
yd nd ghofi :
36 Fe, ti li, ta lo ta li tat^sia hper^ hu, Jce fulesia
hu, ti kpoliil y^ya, ti vuli va, ghdniaile tiye hdni ghl
joni me va.
37 Ke i ndea ti nia, ye : a ti wo a m&he ti nie.
Ke ti ndea ngi ma, te, ma li lo mu kopo ndvo kekele
hondo fele jongo kpohu yeya mu f^ tie ti me ?
38 Ta ye ti ma : kpohu gate ndole wu yeya 1 a li
wu to, ke kina ti koni, te : lolu, ke nye filea.
39 Ke i ndea ti ma, ye: ti ghi ti hei kuma kpiti
wUnduisia hu.
40 Ke ti lieia kuma a hondo ghoydngoa, ke a nu
fele ghoydngoa mdhu pit.
41 Ke kina i kpohu gate loluisia wumouni, ke nye
felesia, i ngeleya ghe i se-ghia, i kpohu gatelsia ydle, i
fe ngi woma-beUsia we, ti hei ti labu, i nye felesia
gole ti ghi lua-hH.
42 Ti ghi tiye mei lo ti goi ve.
43 Ke ti tekpe pu mdhu fele ivwnbua fenddngo a
ipeleisia, ke nyengeisia.
44 Ke ndsia tiye kpohu gatesia meni tiye hondo
nu fel^ ghoyongo mdhu hondo pu ghoyongo nUnga.
45 Ke i p)^ i^gi woma-heUsia ti wili nddndAi hu
li va kdka wekii ma ngi lugo Bcthsaida, kina le iye
pe fdMi i ydma.
46 Kina iye peni ti ydmani, i li ngiye mdhU he va.
Marki ngu iwaitagei VI. 23
47 Ke Mna Jcjooko iye wdni n(Und4i iye nje ha,
lo, ke ta ydkpe ngiyei ma.
48 Ke i ti doa ta ti mone a nje vmlila, ghdmaile
fefii iye nydmui lo ti ma : mdni-ghe a ngele wo hu
kpindi kinsi i vjd ti ye, a jia njei ya, ke a d.evj^
lo he ti ma.
49 Ke kina ti ngi loni a jia njei ya, ta to ti
ngdfa mia, ke ti ghdwoa.
50 Gbdmaile ti ghi tiye Tigi doa lo, he ti lua.
Ke i yia ti ye ke-ydkpe, ye ti ma: wu ll i leli, nya
le, wd lua.
51 Ke i Ti^a ti ye ndindS hu, ke fefei londoa ; ke
ti vju i wui lo ghon a hdnga.
52 Ke tlye gtlini a kdbdndei kpohu gat^sia ma,
gbdmaile ti li tiye hpdkpdwui lo.
53 Ke kina tiye nje leweni, ti wd Geneserati loi
hit, ti la ngtye ma gbednga.
54 Ke kina tiye ghidni ndindAi hu, ke ti ngi goa
ke-ydkpe.
55 Ke ti yd a plme ndoloi na hit ghi, ke ti tatoa
a lila ndsia ti highengoi k/piikoi ma, hindei tiye
menini, te, iye na.
56 Ke hindei ghi lo i foa na fuUsia hit, o teisia
hu 0 ndoi hu, ti highesia la ngitwia ya, ke ta ngi
md7iAn4, ko a pe ti jg. iigi gula lei, ke ndsia hpdri ti
jai la, tiye hagi lo.
( 24 )
NGU IWOFMLAGEI VIL
Ke Farisisia ti gomea ngi ye, ke kolo-ny^i-held ti
tenga, ndsia tiye Mjeni Jerusalemi.
2 Kina ti ngi vjoma-belesia ti tenga loni ta mehe
me a toko ma nowango, no- mu ma me a tokQa ti
ma wango i le, te: kdye lo ti ma.
3 Gbdmaile Farislsia ke Jewulsia ghi ina ti ti
y^ya wdni pepe te mehe Trie, ta nunga wovelsia ti
jdw^i hou.
4 Kina ta hije felogomei ina ti ti y^ya woni, td
mehe me. Ke hdni ghoto wekd lo na ndsia ti soni
hou va ji nylkoa hol^si^ wdla na, ke ved ke wolia
ke mssea.
0 Tdmia Farislsia, k^ kolo-nyegir-Mlesia ti ngi
molini, ghele hi woma-MUsia te jid kina nunga
wovelsia ti la-yiei he na ta mjehe rrie ti yeya wdngo
i le?
6 I pote ye ti ma: a kpekpe le Isaiya iye
profitisini a luue hdya-helelsia, kina nyigingo le,
nunge% jid ti hagoma nya ma ti lei hu, ti ll
gvJidngo nya ma.
7 Ke a ghdma le ti hema nya ma ti nunga ti
jdweisia gema he kdra hdnia le.
8 Gbdmaile wu Ngiwo ngi jdvj^i loma kakama
%oa nunga ti jdw^i hQu, felsia wdlei, ke hplelsia, ke
hdni ghSto nylko hcndei jid wa pe.
Marki ngu iwofelagei VII. 25
9 Ke i ndea ti ma, ye: nyddengo le panda wu
ghelema Ngiioo ngi jawei ma, we wu ivu nda la-yi^i
hou.
10 Ghdmaile Musa nde lo, ye : hi ke hele Iwu ke
In nje, ke numui nd a ngi ke yeli o ngi nje, i hd
.a hei.
11 Ke %vua we : ina nUmn ndea, lo ngi ke ma, o
ngi nje ma, ye : korhan le, na ta toli a he-hdni na
neni ngd ghola hi ma, kdye ghl ngi ma.
12 Ke we luma we i hinda ice ghoma kulo he ngi
ke loe 0 ngi nje we.
13 Wu Ngewo ngi la-yiei yema kina ghdma lidni
na a wu ndd la-yiei na wu, nd^nga, ke hdni ghoto
nyiko hondei jid, wa pe.
14 Ke kina iye nUnga ghi wae ngi ye, i nde ti
ma : a nya vjo meni, urn kpele, ■ wu hugo :
15 S'dni ghl na numu a li ngi-hu i gu a ngi
nydnila, ke hdni ndsia ta ghia ngi-hu, tia mta a tie
ta nil 7iydni.
16 Numui na ngolia joni meni va, i meni.
17 Ke kina i lini peUi-hu i nungd lo ngi woma-
helesia ti n^i moli nddlongo sdlei ma.
18 / nde ti ma, ye : vma he iii %on nemahu-lewe
joni? Wu toma, ive hdni ghi a ye niiniu ma i li
n^i gohu e git a ngi nydnila.
19 Htndei ji va, e li iigi li-h'&, ngiye ngi goi-
hu, ke a ghia gdwamei lo 'rmheisia ghi ta ghia
na lo.
0
26 Marhi ngu iwofelagei VI L
20 Ke i nclea ti ttia, ye: na a ghia numu hit, ta
lo a iigi nydni.
21 Ghdmaile nunga ti ll-Jm lo keli nydmua ta
ghta, ke wojibeld, ke ^jwe-^?)^6i^«. ke nu-ivdld,
22 Jlilma-Mnda, mdnima nydmua, Mnda-nydmua,
hdya-hinda, ngdivo, ngdmu nydmu, njia nydmu lela
Ngswo ma, nydnga, mdlama-hinda.
23 Hinda nydmu jid ghi ta Mje koi hit lo, ti
numu nydni.
24 Ke i livjea Mndei na, i li Taya ke Sidoni yoke-
isia ma, i wd pe yela hu, iye loni numu ghl t hitgo.
Ke e gH a lowula.
25 Gbdmaile nydpo yela na ngi nyd-loi iye ngafa
nydmu joni, i ngi Mnda meni, i wd, i gUla ngi
gohH.
26 J^ydpo Griki-mo ye le, Siria-mo hondd-mo na
hinisia, ke i ngi mdnene, ye: i ngdfa nydmui ghta
ngi nyaha-loi hit.
27 Ke Jisu i ndea ngi ma: jpe ndojooisia ti go i
ve pen, gbdmaile ma i houni ndopoisia ti mehe yela
va fe va ngild7iga we.
2S Ke i potea, i nde ngi ma: JE, ndemoi, ke
ngildngd mese hi ta ndoi^Qisia ti mehe ghukpiduisia
me le.
29 Ke i ndenga ngi ma: njsi ngi va li hie, ngdfa
nydmui i ghia hi nydhxi-lQi hu.
30 Ke kina nydpQi wdni ngi we-hu, i male Devuli
i ghia ngi nyd-lQi, ta i Idni kpukoi ma.
Marki ngu iwoyakpei VIII. 27
31 Ke ghomia Mna Jisu Taya Mjeni gaMi ma, ke
Sidoni, i tod nja u'cii ma, iye Galili, i dewe Dekapoli
gak^i lla.
32 Ti wa ngi ye a. numu yela iigi woli liU
ghonddngo, ke ngi la ghQlongo, ke ti ngi mdnenea, te :
i iigi lokoisia we.
33 Ke i ngi wum'bua fdMi hit, i li angie gdka
ma, ke i ngi lokoyuesia tvu ngi wolisia hU, ke i nddya
wu, i nge i ja la a ngi nei.
34: Ke kina iye ngeleya ghe, i ndevu goto-gUla, ke i
nd^nga ngi ma: Efata, na md a Id-wo.
35 Ke ngi wolisia ti Idwoa ke-ydkp^, ke ngi ne-
yeyei vUloa, ke i yia panda.
36 Ke i ndea ti ma, ye : td nde numu ghl ma :
ke kina nde la ti ma, neni leke ta fdya hu.
37 Ti hit iye vm do ghon, te: i MndSi ghi iv^a
panda, i yenga, ngoli hu ghonda-b^ld ti njia mini,
ke mumu-beld ti yia.
NGU IWOYAKPMI VIII.
I foloi ndsia ma fdhei gbotongo wa ghon, ke tlye
hdni ghl joni m£ va, Jisu i ngi woma-heUsia wdle
ngi ye, i nde ti ma, ye :
2 Ngi fdMi mdmamau loa ghdmaile ma tieni le
kit Sawei ji hu, tl hdni ghi joni me va.
3 Ke Ina ngi ti deiuea lo ndole ti ma ti w^isia
hu ta gelu lo pelei hU, ghdmaile ti tenga ti Mj^ni
kuhama lo,
C 2
28 Mctrki ngu iwoyali^H VIII.
4 Ke ngi ivoma-'beUsia ti potea, te : mi mia numu
a meJie jo na nungei jid we ti go i ve he ngolei hii ?
5 Ke i molia, ye : kpohu gatei dole wu y^ya .? Ki
ti oidea, te, wofela.
6 Ke i ndea nunga ma, ye, ti Jiei ndoi ma, he
Mna i kpohu gate wofelei wumhuni, i se-ghia, i ti
ydngde, i fe ngi ivoma-helma we, ye, ti hei ti labu,
ke ti hea ti Idhu.
7 Ke tiye nye mUmu toUloa joi lo ; ke Mna i se-
ghidni, i nde ti ma, ye, ti tia lie he ti labu.
8 Tdmia. ti mehe meni ti go i ve, ke ti
ihpukpuluisia wumhua, ndsia tiye loni teh^e wofela.
9 Ke ndsia tiye meni tiye hondo nu fele ghoydngo,
ke i p^a ti li.
10 Ke i wllia nd4nd4 hit ke-ydkpe ta ngi woma-
heUsia, i vm Balmanuta gdkei ma.
11 Ke Farislsia ti wa ti tatg a ngi molila, ke i
ngele-goliu ndli ge ati^, ta ngi hugo.
12 Ke i ndevu goto wa gula a ngi ydfei, ye : ghe
le mthondM jid ta ndli gokoli .? Nge nde wu ma a
tonya, ndli ghl e ve mhondei jid we.
13 Ke i Mjea ti gaina, i wili nd4nd4i hit ghoma,
i li kdka w^kei ma.
14 Ke (ngi WQma-helfsia) tiys Idmani lo a k/pohU
y^la, ngiye kpohu gate ydkpe iye ti y^ya nd^ndei hit.
15 Ke i ndea ti ma, a ghelei a wu vuli mdhu ghe
Fan^isisia ti hitve-hdni va, ke Herodi ngi huve-
hdni va.
IfarJci ngu iwdydkpei VIII. 29
16 Ke tia lo wu hlte ma ti nyongo ma, te : ji va,
mil kpohua joni, fdmia.
17 Ke Mna Jisu Jconi, i nde ti ma, ye, gbe va lo
vm KM we-hUema we, vm kpohu joni? Wu lo I le,
0 wu Jco ^ le, vm wu llsia ti kpaJcpauTigo le le J
18 Ngdmei wu ma we-hdni lo ? ngQli v:u ma, we
njia meni? we-glli?
19 Kpei ma ngi Tcpohu yele lolutsia ydngalini
nunga hondo nu fiU ghoydngo mdhu hondo piilsia
lla, tekpe dole fenddngo a ikjpukjpuisia wuye mlmiii-
huni ? Te, pu mahu fele.
20 Ke kpei ma iwofiUi nungd hondo nu fele gl^o-
ydngoisia Ita, tekpe dole fenddngo a ikpukpuisia v:u
mhumhuni ? Te : wofela.
21 Ke i ndea ti ma, ye : iye na neni 'ive-hinda
hUgo ?
22 Ke i wd Bethsaida. Ke ti wd ngi ye a nga-
mabole-mo yela, ke ti ngi mdnene te, i jd angie.
23 Ke i mhole-moi hpua ngi lokoi ma, i gMa a
ngie te-hu ; Mna i nddyei valini ngi ydma, i ngi
lokrAsia wu ngi ma, i ngi moli, ina ta hdni loma ?
24 Ke kina i ngeleya gheni, ye : nya lo nunga
toma kina ngulua nd ta jia.
25 Na ivoma i ngi lokoisia vnc ngi ydma, i pe i
ngeleya gh^, ke i hdwa, i nunga kpele to panda.
26 Ke i ngi dew^, ngi ye pe-bu, ye : hd li te-hu,
iahao hd nde numu ghl ma te-hH.
27 Ke J'lsu gUa ta ngi wgma-helesia ti li t^isia
30 Marki ngu iwoyalcpei VIII.
hit Sisaria Filipi. Ke pelei hit i ngi woma-hele'sia
moH, ye ti ma : ye mia nungd ti ndema te dngd ?
28 Ke ti ndea, te : Johani haptisi-moi : ke ti tenga
te : Miu le : ipekeisia te : prqfitisia yela.
2^ Ke i ndmgob ti ma, ye : ke wua, ive ye lo
ange ? ke Pita nclea ngi ma, ye: Kristi lo dbie.
SO Ke i ndea ti ma, ye: ta ngi yid lei numn
ghl ma.
31 Ke i tatoa a ti gdrala, ye: numio-loi a mone
lo a hinda ghoto, nunga woveisia, ke almamisia, ke
kolo-nyigi-beUsia ta ghele lo ngi ma, ti ngi ivd, ke
fold sdwa woma a Mj^ lo.
32 lye njiei na leni nunga ydma lo, ke Bita
ngi tvumhua, i latQ a ngi Idhila ghon.
33 Ke kina i wotewoteni, i ngi woma-helesia ghe
ta he, i Pita Idhi, ye : Mj^ nya woma, Satani.
ghdmaile Ngewo hdnlsia ma ghe i hi ma, ngtye
nunga ti ndei leke.
34 Ktna i nunga dolini ke ngi woma-helesia, i
nde ti ma, ye: Numui na loni i to nya woma, i
ngi vuli mahdli, i ngi Krosi loumhu, i to nya
■woma.-
35 Ghdmaile numui na a lo a ngi lev-ui hdwola
u ndolo-hH, he numui na a ngi Uviti lo-hu nya va,
Jce njta-yekpei va, a mhdwo lo.
36 Ghamaile ghe-Mnda yekpe lo se a w^le a
■nilmu, kche i ndoloi ghi joi lo, ina ngi yafei Iga
lo M?
MarM ngu itaugei IX. :3jL
37 Gh^ lo nUmu a fe mdlovi va a ngi yafei ?
38 Fdle numui na a ivufema nya ma, ke nya la-
yieisia pue-gMa la, ke Mnda nydmio hondei jid lia,
ta he lo oiumu-loi a wufema ngi ma, kina a wdma
ta ngi Angeli yekpeisia ngi ke helei ngi ma.
NGtf ITAUGEI IX.
Ke i nde ti ma: a tony a ngi nde vm ma, ye, ti
tmga lo na ti loni he, te Jia go ngtyema ta Ngewo
genyii lo a wa a kpdya.
2 Fold woita woma Jisu i Fita, ke Jakobi,^ ke
Johani ye, a li a tie ngiye guJia yela mdhit, tia
leke: ke i ngi mdlovia ti ydma.
3 Ke ngi goUi xonga dan koUngo fo, Una Sino
na, na nylkoi nein kula gote-mo gin ndoi liu, d
gu kolela.
4 Ke Fliasi ta Musa ti ghia, tiye ti yeye a Jisu.
5 Ke Fita ndea Jisu ma, ye: kd-ino, nydndengo
le mu va mu ye he : ghe mu kpua sdwa ghate, yela
hi va, ke yela Musa va, ke yela Eliasi va.
6 Ke iye njiei go a nde, ghdmaile tiye luwai lo
ghoii.
7 Ke n^ele-ghili lo iye na, iye ti maiveni: ke
ngQ i hijea ngele-ghili hit, ye : ji lo nya lima loi
le: a ngi wo meni.
8 Kina tiye ghidnga ghekpeni ke-ydkpe, ti numu
ghi loni ghoma, n^iye Jisu ydkp^ ta ti^ni.
32 MarJci Tigu itdugei IX.
t
9 Xe Mna tiye yeni ngtyei mdhu, i nde ti may
ye, td nde numu ghi ma hdni ndsia ti ye ti loni,
ngiye numic-l'oi a MJe ha-beld lia.
10 Ti njiei na lamdghate ti mmahu ta ti nyongo
mowo li a gho lo Mje la ha-beld lia, a ye na.
11 Ke ti molia, te: ghe le kolo-nyigi-heUsia te,
Eliasi yese pen a iva?
12 Ke i jpotea i nde ti ma, ye, a tony a Eliasi
yise pen a wa, i hdnlsia ghi ti lagigbate: Jce iye na
ny^gingo numu-loi va, te, a mone lo a hdni ghoto, ta
dole angie.
13 Ke nge wu ma, Eliasi i vMa he a ivela^ ti
penga a ngi hind^i ghi tiye loi la, Mna ngi hinda
ny^gtngo lo.
14 Ke Jcina i wdni ngi woma-heUsia ye, i fdhd
ghoto lo ti gheldnga, kolo-nyegi-h^Usia, ta ti moli.
15 Kina nunga ghi ti ngi loni ke-yakpe, ti hit
iye wui lo ghoi'i, he ti yd a plme ngi ye, ti va
ngi ma.
16 Ke i kolo-nyegi-heUsia molia, ye: gholo wu ti
molima la ?
17 Ke numu yela fdh^i tia ndea ngi ma, ye:
kd-mo, ngi lod a nya loi hi ye, na ndd mumu yd-
fii joni.
18 Ke MndS ghi lo a li na angie a pe ngi ma,
i gheli a pe fulei a ghia ngi la, a pe i ngi yongoli
ya nyuma a ngi gdnya: ngi ndei lo hi woma-
heleisia ma, nge ti ngi ghia ngi hit, ke ti guni.
Marki ngu itaugei IX. 33
19 Ke i potea ngi ye, ye: o hondei jid luaa nQiii
nu hou lo a tonya, I wu hit, ku dole ma wue 7ii ma
ye te ? ku Me nga mone a wue ? a \oa a ngie iigi ye.
20 Ke ti wd d ngie ngi ye; kina i ngi loni, ke
ngdfei ngi ghe Ma ke-ydkpe gbirrir, ke i gtda ndoi
ma, a nikpanikpa, fu lei a ghia ngi la.
21 Ke i ngi ke molia, ye, mi ghe lo wo ji vjdni
ngi ma ? ke i ndea, ye, kpei ngi loldngo.
22 Ke ku ghotoma a ngi wili ngumhui ya, ke njei
liu, ye, i ngi wa ; ke tna ha gu lo a Mnda ghi iv^hi,
mdnumu ma hi gho mu ma.
23 Jisu ye ngi ma, tna ha tony a hou lo, hdni
ghi e kpakpau numui na ive a tonya Irwu.
24 Ke ndojpo ngi ke ghdwQa ke-yakpje, i nde a
ngdya ngi ydma, Nde-moi, ngi houa a tonya: gho
nydma ji va tonya hgu la I nya hit.
25 Kina Jisio i toni nUnga ti vjdma ta luime a
lenga, i ghdnda ngdfa nydmui ma, ye ngi ma, hia
nddmumu, ke ngoli hu ghonda ydfei, n^i nde hi ma:
ghia ngi hit, ha la li ngi hH ghoma.
26 Ke kina ngdf^i ghdoni, i kpoghoni loli we
angie ghoii, i ghia ngi hu: ke td-moi loea kina hd-
7110 na, ta lo ti ghotoma ti ndeni, te : i hd.
27 Ke Jisu ngi houa ngi loko ma, i ngi wumhu,
ke i hijea.
28 Ke kina iye wdni pelei hu ngi woma-helesia
ti ngi moli ndowu hH, te: ghe mu ye guni a ngi
ghia la ngi hu ?
c3
34 Marhi ngu itaugei IX.
29 Ki, i ndea ti ma, ye: ji nyikoi hani ghi e
hpia ngiye ona Tie, ke su-houla,
30 Ke ti Mjea mta ti lewe Galili, iye loni numu
git I hugo.
31 Gbamaile iye ngi vjo^ia-heleisia gai lo, i nde ti
ona, ye: nUmu-loi i gUla nunga yeya, ta ngi wa lo,
ke kina ti kpoyoa lo a ngi wdla, a Mje lo fold
isdwagei ma.
32 Ke tiye njiei na hugoni, tiye luwai lo a ngi
molila.
33 Ke i iva Kaferni. Kina iye pelei bu, i ti
moli, ye: ghe yia jlo wuye nde pelei-hu wu
luahu /
34 Ke tiye yidni, ghdmaile tiye yiai lo pelei-
Mt, ti nyonyo luahU, te, ye lo imhdwai le.
35 Kina i heini, i pu mdhu f^le-hela loli, i nde
ti ma, ye: numui na i loni i ive a ihdlagei a vje
lo a ikelemagei, ke ti ghi boilopoi.
3Q Ke i ndoioo wulo yela yea, i pU ti lia, kina
i ngi wumbuni ngi ngko hu.
37 Nitmni na a ndopo mumu nyikoi jid yela
gulu (o htnda Jwu) nya bijei va, i nya lo gUluni,
ke i la lo guluni na nya loni.
38 Ke Joliam tatoa a ndela ngi ma, ye : kd-mo,
muy^ nwmo y^la doi lo, a devulisia a hi hjjei ghia,
ke i toma mu WQma, mu ngi mdhdli lo, jiva d toma
mu ivoma.
39 Ke Jisu ye: wd ngi mdhdli, ghdmaile numu
Marki ngw itcmgei IX. 35
ghi na a hahdncle ghia a nya hijei, i gu a njia
nydmu wiilo b^ le nya va.
40 GhdniaUe numui na I mu ma i mu va lo.
41 GhdmaiU numui na a nja hola yela ve wue,
ye, wu kpole nya Mjei va, ji va ye Kristi too lo a
wue, a tonya ngi nde wu ma, e n^i mawdi iQhU.
42 Numui na a pe ndopo mumui jid ti nya
houni a tonya yela, i Mnda nydmu w^, nydndengo
le ngie, ti ngi wlli njei hu a hdni vuka-gotu lidengo
ngi holo ma.
43 Ma hi lokoi pea lo hi Mnda nydmu w^,
tewenga kpe, nydndengo U hi^. hi li ndevu hu hi ma
letengo, kina hd li jahanama, a loko file ngomhui
na hit e lufi kunafo.
44 Hindei na ti ghglui, e hd na, ngomhiLi he na
e lufi.
45 Ina hi goi pea lo hi Mnda nydmu we, iewenga
kpe, nydndengo U hi^, hi li ndevu hu hi maletengo,
kina ha ko file jo, ti hi wlli jahanama ngombui na
hu e lufi kunafi.
46 Hindei na ti gholui e hd na, ngomhui he na
e lufi.
47 Ina hi ydmei pea lo hi Mnda .nydmu we, kpia
hi ma: nydndengo le hie hi li Ngewo genyei hu a
ngdma yela, kina ha ydma file jo, ti hi wlli jaha-
nama yomhui hu.
48 Hindei na ti gholui e ha na, nggmhui he 7ia
I lufi.
36 Marki Tigu ipuigei X.
49 Ghdmaile ti gbi ta ngomhii jo lo siango, tv
ma Mna kpolona, he-hdni ghl a kpQlo jolo siango
ngi ma.
50 Kpolo glekpengo le ; ke ina kpoloi ngi neni
loalohu, a gho lo wa neiii, la ? A kpolo jo tcu
vululsia hu, ke wu ndlleili jo wu nyonyo lua-hu.
NGII iPUIGEI X.
Ke Mna i hljeni mia, i wet Juclia gdketsia ma
Jordani gdka tvekei ma, ke nunga ti goTnea ngi ye
ghoma : ke Mna oigi we-Mndei iye na, i ti gara
ghoma.
2 Ke Farisisia ti wa ngi ye, ti ngi moli, te, ma
nydndengo le hindo va i ghele ngi nydliei ma, ti ngi
hUgoma.
3 Ke i potea, ye ti ma: gho lo Musa iye ndeni
wu ma?
4 Ke ti ndea, te : Musa iye lumani lo, ye :
Numui i kpelema-golo-nyegi i ghele ngi ma.
5 Ke Jisu i ndea, ye ti ma : wu li ghdkpauisia
va lo, i sdwei ji nyegini wue,
6 Ke hdni ghatela tQtomei Ngewo iye hindo lo
wo ghat^ni ke ngdhd,
7 Jt va lo hindo a ngi ke lo, ke ngi nje i vefe
ngi nydhei ma.
8 Ti venja ta we lo a nduvui yela: fdl^ nd
numu file yd atie ghoma, njiys ke numu yela.
Marki ngu ipuigei X, 37
9 FaU hani ghi Ngeioo makpoa lo numu ghi a
ndua-htt gole.
10 Ke ngi woma-helelsia ti Tigi molia ghoma pelei
hu a njia ydkp^i.
11 Ke i ncl^a ti ma, ye : numui na a ghele ngi
nydli^i tna (ma) inpeka jo i pue-ghia lei ta:
12 Ina ngalia he i ghelea lo ngi liina ma, i ipeka
jo, i pue-ghia,
13 Ti VM ngi y$ a ndopg mumua, ko i jd atie,
ke ngi vjoma-heleisia ti yia ndsia ma, ti wdni a tie ;
14 Ke kina Jisii toni Tigi ll iye d^ lo ghoiiy ye ti
ma: a pe ndinga mummsia ti wa nya ye, wd ti
mdhdle ; ghdmaile ndsia nytkoi va lo Ngiwo ngi
genyei na.
15 A tony a nge wu ma, numui na e Ngewo
genyei gulu kina ndopo wUlo ma, e wd na.
16 Ke i ti wumhua ngi gdhu, i ngi lokolsia la ti
ma, i sd-ghia ti ma.
17 Ke kina iye lini peUi-hu, td-mo yela i wa a
plme, i womhi ghdkpa ti luwo, i ngi moli ; ye, ka-
mo y^kp^i, gholo nya pe, ko ngi kunafo levu jo ?
18 Ke Jisu ndea ngi ma: ghe l^ ha nya doli a
kpekp^-mo ? kp^kpe-mo ghi na ngtye ma yela, Ngewo.
19 Bi sdw^isia go lo : te: hd pue-ghia, hd pa-
we, ha hilma we, hd nde-jeli hou, hd ha tiuydnde
we, hi ke hele hou, ke hi nj^.
20 Ke i potea, ye ngi ma, ka-mo, Mnd^i jia
kpere lo ngi hgua, kina wogha nya yionyo.
38 Marhi ngu ipuigei X.
21 Kina Jisu ngi gheni tin, i lo angle, ye ngi
ma: hi hani yela Ida: hi hie hdni ghi mdjia hi
yeya, hi fe feli-helci we, ha ndvo jo lo ngel$-go-hu :
%ua, hi krosi wumhu, hi to nya woma.
22 Ke ngi ll iye nydni lo njiei na va, ke i yd
ngie ngi 1% lengo, ghdmaile so-hdni ghotp lo iye ngi
yeya.
23 Xina Jisu ngi ma ghekpeni, ye: ngi woma-
helelsia ma, a kpakpdu ma kpa ndsia va ti ndvo
joni, ti li Ngswo genyii ha !
24 Ke ngi woma-heleisia ti hit iye wui lo ngi yi^i
ndsia va. Ke Jisu ndea ghoma ti m.a, ye: nd^nga
(o nya lenga) a ghakpaU ma kpa ndsia va ti li
wengo ndvo ma, ti li Ngewo genyei hit.
25 £ kpakpdu kdmeli we deive va mtji wo hui
kina a ye na kpate-mo we, li va Ngeivo genyii.
26 NgU ha wui iye ti houni nylko ghl na, te : ye
lo na ho a hdoma 1
27 Kina Jisu ti gheni tin, ye: nunga ye kiima
hdni yd ji, ngiye-ma Ngiwo, ghdmaile hdni ghi e
ghdkpau Ngiwo ye.
28 Ke Pita i tatoa a ndela ngi ma, ye: ghele, mu
hdni ghi loa, mu toa hi woma.
29 Ke Jisu i potea, ye: a tonga nge wu ma:
Numu ghi na i ngi we loa, o ngi nde-hindoa, o
ngi nde-nydhd-loa, o ngi ke, o ngi nje, o ngi
nydha, o ngi lenga, o ngi lotsia nya va, ke njia-
yekpei va,
Marki ngu ipuigei X. 39
30 Ke a pesia jo lo hondo yela g'boy6ngo,,ke nde-
hincloa, ke nde-nydhd-loa, ke njea, ke ndenga, ke
ndoisia ta monea na a he ghemei, ke ikpei iveka na
ma a wama kunafo levu.
31 Ke ti ghoto ma na tia yesete, ti ta ivote a ike-
Umageisia, ikelemagesia ti wote ihdlagisia.
32 Ke tiye pele-hu lo, ta li Jerusalemi: ke Jisu
yd ti lugo : ke ti hu wua, ke ktna tiye to ngi woma
ti lua ; ke i ti pu malm felesia wumbua, ke i tatoa
a nclela ti ma hindeisia ta ngi wema.
33 Ye: ghele mu lima Jerusalemi; numtc-loi ta ve
lo almami loaisia we, ke kolo-nyegi-heleisia, ta ngi
le lo, ngi wd va, ke ti ngi v^ kafrwia we.
34 Ke ta ngi yele lo, ta ngi lewe lo, ta nddya wu
lo ngi ma, ti ngi wd, ke foloi isdwagei ma, a Mje
lo ghoma.
35 Ke Jakohi ke JohoMi, Zebedi ngi hindo lotsia ti
wd ngi ye, te: kd-mo, mu loni hi Mndd we mue, na
ghi, mu hi molia lo.
36 Ke i ndea ti ma, ye : gholo vm loni ngi ]pe
wue^
37 Ke ti ndea ngi ma, te: pemu hei yela hi yeya
Igkoi ma, ipekei hi goivo lokoi ma kpatei-hu.
38 Ke Jisu i ndea ti ma, ye: wu hdni go wa
feli : tva hdni ghole lo hole hit na nya ghole f ti wu
baptisi we a haptisima na ta nya haptisi we lo ?
39 Ke ti ndenga ti ma, te, ma gu lo. Ke Jisu i
ndpiga ti ma, ye : a tonya wa ham ghole lo holi hu
40 Marlci ngu ipuigei X.
na nga ghole, Ice haptisima na (ta) nya haptisingo la
ta wu haptisi ive lo :
40 Ke lieila va nya lokoi ma he nya gowo IqIcqi
ma, nya wo yana fela va wu iv^, ngiyema ndsia ti
ghateni ti ye.
41 Ke Mna ipugeisia ti menini, ke ti tatoa a ll
dew^la ghon a Jakobi, ke Joliani.
42 Ke Jisu ti dglia i nde ti ma, ye: wu ko lo,
vj^ ndsia ti peni ti kpdya jo kafrisia mah^i (ke,
niba waisia) ke ndsia ti wolongo ta kpdya Mnda lo
100 ti maJiit.
43 Ke ni I le a we wu lua-hu: ke numui na a
we a iinbdiudi wic lia, a wea wu boilopo lo.
44 Ke numui na a tvea imbdwdi a we lo, a wu
ghi hoilopo :
45 Ke numu-loi i wdni he to. vali ti ghe-ghia ngi
we, ke ta ighei-ghia, ke i ngi levui ve a ngumau
hdni ti ghotoma va.
46 Ke ti iva Jcriko : ke kina iye ghiani Jeriko ta
ngi woma-belelsia, ke nunga ghQtQa Bartimeu humun-
goi Timei ngi loi, i heini pelei ydka ma, a feli wei.
47 Ke kina iye menini ke Jisu Nazareti-mo mia,
i tatoa a ghdivola ngeleya, ye : Jisu, hia Davidi ngi
loi ahie, nya mdmamdu lo.
48 Ke ti ghotoma ti ngi IdMnga, te, i londo ; ke
kina ta nde ngi ma, a ghdivo leke ngeleya, hia Davidi
ngi loi nya mdmamdu lo.
49 Ke Jisu doa kpe, ke i ndenga, ye : ti ngi dQli
Marki ngu ijpu mahu yelagei XI. 41
he ti td-moi dolia na ngi humungo, ye ngi ma (ndi
leli y^hpe jo) hi ll i leili, Mj^, ta lo hi dolima.
50 Ke ta, i ngi gulei hilia yakd ma, Jce i Mj'ia
i wd Jisu y^.
51 Ke Jisiu i pQtea i vM ngi ma, ye: gho lo hi
loni ngi p^ ahie? Td-mo hUmUngoi ye ngi ina, Nde-
moi, ngi loni ngi tuwo lo.
52 Ke Jisu i nd^a n^i ma, ye, li hi ye, hi ilqnyii
i p^nga hi hdwg. Ke i tUwo Iga ke-ydhpe, i to Jisu
woma pelii hu.
NGU IPU MAHU YlLAGM XL
Ke Mna tiye vjdni Jerusalemi gh^dnga, ke Betfage,
ke Bethani ngty^ Olivi gama, i ngi vjoma-held fileisia
do,
2 Ke i nd^nga ti ma, ye: a li wu wa fulei hit
wu lugo, ke ktna iii wu iva hu, wa so lo dg lo ngi-
lingo, numu ghl i la h^i l^ ma, a ngi vulo wu wa
a ngi^.
3 Ke ina numu ghi i ndea lo wu ma, ye: ghe le
u^a ji we ? a nd^ ngi ma, w§, Nd^moi longo le la ;
a t^we lo M-ydkp^ hind^i ji ma.
4 Ke ti Mtia pelei hu ti li, ke ti so-loi doa
ngilingo p^-la-goi ma ngitlya hindei na pele file ya
a gQme na, ke ti ngi vuloa.
5 Ke ti tenga tiye doni na ti lenga, te ti ma,
r/ho lo wa pe ? wu so-lQi vuloma lo ?
42 Marhi ngu ipu malm yelagei XI.
6 Ke ti ncUnga ti ma, te, ni Jisu iye ndeni, he ti
ghenga ti ma ti li :
7 Ke ti wa a so-l^i Jisu ye, ti ti guletsia wuli
ngi ma, ke ti ngi henga so-lQi rnahu.
8 Ke ti ghotoma ti ti gulelsia mmgo pelei hu, he
ti lenga ta ngulu beheisia dewe, ta ndd pelei hit.
9 Ke ndsia tiye lini tugo, he ndsia tiye to ngi
woma, taye gula, te: Hosanna, hetengo U ^a ^ wa
Nde-moi hijeihu.
10 3Iu he Davidi ginye hit i bete, na a wa JSlde-
moi bijeiliu, Hosanna tengo wai ngeleya.
11 Ke Jisu i ya Jerusalemi, i wa he-we-bu, he
hina i woteni i hdnisia ma gbi gbe, he hhia hpohoi
iye wdni na, i gbta i li Bethani ta ngi wQma-beld
pu malm feleisia.
12 Ke folo wehei ma hina tiye hvjeni Bethani, he
ndole ngi hou:
13 Kina i nddha wului doni huhama p6, nda-
eisia ti ma, i wa, ho woi a hdni do ngului ya, he
hina i wdni hama, I hdni gbl doni, ngiye ma
ndaeisia, gbdmaile nddha-wa gbei lye hUi le.
14 Ke Jisu i pQtea, i nde ma, ye : numu gbi e hi
wd me ji ivoma hunafd. Ke ngi woma-beUsia tiye
Tneni lo.
15 Ke ti wa Jerusalemi, he Jisu yd he-w^-hu, he i
tatoa a ndsia gbela ta hdni mdjia, he ndsia ta ngeya
he-vj^-hu, i ndvo mdvovi-belesia ti mesesia gula, hs
na ta bomuhulolsia-mdjia ti h^-^uluisia.
- MarM ngu vpu mahu yelagei XI. 43
\^ Ke e luma numu gli I li a halo ghi lie-vjeU-
hu.
17 Ke i ti gd, i nde ti ma, ye : nyegingo I le, nya
we l6 iribondesia gli ta toli a h&-w^? ke low penga a
huma-bela ti hema.
18 Ke kolo-nyegi-hel^ia, ke almami woAsia ti
menia, ke ti hinda hula ta ye ngi wa; ghdmaile
tiye luwa lo Tigi ma, jiva nunga ghi ti Jm iye wuni
a ngi gai.
19 Kina kpoko iye wdni i ghia ta-wdi hit.
20 Ke a ngendei kina tiye dewema, ti nddha
wului do mbengo ghegele i hUi so ihaioeisia ma.
21 Ke Pita kina i gili la i 7id$ ngi ma, ye: Nde-
moi, ghele, nddha wului na hi ye ngelini i henga. !
22 Ke Jisu i potea, ye ti ma: a Ngeivo hou a
tonya.
23 Ghdmaile a tonya 'age wu timi, numni na a
nde ngiye ji ma, hlje he hi vjili ghgye hu, ke ngi ll
i ngi ggni, ke i hou a tonya Mndei ndsia iye ndeni
ye, a we lo na ghi i ndea lo a so lo.
24 Fdle nge wu ma hdni na ghi wu longo la, wa
he a lo a Jwu a tonya w^, wa ti jo lo.
25 Ke kina wu yd doni wa he : a mdnuma loe
ndsia ma ta hinda nydmu we a wu^, ta lo wu ke
na he i ngd^-gQ-hu, a mdnu wu ma a wu hinda
nydmuisia.
26 Ke ina wu mdnuma we lo wu kei na he ng^le-
gQ-hU, I mdnu wu ma a wu hinda nydmuisia.
44 Marld ngu ipu mahU ifelegei XI Jr.
27 Ke ti wa Jerusalemi ghoma : Jce kina iye jidma
he-we-hu, almami walsia ti wd ngi ye, Ice Tcolonyegi-
h^lelsia, ke nunga wovetsia.
28 Ke ti ndea ngi ma^ te: ghe kpdya lo ha hind^i
jtsia wela ? ke ye lo hi ivoni a kpdyei ji Mndei jtsia
toe va ?
29 Ke Jisu i potea i nde ti ma, ye : nya he nga
VJU moli lo a moli yela, wu luma mhe, ta lo nga nde
vm ma, ghe kpdya lo ngi liiindS jisia wema la.
30 Johani ngi haptisimi iye Mjeni ngele-go-hu lo,
0 nunga ye? a luma mhe.
31 Ke ti wu liitia ti nyonyq ma, te: ina mu
ndea lo, me: i Mjeni ngel^-gp-hu lo, a nde lo, ye,
ghele louye houni hou a tonya ?
32 Ke ina mu ndea lo, me: i Mjeni nunga ye lo,
ti luango nunga ma, ghdmaile nunga ghi ti Johani
goi lo, te, profiti le a tonya.
33 Ke ti potea, te, Jisu ma, Trie gu a pot da. Ke
Jisu i potea i nd^ ti ma, ye : nya he, nge nde vm
ma, ghe kpdya lo nga Mndei jisia wela.
NGU IPU MAHU IFELEGEI XII
Ke i tatoa a yiala tiye sale-hit. Td-mo y^la mia wo
iye ghdlani i kdta doma, i hinda yela ho ndo yei
va, i mdnema hinda do, i f^ ngenge-held %oe, i li
kenye gUha hU.
2 Ke kina ikpei iye Mtini, i hoilQpo dew^a
Marhi Tigu ipu mahu if^Ugei XII. 45
ng§nge-held ye, ta lo ngenge-belesia ta tuhani ve ngie
kpai-hu.
Z Ke ti ngi houay ti Tigi lewe, ti pe i li a ngi
yeya haka.
4t Ke i hoilopQ w^hd dewea ti ye, he ti hotua mlia
ngi ma, ti ngi nimu ngi wui hu, ti pe i li a ngufe.
5 Ke iye pekCi d^wea ghoma, ta lo ti jpdni, he
ipeka ghgtoma, ta ti tenga lew^, ta ti tenga wd.
6 Ke ndQ ydkp^ l^k^ iye ngi y^ya ngi llmage, i
ta he d^we ti y^, ye: ta hdgo lo nya loi ma.
7 Ke ngengS-beUsia ti ndea ti nyonyo lUa-hu, ji
lo a loma ngi ke hem^i, a wa, mu ngi vm, ke ngi
ndvoi a w^ lo a mio wo.
8 Ke ti ngi liQua ti ngi wd, ti ngi ghia kpa^i-hu.
9 Kpe lo nd kpa^i imd-moi a pe? a wa lo i
ngi ngenge-belesia wd, i kpaei ve ip^kd we.
10 Wu la kei le koloi hu: kotui na pelo-beld ti
gheleima, ta lo i w^lea a kotui ingu mbdge jokui
kil?
11 Ng^wo lo iye ji weni, ke mdluama Mnda lo
mu ydma?
12 Ke tia Mnda houla ma ngi hou va, ke tiye
luwai lo nunga ma; ghdmaile tiye koi lo, te, i sale
Uni ti va lo, ke ti ngi Ida ti li ti we.
13 Ke ti Farislsia, ke Herodisia tenga, dewe a
ngi ye, ta io ta ngi JiHyili ngi lor-yiei tin.
14 Ke kina tiye wdni te ngi ma: Kd-mo, mu
kolo me tonya-mo lo ahie, numu gle ghi hi ma.
46 Marhi ngu vpu malm ifilegei XII.
ghdmailc hi hdgo numu gbi lo ma, he Ng^wo vje-
Jiindei lo ha Jed tonga hit,
15 3Ia houngo U ^^ ndvo ve Sisari we^ o md v^ ?
mu fe 0 md f0 he td hina i hayai hugoni ye ti
Qiia : ghe le tva nya gole ? a lua mhe a ndvQ gehMe,
ta lo nga to.
16 Ke ti wd la. Ke i ndea ti ma, ye: ye nomoli,
he holo-nyigingo lo a ji? Ke ti ndea ngi ma, te,
Sasari.
17 Ive Jisu i ndenga ti ma, ye, a hdni ndsia ve
Sisari ive, na Sisari vjo le, he a hdni ndsia v^
Ngevjo we, na Ngewo wo le. Ke ti wu hit wa
ngi ma.
18 Ke Saddusisia ti wd ngi ye, te : Mje ghl haJiu,
he ti ngi molia, te :
19 Kd-mo, Musa iye ngegi lo mu loe, ina numu
ngi nde hd lo, i n/ji nydliei lo, he % ndinga ghl
loni, ngi nd^ a ngi nydhei jo lo, i ndenga le ngi
ndei va.
20 Ghele, ndenga wofela mia tiye na, ihdlagei i
nydha jo, i hd, % ndo ghl l^ni.
21 Ifelegei i ngi jo i hd, he ta he I ndo ght iQni ;
he Isdwagei he ni iye na.
22 Ke Iwofelegeisia ngi joa, he tl ndQ ghl loni :
ihelemei nydpoi he i hd.
23 Fdle hije-ghei-hei-Jm, hina ti hljea lo, ye nydha
lo a ive angie? ghdmaile ti wofelelsia tiye ngi joi lo
a nydha la.
Marki ngu ipu mahu ifel^gei XII. 47
24 Ke Jisu i potea i ncle ti ma, ye : wu ^:>o/a
iveni ni, ghamaile vm kola go, Ngevjo ngi ghdye he
wu ko .?
25 Ghamaile ti hijea lo Mi-hu te so-we, tia hdo te
ti ve ti jo va, ke ta we lo ktna Ngeivo ngi Angellsia
nd ngel^-gohH.
26 Ke nddlongo ha-hela ma ta hij$ lo vm kei le
Musa goUi hH, Mna JVgewo iye yidni ngi ye ndoghoi-
hU, ye: Abrami yewoi lo ang^, ke Isaki, ke Jakohi?
27 Ngeioo yd dngie hd-held va, ke Ngmo lo aiigie
fu-held va. Wa he wua pola wa kpdma we ma.
28 Ke kolo-7iysgi-heUsia yelage i wa ngi ye, kina i
ti luo Tnenini ta yepe ti nyonyo, ye : ke i kongo, ke i
ti moli wotea pdnda, i ngi moli, yg : Sdw^i ighe
lo ihdlagei le ti ghi ma ?
29 Ke Jisio i potea ngi we, ye : Sdivei ihdlagei
sdwetsia ghi ma ta lo a ji : meni o Israeli, Ndimoi
mn Yewoi, Ndemo yela le.
30 Ba ta lo a Ndimoi hi Yewoi a ghi ll ghi, ke
hi ydfii ghi, ke ghi nemahui ghi, ke ghi kpdyei ghi,
sdivei ihdlagei lo.
31 Ifelegei pengo le kina na na. Ta lo a ji : ha
lolo a hi Ti^inyoi kina hi vului na ; Sdwa vjeka ghi
na ngongo i dewe jisia ma.
32 Ke kolo-nyegi-moi i ndea ngi ma, ye: E kd~
mo hi tonyii lea, ghamaile Ngewo iydkpe ; ke Ngeico
weka i na ngtye ma ta.
33 Ke lola va angie a ndl ghi, ke a n^mahH-d^wS
48 Marki ngu ipu mahu ifilegei XII.
gbi, he a ngdfa ghi, he a kpoLy^ ghi, ke i Igla va a
ngi heinyoi kina ta vuli, na i d^weni sd-hdni ghi
mola ma, ke sdeisia ma.
34 Ke kina Jisu na loni ke i cluma ti we panda,
i nde ngi ma, ye : hi ma I guha Ngeivo genySi
hit ma. Ke na woma numu ghi, i ngi hugoni a ngi
molila a moli ghi.
35 Ke Jisu % pQtea i nde, kina iye kd-wema kd-
wehu : ghe le kolo-nyegi-helelsia ta nde, te : Kristi
Davidi ngi Igi mia?
36 Ghdmaile Davidi vuli he nde lo, ye, a ngdfa
y^kpei : Ndemoi i nde lo nya leinoi ma, hei nya
yeya Igkoi ma, ngiye ma nga p^ wu gowiyoisia ta
vje a wu go dowulu.
37 Davidi vfdi he i ngi dolia a Ndemoi, ke mi
ghe lo nd i wenga a ngi loi? Ke nunga ghdmAda ti
golm iye nei lo, kina ti ji menini.
38 Ke i ndinga ti ma ngi gai-liu : a Jul malm
ghe kolo-nyegi-helesia yeya, nd ti longo a kida
guhanga yilila, ke ti iQngo a fama wela hdni
majiam^sia.
39 Ke heima yekpeisia ka-weisia hu, ke ngeUya
gundoisia hu ta mihe me na.
40 Nd ta kpdwotsia ti weleisia gapu, ke a ydra
hinda he-guha lue: jia lo ta 7none wdi joma.
41 Ke Jisu i henga Mndei mahU nd ndvoi i na d
lo, kina nunga ta ndvoi wili Mndei ndvoi nd, ke ti
ghgtQma ti kpatengo, ti pili na ghQtQngo.
Marki ngu ipu malm isdwagei XIII. 49
42 Ke hpawo velingo y^la wa, ke i kopo fele
wilia na, i Mti fali hu.
43 Ke i ngi woma-belisia dolia angle, i nde ti
ma, a tonya Tige lou ma, kipawo velingoi ji i pili
lo i d^we ti ghi ma, ti pilini Mndei ndvoi na.
44 Gidmaile ti ghi ti ndvo ghoto vuli lo na, ke
ta nd ngi longola, i pili lo na iye ngi y^ya, i we
he a ngi navoi ghi.
NGU IPU MAHU ISAWAGEI XIII
Ke Mna iye ghidni kd-wS-hu, ngi woma-heUsia
yelag^, i nde ngi ma : kd-mo, ghele ghe gotua honda
lo, ke ghe we longoa lo, ti he.
2 Ke Jisu luma, ye ngi ma: hi pe-dongo wa
jisia loa? kotu ghi e lo ngi mhd ma na, nd te kula.
3 Ke Mna iye heini ngiye Olivi mahu ka-wi
gh^dnga, Pita, ke Johani, ke Jakohi, ke A^ideru ti
n^i moli ndowu-hU.
4 Nde mu ma : mi ghei lo Mndei jisia ta wema,
ke ghe ndli lo a gema, Mna Mndei jisia ghi ta
wd ma w^ma?
5 Kina Jisu i poteni tie, ke i tatoa a ndela: a
pe pdnda nUmic ghi a wu gole.
6 Ghdmaile ti ghotoma ta wa lo nya hijii hu, ta
nde, te Kristi lo ange, ke ti ghotoma gole lo.
7 Ke Mna wd koisia Mnda menima, ke kotsia ti
ma yiii, wd lua, ghdmaile Mndei jid ma houngo
U ti we, ke ikelemei I Mti le.
D
50 Marki ngu ipH mahu Isdwagei XIII.
8 Gbamaile mhonda ta Mj^ lo mhonda ma, kenyei
kmi/ema, ke ndo ghelingoisia taye lo liinda geged ;
ndole a ye lo na, ke monea, hindssia ti dgtorn^sia
lo a mamauma hinda.
9 Ke a wio mdutsia mahu ghe, ghdmaile ta li lo
a wue s^me-bu, ke kd-wesia hu lo, ta wu lewe lo na,
ke ta wd lo a wue mahu-hela, ke mahdnga Idbzi,
nya va, seli va ti ma:
10 Ke Tijia-yekpei % le pei mhondesia ghi ye.
11 Ke kina ta lima a wu^, ke ti wu ve, wa Id-
lima na wa ndema tuwo ma, ke ghoma wd kili we;
ke hdni ghi lo a mma wue ighei na ma, na lo wo.
nd.e, ghdmaile wd I le wa nde, ngdfa y^kpei mia.
12 Nd^i a ngi ndei v^ lo ngi wd va, Mi i ndoi,
ndengesia ta hlje lo ti le-held va, ta pe lo ti ti wd.
13 Ke nunga ghi ta dolo a wu^ nya hijei va.
Ke numui na a Iwlinia i Mti Ikelemfi, ta se lo,
a hdwo ma.
14 Ke kina wa toma liinda nydmu ke kpovQi na
Danieli profiti iye ndeni, ti doni hind^i na ti doma
I le (ghe nUmui na a kema i hugo,) ke kpe ti ma na
taye Judia, ti wela, td li ngiyfsia hit;
15 Ke kpe ngi ma na a ye pe wumha d hUi, i li
pe hu, d li he, i hdni ghi wumhu ngi we-hu.
16 Ke hd pe numui na i kpa4-hu, a yema ghoma
ngi gul^i witmhio va.
17 Ke powo ndsia ta ye kQhu, ke ndsia, ta nyini
ve ghole va foloi ndsia ma :
Marki ngu ipu niahu udiaigei XIII. 51
18 Ke a lie mu wela ghelei a vm a hdmei.
19 Ghdmaile ifoloi ndsia ma mom lo aye na, na
nytko I la wele ndoloi ikpatemii tato be, na JVgewo
iye ghateni, i hiii kp^kjpe hit, e we ghoma.
■ 20 -ff^ ngiye ma Ngeivo i pe foloi ndsia ti kutu,
numu ghi e hdo ; ke ihu-woyongoisia va, nd i ti
hUwoyoni, iye vQloisia gutuni.
21 Ke ina numu ghi i ndea lo wu ma: kpele,
Kristi i lo he, o kpele, ta lo mla, hd hoio a tonya.
22 Ghdmaile nde-Kristisia, ke nde profitida ta
hij^ lo, ke ta ndli ge lo, ke ngu hit ha hinda, ta
ghowa, ina ta gu lo i we he n^gi huvjoyongoisia,
2?> Ke a ivu mahu-ghe ; ghele, ngi humhua a
nd4 wu ma.
24 Ke ifoloi ndsici, mone na woma, folQi a gMndi
lo, ke ngdlui e la ngi voi ge.
25 Ke dilmhelekMa ngelema ta gida lo, ke kpdye-
sia 7igele-goJm ta jlsia lo.
26 Kq ikj)ei na ma ta numu-hindo-loi do lo, na a.
wdma ngeleya a kpdya tod, ke mhele hu.
27 Ke ikpemei na ma i ngi anjeltsia devje, ke ti
ngi huwongoi ydndo lo, ke hinda ndni fefei a %oe
na, a hiti ndoloi gelema, i hiti ngeli gelema.
28 Sdle ga nd nddha wului ma: kina ngi h^Mi
ddlango a ye le i nddsia ghia, wa kg lo loe-hdma
lo wdma.
29 Ni loa he, kina ji na wa hindJi jtsia loma, ti
wdma deivema, a kg ke ta hitima ghednga, pesia la he.
D 2
52 Marki ngu ijpu inaniy^i XIV.
30 A tony a le nge wu ma Jce mbondei ji a
wa lo dewema, ngtye hindei jtsia ghi ta ghoyo
a wela.
31 Ngelei ke ndoloi ta dewe lo, ke nya la-yieisia
tS d^w^.
32 Ke ifoloi na ma, ke ikjpei na ma, nmnu ghi i
kg; sad anjelisia he, na ti ngele-gohu, i we he a
numu-loi, ngiye ma Kei.
SS A pe panda, a mane we, wu he, ghdmaile wu
ikp^i na go.
34 Fengo le kina numu na i ya jia guhd hit,
na ngi we loni, i kpaya ve ngi hoilopoisia we, ke
ngi yengei numu ghi we, ke i ndenga pe-la-mahu-
ghe-moi ma, i mdn£ w^.
35 A mane we na, ghdmaile wu kpei go nd^moi
yi va a wdma, a kpoko, o a kpindi lla, o te-hinei
gokole ghii, o a ngenda.
36 A wa wei ke-yakpe i go lo wu ma wa yl.
37 Ke gho lo nga nde wu ma, nge nd^ ti ghi ma :
a mane we.
NGU IPtl INANIGil XIV.
Ke fQlQ fil^ woma: Tewe gom^i, ke kpohH neni, ke
almami waisia, ke kolo-ny^gi-b^lesia tiye hinda hic-
lama, ta ye ngi hou a kdso, ti ngi wd.
2 Ke ti ndea, te, kgma vqIqi ma i l^, nUnga ta
yia njia wdi.
Marki ngu ipu indnig^ XIV 53
3 Ke kina iys Betani, /^moni kpokp(m-7noi ye, Tigi
peh% kina i Mini nieh^i me ma, ke nyapQ yela i
wa a aldbasta gandi ngi ySya sm wuloi hu hci
hdngo, ke i kandi wonga, i nguloi wu ngi wU-mba.
4 Ke ti tenga tiye nd lo, ti h i dewea ti vuluisia
hu, ke ti ndea, te : ghe l^ nguloi fi ti hu-nydnini ?
5 Ghdmaile ta mdjia lo he i dew^ kopo hondo
sdiu^i ma, ke ti fe nydni-hela we. Ke ti ghanyema
ngi ma.
6 Ke Jisu i nd^a, ye: a ghe ngi ma: ghe le wa
ngi vawoli .? i ng^nge yekpe lo w^ni nya wq.
7 Ghdmaile wa nydni-hela le ku-ghi-ma ; ke kpei
ghi lo wii loi la, wa hinda yekp^ we lo a tie, ke
nya lo md wueni I le ku-ghi-ma.
8 / hindii wea na a gua pela ; i wd tuwoma va
nya ghuMi mdlima hei gholwumei.
9 A tonya l^ nge wu ma, hindei ghi lo njla yekpei
ji a lema na ndoloi kuru pe 1m, hindei vUlui he na
i peni, ta nd^ lo a gilila va a ngie.
10 Ke Judasi Karioti-moi, ipH mahU fele-h^la
yelage, i li almami waisia ye, ngi mdjia va.
11 Ke kina tiye menini, ke ti gdhu ghia, ke ti
iid^a ngi ma, te, ta ngi wo lo a ndvo ; ke ta hinda
huldma a ye pe sele, i ngi mdjia.
12 Ke folQ ihdlage ma ghohui va levini ghi hit,
ngi vjoma-heUsio ti nde ngi m/Jb, te : mi lo hi loni
mu li na mii hughate we, ta lo mu p)cts^(^ mehei
me na?
54 Marhi ngu ipu indnigei XIV.
13 Ke i ngi woma-h^Usia felea doa, i nde ti ma,
ye: a li td-wdi hit, wa td-mo yela male lo, hQla wd
ngi yeya, a to ngi woma.
14 Ke hindei ghi lo a li na, a nde nUmu yekpei
ma pehu, we : kd-moi ye : mi lo hotdnga ti gundoi
na, hindei nga paska TneJiii me na, ma nya WQma-
helesia ?
15 Ke a kundo wd hugo lo, a ive pe ngeleya gei
hu hakdnga, ti na hughatengo, hugiate mia mu va.
16 Ke ngi woma-belesia ti ghla, ti li, ti wd td-wdi
hu, ke ti toa kina iye nd^i lo ti ma, ke ti paskei
hughatea na.
17 Ke a kpokoi ke i wd ipu mahU feUsia ye.
18 Ke kina tiye heini ta mehe me, Jisu ye: tony a
le nge wu ma, wu yelage nd nia ta ma mehe me, ta
lo, a nya mdjia a hdya.
19 Ke ti U tatoa a nydnila, ke tia lo ndema ngi
ma: a ngela ngela: nya le? ke ipeka ndea: nya
le?
20 Ke i pQtea, i nde ti ma, ye : ipu mahu fiUi
yelage le, nd i ngi lokoi hiteni kolQi hU ma ta.
21 NUmu-hindo-loi a li lo a tony a, kina nyigingo
la ngi va, ke powo lo ojye hindoi nd ma, nd a
nUmu-loi mdjia a hdya, nydndengo U hindoi na va,
ke tiye ngi leni.
22 Ke kina tiye mehe OTiema, Jisu i kpohui wUmbu,
i se-ghia, i ngdngale, i fi tie, i nde: a mbUmhu,
wu me, nya lui lo a ji.
Marki ngu ipu inanig^i XIV. 55
23 Ke i hglei wumhua; ke kina i se-ghmni, i fe
tie, ke ti ghi ti gholea.
24 Ke i ndenga ti ma, ye : ji lo nya ndmei le
hinda hUldngo nin^i va, nd i ghlani ti ghotoma va.
25 Tonya le ngi nd^ wu ma, nge la ha.pe yei na
ghole gho^a, ngiye ma a ye foloi na, nga ghole
nindngo Ngeiuo geny^i hH.
26 Ke kina ti kpoydni a wulela, ti li ngiyii
Olim mahu.
27 Ke Jisu i ndenga ii ma, ye: wu ghi wa ll
d^we lo nyama a kpindi ji, ghdmaile nyegingo le :
n^a mbdla mahu-gh^-moi Uwe lo, ke mbalefsia ta
vdya lo.
28 Ke na woma ngi hijea lo, nga li lo wu lugo
Galili.
29 Ke Pita i ndea ngi ma, ye : ji he ti ghi ti ll
dewea hi ma, ke nya ngi ll dewe lo hi ma.
30 Ke Jisu i ndea ngi ma, ye: a tony a nge hi
ma, folgi ji i %ve he a kpindi ji, kina te-hinei a
gokgl^ma hit fele, ha mdli lo nyama hu sdvja.
31 Ke a nde leke ghoma: Ina nga hd lo a hie,
nge mdli hi ma hindei ghi lo hu. JSfi he i;peMsia ghi
ti nd^ni.
32 Ke ti hitia hinda yela nd ta toli a Gethsemane ;
ke i ndea ngi woma-heUsia ma; a hei he, ngi ya
hema.
33 Ke i Pita wumhua, ke Jakohi, ke Johani, ke ngi
wu hu tatoa tvula ghori, ke n^i li i tatoa nydnila.
56 Marhi ngu ipu indnigH XIV.
34: Ke i ndea ti ma, nya li gbi nydningo U hd
he va, a ye he, wu mdne w^.
35 Ke i yd tuwo ma kulQ, i gula ndo^i ma, ke i
henga : ma a we lo, kp^i na i d^w^ ngi ma ;
36 Ye: Abba, nya Ke, hdni ghi a w^ lo hi^, hoUi
ji wumhu nya yeya, ngiye ma kina nya luma la,
ke kina ha luma la.
37 Ke i wd, i ti mdl^, ta yl ; i Tid^ Pita ma:
Simoni, hi yima lo ? hd mdne w^ kp^ wulQi ji he ?
38 A mdne w^, wd vnli woi liinda nydmic hu.
Ngdf^i a tonya ngi lumdngo le, ke ndui hit hdngo
le.
39 Ke i ya ghoma, i he, i njia yakp^isia le.
40 Ke kina i ydmani, i ti mdU, ta yl ghoma,
(ghdmaile ti yameisia miningo yel^,) tia hao tl nji^i
go, ta nd^ ngi ma.
41 Ke ikpei isdwag^ wea, i nd^ ti ma, ye: a yl
na, wu ndevu wumhu, i gua, ikp^i i wd, kpe le,
numu-hindQ-loi ti ngi v^nga nUnga nydmua we.
42 A hij^, mu li, a kpe Iq, numui na nya vema,
ta mu ghednga.
43 Ke-yakpe, kina iye yiama ke Judasi i wd, ipu
mahu feleisia y^lage, fdhd ghotoa ti ngi woma,
mhdwa ti yeya, ke ngulua ; ta hifi almami waisia
ye, ke kolo-nyegi-helisia, ke nd^-heUsia.
44 Ke numui na, a ngi mdjiani, iye ndli gei lo
a tie, ye: numui na ghi lo, nga ngi la-gomima, i
nUmui na se le, a ngi hou kp)d, tuu li a ngi^.
Marki ngu ipu indnig^i XIV. 57
45 Ke kina i wdni, i li ngi y^ ke-yak-p^, % nd^ :
Ndimoi, Nd^moi, ke i ngi la-ggmia.
46 Ke ti ti Igkoisia la ngi ma, ti ngi hou.
47 Ke ti yelag^ na iye dgni ti gh^ldnga, i mhdwei
langa, i almami wdi ngi hoilopQi iiQna, i ngi woli
48 Ke Jisii i jpotea, i nde ti ma, ye: ivu wd lo
nya hQuma, kina wa wa huma-mo TiQuma, a mbdwa,
ke ngulua ?
49 Ku-ghi-ma ma vm^ni yel^ kd-ive-hu, nya kd-
we, ke wu nya houni ; ke nji^i na iye l^ni tHwo ma
koloi hu, a tu^ lo.
50 Ke ti ghi ti gh^l^a ngi ma, ti w^la.
51 Ke ThdakpQ y^la i tga ngi ma, kula goUi
yllingo ngi ghuh^i ma, ke ko-angeisia ti ngi hgua.
52 Ke i glUa kula goUi ma, i w^la ti ma ngi
gambingo.
53 Ke ti ya a Jisu almami wdi y^ ; ke almami
wdisia ghi, ke nd^hlfsia, ke kolo-nyegi-b^l^sia ta
tieni ye l^.
54 Ke Fita i tg ngi wgrna kuhama pQ, i hiti
almami wdi we gama, ke i Ji^a hoilQpQisia gh^dnga
a gowQ a ngomhui.
55 Ke almami waisia, ke nydm^sia ghi ti Ipni, ti
s^li hinda wokoli Jisu ma, ngi wd va, ke tl hdni ghi
doni,
56 Ghdmaile ti ghoigma ti ye nde-j^li hou lo n^i
va, ke ti jeli i w^ni a ngo y^la.
58 Marki ngu ipu indnig^i XIV.
57 Ke ti tenga ti Mj^a, ti nde-jeli Jiqu ngi
ma, te :
58 Muye menl lo i nde : nga ka-wS ji nyani lo,
na ti kpateni a ti Igkotsia, ke folQ sdwa hu nga lo
ip^ka dolo, na ti kpateni a ti Igkotsia.
59 Ke Tigi bao ti jeli i w^ni a ngo y^la.
60 Ke almami wdi i doa ti lla, i Jisu moli, ye :
bt luma gbi wema? Gbe hdni lo ni jia, ta seli hou
hi va?
61 Ke Tigi iQndonga yeU, I luma gbi w^ni. Ke
almami wdi i ngi molia gboma, i nde ngi ma, ye:
Kristi lo a bi^? Numu betengo ngi loi.
62 Ke Jisu i ndea, nya U: ke wa numu-hindo-
loi lo lo, i Mini kpdya yeja lokgi ma, ke a ye wdma
fOfoi Im ngeleya.
63 Ke almami wdi i n^i gulei bemb^la, ke i ndea :
gbe jelia lo gboma mu longo la .?
64 Wu ngi yia nydmui menia, gbo wu gilima la ?
Ke ti gbi ti ngi lea ha va.
65 Ke ti tinga ti tatQa a ndd-ya wula ngi ma,
ke ta ngi ydmii mawele; ta ngi hija a botani, te:
'nd-e ngi ma tuwo ma yii U ; ke boilopotsia ti ye ngi
gbolei lo a ti lokgisia.
66 Ke kina Pita iye pelei imbui, ke almami wd
ngi n^u-boilopoi y^la, i wd;
67 Ke kina i toni Pita, a gowo, i '•ngi gbe, ye:
bia be wa Jisu Nazareti-moi ye U.
68 Ke i mdlia, ye : ngi ngi go, nya bao ngi njifi
Marhi ngu ijpu mahu ilolugei XV. 59
hugo hi ndema ; he i ghla pias^i hit, Jce te-hinei
goko lea.
69 Ke nydhd-hoilopQ i ngi loa ghoma, ke i tatoa a
ndela na ma, tiye doni ngi ghednga : yela lo a ji.
70 X'e i mdlia ghoma. Ke na woma kulo nd ti
doni ngi ghednga, te Pita ma ghoma : tonya le, yela
lo ahie, ghdmaile Galili-mo lo ahie, ke hi la-yiei kina
Galili-mo na.
71 Ke i tatoa a ngeli villi la, a sondu wd, ye'
ngi hindoi ji go, wu ngi yia Uma.
72 Ke kpei ifelegei ke te-hinfi goko lea. Ke Pita
i gilia a njiii Jisu iye ndeni ngi ma: a yema te-
hinei ggko lea hu fil^ ha mdi lo nydma, hU sdiva,
Ke kina i gilila, ke i wdnga.
E NGU IPtj MAHU IZOZUGSI XV.
Ke-yakve a ng^ndei almami waisia ti ngu Kite v>?
ta nde-hela, ke kolo-nyegi-hela, ke samei ghi, ke ti
Jisu yllia, ti li a ngie, ti ngi ve Pilatu we.
2 Ke Pilatu i ngi mglia : Jewuisia ti maMi lo
ahie? Ke i potea, i nde ngi ma, ta mia hi ndeni.
3 Ke almami waisia ti ngi Iwua a kaye Mnda
ghoto va ; ke % njia ghl leni.
4 Ke Pilatu i ngi molia ghoma, ye ; hi njia ghi
Uma ? hdni ghotgisia ghe le, ti sele houla hi ma ?
5 Ke Jisu I njia ghi l^le, ta lo Pilatu wu hu iye
vmni.
60 Marki ngu ipu mahU ilolug^i XV.
6 Ke homei na ma, i kpindi-w^-hvr-mo yela v^ tie,
numu ghi lo ti moli va.
7 £^e yela lo iye na ngi hijei lo a Barahhasi, na
ngilingo a na tiye ngu-hitei weni ta tieni, ke iye
numui wdni.
8 Ke folia ghoto a lo kpdwoma ngeUya, ta tatQa
ndela ngi ma, te, i pe, kina iye pela wo ghd a ti^.
9 Ke Pilatu i potea ti ye, ye : wu iQi lo ngi
Jevjulsia ti mdMi wema ?
10 Ghdmaile iye koi lo, ke almami waisia ti ngi
mni toma va lo.
11 Ke almami waisia ti kponda nunga ma, kg i
Bardbhasi ve tie.
12 Ke Pilatu i potea, i nde ti ma ghoma, gho wu
loi la ho ngi pe a ngie, na wa toli a Jcwuisia ti
mdh^i ?
13 Ke ti kpdwoa ghom.a: a ngi ghdkpa ngului
m,a.
14 Ke Pilatu i ndenga ti ma: ghe le, ghe Jiinda
nydmu i pea 1 Ke ti kpdivoma ghoma leke : a ngi
ghcikpd ngului ma.
15 Ke Pilatu i luma nunga li leli va, i Barahhasi
ve tie, i Jisu ve. Kina i ghoydni a ngi leioela, ti
ngi ghakpd ngului ma.
16 Ke ko-heUsia ti ya a n^ie kilndoi hit, nd ta
toli a semei-hu, ke ti ko-bela ghi dolia denga.
17 Ke ti ngi mayilia a mdhd-looiia, ke ti ngdli
Mimhe vea, ke ti punga ngi wU-mha.
Marki ngu ipu mahu ilolugei XV. 61
18 jffe ti tatoa a vdla ngi ma- gohu oiei hia,
Jewutsia ti mah^i abi^f
19 Ke ti ngi lewea ngi wu-mha a kotQ-pQa, ke ti
ndd-ya vm ngi ma, ti womhi ghakpa, ti lie ngi ma.
20 Ke kina ti kpoydni mji yelala^ ti Qnalia-lQinei
ghia ngi ma, ti ngi ndd guUi mu ngi ma, ke ti ya
a ngie ngitlya, ngi ghdkpd va ngului ma.
21 Ke ti penga Simoni yela, Sarini-moi, na
iye deweina, a hije ndoei hit, Aleksandri ke
Bufusi ti ke, te i ngUlui wumhu, nd ta Kristi
gh^kpa ma.
22 Ke ti wa a n^i^ hindei Golgota, na ta toli mu
yi^i hit : hindsi ngu-gokoa ti na. ' '
23 Ke ti nd.o ve ngi ye ghole va, hupungo a hdni
nonaiiona, ke lye gholeni.
24 Ke kina tiye welctni a ngi hpdkpd la ngului
ma, ti ngi guUi gole ti lUa hu, numui ngi nddngi
y^ya.
25 Ke kpei isdvjoxfe ma lo, tiye ngi kpdkpdni
ngului ma.
26 Ke ngi mdyia gei nyegingo ye le ngi wu ko :
JEWUISIA TI MAHEL
27 Ke Jmvia-hela felea tiye ti kpakpani ta tieiii,
yela ngi yeya lokoi ma, i/pckci ngi goiuoi ma.
28 Ke tiye nyigini koloi hu iye dewe lo, na
iye ndeni, ye: ta ngi ghd lo a ndsia. ta Ngiwo
jdwoi nydni.
29 Ke na ta deioe ta njut nydmu Ic ngi ma, ta ti
E
62 Marki ngu ipu malm ildhcgei XV.
wui vivi, ia nd^, te : a ! hia, ta Ng^wo we nyd7i%
he ha tg kit sdwa Im:
30 Bi villi hdwQ, hi ye ngului w.a.
31 Ni he almami waisia ta ngi yele, ta nd^ ti
nyonyo lualm ta kolo-nyigi-helesia : a nunga w^koL
hdvjQ, ke ta villi e gH a ngi hdwola.
32 Ghe Kristiy Israeli ti mdMi i ye ngului ma,
ta lo ma to, mu hgu a tony a. Ke na ta ti^ni tiye ti
gbdkpdni ngului mu, ta njia nydmu U ngi ma.
33 A fQ ngUndia ke kpindi w^a ndo^i hH ghi, i
hiti kpoko VQlQi ma.
34 Ke ikpoko vQlQi ma Jisu i ghdu ng^leya, ye :
ILOI, ILOI LEMA SABATENI? na mm tiye
po poteni : Nya Y^woi, nya Y^woi, ghe le hi gh^lea
nya ma ?
35 Ke ti tengei na tiye doni na, kina ti menini,
te : ghe le, ta lo Eliasi dglima.
36 Ke yela i wimia, i spongi venda a ndo
daghdngoi, i pH kotopoi Im, i fe ngi y^ ghoU '^cl,
ye: ghe le ma, mu to, ma Eliasi a wa lo, i ngi yei.
37 Ke Jisu i ghdwo ngeleya, ke i ngi levui vea.
38 Ke kuUi, na iye Ngewo we hu, i hela kekere
fel^, i hije mdhUi i hiti mhui.
39 Ke kina kUhpi, na iye doni mahU, i toni, kina
ighdvjoi nyiko weni ngeleya, i ngi levui ve, ke A
nd^a, ye : tonya le, td-moi ji, Ngeivo ngi hindQ-lQi
ye U.
40 Nydhdngt he lo, tiye d(im kilhama, ia na ghe ti
Marhi ngu ijou mahU hvoitag^i XVI. 63
lla Mo.ria Magdalini lo iye net, 'ke Maria JaJcohi
willo ngi nje, he Josisi, he Salomi.
41 Tia vuli he Jcina iye Galili ti tQ Tigi wpma, ti
kpe-ghm ngi we. Ke nyahdnga welcd ghotQa, na tia
wdni ta ti^ni Jerusalemi hit.
42 Ke Jcina nu hpoko iye icdni, ghdmaile ikpei na
lo ta hughate we, na mia folQi na tine xolgi lugo.
43 Josufu, Arimatia-moi, nyama-helema-moi, ta he
iye Kgewo genyei hit maiDulo, i wa, i li na kaji
Pilatu y^, i Jisu ngi hom^i veli.
4A Ke Pilatu ngi hit wua, ina i ghoyda he a
hdla, he i kuhfi walea, i ngi moli, ina hit Umhia,
kina i lid.
45 Ke kina i menini kuh^i i ndeni, i 2)Q'inei xe
Jomifu vje.
46 Ke i v:a a kUla gole nyande nyande, i ngi
yei, i ngi heriibe kfda goUi hit, i ngi la kdmhei hu,
na tiye Jidivani a kotn, ti hotu gikili kdmhei la.
47 Ke Maria Magdalini, ke Maria Josi ngi nje,
tiye na loi lo liindii tiye ngi Idni na.
NGtJ IPU MAEU IWQITAGm XVI.
Kina tern voloi iye deweni Maria Magdalini, ke
M-tria. Jakohi ngi nje, ke Salome, ti kijesia ySya,
ko ti wa, ti pu ngi ma.
2 Ke ngenda tatii tene roloi yelage via^ ti v:d
kdmhei gama, a fol^i liije ghei.
64 Marki ngu ipu malm iivoitag^i XVI.
3 Ke ti ndea ti nyonyo luahu : ye lo a kotui giki-
lema mu we kdmhei la?
4 Ke kina ti na gbeni, ti lo ke kotui gikilengo le,
ghdmaile ngongo lud yele.
5 Ke kina ti wdni kdmhei hit, ti nddghao dgghe
lo, i heini ngeya lokoi ma, Tigi mdyilingo a kUmha
gUha gogole, ke nduiua wea ti ma.
% Ke i ndea ti ma, ye : wd lua, Jisu Nazareti-moi
mla, wa kokoli, na tiye k]pakpdni ngfdui ma; i
hijea, t he, a na ghele hindei tiye ngi lai na.
7 Ke a li wue, wu nde ngi woma-helesia ma, he
Pita we, ta lo lima wto lugo Galili, mla lo wa ngi
toma, kina i ndei la wu ma.
8 Ke ti ghla kdkd, ti wela kdmhei ma, ghdmaile
ti Uma ye gheli lo, ti hit i wu, tia hao ti njiei ghi
leni nUmu ghi ma, ghdmaile tiye liiai lo.
9 Ke kina Jisu iye liijeni t6t4 tene voloi ihdlagei
ma, i ngi villi gema pei a Maria Magdalini nd
ngi iye ngdfa nydmu wofeleisia ghlani.
10 Ke i yd, i nde ti ma na ta tifni tiye le, kina
tiye mdmaoma loko hu, ta ico.
11 Ke tia, kina tiye menini te ngi vungo le, ke i
oigi donga, te houni a tonya.
12 Na woma i ngi ge mdvovi loko hu a ifeleg^a,
kina tiye jia, ta li ndoei hu.
13 Ke ti yd, ti nde ipeketsia ma, tia he tiye Jwuni
a tonya.
14 N'a woma i ngi ge a ipu mahu yeUtsia, kina
Marki Tigu ipu mahu iwoitagii XVI. 65
tiye heini mBJie mema, he i yla ti ma, ji va flye
IiQwni a tonya, he ti 1% ghaghawuisia va, ghdmaile
tt nd houni a tonya, nd, ti ngi loni, Tcina iye
hijeni.
15 Ke i ndenga ti ma: a li iidoe kuru;pe, wu
njia-y§kpei le numu ghi lo ma.
16 Numui na a liou a tonya, k^ ti ngi haptisingOy
a hdivo lo ; ke numui na e Jiou a tonya, a ngdmone
jo lo.
17 Ke ndli jisia ta to lo ti woma, na ta liQu a
tonya: nya hijM hit lo ta ngdfa nydmuisia ghta lo,
ta kenye yla wekd lo le ;
18 Ta kdlia wuuibu lo ; ke ina ti huho hdni ghi
gloUa lo, e ti nemu ; ke ti lokoi la lo highe-hela
ma, ta bag lo.
19 Ke na woma, kina Ndimoi i kipoydni a ylala.
ti y^, ke ti ngi jonga ngele-gg-hu, ke i hea Ngewo
y^ya lokoi ma.
20 Ke ti ghia, ti li, ti 7ijla-yek]pei le htndei lo
ghi. Ndimoi iye pa na ta tieni, ks a njiei kpdya
a ndlia, ta to ti ma. Amin,
(Nji^i y^kpei na Marki iye nyegini ikelem^i.)
NJIA-YEKPEI KIA LUKI NYEGINL
Nau L
Kina nunga ghotoa ti ti mdutsia venga, hinddsia
hugeUi hilghdte va, ndsia va ti ghoyoa sen a wela
Trm lia;
2 Xza ti veni la mue, mua ndsia tdto ghelei mu
vuluisia mu tonga, he mua lo njiii misiri a mue.
3 Nya he, ngi toi lo kpeh^ngo, hia ngi hdni gbi
joghenga panda wdnda, tdtongo itdtomti, ngi nyegi
hi ye ngu ma, Teofilusi jdmdngo wdi.
4 Ko hi njietsia itonyei go, ti hi gdrani la.
5 Herodi mlotsia una, Judia ngi mdMi, almami
yela lo, iye na, ngi hije'i lo a SaJcaria, i Ahia hondH
hit, Jce ngi nydhei Aron nydha lengeisia yelage ye le,
ngi hijei lo a Misaheti.
6 Ke ti vengo ti lonydngo ye le Ngiwo ydma,
ta jla Nd^moi w^lii hu, ke jdwaisia hu, hdye %
ti ma.
7 Ke ndo ghi lye ti yeya, ghdmaile Elisabeti
gh^mdngo ye le; he ti vengo ti wovdngo se ye le.
B
2 Luki I.
8 Ke hina i weni, Ma iye almami yeng^i wema lo
Ng4wo yama ngi ndd hondei hu;
9 Kia ta almami yengsi wela, ngi ndei lo
a hdni gu-neingoa mo la, kina i ya lo Ndimoi
welei hu,
10 Xe foMi ghi tiye hema lo ngitlya, hdni gu-
neingoi mo ghel^i ma ;
11 Ke Ndimoi ngi lo-mo i ngi vului genga a ngie,
i loni yeja gdkei ma, Jiindei ta ku nei hdnisia
mo na.
12 Ke kina Sakaria i ngi loni, ke muamua lenga
a ngie, ke nduwa a ngi houa.
13 Ke NgEwo ngi lo-moi i ndenga ngi ma, y&'
Bd In va, Sakaria, ghdmaile hi Mi meningo le, ke
hi nyahei, Misaheti, a hindo-lo le lo hi we, ha ngi
hijei wale lo a Johani.
14 Ba kohu-ne jo lo, ke kdJm ghla, ke ti ghotoma,
ta goJm nei lo 7igi le gheUi ma.
15 Ghdmaile a ye lo wo Ndimoi ydma ; e ndo
ghoU, 0 ikpdngoi, ngi vengo a ye lo a Holi-Ydfii ngi
nje gohn.
16 Ke Israeli lengeisia ti ghotoma, a ti wote lo
Ndimoi ye, ti Y^woi.
17 Ke a li lo ngi lugo Bliasi ydfii Im, ke kpdyii,
ketsia ti lisia wote va ndengetsia ye; ke ngohH
ghonda-hela wote va, tonya-hela ti nemaJm-lew^i ye;
kg i nunga hughdte Ndimoi va.
18 Ke Sakaria i ndenga Ngiwo ngi lo-moi ma:
Luki I. 3
%ga ji go gho ma ? Ghdmaile 7m wQva lo ange, ke
nya nydMi he wovdngo s^.
19 X^e ndo-moi i potea, i nde ngi ma, ye : Gahrieli
lo ange, ngi iQni JSfgBwo labu, i nya longa nde va
hi ma, he njla yekpei jisia ge va dbie.
20 Ke kpele, ha mumu lo, he git a ylala, ngiye
foloi na ma, hindei jisia ta xuema ; ghdmaile hi nya
Id-yieisia liQuni a tonya, ndsia ta wema lo ti
gheUi ma.
21 Ke nungeisia tiye Sakaria mdwulo ma lo, ke
ti wu hH wunga ji va, i lemhini NgEwo welei hu.
22 Ke kina iye ghlani, t guni a ylala, ke ti
konga i kdma-hinda loa Ngeiuo welei hu ; ke ngi
Ipko yenga fey a ti ma, ke ngi Id mumua.
23 Ke kina iye weni, kina ngi ghei ghla voloisia
tiye ghoyoni, ke i ya ngi ye pelei hu.
24 Ke ifoloi ndsia ivoma, ngi nydhei, Elisaheti, i
gonga, i ngi villui lowu ngdlu loliia, ye:
25 Wi lo Ndemoi iye peni ange foloi ndsia ma, i
nya gheni ma, nya wufii ghla va nUnga lla.
26 Ke ngdlui iwoitagii ma, Ngewo i to-moi
Gahrieli lo Galili td-iva yela hu nda a Nazareti.
27 Tenlna yela ye, mhoyango td-moi yela ive, ta
toli a Josufu, Davidi welei hu, he teninii hijei ye lo a
Maria.
28 Ke Ngewo ngi lo-moi i wd ngi ye, i nde, ye:
gdhu ghla, hia ngaku gole-mo wdi ! Nd^nioi lo hi
woma : hi hetengo le nydJianga lia.
B 2
4 LuJci I.
29 Xina i ngi loiii, he ngi ll i ngi monea ngi
Id-yiii va, i gili ngi nemahu, ye: Ghe vdma lo
a ji^
30 Ke Ngewo ngi lo-moi i ndenga ngi ma, ye:
Bob luwa, Maria, ghdmaile hi ngdma gole joa a
Ngeivo.
Zl Ke hpele, la go lo, hi hindo-lo le, hi ngi hijei
wale a Jisu:
32 A ye lo too, ti ngi v:dle a na ngele ma ngi
Loi, he Ndimo Ngsvjo a ngi go lo a ngi Mi Bamdi
mdJia-heimEi.
oo Ke a we lo a mafia Jakohi ngi welei mahU
Jcunafo, Jce ngi genyei kelema e ye na.
34 Ke Maria i ndenga Ngswo ngi lo-moi ma, ye:
ji a ye wema, ji va ngi hindo go ?
35 Ke Ngeivo ngi lo-moi i iMea, i nde ngi ma,
ye: Holi-Yafei, a we lo hi ma, ke na i oigeU ma ngi
ghdysi, a hi mawe lo : fdle holi-hdni na, ha ndema,
ta ioli lo a JSfgewo-Loi.
36 Ke kpele, hi ndei Elisaheti, ta he i gonga ngi
wovangoi, ke ji lo ngdlui iwoitagii le, i lewea ngi
ma na v:o ta tolia kpema-moi.
37 Ghdmaile JSfgewo va hinda ghi e kpdkpdu.
o^ Ke Maria i ndenga, ye : kpele, Ndemoi nydha-
hoilopoi, ghe i nya we, kia hi Id-yiei na. Ke Ng^wo
ngi lo-moi, i ghla ngi gdma.
39 Ke Maria i liijea foloi ndsia ona, i li ngiy^
genyei hit a pim^, td-wdi yela hit, i Judia hU.
Luki I. 6
40 / wci Sakaria vMei hu, i vd Elisdbeti ma.
41 Ke kina iye went, kia Elisdbeti Maria ngi
vdrn4i menini, ke ndolai i windea ngi gpJm, ke
Misaheti i venga a Holi-Yafei.
4:2 Ke i ghdvjua ngeleya, i nde, ye: Bi hetengo le
nydhaiiga lia, ke nguei hi goJm hdni hetengo le.
43 Ke mi lo ji i hijei na, i w^ni nya ye, ke nya
Lemoi ngi njei i wa nya ye?
44 Ghdmaile, kjpele, kla hi vdmei ivoi i lodni nya
woli hUj ke ndolai i loindea nya goliw a kohH ne.
45 Ke ngi hetengo le na a hou a tonya, ghdmaile
hindei ndsia, ti ndeni ngi ma, ta hije Ndenwi ma,
ta ghoyo lo a vMa.
46 Ke Maria i ndenga, ye : nya ydfii a Ndemoi
Idto lo,
47 Ke nya ydfei i gphu nenga Ngiwo hu, nya
Bdwo-moi.
48 Ghdmaile i ngi nydlm-hoilopoi veli liindei
ghenga, ke kpele, kunafo mhonda ghi, ta nya wale lo
a numu mhetengoi.
49 Ghdmaile na. kjidydngo i hvula vxi wenga
ange, ke ngi hijei liolingo le.
50 Ke ngi mdnuma hindei i ndsia ma lo, ta luiva
ngi ma, a liij^ mhonda ma, i gele mhonda ma.
51 / kpdya genga a ngi lokoi; i ngdv:o-hela vdya
klli hu i ti nemahuisia.
52 / kpdya-hela yeinga ti liemeisia ma ; i ndsia le
ngeleya., ti mayengo.
6 Luhi I.
53 / ndole-hela ti go venga a hani yekpea, ke
kpdte-hela, i ti longa a ti yeya liakdb.
54 / ghonga ngi hoilopoi Israeli ma, kia a glli a
ngi mdnuma hindei ;
55 Kia i ndeni mu keisia ma, Abrahami ma, he
a ngi hui kunafo.
56 Ke Maria i heinga ngi gheldnga ngdlit sdiua :
t ydma ngi weUi hu.
57 Ji JElisaheti ngi gMi i Mtini pdnda-wdnda ndo
U va, ke i hindo-lo lenga.
58 Ke ngi heinyoisia, ta ngi ndengeisia, kina ti
menini, ke ji Ndimoi i mdnuma hinda wd peni a
ngie, ke ti goliu nenga ta tieni.
59 Ke kina iye weni, foloi iwayakpagii ma, ke ti
wd ndoi letve va, ke ti ngi vjdlea a Sakaria, a ngi
Mi hijei.
60 Ke ngi nje i potea, i nde, ye : Sdo, ngi hijei a
we lo a Johani,
61 Ke ti ndenga ngi ma, te : numu gli I hi hondei
Im ta toli a mhijsi ji.
62 Ke ti loko yenga ngi ke ma fey a, te : ta ye ngi
wale ?
63 Ke i ti moli, ti wa a mesei ta kolo-nyigi ma, i
nyegi, ye : ngi hijei lo a Johani : ke ti ghi ti wU hU
i lounga.
64 Ke ngi lei i wonga ke-yakpe, ke ngi n^i i
vuloa, ke i yla, i Ngeioo Idto.
65 Ke nduwa i ti ghi hounga, na tiye heni ti
Luki I. 7
lemh^ngo, he ti njiei jtsia ghi vaya hit, Judia yiye
genyM hu ghi.
66 Ke ndsia ghi ti ti inenini, ti ti Idi lo ti lima,
te : Ndoi ji a wema a ghe lo lo ? Ke Ndemoi lohoi
iye ngi ma lo.
67 Ke ngi ke, Sakaria, i venga a Holir-Ydfei, i
nde, ye:
68 Ndemoi hetengo U, Israeli ti Yiivoi, ghdmaile i
ngi nung^isia ghenga, i ti louma wonga.
69 / mhdivo loioo long a amue, ngi hoilopoi DavidA
weUi hu.
70 (Km i ndeni a ngi holi profitisia ti lei, ndsia
ti na wo a tdto ghelei.)
71 Te: a mtc hdwo lo mu gonygisia yeya, ke ndsia
ghi yeya ti loioonga amue.
72 Mdnuma liindJi we va, na i ndeni mu, ketsia
ma, ke glli va a ngi holi vjoyelei.
73 KpQjvi na i nguani mu ke Ahrahami, ye:
74 Kg i fe mue, ko kina i mu hdwoa lo mu
gonyofsia yeya, mu tigi ghe-kpia nduwa ghi I
niic ma.
75 Holi hinda Im, ke tony a hinda hu ngi ydma,
foloisia ghi hu ma levu.
76 Ke hia, ndoi, ta hi vjdle lo a na ngeleya ngi
profiti, ghdmaile ha li lo Ndimoi lugo, ngi weleisia
hUghdte va.
77 Fe va ngi nungeisia ti mhdwo go, kia i mdnua
lo ti ma a ti hinda nydmutsia.
8 Luhi II.
78 Mu Yewoi mdnumfi jahu, a na fglQ hij^ngoi
ngele ma, i mib glenga.
79 Fofo m va ndsia we ti h^ini hjpindi hit, Tee hd
nenei hit; mu gowotsia lo va ndlleli welii M.
80 Ze ncloi i lola, i kpaya ngdfa Mo, ke iye
nggleisia hit lo, nglge i hltini ngi ge vQlgi ma a
Israeli.
NGU II .
Ke Una i weni foloi ndsia ma, ke Sesari Augusti %
sawa la, ye : ndoloi ghi ti ti hijeisia wu kolo hU.
2 Ke mlije wulei ji kolo hu, tiye tdtoi lo hdUi,
Una Kirenu iye Siria mahU, a mdha la.
3 Ke ti ghi ti ya ti Ujei wH va kolo hH, ti ghi ti
nda Id-wdi hu.
4 Ke Josufu he i lenga a hije Galili, a ghla
td-wdi Nazareti hU, a li Judia hH, Davidi ngi Id-
wdi hit, ghdmaile iye Davidi ngi weUi hu lo, ke ngi
hondSi hU.
5 Ti hijei wu va kolo hit, ta Maria ngi nydha
loyangoi, na iye kohU.
6 Ke Una i weni, kia tiye na, ke folgisia ti hitea,
ngi lo le va.
1 Ke i kfia hindQ-lo lenga, i ngi lemhe a kUla, i
ngi la hindii soisia ta meli na, ji va hinda ghi lye
na ti va pelei hu.
8 Ke mhdla-mahit-gh^'hela lo tiye ndoloi na s^
LuU 11. 9
hu, ta y% hpalei hit, ta ti hdlanga-maliu-ghe a
hpindi.
9 Ke hjpele, Ndimoi ngi lo-moi i wa ti malm, he
Ndemoi otgi mdvoi i vQnga, i ti hemhe ; ke ti luwa
ghon.
10 Ke Ngewo ngi lo-moi i ndenga ti ma, ye: Wa,
luvja, ghdmaile, Jc0le, ngi vjd wih ive a ngo loili
yekpea^ koJiu ne wd i hit, na « wmia nunga ghi v-e:
11 GhdmoMe foloi ji ma lo ti mhdivo-nio lenga vm
we, DavidA ngi Id-vmi Im, na Ndemoi Kristi le.
12 Ke ji lo a loema a ndli wu ma, wa ndolai
male lo mbembengo kula hii, i lani hindii soa ta
meli na.
13 Ke ke-yakpe, ke ngele-gohu-go-hela vaha ti wa
la Ngiwo ngi lo-moi, ta Ngiivo Idto ; te :
14 Tdto lo Ngewo ma ngeleya, ndAleli ndoloi hu,
lima hinda yek]pe nunga ma.
15 Ke kina i weni, kia Ngtvjo ngi lo-hela tiye
hijeni ti ghela, ti ydma ngele-gohU, mhdla-^mahu-gbe-
hela ti nde ti nyonyo ma, te: a mu li na Betlehemi
hu, mu hindei ji lo, na i wenga, na Ndimoi i kenga
amue.
16 Ke ti wa a pimej ti Maria male, ke Josnfii,
ke ndolai i lani hindii soa ta meli na.
17 Ke kina ti toni, ke ti njiei vdya hu, na ti
ndeni ti ma ndoi ji va.
18 Ke 7idsia ghi ti menini, ke ti nemahtc i wunga
hindei ndsia va mhdla-mahu-ghe-hela ti ndeni ti ma.
B 3
10 Luki IL
19 Ke Maria i Mnd^i jisia ghi lama-ghdtei lo, i ti
ydndo ngi lima.
20 Ke mhdla-mahu-ghe-hela ti ydma, ta Ngiwo
hete, ta ngi IdtQ hindefsia gbi va ti menini, ke ti
toni, kia ti ndeni ti ma.
21 Ke kina fold waijakpetsia tiye ghoyoni
ndoi lewe va, ti ngi hijei wale lo a Jisu, na
Ngiwo lo-moi i ngi ivdUi la, ta la he a ngi go
vmmbu.
22 Ke kina ngi ghela ghm voloisia tiye ghoyoni,
kia Musa jdwai i ndeni la, ke ti wa a ngie
Jerusalemi hu, ngi ve va Ndimoi we.
23 Kia. nysgingo Nd^moi ngi jdwai hu : hindO-loi
ghi lo na a. huhu a le, ta ngi vjdle lo a holi
Ndemoi we.
24 Ke sd-ghia va, kia ndengo la Ndemoi jdwai hH,
homokulo felea, o i^owo lenga felea.
25 Ke kpele, Td-mo yela lo iye Jerusalemi hU, ngi
hijei a Simeoni lo, ke td-moi ji ngi lonydngo, ke
a Ngiwo lima liindii we, iye Israeli ti ll-lili lo
mdwulo, ke Soli yafii iye ngi ma lo.
26 Ke noli-Ydfei i kei lo a ngie, ye: S hd lo
ngtye ke a Ndimoi ngi Kristi loni.
21 Ke i iva ngdfei hit Ngiwo welei hu: ke kina
nd^-h^leisia ti wdni a ndoi Jisu 'pe va a ngie kia
sdwai i ndei la :
I
28 / ngi vmmhu ngi ydka hit, i Ngiwo hete, i
nde, ye:
Luki II. 11
29 Nddmoi, ghe na hi hoiloijoi i yama ndv-leli hu,
kia hi Id-yiei i ndeni;
30 Ghdmaile nya ydmeisia ti hi hdwo liindii long a.
31 Na hi hughdteni nunga ghi ydma.
32 Lamho, fofo ge va a Kafrisia, ke mdvQi Israeli
va, hi nungeisia.
33 Ke Josufw ke ngi njei ti wu hit i vmnga
hindSi ndsia va, i ndeni ngi va.
34 Ke Simeoni i ti hetenga, i nde Maria ma, ngi
njii, kpele, ndoi ji heingo le ti ghotoma ti gUla va
Israeli 7m, ke ti hij'e va ghoma; ke ndli va na te
njla yekpe le fa.
35 Mhovja a hi nda ll ho lo, ko kiltsia ti ti ghotoa.
nemaJiu, ti ge.
36 Ke Ana lo iye na, ke nyaha profiti a ngie,
Fanueli nydha-loi, Aser hondei hH; ke ngi wovango
ghon, i lemhia a ngi Mni fo wofela, kia wo tenina
a ngie.
37 Ke kpdwo ye le a ngie, ngi vo nil ndni
ghoyongo mahu ndni ; i ghmni Ngtwo ngi welei hu,
ke a Ngiwo ghe-ghla a kpindi ke fo, a su-hou la, ke
he wela.
38 Ke i wa ikjpeUi na se ma, i se-ghia ta he
Ndemoi ma, i njla le ngi va ti ghi ma ta pele hu
ghe ngumawo hindM va Jerusalemi hu.
39 Ke kina ti hindeisia ghi loeni, kia Ndewm ngi
sdwaA i ndeni, ke ti ydma Galili hu, ti ndd Id-wdi
Naza/reti.
12 LiiJd 11.
40 Ke ndoi 'i Idla, i ghaya ngctfa hu, i nda ve a
nemahu leiue, Ice Ndimoi yalm goUi iye ngi ma lo.
41 Ke ngi U-heUsia ti li lo Jerusalemi hit foi ghi
ma, Uive-mahu-gomei ma.
42 Ke kina ngi xo iye pu mahu fele, ke ti ya
Jerusalemi hu, kia ta pe kome ghelei ma.
43 Ke kina ti folQisia ti ghoyoni, kia ti ydmani,
ke ndoi Jisu, i ghmdea poma Jerusalemi hit, ke
Josufu, ke ngi njH ti koni.
44 Ke ti glli lo, te, ta lo fahii liu, ke ti fo yela
jia ga, ke ti ngi longa ngi wonga lla, ke ngi
go-hela ;
45 Ke kina tl ngi loni, ke ti ydma ghoma
Jerusalemi hu, ta ngi lolo.
46 Ke kina i weni fold sdwa woma ti ngi male
Kg^ivo weUi hu, iye heini kdra-bcla lla, a wolo ti
7tia, a molia ive,
47 Ke ndsia ghi ti ngi wo menini, ti nimahU
i wuni lo, ngi hiiida hitgoUi va, ke ngi ghemhoisia.
4R Ke kina ti ngi loni, ke ti wu hit i wUnga, ke
■rig% njsi i ndenga ngi ma, ye : Nya lo, ghe va lo hi ji
■Loengd amue?
49 Ke i ndenga ti ma, ye : I ye na wa nya lo t
Wu ko lo, we, ke nga nya Ke yengii we lo ?
50 Ke ti njiH hUgoni na iye iideni ti ma.
51 Ke ti yeinga ta tieni ti wa Nazareti hit, ke i
gowgi lo ti ice; ke ngi njei i nji$i jisia ghi Idma-
ghdtei lo ngi U ma.
Luhi III. 13
52 Ke Jisu ngi nemahU i lew^a, he ndola, Tee a
ngahu gole jo a NgBwo he a nunga.
NGU III.
Fq pH mahu loluge ma Tiheriu Sesari mahayei hu,
kina Fontiu Filatu sdma a ngie Judia va, ke
Herodi sdma a ngie Galili va, ke Fili^pi, ngi ndl-
liiTido, sdma a ngie Ituria va^ ke Trakoniti Idle va,
ke lisania sdma a ngie Ahileni va ;
2 Ke Anasi ke Kaifasi almami waisia atie, ke
NgevjQ Idyi^i i ivd Joliani ye, Sakaria ngi loi,
ngoUi hit.
Z Ke i wa tdtetsia ghi hu, ti Jordani ghela, a
haiJtisi yiei le, nemahil wote va, mdnu va hinda
nydmvisia ma.
4 Kia nyigingo koloi hit Isaya, profiti Id-yietsia
hit, ye: Tela ngi woi a ghla ngoUi hu, ye: A
Ndemoi ngi vjel^i hitghdte, wu ngi weletsia wona.
5 Ndemhu-ndemhu ghi lo a la velo, ke ngiye ghi,
ke mbemele ghi lo a yei lo, ke hdni yanUngotsia ta
wona lo, ke hinda ghokola-ghokgletsia ta ghongho lo.
6 Ke nmnu ghi a Ngewo ngi hdwo hindei lo lo.
^ Ke i ndcnga fdhei ma ti wdni ngi ye, ti ti
haptisi we va : 0 Kali hondei, ye lo i wu Idhinga
vm wela ndl-lewe ma, na a wdma?
8 Fdle a wa a ngulu-wua ndsia ti nfidhoungo
Tiemahu wote va ; ke wd tdto a ndela wu n^mahuisia
14 Luhi III.
Tin, we, mu Ahrahami joi lo mu he va ; ghdmail^
nge ivu ma, Ngewo ngi gungo le, i Jcotu jisia w€
a ndenga Ahrahami we.
9 Ke homd lo na i Idni nguluisia ti hapetsia ma;
fate ngului ghi lo na e lua a ngua yekpe, ta tew^ lo,
ti plli ngomhui ya.
10 Ke nungesia ti ngi molia, te: fdle, ma.
gho we ?
11 / 2)Qf^, ^ ^^^ ^^ '^^7 y^' Numui hula felea ti
ngi yeya, gie i fe na ice Jidni ghi I ngi yeya. Ke
na meJidni ngi yeya, ghe ta he i pe.
12 Ke ndvo-ydndo-hela he ti iva ti ti haptisi we
va, ti nde ngi w.a, te : hdra-moi, ma gho we ?
13 Ke i ndenga ti ma, ye: wd na luumhu teioengo
ma, na ti ndmi wu ma.
14 Ke ho-heletsia he ti ngi molia, te: ke mua, ma
gho w^ ? Ke i ndenga ti ma, ye : wd nu ghi vdwoli,
wd nu mayia ge a nde ; Tee a pe wu lisia ti Isli wu
pdgei va.
15 Ke hia nilngeisia ti ye mdwu lo ma, ke ti ghi
tiye gili lo ti nemahuisia Johani va, ina ta lo
Kristi a ngie, o ta I le.
16 Ke Johani i potea, i nde ti ghi ma, ye : Nya,
7igi wu haptisi we a nja, ke yela lo wd ma, i
kpdyani, i lewe nya ma, na ngi gowoi i ngey^tsia,
nya md-i-Jwuni ngi vulo ; a wu haptisi we lo, a
Holi-Ydfei, ke ngomhu.
17 -A'a ngi veUi i ngi yeya, a ngi hii ydfe lo fo.
ImU hi. 15
a ngdndo lo ngi ghuei hu, he a Mi mo lo a ngomhui
na e lufe„
18 I^e hinda ghotoa wehd lo iye ndeni nungeisia
ma ngi yeiuo yiei liii.
19 Ke ji va i yiani sdmei Herodi ma, Herodia^i
va, ngi nde-hindo-loi, Filijn, ngi nydMi, ke hinda
nydmufsia ghi va, ndsia Herodi i ti weni ;
20 Ji lo i puni ghi ma hu, i Johani wlli kpi?idi
weWm.
21 Ke kina i weni kia nUngetsia ghi tiye ti
baptisi weni, Jisu he ti ngi haptisi we; ke kia iye
hema ke JVgele-goJm i Id-iuga :
22 Ke Holi-Ydfei i yeinga ngi ma, a kplage kia.
bomokulo na, ke 'iigQ i ghla Ngele-gohu, na i ndeni,
ye: Nya lima Loi lo ahie, nya li lelingo hi ma.
23 Ke Jisu i ngi mlui ngi vo i tdtm a hltila nU
fhoyongo mahu pu hu ke, kia tiye glli, te : ta lo
Tosufu ngi loi; Hell ngi loi.
24 Matati ngi loi; Levi ngi loi; Melki ngi loi;
^Tana ngi loi; Josufu ngi loi;
25 Matiasi ngi loi; Amosi ngi loi; Naumi ngi
'■Qi; Esli ngi loi; Naggi ngi loi;
26 Maati ngi loi; Matiasi ngi loi; Simei ngi
'•Qi ; Josufu ngi loi ; Juda ngi loi ;
27 Joana ngi loi; Besa ngi loi; Zorohahel ngi
'oi; Salatiel ngi loi; Neri ngi loi.
28 Melki ngi loi; Adi ngi loi; Kosam ngi loi;
Elmodam ngi loi; Eri ngi loi;
16 LuU IV.
29 Jose ngi loi ; Miezer ngi lot; Jorim ngi loi;.
Matati ngi loi; Levi ngi loi;
30 Simeoni ngi loi; Juda ngi loi; Josvfu ngi loi;
Jonan ngi loi; Eliakim ngi loi;
)1 Melea ngi loi; Menan ngi loi; Matata ngi
Lui; Natan ngi loi; Bamdi ngi loi;
32 Jese ngi loi; Ohed ngi loi; Boos ngi loi;
Salmoni ngi loi; Nasoni ngi loi;
33 Aminadabi ngi loi; Arami ngi loi; Esromi
ngi loi; Faresi ngi loi; Juda ngi loi;
34 JakoM ngi loi; Isaki ngi loi; Ahrami ngi
loi; Tera ngi loi; Nako ngi loi;
35 Saruki ngi loi; Bagau ngi loi; Faleki ngi
loi; Hehcr ngi loi; Scda ngi loi;
36 Kainani ngi loi; Afaksadi ngi loi; Semi ngi
loi; Noa ngi loi; Lameki ngi loi;
3*7 Matusela ngi loi; Enoki ngi loi; Jaredi ngi
loi; Maleleel ngi loi; Kainani ngi loi;
38 Enosi ngi loi; Seti ngi loi; Adami ngi loi;
Ng^wo ngi loi.
NGtJ IV.
Ke kina Jisu i vmdani a Holi-Ydfei ke i ydma
Jordani ye; ke ngdfei i ya a ngie ngoUi Jiu.
2 Ke Satani i ngi gole fo nu file ghoyongo ; ke %
fii ndsia ma, iye lidni ghi meni; ke kina tiye
geleni, na woma ke ndole ngi Tioua.
Luki IV. 17
3 Ke Satani i nclenga ngi ma, ye: ina In Ng^vjo
loi lo abie, nde kotui ji ma, i wote a kpoh'il.
4 Ke Jisu i ^potea, ye : Nyegingo U : Numu e vulu
a kpohH leke, ngiye njiii na ghi a ghla Ngiwo la.
5 Ke Satani i ngi wumhua ngiye guha mahu ;
ke i ndoloi ngi kenyetsia liii ghi ge a ngie hii^
gutungo.
6 Ke Satani i ndenga ngi ma, ye : Kpdyei ji ghi
lo nga fema hi we, ke hdni yekpetsia ti Jm;
ghdmaile ti fengo U nya vje, ke numu ghi lo nya
longo la, nya fe lo a ngie.
7 Fdle, ina ha gula lo nya gowo ma hu, ghi hi wo
a ye le.
8 Ke Jisu i potea, ye oigi ma: hije nya woma,
Satani ; ghdmaile nyegingo le: Bd gfda lo Ndimoi
hi Yiwoi gowo hu, ke ta yakpe lo, ha ngi hinda
wele.
^ Ke i wa a ngie Jerusalemi hu; i ngi hei
Ngeivo welei mholoi malm, i nde ngi ma, ye : ina hi
Ngswo Loi lo ahie, ghuja:
10 Ghdmaile nyegingo le: A ngi iQ-hela Idhi lo hi
va, ti hi mahu-ghe:
11 Ta hi hou ti yeya lo, ti hi de, ko ha hi gowo
ho kgtic ma.
12 Jisu i potea, ye ngi ma, ndengo le: Bd
Ndemoi hi Yewoi gole.
13 Ke kina Devili i welani a kolei ghi, ke i
ghenga ngi ma kulo.
18 Luhi IV.
14 Ke Jisu i ydma ngdfa gMyH Jm Galili M,,
ke ngi ma lov'o i vdya itatetsia hu ghi.
15 Ke i ti gar a sinagogisia hit, ti ghi ti ngi Idto.
16 Ke i wa Nazardi tin, hindei ti ngi mahei na ;
1:^ i ya sinagogi hu, Jcina ngi we-hindsi iye na,
sahati voloi ma; he i loa koloi gdra va.
17 Ke ti ngi goa a jprofiti Isaia goloi, ke ki^ia i
goloi la.-ivoni, i hindii lo ti nyegi na:
18 Ndtmoi ngi Ydfei lo nya ma; gbdmaile i loko
lo a nya ma ngi Id-yia yekjpe le va feli-hela ma ; i
nya longa. ngi ndl-nydnl-hela hdivo, ngi mhdwo v^
koliotsia ice, ngi pe pumic-hela ti tuwo lo, ngi ghe
ndsia ma ti ma howango.
19 Ngi Ndimoi ngi vo yeki^ii yia le.
20 Ke i koloi ghowua, i fe misiri we, i hei ; ke
ndsia ghi ti sinagogi hit, ti ti ydmei longa ngi ma.
21 Ke i tdtoa a ndela ti ma, ye: foloi ji lo koloi
ld-yi4i i welenga wo hu.
22 Ke ti ghi ti ngi hounga a ngi ma, ke ti wu
hu i vmnga nfla yek^eisia. va, ti ghiani ngi Id hit;
ke ti ndenga, te : Josiifu ngi loi lo a ji ?
23 Ke i ndenga ti ma, ye: A tony a wa sdUi ji
hei lo nya ma, hdlemoi, hi vului hdivo ; hdni ghi lo
mu menini i weni Kapernaitmi hit, pe he hi
loloi hu.
24 Ke i ndenga, ye: A tonya nge wu ma, nge,
profiti ghi % gulu ngi nda loloi hu.
25 A tonya nge wu ma, kpdwo ghotoa tiye lo
Luki IV. 19
Israeli hu, Eliasi ghelemei, Jcina ngele-gohu iye
ghovmni fo sdwa Ice ngalu woita, kina ndole wdi iye
na ndoloi ghi.
26 Ke tiye Eliasi iQni yela he ye, ngiye ma
Sarevta, Sicloni Id wdi hu, nydha yela ye, kpdwo
a ngie.
27 Ke hpohpou-lela ghotoa lo ti ye Israeli hU,
Eliseusi, jprofiti ghelemei, ke yela he iye hdwoni,
ngiyema Naamani, Siria-moi.
28 Ke ndsia ghi tiye sinagogisia hu, kina ti
hindei jisia menini, ke ti ll i lewenga.
29 Ke ti hijia, ti ngi lukpe, i ghm tei hu, ke ti
wd a ngie komhoi ya, hindii ti tei loni na, ngi
lilk0 va, a ngi ivu ma wele.
30 Ke ta i lewe a ti lla we, i li.
31 Ke i yeinga Kapernaumi hu, Galili Id-wdi, i
ti gdra sahati voloisia ma.
32 Ke ti vM hu ivua ngi gdrii va ; ghdmaile ngi
Id-yie'i kpdyango ye le.
33 Ke kena yela lo iye sinagogi hU, ngdfa nydmiii
i ngi hu, i ghdwua ngeleya, ye :
34 Ghe mu ma, gho lo mu lua hu ma wu^ni, hia
Jisu lo Nazareti-moi ? hi wd mu wd va lo ? Ngi ko
lo ghe nu4o ahie, Ngevjo ngi Holi-moi.
35 Ke Jisu i ghandea ngi ma, ye: hi Isi ghowu,
hi ghia ngi hu ; ke kina ngdfa nydmui i ngi gulani
ndia, ke i ghia ngi hu, ke % ngi nemuni.
36 Ke ti ghi ti wu hu i wunga, ti nde ti nyonyo
20 Luki V.
ma, te: ghe yla lo a ji? ghamaiU i ndenga ngdfa
nydmuisia ma a maha-lci-yla a h])dya, he ti ghia.
37 Ke ngi loiuoi i vdya ncloloi hu i Jdndi^i ghi.
oS Ke i hijia, i ghla sinagogi hu, i wa Simoni
loeUi hu, ke Simoni ngi Yemoi iye mdvula wd hU
lo, ke ti ngi mdnenea ngi va.
39 Ke i loa ngi mahu, i ghdnde mdvulei ma, ke
i ghenga oigi ma; ke i hijia ke-yak0 i ti ma
k^-ghla.
40 Ke kina foloi iye gulama, ndsia ghi tiye highe
gege hu, ti iva a tie ngi ye, he i loko welenga ti ghi
ma, i ti hdwo.
41 Ke ngdfa nydmua he ti ghlai lo ti ghotoma hU,
ta ghawu, te: Kristi lo ahie, Ngiwo ngi loi ; ke i
ghandea ti ma, ye, ta yla; ghdmaile ti koi lo, te:
Kristi lo a ngie.
42 Ke kina ngele i woni, ke i ghia, i li ngolei hit,
he fdhei ngi longa, ti lud ngi ye, ti ngi huhou, te, a
ghia ti ma.
43 Ke i ndenga ti ma, ye: ngi loni ngi njla
yekpei le, Ngeivo genyei va td wekeisia he ma;
ghdmaiU nya longa na va lo.
4A Ke i njla yekpii lenga Galili ti sinagogisia hu.
NGU V.
Kina i weni nungeisia ti ghondani ngi ma Ngiwo
iii mini va, ke i loa Genesareti wQp^i ma.
Luki V. 21
2 / ndende film lo ti loni popei ma, he nye-ghe-
t^la tiye gMa ti hit, ta ti hometsia tvua.
S Ke i wilia ndendefsia yelage hU, Simoni ngi
ndei, i nde ngi ma, ye : i ghla Jculo nglyei ma, Ice i
Mnga, i nunga gctra ndendei hu.
4 Ke kina iye welani a ylala, ke i ndenga Simoni
ma, ye: ghla isusui hu, wu wu homeisia gula i
kpoto va.
5 Ke Simoni i potea, i nde ngi ma, ye: Ndimoi,
mu monea a kpindi ji p%, mil liani ghi houni, ke hi
Id-yiti va lo, nga mhomei gula lo.
6 Kina ti ji weni, ke ti sondoa nye ghotoa ma, ke
ti homii i tdtoa a helala.
7 Ke ti loko ya 7aeme ti mhdnga ye, ti ye ndende
weksi hu, ti iva ti gho ti ma; ke ti wd ti ndende
vengo lave, ke ti tdtoa a witla.
8 Ke kina Simoni Fita i toni, ke i gula Jisu
goivoi hu, ye: ghla nya ivoma, ghdmaile nu nydmu
lo ange, 0 Ndemoi!
9 Ghdmaile ngi vju hit wui lo, ke ndsia ghi tiye
ngi woma nye ghotoisia va tiye houni.
10 Ni lo he Jakohi iye na, ke Johani Zehedi ngi
lenga, Simoni ngi mhdnga. Ke Jisu i ndenga
Simoni ma: Ba luwa, kia i tdtoni filoi ji ma, ha
nunga lo hou.
11 Ke kina ti wdni a ti lendeisia nglye ma, ke ti
ghelea kpelema ti lo ngi ivoma.
12 Kina i weni iye td-wd yela hu, ke kpele,
22 LuU V.
tcl-moi yela kpoJcjpou Uh^ ngi ma, Tcina i Jisu loni,
ke i gula ngi gowo hu, i ngi mdnme, ye : Nd^moi,
ina hi Iwnango le, ha jpe lo ngi hdwo.
13 Ke i oigi lohoi Idmhonga, ke i jd a ngie, ye:
Ngi lUma, hi hawQ ; he he-yahpe kpokpoui i ghla
ngi ma.
14 Ke i ngi Idliinga, ye : hd nde nu ghi ma, li, hi
hi vului ge a almami, hi li a na hi hdwoUi va, kia
wo Musa ndei la, a seli va ti we.
lb Ke ni leke ngi ma lowoi a ghla, ke fdha
ghotoa ti ngdndonga meni va, ko ti hdwo a ngie ti
higheisia ku.
16 Ke i ngi vului ghla ti lia, i 1% ngolei M, i
he na.
17 Ke kina i weni foloisia yela ma, iye kdra
wema, ke Farisisia, ke sdwa-huge-hela ti Mini, tiye
ghlani tei ghi lo hit ti Galili, ke Judia, ke
Jerusalemi; ke Ndemoi ghdyii iye na lo ti hdwo va.
18 Ke kpele, ke nunga ti wd a td-mo yela ikpuko
ma, i ndvga highe liu ; ke ti konga a wdla a ngie, ti
ngi Id ngi labu.
19 Ke kina tlye ipelei ghi joni ta wa a ngi^,
fdliii va, ke ti Unga pelsi wu-mha, ti ngi yei
ikpukoi ma i ndiei Jisu Idhu.
20 Ke kina i toni ti ngi liounga a tony a, ke i
ndenga ngi ma, ye: Td-moi, ngi mdnua hi ma a hi
hinda nydmuisia.
21 Ke kolo-nyegi-heletsia, ke Farisisia ti tdtoa a
Luhi V. 23
kara la ti nemahu, te : Ye lo a ji, a njia nydmu le ?
Ye lo a nidnu Jiincla nydmu ma, ngiye ma Ngeivo
yakpe ?
22 £^e hina Jisu i ti nemahuisia ggni, Jce i potea,
i nde ti ma, ye : Gho wu kdra ma nemahu ?
23 Igdo hebengo, nde va, ngi manua hi ma a hi
hinda nydmiitsia, 0 nde va, hi liije, hi jia?
24 Ke ho ivu ko ke hindo-loi k]pdya lo ngi yeya
ndoloi hu mdnu va hinda nydmua ma (ke % ndenga
ndnga highe-moi ma) nge hi ma, hije, hi hi ghukoi
wumhu, hi li hi vjele hu.
25 Ke i hijenga kc-yakpe ti ydma, i na wumhio
iye Idni ma, ke i ya ngi wele hu ; a Ngeivo Idto.
26 Ke ti ghi ti gdhu ghla, ke ti Ngeivo Idtonga ;
ke ndua i ti hu venga, te : Mu kama-hinda iQa a
foloi ji.
27 Ke hindei jisia woma i ghla, i li; ke i ndvo-
ydndo-mo longa, ngi Id a Levi, i heini ndvo-vemei
ma, ke i ndenga ngi ma, ye: To nya woma.
28 Ke i ghi longa, i hije, i to ngi luoma.
29 Ke Levi i melic wd ghdtea ngi we ngi ndd wele
hu ; ke fdha ghotoa lo tiye na a ndvQ-ydndo-hela, ke
pekd, ndsia ti heiii ta tieni.
30 Ke ti kolo-nyegi-heleisia, ke Farisisia ti gho-
yenga ngi woma-heleisia ma, te: Ghe va lo wa mehe
me, v:u kjjole we a ndvo-ydndo-hela, ke hi7ida
nydmu-we-hela ?
31 Ke Jisu i potea, i nde ti ma, ye : Ndsia hinda
24 Luki V.
ghi (l) ti ma, ti iQni a hdle-mo, ngiye ma ndsia ti
highengo.
32 Ngl wdni tonya-hela wale va, ke hinda nydmu-
tela ti wote.
33 Ke ti ndenga ngi ma, te: Gbe va lo, Johani
ngi woma-hdeisia ta su-lwu pepe, ta he we, ke
Farisfsia ti woma-leleisia he, ke U nd^tsia ta meJie
me ta kpol^ we?
34 Ke i ndenga ti ma, ye : Wa pe lo nydha-jo-mo
ninei ngi mbdnga ti su-hou kina le nydha-fi-mo
ninsi i ti lla lo t
35 Ke ifolotsia ta wa lo, kina ta nydha-jo-mo
niiiEi ghia ma ti lia, ke ti su-houngo ta ye lo ifQlgi
ndsia ma.
36 Ke i sale he henga ti ma, ye: Numu ghl e
kula nlna gutu we ingova ma; ina na I le, imnei
a mhela lo, ke gutui na i ghlani ininei ma e luma
ngovBi we.
37 Ke numu ghl, e ndo nina wu sdni wova hu,
ina na I le ndo ninsi a sdnisia wo lo, ke i vdya, ke
sdntsia ti nydnia.
38 Kg ndo ninsi a wu sdni nina hu lo ; ke ti
vengo ti Idma-ghdtea.
39 Ke numu ghi kina i vMa lo a ndo wova
ghoela ke-yakye i mdni ndo nina ma; ghdmaile i
ye : ngovei i fisa.
( 25 )
NGU VI .
Ke kina i weni, sctbati ifeUgeUi ma, na i toni
ilidlagii ma, ke i leiuea mha-ghaetsia hu, ke ngi
woma-heleisia ti mhsi luonjenga, ta njowele ti yeya,
ta me.
2 Ke Farisisia ti Unga ti nclenga ti ma, te: Ghe
va lo iva na wele md-l-liouni pe va sahatisia ma ?
3 Ke Jisu i potea, i nde ti ma, ye : Wu ji he gei
lo, na Davicli iye peni wo, kina ndole ngi houni, ke
oidsia ma ti ngi vmnat
4: Kina i lini JSfgiicQ iveUi hic, i ke-gholm wHmbu,
i ti me, i fe ndsia he we tiye ngi woma, md-l-houni
me va, ngiye ma almami va leke'?
5 Ke i ndenga ti ma, ye: Hindo-loi Ndimo le
sahati he va.
6 Kina i weni sahati ipeka ma, ke i wd sinagogi
hu, i kdra we: td-mo yela lo iye na, ngi yeja lokoi
hengo.
7 Ke kolo-nyegi-heleisia ke Farisisia ti ngi mdnea,
ina a hdwo we lo sahati ma, ko ti ngi jdwu hou.
8 Ke i ti nemahuisia gonga, ke i ndenga td-moi
ma na ngi lokoi hengo ye le, ye: liije, hi lo ndla.
9 Ke Jisu i ndenga i nde ti ma, ye: Nga wu
moli lo a liinda yela: mdlioungo le liinda yekpe we
va sahati voloisia. ma, o hinda nydmu we va?
Ndevu hdwo va, o pd va ?
C
26 Luki VL
10 Ke hina i ti ghi gheni, i ndenga td-moi ma,
ye : Bi lokoi Idmho ; ke i ijea, ke ngi lokoi i ydma,
i hdtvQ kia ijpeMi na.
11 Ke ti gbowa pdra, ke ti wu hitenga ti nyonyo
ma, hindei maJioungo ti pe a Jisu.
12 Kina i weni ifoloi ndsia ma, ke i ya ngtye yela
mahu, he we va ; i yi kpiiidi joi Jiema Ng^wo ma.
13 Kina ngele iye woni, i ngi woma-heleisia wdle
ngi ye, i ti malio j^u mahu file ti lla, ke i ti wdlea
a to-hela.
14 Simoni, na ta tolini a Peta, ke Anderu, ngi
nde-hindoi ; Jakobi ke Johani ; Filipi ke Bartolomi ;
15 Mati ke Tomasi, Jakobi Alfiu ngi hindo-loi, ke
Simoni, na ta toli a Selotes ;
16 Judasi Jakobi ngi nde-hindoi, ke Judasi
Karioti-moi, na bdya-moi ye le.
17 Ke i yeinga a tie, i lo buloi ma, ke ngi woma-
beleisia ifdhei, ke fdha gbotoa, ta gbia Judia hit
gbi, ke Jerusalemi, ke Tire, ke Sidoni yei gdkunga ;
ndsia ti wdni ngi Id-yiei meni va, ko i ti bdwoa ti
higbeisia hit.
18 Ke ndsia ngdfa nydmuisia ti ti 1% heini,.ke i
ti bdwoa.
19 Ke fdMi gbi ti konga ja va a ngie ; gbdmaile
k])dya i gblani lo ngi hu, ke i ti gbi bdwoa.
20 Ke i ngi ydmeisia wumbunga, i ngi woma-
beleisia gbe, ye: Wu betengo le, feli-bela ; gbdmaiU
wu u-Q lo a Ngiwo genyii-
Luki VL 27
21 Wu hetengo U ndole wu ma nd ; ghdmaile luw
goi a ve lo : Wu hetengo U wa wo nd ; ghdmaile iva
yele lo.
22 Wu hetengo le, kina nunga ta lolo ma aiuue,
kina ta wu ghia ma ti lla, ke ti wu lowo nydni ;
ke ti vju hijei ghia a hdni nydmu, Numu-hindo-
loi va.
23 A gohu ne ifploi ndsia ma, wu winde a kdliu
ghia; ghdmaile fit lo wo ti keisia ti peni a
profitisia.
24 Ke powo lo wu ma, loua wu, ghdtengo ;
ghdmaile wu wela a wu Id-leli jo lo.
25 Poioo lo wu ma, loua wu go vengo, ghdmaile
ndole a wu liQu lo: powo lo wu ma, wua %oa yele
nd ; ghdmaile wa hinda mai he welo, wu wo.
26 Poiuo lo wu ma, kina nunga ghi ta wu yla
yekpe lema ; ghdmaile ni lo ti keisia ti peni a nde-
yrofitisia.
27 Ke ngi nge wu ma^ wua wu Tneni ma: A lo a
wu gonyoisia ; a hinda y^kpe vje a ndsia ti lolongo
a wue.
28 A ndsia hete ta wu yeli ; wu he ndsia va, ta
wu hou a nydmu.
29 Nilmui a hi lewe hi hd ma, ipekii he wote
ngi ye. Ke nilmui a hi lom4i, imdhUge, hou, hd
mdwali ngi we i mhicige he hou va.
30 Fe numui na we a feli hi ma, ke nilmui a hi
JQ hdnisia hou, hd npa le ghoma.
c 2
28 LuU VI.
31 Ke hia wu loni nunga ti fe a wue, a pe nt a
tie he.
32 Ke lou iQnga lo a ndsia ti longa a wice, gbe je
lo wa so? ghdmaile liincla mjdmu-lela ti longo a
ndsia ti longo a tie.
oo Ke wu liindct yehpe ivenga lo a ndsia ta hinda
yekpe loe a tctce, ghe je lo wa so? ghdmaile hinda
nydmu-hela he, ta x>^ lo.
34 Ke %vu ndsia jiJm lo wa hou a tonya %va so lo
ghoma a tie, ghe je lo wa so ? ghdmaile hinda nydmu-
hela he ta sihd ive lo hinda nydmu-hela ma, tenga
jo va ghoma.
35 Ke a lo wu gonyoisia, ivu hinda yehpe we, uno
sihd we, wd gili a hdni weka ghi jooma ; h wu
mdwdi i ya wo, he ivu wenga a na ngi lenga ti
ngeleija: ghdmaile ngi hinda yekpengo ndsia va ti
sdhu go, ke hinda nydmu-heleisia va.
36 Fdle, a mdnuma we, kia tvu Ke manumango.
37 Wd seli we, ke te wu jeli ; wa nde we, ke te
wu le; a mdnuma we, ke ti manua lo wu ma.
38 A fe, ke ti feiiga wu we: huma yekpe,
kpondango hu, ke sejiango, a yei ma, ta fe lo wu
ydka hu ; ghdmaile kia se wa huma la, ni he ta
huma wu we.
39 Ke i sale henga ti ma, ye : mbole-mo a pile ge
lo a mhole-mo ? Ti venjo ti gida ona ndowdi hu ?
40 Kdra-iue-moi ^ oigi gdra-moi mahu, ke na ghi
lo kpoyonga a ice lo he ngi gdra-moi.
LuJd VL 29
■ 41 Ke i ye net ha Mi lo hi ncUi ydma, lie he
ngulu gutu lo i hi ndd ydmeil
42 0 ha ye nde hi nclei ona, he, nya ncUi, ghs ngi
kei ghla i hi ydmsi, ke hi mthci he ngidu gidii lo i
hi ndd ydmiit Bia ndd-fele-moi, ngulu giitui ghla
pen hi ndd ydmii, ta lo 7ia ha tfavo lo ]jdnda kei
ghla va hi ndii ydniei ma.
43 Ghdmaile nguru yelqje e wua. a ngulu u:d
nydmu, o ngw^u nydmio e %vua a ngulu lud yekpe ;
44 Ghdmaile ta ngurui ghi go ngi ndd witlu vjei
ma lo ; ghdmaile te nddha wurui vmBi goli ngdli
ya ; ke te goli ngdli louru ya.
45 Numu yek'pii a ghla lo a hdni yekpe so-hdni
yekpei ma ngi ll ma; ke numu nydmu a ghla lo a
hdni nydmu so-hdni nydmiii ma ngi ll ma. Ghd-
maile kia ndl Idvengo la, nt lo ndei a nde.
46 Ke ghe va. lo wa nya wale a Ndimoi, Nd4moi,
ke we-liindeisia ive nga nde?
47 Numui ghi lo a %oa, nya ye, i nya Id-yieisia
meni, i ti loe, nga ngi ghiaye ge lo a vme.
48 Ngi ghlango le a numui i p)Eli loni, i ndowei
ho susungo, i hlti kotu ma: ke kina njii tvmi,
kpelui i yei pele ma, a vomho, ke I guiii a sejiala ;
ji va hitengo yele kotui ma.
49 Ke numui na a meni, ke I peni, ngi ghlango
le a numu i pele loni ndolo ma, ke i hiteni ;
ke kpelui i yeinga a vomho ipelei ma, ke-yakpe ke
i gida, ke pelii na ifomhoi ngolongo yele.
( 30 )
NGU VII .
Ke kina iye w^lani a ngi la-yieisia gbi Ula
nung^isia wo Jiu, he i ya Kapernaumi hu.
2 Ke kugla y^la i Mndo yela mahu ngi hoilopoi
na ngi long a la ghon, i highe hu yeJce i ha.
3 Ke kina i Jisu hinda meni, ke i Jeiuiiisia ti
nunga waisia longa ngi ye, a ngi mdnene, ko i wa
i ngi hoilopoi IdwQ.
4 Ke kina tiye wdni Jisu y^, ti ngi mdnene kd,
te : mhele lo ngi ma, na a hindei ji we ngi va.
5 Ghdmaile ngi longo a mu genye'i, i sinagogi
mu we.
6 Ke Jisu i tonga ti ma : ke kina nd % ye pel^
ma guha ma, ke kugMi i ngi mhdnga longa ngi y^,
ye ngi ma: Ndimoi, hd hi vului mone; ghdmail^
ngi ghekpeni hi wa nya welei hu.
7 Na va yel^ ngi toni nya vUlui ghekpengo ngi
wa hi ye, ke njla yakp^ le, ke nya hoilopoi i hdwoa.
8 Ghdmaile nya he ngi mahu layia hu lo, ko-hela
ti nya hio, nge ji ma, li, ke i linga, nge peka ma,
iva, ke i wa ; nge nya hoilopoi ma, ji wele, ke
i pelea.
9 Ke kina Jisu iye hindii jisia minini, ngi wu
hit i wu ngi va, he i wotea nimgeisia ye tiye toni
ngi woma, ye: nge wu ma, ngi tony^i nyoko loni le
Israeli he hu.
Lnhi VII. 31
10 Ke hina ndsia tiye ti loni ti yamani pelsi hu,
ti male hoilopoi iye liigMi hit, i hdivoa.
11 Ke kina i weni, foloi na woma, ke i ya td-wa
yela hit, na ta toli a Nain ; ke ngi woma-leleisia
ghotoma, ti to ngi woma, ke faha glotoa.
12 Kina nd i Idni td-wdi ikoi ghela, kpele, ke ti
glna a kena yela Tidngo, ta yela kjoe ngi nje yeya, ke
kpdwo a ngie, ke nunga ghotoa ti ye td-wdi hu, ta
tisni yele.
13 Ke kina Ndimoi ngi loni i ngi mamdmahu lo,
ye ngi ma, hd ivo lo.
14 Ke i wd, i jd a hdkei, ke ndsia tiye li a ngie, ti
longa k'pe, ke i nclenga, ye : Nddkpaui, nge hi ma, hije.
15 Ke na i hdni, i hijenga, i hei, i tdto « yiala ;
ke i ngi venga ngi njii tue.
16 Ke ti ghi ti luvja, ke ti Ngewo Idtonga, te:
fTofiti wd i hijenga mil lla ; Ngewo i vdnga ngi
nungeisia ma.
17 Ke ngi ma loivoi ji i vdya Judia hit ghi, ke
itdtii hu ghi.
18 Ke Johani ngi woma-heleisia ti hindei jisia ghi
genga a ngie.
19 Ke Johani i ngi woma-heleisia fele ivdlea ngi
ye, i ti lo Jisu, ye : Bia lo ha wdma, o mio tuvjo ghe
p?ka va?
20 Kina kongeisia tiye ivdni, ke ti ndenga, te:
Johani, Baptisi-moi lo mu loni hi ye, ye: Bia lo ha
wdma, 0 mu tuwo gh^ pcka va ?
32 Luhi VII.
21 Ikpele yahpe na ma i ti highdsia ghotoma, he
ti gdlm ghdldsia hdwo, he ndsia ngdfa nydmua tiye
ti Im, he ndsia ti ghotoma ti holmgo yele, i pe
ti tuwo Id.
22 Ke Jisii i pQtea, i nde ti ma, ye : A li wu nde
Johani ma, hindeisia wu toni, ke ndsia wu menini :
kia mhole-hela, ti tuwo longa ; nemu-hela ti fia ;
kpokpou-lela ti hdivoa; ti ngohio-ghonda-oela ti nfla
7nenia ; pomeisia ti vunga, ti njia-yekpei lenga feli-
hela ma.
23 Ke na hetengo le e jdmbo nya va.
24 Ke kina Johani ngi lo-heleisia tiye ydmani,
i tdtoa a ndela nungeisia ma Johani va, ye: Gho lo
%vio lini ngoUi hu to va ? koto]oon le fefei a s^'ia ?
25 Ke gho lo wu lini to va ? Td-mo le kfda hebe
ngi ma? kpele, ndsia ta ti maylli a kula wdnda-
wdnda, ti heini ndv-Ui hit, ti mdha wele hu lo.
26 Ke gho lo wu lini to va? Profiti le? A tony a
nge wu ma, i leweni profiti ma.
27 Ji lo nyigingo ngi va, kpele, ngi nya lo-moi
longo hi lugo, na a hi weUi ghdte hi lugo.
28 Nge luio ma ndsia ghi lla nydhaiiga ti ti leni,
'profiti ghl na a wo i lewe Johani, Baptisti-moi ma ;
he na ikidoi le Ngiwo genyei hit, i woni i lewe
ngi ma.
29 Ke nungdsia ghi ti ngi wo mmini, ke ndvo-
ydndo-helefsia ti Kgewo lonya yia lenga, ghdmaile ti
haptisingo a Johani ngi haptisimi.
LuU VII. 33
30 Ke Faristsia, ke sdiva-huge-heleisia, ti ghelea
Ng^wo ngi lima liindei ma ti vuluisia ma;
ghdmaile ta I le, a ti hai^tisi ive.
31 Ke NcUmoi ndenga, ye: gho lo na nga
mhondei ji i nungeisia huma ma ? ke ti ghiani
a gho ?
32 Ti ghlango le a ndenga ti heini felegomei, ta ti
nyonyo wale, te : mu kole vengo wu we, ke luu
guani; r.mo hinda Qiialii Mi lu&nga luic ive, ke
wu woni.
33 Ghdmaile JoJiani, Baptisi-moi, i wdni, e melie
me, e ndo ghole, ke wu ndenga, we, ngdfa nydmu lo
ngi yeya.
34 HindQ-loi i wd, a mehe me, a kpole we, ke lou
ndenga, we, kpele, meli-moi, ke ndo-ghole-moi, ndvo-
nydndo-bela ti mhdi, ke hinda nydmu-bela ti mhdi.
35 Ke nemahu-lewe gUlungo a ngi lengetsia ghi.
36 Ke Farisi-mo yela i ngi molia, ye: ti mehe me
ta ta; 'ke i lud Farisi-mo ngi weUi hu, ti hei mehe
me va.
37 Ke kpele, nydha yela i td-wdi hit, hinda
nydmu-mo lo a ngie ; kina i koni Jisu i henga melie
me va, Farisi-moi ngi weUi hu, ke i wd a alahasta
gandi ngulo hu.
38 Ke i longa ngi gowoi ghela ngi woma a wo lo,
ke i tdtoa a ngi gowotsia wuala a ngdya, i ti yela
,a ngi wundei, i ngi govjoisia ma gomi, i ti mdli
a nguloi.
c 3
34 LuU VIL
39 Ke kina Farisi-moi 7ia ngi wdleni i toni, Tee i
ndenga ngi nemaJm, ye : Td-moi ji, hia profiti lo, a
Jco lo, gbe numu lo a nydhei ji na a jd a ngie,
ghdmaiU hinda nydmu-mo lo a ngie.
40 Ke Jisu i potea, ye ngi ma, Simoni, hinda lo
nya la nde va hi ma. Ke i ndenga, ye: kdra-moi,
nd0 0.
41 Kpd-wlli-mo yela lo iye na, k^d-hou-hela felea
ti ngi yeya ; yela i kpei liou nam hondo lolu, ipek^i
nu fele gloyongo mahu pu.
42 Ke kina hdni ghl lye ti yeya kpsi-glia va,
i mdnu ti ma ghdma fu ; fdle nde nya ma, ye : Ye
lo a lo a ngie i d^we?
43 Simoni i pote, ye: Nga to na i mdnu ngi
ma i dew^: ke i ndenga ngi ma, ye: hi s$lia
a tonya.
44 Ke i wotea nydhsi ye, i nde Simoni ma, ye:
hi nydMi ji longa ? ngi wd hi wele hu ; hi nya goni
a nja ghi nya gowoisia va, ke i nya gowotsia wdnga
a ngdya, i ti mayela a ngi wundiei.
45 Bl nya Id-gomini, ke nydhei ji kina ghd ngi
wdni, % gheni nya gowoisia ma gomi va..
46 Bl nya wili mdlini a ngido ; ke nydhei ji
i nya gowoisia mdlia a ngUlo.
47 Fdle, nge hi ma, ngi hinda nydmuisia ti
ghotongo ngi mdnua ti naa, ghdmaiU i ndoma jemhe
wei lo : ke na ta mdnu ngi ma kulo, ta lo a ndoma*
w^ kulg.
Luki VIIL 35
48 Ke i nclenga ngi ma, ye: ngi mdnua hi ma a
hi hinda nydmuisia.
49 Ke ndsia tiye heini ta onehe me a ngie, ti
tcttoa a ndela ti nemahu, te: ye he lo a ji a mdnu
hiiida nydmua ma ?
50 Ke i ndenga nydMi ma, ye: Bi lonya hindii i
hi hdwoa, li ndiMi hit.
NGU VIIL
Ke kina i vjeni na ivpma, i jesiani td-iudi ghi hu,
ke fulei, a hehe doli, a. njia yekpeisia le Ngiwo
genyei hu va, ke pu mahit feleisia tiye ngi woma lo.
2 Ke nydhanga tenga ndsia tiye ti hdtooni ngdfa
nydmua yeya, ke mdvuleisia, Maria ta tolia
Magdalini, na iy§ ngdfa nydmua ivofela ghiani
ngi hit.
3 Ke Joana, Kusa ngi nydhii, Herodi ngi hoiloj^oi,
ke Susana, ke ti ghotoma ndsia tiye ngi ma ghe-ghia
a ti JQ-hdni.
4 Ke kina nunga ghptoa tiye ydndoni, ti ivdni
ngi ye, ti ghia td-wdi ghi hit, ke i ylanga sale
Ml, ye:
5 TU-hdni Jii-moi i li ngi lu-hdni M va; ke kia i
Mni, tmga gida pelii ma, ke ti nylmia ma, ke
iionisia ti ngele ma, ti ngonyoa.
6 Ti tenga ti gvXa kotu ma, ke kina iye vdl^ni, k^
i loghpa, ghdmaile i ndendei ghi joni.
36 Litld VIII.
7 Ti tenga ti gula ngalia hu, ke ngdlisia ti vdlea
la, ti hughe.
8 Ke ti tenga ti gfda ndolo yeJcpe ma, ti vale, ti
wita a hema hondo yela. Ke hina iye hindei jtsia
leni, i ghctvm ye: numio ngQlia ngi ma Qiieni va, ghs
i meni.
9 Ke ngi ivoma-beletsia ti ngi molia, te: sale ji hw
lo a ghe ?
10 Ke i ndenga, ye, wua lo Ngtwo jpeni ivu
ndoivu ma hindei go ngi genyei va: he ipekeisia ye
sale hu ; ko ta tmuo ghe te to, ta njla meni, ke
te hugo.
11 Ke sale lo a ji: Tu-hdni lo Ngeivo ngi
Id-yiii le.
12 Ndsia ti jpeUi ma, tia lo ta meni, na tuoma, ke
ngdfa nydmui i wa, i njia ghia ti Itsia ma, ko td
hou a tonya, ti hdivo.
13 Ndsia ti kotui ma, tia lo ti nmiia lo, ke ti
njiei gurunga a kphit ne ; ke jtsia hdpe ghi % ti hu,
ta hou le a tonya, ke hugo ghe i hitia lo, ke ti gula.
14 Ke na i gidani ngalia hu, tia lo, kina ti
menia lo, ke ti ya, ke ndoloi mdgheisia, ke ikpdtetsia,
ke ndi-le-ltsia ti njiei hughenga, ke te la ivua
ti ghoivu.
15 Ke na ndolo yekpii ma, tia lo, ti njiei menia
lo, ta hou lo a ndl yekpe ke tonya, ti luica a ngum
vjd a, ndl lo.
16 Numui ghl kina i lamho toanga e ndowu hdka
LvM VIII. 37
«
hu, 0 i 2^u JcpuJco hu ; Jce a ];ruL laniboi lumii lo, kg
ndsia ta loa, ti lanibo lo.
17 Gbdmaile hclni gll na ndxjvmngo, e ge, o i
loicu, na te Jco, e ghia fofo hu.
18 Foley a kpele a njisi mmigi wa meni:
gbdmaile numui ghi lo a so ta lo ta fe ngi we ; ke
numui ghi lo e so, ta lo, ta. na ghla ngi yeya, a gili
ye ngi ivo le.
19 Ke ngi nje, ke ngi ndenga ti vjd ngi ye, ke ti
guni a hiti la ngi ma, fdhei r.a.
20 Ke nil yela i ndenga ngi nut, ye: Bi njei, ke
hi wlenga, tia lo loni ngltiya, ti loni ti hi lo.
21 Ke i potea, ye ti ma, nya nje, ke nya ndenga
lo a ndsia ta Ngi wo Id-yiei meni, ti pe,
22 Ke kina i toeni, foloisia yela ma, ke i loilia
ndende hii ta ngi looma-heleisia : ke i ndenga ti ma,
ye : A mu U popei ikdMi na ma. Ke li nde-
ndii ghm.
23 Ke kina tiye jlama fefei ma., ke i ylnga ; ke
higei gula popei ya, ke njei ndende la x^a., kpunde ye
i gula ti ma.
24 Ke ti vjci ngi ye, ti ngi wit, te: Ndimoi,
Ndimoi, mih lid. Ke i liijea, i ghands fefei la, ke
oijei a dunibe, ke ti ghenga ke hu lelia.
25 Ke i ndenga ti ma, ye: A wu lonyei? ke ti
iTivM, ti icu hu i wu te ti nyonyo ma.: ghe oiumu lo
a td-mol ji? ghdmaile i yla fefei ma ke njei, ke ti
ngi luo menia.
38 LuU VIIL
26 Ke ti liitia Gadarenisia ti genyei hit net i
Galili lenga.
27 Ke kina i lini nglyei ma, ta-mo yela i ngi
male, a hije td-ioai Mi, ngdfa nydmua ti ngi Mi, hit
lemhingo ; e kula ghi ylli, e hei pele hu, ke
kdmheisia hu.
28 Ke kina i Jisii loni, ke i ghdwua ; i gula ngi
govjoi hu, ke i 7idenga ngeleya, ye : gho lo mto luahu,
ma lie, Jisu hia, Ngmvo-lgi ngeleya 2^0? Ngi hi
mdnenea, hd nya yamone.
29 Ghdniaile i ylai lo ngdfa nydmii ma, ghia va
td-moi hit. Ghdmaile hu ghotoma a ngi hou, ke ti
ngi yilia a joico, ti ngi kpdkjpci kpeioo ya ; ke i
jowoi deivea, ke ngdfa nydmui i ngi ghenga, i li
7igoUi hu.
30 Ke Jisu i ngi molia, ye: hi hijei? ke i
ndenga, ye: L^gloni, ghdmail^ ngdfa nydmu ghotoa,
tiye wae lo ngi hu.
31 Ke ti ngi mdnenea, te, d jpe ti li jihanima.
32 Ke ndonde vdha lo tiye meli nglyei mahil,
ke ti ngi mdnenea te, i luma ti lua ti hit, ke i
luma.
33 Ke ngafa nydmulsia ti ghla ta-moi hu, ke ti
lod ndondeisia hit, ke ndonde vdhsi ti lewea a
plme ngiye ya, ti wlli popei isusumei, ke i ti hoala.
henga.
34 Ke kina ndsia tiye ti make, ti toni, ke ti tvela,
ti li, ti nde td-wdi hit, ke tateisia hu.
LuU VIIL 39
Z^ Ke ti ya liindii hughe va iye iveni na : ke ti
wd Jisu ye, ti toHfnoi male, i ngdfa iiydmuisia
ghlani ngi hu, i heini Jisu go ma, ngi mdyilingo,
ngi nemahu lewengo. Ke ti luwa.
36 Ke ndsia ti toni, ti nde ti ma, hia. na ngdfa
nydmuisia tiye ngi hu, ti ngi hdiuoni.
37 Ke fdhii ghi ndsia ti Gadarenisia ti loloi
ghela, ti ngi mdnenea, te, i ghla ti lla ; ghdmaile ti
luwai lo glon. Ke i luilia ndendei hit, i ydma
ghoma.
38 Ke td-moi na i ngdfa nydmuisia ghlani ngi
hu, i ngi mdnenea i hei ta ta. Ke Jisu i ngi
ydma, ye:
39 Ydma hi welei hu, hi hinda wdwatsia ge
Ng^wo i peni hi va. Ke i ya, i fdya td-wai hU
ghi hinda wdwaisia Jisu iye peni ngi va.
40 Ke kina i weni ke Jisu i ydma, nungetsia ti
ngi guru a kohu ne ; ghdmaile ti ghi tiye hei lo ta
ngi mdwulo.
41 Ke kpele, td-mo yela ngi la Jairiisi i lud, ke
ta lo iye sinagogi mahH-ghe, ke i gilla, Jisu goivo hu,
i ngi mdnene wa va ngi wele hu.
42 Ghdmaile nydha-lo yelakpe lo, iye ngi yeya,
ngi voi pu mahu fele, i Idni yeke i hd : ke kia iye
lima nunga ti ghonda ngi ma.
43 Ke nydhoj yela ngdma highe ngi ma fo pu
mahu fele, i ngi jo-hani ghi venga hale-hela we, ke ti
yela he ti ngi hdwoni.
40 Luki VIIL
44 Ke i %va ngi woma, i jd a ngi gilUi ingoUy^%
he ke-yakioe ngi ndma highei i heiiga.
45 Ke Jisu i nclmga, ye: Ye lo i jdni ange?
Kina ti ghi ti mdwalini, Pita, ke ndsia tiye ngi
woma, ti ndenga, te : Ndemoi, fdMi a bi hughe, ta hi
ghonda, ke he, ye lo, a jdni ange ?
46 Ke Jisu i ndenga, ye: Numu i jdnga
ange; ghdmaile oigi koa kpdya mhdwo va i ghia
nya hit.
47 Kina nydhei i toni, ke i loiuuni, ke i wd ngi
ma a gheli, ke i gula ngi govjo hit, ke i ghi liUge
nungeisia ghi ydma, ghe va lo i jani a ngie, ke kia
i hdwoni ke-yakjpe.
48 Ke i ndenga ngi ma, ye: nydlia-lo, Iwu hi
lima, hi tonyfi i penga hi hdioo. Li ndlleli Jiu.
49 Kia le iye ytama, ke yela hijenga sinagogi
mahu-ghe-moi ye pele hu, ye ngi ma, hi nyaJia-loi i
hd, hd Ndemoi mone.
60 Ke kina Jisu iye menini, ke i potea, ye ngi
ma, hd luwa, hou leke a tonya, ke i hdivoa.
51 Ke kina iye ludni ijele hu, I lumani numu ghi
i wa, nglye ma Pita, ke Jakohi, ke Johani, ke
nydlia-loi ngi he ke ngi nje.
52 Ke ti ghi ti wongo ti ngi wo wo, he i ndenga,
ye: wd wo, I hdni, ke i yla lo.
53 Ke ti ngi yelea, ti kongo, ke i hd.
54 Ke i ti ghi ghla pele hu, i ngi Igkoi hou, i ngi
wdle, ye: nydha-loi, hije !
Luki IX. 41
55 Ke ngi ydfii i ydma, he hijea 'ke-yak'pe ; he i
ndenga U ma, ti ngi go a melie.
56 Ke ngi le-beleisia ti tvu Jm i ivUnga, ke i ti
Idhia ye: td nde nu ghi ma na iye weni.
NGU IX.
Ke i ngi woma-heleisia pU malm felesia wdlea, i ti
go a k^dya, ke mdha-ld-ym ngdfa nydmuisia ghi
malm, ke higheisia hdivo va.
2 Ke i ti loa ti liehe loli JSfgewo genyei va, ke
ndsia hdwO va ta Jiighe Jm.
3 Ke i ncleiiga ti ma, ye: Wd hdni ghi wilm'bu
pelei Jm va, o tikpoa, o Jqxlva, o meJidni, o ndvo, o
kmiiba fefele.
4 Ke pelei ghi lo wa wd mhu, a Jiei na, ivio ghia na.
5 Ke ndsia ghi lo te wio gurio, kina wu ghia lo
itei na Jiu, a iporoi vului he ghukpide luu gowoisia
ya, a seli la ti ma.
^ Ke ti ghia, ti leive teisia ghi Jm, ta njia yekpei
le, ta mhdivo we JiincUi ghi lo.
7 Ke samei Herocli i Jiindeisia ghi nienia i peni,
ke ngi nemaJiH wunga ; ghdmaile ti. tenga ti ndeni
lo, te, JoJiani i Jiijea ndowu Jiu.
8 Ke ti ting a, te, Eliasi genga, ti tenga, te,
profiti ingovii yela mm, i ghia ndovju Jm ghoma.
9 Ke Herodi i ndenga, ye: JoJiani lo ngi ngu
teni, ke ye lo a ji ? nga Jiind4i nyoko meni ngi va f
Ke i mdnia noi lo va.
42 Luld IX.
10 Ke to-beletsia kina tiye ydmani, ti hind^i gli
le ngi ma, na ti peni ; he i ti ivumbua, i U a tie
haka ma ndowio hu, ngola yela- hit, itd-wcli ma na
ta tolia Betsaida.
11 Ke kina nUngetsia ti koni, ke ti tonga ngi ma,
ke i ti gar a, i Ngiwo glnyti hU yla le ti ma,
i ndsia tdwo mdni i ye ti ma.
12 Ke kina hpoko iye wema, %)% nnaliu fele-
isia ti wd ngi ye, te ngi ma: nd^ fdhii ma ti
ydma, ti li teisia hu, ke fula Idtetsia hu, ti yi, ti
mehdni lo ti vulmsia va, ghdmaile mu hei ngola
hit lo.
13 Ke i ndenga ti ma, ye : A fe ti we ti me. Ke
ti ndenga, te, na mu yeya I lewei kpohu lolu ma, ke
nye fele; ngtye ma ma li mu mehe yeya nungei
j'tsia ti ghi va.
14 Ghdmaile tiye kerne Mu, ke i ndenga ngi
woma-heletsia ma, ye : A ^e ti hei mehe me va a nu
fele ghoyongo mahu pu jpu.
15 Ke ti pea ni, ti pe ti ghi ti hei meMi me va.
16 Ke i kpohu lolu wumhua, ke nye fiUi, ke i
ngele ma ghenga, i se-ghla ti va, i ngale, i fe
to-poma-helet we, pu va fdhei Idhu.
17 Ke ti menga, ti ghi i gu atie, ke ti ikpdhamsi
wumhua na iQni, hala pu mahu fele.
18 Ke kina iye weni, kia ta yakpe iye hema, ngi
woma-heleisia tiye na lo a ngie, ke i ti molia, ye:
Nungcisia te ye lo ange?
LiiU IX. 43
19 Ke ti potea, te: Johani, Baptisi-moi, he ti
Unga, te, Eliasi ; ti tenga, te, profiti ngovoisia yela
mm, i ghia ndowu ghoma.
20 / ndenga ti ma, ye : he wuct, we, ye lo ange .?
Ke Pita i potea, ye : Ngeioo ngi Kristi.
21 Ke i ti Idhinga k&-yakpe, i nde ti ma, ye : td
hind^i no, le nu ghi ma.
22 Ye: Numu hindo-loi a mone lo hinda ghotoma,
nunga wdivdfsia ti ghele ngi ma, he :dmami waisia,
ke holo-ngegi-hel^fsia, ke ti ngi .jd, ke i hije fQloi
isdwagei ma.
23 Ke i ndenga ti ghi ma, ye : numiii ghi lo a to
nya woma, ghe i mdiuali ngi vuhU ma, i ngi mon^i
vmmhu ku ghi ma, i to nya woma.
24 Ghdmailc numvA na a ye ngi levui hdwo, a
ndolo hu, ke numui na ghi lo, a ngi levui lohu nya
va, inUmui na a vihdivo lo.
25 Ghdmaile ghe lo se numu a so, ke he i hdni
yekpii ghi lo ndoloi hu ngi yeya, i ngi vului lohU,
0 i ivili monei hit?
26 Ghdmaile numu ghi lo, a luUfe nya ma, ke
nya Id-yieisia ma, ta lo numu hindo-loi a wufe
ma ngi ma, kina a ivdma ngi ndd hele houi
hit, ke ngi Ke ndei, ke Ngiwo lo-bela yekpeisia
ti ndii.
27 Ke nge wu ma a tonya, ti tinga lo hii ti loni,
te hd go, nglye ma ta NgEwo genyei hii lo.
28 Ke kina i weni fold vjdyakpd njiei jtsia woma.
44 LuU IX.
he i Pita wumhua, Jce Johani, he Jakobi, i li ngiye
yela mahu he va.
29 Ke hia iye hema ngi yctmii i mdluvia, ngi
guUi golengo a ye mlamm.
30 Ke hjpele hindo felea ta yqoe a ngie, Musa he
Eliasi.
31 Ndsia ti ti vului geni a mdvQ, ti ngi hei yla
le, na a wdma i^e va Jerusalemi 7m.
32 Ke Pita, he ndsia tiye ngi wgrna ti ydmei
mmingo a nji mdni, he hina ti wuni, ti ngi mdvoi
lo, he IvLnga fileisia ti loni a ngie.
33 Kina i weni ti ydmani, Pita i ndenga Jisu
ma, ye: Ndemoi, nydndengo mu hei he, a niu haha
sdiva we, yela hi va, yela Musa va, yela Eliasi va;
lye njisi go, a nde.
34 Kina iye njiei jtsia lema, ngele i yienga, i ti
mdice: he ti luwa, hina ti wdni ngelii hu.
35 Ke ngo i ghia ngeUi hit, ye: Ji lo nya lima
loi lo le; a ngi wo meni.
36 Ke hina ngoi i leiveni, he ti Jisu yah^e long a :
he ti londoa, tl ndeni numu ghi ma ifoloi ndsia ma
hind^i ndsia ti toni.
37 Kina i loeni folqi iipehii na ma, hina tiye
yeini oigiye mahu, fdha ghoto ti ngi male.
38 Ke hpele, td-mo yela ifdhsi lla i ghdwua, ye:
hdra-moi, ngi hi mdnenea, nya loi ghe le, ta yahpe
lo i nya yeya.
39 Ke hpele, ngdfa a ngi hou, he i ghdwua senge.
L%iki IX. 46
a ngi ghdi nddya vivle a ghla ngi la, he i ngi
maboa, ke e ghe ngi ma tara.
40 Ke ngi hi ivoma-hehisia mdnene lo, ghla va ngi
liu, he tl gwiii.
41 Ke Jisu i 'poUa, ye: 0 tonga veli honda, ke
ngpJm ghonda, ku Me ma loueni, ma liei, nga hou
nya lima wu va ? Wa a hi loi hei.
42 Ke kino, iye wdma, ke ngdfa nydniui, i ngi
giila, a ngi gleli ; ke Jisu i ghondea ngdfa
nydmni ma, i ndoi hdtoo, ke i ngi ydma ngi ke ma.
43 Ke ti ghi ti wuliu wunga Nghvo kpdya wdi
ma, ke kina ti ghi ti wu hit i vmni hindisia ghi va
Jisu iye loeni, ke i ndcnga ngi woma-heletsia
ma, ye :
4A A njiei jisia wu %vu ivoliu, ghdmaile hindo-loi,
ta ngi wd lo nunga yeya.
45 Ke tl njiei ji liugoni, ke ndoioungo ye le ti
ma, ke tt toni, ke ti luiua a ngi moli la a njisi na.
46 Ke ti mdwdi houa ti nyonyo ma., numui a
wema a imhdiodi.
47 Ke Jisu ti nemaJm longa, ke i ndopo undo
ivumhua, i hei ngi ghela :
48 Ke i ndenga ti ma, ye: numui na ghi lo a
ndopo wuloi ji guru nya hijei hit, i nya lo guruni,
ke numui ghi lo a nya guru, i na lo guruni i nya
lo7ii; ghdmaile na ikfdoi le wu ghi lla, ta se lo
a ye ivo.
49 Ke Joliani i potea, ye: Ndimoi, mu nu yela
46 LuU IX.
loni lo a nylna nydmua gbia hi MjSi 7m, ke mu ngi
mabalia, ghdmaile e to mu woma.
50 Ke Jisu i ndenga ngi ma, ye: Bd ngi mabali,
ghdmaile nUmiii na I mu gonyoi woma, i mu va lo.
51 Kina i weni, hi a ifoloisia tiye hitini ngi le va
ngele ma, i ngi ydmei lo li va Jerusalemi hit.
52 Ke i to-bela Ida ngi lugo ; ke ti ya, ti wa
Samaritisia ti mda yela hit, ngi lugo ghdte va.
53 Ke ti ngi guluni, gldmaile ngi ydmii i ye
Igni li va Jerusalemi hu.
54 Ke kina ngi woma-heletsia Jakohi ke Johani ti
ji loni, ke ti ndenga, te : Ndmioi, Ba luma lo mu
ngombu wale a tiije ngele ma, i ti mo, kia wo Eliasi
iye peni ?
55 Ke i wote, i ghande ti ma, ye: wu ngdfei na
go i wu hit.
56 Ghdmaile hindQ-lgi I wdni nU levu wa va,
ngiye ma ti hdwo va. Ke ti ya fula weka hu.
57 Kina i weni, kia tiye lima peUi hu, td-mo
yela ye ngi ma, Ndemoi, nga to lo hi woma hind^i
ghi lo ha li na.
58 Ke Jisu i ndenga ngi ma, ye: Nydnghetsia
ndoiua lo ti yeya, ke nivontsia ti ngele ma td lo ti
yeya, ke numu hindo-loi, hinda ghi na a ngi wui
la na.
59 Ke i ndenga iioeMi ma, ye: to nya wgma: he
i ndea, ye: NdEmoi, ghe ngi li jpeii ngi nya he
ghowu.
TmU X. 4*7
60 X^e Jisu i nd^nga ngi ma, yc: Ghe haisia, ti
ti haisia ghowu : Tee li, hi njia yekpei U Ngiwo genyei
hit va.
61 Ke ipeka he i ndenga, ye: Ndemoi, nga to lo
hi ma. Ke ghe ngi li pen ngi veli ti ma ndsia ti
nya welei hu.
62 Ke Jisu i ndenga ngi ma, ye: Numu ghi lo a
toko we kali ma, i ngi woma ghe, ngi mdhoungo % le
Ng^wo genyei hu va,
NGU X.
Hindei jtsia ivoma, Ndimoi % peka nu sdwa
ghoyongo mahu pu maho ; i ti lo a file file ngi lugo
ta-waisia ghi hu, ke hindei ngi vului a %vama na.
2 Fdle i ndeni ti ma, ye: Tu-hdni ghotongo le
ngdndo va, ke ngenge-heletsia tl ghotoni ; fdle a
Ndimoi tu-hdni va mdnene i ngenge-hela lo ngi
tu-hdni ydndo ma,
3 A li, kpele ngi wu longa, km mhdlanga
kolia lia.
4 Wd li a ndvQ wu hdka, o kpdva, o kowa: ke
wd vd nu ghi ma peUi hu.
5 Ke peUi ghi lo wa tva mhu, a nde pen, we:
ndlleli pelei ji hu.
6 Ke ina ndi-leli-mo lo na, wu llleli a wa lo
mhu: ina na % le, a yam a lo wu ma.
7 I pele yelakpe hu lo wa ye na, wu me, wu kpole
48 Luki X.
na ta fe wu we ; ghdmaiU ngenge-moi mahoungo i
ngi pdgEi jo. Wd gbla pele ho pele hu.
8 JS^e td-wai ghi lo wa wa hit, He ti guru, a na
me, td hei wio go hu.
9 Wu liigheisia hdwo ta ye liu ; %ou nde ti ma,
we : Ngewo genyei i la wu ghela.
10 Ke td-ivdi ghi lo wa wa hit, he ti luu guruni,
a ghia ngittsia ya, wu nde, we :
11 Poroi vului i wu, Id-wdi hu, i vefeni mu ma,
mu kpukpulenga wic ma ; ke a ji go, Ngewo genyei i
la vju ghela.
12 Ke nge wu ma, a ye lo kiina flsa foloi na ma
Sidoni va, i lewe td-wdi na ma.
13 Fowo lo hi -ma, Korasin, powo lo hi ma
BetsaAda ; ghdmaile ina k'pdya yengii ndsia ti weni
hi hu, ti lueni Tire hit lo, ke Sidoni, ke ti wotenga
wokpo, ti hei hinda maigola ke nduvu.
14: Ke a ye kUna jisa Tire va ke Sidoni va seli
ghei ma, i lewe ivu ma.
15 Ke hia Kapernaumi hia hi leugo ngele ma, ha
yei lo jihanima hit.
16 Numui a wu wo meni, i nya lo wo mmini ;
ke numui a ghele ivu ma, i ghele nya lo ma; ke
numui a ghele nya ma, i ghele na lo ma i nya
loni.
17 Ke nu sdiva ghoyongo mahu putsia ti ydma a
kohu ne, te: Ndimoi, ngdfa nydmuisia he ti goiuoa
mu we, hi hijei hu.
Luhi X. 49
18 Ke i ndenga ti ma, ye : ngi Satani lot lo
i gula Ma ngelii a miamia.
19 Ke kpele, ngi wu gonga a hpctya nywii va
kcdia ma, ke keke ma, ke konyoi ngi ghayii ghi
malm, ke himla ghi e ivu nemu.
20 Ke wd goliu nc ji va ive ngdfa nydmuisia ti
gowongo wu we, ke a gohil ne, gJjdmaile vm hijeisia
nyegingo le ngele-gohu.
21 Ke ikpelii na se ma, Jisu i golm ne ngdfa lift,
ke i ndenga, ye: ngi se-glm hi ma, 0 nya Ke,
Nd^moi, ngele-gohu va ke ndoloi, ghdmaile hi hindei
jisia lowua nemahu-lewe-hela ma, ke ndsia ta liinda
go ; ke hi ti genga a ndolanga : A to nya, nya Ke
ghdmaile nt lo houngo yele hi lima.
22 Nya lo nya Ke i hdni ghi venga nya we; ke
numu ghi i NdQi go, ngiye Kii, ke na Kei le, nglye
Ndoi, ke nUmio Ndoi i loni a ke lo a ngie.
23 Ke i wotea ngi woma-heletsia ye, i nde ti ma
toke, ye: nydmeisia ti hetengo le, ta hindeisia lo,
wu toma :
24 Ghdmaile nge wu ma, nge, proflttsia ti ghoto-
ma, ke mdlianga, tiye loi lo, ti hindei jisia lo vm
toma, ke ti toni, ke tiye loi lo hindei jisia me?ii, ivu
ti minima, ke tl menini.
25 Ke kpele njia-le-mo yela. i long a, i ngi hitgo,
ye : kdra-moi, nga gho we, nya kuna fo levu jo ?
26 Ke i ndenga ngi ma, ye: gho nyegingo sdivai
hu 1 hi ye hi kdrama ?
D
50 Luki X.
2-7 Ke i pQtea, ye : Ba Mo a Ndemoi hi Yewoi a
hi ll gM, ke a hi ydfii ghi, he a hi ghayti ghi, he a
hi iiemalm ghi ; he hi Iq a hi lieinyoi hia hi
vului Old.
2S Ke i ndenga ngi ma, ye: hi 'potea panda : ji
we, ha ndevu jo lo.
29 Ke ngi lumango i ngi vului we a tonya-mo, he
i ndenga Jisu ma, ye : he ye lo nya heinyoi le ?
30 Ke Jisu i iMm, ye: Td-mo yela i hijeni
Jerusalemi liu, a li Jeriho, i gula huma-hela lia ; ti
ngi gulsi ghla ngi ma, ti ngi 7iemu, ti h, ti ngi lo
Idni, i lo te i hd.
31 Ke almami yela i yeinga, i gala ngi ma pelei
na hit : he hina i ngi loni, i leiue a hdha wekei ma,
32 Ke Leviti yela he hina i hitl na, i wd, i ngi
ghe, i lewe a hdha xvehii ma.
33 Ke Samaria-mo yela, hia i jiani, he i wa
hindei i ye na, hina i ngi loni, he i ngi mamamau
hu doa.
34 / ya ngi ye, i ngi nemumeisia yllt, i ngulo
vju na, he ndo, i ngi Mi ngi jQi mahit, i wa a ngie
pele ha, i ngi mahu-ghe na.
35 Ke foloi na woma, hina iye lima, i ndvo fel^c
vjumhu, i fe pele-moi ma, he i ndia ngi ma, ye:
Ngi mahu-ghe ; he hdni ghi lo ha rndjia tew^ngo ji
ma, ngi v:a lo ghoma, nga hi ndei ve lo.
36 Nunga sdwdi jisia lla, igho ha glli ngi lieinyoi
yrle na va i gidani huma-h^la lla ?
Luki XL 51
cH Ke i ndenga, ye: nd i mdnui ngi ma. Ke
Jisii i ndenga ngi ma, ye: Li hi nyoko we.
38 Kina iye weni kia tiye lima, ke i wa fiila
yela hu, ke nydha yela, ngi hijei a Marta, i ngi
gulvxi ngi wele hu.
39 Ke nde-nyaJia-lo lo iye ngi yeya, ngi hijei a
Maria, ta he iye Mini Jisu ngi go ma, i ngi
Id-yiti mini.
40 Ke Marta ngi mmalm hdngo ye le a kpe-gloto-
ghlala, ke i lod ngi ye, i nde ngi ma, ye: Ndimoi,
hi ghe ghi hu nya nde-nydJia-loi, i nya long a nya
yakpe nga kjpe-ghiat Fdle, nde ngi ma, i gho
nya ma.
41 Ke Jisu i ^Mea, i nd^ ngi ma, ye: Marta,
Marta, hi ll a hele, ke hd hi vului mone hinda
ghotoa va:
42 Ke hdni yela mdlwungo ; ke Maria ikpeMi
mahpa, na te ghla ngi yeya.
NGtJr XL
LCe kina i weni, kina iye hema hinda yela, kina i
gheni, ngi woma-heletsia yela i ndenga ngi ma, ye:
Ndemoi, mu gdra mu lie, kia Johani he i ngi
woma-heleisia gdni la.
2 Ke i ndenga ti ma, ye : kina wu henga lo, we :
Mu Kei na ngele-gohu, ghe mhele iye hi hijei ma, ghe
hi genyei i wa. Ghe hi ll7na hind^i i wele ndoloi
hu, kia a wela ngele-gohu.
d2
52 LiiJ:i XL
o Mu go jqIq ghi ma a mu ku ghi ma mehe.
4 Jie mmiic mu ma a inn hinda ngdmuisia;
ghdmaile mu vului he, ma mdnu lo numui ghi ma
mu-ghd ngi ma : 7ce hd wa a mue hugo hit, he mu
ghia hinda nydmu-moi yeya.
5 Ke i ndenga ti ma, ye: Ye lo mha a ye ngi
yeya, i li ngi ye a kjpindi Ua, i nde ngi ma, ye:
nya mhdi, nya jlha a hpoliu savxt ;
6 Ghdmaile nya mhdi yela i liAJenga jm Jiu, i wd
nya ye, he hdni ghi nya yeya^ hei va ngi Idhu.
7 Ke na pelei gohu a jpote lo, ye: Bd nya ll lie,
'pelei (jhowungo le na, ma nya Unga lo Idni, nge liije
ngi fi hi we.
8 Ngi nge ivu ma, ghdma lo he e liije a fe ngi we,
ghdmaile ngi mha mla, he ngi mdnene va, a hij'e lo,
i ngi go a na ghi a ghe va.
9 Ke ngi nge unt ma, A feli, he ti fenga wu we ;
a ndolo, a to lo ; he numui na -a ndd leive, ta ndd
vjo lo ngi we.
10 Ghdmaile numu ghi lo a fell, a so lo, he
numvA a ndo lo, a to lo, he nmnui a ndd leice, ta
ndd wQ lo ngi we,
11 Ndo a hpohii veli lo numui ghi lo ma na ngi
he le, a ngi go lo a hotu ? o ina i nye veli, a ngi go
lo a hdli nye va .?
12 0 ina i te-ydlu veli, a ngi go lo a hehema ?
13 Fdle, ina wua, wu hinda nydmungo, wu
helingo a hdni yehpea vela wu linga toe, i ye na ira
LvM XL 53
Kei ngele-gohil e heli a Holi-Ydfei vela ndsia ive, ta
fell ngi ma ?
14 Ke iye ngctfa nyclmio lo ghiama, ke ngi
mumungo ye le. Ke kiiia i weni, kina i ngdfa
nydmui ghlani ngi hu, ke nddmumui i yla, ke
nungeisia ti wu hit wunga.
15 Ke ti Unga ti ndenga, te: A ngdfa nydniua
ghla a Beelzehuli lo, ngdfa nydmuisia ti gughsi.
IQ Ke ti ting a ta ngi hugo, ta ndli veli ngi ma,
i ghla ngele-gohu,
17 Ke i ti nemaJiuisia gongo, ke i ndenga ti ma,
ye : Kenyei ghi lo, a gole ngi vidui ma, a lombo lo,
ke j^ele i gole pele ma, a gida lo.
18 Ke ina Satani i gole ngi vului ma, ngi genyei
a ye lo ? ghdmaile wua ice nga ngdfa nydmua glut
a Beelzehuli lo.
19 Ke ina nga ngafa nydmua ghla a Beelzehuli lo,
wu Unga ta ti ghla a ye lo 1 Fdle tia lo wic jeli-hela
a ti^.
20 Ke ina nga ngdfa nydmua gu'ia a Ngiuo
lokoyuoi lo, fdle ke Ngewo genyii i Ifiltia vja ye.
21 Kioia kpdya-moi i ngi goma-yili yllia lo, a
ngi welei mahu ghii lo, ngi jo-hdntsia ti ndlleli
li u lo.
22 Ke kina kpdya-mo tewengo ngi ma, i loa lo
ngi ma, i levje ngi ma, i ngi goma-yili ghi
icumhua lo ngi ll iye ti, ma, ke i ngi johdnisia
golea.
54 Luki XL
23 Numui na nya gongo I le, i nya va lo ; he
numui na e ngando ange, i fdga.
24 Kina ngdfa nydinui i ghla lo numic hit, a jia
hinda hengoa lo, a ndevu gold, ke kina i toni, ke i
ndenga, ye: nga ydma lo nya lueUi bu, hindei ngi
hijei lo na.
25 Ke kina i wdni i male mhu yelango, ke mbu
gbdtengo.
26 Ke i ya, i ngdfa nydmu woMa wekd wumhu,
ti nydmungo ti leive ngi mdui he ma; ke ti loa, ti
hei na, ke numu na ngi gelemfi i nydmuni i lewe
ihdlagei ma.
27 Kina i weni kia iye hindei jisia Imia, nydha
yela i fdliH Via, i gbdivua, i nde ngi ma, ye : koi na
befengo le i bi toaponi, ke nyini ndsia ti bi gboleni !
28 Ke ngi vulni ye: a tonya ndsia ti betengo le,
ta NgBwo ngi Id-yiii mmi, ta hou.
29 Ke kina nUngeisia tiye ydndoni a fdha, ke i
tdtoa a ndela, ye : Bonda nydmn la a ji ; ta ndli lo
lolo, ke ndli gbi e ge la, ngiye ma profiti Jona
ngi ndli.
30 Gbdmaile kia wo ndli a Jona Ninive-bela va,
ni be numu hindo-loi a loema bondei ji va.
31 Nydha mdMi bui va a hije lo kuna seli gbH
ma a bondei ji inungeisia, i ti le ; gbdmaiU i hijei
lo ndoloi gelem^i, i wd, i Solomoni nemahu-lewei
meni ; ke kpele, na teioengo Solomoni ma, ta lo
mbsi na.
Litki XI. 55
32 Ninivc-hda ta hijei lo huna sell ghii ma a
hgnd^i ji, ti tide; ghamaile ti wotei lo kina Jona
iye Ng^wo yiei leni ti ma ; he kpele na tewengo Jona
ma, ta lo mhii na.
33 Numu gin kina i lambo loalonga, e pu ndowu
ma, 0 mola hu, ngiye laiiiboi hemei, ta lo ndsia, ta
wa, ta ngomhu voi lo.
34 Lamhoi nduiuui va ta lo a ngamei: fdle, ina
hi yam^i hinda ghi ma, hi luwai ghi he nddvengo
a ye le a fofo: ke ina hi ydmei hinda lo ma, hi
lilwai ghi he nddvengo a ye le a kpindi.
35 Fdle, a kpele fofoi na hi Jul, d ivele a kpiiuli.
36 Fdle, ina hi luvjui ghi nddvengo le a fofo,
kpindi ma ghi ma ghi nddvengo a ye le a fofo, kia
kina lamhoi a vo hi hit a ngi voi.
37 Ke kia iye yiama, Farisi-mo yela i ngi molia
m^he me va ta ta, ke i ivd, i mehe me va.
38 Ke kina Farid-moi i toni ngi tvu hit i wu, ye
I ngi yeya wuani pen, a la mehe me.
39 Ke Ndtmoi i ndenga ngi ma, ye: mua
Faristsia wa holei ngi ivoma ivd, ke sinji ; ke na
wit hit nddvengo a ngdma lOO, ke hinda nydmu.
40 Wua, kpQwa-heleisia, na i na ghdteni ipoma,
ta % le i na he ghdteni ikohit ?
41 Ke a mhoya hdni ve feli-hela we a hdni ndsia
ti ivio yeya; ke kpele ke hdni ghi mdivdnga wio v:e.
42 Ke powo lo luu ma, Faristsia, ghdmaile wa
ipuge ve a minti, ke ru, ke hakpa gegeisia ghi, wa
58 LuJd XL
u'inde seli hindei mahu, he Ngiwo lomei. Jisia lo
mdJwungo ye le wu jpe, ke wa ijMksi lo pengo I le.
43 Powo lo wu ma, Farisisia, ghdmaile ivu longo
a liema zodivdisia sinagogisia hu, Jce fdma fele-
gometsia ma.
4:4: Powo lo luu ma, Jcolo-nyegi-heldsia, ke Farisisia,
ndd fefele-hela ; ghdmaile wu wengo lo, kia kdmha
ti na te ge, ke nungei ndsia ta jia ti mahu te go.
45 Ke njla-le-^mo yela, i oidenga ngi ma, ye :
kdra-moi, na hi ndeui, li mua he hele nydnia.
46 Ke i ndenga, ye : Powo lo luu ma, rijm-le-hela
he ghdmaile wa hdku mini ve nunga ice 2^QPQ "^ct, ^-^
wu vulutsia, we jd a hdka minisia a vm lokoivoi
y^la he.
47 Powo lo wu ma, ghdmaile wa profitisia ti
gamheisia lo, ke ivu keisia lo ti ti wdni.
48 A tony a wu seli houa ke vm lilrna a pe
hindeisia wu keisia ti jpeni ; ghdmaile ti ti wdi lo,
ke wua wu ti gamheisia lo.
49 Fdle, Ngiwo nemahu-lewii ye : ngi profitia, ke
to-hela lo lo ti ye ; ti tinga lo ta ti wdma, ke wu to
ti ma hindei ghi lo.
50 Ke profitisia ghi ti ndmei ti ])uni wo ndoloi
Idto ghelii ma, ghe ti moli a mhond^i ji yeya.
51 / tdto Aheli ngi iidmii ma, i gele . Sakaria
ndei ma, na ti pdni Ngiwo welei lUahu, ke sa-
ghiamii. A tonya, nge wu ma, ta moli lo mhQndii
ji yeya.
Luhi XIL 57
5*2 Pou^o lo IV u ma, njia-le-bela ; gbdmaile imi
ncmoJtu-Utve ngi fivi houngo, wu vUluisia wu want,
he nctsia tiye ivdma, wu ti mabalia.
53 Ke Ida i hincUi jtsia leni ti ma, holo-nyegi-
heleisia ti ghonda ngi ma ghoii, ke ngi la ne va
Jiinda ghotoa va.
54 Ta ngi mane, ta ngi he ghe Jiinda hou va ; ko
ti ngi met: da ge.
NGU XII.
Kina fdlia ghoto wd tiye gomeiii, ke ta nyimi ti
nyonyo ma, he i tdtoa a ndela ngi woma-heletsia ma
2Jm, ye : A wu mahu-gle Farisisia ti gdrii va, na
nddj-fefele le.
2 Hani ghl na mawengo, na e ge, ke ndoivungo
na te ko.
3 Fdle, hd7ii ghi lo wu ndeni kpindi hit, ta mem
lo fofoi hit, ke hdni ghi lo um ndeni ngo hit
kundoisia hu, ta hehe loi lo peleisia vm-niba.
4 Ke ngi nge u-u ma, nya mbdngeisia, wd Imva
ndsia ma. ta nduwui wd, ke na woma, peka ghl na
ghoma ta jpe.
5 Ke nya hilmhu lo a vju Idhi na lua luwa ngi
ma, A luiva na ma, kina i pa lo, kpdya lo ngi yeya,
pili va jihanima hu. A tonya nge luu ma, A Imva
ngi ma.
6 Ti kpandevea lolu mdjiama a ndvo felea ? ke ti
yela he Ngiwo e lema ma.
B 3
58 LuU XIL
7 Ke ngundeisia vului he ti ivu wu-mha ghi
ghdngo U ; fale wd luiva : hd wu ma i lewe kpandeve
ghotoa ma.
8 Ke ngi nge wio ma, na ghi lo a gdye ange
nunga ydma, ta he lo numu hmdo-loi « gdye a
ngie Ngewo ngi lo-heleisia ydma.
9 Ke na ghi lo a mdwali nya ma nunga
ydma, ta mdwali lo ngi ma Ngiwo ngi lo-heleisia
ydma.
10 Ke numui ghi lo a nfla nydmu le nitmu
hindo-loi ma, a mdnuma jo lo, he na a njm nydmu
le Holi-Ydfii ma, e mdnuma ghi jo lo.
11 Ke Jcina ti lud lo a wue sinagogisia ye, ke
maliu-hela ye, ke maha-ld-yia-le-hela ye, wd pe wu
lisia ti hele, wa y^ potema, o gho wa ndema.
12 Ghdmaile Holi-Ydfei a wu gar a lo ikpelii na
ma, Jiindetsia wa ndema.
13 Ke yela lo i ndenga ngi ma fdhei hit, ye:
Kdra-moi, nde nya nAe-liindo-loi ma, ye : mu po-
hdni gole.
14 Ke i ndenga Tigi ma, ye: Td-moi, ye lo nya
houni a nydma, o hdni gole-mo wu mahu ?
15 Ke i ndenga ti ma, ye: A kp^le, wu mahU-ghe
ngdma wo va, ghdmaile nu levu I loni hdni
ghototsia hit i ngi yeya.
16 Ke i sdle henga ti ma, ye: kpdte-mo yela ngi
ghdei i wua a tu-hdni ghoto.
17 Ke i gilia ngi nemahu, ye: nga gho we?
Luld XII. 59
Ghdmaile hinda ght i nya yeya nga nya tu-hani
wn na.
18 JTg i ndenga, ye: ji lo nga pe, nga nya
ghuwetsia too lo, nga imldwo iQ lo, mla lo nga nya
lu-hdnisia ghi wu na, he nya jo-hdni.
19 Ke nga nde lo nya ydfei ma, nge, nya ydfei,
so-hdni ghoto lo hi yeya nddma-ghdtengo fo ghotoma
va, ghe hi li i leli, mehe me, hi kpole we, hi gohu ne.
20 Ke Ngeivo i ndenga ngi ma, ye: Bia kpoiva-
moi, a Jcpindi ji he ta hi ydfei veli lo hi ma. Ye lo
a hdni ndsia jo hi nddma-ghdteni ?
21 i\fi lo numui na, na a so-hdni ydndo nxji
vului va, ke I ghdteni Ngewo hit.
22 Ke i ndenga ngi woma-heleisia ma, ye: fdle
nge wu ma, luu It a kele ivu levui va, gho iva me, o
ndUwui va, gho loa nglli.
23 Ndevui i leweni mehdni ma, ke nduwui i
leweni kulei m.a.
24 A gVi a gometsia, ghdmaile t^ hdni M, te teioe,
ngdndo ivele I ti yeyct; Q kpuiva : ke Ngeivo a ti
make : ke wu fisa, wu Uwe mvonisia ma ?
25 Ye lo ngi li a hele, i ngi guhei mato a kuhiti
yela'i
26 Ma we gu a na luela ku longo, i ye na wu ll
a hele ndsia va ti loni.
27 A gili a deneisia kia ta lola: te yenge, te
fande limha, ke nge wu ma, Salomoni ngi ghdUi ghi
hu, ngi mdyllingo I ye le, kia jisia yela na.
60 LuU XII.
28 Fdle, ina Ng$wo a kpiti mdylli lo, na i k/pdlSi
Ml hd, ke since ke ti pllia ngomhui ya, i ye na ke e
am mdylli i lewe ti ma, 0 vma wa hinda hou a
tonya kulo U !
29 Ke ivd na lo na wa me, o na wa k^ole, ke ivii
nimahui a gole.
30 Ghdmaile hdni jtsia ghi lo hondeisia ti ndoloi
hu ta ndolo, ke wu Kei i ko lo ye ma gbe lo wu ma,
31 Ke a Ngewo genyii hit lo, ke hdni jisia ghi ti
mdtoa %ou we.
32 Wd Imra, mhdlanga ti ghoto, ghdmaile wu Kit
ngi ll lumango le wu go va a kenyei.
33 A na mdjia i wu yeya, wu mhoya wdla feli-
hela ma, a nongha ghdte wu vulidsia va, ndsia te
vjova, so-hdni na e ghoyo ngele-gohu, hindii na
hilma-mo e wa na, ke fuvuho e nydni.
34 Ghdmaile hindii hi jo-hdni i na, na lo hi ll he
a ye na.
35 A ivu hdm-^isia ti mdylli, ke wu IdrnhQisia
ta mo.
36 Ke wua wu vuluisia wu w^ kia ndsia na ta ti
Ismoi mdvmlo, kina a hijema nydha-jo-gomei hu,
kina i wd lo, i ndd-lewe, ti ndd wo ngi we
ke-yakpe.
37 Boilopoi ndsia ti hetengo l^ na Nd^moi, a wdy
i ti male ta mdne we. A tonya n^e wu ma, a ngi
vului mdylli lo, i pe ti hei mehe me va, ke a wa lo,
i ti ma. ghe-ghla.
Luki XIL 61
38 Ke ilia a iva lo mane ifelege ma, o mane
isdwage ma, i ti male ni, hoilopoi 7idsia ti
39 Ke a ji go, ina nuinio yeJz'pei pelei xa i koi lo
kpeUi huma-mo a wa, a mane v:e lo, ke e iigi welei
lo ti ngo.
40 Fdle, wa he, a wu hei glli gbdte, gddmaile
numu hindo-loi a wa lo ihpeUi na, wE glli la.
41 Ive Pita i ndenga ngi ma, ye: Ndemoi, hi sdlei
ji heni mu ma lo, o ti ghi ma ?
42 Ke Ndimoi i ndenga, ye : Ye lo ho hoilopoi le
tonyango, ke nemahii lewengo na ngi lemoi a ngi lo
ngi mdwei mahu, i ndd meJie v^ va ikpeUi ma 1
43 Boilopoi na i hetengo U, na ngi lemoi, kina i
lua lo, a male a pe ni.
44 A tonya ngi nge ivu ma, a ngi lo lo ngi
jo-hdnisia ghi rnahu.
45 Ke ina hoilopoi na a nde lo ngi nemahii, ye :
nya Umoi i ghendenga iva 'ca, i tdto a hindo
hoilopoisia leivela, ke nydha-hoilopoisia, a meh^ me,
ke a kpole we, ke a pe ndo a ngi Jwu,
46 Boilopoi na ngi lemoi a wa lo foloi na ma, e
'pele hughe ngi va, ke kpelei na ma e ko, ke a ngi
lewe lo ndia, ke a to lo ngi nd^i m.a ngi va ta
ndsia tonya-hela yd atie.
47 Ke hoilopoi na i ngi l^nwi we-hindei gongo, ke
i 7igi he glli ghdteni, ke i ngi we-hindei weni, ta ngi
l^WQ lo kpotg.
62 LuU XIL
48 Ke net t koni, i hinda we mdliQungo ti ngi
lewe, ta ngi leiue lo kulo ; ghdmaile numui ta fe ngi
we kpoto, ta lo ta ngi moli a kpoto : ke numui
nunga ta /# ngi vje, nddma-gddte va kpoto, ta lo ta
ngi moli a kpQto.
49 ^gi vjd ngomhu lo va ndoloi ma, ke gho ngi
loni la ina ti lodngal
50 Ke laptisimi lo nya yeya, ti nya haptisi ive
va, ke nya li a ye nya mone ngiye ma a ghoyo.
51 Wa glli lo, we, ngi wd ndileli v^ va lo ndoloi
hu ? Ngi nge wu ma, sdo, ngiye ma ndHahU gole.
52 Ghdmaile kpelii ji ma, ta ye lolu pile yela hu,
ti lUahit golengo. Sdwa fele ma, fele sdwa ma.
53 Kei a gole lo ngi hindo-loi ma, hindo-loi kei
ma, njei nydha-loi ma, nydha-loi njei ma; nje-moi,
ngi loi nydMi ma, ke ndoi nydhei nje-moi ma.
54 Ke i ndenga nungeisia ma he, ye : kina wu toa
lo ngele i hije kpundoi hu, ke wu ndea ke-yakpe, we,
nja a iva lo, ke ni na.
55 Ke kina wu toa lo mhui vefii i ve, ke wu
ndea, we, a ghdndi lo, ke ni na.
56 Wua ndd-fefele-heleisia, wa ngeUi ydma loahu
go lo, ke ndoloi, ke i ye na, we kpelei ji loahu go /
57 JTe i ye na, wu vuluisia loe seli ive na
tonyango ?
58 Kina hi ya lo lima a hi lomanyoi mahu-ghe
moi ye, kina ha ye peUi hu wa ta, hi mdgau hi
^hla ngi yeya, ko a hi gend^ nydmEi y^, nydni^i i hi
Luki XIII. 63
m kjpayia-limoi ive, ke kpayla-limoi i hi vMi kpindi
vMe hu.
59 JVgi nge hi ma, he ghm na, n{jiye ma ha wela
a ndvoi ikelemage vela.
NGU XIII.
Tenga lo tiye na ikpelei na ma., ti ndeni ngi ma
Galili-leheisia va, ndsia Pilati i ti ndmH hupmii a
ti jd-hdnisia.
2 Ke Jisu i potea, i nde ti ma., ye : Wa glli lo,
ive, Galili-helii jfsia ti Jiinda. nydmungo ye le ti
leioe Galili-heleisia ghi ma, ji va hindei ndsia nyoho
i ti weni?
3 JVgi nge wu ma, Sdo, ngiye ma wa wote, wa he
ivu ghi wa hd lo.
4 0 ndsia j^'^-^'^^^'^'^^V^^^P^'h Siloam gut^i i
gulani ti ma, i ti wd, ica glli lo, ti hinda
nydmungo ye le, ti lewe nunga ghi ma, ti
Jerusalemi Im ?
5 Ngi nge vm ma, Sdo, ngiye vja icote, wa he wio
ghi iva hd lo.
6 Ke i sdUi ji lienga, ye : Td-moi yela i nddlia
loulu Mni ngi yeyako-gdtii hH, ke i wa, i nguru
wua wokolinga, ke I soni.
7 Ke i ndenga kata-mahu-ghe-moi ma, ye: kvele,
fo sdvjii jisia ngi wd, nga ngulu vma wokoli nddha
ivului ji ya, ke nge so. Po i gula ; ghe va lo a
ndoloi nydni?
64 LuU XIIL
^ Ke i poUa, i nde ngi ma, ye : Ndimoi, ghe ma
foiji he ma, ngiye nga mabo, ngi kpo wu ma.
9 Ke ina i wua lo, he ta mla; ke inn. i wuani,
7ia woma hi po i gula.
10 Ke iye kdra wema lo sinagogisia yela ku
sahati ma.
11 Ke kpele, nydha yela lo iye na i kighe liu fo
pu mahu vMyakpa, ke ngi gotongo ye le, ke e gu
a ngi vfdui lamhola kulo he.
12 Ke kina Jisu i ngi loni, i ngi wale, i nde ngi
ma, ye: nyaliapoi hi vfdoa a hi highsi hit.
13 Ke i ngi lokoisia wenga ngi ma, ke-yakpe ke i
lamhoa, ke i Ngiwo Idtonga.
14 Ke sinagogi maJm-ghe-moi i potea a ndl-lewe,
ghdmaile Jisu i mhdwo wea sahati voloi ma, ke i
ndenga nungeisia ma, ye: Lo waita lo na mdJioungo
nu7mt, i yenge: ti ma lo wa wa, ti wu hdivo, ke
sahati voloi ma I le.
15 Fdle Ndemoi i poteni, i nde ngi ma, ye: Bia,
ould-fefele-moi, ke wu ghi, wu wu mka-MnSi, o wu
joi, villoma sahati vgloi ma, ti melim^i, wu li a tie
nja ghole ma ?
16 Ke md-i-houni nydhapoi ji Ahrahami ngi
nydha-loi, na Satani i ngi yilia, kpele, fo pit mahil
wayakpii jisia, i vulo 7igili ji Jm sahati voloi ma ?
17 Ke kina i hind^i jisia leni, ngi lomanyoisia
ghi ti wufenga : ke nungeisia ghi ti goJiu nenga,
hinda yekpeisia ghi va i ti weni.
LuJd XIIL 65
18 Ke i ndenga, ye: Ngiwo genyei i ghiani a goo ?
Ice gho nga liuma ma?
19 Kplango U hia purugipo gale na td-mo yela i
lumbuni, i plli ngi gdt^i hu; he i vdlea, i we a
7igfdu %ud, he nvjonisia ti ngele ma, ti henga
imhekeisia ma.
20 Ke i ndenga ghoma, ye: Gho nga Ngswo genyei
fiuma ma?
21 Kplango le a lohioolo, na nydha yela i
mhumhuni i ndoivu kpohu yufe mola sdwa hu, ngiye
ghi i htlpicni a toJcpoloi.
22 Ke i ya td-waisia hit ke fideisia, a kdra we ;
a li Jerusalemi hu.
23 Ke yela i ndenga ngi ma, ye: Ndsia ti mbdwo
jo ti ghoto ? Tee i ndenga ti may ye :
24 A mdgaiuo luii wu kg la ghengoi hit ; ghdmaile
ngi nge vm ma, nunga ghotoma, ta ndo la ti wa va,
ke te gu.
25 Kina pele-mahu-ghe-moi i hijia la, i peUi
ghoivu, ke wu tdtoa a lola ngltiya, wa ndd-levje, we,
Ndimoi, Ndimoi, nddwo mil loe; ke a pote lo, i nde
wu ma, ye : ngi lou go hindei wu hijia na,
26 Ke %ou tdtoa a ndela, loe, mu meM menga,
mu kpole wenga hi ydma, ke hi kdra wenga onu
yltzsia ya?
27 Ke a nde lo, ye, nge wu ma, ngi wu go hindii
wu hijia na. A ghia heindo, wua ghi v)a hinda
nydmu yenga vje.
66 Liihi XIIL
28 Na lo ngo a ye na, Jce ngongohc holmiga,
kma wet Abrami longa, ke Isold, ke Jakobi, ke
profitisia ghi JVg^wo g&nyei hu, ke wua ivu vuluisia
wu ghiango poma.
29 Ke ta hij^ lo koi, ke kpundoi hit, ke maliui, ke
mhui, ti heinl Ngiwo geny^i hu.
30 Ke kpele, kelemagetsia lo na, ta we a ihalage-
tsia, ke lialageisia lo na, ta loe a ikelemageisia.
31 Ifgloi yakpe ma, Farisisia ti tSnga ci wd, ti
nde ngi ma, te : Ghla, hi li, ghdmaile Herodi a hi
wd lo.
32 Ke i nd^nga ti ma, ye, a li, wu nde nydnghei
na, ma, kpele, nga ngdfa nydmua ghla, nga mhdivoa
ive lo, hd ke sma, ke foloi isdwagei ma nga kpoyo lo.
33 Ke nga jia lo hd, ke sma, ke foloi na v^omct,
ghdmaile e we ke profiti a hd lo ngiye ma Jeru-
salemi hu.
34 0 Jerusalemi, Jerusalemi, hia ha profitisia wd,
ha ndsia ho a kotu ta ti lo hi y^ ; hu Idle ngiye
loni ngi hi lengetsia ydndo, kia te-hd a ngi lengeisia
ydndo ngi ghdkisia hu, ke wu lumani.
35 Kpele, wu welei i long a vm we a tgrnho. A
tonya nge wu ma, ive nya lo ngiye kpeUi a wa,
kina wa nde, we, na hetengo le a wa Nd^moi ngi
( 6^ )
NGU XIV.
Ke kina i weni, kia i lini Farisi ti mhdwaisia yela
ye pele hu sabati vQloi ma, meJie me va, ke ti ngi
manenga.
2 Ke kp^le, td-mo yela i ngi iTigo i nji-highe hU.
3 Ke Jisu i potea, i nde-njia-le-beleisia ma, ke^
Faristsia ma, ye: malioungo le mbdwo we va sabati
vQloi ma?
4 Ke ti londonga. Ke i ngi loumhia, i ngi hdwo,
i ghe ngi ma, i li.
5 Ke i potea ti ma, ye: i ghe lo so ngi yeya, o
nika hina a gula ndowa hu, e ngi ghia ke-yakpS
sabati vgloi ma?
6 Ke tl guni gboma a hind^i jisia wotela.
1 Ke i sale henga ndsia ma ti ti wdleni, kina
i toni ti heima yekpetsia wumbu, ke i ndenga ti
ma, ye :
8 Kina numtc gbi i hi ivdlea lo nydha-jo-goniei
hu, bd h^i heima yekp^i, kg i mbelema-moi wdle ngi
lewengo hi ma.
9 Ke na i bi vjdleni ke ta, ke i wa, i nde bi ma,
ye: Td-moi ji go a heimii ; ke bi tdtoa a heima
wului wilmbula a ngufe.
10 Ke kina ti bi ludlea lo, li bi Mima wului
wumbu, ko kina na i bi wdleni, i wa lo, a nde lo
hi. ma, ye: ndakp^i, de ngele ma, ke mbele i ya bi
ma ndsia ydma ti heini, ta mehe me a bie.
68 Luki XIV.
11 Gbdmaile numu gOi lo, a ngi vului le ngele
ma, ta ngi yci lo : he numui gli lo, a ngi vului ma
yei, ta ngi le lo.
12 Ke I ndenga na he ona ngi vjdleni, ye: Jcina hi
mehe ghdtea lo, hd hi mhdngetsia ivdU, o hi ndenge-
tsia, 0 hi honda, o hi heinyoi ghdtengoisia, ko tia he,
ta hi wdle ghoma, ke ti hi gonga a songo.
13 Ke kina hi komei ghdtea lo, feli-hela wdle, ke
koto-hda, ke nemu-hela, ke 7ahole-hela:
14 Ke ti hi hetenga, ghdmaile te gu a songo vela,
ke hi songo jonga a tonya-hela ti hije-ghelii-hd hit.
15 Ke kina ndsia ti heni, ta mehe me a ngie, ti
yela i hindM jisia menini, ke i ndenga ngi ma, ye :
nd hetengo le, ta mehe me Ngewo genyei hit.
16 Ke i ndenga ngi ma, ye: Td-mo yela i mehe
wd ghdte, i nunga kpotoma wdle.
17 / ngi hoilopoi lo mehe me gheUi ma, nde va
oidsia ma, i ti wdleni, ye: A wa, ghdmaile hdnisia
ghi ti kpoyoa.
18 Ke ti ghi ti a ngo yela ti tdtoa a kpe gela.
Ihdlage i nde ngi ma, ye: ngi ndolo yeya, ke.
mdhoungo ngi li ngi ic : kone he ghe nyama. ngi li.
19 Ke ipeka i ndea, ye : ngi nlka-hina pu yeya,
ngi ya, ngi ti hugo. Kone he, ghe nyama ngi li.
20 Ke ipeka i ndea, 7igi nydha jonga., /die
nge wa.
21 Ke hoilopoi i ydma, i hind^i jisia ge a ngi
lemoi ; ke ndemoi pelei va i ll leiuenga, ke i ndenga
Luhi XIV. 69
ivgi hoilopoi ma, ye: li kcika pele vjatsia ma, ke
pele wTdoisia ma ti tCi-wdi liu, he oi iva a feli-
h^leisia, ke kotQ-beletsia, ke nemu-heletsia , ke mhole-
beleisia.
22 Ke hoilQpoi i nclmga, nclemoi, ngi peiiga, kia
hi nclerd nya ma, ke heima lo le na.
23 Ke ncUmoi i nclmga ooilQ]poi ma, li ngittda
ya, ke pele yaghengotsia hu, hi kjponda ti ma, ti wa,
ko nya welei la i ve.
24 Ghdmaile nge vno ma, nungei ndsia ti yela he
ngi ti ludleni, te nya mehe go.
25 Ke fdha ghotoa ti tonga ngi vjoma, ke i wotea,
i nde ti mM, ye:
26 Ina nurnu ghi lo, i wa lo nya ye, ke i loni a
ngi ke, ke ngi nfi, ke ngi nydhei, ke ngi lenga^ ke
ngi ndenga, ke ngi nde-nydJia-lenga, ke ngi ndd-levui
he, e ive a nya woma-mo.
27 Ke nUmui ghi lo e ngi monei lOQpo, i to nya
woma, G ive a nya vmiia-mo.
28 Ghdmaile ye lo i loni i kutQ lo i heima iJei'i, i
hai ghd, hue ta lo ngi yeya kipoto kpoyo va t
29 Ke tsnga, kina i ivela lo a liitela, ke I guni a
kpoyola, ndsia ghi ta to, ta tdto lo a ngi yelela ;
30 Te: Td-moi ji, i tdtoi lo a tola, ke I guni a
kpoyola.
31 0 mdMi Ighe lo, i ko ghdtema mdka lueka,
ma, e hei pen, i wu kite, ina a gu lo a keme pu na
mdl^ va, a vja a keme nU ghoyongo /
70 Luki XV.
32 0 ina net % U, hia le ipekei i kuhama po, ke i
to-mo iQa, i ndl-leli moli.
33 Ni wu c/hi lo i ghelsi lo na ghi ma i ngi y^ya,
e ive a nya woma-mo.
34 Kpolo yekpengo le, ke kpoloi i ngi Mni hind^i
loalm lo, nunmi a p^ lo i mni a gho ?
35 Ma-l-houni ndoloi va, o kdwoi va, ke nunga ta
pili lo ngitiya. Numu ngolia ngi ma meni xa, ghe
i meni.
NGU XV.
Ke ndvo-ydndo-hela ghi, ke hinda nydmii-lela, ti Id
ngi ghela, ngi wo meni va.
2 Ke Farisisia, ke kolo-nyggi-bela ti ghoyenga, te:
Td-moi ji, a hinda oiydmu-bela guru, ke a meJie me
a tie.
S Ke i sdle ji henga ti ma, ye:
4 Ye lo wu lla modla liondo yela ngi yeya, ina i
yela loa-lo-hu, I nu ndni gloyongoi malm im mahu
tdui loma ngole hit, i li na woma, i loni hu, nglye
ke a to?
5 Ke kina i toni, a ndd ghaMsia ma lo a
gohit ne,
6 Ke kina. i wa lo ngi ivele hu, i ngi mhdng^isia
wale lo, ke ngi heinyoisia, ye ti ma, a mu gghu ns,
ghdmaile ngi nya hdlii long a, na iye loni hit.
7 Ngi nge wu ma, ni kohit ne a ye ng^le-gohH
Lulci XV. 71
hinda nyamu-mo yela va a wote, i l^we tonya-bela
nib ndni ghoyongoi mahU pu mahu taui, mani gii tl
ma wote va.
8 0 nyaka ighe lo pata nam -pu ti ngi yeya, ina
i ti yela loa-lo-hu, % lamhoi longa, i pele hu yela, i
kokoli panda-wdnda, nglye ke a to.
9 Ke kina i toni, i ngi mbdngetsia wale, ke ngi
h^inyoisia, ye: A mu gohu ne, ghdmaile ngi ndvoi
longa, na ngi ndoni hu.
10 Ngi nge wio ma, ni kohit ne lo JSfgewo
lo-beleisia ydma, hinda nydmu-mo yela va a
wote.
11 Ke i ndea, ye: Td-mo yela ndenga felea ngi
yeya.
12 Ke ikuloi i ndenga ngi ke ma, ye: Nya ke,
nyo a so-hdni na nya ndei le. Ke i ngi jo-hdni
golea ti ma.
13 Ke foloi I glotoni na luoma, ndoi ikuloi i ghi
ydndo, i li jla hu kenye guahu po ; ke na lo i ngi
jo-hdni nydnini a powoge.
14 Ke kina i mcdamani, ndole wd lo iye ndoloi
na hUy ke mdiii i ngi hounga.
15 Ke i ya, i ngi vului vefe ndololi yela ma,
ndoloi na hu : ke i ngi longa ngi ghdletsia hu
ndQndenga make va.
16 Ke iye loni lo ngi go i ve a nyogei na
ndondenga tiye me, ke nUmu ghi i ngi goni.
17 Ke kina ngi nemahui i wdni, ke i ndenga, ye :
72 Luhi XV.
nya ke ngi yenge-boilopotsia ti lole melie ghotongo ti
yeya ta ndo, ke ngcc ha a nclole!
18 Nga hije lo, ngi li nya ke ye, ngi nde ngi
ma, nge: nya ke, ngi liiiida nyam/ii ivenga ngele-
gqiku ma, ke hi ydvia,
19 Ke nya md-i-liouni gloma ti nya wale a hi loi.
Nya we kia hi yenge-hoilopoisia yela ma.
20 Ke i Jiijea ; i wa ngi kii ye. Ke kina le iye
kuliama po, ngi Mi i ngi lo, i ngi mdmamau lo, i
wlme, i gula ngi ghdki ma, i ngi la-gomi.
21 Ke 7idoi i ndenga ngi ma, ye: Nya ke, ngi
hinda nydmu icea ngele-gohH ma, ke hi ydma, ke
mdi-houni ghoma hi nya vjdle a hi loi.
22 Ke kei i ndenga ngi hoilopoisia ma, ye: A wa
a ndoma yekpii, luu pu ngi ma, wu fitle vm ngi
loko ma, ivu koiva wu ngi gowo ma,
23 Wu lua a nlka doghe luulongQi, wu pa, mu
me, mu gohu ne.
24 Ghdmaile nya loi ji ha wo, i vunga ghoma, i
loa-wo-hu, ke ngi long a ; he ti tdtoa a gohu nela.
25 Ke oigi loi imhdwdi iye kpdlei hu lo, ke
kina i wdni i la loelei ghela, i vihdka wo mini ke
kuei.
26 Ke i hoilopoisia ti yela wdlea, ke i molia
hindii jfsia hu lo a ghe ?
27 Ke i ndenga ngi ma, ye: hi ndii i wa; ke hi
kei i nlka doghe ivolongoi lud, ghdmail^ i 7igi giirua
hinda ghl ngi ma.
Litki XVI. 73
28 -Se ngi 1% i dewea, ke lye loni i wa pelei hu ;
/die ngi Mi i glia^ni, i ngi mdnene.
29 Ke i potea, i ncle iigi Mi ma, ye: kpele, fo
sdwdi jtsia nga hi ma ghe-ghia ; ngi hi Id-yiii nydni
le ku yela ma he; ke hi nya go I U a nje-lo yela he,
ko ngi gohu ne we a nya mhdngetsia.
30 li^e kina hi loi ji i wdni, na hi jo-hdni meni a
hlte-nydhanga, hi nlka doghe wiilongoi lud ngi va.
31 Ke i ndenga ngi ma, ye: nya loi, hia lo ma
hia mio lieini ku-ghi-ma, ke na ghi i nya yeya, hi
wo le:
32 Mdhoungo ye le mu gohu ne, ke mi(> gdhu i
ghla ; ghdmaile hi ndei ji i ha wo, ke i vunga
ghoma: ke i loa-wo-hu, ke ngi long a.
NGU XVL
Ke i ndenga he ngi vmna-heleisia ma., ye: kpdte-mo
yela lo iye na, hoilopoi ngi yeya, ke td-moi ji ti ngi
mdyia genga, te, i ngi jo-hdnisia nydnia..
2 Ke kina i ngi wdlea, i nde ngi ma, ye: Ghe
va lo 7igi ji menia hi va ? konda ghla hi hoyei va,
ghdmaile he la ive a hoilopoi.
3 Ke hoilopoi i ndenga ngi nemahu, ye : nga gho
we, ghdmaile nya lemoi i hoyei ghla nya yeya ? nge
gu a mhola, nga wufe a feli-wela.
4 Ngi hindsi goa nga pe, ta lo, kina ti nya ghla
lo hoyei hit, ti nya guru ti weleisia hu.
E
74 LiUd XVL
5 Ke i ngi Umoi ghd-heletsia ghi ivdlea ngi ye, i
nde ihdlagei ma, ye, : Nya Umoi ghei hi ma Idle ?
6 Ke i oidmga, ye, ngulo mola hondo yela, Jce i
ndenga ngi ma, ye : hi goloi wumhu, hi hei kakcb, hi
nysgi nil fele ghoyongo malm im.
7 Na woma ke i ndenga ij^ekei ma, ye: ke kpei hi
ma i Iqlel ke i ndenga, ye, mhd mola liondo yela.
Ke i ndenga ngi ma, ye: hi goloi %oumhii, hi nyigi,
nu ndni ghoyongo.
8 Ke ndfmoi i kafa hoilopoi Idtonga, jiva i
nemahu-lewe hinda lo weni ; ghdmaile ndengetsia ti
ndoloi ji hu ti hondei hit, ti nemalm leweni, ti lewe
fofo lengeisia ma.
9 Ke ngi nge wu ma, a mhdnga hou wu vuluisia
'ma, a mainoni na kdfango, ta lo, kina wu ghdha lo,
ti wu guru kunafo heima ma.
10 Na ngi lonyango na hu i ghoto, ngi lonyango
le he na hu kfotongo. Ke na kdfango i kuloi hu,
kdfango le he i kpoto hu.
11 Fdle ina wu lonyani na hu mhd ti wo le, ye
lo a tonya ghdtei ve wu we mahu-ghe va /
12 Ke ina luH lonyani na hu mhd ti wo le a wu
go a wu ndei ?
13 Boilopo ghi e ndemo felea ghe-ghla, ghdmaile a
ndolo a yela, i lo a ijpekei, o a yela Iwu lo, i ghel^
ijpekei ma„ We gu a Nyiwo ghe-ghlala, ke mamoni.
14 Ke Farisisia he ti yama nengo ti hind4i jisia
ghi meni lo, ke ti hokpa iQnga ngi ma.
ImU XVI 75
15 Ke i ndenga ti ma, ye: Wiia lo loa vuluisia
we a tonya-hela nunga ydma, he Ngewo i wu Itsia
go lo, ghamaile hdni na ngongo nunga ydma, tonia
hdni i le Ngiwo ydma.
16 Sdwei Jce profitisia tiye na lo ngiye Johani i
wdni; Jce ti tdtoa a Ngiwo genyei yia-lelay ke numui
ghi i ghonda hu.
17 Ke hehengo le ngele-gohu Jce ndoloi ti lewe, Jce
sdwei ingengaio he e ghla ma.
18 Numui ghi lo a ghele ngi nydJiei ma, i ipeJca.
jo, i pue-ghla. Ke numui ghi lo a na jo ti ghelei
ma ngi Jnni yeya, i pile-ghia.
19 Kpdte-mo yela lo iye na, ngi mdyllingo a Jcula
yeJcpe wdnda-wdnda, a meJie yeJcpe me Jcu ghi ma
20 Ke feli-we-moi yela lo iye na, ngi hijSi a
Lazaru, na ti ngi Idni ngi gate la, Jcjpdma leJie ngi
lu ma.
21 Ke i loni ti ngi maJce a meJie ghuJcpulisia
ndsia ti gulani Jcjpdte-moi ngi mesii ma: Jce ngt-
langa he ti vm, ti ngi ghdmeisia ya-gomi.
22 Ke Jcina i weni Tee feli^we-moi i Jid, Jce Ngivjo
ngi lo-heleisia ti ya a ngie AhraJiami ydJca Jiu : Jce
Jcpdte-moi he i Jid, Jce ti ngi ghowua.
23 Ke i ngi ydmeisia lenga jiJianima Jiu, i nimisa
Jiu, i AhraJiami lo JcuJiama 'po, Jce Lazaru ngi
ydJca hu.
24 Ke i ghdwua, i nde, ye: Nya Jce AhraJiami,
mdnu nya ma, hi Lazaru lo, Jco i ngi loJcoyuoi ya
E 2
76 Luki XVIL
kite nja hu, i nya nsi Mi, ghdmaile nya nirrmango
le ngomhu vQi ji hu.
25 Ke Abrahami i ndenga, ye: nya lo, gili, Tcina
wo bi ye hi levui hu, ha hi hdni yeJcpea Jo lo, ke
Lazario he hdni nyamica ; Ir, lye na, ngi Mingo, ke
hia hi nimlsango.
26 Ke ji ghi he ma, mib luahU 7na hieni ndowa.
ivd wungo le na ; ta lo ndsia ti loni fi hije he ti
teioe hi ye, te gu, ke ndsia ti miando, te gu ti iva hii
mu ye.
2^ Ke i ndenga, ye : Fdle ngi hi mdnenengo, nya
ke, hi ngi iQ nya ke welei hu.
28 Ghdmaile ndenga lolua lo nya yeya, kg i seli
hQu ti ma, tia he td wa ni^nisa hindei ji.
29 Ahrahami i nde ngi ma, ye: Musa ke
profitisia lo ti yeya, ghe ti ti wo meni.
50 Ke i ndenga, ye: Sao, nya ke Ahrahami, ke
ina yela i hijea lo ndowu, ta wotela.
51 Ke i ndenga ngi ma, ye: ina te Musa ke
profittsia ti wo menini, ke he yela i hije ndoiou, te
hou a tonya.
NGU XVIL
Ke i ndenga ngi woma-heleisia ma, ye: kiiakpaungo
le na va a pe oiUmu i hinda nydmu ive e vm, ke
powo lo na ma a pe ti wa.
2 I flsa ngi va ti hdni ghongho gotu hele ngi hgl^
ImU xvil
i i
ma, ke ti ngi wili njei hit, ko a hinda nyamu we a
ikuloi jisia yela he.
3 A kpele wu mdutsia va, ina hi ndei i hinda
nyamu wea lo ahie, ghande ngi ma, ke ina ngi
nmnahui ivotea lo, mdnu ngi ma.
4 I{e ina i hinda nyamu wea lo ahie hu wofela
fold yela ma, ke hu wofela fold yela ma i vMe
ghoma hi ye, ye: nya nemahui i ivotea, ha mdnu lo
ngi ma.
5 Ke to-heleisia ti ndenga Ndimm ma, te, mu
lonya hindii mato !
6 Ke Ndimoi i ndenga, ye : ina tony a le wu yeya
kia purugiioo gale yela na, iva nde lo sukani ivuru
ji ma, vje, vm kpla, hi hi njei hu, ke i wu ivo menia.
7 Ke ye lo hoilopoi i ngi yeya, a yenge k/pdlii hu,
0 a tQ'hdnia make, a nde ngi ma, i hijea lo kpdlei
ma, ye : Li hi hei mehe me va.
S Ke e nde ngi ma, na ghdte nga mema, hi hi
vului hdma yili, hi nya ghe-ghla, oiglye ke nga mehe
me, ngi kpole vje, ke na woma ha mehe me lo, hi
kpole lue.
9 A se-ghia lo hoilopoi ma, jiva i hindii ndsia
iveni ti ndeni ngi ma ? ngi ko a tony a la.
10 JSPt wa he, kina wu hindeisia ghi wea lo, ti
ndeni luu ma, a nde, we, hoilopoa ghdma lo amue,
mu na wea mio yengei ye le pe va.
11 Ke kina i loeni, kia i lini Jerusalemi hu, ke i
lewea Samaria Im l:e Galili,
78 Luki XVIL
12 Ke kina i wani fida yela hu, ke nunga pua
kpokpou-hela atie, ti ngi mdlea, ti loni kuhama.
13 Ke ti ghdwua, te, Jisu, Ndemoi, mdnu mu
ma I
14 Ke kina i ti loni ke i ndenga ti ma, ye: A li
wu WW vuluisia. ge almamtda. Ke kina i iveni, kia
tiye lima, ke ti mawdnga.
15 Ke ti yelage, kina i toni ke i bdvjoa, i ydnia,
ke Ngivjo Idtonga ngeleya.
16 Ke i gula ngi ydmii ma ngi govjo hu, a se-
ghia ngi ma, ke Saniaria-mo iye le.
17 Ke Jisu i potea, i nde, ye: Tiye pu, ti ma-
wdni^ ke tauisia lo ml?
18 Ngi ndsia loni ti ydmani Ng^wo IdtQ va, nglye
hotsi ji.
19 Ke i ndenga ngi ma, ye: hije, hi li, hi lonySi
i hi hdivoa.
20 Ke kina Farisisia ti ngi molini, te. Ml ghe lo
Ngiwo genyii a wal ke i potea, i nde ti ma, ye:
Ngewo genyii i wdma a mdne.
21 Ke te nde, te, kjpe, heindo, o kpe, mlando,
ghdmaile kpe le Ngi wo genyii lo wu hu.
22 Ke i ndenga to-poma-heleisia ma, ye: ifoloisia
ta wa lo kina %va manima hindo-loi voloisia yela lo
va, ke we to.
23 Ke ta nde lo wu ma, te, kpe, heindo, o kpe,
mlando: vjd li ti ivoma, ke wd to ti ma.
24 Ghdmaile kia ngeUi imiamiii a vo ng^lci ikdka
LuU XVII. 79
yela ma, i vo JcdMi ipeMi ma, ni he hindo-loi a
wema ngi voloi ma.
25 Ke a mone lo 'pm a hinda ghotoma, hoiidei ji
a ghele ngi ma.
26 Ke Ida v:o iye na Noe voloisia ma, ni he a
wema hindo-loi voloisia ma.
27 Ti mehe mei lo, ta Icpole we, ta nydhanga jo,
ta ti ve so va, oiglye foloi na Noe i wdni ndende
ivdi liu, ke nja-ve i wa, i ti ghi wd.
28 Ni he iye na Loti voloisia ma, ti mehe mei lo,
ti kpole we, ti ngeya we, ti mdjia, ti tu-hdni hi, ti
jpelea, lo :
29 Ke ifoloi yakpe ma Loti i ghlani Sodomi hu,
ngombu i hije ngele-gohu, i ti ghi wd.
SO JSfi he a wema foloi na ma hindo-loi a
gema.
31 Foloi na ma, numui a. ye jpelei wu-mha, ke ngi
hdkeisia ti jpeUi hu, ghe a yei ti wumhu va: ke
numui a ye kpdlii hH, ghe la he d ydma.
32 A glli a Loti ngi nydMi !
33 Numui ghi lo a ndo ngi levui hdwo va, a
ndolohu, ke numui ghi lo a ngi levui lohu a fulo.
34 Ngi nge wu ma, i kpindi na ma, nunga felea
ta ye lo kpuko yela ma, ta yela wumhio lo, ipekei
i lo.
35 Nydhanga felea ta. ye lo hdni ghonghoma, ta
yela vmmhu lo, ipekii i lo.
36 Ke ti potea ti nde ngi ma, t§, mlndo, Ndemoi ?
80 Luki XVIIL
Ke i ndenga ti ma, ye: hindei jjom^i 7ia, na lo
kow^isia ta ydndo.
NGU XVIIL
Ke i sale henga ti ma, ye : mahoungo le nunga ti he
ku ghi ma, ke ti lu hit a ha.
2 Ye Qiyama yela lo iye td-wa yela hu, e luwa
JVgeivo ma, ke e numu hele hoio.
3 Ke kpdwo yela lo iye td-wdi na hit, ke i wd
ngi ye, ye : tonya %ve ange nya lomanyoi ma.
4: Ke i lumani ikpeUi na ma; na woma ke i
gilia ngi vului nemahu, ye : Ina he nge luwa Ngeiuo
ma, ke nge numu hele hou.
5 Ke jiva kpdiuoi ji a nya ll he, nga tonya ive lo
a ngie, ko kina a wa ku ghi ma, i nya lH hit hd.
6 Ke Ndemoi i ndenga, ye: a njiei meni kdfa
nyamii i ndeni.
7 Ke Ngiwo e tonya we a ngi nda mdhoisia, ta
100 ngi ye a fo ke kpindi, ke a ll Mi ti ma hit
guango 1
8 Ngi nge vm ma, a tonya ive lo atie hit gutungo.
Ke kina hindo-loi a wa lo, a tonya hou male lo
ndoloi hu?
9 Ke i sale ji henga ti tinga ma, ta ti vului hou,
te, ti lonyango, ti mhdnga mindi.
10 Nunga felea ti lini lo hema Ngiwo loeUi hu,
yela Farisi-mo, ipekei ndvQ ydndo-mo.
L-iiJd XVIII. 81
11 Ke Farisi-mo i long a, i Tie, a hindii jtsia iigi
vului nemahil, ye: Ngewo ngi se-ghia hi ma, ngl
weni kia niinga vjekcv na, kapu-bela, kdfa-hela, piie-
ghia-bela, o kia nam yclndo-moi ji na.
12 Nya su-Jiou Im fele loei hu, nga ipuge v& na
ghi va i nya yeya.
13 Ke ndvo ydndo-moi i loni kuhama po, e ngi
ydvietsia le he ngele ma, ke i ngi ll ma lewe, ye:
Ngewo mdnu nya ma, hinda nydmu-moi !
14 Ngi nge wu ma, Td-moi ji i ydmai lo ngi wele
hu tonyango, i lewe ipekii ma: Ghdmaile numu ghi
lo a ngi mdui le ngele ma, ta ngi yei lo : ke numui
ghi lo, a ngi vuhii mayei, ia ngi le lo ngele ma.
15 Ke ti wa a ndolanga ngi ye, ko i ja atie, ke
kina ngi woma-heleisia ti toni, ke ti ghandea ti ma.
16 Ke Jisii i ti lodlca, i nde ti ma, ye: A ghe
ndopo mumua ti wa nya ye, ke a wa ti mdhali,
ghdnnaile ndsia nyoko lo Xg^ivo genyei hit va.
17 A tony a 7ige wu ma, numui ghi lo, e Nghoo
genyei guru kia nd^opo wulo na, e wa na fo.
18 Ke maJm-ghe-mo yela i ngi molia, ye : Kdra-
moi yekpei, gho nga pe, ngi kunafo levu jo ?
19 Ke Jisu i ndenga ngi ma, ye : Ghe va lo ha
nya wdle a nil yekpel Nu ghi % ghekpeni, ngiye yela,
ta lo a Ngewo.
20 Bi sdvjeisia go lo : Ba. pue-ghia, hd nu wd, ha
huma we, hd nde-jeli Jwu, hi ke hele Jiou, ke
hi nje.
E 3
82 LuU XVIIL
21 Ke i ndenga, ye: ffindei jtsia ghi lo ngi
hounga a nya la-pau ghei.
22 Ke ina Jisu i hincUi jtsia menini, e i
ndenga ngi ma, ye: he hdni yela i longo ti va y^
wele: Na ghi mdjia i hi yeya, hi hole feli-hela ma,
he hi SQ-hdni jonga ngele-gohu, hi iva, hi to nya
woma.
23 Ke hina i ji menini, he ngi ll i nydnia,
ghdmaile ngi ghdtengo yele ghon.
24 Ke hina Jisu i toni he ngi li nydningo le, ye:
i hpahpauni ndsia va hpdte ti yeya ti wa Ngewo
genyei hu !
25 Behengo le hameli va i lewe miji wo hu, hina
hpdte-mo a wa, Ngewo genyei hu.
26 Ke ndsia ti menini, te, ye lo na a wa
hdwoma ?
27 Ke i ndenga, ye, hdni ndsia ti hpahpaUbngo
nunga va, tl hpahpamii NgSwo va.
28 Ke Pita i ndenga, ye : hjpSle, mu ghi long a, mu
tonga hi ma.
29 Ke i ndenga ti ma, ye: a tony a ngi nge wu
ma, numu ghi na a pele lo, o nde-hela, o ndenga, o
nydha, o ndengetsia Ngiwo genyei va,
30 Na e so-hit ghotoma hpeUi ji ma, he ndoloi na
hit a vjdma hunafo levu.
31 Ke i pu mahu felei wumhua, i nde ti ma, ye:
hpele, mu lima Jerusalemi hu, he hdnisia ghi profi-
tisia tiye ny^gini wo numu hindQ-lQi va ta w^ lo.
Luki XVIII. 83
32 Ghamaile ta ngi ve lo kafrtsia tve, ta ngi yele
lo, ta ngi hou lo a nydmungo, ta nddya vdli lo
ngi ma.
33 Ke ta ngi lewe lo, ti ngi vM, ke fold isdwagei
ma^, a Mje lo ghoma.
34 Ke tl hindei jisia Tiiigoni kulo be, ke njifi ji
lowungo ye le ti ma, ke tl hindeisia hilgoni na iye
ndeni.
35 Ke kina i lueni, kia. iye Umi Jeriko ghela,
mbole-mo yela i Mini ^eUi ydka ma, a feli v)e.
36 Ke kina i fdMi ti ivo menini ta lewe, ke i
molia, ye, Jul lo a ghe.
37 Ke ti nd^nga ngi ma, te, Jisu Nazareti-mo, a
lewema.
SS Ke i ghdivua, ye, Jisu Davidi ngi loi, mdnu
nya ma,
39 Ke ndsia tiye tugo, ti gbandea ngi la, ko i
londo, ke a ghdwu leke, Davidi ngi loi, mdnu
nya. ma.
40 Ke Jisu i longa, i nde ti lud a ngie. Ke kina
i vKini, ke i ngi molia,
41 Ye : gho hi loni ngi pe hi ma ? ke i ndenga,
ye: Ndimoi, ko ngi tiiivo lo.
42 Ke Jisu i ndenga ngi ma, ye: Tilwo lo, hi
lonyH i hi hdwo.
43 Ke-yakpe ke i tmvo longa, i to ngi woma ; a
NgEwo Idto. Ke nungetsia ghi, kina ti toni, ti Idto
mnga Ngewo we.
( S4 )
NGU XIX.
Ke Jisvb i wa, i lewe Jeriko hit.
2 Ke kpele, td-mo yela lo iye na, ngi Mjei lo a
Sakiu, ta lo iye ndvQ-yando-bela ti mahu-gde, ke ngi
ghdtengo ye le.
3 Ke iye loni lo i Jisu lo, ghe numu le a ngie, ke
% guni fdhei va, ghdmaile ngi gUtungo ye le.
4 Ke i lewea tuwo a pime, i le sikami-ivulu hit
ngi lo va; gidmaile iye lewe pelii na lo.
5 Ke kina Jisu i Jiitini hindsi na, ke i ngi
ydmeisia lenga, i ngi lo, i nde ngi ma, ye: Sakiu,
pe kdkdb, hi yei, ghdmaile a foloi ji, nga hei ti ye
pelei ho lo.
6 Ke i pea kdkd, i yei, i ngi guru a kohu ne.
7 Ke kina ti toni ke ti gbi gbonyea, te, i ya mehe
me va a numui na hinda nydmu-mo a ngie.
8 Ke Sakiu i long a, i nde Ndimoi ma, ye : kpele,
Ndemoi, nya johdntsia ngi kolea ndia, ngi fe feli-
hela lue, ke ina ngi numu gbi gdfanga lo, hdni ghl
hit, nga gdma lo hema ndni.
9 Ke Jisu i ndenga ngi ma, ye : Foloi ji lo mhdivo
hinda i wd peUi ji bu, gbdmaile ta be Abrahami ngi
loi lo a ngie.
10 Gbdmaile nUmu hindo-loi i wd lo ndo va, ke
hdwQ va na iye loni-Jm.
11 Ke kia ti hindei jisia menini, ke i ndd lOnga,
LuU XIX. 85
i sale hei, ye; ghdmaile iye Jcrusalemi ghela lo, he
ji va, tiye gili, te, Ngeivo genyei a iva lo ke-
yakpe.
12 Fcde i ndeni, ye: Td-mo vM yela i lini ndolo
hit po, kenyii jo va ngi vului va, i ydma.
lo Ke i ngi hoilopo loidsia vjdlea, i ti go a mlna
putsia, i nde ti ma, ye : A felego nglye nga lua.
14 Ke ngi lalisia ti doi lo a ngie, ti ngo vMi lo
ngi woma, te, mu loni a td-moi ji iye mu 7nahu.
15 Ke kina i wmi, poma i ydmani, kina i kenyei
joni, ke i ndenga ti boilopoi jisia wale ngi ye, ndsia
iye ndvoi veni ti we, ko i kg na ti soni fele-golei Jiu.
16 Ke ihdlage i vm, ye : Ndemoi, hi mlnei i hunga
a mlna pu.
17 Ke i ndenga ngi ma, ye: Td mla, hoilopo
yekpei ; ghdmaile hi tonya wenga kulo poti Jiu, ye
td-wd pH mahil.
18 Ke ifelege i wd, ye : Ndemoi, hi Qnlnii i hUnga
a mina lolu.
19 Ke i ndenga ji he ma, ye: Bia he, ye td-wd
lolua mahu.
20 Ke ipeka i ivd, ye : Ndemoi, hi mlnei ghele, ngi
ndama-ghdteni kpdya hit:
21 Ghdmaile ngi lUivai lo hi ma, jiva nUmu
kjydkpdu lo ahie, ha na wUmhu hi nddni, ha na
leive hi hini.
22 Ke i nde ngi ma, ye: nga hi jeli lo a hi
Id-yi^i, hia hoilopo nydmui: hi koi lo ke nUmv.
86 LuU XIX.
k'pak'pciu lo ange, nga na ivumhu ngl nddni, ke nga
na lewe ngl Mni,
23 Ghe va lo hi nya navQi veni ndvo mdluvem^i,
kg kina ngi wa lo ngi nya ndsi jo, ke Jidni mdtongo
ghoma ?
24 £^e i ndenga ndsia ma ti loni na, ye, a mlnei
wumhu ngi yeya, wu fe na we mlna pua ti ngi
yeija.
25 (Ke ti ndenga ngi ma, te, Nd$moi, mlna "pua
lo ngi yeya.)
26 Ghd7naile ngi nge luu ma, numui ghi lo a so,
ta fe lo ngi we; ke numui e so, na he a so, ta
mhumhtc lo ngi yeya.
27 Ke nya gonyoi ndsia tlye loni ngi ye ti malm,
a wa a tie mhSi, wu ti wa nya ydma.
28 Ke kina iye hindei jtsia leni, ke i ya tugo a le
Jerusalemi hu.
29 Ke kina i weni kia iye Idni Betfage ghela, ke
Betani, ngtye ma na ta tolia Elaion, i ngi woma-
heletsia felea lo.
30 Ye: a li fuUi hu i wu Idiva, wu wa lo na, wa
so doghe mdle lo ngllingo, numu ghi % hei le ona ; a
ngi vulo, %vu wa a ngie mhei.
31 Ke ina numu ghi lo, i wu molia lo, ghe va lo
wa ngi vitlo ? Nt lua nde ngi ma, we, ghdmaile
Ndimoi i ghenga ngi va.
32 Ke ndsia i ti loni, ti ya, ti male, kia i nd^i
la ti ma.
Lnki XIX. 87
33 Ke kina tiye so clogMi villoma, ngi mdhelei ti
ndenga ti ma, te, ghe va lo %va so cloghM vulo ?
34 ITe ti ndenga, te, Ndimoi i ghenga ngi va.
35 Ke ti ivd a ngie Jisio ye ; he ti ti guleisia
lounga so doghei ma, ke ti Jisu heinga 77iahu.
36 Ke kia i lini ke ti guleisia vomboa f^Ui hit.
o*l Ke kina iye Idni ngtye Elaion ghela, to-poma-
heleisia ifdhii ghi ti tdtoa a gohunelaj ta Ng^Lfo
Idto ngeleya ngenge wdivaisia ghi va ti toni,
38 Te: MdMi na hetengo le a wdma Ndemoi hijei
hu, ndileli ngele-gohu, ke mdvQ ngele ma.
39 Ke Farisisia ti ting a ti fdMi lla, ti ndenga
ngi ma, te : kdra-moi, ghande hi woma-heleisia ma.
40 Ke i jpotea, i nde ti ma, ye: ngi nge wu ma,
ina jisia ti londoa lo kotuisia he ta ghdwu lo ke-
yakpe.
41 Ke kina iye Idni kpela, i td-wdi ghe, i wo fa :
42 Ye, ina hi kg lo, hia Is, hi voloi ji hu,
hindetsia ti hi llleli va ! ke ti lowungo le nd hi
ydmeisia ma.
43 Ghdmaile foloisia ta wa lo hi ma, hi gonyoisia
ta ndowa ho hi ma, ti hi hemhe, ti hi ghe hu kakii
ghi lo ma.
44 Ke ti hi ydleimi a ndoloi, hia ke hi lengeisia,
ke te kotu yela lo ngi inhii mahu hi hit, ghdmaile hi
hi vdma ghelsi goni.
45 Ke i ivd Ngewo iveUi hu, i tdto a ndsia ghlala
ta mdjia we mhu, ke ndsia ta ng^ya. we.
88 Luki XX.
46 Ye ti ma, nyegingo le, nya ivelii Jie-wele le, he
wio pea a hilma-hda ti Iowa.
4:7 J^e a Jcdra we fold ghi ma NgBwo welei hu : he
almami waisia ke kolo-nyegi-'beleisia, ke nunga
wdwatsia ti ngi longa ngi wd va.
48 Ke ti hincUi loni fe va, ghdmaile nungetsia
ghi ti wo iye loi lo ngi u'o meni va.
NGU XX.
Ke kina i weni foloi ndsia yela ma, kia i nungeisia
gdrani Xgewo welei hu, ke i oijla yekpe le, ke almami
waisia ke kolo-nyigi'leleisia ti wd ngi ma, ke nunga
wdwatsia.
2 Ti nde ngi ma, te, nd^ mu ma, a ghe mdha-ld-
yla lo, ha hindei jtsia we, o ye lo, i hi goni a mdha-
Id-yiei ji ?
3 Ke i potea, i nde ti ma, ye: nya he nga wu
moli lo a Imida yela, wu nde nya ma.
4 Joliani ngi haptisimi i hijeni ngele-gohu lo, o a
nunga ma ?
5 Ke ti ti wH liitenga a ti nyonyo, te, ina mu
ndea lo, me, ngele-gohU, a nde lo, ye, ghe va lo wu
ngi Jwui a tony a ?
6 Ke ina. mu ndea lo, me, nunga ma, nungeisia
ghi ta mu ho lo a kotu, ghdmaile ti liQui lo a tonya,
te, JoTiani profiti le.
7 Ke ti pQtca, te, tl ko hindei i hije na.
ImU XX. 89
8 Ke Jisio i nclenga ti ma, ye, he nya he ngt
nde vm ma, a ghe mdha-ld-yia lo nga liindEi
jisia lue.
9 Ke i tdtoa a sctUi ji Mia nilngetsia ma: Td-mo
yela i ngeyaJco gdta Kite, i nclo ngenge-bela yeya, i li
oiclolo hit j)o Jm lemhingo.
10 Ke ikioeUi ma i hoilopo lo ngenge-bela ye, ko ti
ngi go ngfdu loei hu ikdt^i liit ; ke ngenge-bel^isia ti
ngi leivea, ti ngi ydma a yeya liaka.
11 Ke i hoilopo iveka longa gioma, ke ti ta he
lewea, ti ngi JiQuma wufengo, ti ngi ydma a yeya
haka.
12 Ke isdwage longa ghoma, ke ti ta he nemua, ti
ngi ghla ngitiya.
13 Ke Ndimoi ngeyako gdtii va i nclenga, ye : Nga
gho vje? Nga nya lima loi do lo, tenga kina ti ngi
loa lo, ta ngi hele.
14 Ke kina. ngeng^-heleisia ti ngi loni, ke ti ti wit
hitenga ti nyonyo ma, te, ji lo ijo-hdni jo-moi le, a
iva, mu ngi ivd, ke 'po-lidni i wenga a mu ivo.
15 Ke ti ngi ghla ngsyako gdtei hit, ti ngi wd.
Fdle gho lo Ndemoi ngeyako gdtii xa a pe atie?
16 A iva lo, i ngenge-helii jisia, vM, i ngeyako
gdtei ve pekd ice; ke kina ti menini, ti ndea, te,
NgiiDo i kpida ma.
17 Ke i ti ghelea, i nde ti ma, ye, gho ho a ji
nyegingo ? kotui to-hela ti gheleima, ta se lo i wenga
a ngUi kundoi va.
90 LvJci XX.
18 Numui ghi lo a gida Jcotui na ma, a wolo lo:
ke numui na a gula ngi ma, a ngi ghuk^uho lo.
19 Ke almami ivaisia, ke holo-nyegi-'bdeisia ti ndoi
lo ngi lioib va ikpeUi se ma, ke ti luvja nungeisia
ma, ghmiaile ti koi lo, te, i sdlei ji leni ti ma lo.
20 Ke ti ngi mdnenga, ti ne-bela lo, ti ti vului
we a tonya-hela, ko ti ngi Id-yieisia hou, ko ti ngi
vjd sdmei yeya, ke ngi ghdyii.
21 Ke ti ngi molia, te: kdra-moi, mu ko lo, me,
ha oijia le ha kdra we a tonya, ke he numu ydma
guru, ke ha Nghco hindei gdra a tonya :
22 Mdhoungo le mu ndvo-mdJia ve Sisari we, o
ma fe ?
23 Ke i ti gdsoi longa, i nde ti ma, ye : Ghe va lo
wa nya hugo .?
24 A ndvo yela ge le ange. Ye ghidye lo i ma,
ke kolo-nyegingoi i malm ? Ke ti iwtea, te : Sisari
wo mla.
25 Ke i ndenga ti ma, ye : Fdle, a fe Sisari we
ndsia Sisari wo le, ke a fe Kgmvo loe, ndsia Ngswo
wo U.
26 Ke tl guni a ngi Id-yielsia houla nungeisia
ya.ma. Ke ti wu hu i wunga ngi ghemhoi va., ke ti
londoa.
27 Ke Saddusisia ti ting a ti wd ngi ye, ndsia ta
mdwali, te: hije ghl lid hu I le ; ke ti ngi molia:
28 Te, kdra-moi, Musa i nyegi lo mu we, ye : ina
nu ngi nde i lid lo, nydlia ngi ye^ya, ke i lid I
Luhi XX. 91
ndenga leni, ngi nde i ngi nydMi jo lo, i hu lo ngi
ndei we.
29 Ndenga wofela lo ti ye na, ihdlage i nyalut jo
lo, i hd, I ndenga leni.
30 Ifelege i ngi jo, i hd, % ndd leni.
31 Isdwage i ngi jo, he iivofelege he, he tl ndenga
gli loni, he ti lid.
32 Ihelemei nydMi he i hd.
33 Fdle hije ghe-hilna-hdi liu, ye lo ngi nydMi le?
ghdmaile ti vjofela ti ngi joni.
34 Ke Jisu i potea, i nde ti ma, ye : ndoloi ji hH
ti lengeisia ta so ive lo, ta ti ve so xa,
35 Ke nasia ta gili atie ti nidlionngo ndoloi na jo
va, he hijSi hdi hu, te so we, te ti ve so va.
36 Ghdmaile te hd ghoma, he ti hivmngo a NgEvjo
lo-h^leisia, he Ng^wo lenga atie ; ghdmaile hijii hdi
hu' 2enga lo atie.
37 Ke hiJEi va hdi hit, Musa he hei lo ndoghoi hn,
hina i Ndimoi wdleni a Ahixthami Yeivoi, he Isaki
Tswoi, he Jakohi Yiiooi.
38 Ke NgEwo yd a ngie hdtsia va., nglye he
ifidutsia va, ghdmaAle ti ghi ta vu ngi hit lo.
39 Ke holo-nyegi-helelsia ti ting a ti jyotea, ti nde,
te, hara-moi, hi ndenga pdnda.
40 Ke na woma ti ll I loni ti ngi moli a hinda
ghi hfilo he.
41 Ke i ndenga ti ma, ye: lye na ta nde, te,
Kristi Davidi ngi loi lo ?
92 LuU XXL
42 Ke Dwvidi ngi villui i nde ngule goloi hit, ye :
NcUnioi i nclei lo nya Lemoi ma, ye: hei nya yeja
lokoi ma,
43 Nglye nga hi gonyoisia we ta hei wuru hi
goicotsia va.
4:4: Fdle Davidi i ngi ivdle a Ndemo, ngi loi i ye
na ho ?
45 Kina nungeisia ghi tiye wolo ma, ke ti ndenga
ngi woma-heleisia ma, ye:
46 A ghele holo-nyegi-heleisia va, ti loni a jiala
ndoma guha hu, ti longa a fdma. fele-gometsia h%,
he hema loaisia sinagogisia hit, ke hema yekpefsia
mehe memetsia.
47 Ta kpdiootsia ti iveleisia tne, ke ko ti ti lo, ta
he gUha ive, jisia lo ta seli wdi jo lo.
NGU XXL
Ke i mahu ghenga, i to ndsia ti ghdtengo ye le ta ti
hoya hdnisia loio ndvo ivicmei hit.
2 Ke i kpdioo velingo yela longa, i ndvo mumu
felea wu hu.
o Ke i ndenga, ye: a tonya nge nm ma kpdicQ
velingoi ji i punga hit, i leive ti ghi ma.
4 Ghdmaile jisia ghi ti punga hoya ha.nisia hu ti
hdni ghgtoisia hit, ke ta ngi veli hu, i ghi wunga i
ngi yeya.
5 Ke kia ti tinga ti Ngiioo ivelei yla leni, te
Luld X2n. 93
maghdtengo le a kotu yek])ea, ke hoya Jidnia, l:c i
ndenga, ye,
6 Hani jtsia wa ti lo, ifoloida ta wa lo, Jdna te
Icotu yela lo ipeMi maJiu, na e giila.
7 Ke ti ngi molia, te, kcira-moi, he ml ghe hindei
jtsia ta wema ? ke gho ndli le, Icina Mndei jisia ta
wemo t
% Ke i ndenga, ye: A kpele td ivu yande.
Ghdmaile ti ghotoma ta wa lo nya hijei, te, Kristi lo
ange, ke ikpelei i la, kfpela ; fdle lud to ti ma.
9 Ke kina iva koi ma lo menima, ke yeye hinde-
tsia, a lud luiva, ghdmaile hindei jtsia ta lua 2Wi, he
ikelemei i sdnge.
10 Ke i ndenga ti ma, ye: mbonda ta hije lo
nibonda ma, kenye kenyei ma.
11 Ke ndoloi ikpeli ivdi a ye lo hinda gegea, ke
ndole tod, ke kpek]je, ke mdluiva ma liinda, ke ndli
vjdwd ta ive ngele ya.
12 Ke liindii jtsia gli lugo ta luu hoio lo, ke ta lo
vm ma wit vM ra, ta v:u ve sinagogtsia we, ke
kpindi weletsia hit, ta lua awiie mdlianga. labu, ke
sdmanga nya hijii va.
13 Ke a u'e lo ivu ive a seli.
14 Fdle a p)u wu nemahutsia wu li d licJe na va
%va ndema.
15 Ghdmaile nga ivu go lo a ndd, ke nemahu-levje
na 'WU lomanyotsia ghi te gu poma ghla va, o ti
Idpila.
94 Luhi XXL
16 Ke nde-lela ta wio mayla lo a hay a, ke
mhonda, ke onhdnga, ta ])& lo ti low linga wa.
17 Ke nunga ghi ta wu lolo aivue nya hijei va.
18 Ke wa wundUi yela he a lolm.
19 A wu ydfeisia Jiou a ndl leli.
20 Ke kina wa toma Jerusalemi mhemhengo a ko,
a ko ke ngi nyccni ghelsi a la kpela.
21 Qhe ndsioj taye Jiidia hu ti wela ti li nglye-
isia hit, ke ndsia taye ndla, ghe tl ghla iia, ke ndsia
taye tdteisia Im, ghe td wa hu.
22 Ghdmaile foloi jtsia tony a we voloa lo, ko
hindei ndsia ghi ti nyigingo ti we.
23 Ke jpowQ lo ndsia ma taye kohu, ke ndsia ma
nylni ve ndengeisia we foloi ndsia ma; ghdmail^
mone wd lo aye ndoloi hu, ke ndl lewe nung^i
jisia ma.
24 Ke ta gula lo a mhowe ydi, ti li atie a kohoa
ndoloi ghi hu, ke kafrtsia ta nylmi lo Jerusalemi
ma, nglye kafrisia ti ghelii a we.
25 Ke ndlia lo taye foloi hu, ke ngdlui hu, ke
lumh^leketsia hu, ke mone ndoloi hu loiideisia ina, a
yeye ; ghoyei, ke nja gdtetsia ta jule.
26 Nunga ti Itsia ta nydni a nduwa, ke hindii
ndsia ghi va, ta ivdma ndoloi hU, ghdmaile ngele-
gohu ngi ghdyetsia ta jejia lo.
27 Ke ikpeUi na ma ta numu-hindo-loi do lo a
loa ngelei ma a kpdya, ke mdvp wd.
28 Ke kina hindei jtsia ti tdtoa lo a w^la, a
LuU XXL 95
ng^leya ghe, tvu wu ivutsia wumhu, ghdmaile wu
wumaoi i la hpela.
29 Ke i sale Ming a ti ma, ye : riddha wurui ghele,
he ngurutsia ghi.
30 £^ina ti glokua lo, iva to lo, wu ko wu vulic-
Isia xa, we, ngevo i la kpela.
31 ISfi vma be, kina wio himUi jisia loa lo ti ive,
a ko ke Ngiwo genyei i la kpela.
32 A tonya ngi nge wu ma bonclei ji e lewe, ngiye
ghi a we.
33 Ngele-golm ke ncloloi ta lewe lo, ke nya Id-
yietsia te lewe.
34 A k^ele wu vuluisia va, ko wu lisia td mini a
mEli wela, ke ndq houla, ke ndevui ji mdghfsia, ke
foloi na i loa wu ma a kora ma.
35 Gldmaile kia mdnina a lua lo ti ghi ma, ti
heini ndoloi ydma.
36 Fdle, a mdne we, wu he ku ghi ma, ko ti gili
awue mdhoungo tou hdwo hindei jisia ghi yeya ta
wdma, ke ivu lo numu hindo-loi Idhu.
37 Ke a foloi iye kdra we lo Ngiwo welei hu ;
ke a kpindi i ghia i y% nglyei hu ta toli a
Elaion.
38 Ke nungeisia ghi ti loa ngi ye a ngende tete,
Ngiwo loelii hu ngi too meni va.
( 96 )
NGU XXI L
Ke kome ghohui na tokpolo ghl hit i la kpela, na ta
tolia Uwe malm (paska).
2 Ke almami loaisia ke kolo-nyigi-heleisia ti ngi
long a, ko ti ngi wd; jiva ti luwai lo nungeisia ma.
3 Ke Satani i wa Jnclasi hu, ta toli a Karioti-moi
na iye pit malm feletsia Ua.
4: Ke i yd i wu kite a almami waisia ke kHghe-
isia, a ye pe i ngi mdjia ti ma a hdya.
5 Ke ti gohumngOy ti nda. ngi go va a ndvo.
6 Ke i kuTua a ikpe yekpc lo, ngi mdjia va ti ma
a hdya fdliei woma.
7 Ke foloi i vm kpohui va tokpolo I ghl hu,
ikpelii ta tewe-mahui tod.
8 Ke i Pita longa, ke Johaiii, ye: A li, wu tewe
mahui ghdte mu va, mu me.
9 Ke ti ndenga ngi ma, te: ml lo hi loni mio
ghdte na?
10 Ke i ndenga ti ma, ye: kpele, kin a vm lod lo
td-ivdi hu, td-mo yela a wu mdle lo, a li a nja-ve,
a to ngi ma. pelei hu, a wa na.
11 Ke wa nde lo pele-moi ma, ice, kdra-moi ye hi
ma, kundoi lo ml hindei nga tewe-maliu me na, ke
nya ivoma-heletsia ?
12 Ke a kundo wd ge lo a wue ngeleya mhu
ghdtengo, mla lo wa ghdte na.
LvM XXII. 97
13 Ki ti ya, ti male, kia i ncleni ti ma, he ti
tcire-viahid ghdUnga.
14 Ke kina ik])eUi iye want, ke i lieinga meJie me
va, ta to-hela pu malm feletsia.
Id Ke i ncUnja ti ma, ye, ngi mania ghon teiue-
mahui ji me aiuue, nga la mone.
16 Gbamaile ngi nge wu ma, nge la me ghoma
ngiye ke a loe Xgcwo geny^i 7m.
17 £e i hoUi wumhua, i se-ghla, i nde, ye: A ji
vmrribu, wu kole urn nyonyo ma.
18 Ghdmaile ngi nge %vu ma, nge la ngeyakoi
inguru tuc- yii glole ghoma, nglye Ngewo genyei a
icctma.
19 Ke i kpoliiii vjumhua, i se-ghia, i ngale, % fe ti
vje, ye : Nya luwui lo a ji, na. fingo ivu va ; a ji we,
vja gili ange.
20 Ke i holei he vjumhua, ji ti kpoyoni a mehe
mela, ke i ndenga, ye : BoUi ji lo ngo-yela nlnei le
nya ndmei hit, na fdyango vm va..
21 Ke kpele, numui na i nya mcljia a lay a, ngi
lokoi ta nyadsi le.
22 Ke a tony a, numu-hindo-loi lo lima, kia tiye
7iddni ; ke powo lo td-moi na ma, na i ngi mdjiani
a hdya.
23 Ke ti tdtoa a molila ti nyonyo ma, tc, ye lo ti
' • a liindii ji we.
24 K fd lo iye ti lla ye lo a luCma inibdwdi.
25 Ke i ndenga ti ma, ye : kafrtsia ti mdhetsia ti
r
98 Luki XXII.
vjeiii ti inalm lo, he ncisia ta loe ti mahu a hpciya,
ta ti lolia Mnda yehpe-hela.
26 Ke wua, we w^ M; ke na i mhdwdi le wu lla,
ghe i we kia ikuloi na, ke na i ngui le, kia na na
a kpe-ghla.
27 Ghdynaile ye lo ngongo, na Mini a mehe me, o
na a kpe-ghla? Na I le a mehe me? Ke ngi wu
lla lo kia na na a kj^e-ghla.
28 Wua lo wu lemhia heini ange nya hugotsia hit.
29 Ke ngi kenyii henga kdka ma wu we, kia nya
Kei i hei la kdka ma nya we.
30 Ko wu mehe me,, luu kpole loe, nya mesei ma,
nya geny^i hu ; wu h^i mdha heimeisia ma, wa
Israeli honcla pu mahu feleisia jeli.
31 Ke Nclemoi i ndenga, ye : Simoni, Simoni,
kpele, Satana i mania i wu jo ngi yeya, ko i wu
glekpe kia mhd na.
32 Ke ngi henga ti va hi lonyei a ghdhd ; ke kina
hi wotea lo, hi ndengetsia ghdya.
33 Ke i ndenga ngi ma, yQ, Ndemoi, nya hughd-
tengo le li va hi woma kpindi welei hu, ke ha hu.
34: Ke i ndenga, ye, ngi nge hi ma. Pita, te-hinei
e goko le a foloi ji ngiye ha mdwali hu-sdwa, he, hi
nya go.
35 Ke i ndenga ti ma, ye: kina ngi wu loni
nongha ghi % wu yeya, ke kpdva, ke kowa, wu ghe lo
hdni ghi va ? Ke ti ndenga, te, hdni ghl I le.
36 Ke i ndenga ti ma, ye: ke numai na nongha
LuU XXIL 99
nrji yeya, ghe i mhumJm, he hpdva he, ke numui
nibowa I ngi yei/a, ghe i ngi giiUi majia, i yela yeya.
37 Ghdmaile ngi nge ivu ma, ke gi na nyegingo a
ghoyo le nya liu. Ke ti ngi ghdnga hinda nyamu-
helelsia lla, ghdmaile hindeisia ti nya va kelema lo
ti ma.
38 Ke ti ndenga, te, Ndemoiy kpele, mhoioa felea lo
hei. Ke i ndenga, ye : i gua.
39 Ke i ghia, i li kia ge a ipe nglye Elaion mahu,
ke- ngi ivoma-helefsia ti tonga, ngi looma.
40 Ke kina i hitini hind^i, ke i ndenga ti ma,
ye, a he, ko wd vm hugo hu.
41 Ke i ghia ti ghela kia numic a kotu ivili, i
ndoa hit, i womhi kpakpcb, i hs:
42 Ye: Nya Ke, ina hi lumango le, hoUi ji ghia
nya ma, he nya lima hinda I le, ke hi ndei i lue.
43 Ke NgEWQ lo-mo y^la i genga a ngi^, i Mje
ngele-gohii a ngi ghdya.
44 Ke iye ndain hu lo ngi n^maJiu, ke i henga a
kjmya ghon, ke ngi vfrndoi iye le kia ndma gate vxi-
wa na, a gUla ndoloi ma.
45 Ke kina i hijeiii hei ma, iye ivdni ngi ivoma-
heletsia ye, i ti male ta yl ndl mini va.
46 Ke i ndenga. ti ma, ye: Ghe va lo wa yll A
hije, vju he, ko wd wa hugo hu.
47 Ke kina le iye ylama, kpele, ke fdha, ke na ta
tolia Judasi, pu mahU feleisia ti y^la^ i ya ti lugo,
i la Jisu goela, ngi Id- yomi va..
100 Luki XX IT.
48 Ke Jisu i ndenga ngi ma, Judasi hi numu
Jiindo-loi majia a hay a a ndd-gomi?
49 Kina ndsia tiye ngi ma ti toni hindii a toema,
I'-e ti ndenga ngi ma, te, Ndemoi, 7na ndewe ice lo a
mhowii ?
50 Ke ti yelage, i almami wdi ngi hoildijoi lewea,
i ngi yejd wdli dewenga.
61 Ke Jisu i iMea, i nde, ye : Ghe iye oli. Ke i
jet a ngi ivoli, i ngi hdu'o.
52 Ke Jisio i ndenga almam.i ivaisia ma, Ice
hughanga Ngewo vjelei va, ke nunga tudwaisia ndsia
tiye wdni ngi ye, ye: lou wa nya ye a mhowani, he
tihponi Ida ti li ha ma-mo ydma ?
53 Fold ghi ma. ngi Ngewo tuelei hit ma umeni, he
vM loJn lamhoni nya ma : ke wit ndd gheUi lo, ke
kdya ma kpongo a so nydmit.
54 Ke ti ngi wumhua, ti li, ti wa a ngie almami
ivdi lueJei ht ; ke Pita i tonga ti m.a, I kiihama po.
55 Kina ti ngomhit ydteni pelei hit, ke tiye heini.
Fit a i hei ti lla.
t>Q Ke nydlia hoilopo yela i ngi long a, kina i
heini ngomhui ghela, i ngi ghe tl, i nde, ye : Td-moi
ji he, iye ngi v:oma lo.
57 Ke i mdwalia ngi hinda ma, ye: nydhapoi,
ngi ngi go.
58 Ke hH lemhingo kitlo ipekH i ngi lo, i nde, ye :
Bia he hiye ngi woma lo. Ke Fita i ndenga, ye:
Td-moi nya % le.
LuU XXII. 101
59 Ke wamande ndeive yela na vjoma, ke ipeka
ijtla i ndenga ngi ma a kpdya, ye: A tonya, ji
he iye ngi woma lo, ghdmaile Galili-mo lo a-ngie.
60 Ke Pita i ndenga, ye : Td-moi, ngi njiei go ha
nde. Ke ke-yakpe, kia le iye yiama., ke te-Mmi i
goko Im.
61 Ke Kdemoi i wotenga, i Pita ghe. Ke Pita i
gllia a Ndimoi ld-yie% kia iye ndeni ngi ma, ye:
Te-Mnei e goko le, ha. mdwali lo nya hinda ma Jul
sdwa.
62 Ke Pita i ghla ngitiya, i wo k4k4le.
63 Ke nungelsia ti Jisu hguni, ti ngi yele, ti ngi
levje.
64 Kina ti ngi ydma yilini, ti ngi levje ngi
ydma ; ti ngi moli, te : Nde, ye lo i hi leweni?
65 Ke hinda ghotoma weka lo ti ndeni ngi ma a
nydmungo. ^
66 Ke kia ngele i ivgni, nunga 'wdwatsia, ke
almami watsia, ke kolo-nyegi-heleisia, ti wa hinda
yela, ti li a ngie ngu hitemii, te :
67 Kristi lo ahie? nde mu ma, Ke i ndenga ti
ma, ye : ina ngi nde lou ma, we liou a tonya ;
68 Ke ina nya he ngi vm moli, we pQte, ke we ghe
nya ma ngi li.
69 Ji woma kuna numtt hindo-loi a Mi lo Nghoo
ghdya yeja lokoi ma.
70 Ke ti ghi ti ndenga, te, Bia lo ho Ngeioo ngi
Lqi le? Ke i ndmga ti ma, ye: wua vje nya le.
F 2
102 Luki XXIII.
71 Ke ti ndenga, U : Gbe va lo mu loni a seli-'iiw ?
ghdmaile mu vulutsia mu menia ngi la ku.
NGJJ XXIII
Ke fdMi ghi ti liijea, ti li a ngie Pilati ye.
2 Ke ti tdtoa a ngi mdyia gela, te, mu td-moi ji
mdlei lo, a hondei vm wote, a ti mabali ndolo-ndvo
ve va Sisari we, ye, ta ngi vului lo Kristi le mdMi.
3 Ke Filati i ngi molia, ye: Bia lo Jewuisia ti
mdliei le ? ke i potea ngi ma, i nde, ye : Bi denga.
4 Ke Pilati i ndenga almami waisia ma., ke
nUngetsia ma, ye : Ngi kdye loni td-moi ji ma.
5 Ke ti yia a kpdya, te : a nungetsia jejia, a
kdra ivq Judia ghi Jm, tdtonga Galili ma, i liiti
Mndei ji ma.
6 Ke kina Pilati i menini Galili, ke i molia, ye,
ina td-moi Galili-mo le.
7 Ke kia i koni ke i Herodi hemMi Ml lo, ke i
ngi Ida Herodi ye, na ngi vfdui he iye Jerusalem i
hit a na ghelemsi.
8 Ke kina Herodi i Jisu loni, ke i gQ/iH nenga
ghon, jiva iye loi lo i ngi lo hu lemhingo, godmaile i
hinda ghotoma meni lo ngi va : ke i gililo, ye, a to
lo i kama-yen^e v:e.
9 Ke i ngi molia a moli ghotoa, ke Jisu I 7ij%a
ghi luoteiii ngi ma.
10 Ke ahr.ami waisia, ke kolo-nyigi-heletsia, ti
long a, ta ngi mdyia ge like a kpdya.
Luki XXI il. 103
11 Ke Herodi, ke ngi go-beleisia ti gheUa ngi ma,
ti ngi yele, ti ngi mdyili a ndoma gole, ti ngi lo
ghoma Pilati ye.
12 IfolQi se ma, Pilati ke Herodi ti wenga a
mhdnga, gidmaile toma lo iye ti lua hit tigova ma.
13 Ke Pilati i almami vjaisia ludlea, ke mahu-
ghe-heleisia, ke nUngeisia.
14 / nd^ ti ma, ye : vni wa a td-7noi ji oiya. ye,
kia numui na na a nilngeisia ti wu hu luote ; ke
kpele, ke nya, kina ngi ngi molini wu ydma, ngi.
kdye ghi loni td-moi ji hu, hdni ndsia va wu ngi
mdyla geni va.
15 0 Herodi he, ghdmaile ngi wu, loi lo ngi ye,
ke kpele tl hinda ghi weni a ngi ye, a hd gdma
16 Fdle, nga ngi leive lo, ngi ghe ngi ma, i li.
17 Ghdmaile mdhoungo yele, i ghe numu, yela ma
ti we komei ma.
18 Ke ti ghi ti ghdwua yela kpe, te a td-moi ji
wa, hi ghe Barabasi ma mu ive.
19 Ka njanja hinda yela va, i peni td-ivdi hu, ke
nu wd va, ti ngz wlli kpindi wele hu.
20 Ke Pilati, ngi lUmango, i ghe Jisu ma, i
ndenga ghoma ti ma.
21 Ke ti ghdwua, te, ngi k'pdk'pd krosi ma, ngi
k'pdk'pd krosi ma.
22 Ke i ndenga ti ma isdwagei ma, ye: Ghe
hinda nydmu lo td-moi ji i jpenga ? ngi hinda gli
104 LuU XXIII.
■loni ngi hu mahgungo i ha; fdle nga ngi lew^ lo,
ngi ghe ngi ma, i li.
. 2i Ke ti ghonda hu a ti woi ngeU ma, ta moli
irigi kpccJcpd va hrosi ma; Jce ti woisia, Jce almami
•waisia ti ndei ti lewea.
24 Xe Filati i selia, i ive kia ti moli la. l
25 Xe i goenga na ma ti we na njanja hinda va,
he nu wa va ti pllini kpindi welei hu, na tiye
' molini, ke i Jisu vea ti we, kia ti loni la,
, 26 Ke kina tiye lima a ngie, ke ti Simoni hgunga
Kirine-mo yela a hije kpaUi hit, ta lo ti krosi lani
ngi ma, popo va Jisu woma,
2^ Ke fdha glotoa ti tonga ngi ma, ke nydhanga,
ndsia ta ngi wowo, ta ngdya wu ngi va.
28 Ke Jisu i wotea ti ye, i nde, ye: Jerusalemi
ngi nydha-lenga, wd wo nya va, ke a wo wu
vuluisia va, ke tvu lengeisia.
29 Gbdmaile, kpele, ifoloisia lo wdma, na hU ta
ndema, te, ndsia ti hetengo le ti ghemango, ke koi
ndsia t% ndenga leni, ke nyinisia, tl fini ndo we.
30 Ke ta tdto lo a ndela nglyetsia ma, te: gula
mu ma, ke hemeletsia ma, mu mdwele.
31 Gbdmaile ina ti hindei jisia wenga nguru
wundu hu, gho ta wema imb^i hu ?
32 Ke ti ya a hinda nydmu-bela w^ka filea, ke tx
ti wd va.
33 Ke kina tiye ivdni hind4i ta toli a Ngu-gokQ,
na lo ti ngi kpdkpdi krosi ma, ke hinda ny.dmu-
LvJd XXIIL 105
hdetsia he; yela ngi yeja lokoi ma, ke i;pekei nji
gowoi ma.
34 Ke Jisu i ndenga, ye: Nya Ke, mdnu ti ma,
ji va tl hind si go ta pe. Ke ti ngi gulei golea, a
ndd ghe la.
35 Ke nungefsia ti long a, t a k^ele: ke malm-ghe-
heletsia he, ti ngi yelea, te, A mhdnga hdivo, ghe i
ngi vului hdwo ; ina Kridi lo a ngie, Kgewo maho-
moi.
36 Ke ko-heletsia he ti ngi yelea, ta wd ngi ye, ta
ngi go a 7ido dagha.
37 Te : ina Jcivuisia ti mdhei lo ahie hi vidui
hdioo.
38 Ke kolo nyigingo lo iye ngi maJifl Helleni yiii
hil, ke Zatini, ke Hihru: JI LO JEWUISIA TI
MAHEI LR
39 Ke hinda nydmn^-hela ti yela na tiye heleni, i
njia nydmu Imga ngi ma, ye: ina Kristi lo ahie, hi
vului hdwo, ke mua.
40 Ke i'pekii i jiotea, i ghdnde ngi mo., ye: Be
luwa Ngeioo ma, j'i va hia he hi seli Mnda yak])ei
hH lo ?
41 'Ke mua, mu na lo a tony a, ghdmaile mua lo
pdgsi ^ovia, maliounga mn hinda nydmuisia va : ke
td-moi ji % hinda ghi v:eni nydmungo.
42 Ke i ndenga Jisu ma, ye: Ndemoi, gili ange,
kin a hi iva lo hi genyei hv.
43 Ke Jisu i ndenga ngi ma, ye: A tony a
106 LuU XXIIL
ngi nge hi ma, foloi ji ma, bia, ma ye le
Faradisi hu.
4:4: Ke fold ngundia ye lo, he hpindi welenga
ndoloi hu ghi nglye ke kpoko voloi.
45 Ke foloi i gbindia, ke kolii Ngewo welii iu, i
h^la ndia.
46 Ke kina Jisw i gbdwuni ngeleya, ke i ndenga,
ye: Nya Ke ngi nya ydfsi venga hi yeya mahu-ghe
va, ke kina i ji leni ke i hdnga.
47 Ke kina kugh^i, iko-hela hondo yeUi mahu, i
n(\ loni iye weni, ke i Ngewo ldtQ7iga, ye: A tonya,
td-moi ji tonya-mo ye le.
48 Ke nungeisia ghi tiye wdni to va, kia ti hin-
deisia loni ti weni, ti ti llm^isia lew^ ti ydma.
49 Ke ngi go-h^leisia ghi, ke nyahangeisia ti toni
ngi ma, ta hije Galili ti iQ kUhama fo, ta hindei
jisia ghe.
50 Ke kpele, td-mo yela lo iye na, ngi hijSi a
Josufn, ngu liite-mo yela, ke nwnu yekpe lo a ngie,
ke tonyango.
51 Td-moi ji iye lumani ti wu hitei ma, ke na ti
jpeni ; iye liijeni Ariiiiatia lo, Jewutsia ti Id-wa yela
hu, ngi vidui he iye Ngiivo genyei maiuulo.
52 Td-moi ji i ll lo Pilati ye, i Jisu ngi wQmei
veli.
53 Ke i ngi njeinga, i hemhe kula gole hu, i ndd
kdmha hit, tiye rnhgni kotu hu, hindei tl numu ghi
lai lo na.
Luki XXIV. 107
54 Ke liughdte voloi ye le, ke Sahati i la kjJela.
55 Ke nydhangetsia he ncisia ti hijeni Gcdili ti to
ngi woma, ti kdmbei ghe, ke ngi ivomei la gii.
56 Ke ti ydrna ti heiuea hicghdte ke mali wuloa, ti
levu Sahati voloi ma, kia sdwei ndeni.
NGU XXIV.
Ke ifoloi ihalagBi ma i loei hil, a ngencla tetei, ti
wd kdmhii gdma, ti lua a lieweisia tiye hugbdteni,
ke mhdnga iveka ti ti woma.
2 Ke ti mdlea kotui glkilingo kdvibei la ma.
3 Ke ti wanga, ke ti Ndemoi Jisu ngi womEi
mdleni na.
4 Ke kina i vjeiii, kia ti wu liii wungo ye le ghon
hindii ji va, kpele hinclo felea ti loni ti gbela kula
mdvongo hu.
5 Kia tiye luwani, ke ti ti ydmeisia v:e iidolomei,
ti nde ti ma, te, ghe va lo wa fit-moi goli hd-
hela lia.
6 / hei, ke i liijea ndowu : A glli kia iye ndeni
wu ma, kina le iye Galili hu.
7 Ye, ta numio kindo-loi ve lo nunga nydmuisia ti
yeya, ti ngi gbakj^d krosi ma, ke foloi isdwagei ma a
gbla lo ndowu.
8 Ke ti gllia a ngi Id-yieisia.
9 Ke ti hije kdmbii gdma, ti hindei jtsia gbi le
ndsia ma, ti im mahu yela, ke ndsia gbi ma ti loni.
108 Lidci XXIV.
10 Ke Maria Magdalini ye le, ke Joana, ke Maria
Jahobi ngi nje, ke nydlia ivekeisia, tiye ti woma, ti
hincl^i jtsia leni to-heletsia ma.
11 Ke ti la-yietsia ti vjeui kia njia ghama na, ke
tl ti Ttouni a tonya.
12 Ke Fita i hijea, i li a. fime kdmhti gdma,
^ mdwe, i kula goleisia lo ti Idni ghd, i ydma, ngi
nemaJm wunga na va iye weni.
13 Ke kpele, ti felege, ti ya fo yakpe na ma, ffda
yela hu, ta toll a Kmaiisi na hu guhango ye le
Jei-'usalemi ma stadia nu sdwa ghoyongo.
14 Ke ti yefpenga hindei jisia ghi va, tiye weni.
15 Ke kina i weni, kia tiye ye'pema. ta ti nyonyo
moli, ke Jisu ngi vTdiii i la ti ghela, i li ta tieni.
16 Ke ti ydmetsia houngo ye le, ke td ngi go.
17 Ke i ndenga ti ma, ye : ghe yepe lo a jtsia wa
ndewe luu nyonyo ma, kia wa jut ? Ke ghe va lo wu
ll nydningo .?
18 Ke ti yelage na ngi hijei Kleopasi, i potea, i
nde ngi ma, ye : Bia leke lo liota ahie Jerusalemi
hu, na hi hind^i jisid go ti weni foloi jisia ma ?
19 Ke i ndenga ti ma^, ye : ghe hinda ? ke ti
ndenga ngi ma, Jisu va, Naza7'eti-7noi, na profiti ye
le, kpdyango ngi luele Mnda hit, ke njia M Ngeivo
ydma, ke nmigeisia ghi.
20 Ke kia alma,mi watsia ke mu mahu-ghe-beleisia
ti -ngi veni, ti ngi jelini, ngi wd va, ke ti ngi
gbdkpd krosi ma.
Luki XXIV. 109
21 Ke nvnye to, ins, ta lo numiti le a Israeli
wumdg-wo ; ke a ji ghi, foloi ji lo isdwag^i le kia
hind4i jtsia tiye iveni.
22 Ke nydhanga tSRga ti mu lia ndsia ti lini a
ngeiida tetei kdmh^i gdma, ti pei lo mu wu hu i wu.
23 Ke kina ti ngi wom^i loni, ke ti wa, ti ncU te,
ti Ngiwo Iq-bela be loni nene hit, ndsia ti nd^ni, te,
ngi vungo le.
24 Ke ti tsnga ti mu lia ti lini lo kdnib^i gdfna,
ti male kia nydhang^isia ti ndeni, ke ta lo ti ngi
loni.
25 Ke i ndenga ti ma, ye: 0 wua wu ncniahii i
leweni, ke ivu 1% lelengo hou va a tonya na ghi
profitisia ti ndeni vjo !
26 Md-l-houni Kristi va, i mon£ a hind^i jtsia, i
wa ngi mdvoi hH ?
27 Ke i tdtonga Musa ma, ke jprofitisia ghi, i kolo
oiy^gingoisia ghi hUge atie ngi vului va.
28 Ke ti la fulei ghela, hind^i tiye lima net, ke i
penga jp^ngo he a levj^ lo.
29 Ke ti ngi huhQunga a kpdya, te, A mu h^i,
ghdmail^ kpoko lo, ke fOlQi i ya na ; ke i wdnga h^i
va ta ti^ni.
30 Ke kina i iv^ni, kia i h^ni meM me va fa
ti^ni, i kpohvi wumhu, i nfihete, i ngdle, i f^
a u'e.
31 Ke ti ydweisia ti Idv'oa, ke ti ngi gonga, ke i
lO'tiga hu ti ydma.
G
110 Liihi XXIV.
32 Ke ti vdenga ti mjonyo ma, te: Mu lUia ti
mu woni mn aohn, Ida iyp. ])er\i amuE imUi hit, ke
hia i kolo nycgingofsia hugeni aoiiuet
?)o Ke ti hijtnga ikpelH se ma, ti ycima Jeru^
m.lemi hu, ti male pil nialm yeletsia, ti^ydndongo, ke
ndsia ta tiini ye le:
34 Te : Ndimoi, i glnanga ndoivu a tonya, i gcnga
a Simoni.
35 Ke ti ndenga ti ma hindeisia ti ye weni iMei
Jill, ke kia ti ngi goni kpoJiui yaleUi hu.
36 Kia ti hiiuUi jisia leiii, k,e Jisu 7igi vului
i Ignga ti lla, i nd^ ti ma, ye : Ndileli iye vm ma.
37 Ke muamua i leiiga atie, ti luvja ghon, ta gili,
te, ti ngafa longa.
38 Ke i ndenga ti ma, ye : Ghe va lo wa luwa ?
Ke ghe va lo wu ne/nahutsia ti glli ?
39 Nya-lokoisia ghe le, ke nya gowoisia, wu ko, ke
nya vfdui mta. A jd ange, wu to ; ghdmail4 oiduwu
7 nndja ma, ke kalea, kia wa to i nya ma.
40 Ke kina i ji leni, ke i ngi lokQlsia genga ati^.
kc ngi govjoisia.
41 Ke kia le tl hQuni a tonya kohunei va ti u:u
h/ii wilngo, ke i ndenga ti ma, ye : mehi lo mh^i wu
yeya ?
42 Ke ti ngi gonga a wye yiling.o, ke komi ta.
43 Ke i mhitmhua, i mi ti ydma.
44 Kq i ndenga ti ma, ye : Nji4i jtsia lo ngi ndeni
wu may kia le ngiyc: wu lia, nge, hindeisia ghi fa w^
Luki XXIV. Ill
Ig, ndsia nycgingo Mibsa jdwdi lift, lie profithia, he
oigjilc noloi hit nya va.
45 Kc i ti nemahuisia Imcoa, ho ti kolo ny^gingo-
isia hugo.
46 / nde ti ma, ye : Hi lo nycgingo, I'c nt lo
maJtoii7igo Kristi i mone, i ghia ndowu fOloi
isdivagei ma.
47 Ke ho ti nemahui vjofe le, Tee mdnvJa liirida
nydmua ma ngi hijii hu Jceny^i ghi lla, tdtOngo
Jerusalcmi hu.
48 Ke vjua lo selia avme hindM jtsia va.
49 Ke kpele, ngi nya Ke Id-yiei longa vm ma, he a
hei td-wdi Jerusalemi hH, nglye wu mdyllingo a ye
le a Icpdya a hije ngele ma.
50 Ke i ghla ta tifni, ti hiti Betani hu, ke i ngi
lQk()tsia lenga, i ti hete.
51 Ke kina i iveni, kia le i ti hetEma, ke i ghenda
ti ma, i le ngele-gohu.
52 Ke ti mdwenga ngi y^, ti ydma Jerusalemi hu,
a kohiliie wd,
53 Tiye Nghoo loeUi hu lo ku ghi ma, ta NgiwQ
IdtQ, ta ngi hele. Amin.
(Ikelema.)
NJIA-YEKPEI JOHANI NYEGINI.
NGU L
Itdtomii Njiii iye na lo, he NjiBi ta Ngmo yele, ke
NjUi Ngewo yele.
2 Na se lo iye itdtomii a Ngiwo.
3 Ta lo i lidntsia gli gldteni ; ke ngi woma hdni
ghi lye ghdteni, na iye gtdteni.
4 JVgi hu lo Ndevu iye na ; ke Ndeimi na lo i
weni a nunga, i ti vovo.
5 Ke Hemni i voa kpindi hu ; ke kpindi % hugoni.
6 Hindo yela lo iye na Ngiwo teweni, ngi hijei lo
a Johani.
7 Ta se lo i wdni seli va; seli hon va Hemui ma,
ta lo numui ghi a hou a tony a ngi jd hu.
8 Ta I Ib Hemui na a vje a ngie, ke tiye ngi dev:e
lo, seli hou va Hemui na ma.
9 Ta lo Hemui itonyagei yele, na a Hemic ge a
nunga ghi, ta wa ndoloi hit.
10 Iye ndoloi hit lo ; ke ta lo iye ndoloi ghdteni;
e ndoloi lye ngi goni.
B
Johani I.
11 lye wdi lo ngi ncUi ye, ke ngi ndeisia t% ngi
12 Ke na ghi ye, ti ngi joni, tia lo, i hpdya veni,
ti v:e a Ngiwo Unga ; nd ye ta ngi hijei hou a
tony a.
13 Ndsia tlye ti leni a iidma; tabao ndili lye
lumani; tabao 7mmu he lye lumani, ngiyema
Ngiioo.
14 Ke Njiii iye ghdte lo a Ndu ; iye rmo luakH;
ke mu ngi loo. ngi ghdtei Jm, Jcpdtei Kei lo yakp^i
leke va, venjo a mdnuma, ke tonya.
15 Ke Johani iye seli houi lo ngi va, a gbao, ye:
Jl lo ngi ye ngi yla le: Numui na, a wdma
nya woma, iye nya lilioo lo ; ghdmaile iye nya
Imco lo.
IQ Ke a ngi lav^i onu ghi, mu soa mdnuma
mdnuma va.
17 Ghdmaile Musa lo iye sdw^i veni ; mdnuma ke
tonya tiye wdni a Jisu Kristi lo.
18 Numu ghi I la Ngiwo do t le ku ghi ma; ngi
Loi yakpei iye ndeni, na iii i Kei ydka hit, i ngi
gea a mue.
19 Ke Johani ngi jeli lo, kina Jewuisia ti
almamisia ke Levittsia deioeni, ta hije Jerusalemi hu
ngi moli va, ye : Ye lo ahie ?
20 Ke i luma a tonya, I magdlini, ke i luma a
tonya, ye: Kristi yd ange.
21 Ke ti ngi molia, te: ghe hdni ho? Eliasi lo
Johani I, 3
uhi^l he i 7idea, ye: ta yd ange. Bia lo profiti na
able ? Ke i 'potea, ye : sago.
22 Ke ti ndenga ngi ma, te: ye lo ahie? Jco ma
luma nd we ti mu leweni, he ghe hi mdui va ?
23 / nde: Nya U a ngo yeUi a ghao ngoUi hit :
a pel4i bona ghdte Ndemoi ive, kina profiti Isaya,
iye ndeni wo.
24 K§ nd Farisisia tiye, ti ti detueni.
25 ICe ti ngi molia, te ngi ma : ghe le ho ha
baptisi we, ina Kristi na yd ahie o Eliasi, o
profiti nd .?
26 Ke Johani i potea ti ma, ye : nga haptisi we a
nja lo, Jce yela lo doni wu lia, nd v:u kg;
27 Ta lo a vjdma nya woma, iye nya Imvo lo,
ngi gokei ingeyei nya md-l-houni vulo va.
28 Hradei jtsia tiye weni Betahara lo Jmxlani
iwma, na Johani iye haptisi vje na.
29 Folo wekti na ma Johani i Jisu lo, a iva ngi
ye, i nde: Ngiim ngi Bdla-lpi ghele, na a hinda
nydmui ivumhuma ndoloi hu !
30 Ji lo na ngi yema, nge: Hindo lo wdma nya
woma, na nya lugo ; ghdmaile iye nya Ingo lo.
31 Ke ngiye ngi go, ke ta ngi ge lo a Israelitisia,
na va nna, ngi wd hap)tisi wema a nja.
32 Ke Johani i seli houa, ye: ngi Ngdfii doi lo,
a hije ngele-gohu, a yei kina Bomukulo na, ke i
hei ngi ma.
33 Ke nglye ngi go, ke na i nya doni haptisi
4 .Johani I.
w^ma a nja, i ncle lo nya ma : td lo ha lo Ngdfii a
yei, i hei ngi ma, ta s^ lo, a baptisi tv^ a (Ng^wo)
Ngdfa yakpEi.
34 Ke ngi toa, ngi seli hoita, he ji lo Ng^wo-hindg-'
loi U.
35 FqIQ vjekii ma ghoiiia Johani i dgni, he ngi
woma-hela film.
36 Ke hina iye Jisu lo a jia, i ncle: a Ng^wQ ngi
Bdla-loi Icpele!
37 Ke ngi luoma-hela fileisia ti menia, a yla, ke
ti toa Jisu vjoma.
38 Ke Jisu i wQtea, i ti lo, ta tQ tigi woma, i nde
ti ma, ye:
39 Gbe lo wa kokoli? Ke ti ndea ngi ma, te :
Rabhi, na mia ta nde : Kd-moi, ml lo hi na ?
40 Ke i ndea ti ma: a loa, um to. Ke ti wa, ti
Mnd^i lo i na. Ke tiye na lo ta tiSni a filoi na ;
ghdmaiU kpoko voi yele.
41 Na. fiUi tiye Johani ivo menini, ti toni
ngi ivoma, yela lo Anderu, Simoni Pita ngi
ndei.
42 Ta yes^ lo iye ngi ndei vului, Simoni, doni, i
nde ngi ma, ye: Mu Messia doa, ta lo ta pQte
Kristi.
43 Ke i wd a ngie Jisio ye. Kina Jisu i ngi
loni, i nde, ye: Simoni lo ahie, Jona ngi loi; ta hi
doli lo a Pita, ta lo ta nde a kotu,
44 FqIq w^k4i na ma lo iye lumai lo a lila Galili
Johani I, 5
Jiu, he i Filipi doa ; h^ Jisw i ndea iigi ma : to nya
looma.
45 Ke Filipi iye nu Betsaida lo, Anderu ke Filipi
ti dei.
46 ' Ke Filipi i Natanieli do, i nde ngi ma, ye :
mil numiii loa, na Musa sdiv^i hio, ke profitisia tiye
nyegiiii, Jisit, Nazareti-moi, Josufu 7igi hindo-loi.
47 Ke Natanaeli i Tide ngi ma, ye: liinda yekpe
a ghla lo Nazareti hu ? Filipi i nde ngi ma, ye :
wa, hi to.
48 Ke Jisu i Natanaeli doa, a wa ngi ye, i nde
ngi ma, ye: kpele, Israeli-moi lo a tony a, na ill
haya gll ngi liii.
49 Ke Natanieli i ndea ngi ma, ye : ml ghe lo hi
nya goni? ke Jisu i pote, i nde ngi ma, ye: kpii
Filipi lye hi dolini, ghei hi ye ndaha ivTdui hu,
ngiye hi doi lo.
50 Natanieli i pQte, i nde ngi ma, ye : Rahhi,
Ngi wo ngi Hindo-loi lo ahie ; Israelittsia ti mdMi
lo ahie.
51 Ke Jisu i potea, i nde ngi ma, ye : ji va ngi
ndeni hi ma, nge, ngi hi doi lo oiddlia wfUni hu, hi
liou a tony a ^ Ba hdni wdwd do lo, ti dewe
jisia ma.
52 Ke i ndenga ngi ma: a tonya, a tonya, ngi
nde hi ma, ji looma, tea ngele-goJm do lo i lawo, ke
NgeioQ ngi anjelisia ta he de ta yei nwnu hindo-
loi ma.
( 6 )
NGU IL
Ke foloi isdivagei 7na mjaJia-jo-gomei lo, iye Kana,
Galili hit, ke Jisu ngi nj4i iye na lo.
2 Ke Jisu, he ngi ivgrna-helesia tiye ti cloli lo
nyaJia-jo-gomei ma.
3 Ke hina tiye loni a ndo, Jisu ngi nje, i nde- ngi
ma, ye: ndo ghl ti yeya.
4 Ke Jisu i nde ngi ma, Mam^i, gho lo nga pe
a hie? Icpii i la lodi lo nya va.
5 Ngi njei i nde hoilopoisia 7na, ye : njiei ghi lo,
i ndea lo %oi(, ma, a pe.
6 Ke kotu ya-ve luoita lo tiye hei na, Jcina Jewu-
isia ti loe-hindei na ngua we va, ti ghi gdli fele o
sdwa jongo.
7 Jisu i nde ti ma, ye : a fetsia venda a nja, ke
ti ti venda, i hiti ndd Jo.
S Ke i nde ti ma, ye : a ndd na, ivu U la fdhei
imahu-moi ye meMi, ke ti yd la.
9 Ke kina fdhei imahu-moi meMi va iye njii goni
7irL tiye ghdteni a ndo (ke iye kpe go iye ghdteni, ke
hoilQpoisia ti nje Idni tiye koi lo) fdhei imahu-moi
mehei va, i nydha-jo-moi doli ;
10 / nde ngi ma, ye : numui ghi a tdtomei a ndo
yekpe hei lo, he kina nunga ti gholea lo pdnda, ke
na ni nydmungo, ke, hi ndo y^kpe Idma-ghdte ke
ikpei ji.
JoJiani II. 7
11 Kabdnde dgtoimi ji lo Jisio i peni Kana Galili
hit, he i ngi ghdtei huge, he ngi luoma-beUsia ti ngi
hou a tonya.
12 Ji woma i yei Keeper ni, ta, ngi nje, Ice ngi
ndenga, he ngi wQma-belesia, Tee ti lemhini na folo
ghotoa.
13 Ke Jewutsia ti gomei pasha iye hiti lo ma, ke
Jisu yd Jerusalemi Jiu.
14 Ke i toa kd-we ho ndsia ta nlkanga mdjia, ke
Tfibdlanga, ke homukuloa, ke ndvo mawovi-hela ti
JiSini.
lb Ke kina iye ngeya milmu ghdteni a ghdto, i ti
ghe kd'Vje hu mhdlangetsia, ke nikangeisia, i ndvo
WQte-beleisia ti ndvoi vdya, i ti niesei gula.
16 / nde na ma, ta bomukuloisia mdjia, ye: a
hdni jisia wumhu he; lud nya Ke welei we a felego-
hela ti wele.
17 Ke na iye nyegini ke i hitia ngi woma-leUsia
ti nemahu : ndl ghandi he welei va, i nya mea.
18 Ke Jewutsia ti nde ngi ma, te : Ghe ndli lo, he
ke a mue, ji va ha hindei jisia we ?
19 Ke Jisu i potea, i nde ti ma, ye : A kd-w^i ji
nydni, ke folo-sdwa Im nga to lo.
20 Ke Jewutsia ti ndea, te : nu file ghoyongo, ke
fo woi ta kd-icei ji ti toma, ke he ha to lo folo
sdwa hu?
21 Ke iye ym ngi ghuha gd-ice ma lo.
22 Ke kina iye hijeni Mi hu, ngi woma-hel^ia
8 Johani III.
tiye glli lo, he iye ji le lo ti ma ; he ti Jcolo houa a
tony a, he nji^i Jisu iye ndeni.
23 Ke Jcina iye Jerusalemi paska ikomei voloi ma,
ti ghotoma ti ngi hijei hou a tonya, hina tiye
kahdnde hindesia loni, iye peni na.
24 ^e Jisu % ngi nemahu wuana ti ma, ghdmaile
i nUnga ghi go lo.
25 Xe i nga-mdni ghi joni numu i wa a seli va
ngi mbd ma, ghdmail^ i liani go lo 7iumu hit.
NGtJr III.
m^ido yela iye na Farisi-mo, ngi hijei Nikodemu,
Jewiotsia ti mahu-mo.
2 Na vului lo iye vjdni Jisu ye a kpindi, i nd^
ngi ma, ye: Babhi, mu kg lo ke kd-mo lo ahie, hi
hijeni Ngewo ye; ghdmaile numu ghi e kahdnde
hindSi jisia we, hi pema, ngiyema ta Ngewo ta
ye. le.
3 Ke Jisu i pote, i nde ngi ma, ye : A tonya, a
tonya, ngi nde hi ma, ngtye ma nUmu a le woma
ghoma, e gU a Ngewo genyei do lo.
4 Nikodemu i nde ngi ma, ye : numu a ye le
hina i ivova le 1 A li lo ghoma liu file ngi njii gohH
i let
5 Jisu i pote, a tonya, a tonya, ngi nde hi ma,
ngtye ma, numu a le a njei ke Ngdfei, e gu a lila
Ng^wo genyei hu.
Johani III. 9
6 Na ill ndui i nd^ni, ndu U, na M Ngafei i
ndeni ngdfa le.
7 Bi hio a lull ji va ngi ndeni hi may nge, wa le
lo ghoma ?
8 Fefii a ve lo hind^i ghi i loni, i ve na, he ha
ngi woi meni lo, ke hi hindfi go a hij^ na, Jce hindei
a li na ; ni nurnui ghi lo na Ngafei i ndeni.
9 Nikodemu i pQte, i nde ngi ma, ye : hindsi jisia
ta y^ ic^ ?
10 Jisu i pQte, i nd^ ngi ma, ye: hia lo Israeli-
helfsia ti ga-moi ahie, ke hi hindJi jisia go ?
11 A tony a, a tony a, ngi tide hi ma, nge, hani na
mic kongo, ta lo ma nde; hani na mu toa, ta lo ma
seli houma, ke wH mu jeli joni.
12 Ina ngi hdnisia ti yla lea lo ivic ma ndoei ji
hit, ke lue lion a tony a, lua ye hoio a tony a ina ngi
hdnisia ngele-gohu yla lea lo ?
13 Ke numu ghi i la li le ngele-gohu, ngiye ma
na i hijeni ngele-gohu, Numu-hindo-loi na ngele-gohu.
14 Ke kina Musa iye kdli deni ngeleyd ngolei hu,
ni he Numu-hindo-loi a dema ngeleyd.
15 Ta lo numui ghi i ngi hou lo a tony a e lohu,
ke kunafo levu lo a jo.
16 Ghdmaile Ngiwo iye loi lo ni a ndoloi, ta lo i
ngi loi yakjpei veni, iye joni ; ta lo numui ghi lo ngi
Tioua lo a tonya, e lohu, ke kunafo levu lo a jo.
17 Ghdmaile Ng^wo lye ngi Loi deweni ndoloi hu,
i ndoloi jeli va, ko ndoloi a hdwQ ngi hu.
10 Johani III,
18 Numui na a ngi liou a tony a, te ngi jeli ; ke
numui na I ngi hpuni a tonya, ngi lengo Is ke-
yakpe ; ghdmaile I Ngeiuo Loi yak'pii i joni, I ngi
hijei liouni a tonya.
19 Ke jeli lo a ji, ke Fofoi i wd ndoloi hit, ke
nUnga ti longa a kjpindi i deive fofo ma; gbdmaile
ti we-hinddsia nydmungo le.
20 Ghdmaile numui ghi a Jiinda nydmu ive
tolQngo le a fofoi, tahao e lua fofoi gdma ; ko ngi
we-hind^sia ta ge woi.
21 Ke numui na a tonya hindei we, a wa lo fofoi
gdma, ko ngi we-liindesia ti ge ; ghdmaile ti iceni
Ngewo hit lo.
22 Hindii jtsia woma Jisu, ta ngi woma-heUsia ti
wd Judia loi hit; mla lo ta tieni ti ge na, ti
haptisi we.
23 Johani he iye haptisi we lo Ainin, Salemi
gheldnga, ghdmaile nja ghoto iye na lo, ke ti wd, i ti
haptisi we.
24 Ghdmaile tlye Johani wili le kpindi wihu.
25 Ke Johani ngi woma-helisia ke Jewuisia ti yia
ngua va.
26 Ke ti wd a Johani we, ti nde ngi ma, te:
Bahhi, nUmui na ta wu yele Jordani woma, na ni
he seli houni ngi ye, kpele, ta se lo haptisi we na, ke
nunga ghi ti wa ngi ye.
27 Ke Johani i pote, i nde, ye, hindQ e git a hdni
ghi jo lo, ngiye ma a hije ngele-gohu lo, i v^ ngi y^.
Johani IV. 11
28 Wu vului wa nya jeli lo, na ngi ndeni, nge,
Kristi yd ange, he td-mo lo ange ngi lugo.
29 Nitmui na a nydhii jo, nydha-jo-moi le ; Ice
nydlia-JQ-moi ngi mhdi, na i cloni, a ngi v'o meni,
he ngi gohuneingo ghofi ; ghdmaile i nydlia-jo-moi
WQ menia. Nya gohunei lavea na.
30 Ta a ghoto lo, ke nya nga gonye lo.
31 Numui na a hije mahU, i ti gbi maJiu lo ;
numui na a ndoloi hit, ndoloi-hu-mo le ; a ndoloi
yla lo, a nde ; numui na a hije ngele-gohu, i ti ghi
mahu lo.
32 Ke hdni na i toa, he i nienia, i jeli liouma ;
ke numu ghi t ngi jeli houni.
33 Ke numui na, a ngi jeli hou, i ndea lo Nghco
tonyango le.
34 Ke numui na Ngeivo i tevjeni, a Ngewo yei lo
le ; ghdmaiU Ngivm I Ngdfii hUmani a ve a ngie.
35 Kei i longo le a Ndoi, ke i hdntsia ghi xea.
a ngie.
36 NUmui na a Ndoi Tiqu a tony a, i kunafo levu
lo joni ; he numui na i Ndoi houni a tony a, e ndevu
do, he Ngewo ngi lldii lo ngi ma.
NGU IV.
Kina nd Ndimoi i koni ke Farlstsia ti menia, ke
Jisic i ghdtei lo, ke ngi ivoma-hela ti ghotongo, i
haptisi we, ti dewe Johani ma;
12 Johani IV.
2 (Ji va he Jisu ta villi, lye baptist we, he ngiye
ma ngi ivoma-helesia.)
3 lye hijei lo Jiidia, i U ghoma Galili hU.
4 Ma houngo yele ngi va, i dewe a Sama-
ria ive.
5 Ke i iva ta-ivdi hu Sa^naria, na ta toli a Sikara,
ndoloi na ghednga Jakdbu iye veni ngi hindo-loi
Josufu tee.
6 Ke mla lo Jahobu ngi yd-loioii iye na. Jisu
gdlm lidngo a ngi jiii i hei nja-loivei-la ; he fold
ngUndia iye le kinei.
7 Ke nydpo yela i hije Samaria a lod nje-lama.
Jisu i nde ngi ma, ye : ngo ghole va.
8 Ghdmaile ngi woma-helssia tiye ll td-wdi hu lo,
melidni yeya va.
9 Ke Samaria nydpoi i ndea ngi ma, ye: i y^
na, hia, Jeivu-mo a hie, ha nya moli ghole va, ke
Samaria nydpo ange? ghdmaile Jewutsia tl ghii ghi
Samari-heUsia ti hinda hu.
10 Jisu i pote, i nde ngi ma, ye : ina hiye Ngewo
hoyii goi lo, ke numui na i ndeni hi ma : ngo ghole
va, ha ngi moli lo a ndevu njii ve lo hi^.
11 Ke nydpoi i ndmga ngi ma, ye: Ndemoi, hdni
ghi na hi yeya ndd va, ke nja-lowei hu jujungo le,
ml lo hi hijeni na a ndevu yii na?
12 Bi wongo le hi dewe mu kei Jakohu 7)ia, na i
nja-lowii veni mna, ke ta vuli he iye ghole lo, ke ngi
lenga, ke ngi do-hdnisia ?
Johani IV, 13
13 Jisu i pQte, i oicle ngi ma, ye : numui lo ghi i
nJEi ji gholm lo ngi lolo Jm a he lo ghoma.
14 Ke numui ghi lo i njSi na gholea lo, nga fe
'^9'^ y^} '^^^ ^qIo hu e he kunafo; l-e njei na nga fe
ngi ye, a ive lo ngi hu a nja-loiva na a de nclevu hu
kunafo.
15 Nycqjoi i ndea ngi ma, ye: Ndemoi, ngo a njii
ji, ta lo nya holo hu g he ghoma, tahao nge iva he
nja lama.
16 Jisu i nde ngi ma, ye : li, hi hi hini doli, wu
wa he.
17 Ke nyd])Qi i ])Qtea^ i nde ngi ma, ye : hlni ghi
nya yeya. Jisu i nde ngi ma, ye : hi nde lo a
tonya: he hlni ghi nya yeya.
18 Ghdmaile hiye hlni lolua joi lo, ke i na na hi
joa, hi hlni yd na; na hi ndeni tonya le.
19 Nydiooi i nde ngi ma, ye : Ndemoi, ngi glli nge
profiti lo ahie.
20 Mit Jceni tiye he-we lo ngtye ji hu ; ke we Jeru-
salemi lo hindii le, mdhoungo nunga ti he-ioe na.
21 Jisu i nde ngi ma, y§: JVydpoi, nya hou a
tonya, ikpei lo todma, ki7ia we he-we nglyei ji hu, o
Jerusalemi, vje he-we na K4i ma,
22 Wa hei-we, ke vm hdni na go; mu hdni go lo
ma hema ; ghdmaile mhdivo i hijeni Jewuisia. ma lo.
23 Ke ikpii lo ludma, ke ta lo vca, kina tonya-he-
we-hela. ta he-we Kei ma ngdfa hit, ke tonya hu ;
ghdmaile Kei a nd hondei lo goli h^ va ngi ma.
c
14 Joliani IV.
24 Ngiwo ngafa U, he ndsia ta he-we ngi ma, ta
he lo ngi ma ngafa hit, ke tony a hu.
25 NydpQi i nde ngi ma, ye : ngi ko lo ke Messiai
lo ivdma (na ta toli a Kristi, ke kina i wa lo, a
hindei ghi ge lo a mue).
26 Jisu i nde ngi ma, ye: nya ngi ylama hie,
nya le.
27 Ke ji hit lo ngi ivoma-belesia ti tud, ke ti hu i
wU, kina a yepe a nydpoi, ke numu ghi i ndeni n^i
ma : gho lo hi kolima ? o gho hi ndema ngi ma ?
28 Nydpoi i ngi ya-vei Ida, i li ngi y^ td-iodi hU ;
i nde nunga ma :
29 A wa, WU hindoi lo, i hindisia ghi leni nya
ma, ngi peni ngova ma; Kristi yd na ji?
30 JTe ti ghid td-ivdi Mi, ti li ngi ye.
31 Ikpei na ona ngi woma-helisia ti ngi mdnene,
te: kd-moi, nuhe me.
32 Ke i ndea ti ma, ye: mehdni lo nya yeya me
va, WU ko.
33 Ta nua na ngi vjoma-helesia ti ndeni ti nyonyo
ma : numu ghi loa le ngie a mehdni me va ?
34 Jisu i nd^ ti ma, ye : nya mehdni lo a nUmui
w^ hindei wela, na nya doni, ke ngi yengSi
ghoyo va.
35 Wd nde, ngdlui ndni le, ke tU-hdni-tevje gh^i i
iva? kpele, ngi nde wu ma, a wu ydmesia de
ngeleyd, wu ghdisia hu ghe ; ghdmaile ti ghQwua
kin^i tewe va.
Johani IV. 15
36 Ke 7iumui na a tewe a 'paioa jola, he a ngulu
u^i ydndo kunafo levu hu ; ke na a tu-hdni hi, ke
i na a tewe ta goJiunei lo a denga.
37 Ke nddlongo hind^i ji ma njiei tony a le: yela
a hl-yje, ipeMi a tewe.
38 Ngi wu dewea tewe va, ta lo we mone hi jo,
WW ngenge ghi weni ; nunga ivehd ti yengea, he mn
wa ti yengei hit.
39 Ke Sainai'i-belesia ti ghotgrna td-ivdi na hu, ti
ngi houi lo a tonya, nydpoi Id-yiei va, iye Iwuni a
sell, ye : I hindei ghi lei lo nya ma, na ngiye pef^i
ngova ma.
•10 Ta mla na hina Samari-heMsia tiye wdni ngi
ye, ti ngi mdnene, te, ta tieni tiye le ; i lemhi na
fold file.
41 Ti ghotoma tiye houi lo ghoma a tonya,
ghdmaile ngi villi Id-yiii va.
42 Ti ndenga nydjioi ma, mH houa na a tonya hi
ld-yi4i va; ghdmaile mio mu ngi wo menina, mua
mu vuli he; mu hoa he Kristi lo a tonya, ndoloi
Bdwo-moi.
43 Ta mla filo file woma, i dewe mla ma, i li
Galili hu.
44 Ghdmaile Jisu vuli he, iye houi lo a s^li, he
profiti e mhele jo ngi ndoloi hu.
45 Ke hina iye wdni Galili hit, Galili-heUsia ti ngo
jo ; tiye hindei ghi doi lo, iye peni Jeritsalemi hu
kome-gdmsi ; ghdmaile tia he tiye li lo home gamsi.
16 Joliani V.
46 Nl ghoma Jisu i wdiii Kana Galili, hindSi
iye njei i ivoU a nclo. Ke Sama-ldkpdo yela lo iye
oia, ngi hindo-loi i highe hit Kapcrni.
47 Ke kina iye menini ke Jisu i ghid Judia,
i %ud Galili hu, i li ngi ye, i ngi mdnene ko a yei,
i ngi hindo-loi bdwo ; ghdmaile leke i lid.
48 Ke Jisu i ndea ngi ma, ye : ke wd ndli do pei,
ke hinda ivdivd, ive liou a toiiya.
49 Sdma-ld-kpa-loi i nde ngi ma, ye : Ndimoi,
yei, nya loi a la hd.
50 Ke Jisu i 7ide ngi ma, ye: li hie, hi hindo-loi
vungo le ; ke td-moi i njiei houa a tony a Jisu i
ndeni ngi 7na, ke i ya ngie.
51 Ke kina iye yeima ngi hoilopoisia ti ngi mdl0y
ti nde ngi ma, te : hi hindo-loi vungo le.
52 Ke i ti molia a ikpsi iye tdtoni a hdwola, ke
ti ndea ngi ma, te : sina, kpii iwofelage ma lo high^i
i gheni ngi ma.
53 Ta mla Mi iye goni ke mdvulei iye gheni ngi
ma a ighei na lo Jisic iye oideni ngi ma, ye: hi
hindo-lQi vungo le ; ke ta vidi he i how a tonya, ke
ngi welei ghi.
54 Ji lo kabdnde ifelegsi le Jisu i p&ni kina iye
ghidni Judia hu, i wd Galili ma.
NGU V.
Ji woma Jewutsia ti gome-ghei lo, ke Jisu i dmga
Jerusalemi ma.
Johani V. 17
2 Popa lo iye Jerusalemi, mbdla mdjiam^i gh^-
Idnga, na ta toli a Hih^u yiei hu Betesda, kolenga
hinda lolua.
3 Jia hu lo highe-hela glQtoa, he inhole-hela,- Jce
tala-hela, Jce na ti hengo ii Idni, ta njei jijial^i
md/ujido.
4 Ghdmaile anjeli yela iye wd lo a ghe hfddngo
pQp^i hu i nje jijia. Numui na yese a lulli nje hu,
kina njei jijialei woma, ke he highe-geoe le a haivQ lo.
5 Ke td-mo yela lo iye na highe ngi ma fo nH
yela ghoyongo mahu pu mahu looyakpa.
6 Ke kina Jisu i ngi loni i Idni, ke i kongo, ke
i lemhia na higMi na hU, i nd^ ngi ma, ye : hi loni
hi hdwo?
*7 Ke highe-moi i potea, ye: Nd&nioi, numu ghl
nya yeya, kina nje-jijia lo, i nya luili popsi hH ;
ke kina ngi yd lima, ke ipeka hitea hu nya lugo.
8 Jisib i nde ngi ma, ye : hije, hi hi kpukoi
wumhu, hi jia.
9 Ke td-moi i hdwoa ke-yakpe ; ke i ngi ghukoi
-wHmhua, i jia. Ke ifoloi na se le tene ma yele.
10 Ke Jewuisia ti ndenga ngi ma na iye hdivoni :
tene voloi lo ; md-l-houni hi va lila a hi ghukoi.
11 Ke i potea ti ma, ye: numui na nya hdwoni,
ta se lo i ndeni nya ma, hi ghukoi wumhu, hi jia.
12 Ke ti ngi molia, numui i ghe rala iye ndeni
hi ma, hi ghukoi wumhu, hi jia 1
13 Ke numui na iye hdwoni, lye numui go;
C2
18 Johani V.
ghdmaile Jisic i dewea hindii na ma; folia glotO
iye na.
14 Na vjoma Jisu i ngi lo Jcd-wi hu ; i nde ngi
ma, ye : hpele, hi hdivoa, hd liinda nydmu gVi W0
gboma, o ngiye ma hdni nydmu a lua lo hi ye.
15 Ke td-moi yd i nde Jeivutsia 7na, ye: Jisu
mia iye ngi hdiuoni.
16 Ta mla na Jewidsia ta to Jisu vjoma, ko ta
ngi lod ; ghdmaile i hindii jisia wenga teM
voloi ma.
17 Ke Jisu i potea, ye fi ma: nya KM lo
yengema a ghii ji he, nya he lo yengema.
18 Ke Jeiouisia tia hinda hulama leke ngi wd
va ; ghdmaile i tene voloi leke nydnini, ke i nde lo
ghoma, ye: Ng^ivo ngi Ke le, a ngi villi mdhewu
a Ngm-Q.
19 Ke Jisu i ipotea, i nde ti ma, ye: a tony a, a
tonya, ngi nde wu ma : Hindo-loi e hinda ghi we
a ngi vminage, ke na a Kii do a pe ; ghdmaiU
hdni ghi lo a pe, jia lo Hindo-loi a pe.
20 Ghdmaile KM longo le a Hindo-loi, ke a
hdnisia ghi ge lo a ngie na ta vuli a pe ; ke
a ngenge wdwd ge lo a ngie, ti deioe jm ma, ta lo
wu hib a wu.
21 Ke kina Kei a pe hd-helisia ti hije, i iidevu v^
tia, nt he Hindo-loi a ndevu ve na we i loni.
22 Ghdmaile Kei e numu ghi jcli ; ke i s^li ghi
I'ea ngi Hindo-loi we.
Johani V. 19
23 Ta lo nunga ghi ta hdgo Hindo-loi ma, kina
ta hdgo Kei ma. Numu na e hdgo Hindo-lQi ma,
e hdgo Kei ma, na iye ngi doni.
24 A tony a, a tony a, nge wu ma, numui na
a nya Id-yiei meni, he i nilmui na hou a tony a, na
nga doni, hwnafo levu lo a jo, ke e wa seli gdma,
he i devjea hd hit, i ivd ndevu hu.
25 A tony a, a tony a, nge lou ma, ighei lo wdma,
ke ta lo na, kina lid-heUsia - ta Ng^wo Hindo-lQi m^i
WQ mini, ke na ta meni ta ndevu jo lo.
26 Ghdmaile kina ni ndevui Ke mdi hu, iii he
i ndevu vea Hindo-loi we, iye ngi vuli hu.
27 Ke i kpdya vea a ngie seli we va ; ghdmaile
ta lo Numu-hindo-loi a ngie.
28 Wu hu a wu a ji : ighii lo wdma, kina na
ghi ti kdmhisia hu, ta ngi wo meni lo ;
29 Ke ta ghla lo na ti hinda yekpe weni, i hiti
ndevu hije ghei ma ; ke na ti hinda nydmui weni
i hiti hd-hije ghii ma jeli ma.
30 Nge hinda ghi we a nya vUli wumage ; kinu
nga meni 'ngi seli vje ; ke nya jeli tonyango le ;
ghdmaile ngi nya vuli wuma hinda lo ma, Ke na
wuma hindii i nya doni.
31 Ina nga seli hou lo a nya wumage, nya jeli
tonya I le.
32 rpeka lo na nya hou a jeli, ke ngi ko lo, ke
seli na, a nya jeli la tonya le.
33 Wu wo dewea Johani ye, ke i tonyei houa seli.
20 Johani V.
34 Ke nge seli Jiqu hindo yeya ; he hind^i jisia
nya nde, ta lo ho wa laivo.
35 Ta lo hemui ifoge, he imoge a ngie ; wuye
lumai lo a goJiuTi^i la ngi hemui hit hulo 'fit.
36 Ke seli wa lo nya yeya na i deweni Johani
nd^i ma ; ghdmaile ngengsi Kei i veni mbe gboyo va,
ingengei na se lo, a nya hou a seli ; he Kei lo
nya doni.
37 Ke Kei na vuli nya doni, i nya hou a seli:
Wu la ngi wo meni lea h]jei ghi ; ngi ghiay^i be
wu toi le
38 Ke wu ngi yiei geleni wu hu ; gbdmaile numui
i tgni tuu ngi houni a tony a.
39 A holo yehpeisia hugbei, gbdmaile wa gili we,
wu himafo levuijoa; he tia lo a na ta nya.
houa jeli.
40 Ke we wa nya ye, ho wa ndevu jo.
41 Kgi mbele gbi joma nunga yeya.
42 Ke ngi ^^7t go lo he ndoma gbi wu hH
Ng^wo va.
43 Ngi wd nya Ke bijei hu lo, he wu nya joni ;
he ipeha wa lo ngi vuli bijei hu, ta, lo wa ngi jo.
4A Wa ye hou a tonya nd ta ti nyonyo hou, wu
mbeUi na woholima, na a hije Ngewo lehe ye.
45 Wd gili we, nga wu maydfa lo Kii ye ; yela
lo na a ivu maydfa, Musa na wu wu ll wfa
ngi ma.
46 Gbdmaile ti nde te, wu ye Musa houi lo a
Johani VL 21
tony a, vm nya hou lo a tony a ; ghdmaile i hdni
nyegia na nya loo le.
47 Ke ina im ngi golo nyigingoisia houni a
tony a, wa ye nya la-yieisia hou a tony a?
NGU VL
Hindei jtsia looma Jisu i ll Galili ghoyU wQma, ta
lo a Tiberiasi ti ghoyii.
2 Ke nunga ghotoa ti tonga ngi ivoma ; ghdmail?
tiye Jcabdndeisia doi lo iye peni Mghe-helesia ma.
3 Ke Jisu i ya ngiye yela malm; mm lo i hei
na a ngi luoma-helssia,
4 Ke pasJcei Jeiauisia ti gom^i yeke i hiti.
5 Ke kina Jisu i ngi ydmei deni, i fdha ghoto lo
ta wa ngi ye, i nde Filipi ma, ye: Ml ghe lo ma
mehdni yeya, ta lo jid ta me ?
6 Ji lo i ndeni ngi gole va, ghdmaile iye hindei
go lo a pema.
7 Ke Filijn i potea ngi ye, ye: kopo nit hundo
fele ghoyongo kpohu I guni ti va, ta lo ti ghi ta
mbicmbu kfdo he.
8 Ke ngi ivoma-heMsia yelage, Anderu, Simoni
Pita ngi ndei, i nde ngi ma, ye:
9 Hilopo yela lo he kpohu gate lolu ngi yeya, ke
nye mumu felea, ke gho lo a tie nunga ghotoi jid
lua hit?
10 Ke Jisu i ndenga: pe nungei jid ti hei; ke
22 Joliani VI.
hpiti ghoto lo iye hind^i na. Ta lo nunga ti heini
hondo 7iu fele gloyongo malm pu hondo ghoyongo.
11 Ke Jisu i kpohu gdtesia wmnbua ; ke kina
i kpoyoni a se-ghtala, i fe ngi WQma-'beUsia we;
oigi woma-belesia ti fe na we tiye heini, n% he tiye
a nyenga, kina ti Igi lo.
12 Ke kina ti go iye veni, i nde ngi woma-h^Usia
ma, ye: a ipeleisia yando, na ti loni ; ta lo hdni
ghi e iQlm.
13 Na va mla tiye ti ydndoni a denga ti tekpe
pu mahu fele venda a kpoJiu loluisia ik2mkp)uli, na
i loni, kina ti ghi ti kpoyoni a mela.
14 Ke nungsi ndsia, kina ti kahdndei doni Jisu
i peni, te : tony a lo a ji proflti lo na a iva
ndoii ha.
15 Ke Jisu kongo ke ta wa lo ngi houma a
kpdya, ti ngi tve a mdha, i ll ghoma ngiye hit
ke-yakpe leke.
16 Ke kina k'poko iye weni na ngi woma-helssia
ti le ghoyii hu.
Vj Ke ti wllia ndendei hu, ke ti ya ghoya ydka
wekei ma, Kaperni denga; ke kpindi yele na ke
Jisu iye wdi lo ti ye.
18 Ke ghoyei dumhea, ghdniaile fefe wd lo iye ve.
19 Ke kina ti njei wHlini ti ll Iwu hondo pu
sdwa ghoyongo, ke hondo wofela ghoyongo, ke nu
ndni ghoyongo ; (o hou hondo pu ndni ghoyongo, ke
nu ndni ghoyongo mahu pu mahu lolu,) ti Jisu lo.
Johani VI. 23
a jia ghoyii mahu, Jcina i lani ndendii gheldnga, he
ti Imva.
20 Ke i nclea ti ma, ye: nya le, wcl Imva.
21 Ke ti luma ti ngi wumhu ndencUi hH, he
he-yahpe ndendii iye ngiye ma la tiindii ti ye
lo na.
22 Fold wehei na ma nUngii na tiye doni ghoya
ydha wehii ma, ti to he ndende weha gh% na, nglye
na yahpe ngi woma-beUsia tiye vMi hit; he Jisu
I lini ta ngi woma-helesia ndendei hit, he ngi woma-
helisia tiye ll lo hUliama, tia leke.
23 Ke ndende vjeho. ti lud, ti hije Titer iasi,
hindei na ghednga tiye hpohii me na, na WQnia
Ndemoi i se-ghia ;
24 Ke hina nunga ti toni he Jisu vye na, he ngi
woma-beUsia tia be wili ndendei hu, ti vjd Kaperni,
ta Jisu ic'oholi.
25 Ke hina ti ngi loni gboya weha ma, liindii
ma, ti nde ngi ma, te : Ndemoi, ml lo bi hije na,
hi wdi be?
26 Ke Jisu i potea, i nde ti ma, ye : a tony a,
a tonya, ngi nd£ wu ma, ivd lo nya gohoUma
habandeisia va, i le, wu toni; he wuye hpohu
gdteisia mei lo, luu go i ve.
27 JVd yenge mehdni xa, na a nydni, hQ mehdni
na va, na a lembi hunafo leviii hu, nd Hindo-loi
a fe wue ; gbdmaile ta lo Ngsivo Kei i ngi ma
gude wea.
24 Joliani K/.
2% Ke ti nclea ngi ma, te: gho ma i^e, ho ma
Ngtvjo yengeisia we?
29 Jisio i 'pote, i nde ti ma, ye: ji lo Ng^ivo
yengti U, wu ngi Jiou a tonya na i ngi deiveni.
30 Ke ti nclea ngi ma, te: Gbe noli lo hi kema
na, ko ma to mu hou a tonya? ghe yenge lo
ha pel
31 Mu ketsia tiye Man mEi lo ngoUi hu, kina
ny^gingo la, i kpolm vei lo ti ye, a Mje ngele-gohu,
rne va.
32 Ke Jisu i nclea ti ma, ye: A tonya, a tonya,
ngi ncle tcu ma, nge, Musa % wu iconi a kpohu na
i hijeni ngele-gohu, ke nya Ke i luu ivocc a tonya
kpoliui na i hijeni ngele-gohu.
33 Ghdmaile Ngkvo ngi glohui ta mla, a hij^
ngele-gohu, i lua ndoloi hit, ke i ngi lemo m
ndoloi va.
34 Ke ti nclenga ngi ma, te: Ndemoi, mu go
kUnafo a ghohiti ji.
35 Ke Jisu i ncle ti ma, ye : nya lo nclevu glohui
ange. Numui na a wa nya ye, nclole e ngi hou
kunafo, ke numui na a nya hou a tonya ngi hole
hu e he ghole va.
36 Ke ngi nclea ivu ma, nge: Ke wua wa he, wu
nya doa, ks we hou a tonya.
37 Kd ghi Kei i veni mhe, ta loa lo nya ye; ke
nUmui na a iva nya ye, nge ngi lukpe ngitiya.
38 Ghdmaile ngi hijeni ngele-gohu pe hinda w^ va
Johani VI. 25
nya villi wE^ ngiyemct numui na we-hinda, na
nya doni.
39 Ji lo Kei we-hindii U, na nya doni, ke na
ghi i veni nya vje, nge hdni ghi lohit ; he nga ngi
ivumhii lo fgloi ikdemage ma.
40 Ji lo numui ive-Idndei le, na nya doni; ke
numni na ghi i Hindo-loi loa, ke i oigi hmi a tony a,
a kunafo levic jo lo, ke nga ngi wumhic lo foloi
ikelemage ma.
41 Ke Jewuisia ti ghonyea ngi ma; ghdmaile i
ndea, ye: nya lo gholiui ange, ngi liijeni ngele-gohu,
(ngi led ndoloi hu.)
42 Ke ti ndea, te : Jisu lo a ji, Josiifii ngi hindo-
loi, na ngi he ke ngi nje mu kongo t i ye na ho ni
a nde, ye: ngi hijeni ngele-gohu lo, (ngi wd
ndoloi hit ? )
43 Ke Jisu i potea, i nde ti ma, ye: wd ghonye
wu vUluisia lua hit.
44 Numu ghi e wa nya ye, ngtyema Kei, na nya
doni, a ngi Id, ke nga ngi wumhu lo folgi
ikelemage ma.
45 Nyigingo le fvojitisia ti goloisia hit, ke Ngeiuo
a ti ghi gd lo : Numui na ghi i mSnia, k^ Kei
i ngi gd, a wa lo nya ye.
46 Numu ghi e la Kei doi lo, ngiyema 7mmui ha
ta Ngiivo ta yele, na i Kei doa.
47 A tony a, a tony a, ngi nde wu ma, nge, numui
na a nya hou a tonya, i kunafo levic joa.
D
26 Johani VI.
48 Nya lo nclEvu ghohui ange.
49 Wu keisia ti Man mei lo ngole Mi, he ti lid.
50 Ji lo gholmi na i liijeni ngele-gohu, i yei^ fa
lo numu a me, ho a hd.
51 JVya lo ndevio ghohui ange, na i liijeni ngele-
gohu i yei, ina numu ghi i ghoJmi ji lo mea lo,
a ndevu jo lo hunafo. Ke kpohili na nga fe, nya
lui le, na nga fe oidoloi ma levui va.
52 Ke Jcvnmia ti yla ti nyonyo lua hit, te : ta-
rn oi ji, a ye ngi lui ve mu ive me va ?
53 Ke Jisu i ndea ti ma, ye: a tonya, a tonya,
ngi nde wu ma, ngtyerna lua Numu-hindo-loi ngi
lui me, wu ngi ndm.ei ghole, ivii ndivu ghi joni
wu hit.
54 Nitmui na a nya lui me, he nya ndwJi ghole,
i kunafo levu joa, he nga ngi wUmhu lo folgi
ikele'inage ma.
55 Ghdmaile nya lui mehe le a tonya, Tee nya
iidme'i ghole hdni le a tonya.
56 Numui na a nya lui me, i nya ndmei ghole,
i nya hit lo, he nya he ngi hit.
57 Ke Jcina Kei vidungoi i nya doni, he ngi
ndevu joma Ksi hit lo, ta mia nic7nui na, a nya
me, ta lo a ndevu jo nya hit.
58 Ji lo Jqwhili na le, na i hijeni ngele-gohu,
i yei, 7igtyema kina luu heisia ti Man one la, he ti
hd; numui na a hpohui ji me, a ndevu jo lo
kUnafo.
Johani VI. 27
59 Hani jisia lo iye ndeni kd-ioe hu, kina iye
kdi we Kaperni.
60 Ni na ngi woma-ielesia ii ghotoma, kina ti
ji menini, te : njiei ji kpakpaungo le ; ye lo a gu
a menila?
61 Ke kina Jisu i koni ngi vuli hit, ke ngi
looma-belesia lo ghonyema ma, i nde ti ma, ye:
hind^i a wu jijia lo ?
62 Ina vm Numu-hindo-loi doa lo, a de liind^i
na, iye na ngova ma?
63 Ngdfii mia, a ndevii ve ; nditi lo a ghdma
we kulQ : njietsia na nga nde vm ma, ngdfii lo
atie, ke ndevui lo atie.
64 Ke %dvj ting a lo, na vm Jiouni a tony a.
Gbdmaile Jisu iye koi lo itdiomei na tl hou7ii
a tony a ; ke numui na a ngi mdjia lo a
hdya.
65 Ke i ndea, ye: M na nga nde wii ma, ke
nUmu ghi e gH a wdla nya we, ngiyema ke nya
Kei a fe ngi ye.
66 Ikpii na looma ngi woma-leUsia ti ghotoma ti
ydma ; tlye jiani ghoma ta tiini.
67 Ke Jisu i ndea ipu mahU feleisia ma : wa h^
wa li lo ?
68 Ke Simoni Pita i potea ngi ma, ye: Ndenioi,
ye lo ma li ngi ye? njietsia lo hi yeya kUna/o
levui va.
69 Ke mua mu hgu a tonya, ke mua mu kg lo,
28 Johani VII.
ke hia lo Kristi na ahi^, Ngiivoe na ndevu nyi hu,
ngi HindQ-loi.
70 Ke Jis'ti i j)oUa ti ma, ye : ngiye wu pu mahu
felii huloonyoni ? Ke tvio yelage Devili le.
71 Ji iye ndeni Jiidasi va, Simoni ngi loi ;
gbdmaile ta lo a ngi mdjia lo a hclya ; ipu rnahu,
fcleisia yelage lo angie.
NGU VIL
Hindei jtsia ivoma Jisu i jia Galili hit ; ji va e jia
Juri hit; ghamaile Jewutsia ta ngi goTcoli ngi
wd va.
2 Ke Jeiouisia ti hioua-do gom^i i hitia ma.
3 Kgi ndenga ti nde ngi ma, te: ghla he, hi li
India,- ta lo hi woma-heUsia ta hi yengisia lo,
ha 2^^-
4 Ghamaile numu ghl a liinda lue ndovm hit, ke
ta. he i loni, ti ngi ko fofo hu ; ina hi hindii jfsia
wengo le, hi vuli ge a ndoloi ma.
5 Ke ngi iidengeisia he tl ngi houni a tony a.
6 Ke Jisu i ndea ti ma, ye: nya k^pH % la icdi
lo nya loe, ke luu ghsi ku ghi ma hulango le.
7 Ndoloi e dolo awue, ke tolongo a nya lo, ji va
nga seli hou va, nge, ngengssia ti nydmungo le.
8 A wu ghua-lo gomei ji mahu ; ghdmaile ikp^i
I ivdi le nya we pdnda.
9 Kina i njvfi jisia leni ti ye, iye Galili loni lo.
i
Johani VIL 29
10 Ke hina ngi ndenga tiye lini mahn/he ta b(
i ya ghua-lo gomei maliu ; fofo Jm lye le, ke i ye
ndolm lo.
11 Ke Jeioutsia ti ngi gokolia komei hU, ke ti
ndea, te : ta lo ml ?
12 Ke ghonye ghoto ti ye pe lo nunga luahU
nddlongo ngi ma ; ghdmaile ti lenga te : numu
yekpe lo angie ; ti Unga te: sdQ, a nunga
huydnde lo.
13 Ji he numu ghl e ngi yla le fofo hu ; ghdinaile
ta luwa Jewicisia ma.
14 Ke glua-lo gornSi lla, kinSi Jisu i li rnahU ;
i li kd-v:s hu, i kd we.
15 Ke Jewuisia ti nemaJiu wua, te: Td-moi ji,
i ye pea i koleisia goa, i la goA le wogha ?
16 Ke Jisu i potea ti ma, i nde, ye: nya gdi
nya wo i le, ke na, wo le, i nya doni.
17 Ina numu ghi i ngi we-hindei wea lo, a kdi
go lo, ke he i hije Ngewo ye: o ina nya villi yla lo,
ngi ndema.
18 Numui na a ta villi yla lo, i ngi hele
gokolima, ke nUmui na a na hele gokoi i ngi doni,
ta villi lo tonya le, ke liinda-nydmu ghl % li
ngi hur
19 Musa lo lye sdivei veni wue? Ke wu yelag(
he wu sdwBi Twuni ? Ghe l^ wa gokoli nya wa va ?
20 Ke nunga ti luma, ti nde, te: ngdfa nydmu
lo hi yeya ; y^ lo gokolbna hi wd va t
d2
30 .Johani VII.
21 Jisu i luma, i ncle ti ma, ye: ngi ngenge yela
wea, he wu ghi wH hu wua ;
22 Ke 'k'pele Musa iye hili liiteni wu we, tt ncleni
ghdmaile Musa wo le, ke keisia wo le, ke wua tme
voloi ma, vju numu hei lo hiliya.
23 Ina ti numu hea hiliya tene voloi ma, ta lo
Musa ngi sdivei e nydni, wu ll dewe nya ma,
ghdmoAle ngi numu hdoiva tene voloi ma?
24 TVd seli ive, kina wa numu dola ; ke a hinda
yekpe jeli hoio.
25 Ke Jerusalemisia ti tinga, te: ta yd ji nd ta
gokoli pa va ?
26 Ke kpe le, a kd ji ye le, ke tl hinda ghl lenia
ngi ma. Mahu-belesia ti kolo a tQ7iya, ke Kristi nd
vuli lo ?
27 Ji va, mu liindii go lo td-moi ji i hijei na, ke
kina Kristi a wdma, numu, ghl e ngi hijemii go.
28 Ke Jisu i kpdwo kd-we-hu kina iye kdi wema,
ye : wu nya go lo, ke wu nya hijemii go lo ; ke ngi
wdni a nya wumage, ke tonya le numu na nya
doni, nd ni vM kg.
29 Ke ngi ngi go lo, ghdmaile ngi hijea ngi ye
lo ; ke ta lo nya doni.
30 Ke tia hinda gokolima ngi hou va, ke numu
ghl I ngi houni ; ghdmaile ngi gh4i t la wdi le.
31 Ke nunga ti ghotoma ti ngi houa a tonya, ta
nde, te: kina Kristi a wa lo, a kapdnde hinda vje
lo, i dew^ jid ma, td-moi ji pea ?
Johani VII. . 31
32 Ke Faristsia ti menia, he oiunga lo glon-
yeyna hindei jisia va nddlongo ngi ma; he Fari-
stsia, Jce almami waisia ti kogubanga doa, ngi
hou va.
33 Ke Jisu i ndm ti ma, ye : hu tvulo ni nga ye
vm lia ; he ngi ya na ye, i nya doni.
34 Wa nya goholi lo, he ive nya do, hindei nga
ye na, we vM na.
35 Ke Jevmtsia ti ndea ti nyonyo lita Jul: ml lo
a, li na, ta lo me ngi do ? a li lo ti vdyangoi ye
Hellenisia hit lia, i Hellenisia gd?
36 Ghe yia honda lo a ji^ i ndeni ; iva nya
goholi lo, he we nya lo ; he hindei nga ye na, we
wa na?
37 Foloi ihelemage ghua-lo gomM, ifolQ wdi na
ma, Jisu i do, i hpdivo, ye : ina numu ghi i lolo
hu bengo le, ghe i wa nya ye, i ghole.
38 NumvA na a nya hou a tonya, hina holo
yehpei i ndei la, ngi goi hH ndevu-gheluyeisia
ta yei.
39 (Ke i ye ji le Ngdfii va lo, ta lo nd ta ngi
hgu a tonya tajo; ghdmaile Ngiwo Ydfii lye na ;
gbdmaile tlye Jisu hetei le.)
40 NUnga gbotoma hina ti ji meiiini, te: tony a
le, ji lo projlti le.
41 I]?ehd te: ji lo Kristi le; he ti tenga, ie:
Kristi a hije lo Galili hu ?
42 Kolo yeh'pii lye ndeni, ye : Kristi a hije Davidi
32 Johani VII.
ngi honclei hit lo ? he I hijeni te-hu lo Betlekemi,
hindei Davidi iye na.
43 Tdmia nunga ti nyonyo luahil, iye goloni
nddlongo ngi ma.
44 Ke ti ling a ti loni ta ngi fiou lo ; ke nuriiu
ght I Ipko weni ngi ma.
45 Ke Jcoguheisia ti wd almami watsia, ke
Farisisia ye, ti nde ti ma, te, ghe le wu wdai
a ngie?
46 Ke koguhfAsia ti ^pQtea, te : numu ghl I la yi^i
lo, kina td-moi ji i na.
47 Ke Farisisia ti 'potea ti ye, te: wa he ti wu
mdmua ?
48 Mahu-helEsia yela he o Farisisia, ti ngi hou
a tonya .?
49 Ke nungei jtsia, ti sdwei go, ti yelingo le.
50 Nikodimu i nde ti ma, ye; numui na i wdni
Jisu ye a kpindi, yelage lo a tie.
51 Mil sdivei a numu ghi jeli lo, d la ngi wq
mini, ke i kg nd a pe?
52 Ke ti pot^a, ti nde ngi ma, te : hia he, Galili-
mo lo abie? A gokoli wu to, ke Galili hu lo profiti
ghi e hije na.
53 Ke numui ghi ti ya ti wetsia hu.
( 33 )
NGU VIII.
Ke Jisu i li nglyei Olivi hit.
2 Ke a ngmda tetei i vm ghoma kd-ioe-hu ; ke
nunga ghi ti wcL a ngie, he i Ma, i ti ga.
3 Ke kolo-nyegi-bela, ke Farisisia ti vjd ngi ye
a nyclha, ti houni a jpoe-glla ; ke kina ti ngi Mni
ti lla.
4 Ti ncle ngi ma: Kd-moi, nydpoi ji tiije houni
a poe-kina, kina iye pe.
5 Ke Musa sdicei Jul iye ndeni lo mu 7na, ye:
mu honcUi ta ho lo a kotu, ke he ghe ?
6 Ji lo ti ndeni ngi gole va, ta lo ta kdye hou
ngi ma; ke Jisu i mdwea a ndoi ma nyegi a ngi
lokoyuoi, pengo heke I ti vjo menima.
7 Ke kina ti noni ngi molila ma, i ngi hije, i nde
ti ma, ye : numui na M, t hinda nydmu ivei le, gle
ta yese i kotit vjlli ngi jna.
8 Ke i mdiuea ghoma, i ndosi ma nyegi.
9 Ke net ti menim, ti ti hinda nydmu gonga, ti
lima, ti kpla a ngila-ngila, i tdto imhdica, i ma
i hiti ikulo wuloi ma; ke Jisu i loa lo ta ydkpe,
ke nydpoi, i doni ndla.
10 Ke kina Jisu i hijeni, I numu ghi loni, ke
nydpoi; i ndea ngi ma, ye: nydpoi, d hi maydfa-
tela ? numu ghi I hi leni ?
11 I ndea, ye, numu ghi I nya leni, Kdemoi ; ke
34 Johani VIII.
Jisu i nclea ngi ma, ye: nyci he ngi hi lent; hi li ;
ha hinda nyamii we ghoma.
12 Ke Jisu i yia ti ye ghoma, ye: nya lo Jiemu
voi ange ncloloi va ; numui na a to nya woma,
I jla kpindi hu, he a ndevu-liemu-voi lo jo.
13 Ke Farisisia ti ndm ngi ma, te: hia lo jeli
Jiouma hi vidi ma, hi jeli tmiya I le.
14 Ke Jisu % potea, i nde ti ma, ye : Ji he ngi
sell houma nya villi ma, nya jeli tony a le; ghdmail^
ngi nya hijemei go lo. Ice hindsi nga li na; ke iv^
nya hijemei go, ke hiiidei nga li na.
fr 15 Wa jeli loe ndui ma lo, nge numu ght jeli.
16 Ke ina ngi jeli wea lo nya jeli tony a le ;
ghdmaile nya ydiigo I le, ke ma Kei i le, na
nya doni.
17 Nyegingo le he wu jdioei 7m, ke nUnga felea
ti jeli tonya le.
18 Yela lo ange nya seli hou nya vicli ma, ke
Kel na nya doni, a seli liou nya ma.
19 Ke ti ndea ngi ma, te: Bi Ke lo ml? Jisu
i pote, wib nya go, nya Ke he wu ko ; ti nd^, te:
wu ye nya goi lo, lua nya Ke he go lo.
20 Njiei jisia Jisu i ndeni ndvo-ldma kpdtem.^i,
kina iye kdi we kd-ive-hu ; ke numu ght I ngi houni,
ghdmaile ngi gh^i I la vmi le.
21 Ke Jisu i ndea ghoma, ye: ngi ya mhe, ke wa
nya gokoli lo, lou vjd Jmida nydmuisia hu ; hindsi
nya li na, we gu a wdla 7ia.
Johani VIII. 35
22 Ke JeiGuisia ti ndea, te : a ngi villi wa lo ?
ghdmaile ye, hinclei nga li na, %ve gu a wcila na.
2S Ke i ndea ti ma, ye : xra hije mlui lo, nya
Jiije malm lo : ndoe'i-ji-hu-mo yd ange.
24 Ji va ngi nde luu ma, nge, vm lid wu liinda
nydmutsia liu ; ghdmaile ina vm liouni a tony a, ke
nya le, iva lid %vu liinda nydmuisia Im lo.
25 Ke ti ndea ngi ma, te: Ye lo abiel Ke Jisu
i ndea ti ma, ye: ji he na mdi ngi nd^ni wio ma
itdtom^i.
26 Hani ghoto lo nd nde va, he luu jeli va; he nd
nya doni tonyango le, he nd ngi menia ngi va,
iliindetsia mla ngi ndema ndoei ma.
27 Tl hitgoni, he ta lo Kii yla lema ti ye.
28 Ke Jisu i ndea ti ma, ye : hina wu Numu-
hindo-loi ghdwoa lo, ta lo iva ho, he nya le; he ngi
nya wnma liinda ghi wema, he lidni nya Ke nya gdi
lo, tia villi mla oiga nde.
29 Ke niunui nd nya doni ma ta le ; Kii e ghe
nya ydngo ma; ghdmaile nga liindei ndsia we hu
ghi ma, na a ngi li leli.
30 Kina i njiei jtsia Uni ti ghotoma ti ngi
hou a tonya.
31 Ke Jisu i ndenga Jciuui ndsia ma, ti ngi
liouni a tonya: ina uni nga nya Id-yiei ma, he wu
wea nya wmna-hela a tonya;
32 Ke wa lonyii go lo, he tonyii a wu lou mdwo.
33 Ke ti luma a ngie, mu hijeni Ahraliama ma
36. Johani VIII.
lo, he mil vje le nduo numu gbi ye ; hi ye nclea he,
vjct hail lo ?
34 Jisio t potea ti ma, ye : a tonya, ngi nde wu
ma, numui lo ghi a liinda nyamu we, hoilopoi lo
a ngie Mnda nydmii ma.
35 Ke hoilopoi e ye ]pehu kunafo, ke ndoi a lo lo
hunafo.
36 Ke ina ndoi i ivu mciwoa lo, luu unia ondwQ
lo a tonya.
37 Ngi kg lo wu hijeni Ahrahama ma lo, ke wa
gokoli nya wa va ; ghdmaile nya yiei e lo wu hu.
38 Hani ngi toni ma nya Ke, ta mm nya nde ;
ke na vju toni ma ivu ke, ta onia wa pe.
39 Ke ti potea ti le ngi ma, te : Ahro.hama mu
ke le. Jisu i ndea ti ma, ye : ina Ahrahama ngi
lenga lo aivue, wa Ahrahama ngi yengetsia we lo.
40 Ke kpele, iva kokoli nya lod va ; numui
i tonya yiei lea tvic ma, na oigi meni a Ngewo,
Ahrahama I ji weni,
41 Wa wic ke ngi yengeisia lo vje. Ke ti ndca
ngi ma, te: mu leni a pQe ; Ke-yakpe niu yeya,
Ng.evjo he.
42 Jisu i nde ti ma, ye : ti nde te : Nqiii'o wu k.e
le, iva IqIo ange ; ghdmaile ngi hijeni Ngiwo ye lo ;
ngi wdni he a nya wumage, ke ta lo nya doni.
43 Ghe U we njiei go nya nde ; ghdmaile ive gfi
nya Id-yiii menila.
4,4: Ke Dcvili lo wu ke le ; ke ivu kei lue hindrsia
Johani VIIL S"?
lo wa pe; numu-wd-mo lo a ngi^ i hij^ itdtom^i Jce
lye tonya hit; ghdmaile tonya ghl ngi Jiu ; i nde-gola
lo a ngi villi nd^i lo le; ghdmail^ nde-gola-mo lo
a ngi^, ke i lo a ngie fa.
45 Xe ji va nga tonya yi^i le wu ma we Jiqu
a tonya.
46 / ghe lo a kege ngi liinda. nydmu wea ? ke ina
ngi tonya yiii lea lo, ghe le we nya Jiou a tonya 1
47 NUmui na a Ngiwo wo le, a Ngiwo Id-yi^i
meni lo, ke wu menima, ghdmaile Ngiwo wq ya
a wue.
48 Xe Jewuisia ti potea, ti nde ngi ma, te : mu
ndema pdnda, ke Samariti-mo lo ahie, ke Devili lo
hi yeya ?
49 Jisu, i pote, ye : Devili e nya yeya, ke hd mia
nga ko nya ke ma, Ke wu wE hdgo nya ma.
50 Ke ngi nya villi hele gokoli ma, nUmu yela na
a kokoli, a jeli.
51 A tonya, a tonya ngi nde wu ma: nicmu ghi
i nya Id-yisi houa lo a tonya, e hd do ki^nafo.
52 Ke Jewuisia ti nde ngi ma, te: mu ko lo na
ke Devili lo hi yeya; Ahrahama i hd, ke profittsia
ti hd, ke hi ndea he, ina nUmu hi la-yiii houa lo
a tonya, e hd go kunafo.
53 Bi wongo le hi dewe mu ke Ahrahama ma^ nd
i hd, ke projitisia ti hd ; ghe lo hi hi villi
wema la ?
54 Jisu i pQtea, ye: ina ngi nya vUli he lo goma
E
38 Johani IX.
nya heUi hinda ght I U ; nya Ke mm i nya heUi
goraa, nd ni wa nde, we, wu Yeicoi lo a ngie.
55 Wu la ngi go I le, he ngi nji go lo, ke ina
Tigi ndea lo nge ngt ngi go, nga we lo a nde-gola-
mo wu ye; ke ngi ngi go lo, nga ngi yi^isia hou
a to nya.
56 Wu ke Ahrahama iye gohunei lo, i nya vqIoi
do, i to, ke ngi golmnea.
57 Ke Jewuisia ti ndenga ngi ma, te: hi fo i hiti
le nu fele gboyongo mahu pu, ke hi Ahrahama
doa. lo ?
58 Jisu i ndea ti ma, ye: a tonya, a tonya ngi
nde wu ma, ghii le Ahraho.ma lye na, ngi ye na lo.
59 Ke ti kotutsia vmmhua ngi ho va ; ke Jisu
vgi vuli lowua, i ghla kd-we-hu, i jia ti lia, fti
i ghidni.
NGU IX.
Ke kina iye deivema, i num,u yela do, tiye nd^ni
pumungo.
2 Ke ngi woma-heUsia ti ngi molia, te: Kd-mo, y^
lo hinda nydmui iceni, td-moi ji, o ngi le^hela, ji va
ti ngi leni ngi hilmungo ?
3 Jisu i pptea, ye: Td-moi ji i hinda nydmu
toeni, 0 ngi le-hela he; ke ta lo Ngewo ngi yengeisia
ta we i ge ngi hu.
4 Kgd y^ng^ lo nd y^ng^i i nya dgni, ji vqIq le
Johani IX. 39
le, k^indi i wa lo, ta lo numu ghi e gu a
ye,ngela.
5 Ji le ngi ndoii Jm, hemu-voi lo ang^ ndoei ca.
6 Kina i ji lent, i ndd-yei wu ndoii ma, i poloi
kugho a ndd-yti, i poloi jia pumic-moi ydmeisia ma.
7 Kq i ndenga ngi ma, ye: li, hi wua pop^i hit
Siloam, (na ni ti potea lo, ta lo : a tewe;) ta mla
i lini ngi ye, i mua, kina i wdni a hinda lo.
8 Ke ngi heinyoisia, na tiye ngi loni ngova ma,
ke tiye ngi lei lo ngi humungo, te: Ta ya ji, iye
h4ni a feli we I
9 Ti Unga te : ta lo ; ipeka, te : kpiango le
a ngie ; ta villi i nde, ye: nya le.
10 Td mla ti ndeni ngi ma., te: bi ydmesia ti ye
weni ti la-woni?
11 I pQte, i nde, ye : hindoi ti toli a Jisu, ta
polgi ghdteni, i sia nya ydmisia, i nde nya ma : li,
hi wua popei hu Siloam, ke ngi ya, ngi wua, ke ngi
hinda doa.
12 Ke ti ndenga ngi ma, te: ta lo ml? i nd^,
ye: ngi kg.
13 Ke ti ivd a ngie Faristsia y^, a na tiye ngi
leni holongo.
14 Ke tene voloi ma ye le Jisu iye poloi ghdteni,
i ngi ydmeisia lawo.
15 Ke Faristsia he ti ngi molia ghorna, te : i ye
peni, i hinda loni ? I nde ti ma, ye, i pol^i lo pu/ii
nya yamelsia, ngi mua, ke ngi hinda loa.
40 Joliani IX.
16 Ta mia Farisisia tenga ti nde ngi ma, te:
Td-moi ji Ngiwo wo % le ; ghdmaile e tene vQloi hou.
Ipekd te: Td-moi, i ye na hinda nydmu-mo a ngie,
a gu a kapdnde hindei nyiko wel ke ti luahu golea.
17 Ke ti ndea ghoma pumu-moi ma: he ghe ngi va,
ji i hi ydmAsia lawo ? I nde, ye : profiti lo a ngie.
18 Ke Jeiuuisia tlye hpuni a tony a nddlongo ngi
ma, ke ngi humungo ye le, i hinda loa ; ngiyema ti
ngi le-hela dolini nd ngi ydmei iye laiooni, nd iye
hinda doni.
19 Ke ti ti molia, te : wu loi lo, nd wuye nde,
we, iye lei lo ngi humungo, i y^ w^a nd a
hinda lo ?
20 JVgi le-hela ti pote, ti nde ti ma, te : mu ko lo
ke ji lo mu loi le, ke iye lei lo pumungo :
21 Ke i ye peni i hinda loa nd mu ko, o numui
ngi ydmfsia lawoni, mu ko, ngi wovdngo U, ngi
moli, i yla lo ta villi ma.
22 Ngi le-hela ti ji lo leni, ghdmaile ta luwa
Jewuisia ma, ji va Jewuisia tiye ghoyonia a hulala,
ina. numu ghi i ndea lo, ye: Kristi lo a ngie, ta
ghia lo kd-we-hu.
23 Tdmia ngi le-hela tiye ndeni, te: ngi wovdngo
U, ti ngi moli.
24 Ke ti td-7noi dolia ghoma, nd pumungo ye le,
ti nde ngi ma, te : se ve Ngewo loe ; mu ko lo ke td-
moi ji hinda nyamu-we-mo le.
25 / pQte, i nde, ye, ina hinda nyamu-ive-mo lo
Johani IX. 41
a ngie, o sag, ngl ko ; hdni y^la ngi kongo, ke nya
hmriungo ye l^, ngi hinda lo nd.
26 Ke ti ndea ngi ma ghoma, te : igho went aiie?
i ye peni, i hi ydmeisia lavjoni ?
27 / pofe ti ma, ye : ngi wela a ndela %vu ma, ke
wu menini ; wa ye pe iinc meni ghoma ? Wa we lo
wote a ngi woma-helesia?
28 Ke ti ngi yelea, ti nd^, te, hia lo ngi woma-
moi ahie, ke mua lo Musa ngi woma-heUsia a mue.
29 Mu ko lo ke Ngewo i yiii lo Musa ye, ke
nddlongo ji ma, mu Jiindei go i hijei na.
30 Td-moi i pQte, i nde ti ma, ye : kapdnde hinda
lo a ji, wu liindJi go i hijeni, ke i nya ydmeisia
lawoni !
31 Mu ko lo ke Ngewo e hinda nydmu-ive-hela wo
meni, ke ina he-7no lo, numu Ngewo ma i ngi
we-hinda we, ta lo a ngi wo mini.
32 Kina ndoei iye tdtoni numio % meni le, ke
numu ghi iye la ydmisia lavjoa, na tiye ndeni
pUmungo.
33 Ti nde te td-moi ji Ngewo wQ % le, e gu i
hinda ghi luela.
34 Ke ti pQtea, ti nde ngi ma, te: tiye hi leni
polofi he hinda nyamu hu lo, ke ha mu gd lo j ke ti
ngi ghla ngUiyd ;
35 Ke kina Jisu iye menini ke ti ngi ghid
ngltiyd, kina i ngi doni, i nde ngi ma : hi Ngew'O-
hindg-lgi hou a tonya ?
E 2
42 Johani X.
36 / 'pQte, i nde, ye : y^ lo a ngie, Nd^moi td lo
tigd ngi hou a tony a ?
37 Jisu i nde ngi ma, ye: hi ngi loa, Ice td lo
a ngie, nd a yla hie.
38 Ke i ndea, ye: Ndimoi, ngi hou a tony a, ke
% hea ngi ma.
39 Jistc i nde, ye : seli va lo ngi wdni ndo^i ji
hit, td lo nd te hinda lo, Jco wei td to, ke na td to,
kg wei ta humu.
40 Ke Farisisia nd ta ti^ni ti ye le, ti njidi
jisia menini, ti nde ngi ma, te, mua he mu
bumungo le?
41 Jisio i nde ti ma, ye: ti nde wu humungo le,
wu wa hinda nydmio ghi jo ; ke we nd mu toa, fdle
wu hinda nydmui i loa wu ma.
NG17 X.
A tonya, a tonya, ngi nde wu ma, nge : Numui na
e wa a ndd we mhdla gdtei hu, ke i de ngeleya
a kdka weka ma w^l^, ta se lo huma-mo, ke
ka'pu-mo.
2 Ke numui na a wa a ndd we, mhdla-mahu-go^-
moi lo a ngie.
3 Ngi ye lo pei-la-wo-moi i lawo, ke mhdleisia ta
ngi wo meni ; a ngi villi hdletsia doli a ti hijei,
i ghla a tie ngitiyd.
4 Ke kina i ghid lo a ngi hdl^isia, ke i yd ti
Johani X. 43
lugo, he ngi hdleisia, ti toa ngi ivgma ; gbdmaile ti
ngi WQi go lo.
5 Ke te tg TiQta woma ; tct ivela lo ngi ma;
ghdmaile tl hotei ngi woi go.
6 SdUi ji lo Jisu iye ndeni ti ma, ke t% hugoni
hanisia iye njia le ti ma.
7 Ke Jisu i nclea ti ma ghoma, ye: a tony a,
a tonya, ngi nde wu ma, nge : nya lo net^i ange
mhdl^tsia va.
8 Nd wo ghi ti wdni nya lugo, huma-hela lo atie,
ke kapu-bela, ke mhdleisia ti ti ivo menini.
9 Nya lo ndii ange, ke nya jd hu, ina numu wa
lo hu, a hdioo lo, ke a. wa lo hu, i gbia, a melima
jo lo.
10 HUma-moi I wdma, ngtye ma huma w^ va, ke
pd we va, ke nydni loe va; ngi wd, ko ta ndevu jo
lo, ke ta lo ta jo ghotongo.
11 Nya lo mhdla-mahu-ghe-mo yekpei ange : mhdla-
mdhu-gle-mo yek^^i, a ngi levui ve ngi hdleisia
va lo.
12 Ke numui nd ti ngi huvelini, nibdla-mahH-ghe-
moi % le, mbdlanga ngi wo i le, i nyanghei doa lo
a vxt, ke i ti Ida i wela; ke nydnghei i ti houa,
i mbdlanga huvdya.
13 HUveli-moi a wela ; ghdmaile ti ngi huveli lo,
ke mhdlanga ti ghe I ngi ma.
14 Nya lo hdla-mahu-ghe-ma yekp^i dnge, ngi nya
hdlanga go lo, ke nya ndetsia ti nya go lo.
44 Johani X,
15 Kina KH nya gongo la, nt he ngi Kii gongo,
ke ngi nya levui la mhdlanga va.
16 Ke mhdla weha lo nya yeya, kdtei ji hu mamo
yd a tie ; tia he ngd tva lo a tie, ke ta nya woi
meni lo ; ke kdta yela he lo a ye na, ke mhdla-mahH-
ghe-mo yela.
17 Ji va lo nya Ke longo ange ; ghdmaile ngi nya
levui Idi lo ; ta lo nya mhumbu ghoma.
18 Numui ghi e jnhumhu nya yeya, ngi ndd a
nya wumage lo, kpdya lo nya yeya ndd va, ke
kpdya lo nya yeya mhmiibu va ghoma ; ke sdivei ji
ngi soni nya Ke yeya.
19 Td mla ke Jewuisia ti luaJiu gglea njiSi
jisia va.
20 Ti ghotoma ti nde, te: Devili lo 7igi yeya, ngi
ghQwango le ; ghe le wa ngi wo meni?
21 Ipekd a te, numui na Devili ngi yeya ngi yla
yd a ji. Devili i gu lo a pumu-mo ngi ydmesia
wQla ?
22 Kom^i kd-vje nlna va ; ke kole-ghii i ye na le.
23 Ke Jisu iye jidi lo kd-iue-hu, Salomoni ngi
vdkei hu.
24 Ke Jewuisia ti ngi hemhengo, ti nde ngi ma,
te, M a y^ lemhi ha mu nimahu dew^? ina Kristi
lo ahie, 7ide mu ma len.
25 Jisic i pote ti ma, ye : ngi ndea lou ma, ke wu
houni a tony a ; ngengii ndsia ngd pe nya Ke hijii
hu, ti jeli hou nya va.
Johani X, 45
26 Ke wu houni a tony a ; ghamaile wu nya
hdlanga hu, kina ngi ndei la wu ma :
27 Nya Idlanga ta nya vjq meni lo, ke ngi ti go
lo, ke ti tQ nya wQ^na.
28 Ke ngi ti go lo a kunafo levu ; ke te loha
kunafo, tabao numu ghi, e ti gbia nya yeya.
29 JVya Kei na ti veni mhe i woni ti ghi ma, he
numu ghi e gua ti ghla la nya Kei yeya.
30 Md nya Ke mio yakpe.
31 Tdmla Jewuisia ti gotu wumbuni ghoma, ngi
ho va.
32 Jisio i pote ti ma, ye: njia ghoto yekpii ngi
kea awue, a hije nya Ke ge ; ngengei ndsia va ghe
lo, iva nya ho a kotic?
33 Ke Jewuisia ti jpotea ngi ye, te : ngenge y^kp^
va, me hi ho a. kotu, ke njia nydnmo va ; ghdmail^,
numu lo ahie, ha hi vuli we a Ngewo.
34 Jisu i pote ti ma, ye : nyegingo I le wu jdw^i
hu, ngi ndea, nge, ngeiooa lo awue?
35 Ina i ti dolia lo ngiwoa na njiei a hije
Ng^wo ye, ke kolo i maiuovi,
36 We ngi va, na Kii heni kdka ma, i tewe
ndoei hu, ha njia nydmu we; ghdmaile ngi ndea,
nge, Ng^ioo HindM-loi lo ange'?
37 Ina ngi nya Ke ngi yengeisia ivei lo, vjd nya
hoib a tonya.
38 Ke ina ngi pea lo ji he wu nya hoio a
tonya, a ngengeisia hou a tonya, td lo wd ko
46 Johani XI.
vm JiQU a tonya, he Kii lo nya hit, nya he ngi
ngi hit.
39 Ji va ti ngi gokoini ngi hou va, ke i ya
hdwoi lo ti yeya.
40 Ke i ya ghoma Jordani woma, hind^i Johani
i haptisi wei na haUi, ke mm iye na.
41 Ke ti ghotoma ti ycima ngi ye ; ti nde te :
Johani lye kapdnde ghidni ; ke hind^i ghi Johani
iye ndeni td-moi ji va, tonya le.
42 Ke ti ghotoma tiye ngi houni a tonya
mla lo.
NGU XL
Kena yela mia iye highe hit, ngi hijei lo a Zazaru,
Betani-mo, Maria ke Marta ngi nde ti dei hit.
2 Maria na mla iye Ndemoi mdlini, i ngi goi
mayela a ngi wundi^i, nd ngi nde Lazaru iy§
highe hit.
3 Tdmla ngi ndenga tiye wo d4ni Ndemoi ye, te:
kpele, numui hi ngi longo la ta highe hit.
4 Ke kina Jisu iye menini, i ndeni, ye : highei ji
hd va I le, ke Ngewo helei va; ta lo Ngewo-hindp-lQi
a mhele jo va.
5 Ke Jisu ngi longo ye le a Marta, ke ngi nde-
nya-lQi, ke Lazaru.
6 Kina iye menini ke ta lo highe hu i Umhi ku
f^U hindei iye na.
JohoAii XL 47
7 Na vjoma i nde ngi woma-helesia ma : a mu li
Judia ghoma.
8 Ngi woma-heUsia ti nde ngi ma, te: Kd-mo,
Jcwutsia tiye loi ge ti li ho a kotu, he ha li na
ghoma ?
9 Jisu i pote: gh^i pu malm fele I U foloi hut
ina numu ghi i jia lo a folQ I goi lo, ghdmail^
i hemu-vpi doa ndoBi ji hit.
10 Ke ina nurnu ghi i jia lo hpindi hu, i go,
ghdmaile hemit-vo ghi na.
11 Jisia lo i ndeni; ke na woma i nde ti ma,
ye : Lazaru, mu mhdi lo yima ; he ngi ya, ta lo ngd
ngi wu nji hit.
12 Ke ngi ivoma-h^Usia ti ndea, te: Ndimoi, ina
i nji hn lo, i pema pdnda.
13 Ke Jisu i ngi hdlei lo yia U, ke tiye tote iyi
yia nji va lo ndevu hit.
14 Ke Jisu i ndenga ti ma len: Lazaru i hd.
15 Ke nya gdhu ghidngo le wu va ji ngi ya na,
td lo wu hou a tonya ; ghdmail^ he, a mu li ngi ye.
16 Ke To ma, na ta toli a Diddemu, i nde ngi
mhdnga ma : a mu li mua he, td lo mu hd
a ngie.
17 Ke kina Jisu i wdni i to, ke ti ngi la kdmh^i
hu void ndni kinei.
18 Betani iye Jerusalemi ghednga lo hou hondo pu
ghoyongo, ke hondo wofela ghoyongo mahU nu sawa
ghoyongo mahu file.
48 Joliani XI.
19 Ke Jevmisia ti ghotoma, ti vm Marta, he
Maria ye, ti mdnene va, ti nde va.
20 Ke Marta Jcina i menini he Jisu lo wdma, i li
ngi male ; he Maria iye hei lo ghe pele hu.
21 Ke Marta i nclea Jisu ma, ye : Ndemoi, ti nde
te, li ye he lo nya nde I wa lid.
22 Ke ngi ko lo he ji he na hdiii ghi ha moli
Ngiwo ma, Ngewo a fe lo hie.
23 Jisu i nde ngi ma, ye : hi nde a hije lo ghoma.
24 Marta i nde ngi ma, ye : ngi ho lo he a hije
lo ghoma helema-hije-volpi ma,
25 Jisu i nde ngi ma, ye: nya lo liijela hei hU
ange, he ndevu : numui na a nya hou a tonya,
ghdraaile he iye Jidni, he a vu lo.
26 Ke numui na ghi a ml i nya hou a tonya,
e hd kunafo. Bi ji hou a tonya ?
27 / nde ngi ma, ye : I, Ndemoi, ngi hou a tonya
he Kristi lo ahie, Ng^wo ngi Hindo-loi, na a wa
ndosi hu.
28 Ke hina iye ji leni, i li ngie, i Maria ngi
nde-nydha-loi doli ndowu hit; ye: Ndemoi i wd,
a hi doli.
29 Kina ni i na menini, i hije he-yahp^, i wd
ngi ye.
30 Ke Jisu lye wdi lo tei hit, he iye hind^ na lo
nd Marta ngi mdleni na.
31 Jewul ndsia iii ta ti^ni tiye pele hu, ta ngi
manene hina ti Maria doni, i hij^ni ja, i ghia.
Joliani XI. 49
ti to ngi v:oinct, te : i lima kctmhii gama lo
ivo va na.
32 Ke Jcina Maria i wdni Jisu ye, i ngi hi i gula
ngi go hu i ncle ngi ma, ye: Ndimoi, ina hi ye he
lo, nya ncle i ica ha.
33 Kina Jisu ngi loni a vjq, Jeivuisia he ti ludni
ngi ye, ttt too, i ghonye ngdfei Jm, he ngi li lielea.
34 / ncle, ye : ml lo luu ngi Idi net ? ke ti ndea
ngi ma, te: NcUmoi, vjcl, hi to.
35 Jisu i 'WO.
36 Ke Jewuisia ti ndea, te : Iqoele, kina ngi longo
a ncjie.
37 Ke ti ting a ti ndea, te : Td-moi ji i pumH-moi
ngi ydmei laivoni e gu pela td-moi ji he d lid ?
38 Tdmla Jisu i ghonye ghoma ngi villi hit, i wd
kdmhei gdma, kpulii iye le ; ke kotu Idni ma.
39 Jisio i ncle, a kotu ivumhu. Numui na iye
lidni ngi nde-nyd-loi, Marta i nde ngi ma, ye : NcU-
moi, a ghii ji ta guma ; ghdmaile fold ndni i lid.
40 Jisu i nde ngi ma, ye: nglye ndeni hi met,
nge, ina hi lioula a tony a, ha Ngiwo hdgei do lo ?
41 Ke ti kotui wHmhto liindei na tiye liei Idi na.
Ke Jisu i ngi ydmEi elect ngeleya ; i nde, ye : Kii,
ngi se-ghia hi ma, ji hi nya luo menini ;
42 Ke ngi ko lo ke ha nya v'o meni lo ku ghi
ma; ke ghdmaile nunga va, ti doni 7iya ghea,
ngi ji . leni. td lo ta liQu a tfjuya, ke hia lo
hi nya doni.
F
50 Johani XI.
43 Kina i yhoyoni a yiala, i ghau a ngo wd, ye :
Lazaru ghla !
44 Ke numui na iye hei hu, Ice i ghict, ngi loJcoi
Ice ngi goi 7igilingo a Icdmha-guleisia ; he ngi yclmei
ngllingo ye le a kula-giltu. Jisu i nde ti ma, ye :
a ngi vido ; vm j)e % li.
45 Ke Jeiuuisia ii ghotonm na tiye wdni Maria
ye ti hindesia doni Jisu ^^e^i^, ti ngi liou a tony a
46 Ke ti tenga ti ya tie Farisisia ye, ke ti ndea
ti ma, te, ghe hinda lo Jisu i j^eni.
47 Ke almami luaisia ti ydndoa ke Farisisia
jeme hu, ke ti ndm, te, gho ma ^j>^; ghdmaile td-moi
ji kahdnde ghoto ghla ?
48 3fa mu ghea lo ngi ma, nmiga ghi ta ngi hou
Jo a tony a ; ke Romi-bela td iva lo ; he ti miiye yei
lo, ke 7ii%L nUnga.
49 Ke ti yelage ngi hijei lo a Kaifasi, almami
nidi lo a ngie foi na va, i nde ti ma, ye: uni
lidnda ghl go.
50 TFe glli, ke a nydnde lo mu va, td lo nuimi
yela a lid nunga ra, ke nunga ghi td-mone va.
51 Ke lye ji leni ngi wumage, ke ghdmaile td lo
almami wd a ngie foi na ma, i profisi we, he Jisu
a lid lo nunga ghi va (ndofii ghi va).
52 Ke kenyei ndsia leke va % le, ke ko i Ngtwo
lenga ydndo liinda yela nd a tiye vdyani Jul ghi.
53 Ke i Mje voloi na ma tiye ngo ydei Idni
a -deny a, ko ta ngi ird.
Joliani XII. 51
54 Tdmla Jisu I la jiama ghoma fofo hu Jevniisia
ha, lie i ya ndo yela Jul ngnlei glednga ta-icd yela
liu, ta toll a Efraim, mia lo iye na td ngi
WQina-helesia.
55 Ke Jewuisia ti ]jdshei iye loni i liitima, he ti
gljotoma ti ghia ndoii hu, ti li Jcrusahmi ])asl:4i a
la hitima, ti vUli hughdte va.
56 Ke ti Jisu gokolia, ta ncle ti nyonyo liia Jiii,
hina tiye doni kd-mei: gho iva gilila, Ice e ica
Jcomei hu ?
57 Ke almami icaisia he Farisisia, tiye ndei
lo, te : ina niumc ghi i hindei goa lo i na ge, ho ta
7igi hou.
NGU XI L
Ke Jisu fold woita 2)asha gomei a la- liiti, i icd
Betani, hindJi Lazaru iye 7?«, nd iye hdni, na iye
peni i hije Mi hu.
2 Ilia lo ti meliei ghdtii na ngie, he Marta i hpe-
glna, he Lazaru yelage lo a ntie, nd tiye Mini mesei
ma a ngie.
3 Ke hina Maria i nardu ivulo holei loumhuni,
bd ghanga, i jia Jisu go ma, i ngi go mayela a ngi
wundiii, pe-hu iye vendaA. lo, a ngdloi ihuneneni.
4i Ke ngi ivoma-helisia yelage, Judasi, Karioti-moi,
Simoni ngi nde, na a ngi mdjia a. Idyage:
5 Ghe le ngfdoi ji hi mdjiani hop9 hondo sdica
ghoyongo va, hi ve feli-hela v:e ?
52 Johani XII.
6 Ke ji lye ndeni ti ye ma feli-hela i ghe lo ngi
via, he ghdmaile ]mma~mo lo a oigie, he nonglei iye
ngi yeya lo, ke Jidntsia tiye pil hu.
7 I^e JisiL i ndea, ye: ghe ngi ma, nya ghou ghe
va lo, i ji lama-ghdteni.
8 Ghdmaile wa nydni-heUsia le hu ghi 7na, he nya
lo ma wuini i le hu ghi ma.
9 Jewidsia ti ghotoma tiye hoi lo te Id lo na, he
tlye ivdni Jisu va lehe, he ho loei ta Lazaru he lo,
na i 'peni i liije hei hu.
10 Ke almami ivaisia ti hula ho wei ta Lazaru
he wd.
11 Ghdmaile ngi va lo Jewuisia ti ghotoma ti lini,
ti Jisu ho'iia a tony a.
12 Ngele ivehei na ma nunga ghotoi na ti wdni
mehe-me gomei ma, hina ti menini le Jisu lo lodma
Jerusalemi hu.
13 Ti tohpo hehea loumhu, ti li ngi mdlema ; ta
ghau, te : Hosana Israeli ti mdhii ma, hetengo le na
a wa Ndemoi hijei hu,
14 Ke Jisu hina i so doghei doni, i hei mahu,
kina nyegingo la.
15 Bd luwa, Sioni nydha-loi : hpele hi mdMi a
wa ; i heini so doghei mahu.
16 Hdiii jia lo oigi woma-heUsia hdUi tl hugoni ;
he hina ti Jisu heteni, he ti gllia, he hdni jisia ti
nyegingo ye le ngi va, he ti hindei jisia loea a
ngie lo.
Johani XII. 53
17 Tdnvta nungei na ta tieni ti yele, Jcina i
Lazaru dolini kdmhii liu, i ;pe i hije hei 7m, ti
hou a sell.
18 Ji va lo nunga he ti ngi mdleni, ghctmaile tiye
meni lo, ke i kahdndii ji wea.
19 Tdmla Farisisia te ti nyonyo luct hu, icu kg
lo ke ive hinda ghi v;e; kpele ndoloi ghi, i ya
ngi woma.
20 Ke Helleni-hela ti ting a tiye na lla ti lodni he
we ma melie-me gomei gdma.
21 Tdmla jla s^ U ti wdni Filijn ye, na iye
Betsaida-mo, Galili hit; ti ngi mdnene, te, nya Ke,
ma Jisii do lo.
22 Ke Filipi i ivd, i nde Andcm ma, ke Andcrii
ke Filipi ti ndea Jisu ma ghoma.
23 Ke Jisu i potea ti ma, ye: ik]}Ei i wd, na
numu-hindo-loi a hete.
24 A tony a, a tony a, nge unc ma, ngiyema ngo
gdUi i gida ndoii ma, i lid, i lo na ta ydngo ; ke
ina i ha lo, a wa lo a ngulu-iva ghoto.
25 Numui na ngi iQngo a ngi levui, a ndolohu,
ke numui na ngi dongo a ngi levui oidoii ji hit, a
nddmaghdte lo kunafo levio hu.
26 Ma numih ghi a kpei-ghla lo mh^, ghe i to nya
woma, ke hindei nga ye na, na nya hoilopoi a ye
na ; ina numu ghi i kpei-ghia lo mhe, td lo nya Ke
a mhego ngi vio..
27 Kpele nya U i vdwolia, ke ghe lo ngd nde?
f2
54 Joliani XII.
Kei nya hdwo ghfi ji ma; ghdmaile ji va lo ngi
wdni ghei ji ma.
28 Kei, hi hijei hete. Ke ngo i ghla ngele-gohu,
ye : ngi mhetea, ke nga mhUe lo ghoma.
29 Tdmla nilngei na tiye doni ti ghednga, hina
tiye menini, te, ngele 7nia a ghancle ; ti lenga, te,
Anjeli mm a yeve ngi ma.
30 Ke Jisu i jpotea, i ncle, ye: ngoi ji I ghiani
nya va, he ghdmaile ivu va.
31 Sele ndoii ji Im i wa na, he mdha ndoloi, ta
ghla lo ndofi ji Jm na.
32 Ke nya, hina ti nya wilmhua lo ndo^i hit
nunga ghi ngd ti ghi la lo nya ye.
33 Ji i ndeni nddlongo ghe hd lo a hd la.
34 Ke nunga ti ])otea ngi ma, te: omo menia he
sdive'i hu lo Kristi a ye na hilnafo, he ha yepe,
numu-hindp-loi a vmmhic lo ngeleya? Ye lo a
nilmu-liindo-loi ji ?
35 Ke Jisu i ndenga ti ma, ye: hemu-voi loa
liini le le hulo iii, a jia ji hemu-voi i vm yeya ;
hjnndi a toe luoi wu ma ; ghdmaile numui na, a jla
ghindi hu, i hindei go a li na.
36 Ji le liemu-voi i W20 yeya, a hemu-voi hou
a tonya, ho woi wa we a hemu-vo lenga. Jisia lo
Jisu i ndeni, he i ya ngi vuli lowu ti ma.
37 Ke ji he i hahdnde ghoto ghuini ti ydrna, he tl
ngi houni a tonya.
38 Td lo Isaia, projiti ugi Id-yiQi a dewe, na iye
Johani XII. 55
ndeni %co : Ndimoi, nd mu yisi kouni a tony a ? Na
ni 7igi ye Ndimoi loJcoi iye geni ?
39 Famuc tiye guni a ngi houla a tonya, ghdmaile
Isaia i ndei lo ghoma:
40 / ti ydiiiEsia holea, i ti lisia k]pdhpdvjua, ta lo
te liinda lo a ti ydmisia, tabao te ti lisia hinda
hilgo ; he ti %oote, nga ti hdivo lo.
41 Jia lo Isaia iye ndeni, hina i ngi hetei doni, i
ngi yla le.
42 Ghdmaile he mahu-heUsia In a hit ti ghotoma ti
ngi Jiou a tonya, he jiva Faristsia tlye gayeni a
ngie, he td ti ghia ivoi hamei.
43 Ghdmaile tiye loi lo nunga ti ti ddto i deive
Ngewo ddtoi ma.
44 Jisn i ghau, ye : mimui a nyd liQu a tonyu, %
nya houni a tonya, he numui na i nya doni.
45 Ke numni na a nya do, i na do, i nya doni.
46 Ngi vjd kina hemu-vo na ndosi hit, ta lo
numui ghi, i nya hou lo a tonya, e ye ghindi hu ;
4tl Ke ina nwmt ghi i nya yieisia menia lo,
I liou a tonya,, nge ngi jeli ; ghdmaile ngi wdni
ndoei jeli xa, he ndoei hdivo va.
48 NUmui na a ghele nya ma, he I nya Id-yieisia
joni, iye la joi lo a ngi jeli, njiei na ngiye ndeni, ta
se lo a ngi jeli la helema voloi ma.
49 Ghdmaile ngi ji leni vTdi va, he Kei va, na
nya doni; he Kei na nya doni, i nya vjoa a sdwei
na nga nde, he njiii na nga nde.
56 Johani XIII.
50 Ke ngi go lo, he ngi jcavei hunafo levu le ;
tamrn na ghi nga nde Kei he a ncle nya ma nt
nya he.
NGU XIII
Ke kpii Pasha goraei lye hiti le Jisu i ho ngi ghii
i %oa na a ghla ndo^i ji hit i li Kei ye, ndongo yele
ngi ndei, na tiye ndoii hu, iye loi lo a tie, i hiti
ihelemei.
2 Ke hina melie meUi i geleni, Dcvili i pica na
Judasi, Karioti-moi, ngi ll hit, Simoni loi, ngi
mdjia va a hay a :
3 Kiiia Jisu i honi he Kei i hanisia ghi vea ngie,
he i hijea Ngiioo ye lo, he i li Kgeiuo ye ;
4 / hije mehe meme'i i ngi gilmhdsia Id hdha ma,
i hUlo gictu ivmyihu, i mhemhe ngi ma.
5 Na woma i njSi wil holi hu, i tdto a ngi vjoma-
heUsia go ma wuala, a ngela a hida giitui na iye
hemheni ngi ma.
6 Ke i wd Simoni Pita ye ; he Pita i ndea ngi
ma, ye : Ndimoi hd nya go ma wala 1
7 Jisu i pQtea, i nde ngi ma, ye : nd nga pe, hi
ho lo, he ha ho lo tmua ma.
8 Pita i nde ngi ma, ye : hilnafo he nya go ma
wd (ivioa). Jisu i pQtea ngi ma, ye : ina nge hi wdi
lo hi ndd yd ange.
9 Si^noni Pita i nde ngi ma, ye : Ndhioi nya goi
ma lehe I le, he nya lohoisia ma he, he nya wui.
Johani XIII. 67
10 JisiL i nd^ ngi ma, ye : numui na ngi wdngo,
I iQni i mua ngtye ma ngi gotsia ma, he ngi ma
gbi golengo le ; Tee wu golengo le, he gbl % le.
11 Ghdmaile i numui go lo, a ngi mdjia a Idya ;
tctmla i ncleni, ye : wu golengo, ke ghl I le.
12 Tctmla ti go ma wdUi woma, i ngi gUmhesia
wumhu, i hei ghoma, i nd^ ti ma, ye: wu himUi go
lo, ngi peni a wue ?
13 Wa nya doli a Kd-moi ke Nd^moi, he tony a
mm wa nde, ghdmaile ni 7igi na.
14 Ina nya lo wu Limoi ke Kd-moi le, ngi wu
ggisia ma tvd, luua he mdhoungo le ivio nyonyo go
ma v:d.
15 Ghdmaile tomhe mla ngi keiii a wue, ko xva pe,
kina ngi pela a wue.
16 A tony a, a tony a ngi nde wu ma, nge, ke
hoiloijoi I wdni i dewe ngi lemoi, tahao to-moi % wdni
i deioe nd ma i ngi doni.
17 Ina wic hindei jisia gong a lo, wa hetengo lo,
ina wu ti ivengo lo.
18 Ngi ylama wu, ghi va, ngi nd go lo ngi ti
hmvoyoni ; he koloi Id-yiei ko a dewe: numui na a
mehe me ange, i ngi dighii dea ngeleya nya va.
19 JV^gi ndea wu ma nd a ye ma % wa, ke kina i
wa lo, wa hou lo a tonya, ke ta lo ange.
20 Tonya le, tonya le, ngi nde wu ma, nge:
numui na, a nUmui ghi jo lo, nga to, i nya lo jo7ii ;
ke nunuoi na, a nya Jo, i nd joa, nd nya doni.
58 Jolmni XIII.
21 Kina Jisu i ji leni ngi ll i liele ngafa lift, i
ghd lo ghoi'i, i ncle, ye: a tony a, a tony a, ngi ncle
wu ma, nge : wu yela lo a nya mdjiama a hdya.
22 Ke ngi iijoma-helisia ti ti nyonyo ghea, tl
numui goi ma :
23 Ke Jisu ngi looma-helisia yela iye dighini ngi
yccka hu lo nd Jisu longo la.
24 Simoni Pita i ndli ge a ngie, ho a ngi moli,
ye lo a vjea numui nd, a ngi yia lema.
25 Ke ta i Idni Jisu ngi yak a hu, i ncle ngi ma,
ye : Ndemoi, ye lo ?
26 Jisic i pote ngi ma, ye : td lo a numui nd nga
kekele willo ve ngie, kina ngi domhua lo : ke kina i
kekele wuloi lomhua, i fi Judasi, Karioti-moi we,
Simoni ngi loi.
27 Ke ikeke wuloi woma Satani i u:d ngi hu ; ke
Jisu i ndea ngi ma, ye : nd loa j)^, V^ kctkct.
28 Ke numui ghl tiye mesei ma tiye kg, ghe va lo
i ji leni ngi ma.
29 Gbdmaile ti tenga tiye to, ke nongha iye lo
Judasi ngi yeya, ke Jisu iye ndeni lo ngi ma, hdni
ndsia yeya na mu longo la mehe me gomei va, o td
lo ma hdni ve feli-hela ma.
30 Ki7ia i mehdni kekele i joni, i U ngitiya ke-
yakpe, ke kpindi i wea.
31 Tdmia kina iye lini ngitiya, Jisu i nde, ye :
Niimu-hindo-loi, i hetea, ke Ngivjo hetengo le ngi hu.
32 Ina Ngewo ngi hetengo le ngi hit, Ngiioo he a
Jokani XIV. 59
ngi hetengo lo ngi villi hit; he a ngi hete lo
ke-yakpe.
33 NcUnga muniua, he Jqoe icido ni ma vmEni ma
ye le, wa nya golcoi lo, he hina ngi ndeni Jciouisia
ma, hindei nga li na, %i:e gii a v:dla na, ni ngi nde
luu ma na.
34 Sdioa nlna lo ngi xenga a %vue, td lo toa lo a
ivic 7iyonyo, kina ngiye loi lo a vme ; td lo wua le
v:a lo a icii nyonyo.
35 A ji lo nunga ghi ta koma te nya ivoma-hela
lo a wue, ina vjic Ida a wu nyonyoa.
36 Simoiii Pita i nde ngi ma, ye : Ndemoi, ml lo
ha li na? Kc Jisu i pcde ngi ma, ye: hindei nga i
na, he gua tola nya v'oma. nd, ke ha to lo nya
ivoma hu wE'ua ma.
37 Fita i nde ngi ma, ye : Kdimoi, ghe le nge to
hi ivoma nd ? nga. nya. levui Id lo hi va.
38 Jisu i pQte ngi ma, ye : ha hi lemti Id lo nya
'va? A tony a, a tony a, ngi nde hi ma, nge: te-hinei
e goho le ke hi mdlinga nya ma. hu sd'wa.
NGII XIV.
Wd 'pe ivu lisia ti hele: A Ngeico hoii a tonya, a
nya he hou a tonya.
2 Nya Ke ngi wehu hundo ghotoa lo na ; ti nde te
ill I le % na, nga nde lo wu md, ngi yd ngi hinda
ghdte wu va.
60 Johani XIV.
3 Ke ina ngi ya lo hind a ghdtema wu va, nga wa
lo, ngi wu jo ghoma nya villi ye ; he hindei nga ye
Old, net wua he wa ye na.
4 I{e hindsi nga li na vm ho lo, he ipelii wu
ho lo.
5 Tomasi i nde ngi ma, ye: Ndemoi, mu hindei
go hi lima na, he ma ye pe mio 'pelii go ?
6 Jisit i nd^ ngi ma, ye: nya lo 'pelii ange, he
tonyei, he ndevui ; numu ghl e ya Kei ye, ngiye ma
nya Im.
7 Ma ivu nya go lo, ica Ke he go lo ; he i hije he
wu ngi goa, he ivic ngi doa.
8 Filiioi i nde ngi ma, ye : Ndimoi, Kii ge a mue,
i gu mu va.
9 Jisu i nde ngi ma, ye: ngi lemhini ghoii ma
wueni, he wu nya go, Filijn'^ numui na i nya doa,
i Kei doa, he %va ye nde na, Kii ge a mue?
. 10 Wu hmmi a tony a he nya lo Kei hit, he Kei
nya hu ? njietsia nga nde vm ma, nya vuli wiimagei
I le nga nde wu ma, he Kei na i nya hu, td lo
ngengetsia u'ema.
11 Wu nya hou a tony a, he nya lo Kii hu, Kei
nya hu, o nya hoio a tonya ngengei vulutsia
lehe va.
■ 12 A tonya, a tonya, ngi nde uni ma, nge,
numui na, a nya hou a tonya ngengei ndsia nga
pe, td lo td he a ]^e, he ngengei ivdwd, ti dewe jtsia
ma a pe, ghdinaile ngi yd nya Kii ye.
Joliani XIV, 61
13 Ke hdni ghi lo wa moli nya hijei hit, na lo
nga pe, to, lo Kei a hetema ndoi hit.
14 Ina icu hdni ghi molia le nya hijei Jiu, nga
pe lo,
15 Ina wu longoi ange, a nya jdiodsia liou.
16 Ke nga he lo Ksi ma, td lo a vm go a Idvale
vjeJca, ke lua tisni iva yele kitnafo.
17 Tonya ydfii he, na ncloei e gu a jo lo,
ghdmaile e ngi do ; tahao i ngi go lo, ke wu ko lo ;
ke td lo wio hit, ke a ye wu Ml lo.
18 Nge wu lo kina pondoa ti na, nga iva lo
luu ye.
19 Ke kulo ni ndoei e nya do kitnafo, ke wa
nya do lo, ghdmaile ndevic nya hit, wa ndevu
jo lo he.
20 Ke ifoloi na ma lo iva kg, ke nya lo nya Kii
hit, ke luua nya hu, ke nya luu hu.
21 Nuniui na nya jdwii ngi yeya, i ti hou; td
mla ngi longo ange ; ke numui na ngi longo ange,
nya. Ke a lo lo a ngie, nga lo lo a ngie, nga nya
villi ge lo a ngie.
22 Judasi i nde ngi ma, ye: Karioti-moi I le,
Kdimoi, i ye na, ha hi villi ge lo amUe, he
ndoei I le?-
23 Jisu i pote, i nde ti ma, ye : ina numu longa
lo ange, « nyd Id-yieisia hou lo, nya Ke a lo lo a
ngie, ke ma wa lo ngi ye, ke ma ye ta lo ye.
24 NUmui na ngi longo l le ange, e nya Id-yi^isia
G
62 Johani XY.
liou; he njiei na a meni nya wo l le ; ke Kei na
nya doni.
25 Jisia lo ngi ndema luio ma, ji le ma
vmeni le.
26 Ke Ngeivo ydfei na IctvaUi le, na Kei a tewe
nya hijei hit, tcL lo a wu ga a hdni ghi ; Jce a wa lo
a lidntsia ghi wu lemai ma, na ghi ngtye ndeni
vm ma..
27 Nd.ilei ma luueni ye le ; ndlleli ngi venga wue ;
ngl veni kina ndoSi fe la wue ; wd i^e wu lisia ti
hele ; tabao wa fe l Imva.
28 IQ wuye meni lo kina ngi ndeni wu ma, ngi
yd mhe, oiga lua lo ghoma vm ye ; ina wu longo le
ange lou gohu a nei lo ; ghdmaile ngi ndea, ngi ya
Kei ye. Ghdmaile nya. Ke lodni nya ma.
29 Ke ngi ndea na luu ma, a ysma i wenga, ke
kina i wea lo, wa liou lo a tony a.
30 Ji ivmna nge yepe kctkd a wue ; ghdmaile ndo^i
ji ngi mdMi a ivdnta, ke I hdni ghi joni nya hit.
31 Ke td lo ndoei a ko ke nya nya Ke longo U,
ke kina Kei sdwei wea nya we, nt he nga pe. A
liije, nuL li.
NGU XV.
Nya lo tony a ndq-wTdui ange ; ke nya Ke lo kpdla^
mot a ngie,
2 Bek^i ghi nya hit na e tud, mhumhu lo na; ke
Joliani XV. 63
heMi na gbi a iva, a ma nikpa lo, ho a wd a
ngidu-ica gboto.
3 Ke wu golengo le, njiei va, na ngi ndenl
wu ma.
A: A lo nya. liii, nya he ngi lo vm liu ; hina mbehei
e wd a ngulu-njd a ngi luumage, ngiye ma a lo ndo-
wuhii hit, id tenia he we pe, ngiye 7iia iva lo
nya Im.
5 Nya lo ndo-ioidui ange, luua lo imheheisia a wc.
Numui nd a ye nya hit, nya he 'ngi ngi hu, td se
lo, a VM a ngilht-icd ghoto ; ghdmaile nya ivoma we
gu a Jiinda lucla.
6 Ina numu lye lo nya hu, ta pili lo kina mheke
na, ke i hea, ke nunga ti ti woyoa, ti ti will
ngomhui ya, ke ti moa.
7 3fa vm ya lo nya hu, ke nya Id-yieisia ti ye
wu hit, wa hdni ghi moli lo vm loi la, ke a we lo
a wue.
8 Ji hil lo nya Ke hetengo, ke iva wd a ngulu wd
ghoto, ta lo loa toe a nya woma-hela.
9 Kina Kei i longa ange, lit nya longo a ivue ; a
lo nya lomei hu.
10 Ilia iva nya jdweisia hou lo, wa ye lo nya
lomei Jul, kina ngi ngi Ke ngi jdweisia hpui lo, ngi
ngi lomei hu.
11 JETdni jtsia lo ngi ndeni wu ma, ko nya
gohunei a lo vju hu, ke ivu gohunei yd a
Mti.
64 Joliani XV.
12 Nya jdivei lo ji tct lo lua lo a wue nyonyo,
hina nya longo la a loue.
13 Numu gbl % ndoma lod joni i dewe ji ma,
numui i ngi levui let ngi mhdngdsia va.
14 Wita lo nya nibdngeisia a ivue, ina wu hind^i
ghi vjea lo nga nde wu 'ma.
15 I hije ji ma nge luu doli a hoilopoa; ghdmaile
hoilopol i hindei go ngi limoi a pe ; ke ngi doli a nya
mhdnga; ghdmaile hindetsia ghi ngi menia nya Kei
ye, ngi hong a a ume.
16 Wil nya hwwoyoni, ke nya ngi wu hmooyoni,
ngi %ou tveni, he iva li, wa a ngfdu-ivd, ho wu
ivuweisia td lo ; lidni ghi lo 'wa lo moli Kei va nya
hij^i hit, ho a fe %oue.
17 Hdni jtsia lo ngi ndeni wu, ma nge ivu lo
a VM nyonyo.
18 Ma ndoii doa lo a wue, wa ho lo, he i ndonga
' ange a la a do a wue.
19 Ma ndoei wit lo a wite, ndoii a lo lo a ngi
ndei, he ji va ndosi wo ya, a tvue, he nya lo ngi v:u
huwoyoni ndosi hu, fdle ndoei dongo a ^uue.
20 A gili a njisi ngi ndeni 'wit ma, hoilopoi I
woni ngi limoi ma; ina ti nya ydfa lo, ti wua he
ydfa lo ; ina ti nya Id-yieisia lioita, ta wit ndetsia
he hou lo.
21 Ke hdni jisia ghi lo ta pe a wue nya hijei va;
ghdmaile tl numiti go nya doni.
22 Ti nde te ngi wdni, ngi yia ti ye, hinda
Joliani XVI. 65
riydmu lye ti ma, ke ondive gM tl ma ti hind a
nydmui va.
23 Numiii na tolongo ange, tongoi a nya Ke he.
24 Ma nglye ngengeisia weni, numu welm gil P
pe, liinda nydmu gh% tl Tiia, Ice ti hinda nydmu
wenga ti dolo ange, ke nya Ke mii venjo.
25 Ke ji a wa, dema, ta lo njisi a wa dema na
7iya va nyegingo sd^vei Ml, ti donga ange ghdma.
2Q Ke kina IdvaUi i iva lo, nd nya to wu ye, a
hije Kei ye, tony a ydfii he, nd a liije KM yf, a nya
houla a sele.
27 Ke wu he, ica nya hoii lo a seU, ghdmaile ma
wueni yele i liijs itdtomei.
NGU XVL
Hani jisia lo ngiye ndeni ivu ma, ko wu ll d dewe.
2 Ti vju kpla lo kd-wesia hu ; ikpii he a wa lo,
ke nUmib ghi lo a wu wa, a gili lo, ye: i kpe-lo-
ghlani Ngewo ice.
3 Ke Jidni jtsia lo ta pe a nme ; ghdmaile ti Kei
go lo, 0 nya.
4 Ke Tidni jisia ngiye ndeni ivu ma, ke kina kpti
i wa lo, v:a glli lo, ke ngiye ndei lo vju ma; ke
hdni jisia ngdye ndeni ivu ma itdtomei ; ghdmaiU
ma vmeni yele.
5 Ke ngi ya nd na ye na nya doni, ke wu y^la
he, wu nya molini, ml lo ha li na ?
G 2
66 Johani XVI.
6 Ke ghdmaile ngiye liindii jisia lei lo icu ma,
mdmauma leke i ^vio U venda.
7 Ghdmaile he ngi tonyii lema ivu ma, mdhoungo
U ivu va, ngi li mhe, ghdmaile ngl li lo mbe, nepo-
moi e iva wio ye ; ke ina ngi ya lo, nga ngi de lo
wu ye.
8 Ke kina i ivd lo, a ndoei hinda oiyd/mc le lo ;
ke tonya hinda va, ke jeli la.
9 A hinda nydmu, ghdmaile tonya te nya hou
a tonya ;
10 Tonya hinda va, ghdmaile ngi lima nya Ke ye
lo ; ke ivu nya lo ghoma.
11 A seli la, ghdmaile mdhii ndoii ji i jelia.
12 Hdni ghotoa lo na le nde va wu ma^ ke we gu
le ti hu nd.
13 Ke kina ta, tonya ydfei, i wd lo, a do lo ivu
lugo tOnyii ghi hit; ghdmaile e ngi vidi yla le, ke
hdni ghi lo, a meni, nd lo a nde, ke a hdntsia ge lo
a wue ta ludma.
14 A nya hete lo, ghdmaile a nya ndei jo lo, ke a
ke lo a wne.
15 Hanisia ghi Kei y^ya nya wo le ; /die nge
a nya ndei ivumhu lo, i ke a ivue.
16 Ku vmlo tve nya do, ke ghoma, ku wUlo ni, vm
nya do lo, ghdmaile ngi ya Kei ye.
17 Ke ngi ivoma-helesia, ti tenga, ti ndea ti
nyonyo lua hu, t^ : gho lo a ji ndema mu ma ?
Ku wulo ni wB nya do, ke ghoma, ku wfdo
JoMni XVL 67
fii iva nya do lo, ghdmaile ngi Ihna Kei
ye lo ?
18 Tdmla ti ndeni, U: gho lo a ji i ndeni, kit
wuIq ni ? Mil hdni go, i ndeni.
19 Ke Jisu iye Icoi lo, ke ti loi lo glon ti ngi
moli, i nde ti ma, ye : wua lo vm nyonyo molima a
na ngi ndeni, kU wUlo nl, we nya do, ke ghoma, kH
wulo ill, tea. nya do lo ?
20 A to nya, a to nya, ngi nde vnc ma, nge, tea vjq
lo, wu ghau, ke ndoii goJmnei lo, ke wu ma a mama
lo, ke wu mdmanni a luote lo a kohunei.
21 Ny cilia kina i ya ndolema ngi mdmaniingo ;
ghdmaile ngi ghii i icd, ke kina ni i ndoi lea lo,
e gili ghoma a ghdlei kohunei t-a, ke i numu lea
ndoei liu.
22 Ke mdmauma. lo nd wit joni, ke nya icu do lo
ghoma, ke vju Itsia ti gohuanii lo, ke icw gohunei,
nUmu ghi e ghia luu yeya.
23 Ke ifoloi na ma ive hdni ghi moli; a
tonya, a tonya, ngi nde luu ma, nge, hdni ghi
wa nya Ke moli va, nya, hijei hit, a fe lo
wu ye.
24 / hiti jo gheghei ma, luil hdni ghi moli lo nya
hijei hU ; a moli, wa jo lo, ta lo tuu gohiinei a
vend a.
25 Hdni jisia ngiye nde wu ma lenga-yla hH, ke
kpei lo ludina, kina nge lenga-yla le wu ma, nga
nya Ke yia le lo len vju ma.
68 Johani XVII.
26 Foloi na ma wa moli lo nya hijei hu, Ice ng%
nde IV u ma, 'nga he lo Ksi ye tvu va :
27 Ghdmaile Kei mdi he longo le a wue, ji va wu
Ida ange ; ke wu lioua a tony a, he ngi hijeni Ngiwo
yele.
28 Kgi hijeni Kei ye lo, ngi wa ndoei hu; 7igi
ghla ndoei hu ghoma, ngi li Kei ye.
29 Ngi woma-helesia ti nde ngi ma, te: Icpele, hia
na ylama len, hi yiama ghoma sdlei hu ;
30 Mio ho lo net a tonya, he hi hindisia ghi go lo,
ke numui ghl I lorn, i hi moli, jiva lo mu houa a
tonya, ke hi hijeni JVgewg ye lo.
31 Jisn i pote ti ma, ye: wib houa nd a ionya?
32 Kpele, ikpei lo ivdma, ke i ivd na, ke wa vdya
lo numu ghi ngi villi ye, ke wa nya lo lo nya
ydngo, ke nya. ydngo I le ; ghdmaile ma Kei i le.
33 Hani jtsia ngi ye ndeni wu ma, ke nya hu lo
wu ndlleli jo : ndoei hu vja mone jo lo, ke a li do,
ngi ghoyoa a dewe ndoei ma.
NGU XVIL
Njiei jtsia lo Jisu iye ndeni; i ngi ydmesia de
ngeleya, i nde, ye: Kei, ikpii i wd, hi Loi h^te, td
lo hi Loi he a hi hete.
2 Ke hi ngi vjoa a kpdya ndidsia ghi mahu, td
lo a kunafo levu v^ ti ghotoma we, kina hi fei la
ngi we.
Johani XVIL 69
3 Ke ji kunafo levii le td lo ta hi go tomja Yewo
yakpii, ke Jisu Kristi net hiye teiveni.
4z Ngi hi hetea ndoei hit; ngi ghoyoa a ngengei
wela, out hiye feni mhe ^oe va.
5 Ke ncl, 0 Kel, nyct hete a hi villi, a mhete
ngiye joni ahie ndoloi a la qhdte.
6 Ngi hi hijei gengcc a oiunga net hiye feni mhe
ndoloi hit, hi vjo yele, ke hia lo hi ti veni mhe, ke
ti hi Id-yiii lioua,
7 Ti kg lo nd ke hdnisia ghi na a ghi ti veni
mhe, ti Mjeni hie lo.
8 Ghdmaile ngi njiei venga tie na hiye feni mhe,
ke ti ti joanga, ke ti koiiga a tony a, ke ngi
hijeni hie lo, ke ti lioua a tonya, ke hia lo, hi
nya doni.
9 Ke ngi liea ti va, ke ngi liema ndoei va, ke nd
va hiye ti veni mhe; ghdmaile ti hi too le a tie.
10 Ke nya ndetsia ghi, hi wo le, ke hi ndeisia
nya wo le; ke nya hetengo le ti hit.
11 Ke ngi la ndoei hit, ke jisia lo ti ndoei hio ;
ke ngi iva hie. Ke Jiolingoi I ye hi nda hijei hu, na
hiye ti veni mhe, td lo ta loe yelage, kina mio
yelage na.
12 Kina ma tieni yele ndoei liu, ngi ti Idma-
ghdteni hi hijei Im lo, nd hi ti veni mhe, ngi ti
Idma-ghdtea, ke ti yelage he tl loi hu,, ngiye 7na
hindo-nydni-loi, td lo kolo yekpei yiei, a iva
deivema.
10 Johani XVIL
13 Ke ngi lua na hie, Jce haiii jisia nya nde ndo^i
hu, ta lo ta ])e nya gohilnei a wa dema ti hit.
14 Wgi ti vjoa a hi Id-yiii, ke ndoei i dolongo a
tie ; ghcimaile ndoei Jiu-mo yd a tie, jiva ndosi hu-
mo yd ange.
15 Ngl heni hi ma, ho ha ti luuriihu ndoloi hu, ke
id lo ha ti ghia hinda nydmu hit.
16 Ndoei hu-mo yd a tie ; ghdmaile he ndoei hu-
mo ange.
17 Bi wd ti gole hi donyei hu, hi Id-yiei tony a le.
18 Kina hi nya devjeni ndoei hit, m he ngi ti
deweni ndoei hit.
19 Ke ti va lo ngi nya vitli veni, td lo tia he ta
ti villi ve tonyei hit.
20 Nya hao ngi hema jia leke va, ke nd va he va,
ta nya hou a tonya ti Id-yiei hu.
21 Td lo ti ghi, ko ta ye yela, kina hia Kei, hi
na nya hu, ke nya hi hit; ta lo tia he, ta ye yela
mu hu; td lo ndoei a hou a tonya, ke hia hi
nya doni.
22 Ke mhetei hi veni mhe, ngi venga a tie, td lo
ta ye yela, kina mu na yela-
23 Ngi ti hu, ke hi nya hit, td lo ti loinel a ye
yela, td lo ndoei a ko, ke hia hi nya doni.
24 Kei, ngi loni tia he nd hi ti veni mhe ma
tiini mu yele, hindei ngi nd, td lo ta nya hete do,
na hi veni mhe; ghdmaile hiye loi lo ange ndoloi a
la ghdte.
JoTiani XVIIL 71
25 0 tony a Kei, ndoloi I %i gom ; he nya ngi hi
gonga, he hia hi nya doni.
26 Ke ngi hi hijei yia lea ti ma, he oiga nde lo,
ke ndomei 7ia hi loiigo hi ange, Ico a ye ti hu, ks
nya ti Jul.
NGU XVIIL
Ke kina Jisu iye njiei jisia leni, i ll ta ngi icoma-
heUsia ghelui Kidron icoma, liiiuUi kcitii iye oia., nd
i ll na, ke ngi vjoma-helesia.
2 Ke Judasi he, nd iye ngi mdjiani a hdyai, iye
hindei goi lo ; ghdmaile iye ll lo na ku ghi ma a
ngi ivoma-helesia.
3 Judasi, kina i konga ghotoa joni, ke kogUghanga
almami waisia ke Farisia ti yeya, ke i v:d a hemu-
voa, ke kotua, ke ko-hdka.
4: Tdmia Jisu i hdni ghi goni a wdma ngi ma, i
ghla, i nde ti ma, ye : ye lo iva kokoli ?
5 Ke ti potea ngi ma, te: Jisu Xaza.reti-moi.
Jisu i nde ti ma, ye : td lo ange. Ke Judasi he, nd
ngi mdjiani a hdyai i doni ta titni.
6 Kina ill i ndeni ti ma, td lo ange, ke ti ydma
woma, ti gilla ndoei ma.
1 Ke i ti molia ghoma, ye: Ye lo wa kokolil ke
ti ndea, te : Jisu, Nazarcti-moi.
8 Jisio i pote, ye: ngi ndxa wu ma, nge, td lo
^^.#; fi^U 'i-'i^cL wua lo nya gokolima, ghe jid ti
li tiye.
72 Johmii XVIIL
9 Ta lo njiii I'o a cfewe na iye ndeni, na a hiye
feni mhe, ngl yela he loiliu.
10 Ke Simo'/ii Pita i ngi hoioEi langa, i almami
wdi ngi hoilopoi nana, i ngi ycja-woli deiv^a.
Boilopoi hijei lo a Malhusi.
11 Ke Jisu i nclea Pita ma, ye : hi hoivei wa tei
hu : holei na nya Ke fe mbe hi loni ngi ghole ?
12 Ke ko-hela, he Jcojokelei, ke Jevndsia ti gogughe-
isia ti Jisu lioua, ti ngi yili.
13 Ke ti ya a ngie Annasi yese ye; ghamaile
Kaifasi oigi mhela nua, net almami %vai yele foi
na se ma.
14 Ke Kaifasi lo iye nclaJvi ve Jeiuuisia ive, ye,
mdhoungo le, numu yela i lid nunga va.
15 Ke Sinioni Pita i tga Jisu ivoma, he nt ngi
woma-moi vjeMi peni, ngi ivoma-moi na almami wdi
iye hoi lo, ke i yd Jisu ye almami wdi wilni.
16 Ke Pita iye doni pei la lo ngltiya; ke ngi
woma-mo wekei i ghla ngltlya, nd nt almami ivdi
iye koni, ke i yia 7iydpoi ye, iye pe-la-mahu-ghe, i
vja a Pita holm.
17 Ke nydpQi nd a pe-la-malm-ghe, i ndea Pita
ma, ye: Td-moi ji ngi wovia-hdesia yelage lo ahie?
i nde, ye: nya I le.
18 Ke hoilopotsia, he kogugheisia ti doi na, na
tiye ngomhui yateni a tehei ; ghdmaile holei iye na
lo, he tiye govjo lo ti villi, ke Pita doni ta tieni, a
gowo ta he. \
Johani XVIII. 73
19 Ke almami vjai i Jisu molia a ngi looma-
h^lisia, he ngi gdi va.
20 Jisu i pote ngi ma, ye : ngi yidi lo len ndoBi
hit, ngiye kcii vje kd-vjehu, ke temioli Jm, hinclEi
J^wutsia tiye li na ku-ghi-ma, ke ndoiuu hu ngi
njia ghi leni.
21 Ghe le ha nya moli? ti moli na ti nya wo^
menini, na ngige ndeni ti ma; kjyele ti ko lo na
ngiye ndeni.
22 £^e kina iye nji$i ji leni, kogugheisia ti yelagii
nd doni ngi ghednga, i Jisu ghole a ngi lokoi, ye :
ha luma almami wdi ive nt?
23 Jisu i pote ngi ma, ye : ina ngi hinda nydmii
lo leni, nya liou a seli hinda nydmu va, ke ina
ghekpe le, ghe le ha nya ghole?
24 Ke Annasi iye ngi d^ivei la ngi yllingo
Almami wdi Kaifasi ye.
25 Ke Simoni Pita i doni a goivo ta villi.
Tdmm ti ndeni ngi ma, te: ngi woma-heUsia
yela lo ahie ; i mdli, i nde, ye: Td yd
ange.
26 Almami ludi hoilopoisia yelage ti honda hit lo,
ta na Pita ngi ivoli devjeni, ye: ngiye hi loni kdtei
hu wa ta. ?
27 Ke Pita mdlea ghoma, ke keryakpe te-hin^i i
goko lea.
28 Ke ti Jisu wwmhua Kaifasi yeya, ti li a ngie
njla de-jem^i hu, ke humhungo yele ; ke ti villi he tl
H
74 Johani XVIIL
It njia de-jem^i hu, ho ta ti ma nyigi w^i, he ho ta
jmsha mlMi me.
29 Ke Pilatu ya tiye, i nde, ye: gbe yla lo wu
v:dla iiddlongo td-moi ji ma f
30 Ke ti ]_Mm, ti nde ngi ona^ te : Ti nde te sdwa
nyani-mo yd angle, mu wa a ngi ve hi^.
31 ICe Pilatu i ndea ti ma, ye: A ngi wumTni,
vm ngi jeli, kina wu sdivH i nd. Tdmla Jeivuisia
ti ndeni ngi ma : md-l-lwuni mu va, inu num.u
gbi wd.
32 jSTe njisi Jisu i ndeni, ko a wa d^ma na iye
ndeni ndalongo ghe-hd lo, a hd la.
33 £^e Pilatu i yd njia-de-jemfi hu ghoma, i Jisu
doli, i nde ngi ma, ye : hia lo Jeivuisia ti indMi
ahie?
34 Jisu i pote ngi ma, ye : hi villi lo hi himlei ji
Itma ? 0 ipekd lo ti nya yla leni hi ma ?
35 Pilatu i pofe, ye: Jewu lo angel hi hondei
vuli, ke almami waisia ti hi vea mhe. Gho hi 'peal
36 Jisu i pote: nya genyii I ndoei ji hu ; ti nde
te, nya genyii i ndoei ji hu lo, nya hoilopoisia ta go
lo, kg wei, ta nya ve Jewutsia we, ke kpele nya
gSnyei I he.
37 Tdmla Pilatio i ndeni ngi ma, ye: malm lo
ahie ho ? Jisu i pote : hia hi ndea, he mdha Iq aiige.
HviuUi ji va lo ta nya leni ; ke hindii ji va lo ngi
wdni 7idoEi hu, ko nga seli hoio tony^i ma; numui
na ghi tony^i ngi hu, ta nya wo minima.
Joliani XIX. 75
38 Pilatu i ncle ngi ma, ye : gho lo tony a le ? he
kina iye ji Uni, i ghid, i U ghoma Jewutsia ye,
i Tide ti ma, ye: ngl kay^ ghi doni ngi ma
kulo he.
39 Ke pe-hinda lo ivtc yeya, kg nya numio yela %e
%oue paska gomei ma; /die ivic loiii ngi Jeiouisia ti
mdMi ve wue ?
40 X'e ti ghi ti ghaua ghoma, te : td-moi ji I le, ke
Barahhasi ; ke Barahhasi huma-mo yele.
NGU XIX.
Tdmia ke Bilatw Jisu wumhiia i ngi lewe.
■ 2 Ke kolak])aisia ti ngdli hemhe ma, ti pu
ngi wu-mha, ke ti kumha nye-nyei wua ngi ma.
3 Ti nde, te: goliunei, Jewutsia ti mdliii, ke ti ya
ngi lewema a ti lokoisia.
4 Tdmla Pilatio i Uni ghoma ti ye, i nde ti ma :
kpele, ngi ivala a ngi wu ye, td lo wa ko ke ngl kdye
ghi doni ngi ma.
5 Ke Jisu i ghia ngdli hemhei yllingo ngi ma, ke
kumha nyenyei. Ke Pilatu i ndea ti ma, ye: A
td-mioi ji ghe !
6 Kina almami waisia, ke kogugheisia ti ngi do7ii,
ti ghau ngeleya: a ngi kpdpkpd ngului ma, a ngi
kpdkpd ngului ma. Pilatu i nd^ ti ma, ye : a ngi
wumhu, wu ngi kpdkpd nguli ma, ke ngi kdye ghi
doni ngi ma.
76 Joliani XIX.
7 Jewuisia ti "poU ngi ma, te ; sdiua lo mu yeya,
Ice nddlongo mu jdw^i ma mdlwungo i hd, ghdmaUe
i ngi vidi wea a Ngiwo ngi hindo-loi,
8 Tdmla hina Pilatu i njiei na menini, Jce i luwa
ghoma.
9 Ke i yd ghoma jeli-jemSi hu, i nde Jisu ma, ye :
onl lo ha hije na? Ke Jisu t lumani ngi ye.
10 Ke Pilatu i ndea ngi ma, ye: he yidma nya
ye? hi ho, 'ke kpdya lo nya yeya hi kijctkpd va nguli
ma, ke kpdya lo nya yeya, hi hdwo va?
11 Jisu i pote, ye : kpdya hi jo kidg he nya va,
ngiye ma a hije ngeleya lo i ve hie ; fdle numui na,
i nya veni hie, td lo hinda nyamii ivdi joni.
12 Ke mla lo Pilatu iye loni i ngi wumao, he
Jewuisia ti ghau ngeleya, te : ina hi pea lo td-moi ji
i li Sisari ngi mhd hi yd ahie. Numui ghi lo a ngi
villi loea mdlia, i yla Sisari ma.
13 Kina Pilatu i njiei out menini i gh%a a Jisu,
i h^i seli hewidi ma, liinda yela na ta tolia kotu-
gdmii, ke Hihru yiei hit Gahhata.
14 Ke hdka-hughdte-voloi paskii va, ke foloi
ngundia kinei i nde Jewuisia ma, ye: A ivu
mdMi ghe !
15 Ke ti woa ngeleya : a li a ngie, a li a ngie, wu
ngi kptCkpd nguli ma. Pilatu i nde ti ma, ye:
nga ivu mallei kpalcpd ngfdi ma 1 Ke almami
■icaisia ti pQtea, te: mdhH ghi mu yeya, ngiye ma
Sisari.
Johani XIX. 77
,16 Tdmla na i ngi veni ti ye, ho ta ngi hpctkjm
nguli ma. Ke ti Jisu hpua, ti li a ngie.
17 Ke i ngi tvUli liQua, i lila hinclii ta loli
a ngu-goko gdma, na ta toli Hihru yi^i hil a
Golgota.
18 3fia lo ti ngi hpdh'pd na ngului ma; Ice
ipeka felea ta tieni ; yela kdMi yela ma, ipekei kdkd
wekti ma, Jisu i ti lia.
19 Ke Pilatu i kolo nyigia, i pu ngului ma, ke
na iye nyegini, td lo JISU NAZARETI-MO,
juwuisiA TI mah£l
20 Kolo nyigingoi ji lo Jewuisia ti ghotoma ti
heni; ghdmaile hindSi tiye Jisu kpdkpd na ngului
ma, iye td-wdi ghea lo ; ke tiye nyegi lo Hihru ti
yiii liu, ke Helleni ti yiii hu, ke Bomani ti
yi^i hit.
21 Ke Jewuisia ti almami waisia ti nclea Pilatu
ma: hd nyei Jewuisia ti mdhii, ke na iye ndeni,
Jevmisia ti mdJifi lo ange.
22 Pilatu i potea: na ngi ghoyoa a nyegila, ngi
g'hoyoa a nyigila.
23 Ke kolaghaoisia kina ti Jisu kpctkpdi ngului
ma, ti ngi gilmheisia wumbu, ti kole kdka ndni,
kolaghaoi ghi ma ngi ndd ; ke ngi lomei ndaghogho-
ngo ye I le, ghi xengo i le.
24 Tdmla ti ndeni ti nyonyo luaku, ma mhela ; a
mu ndd ghe numui ngi wo a ye le. Td lo koloi
Id-yiei a dewe na i ndeni; ti nya gunibeisia golea
H 2
78 Johani XIX.
ti luahtt, he nya lomii ti ncla ghia va. HinclH
jtsia lo holdghaoisia tiye p^ni.
25 Ke Jisu ngi nje iye doni ngului ghednga lo
tiye Jisu hpdJk'pdi ma, lie % ngi nje ndei nyd-loi
Maria, KleojJasi ngi nydMi, he Maria (Magdaleni)
Magdala-mo.
26 Kina Jisu i ngi njei doni, he ngi woma-moi i
doni ghednga, numui i loi la, i nde ngi njH raa,
ye : mdmai, hi loi ghe.
27 Ke i nd^a ngi woma-moi ma, ye : hi nj^i ghe.
Ke hina i hijeni ighemH ria ma, ngi woma-moi, i li
a ngi ngi 2^§hii.
28 Ji woma Jisu i hongo he hdnisia ghi ta
ghoyoa, holo yehpei Id-yiei a wa dema, ye: nya hglo
hu hea.
29 Ke fe lo iye heini vendango a nja-ddgha ; he
ti nja-vei venda a nja-ddghei, ti pic hissojn yd, ti pu
ngi Id.
30 Kina Jisu i nja-ddghei joni, i nd^, ye:
i ghoyoa ! he i ngi vmi Jielea, i hd.
31 Tdmia Jeiuutsia, ghdmdile hughdte ive-ghe ma
mla, he pomeisia tl lo heleni ngului ma ten^ vQIqi
ma, ghdmaile tene voloi iye loni hulp nt i lilti, ti
Filata mdnme, ho ti ghdleisia ta ngdle, he ta ta li
a tie.
32 Ke holdghaoisia ti wa ti ihdlag^i ngi ghdl^i
yde, he ip^k^i tiye ti heleni ngului ma ta
titni.
Johani XIX. 79
33 Ke, hina ti ludni Jisu ye, ti to, he i ltd he-
yahpe U ngi ghdleisia ydngaini.
34 Ke kologhaoisia yelage a hj^ai i ngi ydka ma
hold, ke ndma ta nja ti ghla.
35 Ke numui na i toni i hotoi lo a seli ; ke ngi
jeli tony a le ; ke iye koi lo, ke i tony a lea, kg luu
liou a tony a.
36 Ji va hincUi jisict tiye loeni ko kolo yekpii Id-
yiei a iva dima : ngi ghdle yela he e ydle.
37 Ke ghoma kolo yekpe v:eka iye ndeni lo : ta
ngi ghe lo nd tiye ngi nemimi a kiodi.
38 Ke ji woma Josufu, AHmati-moi, Jisn ngi
woma-mo yela oidovni hu, ji va. a Imoa Jeivuisia ma,
i Pilatn mdnene Jisu luomei wumhu va ; ke Filatu
i la^na ngie; idmla i lini, i Jisu womii witinbu.
39 Ke Nikodemu he i vm, nd iye wdni pei Jisu
ye a kpindi ; i icd a hdni hu kponga a kije, ke
aloi, hinda yela mini kinii.
40 Ke ti Jisu ngi wQmei wUmhua, ti mhemhe
Tculagoi hu, kina Jeundsia ti we-hindii iye nd numu
ghowua va.
41 Ke hindJi na tiye ngi heleni ngulu ma,
kdta lo iye na, ke kdt^i na hit kdniba nlna lo
iye na, ngi hit nUmu ghi tiye lani na la.
42 Mia lo Jisu tiye Idi na, ghdmaile Jeiouisia ti
hUghdte-we voloi i le. Ke kdmhei iye loni kulg ni
% hiti.
( so )
NGU XX.
Foloi ihdlagei loei hit, Maria Magclala-moi i humhic,
hina hpindi iye na lo, i li hamhii gdma, he i kotui
h mhumhungo kdmhei la ona.
2 Ke i ivlmia, i ll Simoni Pita ye, Tee 'pomor-rrw
wehEi ye, na Jisu longo la, i ncle ti ma, ye: ti
Ndemoi wiimhua kdmhii Jm, Ice mil liindei go ti ngi
Id na.
3 Tdmia Pita, he poma-mo weMi ti ll hdmh^i
gdma ;
4 Tdmla ti venjo ti lowieni a Unga, he poma-mx)
w^kei i weme, i deive Pita ma, ta yese i li
kdrnhdi ydma.
5 Ke i mdwea, i Imghe, i kuleisia lo ■ ti Idni ;
he I li Im.
6 Ke Simoni Pita i lod a to ngi woma, i ll
kdmhei golm, i kfda goleisia lo ti Idni ;
7 Ke kula gutid iye ngi ivu-mla, lye Idni a hula
goleisia, kdldkdldngo i Idni a ngi wumage Jiinda
yela.
8 Ke poma-mo wekii he na yese iye lini kdnib^i
gdma, i to, i Jioic a tony a.
9 Ke tlye koloi Id-yiei goi le, ke a liije lo ghoma
Mi liii.
10 Ke poma-helesia ti yd ti yeisia.
XX Ke Maria iye doi lo kdmhei ghednga a wo ; k§
hina iye ivoma, i mdwe, i kdmhei hilghe ;
Johani XX. 81
12 Ke, % anjelia film doa, ti mayilingo hula goU
hit; ti Mni yela ngi wu, Jce yela ngi goiya, hind^i
Jisu ngi homS iye Idi na.
13 Ke ti ndea ngi ma, te : niamdi, ghe U ha tvo ?
I nde ti ma, ye : ghdmaile ti nya Lemoi wicmhua,
Jce ngi hindei go, ti ngi IcL na.
14 Ke kina i ghoyoni a jelila, i ngi villi wot^, he
i Jisu doa doni, ke lye ko ke Jisu mla.
15 Jisu i ndea ngi ma, ye : Mdmdi, ghe le ha wo t
Ye lo ha kokoli^ Td iye to, a kdta Mi yenge-mo
mm, i nde ngi ma, ye: Kei, ina hi ngi luumhua he,
hindei ge ange hi ngi Idi na, nga ngi ivumhu lo na.
16 Ke Jisu i nde ngi ma, ye : Maria ! i ngi
villi wote, i nde ngi ma, ye : Bahhoni ! nd iye iQni i
nde: Ndimoil
17 Jisu i nde ngi ma, ye: hd jd a7ige; ghdmaile
ngi dei le nya Ke ye; ke li nya dinga ye, hi nde ti
ma, he, ngi de nya Ke ye, ke wio Ke ye, nya Yevjoi,
ke vju Yiwoi ye.
18 Maria, Magdala-moi, i ll, i nde ngi xooma-
helssia ma, ye : i Ndemoi loa, ke i hind^i jisia lea
ngi ma.
19 Ke filo yakpei na ma a kpokoi filoi ilidlag^i
ma loii hH, kina n^teisia tiye ghouni, Jiindsi na ngi
wgma-h^Msia tiye ydndoi na ; ghdmaile ta liliva
Jewuisia ma, Jisu i wd, i do ti lia, i nd^ ti ma :
Ndllei i ye wu ma !
20 Ke kina iye ji leni i ngi lokoisia, ke ngi gdMi
82 Joliani XX,
ge atie. Xe ngi ivoma-heUsia ti gahu ghla, hina ti
Ndimoi doni.
21 Ke Jisu i ndea ti ma ghoina, ye : NdlUi i ye
wu ma ! hina nya Ke nya doni, nt he ngi wu
doa la.
22 Ke hina iye ji leni, i. levu ti ma, i nde ti ma,
ye : a ngdfa yehpii jo.
23 Nurnui na ghi to wa mctnu ti hinda nyamuisia
Ilia, wu mdnua ti ma; he numui na ghi lo, iva ti
hinda nydmidsia jo, vm ti joa,
24 Ke Tomasi ijnl mahu Tjelagii, ta toli a
Didimu, ta tisni ye I le, hina Jisu i wani nxi. .
25 Ijppma-hela weheisia ti nde ngi ma, te: Mu
Ndimoi loa. Ke i ndea ti ma, ye : ngiyema nga h
ngi lohoisia ma londima gholsia, ngi nya lohoyuii
pu londima ghoisia hit, ngi nga lohoi wd ngi gdhii
hit, nge hqu a tonya.
26 Ke hu ivofela ivoma ngi ivoma-helesia tiye jpBhu
lo ghoma, he Tomasi iye na lo ta timi ; he Jisu i
wd pe ghoungo yele, he i doa ti lla, i nde, ye : ndlUi
i ye wu ma !
27 Ke i ndea Tomasi ma, ye: hi lohoyu^i hiti
he, hi nya lohoisia lo ; hi lohoi lilti hi n/jiia
nya yahsi ma, ha he a tonya Iwida, he hou
a tonya.
28 Ke Tomasi i potea, i nd^ ngi ma, ye: nya
T4moi, he nya Yiwoi !
29 Ke Jisu i nde ngi ma, ye : Tomasi, ji hi nya
.Johani XXL 83
loa, hi houa a tony a, net ti letengo le, tl toni, ke ti
Kqu a tonya.
30 Ke noli wehd yhotoa tonya le Jisu iye peni ngi
WQma-heUsia ydma, nd nyByingo I le koUi ji hu.
31 Ke jid ti nyigingo le, td la wua a tonya, ke
Jisu Kristi lo a ngie ; Ngiwo ngi hindo-loi ; ke
TiQula a tonya wa kUnafo levu jo lo ngi hijei hit.
NGU XXL
Handii jisia vjoma lo Jisu i ngi villi geni ghoma a
ngi woma-beUsia Tihcriasi ghoyii 7nalm ; ke ni iye
ta villi geni.
2 Simoni Pita iye na lo a tenga, ke Tomasi, nd
ta toli a Didimio, ke Natanadi, Kana-moi i Galili,
ke Zebedi ngi hindo loisia, ke poma-lela felea %oekd.
3 Eimoni Pita i nde ti ma, ye : ngi ya nye ghema.
Ti nde ngi ma, mu he, ma li lo ma bi^; ti li ti
vnli ndende hit ke-yakpe; ke a kpindi na, ti hdni
ghi houni.
4 Ke kina ngele iye woni Jisu i doni ngiyii ma,
ke ngi woma helisia tlye ko ke Jisu mia.
5 Ke Jisu i ndea ti ma, ye: ndinga, mehei lo wu
y^ya ? Ti ipote, te, sag.
Q Ke i ndea ti ma, ye: a homii wlli ndende yeya
ydkei nna, wa joive lo. Tdmla ti jpllini, ke tlye gui
a nddla nyei ghotoisia va.
7 Tdmla poma-moi 7ia Jisu longo la, i nd^ Pita
84 Johani XXL
ma^ ye: Nclimoi mla. Ke kina Simoni Pita iye
menini NcUmoi mla, i ngi nye-ghe gumhei hu ngi
ma, ghamaiU ngi gamhingo yde ; i ngi vuli wili
ghoyei 7m.
8 X'e poma-hela weheisia ti wdni 7idende wulp hU
lo, ghdmaile ti ma lye gilhdni ngiye ma, hoii, Jiondo
yela kinEi, ta iiibomdi la a nyenga.
9 Kina nt tiye ivdni ngiysi ma, ti teka yomhu lo
na, kQ nyei Idni 7ia, ke kpoJm.
10 Jisu i nde ti ma, ye: a wa a nyei nd
luu liouni.
11 Simoni Pita i de ngiye ma, i mlom^i la ngiy^
ma, vmdanga a nye wdiud,; Jiondo yela malm nu
fele ghoyongo malm j)u, malm sdwa ; ji he ti
glotongo yde, homei lye helani.
12 Jisu i nde ti ma, ye: a iva, wu meJie me; ke
pQma-hdEsia yela he t loni i ngi molila, ye lo ahi^?
ghdmaile tiye koi lo, ke Ndimoi mla.
13 Ke Jisu i vja i kpolm wumhu, i fe ti ye ; nt
he i peni a nySi.
14 Kpe isdiuagei ma lo oid Jisu i ngi vuhci geni
a ngi uvma-heUsia, na tvoma kina iye hijeni
hei hu.
15 Ki7ia ti ghoyoni a mehe mela Jisu i nde
Simoni Pita ma, ye: Simoni, Jona ngi liindo-loi, hi
longoi ange ? i deiue jid ma ? I nde ngi ma, ye : I,
Nd^moi, hi kg lo, ke nya iQngoi ahie. I ndf ngi
ma, ye : nya hdla lotsia lago.
JohoMi XXL 85
16 / ncle ngi ma hu fele ghoma, Simoni, Jona
ngi liindo-loi hi longo le ange .? / ncle ngi ma, ye : I,
Ndemoi, hi ko lo, he nya longo le ahis. I nde ngi
ma, ye: nya. baleisia lago.
17 / nde ngi ma hit sdiua^ ye : Simoni Pita, Jona
ngi hindo-loi, hi Imigo le ange? Pita ngi ll iye lewei
lo, ghdmaiU iye ndei lo hu sdwa, hi longo le a,nge?
Ke i ndea ngi ma, ye : Ndemoi, hi hdndeisia ghi go
lo, hi ho lo, he nya longo U ahi^. Jisn i nde ngi
ma, ye ; nya hdlangeisia lago,
18 A tony a, a tony a ngi nde hi ma, hpe hi
ddldnga yele, hiye hi DUli mayili lo, hi jla hindei na
hi loi la, he hina hi wovatna, ha hi lohotsia vomho
lo, he nil loeha lo a hi mayili, i li ahie hindei na
hi loni, hi li na.
19 Ji lo i nd^ni nddlongo ghe lid lo a lid lo, a
NgEvjo hete lo. Ke hina i ji l^ni, i nde ngi ma, ye :
to nya woma.
20 Ke Pita a vjote-wote i poma-moi na lo Jisu
longo la a to oigi woma, na iye dighini ngi ydha
hit, meliei memei, i nde, ye: Ndemoi, ye la a ngie a
hi mdjiama a hdya ?
21 Kina Pita ngi loni, i nde Jisu ma, ye: Ghe
lo numui ji a jpe I
22 Jisu i nde ngi ma, ye, : ina ngi toni i mdvmlo,
he nya wa, ghe mla na hie? Bia to nya woma.
23 Ke nji$i ji i vdya liu ndengeisia lla hu, he
jooma-moi na e ha. Ke Jisu lye ndeni ngi ma, e
I
86 Johani XA'I.
hd ; ke ina ngi lot lo i mdumlo ke nga wa, gle mice
na hie?
24 Poma-onoi ji lo, i seli kouni hindei jtsia ma ;
i handii jisia nyegi ; ho mu ho lo, he ngi jeli
tonya le.
25 Ke hdni wehd ghotoa lo na ghoma Jisu 2^eni.
na ti nd^ ghi oiyegingo U, nga to ndoti gll he villi
e gu a holoisia lioula, 7id ti nyegL Amin.
(Njiii yehjjei na Johani iye nyegini ihelemei.)
Live Music Archive
Librivox Free Audio
Metropolitan Museum
Cleveland Museum of Art
Internet Arcade
Console Living Room
Books to Borrow
Open Library
TV News
Understanding 9/11