V
/..I
■MMMMI
31 0 bit Cíaríer fSrxrixm
iStnwtt JBuiticraihi
i
r
L I B R
DEL A VIDA Y
MILAGROS DE NVESTRO SEÑOR
Icfu ChriCo en dos Lenguas , Aymara , y Romance,
traducido de el cjuc recopilo el Licenciado Alón
io de Villcgas,qaitadas,y añadidas algunas
colas, y acomodado ala capacidad
délos Indios.
*OK*EL VJD*E LrDOVÍCO 9ERT0N/0 ITA*
¡tan» dtU Comptrn* de fe fus enla Preuinci* de el Tir* natural
de Recca Cintrada déla CMtrc* deAncena.
DEDICADO AL ILL VSTRISSTMO T REVI*
rendtfiimo Señor don Alonfo de Peralta primer Ar$o-
bifpo de los Charctf.
/
S¿t
u
\ 'a ¿f& r»M
% tmpreflb enla Cafa déla Compañía de Icios de fali PoeMoenU'
iiouineia de Chucuyco pot Frantifco delC«n«o. tala.,
tft* lajjjdi cjie Ubre » £t*l i»¿* fl"¿> tnfuftl.
"
X
I
"7
m
S X 8 S 85 33 iS 23 23
«¡ERRATAS DESTE LIBRO
CH&ISTU
Erratas.
vuamchampi A
llailin
checha
eaotáfinanapi
Aropatcata
Phanauel
uuljafiina
fnera
huahafcint
note
tacocaoina
oca
amoi
yuyaychaea
üinohumaio
lurupilcana
caneacanauampi1
veto
faraqoihatpata
hunchipatha
tuen
hachar
viljaoimA
ccacafca
nofcña
f^nifieftamcnte
Paruqtie
cnufififa
C«0 tftat tmitudás
Emiendai.
vnanchampi
llullia
checa
Aucalïñaajff
Arphattaca
Phanuel
alljaffioa
fuera
huahoafsína
nube
thacataufoi
Poca
amor
yupajrchahata*
umauíooro
lauifpacana
cancañamampi
pero
faraquihatpana
hanihipatha
tucu
Irachu
vlijauiraa
ccapatafta
entena
Mantóeftaacntt
Paraque
cu fifi la
nttttHtdñ ton t\ mginsUEn l$s
DEL VITA
l'ifr
Lfoí
«4
as *
aa
¡f
a>a
a<
*4
a
«',
io 1
1*
*
*\
M%
n
•a.
••
•
M
4
P«
ta
•i
$* *
too
tf
tO$
*•■ >•
tac
. ;•»: J
•4«
l«
•f»
it
■*t
af
if«
!•
t¿8
la»
>7f
a
til
1«
if*
5«
»4»
N
IM
a
*«»
t
#t»
i
ff«
f
/*J %Í1H0
iMi!imk¡
n *
ElD.T$*¿*R*m¡riv
f
N*
tí 'fc$ m ai ** i* ■• #» * ** m
' TASSA.
^AíTaíca Real cada pliego del Vita chriíli de
~F la lengua Ayrqara, corapueíto por el padre
LudouicoBcrtonio. En Iosacycsenn.de
Agt&o de ^¿tt.ï el dicho Vocabulario tiene cien
to y diez pingos , y el dicho Arte treinta.
*D*Bor virios de V¿at te»
fmyiUnfi Fernández di Cwden*
»>
I
i »
\ I
TT
r-
LICENCIA* DRL PADRE PROVINCIAL.
j^*Oa1a (acalcad $ pata ella tengo de N.P.G.
^^ Claudio Acpiaaúia^oy licencia al padtc Lu-
douieo*Berconiofdc la Compañía de lc(usspa
raq&c iraptfitaa el libro intitulado Vita chrifti, en
lengua Ayjnaray *omance,<j ha compueítoratcn-
to «pie haÄdo vifto y examinado por hombres do
£kd¿ de nacftraCoqapañia,y intelligétes de la mií-
ma lenguaiPccha en el Cuzco a primero de Mar<¡o
de mil yJcVfdencos y once anos.
?T *--- -— - . jHtnSebasTfdit.
TrimincuU
i
& & m & él a jes &
«APROBACIÓN DEL
DOTOR DIEGO RAMÍREZ.
PO ft mandado y comiísiondclfcrlorprouifor
el Dotor Feliciano de Vega,lcy cftc libro intU
tulado,de la vida de chrilto,cn lengua Ay ma-
ra^ompuefto por el padre Ludouico Bcrtonio de
la compañía de lefusjd qual'cs conforme a lo que
enfeña nueftra Fe Católica', y la dotrina de los fa-
gradüs Dotorcs , y es vtil y ncceffario para la in-
ftruccion de los Indios en nueftra Religión Cato-
lica,y el lenguaje es muy acomodado para que los
curas y predicadores hagan mucho fruto clpúi-
tual,y aísi me parece que fe le dcue dar la licencia
que pide para imprimirle. En los acyesadiezy
feys de Febrero de mil y fcyfcicntos y do2C años.
El Dotor Diego
Ramírez.
fj
LICEN.
I
i i •
. UCENCIA.
3,L Dctot Feliciano de Vega canónigo de laca
V thedral defta ciudad de los Reyes dp Putero
*** uifor y vicario general defte Arqobtfpado por
el el iltuurt.simoítñor don Bartolomé Lobcgaet
tero ' AMohilpo de la dicha ciudad, <M confejo de
u MaReftad.Scc.por la preícnre doy licencia para
nue por cualquiera délos impresores defta cía-
Z¡ Hueda imprimir e io.pi.ma el l.bro rnr.tula
do La Vida de Chrifto, en lengua de Indios Ayma
¿a compuefto por el padre Lodouico Bcrtor.ro de
"¿ompañiadeUfus, frn incurrir por el lo en pe-
naalguna-.atentoaqucporcl parecer de ldoftof
el dicho libro.conlta no auer inconu.nienre en la
dicha imprefsion.Dada en los Reyes.en diez y leis
de Febrero de mil y íeyícicmos y doze anos.
ElDoítorVega.
Por mancado del feñor Frcuifor.
luán López de Moya.
O» ;U9 t» * S& $9 3» 5tt í*J #9 #9
,f A PROBACIÓN DEL
PADRE DIEGO DE TORRES.
11GO Yo el padre Diego de Tor«
M res rchgiofo de la Compañía de le*
fus,como en quatro días de Mayo
demily fcyfciencos j»dozc, clfe*
]| ñor don Pe4rb de las Cruentas Val
uerde prouifor y vicario general del Obiípado de
la Paz me remitió la aprobación de vn libro inri»
tulado vida de Chriftoen lengua Aymaray Ro-
mance, que quiere íacar a luz el padre Ludouico
Berronio de la mifrnaCompañÍ3,cl qual libro por
comiísion del padre loan Scbaftian prouincial de
nueftra religión, yo auia viító y examinado de cf-
pacio mucho tiempo antes , y no íolo no hallo en
el cofa que contradiga a nueftra fantaFe Catoh-
ca,o buenas coírumbres, fino antes juzgo íer vna
obramuv neccffaíia a los Curas de almas T para
predicarlos Euangclíosdc todo el ano , y para ex
pilcar los figrados rnvfttrios de nueftra ÍJntaF *t
alos Indios : y muy vtil para todos aquellos q ic
quificren apren ier la lengua Aymara, cuya pro.
priedad,dcg*QcU<,y claridad fe hecha bien de ver
% 4 en codo
aprobación;
en todo la que ci libio contiene : y no poco ayu
data pata aprenderla ,íer el Romance conforme
al pbrafi Aymara. Y aunque defto rcíolta íer tof-
co perocsaísimasa propofaoparael fin quele
pretende ,y alsi juzgo fer obra muy digna de que
faba a luz para el bien común , y provecho de las
almas. Fecha en la Paz quauo de Mayo de mil y
fcyfcicntosydozcancs.
Diego de Torres.
ElDotor
LICENCIA.
E*L Dotor don Pedro de las a«cntas Valuerdc
1 prouilcr y vicario general deftc Obiípado,
pcreliluftiiísimo íeñor Anjobifpo Obiípo
delaPaz;delcontqodeíu Magcftad,&c. por la
prefente doy licencia para que en el pueblo de la
li fe pueda imprimir vn libro intitulado , Vida dc^
chnfto,cn lengua Aymara y en Romance,quc de-
clara la dicha lcngua,compucfto pol el padre Lo
dooico Bertonio de la Compañía de Icíui , el qual
dicho libro fue vifto y examinado por particular
comifsion del padre Diego de Torres , de la mif-
ma Compañía^ no hallo en el coía que repúgna-
le a nueftra fantaFc Catolicafy a las buenas coftu
brescantes lo juzgo por muy vtil y proucchofo* af
fi para los IndioSjComo para los curas deftc O bif-
pado. Fecha en la Paz a quatro de Mayo de mil j
teyfcicntosy dozcahos.
Dotor D.Pedro délas Quentas
Por mandado del íeñor Prouifóii
"
■
■
I
^APROBACIÓN DEL
DOCTOR MIGVEL GÓMEZ HIDALGO
poicomíísion de (u Exce-
lencia.
fOR mandado del Excelentísimo fe-
ñor Marques de Monteíclaros Vircy
deftos rcynos,he vifto,ycon atencio
pallado (que es digno ác l!a )eíte li-
bro llamado Vita Chrifti , compuedo en lengua
Aymara, por el padre Luys Bertonio , de la Com-
pañía de kíus, y es muy cóíqrme ala dotrina ver-
dadera de nueftra (agrada religión y Fe Católica*
cuyo fruto latonado, es muy guftofo para los pro
pecios en la ]e,ngna,por fu elegancia : prouecln (o
páralos mediocres períu erudición: rr.ee (Tino
para los ignorantes,por lu claridad y c Itiio: y mu-
cho mas para el dtlcargódeU conciencia Resl,
pues ficdo tan mcmfterofa la Aymara en los Obif
pados dtí los CharcaSjCbiJLjuubu * y mayor parce
delGu2CO;que f;n ella no ir puede adminiítrsr, ni
predicar: "ha ib apora no ha íaíido ni íe pooia eícij
ui¿ libro ma¡> acomodado para entrambos mínj„
fttiu >s
I
t
APRO BACION/
flcrks. El Vita Cbriiti, con otros tratados de fí«
m iies y exemplos varios , y fueltos , es predicable:
Los Confcfsionarios,y demás instrucciones, firuc
de (acramentar:todotan íazenado , quecombffia
pot lo me_nos al muy fatisfecho,a guftarlo: y, ai q
no lo cfta , a íatisfazeríc. Mucho lo eítoy de la
obra i cjüe fiendolo de Vita chiifti tenga la comí
. poílura de leías, merece, y puede imprimirle, que
no contiene cola tocante al .Rezado,, , ni kalendá-
rio Romano, que lo impida. Dada en los ReycXt/8.
de inero de 16 1 2,.
El Vofler Miguel
Vf
•> -
I í •
«APROBACIÓN DEL PADRE PEDRO
VICENTE.
POr coimísion y orden del P.luan Sebaftia pre-
pofitoprouindaldelaCÓpaúiadcfcíus en ci-
ta pr ouincia del Pito, he viíto y examinado el
«atado en lalengua Ayroar3,intitalado Vita chri
fti,quc quiere imprimir el padre LudouieoBctto
nio,dcUmtfmaCompaTÍi3fyTiohehalladocn€l
cofa que lea contra noettra fanta Fe-y juzgo íer de
griiiísitno pt ouccho para la tnícñan^a de los ln*
*iios,y mucho mas para los dominantes , para ha-
blar con propriedad fu lengua, nc fíat eis barbari.
Forloqual juzgo íer digno de imptimirparaelgra
de prouecho q a los vnos y a los otros le figue.Fc
chacnlaciadaddelaPazcn 18 de Marceo de 1611.
Pedro Vicente,
BVJKAVEL TRIViLEqiO.
T- lene clP.Luys Bcrtonio de la Cópañii de Icios,
licencia y friuüegio del Excelentísimo leñor
Marqs de Monteíclaros Viíorcy deftos rcynos del
Piru,para c¡ el y no otra períona alguna pueda ¿m
piitmiefte Vita chrifli, (olas penas cótenidas en
el ptiuücgio. S*j data en Lima a 14. de Setiembre
de i¿io<años,
DED V
I
dedicatoria;
ILLVSTRISSIMO.AC
KBVERE.NDlSSÏMOD.a ALFONSO PE.
Hltz Platcnfis vrbis Archícpiícopo, Rc.
gwSMe MaiíftaHiConfitü.io. L"dou«u.
- oertomu.eSocictate IfiSV.
S. f. x>. '
ÉN G ; E N S rila hcminfi mulcitudo ( ¡|.
m '"""^'«nepraríüOquíCMvicinisoppi
Sfel dis adchriflum roníl.w.i. lí
ÍM1 dis adch"í«<Jm confiuxcrát trao. roa.
"-*nau»ma«i
re Tibenadis cum íuis diícipnlis com
niorantenynagna fatnc , dic iam in vefpcrom de
diñante labotabat.Cuiusrci probé confeius inñ-
mtx pictatis Domi ñas de iilorum íamc depellcn-
da cum fois confilium iniuit. Hinc indein mediú
i|latis>tJuarpra:fcntinccc/$itaticQnducerent,tan.
dem vnus ex cis , puerum quinquepanesapud fe
habentc rr> adcffc fignificauif.qui quidem licet vix
quinqué hominum inedia: propulíanda: íatis effa
poffe videtctur^arocn illius virtutc.acpotcftate
quimundinaíccntis exordio tena; buic^mneci!
borum genus ex íe íe fundere prscepir, qu«q, di.
¿lo paren, ad hanc víque diem roortaliun. mal*
l'tud.nem alie vniuetíaro: non modo quinqué
hom.num dumtaxat.ícd quinqué hominoro rniL
Hum ramcm e*Plc0erunt}quarouis faroinarü,at.'
queint,m„m maximu* vo',gus CJtcif iamus 'Nc>
mocil
i
DEDICATORIA.
mocíl quiignorccnouihuíüsorbis Indos maxï-
im,non illa quidcm corporumjfed animarum fu «
melaborarejquibus, niíi arrcrna: vicarpanisero*
getur, quis nondcillorumíalutca&um iameflc
affirmabic. Quod (i Chrilli optimi maxrmz cognú
tio vitam atccrnam cius fidclibus impcrtitur % in A>
tefte,quia:tcrnam Patrcmalloquensdixit. Hxc
cft vica aeccrna#vt cognoícant ce Dcum verum , &
quem miísifu lefum Chriftum,qüis ciuídem chri-
fti cognitioncra perennis vita! pancm ciTc infida*
bitur'Miiltis ab hincannis fiíccllam apud me qua
fi puer illc de qoo cuangelica tradit hiftoria, cum
quinqué panibus adferuabam , vicam íciliccc íer-
uacoris noftrí,ac Domini Aymarayca lingua coní
€ripcam,eamqaead quinqué partes quinqué qua
fi panes redaftamrquarum prima aetcrni Vcrbí in
fantia,altera edeftis cius do&rina infinita propc
miraculorum multitudinc confirmara , 'tertia vir-
lutum cius excmpla totius íanditatis plcnifsima,
quarca mors probris ómnibus,', ac cruciatibus re*
fcrta,quinta demun^ac poftrcma üluftris cius de
rnofte víaoria.atq, in calum redicus continetur.
«anc fiíccllam ¿is,quos dixi,panibus rcfcrtam'in-
■loccm profcrrc,tu*que ampütudini offerre ij mi-
huuffcrunt , quosapudmeDei Jocumobtincte
non
i
•DEDICATORIA,
non dubito:quibus quidera panibus, ñneAd Sor
uatorisinIbr(euiuspeifonamrcftr$,illuitMfs¿fUC
prxíuljtuam bcncdiaioncmindidcris.tt.aq dio-
ccísjs facerdocibus turbi» Indorum apponerc prx
ccpcris.hvid dubic quin popuiorum tuorum Lia
t« optime profpcxiffc vidcatis.Cum enjm vtiaque
turo Aymarayca.tum Hifpana lingua, fcinuiccni
intctptctis more dcclarantibushoc libro dulciíit
maillaclnifti myftcria tradantur, haud difficile
cnt oppidi, coiuíq; Rcäoribus inde feligerer, aao
íuarfidcicommiíTorurofamemexpcHant auam.
ms autem hoc nomine tibí poti/simum hoc quíc-
qmdcftniuncrisdcbcator: illud tamen accedír
quod velut oliro Hifpaniaram Reges in Nauarrá
oltionc PERAL T1RVM »t»«.cC-I r
«. L- *"»'«• k VM arrois.FaJccnfíumque
Marchiooamfvnde tu,pra:.ul illuftrilsime, orielnc
oocis) nomine prxclato finítimos catholkít teli-
gion.shoftcs fugare coníacucrunt : iranuncfore
confido, vtfi ditionistnar íaeerdoteshccdiuini
Jcrb! quodam quaGgladioaccinzcris,»tq; arma
N"s:damones Chrilliani noroinis boíles accerrl
na ex /anísimis Peruana: proumcia- regionibos ex
crm,„entur-.nec non res a Chriíto íetuatorc N.di
mtüs geft5,typi(q; aDfpicio tuo faüft¡ísimo ^
™* lodoru memibus multo af eniw ¡nr.oteícát.
Itaquo
j . -- « -
DEDICATORIA,
ïtaquc (illuílrifsioia prxíul ) munus hoc accípíes*
filccllam qaidcm voculis Aymaraycis,rudiquc (ti-
lo quafiviminibuscontcxtam, fcdtamcn munus
obfcruantiae plcnil$imum,& quantum PERAL*
T tiNSEM íamiliam,qusenoftros nomines, tum
Arcquiprr,tum vbiquc gentium, íuis bcncficijs de
uinxitjcolac Socictas noltra certiísimum teítimo
nium.Valc.Ex hac lulcnfi domo.jx. kalcnd Augu^
fti. AnnoDomini. M. De, Xl#
1
llluílrífrimx Amplitudinis tux.
Humilis feruus.
Ludouicus Bcrconius,
•
AL CHRJSTUmo,
Foí.
Y P I A
SOL
O
R
£ G T O
1 defi« faltid en«l Señor.
«*|* * ■■■.'•
B' E N cierto eftoyrhriftianof .A». . ■ .
porpoco que fepÄ,.*» Ä225W EfP,Äo1 "»"»
Ja plwa deH, libro.no diga a„e?fe hech ™ i°*. OÍ<" P0r **
8»a,pue,lo qne ao,¡ ve por efcr'to !ft. r. r ^t' '""""' " '" '*n
y modo de hablar de U Je'iOa Wínl" ¿*llí?a,ta<te de,« elegancia
t "aze, «ambieü t«oy .u^if^""'*/"? Ubi J° " "« para*, efto
"ar mucho nudrro ¡oten o P«ffi° ?"* Jf "'•""' ? aPr<"
"•■«¡no, con la dipina /rata oarl fl ?' (^¡SoUaor) abrir
p.**- aprenderla Ion «„'£ "Ä'* '«»«« *>"■•'• , a lo.
Mpuerro f, fB „erna rSfe Jf.P«'--¡o della goi
feM'o m»acertadoquejoz.a"«ai.ír '^,08 */«"*«,. El
fc.fae.tradozir en lenPuaíCnola ííP " faI"<o»»«Utroi„t.a
ga Aymara , tan vnincr^l Ätie™ W íte b'e" *ferit0 en
|a.» S»alq„¡era otra pueda aDe„(r Non,?S°>'o 9« ««a leo.
•pronechanVe también d VP'T, C°" °>" hablar alos '"dios,
fe-cada ,-no «ttïïïï&,;Z *»•«*»*»«• dilige,,
"O" de cada cola, la ¿Z"t ZIL'"^' Confifte ' ««'«"A la
"«•«¡.^Sä; "•« 1"»/* halla/ä d/raa
1,0 d'".y retenerlo po, larlo^i,,, " '" moa"Mo,lo que el I„
»Cot«o)yente,arrb ^'^^^'^«^«aminarlotodo,
N««a Propr¡.dad7ele,7nch ° '?pro,edw" P»« »•«« cola,
P*- pcrfaaJirme ¿^X,^»*"* Por que na
i .itreua a dezlr .quejara Indios bar.
batos baila
: I
PROLOGO
barosbaftafaber hablaren fu lengua comoquiera , aplique fea con
lenguaje muy bárbaro, pues efto feria dezir , qne no es menetler to-
marcontanto cuydado el negocio deprocurar la faUíaciou délos yn
dios, los quales quanto menos capacidad tienen , tanto mayor traeca
esmehefterballar,para hazerloscapaze* de loque tanto han menef.
terpara faluarfe:qne aunque no fe les ayan de enleñar grandes theo*
gías,ní cofastan delicadas que no puedan alcanzar con lu ratero, v
corto entendimiento. Pero por el mifmo calo quecüir¿edemosqne al
gunas.y aun muchascofas felesan de enfeñar,píir3 fer ChrilVianos>tá
to como pueden ffrlo fegun fu talento.y auxilio del Cíalo: es neceífa
rio también concedamos,quee1ío mifmo que fe les ha deenleúar.po
co,o mucho quefeaconuienefelesproponga con la claridad, y fuer*
za de razón que elrmodo de fu entender pide, y requiere.
Para efto pues Tacamos a luz efte libro ,traduzido primero de ro-
manze en lengua Aymara,paraqaecada vno defpacio examine, y le en
teredeí modo que los indios *ienen en fíi manera de lenguaje; y porq
(como iremos díziendo )la tradncion elegante devna legua en otra,
folamente firuepara entenderlas fentencias y conceptos, y no los vo
cabios y modos de hablar de aquella lengua que letraduze,por erta
caufafe hizo fegunda traducion déla Aymara en Romanze como a*
qoi vatparaque fe entienda la propriedad de cada vocablo, y los rocíe
os y modos de hablar de que vían losyndios en declarar íus razones
y conceptos:y qoienlo mirare con atención fabiendolos preceptos
déla Grammatíca, echara de ver qtodoslos vocablos queeltan en efte
libro déla lengua Aymara, fin faltar ninguno van declarados, y inter-
pretados en Romanze,fin anadir;niqa'ttarccfa efe momento. Verdad
fea que paraqoe fe entienda lo que quiere dezír,'as-palabras de Roma
ze van antepuertas, y pofpuelW, fegun para la inteligencia de cada
clanfula esmenefter.aunquepor anerme atado a los vocablos, y mo-
dos de hablar déla lengua Aymara, la interpretación en la Efpañola,
foPCjOfamente huno de falirtofca, y mal compuerta: pero rr.ns acertar
¿a para el fin que quefepretendecomo luego veremos.
La traducion deloslibros de vna lengua en otra piKde fer de tres
manerasja vna es,voluer palabra por palabra las claufalas,y razo*
«es de aquella lengua, fin atenderala claridad del fentido que refulta
de aquellas palabras, que no lleuan otra orden, fino yrfe por las mff-
maspifadasquelleua la lengua que fe traduze y liefto fehizieraen la
traducion déla lengua Latinaren la nueftra erpañola: pudiera en algo
«a manera toIerarle,por la femejani^a a»ay grande que entre las doi
halla mol
AL LECTOR
hallamos^ no dexara de entenderfelo que afsi fuera tradazido.Pe-
ro (i efto le hiziera déla Hymara en la Eípañola, cierto es que no pu*
diera entenderle concepto alguno Je quautos fetradnxeflen,efpecíal
m?nte fies algo largo, v afsi fuera trauajo inutil,y bien excufado.
La otra manera es.rradnzir de fuerte algo, que lo que ella bien di*
cho en vna lengua, fe bnelua con mocha elega«cia en la otra, y aúque
elta reala mejor fui duda en genero de traducion,peropara aprender
porella la fignricacion de cada cofa, como d.ífean losqucdénueuo
comiencan a cftuaiar alguna lengua eftraña, aprouechara muy poco,
o na Ja.Porque forfofa menee lo que en vna lengua efta dicho muyele
fantemente por nombre, en la otra abra de explicarfepor verbo, y al
contrario,? afsi fe auria de trocar muy aircnudo vna parte déla ora-
cionpor otra:los vocablosproprios, con que fe declara el concepta
en aquella lengua cen mucha elegancia: en eftorra ferian muchas ve-
Zcs methaphoricos:el vocablo q entra muy bien en vn rVáfi: y del re-
tulra muy proprío fentidoitomado loqen fi fuena tendría íígnifícació
muy diuerla,y quien no ve q elto roerá meter en vn laberinfhio muy
grande alque va eíhidiando elta lengua? En mi elle modo de traducio
muy elegante y fubido no puede fer de prouecho,fino a los que cftan
muy adelante en la npticía perfeaa de ambas lenguas.
La terzera,es media enere la primera,y legan da manera de tradn-
cion: Porque nova figniendo rigurofamente el orden de las pala,
brasdela otra lengua, fino que las va ordenando con anteponerlas,
y,porpo!ierlasfegnnruerenecenario,para que fe entienda loqueen
la otra le dize: guardando quanto fe fofTre los modos, y tiemposque
le correíponden en cada lengua.traduziendo el nombre, por nombre,
el verbo por verbo,y afsi cada vna de las otras partes con que la ora-
cion le compone; y efta es la que efeogimos en la traducion ifeltinuef
tro libro déla lengua Ay mará en nueftro Romáce, por fer la que mas
naze a nuellro propofíto.
P*ra tener elta por mas acertada, baílame el exemplo de hombres
^rosque en otra» lenguas tuuieronelto mifmonof afumpto,como
* aiithor qoe traduxo a Homero, Poeta elegantilsímo entre los Gri
fos.enprofa Latin.t,y bien tofca,porque no pretendía fino declarar
«>mo ad verbum,lo que aquel excelente Poeta cantaua en fns verlos
*> «nilmohizo el que traduxo a Xenophóf e, efefítor que a juicio de -
'«roñes , doao$¿de fo boca deftila mielydulcura déla Grie¿aelo- c^
*nc^a:contentandoíe detraduzirle.folopara que IcentendicíTc en
*tm ,y nopara imitarle en U elegancia: Pero ninguno confirma
A a tanto lo
4 i';HOLOGO-
(amo lo qiae digo, como Nicolao Clenardo,que con mucha, diligencia
y acierto có'rapufo la Grammatica Griega : porque deípues de auer
ordenado muy bien todos los precepros' necesarios para úber bien
aquella lengua, pone al fin dellos vna carta muy elegante del Glorio^
fia San Ba filio Doc"tor muy celebre.no fulamente en toda Grecia, fino
?n todavía San&a Ygleja Carbólica, con dos traduciones en lengua
|/Atina,lavna nuiy elegante de Budeo,muy conocido éntrelos efcrU
torcsT.arinpSjUotT.a Luya propría delmelmo Ciénago; en la qnal £
gueel modoqu» diäntas déla tcrcexa.mancrA de tradición y delpu-
és.dewda periodo vaciando razón de cada cota,motUandocu mopor
prUbca los precepto* qneauia dado en fu Gr ammatica;y cóeite m¿
dodctradqcionconfncanotaciorie.S}Cscotcl je ¿¿]miracion verf0-
^«aechan Jorque elloJiaala íen&ua Gr/iega . Si *oisn duques nofoí
tros-eltÄ tan buen Amino que licuó Nicolao ClenarJo, orimero faca!
mos a luz ja- Grammatica déla lengua Aymara, que los años pafado» ■
feímprirnio-w^oma, aonque-coiumuchas errata^por noauerqm¿ '
Sil v ^ »arteCÍOn áeír^rtnt': Veranearnos la tradnc.on,
d^I Vita Chrilti/paraquefevean puertos en pra atea Jos preceptos d<i
aquel Arte. Aunque defpuesdeU mitad del libro adelante no le ha
mirado tanto a que el üomance-correlpóda al Phrafi Ay mará, como,
dafenlencadeloqueenellafe d¡ze,aComodandolb m/sanoeftro 15
;l 7 ° dd Ien8»aJP Aymara.y 1er canfa cié que no le per.
¿ib eftbien iacorrelpondeucia déla vna leúdala otra- De modo ¿
aquella^pnmera parte del libro fcruiri pata entender loque la Aynu
*W p°" Roma"c*>y !■ regnoda^ruira de fabe¿con*ó lo que de^
^mosenRomance/epodratraduzirenla Aymarl 1 ■
f es ; „eceíftr,o ¡cy,e lepa^Mni^eäor.quo no la he facado deS
tanate, no he nac-.db en ella tierrazo en Italia,* por moche Tona
hornera aprendido della no prefumiera tanto de mi I L «S
*ff recerme por maeíVro déla elegancia conque lo. indios la habla"
to E„,Ä í ™^ X ?üdaT en ^° *!<>' ™ínirtros defSan¿
nen ,y a otros que de Charidad fe tienen-por .tales,'* etóaW£ X
Padres de nueltra minimaCompañ.a de I?fus^rapr| fe lo le Z
Uko,vmiern,me fea»?^4V» l«ar a luz Anímica q£
£>* «tóRUfi el Vocabulario delta leu -normara, cofa quepX
muy bien
AL LECTOR
muy bien hazerfe,fin qi,e vno la hable con aquella fumnia elegancU
q los naturales della: Pero no me atraerá a facar a ,02 cofa *.
paraqne mis efcntos fuefencomo dechadoy regla déla elegancia Ay
nnra por ella caufa procura mos que vn indio ladino deíte pueblo de
luli por nombre don Martin de Sanfta cruz Hananfaya del avilo Ca-
mbien conocido en ella prouíncia ayudaffe a tradt,*|r de Romáze en
¿ymara el V.ta Chriih del Licenciado Alonfo dertílcgi,, que fe ha.
liara al principio de lu FIos fanaorum, quitando y añadiendo algu-
nas colasfegun que a lospadres deftacafa mejor nds parecía: los qua
les fíemprefaimosenderecandoleafsi para a,iadír,y quitar, como pa
taque en el traduzír no dixefe cofa que deídíxe/le déla doótrina Ca-
tohca.y verdadera, encareciéndole lo mucho que ímportaua de que
nos ayudafte a eftí traducion paraque falieíTe a l«z con la mayor ele
$ancia,y claridad que en fu lengua materna puede pedirfe.
No fue dífieultofo a Sana* cruz ayndarnospara elte noeftro inten-
to,porquepara efto le fauorecio primeramente Nueftro .Señor q««
d.fponelascorasruauementeparanue(trob'ienyprouecho;elauer|«
«er aprouechado mucho en la lengua Efpañola, efpecialmente en lo
qae habla por efcrtto,y faber los modos que en fu lengua le correfpó
éea:el auer oydo de ordinario los Sermones,yplatlcas, queen todo
íldifcurfodelanohazcnlos Padres deftacafa, que le ha importad
macho para entender mejor losmifteriosque en éfte libro fe ponen
el mucho exerc.co que ha tenido en traduzir otras muchas colas, e-
«mplos.y Icrmones ¿c.de Romance en fulengua Aymara,en dilatar
oeiuyo muehas matenas,que aun fe tuniera en mucho que vno de nn
e.tra nacíon,aunque huuiera eitudiado algunos años,hiztera otro ti-
co en I q lengua .Concurriendo pues todo efto,en buena razón efta que
loamos eltimar en mucho todo lo que fe a traduzido con tan bueqa
¡Zá\ ,°r ^"^«""^^■"^^elegancia.ypropriedad qoe
pwdeped.rfe en el lenguaje deftos indios Aymaraesdela Prouíncia
^nucuyto,oLupacas, aunque muy pocascofas fe toparan, que no
Mn muy claras para los naturales de toda elh tierra: Pero efta elegá
taro» demedirporeleítilotofcodequeyovfoenlatra^uciii >
"iromance. Pbes lo que en efte faena mal en aquel déla Aymara¿sv
"Y eieganteporferproprio y ordinario, como el v.ftido galano:
.pongamosporexemplo)delosFlamencosesgaIanoentreellos,p4r
A 3 fer alo
PR OLOGO
fer a fu modo ¿y eflfe mifmo en Efpaña canfaría rifa,yno pequeña a los
Efpañoles,queno acoftübran aquel modo de galas. Tanto mas me ha
elgo en dezir efto,quanto tengo por cierto q quien lo leyere le fiara
mas de que todo quanto en efte libro hallare en lengua Aymara cslen
■U9Uk uuv bl/ii\suuaiihvswiivibviiuicr uniiniv Vil 1 V. 1 1 1 U<» i\ y ma i <.\ «.«•«.••
guaje muy proprio,y como tai procurara eftudiarle,fi» rezelo deque
le pueda fuceder aprender cofa que defpues le fea neceíTario oluidar-
la,como fucederia fi eftudiaífe efta lengua por algún libro compueíto
de vno que no fupieiVe lapropriedad ddla: y efta t'nerla caula por la
qual he tenido por mas acertado Tacar a luz elle libro traduzido con
el ayuda que digo>qucno eferinir yo en Aymara ¿ofa fojamente laca
da de mi haljaua. Porque aunque Nueftro Señor me a hc;bo merced
Je ayudarmepara aprender con alguna fafrkiencra cí\.\ lengua,y ten-
golo por beneficío¿)articular de fu liberal mano: pero el q labe mas
queyono hizieracafode misefcrttos;y dudaría muchas vezes lí loq
digo es con lapropriedad que efta lengua Aymara pide, por f. berqaj
es aprendido por arte, y no nía ruado en la leche , cofa que no podra
dezir fabíédo que efte libro fc'facocó ayuda de vn Indio dotado detS
taspartesque N.Señorfe haferuido comunicarle: Y principalmente
fe faca a luz para los que quieren darfe al eftudiodefta lengua hazicn-
donos niños y barbarosparaganar a todos en Chrífto. Quia íapientí.
bus,&infipíentibus debitores fumns. Por efta caufa también íc ha
procurado que en lo tocante a las cofas de que el libro trata, fean lia
nas,y fáciles de entendcr,qnitandodel Author lo que no era tan apro
ftofito para yndios.Y como el fin principal de focarle ,es para apréder
apropriedad y elegancia Avmara, no fe nos ha dado macho de que
las colas eften muy bien trae,adas,ni dilatadas como era fácil hazerlo
pues las que en el fe contienen tales quales fon , muy baltantemente
tiruen a nueftro intento. Pero no folamente me a collado trabajo tra
duzir efte libro déla manera qne diximos,mas también me a fido fot*
fofocorregirlaortographiadetodoloquevaefcritoen Aymara, a-
Cumodando las letras fimples,o dobladas ala pronunciación de los In
dios.Porque don Martin de Santacrnz,aunque es tan auctajado en fu
ieuguaperotodoloqueefcrioieraenella,loefcriuícra como fi fe ha
oiera depronüciar en romanze: lo qual caufara tanta cenrufion al ó
comienza a rftudiar efta lengua ,que fm falta perdiera la efperáca de
poderla aprender por lo que fneíTeleyendory a cada pafo fe equino-
cara tomando vn vocablo por otro,o pronunciando de vn modo lo &
leadepronnncvardeotro muy diuerío «por ver que todos citan ef¡
ffitosccm vaai «ifuaasletus^y Caracteres, de donde refultara qne
los Indio»
I
A t LECTOR. ::
los iadior fe rieran de nolotros porver tos yerros „». i, '
li'bl.irlalea3ii3,coa>onosre¡rno$nof„fr„< . ,0e h™"»o¡ en
*er,n ,»,ndb les fuéramos enfetiandí los d,„7» "r'"° nos •»«*■
.fM t,*ne umfcien pJrt¡e0lar modo áe ,S " 1? Pr0n0neiar*
«rn.rla lengua Efpañola.como fe rfeiinïli" l>2 ' ' W« V«»«« ffí
n.ent,l¡anueoe.oJer¡, lo,«fcí(fc l-tídí MM,?*,ec«""«.
templo niel Efpañol «JrTÄÄW?*^ e!
«"«■■■io.pornoeirartrer¡toei1et2Lki e ,ÄI,'4>0i*i"«l'
pbia de! .*„.„,, deftasdosnacVones nt0r",CPÍC',,J <"'«*«»
paes ert.blecer la dr.ographij Oelta léníóa £,,, * r 0e "f Ceffari»v
P»ga.r fqs «otabloS y a pron uneiaríól v P ^e fe acierte '* *■?
Bcrmta ¡osv.-cabló.con la letra nní rJ P .fi"<,ezjrle>""'ada
ft dífsimul.do po", „o fér negoció Äf'' "'" C°n*''<> í
•oírfo h«er '"«por enitar ..on^re,ne^;irn,en<>trj!n0 fe h*
be «nena vanetiad de pronmíciAí P **ty*>* «■■«• C, ,„,.
iK^&caíSár en ^ ,ibro • * *&
h.8. m.dre Yglefia Cario 'a RoC ï'?! T ° * '* """'" * "•
'4«iabiendtcliradonaeltro £r»^ P»r«e»,eqqe e„ e(racat.
lo l^botó^^SéihS^T^írwíii •«• cofa U
|gf»rta de '«díoma^MageftaS ro'e„rh.e e,',Utftr0 »**$•*«'
Pjga dignos mnnltro, W¿K^"« '"Pacemos,
■o. íe la b.enanentoranía en *» «*ípw.por In miferícor '
§ cafa de.a Compañía de l£SvVo»i I"!?" tnelPa'b¡o de
p "'«JfcSVS.QninzedeHenero M.Dc.XI
Lotfonico Bertom'o.
A 4' AVISO
m
8 AVISO ACERCA DÉLA PRO&VNC ACÍQ!S¿
PARA faber pronunciar los vocablos defb lengua qnea^oi cf-
tanefcrJtos,pregun:creAa»!gun criollo, o indio ladino^omo fe (ii
ze Luz, por efte vocablo Ccana, y los decnasque aqni fe penen, y
por la pronunciación del indio feveracomo hemos de pronunciar
nofotros. Porque en dlospocos vocablos fe cifran todas las pronun
elaciones derUlen°ua,y aun en eltaspocasfylabas Cea, Ccha,Chha
Xa, Kha, Fha, Ppa, Qhue, Tha, Tta, Haa, Ghí: que entran al prínci
pio,medio,ofin délos vocablos fi^aientcs, y mas de prCpofico le trac-
to eftoalprincipio déla Primera y Segundaparte deí Vocabulario.
Ceana
Luz
Ccoilitha
Arar
Ccunu
«Níeue
Cchama
Fuerza
Ccheca
Izquierda
Cchini
Velo }
Cchokhna
Verde
Cehuñu
Chuño
Chhaccatha
Petdcrfe
CbimcKhallí
Pies, o manos
Kapiíiña
La ira
Pilo
Amarillo
Itichitha
Pellifcar
Sochailo
Handraj©
Safa
Chieha
Patkha
Sobre
3ut iche
Bolaio
'okho
Efpantajo
•ikhuri
Relumbrante
3hala
Soga de hicho
'heqhaft
Seno
PMcchí
Phokhto
Phucca
Ppakbñn
Ppekeña
Ppifaca
Ppufutaca
Qhuella
Qnuita
Ttaqquc
Tüakhíi
Thikhmilííla
Thocutha
Thukhrii
Ttantta
Ttekhe
Tcillmtratha
Ttokho
Ttuna
Huayna
Thaaghito
Topo peqño
Almocada
Lleno
Gordito
Cabera
Perdiz
Hinchado
Ceniza
Menfajero
Mezquino
Cimiento
Pe nadita
Saltar
Bordón
Pai;
Maleta
Raer
Ventana
Vafor*
Moco
Tengo frío
EL ES-
I
cAPiTVLo r;
L ESTILO DESTE LïRRO ENLOQVE ÍOCA
* «1 romance va muy atado al Phrafidela leona Ayma-
."jdedóderefulrafertofcoyhamildemucbo
Digo eíl.o a! principio jpara Jos qno qoer
«ngaftartieropo en leeré! pro e \
mió del !ifcro,donde fe da ra*
zon de' fin parque
eílofehizo.
CAP. I CAMISA PÏ DIOS
íuquenaca fnpa haqae tucuiía ama
htianarvtcathá arqfi.
PATRIARCA Jacob futí-
nimna toncapaaniyocanitaui
na (camila S cfcrituraíi bama )
Acá yccanacpalca pámpana obeja
nacpa ahustiriuuina Mayiiifca
lofeph futini Anqnipa thaanquiri
rauma Auqaipapilh:ampí acaca a
chachihanaqoíhua báthafira^aña
follcapichoabahuafaísina ancha
amahuatauina taquerhá HalH.Ha
ccapa yocanaepaíca amahoaca a •
mahGaraqnitanina:vca ftma ama.
|nafsina,iofcpharo: Sarama hna>
nuay hilanacama pámpana cama*
chimna,|íppaqmtlihailichaívjl.
nima laf m qhnítataoina. Iofeph-
a<ca lyafafsina marauina Hílanac
Nca hayatbáhopanacamScahu-
t«nrll,aís,raaBCSpahutipanaha
l*c»fifípilcataoina.Hnpanacapi.
■■«■«pana tnfephaqnítaqoeffa
iiavp, mnnabachatipana ¡„cna
kla£! 'lqi??rtBiM!M«»»"AtMhi
«■■P^iacaporarag hanihi-
huaa-
CAP. I. DEL INTENTO
y motiuo que tuuo Diosen
bazerfe hombre,
EL Patriarca íacobfcom¿m«
ta la íagradada Eícriptura Ge
ncf.^Otooo doze hijos: icscoa
Iej folian guardar ios obejas<nel
cabo:yelvnodellosppfll0ftll)re
I íephribuaconlnl>adre>Porfl
le amana mas que a todo», dizíen
do aeftc engendre fíendo yo vicio
y^y es calí el menor de fus herma
nos,y de amar amana tambié «Jo»
otros hijo»; por efifo amándola
emb.io a lofeph diziendo: V e hih!
mioaverioqhazétusherm^os
crnelcampo,yneftpn buenos r»
y lofeph obedeciendo fue.. pe^
fus hermanos váendoíe del**,!.?
veniaparae'lpsholgaroufecX^
fi viniera vn enemigo fayo ^
nendolofepbqaeriJodernn^
masquetodoslteniák'"^
d.z.endocomoiematarem? en
clío yíniédo alca*po á*Z S*or
^aovuoscon^otro^^^
,
•
VITA .fiïUjStfW,
anti mercader faríriro cocha ala
;hatana í'afsüía, alakhapifcataui-
ia,vca mercaderafca Egypto ma
inniro loftph irpacauina, Atjqoí
tafea haahaapa amabuarapa hti-
ia thaana chola vlljaftina ipina
lahhufitíaina hachataoina, lla^
¡niíicauina , haya mará raank*fa
tai mokhia maniata uinci Cami,
icafifaacafahaní cufifsUiñaha-
lacbiricattina
i Acá Patriarcana y cepa lo-
ph hiUnacpiro qtyjicauüca le<
iCirifto Aaquülaiiaalakhpacha
i* a.apacharo batarjipapi vnan*
litto Hílanacay Dios AuqailTa
:ap<chauijairí haqaVnaca ama<
naUína, collana amaluiata yoc-
ihaqnc : túcoma fatauina, baque
cuisínfcahaqaenacana collana
fapapi caca, tucupanfea colla
kAoquipa, Carama fnllcanacama
laoima, fafsiua qhuicanifto,ha •
vUiriqnici q V uitanilto , maafca
aíTinaca quífpivri hiolíonacata
ti collana gracia Díofna y ana-
ñapa haqainocarapiri;hiufTana
Díofna hoabpaparo tacoiyri
fa Xpo AoquiíTapílla checa Di .
cancafsinfa,taque gracia churi
Ctnc.lsinfa haqae cancoñapanca
ntpi ahkhpach i chaqui aropam
qoi vatíchiftoti . masfea gracia
qoi hamorpaaáaííataquibaqui
caraptjto , hupalavccpílla caq
pirí "iñaya iayqoípa Diosgra
«h orillo, choy rn'aíraro collana
maca vaticht , cchama chovma
uilto;aropa catuñaflataqui co
llana
carlcfino de- venderle a¡rrt merca
der eltran¿eroJe vendieron ,y a»
quel mercader iieuoa iofeph a la
Prouín tia de tgypro.y lu i sur e
viendo auíente de íi a {q qu rao
hijo, mucho fe tncnltijcíojy í.oró
y en muchos años uo <omio boaa
do que bien le.füp^'fflV , de quaU
qoiera faerteque lealegraílcn^a
rece que no ie ajegra-ja.
% Eít¿ Lofeph hijo det Patriarca
lacob ébiaúo a/us bermamos fig#
nifica !a vcmdajde 1 fc i'.S V Chr ilto
Nucllro Señor deícicío an titira
Hc,rtn*^6,,,'¿;i» Oíos ÍS > anuo»
do macho a los^i ombíes que tita
aan en el mondo ¿ixo a íu qu ri*
do hij<v Hazte botv biC.. y fteZitnv
dofe hombre fe )uzo hermano de
los hombres, v ft| k beranoiJaare
ños leembio dizKndo; Anda vt a
ver a tus hermanos , y no nos ia
embia para (ola mente vernos, h>
no para redimirn¿JS;para alcázar*
nos la ireltímabSc gracia, v auxi*
lio de Oios. For|jue.lelu Chullo
Noeftro Señor» aunque es verda-
dero Dios,y dador decoda la ¿ra
cia,no nos haeníeñado coni«io*>
lapalabra euquanto hombre , el
camino del cietoi lino cambié nos
ha merecido la gracia paiaq le vo
nozcamos: porq el todo pedero*.
fo y fempíterno Dios, por el r.oi
dala gracia,cnleña a nros corado
nes los loberanos millerioí , not
da fuerza y entendimiento paraq
obedezcamos a lu ley ¿para goar*
<5aimt
Ihiiacsitiachita aropa vea cama
huacaychañalTataquiJiuacaycha-
fsínfcaalakkpacharoqnílp'wíafla-
raqui,vcana cufikhtara hacañalla
taqui cufilsíñaíTacaqui. Aca pa-
chanquiri Iudionaeafca leiu Xpo
auquiíía acapacharohutipanaau
capa hutipana hamachatauinpi,
Patriarca Iacobna hila yocanac-
pa hann,vcanacafca fullcapa ala*
fchaquitauinahua , Iodionacafca
IcfuChriltoanqniirabanialakha
qui a!akhatauinti,maafca hihuaa
pifcatanina , ttaquefaapifcatani-
na ccakhfichapifcatauina, Crufa-
ro ccbacocatafsina hihuaapifcata
nma, hihuaatanfa lanfana chuy-
mapahnnuntatauina , vcehitani
Jafiinaraqui lefu Chrifto anquif-
iafca haquetacnrauina,haqocna
ca fupa,baqnenaca yatichiri,haq
naca fupa hiniri,haquenacaro ha
I tana cnunri,hani ina ina bacana-
ti, maafea alakhpachaiia viñaya
cama bacana churití.
% DiosanquííTanayrarha ala-
k¡^cbampi,acavllaghaácaaca
vraq„^pipi> Angeleiuaca hanl
W'agbclanca vcampipi lurataui-
n*>cancanauifarora cancana chu-
Ranina, vcatha pufi clcmetoras
Paa^«»»,n¡na,laka,!urataoina,
^panacapnrrcaancanihamacác
F« lara^tanina , vea fapapi nina
Pn;^«P»fapp,cacaSaama-
«ti. acafca a€o hama in¡nihníi
h[°* m?Y* Y** «machina cama:
■"«aghinacafca chauiianacaíca
coca
VLO Ï. If
dar fus folteranosmandanjictoi
perícaamenre, y guardándolos
vamos al cielo para q vina mos
allí bienauenturados,y nos regó
zijemot. Pero los ludios que ef
tañan en el mundo,vinicndo Nu-
«Uro Señor a la tierra parecióles
que venia vn enemigo luyo, co-
mjloshijos mayores del Patri-
arca lacob: Ellos vendieren a fu
hermano m<nor;pero los ludios
no Mámente vendieran a lefn
Chntto Serios nueítro^fino le nía
taronjeafnigíeron^e afrentara"
y enclanandole en la Cruz le m*-
t*-on, y aun eftando muerto le a
bneron el coraron con la Janea,
y Iefu Chrifto Señor nueítro tam
b«en diziendoafsi me tratara, fe
hizo hombre por tos hóbres,»*-
racnleñaraloshóbresjParavÍ-
uir entre los hóbres, par* morír
porloshóbres, para dar vida a
los hobres, no vida común y or-
dinaria^nopara darles vida pi-
ra fiempre enel cielo.
.5 Gen. i. Dios S. N.alprinci-
piohizoelcíeloylatierra,yiu.
tamétela.coíasqvemo^yalos
Angeles júntamete coalas celas
qnovemos:Aloánotcniafer,
d'üfer.Demasddtobízolosele
nicntos,elfueSO>eIaKre,e! agua,
y la t)erra,ydi5(o también fea ert
tf e íi como enemígcs:Por eflb el 1
r««gonoquíreeihrbien con tY
aguajvefta lera defb manera haf
ta que Dios mande otracola,ybi
20 también tle citas qujtro cofat
meftlandolas.a las aaes^peces,
Ilílíl 1 III
., VITA C
cocanacafca cana nulT^nacaía pu
fi cayoninatafa', acá potí yaattíá
raqui luratanína harccafsina cchi
nalca baquena tucuyakhana.haqf
calakathá,thaathá,nin.ithá,vma'
tar*$l!iratauina,hi<ka maya mu-
do hama,nía luratfca alnuraq. cá
cañaraqui hacanaracj. ñekena la*
rata hanchiro apantatanína,apan
tataícahiufla hama haque faatta
tauin*,amautta, chuymakhtara,
alakhpacharo mif i,vcana cofifiri,
acá culifsíiíafca Ofos vlljañapu
4 Nía mayni chacha loratatfca
marmíraqoi choraña amahuana,
"hupápí amahuafiñapataquijcrirta-
fa arorttafiñapataqni hacaíiñapa*
taqui,vcafcaAdanalaiqníquipa*
^pana , maya haraphípaapfnhna
vea haraphithá marmi lurana,ln
rafsiníca A Janaro acalma marmi
manila'sinachuratauina. Maya
Coüana ancha. ufifíña vraquePa
rayfo fntiniroraqui irpatatauina
banichicama acáeama fafsina hif
■ni haqu*hna lata cácañataquira
qui, chuymachuraclamca vcápi
ennafa canela chnyrnaraathá la-
rahata,amparamáquihaa,fatau'f
ira, hucha (ufar aquí luratanina,ba
mhíhtunataqut haca nana cocapa
chura raquitanina, alakhpacharo
mañam.i huaquifihna i'araquitani
na,ane!iahifqnipilla acanaca lu-
ratha hiíqui cancañapa vlljafifsi-
na acanacapafta apufnacafpa,hu*
papacha hucharo t'mquifpha,Lu.
citerhama,fafsinaraqui Dios au-
platea maya aro camachitauína,
han i
HR ISTI.
arbole*, pintas y animales, val
fin acabo en e! hombre: y al hom
bre hizo también déla tierra, del
agua, ayre,y fuego; como vn pe-
queño mundo: Y delpues de he-
cho infundio también el alma, el
fer,ylavida en el cuerpo hecho
de barro, y inf¿v*'dida feleuanto
en pie, hombre como nofotros,
fabio, lleno de enteudimiento,pa
ra ir al cielo a gozarfe alia, y efte
gozo es vera Dios.
4 Defpues deauer hecho vn va
ron quilo darle también mugef,
para que los dos Te amaífen y quí
helíen y hablad" n entre fí,y viure
flen juntos; poreífoAdan cftari-
do trafportado del fueño, faeari-
dolé vna coftilla,de aquella coftí
lia hizo la tmiger,y haztendola la
dio a Adan,di¿icndole, efta fera
tu muger, y metió a los dosjnrí*
tos en vna muy regalada tierra *cj
fe llama Paravfo terrenal*, y pata
hazerlosnoblésles dixo, haréis
qoalqntera cofa avueftro alue-
drio con'aquel entendimiéto que
os he dado, y éfto eílá en vocftra
mano: y los crió juftos y fant os,
y también les dio el árbol déla vi
da para no morir*, y también les
dixo, Poder teneyspara ir al Cié
lo. Y Dios nueftro Señor dizien»
do, hecho he a eftos muy nobles,
cofa íjuc mirado a fu gtan noble-
za fe cnfoberue'fcan y ellos de f*
yocaygan enpeccadocomo Lu-
cifer: dioles vi) mandamiento,
que
Um cclwwathfr.orar.ati, maafca
|anika lurañaqui; chay ptoichÉ
camah3nUCacocauaach«pamá
l»"al«« ftftwä maya coca VjlJ';
chi.raM.p^Eüafca-biorn^aropa
papachals.na.maya Catarina aro.
p catufsi.a, Adanampi hupápí
b-mi makaJuta-i laiifcocanaachu-
pamank5p,lC;,tauin^paoichi
J-fnaaropapápachaíaaíua/á:
paGhau.patfca Adá.híofla huahua,
nacpampi huchauiíátha huchakh
tararo tutacana, hani htuiritfca
M«'"'ojCcapacatfca buakfachara
M'oínaamigQpatíca enemigop*.
coaocaparo hucha layco.
:> AclanlurarsjnaDiosauquiíra.
«*yac0Uanafo1n3pp0ñlJi¿raísi
^amachataumpi^appahuala,
atha,lara^auina^ocbaropur¡f-
inrcaAJappuñu.bamapa^fitaa^
4,paqmf,paafCa ^aakhlliíípárca,
c*«taqo^plhuakhlJ¡r^ai^ *
•n^m.chcavcíapba^inayra.ítaá
^yaCancpha¿lCanp,,camif?
aOCaruhu,pathah,rcatauincaha
*MaatoAdanahiufauacafaIl4
Mfchkbahararauina,aca-yaa-
fcfca yocaha fraq tQf uni ¿ ¿
«a^aísinfcataqueyatíñapa»!
fcacanapafcaacayaafappora
^carnna,colIanahifquf^
P^.amahoanapalca apara aa
»T.,nahamara9ccapaCa canea
Hciiu^ib^tcaxSlj^^
papi,
LO I. r,
f|
«lie -noaaia degnarjatf« con dífí
W?W con mocha facilidad,
niortroJesvnarhoIdUien^ooia.
ambos a dos no comeréis eJtVu-
todelte árbol: pero Enaquebran
toe! mandamiento de Díos? y to
m^ndoelcenrejodeynaSerpIéte
Adán y Éua júrame comJeVó el
m?M&WM** 'dicho ñoco
pallado Adanjutaaétecó noío-
tros fushiiosedejurtos nos hi2í.
roospecadores^de inmortales ffiQ
»ales,de ricos pobres, de ami¿oX
^e^pios CMemigospor el neca5«
¡° lene hecho: píro¿da ccü¿
brandoreydefbara ['¿/;***
le huaiera hechado aperdtr „ h„
"era dicho, eff.fe.fI?X;°,ÏJ
¿«npr. inliüz ymiïerabU.coma
£* »or no au.-r obedecido *, %
«...^.«.«o^erocúpadeciído!
.edeAdaydanolotro,,divn V»
l.osrauorecere y d- „,„.,, J *
t.,.„ ,/ u-'"'euo adere
SSEKff '•'?«* *¿j¿
nijcKiehara hombre, v di»;: i-ii
moftro-toda f.i r*ll Y d'z";do,a
Potencia en ^fXtoü yT /^
ífoía^'-M^nJ»d'r»««£'
',an90«*/ye1Ue,.ruHi. *
j" para
, jr
f4
VITA
papi,hiüflanaca layco haque tucn
rípi: Acá hiiilfanacr.ro churaui ha
echa vaa caquipanfca, haniraquí
ílaquí qhuttanitauiltantí haquc-
naca haccha yaa hamaraqni víla-
fipha fafsína, vea (upa anquí íta A
dañan* hucharopuriutpatháje-
fo Chrifto auquíífana qnífpiyrif-
f^na, fullea auquiflana fullea Ada
«alfana hutañapacama (cannfa
MartirologioRomáo fihama)pif
cahachu patacaní Halla tuca ton*
caní llalla tuca ma»ani maquipa*
tauina: acá hueca mairalca Sopa-
yoqui haqnenacahaquettataui-
na,Uíornahaqorpafcapaña Sipa
)fo taque llullípinía, hanicchuf?-
rauirtti,virUyapinihucataoínaDt
osíiroín haquenaca,nayra Dios
buqutíía banira Moyfenaro tun^
tacamachita aro, acá huacaveha-
bata fafsína churacatauinca huc-
rafaéchina niachnratatfaiaca hti
pafiruirinacarufca Diosanqnif-
i amigópa hamaro collana y oc-
janaacapacharobutariapa haque
tocuñapn , tncnnihaa firitanina
icharnacaja vaánchampíjhaníra*
^ui ccanaca atamírítaninti Ada-
fía quiqu'»paro,Noero,lobarQÍa,
uccapanacarofca Abrahanaro,
Moyfcnaro, Daaídarofca, Haya-
•olca,haccapa Prophetanacarofa
icana arompí Iefu Cfcrírto aoqui
Tana haquetucuñaprt ccanachiri-
auina.
r úr Nia acá pacharo huraña vrn
»uripanfca ;nayrarba pnriñapata
\u\ vra hifqui hañacancatauina,
vcana
CHR ISTI.
jo, para que fe htztelfe hombre
por amor naeltro: Y por íer gr|
cofa cita q fue dada a nofotros,
no nos la enrabio luego, dizíendo,
aguárdenla los hombres tambié
como cofa grande; por elfo rfef*
de que nueltro padre Adán p«có
hatta la venida jiejtfueítro S. Iefu
Chrifto, de nueltro Redéptor, de
nueltro fegnndo Padre, de nuef-
tro fegunüo Adan,palTaró(comd'
dize el Martirologio Romanó)
cinco mil y ciéto y nouéta y nue-
ueaños-, y en ellos tantos años el
Demonio folo tiranizana a los
hombres: pero aunque el Demo»
nio engañaua a todos.no falcacá
hombres de Dios,n*empre fin t'aU
tá huoo hombres que fírnieíTen a
Dios.afsi antes queDios nneftro
S. díeííe a Moyfen los die2 man»
damientos^izrendolejeftos guaf
daréis: y también defpuesde da<*
dos,ya eftos que le fcruian,Dioi
nueftro Señor como afns amigos
les rcuelaua la venida de fu fjbe
ranob'joa la trerra,y fu encarna
Cian^iziendo,!* hará hóbre coi*
enigmas efcuros,y no fe lo dezia
con claridad ai miímo Ada. Gen.
i. Noe Gen. 7«lob. Cap. 19. Pe-
ro a otros, a AbrahanGen. zz. a
Moyfen Ex. 4 a Dauid Pfal. i)t
y a otros Prophetas, Ifaí. 7.CV45.
con manifieftas palabras los teue
161a encamació deN S iefu Xpo
6 Llegandofeya el día déla ve
ni da al mudo, primeramente fué
«eceflario aparejar Ucafa pajra
pofac
1
CAPITVLO I. f.
^a^haqoetiicuñnpat^ui,!!^- po&r.paraqae en ella fi hizieifc
cbi Mtuiiapttaqaiuca yantaquif nombre, y para que tomarte cuer
cavinaya l.iyqu«p.i Dio. mayni p0 bnmano, y para efto quífo ef
dozClIaSátoloachínanaph«cha. et.rno Dios aVna ^onz^lla hi.a
^f"la^a"^a^"la/üt5.ni- de San Io^hin y de Sata Xnájla
Nayra aaquilTa Adanataquicca;
DiosauqníJIa vcapa hacco.colla-
na vraqoe Par ".yfo terrena! lora
Muiría; anquí lia lefuChrifto ta
mada María Dios NbeílroSc ñor
paranueítro prímerpacfre Adán
en lugar de Tu cafa hizoefParay
lo terrenaKtierra lindifsínu: Pe
En. collana .I«.p.,coll,o. hä $¿ UffiSÏÏS 8 coe ro bl
gm.lnr.tMm., Adanataqaicca dirijo de la foberana vír.L
«k«ba lB,a.ipa„«, ñek.rj(jU¡pi £D¿ Mar¡ /d 7"Vf fe"
e.vraq.ieraqntp^huran. veca cho deb.rro J»,„ f ÍL°J i -í
Mrfc. .a.akfcpacbarh, b$.n, a K» SECASE ,f/^
fe;j'mWl(b«,, ciclo 1« dio caía coKü ifíÓ
o ana Sata Mariana pnracapa, aae fue lai eñtn"ft„ i - ,»
ollanavi.tadernacan.pi.collLá ?av¡ «. ¡|" ¡. « ' '' T"? de
i¡faa.nacampi)coHa„aP,ú,ncfn" ^^S&ító**.b«Wfc
.u.pí.colla.fahif.michnra.sin-a. ^S^ffi^TO**
acamp, phaccata , frnnaychat. nos do»« vi»./' !>,fccrí'
uahnapanar aVcpataqui hakhll. Zd°("hZ 'ÍZ&cT" **
a»r>na,qhriitinaaDacancañanara J- „i **»*g*waalni
Up,ct.„quiti„Pfa .acapaT„f* , e'teaSut^'-S
o.nnf, hanipi Nieto, síñoran. ^fc £fi «' £*
aecha coya cancañaDarrttMir,»-; - o ^j"- uc nueitra 2>e-
.yrarha'üios.vcatfcavn^ "' ÏÏÏÏtteWWt^wtef
iquiííana taycp.Vpilla,taycpa ca
><PTr>v,Y&L^£"t fir » ÏÄ fe'i ÏÏ r°l5' PÜr
'coMana?raciapa churatamna ,?!£!?.' ülo,reo,OVB« ÍM
qwSátoLcarfamaamoi «.I? 5? a't,fs"n»m" J«e . rodos lo.
patt.ofc.muha™ P ' *"«*>•*.■* «««Ve aune».
teas d7Jor;m;r;te,i,hii0 m«<*
loe
1 j
1
J
i<T VITA c
qnenaca bamayancca amkhaíiña
chursrauina.^.Vckharufcahíhua
ñapacamahani haccha hucharo,
fciska hUcharo puriñspa churata-
sina, nayra auquíífana hucbapat
la pecado original futínitfa, tayc
panapuracpana haccutatacacav-
ca phucatpacha llumpaca cäcaña
churatanina. 4. Vckharufca Spi*
rítuSantona lurauipathá hacen*'
tapha fatauina.?. Vckharnfca yo
cachafsina hani marminacabama
aycufa yocachphátíijy academ-
ia baniraqni Virgen cancañapa
paccaaifphanti fatauina. 6. V'c-
kaarufca Jmn'pana hanchipampi
almapampi hanikatafa thnkhfa a
lakhpacharo irpara cancpha fata
nina. 7. Vckbaruleaalakbpacha
iro yorpa tbaaro ancba collana
vtcañaro cunYiñaro ancha alaaro
vp'ttaataitinajvcarufca hanipi ca
¿dnipi.ri fantona almapafa puri-
fi,paña angel canquirila. VU.-ma
aea paccallcoyaanacapi Ntiellra
Señoraro churatanina, Diofna ta
rtpa canean i fafsina,aca hamaco
llana churafsiñanacampi chttra;
rafea hifquichatafca,aca collana
Jeñora aca pacbancafsma' ancha
:'ol|anapi hacatauina, inti hama
5pailcháqnitaüirjají!ijmpaca ali-
tafa, haquenaca ccnyafa haque-
Jaca anjp.huafa, hani ccheca cispj
'Hinac-- fa, maaíca ayhachaqoi v*
lina cafa , ha quena ca llaqnipaafa
3iofaro chccakua fafa taque, co-
lana bifqutnacampi phuccata hä
fetharnqui aca hifüuinacjDalca",
411 ií
HR ISTT.
los hombrespor cofa que víeflfe.
Lo 3. Le cócedío el no pecar mor
talmente ni venialmente;y añ fer
libre del pecado denuertro prí*
merpadre, que fe llama pecado
originaI,defde el panto ó fue con
cebida. Lo 4. Dixo cócíbira por
obra del Spiriio~?4nto. Lo ? .Di
xo, Pariendo no para con dolor
ni pierda fu virginidad. Lo 6. Di'
xo, Muriendo fea lleuada al cié*'
lo en cuerpo y alma fin que ni au
tantico fecorrópiefle. Lo 7. Hi-
zo fentarla en el Cielo cabe a fu
hijo en muv eminente trono glo'
fiólo y muy alto, y alia no líega:
¿I alma de qualqnier Santo que'
fea, ni aun el Ángel. Mira eíW
fíete cofas dio a Nueíha Señora,'
diziédo lera madre de Dios y def
ta manera aiiicñdo (ido enriquecí
da y hermofeada coneftosfoberai
nos dv)nes erta benditifsima Seño
ra E Ib nd o en el mundo riuio co
altilsimaperfecci5,refplandecío*
como vn Ib! puú^hnmiMándofej
haziendo bien a los hombres",am¿
do a los hombres, no mirando a
la izquierda ni a la derecha, fino
mirando al fuelo, compadecién-
dole de los hombres, creyédoen
Dios, y llena de todos los bienes
fobetanos; y aun defde íexoselV
tos íus dones, como piedras pré-
ciofas
qoefpicala hima, likh urina ppall
thirina.
KCamachafnapi htuifanaca aea
Señora alakhpacha Angelesnacä.
pi vrunctma arofcafsínfa, haque-
nacampi arofiri, haqnenacataypï
faranaqueri vlljafsina''vruncuna
hifqui lurañan* *- luripana-íhachi
pana ayunipanaíOr ación luripa-
na^CoIlana yaáaca máqbnechuy
manakayuifipanaí bädiapinihua
büaracuATna Vea pachacachapi la
cala ebuymafa thaaca mafha ,vca
sollana Señorapilla chokhta fun-
ja marana,autijatafa huañajata.
[a,car¡]acafa,hflnikataqfaalK;afi
luquiía.hiicha yaaro lanecatanin
ynáka!sínfa,vmafsinfa,iqUífsin
a,arofifsmfa, hani hilafqrnpaata
nnti.amkhafiñapampifca, muña-
apampíjca.hamurpaañapampíf-
* Dios auquillaquí amauiríta*
majianiraquícaritauinti.maar-.
«viñaya maampimaampi Díot
Jiauirina.acahama vlljafsiníca
P^aniftini Dios ancha ha.
;n«hua , anchahaa yati, tsque a
P*r»hiu,ancbacollanachuyma
£»* laísínpi hííha , acá Señora
Papa«mihar,chipampi, collana
■n,k«aanan¡1lurapaca.iiimaña
,,l»P«<a taque HallirittakhtírilH
uipachá
|P..n. ACÁ ÁNGEL S.
•brielNucrtra inorare hutaísi
polnajrocpaahua haceutafsi
Ba yoc*<i)Ahatéiafsina ata
tacanea vcatháarofi.
CAPITVLO I. ir
comopiedraipfeetofat relumbra
uany refplandecian.
R Quehifieramosnofoerosvie
do hablar con los hombree,vrDit
en medio délos hombres , hazer
excelentes obras llorar , ayunar,
h«er oracion,meditar aftífsmos
milterios dentro de fucoracon,a
la que cada du hablaua coíi lo«
Angeles del cielo? Macho fin dú-
danos admiráramos: entóces íi %
quedáramos abobados, y ato ni'
tosíPorqye acuella íóberana Se*
ñora en fefenra años aúqtie tenía
hambre,fed,canfancio ni a tintan
tico,ni lo quecsel negro delar-
ña tropero en peccado , aunque
com!a,bcaia,dormía,habfana,ntt
excedió la medída:«on fu memo*
ria,y con fn entendimiento, y va
lantad afolo Dios quería , ni fe
caníáua ,fino que fiempre mas, y
mas amana a Dios, v riendy ett»
defta manera, Tiendo hombres <íe
razón dixeramos Dios es Gran*
dtísimo: Sapíentíísímo, todopo-
deroso, de altífsíma bondad: por
«cer criado a eih Señora excele-
tifsima ene! cuerpo, y en el alma
fintantteade mancha, limpia -
yqneconfa her moflir a
excede, y íbbrepma
a toJ«>8 las colas.
CAP. II. TRATA COMO
€1 Archangel S. Gabriel viniendo ,
co» la embaxada a N.Señora le ¿i
xoqucconcibiriaal hijo de Dios
r'e pariría. S. Lucas Csp ,
B i DES,
I?
N
1 I A Iefa Chriftoauqüíflata
* qui S faucla Mariana purac
pa luratatnábani conafa cebosa
t¿,maafea lefu Chrifto anqoifla-
na boeañapaqui cchufatauin*,tai
cfla Nueftrafenórana marapafca
Diofnataicpañataqui , niaraquí
py rita uina, vea íupa Dios Auquí
flálca hatañapa hani ccararo hur
piró hithiyña amahuantl tüHanf
ca nayrarha qhuitaha vea Virge
áonzellaro acá yaa vatiñapati'
qoifaíjina (camifvSlucasEuan
geliftafibama ) Dios arjquiíTa
Ángel S. Gabriel Nazaretfutjni
marcaro , Gililea Prouínciaro
qlniitanitauina,vcana mayní don
zellaro , mayoichachápí,Iofeph
fntinimpi defpolataro, donzella
na futipaft^a María, máynifa may
«ifa Dauidanahathaparo aroha*
camaatamahata fafsina. AcaCca
ennajayeo Ángel qhuitatauina?
hiufanacana Dioína yoepana ha
que tuenoipa, bU'qai yatlñaíTata-
$, Diofna yocpapiJIa hanípi cha-
chan.! lurauípattí haquetucuna
maalca Spirítn Cantona luraoipa
thä haq tucutauina, vea Tupa acá
yaa anch a haccha y aa cáqu-ipana
Ángel qhuitanítauina alakhpa-
cha hacjvcafca haníinaina Ángel
ti, maalca Gabriel amahuatapa
huahuapa,alakhpa¿háTa maya co
llana vtcarunijtaqnetriá vnancha
acá Dioína hutañapafca, yatica
yatipiCcataninpi, maalca Dios la
paqui yatitauinajcamifakhaaca
y.ia Jurara cancachini vea.
2. San
VITA CHR ISTI.
DE S P V E 5 de fabricadas ya
lasentrañasde Nuellra Seño
ra la Virgen Maria,como mo
rada para N. S leíu Chrilto,no
faltauacoia alguna mío lolo fal-
taaa fu venida, y también le cum
plia la edad de Nueítra S para ler
madre de DioSf^tfbr eflo Dios N.
Señor no quifo ditr.'rír de oy , en
mañana fu venida, fino qnedizíea
do primero embiare a aquella dó
zella puraque fepa elle miílerío,
(al'si como lo dize el Eujngelilta
S Lucas) Dios N.S. embio el Án-
gel Gabriel a vn pueblo por nona
bre Nazareth, a la Prouincia de
Galilea, a vna donzella en aquel
lugar defpofada con vn Varo lia
madolofeph,y el nombre de la
donzella Marta: el vno y el otro
déla calla de Dauíd , diziendoíe
conforme a mi palabra le dirás:
y efto porque caufa embto al Ah
geH pata que nofotros lupiefle*
mosbienla encarnación del hijo
de Dios, por que el hijo de Dios
no le hí¿o hombre por obra de
varón , fino fe hizo hombre por
obra de Spirítn Canelo ,p«>r ello
por íer eíte mi y grade milteríOjC
bio el í*ngel morador del cielo. y
efleno Ángel común y ordinario
fino a Gabriel fu querido , y que
en el ciclo tiene \ n principal la»
gar feñalado entre todos:y de Ca-
ber fabian los Angeles efta veni-
da de Dios: Pero folo Dios la-
bia como auia de ler hecho elle
mítlerio,
z Saa
i
\
I
t S.Gabrielafca Diofna arepa
Cama Galilea Prouinciaro mata-
uina,Naz;irethfutini marcaropu
rilsinfca, col lana donzellana vca-
fo matanina , vea feñorafca han-
chipampialmapampi Virgen can
catauina , raque Vírgenefnacana
lirpupa hamaraquitauina taque
Virgeneínacana , Virgen canea-
ñapataqui callararapiripa raqui-
íauina, vtafupa collana Virgen
cancafsina , vra poncofa hiíkata-
ta oración luraícatauina , Virge
nanacanfea, donzellanacanfca a?
;ahama lurañapí.nipi , Ilumpaca
:ancañ*pa haní kañuchañataqui.
NJoeltra Señora Virgen cancalsin
a defpofatapi cancana , camiía
lantonaca fi hama , Defpofamaa
ocachípana ,hani haquenacana
iünaiñapataqui, haquenahna ha.
lifi fañapataqui,maafca camiía S.
nació fi hama : Supayonacana
aní lefuChrifto auquiíTana ha*
aecucuuipayatíríataqoi S.Iofe
ha Nueftra Señorana defppfopa
ancana,rcaíca ancha fan&otauí-
a, ancha hífqní cbuimaníeauina,
ocha Diofna chnimaparo puriri
ujcatauína,paníchicparaqai Da
idana hathaparaoina , Camiía
Mosauquiflfa Dauídaro yocana
imatháhua hoahuanacamathá *
uayocahahaque tucuní fafsína
¡fcatam'nca hama:S»Gabrielafca
ia Dios auquiííana , $ca arohoa
hata i vea oozellarofataalakhpa
lathá allokha Arígelefnacápí ha
ttaaíaa:AngeleÍnacapílIa tatpa-
na 1«-
CAPITVLO II, lv
2 S.Gabríel conformé al manda
to de Dios, tue a U Prooíncia ele
GaiHeary llegando al pueblo lla-
mado Nazareen, fue ala cafa déla
íoberana jdotizetla que era Virgé
de cuerpo y alma , y también era
como efpejo de todas las Virge*
nes, y fundadora, y prineipio'de
las Virgenes,para el ertado de la
yirgmidad.por e,flb la benditífsi*
ma Virgen a puerta cerrada ella
na haz i en do o rae ion, y delta mar
ñera deuen hazerlolas Vía^ene»
y donzellas pa*a no manchar fu
p»reza,y nueftra Señora aunque
era Virgen eftaua defpofada (co-
mo dizen los fantos )paraquepa
riendo fin fer defpofada las per fo
n a s ii o m ti r na n r a fl'eu , y di x e fl en
parido hade íligicímo matrimo-
nio, y por otra parte, como dize
S. Inacio, paraque los Demonios
no fnpíeflen la encarnocion de le
la Chrííto Señor Nueitro.San ío-
feph era Efpofo de Nueftra Seño
ra,y eííe era muy i'an&o, muy vir
tuofo , muy agradable a Dios ,y
también ios dos juntamente eran
déla carta de Dauid,aísi como
Dios nuertro Señor lo aoía di-
cho a Da u id, diziendo De tus hí
jos,y de tus defendientes mi hí*
jo fe hara»hombre,y S. Gabriel
deípuesquele mando Dios dizi-
endo Erte recaudo dirás a aque-
lla donzella, vino con muchos
-Angeles: Porque los Angeles le
acompañaron diziendo "iremos
13
a ver
i
(■.
m
i
VITA CHRISTI.
na luriripána" taiépataq, amahua a ver la donzella que Dios a qu t
uidonzellapa,vlla«aníha fafsina rido para madre de nueltro Señor
arcanitauina. yhazedor.
. '• .
? S. Gabriel Nueítra Señora \
»a vtpäro purípanlca- San Gabrí
el íapaqíti mantatauina , haccapa
An¿elesnacA'fca p ancoro' halac-
tapifeatauína S. Gabrielafea Nti
eftra Señoraro vllaiilsina ( :Ca-
mifi San A aguftin fi hama) Yaca
na íama • vllína cani Cappa ifini , W¡
pu vlíinácani vJlaíirapitauina ,
niaioti halantatáthá,oracíon nua
qainca, vea pacha (/óriicionpiUa
acayaá arnutanalTataquipi vrun
cana nuiri ) Nuel¥ra Seño rafea
vcapacha Diofpi 'hatoppaticata»
t§ína qnillpícafa, Diofna yaapa
taque cnuytmpápiraqui amkhai*
Gatauina,Kayaífcataaína.Vcatha
eamífa,San Ä mbrofi o fi hama: Ifa
yanaPropheciaparaqni,acayaa>
thá qnUlcauiparaqoi y 11 éa catrina
vea L'rophecianíca,mayni dorize-
llahua Diofna y oepa yocachani,
yocachafsinfcajhaniraquihua do-
sella Virgen cancañapa chhacaa
fmití fatauina.Nuellra serïorälca
ancha alittíri chnymanifsína, acá
yaa chaymapana hílqui kayuiíi-
fsina Dios auquúla ehuymapana
arottacatauína, Tataf vea donze
lia cufikhcara faniikhtará Virgen
nayrahampi vlljaquífna fal&ina,
vlljahatíkha hamchakha, vlijafsi-
na íiruiriclha, luparipa tóífl&fim-
ca aneharaqui cuíifirí&ha^Dioiha
taícpaísincA vea donzella ancha
civfi&h»
$ Deipnes deauer llegado Sari
Gabriel a-la cafa de Nueftra Se-
nora,íolo S. Gabriel entro, y tos
otros Angeles fc quedaron en ia
puerta. Y 3. Gabriel aparecie, do
a Nueíh-a Señora (alsi como Di
z e S . A ng u ft i n ) a .p a r ee i o te ¡ i , a n 4
cebo deiindü rollro } de rito ver«
ti do , de g r a de fem b 1 a-n t i , d e ! p u e s
de puerto el fo],al tiempo que iue
Ien tañer- ala opción ( por quf
cada día tañen ala oración , para
que nos acordemos defte miüe.
rio ) Nueftra Señora en aquel t U
po,etiaua hazieiido oración di
rodillas^ eftaua cambie n .contri
piando , y. meditando los milíe
ríos diuinos con todo iu corac^ot
Demás deífco ( afsi como dtze S
Ambro!ío)eftaua leyéndola Pr(
phecia de líayas l'rophet*¿ y h
que auiaefcrito delle mífterio ,
en aquella Prophe«ia dezía: Vn
donzella parirá al hijo de Dios
y pariendo no perderá í"a Virg
nVcfad, y Nueftra Señora por le
muy humilde decoraron contei
piando bien efie mífterio , en 1
corado eltaua clamado a Dios íi
teriorméte diziédo S. mió deílí
ver cómis ojos a .aquella dicho
y bienanentnrada donzella ver
he o no:viédolayo la firuiera,)
, trádo por fu criada me holgara
qlladózellafiédo madre de DI
mu/ <
CAPITVLO h
n
Cüfikhtarachinikhä , puracpafa
ancha cáfikhtararácchínjkha, v-
cana Díofna yocpa haque tuca-
pana,ñañupafa ancha cufikhtara-
racchíníkha, Díofna yoepana ña
ñnta fafsín hífcatauinajhííquípáf-
ca Ängel malutauina: malufsinf-
qü quillpittafsina laru laru vliina
caía. Hamppatkhamama María,
Diofna graciapampiphuccatata-
pi,apnfla Diofahua humaropi ca-
qui, marmínacatha collanatapí
fatauína: acá fiama fatafca Virgé
Santa MARÍA hakhlarthapi-
tatauina, baní Ángel vlljafsinti,
(Aiigelpíilahayacutípi vlljavü-
jirítauina)niaafcá Angelana ham
ppatitaqui/coTlana arompi aro-
rapitaqui,Díofahua humampí cá
qni collanátahua taque marmína
catháfataquíjanchaalíttirí canea
fsina, ancha aynacha chuynianifsi
.na, ancha collana amahuaña ña-
■tinifsína.vírtudefnacampi hifqui
naca tupi phuceata cancafsina.
4 Nayrataycfa Euafcacatan-
na arorapitafa hanípi hakbfar •
thapitatauínti , Supayona hani
mankahatatií'auí cocana achnpa
mankama, mankafsínfea Diosja-
huatscuhAtafatafajhanipí carnfi
acafti fatauíntí , haní fauípatíica
'hucharopipurína,ttaqueta,koya
villullum tuctíná. Nra Señor ana
alíttauípatfca collana yaa hinflfa
nacaro purífto.Diolna yocpa hiu
ífanacaíupa haque tucupana,ala-
khpachathá Nueftra Señorana
purac
dichofa ferái muy ¿íchofas íerati
también las entrañas hazíendofe
hombre encellas el hijo de Dios:
Dichofosfera los pechos que ma
mare el hijo de Dios; y eftádo dt
ziendo efto entro el Ángel, y en*
trando proftrado de rodillas con
el femblate alegre dixo. Dios te
falue María, llena eres déla diui-
na gracia, nueftro Señor Dioses
contígo,bendifa eres fobre todas?
las mugeres: y díziendole efto la
Virgen Santa MARÍA fe tur-
bo de miedo, no por ver Ángel,
porq muchas veres, y muy a me-
nudo folia verlos: fino por ferfa
ludada del Angeljpor hablarla co
palabras de tanta honra, por de*
zirle Dios es contigo , y bendita
eres fobre todas las mugeres, por
fer humildifsima,por íer rao,
dcftífsíma, por eftar lle-
na de virtudes y do-
nes.
4 Nuellra primera madre Eua
hablandole la Serpiente no fe tur
bo,y diziendole el Demonio co*
mela fruta del árbol deque fue
dicho no comerás del, y comién-
dole feras como Dios,no dixo*)r
efto como es,y por no auerlo di-
cho cayo en peccado, hízofe def-
dichada, milerable, pobre: mas
por la humildad de Nueftra Seño
ra, por fu encogimiento nos vino
a nofotros vna grande cofa , ha-
ziendofe hombre e! hijo de Dios
por nofotros, baxando del cielo
B 3 alas
2«
puracparo mantiñapana Angela f
ca.Nueftra Señora h'upana háppa*
tita bahkfaripana, Maria hani ha
fekfaramtí,hanihuA na paya chuy
inampi huma arohapi Uallíri hu-
th^afinatí , na hanihaa fupayona
Angeipatti^piülapí humaro <jta
níto^hicbafca hupa toqthá fama*
ni a , c h u y m a paro b n a par ira , y c a
fupapi huma mayni huabuabaccu
rá.fsioa yócachahata , vcana futí»
palca íérulanípijh u¡i>a niccara Ifa
ya na mayni dózeílahua Diofna
yocpa buabuachauí fauipavllafsi
na jáchahua cnflíta ,amahuata vea
Señora Ijrujñafa. Pues na atama-
rpama humatápi vca,humapi,yo
cachahata, yocachauímafca ácha
hacchanipi/taq atípírinipi,aca pa
chanaicunamanahuaracufiñapt lu
rani>futipafca haccha apuna y oc-
pa fatapieacani, Diofafca Paai-
dana vtcañapapíchuraníjacobna
vtpatháraqhuipí haqnacafcatho.
khriííní faca uina,Safsinícapa nafa
checha atamafsína^thina nayra
Sanronaca aatafsínca,aca huahua
ihauimafca acá pachana áchahua
0iutuní,ttaqqnefini,humafcahna
buama yocachatama ttaqquefiri
mnturivUjafsína,ancharaqaihua
quíchuíihata , maya cacailinca'
na yocachafsina,hichukharo pufi
cayumnamankauípatkharo íclm
nocafsina , híchatpachapíní yati«
ma.Daaida hamahua apu cancani
fafsinca,Dauida hamahua ttaqq,
(iní hiínnpí, falsin hamachacauí-
na; Dauidapilla ahuatiritauina,
ahua*
VITA CHRISTI.
2 las entrañas de Nueftra Señara
pero el Ángel, temiendo N. Seño
ra por fer Taludada del: dixo No
tem.is María, yo no vengo a ti có
doblez a encañarte con mis pala
bras Yu no foy Ángel de Satanás-
Pjos rae embia a,ti,y agora te díf
gó de lu pa rte que tu agradas a f ti ...
corazón Por eífo concibiendo tu„
v'ii hijo parirás , y fu nombre del
fera Iefus Tu poco a leyendo lo
que Üxo Ifayas^Vna doncella pa
ríra al hijo de Ríos , te holgauas
mucho,,y delíeau^s feruirU.Pues
yo te digo Tu eres aquella, Tupa,
riras, y tu hijo lera ..grandifsí mol-
iera todo poderqípjhara muchas
marauillas en el mundo, y fera lia
modo hijo del gran feñor^y Dios
le dará la filia de Dauid,y gouerí,
nara a los hombres desde la cafa
de lacob,y diziendo ello, aunque
díxo verdad. Pero nombrando
los fantos muy antiguos , pareze
que díxo: Yo te digo Elle tu hijo
padecerá y afanara mucho en ef-
te mundo , y tu viendo a tu hijo
el que par i lie afanar , y padecer
mucho también te entrifteceras,
pariéndole en vna cucua,ponietv
dolé fobre heno, y ípbre el pefer
bre de beftias, dende agora fabtr
te que fiendo. Señor cómo Dauicl
padecerá como Dauid . Porque
Dauid fué Parto r,;
y loj
CAPJTVLO í.
ftahaatmnicafca > hichukkarnpí
vcqníríaiiqailTaléíuchriftofcays
ritsinariichukharo ichunocacAra^
qoí cancana.
f Vea fuparaqui Ángel Nueftrá
Señoraro: yoeama Iacob hamapi
caneani faísínavyocama haquena
ca r o y a tic b í r ïv 11 j a f s i'ri a ,c uk h a fa
marca marca faranaquerivlljafsi
ría, carita faycuta,humayiita lupi
jata .sromafa pampina iquiri ..pa-
callirí.nayrapathá ecát.itiyri, Di
os happatícafahama aromáthíyri
vlljafsina anchaftua quichuGhata,
llaquipayahaca fafsin ha machaca
ó iría', lacobapilíayohanipá Laba
futíníriá oriefápa pámpana lupi-
na híhuaaca aroiñaíca chaira cchu
nüta ahuatirítauína , hamaraqui
leluehrifto suqiíifTafca, haqnaca
D i o fä r o íi a kh füy h na fa fs í n a ,1 np i
thaa mutiritauirt^. Iacob Labán
yoanipa anchaptni alifrjacataui-
ña bilapa Efan'iarinífa yan'ccara-
qui ámahuatauina. Dauidafca
yóanipó Saúl fátiní, yocpá Abfa-
íon fñtíni, ancharaquí cchahkmi
canina , yanecachatauina alilna^
catauina , bihuaáña quí vllca
tita aína; Ha mará qui lefuchrif-
to auquiífatca acapachána haque
naca alífnacatauinaVcchinamán-
cafca hifiuavatauína ,hnpana ya
tichani , yocpatáqui catuíiui cor
pañi hupamancá Keuilitauina ,
Crufaro cchacueatatauira, Iacob
maya efcalera tbaana iquíghea-
tanina hama , Crnfa efeaferana
kiriuanaj Dáüidafca ahuatirican
cafsina
**
ylospaftores fe afsienran fobre -
heno,y Iefnchrííto fenor nueítro
fue puerto fobre heno.
% Por elTo también díziéndoe
Ángel a Nueltra Señora, tu hijo
fera como Iacob.fuécomo dezir\
le Viendo a tu híjoenfenar alot
hombres, viéndole andar de pue
blo en pueblo predicando \ rién-
dole canfado,ludado,aíoleado y
de noche dormir en el campo , y
velar.y que despierto le llega la
mañana,y leamaneee el dia,mil
tras efta haziendo oración a Di-
os,tiHichotec5goxara$y enrrif-
teceras. Gen. 29. Porque lacob
folia guardar en el campo fas o*
bejas de fu fuegro por nombre
La ban muerto con el fol,v de no
che tra'fpa fado del frio,afsi'tam-
bien Iefuchrifto nneftró feñor di
ziéndo Conuertíre los hombres
á Dios,padeeia ca!or,y trío. Lá-
ban períiguio mucho a Iacob. Ge
nef.27. Su Hermano Efautambíe
le íjr ? a m a l , y a D a h id i u fíi eg r p
Sauf.i. Re. 19; z.Reg i< y tú hijo
Abfalómocba pefadubreledtefó
maltratar 5 y pernguieronrafsitá
bien a léfu'xf ovN'.S los hombres
leperfígüieron en efta tierra, dí-
ziído matrtt!ehemos,Ie acotar©
y fina I mete le mataron hafta aq-
11 osa ó ti ien h au ia' etífe ñ a d o ,y t o
madopor fushíjosíe reiielarori
cótra el, y le enclaaaró é?a Cruz
y murió enlá efcalera déla Cruz
Gen.i8.como Iacob q le adorme
cío cabe ä vna efca'era, y Danid
B 4 íieudo
H VJTAG
cafsina haya haafaraqui maya fau
aanacafiuipkharo iquijatauina Je
fo C H R 1 S T O auqaiflafca al-
manacaíTana ahuatíripa cancafsi
nafauthä ,Kerotha lurata Cru-
fanaraqui iquijafsina hamahihua
na.
6 VHania aca yaa hifqui yat ióa
pataqaí S. Gabriel Nueítra Seño-
raro huahuama Dauid hama apu
haa cancani, Iacobna vtpathara-
quipi haqnenacaica thokhrifini fa
tauma/yocpattaqquelipana mu-
turi vlljafsinabani huaracuiiñap.a
taqui,hani vea pacbíiqmhuaña y*
ilapu hama huparo. puríñapata-
^jDios anquí fia hilanacay,qhuu
tiro cunachuraf$ínfa,naro chura
r a qu i t a n i fa ñ a c h ti i nmmp ip i c h u -
riri ,Haquenacaro alafcshpachapi
churi, maafca cchamatbahuatta-
qqiiefifsinhua.penitencia lnrafsin
hua,ayunafsínhua a^Dtíílfsmhna
acaja yaanaca luraísmhua acaro
mUluhata fafsínaraquipi ilúttyif-
to,hamaraquÍpi Apoftolesnacpa
roía quiquipa Iefuchriíto c chin a
juicio taripaña vru,collana vfita
ñaropí vt'Ctaapifcamama, vttta-
fsinfea humanacapi haqnaca ta
ripahata fatanina^atatfca, maaf-
ca humanacarhapi nayra mutuha
ca,mayacarzelatfa,huata vtatla,
maya huatautaro írpata caneaba
ta,cunamana mutuñanapí mutua
tafsjna,hihnayata cácahatafara-
quitauina, hamaraqui Angelaíca
Nuctlra Señora collana Virgena
fo yocama apu cancafsinfa an-
chapí
HRISTL
fiendo Paftor muchas vezes Cea*
dormecio fobre el bordó que 11$
uaua,y Ieiu Chrifto N.Seoor,(ien
do Paílor denueltras almasco-
mo quien dormía , murió en la
CRV Z,echa de vn bordon,y de
madera,
6 Mira paraque fupieííe bien el
te mifterio S. Gabriel dixoa Nu
eílra Ser. ora: Tu hijo feraSeñqi
como D?:uid,y gouernara al pin
blo úeídz la caía de Iacob, para í
viendo afanar. y padecer. a fu hi
jo no fe •afombrafle,y paraque nc
le llégale- el rayo de repente y í
fecas> Qios.N. S. hermanos mió
dando algo a alguno íuel.e darle
con penfamiento de dezir a mi t
hien.rae dará Da el cielo a los hi
bres,p,ero nos intima también di
ziendOífiíbireys aca coa trauajo
padeciendo, haziendo penitenci
ayunando, acotándoos, y hazien
do cofas femejaines.Afsitambie
el mifmo leluchrifto auia dicho
fns Apollóles: El vltimo dia d<
juicio afentaroshe en vn fublini
t.rono,y fentandoos vpíotros j.u
gareis a los hombre», y delpn<
de auerfelo dicho dixolestamb
• Pero voíbtrosprimero padecei
y s ;de v n c ala bo c o , de v na c a r z <
fereis llenados a otra carzel:dd
prefencia de vn juez , fereis lien;
dos ala prefencia de otro juez,!
reis muertos,(lendo atormétadi
con todo genero de tormentos)
afsi tibié el Ángel dixo a Nuefti
Señora tu hijo aun h'cndo gran
padecei
CAPITVLÓ 12
chapí acá pachaúa mmuni fata-
Dina.
7 Nnellra feñoralca Angelana
mayni huahuapi haccutahatafata
camiiapí vea cancaní,nacca haní
hua chacha vllttac.icti fafsína fa-
rauina fafsínfea Sanólo Angelay
Diofna taíepaatahua nVtahua ,
marrníriaca chaehampi vllcaíifsi*
na haceutaquirica vea yaa acaro
hanípí halantanití , Ifayapílla Di
ofana taiepaca donzellanihna Si,
, camiíapi acayáa cancaní? Dios
, camfí'f cana lurapa lito? camífapí
na Díoína tayepaha ífaísinhama
chatauina.Angclaíca acá hama fa
ta,Señoray Spiritufanclohua vea
calnrani,aca haccha yaa lurat-
panipi,hupapi eamífehinikha vea
yati,na haníhua yatifti, ifapita
Ha acaqui atamamama,äpañama
SanéU Yfabel apachi fumit canea
fsínfa nihua huahua haceutí, cho
khtapakl-iil hapihua hicha Diofa*
pí vcafca araaui,qníqnipa Diofa-
raquipí huroaica ha ni chaehampi
haquilifsína feaccutapha hiltama
Sacia Yfabelanahaecutauípa mi-
lagrohua hacentauimafea maapi
milagronípi vcfa,acfa, vea Dioía
raquiqqipi vea hamapha Si fata-
Uína,Nueílra SeñorafCa hifqui ifa
pafsínakata amucltatauína,man
qhne chuímapana iva fañataqui
amkhafifsinaramu&tauipa äkha-
ftfsinfca, S. Bernardo fipi: Seño-
ray Diofna aropa, humara apaa-
nitií ífaptahna, hamnrpaaraqtapi
Diofna humaroyocpanataícpa-
taqut
a ?
padecerá macho en e-fte mundo.
7 Pero Nnertra Señora dizíen-
do!e el Ángel concebirás vn hijo,
díxo díziendo Como lera cílbí
porque yo no conozco varón, y
dizíendo ello fue como dezír An
gel fantoDizefmeferas madre de
Dios , no entreuerna aquí aquel
modo conque las mugeres fueien
concebir conociendo varón. Por
q Hayas díze La madre de Dios
fera donzella,de que manera lera
eft'e negocioí C^ne quiere Dios?
Q^ue quiere que yo haga < de que
modofereyo madre Dios? El Án-
gel dizíendole afsi dixo: Señora
el Spíritufan&o hará eflb,eftegrä
miílerio fera obra fuya,el fab'e'co
mo ha de fer eíío,yo no ! o fe. O-
yeme ello folo te diré. Tu parien
ta faníla Yfabel, aunque fea vieja
y eíleril, ya a concebido vn hijo,
y agora ella preñada de feys me-
les: Dios ha querido ello, y el mif
mo Dios también díze de tí Con-
ciba fintraclarcon,varon,la pre-
ñez de fancla Víabeí es milagro,
pero tu preñez fera mayor mila-
gro , lo vno y lo otro ,,'eí mifmo
Dios dize fea eílo afsi. Ntieílra
Señora oyendo con arencíon, ca-
lió vu poco penfando dentro en
fu coraron para dar el Sí , y coia-
fiderando fu (ilencio San Bernar*
do dize. Señora, oydo has el re-
caudo embiado a ti de Dios , en-
tendido has también que Dios ce
qaíere ati por madre de fu hijo,
í* ? cico.
:
VITA CHRIST1.
taqul amahDauipa>humahakhlla
(imana, Ángel humáaíya fañama-
qoihua vllafqui,,ÍYa .faquima Se*
noray tunca hamppatkhamama
hani haya pacha amncamtí,iya fa
hata,vcaca qhuifpiyatapicancata
na Adana auquíífa carcuta hua>
huanacaropí tuca hamppatíha iy a
faquipha (afsin híftamahua , aca-
pachanquitihífqni chuynianina-
¿afea taque chuymapampiraqui
acá iya (¿ñama mayin*pUcT:ama;a
chachínacamana limbonquiri al«
manicpafa íyafaquipha faraquita
pí, Angeianacafa alakhpachathá.
Dios anquííTafa humana iva faña
maquipi vllafqui íya faqnima Se*
ñorayjiyafimancca alakhpachafa
cuíísinihua acá pachanqnírinacaf
ca chipíliraquíníhua.Límhonqm
rinacafca hahuratapicancacaní a
capí ÍT S. Bernardo.
K.Nueilra Señorafca>nianíaehi
ca aromípana iya fañataqui , ali-
etafina>a nparapaehícaafsina, acá
thah.ua D'toína fuparipa,aromaCa
mañana lnrata cancpha fatanína,
acá kata aro tueukhepanfca , ila-
qui Dios naque tucutauina. Dio*
fapília coílana Virgenána Mam-
para vilapathá maya híska híchi
luratau'ma Vluratarufca £l otara*
qni apantatau'ma nia apantipaní-
ca Virgen fan£U Mariana purac*
pana , vcahiska ha achí fa cunan í
caaq-ïini luratipáTca,Diofna yOc
pa,sácYilsimaTrmidadnafeguda
p¿rtonapa.vca almampi,vca han
thimpi maya tucutauina , mayní
penosa
efcogíendolo tai el Ángel aguar*
da folo tu eonfontimíento: Seño
ra ruegote infinitas vezes,di que
Si,no calles largo tíempo;(idixe*
res q Sí , en tal calo (eremos redi
midos.Adan noeílro padre junta
mente con fus hijos defterrados
te dizen rueoote infinitas veze»
O
diziendo diga de Si: y los bueno»
queeftan en «rftc mundo con todo
ín coraron te piden cite tu confeti
tirníento:las almas aun de tusan
tepalVados que etlanenel Limbo
también te dizen,diga qneS^au»
los Angeles defde el Cielo,y aun
Dios NnetVro Señoreftá aguardi
do tn folo confentimiéto, di que
Si feñóra, dado el Si el cielo fe re
gocijara,^ los que eftan en eíte
mundo también fe gomaran ,y los
que eftan en el Limbo feraiicon-
folados.Efto dizeS- Bernardo.
8 Mas Nueítra Señora íiendo va
cáfila medía noche,para dar el Si
inclinando la cabera /juntando
las manos dixo Aquí eftoy Eícla
ua de Dios, fea hecho en mi íegu
tu palabra. Acabando ellas pocas
palabras luego Dios fehízohom
bre Porque Díosformo vncuer<
po pequniito déla purifsima ían
gre déla foberana Virgen , y for
m*do le infundio el alma,infnnd
da en el vientre déla Virgen fan<
ta María aquel pequeño cuerpo;
formado có todas fus partes el h
jo de Dios,lafegnnda perfonadi
la sá&ifsima Trinidad fe vnio c(
añila alma, y cuerpo, fiendo vn,
foli
I
C A PITVLO I.
perfonaquicancefsinfa paya cap-
cañani tucuna, Dios cácañaní,Ha
quccancañani, haní hiuiritha hí-
uiriro tucuna , hani ttaqquefiri-
tbáctaqquefirirot uctina, ccapa-
ccathá huakhcharotucuna,Díofa
fsinía haque tucuna.
9 Nía lefticbrirto aiKjutfla, haq
tucnpana nayra fantonacjna, le-
fuchrífto auquíífana butañapha
kamurpaañaífataqui lurauinacpa
pi vea cama lurata canqui fípi Di
ifiía qoellcapa fan&o Efcriptura
jitini. Elifeomana maynt Suna*
pitido futinmayocpahac^ataaña
aquí alittafsina híhuatabua *
luakharpiquíkhatatauina, laepa
íihuátana lacpampi haqqiffaaca-
nna^nayrafcanayrapura, ampa*
íalca smparapura haquííáafsiná
|a amaya haétataatauína.Hama
aquipi Díoína yoepafea haque
Ocufsina, alittafsina ,acnpachan-
^üiri huchampi híhaata haquena
aro hutafina haaataifto.Vcathá
íayni Sanfon futiní, auquiparo,
"atay mayafuu haqnempi cafari
a fafsina fana, Indio cancafsína,
'hililteonaca amahuatauina, an«
pafca huahuay hani sáti, fnmírí
mahuchíta,vcaeaaca marc-ííana
ilokhahna fuma marminaca,cca
acá amauchita,michca hifqni vi
i vcafca acá marcílana allokha*
aa ccapacana phuchanacpa, híf-
aivilanaca ,aca mareflanaqui
tnahoama fatauina; Sanfonafca
pana hanihua napi amautha,chn
aiaharohua purito fafsina cafa
rafíta^
fola perfona ,f¿ hizo con dosfe-
res,tenJendo fer de Dïos,y fer de
hóbre. De immortal fe hizo wor
tal,de ímpafsible fehizopafsíblé
de rico íe hizo pobre, y fíerido
Dios fe hizo hombre,
9 Defpues dé anerfe hecho horn
bre iefnxpo N.S fe cumpliere per
feclaméte las cofas hechas delo£
fon&os para q entendieflemos la
venida de NS. Dize la fanaa Ef
criptnfa. 4. Reg; 4. que Elíleópa
ra refneítar al hijo de vna Suna-
mitide, ínclinandofe fe tendió fó
bre el niño muerto, juntó fu bo-
ca con la boca del muerto, y juni
tando ojos con ojos* manos con
manos refucito a aquel muerto.
A fin también el hijo de Dios ha-
ziendofe hombre ínclinandofe, y
viniendo a los hombres, que eft*
uan en efte mundo muertos con
el peccado^os refucito. Demás
deltovno por nombre Sanfon.Iu
d»c. 4, dixoa fu padre díziendo
Padre mío cafame cu vna i» age r
de otra tierrajfiendo ludio quifo
a las Philifteas ,y fapadre le dixo
hijo no digas eiTo,fi Ja quieres her
moüen tal cafo en ellenuctfro
pueblo muchas m?igeres hermo-
las ay,fi la quieresrica,o de buea
ságre,é tal cafo en efte pueblo ay
muchas hijas dé ricos y de buena
fangre,quíere folametealas deile
nue{tropuebIo:Pero dízié'u'oleef
toSáfan,dízíendo no q yo quiero
elto,a mi cor Jcon agrada ello, ie
cafo
I
28 VITA C
rafitauina ; cáfarafitatfca ancha
ttaqquefitauína, vcanaca taypí *
nahíhnatauína ,r hamaraqui le-
hichrifto auqníflafca ^iakhpa^ha
marcpana > haní Ángel tucuña y
mahuatauintí, Angelnacáncaña-
pahifquipanfarllallirhahaqnetu
cuna : alakhpacha marcanifsína,
maya fuu haqae , acapachanquirt
amauifto , nía amahuatatfcahaq
tucutatfea hiuíVanaca taypína tta
qquefi,hiuú .
ro Acaleiuchrifto auquiflana ha
quecucufsínaaca pacharohuta-
tañapa nayra Patríarchanaea,
hífqui chuymaín sätonaca ancha
na anchapá amauirína , Diofaro
qhuitaníquita tatay fafsinaaro-
chnquiui cuncafa cchajayuqu'tpi
faranacapifquírína hífcafaraqui
hinirttautnfa. Chccpiní hiunana-
cana , hicha pacha haquenacana
ancha ccakhfinñaiTanna acá yaa
amkhafifsína , nayra collana
Sanaonacana vlljaqaífna fauípa
vlljafsina.piurohaecuuííathaCa
lapí chuvmaíía Diofnahokhfapa
píhanipíhokhfaptití , nayra Un-
tonacaiiachuímanacpafajhanirha
auqaiíTaacapacharo hutípana a-
mahaañamptqai hokhfaptípaiia:
haniraquí cufiltanti , Ietuchnfto
auqiiiffahiuffanacatay-pinquipa-
iia:Satjnacarcanayra,hatanihaa
fínanaquí cufilmpana ;han»raqui
chuimalíafa acá auquUÍataqui
híltararapítanciccanantanapata-
qal, nayra fanftonacafcahanira
auquüTafa hunpana , chuimaha
* ccana-
HRISTI.
cafo, y defpues de cafado pade-~
cío mucho,y murió entre ellos.
Al'sí tambié Iefúxfo S.N. no qui'
fo hazerfe Angelen fu pueblo ce
leftial,con fer muynoble la nata
raleza Angelicarantes fe hizo hó
bre: fiedo del pueblo del cíelo, %
fo efpofa de otro pueblo, a los
hombres déla tierra , y defpues
de auerlos querido y auerfe he-
cho hombre , cii medio de nofo-
trospadecio,y murió.
io E fta venida de lefuxpo/.S.N
haziendofe hombre los antiguos
Patriarchas , los Prophetas,los
Iuftos,y los Sanaos deífeauá mu
chifsimo,y andauan roncos porq
clamauan diziendo: Embianosle
Señor Díosnueftro , y citándolo
diziendo tambíea morían. Cierto
de verdad^mticho nos deuemos a
uergomjar los hombres delpre-
fente tíepo por tener en poco ef-
te mífterío acordándonos del ,y
viendo al que los antiguos fanc*
tos gloriofos dezian,oii le viéra-
mos. Piedra es nueftro corac^oiij
nofecalieta con el calor de Dios
calentädofe los corazones de los
ianftos antiguos con folo el del'
feo,aun anteas que N.S. vinieífe a
mudo:tanpoco nosregocijamoi
eílando lefuxpo N.S. entre nofo
tros: regocijandofe antigua met
los Sanótosfoloporqdezianveí
dra,tapoco abt irnos efte nueftn
corazón a N.S.paraqle alumbre
diziendo los antiguos lañaos ai
antes q vinieífe Alumbra mí cor
$on:r
CAIMTVLO ïïl.
Ccanacharapita Crpapä, haniraqnï
Chuymaífafca amaro cala cancaf-
finfajlamppo banchitucuña ama
ütti Dios auqnííla hanchinifathä,
banchimtucnpana: haniraqui alï
fcañafa amautanti, collana JJiof-
jfefa haque tucuiiipampi alittipa-
liui anchayanccatanhüa,hanihua
hilqmchirifla hifquichirihahna
híftant^haniraqiú collana yocpa
churatafa haccutanti,aca yaa,co-
Hanahaccha yaa canquipana ch.u
ratafa hani charata hamachaqui-
£aha:hanicunanafa yanapata ha*
machaquitana, hani amutata ha-
niachaquitana.
CAP. III. ACA N VES:
tra Señora collana Virgen Santa
lfabel vllíri macanea, vcatfcavt-
paro cutickhanca, mayní Ange*
lafca S. Iofeph efp ofoparo Di
oína yocpana baque tu-
cuuipa canachcaitca
vcarhaaroíí,
(.<•)
JVESTRA Señora tavcfa
* nía Angelnacollana araata-
matathá, hanana banana vtpathä
miftnfsina Zachariafana vtpamä-
ca matauina,vcaro purifsinica a-
pañapa Santa ííabeí háppatitaui-
na. San Ambrofiofca fi,hanimána
N,Señoraca Santa Ifabelana vca-
ro mafsína Angelna fauípa3checa
típí jbanichapa yatiniha, hapichi,
vcacachecahua faha,hanihap?chí
vcafca- hani cfoecahua fahatí firi
mata
^on;ni tampoco nueftro coracon
fiendo piedra dura, quiere boltier
fe carne blanda, haziendoíc N.'S.
de incorpóreo corpóreo: ni tam-
poco queremos humillarnos, hu-
milIandofeaQnel alt.ifsimo Dios
haziehdofe hombre. Muy ruyrtes
f o rúo s , a n ue ií r o b i en h e c h o r n o
dezimos mi bien hechor es, aunó
nos aya dado fu foberano Hijo?
nolo eftimsmqs: efte dó ííendo al
"tifsímoy foberano don, a'nnq nos
lo ha dado>a'uemonos como fino
nos lo buuicra dado, Auemonoí
como fien nada nos huaíerafauó
recido, Anemonas como fí no le
huuiera acordado de nofotrus. !
CAP. Mi. TK ACTA DE
como la foberana Virgé Nueftrá
Señora rué a v ¡litar a Tanta ílabel
y de como deípües boluíó aíu ca
fa,y de como v» Ángel reue-
lo a Sa'rt Iofeph íú e'fpofo
la encarnación del hi •
jo de Dios.
S, Lucas cap, 2.
jV] 1 Veílra Señora defpncs de dí-
* ™ cha la ewbaxada del Ángel,
falíendo con muchapreiïeza defu<
¿altóle hazía la cafa de Zachari
as y llegando alia Taludo a fu pa-
rienta S. Ifabel. Y dÍ2e,S Ambror»
fio q yendo N. Señora a !a caía de
S. Ifábcl no fue diziendo/ue a fa-
ber fies verdad o no el dicho del
Angeljfi esprenada., ental cafo di
re verdad es: y fino es preñada,
encálcalo no diré
verdaá
]
t*
VITA CHRÍSTI.
nmauinti,maafca apañapa caqui
panaquimna firutrí matauina, a-
pachipana echa man ífipana,culifa
atiíha hahuraniha fafsina mataui
na. Ángel naro hiíquitoca vea Di-
ofna hacchá yaaptfca arofiniraq,'
ha , panichicaharaqui Dioíafca
häppatiha fafsínaraqut acá chuy-
tuampi matauina, vcaro mafsinf-
ca cala cala,cchapicchapí,amphu
ta. aguacha farafsina, ttaqqhnefi-
faquítauina, maaíca banira<|hu-
pa,A ttaqqbueltba larauinci^ma
baañampí vea yaa lar&lsina^yana
pirifiruiri mafsína, h'ifqui chuy-
mán'ma capilla, Diofaqui a man ir i
nacapilla cuna ttaqqhuefiqaropu
rïfsiniäjDioslayco cácphafasíín
piliri,cufifirí,haniraqni Dios íir
uifsina cchama tucufsina hama-
chirití.llaílirba ancha cufififa fir
uiri. Nueftra Señoraíca hamara-
qui apañapa vlliri cufififa mata-
uína,puriísinfea camífa Euange-
liftaji hama,Sáca Ifabelaro Dios
hannmpi cancpha collacay i'ata-
uína,Santa Ifabelafca acá aro hín
chupana iíapafsina,ílaquí Spiritu
S*ntona phuccata cacatauína Sf u
SantonaccanapapiUa haccha yaa
naca vllachaatauína , haccha co-
llana yaanacaraqut ccanachata'
uina.
% Camifa Dios auquifla nayra
acá pacha luraísina,Gen, i. ccana
cácpba una, llpaníca ilaqui ccana
cancana, hamaraquí Nueltra Se-
ñora, Santa Ifabelaro Dios huma
pi cancpha collacay íípana, ilaqui
collana
verdad es»fino dize quefuea fer-
uírla por fer fu parienta, por fer
vieja y fin fuerzas, dizíendo: ale«;
grarela,c6folarela,y iré a hablar
de aquel gran mífterio de Dios,
que el Ángel me ha dicho: y tam
bien fue. con cite h"n,díziendo>la$
dos alabaremos a Dios. Yendo
alia caminando por pedregales,
por efpinas,cuefta arriba y cuefta
abaxo pafsó trabajo; pero no di-
xo ella A y que trabajo paífojha-
Z;iendo eífce negocio con volúcad,
yendo a ayudar y íernir; porque
los buenos,los amadores deDios
llegando a qnalquier trabajo di-
zé diziédojea por amor de Dios
y fe huelgan: ni tampoco les pare
ce que fe les acaba las fuercas,art
tes fir uen con alegria. NueilraSe
ñora pues afsí también fue a vifi*
tar a fu parienta con alegria,y lie
gando (afsi como dize el Euangé
lifta) dixo a Santa Ifabel.D I O S
fea contigo hermana,y Santa Ifa
bel oyendo con fus oydos elta ía-
lutacion, luego fue Mena de Spiri
tu Sa'nto..,porque la luz del Spiri-
tu. Sitóle rebelo y defcubriolos
foberanos rnífterios.
t Afsi como Dios al principio
criando elle mudo dixo Aya luz
y diziendolo al momento huuo
luz, afsi también Nueftra Señora
dizíendoaSanta Lfabel, Dios fea
contigo hermana^uego
la fobe
<5 A P I T
col! ana ceana Sata If¿beJana chui
maparo mantatauína arompi chi
ca,maafca Dios taque aripirí can
cafsma, aropampíqui ccana lura-
flagea collana Señorafca, apaña-
Diana chnvmaparo ccana maluya
!stna,Dioíaro mayfirsinpi lurana
rcalaycop.i, hinlíanacaia Nneftra
Señorana aropa hani mayafa pa-
jaro mípana, atamarapirilTata^
/anapírifl'ataquí cafiiritana,vrun
límala hueca pachafa, huccaman-
l»fa hupaquí hamppatiritana,hu-
íaqui amkhafiritana, hopaqui v-
laíiritana, haquícarapita fauifia
:atufiñaflataq'aí.
$ Sanca íiabelafca acá hamaco
lana Díofna ccanapana taq chviy
napa ccanachata , vcaphuccag,
¡unamana vaahaca yatina: maya
iro arofifsinaqni Nueflra Señora
lanivcacama arofñayaanaca ha
• aro ccanachatautna , ccaiíacha-
afca ilaquï acá nayracatahancg;,
ca,Dioihataycpabua;S"pirituSa
ona luranipatpi hacenti, Díofna
ocpa,hicba puraef anquihua, ha
anihua fací i Díoíiía yoepa , nia-
uahuttfsfsina hsmnrpaataunia
antilsima Trinidadna hani arofi
P yaapa perfonapa hamnrpaa-
aquitauina. Dios anquí, acAna
oepahua haque tucu fatanina ,
)¡os vocasca acalma vea haque
ocuricca faraquitauina, Dios Ef
iritu Santofca ácana Iurauipaf
hua
VLO III. ,,
íafoberana luz juntamente cola
falutacion haxoenel coraron de
fanta Ifabel,aunque Dios por fer
todo poderoío có fofa fu palabra
formó la luz; pero eftafoberana
Señora infundiédo la luz ene! co
ración de l'u paríenta lo hizopiji,
endolo a Dios; por eíTo nofotros
porqni vnafola palabra de Nnef
tra Señora vaenbaíde, folemos
tomarla pornueítra ínterceiTora
florecedora, y abogada; v cada
día a todas las horas y mométos
a ella rogamos, a eílafufpir amos
en ella eíperamos para alcancar
lo qnedezimos^alcancame.
$ Santa Ifabelpttes3íÍendoalú-
brada defta manera,todo fu cora
9 o n c o n ! a fo be r a n a f u z d e D i Úi
en aquel iolo momento compre-
hendio diuerfos ns ítterios con ha
blar NueíVra Señora vna (ola
palabra ledefeubrío mílleriosó
cumplíd^mentreno pueden expli-
caríejy alumbrada luego entédíó
diziendo,aquefta que ella agora
en mi prefencia es MkWé debios
concebido hapor obra del Spiri-
tti Sinto, el hi,o de DiosílU ago
ra en fus entrañas: el hijo deDios
que fue dicho vendira, ya fii vení
do; conoció elmiíVerio inefable
déla Santifsítwa Trinidad, junta-
mente con la díllihcíon de las per
lonas: a Dios padre, diziendü, el
hijo defte fe hizo hÓbre:y a Dios
hijo,dizíendo, efte es el que fe hi
zohombre:y a Dios EfpirituSa-
Ro,dizieudo>aquel por obra delte
fe hizo
,;
í% % VITA C
huavcacahaque toen ,fafsmara$
hamurpaatauina Acá yaa amkha
fiisinfca anchar aquí cufiísitauina
chípifítauina.CamUa Enangelifta
íi hama,haccha cuca antutafsina,
ay,fatauína ancha cuíiíiíVma,cuíí-
ísína chaymaparo nina hamapav
riparia ^uJrfpr^V N«evllra m
ñora taque marminacathá coila-
riatapi Seúoray , coUanaraqmpí,
puracamana achupafca (huahna-
maíca hacentatamafea lapachar
«a acá fctauina) /Cauqnirpi naro
biofnataycpavUiri hutit«a,aca,
«uracahanquiri hnahuahua,hin ¡¡
chuharo mokbía arorapiuima
ma lupa na ancha cuíifi, cuilfifsinfa
puracahana huattakh fauattakht i
hua,cn<Tkhtara Señoray, humana
thuritcatachuymampí checahua
fauímatpilla Dípfna homaro ía-
ñipa vcacama lurata canean i ía-
tauína. Santa Ilabelanapuracpan
quirí huahuápafca, vea pacha pu*
racancafsiufa chuyrnaníro tncu-
na,D'tofna y oepa Nnellra Señora
napuracpanquírí vllttaraquítaui
na .Smtoraqui tucuna, tayepana
paracpancafsína,Auquina acalca
lina 14 Santochana.Nay.ra auqui
líana huchapathá peccado ongt-
gmalathá ilumpacachat^t aquí pi
chataraquí cancana, acaharna
hifquichatafca cufiíín ha
ma puracatba. vim^
kh vnnkhtacaui-
na.
HRISTI.
fe hizo hombre, y confederando
efte mifterio mucho fe holgó y re
goziió: Y afsi como díze el Euan
gelUta,leuantando grande voz di
xo, O, y regozijandofc mucho,
por llegar el regozíjo a fu cora-
ron como r'uego, dixo a Nueftra
Señora, Bendita eres Señora en-
tre todas las mugeres, Bendito es
tábíen el fruto de tu vientre. CeO
to dixo en lugar de dezir tu hijo
el que has concebido,) De don-
íh ami que la Madre de Dios vie-
nes a verme, eíte hijo que efta en
mis entrañas, entrando tu dulce
falutacicn en mis oydos , mucho
feregozija.y regozijadofedá tan
tos en mis entrañas: Bienauentti
rada Señora,porque por tu gran
de y fírmete fera hecho cumplidí
mente lo que te ha fido dicho a t
de Dios V el hijo de Santa llabe
aunque eftaua enel víétre, cobre
vio de razou,y conoció al hijo d<
Dios queeftaaa en las entraña:
de NuertraSeñora,entédio fu El
carnacion,y fe hizo Sánelo, y eí
to hizo Nüeftro Señor, Santific*
le,v fue limpio del peccado orig
nal , peccado de Nueftro pri-
mer Padre; y fauorecido
defta manera, dio Tal
tos y brincos en
el viétre de
fu Ma-
dre»
4 Níief
Na
CAPÍ TV
4 Nueilra Señor'afea Sanóla Ifa
befaría coSiana arompi háppatita
acaro Dios -ccanachatanina na ya
Hhh fafsína , achacufiíífa Magnifi
cat,hnaracufiña kocho kochota-;
dina :Ifrael haqnäcapilla vea pa *
íhaDíos auq, (Tana cuna churatafa
cana yanapatafa',arorapítafa ma
yakochopini chuymapatháapfu
aa,DíosbáppatíiVataqui N. Seño
rafea vea fupa, Diolna tayepata*
hua lata, Magníficat kocho/'sina
Díosharnppatic^utnajttaq ¡lalli-
rina.Enangelifta .í Lucas íipi,Nu
:ftra Señoraca ñaña qoimfapakh
imana apañapa Sacia Iíabelampi
^tcana , vcatíca Nazáreth futiní
liare paro maccatauína.
jr Marcapanfcs S .íofeph hapí vi)
áfsína, acá llicuna,'fafsína, ancha
ïuaracui1tauina,nav-rapampi ha*
>ivllj$fs4ns quichufitauina: ma-
'ä chuymafca Nueflra Scñorana,
úfqui collana chuymapa yatíísí-
iarac¿,hanihua haquena hapítiri-
^tí,cunapí acá? fatauína Santa cá
auipa yaíifsina:hacca chuymapa
aamueaquima fatauina j hacca
¡huymapafca Dios hahkfaríri ca-
sinaraqui ccanacharna sat.iuína,
ica hamapannacafs-infea , Sarita*
ini,yancca mar mí hnafaña bakh*
arajsinlca roanqhue chuymapa-
»a,hani,qhuitirofa atamafsina,v
;a marcathá micicaña , Noeítra
Señora haytaraña amkhafitaui.
la.anchapiiLi hupa acá yaachá q,-
Jbulitauína quiduífífsina vil i na -
canfea
4 Nueílra Señora faluda da de
Panela líabl , con tan altas pala*
brac,diziendoaeíta Dios lea re'
uelado a cerca de mi negocio, re
gocijandoíe mucho, cantó el ad-
mirable cantar déla Magníficat:
Porque los hijos de Ifraelena-
quel tiempo, recibiendo merced,
o fauorecídos,o hablandoles Di-
os ,' facauan vn Cantar de fu co-
raron para dar gracias a Dios: i
Por ello NuéftVa Señora, dicha
Madre de Dios eres,dio gracias a-
Dios masque todos. El Euauge-
lilla S. Lucas dize, que Nuellra
Señora eítuuocafí tres me fes Corr-
ió paríenta fanéla Ifabel , y def*
pues fe voluioafu pueblo por nó
bre Nazáreth.
4 En fu pueblo S.IofephViédo
la preñada, dizíendo ello qescmn
cho íe admiro, con fus ojo'sviecto
la preñada fe entriílecio: Poro-
tra parte fabíendo también la grg
fantídaddeN; Señora dixo .No
puede eliar preñada de varó, que
es e lio í í'a b íe n d o fu f a ttt i d a d p o r
vna parte dixo calla : y por otra
parte íiendo temerofo de Dios ¡
dixo roahifieftalo, y dudando ¿eC
ta manera: y temiendo dez ir la
fanóla es mala muger,penfo den-
tro en fu coraron , fin dezírlo a
nadie,huir de aquel pueblo . y de
i/amparar a N. Señora porque el
mucho íé afligía acerca derte ca-
fo,y arlígkndofeen fu femblanse
C parecía
34
VITA CHR ISTI.
cania mayahama vllinacatauina
Nueítn Señorafca amahuata Ef-
pofopa ancha qníchufiri , ccuya
ccuya vHínaqueri vlljafsina ha*
pi cancauipathá huaracufirí vil-
jaísina , camachaha, cauquichaha
üríja faranaquepana, ancha raqui
qiichnfitauina, qn.ich.ofiCsi.nCca ,
haniraqtii almapana mjkhfacan
c a ñ a pa , a 1 i 1 1 a ña p a c h h a c a alit a *
wintí,lIallirhamokhfa chuymam
pí mututauina banita^ui ccaaa*
chafiñalca amahoataainti , Dio*
íaqui hamppatiritauína, Tatay
humahiu yatita caoiifa lar aña x>
mahuataháina^ruratacácphaíara
Ï S. lofephaCca , n'tcacra h'tfc
thaca hama,haya pacha acá haraa
qui quichaftfa faranacatauina ,
Dios auquíflafca mutupha laracj;
t a u í .n a , N ue llr a S e ño r a na 1 1 upa c a
cancañapanateíligopa caca ñapa*
taq,ui,hopapilla acá collana y aa*
thá paaiiacafsina ,cchína Diofna
ccanachata cancana, ccanachataf-
ca ha ni paunacakhanti, camifa S.
T h o m a sr .1 e f n G.h r i fto a uq ni lían a
hacatatkbauipathä pa nnacafsina
ce hiña a u quilla na harapi chuyma
checa ppiaro ampara lukanaaan'
t a fina han i p auna caña amkhas-
khatauínca,hamaraquí Dios hu*
huapa Sá£to Iofeph quich ajinan a
paunaquepana mayní Ángel iqui
quito qhuítanítaoina,paunacau.i
pa ccaachifiri: niaccanachatatTca
t aqu e qn i ch ufs i ña p a p a un ac ana -
paphattitauína , Santolca ancha
enfiísitauina, Tántahna íaaíp.1 che
ca Tanca
parecía de otra manera y Nueftra
Señora fu querida efpola viendo
le tnftey qtieandaua congoxado
y viéndole marauillado por fa
preñez > y viéndole andar como
quien díze que hareí adonde me
me iré < también fe entriítecio
mucho. Pero exttrifteciendofe tí n
poco perdió la paz delu a¡ma,ní
la humildad , antes lo futrió con
tranquilo ccraeon , ni tanpoco
quilo del'cubrirle: fojamente ro<
^aua a Dios diziendo:$eñor mió
tu lo labes , como lo quieres ha,
zer,afsi fea hecho.
5 S.Iofeph (^afsicomo dixepo-
co a) mucho tiempo andnuo del
ta manera con trilleza, y Dios N
S cambien díxo Entriílezcafe pa
raqfuefe te (ligo déla vir^inidrn
de N.Señora-Porq dudado el de
te altífsimo mifterio , ala pofer
fue a cta rada de Dio s, y acia r a d<
no torno a dudar» déla manera
S Thome aniédo dudado de la r
íurreccion de Iefn xpo.N.S, no í
acordó de dudar mas,vltimame
te metiendo el dedo déla mane
en lallaga del coftado en Jerech
del coraron de Nueilro Señor, <
G también Dios,sndando trifte,
dudo f o I u qn e r id o S l efe p h e l\ a
do durmiendo le embio vu Ang<
para aclararle la duda ,y dcfpu<
de aclarada, le hvyo toda larriíl
zay dudavvel fanólo fe hol^o ni
cho ,;Tiendodeneras lancea la qi
el auía dicho fanóta es , y fiend
fin culp
CAPÍ TV
ca Canta eanquipana , hucha uifa-
huafautpa huchauífípana , haní-
raqui haytarañafa amkhaskhata-
uinti, llallírha Díofna taycpa ha
maro hakhfaraña, a m a h nana fir-
niña hamppatiña amahuatauina.
Dios auquiflafca ancharaquí ha'
ppatítanina: Tunca tunca ham-
ppatita cancama Tatay > íappa-
hua naro acá collana y aa atamír
ta checacbít'ta, acá collana Seño
r aquí, eoll ana puracpanquírihua
hnampi huacaychama firtafata-
uina. Vcatfca collana Virgen N:
Señoraro hakhfuquiptafsinara-
quijhachafa , ccuyathapítafa vra-
quero quillpittafsína cayupa ha-
ppatiriqni. Señoray perdonita
pampachíta huma hapi vlljafsína
huaracufíuihathá paunacauína «•
thá, Angelahna nato ccaníchíto,
humarohiícataníta manca vea ha
echa yaa,hichaca humaquihua fir
uimama faraquíriqui. Nueftra
Seño* afea acá bama aro fita , an-
charaquí Dios anquifTa hamppa-
titauina,maya yaatea, ancha co-
Uan^hua acá Dioía huahuanaca-
pa hani haya pacha haytariri ía*
fsma;rnaya yaatfca amarinara
Efpofopana Chuy mapa veta-
ra,quichufiuipatíea chipifiri
vlljafsína. Nueftra Señora
taycíTapilla S-lofepb an
cha amabuaf»ina,aa
chr^raquí quicho
fina >quicha-;
fir i vil ja
fsina.
CAP.
fui culpa, la que el a nía dicho fi'f
culpa es. Ni tanpoco penfó mas
de dexarla, antes determino ref-
pe6tarla,quererla,í"eruírla, y re-
uerecíarla como a madre de Dio*
y también dio muchas gracias ä
Nueftra Señor Dios, y díxo Ala-
bado feas infinitas vezes , Señor
mió, bien me has declarado efte
mifterío , hafme defengañado , y -
hafme dicho guarda fojamente a
ella Señora foberana junta mentes
eon fn benditísimo hijo que efta
en fus. entrañas, y demás defto
voluiendoftf ala foberana Virgen
Nueftra Señora, llorando y enter
necíendofe -y arrodíTIandofe le
befaría los píes, y le diría Per.do*
ñame Señora por auerme turba-
do^ dudado viéndote a ti preña
da y por auer qrierído dexarte:
-El Ángel me a declarado aquel
gran mifterío que te auia dicho a
tí, agora a ti íbla feruire. Y Nttef
eftra Señora hablado defta fuerte
alabo también mucho a Dios Na
eftro Señorpor vna parte dizíen
dó Muy maraníllófó es efte Dios
qne no defampara largo tiempo
a fus hijos, y-por otra parte vien-
do fofegado el coraron 'd-e fu que
ridoEfpofo, y alegre Jefpues
de entriftecído. Porque Nu
eftra Señora amando mu-
cho a S.Iofeph también
fe entriftecío mu*
cbo viéndo-
le afligí
do.
C 2 CAP.
!
■
f6
\UTA e
CAP: lili ACA ÏESVCHRIS-
'f 'to auqtviuana yuriutpa.
thOa arofi. :
S Ldc. Cap* i.
VESVCHRIS 1 O auqiufla
JL tía y «t iuipa v mi ancha cufifma
• vr uta ti ính tía» alakhp a champí a
Ca pächan?pi pilla Cúiífíri amigo
lii haqiíí h una mayara taritafita
% na , amigo InratauinaíiSpirítu
f a n ro m na Te r tí la 1 é ma rea ni m a r -
w i-tfae a r o m a ya Ico oh on a ¿I e r nía -
lem marcaní marminacay rniftm-
pífcama acá Rey Salomo caíaraf
canea vea vrtí, taiepana pillnttaa
ui pílluní vllghirii^tauina^ hama
..¿aquí hiulTanacarolca Hifqui ebuy
maní chrí (lian o h a quenac a y ,Ieíü
Chrifto amauirinacay , cunacau •
quiamkhafíñ.inacama»yaanacama
• Mochan acama hay i-aisirra , taqu e
a role h aíiña na ca ¿na r»pi }t a q m tiáíf-
. aanacamápi aeaícollana Diolha-
yoepana alakhpschampi , acapa-
champi aroígoíjyrina yuriiiipaq,
a m kh a í lp i k a rn a hi lio : am kh a íi •
isinféa hani alakhpachana hama
col|ana cancañápampi amfcbalim
ts:maaf«a acapachanquiri haqne
h a majhaquecancañani, taiepana
: puracpatbá hanchíní,ví lani yurí
ri amkhafima humanacana han-
«btimana ccahuattaíira , humana-
ca hatwa hiuirí faraqut(lo:hutapif
cania Diofnayocpa vllghiti,vlíja
fúnka hanipí auquípana cupí am.
p a rpana v i !)a haca tí : ma a fea taye -
pina amparapanapi vlljahata: ha
npi Angelcfnaca taypina vIJja*
hitati,
HRISTI. *
C A P.HIÍ : D £ L H A G I Ñ! I E -N
. to de Sefli Cbnílo nú-
eílro Señor.
Luc €ap 2.
• OC VNBISS i M O fue el
ldia del- nacimiento cíe Ieluxpo
; S.N porque juntamente el ciclo
-y, la tierra fe adunaron a hollarle
como dosi.oxbres amigos : y le
hiziercu? amigos; Díxo e! Spiritu
-Tanto en los Canrar s .,-ap \ a írs
mangeres del pueblo de íerulaiem
Salid mugerts a ver al Rey 5a:o-
ni on e 1 -"día q a e fe C a I o > c on i a t o -
-.«roña conque fue co roñado de fn
niadra: Alsí tarareen a noíotros
• nos.dize: Cbritoanos gece de hué
.coracon yamadores de lefuxpo,
. dexando qual^í^uiera vuelhoí
!rpenfamíentos> negocio 8 }y trafa-
gos.cüíkleradcon todos vueítros
entcndimientoä,y con todas vuel
tras, voUmtade s Tolo el nacimien
to delfob.eranohíjo deDios,qi>c
hizo amigos al cíelo,y ala tierra
y nos dize también contemplan
• dolé nolecontempleys con íu a
tifsimo fer,como en el cielo ma:
• contemplaldexomo vn moradqi
déla tierra , con fer de hombre
nacido del vientre de fu madre cí
carne, y fargre , t.eftido. de vnei
tr a carne , y mortal cotnoyofo
tros: Dizcno' también, ,Ver.íc
a veoal lu o de Dios , y vivido
leño levereysa la mano derechi
de fu Padre , masleuereys enloi
bracos de fu Madre; No le veré'
ys en medio de losAngeles mai
le vereyi
CÄPITVLO ,111,
hatntt,ma.AÍcá pifa o hacctita po-
ísca yon i naca taypinpí vHjahata :
h a.n ip i P í o fn a taque at íp i fí c upí
amparpakhana ytcafquíri vlijaíia
tati ; tnaafca pnh cay oní naca na
mankauipa patkhanpí vlljaatha:
hanípi alaJ^pacbancafsina caíií-
faa liphikh llphíkhtquírica hama
[íphtquiri vlljaha.tati, maafca ha-
qhuc CacaHíncaneafsína thaajaca
ce a rec a tq a í r ip i vi 1 jaha t a far a q«í
ftaVHaeivli jabata, Dios cancana
pampz ha que canea ñapampi def-
pofa ístrí haeafsinfa hihtiafsinfa .,
ha n í hay taísíñata^ni .cafarafsiri
faraquíftp Vea vrn 3 E S¥-
C Hi I,S TO auqaiiTa paña-
fa iru a h a ah a m a h a c h a f s ina ,a n cha
pi manqhitó vchay ra apaña hiuífar
naca qnilpiyata cañe aña amkhau*
iVnacufifinaJ
2 Hia acapacha lutaurthápif*
ea hacha pataca Uallatunca tun-
ean i , líajlatnnca marani maqü ípa
tathápí acá collada aaqoiïTa yuri
na. H o i^aa mai'c^ráarcachatatífca
pacalico pataca jaifca^tueani maa
vinararaníqüí ¡lall^ta-üina vea vtu
cama, CcfarAegaáo Romana ha
echa apap afea;, ¡rea vrucama puíí
t (i n cá .p aa n i m a r a ra ^ apu c aneara
uína. Caraifa S. Lucas Enanjelif-
ta íj ha inajefq CnriSo aqqaifTaf-
ca Betlen marcañapi yqrinajpvca
rafea ,Naeftr* Sea ora San loieph
hampi Nazareth futiní marcapa-
thá E mperador Celar Augutto ta
§ haqnacaha^caycanä aphpachít-
kha, vcanaca fatípa qaellcaafiri,
háro
mas le veréis en ns«íIío de viles a
laímales: no le veres? fenta ¿o a la
tnario derecha dé J?í os todo po»
derofp; mas Je y er;eis fo bre el p e» •.
febre de tratos animales , no le
veréis relumbrante cp mo a m"o -
do de rayo'relumbrar,eíÍatído ©a
el cielo: más le veréis temblando ?
de frío, citando en vna cueua «íe'
peñaícos: dizenos tambieiiíVeniil -
y yereisJe defpofado-eo'ñ lánata*
ralez a Minina y fcutnara, y caía ¿jo
jjara ijoapartarfe ni viaíendo in
mar iendo* En aqáel di a I E S V"
C H R i S T p Nqeftr o SeSor^S
.qqciLoraqaíomp niño, ít hoig^ -
xi a ¡ macho dentrp en fu cor a^ Pía
^penfapdo en niieítra redenel&a,.
r 2 l>ejpqeslj fuefecho él smádo
^y dejpaesdeaaer paflado tífico
m i 1 y«cien t o y no ae nfcá y na ea e .á
ú&SyG orno .diz e elHM ar ty rol^gíP
oaacíp eíie ibber ano Señor .y átí
pqeSfdc fundada la ciudad de Rís
ra. a h aiia a q\ día a u iá p a /íado 7 j i
a.nosí y .Ceiar;áag:a4lo.!E^e-r.s-
rdor 4e Roma ha$a aíjí diahairíá
imperado tihien 42/ äi'.-os. Afsi
fomo díze el'EHagcHila S X-aeas
Jfcfa XpoN.S. nació én*í pa«i>k>
^íe Belén >y Nae4ïr aSéáora tae äS
;P liedlo de Beíen co S. íoftpu deí'
. -de;fu pueblo llamado ¡Názai cth,
-por.auef madado Oahí ñngiiíxo,
y pr.egpuadoé todos fus pueb! ¿js
4 í z i| d o ,tod o s m i s v a lía ¡lose íío s
de tÍ)do«qaát05íoy S vayan alia
— — «—
I
21
naro tafa pacarid » cauquínkha
/chachípana tunupana marca pa
pacariuípa vcaro mapha lafsin ,
«amachípana , marca marca aro^
fia quepa na mapifcatauina Belén
snarcaro, panicfricpa Dauid acha
«bínifsí na, Dauidaica Bel en már-
canítauipana, vcanapacaríritauí-
. pana.-. •'
\ Aeaharoapanichicrjiafarafsinf
€a acá collana farirínaca S. Ioí ep
hampí Nneftra Señorampi Belén
marcare purípifcatau'ma,coeop a
fa enna mankañapafa pifipípana,
maafca alakhpacha collana mokh
fa coco apa fuiípa h anihoa cchiiía
rapintí^Belenaro puriísinfea mar
ca vllitatafsina hiskaquí vlljat a-
nina : haquenacaísa taquera qui
pbuccufuna, taque marca marca*
thá,vca marcaro quellcaafiri tan
eafifsína.mayavtafa hanicchufa,
vta hucatauiutívta vtaro mafsin
fa cchufa vea haní maya hiskaquí
fa haquitauínti maya paya aro-
ma arphaetaiiapatag» corpa vtäT-
<¿a haquenacaraqut ehuchuíotauí
na , hauifita fatafa phocathahna
lapifcatauína, huakhcha cunaai-
¿fa cauquiuifa vlljaístna ; haníra-
<\ü\ maynifa haui acaro fafsína V-
ítipaatauinti ,aca hamahaní vta
ftaqaífsinfca marcathá cntafmTt-
tía Belén cahoayaro,halfutoque-
ro mafsina,maya haqhoecacallírs
ca vlIjapifcatanina-Vcanfca hua-
khcha fariri haquenaca ahuatiri-
naca ¡quiritauína , iquiña cchuli-
pana arphacataúa haphallipana,
acaba-
VITA CHR ISTI.
donde fue el pue%kí,y ía origen
d.efn Agüelo ,y Bifáguelo aba
zer eferinir fu ncmbre,y a pagar
me la taíTa porque tenían por ce-
pa de lu cafa ambos a Josa
Dauíd, y Dátild era del
pueblo dé fielen,y
era nacido
allí;
3 Defta manera pues andando
los dos en compañía eftos foberó
nos caminantes S. Iofepb, y N S.
llegaron a) pueolo de Belen,fiédp
poco el matalotaje, y la comida,
pero no les faltada el matalotaje
efcle'ft i a 1 fo b e r a n o , y r e g a I a d o q
configo trayamy llegando a BeU
mirando alpuepfo vieró que era
péqñory la gente todo le ama oca
pado, por auerfe juntado de mu-
chos pueblos a aql pueblo , para
hazeríe empadronar: ni vna fola
cafa aoia vazía,y có yr de cafa e»
«afano hallaron ni vna pequeña
caía tan fola vazia,para reclinar-
fe vna,o dos nóchcs,aú en los me
fones bullía gente, y pidiéndoles
que los hofpedaffen,refpondian-
let qaeeilaua ocupada la cafa por
verlo» pobres fin cofa alguna: Ni
alguno tampoco fe compadeció
dítiendoles venid acá. Defta ma-
nera pues no hallando cafa, tor-
nando a falir del pueblo yendo al
arrabal de Beléhazia al Oriente
vieróvna cócanidad de peñas, de
de las perfonas viandätes pobres
y los paitares foiiaii dormir* poi
faltar dude dormir , yporfaítai
donde
CAPÍTV
dea haqhne ca*áijíncaruíca pufí
cayuuinácana vtparufca , taque-
na pifiro haecutarufca , collana
Nueftra Señor» Virgen María An
gelefnacana fapaj¿htacoyapa,mi
tafa choque vt4si couque vta
sanquipana, mithea haecha apu-
na vtpa canquípana hama manta
tauina. Vea cacaHhicaraquí Dios
luqífana y oepa , aeapachafa caug,
pachafa luriri, camíri Dios viña-*
ya fayquípajhañi qbuitinfa alakh
>achanquirínacai)ía,acapa€haqui
rinacanfa hamurpaaña Dios yuri
Ñapataqu^pacariñapataquí hakh
llarauina. Vc^nquípanamna ca-
lila Euangelííta íihama , acapa-
;hana hacañapa, alakhpachanfea
iifijuichíripanaporinapa , Snpa-
ronfea colluñapa atita cancana,
ja* quiqui híhuanfca híhuañapa,
íuchanfca míticañapa pacha -pa*.
una, Nuertra Señora taíeflana co
lana cufikhtara yocachañapa,Ie-
u Ghriíto auqwflanfca yurina-
>a pacha purípana , haccapacca
lurifslna vea aromapapinihua
roeachana iipi: haccapaíca maya
►aya vr u vea haqjiue cacallincaa,
»an ihua tai cflaNuertra Seño rana-
rocachañapá purína faraqnipí ,
iamifaS. Lucas canachafsina ha*
nachilio Nneftra Señora taicíJafr
¡a ,collana lluropaca Virgen can*
;af$ina y ocachañapa ha murpaali-
aninhua,nia hakachitohua yoca
íhañaha Jiamkaquihua Dios au*
juina acap acharo ccapaca canea
íapa, choque ticatfa, collque -tí*
catía
$fS>
donde recoftarfe,y hi ella conca-
«idad de peñas, y morada de ani-
males, y lugar tenido en poco de
fodos,lafoberana Virgen Sau&«
María, Rey na de los Angeles en-
ero como íi fuera cafa de oro ^©u
cafa de plata,o palacio de gran Se*
ñor. Aquella cueua cambien efee*
gío para nacer, y falir a luz ene*
lia el hijo de Dios Señor Nuettro
Dios hazedor y criador del man
doy de todo lugar, Dios Eterno"
y fempiterno tncomprehenfibíe,
de qualquíera de los moradores
del cielo y déla tierra , y citando
en ella ( afst como dízeel Euage
lilla llego la hora déla falud del
mundo,el reparo del cieÍQjIadeC
truícíon del Demonio, el tríum~
pho déla mífma muerte,y U huí*
da del peccado :Lle¿o la hora detu
foberano,ydichofo parto de Na.
cftra Señora i y el nacimiento de-
Iefu Ghrifto Señor nueftrcv Alga>
nos dizen que llegando , aquella;
mífma noche parió, y otros dizen
también , que a u i end o e (lado vi»*
día o dos en aquella cueua de pe
ñafcos,Nueftra Señora parió (ect
m© parece que lo íignifica Sé La-
cas ), Entendió la facratafstma,y
purifsima Virgen Nueftra Señora
fu parto dizíendp: Acercado fe
me ha mi parto, diziendo Mi;-fe¿
ñor, y Dios prefto moftrara al
mundo fus riquezas, fu hijo mas
pi ecíofo que Us barras de ora ,y(
ííB
. pUtft
W
I
40
Ä éükrsri.
«atfa ma^mpíliaccu yocápa vlla-
j¿feárií fáfsina , ancha collana y oc
pa vlljaña amahuafsína , yocpa
«iVslíitfa niaampí mbfcbía fcaoquí
p aíi d , y ocp a a m ab 11 a ña 11 a a m a h u
a na pa- cari qu i p a na >y o cp¿a c h uy m a
ftfcpi cánqúipahav y ocachañapá
4*1 í ít:e r i ó tai] ü<?'Chu y mapaüip i káy
uifiña caHarátaoiña,
4 Haalupacha maym haccha
;Sari6ta Brígida fu£íriifnna canea-
ta'uíh^ACAÍea Dios hamppatípa-
tí a nina > alma pa handi ipatha mif
éufsín a h-á m a eb ir ka aína, Di o fa ?
qai ehuywlpja amafruañapfá api
pána,ycapac'haíca aläkbpacha ha
qbc hama tucunratrmá ,aba?hama
*afek: t&ios átt^flfa caimana mvf
tér íonacavllachí yrítau»na,may a
eu^l'cá qútquí Ntieflra Señora
«ayeífa yocadhauipa / eamífákhá
óancacnina v^a,hupa4ró eeanacha
gä'uitia,acäriä'mahää acahamahua
cancana fafsína.Sípi halla vea San
sa'Nueíera -Señora táícsfapí yaca l
tfhanapácaqai nayrarba íapa>upa^
apfiificäntna , maya hanakbatafi-
tti h.inko ííaltupa iTaUufuhura*
«juina, cchuncehupa hanahkata-
fiüi - funtukhall upa fea eccár afi ~
raqnítaüiha , collana ñikutapaf-
tía antur.cataraqifie:*»iña,nia ifa
líupaaparafifsínfcañikttípafa liiu-
ayllahípanfcayahuayanucapa ec>
Cütacaaina , maya ttanrathá Tau*
fratanína, mayafca hanko pañuta*
n"má,nayratpíníhuacaycbafitaai*
na vea ahuayunacafca, huahuapa
fláuquipañatáquijahuayunacafca
buakh-
ptota ,y defíVaivdo mucho *£$*
1« füberanb hijo , a fu titjo írAe
dulce que 1a d picar '5 , a fú hijo
amabHífsiíno , a fñ hijo que-
rido , comento a contera
ptar c^n toíib fu ¿ora*
coii el mifterío de .
"ítí'pátto.'
4/ Anftl^uamínrehwíio vnagrí*
ele 'fan&a llamada Bngida,]a qu*
al cflando'en oración parecía que
el alma fe le falta del cuerpearte
batañäbre'-Diosfei entendimien-
to ,y la v ofti n ta é| y en a^íw 1 p n-n V
to fe tornaba cómo perïbna ce-
leftial y y eftando detla manera
Dios itnellro Señor le moftráaa
diherlosmifteríos: Vnavézpwei
U roifma nuei&ar Señora le mie-
lo el modo de fu parto, dizíendo*
fue défta,y defta manera. Dizé
pues ella Oinclá; que NueftraSe».
ñora eftando cerca iiaalpartojprt
meramente fe defealco fus^ap**
tos , y fe quito el manto blaaco
ebrt que fe cubría , y el velo d^H
cábeca,y fóltofus diuinos- cabe-
llos, y aüi en do fe qu it a do el mar
to , y eftando el cabello rucho:
faco fus pañales vnos de ! m*3 o-
tros de liento blanco , que defdí
antes tenia aparejados atroelloi
pañales para émboluer a fu htjo?
Tospáñales eran cómo depobreí
p*r«
CArtMTVLÓ HH.
buAkhchsuájataumhiu>rriaafca ku
ma,hana ka'.t'a käniitauinpi Sloíe
phafca taycflana uva yocachaña>
pá puripaná r híccafsiuipa afncpí
hoacápí pata hattirochíncttaliua
fsma, nín-s candelaro naérhapiyri
m i ñ ut a mn a >apin i i s i nica pite a r o
Jippicataalruafsina , huaíitaraqtti
míliukhana, veatica taicn^qllpi-
ttal s'má. h al fumácttftafsin a a mpa »
r?pa chkafáiñaí,|lakFpathamáca
vHotafsina , chüymapafa Dipína
ntokhfapa phucufnpana Dios au*í
quiffa ataja aroj?a¿cápt hamppati*
tinacallaratauínajA taqatípiri vi
ñáyá >iaygp£i ' DipcHlay huma amahu
fsin á'g, narp cóliaíia fapakhtay oca
tna yotahatag^chtiraáa amauítta
pBracahartjhuataqG^apaca canea
ñama billätata,pnr.aiCaJKärnhiia cq
llana inargärita,collana perla ebu
lupa máqhueparo hama apatata
alittata chuymSpítunca tuca am
ppatkhamama,acapacháquíri ha-
^fmattí yltachaama, yaripha Ja-
ma,taq ha quenada huma vil a tt.a>'
ñataqcu: taqcunamsna cauquima
na luriri Diefha luratpathk inif)-
tapha:taq gt ucía ayüírí pakhch*
irathá.híska haniríthá hama mif~.
topha , taque lurstanacpana fap*
f& nathá híska pallcaehá hama/
aJfcrpha : h aecha inti, nathá híska
haarahuara haínatha nalfüpha :;
Efpofofea nathá iquiñapa hama-
tháíarfupha , Pofi fuyu luririp*
vlljahaprfo, Angelaca Reyapa a*
popahaqcancañahapilluna pillu
ttafita vlljapha , huchakhtarafca,
qhuií-
per o 1 i mpí es ¿y (m ninguna ínmun
dicia;y llegandefe el parto <íel$U;
cft r a Se ño ra , I ofepp a tan do pt í**
mero al pefebre ei afno y el buey;
que auta traydOjláUopara ertcen
der ja candela, y trayéiHio/ajy pe-
gándola de prefto ala pared otra
vez bóluío a falir Deípues Rtí0&
tra Señora arrodiilAndcíejbcluie
dofe hazia lAvanda del OíseBte,
juntándolas manos , mirando, ha
tía: al cielo, y llenando fu cor^a
la diuina dulcura , rogó y pidió a"
a Dios con femejantes palabras,
diziendo Otodo ppdero/p JDi^i?
eternójiñcommutáhle píos, por
tu foja bondad has querido dWr^
mepdf hijo, a tu vnicb y fóbet:a>f
no hijojhasencerr^doen rn^
tra ñ a st od o tu t h ef p r o ,h a s en e a*
bici tola ineftimable margarita^
la inerlí mabte-pérl&en mis entra?
ñas, como debajo de fu con cíi*¿:
eon humiíde coracon te fbpli? o>
defcnbrele a los del fuelo^í ÍJÍ'*:
caya, para: que¡tpdos los morir-
les te conozcan: Dios criador de
todas quaíeíqpiera cofas , íalga.
de mí fu criatura ,lá fuente de do
de mana toda la gracia 5 falga de
mi-como de pequeño rio, la rayz
de todas fus: criaturas , nazca de
mí corno de pequeña rama:Elgr&
de.-fol anazca de mi como depe^-
ña effrellá ', y el '-Efyoíb íalga de
mi como de (ti tálamo: Veafel
mudo a fu hazedor: Él Angela fu
Rcy,y S,cpronado cola diadema
de aueftra humanidad^ pecador
C y a fu Re r
VITA CHRISTÏ.
quefpïyripa ,fappá chnymanifca
(app*éhíripa,tcaqueurinacafca ha
fauriripa,cchamacanquin lutiui-
fafca ceanachírípa, judíofca chu-
pittichirípa , na humana alíttata
fnpafimafca yanamalca pacoma-
mafca fapakhta amahuáta huahu-
ahavlljahafáfsíha Dioáauqaíiía-
ro hamppatifa mayifitauína.
y Niachicaaromafca taque ha
qnenacafa Tamafsiñataqui iquif*
quipmfca,cuna iranacañaí'a aro-
ma puripanatacufirija tucupanf-
«a,taquecunafa cauquifa tquí ka-
kakhtipana,<iaiqaí aroma,auqui*
"tía y urinípana,chtca vru hama cea
fiataeutauina,Nta collana Vírgé
oración tneuypanfca atakhpacha
miski cchaccaña callar atauina,hu
pafcahaní atatay,ananay fafa.ha
ni aycufa,íiant qnichuu,fa,h anilla
quima , virgen canciñapafa hant
kátafahuakhllifipana¿colIanayo'
c>pa vocachatauína,yocachafsiii
fea collana Virgen>chicachuymá
pä miftüpana ha macharía camífa
Santa Ungida htfquihama, ílaqnt
nayraeatpana intiefa maáropt ka-
lirí likhurí , kuma fumín vil jat aúi
na, hüahuatpillahaccha ccanapt
miftuna íntifallallití , vea fupa
San lofephana na&hapiyui cande
la , huahuana ccanapana llallita,
han i vllafmti, colUna huahua fea
nía yocachaca vraqna iatatataui
na hckellaufa.koma llumpáca,ha
ni kata kañuni , Angelelnacana
mokhfa kochopa , chuyma irfurí
buarurupafca ifapafiraquí canina.
tíani
a fu redemptor : Rljoftq a fajutU
fícadprjElar'ñigívJp a fu confuí a*
dor, El Gentil que cita en tinie* .
blasa fu alumbrador,El judio afu
gloria, y yo bumild criada/ier-
na y efelaua vueftra,vea :.a mi vni-
genito y queridó,fri}o.
f Síédo ya cafi la media noche
y eilando durmiendo todos para,
defeanlar, callando, y citando en
profundo fileocio codas las cofas
la mífma noche,auiendo de nacer ¡
Nueftro Scñoriíe^boluio C^ara ca
trio el medio día:, y auiendo id*,,
bado fu oración la foberana Vír-
gen,el cielo cometo aditVtlardut ,
<jur.a,y ella fin dezír Ay,ay,fin do
lerfe^íin entriftecerfe,fin congojar ¡
fe, fin menofeabarfe fu virginidad '
parió a fu beditifsimo hrio; y pa-t
riéndole parecióle que fe le falía.
U mitad de fu coraron, (como di .
ze Santa Brígida,) y luego le vio
delante de fijmasrelumbrantejref
plandecíente, limpio, y hermofo
mas que el Sol; porque falta del
niño vna grande luz. que fobrepu
jana al Col; por ello la cadelaque
auia encendido San lofeph venci-
da có la luz del Niño no parecía*
Nacido el Niño fe eftaua tendid»
en el duro foelo,defnudo,limpio
fin alguna inmundicia: Oyofetá-
bien la fuaue mnfica y cantar de
los Angeles que robaua los c©«
r a con es.
Nau>
CAPFTV
ff ánihua qnnitilavcacama ceana
chiriquiti, amaottapampifa vea-
cama hamurpíyrqtí>cüliana Vir-
gen Mariana vea phuea cndíinipa,
hoaractíflaipa;Niitrtrá Señora ta-
yciTapifla hua hüápana checa Di-
os cancañapa hWiimrpaafsihayati
fsinaraqui, híska huahua tucupa-
na, alittata arpfyattata vlhafsina
ánchápi hnarácuíina , vea Tupa ta
fcíTafca cchtlncchupa alíttafsíiia,
amparapa chicnfs1na,acha haccha
antearía arphattanampí qllpittaf
fina huahnapa happatítauina,Bé*
lie vencrís peu$ meu$, pomínus
meus,& films níens, Sappaqm bu
tama , Dio$ áHá^, ratahay , ypeá-
hay fafsín fataaíria. Cayúpa Dío
fahahua íafa,amparapafca tataha
hua faía , ahauupafca yocahahua
fafa hamppatina,vma huahua tha
ataqui ecarccatipanfca, kata fnn-
tcitipáfca,ñaiíatipanfca,hískaam
parapaia matay yfupiyta yanapi'
ta ,aca amaru tbaa vraquethá ichu
tita firija aanaquepáfea, huatakh
huatakhtípanfca , collana tayepa
• mparaparo ichuklurufsina ñu*
ñopa mancaraqui ïcbucatafitaüi*
na , ancha cufííifa amahnafa ¿ccü
yahuaafaraqui hahurátauíria, ho-
khfaptaatau«na,ahuayanac5iajla
nqntpatauina,vca pacha chuyma
apiri afn huahuafca laru laru ta-
yepataqui vUinacarapina,ahana»
pampi cuíifaana,nay rapafa hnpa-
mancaraquithikhrutana, camíia
Sá Cipriano fi hama huahua tayc-
pana icbukhaííta alakhpachathá
apaa-
LO ÏÏÜ.
Nadie pudiera explicar cumplida
mente,ni cemprehender cp fu en
tendimientoclgozo y la admira
cton de Nueltra Señora en aquel
punto jviendo hecho niño peque -
ñitoalhiJQ de Píos , criador de
toda s las cofas, y viéndole humw
liado y abatido Por eío inclinan-
do fu cabe^a,juntando las manos
y arrodilládolVadoroal ñiño có
grandirsimareuerenciá, y humil-
dad diziendo Bene veneris, peus
meus, Dominas meus ,.& fiiinsl me
us,Sed bien venido Dios mió, Se-
ñor rmo,y hijo mío, y te befo loa
pies dízíendo es mi, Dios , y íac
manos diziendo esmi Señor/yet,
. roftro diziendo es mi hijo y te'm*j
blando de Frío eí niño tierno, re*
bolcandofe vn poco hazíendo pu-
cherícosYe (tendiendo las manos,
como quién dize Compadeceos
de mi,fauorecedme, leua otadme
madre deíte duro, y frió íuelp , y
dando buelcos í'u bendiúfsíma
madre tomándole en los braceo*
le apretó a íbspechos,ycon mu-
cno regocijo, amor , y ternura íc
confolojabrigojy emboluio en pa
nales y entonces el amabüífsímo
y tierno niño fe lonrto ala madee
halagóla con fu roitro , y bolnío
los ojos hazia ella. Hafta aquí
Sanfta Brígida, como jp trae el
Salmerón en eí trabado defte
miifcxio,ycomo dizeS. Cipriano
el njnp en los bracos déla madre
mamaua la leche travda del cïclp
7'*
,1
44 VITA G
apáantta ñmíu ñuñcnartaycpafca
virgeñuñuparaqcoifana huahua
pana lacparocchacaataanajkopä
tana,quiquiyocpana churata ñu
ñu,chuririparoraquichurfchana,
ñuñuyakhana: yocparaqui ñnñu
pa phacat?arapina,tay cpafca hu-
paroraquicharaütpampí hilaclv
fchana. Collana vma huahua thaa
taquJ «carccatipafca>collana Vtr
gen ahuayunacanallanquípatapa
chaqtu»pufieayuninacana man ka
oí patahattikharo, hichukharo i-
ehukhatana, ácana ata afnona, a-
kha huacana famanapa kataho'
khfaptaani,anchahna tbiy raísína
San lofcphafca hua ficha mantkha
fsína huahua yocaebata vlljafsi/
na vraquero quillpítafsína Nuef-
tra Señora ñama hamppatina.
6 A» ancha cufikhtara pataha-
ttey, taque Rcynacana cchekhuta
kapehí kapchi lurata vtanaeapala
HalHricacallincay, hnmaropílla
Dios auquiiTa alakhpacha yatiña
y a a n ac a y a t i c h i ri íe rmon a ñ a p u 1
pito vt=t*ana,DÍofna ccapaca yo
cpa vcapacha paña amucafsinía ,
ccanaquíhua taque haquenacaro
acapacha yaanácc* pifiro haccu-
ñapacAqai yacicbi. Sm Cipríanof
ia acá yaa amkhaíií'sina acá haina
•|¿ro4,$ Dio* tatay taque acá
Waq jena ancha huaracnuñabua
futima,humaDiostatay cuna lu
-raísinfa huaTacufrQaq.hna lurata,
acá haccha mundo vlljaf$ina,aca
vraqhiíqu't thurittata vlljafsi ti-
fa alakhpachanafarañapavnukh-
taúa
HRIST1/
y la madre infundía y exprimtl
fu leche virginal en la boca del nt
ño; la leche dada del mifmo niña
boluía a rcfíítuyrla y a darla dci
tamanera a fíi dadorieí niño hin
chía de leche los pechos, y la nía
dre le fnftenta.ua con lo qué el n
ño le daua.Mas comoelniñotici
no temblafie de frió la foberání
Virgépufo al niño empañado te
bre elpefebre de las beftias,encí
ma del heno,diziendo: aqui le c«
lenta ra algo el refuello del buej
y del aino , porque haze muchc
frió. Y San Ioleph noluiendo a ei
trar vie.do al nijío nacido, arrod
liandoíe en el fícelo le adoro, ca
moáuiahecho NuelhaSeñofa»
6 O iichofo pefebre o cuna , I
excedes a los palacios de todo
losReyes, labrados alas mil mr
uíílas: en ti aliento Dios el puJpi
to para éfeñar.la ñlofolia de i ci
la, en ti el foberano hijo de Dio
aunque calla, enfeña a todos lo
mortales,para que mcnorprecie
las cofas terrenales. O Dios mi
dize San Cipriano contempland.
elle mifteno, marauillolo.es me
chotunombre en toda latierrí
Tu Tenor mió haziédo qualquu
cofa la hízífte muy digna de mar
uilla: mirando elle grande múdí
mirando la tierra bien eftablec
da>y contemplando el mouunit
to del cielo,,
na<
clprTVLó imí:
ta rbp a ham íirp ék Ts infa , h a ni »
hna hiváracuiít/trjVru mayáraqni
tnáyaraquí hiítípaiifa , pachaíca
íla c\{] i m a ya snaya h ans ur ti haca -
<jaiptipana,mayafca msya hamn-
ruraquí hacuqu'íptipanta, chokh>
'ña canqoiri Irnampana, halíufca
haafitaraqui chokhnaro tucuupá
la, haccápa bíuipana haccapafca
•h a q n í p a n fa , ha n í h ua acá y aa n a -
«áthá le a cafa huaracufit tí , nía-
afea raque atipírr Dios , mayni
donzellana puraápana vlljafsína-
quihua ancha huaracuílha , ha-
*cha D 1 O S hMa tirar quípa-
Tiaqaíhua ancha llakhfaítha, cea-
paca Díofna yoeparo hanchi 1 f p -
picatípanaqnihuá/ D IOS han-
chiuííathá, hanchiniro tucupani-
quihua huaracuíthafipi San Cipri
ano, A mUleriohanívcacaína cea
nachaña,aca aycha nayraháTa ha
nivlljaña^/vhani arofiña yaa jma
*fca manqhue chuymana amkhafi
ña,hani arópi ccanachaña, maal-
ca amucafa huarac»fiña;Q¿uJtípi
hanr huaracuírípa taque atipiri
Díos.aroraanti huarahuaranaeä-
fa alaaro aphotata chupichata
Dios.Cheriibínefnac'kharo vtcaf
qoiri Dios,thaatháfa maarnpi an
esrrJ Dios, qnímfa lukanapsro-
¡g»í acá huecha vraqfa huayttica
tafiri DI OS, alakhpacha vtcaúa
aí-acapacha hanttacuni Dios fia-
que tucnpana>ancha Imakhcha cá3
cauípatíca , puíkayoninacaiut
mankaui patahattijsharo , q»i *
4QÍ cayepana ichukhatata canqni
pana?.
nsda me fn^ratiino/rüc'e^tei'o vn
¿üa a otro día, müdaín'dcfe en vñ
puntóla tierra de ditereñteg iha-
neras>feeandüíe íó que enVua ver
de,y con :1a 'linóía bbl'tríede» je ver
de lo que eítaua íeco: muriendo
vnos,y naciendo otros, de ñinga
iva deltas cofas me márauiHo }íiho
tiía rabillo rae en gran manera de
ver al Dios todo podéroío eílar
en el vientre de vna dt>nze Ha, má
raniüome deque eJ gr^n F?ios ef
te en vna pequeña cima; maraui-
Heme de queal fbberano Verfcré
de Díosie pegue carne,de q Dio t
íncoEpAreio íM¿síg& corpóreo,^
ze S, C íp r U CX r» í lie r k> i ríe j* p 1 í c a *
ble,y- a los 0)0 s de laca rne inti íft
fiblevOíCoii no para de z irte, fino
pa ra con p ?of un do co raco ií con-
Me rar fe , no pa r a con pa ¡a br as de
cía rarfe,íino para con filécio ma¿
r a 11 i 11 arfe . Qn i en n cr fé m a r a uí -
liara que Dí os todo poder ofo, a -
íabadof gtorifteado dé las eflre-
líasJc lanaaíana, aquel Dios q
eíta aí&ntado fobré los Cherifbi
nes,aqnelDios mas ligero queeF
viento, quetíene colgada detrés
dedas a toda ella tierra,que tiene
por filia al cielo, y por ethado a
la thrra sfe ha?a honíbrey pur fa
gran pobreza dé fu miívija madre
fearecoftadí) eh vn pefebre de be
ltias?
VITA CHRISTI.
pana? vea cacallincanfa mavato-
quero ichukhataña cehKfipana<
Checpini acá yaa ancha huaracafi
ñahua,cauquiehapipi aochahua-
khcha cancalsínfa cauqui pachán-
fa vtpa cchuíipaña, caoallona má
kauípatkh«uo}bichiihichurü vila
buahuapa ichokhaeäna' Qhnítí-
pi Diofampipuficayunina manka
uí patahattimpi hakafipba fana«í
Dio-faca haccha yaapi, patahattíí
ca hani haccuhna pnficayuninacá
qnihua,Diofaeca C.berubinefoac»
kharupi vtcafqoi , patahattínfea
cauallonaeabua mankafqni, acá
yaa kayuififsina haquenacay ca-
mifapi hani parakhtata , hani ca-
camata? Díosauquiífa mayapa
tahattinqnipana,hachipana,tha*
ataqgí ccarccatipana, ahuayuna
llauqpatipana^amiiapi hani hua
racuiia?
7 A haquena chuymapa cati ■•
quincata-í Gamífapibani chuyma
ehafta? Ga mifapi Diofaraa hani
amkhafta'í micha chríltianonacay
paunacatachaí Acahícha yoríri
huahua ahuayuna llauqnipata pa
tahattikhana íchukhatahta,pu(i-
cayoninaca taypina tbaataej/ccar-
ccatquíri huahua hanihua Díofa-
ti hUtacbaí Hilanacay hani pauna
capíícamti,aca híchataycpanapií
racpathá yntiqui, vea huabuapi-
lla vinayathá auquipana hani hi-
uiri cancañapatáyurina: tayepa-
thá ytirifsína auquioifahua: au<£-
pacha ynríísiníca tayeauífahua,
auquipathá hani pachani , hani
• vruní
por rio auer en aquella caeua o*
tro lugar en que ponerle'' Quien
por may pobre que féa.jamaspot
faltarle caía reclino afuhijo re-
cien nacido en el pefebre de bef*
tiasí Quien juntó, o dixo> acerqn
fe el vno al otro, Dios y pefebre
de beftiasíDioses cofa altifsima,
el pefebre eseofavílífsima de las
belVias: Dios efta fentado fobre
los Cherubines,yenel pefebre co
men las bertías, Pues hombres có
Aderando efto como no os aiTora
braís, no quedáis atónitos elUdo
nueftro Dtosy Señor en vn pefe-
bre llorandojtiritando de frío, y
embucho enpañalesí
7 O corac/m humano donde e
tas? Como no tienes feta' Come
note acuerdas de tu Dios*; o po
ventura dudáis chrillianos, od<
zis elle niño que agora nace era
buelto en pañales, recodado en <
pefebre,queertatéblandode fri
en medió de animales , no es rr
Dios? No dudéis hermanos,poi
que aquel niño que nació agoi
de las entrañas de fu madre,naci
eternalmente de la ínmortalida
de fu padre: Naciendo de madr
nació fin padre:y naciendo del j
dre nació fin madre; del padre í
tiempo y fin
C APITVLO .1111.
47
runipi: tavcpatfca pachana tucn
ñapaua yurínajauquipatháhaca
ana callarañapapi yurinajtayc»
ática hihuañana tucafiñapara^-
i yurina: hicha Mariana yocpa
anc a fs ¡n a ,h i u i r í ttaqquefirí thaa
ailumuturi vllagh&aca , hupa
■uiquíparaqui hamurpaama, ha-
í ttaqqfvrihua, hani vlljañahua,,
aecha Diofahua , hani cunanfa
anecacha.ñahua, viñayafayqui'
a Dios anqnípana yocpa canea-
ipathá. hicha checa huahuapiní •
ua,huahuaja vlljaliraquíhuajhU-
a hanch ini cácafsina; maaíca ha
chapi;tnpuuiia Uios canea ñapa
a.hanchuufacancaísina» acá hi-
ña ñuñuqueca mayni donzella*
a amparaparo ícfuüvbarut que-
a,vca huahua Alakhp.ac.ha ¿capa
ha tokhrilirihua, acá mundo ta-
ñe atipiti amparapápi catukha-
r íhua Acá huahua ampi collana
ua Diofahahua quifpiyríbahua,
a hífquicha nataquibua yurír?«pí
o , v 1 1 attaha a man ua h ala ña mata
nifca,tay epana, hani huakhUita,
ani inecaca caacauiparaqui ha-
tiurpaama. Acá Seáorapilia, pa-
a;h:uahuapaaa tayepafsinfa Vir*
;enaraquihua,mat;av fanapi; hac*
ntacancavea huahua,llallatunca
akhfi puraepana apanaccafsina
ocachanipathá, Virgenafca vir-
;enaraquipí, huahuapa Dios can
uipana, Diofaicaiyurifsina vir-
jena t h a y ur i ñ ap acá ataña , han i-
ua vcana haricaíína vma üapiña
chiur ahiñá> camífa haccapa y o -
cachiri
dia,de1a madre en fin del tiempo :
del padre principio de la vida, de
la madre fin déla muerte: y al. q
veis agora mortal y pafsible,f«je
to al frió y a la ll.uuía por fer hi-
jo de María, elle mi furo entiende
dizíendQesínipafsíbie/innílsible;
Dios grande que de ninguna cofa
puede fer agramado por fer hijo-
de! Eterno Padre. Niño es agora;
y niño parece pues tiene pequen!
to cuerpo: pero grande es,inmen
f o e s c n l a f p r ma d e D i o s a u n que
no tenga cuerpo: aquel que ago-
ra toma la teta y efta ea los bra-
cos de vna donzellaesel qus go-<
u i e r na e l c i el o y 1 a t ie r r a > q u e h a . -
te andar al Col y las e(trellas-,qne>.
con fu omnipotente mano coní'er
uael vuinerfo: y para que enten-
dáis dizíendo elle -nitro fi,excelen
tífsímo es,mí faluador es, nacido"
ha para remedíatme, conocer le
he,amarle he, mirad la integridad
de la madre , porque efta Señora
aunque es madre , juntamente es
virgen: madre es por auer parido
a! h ijo que a uia c ó ce hielo y tray •
do mieue me£?s en fus entrañas,y
virgen es por fer ka hijo Dios , y
amencia de nacer Dios,de virgen
auia de nacer. No vuo allí laua-
torios,dize San Cipriano, ni calé
car agua>ni lauarfe,afsi ¿orno fue:
lea
1
i N
!' !
il
M
q%
VITA CHRISTI.
cachiri marmínaca lurquirícca
hama.luraría hucatm,upi San Ci-
priano qhuífpiyríiíana taycpapi-
lia baní buakhilita pachpsquiyo-;
cachaña: camifa hanl hanchiná ca
filiñapámpihitahuápa haccutacan
ca,ha>naraq!!Í haní auanay atatay
fafa yocachana, pucuta írutajaq,
hupapacha cocathá halacaísiua
hamichana, amahuafsiíiaqotpílla
taycpana puracpatha cocathá ha
ma aliña ,haqae tucufsina: vea ha
maraquípi hani ccharnathá vírge
ñaña puracpatha hala&ana.
8 Acayaa miampi checahua fa
ñaííataquiíca collana E-uangelif ••
ta faraqai,vca toquenamna anua
tirína«a hitcana^Qoefanacapa vea
pacha paca'Hfa mullfcatauina, Di
os auquiíTana Angelpafca bupana
caro puritauina, ahaati fin acafca
ancha ccan ipa na, Diofnaccanapa
natumaquípata ancha hakhfira-
pilcuauina: Angelafca,hakhfari«
pana ,batíí hakhlnraña amahuapif
camri maya ancha caíííswía colla
nayaa atamirihuáhathafmn,m.3r
capach^pí acayaathá cnfifini, an-
cha hichaquihaa Cbrífto auquiíTa
qhuifpiyrima ynrirapitama Da-
uida na marepana; checahua faiía-
mataquifea acá atamamama , v-
ca huahua ahuayuna kihijata
patahattikharo ichukhatata vil
japifcahatha fatauína. Vcatfca i la
qa'i allokha Angelefnaca tantaía
fina, collana mokhiakocho Glo-
ría in excelhs Deo &c, Dioíata-
qui abkhpachana cuíinña cácpba,
acá
len hazer las otras rnrtgírés parí
das>porque tan entera como fe e
taua parióla Madre de Nueftrí
Saluador: afsi también parió fir
dezir ay, ayvfín dolor,como ani;
concebido fin corporal deleyte
como el r'rucro maduro de íuy(
fe cayo del árbol .-porque de fa v(
luntad nació en las entrarías defi
Madre,como en vn árbol, haziéi
dofe hombre.y afsi también cay<
del vientre virginal fin violencí;
al¿nna.
8 V para que digamos mayor
mente elle mifterío cierto es, di
ze también el fagrado Euangelil
ta, q auta en aquella región vno
paltores que a ia íalon velando e
tauan, guardando de noche fu g¡
nado, y el Ángel del Señor Ileg<
a ellos, y por fer muy refplande
cíente los palores rodeados d
la claridad de Dios temieron mi
cho,y temiendo el Agel les dixo
no queráis cerner. venido he a de
ziros vn milterio de grande con
tentó, y todo el pueblo fe alegra
ra del: agora en elle punto Xp
N S. vueftro laluador oshanac
do en el pueblo de Dauid, y par
que digáis verdad es, os diré eft
Veréis, dixo, aquel niño embnel
to en pañales, y puedo fobreel p
febre. Y defpucs jnntandofe mt
chos Angeles cantaron vn fober
•no y dulce canto, diziendo, Gl(
ria in excelfis Deo,& tn térra &«
Gloria a Dios en las alturas,
CAPITVLO iïrr.
•capachaufcafappá rchuymani ba
qu*nacataquimokhfa camañ&ra^
quihucapha fafakochoeauinara-
ca taque aronaca Euangelillahua
atamüloJtiníTanacana «capacha-
na- ancha hichaqui ynriri, pata
hartikhanquiri Dios vlIttañaGa-
Caqui Diofahahuafafsínahamppa
tiñaífataqui, Angelapí alakhpa-
íhatá ccanachirr,humataquíhua
furírapitama ííri hutbiíio , íefu
Chrífto auquífTa pufi fuu qnifpiy
ruma, huchampi chaceara haq^e
tacayrüiua hutana:hutafsínfca fe.
laquípi quífpivrína lurarañapa
luraña c^lJarana» niahua quifpíy-
"nu paritha/alsinatefticufcaAn
»eleínacaraqnícÁtunahískahua-
auafsinJa Diofaraquíhua fañafïa*
laquí Hanihua taquero ceaua-
ihaíiña amihuantí , acayaa>co-
lanayaa canquipana, haquena*
raíta hani.< taque acá huaquepa
ia,jruituha cruzana híhuaha fatu-
ta baní coMuuiiApataquí . vea Cu-
latellicutaqai 'ara y ni ahuatirina
aqui.pifiro hAceutaquíjOuefana
apa aíisatHqmr^ui bakhllata-
lina, vcanaca'ica maya Torre E*
ler futíni tfcaana paCaHífcataní>
ia -uavTáíca lacobvcaro, oue-
anacapa ahuatifiritauina I E S V
«H R-I S T O auquiíTnpiHa co-
lan i ahuatirílTa caacafsína, ahua
inmaíiparoraquiquí ccanacha -
ña amanuataaina; D I O S N A
allupa cancafsína , ahuatirina-
éeocaqwíqui taquethá nayra »
lltaafitauiaa , vllafiracana vea
Angelafca
y en la tierra paz a los hombrea
de buena voluntad; Todas' ellas
palabras fon del Euangelifta; P.a^
raque conozcamos a Dios recién
nacido. cntatiérra,y recollado en.
elpefebre,y díziendo Dios es le
adoremos El Ángel; nos vino del'
cíelo a maniré fiarlo ya dezir pa>
ra voíotros a nacido: Venia Iefa>
Chríilo Nu*ílro Señor para rede
miral mundo ya faluar al hora*
bre perdido por el peccado, y vi-
niendo luego comenzó a bazer o>
fficio defaluador tü'ziendo:Ya he
venido para ler vueílro faluador
ytomopor teftigos a los Ange^
les para que dixelemos : Dios es
también aunqne tea niño peque-
ño.: No quilo manifeílaríe a to~
dos por fer elle grande raíllerio^
y ojo fer todos los hombres capa*
zes y paraque no fe impidiefle lo
que tenía determinado díziendo
Padeceré y moriré en vna cruz.
Por elToefcogio por tétligos a v~
nos Paílores despreciados ¿ que
guardauan fu-ganado , y eitauan
Velado cabe vna Torre por non».*
bre Eder, y antiguamente Iacob>
folia- guadar aíli fus obeías; -Por
que fefu Chritlo Siendo nueílro
fümmo Paílor qaifo rñánifettar-.
fe a los paftores como el: tiendo
Cordero de D ! O S díofe a co-
nocer a los Paílores , antes que a
todos:El Ángel que les apareció,
f
D
CO'RO
vita ch;risti.
$9
Angélafca, cámífa S. Cipriano y*
cathá S.Ambrofiojbaccapa fantó"
nacafa fi ha ma S . Gabriel an a m-
na,vcafea baque vllínacaní ahua
tirinácar^> vHafirapitaainaimaaf*
ca ancha ppaUchaía laphaquefa
hatcha ccanampicéanafa Diof*
na qhaítapahama puritaaina: V*
ca yurthna fauipa huahua hiska
vil jal i tnía h aecha Diofah ua laña
pacaqui: ahuatirínacaíca Ángel
ancha ceaniri vlljafsina ancha
raqui hakbíaTapifcatauinarmaaf
ca Ángel hakhfarañapa apa rana,
tiani hakhfaiaúa amaouamti, na
atamamama maya coliana ma*
«haca ancha cüfilsiña y aa, taque
marcapatbahua cuuTmi acacfca:
jucha vrubua haraanacataqui qf-
piyrima tatífo C H R I ST O Da
*ídana marepana yurirapitama
lafsína fhaoihakhfaramtl, maaf-
tsa cuftfipHcama .»chiptfiptícama>
asfifiñama haaquífipinihua¡¡ qhuif
©¿yrímaptlSa yurttap'itama ha*
fnanacataqai: Dios cancafsmía
traque yurí , vilansa hanchim»
^satufsina , haque canea älaraafa
ángel eancañakharu maampí a-
'.laaro efcupíro apoti; maamptv»
etcama chayma phiica cnfiísíña*
mat aquilea yfapíta yatíma bicha
vrupi,acahof anapt Gfertfto auqui
fía hutaquifpha faui Mefsas y un,
bnpaUa Dios cancafsina humaw-
cataqaibaa > nanfea tatahaiaqa»-
pí íatAotsa,hamkaqai baqníñap»
taquífer. ^Ültcanapataquifea ahua
yántese Uauquipatahua paea ha
ct ficha »«
como dizen S Cipriano, y S. A«-
brolio,v otros fa netos dizen que
fue SGabriely aparecióles «n fí
gura humana, pero muy refplan-
decíente y relumbrante , y come
meníajero de Dios llego refplan-
deciente con gran de luz ,pa raqui
díxeffen grande Dios es,aquel ni
ño que les venia a anunciar, auu«
qne le viffen pequeño. Los Paílc
tes viendo al Ángel muy refplaü
deciente temieron mucho: Perc
el Ángel les quito el miedo dízi<
doles'No querays temer-, deziro
fcévnacofa naeua-foberana,y d«
grande alegriaj y della fe regocí
jaratodo el pueblo, Oveneft
¿xa os anacido el Sainado r Chrt
to Señor nnetlro en la ciudad d
DauÍd¿ttofemavsfino alegraos
posquees nacido el Saluadar p<
t a vofotros; y fiendo Dios a n»c
do homl*retO mando vteft n cu
ne y fangre , y a en I alca do \ uel
tra naturaleza fobre la nueftra
»asalteza,ydignidad,yparaqu
ma$ cumplidamente y con el ce
-racon üeno os gozeys,oycime c
xo Sabed que en efta hora Chri
to Nfl'éltro Señor,el McfitSjaqu
quec» dicho Qft vinielFe , es n.
cido , que fiendo Dios es Señ<
vueílro y nueftro : y paraque i
ctlmente le haltaíTen , y conpci
fea, diole&por ítñaí > dtziend
emfcuelí
CÄPIWÏPO
ttUchahaichnkhatatiqui fafsínara
cjui vnanchaatauina.
' *) A D'tosna imantata hani ha>
mnrniaÄA, Tï':i*rricoäcpay Iura>
ñanacpay Chrtfto taque atipiri
«mauttakhtara Rey infierno ko-
lnusuri, Supayonacahaquechïri,
haquenacarohacarVa cburíri ,hi-
huaña atirt butipanfa , yurinipa-
ha vnanchapataqui , hicbaqui yu
iriri hnahuahna ahuayunacana
jjhinctiqaipata.patabattikharoi
chukhatata vlljahata fafsinfana
Ángel ahnatirinacaro , ahaayu-
nacaqui ,pata hattiqui, buakheha
íancaáaquí baccha apuna vnan-
chapa churaná ; ahuatítsnacafca
hílánacay Angelna atamata haro
ka hamkapí a uquiflana vcar o ma
pifcatauina : purifsinfca coilaria
Sanaa M A R í A M P f San lo-
fepha mpi vlIjaptfcataéina,coÍla-
«aimahoafcapatabauiichana ra -
«juívlljanarvlljalsinícajaiiiptche
cahuafapifcana,ahaaririnacahua
huavHjafsina,abäaynna«ana Ilaa
quipatba , pata haiifchana icha-
khatatha,Dioíafcna acaca , aiakh
pachanfa¿ acapaehanfa apupabua
hifcanca vea ancha huaracüfsina
pinihua, taque vea cacaUinca'na
vlljauipapilla , hjn'i Diofna cea-
Aap ampí cea n a ch at a haq táqueca
hanihua acá DibíatMcahiwbflaf
«a huakfcchabua , villulluha pi-
firo bacutahua , paya pofi cayoní
taypina hacccfqai fañanapi, ma-
•fca abuatirinaca ANGeLKA
atataatafjiaa, A N GELES
»acana
emïïueltoeda' en panales, recoft*
do eíta íobre el pefebre.
9 O fecr'etes^ inuefligabies
ititfteríós,y obras de 0io"s. Ventó
cío CbríftopodérofojRey fapieíi
tifsimo, defpojador deí ín6eroo$.
triunfador délos Dea* on i os, d*¿
dór déla vida,vencedor déla mtt«
erterel Ángel por feñal de (o nací
miento dizea lo$paftores:Vere*
y s al niño recién nacido ernbucl*
to en panales,^ puéfto' en el péfe«.
bre, la pobrera da por feñal'afe ti
alto Señor ; jr los ¡^ llores aulla-
dos del Ángel luego de preíto ftfe
roñal lugar de NueÄto Señor^y
llegando vieron ala Soberana Yir
gen ya 5v tófcph; y al bendítií&t*
ino ¡niño (obre el pefe|ire,y vi es ,*
dolé díxer o:Si Ver daá es>Cofa es
de grande «iaraüílU,que los paf«
toses viendo al ni&o. embae lt&
en panales, y puefto fobre el pefe?
b re dix e (Ten Efte es D í o s, d ixc
fen eüe feñor es del cíelo y déla
tierra , porque todo lo Vijjjha por
ellos en aquella cueua, para yno
que no fuera alumbrado déla di
nina luz, era para dezir Eftc no
es Dios y eftees vn polnre mtfera-
ble defprecfadó jaee entre dos a-
nimalestPero fíenlo atufados del
Ángel | oyendo la dulce mufica
D
délos
\
Bacana mokhfa kochopa ífapa-
isína , Fe iyfañafca chuymaparo
ccanant ata , hushaa ama bus ña-f -
ca chny mapa nina hama oaqutpa
na, collana huahua Diofahuaaca
la fsí n a ha mp p at ipi fe an » , h a ce a p a
¡nacaroía huahuafsínía Diofarj-
qníhua fafsinaraqui ata mana v l-
laáfiñapfcavllaaíiraquina.
io Iefu Ghrillo auquiífa vori-
pana acapachana cuna mana yaa*
nacapivllalina: hichafea puíípif.
capaquiatamamama. Vea pacha
pi maya huaica Apolo .futíni taq*
na arohuata,rruindona achata, vi
naya ancha aroíiri eancafsina, ha
quenaca ancha líullíri . caneáis ina
quiqui fupayo.na laccapacancafsí
na ama tncutauina ha quena cana
cuna hifqhuittatafa cchukbtaqui
tauina, haní nayra hama arofita^
wíiiti: I E S V C H R I S T O au-
<juiífa pilla yurifsuia amncaana:
Hacha maya huafaqui Diáfana fa
ta Augntóoroamucauipa ccanach
khanajAiiguftona cjtíurafitapilla,
maya téplóhua lurarapifma lata,
hanihua aro(iñahahnaquifiti;maí
ñíhuahaapilla Diofcancafsina a
mucama, manqpacharo mantkha
ma fito fana , Haní Apolo futirá
l]uakaq.tí,auquífl*a íefu Chrifto a-
muru tucuunti i maafca allokha
hiíakanácaraq, amu tucuuna: nay
rafea fupayonaca huakana iacapa
thäaruliritauinahaqnaca Hallaría
tag'Koya futiúifanacafca huaka-
naca arofipana,checa Díofahahua
fafacj.huakarü niapifq.rina cufa hif
qhuítta-
VITA CERISTI.
délos Angeles; y con Fe alqmbra
dos en fus corazones, y ardiendo
fus corazones a manera de llama
en el amor del niño díziédo Dios
es elle, le adoraron , y dixeron a
losotrpsdiziendo Aunque es ni'
ño también es Dios, y le ofrecie-
ron fus dones.
•■
. ib Naciendo Nueítro Señor di
nerfas cofas fe vieron en el mudo
y agora os contare quatro,o cin-
co deüas.En aquel tiempo vn Ido
lo por nombre Apolo muy non*
brado de todos, y afamado en el
mudo, auíedofkio fiempre- grade
hablador, y engañador délos hó-
bres,fiendo boca del mífmo De*
monio fe torno mudo y pregüta
do alguna cofa délos hombres ca
llana, y no hablaua como antes:
porque naciendo xpo NueltroSe
ñor le hicocaUar: Solo vnavez
no mas, mandado de Díos,deícu.
brio a Augurio fu filencíc^porque
oríreciendole facrífkío Augurio,
y diziendole: Edificado te he vn
templo, dixo No puedo hablar:
porque vn niño fiendo Dios me a
dicho callájy bueluece al infierno
No fulamente al ídolo de Apolq
jboluio vmido Xpo N. S. fino tan»
bierÁ amachos ídolos: jorque ¿a
antiguamente los Demonios ha-
.Ijlauápor boca délos ídolos para
engañar a los hebres, y hablando
los ídolos los miferables gentiles
dízíendo verdaderos Dictes fon
acudían losldolosparapgütarles
v y jp edír*
Mi
CAPÍ TV
qfmittañäpataqui mayfsiñapata-
qui.Mayní Plutarco futinifilofo
-fo,fntíuifa huaka hamppatirí cwn
cafsina maya libro quellcatauina
huakanacana amncauipathá, cu-
nafupa amoqut fafsinaraqni fcif-
quíttifca; hupapilla futiuifa can*
cafeína, amucauípa yaahanihiía
hamnrpaantí.
<3¿jiqui Auguftofa haccha apu
Emperador cancafsina, chica mu
do haqaenífsina¿haní apuy ccapa
■ay fitphantí fatauma; Diofna
fama fata aynacha chnymattírijfa
tacana, ccapaca Dios nayracatat
píüa hanihua qhuitifa apu apu
thakbfirqaiti; camifa inti nayra-
Caracha huarahua ranaca han i v>
Ualiriei: hamaraquipi Dios nay-
racaeatbá hani maynihaqueia na
aputhahua , ccapacathahua fíri-
qnití,hupa mayniquihua Reyana
Reyapa, apuna apupa charapanfa
acá aroquíhua quellcata, vcahipa
pí Augufto (camifa Nizeforo Sui
dafampi íi hama)Romaro cutíkha
fsína maya altar lurataaína, acá
aro vcarafca queílcana ARA
PRIMOGÉNITO DE I fa
tauin.i faísinfca: acá altar Diof-
na yocpanquíhna íipi. Vcathá
Cbnítantino Magno futini Empe
radoraraqui, vcaro maya haccha
cam«faní téplo Diofna taycpata
quí iuratauína , vcafca hícha vra
camafa Ara celifntínihtiaS.Frá-
cifco cchakhcí Padrenacapi vcanf
:aconnentopana vtcapiíqui. Ie-
U Chrifto auquííTa yuricana vea
pachaf
y pedirles alguna cofa. Vn «Tofo
f o 1 1 a mía d o Pl tua re o íi en d o G é n~
til y hóbre queadoraua los ído-
lo s-, efe ri u i o vn l i br o acercad el
callar-de los ídolos , y pregunta
también dizíendo, por que caufa
callaníporque íTcndo Gentil no
entendía la caufa de fu filencío.
*El mifmo Augufto fiendo gran-
de Emperador ■ y ferrar de h tntf
tad de los hombres del mundo,di
2co¿no me digan Señor ni Emperá
d o r >d rz-i e n d o l e D i o s d i l o , y b ó l -
a i o fe com o^h a mi Id e d e co r ac on*
porque en el acatamicto de Dios
fumo Emperador jníadi.e puede ha '
zer detfeñor,comoaiapréfenciá
del Col no parecen las eftrellas, af
fi delante dé Diosníngun hombre !
puede dezir>yo foy feñor, yo foy
Emperador :el foto tiene eferíptb '
enfu muslo efte titnloyRey de R« "'
yes,y Señor de tenores : poreffb
Aügüfto(afsí como dizen Nicefo
ro y Suidas)boluíédo a Ro ma ftí
ïo vn altar,y en el eferiuío efte ti
tillo ARA P R Ï kí O G E MI-
TO DE I, que dizé díziendo,
eftealtar espara el hijo de Días.
Y defpaes de mucho tiempo Conf
tantíno Mrfgno también Empera-
dor edifico allí vn magnifico erl-
luftre tepló ala Madre de Dios^el
qüal halla el día de oy le ¡lama
Ara Cacti, donde motan los fray-
lesde S.E & ANC i S C O*
Al tiem
D
-
*
I
. J<
VITA CHRXSTI.
pacha fea , ac apa di anquí ti spn *
n a c a } h a ni r a ^ e ana c a uc a 11 ña mp t
ía taeurafitauinti , maalca taque
mokhfaquí camataoina,paña nay
rara ancha hupanacapura aucaíJ*
riísinfa; q Mayni Paulo Orofio
fucinifea íaráqui lel'ti Chrífto ao-
qyrifa yuripanamna,Roma marca
na mava phujuthá azeite ancha
rio kh fa t h uk h i'í a n i a y u í t a a i n a , h a
ya camaraquí purina:acafeañaiía
taque inarcapachávlljanalMayni
Eutropio futinifea faraquí, Iefu
xpo auqulffa y ur ipanamna ,aca ín
ti ,may a inti ñamar aq cuurmí ja tu
maquipanajijití hama ccanafa: ha
qnacafca eolio tánfa inti vlljafsi
Al tiempo en que nació ïefuxpo
los Principes Señores de!a tietra
no eftuian alborotados con ene
Tras, fino todos víuían en paz;aun
que antes auíantray do grade ¿ue
rrá vnos con otros, q Paulo O
rofio dize tambi-eii que naciendo
Nneftro Señor |én R orna corno
de vn manantial azevté muy olu«
rofo, y llegó 'halla muy !exos;1 y
que elio lo vio cafí todo el pue*
blo: Dize. también Futrcpio que
naciendo leía Chriílo Nutftro S<
ñor ,-vna manera defol, a modo
^el arco del cielo rodeo alSol,y
refpJandeciendo como iol, y qu<
los hombres viendo al S j! de ef
ha ancharaOjUi linar acúfipífcataui traña; grandeza mucho fe admi
na.Mayni don Lucas de Tin futí- rar on. Oize también don Lucaí
fiifca farao^ai: vea aroniamnaaca de Tui,qae aquella noche apare
alaana maya hahko qúehaya vlla, ció acá arriba vna nnbe blanca^
fitautna , «cafca ancha ce ana fsi nía que fiendo muy reíplandeciente
aroma ancha ccauavrurumna tú- y alumbrado como elSol,bolnii
fluya na , m t í ha ra a l u p íf si n a .
lí Aca>yaa ifap&fsinfca Chriftia
no haqnacána^leCuChrífto auqui
Afana yuriuipa amkhafifsíná » feaq.
ehuymampi,Tatay hífqiúchirí ha
tahua fal sina,,chmraarta vllaafiña
íTapv , biuíTanaca layco haqu* tu?
cupaaa alakhpachathÁacapacha* por nofotros , y auer venido d<
-fo hiufTánaca laveo hütípana,An cielo ala tierra por nofotros Le
gelefnacafav anchahna cuhfipíf-
quí , hiulTanaca qhuifpíyri , kita
ca11ra.h4.ma, mayníthá maynitha
ehactwá , chuymauifa chuym mi-
eh* riji u* í pana ,hí u ífa n acanfea h i u
íí'aíayco hutipana , maampí hara -
ppatiñalTapijAnoclanaca hupana
calayco
lanocheen muy claro dia.
ii Oyendo ellas cofas^onteni
piando el nacimiento de lelu^p
N S con todasveras deuemos <j
frezerlenueftroscoracones:dJ2Í
dolé Señor mió, tu eres mi bit
hechor , por auerfe hecho hóbf
Angeles fe huelgan mucho prri
uer venido a tatuarnos , y por i
ucr venido a reduzirnos de vno
vno,como ouejas defearriadas,
y auer venido a darnos eméditi
ento alofqno le teníamos- Peí
nofotros deuemos agradezer
na
CAPITVtO ##$%
calayco baque tncufpana v«a cn-
nakhaturiríc'cht,hanipiyatitan-
tí,maafca híuíTanaeana, haqiíe ta
cuuípápi ecapaca tueufsína, echa
maní tucufsina , alakhpacha yaa
yatifsina, ancha hamppatiñaíTapí
acá collana aaquifla, hani laca li-
ppíchíquí,chupichnpiqui.Acaau
quíiTa yupaychanaüataqoifca am
khafipí ¡catana, huakhehahua ha*
pa yur ina,h¡iilianacana acá pacha
na ecapaca cancana pifiro haccu»
ñaflataqni , ancha áHttafaraquí
ynrína , pnficayonínaca taypina,
mankauipa patkfc&roraqui ichu-
khatata cancana -.-., hiuuanacana
íhuymafatha api^fnacaria hiccar*
paañalUtaijiii, thaaraquícearca»
tifaraqm>hachafaraqni yurínajhi
nflanacana hanchína taque cúíifsí
ñapa váiña¡í ata q.aca lia malnrata
na hupa amahuafsína vcafca, ha-
ni pampapínihna bapa qhuifpiy-
riía ,irpírífla cácani,hmllanaGana
alakhpacha cufifsiña marcaro pa
riñaflataqui,ycampí checa ccapa
eafca,chapikhta rafea, collana ha
ni tacafiri cufifíñampí phucataf-
cacancatana.
mai,los Angeles fife humera he»
cho hombre por amor dellos en
tal cafo nofabemos lo qne hartar
Pero nofotrosbolpicdonos ricos
bolQkndonosfnertés,y entendí é
do los mifteríos celeílíales eon fu
encarnación, mucha obligació te
hemos deíer agradecidos a efte
fober ano Señor nueítro, Pero pa-
raque.no le agradezcamos fole*
deeumpHraientOjConfíderemoscj
nació pobre paraq menofpreeié-
mos las riquezas del mudo, naeío
humilde y entre beíííaspuefto en
vn pefebre,paraque defeebemo*
de riueílroscora^onestoda fober
uÍa,nacio tibiando de frío y lio-
rando>paraquenofotros ä borres
camos todos los deieytes déla
carne y fi hízíeremos efto por fu
amor, fin faltaningnna íera nuef»
tro f?laador,y guía paraque lie»
guetnos ala bíenauenturanza ,d.6
de feremo* verdaderamente VJU
€OS,fitmma mente honrados,y He
nos de los diuinos deieytes que
nunca fe acaban*
CAP. V. ACÁ TATSSA
lefo Chrifto ccariquípauíthuax
Santo futipalei'afampi*
thahua arofí.
CAP,V.DELA C1RCVÑ
cífion del Señor, y del fanclo
nombre de Iefus.
S. Lúe, Cap. 2.
SAN Lucas Euange!iftafí,Iefu y^IZE elEuangelifta S.Lacas
Xpo auqmííana yurinipathá, JL/qu
aia quimfacaílco vrullaliipanam
na;hua
e eumplíendofe los ocho
días del nacimiento de lefu
í) 4 Chriflfe
^^
1
'
!
i
na,huaíuu eírcuncicTataaína.han
chipa ccariquipatauinaj, vcavru*
raquí Angelnawayra atamaaipa*
cama ÍES V Sfutinipiia fatauina
Vaya yaapLaca yasthá- amkbafi-
Sa(U huqui,ham híuíTanacanaqai *
ti-, ma a fe a t aqae fch r í ft i an orca ca ña »
may-a a uqmíVafta collada ÍESVS >
fatipatha amkhaílña, maya fea cír I
cancidata cancauipathá amkhaíi* a
¿araqiii , Dios auquíífapi antha
aayrapacha,aca hAnchicearíqui'
pa ñaca camachitaaín«áíÁbf abana
r ot aque y ocanáca m a ,hua huan-a
ca ma acá tftkti a chah a t a fa fsirta : !
Vea fop a cí re une ida fifs ina fray ra>
auquilTana liuehapa pecca-doo-
riginal fntini pampachafitauina,*
vcat h a circiwKÍ d*a(í í sin ara q^qhaií
píyrífa Diofna yoepahua huííí*
tañí, vea paccariui hucha , taque
hqehaíTanipifa aparañapataqui la
fsá'na fapííquiritaa'uia:\Acafafsinf
e a c i re une i da (i r i .na c a h u c h a ía p**
tfeahaa na , fafsína franuachirita-
nina huahua I an tí fe a auquípa tay
cpafafirina.lESV CttRI&Ta
auquiiïa ccaríquipatahua canca-
na fipanfea , han'tpi humanacana,
qhuitinfa auquiffa buchafapata-
uinhuafañat^hupaiDÍlla IE.SVS
futichatatauina, l E S V S 'fk'i'sM.
ea, qfouefpiyri fihua ,hnpafca ha-
lla huchatha qhuefpiyti cancafsi*
na,camlfapj htichani cancaípa'í
Maafca cunafapakha circuncídaa
jfichina , Vea , acá manecana ata-
imm .vniKNíahna ifapapifcl:a,aca
clreunc i dafnia «ayta anquí (Tana
hochapa
mu óHRláTi.
C brido S,Nueítro je! hiño fue cír
cnñcidädo^ fu carne cortada:Eii I
aquel núfmo dia tambíen,cou£or
me aloque antes anía dicho el
Arigél,díxeron tenga por nombre
IÉSVSi Dos cofas fe han decbnfi
derarde nofotros , y no folode
tío f o tro sy fin o de t o d o s 1 o s C hr i f
ríanos en efte milteríoíLa vna có -
írderar a cerca deh'oberano nom« :
b*re de N. S? lefu Chriftó;Lá otra •
a cerca de fu circuncüiomMuy an
niguamente Dios Nueiïro Señor
auia mandado efta ctrcucílion de
la carné, díziendo a AbrahamHa
ras afspa todos tus hijos, Por eío
c ir etmci da n d o f e alcanzauanper»
dow del peccado de uueftro fvi?
mer padre, llamado peccado orí*
ginal: Otrofi ck cune id and o te de
zkn díziendo el hijo de Dios ve
dra a nofotros,para quitamos m
íe peccado y todos los demás , y
diziendo efto los que fe circunci-
dauan dezian ¿como quien dize
peccadór foy,y en lugar del niño
lodezían fu padre y fu madre,y
diciendo que I ES V C H R I S-
TO Señor Nueítro fue circun-
cidado no fe ha de dezír de voló-
tros ni de nadie, dtzíédo N S. fui
peccadór: porqel fuenombrade
ÍESVS, y diziendo lefus fignificí
Saluador,pues fíendo el Saluadoi
de peccados como podía fer pee-
eador^Pero deziros he acá ¿baje
porq fe dexo eircúcidar.Ya auey
oydo como ella cerímonia del¡
dircuncifion fue inrtituyda pan
;{l\; quíca
b ochapa , pectad© original apa-
raliñataquihua lurata cancana ,
ycathá 1 E S V CH, R I ST Q au
quíííana hntanapa amkhafiyrí *
raería, hutanibaa fafsina ,hichaf
ca.vckharu yaathá atamamama ,
z Acá Iefus fut.iacha riiohkía fu-
tihoajacapachan^ri taq futinaca
acapachan^rinacana apu cancana
p a »1 1 a 1 1 ih ua; h áíp i ej_h n icífa a ca fu
tipa cchamaparo purteí, a,ca futí
nayra Patriarchanaca achahua at
mä air-ina, Pcophetanacafca, acha
ra ^pi .ac afutínj vil jaña ainanír ina ¡
aca.fut,íqui taq bí% chuy manina»
cafa chnyroaapiritta* acá. futihua
Ajgtgelclriacaia alakbpachana ha -
ppfatí,aca futLraïj Supayonacafa
m a n qp ac h a n a h a k h f ajrí :a ca i u ti a
rottafsinaracjquíhuchalapa haq
naca fa álakhpacbaro qhuífpipifq,
S Pablo acá futí fut ina futípahua
íipi S.Pedrofcaacaja futihaníhua
alakhpacháfa acapachanfa hncj,ti,
acá ínti fuparáquípi haqnacana a
lakhpacharo mañapafa huac^íi la-
tm¡, aropa huacaychípana S. Ber-
nardofca acá futí lacatag, miski
hama mokhfahua hinchutaquifea
mokhfa kochohama iiiókhfahua,
Mayní S.Pedro Chrifologofuti-
nifca , acá futipi huyccunacaro
nayra chnrana>vHitacaana)Occa
rafea ifapaanajmoroconacafajhá
kunacafafaraana;amüfa arofaana
bíhuatafa hacatataana;fupayona
cafa cchamapa aparana fara^ S.
Anfelmofca Icfus futi acha niokh
fahnac«fifiyríhua cchama chnríri
hua^Dios auquitfafa vllafíyrihaa
capitulo mu . fr
quitar el peccado ojigínal , y pa*
ra traer ala memoria la venida
de Iefq Chriflo nueílró redemp-
tqr díziendo vendrá; agora os di-
ré déla fegunda cofa;.
^P
t Elle nombre deïefus, esnom
bre dulcífsimo , excede a todos.,
los nombres déla tíerra,y. ala ma
geftad délos taoradores dellajiiín
gu no 1 1 eg a al y a 1 o r. de lie nombre
a elle nombre querían mucho.los
at iguo s ,í os P r o ph,e t a s, mu c h o de
ífeauan ver al q tí ene eíle nombre
eíte folo robaua los corazones dé
los juftos,a eíie nóbr.e. adoran los,
Angeles en eLcíeÍo,a elle témelos
Demonios en el infierno, inuocaii
do elle no mbre 1 og pecca dores fe
faliiandize S.Pablo ad Phi.2.que
elle nombre es fobre todos les ño
Jb r es y S. Pe drp A él .4 . diz e Ni en
el cíclo^ni en ja tierra ay ¡nombre
c p m o e lie : y p o r e lie lo l o p n e d é
efFeóluarfe la yda de los hébres
al cielo guardando fu ley: Y San
Bernardo díze elle nombre para
el güilo es dulce como. la mícl,pa
ra cloydo es fuaue como dulce
melodía, y S. J?edro Chrífologo
dize Elle nombre dio Villa % les
ciegos , oydo a los tordos , hizo
andar a los tullidos y coxbs , hi-
zo hablar a los.mudos,re.fuc¿to a
los muertos, quito el poder a los
Demonios. S, Anfelmqdize Él
nombre áelefus es dúlceles deley
table , es confortatiíuo: ei 110 m-
bfe^ae haze efperar en Dios,
D y y el mif-
1
'
'
1
íS
VITA CHRISTI.
faraquV,Iefu Chriílo auqwiífa qui-
quipafca,auquíharo cunafa mayí
fihata, huahuamana futipa layco
churita faf*ina,vcacca iyafapiní-
tiatpanhna, churapinihatpanhua
íaraqnítlo.
5 Vea círcucidafiña yaathá ya
tínaflaraquihua , Dios anquííía
hanípí nayra hucha pampachafsi-
nataqníqmV qhnifp jyrílfaaa huta
ñapaamutañataquíqui vea cama'
chitauintÍ;maaícaaoquiííaFuu ha
jquenacafa acá yaa lurípaná,acaca
Díofna haquepahua íañataquira
quícamachítauína,hayaccana v»
n ancha cancanataquíjvea fupam-
fiá aucaíinína híuípanfa ccariquí
pauitaqui vUttkhiritauÍna}vlltt'
khafsinfca,Piofna marepahaqu?
hua acaca fafsína imkhiritauina:
£utmifanaeafca hanid Veathä A-
¿rahanaro huahuanaeamá circun
cí Hahata Aísinfca }Dios ¿tiqmfla ,
haahuanacamathua hanchi catuf
jf?ina yocahayuríni fafsinhama'
cnatauïna: le fu Chrifto auquíflfaf
ca ynrífsinamia circuncídata can
eafsina,huccaquipha circuncida fi
fia,niahua na yuritha,niahua hue
tha*taque huchanaea aparañaha-
taqui fa.'fsina,fafsïnfca ctrcunfida-
fiña yaaro yapu quellíncaquíríca-
ca hamaquellíneatauina. v Cca'
lïquipaafifsinfca hani haqnacana
acacca hanibua Abrahanana vi*
lapathá haceutatatauínti , hani-
hua Mellas haquenaca qhuefpia-
níhua hiícanca canquírquiti,acac
ca,qhuíticchekha fañapataqui cir
cunci
y elmífmo IefiiChrifto áíze,Ioha
1 4» Sí pidieredes algo en mi nom
brea mi Padre, fin falta ninguna
es lo concederá y otorgara.
5 Es de faber también acerca
dé la eircnncícíóí,que la inftitay o
Dios N S. no fojamente para per
dó del primer peccado,y para me
moría déla venida de nueftro Sal
uador : fino también la inftituyo-
para que baziédo cita ceremonia
los del pueblo de'Dios dixcíTen,;
efte es vaflalío $e Dios j y para q;
fue (Te vpa ferial muy clara deilo.
Por eíTo dizen que muriendo en?/
la guerra folia reconocerlos pné
\h clreu ¡(íJTtf y reconociendo; >sv
fo 1 i a n i eptt't a t lo s,di z te n d o , e ft e.
varón es del pueblo de Dios; v a
los infieles nor. 2. Otro fi dizien*
do a Abrahan circuncidaras a tus
híjoS;fue como fi Díosledixera,
mi hijo fe harajjombre, tomado
Carne de tus defeendíentes : por
eflfo nacié Jo lefu Chrifto defpues
defer circuncidado dixo,bafte ja
I a círcuncícion,que ya yo he nací
do y venido para quitar los pecca
dos del mundo, y con dezirlQ pu-
fo termino a la ceremonia déla
círconcífjó, como folemos poner
le a las tierras. 3. Ydexádofe cír
cuncidar fe dexopara qno díxef»
felagéte, cftenofuecócebído de
la cafta de Abrahan, no puede fer
el Me fias prometido para q faloe
al lina
WM.
H
CAPITVLÓ V.
ctinculaalit aniña. 4, Vcathá ha
ni haqnenacanarcamífa acafti ha
■ ' |M
19
¡H
^
í
ni circuncidan", Diofnaaropaha-
ni vea cama huácaychtfláriataqui
raq«i, haní haquenaca arefaana-
pat-quí círcuncídaafitauína ccar
fuafítauina. y». Vcathá iva lana,
amucafaquí ccarfufuaíma, híulía
nacana,l)íofha ärppa lefu Chríf-
toatfquiíTa aüttafaiya fañaiíata-
quí. <>. Vcathá hiuííacacan¿> hu-
paamahuañaífataquí^hanihua au
quihacca hacchal siuaquiti;na lay
co vtlapa huari,ma¿(ca hískaisín
fa huaranahua fafiaflataquí. 7.
Vcathaiaque haquenacana,ampi
acacca checa, haquchua.ayihapa •
fa v i bpala checa vihthua , checa
nanchthua.háchihajahanchihua,
Vilahaja yílahua faúapataqulL H*
Vcathá taqne haquenaca , taque
ChritUanonaca, nana háchiha cea
r i q ti ip a u i a m cit a I s i n a c h uy mapa
cha taque huchanaca ccarirpaaní
faUínaraqui círcancidaafina.
4 Vea Topa (camlfa fan Berna r
do íi hama) chuymaffatha taque
-yaneca amkhaíitía ccarirpaatana,
lacaíratíca,yácca aroliña kamiña
kanliña, haque aroskhaaíiñanaca
raqui gcarírpaatana,nayralTatJca
yaccaylljaña, tahuaco vlljafsina
amahnañaraq, ccarirpaatana am-
paraflatíca haquena cunapa cau-
qnípa luntatañaraqm,cchama ca
liia apararía raqui ccarirpaatana,
•ayuííacfcaniármimáca^cuna cau
HUÍ
al linage humano. 4, Otro fi de-
xo circuncïderfe para que no di-
xelTe la gente como elle no leeir
cuncida'no guarda efte cumplida
mente el mandamiento de Diósí
y pornohazer murmurar a la gé
te. * Otro íi obedeció y fin repqg
nar dexo urcuncidarle/pára que.
no (otros obedecielfemos al man
damíenf o de Dios afsi como Ie-
íuChrilloS N.hnmilmente obe-
deció. 6 Otro íi para que noío-
tros1eamaírrmos,diziendo mi
Señor no folamente tiendo gran-
de derramo fu fangrepor trigino
aun tiendo pequeño. 7. Otro íipa
ra que todos los hóbres dixelíén
Si.erte verdadero h obre es, fu car
he»iu fangreverdadera carne es,
verdadera fangre esjes cuerpo ce»
mo mí cuerpo,es fangre como mi
fangre. S. Otro íi dexo circunci-
darle también »dizíédo,todos los
hombres, todos los Chríílian o s,
acordandofe de mi ctrciincífion ,
cercenaran todos los peccados dé
fus corazones.
4 Por elTodize San Bernardo,
cercenemos todos los malos peit
famicntos de nue&ros corazones,
cercenemos las malas palabras,
la murmuración, Ja mentira el ha
bf ar mal de otros, de nucltra bo-
ca cercenemos las víhYas malas,el
codiciarlas mugeres mirando de
•íueftro* ojos. cercenemos el hur-
tar, y quitar por tuerca la hazíen
da agena de mteftras manos, cer-
cenemos el ádar tras las mugeies
ya
—
so
t]'ai yancca yaa manca fa farañara
tmí ccarirpaatAoa/taqnehanchrf'
i'atfca taque yancca enfifiñaraqiii
ecaríi'paatana; bani Ioraíiápi cca-
rírpaafsínfca hani(caniífa Pió Pa
pa hifquí hama) haccapa -h-acharq,
ccarirpaatanti , haccapafca hani;
porque cuna haccnpicancani aya
midma,'difciplinafiuíma, 11 moflía
churauíma,cima hífqui lurauima
fa,hani mancebama, hani macha-
ñama, cuna cauqa i húchamampi
fa haytimanca,alakhpacharo ma
áataquí'íhuaníñahua, hucha lura
na hua «ií sinfca, lappa lurañana-
ca luraóaraquihtia v añafea Iefo
Ghriílo auquifía vma huahua can
«afsina, vilapa huaraísinpi yací-
chifto: vcapacliapíila auquiffaaw
«bapí víftma ;(ca:mifa mayní lofe*
jpho futini fi haina) anchamna ufu
riña círcuucidafirinacacca, ancha
vfutamnahaccapa huahuanacafa
híuLrinajvlIatna ina haquenacana
hanchtpa fa vfur itauinpi,yariq4i^
tíki?a le fn Ghriílo auqniilana Ilu
pacca háchipaca baní vfufpa-í an-
cha piníhua vfuna,hanivfupanca
taycpafa collana Naeftra Señora
hanipí hachiricantí huahuapa ha-
ni,ay,ííri íí apafsina,San lolephaf
ca hamaraqui nayracatpathá hua
baana hanchipa ccariquípípana
checena hacharauina , ancha vea
huahua amahuafsina^ncharaquí
llaquifitauina huahuana vilapa a-
yuíri vlljafsina hachapafafchupa-
paefiaqui manqhue chuymapana
anchaquíchufipana ayuitauina,
VITA CHRISTI.
y a otras cofas malas de nncítros
píes, cercenemos todos los malo*
deleytesde todo nueítro cuerpo,
( y «fsí como díze el Papa Pió )
no cerceneys fojamente algunos
peccados y otros no. Porque de q
prouecho lera tu ayuno, tu difei-
plina,la limofna fjdas,y qualquíe
ra buena obra tuya para yr al cíe
lo, fino dexas la maceba, la borra
chera,y los otros peccados'' es ne
eefaria la enmienda en hazer pe-
ccados, y- enmeadandofe,es nece-
ífario también fcl hazer buenas©
bra»,lo qual Iefu ChrinYo N.S nos
enfeña fiendo niñotierno,y derra
mando fu fangre,Porque entóces
N. Señor paíío mucho dolor (afsí
como dize lofepho ) que los q f«
circuncidauan fehtían mucho dor-
lor,yalgühos niños morían;Mira
Ja carne délos hóBres ordinarios
fentía dolor, Pnesporvetura no
cafaría --dolor I a carneiímpiade
fefu-xpo'ímucbo dolor fin duda fin
tiojfino fintiera dolor de ninguna
manera la benditifsima Virgen fu
madre huuíera llóradorviedollo
rar a fu hijo; no fe ha ni era entríf
tecido fino huuíera oydo dezír
ay>a fu hijo, y afsi cambien S.Io-
feph lloro muchifsimo , qqando
circuncidauan al niño delante de
fus ojos , por amar mucho aquel
niño, mucho también fe entrille*
cío viendo correr la fangre del
niño , y defuyo falían las lagri-
mas por entriftecerfe mucho den
tro de fu coraron. Pero Nueftra,
Señora
C'AIMTV'LO- V.
*i
ïtieftra $eSoraficá,San lofephae-
á maampi fapakhra huahtiapa a*
nihuafsinamaampiraqaí hacha-
auma, vüa vlljafsina chuymaro
ruchillona hariñtaca hama Ilaqcii
mana.lUquiiiñapaliaqaiijtauina.
i i a (la n a c a fe a , a ca c o ! 1 a n a h u cha
rif i huahuana háehauipa huarari
iipa,vi!a huarauipa;taycflana,S.
ofephäpinaccuyafinipa amuttaf
Señora por amar masa fot vníc.o
hijo q S. lofeph>tabíén lloro mas
enviédo la fangre afsícomotraf
pa fiada en fu coraron can.vn ca*
chillo fintiógrádííVsma- trifte.za¿
Lloremos piles también ño fot-ros
y cópadefcamonos3coníkler¿ndo
el íloro,!os gritos, ei derramami
ento de íangre del foberano n'vño
y niño fin peccado,y !a cepaísion
ina bacharaqaitana;ccayafiraqm de N. Señora y de S.IofephYdcrra
ana,maya paya ecbaca hachaqiúf memos de nueftros ojos ñ quiera
j.iUanayraííathá halaccaafitana, vna o dos lagrimas, derramando
m^lTahíulTalaycnaca hueca echa
sa vira huaripana,vma ackípathá
lyuiypana: Muturi vlljafsína ha
jhatana: na layen auquiha mato,
'lüjhaehiíCCaparifafsína/Púfífnu
laqneñaca kata haehampíqiúvma
r¿. echa ca h ach ap iqn H a q h ueípt a
íapahnaqniíipanfa,co!lana víla
N=S tatas gotas de fangre pornof
btros^íendole padecer lloremos
dizíendo: mí S.por mi padicejtie
ne dolor,llora y dagritos^ííqpn
diera redemir a todos los hóbres
d 2 1 m ü d o c 6 p oc a s U g r i m a s . y aíí
con vna lagrima fola^quifo rede-
m irnos y fatísfazer por nros peca
jampiqui qhuelpiaña amauifto> dos có iv, fangre precic/a. Por eí
luchanacflathá phaccarapifto , (o el día de oy ílendo niño pemii-
rcafüpa hichnru iñafit huahuaf- tocomenco -riueítra redecibderra
inavilampicallarana,maa toque mádoíangre de vna ib! a psrte de
lancbipataqui vila hnarafsina; i'ú cnerpo^y Gedo ya grade iaaca
laccha cancafsinfea taque ccha^
ña cchamapachá vilapa huarafsi
iaraquí,qbuefpíañairatucnrapir-
o. Cuíikhtara Apoíl.S. Pedrofca
iCá yaa r haecha ya aro ca ttiísína,
íaqroaeahama íafsin íi, Amkha-
rip i íc a m a h n a hu&n a cay ,c h u i ni a n i
iaraaqnikayuíq.pa kayuiruruíipií
;am a: ha nípula, vi naya mnt uria-
na,Supayona amparapápitfa,ína
bó también có derramarla de to-
do fu cuerpo fanótilsimo. El glo-
riólo Apollo! S:Péuroteniedo c-f
t o p o r g r a n c o {%$ o s d i ?. e v s it i f a
a'túdos-de&anunera Conía'erad
hermanos míos,? como hombres
ile razón póderaJ vn-ü y otra vez
envneílros cordones: No con
oro y plata por ay aneis iïdo refV
catados y redemidos deles éter*
ihoquenajinacollqna alata qhue ñostormentosy de las manesdel
piatati: maafca Hampacca hucha Demonio^ mas aueis íKb reJemí
ufa Diofna callupaua vilapana ¿¿
alata v ■.-•■■-•
VITA C
alataqhuefpiatatabuafafsínam-
ítha(iylto,eókhcfto.Vroiicana ha-
lla graciapa cchamapa mayifita.
ni. yancca amahuañanac(Ta>cay«f
ca chekha^vca taqueptní chaymá
ífathá ccarirpA«tl.»ui*taqui>vcatíI«-
ca huparqqui antiñaíTata^aropa
qui catufsina alakhpacharomaúa
flataquí, Quod mihi& vobís.
HHi ■■
HRIST*.
y rcfcatadoscón la fangrc del pi
. rifsimoy inocente Cordero de
. Dios, Cada día pues pidámosle
gracia y esfuerzo, para cer cnar
¿ios ma'ós apetitos, todos quan»
tos huuiere de nueftíQS corleo-
nes, y deinas defto gracia paraq
a el folo amemos , y guardando
fus mandamientos vamos al cié*
lo.Qijod mihi,& vobis.
H>«4H)*4tot<*4to<*éto>*t H>*iH>*tfr1:*tfi**i>ﻫ4
CAP. VI. R E Y AN AC A>
naauquiíla hamppatí-
uichahua aroíi.
HILAN ACÁ Y IefaChirf-
to auqatíTa yarípana alio*
kha coÚana yaanacahii» vlla
fina, hicha vru hamafcajlefuxpo
áuquíífana ynríuipatfa tunca q.m
fatñ vrupana »h*liu toque , haya
vraquetháraqui químfa amautta
apunaca tatffa lefo Chritlo ham-
ppatírí hutaptfeana , vcanacana
htitatiipa híchafea Díofna yana-
pañapamP* atamapííccamapa ya
tichaptfcamama ífapaapifcatna p
mu ; humanacafca camifa na, taq
chaymahampi atamaba hífmama
m a r a qn i t a qu e c h u y m a m a mp i r a
qui ifapapílquitahata, tfapaísina
DioD»rohakhfuñamataquh
2 Nayrapacha lefu Ghriltoan
qaiflahaniraaca vr aquelTaro ha
tipai\a,yurican«ahama hanira ya
tipana , collana Prophetanaca
Diosauquitlana acamata,ccana-
chaca
CAP. VI. DÉLA A DO
ración délos Reyes.
S. Math. i.Cap.
HE RMAN O S mios naden
do le fu Chrilto Nuellro Se-
ñor muchas cofas marauilla
fasfeviero: y en tal dia como oy
a Iostreze días defpues de luna
cimiento déla parte de Orientei
de muy lexos tierras vinieron
tres Reyes fabios a adorar a lela
Ghrifto Nueftrú Señor , y agora
con el fa ñor de Dio», os diré en»
feñare,y date a entender fu veni-
da delíos , y como yo delfeo de-
ziroslo con todo el coraron, afsi
también vofotros me oyreys con
toda atención , paraque oyendo
osboluays a Dios.
a En tiempo antiguo antea que
Iefu Chrioo vínieíTe al mundo,an
tés q nacieífe como nació: los di*
niños Prophetasfiendo auifadoi
y alumbrados de Dios NueftroS,
tupieron
CAPITULO V. *%
hitä eancafsíria.Iefu Chrifto ati« fupieron el "nacimiento de Iefa
|uiflana ynririapa, acapachana fa Cbrílto N. S. la vida que ania de
anacañnpa , haquenaca taypín viuir é la tierra, las buenas obra»
alsinacnna afqui lurañjpa, cchi queauia de bazer eíládo entre loi
a mácaícahihuañapa yatinhna,
atírsinlca,haniraqnichaTmanac
anaqui acá collana yaa apanaq-
ítaointi; maafca canaq ui baque
taearo > acá hamahua acá hama-
ina eancant fafsina atamap'fqiii-
itaaína , atamata vllaísiñapata-
mi,yuripanfcaampi checapinita
línhua fañapataqui; íalsíníca ha*
ípatíñapataquí ;," aoqüíparo hif-
hombres, y finalmente la muerte
de Iefu Chriito 5. N. Y íauicndo-
lo notruxeroh edeexceléte mif-
terio .fofamente en fus corazones
mas lo díxeron a los hombres,di
2iendo,fera defta y delta manera,
para que anisados lo efpcraflen,
y naciendo dixeííenjfi verdad fue
ydíziendolo le adoralTen y le cu
üieflen por fu Señor, bien hechor,
lQÍchinparo,qnilpivríparocatu y Saluador: Siendo pues afií, en.
íapacaqui.Aca hama canquipana la tierra de eftos tres Reyes huuo
>i, acá quínala Apuna vraquepa- vnProphcta por nombre Balan,
ia raaynilrcpheta Balaanfutini Num 14. el qnalProphera díxo
rancana: vea Prophctafca,vca to a la gente de aquellas partes dízi
juenquirí haquenacaro, Diofna endo: El querido hijo de Dios fe
icnahuatayoipapi haqnaeaquif- feara hombre por faluar a loshó-
>iyaña fupa haq tucuni,mayni co bres, naciendo de las entrañas de
lana Señorana puracpathá yuríf
ina, ve a yuripanfea halfu toque'
:hápi,maya haceba huarahuara,
liahna ynrí fáfsína hama , vllafi-
11 ,fafsinapi atamir itauiña; vcana
;afca acá hama ifapafsína acá yaa
lani atmapifquiritauinti: hupana
capilla viñaya acá huarahuara v-
vna foberaua Virgen,y naciendo
aparecerá vna grande eftreila ha*
zia el Oriente, como quien dize,
ya ha nacido; y. aquellos ov endo-
lo afsí no fe oíuidauan delta cofa,
porque mandaron a fu gente, que
por fas vezes aguardaííen la eftre
lia evnalco moraéto llamadoVJf
llafiri mittafiyrina,haquenacapa, torial,embiaudo atalayas, y enco
maya haccha collopatakhparo vi mendando a las centinelas les de-
ftorial futiniro vllafirt qhuítafsj- trían: Defpnesque la honíeredes
aa? vllafirinacaro eukbaísinfca, vifto al monte verneí? a dezimof
aia vlljahata, vcafca tlaqoíhna a- lo, para que luego vamos a ado-
tamiri hutitabata, vea huahua ha rar a aquel niño; y vn diafe les a-
ppatíri ilaqui mañaífataqoi firita pareció aquella eftreila, y elfos
Dina; maya vrufea vea huarahua yien
ra vllafir apitauina> hupanacafea
vüja
l
VITA CHRISTI.
ylljafsina, chuymanacpaHa, ampi
vea huahua y nrihua fafsina, che-
caro catopifeana : vcatíca ílaqui
yaninaepampí fárakharupifeana,
vea huahua háppat.iri, vllaallñana
c p ap i ? c o c o n a cal qu i ña n 3 c a y & m
pathapifsíua>maya hamu cauaUpj
naep a ra q u i , JD r o med a río fu t i n i ,
ancha farir'i vlliquípaíipifcana, v-
canea haya yraqiie IeruTaienara
puriñacama vea huarahuarana ir
patafarapifeana.
. 3 lerufalenaro puripanfea irpí
)ripa huarahua rachhácjCina rápita
iíina:chbaccutípaufca.hupanaea.,
acá imrcanqqivha (ni h¿i:na ¿acá
jttarcaninacahilqbuittanícaua íaf
fina hulea hakbfara.mpi; raantapíf-
cana>vca haccha ro4í,caro;maafca
Diofnayanapatafsina haní fuiaú
Jia ii i quey ;tt ala' >ha ni .|1 akl) 1 1 at ta fa
pint vea marcana Apupa Herp-
des fue tn i r o ,ma cataps ; fcan a h aka,«
pancapí ícaí sinfea, Apuycaiiqüín a
pi.m3y.nt collana machacca ludio
nacana Re y apa y uní vea atamíta
hamppatirípí hava vraqueíhá pu
ripífclrha, acá ma!Cácamaf«?a ma-
ya huarahuarapahua irpanipifqu'i
to,vcalca acá marca ccabuaatha?
pi.chhsectttarapito^capihichíC-
ca A.m hífquinicana,yac.íchiftpba
fafsí ;ivihutaphif-afma-,faphifcana:
Satafca Herodes aca.hama aro iia
pafsiua,chnymapanlcaacanacafti
éauíilfó falsilla , ancha htnracufi-
n»,vcatfcai!aqui vea marcanqui-
ti üiofnaqucticapa yatiri aman»
tc.-ia.ci anthapiyaa; vcanacaruU
canaca
viendoIa4dizíendo en fus corado''
nesfí, aquel niño ya ha nacido, tu
uierólo por verdadulefpnes a1 pu
to fe pufieronen camino con fus
criados para adorar al niño>apreí
tandafn .matalotaje y las camal
y/ajp reliaran también vnas caual^
gaduras.q fe llama Dromedarios
y anda mucho.-ydefpaes andauíe
ró mucha tierra guiados de aqlla
eílreila hafta llegara leiufalen. .
5 Llegando a Ierufalen defapa
resíofeles la ehVeila q los guíaua
y. defaparecíeivlo, ellos como qen
dize, ñ a cafo .eft.a en eíte pueblo i
dizienda vamos a preguntar alos
de elle pueblo ¿entraron en el con
vn poco de miedo; pero fauoreei
dos deDios,có,üfadia,fin miedoj
fin couardia fe llega ron al Rey de.
aquel pueblo,p_or nombre He.ro*
des: y eltando cerca del dixeronj
Ssúor dóde ha nacíodo vn grade
y. nuco o Rey ds les •udiosídezid
noslo,q hemos venido a adorarle
de muy lexos tíerrasi y hafU elt«
pueblo nos ha guiadovnaeftrelli
fuya, la.qaal fe nos defaparecio I
la entrada delfce pueblo: por elfo
agora venimos a vos diziedo, va-
mos a preguntar al Señor, enfeñe'
nos el: y diziédofelo,Herodes O/-
yendo femejantenaeua;y díziédc
ea fu corado q me dizé eflosífe el
paco en grade manera* y defpues
al monuto \útó los Sabios q elfcs
uá en aq' pueblo y q labia la eferi
tura de Dios,y les mádo diziédo
ellcu
CAPITVLO VL
w,aca quimfa Reyapi acahama
irofi,checati hanJcha, Diofna qil
capa vllapifcama , cauquinahua
jruriní íj.fafsína Herodes cama-
china , Vcanacafeania vllafsina,
thecahaaapuy, Bethlen marcana
ina Mefsia apu yurini iafsin-
piaca quellcaaroii , fapHcana*
Sátapi Herodes maya hihua ma-
na, vllateataquí fappa arofiíslna
liamachcana , maaica manqhne
ihuymapana anchaptllaqaiüna ,
rtlama vca quimfa Reyaro haque
ñaca thaatbá Bethlen marcanam
na yuri fanafa cakhíiíifsina,hacca
to qnimfa chicpa irpaccafsinaqut
tnanqhecataqui>hilanacay Bechle
nanamna yurt.vcaro mapifcama
fha¿fca h nmanaca na layco nia ha
ppatihuafsina aca cataraqaiqui
fatakheta, yuricauinhtia , mighca
aanihua yurttam'nti iafsinaraqui
(pti atamauítahata;níapíMa huma
naca na atamaraquíqiiihua hamp
pattri mahafafsina^aya chnyinä
pi vca Reyanacaro Herodes tata»
tlína: Hamppatíri mana fafsinpi-
lla,hupa manqhne yáccachuyma
pana, híuáyiri mata pakhta Rey
Jancañaha aparítaípa , hunttuna
cunaía laraha latauinhua , Satapí
¡rea qitimfa Reyanaca, iya fafsina
rea leru'alen marcatbá Bethlen
naca miftup ¡ícana , nía marca ca
tuayaro miftupiíqp4nfca,huaíita
aquí vca irpíri buarahuarapa y-
lafír^ikhaiiajhupangcarca vllja •
sina hanipípífiquicufiííntí,maáf
4hí¡ata£tthtiacafíí¡na hupapura
arofi»
eftos tres Reyes dizen deílamana
ra es verdad,o noímírad la'efcri/*
tura de Dios donde díze que nace
raíy ellos defpnes de auerlo mira
do díxeron Verdad es Serior eíla
eferituradize dizíendo* Eígra»
Mefstas nacerá en el pueblo de
Belen,ydízicndolo Herodes que
do como muerto y helado de af-
fombro:mirado parecía q habla-
na bícirper o interiormente efl fu
coraron fe entrrftecío müehoifclá
rad t enredo empacho de dézír de^
laute déla gente a los eres Reyes
dizen que anacido en Belén, apar
tando aparte a los tres juntos ea
lecreto les díxo: hermanos dizent
que ha nacido en Bele»,id alia pe
rovofotros por amor mío:dcipu
es de auerle adorado, bolued ama
fot efté lugar y me dirgy s díziei»
do nacido ha, o no ha nacido.póp
qne y o también dizíédomelo vd~
ft>tros,dixo con malicia alos Re-
yes diziendo iré a adorarle,y en
el interior de fu mal corseó díx»
iré a matarle -, cola qme quite mi
Reynado,qualqmercofa haré c€+
tando el negocio frefe© y dízien-
dofe*o, aquellos tres Reyes obe->
deciendo, falíeroii de! pueblo de
Ierufalen hazia Belén, y fkJicnda
alas vltimas cafas de! pueblo, €■-'
tra vez íes torno a aparecería ef
trenaquelosguiana.yeliusvícíi
dola aofehoígáíopoCQ .fino &
holgaron có medida excefsíua . y
babiádo duiceüiéf e vaos có otros
£
*'-■■- :,
i l
■
m
VITA G
aroiïfsinfarhilanacay aea irpiríf-
fa huarahu^ra hanihua karíta.uln
ti. maafca cheecaquihua hiulVa-
naca irpanitaniflo , vea la^co ta-
que chuymalTampiqui cufififa ar-
caran* íalsinamokhia mokhl'aq.uí
Aroíipiieatauina , Vea huarahua*
tafia Becblen marca camapini ir»
pana, Bethlenaro pnr.ifsíníca le-
íu Chriílo anqniflana yuriui ca-
na lio vta patkharo faactai$ina,ha
in a ce h i ce a t a q atr i ca b a m a , c c a ca.-
lia , ccanapaí¿a vea vta checaro-
qu't ccanantana , acá vtanquíhua
vea yitrirt apu,maltina, haroppa
tknafin hama.
4 Vcatpi hilanacayNueflraSe
noracollana tavefla buahuapam-
pílcafsina, huahuapa acnparpana
ichukhafifcafsína , allokha caua*
lio naca, tokb tokbtíti ifapana.a
ilokha haquenacaua (amanapa í-
íaparaquina>chuymapanfca Hero
defaeha huahuaha hihuayiri huri
maafca ^mfa Reyacha huahuaba
happatírt hiitaptlqot fafsina, ma-
yafa mayafa amkhaíipinina»bupa
pilla Herodefana amahaata yoc-
pha hthuayana vllcatañapa yati-
na,Q.uirnfa Revana háppatiri hu-
táñapla vatiraquina, Prophetana
cana qu^Ucanaepana : vea fupapi
ihuv mapana qmchulífsina hama-
thana, maafca hanihua qaichtiíin-
ti vcanquiri Angelelnacapttla ha
ni i'jichulsiñipataquí Reyanaca
haí vcaccabtppatirihutaphilqut
Síñoravauquthanataycpay falst
ttaacannri^ui: tforqlimpati hani
ataou»
HRISTI*
dixeron: Hermanos efta ertrel
nuefíra gnií,no mintió, lino q
nos a. guiado derechamente ,p<
ello figamosla con codo nuefti
córalo, y aquella eftrellalosgu
hada, el pueblo de Belen,y ílcgi
fio a Beíen,paraudo fobre el ell
b.lo en que ania nacido lefu Chi
tO; Señor Nueftro. , aleaua con:
fueie alear elpaxaro lin ir a i
cabo ni a otro y Ca luzbaxaiuM
derecho de aquella cafa con
. quien dize En eftacafa efta^qu
fteynacido^entrady adoralde,
4 Defpues hermanos míos l
Sonora benditífsima citando ce
íu hijo teniéndolo, en los brac^
oyó muchos cauallos que hazjj
my do al caminar, oyó camb*é
jadear de mucha gente, y en fu c
rayón pen od'uiendo fi Herodt
viene para matar a mi hijojpor
tra paite Si los tres Reyes vien«
a adorarle imagino lovno.yl
otro,porque ella lauía el intent
deHerodcspcr mataraluquei
do hijo, y también fabia la venid
délos -tres Revesa aderarle, e
las eferituras délo* Prophetí
por eíTo parece que fe eatriftecí
en lu cora«jOn;por otra paite n
feentriltecio porque lo* Ange!<
qnealli ertauanparaqne no tunj
líe pena ledirian Reyes fon a q^
lies a adoiar vienen Señota nu<
tra^y madre de Nueftro Scñcr:'
l^orqnc es poísible que no leí
auu
CA1MTVLQ y*
itamacachu Diofna taycparo,mi
ihca limpacbakha vca vtanca An-
iel el naca ccbufafpäa hanipi cchu
irquíti>atamafca atamapiníríqiú
¡>i , Nueftra Señorafeaaca bama
Rcyanacaiia hutañapa yatifsína,
rea vtapa yamphathapiííriquí ,
juna kaño canquirifa taqneraqui
aichirtqaijvmampiraqui cchakh»
EcHuriqui,haniraqui cuna hifquí
Hinacápifa pircatO huayttitauin
ti, vea taypírola hanttacutamnti,
hanipilla hopa na hucanti, hanira
qui hopaia amahuant^maafca^vta
quí fappa.píchana:Porqtie pañafa
JMákheha clcaña chuy maparo pn
t ipana hanipi vtpa kaño cancana
chiiymaparopurínti-.Niafappa.ía
pathapitatfca vea qqimfa Rcyana
ca , vea haqhne tiyro mátapíféa
nahua , níceara hUéfarna hama,
baara huarana maluma acanqjiua
Íatafsína;malnfsinfca collana Vir-
gé María huahuapa ichnkharuta
vlljapifeana,yUjalsinfcahamkata
ía paunacafsina,maafta taq thur i
ttaca chnymanacpampi , acapim-
haa vea faíYna, checahua fapifea
na almanacpaíca mayabamu co-
llana cu(ifiñampiauq,ífa iñaíühna
hua vUjaísina cufíupílcanajtaídTa
•Nueftra Señorarofca ancha mokh
/a arópíTaqui, matay Señoray tu
ca tunca hampatkhamania, vea
ampara maro ichukhaf&acca, vea
collana huahuama,nan(caauqut'
ha vllachiyta,hnpa tbaqripi hal-
,fu toque, vraqtueufaathá hntha-
tha hamppatímpifeatana vllanípif
«atan*
auía de dezirala madre de Dio sí
eporventnra auían Je faltar An
geles en aquella cafa? no pndian
ra!tar,y dedezír fi dirían fin falta
al gu n a. N u e ft r a SEÑORA
(auiendo desamanera la venida
délos Reyes , aliñaría aquella fa
pofada y limpiaría toda la valora
y.regaria conaguarPcro no colgó
qon algunos ricos paños las pare
des>n¡ ios tendió en el fueío déla
cafa»porqüe ella no los tenía ,.ni
tanpoco los quería jmas limpio
píen la pofada^porque aun que le
agradaua la pobreza déla cafado
le agradaua la poca; limpieza de
la caía,y defpaes de a.uerU bíena
Uñado aquellostres Rey es entra
roñen aqlla cueua,fiendo dichoi
déla eftrella entrad aquí efta, co-
mo poco baos dixe , y entrando
vieron ala foberana Virgen Ma-
ría con el niño en los bra^os,y v|é
dolé fin dudar vnpunto,ííno dizié
do con firme coraron , aquefte e*
aquel. dixeron verdad es:y fus al-
mas con yna foberana alegría, vi
endo a Nueftro Señor niño tier*
no fe rego¿ijarcMi.iy cen muv dul
cespalapras dixeron a Nueftra Se
ñora: Señoranueílra príncefa rp-
gamolle encarecí da mete mueftra
noseííe que tienes en los bracos,
; a eíTe hijo tuyo , y fe. ñor" riueítroj
qqe hemos venido a bufear defde
el Otiente,y del fin déla tierra,di
* siendo vamos a verle, vamos a a
B a dorarle
vita cHRísrr.
«catana fafsïna fapífcana • fatsí«a
coISana Virgen alakhpacha cufifi-
íUmpícun*íítarcoHana htiahnapa
áanarana .¿ahnaynnaca abana-' ha
*ccarana>vcatfca Rey ¿nácar o v-
Jlaehaana Reyanacaíca auquíffa'
na ahanupa nayranaepampí vil-
jalVina Spiriew fan&óUa máqhue
«haymanacparo ccanantataccana
*|. acá huakhcha huahua ,acathaa
¥tanayuríri huahua, acá donze-
Hanaíchukhaiita huahua hanipí t
jba haahuac^maafcaaca checa Di
oíahua falVmacheca Díofaroca
Cnpiícstia.Vcatfca íefupxo anquí
íTa íntihama ylljafsina , hupana
finara huarapanfca vea cama írpa
Hrtitafsina auqniíT&nafnmañapana
tfaruppita hamapifeafsína vraqro
•«jQÍllpittafsin aííttata aropattata
<chuymápíháppatipifcana: Tata y
Tnaycoy,apuy,luririhay ,camíri-
¡feay inoqrihay íafsína.,hayapacha
XU'iamana mokhfa arópí huahua
Iiamppatíríg, maafca hanipí qbiii»
tifa vea cama aroíifpanti ,camífa
-caokhfachnymapíkhavca Reyana
«a tatífa hamppatichina,hampp;;-
^ifstntca, cainifakha chuvmanaca
pa Almanaeapa cnfííehina, N. Se»
^orampifea camíík mokha miski*
ja arofchma ( acacca acá ampi }
fues haníraqui í$. Señara tavdfo
na S loiepnana, huahuapa hamp
parirá vlljafina cunYsipífcauípha
¿ca ha mahua c ulfíiha iafsina ata -
míriquiti p anchan* anch.ipapiíla!
•s?&íi%hiícana.
dorar»e,y dizíendole la lob^ram
Vir«cn -ilegrandofe con vna -lia
na alegría, dei'cubr ío a la benuit
fsímo hijo,vle quito lospañaie
del rollro y deipues lo mollro «
los Revesaos ^ua'es víédael ro
tro de Nudlro .Señor con Tus oju
y ai abra jL>s rnteriorméte uel Sp
ntufan&o en^uscor^oi es.iua
eronlc por Dios diziendo cía- a
mente, elle niño pob»e elle nm<
nacido en ella fría potada., til- u
ño tenido en I os bracos de ¡a dui
zella, no es niño ordinario , ma
elle es verdadero Dios: tras títi
viendo a N S iefuXpo como vi
fol. y fiendo traydos hall* allí di
Fu ellrella y ííendo como des] na
braios déla herraofuta d; Nucí
tro Señot,arrodilíandofeen el fi
elo con humilde, y profundo co
ra<¿onle adoraron,diziéd;j S.no
Princïpe^cy.Hazedor,-, riadoi
Formador nueftro, mucho úép<
con varías palabras regaladas ,¡
reqnif bros adorarían al niñoi a
que ninguno pudiera deztr cúpl i
daruen.ee déla manera que coa te
nara decoraron aquellos Reye
adoraron a N S y adorándote lu
corazones, y almas» le regocijar
y déla manera queco duíeilsíma
palabras hablaro con Nuellt a S
ñora diziendo ello fueals'i , pne
tanpoco pudiera explicar e» cqí
tentó de Nueftra Scncra,y de Sa
lofephjviedolos adorar * íuhij;
di z i é do d rila tnaneca te alegrar
porque fe holgar o fohi.eniaiicri
$ Del
C A P I T
f Nía hamppatitiuafsína vea
leyanaca vlla.afiñanacapa apara*
áisinpí vea collaná huahuaro vi
a.i(uia,Choquímpi*Eecnenftímpi
Víirrampi: Choque churaíífsínca
impi tatay huma Reyatapi Apu*
api fvfsinhaniaehana: Encieníb
shurafifsítifca ampi tatay huma
D í o [\ ap i h í sin h a m a ch a r a qoí n a
Mirra thuraíífsínka ampi tatay
taima D I OS carteafsmfa checa
íiaqueraqaipican&a fafsin hama
:h a ra q aína j v cae fea vea K cy a na *
ca Nueftra Señora vllttafsínara
ejuí humafea Señoray , ccapkho»
mey ,auquirtana collana taycpay
ha mppat íta r ? qtií Xá nca m a :huma
pilla hacchattaHatahua,ttaJlacä
CaLi afea Díoí va tay eparaquita *
htn (afsjna hainppstípífcanatayc
nVNticílra Señora h á mppat i tai-
ca,hüp3 vea Reyanacaro: huahua
haeay ancha hiiqhuípi "bonsanaca
acaro hucapil&a , Díóvhuacay-
c'iahacp ina.gr aeúpa choraharpa
tii, fapparaquiqui marcamaroia
purivakhahatpanafaíaíiia mokh-
fa arompí aroíina, viatica auqin
flana tavcpan.iraqivi licencia ma-
cean -.pataqui mavilhuakhaísMia,
Diofna atamatafsina mar cap aró
maccafsina hani lerofalenacatá
maccantt tnaaica maya thaquíca-
taraqui maccapifeaoá , maicpa-
ir o purikhaiVmíca caque ha-
quenacparurAqui acá ya-
anaca atam phtf-
cana.
VLO V¿ %
? Defpnés de anefíé adorado a
quellos Reyes, abriendo fus ¿o,
nes los ofrecieron al niño íobera
n> juntamente Oro, Enc'íenfosy
Mirra- Ofreciéndole oro, híziero
como quien díz<»,afsi es Señor nú
eftro , tu eres Rey , eres Señor: y
ofreciendo cncíenfo hÍ2Íeron ti-
bien como quien díze, Afsi es Se
úotjTa eres Dios:y ofrecer»db-
le Mirra hízierotv como quien di
ze,Tu aunque eres Dios eres ta-
bten h ombre ver daderO; Deípués
aquellos Reyesbolaié Jofe a Noe
#ra Señora también la a<lorán>ny
*Viziendo:Tu Señora thiellrá ,Key
iíáoaeftra,Madrefoberafia de H.
Señor fed también adorada, por*
que tueres Heynay líédoSo.ereé
también Madre de Dios V Nitep
tra Señora tiendo adorada delíos
habló có dulcen palabras a aque-,
líos Reyes.diziendo: Seays muy*
bien vi nidos acá, Dios os guarda
y de fu gracia y buelna con biéá
avuefiratierra- Delpufs pídierf-
do licencia a U M;sdre <ie Nuei-
tro Señor para .irié, fiendo atwb-
neiladosde Di-s, bohüendo a íti
pueblo no bo^uieron por ierufa-
lenjfino boluieró por otro ca
mino, y llegando a íu üer
ra contaron eftas có¿
fas a todos fus
valíaíios.
co
Cap»
E %
70 VITA
CAP. Vlï. ÏFS'VCHRÏS-
. to JDqiitfftttemplnro chunf*
í canea, Nueftra -Sïñoraf-
ea Ilumpacachaf-
cancá vcatha»
hixá acá
aro.fi.
>
I C ñ A vruhihivusy Noef
tra Señora taycíTana' fieftapa
pi. Purificación fútirííhtia acá
fofta^ariricacioft fafsír,fca,"llum
paccachafsiña íápachanquih ua$a-
ca yaatíia híchafca maya paya a-
f o m atfl a tira m a , t a q c h n ym a m a'm-
pí iiápapífqajta S Lucas Euagclif
ts íí Nadir,* Señora tayeíamna yä
cachauipathá pnfi mnea vru ma-
typatatháluuhaapa iehuttafita le
rafaiem hacchamarcparnjhnahua
pá Diofna vtpatha Témplotná,
quicj Qíofaroraqui cburaiiri ma-
tauina.DiosauquííIipilIa Moyfe
narocamachita acopa churafsina
huahua yocachaña yastháata ha
rna fatauina: Marrntnaca yocacha
íshia,chachana haceutafsina, vea
yocachauipafca yocaliípana ka-
milchtarara catutaclcani pacalt-
co vru:pacalíco vru macjjpatatfca
vea huahu.ipana háchipa ccarifu-
ni taiepafcacamifa haqnácana ka
ñjaícocatutacácani hamaraq,na
nafa catuta cácaní , vea fupa hani
teploro inátaníti; haníraqui cuna
hiíqii Tanto yaafa llácaccanícijpu
fi tuca vru maqaiparíacarna:mirni
Ha yocachirinacafca q.mfaeallco
tüci vru cima acá ha ni a ca;icaní
fatauina. a Amau«
CHRISTÍ,
CAP VII. EL C^V AL
trata deU préfentaciou de
lefa Chríllo a! Templo
y Purificación de
la Virgen. S.
Lucas
C.2.
N eíl? día hermanos míos es
»la fielht de Núeíira Señora, y
efta fieíh tiene por nonnbrela Pu
ríncac"ion,y díziendo Purificació
eftaén lugar de dezir hazerfe lim
pía:y agora deziros he.vna,o dos
pa-Jabras á cerca deile mtíterio,
oydmecon todocoracou.Dízeeí
Enángeííila S Lucas, que Nueftra
Señora , defptses de auer pallado
qua renta diasdefde fu parto, fue
con fu hijo en los bracos ai gran
pueblo de Ierufalem a ofrecerle
en el templo de Dios , al mifmo
Dios. Porq Dios Nuellro Señor
dando la ley a Moylen acerca del
negocio del parir los hijos, díxo
deíla manera Leuít. 13 Pariendo
las mugeresíi concibieron de Va
ron y riendo niño lo que parece-
te dias feran tenidas por inmun-
das, y paitados fíete dias.circuncí
darán al niño , y fu madre como
fera tenida por inmunda déla gen
te, afsí también lo fera tenida de
mi:Poreflo no entrara en eltem
pío, ni tampoco tocara cofa algu
na fállela-, baila pallar quarenta
dias,y las que parieren niñas ci-
taran deíla manera ochenta dias.
a Lo»
^W*
CAP1TVLO VII.
t AmauttiSantonacafca nay
?I
ra tayctïana tfuana haynnpa Ada
naro bupa Dioína aiopa nayrapá
pachafsína pampacharaqnima
fatúpa amkhafini faísinbua Dios
auquifla marmí cäquipafa,quim-
facallco tunca vruhua kañuniro
catuta cancani fafsin camachina
fapifquihua.Vcathä hilanacay fa
riqnttanina vea camachkií aro,
yocpa churaíirí mafsina , ccapaea
canquirica maya ouífa calíumpí,
maya vrpí calíumpi churafitani,
huakhcbacanqnírifca paya vrpim
pi , míchsa paya cullcutasmpíla
chutafitani laraquitauína : maaí*
ca hilanacay lafsina^hanihna Nu-
eftra Señoraro humafca vc-cha-
raquihatahualataninfi San Ber-
nardoípalíajhaníhua NueiVra Se-
Äoracca acá camachíta aro che-
íana larapiniphafatautijhanicp-
llana huahnapa haquena haceuta
ta cancauipathä la raqui , veaf-
palla Nueftra Señoracca ¿Spíritu
San&ona Inrauipatpi ha ce ti tan a,
nía vocachafsiníca camífakháha
nira yocachalsina kuma, Uumpa-
ca cancachina;hamapacharaquí-
quipi cancana maafca Camila co-
llana huahuapa lefu Chriílo auq-
fía hiufl'anacalayco huchaníhua.
buanaca circuncida alquír i tauín-
ca hama,circuncicjaafina' ha mará
cjui collana tayepa buahuapana
cayuparaquí arcana, kan «ni mar-
minaca hama temploro llompaca
chafinja malsinajhupapilla viña»
ya Üumpaca cancana. Acá hama
Icrufa*
i Los fan£tos Doctores dizen
que Dios Nueftro Señor mando
dizíéndo: Si parieren niña ochen
ta días feran tenidas por inmun-
das diziendo fe acordaran délo q
dixo Eua a fu marido Adán que-
brantando ella primero el man-
dato de Dios, quebrántalo tu tam
bie* Demás dedo hermanos míos
dezia aquella ley. Exod.13., Yen-
do a ofTVecer a fu hijo La que fue
re rica me orfrecera vn Cordero
y vn Palomino,y la que es pobre
me offrezera dos Tórtolas,© dos
palominos; Pero hermanos mips
aunque mando efto,no lo mando
a Nueftra Señora dízíendo:Tu rá
bien hara.s lo roifmo. También S.
Bernado díze, que Nueftra Seño-
ra no fue mandada derechamente
dizíendOjCumpla entodocafo ef
ta ley^ppr np auer fido fu hijo ib
berano concebido de varón: aun
por effo Nueftra Señora cócebío
por obra del Spiritu fané|o,y de
la manera qne antes de parir era
pura v limpia, alst lo fue ni mas,
ni menos defpues de auer parido.
Peto como fnfoberano hijo leía
Chril^o Nueftro Señor, fe dexo
cirenneidar par nueftro a mor, c o
mo fe ctrcúcídauan los niños que
tenían peccado : afsitambien la
benditísima madre ítgniolaspí
fddas cíe fu hijo,yendo al templo
para purificarle, como las muge»
res íomüdis. Porque eHa íiempre
fue limpia, y yendo desamanera
E 4 aleras*
L
VITA GHR ÏSTI.
Ierufalenaro rnafsínfca hopa an-
cha hifquíhua yatina Herodefana
yanqca hnakhllitach«ymap?,hna
lioapa camifatchacamifatcha hi*
Imaaracaha fafsína ppitoUúpa,v-
ca vruícayatífsinfpaila hani hakh
farafapini lerufalcn niarcaro ma
tauiua^ollaiia alíttirí cancañapa
vi lacha afir i.
3 Vea vro cama fea, pulí tonca v
rufea Nueftra Señpra ccoyapayrí
collana taycíTa Bctienanajauqui*
fia yocachcanca-vca haqhoetíyn
hua vtcafcatauina • veanquinfea
ancharaquí cchakhmírina , farirí
haquewaca , vea haqhaetíypiHa
corpa vta haceutauina , vea Tupa
fariri haquenaca btiachuqui, ha.
, ni tracanaui ayunfu ayuuuiríta-
nína UaSÜrí LlaÜiritauína , .caroi*
s i fea camaraqniritauína , inanti'
rífea mantaearaqnirítaoina , vea
Belén marcatha Ierufalenaroica
paya topamana , acá paya topof
ca taytfTa Nueftra Señora hna-
fcuapa . ichokharoíita >eayuna ía«
ratauína, farac&fafca huahoapam
wí -cuna enana mokhfa arolhafífa-
qaíhua vllakhaalífaqnihqa , eo-
llana yaauaca arofifaquihua íari-
ríqni. Porque taycíTapiiía haa-
huaparo ataca hoahoaisiní'a aro
ha iíapapínítohaa, arofa yatira-
qníhua Diofapilla fafsina chuy-
inapana amkbafifaqoi aroskheri-
na, huabuafcapaña bïfq ífapafsirt
fa, hupamíca huahnanaca hamara
quíqui amuquirina hani ifapíríja
tucuríua..
4 Vea-
a Ternfaíen fabra muy bíeel ms
inda y dañado co^a^on de Her
des y fu peifaníenco díate Jo d
qnalquiera modo, por qnalqnií
ra camino matareafu hijo , y e
aquel día aunque lo fabia , fin t<
mor aleono toe a I'trafa1en,par
rnoftrar fa profunda humildad.
•
5 Haíií aquel día Naeftra Ssñ
ra benditísima auiá eltado qüä
renta días en aquella cuena don
de aaía parido a N S. y eáhndo
lli los viandantes la inqnietauar
porque aquella enea a era conV
vn meí'on,por efo los viandante
continuamente fin ce ffa r entran
y faiianjypalíauan adelante los
auían depaír'ar,yparauan losqn
auian de parar»y entraña losqn
auían de entrar. Defde el puebl
de Belén a lerufalen dízen que a
nía dos leguas, y ellas doslegua
Nueltra Señora con fu niño en lo
bracos anduuo a pie , y mientra
íua ca minando íria tratando,y r
zonando dulcemente con fu hij
varias cofas, ydizíendole cofa
muy excelentes; Porque Nueftr
Señora razonaua con fu hijo coi
fiderandoen fu coracon y dízien
do;efÍe aunque es niño , fin dad
alguna oye mispalabras)ytabiei
enciéndela lengna,y el niño au
que oya muy bien , callana , y \
hazia como mudo, como los ni
ños del u tiempo.
4
CÄPITVL© Vil.
n
4 Vcapachalénifslenanamay
ni Simeón futini San&oachaehí
faccrdote cacatauina,hifqui chuy
niani hakhfaraliriraqut , hifqui
chuvwapampïca llamppu haq'üe
{ cácañapampica haqnenaca fappa
chirina, bakhfarañapäpifca Dios
hakhfariritauinä. Aca San£to a-
| chachifca anqaifla Iefu Chriftiv
' naacapacharó hutañapa vruncu
I naquihua vllafquíritaúin8,Spiri-
tu ían&o pilla huparo ccanacha*
" fsina nayramampihuä vlljabata
Raquenacana qhuefptyripa fataui
na,aca atamcamaroäca vea hama
lurauipatbä AcaSiuieon vca Ieru
" falen marcaría Maellro yatichif i-
huacancatauina Diofnaquellca-
pa difeipulonacparo yatichirina
ccanachiriaá,Diofna qllcapa thia
tha acaharaahnijaca bamahua,a
ea fapachanqnthña, acá Papachan ■•'
Shoa fafsina yatichirina Maafca
Dioi'na qaelleapa,maynid6zeiia
marrnihua huahua haccutani vCa
tfca yo cachaniíipaiiajhupa ancha
hiutafsina hamachirmajdifcipulo
yatichauinacparo atamaña: chny
ïnapanapilïaatarnata ¿canaca p.iu
uicafpa, dozella cancafsïnhua ha
ccticaní , vcatfca yocachani Tata
' hifcchuu/auina,vcafüpabanipau
tvacanifarsinaqu^mayni tahuaca '
marmihua haccutafsina yocachä.
ni fapacbá^hua fafsina nairaaro
huahkthfsina q11cataaÍFia,químfa
huafa huakhlltpäfea vca huakhlli-
oihiipinlhuakhllicahama vllafitA
tMíDiofnaraunañapathámaafea, •
donzc
4 En aquel tiempo anía en ïe-
rufalenvnfanóVo viejo facerdote
por nombre Simeón , juño» y te*
merofo, jufto, y manió para con
loshombres,y tenierofo para có
Dios: Eíte fanctó viejo csá& día
eftaua aguardando Ja venida de
Iefu Chriílo Señor nueítra al mú
do^orque el Spiritn ían&o reue
íandolc le auia dicho: Con tuso-
jos veras al Sáluador del inundo
por aaer echo efto que os díre.
Eííe Simeón era Doctor v y maef-
tro en Ierufalen, y enféñauá a fa$
dicipülos la fagrada eferiptufa,
glofandoy diziéndo defta,y delta
manera es t{koty efta en lugar def
to y defto: Pero dízieado ia fa#
grada efcriptaraVna donzellaco
cebira y defpues parirá, parece cj
temió mucho de dezirlo a íüs éií-
cipulos,porque dezía en fu cora-
ron muchas vezes-.Cofa que eftos
diztendofelo duden: íiendo don-
zella concebirá, y defpues parirá
por eífo diziéndo no dudaran ef
críuto borrando las palabras de
antes diziéndo quiere dsrir Vna
moca concibiendo parirá ; y ho*
rrandolo tres vczss, aquello bo-
rrado por quererlo afsí Dios, no
parecía borrado Uno fiempre%pa-
recia % en todo cafo mía efe Jezíf
E '« . '■ doiixella
1~-- ¿*—
•
74 VITA
donzellahua.fañapini vllafi vllafi
riña: Aca hama v)ljafsi.i)fca hupa
^ncha huaracufitauina, huaracuf-
caíafea Dios anquíflaro, Tatay
cnnapi aca yaa< camifapi<i cca.ua*
chita fafsina matyr3uina,Dioiaf<
ca thakhtifsina Difeipuionacama
tayco ve chauimatháquicjpi amu
ja tucurapifma han't caltïgafam.fa
fatau'ma. Vea pbncaraqoi,mcca-
ra hifc'faoia iiatna.,huma quiqui'
mafa nayramana vca donzella
yocachani hu-afcuapa.mpifa' vílja-
hatapi faraquitauina,aca hama fa
tafsinfca hopa viñaya v! lafcafa ha
maqui intifa nayrapathä hafanti
yrini , hamkaqui aca haccha yaa
gfyitykhffa j hicha vru hamalca
Spiritg Sacio hoparo cbay Simeo
tempíoro mama,vcanahua vllja-
quífna (anima vlljahata fatauina,
fatafca Üaquí iquiñapathá hapbu
tafsina,temploro rnatauina, vea-
thá vllaíiba íafsína: templo pun-
cuthá vllafinaj puncuncqnípáfca
hifqniquirina hnahuanacpa cnna
mana vllinacani , cunamana hif-
quí ifininacahua raaluri malupif-
cana,miíhmfca miftap?iífcana,v*
ca Santo achachiica chuymapana
quí vc*naca mr,ntiri vl!jaísina,a-
cati,míchca acacha fafsina nayra-
páthá mátivrína,miftnurina;cchi
natnanca Nuertra Señara huahua
pampihutipanfca vea hamafara-
qoípana, Spirítu Sä£tona vcahua
chay fatafsina , ampi acapinihaa
vcaDioína yoepa, qhuítaniyma
lauipa iafsma^taycpana ampara-
pane-
C H R I S.T I.
donzella,y el vnrncfo erto fe adra
ro mucho, y marauillandofe p
^dio a Dios diziendo: Señor mi
que cofa es efta-í de q maneráes
decláramela feñor.*y Dto's repr
hendiéndole dixo:Deíto que ha
hecho por amor de tus Difcipu
los difsímulado he contigo, y n<
te he caftigado luego al momen
to. Dixole también, Tu miírm
(Jela manera qos dixepoco ha
con tus ojos veras aquella donz<
lia có e! hijo que ella parió, y poi
auerfelo dicho aist,como qaié e
taua fiempre aguardando, mira
ua al fo! quando feponia,dizíen
do, O fiprefto viera eíta gran co
fa: y en tal dia como oy eí Spíri
tn San&o le dixo¡ Ba Simeón v<
altéplo y allí veras lo que díze!
O fi lo viera: y diziendole efto,N
uantandoíe luego de fu cama, f<
rué al templo y diziendo aguar-
dare allí , aguardan* a la puerta
del templo: y ertando en la puer-
ta no hazían fino entrar y lalir hi
jos de nobles de diferetes rollros
y vertidos, y el Santo viejo vieiv
dolos entrar diziendo, Si es erte,
o elle otro,miraualosal entrar y
al íalir:y alaportreyíédo a Nueí
tra Señora con fu hijo,y diziendo
también de aquella manera, di zt e
dolé el Spiritu Santo, Mira eiïe es
diziendo fi, efte es fin falta aquel
hijo di Dios, de quien dixo,yo os
le embiare,eltando en los bracos
déla
CAPITVLÓ VIL
71
i'íincqo'pina quílJpíttafsiná bam
ipaf iríqui háppat'thoatatfca Ta-
kíTí» templcro huakhcha h.ama»
|ui mantana» alicraña chuymam*
r^maalca huakhcha hama manta
rsinfa ampar^paroca alakhpacba
ícapachajcunapampí cauquípam
M liirirípa ichona^taque ccspaca
iafa hnpampipi mantana.
• ? Santo Símconafca mantipa-
ia, taycaraqui yocaraqui vlltta-
ia,tavca vlltaffuKachuymapana
irinayaquívllcehnquifna firiqui,
"omafiapampi acapachanquírína-
;a i lallipana, huahua vil ttafsí nica
arómala vrufa vllcchnquiq,fna ia
•aqáiriquijfumañapampi alakbpa
¡hanquirinaca Ualüpanaraqui. V
:atfca Nueftra Señoraro chuyma
sana almapanaraqui ancha cufiíi-
fsina: Senoray taque acapachsn-
quírí haqnaca humaquip» acá hua
huamampí vllafirítamafana naf-
:a taqqae Uallifsinhua híchaca-
ma vllafiínia,achachicanquibanf-'
ca huma acá collana hnahuampi
fllghfna fauihaquipi catukhafqui
to,níapina lakacanqníriélha,ha-
ni acaípha vcaca, húmala vlltta-
;hit»takha baya haquethahua>hi-
:hafcahuafitaraqui hamppatkha-
mama, carinar o vea acapacha a-
lakhpacha ichukhafíri huahua ma
ichukharonta ichutañahua aman
tha,hanihua ttutturcama ichnkha
firic»camamati, ílaqhua ichukha-
raakhaama , vea collana huahua
íchutafsínpilla na ccapaca, fami»
fú,cufini tucuha fafsína taq chuy-
mapam
cié la madre arrodillado fe 1« ado
raria^ydefpues de adorado entró
Nueftra Señora en el templo, co-
mo pobre con humilde coraron,
pero aüque entraua como pobre
íleuana en fus bracos al hazedor
del cielo y tierra con todas fus co
fas,y entró con el todos los tefo-.
ros y riquezas.
y Y entrando el Santo Simeón
pufo los ojos en la Madre y en el
Hijo: mirado a la madre dezia en
fu coraron, a (t eftuuiera fiempre
mirándola, porque excedía có fu
hermofura a todas fas cofas del;
mundo: y mirando al hijo dezia
también, o li le eftauíera mirado
de noche y de dia-,por exceder ti-
bié en hermofura a todos losmo
radore.s del cíelo. Defpues defto:
regozíjandofe en fu alma y en fri •
coraron dixo a Nueftra Señora:
Señora todos los delvniuerfo mu
do a ti fola y a tu hijo aguardan,
y yo mas que todos efperado te
he hafta agora, y fíendo viejo me
fuftentael dezir,ofitevieraa ti y
a tu híjo,fi efto no fuera en tai ct
fo yo fuera tierra ya; Tu me ves,
hombre foy de macha edad: ago-
ra pues de nueuo te ruego, Ea da-
me en mis bracos a eífetu hijo, q -
foftíene a la tierra y al cíelo,def-
feo tomarle en mis manos, y na •
te le tomare por todo el dia, lúe-
goteleboluere; porqne toman*
do a efle tuhijo tn mis bracos mu
tornare rico,díchofo y bíenanen*
turado:
I
*?£*
VITA CH;R -ISTl"
mnpimpi íchutañataqni taycíTa
Nü?ílra Señora ro a tamaíítauina,
Nusílra Seno rafea iya Uisina eo-
lia na haahnapha vea Santo acha-
chiro icbukbaruona , achachifea
vlijaqnifn».' íaoípa ampar.apa.ro
ïcb ulshar ufsína ancha cufifífa chi
pííífa/maa hiíqqipanfca bachapa^-
ia,ccacca .ñuc'cupa ayaac-ha avuin
equipana acá h.una' arofitauina ,
N u n s d \ m i c t i s f c r ti a »1 1 u u i« O ó *■
mínele hichaca tata y cu'näia cu
napha,-c¿uquífa taüquipha huma
fsinfamokhfa chuyn.anfqtn ¿ro-,
macama higuana cusía 'fáraqtilní*
fa , n i 3 p i 1 ! a n a y r "a h a mpí v 1 1 j- a b a t a ■ '
háa fauirna vlíeghtbs^hani vllja-
qait»:í , maäfca amparahampí'
huaichakharutha afsiua arofma,
htiabíií vjltüavíittafahampjpati-
facc.huñulá.
6 San Lucas Enangetifta í>> San
ïofephampi coliana Virgen Ma«
f iampnnnavica Santo acbachí acá
!i a m a ■• r o íl r i vi 1 j a f si n a > a nc h a h u a
rá.ciifipilcana. Ve itica ven .Santo
acbacbibendicíonapa Nneíira Se-
ñora r 9 cb«racauuia,nia cbnrata
tfca. .Señoray na maya payaaro-
quiataínamama, ata collanayo-
partía rHjaílaha cacilüíua allokha
apiif i jq ieri,apu apu thukhfiri ha
qttenica arpctaamh.ua , hamara* .
q»ji al )ttata,piliro haceuta, hucha
kiicar* haquenaca huchapa pam
pacruísina íaattaani yanapani a-
mahuar<jquini,hüparaqui Diosa*
pi oaquenacampi amicuskhauína
viíjiicnpa cancaní,haqnaca Diol*
manca
turado: y Noeílra Señora conee-
dísndofdo enrre¡po iti benditífsi'
mohijoa aquel Santo viek; y el
viejo tomandoen fus bracos ai ¿j
dezia,0 í; ie viera, con mucho c<3
rento v regozijo, v por otra par*
te corriéndole ia5Íagrima«?por!a
barba cana a bajo», habí ó d^íra ma-
nera; Nuncdimíttisferanmtufirn
Domine fecundiim verbum tuurn
ín pace&e. Agora pue» Señor lea
lo que fuere, vtnga lo que vinie-
re, aunque yO niucra moriré coa
el coracon tranquilo y íoíegado
ífgtuí tu palabra: que otra cofa a-
nía yo de deífear? porque va he
v i ft o c o ñ m i s o j :p s a 1 qu e d i x i íle ,
Veras,yrío fojamente iéhí- villo
mas le tengo en mis bracos, mira
doy remirando áí ñiño y dándo-
le mil befos.
6 Y dize el Eqahgeliíta San Ln-
casque San loPeph y la glo.riofif*
fima Virgen María fe admiraron
mucho viendo hablar delta mane
ra 3 aquel Santo viejo. Defpocs
dio fu bendición a Nueftra Seño-
ra, y d.ida le díxo: Señora yo te
diré folas dos palabras^Efte tu hi-
jo (hndo grande humillara a mu*
chos ioberuios,y a muchos hom-
bres que huelen afeñor. y dela^p-
pria manera también lewátara,ta
ubreeera y amara a los caydos, a ;
los abatidos, y a los peccadoresj
perdonadoles fuspeccados: el ra-
bien lera viu feñal déla amulad
hecha entre Dios y los hombres
-coa ';
C APITVLO VHV
laca yatichafsina Díofaro hakh
avani,Diolna aropa eukbafsina
ca hatnachirifca vancca chuvma
intica yanccachuymanïcancafsi
i .haniraquí aropa catuniti,hant
¿qui checahu* laniti, maya aroli
>mfi mayaarornraqui cacuni:jn
tionacaAa hupana acapacharo
lutaiupahanihula hiititi fanihua
utpüianacafca haniraquiaca Di-
>fahua laniti Diofarocatnniti he
ejenatafca chriftianothá yancca
huvmaniro tucarinacafca hani
itopfa cheeahua fanitt Diofaro
ya íañapfachhaccaalroi, iya Uña ;
>acbanfa hupana aucapa ttiñipa
i.iparaäcakeuifiritacur iacahilc
'i m i , vca v a an a ea fe a la uih a cama
nnihua luraea canean hcchin a niit
;a váccacnata chhckhr rchata mu
afs'na haquenaca lavco nihnaca
iica,hiuíp «nica huma ancha quí
;hafcahataca-,quichuí¡ña malla a!
ñama cuchnlona hama huntint-
sahatpauca ,vcalca vlü cámara*
jiript lurataeancani faíun fata*
lina vea Santo achachi, Acaba mi
fapalsinfra collana taycíía ancha
iua qaiduimiallaqniQ&a.pntiiïi'a,
:juma? vea pachatpmi mutanihnaí
fafsina ifutcaara, acá aro foíla&a-
eav tavclfana ehuvmaparo iranta
(ipininahua hoahoapanahihüaña-
pacama: hopa acá yaa amfchanísí
na anchah ia quichñíirinajvca fu-*
papi hupaviñaya Virgeacajasa^-
Rna ■ , v i n a y a ma rt ir aq a i c anean a ,
7 Veapacba vcancajaqüinhqa,
a car cq liana m i fte t lo r o v 1 1 j ai sra •
confudulce dn&ríha ^trayendo
a los hombres los conuertíra a
Dios enfenandoles fu ley ,y hazíS
doto afsi los dañados de coraecn.
íiendo deprauados no le obedece
rao, ni tampoco dirán vefdad es,
hablando el vna cofa, tomarla ha
por otra: los judíos dirán, no ha
llegado fu venida al mnnflo: los
Genttléstampoco dirán Dus es;
ñipar ral le eendranríos herejes q
dechríftianos fe tornaron daña-
dos de coracon,no dirán fo pala
bra verdadera cs,y perderán laíe
de, Dios^y en lugar de creer fe bol
ueraníiis contrarios enemigos y
rebeldes contra el: y ellas celas q
te digo leran hechas cóforme mí
dkhoy también aquello lera he*,
eho cumplidamente: que a la pojf
ere padecíendo,fiecido mal ttac^a
do y herido por amor de les hó*
bres morirá ¡.y muriendo, tu te af
rligtras, v tu dolor como con cu*
chillo tu alma tralpalTara. V Nue
Itf a Señora oyédo cito mucho le
dsolíO,entrilrecio,y affligto: De&
de aqueltiempa auicJoSe intim*
do <&zíenda morirá; ella palabra
nermanos mío* fe entró en et co*
ra^on de la Virgei^y halla la m'n-
ene de foh'j° ac0rdá<fo£b d'-fta*
cofas hincho feaFrligia: Por e$q
ftendo fjeinpre virgen^fiempre. tía*
^ienfa^Mrrtir»; .
y * Mitpaefam&ilit amblé
f miMQ& cfte alto niifter lo «o*
\
7*
VÏTÄ eHRÏS^Tl.
qftifih.aá nnyrit ma'f mi Propbeta
Ánafatíni,Paanuel futinina pu«
chpa, Afer futinina vilapathá hu-
tiri; acafca ancha apachitauina,
haynupafcá ntahupanrpi cafaran"
tathá.pacallco maravtcafsihaqqi
hihuatauina,veatpachafca quim-
facallco tunca pufini mará cama
hikhma vea vru cama faranacata-
muger Prophetíflfa por nombra
Ana hija de Phnauel , qnedecen
día de la fangre de Afer , la qual
era muy vieja, cuyo marido auía
muerto defpnes de auer fido cafa
do con ella fíete añ">s, y defde a*
qnel tiempo harta elle día ania vi
a i do bíuda ocheta y qua!
tro anos
y en tantos años ao falíá del tem*
oina:hucca marafca haniraqui te- plo,eftando allí firuiendo a NuíÍ
plothá mífturitauintijvcancafsi- tro Señor la noche y el día có ora
na Dios auquuTa aromafa vrofa cion y ayuno. Efta Ana^como to
oración lurañampí ayuaañampi
hupa hartvppatifsína; acá Añafea
(camifataquefa hamurpiy hama)
vean quíri donzeltanscana bifqui
quir macana pliuchanacpana y»tí
chírípahua cancana; vea templo-
na tíamafchapipanapi vea mí milla
nacafca híiachirína, vearufea eo-
- llana Nneftra Señora Virgen Ma
fia mal nra qmritauina vea nearaej,
r'ttauína,aca Señora marmifea ta
ycffa Nueftra Señorapí vcana vM -
tafifsina ancharaqni bnpapura a-
mahuaíitanina, bicha vru hamaf-
ca templona vlljafsiria,Spiritu SI
tonfeachnyinaparo halantatáfsi-
naccanaehataísina cuna mana ha
echa yaanaca lefu Chri'fto auqui-
(Tathá arolítauína , acahua Hrael
Haqiunacana Mefsías hutanihua
fauípacca vllamiipacca fafsína.
8 Vcatfca maya collana procef
(ion taque vcanquírí dózella mar
minacampi tilafifsina lurapífca-
tauina,Angelefnacafca paña haní
vlljatafa aüokharaqqí hupanaca
pích-iea procefsiou tumir iqui , Re
yapa
dosprefumen) era maeftra de la*
donzellasbij&s delosnobles que
atli ellauan en vn apartamiento
del templo, y criaua aquellas ni-
ñas: y también Nueftra Señora U
Virgen María auía entrado y vi*
nido allí: la qual Sata muger por
auerfe tratado alli có Nueftra Si
ñora auíanfe querido mucho en-
tre íi: Y,en tal día como oy víen*
dola en el templo, auiendo baxa-
do el Spíritu Santo en fu coraron
y fiédo alumbrada del,hablaua va
ría» y grandes cofas de lefu
ChriftoN.S.d»ziédo,Ef
tees elMefsia,dichp
délos Ifraelítas,
Verna,yef-
perado
dellos.
S Defpnes defto fe pornianen
orden las donzellas que allí ella-
nan para ir en procefsíon>y irían
con ellas muchos Angeles, auque
íuuifiblemcnte, acompañado a fa
Rey
CAPIT
yapa tatapa le fa Chrifto arcafsi-
na, vca tcmplona lacerdotenac-
palca camachiíirinacpa.fca, mayni
pánica y-cancaraquiriqúij bilqui
Cñuyfnani h*quen?cafca Dios a*
mauirinacafca ha! uta raqui riqut:
vcafa vcaia col'ana Virgen Nucf-
tra Señora caycCfafca San loleph
elpolopampt, mirjni Propheta A
rjampicchínaquí fáríriquí tulpa*
naca taypïpanlea Santo achachi
Simeón amnaraparp collana hiia
hua callana cnftoJia relicario a-
pan 1. Acá collana milteriolca Sa
ta ig eña taycfla marancuna am*
kiaiivllü pruccGipn nacquiri be
..dicica cádeia aakharuta tumapha
lá(sina>aca lunñalta nayr.ipacha
tpimhua Hatífto, ancha íappara-
.cyjthua.Spiritu Santoraquthua y»
«¿fcaacahamapha (ana , hupana
amkhaliytpahna, hinlTonaca lefu
Chriito Auquilía catuñaiïataqui,
acapachana ccanachiripa ampa-
j-aíraroeacuñalTataíj. Tatay chuy
maha ccanacharapita amahuaña-
m-iinpi llamppucharap.ita.caia cä
qnipvnfa vrnatataa rápita fañaiïa
taquijCandelacerapalca mapapaf
ca aaquilT.4nahancbiphahaa vna-
chiyrto,cerapilla Pupona haacaa
uipaptjlefu Chnrtona háchip )lca
taycfTana haccutauipapi^Pupafca
hani hoíkKlíifilaquihua cera I nrí
mapachi colla na Virgen María!;
c* haní kataquifa virgen cancana
pa huakhUífipanaquihua huahua,
pana háchipa haccutatauina, hna
buacharaquúauina; cera haijko;
c|uihua
VLO Vil. ,7*
Rey y Señar lefp Cfjrifto: nalja-
r í a n fe a 1 1 i a 1 g un é $ í 4 c e r d o r r s y
mililitros dcltempiló?y los joftot
y ama Jo res de Diósfín dtiJaalgts
na también fe entremeterían y la
foberana Virgen María Señora
N tre rt r a c on fu e ( p o fo S a n lo feph
y Ana Prophetíza ir,ian a la poíj*
tre» v en medio dellos el Sato y le
jo Simeón lleuaua en Cus bracos
al Niño (oberano; aquella magni
fica Ctiftodía y relicario: ElqnaJ
mifterjo cada año nos representa
la Santa Iglefia nueftra madre,d|»
ziendonos, Vayan en procefsVop
llenando candelas benditas encf-
dídas; y ella ceremonia nos ha y$
nido defde el tiempo antiguo , y
es muy denota: El Spjritu Santii
también díxo.Sea af$i, y es ínlpí*
rada por el para que tomemos er»
nueltras manos a Icfu Chrillo Nil
eftro Señor, luz del mundo^y le di
gamp5:Señor mío alumbra mi cp
ra^on v ablándamele có tu amcr
y derríteme aunque fea vna pie-
dra La cera de las cädelas nos fig
nifica la carne de Nüeftro Señor»
porque la cera es ojbra de la abe-
ja^ la carne de ïefu Chritlo es co
cebida.de Nuelíra Señora: la are-
ja fm cor rupciS obra la cera, v la
Virgen ¡Santa María fin menofea*
barl'e en nada |u virginidad cence
pío y pa ríol ^ carne de fu hijo: la
cera es planea
7'Ww.
n
VITA CHRISTï.
qaíhoa llappaqijihuajlefa Chrif-
tona hanchipalca hanko huchaui-
fa llamppurat|uu|üihua,cunama*
na rnutunariacaajCrufaro 5 ccha-
ecuiatatafaina vfuchatacancaña-
pataqui.
9 Vcatfca taque chícpa altara
. thaaro purifsina, taycífafca Diof
na nayracatparo £llpittaíina,»it«
ttata arphttata chuy matnpi colla
na huahuapa viñaya iayquípa Di
os auqt)iparochnra(itauina:chu'
faíifsiníca aca,michca acajaaro*
nacaarofiriqui. Taque atipíri Di
os catay auqulhay acá yocaina»
hua, nanfca -huahuacbaíitahahua
chafaGfma, pañafa y í naya huma*
jpí vlíjaíquimanfa , na bicha v Ha-
cha iraqiúiamabua , tunca tonca
hamppatita canea ma, na acá b«a
huaru taycpataqui hskhllatama-
■ thajhanchiníhuachuraljfma tatay
hupjpilla hanchíní, vilaní,ccha-
ccaní haquenacafupa Crnfana hi
huafsina cburafihacpana í'atauina
huahoafca hamaraquí altar pat-
fchancafsina , niapilla yatita paña
íñafu huahua cancafsinfa^Dios ca
eafsina aronipininhua,vca fupapi
vea altar patkhathácoMana auo,-
jjaro cbnymapana: Tatay nía lia
q?ie f ucumafatama haq tucueba-
, hua,ba»i tucuquiftí: maafca yu*
rithihua,taycahana paracpathá
miAathahQa,ioafu hamataqui tu
cucha, mtu urna faráqaitta mutu*
raqníhahuajhaquenacana hucha -
pathä phucama licta, phucaraqui
v ha-
y blanda, y la carne de leíu Chrí
to es blanca íín peecado,y bland
para que fiendo crucificada en 1;
Cruz puiieífe fer laítimada co te
dos los géneros de penas y tor
mentos.
9 Defpues llegando todos eje
Jante del altar, y NueílraSeñorj
arrodillándole enel acatamiento
de Dios con humilde y profunde
coracon ofreció ib bcndiüífsímc
Hijo al Eterno Padre, y ofrecier
dolé diría eftaso íemejantespáli
brás. Todo poderofo Dios, Se
ñory padre mío, efte es hijo tuye
y cambien hijo mío, con todo m
coraron te íe ofrefeo , y aunque
íiempre le cites mirando cabe a ti
cambien yo agora te le peciento;
Adorado feas infinitas vezes , cu
me has efeogído para que fueflft
fu madre; ofréícoteJe Señor mío
vertido decarnejporqne el teníe-
do carne,fangre. y hueífos, muñí
do en !a Cruz te la ofrecerá por
loshombres; y delapropria ma«
ñera el niño eftádo fobre el airar,
(porque ya fabeis que aunque era
niño recién nacido por fer Dios
fabia hablar)por eíTo defde aquel
altar hablando con fu Eterno Pa
Ati diría en fu coracon: Padre
mío mádado de ti Hazte hombre
me hize hombre, y no folamenté
me hize hobre,mas nacido he del
viencre de mi madre,hecho eítoy
niño de pocos dias: dicho me has
también tPadecCjpadeccre: dicho
nc has Satisfaz porlospeccadtft
'C'A-PITVLO vn*
8«
ihna: hiíitíaísína vúlama huara-
tafitrta,huarapinthahua , cayca-
ha hifchit-ta vcacamapíníhua \a
»ha ; maafca tatay bicha iñafu-
uíthabua,vma huahuaqithahua,
anírha mnrnñaha huaquifíti,aca
mparaha vanri cíauona cchacun
itafsina taque pha 11 ano cYiríqai,
uñábala hanírapí pncutí mutn-
a raqui •, hanchihafa acotitá hu-
chhaquípi tuciiriqui , ppekeña»
afa hamaraquí cchapí pilluna
cahantata canahamaqui paqúi
o&iriqui, Tatay mutuca quim-
icumi quinifa maraníthápimutn
a, ttaqueííba , ccakhíichata can*
aha,vilaha hitar aba, cr ufana ha*
[uenacalayco híhúahahaquena-
amanea kapífiríchuy mama ttar-
thunocanataqni fafsína víñaya
ayquipa Píos anqaípampí ar ofi*
a aína,
io Nía aeaja aronaca aroíita*
fcajDíofna fauípacaroa camachí
pa cama Nueftra Señora phítea
ollqne hacen, fíelos laña thnraíi
aniña , vea eburafifsína collana
ncha haccu huahuapafca alai-
hana;co!lque churaísina. acá pa
hana qhuifpiyripa qhuílpíyana
wpafca checana apanocata qhníf
ityri cancafsina , qhuifpíata can-
añaraqui amahnana^phífca coll
[uena atitphafana ,phífca ppía-
acpampi taque acapachanquirí
Idanana haahoanacapa qhuifpiy
i cancarsinfa ; vea hamaraqni
íueftra Señora tayeflaíca ,
Díofha*
d«l66 hobres fattsfare: <Jíchp me
has muriendo derrama tu la n'g're
derramarlahe nnfalta,hare cñpli
da mente todo qnanto me has ai-
eho.:Pero Padre mío agora Coy re
cíen nacido, foy niño tierno, aún
no es tiempo que yo padezca;
Elias mis manos íiendo hincadas
Con ciauos todas reuetaríamqual
quiera parte de mi cuerpo aun no
cltafazcnadapárapadecenmi cu
erpo a^otadoje desharía todo¿m*
cábela traípaffada con eípínas q
dariátoda quebrada, y deshecha.
Padre mío en lo qüeroca a padé*
cer defpues de treynta ,y tres '\&~
nos padécére;paflare trauajos, ie¡
re afrentado , derramaré mi; fán<
gre , y rnofire en la cruz por los
faóbres , y defde luego te ofcezcói
todos éftos tormentos y mi muer
te venidera pataqne Té amanfe tii
ira contra los peccadores.
io Defpues de dichas eilasj o fe
mejätespalabras,fegula ley y ma
damiéto de DíoSjNuéftra Señora
ofírecio cinco líelos, y orírecíen*
dolos redimió a fu benditífsímoy
ypreeiofifsimo hijo; dando dine-
ro refeato al sr edemptor del mun*
do,y el íiendo verdaderamente^)
prío redemptor quifo fer redimí*
do: dixo refeatenme con cinco fí-
elos : auienjdjo el de refeatar a to-
d o s 1 o s h i jos de Ada nqoeeíHea
efte mando con fas cinco llagas.
Déla própríamancra Nueilra Se-
ñora para cúplir dcltodo la ley dé
. F Dios
i
H VITA C
Diofna purificación toquethä cä
macbíoi aropa vcacama luraña-
taquí ,paya culleutaa, mïehca pa-
ya vrpi callo churafitanina: obífa
calluhaní churafitauintí, maafca
collana haahuapha Diofna callo,
pa puíi launa huchanacapa apari-
nchurafilsina;maa toquerfca hu
akhchacancafsina,huakhcbañaf»
collana huahnapajsraquiamauiri
fsina, paña aUhkpacha gloríana
Reyapa, apopa cancaisinfa huakh
cha hanvahoa laranacaha;bnakh-
chafataraqaihuacancanafhiuíTa'
naca ccapacca tucuyañataqui;ali-
ttañapampí arpháttañapampi a-
pufnaccañara apo apu thukhafa-
ñafahíuífanacathá aparañataquí;
hiuífanacapilla huikhchaís'vnfa
ccapaccaro catnta cácañaquihna
amautan* : huchakbtara cacafsm
ia fantoro,han'i ananiro, ccoquc*
ro ca'tnta cancañaraquihua amau
eana^mäqhue chuymatTanahudia
nacfa yayufipanfa ; fapakharufa
hocharaqui fapi panfa:Nia taque
acá yaanaca miracataífa huahua-
pa cataskhatauma-jvcacfca fan&o
Simeonampij Anampi taque ar*
qutrinacpamptsa arufttahua-
fsina collana huahuapa
ichukharuta Nasa-*
reth marcparo S.
lofephampt la
rakhata*
aína.
HRISTI.
Dios de parte déla Purificación,
ofreció dos tórtolas , o dos palo
minos,v no orírecío cordero,of-
frecíendo por vna parte fu lobejj
rano hijo cordedero de Dios que
perdona lospeccado;» del mundo
y por otra parte íiendo pobre, y a
miga déla pobreza como ío bendi
tifsímo hijo, el qual con fer Rey
de gloria viuío como pobre y fue
dicho pobre es, parahazernos a
nofotros ticos;y con fu humildad
y abatimíéto quitar de nolotros
nueílra foberbia , y el oler a Se-
ñor: Porque nofotros fiendo po-
bres queremos fer tenidos por ri
cosyy fiendo peccadores quere-
mos fer tenidospor lañólos ,por
limpios,por inocentes:aunquepé
ccados eften cfparzidos dentro
de nueftros corazones, y fobre v-
na rayz eche rayz otropeccado.
Después de acabadas todas efta«
cofaf,boluiendo a tomar a lu Hi-
jo,y delpkliendofe delfan&o Sí-
nieon,de Ana>y de toda aque
Ha fantacompañií feboj
bío con S. Iofeph a
Ndzareth fu pa
eblo,Ueuan
do a fu b¿
ditohi
jo en
los bra*
CAP*
CAP'
CAPITVLO VilU
%l
CAP. VIH. N V ESTR A
Señora Virgen Maris S. Iofeph-
ámpijanto hüahnampi,f g*yp
toro phatrican-ca, íñalu
hrtahuanacafca hi-
huaaeanea v-
catha a-
rofi.
"i^i I A Iefu Chrífto auquíflfaya
1^1 ricathá químfa Reyaníaham
ppatitathä Nueítra Seriorarn
|>i,efpofopaS. Iofephampí Belén
'marcathá nía futípafa quellcaaíi-
huafsina marcapa Nazareth íuti
nirohua , hínamaccacana vtllana
vccatVkhatana, Dios cuna hlfchi-
inkha vea cania laisina maccapiic
khatanina PuríkhepafcaDio» au
quiíía Herodeíana yaneca hnakh-
llita hakhomallajefu Chrillo aa
qui(Ta híhuayaña vllcatiri chuv-
mapa vyíjalsina , yatíísinaraqui,
baní eollanayocpa híhuayacacá
cañataquí , aiaafca maya vraque
manca tayepa phattiyaní fafsina,
mavní Ángel S lofephaioqhuita-
nita nina, vea ^ngelafcaíqcíquíri
ro vi afirapílsina: Chay, lojeph
pparakhtamaJiaputania, vea yan
<ca chuy maní Rey HerodcOpí a*
ca huahua bihnayiri rnahafi,Vca
fupa DíoiEgvpto nía maní ro iia
quí patctyapha hiftamahua,hatn-
kaphattiyama fatauína íaralcaS;
Jofeph pparakhtafsína efpofapa,
Señoraíanta Mariaro Colíacay,
callana Serioray acá hamahua An
gcl íquilcmiríro atamito , hiña
phatti»
CAP. VIH. DÉLA HVf
da a Egypto déla Virgen, yS.
íofeph con el lañólo ni-
ño , y fíela muerta
délos Ino-
centes.
Math. Cap. t*
D ESP VES de auer nacida
Iefuxpo Nueftro S. y auer íi-
do adorado délos tres Reyet
Nneftra Señora con iü efpofo S.
íofeph auíendofeya empadrona-
do en Bethlé boluieron a fu pue-
blo de Nazaree, diziédoea bolua
mos, tornemos a ellar en nueílra
caía halla que Dios diga algo > y
en llegando viendo y fauiédo N.
Señor Díos,el malo deprau&óo,y
maíuado coragó'de Herodes que
efta na maquinando de matara le
fu Chrifto Nueilto Señor, paraq
fufoberanohijo no fuefle muer-
to , mas fu madre huyelíe con el
hazia otra tierra embio vn Ángel
a S.Iofep, el qual Ángel aparecié
dolé eniueños lcdixo,ola Ioleph
recuerda letiantate, aquel malua
do Rey Herodes díze} írea matar
a eftcttíñó ; por efo Oíoste dize
luego huygas con el ala Prouín-
cia de Egypto, huyete luego, y
mand<»ndofelo,San lofepb defper
tando dixo a la Virgen María fu
efpofa. Hermana foberana Ceño-
ra delta manera el Ángel me ha di
cho en fue ños: £a huygamoseoía
F z que nos
«f
IVITÁ CHRtSTI.
phattítanas pakhtaaca huahua h-ï,.,
huevar *quef»tafpa jafstna fataní .
na:fatafca Maeííra Señora e'aycfa
yansca aro atapiatafca anehana
anshapa qhüichuiifauíria , ílaqui
cana cauquifa varnpsthapiíltaoí-
najchaym^parofca maya cuchillo
na hununtaca haniáchatamna,He
rodea amahnata yocpana echan-
cchapa vllcatipana híhuayaha fi-
p ania catnñataqoi foldadonacpá
pi aro huaquijaafipana Vea (upa-
pí aromafaa?omachinkha ilaqui
banana hanaua, vea Aitgelna ata*
maui arópa vea cama lurañaca-
quí haphatana>coílana huahuapa
h»iayucaraq,ria, hachafqahaniha-
nicca hachan'ti , maafca hachsfa-
hua cunafayampanacana , aroma
hiña fata,aromaraqui yanecaaro
: atamata,aromaragt huabaapampí
^vokhfa íquifquíricchakhmiyata.
i Nía yampatbapiíifsínfca ha-
chafaqu.ipi farkh arana , collana
huahuapa phatttyana ,hacbapafa
acá bama huahuapa khukíialqui-
riro cchacakhatanahua, A, che-
catívea fan£to Simeonaeea hita*
huama ancha yaneca chnymaní a
ponacaca alifnacatanihiK* Fita*
oa<íafsina,thaquinFcaanchapitta
qqoeílpifcana, ancha hamkancha-
fshia,hakhfarampí farafsina,cco-
. ccoffa piíipafsina ccanjafsina
thsa l«pí mntufsina , Imana illap-
puna iiSappüTtafsina , huañajata
autijatalsma Egyptoro purifsinf
Ca nuampifaqu'i ttaqquefina ,
hoaka
que nos mafeae(leri?ñb,y dírteB
dofeloy dándole cita mala nutua
Nuestra Señora fe entriílecío ma
chilsimo»y parecíale que con vn
cuchillo le atiíatrafpaia'do el co-
raron,mirando Hcr o Jes ala cabe
<¿a de fu querido hijo, y querién-
dole matar-, y concertandofe con
íos.foldadospara cogerle;, l'or
«ío aunque era de noche luego có
mucha prefteza para poner por o
bra cumplidamente la palabra de
aquel Ángel fe Ieiianto>y leuanto
también a fuhendicifsimo hijo, y
en lo que teca a llorar, no Tolo
Horaua mucho , pero andaua aK-
ñindo las cofas llorando por de*
zirle que de noche fe fue (Ten, y tá
bien de noche dándole vna mala
nueua,y de noche inquietada qa«
ando ettáua fofegadamente dur-
miendo con fu hijo.
% Defpues de auerfe apreftado
llorando fe pufo en camino, y ha
yo con fu benditísimo hijo, y de
rramauagotaagota las lagrimal
fobre fu hijo q tenía,en bracos di
ziendo A verdad me dixo a mi a
quel fan£to Simeón, diziendo Tu
hijo fera muy perfeguido dcloi
malos Prindpes y Señores , y eri
el camino padecieron mucho •
prefurandofe mucho caminan de
Co miedo eítando faltos de matí
. lotaje,trauajados del frío, y de
calorjtemíédo vn fobrefalto repi
tíno^y paíTando habré y fed, y lie
gados a Egypto aupadecíeró ma
poi
CAPITVtO Vlïf.
%
aaka haftïppätin futiuifanaca
anï vfupaalirt taypïro purtfsina,
canacapilla hani hupapurafä v-
npaafipifquirïnti : yariquitikha
iaya vraquethäpariri farírí ha-
|aevfapäa!'pa < haníhoátmaafca
ituffanaca layco pacallco mara-
nía vea vraquena Nueftra Seño-
ra taycíía hnahuapampí San Io-
ephampívcácanafariri haqueha
na.ccuya ccuyaquí ha quena vra-
Hiepaiiaarphvttar ácana» maafca
;amifafa camifchínkha ancha cuíi
ifaraqnípivcancana,yocpa eolia
na huahaapa nayracatpana vllaf
fina , amparapana ichukhaíifsiua
echamapampíraqui mankañapa
daqoIfipircana,acapachana,alakh
pashaua mankayripa huahuapa-
taqu'tfa haquírapipífeana San Io-
feph carpintero caneafsina llakh
llañapampihua marcaninacata4
írnaquerina,taycíTa Nueílra Se-
ñoraíca cchuccufsinaraqui hacafi
riña, vea marcaní hsqnenacafca
paníchiepana mokhfa chuyniapa
vlljafsina, pañafa pífí chuymani,
hupa pura henkafiri cancaísínfa
huaracuíinna hakkfararaquírina
katacunafpaHaccoyaraquíriqui,
% Vc^tfca Noeííra Señora raycf
fa San lofephnmpi colhna hna-
huaDapí Egpv^to raamaninquipa
ha San Matheo Euangelifta fi,He
rodefamna químfa Rey acacaca
hut khama íauipacama hani hüt»*
khepana/iraehafitamto pula vea
nacacca , fafsina ancha kapifita»
nina , kapiíUVmfca hanífa cana-
phana.
por llegar en medio de idolatras
y gentiles, y de gente inhumana:
porque aquellos ,'ni aun entre (i
folian tratarfe humanamente, pu
esespofsíbleque íé compadecief
íen de los que venían de lexos tíe
rrasy délos ellrañosíen ninguna
manera:maspornueftroamor N.
Señora con fu hijo y co S- lofeph
eftuuoen aquella tierra como ef .
trangeros,con grande encogímié
to habicauan en aquell \ tierra a-
gena:pero deqaalqníera fuerte q
fuelle eftauatábien alia con gran;
cótento viédo delate de fus ojos
afubenditífsiraohíjo, lleuädoïe
en fus bracos:y también ganauan
Ja comida *có fu trauajo para in-hi
jo que da de comer a la tierra y al
cielo la ganauan tabí en, SJofeph
fiendo carpintero tranajana para
los vezínos con fu a9uela,y N. Se
ñora fe faílentaaa coliendo, y los
moradores de aquel pueblo vien
do la manfedumbre de ambos a
dos, aunque gente de poco enten-
dimiento, y crueles vnos con o>
tros, le marauíllauan y los refpee
tauan^y a vezes también les daría
alguna cofa.
\ De mas deftoeílando Nueílra
Señora enla prouincl^ de Egyptó
ConS. lofeph y confubendito hi-
jo, dize el Euangelifta Sá Matheo
capítulo z.que Heredes fe enojo
mucho porque no bolaiá los tres
Reyes , conforme el a nía dicho,
Bolnedpor aca,diziédo Han he-
cho burla 4e[mi,yénójádofe díxo
§ 5 nó i tu
%6
VITA CHRISTI,
phana , ymccana taque Bethlen
roareafjí iñ^fo hnahuanaca , vca
baka hakaquirimpïfa hihuavaha,
rnknayipanca vca taypinaptlla ,
ytirihua bifqat,vca Rey hihuata-
qatni fafsina latauina ,acafca lu-
tapinírícana haccha Emperador
Celar An gado, haniaca EíeroJes
haaifaalapana Romaro yocpam-
pi haqnepatha Pieytofioipathá
haqaijaíiri vcaca: maafca nia Ro-
tnatbá hutkhafsína acá amkhaííía
jiinibua hmkhana,checana añacu
lifa butkhAÍjnpilIa Cílícia cota
hoampunaca naccayaracatauina,
tip.apa kata malañapataquí , acá
citahna quimfa Rey macati iïpa
m , haniraqul vcarofa toquepa
«nalataointi. Porque rnarcaparo
parikhafinpíllaynríriReyahíhaa
yapiníha fafsína , haquenacpam-
pi aro&faina ,camfakha vea Iera-
iaien.marcar.o tquimfa Reyanaca
huarahuarana irpata hataihína,
vcathá hamurpaaíína , nía maya
mará hilipana,paya raarani hua-
hñanacá híhuayata caucpha fafsí
ría amkhaíSna.
4 Auqníílahihuayahafafsinfca
hilanacay,nia auqu'tíTafa Egipto
mamanínqu'ipana Herodes (oída
donacpa,yananacapa,íintinaeapa
mathapiyfsina acá hamahua vea-
nacaro eukbatauina* Hilanacay a
rnt«on-acay ,«iahua ecbamanaca-
ma,ímn canea ñanacama,hanihua
íituna Uirañanacamafa yatítha,
hiimaiiAcapillaiappapininualura
píf-
no importa nada elTo, o no fe me
da nada, mal negocio es , mas yo
matare a todos los niños tiernos
de! pueblo de Bethicn, con los q
eftan muy cerca del,y matádolos
morirá también en medio dellos
aquel Reyqnedizen ha nacido, y
fui falta huniera pnello porebra
ello, en calo q el Emperador Ca-
far Augullo no huuicra mandado
llamara Roma a efíe Heredes a
concertarle con fu hijo atería del
pleyto fobrelosvafallos; Pero
defpues vofuiendo de R orna, bot-
uto con penfamíéto dtfto, y nuy
embrauecido: Porque voluíendo
quemo tos nauios del mar de Cí*
licia,para desfogaralgo lu enojo
diziendola gente, por aquipafa-
ron los tres R«yes: ni tanpoco lo
dexo del todo: Porque voluiedo
a fu pueblo diziédo en todo cato
matare al Rev nacido, hablando
ton fu gete defpues de auerpafla
do vn añocóputando defde quan
do lostres Reyes guiados déla ef
trella llegaron a IerufaJen , acor-
do dizíendo Sean muertos los ni
ños dedosaños.
4 Y queriendo matar a N S ju
tado Herodesafusfoldados,cria
dos y capítanes,hizolcs vn razo-
namíéto della manera-Hermanos
mios,amigos rnios:yatégo cono»
cidas vueftras fuerzas , vueflras
valétias, vueftros hechos esforca
cados-.Porq volbtroshazcys muy
bien qualquiera cola que os man
do, qualquier* cofa que fuceda
en ella
CA FITVLO VIH.
pifcjncrifái . enma camachíuíbafa,
acá vraqnelf-ína con a canquí vtfa
fipana , hihuañipanfa na l»yco a-
p»i m. lavco hihuapiniriclapi: hi»
chafcamaya yaapí nana ^nquí,v
ca fea ancha haechayaahua, haní
hamka colluutana , vcafca , hani
pápapínipínana Rey cancañaha a
paritani humanacafcanadiachuy
maní Reyaoia, biíg.chiríma chha-
tayítabata ácana yanapitabata,v
«aqriman i,anchana aehapapi hif
qnichamama hihuañahacama;hci
tninaca na fe fui na amauchirta v
tafea acanaraqnipí vlljaba, vllja-
i sínica chacha ro haceumama, ha •
qaenac¿fa haccnraqaíbctpa: Acá
hakafaaluiratbapimqhaa vllcvhu
qoiquKo,nana Rey cancañaha a-
parirí, Camila vta tinqníyaha latsi
na.s-ta thakhíí calanaca apuíqrica
hamahoa,na tinquiydñata^ , Rey
cancañaha aparañataqui callito
• allính^lcá hanipi efparampi, cu
na aucaftñáhat apila callitot^nia*
afea maym hanira paa mar ahí yo
caiíapi na Key>ha Herodelaka
coltopha latsina, haqha haqttaña
• tmti;\;iahu* víljapiicata Beth-
ieti marca, vcanamana vea yurif*
pha.iuriuipathá mará hoka hilaq
hna nayra i'rophetanacafa que!l
canaepan» vcahua Reyani fafsu
napinihua qllcapíicuauina. Vea
mana coronaba , choqnepilluha
[iiílnttafpha.collanatukhrohafca
aakharuí'pha, ntapilla vlijapitcta '
C^jíí^fa Rev haya vra^rha vea M
apatirt, haqucnaathuafjtí buti,' a
micha*
h
en ella naeíira tierra, fíend o nece
flario morir, fin duda moririadeg
por mí que foy vueítro Principe,
Afora iVoflfrece vn negocio mi©
y efe es muy grade, y lino lo eítor
uamos con br euedad , en tal cafo
fio duda o»e quitara eJ Rey no ,y
voiotros meperderevs a mi vuef
tro Rey ,vueftro bien hechor y de
buenas entra ñas como foy , íi me
fauorecieredes en eito en tal c&Co
hazeros he muchifsímas merce-
des harta mí muerte, y (í vofotros
cmerev* Cernirme -en eüo lo vero
y viéndolo os tedre por hombre*
esforzados, y las gentes también
os teman por ralea. Aquí muy eer
quita de nofotro* me efta miran-
do el q me quiti» el Reynocomo
i no que faca las piedras del tiuú
ento déla caía, diz iendo derriuaf
la heafsi me ha acometido p ira
derribarme ,y pata quitarme mi
Reyno , y elque me acomete, no
me acomete con eipada, o con al-
gunas armasjfíno vn iiífio que aú
no tiene dos años, dizirndo Yo fe
re Rey, y Herodes dexe de ferio,
quiere enfeñorearfe de mis vafa*
líos: va conoceys ef pueblo de
Bethíenjdizenqnepor veeura ha
nacido allí , deiéc fu nacimiento
ha vn año poco mas:y Sos Prophe
tas antíguosefcríuicron en mji ii
brosdiziendo que el lera Key, te
moque aquel íe ponía mi corona
deoro:y tomara mí ioberano ce-
tro.ya veys los tres R eyes q vhiif
ródelcxostiearas a adorarle, y a
F 4 «Y¿irlf
TÁ CHRISTf.
G).$chan^fílapí,hayavraqiienqiiíri
fu bakhfarípana híuífafca hakan-
eaísina amkhafiiiñaflahua.jvcafu'-
papt vcanacaro cbay chav>bani a
ca cata hntapífckhafma, aea cata
jhua farakhabata yurítauinabua
haní huayurítanína lalsina: fata-
mapilla na bamppatíriraqüi ma-
fia faquitha , vcanacafca tira cha-
íkauitohua , íya fafsinpula ba i
fiicha camahutapifquiti , vea pa-
cha hutapiiquítafpana , vcaca
dezirle>trts va (Tallos romo*- Caí
conuiene que hagamos ti temen
aun los qóe eítan tan lexos nofo-
tros que eftamus cerca es ucee lia
rio lo penfemos- Poreífo les dtxi
ola ola mirad* que «o dexeys d<
boluer per acá, por acá buluere
ys diziendo nacido ha, o no ba n«
cido,porqoe d¡ziendrtm«-lo>yo tí
bien iré a adorarle. Pero ellos mi
han burlado, porque dándome e
fi harta a^ora no vienen: íit-nton
vcapachaquipi hihuayiri£thayá- ees hnuieran boelto a mi en aguj
ccahua, acá yaa amkhafiistna cha labora le humera defpacliaa<-
ymahafa chhaqnetohua, hanihaa mal negocio es y péfando en eü<
mankahafa maiutoti , hichafca faigofnera dejmcio , y no comí
liumanacaqaiyanapíta .taque chi cola congu&o,fauorecedmcpae
cama Bethlen marcaro mapifea- agora vofotros,id todos juntos ,
sna , naaísinfca vea marcaro, vea f3ethlen,y yendo aafepu-:blo,y
liakahaka marcanacarufa^eipara los pueblos cercanos, entrad lie
ma ccahuailuufa aakharuta man u¿ndo íasefpadas defnudasy pe
tapífeama , vcaníca achachi can- donad aliialos que Ion viejos, v
quiri , huayna canquirtca per-
donama; marmínaca hamaraqni
íiani llamcatcahatatíimaaíca hua
huanaco, paya naararoparirínáca
bicha vrn yocacbatala taque ht-
huayapiícahata,hání.maynifa all
capiícafcatati, mayni allcabata,v
jsaicachny>rnaman:-i;acatikha vea-
que fafsínapíníhua íVipífcahara ^
hani tañataquí,pUía bicha huma,
taque hihuayanápifeama haní tay
cafiacpabachipana,hachihua laha
cati huabuaparo balakhatani, v-
cafca tavcpampi paniebiepa anti-
ftyhata.iniantatl'ca vlla fiy pilcapí
ilibata , chuymanacamanca 'v-
sa aucaha catuñapinipíüa ama-
bu api f-^
los mo^oSjtaupoco tocareysala
mngeres; Pero matareys a todc
los niños de dos años,y aúnale
nacidos devndia,y no dexarey
a vno tan Tolo , fi vno dexaredei
direys en vueñros corazones d
2ÍendoSt e&e cambien es aquel
paraqne no lo digays agora os <
go, mataldos todos: tifus madn
lloraren,no digays lloran lídeb
diere a fu hijo matar cys aamb<
juntamentecon la madre, y mil
reys muy bien a les encubierto
y diziendo en vueftroscoraa rw
aquel es el enemigo procurar^
cogerle en todo caío,y deíias n
cana
CAÍITVLO mu
iiospifcahata : acá h.nw& híhtsaya »
iii* pHia bsnihua qhuitiía echara
frpifcahatpanti : atamafiní vcai
C ! hupahuavc chaina iito fahats;
caaquipiri vtaroía Puma hama
ccoltufapiila ma'uhata , huahua-
naca vraque maiiqhuenfa apfupif
dhatapdlaihanipiJla mayniía ha
Cdnitíj taque ¡accsyafsínpUia |ii
fanacay chuymanacama vt-ttan'';
Maafcanaqut hamppatiha smpa
Tanaca¿naro,vca Reyanaca ha*rp
paticancavea puriñataquilafsina
acá acahua Herodes eukhatauina
íoldadonacparo : vcanacaica íya
apoy lurapin¡hahna,acáhua chuy
mahacca vlljahata fafsina, iíaqui
aliokba baque mathapíyna , vea-
nacarolca apuna eakhauipa haa-
fitaraqniatamapífcana/iíanihuá-
tiraañataqui.
5 Vcatfca bilanacay.niaacaha
mahuaquijaaíícathá, vcanaca Ha
llifila liallifiíapi Bethfentnanca
chhucupífcana , nía pu'rífsínfca ,
taque Beehlen pcouíncia ha¿haa
pifeana* Jsafaapifcana : huahua'
nata enneapacama hachapiíca*
na,auquinacps haebaraqnína, hí»
l¿nacpa collacanacpa htiatari
pilgaraquina , taquethá iiallifca
yocachírieaycanacpa hmhuapa-
na ppektñapa eíparatnpí nayra-
cafpathá halariypana, anchahua
ho*rartna,kusllauipaiT5pt huptoi
paropifa alakhpachai'a c -vhaajafst*
nahamachanpi; nuñuqnir ipacha.
lina haccapahíhuayana haccapaf
'• Ca ichukhauYquipana , hacc'apa'
tancas nadie os acurra, y íi fe c. «
xaren direys que yo es lo manche
Enqua'qoíera cafa que. lea ci.tfa
reys bramando como Lcanti-, v\
íauareysa los niños aun debsxo
déla tierra ;v ninguno fe eícaf e,y
ddcanfen vueftros corazones her
manos "míos, con afolarlos a to-
dos;Pero yo roírareparaque veti-
za a vuestras manos aquel al qusl
adoraron Sos ReyesDizkndo ef
tas cofas Herodes hizo vn Tapo-
namiento a fus foldadosjos qua
les díziendo fi íeñor haremos!©
fin faltaren enS veras nueftros co
rabones: luego juntaron nrcha
gente, a la qtial orra vez díxeron
el razonamiento del Principesca
í aque fueíen Hn núedo.
? Defpuesdeftohermanosniíc»&
auiendoís ya cóeertado deíta ma
ñera, marchado a porfía corriera
'hazia Bethlé ydeípues de ayer He
gado fueron cauía de lagrima*, v
lloro a toda la comarca de Beth:§
los niños iloraua -a gritos ;fük pa-
dre s ea m bien fu £ h e r éh h %í & s , y her
manas íiaaa bozcs:,y ihij q todos
las madres que íos-parieron, cor-
tando h cabera de fas hijas cok
la efpada delante de fas oíos mu-
cho bozeauan -.V con hi Xcru'éMo,
y alarido parece tjtfe roítsé'í^el
Cielo. mataron a algnaosq .-chía!
■ mente mama r?3??,« orrosren'iedQ
los e ios bracos, a oíros msUrïii
$ • ? " - eos
■paya hnafa repararía niiattana ,
fiaecapafca -eíparana hoarapAqui
ap im, hace apa lea purapathá hua
yLKE.ii'siaa cchaasana;ppekeiia to-
que .tayeanaepa catukhafíísina
^arat^^t-t^a vea yácca, ha que
•rmnk-íniíbldadonaca catnfíina ta
ycarcacpicca hu^haanacpa amá-
is uafsinahaqhue ri y nácar ofa,vta
fcaa kaarofa ímantapilquirinaima
afea imaneataiá-hu.ihiianaca ba-
chatataisína vfjaalirina: raquea
feíh uba hihuaÍMnícaalakhpacha
rom sha,haccapaquír mafpha firt
Kami, Ufa ChrHÍufapa hihuaha
firi sttwajlefu Chriítohua acá ha*
macha ís inca ccoy tt o lirí hama;hit'
quícMniamafatati banihua faha
ftri htma,ímant'tr iha camachíric-
tafiri bama.taquechicpa mártires
hihmpífcana íefu Chnfto layco,
porq ie Herodes chuy mapana (oí
dadonacparo eukhalsinía taqne
chicapa bihuayahata vcaca, vea-
ñaca eaypínpi vea lefus hihu*ni
fatauina.
6 Hílanacay- taque vea marea
caííe calle, p'afanacpampí vilana
Ccha¡tucchucaquip!c¿H)cana,híbna
yiriniKana ecbamapafea alinahua
a('lokha hihuayafsina allokha Sa-
to hn*huan¿cana vilapana quclí-
C3(ils!na-,mitafa hopa mira canquí
pana hamaquipí cehama vllicaíi-
na in do huahuanacaro, Diofna
vtpa temp'orophatt¡yípanfa,ha-
gkiiiiiM píiattiy Unía, acalca Diolna
?tpa
VITA CHIUSTk
dos vezes cofa efpadLi^a o?ro»fle
uaná e ! Ímpetu de la efpada; a o«
tros partían tirándolos de ambas
partes las madres teniédolos por
la cabera , y aquellos maluadoa
íoldados,crueles y comedores de
hombres teniéndolos delaspíer
ñas; las madres amando a fus hi-
jos los efeondiar por lasconcaui
dades delaspeñás, yangoftoras
de las cafas; pero los niños atinó
efeondidos lloran-Jo le manifefta
uan cora,) qnien dize, Muramos
todos.y muriendo iremos ai cie-
lo,como quié dize, Muramos por
XpojComo quien díze,lefu Chrif
to tratándonos defta mauer* rnuj
cha merced nos haze comoquien
dize, A quien nos quiere ha-
zer merced hemos de drztr d*>
noí como quien -lize, prendo mi
encubridora que merced me ha-
rías? Todos murieron mareire»
p< r amor deíefu Chrifto porque
Herodes dezia en fu corado exor*
taodo a fus foliados, (i los mata-
redes en medio dello$ mortra Ie-
lus.
ó Hermanos míos todas lasca
lies y p^as del pueblo cibui re
gadas de landre; y tas fuerza* de
los matadores crecía matando, a.
muchos, y píutandofe con la lan-
gre de muchos Santos innocentes
y moftrando fu valétia contra los;
niños» recien nacidos.como l¡ tnc4
randeluedad- y aunq huvan con
ellos lus madres al templo y cala
de Dios j no dezian fe acogen ni
«ft»
CAPITVLO VIH;
tpaboa fspífcSt^maafca Ioqhne
lamapiníqnipi hihoayana,hacca*
a m-um-nacáfca hnahuapa ancha
mahuafsína , hnpaíca fintí cha-
ha chuy ni a ni fs i na, vea íoldado-
iat.a hnlpcataha í]r¡nahua,efp¿ra
■*fa cacuhá, hani híhuayaraqoe*
tatí,naqui hihuavita firinahua»
naalca fipanfa vcanaca híhur'ya-
>mínhua, halakhatiri tayeapafa
ani haccnfaaísínajCunanfa taia-
níína,haccapana tayeanaepafea
hatriyahafafsin^, huahua íchu-
baruta,híhuata huahuanackha-
o lancTtafsinajtinquifsínajhua-
napa hopa quiquípahua hihuay
riña, chüymanapacpílla vea ba-
lachiri vlljafsina chhacapílcan-
ua> Acahamapihüanaeay alio*
ha hnahuanaea lefu Chriíto Au-
uiíTa laveo hihuay ata cancana,
amifa fapakhtaqui camifa hua-
ua kaaquijcamil'a huahuauifana
uahuapaqui:maafca hicha alakh
ichana Dios anquí liana huahua
»khe,amahuatapakhe,cníifiñapa
a ciififipiíqiú , vea euíííiñapaíca
aniraqtií tucufiniti Heeodetafca
nakhalkapa hani baaquifaata-
inti, hrpnpilla vea huhuanaca
Vpina Chriílo bihoayaha fafsi.
i,Auquiflalca Egipto mamanin»
lipana hanipíni hihuaatauíntí,
anipilla hnahuaquí Iefn Chrífto
hnaiía amahuatauínti,piíi víía-
iihuarafíína: maafca nía haya-
cha haqoenaca taypínafarana-
Isina , fiaquenaca yatighafsína,
«lanaamparacayuclauona en
lajata.
191
ella es I* cafa de Díos,fino coma
forio'os los mar aua: algunas mu
gerespor querer mucho a fushi-'
jos, y fer de animo varonil, arre»
metían contra aquellos Toldados
y deziä,Yo tomare foeípafla, no
me le mates, mátame a mí: pero
con (iezif lo los marinan 'ln reme
dio, fin hazer calo deks madres 5
los defendían, lallimandolas con
a!go:las madres de algunos dízié
do. Acogerme he con mí hijo en
los bracos, tropecando en los ni*
ños muertos y cayendo, ellas mif
mas le matausn: porque fus cora
clones viendo vna cola como elU
le perdían. Delta manera herma-
nas mios machos niños faeró mn *
ertospor lefu Chriíto Nueftro Se
ñor, vnos como vriícosjvnos co-
mo hijos queridos, o plata, vnot
como hijos detirojcomo hijos de
Principes como hijos de ríeoslo
mo hijos de la que no tiene otro
híjo;Pero agora en el cielo fe bol
uitron hijos de Dios y fus queri-
dos^ fe huelgan en fu bienauen-
tnranca,Uqual no feacabara^Pe-
ro Herodesnoefe¿luo lu intento
porque díziendo el, Yó matare a
Chriíto en medio de aquellos ni*
Aceitando Nueftro Señor en E-
gipto de ninguna manera le mato
porque no quífo el morir niño,
derramandopoca íangre; mas qui
fo morir defpues de aner víosdo
mucho tiepo entre loshorrbres,
defpues de atieren fe nado alo» ha
bres, delpues de barrenados era
L
ȕ VITA
. ¡J .....
ííijaia.ta que ccapaca collana vila
pa Iniarafsíná haqae qhuefpiaña *
taqui bihuailaarnahuana: Auquï
lía íefu Chrillofca E«yptonquipa
tía taycpampíj Sá Iofephampi nía
pacallco rn.trathá Díofna, marca
maro macea mi fata, hütkhacaui-
na,nia Herodes aroíírímafi'nacpa
pifa híhaaeachá, Aogelapillania-
búa hihoapifquifafsína San Iofe*
pharo at&rnatauina: niaafca He-
focieíana y oepa Arehelao fu ti ni
India fu una riuquípa lanti Rey A
pü canquipana vcaro mana hafch-r
fararaquitagínhua. Vea Tapa Aa
gelaua raqui, hani vcaro macea-
hatati lata cancafsina Nszaretha
ro Galilea faunquiríroeotickha»
tá.uina. Marcparo puríkherííca
aparhnacpa ancharaqui mokhfa
arompiframppatitauina.
CHR ISTI.
cíanos fus pies y manos c ía Crti2
derramando toda fu facratifsima
y preciofifsima fangrepor faltiar
a los hombres. Eitandopues Nue
ífcro Señor en Egypto con fu6Ma-
dre y San lofeph, defpues de líete
años diziendole DioSjBueluete a
tii pueblo , feboluio defpues de
muerto Herodes y fus aliados;
porque el Ángel dixo a San lo-
feph ;Ya Con muertos: pero porq
reynaua en Iudea el hijo de Hero
des por nombre Arehelao en lu-
gar de fu padre, temió ir alia; por
eíTo mandándole el Ángel que no
boiuielíe alia,boluio a Nazarech
qne ella en la prouincia de Gali-
lea^y bueltos a fu pueblo fus pa-
rientes losfaludaro con muy dul
ees palabras»
CAP. IX. ÏESV CHRIS-
to Auqniíía tunca pañí mará hua
bacina chhaccanca, Virgen
Marta tayepa, Sa lofeph
hamafarhá temploro
cchinahuact'can
ca vcatháhu
a arufi.
CAP IX. EL OVAL TRA
ta de como fe per dio el niño i
lefus de dozeaños, que-
dandofe en el templo
a efeufa déla fa-
grada Vírgé
y de lo-
feph.
S. Lucas, cap 2:
ILAN ACAY Nneftra Se J^VESTRA Señora.hermi
-ñorataycífaefpofopa San lo lV nos míos confuefpofóS. lo-
fephampt Nazareth iutin'i mare- feph defde Nazareth lu pueblo lo
pathá,viñaya haccha marca lera- lian «r ftépre al granpaeblo de le^
falenarovcanafeftírimapifquin- rufalen a celebrar allí la ficta 1, y
na,lefa Chrifto auquiíía y acacha tábie man dcfpoes.de nacido N.&
tatla.
CAMTVLO IX.
9*
jfátfa.ífí1&! •«• ^lfnha tucapaani ma
rampanl ir raqtttriïii?; bicha v-
ru feaniapUla maptfcaraquitaui-
íia suq:iiíu leíu Cbriftofca nía
rhákhta rci.ro irpapifcatauina;
Fufebío Emifeho fatinl fi , vea
firíbmua pacallco vni'tucoya fu
rapüquírina ; nía luracatfca ma'
ya qnimi'a vrnraquimna vea mar
canqutri Efcriuas amauttanaca¿
taque vea marean» baquenaca-
ro lefu Chrifto anquiífana huta-
ñapatha nayra Propbetanacana
quellcatupa enkhapilquirina.Nu
eftra SEÑORA taycíTafca co-
liana huahuapampí vea fermona
ca. ifapapifqaírina hakapuraquí
vtcaísina^aceapa huahuanacaha
maraqui tayepa thaana auquífla
lefu Chrifto quemieatata vtcana.
Nueltra Señoraca vea eukherína-
ca mayni donzella marmihna Di-
ofua yoepa puraepana baceutani,
hacctttafsinfcayocachaní, vcana
Cutipafca I E S V Sanihua firi ifa-
f)afsina>anchana anchapahua cu*
tofina, naapiíla aeanaca íito fafsí*
na: hnpapiíta donzellahuayoca-
chaní íani tauinca, douzelia ean-
cafsinfea Díóíhataycparaqui el*
cana yocachíricancafsínfa, don-
cella pachparaquiqui cancana Ha
maraqui ancha cuh'urina, a'eaeo-
llana Señora Prophetanacana a*
lakhpachanacampí arofifsina ; a*
lakhpachanaeay vea DI O S N A
amahuata yoepa qhuitaniquita,
quenayanaca hailuqníríca harna-
quijhalla hama qhuítanira firi ¡fe
pafsiua»
lefu Chrifto, y fer ya grade de de»
zeaños: pnés fueron también en
tal dia como efte, v llenáronle
alia fieridoya grade dize Ente bio
Emtfeno que hazian aquella 6c jV
ta fíete días continuos, y defpties
de hecha otros tres días los Éferi
bas y doctores queeftauan ena-
qnel pueblo predicauán a todos
los del laefcriptnra de los Pro*
phetas antiguos acerca de la veni
da de lefu Chrifto. Y Nueftra Se-
ñora con fu bendito hijo oyan a*?
queílos fetmones cerquita vno
de otro>arrimandofe el niño cabe
a fu madre,como los otros niño*
y Nueftra Señora oyendo dezufa
aquellos predicadores, Vnamo-
ger donzella concebirá en fus en-
trañas al hijo de D IOS, y con*
cebiendole paríra,y fu nombre fe
ra I E S V S,fe alegraua muchifsf
mOjdiziendojDe mi hablan ellos
porq ella era la donzella de quíc
ptophecizaron que pariría; y fíen
dolo era también madre deDí os,
y fiendo madre era también don?
zellacomo antes. Bol gauafe täm
bien mucho eíU foberana Señora
en oyr dssir a los PropHetas ha-
blando e&» los rieles: O cielos
embiadiios a aquel hijo qrido de
Dios; ébia-daosle-cómo lhiuia,de
la manera qlas nubes faele llouet
y de"
I
$, 4
VITA
pafsína, ancha chipífífa raqui acá-
l'a, acahuavca qhuítanica ■Fapííc*-
cata,vcaca, fafsinaqui hnpa choy
mapana arofttafirina,aSakhpacba-
caniahua qhüitanipífcl-arna,naf-
ea paracahatahua y o cachar api f-
ma Ca Caqui íCapcafa fíri'oa: maaí'ca
cufifiuípa íiaquihua que naya ha-
Mía apattif ina, Prophetanacana:
yaríri íefulafca ancha yanccacha
taraq.pi cancanijhuatautarocha*
tan spíjnrachafitanip i, híhuay ata-
jía cancaní íirí ifapafsinazchecana
coliana a'h añapa ía ancha quichaíi
fsína mauquíp"ahna>hachafcahu
papachaqní abano ay nacha ¡iullti
mina: A huahiiahaíli mntuyatáti
cácaní'í fafa,hiiahuapa vllatancu
nana hachapaípinaqu'ípi ayuina,
eolíaaa hnahuapafca taycapa a-
mucafapioiqai hachíri vlljalsína
faacharaqnína, caycpafca collana
amahuata hnahnapa hachipana
rnaampíhua hachana,hachaíca ha
ni hmhuaha hachayahari Cpanfa
*vnipiníqaínhba,aca hama vlljal*
finfea Iéfu Chrífto auquifla tavc-
paro. Mata y cunathá hachara? ca
j»achtama?Cafsinaraq, hilquítta
hiíquittirina, huahuanaca hifquí •
quirica hama; rnaalca hilquíla híf
qüichinkha,Iefa Chrífto auqui lía
hilanacay , paña huahua cancaf-
linfa,cunatkha taycpa hachachiua
vea yatipinínhna* vcaíca yatiffinf
palla haniraqui ccanichanti, rna-
alca haní yatirí hamaquí tayepa»
taquitucurapina. Porque Anquí
Üa huahua cancafsina lurañanac»
pan!
CHRIST!.
y deziaíes en fu coraron, dizieda
EÄe es aquel que ilezis, Embiad-
nosIe,y los cielos os le hl embia-
do y yo os le he parido de ruis ea
trañas: pero luego fu concento fe
le quitaaa como nnbc oyendo de
zir a los Prophetas : Pero aquel
Iefus qba Je nacer fera muy mal
cratadojféraeticarcehdoifefa me
nofpreciado,y lera muerto: ver-
daderamente por ía mucha trilte-
za el roítro íe le demudaua, y las
lagrímaspor el roftro abaso cor
rian,díziendo, Ay , de fuerce que
mi hijo fera atormentado? y to«
das las vezes que le miraiia le Ca-
lían las lagrimas en grandíísitna
abundancia^ fu bendito hijo víS
do a fu madre que lloraua ca lam
dó también IIorana,y la madre a
crecentaua las lagrimas llorando
fu hijo querido,y las lagrimas no
hazian li no Tal ir aunque dizia fu
hijo,no llores; y viendo elto Ie-
fu ChriltoNoelVro Señor pregan-
tana muy a menudo a fu Madre,
Porque lloras1? que cienes? déla
manera que los niños Cuelen pre
guntar: pero aunque la pregunta
ua, y aunque era niño labia muy
bie porque fu Madre Horaua:mat
aunque lo labia no lo dauaa en-
tender ,hno dífsimulaua para con
Cu Madre como quien no lo Ca *
bia. Porque Nueltro Señor lien-
do niño* en coáas Cus obras era
tomo
CAPITVLO IX.
n
arta taque huabuanacajaqoinpi;
alUníca haníhua ccurcunti, cu-
¡afpalla yancca larirtnti-, hamara
ut huahua cacafsina baníhua ina
uahpaquinti: maafca huahaafsin
a Diofapinipi cancana.,ni& huay
(a cäcafsinlca huayn?.Diofaraqui
¡í cancana,niä chacha cancaísina
)tofaraqui cancana. .
x Hifcfsma hVmapï hilanacay
íuelrra Señora tayciTa vcafermo
-t tfapa ifapafsína(quínifa vrupi
\a fermora fermon&tauina) cau*
¡uipanacoilfírína , canquípanfca
inichuíirína Nía acapafqoa tocu
ipAnfvájtí, San Lucas Euangelifta
ef^ Chxrto Auqnifla tunca paa-
»i marínífiina taycpa auqüípafa
narcapa Mazaretb íutíniro curí-
;hepana maqhuepana,vca lerufa
en marcaro ba!a£í:ataqína,tayc-
aca, Sá Jofephampíkha macachi
atauina,SanIoíepnafca taycpa m
ikha macachi fafsina, maynifa
naynifa acá amkhafitawina, poíq
ca pachapíllavcafuu haquenaca
eftaro mafsina chachacama,máa
haquicata mirinaimarminacáfca
riaathaqui cataraqui,núahuana
afea liecciapa hucara quina chuy
íapathá auquipampifa cayepam
Ha, cauquichapímpifarana ama
chi vcampi íarañapataqni. Acá
ama canquípanapi honttuna, v-
ipucahani maynifa maynifa tü-
afitauinti ; maafca hilanacay
buitipi vcacama arofiípa,mích-
tcanquíchapina lakhrapapi vea
mu millkn^palpa, michcd qhuí
típi
como niño > aunque no era trauic
fo,ni hazíacofa mala: y también
fiendo niño -fío, era fofamente ni-
ño ordínario,ma$coferniño era
también Dios • (íendo mancebo,
era también Dios : liéndoyava*
ron era también Dios.
2 Déla manera que oshe dicho
hermanos míos, Nueftra Ser.'orá
oyendo mochas veres aquel íer-
mon (porque tres dias folian vna
y mas vezespredkar}vnas veztt
te ategraua» otras le entriftecia.
Defpuesde acabada efla palqua,
dize el Euangelilta S. Lucas, qué
le fu Chriíto (lendo de doze años
fe quedo en Ierufalen boluíendó
fe fu madre y fu padre aRazaPeth
Su madre dezía,deuío de bolner
fe con Iofep: y S* Iofep díziend©|
deaio deboluerfe con fu madre,
el vno y el otro imagínauan eñot
porque en aquel tiempo los de á-
quella tierra yendo a la fiella,"tO"
dos los varones folia ir "por vnca
mino , y las mugeres por otro: y
Josninos tenían Ucencia para ir
con fu psdre o con fu madre a fu
atuedrio con qualquíera que qúí;
íieiTen ir; fíendo efto afsiyy el ne*
gocío írefeo por aquel momerto
ni el vno ni el otro pregunto por
el níjío* Pero quien diría cumplí
Jámente, o que lengua de hombre
explicaría baftantemente, oquií
feria hombre t a fabio para dezir
loque
i jf
VITA CHRISTt
tlpi amaatta CftheÄfpft Nüeftr a Se
ñora , vtpathá huahuápa echafa
tivmpanYsina quichufc'jnca >f p«'
tuppaYhuahalacanca,vca yaá ata
maiíapataquí,maampi quichafiñá
páta^fca Níieftra Señorana chuy
maparo cuúamana yaapi purína.
$ Nayrarhaca yocacbaea hua-
fcgapa chhacaafifsina ancha quU
chuíiñahua purina, vckharuf ca v-
ca y ocachauipa Díoína yocpa cá-
quipana quíchufinapa apakhatta
na;vckharuí*ca chhaq^rí huahua '
pa ancha collaría/Bfqui chuytaa
n i c a íi qu í p a n a , á c a qu i ch mi ñapa
c nqymapa almapfa cuchíllona ha
pía ccarina: hupapilía huahuápa
^nchana anchapahua amnhnana
¡jai\tpí qhnitifa nayrapachatpa*
cha hupa hama araahuanti,hicha
fa viúayafpalla haniraqní , hupa
amahuacaqca,hamaamauinquít¡
mnahuautpámpích'ícaíiriquitíiha
maraqvca Nueftra Señorana hua
huap a aimhuañapa Dios cancana
pa amídiafifina maa mpi hüíriná»
hilirina fafinca camí'afma': checa •
nahílana hilapahiia amahuana hj
fmapi;porque rnáampi amahuana
pataquípiiia huaparo amahuana
«racia Dios Auquiiía hilafquipa*
«na, vea Iayco acá colíana Seño-
ra huahuápa collana canquípana*,
ehuymafa apiripana,lurañapanU
colUnipana,iaranapanfacollani-
pana , vilinaepanía coUampana,
lo que Nueftra Señora fe entríft
cío,ie congojo, y anduuo bnfear
do a Tu hijo aufente de fu cafa * 5
para que fecongajaííe mas, mu
chas cofas fe reprefentauan al p<
famiento de Kutrtra Señora.
3 Primeramente era muy grai
déla trifteza aúiendo perdido a
hijo que ama parido: trasefto f
acrecentaua la trifteza por fer hí
jo de Dios el qacúa parido: tra
cito por fer muy deeitimar yd
muy buena cojnáicíoael hijo pe
díáoi y efta tristeza como conv
cochillo le cortaua el corado ye
almaypdr que ella araaua muchil
fimo a fu hijo , ni nadie dcfde €
principio del mudo le amó com
ella, nitampoco agora, ni jama
podia amarle como ella le amau
o igualarfe a fu amor: otro (i qu
os digo e dezíros que aquel amo
de Nneftra Señora para con ful:
jo crecía mas y mas con acordaí
fe de fu fer diurno' Verdaderam
te os digo que leamatja grandifi
mámente^ porque para mas ama
le Dios NueíTro Señor le atíia d
do vna gracia excefsiua. Otroí
etta fobérana Señora amana co
grande amor a fu hijo poríerej
celentífsímo, por fer quien rob
los corazones, por fer excelent
en fus obras,excelente enel anda
excelentecnhermofura,excclei
te en U condición, y eterno en<
ferdiuíno: y juntamente con I
CAPITVLO m
hifqvípána^olfanipana, ancha
techa amahuañampi huahuapa a
ahuana: acá ama amahnautpa
íhufipanfca anchapi quichufina,
ïuy mapa aca quimfa yaa amkha
■>ana,aca qtumfa yaa qtiítnfa ba
ha hanírí hamapi apana.
4 Hupapilla hilanacay hna-
iiapampifsinaqoi, mitafa alakh-
ichancafsina hamachirina, hua-
napavllattafsinaqui chuymapa,
ïuyrnafs'ma hamachirina , hua-
aapa hapa thaancqnipanaqm
luy mapa almapafa cufifirina, a-
opapílla ancha mokhfanhua , v-
¡nacafsinfa ancha mokbfaraqui
tlinaqoerina , vnukhtañapafa ,
;hipíkhtañapafa ancha mokhfa
uinpí,aca hamacanqaípanpí, ta
cpa Nneítra Señora haya cacihu
ampi mankácafsína hani manka*
a vllakhatkherintí, hupa thaa-
há?, alakhpachato acapacharo
aankachurírí mankepana, haya
uafaraqui quillpíkhqniri ha ma-
ní ccantatiy riña, alakhpacha a-
apacha haacaychtri hupa thaana
juifqaípaiia:S.Frncífcofa3Santo
"homa$de Aqninofa acaíefuxpo
nquiífana apu cancañapa, taque
tipíri cancañapa, vitíaya fayqui
a cancañapa , vcathá mokhfa
huy maní cancañapa, ccayapayri
áncañapa &c. taque chuymampí
ayuinocafsína , chuymauífa ha>
uhna tocuriaa, Porque chuvmä
apílla apíritauina amkhafiüi ya-
naca ; ailokha huafaraqní ína
laancaquíkherícauina : fimpa*
cikha
fer eterno bonífsímo yexcelentí
fsímoi Pues aufentandofe el que*
ridodefta manera, mucho fe afli-
gía acordandofcfu coraron def*
tas tres cofasjque como tres caá*
dálofosríosle arrebatauan.
' 4 Porque ella citando con fn bt
jo fin orracofa, parecíale como fi
yaeítuuí#ra en ei cielo, con fola
boluer los ojosa fu hijo parecía.
le que tenia todo fu contentóle
folo eíhr fa hjjo ca-be clía ,fu cor*
90a y fu alma fe regocijanan.pcr
que fnspalabras eran muy dulces
en el mirar era graciofb , fus gef;
tos fu abrir y cerrar los ojos muy
compucfto,yíien4o efto afsí Nu^
eftra S.fu madre muchas vczes ef
tando comiedo con el, no míraua
la comída.por comer cabe ella el'
queda decomer al cíeloy MU tíe
rra: muchas vezes tabíen paffaua
toda la noche nafta la mañana de
rodillas fin menearferpor dormir
cabe ella el que guarda el cíeloy
la tierra S. Frácifco,y S/Thomas
de Aqainojconfiderádo con coda
íucoraconía mageftad de X60.
Nuellro Señor,! n omnipotencia,
fu eternidad,y dema, deiWfu ¡na
íedumbre}fH míi«rícordía, folian
tornar fe como hombres fuera de
fí -porque les robaban el entendi-
miento las comisque contempla-
uan,y ronchas *ezes eftauan fafft
peníos e» el áfíéí
£ Pues
Jl \
9.J
8
VITA CHR fSTI.
tikhaac* Nueftra Señnrafca may
ni fan&ofa ve chipana , haní aro*
mancunafa pacallifpa,hnpa thaa-
n a apuna apupa, maycona mayco
pa aUkhpacha acapacha haqueni
iqaifqnspana';
? Hilanacayaca feñorahuahua
pa vlljaísinaquipi chnymaniquiri
na:Vca fupapi huahuapana chha-
encarapita ancha pbutififa thaque
rina,haya baquela,haka haquefa
hifquittafa,quimfa vrn tucuya ha
ni toquepamankafa mallifa, tha-
cacauina hama baypparina,hua«
haapa amkharquiri hamaraqur*
quí aromantirin.fa., hachaquinna
vmana»q«ï-chaliñaqnih'ua manka-
Isina hamachana. Atakh,cuna tq
cuthahuahuay, cauquiro imafi-
íapitca,catiquíro mata,cunatha
p'r aca quimfa vru hacha ahanuni
.catnayit'ta<yanceachafamch<iíV-
cacha haytarahaík<talíhani hueca
quichnliyrtati, haur huckhaqui'
tanaca qnimfavruiVi qhuitipi hif-
■qaichtamaíqhnítipí 'par acama tía
amakhatj? cauquíto mafsinfa ha-
nscíkha irpaquitafamca ; ínakha
hamaca eamifa taycaha irpanílu
oiarmípilla , ttaqquefiricchekha
bífehit ta: naca irpatrnaacufififa-
quihna cauqulrofa arquíricfraa;
bicha cuchahnahnma cebufiman'
ca ancha ttaqqueftba,ccuya ecu-
yatucütha:hnmafa niapilla yatí
ta nanaenfifiñahaca humampiña
quihua-,ccuyapayírtapoca ecuya
yapaaquita tayeama vfupayrita-
oca aca eayeama vfupaaquit a ,
llaqui'
Pues haztendo afsi vn fanéto ; e¡
pofstble qNueftra Señora no ve
1.a (Te. cada noche durmiendo cabt
ella el Señor délos Señores , e
Rey delosReyes,el Emperado
délos del cielo, y délos del fnelo
? Hermanos mios efta S; con f(
lo mirar a fu hijo tenia fu carache
contétoy fatísrechojpor eíío pe
diendofele fu hijo le bufeaoa cor
grande pena, y dolorpregútand(
ala gente qeftaua lejos y ala qu<
eftaua cerca,tres dias arreo fin $
uar bré bocado hazianoche en é
da lugar dódele bulcaua ,y del.
proprí manera le amanecía péfai
do en íu hijo,beaia lagrimas,y l'(
la triíteza comía, Ay de mí,de vi
cabo a otro andana diziendo N
S aquehe venídcíhíjó mioadód'
te me has efcondido'í adonde ha
y Jo<íPorque caufa e (tos tres dia¡
mehashechoeílarcóel roftro l!u
rofo-ímal traótado te he por ven.
tura? y por eííb quiera quieres de.
xarme-íno me des tata pena,y tri;
tcza:eabueluéte ami:en eftostreí
diasqtiiente acude? quié fe acuei
da decu comida^a qualquíera pal
te que fueras no me lleuaras cor
tigo'íPor ventura díriafme come
auiade lleuar a tni madre que ci
muger?y quica pafaria mocho tr¿
uajo? Pero yo llenada de ti , cor
grande alegría te figurera a qual
quiera parte, agora fi que vino er
gran tormento eftádo tn aufew<
y ertoy muy trille: Porq bie lauei
q mi cótento y gloria es eftar ci
tigQ
CAPITVLO IJC'
IJaquipayrtapoca llaqnipaaquita
▼Jija quita , quíchuííri chuymaha
hamurpaaquíma fafaqni Nueftra
Señora faranaquerína,vca quim-
fa vrq:caníthá hayppnufa canitha
a,romantaa{a,vSan lofephafca ha-
rnaraq hilanacay h.u.ahuapa quim
fa »rmchrnqnepana,hanihua cu-
nafa cunaphana malhue c huyala
na fafa, alakhehuymápanfca.chu-
pí ebupi quíchuíila iáranacantí:
maafca anchapi qnichufina hakh-
íararaquína,Dipina l'appa vllaíi'
tapitahatafaui yoepa chhaquepa
Ba,hucharphuapurilsinhamaan«
chana anchapa llaquífirína; maaf'
fa haníbua buchaca huchapatauin
tí, qttiehufinapacaehah.ua quíchu
iiñapatauinajhupampi tayciía Na
«ftra Señorampiptlla anquifla hi-
lachafsinca, fappapini hilachara-
uina , hani cunayaanaquifa yan*
ccachafa.
6 lefu Chrifto änquiflafca tayc
p a ha m a fa t h á v c a le r ufa 1 e n . m a r -
caro halakhtafsina,templpro ma
lufsina viñaya fayquípa auquipa
hamppatitaaina, hiuflanacataqui
yanapañapa mayfsina , víñayaf-
palla acá pachancafstnca acá co-
llana auquiíía hiuííanacataqui -
quipi , collana auqnipatha cuna-
mana hílquínaeapa mayirina^ya-
«apaquiraa tatay faísína,cutíqui
pa cutirururína acá aro, Nia inti
halantataefca Efpitalanacaromi
ríc-chi > vfnrinacana iqniñapa pí-
charapiricchi, collaua mokhfa
aro-
tigo:Piadofo eres, apiádate de mí
tu madre, compaísioo eres, com*
padécete de mi tu madre, míferí-
cordiofo eres ten miíericordía de
nii mírame v confidera mi corado
arlígído-.y Sanloleph déla mifrna
manera auiendofe defaparecid®
jfu niño por tres días nodíxoden
tro de fu oora<£pn,fea lo que fuere
.no femé da nada, y exteríórméte
por cúpl i miento anduuo tr i fte .fi-
no que fe arligío mucho, y iSbte»
temía defaparecícdofe el niño de
quien Dios auia dicho guardareif
melé muy bien, y tenia mucha pe
na como íi tuuíera cu!pa:Pero era
lo que toca acu'pa no.U auia lu-
ya.pena fulamente eranéceífano
tuuiefle: Porque criando el,y Na
eftra Señora al niño; muy bien le
crianau,fin darle pena en cofa al'
guna.
6 Quedandofe Iefu Chrífto N.
Señor en lerufrlen , fin faberlo la
madre,enrrando en el temp!o,fei-
zo oración a fueterno Padre,pi-
dícndole ayuday fauor para no-
ío\ ros.,y fie mpre eftefoberano Se
ñornueftro,e&ando en e&e mun-
do , folia pedirá fu padre eterno
todos los bienes para nofotros,
díziendo: Señor fauorreeidos, y
eftas palabras folia el. repetir
muy 3mcnudo:Dcfpues depueílo
el íoljíría a los hofpítales, limpia
tía las camas délos enfermos, con
G 2 i ola-
U
too
VïTA CHRISTI.
pampt hahoriricchí firiiíríc-fhi,
hupapilla acsja yaanaca achahua
Ittraña amauírina; mankapachaí"'
ca maya paya íacauíankafiapata-
qnijhuakhcha hamaraqui nta vta
«ajpachacatattantta r.ifcafirifara
naquer¡c*chi,aca hama faranaqne
rika.inakha halla haquenaca au-
qwííFa manca cuna arofa pantachi
na, michca vta pwficutfa hiccaca-
fichina, michca firachafïchmfa,v-
cafea IefuChrifto auqnilïa,vcafa
vcafa íya faquinahua: hamaraqui
bumanacafahuakheha cancafsina
cuna fatafa Iefu Chrífto anquiíTá.
iayeo ¡ya fapífcahata , acá hama
lurahata a rcapiFla acá Uiranima
auquiftana ehuyniaparo purínt ,
Jiumanacafa cafiniraquí cancana
«a^cayupa arcauithá.
7 Vfaquímfa vrunaechrna vni
panfca hilauacay , anquiflatcm-
yloiicanquípanapt, vea marcan i a
áiauttanaca tätafïpifcatauina, a a
qaiíTana alakhpachathá acá pa-
charo hutanapatha arofípifqrii-
fi. VcapachapilJahaecapa haque
«acá auquíflana yurínípa ífapa*
pífeatauína • tnaafca bnpanac*
taypínqnjpanfa hani vllttataoia-
rútnUaufeajhifcfama hama yurí-
jtma famaro , vea marea faraua-
ca pinitauinabna, vcapi vcanaca,
acá yaathä arofiri tantaftpifeata-
nina , atiquiffalca hupanaca thaa
ro vt'ttaisina amucafaqui aroll-
uínacpa ríapana , arofil'sinlca v*
canaca.oa haccapapa haníhu» »
kataí-*
folaríaloscó fus dulces palabras*
porque el deíléaua mucho hazer
eftascofas,y al tiempo del comer
para comer vn par de bocados y*
riaapedir delimofna vnpedaco
de pan; como pobre de cafa enea
fa : y andando delta manera por
ventura los hombres dirían algti
na palabra contra Nueftro Señor
ole echarían del vmbral déla pu:
erta,o haziendo burla del: Pero
lefu Chriíto fin duda alguna no
contradezia: Delapropriamane*
ra voíotros (Sendo pobres qual*
quiera cofa que Os digan dezíd af*
fi fe a p o r a m o i de Ñ . S. le f u x p o :'
fi deíía manera lo hizieredes elle,
vueftro hecho agradaraaNueltW
Señor,y vofotrós fereysdicliofa*
por auer feguído fuspiíadas.
"7 Eí poftrero de aquellos tres
días hermanos míos, citando Nu-
ertro Señor enel templo juntar oíi
fe los Doctores de aquel pueblo
para tratar déla venida del \f eíYt
as del cielo ala tierra: Porque en
aquel tiempo algunos auian oydo
de fu nacimiento; pero aunque eí
taua entre ellos no le conocía au
<juecomo os he dicho andana la
voz por el pueblo que dezia: Diz
que ha nacido :por arto aqn*llos
fe auian juntado a hablar déllouy
Nueftro Señor fencandofe en fren
te dellos,oya callando loq hablf
uán , y hablando algunos dezian
en nirV
OAFlTVVd IX.
toi
jatafavca yqriti, Prophetanaca- en ninguna manara hanacidorpor
pilla hakbfarañahija yurini iïfa- que dizen JosProphetas que na
5Ífcatauina,haccapafca,vcaca yu-
rífsína apufl*animna,eamachiriíTa
nimna,qhuifpiyftanimnafapifca-
raquítauina: haccapafca, Prophe
ta Zachariaca allokha fantonacá
pihua hutaní fihaa,fafsíria fapifca
tauina,aca hama arofirífea IESV
C H R I S T O auquiíTa a muquí
ífapatauina:cchinamancafca,hani
qhuicifachecachipana,vca amaut
tanaca taypiro malnfsina>aro (\iñ
nacama ifapafmahua» camífa hn-
manacaca haníhua hutitix DIOS-
NA yocpa fapíf&aYhaníti ancha
hakhfara ña hua huirán í hifquica
vea Prophetanaca ancha akha-
hna/alíttíriraquihua hiitani faf
finaraqni íana : mayni Prophe-
tafea Sionana phuchaparo,apu-
ma Reya akhamna alittiri chuy-
manimna hntánifama fi/afsinili
camfi '.<; Haniti akhahua ^Iíttirí
chuymaniraqdihqä D í O -.$ N A!
y pepa hütani (H Propheta ífaya
hamaraqui,vea Dioíha yocpa tta
quefiyta,mucuyjcahua, Cruíana
hihoayatahoá canea ni: acá ama*
chAtafca haniraquíhua aynifiniti
faraquína Propheta Zachariaía,
Zac. i v haccapa Prophetanacafa
hamaraqui fapiicana.Paes acá ha
cera con magértad: Otros dezian
naciendo dizen que fera nuellró
Rcy,nueílrogouernador,y qnos
librara: otros dezian, el Prophe-
ta Zacharias dize que vendrá co
muchos fantos; y lefu Chrillo N»
Seítor oya calladaméce a los que ,
afsi hablauá^pero a lapoítrepor
que nadie acertaua, ni daua en el
blancoyentrando en medio de aq-
llos Doctores dixo muchas cofas
diziédo a aquellos Do&ores^y-
do os helo quedezís,dezis vofo-
trosque el hijo de Dios no ha ve
nido? por ventura ios Pf opbetas,
que dizen que vendrá con nvagef
tad no dijeron también que ven-i
dra muy man ib yhumílde?2aw$
y otro Propheta dize,Dézida la
hija de Sion,tu Rey viene manió
y humílde,y dizien.dolo que quie
re dezír1? porventura no dize, el
hijo de Dios vendrá manío y hu-
m i id e f. E 1 P r o p h e t a I f ay as cap % $
también dixo,cl hijo deQíos fera
afriigidOjatonnentado y muerto
en la Cruz,y tratado defta mane-
ra no concradíra:El Propheta Za
charÍ3s,Zac.i$. y otros Prophe-
tas hablaron de la propria mane-
ra: pues fiédo ello aísi,cpmo vof»
maypaca,camifa fiumanáca maya otros habláis de otra fuerte? Por
hamuraq. arolipif£larhaníti Dípf ventura el hijo de Dios no yedra
na yocpa payahuaía hütani aca¿ dos vezes al mundo? Lapnn:era
pactíaro? hilaca akhaqui, álittírí vez vendrá manió y humilde afal
chaymaníqní haquenaca qhuif- uará los hóbres, y vlt¡iQament«
piyri hütani : cchinafca maya ,q ¡ * en¡a
hu
Voi
foiuäfca»3puHmahakhfarañä ha-
t-ani haq'uenaca taripirí,vca fupa
hani hnrnanaca cchina hntañnpa
nayrarochamti,nayrafca cchina-
rochamtijhicha aroïïuinacamapi
lla cehina butañapathüa arofi fa-
fsinapi allokha arofitauina auqui
fla lefuChriftó vea amautta ha«
quenäcaro.
8 Vcanacafca msyni yoeattac£
hifqui amautta bama aroiïriifa*
pafsma,hancbahuaracu(ipifcata-
'ijiria; checahaa fapifcaraqmtani*
nc, aroijuinacapa chuymanacpa-
to purira<jtäui'na,acahania arof-
quipanfca Nneilra Señora taycfla
vca templar o vliintaf$tna ¿auqut»
flVna huahusspana ahaiupápi ttu-
rnkhthapítsiía,purapathá viltta»
fifíalca, iUqui auquiifa taycpama
C3 hm.ina, baquiskhafíínfca han-
ppattískhanajtaytíTa Nueilra Se-
ñorafca:huahuäy camachipanaa
ea quimfa vrüna,aca auquimam »
pi hnccä cauquifathacayrta;ha-
ccha qnichnru "'apS'tit'f ailat anihá
Satafca camachípana thaqftaca?
naca .iuq?i>ha cmiarokha qhnitani
chito, vca Iqriript hutatha fafsina
fitaoiha Vca amauttaoacafca:fe-
ñora aca hnahuamati fafsina hif-
qniitapïfquirlqaij fatafca taycíla
huahuahabua fataqina,huahuaha
hua (ipanfca;aca huahaama ancha
amauttatauiahüá , maampi hiln.
tan», vcafca ancha collana amau-
ttaptntoihua fafsina fatauina,nia
fahuatatfca ■mareparo maccapif-
catau'ma,colUnahuahuapa Na-
zareth
VITA CBRISTI;
enla otra venida védraeomo Rey
y coiima^eíhd ajuzg.it aloshom
bres: Por eíTo vofotros no pon*
gays fu vltíma venida por prime*
ra y la ptimera por poftr era: lo q
vofotros dezís agora [} habla J«
fu venida pollrcra»
8 YeHosoyédohablaravn mn
chacho como varón muy íabio,fe
marauíllanan,ydezian verdades
y fns palabras con nécí 3n a fus co
ra<jones;y eftando hablando deíla
manera NuelVra Señora mirando
dentro de aquel templo, fe encon
tro con el roftro de fu hijo leñor
Nueftrosy mirartdofe vno a otro
luego Noeftro- Señor vino hazia
fu madre ,y encontrandofe befaro
fe el vno al otro;y Nueftra Seño-
ra le dixo: Hijo mió, porque ha*
hecho que vo y tu Padre te bufq*
mos todos eftostres diasímerído
nos has en grande trifteza y dizié
dofelo dixo'. Porque me buícana
des,yo he venido a hazer aloque
mi Padre me ha embiado, y aqtie
líos Doftorespreguntaron dízíé-
do Señora es tu hijo efte? y pre-
guntandofelo dixo Nueftra S«ño
ra,mt hijo es;díxeron Efte tu hijo
muy labio es,fi creciere en tal ca
ío fera vngran Do6tor:y defpuet
dedíchoelto,fe vqluieróafu pac
blo,y boluíeron a líeuar a fu hijo
a Nazi*
CAPITVLO X.
10,
«arctharo trpa(ïpifcIihataoina;ha
pafca taycpana San Ioíeph bila^
«hiripampinfa aropa catüritaui-
n a ; al akhp a c h a n q.u i ri n ae a n I a a c a,-
p ach a n qo'i r in acá n fa ea rmu h ir ípa
ísínfi , hiulTanaeafavupa accaíjM
na ,a u qaiiíana. taycíTaiía eamachí
finaeflanfaaropacatuñaflfataqui:
camifa puíí camachita aropana:
muquimataycamayupaychata ia-
ísuu canuehquilloca hatna.
a Nazareth: el qual obedecía con
rnucba humildad a fu madre , y a
San iofeph fu ayo, con fer el qne
manda a los del cíelo , y a 'os del
{¡Mela: paraqne nofotros imitan-
do fus pifadas obedezcamos a nu
eftros padres, y a nueftros mayo*
res como nos ío manda en el qu-
arto manda tniendo dízíendo:Hé
raras a tu padre y madre.
>$*>G4H> *f¿*>±<*é¿*>*é £*><«# H>m€H>*tH>t<n&**tH>*i
CAP, X. JI/CA I E SV-
<<> ChrHlo auqüffana baptífafiui
«.-.-. pacha , abanupa thá yÜi-
na.pampithua
arofi.
j ? I L A NACA Y Santo Eul-
X Igelillanaca IefuChritlo au-
quiíTana farauipa , lurauipa,
?que;lquer¡naca,hoahuathá tunca
paam mararo puricanca , vea ca-
ma Inratiipa quellcapifcatauina;
tunca paantthá quimfa tunca ma
.Taropnrícama luracanca, vcafca
hani queMcapifcataninti: maafca
hanifa quellcapifcacliinkha hani-
pi híuflanaeana > tunca paani ma-
raoifsina, quimfa toncaro porína
c a tn a i q u i qu i na h u a , b a n i h u a cu •
nafa luranti iañaíTati; lefuChrif*
to auqitííTapilla acapacharo hu*
tafsina hani cayuna . bafita ina
pampaqui faranaquenri hutatauin
tijiiiaatcahanipi Icfu CHRISTO
auqttiua
GAP, X. EL Qy A L Tft A
-ta delBaptífmo de Chrirto¿jr'
fu jigqra,y fay clones
de lü roftrp.
.: ^, Mar.C.i. S.Math.C. 5«,
San Lucas Cap. $.
HERMANO S míos los fa-
grados Euangeliílas, que ef-
crinieró la vida , y hechos de
lefu Chrillo Señor nueftro ,elcri»
nieronlo que hizo hada aquel tic
po,quedefde niño llego a doze a
ños,y no efer tuieron lo que hizo
defde doze halla lostreynta años
Pero aunque no lo efcriuíeró no
hemos de dezír nofotros que fien
do de doze años halla llegar a los
trcynta, folo durmió , y no hizo
cofa algunarPorquelefaxppo.N.
Señar viniendo ala tierra no vi-
no por gana de andar ,como quíé
tiene comezón en los píes,y a pa-
fearfe en valdcjíinoque Iefuxpo.
O 4 nuellro
*04 VITA CHRISTI.
anqm'lïa ilápócáfa ína vtttiríta
Ginti,taque amaüttafanto nacaf»
ca aeayaa Mfqní yatifsina,aniau
ttapampifca hamurpaapifcafsína
qoí \ I E $ VC HR i ST O au>
qüiiTiná taque cuna lnrauípfa an
•cha híf^áí luratahuá, haniluraui-
pafca ancha ftífquí híini lurataqui
hua fapifqaírina: Ámocanipá, a-
f ofifpaaä vcatfca maampí hílqui-
ní,aroííuípafca amucafpa vcatfca
maampí hifquiraquñmaanacathä
Vtancäfqoir ïnä , acafea 'arica an-
ca faranacafpa vcatfa maampí hif
«juipi , ancaro farfuu'tpafcá , vtán
calpa vcatfa maámpi bifquíraqui
Iernfalénaro paícuri mauipa an^
cha collananpi ,hani mafapana
vcafca ancha collanaraquïrïca-
na.
z Porque büanacay taque tura
"Sapa haní luranapafa^Díos -anquí
pana amahuatapapi cancana, an-
qutpana chuymapa camapilla cu .
nafa lariritauina , Quiml'a tunca
• mará cama hani cunafa¿eükhafsi*
- na anchapi acá hama lurañapampí
auqutpa Diófha ehiiymaparo pti
rina:quiinfa tunca mará maquipa
tatha eukhana callarafsinfca an-
chara^ puñna.lefu Chrífto au-
qníííapiila amnquiñipana amä^
arofíñipanfcaarofiriíhupapilla -a*
mantearía asnauttapa cancafsín»
yatihua ,cnnafupakha amneachi,
cona fiíparaquikha arofehí vca^
yatifsinfea hiufVanaearóyaíícha-
' rK]úi|1¡o;na hama cancapifcahar
!ira , cámífakhfl , naa luraúa lora-
tha,
N u e ílr o Se tiót n í "á ó ¡ n p o r v n m o *
mentó fe fento en balde , y todo»
los fanólos Doctores fabiendo
bien efto,y entendiéndolo dixeró
que todos los hechos de Nueftro
Señó r fueron muy bien hechos; y
también dixeron que io que no hi
zo fne muy bien no hazerlo-.fu ¿a
iíarfue mejor qnríi hablara , fu
hablar, fue también mejor que fi
callara. Algunas vezes eftaua en
cafa syefto era mejor que fi anda
ííiera fuera muchas vezes,y fu \'a*
lir fuera mejor que fi eftuuiera en
cafa, fu id a a le rufa! en para tener
ta pafqua era muy buena s y uno
huuíeraydo eífo también huuie-
rafido muy bueno.
2 Porqnehérmanos míos todo
Íó que hizo, y no hizo era la vo-
luntad de fu Padre Eterno: porq
todo lo hazia fegun el querer de
Ai Dios Padre. No predicando co
fa alguna haftalostreynta anos
con hazerlo detlamanera agrado
mucho a fu eterno Padre,y defpu
es de paila dos los treynta años co
meneando a predicar también le
agrado mnebo:Porque IefuChrif
tó nueftro Señor fiendo tiempo
de callar callaua,y Tiendo «ierapo
de hablar hablauatporque fiendo
d fapientíísimo fauiaporque cáu
fa callaua, y también porque l/a-
blaua-.y fabíírtdóloenleño tam-
bién a nofotros dizíendo fe'd co-
mo yo q (iehdotjempo de hazer
hag«
SAflTVkO X.«
tna.amucañanfcñ amuqnitlja, ba-
maqui lurapifcahata aioílpifcaha
tafafsina,nayracataífathá iuralsi
na hamachí. Qgítpía tonca mará
Cx amuquifsina hamachaqui c'chi
:na qutmfa mará arofrñapataqui,
hucch apacha amucaísíníca cehi-
na manca huallcajaraquíqui aro
' fina ; vea Tupa hiuííanacana kata-
qui aroíiha fafsínía , nsyrarapiv-
ca arohifqui manqhue chnymaíTa
na kayuifiñafla , Tahatí michca
hanieba Taha fafsinavhaniraqui an
cha arofíñafc»; ancha arofiísinpu
Jla maanacathá hífqiiichuymani
naeafabukata bainatha aroí&aíirí
pijvca'ayco kataqui arofuia ,Tap'
pa larañacucba aUokha íuranáca
ancha aroímafca ancha allckha ha
áfaraqai hocharo hacuntifto , a-
llokha fappa yaa lurañafca, alio-
kha huafaraquí hifqro tucuyífto.
5 Hamanacafa hamurpaapífGa
malefu Chrifto auquífla ¿china-
mane» qitimfa mará haquenacaro
Dioíha aropa eukhañata^, qniin*
Ta tuca marapi eftadiaiYina cukha
ñapa yatiísína,cbuymaro apfuisi
'na hamachanatancha yatíri canea
fsinfa nayraraquimfa tunca mará
:haníra qnímfa mará arollaisína
amuquínavaea químfa tuca maiáT
•ca ennamana hifqui lnrañanaca
lúratauina,taycpana auquípa San
lofephana aropa eatutauina , au-
quipa tayepa thaathi haníraqui
, chuymant ehnymani , cchamani
echa maní tacunt tjh aquenac a an-
charaqaí ccuyapayrina,efpica!a*
na víV
hago:yeutiempoä'e callar calla;
afsivoflotros obrareys y callare
ysjponiendofenos como por de-
chado delante de nuciros ojos.
Parece que callo treyuta años pa
ra hablar en los tres podreres y
callando tato tiempo parece que
hablo poco: Por eiloiicfotrosq-
r ie d o h a bl a r aunqq e p o c o , prime
ramente deuemos penfár bien ar
quella palabra dentro de nueríro
coraron dizíendo dit el a , o no la
diré, ni tanpoco eonniene hablar.
mucho,porque aun los buenos ha
blando mucho a vez ef deimproiii
ip murmuran; Por eífo conuíene
hablar poco obras buenas folamé
te conuíene hazer muelias, el rúa
cho hablar muchas vezes nos ha-
zecaer cnpeccado^y el hazer bne
nas obras muchas vezes nos haze
.buenos.. . .' , ., .-., '
5 Vofotros tabíen entended éííío
IefuxpoN.S para predicar vltima
mete la palabra de Diosa los hci
bresjhuuoíe como quien ¿p.añ'os
huuiera eftadiado y enfayadofe,
y recapacitado aunque era Tapié?
tifsímo,para predicar primero ca
lio treyntaaños,antesqnecomen
cafe a hablar tres, yeneítos rreya
ta años hizo todo genero de bue
nasobras,cbedecioa fu madre,y
a fu padre San Ioíeph idelante de
fu padre, y madre no haz ía del fa
bíoy raerte, copadeciafe rKtichp
, délas hóbccs^Cüfolauaporuétara
,.: c . '"Ci ,J . lasen-
loé
VITA CHRISTI.
o a vfiírínaca hahuranl r V¿ ! ^Tiï^lPaa1
tavtanquirinacafca vllintaniríc-
chi,amayanaca imiri maraquiri*
cchí , fariri haquenacaro corpa»
cbaraquirtc chí: checanfca viña*
ya Dios auquípa hayapacha ham
ppatírina quillpittafsina,alittañá
pi arphattañampí. Mayaní San-
tomna Abad Antonio futíni , an-
cha Dioíaro chuyma cancafsina;
yruacunania ínti halanta quillpí
ecafsina aromanti Díosamppaci
cafaqni ccantatírina. Diofna yaa
nacapa chuymapa aptpana ; vea-
Copa aromaritifea intiqui ahanu*
paro lupicatafsina pparakbtíyri^
na: acá Santofca acá ha mi 1 tirana
pá lefu Chrifto auquííTanahna ya
tica na, vea fupa htlanacay lefii
Chrifto anquí fía químía tuca ma»
raro Dios auquífla hamppaticafa
iiqipi parina.
4 Hichafca quíqu» lefu Ghrifto
auqaiííana vllinacpathá maya pa*
ya aro ara manía macaca ya arpilla
inakbahani maa toquena arufiña
líucachinit!. Acalca mayni ancha
chnpíni baque Pub. Lentulo futí
ní au.]dtíía viltririna queUcapa
ccamchiftj. Hupapílla auqniffa
lefu Chriltofuma collana ttakhtí
ri vllinacañanipana haccbaRoma
apuro qnellcaapaana.vca cartanf
ca acá hama Tana. Híchaquíbtia
acá vraquena mayni ácha bifquí
chuvmani hiquevllafi, ancha hi-
cha vrufa nanaca taypínahua (a*
ranaq, futipafca lefu Chriftobua,
haqweaac.ifga checa aroliri Pro-
phe
los enfermos en el hcípíta!; v itt •
taria también los quecftsnan en
la carcelaria a enterrar los mner
tos,6ofpedaria lo* peregrines; y
efpecialméte de ordinario hazia
oración mucho tiempo de rodi-
llas a fu Padre Eterno con gran-
de reucreucía y humildad. Vn Sí
to Abad /Jamado Antonio, aman
do mucho a Dios, cada día poco
antes de ponerfe el foI,arrodil!á-
d oí'c en ei campo rafo amanecía
porta mañana eftando en oracid
y le robaaan el coraron los diui •
nosmirterios, y por efl'o a la ma-
ñana dándole el fol énel roftro le
defpertana haziendofe boluer en
fi: y efte Santo aprendíé hazerlo
afsi de íelu Chrifto N S.Deftam»
ñera pues lefu Chrifto llegó a tre
ynta años, haziendo oración a fu
Eterno Padre.
4 Quiero deziros agora dos pa
labras detaphifonotnia de fu roí*
tro,pnrque quiera no anra ocafsió
para dezirloen otra parce: yeito
lo fabemos por vna carta devn
hobre principal llamado Publio
Lentulo que conoció a lefu Chrif
to. Eftepues porfer Nueftro Se*
ñor muy hermofo,foberano y ex
célente, embío vn carta al Empe-
rador deRoma, en la qual dezia
aísí. Ahora en efte momento ha
parecido vn hombre muy virtuo
ío,y en efte prefente día anda en-
tre nofotros, fu nóbre es 1ESVS»
el vulgo le llama Propheta, y di-
ze la
CAIMTVLO X.
107
phetahuafuticbi , yaticbatanac-
palca hupampiayuinaquerinacaf
ca Diofna yocpahua futichi : aca
lefu Chriftofcahiuirinaca hacata
rayihaajvfarinacafca kumara taa
raqui; vllinacapa apanocataqui-
bua,hanihua ancha harmati,maaf
ca harina har maro haqnepurítta
tapí vil attata fea choy mala apiri
huavabanupachecana mayco aha
nupi, vlltirifca quiquí ahanu ha-
khfarita hamppatita amaníta faf-
fin hamaeharaquí: rííkotapafca ha
nihnacchaarati,häniraqui ancha
p4kufa,maa{cataypiquihuajllam
ppuna llamppnpahua , hínchuca-
maca hani kninkufuti,hincburhá
manecaruíca kufukuíuhua , kata
phakuraqníhuay maampipi man*
cea rana ñikotappaUchí,alakbara
na ñik'otatfa ; veaíca Nazarenos
haquenacahama puraparo kalla *
jatahua. purapa caUachtkharupt
apakhatti}parapafca hufea^hua,
tianihuapullchupullchutí, taque
ahannpáíca hani anani,hani firki-
ni hani cunani, hani cauquiniti:
maafca ancha fuma vllinacanipí,
nafapa lacapafca hanihna qhuiti-
fa yanecahua firíquiti. Porque co
llanana collanapahua, ñucufea a-
llokha ñucenniraquihua , vcafca
ancha Háppuhua,ñekotapajajtay~
piraquiqui puraparo alakhtata ,
maneca manecafea hani raqui an-
cha hacchatijvlliriacafsínfa echar
maquipi, na y rapa fe a qhuilpicala
hamappallchiripi: thakht ípatacj
tacha aiaahua:aro churañataqaif
9*
te fa ver Ja J: pero fn$ difcipulo»
y los que andan con el te nombra
hijo de Dios *. efte Iefasrefncita
los muertos, fana los enfermos,
fu figura es muy proporcionada,
no es demaíiado alto,pero es alie
gado a la cftatura de nombre al-
to: mirando roba los corazones,
fu roftro es rollro verdaderamen
te feñorn.y al que le mira el mif
ido femblante parece que le dize,
diziendo, Témeme, teípeftsrrie,
ámame: fus cabellos no Ton ne-
gros,™ tampoco roxos; fino en-
tre negros y roxos, fon muy blan
dos: hartólas orejas nofoncref*
pos,y fon! o de las orejas abaxo y
algo rojos :1o baxo del cabello re
lümbra masque lo alto desveda
diuido con crenche ayna y otra
parte como los Nazareos,yefpar
zido fobre ambos ombros: fu fré
te es íguaí,no arrugada ,y todo fa
roílro fin mancha y fin tacha, fino
que es de muy lindo roftro ,U na-
riz y bocí ninguno puede dezirq
esr'ea, parquees de grandifsimo
primor: eo lo tocante a la barba»
tiene mucha barba y eflamuy bU
da .duiidida también a vna y otra
parte por medio corno fa cabeSfp
y lo baxo delJa no es muv larga:
tiene mucha gracia #0 mirara v-
na y atraparte: fus ojos relubran
como piedraprecípfa: es vn puro
fuego en reprehender, y muy bl-ft-
¿Oí»
ioS VITA C
ca Uáppn chuymaní, aycaya chay
maüípi.ahanatháancbacamafani
hiia: hanipi qhuícífa larqri vllghi
tí,hachirícuchapívllghíea, taque
ennapafa puritcaatapi, lurir'ma 1ü
ratapi, arqfifsinfca kataquihua a-
roiïri,vcafca camafampi: hani ha
ya arofcahati aca lefu Chrifto fu'
naañapampi cunapampifa taque-
hüa vlljata/naní vlljatafa llallí faf
fina vea eartana fatauina.
f Vcapacbafca IefuChriftoau'
qoíííana Euangeliopa aropa ha-
quenaearoatamafu eukbañayati
chaña ccanachaña callarañapan-
hua,daecahnafañapacaquifcami-
lagtonacaraqui luraña panhua:
taque haqnacaro eukhañataquif-
ca Padreqaca eukhaha fafsinaiha-
nira eukhañapulpitoro maeataf-
fiiia mayni Padreroraqui , Apa
Paclrerojínapadrerofa eukhaña-
taqtii bedicion mayifquirica, nay
racatparo quiUpittafina: hamara
qut lefu Chrifto auquííTa S. loan
Baptiftana vcaro maña auikhaíi-
na:vca pachapílla San loan taque
chachanacatfa rnaampí hila San-
to cancafsina mayahacchahatúri
Iordá fncini lacakha lacakha mar
canihaquenacaro Diofna aropa
eukbacataaina,hocha haytapífca
ma fafsína,baptifaraqmricauina,
veafca hílanacay, lefu Chrítlo au
quíifa baptílítaní fafsïnhua S. loa
nato, Galilea mamanithá Iudea
mamaniro farana , fapakhea haní
mayn'i arquiriní: difcípuíonacpa-
pilla vcapacha banihua hucantí:
hatna
HRISTI.
doy manfo en acón Tejar: es may
graue de roftro, nadie le ha vilio
reyr ííno fojamente llorar: todas
fus partes fon bien compaffadas y
muy bien hechas: hablado habla
poco y elfo con grauedad.- No me
alargare en dezír, elle IESVS en
lahermofura y en codas fus cofas
excede a todos, conocaos y no
conocidos : af&í dize en aquella
carta.
? Era tiempo que N. S. comen*
(¿alie a declarar y manifeítar fu É
nangelío a los hombres, y hazer
también milagros en cófirmacíó
del: y como los Sacerdotes dizié
do predicare a todo el pueblo,an
tes de predicar ilegandofe al pul-
pito faelen pedir Ja bendición al
Prelado, o a qualquíeraotro Sa-
cerdote ordinario, arrodillan do-
fe delante del; afsi lefu Chrifto N.
S. acordó de ir alia donde eftaua
San loan Baptiíta: porque a la fa
zon San loan Báptifta era el mas
Santo de todos los varones,y cita
ua predicando la palabra de Dios
a los del pueblo por las riberas
del rio fordan, diziendo, Dexad
vueltrospeccados, y baptizaua^y
por efío hermanos míos I E S V
CHRISTQ N.Señordiziendó
Baptizar me ha, de la prouincía
de Galilea fue a la de Iudea a Sin
loan, falo fin compañero,porque
a la fazo aun no tenia difcípulos:
y alsí
CAIMT VLO X.
ICf
namaraqui vCaro mafsisa yácea
chLiymani Pharifeonacampi hti-
chakhtara haquenacaropi tanta
aynina : purifshifca vcanae ¡qui
navraro nayraroca farir'ma,bap-
tifafinapatag,, auquitía lefu Chrif
tofca amncafaraqüiqut farapa*
ria faacana huparo puriñacama.
Alcfa Chriilo tatay hanitihuma
llumpaca cancta,alakhpachanaea
na fumapata,hacañana chnríripa
ta? camifa hochant haque hama-
ca vmana haricata baptifata can-
cana amahuata, hoccauifa cancaf
finaíhochauifaraqni hacutata cä
cafsina? Hilanacay aca hama Ie-
fu Chrilto Auquiflaaticha alitta-
ñampi vcanquipana, Dios auquif
fa ancha mokhfa chuyrnanifsina-*
raqui, ämauiripa chupichiri can»
cafsína,3piifnaquerinacaicaajitti
yrí CJncafsinaraqui , hnahuaha
baptifafipana alakhpacha ponco
HilUarafipha fana,. leju Qhrirto
Auquiíía San Iuanñaro hakarapt-
na baptizyta fafsina : San Iuan-
nafca Auquíífa vlíttafsína hoara
cufifa, hamppatifaräqui Auqaíí*
faro: Tatay hanikna,camifa naca
huma baptífamama fatanina: ía-
tafca. Auquíífa inan iya faqnita,
hmi srofimti: acahama alittaña-
hi husqcifipinïqnihua faraquita-
Htna: Agahama iïpanfca S.Iuan ha
niaro masmpi Gutiyntt , maafcä
atnncafaqui baptifäua: aca hama
Auq^iljavmana huarakhatata c|
cana i vcathäpachafca vma ccha-
lUÄOira^uihua canqui, alraaifana
y afsi tambiea yendo alta fue jim
tamente con los malnados Phari
feosy hombres peccadores: y He
gando ellos iuan los primeros pa
ra bautizarle: lela Chriilo callan
do agnardauaenel camino hafía
quellegaíTen a el. O feñcrmíoie
fu Chriilo no erci tu por ventura
purifsimo?no eres tu la heraiof»
ra de lócetelos? no eres tu el da-
dor déla vida? como pues a ma-
nera de peccador quieres fer laua
do con agua y baptizado fiedo fui
peccado? fiendo concebido tam-
bién fin pecado? Hermanos mío»
ellando allí Ieíu Chriilo defta toa
ñera con grande humildad, y fien
do Dios N. S. muy manfo,y fcon*
rador de tos que le aman, y abatí !
dor délos foberuios,dixo, quan*
do fe quiera" baptizar mi hijo, a-
brafe la puerta del Cielo, lefa
Chriilo fe llego a San luán dízicn
do, Baptízame, y San luán viendo
ley conociendofe,mrra£iÍUand.o*
fe y adorándole le dixo: De nin-
guna manera Sepor, como yo te
bautizare a tf? y dizíendole efto
Nueílro Señor Jixo.Ea Itnn con
cede conmigo, no te eícuíes, sfsi
conuíene que nos humüle'mos, y
diziendoleeílo San íuanno repli
co mas, fino callando le baptizo.
Peda manera Nueílro Señor fue,
baptizado cóaguS, y deídt aqnet
punto el agua tiene virtud para
quitar el p secado, «le nucllra alma
porqua
IIO
VITA CHRIST I.
hpcbapa apara ñataqnt: auquilTa-
piila vcapacha acá hama cancplia
fam,baptifnio facramento cama-
china: leía Chrifto a ucj, (Tañía ppe«
keñ-iparo vmaua huarakhatipanf-
caccanaqui caycakha vcancachi-
na, vea tbaachá alakhpacha hiltca
rafína,hiftcarafipáfc4 alakhpacha
thá: acá nana araahuata yocaha-
hnv. hupapí chuymafa apítu fafa
haccha cunea ifapaficauína ,ifapafi
pánica Spiritu Saco palomajaquí
Iefa Chrifto auquilíana ppekeña «
pa patkbaro acahaa fi , íirí hanaa
purina. Arofiri cunea amnetakhe-
pánica chhacQtakhana Paloma a-
cahama viljafsinfca. San loan ta-
que vcanqu ir i haquenacampi an-
chapinipi llakbíafina , ampi acá
haq i: maya hamu haquehua fa-
pifcaraqnina,hupafupahuaatakh-
pacha hirttarafiíaraquiriquí.
porque Nireft-ro Señor dixo «nto
ees, Sea aiVi , y inftituyo el lacra*
mentó del Baptifmo: y riendo de-
rramada el agua fobre la cabrea
de Nueftro Señor Iefn Chrifto clá-
ramete en prelencia de todos quá
tos allí eftauan fe abrió elcie!o,y
abriendofefe oyó vna grade boz
del cíelo que díxo,Efte es mi hija
amado, el me llena el coraron: y
oyendofe, el Spiritu Santo baxo
j'obre la cabera de Nueftro Señor
Iefu Chrifto en forma de paloma
como quien dezia>efte es aqiietjy
callando la boz que defde el cie-
lo hablaua,fe defaparecio la palo
ma: Y viendo efto San loau con
todos los que allí eftauan queda-
ron muy atónitos, y dirían verda
deramete eftc hombre es otra ma
ñera de hombre,y por fu caufa le
abrió el cielo.
CAP. XI. ACAIESV
Chrifto Auquilíana, huafata
funína aynnanipatháhu
atecata cácauipat-
hua aroli.
Xü
HILANACAY NÍA I E
fu Chrifto anquifta S. luana-
na Baptizathá, Spiritu Santo
inahuafara funi vraquero irpana
vcanca ancha collana Iurañalu-
rañapataquí,Supayonfca huateca
taraqui cancañapataqui. Baptifi-
panca Spiritu Santo palomajaqui
alakh
CAP. X I. E L Qy A L
tracta del ayuno y tentació
de Iefu Chrifto en el
defierto.
co
HERMANOS míos defpu-
es que N.S. fue baptizado de
S luán, el Spiritu Santo le lie
no al defierto delpoblado paraq
o.brafe allí vna obra muy excelen
te, y para que fuelle tentado tam*
bien del Demonio Al tiempo del
baptizarte baxando del cielo el
Spi-
CA PITVLO XI.
lïi
alakhp^chathäatfquirtana ppeke- Spirifn Santo fobre la cabera de
ñapa patkhaio pñriísína ancha- Chrifto le honro mucho,y honré
hua auquiíTachupichana , chupi- dolé parece que quifo dezirleq
chaísinlca vcahuaChay Chriiloca fe aparejarte y pf oueyefle de má-
maraíima cococbafima haccha fu tal otaje para fufriren el gran de-
nina,tbaa, halhi mutuñaroataquí
fafsin hamachatauina,camí(a Ma
yconacamamayni hílacatparo hi
lay cocochafiraa fafsina qhüítá-
mamahua fafsin hamachi : liama*
raqui Spírítu Sato anquí /Tan a ppe
keñapa patkharo purifsína,coco-
chafima haccha huafara luníro -
hua mahata,vcanfca anchahua hä
chima ttaqqaéfiyahata fafsin ha-
machatauiná. Supayonfca huaté-
catahua cancahata laraquítauina
maafca huatfqnmahna atíhaca
buateqnerimafca haníhua huma
atíhatpantí fafsin haniacharaqiu-
tauína.
z Acá Supayona hnatecañápaf
ca hitanacay acá hamapi, Mayni
haque cunapachakha, hochanichí
machíríchi,luntataehí,íipafinichí
vcapacha haníhua Supayohuá hu
ateque fañaiíati, acá ñama luríri-
nacapilla Supayona haquepafsína
Supayo mayconifsina, Supayona
aropa catnnfsina,cona hocharp-
fa chuymapatha cama purifquírf,
haccha hocharofa,hiska hocharo
fa Supayofca acanaca haníraqm
ancha huatnnquiyti, porque ha
fierto el viento y la pltiuia : af'íi
como vueftros Caciques mandan
do a vn hilacata fuyo,y diziendo-
le, hermano proueete de matalo-
taje, parece que es darle a enten-
der q quiere embíarie: afsi el Spí-
rítu Santo baxando fobre la cabe
■fa de-léfa Ghrífto parece que le di
xo, Haz matalotaje*, de ir tienes
algrä deh*erto,y allí aifligiras mu
choá tu cuerpo, y taumbíen feras
tentado del Demonio: pero ven-
cerás a tu tentador, y no te ven-
cera el a ti.
i Y la tentación del Demonio
es defta manera. Quandovnaper
fona anda en peceado,íi fe embo-
rracha,hurta, anda amancebado;
en eííe tiempo no fe ha de dezit q
el Demonio la tienta, porque ios
que afsi haze liendo vaiVailos del
Demonio, y teniédo por íejíor al
Demonio, y obedeciendo al De-
monio comete a firaluf drío qual
qrúera peccado grande y peque-
ño: ni tampoco e! Demonio tien-
ta mucho a los tales, porque fon
quepapilla cuna hocharo purim/a fus vafiallos, y dizíendoies. Ha-
fatafa vcacam.apqríripílla:huatc zedqnaiquiera peccado, puntual
eafsinfca fappa Chuy maní haniho mete afsi lohazé, y tentado quíe
chanihaquenaca huatecaria ama- re tentara los buenos y a losjnfé
átrí,aromafa rrufamankaqaírifa tos de noeíiey de dia^quádo com-
iqui quand©
i
L
i"
íquiqoírifa,vtkh'qnírífa faraqui-
rifa, famcafpalla,huayna hífqui
chnymanipana íiprifiní cancama
fafsintahuacofa vllachiyri acha-
chinaca laycaíima fafsínfiri; ta-
;huaconaca yacanacampí íquima
firi . huakhchanacafca luntata
cancatiia , chuymamathá cunafa
ftiankahata faraquiri: acafca So-
payo amkhaííy lU?, haníhua Inri'
rícVti lafsínca atipañahua,chuy-
maflaro arqnipanfea. biuflanaca
«tipifto:Äca atipañafca ancha co
ílanahua Maanacathä vrque can-
caísína acá Supayo , hpchafapa
haque DIOS A R O hakhfuha
íipana, anchapíni huatnnquiyrí,
feaní bakhlumtí maafca camifa fa
ranacaféU,hamaqni faranacafca*
mafafsina.
3 Vcalaycohílanacay, Diofna
huatecaña qhuitanita, quiquipa
Diofaroraqui yanapaquita taray
cpllanahuahuamana vilapa fupa
fafs'm mayifihata : humapachaf-
ea haniraqni Supayo hnatecaqui
tafpany, atipafna fahatati,iirina*
Capilla , cayea huafakha hifchi ,
hueca ene ipiní atípata canquiri ,
Snpayonahnahnapa tacurí , ha-
charo purifsína : haniraqui hua*
tesara cancafsinfea kapífiñatí:ma
afea mokhí'a chuymampí miituíi-
ñataqni,DrI,0 S'Auquiffa arotta
fina: kapififsinpilla huatecaña ha-
khotalsina hamachtanajhani ha*
khacañaíTataquipi)Sá Hycrcnimo
collana fanto hani huatecatafsio'
hua ancha huaeccata hamacbaña
UfílH
VITA CHRISTI.
quandadnerntcn,4aadd eftafen-
tados,qnan(io andan, y en fueñoí
«1 mancebo fiando bneno fuele di
ziedple,eítá amäcebado, tnoñrar
lelas rao^ast a las mocas fuele de
zirles,peca con los moc,os : a los
viejos fuele dezirles,hazed hechi
zcriasra los pobres también fne-
le dezirles,ied ladrones q a vnef-
tro gufto comeréis qnalquiera co
fa. Ellas cofas nostraealpeníá-
mierto el Demonio, y condezii
»o hareyoelïo le vencemos; pe*
ro ligniendo nueítro coraCon y a«
petito nos Ycnee.ei a nqfotros, y
efta victoria es cofa muy grande,
A'guuas vezeseipempuip por feí
aftnto queriendo el peccador bol
uetíe a Dios fuele tetarle mucho
dizíendp,np te con uiert as,fino vi
ne como viues.
3 Por eífo hermanas miosem
biandoos Dios algún trabajo,pc
didal mifmo Diosdiziédo,faiiO'
rezedmeSeñor por la fangre de
vueílro hijo; ni de vueftro digáis
o fi el Demonio me tenca fle yo 1<
venciera:porqlos que afsi dizen
quatas vezes lo dizé fuelen otras
tantas vezes fer vencidos, y fe bu
eluen hijos del Demonio cayede
en peccado: ni tampoco fiendo tí
tadoscpnuieneenojarfe,íino con
uiene futrir con paciencia llamar;
do a Dios,porq enojíídonos pare
ce q abominamos déla tentado;}
para no aborrecerla dixo elgfat
doctor S. Gerony mo, quando nc
lomos ceta Jos deuemos auerno;
comí
--
<TÄPITV
faftSn fataümaifafsmfca, hoaeeca
tafsiua mokhfa ehuymampí íy* fa
¿a Dioíaro aroúañar$chahifqüi
hna fafsina hamacbaña. Acá fea
chccapinihna; fappa canquipana-
pilla Ufa Chrifto auquitfa fpiricü
Cantona haccha bo alara fanlro ir
paca cancana; veanfea ancha tta-
qquelma,puíi cunea vru, aromani
rrunihamácafsina,mallimaaf»ra
aa cal sin a , chaa ,lupí,ha Uo, ecumr
Chtttnfsinarhani chofiní i^fsina ha
ni vtanifoina.S. Lucas Euágclifta
hífqui hamafa pnlicayoninaea caí
pina hueca cunea Vru faranacafsi
¿a.
4 Nía pnfí-t unca vru maquípa
t at fea , 1 e fu C h r i ít o a u q u i fía m a n -
kacha autijana.autíghipanfca Lu-
cifer Cupay ona apupa 3 cufifiri ha*
ma,haní Iefo. Chrifto auquifla hjf
qui v Hace afína, anqúiífa , naca v-
cathahua fa iYiua a roíiyñapíni a*
mahuat aniña; San loan Baptiíta
auquifla futichcana, vea pachara-
qui alakhpacbathá maya cun«a,a
cahuaamahnarayocaha hifean* ü
ri ifapfíiulea Cupay onaca inakha a
roabuttanacapaqnifa hifchi faca-
uin api; va-a lupa lucifer ancha apuf
eaqueti chuymanífsina mayni Af
suodeo Tutiííi fupayo raaíipam»
pi hil acata pa haceumpi amkha?
laafíha acá yaathá Tatauina : vCá
lupa panípa arofifiina, Lucifer
nayra caliaratauina; Asa í £ S V
Qhriftofca Dio* chekha: Gabriel
Ángel Dioína qhuitapaptlla raye
paro qhuícaníta , mayoi huahu a
aaecuta
LO X !« -ii |
como fí faeratnoi- nwy tenca dos;
y diziendo efto h^ como íi dixe-
/a:fiendo tetadoshemes de lleuar
lo con paciencia,y llamar a Diofi
díziendo muy bueno es: y. efto e,s
mucha verdad;pues por fer bueno
!efu xpo Nucftro Señor fue ileua
do del Spírícu fanco al defierto, y
allí padeció mucho ayunado 40»
días y ' noches j eftandofín comer,
padecí edo fr¡D,calpr,Uaiiia,y. nte
ue«. durmiendo fin fregada, fin te¡¡-
ner cafa ,y como dizc el Euaoge..
iifta Se Lucas, viniendo aquellos
qua renca días en medio de fieros
animales.
4 Delpues de paííados quaren>
tadias jníueftro Señor lefu Chríf*
to cutió hambre y teniéndola, Lis
cifer Principe dejos Demonios*
como quien fe huclgayp o/ no co-
nocer bien a Chrifto, quería ha~
zerledezír quien era. Quando S.
loan baptizoaNueftro Señoríos
demonios oyendo yna voz del
cielo qae dezia Elle es mi amado
híjpídixeron: Por ventura habla
de fus queridos , porefo Lucifer
fiendo muy foberbío <Jixo: \'o rae
aconfejare fobreeftoconmiconi
pañero llamado Afmpdeo,comó
con fu hilacaca;por eflo tratando
los dos comenzó primer o Lucí*
fer y dixo: Aqueje lefu Chrifto
deue defer Dics,pcrq Gabriel An
gel méfajero de Dios ébia-do a-fjii
madre le éixo concibirasvnliijo
(trn/ ";H y deipaes
haccata hata yocach¿»raqníhata¿
yocachatathá Iefasahua futicha-
hata. Vcafca Diofna qoíqni ama*
feuata yocpahua fina fatautná.
Afmodeofca fata,banihua, baque
haa vcaca , taycpafa Iofephampt
efpofatanahria,llallfttuncapakh-
firaquihua puracparofa a.panaca-
na, yocachatatfca , camifa taque
haquefa ñuñuri , hamaraquihua
ñnñuna faraquttauinar,Luciferaf>
ca hanihua>inapampäquihuaam>
khafta,Díos efcecakha acá: hanrti
hupa yurípana alakhpachathi Aii
^elefnaca kóchofa hutana,ahua-
eirínacafca Angelnacana mama
satáraqui hámppatiri mápifcana?
fara quina. Almodeofcahifiapíllá
camífaráqut Diofaca maya ha*
qhne tiyna yuriípa^caUaUcma raí
kauí paíahattikharo ichukhata
tafpa?haquehua vcaca, faraquita-
tiiua, firirofca Lucifer , hanikha .
Diofchítí camifaraquí Reyana*
caca halfutoquethá hiiarahuara^
na irpanita hutapifeatia hamppa»
tirïf* fapiniraquina. Afmodeafca
firiro , nayra haniti vea hochakH
tara hama círcuncidata cancana?
faraquítauiha, Luciferafca cami-
faraquí haní Dios canquípanca,
Simeón hupa íchukharufsina, hi-
chaca hihuafa hlhuaha , níahua
Spiritnfantona vlljahatahua fa-
ni, taque haquena qhnifpiyripa
vlljatha? faraquitauína. Afmode
ofea Dioíahuahíftapilla, camifa-.
raqui Diofafsinca Egypto mama
níro, Herodevhakhfarafsina He
rodefa
vita «rmvJh* ■:.P*i»-
y'defpúeslé paríras,y lellamar as
Iefus , y elTeesel mifmo querido
hijo de Dios.-y diziédoie erto re f
podio Afmodeo de ningunamane
f *:_ hobr e es efle, fu madre eftaua
defpofada có Iofeph, y tambié le
tuuo en fu vientre nueue me fes, y
defpues de parido , déla fuerte q
todos los hóbresfaelé mamar ma
rhoel tábíen. Reípondio Lucifer-
No, mal entíédeslas cofas a peco
rnas;o menos:Pareze q es Dios ef
te,odeuede ferlo:Por vetura na-
ciendo el,no vinierólos Angeles
del cielo catando? y losPaftores
mandados del Ángel quefuefenj
poruetura no fueron a adorarle?
Refpondia Afmodeo tu dizes efo
Pues como Dios auia de nacer en
vna cuena,y ler reclinado enpefe
bre de beftías?Hóbre es eíTe:y alq
efto dezía refpódio Lucifer. Sin»
es Dios, como vinierólos Reyes
a adorarle defue el Oriente tray-
dos déla eftrella?Refpondiole Áf
modeo'.Por vetura poco antesno
fue eífe circuncidado comopecca
dor? Refpodíole Lucifer Pues eo'
mo no fiendoDios tomándole en
los bracos Simeón dixo:Morire,-
moriré, porque ya he vifto al Sat
uador de todos los hombres? a)
cmedixo el Spirítu fanclo Ver~
lo as antes que mueras? Refpon*
dio Afmodeo: Porfías en dezii*
Dios es, pues como fiendo Dios
huyo de el Rey Herodespor que'
le temia,alaProumcía de Egypto
Refpon
rodefataqiii phattírapi faraquita-
uina. Lucíferafcaliriro, Hani Di
oilpjiitiSgypco haquenacaua hua
kauacpaca tiuquiri , H<¡ rodcfafca
ancha haklifaralaraqui faranaque
rii faraquina. Afmodeofea ; Dio*
fafsincajCamifaraqui tunca paani
maranífsínea Ierufalen tomploro
«hhacana' quimfa vru tucuya,nia
taycpana haquiskhatafca : Iofe*
phana carpïncerona aropa cata*
na faraquitauiná. Ltic ifc rafea li
ríro,haní Diofafsínca , camífafa-
quï lerufalen marcanquiríamau-
tía letradonaca arofifsinahuara»
cuíiyna , atípana atamítafañapa-
pí,aca hamahua fañapampifaí fa
raqnitauina. Afmodeofea, Dio-
fafsinfea , camifaraquíhocha fa-
pa.hama loan Baptiftana bapti-
faafi<ífaraquina:iirirofca Lucifer^
baní Diofipañti báptífqui, vea pa
chaca maya cuca acahuá amahua
tayocaha firi ífapafcana, Spirítu
fantoíca checahua fañataqui, vr-
pija ppekéña patishaparapnrína'í
faraquína. Aímodeofca: naque*
hua vcaca , haque cancafsínpilla
*ca hnafara funinca hueca tra^
qquefi fatauina. Ludferafca, Di
ofapini chekha acacaih.ani Diofaf
finca, camífaraqui pufí tunea vru
hamancafpa fataulnína , ilpanfca;
Afmodeo, Diofafsínca eamifara-
qui ancha acapacha ancha atiti-
ghi<fatauina,Afraodcofca auquU
fTana haque cancaflapa arofi; Ln-
ciferafca Dioscaneañaparaquí a-
»ofi, maynífa maynífa checapíni
arofi-
VLO XI.
<if
RefpodioIieLucifer:Si no es Díos
por ventura los ídolos délos Gi-
tanos cayeran? y anduutera con
macho miedo Herodes? Kefpon-
dio Afmodeo,*? esDios,como fié
do de doze años fe perdió en el
templo de lerufalen por tres días
enteros? y áefpue* hallado de 6á
madre obedecía a lo feph carpín-
terpítefpondioIeLncifcríSino es
Dio sVcomo hablando con fus pre
¿untas y refpueftas hizo maraui.
llar, y venció a los Pp&ores de
lerufalen? refpondióf ÁfmodeoJ
Siendo Dios como fe hizo bapti*
zar de Ioa,a manera de peccador?
Replico Lucifer, por veturá fino
era Díos,corao al tiempo que fe
baptizo oyeró vna voz que dezia
Eite es mi hijo querido, y en teíli
móhío deftá verdad eí Spírítn fan
to baxo como paloma fóbre fu
cábe^a-írefpóndio Afmodeo hoin
bre es eíTe, porque por ferio pade
ce tanto enefte defierto:y rcfpon
dio Lucifer, Sin duda deue de fer
Dios: pues -ño iteudolo como pu-
diera c llar en ayunas quarenta
díasíy diziédo eñb: Affnodeo ref
p6dto:Pues (i es Dios como enef
ce momento tiene mucha hambre
Afmodeo trata de!a humanidad
de 2?po. y Lucifer de fu díuinidad
elvño,y él otro dezian mucha
H 2 verdad
ï6
VITA CHRIS*^
ñ r a f 1 ? á u i n 3 : P o rqu e a f rqu i íf ap í 1 la-
el iéig Dfófaísiníca checa haque-
rÜ '■-.'■oí cancana,
? Luciter echmamanea acá na
quena gansañapacchama camafa
yatipínihahua: Porque Diofclíi
V cae a a 1 ak h p ac h a t h á c are u qh u i f *
tvanahama,acapachathá, máqhüe'
pacharo carcuripilla .Kmi," Vea-'
¡ayco hif^ camaraarsiñífahuajíia
ni híuífaro atipañapataqui,hupa>
«a laráñapfj'bleá camifatfa halan
tañaïTapinihua cchakhratóafláta-
qai fatauina.haquechívcafca vil
ttápinitanipi /camifatfa bochare»
tinquivapihíhapi: Acatíkha Ada-
danatfa maampí hilaípana? ' Da-
oidatfa , Salomóátfámaápiccha
manifpajhaniatipaña? Vcanacfa
atipaq<uiríthua jacafpalla haque-
chi vcaea,nia matapachanqiühua
fafsinaauquiffi lela Chriitompl
aucafiri , químfa tanfa aakharnta
miítqna : acá lanfanacafca maya
fisjafiña hocha Gula fiítmitaciina
pnaíafcajapaftacañahocha Sober
nía futíniraquítauina,mayafca mi
scha cancana hocha Armarióa fa
einípiniraquitauina » acá qnimfa
hocharofea tuencu fupayo anquí
íTa pariyaha hifcchuqtauiüa j vea
íbp3mattaqfifaquí,nayrapatfa,ní
A3 hu *rahuara chhucnyaiaqui au
iejífi manca manaría hakaro puri
bínfsa haqjaqui tucurapina auqf
jataq jjamuttquírihaqeaqaica^v
<ra fupavóca hilay camachcata i. a
isiua njokbfa axópigpíHa auqffi a
rorapí»
verdadjporqneiefuChnÄo Naef
tro Se ñor, 'tiendo verdadero Dioa
era también verdader o hombre*
c Finalmente díxo Lucifer, por
fuerza qüádo no pueda por otra
via fabre li es hombre, Pcrq fi es
Dios en tal cafo viene a dellerrar
nos al infierno , como nos delter-'
ro del cielo: por ello deuemos a*
preftarnos muy bié paraqnonos
véza,ypor qualquiera via nos he
mos de entremeter en fus obras y
cofas y poner elVóruo:Sies hobre
elme conocerá , y de qualquiera
fuerte le haré caer enpeccado: Ef
te por vétura auia de fer mas q A,
dan? o mas fuerte q Danidío Sa-
lomon/paraque no pueda fer ven
cidcíyo vencí a aquellos, efte tä-
bien (les .hombre qaedara vécído
|5n remedio, y díziendo fe falio á
pelear con ¿brillo licuando tres
l ácas:y eftasla vna fe llamaua Qü
la^la otra Soberuía,la otra Auari
cia:y el demonio necio dezia; Yo
haré caer en ellos tres peccadosa
Nueftro SeñorVporeíTo pateando
y despidiendo centellas de fuego
de Tos ojosfuefe paraNueftro Se
ñor, y llegandofele de cerca tra«»
.figurofecomo hombre para con
Nueftro Señor,y podemos coníi-
derar que le laludaua el demo-
nio cópalabras bladas, queriedo
cécarle dtzíédo q hazes hermano
nauchoi
'CAriTVLO XI*
ir?
rdrapïri^) haya vrnbaa ácana tta
qqnefiri vlljafma, Diofna yoepa
chitakha,hanifsinfa haccba Pro»
phetachitakha ahanuhna maaccu
ta,autighchtar»kha,cnna maraka*
hata,acaca hnafara funiphocajnia
pilla y a tita, taque haquenaca ha*
cañapa huacaychafipba fatapitla,
haní hapapacha híhuañaro halan
taniti fatapíl!a,naaroehuracama
raa acá cala D IOSN A yocpaf-
finca ttanttaro tucama fama,vcat
íca niankahata r.pakhta hamapa*
cha híhuafstna haccha bochara
purifma fafsina hnatecaba fataui
n a : a c a hu a t e ca ñ an/c a a u qa i lïa a -
f ofaañaquí hocharOípnriyañaqui
amahuana, leía Ghrifto auqnillai
ca acá hama paya chuymápi arof
fchaata,hanihuatta,;ntca mankafsi
naqni haqaenacaca haqniriti fa-
taoina: fafsíníca, chay Supayo hu
maca naa Diofnayecpathisa faa-
üaquipi amhiiít ta, nafca hanipi
atañjirísfamtj, ciinataqiíí na ata-
mama ma^ h a n i h q map a ch a na a « •
fcathá hihtsamti íar aquit'tapilia:
haniti Dios aroparopiqíii baqse
bacayriqní/afskihamachatauina
Cata fe a Supavo ancha cakhfi tiren
na^llallaha-faiiípa arona hacutta
ta: chuymapa'slba raayaharnuna-
raquíhuatecaha fana.
6 Acá tíca aimaüataqaimaya
paya yaaca apfufiraquitana:cami
fa acá Supayo aucaíía,Icfu Chrif-
to anquilía hnatecaha fafsina, ca-
liacafína, hamaraquipi bialTana-
cabaatecañapacaquí callasatín-
hua
machos días te he vino padecer
aqní,tu deues deferhijo de Dios,
y fino deúes defer grl Prophetaí
díifigurado eftas de roftro,deac5
de paffar hambre, qac podras co-
mer aquríporque ellees defiere»
defpoblado : yafabes que todos
ios hombres eftan obligados por
mandato de Dios a guardar fu vi
da>y de no ir a morir por fu volS
tad,yote dareconfejo: Sí tn eres
hijo de Dios, di a ellas piedras q
fe hagan pan,y defpues comerás,
cofa q caygasen peccado manen*
do por tu voluntad;y con ella teiï
tacion quería bazer hablar a N.S.
yhazerie caer en pecado- pero le
lo Xpo bablandoíe afsi con do -
blez,díxo:Lps hombres no viaen
folamente comiendo pau,y en di..
zi-r eftoquifo átzirf OSa Demo-
nio tu quieres hazerme dezir foy
hijo de Dio^,péro yo de ninguna
fuerte telo diré, porqcauí » auía
de dezirtelo'í dichotue has no qe
;T as morirte d.efiambre.-por.tu vo
4 ñuta d : po r ve nt ara n o p u d i e r a
Dios fulU'ntarai hombre con fu
foiapalabra'íy dizíendole eíto el
Demonio quedo corrido defea-ia
brado-con la palabra ton q . dezia ,
engañarle he, y.en ■fucorac>oa,de-
;-; zia,teníarle he de otra. manera^
6 Saquemos de aquí vaaq dos
co fas p ar a n u e íl r as &l tn a s , á f s i c o
mo elle Demonio n-uellro-eaemi
go diziédo tentare a N'.S.Ie armo
muy bieh,afsifuele armarle para
tentarnos a nofotcos, y eííefegü
H 5 lain,
n8
VITA CHRIST^Ï.
hua,fapafapa baque chüymapat* la inclinación de cada vno. A nu
cama vcafca.Taycfla Euacamava eltra madre Eua engaño con vna
manlananaqai HuDatauina ^auqf* man^ana,a Nueftro Señor quiere
fäfca calaña lliillaña amaui jaca engañar con piedra: Porque elte
fupayopüla yacanaca hochachafi demonio engaña a los mancebos
ma fafsin . l.Iulli-riyapachilca layca díziendoles pecca, alas viejas áizí
fimafafinaraq.UuUiri,hu<aiüiv|ïal:- édoleshaz hechizos, a los pobres
ca Inntatamafafsinar^qui llufÜri díziendoles hurta, a los valientes
cchamanica hani hírañxyaajana,. engaña cou cofas iropofsiblcs de
raqui Ilulüri ;cbamaiufafca -h.a.n/i hazer;alos flacos y de pocas fuer
yaajanapiniqUi iluUirí 5vta fupa- cas con cofas de ningún momen-
pi Euaca marmi canquipana pifi to. Por ello aEuapor fer muger,
ccbamanipana,maya manfananá;- y. íér flaca la engaño con vnn man
piniquí llullata-uina, auquiffa le- (¿ana: y viendo a le fu Ch-nfto qn«
i'ü Cbrillofca cchamani vH'jafsina era fuertecjuefia engañarle con v
calaña lluMaña amahuana,Euap» • na piedra : engañando a Eua con
raca hr>chafupaqüi llulíaafina, aa pecca<do déla gula ry del vientre,
quiífafca püracá hoehanaraquiq, queria engañar también a N S. có
11 ül I-aña amabüana:acafisjafina ht el peccado deU gula, porque el pe
láfquipaña. hochapilla punen hlf* ccado déla gula y demaíiado co*
ttari almaffaro taque hochanaea mer,haze como fi abriera 1ä puer
malunataqui;fup3yófca hiulTaati taparaque ennueftraalma enrié
pañataqui punen hiíttarafsina ha todos los peccados,y el demonio
macharapí, humanacafa yatitapi- nos venqa:y bien fabeysvofotros
lia ancha fifata baque cunamana que el hombre muy harto, come*
hocharohuapúríjvca íupa manka te qualquiera pecado por eflo co
fsínía, vmafsinfa tupuniquí vma* miendo y beuiendo, cerned y be-»
bata mankahatä. ued con medida.
y Snpayofca hilanacay apufna 7 Pero el Demonio hermanos
cana hochauaraquí auquiífa hua
tecaña amahüana ,vca fupá alaa
thaacataqui auquiífa amparaeha
írpana,lerufalen haccha marcana
torre patkhaparo, vea patkhanca
fsinlca hanifa Díofa cancañama
ccanaehchit takha , nafca Diofna
yoepahua fafsínpinihua chuyma-
hana hilma, vcalayco tuca háppat
khama majuana Diofna yoepahua
fañaha»
míos quifotentara N S. también
con el peccado delalobernia,poc
efo lleuo a N, S. por el ayre déla
mano lobre la torre del gran pite
blb de lerufalen,y eftádo encima
della ledíxo: aúque tu no me has
querido defeubrirque eres Dios
pero yo en mi coraron fai duda
digo quieres hijo de Dios, por
elo
CAPITVLO XI,
iiy
farïahataqui.h ama checa Díofna
yócparocatuñatac),, acá torrethá
macea ro tinquintama, hani hakh
fárafa;#hanihuakatafa vfucbafiha-
tati , Diofapílla Angelanacparo,
hoahaaha canquíro mípanfa, huá
huaha hifquí haacaychahata faP
fínhaa,camachi fatautna : acaba-
flia üullaha íalsinfca, acá fnpayo
checana , Diofna yoepatipí haní-
chapa vea qu i arofiyhá fafaqui a a
<\ a i lia r o cun a 1 a a r o (ít a u i n a . Ve a
kharufcahocharo pnriyañaraquí
amahuatauina.Auqffa IefuCbrif-
tófea fupayona huatecaha lata:
humafti fupayo cuna naa huate?
caña amanirta? haniti Diofna ql!
capa arouTsina,Hani Diofamahu
atecahatati fi?vca fapa hifma y ¿li-
pa fitpá humaca,manccaro fa rae a
ñataqui ,pata patafa huquipana,
finquintamafittarítinquíntafsína
cana na haquíha,fatauina: faísinf
ca fupayo atipatauina : acá ha-
ma atípafsinfea, camifa San A a*
gaftin hífqoi ha ma, hani Dioscá-
cañapampí atipatauínti , maafca
baque cancanapampíqui , camifa
Dauídafa mayní cchainaniGigan
te Golíath futini hani eíparampi
tan^ampí &c,atipatauinti,maafca
maya korahuampiquí , aticata*
uincahama.
X Acá hama atipatafca acá anca
fla Lucifer atipanaptni ertuyma-
panaamkhauTsína , auquída lefu
Chrifto maya hacha collopatkha
■o irp ana , vea eolio patkhatfca,
:unamana marca,cunamana vta, ,
cuna
efo rnegote encarecidaiméntfefiít
temor a Igun© arrójate defta t or *
re abaxo,paraqueyo diga hijo <íe
Dios es,y te tenga por verdadero
híjp de Dios,que no teharas m al
alguno, porque Dios mido a fus
Angelas diííendo Do quiera q 115
mí hijo vaya le guarda rey* muy
bíen:y queriendo engañarle delta
manera díxo a Nueftro Señor to-
das las razones pofsíbles, dízíen»
do en primer lugar lehare dezír,
íí es hijo de Dios,o no, y defpnes
quería hazeríe caer eivpeccado:,
Pero Nueftro Señor lefu Chrifto
tentado del demonio dixorTu de
monío porque quieres tentarme?
por ventura no dize la fagrada ef
,,Críptura,No tentaras a Dios-ípar
efo yo te digo, que es la razón qué
aníendo gradas para bajar,tu me
.dizes'arrojate abajo? arrojando-
.me que ganare? y diztend oleefto
alcanzo váétoria de! :yveneiendo
le conforme dize S.Auguftin , no
le Venció en quaiito Dios, fino en
quanto hombre:aísí como Dauid
no venció al fuerte Gigante Go-
liath,con efpada oíanla $no con
honda.
8 T vencido defta manera eftenti
eftro enemigo lucífer,poniedo eu
fupéfamíento de vécerle, lleuo a
N.S.IeiuChrtfto fobre la coroni-
lla de yn alto monte , y de allí le
moftro varios pueblos varias c*a-
H 4 fas,
*>**
VITA «ÍUUIT*.
cuna mana yapu>ettnamana virta
vllachaatauina auquifVaro: acá v^
Ílaghc~taca, vcamarcanaca ,vca
marca marcanquíri haqnacampi*
fa nanqaihua,hüma amanchita,v
cafcacharamamajmaafca nay ra-
ra quillpittafsma hainppatita fa>
raumauafsínfca vea lucifer fupa-,
yo,chayhanihuahuma naro can
cañama ata maña amauit'tatíjhí*
chafcana atamafimama, ha fupa*
yochiiajluciferathuajhumafca ha
«iqulatamafiña amautati , Diof-
n& y oepa cácafsíuca caniífa hakfo
fas,v artos capo* labrada** varia»
guertas,y díxole Todos aquellos
pueblos , y todos loe moradores
dellosfon'míos:y títulos quieres
yo te los dare,pero primero ado
rame de rodilla*, y en dezir eLlo
luzifer quifo dezir:Ola tuno qui
etesmanifeftarteme, pero yo te
(Jire ahora quien íoy:Yofoy el de.
demonío/oy lucifer; y tuno qui.
eres defe abrirte, fiendo hijo de
Dios, como me temes; díztendo
foy hijo, de Dios perder ias po r vi
tura las fuerzas* por ventura no
farif ta,Diofnayocpatahaa fafsi eres hijo de Dios :pues fiendolo
na cchamsti tueutícta'íllaafa ha
maca hanipilía Diofnayocpataui
fcati;Diaínayocpafsinca haní hua
tipHla yocpathua fafsín naco taq
Tofa atamirí&ajvca fupa na fama
ni a: ha ni Díofna yoepachita, vea
ca Fun&api,napilla Adán atipaui
Ijathá acá vraqcatufipha fatatha,
derechoni razonani cácauíhathár
maafca amauchita,vcafca na cha-
r amama,tulláfca nayrarha na ha*
ppatíulta;cunapiniquí hakhfara*
t a ; n a c a huma a m a h u afs in a qu i h na
churaña amaufama ; naroca hani
ca machquítaiataquihua futiuifa
fin recelo alguno .me dixer as a¡
mí y a todos yo fóy hijo de Dios
£or eífo yo te digo que fi tu no e
ees hijo de Dios^mio erest Porq
uniendo yo .vencido- a yAdan, ad-
judicado me han elle mundo por
tener yo deceebo a ello,pero íí tu
quieres yo te lo dare,tnas adora*
me primero: porque ca ufa temes
yo Iota mente porque te amo qui
ero datteloílos gentiles finque íes
di o a que lo hagan me adorante»
ro* eia Chrillo respondió al de-
monio quehablaua con palabras
arrogantes y mentirolas; dizien-
•Aacafaháppatíto fafsinhamacha- ,4o vete parlero tantarron,la t\*
cauína, Acá hama hílafquípata a. entura de Dios manda dizicn
Tofnaquerirofca Iefu Chrifto ati*
^uiflajfaracama lacaña acofeama
o a fu payo , Díofna qucllcapaca
Di o fa qní hamppatí hat a,fir ti í hat a
fkopí fafsina satauína;fata.fca lu-
cifer maya micchi aututcatataba
ma , manqhuepacharo huararifa
ananay
a Dioslolo adoraras, y fcruüas,
y Jiziendo efto lucifer fe huyo al
új&craocoraavuajara flechada,
dando
■Mi
CA?lT Y^O &m
I3Ï
•nanay,atatay fafá phattítauína;
acá hamaphattíntipafca taque fa
payóaca huaracufina, tatapa m&y
copa ancha huaracufifa ceakhfifi-
fa hakhlarafa phatttntipana; An*
qailía Icfa Chriftofca vea pacha
ancha cuuTitauina \ camifa huma-
naca la aucamaatipäfsinacufifqui
titaca hama Angelefnacaíca cuna
mana cufifiña auqníífaro apanina
fupayo atiuipaquí taquefa kocho
na,fupayo hayraro , amayaro ca»
tufa,auquiíTa Adán yanecachaui'
patha yanca chkhauitháraqui, ala
khpacha ttanteafca a tiquiííana má
kañapataquiraqúl apanina.
dando bozesydiziendo:ayay ay
y huyendo alborotananfe todot
los demonios, entrando alia hu-
yendo fu Señor y Príncipe afom-
brado, afrentado, y atemorizado,
y Xpo N, S. fe alegro mucho afsi
como vofotrosos holgays vencí
endo a vueftro ene-migo, y los An ,
gelesíe truxeró muchos regalos
y todos cántaro la victoria que a
uia alcac^ado vecíedo al Demonio
teniédolo por floxo y perec.ofo y
por aner fido maltratado, auíédo
el maltratado a Adán nueftr o pri
mar p»dre:y truxercm pandel cíe '
lo paraque Nueítr o S.comieíTe.
H>*i *»<*?& f<*éH>t9¿H)-<W H>*4HH*4H>t*4HK*4?v<H
CAP. XII. SANF IO AN
baptífta lefuChrifto a»qui(Fa,aca
hua Diofna yoepa fafsiria vlla
chaacanca, Canatiiarcana Ga
lilea fauna may ni cafara
íipana vino vmaro
tucuacaaca vea
thahua
arefi,
AVQyiSSA Iefu Chritíó nía
S.Ioanana baptizatathá,haa^
fitaraqtü bupápi haqnifiri má
táutna:S. loanafca aoqmíla haya-
thá vlljafsina,vcanquíri haquena
caro euiKapa antatafsína Inkana
pampi ccuuhua,!. acahna Diofna
yocpa^acapachanquírinacana ho
chapa apariri, fafsina vllaehaata-
ttína , acabama San loan atoft-
sife*
CAP. XII. DEL T E STU
moni o que dio San loan Baptífta
; y del milagro quando
connit tío el
- agua en --'--- < ■■■- ,;
vino- "
San loan Gap.
i . & t .
V^ VEsTRO Señor refaChrlfi
£\ to defpuesde aaer lido bapt"
zado deS loan, otra vez fue á «ti*
contraríe con el,y S; loan viendo
le de léxosjtenaórtro con el dedo
a-1 o s q e lia na n a 1 II leu antán do^íti
boz,y diztendo Efte es el Corde-
ro híjode Dios que quita íospec
Gados délos que elfcanéri el müd©
y muchos bobees oyéró aS. loan
'* W 5 dezír
I
I2¿1
VI*A CHRISTI/
riki al I okh a h aqueaacara &, «1 üV
pazánitaa;, ífapífinacatfcapaní ar-
c a U ti iri a A tit| iTa I efu C h r i fio , m a y
n Í$R Andrés f qt i n i ta ul a a , m ay.-ni -
n a fu t tpa fe a f han ipi Di ofna q u el I
capa atamalKi; nía a fea A ndrefana
«ïaymi pápibua arcana fafsmaqui
h vft o . A c a na cafe a v c a p a c ha S I u a
nana y-a-t kcha-ra. difeipulopataui-
na: cchinamancfca Auqniíía lefu
Cbnlton.1 Apolrolpakhatauína.:
b u p apii r a ar o í i fs i rife a acá p i ni r a si
uinbua Diofna yoepa¿ San luán
yatkhírí-írapiila acaliúa faisín vh
lincha y ftoyha ni pilla hopafca kari;
arojlrí haquerí rjfafs ina fapífeata -;
aína: vari Andrefaca acalma Di*
©faaypcpa firMfapafsína, ancha,
caíififa hilapa thaquerí mana, acá
aiCo atamaíñatrqiú: hilápafca Sil
i?on fucinitauína , cchinafca Pe-
dro futínikhana?Aaqn.iifana Apof
tolpakharaquína ancha vea cchi-
nafca ApoftoLefnaea.ua Maycopa
nía fafsína Auquiífa collana lefu
Chrirto futaatauina. Andrefafca
hílapahaqnifsina:hilay mayniha
quehua na vlljatha,vcafca S.Iuan
acahaa Diofna yoepa fafsínahua
taquero vllachayí Nafca chuyma
hana acahaa faraquithabua lefu
Chrifto,fatauina,Simonafca,hina
catiquinquí vea, vllacha ahita. faf'
fina trpaaíina, Auqoiííana vcaro:
Niaauquíífana vcaro purífsínlca
Simón auquiffampi. aroíitaqina,
aro(i:atfca, auquiífa: Simón hí-
chatecuru Pedro futini.khaina,fa«
tauina; vea fupa San Pedro híhua
ñapa
dezir defta manera, y do* de los q
le oyeron fignieron a Chrííto, eí
vno delios po r nombre Andres,el
nombre del otro no lo declara la
diaína eferiptnra, fino qfolamen
te nos díze que Andrés y el com-
pañero le figuieron: Y a la fazo»
eftos eran difcipulos de San íuan
y defpues fe hizieron difcipulos
deChriilo N. Señor, y hablando.
los dos vno con otro dixeron.íin
duda efte«s el hijo de Dios, porq
hablando del Slnari nuestro Mae
lVro nos le moftío diciendo, Efte
cs,y no es hombre que dizepatra
ñas: pero Andrés efpecialmente
oyédo dezir,Éíle es hijo de Dips
con mucho regozijo fué a bufear
a fuhermsnopara darle efta nne-
uav, y fu hermano fe llama uáSi>
mon,y deípues tnuo por nombre*
Pedro, y defpues fe hizo Apoftol
de Chriftojypoco defpue9 Nuef-
tro Señor lefu Chriílo le nombró
por cabera délos Apoftoles:Y An
dres hallando a fu hermano dixo
hermano yo hevifto vn hombre
al qual nueltro maeftro fan luán
moítro a todos, diziendo, Efte es
el hijo dé Dios: y yo también en
mi pecho fiéto y digo loproprio:
y Simón diziendo, vamos donde
efta,íd a moftrarmele.fellizo lie
oar donde Chrifto eftauajy llega
dp Simón hablo con el,y defpues
deauerhablado N S ledixo, Si-
món de aquí adelante llámate Pe
dco> poreflo fan Pedro halla fa
muerte
G APITVLO XII.
ñapacamä Pedro futini cancana,
hihnatatfa Pedro faraqnitana hi
cha mita haquenaca (maa miran-
fa Pedro faraquiquini ) Vcatpa-
chaaca Sanronacafca fan Pheli-
pimpi auquiffampi vllatafpifcnta
uina,amígoní hama tncupilcana,
maa manka maa haca^aya htfiua
vcatpacha cancapifcana. Camifa
&D Anguftin hifqui hamafca,hani
ra vcapacha Apoftol cancapifcan
ti,cchina anquifianafutaaña ca-
n)a.
2 Enangelifta Santonacafcaha
rjthua,auquiífa futichaafcanca, v-
ca maraña lur auipa quelicapifqui
t i . vckha r o m arana a u qti í ña may a
cafara fiaíro macanea vcacaina:
maafca fan Epiphanio, leía Chrif
- t.o auquífla vcamara cayea mar-
carokhapuriehina hueca rnareana
piníhua Diofna aropa enkbana:
' tmlanícarnokhfataqu¡hua,hocba
}'äceahuafirina,hocharo padrina »
caica haniraquihua camfjrinti,co
llana virtudefnacafca,hifqaicnui
nianinacafca, hifqni larañaíca hif
qmhnaJaraqnirínahiia: haquena
caica acá hama mokbfataqní yati
chata anchahon lefuChrítfo au-
quííía amauirina,arcaha lirífca ar
qmrinaíí Vckharo marafca eu-
kh^feina hocharo purirínaca ta*
khtipanahua Pharííeonacafca ya
ri humanaca yanecatapi, apufna-
queritapi haquenacana cunapfa
cchamacama huayquírítspijchny
BWmacama faranaqueritapí, pa-
ya chuymanacatapi,tallpa tulipa
quipii
m
muerte fe Ilamo~Pedro,y defpues
de fu muerte tambíe lellamamos
Pedro, y los bóbres detfe prefen-
teÍjgIo,y los del figlo venidero le
llamaran Pedro; y defdeentoa-
.ces.eftos Santos^ júntamete fan
Phelipe tuuieron conocimiento
con Nueftro Señor, y fe hiziei on
cómo amígos,que comen, viuen,
y mueren juntos. Y como dize S.
Auguftin,ann no eran Apoftoles
halta que defpues los nombro Nu
eftro Señor.
2 Los fagradosEuágelíftas no
eferiuen los hechos de Ghrilto de
aquel año en que fe baptizo, haf*
taque el año figúrente fue a vnas
bodas. Pero dize fan Epiphanio q
Nueítro Señor letoChrifto predi
co fu díuina palabra a toáoslos
pueblos q llegaua>pero con bjan
duraydezia que es malo elpecca*
do, en común, y no dezia nada a
los que petcauan en particular, y ;
dezia tambié, que fon buenas ¡a$
virtudes alabandolas,y también
a los buenos y alas buenas obras:
y la gente do&t inada deíU niaíie
ra con foauidády b-Undura cobra
ua amor a Chriílo, y {e fegqía
de buena gana. El añoíigníenre
reprehendía a Jos que peccauan,
efpecialmentea los Pharifeo>, di
ziendoles, Vofotrosfois malos,
foberuíos, quitáis por fuerza la
haziendade otros, viuis avueftro
alaedrio,foishypocritas, bazeis
todas
u
i¿4 VITA C
quipï cana Uirañamafa larata, ha
ni Dios fupati,fa(Yma. Thaíchtiui
patpi auquiííamaca yancca chuy-
mattapUcana vea Pharifeonaea,
vñtñacunahocharofapuríyaña a
tnahuapífcanafaraquífto acá San
Epíphanio.
3 V*catpachamna hilanacay ma
ya marca Cana Tutíní Galilea faa
ina mayni naque caíarafttaaina:v-
ca vrafca vea haqne mankaaíitauí
»a,aaqui(ïa íefo Ghriftofcacaycpa
collana N. Señora v'tñaya V»rgc-
nampt írpaatauina; mankaafiuiro
• tonuidañataqui : mankañataqm
hau'tfaatafca AuquífTa tayepathá
äpañapa canqaipana, iva fafsioa
mapílcatanina, cafarafiña yaafca
fapparaqiiípana,vcaro mai'sínfca
pañí qitimfa dífcipulo arqotrina-
capa irparaquina. «o Nía msnka
callaripanfca Nneftra Señora v\*
no pífipirijahamnrpaaCsina, vea
íapa conñi Jafirinaca vino pifsíp.a
na,camachatana eanqnichatana
fafsína ocaquí amata amanucafi-
pana, Nneftra Señora taycíTafca
asa yaa hamurpaafsina mokhfa
ccayapayricacafsínaapañahaha
ni cakhfiro purinití fafsína,yocpa
ro hakarapUYma,chuymapanfea,
acaca taque atípiricancalsinaila
qii'thua vino cauquitafa vllafaant
faraquifsina : Huahuay vinohua
cebufatauinahuscaqui fatauína,
San ïu^nEuageliftapiUa,vino ha
ccaqaihoafana, fafsinaquiquell-
carapítto, acá hama paya aroqai
huahiuparo falsinlc* Nueftra S.
ancha
4
HRISTI.
todas vueftras obras fingidameii
te. Y por reprehederlos aquellos
Phatifeos andauan maquinando
contra Chrifto, queríanle mal, y
querían meterle en alguna pelaca
3 E« aquel tiempo , hermanos
míos, diz en que fe cafo vn hobre
en vn pueblo por nóbre Cana de
Galilea, y qoe en aquel día cora-
btdo gente'alas bodas,y Nueftro
Señor Ufa Chrrfto permitió que
lleaalTen a fu bendieifsiaia Madre
la Virgen María a Us bodas: y el
cóbidado por fer fapariente por
parte de fa madrejácetando el có
bice fueronjpor fer también cofa
fanta el matrimonie: y yédo alia
también lleno configo dos o tres
diícipulos que le feguian. «j Co-
mentando yaa comtr, entendien
do Nueftra Señora qaefaltaua el
vino, y por faltar eftando perple
xos los dueños del combite fin ha
llar camino para proueerlo,diaié
do que haremos, yqus remedio
tomaremos:y echando de ver sf-
to N. Señora, fiendo muy compa
fsiua y humaua, y porquelospa-
riétes no que da líen corrido s,U-e-
gandofe a fu hijo,v diziendo en fu
penfamiéto, Eftc fiédo todo pod<
rofo luego proueera la falta de
vino de qualquiera manera, le di
xo.Híjo mío vino falta, y no di
xo mas cine eftojporq S.Iuan Eui
gelifta elcriue qdixo, No ay ma
vínojdíziendo cftas dos folas pa
labra:
CAPÍ TV LO XUi
1.1 f
•ncha eollana yaaraqui yatichif*
to,hani hiulíanacana Diosauquíf
faro ínankañaífataqui ífittañaífa-
taquí,michcA cunafa acá hanchíf-
fataqui mayfífsina,hani huaranca
huaranaca arompi vcararo hama
chuymautfaro hama mayífínaiía-
taqui.
4 Mayfifsínpílla, hilanacay,
maya paya arompi mayíiñaíTaqní
hua,Diós auqatlTapilla ancha híu
fíanaca hifqoichaña amauiftojchu
ymaífafca amahuauifíafcayatíra*
qui : yari híuífanaca hífquí chuy
manííana aropa eamachítapa v-
cacama huacaychirí caneafna v-
caCa Kanira hiulTana mayifcata-
qai hifqaichiriqm', acá yaa ha*
murpaaísinaraqui , Mariampi,
Marcampíjhílapa Lázaro vfupa-
na,auqninaro aro apaafsina: Ta-
ray amahuatamahua vfu fafsina-
qui fanima fatauiaa,vcathá tayc-
flafca chayn?apacamaraquiqai;ha
üihoma vcxhaarapita fataquíjco
llana huahqaparo,vino hua cchu*
fatauinafana; vea fupa , canapa-
chaíiha hiaíTanaca matay yana-'
pita atamarapita ílana,vca pacba
íhuymaíTana atamarapipiníto -
hua fanalTapi : hupapilla acama-
rápita lata ílaquí ataraarapUto:
ean^uipanfea han i fataqui ata ma
rapífto. IESY CHRISTOSCA
hilanacay vínohna cchufa íafsina
tayepana atamata, amueamafiri-
¡a,humanfti canacaraqníí fataut-
na: fafsinpilla : naca hani yaaja-
rofa
labras a fo hijo nos enfeña vna #•
fa muy grandejpara que pidiendo
a Dios de comer, de veítir,o qual
quiera otra cofa para nueftroo «a
erpos,no fe lo pidamos con grao
multitud de palabras como a l'ojp
do o fin difeurfo.
4 Porque pidiendo, hermanos
mios>conuíene pedir eo pocas pa
labras,porque NiS; quiere hazer,
nos mucho bien, y también fab«
nueftra voluntad y deifeo,y eípc>.
cía! mente fi nofotros fuéramos
buenos y virtuofos, y fi guardara
mos í.u ley, y fus mandamientos^
nos hiziera mercedes antes q nof.
otros le pidiéramos: y entendicn
do efto María Magdalena y Mar-
tha,eílando enfermo fu hermano
Lazar o,embiaudo*na embajada,
a N. S. folo dixeron, Id a deziríe,
Señor vueftro amado ella enfer-
mo. Otro (iNueltra Seúora defti
voluntad lin que le dixeííen, haz
que haga efto por mi amor, dixo
a fu fobetano hijo; Vino falta :por
eífo nofotros, giiiido,de,zítm>s Se-
ñ o ta a y ud $}d oa e , in t s r e e d e d p o r
mí, alpino hemos dedezír en nu*
cftro p ení'a m Í£ntu,ím falta roba-
do ha por nofotros : porque ella
diziendole,intercedeoruega pcf
noforros,al punto lohazejy alga
ñas vezes aunq no le digamos xa
da ruega por noiotros. Iefu Xpo^
hermanos raios,díziédolefa Ma-
drc,vÍMofalta,comoqnié áizeí:aSa
Ua,íeduo,qte va a ti Sello qtus
át z iris
«•
J.
--} s¡ V
VitA CHRIStr.
i o fa «i i ! agro lurap? ti tqui fráti í fe á
-nírahus h upan acá fá yanipantriá-
cafa v.ca amkhaíiíquítí,vcarha am
fehaíípha vcatathá na milagro Ibi-
rana íalsin hamachacaüinaifaeaf-
«a Nueftra Señora taycfla, hani
Jianihua tifa ácayocahaca íatauin
ti: vea fupa vea yampaninaca ha
oifalsma: Qhay yocaha camfachi-
hatpankha,vcacaraa lurapifcahä-
cMatauin*: fipana auquilía Iefu
Chrifto chokhta Vma makhmaro
vma phuccama iatatrina,phuque*
paofea veana api up ifcahata ma -
yardomorpTca apahata (ata ai na/
vea vmafca hilanacay auqtiíífa le
fa Chriftona aropatháhtia vino«
ro tacana: fatapí veanaca vma-
thá vínoro tacurí vino mayordo-
moro vllaanitauína : mayordo-
mofea mallittafíina ancha hifqni
vino canquípana, ancha mokhfav
raqaípana cafarafiriro,yanccata-
nítahua, camaehípana aCa fiama
hifqai vínoea cchínaroquí hithí-
yataí hanitíkha acaca nay ra vina
pífeafamana? ina vínoca cchína-
eaqaifapaua'f fataüina. Acá raíla-
gropi hílanacay, cantífa Euange-
iífta fi hama nayra lurataaína
leía Xpo auquiífa Cana
íatini marcan» Ga-
lilea fnu Proa**
ciana.
deziríe: Yohedehaier miLagr-o*.
íin cauíV.'au ellos ni los qfiruen fe
acuerdan dello, echólo de ver pri
mero, y defpuesyo haré el mila-,
gro: y refpondiendole afsi,Nuef-,
era Señora no dixo, eíts mi hijo
dizedeno, o que no quiere; por
effo llamando a los feruiente* les .
dixo, QU haréis puncualmete lo
que tiií hijo os dixere, y dizien^o.
lo dixo Nueftro Señor Iefu Chríf
to: Henchid de agua feís tinajas,
y henchiéndolas |?s dixo , Sacad
de ay agora y lienaldo al mayor-
domo,(pero aquella agua herma
nos míos por mandado de Nnef-
tro Señor le auíabnelto en vino)
y diziendoíelo fueron a moftr.ar
al mayordomo el vino q fe auia
conüertído del agua, y prouando
le el mayordomo, fiendoeívino
muy bueno y muyfabrofo, dixo
al defpófado : mal lo has hecho,
para que hasdíferido afsí el bue
vino ala poftreí. por ventura no
lo huuíerades beuido mejor at
principioí /el vino ordinario hu
uiera fido parala poftrcí Elle mt
íagro hermanos míos, afsi como
lo dize el Euangelifta , hizo
Nueftro Señor Iefu Chríf
to primero q otros
en el pueblo lla-
mado Cana
deUjp-
u'm-
fia deQali
lea.
(0
CAPITV
CAP. XÍII..IESV CHRIS
to auquiíía difeípuloiücparo bau
dzaña callarama hifcancajjernfa
lenaro Pafcuri macanea ,alacama
nanaca templothá hiccarpaacan-
ca mayni marmi Samaritana futt
ni Dïofaro hakhíncanca, ha*
ccapa Apoftolefnaca ha«
nífcanca,mílagrona»
calara canea vea
tháhua a-
rofí.
<0
LO XIIL
ny
G
ANA de Galilea marca na
AuquiflTa. milagro luripana ,
vma vinoro tucuyipana aliokha
haqnenaca Iefu Chrííto Auqnifla-
ro arcamama fafsina macatapífea
taiiina; veauacampifea Señora Sí
ta Maríampi tanta maya Caphar
naum fntiní marcara mapifeata-
uína,vcá marcatfca Iernfalé mar
caro Paícuri mapifeana: lerafale
naro piuifsínfcaDiofna vtpa tem
ploro matanína, vea templqnfca
illokha haqnaca ccatuquipa cea*
tufúrnrinacavlljatauina: vcana*
íafcajouefa^nacajvrpi vt ttaapif
ratanína, alafifsina DioFarocbu-
•afiñapataqui; haccapafca roefa-
¡hanaraqui couque vtquiyrina \%
ifinapataquijvcatemplocamana
Jacerdoteíca , íariri haqnenaca
Diofaro chnrafina amahuafsina
laqui ácana churafíñapataquí a-
ifiní fafsína,yanccana ccátufípha
a fíritauina.IefnChrifto Anquí
"afca^Diofna checa yoepafea ca-
si ifá
!■
cap. xm. 1 1 $jy al
trata de como Chrifto comento
a bautizar por medio de fus djfci
pulos: defnída a lemfalen a cete
brar la Fafqua,y el echar del tem
pío a los tratantes: de laconuer-v
fion déla Samaritana : de la ..
vocación de algunos A*
portóles al Ápofto
lado,y de algu
nos mila
gr*5.
So loan. Cap. 2*
AVIEN DO hecho Nutltra -
Señor el milagro en Cana dé
Galilea, muchos hombres h
allegaron cópropofito de feguír-
le, y juntamente có ellos en com-
pañía con Ñuéftra Señora fueron
a vri pueblo llamado Caphatriaír¿
y de allí fueron a lerufalen par*
tener la Pafqua: llegando a Ieru-
lalenfue al téplojdonde vio a mu
chosqnetrataaan y contrataoari
vendiendo y comprahdojobejas^
bueyesjpalomasjpara ofrecerías
a Dio s:y a otros que tenían la rno
ñeda en las méfas para trocarla^
los Sacerdotes del templo íopeN
mitian,díziendo tratérrvendiédo
y comprando: los forafteros que
riendo ofrecer facrifiei o las coni
praran para ofrecerlas con t>reu#
dad en efte templo a Dios. Pero
lefu Chrifto Nueílro Señor ver-
dadero hijo cié DIOS como diz*
ei
U
I i*
VITA CHRISTÍ.
ariifa San íoanfcuageliíhfi harta
templothaccatnfirí vlljafíina ma
ya achote luratauina, vea acotinf-
ea ccatuíirinaca aijotitauina ta-
qucchiCjpa, han! maynifa allcafsi-
na: auquihana vt pat-ti humana-
ba ccatufihata? fafsina anufutaor-
«a, ccatufirinacampí ptificayoni-
nacpampi kuniapacha,mefafa tin
íjuiyatauma , vckhanqu'rri collq-
ía villihiíaafitaoina.vrp'í vft^tiy-
tínacafca mokbfat3^aqúiana^pa'
«tau»naJmaccap'^fcáma,,ea«qtha
fa ccatumna hani Díofna vtpatca
ína vta,ína calle amathá ccatufi-
pifearnti falsina.
2 fiacapaamautta Santonacaf
«a II: Iefu Chrifto aucjuiflana aha-
napathamna maya haccha ccana
jn'ftuna, vea mana vcaliaquena-
«afa allokhafsinfa^auquitfafca ma
yníquipana hani maynifa balaca
tantí5ayniííñaí"a amahuanti:maaf
ca Mayconacpaqui Iefu Chrífto
aii^ííarohutalVina -Qjjnícihuma
foyc'chañamataqai licencia chu-
rarama:apuía hanipi humana lu-
rauimalurirqniti, humana huay-
©amaca cunapiíccacufiri yaaro ha
lantana' aaichca Diofacha yo'cha
níma híftama , cana cauqoi yaa v
áanchañaraqui< iapifcacau'uia, le
fu Xpo auqu:ííarcafaca,acAhua v
nanchaca, acá téplo harapifcama
vraqro tinquíyaraa,nahüa quim'
fa vruquipatca faattaakhaha, ca*
mifehekna híchabamaraquiqui lu
rakhaha fatauina fipanfea vcana*
ca larupífcatauina puíi : tunca
* chokb
el En angelí íta Tan loan viendo íj
trataulen el templo hizo vn acó
te,y con el acoto a los tratantes
todos juntos fin dexar a nadíe> di
zíendo, Tratareis vofotros por
ventura eii la cafa «le mi Padrcíy
echódejla a los tratantes todos
con fns animales, y traftorno las
mefas y derramo la plata que en
ellas eílauajV alos que védian las
palomas mafam éte echo tábiédi
zíendo, Yos, tratad de vender en
otra parte y no en la cafa de Dios
como en caía ordinaria, o en las
calles.
z Algunos Santos dizen qae del
roftro de Xpo N.S. falío vna grá
de luz: por eflb aquella gente aun
que era mucha y N. S. vno folc^
nadie arremetio,ní quífo contra?
dezírIe,mio folamente fus princi
pales llegandofe a Chrífto le dixe
ron>Qnienteha dado a ti licécia
para hazer eftoí ni aun vn grá Se
ñor hiziera loquetuhazei. Que
tienes tu que entremeterte en ne-
gocios deltos tratantes? o por vé
-tura Dios te ha dicho Ve a hazer
eíTo,para qveas y el'cudriñes to-
da» las colas? Y Iefu Xpo S. N. di
zíendoleafsi dixo: Ella es la fe-
ual,deshazed vofotros efte téplo,
oerríbaldc en el fuelo,y yo torna
re a leuantarlc,y tomo agora efta
boluere a cdiíiearle detro de tres,
dus:y diziendo cito ellos hízieró
baria dello,dizíendo; puescoma
vi) téplo que con mucho trabajo
■VHÜ
C<APtTVLO-*I!!r.
JZf
íhokhtaní maraña hari haqhnka
tani tempïoca huma camiíapí la-
pa maqui qiiimfa vrutha hifquich
kherióla«í lamcana aroflisina ha-
machtahua humafafsina S. Ioa»
EuangeliíU hifquicahama hani
auqoiííanaaropa hamurpaafsina
fapifcarauinarlefu Chrifto Auqui
fTapilIa fafsincäJianehipathä aro-
iitauina naa hibuafsina químfa v
rmhähua haaatatkhaba fataaina
hupanacafca checa templo fipana
hamachapifcatasina*
y Vca Pafquanfca lefo Cbrif-
lo Auquiffa Ierufafenanquírína-
«aro eukbatanina , aHokharaqni
milagronaca íuratáuína, ailokba
haquenacaraquí Diofaro bakhfu
yatanina,vcanacaropi chícaraqui
mayní amautta capaca Pharifeo
Nicodemasfutini hakhfuyatau¡«
na, acá Nicodemumpifca /luqui-
ffa lESVCHEISTOmayaa
roma haya aroskhaafitauína^aro
fiísínaraqui collana y aanaca chay
»aparo ccanacbataiimc,checani'
ca baptif'mo yaathá, Vcatfca acá
collana Aaqatíía lerafalenathá
srquirinacpsrapi San loan baptíf
tana vc¿manca tnatauina , vca
paehafca,San lean Enon futíni v
raquencatauina, vea marca mar-
ftmihaquenacaro Diofna aropa
cukhafa , baptífaafa : vcaro pací-
fsinfea baptífañaraqui callarara-
vina, maafca San loan Euangelif-
ta ñ DiícJpalonacparoqm HÜgft
bfc&pfcífcsná w:\-zz j ña<juchacä&a
• leía Ófiriifa /iuquíiTarcquimna
íauqwb
fe acabo e» qaarér.ta 7 fcysíVBcs»
tu íolo boíuerías c rsílhuydi tn
fn eftado'íparefce q hablas en fue»
no«, pero como dizeS IoaEuáge
lífta,dixeró efto fin entéder las pa
labras de Chrifto; porq díziendo
efto Naeftro Señor, hablo de f®
cuerpo,y qtiifo dezir: Yo muñen
do refucitare deípuesdetres dia«
y a ellos les pareció que hablaos
del templo verdadero , vífible, *
materia!.
5 En aqnfflïapafqualefuChnf-
to N.S. predico a los que ellaosn
en lerufalen,y hizo machos mita
gros ,y conuircio mucha gente a»
Dio$:y entre otros cóuirtjo tam-
bién a vn Pharifeo doéto,y pruv
c ipa I p or nombr e Nico de mu s , cp
q«ien N S. platico vna noche rnrj
chas cofas, y tratando de fus dtni
nos mííWiosaiíibroleel curaca,
y particularméte a cerca delmíf
. terio del Baptifmo, y defpucs ácf
to efte diuino Señor nueílro con
los que le feguian fue hazía don-
de eítaua $.íoán bapt'ifta,y-aíí? ía
zon S, loa eítaüa en vn lugar por
nombre Enon predicando In pala
bra de Dios, v baptizando ala g£
te de aquel pueblo , llegando alia
comenzó también a feapt'tzanpe»
ro S, loan Enangelifedíze, que
mandaua a fus dífcipillos quebap
tisaííenry íVkí^ U-gSte de toda iu-
ciCwscadiíí de eedaspartes ax|So
i abap-
1J0
VITA CHRISTT.
cauqoíthfa , caaqnipiri haquefa abaptizarfe, y dizen qjne viendo
baptifaaílrihutirína.acahamavll efto los difcipulos de fan loan lo
jaíinamna San loanana difcipn* ííntieron algo, por ir la gente ib.
lonacpafa kata vílatauina,auqui- lamente haziaChrifto, y porque a
ífamancaqui haquenaca faripana el foloce!ebran«n,y porque la fa.
aoquíiTaqui haquenacafa arouí* ma de fu maeftro inacayendo.
pana: tarpán a arohuata cancana-*
palca nía aynacharocbipana.
4 Vcapacharaqui maynt apuf-
ca Her odes fucini.S.Ioan baptiita
buatauraro chinoccatauína, falle
pana marmípampi Heíodesfuti»
nimpi ccana fipaíinü faranacaui-
patha yanecahua vea fata,hafti bu
ati aroíipana. lefu Cbrifto auqui-
íTafca S. loanana huatautancaui-
pa yatifsina Galilea mancaraqui
macatatauina, tbaquiíifca difeipu
4 En aquella fazon también va
principe por nÓbreHerodes man
do echar en lacarcel a S.Ioan bap
tilla porq le dezía fin miedo. Mal
dad es muv grande, por andar a*
maneebado publicamente con la
muger de fu bermano,por nóbre
Herodías: y falliendo lelo xpo q
5. loan eftana en la cárcel fe llego
hazla Galilea, y en el camino yen
lonacpafa Samaría marcaro man do fus difcipulos al pueblo de
kaalíri mípana, marca ccahnaya- Samaría a cóprar comida, ala en
na maya vma cotañana lacpakha
ro íqvicatatamavni marren vllaf
catauina Diofaro hakhfuyañacaq,
lefu Cbriílo auquiíTa vcapacha ca
mífa haquenaca ppífaca catuha
trada del pueblo arrimado al bro
cal de vnjjjo^o, eftaua aguardado
avna rnuger para conuertirla a
DioSjChriíVi N S.entózesala ma
ñera que los hombres queriendo
ialsina pujuJackharo fipiciri, ha- ca^ar perdizesfucíé armar lazos
maraqui vcacotañakharo llaqoí ala orilla delasfuetes, afsitaubié
paañapampi fipitatauina : baque* con fu mifericordia armaua lazo
na aíroapa catufsina Diofaro ha* fobre aquel pozo cacado el alma
khfuyahalafsina;fataro hamapi- del hóbre diziendo cüuerfirlahe
ni mayni ina marmífea Samaria a Dios, y cóforme a fu dicho vna
marcan» pilca haynuníhihua ho- ronger plebeya natural de Sama-
champicafsina vcacotañaro ma- ría q auia fido cafada cocineo ma
tauína lefuxpo auquifíafca vllja- rídos,y eftádo en mal eftado por
fsína hopampi aroíitanina ,baya
cunatra,cauquitta,cchinamácafca
hu.ua acá foama acahamatapi,aca
hochampi acahochampi faranac-
U fa-
andar amanzebadafuea aqipoco
y viédola xpo N,S.hablocon «JU
muchas cofas,y ala poftre le delca
brío diziédotu eres defla y della
mancraj,tii andas en tal y ral pee*
cado;
C A P I T VL O XIII.
%
ta fafs'rna canachatänina ; aca ha-
m* aroiifsina vca marmi Diofaro
haiihfovatautna , hakhfuvatkha*
rb(ca ,U aqu íp áy f i cancaísína: Sa-
maría marcaría marmi Aporto! ca
canaraquiapaccataiiina.acayaaC
ca íefu Chrifto Auquiflataque a-
mahuañapampi luratauina : vea
(upa ancha cuíiíifa Difcipülonac-
pana manka alan'mithá hutkhafsi
na:hauí Taray mankahaca Catafa»
niahaan¿a manfcatha , mankaña-
hafca hnmanaca hanihua yatitati
fataaína ,farafca vcanacacunapi
vea mankañama (afsináraqui hif*
quirtataaina , íataíca nana man»
kanahaca Dios auquíharia muña*
napa vea cama lurañapijhaquena
cana a'lak'iipacharo nr añapa anquí
hána fanípacama ámkhaíirapiña-
pifatauina Vea marmi DiOfaro
hakhluyafsina lefuXpo auquífla
liaqaipaañapa vfupaañapa ancha
ccanaqiiihaa vllachayftó ,mayní
haníyaa hochakhtara marmimpi
arofifsina yatíchaCsína, cchamaca
chay mapa ceanachafsina, hifqui-
«átala acahamahua fafsina,gra»
cíapa charaffina maiyfiriapataqui
fa chuvmá churaCsina ,Maafcav»
ca marmi mayírifsinCa ina pampa
jaraquiqní mayiíitauína , cchina
tnanca<ca hoehakhcaarathá Santa
tucayaf¡>ina,ína'rnarmithá Sama*
riaria Apoítoiopa luraCsíña, Vea
marmimpilla mareparo maccafsi
na Apodo) h una haqucnaearo eu
fchataaitta lefu Chrifto Aoqniíía
yaathá jallokaaraqui Diolarofa
hakh-
eado,y hablandola afsíconúírtio
a Dios aquella muger , y demás
dé auerla conuertido,fíendo mife
rteordiofo le anadio que fuefe A
portóla en el pueblo de Samaría,
N.S.hizo efto con entra voluntad
pot ello haniendoíe dicho fusdif
cípulos qboluian de comprar co
mida: Ven fcñory comerás, con
grande alegría dixo:Va yo he co-
mido^ voíotros no fabeys mi eo
mida, y dtzíendoles efto le pregó*
taron Que comida es efa tuyaí y
preguntando les áixo:Mi comida
es ha zer cumplidamente la volu-
taJ de mí padre,y el cuy dar q v a»
yan alciela las almas , conforme
al mandato de mi padre: Conuir*
tiendo a DiosXpo» NsS. aquella
muger, nos defenbríó manifiefta
mete fu piedad y mifericordia ha
blando con vna muger de nonada
ateftada dé peceados, y entenado
Ia,y alumbrando fo cordón eC-
carecido'» y preguntado rcfpon-
diendo defta,y defta manera ei di
dote Cu gracia, y entendimiétopa
ra pedirla: Pero aquella muger
pídíendoCela, Ce la pidió fin Caber
lo que dezia, y ala portre de gran
peecadora haziendola Cancha ,r
de muger bajá haziendola ApoC-
tola de Samaria,porque voló ten
do aquella muger a Cu pueblo,co*
mo vn Apoftol predico ala gente
del mifterio.de IESV CHRlSTO,
I 2 y con*
I
-
1 1»
feakhfuystáninl.
VITA GHRISTI.
^conoïtiiü muchos, a D'wt
e Mía GalUearo lefu Cbrífto
«áuqoiíia puripanfca mayni hif-
cjniquirihaque anquí ífaro huta*
traína. San loan Éuangeliita'ca
Reyefillonahpa fi. Vcainiia Iefa
thrífto Auqqíflaro; Tata y, Ca-
'jph a roa u-m ma r ¿a nh u a y oca ba an
cha v ftJ,tnnca tunca ha mppa tkh a
enama ,,hina hakanírspítabata fa
tanina, fatafca Collana, Áuqnif-
U thakhtitauína ? vea baque pífi
amkhafioipathá , vtaharp majsi-
naquihua acaca bacayarapiríqui
yocaha fauípatha , vea haquepL'
lia han í ,aeaca Dipína yocpahaa
jacancafsinfa hacayapiiiiriquíhua
fatauintl , auqu'tfla: vea fupatha*
khtítafaTatay hiña niaqbuitana
hamkanchaquítana , pakhta ha-
aira puriflanahihuafpana fafsína
achicataqína , ancha Ächtcatafca
áuquiífa : faracatiía yocsina nía»
Jma hacayatha far aniña : fatafca
vea baque iyafafsinavtparo ma-
eatauina , hanira puríkherirofca
thaquíro yananaepa hsqhuilUea
ía huahuapana bac*khauípaataeni
rí hutatauina cnfififa,baquififsinf
4a tatpa camifa yocaba'í fstcuí'
aa , fatafca fappakhehua , kiuua-
raquiliua tatay fapífeana , cuna
pachán íípanfea buccapacbabua la
isína íntí chimputtarapina,chim«
puttauipafca IESV CHRISTO
«uquifiana fappakhehua fauípam
pi chicaíitauiru. Vea lupa vea ha-
que taque yananacpampi huahua
nac&auv
5 Llegando ya XpoN. $.a Gal?
lea vn hóbre principal vino a tÍ2
y S.Ioan Euangelííla dize que era
KeyecÜlo dizque efte dixo a N.S.
£ n mi pueblo, de Papharnaü eíta
nií hijo enfermpjruegote encaré-
c ida m ente y amo» .y por ra i a me jf
te llegaras a cí:y dízíédofclo le re
prehendio de poco entedimiento
por hauer pifado diziédo folame
te con y r a mi cala fanara a mi hi
jpil'orq aquel Jióbre no peufo di
zj en d p : cite e s h ijp de Di o s,y a ü-
qn e e ft e a q a i p u e Je ía n a r l e ;P c r o
a,quq reprehendido le importuno,;
dizíendo :Seríor ea va m oséeme-
nos pnefa, cofa q muera ates que
lleguemos, y importunado N, S.
con mucho ahmco,le dixo:Ios ya
he fañado a veftro híjo:y dízieijt-
dofeío a aql hombre y creyendo*
Ir boiutoíeafucafa,yancesq lie
gafe íajíendole al encuentro fus
crudos ai camino con grande alé
gria, vinieron a darle nueua déla
faludde iu hijo, yjuntandofe to-
dos fu Señor les pt egunto:Como
cfta t:ii hijor'y ellos íe reípódteró
ya a buelto a eftar bueno S. ya a*
cobrado eutera fallid, y pregütan
dolcs aq horade fcúalaron el Sol
dizíendo atal hora,y aquella ho-
ra conformaqa con lo que Chrtf-'
to Nueftro Señor auia dicho: Tt
hijo efta yafano: Por efToaquel
hobre có todosfus criados yhijof
creyera»
CAPITVLO xin.
Hi
nacpampi anqnílTana fauípa che- creyeron ío que Chrífto ama di-
carocatupifcatauínahupahua ha cho,di*ícndo El «os le ha fanati*
caarapííla fafsína. do.
6 Vcatathá IefnChrifto a«-
fljoi lía fea Capharnaum futí ni mar
caro matauiní)>parifsinfca eukha
tauina templona vfurínacafea co
llaraquitauina,hnpaqui taque v-
ca Prouineíahaquefaarohustaui
na ancha hífqui haquehaa fafsína
hnparoqui vfurinacafa irpeatt-
ntauina,callacatiritauina,auqui
jfafca ílaqui hacayirnauína: Vea
marcatfca Galilea nmcana có-
ta lacpakha cataraquí íárat aniña:
feratsinfea San P E DR O M P I,
San Andrefampi cotana chaulla
catafquirívlljatauína, vlljafsinf-
ca: haninaaarq9Íta,naa baque*
naca chaulla cacufsina hamacatu
ñamataqui yattehamama fatam-
nat fatafca ycanaca chaulla fipita-
pafa, haampapafahaytaísína ar-
aatauíría taque chuyraaparrjpíjha
ni maampí cutíquiptirí: vea nay-
rapilla S Pedro,fan Andrefampi
auquilfa arc-acaarcatauína,maaf-
ca arcafsinfa, maccaraquíritauín*
pí vtparo, ytpatfca cotaro chau-
lla caturi , vcana hacafiri cancaf-
fina; maafcacchina auquiííaua ca
yupana hiuiripíarcapííeana, cu-
napfa cauqnipfa checa chuymam
p't hayraíVma, Nía pañi diícípu'
loniGnfca,San Díegompí/an loa
nampiraqui hanifatauína, chau-
lla catunataqui , chaulla fipita
hif
4 Defpues defto M.S. lefa Xp»
fue al pueblo de Capharnaum, y
llegando predico en eltemploj y
también Uno a los enfermosta él
folo celebraui todos los de aqüe
Ha Proüíncía,diziendo, excclen*
tífsimo varones:a el folo trayari
los enfermos, y los defeárganaá
delante del,yel luego lo» fanaaa:
y deídé aquel pueblo en la pfo-
uíncia de Galilea fe paiíeaua por
la ribera del mar, ypaiTeandoíe
vio a fanPedro y a fan Andrés cj
pefcauanenel mar, y viéndoles
dixo,Venid en pos de miyy os en
feñare apefcarhóbres combquie
coge pelea do, y ellos llamado*,
dexando fus anzuelos o ínftrUraé
tos de pefear y fu barco, detodo
fu corado le figurero para no mas
boluerle atrás : porq poco antes
fan Pedro y fan Áadres,de feguir
adían fegnido a C H R l S T 0?pe
ro (i^uiendoíe fe bol üí äa fu cafa,
y deYü cafa a ía^efea , viniendo
della:pero defpues le ííguíeró pa
ra morir a lospícs de Ches íle,co<»
oieneafiber, baila la «inerte de-
xando fu haziehda de todo fu co*
racon, y teniendo va Chrtíto dos
dífcípalos Hamo tábieu a Saatria-
s*oy fan luán q aderet¿aua la red
1 5 para
MÉUí
— -
t ■
»34
VÏTÄ CHRlStíi
lüfquichqmri , vcanacafca aaqui-
flana hauífata íbqoi chaola fipi-
•tapfahuampnpfa auqnipfa hayta-
ísjna auquiífáarcatauiná.
7 Haquenacafea vea cota lae-
kharoaUekbataotíjfipífcatauína,
anquí tía vlljana amauirinaea^fu
rinacafcajvíupa collaaurinaca,a«'
llokhipajia auquíífafca , San -.Vé*
drona huampuparo raalufsí -
na, cota taypíthaeukhatauina, í-
iVpirinacafca lacathá ífnpapifca-
na,nia fcr.mo.na enkbaña tucuya*
cacica S.Pedrona taque chuyma-
pápi huapupahaytañataqni S,Pe
droro chaullaíipicama acaro apa
tama fatauina, Pedrofca -iya fafa
vtna manqhuer ó apantana: nia a-
pantatatica ílaqui allokha chau*
lia apfotaaina , allokhipána hua-
¿aro apfuñataqaifa Santiagona
huampupampí yanapafitauina S.
Pedrofca acá milagro vlljafsína,
ílaqui allokhAchaulla apfufsina,
bupanacafca maya aromafahani
maya chaulla fupaqúí tbaa muta
rifsina, hoaracufifina anquilíana
nayracatparo qnillpittafsina ali-
ttafsína arpattaísina; Tatay hiti»
c a quima nacha, michcanaafa hiti
caquima faqnita hcchakhtaratha
hua naa, h jnihuabumápi farana-
canahataqui huaquifl: ti fatauí*
na,fipanfca collana anquilïa Pe-
dro hani hakhfaráti , haní vcathá
qnkhufirntímapiamautha huma-
pí faranacaña,naraquipi y añapa-
mama caraifa chaulla catucacaca
bullía baquenacana almapa catu-
fsiua
parapefeár, y ellos llamados de
N S dexando al momento la red,
el barco, y aun a fu mií'mo padre
figuierqna &úeftro Señor.
7 Mucha gente fe auia jurado %
la ribera de aquel mar,q defeau á
ver a N.S. y -fíen do muchos los en
fermos q qyerian curar fe, entra»
do N.S enla>arca deS Pedro les
predico defde el mar,y los oyeres
oyandefde la rlbrra,y defpues de
acabado el fermó paraq S. Pedro
có todo fu corado defampar afe fu
barca le mando diziendo Echa tu
red a efte íado,y S. Pedro obede.
cisndo metióla dentro del agua y
defpues de metida luego saco mu
cho pefcado,ypOr fer mucho pa-
ra focarlo ala ribera o en íeco a-
yudofe déla barca de Santiago, y
$ Pedro viendo efte mílagro,por
auerfacado en vn momento mu-
cha cátidad de peleado, y ellos en
vna noche auieado paflfado mu-
cho frío fin cojer vn tan folo pef-
cado,efpantandofe y arrodillan*
dofe delawte de Chrifto,hnmillan
dofe,y abatiendofe dixo-Defuta-
te de mi Señor , o fino mándame
que yo me aparte de tí , porque
foy gran peccador,y no merezco
viuir en tu compañía, y diziendo
afsi:cl foberano feñor le refpódlo
No temas Pedro , no tomes pena
por elío, yo quiera viuir contigo
yo también te fauorezere paraq
pefeando las almas dclos b obres
las con<
CAPÍ. TV LO XIII.
Ij;
dina ,naro ha'ihfnyañamataqui
lataiiína-.fataíca íya Tatay faisU
na, Pedro, Ancíredtmpi, Dregóm-
pijIoanampiauquiiTaptothayoe
pa,buafnpanacapa ehaulU %ita<
naeapaaaquïpä Zebédeo futtníro
haytaisma,:taqaechicpa Caphar-
Haam fntíni marcaro maritapíf-
catauina: vcáfca coUana anqoíiTa
mayni fupayoná mantata haqtíe
hacayatauína. fupayofca auqniíTa
vllj atona Sátoy íafsína^chapicha
ña amahqatauinajáa^flafca ama-
qa'tma fúpayo fafsína amucaana,
biwiranacana,yaticca hacjntnaca-
na chapichaama fáta, michca cha
pjchatajhani haitftfñafotáqüí* V-
catfca San Pedrohá yohampána
vcaro matauina » vcafca phntti v
fu v fía ton a iqüinapánc cataoiná,
auqüiffafcä ílaquí kumarataaíauí
iia,kamarat'sínícavca rnatmíaii-
quifla fapp* firttitauína' , thanfca
CHtiafa íappataaÑai chorartaoma.
Nía hayppumárícafca vea vtato
; cunamana víuriríaca fupayoná
l malütahaque^aca rnapilea*
ta«ína,aüqaíflfáIefuCbt»f -x
to hacayitant faísina, aa •
quilla lea eäfq^ne cbica 3%.
paeollanaampatípa
na Hamcattafsi- •
naquihacay*
tauína.
las conciertas a mí, déla manera
que coges peleado, y díziendofé
lo , y el dízieiido aí>| fea Señor,
Pedro , Andws , Diegc*, y loan,
y Cnrifto hijo de Dios, dexariído
a Zebedeo fo padre fas barcos,y
redes todos juntos entraron ea
el pueblo de Gapharnanm, y allí
el íoberanoSeñ«ríi^ro?v^^>Q-,
bre endemoniado, y el Demonio
viendo a Nueftro Señor ,., quiío
honrarle diziendoleQfanóto,pe
ro Chrifto diz iendole Calla de-
monio le hizo -callarla raqoeno
fotros no hagamos calo querten
* donos honrar, o honradonos los
hombres 4« «nal yíott: péípnct
Fué* cafa dtla íoegra de fan Pe-
dro, la qualeftando enkrmatfe
calentura . , eftaua en í\i lecho, y
^eftr^ Sénior Jaego la íano > y
,fena íituip a N uefíro Señor bien»
y le.jdio bien de comef^ytodoio
que era meneíter, befpnes bazía
la tarde fueron a. aquella cafa co
do genero «de cníejpmos, y eú
¿ dementados ,efperand<> ,
v , ^««ftro Se¿¿r los
.,*>,/ : Canaria , el qual
.., ! / ¡fanoatodo*
junto scó
: i -¿ ■; ,-:.:,,,..--f0kv :.:
; íwente tocarlos
CQOÍqdíui- : ;
:" *:, tía mano*- /.
C Ah
H
G Al»?
— ■ - - _.
mmm
^r—
o1
VITA CttR ISTI.
CAP. XÏItl. I E SY CH r r s
to aaquUfa tbaaro ttarphumá
hífcanca ,pani fupayona malaca
liaque,hacayaeaea,Gerafeno ha-
qoeoaeáfcá aiiquiífaro > acá irra»
«pehátha maccaquíma hífcanca
ía tafea auquílía Capharnafi ;
«artarocutícancAjmay-
:bí vfuri hacayacäca
S.^atheofca Dio
faro hakhfauea
_ GavcatHáhúa
tZP'' \ .AtOÍti ,'.:V"
^ ÄQV E haquenaca ÏESW
JL HChroftd auquiffana v fariña*
f a ílaqui hacaya hacay&uípa ya j»
ïifsina, cauqaí to quería auquíiíi
manea caira mama vfurínaca hti-
i ap ifcatauina checana auqti iífa
hani katafa iqaittaapifcatauinti,
faatípanfa faattaf*iaa,vfttipaB-
Ta ,vc'ttaísina,vca fupá aaquilíaí-
Cá Dífcipulonacapa haaUafsina
«aya hoápnra iraneaacaaína Ga
Üíca marcachá Geraséo marcar o
macataha (aísina. Acá paya maf
caica vil<cfouqaílitanína t nía b»*
ampura roalqpanfcá hacchathaa
punTsina buampu haceufu haccü
«atanina, hacca toquerofa hacca
zoqrofa, qbuicbataquijararauí*
aa:checana auquüTana Diicípulo
nacpafa acá hama huapula anací
pana huccha bucchacaquikhata-
RÍna/attiftanihua hihoatähua fa
Üs¡Bai.aaquiffafca,vcapaclia i$ca-
tanina, tápana Dífcipulonacpaf-
«a á&hafiríViua.Tacay,yatíchiri-
ha/
CAP. Xlin. TRATA *>*
Cómo lela Chrifta N. S. mando
al viento que celafe >y de tomo
libro a dos endemonia do a , y di
como tos Gerafenos díxeró que
faliefe de fu tier ra>y diziendole*
Í0 f orno voiiiío al puebl o de
Gapharnaü,y de coma fa
no a vri enfermo, y con
uir ció äS. Mache o
Sr Math.Ca.S. S.Mar. f.
San Lucas. Cap. 8.
SAB 1E N DO to da la gent e 1 a s
macha s veze* q Xp o S'.N faoa
na en vn momento, los enfermos^
de todaspartes venían a el todo
genero de enfermos,/ nole dexa
aili quiera porvn breueefpaeio
repo fa r,l euátando fe íi el fe leu a w
taua ,y fentandofe íiel fe feataua
da a d a le gr á p ríe lía . P o r efo N ■ S,
llamando a lusdífcipulos hizo q
entrafé en va na ui o para de Gaii
leaMegarfealatierra<lelosGera
fenos:las quales dos tierras etta
en fréte vna de otra: Defpue* de
•traáo* en el naaioi leuácandote
vn grade vietO leuatauay furnia
el tiauio , y adaua de lado defuer-
te q verdaderamente los difeipa
los fe parará tamañitos por los
baybenes qdaua el nauío,dizieii
do el mar quiere húdirnos, ya be
raos llegado a puto q moriremos
y;en acjlla ocaftó N. S. dormía,/
fúsdiictpulosle defpertaron ,y
le dixeron: S.y macltronuellro
cíUíuoj
CAPITULO xim.
nr
hayhíuírijatíahuA yhuampuhua
fatttni >pakhtu hihanfna , cnnafa
laraquím*taea thaa t tarpu ñata*
qui iapircatauina:aitquiííafca fipa
na cuna hakblarata pifi chuyma-
nínaca naro checahua fitafnia,v-
caca bampi bakhíariri&ati;iia a>
can quí hana fafa fatauína -,faatta-
fnnlca rhaarojttarpbunia tbaa fa
fsina camachitAuina; thaafca an-
quí lía íipana>ilaqui ttarphutaui-
na,cotafca thaa ttarphupana ttar
p h u r a q u í n a , ma a fe a may a ch n a n
caísina hamaquí faattatauina ha
ampuiiquimiacafcaaca hama vil
jaiYina áchana anchapapi huara-
c ufipi fe a t a u i na • , h up a p a r a fa a n A
cha hacchahoa acá tatffa vllama
thaafca cotafa hnpana aropa ca*
tahua fafsinaraqui hnaracuGfsi-
na may ni may ni vüattataaini
maynifca may ni raqui»
2 Vraquero auquitfa mjnVupaf'
acamifa S.Matheo Euangelifta
(i hama , pañí fupayona malura
haquemna airqu illa lefu Chriflo-
ro hatanajvcanacafca amay a vta
thá mtítupifcatauina,v.CAucaísinf
ca baqnaca ancharaquí yáccachí
ritauina, cunafa cauquifa Harka-
r&inahacnririhama tucurapifsina
auqniía vlljaisinfca fupay o vea
haquenacana lacapathá arolita-
u in a ,1 efns Diofna y oepay >bu mi
cacutiacaraquipi>nanacarohaláv
taña kancha hua ttaqueftha, huma
hichatpacha haquenaca Díofaro
hakhí u vaiana, A acá ha qn acacb á
hiefuña amahuafsúica cea c«uchi
nácar©
citamos apunto de morir: el na*
uió quiere hundirfejéofa que mu
ramos, haz algún milagro paraq
cefeefte viento y temperad, y di
zieudofelo N.S.reípondio Que te ;
meys hombres de poco animo<fiv
creyefedesen mi no temeríadeis
eltando yo aquí , y lenahtandofe
mando al viento diziendo Aman
fate viento y áízeíndo efto N. S«
el viento luego fe amanfo,y amS
fandofearaanfofeftamM«iH el mar I
y parofecomo (i eftuuiera envnar *
efcudilla , y los que gouernaua»
el nauio fe admiraron ea grande
manera , y admirados deziaOj y fé
mirauan vnos a otros diziendtí }
Gran fenor es elle, mirad el vita IV
toy mar le obedece» A
i Y faltendo a tierra N. S.como
díse el Euangeliíta S. Matheo 11« *
gárófe dos €demoníados>los qtítf-'
les auían íaltdo de vnafepultura, ?
y mientras allí eftauá hazian mit '
c h ó m al a 1 a ge nte , q u i t a n d ó l e s ta '
do qnanto tenían y bolaiendofé ¡
les comocofarios, y vícdo a írf«.
Chrifto Nueftro Señor el demo-v
nío hablo por fu boca de aqüc-*
líos díziendoí lefus hijo de Dio*
Qjje tienes tuque ver con nofo*^
trosímuy^tór menead o'seftamas.v
porque defde luego connier leír
los hombres a Dios, Si quieren
eehárnos de aqueítos hombres;
A f danos
<T
VITA CHR ISTl,
ñañaro mantañahataqui .licencia
mt chanta fafsina, vcana huntf-
quiri ecucn't vlUchaataüi'nä. Vca
ccu:bina aychapafca Iqdionaca
bäni maríkerí taüinti * Iudionaca
tayptn^üírj Í 'uciüifa, ha qtíenaca-
qui mañkeritäuina; auquiílafca,
crucVïrO mantaha ítpana, iya fa-
Jaat iyafátafcá vsa ccuchinacaro
irtañtafsina cotaro halantafsina
ccuchmaca hïhuaraaracatauina.
VHama aca Sapayo ancha yaqcca
búa hanihaq yanccachaoapä hua
quinpanca haziendapiro tfphu
¡malí, marcäni haqnenácafca aca
yaayatiCsiua , ccuchinacpataqui
ancha quUhufipiícatauiua, auqnt
(Tana hutanipafca háni katafa hac
cuptfcatauintí : Hallira ccuchina-
ca- tttcuyaraqaeiTafpana fafsiná ,
AuquUTaro mayhi haqüe qh uita-
/tauina, farama tunca hamppatí-
fchaha maccaquipha hani acá mar
cancphant í, taque haquenaca hua
htljp a aqaro haitípáñaihakhfarirar-
fina: qTiUítafca, Auqáiííaro hifta-
itiahua fafsinaUtaroatauina; ata-
taatafcalera Ghriftó auqntíTa Cá
pharnaum marcaro cutikhataui*
na: vcanfca haqueiiaqaro collana
arop* eukhatauínajvfurínaca ha'
cayatauina;
$ Maya vrufca mayatemploro
allo'iha Efcríbanaca,Pharifeona-
ca,ainauttanaca taritafip'ifcataui-
iia,auquiíTana aropa ifápirí: vea-
nacafca auquilía ancha arouípa-
ha, marcamarcathá tíutapífcata-
íaina,milagro lariri,arofiri vllja-
niha
áanoslicécía para que entremos
en aquellos puercos, y diziendo-
lelo, le ttioftraro lospnercos qne
eftanan pacíédo allí: V ios Indios
no común carne de puerco, j'ola-
mence folian comeria los Genti-
tiles que eftauan entre los ludios
y queriédo entrar en los puercos
N. S. les dio liceneia,y auida, en-
trado en aquellos puercos y arro
jandole encimar los mataron a
todos Mirad el Demonio es muy
maligno, no pudíendo dañar aios
hombres desfoga la ira en fu ha-
zíenda: y fauiendo efto la gente
de aquella tíerra;Jcomo fe entrif»
tecierón [por la perdida de fus pu
ercos,no b'merpo cafo alguno de
la venida de N*S.,antes para qno
les acabaíTe de matar fus puercos
le embiarón vn menfager o diz í é -
., dple,Ve dile que le rogamos en-
carecidáméteque fe vaya y no <f
te en eftatierra,porque eon fu ve-
nida toda la gente elU amedrenta
da? y el menfajero lo dixoa N.S.
y diziendofeio Nueftro Señor fe
boluío al pueblo de Capharnaum
donde predico fu díuina palabra
a la gente,y fanó a los enfermos.
5 Iuntaronfe vndia muchos Ef
criuas y Pharifeos y Letrados de
la Ley cnlaSynagogaparaoyr fu
palabra,y corríédo la fama de N.
Señor,veniáaeí de todos los pne
blos diziendo, iremos a verle ha-
2cr milagros y hablar: y N.Scñor
te»
«.
CAPITVLO XIIII.
n*
n i h a U <*s i n a : A ií q tví iía fe a v c a n a -
Cafo eukhatariín'a- eitkhepäfca pa
fi haque mayni cuiüpítja ccarcca
tiri cailaranatauinst : haque vea
vtana chhnchupalca kaakhtatipaí
ca,vta patkhappiaiafsina arsejuif-
U nay r acatar o húayttintata aína
AuquilTafca taque chuymampica
1Unipana,nayräcatpar.o vllafiña-
taquífa vta ppiyipana, haquena-
caía llaqujpaaííina vtathá huay-
ttintípana vfuriro huahuaí hocha
nácama pampacíiatahua,hani pa-
ya choymamti fataiiína,Pharifeo
nacaíca fipana,áncha yáneca chuy
maní ca nca fsíria, Au qtii íía man -
qhue cnuymapaná Rumipifcatauí
na, piofmancahua aropanti, aro
huakhlli; camifapfhaqueea may-
ni haquena hochapa pampachaf*
pa< Diofaquipí pipachañataqui-
ca cchamaní fapifcatauína:Auqni
ífa lefa Chriftoica máquhe chuy-
mapana ppítnifinipa yatifsína ,
vlljalinaraqnt^canacaro: ennapí
hnmanaca manqhus thiiymama-
na ppituifipifcata : naa toqqthaí
cunapi ácana vtljata hnmanaca
haya haka amkhahnamataquí'í a-
tamíta acá haqaero hoehanaca-
mapampachatahuafañati hamka
qui luraña? michca maya arona-
quí knmarataafsuia,vtamafo ma
cama fañaeha?látaüina:faffínfca
acá naquero hochanacama parn-
pachatahua fañapi hamka quí lar a
ña, porque paña hani pampachí*
rjanfa,hanípí qhuítíra hanihna pí
p achatati firiquiti; na a bicha acá
naquero
1 e 5 pr e d íc o : y p í e di can do qu a t 1 o
hombres lepufieron delante vn
páralitico,y eftandola cala llena
y ateftada degente,horadando el
texado le defcolgaron delante de
Iefu Xpo,cl qualpor auefietrajr-
do con todo iu corado,/ «per ho
radado la cafa pata que parc^ief*
fe en Iu prefenciajy auerle defeoí
gado del techo, con grande cera-
pafsíon y piedad díxb al enfermo
Hijo tus peccadosteíbn perdona
dos, no tengas duda : y diziesdo
efto los Pbariíeo* por /fer hóbret
de mala s ent r a ñ as , mu r m ur a r oh
en fus coraciones,de N. S. y dixe-
"rórt: efte blasfema contra Dios,y
habla peruerfamlte, como vn ho
bre a nía de tener poder para per-
donar los péceádoi de otro hon
breí Dios fólo tiene poder para
perdonarlos: Pero Ieíu Xpo N.S.
fabiendo y viendo lo que aqué-
llos penfanan dentro de fus cora-
(¿onesJes dixo: Que es lo que pe-
íais de mí dentro die vueftros co-
razones? Que eslp que aneis vif»
to aquíí para que penfeis todas ef
fas cofas< Qual es mas facil,el de
zir por ventura a efte hombre,tos
p ecca dos t e í q u p e r d o n a d o $ t. o í a
nanandole con vna fola palabra
dezirle Vet« a tu cafa*: Querien-
do dezir, Mas fácil esdezír a efte.
hombre tus pecados té fon perdo
nados: porque fi dixera yo agora
á -efte
i
I40
VITA CHRISTI;
naquero íquiñama apkhamfitVi-
iiaknmarapachavtamaromacca-
mabiína: fipanfcahani vcacama
kumaratafpana,vcafca naa taq -
pt larühuaaliríqui , karíroraqu»
«aturíqui; vcafupa,humanacana,
émpi ácana cchamapaca acá pa-
cjwiltiqüiri baquenacana hocha-
pa pámpachañataquí huquihua,
1añamataquí,a(,ayaa ehecaro ca
t mí a ró at a qo i . N a a h ich a h n m ana
«a thaathá acá haque hacayaha fa
fsina, vfofíro: €hay vfuri íaatta
ma, íqoíiVama apkharuskhafsína
Vtamaró maccama fatáaina: fipaf
ca ilaqüi vfuri naque faattafsina,
íqtiiñapa apkharuskhafsínavtpa-
ro maccataoinas haque vea vtana
phüca canquipanfea cchamacama
miítutauina : bamkanchafaraqni
vtpa manca farataaina: pakhta v-
fu huafitaraqní catutafpana, hani
leía Chriltona fauipacamaluripa
na falsinahamachana.
4 Acá milagro fefu Chrifto aa
qa'JÍTa checa Diofna yoepaísinapi
Turana, quiqui ccharaapampihua
hocha pampachi fañataqui: lefa
Chrillo auqaiíla hani Dioíafpana
vcafca haaipí Dios vea milagro
Inrañjtaqui yanapificanü ampi
Diofna yoepahua faañapataquí
Dioíapüla hanihua kari aro che
cahaa fañataqueca milagro lura-
mí firiquitihani íaóapata buaqui
fitiqHuitiíathpa huaquilihua Di
olna íaípa,vcafca haccha hocha-
piDioí manca lurïrqui , vcafupa
milagro larafsina checa Dios ha-
a efte hombre, tomando se a e tas
tu lecho vete a tu cafa todo bue-
no y fano,y dizíendofelo no fana
ra perfecta mente, en tal cafo to-
dos borlaran de mi y me tuuíera
por mentiroíó: Por ello puraque
vofotros digáis afsi e», qerte tie-
ne poder en la tierra para perdo-
nar lospcccados de los hombres,
y tengáis eíto por verdad: yo ago
ra en vueítra prefencia queriendo
íanar a efté hombre, dixo al entVf
roo: Ola enfermo leuantate, y to
mado acuellas tn lecho vete ata
cafa: y dizíendofelo luego al no
mentó leuantandofe y tomado a*
cueilas fu lecho fe fue a f n cafa , y
concitar ¿lena de gente falio por
fuerza, y a priefá fe fue a fu cafa,
diziédo, cofa que la enfermedad
rae coja otra verpomohazer có
forme a las palabras de Chrilto.
4 Efte milagro hizo Iefu Xpo
N. S. íiendo hijo de Dios, paraq
confeflailen q con fu poder per do
na lospeccados deloshobres.fi le
fu Xpo no fuera Dios, en ningu-
jti manera para confirmación de
que era hijo de Dios, Dios Je hu*
oiera ayudado para que hiziefle
aquel milagro: Porque Dios no
dixeraque hizieííe milagros, pa-
ra que la mentira fuefle tenida
por verdad, ni puede dezírlo: y
quien dixeraque DI O S puede
dezír ello, gran crimen cometie*
ra contra Dios: Por ello haziédo
efte uiilagfüjhizolocomo Dios,
yChritU
CÁPITVLO XÏU.
'4*
ma h ü& ! u ra n a : Snp ay o fea AuqU i
fía huparo checa Diofabna faña-
taqui ,m'il agro luripanfa, hant ha-
murpaatauíi)ci,paña Iefú Chríltp
.Auquilfana, Dios cancañapa yati
rmaquí cena yanafsinía. Vcapa-
chafc3 Dios baní yatiñapataquí
hamarp&añapa ccharoacaqnipaya
tau¡na,ifina banaquipafsinahama
hanaquipana: vea haquenacafca>
Áuquífla vfuri. ííaqui hs cav ¡pa-
na, huaracuíjfsína,lacafa chuy ma
fa cha a mapífcataujna, ccaccar-
ttataquí vtcapífckhanai Píos an-
c h a r a qu i ha m pp a t ip i fea tauína
hneca echa nía haqquero chara
uipsthá haníhüa cauqninfa acá
hama vlljat tí fsnífcaraquítauin¡i
5 Vca'vtatha mtí1ukhariír¿fca
áca collana Auquiííá Diofna yoc
pa lefu Chriilo maya calle faraca
fsina,maya Reyana tafapa cobra
ui vtana, mayni bochalchtaara ha
que Matheo futint, tafaeobraca-
Uiana,tafakuticaroana vlljatau't-
na:IuílionacAÍca vea cafa payachu
ymápi charapifquirüauina, libré
baque, Diofna amahuatpa ecuyat
pa cácafsina .Amautta letradona
cafa acá yaatha yaneca apanaakh
tiritaiiína. Hanípi churañati, faf-
fina: hacapafea churañapí faísi-
na,hí!amaneafca haníhua chura-
fivtijcharaafiísinlca cchaiijacama
aparafsína hamaehihua,hani ka-
taiazonanspibua chura&fí fapífij
ritaQÍna,v6acobracaraananaf af-
ea hani mokhfa chaymarapíqui
cobrer itauíntí, maafca ancha yaa
caxliA
y£hri(to auqoe hizo el milagro
para que le confeflaífen por Dio*
el Demonto no lo entendiOjaoníl
procuraua todo lp.pofitb.le para
faber el íer deDíoe3o laditttnda<l
de Xpo , y entonces le efeurecíó
el entendimiento D¡os,para 2j| no
lo fup i e íf e , y e m b o I o i o fe 1 e e am o
con vn paño: y aquella gente por
aucr fañado Chrifto al enferai©
admírandofe eílaua atónita, y tfr
tana efpantada,y alabaua sjuebp
a Dios por aner dado a los hom-
bres tanto poder, y también de*
zian,en parte ninguna del munde
hemos vitfp tal cofa» •
y Saliendo IefuGhrifto Nuefr
•tro Señor hijo de Dios, de aque-
Ua cafa ,y paflando por vna calle,
vio en vna cafa>donde fe cobran^
los tributos delRey,a vn grand*.
peceádor por nombre Mathep,cg¡
orador délos tributós,y que mo-
lettauaa la gente por cobrarlos,
y los ludios de mala gana los pa
gaoan,porfer gente libre,efcogí-
da y amada de Dios, y ¡os fabiot
y letrados porfianan mucho acér
€adeílo,dtziendo que no fe deui$
pagar,y dizíédo otros q deaia pa
garle, la mayor parte dezia qnt»
denla darfe,y q haziendofelo dar
era quitarlo por ruerna; y dezíai*
íj por ninguna raz^haziáq fe ip
pagaífen,y aillos cobradores no
«.pbrasiÄpor saodo bládo?íjno cq
matoi
14»
VITA CHKISTI.
ccachafa, hachaafa, kafaafaco*
brerítauina, vea layco cobreriria
cancana lunrata hochakhtara fu-
títtaapífquirítauína, Mache ofea
vcanacana maynipatauina, cami-
(a. mavni Simeón Metaphrafte fu-
t'in'í hifquihamafa, taque cobreri
náCana hilariecupatauíria.San Luí
fas Euangelíllafca fi, lefu Chrif'
to Auquifamna,hauiarqúita faf-
finaqut San Matheo arcaaíjtiáí-
na, arcañataquifea San Matheo
niá AuqmtTananayrapana vllatta
ta,taquev-tanacpá taque Reyana
hóchánacapa, libronacapa,coll-
qu?pa haytafsma A «quilla arca*
taaina ilaquí: DíosccuyapayricS
quipana , afiro hama cahuafuna
yan-ca canea napa , bocha ccapa-
cacha fantoro tucúfsina, kañókh-
tarathá llumpacaro tucúfsina ,
ccana Iniitatathá Apoftol tncufsi
na, Apuna eollquepa quellqnerit
fca,auqníííana farauípa quellque
ritacnísínajEuangeliftafsina, Au
qoilVaia vtparo mankerí írpataui
na,mokhfa arompi,Publicano ho
chakhtaranacafca hauifaraquita-
uina, lefu Cbrifto Diolaro hakk-
fuyani taque chscaquí hakhfufa-
na , Dioía fíruífna tafsina. Phari
feonacafca AuquiiVa hochakhta-
rampi mankerí vlljafsina ancha
(cumipUcataúína,ancha ya ucear o
catup'tfcatauina: Auquíll'ana díf*
cípulonacparofa, vllama ratania,
baniti hochakhtarampi mankaf-
lina ccakhfifi faptfcatauina Auqut
(Talca fauipa yatif«ína:coilacama
nanaca
malos tratamientos, y con lagri*
más y gemidos deb gente: por ef
ta canfa a boca llena lia maná de
ladrones y peccadores a los que
tenían officio de cobrar los tale»
tributos, y Matheo era vno de*
llosiy como lo dize Simeón Me
taphra(les,erá la cabeca delios,y
San Lucas Euangelitla díze q le-
fu Chriíto con folo deztr a Ma-
theo, Ven y íigueme, hizo que le
(¡guille, y para fegaírle, deijpaes
de mirado con los ojos de ühríf-
to Nuejíró Senor,dexando todas
fu s cala s, t o d o s 1 o s n e¿ o c i o s d el
Key,los libros y todo fu dinero;
fe fué luego en pos de Chrífto.ha
ziendole Dios miferícordía,dcf»
nudofe como culebra de toda fu
rtiyndadí depeecador boluiendo
fe Santo :'de fucifsimo,lí<T)pífsimo
de publico ladrón Apottól: de ef
eriuano que era d« los tributos
del Rey.Hilloriador déla vida de
lefu ChrilWy fu Euangel«lh,y He
uole a comer a fu cafa con muy
correfes palabras, y combido ra-
bien a los publícanos y peccado-
res,para que lefu Chriíto los có-
iiirtieíTe,deífeando q todos a vna
fe boluieíTen a Dios y lefíruieflen
pero los lJharifeos viedo que co-
mía con los peecodores , mucho
lo murmuránan y tenia por cofa
mala, y dezian a fus difcipulos, y
como vueftro Maeltro no fe auer
guenc^a comiendo con lospecca-
doresí Yfauiendo Chrífto lo que
murmurauaa dixo; El medico
ful*
C APITVLO XIIH.
»4,
qanaca vfuríqníhnacoHirí , hani
hua vfuri collspachana kumara
haqaecoltiriti; hamaraquipi naa
Dios anquiha hochani haquena*
caro qhnitanito: vcalaycopi naa
hochakhtaaranacampt mankatha
aroftha,aImapacollatha,kumara
ísina.hochanifafsína auquiha fir-
ujñataqut,fatauina.
folamente a los enfermos car a, y
no en lagar délos enfermos cara
alosfanós: de la mifma manera
mí Padre Eterno me ha embiado
a los pcccadores, por efFo yo co-
mo con ellos, y trato con ellos, y
curo fas almas, para que Canos y
jultíficadosfirua a mi Eterno Pa-
dre.
CAP.XV. lESVCH RlS-
to Anquiflfa, Iayróíutínina doze
Ha pachapa hihuatathá hacatata
•canea, mayni v>Iaq hJsket'trp-
ri marmi kumaraacacanca Pañí
hoyecu vi.litataacáCa.Mayni ccar
ccaríía vfuri moroco hacaya can-
ea vma cotana tbaanquiri,
veatfca maya eolio pat-
kbaro miftnfsina co-
lláa fermona fer
monacäca y
cacha lina
arofi.
co
pSV CHRISTO Auqoítfa
■*allokhapi arofitanina, collona
aro cam¿., Pharifeonacana,Efsri-
uanacana yaneca chuymanm^ca-
na,hochakhtarana«ampí arofiuí-
thá mankauíthákumita: Collaca-
mananacaca vfuri eol/apschana,
hanípí kamara haqoe colItrítí:ma
afea vfuríqaípi colliri fafsínfea:
homanacaca apufnacañamaqut -
hua hochauífa hothauífa haccafa
ita«ia,hochaaífatahaa fafsina llu
Haca
C A P,XV. TR ATA DE
como Nueitrb Señor Iefu Chrillo
refucito a vna donzella hija de
íayro, ydecomofano a vna mu-
ge r que tenia rlaxo defangre:y de
como dio vifta ä dos ciegos,y fa-
no al paralitico qae eííraua
aguardando en la Ptcína,
i?3 J r ti i
y de como labiendo
al mote hizo va
íermon muy
ñora-
ble.
S. Mat. 9«S.Mar.2.S.Lae ; S.Io.c
TE SV CHRISTO N.S ha-
-*b!o muchas cofas todas muy ex
relentes , fiendo murmurado de
los Pbafifeos, délos Eícriuas, y
de gente ruyn.por aner comido y
tratado con los peccaáores, y di*
ziendo: los médicos no fueíen ctf
rar al hombre faao en lugar de!q
efta enfermojlino enran folamftf
alecfermo.-quífo dezir, Vuertra
fola foberuia os hazetenerpor
julios j dízieiidoos; juftos <oys ,
fien cío
44
V1T Ä c'hrist r.
lätama shechakfctsfa canquimä
a f; humanaeana huehakheftraro
iatuainacamafca alittiri haq can
eafsina .Äinpi hochakhtaratha -
tiaa fapïfqni: fipanfca na hupana
c api mokhfa aroftha,alakhpacba-
ftha hochakhtaaranaca coüirt bür
tafsina fatautnajfïpanfca vcanaca
arofiha arofiha -hifqairi>Iacapfa a
mucaatauina, anqoifla knmifiafa
liakhfara.pifcatauina»yancca chuy
maní cancaísínf6a,paña AuqnílTa
h a n tk u mí Í s tn fa A u q n í Han á ai le i -
pnlonacpa knraiña callarapifcaca
iima/,aeanacahanihna ayuna yatí
.pífquiti, loananadífcípulonacpa
cuchahua ancha ayunirinacaca fa
fsina: Auquiííafca íipana,chay ha
nifapifcätkhani hicha ayunafsín-
fa mit.hamaraqulquihua ayuna
ca yatiní>v.llaquivlíahata,cnnafa
yatiraqquinihua acá yaatfca alio
fcharaquí yatichatauína : yatich-
qu i p a n fe a ,m a y ni c e mpl o c a i m a na
na hilancupa 'la/ro ííítím , an-
cha Uaquififa, ancha phuttfifa Aa
quíífaro hakarapítauína: phuchfi-
pa nia híuirija vtparó haytahuaf
ftna,hakarapifsinfca:Tátay tunca
tunca h a mppatkh amaina, hma- v-
taha vltamrapiquita-phuchaha-
hita ancha yaneca, hVna ampara-
mana aakhatafsína hacahamrapi
tahata<atauina,lefu Chullo Au
uuiííafca iyaíafsina difcipulonac-
pampí tanta matauina i hma ha-
quelca cauquiqui arcatauma chi-
llquenocaúa vraquefa hamchu-
a- Vea
fiendo pescadores os engañan.* pé
fo tos que vofoerosteneispor p«
cadores fíendo humildes dizen,
afsí e9,pecadores fomos,y por co
feífarloaísi leshablocon amor,
auiendoyenido del cielo a curar
lospeccadores: Y diziendo eíto
ellos pulieron fitencio a fus bocas
muy ganólas de hablar, y fe rece-
lauande murmurar contra Chril
to.perofiendohomb.res.de malas
en ti: aña s,aunquenómurruurauá
contra el, comentaron a rnurmu*
' rar contra fus dífeípnlos$eftos no
faben que es ayunar , foto los dii*
cipnlos de loan fon grandes aya*
nadores: y diziendo efto Nneftro
Señor les dixo;Ola no digáis elfo
porque (i agora no ayunan cada
día,fabran ayunar, y vofotros lo
vereí*,y a todo fe acoftumtrará,
y acercadefto enfeño muchas co
las; y erando en efta platica, ci
principal de la Syna^oeapor no-
■brelayro,llegofe'a Ieïii Chrifto
Con grande dolor y trilleza, por
auer deseado a fu hija en cafa mn*
cercana a la muerte, y llegado di
xo,Señor encarecidamete térra
go ve a vífsicar a mi cala, mi hija
ella muy malaxarnos que peníé*
dolé la mano fobre fu eabccq, c'ar
me le has perfecta fanidad-y !ená
Chriílo Nueftro Señor íondccérjj
diendo con el fue alb. nvutat -li-
te con fus difcipulos , / ínSnitqi
del vulgo le figuicro:: ¿Ir, darle m
mi ie caminar ni cshar el pr.Üo.
a Ala
■■■H
CAPITVLO' XV.
% Vea pacha vea marcan* mayni
vílaqut hiskeri marmí ancha vfu-
rihucaíauina,tuncapaant nurav
fufsina collacamana nacaro,haea
hacha fafsina,haziendapataqque
gaftafina churafsína , collauithä
pagarífsína, acá marmiíca 1ESV
Chritto AuquilTana Iayrona vtpa
ro mañapa yatifsina, mayacalli*
tbá vllalitauina;Chuymápanfca 'fi
pana pu'np i llaaicattafiaaquíhua
kumarataha fatauina : lampa ca«
roapiuívea mfirmífca,AuqttííTa ía
ripana , id patnpa llamcatratauí-
na; llamcattaísinfca ilaquikuma»
ratatauina: anquílfaíca hacuquip
taf$ína,qhuicillamcattito facaui
na,fipálca taque hanihua hanihua
tata y íapifcatauina, San Pedrt i-
ca hacapa difcipulonacampi: yati
chiríhay camifapí acá husca haq
faratafsinca , ma y ninfa mayni nía
vnukhtaata a,chiUqucnocaha fa»
ni mar ola , chíHquenoquepanea ,
qhuiti ifjha catutti híltaí fapdca-
tauina: Anquí (Tafea íípana, catu-
ca cacuttapinihua íliha,catuttatí-
ca yanapihuacatuteiri haqae , fa
canina Mayni vfuríp'i ííiba catu-
ttalioaqui-líumrati lirihama. Nia
latatfca, vea marmi Auquílíanay
tacataro laattalsína , ccarccanfa
áuquitfana cayapa hamppatítaui
. iia,vfuuipaccanacharaquitauina,
auquiflana ífipa j cuna chuy mápi
klia catuetach na, vea ícanachara
quitauina , kumaratau''pa at;-.ma -
rao/-? nina :lefu Carita) auqlTalca
k snoábla^ macaUkhamaphüdiay,
waro
2 Ala.fazon en aquel pueblo a*
uia vna muger muy enferma de
fiux^ de fangre,y auiédolo crtado
doze años, «nía gallado en medí-
cos,y dadolestoda fu hazíédn pil
gandules por la cura, con alguna
elperan^a de lanarjefta muger fu»
uíendo que Nueítro Señor ina a
cafa de layro le aguardo en vna
Calie^y dezia en fu «orácon: Con
iblo tocar la orilla de lu ropa co
brarefalud , y afsi comoloauía
penfado aquella muger .pallando
por alia Chrifto , tocóle la orilla
de fu ropa,y tocándole luego que
do lana: y Chriiio voluíendo el
roltro dixo Quien mehatocadoí
y diziendolo todas refpondicf oír-
no,no fcñor nadie te ha tocado^f
San Pedro guatamente con otro»
difcipulos díxeronj Maeftro pa-
gando agora canta genite y rempa
jado de vnos y de otros,y poníea
do el píe donde tu vasa ponerlo»
como dizes' Quien liatoeadú mí
ropii y diziendoefto los Apofto
les,ChtíítorelpoadioSínfalta al
gano ha tocado mí ropa, y toca-
da aprovechado ha al que la toco
conio quien dize: Vn enfermo co
tocar mi ropa ha fañado: y a nica
do dicho eíto, aquella tnuger po-
poníendofe delante de N.S.y eeai
blando befo lospies de CíM,títa,y
daclaro ÍUtfnferraedad,y a que Ha
también aaia tocado fu veííi Jura
v lafalud q auía cobrado: y Xpo
ledixo:vete en paz hija la fe q <*n
K ¿ninas
i4« VITA CHRÏSTI.
na¡ro cbecahsa fauimahua bufen
tania hlchatccurukrfmaraquïhua
faranacafckhahata fataoina.
% Hil'qnípanfca layroroniahua
phnchatnaca hioi,cafi laabua Iefu
; Cbriftb AuquiiTa cariyri£t* Tata
uina , mayní qhiiifa: fipanfca su-
aoiiïa läyrord» hifcanra {ama*ha-
ni cbuyma hisfcahoaäti* haní ha-
;kbÍ3ramti,phuchamtvhaeaquini«.
hna , huma haoaáraplqtmaípa fi>
m 5 c a,fa t a u 'tna : V r p a r o p u r i n a ,p a
rilsïnfca ,taqqoe apañanacpa ha*
c h i r i : v ! ! | a t a u í n a , I ay r o n a p hu e b '
pa hihtHaitha: hachipasiica anqui
'fía hauí hachísptfcamtí hsttibua a
tá dó^eUaca hiuiti, iqnícaquihua
■fátauína; fafsinfca haní haquena-
ca iquighquif isa hamahua iqial ía
táuinti maaíca vcabaroa árofirif-
f-naqn¿ iquiq.hoa tata crina, hihua-
tá donzella maalca hamhaquí hit |i
hac- tataakhaba fafsína ñamara-
qm iqa'tjaquihua (iritaiiina S La>
zírotía úraqiiiqnitauínpi Apof-
toieínuparOjCamifa San loan E>
nangeliftaíi hama,amtpofa Láza-
ro iqníbua fafsina , Lázaro hih ua
típanatVcanquirinacaica híhuata
Sqoiquihua (ipana , taque huaná
türapífcana,laropaní'ca, auquiiía
taque anfuufstnaíamayaria auqut
pampi taycpampi,Quiuifa difcipii
iopa Pedrópí.DíegoínpijIoanatn
piqui pífcacbipaqii hauifataaí-
nahauifafsinícaamayana ampara
pa catolnna , Talitacumifaruta-
B» fafsina aroteatauina Talitaf-
sa mi ni illa (Papachan* fidonzella
humara
mi has tenido teha fsm>r<eicl.o,y
hecho merced ,de aquí adeUntey i
uiras có falud y fin efa éfermedad
3 Eftandodiziendo efto,vn me
fajero dio la nneoa a Iayro dizjé
do tu hija ya es muerta, fin pr ue
cho harás qlefuxpofe can fe: Pe-
ro le fu xpo N.S.dixo a Iayro. Je
xalo dezir,no defeofíes, no temas
tn-hija viuira,por el de fleo qhas
tenido qyo le de fallid; liego a fo
caía , y vio qcodos fus parientes
eftauan llorado por la muerte de
la hija de Iayro: y Chritto les di-
xo No llo.re-i.s,porq ella donzelía
ño es muerta., fino efta durrnitn Jo
y no qüifó dezir ella durmiendo,
como las perfouas q duermen: fi-
no que teniendo co (tambre de ha
Mar de aquella fuerte , díxo que
la ddnzellá muerta eftaua durmié
do y también porq teniédo deter
minado de reíucitarla luego , di*
xó que eftaua durmiédo,y lomif»
mo dixo a los Apollóles de S. La
¿aro como lo refiere el Euangelif
ta S loan: q c6 auer muerto ya di
xo:t»Í'iieltro amigo Lázaro dner-
melos q aUi eltauan,como Chrif
to dixelíe, que !a que era muerta
eftaua durmtendo,todos hízieró
burla dello:Pero Chrifto manda-
do falir a tedos,llamo lulamente
aí padre y ala madre déla difunta
y fus tres d»tcipulos Pedro, Die-
go, y loan, a lolcs ellos cinco, y
tomando la mano déla diforra ¡e
rianto laboz díziendo Talita cu
mi( que quiere dczir Donzel a )
mandóte
^■HSP
CÄPÏTVLO XV.
147
fc o maro h n a h i fma ,fä r ut ama batn
kaqui h*ca fatama fapacban<|hua,
fipanfca, lefu Chrïfto ,Áuquiflana
a ropa ifapafsmfeajílaqui feihnata
Donzella far utatauina , vta tay pi
fa lar anacatatjinajauqnipafca ta-
y cp afca,fa r 3 nackh epanajaneh a cu
fifitauina : haccapa haquenacafca
huafacülitauina: Vca dozellafca
tunca paani maranitauina,manka
churaatauína:mílagrovlIjírínaca
rofca aca cotUna Auquiíía? bani
qhuitirofa vlljauiroa atamahata-
ti' íatauina: Anquíífanacunalura
uinacpafca;paña auquíífa fipanfa
«auqnitfa ifapafiritaiüna: Nía v»
Catatatfca auquíífaro pañí huiccu
raqui, Tátay vllitatiyta fafsina
hakaranatauina , lïpanfa acarha
nayra atamita,shuyma;mana aca
nayraha vHitataaplninihua fifta
ttfhamcha^fäfsinabifquittataui-
na : vea huyceunacafca hífama-
huatatay fapileanajfipanfca aud-
fía faüimat-há vlljama fatauína:fi'
panfca ilaqui vílitatatauina. Nía
nayranikhepanfca,ham qbuítiro-
la aca milagro Atamahatati ama»
caquima fafsina eukhatauína.
4 Vcaríca Capharnaü marcathä
Ieruíalen marcaro Pafenri tnata-
uina : vca marca taypiñfca maya
cotatiatauínarnna , vea thaanfea
phifea vtaraquííauínamna vfurí*
nacamna vcanqüirinfca , cotana»
rofea camilaS /loan Euangelífta
li hama mayni Angelanina alakh-
pachathá hútaísina vma vnukh v»
imkhtñauirina nía vnukhtatatfca
cauquí
mandóte que te leñantes, es a la
besr que luego refucites,y mandan
doí>#lo>obeáedendo y oyendo la
palabra de!X;po N-S.al momento
U'4o.nzeJta«iM,^ert>a¿fe leuanto , y
an d uso pof sea ía >y cam in ando co
^no de antesí Elpadre y la madre
fe regocijaron en gr an manera, y
los otros fe marauiílar on¡jy la dó
zella erado doze años* Y mando
darlede co mer , y mando tanabié
alosque auiä viíloel milagro di
zíendo:No diréis a nadie lo que a
ueís vifto¿pero aonqlo miñdauÄ
todas fus o br ss y mi lagf o s fe pu -
blicaoan en todas partes. Defpáes
defto fe Uegaró a Xpo dos ciegos
pidiendo que les diefe vifta, y pu
diendoiela lespreguntodizíendo
Dezídme vofotros primero eréis
en mi,o no dentro de vueílros co
ra^onesjdízíendo fin falta ningu-
na nos data viíh<refpondíeró los
ciegos Si Señor>ccfianza tenenKJS
en tí^y N.3 les díxo Seguvueíka
fe cobrad vifta,y luego a! momea
to viere y cobrada la vifta y teníe
úo ya ojos/Chrifto les dixo qué a
nadie con t a fen e fte m A agro . i
4 Defpuesdeílojdeí pueblo de
Cápharnaum fueron a letníkleii
atenerlapafqua,y détro del pise
blo auía va eftanque , y aili junto
cinco portales donde eítaüa'n los
enfermos:y comodizeel Euange
lifta S. loan vn ángel -'q-ne venia
del cíelo folia menear el ñgi\a}y
defpues de meneada , el primer-
K % enfermo
M* VITA CHRISTI.
cauqaïchapi vfurikha nayra' vea el primer enfermó que fe arroja-
cotanaro halantachí , vea cana ir Ua en eleftanqal momento fana-
futía ilaqui baquiritauinarvea fu- ua deqaalquiera éfermedad.por
pavea cotana thaaro veaphílca efo auian heeho aqllos cinco por
vta vtacliapílcarauina, Angelaf- tales caue el clUnq,v el Ángel no
ca haniraqui chimputaroqui puri folia venir a tiempo determinado
ftcauintí; maafca cunapachafa pu y feñalado: fino que a todo tiépo
folia venir, y llamauan al eftancj
:unapacnaia p
fipíniqairitauína : cotañana iu-
tipafca Probatica Pífcina fapif-
qneritauma: Jefa Chrifto Anquí-
fïafca vcaro pnrína,purifsjnfca v-
furinaca vlijatanína, vea taypínf'
eamayni quítnfa tunca quimfacal
icnimara ancha vfuri vlljana,vÜ
jafsmfcakumara cancana amauta
tHhankha^fana,f3 tafea anehahna
a m a u t h a ,h an i am ahu afs inca han i
pi hueca mará ácana traq^efi^iel:•
tijhacaca níabua hackhericlha ma
afea moroeofsína cchamauifafsi'
raraqui bani hamka cotanaro ma
luñaha huaqnífiti , maluha finan
Probatica picina Llego alJi lelu
ChrinSo NLS..y miro a los erermoa
en medio delosqualesvioa vn en
fermo que lo auia fido treynta y
ocho años,y6v'tédole le díxorquie
res fer fanuío no^ií fpondío el en
fermo Macho -l ó defleo , fino lo
defleara no himiera padecido ao
tantos años, y yabauicra fanador
pero como (oy tullido y fin fuer-
zas no puedo e:vtrar depredo en
el eftanquc:porq qneriédo entrar
fes que tienen pies, y pueden an*
dar luego fe adelantan primeroq
pilla cayaninacahua ilaqui llalli yo defpues qucel Angela menéa-
te Angelana vnukhtaatathá fata do el aguardixole lefu xpo; Leua
nina vcavfuri:lefuxpo Auquiflaf rate y vete a tu cafa, tomando tu
ca fipana,faattama íquiñama ap
kharuíkhafsina maccama fataui-
tta.fipanlca ilaqui kumara tncuta-
cinafaattafsina íquiñapa apkha-
ruskhaísinamaecatauína vea vruí
caSauadotau»na,judionacafcaSa
uadonaca fieftirítauina, Domin-
goquica hiuflanacanfa hamahu
lecho acuellas: con eftas palabras
luego fe torno bueno y fano^leua
tandofe y tomado fu lecho acuet"
tas fe fue a fucafa:y aquel dia era
Sanado en que los ludios bazían
fu fielíaporq la domingo, o fief-
ta dellos era el Sauado,como no-
eftra fiefta es el Domingo: y en el
panacaua Domíngopa Sauadota- . fe dia de Sanado Nueftro Seúor
ïj'sna,vcavruanquiiraicavcamila hizo elle milagrosos judiosvíen
gro lurarauina, ladionacafca vfu do al enfermo ya fano , q 11* uaua
rikamar* vi Ighkbafsina íquiñapa fu lecho acueftas,le reprebédietá
apkharwip.Satbakhtípifcatauuia, diziendorporqtu en dia de rielh,
cam&cbípáajharaata íicfta vruna» cn j¡-
hwacajp-
CAPITVLO XV*
Kuicavchañavnina kepikharata
fa r j n a & a * l a fs í n a •, í a t a f c a v f ur i -
tr^á ku!iiaratkheri;knmaraciyriha
hira naaca iq,ñama apkharmkhalfi
ií4 maccama tito ; aropacamahua-
lafatha,hánihua haníhua fañahaf
cta-4iBaqaifiti,imanfahacaacata fa
taUína: íudiónacafca Chriftohu*
irtofipana Auqaifla knmipbifcata
aína. Qhuitic*chekha aeacaDiof-
na qriaitahitpalVinca,Diofna fi«f»
tapa yüpaychaquiriq,pílla lapifca
rta bactapa: haccapafca, ampí che
eahua arolta, yananacpafa difci*
puiotacpafa vcáaca malaya Saba
dovrnna trigo yapncata larafsina
tri<,o haccha ahanucamaquihua É
keihu , vcatfcamucharafsinahua
makapifcana,fapifcana: Auqüilïa
IefuChriftafofaidifcípnlonacama
eukhafima hahi yancca yattcham
ti lafstna cehatapifcana: Auquiflaf
ca fipana : haniti Datiid autijata
fÍmpfoto'4iwa'iíeáf$míar<jiiítiñá-c>
pitípi cóUana Dio faro churaíiui
ttanca propoHcion (utini manka-
«sfcátaanía: ínai manfcañapa hua
qfiilipäia-'fhainacaqtiikfaa-Jiäria dif
cipijioüacaii'a' autíjata maya -pa-
ya-laca trígona mänkaractaroa fa
f s i n a , c a q u e tï a la crp a r o c a la" éé ha
caiuafsina bamacchacütatauirtay
han i maampi arofiñapatáqui. ; \i
1 $ H a c a h c a Ce a , fi e áa vr urá quita
nina; vea vruka leíu Ch ritió Ati-
qu i í fa id a y ni a mp a r a ce h u ánt a b a
^uer aq. haca yatauma, vea Pharí*
íeünácaíca yácca chuyioaní cácaf
fixj>', anchar a £ a ug.il a kuraitauina.
Hero
en día de guarda aridAs cargado?
y reprehedtdo,cl enfermo q áuía
fañado refpondío,el q méh'i2o fa
no me mando que tomando milc!
choacueftas me fireíTe a mi cafa,
yo hago conforme lo q me mád®
y no me combenia dezirle de «oí
efpecialmente auíendo fido fana
do del: Los ludios dkíeado qu*
Ghrífto fe lo auia mandado, alga*
nos murmuraron del.y díxeré^ <|
hombre es e fteí fí fuer a embia d#'
de Dios tunicrarefguardaalas fie
ftas de Diosrotros díxeró,>erdai
dezU^porq au fus difcip«k>ty J>a
maguados los días pa liados camí
nando junto a las cha car a s,en día
dé Sábado cogíer olas eípigas ma
yores de trigo,y*Jéfgranahdolas
eomíeró,y au Icsicníaróá Xpo,
diziendoqamorveftalíe afusdífet
pul o s y v. o 1 os do ¿trina ífe mal,pe
ro íefn Xpo les cerro la boca co-
mo có vha piedra pafáq no habla
ífen mas,dizícndoles.*Por vetara
Dauid teniendo hábíe y entrado
en él t e-p loco t| í ii s cr i a d o s n o í o*
•níío los panel óftecicié& a Dios,
los^paiies aflama déla propoftció
cónhO ferlíéito de comeriosípa
¡es déla propria^iiianera mis diící-»
ptiíos e'tiáft&b íiábriéíttos os han
ícámi'd© vn poco de vneítro trigo
• í Otro día figtnénte era tábídi
dia de fieftaieííel oj'ual íe'ftj Xpo lia
no a vn tullido de vna man o, y -a*q
1 1 os V h a r i feo s ,p o r t er h obres de
mal pecho>murmQraró cotra H»
Sé y por manó de losfoíd<i»i«*--ae
••i- K y Hero
Her o de fann fo 1 dadoñacpa tupí r a •
quihihuaañafa Äuquiflfa vllcata*
tauina, Diofna yocpa lefu Chrif-
to auqiiiiTafca>amkhafiuipa yatif-
fina,Ier«falé marca hay tafsina dif
eipulonacpampi,haccapa arquiri
nacpSpï GalUearo iwatauina, vcäf
ca mayaeoUoro puritauihaiTha-
bor futúúro Nazareth marca ha-
ka catan 'taa vea colloica, Afáyní
íofepho futiní bifq bamaf*¿iiioll0
k o c o 1 1 o t a u i n a p a t kh an fe a p a p a -
ranina, vcanaiea aiíokba coca-
nacaraq. alitauina *. au<jGafcá vea
pí)tk;haro nía ahanuthamí diícípii
lonacpápi miftatauiná; taq haqria
cafa coHoiia arpícanaparo haytaf
finatvcaaromalea ancjpa Dios ha
ppaticafaqni ccantaataaiua : intí
halíupaafwa difcípulonacpa hauí-
faísiiia,tu.ncapaatiiApoftüíataquL
feakhUat^uina , marca marcaro
JJicfnaarQpaétikheríqliuitciñapa,
taqwi:c.cha«.iafcachuraraquína v-
iunnaca hacaañapataqui, fupayo
naca 7 b aq u e r o, m a 1 up an a , h i cf u ñ a,
fcaqfa íutinacpafca, vcanacana S.
Pedro, S,Andres,San,tiago,S. loan
S PhclipeS Bartolomé S.Matheo
SThomas, Sálica Santiago S. SU
eró S.Thadeo Iudasáfcaríoth lela,
Chrifto Auquífla alakhcatauinca
r-ca-mpl. tanca paan.it a aína., Ni. i ha,
khllatatfca maccaro farackhata-
uina, ha¿jnacaí.sa cauqquí, vcatha
vllafcatauína; haccapa aropa ifa-
pihalirijvaccapafcavfárifsina ha,
cayitani fi.ri,haccapal*ca ilipa llá-
c^ttaha úf.'ii auquiflafca taquepa-
raa tay
VITA' CHRiSTI.
Herodes determinaron matarle:
pero leía Chrilto hijo de Dios, la
uiendo fu mal intento,dexando a
la ciudad de Ierufalen fe fue junta
mete có fusdífcipnlos,y otros fus
fequazes a Galilea , y llego a vn
mote por nombre Tabor elqual
efta junto a Nazareth,y íégun di-
zelofep-ho., es monte redondo,y
con vn llano en lo alto donde na
cían muchos arboles : llego Ieíu*
xpo N. S. alo altodefte monte cú
fus difcipuJos aboca de noche en
tre dos ¡uzes , dexando a toda la
demás gente alas haldas del mote
y baziendo oració aquella noche
a fu Padre eterno , amaneció fia
dormir, y faliedo el fol,llarnando
a fus difcípulos,efcogio doze de»
líos para el apoftolado,y para em
bíarlos por todos los pueblos a
predicar la palabra de Dios, Dio
[es poder para fanar los éfermos,
y para echarlos demonios quan-
do entufen en los cuerpos de los
hombres: y fus nóbres eran eftos
Fedro, Andrés, Diego, loan, Phe-
lípe, Bartolomé, Matheo , Tho-
masjSantiago el menor , Simón, y
Tadeo,y lulas Ifcarioth, que ven
dio a Nneftro Señor , que con el
eran doze: Deípues de decenios
torno a bajar del monte, V erain j
finita la gente que alli le eft*ua ef
pe r au d o , a 1 g u n o s pa r a o y r fu p a »
labra, otros efpetando que los ía
naria eftando enfermos,ctros pa
ta tocar fu veltídura,y N.a.eftro S.
en íh**
H—
I
CAPÍ TV
pgna tavpípathá coliana fermóa
juratauina,eukhatanina ,camifa
S. Maíheo E « a n gel i ila b í fq u i ha-
toa : Vcanaraqui ac^pachanquirt
haquenacana yäccahua fauipa.fa-
ppahua fana.
6 Cnfi qoellpoukupi huakhcha
naca Dios layco huakhcha tuca»
«ipatpjlla hupanacanquipi alakh
pacha íaísina,Cu(iquellponiraqui
pi llamppu chuymaninaca, vcana
capilla, llamppu cbuy maní canea
wípathá alakhpacha marcachani:
Cafiquellponiraquipi Dios fupa
h ochpa íupa hachirinaca^canaea
pilla hachauipatha hahnrata ca-
lifa ata cansanijCufiqnellpcnira-»
quípí aacírínacalca huanirinacaf-
ca , hifquí luraña amauírinaca ,
hifquí haque quifna iïrinaca. yca.
na capilla a-uñuipachá cafiGñam*
pinTani,cuna amahuanipafa , vea
fama luraca cancanijCufiqiiellpo
niraquípi huakhcharo cctiyir'ma-
cafca-, Vcanacapilla Dios líaqui
paauithá ecnyapaauipacha , lía-
. quipaaraqníni , ecuyapaaraqui-
ni,Cnfiquellponíraquínipi lío ni»
paca chuymaninacafca hochaní-
. la haquerinacafca. Vcanacapilla
Di O S vüjaní : Cufiquellponí-
raquipi haqueroafipampi raokh»
fa caniírinacafca : Vcanacapilla
mokhfa carnauipatha Diofnayoc
pa faca cancani,Cun"quellponira-
quipí Díosferuíuíchá yaneca ha-
quenacana alifnacatanaca, alakh-
pacha marcapílla vcanacataqui
fatahua canqui fafsina lelu Chrif-
to Au'
lo xv. m
en medio de todos lestiizo vn ftr
mó muy celebre; y les predeo fu
fo^erana doctrina , como d ¡z,e S.
tyí at h e o , y al l i ta ra>b ten le s d í x o <¡j
eran buenas las cofas que las.hó-
bres juzgauanpor matas díziédo.
. 6 Bien auenturadoslos pobres
de eíptrítUjporqpepof ferio ,.fu-
yp es el reyno délos cíelos: Biea
aiienturados ios manfps, porque
p o r, fe c lo p o f e e r a n la t i ex r a B te »
aaenturadoslos^ lloran, porque
por ftv llanto feran conlolados,y
regocijados. Bienauéturades los
que tienen hambre y fed,que tie-
nen defeos yíuos de bien obrar,y
de fer varones pert'e&os, porq e-
ellos por efta fu habré eíUrl har
tos de cóteuto, y todo fe hará co
io rme a fu vol untad . ,B íenauentq
radoslos ttiífericordiofos , porcj
Dios, por auerfe apiadado délos
pobres y tenido miferjcordía,tan
bien fe apiadara dellos Bienauen
turados los limpios de corado, y
los queyiuen {inpeccado,porque
efos yeran a Díos,Bienauentura-
dos los pacificos , que víuea en
paz con fusproximos}porqoe e-
Mosporvíuir capaz feran llama-
dos hijos de Dios» Bíenauentu*
rades los que fon perseguidos de
géte ruyn por el fenncio de Dios
porque dellos es el reyno délos
cielos, y en dezir eíto le.fa Chríf-
K 4 co N,
1
«Í2
toyAuquiffa ánc4a cnn'c'T.aararj
catana acá hama tucnri haquena-
«a j ancha ttaqquetaroraqui ca«¡
tana hamaca colíana yaañaca a»
manírí faaqucnacafca**
7 ApofhylefuAcparofca fappa
yaanacaraqui iuranapataqui yatí
ehanaijiaqaenacaro yatichanapa»
taquiica háccaraqui yacichana:
Humanaca acapachana acá vrar
^genqtiif i haqaenácana havupt a
fc oa : h a y u c a h qu i m a n h ira h a qu e'-
nacanaalmanacpa haní huchana
carapi ñufanittVAca pachana cea-
Ha ptahuar ccanamápiKna Diofha
a r opa y arich aña ma mpifruä fappa
chtjymani , Dios hakhfarín eaea-
c anana mpihua haqnacaro ala4th-
pacháthaqni vllachahatha:haq«e
nacafcahunjanacana cayuma,ehi
Itqaeuimaj laraatma arcani , ala-
khpachanqa'tri Diofafca hamppa
t íní.,a! a a r o aputan i Maya h a ce ir a
marca,, maya háccha collopatkha
ro, cclauaro , taejuena' vlljañaro
m ÚH a ch a t a jj a t a h u a , b a ni í m a nt a
fiáapa,putíquettañapa fanaquífítí
Jb&quenacapílla huma arcahatpá*
na Laraaimabflcaaima,iurani ar
pañi fatauina. Arquïri háqnena-
carofea lurañanaepa fapparaqaí
yaúch ana : 1 urahata lá ai i ara fsí -
íia aSat>hpacharo mañapataquí S.
Matheo EuaugclíílafcaauquiírA'
na y'acichauipa hayahua qacliqne
A:ijfca yatiñaifataqsi Dioiua yoc
pana yac ígbaaipaccanacamaqai
ata mana»
Vea.
VITA CHRISTÏ.
to Nueftro Señor jiïz&o , y tuao
por muy dichofos alo's que defta
manera fe tornafen, ypormuy*
deldichados alos que no qaifiefe»
eftas cofas. :
7 Y enfeño también a fas Apof
toles, colas de mucha perfeceioa
paraque las pnfieífen por obra,y
t>tras mochas cofas paraque las
énleñafen a lasgentes: Díxolcs
vofotros foys fal de!a tierrazo de
loshombres,paraqueno fe pudrí
con los vícíosy peccados: 5ays
luís del mundo paraque con vucf
tra doctrina y cxemplo de faneca
vida,mo(lreis el camino del cielo,
alos hombres ,y fígan viieftras pi'.
fadas y alaben a Dios que ella en
los cielos: Sois como vna Ciudad
pusfta en vn alto monte que elta
patente a todos, y no puede encu
bfirfe>paraque todos imiten vueí*
t r a v i d a , y c o ft ti m br es . E n fe ño
tambica alas turbas que le ¡fegutó
paraque haziendo lo que les de-
2ia fneífen ale-i él asi Muchas co*
fas eferiuc S. Mathco Euangeli'fta
enfeííadaspor-Iefu Ghrifto Nuef-
tro Señor pero yo aqni diré folá -
mente las quefon^rnuy claras de
entender* v *
1 - I
■ •
•
CÄPITV
8 Vea kbariïfertHonafsina Tata»
nina nayra haquenaca, haque hi*
hnaaria hachahua (¿pífeana, Chuy
mana taque chuymápi hihuaaba
fauifca linchar;» quilma, hilaiquu
pata baque mafipampl kapífaaíi*
ña hucharaquihua , ceakhtïcbaui-
thá acá ccakhfichkháha íafsi'uáha
quenaca thaatbá,yancca arorcpi
ccakhltcbanafca bochar aqhua hif-
ma fatauína: Vea fupí cauquípiti
haquekha haqoemaíipa manca ka
ptfini vea baque tarípañahua, mu
cuñabua: haqmafipa vñídfaa che»
fcbnitifca chuymaninacta matha
piísina , cunaría acá mutuyatana
(afsina, mutuñaro fañapi : mayni
fiaqne tucucu loqhue fafsina eakh
fi c h í r i n a ca fea i'ii tie-ro o n a n í n apa ■
ro hiccarpaañapí. Vea UyCó
qhuJtiípalla Diolaro cün*färc4iü>
Tafiha fafsina , altar nayracáíanc*
ca.linlca , chuyniaparo haquempl
haychaíiuipa puripana , churafi-
tiapfa, ofrendapfa altar nayra ca-
taro haytafsmajhanira chnrafea-
•fsïna, nayrarha yanecachauíma
fraquempí amigofirí maroa,fappa
churaísióairfataqüi. Nayra baque
tuca, cafarata chacha fa , mar mi-
fa mayni mp iraquí íquiña , hoa-
"Choca cancana hoehahua fanapfr
maafca naa faraquímama,QhotH
fcha marní marmivlltuchint* ve/I
pihochachafna fafsina tauipathá
manqhuechuymapan* niahuar-
ca mpi hochachalifanarjurasaenté
toquetfca yaticbaiaquiltatía acá
baña fainna; Hani alakhpacha
aeapá*
LO XV.
**§
8 Profigüiendópuesfuiermo*
dixo :1o santiguos díxeron:pecca
do es el bomicidío^cróyoos di»
go que también es peeca Jo el dé*
zir en el coraron quiero matary
y también el enojarfe con el pro*
ximo especeado,y el affentar áa
tro con malas palabras en prefea
cía délos hombres, dízí crido quie
ro afrentar a efte, por la afrenta
que me ha hecho, tambida es pee'-
cado: Por ello quien quiera que
fe enoja con fu próximo , merece*
íer juzgado: Qtjien le múéftra fu
rancor merece que te junten hóm
tres de ración para ver qoécaftí-
go íe le deue dar.Quieh tratare a
otro de necio , merece el fuegfr
del ínfiernójpor tanto fívnoqúí*
te ofrecer algo a Dios* y éitaudb
delante del altar le acordare qiVe
tiene injuriado a fu próximo: de>
xe fu ofrenda delante del altar llh
ofrezérla/y vayapriujero a reeo
cí'Harfe cenia perforia ofendida.
Díxeron tambié los antiguos qufi
especcado el adu|terío,y la fórni
cacion: peto yo ós digo que qufé
mirare a alguna muger coudéfefe
de pecar ctín élla^a en íucorac/é
ha peceado con ella .-Acerca dfcl
juramento ños enfeiío también
diz iendo : lid j otar, eís por el c iete-
•■ -.■/.-. > ■• ... | . i
' I - ; - ;¡? ■ - "• - - -'
,
íJ4
acapac'há fupafa q hurí ti laycoía ju
ra'iiatati; maafca checa canquipa*
«a ampí checahua faquihataihaui
cliecaoancjuipanfca.baníhuache-
catt faquib/ata ; Mayñina yancca-
ch na fca,h aríi v ca ..cuna nfa.pur íca
aña amahuahatati,!íaliirha takh-
niroucuta, hacca toqueahanura^
qaí vllachaama ttakhiliñapata(|:
¿capilla ancha callana yaahua Di
ofm ancha chuymaparo puríri.
9 Maampirjvquípinayra naque
«acia fatauíiu Haqmalinia ama-
li ai h a t a , e ne. «i |go¡ in a lea , a u c a m a f
Ca.^ñihata faísina : na fea hífma:
cnsmigoma amahuaraquíháta „
cananía hifquícharaquibata vñí-
rínacama hupanacataqui Díofafa
ihaipppatirapihata,alakhpachan-
«jain anquí mana haahuapa hama
chuvmaparo purinamataqoj- hu •
pahua íntifa,hif.{ui haquetaquífa
yaneca haquetaquífa halfuarapi,
Jialíufca hiiqui chuymanitaquifa
hochackhtarataquifa halluyara-
pi.
10 Humanacataquí cunaama-
huata vcafca haquemafímataquí
fitwíhuaraqnimafatauína; acalca
checahua,porque camifa cauqui-
pirí haqtiefa» hani cunahafa iun*
cacaraquetafpatí íirí: ha mar aquí
pi cauquípiri Chriftianonía hani
naqaena cunapa luntataracañati»
Límofnaticaaroíira^canína: Ma-
afea limofha churafsina manqhue
taquí churahata,haqtienaca thaa-
thá cliurahata vcaica,ampi ácana
ca h>cha hifqui haquehuafitohua
fafsina*
VITA CHRISTI.
ni por la tierra, ni por otras cría
turas, pero iïendo verdad, diréis,
li verdad es; y aofiendolo direís,
no, no es verdad Siendo agrama
dos de otro no queráis vengaros
del en alguna cola , antes abofe-
teado en vn carrillo? boluelde y
moftralde tambte el otro , por fer
ella vna cofa de grande perfecion
y que agrada mucho a Dios*
9 Dixo también: Los antiguos
dixercñ: .Amaras a tu próximo,
y a,|>Q;r|f€^ras a tu e»emigo;pero
yr&osdigo que améis a vueílros
enemigos y hagáis bien a ios que
os quieren mal, y rogueís a Dios
por ellpsjparaquefeais hijos y os
pa referas avueftro Padre Celes-
tial , qhaze nacer el fol para los
buenos y para los malos , yhaze
llouer para los jurtos ypeccado-
ríes.
ïo Lo que queréis para vofo-
trosjquereldo también para vuef
tros próximos: y ello etta puerto
en razón, porque afsi como qual
quiera deflfea que no le hurte na-
da de fu hazienda,ningun ChrílVia
no deue hurtar nada de fu próxi-
mo. Trato también déla limolna
diziendo: Dando, o hazíendo li*
mofna,hareísla efeondídamenpe,
que G ía hízieredes delance de o-
tros con intención que os tengan
por
wm
CAP1TVLO XV.
ff?
afsina,inapampaquicufifotaca V
campiquihua ina paraparo hala-
racahatpa lurauima faraquitaui-
na, Qíofafca nianqhttetaraquiqui
háppatihatn, hani piafa plafathá,
hifqui -naquérala fitani fafsina ha
ppatihatati,haceapa yancca chuy
maniísína Santo lantoqui tucuf-
querica hama faraquítauina: íaf-
finfca hanípi, haní iglefiathá cca-
na hamppatihatati biiloti: llaltir
pi igleíiatha hamppatihata , vca-
cca mayifiuima ifapabarpanhua,
ígiefia Dics hamppatiñataquiía-
ta lurata cancatpathä hiftopi Di-
ofíro ha nipprcii sínica, cuna ma-
y ifsinla haní ina pampaqui aro ro
tóiueháiiía haytcuhua hayttuhaa
-hatati kara arompiqui mayííjha-
ta laraquífto.
ii Dios bamppatíñUtaqaifea,
Oración Nanacana auquiha yatí
charaqoiítojtaqo? cunada mayi-
fiñaiataqui, Vea f upa asa oración
taque chríftianonacana yatiñapa
pí: AyunafsinfcacufiiifaqQi ayu-
nahata, haní llaquifihatati ayuna
fsiña laraquitanina. Hazienda ya
ática: hani acapachancafsina ha*
ziendaquijcollquequi, gaítaña m*
pi hani gaftañampiccollochaha-
tati: acapachabaziendacahachu
chikhinihua , ílaquibua luntatafa
tiintati,ninafanaqhui,ñ'uíi,lakaro
tucu,thuchakhe &c. Vcafupa ala
khpacha cuíifiñaqul amahuahata
fatauina. Vckharu,caruíiapi may_
«i baque haní pañi majrco roayni
yancca
porboenos.y osgozaisdello,nó
os aprouechara lo que hazeis : y
también haréis oración en fecre-
to y nopor lascalles o placas, pa
ra que os tengan por buenos, co-
mo algunos quefiendo ruynes ha
zen del Santo: Pero en dezír ello
no nos manda que no hagamos o
ración en la ig fe fia ; antes quífo
dezirnos, que fi bizíeremos ora-
ción en la iglefia Dios oyra nuef-
tras peticiones, por fer hecha y
dedicada para reiieréneíar y ro*
gara Dios: y nos amonefta tara-
bien diziendo quequando pedi-
mos a Dios alguna cofa. no mul-
tipliquemos y r e bol u amos mu-
chas palabras inconlideradamete
como perfonas fin juiyzio, fino 8
pidamos con pocas palabras.
ii Para hazer oración a Dio s
nos enfeñolaoraciou de! Padre
nueítíOj para pedirle qualquíerá
cofa que ayaiTios menerter : Por
efíb todos loschriftitnoseíifcan o»
blígados a íaber efía oración. A*
uíso también queayunando ayu-
nemos con alegría y no con trille
za, Y a cerca de la hazienda, q no
amontonemos oro y plata en eíla
tierra,laquees meneftergaftar,y
la qnenoesmeneller; Porque la
hazienda defíe mundo tiene mil
rieígos, luego ladrones i a hurtan
el fuego la quemare pudre y bu-
elue en tierra.,feapolilla,y por ef
fo deireemosfolamente las rique
zas del cielo. Díxo de mas deíto:
A fsi c o rao. v n h 5 br e h o p ue d e fe r
uir
i
i
•
aL
I
s
if; ■>
lf<6,
yá£ca,?Maynífnfqín f^ppa firuírh
qaitt : hamaraquipí ■ ii'.i-oi mayn't
Chnitíafid fáppa Dios íinnriqní-
tfíi ac>paehana cc'apacaña amaba
afsina iátaqiúr4uína:/l!mamáquí!
hanihimáíapifitobACCuísina,am
feháfibata íaraquiíloipifiro haccu
tíací Páfsinfca 'haníraqni hibuaía
h í h a a a m a h i lio t í : m a a í c a ni a n k a *
nía, vmarna báeariatfiataqui^al-
mismfca a mkhá (iraquí Jt>a , hm'i
fcáecapa haquenaea häma arma m"
ti^almánifa hariía fáTanacamti fa »
qn i ílo , A c a i o a c h e e a h ó a : iJ o r que,
Dios lïr tricána;a! malla amkhaí.t*
naíveacáíCamífa hamacchinatata
qiii ámkha-frharji autita iquiyití y
Äjaya vrófa;namaráqnípi acá han
ehíllataijamkhafirapiítani: alakh
pachaqnt taque ehaymaniapitha
ca na, vcaro maña amahuama, a*
rnanimáea banípi cunamafa echa
faaiti faraqti^fto g Hániraqui háq
-mafíma Uitichá eehufatbá hapalla
thä turripahatati: h-ahi tumpiman-
ca hantraquípi hämafatumpahas
paiiti laraquieauina. Haníraqui
hóchaaifa hochantíma íahatatít
fahaca vcaeca homafa faraquíhat
pataíaraquttauína •, Humaro ho*
cnachahr» ■parapachaha?a,ha'mai
raqui húmale* pampachah jtpana
D s layco cu nafa chara rna,cha*
Munnatca churaíaqílihatpanbua
Uraquicaama.
ix VAtíchañataatftacámífafeuy
VITA CHiUSTI.
oír bien a dos feñoresjfienéo vnd
bueno y otro ruyn,afsí tampoco
vnC;nlU<íno puede ferutr b»en a
Dios queriendo ier rico en el mu
ció yque miremos por nueltras al
raas haziendopoco cafo de nucí"»
tros cuerpo», pero en dezir qha*
gamos poco caudal dcIIos,no nos
ráando matarlos, fino que coma*
tnosy 6euamosparavuiir,y que
también nos acordemos de nuek
trasa)mas;y no lasolaídemos «o
sao aígaros^ no viuamos coma
dfefalm*dos> y ello es mucha ra*
z^óiíj'porque fi firuieremosaDios
y? *uy daremos de multrasalmas>
afsicomo tiene cuydado délos
paxaros, y no permite q fe echen
a dormir con hambre^ísi tambi«
feacordara de nueilros cuerpos,
y qaepor elfo bufquemos folame
te el reyno délos cíelos,y que fd-
lo alia detíeemos ír,y fi lo delïea^
remos no nosfaltara nada délo q
hauíeremOs menelter: Amonefto
nos también que no juzguemos/
no leuantemos fallo teftitnonioa
núertrosproximos,y que fino los
juzgaremos no feremos juzgados
y q no tengamos al inocente pot
peceader» y que fi por tal le tuuie
remos,a nosotros tambié nos ter
nanpotpeccadores;y que fi per-
donaremos a los que nos orfendé
tábien Dios nos perdonara a noí
'Otros, y q demos de nueítrahazié'
daporamor de Dios y nos dará
anofotro$> « • '■ ■ ■ M
i% Äuifo también a cerca del en
íeñar
■i
CAIMTVtO KV,
*Ï7
ccnpura hífcafifsina ílnquí photo feñar y do&rínar a ótros,dizien»
coro tinquiri: hamaraquipi Diof do afsi, corno dos ciegos guiado*
na aropa hani yatíri hsqne hani fevno a otro caen en el hoyoíaf
yaciri malsiparo vatichafsina pan fi también vno que no fabe la pa-
tay chikhiroraquipuriy, Vcafupa labra de Diosjenfeñádo a fu pro*
hauihani yatirina arepa ifapaha- ximoígnorantecomo cl3escaufa
tati; yatíchirifea fäppaaroma ca dequeyerrey fepierda,yqué...pof"
tañataqui , haqnenaca huanitna efio no tomemos la doctrina de
íimanahnaniñapataqutjhothamf- los ignorantes) y que el que enfe
Hnfca humara nayrahuanitra /a- ña a ptres para que tome fu dpc*
raqui. Yatichirímaíca vllttarsqm .i riña ex-orta.ndoloa a que fe erímt
fcata layca,herege canquipana ha enden,para qué lo hagan:(i el vi-
ni ifapahatati, fa ntaiglefiana hua ue en peceado,el fe enmiende prt
huapipanfea ílapahata faraquita mero. Y que conofeamos al qno«
nina. Acalca checahuaJporqcami en fe ña .que (i es embuílero,o hete
{& yacca coca,hani fappa achnrití
hamaraquí layea beregera , haní
fappayatichiriquiti: llalli rp i Di-
os pantañataqoi al malíana yácca
pataqui arofiriqui íaraqaítauina
Cchinafca: hanípí eaycakba Dios
tataytatay hifehíto hnecapiniqui
ti aiakhpacharoca miteunítifatá*
liina:hanipi caycakba baptifata-
chi buccapiuí miltuniti, maafca
hifqui luraña lur¡rínacaquípi,Di
oína aropa vcacama huacaychiri
je no le oygamos,^ fies eatholi-
eo le oygamos>y es mucha razan
efto: porque afsi como vn árbol
malo no áa buen fruto ,afsi el ein
bafteroq hereje no puede enle*
ñar buena doStrina,antes enfeña*
ra doctrina contra Dios y contra
el bien de nneílras almas: A la po
ltre dtxo;No todos los que me di
zen feñor ferípr irán al cielo, que
fue como dezír.no todos los que
fon baptizados irán al cielo, fino
nacagpi miftüifafinhama. Acá co los q hazen buenas obras,Y guar
liana aronaca lefu Cbrifto Auqui dan cumplidamente los manda mí
lia eukhatauina vcana, Ifapírina- entosdeQíos; y los que le oysn
caica huaracufifsina ttncurija vlla
niCiip;fcatauina, collana haní ifa
pauiaro eukhata,vcatfca vea co-
llotháfarackhatauUia, taque ha-
quenacampi: maya marcaro maf
íinfea vcana mayni lepra vfurüla
admirados parecía que eftáu?»
atónitos enfeñádoles cofas í'obe-
ranas y nunca oy das. Defpnes ba
xo de aquel mote coutoda la gj-
tc, y yendo a otro pueblo fanq.a
ynleprofo al momento : y e«*da
día la gente acudía de todas pa.r-
qui hacayatanina , haquenacafca
vrathahama cauquitfapuritauiua te^quepor 1er ovacha
Auquilíafca ancha allokhepana
eukha
lacia
I
wm
m
ÏS?
VITA CHRÍST1,
cnkhañataquífa pamparo anaqoi Tacándola al campo les iua a pre
fs'ma eukhanírítauina, collanaa- dicar fu.diuina y dulce do&nna
ropa,mokhfa aropa, alakbpacha- trayda del cielo,
tha apanita ato.
C A V. XVI. Ï E S V C H R I S
to Auqtilífa, Centnrioñana yana-
n á h a caá c a a c a , m ay ni h í kb m a n a
jfapakht.i huahufpa Naym marca
na hacatataacajíca jfan loan Bap
tift úú léfu Chrifto Auqutífar o
yatichatanacapa qhmtacanéa:Au
qaíllVfca hnpathá fappa aro-
naca aronTsíná fumaa -
canea, McgcUlenáíea
huparo hakhfu-
yacanca vea
thábua
arofi.
(O
1ESV GHRISTO cotlana
Auquíifa acapachancafsina ha-
nihaá íudionkcaqoi hílquichirita
uiiiti'» Díofaro Tyafiri cancauipa'
tbá , maafca futiuifa haqnenacfa
yanaparaquiritaütnájllaquipaara
quintautna,vfurinäcpafa hacaa-
raqairitauinahua , vcáfnpa maya
Capharnaumfutini marcana,ma'
ya collana milagro lurataniná,a-
ca h*ma,Maynímana hilacata Ce
tar ion futiní cmcatia tveafea paña
futiuifa cancáfsinfa/appa baque*
raquimna cancana: mayniyana*
palca ancha amahiiatauina Apu
taquen a bakhfaratacancafsína,ya
napa amahuacapavfupañíca,Iefu
r"- ChrilU
CAP. XV!. TRATA DE
como Iefu Chritto Nueftro Señor
fanoal fiemo del Centurión , y
de como enel pueblo de Naym re
fucito al hijo vníco de la biuda,y
de como fan loan Baptifta embio
fus difcípmlos a Nueftro Se-
üor, f/ de como hablan-
do bien del le alabo
v de como cóuir
tío a íi a la
Magda-
lena.
(O
S. Math. cap. 8. S. Luc. cap. 7.
TESV CHRISTO N. S. ef*
^tando en efte mudo no folame-
tehazia biena losludiosporque
creyanen Dios; fino también ayíl
daua y hazia bien a los Gentiles,
y vfaua con ellos de fu mifericor
dia: por eítoen el pueblo de Ca-
pharnaumhizo vn milagro deiU
manera: Auia vn Capitá defolda
dos, o Cencurid,el qtial auwq Cll
til, era hombre vírtuofo,y quería
mucho a vn criado {ayo, con 1er
Señor refpe&ado de todos: y ella
do enfermo fu criado, llegoíe a
lei'u
CAPITVL
Chtifto AuqmlTaro mstanira,hu
pamnavfonnaca haquiyfi firi íía
pals'ma: H^nira hnpaquiqnipa au
quitía thaaro macafsinfca, qhui-
tatauina Anquíííaro-. Tunca tun-
ca hamhpatkhaha,aca vanahahua
y fu, hacayarapitpha fanima fafsi-
liatqhuatuinacñfcÄ arcpacamar i-
n'ucollana Anqu'ífaro atamapíf-
cat?,¿Vma;ludíonacana Mayconac
pafca arofirapttsuina. Tata y íya
fíquima,fappahaqueboa} Indio-
nacafa anchahua atnanito, maya
vtaiYSynago?a collqnepanaqui •
hua íranac'aylíaisina: Awqmfíaí-
ca iva na vtparo mana , yanápa
coliiri, hacayiri íatauina:fipanf-
ca Cenrnrionaro íya fíhua Onia
fafúna qhuitap?(catauina,atcitiia
calca Centurión iíaquí Auquifla-
na vcaro hntatauina , hakarapif-
finíca,Tatay tunca tunca happat-
khamama,vtaharo mafsínaccha-
mahuatucuricl:a,hani mamtiha-
nihua humana malnña huaquetti
yanahaca maya aromampiquipi
hacayÍM&ajhanimaísinfpaUaíca
mifa naa Apneancafsína yanana
caha foldadonacaha,haccapa vea
ro mama hiftha>fatafca hárii aroíi
fami: hacapafca acaro hutama hi
ftha,íatafca ilaqúi buti,hac3paiof
ca cunafa camachitha, acá Inra-
ma hiftba, fatafca ilaqui hani ay-
nififa Iuri; hamaraq&ipi huma ta -
tay
O XVL J'l 9
ïefu Chrifto'N.'S- atuendo oydo
dezír que fana'ha los enfermos, y
antes de llegarle el a Chritlo, le
embio vnos menfageros diziédo*
les: Id a dezirie que mi criado ef-
ta enfermo, y que le ruego enca-
recidamente que me lelane:y los
menfageros fegnn les ?uia dubo
díeróel recaudo a Nueftro Señor
y eran los Principales Je los in-
dios que hablaron por el: dizieri
do, Señor bazed lo que pide.per-
quees hóbre de bien y quiere rmi
cho anofotroslcs ludios, y a.Sa
coftay con fu dinero ha madado
labrar vna Synagoga: y Xpo ref-
pondiOjPlazemCfyo írea fu cafa
a curar y fanar a fu criado: y di-
ziendo ello Xpo,erobiarian a de-
ziral Centurión diziendole que
r,Chrírto dezia que dique iría: y di
*zíendoíelo,elCentnrion luego fe
fue donde eftaiia N.S.y llegando
feaelledixo: Señor yoteagra-
defeo mucho efta merced, yendo
a mi cafa mucho te canfar.ias , no
vayas .porqge yo no merefeo que
eneres en eila;Tu puedes con vna
f o la t n p a 1 a br a i a u a r a m i cria d p
aunque no vayas alia. A fsi como,
yo fien do Centurión Capitán de
foldados digo a algunos dellos,o
a míscriados^d a tal parte, y tira
dándotelo van fincontradczir^ a
otros lesmando venir aea,y man
dandoíelo vienen luego : a otros
leí* mando otras cofas, y mandan
dofelo luego las hazen fin relilte
^iaiderta miüna manera tu Señor
puede
ifii
VITA "CHRISri,
W.
H
ta/,yanaha vfuqucca vcavfu.aro
ntimpiq hícea rpíyrióta , haníhua
aynifirapírictamti : ílaílírpí aro-
mi catuní íatanina, c olían a Au--
quiffaíca faca huaracuíifaja vüina
catauina: veaefea hupa, thaauqtii
rínacaro,checaqin fapifcrumama,.
haníhua naa acá Ifrael fviuua may
ni haqoefa vlljat'ti acá haqueha-
ma,fappa arofiri , narochecahaa
lirítvcalupa na hifnia>halfu toque
tha halanta toquetfa allokha futí
titianaeap'i Chriftíano tucafsina
alakhpacharo maní, vcana Abia-
hanampi, Ilaaeampi, Iacobampi-
chica cníiliñapaeaqoi: hícha Dios
A neja iba ro checa hua íirínacatf*
ea aliokhapt manqhuepacharo
CarSnca cancaní, yaneca fchuyma*
ni cancanipathá fatanina, fatatf-
€* Centurionaro hilay farama ca
mua huma mayifít-ta , vea cama
Iurita cancphafaraquitaiima: Ct-
pandea vea phucaqut yanapa ku-
mara tncutaoina cuíupi vfuta
CCarcatifa yaneca vfnfsína.
z Vcatfca collana Iefu Chrifto
Aaqrjifla mayahaccha marca Na
ym tutinimanca matauina. DUci
mi'onacpampi arqnírinacpampi;
marcucahuAyaropiuif'sinlcaama
ya caiüri vl))jeauina»vca amayaf
ca mayni hikhmana lapakhta kan
nayocpacauina,vcaíupa vea híkh
ni a apañanacpampi ipina ¡pi-
pa hachapilcataulna , huarari-
.pilcatauína; Auquiííafca ancha
hachiri vltjaí'sina ancharaqui lia-
quípaúcau.ua , llaquipaaismlca
ha¿*
puedas con ea fofa piíabr* ecfnr
la enfermedad qae tiene mí cria*,
do, y note cótradira,anteste obe
decera y diziendo efto Chrifto N
Señor fe admiro, o p'recío qne le I
admiraua, y deípues dixo a los q
eftauan cerca delr yo os digo la
verdad, no he vítto hombre nin^a
en los de ifrael como elle hóbre,
que hable can bien y crea en mi:
por etTo os digo que muchos Gen
tiles del Oriente y Occidente, có
uirttendoíe a Dios irán al cielo
piragozar de Dios juntamente
con Ábfaham,Ifa )C,y lacob yma
ehos délos que agora creen en
Píos feran defterrados al infier-
no por fus maldades y dicho efto
dixo al Centurión: Vete herma-
no y hag?fecomo turne lo pides,
y diziehdoio luego fu criado que
do bueno y laño Hendo antes pa
ralitícQ.
i ÜefpuesN.S. Iefa Chrifto fe
fue hazia vn pueblo por nombre
Naym, con fus Difctpulos v fe-
qnaces, y llegado ala entrada del
pueblo >vio a vnos que lleuauan a
vn difunto, el qual era hijo vní-
co de vna biuda por efto la biuda
con fusparientes en graedifsima
marera llorauan y dauan grades
bozes: y N. S. víedolos llorar lea
tnuo grande laftima,y cópadecíé
dolé
CAPITVL
bakacatafsina hikhma hárti ha-
éhamtí fatauina,mokhfa aropam
pi,fipanfca amaya callarïnaca fa->
attatauina, vraquero callanoque
panfcajAaqutiTalESVCHR IS
TO amayamptaronTsina: ChayL
hnayna bumahuahiímajíaattama
fatauina;íipanfea amaya ílaquiha
¿atataísina íaattatauina arofita*
nina? Vcatfca taycparo irpakha*
rnukhatauína knmarapacha : acá
hama vlljaísinfca vcanquirinaea
ancha huaracalipifcatauína, an-
char aquí hakhfarapífcatauinaan
tnaraqui Dios AuqniíTafa ham»
ppatípifcataüina,haccha Prophe-
tahua aca,Dios Auquiífahua qhui
*anífto,tnnca hamppatita cancpa
fafsina ,aca míiagroí'ca taque v»
»ca funnqolf í haquenaca ífapapif-
•cátaoina ífapafsinlca hnaracufipif
«apanina,
% Vcapachafca San loan Bap*
'tífta huataatana chínocat eatatií-
najChinocataísinfca hihuañapav
fu hakachipana ( camifa S. loan .
Chrifoltomo fi hama) pañi dífcí-
'-pQlopa-qtiimatauinaiefnChrillo
'Anqui'flfarcb-ihnahapíIU hupar.o
eukhfi'haapifcamama -híchafca roa
pifcama ioanahüa qhoitaníto fa-
hatahua:camfi< íipafca,hopatikha
Melias qbuitaniui Dícfna yatíña
haa araamha filma fahstahuafaf-
• fina:qhaitaíca yatíchírípatia Ma-
• cftropana aropa camapini aca-
inacauína , Anquiííafea atamata
vea pañí qhuita thaathá allokha
haque-
O XVV iéf
dofe,y acercandofe dixo ala bio*
da con dulces paiabras«?No llores
y dízíendofelo , los que lleuanaii
al difunto pararon,y poniéndolo
enelfuelo Nneílro Señor hablan
do con el difunto dixo Ola man-
cebo contigo hablo , lcqantate:y
dicho ello el difunto refueítanda.
Inegofeleaantoy habí o, y bueno
y fano lo entrego ala madre:, vien
do efto los qne allí eftauan ? mu-
cho fe admiraron y afombraron,,
y dieron gracias a Dios,y dixeró
el grande Fropheta es elte q Dios
noshaémbíado, alabado fea mi-
llones de vezesítodos los <íc aqüe
lia Prpuíncia fupíer 6 eft milagtp
y le admiraron mucho.
i % F/n aquella fazonS. loan Bap
tifta eílauaprefj en la carzel,y a*
cercándole ei día de fu remertefco
modize S.íoáChrillomo) estibio
dos díciptílp-s . fuyp.saXpo H.J*>M
zíend f, Yp;inorJr e,y os.ensomeaa
•íc 'aejí íd.agpray di reiste que yo
os embios,, y ■pregustándoos- q¿ie
quieren direiile que quiero Caber
fieles , el Meísas prometido de
Dios : y los. mení'ajeros fueron a
dezírfelo íegun las palabras de fu
uiaeftro,,y dizic.ndofelp i|¡ I .S -hizo
muchos m i 1 a g r o s t o d o s mu y .fe *
fialados a vida de aquellos 'cfos
menfajeros de S.íoas^y de mucha
L gen;e
\!L
' í
161
haqnenacananayracatpathämila
gro col lana cama lura tnratauina
Propheta Ifayana fauipacama:
ifayapíU&letoChrífto AuquUla-
na lurañspa aca hama aca hama-
hua luram iaCsina atarnatauina:r
catfca SJoauanapani qhuítapa t o
hilaíiacaymaíapíícatnaímaeliro-
maro vííjauimacama atamakha.
ni a , fot au ín a '" f a f sí nfca , n at h u a (i -
hiia,raráa,faí*s«B5^amachatauina:
VITA GHRISTI.
gente ccforme al dicho de Ifava'
Propheta. pora lfa*as d»xo Lai
obras de lefoxpo, dizíendu df fta
y desamanera las hará: Defpuei
Xpo N; S J'xc a aquellos dos nic
fajeros de S loan; les hermano!
contareis a vuellro, maeftro teda
lo que aiicis vifte vqnr riendo de-
zir,o fue como dezir les Dezldcj
yo íoy, Porque nueibo; $eñr t tí.
Mudo enefte uiando hizo v obra
papilla acapachancafsina Pro eórorme alo que dixo Haya* Prc
*4a Ifayana Cap. V^P* k» pheta.,y tod,S tas vezesquehazu
Ji:K».„i....„ jjiílagros.daua a entender que de
zía Yo foy el hijo de !)i s, y leí
meufajeros obedeziendo fe fue
ron-
4 Nueftro Señor hablo muy grj
des alabanzas, de S.loan diziendc
fcapinilutátauina milagro luran
«nnanfea , nathoa Diofna yoepa
Jafosnhama<hiHtaüína:qhuitana
caica iya la Fa macapiieatauinai
4 Anqiiíflafca S.loanathá co-
MAna arónáca atofitauina , loan
S Prophatanacatfa maam Es el mas excelente délos Proph
pÄahoaMath ... tac.,. An tas.e, Ángel, «shombr. ¿eje la
«tahua alakhpacha haquehua fa drmas derto d.xo: Detodoslo.
Ca Vcaefcal loithi hila hani nacidos délas mugare, , n.ngnnc
K». qha'tHpalla taque «narmína- *r may orque loan.Losjud.osd,
lana yocachaeathi hnqaíti (ara, aquel tiempo «man por muy U
St a jttdionacafca,«apacha tes alo, Prophet.a.por ello leí
^epteanaca ,cb.b,ccha?anto. Chriftohab »«¿»»» e»^ c^
ropi catutuan.na.,caeopanfc. le- grande», del Bao '*»• tae"m
fufehrílto Auquifl-, bupanae.m- d.-z.rksoyd.Vo o rostene spo,
p¡ arofifsina loanana collana can ^S"^* ¡&
ïUipathä Chay hornanac. ancha ronmgun Prophet t''/"'°ni,
fcaccL fautor o'bna Prophetana- «« '«» obra, de pemtenc a,y en l
.a c,t»pílc>a,m.afca ilapita: hani reuerenc.a que WM
hna mLni Prophetaipalla San tro Helu, *>™**™r '"
Ioaoaroch.qu.ti, Penitencia lora afs.como 1 Reyn» I«^el Pet
«ana Diosy opaychaúaua, Helia, gu.o » aquel P ophet £»M««
Propheui/pM vcafupa ramilav- la muerte ^«^""«g^
ta ï'ropb.eta Revna Iczaberalilna
cäa h ih uaa áat aimi/. na m a r aqu i p í
Sao
C APITVLO xvr.
m§
$»n loan hicha yancca chuynia-
ni Herodias alifnaqnehihuaañ'a
taqui i ancha acá pachafca huata
arana chínojaíi ,cafaratafsiña Hc
roJes mafanupampi , mancebata
faranacauipathä tliäkhtita fafsin
hamacbatauina jvcatfca maya co
.llana fermona eukbatauiua vcan-
quiríuacaro,hochanacamathá pe
mtencia lurapifcarna , San Ioa-
naña cayupa arcapifcama , hani
iorahata vcafca taqurpi aca Ca-
phamaum marCanínaca hihua-
pifcahata , motiiyata caftigata
cancapífíahata fafsína , fermona
tucuyafsiníca Dios Áuqriipa bam
«patita uina: Tatay acanaca fappa
buaeukhaniha cata humana ya-
napañamathá fafsiná , arcpafca
hískañaea ,alittata chüymaníria-
caqui catutauina , vcanacaroíea
fcuahuanacay aroha ancha mokh
fahua catupifCaquíma > nahua ya*
napamama cana yaatfa fafsinara*
qui cukbat auina.
5 V c a t fea Ieftï Chr ifto Anqni tía
' Ierufaíeu«nquípana , haccapríca
Capharnaunanquípanahoa ti, ha-
•capafca Bcthania íutiní marcan-
quipanhua fapjfcaraquí , San Lu-
cas Euangelilfcana hani vea marca
Ccanachaalpathá.TatíTa haquena
caro eokbepana vfurí:iaca kuma *
ratíypana íurquirinca hamamila
gróaca luiípanamayní Pharifeo
Simón iiitíní , tatíTa vtparo írpa-
tauina corpachanataquij vtparo
malupanicamefapkharo vt-ttaa-
tauma, vga marcanf a vea pacha
ntayni
malaadaHerodias leperfiguepa
ra matarle, y agora le tiene enta
Cárcel prefo por verle reprehendí
da de que anda amancebada con
fu cunado Herodes;y hizo vn grl
fermon a lo* que allí eftauan di-
ciendo Hazed penitencia de vuef
tros peccados ,feguíd las pifadas
de loan , y lino lo hízicredes to»
dos los moradores de Capharnaü
pereeeri$,y fereis caftigados; Aca
bando el íermon dio gracias a fu
padre eterno diziédo: Padre mió
eftos con tu faiior recíoen bien
mi palabras los pcqueñuelos , y
los humildes folos eran los que la
reeeiiían,aíos qnales auííc» dízié-
dorBíjes míos , mi leyes dulce, y
ftta«€ircc€uilda «|u* yo, xjs ayuda
reeiitíodo.
5 üefpses efundo Nueítro Se-
inoren Ierufalen, ot rondiz en que
q liando tlUua en Capharnaum, y
otrosdizen enel pueblo de Betha
nía,porque SXucas no disco que
pueblo era-.Predicando Chrilto a
ala gente, dando Talud a los enfer
mes y haziendo milagros como
folia vn Pbariíeo llamado Simón
S. Lúe. 7. Combido a comer a'N.
Señor at*u cafa , y entrando en
ella lehizoasetar ala mefa.Auia
entonces en aquel pueblo
L a vna p«
1
1
(1
VITA CHRISTI.
)íl
■ V
n . ,
1
' í
mayní taquena vllatahochekht»
ra mar mi Magdalena ftttinV haca
tauína, vcafca auquiífana Pharí-
feona vcaro mauipa yafifsina,vn
^uento apactafita matauína, vta-
f'o mantaísínfca Anquiífana hicca
ni toquepatha hacharla ccsllara-
tauío3',cheeána cay urna ccócbuya
vea hacbapanfea collana AuquilV
fana cay upa harícatauína, hsri-
catatfca nikutapanaraqui thíkh.-
mirataaína, thikhrniratatfca ham
ppatitauína > hatnppatitatfca va
guentonaraquípnifeutatauína.
San Gregorio, acá hochakhtara
marmitha arofilsína acá hama-
hua fi ( futipaca María Magdale-
.nanamna,, Lazarona¡, Marthana,
chínqaipAnamna ) Mariana peni*
ten&iá Íuraiúpa.>amu£afsína,haQÍ'
Jhua arounaia amauíncVtt hacha
ttaquihua afaauíríótha, Porque
cauquípirihaquepi^paña cala ha-
ma amaru cbuymanifsinfa hani-
ccahachafpa, acá marmina hacha
uípa penitencia lurauipa amataf*
linaí Hani Dioíaro hakhfuña ama
baafpa^iapitupunijhaní chimpu
ni hachaaipa amkhafifsina . , hani
hakhfarafa vea vtarofa maluuípa
amntafsina hani hachafpana'í ha-
ni qhuítina hauífata Auqifa tbaa
■ ro. mauipa amutarsina'? Hani ho-
chauacpathá Hacj.fifpana*í vea mar
mipilla hacha ía,kafafa mankaquí
f pina hachaqui mankatauina,cnaa
qhoecbuymapanfca hochanaepa-
tha,quichaííóana gehufiñapa qui
Shufrfiúma, , aimnpana kañupa
vllja*
blicapeccadora , por nombre la
Mj gdalena^la qual fauiendo que
Chrífto auía ido a cafa del Phari
feo fue alia licuando vnguéto ¿o.
figo :y entrando en cafa comenco)
a llorar alas efpaldasde Chrifto,
tanto qqe fe deshazla en lagrimas
y con aquellas lagrimas lelauaua
jos pies y fe los limpiaua con fus
cauellos,befauafelos y'vngía con
vn«nentú. S. Gregorio hablando
delta muger peccadora(por norri
bre la Magdalena hermana de La
.zaroy de Marta a lo que dizen )
dize acordándome déla peniten-
cia de María: ffoquificra hablar,
lino llorar: porque que hombre,
aunque tuuiera el coracon duro
.corno piedra no líprajfa, acordan
dofe délas lagrimas y contrición
deíla rangeríy no quifiera conufcr
tirfe a Dios acordandofe de íus
lagrimas fm medida,y fin tiempOj
acordandofe de fu entrada en a-
quella cafa fin empacho alguno"!
y no lioraraacordandofe quefir
fer llamada de nadie fe foe a xpo
y no tuuiera dolor de tuspecca
dos^pnr.qne aquella mugerllorí
do y gimiendo mientras comían
tragaua lagrimas, y enlo intím<
de fu coraron feentriltecia,tod<
lo que imagínar,y dezir fe puede
ymírandi
eAPITVLO StYl.
lüf
ylïjafsinfca Auqnïflfaro matauina
hAricaAfiri ; vcanquirinacfa hani
hakhfaraf$ina,hani ccakbfilifsina.
Manqhoe chuymapana ancha lia-
eaiíifsinpílla hani cakhfiliñapfa
amutatauinti : vcatfca Auquifla
nayracararo quillpittafsina ha*
chatanina,vca hachanfca Auquif*
fana cayupa haricátauina , ñikuc
panfca thikhmiratauinajhamppa*
titauina , vngaentona phifcuta-
aina.
6 Vcap achaca maca vnguento
lianchipa phiícañataqui huacay*
chu'itauinajraaafca Diofanashuy
maparomaiutatha coliana Auq.f
fana cayupaqui phifcukhatauiua.
Vea pacha camaca^nayrapana aca
pacha yanccayaanacaquivlljaña
amauiritauiua: maafca Diofaro
hakhfutatha aromani vruni ba-
ehañäpi ca ftigatauina, vcapacha
c a maca lacpana yancca aroqisï,
haarufoq,huararuricautna: maai
cantahochapathá llaqailiña ca-
llaraisina, Auqniflana coliana ca
yupa happaufsina llampacachafi
¿auina, Vca pachacamaca ñikuta-
pa choquech3quiritauina,bamka
tháhamkataqni vHiquipa vliiru*
ruiiritauinaunaafcania Diosamu
tatathá quiquimkncpana Auqui-
flanacaynpíajphifcoratauina. A*
ca hamapí nayra yácCa luraainac
pampi,cchina collana lurañana-
ca luratauina, hochachafiuipatfca
Íienítcmcía lurataaina. A€a hama
ur ipanfca yanxca chuymani lJha
I ¡feo A nquifía kutnitauina*
Acá
y mirando ï* insjmtcjissn de fu ú
ma, fe fue a Xpo para Uaarfe', jSst
temer ni auergonc.aafe de loa qu®
allieítauan, porque con el mucho
dolor que tenía en fu coraron,!!»
fabia auergonCarfe:Defpues arr©
dillandofe alospíesde Xpo lio-
rana,y con aquellas lagrimas la*
uauale los pies , y limpiauafelos
con fus cabellos, befauafelos , y
vngíaloscon vnguento.
6 Hada entonces auía guarda*
do aquel vnguento para vngír fu
cuerpo;pero defpaes qneDioa ea
tro en fu coraron* a Tolo los pies
de Xpo guftaua vngír. Hafta en*
ton ees guftaua mirar có fus ojos-
las cofas dan' -fas deiá tierra; pe-
ro defpucsq fe conuírtío a Dios
de noche y de día con llorar loa
caftigauab Halla entonces con fo
boca hab'auay cátaua canciones
desftoneftas: pero defpufs que co>
menc^o a dólerfe de fus peceados
befando lospies de Xpo los lím*
piaua. Baila entóces fus cabellos
eran hermofoscomo oro, y muy*
a menudo los.aderec>aua;pero def
pues que fe acordó de Dios , con
fusmifmos cabellos limpia ua los
piesdeC H R I ST O. Üe modo
que con las cofas que antes auia
. obrado raal,defpues obro bieiry
hizo penitencia de fas peceados»
y conhazereílo afsijd Pharifeo
murmuro de Chrííio, diziendo
t 3 ^fte.
|66
VITA CHRISTI.
MI.'
ii
A caca Propheta eancafsinca ya
tiriquipílla acá marmi hopa llác*
ttírína yancca cancaxMpa,hanira«
qui liamcttaafiríqaiti fafsina: fi*
pana lefn Chrifto Auquiííafca
Pharifeoro (anaaChay Stmon ka
ta humampi nana ar aliñaba hu-
quihua:íataíca,y tíchírey faquita
fafsiniatauina,Auquiffalca: May
ni ha'quena éollque miraa cama-
nina pañí maüpatauínamna May
nin pilca p.atac3,«nayninfca pifca
tuca qui churkhañapatauina-.May
ninfa mayninla cutaakhaúapa chu -,
fipanca,manuripaíca paniparo pa
pachatauín5.,baní cunafa cfcQrkbe
tahatatii*afsina:Hicharca atamita
acá pánica eiaqívr chapipi pampa
chiripa maampi amahuafpana'ífa
j'sin bííquittaraaína.Satafea Simo
Tatay nantha allokha pámpacha
rapiquica, vic chapiqui maampl
araaüíriqeiiiata uina.íipanícs Au>
quilla toqaepa arufta Simón íV
iraquitauína Vcatfca vea marrrit-
ro vlliquíptafsina f¿na: Chay Si-
món acá marmí vHcghtati baní»
cha,Naa vramaro malupanfa ha-
níraqui cayuha inavmanfa harí-
quet tati ¡Acalca hachapampiqui
cayuha huarakhatataui,ñakot pá
píraquithikhmirataui: Haniraq
amiconí purahamppatifquírica v
ca hama háppatit tati acafca roa-
luuípatpacha cayuha hamppati-
quipa hamppatirurutaui, Hanira
qui azetína ppekeñaba phiícut ta
tí;acaíca vnguécompicayuhaphif
cuu»i;cuna fupa< AcapiUahu»
«hckh*
Efte fi füíra Propbet*,fuptera
qaan mala es la moger que le to*
ea,y no fe dexara tocar della-y pl
fando efto N.S.^ixoa! Phari'tío
Simón tengo vn poco que h&bUr
contigo, y diziendolelo refpódi*
Maellro , dime loque tienes qu*
dezírmeüEntóCes Niteftro Señor
dixo: Vn Logrero tenia dos dea*
doraste! vno le deuía quínienecs
reales, el otro íolo cinquenta;y
no -t enjetado con que pagar él v*
noy el otro ,fa acreedor perde
no a ámbos,di2Íénílól«s que n o q
lía cobrar nada dellós: Diñe
pues agora Simón pregnea C hru
to,qual délos dos querrá mas a i u
acreedorfy preguntado réfpódio
Simón: Maeltro a mi ver aquel a
quien perdono mas le querrá mas
Díziendo efto refpondio Chnfto
Nueftro Señor, Bien dizes Simón
y Jeípnes voluiendo el roilro ala
muger dixo: Veis Simón a elU
mugerí Entrando yo en tu cafa,
no me has lauado con agua los
pies,y efta los ha lauado con fus
lagrimas^ enjugado con Cus cabe
líos; No me ha* dado ofeulú de
paz como fuele los amigos vno*
con otros, y efta defde que entro
fin cellar ha befado mis pies: No
me basvngido lacabe^a eó azey
te , y ella ha vtigído mis pies coa
vnguento;y cito porque canfa-'Es
por cito
C AP1TVLO XVlï,
xúT
chekht-ara marmi cäcafstna hoclv
pacha allokhamanu pampachata
ca ancharaqni huaylluco choque
chito pifi pampachatha chapifca,
piíiraqqui amauito, vcatfca mar"
miro taque hochama pampacha-
tapachanqnihua fataunfipana ha
pampichica mankeri Pharifeona*
camna chaymapana auquííTa ku-
míntarauina: Qhuítipí acaca ha-
quena hochapapampachiri'' fafsi
na Ieiachriftofwa iipanfa; Naro
iya fauiroa laycu qhuelpiatama.
hua,mokhfaqui maccaskhama ia-
fiin vea mar miro fatauina.
por eílo: Porqeíla mngrr píccs.-
dora por auerieyoptrf donado la
grande deuda que tenía por fus
peecados,por efo me quiere mu-
cho y defta manera meregala:Pe
ro aquel aquien fue perdonada
pequeña deuda me ajna paco Def
pues díxo ala muger: Todos tut
pepeados te fon perdonados, y di
ziendole efto, los Pharífeos q co-
mían con ti murmuraron en fu co
ración contra N.S.diziendo Quí©
es elle q perdona lospeccadosíPa
ro aüque murmura uan díxo N. S.
ala mugerí La fe que en mi tiene»
te íálua,veteenpaz.
HKt-Hf*iH>t*tHtWito. HUtf&Bé&ttyto******
CAP. XVII. IESVCHRIS-
tjo Auquifl'a mayni fupavoni amu
baque hacaacanca,Pharífeonacaf
ca yancearo catupifccanca apaña
nacpafca loqhnetiri^vrítirihama
ya pija tana hifeanea , Nazareth
marca mafinacpafca haqbueroha-
¿untatana hiicanca,ycam|>itha S#
loan baptiftana hihuauipatn
pitha,phifcattantanapa
ya ehaullampína mi-
lagro lnraeanca
vcatbáhu*
arofi,
PH ARISEONA vcatha Ie>
lo Xpo Aucjutifafan^a María
jKtagda*-
CAP. XVIL TRATA CO
mo iefuChrifto Nueftro S. libio
a Vn cndemoníado,y le calumnia
ron los Pharifeos,y como fus pa^
rtentes le qúiíieron atar "como a
loco , y los Nazarenos hombres
de fu pueblo quifieron defpe
¿arle y juntamente déla
muerte de S loábap
tiftajy del mila-
gro c|uehizo
con cinco
panes y
dos
peces.
- Diuí Jído en dos partes.
S,Math.ï2. S.Lue. 8 & h.
» V1E ÑD O IefuChriíto N«
A.Sconuertido a la Magdalena
L 4 « acata
j
í'8
VITA CHRISTï.
m \% ¿»!ena Díofíiro hakhfuu huaf
fj t , p*callco fopayo ha^chipacf-
ffüliicf Bramoa-, eamifa San Lucas
I? oi?n^elifta fi hama ; pacallco fa-
pjvo niffsinfca, taque cunamana,
eolio eolio bocbaro purítaoína a
aaautta fantonaea ccanachqueca
hatiiAjirnanfe' na vcathá mífta£>
khepanfca mayni fupayohaman-
tatahaqwe, arauraquí vcararaqui
aayrauifaraqui vllachaatáuina.
Gollanalefa Cbrífto Anquífíaíca
«ncha llaquipayri cancafsína, vea
vfüf iha líanchipathá fnpayo hío
futaaina, rtayrapafca vllttataara-
qultaaíua , hínchupafca ifapaara
quieauina . lakhrapafca arofaara
tjattaníná; vcanquírí haquena* v
cafca acá milagro vlljafsinÄ an-
cha huatacofipífcatauína. Fhari-
feonaca catr .fea auqoiíía manca
arehrí hutafsina \ cunacbápa pan
tañí, vea nafaehafsina , cuna chí*
jirofa hacuncatana fafsína: yan-
eca ehuyntanifsínaraqaí haqna
■ca huaraca (ípana,han i boa racuíl*
aítí faf$ina,acacca Cupay ona apa
pa Beizebu futinína ecbamapan»
pihua , fupayonaca haqocnaca-
3 a hnnchipathá hícfu fatauína ha
^uenacaro lafsinfcaac» tota lar
£ahua,vmuhna, fapayompí aro»
iSííhuafafsínhamaehatauína.
z Auquilía lela Chrillofea (i-
pftua, v«anaca collana thtirictaca
checa aropampí lacafa hifttafaa-
táüm» N?a Díoína cchamapampí
tfm*i fupayoriaéa bícufutha , lupa*
yuca
en cafa del Pharifeo , echo della
fiece Demoníosjcoirto d»ze S, La
casEuangelitVi , y teniendo tíere
demonios auia cometido todo t»e
neroyvna infinidad de peccados
fegun declaran ios fanótos Doóto
res,y falíédo de aquella cafa tm.
xeronle vn endemoniado, mudo,
íbrdo,y ciego ,. y N S. milericor* '
dioí'o en grandemanera , echo el
demonio del cuerpo de aquel en-
demoniado, dio virta a fus ojos,y
oydo a fus oydos,y el hablar ala
lengua : y losqne preientes ema-
nan viendo cite milagro fe admt
raron en grande rnanera:.Per oro
dos los Pharifeos viniendo acá»,
Himniara Chrifto dixeron , bus-
cándole ocaíion,fi en aleo errare
darle hemos pelar, y tiendo hom-
bres demalas entrañas admiran-,
dofe toda la gente dezian,que no
fe marauillafen,que con el poder
de Belzebutb principe délo* Dé-
moniosechaua los Demonios. q-
riendo dezir:cfte esvn grande he
chizero,es emboilero , habla con
el Demonto,
t Y diziendo efto:Nnerfro Se-
ñor íes cerro la boca con lu fir-
me , y verdadera doctrina dizie»
do: Yo con elpoder de Dirse-,?
cholos demonios , qel demo> jo \
no tiene:
CAPITVLO XVÏt
tff
foca hanípiacayaataqui cchama notienecil poder ,yno teníédolo
nití,quiquipafahaní chama niis'in el mifmo, tampoco íb terhapara.
«a hanipi mayniro cchama chura
«ataqui cchamaniríquíci , acá
maya- mayafca (upaycnaca hani-
huahupapiua aucaníti taque chic
pa yanceayaana mayníísína ha-
machaquípí ¿taque chicparaqui*
quípi .kaquenacafa yancca chaña
amauuPoes acá hamafsinca can i
f»pí,mayni fuyayo naquero man*
tipana , ttiñififsina hama maynl-
fo hicfama fafpaíhanihua íiriquí
ti : ílallírpí maampí vcanc¿ipa (i
riquí'.hupanaca aacánüpc i ¡rhalf*
ni maafanílpa , vcapilla banthua
hueca auca huquirquiti , n'tapí
maafaafa, alafaaía aucaíifsína aeí
pafiriqui fafsina colíana l ES V
CHRISTO Auquifía vcanaca
lacala hiíltattaaa: acá hama coi lia
na aropampi Ph^rifeonaca ati*
panfcamaynimarmiMarzellaluti
ni SanéjfcAMartana yanapa,taque
concapa, antutaisina: le fu Chnrto
Auqniflaro Tatay huma apiri pu
taca ancha coUanabua ; coílana-
raquipi ñuñuuírna ñoñulcafataui
na,ÍÍpanlcacoHsna Auquííía che-
cahua aroíta, maaíca ancha cufiní
haquepi Diofna aropa yfapaísí'
na ¡ Vea cama huacaychírifaraqui
tauina» •-
% Nia haya vcamarcanaeukhaf
finfea^aca A u quilla Nazareth íu i pó íefuxpo N.S éir aquel pueblo
ni marcparopurikhatanina : pu- bolaio a Nazareth fa tierra, y bol
rikhepanfca,apañanacpa, leru a» niendo,cómo -fiís.pat íentes tupief
leu mareanquir-i aponaca eukha ten íjteaí a enojados a loapr ^vi*
fsina kapífaauípa yatiUinapalsli pal^sdál pueblo- üeíeruU'é;^ üis
darlo a otrojelU^synarazonjO-
tra es q ios demonios no fon ene
migos entre (i, todos ellos junto»
Ton como vno ee'I mal ,y todos jü
tos delean y pretéden dañar a?os
hóbresPoes íVédoefto afsi,cottio
entrando el demonio en vn hem*
bre, mandaría a otro como a con ,
trarió fttvo que le échale'' De nin "
¿una manera- fc lo rhádara, antc#
deíTeara qfe eftuuiera ehel mat
tíempOjSi fueran enemigos y tu* r
ran de vandos cbnctfarios', como
•os Hatíania<yas'>y Hurihíayasr.o
hüuíera tantos enemigos, y pelea
do los vandos contraríos íe ven-
cerían vnos a otros: y defta maní '
ra Nueílro Señor les cerro las bo .
cas con fu foberána do6Vrita,y vé
cícdoa los Pharifeosivnamugtf
por nombre Marzella, criada de
Sanóla Martajeoantando íu vc$
dixo a lefu Chriílo Nueftro Se*
ñor: Bendita"» lean -las' entrañas
qué te rruxeron,y lospechosque
mamafte,y diziendo ello reipon»
dio Chrifto Bien dizes»pero Bieft
anenturados ion aquellos qu? o-
yendo la palabra de Dios bguar
dan cumplidamente.
á AníenJo predicado mncho ríe
j
i 7»
VITA CHR í ST?.
Mí. '
' t
ta vea aponaca acá alifinifpa,
cacufsiníca híulfanacaiupi, apa-
ñapatahcta faísina, yanccachiítaf'
pana, (vea aponacanachuymapa
vlljaquítanpoca, acá caquíca cuna
ckheriqui fafstna ) Aoq'itfla hif-
i|cha pachanaímokhfa arorapi pa
Chana ,camachatáifappaqLiitati fa
pacfMRi,vca apañanaepa col lana
Aa-jnilfa ampara cayu yapijata *
fcafapifcatautna^oqhueíirijvneii
fi canquipana ñama: Áuquiííafca
cataba faca ila^ui Gahleaoa cota
Uapiro matauina « veanfea cota
taypíthá eu^hatauina, ifapírina*
eafca cota lackhatha ifapatauina:
eakhafsinfca acaparabolanaca a-
taínataaina.
4 Maynihaquepi yapuparotri
gophauirí matauina, phaotpanf*
ca haccapa thaquiro halacauioa ,
•thaqaínfca hani katafa alttatiínti,
fariri haquenaeana taquichaílta,
humccbinícanahaUiraca: Hacca
pafca cala calakharo , chekholla
chskhollaroparitauína, fapatata
ñacaq'ií 1ikacehuiïpanfca,vraque
i*a huaoípanfca>hani katafa mikí*
pana»chillquítacafstnfa hani aliña
pahuaqnifipanajapipanahamka
qui huañatauíiia > hani cúnala a*
chataumti: haceapafca cchapi tay
piro purifsiua,cchapífatrigofa a*
lipana trigo haycliajatauina, ha»
niraquicunafa achutauínti-.hacca
pafca fappa lakaropuríísina chíll
quifsina áeha al¡tauina,paur aafsí
sa allokha acnucaaina lappa la-
ka
ferniones,diziedo,cofa que aqtie»
líos Tenores vengan en feguimié*
to defte y teniédole en las manos
eos maltraten juntamente anofo
tros por dezir que fomosfnspa-
rientes(porqne ya fabernos fu co
díeion dellos, y temiendo no les
fucedieíTe algo) por ello en lugar
deferuiríe y de hablarle cortef-
menre, y pregutarle fi eftaua bue
rta,ípji(ieYon atar a N S. de ma-
•rios-y pies, como fi fuera loco, o
furioío: y queriéndole prender,
luego Chriíto fe fue a la cofta de]
mar de Galilea, y al!i dentro de^
mífmo mar predico defde el na-
nio, > los oyentes :le oyan defde
la ribera, y enelfermon les dixo
ella doctrina por para bolas.
4 Vn hombre fue al campo p*
ra fembrar trígo,y fembrandole,f
parte deleayo lobre el camino y
no nació poco ni mucho, porque
los caminantes lepifaron,y tanrt»
bienios paxaros fe le comieron;
Parte cayo fobre pedregaies,y co
mo no tenia bailante tierra para
echar rayzes gtandes como es me
nefter,ni humor para fultentarfe,
defpues de nacido fecofe luego
co el calor del fol,fm llegar a dar
frufto. Parte cayo entre elpinas,
lasquales creciendo juntamente
con el trigo le ahogaron de fuer-
te que no dio fruto alguno Parte
cayo en la tierra buena, y alVi del"»
f mes de nacido creció mucho , y
legando a colmo dio mucho r'ru
to,de modo q en partes de aaue*
1U
CAPiTVL'O XVIL
ka, cmqnípanfca bacapa buccana
maya aymumna phahuauitbá >
quimba tunca aymorti llamayuta
ni»a^h«»ccapa buccsnfcachokhta
tqnca, hacapa buccanfca pataca.
Acá parábola ifi»pafsin(a;mayaro
camña aro ifapalsinfca Apofto-
lefraca bani hamnrpaataüinti, Ie
(a Chriftona ata mata conakha yá
ticbaña amauch'na vea « -vc-alcp*
haqnaca macatathá, b'tip-a fa^alh
tacaqnipana'y eSïapacbanapï.vca
aroatamit'ta^pnapi v'ci arompi
yatichana amauït ta< "Patay ral-
fina hifquítta phifcatauina i A uqui
Ufa,!' a ceanachaísina acahama ia*
tJüina,
<¡ Yapacamana yapuparo bathá
phahdcanca vea collana Dtofna
aropahua naa yatiebeafamea, hu
mauacafa acá mud?nqniri baque
nacaro yatichcabatacájí^b^a^'
naochiy: acá collana aro ifapiri-
nacafcapud hamuhaa: bacapa ífa
pirina chuymapa thaquijafaoa;ba
quenacana faraa pjapi: thaqthá-
píÜa,taqhu¡ttatipáaamarocchull
quepana, há'níhua ennafa alíriti,
laka cchufípana, hatbafa iranocat
caquirihna, iiaqnihna hamac chi-
naca balliri hamaraqoípitala a-
maro chuymaní haqnacana chuy
mapathá haní Dioína aropa euna
fappa lurañafa acf uriti: nía ¡lapa
tatfca Snpayo Satanás hutafsina
taque fapp a i fa p a u íp a *r m ¿y iris
veaferpa hochaniftína hat*ibúaiVi'
ritijDiofaro haní hakhfunti.
« LÍAQs,*p¿ ha^uenaiaua chny-
«i*
Ha tierra buena de vna bañera fe
cogieron treynta,en otras fe fe ri-
ta,en otras ciento. Aniendo cy-
cío efta parábola losApoftoles r o
entendieron lo que Chrífto N S.
quería énfeñvr con ela, por eflo
aguardando cj eftuuíéífefoío, def
pues deaner defpedido la gente,
lepregunt'aronqfigníricaua eqoe
lia parábola que les auia dicho, y
que erato que quería énfenarlea
por medio della: y deflarandaíe-
ladixi).
f La femillá que aquel labrador
fembróeri fu campo > lignítica la
dinirta p al^braíy do ftrina que y©
os erifeñó 'i l y que vofotros aüei*
de enfeñarpor todo el mudo: Itós
que oyen cita doótríha fon de qtsa
tro mañeras. Vnos ay tuyo cora
Cv?ñ escomo el camino por don*
de pafTa la geñte}que por eftar la
tierra data no nacesy también co
mo no ella cubierta con la tierra
luego lospáxafos fe la comen,
quiere dezif que tiene ecracó dti
ro, y aísi no bsze fruto en elle»
la dioína palabra, v también deí-
pues de aocrla oydo viene Sata>
nas a fmcoracone* y bazeles ol*
nidar todo lo bueno que oyeren
V ais i n o fe en m i en da n de f a s v i -
É «ios y peccados, nifeconuiertea
j:a Dios.
6 Otros ay coy os coracoees $5
GCttl©
J
F7i
VíTA CHR ISTI.
\tti
wapafca cala cala^hekholla che-
kiiollajahaa , vcanacafcaDiofna
aropa ancha cufififa-hoa ifapírí ,
yatiñafa amauiri; maafca hnpa
Dios feruiha ¡ ifapaaiha, vea ca-
sia luraha fípana, cuna ttaqqucfi-
ñaro, huatecañaro puriísina ila-
qninayra farauipa manca hakh-
furi,hani l'appa cailaraha faoipa
rcacama hihoañapacama ítiríríti-
ác* hama eäqnïpanfca Diofna co
llana aropa chuymapana huañaf
fin* hamachírcamifa cala taypiro
puriri hathajlaca fapatatañapata
qtii cchuíipana, haníra maya pa*
ya vruraqui foattafsina hiíanírí,
lopipana hama» Hacapafca,Diof
fiaalakhpachatha apaniui aropa
han» ifapaqui,hamurpaaqui, iiapt
*i himurpiytiataknpacharoqhai
fpiñ staqaí 9 maafca yatiuipampi
.íappa chuy maniro tucuríjaqu! tr-
Jlaiï tullanfca acá pacha tucului
yaanacajccapaca cancana, chnpi*
ni cancana, marmíntpi cuiifitía ca
na yancca amahuñaafahant hay-
tauipatba, hani cnna fappalura-
ñafa achuti»camifa cchapi cchapi
y ancca coranäca, fa ppa hatha ati-
ba firi haych]iri,hamaraqnipi, a»
catuculiri yaanaca acba auuhna
ña, haquenacana chuymapa hani
antutiríti, qhoifpiñapataqui, cu*
•nakha luranapachi,vcahanilura-
oapataqüi.
7 Haccapana chuymapafca an
cha ccnmamanca arofipanafappa
a nc láachuri vraqaejahua, vcana
c*p'tUa,Diofoa tropa hanibua ifa
< * . pa^ui
como vna tierra pedregofa, que
oyen con alegria la diüina pala-
bra^ fe hnelgan de faberla, pero
quando por leruiraDios, y por
poner en execocíon la doctrina
que oyeron,caen en alguna criba
lacion>o tienen alguna tentación
bueluen atrás y no lleuan adelan
te lo bueno que auian empecado,
y afsi la diuína palabra parece q
fe feca en fus corazones como «i
trigo que nace entre laspíedras,
que por no e^har buena» rayzes
décro de pocos días fe feca y mar
chita con el fol. Otros a y que no
Ib lámete oyen y entienden la do
ftrína del cielo que les euftñá pa-
ra falnarfe, pero también dan ef-
peran<jaqhan deaprouecbar mu
cbocon eiJapero como no quita
de fi clamor defor denado délas'
cofas terrcnaÍes,como fon las ri-
que2as,las honras ylosdeleytea
déla carne,uo viene a dar fro&o:
porque afsi como las efpínasy
malas yernas ahogan la buena fe
milla, afsielcuydado y el amor
Jemafíado deltas cofas no dexan
al hombre poner por obra lo que
es mentfter para laluarfe.
f Ocres ay finalmente, cayos
corazones Ton como la tierra bu
ena y fertil,q no folamente oyen
la diutna palabra con mucho có*
tentOj,
¡APITVLO xvu* r$
tentó, pero proponen muy de ve
ras de ponerla por obra : y aunq
por fetuir a Diospaíícn trabajo*
y tengan otras tribulaciones y té
tacíones , tienen paciencia ,y no»
buehien atrás en el bnen camino
que auian comencado de íeruir a
Dios,y con todo cuy'dado arran»
cá d« fus coracones las aficiones
puiíhiia amauiri,acapachana yaa defordenadas de las cofas del míi
iiacaaroahnañaíea taqchnymapá do,nihazen cafo de los deleytes
Diraquihua chuymapathá carcufï perecederos del cnerpo,ytodo lis
>aquí ífapiti ciifif:ñ3pampi,maaf
;a taque cTnaymapampibua ifspa *
ñipa vcacama lurafuamaui , pa-
ña Diosfirúilmattaquelifinfa,cu*
na huateeañaro, huatuncaañaro
quichuíiñaro puriffinfa,amu chuy
máquíhua mutufi, haníhuanayra
faraoíparo cutiti , maafca Dios
ferniña calla rafsína,tucny chaña
hanchina tnenfiri cufifiñapaíca pi*
firoraqui hatcurijviñayala jtami ■
fatcha Diofna chuymapaeuh'íña<
:ha,fafsinaquihua kayuiíiri, yina-
yaraquíhifquilurañanacafca hua
chalnfíri-jDiofnaalakhpacha aro
ífapauipathá acayaanacaquípí a
churi,fatauina.
8 Camifa v raque fappa. canqul'
cafaVaclmfsina hanihufcaqachu
riti;tnaaica baccapa hueca maam
pi achnri, haccapp huccafca luía*
quitaraquiqui achurijhamaraquí
pi Sáclonaca haccápa maampi hit
qui Sancto, haccapafca huaquita
San£oraquiquí,haccapa maampi
cuy dado ponen encornó agrada-
rana Dios,y fiempre fe ocupa eü
buenas obras, que es fruto que fá
ledeia celeftial do&rina»
8 Y afsícomo la tierra annquj?
fea buena, no da el fruto ígualmfc
te.mas vna frntiiica mas que otra
afsí entre los buenos y Sacros ajjr
vnos mejor es y mas fangos que
otrbs,y vnos que hazen mejores
obras que otroSjque vnosdan co
roo de vno treynta?otros fefentá,
fappriirrauipathä, haccapafca bu otros ciento: Y los Sanaos Doc
analta fiippaquilurauipatha^ha- tores declaran que los de treynca
ÍOpápa mayathá químqa tunca fon Vos buenos cafados: los de fe-
acbnfsína hamachi : hacespafea fenta, tos biudos y continentes:
mayatbä,chokhtatunca,haccapaf los de cieto, las V I R Q I N E Sí
ca pataca: Amautta Sanaonacaf &tsnqua,
ca quimba tunca achurica, fappa
cbaymani cafaratanacahua: cho-
khta tunca achurifea chupanaca
hikhmatutirinacahua , pataca a-
chnrifca vírgínes inecamaanaca-
hua
j
l74
VITA CHRÏSff.
' :
hua fafsinaccanachiftojhacopaf
ea cunamana aroqoihua aroft,aca
fapacbanhua fi aca lafsina : lefu
Chríito AuqniiTanaarcpapilla a-
Uokharo hamurpaañanthua,Paóa
auquiffa kata aronaqui aca pará-
bola arofipanfa, ácana haya aró-
pihua aroftana»Santa iglefíaro ya
tichauïpa ccanaqui hamurpaañaf
fataqui, caque Chriiltanonacana
«jhuiípíñajTataqui.
9 Mayaíca,mayní haquepí ys*
popa fappa hathana pnahuafitaui
na •• phahuatacfca mayni aucapa
enemigopa phahuackharo aara'
Macana, taque coranacana phahna
khacatauina, alifsínfca corápí bar
ca alitauina:mayní yanspafca ya
ptiai haquero , Tatay aaracama
coracama laquifsína hikiniha fa-
tauina: fipanfca yapuní haque,ha-
ni bikini intí,vcfa ma fama,alipha:
Tlamayo vcampí aroskhaaíitana
fatauina: Uamayuíca fappacaraa
baccaro,yancca?aracoracama{ca
niayaro halakhtaatauina halakb-
taatatfca, fappa hiuraca píttraru-
chkhatauina,yanceacotanocafca
ninana írcatafsina naccayatauina
hamaraquipi Dios baquenacana
Chuymaparo fappa hatha phauí,
fappa aro yatichi, yatícharkha-
rufca.Supayo haquena aucapa ca
cafsinayácca hatharaqui phahua
kharí,haquenacana yaneca canea*
»apataqm,yatichatatfcahaqEiena
ca ha<
aunque cambien interpretan eftó
de otras muchas maneras , porq
las palabra» de N, S. pueden cener
muchos Temidos, y aunque el mif
mo declaro en breuespalabras cf
ca parábola, aqni la ponemosmas
eftendida para que mejor fe entíé
da lo que por ella quiere enfeñar
a fu igleíía; es a fa ber a codos los
Chrift'unos para faiaarnos*
ifj
6 Otra parábola díxo:Vnhom
bre fembro buena iémilla en fu
campo, y defpues de fembrada,vn
enemigo fuyo fembro fobreeiia
mala Ternilla y zigana, y naciendo
nació juntamente melclado ce la
zigana, y vil criado fuyo dixoaï
dueño de! campo: Señor iré a ar-
rancar toda la zigana apartando
la mala yerua: pero el dueño del
campo refpódip dizierdo: nova
yas a arrancaría , dexalJaafsiy
erefea, que aítiépo de la cofec-ha
nos auendremos con elh; y al tié
po del cogerla aparto todo ló
bueno a vna parte, y la zigana y
toda la mala yerua a otra, y apar
tada metió el bué trigo enla trox
y pegando fuego a la zí -aña y ala
mala yerua la quemo toda.Deíla
propría manera Dios hembra bu
ena femilla en el coraron délos
hombres, enfeñales buena doétri
na,y defpues de enfefiada el De-
monio por fer enemigo delhom*
jbir.ej fiernbra fobre ella mala femt
lia paraqne los hombres fean «ná
los, y defpues de enfeñados algu •
noi
e* haccapa fappa tucUjhaccapafca
yanccatucn:acanama Diofnaya
pupa ■'■hü*khmfipanfca,Aogeler-
¡b-caDiolbavana.p*:Tatav -van-
cea haque cama laquitana,hihua
'vatana yanccapi faïsin hamachi:
'biosAuqttiflafcavcfamafama,av
ninacaquipha , bihu«*ñ*pacharpi
vcanacampica aroskhaaliba^ lafsi
na hihaaña pachana,täri'paña pa-
cbanfaf^rpanaca hacearo laqoi-
hata, alakhpacbaro irpañataqut,
yanccanacafca baccaroraqui la-
auihata, manqbuepacharo anar-
paanataqui, vcana n'mana nacca-
yatacancafiapataqui faraquitaoi
na. Satsiníca acapachana 'haque-
nacana yanecampi » hifquimpi bar
capí ayuinacani : raripañapapa-
chanfcapaarupilaquini :yancca-
naca manqhaepachataqui,iats^t*
oa.
10 Ancha hamkaqnihuahaqoe
naca qhuifpiñapataqui luraña ya
anaca ata mata chuy maro irania-
firi parabolampi^mavnínalurauí
pa vaanacampijvrancuna cunafa
lnqnenaca luriri vca yaanacampi
yatichata cancalsina : vcafnpapi
lefoChrJfto Auquifla alakhpacha
t'nä apaniüi aropa yatichaí&ina, a
©aja aronacampiqai yatichatarji-
»»,anchanayrafaacahamahuaya
tichani fafsinpini Prcphetanaca
arruina vrafupa raqui Euan-
gelíltanaca lefu Cbriílo Auquüla
nakata arompiqaí arofíui par*-,
fcolanacapa qoellcapisque acanC
§a lutabuahiíitauatana fappa ba¡
mttf
CAFITVLO XVII. »7*
nos fa! en bnenos .otros falen ma-
los,v deftruyendofeo malparan-
do fede efta manera cica mp o de
Dios: los Angeles qton fus cria-
dos en cierta manera dízé a Dios
Señor apartemos todos los na-
les y matémoslos; pero Dios ttf
ponde Jiziendo: Dexaldos;3n<Jen
yviuanenel mundo , que yo me
auendrecon ellos al tiempo déla
muerte o del juyzio,qnádo apar-
tareis los buenos a vna parte pa-
ra llenarlos al cielo, y tan bien a
parrareis a los malospara llenar
los al infierno, para que allí íean
abra fados del fuego eterno; enlo
qoal quifo dezitnos , queeneíU
mundo andarán fiempf c mefe la-
dos buenos C6 malos, y que al tic
«o del juyzio los apartara en dos
partes, los malos para el ir. fiemo
y los buenos para el cielo.
io Muy fácilmente percíbelos
hombres las colas que deuen ba-
zerpara faluarfe quando feenfe-
ñan por para bolas y femejan^as
de las colas que pallan en la vid*
humana por eííoN.S. muy a me-
nudo eñferrana fu celeftíai dc£iíi
na por medio del'läs,comotäbif*
ellaua prophetizado mucho en-
terque a-fsMo-haría: por eflo les
EuangeUftas eferiaen otra* para
bolasque Ñueftro Señor dixo
breoeraente,aunque aquilas dila
car emo salgo pai a ^fecntlcndaa
mejor*
u
w
VITA CHRISTÏ,
inurpaanafiataqnï. Maya,pampa
na choque collquectma qnenaco
nacafa imäcata catattinca vcahua;
Mayafca qliuífpi caíathá acama*
canea vcabua , mayafca chauila
ecaanahua eh'aulla cacunataqui
coearo haco'ncana hífcanca vea >
hua,IefuChri$o Auquíffafca acá
hamahua fi,yatíchirihutcatbaca,
vea aronaca ancha haccnhna cha-
niníhua,6hoqüetfa collquetfa ma
ampihaccnhua,aílckhachoqoe{'a
allokha cóllquefa , hacha hachu
Uaafa cauqui pámpana, vraq man
qhuero. imantata.tfa llallihua Hpí
mayni haquefea papana choque
collque imaneatayatifpa,kata ha
.niurpaafpa,qhuitínc.chekha'vc'af
ca,che£pini, hani qhuitiro cnna-
quifa atamafsinhua, amnpacha^
taque haziendapa,vraqoepa,cau
ranaepafa alakheríq collquero,
vea collquena cauquinakha alio
kha choque, collque,cunafa can¿|
fa imantatachí, vea pampa alaña-
taq, (i: Acaparabola yatíchafsinf
ca leía Chrífto Auqaíífa acahoa
yaeichifto (camifa San Gregorio
ccanachifto hama) cana pacha-
kha mayni Spirítu Sah&o'naám-
khafiyea, Dios íirutña ancha ama
uchi, collana virtudefnacafca ta-
queraquí haquinocaña,tdanoca-
ña amauchí,haquinocatathá ala-
khpachana cufifiña haquikhacafi-
ha íafsína: acá hnmaaonkhafsíña
«huraaíchá,Dío5 AuGjQÍíTa ancha .
häppatiñapahua,hani cunaía kay
uícalVina<j,allokha choq,callqfa,
haqui
mejor: La vna fae a cerca de! re-
fero eleondido ene!campo:Otra
de la piedra precíofa: Qtra déla
red que fe echa enel mar para co-
ger pefeado. Dízcpuesqnelascó
fas que vino a enfcúarnos fon de
tanto valor y eílima como vn te
foro}qae es grande fuma de oro
y plata/o como muchos millares
de ducados que eftan efeondidos
en algnn campo debaxo de tierra
pues íi alguno tuuielíe noticia de
aquel ampo', y déla perfona ca-
yo es cierto és,qne fin dezir a na
die nada a cerca del teloro que
hallo, vendería todas las tierras,
todo el ganado y toda la hazíen*
da que tiene para comprar rola-
mente aquel campo donde ella el
te'foro eleondido. Quiere dezir-
rios en efta parábola Chrifto Noe
ftro Señor(como declara S. Gre-
gorio) que quando vno por infpí
t a c i o n d é 1 Sp i r í t n Sá n to ti en e v n
grandeíTeo de feruír a Dios, y de
alcanzar la perfecion de las Wrtu
des,y por medio dellas grádeglo
ría y bienauenturanc^a enel cíelo;
deue ellimar en tato efta merced
que Diosle haze, y holgarfcta'n'
to dello como fi huniera hallado
fin penfar vn grandii'símo teloro*.
yíi
CAPITVLO xvn.
W
haqttifífsina hama, ancha cnfifiña* y fí preguntareis donde efla efte
pahua*. Cauqumqui aea choqpe, riquiftimo theforo , en que cam-
po fehalla'íDizeS. Gregorio que
efte campo es vn continuo exer-
cício , y obferuancia déla ley Je
collque^capaca tncaym, cauqm
pámpana imantata'Tatsiinhilqui
ttafma, vcaíca S Gregorio, vca-
cca Diofna aropa aromafa vrufa
vea tucuta huacaychañana,viña-
yavirtudei'naca thacañana, Dios
Auquiha,haqrna(ihaU ancha ama
Luana {anana, ama chuyma mutu
nana alittiri cácañana, akha chuy
tnani canea£ana,tunñana , taque
Vírtudesnacana>hilqni Inrañana-
«ana fappa chuymani fanclo can-
canana imantatahua íirí£tampis
Acá hama i'appa chuy ma'ñ'i canea
añafea , fappa bacañafca , hampi
qhuítiia haquikhatírquiti ,tian\ a
Díos,y vnfiempre andar en bnfea
délas virtrtdes,vn procurar alcaa
zar laperfe&acharidad ás Dios,
y del próximo Ja paciencia, la ha,
mildadjla manfedumbreja caftU
d^d, con rodas las otras virtudes
quehazeal hombre Tañólo, y per
fe&o; Y porque eíla fancYidad, y
perfecion devida no puede alear*,
c.arfe fin dar deisiano a las coías
del mundo, y alos deleites carna-
les , y al amor y codicia délas ri»
quezasrpor cío el que tiene verda.
ca pacha yaanaca pifiro haccuisí» dero delíeo , y amor délas cofas
na,amparpathä antotcatafsínaha dei cielo , menoíprecia de buena
machalinfca.yanccacufsífifla.cca- gana todas eftas colas, para darfe
paca cancana ,nataqui huccaqüipa
h?ni faísinfea: Vea fupa qhuiti'
khataqne chuymapampi alakbpa
"cha vaanfica amauchíní,vca taque
chuymapampiraqui acá yaanaca
taquíchafípha , ptfiro haccupha,
fcílqui cancañaquí amahuapha a,
ca hama hifqui ebuymantro tuco
ña haqu!nocafsínpil!a,cayca che-
kha acá paehanachoqueía, colil-
la,bucea haquífifsína hama, ancha
cofifiñahoa íappa chuymsninaca
ropilla, alakhpachana viiíaya culi
uñahaa cha rani.
ii Acá qniquípa sroraqniqui
mava parábola atamalsiníca yatí
thifto:mayni mercaderahoaqhiuf
del todo ala perfección: laqual fi
alcanzare Je holgara mucho mas
que fí humera alcancado todos
lostheforosdel mundo: pu«es go-
mara déla eterna bienaueninran^a
que dará a los buenos. .
ii Efb mifma doctrina no? enfe
ño con otra parábola , tomada
de vn Mercader , que raen bufea,
I
pi íalanaca thaqueri,haquifsínl'ca depiedras precíofas, para
M alafirí M Com
■p
m
*7*
VITA CHRISTI.
"f
a!afirimataotiu«nJ.a maya haquifi
pana chuymaparopuriri,hani hä
cn hancnti , maafca ancha colla*
na, nina hamanaqhuírí vea taque
hazíendapa alakhafsinahua ,yan
cana kumafa íaattaha fafsina, ala
firiqui fafsina. Acá parábola ata-
maisinfea Iefu Chrífto Auquiíía
acá fapachanhnayatichífto ,Naa
taque chuymaampt firainnaca ,
aura oír ín acá, HiiayHorinaca leba
na anchapahua taque virtadefna*-
,-ca. ,fan$c¡¡ canca^ajfsppa chuyma
•iäicancana haqutnoc$ña amahua
KijCaaiiía Mercader alaquípa ala
'rssrtiiíri baque, qhueípí ealg tha-
queri macaca b>ífsájjafsífiá , Hifq,
cfeayni3fiíTan-'6lo bánc'á^a^ifía1 an
cha h.3ccnaahtia,£ai«H°3 real Prp-
pheta Daoidíihama-.véaíc.» Catay
«amachita aronaeama ha£c%ä:|iiu
vea camáhuacaychír'i fcriahtíafja'--
ga malea, huácay£.haüipa*;ai'hac-
cha farickoto tuc.upííquí , Taf..$ro
canea úafca choqtfa , qhuefpi cá-
istia nVátKpi rbalskaeurlabúá hri'sa'*
hnañahuá {"acariña; ETpíHta faíri*
tu fea Proberbío íurihi I ¿breña. 8
capírulcpana ítáfapanaa íoiíqcs"?
fa hani amabuaísiíja. arofraqai ya
tkhau íhaqiiá catuma , vcaqhttí
ebequeia haytaísina hakhMafsi-
uia:arohap¡Ila margar itatfa,cho«>
<|f fa qhueípí cala nacatfa maampi
haccuhua, raque haquenacana cts
a. a cauq amahuaujpafa,haníhua a
rohápi chicafiriqnití fatauina.
ii Maafca hialíanacana niahua
alakhpachana coliana yaanacapa
vllcta
comprarlasíporqueefetal mere)
der hallando alganaque le afra
de,por fer muy fina, linda y de peí
fed¿a colorjloego ala hora vendí
todo lo que tkne y la compra;
Quiere de.zir.nos en efta paraba-
la Nueftro Señor que lus verda«
derosferuos y deuotos handetc
ner tanto defeo de alacanc.ar la
virtud y fantidad, como el merca
dar que va en bufea de piedras
precioíás: Porque realmente la
perfecíon y fantidad de vida es co
Ta degrandifsima eftíma,-como di
¿eelreal Propheta Dautd: Tus
mandamientos Señor, con cuva
guAtda vienen tas fiemos a íer
perfe&os y fanólos , fon.de mas
ep'dljS ¡a qivé eí oro y piedras pre-
é | o ía <s Y el Sp i r itu í'an & o e n e i ca .
K' dz\6i Prouerüios dize: Tomad
iA\ 'io6<rinÄjy no dineros, .y .que-
réis antes £fco\ger£a -^ae no al o*
?Í5 , porque es asejar que las mar*
garitas, jovas , y piedras precio*
fa?,ytodo loque íes houtares
pueden defear, no fe puedí coro-
t2 Per J par«quee»?endamos3j
no badil tener conocimiento de
lol
CAPITVLO XV.II.
vllttatha , camifatkba vca haqns
khatafchilna yatiraqustha hueca
qui chekha: hifqui chuyrnani fan.
to canea ñai'c.a vcfaquipha, fauri-
pba na haní fañslíataqui ,chau*
ílacamananacarhá, arofiüi para-
holaraquiyapaqaeflo , atamifto,
chaullacamananacapilla caanapa
cotarohua haointiri , nia hacun^
tatatfea canamana vllinacani cha
«Uahu? cacuri > nía cnanaro pha
cafipanfca cota lacarohua callu-
furi : catuui ch?.n!lanaca vllja-
isinfca fappa m-ankaña camaca
msyaro corifsinhua*, laqnifinhua
«haalla huailquepuparo apanta»
ílri : yanccanacafca cchecaro cu-
pirohuahacorp'tyri , líuíhoaafirí
laísina. Ac* parábola atamafsínf
ca Ufa Chríllo Auqnífla, allokha
haqaenacahua Diofa checahua
faaña Feero hakhfu, Apoftolef-
nacana , hifqui chuymanínacana
Apoftolefnacana Lantínacpana
•eokbata , Diofri-a aropa a taina t a»
Acá fuithcrínacaropillahaqnaca
cbaullacamsna chanlla catnfsina
harna catuhata fanhua ,taqueífaf
ca Fee Baptiímo toquetbá may-
nífsina hamachaquitanhua maya
caanancafin hainachatanhna maaf
ca hiufanaca taypína htfqwí chuy
manila , yanca chuy manila huqni
"hua : hifqui chnymanínaca Feem
pi Diofaro checahua íalsína , fa-
ppa lurañanaca lurírinacahua ,
yaneca chaymanínacafca , paña
Diofaro checahua fafsína , fanc-
ta Yglefiana taroapa taypíncafinfa
han»
bienes eternos, y délas cofas, con
que podemos alcanzarlas, fí detje
ras no ponemos cuydaclo en íer
buenos,y lañólos, anadio la para
bola tomada de los pefcacior.es :.
losqualesechan fu red en el mar»
y cogen con ella varios géneros
de peces : y viendo que eíía llena
la (acanala ribera del mar, y mi-
rando el peleado- que han cogido
como echan de ver que algunos
dallos fon buenos para comer .., y
otros ¡10 tales , efcegen los bue-
nos, y meten lósenlas cellos, o
canaftas,y arrojan por ay los nía
los, Qnjío dezirnoscon efta para
bola Nueítro Señor, que roncho»
Je conuier ten ala Fee por la pre-
dicado de los Apodóles, y otros
varones "Apoftolicos, a los qaaleí
hizo pefeadores de hóbres,y efti
todosenlavnion déla Fee,y Bap
tifmojpero ay entre ellos buenos
y malos: los buenos fon aquellos
que acompañan la Fee con las o»
bras:los malos fon aquellos, que
aunque creen en Dios,y elUn den
tro déla Ygle6a>pero no quiere»
i
^^^^■■i
.
^
íf •
VITA CHRISTI.
Isani Dlofna carnadura aropa hu'
acsvch ña smauírínacahua , vca
fopa camifachaul!acamanaC8,nia
ch'acilla catutathá , fapjpa ca-mä*"
cjoi ha'xhljiri , yanccanacafca ha-
curptyrïtharaaraquipi aca pacha
tuíuíiparia Aiigelefnaca hutafsi-
ni , ya»ccacluivmani Chriftiano
naca hifqtií chovmaninaca taypl*
thä lacfufsina Infierno ninaro,vi
líava ttaqueíiñapataquí, bachaña
pntaqni, iaca cchaeafa tturuljña*
pataqní, hacontani,Camifa halla
pámpana, Ghpq«e-,coUque í man-
iata yatirí , hsiiV apfuri maifsiiia
han i ccapacca tucu.ríquiti,aiaíga
fi.taqhuérpicfllanaca thaqueri mí
rífca-haqaifsíha,hanÍT.áqoi. alafia,,
¿nnafa chura ña amahualpa,hani-
faqu-tnua ceapaeatirqnitijsca ha-
tnaraqu'^i, fan&a Ygle (Tanca finía
Feempí- Dioíaro checahua fafsin»
fa,bap.tiíata c&neafsíhfa, haniía-
ppa haquír ícat haní íappa Díofna
carnadura aropa h'jac'aychiriha
eaca,hanihua alakhpachana cufi-
fiñahaquitchatafiníti; Uallirpi ka-
ñu huchanacpathá apufnacauipa-
íha , marmi hochaquí kayuiííui-
patha, machauipathá baquemafi-
pa cnnanía yanccachauÍDatha;má.
qhuepacharo carcuní : IefaChrif
guardar fus diurnos mandamien-
tos: y aísícomo los percadores,
deípnes de auer cogido el pefca-
do elcogenlo bueno , y def chsn:
lo malo:alsí ala Hn del mudo ver
nan los Angeles . y apartaran loe
malos Chri^tanos deJos buenos,
y los arrojaran en el rue»o ciel ln
fiemo para padecer eternos tor-
mentos, llorando y crexiende Coi
fus dieñees; Demodo qae aIsí co-
mo el' qae tiene noticia dei cam-
po donde ella eitheforo, y nova
a tacarle nogocara del; y el que
va en bo'íca- délas margaritas , y
piedras preciólas , y ñauando!**
no quiere comprarlas, ni dar na*
da por ellas, tampoco ertique-
cera con ellas ¿aUiclque c Ita en
la Yglefta,porla Fee y BaptHmo
que ha reciuido , y no vine bien,
ni fe haze bueno con la guarda de
la ley de Díos:no alcanzara la bié
•uentaranca: antes por i us vicios
y peccados, por fu íoberbu, defr
honelVidad y enibripuez , y agra-
u-i os que haze a fus próximos, le*
ra condenado al infíerno:porque
dixo Chnfto ^ueftr-o Seriar: No
todos ios que me dízen Señor, Se
ñor entraran en el cielo : fino los
que cumple la voluntad de mi i* a
to Aaquíííapíllaacayaa hamur- dre que ella en los cíelos.
paañaífataquí: haníhua cayeakha 15 De*
oaa Tataytatayhífchito huccapi
niquicíalakhpacharo mátanñma-
aícaalakkpachanquiriauquíhana
tnunañapa lurirí camaquíhuavca
í o maní Tan api*
1.3 Vea
CAÍMTVLO XVJL
sl^
ij Vea fermona tucuy«ta«fca
Nazareth fotíni mareparoraqui
ttrsikharauína)piirikhafsinfea té-
plotháraqiíi <rukb?.taain.i : vea
marearía chuymaninacpafea Au*
guilla eukhepanahuañaqhoilaru
canina, camifapi acá enkhe,hani
qhuíii maeftrona yaciehata< faf-
fma.'maafca IefoCnrifto Aaqaífla
ínakha humanacjcamtfa Caphar-
naum marcana aliokha milagro-
naca Iurata, hamaraquiaca mar*
«ainana Infama ínic'chita-.maaíc a.
aaa checaqui fnmama: Hani qhui
tí Propbetafa marcapa apañanac-
pa taypína haccuíiti chupichata
canquitijfatanma; fatafca vcana-
ca hilatupn Anquíífataquí kapífi
pifcarauina,catntauina,catnísinf
ca maya haqhuepatkharo írpata
uina,vcaro baco.nt ácana, cchaca-
fa vlla maa acaca hihuapfaa íáfsi-
sa: AuquiHafca che«a Díos,eheca
hsq cancafsína irpacata hama fa
rahuakhatauina : hupáacafa cakh
fifipifäkh*t«uin«,catnthapiñata-
qoí,a!íí!ííttaqy¡ cehamapa echa*
fip&n&t Áaqaiiíafca haceap* San-
da «arainacaqoi arcatanína, Sá
da María Magdalen&jvcatbá ma
yni hifqaiqairi ssafmJ,íoaná íoti
ni, fiero del a na procaradorpsiu
marraípa, baaca-pa ixttrmínatfápú
14 Vcapachara^qai Ap.oítolel'
iiacpa banilaUína pañí pañi qhui-
tatauina, Díofna aropaeukieri,
hum.ap&nívcamarcarojburaapa-
nifeavea raarcaroraqaijoiataa fa
fsina , mareamarcaí'a víSachaata*
nina
tj.Defpnesdeaeabaáo olfermo
boluío a fupnebl© Nazaretfc: y
boluíendopredicoenla Synago-
ga,y la gente refabída del pueblo
hazia burla del, diziendo> come
predica fin fer enfeñado de maef*
ero algunoí pero lefaChrifto N¿
Señor les díxo: Por ventara me
diréis, como has hecho mucho*
milagros en Capharnaum hazlos
también aquí en tu patria: per»
yo os digo de verdad que ningún
Propheta es eftimado y honrad*
en fu patria y entre fus pariente*
y ellos diziendoles eílo fe embra
oecieron mucho conrra Chríílo,
y prendiéndole le llenaron ala.
coronilla de vnas peñas para af*
rojafle abaxo y deíj^areceríe, di*
ziendo muera: pero Nueítro Se-
ñor ílendo verdadero Dios,y ver
¿adero hombre, fuefe envü mo-
mlto de en medio del los Jos qna
les quedaron wuy corridos no te
níendo inervas para cogerle ñipa
ra ir en feguíntierito del: muchas
fantas mngeresle %oieró,laMa,
dalena y vna «mger muy prkici
pal llamada Ioana , cafada con el
Procurador de íferpde&.y ptr«.
£>
■MM
14 Por aquel míínio iiémno
también llamando a los Apolló-
les los ensbio de do sen dos a ora
díear la palabra daDiios, diztea-
do Vofctros dos iréis a t ht ©ne-
bí o 3y íes taoftro los puebles , y
H % eam*
ïSi
VITA CHRISTL
oina,larañapa,aca aca lur&pífca»
hata fafs'ina,yaticharaqnitauina
cchamachuraraqnitattina , fupa'
yon&ca haquenacana häcbipathä
hicfonataqni , amayanaca ha&a°
taañataqui,vfurtnaca knmarataa
ñataqui; Äpoftolefnacalca marca
rnarcaro mafsina , penitencia Iti*
rañathäeukhatauina,AuquiiYana
fsuipa camapini lupayonacafca
aropa catutaoina , vfurinacafca
hacayatauina ; Auquíífárp cuti^
fchafsínfca ancha cuíiíÜ'a hakarapi
kbatauina: Taeay fauicamapiní'
hua cunafa }uraplfcathaiaronaca-'
hahanihuacunafapampachieifä-
fsina,collana Auquiifafea cnilfipa
na,hani vtcatcacufïfipifcamtijala
khpacharo mañamaataq,nía luti-
nacamaquellcaequica , vcat cu-
cha , cofifiña amahuafsinca cufifï*
pifcama fatau'ma.
Haccha Rey Herodefafca vca pa
cha Aaqniflana collana lurauina
capaifapafsina ,t aque auquífía-
qui arouipana , ancha fanélohua
fipana:cunca ccarirafsina hihuaac
taca vea loan Baptiftacbaí Vea
hua häcatatkhe fatauína:fafsinf-
ca,S. Ioanana haccha fanólo can-
caaipahua hialíanacaro ccana-
chífto:Porque camifaSan Ambro
fio fi hama, S. loan hanira hinipa
na Pharífeonaca acacca Chriílo-
hua piofna yocpahuafiritauina,
haccha fanóropana ; híhuatatfca
lcfuChnrtoAuqniíTa, acacca loa
nahaa fapífcatauína,acafca loana
na haccha chupipapi : haccapafca
na/ ra
y también los ínftruyo díziendo*
les,efto,y eftohareis,y diolcspo
der para echar los demonios de
loscuerpos délos hombres, para
fanar los éfermos, y refucilarlos
muertos: y los Aportóles yendo
por los pueblos predícauan que
bízielíen penitencia, y losdemo*
nios legan el mandato de Chf ífto
les obedecian,y (anauan a los eu-
fcrmos:y voluíendo a Chrífto fe
llegaron a el có grande alegría di
!.ziendo;Señoríegnntu mandarme
to y palabra todo lo hemos he-
cho, y ninguna cofa a dexado de
obedeczrnos.pero como fe regó*
cijafen, nueftro íoberano Señor
les dixoNo os regocijéis por elo
no mas, íi queréis regocijaros re-
oocijaos deque vueftrosnombies
ya eilan eferitos en el libro déla
vida.
En aquel tiempo oyendo dezir
el Rey Herodes las obras maraui
llofas de Chrílto,y todos echado
fama con hablar del como de grá
. fan&o dixo:Dene de auer relucí-
tado el Baptiñaa quien quite la
vida,cortádole la cabera: con las
qoalespalabras nos declaro la grá
fantidad de loan; porque (como
dizc S. Ambrofio ) antes que ma-
ríele S. loan , por fer gran láñelo
los Pharifeos le tuuieró por Xpo
y defpues de muerto tuuicron a
Crifto por S loan, y efto es grade
alabane,* de S.Ioan, otros que era
como
cap ir vio xvii.
Ï9
navra Heliafacana vcaoa mayni
pafaqui-pi ccanahiiarapifto fata-
uuia:bdccapaica nayra l'ropheta
rtacakha acacca hacatatkhachi-fa-
raquitauina.
A C A CA1MTVLONA
fúlica ttaccapa.
AN C.H A moccoropínihua a
caro puri,haccha fan&o S.Iij
an baptiftana hihuauipathä,
Cuaafuparaquikha Herodes cüca
íturama hiichina,vcampitha arof
íiña:acafca S.Marcos Euangelifta
haa,euangeiio quellcauípana cho
khca capitulona ttacana arofuaea
hama Iefu Chrilto Aaquiífwa ha
cauipa aroíirlnaca qucllquerina»
«a S. loan Bapti(tanayuriuípa,ha
caaipa hihuauípa quelleafsínfca
ancha haccha cbupirohua,carnafa
rohita alaarohua quirquiyi S. loa
baptiíla. Hihuauípaíca acá fiama
yatiñahua,Vca yancca cbuymaní
flerodefapí cunamana yancca lu
ríricancafsina, haquefabani ho-
chatbá cchakhmírifsina , haccha
chuy ma,cunafa pampachiri cácaf
íma,taque hachanacpakharo ma-
ya yancca yaaraqcji apkhataíita-
uina,quiqní fulícapana quííj mar-
■lipa Hcrodiafampi hochachafif-
íina,(ipafini fa ra naca fsína, fullea-
pana, l.hílapana fu tipa fea Philí*
potauinatAca hocbafca Diosnay
racacathá ancha haccha canqui-
pana,hilani fullcaní maynifa may
nifahaccafsína, maynina mar mi
pa lipa
el primero Helias,qut fe les sota
aparecido , otros úezian que era
agun Propheca que auía refuei-
tado.
SEGVNDA PARTE
defte Capítulo.
VIENE apropofito "elcontar
aquí la muerte del gran Bap-
tifta,y dezir lacaufa porque He-
rodes mando degollarle: todo lo
qual refiere fan Marcos enel Ca.
6. de fu fa grado EuangeIio:y ea
muy grande alabanza del Baptíf-
ta que los mifmos hiftoríadoret
déla vida de Chrifto,fean tambíé
híftoríadores del nacimiento, vi-
da y muerte de loan: Es de faber
pues que aquel maluado Hero-
des fobre fus grandes maldades,
y cruel tiranía, anadio vna muy
grande y fue^ue fe amancebo co
Her odias, mtiger que actualmen-
te era defa mifmo hermano Pht-
lípo ,y como feacfte vnpeccado
grauíísimo delate déla mageftad
ée Dios que dos hermanos hijos
M 4 de va
f"
m/f.
í«4
VtTA.-CHRXST!.
pa fipafítóípft»a >«sayni Äoqumi*
«iaynï tay cani «Scafima.B*p',ifta
Diofna eakh.eri qïiuitata cancafsi
na,baqa?nacaro penitencia lora*
mafisisa fara €ancafsina,Herode-
fana,haccha hochapa ya tíísina ,:an
cha yácca,hakhotana , hakhortia*
Ilaciqaípana_jvca Prouíncia, fnu
íuqueía hopa vllírpaaha fipana,
feaccha chuy maro purirí aronacá
pachacha £rünacampi,c«anag,,ha
ai hakhfarafsina ancha y áccabua
Vtaatha , fullea mana quiqui mar»
mipampi vtcafsina,fafsina takhti
fea u ¡na.
2 Herodefafcaaca hamathakhti
ta, ancha quichufipachana , Chuy
rnapana kapifítauin?, vflatauina:
vea fupa ancha hihuaaña amahoa
ta«ina,ra2onampíchecca a rompí
thaklitíri baque: Acá fuparaqui
huataataro irpantatauína, maaí*
cabíhuayaha fauipa hani vcaca-
ttialurañapa huaquifitauíntíSaa
ïoan Baptifta taque marcapacha
hacchaProphetarocacupana>aca
harna canquípanfca,Herodes ha-
ccha fiiefta , corpachaña , hífqui»
qairi haquenacapa, regídoranaca
pa, marca tokhrifírínacpa , Gali-
lea faunqoirt cama mankayañaa
paahuatauína ,ynriuípavrapnri-
pana-vcana tac¡ chiepa vtqaípana
iipafípa Herodías futínina phueh-
pa mantatanina : mantafinica hif-
ka mímilla cancafsina chillchíña
«a!laratauína,cch«aquipcacchua
rarufsína , Herodefanachuyma-
pa ancha caíifaatauina,hani Her*
r 4*9
4c vn m i fin o padre, y madr»,fitn
do ambos vi nos, t engañan a »if*
mi mugcr,ei Baptifta,qae erapre
df¿ador ébiado de Dios pata ex»
pftarlo3 hombres a penitencia te
niendo noticia deftegrá peccad»
y abominable hecho de Herodec
«onquetenia efcandáíízadoa to'
do el diftrita de Galilea, reprehé
díoleconpalebrasmoy granes, y
fetias,diziendole clararen e.que
no le era lícito éftar en mal eíla-
do con ia mager de fu hermano.
2 Sintió macho efta repreher»-
fion Herodes,y tuoo grande gana»
de quitar la vidajalque con taata
razón le reprehendía , yporefto
mando echarlo en la cnrüel: pero
no fe atreuia aponer por obra fa
mal propofito: porque todo el pu
eblo tenía por gran Propheca al
Baptiíta:fueedio que Hcrodes bí
zovnfolemne Combite , al qual
combído a todos los principales,
a todos los nobles, y atodoslos
regidores de Galilea, por fer día
de fu nacimiento, y citando jutas
en aquel combite; Eaquí que en-
tra la hija de Herodia?, y comen*
£0<ft danc^arcon tanta graciary d«
aayreqdiográcótctoa Herodes
y ato»
CAPITVLO XVI!.
lea {VFaquíci , maafca ta^ v*ana
T)ftrik»f ifftcampi, caque címbara
j«íjt$a «ínííHarocnnafa caoqot-
ía «btrrañáhaa acá hama lurampa
:há iatanína :Herodelrtfsa Hero*
diáfana cluiyma ehbacutaata vea
mimílla hauífafsina; phechay cu-
ufa caiaqoífa mayfita,aca ene kha
ilakripáSha Oioíafa paña ebica
laque ma c.bnrita faeafa chnrapini
uaraahua , at'pfc allcayaquima-
nahna fatauina.
3 Satafca phíla mimilfa&á Rey
Herodefana fata ílaquí tayíparo
iro achuttatauina, Matay acá h»
ttahua fíto ,cuna r»ayí{iha,chu'
rita faharfafsiua: Taycpaíca fípa-
ïpanachuytwa apfoca esncaísira
5. loa Baptiftanappekeñapa may
ïma fatauina» fatafca loqbne mí-
milla, maya haceba plato asfeba»
rnfsina apnnacana vcancantro ha
cahamkamantafsina, taque cor-
saebanaca tbaatbá loan Baytifta
1a ppekeñapaqui ñpay asa maa
jhui churita fatanina:fataíca R ey
inebaquichufifanina, naccacuna
:auqnícha mayifitaní biftbua,cu-
riapi acá mayítoí faf8ina>«jaaica
tíia aropa antuteatafsina baque-
nica tbaatbá, ennafa cbarapíni-
mamahua fafsina ac&naca haní
chacharo catutafpana , aea cbakb
lUburmaqhuerqbue mirailUfca
banihuafata qnicbufifpa fafsina,
«ayni Alguacil bauifafsína, fara-
inaBaptiftáa ppekeñapa cncfacra
Isïna acá platoro apanima facaa:
W,*lguazilaf«aReypana apopana
iauípA
ttf
y a todos los c&mhliñ¿Qs:demo*
do que Herodeeta rio obligado
a hazerle alguna gran mvxceú j r©
galo: por eífo llamando ala f&u-
chacha le díxo:Piderne lo que qoi
(teres aunque fea la mitad de raí
Keyno , que juro por el Dios del
cielo que todo telo dar* aped%
deboca*
5 Oyendo efto la mucfiacnfl}pÄ
ra mas acertar en )o que ama da
pedir, fue adarparte a fu multé
delta tá magnifica pro mefa, y pre
gritóle queque pediría? refpoíi»
dioíé l* madre,quenopidieireo~
tra cofa b¿io la «abeca del Baptíf*
ta: con ello la musbacha tomado
vnafuente,am&7 grande priefa
boluío a entrar donde eílaua el
R#y y los combidados, y pidióla
que le mandafe traer en acuella
fuente la cabera del Baptíflta:pc-
folealRey deque tal coiaíepí*
dieífc,pero como lo auia jurado,
y por no boluer atrás fu palabra
delante de todos aquel 'oscombi
dados , y por no tarca ufa d¿> q la
rapacaíeentri&eciefe íí ie ueg&ua
lo que pedia, ufando a vn Aígoa*
zílque luego fuefe ala cárcel , y
cortando la cabera al BaptiíU th
pufiefe en aquelía fuente1, y fe la
truxeífe : hizo el Alguazíl lo que
fu mal aa do Rey le snandaua ¿
U
f
tra*
i
¿jjm
iL'
V¿6
» VÍTA CHR1 sri.
fauspacama maya haccha platoro
coliana Sanciona ppekeñäpa cu-
churafsinaapankauisia,3panifiüf
ea mimillaro>caa fafsinachuraea
uina, mimillafca yancca choyma
bï taycparo Saoótona ppekeñapa
vllachaatauina.San loan Baptií-
tana difcipnlonacpafca Herodefa
na yancca hakhomalla Inranipa
yatifsína,hacb3faphutínTa S3&o
na amaya hanchipa amaya vtaro
imantafsina lefu Chrillo Auquif-
faro ataroiri mapifcätauina,
4 lefu Cbrifto AuquílTafca San
ïoan niahua hiaifiri ifapafsina ha
quenacafa bihuaata cancaauipa-
quiarofip.ma, Herodefana vraq-
pa Galilea fuu haytatauina /San
luannana hihuauipatha qnichafsí
fi, difcipulonacpampi maya huá-
puru mantafsina,mayahuafara a-
nocara amaya vraquero macata-
tauina:macacafsinfca maya eolio
patkharo AoquííTa miftutauina,
San loan Euangelíttafca fi,vca pa-
cha Indíonacana fialtapa hakaca*
na: allokha haquefea marminac-
pampí hnahuanacpampi Anqniflfa
arcapifeatauína huparo haquíca»
tanaca ma milagro Iuríri,vfurína
ca hacayri vlljafsina,alakhpacha-
thä apaniui aropa ífapañaraqui
amabuafsína,Aaqniirafca huafa-
ra funipana,vca haquenacafca má
kathá pilípipana mankaaña ama»
huatauina,phífcahachahaqaero
marmimpí huahuampifea cauqui
bachu hachuT canqnipanfa.
c Acá hama lefu Chrifto Auqai
fla
y trayédo la cabera de aquel gra
Sanco paella en la fuente opiato
entrególa ala muchacha, v la mu
chacha a fu cruel madre. Sanido
por los difcipulos ds San loanef-
te hecho tá atroz y tan abomina-
ble de Herodes, con grade dolor
tomaron el cuerpo de fu Sancr/if*
fimo Macftro, y con grande llan-
to y dolor le fcpoltaron,y defpu
es viniendo a donde Nueítro Se-
ñor eftaua le dieron nueaa dello,
4 Y oyendo dezirNueftro Se-
ñor que Sá íoan era muerto,y ha
blando todos de fu muerte dexo
a la Galilea tierra de Herodes,do
liendoíc déla muerte de S. Ioan,y
entrando en vn nanio con fus díf-
cipulos, fe fue a vn logar defierto
y defamparadoj y fubio a lo alto
devn montejdizeel Euangelifta
San loan que eftaua cerca la Paf»
qua de los ludios, y muchos con
fus mugeresy hijos auían ido en
feguimiento de Chrifto harta dar
con el,porque veyä los milagros
quebazia fañado enfermos: y lie
uados del deflfeo q tenían de oyr
fu celeftíal doctrina, y como aql
fueífe lugar defierto,y la géte def
proueyda de mantenimiento qui
io darle de comer , aunque eran
cinco mil hombres, fin las muge-
res y niños.
% Eftando pues Chrifto N. S.
fea-
CAPITVLO XVH.
lía ciiíapnlonacpanr-pí coilepst-
khana vtcaís'ma.haqnenacaro cü-
naraana yaa yatichañasallarara-
nina veatfca vcanqniri vfurinaea
hacayatauina. f\?ía manka pao.hu
baya HaUipanfca,tncífa halquipti
pan fea Apoftolefnacpa,vcanquiri
hachu hacho haquenaca inSkathá
fuaqníptipaiia,kaaiipana,ha&fara
funina niankaña haní conaía ha-
quipana: Tatay acanaca -anaína*
cuma^ciina mankaní, acá haka ha
ka marcanacana cunafa thacaíini
phapuracapaphucañataqui íata*
nina. Sípanfca IefuChrifto Au-
quiífa: haní cauquirofa mapban-
Cí,maafca humanaca manka chura
pifeama fafauína: faísitjíca eolia*
na Auquill'a, acanaca ampiacabu
afarafunina cchuíahua cuna man
kañafajhanihua cunafa haqiíifan-
ti acá bocea haqqenacataquí fafsi
na, nana milagro lurauiha ccana*
qui vlljafsína ebecahaa fañapata
qui fatauina: acá chuymampíra*
quiSanPhelípiro,cauquinapiaca
haqaenacataqui ttantta alaníta -
na lana,fata camíanípí,chuymapa
hnarcutaha íaf$ina Auquiíapíila,
cunakha luraha hifehína vea an-
cha hifquipíni yatitauina, Sá Phe
lipifea Auqoiífana hifquittata ,
paa pataca fara colíquena aiata
ttáttanfa acanaca lacaquíhua thi-
khmicafirquí,han¡ mankafsina ha
nuch¡r¡quíhoa,ancha allokhacl*
cafsína,fataaina.
6 SanPhelipina arofiaipatca,
paa pataca colíquena alata ttá ca
ancha
187
Tentado en lo altó del monte, jun
■ta mente con fnsdifcípnlos, come
coaenféñar a la gente machas y
varias cofas, y defpacsfano a ios
enfermos qae allí ella uaft Era ya
paííada la hora de comer , y ma-
cho defpues de medio día,ycomo
toda aquella multitud de gete no
tunieífeque comer en aquel defí-
erto , llegáronle lo« Aportóles a
Chrííto N,S, yledixeron quedef
pidieife aquella gente, paraq yen
do a los pueblos circunnezinos y
aldeas íe pr oueyeflfe de comida y
remediarte fu hambre. Refpondto
les N. S que no tenía necefsí dad
de ir a parte algunajíino que ellos
les dieííen de có.inerí. y, ello les di
ría N. S, para q confesando ellos
que no tenían que darles, ni era
pofsibleauerlo en aquel deHerto
paria tanta gente, fuelle mas pare
te y manifieíloel milagro qauia
dehazerty por efto pregunto a Sé
Phelipe donde podrían comprar
pan para dar de comer aquella f*é
te3para tentarle y ver io qae rVf
pondia,porque bié fabia el Señor
lo que penfaua hazer,reípondio-
le San Phelipe que aunque com*
pralíen dazíentos dineros de pan
era muy poco para tanta gente,
auque no coraíeíTe cada vno fino
vn bocado*
6 De modo que por eí dicho de
S. Phelipe era poco dazientosdi
ncros
u
m
VITA CIÍRISTÍ.
1 ,,! '
ancha pífteáulsa V€á h&m§ññm*
naíifanípataqei, San Attdfgfaftfá
vcapachaphifea ceuada ttantea-
^uihuapayachaollampihücanau'
Iefu Chrifto Auqaíífa capea etan
ttahuqai vlljanima íipanpíHa S.
Andrés mayní yocallahua vcana
phífca cranttampí paya chaalíam
pt apjafquí, veafca hani euna pa-
«haquihna acá hueca haquetaqoi
facauíaa, hichafsa lefu Xpo Aa-
■míííana Jíinar scufiyri achamapa
▼iljatana. Cunapí hupa lurana?
Vea oacháquípí pfiifaachaúüa |>a
ya ttaflítampí nayracataharo a-
paníma jbaquenacafca taquepa-
cha hícín? hsnttacuk'haro, vea co-
llona ceacehapl&aro vfttaamä,
fWíacápatacatfta^Phifca tuca phíf
€a cuncathafatau£n¿f-»naankerifaa^
quenacavllttañataqn^amarPaa
ñacaquíj.ma vtntípan.fca* collana
amparapana ttantranaca^c^aoila
«patafsina,nayrapanfca afak«p**
cha vll-útáftína etrilana benufiC' °"
n'apa ehnratahíaa^viñaya (lyc^i*
pa Auquipafsa haatppatítauioaV
acapaghanqa'tri haquenaca htfqui
chauipathá vruncuna manlcaña
chnrauipathá, baque cancañapa-
ro vea milagro lurañataqni ccha-
machurauipathá,ttantta pachano
cafsinfea Apoltoiefnacparo cha*
rataaina ? baquenacaro laquimá
ha!iiíiiaynifaallcanm:ttanttanipi
ehaatlápi íifañapacaaiataqni cha
[Viua.
- cSiccp'taí ancha huaraca fina*
' r haa
nsroide pan: ¥ por dicho de San
Afídtes fe fttpo que no tenían fino
cinco panes de cebada y dos pe
ees: porque aníendolespregnnta
¿o Chrifto ít* Sé que tanto pan te
nían y qué ( neííen a mirarlo , di-
xo fan Andrés qae eftaaa allí va
muchacho que tenía aquellos cía
co panes y dospeceSjperoqueno
era nada aquello para tanta gen-
te como allieftaua. Veamos pu-
es el poder márauíllofo de Xpo,
quehízO'í Mádóqueletruxeííen
aquellos cinco panes de cebada y
lo* dos peces, y que hízieífenfeii
tar todos aquellos millares de«é
te fbfereelnenoo yerna deaqasl
monte, deciento enciento, ode
cin'quenta en cínqaenta,para que
fácilmente fe pudiefle conocer el
numero de Sos hombres que auíá
comí de : y tomando en fus diui-
ñas manos aqllos panes ypecesj
leuantando los ojos al cíelo echa
les fa bendición, y dio graelae a
fu Padre Eterno , por losbenefi-
«iosquebazía al genero huntsno
^n fuftcntarle todo* los dias,yel
p -^sal mente por e! poder qoelc
auía dado ael enquanto hombre
para .h^*erel pífente milagro, >
paitier;d^ e* pan 1* entrego a los
Aportóle» paraquelerepartíeífi
atodaaqUv^laSClït:e fi» dexarí
nadie a quien: i™ diefle» efea-que
pan y peleado j¿a:<t* que d«l todc
iatUfazicflcn a fw b.^re y fe har
taOcn.
7 Cofa marauiliofa ¿pt enlai
taanoi
CAPÏTVL
fina Iefa Chrillo Auqoiflana «im-
par apa thä, vea thá(camífa hacca-
pa ama acta de oro maca {i bama )
Apoítoiefnacana amparapampí-
tha Cíantta faacalauca ppafata^
aína mankeri baquenacafa,caturt
haquenacafa , pañaphüca hacha
cancafsínfa chachampí marmirn*
pi,huahuanacampi cauquiqui cá-
cais'mfa , phifea rtanttana, paya
chauilamprna fifatauína puraca-
pa plTtJCJtautn a , hani maynila
hacafcatauinti chuymaropuriripi
ni raankatauina. Nía mákatatlca
collana A uquilTa ttantta pucharía
ca tunca paani phutti tátayataui
na.Qjiuitipi a^ayáa, le fu Xpo A a
qu í íTa n a c c h a ma p a i fa p a fs i na h á n i
buaracubYpana'íQbnitipí ce Han a
llaqnipv/rí cancarsapa hani aláa-
ro chápiro aputafpana'ihnpapilla
phifea ttantcampiquipi hueca ha-
cha haq mankayana.,fiiáyana1má--
kathá autitanacaro allokba man-
ca chnrana,íifayana: Maafca am-
khaíiña (Tahua, bani ína anullaulli
híqntnacaro miükayantí; maaf-
ca hipa thaqaeri mirinacaroqui-
h-na Gotland aropa hayap-¡cba ifa
pirinacaroquihua ooanksyana^hu
panacahamsfaqui biuifanaca ta-
que chuyinaflampi Dios Auquiífa
thacatam, taq ebuymafíampira*
qai firditana j taque cbnymaflam-
piraqui ^lakhpacha thacatana, v-
cafca quiquípa,D I O S auquiíía
faqaíbuacunafa cauquífa acá ha*
^hilfataquíchurirtani: firuirinac-
p*rochiuamamafaai aropapilla
haaihaR
O KVIÏ.
tt$
manos deChrifl'?,Y-tambié(c0niO
alguno* Doctore* declaran) en
las manos deles Apollóles y déla
gente que eomia, y fe lo repartía
vnos a otros , y fe multiplico de
tal manera aquel pan y pefeíco,
qne todos aqueücs cinco íñlhó-
bres.y de mas dedos las muge res
y niños qne aíli e (tañan comieto
y quedaron íarísfechos y hartos.
Acabado' de comer mando N.S.q
recooiefl'en lasfobraSjyrecogidas
henchíerrn dellasdoze canaftas.
Quien no fe marauillara aqui del
poder de ïefu Chrilto?,. Quien no
alabara a fn infinita miíericordiaí
pues con cinco panes dio de cof
mer a tatos millares deperfonas,
y a los que eíforuau fatigados y a£
fiigidos dcia hambréproueyo de:
a brindante comí da<í Pero es de c5>
flderar a que gente dio de comer,-
y para quien hizo eñe marauillo
ib mi!agro:Porque era vna gente
que auía ido en betíca de Chr fto,
y auian oydo por largo tiempo
fu diuíoa palabra. De §@m miíma
fuerte büfcando nofotto-s a Dios
de todo. coraron, y ocupándonos
en di fanto í.ersiício,y talo», negó
cios del cielo, eWnifmo Dios nos
proueera de todo lo que fuere ne
celVarío para la vida denneilros
cuerpos, porque no puede falta?
la promeáa
<^se.
"
,
OiO
VITA CH R ISTÏ.
fcaiiihua cchafírqníti hopa pilla. :
Taque cuna cauquifa ÜpJlifs'vna
«lakhpachaqni thacama, chaqué-
pancahanih.ua cunafa cchufarapi
hatpantihacañamataqui -fataania
acá milagro vHjafsmfca vcanqui-
rinaca: checpsrvi aca baccha Pro-
phetahaa, Diofna qhuitanimama
acapacha qhuifpiyrima Mefsias fa
♦úpabua.híchafca hiuííanaca Rey
fia Apoífa, acá luratana fapifcata
o'iu* hopanacipura camífa mayni
amáutta fi haiiía tá/qne-pa fifiqui.
8 Cunajar^qní hisquiííata'-
qní 2mahuatanä< hanifa Diofna
eihu'ttanímamahua fam'pa vliaíí*
r>ha,acaqui Rey adía fítana,fan6to
hua acá, fappa chuymaníhna, an-
cha amahusñahua niokhfa aroni-
bua,vlíinacafa chuyma apiríhua,
aropafca mokhfahua,«ala chuy-
maíal?amppuc/jírihua,thaachay
mafahanttuptiyrihuajvfurinacfa
hacsyiríhua, bupampitana, vea*
cea phüti vfhfa?chayroa vlúf* -pira
rtinihua, co^a vfufa hanihna ca-
«/©adiiriqíiirj^riiabua yatrpsíóHna
ttantta cnurauipafa ancha rnokh-
fahua cenarana íuratatíaícamiia
hicha phííca ctanttanaquí taquef
faro íifáquiftoca, baniaraquihna
ifidaamkhafirapiftanljtaqueflsta
quila pufiphiíca huaranaquihua
milagro lurafsina ííictíiftani: ha*
pápipancahaníbua cunailala echa
fanin,htiahuanac!Ïafa marminacf
fafa hanihiucunathäylanicijhina
hanihua fipanfa , iyahpanfa I E-
RVSALENARO itpatana,
acá
que hizo a fus fíeruos, qnando di
so: Buícsd fobre todo el Rcyno
de Di®s¡ y tafeándole no tengáis
miedo que <->a falce lo-qne huuie»
redes menerter para vne ftro furtc
to; Virto efte milagfo-dí*xcró,ver
daderamente élites el gran Pro-
pheea y Mefsias qne'Dsos ha pro
metido de embiar para faluarcl
mundo : pues Tus alcémosle por
n n e rtr o R e y y Se n 0 r , y c o m o d i -
zsvn Doctor diría vnos a otros,
8 Que mas qiieremos<no ay pa
ra que aguardemos otro Mefsías
que Oíosnos haprometidortome
mos a eñe por nueftro Rey , efte
es vn hombre, fanto, bien acondi-
ciona do>nmy afable, de dulce có-
nerfac"-iqn,fu rortro roba los cora
cones/us palabras dulces q ablá-
da ios ceracones de piedra, y po-
ní? calor a ios que eftan helados,
fana los enfermos:fieftuníeremos
en ía compañía hnyra la calentu-
ra y el mal de coraron, v ninguna
enfermedad tendrá q'vereon ncf
otros*. Va fabemos que el pan que
nos ha dado es muy fabroío con
fer de cebada , afsí como nos ha
hartado agora con folos cinco pa
nesjde la mifma fuerte tábíen nos
proueera de vertir atodos nofo*
tros , y nos vertirá con quatro o
cinco baras de paño haziéndo mí
lagro,eftando con el nada nos fal
tara , nros hijos y nras mogere»
no fe cjjara de q algo les falte, vt
mos> y quiera o no quiera lleuc
tnoslé
CAPITVLO XVI!.
acakamtaípatfcaknmirínaca ma
tDyapif€atana,huanichatana, ha-
ni maampi kumiñapataquí,Tem-
piona llauinacapaíca aparatana,
aparafsinfca acaro catnyakha;a-
na» amparapanckhaqnini cunafa,
hiuílanacaíea huparaquiquí Reya
fía hama hakhfarafitana,hupa Re
yafljni vcacca äehacufinitanhua,
vllaqií vllahata faphífcataaína.
9 lefu Chrílto Auquítíafca ca*
raifa Euangelifta fi hatna aroííui'
BaCpa yatííVina , checa chuyma
Reyachatana fípana, Apoílrolefra
Cpa hauifafsina hnamptíru manta
piíeama, ccucataro'magatí*pí{ca«
ma fatauina: Auquiííafca íapakh*
taquijCollopatkharo Dios Anquí
pi hiuííanacataquí bSppatiri mif
tutauina. Apolíolelhaeafca Ca-
pharnamn marcaro macataha íí-
pana,hacchathaa purífsina Imam
puíattihafatauina:hupanacaíca hi
huatanhuafafsina, vraque marca *
huampu haytcuñimpt miftuyaha
fat.mina.Auqniiíafcaacahama ha
khfarquiriro nia maya iquiraco*
ta taypiro pnritauina,vmakha ca
ta farafsina, Apoltolefnacafra a.
roma vlljafsína huaracufípifcata-
ninavma baquehua fapíícataui«
na.hakhfaripana AoquííTaíca ha'
ni hakhfarapifcamtí nathua fata-
uina: fipaníca S. Pedro. Taray hti
machita vcaca hauífita vcaro hu-
taha fataaina , ílpanfea Auquifla
iya hairi fataaina, facafea S Pedro
focaro mantatanina hnáputha,
rwapatkhathá lefaChrífto Au-
qmJÍa
moslea Ierufaléy eáftígemospor
fu murmuración a los c¡ del mur-
muran^ corrijámoslos para que
r. o m-n r mure n mas: Qs¡ ir emosles
las líaues ¿él Templo >ydemo*fe
las a el, y todo citara en fus ma-
nos y en fu poder,y nofotros ref*
peñarle he-mo-s como a nueftro
Rey: y -thchófcs no forros fi el fut
re nueftro Rey verlo heis.
9 Pero lefu Ghriílo N.S. co-
rno díze el Euangeiííla, fabtend©
lo quetratauan,y que le querían
hazer Rey có todas tus verasríla-
mando a fas diícipulos les mando
embarcarfe y írfe a la otra p&tie
del mar,y el foío fin compañía fu
bio a lo alto de vn monte para to
g.ir por nofotros a fu Eterno Pa-
dre; y los -'Aportóles' qüeríédoíle
garle- a Capiramanm ¡tBam^'dú ■
' fe vnrgran de-viento quería fcfijjft
elnamo.y elfos diz-teudo, ya nos
moriremos, querían facareln**
híohazia tierra- y Chriílo N, S,
llego a e!!o% que eltatian medre G
fsimos en medio del mar^deípoes
de btïen rato déla noíhe,camii |-
d o í o b re e 1 -a g n ..-. : • y l o s A p o {1 o ! es
viéndole de {vim$é \k¡ ■ a'n'iíYiybra'rt?
peni ¿ n d o q o e é r a i' i ¡ a p I > a » r « { « « a
o ni o r a d o r d e 1 -a a oa : y e í! 3 < lo c !. -
cados de miedo N. S. !rs drxo'Kc»
temáis que yo loy, y d^ién<íii'¿f
to Si Pedro dixo,Señor!fiV.n eres
1 1 a m a m e q n e y o i r e ; y d i z i e n d o t-f
to Chriih) dixoyEa pues ven, y di
ziendofelo S. Pedrobaxo del na-
nioy caminaua fobre el agr.a p».
Su ir
I NI
fía VITA
qaiiTa manca faratauina , maafca
hacchathaa puriri vlijafsinaha-
khfaratauina.vma manqhuero hi
tilintaba fafsína hnararítaaina au
quílfa leíu Chrillu arottafsina»
Tatay catnta queípíytacauqüinc
tafacauina.fataica ÄuquifTa cotia
na chuymanifsina amparat-há ca*
tathapitauina,huayoflut*aina}ca
"mif* kataquí riaaro checahuafa»
nímiíhapaaunaaa'l fafa:nía faua
Tsinfca'buatnpnro lateakhatataut
na Auqnífla huampunquipaofea i
ilaq'Mthaatcarphutaaina^aám-
.punquírinacaícá ,auquilTana ca-
yupahamppatitaaína: Tatay hu-
ma ehecana Diüfna yoepatahua
iaisina: vraquero míftupaníca a-
llokha vlíjrínaía hakarapi pifea-
tauína vcanacalca ífímana pnlu-
pa llamcaecaquíhafallsiria achica
ptTc^raiiinaJiAmcattirinacafcata
queoiníbacatauína
Vic a r 11 fea pSifcat tartana mila
gvqíurUí víijacanca, cora cncat-
cataría vcanacathá: h'acapanaca
hntatau'ma ;COta acacatana Au-
qaitíaíeiu Chrifto vUjafsmfcaan
chahüaracuiipifcataainajhaara-
Ca«iracaqaí:TAtaycatni(ahutata?
macataníca' Iaisina hilquietataai
n*A«a¿UÍaiJca hifquittata aroh-
uipa^niiiapirijatüCüísuia,u>an
q'ias chuymapana amkhahama-
capa ccánachacaa«na,aca hama ia
friera: Humanacanaa thacalsina
kanlhaa milagro lurau'.ha viljaiw
mi iuoithaqu;tt3ti, maafca v*
ea tcaatqa anianh-Uina fiTaüima,
CHRIST I.
para yt a Chrifto: pero viendo va
viento fnriofo tuno mié Jo, y co-
menCádo a.handirfe dio boaes di
siendo .Señor libramedódcet^as'.
f 'lamaiidole^Chrillo Nucltro Se
tfbí por fu gran piedad , le tomo
déla mano, y &c& d.iziendote: H6
bre.de poca fe, porqae dudafte^y
dicho efto fabioen el nanio,y ci-
tando en el luego ceíTo el viento;
y lofqne eftanan en el nauio adó*
raron a Chrifto Nneftro Señor di
zíendo: Señor Tu verdaderamen
te eres hijo de Dios , y faltando
en tierra llegaroníele muchos en
'fermos.los qualésle rogaron que
les dex^fifen tocar la orilla de fu
ropa , y todos los quelecocauau
quedaoaníanos.
Vinieron algunos de aquello!
que anian vifto.el milagro délos
cinco panes, que Chrifto aoia he
che ala' otra parte del mar,y v'ser
dale deftotra parte fe maraníiU
ron mucho y le preguntaron; Se<
ñor coreo has venido? Pe.ro Xf <
como fino oyera lo que dezú leí
delcobtío los peniamientos ¿U
fus cora-cones diziendoles.Volo
tros me bufcaís, no porque aueii
vífto el milagro : fino por q ano
comido de atjlios panes , y aueí¡
qúcdadc
CAHTVL
paraca phneeauïma fnpaquthna
maampi mankayitalpana fafsína»
^n'thoa thaquet'ta fatanina : fa-
fsinfca: Naa Diofthahaa,camifa
hitha raanqhuc chuymanacama-
naamkhafínivatitha,vcahamara
quihua haní huampuna cota maca
tañaba huaquífi ,fafsin hamacha*
tautnarbumanacero mankaacasá-
c¿ hichafa churitafpana,mankayí
tafpana hifclaca , vcatfa maampí
collana ttanttahtia nana huqui>
¿caica hanchihaliua,vcafca baque
■ácana hacañapataquihua manka
yaha fatanina: judionaeafca fipa-
na,hnpapurahaya arohuaafíphíf-
cana camífapi acá, hanchipa hiu-
íTanacaro mankayíriqui«? lafsina.
lefu Chrífto Auqníflaíea fipana
Naa checaqui famama, bant nana
hanchíha niankahata , vílabaíca
\'tnabatatvcacC3 hanipinihua ha-
cahatatij nana hanchíha raankcrí
vilahafca vmiri , vítiaya hacaña*
hua catufíni ,cchina vuinfca na-
ratpíhnahacatatayaha fatanina,
leía Chrifto Auquífla fipanfsa,jn
dionaca han't hanuupaatauinti a
ca aronacajíná p&ropaqui-.camifa
pihiuflfanacajhiaírahamahanchi»
ni vílani baque mankatana , hiu-1
(Tanaca anocaratanti, miehea CU-
natancha baque mákeriíHinama
ccaphifcatana , acacca cchamaca
hanihamnrpaañayaanacaquihua
arofi :hanihuachuymanihaqha-
maarofiti^oqhue chuyma bapha
Ha haraaquihua cunafa¡taui;chuy
manihua hifcacapíni cauqui hay-
ttuhaaaS
o xvn;
ñí
quedado hartos , y fatísfechos,y
dcíTeais que(os de mas de comen
que fue como dezírles: Yo fo?
Dios , y afst como agora entien-
do vueftrospenfamientos, de la
mifma fuerte fin nauïo puedo pa
fiar el man yo tengo pan mas ex
célente que aquel que vofotro*
deíTeaísque osdea comer-.y efte
es mí carne la qual y ó daré a co-
mer paraque los hombres viuam
Oyendo efto ios judíos,difputA"
uan entre fidiziendo, como pue*
de eftc darnos a comer fu carne?
y Chtifto les reípondío, Digo os
de verdad , que fino camicredes
mi carne,y lié beuieredes mi faa
grc,q«c no viuireís: el que come
mí carne y beoe mi fangre , tiene
la vida eterna,y yo le refucitate
én el día pobrero: diziendo ello
Nueítro Señor, les judíos no en-
tendieron bien fus palabras ?y di
xeron:Como le hemos de comer
que tiene carne , y fangre como
nofctros'ífomos perros por ven
tura nofot ros que cctcaaios ho-
bttíK o que'' Ea vamonos que ef
te habla cofas que no pueden en
tendetfe,no habla como bombfe
d%racwi: fino como loco y Bn )uí
cío /y fiendo tenido per -fatuo
IM dizc
*94
VITA CHR1ST-L
ttuboaaiï thamamucu fafsïna ma
caphifeatauina haceapa difcipu*
lonaca corpani: Auquiftafca vca-
nacana haytamucnta Apaftolef-
nacapa manccuftafsina : humana-
caftí maeañaraquicba amanta íaf
fina h'tfquitatauïna, fipana S. Pen-
dro fea macaph í fcaha vcafti > Ta-
ray qhuitiraquí arcsphifcaba hu-
maqni acamíra: nacca hnmaqui*
uha arcana ama ufama:h urna cay-
cakha atamachirta, vea pilla vi»
naya bacana haquíkhatabñahata
quíhuayatíchitita: Nanaca ha-
murpaathahua aruíiuima,humaf«
ca checa Díofna yocpahua fafsi»
na raquíhua iyafafma fatautna>fi-
pana leía Chriilo huaíitaraqut:
Naa tunca paaníhua Apodólo ba
taqui hakhllafma,tunca paanitfca
mayni fupayohna fatauí S. loan
Euangehftafca, ludas ifcariotha-
hua vcaca Tana fipí.
CAP. XVIII. PHARISEO
naca Apoftolefnaea hani ampa
ra haricaíifsinhua manke fafsi na
echatacatauíncajefu Chrifto Au
quífíaíca Cananeana phuchapa
hacayacanca,huafara funinfca pu
fi hachu naquero paccalico ttan»
tampi paya químfachaullam
piqui íífaacanca,haccapa
mílagronacfa luraeá
ca vcathahua
arofi.
C-íO
dizepatrañas:ydexando!e fefue
ron aun algunos délos dícípulos:
Pero Chrifto boluíeodofe a fus A
poftoles les pregunto:Por ventu-
ra queréis iros tambíé vofotros?
RefpondioS. Pedro Sí nos fue re-
mos feñor aqoien feguiremos? di
n oslo tu , que yo a tí Tolo quiero
feguirte,porque lo que nos has di
choy enfeñado,esparaque alear»
zeraos la vida eterna: Nofotros
auemos entedido, y creemos que
eres Chrifto bíjo de Díos,y Chrif
to les dixo otra vez:Yo adofe os
elcogí para mis Apoftoles,y de
doze el vno es Demonio: y dÍ2C
San loan Euangeltfta , que aqu el
era Ludas ifcari&the.
CAP. XVIII. TRATA CO
mo losPharifeos ¿cafaron a los
Aportóles, dizíziendo que comía
ílnlauarfe las manos. Math. i?.
Mar* 7. y como Icfn Chrifto fano
ala hija déla Cananea. Ibidem, Y
como harto a quatro mil hóbres
enel defierto con (iete panes,
y algunos peces. Mat. iy»
Mar. 8. y de algunos
otros milagros
que hizo.
IESV
LOS
CAPITVLO XVIii.
»9*
LOS Éfcribas, y Pharífeos, y
los principales de lerufalen
trata'oán de matar a Chrifto,y tó
dos ellos én fecreto fe concertar
ron de darle la muerte, y faniédo
Chrífto lo qoetratauan contra el
y no atuendo aun llegado la hora
de fumoerte,dexandoalaprouín
era de Iudea,fuefea Galilea,y loa
Pharífeos como no veían a Chrif
toénIerufalen,y que no predica*
ua como folia, ni andana por el i
ptieblo>algunos Efcríbas y Pharí-
feos fueron tras el con dañada ín
tención dizíendo: Vamos que qui
$a en nueftra prefencía enféñara
aígnna faifa doc~trína,y fe traftor
nara , ydira algo nial fonante,y
prendiéndote maltratarle hemos,
pero Chrífto no erro en cofa alga
na por mínima quefueífe,ni tara
poco podía errar , no fola mente
en aquel tiempo, fino defde fu na-
cimiento hada la muerte, y no o-
freeiendofe cofa que hablar con-
tra Chrilto dixeron ,ac« Temos a
fas Dícipulos porque comen (iñ
lauarfe las manos , dizíendo que
hazen vn granpeccado, en no la-
'narfe,y que merecen oaftigo.
tESVCHR 1STO AuquiíTa
1 Efcribansca l'harífeonacampi,
taque lerufalen haccha marca*
ni apuíiacampíhíhuiyaña vllcata
pifuatauína , manqhuetfa taque
ebiepa hihuaatana fafsína hua-
quijaaílpifcata uína: l E S V Chrif
to Auqaíííafcahupsmanca aroti'
oipa yatífsína, hihuañapa pachaf
Ca haniraraquí puripana , ludío
nácara marcapa haytafsína Galí
learo matauína; yaneca chayma*
ni Pharifeonacafca Iefu Chrífto
AuquilTa hani lerufalen marepa-
na vllackhafsína,haníeükhquerí
cahama cukhepana,hani faranae-
fchepana haccapa Eícribaaca,Pha
rileonacápi collana Auquifla ar-
capifeatauina, yaneca ebuy mápi ,
hiña ínachapa híuífanaca thaathá
cuna aroqfapantaní thalakht fu-
nnnní huakhllíni huakhllipanfca,
chinottafsínaíirachaíitana fafsína
AnquüTafca hupanaca thaathá, ha
ni kataqoifa pantatauintíjhaníra
qai pantañapafa huaqüifitauínti,
hani vcapachaquíti,maafca yurí-
nipatha hihoañapacama:hani au'
qwffamancaarofiñapa cúnala hu-
quipanfca,Apoftolefnacahaníam
para haricafifsína mankauipathá
cchatatana fapifeatanina, haccha
hochahua Inri , hani haricafífsin
cahífqui mutuyañahaa fafsína,
x Taque chiepa Iefu Chrífto i Yllegandofe todos deconf*
AuquiíTaro macatafsina; acá ya- no a Chrilto losacufaron dízien-
«anacama haccha hocharohuapu do: Ellos tus dícipulos cometen
f i , hani achachinacaha pachathá vn gran peccado,haziendo vna co
acapa* N % faqae
í"a6
VITA CHRÍST-I.
♦«apachacama lurauí lorafsina ,
ampara | haricíifirnaa mankafsiña
fafsina ccbatsfitauína : lipa nica.
IESV CHRISTO Auquifla
vea yaneca chuymani haquenaca
?o, hicha homanaca Diícipulona
caha y hani ampara haricaímipa-
qu bu s yanecaro catuta,hani ho^
chacen cu r*?na > ina yaa cauquí-
pana , huabaanaca harna Vhnma-
nacafca Dio.ína aropa pampacha-
fsinfa , hani auquinaeama y upay-
chafsinfa, yupaychapachana «¡o-
napla caüquipfa aparafsína har, »
kafsína , hechauífajaquí ay uí na
capif£la:acapí hocbahua fa ñaca,
ampara har icafíúaca,har»iharíca^
íiñaca haniplhochati lalsína, ha*
ya aro arolitauína yaneca chay-
raanacapafca ccanacharaquitaui«
na.Humanacacca hithíísinaquipi
hihaafpana falinÍJt'tapi,eunaaro
fa millkuña hani aronía arocha-
ña arrjahuapífcTia fafsina, fatatfca
vea yaneca haquenacana marca-
pa haytafsína, Tyro,y Sidon fu-
tinl fuuru, matauina Difcipulo-
oacpampí»
Camila huahuani marminaca,
feuahuapa vfufsína hani ñuñupana
ñunnfsinfca kataqui ñuñupana, ñu
wuna ppufutatata, vtpa haka vta-
nina huahuaparo ñuñuyri miri:
foamaraqui Collana Iefu Chrífto
Auquifla judíonacaro collana a*
. ropa ñuñuy íritauina; jndíonacaf-
ca yaneca chuyraanínacafsína,aU
manaepa vfupana, hani antífona,
ñañuefa mápí mokhfa aropa ñuñu
rícauínti
faqus no fe ha bscH^ «WM? nací
tros antepaíía dos h&ñs cíprefen
te tíépOjComiendo (la laoatfe la
manos; y N.S. rcfpondioa aqa<
líos hóbres mal intencionados d
zíenio: Vofotros juzgáis mal,)
condenáis a mis Dicipulos , (ole
porque no fe lau.ni cada díala!
manos, con no ferpeccado,y coífl
de ningún momtfnto,eomo niño!
qfois: y quebrantando vofotroi
eí ma.nd'amiéto,no hórandoave
eftros padrei,y en lugar de hórai
, los quitandoler, fuijaziéda^anda*
a is por ay , como íifuerades muy
jui-ïos y lnipcccado:E(Vo fi,dixo cj
es peccado, y no el íauarfc,o no
lañarle las manos > muchas cofas
Jes dixo,y les defcnbrio fus daña
dos intentos, díziendoles Vofo-
tros por embidia me deífeais \*
muerte ,*qnereís torcer mis pala,
bras ,.y dezír que dixe lo qne no
he dicho, y aoíendo dicho ello de
xandola tierra de aquellos mai«
uados , con fus Dífcipulos fe fue
a Tyro,y Sydcn.
Afsi como Us mugeres que tíe
aen híjos,no mamado fu hijo por
iïftarenfermo,oya q mame mama
ϻoco hinchandofe los pechos, fue
en ir al hijo de (a vezina para a-
rnanuntarle,afsi N.S. Iefu Chríf-
to daua de mamar fu diua pala-
bra aíos judíos: perolos judíos
finido indinados , ellando fus al-
mas enfermas , no mamauan fu pa
labra ,, mas dtíifc que la leen»,
no laj
C'APITVLO SVÜI*
H7
ritaninti}ifapiritauinti,cattirita-
nintijkataqui catufsinfa caturïta-
uina: Anquíffana Uaquipaaíía -
pafca hani catupana,ppufaquipa
tsina hamachatauïna,vca fupa lu-
dionacahaytafsina,futiuïfanaca*
ro collarta aropa ñuñuyirimata'
-nina, maya funru. Vcaro puriui-
pfea Üaqai taqoe haquenaca Ie*
fu Chriftomna, puri,purifapifca-
tatiin a,Mayni mar milca purimna
fipana ancha llaquifiía ancha phu
ei(ifa,Auquiflfana vcaro maña ara
khaíitauina',mayni puchpa Supa*
yo anfhahnarariypana: mafsinf»
cacollana Auquiifa^maya vtana
haquitau'ma , Cananea marcaoi
marmifsinfa , taray mayni phu-
chahahua Sdpayo ancha ttaqhue
fayi , hanchiparo manta fsina:tnn
ca tonca hamppatkhamama lla-
qnipaarapiquita Sapayona am-
parapathá qhaiípiyarápiquita fa-
tam'na.
4 Iefu Chrtftofca Tfapaea iíápa
tanina mayih'uipa, maafcähani-
raqui hanihua fatau'mti -, michca
iya fataninfa^vca fupa aranpacha-
qni vea vtathá miftufsiaa ia-rata-
oina: marmifca faripana Auquif-
fa alifitauina aronacafa , yanapa-
paquita Dauidana yocpay , hani
phattirapiftati , Haqoipaaquiu
raarmi sancauiha fupafafafa ha«
chafa háchala arcatauina , Apof-
tolefnaeafca ancha aronacata¿ha
chauípafa chuymanacparo puri-
ta Iefa Chrifto Auquiflaro: tatay
iya faquiraa fapifcatauioa: fatafca
«ollana
no la oyan,no h obedecían,© po
co la obedecían y tomaaan: y no
tomandolafn mifericordia pare*
ce q fe hinchaua, por eííb deYanv
parando a los Indios fue a dar d&
mamar fu díuína palabra a los Ge
ti]es,paíraadofe a fu Prouínda:y
llegando alia luego toda la gente
dezia^ dizen que Chrifto ha llega
do, dizen que Chrifto ha venido ,
y oyendo dezír efto vna rauger
con mucho dolor y triftezapen-
fo de ir donde eftana Chrífto,por
que el Demonio atormentaua y
liazia dar gritos a fu hija,y yendo
alia le hallo en vna cafa, y auque
era mugerCananea le'<Üíxo,Sénoi'
el Demonio atormenta mucho a
yna hija mía,auiendo entrado en
ellajruegote quan encarecí dáme-
te puedo te apiades del la y la li-
bres de fas manos.
4 Pero Chrifto de oyr fioyolo
qtie pedia /mas no íe 1 o negó , ni ti
p o c o c o nc ed i o , por e fío Un d e z i r
nada faliendo de aquella cafa fe
fue deallijY Ia mngerfac en fegoi
miento del dándole bozes,dizien
do,fauoreceme hijo de Dauid,no
huygas de mí , apiádate de mi, Í5
quiera porque Coy magérry deiU
manera llorado llorado yuatra*
el: y los Apollóles como les daua
tantas bozes, y enternecidos con
fus lagrimas dixeron a lefuChríf
to, Señor otórgale lo quepide, y
N 3 Ciuifto
VITA CHRISTI.
i MI.'
QteMaxfa ^nquiíTa , banílina nacca
hapalayxo acaro hutacafti. He»
breonacaroqhua nacca hntatha,
(utíniCabna vea marrmeca, Cutiui
(n Copaíca camíCapí na cunafa ln«
raha1? Catauina,hanihaní CutiniCa
naca laycuraquihutaCsina , maaf
ca vea marmina checáhua Cañapa-
vlljaha, Cata eamCaniptf faisina^
Catauina: Vea marmífea Apofto-
leCnac.*na arokhatata , Anquí fía*
na nayraca'tparo banana quïllpi'
ttaísin.i. Tatay iva laquíta yana-
paquima phuchama Taísina mayfi
..canina , leíu Chrillo AtvquiíTafca
chay raarmi camiiapinaa, huahua
'.nacahana ctanttapa anoca ranaca
ro chnraha'ffatauina CaCsinCca ca-*
; mífapinaahumaCütiuiCipana,ano
cara h aína baquipana y ana pama
m a i C a fe i n Iva m ac h at a-u i na > fi p ä fe a
ilaqui vea mar mi maya -: .Cappa aro
m ufa ttat aniña , Auquíffa iyaCaa-
ñata qui Taca y Cananea cancaui*
'batpí añorara uVta,caroiCap¡ na,a
nocaralopa cunaCa Juraba? hua#
haanacahana ttanttapaCa chura-
mansa líuVta:tuca hamppatkhama
ma ifapaq,ta:apuiia.ca mankepana
Cappa ttanttabua meCakharo ap*
khaún.apnnacana mankañapata-
i qui^anocaranacaCca vcathá hala -
quef iítantta'ttunahaa mankerí'
bamaraqui humaCca Tatay.,Ua<|,
ca llaquipaama huahuanacama-
naruica anocaranaaro bamaraqui
kjtaca lUqpayta,llaquipaañarna
anocarajaquí vraqna ttanttattU'
na baUata haquifiCsína hamacha*
raqu i-
Chrifto les reCpondio:No he vení
do a eñe mundo por ella, CoJo he
venido por los Hebreos , y ella
muger es Gentil , y por Gentiles
que anía de ha2er yo? y dixo efto
no porque no huuiefle venido ra-
bien para los Ger.riles , íínopara
ver !a fe de aquella nuiger,y dizié
doleeítoloque ella diría: lama*
ger apadrinada délos. Apoftoleste
chandoCe depredo ajos pies de
fGhiílto'jpídiole diziendo; Señor
'Otórgame loque yo pido.fauore
zea elta hija tuya: ieCu Chrili >le
refpondip diziendo: Mira mager
rco:no-dare yo a los perros el pan
dcios hijos? queriendo dezir,co»
mo Gendo tu Geni que Con como
per ros. quieres que tetauorezcaí
;dízíeudoleefto:aquella tnnger in
-uéto vna muy buena razón paraq
Xpo le otorgaCeCupeticíó, dizié
^doiSenor por Cer yo Canane.» me
llamas perra , y dízes corno auia
yo da hazer coCa aigúa por amor
de vna perra?y como quieres qvo
te de el pa délos híjos< Pues enea
resida mete te pido me oygasiQu^
ando cómela géte principal pone
bae pan en la meCa paraq coman,
y los perros com«n las migajas q
caen déla mefaj Hnes de'a muma
manera Señor , apiádate en hora
buena de cus hijos todo lo q quí»
(ieres.pero apiádate vn poco tana
bien de mi , como deperratuya,
que hallando tu miCericordia le»
recomo el perro, que halla las
migajas del pan, caydas por el
lucio
CAPITVL
raquiq-utha fátaaina,CGl!ana Au-
quiflafca aca aropaqui viiafcafsi-
na chav marmi iya (anaína ancha
bacchaívia huma checa chuymam
pihua n.iro checahna litta , faut'
matha hich^fea mayifiuima vcaca
ma lurata cancphafatauina.phu'
Chapatea AuqutíTana (auipacama
pini ilaqaí hacana,fupayofa miti
gana.
s Híchafca maya paya aro aro
fítana, vea marmi hama hiuíTana*
casia, lefu Chriilo AuquUTethaca
ñ «¡Títaqui: Nayrarpi almaíTa vfu
paaña, vfupaafsinfca, hochanaca
haytañaam;thuaña. f*ranacafiljnti
kha hocharo púrichíta, vea fara>
nacaña hay taña ,haquempí amigo
cbafilsincha bochar o pui-ita , vea
haquempi haní arofiñati:cunalu~
rafsínkha hocharopurita, vea ya,
anaca hay taña, Marminacayácca
ebuymampí vlljafsinajhupanacä^
pianatafsina , cahuafsína yaneca
amajafíñaro parishicaVcaca hani
vlljaña amahuahatatí, anata ñata
fa,cahuäñätiacuna yaacha hacha
ro puriy rí Clama vLapíthaphatti*
ma, híichainpi pilla «nchfehua al-
mama vfu, lupavo chüymamaqui
fupayo hamampi íaranaque, Ha-
pama navra?nria Exod.tq. Mayni
apa Pharaon iuttiu judionacapa
eomachatauiua^udtonacaCca I icé
Cía maylipifcatsutna páparo maiíi
na Dios arochuraf»ñ*caq,,Díofna
haquepa «acatsina, Pharaonafca,
iya naaafca hani ha varo inaphifcá
ti, acá naarcahataqai hamppati
pife a ¿na
o xvni, X9f
fuelo: y aguardando Chrifto que
d i x.e ífe e íía s p al a b r a s , r e fp o n d i o
le dtziendo: O mager, graudee*
tufe, Tu de todo coraron crees
en mi,y agora por tu gran fe, ha-
gafe cumplidamente lo que pides
y con ello fu hija luego quedo li-
bre fegun la palabra de Ghrtftojjr
e! demonio huyo y falio della.
y .Digamos algo a^cra paraq
bufquemos a Xppcomo efra mu-
gar :Priraerame.nt e tjeuemos apia
darnos de nueftta a!¡ma, y deífear
dar de manéalos peccados: Sí,
por ha zert e amigo de a Igtino ca-
es en peccadp^no, xóuíene que ha
blés,ni trates con el? $,s por hazee
qualqwtá cofa peccas^deueb de-
xar las tales eo(as» Si por mte^r
desbonellasnente alas mugares ..,-q
jugar,y bay lar con ellas vienes a
tener malos deííeos» aparca los o
jos dellas y huye délos tales juc
gos,y bayles,y de todas íasde mas
cofas que pueden fer te oca iba
depeccado : porque viniendo $'ja
alma en el efta muy enferma, *■ el
Demonio efta en tu coracon y au
daj unta m inte contigo-- Óvd cu *
enta la diurna Scriptiua Exod.í<f
q n e P h a r a ó c a u ti u o a 1 o s ) íi.d i o s
los quales le pidieron lie nciapa
ra facrificar a Dios , yendo fuera
del pueblo por fer ellos (u gente
y pueblo: Pharaon condecendio
con ellosjpero dixolesNo vais le
jos,yfacritícad aquí eai mipueb1©,
N 4 con-
aoo VITA CHRÍSTI.
ptfcama»camifá fatama hama,pa conforme a vueftraley,r*iradna
khtahayaro mapiicafmafktauina osalejeis:peroellospoco apoco
iodionacaícamapifcataaina, ma« fe alejaron y corr¡endo a mas an
«ícahnkathahokathá hayafttatav dar niuy apriefa, Pharaontue en
üina Pharaonafca , hayaftípana feguimiento del los.
phattífsina chacha cayo aatipana 6 Delapropria manera nueltre*
atHitauma. enemigo el Demonio cautíua un
$ Hamaraquipi aucaffa fupayoC eftras altuasque fon el pueblo de
ca,hochalayco almaíía Diofnahaí Díos,y altíepo déla confeísió da
quepa pacomachi,confefáfipáTca les licécia(aunq demala gana) di
yanecarta maya paya vmca Dk>* zíendo-.por vn par de días cóoier
faro hakhfupha , hayaruquí háni; tanfe a Diosjconq no vayan lejos
maníti fafsína iya fi}vcapaya vru v dandeíela por aqllos dos, o tres
•ja i mfa v r a ca ma~qj,có£efaíi nritt a día « , h a Ha q d ara el t p o ck c c n fe *
ti a Ulna- CAmaq.,ahnarofa hanihoa farfe,es tanto como u* díxefenl al
fray a vru Díoíaro hakhfuhatáti ma: No tecouiertasaDios,por e
íafsín ■•ha-machi; vea fupa maya fe fo viniendo bien vna femana ci a
mana íappa faranaqpana íipafiní mancebado:de n treno le haze jun
baque , npafípampi haquífaafkh* tar có fu manceba,al borracho le
machtri haqueroica,amigonacpa perfuade que vaya acafa de fus-a
farama vcaro fi, vcanacapí macha miges para emborracharle con e
ñápataquijlantatarufca haquena líos, al ladró le mueftra la hazíen
can-acanapla vliachayi lontata- daagena diziédole desamanera
tna acá hama hacafihata fafsina. te füítentáras: Pero el ChrUViano
Chríttiano haqnenacáfca hani fu • para no fer égañado del demonio
payona lluUata ca-ncanata$ cami aíi como aqlla mnger para hallar
fa vca marmianqnliTahaquiñataq, aXpo dexo fu cafa y tierra: déla
vtapfa,vraqpfa haytcataumca ha ,ppria manera deue dexar todas
ina taq hocharo puriyri yaanaca
hay tafiapi}füpayona Chay fafafa
vliiquiptamaa,Díofnacamachita
pa fappa huacaychafsína alakhpa
la cofas q le fon caofa de peccar y
llamado del demonio, fin boluer
la cara atrás caminar hazia el ca-
mino guardado bien los d'iüínos
eiumanca farañapi^Au^tía haqui pieceptos,ha(ta hallar alelo Xp.
Ña Gama;eamifa vea mar mi Anquí y deuemos andar la noche y dia.a
tfaarochuqfa alifeäcahama Dios
Auqu'tíía aromafa vrula háppati-
f?a arettafa {araña ííapj Diofnahiu
fanacu-o yanapañacaq.,5pi acacca
y.wapitaütüühua fanapataqn».
7 Por
dorando y llamado a Dios como
aquella mogerfue en fe» u¡ mien-
to de Xpo, clamando, y dando bo
zcs;paraq Diosnos fauoiezc«,y
diga pídeme les ayude y fauorez
GAPITVLO XVÍll.
7 PcrqKefaffiï cancati*flata4 7 Porquepara -{«buenos esne
}íofattipUiiaflampi,porspathálu tefarío qobremos júramete Dio*
añaííapí< Dios bftní yanapípanp» y nofotros cada vnods ia pattei
laJurauiirahanibaccuriqmti:hiu porqno bafta qel hobre obte,ft
iafahaniluripanlca Diofna ya- Dios no ayudamibaüa q Dios a-
tapauipa paparon miríquieami- yudefi el hóbre no obra,como dt
a hacha Propheta Dauidhifquí ze el R.Prcph Da.Si Dios no gu<
lama , Dios AuquilVa hanihiu arelare la ciudad.en balde vela el
;tahuacaychipana, maíirica ina
íápaqui huacavchiriqui fipí : Hiu
itanacanfca íyafaaatsqui amana
ttí mayíuñaflahua3íya faaña cama,
camifaaca mar mi Auqoiffa tha-
ccacacauínca hama: checa hua la
q la guarda: y paraq nos conceda
lo que pedimos es menefter que a
menudo pidamos hafta q lo cóce
da,delamanera q eíla muger buf
co a Chíiítoeon fe^humillandofe
abatiendofe, fufriedo paciénteme
ñamprairttTfa"arphtVfa moithCa; te la*palabras,y pelando en alci
chuymampi arofa nautuía , haq.uí (jar loq burcaua,andando,y derr*
cahápíllachuymatcata, faripanfa mido lagrimas quíído Xpo ádsua
hachafa faraía,l'aattipanta laatta y parádofe quádo feparaua,pidi£
fa,mokhfa arompi may'tfiía }hani "do có buenas palabras, no qriédo
cutiquiptaña amahuafa , carijafa boluer elpie acras aunq feeáfaua
acacca iya Ctaníhua vcafa vcafa díziédo:Sín duda rae otorgara lo
fafa,taque chuymampí alitta arph
ttafa Auquifla nayracataro quíll
píttafsína iya faañacama , hani
fcbuymafavrttaañapi.
8 Vcatl'ca .le fu. Chsrifto colla-
qpído:porqno denemos quietar
nos,abatiedonos de todo corseó
y pollrandonosen el acatamíéto
del S.hafta recabar loqpedimos..
8 Defpues que Ielti Chrifto N.
na quifpíyriffa vea vraquethá De Señor boluio a Galilea , pifando
capoléis marcacatba. Gaiiieamá por la ciudad de Decapoleos S
ca cutikhatanina : vea marcanfea
mayni vccara,vccarafsínfca amu-
raqui hacayarapita faíYma calla -
ranatauina auquiuaro-.aaquifFaf'
ea hinííanacana hochakhtarafsi'
na Dio faro hakhínúa baccha yaa
Ma r c .. 7 . en i a q,u alie tr ux e r o n
v n fo r d o , y m.u.d o pa r a . q u e 1 e fa
n a fe y no fío t r o s d bj e 1 e m o s que
hoíuerfe el peccador a Dioses
gran cofa, y que el 'peccado haze
mudos alo? hombres puraque no
hua,hochafea haque amuchíhua, confieren fus pescados, y cambie
hani Díofna láríparo hochanaca los hazeíbrdcs paraque no oyan
conrefafsíñataqui , vecaracbara- lapalafera de Dios , Tegua -dízc S*
quibua,baní Diofna aropa ifap»* U. 5. Marcos
•íat a q u i fa ña (Tata qu i }c a m \fa S j a
Matft-Qfc.
I
SOI
Marcos Euaugeüfta fi hams» , vea
vecara haquenaca raypit h á hacca
to irpacafsina hinchuparo Iukana
aantatau'tna, lakhrarufca coliana
huturscaapanaraqni phífancata *
uína,phifenta{sínfca alakhpacha-
manca vlSutafsina hacha muí ni ,
vcatfca hepbeta fatauina fafsinf
ca bifttarafipha fatauina, fipanfea
ilaqui hinchupa hifttaraíitauínaj
lakbrapafca haí'ajaíitatsina,atoíí*
tauina: ancha cuíisila, vcanquíri
haqaenacafca ancha raqui cuii'ua
nina-, taque fappahtia iuri lafsina
ocsarauaca ífapaaísina amuivcaf
caamfaafsina. Vcathá alíokhara
qui vcana hayecunacafa, moroco
nacafa,cuna vfarinacafa 'ha cay a*
tauina-,haquenacafca,maya eolio
packbaro míííupana, canquiqui
atcasauína,Qaimfa vrn tucuya fa
rafsinfea mauk?tbá pÜiparauina,
celia mafa- lakaquikhatauina , hí-
huaquírija vllínacapifcatauina,
9¡ iefu Chrifto AuquilTafca, co'-
11 ana hnaylíaña chuvmanilVma,
Apolloiefnacparo maítaatana acá
haq<uenaca;ächahua authgt fataui
na: íipanfea Apoftolelhaca,Tatay
asahu.il ara luninca conanapi acá
hueca baque fifay^fna? cauquiquí
hui asa haq.uenaca fatauina: ilpäf
cacavea ttantta hqquí'ílaísitia híf
quittatauina hifquittatafca , pa*
callcoqniboa,káta chauHafca bu-
caraqmhua fapífeana: íipanfea ha
qaetvaca ve ttaama fatauina, Nia
fappa vtttipaníca, ttantta catuf-
fmabédicionapachuratauína,chu
ra cacica
VITA CHRIST 1 .
Marcos Eúiage] i fia, apartado de
en medio déla gente al íordo,me
tiole el dedo ene! oydo y frególe
la lengua con fu diuina íáluia , y
Ieiuntando los ojos a! cíelo lío*
fo Defpues díxo Hepbeta, querie
dj dezir Abrafe, y dtziendoloa!
m n ¡nenio fe le abriera fas oy dos
y foltofe fu lengua y hablo, y los
prei'entes fe holgaron mucho, di*
siendo todos, muy bien ha hecho
rod as las cofas , pues hizo oyr a
los (ordos, v hablar a los mudos:'
De inasdefto latió allí a muchos
ciegosJtullidosJy a otrosmuchos!
enfermos: y fu'biendo a lo alto de
vn monte, vrta infinidad de gente
le (!guio,ypor auer caminado rreí
dias faltóles el mantenimiento y
las fuerzas. y fe debilitaron y pa<»
recian como muertos
*■ 9 Pero Iefu Chri'ftó íiendo pitá*
doíiísimo dixo a fus Apollóles,
Math »?. Mar, 8. Demos de co-
mer a ella gente porque tiene mu
cha hambre;y ios Apollóles le ref
pendieron diziendo,Señor con q
podríamos hartar a tata genteen
elle defierto defpoblado'í Pregnn.
toles Chr; lio diziendo, Que tan-
tospauesayí refpoodteron que
folos<iete,y que también auía vn
poco depefeado: mido qhiziefsé
fen.car a ia géte, y citado ya íenta
da,co mando el pan te dio fu ben-
dición,
r.AtatfcA A'poftolefnaeparoljhna^
pifca ma fana'tl ih uan a >ba qcenaca Í
ca fifana.ttantta puchufca pacall
cocanafta .mathapiknñtauina,ha'
qnefca chach5pi,marmimpi, hoa-
haampi cauqniquitauina,llachha
chacha camaqui pufi hachutauina
vllama.
10 Vcatfca IefuChriílo colla-
na maycoífa Apoftol.cfnacpawpi
mayabiska huarnpuru mantAfsi-
;na, Magedanfutini Proiúncíaro
macatatauina.vcifsa yácca c'ruy
maní Pharífeonacaropi haya arp
haaafitaaina; Milagro nayracata
-hathá Inrarapita-jvlljafsiDa nana-
caica Oioi'na yocpahua Camama
fataaina: maampiiatafca,fcapihl-
fina thakhtitauina,yanccarspi hu
manacafafsínarporqiie vcanaca-
pilla chuyraanaepana , ínaia acá
ccaluraacatana fapifeatauina:Áu
quifTafcafauipa yatifsina hunttu
thakbtina: cchinamancafca,naro
checahna fañamataqui acá aroq
ífapapifquíta, camifa Propheta
Ionas,quimfa vra haechachauila
Ballena fucinína pqratpancafsína
hacaquiripachaqui miilokhatani ■'
na,nia híhuataro haccntatbá; ha-
maratjpí , naa hihuaísina químía
vruna hacaeatkhaha fatauina: fa-
fsinlca Dios cancañapa vllachayf
tohua, Camila San Fablo Roma-
nonacaro qnellca apaafsina Díof
na yocpa checa Diofahoa^calca
hiuirinacathá hacatatk hafsinhua
ccanachifto hifc|«ahama;Vca mar
catfca
CAIMTVLO XVIII. 203
dicion, y mando a los Apodóles
que le repartíeílen: repartiéron-
lo,y la gente quedo harca>y délas
fe bras del pan fe juraron fiete ca
naftas : y la gente entre varones,
mugeresy niños era mnchifsima:
pues folos los varones era 4 mil:
mirad la grandeza deíle milagro.
10 DelpnesjN.S, lefu Chñíto
can fas Apocóles entrando en vn
pequeño nauio líegaron a la tier-
ra de Magedan , donde uiuovná
gran difpnta con los Pbarííeos,
Math.16. Mar. 8. gente de malas
entráñaseos quales le dezian,vie
c!o qae en noeilra presécía bazes
algún milagro diremos que eres
hijo de Dios:y importunado iras
y mas a cerca dello reprehendi.9
los #onenojo)dízíédores,Ma'l in-
tencionados foís vofotros : porcj
ellos qoerian hazerlehazer mtla
gro« fm csijfa alguna, N. S. e'nté-
díendo fu petición losreprebfn-
dio; pero a la poftre les dixo .Pa-
ra cae creáis en mi oydme eíla fo
la razón: aísicompel Propheta
lonas ar.iendo eíla do ti es días en
el viérre de ía gran Ballena íalío
vino delpues de auer íi.io teníc.o
por moereo , déla mifma fuerte
yo muriédo refucitare al tercero
día; con fas quales palabras nos
dio a entfder lo diuinidad, corro
lo díze San Pablo efcríuíendo a
losRomanos,Cap. i. dizíendo,el
hijo de Dioses verdadero Dios:
lo qnal nos declaro refucitado de
enere los muertos; Defde aql pne
bto
\ 1 11
ï©4
eatfca lefu Chrlfto AuqniíTa huá-
puthápiniraqui difcipalonacpam
|>¡ maya marca, Bethíayda futini
r o, macatatauina, vcanfca mayni
purapa huyccuraquí > paanayra
cchamacaraqui , collana mokhía
lmt«n caapana phifcnttafsina ka-
tatha katachá vllitataatausna. V-
ca huyccupílla hayracca haquena
ca coca cocajaquihua faquitatnna
vcátfca vllitatkhatanina , ccana
cana cauquifa vIljatauina,Aca ha
ma lurafsinfcá lefu Chrifto auquí
fia taqueatipiricchamapapi vl!a
chayfto,porque Prophetanacafca
milagro luraisinca, víñaya maya
hamuqaipí Iurafqníritanina, lefu
Xpo AnquiíTafca cunamana chuy
mapatcama lurana maanacatha
Dios hamppatifsína, maanacatl-
«a aropampiqui,maafiacatfca 11a-
quí, maanacatfca katatháka- ^
cathaquí , híuflanacana,
ampí hupaquí cana*
mañana checa A
pu pahua fa-
¿aflata-
quí.
C9
VITA CHR ISTÍ.
blo fe fue Chnftocon fusdífcipa*
losenvnnauio avn pueblo lla-
mado Bethfayda, Mar. 8» donde
poco a poco,vntandole con fu di
nina íaliua dío viña a vn ciego de
ambos ojos: porque a aquel cíe*
go ai principio los hombres lepa
reciancomo arboles: deípue* co-
bro encera vifta, y claramente vía
todas las cofas:conel qnal hecho
Chrífto nos declaro fu omnipo-
tenciatporqne fi los Prophctas ht
zieron milagros, fiemprelos ha-
zian de vna mífma manera; pero
Chrirto los hazla como quería,
ya rogando,ya mandando con v-
na fo la pal abra, y a en vn mo-
mento , ya poco apoco,
para queconocielfe-
mos que era Se-
ñor a blo luto
de todas
lasco
fas.
*
GAP*
CAP.
CAPITVL
CAP. XIX. IESV CHRIS
ro AuquiíTa San Pedrero alakb-
pacha puncullauichuramama hif
caca, Thabor futini eolio patkha
thá roauquiptacanca, quiquipa
Auquiffaraquí, San Pedrero hu •
mampí nampíthá taifa pagaríma
hifcanca,Apoftolcfnacafcahupa-
pura arofeanca, Mayco hila can-
eaúatha Mayní marrnífca haynup
khatha maynírnpíraqui iquicata
niñea, Pharifeonacafca lefu
Chrifto AuquiíFa calaña
baccocchuquiha liií-
Catauinavcathá-
hua arofi,
(9
VC A T S C A c ol 1 ana le la
Chríílo Auquiíla Cefarea de
Fhtlípo futini marcare Apofto-
lefnacpampí matauina;nta purif*
fínica Apoftolefnacpa , camlitopí
naa acá marcan! hsquenaca,qhui
tihua íkoí fafsina hifquíttataut-
na: Apoftolefaacafca, Tata/, ha *
ccapafca San loan Baptí ftahua hif
tamahua, haccapafca Heliafahua
híftamahua,ha capafca Híeremi-
afahua híftamahuajiaecapafea na
yra Prophetanacana maynipahua
fapifcatamhua,fapifcana>íipanfca
lefu Chriíto AuquiíTa: bumanacaf
tiqhuitihoa ficta? fátauína:fipáf*
ca, San Pedro Na tatay I.ESV--
CH R I S T O Diofna yocpabua
hífmapí fatauina: lefu Chrifto.
Anquilfafta acá hama checa chuy
mampí fauipathá cufiquellponi*
tahua Pedro humarohua alakh*
pacha,
O XÏS. *°?
CAP. XIX. TRATA DE
como leía Chrifto prometió fa»
Uar.es a S.Ped?o,Matrh.i6.M*r.8
y de como fetranffiguro ene) ruó
te Tabor Matth.17. Luc. 9 y de
como mando a San Pedro qpor
ambos pagafTe el tributo. Matth.
17 Mar. 9. y de como los Apof-
tolestuuieroncompetécia fobre
la mayoría. Matth . 18 Mar. 9.
Luc. 9» j deeomo los Phari*
feos auiendo cogido enel
adulterio a vna mu-
ger cafada quiíie
re apedrear
la. lo. 8.
m>
DESP VES deftoNueflro&
Iefo Chrifto có fus difcipulo*
fue a yn paeblo llamado Cefarea
de PhilípOjMatth» i6,y llegsnda
cerca pregunto -a; fus Apoiloíes di
siendo» Que díze de mí ia gente.í
quien díze que foyí Relpondteió
los Apollóles dÍ2-ien-do-,Se-ñcr al-
gunos dízenqueeres el B-aptifta,
otros qne Helias, oíros, que Híc-
remiaSjOtr.os dizen qnc eres vno
de los Ají ti gaos Pro^hftas Ento
ees lefu Chrifto les pregunto di*
ziendo, Y voíotros quien dezís q
Coy1'. Refpondío San Pedro y di*
xo¿ Digo feflor quera eres lefu
Chrifto hijo verdadero de Dios
viuoidixole Chríílo em Gees por
aucr hablado de aquella manera
con todo fu cor acón, Bienauentu
rada ere* ¿ ye prometo. 4 a darse
i m
<o6
VITA CHRISTI.
pacha punco Manila charamnmi
t'alVína ratanína/itatícatNana le-
rufalenaro mañahahua;vcanabua
ancha ttaqueíiytani, pifiro,phin-
taro haccutani,marcani achachí-
nacafa,Mavxonacafa, Sacerdote*
naeafa, Efcribanacafa hiccarpiy
tañí ,nihuayafsina, hacañabafa a-
paritant, quimba vrutfca hacatat •
khahahua fatauínat fipana San Pe
droica Iefa Chrifto AuqoiíTa ifi'
pathacatuthapífsina,hanifañapa
taquí aroíiña callarana «Tatay
hani famtí, Diofafca hani vea a-
mahuaphanti, kataquífa hani hi*
huaña atnkhafímtí,hacañaha apa •
rítpha ramtífafsina: íeíu Chrifto
Auquiffafca fauipathá San Pedro
ancha thakhtitauína, atona irtta-
tauina, Natbá hitícama Satanás,
taque haquenacana hifquipataq,
hihaañahatí cchakhmiña amaui-
tahataí hanihua huma Dioína ya
■anacapa yatitati,ac3pachana ya-*
apaquihua yatita fáí'sína*. acá ial-
fínfea hi'uíVanaca Snpayona ampa
rapachá qhuifpíañataquihihuaña
aimuiríchuymapahua vllachayf-
to.
z Hihuañapatoquethá Apodo
lefnacpampí nia arofitatfca,quim
(¿acalico vru maquipatathá cauíí .
fa Euangeliftanaca fí bama, quim
ga Apoftolpa,San Pedro, SanóVia
go,San loan laquícafinamna, ina
ya haccha eolio, mote Thabor fa
tiní patkbaro mí llana, paekharo
pnrifsinfca collana qhuífpiyrilÍA
Dios Auquipa quillpíttafsína há
ppati
las tlaues del cíelo , y defpues tít
äuer dicho efto,dixoles:Es mene
fter que yo vaya a Ierufalen,donr
depalíare muchos trabajos, fere
menofprcctado, y desechado de
los ancianos del pueblo, y por
los Principes délos Sacerdotes,y
E (cribas me fera quitada la vida,
y al tercero dia relucitare: dízié-
do eíto San Pedro cogiendo a le-
fu Chrifto de la ropa, comento*
contradezirle, diziendo: Nunca
Dios cal quiera Señor, de ñinga §
na manera permitas éfto q tequí
ten la vida: Pero Chrifto repre-
hendió aireñamente a San Pedro
dizíedo: Ve en pos de mí Satanás,
qiiä quieres eftoruarme lo que fe
ra de canto prouecho para todos
los hóbres: no fabes tu lascofas
de Dios fino ias del mundo: mof-
trando en ello el defleo que tenia
delibrarnos del poder del Demo
nio con fu muerte»
2 Pallados ocho días defpne*
de aaer tratado có fin Apoftoles
de fa muerte, dizen los Buangelií
tas, que de todos ellos Tacando a
parte a San Pedro, San&ía*o,y St
Ioan,fubieron al alto monte Ta-
bora llegando Chrifto N. Señor,
hizo oración a fu Eterno Padre:
y amen
cApitvl
ypatitatiina: nía haya pacha banr
jpatipaníca, taque hanehípa m a-
/a hamuru tucutauína : naunapa
iutíhama ppallchaqnttauiua, ínti
lama lupitauina,intihama ccana
rauína, intihama fumatauína, ifif»
:a ccnnuhamahanko,pacaeayatu
;utauina:Moylenampí,Heliafam
>ifcavcatopuriraqiiitauina,may
nihaccatoquena,mayni hacca to
quena , faacafsinica AnquilTana
lernfalen marcanahihuañapa, an
cha hunttu ttaqhueíiñapa arolipif
catan i na: Acá yaafca maampi ha
•urpaañamataqm acara n&yra
ífapícái leittChrifto AuquiíTana
almapa taycpana puracpaua ha-
ccutatacaca, vea pachatpi ancha
cnfiqllpooi cancana, Dios canea*
rUpfa viljatauina; vlljafsinfca ca*
mi-fa alakhpachana Dios vlljaña-
qrii haccha cuílfiña fiama, ancha
cuíiquellponítaoínajhanchiparof
ca acá cutiana hani huaqritauintí
ttaquefiphanarha mutuphanarha
lafsina: máafca vea collopatkha*
aaqui coilana háchípa ilaphacca
cufifaatanïna, fumaro eufikht a ra-
ro tncuyatauína, Acá harria luraf
Gnfca lefuChriílo AuqnííTa biuf-
fanaca yatíchañataqmlarana,hin
lanacana maampi checahna faña
■aquijhíníTanacana cchama chuy-
ma catunaffataquí, hiniíanacana
lea pacha yaanac* haytafsinaa*
akhpacha yaanacaqm thacañafa
aquí. Vcafupa acá haquenacaca
uu:ichuramamafatafa,vllachaa
apinihua iya ilri, hani vllaehaa-
tafca,
O XIX.
>Qy
v auiendo orado largo rato,todo
fo cuerpo fe transfiguro: fu roí-
tro refplandecía y echaua rayos
como el fol,y fusveftíduras eran
blancas como la níeue : llegaron
allí Moyfen y Helias, y citado en
pie,el vno al vnlado,y el otro al
otro,hablanan déla cruel patsion
y muerte que Chrífto aura depa-
raren lemialcn: Ypara que enté-
daís mas eftemiiterío,aueis de la
ber qel alma de le fu Chrilto deí*
de que fue concebido en las entra
ñas de fu madre, fue bienauentu*
rada,y vio fu díuinidad,y viendo
la era perfecta mente bienanentn
rada, déla manera q el ver a Dios
en el cielo es 1-a perfecta bíenaue
taranca>la qnal nocomunicaua a
fu cuerpo, dí2Íendo, toda vía afa
ne y padefea : pero folo en lo al-
to de aquel monte dio por vn mo
mentó alegría a fu eucrpq,le hizo
hermofo y lleno de contento : y
habiendo efto Nneltro Señor, hi-
zoloparaenfeñarncs.para aomé
to de nqeftra fe,para que nos a!e-
taííemos,y para que dando de ma
no a las cofas déla tierra, fola metí'
te buíquemos las del cielo, l'or
elTo diz rendo, ella gente prone»
tildóles algo créenlo fi fe lo meef
traií^y íü no dudan, díziendo,qni'
^a mi
1
ertfca/t»akhaenurac'chitanifa>ína
J&ha hanifa chnrachitaní fafsina-
hoa, paanacjn,chuymapasaqne-
aaya harnaqui apanaóVirifafsina:
sis caque haqaenacaro alakhpa-
ehanahuacüfifma/:hipifiña,cwia'
mana bam tuciiurí cotlana yaana,
§ a churamama fafs'ma>eekhafsiüa
monte Thaborana háchípatia Su*
fífiñípa kafaqni vllacbayllo,ch<í*
cahua íañaílataqní.
^ Camílapanikeuifi*pana,pani
cbi:oaro collquefa , cunafavlla-
cbí'/ri mayeonaca , qhuitipttín-
«ui-fanatá vsaro acá churamama
fafsinaifatafca keuifirinaca taque
chuymapanipi tinqaíyanataqot,
taqae ccbamapa antiKin; hamara
«mipi Dios Auqaiííayocpana há-
chípana cufifiñapa vllachiyttora-
cahusa churamama , hanchinaca-
tnaaa taque yanccaeafifinapa atí»
pahata, vcacca fafsina, Almaflana
cVifmapfca hanípi vllachiyflotí,
fcacsha eufiliña canquipana,chuy
mtfanfa haní vcacama hamnrpa-
anipana: maafca hanchúia ccana-
ÓaDaqaikatavllaífto,htuíranaha
chinafcfaaucaiïa canquipana,ha-
ni hifqui cancana amauípana, acá
hanchiííafupaDiofnaaropfa pa*
«ach5p«na, alakhpachamanca la-
iaha ¿ífa cchinamácahuayuque-
ripana: Ielu Chrilío Aoquillana
cayapa arcaha íipanfa.yancca co-
fiíicUyascaUuañimácairp^na
vita curias ti;
$a me lo dará/ qoí^a no, y anda*
como entre dos aguas: Defpuet
de auer dicho, predicado, y pro-
metido a los hombres la gloría y
bienanenturanca en el ciclo, y co
fas excelentes que nunca fe acabí
nos moftrovnpoco en el monte
Thabor la gloria de fu cuerpo p*
raque le creamos.
3 Afsi como falíendo dos alo*
char, los Principes y Señores ler
mueftranaambos dinero y otra»
cofas>pro metiendo de darlas al q
derribare al ottOjy prometiendo
lelas, los luchadores facan toda*
fus fueteas para derribar a fu có*
petidor con todas fus ve^as delta
propria manera Dios N,S nos ha
moftrado la gloria en el cuerpo
de fu bijo^diziendonor.Efta glo-
ria os da re (y vecíeredes todos lo»
contentos y deleytus de vueftios
cuerpos: Fero no nosmoftro la
gloria de nueftras almas , por fer
grande^pornopoderfe compre
hender cumplidamente con nuel-
tro entendimieto:fino moftronoi
vn poco el refplandor del cuerpo
diziendo Dios, Siendo el cuerpo
del hombre fu enemigo , no que*
f iendo fer bueno-, y quebrantado
por fu «aufa la ley,y quando el he
ore quiere encaminarle parr el
cielo, deteniédoleparaque no vi
ya,vqn5do quiere fegoir las pifo
das de Xfo llenándole a qbufqut
los malos dtleytes , y queriendo
(ola
GAPITV
lafi&ñaquí amaníripana, hoeba-
shaftuítía haní 'tläqaifiña amaut*
■ipina, cuíifiriavlljapha íatanina
Dios AuquííTa.nani almana cufifi
iapatí,maafeahanchina cufifiña-
»a. acá hama vlljafsina amkhafini
sea hama vlljafsiiíacchama cata-
ai, acá hama vlljafsina cana fappa
[aráñala loraníjacacufiu'nacatufi
iapataqui fafsína Hinfianacáíca,
taraifalefaChíiíto Aaqaífiahaa
fara funina fumín tucwfiatauínca;
hamaraqui Dios almaha íamay-
«barapicaní, narofca maya fappa
chuyma hupa firuíñataquí churi*
tana fafsina haceatha fapakhta
KayifiáaíTtpíjhanihaecapa haqna
ca baois hatea fac'á', haqmpi aroi
C£fa,hacea lacáfca Díofampi a'rof
c*fa,plafaplafatbá, haq coco so-
to caypíehá,
$ Acsracíut yat ipifcama, Dios
Auqaííl'a hcahusnácapa ,amao¡ri
fefca^ä,hapa nrüiniiívcapa, aro-
p: ^aacaychirin¿CApa,h'aní acapa
afean a VToncmiapííiii^tei1 vea taca
•ta qtichíi0pb3 3"n*qts%ha, ha-
jShaph3 ,kaia?>fca,a<íá fcafaiíspaíha
■ fea fitíí mfeafca ccílá&áefcaymlní
tetnMoUflBa -huadcíflaíVinaco •
¡Una ÁBqtiilFafiína, collsfíá $táa
Biriflfaísina.haníPi'cs 6Vuirm*/Jta
¡ríghitchac fcaatfátag, hatatí Dios
Rfiratáa céhámataatbbüa;, fañaí-3-
ltaqai,Ii2LÚDislaca?híp3a^:aoítí
iiayÚ¿rt>»ahilí^íM*toitit'a1íti*+
tiünilí^vLqsí., Ms&ná&sthiC'jfiS
yfto, et:«apifaJc&a^üía3pifaj fe¡*»i
- acá
LO X*X« **9
folamente holgura y defeanfo, y
no queriendo hazer penitencia
porlospeccado9,vea y «ótemple
agora fogloria,no Ja del alma, fi-
no la fuv#,paraque viéndola def
ta manera buelua fobre fi, tome
esfuerc^haga buenas obras para
alcanzar ella gloria: yaísi-come
Nu*ftro Señor fe pufo hermofo
en vn defierto defpoblado,afsi ta;
bien para que Dios hermofee na
eftras almas,y not de vn coraron
bueno para íeruírle, es menefter
que fe lopídansos a folas y apár-
telo como algunos hazen , coa
vna parte de la boca hablando ®5
los hombres, y con otra hablado
con Dios,qaees fin atender alo
que pVdé,y por las placas y en b¡5
dio de los coiritloa.-
1 Aprendamos efto también^
Dios N* S.no quiere que fos hijos
y fus amadores, y los que guarda
fu ley ?todo« loe días fin cellar vi*
uáneon trifteza, y Ilosrcn ehe$e
vallar de-lagriínat jííno que fien dio
piadorifsiaio,pronídentirnav^3 y
verdadero Padrea am&áofmipí
tro,paraqae'no digamos lbs<qae
le feroimo's,canladb silo y gmvfc*
' jo es ferair.a .Dio$,y «¡^ dígateos
- DIOS fe otúida de los qjefe je
Mfttift*ú y qukrattr p^Éií^S vp'«s
nos íegaía 'de nui msnsras ? uo
. O ■ foi**
:
'
j
¿L.
a|| VITA CHRISTI.
fC# harjchífaqu!ti.lmaafca almaflfa
CimÄoisnj fappa arakbsfiñanacä»
M picaníiy^Sanaonacaroíca Auge-
íafa qhnitaníritauín3,cunafa vlla
«híyrícauína culifiñapatao,; Dios
Auquíflafcahaniraquipiina fara-
naquerírocaíifiyrqu»ti>maafca ca
miía hupana cufiíiñapa , hupafa
quiílpícafa Díosanquipahamppa
.tiqoípana puricat3uínea,harnara
quipi híuíTanaeana Diosvrnncu*
na harnppatíña quillpittafsina:ha
yapacha Acá hama lurimanpílla,
almama fappachaní,bnparo chuy
Ría tucuyani, foani nayraharaaja»
niti,maafca cnnapafa,cauquipaía
maoqnípíañni>Maafca haníraqpi
piacapachana hiíqui chuymam.
..naca vea tacata cutimiieíjiaÜira'
pi quichuíiñapa hacfsañapa hila
manecaní, lefa Chrifto AaqniíTa-
Ca kata cafiíifsina ílaquipi , vea co
llopatkhana mutuñapa hihnaria-
patáamutatauina , hamaraqnípí
hiuffanacarofa acapachaqaiííana
cuna ttaqquefjiíafa qhuitaniftaní
híuflanacana acapacbana caíiíiña
pa, qhaichufiñampí harecatahua,
«jniehaíínanacahua hukafamaam
pí fañafataquí.
4 Qaimfa Apoítolefnaeafca i»
qnijatauina vea pacha, amkhaíív-
tafea lefa Chrifto AaquiíTa ancha
fumíri ancha ppallchírí vlljafsína
S Pedro Auquillaro:Tatay acan*
caquítanaquíuifa vta acaro lura-
tana , maya humataqui, mayafca
Moyfenataqai, mayafca Heliafa-
ta^fata«iaa:eamifa Eaangelífta
hífquí
folamente al cuerpo. fino al sin
regala con varias cóíideraciom
fantas y buenas:? a losfan&osl
lia embiar Angeles, y les rnoltr;
«a machas viíiones paraqne fe a
graíen, y Dios no fuele regalar
lo* que víuen como hombres po
ay defeny dados y baldios,fínoc
mo a el le fobreníno la gloria ,
el coníuelo , haziendo oración
fu ladre eterno, afú tábíen nof
trosdeuemoseada día hazeror
cióa Diospor largo tiempo, qh
zíendolo aísi remediara nueítra
almas, hará c¡ le amen;y qno fe ai
como de antes, lino que tra ffoc
mará, y trocara todas fus cofas
pero tampoco los buenos en eft
mundo íeran fiepre pi ofperados
.fio ninguna interrupció,ante fer<
mas fu trífteza,y lagrimas que nc
el contéto: Pues aun Iefu Xpo a<
niedo tenido vn poco de cÓtentc
luego trato de fu pafsion yjmuer
te en aquel mote. déla mifma fuei
te eftando nolotrof en efte mudo
nosembiara varías tribu'acicnei
y trauajo*:paraq digamos q nuel
tro cótento cita mezclado con U
triu*eza,y esalgo mas^elcótcto,
4 Eítauan durmiendo en aquel
tiempo los tres Apollóles, y recoi
dando vieron a Iefu Chrifto nucí
tro Señor muy hermofo y rcfplan
deciente. S.Pedro le dixo:Eftcmo
nos aquí, y hagamos tres taberna
culos, vnopara Ti, otro para
Moyfen,yotropara Helias, y co-
mo díze el Eaangelífta hablaua
como
CAPITV
bifqui hama , paeaciíafsána bama
Ma.pampaqui aroíiraaína.S, Au-
fftftirta^ca., S. Pedrona arequipa-
>ha liiiüranacaro ccanachafsina S.
Pedroca hanihua camifa aucafiri
jaea , nia auca atitrathá aacanae*
lana cuna harkauifa laquifquíri-
:ahama cufífiña laquita fatauíntí
lan'thua nía auca at ítatha, fincina
laroja chnpíchquiríca hama, chu-
ñen aaíiñ a ama huacauínti:maa fea
iayr3píniq«íhua-,ÍefuChrifto An
juíflafa hanira hiuíTanaealayco
Drafana hiuípaisapiniqhua hupa*
a hantraqui| Auquiííalayco Cra
ana hihuafinapiniquíhua alakh*
racha ctififiíía ia^ta chnpíéhita fa
la.hifto Vcapilla auquilTafaS.Pe
Irona : acancaquitanatatay fa-
a>haní ifapafsina hamachana, v-
atfea alakha hanko,ppaIkhíri q
aya taypichá haccha cunea ífapa
tauína :vcacuncafa,aca ancha a-
lahuacayocahabua hopa vil ja fsi
a anchahua cuÍJÍtha, aropa ifapa
ia,ifapafsinfca catuma fatauina
poftolefnacafca acá aroifapafst
a huarac"c£f3Ína vraquero nafa»
ía tinqu'¡pUcacanina,haní hakh-
irapifgamtí fafa fcifcEíatafca A-
oftofefnacsjirayra vüitatafsína,
uquiíía !efu Cbrifto nayra h*m*^
llinacaniraqajquí ví!g Uhac&ci»
»: Auquilíafcaacana vlSjauima
tniboa qhnítírofa atainahatati,
luymanaeamanaqui apanaca -
fcama,na hihuatathá hacauta-
leansa fatauina.
7 Vea
LO XIX. lt|
como quien no fabia lo que dezia
y fin faberfe lo que fe dezia S.Aw-
güftin declarándonos a cercador
lo que díxo S Pedro, dize. S. Pe.
dro dixo Señor dame lag?oría,y-
contentOjComo fosgoerrerosfue
!en repartir entre íí los defpojos
del enemigo, defpues de auerlos
vencido y alcancado victoria de
líos ;no pretendió la honra déla
manera que fu el en honrar a los ef
fórcados, y valientes íofdados:
defpues de aner quedado vl&orio
foSjíinoque primero pidió que le
diefe la gloría y /a honra antes q
Iefu Xpo mnricfe por nofotros
en la Cruz; y antes que el mifmo
fuefe crucificado , y mnríefle por
Chrifto :poreíb Mueflro Señor
dizíendoíe S.Pedro Señor eítemo
nos aquí, hizo como que no oya.
Deípues defto oyofe vna voz que
vino délo altó del medio déla na
ue blanca y refpíandeciente , que
díxo: Ellees mi hijo muy amado
que me alegro mucho en verlej o
yoV obedeced fu palabra. Oyen-
do los Apodóles eñaspalabras,
afombradósy defpaooridoseaye
ron de roftro en el fuelo,y Nuef-
tro Señor los leuanto tomándo-
los déla mano dízícndo: No te-
mays,y teaantadosy tendiendo
la vifta,vier6 que Chrilto tenía el
roílro como de antes y les dixo:
No dígaVs a nadie lo que aqui a-
ueysviftojteneídofecreto envu»
eílíos soracones halla que yo re
fucite délos m oertos.
O a 7 EÍ
i <Jk
¿~
I MI.
3$ VITA C
7 VcdháccintA^mfca Apofto
lefnacanr?pW<:act>llothaíaracapif
cakh atau tíia manccaro , vcanfea
mayni füpayona mantata haque
hacayatauína/upayo híCCarpaaí*
fina . Ap oftolefnacafca vea fnpayo
hícfaha ísí'siaa, hanihuaquifaapif
eaiaumnnayta vea Tupa Auquif»
fahisfttpana, Tatay camifápi na-
nacana vníftnma Cata , vea (upayo
hani-amauítiífafsiha hifquittata*
aína*, fipanfea acaja fupayo hicfu*
fea faísmea Dios háppatíñapí;ayu¿
8arupi,humanacafca hani mayafá
íorafinpiniqui míílumahsfta, vea,
pi hanifea núítufatauina.iefuxpo
Auquiífa Capharnaum marcaro
paripanfca,judionacatafa cobre
rínac^S Pedí-oro* Mae ftroma ha
ni ta\*a pagarirKfataaína: fatafca
pagarihua Tana, Iefu Ghnílo Aa*
qífaíca vtaro mal ais i na S. Pedro -
ro,Pedro hümatha camifapiaea<
íutiuiíaReyanaca qhuithapí taifa
gobreri,yocanacpatti<mícheaha
yahaqaetcha^S Pedrofca fata,ba
yahaqnetháhoa,faraqutna:fipt-
naíefaXpo Auquiflafa: Vquiypa
chanca,hiaííanaca hanihua paga -
ripha fatatáti maafca hanihua pa
£ariti,haníraí£pagarihati íatfina
vllírpayílafpa, vcafupa faráma
cotaro,chaollacatuñama,hacun-
tama,huccahilacatueahataca,v-
ca chaollana lacapa vícjafsínfca
pagariqairica,vcaja collque apfa
roa,tafa eobrerinacaro nampitbá
baniäpitba chwrahata,l*ana S. Pe*
«árofcft
HKÏSTli
7 El día defpnís que aaift iflo*
baxó de aquel monte eó fus Apof
toles Matth. i . Luc. 9. .donde al
pie del libró a vn Endemoniado,
echando a! Demonio: y auiendo
le querido echar primero los A*
portóles no pudieron por eflb a*
oiendolo echado Chrifto le pre-
guntaron, S^ñorporque caufa a-
aiendole nofotros mandado lalir
noquifo-íRefpondioles N. S Pa
ra echar femejantes Demonios e»
meneíler orar y ayunar» y voto*
tros fin aaer hecho vno ni otro le
mandaftesfalir,por eífo no lado.
Llegando leíaChrífto al pueblo
deCapharnaü los ludios queco*
brauan el tribnto clixer on a S.Pe
dro,Matth. F7 Luc.9. Tu maef*
tro no paga el tributo? rcfoódio*
les/i paga,y entrado en caía Xpo
fue primero a S. Pedro y le dixo
Que te parece Pedro , los Reyes
Gentiles de quien eobrantribu-
toíde fus hijos o de loseitrañosC
De loseftraño^efpondio Pedro.
Díxole entonces Chriito, Luego
noíotr os no tenemos obligación
a pagarlo, pero para q no tomen
enalexéplo denolotrosy noquie
ran paga ríe, ve agora al mar y e-
cha el anzuelo y faca el primer pe
«e q cogieres y abriedole la boca
hallaras la moneda q fuele pagar
fe, y darla básalos cobradores
por mi y por chy dizédole elto S.
peára
PcdrMca íefuChrifto AErquifla-
na fauípacamapíni ,!ur3na nara-
yithá hamampíthá pagarima fa-
fsínfca , naa hiuihana humahga
íautíhahata faísíu hamacbataui-
na.
8 Apoílolefnacafca íipana ,a-
caaro ifapa-fsina hopa pura hihua
tiliña vlltafiña calíarapii'cana ,
fapafapa,nabaa hi!atha,nahuá hí
lacha fapifcana;íefuChriíto Ano*
{Tafea acá hama hila cacanatha hi-
fcuatifipana, acá aro fafsina amu-
c a 1 1 a an a ,H a m an ¿ve a eh ä hila ¿Se a
na amahuafsíníca^íuHcaebapí ta*
quena yanapacácaña amahuama
f¿na:mayní hiska yocalla banifa»
fsínfea pifeuthapifsina; taqparo v
Uachaafsinajnaa taqcbuyma bam
pi ccanaéj, famama, haní hiska hua
huanaca hama tucuhata(hupana
capilla haniha a chupini cancana,
hila cancana thaqued) banípini-
huaalakhpacha marcaro maluha
tatí,hamatiacatíca , caa^pírikha
acá huabnahama alntirí cantachí
nijvcahuahiia clcahata,fatauina:
huahnanacap-iila acha alíttiríbua
cuna hiska yaa churatafa enfififa»
huacaturi, kapitífsirjfa ílaquíhua
larnri , maya pafafa fupaquhhani
raquihuajpaya chaymanítij au£-
patayeapafa anchabíia amauirí,
vea fupapi ïefu Xpo Auqnilía hif
ka huahua naca hama encama una
MaäpJra^fanahani qhuitifa hua
haanacana ehuymapa ' huakhUi
niti,yancea amkhafiynitijhuabna
naca chaathá hochauífa thaathá
bocha
CAPITVLO XÍ3T. *i|
Pedro hizo fegutvChrífto le anta
dicho , y díziend-oie que pagafe
por el y por fi,fue dezirle: .Marte
do yo tu fuceileras en mí lugar.
8 Y diztendo efto , oyéndolo
los otros ^poítolcí comentaron
a amohinarle ,y a contender vnos
con otros díziendocadaqual: Yo
foy el mayor , yo foy el maypt,y
contendiendo afsi vnos cd otros
•IeíaChrífto los acallo diziendo:
Sí alguno de vofotros quiere fer
el mayor,procure fer menor, y íl*
eruo de todos , y llamando a.vh
niño y abracándole molrroíe a to
dos y dixo: Aftiriuoos de verdad
que fino <ys boluieredes como ni'
ños (los quales nolmfsan honras
ni mayorías ) no entrareys en el
reyno délos cíelo s:y aquel fer a el
mayor entre y-ofoeros,cjue fe hu-r
mí 11 a re e o m o o ñ e n i 5 o , p o r q u e
los niños fon muy humildes, que
dándoles qualquíera cofa,porpo
quita que fea , eílan contentos
con ellay la toman: y en ena*
jandofeíaego ríen , po-rvna fola
paila que les déTno ion doblados;
quieren mucho a fu padre , y a f u
madre. Por eío dixo que fe torna
fen como niños; anadio también,
y dixo: Ninguno efcandaiize los
niños, ninguno peque delante de
los niños inocentes : porque íi
O \ pe cea
2T4 VITA C
hecha lurafsínaluriri v'IJAfsin*
pilla \ canaca arquiriquíhua>ho*
charoraquihua purirqui, acaha-
malurinnacaíca yaneca lqrsfia-
pampi famattirinacaíca , yaneca
amkhafíyrinacafca huntto irutu*
yatahtu cancani faraquina, Vea «■
tha haqnenaca haní yaneca chuy
maní haquempí aroi?nitï;yaneca
chuyrnapa macataafpíu-A > hupa
hama yaneca roraq tucuyahafpa-
na,hakarapitafca hkeamweitpha,
hopa thaaro vt típanfa phattipha
paña nayrapa haroa amabuafsín-
fa haní hupanacampi arofiphanti
fatauina.
9 Vcatfca hacipa Parábola ha
calVaa aronacaraqní ata mana ,
htuflTahacana Diofaro hakhfuña-
fla hupanaamafeuauipayatiñaíía
taqui fipi halía,Camsía mayní a'
huaciri pataca obefaoilsina, má-
ya<| chhaqhuepana, Hallatúca tu
ica ílaatuneani obefa fuñir o hay*
tafsina chhaqberi obefa thaijue
ri mirihaquíkhafsínfca, ancha cu
fififa hntkneri,aca qnigpa hama*
raqutpí Dios Auqaífla, mayní ho
ebakhtara,hochanacapa haytafsi
najhnparo hakhfupana, alakhpa
chana haecha fiefta latí, ancha Cti
fííipifqui fana. Acampíraquiaro
fina.Qhuitifa hnmam.tnca hecha
champaña, manqbuetaquí enkha-
ma>vatichama thakhtima,hani q,
tifayariphantí^panímagyatíma:
ha i eukhauima ifapaEafca, hani
huanipanfca.pan'hqnimfa^eftigo
thaarhá thakhtíma,telligo(ca ca
khara-
HRISTI.
pecesre delante dellcs querrán i
mítarle ,y peccar como el ,y los
tales que dan ma! exemplo,y ef-
cándalo feran caftígados con mu
cho rígor:Demas cierto los hom-
bres no hagan vi Ja con los que
Ion ruines, par¿»que no lespegué
fas malas columbres : y li fe les
llegaren cíefechenlos de Cv, fi fe sé
taren junco huygan d ellos, y aun
que los quieran co no a fus ojos
no hablen con ellos.
o Defpuesdixo algunas parabo
las-p*raqae:Tepamos lo macho q
quiere la conue.r(ion délos pecca
dores Porque dixo Luc. i? . Afsi
como vn Paltor que tiene cien o
bejas, perdiédol'Je vna dexa las
nouenta y nueue en el delierco,/
va a bufear la que ie perdió, y 'ha
Mandola huelue con grande, ale*
gría Al'sí Dios ni mas ni menos,
conuírtiendofe a el vn peccador,
y dexando fus peceados hazegrá
de fietU en el cielo , y fe huelgan
los Angeles Dixo cambien Si al'
guno peccare contra ti, v<¿ y co*
rrigeleen fécreto. Mate. i<. liit
que lo f¿pan mas que los dos ,'Si
no quihere ovrte, ni quifierc en-
mendarle, corrígele delante de
dos, otrestertígoshaziendoqne
ellos le amoneité,y fino quiftere
tam-
CAPiTVLO XlX
m
kharaqtnpha»hanipiní huam'ña a
ptiáu'ipanlca apuro cchatama: ve*
ch-iu haní huaníña amauipanfea
futiuífaja haqro,ccana hochakh-
tararo e&taftta : hupápifea hani
hnafirarag.aroiimti.Vca paehapi
S P.Tptay yanecachiriha qhueía
chirihacayea búa I api pápachaña
ba,pacallco huafa fapptrquitííía*
canina leíu Chriíto ÁnquiiTafcaít
pana hani pacaiieo hualaqmti ,
maaica,pscallco tuca paca iíconj
huafa, hani haceufinfa cocuñahua
íapápacbama. Acaccanaquí ha-
cnurpaañaRiataqfca iíapita, May
ni mana yanaparotúcahachucoll
*que catuyatauina , vea yanafca,
míchca mayordomoTca tatpana
collquepa taq quechi maaracata*
DÍna^tatpaí'ca quéta chino catuna
cotiakheta fafsína:vea yanapafca
pagaríñataqui haní cunapaía huq,
pana, tatpáka ata a!akhama mar
mipáp!,huahoanacampijCunapá-
pi cauquípapífa,camifatfa pa^ari
pínitanihua fípana, tatpana nay-
racatparo quilipittafsína, Tatay
hani kapiiimti , cayea manu ma~
tha huccahuapsgarimama^liutí
tarhafatauina: Tatpafca vcapa»
cha yan^pavfüpaataatna , fappa
arópíraqui maccama Tana, taque
manijpfcapatnpachatauina:yana
pafca pápachata cufííífa maccata*
Dina, tatpana vtpatfa hanírahif*
g. milVucafsinfca mayniyana mi
íipápi pataca real manupampiha
qailltauína, vcafca cari paga rita
falsiaajhactithapítauina^ampa ra
panafa
tampoco enmendarte", acufale de
lante del juez, y (i täpoco quifíere
enmendarfetéiepor hóbrecomo
ü fuera gen íl y publico peccador
y no trates mascón el: Entonces
.dixo S.Pedro Señor qoä.tas vrzes
eftoy obligado a perdonar al que
me injuriare y agrauiare,por ven
tura nafta fíete vezesíRefpondío
Chrifto, No folo fíete vezes, fin©
fetenta y fíete vezesj y tantas que
no ay numero dellas •, y para que
encendáis eílo claramente. Vup
vno que entrego díezmií taleros
a vn criado fuyo,y aquel criado,
o mayordomo defperdicio toda
la plata de fu amo, y pídiédple el
amo quenta ,y que Tela bolutefe*
el criado como no tupiere con q
fatisf azer, y el amo mandafeque
le vendíííen a el, y a Tu muger y hí
jos y todo lo que tenia^yen'todo
cafo le págate, arrodülofe delate
del y le díxo Señor, aued paeien?
ciay aguardadme que yo os pa-
gare todo lo que os deue:e! amo
entonces, apiadan Jofe de Tu cria
do defpidíolecó buenas palabras
y perdonóle toda la deuda, fqefc
el criado muy contento^ apenas
auia Pálido decaía de íu amo qua
do encontró con otro criado co»
mo el, que le deuia cien reales, y
arremetiendo contra el,y ohogan
dolé colas manos dezia: Págame
O 4 loque
/ -^BT \
c
tltf
VITA CHRÏSTÏ.
panafa hakhfacatayana,hiTqüt ca
tufsína¡haca hama yancachacafca
vea yanamafipa nayrasatparo tjfk
pittafsina,llaqnípayta, vllutara-
qníta,nabuapagarimama fataiú-
narhupafea hani amahuatauinti,
llallírha huatautarochayana ,;a-
cancama pagariñamacama íatauí
na. Acá hama vl'jafslnfea hacca»
pa yananaca mafipa,Tatparo vil
jaoípa atamtri niapileatauina.
Tatpafca ífapafsina, tunca hacha
collque h aecha ampara cancana*
parnpí pampashcanca , vea hauí*
fa at a n 1 na •, v ca r u fe a, C ha y y au ec a
y ana chnymauífa,hanití naa alio
kha collque mannha taquepacha
p a mp a cha Tmaí h u m a fea c a m í fa*
pi yanaraaíima , carnifa naapam-
P aeh a f m a ha ma hani pa mp a c h a •
ta"f fafsínaUípififsina huaraní al-
guafilanacaro irpakbaruyana y
fouatautaro irpantarapíta , per*
donacliajyca tunca hachu collque
f3agaríñacania,vcancapl?a fafsína.
Acá a rompí Parábola mp ip i lela»
Chrílto ÁuquHfa yacíeahana &«•
m a u i ft a n a , c a m i f a p i Di o & A u q u i
fía h a ni h o c h a n a c ffa p a mp a c h í ft a
i s : t i , h i o-fl a n a c a ha ni h a q ue m a íí,
tía híüíTamanca yanecachauipa.^
panspac batana vcacca.
10 Vcátatatfca judionacan*
íieítapa Cenophegía futiaí puri'
pana,ÍeíuChri(lo Auqniffa hama
iacataqui Icrufalenaro mahafa*
fs in a ,Sa mar i tan onacan a marca»
pacafafararaainarvcanacñfca Au
quííía
lo que me deues:mal tratado el 9
tro defta manera ácrciíllandofe
delante le dixo Ten paeiecia que
yo ce pagare, pero el no quilo fi-
no que le mando echar en ia cár-
cel haíla q !e pagaífe toda la deu»
da , viendo tño todos los dentas
criados fueron aíu amo a darle
qaenta de todo lo que paílaua:
Llamo entonces al criado aqtiien
auia perdonado libéramete diez
mil talentos, y di,xole.:Mal criado
ruya por ventura yo no te he per
donado toda la deuda que me de-
uías con fer muy grand^Puescc*.
mono hasperdonado tu a tuco*
pañero como yo teheper.danad©
a tiíy diziendo etto muy enojado
le entrego a los AlgthetJes pora
que le echafen en la caicel>halhi q
lepagaííe losdíezmil taletos que
le auia per dona do. Con etéa l'ara
bola Chfífto Naeftro Señé» qui-
fo enseñarnos : que Dios no no*
perdonara nneftros peccauos,(i
nofocí'osno perdonaremos las in
furias a nadires proxiuses..
t o. D*e I p n es de to do e ft o , 1 í e £ a rr
do Iafieíta delo5jr?dios,q!U;_iauá
Cenophegía. Mat i9.Mar.i0 Lo 9
k>.7.y queriédo ir N.SJefuChiíf
to fec recámente a kruíaleiv pullo
por vnpucblo dsSamaricanos los
quaies
CAPITVLO XIX.
tóiífa hani hauífaña, manka chn-
añi arnahuantí, vcchipana, San-
ia*ompi S loanampi anha kapiít
uima Samarttanonacarnanca ,
\uquiiíarofa Tatay amautati^v
akhpachathänina hutapha fata*
13, acá marcamnaca nsccañapata
^fatauina;(ipana Auquiffa Iefu
]hriftofca hanihua,napilla afakh
»achatha huttafsina haníhna at-
nanaoa ínfiernoro anantírí hnta-r
arí,alakhpacharoírpiriqiíIpi ha*
:atha;hanítíacanaca híhaafsina
Fnanqhuepacharo miriqní'? faca ai
na ,'vtícaca maya hiska^marcaca-
ta farípana, tunca caracha vfani-
naca AuquílTaroiiutana: Tatay
hacayitafafsinaifatafca Xpo Au*
quilla farama, Sacerdote Diofna
lantinacparo yllaaGnima fataui*
aa jvcanacafca vllaíilsina ilaqui
íumaratapífcatauina ; taneatfca
mayniqní auquiílaro cntíkhafsU
na, Tatay aromathuakimiara tes-
eotha fafsína ^Hpittaís'ma háppa
fcitauina Iefu Xpo Auquiiíafcana
aíti acá hacayatanaca tuocana1?
aaaqn-ínc| Itallatonca? acá fapaqú
Samaría hacca haq caneáis ma híf
^chiripa kumaracíyr'ípa haaippa
tirí hutani<fafsina, farutama nía
ecamamaro checahua faaimabaa
bacayarama fatauina. le refalen
m i r c a r o p o r íp a nfc aci*h a r i-fec n a •
ca,Efcribanaca,yanccachuymani
mayconaca, Aug.íTa Wani ccana Ta
ra na qpanahiOjpifcatauina marca
ni haqnacafea cuna man a Aug/fo-
thá arofipifcatauina : haccapaca
fappa
Z 17
qualesno quífieren reciuirfc , ní
darle de comer:Entonces S.tsago
y S. loan fe enojaron mucho con
tra los Saraarita'nos dizíendo:Se
ñor , quieres que mádemos bajar
fuego del cielo,,paraqquemea to
dos Sos defte pueblen refpondio-
Chrílto No,que yo no he venido,
al mundo pera echar las almas al
Infierno, fino para llenarlas al cié
lo : por ventura muriendo ellos
no írian al infierno? Pa flándo def
pues porvn pequeño pueblo Lo..
i7.díez hombres leprofoa pidiera
a N.S.que los fanafe, alos qoales'
dixo Xpo.Yd y moftraos alosSa
cerdotes,y yendo luego fanaren*
y de diez que eran vno folo bol*
uio a dar las gracias diziendo: Se
ñor,por tu mandado he quedada
íano,airodillandofe,y poitrando
fe delante del: al qual dixo Chrif
to: Por ventura, no fon diez los-
que fanaron< donde eítan los nue
ue'fSolo efte eilrangero.de Sarna*
ría vino a dar las gracias a fu bie
echorpor la merced recibida, y.
Cbrifto. ie dv%o Leasiitaee, y vete.
qoe tu fe te ha fañado. Llegando
a íecqíalen^íoan 7»y nop^recien»
do en publico, los l-anieos, y £f—
cribas, y ios principales de malas,
entrañas pregüntanan por el , y
defeananfauer en que opinión le
tenia la gente: los del pueblo ha-,
blaaan >y dezian varías cofas de
N&eilro Señor.vnos dezían q era
O 5 buea
■
■
Äïä
VITA CHRISTI
fappíh'aafap?rc.nauína,íukhfari
fd , fa pp& h *i i íi r i c h a a c *.n acá y a n *
ecachítaní lisia : hac'capafca , vea
Paarifeouaea iaroyaha falsinaq,,
yancrahua vcacca, marca enarca
piturihua facaniny hicapaíca ha-
ní,vc3cca Diofna yocpahna fata-
tiioa,hacapafca baní íefu Chuflo
Diofna yocpalsinca cámiíap; hu
cea milagro laraípa? fatauína,na
ccapafca hanihuí Diofna yoepa-
ca Galilea toqaeíhá butaniti,aca
vea toquetháhua bati tacautna.
ti Acá himi aroíqnipanfca eo
Ila.ia qhuífpiyriíTa, nía chica vr.u
pana temploro maotafsinaccana
eakhatanina^eukhepana vea van
cea cbuymani Phar ifeonacafca
chínoquerí qh'uh:ataaí-na,qhaita-
uinacafca vefaqui maccapijckhata
nina. Camifa hani chínocata irpa
nítaí fatafca, camifapíraa ancha
collana arofipana chinocahaí hí-
latabatpacha hanihna vea hama
arofiri qhuítifa, vlljat'ti faphifca
tauína , vea aromafca AuquiíTa
marca ccahuaya maya collana
monte Olíuete fntinina ceátataa-
tauina,aromantifca temploro ma
canina, veanquipanfea Pharifeo-
naca,Eícríuanaca, mayni haynu-
paanííquipiri marmi írparanata-
uina, loan 8< camachama fanipi
acá marmi hupaí Moyfenana ca*
macbiuípanca, calaña bacn cchu-
quípha (ipilla, hopafcacamacha-
ma fanipi'' fafsinatChecanfca acá
marmi bpitahamaquí Auqniiíaro
irparanacauina , bupanacapílU
vcafa
buen hombre, aunque Con miedí
dlzíendo,fi ellos nos han de mal
tratar por dezir qoe es buen hon
bre: otros para dar contento alo:
Pharifeos dezian,es vn mal bom
bre elle, y reboíuedor ds todo*
los pueblos.-ocros deziá No eíTe
es hijo de Dios: otros dszian, íi
no fuera hija de Dios como hlzie
rá tantos milagros1' otros dezian
elMefsia no vendrá deGaülea,y
elle de alii es natural.
íi Hablando delta manera los
del pueblo, Chrifto N. S, vino a!
templo, loan 7. y comen Co a pre
dicar fu diuina palabra.y predica
do,!os mAtu;idos Pharifeos em-
biaron a prenderle, y los que fue-
ren cmbtadosboluieronl'e fin ha*
zer na da, y preguntados como no
lerravany no ieautanprefo,ref~
pondíeron,como auiamos depré
der a vno*que tan bie habla y pie
dica' defde q nacimos nohemoi
vitto hombre que tan bien hable.
Toda aquella noche paífo N S.en
el monte Oliuete, a la íalida del
pueblo: y la mañana muy de ma-
ñana vino al templo: citando allí
los Efcríbas y Pharifeos le truxc
ron vna muger adaltera, dizíédo
que madara aquefte hombre que
hagan a efta muger? En la ley de
Moyfenfc manda que la apedreé:
y el que mädara que fe hagaíVer
daderamente que como lazo tra
xeron a efta muger a Xpopáraco
¿críe: po rque dezíanjni falta nin
guna
CÄPITVLO XTX.
u9
reafa vcafa ChrTfteca aycays •. Ila-
^uipayri choymanifiina, hani bi'
ïuayamti fanihua,fip3nfca hiuíía»
laca Movfenana fauipaua pam*
jachi fafsinajCchatatanajChinoca
rana falaqoi irparanacauína: mar
mil a hocbíipa checahua fpssnfca,
vea yancea haquenaca AaqniíTa-
ro vatícbirey ancha híchaquipí a-
ea marmí haynopakhathá may-
iiimpí iqniri catutha, Mycfenana
:amachitpana acá marmi calaña
lacucchuquita hihnapa fih.ua, hi-
luaniti hanícha? camfäta? fatauí
ia. Collana Dioína yocpafca yá*
jachuymanacapa yatíísína, vra^
¡juero alíttafsin.a,Iükanap¿-na qü
cacauina^llutakhafsmícajqhuiti
buroanacatháhocbauifa, vea hila
impara hacutapha fatauina. Sa*
^ualínfca huaííraraqui quellqneri
ilittatauina: Auquíífafca camífa
imaatcanacsfi hama,qnelicafsí-
¡ía vcanacana hochapamna quell
¡ana.camifa manqhue hochafa,v-
:amna vcanaca hochanaepa cca-
»a víljaíifsina cakhíiftfsina fapa*
ha fapatháfaraukbanajachaclH-
laca chapí nayrafa maccana, vea
fea huaynanacaamucafa amaca-
a: hochani marmifea fapakhtac|
aac khana? Anquiífafca vllutkha
sina Cauqui vea cchatirinacama
narmí? cauquíchapipí hihuaphá
ííhmaífatauína/atafca vea mar
li hacca toque hacca toqae vil?-
aiptafsiaa, Tacay raacaphifcata
nin-
guna que Chrílto por fer manfo y
piadofo mandara que no la maté;
y mandándolo noíotros le acnfa-
remos, y prenderemos, dízíendo
qae quebranta ¡a ley de Moy fen,
y rodeando todos a la muger , y
confeíiando ella fu peccado,aque
líos hombres peruerios pregunta
roña ChriftoN.S, díziendoiJSlac
ftro, en efte punto hemos cogido
aeftamuger adulterando , en ia
ley de Moy fen fe manda q muger
como efta muera apedreada: mp/
rira o no? que te parece? Entócea
Xpofauiendo fu dañado intento
inclinandofehazia el fuelo eferí*
uia enelcon fu dedo, y íeuantan-
doíe dixo, Quien de vofotros es
finpeccado efle le tire el primer
golpe : y dicho efto de nucao fe
baxoparaefcreuir. Ycpmodizé
algunas Do&ores, N.S.efcríuia
lospeccadosdelosPharifeosque
aculana a la muger, aunporfeere
tos y ocultos que fucilen, aunque
ningunopodía eutenderpor aque
lias letras fino fus proprios necea
dos y no los ágenos: Por eílo en-
tendiendo y víédo cada qua! fus
pecados, vno a vno fe fuero auer
go^adus-primero los viejos,y def
pues lo« moi^os con gran fiiescio:
y la muger ddinquente eftyoa en
pie. Entonces N. S. leaantandofe
en píe díxo, Muger donde eíU los
que te acofauä? Qual dellos te ha
fentecíado a muertcíLa muger en
tonces bóluíédo la cabera avnca
boya otro dixo: Señor todos fe
h¿»
I «
tío
VITA
ninhua» hartikua maynirahihaa-
phä fitotï iatautna , fipanfca Aa*
quiiía,nafahaniraquíhaahiiaiati,
mokhfaqui raacafckhsma , hani
maampï hocfaaro pnrihatati his-
khatauína,íya fafamaccana vca
marmifea, Pbarifeonacafca ma-
ccatathä Anquí flana vcaroraqui
cntinipifcatauina loan. 8. Cntini
panfcajAaqoilTaeokhacanina.AB
chahua humanacaca hocharopn-
ritahnanimafaisina',cunahocha*
cha yatita naa cchatanataqui ata
mitaífaraqaitaoínayhani maynifa
arofipanica,Camiíaraquihnma-
naeacca , hani hochanthana , naa
hihtiayaña'atnabaapifqoit'ta fa-
tauina , fat a vean a caica kapíiilsL
na vca yaneca tñarmi "hacucchn*
qniha lauí calaña lefu- Carillo
AoqaííTa hacacchuquíña amahua
pífeataoína, Aaqaiííafca haní hí-
huañipa vrufa puripana,hihnaya
ha íata,hani calaña hacucchnqtií*
ta hiairi hutal"sina,Cr ufana híhaa
ñapa haníra puripana , haní v-
canacana katafa camachcataqm
maccatanina , checa Dios, checa
haqueraqaicancafsína ,hani
licencia chnrataaintt v-
canacaro amparapa
hupamanca aa*
tañapata
qut.
K
CKR ISti.
han ido, nadie me a condenado a
morir, díxo entonces Nueltro St
ñor yo tampoco te condeno , ve
te en paz y no peques mas •• ida é]
fue la müger, los Pharifeos vol.
uíeronadonáe Chriíto eftaua
loan 8. predicóles Nneftro Señoi
diziendo: En muchos peccadoi
tropecais , y caéis voíotros ; en
mendaos deüosj y también quie
ro que me digays, Ji fabeys aigut
delicio y culpa mia para acular.
me,y como nadie hablafe>les di.
xo:Puescorao vofotros qreis dai
rae la muerte fin culpa? Entonce!
enojandefe «líos en grande ma
ñera, quifieron apedrear a Nuef/
tro Señor con las piedras con quí
auian querido apcurearala mu<
ger peccadora. Pero Chriitc poi
no aaer llegado el dia de fu muei
te,y no atuendo venidopara mo-
rir apedreado, fino a morir
enla Cruz, queriéndole e
¡los matar fe fue del
tipio fin que na-
die le nizíe*
fe na*
da.
ye
CAP*
CAP-
CAPITVLO X3T*
22 ï
JAP. XX. CAMJSAKHA
efn Chrilto AuquiiTa mayni hny
co, vdapacha taycpana puracpa
ha yutiri hacaachina , pacallco
onc « diTctpnlofca iraca fsína ha-
menica eukherí anarpaachina,
Si/iareharuMariarsa vtparufcapa
rkhína.milagronaca lnraehi
na:Parabolanacafcahawi
kahamurpaayiriaro
nacafca eukhahí
navcatháhna
arofi.
CAP. XX. TR ATA CO-
mo lefn Chrifto fan'o a vn ciego
defde fu nacimiento, loan 9, y de
com» nombro fetenta difcipnlos
para predicar, Luc. o. y, de co-
mo fne a polar en cafa de
Marta y Maria, Luc 10.
y de como hizo alga
nos milagros, y
áixo algúas
Par abo
la Sé
CO
|H ACÁ CAPITVLO- *¿ ¿^PRIMERA RARTEi^
nanayractaccapa. de fte Capitulo.
CC V RI mayacapitnlona.híf
_efamca hama collana Diofna
yoepaIe<uXpoqhuifpiyriífa;vca
calahama,yaaríhama amaru chui
mani yatca h jqnenaca, calaña ha
cucchnqaiña amahuatauina,Auq.
(Tafea collana irpiri chuymaniísi-
na,paña hacnechuquiha fataía,ha
ni^nanifa acanaca hifquichphantí
fatauinti: llallirha maampi yana-
pana- vea marcani vforinacapa ku
marataafsína: maampi hifquieha
ñipanfea hifquicharaqnírí canas
acá hama fcppa chuymaníisinfea
collana AuqaiíTa maya hacqaipa
tacata, michca maya baceha calle
cata faracafsína maynt yocacha-
llítpacha huyeen cchamaca, vllja
taaina, loan 9. Diícípulonsepaf*
eavlljipana , acá hnyecuca tstay
qaíajhuayuhochapat'tí; michca
aaqos
S S I como os dixe en «1 capí
ktulopaffado , aquella gente
empedernida y dora de coraron
como el bróceiqaifieró apedrear
a N. S. ïefn Xpo hijo de Dios;pe-
ro el piadorísimo y máfifsímo Se
ñor aun^ne le quifieron apedrear
no dixo no quiero bazer b'\t aef-
tos, antes les ayudo mas,fanando
los enfermos de aquel puebío-y li
fuera neceííarro hazeries mas
mercedes, huuisrafelas hecho yy
fiendo defta mantra manilísimo
y blandifsiaio de condición Ntt'ef .
ero Señor paliando por vna placa
o calle vio a vn ciego defde fu na
cimieutOj.y mirádolelcs Difcípe
los le pregutaró dtziendo, Sene r
por fosproprios pecados ha nací
do efte ciego como enVopor el
pCvca'ié)
¿IX
VITA CHR ISTI.
,. ¿alpina eaycpana hochapatdia
hnyccupacha yurií faíVina Auqui
íía hifquíttatauinarauquiííafca ha
níhua acacca maya fnpafa, maya
fupafa hrtyccu yorítí: maafca acá
vllítatipana Diofaa Uaquípaaña*
pa,Apu cancañapa,capacca canea
ñapa,cchamani eancañapa ceana*
chaca cancañataquiquipi huyec-o
yari, Haqnaeatunaítaqquefiña-
ro puripanfea hanipí qniqui ho-
chapa íupahus ttaqquefmaropii*
rífanatíjcamíf» lob hochauifa tta
qqueíipana, amigonacpahocbpa
fupahuattaqquefihifcatauinaha-
mat hichafpalía bacapafea ttaqq*
íiñaro puriri vlljafsina ilaqni ho-
chapa fupahua firí,yari hacapseca
ancha ttaqquefípana acha bocha-
khtaaratauinhua firi; vcafca hani
pt vcahamati, porque Diofapílla
haqu^nacaro ttaqqueíiña chiuaf-
fina allokhapíhamutti, hacaparo
lob hamaro mokhfa chnyroapa,
íya mocuha fañapa vlfjañataqui
qhuítanirí,hacaparofca San loan
Baptifta martirefnaca hamarufea
seaqqaeGpana alakhpaehanaallo
:ha cufiíiúa churaha fafsínaraqui
qlmicanirí, Marcirefnacarofca ha
manqui, hacaparofea Dauid ha-
marafca,acacca nia alakhpaehata
quí fatahua, acalca pañaíatafsin-
fa hocharuhua puriniparífsinfca
ttaqquefiñaro purifsinbua , naa-
manca taque chuymapampí hakh
fgtaní ihochanacpatha penitencia
luraní fafsinarao, qhuiíanirí, qui-
qaipa Dauidñía maya Píalmopa-
■a
pechado de fu padre y madre? reí
pondloles Chríflo, Ni por vna,ni
por otra .caufa nació ciego efte, fi
no para qne viniendo a tener víf
ta fe nianifieíte la miferícordía de
Dios, fu dominio, fu gloría y fa
poder: y quado algunos hombres
vienen atener algunas tribulacío
nesy trabajos, no deuédezirque
espor pecados, como los amigos
de íob, que padeciendo (in culpa
díxeró que padecía por fu culpa:
y aun agora en eíla era viendo a
los que tienen trabajos luego di-
zé queesporpeecados,y mas fue
len dezír que los que tienen mu-
chos trabajas tienen muchos pee
eados,y elfo no es al'si,porq Dios
dando trabajos alos hombres mí
ra muchas cofas : a vnos como a
loblosembía para ver fupacien
cía con que fe fu jetan al trabajo, a -
otros como a San loan Baptilta,
y a los Mártires tabien para dar-
les mucha gloria en el ciclota o-
tros los embia como a Dauid di- ¡
ziendo: Eítepredeílínado efta pa
ra el cielo, y aunq lo fea caerá en
peecado,y cayendo con la tribuía
cion fe botuera de eodo-fu coraco
a mí,y hará pcnfceneiadc fus pee
cados: / aun el mifmo Dauid di-
seca el Pulmo veyntc y nueue,
alguno i
CAPITVLO XX,
ia,haccapahaquenaca vfuna rrtay
:ha may«haparit,?hMa,ttaqquefi-
iapa vrnt-hama miripanhua, pe-
nitencia Inrañata^ Diofaro hakh
nnataqui amkhafilípijvllima tea
jqueíiñaqui fappa yaaro irphha-
;capa rulca quiqui hüchapathua
raqquefipha ii; haccapafca yäcca
Ibuymanipana acana ttaqquefi-
>ha,manquepachaníca ttaqqueii-
aquiní fafsina>Rey Antiocho fu-
iniro qhaitanicataninca harna
jhaitauiri fatauina lefu Chrillo
luquifla Apoftolefnacaro.
2 Vca huyccu vllitataaha faf»
¡nica coüana hutuneaapampi la-
amp nañiKtchafsina nayrakha-
o ^pakïiatatïuina, apakhatatfca
aram^ Síioe pakhchathá haricca
uima fatauina:muri ñekeica nay
anihaqueia buyccuchiriquihua:
uaafea iefis Chrítto Auquiiïa che
a Diofna checa yocpa canquipa
a hupana apakhatatacanquipa-
abariccalmithápurapa nayrani
rt nayrani hutkhatauinajhaqna*
afea ancha hiiaracuííphjícataoi*
a acá hamaraqui fapiícatauina,
laniti acá, teplo qaillcana vtcaf-
«irica Jímofna mayíifa vcaífata
ina: fipana haccapafca checahua
capiníhoa íaraquina,haccapafca
inihua vcatí, maalca vcaja vlli-
iquerihua faraquitauína,maaf-
»quiqu>pavfuri,naahnmAnaea
'ofeatacavea huyecuthahua fa«
utna: nachahua fipanfea, huma-
itaveaccacamifapi,nayrani tu
ta fafsiiu hifqaítapííiat.aoina
hií*
«3
al-unos hombres teniendo mas y
mas enfermedades}y multiplican
dofe fus trabajos, danfe prieiía pa
ra hazer penitencia yboluerfea
a Dios: veis como la tribulación
encamina a los hombres al bien?
A otros dizcPadeilsá por fus pee
cados, A otros las embiapor fer
ellos malos, dízíendo, Padeícan
aquí eneftemundo,y defpnespa
deceran tambié en el infierno, co
rao al Re/ Anrioco.
% Queriendo N/S. darviftaa
aquel ciego, hazíendo barro con
fu íalísa y con tícrra^pufufelo (o
bre los ojos, y defpues de puerto
ledixo, Vea lauarteen la fuente
de Siloe;eí barro recien hecho íír
tiíera para cegara! que tiene vifta
y buenos ojos;peroporfer Chrif
to verdadero hijo de Dios elquo
Ieauia pueíto el barro , defpuef
delauado bólüió viendo de am-
bos ojos y e5 perfecta villa ,que-
dando admirada toda la gente, y
dezian, no es eftepor ventura el
qucelUüa aiíentado ala puerta
del templo y pedia limofnaívnoi
dezian que fí era, otros deziá que
no, fino que era otro íemejante a
el: pero el dezía que era el mífmo
ciego de quien trataaan.Pregút*
role de q maaera auia cabrado 1*
vifta,
■
•
íz 4
hifquïttatäfeai maynï hatysehaa
lefas iutirit ñefeena nayrabakb a-
rol!aacchikhatito,r«atfea Siioe
fatïni pakhcharo haricaftnima
fito , aropacama vea pakhchana,
cotañanahancafiháícaiiaqnibua
firí liayraniro tucukbatha iataai-
na,cauqainquipi aca haraa hifqm
Chirímaí fata,hanihna yatit-tisca
i^inCÄqaichckha-, fipanfca Phari
co navracataro irpapifcatauina.
5 SauadovrunalcfnChrittoau
^aaTa riekcna milagro iutipanfea
Phariíeonaca collana milagro la
laiiipacha, haque ccnyapaaaipa-
tháDiüshamppatipaehana, icfu
Chrifto AaquiíTana manca kumi*
ptfcatamna,huací vllatanina, ba-
nihaa aca haqoe Diofna armgcpa
ti, fallado vra parapachauipacna
"fataaiaa: haccapafca' vca haqce
hocbafapafpana vcacca hanräo*
hosca hoaracofina collana mila*
■.roiacalatifiqoitifaphifcaraqai
taoiaa,qaiq«iipaCGha(nacatnana
yraniro tucorifa , camiíapa aca
¿aa' h-ima a'tamítafafsina hiiqni
ítaphíftat.tiina, vca vforifca vca
hani «ampapinihaa hascha Pro-
phet'a,baccha$anto,Dioínaa»i-
ïopalatauina: l'harifeonaeaica,
Seihamacoilana milagioccana
luriríca Satopíníhoa, Diolna ami
:.opapinihoafipaAa:hanihaaian-
toci í-caccafañafabania*aoipa-
'nT.haoichecahuafaña amahua-
ptffcaiiti vcahaqoefahamraqo»
Lyraacahayccanahaa, parapa
^caabuaia^f^^
VÍTA CHRISTL
rifta,fefp6diotei quevnhombn
qae íe H*amaaa lefuabízo barro
y pofofelo fobre lo» ojos y le m
do que fncííe a lañarle en la foei
teSiloe, yqneaniendoheeho l<
qne le mandaua,y auiendoíe laa
do con el agua de aqoella facntc
o eftanque,al motnéto cobro v\
ta entera Y preguntando dond
eftaoa el que tanta merced te aui
hecho»? refpódiedo q no lo fabi
llenáronle delate de los Phariec
i Y porqnc era Sábado qnand
Chrífto Noeftro S. hizo aqm
barrocos Pharifeos que auian i
alabara Dios devnaobrs tan a
raailfofa y de tanta piedad, íe t
eandatizaronde Chrífto dizedi
qv;e no podía fer amigo de Du
hombre qaeafsi qcebrantaoa
Sábado: pero ortos dezíá qoe *
eradácreer qae vn hombre pee
dorpudieifenazir tales matan
Has-/ fobre efto díi'pataoanvn
con of ¡ros. Qaifierófaber del n
mo cie^o qoe fentïa de aquel q
le aoia°dado la viSa, a lo* qoal
refpondio qoefin falta era aig
pran Propheta,y aígtm ?,**** f
y amigo de Dios: Los Fharili
cómodo fe atrenian a neg^r c
feria gran Santo y gran amigo
Dios el qae voíeífe her.ho tan
topeado y manífiefto miUgt»
qnifieron creer qos aquel he
bre a nía fido ciego, por no v<
oblipado« atener aCHR 1S.
. :** i
CAPITVLO rr.
ABqtí5Í»,Cfitnirflh(SCCflp£írantorf»
DioYoa «migopare catnsanca ha
m*>hanf fÄRCorocatuñafüpa. V*
csfupaqaiqoi hsthafín atfqoipa,
yocachiritaycapa hirquitta pifea
tauina.Acaccaquíquí haahgama
tí? cchamacapaeha y uricancaí hí
ehafca nayraní ckbeca vcactfíá»
faina.
4 Auquipa taycpafca acacea
yoca^apínihoa ce-hamaca p¿cha
huayurinajhichafcacamifkha nay
raniro tucuchi,qhiiitiqu8kha nay
rapa íluparachí, acacca humana-
caqní fjilquíttapifcama,bopaha'
nihaa haahaaú,cha€hahua , haya
haquehuachüvmaniraqüíhua,ho
pahua atamahatpa, quitikhanay
ra charachívegfataaina,jadíona
ca hakhfarafs'ma sea b ama fe a fa-
tauina: vcanacapíUa ,taquepa a-
lohuaqntjaaíítauuiaqhuiúía can
quila canepa , Chrífto Mefsíafa-
hua Díofna qhuítaní mamahua ía
ijipahaa faní , vcacca marcathá
careiitana>c!elco£nulgataro,yanc
ca haqro catutana falsina, judío-
naeafca huafttaraqiH cchamaca-
thá nayraníro tuenfcheri hííqni»
píreataoiii3>Dici*aiOCUÍifn'íachti'
pila churama fafsina:ía('sinf«a,hu
raa lefas futini haqaehoa nayra
eburito vllítatíyto hiílahua ia~
fsinfea Díofmancahnaaro-panta-
ta, Diofahua nayra cti arito faña
maquipi , vea haquepiila bocha,*
Uhtaarahna , Diofna aocspahea:
hochakhtaarafsínfca eaoñfapí hu
aracüfiña milagro Iur4fpa , «i»
tauiaa
po r fä n Qcó y por gta n Pf opfeet *3
como otros coa macha razón aár
manan , ba&a qaefe certifica fen
de fu* rnífsnos padres ,y les prega
triííen íí era aquel f« hijo, que de-*-
zíanque defde fu nacimiento a~
aiaíido ciego y agora veya.
4 Refpondíeronles fas padres
del ciego y dÍKeron,Sabcmos qsie
eftees oueílro hijo , y quéaacio
ciego, pero no laberaos como a-
gora tenga vífta, ni quietóte- aya ;a
bierto los ojos, ello ^oíotros p»
deys preguntarfelo que edad cié*
ney diferecíonpara dar razón di*
lio. Refpondieroa deíla manera
fus padres por temor de los ludí-
oslos quales aman determinado
por común confehtimíento, que
quien quiera qne dixeííe que Xf.o
era el Mefsias de Días prometi-
do fueífe dellerrad.o,y dafcomuU
gado Boluieron de noeoo los in
dios a pregone /¡r al que sois (ido
ciego y Se dijeron, Da gloria, a
Dios^como. quien díze: Tu afüre
mas que '¿fie hombre po-r nombre
íefusee; ha dado vUta , mira que
es gran blasfemia dezir elfo: por
qa¿ nofotros fauemos que efe ha
brees peccador, y enemigo da
Dios, y tiendo peccadorcomo a-
usa dehazee'tángrádemarauiliaí
P ais oles
■i
i
( I II
I
zj6 VITA
tau5j^%*nka^nacahocbanican
Cáttipfa h^ni bochani cancauipia
hanihua yatít*ti:maa,fca naapura
pa cehamcapinihua vllitatiyto
iataoina:(ípana vcanac^fca camí*
fapi v!li?attaafaroa,cunanapínay
rama hiilcart? Cífsmaraquí niíqui
fc'tarattïriaj hií:|uittatafca,niahua
ataralami , nayran» tucuuihaíf*>
paraqair tahua, humanacaU,hna
íitaea cunataquiraquí hii'qnicchu
qwt ta. , michca Dífcipubpa can
cañaeha amaucaf'lataaina;fipana
vcanacafca : nanacaci vcana Dtf
c»puiopiri&ha,?ainaucbíta vcacca
ha «a Difcipalopa cancaraia,Na*
cacacca Moyfenana Díofampi
ahanupura arofirina Difcipulo»
pathna, Iefufaca qhtiític chekha,
cauquitaquikha hutach i .hanihua
vcacea haccat*tt hochakbtaara*
haa vcacca , nanacacca Pharífeo
eansafsina judíonaea taypithá ,
hífquí chaymani Padrethahua,
Diofna chuyinaparo puriritha-
hna,aca marcaní haquenacala ha
nihua nanacaro purici , Diofna
quellcapafca, fagrada Efuríptora
taquehua yatitha acá hamaffinfca
hanihua Chrifto Saneoro, Diofna
aroigoparo catot»tí, hanihua vea
Prophetahua Diofna qhaitani
mama fauipahua qhuitínía fañati
fatauina.
? Sípanfca vea haque taque fa
Kipa hani baccufsina , anthahua
naahuaracuíitha,camifap¡ huma*
naca hueca ma collana lurañanaca
iunrí hani vllttaca, na a nayraha-
nua
CHRISTI.
dtxolei entonzes: Sí Mpecoadn
yo no lo fe,de vna cola eftoy «íe
to? que Tiendo ante* ciego, agot
veo y dixeronle* Pue» qoe te hí
20 paraque vieiTes^y de que man
ra te ab ío lo» oíos? Kelpondio
les que ya fe lo auia dicho , y qu
ya lo au'an oydo,y aqae fin que
rían o* rio de nueuo? y (1 tra pr
que deiTertU^n íer fus Diftipi»!os
echaron e maldiciones y ekxeroi
que el íoeííe fu difc'ipulo q e lo
eran Difcípnlosde Moyfcnaqoi
fabian que Dios auia hablado c
raacara y que efe íeius no fabi;
quien era;ní de donde, n'hazia;
cafo del, como hombre peccado
que era.y pueselloseran í harif
os, y religiofos entre los ludios
y la gente mas allegada a Dios <
todo io reftante del pueblo., y lo
masenferiados de todose» la la
grada Scriptura , y confer tale
no tenían a Chrifto por fant o, n
amigo de Dios , no auia paraqu
nadie dixefle del, que era el Pro
phetay Meisiasde Dios prom<
tido.
f No hizo «afo el hombre de <
tas razones, antes dixo:Defto m
admiro yo ,quc voíctros no 1<
paisde dóde lea vn hóbre q talo»
rauilla Hizo q me abrió los 0)0
y bit? 1
CAPITVLO XX»
»27
na hifttarito. Dios AnquiíTaíca
camifa yatitana hama) hanihua
ocha fapanafauipa ifapiriti,apo
ïa,cam.achitapa buacaychif 'ma %*
opaqnihaa* ifapiri , Chriiiafca
tea coilana milagro lurirí,acapa-
ba callaratathá , hicha vrn coma
laní qhuítina lurauípa íuríri ,
lehamacaro nayra churirí, nayra
jifa ynririro nayranichíri, cami»
apihoebafapabua Diofnaaucapa
lúa faphif&a'í fataaina;aca haraa
ironahacottatafca > vea spuína-
^neri PbarífeonacavHuma bocha
:aypina vteaístnaquipí yatíri tu*
suu,nanacafa yatiebana amatnit»
:&< Hichafca vea haraa 3 rail ai m a
thk , ftipaynna Hullata Chriílo
Prophetshoa , Di.ofna amigopa*
aU:iftuimathä bmiïajahfchafapa
baque fsneoima fauímarhá hani a
sa marcancáhatatifafsina, iíaqui
irca phucaquí vea marcathá carca
¡aaina, lefu Chriílo AnqaííTafca
careara caneaoipa yatifsína , hu*
pápí haquififíina, hifqni vllctita
ni Uísina, Dsofna ? oeparo boma
iheeahua hiftrtti,:'ístaüina:fatafca
nay?acchamai aquirLTatay qhni
tipí vea iiaiva httparo cheeabua
ÜbñafMatao¡na,Sipsna Auquifafca
Niahaa vlljata, bicha hismampia
rofquica,veabua fáa:fipanfea vea
baque: Tatáy taqaechuyma ham
pihua hamaroch«*cahua bilma fa
fsina,nayracat paro quillpittafsi
na,tbeca Diofaparo acapacba qs
pirro hama haaippatítaoina.Ha»
reapaamaottáaca fihoa:vcatatha
v«aca
y bien fe fabeqac Dios no oye 4
los pechadores , fino a ios que Je
íiruen y cumplen fu ley: pues fi el"
te a hecho ella marauil/a nunca
oyda defde que el mundo es mun
do. que hadado villa a vn ciego
defde fu nacimiento? como.voíb-
tros dezis que especcador,y ene
migo de Dios? amohináronte en
tonces aqueilosfoberuíos Phari
feos y dixeron: Metido eílas to*
doenePcieno délos pc-ccados, y
quieres hazer de! maellroy enfe-
ñarnos a Dofotros1? Pues por eíío
que has dicho , y porque ©nfeñado
del Demonio dizes , qoe Chffiílo
es Propheta y amigo de DidSjCO
mo ala verdad fea hombrepecGa
dorcomo tu,y otros atifemejan-
tes? no merezeseítar en eílepue*
blo:yal momento lo ddlerraron.
Y aniendo lefu Chrifto Nueííro fe
ñor fauido que ya le auian defter
rado,topandofe con eljpara dar»
felebien a conozer le pregunto.
Crees tu en el hijo de Dios? R ef"
pendióle el que ama (ido ciego:Se
ñor quien es e'ÍTe paraque yo cr?a
en eKy dizíendole-Chr illoque ya
le auia villoj y que era eqüelqoe
le hablaua: diso Creo Señor en
vos de todo mi coracsonJ)y arrodt
llandofele delite le ado?o como
a fu verdadero Dios, yíalaad'or
del mundo. Algunos Dolores
dizen que elle defpaes vino a fer
i* z fanólo
.
VITA CHRÏSTI;
f caca fjn&ownä tfictma: futipaf-
«a C«Hdoniotaoínamna,ícfuxpo
AuqaitTa nía alakhpacharo mifla
tatícafanéla María Madalcnam*
»í,Marthampi hílapa Lazarompi
mnachecachtrt lahuauifa hayetu-
jtaqífa cunauifa huampnro man-
t aana Marfella futiai marcare fa-
yacatapífeatauina míftttpUc-ataai
■•«a.
6 Vcatfca >camifa (fin Lacas
línangelifta fí rmna? leía Chriíto
^aquiíía taque arqaírinacpatbá
«p&callco cansa paant difcípulopa
foakhllataatna hakhllatatlca,pa--
xa pañí marca marcar o auquííla»
«agiariñaparo qhuítatauina;nay.
fara^akhanapa , lurañaphayatí-
«haftína'.cchainafca vfurinaca kur-
maraeaañataqní chur araquít ani-
ña ,vcaaacafca mapifcanas Nía
enarca uiarcfro: AuquilTana aropa
«amaeakhafséiifea,Aoqaíilaroia-'
qoicatipUc'fcbaeaaina cumlfafa*
^tpahqa yana/capstháhaqnaca ya
o'apau:pathá ¿eaq lnraoinacpafca
jh.utaraquí atax'nkhataulna. lefia
Cbr^ft° Aoqaííl'afca ancharaqoi
enfifó* ., D I O S Aaíju.tpafa ham
ppatir¿q:«na , DifopirJonacpa fa
ppalartp.in.^í harappatrtatfsa A.
pollolclnacpafo DifripoJonacpa.
ro, naa vlljatiir^alayco ha mana-
€aáchacüfinípir¿Vahua,taqa«nay
ra Prophetanacafa, Reyana wia
naa vltjafna fana, ancha amah.ua.
fsinfa hanipi vllghitanti; human i »
Cínica vllghít 'tahua , ücauína: fí-'
«¿pica mayní a*naut:a ludio
anqui*
fan&o,y fellarao CeïiJonio.y i
juntamente con María Mándala
na y Marca. y fu hermano Laza
ropueftoen vn nauío fin belas»;
íínremosy fin tímon , todos jun
tos aportaron ala ciudad de Ma
íelU,d<?fpues que Nuellro Seño;
i'ubíoa los cielos.
6 Defpnescomodí2eelEuaa
gelifta S.Lucas.cap.io. Chrilto N
S de todos losqle IVguían efeo
gío fecenta y dos Difcipulos,y e
cogidoslos embío de dos en do
por todos los pueblos a dode el
üia de Uegarjenfeñandoles lo q
uian dehazerp¿ra curar los eíei
mos. Ellos fueron y dcfpnesde
uer predicado, fegú Xpo lesaui
indn'ftriado,bolaieron a el dizíé
doto machoqueauían ayudad*
alas almas , y refiriéndole toda
las cofas q auian hecho. Holgó
fe mucho lefu Chrifto, y dio gra
eiss a fu eterno padre por lo bie¡
que lo anta hecho fus Difcipolo
y auiendole dado gracias díxoí
fus Apórteles; Dichüfos fovs e
grande manera , por verme a rn
con vueítros pr opríos ojo s ui^o
osdeverdad que muchosdeto
Pfophetas y Reyes, aunque ma
cho defearon verane , no mevíe
ron, y vofotros me vey6: Enton
zes vn juáio Doctor de la le;
con da
0AP1TVLÓ X*;
»**
AaqüUlar»s,CDnap5 alakhpaeharo con dañada intencíon(fegtm dtze
«añataqui l«raha'ffalsina)yancca San Lucas)pregunto a N.S. díziS
ehuyrnápi hifquittatauina(cami- do: Maeftro que haré yo para ir
faS Lucas Euagelííta (ihama)ina al cíelo? fofpechädo que erraría
ha cuna arofa pantani faftfna: en algo, precintándole, y fanien*
(tpana AnqutíTafca yancca choy- do Chrtfto lámala intécion leda-
mapa yatifsinä,Moyfenanaquell xo: Qiiees lo queefta efcrito eu
Capana camífapi?íatauina: fafsínf la ley de Moy fen? qaeríendo de-
eo Diofna camachita aronacapa zírlc;Sabes tu la ley de Dios^ila
yatí£tatí , naa thaatayati ccama labes, dame lición della: diofela
íafsín hama chatauina : lata vea entonces el Doctor diziendo: La
¿maattalca Dios taque chuymá ley de Dios dize, Amaras a Dios
pí, caque almampí, taque cehama con todo tu «ora^on,contoda t«
snampi amahuahata. haq mafimaf alma,y con todas tus fuerces, y a
«a humaquiquima hamaraquí a- tu próximo como a ti mefmo.Dl
mahuahaca,íihua fafsina yati tf a
rapítautna: collana ¿uquiíTafca
htíítacca,vca lurama, vcatfcaala
khpacharo maimafsña*
7 Satafca vea letrado amantra
(camifaEuange lifla hiíqui hama)
acole entonces Chriíto: Haz lo <$
dízes y iras al ciclo.
7 Preguntóte mas el Doélof,
(fegun dize el Enágelílta) y dixo
huafitaraquímna AuquifVa hiíqui Quienes effe mi próximo? y pre
ttana:qhaícipivca haquemauha» guntandole^paraque leentendíef
•ca'Tafsina: fipaofea lefn Chriíto
Auqa»íTa , hiíqui ifapañapataqai
fana: Maynt haque iuntatanaca
hacuririnaca thaquina catufsína
ancha chhokhtíchataaína: caqué
canapfa harcatauina.'bupafca cht
ca hitiuata chica hacquiréthaquí-
ro bacurpaukbaeaumá chaqui cay
piro hacuuiquipa'na, mayni Sacer
doceíca (arara uina; máaíca haní
tlaqnipaanci: vcatíea- mayni Lc-
oicaraqoifafacauiíia/inaqoi Lira*
pifeatauína, Mayni fariri haqaef-
aa , cchina (arírifea vlljaísína ,
tlaqni Uaquipaaua , ehhokhri >
chaca h&c¡se cacaaUocbá, aínupa*
thá
fe bien,dixo: Los ladrones y íal*
ceadores cogiendo a vno en el ca
mino le maltrataron y la {limará»
mucho, y quitándole todo quan-
to tenia entre víuo y muerto le
arrojaron en eí cansino, y eíUdo
allí tendido en medio del camino
paflo vn Sacerdote, y noíe apia-
do del: paífo también vn Leaítaa
y tampoco fe compadeció del, pa
fíarófe de largo fin hazer cafo de*
Uo.paílando defpues vn eitrañoq
venía trasdellos,v rédele luego fe
ce padeció de aqí hóbre mal erara
«lo,y baxádofedefu cabalgadura
V j lauole
i
• .••
M° VÏTA C
tha lattaraíVtna^seytempi vino
pin* vilapa harírataoina canallu-
pAkharoraqai haaynkháfkbatatji
n^'.maya rarnbpfo pnriyaña cama
pnriyafsincatamboc amanare acá
coüargpita , coüauJmacfca naa
catinjkhafsína paga.rimama lata
tïina Acá lürafsína haniti huma.*
fha baque mafipa vfupiy amauíí
fana AuqQÍfla fipanfea ves, atusa-
tía ancbahua vítipiy anaahuara-
Q ul f.s i s 1 .1 a 6 b e c í h si a fa 6 a ¿ i ni ; n i a
c % e c a h i? S fi p i n fe a vea h a iv, a h a -
q b-l ni a li ¡ií a ' a m a h I] s h a e a v t a c c a
a ! a k h p as b a r 0$&a.á' m a ha t a ía u a v
ca amanerar o.
H Vcathá S. Lacas Eaangel'ift'a
faraqni^auqüiiTamna maya híska
Heth-a nU iatñvi marcar o parias i*
í¿ i ,M'aria M-igd'a'en-ana Martaui
p.s dii:nmíni. coí I acá nina vea? o
pu riña; vrpar o puripanfsa Mari a
M a g i a i en, a A a qu í ¿Ta na c o I ! a n a
aj&p'i rlapacauioa^tfapafúafca fa
f>p5á yaa.aacaraq.iii kayaííitanina:
^tartalea hiipac| mankaphaafsina
cana cas aquí lu-farsina>aaqiiilTaro
hatáfssí.Ta: Taray acá takbtírapl-
ta: p:a á manka phaaqrfibanca ina
q.'-iiti h-jpaca veca-.rtí-í hanicíkha,.
yanapitafpa'í fatanina imana au>
qai llanca A Marcha Marcha an»
oh t parir aíífáháa , nina nínahaa
fariña 5ta,manka pbaafsina,fappa
cbafsinaíappahaa vea maafcaMa
ría muínpí fappahua lurí caya-
hacha aroh'a ifapafsinathnrna am-
para yaa iacanaqnemana: Marta
coSlana yaanacahaa kayuifi,ppic-
uiiij
HRISTI-
lauole las heridas có vino yazey
ce y parole en fu jaméto hafta ¡le
gar sla venta: y aoiédole licuado
dtxo al venteroenrame a eltepo
b?e hombre>qenbolníerido yo te
pagare por 1«* cura que le hizieret
y baziendoefto.no te pareze que
fe apiado y amo a fa proxímoídi
xo Xpo.Refpondioei Duclor Sí
par cierto que fe compadeció del
y le amo mucho. dtziendo yconfe
lando que era verdad. dixoi-é spo
tyaeftro Señor: Sí tu amares ata
próximo de aquella mil ni a mane
ra íaídarte has, y alcanzaras la vi
da eterna.
8 Deípues'dize S- Lacas £»aug.
c.ío.q llegando N.S> alpueblo de
Bethania fue a poíar en cala de
M^ria Magda :.yMartha,qjje er¿n
hermanas pofando aíli. Marta mi
daiena «liando Tentada a los píes
de Xpo oyafu diuinapalabr^y o
yendola cotemplau^ los cliuinos
mtftertos peto JVíarta guitandu ia
Comida fin q nadie ic ayudafe ,y
haziendo el!a foía codas las de-
más cofas qeran meneft&r^Hfgan
dolé a Xpoledixo: Señor riñe a
mí hermana q haziendo,y adere-
^ando yo d:* comer. es bi?n por vé
tura q efta fe eíte oc'tofa fia hazer
nada, no -'faira ra^on q me avuda
fl'eídixo Xpo. entonces A Marca
Marca ,.aiay c»»ydadofa,v folicita
andas en adrezar la comida bue-
no eseflb pero Maria oyendo mi
palabra aflautada a mis pies haze
obra mejor eltdáo tu ocupada u
obras
CA'IMTVLO XX,
bíH : maarnpi coll*nAhti4 lnm?i<
pafca humana lucanaeanamatíá
fatauin*.
9 Iefu Chrí&o Auquíffa bam^
kathá ham'kathäbua viñaya fav*
quipa auquïparo oración lííríri»
na hamppatúfiua hiuííanaca cay a
pa arcañaífataquí, vruncaná ora-
ción iurañaflaraqui almaflana hä
chillar) la hifqninacapa haquikha-
tafiñailataqui Maya vrufca/nia o
ración luraña tucnyípana, rnayni
Difupu'opa, oración lora ña yatí
chita, camifa loan Baptífta üífcí-
puíonaeparo yatichí hama, fafsi-
na mayííitauína : mayííitafca co-
llana yaticnírifía roaeílrofla co-
llana oración Nanacana Auquiha
taque Chníbanonaca vruncuna
rezaquíritsnca, vea yatíchataui*
na^nia yatíchatatfca, bracionna*
na cchamaparaquí ccanachatauí-
na,aea arópi» Humanacathá may
nima chica aroma amigopána vt
paro mafpa , quimfa ttanttama
charita,vtaharopuriricorpacba
ñataqui , haníhua nanattanttaha
huqnití , fafsínapancupafa tokh
tokhraaípana , aenigopaíca tquí*
ñapana íqcafsina:hilay hani echa-
khmic t<atíarom¿jhna,acavtahafa
hitítatahua.huahuanacahafa iqui
hua, haníhua hicha haputiríóVtí,
mokhfaquí iquíttaha íafpairnayi-
firi haquefea, paña (ipanla punco
llauí lekepiní!pa:hilay llauiraqui
ta chnraquita fafsinajchecpini a-
roígopa hani pampépínihua iqoí-
ñathá farrjtafsina hantamigoha*
layco
*V
©bras manuales, María cutemph
las cofas diainas, que es mas alta
cofa que las obras de mano.:
9 SoÜa N.S. muy a menudo ha-
zer oración a{» Padre eretno,p«
ra q le irnítafemos nófotros en Vv
na obra tan hecefTaria para alcan-
zar todos los bienes para el sima
y p ira el cue rpo \ y v n dh acá b a. -
do de ha*er!a,:vno'-de fm Di íc te ti
los le pedid 'q\éé en-feñalíea hazer
oració.como loan Bapt.auia ^nfc
nado a fus diíctpqlos. La: ir. y pí.
diedofelo enfeñoles erstcnzesel
dinino Maeftró aquella exceléte
oración del Paternofter ,q todos
los Xptianos rezamos , o '$&&é'y
mos rezar cada dia^detpí es de en
feñada dedarol s la virtud h\a o
racró con eüa eoparaciomSi gf^rj
no de vofotros a media noche a-
codiefie avn amigo fcyo,paraq-íe
prefiafetrespanesjporqno riene
con q dar de comer a vn huefped
q vino a pofar a fu cafa;? tocamio
ala punta le refpüniiíeíTefr» ami-
go d efde ín cania ,c¡ Mioilíe po? ífr'É
de no darle pefsdübre «'agüeitas
horas , potq Va eftana cerrada la
paerta,y el enla cama ce fus hijos
y fj.no era tiempo aquel de lenan-
tarfe,y dexar fu repofosfi con to-
do efto no dexaffe de tocar a la
puerta paraque le abrieíTe,y díe-
fe lo que lepedia, quien duda que
fu amigo fe levantaría déla cama
fino por caufadela amíftad que
P 4 a nía
}l
¡1
m
VITA CHRISTI.
layco iya íVíiár: maafca hani maä'
pi achicaafihati fatsina , vcparo
poriri mlkaañataqni ttantta chu-
ffir iqui fatauina.
1.0 Safsinfca hiuffanacarohna
y*tichiílo,Dios AuquilTaro cuna
m mayíuTsína, hani maya buafa-
qui, michcapava hualäqoi mayif
fiiia ffataqui; maaÜca. báquica ñaca
ttia,huachu oración lurafsina ma
yifsiñafTAtaqui: aca hama may ifi-
panpilla, Dios Auquiíía mayiliui
camapiníhua chnrítfani» Vea fu*
papi collana Auquiífa mayiíima
churah£tpanhua: thacama haqui
harabua, punen tokhtaama bUHa
tahatpanhua, Amigo amigoparo
chüripanca maampihua Auqiú
Yocparo churírig,fatauina , Hiu
ijanacana Diolna huahuapathua
hupaíca Auquiha cancalVma an-
chahuacunala churaña amauito
fañaiïataquifca,acaaro huparo hu
anquenaífataquíatamacauina.Hu
manacathá maynima auqu«paro
ttantta mayififpa, aaquipafca .fim,
paquiti yocparo ttancta churapa
chana cala churafpa'! chaull* chu
rita faeafca, fimpati afiro churaf-
pa? maya kaunachuricafataquíti:
maya vrn chura fpa.í humanaca
yaneca cancafsínfa huabuanaca-
maro Diofna churaui hazíenda
churaña yatitahua: humanacafa
churirímanca,fimpaquítt DIOS
aíakhpaehanquíríauquímafappa
sbuyma hani churahatpana : hn-
manaca mayüimana'í churapíni
ft¿cpaahuaiatauina#
anta entre ellos, a lo menospara
qoe no le fucile mas importuno,
y le ciaría to Jo el pan que es mc«
nefter,y pide para fu hnei'pcd.
io Q^jifo deziruosenerto que
no nos contentemos de pedir*
Dio* lo que hemos tpenetter vna
fola vez, odosvezes,IÍno que co
tínuemosnueftras oraciones y pe
ticiones, y que fi con inftancia pi*
dieremos a Dios , nos dará cum*
plidamente,a la medida de nuef«
tros deííeos;y por ello anadio, Pe
did y daros haniBufead y hallare
is Tocad ala puerta y abriros há:
y fi.el amigo da a fu amigo, qnan
tomas el padre dará a fuhijo<pu
e? paraque nos periuadamos que
nos tiene en lugar de hijos, y que
el como Padre amorofo deflea
darnos lo epe le pidiéremos, di-
j;o eílas parábolas de grádifsíma
confianza yconfuelo. Si alguno
de vofotros pide pan a fu padre,
por ventura en lugar de pan dar
le ha vna piedra*? Si le pide vn pef
cado darle hapor véturavnaco-
lebra? Sí lepide vn hucuo, darle
ha por vcciua vna eícorpióíPues
fivoíocros confer malos fabeis
dará vueftros hijos los bienes q
aueisrecebido de Dios, quanto
mas vueftro Padre Celertial dará
el Efpíritu bueno a los que í'e lo
piden;
' H El
CAPITVLÓ XX¿ W
Eíaccantavrofca £*fuChrif> n El dia fíguientepredíco Xpo
Aiiquiu\ïicatemplothä eukha-
uini: vcaquipanica mayn/ mar
¡ tanca quimfacallconí mará v-
ri,alitcafaqnikumuttafaqui fa
N. S, en el templo, y cftando *lh
vna muger, Lúe. i$. Iaqual snía
diez y ocho año» qeftaua cnfer»
ma, y andana femprc cabizbaja
naqueri,cchuncchupa hani alaa íin poder mirar hazia arriba,y vié
anca írcarañapa huaquifipana, dola Chrifto le díxo:Mnger Una
karapítauina: Auquiflafa vllja quedaras de to enfermedad^ po-
na: Marmi vfomathä hac.*fcha<
hua fafsina,amparaparaquí ppe
rUpatkharo aakbatipana ilaqut
imara cacutaaína; Diofafca ha*
>atitauina. Vea templo camana
cana Maycopafca yaneca chuy
anifsina marmi komara vlijafsi
1 AuquiíTafea Sábado vruna v-
milagro luripana, kapiíitaiiina
►líaaliri hutiri víurinacarnfa.hi
I Diofna vropanaquíti huma-
tcacca coliaaíiri apanakhtahata
al uro haaluru acá phífea vru
ñíaafiña amahoafsinca collaafif
a fafsina h ikhtttauina ; fipana
uqniíTafcavca vaneca haqus hú
uciíakbeinajchay huma:ayácca
luyraanifsina íappa chuymaní
ppa chuy maniquí thukhfaca: a-
>maquí fappaca , chuymamafca
mecarhaniti fieftavrunla cana*
nnacamaca vmirí hifcoañata-
ñ harakheritaíharaaraquipí na a
ipayu acá marmi tunca qnimfa
íUconí masa chínojafipana,har-
lathafafsina: fipanl'ca chuyma-
iLetradonaca ccakhfifc khataut*
a ina haquenacafca ancha cuitó-
(cana auquiíía amahuafsinaccu
riéndole ¡a mano fobre la cabera
quedo Cana,y dio gracias a Dios*
El Sacerdote mayoral de aquel
templo o Archifinagogo, riendo
fana a la muger, y viendo q N. S»
aaía hecho efte milagro en día d«
Sabado,poríer hombre de malas
entrañas fe enojo mucho contra
Chrífto, y reprehendió mucho a
los enfermos queaeadiä a curar-
fe,dizïendoles: Que cola es q vof
otros vengais,y andéis por ay ea
día de Sabado,eu dia de fiefta a cu
rarosífi queriades curaros, cura*
des oí ayer, o ántayer, o en otro
dia de trabajo:y reprehédiedolos
N. S. iereprehedio a el feocramé
te;dizíendoIe: A hypocrita,fjedo
ruvn y de malas entrañan hazes
delfato^tíenes buenas palabras y
malcoracon Por ventura no fuel
tas tu tu jumento en dia de Saba
do pan llenarle a betur^Fues ele'
la ^>pría manera yo he delatado
ecíia de Sábado a ella .muger.. q e!
Demonio tenia diez y ocho ano*
a atada, Conlosqaales palabras
fe avergonzaron todos íus cotra
rios,y la otra glte fe holgana mrj
nacafca yanecaro catupifeafsi* cho porq amana a N. S y loso*
ikapifipifcana. tros fe araohinanasi porqletra*
lt Vcatf yan fobre ojos.
P
P
VITA CHRISTI.
ií Vcaffcsi Tefa Chríílo Áuquif
ía haccantra Sanado íodionacana
fieílapa vr u,máyni hifqni'quírí jn
diona vcaro mata-uína, vcaro ma
yni vfnrí paraca ppulütatata v-
mapíníquí fakhúña amaniri man
tipanfca,vcanqaíri ceamíyri Fha
rífeonaca hifqaittatauína: fap'prr
quíti? haní hocharo paríAiqaitt
Sanado rrnna vfurinaca col la f-
nay fal'sina:maafva vcanaca hífqui
trata amuquípaña, le fu Xpo Au »
quiñi vím'x ainpáráttrá catufsina
hacayataúinaihupa kumtri Efcñ
banaca Phán feo nácar ó fea, huma
nacathá c«nqmchapípi,colKri"va
ccama, afuomafa vmírí mafsina,
tnayacotañaro "halantipana haní
hifcufuricla, Sanado vrn fiéíU v-
ru carquipanfaífataüina, vcána-
ca haniconafa arofpanícajhopá*
pichica corpachaoi haqnenacaro
acá aro atamama, Oboitifa Cor-
pac'iata csncaísina haninayra,ta
quethái hila melana cchunccbupa •
ro hiUro vtttaníti,quey na may-
ní hapathá maampí chapín i "híf-
cjníquíri batipanpílla,ilaqaí fara
taraa,vcaro /ttani firiqni, fataf-
ca thaa hnmayuna apata hakhfa*
rafsína taquena cchinaparo vttcí
riquí. Vcalupa corpachatacanc<a
fsina cahuayr.ro vt'ttanaamaíiua
hata, acá hama vlíjafsinpiüa cor-
pani haque, Amigoy haui farta»
ma fafsina, mefana cchuncchupa-
ro vtttaahatpana, taquecorpa-
chatanacafcaypithá chupíchahat-
pana,porque cauquipírí haquepi
ancha
íz Decaes le fu Cl.rílflo W.$ c
otro día de Sábado qneera I* fí
.fta délos j-udios, fne a cafa de v
principal delles a comer;y entra
do sHi vn enfermo hidrópico pr
punco a los Pharifeos que alli eí
tauan acr chádolc, fi era licito ci
rar a los enfermos en día de Sáb¡
do? Luc. 14. pero preguntados c¡
liaron, y Cbríílo tomando de 1;
mano al enfermo le fano, y dixc
a los Efcribas y Pharifeos qmuí
rriurauan del: Si alguno devuef
trosbíseves o aínos quando var
abeoer cayefle en vn po$o>quter
de vofotrosdexara de Tacarle el
din de Sábado o flerta1' a las qua
les razones no podían contracta-
zír„ Dixo deípues a los que aui3
fijo cembídados a comer cóel di
z- tendo: Qnándo alguno fuere có
bi dado a las bodas no fe fíense en
primer lugar y en la cabecera de
la mefa , porque fi a cafó viniere
otro mas horado y principal qne
el, el dueño delátala no le diga,
dale a eííe ru lugar, y quede corrí
do aífentandofe en poftrer lugar
de todos; por eflo fi alguno fuere
combidado Mentefe en pollrer lu*
gar, porque entonces viendo ello
el quehazeel cóbitele dirá: Amí«
go acá acá en la cabecera déla
mefa te lienta, con q quedara hon
rado entre todos loscóbidados,
porque qualquiera que fe enfalda
re,
/
rr
C A P I T V
nchahaccha vllutanï, vcacca ali
taatapi c5c«ni)alittít ifca baccha
\ vllutaanhalaaro apotanï, fata
ijna. « uquifla IdoChriftofca aca
ronacampipi, aisííbpacharcpn-
iñsraqui checathaqoi aiittaña ar
BLttañahua fafsína yatich'ifto,
»; Maya parabolápiraqoí ata-
mtauin* , camifakha íudionaca
avra Diofna amahiíatapafsína
anthna acanáca Díoina haqnepa
rnahuatapa fañati, haníhna. .%Ia '
bpácharo maña huaqneti, Dios
Luquülafa hupanscaUnti fucíui'
ihaquenacahua hauífi i aña (Tata*
ai ccanachhiífcana > acaarompi,
Rayni cc¿paca haquemna cuna»
lana picho picho mantea na cama
aana haccha cerpachaha fafsiná;
llokharaqoi mankeri hotahaca
ina; nía mankañapachapnripanf
a.cuna cauquifa 'niaapakhataña
illaqtiipanfca,tncuttaatipanfea,
layni /añapa qhüitataninajsra'
>a mankerinacahauifanima fafsí
a:yanapana hiña fatafca manke
naca cunarofa cauquirofa t.am*
Jpifcana hanimaña lupa. May ni
ayapuhna;maya eftancíamps hi
ñimípi alartha^nanfca vi 'ir i roa
ihapinihua, ampt jurañipahua,
icataaina faquirpha fauuina ,
laynífca phifea maíahua vaca
olliri alaftha, vea yanattiribaa
añi amautha, tonca hSppaeíma
i corpachiriha perdonaíjtpha,
ni yaaha vcafpa hani(ir»¿T tti fa
quitauina.Maynifca naa cafara
hahua, hicha vrahua marmíhaí
ca
LO XÏX.
M*
re,fera hnmUIado, y quien fe hu-
millare Cera enfaldado: colas qna
lespa!abrasnosen(eña N. S que
la humildad es el camino dere-
chopara llegar al cielo.
15 Dixotarobícn vna Parábola
con que nos declara corriólos ju«
dios fe hicieron indignos de fer
el pueblo amado de Dios, y de ir
a gozar la bíenauentoranCa; y co
mo en fh lugar roeren llamados
los Getiles.Luí. 14. Vnhcu:br«
(dize)aparejo vna gran cena ce»
varios géneros de manjares, y có
bido a muchos, y venida la hora
déla certa >eílando ya apunf.o t^-
das las cofas,embÍ0 vn criado fu
yo para qoetnixeíle a los con bí*
dados^endo el criado a traer tog
comentara a efeufarfe-vno dixo,
he comprado vna heredad y vna
eftancta de ganadojLecefsidadté-
go de ira verla>tenrnepor eícnfa
do; otro dixo, comprado hecin*
co pares de bueyes y quiero ir a
proaarlos, rafeóte qae meeílo-
leseo el que me comb'.&io^ae no
puedo ét xar de icodír a eñe mi
negocio:otr o díxo, yo me he ca-
fado , y he t raydó mi muger «
cafa
VITA CHRISTI.
i
i% yzsh&to ?rpaní!ia>mank38n'fa*
ejníhahaa^hanimna katafa hutaña
pa huaqutfiti faraa,faraqnrtaȒna
eeapacana yanapafca cutikhafsi-
na tatparo taque atamatanina, ra
qnehua haníhua fi (ípanfca, corpa
chiri haqae anchakapififma,hani
fa hucama fama, hanihaa vcathä
qoíchafthati,ílaqui mama Carama
calle calle piafa piafa taque hua-
khchanaca,vfurinaca, morocona
«a,hankunaca acaro anaqainima,
Iiopanacaro hifquí mankayatana
íatauina,yanapafca nía anaquini-
tathä Tatay íauíma camachiui»
mavcacamahualoratha , vttta-
üafca paña ailokha hntipanla,ha-
qoeaifquíhaa faraquina ríipana,
Tatapafca,{arama marca ccahua
yathaqoínacaro míílufsina, taq
caycakha haqnichíhata, hueca a
naquínima,hamkachaanima,vta'
hartf malufsíaa phucufpha,taque
camar*,?aiha manka mankapha ,
nafta checaqnifamama,nayra mi
kaam*n¿a fauínacahafca haníhua
Maynífa n*ankanici fatauinhua,
14 Safsína^caarompi parabo-
lampí lela Chrh?o Auqmfla yatt
chaña amauíítana, fatmUkba vi-
naya fayquipa Dios AuqC!Mcapa
charo l'apakhtahuahu«pa qhüita
nich'ma,nayrara Iudionacaroqní
ahknpacharo macana fafsina cor
pachañapacaqui: maafca vcanaca
haní ciiecahnafaña amahuapiíca-
ti,alakhpachana hanituíafir i co-
llana yaanacapa,che«ahaniphaa
rirí apartíri «ttfiiiñapa pifiroqui
r kacciin*
cafa donde también aura boda, j
afsi díte que no puedo ir den i ng*
na fiaárjf ra: boluío el criado y di
xo todo efto a fu amo,y como te
dos dezian de no,enOjo(e enton-
ces el dueño del combíte, y dixO
No fe me da nada que no quieran
venir, ve luego por las calies )
plaqas déla ciudad ytt-aemeací
todos los pobres, enfcrmos,tulli
dos,y coxos,y démosles muy bt<
decenar. Dixo alamoel criado
Señor he hecho todo lo que m(
has mandado, y con auer venídc
muchos todavía queda lugar va
zio:dixo el amo, Sal a los cami
nos fuera del pueblo, y atodoi
qnantoshallarescompelelos a ei
trar.paraque mi caía fe hincha d<
gente que coma todo lo que ten
go aparejado para eíta grácena
y digo os de verdad que ningunc
délos ce mbí dados comerá de lia
14 Co efta Parábola quífo da
a entéder N. S que el Padre Ete
no embi o a fu vnieo y amado hi
jo.paraque principalmente cora
bidafíe para el cielo a los ludios
peroclloi noqnílíeron creerlo
ni hizieroncafo délos bienes B
temos del cielo, donde ella el ve
¿adero contento que nunca i
acabfl
CAPITULO X*,
«tk
neblina , lUllirha scspa chana ,
:chi j hama apartïri ccapaca «3«a
ñaqui, üaphnca cafiiiaaqní ama*
tinapifeana: vcafupa Dios áuquí
[fa,futiaífa»aca Diofna haqutpa*
thá mareapathá laqu'trpaata hauí
firi qhaicana, hauifatafca corpa-
chatafca,huaka hamppaciñanaca-
pa,hcchanacapa hartafsina Diof
aro,collana y.ocpa íefuCbnftoro
checahua fana:nayra Dios Anquí
fTana vtpanquirísa, ancasapífquí,
ancanquirifca vtancapifqui, Tan-
ta iglefíanqairí Chriftianouaeapi.
buparta marcapafca quiqui Díof
nahakhllatapafca acafca al.akhpa
chana vitnya hani tucoíki culifi-
jpa,ro ccrpachaúaro mañataquípi
kauífana.
i<¡ Maya Paraboíampíraquí a*
Cah3a3aatamatauina,maynibaq-
bcja pañi yoeanitauina foilcacha-
pilca, hani aaquipampi vtcaña a-
mahuaisina, ehaymapacamaf.ua
nacaña hscaña aroahuaísina ñ®ty,
paro, A uquíhay tatay sayca hazi
endí naro punto vea taque bapa
faca churíta fataaína:Aaq-uip£fca
paráyocpsro haziendapa laqüí-
tauina,t-aicachapHca hanira ma-
ya paya vratpttii; anquipaua cha
mii hazíendanacapa rnayaro tá>
tafsina, haya marcar© rnaí'áina v-
Cana hani njaya paya vrata-g taq
hafrpantataoina, kamanratanina:
vcanapillatúca hriarnquí mskata
nina, i(ifa mayaraqui wayaraqni-
ilitcirítauina , marramacarofea,
ccliqu* vilüqai villírieauina.
Nía
acaba: antes poíieron fa areore^
l»*riqnezft8perecederas y eríos
deleytes momentáneos déla tier-
ra: Por eílo embio Dios a llamar?
a los Gentiles que eran delecta-
dos,y qne no eräpueblo de Dios:
y Hateados y combidados, dexan
do fas idolatrías y pescados, tre*
yeronen Dios y en lu bendiciísí-
mo hijo leía Chriílo, de modo q
los qne antes eftaaan enlaeata de
Dios, agora fe hallan fuera, y f os
qne eítauan faera eílan dentro, y
fon pueblo de Dios: fonla ígleíia
Chriftiana llamados del mifano
Dios, para que vayan a la cena de
la eterna bienaueittursnca.
tf Dixotanibíen otra Paraba
la defta manera Luc. t<r, Vn ho*ri
bre tenia dos hí)os,y el menor do
líos no queriendo eftarcon íu pa
dre,y queriendo v'tair a fu vahia
tad ledixo; Padre mío &hm$ . la-
parte, déla hazienda qfte- meca oes-
y el padre repartió, a- ambos her-
manos fu hazieuda: no amaopaf
fado muchos días q!M ocle el her-
mano menor juntando todo Jo q
e! padre ie a nía- dadoje fue aotro
pueblo wíov íexoSjdexsndo Ig ca.
fa de fa pade,y slli gsfto to.dájoíj
tenía dentro de potos duas* poro
co meneo a regala ríe , com\cv,óo
hiífV viftiendo me?or,y «ajando
raucha pla.tÄ. con malas qi oleres,.
¡$8
%%%
VITA CHR1STL
Nía taque kamanttpanfca,haní ífi
khacaíinaní faattatauína : ancha
yanccamara canquipanfca mayñi
ccapacampí arojaíltanina,pakbta
mankathá hihaalana acacaa man
kañaha churítani fafsina,Tat«paf
ca maya eftanciaioccnshi ahuan
riqhuísatauina,hani ra.mksñapa
fa ap3yafstna:vcana rnáSsarná nay
ra lakufi aynícfófsnfca, mankaña'
pa cchufipam^ecushiaa raankaña
pa mauk3inaíatauina,vcaia ccaní
ta hsquifitauma.
íó Acá bama mankathá hihuaf
fínf«a ecuchinacanaahiucíripa ta
cafsiaajifipa fa knchallo íakhahua
llipina.kañükhtaraf&ina auquípa
amutatauínavtpana hifqui man*
kaaípa, hífquí ifittampaamutafsi
na amkhafifinajcunatacntháíaca
pacha aoquíhana iñachapa irana*
querípa haniti amamana,naahn
ahnapafca ccachi ahaatifsina má
kachá hihaacai.aihanih.ua naa ma
• mpí aeanqaincVtijanqathana ve
paroqui cnctkhaha: bapapílla lia
quipavri mokhfa chuymanifsína
farcejkhacaca, hanihaa hiccacafi-
eaaitiiafstná amkhafitaoíoa: au-
quipma vcsro eotíkhaí«iníca,Au
qninaV>Díoft manca, huma man-
Cafa hacbachalVahuajhaníhná hu-
mana/o ca.matbahnafañahnaque
t*ti;vca lavco,raavni yanaraa ína
chama ham.->qní vlljita íaha fafsi
ua,ccucbi anarpaahuaiVma, hipí-
na yancca chuymaní tatapa hay-
t*fsina,auquipana vcaro maccata
' «ma: auqmpafca hayathá vlljafsi
na,
No teniendo tras que parar,y fié-
do el año trabajólo , afíentocon
amó para no perecer de hambre,
efperando qne con íuferuicio fi
quiera le daría de comer: embio
le el amo a vna eftancia para qne
guárdale tospuereos,y (niquele
eoibíaífe nada con que comerví-
no & cito eftremo-de hambre, qne
fe cótentaia comer loqlospner
coscomian, yaon eífo nopodia
alcanzar»
\6 Afñigido cieña manera déla
hambre,viendofc paftor depner-
cos,todoroto Jacio, y dcfucnta*
rado, y acordädofc del regalo de
fapadre}bolusendo Cobre fidixo-,
Qaantos» jornaleros y trabajado-
res tiene para todo en cafa de mi
padre'' e yo qne ley fuhijoperez
co de hambre en r^edio dellos po
crcos ■: No me va bien a mi vioir
masaqnU y afsi determino bol-
ue'r a cafa de mi padre ,qoe por fer
bienacedícionado y eompalsmo
no me de fechara, y le diré: l'adtij
mió peccado he contra Dios y có
trati, no foy digno ya de fer lla-
mado hijo toyo,yaf*i te pido me
trates como a vno de tus» criados
y jornaleros: y dexando la eilñcia
y lospoercos y a f o cruel amo,
boluiofe a caía de fu padre, el qu*
al viéndole de lejos que venia,
cncer
C -A P ï T V
la.yocspaVnskhcnaJakr-ahiiaíla
nrpumatacarUuilatnla,inaníís»t-
a hthuara vUjalsína ccuyaptafsí*
ia llaqtiipaatausna,ilaqni nayra-
>ana phancalsin¿¡,h«paniarca rna
lina phífcothapitanina haroppa-
itaol na*, yocpaica vtapachaba-
;haui.ahan«la secoya aoquíparo
* uqcthay alakhpachanqoírí Dios
lianza, huma mancad hochachaf
:hähaa,h*nihaa humana yocama
rhahua fíñahnaquft-ti íataoma,
íuqoipaícahaniraarofa tucuva*
q«ipana,vananaíparo: ancha iU
qui^hulaqui fappachapi ifi apani
fsína, acaro ifitcaama, liuifcaani-
llofca churaraqaima luk*naparo
ipaütaliñapataqoijCaytipataquif-
;a íapato «hararaquíma,lik» cha-
»i hnaca callnraq hiccanima,man
kañaíTataqui fiefta lursñaiídtaqíH
icayocahapiUa hHiihaalatachua
bacatatarapito, cbhaccataro ha-
ceutatahua vllarirapuo haquíf-
khatana fatauína, Sarhmpi lefu
Chrillo AuquilTaaca Parábola,
chuy maní arohamjrpaaña churí
ri arompi yatichiftana, hiuífana»
cana ancha hocba ccapacaísínfa,
koyaco<Uiiiafïinfa,hanicauquiro
famah<»,hanihua hochanacahapá
pachiriquiti hani fañaflatanuí,t!a
llírhaDioina llaquipayri canea*
fitparo h janqoeñalTataqui, Hopa
pilla hoíhafípa haqnenaca hnpa-
rohikhfupamanchabua caílfi, ha
•.ha fietl=»hua alakhpachana Inri.
17 Apufnacañana yaneca canea
«¿pa, Dios firaírinacana, qhuiti
naaja
LO XX. 2;*
enterneciéndote Je ver a fu hijo
tan pobre, desflaquecidojtrgíuío
de habré, y todo hecho pedamos,
corrió loegopara el, abracóle, y
befóle: Dixole e! hijo entonces
los ojos arrafados de lagr ñas:
Padre mío peccado hecótra Dios
que e(ta ene! cíelo y cótra ti, no
foy digno ya de llamarme tu hijo
y ¡nterrompiendole el padre, di-
xo a (uscriados prefto prcíto3tra
edme acá e! mejor \ eñ ido qae.hu
uiere,y veltiíde, dad^e el anillo
paraque fe le ponga en las mano»
y cascado para fas pies, y traed el
temerJlo que gneis engordado,
paraqu? con unos y hagamos fie
fta,porque eftemihijo era muer*
to y ha reniuido amale perdido,
y ya le hemos hallado. Quj ere-e»
Teñamos leía Chrifto coi <Hi* Pa
rabola, quequando e! pec.cadof-
fe viere cargado de peccado», rni-
ferab'e y deíuenterádo¡,no ddef*
pere de alcanzar perdon,íino que
confie en la miferícordta de Dios
que fe huelga mucho con la c n-
uerfion. délos percadores, y has©
grande fieíla enel cielo*
v Para damas a entender
mucho que le delagradal* lober-
ía
«
fJi&írja Dtas ntffif í fafiína qniqoí*
fu p.ncba hae«ofififp*>h.«i«orp*a-
n*ffa*aqnifca;hochaiïpahaq<!ie«
nacana aHttañapa,hochapathi q»
ehnfifsína llaqniñlsina caqsse chui
mampl Di ola ró-.ba'khíun apa;, fa*
ppá yaarocatuñanatiiqaífca, acá
raqai ata mana. Pañi haqoemna
Diofnav-tpaïQ»antaiia,maynica
Phaníeotauina,apnínaq^rítauí
na, mayniíca ccanataqaena vil»
tcatahocbafapatauinaí.apulnaíij-
f í Pharifeoca teroploro. raantaísi
na altar ehaaro'mafsina faacafa-
qui o rací o n 1 c r a t a b í n a;> Dios ta -
tay na a hífqaí choymani thahua,
luúiihaa haccapa haquenacabama
ho;íiarapat-ti,banihua,íu"tataña
ro, baqiiena cnnapfa harkañáro,
yancca chuymaní cancañaro, ha-
qaena m'annipa hnakhUiñaro,ca
miia acá taquena vüttata hocha
fapaqnicaha.mapor.itti, maya le
manafa payahnaíahoa ayunatha
diezmo pagariraquitahaa, cama-
«hitama vcaeamaxaqhqa-haacay-»
chitha, hanibua qhoitifa naa ha-
ma hifqai ehnyraaníti fatauína.
Acahama apfljfttacanípatíca man-
qhaïpacharo Tata «ancana, Maal
ca ccana hochakhtaara haq Dios
hamppatirsínajqoilip.ittafsina.aji
ttafsina, chuy mapa lekefifsína te-
piona maya kacbuparo macatal*
fina:Diostatay, ancha hocha capa
cathahua, hanihoa qbuitifanaa
bata a yacca baque huqoití, alakh
paehaf amanea vljutanahafa hanl
H«4 haa'qoifití> vea layco pampa-
chita,
V1T4 CfllÚSTi,
níaypropría eArwacíoii «etos!
6? a«n a Dto*,y qaanto le agrié,
la hamildtd del pescador que í
dtsele <le fuspeccado8„y deuera
fe couiette a fu diutna Mage&ac
Díko tambieq; Dos hombres .en
traronen el templo, Lnc i&. vn
de losqualesera Pharifeo , y «
otro publico peccador: El Phar.i
feo llegando cana el altar y hazi
do oración en pie díxo: Señor yi
foy hombre jnfto,.no loy pecca
dor como los de mas hombres,!
drones>rob,adn res, in julios, adal
teros, ni como tñe Publican©
aquí ella: ayunóos vezes ead
• femsnajpago los diezmos, goal
dptosmandamientos,y no ay n
die tan bueno ce rao y O; Y por c
ta foberaía que tuuo fue condfi
fígáo a! infierno. Pero el Publi
cano hazíeudo oración de rod'i
lias con, humildad, hiriendofe lo
pecbos5y aí rincón d?\ templo d
zia: Gran peccador foy Señor,n
ay hombre ninguno tan malo c
rao yo, ni foy digno deleuanta
los ojos al cielo, Perdóname Se
no
CAPITVLO **. ?«t
ihica , anehahoa quíchuítha huma ñor que me peía frnscho de aserte
nácahochalurauibatháíataotna: ofendido, y por anerfe humilla*
Acahaina alittafa hochanacpathá doy tenido dolor de f(lspeccad®f
juichufiuipatfca Díospampacha» le perdono y dio fu gracia*
:auuia graciapa chut atauína.
18 Hanihuakhchanacataqmmï
icha eäcañaflataquilca yatichara
•¿uiftana, miccha cancatana yana-
piriuíaífa , cnnavifa , cauqniuífa
Eanqaípana hani ccuyapaatana
FCapilU manqaepaeharohaa car»
(cultani,huakhchanacafca mohk-
fa chnymampi Dios laycu mnta-
lipathá alakhpacharo qhuífpini,
trofinipafea acahna.Mayni naque
una ancha tctuccapaca cancana,
fitta finia h «echóla o las da, paño*'
}u i >di típica ííiqni ífittir ítauina,í*
ieeañaparo kanchilta iaranaeaña*-
)3£:o caoqui eollquequi gaílirita*
ñna,mankafsinfea cunamana nú'
tamallí tnalüqni mankerina,han
5hípa choqnechañataquifcavrnri
;hañataquifca cansía alírítauína
íilamanca eollquepa a«a yaaro
»aíUísina,Mayni huakhchafcaLa
tara futíni3haakhcha víllnllu can
:afsína, citcari cchamaúifa mákat
ra ñacarífifsina, caracha vfuri can
rafsina, hani faaca ñapafa huaqni
ípana , limofha mayíííha fafsína,
¡«apacana vtapuncuparo pufi ta-
rathá latcatauina, mefakhathába
iaqueríttuna ttanttaquifa manka
racaha fafsina,vca ccapaíca, vean
|uirinacampí hnakhcha viljafsina
lani kata ttnna ttättaquifa chura*
auinsi, Acá namipaníca Lázaro
uayra
iS Enfeñonostanmenqaenod*
uemoffer mezquinos con Jospo*
bres porque fí lo fuéremos , y no
noi apiadaremos del los quando
eftan en extrema nccefsidad, nos
condenaremos^ lospobres fx tu*
uíeren padecía por amor de Dios
fe faluaran.Ania díze vn hombre
may rico el qual cada dia fe vertía
de olanda y Grana jy giftaoa mu*
cho dinero en vellidos y galas;r'e$
ra dcfko , comía cada día muy es-
plendida menee, gallando también
mucha parte de fn dinero en cora
prar muchos regalos para conten
tar a fu cuerpo. Aaia también vn
pobre por nombre Lazaro,el qt|?
al para pedir limofna , por eftar
desflaquecido, muerto de hambre
y fin tuerzas , y todo llagado no»
podía tener fe en pie , y fe «chana
ala puerta del ríco^deíleando c<@"
mer las migajas que cay an de fu
mefaiy con verle el rico y los que
eftaúan con el , ninguno deüosie
daña vna migaja de pan. Suce.
dio que murió el pobre Lázaro,
<^ y fue
m
M* - V.!TÄ
■RayTÄ hih.aatauina, hthuafsinÍGa
Seno de Abrahanana Límboparo
manaybacapa Santonacampi vea
eañspataquv.Iefu Chrifóo Anquí
fía na hotañapa vcanaeafca vllaf-
«atauín? , Ccapaca haqueíca hi-
iinaraqiúna , hihuafsinfca man-
qhcepacharocama tnantana.
ï9 Vcananina taypínajcnna ma
na picha píchu mut anana mutuf-
{jnfca>hayana A'brahai'iampí, La-
zarompí vil jataaína ? ylljafsinlca
.llaqaipa&ña.cnncápi«Tatay Abra
ham vfnpayta Haquipayia,Laza*
t'ofca qhuitanita, maya lukanapa
os iiayrartapa vm&rc aStaí&ína ,a
cá huañajata lakhraba,kata tnuri
chafsína.kaca pakhtaapha: acá ni
■nataypína mntüñabaptfla ancha
hacchabaa,ataraat:afa haní checa
huafaóahaalafsínaarottatauína.
Abr.ahanafca íipana : amkhafima
httahnay numahacacafsínaccapa
caáatahaa-cunamafa caugmafav
cacamanahua, Lazarofca caracha
nattnrufotanabna,vfnrinhua,tta
.qoeiïñapafavcacamaiiapi,vtavta
ecuyita- íaSsina tnmaftnaqnípi ha
cana,mokhía_chnymampí ttaqoe
finipatfca bicha ancbahua cníifi>
kapa kapaqnihna vtqoi:hiimafca
hapaha:úvfupaauírnatháhna,ttu
na ttanttafa haní churauimathá-
huattaqcefta nintuta^bumana ha
chaña'.napinihua,Lararofcacnfifi
ñanapinibuajhupanattaqfiuipa^-
la^hua rocufina^hnmana ttaqfiña
matea viñaya camataquinihua
hani Lazaróro ttuna ttanttachu
raur
CHRÏS1 1.
y fue Heñido al feno de AbrahS
parayral cielo con los otros lar
tes que allí eftauan agaardand<
la venida de Chrifto. Mario tam
bien el ríco,y fue fepultado en e
Infierno.
i9 Yeftando en medio del fue
goy de to.dos.loc géneros de tor
rnentos,de alia lejos vio a Abra
harn,y a Lázaro júto a cljy leua
tando vna boz muy laftíraola di
xo:. Padre Abrabara cópadecet
de av¡,embiandome a Lázaro, p
raq raoje enel agna la pnnta de í
'dedo,y so vna fola gota de a!gu
refrigerio a mi lengua,porque <
increyble el 'xa miento q patio e
medio defte fuego. Refpondio
Abraham dizíendo: Acuérdate 1
jo qqe en v*da tuuifte muchos b
nes y ríqnezas,y Lazar o tauo n
chos males y traua}os,eltando <
fermo y mendigando toda fu v
da,y agora por auer tenido pa<
cia en fus trauajos, elta aqni c<
mucho contento , y alegría: y
por no auerte compadecido d<
ni aaerle dado vna migaja de p
eftas en penas y tormentos,y a
razón esquetu llores, y Laza
fe regocije. Los trauajos de La
ro f tacaba ron prefto, y tus te
meneos duraranparafierapre,p
no auer dado vn migaja de pa
La
rauímathá lítnofna ccoyauima-
thä fatnalna; Dios Aequiñáfca
iLazaroro Hahi maya cchaca vma
quifa, miccha ccapacarochiirani-
ti lakhrápa murichañataqoí fata-
nína,vinayacamafa vcafca hani-
hua haquinoqueriquítí.
20 Límofna churaña toquetf
ca Iefu Chrífto Auquífla maya
collana Parabolaraquí Difcipa*
lonacparo atamataaína, acá ha-
ma fafsina. Maymccapaca ha-
quemna yapupakharo mayui ma
yordomopa írpakhatataaina , v
ca mayordomofca,ína pípaqui,
acateca hanihuaquenta chino ca
tutaní íirihama ,hayrafifsinata
■que chacay aracataaina, gaftara-
catauína cshufaro chacutaaraca
na,uca yaathá hascha baque aro
uipana allokharaquí haziendani
haqaero atamirimat;auína:hazié
dama mana hnatequehua qcchi-
miyraólama fafiínamaziendanif
ca mayordomopa haui faafsina}
cana arepi hnmathá atamíto *.
Cari ílaqui taque haziendahathá
yapnhana achupathá qnenta chi
no cburita,aca hama larimanca,
haníhua humaro maampi catu-
yarnamati fatauiua. Mayordo-
roofea tatpana aropa ifapafsina,
quenta catunapiní amaaipana ,
chuymapana amkhafifsinajCama
chahaí Tatahaa yapa apatkheta
ni, hanihua iranacaistna > canafa
halacaafiñaha huau/iti, maya eo
quetí'cahaakhchuahicha tucuha
anchahua ccakhfiftha vta vta mä
ka ecu-
CAP1TVLO XX. 8 4|
L azaro qusndo le p^dtadelimoC
námoquifo Diosque Lázaro le
dieflevna gota de agua para re»
freí-car fu lengua ñipara íieoipre
podra alcanzarla.
£0 Acerca déla limofna dixo
también lefu Chriílo Nueílro Se
ñor vna Parábola muy .buena a
fus Dílc ¡palos .diziendo Luc. 10.
Auía vn. hombre muy rico que te
nía vn mayordomo. en fu granja
y p ór qtt e no te n í a c o y á & áo déla
haziendadefu'amo,antes4a.aa!a
defperdiciado.y ga.^ado^eomo ü
no &anierÄdeaarqueatadella,y
eftado informado dello muchos
fueron a aaifarle a in amo,dizíe
dolé que le auía defperdizíado
la hazieoda , llamo el amo a fu
mayordomo y dixole: Que es lo
que me han dicho de tí? dame
quenta y razón de todos los fru-
tos d« mi granja^quepues has he
cho vna cofa como.ela,no es ea •
zonque la tengas ata cargo. El
mayordomo vida la determina^,',
cíon defuamo>Gomenzo ¡a pen-
far y dezir en fu coracxmiQajï.ha
re qu« mí amo me quita. la gran-
ja yo no. podre ya beneficiar laíf
por otra parte aunqim concito
quedo pobrifsimoj tengo empa-
cho de pedir límoína , y andar
Q^ 2 mendi-
— "t
m
kaeayfeaf*fona,tttmañAfca : fa-
fsina haya haka kayaifitauina, a-
«ahama kayoifqnipanfca, choy*
maparo maya purina , fappajipa-
oa hupafca lorapiniha fana,a«aha
tna fafsina.
21 Tatahacamfakha yapo apar
fh¡tani,nanfca hani cúnala acha-
ta ña huaquischini, vea pacha cata
hana manunacapaqueca, vcanaca-
na manupahUamancapampatha*
ba,hupanacafca naa vtparo hauííi
sani lana. Acá haroa chny mapana
feuaquittaatatfca ,tatpana mann-
sacapa hauífafsina , mayui cbapí ,
Tatahana manupaca hmnacayea
sapiífafsina hífquíttaoa,vcaíca pa
saca botija azeytehoa mañuela ía
tñ uina-,fípanfca maya cédula quell
cama, futihafa vcaro qnellcakha-
tarapimama, vcanfa pilca tonca
quihua roano canda fafsinfahata
vcatfcatataharo vllayama fataui
na,Vc kharufea mayniraqtti bífq,
tcatauina,Tatahanacayca manoc
ta< fafsina , vcafcapataca hanega
írígohna manoña fatauína : ma-
yordomofea fipana, caá acá qr.clí
ta cédala caturoa futí hampi quell
cata químfacallco toncaquihoa
mana híftaboaacanfca,fafsina cha
maoma:acahama manupápacha*
¿ampíveanacaa munaafsina vtpa
ro hauífiGanitataha catnfakha ya-
pa aparehitaní vea pacha fafsina.
Acá Parabolampíhaa Icfo Chríf-
ío Anqaifia yatichiftana ccapaca
nacana hochanacaha pampacha»
rapitani fafsinca haakhchana *
cara
VITA CHRISTI;
mendigando, y difeurríédo fo!
cito ontectoiele que podía re
«liarle desamanera di a ten Jo.
ai Qoando miamo me qníte
granja , y no pudiere apr ouech,
me delta, ¿are traza que les m
mos deudores de mi amo me a
jan en fuscafas:porqueiesperc!
nare mocha parte délo que dea
Llamo entontes a los deudor
de fo amo , y preguntando al v
del! os: Quanto denes a miara
Refpondio y dixo Oeuolé Cí
botijas de azey te : dixoleélm
yordorao: Efcriuidvna cédula
moílradla a mi amo firmada
mi nombre, en que diga que fo
deueyseínquenta botijas. Pregí
to al fegundo y Tu que deues a i
amoíRefpoirJioy dixo: Deoo
Cien hanegas dttrigordixo el n
yordomo: fues toma efta cedo
firmada de mi mano , en que di;
que deues folamente ochenta:
con eíto gano las voluntades de
quellos deudores,para poderfe
coger a fu cafa quando fu aro
le qaítafe la granja. QuVfo enf
ñarnos Nueftro Señor couelta í
rabola, qne ñ los ricos quieren
canacar perdón de fos peccade
dendef» baziei
capítvló XX.
caro haz ien<Iapaccuyañapataqni
hihuañ2pachana, cuna cauqui la-
raña fatncafcanica, y capacha ii-
mofna churanitháhochanacpana
pampacbañapa haquikhataíiñapa
taq, alakbpacha collana vcaro ma
ñ apata quí* alakbpachapilla qníq
huakhchanacanquíhua, vea f»pa»
pi, ancha cufikhtarahua huakhcha
naca, alakhpacha inarcapilla hti-
panacanquíhoafana.
iz Vc-kharufca ancha amkbafíy
ri hiuíTanacatiquifca, ancha hifq,
ParaboIaraqui,hani yatiriro ya-
tichiri,hacafttaaaroraqai acá ha
fnafafsina ata. mana, Mayni baque
mna coileca huahusni ancha kal
tha piafa ro hau<|pataro,vino ya-
pupa íranaquerícsqai íñachafiri
tniítuna,maya realahua chinama
ma fafsina: iya íaafsínfea y apopa
ro qhuícana.Vckhaíufca nía ínti
halfutatharaqui, íntifa alaaquipa
na hoafíta miftuua,mínkafír)a haq
nacaplafanaeafiqni queilaíirihu
akerí vl!jalsinfca,haui yapnharo
map¡fcama,nafca cchainamatca-
m3huapagariniama fatauir>a,Vc'
kharuíca hnaíkaraqus, acápi qm •
Ca cutitrtía hayppumáca,intina ha
Utañ-iparufa mayaluki.huaycuq.
pana miítura¿j.na,plafanavllafaa-
fa^hayppuyirinacafca, caraifapí
humanaca hicha yrucaraa hani
íranacafaq, ácana IlauUíta arnpa*
rainaqui qhueutkhaf>ta''fatauÍNa.
Vcanacafca haníhaa nanaca qhuí
tifa íñachíeoti iranacañahataqui
|araquína: fipanaVca inachaíiri
búa
*4f
hazieñda, y hag.m fríen á los po*
bres^paraque al eiépo déla muer»
te ,qnando fe acaba el tíepo de me
recet,por medio déla límofna al-
cancen perdón de fus peccados,y
acogida en la bienauenturan^a, q
es propría de los pobres,poes di»
xo, Bienaventurados los pobres
porque dellos es el Rey no de los
cíelos.
z> No menos figni&catina g"s,
ni de menos importancia otra Fa
rabola q dixo deíla manera, Ma-
tth. zo. Vn hombre Padre aefa*
milia, falío muy demañana ä la
placea a alquilar los jornaleros^a
rain vina, yeoncercandqfe qles
auia de dar vn real por fo trabajo
embiolos a fu viña: falio fegnnda
vez, defpues de fal'tdo el fol y ef*
tar muy alto?y viedo & otros jor
naleros que eftanan enla pia^a o-
ciofos y valdios díxoles, id tam-
bíé vofotros a mí vítíay daros he
lo que fuere razón: falío. tercer a
veza mediodía y hizo lo^prio,
y fiédo ya muy tarde, que no ¿uta
mas que vna hora de lo!, y hallara
do a otros enla placa aguardado
les dixo: Porque aueiseftado Eo-
do el dia ea la pía^aíia ir aeraba
jar, con las manos enla cinta bal-
díos y ociofosí Rclpondieronie,
Forq nadie nos ha alquilado para
que trabajemos Dixoks enteces
Q_ i el padre
ii !í,j i
i i
¡&$$
VITA CHRIST!.
-
hnahuanacana a nqaípa (caluma
nacápiraqui yapa baro mama, fa
fsína anarpaatauinaj Hayppníca
msyordoraoparo , rmchcacoSlq
cagaricaman aparo, irapaqoerina
ca acaro hau!tíama,pagarima cchi
naquepana hutírinacathá callara
malea ,kalta hatirinacarufcatuca
yama {atauina.rnava luki huaycn
qui tranaquerínacahutípanfca la
paro maya realcata iranacauipá *
thá cha ran a, kahaípacha iranaq -
rín acalca ilaphuca íranaquerina-
carufca maya real churipana, ma
ampíhua churiftani,ttuttu vra ca
niapíliaírana6rana>fíipifcatau*ina
raaya realaqui ehuraeafca iñacha
firipa kamipilcatattína , eamifapí
acanacaro maya lalú huaycuqúi
iranaqnef tro bucea pagarita , na-
tiscarufea kaltarpacha íranaque-
fpinacarüfca » homay uí'a üaüchíca
ünrufea hupanaeampí chisaqui
pagantta^ fafs'ma. Satafca mayni
chápiro Amigoy canana na* yan
ceachafma'íBanitinampí mayare
aíataqaro)aftana,caa catuíima a
mepacha mokhfao, macafckhama
r!athabaa,qhuítipinanaapariri(J
éUokha choraha,pifi churahafipä
fa'ícamila huroaro cbarafma ha-
waraqaihua qhuitírofa churinc
ta,hanihua vfutañama huquiti
naa baccha ampara caneauihathá
fatanina.
2$ Acá paraboíamptfca lefuxjío
/nquifl'a allokha yaanacahoa^ca
mifa sá£io amaottanaca lí barcia)
yaciíhañaaoaauiitana, tnaalca a»
eaua
el padre de familia*. Id tambie
voíotrosa mí viña. Viniendo
noche mando a fu Pr carador ,
mayordomo qllamafe alostral
jadores, y les págale comécanJ
délos q aaian venido a la poílr
hafta los que aaian traoajado d
de la naañana,y viniendo los qr
aaian trabajado fine vnahora 1
uaron vn real por fa trabajo, y
níendo los q aaian trabajado d
de la mañana entendieron q au
delleaar ma&:porauertr?.baja(
tods el día.y noileuando fino \
real murmutarócontra elpad
de familias díziendo: titos vil
mos no há trabajado fino vna r
ira, y tu les has dado tanto cotí
a no (otros q hemos trabajado i
do el diafudando, y tratudand
refpondio al vno deílos y dixo
Amigo, que injuria te hago y
por ventura notecócerte yop>
vn real? toma lo que fe te deue
vete en paz. porque quien me q
ta a mi, que (i yo quiero dar ta
to a elle vltimo como ce doy a
no pueda hazerloíno tienes poi
tener embtdia ,fi yo quiero rí
de mi liberalidad y Ur¿aeza.
t\ Macha*cofa*qnifoenfe»<
nos N.S con elta Prtrabola(cou
declaran los SS. Do flores) fe
baila dezir aquí, que los Geni
CAPiTVLO XX.
*47
jna acaf| famama. Sutiuifa haq »
icipi Dios auqaiíla ancha qpana
ui háu»fana:íudi5acafca nayrat*
acha hauiíitautni hopa ííruírita
ai:maynifa mjynífa fappacáca*
i,vcafca taque chicparaqqui ala
hpachana cuíiquelípo cancanhv
ata nía acbachifsina bihnañaro
orifsinarag, taque cbuyroapápí
)ioíaro hakhfurinaca, hichatpa-
hahihuañapacama Dios íiruíri*
acapi vea quíqpa alakbpacha cu
fiña catuni:Porq maynifa mayni
a UiosvIljani^Dios vlljañac^hua
lakhpachana cufifinafca. Paña
hecaraqhua Oíos ancha amauiri
acahua firuírinacahua hupa lay
ncunacaucjfa luririiíacahua ma
mpi alakhpachana cufiíiní, chipi
ní:Gamifa allokha haqnaca mi*
a imagen collanapintata , fuma
aqhama vllinaqueri vlljafsína
nena cufin*ri:maaica maampicu*
íiríqhuítikhapíntaña yatíchi v-
a:San&onaca Dios vlljaísina cu
(ipifqui vlljafsinfca'taq chicapa
oiílihcara tucupifqui'-Maafca Üí
smaampiamauirinaca,(jruinna
a.hupalaycu cunaía maampilu-
irinaea maampíhua Dios vlljaf-
na cufiíini viñaya vea tucuta la*
jañapa kayuífifsina.
14 An íha allokha huafa Iefa
Ihrilto Auquilía allokha haque-
acá arcanaqueritauina^ coliana
lakhpachatháapanita aropa ya-
ichauípa ífapañafupa. Mayav-
afca allokha haquenacaua arca*
1 hupanaea manculläfsina,maya
collana
les que foeron llamados aíapof»
tre y mn&ho defpues que los la»
dios para lernir a Dios, alcánca*
ran la mifma b-iehauéntoraneja q
los indios que fueron llamados
defde el principio. Y también que
los que fe con ni erren a Dios en
ïu vejez',0 al tiempo de fu muer*
'te,a'tcäncia!>aii la bienaventuran-
za como los que -fi ruíerbn a Dios
defde fu niñez: porque íosvncs,
y los otros verán al mifmo Dios
en el qual coníiítenueftra bieua*
uenturan^a. Verdad es que los q
mas le amaron y firaieroiijy por
el m?ss hÍEÍeron,§bcaran de ma*
contentoy gloría, como fe huel-
gan de ver muchos vna mifma U
magen bien pintada: pero mas ía
huelgan los que mejor fa ben el
arte del pintar. Déla mifma mane
ra los fan£tos fe huelgan de ver a
Dios,y en verle fon todos biena
nenturadospero los que amaró
y íiruíeron mas al mifmo Dios, y
trabajaron mas por'el, jgo£an de
mayor' contento en verle , y en
contemplar fu íntíníta hermofa-
ra.
24 Muchas vezeg folia acompa
ñara NÍ.S.gran multitud de gen
te por el cótento qne'hailaua en
oyr fuceleftiaí do ¿Irma y liantes
documentos? Coma püti'é vu día
leíignieíTe mucha gcs>te,bo!uioÏ8
a ellüs,y enieñoiés vita do.feruia
Q^ 4 degraa
I
■
VITA GHR ISTI.
eollarra aro'haní ystifsínfa yati-
naitapiní yatichatauina , acá pa-
cha yaáácachuymanacíTatha car
CuñaíTataqui , mokhfa chuymápí
Cr ufa pa, cuna matoñuía apañada
caqai,acahama fafsína. Qhaiti
'CAa.qaifpalU.naro. maccatitani a*
toba, yatichauiha vea cama lura
ñataquimaro maccatafsinfea ha*
n^auqaipa tayepa , ma rmipa ,hna
huanacpa^hilapajfuSlcapajeoila-
canacpa,qaiqaí hacanapafa hani
vñinijbakhotanijinutuñacrufápa
qhueuikharura haní ar.qu.ita.ni,
vcaca hanihua vea haqnena Diíci
pulohañapa, aroha huacaychatía
$>a h.uaquífiti fataaina: Acafca S.
Math. Eaageliopana tuca chohk
eam]capítniun.ahua ccanacbi, acá
hamafalsína;Qhu';tikba anqpafa-
taycapfa,y ocapfa ,ph;achapfa nat
ía maapi amahuachíhanihu.anaa
huaqtrfafsjna HiuHJnaca qlnviti
f\ vea Dio i a tf a. maápí a maní a a
quípa taycpa< fafsina hifqaitcaf
01 vcafca, arnaotta faiiílonaca:
Qhaitikba au-4pa,taycpa,hiiapa,
collacpa amahuaña fupa Diofa
na ¿aaquícbapí camaehíta aropfa
pápachachi vcahua Diolatfa raa
ampi auc^pa amaui/ihua .Vcafu:
papi haní mokhfa camanahaaa»
ca pasharo apani fitahatafcí,maaf
ca ha^cha aucalinakua apanufita*
hará iatauina. Hupapilla anquí
yocpápi Taycafca,phuehaparapi
haaiaraqii^hUanacafcafullcanac
pampi chin^.parapi,apañaní naca
fapana ácha amahuafirifjinfa ba-
■ Ukfc-
de grande importancia , la qua
confitls en aparcar el corado de
amor délas cofas terrenas , y ei
llenar de buena gana fo Cruz.
Porq les dixcr-Si alguno fe Heg
re a rni para poner por obra ti
doctrina > y no aborreciere al
padre y madre,* fumuger y a fu
hjjo?,a fus hermanos , y herma
ñas, y aun a fa propria vida : y
no licuare fu Cruz acueftas y m
figuter.e, effe tal no puede fer n
D.¡lVipulo,ni profeffar mi docl:
na. Lo qu-al declaro por S Matl
eíiel cap. 16.de fu fagrada Éuáj
donde dízc afsi.EI que ama alj
dse y ala madre, a.fu hijo, o a I
hija mas quea mi, no es digno <
m i : y (i p r eg a nx amos qu.í e n es
que ama mas a fu padre y mad
qaeal mifmo Dios? Refpondi
los SS» Doctores y dizen: Qj
qaten por agradar a fu padre ,
madre, hermano, o Hermana qu
bramare alguno de los mádam
tos de Dios,eíTe ama mas a fu |
dreque a Dios por ello dixo.f1
penfeys que vine a poner paz -
la tierra,íino graiidifsíma gner
porque vine a poner enemift
entre los padres v los hijos ,c
tre las madres , y las •hijas , «nt
los hermanes y her manas, y é
tre los twifmos parientes que í
len quíterfe muy mucho,. Q»
riea:
CAPIf VL
lakhtiyrí,ahana spáYití fcutatha,.
Aca fafsinica, huiííanacana,cuna
pachakha auquiffajtaycflafa.apa
ñ3flafa,aniícoíTaía bjni Díofna a
ropa hijacaycrvañaíTataqui echa*
fehmiftani , vea pacha chuymsni
háma, hani hakhfarafa hiuífa tan;
ccaaha,alapacha thaquithä maya
ro pantamucauha fauípathá, ha
ni hita huma auquibaro.taycaha*
ro>amicohara catnfrnat.i fañafla-
taqpi yatishifto. Hupanacapilla
ancalVa hamapteuna canajlalliri
Dioíathá ttaccacaña amauilfo, c|
«jurhacañaffatfa maampi coíiaua
maápí hifqpanfa.Vca íupapi qhuj
iipí hani hacañapa váhú iafsraá
hacañama han! ancha amahuaha
tathhanchitn* vyhuaña, kaacha-
na fapapilla Dios mancahtia ha*
cha ítiririóta,camacltitapafca ha-
nr vea cama hudcaychirscUt» dif
«ipuloha cácañafca hani huacj.fiy
f i6Vati hífto. Acá yaa amakhafi-
fsiníca S. Martí rtí'naca,fapayo^
na y.anapa apunacaua rnucuyrlef
nvahua hihoayric!mahaarmokh»
faqui I'efaXpotatamaro checa"
&uafañahaytama,hu3kaa3cahäp
pat'tmafataihihuaafahiniytajha'
nihiía haytiricl-tí fafsina cuchí-
liona ccarírañataquifa cuncapa í
tsjrayrina,háchípanínananacca,-
añataquí acahuafírina , hacaña-
pa fea hihuañaroeatuy riña, mal*
pi thuriítata chuymamp» Diofa
quiarflahuañaamahuapifeanaha
y a mará haeañatfa.Checahíf^paf
canaca yaa haníhua hanchUTan*-
ccha*
riedodezir quequando nueílro»
padres y íwadreSíparientesy aroi
gos fies eítoroan para guardar la
ley de Dios, tengamos animo,y
brío para dezírles que en quan-
to nos fon eílropie^o para ca.mu
llar al cielo, y feruir a Dios /no
los conocemos por padres.nl ma
dt es ni amigos: pues como fi fue
ran enemigos bcs quieren apat^
tar de Dios,que es el mayor .bieii
que podemos deffear >\ y mucho
mejor que nueftra propria vida.
Por elío díXo que el que no abo
rreciere fu vida , es afaber quien
de tai manera ama fu rn.ifma vida
que por conferuarla oñ'ende.a
Dio-s,y dexa'd'e guardar fus man
damientos,no puede fer fu Di.fcr'
pulo. Lo qual CGiifiderando los
ían&os Mártir estilando tea mi
n i (tros* de 1 De m o n i o ,y 1 o s P ría-
cioes del' mundo los compelían a
dexar la fe de Nueítro Señor le*
fu Chrií*a,y adorar los ídolos a.
meneándolos con crueles tor»
meatos y atrocísima muerte,ar
mados con la. diuina gracia , de
buen a. gana e.o.t rebanan fu g i r ga'
ta al 'cuchillóla cuerpo a las lia*
mas ,y fu vida ala muerte; elcogü
cnd'o antes de eílar firmes en el a
mor dé (a Dios-, y Señor, que. go-
<§ar de !a vida. Bien es verdad:
que. elle.no es negocio que pjéfctüfc
Q^ ?. ' ba-zerfe
i ; ; i i
lie*
VITA CHRl-STt-
cchamrpsmps ferfenti : Masfca
Dios AuquiíTa haníca BañíínfW'
ira camachirtfsina: hopa quícpara
qaiqui cchama fappä churiri acá
Mecha yaa naca lurañataqui, ca-
nsifa ígleíínpanquirí Sanfitanaca
iiayrafa liu'cancajhíehafa huquí-
faluma.
hazeríe con las fuerqas humanas:
Pero como Dios no mande cofa*
imponibles, da el caudal y esfuer
qo quses menefter para ponerlas
por obra: como venosque hízie
ron y hazen los Sánelos que tie-
ne en fu iglcíta.
CAP. XXI. IESV CMRÍS
to Anquí lia Lázaro pufi vrn-bi*
húacathá hacaea taacanca, Efcri-
Ranaca, Pharifeonacafca mayaro
tantamlna AuquítTa lef« Chrífto
híhuaañataquí haaquijafcanea ,
Anquiflafca lerufalenaro macan
Cfljrthaqáinfc* milagronaca lura-
canea ¿haccha marcar ofea ma
lucanca,mafcaní naca fea
hiqhuíftaquiri miílu
casa vcathähaa
aro (i.
(O
A NT A Marta Santa María
í Mígdalenampi, hilapa Lázaro
viüpana,Auquiífa lefu Cnriftoro
qhuicatauina,aro apayatau?na,hi
oíracauina^amauatama Lázaro hi
Lahahaa vl'nfa.{sina;huccaqai, ha
oi altokba aro apayaeauinti, An-
quí íT?.r o fea vea camap/ní iiiiraui
pa p'.iritauína ifspatatíea: paya
vru vcana ccamatAuína.paya i vru
ma maquipatatfca,Apoftolefnae-
paro, lemfalcn mArcarohua ma*
ru amautha fana: Apofioleinacaf
Ca mariíhua amautha fipan*,hay-
chata
CAP. XXI. TRATA DE
como Chriito N. S.refucitoa La-»
zaro de quacro días muerto» lo*
an a y decomo los E ¿cribas y
Pharifeos jnntádc/fe acabilda, fe
concertaron de matar a Chrífto,
loan u. y de como N. S. fe fue a
íerufaleny en el camino hizo al-
gunos milagros, Matth. zl.
y a la entrada de la ciu^
dad falieron a recj
oírle con los
ramos.
(O
STANDO enfermo Laza
rrOifushermanas Marca y Ma
gdalena embiaron vn menfaje a
Chrifto^iziendojNueftro herma
no y tu querido Lázaro cita en*
fermo: ellas folaspalabras le em-
biaron a dezir, y el meníajero no
le dixo otra cofa fino íolo efto-.y
auiédo oydo efto eftuuo alli dos
dias,y deípuesdíxo a los Aporto
les- Quiero ir a ludea, y oyen-
do dezir efto los Apollóles, en-
cntte
CAPITV
Chata hamachaptfcataoUia/Tatay
canúfa huma hihuaaña vllacatiri'
pacana marcpaca cutirla amauta?
fiantti mafaya catasta bacenecbn-
bqíó.4 amanta ma?r£p!fcaraqaínaí
firírDi'ca coüaña AuquííTa,camífa
hora maya vru tuca paaní hnafa
nuanri.hamaraqtiiboa haquenaca
nachaymapaca mavavrufa haya
hnafa kapifiríjhaya h-uafaraquí v-
ca kaptbñapafca apartiri, vcatfca
Lazarena hihuaoipa atarr.araqní
taütna ccanacharaquitaiúna: fa-
ppahaa hichaca humanaca taque
chuymamápihua naro checabúa
fitdhata Lázaro hacatatirí vlijaf-
lina faraq'uina,(ípanfca mayni A-
coftol Tilomas ftíriní haccaparisc
paro } hiña vcaro mafsina taque
hinuapifeacana faca ama ,fipanfca
ya I a (si na mapifeatauma, mapíf-
Bafsinfca Bethania futint mar caro
paripifcanajMartana reparo, La j
zarona hífctia-tpatfcania pufí vru-
pana, Auqoilla vlljafsinica Marta
Marta Magdalenampí leruíalen
marcathá hahariri hatírinacpansí
pt Aaquíffa hamppatiri, baqhaif*
taqacri niiftiipifcatauina.
t Maalca Marea taqueüalUraf»
(íua nayra fita uina j katahayapa*
cha Anqnüíampihilapana hihua*
nipatha amfitatfa : ampí taray
Cchamanitahaa bilaha httiirithá
hacata tayañataqui fafsina: checa
haa farathá , Magdalenafca vea
^uiquipa aroraquí Auqmífampi
■ rotkhaaiitaeha, Auquiifafa pañi
Bollaeaaíehui^nimpi aroíitatbá,
Lazara
LO XXI. a7l
triílecieronfe macho, y dixeron:
Señor como quiere? boluer hazia
los qoe te aguaytany miran para
matarí Por ventara losdiaspafla
dos no qntfteron apedrearte? Ref
Refpcndíoles Chriftó entci ees,
Afsi como el día tiene doze her^í
y doze'vezesda elrelox,aishaqi
bien el coraron del hombre en vn
miímo día fe amohina machas ve
zes, y otras cantas fe le qnita la
mohina V también les dixo que
Lázaro era mnerto, y qoeacsD^«*
risn de creer en el con todo fu co
rscon viendo qae le refacitacá»
dizíendoeíto Santo Thomas Á-
pollo! dixo a los de mas: Ea va*
mos todos y muramos con el;fot
ron y llegaron a Betfeania a caía
de Marta,y auía ya qaatro días a
Lázaro era moerto, y viéndole q
venia Marca y Magdalena junta-
mente con losqaeauian vensd©
de leroíalen a confoUflas¿i alíete
a recitáis a Clirífto.
i Aianqae Marta fe asía adé^'í*
tado primero qtodos y %\ï'ii tcn|
do í'nrato de razonamiento cea
eí a cerca de la muerte de fu her-
mano,y dicho que tabiencreya ^
era poderofo para refacicarlo ce
«neerte a vida, y Ir* mil ros platica
cali toao con !a Magdalenaj y a*
Bieudo hablado NVESTBO
Señor coa atabas hetaian&Sjdi^o
i i
ir
i >
a'f*
VITA CHRÏSTT.
Lázaro cauqui nuecero 1 mata??»
liachíyta fatauinarfipanfca íya fa
fsuia vllachaapifcanajvlldchaataf
cácala ituramafataaïna icuripáf
ca amayavtathátukhfatauuip La
zaronahihuarapathá pufi v?u cá
quipana: haquenacana ampí hí-
huatauínhua fañapataqni, mila-
gro l-uripanfca hnaracufifina Dio
faro bakhfunapacaquíjlefn Chrií
co Auqairta arcañapataqui, Aii-
qaiífaíca,tükhfip3na ccuyathapí-
tafsina bamaehatauina , catutfa
maya Concíiíona bifqciihama: A
Lázaro huaficaraqiiiti, acá traqq
üñapacharo cutínihata? fafsina,
mayafca A, cayca haquekha acá-
pachanahochapampi faranacafsi
na hihnata haqne hama tukhfa fa
laaaque'' hochaqo'i aroroafa vra
fa kayuííichuymapafa cala tacú,
Diofaro hakhf«ííafca>hoaniha íaC
fmfcaharitháhuaní,harithá hakh
ftr'faftínacóllana Auquüïa hacha
na.
3 Iefu Chriílo Aaquiíía hachi-
•fjylljafsína veanquirinacatbá ha
ceapaca,nllacna,hiaíri ancha ama
huafsinhua acá hacha" fatauina;ha
ccapafcacunacaquipi acá hachiíía
taaína,hani badiana fafsinca3ha-
níci'chaacajcamífa huye-canaca i*
UqttivUJt'ataaqairi, hamaraqui
acá haqaeio cchamacharafpaDa>
han» híhoañapátaquií fapiícana,
collanaqhairpiyriiafca Dios A«
ajliáa funippatitanuia^tiparo vi
o.v.-V.iapauípatba : vcatfcaama*
yar»
Dóde aueis enterrado a Lázaro
rnoítradme donde cita: Moílrari
fe! o, y moftrado dixoles: Quita
la piedra y la tapadera déla íepu
tura: quitada la piedra y abiert
la fepultura,falia muy mal oló
dclla, porque auiaquatro días
Lázaro era muerto: y paraque 1
gente que alli eftaua fe períuadi
ííe que era muerto, y hazíendo <
milagro maraniliandofe febolt
ciTenaDios y creyeííenenCbril
to, oliendo maliisïma reente el I
funto,y compadeciendofeChri
.to del,íloro,como dize elConc
lío Toledano> como quien díz<
A íszarojafsique otra vez te hí
deboloer alos trabsjos deíla v
da' o como quien dize, A quáte
en eíle mundo andan muy hedii.
dos con fuspeccacloSjde dia ye
noche nopienlan fino enpeccaí
fascoraCiin.cs fe tornan piedra,
queriendo boioerfe a Dios,y ctr
darfe, con *ran dificultad feeml
dan y leconuícrten.
3 Algunos de los que allí en\
uan viendo llorar aCbriltodíx
ron: Mirad corno le amaua y q«
ria> Ocros dixeron, Paraque IU
ra elteí fino quería entriíleccr
y llorarporla muerte, nopod
por ventura dar vigor y fuere
a Lázaro paraque no murieran
mo en vn nao meto fuele dar vil
a losctegosíLlorando pues Xp
dio gracias a fnEterno Padre pi
qfiépreoyafuspeticiones,y de
pu
CAPITVLO XXT.
if
;
yaro haccha cuca antutafsina,La
«aro acaro miftania fatauiná, fi"
panfca ílaquiamayahacatatafsí-
na mi(tutanina,amayanaca hama
cchancanacampi pañonacampi ki
lntafsin(a,vcfapacha patapata mí
ftntauina vea amaya vtathá , taq
baquenacananayracatparo: Au*
qnirfanaaropathäraqui Apofto-
lefnata taque harataatna:haqus*
nacafca acá eollana milagro vllja
fsína haccapa leía Chrífto Anqui
flaro checahua fatauinaaropa ta
tuñaamahuatauína, hopa arcana
amahuataaiua,haccapaíca ilaqui
Ieraíalequirí Pharifeonacaro acá
yaahaltcaatauina,atamaniphifca
tauïna,aca baraahua aca hasnahua
Inri fafsína.
4 Pharifeonacafca taque Pon-
tificenacampi Padrenacampí tari'
tafifsína mayaro mathapifsina
AuquiiTa bíhuaañataqui arofno-
capifcataulna. H infla naca Ioqq*
tanhna eaaquinqnípi chnyma -
nacíía? Camilapi vea Chrífto en-
nalurípanfa amucapifcaquitana<?
amucalYinaquihua vcaro yatích-
tana cuna lurañapataquiía: hich a
amucatana» cunafa ebuymapaca'
maluraphafaiana, vcafca taque
haqnehua vcaro iya íani, Díofna
yoepahua fani hupana aropaquí
eatuni, Romanonacaíca í fapafsí-
oa, buaranca huaranca hutalsi-
na taque haquenacíTa apariftaní
narcílafa huakhllíkbani íapifea*
tauina ; fipana mayní Pontificef-
u Cayphas futini, camífa SAN
loan
pues dado vna gran bo2dixo:La-
tarofal aca fuera» cola qual boz
refucitando Lázaro falio fuera de
la fepultura;y aunque eftaua ern-
buelro en la mortaja y atado coa
muchas vendas y cordeles, cerno
fuelen eftar los dífantos3íubio af*
fi por las gradas arriba amortaja'
do como fe eftaua,y falio déla fe
pultura: y defpues le defatarOn
los Aportóles por mandado de
Chrífto. La gente quando vio t§
efpätofo milagro, algunos creye-
ron en Chrífto y quifieron feguíf
le: otros fuero a dar nueua dello
luego a los Pharífeos que eftauá
en lerufalen^Jiziendo^efto y efto
hizo.
4 Entonceslos Pctifices y loa
Fharifeos fe juntaron aconlejo
para dar la muerte a Xpo, lo. n.
dizíendo, Locos fo tn os nofotros,
donde efta nneftrojuyzío'íccmo
eftamoseailados fcaziédo efte hó
bre tatas maranilias y milagros?
Con nueftro callar le damos aui-
lantez y atreuímiéto para hazer
todo lo qu? quiere: Si agora pal-
famos efto en fiícncio, y permiti-
mos que haga todas las coíss a fu
aluedriOjtoda la gente creerá en
el y dirá que es el MESSIAS,
y le obedecerán todos, y los Ro-
manos oyendo efto, a millaradas
vernan a efta Ciudad y la deftruy
ran, y nos llenaran cautiua toda
la géte:díziédo efto todo el Cabíl
uo^el Pótítícc Cayphas, fegñ dize
San
í '
j i
VITA CHRISTI,
loan Euangdüía fi hama,-Ponti» .
'fie si 'íí nía ancha hochakhcaara cao
cafsínahaeVa.a Propbeca hatna Mi
qaiíTaaahihiisñ-ípa, hanirahíhua
qaipana nayra aroíkauína: hsni-
hna humanaca baniorp3arati,nac
ca hamarpaatha ancha hichaqui
may niñea ta quepa chana hihtuúa
<papífiihna,hant bittipanfea taque
pi marea lía tusulim fatauina: ía<
fstnfca,ChrUtana hihuañapapíni-
hen caque haquenacapacbanama
L! híhusnLv.cafca taqttepiíntier-
nryro roatána iataüinaccasia:maaf
ga vcanasa. ccana.ftpanfa haní iía-
•pataximti cchtaamancaica taque
fihícpa Anqoíiía vñifsina cnakhni
fina hihaasba fsplfcWhfi* Collana
AaquiíTafrafsaípa yatitsma . la»
'dtonaca taypí Hantccana'iatana-
cataa'mti , nali'irha maya hiska
• ma rearo Epbren fütiñiró matan i
•na iinaüísina hama:)udionacafca
Palco vruhakachipana,vcafa vea
fa Chriftoca fitíhro caoquitfa v-
llafm'ihoa , huíanihua faíYma ha-
quenacaro Auquílíafa hanirahnt
quipana collque pagarit&aina,
Anquilía chínottañacaqai.
5 Taque amamcanacahua fi>
Iefu ChrHfco Auquiíía baptilafca
na venha hihuañapacamamnapu
fi Pafeoa Uallina; nayraca baptí-
fafcatauinca vcana kata cchmapa
lurana^vckbarufca Cana de Cnúi-
leanavma vinoro tncuucatauínca
vcaraqui , vea fieítafca bicha vru
baptifaíífpa nakhfafca vea vrnra*
quiqui iurafpaahama luratauína
vckha-
loan >an« que hombre malna
por íer Pontiñce de aquel año,
roo vn granProphetadíxo y p
phetizo déla moerre de. Chrií
díziendo.Vofotros no entendt<
nada.jfoys.vnoi? necios, yo acá
de entenderlo en elte punto, c¡
es neccííarío qucvnofolo mi
raparaque no muera todalag
te, que fino muriere elle íoloJ
do el puebl o fe acabara. Quifo
zirel Spiritü fanóto,por boca
Cayphas,Cmc era neceíTarío n
riefle Cbriíío por todos los h
bres,y que fino muriefíe todo
condenarían. y con hablar tan
ro no lo entendieron, y finaln
ce por odio y rauco r condenar
a Cbrifto-j y le dieron fentécia
moerte-,y fabiendo Chriíto elle
tencia Jada contra el , no andí
publica meare entre i os judíos
tes como oara efeonderfe fe fe
vnpuebietito llamado Efren
como fe accreafe la Palqua di
do fjn dirda ninguna verna Chi
to ala fulla y parecerá, antes i
víniefle pagaron a vnos homb
para qneleprendiefen.
? Gafi todo los Doctores
zen que defde que Chrifto fe I
tizo paliaron quatro Pafquas
ta que muno:La primera cele
poco deípucs que fe batizo. L
guda}defpues que hizo el pril
milagro en Cana de Galilea
que conuirtio el agua en vino
qnal celebro el año iiguíente
mo fi oy fe baptizara , y vn¡
deff
C AP1T VLO %%l,
vharufcahuafara fnnina pintea
nttana, phifea hachn häqutna
mankaaeataninca}vcaraqai:vc
amfca hibnañapatsqut lutaca-
linca, vcaraqui , baptifaiiBïpär
ahihuañapacama quimfa sna-
maquipatauina;v rafea qaircifa
;yana vrypathá Enero pahUíi»
ä, Abril pakhfina qñimfa vrnpa
maraquí maquipaeauma. Iehi-
irifto Aoqníflaíca paña íerola-
naro hayahuafa hisfca fíe (lar o
afsinfa , maanaeata haniraqui
iritanintí camifa Euangelíftana
fapífquíhama Dios canea faina
iníraquí vea Helianas* 1-mscay-
iajna iatafsina ,ecbinaíca haccha
ifeupana rñátaiitfia, amabualsi-
quí.hiuflanaeanajarepi I ES V
arillo AnqoiiTaca amahuafína-
lihua híuflanacalayc© híhuana,
rafalenarofa ehnymapacama ,
aqquefiri mana,hihaañapa yati
sina Apoftolefnacarofaccana-
latathá fañaflataqui, hani ama*
lafinfea hanxraquípi mir icaiv
6 Maafca níahíhuañapa «him
atparo hakaehipana , collana
vaimapanfea hamkahamka íata
ifcipulonacpampimatauina,ar-
ifcaallokha haqnenacaraquí ar
ma,haceapa aropa ifapaha iafsi
a haccapafca milagro lurírí víi-
kha fafsína, haccapafca vfnrifs ú
a vfuthá hacaytani fafsina,chuy
lapatcatna arcapifeatanína^fara
ñnf«a Aaqaiíla ierafalenmanca
cam'tfa S, Marco* Euangchrta ii
ltama
defpoes. al mifm.o tiempo ía cele-
brara. La terzeraesj-la qoe cele-
bro ai tiempo qnehí-z.o el miía»
gro» dando, de cerner a cinco, mil
hombres con cinco panes. La q.q*
alta esja qne celebro peco antes
de morít5y cleíde el baptiíüic haf
ta frr muerte, paliaron tres años,,
y tantos dias como ay ckíde Ene
ro^o Paí'qua de Reyes haíla tres.
de Abril. Y aonque Hosíbo Se-
ñor Iefu Chrifto ¿na machas ve*
zes alerufalen al as Helias meno»
res: Pero otras vezes no inaco-
mo dizen los E.aangeHíUs: y p©r
íer Dios no eiïaua obligado a
•guardarlas. y a lo vkímo de íu vi
da fíen do Helia adaguan Psfqua
iua de ía voIü¡itad;paraq»e noíp
tros dixeflejnoSjV fupieílernos .de
cieno qoe Chriílo voluntarisme
te minio por uofotres , y qne efe
fti voluntad íüg a ieraíalenpara
padecer, defpues qoe fabiendo ío
muerte la manifeílo a. fas Apollo
les ? y fino qmfiera no huiaiera
ydo.
6 P e- r o a c e r c 3 n d o í e y a f n m o. «
erte al tiempo derentnoade-, y a-
prefurado de fu mi fe o deííeo. ,
rne con fus Difcipuios ? y tan bie
le figuíeron mochos cíe fu volun»
taddalgunos.para oyr fus fermo»
neSjOtrospara veris hazer mi-la-
groSjOtros fiendo enfermos. para
que losfanafe de ía enfermedad:
y caminando Naeilro Señor iVa-
zia leíufalen (como San Marees
Euangelifta dize) iua muy ap'nq
if«
VITA CHRISTI-
ha£iaa)aneha hamkacba taque hay
tamucuísína faratauina,haquena«
«a fupa mutuña ancha amahualsi-
tia:diicipulonacpafca maya hamn
faripanahnaracufipifcatauina.hu
aracuíipanaraquí camifa San Ma
theo buangelifta fihamatúcapaa
ni Apoílolefnaea haccaro,hamafa
foja itucafsina anacafsina, Iefu
Chrifto AuquiíFa , leruíalenaro-
bua hícha macana hílanacay, vea
nahaa humanaca taque Propheta
«ácana aroftuinacpa vea cama la
rata vlíjapífcabata,chínoquitaní
hua(irachafitanihua,afotítanihua
vcatfca futiuifanacarohua írpa>
kharuuíani, ñas híhuayánataquii
jmaafcahihuatatháqainsfavmthá
lina haeatatkhaha/ataaijiai Apof
tolefnacafca Auquifíana fauípa,
haní mayníquifa vcacama, maya
«Tpqaifa-hUquichnymaro malu*
ri iíapataainti. llalíírha (camifa
Euangeliftanaca íítrama)haccaro
ífapatauina,mayaro catuptl'cata *
nina Auquíífanafauipa.
7 Hiíquí vea cama hamurpaa-
wapataqfcacbaymanacparo apan
taíinapataquífca taquechiepa tan
«aíifsinaarohrJqui,camíapathana
pi acá Auqiúífa maertroíTa,hihua
hahuaacjotitanihaaj&c. hilto fa-
pifqairiqní lipanfea mayni chuy-
mani chuyma/u toquefiri,hítana-
car naa atamamarna maeifcroffa
taque Iernfaienanqaírína apupa*
khaniluia, hícha vllaqui vllahata,
mafayaca Reyamafatabuakhcba
kaquenacana mákathá híhuacafa
h na f Ata
fa,dexando a todoi atrat, poi
deífeo que tenia de padecer j
nofocros, y por Tal ir de fu pa
fus difcipoloseftauan muy mí
uiliadosy admirados, (como
ze el Euangelifta S. Matheo) )
partando a losdoze Apollóle
los en fecreto les dixo: Hen
nos míos, mirad q agora vime
íertifalen, dódevereís cumplí
las Prcphecias de todoslos P
plietas fin faltar ninguna:Por<
me prenderán, me efcarnecerä
abocaran, y me entregaran a
Gctíles para que me den la ma
tejperodefpuesde muerto reí
tare al tercer dia, Pero los Ap
toles ninguno deilos entédío
de fuerte que fe le alíencalíe e
entendimiento ninguna déla;
labras de Chrifto, antes (comí
zen los Euangelíftas) entendí
al contrario,y diferentemete
interpretaron.
7 Vpara entenderlas bien y
eomendarlas a la memoria \u
dofe todos tratarían entre li»
ziendorQue nos quiere dezir
eftro Macltro dizíendo, Mor
acotarme han,efearnecerme h
&c«f y conrenendo aísi vnos
otros: vno q fepreciaua det
agudo y entendido díria-Hen
nos yo os lo dire,nueftro mael
agora vendrá a fer Rey de 1er
len,verloheis: Los días paífa
dízíendo la gente a quien du
«oí
CÄP5TVL
ufara fmïinafatepibamhua fa-
Ierufnlenanqum maycona ca-
cha: hífquf'quirinscacuch* firaf
rVna:hichafca vcafa vcáfa Rey*;
a faníhua,iataíca Auquifla üa*
lihoa iväüni,lcrnfalenana Re-.
ipahahua,Diofnayocpairocatu*
hua cäcaha:vcana'Täpachanpi hi
latatfca hacatátkhshahua hírto,
chapií.ia Auquitla hani spuí'sína
[tíaaca haccuqoipí , »p« canea»
infea haeátatkhalYma h'a macha
i: chínócatanoa íiracfiafitahua a-
otitahua , híhuaatahoa caneaba
rj$ÍEÍca,má a'pn eancafsina , mu-
iñataquicanqoírí taquehaa mu*
ayahaYhanipi maynífa pampa*
h a h ,2 1 i h i ira p i : h up ¿ na eh a y m a-»
afea (t¿qíreífahiia yatitana) an
ha iláquipáyrihBáí ancha ecuya-
aynhu3,acahamachuymanifinf-
a, baquenaca chuiocaaísina •■, bu
,a eliinoc'ata hamahaa Iraquí-finí
izotaafsinfca hamaraqoihna vhi-
tuañaro faísínfsa hamaraqaihua,
imana motuyafsínfa hispa mistúf
inahatnachanihua í a f *«i a Ap^o l -
olefnaea arofRacapiCquiríquí.
8 AuquiífanaTauípa hani ha*
ü)nrpaapírc3Ísina}hacapanafcáíca
firttpí checahtía f}ríqüi( Camiía S.
Matheo Euan^elilla hifqni haní»
fajyaci Sácíagompi, San loanañi»-
pica
comer en e! <Je(i«rto,quando paf-
faua mucha hambre,dUieuclole cj
hiera Rey,no quilo deífeando que
fe lo dixeíTen lo« principales é%\ -
lernfaten, los nobles, y los eaua«'
llero* : y agora fin f?!ca le dirán
que acete es Reynado,y of recién*
dofelo Juego miélico niaeftro le
acetara,? en lugar de desirnos Vq
fere Rey de lerufalen, y íerc cení
do por Mefsíasy porhtjo de Dio»
Dixonos defpues de muerto reír*
citare. Porque agora nueíbo oía*
eftro como no es Rey, escamo fi .■
eftauíera muerto. Pero viniédoa
ferRey íeracomo ñ reíoci,tsfe;y é
dezírferepreío,eícsrnecído, aco-
tado y muerto : quiereTignifiea^
! nos diziedo; deípues qfuereRey
caftígare a todos !os que merecí©
ren calliga, fin perdonara nadie:
(y fabemos fu-códi.ríon todos no
fotros)quees rnaypiadofoy rni-
feticordioío y -somo fea deféac.ó-
dieión mindango, prende? a ios
hombres fe entrí&ecera tanto co
mofi ■éS-faeraeiprefo,y áelapn?*
pria manera mamiandole.s agotar
y del a «ijfíiía fuerte condenando
íes a muerte, y de tus siquiera nía
ñera que los ;uarvds atormentar
fe eniri<lecera tanto Corub ü el r'a
era atorsnentadr>sno entendiendo
íaspalab.ras de C'bnfto, si -:
8* Y-no encenaienJolaa , a!gn>
nos dixeron que era ve?ds,d :( eo
rao dize'eí Euaoge-iííU fe Matheo
■'efpeciaïmente S Tíago y S. loaíi
iujiAid :. . , ■ K ' nue
I
258
Víí A CHRISTI.
pica, taycparo maf&ina:matay ha
aira qhaitifa mayfqntpäna nayra
«ataña, farama maefttoharo,Ta'
tay acá pañí huahnaha, apofsina,
apuraqni lurarapita], huma tbaa«
ro v't ttaarapíta ., mayni hacca to
quero,mayní hacca toquero fani
ma, Ierufalenaro puriisína ilaqui
huaReya mantani,bnpahua man*
tahahoafaphifqueto ,paña echa*
maca aronafa fatauína, Taycpaf-
ca,buahuanacap3 ancha amahuaf-
fína ,huahoanacp ana ,1a hat.j hua^sa
eípacamapíni. Auqní/laro msyira
pitauinadefuChrífto Aaquiííaíca
mayitavSantiagompí„ S.Ioanampi
tnancuftaíslna, hanibua humana-
C.a Kvayífíña yatpihifclati fatauí-
na'haníhua aroiíuiha humanaca
baniarpaapifcratifapachana , ha*
rjíhua tiaca apuri macahaci «, maaf-
ca rnuturihua maha,nampi chica
tcaqqueíiña mutuña amauchíta,v
cafca bina nampi mntubata , nsQ'
tumaníca alakhpachana collana
vtCAtíacborapifcamama , hani a-
pañani cancaoiíTalaycoti: maafea
íappa lurauimalayco faraquíta*
ama*
9 Veatfca maya Híerico futíni
marcare purífsina, mayni hnyccii
Lac.iX.íimofna mayifífsina thaq-
navtcasqri vllítataatauiíia.Luc.
19. Nía nayranikhepanfca, mayni
ccapacana Zachco fucinina vtpa
ropuritauina,nia hupafa taq hua
huanaepafa Diofarohakhfupana,
veanacarofea Icrufalcn manca Ca~
rauiparaqui atamatauma hífqui
ifapa-
qae acudiendo a fu ma dre dtxet
Ántesque naáie pida nada gsn<
mosnoíotrospor ia mano,Ida ni
eílro maftro y dezilde, Scñcr qo
do feas Rey hazme plazer qcllo
dos hijos miosfeanlos maspría
dos tuyos ,y q me los a (lentes jun
toa ti, el vno al lado derccho,y e
otro al izquierdo porque llegan
do a leruUlé luego tomara el Rej
nadey entrara a Reynar y el mi
mo nos lo ha dicho , ¿unqne po
Cifras v enigmasry la madre por i
rer mucho alus hijos, pidió.
Xpo fegun los hijos íe anta díchí
q pidlefle,y ptdiédofclo^po, bo
uiendofe a Santaigo,y a S. loa le
dixo: Vofotros, no faheifio qu<
os pedísquifo dezirles.Voíotro
no íabeislo qne os he dicho, qu<
yo no voy a fer Rey , tino voy a
padecer, fi ^oercispadecer junta
mente con migo , vamos que coi
mígopadecereís, y padeciendo d)
ros he vn honrado atiento ene
cielo, no por elparentefco que ay
entre noí'otros, fino por vuellioi
merecimientos.
? Defpnes llegando a vn pueblo
llamado Híerico dio vida y alum
broa vn ciego que ettaua femado
enel camino, pídiedo limofna Lu
jHdelpucs de alumbrado el ciege
fue a pofar a caí* de vn hombre r!
co por nombre Zacheo. Lúe. 19,
fcl qual auiendole conuertío'o a
Dios con toda iu caía, les dixo
Chrilto
CAIUTVLO K&l,
faparSataqoífca acá parábola aró
pi chuymapa ccanachatauína^aca
hama lafsina.
10 Mayníccapaca hifqiiiqairi
haquemna maya haya vraquero a
ííri haqnechírimaha, vcatfca cutí
■ikhaha fafsina, tonca y añapa ha-
aifafsína , fapa Taparo tonca Cara
cata chorataaina : acaeollquena,
:mtniñahacama, halaquípa alara
rofsina couque haquiuia faísina:a
eaccapaca apaña haquenacpafca,
apupa hani amahBafsina,hanihua
naoaca hupa Reyahahna firicl: ti
fafsina,aro apayatauína.Nia cotí
m'kbafinlca,keui(ïri haquenacapa-
la a tipafsina, nía pampacbanitatf
ea,yananacpa hauífa.nauina,lapa
fapana míraaoípa yatíha lafsina,
nayrachapi hutírífca: Tatayma*
ya fara choraoimana , tunca fara-
raquihua mirayatha fatauina*, íi-
panfca R ey ancha cufif¡tauina,vca
haquerofa,aca hama Cappa miraa
aímathá,tuca marcana apopa can
Cama Tana, vckharofca maynira-
<|hataísína: Tatay maya fara cha
rauímampi phifcahoa mífayatha
fatauina,fipanfca Rey huma phifv,
camarcana apuparaqui cancama
fafsina phífea marca churana.
Vckharuíca mayniraqui hutafsí-
na;Tatay acahaa eollque hay taq.C
taca;vca bíska huaacarobua viña
ya huasaychítha, haníhqa conafa
alat'ti miraañataqui,huma hakh-
faraf»ina,yancca chuymamayatif
fsína,cunafa ecbnfatä haqniñaquí
baahunuamaata,hanií'ataniYm~
falla
Sí»
Xfo como iua a ftriiftlen,? para
qacIo'entendieíTen bien, lesdíxc»
ella p a r a be 1 « diz i en do .
10 Vn hombre rico y nob'e fne
avnatíerra muylexos para coa
qoiftarla,y bolner : y llamando a
diez criados Oiyos , repartióles
diez efeodos, a cada qoal el foyo,
diziendolesgrangead y tratad có
eíla plata para ganar algo hafta cj
yohueloajqoerianlemal fqsvafa
líos y afsi leembiaró a dezirque
no le querían porfuRey.Defpues
de boetto y aner allanado a los va
fallos qfele auianrebeIado,raan-
do llamar a fus cnado$;para faóer
lo que cada vno auia ganado ; pa-
reció el primero y dixo Señoreó
vn efeudo que me dï{\e he ganado
otros díez:Holgofe mucho el Rey
y dixole: Por lo hié que has gana
do yo te hago feñordediez Cia-
dades:Parccio el fegundo y díxo:
Señor con vn efeudo que me de-
xafte , he ganado otros cinco: al
qualdixoel Rey Ati también te
doy cjnco Ciudades* Vino el ter-
cero y dixo: Ves aquí feñor el ef*
Codo que me dexa{le,que íieufpre
le he guardado en la bolfa y no
he querido emplearle, por temor
que he tenido de ti,por fer mal áf
condicionado que quieres hallar
algo donde no pufifte nada y quíe
R i res
,
i
■
i'€q
yïTÄ -CHRSSTI'
falla roaynbafapíní qnitahua , fa'
tanína;fatafcaRey Yanccachuy
maní baqne.vca are mata qnipibif
qut niokhfattaamaroa: Naa hani
qhuítína camfañatpi ^hnmafcana
na bauccba canea ñaha ,kapifiri
chnymaha yatífineaiCcbofatbá cu
nafa haquína amanibanea,hani'fa
cafsina llamaynha íihanca,camiU
pí cóllqueha banï'mirarnpi chora*
rapit ta-kata miraqpanfa,;na.& an*
chahuacufifiriclha íafsínacolíqoe
'áparaaktiatáuina-.tanca mírtyríTo
churakhataut'ria.-
iï Vcatfcahupa manca keiúfiri
hanihaa-Keyahabna firicVtti firi
ä'ücanaeapa ansquíyniísína nay- •
' Tacatahathá hihoayaroa fatattina ■
Äca arompipiP'arabola«}pípiaii'
quilla Icfti ClíViftoyatichaña atna
uiftanä;camiiTakbä 'hupa' hihuaísi
na alakhpacbafo nfríftáchina f Iu-
tlíonacarca,Tnarcapa,haquepa cä' '
cafsina , hani Reyparo canina a.*
máochintíraca ha roa lnratífca,na '
ciitinihahiu,vcapacbahoa imita.
ya marna,m*okhfaetaafnacna, rralii
nana yatichaniha cato'uíroa Íup3>
vraquernathá hiccamucusima (a
pa, Cipa ebuyinanmacaruíca naa
ferútrinacarcifca ,na> fnp¿ ¿linaia
iranaquerinacarofea fa'p.pá pay
■ llana payl!aha;qacl!anäcalcahay-
'r-inacafca mntnyaba hífeana vea
nía choyuvapana amkhaíiuipa é\\
cipulonacparo,haccapa vcanqr.tr
nacampíro ccanachatatfca .taque
nanayrapa lerufalen manca fara-
caa-ína^thaquinfea pañí huyecuro
uay ra
res coger donde tío fembf afre. I
xoíe entonces el Rey Ruyn ho
bre: por tn&palabras quiero co
denarte.Sifabías qaeyu era ho
bre intraetable.branoycruel qi
'quiero Tacar de allí donde ñopo
nad-», y eoger donde no fembre.<
mono dille a logromi dinero f
va panar alg.o< que yo me contei
tara con e\Io<y dízlédo ello roa
do que U quítales el dinero qi
le a'ti'ia dado , y darlo al que au
' ganado diez elcudos,
10 Deípues mando que le truj
fén fus enemigos que no auíá qjj
rido reconocerle por fu Rey ,y U
rñatafenallfcUlahcede Tus ojos
Qiiifo dar a entender N.S con e
ta parábola que fuá al cielo pe
medio de fu muerte, y los luche
que eran fu pueblo y las vabllo
no le auia reconocido por fu Re
pero queboioeriadelpues , v lo
CJlligaria porque no aman quei
do receñir fu doctrina , y leauia.
echado de fu tierra:y daría el pr«
mió a los buenos que aman trauj
jado en fu feruició , y cáftigatia
los que auíá iido perécoibsen fe
inrie.Haui^udo declarado iu int
to a fus Uifcipolos, v a todos! o
demás que eftattan prclentes , iu
delance de todos fubiendo a leri
falen,y enel camino alambró do
i Cielos
Mate
GAHTVL0 mi*
yrachnratamna,naahaquena'
•iopa ttaquefiri rnuturi, Crufa-
.hiuirijnayrapampivlljitaniiaf
la.
ii Vcatfca Bethansa rnarcaro
irína(camífa Enangelífta S, loa
iqui ha ma) ha echa Fafquarofa
ïokhta vruquipanac^: Lazarona
:aro pnripanfca, Lazarona pani
lariampi Marthampi chinquipa
uquiífana mankañapa lurapilca
mina , Lazarofa vcanquipana,
ca Lazarofca Aooífahihuaahafi
i lndionaca hihuaañaraqni ama-
uaraaina: hupahihuatathá haca
atipsnpilia aliokha haque leiu
ïbriftoroiyalifafsina,ADqoiflaf*
a hayppnmanka (caroifa Eaange
iftaS. Matheo U hama;Simon le-
trofona vcana mankatauina,pani
VÍarianacafsa,Símon leprofo full
;a Auquipipana, vcaro mäka apa
ranina. Mayuiamautta Caietano
utinila laraquihua, Simon lepro
bnavfDamana, Lazarona María*
¡tacana vfpa hakaqna, vcafopam-
aa vcaro mar.kaña apapífeanaemá
katatfca María Magdalena Au$f
fana ppekcñapa ancha mokhfa ta
khfiri vnguentona rj||cutauina,()i
kn'ta panaraqui thtlcnmiraeaoiiia
vnguentonlca phiiaraquitaoioa,
taqafivcanquïrinacafcavca mokh
ia cukhfa moqhnipiCcara^tanina.
11 Yancca chuymaní ludaialca
fcmtatacancafsina collqoechuy-
macácafsina;£ «quillas o limofna
churauinta kallaqueri, imantiri
cansafsina knmiña caiUratauina;
Auquiifi
MateiviOtMar. io;porq auiendo
de padecer y morir por ios hom-
bres en vna Crnz, deflea.ua q to-
dos tuuieíTen ojosparaq le víefse
12 Llego defpues a Bethaníá fe
ís días antes de Pafqua, como dí-
ze S. loan Enang. c. n Matth.aó.
Mar. i<f.yauíendo i.doapofa.rca
cafa de Lazaro,fus hermanas Ma
riay Martha le faizierC de cenar,
eftando allí cambien Lázaro def-
pues que Chriílo le ama refocica
do,al qualdefleanan matar ios Itt
dios que andauan procurando la
muerte a Cbrifto: porque airíenr
do refacitado con la boz de Xpo
mochos creyan en el. Ceno pues
N. S. en cafa de Simón leprofo, a
donde auian licuado la comida
Martha y Magdalena,porque,fe»
gnn Cayetano dize, era futió, y
ellaaa cerca déla tuya. Cenando
Chriílo con Lázaro y otros,y fir-
niendo ala mefa Martha; María
Magdalena vngio íospíes deXp©
convnguento precíofo}y limpió-
los con fas cabellos, y rompiera
do el vaíbde alabaftro»derramo-
le ío que fobraua fcbre la cabera,
y llenóle de olor coda la caía.
i$ Viendo eftoludaselrnalna*
do, ladrón codiesofo de! dinero q
q,taua y écubrta délo q ásun de li
moflía a Xpo,cntné^o murmurar
R 3 niien*
I
,:. i R
Auq»sííTa vngnentonaphifcnufipa
iia,Hanitifeha acá vnguentoca ala
khaquifna httakhchanscaro ecuya
ñataquí"jcafiqnihua vea pierde ca-
ytiro phífeuta fafsína (Camila S#
loan EnanheHfta fi hatra ) hani
huakhehaoaca fUpati, vea ha nía a
roíitauina,maafca collque nia ala
khatatha,nataqaí baccaro iman«
táfiha fafsindqni, Collana Auqní»
ífafca ffpana.camifa Marra Magda
lena kumírí Fharil'eo thakhtican •
ca,Maria Magdalena Dicfaro ha
kbíucanca vea vrn ,Carnifa raqui'
Mart ha chí equipa Maria Magdas
lina huparocchataílta manka phi
y'ív iífávkk fa rápita fata thakhtican
cajhamar.iqüi yaneca ludasthakb
títaeána:haní veahama amkhafim
ti luda$,hichaphífcrjf?rsnca naa hi
hnatatha phiftnñapapi yanatti,hi
cbaepacha camaraaft íafsina che-
ca £ a qquiat ama ma maquis f o una
cáuquhikha Euangelio nrofea íía*
paíichini;naachüptcharíataqüi lur
canea acá marmiua lurauipa fatí
tajhacciitaraqníquinihna. Auqúi
fia vea Bethania marcanquípanf-
ca lerufaien haccha rnarcathaa-
llokha' haque A.'a quilla vi!»hiri
hutapifeatantna, vcanquimana fi*
ri ifapafsina,vllja{paa Lázaro hi*
huatatha hacatatkherilca vlljani •
tanaíafinaraquí, Camila S. loan
Euan^elifta fihama,
ij¡ Haccanta vrnfca lefuXpo An
quilla lerufaien manca faratauina
thaquina maya eolio mote Oliue
telutíniropurifsiníca (Camila S.
Ambro
VITA CHR 1ST*\
la Magdalena aChnfto diziendos
No fuera mejor por ventura que
yo uendíera eíte vnguéto p.<ra ha
zer bien a lo«pobres<paraque la
gafta envngir ios pies ylacabec*
y corno dize el ¡fcuangeliífca S.loai
no díxo ello por amur que tumo
fe alospobres , luto para guarda
para del dinero kctetaméte Mu
murando ludas, Oj^Iío ¡e repre
htndt j, como hizo a¡ Pharileo í
murmura iva contra Maria Magdj
lena el día de luconuerÍjon,y co
mbreprehétítoa fu hermana Me i
tha aculándola a el > y díziendcn
que la nuídafe yr a guiar la com
dajdmldoie No-ay paraque mur
mures deiía manera ajelas porqui
vñgíendomc agora-'Ospitsy.ací
beca, fe enfayay aprenuepara vi
girmé deípaes de niucrco ¿y d.gc
os -de ve rda á qtí 2 en ro d o « i u« ui
do ^doquiera qke te precisare m
Euá^elio ábrciniemona deíh m.j
ger por el feruicic que me ha he
cho. Eftando Chnftoí»iieíttü Se
ñor en Bethanía, muchos viüích
de lerufalen para verle , auiendc
oydo ász\r que cltauaaül, y par,
ver de camino a Lázaro q.te ¿.uu
reí licitado de muerte a vtda , le
gun dize S.loan Luangcl ÍU.
i; El dia figuicnte Iefu Chrifti
tomo el camino hazia lerufalen,]
llegando al monte Oiiuete que e
taca el camino ( como dize íai
Auibrub*
CAPITVL
Ambroííoíl hamOpani Dífcípu-
lopa S.Pedrompi.S Ioana-mpi»ma
jra hís'ca marcara lie-phage ftui-
liro qhuitacauin ¿(camifa haccapa
Daca ti bama) Carama vcana paya
Afno ccbinocata taycani calluni,
ocarahiccdnima faifsina ( vca Af-
rtonacafca hüakhthanácana fara*
ñapataqui fatatauina ) íya faisin*
hiccanitauina pañí Difcipulolca:
híccantpa-nfca Auqoíífa Apoñolef
nacana íilpa icakhatatipana maya
chápiro latkhatauína , acá hama
caaaÜottaíita , allokha cchamaca
haqnena^chinathá nayrathájba»
cea toquetha haccatoquethá arca
ta marca manca faratauina, mar-
caní haqoenacafa, taque faríri ha
qaenacápi.fieílí fnpa marca mar-
cathá tantafirinacampi, AuqnüJa-
na hutauípa yatifsínaacahua nía
hua poriní fípana , Anquifla ha»
qhuiftaquerí maphifcatauína,^ o-
quiiTa vljafinfca- haccapa ramofa»
cocathá hikicafsína thaquiro han
ttacntauina , haccspafca ilnacapa
vraquero hanctacurauina, Auqui
(lana farañapataqui , haccapalca
chuvmapathá confía Inrana, vra*
qucru ifinacajEaenoísnaca bartra
Cu(Yinfca, vraque iraantaísjjile a a
cacea alakhpachanacana apupa
íinhu^apucíncarUpa aiakhpachá
quipanhna, vraqne ímantapha íi
haniacapacha apunacahama cení
nñani faraña amahnanti,alakhpa«
tha cchiurianíf.ína , aiakhpachá v
laíipha lañarían i apunacahama a
akhpashacchiiiti&pampí imanta»
íaina
Ambroíio) embio a S. Pedro-, ya
S. loan a vna aldea , por nombra
;.Bcthph age (como algunos fíente,
fiiziendo? Yd a efa aldea que veis
en frente-de vofotr^s,y ala entra
dahaJIareis vna Afna atada ,y fu
Pollino también atado, y tracanae
los,y fi el dueño ospregútarepoc
que los defataisí dezilde que ?a»
eltro Señor ios ha meneíler^ aun-
que el Afno es caualgadura de
hombres pobres y baxps , ob%»
deciendo truxeronel Aína, vía
Pollíno,y trayendolos los Apqf-
toles les puíieron encima fus veiH
duras,y N.S.fubio en vno dellos,
y caballero defta manera ,y acorrí
panado de infinidad degeníe por
detras y por delante,y deyno yo
tro lado.caminaaa haiia lernia'é
Los del pueblo, y losforafteros q
de todos los pueblos fe au'tan jan
tado ala folemnidad déla Pafqua,
fauiendo la venida de Cfoníto,di-
ziendo Eftes,ya.a llegado, falieró
a recitsir a Cnriífc;» con palmas en
las manos, y para hórarle mucha
gente defgajaua ramos de-Ios. ar*
boles, y tendíanlos en el fue^Oí o«
tros hizian otras cofas , legtm fa
coraron les di6Uua:cubriendo el
fuelo coa ramos y entapizándole
con fus veladuras, quería que di-
xelVemo-seílc ííédoRey dalos Cíe
los, y iïendo fu Reyno enel Cielo,
quiere q cubran el fuelo, No ^ere
Caminar con quitafol como los
Príncipes déla tierra, teniidopor
quitafol al cíelo, quiere qpareíca
R 4 el cielo
I
4^4
ViïA CHFUTÏt
-
: 'fsina vraqucqui vllafsiyña fupa fa
ñaifataqni*
14 Vea marcanibnahuanacafca
feaníhupanacapuraCa hiña mata*
na bamppatiri CafiphíCcaCsinaqni,
taq Auqoíffa haqhuiftaqueri mïf-
tnpifcatanina , Diofnairpataqui
AnquHfa vlljaímCca , tanca tunca
hamppatita cácapha Díofna qhui
taníta yGcpa,hiuífanacaCca alakh
pacharo qhuifpivftapha faña ko*
«hopíhaqhuifta pifcataainajDiof
na acá hama lurarna fata, chacha*
nacafca huahuanacaroraqui arca
fchsatan«n3,haya huaCaraquí acá
feochofea cutiquipa cutíquípana,
Anqniífnfcaccanataquenavlljata
rn,irearo matafsína, marea cahuaa
thá iaattaCsina hachataQÍiia.;A le
rufalen marcay hícha cunakha ha
«ana mokhCa hífqní hacanamsta
«|tii acanc#chi, vea ha-murpaafma:
maafgacuna talacorokba purichi
tiata,vcahaníhna yatítatí: huma-
taquipiüa ancha yacca pachahna
hutani; cuna pachakha ancanaca*
ma caque cuputtachibatpana, taq
tocjtharaqai ccorpayachí hatpa*
najhani famanaCa famulu hachí-
hatpana vcapaehahua taque vra-
quero tinquiyahatpana,ca!aCa ha
nihua maya calakharo itukkat&ta
sa hncaniti: hnahuanacamafca ta*
«jhua cochillona hihoaní , marca*
na ayuinaqrínacampí : humapilla
haníhua DioCna hifquichauipa,
huma vlliri hutanipa , Reyama,
qhuefpiyrirna yupaychaúa,vlltta
ñaaniautatidlallirpi vftalsina,ka
pifi*
el cíelo fin encubrirlo como haz
los SS. del mundo con fn quitafol
14 Entonces los niños de íerufi
lenfin concertarfe vnos có otro«
todos de cóformid¿d falieró a M
ceuir a Xpo. folamentc mouídoi
de Dios, y viédole Caliéronle al ei
cuentro,catando:EnCalcado fea;j
alabado el hijo dé Dios ,embiadc
a! mundo, ya noíbíros nos Cain<
en el cíelo ínfpírados de Dios pa
raque afsi lo bizieífen,y los adul
tos (iguier.do también a los niúo
y ayudándoles a cantar, repetiar
muchas vezes el miímocáto, yp¡
íabr.^stpero N.S. entrando con pi
blieidad v a vifta de todos en ïen
Calé parantlcCe a fu entrada, llon
diziendo. A Ciudad de Ierulálen
fi conocieras tu agora lo que t<
conuienepara tu paz y bien,per<
no Cabes lo q te a de faceder:poi
ene verna vn tiepo muy malo pa
rati,quando los enemigos re«er
earan,y por todas partesíatígari
y no te dexaran refpírar: der ribaí
te han toda por e! Cuelo, y no de
xaraencí piedra Cobre piedra, 5
paífaráa cuchillo todos cus hijo
y todos ios moradores que vinet
en ti , porque no quififte conoce
la merced que te ha hecho Dio
envtfitartc, embiandotc atu Rej
ya tu Saluadoriíitcspor embidij
y odio que le as cobrado , come
loca
CAFITV
¡fsina,vtVifsin2jChaymauifa,vïi
Uoqhuetirihama ,hihuayata*
fafsina amkhaftachokhta vcu-
ipatfcahihnayahata,mayaCru
ro cchacucatafsina huayttiha-
fafa , baccapa hachaúa arona*
mpi jrofifa lcrufalenaro man*
cau'ma.
i j Temploro puripanfca,hna
lanacafca kochofsina maápi cun
ptipana,yanccachuymani Pha
reonaca,Efsríbanaca. Apunaca,
layconaca ppekeñan a fauna nna
atahama quichufipifeatauina ,
mahitiraatabama, Aoqoiíía fu*
aychipana hachírija vUinacapif
itaaina,choymanacpa ancha vl«
panfca Aoquiflaro macat«isina
aníti huahuanaea ifapta< fataui-
ajfafsinfca vcarataticamifa aca*
ácana Díofna yccpa fata amar
ta'fhifpha hiftaí Diofaa yocpata
ihama ,vcati maampi firpa firi
ama amuquitaíhocharnahua,ha-
ipi hopaaasana hochapati fafsin
amachatauína.Auquiííai'ca fata,
]ati cchamacama fama hiftha mi
hca fatua cunachurarnama hiftha
ha'I chuymapacamapi fi , haniti
)iofna qucílcapana Dios huahua
lacahuä checa arotnpi hamppati»
ii fi1' iataaína,fafsiníc;a hanipí acá
inahuauacacanaa Díofna yocpa
íafsina karififti, ancha checa-
huaarofipífqui,auquiha*
pivcafca arofayifa-
fsína hama-
e ti ata ni*
na.
CAP.
loca y fren etica tienes determina
do de quitarle la vida., y dentro
de feys días fe 5a quitaras, colg.au
dolé de yira Crnz , y entro eia e!,lá
dizicndo otraspalabras muy $£
ti mofas.
í? Llegando al Templo Mat.zi,
Ioan.u.y cantando los niño? con
voz mas alta y fo ñor oía Jos ¡nal*
nados, Efcribas.,y Pharifeos,y los
Principes délos Sacerdotes fe en
triítccian, como fi con aigün palo
fueran defcalabrados , ó como fi
les quitaran al^o por las alabacas
qdaqana Xpo,y todos fe. moftra
tsällorofos y carcomidos déla era
bidia llqgádofe a Xpo le díxeron.
No oyes a'eftos niños? como fi 'di ,
xerátpor vetara eres fordo?comi>
llamándote eflos hijo de Dios,ca
lias y no los rsprehendes^y dizes
mas qlodígKerestnpor ventura
hijo de Dipsípor eflp,y.com'o £é«|
dize profigá en Hamarmelo,y dar
me eíla hora, callas y no les dizes
nadaí tuya es la ccr'pa.có deílos:
dizíetidole efto refpondjp Xpo. ¿j
Por vetara he les dicho yo qlp di
gan, o he les hecho alguna foerca
paradlo , oprometidol.es' áígo£
de fu voluntad lo dize. Por ven tu'
ra no dize Dios en fu 'S.fcrípt.Lós;
niñoslereuerécíaray alaba rä,c5*
verdad y (Infició algünaíQer Sedó-
les dezír:Llamadome hijo de dios
eftos niños no miéteñ, sutes diz'v
mucha verdad,* mí P. los hazc ha
blar. 'R í CÄIK
k
i y
VITA CHRISTI.
CAP. XXIT. IESV CHR1S
to Auquiífa fatiuila haqneñaca
vUghiri hutCínea.ArqiJülíafca ce
piocha ccatuíiriraca änamucucä
ca:maya cocalca^hani 'iicuia achu
uipathá viñaracama ftímuncrahi'
bo? na hilcanca, J harílecnitaica
■Anqaiflfa cunamana yaanacampí
feanattacanca pantanvcha fafsina;
mavni huakheha híkhl»ana>
íitnafná churaüiplca a a
cha iumaacaoca v*
catháhuá ac*
aroíi.
(0
4
A NC C A chavmani Pharf-
feonaca AuquílTataqui kapííi
fstn%,chuymanacpafa ccultuparía,
Aa^aííuro ampara aacataña ha-
;khfífapífeana,taqnc marcani ha*
«jasaba ^uquilhro huaqwípana
& ti .] a i ííaq u i t a q u e h a qu en a c a la
hiíq ithaa apatía. Vea (b^a Auqui
fla uhuaaña maya vrúro hithaa-
pifcataíttna imampi lappani faf-
íioa : Vcapachafca Auquiífa la
templonqoípana , nia háccapa
hti/. .u^lltacivpana , hankiirina-
cala 'iacaypjna , tieíta Tupa ha*
yatháhúnri fut'iii¡Unaca,$ -Pr>e-
lspira , acacca ácana Diícípulopá
Chele i a fafsina, hilay , tacamanipi -
hua arofíña amautha , camifachá
arortha huma yatíchíta.hoparuf'
ca hí. apa haqaehua biiniampi
aroliíí amaui úrapíta fatautna,
San i'íiiüpÜea S. Audrefampi ara
niara**
CAP. XXII, TRATA D
como vinieron averie vnos Gí
Jes, loan 1 2. y de como echo d
templo a lo* tratantes, Match.
Mar. 11. y de como echo la mal
cion a lahigoera,Ibídem: y dee
rno losPharifeos en varias man
ras tentaron a Chriito para cogí
le en alguna mala do&fína,
Ibidem.y de como alabo
ialimofna que ofre-
ció vna pobre
biuda Mar
12.Luc.21.
co
A V N QV E los per oerfes E
^cribas y f harifeos eítauai
muy enoja dos,y tenían mo.ho o
dio a Xpo N» S. y fus coraconc
eílauan bramado contra el, pen
no fe auenieron a poner las ma
nos en emporqué todo el pucbU
era de fu vando, y todos deziai
que era juäïo y Santo, y alsi poi
aquel dia le dexaron, y agua* da
ron mejor ocafsion para matarh
como ya tenían determinado, tíj
tando Xpo en el templo y auiede
fañado enel a algunos ciegos y ce
xos.vnos Gentiles, loan .i. qui
de lexos tierras auían veindo ah
fieíta^ixeron a S. Phelipe imagt
nando que era Difcipulo de Xpo
Hermano queremos hablar có ti
Macftro, dínos como )e hablare-
ríos , y díle de míeftra parte qu4
algunos quieren hablarle: y traca
do San Phelipe y San Andrés, di<
¡tiendo
CAPÏTVLO XXII.
arapitana fafifsina Äoqmilar.o zkndo, hablemos por ellos .1 i:u«
acatapifcafsina, futiuifanacana ft,ro Ma.eftro>,Uegandofe le refirió
uipaeama atama-ta.uina:collana ron lo que los Gentiles aoiar pe
fuChrifto Anquiiïafca atamata JifJOj.y di.zienáofe3o,Niíeftro Se-
ahua nana muf uñaha,ccanach.a ñor iefu Xpo dixo primero Líe*
cancañahapuri fatauina nay*. ga.d0.h4 ya el tiempo de mï paf-
ra,vcatlca camifa tonco aliña* lion, y labora eo.que yo fe 4 dtcïa'!
qui achuñataqu» fatauipacha w; rado y conocido; v deípuss Jixo
quemanqhuero maya tomo fa Aísi como el grann de trigo para
>a hatba irantírí, vea toneoíca qne crezca y uefruto, al tten po
afafsina mayacbokhñaaUiuma del-fembrar le meten debaxo de
liyirí, vea alitfca allckha tonco la tierra.y aquel grano pudríen*
liriri: hamaraquihua naa htbua- áo(e escaufa que nazca vna caña
a, hiuihanfca lappa - hacha hama o mata verde y linda, y deaqne*
raquero imitanímaa hiuihanfca lia mata nacen muchos grancs'.de
hríftíanohaquenaca,cunaniana la miíma fuerte yo moriré, y mu.
athá chillquinij alini, roirani, a- riendo como buena lemilla me ef
buraquínteunamana baque futi conderan y mecerán en latserraj,
ifafa futinifa Díofaro hakhfuni y muriendo yo nacerán, moJtipü
traquítauína, Nía fatatfca eolia caran y darán fru6to infinidad de
1 Auqnípa happatitauina.Mayiï hombres co-nuir tiendole. a Oíos,,
infea,hiebatpachi ccanachita fa y aniendo dicho eí*o hizo orado
ínar acá arompi mayííma, Au< a fu Padre Eterno,pidiédo que le
aihay ancha hichaphucathá hi* clarírlcaííe defd- aquella hora,dí*
ruñaba cama ccanachita , futi- ziendo, Clarifícame Padre acide
lafca ccanacharaquima fafsina. etla hora hafta la muerte,y ciari*
ipana alakhpachatfca,hicha ca* fíca también tu nombre, y dizien»
jaccanachafmahuajhiebafea búa do ello víno vña boz del Cielo3y
caraqui ccanachamama fíri ifa* oyeron dezsr los qaeprefentcs ef
atauína: raque vcanquirinacaf- tauan. Claririsado te he, y de oné
a ifapapifcAraquína/ifapafsínfca 110 teclarífícare: la qual oydaca»
apa fapa rnayaro catupifeana. da qual ia interpreto de difieren*
te manera.
2 Haccapaca hallufsína,coot- z Algunos dixeró, Tronado ha
niricahamahua, cooti fatauina: como lueletrcnar quando líue-
accapafca Angelakha arefchi fa* ue: otros dÍKeron,Deue de auer-
auína^baccapafca mayaraquiam le hablado algún Ángel: otros di
hafina: cutiana Auquiífafcahani xeron otraseoías. Dixo Chrifto
aa /cacea naa layco fui fatauina entonces, No ha venido el! a boz
hatn» poí
I
M
VITA CHRISTI,
bamkaqaibna naahihnayata can
caha,mhuaañataqmfcamayaCru
farohaaaíaaro faatriytain lafsi-
na'raqui vcanacaro enkhataaina,
na eamfakha Cr afana faattaata
cancachilia ,. vcapachah&a taque
yaanaca'naa manca hïatlaha lana.
Hibuabahua fipanfca>vcauaca,ca ■
snifapi aea hihuabahna fii Diolna
yocpacahanipi acapasharo hinin
feotaniti,maafca viñayataqttrha •
cuirtpi b.'acanuaca hamaraquihna
«netícaífanfaarófi , Uaafa acacca
"haníkha Diofnayocpachit^hinl^
fanaca'fca yocp'aro camrana:cami
fepi acaífapífcataaina:firirofcá ie
fóXpQ Auqaiiïa faraquit anina rri
tina^iaïätaña-pafo kacacaquihaa
ccanaquipana, hanira arcmapn"
pana ¿rama, aroma cchamacana
faririnasapilla anchaba* pantin,
catrquímancakha fárachi vcaia ha
nihaa haniurpiyríti, ccarinquípa*
na quiqaiccanaro checahaa lama
ccanana yocpa cancañamataqai
fanafahaafsuiahayarohitic-kha-
na,fipanfca allokha chuymamna
ca,hifquíqairínaca Aaquiíla che-
cahua arofi fataaína chaymapana
qai,haniccanafcaarofinaamahua
taninti,lJharifeonacahackhaíara
fsma,templothá hicarpiytalpana
fafsíní,mucufipifcataouiaPfcan-
feonacahakhfara{sínaraqui:mar-
caninacaí'cain»haccahaqoeft,ao
dffavtparohauífaña^vtpanaman
Uaañ* hakhfarapifcatanína.
• Vea (up* Ati^flaíca acá yaa
yaci'fsina,hani maynifa hauiuriji-
1 pana
por mí fino por vofotros, dentn
de pocos días me darán la muer
te,y para dármela me leuantarai
en alto en vnaCruz:yquandoyi
etluuiere leuantado en eíla,trafi
re todas las cofas a mi. Y dizien
do que moriría, dixeronlosqu
alliellaaan: Comodizeeíle qu
morirán el hijo de Dios viníend
al mnndo no vendrá para morii
porque afsi lo dize la fagrada el
criptura: quíca elle no es hijo d
Dios , y noíotrospor tal le h<
mos rerúdo,como es efto1? Reípí
dioles otra vez N S. y dixole
Pocas horas os qnedan de dia,c
minad mientras ay luz antes qt
venga la noche , porque los qi
caminan a efenras no faben a di
de van: mientras aylnz creed c
la loz para qfeais hijos déla lu;
y distendo ello fe defnio de all
Con todoeíío ranchos délos pri
cipalescrc-yeron enel en fuscos
clones, y no queriá confeílarle o*
cubierta y claramente por temí
délos Pharifeos, porque no los
cha (Ten déla Synagcga: y afsi n
declarada fu fe y creécia en Xf
y no ofauan llamarle a fus caf¡
nara darle de comer atraque ci
ya tarde,
3 Por efTo entendiendo eftol
S. lefa Chrifto,Mauh. n.Mar.
mm
C A P ï T V L
ma Difcipulonacpápí Beihania
larcaro eotipUckha na aroman
fea lerufalen marc3roraq,cati-
khana, taque chieparaqui; tha-
alnfca autijatauina , mankathá
icijarafca fít'aeafsína mava hia
ifaachuu coca hayana vlljata-
na, cchokhñapacba, vlljafsinf--
i matauina hicufaní chckba laí-
u hícuíauiíipanfca vea cocaro
chatccuuro bani huma coca cu-
li'aachamti fatanina, San Mar-
jfafca fijhanimana vcapasha hí-
ifa mittantí, vea fupamnahicu-
i vea coca hani achuna , vcapa-
Ja Atiqniflfa hani achnhatati fi-
ínfea ilaquí vea coca haañata-
iua tnnothá,D Ï O S A S C A hi-
ííanacaroaea coca hamaraquípí
aanayaha manqhuepacharo ca?
iha , alakha alakha chuymaq.ui
llinacatj,, aronaqui fappaja íara
aqtseri haqaenaca: m-a.nq.hue
inymapanfea h'tfqui lurauinae-
a cchafipana.híixo.
^ Marcare pnrifVíafca templo
3 matauina >vcanaccatocamana
aea, coUqaemiraacawananaca
rpínaca, obeja callanaca, cana
iaqui(a,ala-qtiipa alarnrunri cea
aíiri vUjatauina: -vlliafsínica na*
ra vc-chacancahamaraqní , ta-
ñe anufutauína, melanacala ta-
ñe tinqaiyatantna,coHquefa ta
aevliirpaatanína rcapamparo,
>esapip3Cha,Nana vtahaca,Dios
antppaeiñacaqni fata vtachata-
i, bomanacafca luntatanacana
icpa hamataqui ayuafuay uinta
pílela
y no atuendo nadie qae.rnoítrafe
gana decombidarle» boluio a Be*
tbaniacon fus dífeipnlos, y el día
neníente de mañana todos juntos
bolaíerona lerufalen, y en el ca-
mino teniendo hambre vio de le-
>:os vna higuera con foías las ójas
y .llególe' a ella para ver fí tenia
higos, Ibidem, y no teniéndoles,
le echo La maldición, dí«í-édp,IJc
aquí adelante para fiempre no na
cera de ti fruto alguno, Y diae 5.
Marcos Cap. n.queno eratíem*»
po dehigos,por elfo no los tenía
y aujendoíe echado la maldición,
luego fe feco la higuera defde la
rayz. Conéltoqaífo N.'S. damos
a entender,dizíendo,Hare íecar,
y echare al infierno' a ios que vi-
aen bíe en lo exterior y en fus pa
labras fe da por buenos: pero no
quieren hazer y les faltan las báe
ñas obras»
4 Llegando a íerafaleo entro
en el t€plo,en el qual vio gente q
trataua y contrarana, cambiando
vendiendo palomas, cotátíosxy
otras colas; y viéndolos hizo lo
mil roo que aaia hecho. antes, echa
dolos a codos, trailorná-do todas
las.rne(as,derrarnád.o toda lapTa
ta y dinero junta mente ce las me
las en el fueio;y «iixoles,.Lacaía
de DIOS ella dedicada y he-
cha para adorar y bazer oración
a D i O S, y 'vofotr os entráis y
Lalis, y mercadeáis en ella ,.
1 como
zyo
VITA CHRJSTI,
•
pifäï 3cata5phiféU fatauma,ca-
mifj S§ Marcos Euangelifta íi ha
ma,Sá MatheompíjSan Lucafaro
plfca lerufaienaroháppatíta tua-
iucanca, vea vruhua aiacamaua/*
nacaca anuíuna templothá fap;f-
qui nayra vruvu: Saii'A'dgaftifVaf-
ea lefa Chríftona iura ainada ta
que m&yaro m atk4|» iridiáis i na -
qaihuJjSar» Marcofca cchina vra
bna anarpaanafafsinaqaellqui fa
raqjii.Carñelio lanfenió futinif*
«a lefa Chriíto Aaqaíflana Iaraai
naspathá aroiifsina, San Marcos
ar<j, cchina vruhua anarpaana (i,
acá la fauipahua nafca checaro
catutha , mayní amauttafca,S:m
Matheópi SaLucaíampifca quell
cafsínaqui nayrarochataniua Au
qu'tlfana alacamana anarpaaoipa
earoifa ccana San Marcos arofi ha
ma:haccapa amaattanacafca nay
ra vrufa, cchina vrufa anarpaapí-
ninabaa fapifcaraqaí,hichafca v-
cafa vcafa checapha, AucjniíTana
faranípaqui arofitana.
f Nia anarpaatatha lefa Cbrif
to AuquifTa.,hani templocata hua
culla apattaíitaquiía faraniti, ma
afea acá templo ancha bakhfara*
ni , hamppatíraquinifafsinamna
camíchína , camifa S. Marcos Ená
geliíta fi hama , Pharifeonacafca,
Efcríbanacafca nayracatpatha ka
pififa anarpiypana , nayracacpa-
thá arofipäa,camtfatha acá hihoa
ataña fapïCcatauina, lafsinfea ha-
níraq, lucacatapífcanti,hakhfara-
raquma,Auqniíla taque marcapa
chana
<]:oiis>envna cneuade ladrone
¿orna dize* el EuangcIiíH S. Ma
eos: pero S. Matheo y S. Lacas
zenqneN S. echo del teplo a li
trabantes el día qae eniro en í
ruíalen son folenidad el prtm
dia: y San Anguftin dize que S«
Marcos recapitulando todo lo
hizo N. S dize que los echo el
gudo dia;peroCornelio Ianfeni
hablando de los hechos de Xj
íigue a S.Marcos, y dize que 1<
echo el legundo dia,y yo meat
go alo qae elle autor dizery oti
Doftor dizeqae S. Matheo y!
Lucas en contar efta hirtoria tr<
carón la orden, poniendoprtm
ro el echar del templo a Jostra
tes, auiendo de ponerle deípne
como claramente lo dize S. Mj
eos Otros Doctores dize que U
echo el primero y fegundo dia,l
vno y lo otro puede fer : bolm
mos al hilo déla hiftoru.
$ Defpues de auer echado &
templo a los tratantes, mando <
ziendo : Ninguno andará por*
templo licuando cátaro,(ino qi
lereuerenciaran y refpe&ará c<
mo lo dize S. Marcos Euangeli
ta,cap.ií. LosEfcríbas y Phar
feos por auer echado Chrifto co
enojo en fuprefencía alostrata
tes , y auer hablado en prefencí
deilos, hablaron y trataroncon
darían la muerte a Xpo; pero n
pulieron las manos en el , por fi
quería
CAPITVL
na amtgopipan^taquena ama
tapipana,taquenahuayl!ütpi
¡3,taque AuquilTaroqui huaq,-
,a,arofifsinfca Anquiífaquí híf
hua fipanajní.1 huí balantíríji
ifca Collana Auquifla Betha-
marcaroraqui Dífcipulonac*
npi cutikbana, aicrnantifca le
alen marcaroraqui hutapiic-
>na terr.ploro checa, haní cao-
rofa pallcafa,thaqui farafsinf
nayra vru AoquífTana haní a-
'ahati iaui cocahuañata vllja-
"khatauina. San Pedrcfca vil-
sina ilaqoi Auquiííaro yatkhí
ay Maeflroy , mafuru íauíma
:a huañatckhehua fataoína, fi-
lie a collana IefuXpctatfa na
checahua lir inaca^ht.pabna ya
uta ni firínaca, hanihua aropa-
ui cocanaca huañayanítí, ma*
¡arnaacollofa mayarepi apa*
aní fataoina.
Temploro mantafsínfea ta-
1 vcanqairinacaro eukhatauí-
;ollana yaanaca, collana aro-
ipi, hapanacana yancea chuy-
pa, Auquifla pifiro haccuuipa,
uayahafauipa ecanachatauí-
hamurpaanífafsinfea acá pa-
ola arompi hupanacaro Tana,
yni ccapaca apa víñapa, vino
i yapupa yapuchacamanana-
o cataafpana maiípana,aca ha
vina botija huayuaskhañapa*
ai, acá hueca maracaná hacca
itaní fafiína,vtatfca maa ma-
naqhuípatathá yananaepa ya
bacamana nacaro qbuitafpa,
Carama
O XXII, 271
querido y fauorecida de todo el
pueblo,y fer todos de fu vandoay
hablar todos bien del. Hilado ya
paraponerfeelíol N S. IefuXpo
con fus Difbipulos fe boluío a Be
thanía,y de mañana boíuíeron ca
mino derecho al pneulo lin torcer
y boluiendo vieron (cea ía bigue
ra a la qual el día antes anía echa
do la maldición; Y San Pedro víé
dola luego dixo a Xpo: Maeltro;
la higuera que ayer maldíxífte ef
ta ya feca: Dixo Chrilto entoces;
Los que creen y tienen paella to
da fu confianza en mí^no folamca
te hai5 que por fu mandado fe fe
qaen los arboles, fino que paíTa*
rau vn cerro de vna parte a otra.
6 Entrando- enel tepl o ,Ma r . 1 1 .
predico a los que en el elíauávdef
cubriedoles el mal pecho que te*
nian,el poco cafo que del bazían;
y el propofitb qoe tenían de ma-
tarle: y paraque cláramete lo en-
tendieflen dixoles vna Pf.raboIa
defta manera. Matth.si. Mar.ia,
Loe. 20. Si vn Padre de familia
arrendarte por algunos años vna
viña a los labradores dÍ2Íendoles
Cadaaño meaueis'dédar tanto,
y paliado el año embiaiíe fus cria
«los
, *
I
feraata vcanaeana, vïnofa haccts*
rapíafíftiiaafarsina,yapacamana*
ñaeaíca apena, qhuifafiuipa hi*
buaaracafpana,ya»anacpa nibna-
y.atacfca, vea yaataqniraqúí qui-
quí arsahnatayoepa qhuitafira-
qóifpa, qhuitatafca vcanaca hi-
f?uaataqui(paua,vca Apuftí yapti
«haeamananafarocamachíriqdi'
•íí hanitive 'chaoipathá huntto
macurriquíí mích«a humanaca-
ía at .imita camachif iqu'píí íata-
Kina: .facatfca vea naca baní pam-
pinihua caftigairiqai vea yapitca-'
mana naca '.yapnaparalshafsinf.a,^
tnaynírofraa huma taíama, írana
cauimat.há cayc^fa cutama, yapa
hatfca hueca churít'ahata fafsïïia
yapuna achispa tnittapana vljja-
ñataqai chunriqm fatanína: lïpäf
ca Chrifto Aaqaíila, vea fupa naa
chccaqai Camama: Diofapihama
«ácana" marcapa cokhnfiña apara
hatpana yaneca tokbrifiuimatha
hani. haeañapa .yatíchammatha,
hamfaopa hacafsína yaneca ya »
tíghaüim«thá:.na5nrha,naah»hun
ana amahaauimatha: napnla y oc
pacancafsinpi humana qactachi
oocacBri-hacalma DIOSN A
«arcapa tokhíAfmimayatirii ha-
uí fapp'a to.khrífimaní'ca,h.umana
cacha ^parafsinhua fatíuífaoaea-
ro chnrani,D 1 O S M A.munana
pacama cokhrifiñapataqui Fa.t.aü*
na.:iïpan<«a'Iadion*canaipUnil
Woa,Efcnbanaca>a rharifeona-
cal hiolVanaca fapachanhua acá
hift» Ulaina , kapifiUina. Acá
RRI8T1.
«Jos a cobrar el fruto déla pifia
los labradores los matalíen: y
embiara a fuproprío hijocamb
le niataflenpor no querer paga
lo concertado: quehizíera el P
dre de familias a los tales /abr
dores? Por «entura no los cali
gara1* yfinodezíd vofotros qi
íes híziera1? dixeron ellos, No ¡
duda fino que caftígara muy bi
a les tales labraüorcs,y arrend
ra fu viña a'otrcs para que a i
tiempos les den los h utos. Di:
entonces Chrilro, Per eííodí,
os de verdad qne Dios osqu'n
ra eígouierno de fupoebto; pe
que no le gouernassbien: ni le
feñais fegun fu ley, ni 'es d.iis b
é'xcmplo.antes me queréis mat
a mi que cosmo hijo iuyo he vi
do a pediros cuenta de como g
uernaís a ía pueblo, y quitad*
lag®uernaciou a vofotros la ¿
ra a los Genti!es,que.la admin
traran fegun Dios quiere. Ent
dieron entonces los Principes
los Sacerdotes , y loa Pharifeí
oaepor ellos fe dixo la Parabc
y enojándole dixeron; Afsi q
de
6AP1TV
aifaftáGá titáJiSátí sea hama aro
\ hanifclffiíia asa feihaayatana?
qaenáeáaá amkhafiñapatfa, ha
iutípa amkhaííñataqui hiiakh»
tana'' aea hamati acá &roün\<
alfa Iadíonacati Hsarcapa ama
iat3pa3ccuyatapa,vrur;chatapa
Dios AuquiíTahiccamucurquí
oíTanaca lanthifea fnnuifanaga
íahuapataqoi caturqui < hani*
i3iQuiíipicaüqníchi!pipíacaha
¡yaneca haquero Diofnaauca*
iro vñ itaparc catufpaihihuaatä'
humanara quihua fafpaífanapi
Ihua acá , maafca hihuayana a*
labnaíínla , maicani haquenaca
ikbiíirafma, yanapafpa halakha
,(pa fafsina hf ni Auqarfl'a llanr
itaphifcatauinti.
7 Ac& íauipa hifqui hamnrpaa
ipataquifca, nsaya Parabolara*
ni asamatanina, mayní Reyaraa-
lyocpa cafaralípana marc pa-
ia corpachsña amahoana:yaBa
icapafca má&erinacaaca cafara
jiro hauifanima lafsina qhuita*
tuina: vcanacnfca hanihutaña a
lahaatauintijbani hntaña atnaui
aníca haáfitáraqiu haccapaya-
ina.capa qhuitana hauiíaniq.nia
aa eoót'f«a,Tataha ni.^h'tfa' alio •
ha ancuta phakh.ño huacanáca>
ilio haacauasa > hamacchina'ca
■aaarapitnajh'Jt'aajía biftama*
«a farapiíafaísuiataq, qhaicana
laaícs ir panítna fauinaca ? hani
i cafa fa nípa haccsintíjíapa fapa,
pftápa yapuparo matanina bac
ipafcacünayaaparuiainaragna
hacca*
LÓ XXI!. ?7?
desamanera fe aírese efte a ha-
blar contra nofotros? y no le quí
taremos la vida , ni borraremos
f 11 nombre déla memoria de los
hombres? Atreoefe eíle a dezir
que Dios defechara defí anofo*
tros los ludios que Cornos fu pue
blo querido y regalado, y € lagar
nueífro tomara por hijos a los
Gentiles? Quien no terna a eñe
por maldito y défcomolgado, y
digno de mil muertes? Pero san
que deííeaoan daríela,por temor
que no le fanoreciefe el pueblo
no pulieron las manos en el.
7 Dixoles también otra para-
bola paraqoe mejor entendieífea
lapaífada.Vn Rey ( dixo) quilo
bazervngran banquetea! caía'
miento de (a hijo Mact.ai.y era-
biando con fas criados a llamara
ios que aman (ido eorabíd.?dos a
las bodas no qaifieron venir. De
nueuo embio otros ; ■'criados fa-
vos 'paraqñe !1 amalen $ los coré»
bidades y de fu parte les dixefen
queya tenía muertas mochas esr
' ñeras y bézerros, muchas auesy
voiateria,-y que tuoiefenpor bíS
devenir: Pero los combídados
no hízieron cafo dello , fino qils
algunos fueron a fas heredades,
otros fe fueron a fus negocios, y
S otros
,'
I
fcaccapafca maarnpi yancealara
taninaReyana bauifiri qhuitaui
yananaeapahihnayafsina. Reyaf
ca hihuayauipa ifapafaina kapifi*
ñana kapifiñapa kapifitaoina allo;
kha cchamarjinaca qhuiteaf&ina,
keuiurinaca,yan&nacapa hthuay '
rinaca hihoayirí, ycanacafca mar
capacha n í na na i r cata í sin* laca-r
yatanina. Vcatfca.yanñnacparo,
raarjka cuna caoquiia, vea Cama
patiraacah«a>rnankabÄta fauín*.-
cafcahanihuaacaoa manka hua,-
qneti,hichafca Parama, tha^pAÏl
ca palSeara maísina,cav€akiia ha
qoichihaíA hnecapini taque asa
ca fas afiuir o anaqjMma íatauina,
yanaiiacpaíca aropa cacufitna ,.
thaqui thaquiro mafsina, yaneca
eac^fa hirqüinacafajtaque anaqui
ijka«ína;aca han»a anaquínipanf
ca manker inaca Reyana vtapa pu
enfuña, Vcatfca Rey mankeri vil
jaba faiYma mantafsioa, , mayní
mefakjiana hani yamparu fiefta i-
fi mp i ,ma a fea ka ño íakb a na 11 a i íi ■
mpi ifittata vI]iataqina,vHjafíÍDf
ca Rey.$ mígoy camiOp» acá vta
haro mantatahaní yamparo \ñm<
latauínacyancca ifinimalunfeaja
rofiñapaccbuíipana,amucaquina
Reyafca vcapacha yananaeparo
acá amparampí cayumpi hifqui
yapijaísinainnemorohacútama,
vcana víñayacama mntufsína aro
maní vruní hachafsína checana^
chnfifs¡na,laccachacafattarufiña
pata$. Pcrq allokhahua hauiíata
§ a,hakhllacafca piíi£hua fatauina
8 leln
VITA CHR1STI*
otf os lo hizieron peor.qne ma
ronatoscHadosdel Reyqoel<
ansan ido a llamar: Sabido efl
por el Rey, enojóle todo lo qi
fe puede encarecer», y embutid
vn grande exereito contra eft<
rebeldes mato a los matadon
de fus cridos,y pufo ruego y qi
nto todo fu pueblo: <3ixo entóc
a fus cnadcs'E! combite ettaua
narepdo , pero lo* combtdadi
no lucró dignos de hallarle en
id pues a las encrucijadas de U
C5aunos,y a todos qiiantos hall
redes combidaldos alas bodas.'
bedecíeron los criados, y fáftfl
a todas partes hallaron de todi
b aeiios y mal os, y defta manera
caía del Rey fe lleno decombic
dos. Entrando defpuesel Rey j
r'a verlosquecomianjvio a vt
alentado ala mefa vellido no c<
mo conuenia en dia de bodas y
ellaiftno lucio y hádrajofo, áh
le el Rey entonces Amigo con
has entrado acá fin traer veftid
ra de bodas1? Callo el que ella
mal vettido,y no tuuo que refp
der. Dixo entonces el Rey al
criados Atalde depies y mane
y echalde enel infierno , paraq
Tiendo alli para fiempre atorm
tado llorede dia y denoche.y
puro dolor elle cruxiendo los
entes: porque muchos fon llana
dosypocoslosefeogidos.
J r % Qul
CAPITVLO XXÑ*
8 le fu Chrifto Anquí (Tafea a«a
Parábola atamalfina , huma lu*
dioneca banírha Naa acapatliaro
hutihana alakhpacha marcata»
qui hauifatahua can£ta , vcatfca
naa nía acapacharp hutatatba}ha
ya huafaraqnihoa Apoltolefnaca
ba qhaítanifma naa quíquíbara"
qni hauiíafma: humanacafca t»a-
nihua Díofaro hskbfuña «mahua
píf&etnllallirpi qhiútanacapa ya
napa Apcftolcfnacspa bíhuaya
bata, ancha nayrafca Naahihua.
yitahata.ata hama larapimatfca
Dios allokbalaka lajea Romano
naca qhuitaníhatpana fintícama:
vcacacafca caque marcapacha la
Ciyabatpana^íJama halipani,ní
nana ircat»batp¡»na;htimanaca la*
ti fe a futiuiíanaca ha mían i: hopa
r o b a kh fu fs i fta a I a khp a c b aro m a
ñapattquí,bupana hakhllata mar
capa canea ñataquj faísína bama-
6hataiiína:afafca ancha bicha vru
fauípa camapínihua lurata veja-
rana. Porque IpdionacapílU hif
quichírípahanihífquichírihahua
jauípathá amaro chuymanican"
canipatbá DIOS Auquiiïaallo
kbatamatamaRomanonacacjbui
(afsiqa amahuata leruíale marca
3a nacayatauinajinaa húu shokh
(a pataca hachnni ïudionaea hl»
buayat*uina:lan tipa fea futiuifa-
laca Dios hauiskhatauinaj Diof
¡ia fanta Yglefiapanequihua Cbr'if
Úanonacapílla nayra nana futíui
aeatnahua eancatauinajhicba ha
u íutiuifafinfa, auQpa achachinac
paca
8 <Jf|ifo Noeítro Señor darles a
entender con ella parábola co rno
:fi dixera V oí o tres lediosfniíies
llamada» para el cielo antes qne
y o yiníeííé al tnondo,y defpu>s q
m e h i ze h dmbr e v n a y m u c b a s v e
"zes os he émbíado a llamar por
mis Aportolesjyyp mifmops Ha
m o,y n o qreí s bol uer o s a D í os ,
antes matáis a foscr Jados, y pri-
mero me matareis a mí. Por efo
os enrbiär» Dios yn grande «xer
cito de Romanos > qne deftruya
yneftro piieblo,metiendolo todo
a fangre y fnegOjy en legar de vq
forros los ludios llamara Jos Gé
tiles paraq«e eonuirtiendoíe a el
gozen délos bienes eternos del
cielo, y feán fupoéblo eícogido;
lo qnaí todo vemos el dia de ov
chmplído.-porqwe los judíos por
fu ingratitud y obftinacion fuero
caftigadoe de Díos,embiandole«
vn grande exercito de Romanos
que jes quemo fu querida Ciadad
de Ierufalen,y mataron vn millo
y fetfcíentos mil íudiósy eníu !it
gar llamo Diosa losQétíiíes; q®e
la Yglefia de Dios cali toda es de
Cbriftiáftos qoe antes auían (ido
Gentiles,© nacido* de Padres , y
S í Agüelos
i"''-."
.
>.
I
g?S
VITA CHR 1STL
paca fatíuífataüínhua: niaafca hi Agüelos Gsntiles^mique ta»p<
chaX$tí«nocancafsinfa,Dios aq eo fe faltsara ¿juren no rapiere e
.quitia caqcena cftuquifa HaDifti- a mor de D«os fobre todaslas C<
*ia,han¡ amauirinaíaca, camachi fas y no guardare fu ley que es t¡
tapa vea cama hani bciacaychíri- vendara délas bodas.
nacaca , acá paya lurafsína haai
yamparuím nacaca fesnipi alakh
jpachato manitífana. 9 Auiendo oydo elbs Parabo
9 Sipana hupanacaicahífq, íía' jas los Eísribas y Phariiéos,y e
pafcína fcapifipífearanina cama- tendido cláramete c¡ ¡por ellos í
«batana acaíU' fafsína chnyma* aaia dicho, enojarófefobreman
n&cpa ína «macharía harnaq, &m r.i dízisidís Q^jc haremos a eíteí'
khafitauina \ haya amkhflufsínfca vínoles a Ja iniagíiiatjió ele haze
auc¡.{íst lloliaña. amahnap!.fcatam :qüaiqai.?ra cofa contra eí,y dift
na : lial!añ«.caa.fca Phaníeonaca Ítif4ü(ft^r^9^0^!,'í^f^en?,?4í
tisccha ap« Herodeíana yanar.ac le có í'us palabrasjy para efto io
élpj Aa^^s'ü^hoicstaoina; fara Pharíuos ébíaro a Xpo alguno
ifiïa Reyaro. tafapagaríñati hanl difqipulos favos,€Óios ¿oiebsfc
cha'ffafs.ína bilgttamrr.a hanihua de Herodcs di2iendo;Yd y pre«
pagarinatí fani vcacca apuna ya- calde i:, zy obligación de p¿g¿r ■
iian&cpapíUa chsnGcai,buata vta tributo ai Empe/|Kor o no< $i
ío.Reyafa kapifmípjlla vea tíiaqa .xa re q no ay tai cbligaf ¿6 ios f«
jaftteianacpaícahíhuaanah.ca fa- tibios iepréderan,jr meterá en
nípula, ila-gpi chinocani,apa «t&5- cárcel: porq c! Rey f# enojara <
«a haccha bocha iurauipntbá.tafa tra.el,y la juíliíia le dará ícnte
hanihoapagariñaei íanipathá.'.pa ciade muerte por el crimé cor
garíñahua fani vcaíca haqnaca pi tido cetra ía imperial magefta
ni raqtiíp'íila hispa chekhnJni, hu por dezir no fe daue pagar el ti
pa jnácVkap'tfiní .hopa ruaca cena boto, y fi dixere q ay obiígaan
y'anecafa arakhafinuhi-chatpacba lagetc ie aborrecerá, y fe enoja
fíñiparocatuni: bicha camafa na contra el,y tratara de haaerie
nacaca pna ehuymaSuia cchama gñ mal y le terna por fu enemij
can<ahu&pagaríritha,cunapi vea diziédo hafta agora de málaga
arofnaqoe<ffaní«vfafsinaniayarufa lo bemo?pagado,q esloqeltc
mavarufapurí yanaamahuapifea da diziedo1? diziendppues afij.i
taaina;vcanacafcaiyaiaf»ína aug, qfi yrian, pregütaró a Xpo en
(ía hííattPtthífeanarMscftroy hu- do.Maeftro íabemos qer¿s he
nuna checa haqcäcauiina,checa bre de verdad \i'ts.u Man \
d haí £tifupalaparcuttafa Diofna ¿o. y enfeñas el camino de D:
thaqcípa "ni
>
taíjBtpá yfteícfcaai«á ydtitha>iií
ha atam'ítaháéca Apu Empera-
tíráró taifa chitrañatí hanícbaí
aní churafsína hocharo purifan
ihanicha< fafsína hífqiiíttataui*
a; Iefu Chríllo Auqaiffafca hupa
ácana yácca luiakhllíta chuyma
,a vlljafsína, máqhueni paa chuy
Bani haqnaca cunataqui naa ha*
ccana amauit ta< ataro apanima
aíía cuna pagarita vea collque
atauina: íatafca couque vllacha-
itauína: Iefu Chrifto AuqniíTafca
íol'que vlljafsina qhuítína vnan-
ihpapi ácana qu*ílcata,m.Arcata,í
atauina : fipanfca Geíar Auguf-
¡oquíhua fapil'cana:fipanfca Chrí
:o AuquílTa: Cefaranacania Ceía
raro chnrama: Diofana canuca
Diofaro chnrama fatauínatacaa-
ro ífapafsiníea paa ehuymaní yan
cea híquenaca huaracufipífeata-
nina: Acahama arofipana, hani
maampi arofiñapaía haquípana
tmacafara qniqui foldadonaca ,
Pharifeonacana Difcipulonacpa,
hani yanccachafsinajháni locaca-
tafsina hani íncattafsína macapif
catauína haquenacana vñiyaha
rañapafa,haníhBaqnifirauínti:ha
^aenacapilla vcapacha Auquifía
ancha amahnapífcatauíua ,
io Vcatfca colíana Auquifía*
f o, maya fnu haquenaca,hani hi*
• irínacana cchina vru hacatatkha
ñapashecahua íinnaca macatata-
uína macatafstnfca chfcati cchina
vru taque hiuiruiaca hacatatfcha
ni í falsina hífquittaptfcacaainii:
checa
íin torcer del por refpe&o de na*
díe, dínos pues ay obligación de
pagar el tributo ai Emperador ef
traño>ono«' y conociendo Xpo
fu dañada intención díxo: Horas*
bres fingidos y dobiado$,porque
me tentáis, traed acá la moneda
que fe fuele pagar de tributo: y
ellos felá moitraron. Pregunto
Cbrífto entonces mirando la mo-
neda, Cuya es la imagen que e-íla
aquí acuñada y feña!ada< Rcfpotí
dieron ellos, Es de Cefar Augnf*
to: Dixo entonces Chrifto: Dad
pues lo que es de Cefar aGefar,y
lo que es de Dios a Dios, Oyesa*
do efto aquellos hombres dobla -
dos y .maltcíofos, ma ra.uiila.ru nfe
de fu refpueíla fin poder tacharía;
y con efto fe fueron todos los fol
dadosy los difcipulo* délos Pha
rífeos finha2erienada,nítunieró
afilia para hazer que el pueblo le
cobrafle odio y aborreciefle, co-
mo pretendianiporque le querían
mucho.
ro Tras defto -vna parcialidad
cjllamauan Saduceos,qne no «se
yartla refurreccíon délos muet-
tos,fe llegaron a Xpo y lepregun
taró dísíendo; Es por vetura ver-
dad a en el vkímo día refucit«irá
todos los muertosíRefpondÍQ?cs
S 3 quefi
I
. VITA c
dimití-: May ai t&étmipéfópl pa>
«aliso chacha hihuay i, fetUíii tuM
«ariicama,msym hiüípana % may-
inmpíraqai, may <i nñptt á ^äi cafa
f aii fsina: t a^xie ñ 1^1*1?« acahfi cata
kfoani , iría-cea ¿auc^ ü » ch^p-pi acá
acah íia ;háy*vü:!vat-a fíafti? iat ■<*'« n a
frpaïifca éó'llaíia A ft .jmiTa •: fe<$$i*
na ca «« <tíi*y ¡*ia«-» i :p i í »<jH»a , V)i<^
rú *a üSlícapa samaba aára**^* - V
ca la|>a|jií feMaiMtäfc liará ta3ta&
y a'tí-tá : **i a y a faéímmcÁ fea*¡ i htM
taía<r;rfttiá marñí,ítóína >n*a¡f miifeía
toa Ma ttkatflliUvfta vííaéa feïs^
W%«¡l¥áteatf*|rti fapa quiafai , tapa
$xp-w*§mqit*$'i ala ^tepadi mí> la ,
«ía^iitia^pactiart^a fatófespattia,
ífoppa y aw&Ca 'I tvrati ipatftä sama
mmh '•'. itian <at*'épachaí;o mwí áa acá -
■Coa fca-^ i:re kasrapa rí^pi, ï»a<cifeaa a c -
;pa »i;|M enao;i;,¿:la^h:patfe.aTTí&a .4»
|r©l'eína-ca i*a naa 1 i « fïipaea 'cusida-
- * 3t axa-f ü'í m ip ífcaní ,ü-a l"s:» :m «©tHa
fia ■ctLïcy-ma^aro por i ri aï©si*»ca»
* *n$> ifoiiíiríaa.ca feaa^tat'kfoattiihoa
'I a-n-apat *.ip-i eüfch a* ao i aa , mzmsa*
ta nina acacha tiaapí, acaba Énafpí -a-
C a y a a ladina, .1 ) j olma *}ticl J<cap 1 *
íp-i tín c -MÜ a a -r apit a ai aa /h upa ia a caí-
Oca i i ap a 1« i taa t a cjut chupa äaca/na
capa hi ftt a i\p ífc at a uina a m ac a p íí
¿gatanma,
n £%aT<IíFemia calca Atofoílfa v-
caSadd trecho fticiná haquenaca a
t í p a n a ,h an í m a y nifa ara skhep m a
cnayni chuymaní chuymani toqq
fifi letrado hifquieeacauina lelu
Cluilta
tuturt.
efífsos S MUtttM n>*. & Mare> i * »S
Ls %®.Vfta ma$tf ftícáf© f<ie*fí<n
m««!« co ltat« ?a*m\*i » t©<áta* he
manos, ïUfcdto* lot t»eem>* hai
¿t t^fucH^ir ^t^ai «te Wt 6*te la t
dtapfct ■*»«$«< Q*\h * ooal á<
4«* kfi $ >*^fefet^s *r?ay* y oo e«
t«il$v4 las ^gï-a4a$ St»iptorv«»lii
U «ifá vi Ja fto a; €afa?f*voi Jcii
tÄ^ ^s mi ïa«g«ir^ vïnit viá* mi
tïïïa^tt^i Äw «ad* v«o eftata ái
par t5» <c*4a vno y ta a) d«i© » o a
«bra$ > íot ^m* f aeran aï i«6eto<
ï? aii c^ä%to4as fa* aboiisiaadone
« p^cca«3©«* v ï^i q«e taar € al cw
l'o eÄaïan aiUcewao Angeles pn
:taaiviéas y aaaaiííiealas ra*<ww
©aTa^ue «teyel*» i» refarrecioi
4«l©s sGaa«rí©s 4.*aáofelo a eatci
4>zt fe'ie© eooio,? ïo cooSïtnaaa c<
. «3 teftinmnio «lela fagf ada S«r»f
tata? *M«* oyeodoio cerraroi
Cas feaaas y jáo aaWai oo iaaa.
Carito aoiafeecftoaaHar ,y aui
vel'pondi^-o t«ay bien a los SaiJ
ceo«,vnodcllo$ Doftor déla 1«
lc pregüto ¿izïcado Mac.aa.Mai
CAP1TVLÓ XXth
Chrifto A oqnifTa, ata mitaca uqat
chaptpi hila manda míentoca hila
Diofna eamaehitpaea^faísína, mi
}huéchny<napanica, inakha aro -
jantachini, panf ipanfca cchataha
íafsina: Aoquiífafca yancea chtiy-
mapa hamnrpaasl ina Diofna hila
lamashíea aropa Diosancha ama
luañapí haquemaíiiTafca amahua
naraquipi fana. Vea p?cha vea a
mautta Diofna fauipa yatnrilu-
hofea, yatichírey ancha collana-
lúa aroíta , yadehata. Díofapílla
nayni fapaquihua, hanihua qhoi-
tfa;hupakharo taque cana cauq,f
a llallílsina amahuaúa huquiti ha
juemafiíJa amahuañafca Diofna
hay maparo cuna cauqai charali
iafa llailifsina punraquthua^ata
lina; Vea fupa leía Qhrifto Anquí
falca aroímipa yatichautpa che-
ahua aroíta,fappahua aroíta fípa
ia;huma halakhpaeharo mañathá
lanihua ácha haya&ati fatauína,
• aña h ni huma Diofna huahua'
«atahnaalakhpacharohfia maha-
a fafsina fatauintí;alakhpach¿ro
oañataquipilla hanihua Diofna
amachitapa yatíñaquící. maafca
aaípa vea cama lurañahua; vea
aquefea hanihua Dios AuquitTa
aque cuna cauquifa llallííina a*
lahuanti: vea hamaraqui baque
laíipfa.hupapilla auquuTaro ha-
arapifsina buacecaha veaelca ,
¡batana íafsínaqui hakarapita*
ina.
n Maya vrnfcaaïlokha Phari
onaca mayancaquípana I E S V
Chrifto
m
tu Maeftro guales e! primer o, y
mas principal mandamiento del*
ley de Diosí penfaiuío que erra-
ría en algo y errando podría acá
faríe sy radiarte: y entendiendo*
Chriílo fu dañaba intención, eef-
podio: E! mayor y mal principal
mandamiento es amar a Dios ib*
bre todas las cofa8,y el fegundo i
mar af próximo como a fi mefmo
Díxo entonzes aquel Doctor de
la ley Bien has dicho Maeftro,y
es muy verdadera efa doctrina:
porque Dioses vno íolo,y no ay
otro que fea digno de fer amado
fobre todas las cofas: y el amor
del próximo es mas aceto a Dios
que todos los facr-ficios-porefTa
Chriítopor auer aprouado aque
lia doclkr ina íe díxo No ella* muy
lexosdel reyno de Dios, aunque
no le dixo Hijo eres de Qios que
iras a gozarte eóel éel cíelopor
que no bafta (abe? la ley de Dioi
fino que es neeeflario ponerla
por obra y e(te no amaua a Dios
íobre todas las cofas, ni al proxi
mo como a fi mefmo: pues llego
a Nueftro Señor par a untarte y
acularle»
12 Eftando jútosvn día los Pha
rífeos Chriito N. S. les pregunto
S 4 diziendo
M
VïTÄ chuISTÏ,
Chrífto A.oqtritfa hupanaearaqm aiiienao.Matr.ti.Ma I^c-;*
WftUamanaííIcfuChriftoíftna ron:Nofotrospenfamos qUc fera
onzes
tros
fatatfca vca Phariiconaca Dani- hij-ode Daoid: dixoles ento
dana yocpanihua hifthna nanaca N. S. Sicsverdad loqaevo o
fapifcatauina :fipanfca vquiypa- dezis, como hablan io D u d de
cbanearcajnïraraqoiDaoidacaina- Chrifto le llamo fnfeoor d ziedo
ya lTalmopana Tatahahua tata- pfaImoio9-D.xoelSenor am^.
ha capí aroparaharo vfttamafi fieneateami manodctecha^d zie
do primero el Señor , entendió a
nayra'cataha fafsinfca^Dios Aa
qu'ipí fi: Vakharu taraba fafsínfea.
Chríftopiíi: Chrífto na Aoquípai
fiH.cacamifarag, hnpaca tataha fi«?j
atainita fataninatCatafca hani maí
Rifa acá fnpahua Taray fi fátáuín-
ti*. maafca taque amacapifeataui-'
na: vcatpachafca hífqaittana cu-
liafahoanipífcatauina. leluChríf
to AaquiflTafcaacahatna Phariieo
naca hifqaittafsina, acá fapacban*-
haafatauína.:hamanaca Maa Diof
na yocpaebahua, qhuieanimanaa.
hífeanea vea Meíiathahua Daui-
danavilapathähatinthahna ft ha
na,haycbatayanccachataharaach
tahua. Acafca Mefias toquethä
amkhafifsina hani Díofnayocpa-
£ocatimírnatha:hii»iana«aDaui-
Dios Padre', y dizíendo defpnes
mí Señor,entendio a Xpo.puesde
2Ídme:SíDaaidespadre deXpo.
y del Mefsías, como Daoid Uama
a Xpo fo Señoríy ninguno dellos
fuporefponder a efta razón, ni fe
atreuicron a preguntarle mas en
adelante. Enhazcr Xpo N.S.efta
pregunta a los F ha rífeos, fue tan
eo comodezirles. Vofotrosoftea
deisos mucho de oyrmc dezír qüí
foyhíjode Dios,y el Mefsías fien
dodefcendíéte de Daoid, y es poi
que no creeys que ef Mefsías qu«
fegnn las Serípturas defeíende d<
Dauid,es verdadero hijo de Díoi
Vofotrosconfefaísquefoy deeei
diente de Dauid y bíé dezis: puc
rocatuHimatnamiiínawa**^*»1- " , L. í „ <- „»,.1«
r t. ..Aa^Hi-aliaminan' dero hi o de Dios, y el Memas
eafappahnaaroita: vcananaipan
ca halla Díofna eheea yoepahua
churatnama fanípa Maíiafahaafa
ísincafara^tamaa hani Dioíafna
vcapiHa hanihua hueca milagro-
paca añav faña yaanaca vronenna
viljaoim'a Inriria-ti : hani checa-
haafahata vcapiila hanihua ala '
khpacharo qhailpirifitatifiri ha-
ma* Sfttatfea templona maya li-
mo, in a
metido en vaeftra ley : pues fin
fuera Dios no hízíera tantas mí
ranillas como cada dia veis: fin
ereyeredesefto no podréis ierf
nos. Y «liando enfrente del Gal
phylasio, o-caxa donde ecbam
Uslimolhasqaeofrciaa altlpl
Ma
GAPÏfVLO glïli
i$ï
ja corirupa ppia manca vlh-
fsina , raaym huakh«ha h'tkh '
layachaullanayracollqueha
iri vlljatau'ma: hacapanaeaf»
ilokha collque haeútíriraqui
majtnaafca allokha haeapa ha
npanfajhikhmana kata chora
iquí anehahua Díofna chap-
ia ro ccauhaakhcha hikhmana
rsnípa purí fafsína fumayeha
¡na huakhths hïkhmana chora
pahna Diofna chuynispsro ta-
ina ehurafíuipfa llallifmapun
porque churafirínacíipilia ta-
ifa phnchunac3paquihoa shu'
na: hupafca caycakhahacañapa
|ui hucachina halaeaachina, ha
luaehurafinafata urna. Templo
i miftukhafsínfca Apofteiefnae
templo ancha coliana luratípa
,ÁuqaiíTaro:Tatay acatemplo
sha collanahua haní cau^nía a
lama hu^tí fapifcatauí»a}f5páf
Auqmflfa fappa cansafsínfa acá
nplohamkaquípi taque tinqaí
lijháíthakhfifavllafinití faca
uína; vea tnarcana taque,
hnakhHícañapa,tueu
ííñapaatamataui
na y vcatfca
cchínapa.
cha tusa
fina-
ra quí ta riparia
juicio vroraqüí
atamata-
oina*
co
CAP.
Mar .u.Lucai.y mirando vio a v-
na pobre biuda q echaoa en ella
dos blancas, o moneda como dos
ogícos de pefcado,yaío a otros q
ofrecían mocha fuma de plata : y
aunque eehauan mucho dinero a*
labo la pequeña ofrenda de aqne
S!a pobre biuda, diziendo la of renv
da de aquella pobre biuda agrada
mucho a D¡os,y que auía ofreci-
do «ñas que codos : porque todos
ofrecieron de aquello que les fo-
brauay ella de fa pobreza dio to
do ío que tenía para fu viuíenda.
Y faliendp del Templólos Apof-
toles le díxeron: Seáor cfte Tem-
plo es eofagrandiofa ,en ningún
eabo ay cofa como el,por fer he-
cho alas mil rnarauÜlas. Refpon-
diolesChrííto Aüqnefea tanbue
no como.es.: ni aun el e.i miento fe
parecerá: con las quales pala
leras les dixo la deftruí-
cion,y acabamiento
del,ydefpuesles
trato tam-
bién
del fin -de los
' tiempos, y..'
día áú
}ui*
ció..
S $ CAJ»,
9 »a
VITA CHRISTT*
CAP.XXIfI.IESV CHRIS
t& AsqaííTa «china vrataqaí tari
parUtísá arofcanca , haqnenaca*
fcíí.i caínaraaíicafaranacama, v-
cavrana pnriñapilla haniptyatí*
tatí hífcancaschuym3ni V'i"geneí"
nacathá Soqnevirgenefnacathá a*
tamacáca,(naynimaycohaa coll*
qoe laquina yananaeparo miraa-
Äataqui toi "canc*, juyzío vrutfca
árofa¿nca,Ii]dafafca AuquiíTa ala
kh* canea, Apoftolefnaca,Ta-
tay cauquína Pafqoa lu-
ratana; Auquifía hif
quit tacanea, vea
thahuaa*
roíi.
I
(0
ES VC H KISTO Adquiffa
mjuy zio vruthá haquenacaro ata
afsina acá aronaca ata mata ni-
a,(camifa Euangeliftanaca qacll
Carapiqaiftasa hama)juyziopu-
riñataqui*nayra haquenaca para
hua aacaíini,bihoaaíipifcaní, aa-
canitucupifcani.vfufca baecha v»
•fu pariíñ, allokha haquenaca bi-
haayatii,mankatfca inacebaraquí
iiipi,macchipanfca mankathá cu*
cupifeani, cuna hama haquela au
catifsiníca apananifa, haní apaña*
pa vfupaanithhaniraquiamigoni
fa amtgohatahua faisina pampa'
Chaniti/hilaní fullcanifa aucaniha
nía bihaaaími. hanipi mokhfaca-
maña vcapacha vllafiníci, hanipí
vea
CAP. XX 1U. T R A T
decomo Chrifto N. S. hablo di
día del juyzío, Matth. 24. Mar.i
Luc. 31. y de como añilo a todc
qanduuieffejn apercebidos por
uo faben quando ava de fetS v d
como trato de las diez Yirginc
prudentes y necias, Matth af.
de otras Parábolas a cerca del i
y zío ,y de que ludas fue a vende
le, Matth. 26. V los Apolló-
les le preguntará donde
aqia de tenerla Pal»
qua. Matth 26.
Mar. 14. La
cas ¿2.
A V I S ANDO N.S IefuXf
*^a los mortales a cerca del ju
zío final, díxoles las cofas figuíei
tes(cbmo nos dexaró eferitas lo
Eaange! illas.) Poco antes que II
gueel día del juyzio,primeram
te los hombaes traerán guerra v
nos con otros, matarle han,trae
ran enemülades ,anra peftilencía
que fe llenaran mucha gente,aur
grande caredía de natenimifto
con q la geete fe deiminuyra mí
cho; y trayendo enemiftad tod
fuerte de gente vnos con otroi
aun los parientes no te compad
ceran de lus parientes ni el amí
go reconocerá a fu amigo, nil
perdonara: los hermanos le mí
taran vnos a otros,ni en parte a
juna aura paz: la gente deaqm
tiemp
CAP3TVLO XXIH.
apacha haquenaca hihaañafa
canafa hakhfarantei, hupapnra
incea cam*pifcafsina»falfo kari
rophetaecbuqumacaíca vllaüri
ïiñipi, haquenacarofakarl aro*
i, llalla ¿ropa eukharaquinipt»
iquenacatlulUfiataqui > intiica
hamacataqnipi tucán t ,eean&na
i in)antafií$ma\phakhf$tca ham»
aroma ccanaña amahuantri ,
anañapafacchuíakhampljhoara
latanacafca taqoepi vraquero
llikhralsma hamachani , hani
layaO» alakhpachana vflafiíiina
e auína. Vea vm amkhaüTa Tara
icanalíataquiíca, vea vru cama
ppa hacañataq»ifca>vca vru ca -
aeunihilqui lurañafa lar anata
airea yatichataqüitauioa,hana-
i banana Dios(iroima,aropa v
cama haacaychama, peniteda
rama hochanacamathá pakhta
.napaua,hak*athama catnbafpa »
imanacafa hochaqui amattaqai
ana*
i Vcapacbapílla haquenaca ca
ifa eauquifa m:iuquiptipana,ha
boa hiboañapa amkhafi-altí, Jo-
laeharaa^haa faranacam,caaai
nayra ¡Noe haccha vma i!okh~
ma Jbaqae^aca t-acuazpana, raa
i haccha baampu craneana Inri
uaa Jar api fea talvina, haquenaca
caanataquihoa loratín, vmana
la haqu?nacaf.a tacuiíi i ata, vea
tearufea la raquíripacharo,vma
i'ttí mankaqniripacbaro,marmi
capápt cuíifquifipacharo,vmaf
pnrilsiaa taqaí hihaayacata*
«mea,
tiempo no eítimara la vida ni la
muerte, viüiendo en difeordía v*
no* con otros; Verlfefalfos Pro
phetas,y enleñaran fu faifa detri
na ala gente para engañarla: Ef-
enrecerfeha el foLdeteníendo Cn
luz: la luna no querrá a un brar
de noche, ni parecerá furefplan*
dor i Lis eltrellas parecerá que
todas fe caen y vienen al lóelo, y
ninguna delia* parecerá en el cíe*
lo. Y paraqae andemos con ía có
einua memoria de aquel dia,y vi *
tumes bien halla aquel día, y ha*
¿amos buenas obras halla aquel
día,tambien dixo ellas cofas Da*
osprielaenferuir a Dios, guar-
dad cumplidamente fus mandamt
entos, baaed penitencia de v uef«
tros peccados, cofa que aquel día
os ceja de repente y citando me*
tidos con el penfamiento en pee*
cadoa.
a Forqoeauiendo entócef mu-
danza de todas Jas cofas >los ont
brea no le acordaran de la muer *
te: afsteomoauiendo de perecer
loa botnbres con el agua del ojlri
oio,yhazteddi» Noeei Arca- tra*
«ajando cada día en ella reyafe la
gente.diziendoles Noe que la ha»
zia para falnar la gente- en ella, y
que lo* hombres perecerían inel
díluuio : y mientras eít^cran ri-
yendofe y boJgandofecon Jos mí
cebas llegando ei düuui j quito
la vida ato Jos,
libran
«
?ITA CHRlSTÍi
i
mallín haquenaeampJqaÉ haeaea
täuin$a}hamapivcn tariparia vru
pnrinkhaquenacafca cufifquipa-
na taque hihuayani : feaceha ni*
Bafea ahkhpachatha hncaícina
fátauma. Maarnpi acá aro chuy
fwarochañaííataquífca: camifara-
«ui nayraphifca hacehamarca So
«tama*&c. ígnninaea alakhpacha
thá nina hutafsinanaeacataumca
qnellarotucayacataujnca^vcaca
fíígoíca Diofna stiotuyañapafca
haqaenacafa rnankaquipana, cu-
na alafirifa alafqnipana, yapufa-
tafirifa fatafqnipana,vta lurafirí-
fa Irjraíqnípana^bapata.hamapu
rífsina taque Ucea acatauinca:ha
maraquipi ccbina,vrn haqnenaca
tarípaña vru paríni faraquitauí-
na: vea vru taqni cana hiíqui lu»
rañafalntanataqoifcahaniycapa
chakha lor acbiha fafsina vllafina-
flataqoifca.hihoatathájoyíiov-
rufahanipillacunaiAlorana hua
qnífiniti, lefu Xpo Aaqnifla ma-
ya Parabolaraquí atamatauma
acá yaa hífqoi hamorpaañaíteta*
qqi naytacatffaro vllachaalsina
hamachifto ccana,hifqui ifapaiia-
mAtaqaífcaifapíta.
i Palellína fatiní judíonacana
vracjp*nai»na acá ha roa vea fuá
fc*qu«.naca larirína. Mayni don-
zella cafarafipanajdonzeUa »ah-
nicpa^apañanacpa, vUttatanacpa
rfR'SkW nínanapi aroma chachan»
vcaro yoccciía írpíntanina caía-
librándote foío Moé, y älgttrH
pocos que auian entrado en el i
ca juntamente con ehdela tníln
juanera llegara el día del juyzl
y erando holgandofe los hóbr
todos los matara el fuego qoe I
xara del cielo. Yparaqueimpí
«tamos mas eftas palabras en ni
fíros coracones dixo: Delapr
pria manera que antigúamete I
xSdo fuego del cielo abrafo a ¡
doma y aquellos chico pueblos
losboluio en ceniza,y folamer
Loth fe efcíípo, y viniendo fob
ellos efte caítigo de Dios qtun
eftauan comiendo y beuíendc
comprando los que querian ce
prar}fembrando losquequeri
ie«ibrar,y haziendo cafa los q
queriá bazerla,los afoioated»
de la mifma fuerte llegara el d
del juyzio, y paraque trabajen!
en hazer buenas obras para a
dia,y no aguardemos al puto c
doparahazerlasquando noay
gar defpues déla muerte o del
yzio^dixo N.S. otra Parábola
que nos pone ello delante del
ojos con mucha claridad; y ni
que fe entienda mejor oydme.
$ Sab«d que en PaleíVma, o
rra délos judios auiavnacoftu
bre,y era que quando alguna c
zella fecafaoacon alguno las
trasdonzellaiparíenta* o con
«las de la defpofada de noche
acompañarían con muchas lu;
a! punto que venía el efpofop
r lie
CAFITVLO XXttï.
■ S*
iñataqni roaníuafíñataqui: vea
B lefuChrifto Anquiffa juyzio
nbá hihuanathá acamafsína tú
Jonze lana luraaipa atamata--
ia: veanacaptMa haynopa,efpo
ja .aroma haquiftaqujri miftu-
navíparo miha.cafaraíiha faf-
a,phíísa«a cha? man i caneafsí-
la-wpsranacapa naóthapiyaf»
a , qhoea azeyte apantafsína
Ishta cchamscaro puritafpana
>ofofaísína vllafitauína, lam*
ra hani hinttani fafsinfea, hif-
ppuñonacaro azeyte phuscata
tia,tucufiha fipana apanta apan
íataquíjhaní nina hinttani faf*
a. Mayni phiica donzcllafca pí
buymaníisina, Hacha marmi ca
fsína lamparapa naóVnapiyfsí*
qui vllaficauíua, hani maarnpi
eytecamaraafítauinci, quefna
coíírí taqui , hani hinttani faf-
a apíntaapantsñtaqai. eípoío-
lea baya aromacama hani huta
Uinti; bupauaeafca arornipana
nina parita, taque iquípifeata-
na: chica aromafc a efpofopana
manaepa hutatauiná,hupápica
raíiri irpín, puncen tokñtnkhta
sina,huntu cuocapa antutafsiua
pofoma acahua huti,haqaiftaq
miftnma facauína :. fipana phü'-
ichuymani donzedaca hanana
mana hapntafsina, láparapa hif
li riiíqaípataumajhafii hinttani
fa faina,
íí esarla afu cafa y celebrar !as fe©
das:Sucedera,dszepues lefu Xp®
atodos losbornbres del mund»
a! tiempo déla muerte o del jay-
zío,5o q fucedío" a diez donzelías
lasqoales íalieron al encuentro
al efpoíb quando vino por fo ef*
pola a llenarla a fu cafa para cele
brar las bodas3 q las cinco de-Ha»
como eran pfud/ntes y snUsdas
aderezaron fus lampar as, apareja
ron e! pa lisio, echáronle szef te,y
encendiéronlas! y paraque Rafean
cíoíe el azeyte no qnedaífen fm
luz y a efe o ras ,y queda ííeri af rea-
tadas-quando llegaffe el eípefcp
hinchíeró otro vaíb de azeyte pa-
ra cebar fus !amparas,y deíla -ma-
nera nanea í#s faitaííe luz. Las o*
tras cinco donzeílas oo faetón tá
auifadas como eñojfípxi.como mrt
geres fin difenrfo» contentáronle
con aderecar fus lapa ras có ib pa
tíilo v azeyte^ cneenderlas;pí ro
no tuuíeron auífo de tomar mas
azeyte para el tiempo a'fííéífe me
'i £ i .
neíier. Sucedió q el efpo'o tai do
evenir, y como era de'nf>;cn^f fi
tigadas del faeno te Jasíe echsro
a dorhílf: ea ¡lepando íá media
noche vinieron los crudos dé ef
pofo,y tocado a la puerca ce ía ef
pofa para llenarla a fo c'afa'í)? céf'é
brar las bodas con grande fícíVá
y regozijo dixeró a grades vo?.es
Veis aqui q viene él efpofí), fulla
luego a recluirle. Á ella boz \'t\ijk
tandofeeodas aquellas donzclhs
a.dcre^aron fus iarnp¿ira$:y como
ä-süeijas
1, 1
\
f
1
:¡ll ,
I I
faftina: ro*yni phifea dontellafta
chuv.truuifaisina loqhuffsina iä3
parapafa nta hinttaha (lpana,A3GÍ
t§ps. ccbonpana,vcapacbaqui cbn
y maní dcnzetlanacar o,azeytema
charifSj pakhca lamparaht hiutta
raq>j£rafpana,efporona vcaro ma
fsina chaquina cakhfiro purifna fa
t a nina.
4 Sípana chaymans donzeüa-
uacafca arona bacuctatauinaiMa-
nacaraqnifa .pifihua azeytehaca,
hicba humariacaro cburafna veaf
ca:nanacacaqui.bua cchufac^kheri
qni eípoíoha purtpana : tintaro
mafiina alafiniphífc.ama íaísina:
loqhue dózellanacaj^ca cbecaboa
chuymani hamahaa arofi,hína tin
raro niafana alaíiri fafsina,tinta-
rnlca ayuíptfcatauína,cintaro ma
quípasifca efpofo puritauina,phif
ca chuymani dozellanacafca nac«
quiriláparapampí efpoío haquif-
cacatauina,ninampiraquí efpofo-
ria vtparofamatauina ficila luri-
t'i cuiï(iri;Nia mantipanlca,puncu
hifttat'kbacauiaa , kata hayapa-
Chatfca azeyte alif irairi donzella
naca hut'khacauina> puncutokh-
taafsuia hifttarita mancaba fata-
uina,eípofofca han'íhuakatafahíf
ttarincfiaatíjqhnitic'chjcakha fa
tauina. Vllama arma arma pifi-
thuymaní cancanipacbá han i cufi
ficaninti: Nayracbä camaraalita
'vccafpana, vcáíca fidtana ancha*
hua
VITA CHRISTI,
aquellas cinco donadlas loca
dtícuydadas vicífon que fus 1¡
prtrss eftauan a pique de apag
f- por falca de azeyte, pidiere
las donzelías prudentes que
«aíeííen parce de fu azeyte có <
cebaífen fus lamparas y no fe
apagaflen en el camino mient
iuan acópañando al efpofo,y <
da (Ten auergcnc,ada$.
4 Reípcndíeron, y muy bí
las do'nzelias prudentes, diziei
El azeyte qtenemosapenas l
rara para nofotrasiii agora le
partimos al mejor tiempo nos
tara a todas,y afsí mejor fera |
vais a la tienda para coparle.,
redóles que dezian bien y qo
nian razón, y afsi fueron a ce
prarle a la tienda:Sucedio qm
tras iuan a la tienda llego el e
fo> y lascinco donzellasprud
tes íalieron a acompañarle, y
traroncon fus lamparas cncen
das en cafa del efpofopara ha
fiefta y holgarfe, y entradas el
cerraron luego la puerta. Ac<
derato llegaron lascinco don
Has que fe auían tardado par
a comprar el azeyte, y tocand
la puerta pedían al efpofo que
mandarte abrir, y dexaiTecnt
Pero el efpofo refpondio quí
ninguna fnertepermítíria tal,
que no íabia quien eran-De m
ra que aunque auían deíTeadc
zar dfla rieíla^exarondcgoj
la por fu defcuydo, y por no i
apreftado lo q «ra menclUr p
halla
i
CAP1TVL
oa enfifirinaca. Acá arompihua
ifu Chrillo AuquííTa juyzio vrn
aquí camaraalita vtcañataquiya
¡chillaría taque Chrillíanonaca'
illa Santa igleíta na huahuapa ca
afsína maya vtácafsína hamach
inhua Iefu Chrifto AuquifTafca
iqueraquihua alakhpacharo ir*
aña amanillo: maafca haqoena •
itha hacapa chuymaníbua, haca
afea loqhuehua,chuy ma phufa
na: chuymaní Chrillíanonaca le
iChriílo Diofna yocapa naque»
acá taripirihna;hífqní iurauípa-
lápayiliríhua hutani , hihuaña
runfa, juyzio vrunfa fappanaca-
) culifiñ.ihua laquini,íalsínpí am
laíir^amkhaííf&ínfca^anihua hí
uanaha vrn yatitahati fafsina
ikhfarafa faranaquerí, taripana
roríñaya amkhafirí, amkbafif«
ifca fappa lurañanaca lurirí:Di*
í AuquííTafca taque chuy mapa m
raqui amauíti, haquemafipafca
abamaraquí: acá hama canea-
patfca cchina vrn alakhpacha
arcaro irpantaní, vcana vi naya
mi tncufírí fieílana cufífi ñapa ta-
ií>pífi chnymani loqhne Chrif*
anonacafca Diofaro nía huache
hua hirta, almahafca baptifmo
nampihua hari carapito fafsina
a pampaqui faranaqueri,jnyzío
npaña vrufa haní amutafsina
iofafa armiri,hani amauírítí ha
lernafipafa vcahamaraqui. Acá
ma faranaqnepanfea haní cuna
Icayuiquipanaq.jhihuaniihihua-
fea jti/zio caripañaro hauífac*
cjnjam,
hallarle a ella. Ccn ella Parábola
quifo decía ramos N S. que a tf n q;
todos losChriílianos fon hijos de
la iglefia,y víuen en vna miíma ca
fa,y a todos quiere Henar ab b'e
nauentnranc,a: pero vnos bellos
fon prudentes y otros necios: los
prudentes acuerdmfe deque íefn
Chríftohijo de Dios ha de venir
a juzgar a todos, para premiar a
cada vno fegun fus obras, afsí al
tiempo déla muerte, como el dia
deljuyzid vniuerfat, y acordan-
dofe dtllo temen,porque no fabé
la hora de fu muerte, niel punto
en que todos ferá llamadas a jny
zio, y temiendo íiempre le ocupa
en buenas obras, y procuran de q
no falce en fusco racones el amor
para con Díos,ní la miíericordía
con fus próximos, y por eíToal ti
empo de lia cuenca í'eran admiti-
dos a la bienaueneuranc.a para go
zar de aqllas fieílas eternas. Lo*
Chriílianos necios cóteutanfe cS
folo creer en Dios,y de auer lim
piado fus almas con el agua del
baptiímo: pero deípufs oluklan-
dofe de que han de parecer déla»
te de Oíos para fer juzgados ,fal>
tañen el amor de Dios y de fu$,p
x irnos, yquando menos fe catan
fon llaisado* a juyzío, en el qual
fon
1 I
*
1
1
1TA CMRISTt.
eanca:ii,yancca cancsutpacfsa Di
os Aaquiña alakhpachare inrlaya
haiït maréapataqni níáqhnepacha*
ro carcuni?hani haccaisinafiäppa
yaanaca luraaipathä.
? Pañaaea Parábola ancha fap
pa canqoipanfajíhaquenacana ara
fsbafififa hiuiri haque hama iara-
na<sañapataqui>cunaf3 fappa lura
ñapacaqoi,vca vruna Cappa chino
■haeaaipathá churañataqni, fappa
canquípanfa, hïhuañafca thapat-
hama poriri canquipana,iappa ha
cañala,Dios hakhfarala faranaca
rsafa, vea vru taripata canearla-la
haccha yaa £anqnipana,iefu Xpo
AaqaiiTa allokha par abolan?cam
pi yatíchaña amaaiftana vcana*
cafca acanahna atamaínama, San
Locas Eaangeiifta Cu Icfu Chrifto
AuqaiíTamna Apoftolefhacpampi
aroíiíeina aea hama arofitaaina,
eamiía tataní haqae,tatpa eafara
fiaitha,mankaafiaithähütkhepa«
navlla(irJ,panco hifttaritafipana
tokhtiypana ílaquí hifttarañata.
quí: acá hamaraquipi Chriftiano-
nacana pacallifa faranacañapa.hi
huaña taripata cancana vra-vllah
fa: aca harna haqnipaBpiila colla-
napayliacharalsina,rnefamanka
auiro vt -ttaani , hiiakasjafilsma
mankal'a chavani : carpapilla chi-
ca afO'HiaAa aromantiinancsparo
parifsiofa,pacaUiquinroporil8in
ca,cafiníya«a¿lcauipatbaancba
bífqüipayilaní.AfiaiVfsinrcalcfa
'tónohoa, hihaañapf J^A«W!
aaikna
fon fcnrenciadosde Díoiapéf
tuo denVicrrodelabienauanear
^apor no aaerfeproueydodei
enas obras,
e V aunque baftaoa efta Pai
bola paraquj ficrapre elïemos
lertSj y como hombres cnerd
nos aparejemos para dar bue
cuenta de nofetros al tiempo
la muerte y del juyzio vníuerí*
que qu'^a nos cogerá de repen
y quando menos penfamos:có
do eífo porqoe macho nos imp
ta el víuir fiempre con elle tem
yfaber muy bielo qae pa flaca.
aquel día cíela caeuca^qqifp N
en (eñ a rn os e lio c c oí r a s m ath
Parábolas que aqui referí rere-:
S, Lucas EuangeltllaC u. diai
N. S. hablando con fas Apoftol
díxo dafta manera; Sed femeja
tes a vnci hombres que aguar
a fa feriorqnädobneloe de las I
dastparaque quando llegare a
(^ y focare a la puerta luego
momento le abran, porque diel
fos le raí» filos hallare velado,]
es en premio dello los hará a ti
tar a la rneía,y ciñiendofecl m
¡no les traerá de comer: y ít el I
ñor viniere a la fegnnda o tere
raparte deis noche y los halla
arelando, dichofo* aquellos tai
cr'fadoa,p<srque fa Señor h? da
o; r a n d e p r c W i o . Qfci í o d o 2 i r X j
a n e lio P a q a fe C3 !- 9 > »] »5 (V f a n '' : I
/os aquellos ChrÜxiaaos que
qu
•
CAPITVLO xxm,
«khaHíifa faranaquerinaea fipí
it-ta fsina fappa luririnacapílla
iosthaatbá hochauifa vlíaílha,
nkeneia Juraba, Diofaro hakh
ha taque, chuymahampï fifi na-
pilla Diofaro hnanqueuipathá
icha caíini fañahaa: DIOS
pqaílapilU , paña huayna can-
fsina hani firuícafa cehinaman
i nía chacha vrcüqui fappa fir-
ca,hihuañapataqui anikbaffifa
ranaeauípathá , h Va i-pana haui
aihua, alakhpacha caíifiñafa íir-
nihaa * huayna fsina ctiayma*
can-a hochakhtaara faranacaf
13, achachí mancaquí hopaman
hakhíuri hsquefa hauifaraqui-
itnihaa alakhpachana viñaya
ififiñaraquíhaapayilans , acá a-
í I ES V CHR1STO Anqui
sna atamauipfca hiuOfanacana
aya hamo inakha maa.píhifqui
imurpaañaíTa raqjiaa Dios ñn
ía u*ruií9inahanihuailaphucac¿
icallíñaei,míchcahaccnra vrn-
lí pakhíiqm íiroíñatí, maafsa hi
lañaííacama } fí.ppa luririnaca-
i payí iacanica vcacama firniñaf
hua. Hiuííanaeaíca AaquííFana
rípiri hutañapa yaeifsinfa , tr.a
eo eanapachakha cunavrukha
leaehínivca hani yatípana acá
'oraqui yapaqaefto. Aüokha
uhaani baque barna pacailísia
ílo-jCnnani cauq,ni baqpíila la a
tana hatañapayatiisinapacalli
hua,haníhua íqnígfiírití , pakh-
vtaha lumata kamaraqcetaf-
inafafsinaiacahaniaraquipíjhi»
huaña
que en qaaíqjuef tiempo de f« •
dad c¡ les llegare la muerte- fe iia»
liaren aparejadospara bié.njopif ■
y patentes delante del Señor a,aie $
do hecho penitencia defu$peéca-?;!
dos-.y conuertidofea Dios detq i
do fn corado paraque nadie defef
pere,que fi no le bouíere feruicto
en fu nsocedad,y la mu.erse le su-
giere apercebído , quando es y#
hóbre o mnger.de mayor edad»-
Dio?, le reciuíray premiara dán-
dole la biéauenturanza: y ñ fe ha
«iere defcnydaáoqnando ■sjo^o»
y quand-o mayor y íebolniere a
Dios en fn vejez;tambíen le aco-
gerá^ dará el premio de vida Ci-
te rna. O quifo dtzir con ella Pa*
rabota NLS.y qoíca es mejor que
laentendamos afsi:qae no nos c5
tetemos de velar y feraír a Dios
poc vna temporada^fíno que per-
íeueretncs baila el fin de nnef»
tros días, quando ha de premiar
a cada vno por las buena» obra*
qhnuierelieeho,;y porque Cabe-
mos cierto que ha de venir y n»
f&bemos a que hora ni ciépo ; por-,
eib añade qne velemos como el
padre de familia, el qual íl Tapie*
íe a. que», hora acia de venir el la» T
dron velaría y no daría logar
paraque le robafeía ca-fa,fignifi-:
cando q el día de nueítra muerte,
T y del
!
J'
VITA CHRISTI.
I
huaña vrnfcatarípafla vrofca tha
pata hama,haní cunafa kaymquí
pana puriní, hani camaraafita ca
toft inijvcafca almafa y áecanihua
huakhchahua villnllo kumahna
tucuni,víñayataqu» manqhuepa*
charo mafsina.
6 Hihuaña vraftaripaña vrnn
fa lapa fapahaque "aquí, cbecanf'
ca haqueni ajHtuacacaqui cssna
chínlkha , vea yaa mayordomo,
«uquíchuna Vaapampi Iefo Xpo
Üüqaiíra vnaAchayft'o^ri'marpa'
yífto.Camifa cólica hnahuaní ha
que hayaro maha fafsínaíbuahna
nacpafa,vtpanquírinacafa aaquí
cnuparo eukhafiri t trígona mpi
cunahampífa vyhuarapitahata ,
fappacharapítahata faí'sina. Nía
cutinikhepanfca carpan a eukha-
fauipacama vea aoquíebuns cu
nafa hifqui Iuratapa vlïfipanca,
huahuanacaro fappa líhuauipa
huquipanca, rea travo 'domo a a
quichncufikhuraruaCiñatTatpa
pilla taque haziendapfa vcaroea
tuvaníchuymapacama amjafira-
piñapatag^Maafca mayordomo
pa , Tataha ccbufahna , hanihua
hutkbaniti fafsina, yana mafinac
pa chacha eanquirifa mar mí can£
rifa,yan<cachaña,haziédaia vma
cafsina mankafsina quecchimaa»
rae ai a callaraní, thapat'hama*
thá catpa puríühafsina yaneca cä
cauipatháauquichupa hupajaya
cea chuymaniuaca hihuayaeanca
hama híhuayani hiskañacaro vi*
«anocaní fafstnfca.Cauquipiri ha
quekha
y del juicio verna de repente qc
do menos penCamos y que íi en
quellahora no nos ñauamos api
ceñidos como arriba disímor
daremosperdídos pobres y de
nudos y fin confoelo ninguno j
ra fiempre fin fin,
6 Dixo también qne al tíemp
déla muerte, o del jnicio íocsd<
ra a cada vno y efpeci al mente
los que tienen cargo de otros, í
roifmo que fcrce.de a v.i criado,
mayordomo , aqaícn el padre ¿
familia encomendólos hijos,
la gente de fu caía , paraq los futí
tecan í'u trigo y hazienda,que
el padre de familia bo^uiendo 1
hallare qaecon cuydado hizo l
que le fue encomendado, y dijtr:
buyo fielmente la comida afosri
jos y gete: dichofo del tal mayu
domo porque le dará la adminí
tracion de todos fus bienes y h
zienda:pero f\ el mayordo o cri
do dixere en fu penfamiento, ir
amo no vendrá tan preílo,y com
zare a maltratar a los criados;
criad ts decaía , y a defperdscia
fuhazíenda,comiendo,beuiendi
y emborracha ndo fe , verna fu a
mo el dia que no píenla, y ala h
raque no labe y le quitara la vid
hazíendolepedaCíos;«omohízo
otros criados que no fueron tic
lesy leales. Q^ifo darno» a en
tende
CAPITV
qoekha taque chuyrtiapápí Dio*
firuichini haquemau"paka ama*
huaña yan^pañaraquí amahuani
Dios A uquifíana cuna «anquí cea
yauiparopi,Díofna rarípañapaf»
ca na^rapanaraqui vllcchuquiní,
taripitanihua fafsína, vechiriha*
quero baccha payllañahua alakh
pachaa payllani. Híhuanapa, juí
fio car ipsta canea ñapa , armafa,
haquemafipa yanccacfoaía,chuy-
tacania íaranaquerí, Diofoa chu
laui haziendampifa yanecaqui
Uirírí haqoenacafca, Díofana vi*
ñayacamabua biuuratani,füpayo
nacampi thíeahua mntuyata can
cani httubua*
7 Maaíca,juício vru rnaampt»
hua ccapacanaca,chu> maninaca*
qhuitirokha Dios cuna yaafa ma
ampíraqui'churachi, vcanacahua
hifqoi cuenta chino catuni fa naf-
ta taqoiraqní, maya Parábola ha
catftaa arompiraqui yatichíftana
acá dama iaisina. Mayní ccapaca
baqueanía, hayavraquero maha
iaisina caque yananaeparo taque
fuziendapa t atoyatamna,mayni
ro phifea farachuratauína,may-
niroíca paya, maynírofca maya,
Bhuymamthá , pífi chuymanitha
harria ,vca farafca calentó futioi
msyafahayacoliq pachancataui
■a; Nia catuyafsínfca marcathá
Biiítufsína íaratauina,farípanfca
shifeacaturí haq,alaquípa alara
roísína , mírayaha faísina , maya
>hífcaraqui mirayatauína. Paya
;aiuríica maya payar aqui mira*
y a na,
LO XXIII. »n
tender que e! que íTruíere fiel mea
te a Dios,y procurare aprouechr
a fus próximos con los talentos,
y bienes que del mifmo Dios ha
receuido, mirando que ha de dar
le quenta delloi, receñirá grande
premio en el cielo , y el que oluí
dado déla muerte y juicio hiziere»
mal a fus próximos/ viniere a la
noluntad, vfando mal délos bie-
nes que Dios leba dado parañem
pre jamas fera aborrecido de Di-
os y caftí&adofon les Demonios
7 Pero porque el día del juicio
mayor quenta fe pedirá alq mas
ha receuido de Dios, quifo N. S.
darnos a entender efto con otra
Parábola que dixo deíU manera*
Vn hombre rico y poderofo auíe
do de yr a Sesos tierras , llamo a
todos fus críados,y entrególes to
da fu haztenda , al vno dio cinco
ta!cntos,a otro dos, a otro vno,
fcgun la auilidad>y caudal de ca-
da vno,y cada talento es numero
de mucho dinero: y entregada fu
efe del pueblo. El qae auia receui
do cinco talentos fue luego a tra
car con ellos, y gano otros cinco.
£1 que auia reciuído dos.gano o*
T 2 tros
1« \W
<§9*
5rana,eaafca «aya «atnri, tatpa-
na vcathä miftukhafsina5 miraya
#iata faui collque tatpana caque
*oUqoe catuuuimpi imantafsina
vraqne manqhnero hatdntatauí-
3ia,nia hayapacïca tatpa purikbaf
4ina, yananacpaeauqut mlrayata
fafsina cuenta chino catataaina.
•"Phifea caturi yanafca¿tatparo:
Taeay- naro phifcahna churicta
jshifcanfsa, maya phifcaraqnibna
míra'yatha fafsina gburaeaoina:.
Tat'pafca ancha cefiñtauina y ana
pa kapa csncafsina , haytauicoH
quepa mpï lappa aniraaiaípathá cu
•Üíiíaraquí yanay huma kapata-
hu3?«hecah»q«eraquitab«a,an*
•ha fappacheyroaniffinboajkata
«tollqhaytauíharop! fappa miraa
faoictajhichatbaccoorücffi ailo-
khahaa catuyamamt, Rlíckha mí
raasianíats^.-ham nana haccha ca
iiftñahana vcchauímathacufifiha-
ca Utatj'ma. Vcatfcapaya caturí
•yanar-a^macataísina: Tatay naa
.jmeafhtao, paya farahna catutha
vcáíca acá maya payaraq,bua mi-
rayacha ía£'3«ina;tatpafca cufiíin
¿ja vUínacapa vílinacafarar^Nay
'tí ma<?ni yanarohífeanca hama,
«nokhfa aro Tana checa haq canea
í$ma kata churauibampifa fappa
fus a ha^tachíchafca vtaharo man
caiVina taq Cunfiñanacahanacnfifi
ana fataokiasMaya talento «atnri
yanaícattatparo hakarapifsinara
^.Ta£»yj7anccakapiíiírJchuyma
Mía yaníáinhu^caí.stjr'j han i Cata
ísisinía iia.aiayaha (ifimäbua, häi
pha-
yiT4 cmRISTí,
otros dos/Pero elqoe auiatomi
do vno,falído de &j efeondio e
talento,? todo el dinero que le i
ütaentreg*do luamoy metió!
debajo déla tierra, Deípnes di
macho tiempo boluio el amo d
aquellos criados a tomarles qu
ta deloqne cada vno auía ganadi
y llegándole el criado a qiiiéaoi
dado cinco taléíos ?edjxc:Seño
cinco calentó;* medite ,»ves aqu
otros cinco que con ellos he ga
nado. Holgóle mucho ei amo d
ve? la diligenciaque luaríado a
' uiapuello en tratar «oneldmer
que le aula entregado,? deía ga
nancia que delío auía lacado y I
dixo: Huélgate mocho bueno
fiel criado mió , que pues as lid
diligente y fiel en cío poao qti
te entregue, enaegartehe ranch
de aquí adelántele y leras par
cipante del gran cometo y go$
que yo tengo. Dalpua» deíio \h
gofeel criado a quien auiadac
dos talentos y di>;ole:Señor d(
talentos reciui para grangean
ello* , ves a'qtii otro* d^s que I
ganado y el S moftrando tubi
que fe holgaua mucho; dixolc
mifmo'cj alprimero,qua por au
fido fiel en lo poco , le daria m
eho:y que éntrate en lo a-lap»
gócar de todos !o» cót«ntca íj
tenia. Llególe ??robi»n el «ria<
que auia receñido vn IcJo rale
to y dixo'e . Sencr por íáber q
ere*a!peo y mal acódiciona»
y que liega* donde no ittr.bt¿,í
M
CSPÏTVLG SSIHs
ihahuafstnfa caquíha firimanhna
urna bzbhCarai'sina >pakbtz mira
ah* (afrína chha«aaracfna fafsi-
achuram collquema vraqoe mí
|huero imantatha,acahaa vlljaf»
hamajhanihuacunafa miraatha-
i,fatanina ,iipana tatpafca kapifi-
iina,ehay quemara ano !laullí yá
C3 yana, nana bani latafsina lla-
rjayniia amahaaaiha, bani pha*
U4f«inf*a taqniña amahnauiha
at ífs inca síamiíapí col! qha^qhui
irofa haní mírani chanta, catini
;h«hana allokha mirampi chura-
hañamataqui, fafsina, apararaa
cana, tunea mirapampï catuqui*
a,?carochurama acafcaquema-
a nafra* hani cana chnlani cansa
iip3thä>cchamaca vtaro hacunta
na,vcana hunttu mutufsina,aca-
i vea bachañaca Jacafa ttarufiíu
a faftína yatipha iatauína.
■% lefu Chrífto Auquiífana acá
•arabolanacampisaronacápi ya-
khau'pa, mayaro kaea aroropi»
¡u'j.taqae acá capknlona hífeata
a vía karathap!ñacaqnífea,yati
as, cólica haahuanina laranípa
tamafsínajhiulTaiíacana pacaüi»
a,hiíqaí *roknafíÍ5!a¡,hani bocha*
opnriña amabuala faranacañaf*
ataquihua yatíchiílo : acampi»
[ni hani l'appa tucuñafa yatifipáf
a,ma?ordoniona anachuna coll
a hu¿htg«naeam aaquí,vtapa,cO'
tácaugpfa c&tuacancavca atañía
tinfea jhieiïa nasa na checa ebuy-
9 api Oleína fauipa fsppa luiaña
taca larañäilaea^raQ. yatichiíto,
viï
y que quieres coger Condenada
derramare: Por eíío temiendo q
por ventara perdería tratando
con tu dinero>fuy a efcondsrte dé
bsxo de tierra, vesle aquí quena
he ganado nada con eí. Refpon*
díolefuSeñory díxole:ííeruo ma
lo y perecjoíb,^ Cabías que yo fas
lo legar en el campo donde nada
ficmbro,y coger donde nada de?*
ramo, porque no dsíte mí dinero
a log?o3qaea la bndts me le ha*
uíeras re&iruydocon mucha g-v
nancía^Susquítadíeloy daído si
que tiene diez talentos , y a cÉ#
fiemo (iu prouecho y pere^ofo
echaldeen las tinieblas exterí®*
res, pa raque fepa que es llorar y
croxir con los díentespor el mu-
cho dolor que /¡ente»
t Para redimir en bretse lo que
N. S- quiere enfenarnos con ella*
Parábolas 5 ttils capitulo reíktí
mos, es de laber q en la áél B&ét®
de familias nos eníeña a velas y a
íer euydadoíbspara no bJa&fcg, mié
y guardarnos de peccadoj/poíq
efto no baila, en la ¿el m^fc^áo-
bío a quien ei Padre da familia
dio el cargo de fu cafe, no i cafüla
a fer fíeles en bazer las bnzna? a*
.brásque Dios nos há mandado y
encargado.
T 3 Enla
j'iii
.•'
*§4 VITA
Virginefnacana lurauipa atamaf
finfca,hïuiTanacana chuymsni ha
qnehama fappa lurañanaca alio»
fcha lurañataqui hibua taripañar
rufa hampathama C3topana,tïif*
cui lurauiüa hani cchula rapiña*
waquiraquiyatichilia. Talento
eoltquelaquicatauinca , vca ata*
mafsinfca,hiuilanacana hamka hä
tu fappa yaanaca tarañaííataquí;
haní quella , quemara hnmav
tcfla hayppuyañataquí Diofoa
ehurawipanipi , naque maííflata¿|
foaquinoeññaffataqui raqui yati-
«hiíto. Acá hama taratana veapi-
11a» chura mama hilquiíloea , vca
cufífiñahua alakhpachana cburilta
ni, vcathá hkarpíyftaní vca fea,
«anqhuepachanhna viñaya muta
éana mntayínVam. Hia juicio vru
thaaEofitatfca,camifakhavcavra:
iarip.chi.nj, taripirifca camifara-
«|qikha hutachiní , vearaqui ata*
mana, acá hama -fafsjna. V<a cchl
»a vrupí taque haquenaca,acapa
chaceallaratathä , vea vru cama
caycachínikba hueca mayar o tan
tatathá hifquínaca,y aecanaca tay;
pitha laquini, Ahuítiri ebe^ca^
brito taypíthálaefufinahamacha
ni, fapa faparoraquí loratpatb á*
«amapaylUni,maafeaacayaatha
acá librona ancha cchína capítu*
lonahua allokha arópi atamaña
«anquipana veanahua allokha ya
anata vca huaracuíiña hakhfara-
«avrathayatíñahuaqntJini.
,.Sa«
CHRISTT.
En la detas Virgínea nos amone
ta a qne leamos prndentesparaí
oo nos falten las buenas obras e
día de la cuenta que de repenn
verna a tomárnosla. Enla Jelo
Talentos- quiere dar a encender
nos que es w&encfter fesmos vtí
les y pronechofos>í5roiendeles<
los dones que nos ha dado pan
proueíbo de nueftr* sproximo*
porque desamanera vernemos¡
alcanzar la eterna bienauentnrai
ca que nos ha prometido , y (in<
{eremos excluidos della, y caftí
gados con eternos tormentos,
foefpues de auer tratado del jui
<íio t uenta el modo y la ordé qui
terna quando venga a juzgar di
ziendo: que en aquel vltímo día
defpuesdc aucr juntado a todo
los hombrea que huuo deíde e
principio del mudo, apartara lo
buenos délos malos, como el Pa
tor fuele apartar las obejas d
los cabritos , y dará eL premio
cadavno conforme a fus, obras.
Pero porq defto fe tratara mu
ala larga enel vltímo capitulo d
efte libro allife podra ver lo m
cho que ay que fa ber deíte terri
ble y efpantofo naifterío.
»s^
CAPITVLO XXIIt,
9 San Lacas Euangelifta fí le-
fuCbriíto AuquííTá phifcavruhí
hnañapacama, ancha llaquipavri
tcnrapayri cancalVna , baquena-
caro collana aropa eukhatauina,
havppu ttoqnerofa vruncuna O-
lioete fotini colloro miritauina
aromant'mcunafca temploro 013
ísina aropa atamiritsuinatifapiri
nacafca vcaroraqui tancafirina:
Nía hibuañapa vru bakachipanf-
«a, Pba?ifeonaca , Efcribanaca,
Siserd,5tenaca , Senadorefnaea,
qhuítina vca vrohaa. CHRISTO
bibuanifalsinaatamataja Ponti-
lce Cavphafna vcaro tantaf taui
na3nia tgqaechippa vcancaísínf.
ca, Cnrifto hihuaanata^ arofna
capif,ataoína ,camifathabihua-
ñaropuraatana , vcfat ti , acfaf
:ha,yanccanal!uilafifsinfa,puri»
fatana banibu- hochacantti , ta-
jueifatba luraña huaquifipinihua
lapilcataoina: niahua hupafa hia
lanaca taquefa yanccaro catuf.
u, hupaquihtu aca marcana ha-
uehaeuiïña amaui , hiuíTauaca
Hiro haccufsina,hi5paquihua ba
:ha apu thukhfarapiito. Taque
«qucs.acanayracacatháhaa tba
itiib.mama fama, camiiatfa hi
uaapinitana: maa fea n* etta vra»
Jqui hani hihuayatana , marca-
icoahua pitutbaltiriqui • baque
¡capilla bihuvahaíirija baraur-
'alsina , bupamhua taque boa*
nrquí,yanapíriqnihua arokha
rquihua fapifcatauina, Vea pa.
ufcafupayonia ladasifcario*
thero
9 Díze S.Lucas Enangef iih C*
19 que M. S. lefu Cbrtílo en aque
líos cinco días, baila fu muerte
por fu gran bondad ymífericor
día fe ocupaua en predicar y qut
alas tardes yua a! monte OÜuetc
y cada mañana fe jciotaaa la gen»
te en el templo a oyr fu palabra»
y acercandofe el día en que auia
de morírJosPharifcos,Efcríba§
Sacerdotes y Senadores, como fi
alguno íes huniera dicho que en
aquel día auia de morir Chrííto,
fejuntaron en la cafa del Pontifi
ceCayphas Mat.2*, Mar. 14X0«.
22. y eftando allí todos juntos tó
fnltaron de matarle, y ver la tra-
za que auría para ello, aúque fue
fe por engaño que no feria culpa
y que bien podía hazerfe al pare
cer de todos, dízíendo ya nos tic
ne marcados, y entendidos a to-
dos y el es el que vale cu elpue»
blo,y fe nos a leuantado a mayo
rrs,no haze cafo de noíotrot,re-
prebéndenos publicamente. E*
no ay fino matarle déla manera q
padíeremos;pero díxeron que ña
€ uefe en día de /iefta porque no re
boluieííen el pueblo , porque e-
cbando de verlo, todos íe hariaa
de fu bando,le fauorecerian y a ¡a
pararían. A iría fe apoderado ya
el Demonio de ludas ifcariothea
T 4 Y apo*
1 1 1
•'
Äf# VITA CBttlST!.
tkerosftsnt&tamnaJudaÄ baque; y apoder*do?amique el malqado
«¿taquillas yanspataqnílma es- era di«ípüÍo de Chrifto,íh queri-
lo y efcogidópot el ai Apo&ola
lo, olqjdado dc-íos beneficios &
del acia receñido , fue a cafa de
los Phanfec3S,y defus aliados 2j
eliauan tratando de dar la moer.
cutaainaiiudafafcainia mpayo ta
tanickhafsinatyancca cancaísína
paña Aoqaíííasa Difcípuíopa a
efiahoarpa Apoílolpataqoi hakh*
llatapa csncafsínfa,taqac hiíqui-
€híSK':nacapa,cunachnraainucap- teaChrifto para entregártele, y
fafirmafsina.Pharifeonacanayá' vendértele , porque peníanaque
€sa Chuy maní mafinaepanaChrif con venderte cobraría el dinero
tobíhuaaña vllcatírínacana vt- del vngoento «onqoela MagáV
l>sro macanína , CHRiSTO lena auia vngído los pies de Xpa
íippanacaro alkhaha catuyaha pareciendole queauia fido gafto
HopaaUbbafinpíIIa María Ma- maletnp!eado,y que fia el le hq
dalena hnpana cayapa phifaucan uíera mandado venderte huuíera
ca, vea vngaentona collquepa embolfadotrezientos dineros^
fcaquískhaba , cafiqnipílla vea tomando buena parce del lo ha<
collqae.chhaccay ,naro alakha- aiera guardado para fi. Con efte
aiafjtafpancants quimfa pataca penfamíento llego a cafa de loi
fara'haallqnepohanquiriqoihua: Pharífcos, y llegando donde loi
Vafea allokharaqaí ira«a«Tsína Pharifeoseftaoan díxolcs eomc
nataqqí , inaoïhataqni imafirío loco y deslauado-.Yo íelo qvof<
«ha fataaina. Acá arajafifaqui trostratais.qucdaystraqacomc
Pharifeonacana vcaro poritaaí» matar a'mí maeftro Chrifto, or¡
«a,pnrifíinfcaloqhnearo hoafch fas Si yo os lo diere en vueib
llihama: Miahua yatítha humana
«a^aaroíluíma Chriíto t»aeítro«
lia mufampi hihaavatana faoíma
hichafcanaa vea smparanacama
locatoyarnama , chuymama ca-
ma cunafa Iqr&nataqoi , yaneca-
manos que me daréis'' paraqne 1
tratéis déla maneara que quinen
dcs:díziendolc;eítolos Pharifd
os (como refiere S. Mareos ) h(
garonfe mucho, falcarían de pli
aerjabracarianle, dariále gca*ij
«hañataqai , vea cunapi naro cho ac»rieiarian,y datian todo el f o
ririétaí fatauina,ílpana Pharífeo tw,í
nacafca (camifa S Marcos Euan
gelilU fi ¡urna } ancha cufiíiphif-
cataoína, chipififsína tocota to- *
conocachínkhajhupa parala pbjf ¡)
sudiapilehínkha, halla halla vlla
Chínkha hamppatichinkha,yacca ¡¡
ñaca e a
CÄPïTVLO XXTfï,
cata fudalaro taque cufiftña
ar^taaina, Diofahua ceuyshat
na cunafa chorahatpana , naa
manacapa yanapauimathá ma-
Iro mafca nanacana chuptha-
ta aparaba (Ito. Vea (upa pana
ipa yatiehirimipanfa,hibuapha
(sínca hanihua yancca lartatt
ppabua lurta , D 1 O S N A chu
pathna n nafta , chacha vrcu ha'
ahua lurta,faaníhoa qhuitifa ha
ifarañamatí, DIOS mayni.»
lihua hakhfararíamaea , vcacca
ítha yancea haquehua,Dios má
ifa,nahua Dioftha fafsínaaro-
antirihua , ficlVanacía hambua
aacaychiríti, hochanaepaia ha'
ihua yariphíféta,Prefidente ha -
:ha apurnbua cchataba , hihua-
»ro írjanapataquí,fapbífcatauí-
i, Caá químfa tanca íara colf-
le mankañamataquí cundía ala
iamataqai fafsinaraqai chura"
tuina, ludas maampi ehuríta fa-
pana vcafca , maampiraquihua
lurtrcana , CHRISTO chí-
ocanathá ancba hihaafsina, Nía
aya halípaquipa hailparnrutatf
i chay hupala haní cttnafa am*
hafquipan»quíhua pchínocatana
aqnenacafa haníbaa yatinici:?-
i fnpa Chfifto íapakbtaquipana
ui nanacaro hutitahata atamiri
ifsioa aro irkharuutauína : yan-
ca chnvmaní Iudaíafca , íya fap
abaa>nahua vcacca luraha , hu-
unacarulca catuyapínimama -
uaíacaüiaa.
io Nia
*9?
tentó pofibíe al maldito ¿e!ndas:
dirianleqne Dios 1c hizieííe mer.
cedes por el ayuda que daua a fui
mtníílfos?aquíen fu .Maeftro que
ríaquítarles !a honra, qoe no ha
riaraal en procurar q foelTepre-
fo y muerto aunque era fu rnaef-
tro>{]no quehazia muy bien, y q
boluíaporfa honra de Dios co-
mo hombre de chapa , que no te-
nía porque temer, queloío Dios
fe auía de temer ,que aquel esa
vn mal hombre y blasfemo que
fe publícaua por Dios,no guarda
«alas fieftaSjy que fauíá muchos
delicros fuyos , para acatarle al
Preíidente y acufado le condena
ría a muerte. Dixeronle que to-
mafe treynta diaeros paraqneco
míeífe y gafi&Cejy ñ ludas les ho-
rnera pedido másenlas le huuierá
dado por fci mucha ¡a gana que
tenían de prender a Chrifto.Def»
pues de aoerlc hecho muchas ía-
lemas : dixeronpero mira qneíi
le prendieremos defcuydadamen
te ia gente no lo entenderá^ aísi
le encargaren que vínieííe a dar-
les auíío quando Cfcrifto eltauíe
fefolojy encargándote! otel mal*
nado.andaua con eíle auifo y cuv
dado baila entregarle.
f i 10 í
I I
I I
• !
.'-
VITA CHRISTIs
ío Mu obefa «alio makañapaf
qui parípanfca, leCu Chrilto Ati-
qatíTa ApoftoleCnacpa hiCquitta-
tauina: Maeftroy canquitpi callo
mank-ihataífatiquiropí mankaña
ffataqni camarahaí laisína íipana
Iefa Chriftofca San PedrompijSá
lo^anaropíro, Carama marcaro ma
píCca na.vcanahua cnayni baque
pt, m ta haacollaro vina huayuC-
cjairi npihaquín*hí*ta, haquiftísínf
ca,€aaqaí vtarokha maluchint v»
«acama arcama, vcatuliupampi-
chica malaisínfca vraní haquero,
Ma-eílrohaboa Dtfcipulonacpam
pí acá v tama na PaCqua luraña a"
maní Cara a, laca tic a vea maya man
kaña vtahua ¡lina hanata vllacha
«hatpana,vcaro bumanacaCcaca*
tiaCaapama Pafqua lurañaíTacacj
faCsína qhuitatauina. Pañi ApaC-
to'efn*caCca yatíchiripana aropa
catuCiina , marcaro maCsina , vea
haquena vtparo cunafacamaraa-
tauina, Metaphrafte> Nicephoro
Calixto fntinímpi,vcathá hacapa
«mauctanacampi loan haqueluti
pafca MarcoCanpi Mariana yoc-
pabiCpibamaCca S. Marcos Eua
gelirtatauínhua vea vtani baque,
San Pedrona marmipana apañapa
ftaamhua , S*n Bernabé Aporto*
lonfca haquiripatauina^llo»
khahuaCahua Apoftolef
nacana lurauinacpáf
«a S Lucas Enan
jelirta hopa
ibáarofi.
CAP.
ío Llegando la Pafqua qaan
comían el cordero, preguntar
aChriíto N S. fus Apocóles, <
zíendo: Maertro dondehasde |
mer el cordero? doideap^eja
mo»paraquelec-o¡naaios?Yent
ees Chrilto mando a ían Pedro
a fan loan que fucilen al puebl<
y que encontrarían con vn hób
quelleaana vn cántaro de agu
y encontrándole fuellen en lég¡
miento del hsíla !a cala donde <
trana.y cntr¿H'an con el y dixc
Ten al dueño della qne Cu maelh
quería celebrar ía Paíqu¿ éaqi
lia cafa juntamente con Cus Oif
palos y qae en dizíédofelo el du
ño les mortraria vn cenador ém
picado paraque aüiaderee/y Ib
ueu todo ío neceiíiri y p^ra cele
brarla. Los Apollóle* obederie
do ai mandato de Cu M <etiro fu
ron al pueblo y apresaron tod«
lo que era meneiler^y fegun d ¿
el Metaphralle, Nicephoro Calí:
to, y otros autores, Ce llamaua h
an por Cobrenombre Marcos, bi
jo de Míría, rué elle el Eoangelí
ta San Mircos,parienre déla mu
ger de San Pedro, y Cobrinn de S
Bernabé Apoftol,r haxe men
• ion deJ S. Lucas Euangc
lilla muchas vezes
en los a&ot de
los Aporto
leí.
CAP*
CAPITVLO XXlHï. Hf
AP. XXMïI. CAMISA- CAP. X X II I ï. TRATA
talefu Cbrirto Auqmffa Apollo de como lefuCbriftoeen^ccn fufe
Jefnacpampi hayppu manka Apoftoles,.Matth.261Mar* 4»
#»anka«hína,caoynaea- Luc.zz loan 15. Ydece
paíea b*ríebir¿a> 11*0 les laño los
vcatbáhua . pies».
aroG.
O" I A coráero f aíto mankana
►apacha puripana lefu Cbrífto
iuqu'lTa, mákariapa vtaro taque
¡poftolefnacpampt mankeri man
¡¡pífcatauína, ley camachiea aro
s.Tiífa Iarahata,cunapac,ha man
ahaca htfebínkha vcacama luríri
Knes aroma mantatauína, nía
capachana faranacañapatucnfi-
ana,nra ¿capacha haytaríapa pit
ipana.nia acapachathá miíiuña-
a hakach¡pana,Dif£¡puionacpa-
afayunacapaharícañampi tucu
ana: vcafca hanira tcaqquefiña-
e>,mutuñaparothihuañaparo pa
ifsína haticatauína, hupa qniqui
3,quiqui amparapampí, nía hari
atatfca Santifsímo Sacramento
ca hamaní faísina camachitauí-
a>yatkharaquitauina,taque A*
ltolnacaroraqui ycatfca comul
atautna acá qniqui hanchihsbua
atupifcama.mankapifcama fafsi
a Califafa vllasisinfca, Acanana
ilahapi , vmapUcama fatauiua:
ia comulgatatfca,taque chícpa»
oraquí , maya collana mokhfa
írmona,huahnanacpft Difupulo
acpa ancha amahuafsina,hiuihá
1 amacapifquicani ¿ arofiuíha
amuca
T LEGÁNDOSE h fior*
f-srf-áe comer el cordero IeítíXjS O
N. S. con todos fus Apollóles en
traron en el cenáculo a comerle,
y eneraré el jaénes a la noche pa
ra hazer conforme a la \ty ó nan
daua en que tiempo fe aula áteo
mer. Acabandófe ya los días que
auia devíníren cite muodcjy lie
gádofe la hora en que aula de de*
xarle,y de falír del^qtiiío cócluié
lo todo eon lanar los pies de fu*
dífcípulos: y e$o antes qoe padje-
cíefle y muríeffe el núlmo con fus
mifmas manos laño los pies de
fus Díft'ipQlos> y defpuesde búa
dos inílítnyo el SácRísimo Sacra;
mentOjdíziendo y eníéñando co»
roo a oí a defer: y deípnes comal*
goatodof los ApoiloSes, diz leu-
do: Tomad y comed, que elle e»
mi eusrpo: Moftrandofes el caÜ2
díxo, Beued que es rni fangre. Y
defpnes de comulgados les predi-
co vn muy alto y dulce fermoa,
por el amor que les tenía, dizien
do: Aunq yo muera fe acordaran
délo
¡1
V
I , I
pa VITA
• masafsína fafsina enkhjtaaina*
Asa ya a qaellcaísína S. loan Ená
gelííh fjpí,Auquíffa leía Chrifto-
í^na,íSoIíftna irpiri cbuymani tá*
cafsínajtiia hihuañapa yatifiísína
acapsehathaalakhpacha Auquipa
na v«aro maccañapa puripana}vi
$aya Apoftolefnaeapa amnuiricá
f alsína,hihuaña pacbana maampí
»«ïahi3ütauina,maÄ£»pi€huy ma-
pa vllachaataaína, maampi hoay
Jlutaaina,taque amaairichuyma
pa ccanachatauma, vlljama yací-
ma hamufpaama,acabua chuyma
ha fa'cauina, hihuañapa, ctaqqueíi
ñapa muturíapa vroqaín&taquífa
ta cancpahicha vráfatauína,yori
canea, Ángelefnacafca hamppati-
canea, Reyanacafca vllaaftñanac-
patapi,bamppaticanca,colIopat*
khathá collanahanchípa kata pa*
ehacamacunTaacanca, Hicrafalé
marcaro cafifiía apa cácañapam-
pí malneanca vea vranacaíca ha-
ní vraparo catuiiti,maafca hihua-
ñapa vruqui nanepha fi^haquena-
0é lupa ancha hihuaña amahaafsí
raa: hiadanacaolca hapaarcañata
qai.'tcaqqaefiñaro llaqaiu'ñaro pu
riísín ■!, vea vru ancha cuíifiñaífa*
taquí,auquíhana cay upahna arca
tria fañaffataqaí, Porque ca mí (a
Iefu Chrillo Aaqaiiïa,.ttaqquefi-
ñi , C «* u í a n a hihaaña ancha iappa
vaaro «atacanea haitia,ttaqque»H*
"í'na.ctaqqueíínaia, fappahiwAo-
. {síHftaá cayupihoa arcatha fañaf
fapi>
CHRIST!.
délo que íei betlícho. Tefcríute
do elle miíterío S. loan Euangí
lilla dize afsi, Cap» i y lefa Chr
toN.S. tiendo may amorofo c
condición, fabiendo qae aoiay
llegado la hora de fu muerte,y i
hora en qae a«ia deboluerdel
tierra a! cíelo ala morada de í
Padre, adiendo amado a fusdii'
palos, amólos mas tiernamente,
defeubnoies mas !u amorofo c(
racional tiempo de la fin y mué
te,dizíendoles: Mirad, conoce*
y entended q efte tt mi corleo
A elle día defnpafsió y muerte t
raapor fuyo,y no toma por íay
el día q nació, quádo los Angelí
le cacar 5 la gala-quldo los Rey<
viníeró a adorarle con fus ¿ene
quando enla cumbre del motel
borporvn poco y breue efpaci
de tiempo glorifico Ta fancííutn
cuerpo: quando son grande gle
ría y angelí* d entro en lernial
mas toma y tíenrpor luyo el di
de fu muerte, por el de líe o que i
ene de morirpor los hombr. \¡ ,
piara q de noíotros le ligamos,? p
raque en nuellros trabajos y en
tezas nos holguemos dízíédo.E
elle día figo las piladas de mi S<
nory Re.demptor: Porqdelara
ñera que Iefn Xpo N.S. tuuopc
mucho bien y honra «1 padecer
aiorír enla Cruz.afii nofotrost
diciendo deuewos de rír;61 pac
cery paitar trabajo* baeno es,
en ello imito a mi Seáof,poi*qi¡
9
CAPITVLO XXIÍIT,
>i,AnqaiífapUlattaq«cfiña yaa
ncca tanquípanca , haniptvca
u nácpha acá vru fafsina hupa-
qaiamauirícántijamahuafstnf-
hanípi naqui amahuaha,veatf-
hoccaqníni fití,maafca haque-
caha haahuanaeaba^aa amara
iamahuaniteaqquefiña fafsín-
amahoana.
i Nia mdnkatatfca(camifa Eoá
lífta fi hatna)Taactan3mna co-
ma ÏESV CHRÏSTO Anquif-
(cenafca !ey faacaia,haakaija-
a tukhra aakharnfita eenahata,
mkahata hifcanta hamatíkha
aachina, micbea Diofna hna-
lapa cancafinchakha vcfapha v*
cea fafsina chuymapacama ce-
china mankachína)laaeafsinfca
íyacolíana haní qhuití Apaña
luraui , taque haqnacana aro-
taña, eauquítfa ifapafiri luraña
ratauina, acalca Dioscancafsí »
t Apoítolefnacpana cayonaca-
ibariccatauincavcahua. Nayra
nófconacamna Patriarcanaca-
na,Abrahan fntinijLothíutíní,
paropurínnacana corpanaea-
ms cayupa hariíína amahusfsi-
»,fnokhia chuymapa vUachsaña
iqai.hííquí hilacbítahua acsfica
i fafsina , haniqn'tquipafa har¿-
aeritauimi: maaíca yananaepa-
si haricama íirkautna,vcanaca-
icbímmpacuíiíaañataqui". Au-
tiiífona harícaaípafca hayana
ítapahaa llalli Prophetanaca
\ ioraaipa,.qaiqQi aswparapampi
¿ahila
5ei
fi-el padecer fuera mal®, Chrifto
N.S. no lo hnaíera querido para
fi,díziendo,Efte dia fera para mi,
y qoeriédolo no díxo,yo folo lo
querré y defpues no aura mas;pe-
rolequifoparaqnefus fiemo», y
fus hijos como el ie queramos y
amemos.
2 Defpues de auer co#ïtdo el
Cordero Pafqual (como díze eí
Euange!iíh)N. $. fe leuáto en píe
(porq no fabemos ficeno como
mandaua la ley eftando enpíe,ce
nidos y «on el bafto enlas manos
o fipor fer hijo de Dios ceno de
la manera que quifo,dífpeníando
en ella ) y leuantandofe hizo va
hecho exceletífsimo,nunca \amas
hecho dsSeríor o Príncipe a!f»oi ©
digno de eterna alab3nca,hech<ï
de q aura fama enrodó el mm do
y es que fiendo Dios lauo los pies
de fas Dífcípulos. Los Sancos art
tíguos y ios Patriarchas Abrahä
Loíh y otros, lauauan los píes de
los boefpedeSj Gen.*!? i9 qisran
apofar afuscafas5 por el amor q
les tenia }y para moíl-rarles ft! íf-
fíbilidad y raáfedúbre.V rnoftr&r
fecortefaoos y bisn criado?'?' eo
fe los iaaana por ím proprias ma
nos, ni por (i mifmcs sido manca-
uan a fas cmdos q fe los boa den
para regalarlos y tenerlos ed&í^
tos pero el ía?33r de 'Chfifti? excé
de fobremanera-el hecho y lo esne
haziari ?os Patriarchas,. lacrando
«on fas raifmas manos y per fi
tnefmo
: '
iO¿
VITA CHRISTI*
•
cbaalfacamananacana, 7pifiro ha-
ccuea haquenacana cayunácapa,
yancca. ludafana bnpa alakhef ina
cayupafa hari caísina. jBiuflfatia-
cafca- A collana Auquíhay haqae
paca anchahaa cay a haricaaima
amutafsina Uaghfaíi, Angclefna»
caica anchahuahuaraeufi, naque-
naca ftipa h aecha yaa lnrimana,
ma a fea h aq qen ac aí a A ngel e fn a c a
fa hanipi ancha b.uct amahua .jura
«i fatamantí , hanipi alittañaina
vea qa mab.ua par ín i (a nti, han ípi
«allana ckuymama vcahua am-
aban* n fatarnantí, haquenacafpa-
11a hanipi, Auqoibanaa Topa ha»
«aemaíihana cayupahuaharícaní
íafsin* amkhafiquifa amkhaíinti,
chay mamantea thapata bamatpi
vea vllofaata^hapata bamapi ha*
lü.luraqi lurata. Harjíti Pharifea
Simón fatini,huma María Magda
lena cay ama mokhfa tukhfiri pif»
cuñampipífeupanaqui, camifa a»
cadí Santo cancafsinca hoehakh*
taara marmína hanchipa llanna-
tcaad fafsína kumitaniana,'hichaf
ca Apoftolefnacamana cavuparo
quillpictata vlljafsina , humafca
vlltcafsina , Dioina checa yoepa
haa acacca fafsina cainfaípaíchec
piní anchahaa huaracufircana ,
cbuymapanfea>haya hakaraquipi
amkhafircana.Tatay vea haricauí
cauynaca taqaepi phattifsina fa*
pakhtaquí aucanacama taypiro
haytamucuhatpa , Tatay eama-
chipanayaneca ladalana cayupa
hari»
mefmolos pies de vnospefea
resale vna gente vil y baya, y
pies-de ludas «1 traydor: por t
digamos nolotros: O fobera
Seríer macho fe marauillä los
bres conílderando quetulaof
los píes de vnospeíc»dores,y
Angeles queda rmiy aíTombrac
de que hazes vna cola tan gra<
fa como efta por amor délos hi
bres,y nías digo que ni los ho
bees, ni !os Angeles penfaton,
imaginaron que tal barias, ni j
faron que tu humildad llegar
tantOjiií imaginaron que tal te
(Tara por el penfamiento,ni ta
poco los b obres por ninguna <
imaginaré que jamas iauaras
píes de otros hombres para m
trarles tu amor: y amientem
de repente has lacado a fuera
hecho como elle* Por ventura
murmuro de ti Simeón el Pbí
feoporq te vngia lo «pies la M
dalena con aquel vnguéto oioi
fo, dízícndo,es pofsíble que <
tiendo Santo fe dexa tocar los
es de vna muger peccadoraíPi
que díxera agora viéndote ari
diliado a lospíes de tus Difci]
los y conosiendotepor verda
ro hijo de Diosífin duda ningt
que fe huuiera maaauíllado y I
uiera tenido mil dífcurlos.
ves por vétura Señor que losp
que tu agora lauas todos huye
do te dexarápor ay en medio
tus enemigo»'' Señor,porq!ai
los pies de ludas maliudo y ti
de
CAF1TVLO nmiih
3oy
iriC8ta,hnma alakheri i fcranacaf dor,aqoe1!oi pies facio9 qoc me
P kanuchafu.,,h.uma hifibaana- tío en las ciénegas y íoda^ales ye
líjoi arofiri mafsína kalta knlta
),ñeke ñekeroaantaui cayu, ha-
caña amauebita vcacffa quíqui
>'lana cay urna haricafítna Mam-
juebama claoo hamkaqui hani
uufrqni ppiajaiíatraquí Crafah
limanfa piílquí vfuñapataquí ía
lcarsna,
* Euangelilbfca fi, AuqUífTacas
anaca baricsnataqui , haécapa
dacapa apfafinatTínajhanrccha-
kh cchalíakhtttaniti fafs"ina;ma
:a apruíipáfa hacanta rruca Au
<Jo a remlerre y a eoncertarfe pa
ra matarte Sí quieres laoarpies
lauate los tuyos mífmos y sblan
dalos paraque los danos ir.s traf
pa/Te fin darles mucha pena, y ef-
undo eniaCrui tensan peco do
lor, r
\ Díze el Énangelifta qñepata
lañarlos píes délos Dífcipüíos fe
cjuúo el vellido exterior páraho
mojarfe;pero aüque fe los quito
acotándole el dia figüiente fu aiif
«kacot.pana taque vüapapí mVfangre los rocíofyaü todo e
iallancona,taqae .fípa taque v- flTe|o y% ios que le aCotau,n;y a
d?*ar y ^pojarnos de nueito-a*
r'uynes ínclinaciones^para no te-
ner eíloruo en fu feruieío , déla
manera que N. S. Iefu Xpófe qoí
t0^,s veítidóspará lanar fin eftor
VZTr^m:\ DJ°sJ^ *> 'o. píes de Fus DilV.pulos ^
ymampi,han,kaknfíiafiruíha rolos hombres por ferrúynes,
amique N.S. los auife paraque af
fí lo bagante ninguna manera lo
hazen^umilladóíe Diosvndquíe
ren ellos homíílarfe: aunque fe
humilla el criador deícíelo v de
mau^aJakhpachaacapacha la tierrazo quiere abajad L ha
ri ahtt panía,luratapa cancaf millardo criatura: humillando
rw lu""" arhPattan?ama fe Dios míf.ricordíofo.no quie-
tos llaqmpayri caneafsmla re bumülarfeel miímo ho.íbra
rosíerable: humillandofe el Señor
por amor del hombre, el hombre
vil, y que nó es mas que vn poco
t Diosfappafíruiñataqui cami
iefo Chriflo Auquifla,Dífcípu-
acapa fappa haricañataquifa,
ií hariquerí kakutaní fafsína
apa ilínaepafa vraquero eca
ina,taque yaneca chuy manac
avtañaíTapirHaquenacafca ya
ehuymanifsina?Auqníflanaa-
tama lucahata ü»tala,hanípí lu
,Dios alittípanfa hani aíitta-
ipana.quiquillaquípaaña cá
infa,hani alittañaamauiti,hu
yco Apucaiicafsina alitipau
ni ina haque cancafsina, acá
laka '
dé
:
,¡
M
5o4 VITA
Ulcaí^iru. acá ccarífstna alíftaña
&mauiet jlinma laycohua alittatha
tat&fa. hacia rhancaftafsina hama
qai yancca-tarañaccalfari, Diofa
na naa fupaqui vcafca alittama ía
tafa,haníqui amauiti,hama fepa-
qaifatafca, haníraqai amauítí,
aiaafoaacapachancafsína haccha,
haccha Apaqai faranaqne,hískaf-
«ahíska aptuaqoi far&naqne.
4 Vcathá hioíTanacanacamifa
AaqtiiíTa Apoftb>fnacp'ana i^gj
pa hanc^ñataqaí, roay'ahäkopa
ñoña haaUasjafcanca hamahua-
kasjaísita fappa fítianacañaüara-
qoipí: Auquíftapilla vealurana,
naa hama larani fafsína, tamifapi
huakas) aflicta fe a' fappa farana»
eafíina.fappalnrarsina.Nayrípá
cha haquenacamna bani haakasja
fita haqae ancha yanecaro caturi.
na cana vlljafsína hamacharaqui
rína. íalio Cefarafca niayahuala
hnakasjafsiinaa vlljafsína» cami-
fa haquenaca marmípa haakallau
fafaranaqqerí vlljaípa hama an<
cha yanecaroeatatauina, Hama*
raqui hiaflanaca,hani Angelefna
ca Saníonaca yanecaro catucaní
fafsina,hani chuymaíTa cama haa
kallualaja laranaeañati , yanc-a
«hnynaaninaca hama, «hoy «nania
cama cana hochat oía punía Ura
oaqastnanpilla, ancha yanecaro-
haa «atnhatpana,taq hifqui chay
maní haqnenacafa huma vlljaísi-
na,eana vlljafsína hamaphattini
▼aneca chay maní cancaaimalay-
co,
C H R I S T I,
de tierra y vafara no quiere ht
millarfe: y díziendole Dios, Fe
ti mehamíl!o,conao qaic buelfl
el roliro atrás comísncaa comí
ter rayndaJes; Y diziendcle,Hi
miilate por mi amor, no qaiei
ha millarfe: y dízícndole,hoíínl!
te por tu bien yproaeeho,täpoc
viene en ello, fino q íiedo grádi
Principes éei mudo tratáfc com
grades Príncipes, y los peqños J
ij»i?re§>como Señores pequeño*
4 De mas «cilio ¿cuernos and
bj.e cernaos, aísi como W.S pa
Lagar los pies de fus- ¿portóles
cínio vn liento blanco; lo qual
zo Xpoparaqle imifaífemosn*
Gtros: pero como o de q manti
nos ceniïemGS': Viniendo bien
obrando bien. Dízé q en tiertu
antiguo tenían por ht bre rayn
q no fe cenia, y le mirauan có n
los ojo» conio^vn Demonio,
Iulío Ccfar viedo a vn hóbre d(
ceñido , tnuole por dilloluto <
fas coítúbres,y depraaado,«on
fivno viera a fa mugerancbr d<
ceñida y fin fax a Dclaproprian
ñera pues nofotros para que 1
Angelo y los Santos no nos ti
ganpor malos no andemos cor
defeeñidos.víuiédo a naeltra v
luncadyalaedrio,a manera de
bres malosyperaerfos: qfiqui
res víai'r a tus ancharas eonie
do todos los peceados q qaier
tenerte han por rayn hóbre, y
dos losbaenosen viedote huj
de tí por taruyndad y malas i
tumbr
WI9
CAPITVLO XXV*
3o*
Dlofaïca acapachana chuyma
¡ama qui faranacauithä rma*
pashana infiernoro Hauirca
san,*. Vcatha lefn Chrííío A a
lía ¿poíloíefnacapa haricaña
ai maya pañon?pi, hacca ccq-
inakaijarkauína,haccatoqucL*
ttícatathá phíícuracauína.
naraquipi ccapsc^nacana fap
a caña. , fappafsinfca huakh-
Batáro cenyaña.
Vcarfca col Una íefu Chrlílo
j ti i íTa ^ hopa quiqpa maya vír*
ro vma huarancaísina San Fe
cha caUaratauina cayuhanca
pacspa amautta Sautcnacaf»
udafathahua cai'arana íi Ori
es í'uciní S loan Chrífcítomo-
asafca S. Auge (lía San Pedro
nja cailarana faraqui: acá fan
i fauipabua maam pí checafca
que S, Pedroquipi haricama-
íataca ayní(kaoina5ppekeña*
faattacauína , hupstra nayra
iraha faca, fínica Auquiíía
íhtitau'na,thakhtipan{'ca cchi
aní mayniíaaroíitaointi: íe*
ihríílo A uq ñifla barita caUa*
ina S, Pedro hanihna fin tha-
pana. San Pedrclca hííaoacsy
unía í E S V Chrífto hopa
racataro vma afakharuta:pa>:
a hnakasj3fi?a quiÜpictipana
iapi nuaracufitauína : huara-
aipa aroíii'sir>a bambus vea
ia aroflanti , han ir .-ua v;a ca 3
ajea hamahua huaracufina híí
iS. PedrcpíHa An^íTa checa
f*ro catuísina Dícjna checa
yoepa»
tambhres:y Diospop aílfffta an-
dado en ví«ios?caft;:garteha en ef
te mundo y te encerrara ene! in-
fierno enel ocro,Foera>deíto N.S
para Iabar a fus Apodóles fe cí*
ñio con vn cabo del pañe*, y có el
otro ennugoleslos pies.'dcla pro
pria manera deben fer ios buenos
fieos, quecon fer ellos buenos de
uen fa-azer bien a ios pobres,
<¡r Defpuesdeño N.S.echando.'el
miírno agua en vns. bscia cometo
de S. Pedro a Iauar,auuq algunos
Do 61 o res dizen q comerlo de la
das, como fon Qrigenes.y S, loara
chr.y.foilomo; Pero S. Anguílin di
ze.que de S. Pedro ,porque folo S.
Pedro diziédole que le quería la
uar, concra-dixo y porfió quede
■n-ingun?inanera queriendo come
zar del: Pero N.S. le reprehendió
y por auerle reprehendido porq
nomenco del a lanar, ninguno dei
pues hablo ni porfió mastPcrqae
S Pedro quedo atónito citando
Chrífto N S. arrodillado delante
del con el-agua en vna bacía, y ce
ñ ido c o n v n p a ñ o ; y í ? q u i ü e £e y o
hablar agora de fu aíoinbro , no
pudiera explicarlo entera menre
dizíendo:. Oeíh gbÜofift manera
quedo maravillado:. Perqué San
Pedro teniendo a X.po por Dios
y por verdadero hijo de Dios , y
. Y- , cen-aaer
■-
|r
, ,1
¡ii!
/>.
jo* VITA C
yocpahaafafsfna,mayatiuafafca
motf Thaborfuttni eolio patkha
na»ancha cnfiquellpont vlljaísina
Dios Auquina arepafea iCtpaííí-
na.allokbacnnamana milagro la
rtrí vltjafsina, ancha huaracuíica-
oina^haccachuy nn , hacca chuy-
fnafca hakhfaratauina hakhl&ra-
faraqni Tacay humatt nana caya
naharíqtáhata?. Qhattithapinaa
Taray iba ¡na Fea qhuit ira quitaba-
cara atamitaí Tatay na a acama-
mama Huma maeílro harapi,naf
ca yatíchatarnatahna, Huma cata
hatahaa.naíca yanamatahna»Hu
tria fantotahuamaíca hochakhta»
tatbapi: Huma taq ennafa cauqui
la lariíitaht¡a,nafca luratamatha
pí Huma Dioílabuanafcaacacca
rithapi acá Ukachapi,lakunfa la
kopatpí; Tunca hamppatkbama*
macaca mayacaperdcmaquita>ha
iiibua íya (inefnntifatauma Sipa
na Aoqififfafca San Pee! roña ali-
ttañapa yañfstna,alttttri chusma
oí cancafsinhua acacca hsnihua (i
toíafsina,ApoltclopaS Pedrero
ipokhfaarompi,Peároy huma lia
nihua nana luraaíha hamarpaata
titmaafca nía luratathua h&ranru
paahaca faeaain?. San Pedrofca
.AuqaiTana mokhfa atonta hnaíi
taraqni Tacay hanipinihua kata-
fa hu mana cay ti harícaafiri&'ti fa
tauina Sipana lefu Chrífto Auqf
fafca,cala amara, hani aro catu-
íiri chuymapa vl'jsfstna, kapiíift-
jiahjma. Pedro han» nana harica
Ajinaamau-bíia vcacca hanipi cá
pi ala*
HR 1STT,
aoerle vífto otra vez e lo a!to
monte Tabormuv gloriólo ,y
do la hoz di Dios Padre, y ha
doleviito hazer varios, y íní
tos milagros pprvna parte cj
do afombrado , v por otta tei
roío, y lleno de reticencia y
mor dlxo: Seríor tu me has de
nar íc-s pies a mií Quien foy
Sfñoffy quien erestnídeclarí
tío primero, y fino yo te lo d
Tu eres mi maeftro , y yo foj
fie ruó-: tu eres ían&o y yo pee
dor. Tu eres el criador de to
las cofas,y yo tu criatura: T
res Dios, y yo va fura vn poce
tierra y vn gafan illo.Rnegotí
carecida mente Señor queme
dones íi foy y me hago rehaz
que no confentire vna cofa co
ella que quieres hazer: Peto >
conociendo la humildad de S.
dro,y q rchníaaa por fer hum
le dixo con mucha blandura,
dro, tu no fabes agora lo que
hago-pero entéderlo has delp
de hecho: Pero aunque le ha
con fuauídad y manledumbn
nueuo le dixo.Síñor denmg
manera permitiré queme b
los pies. Viendo Chntlo cucó
fu dureza y obllioacioo > co
quien fe enoja le dixo -Si no i
res que yo te laue no feremo
migos.ni goc;aras con migo e
ciclaron ello q^uc le dixo pot
ï
CAP1TVLO XXIIflU
$cT
í alakhpachana'vttana efiar ama
iat¡ fatanina. Satafca Pedro fap
a chuymanifsina ílaqui arocatu
juina, haníhua alakhpacha ehu-
amamatí (ataque lefo Chrifto
loq'iíífafc^ iya fa ñapa yatifsína
iqaiquí maya paya aroqui ata»
utamna,yancca clutymanífpa v
alca lJb¿raon hacna azotíf^ina,
jutu/afsina, hachayafsina kaía-
afcína íya íí y^ r g.-, Dio fapí Ua hani
oa firinacaca Cala chuymanioa
acá cmparamp'pinia, arorapiri.
.Pedrr ícahani vechatauinti $.
edropüla Auq,ífana faca Tatay
cachi vsacca,h4ni eayuqui barí
uit tatí,nadlca amparampippe
eñ-ampi hariquíti (acaula nía
an Pedro baricataefea taque A»
oítolefnaca haríescauina.
é Cchínafca yancea ludafaro
urina,navracatparo qnillp'tta-
a coliana Auquiflfa , ancha alta-
ba yaanac >pi ácana amkbalíña
uqui;Cauquichapi haquepi Au-
uiil'a nayracatparo quü'píttipa
a haní huaracafíípana? caugeha
i faneca chuymani haqnepí, va
cachuymanífsinfa > AuqUílTátia
acayáccachaca cancafsinía,qui'
oí Auqftana nayrscarparo per-
onita firí h»ma quillpítrarapíca
ani Tatay luririhay fafsina rao
hia arópiarorapifpa<Híianacay
cayaneca ludas, lupayonachuy
lapana huayuntaficafsina, Auq.f
i quiüpittipana ; mucaqnitauí'
a,acacca canapi firí ñama Puma
ama yancca¿haqaehinkerichny
nanif
ho mbre,y dezir !é qáe no le daría
el cíelo obedeció aloque le dezía
y fabiendo Chnfto la obediencia
de Pedro le dixofolas dos pala-
bras: Pero finiera malo hornera
hecho q le obedeeíeíTe como Pha
raon con a^otes,concaftigo,con
bazerle gemíry llorar: Porque
Dios a ios que no fon obedientes
y a los que fon duros de coraron
fueleconlas manos hablarles, y
caíligarles,y S. Pedro no lo bzo
defiama ñera, por que maudadoíe
lo Cbriílo díxo: Señor fi efo ay
no me laues folaméce iosDÍes.a»
no también las manos y la cabe-
$a,ydefpue$ de auer laoado loa
pies a S. Pedro, lauoios a todos
los Apoftoíes.
6 Al cabo llego Xpo a IadaSjV
y pufofele de rodillasdelante de
fus ojos, muchas cofas fe offreze
aquipara cócéplar. Quien no qda
ra marauillado arrodiKandoiVíe
delate Xpo<í Que h obre por ruyn
qfueífe maltratado o agrauiado
en alguna cofa de Xpo q riendo
q felepone delante dercdÜlas,co
rao quielepide perdono le habla
íe cótoda du'cara,y manfedübré
diziedo: No hagas eíío, Se. y cria
dor mioíHermanos míos aql mal
nado ludas teniédo al Demonio
en el coraron , arrodiilandofele
Chrifto eftuuoíe quedo y callado
como quié díze. Que cerinionias
fon tña&Uotsio Leon,ccmo ruyn
como comedor de hóbf es cruelif
V 4 limo,
1
'j..,;.¡
i )
■ i,
1
i'
VITA CHRISTL
f ■
-í'
«lanífsina Auquiflfa nayracatpa-
na vlljaísina hani haccufsína cha
Utaquitauí na, vt «roncaba oía A a
qaiffa nayracatparo aliítípaua a-
pafnatañaquí caílaraf aniña /tía*
ní-tikha Aaquíífana yáccachataía
nayracatparoquilSpttítpancaper
donaqaílpa? maafca hani katafa-
yanccachaeapíníqai Auquifla qU
pittipana ¿mnqui yancca nayra
pampi vllítata-uina , AoquiiTa a.»,
lakh e r í fa r an acá fs i n a ka ñ ac h ají *
«i cayapa phifcurataía. araoqoi
vUctatauizia.A yancca lucias hani
tí katafa- cfcoymanícaí Caniítspi
Auqaíñana collanan-ayrspa víít
tafsína hani calacbuymama liara
ppunoqíhani amaaíríma anishua
ña amaui1? hani hopalayco bnará
ca cotí híhoaña amauif Carnifapí.
Aaaíía cay urna ha rice ai a hacha
ppaiakh ppaiakhtiypan?a, coila-,
na aSakhp£cha hama famiri nayra.
paía hacjiaqui vn3ipaca,hani Dio.
faro hakMaña amanta? Chsy la-
tías haehaísinca Ä^q.fäa han pi ha
mana alakhauímarú hacbi,niaaf
ca almádana mäqpacharo.maña»
pSjVCarJca.vtñayataq. maraña ma
arnkhaíifmaqaipi hacfes.Camífapí
coSSana - AnqaiíTana hacbafa vllta
taca hani ha su a maca bocha laraf»
luía pcrJonita lata hamachataca
hani huasacatha Tatay perdoni-
ta faísína perdó mayjfta¿c&mtfaV
pi F uqfí'oa caj>u kuptaía «.micha.
fiífíA la Jas perdonita íatacapcr-
ti -r.íniasn ■•ihaa liíuja b.-uícacaca
Ií-hL AtyqujilafO hakhftttuíCa^-'i •
fímojviedo delate de n a ChiuV*
entonóle fin refpctarle como T
gre humillándote el S. délát; de
comézo a engrevrle-.Por ventará
t»o raerá razón q srrodillandofi
!e delante Chríílo por grande a<
graoio que del huuiera reciuidti
le per donaran Pero fin aacr (Ida
injuriado vn punto del, pollran
dofele, derudillas Chri&o,confot
ma! nados ojos le mira callando
y. lañándole losoksque cfraua?
facios., par p.uer y¿o x vender ¿
Chf/iílo,m'¡rale con gran (llénelo
O maznado ludas asn no tienes t
na brizna de enteñdimieto,íeom<
nafrando los máíos ojos de Chrl
to no fe ablanda tu coracó emp<
dernídoíno quieres amar a cu a
mador«?ao quiere* morir mil mí
e.rtespor ei^omo N S. miémráj
lauatnspies derramando hiio í
hilo lagrimas de fus ojos, y i en <
ciólas elcj es her mofo como I ¡¿se
rrelsas del cíelo no quieres c6u>i
tirtea Dios'.' Óyeme ladas:Si!U
ra Chrillojtn) llura porqoelebá
védido„mas llora ta yd¡t a) íi fiel
no, y llora.porq has de padecer ;
1!> eternamete. Como mírandótJ
cite foberano Señor có l^^r.iini
eü losojosfv pareciédo qtcpidi
perdón íin aiverre oí-endjdo,i o U
pides tu perdó dr/íedole S prrc'(
name'í Como apretip.dote Xfc
lospies.y -diziedoce buelue lobp
íi ladas^qpidiédome.perdó >ot«
per-ionarc. no te btiílues a tu S
Por!
,
CAPÏTVLO KXÍIII.
509
pi AuquiíTana nía haricatathä
yama bamppatitaca haníchuy
amavtttií Hani chuymaroa
arpunoquc? Cunapi vea chuy-
iama,íyanccatahua,chuymaaífa
ihua,!oqhuetahua huma-Aca ha
1a ecuyatafa hani huaníña aman
hita vcafa Apollolefnaca fupala
iuaníq.maíApoltoldnacApü!a ya
ca cíiuymama yatífsina íiaquipi
íuíyr&arna collque ancha amaa
hitaveafea Magdalenana vngué
soathá chuymama haccacachi
caica 5qniquipa!v1agda!enaro,na
o í>nima chorahatpanhua, cchii
ipanfa vr aque manqhuetfa apfu*
apihatp3nhua,cchufapinihiia ni»
ay faharpana,vcafcajColIana Na
:ftra Señoraro mama ílaqaihua
;hnrahatpana,echulipanfa quiquí
Ifictauípanahna alarapihatpana.
Hílanacay vea yaneca ludas hani
pinipi yaneca chuymapa hayeaña
ama'hoanti, lefu Chf iílo Aaquif-
fafcania taque haricatathá ífina-
capa ecutakhafsina Apoltolefna-
carohnahuanacay, humanacana
naahama Sarañamata^hoa naa
luratha, Maeftroma eaneaísinfa
cayunacama haricaíma alittafsi*
na arphattafs'uia: niahua vlljapíf
quit ta, bamaraquí humanacalca
humanacapura aiíctafsína arpha-
tfiafsina cúnala lRrapifeshata, a»
mahualipijcahata purapatká me-
khí'a hílani fullcani hama hacapií
sahatafatauma.
Porque defpues de aaeitc lanado
y befado tos píes noíc fofiegatu-
coraron? Maiuado eres ludas,!»»
juyzio eres, loco eres. Si Tiendo
tratado con tanta Mandara no
quieres dexar tu mal intento,ds-
xale por temor de los Apollóles»
porque fiel los fnpieííen tu daña»
do pecho luego te defpatharan y
quitaran la vida: fitíenes t&aeo
dicia de dinero y tu coraron fe m
digna por el vnguento déla Mag*
da!ena,vea dezirfelo que ella te
lo dara,y ü 00 lo houiercjfacarlo
ha debaxo déla tierra: y fi con to
do eíío te díxere, Perdóname her
manoquenole ay, veaNueíira
Señora la yirgsn MARI ñ que
luego te lo dará, o védera fus pro
prios veílidospara darteäo. No
quilo el maluado ïudasdefilVir de
fu ma! propolito: y Chrifto' N . S.
• defpnes deaner lanado a todos,
tornando a tomar fus vellidos di-
xo a fus Apodóles, Hermanos
míos yo he hecho ello paiaq vof-
otros hagáis otro tanto: con fer
yo vnellro waeftro os he tauado
los pies, humillándome y abaeíé^
dome como aueís viíto: ¿ella mil
ma manera con humildad f
máfedábre feruirosheís,
y amaros heis vnos
a otro^y guarda
reís grande
hermádad
vnos có
otros»
CAP, CO
V 3 CAP.
' !.
1
*i° VITA
CAP. XXV. CAMISA IE
fuChrírto Anquifla fanóHfstmo
Sacraméto hncaphana fana,hopa
fea comuIgafsina,Apofíolefnacaf
«a eomulgaraquina, Sermón de
la cena fotinífca luraraquina
vcatfca Apoltolefnacpá-
pí Gethíemaní fhtíni
huertoro ma-
pífca*
na.
| ESVCHRISTO Auquííía Apof
h folefnacpanacayunacapa hari
cafstna coilana alittir i cancana
Papí vllachiyílo.SanaifsímoSa-
'Ji'amentonahiuífanaíataíicama-
Chírípafsínfca hiuflanaca amaníri
€ol!ana chuymaparaquí vllachi-
ylto,aca Sacraméntenla collana
hanchípampi, collana vílapampí
chnrifto,hanku ttantta3 vinompí
hancbiparo vUaparo tucuyafsi-
na, mankanaífataqui vmañafata»
quíjmankafsinfea vmafsínfca ala
¿¿hpacharo mañaíTataquí* Aes pa-
chanfca almafíana hacañapata^.
«huymaflanfca taque banchiíTanf
ca Cappa yaanaca lurañapataqui,
Acá facramento luranataquifca
faakhrcafina hualítaraq. mefakha
to vtttaptfcatauina ,nia vftta-
finíca collana aropápícamachina
acá facramento, nía camachitatf-
«anayia bupa eomnlgaíma ,nía
hupa comulgaratfca dilcipulo
nwcparoraqui comalgataaina nía
Apollo»
CHR ISTÍ.
C A P. XXV. TRATA CM
mi lefu Chrifto N. S. inrtituyo ¡
íanólifsimo Sacramento. M«utl
2¿. Mar. 14. Luc 22. y comulga
do el, comulgo también a los /
portóles , y como les hizo el ici
mon llamado comunmente
de.! a cena, y como juntan
mente con fus Apof»
toles fue al huer
to de Geth'
fema'
ni.
£N laaarN.SIefu Chrifto lo
pies a fus Aportóles nos mof
tro fu rara humildad: y en íníliti
yreí fanclifsimo facramento poi
nofotros,defcubríonos el gradi
amor que nos tiene, enq nos da fi
facratífsimo cuerpo y fangrecor
uirtiédo el pá en carne y el vine
en fangre,paraq comamos y l>eu¡
mosdel,y comiendoloy beuíen
dolo vamos al cíelo, y nueltras a!
mas viuan vida de gracia en efti
mundo>y có el cuerpo y alma hi
gamos buenas obras. Para inditc
yr eftefoberano Sacramento>del
pues de auerfe leuantado en pie,
denueuo boluíeron a Tentarle en
la mefa,y fentadoscó fus dintnai
palabras inítítuyoefte facramen
to. Primero comulgo el , y defpu,
escomulgo a todos fus Aportóles
y diolet
CAPITVLO XXV«
511
poftolefrtacparoraqui coliana
ïhamapa churana, ttantea qtmj
mcntparo collana aropa arofi-
¡na tucuyañataquí.Vínofca qui
ai vilaparo tucuyañataquí, vca
icaro gchama churafsinfca, taq
lifiri padrenacaroraqui baytaca
ina>vc.a fupapi Padrenaca vrnn
uia mifafsinaicfyXpo Auquifla
tcollana cchamapapi 'collana a
>pampí,ctanttaia vinote qníqui
nqnilfana hanchiparo,vílaparo
icayiri.Aca Sacsamentcnícahí-
qacay lefu Xpo ÄuquiiTa ccnri
\ hifcfamca hamapi, biuflanaca-
> ancha amauirichuymapa vlla
üyftp. Porque apa Sacramétona
nahuana yaanaca taqpi huqui.
z JHaquenaca bupapura ancha
tnabuafiftína chuymaha chny-
lamakhapha, banchihafca hächi
akhapha fafsinpi>mayni pacha-
iqui laranaqri, Ñiapurapacha
a faaíipáfca amauirina chuyma
i,hamurpaañapa> amkhafiñapa,
unañapa taq cana caaquí kay uí
íapafa quitíkha amauchí vcácafi
1 hamachkhepi, vcaquí aromafa
ruíahuccapachafa,buccamanca
,niákaeafa mankamaafa amicha
?ana, taq cuna lurañapfa,taq cu
i yaapU armíri,nía taquepacha
iiahuauipaqui amkhaOpana^ha
1 hnpakhafina hamacbHi, ama-
lauipana chuyma apata:l E S§V
po Auquilíaíca hamaraquí acá
cramécona hiuflTanacápi lumi,
qffanaca ácha amahuaísinpílla,
ipampí hiuiVanacampi mayaqui
tacú *
y díples poder pata connerrír el
pan en fu foberano cuerpo > y el
vino en fu dioinaiangre, diziedo
fus miftcríofaspala&ras y dando
les a ellos eíle poder,dexo!o tatú:
bien para los Sacerdotcs:por eío
cada día quando celebran lamífa
con elle fu poder y palabras de le
fu Chrífto coauiemn elpan,y eí
vino en fu cuerpo y sagre del mif
ni o Chrifto.Y en eíle facramento
hermanos mies* como os dixear
riba nos moftro el amorofo pe»
cho qne para nofotros tiene,pot
que en el ay , todos los indicios
de amor.
z QueríendoTe mucho los honi
bres-v-nos a ocros,víué vnídos co
tno íi fuera de v.n mífmo cuerpo,
y alma;dizíédoeíte mí corado co
uícrtaíc en tucora0,y efte mica
erpo en el tuyo:y defpues de auer
fe afsí vnído vuocó otro,eI cora
con delqama,elcnteudínuéep,ía
memo ría Ja volutad:todo fu dif
currír y^éfar pareze q efta en el
amádo:y acordádofe del el diajy
la noche, y todas las oras y mome
tos q comajodexedecomer.po*
ne enoluído todas fnscofas,y ne
gocios:y eftando todo con el pen
famiéto en fu amado parece que
no es el, por auerle robado el co
raeon fu amado. Pues efto mifmo
con nofotroshaze Chríí^o Nuef-
tro Señor en eíte foberano facra-
mento:porque amadonos mucho
V 4 le iuf*
I
, ■
•
1
■
VITA CHRISTÏ*
tncuñaífataqttíaea facramétoca-
machitauína,vcalaycopi mákaña
vmaña cancpha acá facramentof
CafanajCamífarnankabaquenaca
na mankata , hukata hukata quiq,
mankerina hanchiparo vibparo
tocan". Hamaraqtiipi hinlíanaca
auquiflana Collana hanchipa mí
kaisína Aaquiífaro tDCütana.Qaj
qtlilefa Gíiríüo AnquííTafa hami
raqüipi acá yaathá faua,','qbtiitipi
hanchííia mankaií, qba tpí víU-
ha vmsní , vea haquepí mayaqoí
hapi,hupa nácanip¡,nafca huoan»
ca hapi {¿tonina,
5 Vcathá araahuafípi haquena-
ca anchahua amahuarpa canana/
fa yanapiri hifquichsri- Ha mará-
qcipilefa'Chrifto Auquiíía hiuf-
fauaca amahuafsina acá facramen
tro chnrafVina Colíana ^raciapam
pi ya napí fto h ifquich i fto.Ca mifa
almaífa taycíTanapuracpana7aucj-
ff¿ Adanana hanchipajahanehiro
Dioína acaro maluma faca, iiaqui
liumpaea cancafsína, anquilfana
peccado Oríginalaparo kañunac
paroyanc<?anacparo kanuebafíri
Mamara gp i 'collana fan&ifsimo
f'acramentocatafstDa , hani kañu
chaíica kañachafitatí, maafca taq
ehavmadmpicatafsiua, Auqail'
ísni'ca cicuta huahuay fata,taque
I.cío Xpo AnquiíTanacollana haq,
nocauinacpa,coilana gracíapa ca
ttifsina Üñpaca eucutana. Vea fu
p?pi acafacramétenafutipafa-Co
manió faña,Auquíífina almanacf
faro nía CAtueathájCanaman* co-
llana.
le inftitnyoípafaquenoshizieG
mosvna mifmacofa con el:y po
eíTo-qtúío que fnefe comida y b
uida.Qge aísícomo el manjar c
mido délos hombresy la beuid
benida delios, poco a poco fe c
uierte en el cuerpo y fangre del
come y beue: afsi también nofe
tros comiendo el cuerpo de Xp
y beaiendo íu langre nos conuc
timos en Xpoyei miftroh bla
do dt- Ite mí iberio dixo. Quiéqui
ra que comiere mi carne. v b?ui
re mi fangre,fere vna mifmacol
con elveílara el en mi y yo en el,
5 Demás dc-ilor ios q fe Aurn
quieren bien,faac rezéy tntcái
las cofas y p:>r todas las riä's ba
zen bií ala p^rfona amada; pue
déla mifma fuerce amandonc
Xpo, con darnos elle foberanol
cramento, mucho nos ayuda y h
ze grandes mer&ede&.Delamam
ra que nneftfaalma mandando!
Dios que entre en el cuerpo or
guiado de nueítro primer p^di
Adan,lepone ínzía con el peccj
áo original, y có todas las inni
dicias y malezas deíralsi tarobií
reciuíendo el fanftífsimo Sacn
máco,no nos ponemos fuzios,n
íinoqrecibiendolocon todonn
trocora^on,y deur>cíó,y recia
donos a nol'otros Xpo, y trat»i
donos como hijos, haziendont
participáis de lus méritos y zti
cia.bolnemonospuros y lirr.pn
Por efta caufa cftc Sacramento
llama conminó porqrecliu ■
Chrl
ina yaanaca yaüchauipathá,cu
mana collana baquinocauína-
pa hiuffanacaro huaqníchaoipa
a acá bamahua acá hamthua ha
h3ta,farahata,farauihahacauí
arcahata fanipathá,
4 Vcathá amahuafiri haquena
purapatháhani armaímataqui
íahuatpa,eau£ro mípanfa,baní
mañataqui,maafcavrñcunaam
afiñataqui,cuna C3aqr.í predi*
.vnanchapi churafjpifquiri acá
tnma naa Iantí,aca vi "iancunaí
naahaa amutitahata firi;Hama
quipi collana lefn Xpo á uqui -
fca,hiaíTanaca amahuaísína a*
thpacbaro maceaba íaísína. Bi
lacay Chríltianonaeay acá Sa-
amento prenda hacen haytama
i>bíní naaarmañaraquí,aca Sa
amento Catuncunanfcanaahua
akhaíiíabata hií*o. Vea fupapí
uíTanacana catoncanana comal
fincunana, taque chuvuiaifam'
amutaña, auquifluma híuílana*
ro arnahuaaipa hiuffanacaro
anautpa^hiuííanaca fupaluraui
i mutaaípa..
5 Vcatbáamahuafin haqnena
amahuatpa cunanaíacnfifaaña
amaníri Hamaracjpi leía Xpo
uquiífcfca, hiotr-snaca arnahuaf
laaca Sacramento ca machí. Acá
tcramentópilla llurnpacacbuy-
¿mpieatnnhaquena almapaca
maman* cuíilaanampipi cuílfiy
, vea haquef a hanipí cuna cau-
.lifaamknífinti, iESVG HRïS-
O ^uqjiífaaimapa hahuripana
caíliiv-
Chrííloennueílras almas, porq
por medio del nos nnfeña lobera
nos mifterios-porque nos ínípira
déla manera que deuemos viuír,
y noshazeparticípesdefus altos
merecimientos.
4 Demás defto los q fe quieren
bíépara no oluidaríe del amado
a qualquíera parre q vaya, antes
psra acordarle cada dia fuelé dar
fe muchas predas v feñaies, y de*
z r ten cita prenda en mí lugar, y
todas las vezesquela mirares ter
ñas memoria de mí. Delta ,ppria
manera X^o N S.amandonosmti
cho,y queriendo partirfe para el
cielo dixo:Hermanosmios,dexo
oseile Sacramento por preda pa
raqno os oluideis de mi, y acor-
daos de mi todas lasvezes que la
recíuieredesí Por elfo todas las
vézesq comulgaremos, deuemos
hazer memoria con todas las ve
ra3pofibles,del amo rqne nos tic
neChrífro, y délo que hizo y pa-
deció por nofotro?.
? Ol-roíijlos que fe tiéné'amor
quieren dar contenió a í'y .Amado
contodas las colas; Dsiu míí ifi<|
fáenejtfu Chrifto Seño»- nw'dvo
por el a roer q nos tiene ínrtiínyo'
e-fte Sacramento: porque -;il ñ'ma
del que con limpio coraron le re
ciue, regala y da todo el cometo
pofsible, y la tai alma no fe acu-
erda de otra cofa-algana*. pc-r el
corda el o queje da Xpo y regalo
V • 5 I cue
'
I •
VíTA CHR ISTI,
i ''.«■ií:Wpsna , acá CBä&nafca hani*
í.ai .'íí * cama -quellcafanti,
* V.itama acá Sacramento hio
i&riaca-na taque chuymafTampt ,
ampi auquiha ancha'hua aman-ico
fañaílataqui haytíílana,hani paa
cbuyma faranacañaQataqui, hani
paunacañalTataqai,haní auquiha
ca armitohtia fañaffataqui, haní
fapakita haytamucuta hamaHa*
quifinadatrag; Auquíiía íeiu Xpo
pilla, hvuííanaca haní araabuafsin
ca-jhaníhuaaca coHanamankaña,
-coliana vuiaña mutuñapa vea ha
yppttjyancca cbuymani Iqdiona-
cafa,hupa trmtuyañataqu» bihua-
ya$acaqoí ampárala mullmacaf-
qnipanaehunricanti.Banihuaha
niarqihuafsinca,hupi rnqtuyaña
taqaí,yancca baqueoaca cuna mu
tuñanaefa amkhafquipanajhiufla
nacataquí acá Sacramento hayta
ña aaikbafincantí; Hanihua hani
hiuífanaca amahuafsíncahapata'
quíharu catacora vmaña vea yan
cea haqnenaca haacaaquipanfa ,
híuDTanacataqní collaua mokhfa
mankaña huahuanacaharo chara
ha firicantí. Hanihua hani hiulla
naca amahuafsinca> hupacaquí v-
ca yaneca haqaenaca cunamana
rnutuñafa hakaruchquipanca,híu
flanacataquí acá regalo,almanac
fa cuüílyri churaña amauiricantí.
Ancha b infla naca amahuafinpílla
acá collana 4uquíífaca,hihuaña-
pafa nia pnripanca hiuíTanacara
nayra amkhahlto hifqchifto,cbe-
cana collana hanchípampi hnlcuf
% tu,
qnelehaze, q me faltan palabn
pata e'creuirlo y explicarlo.
6 Mirad pues como nos ha d<
xadoeíle altifsimo Sacramente
para que eílemos perfoadidos
no andemos dudando, ni ellemc
perplexos, y no péíemos que no
tiene oluidados, yparaqnono
entriftefeamos como defampar
dos y folos-.porque fi lefuChrill
no nos amara, no nos hquiera da
doefta foberana comida y benid
la noche dei'u pafsion, y quand<
los peruerfos judíos fe refregad
las manos, y patcaua para acorné
terle, atormentarle y matarle S
no nos amara oo fe huuíera acó
dado de dex-unos elle Sacramen
to,quando aquella ruyn canalli
fe acordiua y penfauadeatriigii
le có todos los géneros de pena
y tormentos: Si no nos amara nc
huuíera querido dar a nofotroi
fus hijos eftefuaue y dulce maja
quando aquella gente peruerfa e
taua aparejando para el amargq
ra hiél y uinagre. Si no nos ama
ra,nonoshuuíera querido dar j
hazer cfte regalo, que tanto con
fuela y alegra nuertras almas, quí
do aquella defapíadada gente or
denaua y apartaqa para el codo
los géneros de tormentos. iJue
por el mucho amor que nos tieni
efte foberano Señor N. acercádi
felá horade fu pafsion y muerte
primero fe acardo denofotros/
no* hizo untas mercedc$,qvíen
dono
C A P !T\
, pifi cchamaní, piiïcbuymani,
iakhcha vlljafsina.
7 Vcathá amahuaim baquena-
, hanipi amahuatpampi halakh
[i ña amauiriti, chica vtcañacjpí
lauíri.Hamaraquipí Patrí archa
cob futinifa mayni amahuata
ayllnta yocpa lofep futí ni cha
tstha Egyptonquihaa (¡ti ifapa
na, achachícancafsínfa pataca
timfa tuncaní maranír$infa,hua
apaña chhacauipathä hayama-
maquipípanfa, ilaquiEgypto*
inca, taque huahuanacpanipi,
napampi cauquípampi, yocpa-
haqoifíri matauina hac ■cafina-
ii acá nayrahapi amahuata hua
aha vlljanihnakhaha , veatfca
mafa hihuaha, ñihuatafa hihua
quiha fafsína, huahuapápi ama
atpampí aroílña oanipa maya
ttañana vt*ttaña amahuafsína.
imaraqurpi lefuCbrífto Anquí
,híuíTanaca ancha amahuafsina
:ha huallufsína acá collana Sa-
rniento camachítauína, hiulTa-
:athahani alakhtaña amahuaf
1« Alakhpacharo maccafsinfa
tvraquena hiuflanacampiñata
i. Vea yaa yatifsinfea IcfuXpo
iqttifTaca, alakhpachampi Satíf
10 Sacramentompinqnihua firi
ia,aca hama hiuiTanaca taypm
sínica anchapi chupichiílo.an-
ipi h íquíchífto, anchapi cuna
qqaeíiñafTanfa hahurifto, an>
ipi ennaflafa ca uquí lía fa am«
ifírapíilo, anchapi conanfa ya-
ifto, himïanacanacanafa ha-
pana
LO XX V. ,t^
donospobreSjmíferables y ñacos
nos regalo con fu carne y fangre.
7 De mas defto los amantes no
quieren aparrarfe del amado , y
quieren eílar juntos. Defta mane
ra el Patríarcha íacob oyldo de-
zir, que fu querido y amado hijo
Iofeph,defpues de auerle perdido
eftaua en Egypto,con fer ya viejo
de cíéto y treynta años, luego fue
a verfe confu hijo a Egypto con
toda fn familia y hazíéda,Gen,4?
dízíendo, mientras me queda eí>o
poco de vida iré a verle «en mis
propríos ojos, y defpues mas que
me muera,que no me da cuydado
eífo,y muera mil vezes por el grl
deffeo que tenia de habbr coala
querido hijojy defentarfe los dos
juntos cabe vno de otro, Aísi ti-
bien Iefu Chríílo N. S. por 'o mu
eho que nos ama y quiere inílítu*
yo efte foberano Sacrameco, por
do querer apartarfe de nofotros,
y con ir al cielo citar juntamente
en la tierra con nofotros: Y íabie
do nofotros eíle niltferío dezi-
mos que Ciirífto N. S< efta junta*
mente en §1 cíelo y en eí Sántífsi*
mo Sacramento; y citando c-eila
manera entre nofotros nosl-.aze
grandifsíma honra, grana i ísírnas
mercedes, grSdifslma es lia memo
ría que tiene de pfoueemos de
todo, y fauorecerrsos en todo, y
quífo derta manera quedarfe en
el Sandíftímo Sacramento^pg ra-
que
1
I
VITA CHRISTI.
pana íiuyiíiñaiTataqiiijhupa vlljaf
íjna maaropi hnpa amabuañaíVata
qui,hupa vlijafsina maampi, am-
pi ya!i»pitan5haafañaíTataqui,ba
pa vlljafsina^aampí Auquiflaro
catuñaíTataquí, acá hama Sacra-
mécona cchínahaacóVaña amahua
na, acapachancaquíha faísínfca,
hanchipacaqaí ttantta yaajaqni
amahaana: qaíqaípa vHinacpam
pi,(Cayupampi amparapápí faakh*
qaïinpachaecana^ nal akhtaiapa na
ve ai? ü j[$a mp.p a tiq uí p i h a mpp at i -
faana, rrsaafca -3an£hfsímo Sacra*
ínensonqo^máfcañaíTdtaqui ham-
ppaciñaiTampitaqüi;vcafupapi ha
kü holVu,nía confagrada viljafsi
na, Auquífla vcanquihna hiftana
fafsiníca amah.uaraquitanäjfuti-
paf«ahacayrittanttahua,tcancta»
hama hankncancafsinfa, quiqui
hacañipana, acá ina ttanctanaca,
mäkeri naquero, katathá katatba
vruthá vruthá hamaquihua ccha-
ma chuti, maaíca confagrada co»
llana ttantca,mayni haque cornul
gafipana vea phucaqnipi almapa*
t- o collana cchama ehuri, hacayíj
qaiqui hacaña cäcafsina: vea lay
co acá mankaña hacaquiricanca-
aioathá hakhlarachí ta,r cacea, ttä
ttahama h-anku cancaaípathá mí
kapií'camaittantta hama pífiro ha
Cuchita, vcaíca, amha hacchana
hacen íyaaparohaccupifcaraa, ha
caqaíri eancauipathá. Iefu Chrif
to Aoqaiflia ancbabua hifquichii •
eo,aca collana mankaña chnraísi
luícauVüaSan loan EuangtMU (i
hama
queviedole le argentos mas, cr
mos masen el, eíperemos mas
el de que nos ayudara, y le ten
mos por mas Padre naaftro, Y
riendo quedarfe en el mundo q
fo quedarle en elpecie y figura
pan, quefi fevuíera quedado c<
fu figura pies y manos fauifiell
mente como eftaua,folamen~e
adoraramosjpero agora ella en
Sanriísímo Sacramento, paraq
juntamente !e adoremos y coi
mos; Por ello víéJo la'Hoftia l
pa defpues de có!"ui?rada dtzim
A SI i eíla C brillo, y creyéndolo
amamos y queremos, y tiene p
nombre pan vino, por fer !a m
ma T;ida-,aonque parece pan bis
co. £1 pan común y ordinario
co a poco,y de dia en día da fir
caal que le comedero el pane
fagr&do y foberano luego al ir
meato da fnerc^a y viuirtca al q
comulga, por fer !a mífma vi<
Por elío íí tenéis miedo de cor»
le por 1er viuo , comedie por I
como pan blanco: Si lo tenéis
poco por fer pan, tenedleenre
clio por íer vino. Grande mere
nos hizo N. S.Iefu Chrifto ene
nos elle rnanjar,como dizc S. I
Eui
^
CAPlTyLO XXV.
na,Iefti ChriÜo Aaquiffaca,hi
ha {afsinagpí,aiich3 amahuaO
¡uipi,aca collana cburaña cha
ana, yuriu'pa pachatpacha a*
iiuafsinfa bihnafaa faísinpí raa
5Í amauiílsna.
. Nía coraalgatatfca lefu Cbn
Auquíífa Apoftclefnacparo ,
ynihua bumanacathá namp)
Kcn can;afssnfa yacca baque
aro catuyicaní naa hihuayaña
uifatauína: ÁpoPolefbacafca
nanacarháhua mayni íipana
ha hu3racuÍTpifcAtaulna,hua*
ufifsina chuymspa vt'Vtapác'a •
Auquifla hífquipifcana,Tac:ai
i, nací, fafsina Tapa tapa.ccíú-
cayancca ludafaraqtn hnpaf*
, Tatay natí íatauina: firirof-
laTiahoa hifta íatauina colla-
Auqniffj; Aaqutiíana ancha a-
huataSálaaa a fea ñ t¡ q á i (la na
ymaparo arphacatata iqaica-
ina,Í03n 3 San l'ed.rofca Sin
naro tuca hamppatkhauíama
>] >i i íla h i fq u i t c a m a qh u i t i p i v«
hopa yácca ñaqnicaro catuya
afstna rogataum.i, rogataíca,
) loan íya íaf ina Anquiiïa tná
ïetaqai htfquittarauina.tüMa-'
Auquiiïaf;a. h.s.íquíu¡íta, qhui«
JNtnä n^a míva laccvrny cha-»
placero tnarichäfsi'nä chara*
ha vea lina naa eaeayítaní fa>
una ; fatatfca Aoquíífi iud¿s
arí otero ch!iratauin*,5upjyof.
«a laca mankantipana lu-iaía
fflantífaaína, vea lacainpichi*
A jajaiiUfsa nía c::urau;.pi mi»
Eaangelíftadfeiendo Xpo N. S.
eftando a punto de morir, por e!
grande amor que nos tenia dio-
nos eíle óon íoberano: y auiendo
nos amado defde que nació nos
amo masa la hora de fu muerte.
X De'puesdeíaeomunion diso
Chrífto a fas apollóles; -Veo de
voíütroSjCó íer vno délos que co
men conmigo me entregara enías
manos de Sos que me quieren mal
parque me den la mor -rte; oven
djdezir entonces los Apollóles,
vno de vofotrosjquedaronpafina
dos, y para quíetaríe preguntará
a Chrífto N.S.dizíendole'cada v
no de por ñ: Por ventora í'qj yo
Señorí Tí vltimamente íüdas^cn
íer el .preguntóle también dizíen
do Porvecuraíoy yo Señorí Rff
pondí ole Chrífto, Tu lo dizes.Fn
ronces e! a-mado'Difcípulo S loa
eftana recoíhdo fobre el pechó'
del Señor, loan í£ y le rogo S le
dro diziendoicjïoegote enc^íccT
dame'nte pregunta a nueftro Mee
ftro, quien es aquel que le ha de
entrega^ y dizíédoie-qoe (¡.ha ría
preguntoTelo en íecreto a N. S. y
preguntadas le dix'o:An.uí:! nié.e'íí
fregara £ quien yo diere el raja-
do de p . n moi íííaéie en c! n'kíí'o*
y d'tcho cfto'díolo a ledas Sléári'0
te, y delp'Qés de soer trapace? é'j
bocado, junto con el entro el I" e-
momo,y delpues le cííxo ChnPo
1 1
■
1
•
i p
«
$8 VITA
karitipanajadaifarima,cnna In-
nata ,vca hamka loranima fataai-
tiajApoftolefnacafcaíljpanallaafa
paíquataquí ennaía cauquifa ala
nima íiti, rnichca huakbchanaea-
ro cana cauquí taquín ima ílti.ha-
pana ampatapanquipilla cuuafa
eaaquifa Auquiífaro huahaanae-
pana límofna churauí fafsinaqni
amkhal'pifcatauinaJudaiakaya-
cea S .ipayona mÄnt&t&chuymanï
ísiria/aranta fataílaqui yácca iu
.dioiíacanajVcarohafatautnajCOii
eercafiuipa vcieama Juriri. Eaan-
geiiíJ ¡nagafca hilanacay acá yaa
Aacaíefo Xpo /?nqu:íTachayma*
pacana amahualsína bíuipanhua
g'ram ¡lío; hani amahnaísínptÜa
collana AuqníiTa ilaqaihaa cuna-
ía !arircanaähaoi hihuañapataqui
alakherípafa yatifsína. Acá yaa
hauíurpaanalTataqiiíraquí, Enan*
geiíílinaca «1, Apoftolcfnacamna
AuqüíTana bicha aroma humana
ca caqnemahoanaafapakhta hay
tamn;upifquítahata phattthata:
faratnna S Pedro, Naa mayniea
eatay hanípínihua katafa pbattiri
¿i tí fina: (ipanfea Auquíífa huma
cahaatra payahuafa atahuallpa
aroquipampí , quimfahuafa naa
hanthja viletacar tí qhuiticche-
kha fí abata fatauína. Satafpalla
S. Pedrolca,fintifintíqoi cchama-
ni cchamaníqiú haccuícataouia.
9 San Lucas Enangcliftaka fi,
Apofto'eínacafca vcapacha nay-
ra Uiia cácaña¿bá íiihuatifipifcca
taui;ia; Auquiílafa hani vea yaa
aroli
CHRISTI.
Iu ha ve a hazer y execnt a r <
freído lo que hazes; y díziendc
oíos Apartóles imaginará fip
ventura le manda Ñ. S. que va
a comprar o a repartir a los p
bres.porqueel tiene todas las
moínas que le dan fus denotos
das entonces teniendo el cora
apoderado del Demonio: dizii
do'e que fuefle, luego corrió al
djnde e&juan los ludios paraj
nerpor obra Je concertado. Li
Euangelííias nos cuentan eílas.i
fas paraque entédamos que Xj
N.S de fo voluntad,y queriene
lo e5 murió: que fi no qnifiera ti
go huuicra hecho algo para r
morir, y eípecíalmente labíeiu
quien la aaia de hazer travcioi
y entregarle: y paraque tamcj
entendamos e<Ío,dizeu]os fcua
gélidas que dtztcclo Chrifto a l<
Apollóles, Todos vofotros eí
noche n»c defamparareis folo,
huvreis^que San Pedro reípód'n
Señor yo folo por ninguna vía
dexarenihuyre: yqueChrilto
díxo: Tu antes que el gallo can
dos vezes, dirasque no me con<
ees ni fabes quien ioy: Y aunqt
Chrifloledeziaefto,5 Pedro 1
zia del valiente y fuerte.
9 Díze el euangelífta S Lúe
Cap, z i. que los Apollóles ente
ees tuuíeron contienda entre fi I
bre la inay oí ia,y que de la man
ra qi
CAPITVLO-XXV. |£
ofipi<camti hifcmuírca hama- ra que antis Chrilto N.S.lesauia
quinina taqaechícpa mayni na* ido a la man© a cerca dello, pcrq
hilaca fana,maynifca napi hila cada vno deziajyo Coy el mayor*
afafstnaraqni huía h»iaa fapif* y otro también dezía , yo foy el
na, Auquílíafcaifapafsína acá- mavor.y debatían fobre ello, oye
chana Apabila cancañacaaca
cha Reyanacaarofintia fama,ha
v;a yaarhä híhuatíítpífcamti,
la cancana amahuaffinca, fullea
dolo Chríft,> dixo atodos:Dexad
a lo3 Reyes deía tierra tratar de!
feñorio v mayoría del mundo,no
tengaísporíia ni contienda ir bre
ncAna amahoapifeamafataaína ello voíotrcSjíi alguno quiere fer
a fatatfca , maya collana añay mayor , efeoja fer menor: y di
áa firmona fermonatauina. v
Apollolefnaeparo, vea fermo
fea Auquipatfa,hupatfa,Spíri
Sanrocfa collana yaanaca cea
cho efto les hizo vn alcilst me fer
mon}en que les declaro cofas fe •
beranas a cerca de fu Padre y da
fi mefmo, y del Spírítu Santo,
chataaina.Spiritu Sltofcaqhui y prometió de embiaries el 5pírí
tiimamahua íatauioa, fermona tu San&o: y al fin del lermcn con
a tucoyaha lafsinfea Auquipa muy dulces palabras rogo a fu Pa
mppatttauina mokbfa aropam dre Eterno diziendo, Guárdame
Apoltolefnacahaqut huacay- a mis Difcipalos.fauorecernelos,
irapitanata.yanaparapítahata proueemelos de todo,v dales mu
íyarapítahata amahuarapita- eftradecu amor.» y dcfpidiofe de
:a fafsina.Taque Apórtale fnae todos ellos>diziendo,qaedacs en
npíraqui abraftfitaqui fappag, paz,y diziendo ello lloraua eí, y
afipifeama fafsina hifcaUfca llorauantambien los Difcipulos:
;hana,hachipanfca hacharaqui Entristeciéndole el, ellos tarobic
Apoltolefnacpa , llaqnilipana fe entriftedan,y dixoles, Yovoy
quiíipifcaraquina hihuihahua a la muerte hijos míos, pero rref
4tmanacay,ón afea hlkaraqui- to fere de bueleacon i'of otros: Y
acabada el fermon y fenantardó"
fe déla méffa.hizo lo queíierrpre
tenia deceftábreqoe dio gracias
a fn Padrf , y faliendo de aqaelU
cafa en cópañia délos Aportóles
ihua purikhamama fatauma,
i fermona tucurafsí :iíca«meía
ita faratkhalsina, viñaya lora-
irinca>hama luratauina Aüqui
hamppatitauina.vcavrathá mi
fsinfea ApMtolefhacpana aria fje al huerto de Geth emaní paf
ni ya huerto Getiemaní futmi faado el arroyo délos Cedros,
tnaeauina maya hauiri rio de
Cedí JsfUtidi «acacafsina.
7*
n
CAP.
1
i
lio VITA
CAP. XXVÍ* C A M I S A-
kba leía Chrillo Aaqu'ifla Geth*
ícmani fotíni huertona víia huma
ya haíiiavüchJnayApcftoIefnacpa
rofca Pcdrompi Diegoropi ioa-
nampiro atamachína.rampi*
chica oración lurafsína
paca^irna fafsin*
vcathabua
arofí.
CHRÏSTI.
C A P, XXVÍ; TR ATA D!
como N. S. IefuChrifto fu Jo ft
dor de fangre en el huerco d
Gethfemani , y de como dixo
fns Apoiioles Fedro, Diego y I
an que hízieiíen oración y ve
laíícn juntarrente có e!.
Match, ¿6. IVlar.- 4,
LaC í2o ÍCMO.
M CHA h'tufiTÄnaca fupa hi'
haaua aniúhuaísina ïefaXpo
Aaqaüïä cbuynjapacama G&thfe
maní futiaí hosrtoro inataisí,vca
na chinoquecani aacanacaha faf<
iina^vcarofea acá AuquiOa lerula
len marcancaísíiia ancha maa mí
vrítaaina Aaqaipa vcatháháppa*
tirijoracion lnrirí, fappakhtaqui
vcatháhíaflanacana yaaifa colla*
na D ¡os Aaquipampi arofiritaai-
na. cesmafea nia hthoañapa haka
chipanfea taque Diícipulcnacpa
pi vea huertero roatauina >nía pu
rifsinfea San Pedrompi Sandia*,
gompi San loanampi mantapífea
turnia; Oaccapa Diícípuíonaepal
ca vea hartona püsuparo anano
c a topa " í «sin a >h u rnanacacca acan *
ca quima faí'stna, oración lurafsi-
11a hraíhuatecañaroparinam* ra
auLUísina Nía huertero malui'
n i&'ïu-ru^fi, apis. .un a»n» » w»"/
m apalea qiiicftulirauina,vllteata-
(a maya hanají vliinacana, ancha
r^l B S,S F ANDO mncho Xf
' N S morir po? nefotret», <
propo&to hte ai f-.uerto de Get!
fe m 3 oí fabiendo q ír.s cn^mig»
!e prenderían ; y citando en ler-i
faíen tenia de columbre ir al
muy frequencemítea rogar y h
zer oracicn a Ai Padre Eterno,
para c ftarfe a-lli a Tolas, y trati
con el nueilros negocios: vltirn
mente acercándole labora de i
muerte fue alia, có todos las Ap
lióles,? llegando entro con S t
dro,San£rtago y San loan, y a 1;
de mas dexo a la entrada del h
erto.diziendo'es» Edad aquí ha
ta que yo vaya y haga oracio
orad paraque no caygats enlai
tacion: y acsiuido entrado en
huerto codos los miébros deXf
comentaron a corearle de miec
y a temblar,y el corado y elaln
aeucrifte<erfe,qn9 mirándole j
recia todo desfigurado por la 11
el
[a!fiísina,vca tinertonpílla le
íhnfto AuquiíTa , haní monte
tbor patkh¿na, ancha ppallchi
cha ceanirí, vllafirapicatauin
tama vllanTapitauinti.-maafea
mifíri quiehnuTÍ vllalirapítaui
Apoftolefnacpana ampi auqu»
¡juichufihua , quíchufiraquiha
ataquífa almaha anch hoa q,-
lU^hihuañahacamajacancapif*
na nampi chica pacalíípíf-
na fatauina; ialsíníca maya ca
íacnta , caycahuficarokhatta»
icchi huccaroquímfa Dífcípu
acpa írpanocahuaí'sína mata-
ia,vcan¿ca quillpíttafsina,lac-
a vraquecama puríyatauina,v
ue hamppatiísina hama. A co
aa qhuefpirihay,cunapi vea lu
a-íCamíia vraquempí hamppa
tai acapachampití amígofiña
ahuaea? Hanihua hichacaami
linapachatí,nía hayppnhi3a,a»
gofiña amabuafsinea , mafaya
igolifma , huma amauímanía
iqhua hichaccahani amauiriq.
, taque chicahua hichaca haní
atpiníquí humataquikapifira*
ama , niahua humana pílluma
añataqui echapi lahuanaca fay
ihaa homa azotíñataqni hu-
ínfa lahaanaca cchiilcanaea a
, niahua homa chtnocañataqui
íillíhaa hichuíahuarii niahua
ma cchacucfcañataqui, Crufafa
ani, niahua bierrorofa afiron»
i Ianfacaqai,vca lanfana colla»
ckuymama kalluut.<ñataquí,
inantañacaqoi , niahua flaao
na caí a
CAPITVLO XXVI. 3*ï
cha trifteza*P©rqae Cfirifío N. S
no parecía eomo en lo alto Je!
monte Tabor5muy lleno de luz»
y relplandor , fino de atlicion , y
trífteza, y paraque los Apollóles
entendieííen claramente fu trille
za yellos también fe entr;fteeisé
dixo: Muy afligida efta mí alma
halla la muerte , eltaos aquí y ve
Jad juntamente eó migo: y dicho
ello dexando a fus Dicipulos a tá
tu trecho como vua piedra arro*
jada fuele parar, y poniéndole a*
il i derodillas Mego la boca hafta
la tierra como qnien la bef&ua.
Ofoberano Redempsor mio:por
que hazes vna cofa como eíía<co
m o befas la tierral Quserespor
ventura hazer las amiíhdes con
ella^No es efte ííempo de amilla
des, tarde es ya li quieres hazer-
las: los díaspaffados auías de ha
zerlas, q queriendo tu agora no
querrá ella: Todos agora lin nín -
guna razón ellan enojados conti
go. Paraque íe haga la ccrona fe
facanya las eípinasjparíqne te a
coten las varasy los mimbres hä
nacido ya, Para prenderte y atar
te ella vafeco eVhichoy cáñamo
y para crucificarte cíla ya leca la
Cruz:Para la ianca calcan el bier
ra ac azero5para abrir yhondar
con ella tu coraron; Ellan echos
ya, y aguados los cíanos
X par*
■
\ ■
,i¡
Ji2 VITA
■acáfa hifquichata áríchata Cra»
2aco ampárame cay urna cchacu*
«atañataqui,niahua cunefa huma
mutuañataquí camaraáta; hanipi
níhuaculluriquifeahihuayahafa
pinitamhua, acá hama huma yan
ccachañataqui aliri vraqueca ca»
mílapi harappatita'' amígoskhata
na hÜla^nía huma acacca híhuata
pac.franquihua.fatatfan,afapihín&
tanacanfca, auquiííana vraquero
aííttauipa amkhafífsína,
2 V raque haní iya firijipanfca
collana Dios Auquipa mancara-
qni vllutatauina acá collana Iejfu
Chrifto AuquiíTa , kapiíjrichny'
mapa ttarpnyaha, hupa haquena
camancapíllakapííi,nafca acata-
hnaTatay,kapifiñama huccaqui-
phana , naa huahuamalayco vf
t taaqtiima,faha íafsína AuquiíTa
Díofna hákachama haqnacáa ma
nupaphucamafata , burnapiiia-
dor miítuta, humaqui phuqueta,
hanihua naca haqnacápi arofina
amauthati,hamka cauquí cutiana
phuquetahata Tata, huma phuqta
bata vcacca haqnaca manupa ahu
futapachácaní íata,almapa chuy*
mapa ancha quichufipáfca, Colla
na Auquíparo:Tatay hani mutu-
ñaha huaquiíípanca vcfama (ama
acá mutuñaha:maafca Tatay hu-
ma amauchita, vcafca,amahuaui
maq lurata cancpa,amahuañahaf
ca hani fatauína, acá hama hakh-
fara(stnfca,quichufifsinfca,llaqtff
íinfca hupa amauirinacpaita,haiu
cuna nmcuáafajCQnatcaqqfitkfa
hakh»
CHRISTI.
para éctauar tus píes y mino!
la Cruz:y todas iascofas eftai
apunto para atormentarte, )
parara en efto q muerte quíe
darte. Puescomo alatierra c¡
duze ellas cofas para maltrat
dasofeulo de paz y le pides a
tadíy etUndo fentécíado a m
te fin remedío'íefto deuemos i
templar nofotros cnnfideía'i
la humillación de Chrifto ala
ría.
i Noablandandofelaticrr;
uanto el Señor los ojos a fu e
no Padre para apaeígoar fu c<
$5 enojado,fauiédo q lo eftau;
ios hóbres , y para dezirle to
el eftaua aparejado para fatis
zer,r para dezirle q por fu an
y fer di hijo fe fofegafey dizii
le fu eterno Padrejqcó breue
págale ladeuda délos hóbresp
era fa fiador y q et fe la pagalí
el noqueriaauerlocó elios,)
dolé príefa paraq luego lattsf
fe díziendolepreílo «onqhai
fátisfazermcí q fi tu pagares
hóbres quedaran libres acia d
da r arligiendofe mucho iu al
y fu coraron d>xo a lu eterno
dre:Padrc mío fi es pofible qut
no padezca manda que cefe m
fiou;Pero C\ ti» quieres que yt
dezea,hagaletu volantad y n
mía, y con cfte temor, arlcion j
goxa,no$ merezio fortaleza
briopara no temer ningútrat
yp
CAPITVL
akhfaranataqhaajCfhama «hay
3j, han huati Dios Iayco hihua-
ahaqaínocaraphiftojhuahoana-
aha cuna hihuañaro purifsinfa,
ani llakhllattafa naa layeo hí>
uani >hakhfarañapafca llaquifí*
apafca , bicha naa llaquifibuaha
if»ina,llaqnífina , qoíchufinaha
ifarana. Cierto ancha huraacuíi
ihua> maaíca ancha culifiñahiia,
uflanacanfca acayaa yatiñaíía-
ía Prophetanacana hihuauipá-
Sane MartirefnaCana hihuaui
tnpí chícayaha fafsína: Nayra
opheeanaca nayra bihuapífea *
a hakhfarafahna Uaquiíilahua
otiíifahiia hiuiritauina,híhua~
4bihoafcafsinía: maafca fanóto
mirefnacachakhlla tunca puíi
maranifsinfa, fumiri cancafsín
cchamapafa chuymapafa pha-
}tifpana, cunamana apuna yoe
r$ina,auquiní tayeanifsína^don
!ia'can€alsina,taqna amahuata
Kafsina ,cnnapafa cauquípafa
iichulïpana,tahuaco yaccana
ithumpi hama thutfcumpifsína
maña hani bakhíanritauinti,
os Iayco híhuaata ancha cufifi
iíhuapifqueritauína,mntufca,
tamaña mntuña ancha ^cuíifi-
aquí muturítauína , cuna lay-
Naa atamamama: lefu Chríf-
Huquiífana hihuaha íafsina an
Ilaquifiuipatpi, Martireínaca
>s Iayco hibaafsína hani qui»
firitijAuquifla lefu Chriftopi
colana Auqcipana , coilana
tinapá hacmicarapbifto , ha*
pana
y para morir ©fiadamente por
Dios; entriíleciofe, congojofe,y
temió: paraque fus hijo* y fíele»
fieruosvíniédo a morir qualqníe
ra genero de muerte, fin temor
murieféporc!, yparatomar «m
cho antes en fi fu temor y trífteza
de todos ellos. Es cofa cierto pa-
ra maraaíllarfe, y por otra part»
alegrar fe y digna de q la fepamos
nolotro«,queríeda hazer eompa '
ración déla muerte délos Patriar
chas y Prophetas , con la délos
Mártires. Los antiguos Patriar
Chas y Prophetas muriendo,mo-
rlancon temor, congoja y aflícíó
aun muriendo natural muerte.
Pero los Mártires aunque niños,
y decatorze años y degrádeher
mofura,y quando iuan creciendo
en fuerza y brio:y có ferbijos de
nobles y principales, y tenerpa»
dre y madre , con íer donzeíhras
queridas y amadas , fin faltarles
bienes y riquezas, mocos ymo«
c,as,enja flor de fu edad,no temia
la muerte,y matándolos por cau
fa de Dios morían con grande có
tentoy alegría , y padecían con
mucho regocijo todos losgene*
f o de tormentos. Que es la caufa
deltoí yo os la diré: Por la trífte
za qtuuo Chrído al tiempo de (a
muerte los Mártires no fe ehtrif*
tecian moriendo por Dios: Pora
lefu Chriftofa feñor, y capitán
les alcanzo con fu trrlleza que no
X z fea
1 1
\
_* VITA CHRISTIi
LPanaqníchimuíp2pí,hupalay. fe afligieren moricnáo per f ni
«o hihuafsina hani ilaquifiñafata mor,y cfta virtod y fuerza la di
«oi,Martirefnacarofca,aca colla a losMartyresparaqfin temen
nacchamacfearíritauina^animu tormento ni la muerte como lo
tuna hihnañafa.nayra Propheta- antiguos Propheta. m»"™™¿
MCanamahaMifaralahihuau-pa ziendo Yo a) tiempo de m .mo<
taqui,naqní hihuafsina hupanaca te temeré en lugar dellos: yo n
pachana hakhfarsha , naqui \Uj afligireparaque mi.hijo.y ¿m.
Lífihajiapanacanahuafauanaca- doresnoíeenmftezca:y aulle*
íana.hani llaquifinapataquifata también Indo tangre , y Heno
oína^ca chuymampir.qui vila- rrifteza fu alma y a l«»yP° '
fa homay utau'iña , almapafa llaf paoor y temb!or,penfande que
quífiytauína>hanchipafahakhfa uia de morir envna
raatanína , Gruzana h ¡huayaca*
búa cancana , buahuanacahaíc»
naabamaraquihua hihuani fafsi-
na. VcafopapiS.Andreiafpalla
Gruzana cchacucatata hihuadin
«a ancha cuufifa hihuana.
.% Maanacata haquenaca ancha
«ihoar'acitnri,mayuímarmiyaa liarle tos hobresviedo a vua n
cea ifini y haahoapaíca íappa hiC- ger mal vellida y fu hijoto
« ifini vUia(ctna,vca yaabamur- tido y ttatado.-peroei qentien
piyñhaquefcabuaracufiríhaque efte fecrctodízealqle matam
io,han¡haaracnfimtivcathataíe quenofe maraniliedelo-.porq
paca huahuapa ancha amahuafsin madrepor elgráde amo, rqtu
pi,huahu3paqoifappa faraaña a. a fo hijo quiere q ande biei.tr,
man^nsícacunolaeunahafi ílrípi doy no fe le da nada de íi me
Hamaraquípí.lefa Chrift* Aun/ Delapropriamantra leiu ui
fafcahibuaflanaca ancha amafeuaX taN.S.por el extenuó amor
fina,hupalayco hihuafsina naa * nos tiene qaifoentriltecerie i
chufiha'hupanacananaalaycohi riendo por nofotros:p^qu<
hnaftina.haníquichufinapatuquí nos entriftecuuemoi »0«
kanillaquifiñapataquiíafiinaq- muriendo por el * 7 *" ffl
chufitauina hanipifipífití,maa(ca za no fue poca alsi como q
ancha qnichufipana , taque han. ra ,, fino que de todo, los po
«htepía ppiatbá humay u miíUl- por donde laleel fudor,ialio
quérieavcathfevila humayu vra jrufaaftu llegar al luelo.
quero puriña cama ay uitauina.
Diofna
fas fieles y deuotos mnnefen d
mo el 6n trífteza ni temor alg
no.
* Muchas vezesfuelen mará
.• i « - i : 1 A n i tr n a ri
Cuc
CAP-ITVL
iofna qnellcapa fi, Dios Aüqui
mna ha quenacataquijjhochapa*
akapifirapifsina, taque vmana
haayaba íafsína,alakhpachapíi
i punen hifttarana, allckha ha-
jñapataqui,haqaenaca taque hi
ïayañapataqui, Hamaraqui hi-
afea quíquipa Dios haquenaca
'upaafsina, üaquipaafsïna, hif-
i'tchaha fafsina,lefii Chrifto Au
lilïana hanchipana/ppía ppïana
ipa, iïrcanacapa hüharacauina,
tokba víla ayuinijgracia milla-
i, haquenaca hífquichañataqaí
tauina : Qrúquíparaquí nayra*
jquenacataqui kapiHna, quiqui •
iraquí, hicha mkta haquenacaf-
i ilaqu';piyfto:camHa nayra ha*
aenacahakhfacataafsina, hihua
ifecstauínca bamaraqui bicha
upayonaca collana vilapampi
akhfacataaf&ina atipi, phactíyí:
¡aíTanacafca hifquiehifto. Eaan-
elíftanacaíca AuquílTana víla hu
laynuipa quellcafsína , ancha
aaracufifahna queUcapifquí Au
uilla amkhafiñapampíqui , Sa-
ne jmutunapa kayuifiísina vila
umay upana, taque haqnen&cafa
amayufa hankuquipí humayu,
caica iran3cafsina, maafca lefu
Ipo Auqniíía mntuñapaamkha-
fsínaqui víla humayutanina ,
liahua taque yatípif&a, vílafca
anchiíTathá ctichíllcna hqnunta*
aquípi arcaphnfana kakhchana
ak.hehataraqniqujpi mí íl uriana
fea ÍES V Chriílo /ioquiííana
incoñapa anikhafípanaquí alio-
kha
O XXVI. 52?
Caéta laDiuína éfcríptflra»Cieri.
7. q eíládo Dios muy enejado eó
los hóbrespor fus maldadcs,que
riendo dar cabo dellos có vn áílu
uio de agua>abrío todas ias cata-
ratas del cíelo paraq llouieííe ma
cho y acabaífea todos los.hcb.ret.
Déla mif ¡na fuerte el mifmo Dios
agora vfando de miferiQOjdia có
los hóbresay queriendo hazeries
merced abrió losporosy las vé*
ñas del cuerpo de IeluXpo}a íin q
falieíTe vn diiuuío de. sagre y-a'b'ü
dantifs'mia gracia para hazerbie
a los hombres El mifmo antigua
mente fe enojo con ios hombres,
y el mífoio agora haze mífericor-
día anüfotrosloshombres, Déla
manera q antiguamente abogado
a los hombres los mato,afsi ago-
ra ahogando a los Demonioscon
fu diuína fa ngr e los vence y a.hu
yenta,.y a no fot ros nos regala y
haze mercedes. Los Euaogeliílas
eícríaíendo elíador de fangre.q
fado ChrííloSeñprNueílrojeícrji
uenio con macho ¿Hombro, por
auer fudado fan«re con foio itisa
guiaren todos los tcrméíosqoe
auia de'padecer. Todos los hom-
bres fndá fador blanco ,y eíío tra
bajando; pero Iefa Chr iílo Nuef-
tro Señor peníando fulamente en
fupafsíon fudo fajigre. Todos í »
beis que fale fangre de nueñros
cuerpos qaando ion heridos con
algún cochiüojarcabüz o artille-
ría; pero con foio pealar Chri.f-
o Ñus tiro Señor €A fu pafsion
i , *XV-3* íalio
I
I
.1 ¡
}l<S
VITA CHR1STL
i ■
,{ï
kha víla hupapacha ayuítauina:
Cunalaycofhinflanacana hocha-
nacifa yancca lt?raoinacil*a ancha
J>acchacanqaipana',hochapifï pi-
fíquí cancafpana,vcafca hanipi vi
la humavoricanci , almapafa an-
cha llaquifiricann , hoehani h9q3
nacanfca aca yaa hifqut amkha
khaiiñapahoa.
4 Haccapa ama uf tanaca Diof
na yocpabaqoe tocüñacha arofif
fina haquenaca hani hocharopu»5
ripanfataeuneaticahüa fipi: maaf
ca hihuañapa yaathä, taque cay-
ea chekha amautea hncapi, haque
«aea hani hocharopuriipana,vca
cca hanthoa Dtolna vocpa IESV
Chrifto hiairicanti faphifgS Bcr
Rardofca hochana yancca canea»
ñapaca lefu Cbrifto Aoqo itana
HiUtuuipaptníquipí yanceahna
fciitoG, HÜanacay Itfu Chriilo
AuquiiTanacollana almapa,paña
«•¿uichtalifinfa ancharaquip» cufif-
taoina , collana Dios cancañapa
vfljafsina, quicbüJífinfca taq aca
pacVaquirrnacana hochpathá ha-,
cchaqoichoísíía qutcbuHna , hnpa
hama hani maynihaqoeíV pacha
callarataihá pacha cupufiñacama
fa . flaquiiipana • taq m «tunan re-
palca nayra«atparv> puntauína,
puíipanfc*quichufítauina,ludaf-
ana yancca cancañapalca cnuy*
maparo puríraquitauina , puri-
pánica llaquifiraqoitauina Apof
tolesnacpanahupa haytamuíuf-
üna , taque patcrñapafca puríra-
«jaicauiaa ¿puripanfca niaampi-
raq/ií
falto de fnyo grande abnndanc
defangre:y qfnelacaofa dedo
por fer grades mieftros peccad
y maldades , que fí fueran poco
o pequeños no houíera fudaí
íangre,cofa que deuen medicar
coniiderar mucho lospeccadcr
4 Algunos Do&ores»hatlíin<
d?la encarnado del hiio de Di
dizen, que aunque e! hombre n
peccara fe huuiera encarnado. ï
ro a cerca de fu nuieríe, todos c¡
antos Qc&ores ay d¡zé>quc*íi
hóbre no peccara ei hijo de Dic
no huuíeta muerto,y S. Berna
do dJzequelapiísió de lefoXp
nos dize y defeubre la fealdad,
milicia de? pecca J o: Hermano
miosel alma fanSlilYima de.Xp
aunque fe entrirtecia mucho tai
bien fe ale^raua viendo la eíTei
cia diuina,y encr ifteciédoíe fe ei
triftecio granditVtmamente pe
los p«ccados de todos los morí
dores del mundo noauienJoai
do nadie que fe aya entríftee'id
como el,del'de el principio hatf
la fio del mondo ,y codos lus to
mendos fe le reprcfentarona!p<
iamienro y reptefentandofcle I
encriftecicsreprefenroícle la m.
dad v ruindad de ludas ,y le er
triíteciojrfprefentofelela huye
délos Apoltolr s , dexand le a j
tolo,y fccntriílecio,KCs rcient
fel
CARITVLO XXVI.
3*7
raqui qnichnfita aína. San Pedro
na hanihua CHRiSTO vllttacat.»
tí ialssoa jurauipalca punraquí*
ranina, pari^anlca maampír^qoi
qnichulítauina Sntiqtfa baque-
mcana huahoanacpa Chriftiano
íancauitha hihaayaña am¿hua»
ial'ca únela Yglelsta eolluyaña a
nahu ñafcapunraquitauína, pa
ipanfea maatnpiraqui Üaquííina
aque haquenacana nochero pq*
¡upada pacha tucuíiñ¿ cam*¡pu
íñ-jpafa, ína haqtienía , Aponía,
nayconía.Saeerd tenfa &c.puií
aquitauínapuripanfea maampi
aquí ilaquiíitauína. Ccllana al-
napa acá hama maya toquethá
uiiíípana, mava toquethá llaqui
pánica , collana chuymapatha,
nayni aocaní aucaíiíina hamacha
au'ma, maya chuymaca ,camilá
iaíTanaca hacaña^, amautanahi
uatíafcahakhfartana hama haca
aamahuatauína, hihuañaíca h *■
hfaratauina,hiboaha fipana,hani
ihuáti Tata nina; mayachuymaf.
a hiutTanaca ancha amah.ualsina
ihuama,mncuma,niurumana ha
¡ti haqnaca aiakhpacharo miltu •
i faraquitauina-,(ipaníía taq vila
a hakhl3ripan3,n;aafca amahua
iquipana chuv maro taque ayui
iapitauinathak!ifarañampi,hiuf
maca amabuañampif a, pnni ha
hama keuif.fsina aupé Hai a la
iUtna:Aca hama purapathá auca
canica, keuiiïfsina hamachipanf
i,ckuymarotantafiri vila,miftu
uina huma/u hama,chuymafca
veía^ui
Télela negación de Pedro con jo*
famcnto5y fe entrütecío, Repre-
fentofele la voluntad délos Gen»
tiles de matar a fus fier uos por f*r
ChriúVianos„y la voluntad de M
trnyrla Vgleíia y fe entritlecio,
Reprefentolelela cay da en el pee
-cado de todos los homores häii»
Ja-fin del mnadojbaxos y nobles
Sacerdotes y legos,y con tales re
prefencacionesfeentriltecio mas
y (n«s:-y-fubend¡eifsima*alma go
candóle por vnaparte y cntrirte-
ciendofe por otra pareie que en
fu coracon peleaná como dos có
trarios y enemigos, por vna parta
déla manera -qnofetros amamos
la vida, y tememos la muerte.af-
fi también Chrillo amauael viuir
y temía el morír:qucriédo morir
la inclinación natural le iua a la
mano ¡ pero el amor q nos tenía
perfaadiale a padecer , y morir:
pues cofa muerte yriamosal cié
-Jo: y en ella contradíciondel te-
mor por vna parce y a mor por ó
. tra la íangrefe retiro alcoraqon
el temor de los tormentos , y de
la muerte , y el amor q nos tenía
luchando cornafi fueran dos ene
'Iñigos querían vencerfe el vno al
otro:y contrabando entreíidefta
manera v como luchando la fan-
gre que fe auía recocido al cora.
Con falio fuera a manera de fa-
dor y deíamparo al coraron folo
X 4 para
í ■
&*
VITA QHRISTI,
vcfaqmhayeafr,QCBeaoína,maam paraqmasfe entrífteciefejyfalií
piqnichnfiñapataqu¿:hamka mil" do corrió con grande abadancía
tutsiaa vilaTcaeauquíqoí vraque hafta la tíerra;paraquc Tiendo an
cama ayuítauína, Vraque nayra tes elleríl produxefe todo gene
liani canafa alirif$ína,eunamana ro de plantas^regola como con v
hifqoi alinaca alióapataqui,irpa* na acequia, paraque dieííe mucbc
na hama chakhchatauina,Tappa a rYato,es a taber pataqne los hom
chuñapataqui, acafca baqjacnaca
na hífqoi lürañapataqai fapaeha
hnahífma.
f Hanira vila hmnayucafsinfca
qoítufa Apoíloleínacapa , cama
bres diese fureo de buenas obras.
? Antes de fudar fangre fue í
ver a fiss Apo$oles,pa?a ver lo i
chipi TaTsina vllkhaeanitauína , ¿> batían, y viéndolos q dormían ei
qniquiri vMja-TsinTsa ancharaqni triítecíoTc mucho dszíendoiAuii
quichuítna,na.nakatacama pacca dotes yo encomendado qvelalcí
llímaTatacapacallíqmípa íafsina vn poco juntamente con migo,d
.iquíqaitulipana , hnpaTca hupa» uían ellos vclarjduf miedo ellos
nacalayco Jiaquififsina quícbníH* y ei por ellos eftando lleno dec<
fma^Taque quimfa chica iquipanf goja y dolor, y aanq todos tre
palla S.Pedro mayniquimokhTa dormían reprehendió Tolo a Pe
.arompifcath~akhtitaoina;camifa 4ro con palabras Tuaues y amor
jnaya.lukí hnaycuqui, nampi cbí Tas dizíédole.Pues como Pedro
ca Dios hamppattma Tata*a hay*
raílaTafsína S, Pedro veanacana
apnpípana , apa padrenaeanaíca,
baquení mayconaeaníca hani San
Pedro bamaiquíqui tnliñapata^
i'lca harnapt leTu Chrífto collana
Asqüiíía, yocachiri marrai canil
ciendote yo encargado qvelafe
y oraTes vna Tola hora júntame
ce con migo,no lo hazes y emp<
recasí Per Ter Pedro cabeca c
llosjparaq los perlados y Teñon
de vaTalíos no Te echen a doria
como Pedro. Como vna maget
fayocachanapnrítaaearafa vea- eíla departo q anda acá y alia
ru('aiaranaqri,hani maya huccan no Te quieta ñipara en vn Tolo
íataqchuymavt-ttirití hihuaba- gar,con Tobrcíalto de Ti morirá
chaícamachahachaTaTsinaHama deloqTucedera.Dellaíuertc Xj
raquipí yocachana puríta hama N. S. como Ti eftuuicra de par
ApoftoltTnacapa químTa buaTa fue a ver treí vezes a los Apoí
vllkhatanicanína^vllkhatanitatf íes , y deípues boluia de nucu<
ca quíllpíttakharaqaina , cchi-» ar¡odíllarTe:y alapo(l;íecarga<
na manenfea ancha quichufníana de triíteza;y mirado a todas pí
purita^heca toque cupitoque v tes ala dieíha y finieltrajComo
lluti
<
vini
CAPITVL
tipanfa ,hani qhuítinfa yanapi
butatavila humayutauina.
rq yanapiripapilla Kilanacay
lipí aebu ccata haquefa hucan
vila pbifcaqueripafa banira»
i haqoHüfti. A collana Vir-
i fanra Mariav hnahnama viU
maynpana,qu»ehufjpana lla(|*
ana cauquín&apííA íanto Dio
I camachirícanpi acá Señora
liana amahaata huabuapa vífa
taña taypina > vilakhtara lia*
¡firiphatifiri vlljafsina? ancha
^uichufiricana'fpifiquichaiÄ co
na Vírgenay buahuama quí-
afipana,canquin&a'ícuna lura-
ícatnachataííimpa^ti, huahua
líaaea hama ttaqnefquipanca
lufahaea? Matay haní quíchuíi
yocachauima,ächahua quíchu
íanihuanayrahama fumakhetí
Jnacpafa taqaehua mauquipti;
mana cufififa vllcchuqníui aha
pafa,llaquififavl!chuquiñakha
ihua , hauí hutaquíma Seño*
y,vilaplnfcucaquibata aroma
íVhahuraquihatajamigoní ha-
iefa quichufiñaro purihana ha-
¡ritahata nafca hahnraraquima
afafsinaquihnaamígocbaíiriaa
ni hanifa amigo, yaathacca ha-
iramajhuahuama cancauipatfa
thuaraquín)a>huma quichufiña
porifma vcacca haniti acá hua
lama hahuriric'Uma'íhaharíne
mahua'ícanquitfahnmafbpa pu
riqoípi,humafca hamaraqui po
roa>haniraaaeanacpafacbíno-
aqaipana*
Kumaf
vínieííe nadi* a fauorezerle fudo
fudor de fangre: porq ni vno tan
íolo huno q le fauorcciefe, y no
fe hallo" nadie que le enxugafe
la fangre. O foberana Virgen Ma
. ria dóde tñás mientras to hijo fu
da fangre y «fta Heno de trífieza, i
j dolocíQ fanóto Dios q huuiera
hecho efta Señora viendo a fu fo»
berano y querido hijo en medio
de vn charco de fangre, todo en-
fangjretado?y lleno dearliciony
criftezaí Huuierafe por ventara
eutriftecido mucho o poco? O (a
berana Virgéafligíédofedeftaroa
ñera tu hijo donde ellas*; Que ha
zesíenqte ocupas? Espofsibíe q
has de falcar quando tu hijo éífo.'
lleno de trífteza? Señera el hijo
qparifteíin dolor, muchoTe due-
le y cógoja. Noeftahermoío cp
mo antesjfu roftro eíía todo difq
gurado:eí roftro qtn miraesseo
grande aleena , trocado fe ha de
tal fuerte qno perede mirarfe íln
grande trífteza. Ven- acá Señora q !
le enxugaras Ja fangre , y con t us
palabras darás algucofutelo. Los
hóbres fe hazen amigos di-zíendo
Si y o eftuuiere deíconlblado , tu
fneconfoiajagy yo a ti eftädo tu
defcuíiiíoiñdo.' Ven íeñora y no
quiero qleconfueies por el smif
tad,peropor fer tu hijo. Si tu ef-
tuuíeras sriite poruétura cubijo
no te confolaraí y portí viniera
por muy lejos qeñuu¡'efe3puesta
cambié déla mífma manera, vé an
tesq yegá apréderle fus enemigos
X y 6 Y tu
1
i !
n>
VITA CHR ÏSTI.
¡
I ■
■P
6 Humafcra Magdalenay nayra
fa hrni quichuílñaro poripanfa ,
»ca Anquiflana collana cayupa
hariquerïtabua, mckhfa tukhiiri
vng.ut?ntonahna phifcoríta nayra
ra cboque pantafiy ñikutamana
thikhmiratashaoí hícha cocha píf
cuhatacaycollana vilapía mayaro
eur ihataca, yaneca amigo fcatnati
qois uifiñapa chanca ,ha y tarah ata
hani quichnfíiv»pacha(ca bupatha
ancs--»ata< yaneca Fharifeona, ya
cea luda (ana kumitafa vi Unta tala*
•AuqúíTa thaaroca hakarapiríta-
hua,haui hkhacucha hakarapim-
ca,hu^afca Apoftolefnacay cami:
fapí h^kancaísinca hanihakarapi
ta, A;iqaíííaca aucamati, hakata
talayaña^bakara ttulla ttincaña,
hakarapiquima vea collana vila
mayaroqoi corikhama,alíKanaca
ma haricafsina fuma tucuyañata
qai: Hamaíca Dauid cornija ma-
yabaala»!úsatanaca alínTsina ma-
yni yocalla thaquina ttueuquir»
vti] afonía liaquipaacataca,hitqui
eheataca, hamara»Yiii hauí acaro
hutama,collana Iefu Chrifto Au-
quilí* cchama cchamapae'iá hu-
eca víU ayuipana ttucuri hama
vlljahaca»vtljal$ín(cayanapahs.ta
llaq4ipaah*ca,Humafca A Jan ea
mila íJarayiona Dios' Auqailía
taque cocanacana achupa mauka
hataacanaqoi hani mankahatatí
hifcatamanca, hamaraqui hani,
acá maya haertoro hutama, acáf
cataqae cocana achapa hani man
karuiati, acá tnayanaqui manka •'
ma
* Y en Magdalena en tíemp
pallados antes q Chrifto eltuui
le afligido le lauafte los pies y
gifteioscon vngacnto olorcto
con tu cabello dorado los en>
s¡«fte)Ven v mas agor$ que nnn
le enxngaras, y recogerás lulo
rana fangre envn vafo: Fspoí
ble que a güila de malos y royr
amigos le has de dex-jr en tiem]
de trabajo^ ellarcon el en tiei
po de delcahíóí Lleg? usftele q
do el fobe-rnio l'haritee y el ni
uado ludas te murmorauan, M
y il?gate,pues agora es mas tií
po que nunca Y vofecros Apol
les, como -errando de cerca no
llegáis? es por ventura Xpovo
tro enemtgo, que ayars de holg
os de fus trabajos y arrlkcioní
Llegaos llegaos a recoger fu í a
gre preciofa,con qne l¿uádo vu
tras almas queden hermofas.Y
Da oíd como vna vez quádo iu
en alcance de vnos ladrones vi<
do en el camino avn mncbacl
defmayado te apiadarte del y
remediarte, i. Reg.30.de la pd
pria manera vé acá y veras a Xj
como defmayado, por la muer
fangre que corre de todos fus m
bros.y viéndole fanoreccrle ha
y ce apiadaras del. Y *u Adar
quien enel faray fo dixo Diosc
merasdetodas las frutas, y de I
la vna(Teñaládotela)no comerá
Gen. ». ven a efteotro huerto i
de fe te veda todos los frutos (ir
un<
CAPITVL
iafarac»n&a,aeaqui vllcchuqui
la.acaqnipilla hihuañana ampa-
aparha quefpiaharpa : amkbafi-
ïaica, cnnarokba hani aro catu-
ima liipa^Dtofa puraachita.
*7 Hilanacay vca ttaqquefiña-
acha hanipi qhuitifa halatauinti
rfu Chrífto AuquilTa hahurtri,
)ios Auquiííafca amahnata yo*
apa, hani qhnitifa hahuripana,
lakbpachatha hahrjriri qhaitani
a amahnatanina, Dios Anquilïa
illa huahuanacparoca acá pa«
liana hahuriripa cchuíipanajaía-
hpacbathá qhuitaniri: acapacha
a ancha cufiíipanfca ttaqqueínía
iqui qhuit#niri,chuyrra catuña-
ataqui Hamaraquipilacobarof
i qhuitanitauina mayní Anger,
aya haníri lackbana cufifqniri-
»,vca Angelaba vea aroma fcení
sína ccorpaataoina ñattaataui-
>,hupapílla yobanipa Laban fu
lina amparapétha qhuiípiísina
ifiíiquí amatratauina, vea lupa
iofaíca ttaqqucíiyríraqu» Ángel
uitanitauina. Quichniírinaca-
lea haimra^pi alakhpachathá
íifiñaqhuieaniri, lefuXpoAn*
ulfarofta hamaraqui S Gabriel
ioitanitanina; vea Ange'aíc.» ca
ifa San Locas Euangelífta fi ba-
a,cchs ma catuvptaoína, f aray
quenaca fopa hihusñamataqni
rticbuvma tt*ma,hihtiafsínr i>
i Dios Auquimana chuymapa
ttaahatahua haquen:»e*r)3 nía*
pataqaehnaphacahata,hiuitti|
uauihua Dios Auqutma baque
O XXVI,
vno: a efte Tolo mira, en quien ib
lo hallaras remedío,y mira a que
extremo has ttaydo a Dios por
tudefübediencía.
7 Bermanos míos, entiesrp©
de tanta atflicien ninguno acudió
a confolar a CJhritto, y como na-
die letonfolafe^íu Eterno Padre
quilo embiarle cófolador de! cíe
lo porque Dios N S. embia con-
fobdor del cielo a lus fiemes qa
ando les falta enla tierra, y qoan
do tienen mucho contento en ¡a
tierra, les enibia trabajos para que
bu?lu¿n fobre li. Delta manera a
lacob embio vn Ángel qoando fe
ella u a holgando a la ribera ce vi
río, el qualroda aquella noche le
fatigo mucho y dio mucho traba
jo luchando con el,Geu ^¿.pcíq
auiendofe librado del podes de la
fnegro Lsban ania pueífco íu pen-
famiento en holgarfepor efio N»
S le embio vn ft'irgel que le íati-
gafejy a los que etlan triftesy def
eoiifoíados embia conlóelo del
cielo: Y a leíut Cbciíto *e ernbí© a
San Gabriel» t\ qaal le ésforjcC v
ccnforto5como dtze S Loca «i Er«ä
gc!ifta,y le dieta Señor tema bfio>
y esfuerzo para paderer y rrcrtr
per lo? hombres porque muriera
do íofegaras et coraron de tu Pa
dre Ererno, pagaras ?a deuds da-
los hombres, fi murteras pe* te*
horabceSjDtGsaG fe enoisra cea
i >,
!.
33»
VITA CHRISTI*
n'acatäqoi nayra ka^ifquirinca ha
ni« kapiskhanítí : kapifpachana
anchahna amahaakhani,hihuaña
mampíraquípi taque haquenaea
vea sama hifquÍGhahaca , hifquí-
chatatfca hupanacana alakhpacha
ro mi-rtüñapa hqaquifinihua: Au-
quimafa haníhua nayrahama hi-
cacG&Gniti,hícaecaÍjpachanfa i!a-
qaíhua alakhpacha punca hifttara
rapini, caniífahuma huabuaha-
hua hïilceansa,haaiaFaq«i haui ha
ahaay fanúcamifa huma amanta
raa hamajraqot amahuani: caraíía
humana banchima cufifaanijhama
raqui hanchínacapa almanacapa
ca!'ifaaní.,ccana vllafirapíní enfífi •
ñapataquí?kapi{irs amparapfa ay-
thapiiii,cculturi chiiymapaía mo
khfahaanocam « hihuañatnampi
alakhpacha puncuhua hiittaraha
ta, infierno puncufea hayaroha-
curpaahata, San&o Padrenacana
almanacapa cchamaca vtathá ala
khpacharo mííl:anapataquí,buma
hiaípanaraqui alakhpachanfca ya
cea Anpelefnacana haytauí filia*
rtacaphucani fafsina lela Chrirto
AuqnifFaro vea Ángel atamíri
qui, cchinamácafca Auqulma ma
tupa fapinitamhua,humafa mut.u
r'iraqnipi híuiríraquípí acapacha
ro hutata , fintt chuymattama fa
fsína tucuyatauina,fatatfca colla
na leí'oChrífto Auquifa c chaina
catuaa híuííanaca ;amahuañafca,
hanchipa amahuaña atipana»tin-
quiyana; tínqniypanrca hiallana-
ca
tra cllosjcomo en tiempos paíTá
dos folia cnojarfe: y en lugar d
en o jar fe cobrarles ha mucho s
mor:con tu muerte remediaras
todos ios hombres, y deípues d
remediados podran ir al cielo,
tu Eterno Padre no los defechai
de (1 como de antes, y en vez d
deshecharlos luego les abrirá 1
puerta del cieloidcla manera qi
a ti te llama de hijo, aísí llamai
de hijos a Jos hombres: de la m¡
ñera que a ti te ama, afsi tamb'u
las querrá a ellos: Déla manera
dará contento y alegría a tu cu<
po, -darla ha también a !os cue
pos.y almas dellos; y moílrarfi
les ha claramente paraC] fean b
aventurados: encogerle h.> fut<
rible br¿^o, y amaniaraie fu cji
brauecklo coraron: Con tu muí
te abrirás la puerta del cielo,y 4
rojaras lexos las del ínficrno,pj
raque las animas délos Santos I
dres faígan déla efeurídad del H
bo,y fubá gloriólas al cielo.y m
riendo tu, los hombres llenarí
las filias que los Angeles mal<
dexaron vazias en el cíelo. Eli
cofas diría el Angela Chrirto,y
la pollre acabo códezirle qael
Eterno Padre quería que muri
fe, y que el mífmo auia venido
la tierra para morír,y q fe esto
9a fe para ello: y con ellas cofas
ledtxoChriftoN.S.tomo alíei
toy esfuer^OjY el amor de los!
bres venció al amor de fu carne
lecchopor el fuelo: y para pad
CAPITVLO XXVII.
lupa motnñataquí Apoftoief- zer pornofotros mientras íuaa
;apa amkhafiyrí mafpaa auca* recordar a fas Apollo íes^vioqnc
spa hutirí vlljacauína.
venían fus enemigos.
AP. XXVII. CAMISA- CAP. XXVII. TRATA C O
a ludas allokha cchamanínacl- mo ludas fue con muchos Sol da-
)i AaquiiTa Ielu Chrifto chi-
«oqueri machina; Apollo
lefnacalca Auquilla
haytarpaafsina
phattichina
vcaeháhna
arofi.
tSV CHRISTO ÄEquïffa
lacrtonacafsínania aucanacpa
¡hiDoqueri caturi bntaeathá,
imfa Apoftoíeínacpa iquíquirí
íkhafiytauína , hilanacay am-
afipifcama, híchanua naachi-
quttani, «lakheerhafa acahua,
ti, na a hakanquihoa í afasia taf*
vea químfa Apoftolcfnaca,Pe
o,Diego,Ioanampi íqaicafsina
arakhcapílcatauínaiqaimttaa,
yranacpa vlUtatafs-iníca hacha
ca ccanipana, efparanaca lan-
naca lliphiphiri vlijapiícatauí-
i, fa mea na hama, ancua huara-
ififa, vea huerto puncuna iquí-
fcquiri quimfacallco Apoílo-
fnacafca amkhafiyniraquitaui-
i, raquechiepa amkhalilsiníca
omipana,aromanfca cunatnarca
para, cunamana haquenaca v 11-
pifcafsina,taquechicpar?qai co^
ina íeSy CHRISTO Aüqoifla
> hak sratiapU ata urna «upuqu'f
»piícacauína hailcatapífeata *■
urna,
dos a prender a Chrifto, y de
como los Apollóles hu-
yeron dexando folo
a Chrifto Mate.
¿*.M*r.i4.
LtlC 3U.
I0.1&.
ESTANDO N.S. IefuXpo
enel huerto, defpues de aoer
venido fus enemigos a prenderle
defperto a los Apoftoles^iziédo
les: Recordad hermanosque lue-
go a la hora me han de prender,
ves aquí que viene el que me ha
vendido y ella muy cerca de mi
Díziendoles ello los eres Apodo
les PedrOjDiego,y loan, erando
durmiendo recordaron delpauo-
ridos y medio dormidos; y abrié
do los ojos vieron las hachas que
ardían, y las cfpadas y tancas que.
relumbrauan, muy síTombraucs.
Hcomo ñ fuera íueño fueron & def
pertar a los ocho Apodóles ique
eftauáa la puerca del huerto dur-
micndo,y recordado todos,) vté
do de noche vna infinidad dec ira,
das y gente, todos ellos íe iSe^a*
ron alelo Chrifto y le ro^paront
acogierófe a el como avn hrette
cä (tillo,
I
u%
VITA CHR ISTÍ»
ifrákS 'pacarapahamaro,Anquifla
pi piícutbapin*pifsana hakhfaraía
Tatay cunapi acá? qhuitíhaque-
nacapi acaí Hiulïanaca hiuiyriti
hSjt^pifqasí míchea farafcacjcha?
checa chuy trsati efparani hutapif»
quftrníchf a cana anatacha yana-
eapifqui<í Checa chuyma hotapifc
chí, ycacca tatay yanapapífquita,
hani humayanapitabata , vcaaca
qhnitíroraqui yanapita fahaí hu-
ma amauimanca/ilaquíhua cuna-
fa lurata caneaní lapíícatanina:
jfatafca íefu Chrifto áuquiíía>,ha-
ní hakhíVrapífeamtíjhanihua hu-
maro hatapífqniti acanaca,uaro-
qaíhdá hutaptfqui naaquínua ca-
machafsinfa camachitanica",hani-
hua nana ayníuñabafca huquiti,
niapillahihaañaha vru puri fata-
aína: thíataraqui pífcnt'hapí pjf-
catánína mokhfa aronTa, vcatlca
aucanaepa manea matauína.
z Yanccacalachuymaní luda*
fafea ladíonacaro vea aroma Aa
quilla irpakharauñataqui concer
tafitanina; taque chuymampí lu*
rañataquilca, collquefa nia catu*
tauin acollaro raqui huayokhafc
khatauina, chuy maní foldadona-
caica Pontíflcenacampi , Phari*
feonacanafa yananacpampi hn •
pahuercoroanaquitauina Auquif
la caturi, hupafca vcanacana tay-
pípa, finti hama, Capitana hama
collana mokhfa lefufaro mataui-
na,thaqui ayuicafafoa ludionaca
ro lacatfa,hinchutfa hifquí fama
tauín ¿^mítica a quifma, bakhfara-
quilma,
caft Üio, y de miedo fe abracan
con el dizíédo. Señor queeseft
que gente es eftaí viene eftospi
venturapara matárnoslo queí
van marchando? vienen de ven
conelpadas'ío ení'ayan alguna e
caiauíuca' Si vienen de piopo
to fauorecednos Señor, que li n
nosfauorecieres aquien direim
que nos fauorelca? fi tu quiere
todo eflara remedíado.-diziend
leerto refpoi dio N. S. diziend<
No temáis ,quc eftosno viene p<
vofotros, fo!o por mí vieneflj,
todo el daño que hízieréa mi h¡
rart e! r¿l d¿ñ*í, v ro quiero cor
tradezírles, porque ya fe ha ¡íe|
do el día de mi muerte-: y abrai
los a todos vno por vno con dul
ees palabras, y defpues de abrac^
dos tue líe para fus enemigos.
% E! maíuadoy obílínado Ta
das, auiertdofe concertado aqn<
Ha noche «en Jos ludios para en
fregarles a Chrífto: para hazetli
bien hecho auia ya emboltado e
dineroy lelleuaua cófígo,yauií
guiado al huerto los ioldadci
mas auifados, y algunoscriado
délos Pontífices yrharileospa
r« prender a Chrillo, y el en me
dio delios como valiente íolda
do y esforzado capitán, fuefe pa
ra el dulce Iefus, y mientras mai
caminando índuilrío muy b'en ¡
los ludios, diziédolcs, Mirad qu<
no fe os huyga , mirad que no 01
acó-
CAPITVLO XXVII.
m
lifma, cayca cchamama vcaca<
ahua taque chica níacatupifca*
ta: mafaya haqhue hacuntaha
fsina,calana hacu cchuqoiha (a
na pattiypif&aca hamaraqui
ttiypifcafma,naaccakhfiro pu*
jMtafma; fappicatuhata vcacca
acharuhua catupifcamama ha-
farahata vcafca cunaquí che-
!a acanacaca famamahua, hani
tpa chinocapachana,mayni chi'
tcañamataquifca, nahua Chrif-
hamppatiha, hamppatifsinhua
ahuaíamama; niaháppatíhanf
ihifquihua catupifcahata faísi-
i; chay ehay,chay chay hayra/ff
a niahua hifma , camachipana
mí nayra uVtaifitafma, michca
ipa ,chinottarUpach<uia mayni
iícipulonacamalihaqui chinoc-
afma facauina.
} Niafatatfca Gethferaani hn-
coro mapifcatauina, leía Chríf
Aaquíflana vcaro maa mauipa
tifsirU; vcaro mantafsinfea ha
eo puncathá efparanacapa ta *
efucufapifcatauina^pbattiha íi
na bayathá hacuttañataquubu
arífa huararífa, híhaaplia vea
nsca haqae íafa mantapifeata •
na, collana mokhfa IESVS
D^niiíafca,hakhfarana huaraca
i.) hutapilqaipanfa,hanipi kata
hakhí¿rataDÍnti, llallirha vea-
icaro hakacatatauinajudafafca
anacampi avuicafsina nayrafu
nina, nayrafafsínfca,nayra ca-
ifa mayni loab futini Amafa fu
npífstithapififpaajhamppatiíif*
paa
acobardeiSjtenelde rezio ecn to-
das vueftras fuerzas, mirad qno
fe oshuyga de las manos, comí
quando íe os huyo queriéndole
vofotros defpeñar y apedrear, mí
rad que no rne afrentéis; fi !e ta-
uieredes bien,terneos yopor hó-
bres de chapa: fí os acobardare-
des,diíeos que no fe q gente (oís:
y paraque en lugar del no prí dais
a otro, yo befare enel roturo a
Chrifto,y con efio fabreís a quie
aueís deprender,diziendo os ef-
tees, y defpues de auerle befado
le prendereis bien: dizíendoles
cien vezes,mira mira mira, no fe
ais floxos y cobardes que ya os lo
digo,y no me digáis que no os lo
dixe antes-, y mirad que en fn lu-
gar no prédaisalgan otro de mis
condicípuios.
3 Dicho efto fueron al huerto
de Gethfemani, íauiendo qnele-
fu Chtifto folia ír alia muy a me-
nudo, y entrando a la puerta del
huerto todos defembaynaró fus
efpadas, paraque íiqniíieííe hoyr
fe las arrojaífen delexos»; y entra
ron con grande bczeria^Jízienda
muera muera el maiuado: Pero
el manfifsímo I E S V S, a urque
entrañan terríhles y efpantolos,
no temió vn punto,antesfe acer-
co a ellos, y judas marchando )ñ
tamente con ellos, fe adelanto a
todos >y adelantädofe déla mane-*
raque antiguamente Ioab,2 Reg.
10, mientras abraca ua a Amaíay
le befa
■
ÏW
VITA CHRISTÍ,
pa a hicanitoqaethäjmaya phuña-
sruaa hununtafsína,hihuaa eataui
nca, hamaraqui lefuChrífto Aa-
qoííra Difcipulopa canea?sina,há
ppatifpaa aucanacparo,hihnaya/
ma acahaa vcaccafafa vllttaana,
«atauna,hicani toqueta cuchillo
Káhanuntafsinahamachana, Au-
<quííl\na amigopathá, anca tncufí
na, A squílíana huahuapathá Supa
yútíA huabuapa tocaísíra, Auqui
(Tana Apo'ftolpacha yaneca haque
nacana cchamanipa eapítÉnapa
tucnfsina, ñuquííTana yatíchatpa
thá Auquiífahíhnaañataquí yan*
cea haqnena&aro yaneca aro eh«
íífi tucnfsina, AuqnilTampi chica
farauaquerí cancaí'sína, haka au-
capa tocuisina , eollana ayeaya
Aaquiíl'afca yáesa chuymapa ya-
tif$ina,huacaa{juipahamurpaafii
aaJaJafaro Amigo v,conaro acá
ro baratad fataoina,yancca caqui
panfa Sapayo chuyrnaní canqui-
panfajhiuflabuahuanacpana yan
ccachiriíía,amigoy fafsina , ama*
huañ=»taqui>hiuífamanca cuna ya
ecalurauinacpafa pampachañalTa
taq,,camífa Dauid enernígonaepa
thá arofifsina pupanacahamafaua
enetnigonacaha lïracchuquito bif
catauina hama: fafsínfea camifa
pupa .paña (irattafsinfa hanchifla
vfachafsinfa,mískíraqaíhiuírana
cana mankañataqui luri Hamara
quipí eneraigonacíTa aucanaefla,
paña acá auca h anchi íTa yaneca
cnafsinfa almaílar.o miskí máttaa
fsina hamachi Dios Auquifl^ptlla
alikh
le befaua,echandolévrtpnñatpi
de eras a las efpaldas le mato: a
fi ludas miecras befauaaChrift
poríerdífcipulo fuyo, lemofti
y entrego a fus enemígos,dízie
do, elle es aquel que bufeait, m
talde: haziendo en efto 'como
por detrasle diera vna puñalad
de amigo de Chrífto boluíende
enemigo: de hijo fuyo, cfclat
d:l Demonio: de Apoltol,C*pi
de vna ruvn canalla: de Diícip
lo,traydor de fu Maeftro, par
fus enemigos le mata den; y de
pañero de Ghrifto,fo!dado de!
do contrario. Tero el manfiísin
cordero, fabiendo fu dañado r.
cho, yel concierto que tenían
cliOjledixo, Amigo a que has %
nidoíparaque nofotros fus hij
y fiemos amemo? a nueltrcs m
bechores,tratandolosde amig
por fu amor, y paraqne les perd
nemos todas quantas injuria!
agranios nos hízieren>de a ma
ra que Dauid hablado de fus en
migos dixojl'fal. 117. Mis enen
gos a guifa de abejas me pune,,
por todaspartes: Queriedo des
en efto: af¿i como la abeja aüq
püca y latlima a nueftra carne,p
ro Umb'te hazemíel para comí
afsi nueftros enemigos y concr
ríos aunque dañan y maltrata!
nueftros cuerpos, hazen come
dieran de comer miel (a nueftf
a!ma$,porq Dios N.S. nos da
laetetl
I
CAPITVLO 3T*m
Wt
khpachanaviñayacdiin*naeha
ani yanccachírífla alifnaqne-
aamahuatana vcacca fafsina
nachtftohua vea Rey Dauíd:
>a hamahua enemigonacaha ñ
cha quito fafsina.
Nia Anquííía hamppatitatjf
rcca yancca ludas anaqu'miaï
jn acaro macatkhatauína, An»
(Tafea macatatafsina vcanaca
la eterna kie:naaei*twran$a fiama
remos aïaeque «os perfiguey da
ñan) Efto parece que quiíotiezif
flotel Rey Dauvdqttandodíxo.
Mtt eneflsígosGOtfüa abejas me pí
carón por todas partes,
4 Despees deaoer ludas befa-
do a Chrifto tornóle allegara la
gente ^aaiat.raydo, y llegando-
fe a ellos Chríílopregíkoles cíizí
qhuítí thacaphií&a? fafsina endorAquíenboícais'í y refpóclie
jaíctatanína vea yáccahaque» ron A lefus Nazareno: y diziedo
a; fatafca iefas Nazarenohua J«s y0 foy, todos ellos cayere de
catha fapifcatauina:Auquiíla- efpaldas asobrados y atronado
Nathoa fatafca , taqoéchicpa c5 vna fola máfa palabra da Xpo
snímanca tínquípHcatanina , Mirad agora como Xpo íi no ha
quiífana maya mokhfa arona uíera qrtdo padecer , no huuiera
haaracnta,illapt!ta: Vllama padecido nada.Porqde que mane
iChrifto Anqnifla hsnimutu ra aqiía vi! canalla demuadaen
el foelo con vna ("ola palabra de
Xpo lehauíetamas acometido1*
Por ninguna vía, luego porqrer
X^o padecer quifo q ieprendíef*
fen: Mirad pues Chriltianos her*
manos mios;Si Xf>o con vna foía
fenafsinacaturphanafataaina palabra dicha e6 manfedubre der
afea amkhafipifcama hUana* ríboencífaeloalosq venia arma
Chríttianonacíyacalcfuxfo dos cóefpaclas y langas v alosfa
ertesyeícagídosétre los judíos
q hará alos pescadores el dia del
inicio viníédo enojado y brasas -
do cobro Leóíy que harán éneo»
ees lospeccadores , dízieosoíes
coneoojo; Id malditos alfoepo
eterno< y a padecer en losinher-
nos para fiempre ím fin. En aquel
día £¡ que los peccade-í es
Y cernerán
aroahuafapana ,vcafca hanipi
aquífa mutaricantí. Porq*«-
"api vea yancca haqna«a maya
panaquí vraqroia tínquiyata
naápihalcatalpanaí hanihna.
a fupa Anquiflafca mntuna *-
syacaicjuxp
juiífa efparaní, lanfaní, ceha*
jicama, haklilíata hatírí lo-
nacafca maya mokbfa arópicj
q^ro tinquíyrí , Camaehanipi
ina juicio vrn yancca chuyma
aqnacaí kspífifa Puma bama
Itufa hutafsina<í yancca chuy-
nnacafca camaehanipi kspííi»
iracama yáccanaea maqhuepa
ro ttaqqíiri mapii'cama fataí
to vea vruca yácca ehuy maní
naca
<v (
i
V*
VITA CHRISTL
naca haní acapachanahifquí Iura
nipathä,hani Diofarohakhfuui-
pathá anchahaa hakhfaraní muta
ni:Vca vrupi acapacháeafsina ha
nihacíuuipca,checatauinbna (a*
ni/afrinCa taquechuyma Ilaqui
fini,hachaní',maaíca huaranca ma
rahachip^nfa Dios Auquiííafca
hanipi hachihoa fafsina vfupaya*
niti Vanee a fudalafca v raquero
tinqniraquitauina>A y Seca ludas
cchamanlfinca, camiíapí tínqnita:
maya aro eaqaíqoií ccakhfifma
I>íosccakh fin auí pantirí, yaneca
fupayona chuymapa «huymaní-
lucfas/arutama hayra,banití ha
ma vea haqnaca hanaquinita? a-
naqainiainacama tin^buajhifca'
tama, cchamamapífichi , vcafca
marcaro mafsína Pharifeosraea*
f o haqnaca maapi mayíníma, ant-
ena pífihua churapífcjrta maya!
cchamaní lefus chínocañatacj,fa-
»ima,hani Tana amauthita vcafca
huanimahani Dio fuá yocpamp?
faucafí-na amanuamti,maafca yac
ca ludas, huma nía máqhaepacha
taq fatatahua maqhuepachanapi
paga ibata yácca chnymamathá.
«j Tinquitathá hila na cay vea
yaneca haquenasa faatkhafsina
buafitaraqui lefu Chrífto Anqaíf
faro macatapifeatauina , macara
ta Auquiífafca bualitaraq qboití
thacap fc"U,'fatauína,vcaracafca
fata 1ESVS Nazarenobua thaca
pifeta f:»pUcaraquitauína,Sirírof
ca Nathuavca Naquípilla thaca
pifsatauic Ujiíaqaí canafa lurita
acá
temerán y padecerá por no ai
hecho buenas obras,ni auerfe i
uertido a Dios en aquel día , t
qnal ellos no hizieren cafo mí
tras víuian>d;ra verdad fae, v
todo coraron fe afligirán y lloi
ranrpero aunque Horen mil añ
Dios N. S. no fe apiadara deÜc
diziend-o A que lioran.cayo ta
bien el maluado ludas ene! lúe
O maluado ludas, como fiedo (
pitan has czyóo con iola vna.p
labra'' Ten vergüenza apoÜa
defuergócado, maluado como
Dem.onio.ícua.ntatecobarde:N
has -tu.por véeura traydo coda .
11-a canallaícaydo han lasque n
xille,Ieoancalos:y íino bailan ti
t'uezas y valentía, ve al pueblo
pedir a los Pharifeosmasnum
ro de gente diziédolesque es pi
ca (a q te han dado para prend
a foTo le fus, y fino qnieresyra<
zirfelo. bneiue la hoja y no qu
ras burlarte con el hijo de Dio
.Pero maluado ludas ya por i
obíVtnaeíon ellas fentenciado
infierno, allí lo pagaras codop
tu ruindad,
% Defpues de «aydosaquell
maluados leuantandofe llegan
fe denaeuoa Xpo N.S. ylleg
dos tornóles a preguntar dizie
do Aquien bufeats'! Refpondie
ellos A lefus Nazareno bufe
mos-dixoles Chrífto Yo foy: P
ro (\ a mí baleáis, executad cót
mi vueftra faña y no queraí* ni
trac
CAPITVLO %KVlh
ït*
:a Difeipnlonacakafcahani yan
;¿cb a raquee tati fatauin«;fataf
i vea fnparonaca huiranfara*
3« AuquífTa ccbinottaóataquí
ipuqaipapifcatatiina,yásca atn.-
iráacpa aacatapifcatauina,May
Oza iutinimnanayra Diofna
aya Cajapa Arcafatini tínqui
i (ipana,banihuati catotbapiaí
qui hihuana , Bethfamíta ha-
aenacafca, maya huafa faracaf»
la.hani huati vea arca vllirua-
pa fupaquimna aSIokha hibua»
uina,vpaarca Diofna vnancha-
leancaaitbá; Maafca vea pacha
'anacay hiuiTanaca amahuafsi-
acá callana AuquítTa catattaa
auuia veayaneca haquenacana
ayra kapilírí chuymapa haíj tu
itathá maya amokbepana akha
epana. Camífa huaynanaca ha
racafarata cancafsina kapifiri,
farafitatfca akha chuvmac; ta«
.bamaraqqt nay ra kapííir: caca
na hmííanacana a!maíiáp¡ deT-
failfsina akha chuvma canina,
tmila yancachatafaíya Tana S.
¡dro Apoftolofca, vcauaca rin-
líri vlljafsina faattakhafinfea ,
iquiflfataqne chicpahalacatipa
,anocaranaeahama henkaha (1
na,cehahuaafipana j toque to»
etba cehacnhuaaíipanajcapifi-
aína,kapi(if;>infca efparapa luc*
fsína AuquiíTa lefu Chnltoro
cacia mayítaoina cfpararapi
lakhatañaparaqui: Auquill'ana
ni ¡ya fatafca, michca haníhua
auana;ra_ AaqnilTana efpara
ma
tratarme a mis Dícípnt'os.Sntotí
ce» aqlios ¿emonios infernales
dando grandes alaridoscercaroa
a Xf o Nuefiro Señor para pren-
derle^ le pofieron las manos Un
tiempos paflados vnopornobre
Oza,j.Reg.ó. por auer tocado el
arca de Dios, q fe yuaacaer ísiu*
río, Los Bethfamitas paffando v
na vez delante del Arca por auer
la mirado muchos dellos murie-
ron i Reg.e.pot q aquella área re
prefentaua a Dios: Pero agora
por el amor q nos tiene el mifma
Dios fe dexa tocar de aqlla gen*»
tepeccadora? Porque de fpoesC)
Te hizo hombre ha mudado ya*
manfado la condición que tenia.
Los mancebos antes de cafarfe fo
mal acódicionados y brauos,afst
Dios fíendo antes brauo deípues
de aaerfedefpoíado connneftras
almas,ha tomado condición apa
ti ble íutre de qualquiera fuerte q
le maltraten. Viendo S.Pedro en
tonees que cayeró, y q tornando
fea leuantar arremetían con fu
maeftro ySeñor y q como perro*
querían comerlea bocados, y q ti
rauan todos y te apuñeteauan de
todaspartes ,enojofe en grande
manera i y defembaynando fu al-
fange pidió licencia a Chritio pa-
ra defenderle , y no dandoiela,o
negádofela,acordádofe q N S le
ama preguntado <V tenia efpada
V x pare
' 1
i
i
$4®
VITA CHRiSTI,
í ■
«RShuquitihanicba fauipa ama-
tafsina,halakb3títahata fapachl-
haa vcacca hífquíttatatjíto fafsi*
ra Maeftropa amahuafina, maei*
trohafca halakhatata ampiama»
huatauítohua Pedro fitani fafsí-
naraqu^haní hnati,paña jafticía
na qhukapa canqoípanfa , paña
hupa fapaquíf$infa?paña ancana-
ca alíokhípanfa hihuañapfa haca-
ñapfa baní hakbfarafsina > mayni
ÁüQñ'ato háihuati halsatiri, Icke
huaanTÍyChaccohtiaaíiri ctoapí eí*
parapanataq cchamaoaropí neke
nana ntmtatanínajefpa rafea >vca
faaq yauri tancanípana iluchukh
taisina hincha hayaro apamuciv
tauina S.Ambrofrofca fi S. Pedro
«ca mayni P.hinees futinina lora*
ñipa amutafsmanmAj vea yaneca
haqnuattana, PhíoeefapíHa nay
rapaeha mayrti Zambri futintha.
q, mayni marmimpi Madianíta íu
rinimpi iquíri vlljafsin»,Dios mä
cahna acá yaneca lut i Taftina,hi-
hQayatanina)aca hama hihuaaut-
patfca taq haquenacaraqui Phb
nees fappahua Ifirifiíitauínajha-
maraquiS. Pedro fea vea yaneca
chaymanínaca lefu Chriílo Auc¡.f
fa yanccachípana,y3ccana híhua»
■yaha, acá taque haqnacafa chuy*
maniístnca fappahua lari fitani*
boa fafsina nuattataoína. Padre-
na cana,Díofna lancínaepana ho
«haropurJrihaqnaca híí<|eukba
iáataqcijhuanííuahani huanihata
vcaica inficrnonahua mutuhata
Jafsiua cfparanahama nuañata-
qui
parecíendole que le pregunto a
lio en lugar de dezírle que le de
fendíefe,por el mucho amor qa
tenía a fumaeíiroy q der'endid
por el entendería que leamaua
con grande esfuerzo y oladia au
que eran embíados delajuiVtcíí
y el foio,y los enemigos mocho
fin hazer cafo déla vida , ni del
muerte; hirió tmpetuofaméte c
ía alfange enlacabeca a vno qí
trcuidamente acia acometido
ChrifíOjqteaporrcaua yapuñi
teauatoero desligando el aifan^
por tener celada el hombre coi
to la oreja y arrojo lejos. Dízei
Ambrofio qacordandofe Pedí
del hecho de Phínees Nom.zfJ
rio aquel hombre. Porq Phínei
viendo q Zambri adulteraua ce;
vna muger Madianíta ,«on ze
déla honra de Dios le quito la
da ,y por elle hecho fne fiewpi
r»uy alabado délo* hombres. £
la propriamanera Pedro tratá<
»¿la Chrííto aquella peruer
fanalla^irio aquel hombre, p<
tntender que todos los hombr
diferetosy cnerdos le alabaría
yparaquelos Sacerdotcsy Pr
lados reprehendan aloepeectd
resparaque fe enmienden, y q
fino íran al infierno, y loshier
como con cfpada y l
lyma chürañataqui Diofaro
ihfnyañataqui.
ïefu Chrifto AuquiíTafca San
dronakapifiuípa lurauipa vll«
sin* ancha thakbtitauína, hani
ikbtíquinti:maafca hani naa ya
oictatí,yanapaafsiña amahuaf
ca, cunamana Angelefnacana-
a yanspaalirí&ha: maafca hi-
.1 hanipi yanapaafsiñapachati
aqnitauina,híncbufca vraque
irutkhafsínavca jndiona Malí
fatinina hinchuparoraqui ira-
rkhatauina, iracatatafca ílaqui
ipícatkhaeauina:v!lama y ancca
¡rinacapa acá Anquifla, hibna*
tayua híftatafa, yanccachcata-
ancbahaa hifqnichana:niahin
ahacavakhatafca vea baque ha
Pontificena vtpana vllaskhata
nti yanapafsinfa , porq inakha
ios Auquíifa, camifa hinchupa
icahana bamaraq a^mapafa ha-
achina, bochanacapa pampacba
ína,pSpai:hatafca hochanaepa-
á bachiri machína:vtácaiapana
¡apílla, San Pedrotaquikapí*
icanpii San Pedropílla vcaro
iluri, acahua, níccaaraca bín*
iu cuchoqueco fafsina ennafa
anirícana yanecachírieana, cebí
ifpalla vea Mallco cchufanafa
i Pedro mayní hincha cuchuca»
inahaquiïipaqupilla vllattat.a-
¡na , acahua vcacca , níccaara
hrífto haalkhataq vcacca fafsi-
3,fatar«a San Pedro ílaqui Asa,
ipantatauína , acahua Diofafa
mihua naa vcat'fi y Chriftof*
¡ ¿uníhna
CAPITVtO XX VH.
y les den fefo y Couierean a Dios
6 Viendo Chrifto el enojo y el
hecho de San Pedro,reprehendip
le mucho,y no folaméte le repre-
'jiendiotpero le dixo también que
no le de£endíefle,porqae auerien
do fer defendido fe haría deféder
de innumerables Angeles, y qno
era tiempo de hazetfe defender,
y cogiendo la oreja del fuelo eor
ñola apegar a la oreja de aquel
hombre que fe llamaua MalIco,y
allegada al momento torno a pe^
garfe.Mira comoefte nneftro bae
Senor,annque querían matarle, y
le maltratauan, haze bien a los q
le maltratan: deípues que le fano
la oreja no pareció mas en la ca-
ía del Pótifice aune, ue era, fn cría
do,porquepor ventura Dios afsi
como le laño laoreja,le fano eä*
bien el alma,y le perdono fas pee
cados, y perdonado fue a llorar'
los: Porqóe ñ nuciera eítado allí
fe huaicra enejado mucho cótra
emporqué dizíendo que Pedr^p,
el qual allí eílaua,poco antes Isa
oía cortado la orejare huuiera he
cho qualquiera maltratamiento
pues a la poftre,aun eftando Malí
co aufente^vopariéce fuyo cono-
cío a San Pedro y lemoííro á\z\Z
do, ellees el que poce ha tieíedíi;?,
a Chriftojy diziedoio iuego S.Pe
dro le negOj.diziendu^Por Diosq
nofoy aquel, ni conozco a.Xpo,
Y 3. ydixoio
w
VITA CHBISTt.
i ■
hanihaa vlíttacat*tí fafsina,ma v- y drxol o a vna rapaba de n on§
n» haniyaa, tahtucoropiniq, fata» los dema $ Apollóles, viendo tí
nina-haecapa Apotlolefnacafcaja ta gente con tantas efpadas y \
Hokha haquaca vl? jafsina , cuna» ;c;a* , y aníendoles mandado X
manalaníani vi Ijafsina, Au^ífanf que no hizíeífén nada , tuuíet
ca inacaphifcama fata ,pakhta hi- mucho miedo de q no los mat
h uayiíVipafna falsina, ancha ha* fen:y con efte temor huyeron
knfarapilcatam'na, hakhfaraía ra. dos como niños: Y tratando
qui taq huahnanacahama p.hattl Do£tores acerca deftodizé: Q
phífcatauina , acá yaatha arofiri caíí Quinientos fueron al hnei
amautranacalea íi. nana phííca pa aprender aXpo MS.todos est
taca haqacmna Auquílfa carorica «jados elcógidos y atrcuidost*
mapifcana vea hu*rtoro,cchama- efl'o los Apoftoles,viendo que
ní,hakhllata, hani buaticama; vea
(upa Apoftoiefnacafca allokha vil
jafsína,llakhjla famppach uy maní
tácafsina (Camifa Propheta Iere
mías fi hama) Caura hama,Obeja
hauaapu principenaca pattiphif
€a?aama,aa<jíía fappakhtaq; hay*
ta mucutauina >h an i may ni yanapí
rÍ4ii,hani mayni aroqu'!p*ríni,ha-
ni may ni halakhatiriní.
7 Maanacata haqnenaca mayco
pampi qhuiti cauq, auca fina ama*
utpana,maf copar o: Maycoy auca
fiñatagrhaaifitahatahaa,nahua vea
nacampica a o 'afiha, fafiha firihua
háni hauifatafea mayco avníripi,
humahu a hani hauifíe ta fafa: A*
potlolefnacafca Auqpa; Maeftro*
pa aucanaepa taypinqnipana, ha-
pana ca tbaathá cacupana , y mapa
pachana phatnpífcataaína vlliqp,
ta m a a ,t a I aa fin aba m a , S. T h o m a -
Tafea nayra:Hina Ierufalenaro ma
tana.hihualsínfa taque híhuatana
faui aropfa hani amotaísina hopa fe q anta dicho. tía vamos a leí
kha falé yii hemos demor ir muran
tod
qoelía era mucha gente, y fien
medtofos y de poco animo (,<
mo díze el Propheta Icremias
Thr u, ) diziendo Torna roí
les Principes como Carneros,
alaber hayeron como carnei
con grande cobardía , y dexar
Co lo a Chrífto,fmqoc touiefe a
die quele amparafe ni defend
fe o por el voluíeíTe.
7 Algunas vezes los hóbres
blando con fuPrincípe,qaádc
guno quiere pelear con el le «i
$edor llámame parala gurrr
yo quiero palear y auerlo con
llos,y como no los llaman fue'
tener reyerta có fu Principe pe
no los a llamado. Pero losAp
có citarlo maeftio y S. en me<
de fus enemigos y echándole i
no delante dellos, en tugar de
acrecerle todos huyeron fin I
uer a mirar atrás, como (i le h
gran dello S Thomas fin acor*
CAPITVL
ha hueca hUaeapattichina. San
edrofcaAnqoiíTarofa:Tataype
cñamanahua hihuaha,hihuaha-
i vcacca chicabua bihaatana,
linocahatpa vcafca, canqui hua
lutanfa nampihua vtcatanajuaa
laynica , hacapa Apoftolefnaca
lirigpanía , harapimanapinihua
ihusha.hanihua katafa hay tama
tatí fauipfa,háí amntafsinapha
¡tariinajcamifahaccapahaqna-
i aucafitanhua fata ancha cufifi*
aucafiñafa eatnrl;fintíhu3 fitani
lísmfca mattaquefirí thocuta to
inoqri , huararipanía hupaqui
ivra haararíri, yitipanfcahupa
aíhiinttn(írí,haqucnatafa, acá
layníquihna taque atíniiaquirh
laafca nía aucampi haqoithapí a
tna benkathapitafina .hanira aa
ínacáfa camachsatapíníqu: pha
¡fina chacha cayo aatiríjaucapa
ata'ihepanlca vlliquiptamaapU
iquí hafiri haccapa ancha hayraf
i hanira catnttapiniqui hachara
irihua^hua niquiha íiri.Hamara
uipí Apoftoleíhaca,AuquiuVle
i Chnlto hanira aacanacpana
mparaparo puriquipanca , (inri
titíqni , cchamani cchamaniqui
)q(ïtauina;Auquiifarofa,yari S.
edroca nataquifa pifinihua vea
acaca fifi hamaquí; Naa mayní-
ibaníhua haytiricfamti fataoi-
a macttroparoyhaccapa Apodo
?fna«afa checahna faquítauína;
taafca nía lefu Chrifto aucanac
a huayeauimanca buayquipana
aqaipactíphifcatauina: San Fe
. droíca
o xxvu.
H|
todos, el denlo dehnyr primero
quetodosry S- Pec'roíio acordar
lie cj au ia dicho a N . S. Señor yo
moriré delante de tusojos: fi tu
murieres ambos junto» moriré-
moi:fi te prédieren ambos eftare
mos preíos en qualquieracarzel,
y aunqhuygan ios otrosyo morí
te abracado cótigo, y de ninguna
fuerte te dcxare,ech^a buyryle
dexo. Déla manera qlos otros hó
bres defafiados a pelear fe hueJ-
gany aceptan el defafio y por co
brarnóbredevalíétesfuelé pate
ar y andar falcando,fibozean los
primeros só a bozear,ii da gritos
para arremeter ,ellos fon los que
gritan mas recio>y la gente tiene
cóce pto q han de vencer a todos
Pero viniendo al encuentro con
los enemigos, y come^añdo la ba
taMa,antes qlos contrarios les to
quen vn pelo déla rqpa,acogíedo
fe hoyé a mas andar>y eftandofe
quedos los enemigos huyen fin
boluer la cara atrás: Otros antes
qoe echen mano dellos; lloran y
prometen la enmienda Defta mif
ma fuerte Los apellóles antes q
Xpo eítuuieíTe prefo eiipoder de
los en<mígos:haztan del valiente
y animólo, dezian Con migo lo a
uran,efpecialmente Pedro como
quiedize Só pocos eftos para mí
díxo: Yofolonpte dexare,y los
otros Apoftoles entendieron que
afsi feria: Pero defpues que los
enemigos, tirauan todos de Xj3 o
cú grande ímpetu todos hovero,
X 4 y Pedro
I
I ■
; :tf.
VITA C
drofca mavnl tanttaconä Chrifto
na Dic'pulopatahua fscapïniqui
hanira cuchillofa cuncaparo aá-
khatata, hanira haychajañataqui
fcerofa faattipanapíníquí , llakh»
lía Hayta cahcafsinájlefa Chriílo
" Anquiífa hanihua vlïttacatti fa-
tauína , taque chispa collana ié*
fus hay ta rnncopífcatauina
¿amitíiíeñaca- ciypíro
maya calla antuca
Csina hama an-
'tutapifca
taui'
na.
' C A?. XX VIH, CAMfSAPI
'' feíh Chrtíto AaqoííTai chin o cata
!efu.fñleh'hác'e.'ha marcar o. ir-pana.
^lnajss-G vlichaatatíca*
'Cayphafárcraqui;
v'lláachina
vCAïSia
lina-
i
roít.
' * E S V C'H R .1 S T O Auquifl*
Ihcer^Gua Auqaipa oración lur
¿mí ip s na . h i latí i y S p h í j 2 fs i n a .1 e -
raUíen hVcc'fca «rarcafo ¡rpana,
ccjkaltjhela > íiTavlVffila; taqchícpa
P'».:íl o^vr.uha viiinaxaTí* ,p¡$ffsta
pt»c;i.íp;í faUii>a,Ai?qOÍflafca nea
h - rbacrv'ca 5 itíntata-f o hamáhiía
!■ lpnr^a-^st:>n;3mp¡;t.: cuechica
a o ■: ;¡ í ¡ ú i i a b! u í «1 a na a y a £ a a fi c a nu -
cap i i •
HUÍS TI,
y Pedro preguntado de vna me
cuela (i era Dic'ipulo Je Chrtftt
ansesqne lepufieííen el cochíll
fobre la garganta, antes q Ienai
tafen e! palo para colgarle , pe
fer cobarde.floxo y lebron,neg
a Chrifto-nueftro Señor y Mae
tro, diziendo que no le conoci
! y todos defampararonaí bué
í E SYS, y leí citaron
como quien fuelta
a vn Cordero en
medio de
los Lo-
bo-j.
cap, xxvni, tratad
como auiendo ya prédido a X|
Naeíhó Seño?, le lleuaron a leí
falen,y dcípucs d? a ¡serle oí efe
tad'o delante de Anas
le prefentaro»
a Gayphas.
Mat.j?. Mar. 14 Lo. li* lo.
Ï* ST A N DO íefu Ghil
líen el hu&rto haziesuL? orac
a fu Padre tierno, afantfolfcil
tementeíe U-euarona kmíali
yiporre,ina\>!e , y cfotirüe tiene
1 e y td) í a nú 0 i c « c n cien ó ¿ o s I
ra&ue rttí le 'es hc?veftf> ehttfilj
Chríito N'tftftro S.eñoV -trata
de '¡t i tr¡ a ;¡ ; t á Ï e $ diXo V o í ot 1
aucis venido a prenderme» <«
a publico ladrón có efpíUia tjj
tas armados como para .ja suc
te
.
CAPITVLO XXVHIi
pifqnít'ta hicha Templonca na
oíirífca, ccana yatíchirifca ha-
iraquí locacatapifquit'tatí , tu-
anfca hicha vru vrumabna, hu-
anacana camachatafa hanihua
'niíiñaha huquítí, hicha vru hu*
a mcathá caneaba, maya vrofea
itháraqui hemanaca cancapifea
ïta facauina, fatafca vea yaneca
luynisni jadionaía hilana hila-
ikapiíicauina AuquilTa manea,
uquiila maya paya aro arofipan
¡la,vcanaca kapifima fata hama
upifeatauina ,yanccachita fata
imachrfpílcaeauína,vga fnpa Aa
.riífá haychapifeana^hunca haa
jpilcana , amacama y¿nccs.ha.o
h ¡chaca a mpa i abancíah na , ai
la aroínaqueri cancauimathr, a
■» «¿acatiala kap;faaniiiisch?t ZpU
>oqai7arofiuimathá,ha« t{ ba&h*
rafa fafanacauimach^j^ apQ
,hani mayflonihair4a feacea bac,
iqní raranacauí.r/athab;£hí.büa
,cliaa,*teh!,c'flaí,ircaB*'n,arcah*s
i hamkar/flaafínfcatjnqUjya tm,
utyana, y tinqaípanica maaquí
»ni y fupaafa httayücaphifqceri.
a*. A Tatay mckha íeftifay vea
curibu-aluruca ancha chnplnpi
uipoca maiueanieac» ierukíe»
aro,hich'afca ecakhfch-ata-.maia
a , vcapacha Apoäaleiiiacama'
a arcata malufatiit* ,. ní-eha-ísa
'ancca.shuymaninacana 6 racha *
xa mal uta -r vcapachaea íarafta-
aataquifa tfiaacahna
hautra
*4*
todos de conforme voluntad , y
y no aucis puerto las manos en
mi quandoeítaua platicando y en
feñando publicamente en el Ten*
ploj Pero cite dia es vueltro dia»
por mal que me trataredes note
go de bolaerpormí^e! diadeoy
en vceftras manos eítoy, otro di*
aura quädovofotros citareis en
las míasxiizieáoleseílo aqlla ge?
te maluada cnojofe contra Xpo
branirsim,amete,porq habbndo
vna,o dos palabras N. S. era co-
mo df;2íf!es que fe enojaíTen,y le
"í^ccacaffenjpor eflo aporreauÁ
.a.Cbtifto yle apuñetcaaan, y de,
si an- : Calla la boca rnya-hambce
agota t nueílras manos efta s por
tus parlerías y por tener emú®?
dos a nueííros princ¡pes>p.or jac-
tarte de Seño? y.gtäde: por vid ir
fin relpe&ar a: nadie, pe>r andarla
•ef^ondidasvo apareado délos o»
tras hombres, como quien no ee
csmsce>Réy ni Señor^agora-lo.-pa
garas:,y dezianlo qvtéiítA venta a
ái bocailn tino ni miramiento „y
• d k ii do ííe -p.p i-e fa b a / i a a 1 p u e b lo ie
hazíawcaef vna y sís^diñs. tfí£ft,
•y -Jeípues do csyáo, U&ap'rqqi$fa
és $olps impiedad ni l-.isUma.-:.**
rgisaaai ó íe¿ior 'mío, o. mi ú^ájüt le
I í os ¿a ntey'er entra ííe ni i»* ele rio
i foy trian p.fcaníc en kr^r—rVv
agora eneras timji arYentjéo.c-n.
t 0.3 ees entra Re acó ni d i ti 3 do tí íí
tas ApoíloJesj^ ííjg#t¡4 eí¿trs$.af.
carnecido. de coda- la .canalS,-:- metí
xppa dai1 Pü^b-ovárn-róces ¿Moq
. copaíIUíes táusá los y ?k ^íí
'íi; «
i!
VITA CHRIST!.
t *
har,ttácutámna ramcfa vraquero
fayayataoina: hicbafcá ehillqai-
tancunana lekehuaaftama , haní
mayníquítí, maafca fapa fapa h5-
ka haquijaña atnaatama, vcapa*
ehaca kochofsínfa mókhfakochó
pipí Írpantatama,hich*fcakücfo0
fíapáchanfa, acá hama yancca can
cafas a fafaqui calle calí efa aroha
«atama, chínottata yaphíjata ir-
pata m a.
a Hilan acar vea yancca haqae
naca Aaqní(layaphijaísina,haní-
pí caía fopa yaphijanti , maafca
harii chhacutarapiftaníti fafaqoi
■yaphíjatauina,maa buafápilla3au
quiíf > calaña hacucchoqoiha (ata
nayr*patháchhacutatauina,vca-
fapa phattntíritaqui efparafa cea
huauifa aapifeana, haní phatrini
fafsina, maafca haní qbuítifí» ha-
caraantti fafsinaraqui, haccapaf-
ea ahanuthami canqoipana nay-
ra, hachafa, lenternafa apapifea-
*a,pakhta aromattipana míticaf
pana fafsina, taquero vlljaaña a-
mahaapífcana,phattifpana fafsj^
na,taquechicpa pufi nayrathá vllt
nacapifcana,aroíinipa amurafsínf
ca, henkantafiaraqui amahu«pif-
cana: nía aniparapanqoípanfa ka*
pakipaqni Auqniífa irpana, Apa
fl'achipívrtanUafsinfca nina nina
qai vllinacana, yancca chuymaní
cancafsínfca,hanipíni nayrataqni
tchínataquifa amkhafsipífcanti,
vea fupa fapa haqaena chuyma-
paíahuttuvmahama huallaque-
pana,
veílidospoT e\ fuelo, y derr a m
mu ramos de arboles y verdor
y agora a cadapaíTb que andas
aporrean por todas partes, y c
vno folo,fino qoecada vnoqo
re de prefto acabarteentoncest
fnaue canto te acompañaron h
ta dentro del templo, y agora
licúan por las calles atado y ce
vn pregonero que díze,Efcarm
tad en cabera agena hóbres, y i
«jneraíspareceros a efte.
a Hermanos mios atado aqo
UosfayonesaChríftoN. S. no
ataró por otra caufa fino por m
do de que no fe les buyeíTc y de
parecíelVe,porq queriéndole vi
vez apedrear defapareciole i d
lantedefnsoios; por eíTo pan
no fe buyeífe, lleoauan definid
las efpada» ,y paraque nadie le <
fendielfe y ÜbraíTe: otros por f
entre dos luzes anian llenado a
tes hachas y lanternas por miec
de que llegado la noche no leí
fuelTe, y queríanle moftrar a t
dos, y todos le guardauan có ti
ojos, y acordandofe del querii
comerle a bocados, y defpuej
le tenían en fu poder, lleuaaan
con mocho regozijo, y paraqi
fosprinctpales fe lo agradecíeil
andaoan diligentes y viuos con
vn fuego: y por fer maluados e
defeortefesy inhumanosjpor<
focomo el coraron de cada q«
heruta como agua caliente, He»
m
CAPITVLO xxvm
1+7
»na,checana Anquiu**, yaccacha
irpana, biskacalafa hiskavila
nliina , hani chuymani a 1 man i
aque irpafs iru ha machmti , ma-
fca cattra (ullafsina hamachapif
ina, Tatay 4 Jan huma yancca
incauiaiarpiUa collana Anquí-
alela ChrUtcca yanccachata ca
ui,pagariñama pagan. Huma bu
rcona D.os Auqniha manea bo-
ba lurata, Dios Auquihana yoc
afea, hama layco nanaca layco-
iquihuertonachínottata cäqui.
¡nmaca fruta mankatauita, Aa-.
aihalelaChríllofcalaccafacha-
ayuta canqui: Huertothá huma
ani aro catuíluí macha hicamuca
ican cla, A uqniha lea aro catufirí
incauipatbä huertothá Ier ájale
aro irpatacanquí.
3 Vea ya ñeca ch ny maní baque
icafca hilanacay lernfalcnaro
iriyafsina,Cayphafna vtparo ir
aña canqutpana lu ma fina f upa;
ayphafnayubanipa vcaro irpa-
a chinottata vlljani fafsína, vil-
ísíntca Anas, maampí yaphijaaf
na cullcpa Cayphafana vearo ir
ayana, maynifa maynifpalla Aa
niiTa hihuayañafea amaboapíni-
bina. May nina maynína vcatf-
a'la A u quilla fe a vea marcana
baymanínaepa vllafipínitauina.
orq lefo Chríitohua chin oque*
i mi íip¿na hupanaca anchapi ca
[Ranina, ebinottirimirinacafea;
laampicufífina, halla halla vlla-
a íaía: a rofifsínfea chuna enana
ai arolipífcana, acá haquij ataña;
v cacea,
nan aChríllro N. S. con muchos
malos tratamÍM»tos,rociando co
fangre todas las piedras délas ca*
lies -n o parecía que llenauan hó-
bre de razan y entendimiento,»*-
noque, llenauan artaftrando co-
mo vn animal bruto.O Adán por
rapeccado mi feberano Señor le
fu Chrííto es delta manera mal-
tratado^ paga lo que tu auia? de
pagar. Tu enel huerto coroetífte
ofenfa contra Di js, y el hijo de
Dios por tí y por nofotros ha fí*
do prefo en el huerto* Tu ecmíf*
tela fruta, y Chrifto padece la de
tet&. Tu por de fo be di ene ia fuyf-
te echado del huerto, y Xpopof
tu defobedí encía del huerco eslíe
aado&Lcrufalen,
y Aquella malua da canalíaaoí¡
en dada do c o n X.p o e n 1 e t u fa lea
y deuíédo licuarle a cafa de Cay
pbas.lleaaroale a cafa del fuegro
deCayphasporhcnrarlejyparací
le vierten ptefo ,y viéndole Anas*
y mandando a na di ríe mas atada
ras, hizo que le IJeaaffé a cafa de
Gayphas,que el vno y el otro def
feauan la muerte de Chriílo - y eo
la caía de ambos le eilauan a^ oar
dando la gente granada de? pue-
blo Porque auiendb boz q a man-
ido a prender a Chrifto, mucho fe
Tegozíj3ron,y mas que todos los
q auian ido a prenderle,para ver
el contento con que fe lo agrá de*
cieííen,y hablando hab?auan con
macha, arrogancia^dizíédo, íi die
remos
i
1 ¡E
> ■
■ I
VITA
veasG¿,hanmnahiuiraBacamanca
aroíquírica hama árófillaniti,ba-
nira^aihua cchakhmiflamti,hinf'
Tápurafa vllttaíiyltani , acacca fa
rapacama faraptia faísína coliana
Anqsiifíamanca achucafsíra, ifa»
pama acá hsqoijatana v«acca,híu
íTanacamanca arofiñafahuanini-
lina fapífcanajhanipífipiíiti arofi-
pifcana maafca cchírikhaña hama
chu2h3pífcana;hanihaquenacana
yanscaro catuñataquífca informa
cioncchuqui lisrachoqnipiicana
laratatfca Pibtoro mantana3hu-
jpafca aronacííachecahna íalsína
jhihaañaro fani fafsina,fa]fo karí
tnlípa teftigonaca thacapífcana,
haníceftigo'vHafipanfca, collqoe
fa pagaritana kan arofiñataqur,
acahihuayanaropatjañataqui.a'
cah-thuayatana vcacca taqaeííaf-
paila chípiyafitanhna, hamurpiy-
ríbaqaefca halla haüaraquihoa
vlliyftani almanaeíTafa qhaifpífi-
na haniachaníbua fapifcaha,Aca»
hama avoiqnípanfca Aaqaiflfa ir-
pantana,taqae chicpana caypípa-
to faaetaana fapakhta.hani qhui'
ci aroquipirint, San Pedrora-
pí, San Ioahampífpalla
hayataqaUmaar-
catan: na.
CHRÍST!.
remos cabo defle no hablara co
tra nofotros como cenia de coi!
bre,ni nos inqnietara,y nos de>
ra vífitar y conocer vnos a otr<
y elle vayafe có todos los Dem
nic$>y por la rabia que tenían c
tra el dezían: Sí défpachamos
eíle no nos disfamara mas,bab
do todos lo qae les venía a lab
ca, no poco, íinocomovnosfi
guericos: y paraque la gente ti
lo euoieífe por mal hecho, hizi
ron vna ínrormaeion de burla3
defpues de hecha dizíédo, vami
a Pilatcs?qae el creyendo que
verdad lo qaenoí'ctros dezímt
le condenara a muerte, bnfcar<
falfosteftigos: dixerontambie
Sino parecieren teftigos,dem<
dinero a afganos paraqoe atefl
guen falto y le fentencien a mu
te,que fi falieremos con ello da
mos gran contento a codos,y ti
dos los hombres cuerdos dar¡
grandes muellrasdeqnosloag
decen,y nuellras almas quedar:
libres: y hablaudo delta mane
licuaron dentro a Chrifto y le
zieró eftar en medio de todos
lo, fin qae cauielíe quié bol-
uiefleporel,qae aüPe
dro y loan lefe»
guian de le
jos.
CAP.
CA
CAPITVLO X5ÜX,
A P. XXIX. C A M I SA«
Iefu Chrifto Auquiila/Cay-
is Efcriuanaca n4yrasatathá
arícclligonaeapijHalIa aro*
nacampicchatachina,yä-
Cvachachinailraehafi
china vcatha-
hua aroii.
34»
CAP. XXIX. TRATA CO
mo acufaron a Ghrifto N. S. delä>
te de Cayphas y délos Eferíbss y
Senado-res c6falfosteftígos>i3|
y de como le 'maltrata ró
yefcarneeieró. Mae.
26. Mar. 14. Loe
2j. lo, 17.
' ..DIO NACA hilanacayan
lahua cufifipifcatauina I E S V
rilto'Aaqaíífa amparapanquí'
la, nayracatpana amucafaqui
quípana?hupanaca purafsa au
ufa vllattancunanaquí kíehu-
piftsana,v!ltcama aea?hani «aa
yátauirófamalufsinaquíhíu*
lacataqut yatirí yatiri, amau-;
¿mantea toquefirina fapífca-
maynica Ajchecahoafana^ma
ífanaafaacacea hayahuafahaa
khfichíto faraqaina,Bjaynifca,
imane a fa hayahuafahua aca-
1 aropantíto fatajiína^TOaynif-
íaamancafa acacca vccbara^*
nía faraquina;fäpa fapa Anquí
'o haníhochatpiniqní hacha *
ina,taqncchícparaquí,cbay vil
pífqaitajaroapatacauiniajcchi
nllaque eancauima ,cunarofa
lantafiuíma híchabna tueufjnír
hahua hihnañamampíphacaíi*
ti fafsina collana Auquífla aro
bacucchnquípífcana. Pontifica
yphafafea AuquilTaro cauquin
i Dífcípalonacamaccana^, ata
¡P» eakhauinafsa acá hamahua:
cukhe
piOLGARONSE mucho
los judíos de q ya Iefu Xpo
N.S.cftaua en fu poder,y callado
en medio deílos: y todas ías ve*
zesque femíranan vnos a otros
fe hazían feñaspellifcandoíejy de
zian, mirad a e#e que Í10 auar pue
ño el pie en ninguna efeucfa, ha-
zia del Sabio y muy del Doclor
para con nofotros; vno dezia A
verdad es efi"o;otro dezia }eixs mu
chas vezesmeha trarado mal de
palabra: otro, corra mí ha hecho*
lo mífmo: y cada vno le colpaua
fin tener colpa, y todos juncos le
dezian y apedreauancon fas paía
brasjdízícndo^conocejios bien q
agora tas chifmcrias y cuento s^y-
el entreroe:erte en todo fe ñggba
ran,y lopagarasson !a muerte:?"
el Pontífice Cayphas le prgüro cj
le díxeííe claramente d&de eíl^uá
fas Díftipuios, y q_Ieverir7eaflV
l.:o qu$-
f
enkhertta fafsinaraqutarepiche*
cachica (áfsina hifqoíttaíia: vea-
nacapilia hilanacay Aisquifia Dif
cipuíonacampí lacea y aña amahu «
apücana, Cayphafana hifquitta*
.taíc*,cpU'ana AuquiflTa,naeca eu •
khafsina ccanaquíhaa eukfierita,
hanihaa h.vmafathá eakfieríftí, v
cafíipa ifapirinacahaqui hifquitta
ma,camifa acá eülcherií famajiu
pana:jpilla acajahaa lahatpa, fa-
tauiaü, fipanfea vcanaca yanecé a
rofipsna hama, maafca Apup i Ji-
ro haccapan?.ha<ri4,Auqaijram.an
ca kipifipiícana, vea lupa mayni
foldulo,Apu fura ay i can í, huahua
hahaa íitani,cunala churitani laf-
fi1aa,hakhomalla amparapa aataC-
fina, Auquíflfa huntta ttakhllimu
cana ¡huccamati apucaqui arofiba
taíí'afsina A alakhpachanquirí*
iucay., Angelefnacay , camiia Au s
qaiíTa vechipana amucapif&a^Ha
níci vlljaca,Auquíma tacama Di-
ofama Maycoma ySccachiri? Vil
khaehita vctfca camtfa vc*chapa
fapifclta'f Cierto naa fapifeamama
licencia churahafpana,vca ancha
hunttupí vcchaoípatbá mutuyri-
£ta,hani mutuyaquin&atíjmaaf'
Ca híska híska kíchínocafsina,han
chipa mpí almapampí irfiernoro,
Sopavona vtparo viUíntirí&a,?»
cana mutuñapataqní, yanecahua
luraeauitha fañapataqui, maafca
collana Angelelnacay ayeayachu
ymani AuqaííTapi^hani vcchamtí
jfaíst-
VITA CHRISTI.
lo qué ¿oía deí?a y cierta maní
predicado: porq hermanos mi
aquellos maluados querían d<
tniiraChrífto N.S. iiintamer.
con fus Difcipulos.y preguntai
porCayphas reípódios Yo hep
dicado fiemnre en publico y r
en fecreco,pcr effo pregúta a I
que me ha oydo de la manera q
yo he predicado. que elios te di
la manera: dízícndo cito coree
huuiera dicho alguna mala pal
bra,o como h huuiera renido p
co refpe&o al Pontificecnojai
íe mucho contra Chriíto por cí
vn foldado. paraque el Foncífii
le heraile, le tuuicflVpor fiel er
do,y le hizieííe alguna merced,
naneando fu mano maldita dio
na grsde bofetada aCbrilto N.
dízíendo, afsi refpondes tu al F
tirlvCÍ O moradores del cielo,
Angeles celeftiaies, como cal'a
tratando delta manera a vueftt
Señorí No veis por ventura del
manera que maltratan a vuefti
Señor, a vueftro Rey, y a vuefti
Dios<íSi lo veis, como lo perra
tisí Yo os lo diré: que lí os dici
licencia muy gran caftigotomai
des deílc hecho, y no folamétei
maradescaftigo derte hombre íi
fernal,fino que hazíédole milp
dac.os en cuerpo y alma le cchai
des en el infierno, en la morai
délos Demonios, para fer allí ¡
tormentado, y paraque conocie
fe el mal que hizo. Pero Efpiritt
Soberanos» elmanfifsimo Señe
c
C A P I T V L O
fslrjajamparamafa catu>ami! ca
lima, tullanfca aca haqoenaca
ipa mutuuibaqui hamurpaama
Hbma.
z Col! ana Iefii Chrifto Auquif
na,colIa»a ppallchiri fomíri a-
innpafca,hiianacay,hnnttu tta-
ïllsmucuta ancha vílapi tncuna,
schafa kurquifina,aca hamatba
ifca,hupa hiuffjnaca bvco jitui
ai mutona- aroíifsinfca Haccjia,
lya aroqoi arofina: Yácca arof
iitha,acáahua yancca arofta f a •
alta: maaíea hifquiqni arofchi-
ta vcafea canalayco ttakhJlimii-
írtaífatauína: Gpanfca vc&naca
uqailT.^ hnainqiú laruqnipana,
;a Supayona yocanacpa; vca tta
ïllimacuri haquepïlla anchaqai
iapichapifcana,cunafa caoquifa
irnancaquinihua fapifcana, ka-
iquívllaana,taqttechícpa,teíVi-
maca hutapha,qnellcafca milla
qnipha fapifcanÄ,teftigo írpani
nacaúa hanipíní mayní aroíifsí
i hamacbapifcantí maafca lapa
pa maya hamo aro(ipiícana:cclií
imancafca hani teftigo haquiíi-
tna^paní ccaccani karí haque ha
na.,vcanacafcaceítigo maloísina
acca Uiotnatcmplopa vtpa tín
iiyalsina,naa quimfa vraquipa-
áhlfquichkharaquiha fana,fata
na: Anqaiíía Iefn Chriltofca v
cea hani checa templo atauin-
>maafca co lana banchípaquí f»
uina híhuaísína quinfa vruthá
ahacatavkhahaboa faísinhama:
a yaneea chaymaai Iudionacaf-
ca.
tíf
XX IX,
os detiene el braco, paraque no
podáis hazerlo,y os dize quecon.
fidereís lo que padece por los hó
bres y calléis.
2 El reftro refpíandecíente y
hermoío de Chríilo abofeteado
con tato ímpetiíjtodo fe paro faa
gríento,y fe le ai rajaron los ojos
de lagrimas: y aunque injuriado
defta manera, fofriolo por nuef*
tro amor con mucha paciencia, y
dixo Polas dospalabras>díz5endo
Si he hablado mal, di me en qse,y j*f
fihe hablado bíé, porque me das''
de bofetadas! pe?o ellos fe riera
del,y hizieró mucha honra aque-
llos hijos del Demonio al q dio
labo-fetada^dizíendole que tr¡ere
ciaqualqaiera merced// mirado*
le con mucho contente ,todcs.de
zian que parecieflen losteíligos,.
y falieíTe el proceíío y lo eícripto
Pero ios teíligos que auvan tray-
do, no parecía que conformsuan '
y que dezían vna mífma cofa Jmo
que cada vaobabUua de iiferen-
te manera: vltimamente por no
ha 1 1 ar fe 1 o s tetó igo . s , viniere do í
hombresray nes y m snt i r $ tes, y
diziend'o fo dicho ,depuí5$ ror? que-
aula dicho que derribado el tem-
plo ? la cafa de Dios en tres dmm
bolueria a reedin*carro;Pero Xpo
n o a u i a d i e h o a q uel 1 o de i t i m o lo
yííibley material ,(1110 de Gicuer-
po: queriendo dezir qus defpues
de muerto refucila ría al tercero*
di a, y a qaell o s ni al aa d o s y u d i o s
a dm i
admitieron por ver dad lo q aq
líos dos íalfos teítigos dezian
dezian, qu teja eíte quería pegai
fuego^o quería derribarle, y c
c$ grande crimen ,y merece feí
cía de muerte; Pero el Pontif
Cayphas diziendo en fu corac/
eños no había cofa de raonaeni
y queriendo compelerle con pi
bras el mífmo, dixo a Chriíto
Señor; Habla tn tambié^c orno
hazesfino callar? No tienes p
ventura encendimiento'' otiei:
algnn miedo? díme tu ydeclai
me lo que ayy qs» yo también
daré ovdojy diziendale eíbo N
no hablo vna palabra tan fola5
VíTA CHRÍSTÍ»
ea^ vcapan^karirm aropa checa*
hua fapifeana,ampt aeacca llaafa
Ruianapílla írcatanaamahoataní
na | etichca tinqttíyañapí smahua
tauba»baccha hochahua híhoaña
ro faaalma fapifcaaa, Pontífice
Cayphafafca i maaqhne «hnvraapä
«a vcanaca fáueahaa aroíi fafsina,
hopa qaiqnipa /tuquÜla íefuXpo
aronafeuayataha íaísína?Aaq«íf«
faro; hamaca aroftraqutaia,carm
fapíaiqui amuelad «hufinaraaba
mü -hnqni? michca cunaeha hakh
farata? acá bamabua, acahama*
•fina fafsi-nsf aquí hamaca acaraita
J fapar aquiqnimamahaa fatauina
fatafea ÁaquiíTa hsni mayaJaca-
quíÍA arofítaaíntii baní aroíípanf como no habUaa dixoíe: Vo
ca Cayphas: Chay naahíí'ma,Dí- adjuro y- pido de parte de Dios
oslayecraqüí mayiíifma, checa- uo que medias fitra eres el bí
quiatamira:huma Díoína quíqai de Dios viao** Preguntado Chi
yocoarachaí faeaoina3fataíca co- to N. S.del Ponsiíke>paraqae r
llana ccuyapayri ÁtiquiiTa, ácana Wixeííen qa<?no íe'oauia diel:
ca ctwataquí hani nayra atamit» anteSjreípondiojYo foy,y de vi
tafitafpafalsina: Nathoa: híchaf- dados digo que algún «lia me n
ca checa famamc, maya rrnnta reís venir enmedio délas nub<
aaa quenaya taypinahutirtpi víU dvl -cielo: Oyéndole dezir cíl
ghieahatafana: acahama íiri ifa-^ Cayphas,rafgando fus vellida r;
pafcmfca vea Cachas ífipa cehaa dixoyblasramado ha contra Dic
nocaGína,arohua Dio l manea pá mas que no aya agora mas ceíl
tí,hichacca ímnífá teíligo hucpha gos: ya todos voíotroe aueís oy
níahaahumanaeayanccaaroliuí* do la blasfemia que lu dicho: E
pa ifjpaphíf&a fatauína,ladiona tonecs todos los que allí eftaua
cafca íipana,alaarohuayutata ha como (¡humera ovdo vna cofa d
maqu» halla taray hihnaañahua grande regozíjo dixerom. Ya ten
acá fapifeana, fahuafsinl'ca iquiri mos lo que delíeauanios,qne efl
mapiUana; AuqaiíTa IefaChnrtof es merecedor de muerte,y con <
ca lbláadonacaro catuyahuana, to f ucronfe a dormir y entrega
hieba ron a Chriiloalos foUado$,eri
caí
■PHBPH
CAPITVXO XXX*
)3 aromafca hifquihua aca cta
lefiyhata fahuana : fatafca vca
iadonaca vea aroma auquifla
ha mucuyapifcana.
Hacapa chuymani amaotca
afea 11: Vea aroma Auquífla
:ucáca,vcacca hanímna qhuU
aca hamanahna iafpanti.Por
■ vcanacapilla arotítsina, lac*
opurirí camapíniquí aroíita*
a,amparafca cchamapacama*
;tñ Auqníiía manca aanaeana,
ucr, loqhuc,cbuymauifa car*
te roña yoepa^marcamafa fap
i humanca1? faphíícana hacca-
camachata lupayona malaca
na marGa cchakbmíyri , karí
ilaca,aroapa,arofcamana Di
1a aucapa,fapifcaraquína,lac-
iacaritafca , AnquiíTana aba*
ja maya kuchalto kañoíufu-
ta hanaquípana, nayrapa imá
aimantatatfca ttakhllíhuaa»
fcana ., mueca haaaííphifcana,
na nuaphifcana, ñekutafcajñu
ifca hikiuimanca híkípifcana,
aña ecarakhafsínfea , qti fira-
i llama nanacathá? humatahua
sínavechapi ikicaeama íaísi-
firachafipifeana, Collana alia*
paro cokhfa kaño hutuncaana
iíacchuquipífeana,hani pifiqui
naafcahiiana hilapahutuncaa
pilla AuqnilTana nayrapa huí-
mana.
A Coliana lefusay cuna toca
acanacafíi cuna lar i? alakhpa-
chanca
cargándoles q toda !a aeche le a*
t o rm e ta fen ,y d iz i en d of e 1 o , a qu e
líos Toldados coda aquella noche
«fiero mil pefadumbres a Chriíta
Naeftro. Señor.
$ Algnos Doctores dtzen qut
nadie pudiera explicar lo mucho
que N. Señor Ieíu Chrifto paffo a
quella noche : porque aquellos
toldados hablando deziau toda
lo q les venia ala boca, y jugauan
délas manos cotra Xpo fegunlas
fuerzas qcada vno tenía, Trata*
uanle de necio}Joco,mi entédimi
ento»llamauSle hijo de vn carpía
tero,q fi fu pueblo era buenoí o#
tros le dezian beuedor de vín,o,
endemonia do ,alborota<sor de pu
blos,hcbre de dos caras, chiCnio*
fcparlero, enemigo de Dios, y
eafandofeles la boca para hablar
le cubrían el roftrocóvn handra
jo v le bédanan los ojo s,y benda
dos le dauan depalmadas y bofe
tadas:leherian cópalos, arranca
uanle vna y muchas vezes los pe
los déla cabera y barba,y quitara
dolé el trapo délos ojos, efearne
cían del dízie JorProphetiza quie
de noíotros ha hecho burla de cií
moeftrale dizíendo Tu y tu me
has hecho burla , y facías faliuas
efeupían en fu dínino roílro , no
poco afsi como quierajíino todo
loqpuede ensarecerfe: porqcon
la i¿Uua. cenia cubiertos Sos ojos
del Señor defuerte que no veyan.
4 O diuino Señor a que as verá
doíy q es lo qeilosbazéí Los An
Z gelcs
t i
Ï4f
VITA CHR IST!,
chanca Angelefnacá cottäna ko-
ehobua koehora-.ptra<ma,acanacaf
ca fcocbopachana tukhfa hntnnca
«nacpanapi thnfatchuqnitama,a
lakhpachanca huahuánacamahá'
ppan finía Santo Santo Santo, faf
fina qu i h oa ha mppa t ip í ffta ma ,a>
canacaUa fañapachanía ccakhíí-
eh a quí c a m a h a a > ha kh o malla am
paranacpafa humamanca aacaca-
tamhtra.hanihaa naa pifi chnyroa
hampí haraurpaac tí,cunapiniqui
khahuma amauchiea acá hama
mutufsina , haquenacaptlta pifi
chaymanifsina pífiragquihoa ya
paychahatpanajhaqocnaca hihua
ísina qhuiípiyaha hífchitavcacca
eamifapíniqut ecakhíichata híhoa
ña a rnauta^híhuafs inca haní dkha
ína hibuaqai hibuafma'í michca
en a a cchaca hacháquifa halacaaíjf
ma;humapi!ta Dios caocafsína a-
romampitjboa pufi fuu haq qhmT
jpiyrí&a.haní puíi fuuqoíti, maaf
*a hachupuílfuu cancafpana vea
fajChay tatay Angeldnacafa,aca
liama mutufstn a, cca.khíicha tan fa
«cakhfíchara^tahna^kupanacapí'
lia anquápa acahamachata caog/
pana, hachan i hamap'thtttiyCcakh
íiiipí jhani- humana arnpararoácat
j)a,amahuafsina,chuya>anacpafa
apafma vcacca kuraíríctampi,au
qpa,hamppatiuipa acá hama yan
ccachata caquhnana,qqíqnipa fu
©ayonacaípalla Tatay anchahua
«aaracnn>knm:rag.tamahoa> acá
íhamachata vll;afsina, Hiu (Tanaca
va maya apafnacaai hoclutag, an
tifo*
"trtpt i
ge!« en el cíe! o te catan eant
de gloria y alaban^aty cftos<
gar decantares te efe upen ¿i
hediondas falíoas. Ene) cíele
Angeles alabándote te ador;
ziédo Santo Santo Santo, y <
enlutar de adorarte efcann
de ti y te afrrentan ,y aun pe
fus endemoniadas manos en
Yo con mi corto eutendimic
«o al canco loque pretendes
padecer defra manera: Poríj
hombres con fu poco en té de
ran poco cafo de ti. Si quiere
uar ffcl mudo con tn muerte p
razón quieres morir afrentad
utendo de morir, poruencura
fuera mejor morir como to
mueren1'© no fuera mejor qu<
rramaraavnafola lagrima? P
fiendo to Dios puedes falún
mundo vniuerfo con tu fola p
bra,y nofolo aü mundo.fTno
fi tantos humera» Óyeme fe
padeciendo defta manera arfi
tasen grande manera a los A
lesrpnes ellos por íer fu Se
maltratado desamanera quíe
rcuentarenlagrímas,eubreuft
vergüenza : fitu no los tuui<
en tn mano y tan fnjetos v ena
rados te murmuraran íiédo ti
Señor y aquel a quien ellos a
ran tan mal tratado, los ntifn
Demonios Señor quedan ate
ros y te murmuran viéndote
tamanera tratado,? dizen No
trospor vn folo peccado de
bernia con ler mnjr herrooi
CA-PITVLO XXIX.
a fmiírí eanqnífíana manqhue
charo carcnftu, hakhomallaro
cuyifto,acanacafca iva faqui.v
hama yanccachatafa/apifqui*
n.
f A NaeftraSeñoray, collana
iqaíhana coliana taycpay ea»
«hata?cuna lurata?hnabuama
sea hamachípana «quitad? mi-
ca pacallitacha? i quíchsta vca-
iamkhaíima,huahuaraa tquípa
raqui íquihataca , maafea hs-
i vlljaniqoima, en machí mana,
¡epíní vlljafsína, tnakha qhuïtï
hekha hifehihata , hichapílla
ya hamuraqnihua vllinaqne?
;bachhofchrichata cancafsina,
liíá híícamamjjhumaqui viaja
na camifamna?amparamaricaf
«ea suíícufiquipi vllinaquerina
mfea Iudíonacana amparapanf
anchahna quíchuíijamparamá
inaca mokhfaquipí arofirina:
hafca arofiui lacapafa maya
nukhehua,nayrapafca hacha-
haavmí:amparamancafsínaca
laquinahua, aeanafca hakho-
llapí vllínaque; amparamanca
laca ñekotpafa vma huaylla-
rinahua, aeanafca hikíoimáca
ita ttajallipí tucu , ñefcutafa
famayagpi faac khe,ampara
Dcafsinca ahannpafa fumatjna
i,hichafca hutuncaa pataraná
khepi^amparamanquirica ha-
a mokhlatjpi háppattiríta, hi
fea acá íudionacapí cchamapa
tattakhllihuaafí. Matay vllíri
»ma> eaycaha hahuraijtafpa
imahaa. CAP.
nos deíterro al infierno » y not.&
buelto í ey ísímos > y difsimaia cé
e(tos y losfarrcíicnd© deliosean
offendido.
>
y O foberana Virgen, madre
de ni) fobrano Señor en que en-
tiendes? Quehazes? Ducrmet
porucatura<entantas injurias de
cu hijo? o cftas velando? i\ duer-
mes defpierta, quádo e« hijo dar
miere entonces podras 4ormí?¡
pero agora ve a mirar que es lé
qnehaze,que (i le vieras porueo
tora no le conocieras , porque a*
¿ora. efta tocio"' dísfiguradó por ef
tar tan laíiímado , no quieto de*
zirtelo yo,ve tu averio ¿lela ma-
nera íqueefta.En tus bsafospare
cía muy r*goci]ado:pero aquí en
manos délos ludios eita muy tríf
te y lIorofo.En tus bracos eftaua
gorgeando, y aquí efta callando,
y llorando. En tus bracos era her
moío:aqui feo. En tos bracos te*
nía el cabello eompuerro*aqui le
tiene arrancado y defeompueíto
y muy poco. Eis tus bracos tenía
el roftro hermofo: aquí eíta echo
vna plafta defaliuas. En tus bra*
: eos folias dulcemente befar-
M le , acá los judíos le dan *
crueles bofetadas*
Señora ve a ver-
Tejpórqdef»
fea que
fu ma ..-.-■■>
dre
le confuete.
Z z CAP.
ü
<
*
CAP. XXX. CAMISAPI
Iafo Chrifto Auqniffa San Pedro
fcariíhua vllttacat ti fana,Auquif
jfafea nayrapana vllatta*
na,hupafta vllttata,
hochanaspatha hA*
chcancavca
thábtia
arcG*
VITA CHRSITI,
C AP. XXX. TR AT A
como Pedro negó a Chrifto,!
como Chrifto le rairo,y
el lloro fu
necea-
do.
Matt. *6. Mar. 14. Lu.21. lo
1
E SV Chrifto Anqaíífa ttfos
__na yoepa iudionaca ttaquéfaa-
quípana , maaraqu'i quichuya*
ña S. Pedto:hfjpapilla Auquilía
atcafsína Cayphaíana vearo vyo
parofa Soldadonacampí ehieapi'
ni malutauina S.laanna hifttaracj,
ma faca bífttararapítauinfca, vea
hifttararapirichapífca . miaúlla
PontLficena íiruírípa hilaebanta-
pa caocatauina , acá fninúllafca¡
San Pedro maya hamavltínaque,
pana,quichqfirijipana,humaea a
ca Chfíftona Difcípulopafmafa-
tauína.S Pedroíca fata haniquK
Íiuao>qhawíC#chekhaacacca bant
hiiavllttacaftao,bumaíala«ama
na bafitakha acacea hífquíttacaha
bifchit'taofatanina,fabitafsmfca
inaampipíniveavtarohithintana
phichaiqoirítbaarovfttaDa-,vfC
tipanfcaatahuallpa arotauína S.
PedKofca choymapafa tíkhtikhci.
pana, chuy manila hama cäcafsin*
hanípiní ataboallpa arorifa,hanL
aroríía ilapafma hamachantíi v-
canfea raayni roímiilapiniraqui*
Pontificena yanapapiniraqui S.
Pedro aíftakhanA hokhíapta-
qnípana
ESTANDO Nueftro S<
en pie delante délo* judi
frentado y efearnecido de to
otra cofa también le dio mi
pena y trífteza: porque $• F<
figniendo a Chrifto N< S, hal
cafa y atrio deCayphas^ent
tamente có los foldado«>y \'<
terale abrió por ruegosdeS
y la portera muchacha era
da de Cayphas, y viendo a 5
dro demndado enel roftro,
mo quien cíla trifte y afligi
díxo:Mira cofa q feas tu Di
lodeXpoydizíendofeion
dío.De ntnguuamanera foy
c'pulo,ni fe quien es efte,ni
nozco ,y tu por gana de h
deuesdeqrcrpteguntaime
Dicho eftometiofe mas aá
y eltaua en pie có los q fec
uan ala lúbre,y eftando del
ñera tato el Gallofero S
eftaudo muy alborotado fi
có como quteuefta fuera d
dotrafeordado, no aduirt
Galio cStafe,c no <i mil
tra rapaba tábiéeridda, efl
Pedro calentándole » m<
oip3na,vcanquirinacaro acaaea
ííus Nazarenompí ehieaqu't (V
anacquiriea vcahua fafsinavlla-
haatauina SanPedrofca vllacha
ta arauquicaquina, haní ífapirí-
iquí encona, ntnarolca maampíg
íthikhatana hokhfaptañataqui,
uka haap.ubajatfca,vca mimïlla
3 faaipa amutafsína, camfanapí
cacea íafsina, vea judíonacata
layni San Pedroro:ampihuma«
a acá Cbríftona Dífcípulopata-
ua fatauína mokhfatjaquí ,fataf«
a Sá Pedro huafitpiniraquíhani-
nihuaojaca chekha Diofafa,vll-
:aqaifa haníhoa vllttacaftao fa
íniraquitauina vcatfca nía ma-
-a iuki huaycujathá vea judiona
a Sä Pedro cufifirí thaatha, laru
íthaathá,arolirithaathá qnicho
¡pana haní laropana, arofifsinfa
lakhfarafaja maya hama Galilea
namaninquiri haquehama aroíi
tan a, (acaula pBquínatja arofipa-
¡a)chay nanaca checaqui fapifea
ñama: huma acá Chrittompí fara
laqneritrahaa, aromapilla maya
iamu;Galileo?ahua huma fapífea
ia,mayníúa,S; Pedro hincha cu-
¡hncacatauinca, vcana apañapa,
lani haníqntchiia>haniqu!thaa hi
camtí , naa quiquihahua liorna*
:a achjaramanca Xporopí huerto
ia vlijafma tafsina,karí huayúta-
:anina,huay ntatafca S, Pedro ha
ititapiníraquí (acápi quimfa boa
*a)hanihua acá chekha Diofafafa
sína Diofafa juratanía juraraqui
ia,ninafa naa naqhiuricj. vea baq
vlltt
CAPITVLO XXX, 3??
a los que allí eftanan ,dlzi endo , ef
te es el que andauacon lefus Na-
zareno,y moftrandole, Sá Pedro
callo y hizo del no entendido, y
acercofe mas a la lumbre para ca
lentarfe* Delpues devn ratovno
de aquellos iudiosacordädofe de
loque aula dicho aquella rapaba
y reparando en ello díxo a S. Pe
dro fin enojo: Tu Difcipulo eres
de Chri(to,bíen fe conoce: y dizi
«ndofelo nególo fegunda vez di-
ziédojPor Dios q níaun le conof
co.Tras dedo dcfpuescafi devna
hora, como San Pedro eítuuieíí*
trifte con los que fe alegrauan y
reyan,ní hablafeni ríeíTc,eñ:ando
junto con los que habí auao y re*
yan,yíihablaua comohahlaíe có
miedo, y con diferente lenguage
como los naturales de Galilea,
(de la manera q aquí fon los Fu *
quinas)dixeronle:Mira que te de
zimos verdad,tu eres compa ñero
de Xpo,porque habías diferente
mente ,y eres GalUeoj y vno que
era pariente de aquel a quien San
Pedro auia cortado ta oreja, le di
xo: no porfíes en dezir q no eres,
porque yo mifmo,que muy bien
me acuerdo, te vi en el huerto co
Cnrífto,y le defmintío. San Pedro
entonces otra vez (que concita
fue latercera)dixo, Por Dios que
no foy,j«rando y perjurando, y
echandofe maldiciones: Si yo le
Z 3 conofeo
;'ií
,
IN-
VITA CHRISTI,
vlïttquipana fatauína,han* atipa
aptni aro fita gí na.
» Acá hamafipanfca fcuafitpíni
raqui atahuallpa arona, I E S V
Chriíto collana ¿uquílTafca ho-
pa mancuftafsina vlltana, vlltta-
tafea SPedro amkha(ífsina,Nafti
cuna tucutha<?auquiha cuna arof
thaí Qn_tmfa htrafa arofifsinfti ca
míla? fafsína vea vtathá miftufsí U
na^ayuma conchuya,ipinana ipi
»apa,hochachafioípathá hachana
Chay Pedro camachataívcacona
rohVhanihua ullttacattlbiftaci
fafa fama hanívllttafsinfa,vlkaf«
fiufa Auquihacamachiriótahuma
h'anipi humana vlltta huaqtí au-
^uíhaí Qhuitítapi humaíhtipaltt
phuitiraqutfífapita huma caii^n-
U cotia hamafpalla hochafapapi
cañota hopa fea caoquínfa cuna
lianraípalía checa Diofapi, Acati
chuy maniaca Pedro»' ñat/raafti a
csraquiti-f mokbfa aroÍ6auímaca
banici amutataí aroíiri puracca
amigonipuracca cauquinfayane
«achquípipanahua halakhatíríjhn
mafca, AuquiíTa yancachqfiípana
feaníhoa vlíttacac tihilla vilama
taquefpalla ancbapi quiebufinifu
aroíiri ma (i iTana yaucca aroskhaa
uta, vea fupapi Auquiíla hicha an
«ha quichufi, humana (tuñauikha
feay atea ) bakata arofita, aiuturi
«acapfa
conofeo mat fuego me queme, y
porfiaoa'mas,y mas.
¿ Eftando diziendo efto cantg
fecunda vez el Galio, y boluiéda
Nueítro Señor los ojos ,sRtrole y
mirado S.Pedro y acordándole y
diztendo Qiieiera de mi agora1!
QuepaUbras he dicho yo contra
mí maeftro? Hablando tres vezes
que he dichoípoco a poco falien«
dofe lloro por fu peccado muya
margamente todo lo que puede
encareserfe diziendo:Ola Pedro
como hashechovna cofa como a
queila'fQ^nehas dichoi Hafta de-
xado deztr que no leconozes? Sí
te has dexado dezír tal cofajQue
tule conozcas, o dexes de cono-
cerle,que daño o prouecho harás
atumaeftroí Tumaeftronoet
digno de fer conocido de cKQuje
erestuíy quien es el< Óyeme tu
en qualquier lugar y dequalqnie
ra fuerte que feas peccador eres,
y tu maeftro en todas partes y dt
qualquiera fuerce q es,es verda»
dero DíoSjdonde cfta tu fefo Pe
dro, donde tu entendiuiientoíNo
te acuerdas poruétura delaamif*
tad que c5 el tenias? Los amigos
¿onde quiera que fea injuriados,
y maltratados fuelen fauorecer-
fe, y tu maltratando atumaellr*
hasdícho qnoleconozes Mira íj
todos Céntimos mucho quando
nos dizé alguna mala palabra na
c/lros amigos. Por elto agora ma
cha es la pena ?j tiene Xpo pe rloq
has hablado del de cerca, qae.de
1 exos no faera canto. Na
CÄPITVLO XXX,
*f#
•inaeapfa pifiquihua huati vlli,hu
>anaca enemigopa canquipanä,
lumafca maampípí huati vllata-
na amígohatí acá hama arofitani
afsina,camífapiníquihantra ca-
nachcata vea hama aroíbíhihua
iaro híttamti'fefparanatí aakbata
:ama<?camaehtama? raaynihani
raaja mimillana,haquenacanfa a
ïocararohaccutana hifqnittata-
)iniqoi Chriftianotahua laña ha-
;hfarata , huertona phatticataca
'ca maahifquipaDa,hanipíphattí
>aa fañati, vcanapilla allokhajü
lionacataqui,efparanítaqüi¿lan-
anitaqui,calanitaquiphattita,hi
hafca mayni mimillana hifquit.
atapíníqui, haní arofiui chacha-
apita,MímtlIana aropapíniqut,
Vial Ico eíparamampí yancachca
aca,vcatafa maampi yancachta'
na,Malleopílla hinchuuífaquí tu
rana humafca graciauifa tacata,
únchupatca vílaqnihua ayui -
ia, iacamatfca hoehaqui ayainta
ama,hupaea mayaroqnequi yan
cachta , btimafca químfa huafa
'anecaaroíta ; hamaca hupahi-
laayaña^. amauta, humafca may
ú mímillapíniqui híhuayatáma;
lochachafíuímapílla almama hi-
laayíbaa ; vea mímillaca maya a
onaqui illapputama , humafca
naya cuchillonafahani camachta
i, vlleitama Pedro , Auquílíana
llttatajamkhafima Pedro atahu-
llpana amkhafiyta.
3 Sau
No efta may fentido contra Tus a
tormenradores, Pero muy fenti-
do eíla de ti por ver que vn ami-
go íuyo le aya negado: Como le
has negado antes q nadie te toca
fe a vn pelo déla ropa? Amenaza
uante poroentura de muerrcíPre
gontado folamente de vna rapa-
zada y devnos hombres viles,y
haxoste auerguenc.asde dezir q
eres Difcipulo de Chrifto<Quan«
dohayftc en el hutrto,no ay mu-
cho en qae reparar de que ayas
huydo: porque allí huífte de vn e
Xercito de jadíosjde hombres ar
madosjcon efpadas,con Ianca$,y
pertrechados con piedras. Pero
agora preguntado de vna mucha
chuela temes de darte a conocer
por Difcipulo de Chrifto? folo
por palabras denonadaquetedi
zen Las palabras de vna mugerci
lia te dan mayor herida que laq
tu dífte a Mallcocon la Efpada.
Porque Mallco quedo fin oreja^y
tu quedarte fin gracia: de fa oreja
corrió fangre, y de tu boca cor-
rio vn arroyo de peccados.Mail-
cofue maltratado en vn Tolo lu-
f,ar,y turres vezes negaíle. Ta
quififte matar a MaIlco:y vna ma
chachnela te mato a tí:pues to pe
ccado mato a tu alma. Aquella ra
pa$a te atronó con vna palabra ,
y tu no hiziftenada con vn al-
fange. Abre los ojos Pedro pu
es Chrifto Jos abre para mirarte.
Recuerda Pcdto,pnes el Gallote
recuerda.
Z 4, j Aun
i
i
«
'
A
56q vita c
5 S.Pedrofca hilanacay,paña
fa híhua hocharo puri-chítaain-
l£ha,Maafcapuriuípa haccapa ya
«nacatbá hiskaptaísina hamachi,
impaca Anqniiïa hinirinsar aan-
xha vlljana amahuana ; hanihna
vllttacacti fafsinfca,pakhca aca-
naca vllctathahna fihana,vcaiav
caía hani hihuanaro fafsinfa,hua»
tautaropílla írpantiriqníjnafcay
caneafsinea camífaraqují auquiha
cnnanfa yanapaha faíaqui vean-
eatauina;hupapilla nayrapampi
A'p'qn i lía 'y anscacfi i r i v íl j a ta u i rea
vlljafsíufeacnuyttiafa chaccana>í
qnimttaajacansanajhuertotpilla
iquimttaäjaraqui hutatanína >%*
quila hani ra hifqu» apartacant't:
maa chuymapaufea pakhta ácana
ca DifcipuIopathua,vllttacathaa
fafsina,,checa atamihana acanaca
nana - vilahafa katacataqni matlíf
pa ,naaG:a' huetha bucehaqui vica
nocafsina hábaayítafpana fafsina
raqui ancha haklifarana: checana
chuymapaca fouÄracnfinatnp!,ka»
pilma mpijiakhfarañampiauti q-
naya hamaquí apanakhtana ma-
afca checa aroiífapanavca Anquí
fía lefuChriito amauipana hani-
ra q u íp i qhu i t ifa cama ch ir ican ti,
h upafca haníh ua v M ttacafti laña
piqni qhaJfpiña amahuana:. hani-»
hua vllttacat ti fahaafsinfca jura
jaqninajkarififsína: vckhar afea <£
quípa raqui ñacafina, maya hocha
ehá mayaro^maya hnchachá ma»
yaro p urina, maauípi camachataf
c^ínaknamaaiiipiroia purírechi
na. A a
HRISTI,
i Aunque S. Pedro pecco mol
talmente.pero algunas cofas dif
rníniíyen Inculpa, DeffcauaSar
Pedro afiftir qoando Chrífto mu
rtffle, y diztendo que no le cunt
cía¿íemioque no matándole le (
charían en ia carzel, y citando a
1 1 i «orno pudiera fauorezer a fi
macftroíyporeiíoeftaua aüi ci
la cafa de Caypas porque el cor
fus ojos auia vifto maltratar «
Chrífto.N.S. y viéndolo citan
fuera de juicio , y como mtdí<
dormido -porque también delhi
crto auia venido de aquella ma
nera»y no fe le aui ., quitado tota
mente el fueúo.Por otra parte c
mia díziendo: Si y o digo la vei
dad que íoy fu Dicipulo,y que 1
conozco, efto&qucrran beuerra
Ja fangf c y baziendome ar\\ ped
^os y añicos me quitaran ta vid
y afsi ín corado andaua muy pe
plexo,parceconel alombro.pai
te con el enojo,y parte có el mit
do : pero 6 hnniera dicho U ve
dad nadie lehuuiera dado peíad
fere por fer ella la voluntad <
Chrifto: peroeiquifo efeapar
Con negaraChrifto,y dcfpueti
auerle negado juro falfo ,y de
pues fe echo maldiciones cayei
do de vnpeccadoeotfo>y fim
le huuieran hurgado , qaic,a ni
huaietacayda».
2u
CAPITVLO XX XL
jfï
, Acakharofcamayaraquí ata-
atnama hilanacay,Dios Auqinf
alittíri caneañapataquípi: San
dro amparapathá antutaaa bu
pilla nayra bupaquí haccnfíña
lauirina, maafca hnpana taque
mftianonacana tatapa anquí'
cancafsina. A buabuanapsha
hamatihocbaropurí laíiina v
paañapataqniraqni:hiü(ïanacäf
Auqnihafa hocharopuritau't*
huafafsina Dios arotrañaflata
», Diofaro huanquifcañaífata-
it,huparofca Tatay S, Pedroa
marapita.graeía mayrapíta ho
tanacaba haytañahataqut , ala-
ipacharo mañaaataquíí analta-
quiraqut.
AP. XXXI. CAMISA-
1a San loan E uange! illa > Virgen
taríaro , buahuamafaua chino*
ae fjinícbína,lataf* a acá Señora
fcnahaapa vlljaña amauchina
ludaíafca yancea laraní
pa harnorpaafiísinAj
fcaychajafichina-
vcathábua
arofi.
e>
) O NTT I F rc E Caypfjafana
i. veana hílanacay,AnquifTa ie*
• fu Chriíto cuna mana mutuya
ampihua mutoyana, maya aro»
iacama,rca Pontifke quíquipa
aquí >ha.:c »pa chuy ma ni cchama
i haquenacapampi amkhafíy íina
ü«naca| hiciía at4
leüís
Pero Jemas defto Nueflro Señor
le dexo de fu mano paraque fe ha
snillaferporque el anteshazia del
valiente mas que todos^ y tambíé
paraque tiendo cabera de todo»
los Chríftianos fe compadeciente
dellos díziendo: A que eílos por
rlaqce^a peccan como yo, y f am-
bien paraque nofotr os llamemo*
a Dios y efpecemos en Dios acor
dándonos que nueftra cabera a>
uta caydo ; y paraque rosnemos
a San Pedro dizíendo-Padre mío
ruega por mi,y alcancame grafía
para dexar mis peccados,y alian
$arlabíenauenturanza» g£ jj
CAP. XXXI. COMO Et
Euangelifta San loan Heno la nue
na ala íagrada Virgen , déla pri<>
fion defu hijo.jjComoer i
ta Señora qnifo ver I
l«,yconio
ludas
fe ar repta*
tío^y
a
horco.
TODA aquella noche ente»
ra maltrataron y atuvieron ä
Nueitro Señor lefu Chnáo rn ca
fa del Pontífice Cayphas con to-
do el defacato que fe puede i ma-
gínary el miímo Gayphastcman
do acuerdo co otros Senadores y
Toldados dixo; Hermanos agora
JjretéVdciaos* & y "q«¿*
|éi
VITA "CHRISTI,
lefias' Nazareno híhuayañapí II a
amíu?ani,makha Pilato acá anta
tafchama bifchiní, teftigopillaha-
ní hüqaieijhaquirifpalla hukaya
ccapüia, hani Apuna catoñapííla
«roíí,iíaquihuaantutamafiriqni,
kari foldadonacaro coílqueía,cu
nafa cauqnifa chncatana,hícha a-
fo.mi hifqut mutuyañapataqui,
haquíchafifsinfa maratha haque-
«haíiíapacaquí ', hihuañapacarna
híníl niava famcañapataqui, haní
maa huafa híníVanacamancafa a-
roiiñjpataqui, «huymaífanfa ve-
tean 2pataquiih*ianintrpacag,,rhu«
. fa ñ a p a e a q ni ' f ¿p i fea n a , fai sin fea
foldadonacaro couque pagarípíf
cana,hifquihua muruyahata faísí
na,eakhapifcana,íatafcavcafolda
donaca AuquiíTa vea aroraacama
ancha yancca$hana¡aca llama mn
taquín fea mayaraqui,San Pedro
hanihua lefus Nazareno vlltcaca
t tí faísí na qoishuyasana : qui*
chufeaf&ínfca, atahnallpa aropan
fa,An quilla hnpamaca cunea aata
fsina vIlinacana,San Pedrofca,hu
pamáca vlhnoqueri vil jafsina, an
cha qtiíchufina,llaquílina, p utífi*
na ccakhfiiiraquína;vllinocAfsín*
pilla acá Auquíha, A Pedrohu*
mamjiraquíti nana anca baca ca '
6taí haniti amucafcaquifma, an-
chaban mutuyi fiquifma,vfupaa
qaitafma: maafca mutuyírinaca-
pití dama na a chicatticabata fito-
hua
quitarla vida a Tefos Nazar<
y tenemos determinado de
narle en amaneciendo delant
Pilatos el qual por ventara r
djra foítarle,porqne no ay ti
gos.y los que ay no fon fnficii
y no deponen deco'aquepu
perfuadir al Préndente, y afsí
godira quelefnelten: Ea det
dinero y qualqniera otra co
Jos foldados, paraque efta no
le hagan codo el mal tratamíe
poísíble, de modo que filan
no fane envn año.paraque fe;
erde de nofotros balta que m
*a,y nos faene, yno téga arreu
ento para hablar mal cótra n
tros>y viuamos en paz, y fe d
de cuentos: y comando efleac
do pagaron a los Toldados., y
encargaron mucho qne le mal
taííen y laftimalTen: y dízíédc
efto los Toldados coda aquella
che maltratare) mucho a Chrií
y fijndo atormentado defta m
ra, anadióle mas dolor San Pe<
por auerle negado,y eftando t
te,y cantando el gallo, eítendi
do la cabeca miróle, y San Pe<
viendo que le míraua, tuuo gi
dífsimo arrepentimiento yv
gnenca,y imagino que mirand
Chritto le dezia, A Pedro tu t
bien eres mi enemigoí no pud
rascallar? no díxeras,a que n
eho atormentan a mi Maeftro:
ce compadecieras de mi^íino q
cu tambie de lexos afieltas en
el tiro, juntamente con los q i
Ate
C APITVL
a facauinajacahama amkhaíjpa
ancha lla<3ffipanfca,nayrapafa
•cana maya Puja hama tot ana
ccanauí hachañat3qui, vcafu-
mayahaqhue cacallíncaro ma
aahachatanina.
í San loan Euangelittafca acá
mavlljafsina, vcathá maccaña
khafina, maafca pakhta nara-
i Pedro hama hocharo balan*
ha fafsina, maafca collana Vír
i Maríaro , achara atamantha
sinaraqui. Acá faúípa haníhua
angeliftanaca quellqa£ti-,máaf
!ianifaquellcachekha,hamurpa
ípiniqnihua.Sá loanapí lia Noe
i Señorampihupampina,coiIo
:khana Aocjíl'a thaanafaacauí*
t aroíí, hani atamirimafapana
ipilla qhuitiraqut 'Nueftra Se-
ra vcaro írpafapana San loan
:ca toqnena,hupafca hacca to-
ma faacañapataqui** San Loan
rhíri acá hamahaa firi mipáa,
eftra Señora maya Betbania
ini marcancatauína,Martana,
iriana collacani chinqainina
läcacaoina Simeón Metaphraf
ca IefuChrifto Auquilía Apof
efnacpampí bayppu mankacan
vcancanahaa Nueftra Señora-
vea vtanifea raayni bikhmana
i,San Marcos Euágelittana vea,
jahua faraqii't: vcanapílla An-
ida Iefa Chriüo mal apaña hay
1 mankaaí vtpathá Apoítolef-
;ampiro raankayana, Nneftra
íorafca,maynína vsanfa,may
I vcaufa vcanccbinkha S, Io||
hopara*
atormentan: con: ellas confidera-
ciones y trUleza, verdaderamert*
te fus ojos retornaron vna fuete
de lagrimaspara llorar findefea»
fo,por eíío rué a llorar yendo &
vnacueua.
a. Y viendo eílo San loan Euara
geliíla acordó de irle de allí par*
tepor temor de caer como Pe-
dro: por otra para ir a dar.nueua
a Nueftra Señora la Virgen Ma-
na. Elto no lo dizen losfínange*
liftasipero aüque no lo digan po-
demos conjeturarlo, porque San
loa refiere como el y Nueftra Se-
ñora eftauá eupie enel monte Cal
uario cabe a N.S. íefu Cferiíto, fi-
no h uniera ido a dezírfelo quien
huuiera llenado aüa a Nueítra Se
ñora paraqueel vno eíhíuieíTea
vn lado y el otro al otro lado? S«
Ioaayendo a darle, nuena de \q q
auiajNueíha Señora eftaua en Be
thania en cafa de las dos, herma-
na* Marta y Mar i a, pero Simeón
Metbapbrafíe4díze que NueHra,
Señora eíkiua en ¡a cafa den de
Chrifto ceno con fas/ípoilolcs, y
el dueño de aquella caía era vna
biuda madre de SaD Máseos,^ otq
entrando allí le fu Chciiío ic $ío.'
de cenar a el v a fus Apóllales pe-
ro donde quiera queeífatníetfe jj|J
Se aura a c»Ja vnao el a otra caí*.
Sito**»
I u
3*4
VITA CHRISTi.
feoparo pnrípíniuahua, vtaro ma
Infrinfca, Nueftra Señora vlljaf-
ímfca mayabamu quichuíirijapi-
ni,hanchípanafaalmapanafa Ha-
qGÍfínjapinimaluna,baqnefa cchi
hna maya hamucuncampi,chuy-
mafa canfina, liutfunuta hama,
roaafca HIapuna huaracutajhacaf
jata hama,Matay Señoray, hicha
ataai:amsmaea vcaaro,cnfi aro
quifpa-,maaíca haní cufi aropania,
hanihua imantañaha hugquífitij
fartamajhína íiíma ícnttukhalluf-
fima.yocachcata, vea huíhuama
hacaqn'tr» vlljañaamauchíta vea»
cca,ch inottarahna huahua ma.ha
kapí judionaca hihuayaña amatti
inakha acapacha híhnayacni fata
HÍna,cdiinamancaíca Señoray,na
fti cima aro apanifma? Ángel Ga
brielafti nayra cuna aroraqní apa
nitamana'íaca maya hamn, vcaf-
ca maya hamuraquihüa, Angela*
pílla graciaropiphoca'tahaa can«
ta fatamana,hichafca quíchufiñá-
pi phucatahua canuta iamamapi,
Angeiaca Diofahua hnmampi cá
quíTatamápilla, híchafca naa qui
chufiñahua hunsampí canquí fama
mapí, Augclaca caque marmina-
cachá coilanatahua fatamápi,naf
ca hicha taque marminacathá hu
maquihua ancha quichefta fama-
mapí: Angelaca puracamathá yti
rirífa collanaraquípi í'atamanpí;
nafca hicha collana yocamana hj
haañapa hakachíhua famamapi
(atauina Sánloant
i Satafea collana Virge María
ancha
San loan fae alla,y entrado en
fa y riendo a Nueftra Señora ,«
tro como demudado y trífte
muy af fligído en e) cuerpo y e;
alma,elroftro amarillo, con b
demudada, como defmayadc
fin coraron, o como atonitoy
cado del rayo,dixo:Señara qu
ra que friera mejor nnena la c
agora te díre,pero aunque no
buena no puedo encubrirla, le
tate Señoray cúbrete cen tu rr
co fi quieres ver vitio al hijo c
tuparifte:Tuhijo e(taprefo,y
judíos quieren darle prefto lai
érte, y qui^a en elle punto leí
muerto:y al cabo le dÍxo:Señ(
que nueua es ella que te he trí
do? Quenueua tetruxo en oí
tiempo el Ángel Sá Gabriel ^.m
diferente es efta de aquella: el
¿él te dixo, Llena eres de grac
pero agora te digo yo qere» t
na decrífteza. El Ángel tedis
Dios es »ontigo,y agora te dig
dolor y ccgojaescontigo.El/
gel te dixo,Bendita eres entre
das las mugeres, y agora te di
yo,Tu tola eres la afriigida eni
todas las mugeres. El Ángel te
xo,Bendito es el fruto de tu vi
tre-,y agora te diré yo,Tu hijo
berano efta cercano ala muer
3 Di2iendol¿efto,íabendíti
CAPITVL
anchapt qitiebofina,qoichu(ioípf"
ca han'ipi quttüpalla vcacsma ha
rmirpaafphanti.porquepaña hua
haapana mutuñapanayratpacha
Prophctanacana fauitpacha yatif
finfa.navrapana vlíjafsina ancha-
pi qnichnfina, Amsuttanacana a-
ropathá •, ^chufiñaca amahuauim
pj chica(ïpi,caycakha amauchica *
na, huccaraqoi quichuítana, bif-
quiamigoífana yanccapathá,hif*
qui amahuafsina ancharuquihua
quichnftana , pifi amahnafs'mfca
lianiraquijaca hamaraquipi Nuef
iraSeñorafcahuahuapa ancha a-
mahuaisina, ancharaqui mntuui-
pathá hihaaoipathá quiehnfina:
bnpa hamapilla hanihua quitita*
ycafa huahuapa amauiti,Dios cä
cauipathá,bapafcahochanifaha*
ccut atapha fauípathá, taycpata^
hakhllauípathá, ancha fuma caca
nipathä,acap*chana hani Aoqui*
nícancatpathá ; auquíni taycár i
nspiHapurapatahua huahuapa a-
mauiri:maafca lefaXpo Auquíf
fa haqcancañapana hani auqnini
pana,N. Señoraqai auqaípatayc
pa hama amahoana^vca fopa ácha
qaUha(ma;maa toqtfea hanl ho-
chanivc chipanajtaqna hifquichi
tipa v* chiparía, aiachacha vrco,
qnímfa
O XXXT. j«¿
ma Virgen quedo tan laftírrtada
de dolor que nadie qisdíera Cum-
plidamente (ignificarlo, poique
aunque delde el principio ff»bia-
por las Propheeias la pafsicn f
muerte de fu hijo, pero vies dota
con fus ojos mucho fe entnHetio
Porque fegun dizen los fabtes,el
dolor y el amor corren las pare*
jas: quan grande es el amor con
que amamos, tanto es también
el dolor conque nosentrillece-
mos: Amando mucho avnbuért
amigo,mucho es el dolor y pena
q tomamos por el mal q padeces
pero fies poco loq le ama mos.po
co es lo q lo fentímos,y fino le a»
msvmos, de ninguna manera nos
dolemos Delta manera pues ama
do mucho N- Señora a fu hijo, mu
eho fue el dolor 2j tuno en verle
padecer y mcrir* porque ninguna
madre vao jamas, ni aura qaniaf
fe tato afuhíjOjpor fer Dios por
auerqaetído qfueífecóc*bída fin
peccado original, por auerfa éí*
cogido por madre, por fer hermo
fo lobre todos los hijo» délos
hombres, por q no tenia pa dre en
la tierra , -porque los-que tunen
padre y madre ? repar:efe miré
ambos el amor que tiene ¿\ lujo,'
pero como Iefn Chrifio no tt oief
fe padre en quanto hombre, 5 oía
Nucílra Señora amaua a fe hijo
<c6 amor de padre y madre por ef
fo fue macho fu dolor por ctra
parte porrera maltrate, do fn col
pajera b'úhcehoc de todcs^e fiaua
enla.
í i
VITA CHRIST!.
qu'tmfa tonca químsaní marani
vc'chipana,taqaena vilata, fieita
Vfunavccnipanaraqui ancha quí
cbuíina, acá hama qoíchufilinfca
banihua haccapa marmínacá ha-
rnati ppeketíafa vr aqueró naaneí,
cunafa yanantí,maalea almapatwi
qui anchana anchspa,hilana hila-
pa quíchaíma$hani Dios ampara,
paro catükhaííípana vcacca, ína-
kha quichuiïfsinaqui hiuíf cchína
hachacucba ancha haehana,ampa
racucha marminaca hama paquiíi
na, cuna tucuthafana, Dios Au-
quimpifca mokhfaraquíquí, foanj
aynifa aroflna.
4 María MagdalenampÍ,Mar'
timpiica atamiri ifapafsina, hila
Supura qui quíchnlina,hachana,hi
na fafsína,San Ioanampi,Nueftrq
Seporampi, María Magdalenani-
pi,Martampí, pañi qiiimfa hifqui
chuymani marminacápíayuikha'
£upifcana,bina vlljanitana fafsína
calle callena tama tama haqnena
ca vlljapjfcafsíníca «hecatauina-
faua fapífcanahaquenacapilla ña
quilla yaataqui taquefa ai ofípif-
Cana: Auqflapilla vcapacha Apa-
nanacana vtavtapa tuniav3iia,ca-
ycíía Nueftra Señora calle farípaf
Ca vllttaquirínaca > hani camifa
mavní manní Iefu Chrifto Auquí
(Ta Supayona malaca baque haeaí
rí vlljafsina. Tunqatuncahamppa
títacancphatatay humayocacbi
rí puraca,ñuñuuima ñuñula, híl-
cata
en la flor de fu edad,conocido ¡
todos,y fer tratado afsi en tíei
po de i'afqoa, quandp todos l
I judios concurrían a Ieruíalen p
ra celebrarla,el verle padecer
caufaua grande trifteza y dolo
pero aunque era tanta fu afflicci
no bazia extremos como otr,
mogcres,ni dio otras mueftras;
noque en fu alma tuuo tanta p<
na y dolor, quanto no puede ex
plícarfe, y (i Dios no la huuíer
conferuado,por ventura buuier
maertodepuro dolor: el Ilant
(i que fuegráde,y el torcer déla
manosjdiziendo^ que heveníd»
y hablaua con palabras amorofa
a Diosfin contradezirle.
4 María Magdalena y Marta
oyendo la nueoa que le daua,to
oieron tambie grandifsima pena
y derramaron muchas lagrimas
y convidándolas a que fueiíen ft
pulieron en camino todos,S.Ioai
Magdalena y Marta, y algunas (
tras perfonas deuotas, para ir ¡
veraN.S. IefuChrifto,y viend<
por las calles la gente amanadas
dezíajverdadera es la nueoa, poi
que todos hablauan defte fueeflc
de Chrilto,porque le auiao lleua
do de cafa en cafa de aquellos Pe
tifices,y andando Nueftra Señora
por aquellas cálleseos que la «o
nocían nodez¡an,B¿ditasfon!ai
entrañas Señor que te par ieron,y
los pechos que mamaíle, como di
xo aquella mager quando vio a
N. S.qauía librado a vn endemo
niado»
» t/l c A P I X V
atantnca hamajfap^cantr^maaf-
¡tacahaa híeba vio, hihuañaro
ifcanica,vcana caycpa fapilcana
faecapafca tavcfla vfupaaraqui-
a, bicha vra huahnamavlljafsina
nchahna quiehufihata marmey
tfsina; bacapafca nayranaqai ki-
t)Utafrptfcana,kapa Apunaca,ya
ahua acana huahnapaca bihoa-
abata fapii«ana,yanccAchuyma
ipifcafsina. Siri ifapafsinfca ta-
clla,may cha maycha qoichtifina;
ollana Virgen Mariay rnaa hca
i Ierufalenaro huahuama tanca
tañí maranifsina cbacnepana,Ie
>falenanca templonaquipoca>a-
taut tanaca taypinaquipoca, ya-
chqutri a maut canaca ílaliíquíri
i cuiífiñaraampica írpahVikhta,
chafea yancca chuymanínaca
ypinaquí,vanc«achata ccakhfp
ata quichuíifa vfljahata,yancca
la matay Angelefnacafa ancha-
¡abnaracuíi
1 Nueftra Senora^ílauacay^c
oro purífstna, vea matmtnaca-
arcatapí,Diofna vtpa templo*
I Dios Auijuilfa yoepa haqae
uüpiaña layen mutupha faut-
thá, roaaíca camachanimna faf
avlialinataqníhamppatirima*
iqui.V4aneafsiníea Indafa batn
ncha, vraqnefa chíllquemaa ba
afa malnri vlljana : hupapilla
iqoitfa yaoccachíri vlljafsina,
nctana acá colíqoe eotaakha^-
üfsina hamkanchatauina yan*
iluraaipathá llaqui.jfsínayati
iriha aiuucaqaifpa fafstna taya,
ai
LO XXXÍ. ^
niadoyechandoíe el Demonio del
cuerpo : fino dezian, Yejsaquf \*
madre de aquel que oy ha de íca-
tencíara muertejy otros eotrpa*
decíendofedella dezian,omuger
oy viendo morir a tu hijo micho
fera el dolor y la pena que toma/
ras: y otros fe haziá del ojo,yd$
zían, obuenosjuezesqúeoy con
mucha jnílicía quitareis la vida
al hijo dclla muger; fiendo gente
de malas entrañas; y Nneftra Se-
ñora oyendo dezir eílo cada ve*
mas y mas fe entriftecia. O /obe-
rana Virgen perdiéndote vna vez
tu hijo de doze años en ¡< refalen
q uando ellaua eneltempjo en me
dio délos Do&ores, enfeñádolo.*
y conaenciendolos^ó grande ale
gría le boluiíle a cafaj pero agora
le veras en medio de íay ones mal_
tratado y afrentado, con mochil
dolor y trifteza, grade tafVima es
Señora, de qaon los Angeles que
dan alfombrados.
S Llegando al templo Notílra
JSeñora en compañía de aquellas
Santas mugereSjentraria enei pa-
ta dar gracias a Dios por le que
permitía q fu hijo padectefie por
la faiud de los hóbf es,y pa« s ver
el fuceflb de todo, y e fiando aUi
vio a ludas que entraña a grande
prreífa y fin pifar el fuelo porque
viendo maltratar a Cbrifto íe da-
u¿ priefa para boloer el dinero,
arrepentíendofe délo qne anta
k echo, con dedeo deque f oh aflea
#Xp»
}6S
.
VITA C
ni amauteaTheopMlaao fatini fi
Iudafafca quimfatnnca fara coll-
que catufsina,aca chuymampima
na eatuna,yanccana cacuha,míta
qúíci Aoqaihacacatucani,«atnha
■Taracea phattiníhaa, phattipanf-
ca, naá aca collque gaftafcahafa*
canina, maafcacatufsínfpaUa, ca-
tuquihua catucaní , hanihua an-
cha yanccachaniti laraqnicauin-
feua fi i ancha yanccachirí vlljaf*
finfca , Crofafa tehacacatañata»
qoi caUaquepanfca, ancha quichu
jfifsina collqüe cataakhaña ama-
huana,vcafupapí templo ro mala
na, vcanapilla AuquiiTa hihuaa-
ñataqui arofipifcana liaccapa a-
mantta judionaca,haccapafca Ca
uildoiaraqu» Aputhaataraquia-
rofipifcana.
6 Collana Virgen Taycííafca
ludas vlljafsina, Dios Auquiíía,
Cayna cauqui fnllcama Abel? faf
fina, hupa hihuatathá hif^tta can
ca hama:Iudas cauqní collana mo
khfa leías yatichinma,hifqn¡chi-
rima,cauquinquiatamíta< cauqui
rocha haytanitaí Cayn nía fullea
pahíhoayatatha, Diofna cauqui
fullcamaífata^anihua naca veana
vlSafiripat'tíjhifcatauínca ha ma-
cha lícahata'íhanihua hnmanfafa-
fiamati , humapilla hoahuahaca
Ancha acapacha vllafitanfa vllaliy
Mca,quimfatnnca fararo alakha-
raquct'ta:
HRISTÏ.
aChriftofumaeftro, dízeThi
, phílacloC] luda* anudó toma
los treynta dínerosl os tomo i
te fin y con efte intento, dizié
cierto que quiero tomarlos
pofsible q prendan a mí macft
porque el día que quífieren pr
derle fe acogerá, y huyendo,
gaftare el dinero: y dezia tam
aunque le prendan no harán i
de prenderle, y iio le harán n
malos tratamientos. Pero vi
que le tratanan muy mal, v
apreftauä lo queera meneftei
ra crnciricar!e,con mocho arr
timiento determino de boloe
dinero que auia romsdoj poi
foentro en el templo,porque
auian tratado de matar a Cbr
los Efcriuas y Pbarifeos, y ot
en el Cobildo delante del Poi
ceCavphas.
6 La foberana Virgen viei
a ludas, déla manera q Dios \
gunto a Cay n, Gen, 4. defpuc
auer muerto a fu hermaroA
diziendole: Donde ella tu hci
no AbeHpudo preguntarle d
do:Dime ludas donde ella el
ce lefustuMaeílro y tu bien
chorídonde lehas dexadoí d
me has por ventura como c
Cayna Dios defpues deauer 1
erto a fu hermano,pregantar
Ieporel,dizicdo,yo nofoyj
da de mí hermano? no puede
dezVr efl'o, porque tu aun en
momento le has mádado gua
a mucho recaudo y me le has
CAPIT\TL O XXXI.
ic|ttet'ti:quii»i* tonca í*ra ama
lafsinca naro hutití»fma»hái ha
ifparifa mantona álakhafsinpi
mriricfma , chuymaQÍfatatisto*
lüikhacnewígopacacunafa Inri
cchi : maafeahumati aeahama
tahata , canapi huma yocaharo
lahaaharo eburata amigepaísi
dido par treynti dínerostSÍ que-
rías treynta dineros porq no acu
difte a miíqne fino los tuotera te
los hatera dadocó vendar mí mí
to;efta* fin feío? Bien pudiera va
enemigo o eftraño hazcr loq qui
fier arpero poruentura es razón ¿g
tn lo hagas deftamanera,'Qae ha»
mayap5atoth.á;maya mefathá dado toa mí hijo por fer fu ami
ankafsina'firapita acá hochama g'o y comer con el en vna mifma.
viÄaya<-amapi taq haqnenaca-
i hakhotata yaccarocatuta c*n
oífiriquí hopamanca. Arofiri i'
pafsinlca ludas , judicnacatay
ro hafatataiina.acahua coíiqoe
a faldnaTvUlirpaataoína}hocha
i*a haqalakhafsínaichahaccha
achas ohua parirha iafa, vcana
ifca fata.cnnafa cunapha hanipí
maca veatha quic •up»(cat-tíív-
,hama arofiríeá , nayra haníra
inafa lurihana arolifma, amicha
simafapifcana,yanccahaqueria
pilla cauquinfa haníhua cana
meca loratata^bakhfarahkeri'
lumakhaqniript,hapanaca, híf
lichaymaninacapiUa taqchuy
ampí (ataca ¡iy a i aquí fn api; Ha
Indafafca cunaquifa aL fitauin
»vca fupa S.Iob fi: Ancha eolia/
3» pacacanírínaca . vcacollqpa
haquetaquípi haytani fí Hupa
ila hilanacay Anqniíía alakha
thájcollq catutatháíCamiia la
mefa y vu mifrao plato? Ovem®.
q quiero dezírtelo: Eftatutray*
cío fiepre fe?a abominada, vteui
da por grade maldad de toéas las
gentes: Oyendo Indas q hablaua
contra el, corrió en medio deloa
ludios dízíendo; Vcys aqci vnef
tro dinero* y derramólo por aq!
fueSo dízíendo; Gran maldad he
cometido vendiendo la fangre
del Iufto:Entonces dixeron ellos
No fe nos da nada,nÍnofotrcste
nemospefar deífo Qníen habla
defamancra penlaralo5 y dixera»
lopruuero^antesquenoíotrosín
tentáramos cofa afgana Porque
los malos no temen en cofa algu
na defnues que hancometido í-a
ma.dad,y fe ataban della.los bue
nos hablandoles deneras confie-
ran quee» verdad, y arrojando
los diner-t3seneitemplo.no coa»
pro nada con ellos, Cumpliendo
Icio qdizelobCío L.?scodi«i6
fa vea collqoempi hani kocbof fos de dinero q ííépre fueñan ene!
nca hama hupaqmqnipapi hay dexarlo han para ios «ftr;-5os fia
ajafifsína,maqhaepacbíro má- gomara .como ludas , el qual
na • iupayo deipuesdeaoer vendido a xpoy
tomado eldinero fe ahorco y fue
al infierno a cafa Aa dzl
*7<>
* '■[
fapayo Ualiíripana vípera ,tr.utu
papana mutun ttaqnefiri San Lu
easEuangelíftafca puracpafa pha
llan&buaíi , hipülanacpafca tra-
que rotuna viíiiíitauina, Vf ^ti-
tbä chuymani ïuJionaeafea hu-
papur 3 amUbaiiyfsinajVcaqní ol-
ía tunca (ara, coUqnena, maya v.
y a vraqae aiapH'caMÄjiarirt baq-
jjaca ïerutatenana biuir¿íraañ&*
ta.(j büpaaacapjlla caoiifo acá ha
quecchücchni collqueca- templo
t ochatana fapifcaiautna.
CAP. XX.XU. CAMISA-
fcba lefa Chriíto Auquiíía Piiato
ro irpara na china hupaica
Herodefaroraqui ir>
paaíbina vca*
thahua a
roJï.
•
I A ccantatipana hilanacav
lefa C brillo Auq.Riifa,Iu.dio
¿, nacana churmaninacpa ,htla
tata hacconacpa Sacerdotes Sena
dores» Eícribas futinínaca Pila-
tonavcaro irpapiícana,PiIato hi
huañaro lani íaisina; hupanacapl
lia vea aromantí hucama I ora ña
taqui h&aquijaaíipbtfcaraoina *
Cavph afana vcatha,lefu Chrifto
Auquiíla irpítínicafca bani Pila*
tona vrparo manta ña amahuapi f
eanti,Pílato ..iatichamaa canqut-
p. «na, futí oifa canea fsinahiu lia na
:t.afamaquiptítafpa»a,íuticbamaa
cancaoipaka hiulTanacaro macea
t]ilafpana>macC4tipaniVa hiuíla-
naca
VITA /CHRISTI.
del diablo q le encaño a padee
a'Ii para f'eropre fin fin : v re ríe
S Lu en los a ¿los C.i que rebf
por medio y derramo por el fu
lo fus encasñas Entrado defpa
en cófuSta los principales de 1
Iudioscon>praron con squel «
nerovn «ampo para Sepultura-i
los peregrinos q murieíFen en í
nsíVea.Porq .dezian ellos corY
elle dinero qes precio ce ían*
b-nmanalera licito que !e guarí
idos en la caxa del templo?
C A P. XXX ü COMO FV
leía Chrilío prefentado a Ptlat
y el le embíó a
Herodes.
Matth.1.7. Marc-if.
Luc. 12.
£N amaneciéndolos Princt;
les délos ludíoslos regidor
los Sacerdotes.y Senadores y
cribas'lleuarona Nueltro Sen
a cafa de Pilacos>paraq lefenti
cíafe a muerte ; porq aquella f
ri'ina fe auian concertado y as
tládo de hazerlo afsi en cafa
Caypbas Pero losq le »leu¿uai
quinero entrar en cafa de Pilát
por fer Gétíl porq.no los íntic
nafeporferlo yoolespegate
gentüifmo:pOf que pegándole
CAPITVLO XXXII.
issa hani pafco mankaña man»
Ifnari paiulana fapifcana, ludio
asapilla vcapacfta , bichafpalia
ca p-ïfcnna maya callo ,háni a-
ani.hani cchscapafa ccarinoeaf
na mankapifquirína, fut¡uifana
rptTufcá hani maluhatatí fara-
aqni cancana, vea íupa Pilatona
tparo maloña hintapiícana, Pí*
itolca vtpathá ancaro miftufsí»
a Auqtsillana hochapafa , haní
Waquífla vliafípsna, Iudicnaca-
3 cuna bochathá sea baque acá»
o chinottata irpanípífóta? fata-
ína,Sara!ca vcanacabaní hocha
ipsnca, banintia írpaniri£t*ti fa
iljana,fafsinfca humanacana hi
Lupha fanam*quihua,nanacapi
a haní horhanica , hanihua ho*
laníhiu fopüquiríefamtí bocha
ípan^pí , nanacaca homaro irpa
ifm3,a!maní chuvmarf i. baqueta
iipí cätapifctha, Vcafopa haní
i hani hochani hochaníhua faf-
la hocharo halácaaúa amahuat*
,humafachoymanacáha yatira
litapi.nanacaía vllctasaqf tapí
lama vtamaroquí hani maluña
nahaapifcaftiíaraha hani pan
ñalupajcamífaracj nanacaca hif
lyaa íurañala hakbfariríca, ho
lauífa hochaniro ha« ñtana ama
¡áca'' iy& fapífca<jta, hihuanaro
qutma>faQÍmaeha qhuitifa cam
batpana,vfacca nanacaropi hu
a haccaeahata>nsnacapi cami-
fafa
uo btttHerS podido cerner los mä»
jares de Palqua: Pcrq Sos Indios
en squelia cta , y tr ti h en agora
folian ^cmer cnaqce'.U Ptü~qua.
vn Cordero fin mancilla, y fin q¡ -
brárle les hoefos,y .tenían . prohi;
bicj'on de entrar en cafa deles Ge
tiles. Por eflo rehufauá de enerar
en cafa de Pilatof . Y afsí Pilaros
Caliendo fuera de fu cala, no pare
ciendo delicio alguno q Chriílo
hnuíefle eometídojles pregunto:
Porque delicio le travan preío a
quel hombreí Re.fpondiero ellos
queíí no fuera ho-bre. facinorofo
y mal hechor no fe lo truxersa:
En las qrjaies palabras qrian de-
2ir:Tutienespoder de dar'fenten
■^ia de moerte^y noictrosnote di
xeramcs.q vn hóbre /ncíipsdo»
y móceteles culpado y digno de
muerte; por fer mal hechor teje
traemos, y noíotrqs hombres fo
mos temerofos de nueílras cócíe
cias, y por eiïb no qremos hazer
recaer en culpa códezir q el ino
cente esptccador:Tu Tabes nuef.
tro pecho y no.5 conoces muy bíe
Miraquan efsrnpolofot fomos q
ni aun qremos entraren tu cafa
por no qbrantar nueftra Je'y:pucs
temiendo nofotros de cometer v
na cofa tan liuiana como erta,co*
mo no* atreoieramos a d&rpor
culpado al 'mócete? Otórganos
loq te pedimoSjCÓdenale a muer
te , q fi por ello alguno te dixere
algo, échanos la culpa a nofotros
q nofotros la pagaremos^ delta
A a 2 mane-
i i m
«
i"
1
1
$7*
VITA CHRSÏTI.
fafa tucoha>fafsina Fílato ïya faa
ña amahuapifcana.
2 A alakha alakhathá hifqui -
chuy maní tucu&aca, yásca akho
malla chuymanifsina,haní auqui
iiafa maya aro aro£pana,t»aafca
loqtihf cancafsína, auquihana vi
lapathá autífsína, auquiha vñifsi
na , apufnaquerí chuymanifsína ,
Luciferanachaymapana huayun
taficafsina, yancca judionaca au*
<|haca hihuayaña amahuapilcbí>
amahuafa amahnama faina. Aucj-
hana hifqoichauinacpay, teftigo
mantapifcama au^hataqaí, au^
häa huyccu vllitataauípay mala
tna}anqaíhana caracha vfuhacaa
uípay maluraquimaíancj.hana mo
roco farutaauipay maluraqnima
auquihana hachimaro í upayona
mal uta hicfunipay arolíma,Aut|*
hana frihoatathá hacatataauipay
malura<jma, auquiha yácea chny-
sianítíí hífqui chuy maní cha ata*
mapífcama,haq hifquichí ríti, ha-
ní hífquíchiricha arollpílcaraqoi
mahihuapha fañat¡,viñaya haca
pha fañatha atamaraquíma.
3 Hilanacay Pilatoshani An*
qnidana hoehapa htskaquifa ha*
quífsina,Indíonacaro; hilanacay
Naa Romanothahua,farahanfca
hani hochauífa haq,híhaañaro fa
hatati fafsinpi camachíto: Vca(( n
pa naa haní h*líntírícímati,chuy
mamathá hihuayahafafsina ,hl'
haaapifcama>camifa{arama fata
nmatíataífa ludionaca haní vea»
ecn íamn;.cannfara<jnanaca hani
a p a -
manera querían atraerá Pilatoj
aloque querían.
a Ohipocritas y fingidores qu<
daísa entender que ibis gente sí
ta y jufta, fiendo maluado» y per
uerlos,(inque mi feñor hable vm
íola palabra , en fu def cargo , c
por mejor dezir porfervoiotro!
locos y fedientos déla fangre d<
mí Señor queréis darle la mucrt<
No importa que vofoíros lo qu<
rais: Venid po*r teftigo de mí Se
ñor los q del aueis receñido mei
cedes, Venid ciegos a quien b;
reítituido !a vítta,veníd leprolo
aquien a quitado la Jepra: veni<
tullidos aquien voluio el anda^
venid endemoniados de quien c
cho los Demonios: venid muer
tos aquien a reíuéitado ,y dczii
íí efte vcrderifsímo feñor mió e
fanto, o peccadorfbíen hechor,
mal hechor * digno de muerte, <
óe eterna vidaí
5 No hallando Pilatos la »c»c
culpa del mundo en Chrilto No
tro Scrtor díxo a los In«Hos;Hei
manos míos Yofoy Romano,»
ley me máda qnocódenc a mu»
te al ínocéte por ello no qero ti
tremeterme en cito, (i qre*« mati
le matalde córorme a vueílra U
Diziendoles cito Pilatos: R*
pendiéronlos ludios: No dig
eíío Señor: deq manera pcloi»1
CAPITVLO XXXII.
m
^pttiinajhAiiï }ailleiafsma acahi»
tisñiro fahaibanipi nanacana an
hx hochanifa Pariahatimanacapi
lahifqui chuymani haquenacat»
ua,hanibna amparanacaha vila-
hafíriéHi, fapifcanai Pïlatofca
auipafa hani iPapaPsina,haccamä
uftaua,camPaquichitakha hnma
aqna^fin' hama-hanihm íirijipáf
a judíonacaj Camila hnpapnra a
o huaquijaafipiicaPsina haní aró
á arochaña amahuapíPcana, vea
apa 4aquiífacchataPsina,acacca
aqmarca marca ccbakbmíríhna
ilefsías Reyaraquitahua Paraqui
ihua (afsína AuquiPa ecbatapifea
la PííatoPca vcanacana cchataní
lapiiirohaccuna.Reyatahua (íri-
tua firi ifapatsinaqaíjacaftí caraí
a hamn Tana*
4 VcafupaCauíIdovearoírpa-
afsina. Auquiífa cbay acá haq?ie*
iácacamfaeatna,checat¡, hamaca
Jeyatahua Pirita ,mishca acá hacj
»acaquícha,huma chhakhniPsína,
íanahuacauquihuahiltamakari»
iPsina'Patauina, Patalea Ieíu Chrif
4u(j,flfa?ReyaeaReyatahaa maaf
;a banihua acapachanati Pana le»
uXpo AuquiPapílla paña alakh-
>achana acapschana Reypa can*
;aPsinía , hani acapachancaPsína,
icapachanqaíri Reyanacahama,
cPpa*
Gn tener vara de joflíefa, ci man-
do podemos dar anadie Pentécia
de muerte*'por muy dclínqaence
que fea noPotros no tenemos au-
toridad para ello: NoPotros Po-
mos gente qprofeflamos satidad.
y relígi5,y no nos es licito enPan
grétar nuellras manos enía muer
te de nadie. No queriédo Pilases
dar oydo á Puspetíüones boluio
les las ePpaldas,como quien dize
no Pe q diablo os dezis , y como
díefle a entéder q no ver ia en lo q
ellos querían, déla manera que Pe
aoian hecho de concierto qucrïjl
en todo cafo qoeXpo parecieíPe
culpado, aüque no tenía cufpa al
guna: por elÍQ acuPando'e cometa
roña dezir, efte inquieta a todos
los pueb!os5díze a la géte q no pa
gae el tributo a CePar%y dize q el
es Rey,yel MePsiasde los judíos.
No hizo cafo Piiatos deftas acá*
Paciones, Tolo oyedo dezir que Pe
hazia Rey y Pe védia por tal ima
ginaua como feria ello.
4 Por eflb licuando a 'Chrifto-
a fu caPa de Cabildo y tribunal, le
pregunto dizíendo: Que es lo q ef
tos dízen de tfí dime fi es verdad
qne te llamas Rey? oñ ella gente
por inquietarte dizen qae eres vn
cal y vnqoal confalfedad y men-
tira? Refpondiole Chrillo;Qe Per
Rey Poylo,pero no lo Poy da cite
mundoj porque aunque Nueftro
Señor es Rey delcielo y delatíer
ra, pero en la tierra nogouietna
como los R E y ES de ía cierra:
Aa 5 ellos
*74
VITA CHRÏSTI.
^rparampicuchiHompicchamam
pitokhriíintí maafca mokhfa aro
pampiquibua Euanheliopampi<|
hua yatícbana Acapachanahacha
m^rcanacafa hisjka marcañacafa,
pucaranacafa huquihua , Chrííto
Auqu ilafca haníhua vcanacana a
pupa cásaña amahuanti,chuyma*>
nacaqaihua htipataq amahuana
haqoenaca alakhpacbaro irpaña
taq, fafsínfca: Vea fupa acapacha
Reyanaca,hani hakhfarafaquiha
qnenacapa haqttafcaphajhanihna
nacca apariri£Hí apapacha echa*
mampi haqucchaña amanfana,v-
caica haqnacahapí haqchiriqui,
ludtonacafa haniraqni naa aca
bamaehiriqniti fafsín hamacha*
na baqnacaha fafsínfca Angelef»
cacaha fafsín hamachan*.
q Pibtofca acaham aroílrí ifa
pafsina chnymapanaampi Reyat
hua acafatau:na,Anquiifafca ma
ampi ífapaaha fafsina,Naa aca v-
raqnahua yurjtha hani aocaiina*
taqvnti , haniraqut cchamacama
haqcatüñataqniti; maaica haqna
ca eukberi y atichirt, checa aro a*
tamirtjCheca aropilla ancha ama
hnañahtia)vca fnpapi amauirína-
ca nana archa ífapirí farauína P¡
latofea cunafa vea checa arofti?
faíaqui haccamaneoftana aca ha*
ma hacca nuncultafsíntca, hicha-
tihumanaa eukhaña amatiirta e
nemígo naca manía chatacata hí
huayama hifeaca , nafa camiiac*
cha chuy mapa vtntaaha hifquipá
ti hí,macü*;khaña callaritahata';
r| Vcaf:
ellos gotsíernan cen efpada v en
chillo y con fuerza, y Chrífto c<
fuauidad depsi; bras y cela le<
euangelka: A> eneiReyrc de
mundo Ciudades, Villas y Oírl
líos, y Xpo no quería ffr Sefio
dello.%fino délos cers^onesparí
lleuar loshóbres A ctelopor c>c
dixo No esdefte mundo mí Rey
no,q es dezir Sin miedo puedégc
uernar fus vafalloslos Reyes del
te mundo: porque y o no pretedo
quícarfelos; que fi y o qutfieiíe lu
gctar las gentes en efte tiiúdo míi
vafalloslasfugetarian , y los lu-
dios no me tratarían desamane-
ra , y entendió por lúe vaíállcsa
los Ángeles del Cíela.
f Pílatos cyédo hablar a Xfo
deftamancradixo en tu pecho: A I
fi que efte díxo que era Rey,ypa
ra declararle mas ello N S dixo-
le Yo he nacido en erte mudo, no
para pe'ear ,ní para fugetar la ge
te por ruerna de armase, fino para
enfeñar y amonedar alos hóbres
y manireftarles la verdad , que ea
lo q los hóbres diuen amar y te-
neren mucho, y todos los que la
aman de buena gana ave mi doc-
trinar dixo enrózes Pilatos: Qnt
es efa verdad? vpregü?ando ello
boluio lasefpaldasfin efperar reí
pueltaffue como dezir ahora qe.
re*> predicarme , ellan tus enemi-
go* jculand te de muerte , y yo
nofeel modo com.í Tai ísrazer*
los y ponerte a predicarme''
c Yf
<f Vcatfea ancaro miftufsina
luüonacaro Chay haqnaca naa
hanihua aca haquena hochapa
qaquithati.hani haquifsinfca ca*
mifaraqui naa hibaapha faha'ffa-
tautna; Efpirituiantopï ecafca a-
ron>na,ludafafca Spiritufantora
qui hochauifahuamaa alakbafma
hcchahahua faana yancca iudio-
nacafca hochauijahuaíirí ilapaf-
fina cbuymanacpa camachaña ha
rnapi hutana:taque cuncapha an-
totafsina,hani famci apuy,cami-
faraqvi hani bochanirka, Galile
athá aca märcacama echakhmiri
ca aropanaquí toque atipaña a»
mauiricaïhani hihaañaro fahata
vcacca taqshicahapinipi hupatñ-
pi ancafiha,atit3ní vcaica Fmpe-
radorafa homafa, hani apu canea
pífcabataf:i;hrzíendanacífafa apa
rift.n^maynitbahihnayiftáni fa-
pifcana,íya checahua faañaeaqui
acahama arofirí ifapaísinfca Pí»
latos IefuChrifto Auquífla hifq-
ttatauina haniti ylljata humamá
ca cunamana cchatíríí aca hueca
arokharo hanítí huma cúnala a»
rofíhata<fafsina,maafca lefuxpo
AuquííTa amucaquitanína ,haní
maya arofa arofstauintí. Auquif-
fafca aroficafa amunaquipana ,
fhuymapana Auquífla hochauí-
faro catuna;vca yaneca haquena
caica, acanaca aneha vñífsinaqní-
lina, aca haquempi cchakhmihfsi
laquiqua hihuayaña aiuauifana:
Vea
CAIMTVLO XXXII. 57 f
< Yautendo áíchoeílo fallen
do fuera a los ludios díxo: Oyd
me hombfes?Yo no alio colpa al
gana en cíle hombre, y no hallan
dola conque jnftícia y razón le
daré fentcncia de muerte? El Spi .
ritu fanto le hizo dezir eftojy ti-
bien hizo dezír a ludas eiSpif ita
fanto que les auia vendido y en*
tregado ia fangre inocente. Oyen
do los ludios que PiSatos le da-
ña por hombre fin culpa , toma*
uan el cielo con las manos , y en
grandemanera fe embrauecíeró
y levantando la boz todo lopofi
ble díxeron:No digas eíTo Señor;
como no tiene culpa el que de
Galilea haíla aquí inquieta y al-
borota íodoslos pueblos, y q có
fus palabras quiere ftigetara co*
dosíSí no lo fentencíares a mu-
erte todos noíotros pelearemos
contra el, finos venciere ni el Em
perador ni tufereisfeñores def*
ta Pronunciadnos quitara nuef-
tras haziendasy vno a vnohos
matara.Oyendo eftas razones Pí
latosprugunto a Chrííío dizien •
do No ves quantas acuíaciones
traen contra ti? no reípondes na-
da a todo eltoí Pero Chriilo ca-
llo a todo, ni replico vna palabra
tan fola:y como callafe: Pílatos
juzgo que era hombre fin culpe,
y que aquella gente, malnada de
los Efcríba* y Pharifeos por el o
dio que le tenían pretendían in-
q níetarle , y matarle. Per eíío
Aa 4 que*
1
57«
VITA GM'R-tSTK
Vcalaycomaaca Herodefampív PorcfTo queriendo por vna par-
ca vru €amayäccacamafsina,auq, te hazerfe amigo de Herodes,cü
fla vtparo trpaañampi amigofiña quien bafta aquel dia ania eftado
amahnafsina : nía afea bupapilla cnemiftadOjConcmbiaraChnfto
Galileonacana apapa,hupacama a íacafa;y por orra paite querie*
chafa camachapha laísína , alio' do que el le la huuieífe alia có el
kha naquero irpakharujana ;vca por fer Señor de Galilea, y fer te
irpirinasafca Herodefana vtparo nido Chritto por Galileo, entrc-
pariñacama Auquitfa huatifanv gole a muchos hombres paraqut
ca cchakhsphífcana yanccachapif Ielleuaífen a cala de Heredes, y
cana^uayeana^apa Tápana los que le Heuauan aporteauále
con orandifsima crueídadjV mal
tr¿tauanle,tiíauale de todas pal
testada vno le daua a prouar ac¡
lau'tan fus manosee dauá en la bo
ca, manos, y píes todos a vna.
CAP. XXXltí. COMO ÏI
fu Chrifto tac prefentado delante
del Re* Herodes,Como íetoiu
a remitir a Filatos,y pidió
el pueblo que rttefleli*
bre Barrab s,y ie-
fu Chrifto era*
«iíicado.
ye
amparapapíni apana,la
cafa, amparafa,ca*
y, ufa maa hay
chana»
•<&
CAP. XXXHÍ. CAMISA-
hka Iefu Chrillo AuqoííTa , Rey
Herodefana vsaro irpachina , v-
tUchaachina, lierodefafca huaíi-
taraqui Pilatero irpaakhchina,
JLudionaeafca Barrabas antu
takhama,Iefu Che iftolcfc
Crufaro cchacucata
mafafsina.may*
¿(canea vea.
thahoft
aro-
fi.
NA V R A Rey Dani¿ may*
Pfalmona apunacahua lefu
Chrílto hihuayañataqui arolna*
n»c¿pilcani fafsinpi fatau'tna, fa-
tap -roca Tiapi" i hichafca,hilana-
ca/ , baceba apu Pilato futinim-
pi , tícrodcs fucínimpi , Anquüfa
hihuavÄñataqui arolnacapííqui
Vea
Matth 27 Mave.if. Lucí}*
loan 18.
TENIA Dfltiict Prothetízi
doenvn Pfalmo Pfalmoi
Qoe los Reye» y Principes le ju
tarían en confulta contra Chri
to para darle la iruertc.y en coi
plímiento defta Propheciaagt
ca confuirán Pilato , y HcoiH
para quitar ia vida a Crrifto.
P(
CAPITVLO XXXIII, |7?
Por eífo Pilatos mando llenarle
ca fopa Pilatos, Herodefana v*
ro auqnifla irpaana, írpirina-
íca,pakhta acacca inaqui irpa»
pattifufpa , hayebafa irpatana
sina, hayebafa írpnpifcana echa
•inaepafea navra nayra farana,
erodefaraqui acacca aropana
ijíqnipafpana, Herodefaf'ca Pi
to hamaraqui, cuna hua cauqni
ta fafpana lafsina. Herodeíana
aro puríyafsinica acahita Irpa;
tahua fana,fatafca Heredes an
a cuíiíina, maaca halla kapa Pi
to , hichateuruca amigonikha»
uhupafa nafa ,hant vrcutaíiuiha
nkhaskbahati , vcchaqainifa
lia híuiri haqaecca fana, maaf<-
Auquifla lelu Chríílo cunama
lañay laña luririhnaíin ifapaf
¡a,nataqui cúnala lurarapítani,
¡fifiytanífafsina: Auquiífáfca fa
hiíchinkha hanipinihua nsyra
tpatha cunafa luranti , amoca-
iinhua,haniraqu¡ hifqhuittata-
ifapauci;amücaisinpíl!a San lo
i Baptiltahihuauipathá amnea
uHerodefapilla vcathä deleo*
u'gadojacácana, milagro lura-
a fatapilla pakhta acacca nula-
o lutihana antutakhetafpana
fsinaraqui hani luranti; Auquif
pilla híhuañapinihua araahua>
ihiaflanacalayco.
t Herodefafca Aoqaíííahaní cb
tfa arofipana^kapififfína loqhue
^chay maofÍÁfo^amuru catuna,
vea.
ala cafa de Herodes, y los que le
Heuauatvtemiendofe deqaefe les
huyria fin caítigo ninguno, rnic n»
tras le lleuauan auiendofc cocer
tado de Meuarle aporreándole^
maltratándole afsí i o /leuarcnj
los acatadores yuan delante con
temor de que con fuspalabras no
trabucaíe a Herodes,y que como
Pilatos no díxefe que no tiene
culpa, y qoe es ello o lo ocro,!!e-
nado alia dixeron Efte hombre
te craemos:Holgofe mucho Hero
des lo vno por dezir qué en aát
lante boluería ala amigad cen Pi
latos,yque no fe acordarían mas
ni el vno niel otro délas ditticn-
cíasque aaian tenido;Porque lo9
hombres mortales afsi deuen ha*
zerlo,lo otro porque aoiendo o
ydo dezir que Chrííto hazia ma.
chos milagros y cofas prodigia»
fas efperaaa qlas haría por car*
lealgun paíatíempo y regoíijo;
Pero aunque fe lo pidió: Chr;fto
N.S.no hizo nada en fu prelencía
fino que fe efruuo callado, ni da-
ña oydo a fus preguntas, y ia ra^
zonde callar era por 3a n*i?e¿te
del Baptííla a cuya cat»fa Beiq¿
des elimina como delcctm^ £- ro,
y porq mandándole hazer mil'a»
gros.y haziedolosnoquüiííít ib i
taríe: no quifo hazerlos ñor que
quería morir por nueítro Amor,
i Como ChrílVo no -habíale co
fa alguna, enojandofe Heredes tu
aoie por loco fin juizio^y rniuoí
Äa $ pee"
í
1 : i
1
37*
VITA CHR1ST1,
i
vnafnpa maya hanko ífína ífittaa-
na,!oqhnehania,loqhuenac»pílla
hanko ífiniriccana loqhnehua fa
ñs firanacapiíquirinamía loqhue
bama ííittaatatíca,Pilatoro huafi
taraqui irpaakhana : hani nayra
irpaairiiiacarcquiti ,' maalca ha-
quenacpampiro irpaana-.vcanacaf
ca Auquififa Pilstona vcaro í paf
íina,haychafa haychaía tínquyía
tmquiyfa irpanajAuquilVaplíla hi
lañacay vea aromacama hani ma-
ya lacaquifa iqaíyata, vea aroma
cama tt?quefiyta,yapijata, ceba-
ré a (a laka c£cana,traya chillque*
fa'hari haquiquipana, PiUtofca
huaiítaraqui irpaanita ocaqoí am
khafina. Porque hopapilla hani
AuqaitTana hochapa haquinatí,
HefoJefatoíca inakha hupa haqui
chini fafa raqui irpaana, irpaani-
kh ata fca, chuy mapa na,l las ía He-
rodefaca hanipilla acá haquena
hochapa haquitauínti í'afsina,ta-
que vcanqQÍpana,Iefa Chrifto Ao
<j,íTafca alittaca arphttatajoqhue
«ácana ífipana ífittaata vlljalsina
haccha cuncampi chay haqnenaca
naa camachahaaca haque.hocha
pacchuílpana< hochapa cchulipa
naraqui Herodeíafa naroirpaani
kheto fatauína.
3 Vea pacha Pílato,hilanacay
hacch i Pafqua purípana^uíillna,
chipiíiña vru canquipana,viñaya
pinihnata vtanquirí hochanina-
cathá mayni antutirina, haquena
cu cAuquichapi hifchírikha vea,
h.iqaeiiacaíca píii hochanichapi,
vea
por eíío manda veftirle con ve
dará como a loco,porqne los I
eos Cuelen andar vertidos de bl
coparaqu* de todos fean teníd<
por tales;Y defpoes de auerle i
tido como a loco torno aeml
arle a pilatos, nocon les que
auian traydo, fino con Cus folc
das y gente, los quale* lleuand
ie a cafa de Pilatos,lleu4uále a¡
rreando y hazíédole dar much
caydas;porque N. S por no au
te dexado prouar faeno toda a
lia noche, y auerle atormentad
y tenido atade , no tenia fuer
ninguna, y có dificultad podía
dar vn paío tan lolo, y ¿uiendo
buelto a traer a Pilatos no lab
que hazerfe>pCTque el no halla
culpa en Chriílo, y le auia man
do íleuar a HerodespéTando q
el hallaría a!guna,y boluiendol
lo a traer, por penfar que Her
des tampoco por ventura la ai
hallado, eftando allí todos y vi
doaN S. iefu Chrifto veltidoi
mo Ioco>leuantando la boz di:
Ovdme hombres, que haré ye
efte hübre fino tiene culpa'' y p
no tenerla aun Herodes ha ter
do a embíarmelo.
$ En aquellos tiempos llega
do el dia déla Pafqua. por fer d
de regozijo, tenia de collumb
el Preíidente de facar a vno de
cárcel, al que pidieífe la géte ¿
pueblo,y íiempre (olían pedir
que menos colpa tenía, feñalan
le p
C A P 1 T V L
c* futini' qbni'fptys.ma faisina
iaivh*pi|querina, Auquifia iefu
hïifto ludionacana aroparapan-
uipanfca mpyrsi ccaccani yäcca,
aqne hscurir i, haqne hthuayiri,
árcala pituri Barrabas futini hu
a vtácjuipanaraquifcajchuy ma-
ma hicha vruna psnipa vllacbaa
f h?quenacaro,vcaf.i vcafa X.po
■¡uifpiphanafanipilla Chriílopi
ahochauifa, Birr&KaiWVa van-
aría yanccapa cäcanipatpiüa hi
japha fanifafsina, aca chuyml'
Pilato taque haqnacaro: Chay
iqnenaca , naa hicha vtja rieita
nquipanhua, aca pañi haqoe v
ialma,canqaichapi acapanieha
luiípíyatacancaniífalsina, ja-
onacafca, haníra árofa tactiva*
ipana , Barrabas qhoífptpha,
iríftoíca hihuayata cancpa, há-
hihuapa fama fafsina hupipif-
i». Tunca torna häppatita can
rcatatay Dios Auquiuay,Bar-
pämpici yanccachuymani ha
•írímpití,,eaccani luntatampi -
híeayatamaíhochauifa ¡lum
:a amahuaña taque hifqui;biri
tqoirmna? lein Chrilio Auqui
ca hiUnacay hueca haque tha
Uarrabafampi cbicayata an-
ihua quichufiaa.vlbma hilana
' Iudionaeana chuymapa, ra*
fatipi Auqniflahaqhuillacacä
fcapachaca; Tanca tunca ham
ppattí>
le pm fu nombre ¿y filando Chr1
ílo en. poder délos judíos, y en la
xarcel'un ruyn hombre, faitioío
fa I teador,b o micida, alborotador
del pueblo, por nombre Barrabas
difwnrrienda Pílate* entre fi y d,i
ziendo;b moftrare ellos dos hom
bres al pneblo en día de Paíqua
fin falca ninguna que pedirán que
Chrífto fea libre, porque Chrirt j
no ríen*? culpa, y dirán que n ue%
ra Barrabas porferel mas ruyn
hombre del mundo, con elle inte
to dixo a todo el pueblo, oyd ba
tna gente,oyd,en efte día de ficf-
ta oshago'prefentac'ió di.lf.bs dos
hombres^quai deiíos queréis que
fea libre: oyendo eíto los i'nn«i
pes de los Sacerdotes y los Serian
dore^perfuadieró «í pueblo que
pídítílen a Barrabas, y diefíe la
muerte a Chriíto, y el pueblo a
perfusíicn délos Principes d« loé
Sacerdotes y Senadores. leuantaa
do la boz dixo, Saca nos déla taf-
ee! a Barrabas, y da (enteneia Je
muerte a Chriíto. Bendito y ala
bado feas millones de vezes Di-
os mío y Señor mió rué te pe ¡>en
encompetencía con Barrab «?., có
vn hióbre r"acinerofo,v faites cor í
con vn raiüofo a Jronícon fer tu
inocente,puro.amabIe;y bien he-
chor de todosííintío mucho N,S,
víendofe comparado con Barra-
bas delante de tanta gente Mirad
también la condición de b gente
vulgar qnardofaliercn al encoé
tro a Chriíto con ramos dcatian"
Bendito-'
1
!i¡i
.8o
VITA CHRISTIí
5
ppattitacacamatatay,fafsinaqui
farañapataquífa ifinacapa hantta-
cuna^ichafca Barrabafaqui ham
ppatifsínahamachi: Aaqaiífafca
hihuayamafapífquí: ancha yan-
cca haqnehaa vcanaca.
CAP. XXXIÍll. IESV CHRIS
to camifakha a^otitajCchapipiUu
napiliuyata cancachína,nm-
tuyiñnaepafca firachaíi
china vcatrháhua
arofi.
P! L A T O ancbapi haaracnfi
na>ocaqu't amkbafina.judiona
na Barrabafaqui qbnifpiyama,le
fuChrilfofea híhuañaro fama Ta-
ta: hupapílla mafanaqoi jadiona
cana chuymanacapa vrttaañaa-
mahuanaj Anquí flafca hacaro an
tutaña amahuana judionaca hakh
fa?afsina;naa manca pakbta ácana
cayaocca cbnymattafpa fafsína,
Pilatorofca marmipa, maynira-
qoi qhuítatauína,pakhta Iefus hí
huayaha camachahafafpa,yancca
chaipa hochauifa haque,famcana
fcua naro vllttita,cunapi vllahata
fico faí'sína,aro apaatauína: Ama
«tea Sitonaeafca acá yaathá aro-
fifsína fihua: Sapayomna Pilaco*
lana martniparoca faaicachaípa,
hjynuparo hani Iefus mntuyama
ti fañuaqui: Sitpayopilla ancha
vanesa chnymanüsina,cchinata-
q-jt nayrataqui amkhafirifsina, vr
aueda vrqotpi cancafsina,hupa*
quí
Bendito feas Señor mil vezei,
tendía por el fuelo fas veftidurí
y agora parece que adoran yr
nerencian a Barrabas, y pide <\\
déla moertea Chrifto; mala be
tia es el pueblo.
CAP. XXXIIII. COM
fue acotado, y coronado de
elpinas, borlado y efear
necido de fus ator
{«entradores.
Matt 17. Mar .ic.Luc. i^.Ioan.i
DM1RADO eftaaa Pi
^to5,y no fabía que hazerfe
diendole los judíos que íibrafí
Barrabas y díeííe la muerte aXj
porq intentana de folcgarlos ci
artificio y matia.y quería líbrai
Chrifto, temíédole dellos de q
no maquinaíTen algo contra el
cayefle en defgracia dellos: y
muger ernbio vn menfage a Pil
tos a que le dixeííe que fe guan
líe de hazer mal a Chrifto , ni
maltrataííe porfer hombre jol
y que en fuetíos le auia amena
do de q le vendría algún mal p
ello. Los Doétores fagrados t
tandoacerca dcfto^dtzéqno p
ventura el Demonio feria cae
de que la muger de Pilatos Cor
fe eifo^araque dixeííe a la ma
doqueno hizieflemal aChnl
porq el Demonio como fea m
maloypernerfo, y barruntan
lo todo, y fiendo aftutifsimo
quer
CAPITVLO XXXIII!,
aeapáeha baquenaea anataa*
imahualsina, hupaquitaq ha-
: Hnllaña amahuafsina, llalla'
*ca manqhuepaeharo ananta*
imahaafsínajAnquííTamokhfa
ymápí.amucafaquí ancha ma
¡ vlljafsina: acacca hanihua ,
haqueti, baque cancafinpilla
mavapayaaronfa ayniíiríqui
,llaafa acacca, Diofna qbuíci
imamahoa faai yocpachekha
laica, acacca mutoñampikha
>acapachatbá manqbnepaeha
:aroch¡can¡, hupanc chekha ta
pufifuyo haque,hanifa cama*
quípa, Pilatona marniíparo
cana, haní mutuyaphanti hay
ia leías, íafsina Pilatona mar-
taro fa mcachatauina.
lefu Chrifto Auquifapilla hí-
icay hiaílanaca layeo mata*
imahuanachnytnapaeamaca-
a S, León Papa hifquí hamaía
i Chrifto Auquiííanapilla haq
cañapana hibuañapa huaqui-
baa,Dias cancañapanfa ampa
Icatauína camifakha amahaa-
lavcahama hihuañapataqui,
itofca marmípanaaroapaani
't.ttañaparo vt'ttaíina, niapi-
BarrabasqhaifpiphafapifóU/
i Chríftoca checa «amachaba*
ataaína,fatafca ludionaca ta*
chiepa concapa antutafsina
liaro ccbacucatama fapifeana:
nfca,huaíitaraqot Pilatot naa
a hochanipi acá haque ecbacu
ima faha'faraquina, ludlona-
a fipaua echacucatapínima .
ta fatua
queriendo elgobsrnar los hom-
bres y engañarlos, y engañados
líeua ríos al infierno: viendo que
N.S. padecía "pacientemente, y
con gran filencio,barrnntádo qnc
no era hombre ordinario, quefí
Iofuera>fi quiera con algunas pa-
labras boiníera por Ji,y q era por
ventura el Mefsias que Dios anía
prometido de embiar al mundo,
y que con eftafupafsíon le ¿eñe»
rraría del mundo al infierno, qu©
fuyos era todos los hombres dt\¿
müdo,auífo en fueños a la rneger
de Pilatosparaque ledíxefeque
no hízieíTe cofa alguna álefakp» '
ni le atormentarte.
i Porque Iefo Chrifto qoifo pa
decer de íu voluntad, como dize
S.Lcon Papa,puespudo morir en
quantohombre,y en quáto Dios
tuno en fu mano el morir la mu-
erte que murió, y del modo que
murió. AuiendopuesPilato? te-
nido elle recaudo de fu muger,fé
tandpfe en fu tribunal ^dixo aloe
judíos: Ya aneis pedido que Bar-
rabas lea dado por libre, pues fi
queréis qne yo baga de Chrifto?
Entonces loe judíos leñateando
la boz dixeron, que le erucirkaf»
fe: Dixoles Pilatos orra vez, Por
que cnfpa mandare crucificar a ef
te hombre? Díziendoles efto,lcg
judíos porfiauaa
,
:tfz
VITA CHRÏSTI.
fafsina,echaceucatañataqtií aroíi
pífeana, Pilatofca haní atípaa a*
roiipana,iya naa hoanicharapíma
ma, haní maa huafa humanacaro
cuna yáanía halantañapataquí.a-
ca vr'áquétTca hiecamucoha, ha-
mánací»i>a hupampi haní hakafi^,-
fa bakanñapataqu^hani ha mana -
Cánfa hupanja vcajapí^acajapí fa*
ñapat iquí-, nayracacamatha a^o-
taaha í'ataóina.
3 Auquiflana ceh-atafirínácpaf-
caacahama fip^na yanccana "-acó
títa híhnapha,veáf híhoafa vea hi -
liüáfa Vcaquibua íiriqui «cotirina
caro collqotpa apíupífcafsina pa
garina: Chay cbay pin actmfma,
cayea cchamama vcacamahua ha*
ukahata , hibuaní vcapííla ampí
fahatacáyfíihuáfatpilla hnafitara-
qúi pagaumama, cunahafa cao-
qtííhafa churapifcaniama: huma*
uaeafca hilaha íullcaha hama vll-
japífeama ma,aca arohafcaveaca*
mapiníhua Inrahí pakhta huma-
nacaca inaqtiihua arofi , fitaíma;
nanaca apócima fapifquítafpana,
vcacca haní tuncanaquipi acá aa
cana híhnayapifquerítta; maafca
humanacarepília camachitama,
nia hihuáyahatavcaccamákaña-
mala vmañamafa paehpanihua ía
ía,ccaru achote, cchilleanalurata
a^otímpi, merkclirípápítaqui ya
naní
mas y mas en pedir que en tod
cafo le crucifkaífe.-y porfiando
eftando cbftínados en efto les j
dlos,dixoies,Ea que yo lecorr*
gire paraqne no fe os entrerrut
encefa algnna-,-y le defterrare d
erra provincia, paraqne ni aun o
encontreiscon cl3y le acotare d
lance de vueftros ojos.
$ Entonces los que acufaua
a lefn Chriítópor aucr mandad
Pilatosquc le acóttffTény dirían
Hora fas muera a puros acotes ,
muerte de C\ uz y muerte de ac^c
tes, todo esvna miímaeofí*: fac
do dineros pagaron a los q auia
de acotarle diziendoles Mtran
rá que no le acoréis con qoatr
acotes dé burla, fino acotaldeco
todas las túrreos q cenéis, fi mi
riere, entended que aacis hech
vna hazaña famofa: fi muriere c
añadiremos mas paga, y os dan
mosrpdanueítra haziéda,y os.n
räremos como a hermanes ma
queridos, y cumpliremos nueftr
promefa:nníra nopenfeis que ti
blamoi de burla: Si huuiera ma
dado qnoíotros le ac^otaramo
antes de diez acotes dexaramc
muerto a eftenneftro capital er
migo,pero a vofotros os ha rria
dado que le acotéis, fi le matan
des, no osfaltara de comer ni c
beaer; Y pariéronles enlas tiuno
vno* acotes de cuero muy dore
y otros de mimbres, y dobladí
par
C APÍTVLO XXXIIII,
ani charapifc3na,fatafca iva vea
amap'nihna lurapifcaha,vllaqui
Ua vltapifcahata f< pifcana.
4 Mokhfa moVhfa aro fita chuy
aanacpa vrcu l'umana ccultupa
;u!tuna>huakasjafifsina ampara
ilqaihuayutatafiísinajAnqcíila
aui taisína,Jfinacapa llucchuíaí *
aa hanihan kaapfufípanfa>ccha
afsina litïiuimanca liuina -ifi ifo
uucafsinfca mucab uaafca raqui -
a,amufata bumaca matapachan
:ahua fapífeana: AnquiiTa hakh-
raaba iafäina, maynifca huma*
icacca haccachaehihatafajnapi-
a. ««CdCGa maáthaquíhahua,hoth
uha acacca haccufchi /araqu'ma
ta Auquiífj hékelliultpanfea, ca
tiquiraro huayueatafsina,am-
irapa hiccaniro ccscaquipafst*
i, hiccani toqnethá caía tiquira
Ccuth3pijrana,ccuru lahoa vifcä
hani vnukhtiri yaphicatana, pu
pacayufca, maya viícanaraquí
íqui hani barakheiri yaphicata
i.Auqailíaíca alaathá hifqui ya
. acata, mmqhuitíca hifqui ya*
ncatararaqui hani vnukhtaríafa
laquifaanti; quiquípa cala tiqui
i hámaqoijla' uapachacancanaj
a hamachatatfta patii echama
pora.mcíynihaccatoquetbá ma
íi hacc-a tbqoethá parapatcque
ociaa^iluiilluthá caila rafsina,
(una que
para lo» qqe fe fuellen gaftando,
dizjíndole.s erto,refpondiíró que
fiharian,y de muy buena gana, q
ellos lo verían.
4 V^on erras razones y pala*
bras tan regaladas brama uanco
roo leones.ciñiendpíe y remanga
dofe los bra<¿b.s,!Íamaron a Xpo
N. S. y quitándole los vefiídos
ref
xíeones,y le ponían miedo có fie
ros que le hazían,dÍ2Íendolff que
ya podia contarfe entre los muer
tos,para amedrentarle; otro de>
zra, Qn^a.voí'otros dex¿re/ánáe
acotarle bien, que y o en vn gcípe
le deípachare, porqne aísi .uVnen
de merecerlo fas delíc~ros; Defpu
es de auer deínudáído a N. S. ^'álfL
gandulea la coluna, bpluíentfote
los bracos atrás hizieró quede ef
paidas fc.abrac.aíea eíía,y /le ama*
rraron con vna loga dura ecml»
vn pedazo de leño» de fuerte que
no podía menearfe, y amarraron,
fa rabien acabos pies empotra ib.
ga fin que por nnunina vía "pudí'e
íh fa?ta.rfc,y atad;- deíla marera
Chriíl.j N S por arn'ba y por aba
xo irqv rezio.no eraptiísbie Mf
nearfe y eftaua íicíTo y derecho a
guifade vn leño, como la mu roa
columna: Defpues de hecho cfto
afsí,dos fayonesde machas £cer>
C,as,vno de vna parte y otro de o»
tra, de ambos lados le acotauart
C-melmente, comentando de los
dedo*
;
j*4 VITA CHRIS
fmtqaecamtRtfrmiJnnaqaetfttt dedos délos pies, Heganan hiA
filio fiílucama,caqüe cchamapaia la coronilla de la cabeqa, y de
pi ac mtauTsína.toquíttafsínajiwa
«fea tuñaui ac^otina: haukattaiuu
nana vila.kina vaCuUathä palla!»
fina hamaehanapí, hayarupi hau*
fcattaneunana cchallakh cchaíla-
fchcana.
5 A^otifcaTianchi ecaríntsfsina
linaque huaqne lancahna£tana5
Kanipi cúnala ctmahui íanti , cao
<|oi vccakha alka «chavea huecáf
«a, ñaña cchaca vllafiña cama ha-
nkanaja^ot'trífea vibkhtaarafip
jja,ccbamapaiiía hnccAk.uata,am -
Wráaifa carica, ancha vílaccha-
lláca ípana,cchaca cenacanfa aar
tatatví!afa vma hatluhama haliu-
pana , mayní panjraqoi malnpha-
fanaj mayni pani'fca machaca ac,o
tini, nayraacotírifahayraroea-
tafsíiia, vcati acética aeapillaa*
coúz* fafsina taque cchamapam
oiraq^hankattapífeana: Auqoif
L*cotUna hanchípa vila allcaf uosfavones teniendo por fiox
anirífa raque íf, cchiurafsma ha- alos primeros de*ian,etV es*
racchíaranaicchacarllarivnaqtn ecí efte fique es acote facud.en
£am,h«ana ¿canaca. vllafiyca hi le con todas fus fuerqaS>y con
Lan» faúina. Nia pu "acá toque tos golpes tan rei.os corra p
Í a.ha ha vmach.tipanfca, huan- el cuerpo del S 1 a íangr » q \c a
a ca'cahama hacSquipana ha- quedado co.ofi torete a vna ,
ranina , hifquí hamparapam- *a de ropa,y quer.an ellos q ¡ p.
«t'cnncapampi yaphkataísina , ciellen los hueíros.pcfanJo jj
pi cancapa y 7Y cayufca dopareJeflémonriadeipues
citar molido por la parte déla
ra,<e bol uíeron como quádo a
alconejojdefatädoley boUiie
lea atar las manos y cuello n
re;
coronilla hall* lospies.cótods
fus fuerzas con grande rabia, a
mandóle bien ene! fuelo y dan*
le v.n achote que era por diez, }
cada achote parecía qoe la fang
fa'ta como de vncátaro herdí
y faltaua rociando mny lexos,
j Y abriendo los acates mal
mas, el cuerpo a pedamos fe í
defpegando como vn poco de
rro^ no tenían rcípe& j a cofa
guna, defcatgaoan los golpes
laparteqae qusdau* por ac,ot¡
y eilandó los agotadores tod
llenos de fangre . faltos de hi<
tjaSjCaníados jo? bracos: y ti\í
do Chr'tílo rociando a toda1» p
tes con fu fangre, ycomodefe
y untados los huetíos.y derran
do fangre amanera de Uua'U]
comodtlunio, mandaron ene
tros dos fayones tomaífcn la n
no para a^otarleJosqnales n
-k'
CAPITVLO, X*XV\
■j . i .. .
iff
vnOsa hncamachaiïnaraqui, hi*
ni t< q caviv,ta*u tavuthá calla
fsina ppekeña.patkhacama a<jo
ia,b5i vlapaafa*ft?payona chuy*
i.oaja chnymampí ttiñtthá laca
ataña, Auquifla ac^ottcaquina,
oticaquínapifca hachurupuri
cama^amnquirina híhuaea ha-
le atjociíina hama amotina , vi*
l;a taque íirca íircathá ina han
itia vilano huí ,p* ayuma , vea
icca vraqii^fa vílá fencnqnícau
aa,cofanttiri ectauttata thaa
ir í fea thaattana v raquero ceta
itiníca c.ehuantana quiqaipa a-
tíruiacalca viiaro hacuníatja
t,C4¡a tiquirafca,ív>Ía'Calaqm cä
tn ; i acr nica v íUktt, raraqtrna
B vru vea Mivcathá Au luiflaoa
ilapftjVtU pa-:>ch5tha v:la vma
>uiíina hamavhan^pt íeftt Chrif
I Auquiífaíca hiianacay'buccaa
>te oiuiïan-tcaiaycc-pi mntuna,
íCCíHpa acote ha? « :p;¡ h. ch nae
¿layco ht: maneaka huashnca
jehan¿c?íT^tayco; huschaca ha
3f naCápiila cauq»?iquihua , vea
iparaquí cauqnia^oce mutuna.
<5 Hueca ¿corethá *ïani hini-
anlca vcanacs anch¿bna hitara
uíina,Aiiquiiíai"ca ham Dios can
iñapa . catukhauTpana, vcacca i
iquihua hi airean* : tauquipiri
•tí cchamaní haquefa *uiccñ píí
a hacha a^ctitaca ,í aqutpi hi
ir ana , ínakha hachun.iqoiíV;,
¡Jotirmacaíca hiianacay ,
Áoqoi
0c
r<-eío,y lo** píes rtVIaproprifl ma-
nara íc agotaron p'ot las efp«ldas «
ccm<rnganJ.- déla planta de?o°pí '
e*jh?fta lacorr nuh deU cabera»'1
fin piedad alguna v co vna rabia
endemoniada, v no ha2Ían lifloa'
(-otarJe,v mas acotar h, lia llegar
a cinco mili acotes , callando él
Señor como fí acotará a vu hom»
bre moerto 7 corría la faugíc de
tccií's la* venss <* detotío cicuer
po e1 ftttle- de aqstieíia parte ella*
na Mi bo vn «har o de sangre , a
vna pme fe encharcaría ,v paste
qu3j8ua,v p*rte í'ccolaoapor 1&
tierra adentro. íes mifmcs í'ayo-
nes patecia que lo* auían meudífr
efi vns laguna de íangre, la cola»
na eílaoa coda bañada en faegre»
los acotes eftauan llenos de iara*
gre En ¿qne dialafangre dexpo
N.S parecía qc?e por aquella paí
te corría como el agua de vn'* tú
cntetPaáeeio tantos acotes Nod
tro Señor por amor nntftro y pá
ra faustazer por nuetfcros pe esa?
dos efpc-síalmente por losdeshd
neftosiporq Sos hr.'bres dados a«rí
te vicio ion !siuner¿b-?es pos. eí'o
padesio acotes ínamerabí es»
«• Ycomo no onurielfe con. fe r á
cotado tan crneimée qdaro nsaf
admirados yy Ciro 'e huu'.cra iof*
tentado la díutnidad^urgo huuie
vi maerro y qua quiera otr j hó
bre también por muy tuerte que
t'uetfe, íiédo acotado tó i iaeo.fsíl
acotes .. y poruentur,* con to?os
mil. Los layones entonces
Bb ^peníaa
i i¡
. $S6 , VITA
. Aoquiífa amucafaqut hueca azo.
te mtitupana , vilaía taque tueufí
. pana,hihnachekha Cafa harajapif-
cana, Auquí (Tafea harajata,hihua
, eahamamna cala tiqnira thaaro
,tínquina,t¡nquífsinfc« haquepta
(thaísina ilaqui faattataatna»cau -
quí Hiha firícatn^haní tfapatafca
hopa qorquipaphanccutana,iíipa
víníhuaafitaapitapiíiri.farauipaf
ca vilana cchaUancn cchaltancu -
na,tíjttaskriahafipanfca ,vea mu-
tufírinaepa hafattafsioa maaqui
ppatarana, cea rana, thunucí ata-
cca,baní vea azoten» htuiri''farsi
, na ; hupanacapílla híhuay abata -
hoa faea,fiani hihuayafaina ehuy
manaepana camachaña hamapt
, nutaphífeana; ifikha amau:hita a
ea ifittamafafsina, maya chupíca
fcuchaüu Üi,haní huatt lloncchan
tana, Rey aehahua íiritabua huma
<f a , acahua Reyana íftpaca ifitca-
roa , íomama chuvm&ma ve aa«
pha Tas i na firachafúna*
7 Nía iíiteaatatfca maya v*tta*
aaro ccan$chapiro ,taquena vil-
jañaro vrttaana , vfttaafsinfca
cchapipílla,parathapekeña Cuna
quecama poríri lurafsína, Auquí
ífana collana pekeñ*parocahan*
tana:haní malupanfca . maya ta-
blana rakhíllintana , cchamaca*
mapini mantayana , mantafsínf*
ca huatifamca pekeña pptanoca*
na , hununocana , pucutach&pt
cchapica cchacacama pnrina,ha-
cc apa tea pa^mr.tana, baccapí Isa
cuca*
CHRlSTt,
\ penfando qae quí^a Chrtfto e
muerto, porque padecia y lien
na tantos azotes calIando,y fe
aeabauatodala fangre, defatai
le déla coluna, y cobrando foe
zas áelpncsde caydo lue»ofe
oanto en píe;y buicando fus vel
dosel milmo bambaleando roe
resogetlos qne eílauan todos
parcidos.y por donde tua dexat
raftro de fu fangre:y tornando
a veílir corriendo dípreíto los
yones quitáronle tos vellidos í
redopelo dízíendo.Es pornenti
ra vn tronco cfte, que no fe mu
re acotadocon tanto numero í
achotes? Porque auí*ndoles mar
dado q le matafen,eítauá muy «
brauecidos pomo auerle muert
y con defe nboltnra le villteró
na ropa vieja de grana,todi ech
pedamos, d:ziédoie*. Sí quieres vi
tidos vifteteefte Tudtzes q en
Rey,etta es veílidnra real,viitei
Ja y adórnate «ó ella paraq etl-
coteto y foíegado:efearneáédo
7 Y veítido le alentaron en vi:
(tila en lugar muy patente a vid
detodot,yaifentandole,haziéd
vna corona.de el pinas, que defd
la frente I legaoa ala coronilla c
la cabera thiuca r otila enlacabec
de Nueltro Señor, y no entra nd
metíanla ma» adentro , dandj
con vn pedaco detabla, y haz ia
la entrar por fuerza, haz i en do i
numerables agujerot enla cabe»,
lasefpinasgradesv crecidas lle|
ron al cafcojotrai fe qacbraroi
ora
CAPITVtO XXXHIÍ.
eeticamanca mantsna.hatapaíca
ttjrurr na,vca<capuciua/«inape.
keña üppichi mancaro l rsc^uta»
na, ppekeña fircaikatfca ^ila.nau
na aynaeha.nayra avnacha , hin-
cho aynacha» ati aynacha huati-
fatnca avuina , ñekotafa chtipica
ttaur ana neko:achatiaquina,na)r
raroía, lacarofa , hinchurofa ay •
•intana; Camilapi AuquiHa am*
p¿f afa yaphijataisina ph'ieocai?.
Bfi. Nía cchapipiHunapillutraa»
tafea amparaparo ypphíjatí.pa-
charo maya ka uña fau aakharuya
ia, Kcvanacaca ?ca hams tukhra
liribua, acarua Reyana vnanth
»acaiaJs¡R3 ;ma aakharuotatUa
ipa fapa hacca cayuna quÜ'pitta
sma: T'tay, /ipuH*foaa ttakri
limucauirinajhaceapaftaReyay
&ipa& thuláttaüirína, hatea palca
(uycoy falpaa chuymana itken-
auirma, baccapaka mírala apii<
üti acaeea fafsina,fau aarafe ina
«ana bu.utu pekeñana paa quim
i arcalïni nnaetaaitina, hacapaf
a ccbina toqaetha vtcañapa * pa
taisina rinqaiyírínáfcbecana
kilanacay Auquiflanca
farlapi larana , fira-
Cb Jilsina: ac*f»
palla pífiqui
huaata
»af*
ir«a.
CO
CAP.
otras entraran a fo largo delaca
be^a, otras le defpuntaron , que
po'f fer grandes y crecidas de*b©
laron ef pellejo hazia abajoty la
r»npri» de las vena? de (a cab^a
corría por los carrillos .por íoe
oíos.por las oreja» por el cuello
abajo con gr andílsima abundan-
cia, y aon e? cabe ¡lo parecía vna,
cabeWerapoític,* de 'ana ,teuidt,
decolorado, v entraña en los <v
jos en'la boca, en os oydos, ?
eft ndo Nueftro Señor «olas me
nosatadas.como podía limpiar*
la** De'puts de anerle coronad®
de eípínas puíieróle enlas manos
at das como éfta oan vnacaña d¿
Ziendo: Los Reyes deílamanera
tienen fu cetro, efta es la míignáa
rea!, y defpues de vno en vno hm
cando vna rodilla llamándole de
JRey y Señor ledaaan juntamente
de bofetones- Otrosllamandole
Rey juntamente le cícupían: O*
tros j i amándole Príncipe junta-
mente le herian los pechos, otros
4í*íendo:¿fsi que elle escomo íj
fuera Rey,qmtandr le la caña de
Jas manos ledauan deprefto dos
o tres golpes; otros ícoantando
pordettat la (illa lehazian caer
er¡ el lóelo; ver da der aíreme
que parecía que era vna
tárjala qoehaziá en
el, cautas era»
las borlas,
yelc-ir
i»»ps que
je hazian.
Bk» * CAP.
I".
$$$
f
CAP. XXXV. CAMISA.
fcha Pïlato ludjonacaro Anquif-
fa vlíacbacbina,Acahua
vta naque fafsina
vcatha
aro-
fi.
VITA CHRSÏTÏ.
CAP. XXXV. DE COMC
Pilatos moitro a Chrifto a los Ii
diosdíziendo Ecce
Homo*
T E S V C H K I S T O Auquif-
la vea yaneca haquenaca ancha
boa vanceaehana ánchahua c.hho
khrichana,anchabna víla bururu
cfcana,kuuta vüaqui ttamayana,
huchachavmachana. Pílatofpa-
lia acahama buaracufiña vljaísi*
najnayrapafajUcapafajnafapafa,
hanï vllasjcbepana , hanihaqkha
vllinac ekbepanajcauquiñaa víla
pataranaekhepana, yaneca India
nacaro vilacbaaña amahuatauí*
na*,aca bama yáccachata vlljaftiii
ca,aca yaneca haqnata hani maá
pi cunafa aroína«anití>yanccacba
tipana chuymanacpafa ttalakbta
iiihva,vt* ttanihoa f*fsina;I E S V
Chriíto collaoa AuquííTa ecbapi
piiluni maya chupísa mirke ííina
iíittaata vea yaneca haquenaca*
to maya ceanachapitá vea Pila-
tos Eccc Homo, Tai sin a vllacha-
utauina. Ecce Homo fafsinfca,
JUahua vea baque 1'ft.fsinahoa la-
na-, sea hna vea baque fa.fsinfca,a
ca haq cayucayutha :.ppekeña fu.
naquecama vllcata'pbifcama,an*
«ba'yanícácbacahua, hanihua bu
mauaca , qb oitii a a^a ha ma yan .
ecachata vAljapifólati , acamár-
sela cauquimaccaula.
n Cau
Matth.27 Mar.i^.Lu.tj;
loan. i>
% f VY maltrataren aquello
X^/I manados a Xpo N. S. mi
chas heridas le dieron, y todo I
pulieron de íangr c: acardenalar
le y moliéronle de modo que a
el miimo pilatos viédole tal qc
ponía horror y cfpanto,queni
jos» ni boca, ni narize* parecía!
ni tenía temblante de hombre >f
do feo", y echo vna plafta de fál
¿re,quiío moftrarte a los ludú
diziendo: viéndole deftamane
maítatado eíla gente maluada 1
hablaran mas , y quietaran9 f
corazones y fe fogeran,y raoft
IcsalcfuChrílio con la coro
de efpinas eon vna ropa vieja
grana defde'vn lugar p*teme<
ziendo Eccc Homo: y dizien
Ecce Homo quifo dezir.EÄe e
quel hbtnbreifne como fi Pííat
dixera a aquella gente emped
nida-. Mirad a efteh.onp.br e de!
lospíeshafta la coronilla del*
bec,a muy lafcimadó ella: Nin¡
no de vofotros, ni hombre al.
no aoeifcviftp ^ñadiedértann
ra .laftimf do /eiVefte pueblo ,
en otro alguno.
'"
CAPIT'VLO XXXV.
í%>
;*ronípítih*íiOep'i acá baque hi Cohombre h.tiu«*f a qne no fea*
ha hani naquípaafpa' hani acá piadara deílehombrefqne víeda"
ama yanccachata vlljaísina^av ledeefla manera maltratado, n®
apathá mava paya ccbacaquífa llorara (1 quiera vnparde Ikgfi-
íchacaípa' iafsin hamachataui- ma^Oix oles erro paraque fe có-
a*ioa,Pilatos,vca yaneca calaba padecietTen del, y compadected»
i:a choymaní baquenacaro, víu le tobarle; pero ellos no le apia»
aatii , víuptvpaníca naaantuta-
fea fafstna¿ marica vcanaca ha*
pini kataía vfapaapífeatauíntt,
iSqhae chuymapana alakha chuí
rupciüfa.
z Adanampí Euampey ftaui,aca
Luqutfla vl2jahata,haní maksha
daron vnpuRto.ni interior cítente
ni con mueleras estertores*
t V-níd acá Ad.inv Ena veréis
a N S q la ?*¡ofina queeuuifte co
ití ísui cocana aci opa mankafsi miedo el fruto de! árbol vedado
a purac^rnaqui ankiíaíloi bocha ha (ido caula que «He acardenala-
I ruqoiha iapp¿haa koota tta do; Mirad ti es poco loque por
ÍUVi, v\ ama vea hoc^ama la veo voellra cu papadece.no calleis;,fi
HiquHmutu ^ani ámucamtíina nodezid a eílagéce maldita -Noi-
ua hochanitaca^íabuac.rnaxita otrosfomos losculpados, nofo<*
a f?m^ ata yar?ccah3^ucnac;?ro tros 'os psecadores, V* o Virgen
Jamaica collatia Virgen Sancha foberaaa madre de mí Scñor,ven
A ¿r.av,?tiqnibana voeaduripay a«tasy mira a etáetu hijo qoeqúi-
íani vlíiarpa aea huahoama, tna cja viendoletan maltratado nole
ha vanccachata víljaísm» vlla conocerás, y qnica dirás queño
nitrakliachihara.haninoa acarea es cobijo. San Bernardo meditan
luahuahati hifchi^ata; AuqmlTa do efte paíío»5qnando Pílatos mo
ehapipilium PiUtos judionaca ftroa 'Cbrirto a los judíos/habU
o v'lachaacBtauinca vea «tmutaf
ina,San B^ro-irdofca acá yaa an
->afifsina,amkhaÍ!tatíea lefuXpó
tiarofífsina (i, DIOS tatay A*
lau hocharo purícanca vcapacha
tupatbá hacaftraa aroiifsinahna,
llama Adán D i OS A h-¿mahua
oca,hiuiTanacana maynískhehua
iilU; hiihaíca cúceapini fullea
Ada»
con íefu Chrifto della manera;'P¡
xut.es vos Señor quando Adán pe
eco hablando con ironía: Veis a
Ada hecho como Dios.ftecho co
vno denoíotros; pues agora con
eoda verdad por íer vos eiíei*udo
Aa % Ádasi
i
*?•
VITA CHR1STI.
A Jan eancatñma fopt, nanaca po
ra humathá arofifsína fañaha hoa
quifipínihua, vllama acá Díofna
yocpa , híuífanacana rñayniflfaja-
<?uíhua,biuílan&ea hamapilla tta-
qqueíí, hiuííanata hama Maqu.ííi,
hiuíTauacahama cc&khfichata (ira
chafna,hiutiíaffica naquero catu
ta canquí fana.
I Nia lefuChrifto AuquíflTa ha
qnenac2na nayracatpana ccakhfi
chata merke kuchallu iíina ífitraa
ta,purapá amparapafca yaphija*
ta , yaphijatarofca firachaíiñata*
qtií maya kauña fauna aakharun
ta, pekeñsparnf'a cchapipíllona
pilluttaata faaqBÍpana,cbhokhri
chata, hanchipafca chnpica ííl ku
challa canqnipana, hacca toque-
tnáhacatoqnetfca vüfapana, an»
cha chhokhrichatafsína kumntta
fakha vllinaquepana,abanofa vi-
Ja pataranípana: hanchifa hucha*
cha vmachatipana,ahanupafa,cn
namana hakhUata amparanacana
ttakhlli huaafíuí, ppofutatípana,
cunamana thufa hakhomalla hu
tunccaampí tk ufacehoqnítípsna,
ppekeñafa, parala cchapí píiluna
hattí huaaiitípana>vílafca ayuí-
quír íea ay níquipana , ppekeñatf.
ca hunttu fuu vila ayurpana ta«
que cchamacchamatfca cchnara-
jaro huañattaha íípana,cchuaqui
rifca cchnaqnípana.pek-ñatha ay
niri vilafca ahanu aynacha Ha;Iu
mipana nayraroía, Iacaroía ay-
tiintipana , ñekota taypifca vraa
httayliataypiayuifsÍDa liamachi-
pana
Adan(podriamos dezítbaMan
de vo? entre no fot r os ■ Veis aq
el hijo de Dios, que es como vt
denofotros : pues como nof
tros padece, como nofotrosle I
triftece,comonofotros es afre
tado , efcarnccido , y aborrecí*
de todos.
% Defpuesque íefa^hrifto ^
Señor eítauo afrentado delam
de rodos, vellido con vna veftic
ra vieja y rota, ambas manos ai
dis.y demás de atadas para *m,
yor efearnío teniendo en ellas
nacañaporceptro , y coronad
de cípínas,eitando en pie y pare
édofele las carnes por todaspa
tes por eílar ron aquella vertid
ra de purpura , y pareciendo qc
fe yua a «aer por citar muy he
do y laítíma Jo;y eíládo hechor
roftro vna plafta de fangre,y <
cuerpo codo molido , y el roftr
hinchado donde auiao dado 1;
bofetadas las manos de aquellc
fuertes fayones , y efeupido ce
mochas, y hediondas fal iuas,v i
cabera y frente toda arada co
la corona de efpinas : y íaliend
la fan^re que podia falír,y man
do déla cabera fangre reciente:
yendo a fecarfe v ponerle neg<
en todos fus miembros y manai
do la que podia manar, ylaquei
rria déla caze^a goteando pon
róílro abajo -nlos ojosyenla b
ca,y pareciendo que mañana c]
en medio déla cabellera femeja
tCí
i
CAPITVLO XIXV.
< ,
m »,?íchacafiña fes ph i feúca final*
a yaphijacalsína hani hnaquiíi
ana, paya co'ílana fumín nayra
ale?. , gitana phacattata , pakhíí
¡hualstni hama , vílaqu* aura»
hantakhtipana,nía nía huvtcu'
i vllínaquepana,pava víla echa*
na Haucchícatatjaqui vltafipana
ique fuma vilinasapa maya ha
ui vlljalinfa huaracufiña cucaña;
akacaqut kata haquejaca vlbLa
a¡kata hayatfea ham haqueja v-
afinti: maaf«,a maya haccha ta
lar j pintofana Uaqaüq nriquí
íufquirt hacha íiiíri yaneeacha
i, vila hururichata, nafafa, laca
i pamp >chara , ce h api piljoni ,
f*-p-.írafa yapbijata, víiapatara
iptncacajavjai v.lafitaaina.
4 Vea motuyirí futioifaha-
iienacapilla, ludio aucanaepana
luymanacpa vectani fafsina,co
ina IESVCH JUSTO Au-
lílíaca a^otifsinfa^takhlühuaa
sinla thufacchuquifsinfa, echa
pilluna pilluttaaíiinfa , ampa*
i vaphíjafinfa, maampí maampí
tphi|acauina acotitauina , cea*
illihuaaficauína, taque cebama
impí achutaiifa.ttuí ufa cala ca-
rrafa nani katafa vfupaafa.a-
a haqaem fiífapicha íafa ,'ma
impaqaí ha ucauina , Äuqueta-
na. Vea yaneca ludionacafca
a hama yanecachata viljalsínfa
míia caturi anocara¿ hua i ca-
Uina,cat}ae tu¿ontaáa ¿.«auiri
•há
te al hicho blando, vqoajandofe
en losoydos, y no puchencJo lint
píarfelos porefiar atado,? ertan
do enramados v Menos de fan.gr e
*<?ue?!os fos dos mas que hermp ,
finimos ojo« , como quaado le t
clypla la Luna , y pareciendo c©
ido ciegos y embadurnares coi)
do» plartas de fangre: Toda jar
hermofurapor eftar desfigurada
fe ¡suía buelto muy iaftimofa , y
eípantofa; de cerca parecía algo
que era hombre: y de ie?o* pare-
cía que no era hombre ; fino que
parecía vna imagen envnftaa
re?ablotr«fte, afligida eníangren
tada>apta^ada» las narizeg y bo*
ca , coronada deelpínas , atadas
la» manos y toda echa vi;a píaft*
de fangre.
4 Forque aquellos favones
Gentiles para que fe quieta (Ten
lo«coracone§ délos ludios aco-
tando a lela Chr fto Nueftro Se-
ñor, abofeteándole , eicupiendo'
le , coronándole de eípínas,y a*
tandóle las manos: 'mas , y mas
le aesuan acota uáíi y abofetea-
uan con toda qu ntafuefza te-
nían , fin tenerle la mas mínima
compaísion , fin dczir mirad que
es hombre como nofotros, fin te
nerle ningún relpe&o le repela-
uan y artancauan el cabello. V
aunque aquello» ludios le veyan
dtfta maneraertar maltratado ,a
manera de ebrelcJ que cogiendo
la y icuña coda entera quieren rra
Be <f gar*
592 VITA
Cha fatafa,fan"ñ;kurahuana nua
tafa henkacaqni henkacaqutri;ha
maraqui ïefu Chrifto qhuifpiyr'r
ífa,vea ¡nfíerncnqoiri iupavona
cana catori anoearanacpa, ludio
naca AuquiiTa yanccachata vil-
yafsjnfa tiacuntaña amahuapifca-
taaina^hucaqui mntupha, yancca
cbatahua, ehay baquenaca, Tata-
fa AoquítFamanéa kapifcaqui ka»
piieaquitauina > haeaquírtpacha
tnankantaña maya lasachaña a-
mahuapifcataosna, taque chícpa
ancha chhokhríchata vlijsísínía
cuna harria yanccachaeaía canc-,
pba ,baníhua nanacaeea vcathá
quicbuíí tí jh'thuaní vcapí ehuy-
íhanac abacá vt ttaní,vca vlljaísín
ca hairkaquí hihuayaípa rútHia»
haa,Crpfaro cthacocatapha,Grn
taro cchacueatapha , cchacucata-
ta ylIjahajVcahaa nanacana chuy
inanacahaca vtttant , hamkan»
charas ,haní haya hííeaíiymií faf
ísina faphifcatauina , bani atipa*
na , han i paqu i ñ a chuy reía mp i.
y P iía to fea *c a h a m a h aarar i
Ía arofirí ifapafsina,aneharaquí
büafacuíítaaína ; taqucchícahU
hnapha n*pana>taquechica hamka
hamkafipana taqucchka C R V-
S ARO' cchacocatatna fipana,
chuymapampi: Camiíapi ata na-
cí na chuy mapa, acá hatna yancca
chata vl!jaíaJna>hani;1yC'tcí<fafii«
&¿ , arcfttafinaraqní ,vca yancca
Äaqweaacarojbibuapha, Cruíaro
tcha
CHRISTI;
garfela,y ritiíendoles y tirando»
les con la honda , no hazen fino
morderla, Deftapropriamanera
aquellos ludios lebreles de los
Demonios infernales, aunque ve
yan a Cbriíío maltratado quería
tragarfele todo5y aunque le dezia
Barca ya lo que ha padecido que
muy maltratado eíla ya, y fiñícn
doles paraque le dexafl'en no ha-
zian fino embrauecerfe mas , y
roas centra €hrifto,y querían tra
garle vino y defpacharle en va
beca Jo : y con verle todos elfos
muy laítímado díxei on: Traten*
lo mal todo lo pofib¡e,que nofo
tros no tenemos pena por ello: íí
muriere fe quietaran naeftros co
rabones: y viéndole con nueftros
ojos deíTeamos queprefto leqai
ten la viÚk¿ Crucirlquenle Cruci
fiqnenle,qae fi crucificado le vie>
remos fe fofegaran nueftros co.
rabones. Date priefia Pre(ident<
noledexes eftar n as penlatico
alborotados y con gran íobrtfi
to, dando gritos có grandiisiren
tefon v porfía.
f Oyendo Filatos que haMfl
uan deítamaneraqnedo mayad
mirado porque dezi inte dos qu
murieíícy que Tedíele priela /1
CrucífieaTe ; diziendo en fu cora
Con. Que entrañas tienen clloi
que con verle desamanera ma
tratado no íe quietau^y hablal
dolesles dixo: Vofotros ped
o^ue muera y que le crucíriiqucí
tu»
**%!
i^^^l
hacueatapha hiftahaa ,ca catu-
iiicatna,hnmanaca hihu^aílnca
buaaphifcama , naaca haníhua
avni hochauifa haque hihua*
ta íirifl tí, humanaca canafa ya
ipífcama;cara hurpi hochacan-
üpanfca , humanacana hocha-
anihua , naro tumpítafma fata-
na:fatafca vca fupayona chuy
apachtivmani yancca haquena
, ieyhaca camachííahaca qhui*
icha Diofnayocpathahuahifchi
, rea bihuayahata fípí;fipanfca
hnayañahna aca,hanihna cama
litaca pampachañati fapifcata-
rna;fatathá, Pilatofca iudiona*
na fani aropa hifqui choyma*
> apantafsina , ÄuquifTampi pa
aai vcaro malutanina , maluf
ifea ÏES V CHRISTO Au
LÚÍÍa, Chapea uqui marcara bu-
ai fafsina hifqoittatauina: refu
hrilto Auqmfiafca hifqntttata,
»nt mayafa arofitauinti,amuca*
ïitauina: Pilatofca amuquipa»
II N?,rotiamuquitahataca,naa
ama CrníarocchacucataañatMcj.
iKhca antutkhariataquifa echa--
anithahoa,amparahanclapi ba-
la , nathácahoa, ehoymahathá
ihaa eanafa luriricfma fatauina
}fu Chrifto Auquifla fata , hani»
uihum? naa hihuayañataquica
:hamaniriftatijDiufna hanichu
itafsinea ,vea fupanaa homaro
panirí haqnenaca ancha haccha
ocharobuapnrí fatauina.
é 8*
CAPITVLO XXXV. |^|
tomalde vofotros alla,(í quereyi
matarle, matalde, que yo no pue-
do condenar a muerte a vn hom-
bre inocente : hazed vofotroslq,
que qreis:que fi manan a,o efotto
día huuierc algo vueftraTera la
colpa, mira no me la echéis a mi)
diziendoles ello , aquellos hem-
bres infernales díxeron: Nueftra
ley dize Qnequíen díxereque es
hijo de Dios , a ele tal le quite»
mos la vtda:por efto es digno es-
te de muerte ,yno condene que
la ley te qnebrante.Entendiendo
bien Pilaros lo que los ludios de
zían, entro en el Pretorio con et
Saluador y lepregunto diziendo
Ola dime: De q pueblo eres twí
y preguntado Nueftro Señor no
hablo palabra,? fe eftuuo callado
y como no hablaua díxóle Pila-
tos: No rae refpódes tu a mi? que
tengo poder de crucificarte, y de
foltarreí en mis manos eltasto»
dependes tu de mí voluntad y ?.«
teñera, puedo házer contra ti !o
que yo quiero. Diziendole efi©
Chrifto Nueftro Señor refpódic?
No tuuiéras tu poder alguno pa*
ra darme la muerte ñ Dios no t©
le diera, por efto Íes que me jki*
traydo delante de ti tienen n»&?
y or culpa.
Bb ? 6 Fqe.
VITA CHRISTI.
$ Safstnfea Dios paña acapacha
qoírinaeana Apopa , hochapatha
mutayrípa hthuapha firi canea l -
finía, han .ih.ua ína pampapiniqui •
ti,baqnacap* mutupha fintí.maaf
ca - haouen repara bothspa vjlaíí*
papaqüíbt?a tru^uvfi.hccha echa
fiplíca mtttnpha fañ» cchufaraq
fetsa Hamaraquipi hurrtafca Pila-
dos, carmíapt nana hcchaha, ha
«chala hiskafa hani haquilsína,?-
rn aroma hochacfcaíiaibala hani
vi.iaí!p<m.a,hant scanaa;panayeea
nabaañafa hani huaqnt(jpana;hu-
ma hibaañaraíj, c«hamanithahua
fit't*.,na.QÍ Diosnaa hihuapa fítaf
pa, vcacca hanípi naa híhuapha
baní hihíiapba firi&ati , vcafnpa
acá haqüenaca,huma nayr ¿cata
ro naa irparanaíaina. bomajnfca
oca hi'buaphaíama íafs'ma, ancha
hacchahocfearopanpifqnijhoeha
eiíahihuañaro fapífcafsina,faf$in
hamachatauina. Fíiatofca razón,
acá cieca aro ifapaúina, (cam'tfa
San Lian Enangeíiíra fí hama)che
tahua (i acá haque fafsina, antuta
¿a amahuatauinajefu Chrtfto aa
qu¡íía maafca judionaca ar cuta-
ha I «pa hamnrpaaísina.huarari
(a: acs hacayahaca ancuuh ?.ta, v-
tacca hanibua haccba Apu Cefa-
vcana amígopakhat;iti, Celar Ha*
ma Aputhahna fir. b3qoe,h&»ihi
huaphi fafsina iapíícana: íatafca
Pilato, amigopa Cefar aatipana,
Celar*na hakhfáraatajkanarona
€afa checacbaha (ipana,Iefu Chrif
xo Au^lLjji mayapailaliapailalla
calaña
6 Fue como deziríe: Aanque
Dios por fer Señor de todos loj
hombres del mundo manae calli
gar y dar ta muerte a lo» deiin<
quintes: pero no manda que lean
coligados fas vaflalios fin mira-1
miento y fin porque, fino que los
caftigapareciédo el dehéfco, y no
le auiendo,no da fentencía para-
que fean eaftigados delta propia
manera, ccmo tu Pilatos no ha*
Handofe culpa en mi» grande ni
Chica, ni gofa í] aya hecho de día
ni de noche,ni defeubríen Jofeea
fatal, ni pudíemfrt deít\ibnrfe.dí>
zes que tienes poder pafa qu;t¿í*
me la vida1* íí Dio* no qcibera q
yo murieíTc, no pudieras fet. ten-
ciar roe a muerte, a que mima, o
no muera: por eífo ellos quema
han traydo delante de ti puraque
me fentancies a muerte, gran 'e
culpa coHKten,eondenádo el ino
cente a muerte. Oyendo i'Uatoi
eíla razón (como díze San loan
Euangelifta)pare*iédole;ufto lo
que dezia, quilo foltar a Chnrto
N.S. pero entendiéndolo los ja-
dios a grandes boze» dixeron, Sí
le librares y loitares noferasa-
mgode Ccfar Emperadur pof
no auer dado la muerte a vn hom
breque dizc que es Reyaomo Ce
far; dizíendole ello y nombrado
a fu amigo Cefar, y atemorizado
con fu nombrequeriendo aueri-
guar ellas mentiras, falto junta*
méate «o» Chullo a vn patio cetjj
Ufad*
• v CAPITVL
calaña hanttaeuta vyuru miftuta
uina} vea vyunfca maya vtcañata
uina,vearovtttafsinfcaPilatoju
dionacaro: acahua Reyama Apa*
ma faisina,lefu Chrifto Auquifl'a
vlfachaataninaijudionacafca vlla
chaata hnararipifcacauina,hnara
riuipafa checanania alakhpacha
tafa ifipafina; hani vllachiyt tati
hamkahihuayama, Crufaroccha
cucatama fama, vlljaphahifchif*
ta, vcacca Crufana cchacucatata
rtljaha fafsina huararipifcatanina
7 Pilatofea fipana:camifapina
caApuma Reyama cchacncatama
faha?faraquitauina:judionacafea
qhuítiru Reypaquichekha vcacca
aanacana Reyahaca Cefaraqui
bua fapifeana^fipanfca huafitara*
jni Pilatos, Chay camifapinaa
locbaaífa baque hihuaphafaha?
jca hoehauifahaa faraquitauina,
'atafca yanccajudionaca, haniti
locha Reyathahua faoípacaí acá
Prouinciampi Cefarmanca keuífi
»a fauípaca? haquenacafa vcacca
ííahoa Reyachí , cufififahna acá
narcaro paririfa hamppatípifq;
tanaca hani aroiifahana',vcaque~
imantbi níakua Cefar hícculirí-
:ana¿caquc yananacpampi,hnpa-
ma camapafca camakbéricana ,
aque haqaepafa «aturicana, Re-
'¿ía, nanacafa ancha quichtivir i»
ana: vcafupa hani hihoapa Taha»
a 7cacca,Ccfararo/ancca haqoe
rpjiua
O XXXV.
3*?
lofado por nombre Lítoftrotos o
Gabatha. donde auia vna filia, ;y
fentádoí allí moftro a !oi judíos
a Chríílu,y lesdixo, Veíf aquí a
vueftroReyy Señor, y moftrao-
dofdo, losjudíos dieron bozcs
harta el cíelo,díZiendo:Qui«-anof
le délos ojos, adnoslo muertrés,
defpacbale preílo , crucin*cale,fi
qnicr.es que le miremos, mirarlf
hemos puefto en vna Cruz.
7 Diziendoefto,refpondío!es
PiIatos,como queréis que mande
Crucificar a vuertro Reyídixeró
entonces los judíos, No fahemoY
cuyo Rey fea efie,porque nueftro
Rejresfolo C^far.Boluíolesa de
zír PÜarossMirad hombres como
fentécíare a muerte a vn hombre
fin culpa? que erte no tiene níngu
na. Replicaron losjudios: Por vé"
tura no esculpa el auer dicho q
es Reyí y que quiere reuelarfe cp
tra Cefar , y leuantarfe con efta
Proníncíaí Y la gente peofanda'
que ya era Rey reuniéronle con
grande triumpho y alegría ín ef-
te pueblo: y íl noíoeros no le hn*
uieramos ido a la mano fin fa?ta
huuiera exsloydo a Cefar , y en* »
erando en fu gouierno fe hnuíera
a fletado en fu trono, tomado lo*
valïaüosjv a Celar y anoforros
noshuutera puefto en grande aflt
cion,poreflo fino le dieres ícncé '
cía de muerte té acurremos a ce '
far, dizieado que fauoreses a vn
mal
r.
§9*
VITA C
rohuahctaqu'.nnpampihua homa
ca mafateatama cunaía eunapa hí
llama, amjoofa smigopa acaropi
na huaquih* htftama fafsinahaa
cchacamama fapifcatauina.
CAP. ■■XXXVI. CAMÏSA-
kha l'tbtos Ufa Chrífto Anqnif-
(a Orafana híhoapha hílehi»
ii*,camíf?raquiKhaCra*
farocchacucatañaca
quí irpaehina^v*
eaebáhija
aroft
VD'ION-ACANA echata-
mamaCefaf Ap«ruhua lafsina
hakh araata , llakblla «buymani
Pílatos- ancha hakhfaratauina ,
coecacha acá yancca cbuvmani
haquenacaEmperadoraro atamí
tant,cchatitanif' atamata Apulca
&apiíir*pttani'í kapififsinfca ofi
eíaha aparavitaniaacapa hama-
tó vttiicíníí (afsina ancha hakht'a
ritaauia:hácca chuy matea hocha
oifa haque híhaapha íaña hakhfa
rarajpiitanina;maal"ca Cefar raa-
ampt tiakhfar afsina ampara haií •
*aHCiaina,haqaen*caro,chay hu
mna^na hochamantpi i ccara
h írpi, acá hocha oíta baque hihna
yaoit '^ä , pakhta naro hocha haca
tifosa h-nihua hacucahatatí,hif
quí am^hafipifcama , acá hama-
hua nafca amparafa hari«aitha,
human vana qnuítinafpalla,hani
hju'iUt^ata h?.que hthnaya-
ma íaaat^fañaBiata^ifafa ludio
naca lea-
HRISTÍ,
mal hombre,y qoehaíescopam
con el, y dizesqueno fe te ¿a na
da del, ni q feas o no leas fu aaii
go,y que en todo cafo quieres f
uorecer a efle hombre,
C Al** XXX Vi. COMO P
latos fentcncío a muerte de Cru
a leía Chrifto,y como fue Ue
nado a crucificar Match.
27. Mar. y Lee zy
loan 19*
TEMIÓ mtit-ho el cobarde F
íatospomédoJemiedo vam
naaadole los jodies deque, le ac
faríaiD a Cefar, imaginando (i e»
verdad, que aquella genre mía
da le acolarían a» Emperador.
acn'ado le enojaría contra e!, I
quiraría elofieío.v le tendría pe
fu enemigo, lJor vim parte temí
de dar fenecntia de muerte av
hombre inocente; p rotemíend
masa Ccfar,fe lauola* «ínos.t
ziendoalosjudios: Mir.;dqlef
vueitra la colpa y el daño que c
vedra mañana o efle otro «lia pe
auer dado la muerte a eftc hou
bre, mirad no me la echéis a m
penfaldo mov bienj yo (como¡
ueisvírto) mehelauado las mi
nos,paraquenívofotros ni otr
ninguno diga que yo hecondtr
a muerte a eftc hombre, Entonc<
U
'"
CAPITVLO XXXVI,
?**
¡cafca 6pana,ehecabua arofta a ■
iv , nan-ica chuymaniraquitahua
haama faquima, hibaatatbácfl*
ihochafa farrant, vcacca hani-
lahuma halantaacamamatima»
icaquihaa cúnala yanitani,hani
la humaro hochachacamamati;
macaqaihna camifafa hihnaha,
maca cchnfihanfca, huahoana«a
i marminacahahua mütani, ha-
haa hamaca katafa vnnkhtsapif
tmamati, hani vcat«ca hakhfafä
,niabua fapifcafma, chacha aro
i maaquihaa fafsína, Pilato íya
iapifcatauina,iyafafsínpilla Pi-
lato hihuapha fahnafsina, ha
ni cana mallh ijaqui,hífc
fama hama ampara
haricaskhata*
nina.
2 Yanccachuymani Iudiona»
afea, hihnaphafaña arofa hani
lifqui tacaaqaipana , ilaquita-
picchiepa AuqmíTa collopatkha-
o irpakharupsfcana: haníratha '*
iraquípana hamkattatana> pakh-
ta vcf phana , perdcnama,antu<-
ramafafp* faf ina , taquéchkpa
lamka hamka faranacapílcatauí*
U: Crula cunacauquilaparirafsi
na,IFSV CHRlST Ocotlana
Ao^ílana'v iU'pa'húct apacha ha! !•-
pataha fírihama: maampi mutuni
ttaqqaefini, anana/ atatay faní
: fafsiafca*
los ludios dtítendcjfi feñorbien
dízcs» nofotros también omos
hombres de razón y entendímíc-
no,fcntenciale a muerre, que (i
defpues de muerto fe leuantare i
alganpleyto,y huuíere algo, no
te meteremos a ti en la danesa
nofotros folos nos harán lo que
quifieren, y dé ninguna manera'
te echaremos a tí la culpa, ncio¿
tros con qualqaiera muerte lo pa
garemos, y faltando nofotros no
eftros hijos y nueltras mnger.et
lo pagaran fin darte a ti la menor
peftadambre del mando, no tie-
nes que temer porelo, ya telo
hemos dicho que hombres que fé
precian de ferio, no dizen agora
vno y detpnes otro diferente -Re
cabaron de Pilatos lo que quena
porque dando fentencía de rr?ue>
te a Chríílo, como fino baulera
he.ho nada3 de la manera que di-
xefe latió las •ímtééñ
s ' Entonces los malnados la»
dios fin auet bien acabado xk p$é
nnrtcíarta fentencía, a í .momento
t od o s juntos llenaron a C h i í ñp
al monte Ca?uario?di:zíendo ¿An-
tes que el negocia -fe enfrie ¿e*
m oí n o s p r i e IV, c o íh qu e i é n; h v dé
fókar o perdonar: todos ellos fé
dieron g'randeprïeïa .en e! l^á-tf*
no,auiendo aparejado la CSV Z,
y todas las u% mas cofas , cerró
quien de/Teaua beaer la fangre dé
Ch-ríftó mientras efiaua caliente*
y pnraq padecieíle mas, y fe que*
xaííe dei do!jorJ mandáronle <uié
' -"' i ' el ¿ViiiíüO
I "
VITA CHRISTI.
tifsinfca^qoiquïpa Crufa cotlopa
f kharo qhueuiijpha iapilcatauina
h itht Crnfa,nia qotmfa loca Cru-
fa,tiau¿na banana eocatha patea*
faqí , cchapicchapi, meco moco
Crufa; col lana AuquJífafca vea a-
fiiiBiiCtms, chokhrichaea, vea v-
rtiyanecachata^aque v ilapafa mí
ftupana, «chama echa roafa ttura
e! mi( ino Heuafe la Crnz al m<
te, Cruz pefada, Cruz cali Je t
bracas,? que depretto era cor
da del monte, Cruz a (pera yi
dofa: y como N. S. amaiidoaf
rreado toda aquella noche, y n
tratado con acetes, y le deíangí
oa todo, y ertaua moüdo étod
fns miembros y tuetanot.no p
nocarafs¡na,parpaparpafa iyano día tenerfe en pie,y andana bai
catjaísina, laatralstnla hani thu
rincí chscakh chaneakhcana cene
«aro cupírofa, huahua cuih ha oa
«|ai h«tni thoriísina kayhuakh kay
tana ir tana, ava hama hari, kata
püchííquerí echamapafa hacotaf
<juirírofca.v«a vaneca cbnymaui
judio naca hathi Crofapiníraqui,
f)hneuikharuutaaina cchamaca -
nía vrcujaía ä kiehíkhafa, achújala
apama lapiícatauina»
% Miahna yatipif$a,aca vraque
fia cauquínla haqfa, virakhocha *
ÍV caíiqui fon baquefa , m^vni hi*
fiuavañ raqmea, enchiflona h»r u
avaha fafsína, cochil'o ímantiri
lina, calaña hihuayaha lafsinfca,
Cala ímantaraquírihua, hanihua
vllgniyriti, hakhlerafpa falaina,
uayrala imátif ü>aá, tuncapakha-
chappekenapakhathaquih.ua cu-
chillo a caíala vllafiri,banipi eca
oa ecanaca apanaqirriri, ácana*
bu* hibuayamama liriti • maaica
baleando a vn lado y a otro. y |
mo vn pí rpollo de árbol, fínp
der afirmar los pie» menean»
cabeca a vnap.mey a otra bit
depues defta m?nera, qnand- í
mucho trabajo podi» valerse-
íaspoeas fu'T^asque ;e quedao
aquellosmaluados juJioHec*
garon ae qeltas la Cruz p«fada
mandándole qoe por ruerna la I
naife, riñiendole peUiiVéri dolé
embraueciende fe contra el.
3 Va Jabeís que aquí y eu qn
quiera parre los indios v los E
pañoles y géte de qualquicra pf
aincía para dar la muerte a aigt
noli fe la quieren dar cortande
le la cabera, efeonden el cuchi) V
y apedreándole, efeonden tarrbi
íaspiedras y no lelas mueftrá,p
ra que no tema, y aun le cu* re
los ojos, y entonces parecen qtií
do eítan a pique pata qoir «ríe» i
vida, y no las llenan defiubíerta
ni le dizen ci le han d • macar co
yaneca judionaca Ieln Chriito ao elUs; Pero los peruerlos judio
quiffa hihuayaha fafsina,Crufala queriendo dar la-muerte a Xpc
Clauoiahani ímaotapifcatauinti no encubrieron, m la Cruz, ni lo
qvchca Au^ííaua uay rápala ímá* CUhos> m le cubrieron los ojoi
sa¿pif- atuei
CAPITV
i3pifcataointi;!l3l irliá maampi
aqueíini mutuni fafsina^Crufa-
vllachaana,acarubua cchacuca
mama, acanahna hihnabata fa-
lcaría, Crofa vlljafsinaaíroapa
aqnefin^CrafacJiaemfina han-
lipafca mutoni, manqbaenquiri
m.ipara nayraca qorchufaafsina
hacocatafsina hamachatana,v-
tfca Crufaro hanchipa faattaa-
na.ccakhfï ecakhfi pañi íunrata
ypina faacani fafsin*,pani Inn-
tafca írparaquína coïlopatfcha-
; vcana;afca ïnak'ha Crofanjca
hani Aaqaiflfa hama qhcteuifr-
cacbina^uquifTaroquiqbiieut
t laptfcatarrtnfca, baquenaca,
iniapatfa Chrilto maampi ho-
i.utauïnbua fafsina,hochakhea
i-ro catani fapifeafstna,
\ Vcamarcani haquenacafca,
S V S Nazarenohua collopat
tthá hihaayani fipana,taqchic
/iliri fnittttpifcatamrta, chuy.
nacpanfca cana roana amkhaíí-
lataaina >hapapurafca cana ma
aquí ar oftpi fcaea oí na , A uqu if -
aathá,ehecana marcapaeha A
liiraqiri aroiipsfcana.ancliara-
liiraracofïpilcanfca:; hocnaui-
aqae, taque haquenacanfa nif
haquehtia faai, hihoayañata*
eolio patkhamanca trpipana;
ríhaqaenacafcajmarca marca
fieib fupa hatiri haquenacai"-
tncíu Col íana railagronaca lu
bu %, bifqui aro y +c¡chiríbita ,
(«i lraquenua,fantohua fafsi-
a^ae haquenacáía íauL hih.ua
van*
LO XXXVI, ffirt
antes para qoe fe *%iefle ,maSf
Iemo{lraronlaCra2,Ji2íendo!e
Aqat te Cructfícaremos.y aq&* as
de morir>paraque viéndola fe af-
fligieffe el efpjríto, y licuándola
padeaefle el cüerpo,d¡zim¿o,híi
gamos de manera que primero a*
tormentemos y crucifiquemos al
alma,y defpaes Jenanreremcs e*
la Cruz el cuerpo: Y paraqoe cña,
OKfïe leuantado con grande afre
ta entre dos ladrones, llenaron
también ladrones al monte: lo*
quales quilas no ííeuaró fus Cfo
zes acneltas como N S.y a ío?o et
le mandaron llenaría; Y paraqae
délos tres la gente tmuefle por
mas delinque*^ y pecador a Xpo
Muelero Señor.
4 La gente del pueblo , como
dczianqae auian de Crucificar*
íefus Nazareno en cí monte Caí*
narro.toda falí» a ver elle efpeta
cnlo,y todos haziá diferentes jny
i « os, y ha bl aua n va r i a % ce fa s de
Chr tito no vno ni dos fota mentfef
lino todo elpueWo.y eílauan ató
nitos, porque ISeuaoanaS ídcbcc
Calvario para Crucificar a vn ho;
bre tenido por bueno de todr «,^
de quien los peregrinos y eáran'.
geros^y los que de dioeríos pu¿*
blj* venían a la fiéfta deztan; qui-
era *n hombre que hazla gr¿ rdif
fimos mHagros^y efifen^uá eyce-
lente do&rma, v que era vn Saco
y por tai tenido de todos: y san
mayor
qtso
VITA CHRISTt,
ysfiit?qn» ifpípana, ntaampira-
óui ft'uara«afipÜeaeaaina , mila-
grooa vlljaniha PaPsïna butatsina
fcin¡i*»ñaro lata,eollomanca trpi
pana anch* huaraípfilsina, aro-
hhaíipanfaarolacatHáchaecana,
arofirlapana bani.poritafca, hma
vtljamcana fafsina roapiPcana ko
yachïtankha, camila bamo, viaja-
iih*raaitca,hHhavrupiuihiaffa
nKií acanqo»p*ns bihuaaektaa-
»i'íl*'a,Chfift-ano haqoenacaf a
«*k:iatip»Pcïma-:iiiana-avvKaco
Ha'm aacmiíTan»» co>lo patkharo
kach Crafa chhokhrícbata hica-
niparo apaoi Hï|tf**«* (npapi
qhWma,hiauanac* tyW a*^
í, 'ia-*catsfsmla ven wrtto ampo-
■ta Paraná, hiollanacafapapiharo-
kaclüma i*í«í«i » nocurpaatala
iyäP*na.Cchamapana,cayopHia
hahitharitaC-a, chancakhehan
xakürana, -vraqnerofa haehijata
'qqiHpi--taqmȒptttana, ve* aro-
m»sViia yan^cacb^ta vea vru ca-
¿fcaPcá canamana mntoirañäpi mu
tovaca.taqoevUaJníañaccbuíra
caÍ«nahama>eehinracata,»qQuca
AanitaPG8}tiaaí maya tácala iqui-
tcaaca m*nk-traata,vca yS*W na
Q.ie:iaca^atoqo«toqaetha iieba.
Ilaï^hhainakhtaata hifcfc»t«*ri
katáv'.linacaata, kiíhicchuqmta
v»caíehuqiiit^ccbaptpüS«o,.pi
lloraba , Crufa horcamaroíca
ohneoikharota , hamkaiuhaata,
fiamkmchani PaPstnÜa, nayraro
Wyratouoïarpaaca,h"«i*»aha
■ ' ma
mayormente Pe mitaailliuan d
queaniendo venidopara ver Po
milagros, le llenan «ondeando
crucificar al mote Caloario ya
mirado» en grande manera . son
querían hablar faltáosles las I
labras, y no vioiédoies a la boc
palabras que dezir}in*n alia tai
bien dizíendoi ea ramos a veri
defdíchad>s Pomo»-, como al qi
ceíleauatnos venir a ver. o* <
cite minnodu citando rlAtoi r<
aqqj íená decrncifica **%}* s **W
cíanos denoto* contemplando
te pa(íb,quar,do ChrílU» Noeft
Señor iallrroaife y todo malera
do,Ueuoaque'la oefada Cruz
coeftas,coiilider n como la llet
por nacíti-a anor y catado Pob
aquei monte arr iba', y que dan
le dé empellones,* apretaran»!
le.obedeeia.» por no pódete
ner en pie por faltarle las MI
andauá bambaleando y epti el
ío machas vezes arrodillan v
por auerfido toda aquella noc
milttatado y todo a^ilri d;a «
varios géneros de tormétos |
mentado, y como qn^ndo elf
m rn ai«un liento lo Parare te
eitr ajada ni aaer dormido ,n'n
mido vu Polo bocado,vporto
partespor manos de aquello»
yones aporreado, abatido m
cado de ePpínascoronado.v «
puís de cargado afsi con la C
aprelorado, y para darte ma
priePa, hazía adela te muy a
nudo f empujado; de la mane
«ai
CAPITVLO XXXVfé
i thanikh .thauikhtataui: a ha»
raqui Díoscancañapanf.a ya*
paabría amahuatauinti,rr¡aafca
multa vcacama pbucañataqni,
que canc añapana hanchípa mu
Díia Tana.
j Aea harna collopatkha man
Auqu ií* CruU qhueuikharn-
irp'aailca, Cojlana Nueítra Se-
ra tayci'a f acicauína, ifapafiinf
<pínana ípinapa llaquifitauina
Kbufitaíitaa, acá quíchufmipaf
haní va cama arüfiínati , cea*
chana fafsmfa ccanachafoaei,a
naba laísuiía vea Cama acama
ítí jTcmplonCáfsina. huahua*
hua hihaayaniíkifea ifap áta-
la leroplouc ca fsinfea baahna
r»a matuaipa .hupana matuüí-
mpi Dios Aoqairo churafcata
MjhiaíTaiiac na boehaíTa pam-
íhañataqai talero miftuisinf*
hayachá , ailoklsabaquettuu-
mpi ttuumimpí , coliomanta
uíti vll|atauina,ianíanaca lü'
iphiphiri vi!jata^uít¿uina apu
.aaa jutti(.i¿nacatia vnanchapa
ia.o hanuciunuri vüjaraquita
ka > huanderanacaíca cbaathá
Bkaíiriviijaraqaitauína.vlljan
íaufca paña nayra quichuíifsin
maamp maan>piraqui quichu
»u'tna,ílaqu«írtauin.i>qutchufi'
iaquíiiíaraqui hakac¿uatauina
cacacaíiiiica Prcgonerona cua
>a,baqurnacaro arocchuqnsri
pataainavcapregoerofca.-chay
lacaacaacapúla marca marca
ancha
dixímos andana bambaíeando,y
eayendofeal vno y otro lado, y
no quilo fauoseríe deíudínini-
dad,fino que quifo padecer en fn
humanidad para pagar nrmv cura
püdamentc ladeada denueftro»
peccados.
5 Tuno noena Nueítra Seño*
raque Denauan a iu hijo hazia
al monte caluario cargado defta
msnera con la Cruz acueftas,y fa
uidatuuograndifsima pena todo
quanto puede encarece* fe, ia qu*
al de ninguna manera pudiera yo
cumplidamente explicar, ni auna
quifiefe pudiera declarar ni refe-
rir quando en el templo touo ef»
té nueua que auian de crucificar
a fu hijo , cuya paísion y la íuya
también ofreció al Padre eterno
en retnífsion de naeftros pecca*
dos. Salida ala calle vio mucha ge
te que con grande poluareda ina
hazia el ca!uado,vío las lanzas q
relumbraban, vio las iulignías de
lajuíticía leuantadasenaito, Sas
vanderas que enel ayre fe menea
uaa,y a cada vez que las veya aü
que antes q las vieífe efUua muy
atíigída y trifte,entnfteeiafc mas
y mas,yconeftaarlició v crifteca
acercofe y oyó la voz del Prego
ñero que dez*a ata gente. Ovd ha
bres fcfteera alborotador de los
pueblos^»
Ce dcziia
402
VITA CHRISTI.
1 i
ancha pïtur.ltanjna , Indionacana
Reypacbua 'íiriranína . fa»i»p3rP*
hichafca híhoa/ata CRVSARO
cchacncatata cancaní,fafa Prego
nana-
6 Nueftra Señorafca huahua*
pa acahama yaucca arompi cea
kblieh'panajalnirfpana hanchipí-
fa ancha llaquiíítauina': almapa*
na llaqú~íu*nipáf¿a , ñíóa huchea -
pana Maq'.níiuípampi>a chicaOta
uina,aca hama almapafa ehuvma
pafa qjichuíjpaníea, Callana hua
huaparaqut viíafirapítaaína, vea
yaneca h*quenaCa taypithá, qsi"
qoi iíipa ifini ; ludionaiéapilla ta»
quehaqaenacavlltauiCafsina Au
qoiíTaro qaiqai ífipa ifttaakha
tauina Collana Taycfafca mokh
fa íefashoahoapajcchapi pUIuni
naunala vilapatarana vmullu v>
culluohata , Crüfa qhueuikharn-
ta hatijatafca vraquero quírpíkh
quifpikhtiri vÚjafsina, hati Croh
fa vraqaero limitta limittípana,
yaneca haq'ien-ícafeajtinquíri hif
cntapachanfa , amparapampiqui
faumpiquí arorapipana , ñekota-
thahuayucipana,vifcathä catati
pana ancha llaquificauína maatn
píraquí llaquifitauína , Collana
nayrapampí ccheea toque, cupí
toque qhuíti v^napítahaca finja
vltinaquepahfca.
7 Pedroy cauquincl:a''Camifa
Auqutma yanaptri hucictaí ha-
aí yahapaquita ancbahuahatighí
to,«nehahua ctanattico acá cchho
khríchata callaebíha,maya chill-
queía
d?zia que era 'Rev d» los Indio
y por elto que d<*z;a agora le d
ran la muerte y fera crucifica di
6 V NoeíVra Señora porque,
frentauan deílamaneta a fu hij>
fe atííj»ia eoel alma y ene! tucr^
y la afí'ciondel alma caíi fe í¿»u
lam ala de fa hijo, y elUndo de
caminera aHsgida en el alma y <
él'corac^on, pufofele a vifta fa h
jo en medio de aquella maluac
canalla, vertido con fus prepri
ve'ílidúras: porque los ludios r.
raque coda la gente le conocie
boluieron aveílir'econ fuspn
píos vellidos. VNu'ílra Senoi
viendo a fu hijo el dulce lefus t
roñado de eí'pinas , las mrxil!
como vnaspl tttas defangre , c<
do hinchado deíosgolpes, oar¿
do con la Cruz acuellas, y con
pefo arrodillarfe amenndo.y ó
pefada Cruz le tíriua apez¿ád<
leal Cuelo, t q cavédo íoslayó
en lugar deleuan'-arle le aporr
na y apaleanan,yqle tírauá del
cabellos, arraflrauan có fogas <
^räde manera fe entriítecia y n
cho mas quando via q miraoaa
derecha y izquierda , y a tod
partes como quien pedia que h
podaren y fauorecíefen.
7 Pcirojdíria dotfde eftas'C
mo no vienes a rauorecer atu t
ellroí Ven y ayúdame, que gra
dífsimo es el pefo que lleuo.y
grandemanera me muele los >■•
S br
CAPITVLO XXXVI.
¡peía yanapaquitahata íípana ,
ucea toque mancurtafsinica a-
nahuacaha loauay eauqu'm&a'í
3edroc4 hani-nit lafsiua hama-
;hitohna,haui huma yanapíta an
thaftua hathighito callachífa cha
calsina hamachitobua fipana.
q¡ Maamptna maampiparaqut
la^fina.Matay yocachirihay cao
Mica hatata'ÍCamachata'f mutu-
iha yaciTsína.camíla hani yana-
tTí fiutírta hanifa yanar»ita,ha
íataycaha am*huata vljafsin-
jkatacchatnafa fintíptanibua,a
iCrufa coilopatkharo puriya-
ataqui,vcataqui hahurita íata-
riUj fa talca coílana V írgen haa
áapana cúcapa íf'pafsina,alma-
ilca ífaparaquípana,haqnenaca
ypi cchaatacafsina, collana a^
ahuatahuaylluta hi?ahnapápí,
fu Xpo Auqaiífampí phifcutha
fita uina bamppatiíitauina, hua
iay,chnymacollay;amahuata-
\y tayxama acan&ahua , huma
atucacacaattaqucícataca>bama
^hua almaha matu taqqfi,haní
lahuama ttaqqíiniti , huma bu-
pachana ttaqqíima fatafca-, iya
iclahui,inaaícrfhanípifi?otica
íchafana'' Augmahua ttaqqoe
hahíftama haqnaca fupa. Nía
ia ttaqquefiuimaíupa taque ha
enaca^a b jehapa pampachaña
laui, hiuimanlaa caycakfoa ha-
i manca hakhfachíní pampa-
apíniníhua fafa phiftuthapita-
na.
i Ief o Ch r i ño A u qui íTa fs a c o
liana
4°í
fí quiera vnpafo meayodes a lle-
narla. Boluiédofe haz ía otra par
te diria O loa mi amado dede ef
tas? Pedro parece q no quiere ía
uorecerme, vento y ayudamcq
grandífsímoeselpefo q lleno, y
parece me defpedac;a loshóbros
q Anmentauafe mas el dolor
diziendo Madre mía por q no vi
enesfqnazes'ííi fauesmi traoajo
como no vienes afaaorecermeí
no quiero q me ayudes a licuar
la Cruz ,q en verte a ti,querida,y
amada madre mia «obrare algu-
nas fnerzaspara lleuar!a alo al*
to del Ca!tf ario. para efto quiera
qméconfacles,díziedoJe cítala
foberana Virgen oyendo la voz
de fu hijo,v oyéndola cambié' fu
alma, dizen que jópier.dopor me
dio déla gente, fe abraco con fu a
madó y querido hijo lefu Cbrif-,
toN.S y le falndo diziendo. Hi
jo mío, amado mío Je mi corado
aquí cita tu querida madre cuya
a'ma padece lo q tu padeces, y fe
aflige como tu te afliges: y fi man"
darán q mí hijo no padecieífe , y
padecíeiTcyó por d,de bueaaga.
na acetaría elpartido^perono ay
ninguno queme lo mandé , pues
que haremos'? Tu eterno Padre
manda que ta padezcas por los
hombres: ya por to palsioa quie
re perdonar a todos ios pecados
Cid raanáo - y ñ murieres perdo-
nara a todos los que a ti fe con»
ai re ¡eren.
ti Entonces Xpo N. S. oyendo
C« 2 las
4®4
llana Tíyepsna arepa ífapafsina
cehama catana >almapalca krta
vlütat-araqoína. Taycffa taypi-
ro ccbaatatipimfca , vca yancca
eboymanihaqnenaca v baniraqoi
Tavclía Nncftra Señora manea
«amiataumfa,<.nna yancca arda
Äfciitaumti . 11 khca ■noccurpaa--
tatiinti m'theataunacunanU nna
etatauinti , michca i^pa cunap*
fa ecaratauïnti , maalta rnarrni'
hoa yocacbatapa vlljapha iafsï ■
naqui: haccaro haccaro bitikh*
tarapitaaína. Nueltra Señora
taycfiampi Auquifia vl ghinmi-
ri Sanara marutinaeafca hashaña
caslaraphifeatÄuina, Auqoiflfa yä
ceachata vUjafsína: Taray «una
*u ruta< Cuuapi hocbama acá ha
«narr? punñ^inataqui? anehahua
tiachahachitohuma aca b^ma yá
£Ca»:hathavl!}afsina falsina: íipáT
ca coUaua Auq.aiAa,quithnfina
panfa apartata lerolalenenapa*
<ban*cpay , haninaa murnhan«a
hacbapifcamti , mutufínca boma
»¿ca hifquicbañataquipi moto-
tba;hacha$ía amauchita veacca
hnmatbá hachafipifeama , m§ch'
ca huahuanaeamatbá» Porque
«aafacchokbñEf «ocafa acá bama
chitohua,camachanípi buaña co
canaca fatauina •- iafsinfca Dio*
Aucjbanaaía;bani hopamäca ho-
«ha larínla mutuphafitouuauaa
I**
4TITA CHRISTt,
laspalabras de fn madre reciive
algunconfaelo, v refrigeróle al-
g-3 íaiancVHsirm anima afligida
Entrando Nueitra Scñ» ra pof U
cípefura deia gente aquellos mal
aadoft no le dixcroo nada ot ba*
biaron alguna: mala palera , ni
rempujaron.ni-le quitaron ropa
alguna; Perepermiticniioa por
fer muger que vícfle:afri'hijo,hi'
2Íeronb logar, apartándole a v.
ñaparte yaoera: Comer.carcn
a llorar entonces Sas fanecas mu
?»eres que iuancon la Virgen a
ver a Nueftro Señor , viéndole
maltratado diziéuo: Señor a que
diado as venido? Que delicio as
cometídoparaqne* iniíTe> aefto!
no podemos dexar de llorar arre
yos de lagrimas por verte tar
maltratado. Diziendole eíto N'i
cílro Señor oluidado de fu dtf
confuelo díxoles Hijas de lera
Talento lloréis por io que yo p¡
dez<:o: porque íl yo padezco peí
vueñrobien padezco fi qo«rrei
llorar porcaufa de vofonas me
mas, y por caula devuetbosbi
jos llorad; Porque fia mi que ¡o
árbol verde me tratan delta ma
ñera, de que inerte trataran aiq
3 neíon arboles Tecos? Quenen
o dezir: Mi Padre eterno qnu
re que yo padezca aunque ne b
cometido peccado ninguno coi
tra lu diuina niageftad
pue
CAPIT'Vt'O xxxvn.
meca ehtrinacaca, hocbanacpa*
ia bani huanitin*caca camáchái
i faf in hamachataoina.
9 Vcapachapilla Ifaaeana yaa
a ccana vllafifstna hamachana,
imifapí nayra Abrahálíaaehua
uapa,Diofarochurafiha íafsiná
irebcollopatkharo irpcatauin*
i¿naccaañapataqoi, lahna puqut
harn{it«i;hamaraqui lefnCrrilto
autaiiïa hihuañtpataqut Crufa
haeoikbara(ita,mtftotaaina,cra
ma hihuafsína,auquíparo híhua
apahaqoenacalayco churaíina-
ataquí,judionacal"ca, lefu Chrif
t> Crufaá hathijata pilïjaripa-
a, ancha qnichulipifcatauina>na«
íchafpany fafsioa; pakhta Apu
acá vcfapha Stttiynima íaípa,
jichca aromanthíihnrpt bíhnaní
ifpafafsina. Vcafupa mayní Si*
ion futiniro.Cireneo ion haque
o qhaeu'tkharoutauina ccham»>
cania.vcafca iya íafsína Atx<±
flana cchinacatapa qhue
nina, coHopatkharo
mote Ca'uario-
ro puríña
cama.
)AP. XXX Vil. C A MISA-
fcha Iefu Chrifto Anquiífe
Ciafaro cchacucatÄta
cancachina vtathá-
boa aroii.
^flA collopatkharo pnripa-
'^níca, vea yanoca chuymaní
feaqacnaca ilaqui vraquero
Crof»
4«?
pues que hará alosqne mema!"
tratan? y no fecnmiendan de fas
peccados<
q Vidofe claramente a elle tí«
po 1a figura y mifterio de Ifaaeh»
porque déla maneraqae antigua
mente Abraham queriendo faerí
ficar a Dios a fu hijo Ifaacb,le lie
uo al monte Orcb Genefi. »v
«argado de leña para quemarles-
afsi lefu Chrifto N.S. íubio al m»
te Catnario con la Cruz acuella*
para ofrecer íu muerte al F&dre.
Eterno por los peccados délos hó
bres. Enojaronfe mucho los jndi
os porque Chrifto andaua de ef-
pacio,apezgado con el pefo de la
CruZjáeíTeando que fe díefie pric
<a por temor de que el Préndente
no reuocaííe la fentencia y le ma
dafleboloer, o diferir la muerte
de vn diapara otro'.poreííbla di
eró a lleuat por fuerera a vno.por
nombre Simón natural de Cirene
yobedecíédo llenóla en pos
de Chnílo N.S h^fta lie
gar a lo alto uH nió
ce C alúa río*
■ .
CAP. XXXVH COMO IE*
fu Chrifto fue Crucificado.
Matth 27. Mar. 1?. Lnc 23.
loan 9.
DE SP V E S de llegados al
monte CaIuano,luego aque>
líos raaluados fayones pulieren.
Ce 3 la Cru£
4<>6
VITA CHRlSTïi
Crnfa aanoeapifcatauína,Auqaí
íTafcaheríkéllfu nuärAqaitauiaa,
cchapí pillüfca apfíiraquitauína;
apfufsinfca apantkharaqiHranina
acá hamaapfuapant ¡pánica , víla
faoca hauítauina cchaptna ho<ííi»
¡taraqaí ppianocata , mayaraaui
ppíanóqii?pana,huáíitaraqai lip«
pishífa manscaro lucchuqueps*
na:Gollana Anquitíaíca Crufa yy
raquero cínquíyarapita vllcchnq
taoina vea Cr nía vllcchuquifsint-
ca^camífspi naa ancha chokhri-
ehatafsína ackharo iqivkhacahá
en cha calahua acá ¡quina, ancha
kuIlkannachhGkhríchata baiuhi
hataquí firic#rhi. ludíonaca t'ca<
pacha hochani aaqtienáca hihua»
yaísina^vinohoa hihaayaña haq<
ro vnvayiritauina,vca vinotca mí
rrampí harccaíVina vmantif rica -
aaífiaivtnantaísin? mutuña hihua
ña haní haecuníti,háchipafcaca-
lauijan',hani vfuniti lafs.ina,acaf
ca hupanaca farapacamapíni ía*
raprníqueritauina.
?. Iefo diriíto AoqaiflaroíV*
vfnpaafina hamaraqai vmayata'
na fapífcatanína,maafca haní ma
tuña,bani hacníaanaraqaíti j lia-
llirha maampi ttaqqiiclaanata*
qui; vcanacapilla yanccachnyma
«¡ cancapífcaísína vtnoca chíll-
«ampí, ccatacora hama haruñara
quí harccapjfcatanina:acaccahua
ñajata iva fanihua, chqymapanf-
«aanchahwa qlu^chuíin¡;alaafap..
la Cruz enel fueloy tamMrn d
nadaron a lefn Chrífío Nutír
Señor y le quitaron la cerena
efpinas,y voluieronfela a pcti
; de- lineo o, y con quitarla y por.
la dettá manera falío grandif
fna copia de langre,porqne haz
dif¥erentesagujeros:fiendo der
uu trafpafíado con Us cipinas
áenneuo deshollauan hazia aj
^o e!.p?llejo,y poníédoie la Cri
■en el íuelo Nueftro Señor miro
.atentamente v pudo dezir Eftd
do yo tanlaftimado,como me i
coítar.e fobreefta Cruz,muv di
ra es ella cama,y muy angofta j
ra mí cuerpo herido y laltimad<
En aquella fazon los ludios, ju
tíeíandoalos delinquentes , d<
lian de beuer vino al que anís
de dar la muerte-, y dauanftlo
beuer tnr-zelado con mirra pa<
que no fintiefen los cormenre
ni la moerte,y el cuerpo cobra
ruerna , y no (intíe/Te mucho d»
lor,lo qual folian hazer fegun i
ley y coftumbre.
x Y también a Iefo Chrifto 1S
ehro Señor fingiendo coropadi
cerfe del qnífieron darle de beui
.pero noparaquedexafe de fent
el tormento y la muerte, (ïno p;
ra mas atormentarle. Porqi
por fer hombres de malas entr
ñas, mezclaron el vino con hie
paraque amárgate como layen
ccatacora diziendo: fcftepor
gran CcA tomara la beaida , y
dciabríra mucho en fu coracoi
del
CAPITVLO XXXVII*
4^7
a vinoqni choritafpana fafsina
jpifcafinaqui, maampi AoquiiTa
nutuyañataqui , vea ha rn vmaña
luqoiííaro maUittaaphtfcataui'
a;IESVCHRISTO Auqui
áícamallittafsina hani vmanta
auintt.haní vmantipanfea , Au*
nula Grufakbaro iqnínocaana,
ta iquínoquepanfca ,mayni mä*
a amparathá , maynifca maya
ntparatháraqui, mayni panifea
nrapa «ayutbáraqui hifquí, ta»
ne c$hamapampí mucchatata-
ifcataoina, hifeatatapifeatauína
aya ampara cotacocana,paya ca
ucotacotana puriuí hoccarof*
appia luratauina,vcaro echaeu
atañataqni>cchacacataíinfca pu
apa ampara Crufanaaakhparo,
laya haccatoqaeeo.maya hacca
oquero aatatatapacba cchacnca
itaaína; Clauofca, alakbanqui?
i cay oca chec¿na vfuyatanina,
accancca vicatatafjioa , ha rita •>
aquí mántaísína , vf¿ panka vea
aneca haqaenaca /ancha euíífi»
ifcatauína , mokhiattama falsi-
a, Clauonacana nayratcapafca
Éhaermtípanca aychana fuottn,-
balluta vIifqtaaina,kerofo ma-
ifsinaraquiqut pifcaraskbafsína
amachatauíiu , Martíllofca ,
thacuntipana.chakh chakhtata
ina, vfuíca chnymaro yaqueri,
bq^maro mícchíri vfunatpuru*
la ampara, fappa,hucchuí a l&kh
i,phalata,qhneya ampara, cava
anapí chhapiclauona cchacun-
cata
deseando quele dterfrvbuen vi-
no ,y concite fin aquellos malua-
dos dieron de bcuera ÍV'ueíko
Señor aquella amarga beuiqla pa
ra masatormeMadet Pe,ro|ESV
Chrifto aaíédola guftodo no qui
fo bei»crle,y no beuiendola aqge
líos fayones recc.it árenle fobre
la Cruz , y récoíbdo vnp de vn,
bra^p y otro de otro,y otros dos,
de ambos pie* muy bien v c.ont.ct
das fus fuerzas le cftirar.cn y ten
dieron , y hizieron do* agujeros-
allí dóde llegauan las dos mauos
para enclatsarle allí , y encía uan*
dotas fixaron las dos maros al
t r a u e f a ñ o d el a C t$ z > vn a d e v n a
parte y otra ale otra tendidas. El
clauodana grandiísímo dolor al
pi e de arriba en fanchan d o lah e rí
d a jj y en t r and o. c o n d i fie uí t a$ ; y
fintiendp dotar ^aq^ellos jayones,
fie fegocíjauan y h oiga uan.de. fu,
mal; y las puntas délos clauos al
hincar faltan cubiertas de carne
y entrando enla Cruz tornaua la
carnea quitarle , y metiendo los
cíanos el martillo bazía rttj?do,y
el dolor penetraua como flecha
el corado por las martilladas que
dañan fin piedad, y con fuerza en
las manos no acotíumbradas al
trauajo blandas, delicadas, blan-
quísimas corno algodon,y ehela
uando los píes con clauos de híé
Ce 4 no
40$
VITA CHRÏSTI;
cata, eehacafa vnukhtaata , ancti
áncufa ttacahaaafjta,í1rf afa pba»
l'aata ,achntatifa hani hoatí ieken
tipana.
3 Nía Crafaro hifqní cchacn-
eatacatfca alaaro faattaapitcata*
nina, buararífa , vilniíifa , ancha
hupítatipana k «sil ut atipan a, bu-
papurafa arofiuinacapa hani if»'
paíípifcatauinti , intifa nía chica,
vr u faattaatauinfca: haquenaeaf*
ca íkachanTa vllaptfcana , farirí
haqnenacafca huaracufifaraqci v
Hapifcana , nayratoquecaraqu»,
haca parquithá, ha-caparqoitara
qui,navrafa víc'jafifa, laeafa anfa
tatafa,haccapafca henkellíufa Cá
atiypana vllcataña ancharaqui ha
khfarapifcatanina : lefa Cbrifto
Auquífíapílla henkellíufa Crufa*
nafaacatauina jccakhíichatacan
«ata urna ¡taque baque nayraca-
tana ancha hiiqu: naque cancafst
na ceakbficbahnaaiiía cantanata
quena vi rata , taquería kaenica,
taquena n*rachafita,taqnena lar»
huaafita, taquenapífiro haecuta:
hacapanfca luntataro catntacan
caaa: 1 Xpo Aoquiífafca acá ha*
ma canípha fafsína maya hamn
«huymapapihiuiTanacaro vlIayC
to ata cfiuymapafca hanihua ha-
quenacana choymapajatLntabua
yattpi'f£ta,haquenaca chupini can
<»ñípaeaqneropivllaafVi,taqu»
rcpí futnaifiri , taqneropíceana'
cbtr^c&áUfcfiropüi'if&ínlca iiaqni
vra.
rroaíperos>defaíandoleshuefc
y quebrando los nermo i3 rcuei
taudo las venas.
3 Defpnet de crucificado U
uantaronlc enalto dando boz<
filoando, y gritando y hazíend
grandífsimo eftruenao,de mod
que hablando vnos con otros n
fe oyan iaspalabras que ütziau
crucificáronle cali a medio día
la 9-enïe le miraua eícarncciend
h,y JospaÍ3}ero4Íe nurauantai
bien con grande aíombro ,efca
neciedo del có abrirle los ojos
la boca por delante del,y por d
tras y por vn lado y por otro C
tros por eltar delnudo cu la Cri
no ofanan mirarle. Porque iel
Chrifto etiaua«rufifi«adü deii
do ,y fue e lea mecido delante»
todos,con fer vn hombre (uncí
fimo fue tenido por infame, abi
reculo de todos > murmurado |
todos, raenofprecíadodctodo
y de algunos tenidopor latir»
famoíeT,y permitiendo ello Chi
toStñornuelhomuiltranosq
esde diferente códicionqueí
otros hombres: pues iabttaos
los hombres raanihcrtan la tío
ra.y íe alaban a todos, y quam
cae en algún* atreita^uego qi
rea encubriría debajo dcia tiei
I
CAPITVLO XXXVII.
aquemsnqhuerofa i manta fia a
auiri,calarufa eolarufa» Chay
mitiroqui atamafma fafsina eu
ïeri.hani vllafiyñaamauiriti vil
mí haqrola cuna cauquila lla
atiri,hanihua qhmtiroia atama
atáti,aca huccacaquí cbacapha
fsina:iESV CHRISTOAu
jííTdíca , checa Dios , checa ha-
iK-raquí caneafsina,baní acá ha-
ia luratatiinti;maafca Mote Tha
or futini collana cufifiuipaca,
lupini tucuaipaea imantatani-
a,quimfa Apoítolefnaca vllghí
rola hanihaa qhuitirofa atarna
icatí fatauina,Ca]narío collona
takbiichata cancañapfca taque a
ipachahaquenaca vlljfipba ia!si
i Crafaro cchacucataafjtauínaj
tquero fumaafitauína , taque v-
itapha fatamna ; haquenaeana
aparo hakhfuñaparaqui , baque'
ácana hotha vtupathá hataña-
atsqui.
4 Camífanayra catari, haqna*
i ancha híhuaya híhuayipana,
Hos Auquifla,yaurina mayaca
ir i luramajuraíiníea mayafau-
a faattaama, Catarina achujara
C3 vlljaísina ilaqm hacañapataq
ifcatauinca bama vea vru , Icíii
hrifto /laquifla Crufaro faattaa
icancatauina,nocbaui haqnaca»
ípayona achqjata haqnaca»che-
a thuymápi vlltifina haeañapata
ut;leío Cnriito A uquiftap iliaca
aífa nayra ancha fínti Sanfon
híliiteoaucanacpana fir&chafíta
ayra api uta , cnemigonaepaia
teta
4**
y encomiendan a las piedras ya
los terrones que no lo boquees
a nadie,y aun cohechan al que lo
vio con algo encomendándole <|
no lo diga a nadie, y qnetodo fo
haga noche v oluide. Pero Iefn
Chrílto fiendo verdadero Dios,*
tióbreno lo hizo desamanera fi
no que encubrió fu gloría y gran
deza del Monte Tabpjyv a los A
podóles que la auian vifto man-
do que a nadie la manife(t;)ílcn,y
queriendo que la afrenta del mó
te Caluario fue fe vífta de todos,
fe dexo cnctauarenla Cruz, De*
xo afrentar y ver de te dos, para
que los hombres le conuierean a
el , y fanen de la enfermedad del
peccado.
4 DeTamanera q antiguamente
qnando las Serpietcs matacán á
los bóbres lud ió Mando DicsíJ
faizíeíen vn* SeFpiéte de metal y;
hecha la lenantaííé arriba en »a
palo paraf] Sos que aula fida ir.cr
tiídosa! mornétofanaffen aHí le.
fu Xpo fue feaantado enïa Cruz
para q mirándola có afeéVo d* ver
daderar deuoeió,los mordidos de
los Demonios fanen de -aquelías
mordedura*.^ deia manera q an-
tiguamente ei fortílsimo Sanícfi
efearnecído délos l'hjlifteos íus
encmigos>ypriuado deios ojos
Ce % que
í
4l°
VITA CHR1STI.
templócquipana, amnpacha m'if'
ni yocalla hifqhuita fafsíaa , vea
templo «atukhaíirí ealatinqmyaf
dn», taque vtanqniri aucanacapa
híhuayaeataninca hupana hihua*
ñapampi: hamaraqui Crufana h¡
ftüáísína taque áotanacapa, Supa
yonaea hihuayafsina hainachípí,
hmipanfca banipi hakhíanñafa
feti^ti» Camífa nayra Moyfes a ña-
para alaaro aatáfsrna Dios ham*
ppatipana, ática riacapa atírítaui*
na, ampara áanoquepadfca hupa-
toqíteatitataüina, foldadonacaf*
ca áacaíirinaeafca ampara áano-
quépahca añchá-hakhíarírítauiná
H a m a b i c h a c a b a n i b n a -h a k h fá r a ¡J
ña-flfari^AuqttHÍa lefu XpofaCru*
fana col'ana aroparapa aatatafa.
híuflanacana Supayo aucaífaatí
pañaílataqaí, Dios Auquipaham
ppatipana: hanipí Crnfatíca aaca
nki, hani aaquepanfca víñayapi
Supayo atitana.
? Maya buafamnaOios Auqiil
#a Prbpbeta Ozeasfutiníro,naa
liochaní ha<juenacana ñuñnurí-
pathna fatauín*, faqipafca lefu
Ghrilto Auquiífa Cruíaua híuípa
na vea camapiiurata cancana, le-
ía Cbrifto Auqniíapilla hochaní
haqoenaca ñuñtiyañataqui gracia
parnpi hilacha ñataqui Crufana hí
huana. Apunaeana huahuapanu*
ñuyiriatna futíni], ñuñuuni boa*
huapavfnpanca fircaafiríhua.Xa-
raue colla colla pbaata vmahoa
vm ir i >p iircaatir ¡hua^ia ma raqui*
pi lefu
que fe los Tacaron eftááo ellos <
el templo, mandado difsímúlac
mente a vn muchacho que le gu
fe, derriuando las cofuna* que I
fuílentaua maro a todos fus ene
mígos que en el eftanan con (
miíma muerte: afsí lefu Cbrifl
rhuriedo en la Craz hizo de fue
te como íi matara a los Demon
os fus enemigos,y muertos no t
nemosporque temer dellos Vd
la manera qaeantignamére Mo
fes,Exod. 17. quandohazia ora
cion a Dios leultadas las mane
en alto, vendí a fus enemigos;
basándolas eran vencidos los d
(a vando, y por filo los fuyos tí
mían mucho qaando las baxm
afsí agora no tenemos razó det
mer rogando lefu Chrifto al Pí
dre Eterno tendidas fuj manos e
ía Crüz,para vencer a los Dero
niosnueílros enemigos, pues n
lasbaxaradelaCruz,yno baxa
dolas líempre venceremos
f Dixo vna vez Dios al Prc
pheta Ofeas, Cap. 11. Yo foy c(
mo ama de Fphaim, es a fabér'c
lospeccadores: loqualfecúptl
perfectamente qoando murió e
la Cruz lefu Chrifto N.S pues (
para amamantar a los pecador*
y criarloscoo fu gracia murió «
la Cruz.Bl amaquecria loshijc
de grandes Señores ettando enU
mo el hijo a quien da el pecho, I
hazefangrar,toma losxaraués
fe pareavdelamifma manera leí
" !f Chrirt
CAPITVL
i Iefu Chrífto Auqniíía haqueua
ana collana ñuñtiyripaíYina, va-
ichirí paisina ñuñuorí yatichaui
aqnenacpa hocharopi vfupana,
llokha ci^otaaisísina (írcaafitauí-
a.allokha yancca kaño aronaca
á roqueta íya fafsina eolia colla
haata vma vmaüna hamachata
ina, vinepi cbíllcampi hsrecata
rraría rr)allitafsínfca,purga*ííl$í
» hamachatauina híuífanaca fa-
pa yatichañataq,, bocha vfnthá
acaañaíTatao,. Amanaca huahua
uñuvJrínacajñcñuuui huahuapa
mabuafsina, taque amparapa aa
itafsinhuahiska hoahuaía pífea-
napiri: hamaraquipi Ufa Chrif-
o AuquiíTafea ñañuyíríífafcahí-
i«hiriflafca,yatichiriiTafcaCra-
ineafsina, hiufl'anaca pífeuthapí
afiataquí taque amparapa aata-
irapifto hiuíTanaca amahuafsína
6 Vcafupaboehakhtara naque
acay Ielu Chrífto AuqíiTa Cro-
ma vllcatama , vllcatafsinfca
aa mufa characamamá hani ha-
lla rafa hamppatiri pifeuthapiri
tacatamaihanihaa eamachcahat
ir ti amparapafa Cruíaro ecba-
»catatahua,cchamapafa ttucníi
ahamachíhua, hueca ttaqquefa
ta, vihpafa taquehna ayuítaai-
ahumalaycoi haquefa kelluca*
aikhehua, cchihnacaqnikhehua;
amalayco biuír ica camifapí yan
lachahafpaí bupa yanecachirí-
icpataquífa Diot Auquiparo
unppatírica, camifapí acá yan*
¡achama fabafpa í amparapafa
cay»
O XXXVII. 4ot
Chrífto N. S. Gend.o ama y maef-
rro délos hombres, qnandocHos
eftan enfermos con cípeceadb de
xanejofe acotar cruelmente fehi*
20 fangr a r,y f üf riendo paciente-
mente quan.do. era afrentado co*
muchas mal as palabras, ha /ia. co-
mo fi temara xaraaes; gulhndo
el vino mefeíado con btel,rue co-
mo purgarle paratriarnos bien,
y fanarnosdela enfermedad del
peccado.. Las amas que crían hi-
jo teniéndole mucho amonten di
endo fus bracos luele abracara
fu niño pequeñitoidela mil ma la
erte Iefu Chrífto N*&nqeílra am*
nueftr o criador>nueftro maefíro,
eftando en la Cruz , eftiende los
bracos para abracamos a nefb-
tros fus hijos, por el amor c¿ nos
tíeneé
6 Por unto peccaderes mirad
a Iefu Chrifto Crucificado, y mi-
rándole conforr&e a efte mí con-
fejojllegaps fin miedo a abracar-
ley beíarle,ni temáis que fe bueí
ua contra vofotros, qoe ios ma-
nos eílan en ja Cruz encismadas,
fus fuerces debiíiucjás "¿p tantos
tormentes' eí.U todo Jeíangradcr
por ti percador, ¡efti todo anr-ari
llo,y desfigura do,y qte ha Je ba-
zer quien da por ti ja vida^quíen
ruega a fu Eterno P ADR E por
Jos q le máltraran1? «o m.o te maU
dará maltratar citado fus mano*
4ii VITA
•
cayapafacchacoeatatípaoca cansí
íapi maec*tatafa roíticatapíhaf'
iBataatnífapthaettamanecQftarapi
lafp.*' nanita hnamaía hopa thaa
f o puríquitna nahua bocbanaca-
tna pampaeharapthatpana ,arma-
f apihatpana. Vea fopapi (camifa
San toan Damafcenofihamafa)!*
fn Cíiyifto AoqnifTa^a hafantaroi
ca hakhtuta Crofana íaaeatanina
luna itaaína, Adanana halfutoq»
na hocHaro par iaip'a níahua pam
pacbatha?híiihu3 aniocaíhafa,ha'
«ibua veamásaía vllinocathaíihí
■ccanihahua vcana reanrpaca phh
qoetíri bama^vcafDpa'macatapif'
€ama,ppekenapafa a'liquíhaa ha*
manjcana.hamppatiñataqai, ha*
manaeana huparo amahuañata£:
nía hamppatitatfca taque cluiy-
mamampí, nahua tatay bochaba*
pibna colláaamparamaeappíano
Caatha yanrí clauona: nahua ha*
Miotíyri hochahampihaa,vca ha'
maca yanccachaafamajnahua acá
banchíbana kañnpampihua hueca
baehu haehucacolUna hanebima
«^otívfma> nahaa baecba chayma
caneafitna hani aroma c atnuihá
pihu* cnpi chnymamaca Lanlana
hunuicaafma, nahua baquenaca
kumir cancauíhampihoa vino-
cea chüleampí harecata vma
ysf na, nahua hochanaca
bampíhna hihuaña*
coca puriyafnaa
fapifeama.
CAP.
CHRISTT.
y pies enelauadoí, como noví
de ti f te boluera la cara a ot
parte fi te llegares í antes que
parefeas delante de fas ojos pe
donarceha toJostns peccados
los echara en oiuí Jo Poreíío(<
nio dize San loan Damsfceno)
fu Chrifto N.S eftaao Icuant*:
y murió en la Cruz buelto haz
el Poníente.como qnien dize.1
teigo perdonado eJpeccado <
Adancomendohazíaal Oricn
no me acuerdo del, ni aun qoie
mirar hazia aqueja parte, 5, n
efpaldaí han pagado entérame
t< Ioqaecl deuia. Llegaos pu
que tiene la cabera intlínad» p
ra daros befo de paz y quedí
enamorados del: V dífpues de
ner receuido efte fauor, dezil
cótodosvueftroscoraconcs N
otros Señor con nueftrospeec
dos hemos enclaaado rncitra
manos de eíía maneta: con nue
tras abominables maldades osl
mos maltratado; Nofotros ce
naeftastorpesdeshoneftidadesi
hemoshecho dartantos millar»
de a^otes:Nofotros por fer Cobi
uio* con nueltra defobedíécia <
hemos hecho dar tan «racl 'an<
da en el colado: Nofotros có 1
eftras murmuraciones os hem(
dado de beuer viio con hiél
mefelado: Nofotroicó
nueftrospeccadoa
hemos fido caá
fa de vue
Ora
muerte.
í
I
*#*-
CAPÍTVLO XXX VIH. 4t|
P. XXXV1IT. P1LATO CAP. XXXVHI. DEL Tí*
(ana cchnncchuparo pufi aro tulo qpufo Pilaco fobre b OtíZé
Pca'Vioa apakht¿3canca,Chri y como Cbriílorogo por loa
uqniuVca hupa cchacucatiri
ic taqui Äuqotparo háppa-
tirapicanca.íappa lunta-
tafca AuquiíTaroha
khfucanca vea
thá arofí,
!A IESV CHRISTO
Anqaifla Crularo cchacuca-
na,Pilato Auqoíííana,ppeke-
ithá Cruíaro maya quellca a
taataoína hifqní baní alakhti
;a quellcafcaleeta Icios Na-
no ludiooacana Reyapa faca
: químf» hamu lecranaraqoi
lcapjfcafaüiua,roaya Hebrea
afea Griega, mavaíca Laci
ca JuJionacafca nía apcatjpa
¡epílcatauina, lefas Nazare*
ludtonacana Reyapa fipanf*
iUtoro mapífcafsinacamífa-
idionacana Reyapa faísí ca
Icaca-f hanitikha, acá haqoe*
Iudionac^na Reyapathahaa
iaqui queílcafamcaí fapífea-
ia-, fípana Pilatofca Ccimifa-
jnellcáchícha, hamaqwípha-
taoina. Soldadonacafca le*
irifto Aaquíifa vea vrucama
cachsrtnacafea Auqoifiana
capalaqaiíipifcatauina, An*
ana ííipafca , químíatauina,
itunica,vcafca ccahnattaña*
aqiiiluratatanína,baníCvhtt«
»nani camaachata; tunieakha
i maya chupiea vrviiraqtii
*ÍC$
que le crucificaron, y ía
conaerííon delbué
Ladrón.
.S.TANDO ya CbnrtocW
>uado en la Cro£,Piut<.-s o i#¿J
áo poner vn titulo fobre fo cabe-
ca rixado en la Cruz muy bien, 5
no fe defpegaíicel quai íeydo de
zia, lelus Nazareno Rey d Jos m
dios: yeícríuícronloentres íen-
gpw^Hebrea.tiry.egaíy Latina,y.-
puerto leye.róle los ¿udios, y per
quedezia Rey de^os iúúiot r\:cr&
a Pilatos y Je dixeron,Como ha»
eferito Rey délos ludios? no eí-
criuie^s por ventura mejor, dtzt
endo efte dixo que era Rey deio*<
iudiosí Peto rcípoíidioíes i iía-
tos, Efte.fe afsi de h manera que
lo tengo efenpto Los foldadovvv
ios verdugos partieron eiurc Ct
lasveítidurasdechriíto: aui, v-
na túnica ía qual eílaua hecha 3
modo decáitiifeca, fin ceftara, y
lobreefta túnica inconfutil fe id
vertir vua ropa larga arta el fiu\&
decolle*
W^P
4f4,
VITA CHRISTI.
vrcuttirítatiína:vrcnkharufea roa
ya ¡irania liacutaraqui llacuc tta
ílfitauína;vrcompi llaeotampica
pulirá, cachunocafsina faquiÍTpif-
catanina, Tunicafcaj vcfa eeabua
ttarnpacha luratipana , hani cu-
chunocatatí,vcíapacbaqui qhui-
tifa apafitana fafsina, cbuncaíipif
cataaina: Danidaica lefo Chrífto
AuqiííTana íbpaea laquíímihua fa
Isinápiní nayra mayaPfalmona
Pial, i lataaina.faoipa carnapi-
ni vcanacalca laquifípíl'catauina.
,x Marcaní haqcenacafca Aii»
quilín CralYna vHírí syuirica ay*
« íeat 5 u i na a y u ín \k her ilca a y uin i
kharaquítauina •, hani ina hsccha
haqoeoacáqoít^maafcaEferibas,
Fb<vrííeonaca,J^ayconaca corpa
ni, acá Pharifeonacsfcá Icfu Xpo
Auqniífa Crufena ttaqquehYi vil
jafsinahopápuracamiiapiaca ha
ni acá neutuñatha qbuefpí, baque
nacafca cuna mnauñatía qhucfpi
yaraquirí'' Chriftochi.vcaeca. H*
rateianacana Reypachi , veacca
Cmfathá laracaphajaraqoepanr-
ca huparo checahua (ataña, hopa
na aropa catutana fapifcatauína:
hacap 4 ca cuna vancca kami aró'
fa toquetauina haccapaftacchun
«chufa qbuiuifa firachafifa, Eya
cha y, Diofna tcmplopa hnakhlli
ísna>quín)fa vrutha (apach'kha-
ma,eamífa huma hifqairítabam.i
haui acaro iaracamma fapifcata-
uína. Crüüro Au^uiíía faattaacá
ca,
dí colar ro|r,y foor? efta rapa I
ponía Vn manto azul: eortam
pues la ropa y e! mátoeuqnat
partes repartiéronla entre C\t p
ropor fer hecha la ínnka íiuo
fací! para veflirfe como camife
dizíen Jo no la «ortemoSjíino I
uela alguno de nofptros coda <
tera, echaron fuertes (obre eli
lo quaí macho antes auia propt
tiza Jo Dauid en vn PfJmo,Pf
ni o ir. díztendo, que repartid:
las veltiduras dcCnrifto,y af
las repartieron «.omo eftaaapr
phetizadffí
» Lagéte del pueblo iua y b<
uta a vsr a Chrifto N. S erncifie
do, no fol.imente la gente vu'g;
y plebeya jfino los Efcribas yPI
rífeos, y aun los Principales d
pueblo-, los qoá'es viendo pad
c«r a Icfu Chrifto en la Cruz, d
ziá vno? a otros, Porque elle r
fe libra derte tormento pues f(
lia librar a otros de qnalquie
enfermedad y trabajo < Si es Xf
(i es Rey de Ifrael, decienda de
Cruz y creeremos enel. Otros
deshonrauan con palabras afre
tolas: otros meneando la cabec
elcarneciendole dezian: Ea bu
oea reparar el templo de Dí<
en tres días defpues de auerle d
truydocomo dezías; baya de
Cruz acá dódcnofocrose&amo
Mucho padecieron todos los tu
1
r
C A P I T VL O
J,vcapachafía anchara ancbapa
P lelu Chríílo Auqaifiana echa
aichamaparlnna; Crufath3pa
hama aaïpanapi;Ia,tukhtucata
ancáro haUkhtafsiaa hamacha-
,5ca liama manccarohuayiikh
>anfca,alaya paya ampara echa
ha,culafiha lana, acá hamacha-
lea ancha vluna,aca hama vfu-
iríl'ca firachafiraquina, camifa
arína hifcfama hama.
y Acá hama Ufo' Chrifto An«
iiíTa motafsína, taqoe Efcr iba-
cana Pharifeonacanfa toqqta
;a¿sina,hac]«enacafca coilo co-
vtghquín faagbquú i caypina,
aurocs acucatata íaagbcafsi
, ampiaca checa Diofataain*
i,d tani faisina hioflanacanfea
'opa arcañaífataqui,caquecun
•a antutaisina: Tatay acanaca
donaoia, hanihu i lurauinaca-
yatipifqoíti, facauina. Tatay
u Cnrifto qhuití laycopí vea
nppatitaí qhoiti layco<í chino
riiia«aha lavco^otirinacaha
co^chapí pillonapíüo tyirina
ia layco^hihosñ ro (irinacaha
co,Crofaro cchacusatírinaca*
laycojnaaiïrrcbaftrinacaha^i
> haceurinacaha layco íafsso
nachiltohoa lefo Chrirto,qhui
ayco hamppatita''fat3. Paaí
tatafca paya Croíaroraquí
acacatataoina: cchacucataff*
mavni baca coquero, mayní
atoqoerofaattaanaiacanacaf
?tnfana faa cafsinca nayra Aa
ía cunamana yaucca arona
íiñata
xxxvnr
4ÍÍ
bros de Icfa Chrifto a! tiempo q
le levantaron en la Cruz, perqué
leuantandoia repentinamente en
alto, todo el cuerpo parece que
cargo hazia abaxo, y cargando,
ambas las manos querían raziar
fe y abrirte,? con efto fuegr ¿ndíf
fimo el dolor que fintío,y con te-
nerle tan f randele efcarneciä cp
mo fe ha dicho.
% Eftando Chriíto N $> pade-
cíendo defta manera,y deshonra*
dolé todos los Efcribas y Phari-
feosjeuantado en la Cruz en me-
dio de motones de gente, quí par
te ettaoa fentada y parte en pie,
paraque entendíeíleu q era-Dios
yparaque noíbtros le ímifemos
leuantádo U boz dixo: Padre per
dona a ellos, porque no faben jo
qaebazen. Por quien ropsis Se-
ñor mió lefo Cbrilro'f por quíení
Por los que me prendieron, por
los que me a^otarompor lo<> quc
me coronaron deelpinaspor ios
que me condenaró a muerte;p©r
los que me crucificaron, por los
qmeefcarnecen y menofpretian,
nos refpondiera fi fe lo pregunta,
ramos. Dos ladrones e&auan cr?i
cificados en dos cruces, y defr-oes
de crucificados leuantaró al vno
a la dieltra y el otro a la íísícifcra
deChrííto:y eftando crocífícadpt
al principio afrlígian y injuriauá
con moy malas palabras a.K Se-
ñor ieíu Cbrillo, dizieudo, Por
tuca ufa
4ftt
VITA CHRSiTI,
ifiñatanina,Hnmaïayco|3i nanaca
hihuañaro fito,caaqnítha homa h
fanaétaí hani homa hocharo pu-
nían .i'caeca^acapacSí a huata vtä
cafcaquiriÓthapi Pafqua llalliña-
tamj fafsina. Pilatoica maampi
ccakhfichahaíafsínaíludionacatn
pi híjaqaittaafifsína, iefuChrifto
Auqiiáa lantatanacampi chiea
tñhaivatasancpha fatauina-luíi-
tatai*eafca acahama ü'apafsina,
míctu-a haniottafsinfä AoqüiíTi -
manca yácca aroíipiicatauioa, ha
miqsJpi nanaca loycoea'ta latsi-
na.-San Lacas Enangcüitaica fi¿
j>aaítanta'tatca mayní Auquüla*
masa arofifsinasbnchaCiquinam
na, aropafa maampi maampima-
na pu?ina,maynífca Jefa Cbrifto
AaqaiíTahopa thaathá hihuayirt
nacpataqui Díofaro hatnppatíra
pipánamnahuaracufifma^iáppati
rii am<huana:acaca checa DioU
ti-aa-,ha í Diofal'pa,vcacca lianipi
yanccacbirinacpataqui häppaciri
q*itti, haqaeca hanihaa ácana I ti -
rauipa larirquíti falsina.
« Niyrara mayní luntata ma*
■|5paro,Chayamacai»a,hanieiU'
«anaccari hueca yaneca aroñpa»
na;ac*pachanci huma bíhuahacaí
Ivaniti humafa nafa hihoayafl'a ca
macaqaihibaatanca,qhoítipacha
na híhuamaíara huma arofoaftaí
acá Xpoca hoch-aaifa híhuañaro
látala haníhua huma hamaarof-
naqiiecí,Utanina,fafsiníca Auqui
íf<, hahuaraeaaina, luntataíca a-
oiucanapacaqai takhtína,cakhti-
taiica
tu caufa nos han códenado a i
erte,de donde vienes tu? fitu
huaieras cometido delicio efti
eramos agora en la cárcel ha
paílada la Pafqua: Porque Pi
tosparaqae la afrenta fuefTe r
yor, concertandofe có los jud
dio fentenciaq N.S fuelle cru
cado juntamente có los ladro
los quales oyédo dezir ello, c
tendiéndolo por di!curlo,ínju
vtzn a Xpo S. N diziendo que
auia fido ocafion de morir an
de tiempo Dize S Lucas qel v
délos dosh b'ando contra X
períeaeraua é blasfemarle, y i
día vna blasfemia a otra blas
mia,v q el otro fe admiro yq
ria adorarle, por auer rogado
yendoío el por los q leaaiam
cificado, díziendo: Ette Dios
q (í no lo fuera no rogara p*»r
q le crucificaron, que hombre
gano hizicra lo q elte ha hech
? primero dixo al ladró fu
pañero, Calla ía ola, no fe ca
tu boca de hablar tantas blas
mías? mucres tu por ventura
lugar deíte? por ventara no m
rnos nofotros fegun nuettro m
«ido1' por quiéoen lugar de q
has fido condenado a muerte t
hablas tanto? Elte Chrilto qa
ella, coa íer condenado a mac
fin culpa, no habíalas cofas i
tu:y dizíendo ello confolb a I1
{tro Señor, y reprehendió a
compañero paraque callaffej
uisndole reprehendídojboluíi
el rol
"
CAPITVLO
tfca AnqniflamäceuftafsinaiTa
y marcarmaropurikhafsina am
«aiitahatabua, haqucnacatna to
triskhafsina amutitahatahna ,
mi lurauínacaha fupahua iura
nacahapiüa ancha yáccacama
¡ia , vcar.hua hichafca hihuaña
impi phucafiba: maafcahnmäpi
úca maya vru hihuauihataqai
rufaneíjri, niahihuaba hihuaha
fqri: Tatay humahua Diofaha»
i fafsina, homaro checabua faai
afupa<|,,cbecanfca llagpayri can
uima fupaq. llaquipaafsina , ho
lanacaba pampachita inutuui
afcanathá callarapha hochani
iqnenaca qubcfpiaña fatauina
quethurittata chnymapampi.
| A vea luntata ancha famioí'
uinhua:hnpapilla AuquiíTa Ssn
edro Apoftolopa haníhua vlia-
acat»ti fipáía, Tatay vllattaima
ia,Dioitahca fata«ina, hupapi-
t Auquififa taq Apollolefnacpa
lytarípanfa, hani arokhatipäfa
okhatana:hupapilla Auqiïaiu'
onacahochakhcara íípanía: Ta
V hocbanifatahua fana:luntata
a(jparofa,hochaaifahua aca fa*
iq,n3;hupapilia Auquíffa hekelli
aCrufana,yácca haq hama mu
i^panfa^alakhpacha mayifinale
Chrtfto Auqííafcaaca -hama i»
paca Cf afana «chacncatat'cafsi
i firuíra, hupa mancuftaísína ná
hua hiíha vra huma cuíiíiña
arcaro mantah&ta fatauina faf-
1ÍC* CQÍ1
el roftro a Nueílío Señor !e d'ixo
Señor, boluíendo a tu pueblo ce
acordaras de mJjbolutendo al go
nierno de tos vaííallos tendías
memoria de mi,no por mis mire
cimientos y obras, pues todas e-
Has fon malas, y agora las paga-
re con mi muertefíiaopor morir
en vn mifmo d\a juntamente con
tigo,y por auercreydo firmemea
te en ti,teni<rndotepor verdade*
ro Dios , quando ,to ellas en la
Ciaz', y cercano a la muerte , y
mas principalmen?e porto mife*
ricordia y bondad, perdóname
míspeccaáos,y cu Pafsicncomí
ence.por mí la obra de ía redemp
ciou.de lospeccadores.
cj O dichofo y bienaventura-
do ladrón, pues al tiempo que S.
Pedro Apoftol negó a Cbrí$o,dí
ziendoque no le conocía , el di-
ko que leconociasy q era Dios¿
quando todos ¡os Aportóles le
dexaron,yno bolaieron por el
deffendioíe el , y boluío por el:
quando los Indios le ílamauan
mai hechor, el díxo que era muy'
juftoy inculpado y por tal le juf
tifí;o a iu companero: quando
Chfifto NueSlro Señor ellaua pa
deciendo en la C R V Z defnudó
el ie pidió el cielo. Entonces
Chrífto Ntreftro Señorpor auer*
le feruido desamanera , por a-
quel poco de tiempo , boluíendo
íeconel roitro a eíledJxo: O7
en efte dia, juntamente conmigó
entraras en la bienauentaran^a,
Dá que
■■
4 »3
VITA CHRÏSTI.
CuííquVIponí cancahatafatauina
lefu Chrilto Anquiffana fauipa
camapini vcafra cu(íquel!poni tu
cona;?ca qniqnipa vrnna, Anquí
fla Limboro mátipanpi^Sjaca lü
tacana aimapa alakhpacbanqntri
Angelnacahama D;olna cancana
pavlljaraoi'na.
6 M i .y «i 1 o fe p h futí n i rmi a (c a
roifa Dioina qisücapa aroiï fta*
ma)Samcana Intiripi Pakhfimp?,
tuncaínaans huarahuarápi, hupa
ro hsppattir t vlljatat&ina, haccha
«pu canean ¿p'ataqui; acá yaa vca
cams lurata canc^tutaquifca E-
gVpto sareelaro huata vtaroirpä
tatatauía^vcatíca haccha apu, ha
echa Virrey Jvca fuuna , vea Pro*
tiinciana apupa mirtokhataaína.
Hamaraquí vea liintatafea ,abkh •
pachataqn fata cancalsira.vuri*
wipathá vca vrucamaca, haquena
cana hazíendapsqui '! útati rita ni-
na, hachay ir kan ina,cchinamácaf
ca huatautaro c' 'nocatatauína,
huata vtatfcacolJoparkhana Auq
ífampí hihua(sína,chupikhtararo
Rev hama miftat uina vllama ca
«lila thaquípt acá «lakhpAcharo
mañataquKPuesaca hamafarana
eafmpiUa vcaro maóa hu<acha*
na , Crularo echacucatauafsina
Auquiííampichicáquí cancauipa
thá.Auquiííafcahifqui Padre ha-
ma f^ppa Mhuañapataqeukhata-
uins?«,hil<3.chuvmani Religiolona
ea hibuahafiripa cchi nmauipa-
thaacAff.ina eukhaqiurka hama.
CamííapiacrfTataylefuCbrirtoí
que fue dezirVferí s Kjenf per-ti
radovcomoN S lo dixoafsi rm
b'en^oenturadc nqie1 mifmo di;
pues bajando Chrifto al Lincho t
alma dt?tte ladrón vio la dinin? i
Cencía ennro les Angeles que tífc
uan en el cielo.
6 fofepHfeorno culta la dioiiu
S^fipt.ora Ge c^ , )Scño q le adj
rauanel Sol y Ir* Luna y onze ef
trdlas, denotado que auía de leí
gr*n Sf ñonYparaq tl\o le t ff.c
taaíealpiedela letra fue echadí
en la cárcel de Egvpto.v coneth
vino a fer Virrey d- í qneSla Prc
uincia De$apropriarnanera eftt
ladrón ílendo predelVinado parc-
élese o , delde qae nació haíta e
dia que murió hurtaría lo geno
y era caufa d<rilanto alos hóbreí
ala pAlIrefiíe echado prefü en i;
cárcel y de ali déla cumbre de a
que! mopfc cerno gran leñ r fa
bio conChrífto ala bien í. uenro
ranea de' ciclo: Mrad qc«nún<
es eí*e para el cielcípnc; efle r*n<
medio para aleancarle por^u* I
d j crucificado cftuno )úto a Xf i
el qoal come buen religifo v »>a
cerdote le ayudo a bi?n morir di
la manera que losbeno» reino
los -eftan ala cabecera del que cí
ta al pu'Tto dcla muerte fueienr.
zerlo.Que esefto Sfcñor,queqni
re
r
CAPITVLO XXXVIII*
r¿vc¿«a vocachírimaca amani-
íroaca Crnla phifcukharuta ha'
ha pa,luotararuíea,huma manca
$ huaranca huaranca ho**ha luri
troica ílaq alakhpacháa tnftfiña
achuraea? camifapi acá? chura *
hafaua , buha vrn churaña vru-
na Xptianonacarafca vlljapha
íílhahua,eamiíapí naa taqchuy
fiápiaJakhpacha cufíiiñachakliac
acha firu¿rinacaharochuraha,i*
apHuca hihuaña pachanaqui naa
ruír» I a nt ata rufa chunri cancaf
n^ íiríg.pi AuquifTa Iefu Xpo A
a bamp'i híianacay bíhuafsína,
layui lútaca alakhpacharo mata
i na mavnífca manqpavharo Acá
i*k'áj. caaraloíeph hikalam-
a»vcapí vnanchaaean¿na,hnpapí
ía caree ana pañí 6acapa atam<<íi
í tavpincafstna , iva huma pañi-
i-tca,mayní qbuifpihaeabiia.ma
nilca huaracutahoa híhuahata
jtauina: Hamaraqui iefu Xpo
lu^uiíTafca pañi luntataro,nuY
iro alakbpacharohua hamaca
janata , humaíca manqpacharo
na mahata víñaya vcana ttaqq»
ñ¿ ¡nata qni tana ,hopa manga ha
i haknfuuipathä.
:ap. xxxíx. camisa-
ha Iefu Xpo Auquiifa Crufanc»
aisina S.ioan Euangcüftato tay
capa cae anchi na , haccapa a»
ronacafca vcana arofchi
Da > hupafca bihaa-
china vcathá'
huaaroli,
CHI,
419
res que la madre que tepario lío
re abracada con la Cruz , y. si la-
drón q millares de pescados con
traticometio, luego le das el cíe,*
Io<ív el parayfo,Como,íSi puede
de2 irnos Chriílo: qneefte dia, es
dia dehazer mercedes , y quiera
que vean los Cbriftianos , qua»
de buena gana date el cielo a los
que me fíruen toda Aj vida , rúes
le doy a vn ladrón que me üruio
folo ala hora de ín muerte. Delta
manera el vn laáró fue al.cie!o>y
el otro al infierno lo qual nos fi-
guro lofeph que poco antes dixi-
mos i pues eftando en medio de
dos que le dezí&n fu fueño dixo 3
ra fus El vno délos dos faldra li-
bre defta cárcel, y el otro morirá
ahorcado. Aísí Chf ifto a! vno de
los dos íadrenes dixo que íria
al cielo* y al otre* que iría al
infierno para padecer a»
lli eternamente por
no auerfe ecuer
tidoa fa di*
Dina M a
jpeftad.
i»'
ca p. xxxíx, como m
(ü Chríftoeftando en ía Cruz,eo
Comédc fu Madre al EofingeüíU
San loan, y dectraspala-
brfisqueailí habIo¡y
de como
ef-
42°
VITA C
H I C A taypí vru canquípa-
u^na taq acapaeha Iakha,ccha-
macaquiptatauina qnímfa hora
maqoipaña cama Intifa PaUhfila
bacchira ha ma cuenta nina, colla'
na ïefu Chrifto checa Dios>checa
baqaersqm luriripa apupa ctaq^
quefipana , yancea haquenacana
amparapana hs'aipana , baqnaca-
na hihoapa hiuipana hochíuifa
hiaipana^banirahihnafsinica acá
collana qhuifpiyrifa Teftamento
kirafsina harria , collana almapa
cípSritupa,collana Dios ^uquípa
ro baytacaüina , collana ílüpaca
hanphspfca,pana vil a harcrucha*
tacanquípanfa^amapa vtaro hay
tataQÍna,Coliana vilapfca Sane-
ta Ygíefsiaro haytana lácramete»
nacataqni, al manacííaná co 11 ñpa>
«taqní , culiliña marcapafca lunta
taro haycana,cbnrana, ínfiernof
ca yácca chuymani luckfaro chu
rana,ífmacapafca yanecachirinac
pa foldadóacar^Amahuata tayc
pampijhuayüuta Difcípulopa S»
loanampiqui, paya co llana haya*
na cfaanípa qhuelpicalaja pucha*
naveana matuuipa Crufa thaa*
thá hachafaqoi'raacapifqaeri,hac
capa cayefa arqnirí fanfta tnarmi
na capí, AoqaítTana ha«capatayc
patháapañanacpafca, Camila S.
Lucas Euangelííla fi bama hay ata
, quí Anquííía vHcchuqnipifcataut
na apañada lefuscamachanipífaf
f7n.i:acapaniamabaacapafca hani
qhu.ícirot'a, hay taña amahualsina
San loan Taycparo haytatauina
tayc
HRS1TI,
IENDO hora de iexta hoao
efeuridad, y tinieblas en tod.i
la tierrajhafta hora de nona:
El fol y la Luna fe pulieron luco,
padeciendo fuertador y Señor. y
muriendo por Enano de peccado»
res, muriendo por los hombres y
fin culpa:y ante» de morir cite ntt
eítro fabérano Señor dexo como
en Teftameoto -fu ¿ifpiricu ai Pa-
dre eterno, fu pufífsímo cuerpo,
aunque codo enfangrentado , al
Sepulcro. fu preciosísima langre
ala Vgleíiaen los faíramentospa
ra medisina dsnuellras almas:
El Paraylo al buen ladrón, el In-
fierno a íudas, los venidos a los
fayones: Quedaron dosjoyas rí*
quifsimas y de mucho precio que
etan la Madre y el Dilcípuio: los
quaiesevfauan junto ala Cruz lio
rando con otras mugeres que a»
tiían acompañado a Nucllra Se-
ñora,y otros parientes de Nues-
tro Señor de parce de fu madre,
como lo dizc el Euangilta S. Lu
cas que de lexos eltanan mirada
lo queharian de íu pariente Xpc
y no quciiendo dexar a nadie el
tas dos joyas, a San ioanriexoa
fu madre y Id
CAPITVLO XXXIX
42 ï
^capafca San loanaro; marmey y la madrea San loan, di-iiendq:
;ahc.a yocama lafsina: faratica, Mager ve?ay atq hijo: y después
mInan.5ror.iqui Üiícipulo vea díxo al Difcipolo,Ve ailía tn ma
ja.ravcama fafs'ma.Tavcapaíca dre:ynola Hamo madre pr-rque ,
mimatsy í^taninci, matay lata no fe entriíbcieííe mas porque ei
aampillaquiíífpaphutifífpa íaf- nombre de madre en tiempo de
ja.acamatay taña aropíllaqní- -trifteza trae lagrimas a loa ojos,
lolsñípachaca arvhapi hacha hif y enternece el coracon»
hiürí .cbavmaíca qoichoy iti.
i Sin Bernardo a-a amahuaña
aacbá aroíít=ína> caqoe «capa*
lanquiri haqoenacana hrp apu-
i aroahuaí ñ paca, tucuíinhua,
ipunijCcrpamhoa, Hacha Auqui
I lefo¡ Xficnatavcpa amafeoaní
aqttíhuajaycpanica í¿nshcapa a
lahuanipacmihua han» tucuttri,
ant cotpai i hani ttpuni í?pí vea
upapí t¿ycfla N Stnora huahua
a ancha amabuafsina , anchana
i San Bernardo hablando del
amor que en efta vida fe tiene ios
hombres, dizeq es finito, y limi-
tada', folo el amor d«?ChríH:o pa*
raconfo Padre, y ei de fu Madre
patacón Chrsfto fu hijo esinfiní»
to,fih límite y íin n?edída:Por ef*
ío Noeftra Señora amado muchif
fimo a fu hijo, también Te afm'pio
mu bifsinio viéndole puefto y en
ciauado enla Cruz: amaoa'e per
nchaparaquiquichuílna^taqailí feótifsímameme,y entríftecUdó*
a,Cru!anÄCchacacatata riljaisi fe fe encrudeció intcnfilVimaméee
a^amahuaca vea fcamataqui ama quanto era fu amor,tanto tábícn
aana,quichori fea veacamaraqui fue íu dolor: Müího fue cUobr
uíchalünaramahaañapacavca ha qaerauo oyendo 5as martilladas
dchekha,vca huccaraqquichufi que dauan con grande raydo qol
apa cancana vc& fuparaqui maá docrncificaaan áfa hijo, y qu^n-
quLbuíina collana amat'uata
aCr.u<?ro ch'íkhc^aKhtaafa echa
uca iní p 1 ina.h f^ui ^ctacu
at«m i p^ya ampara,payacayum
»i (ir i ilapafsna : Crularo hen-
;ei.aufa echatucatata ceakñli cea
do d'iZian,encía"aaídebíen manos
y pies. Mu;ho ; también fincio
quando le ieuantaron en aro en
elaoado en laCRV Z, defnadp
para que quedaíle afrentado de-
lante aelos oíos de todos Mucho
; fi taque haq^enaíana vlljañata lo fiotio viéndolo descoyuntado
jui faattiypani«a, maaropiraqni manos y pies £ v qoándo le vio
IQichufina; ancharaqui lUquifina
aq ampara mjcomocoia , cayo
Bocomo¿ofa hithirtaata v'ljafsí
ilcajmaápiraquiila^finataqíilla;
filiucbí*
4^2.
VITA CHRISTl.
fiílushá (nn*qnecaJiia vila hora.
*n vlljafsinfcarmaampiraqui putí
fina taque haquenaca yácea aro
pampí toquepáfca; rnaampiraqui
qotchufina bupan-ica'avco biuipa
na fiíacbaíiri vlljafsmfa: Malea a*
jnahmta yoepana Crufanc cafsi-
na: Mar mí vcahua vosama lafsi-
aa S. loan vllachaata, anchana an
chaoajíiiaampina rhaampipa quí-
chufitauina , acá quíchufiuipaíca
hanipi qhtiitifa^cacamaCaftíila
aronfatHaqoear5fa cuna Toqui
na aroníaccanacha!pantí,qniiho
(ifsinpílla taqnechuymanacífa a-
roñadla llallírí quichul'tauína.
\ Marmi vcahua yocamafataf-
ca N.Señora tayclTa collana hua-
huaparo ínakha: Huahuay hila
íuyllcama Ioau haccoea ancha ha
€cohoa, fappahua churaca churit*
ta.maafea collana huahuay, hani
pi humäpi chicafiti.Camifar i may
ni ha que chicaiï(pa,htima Diosa
pi'fhaquehua hupa,humaíca Dioi'
tpp'x hífchina,IefuChrifto Auquí
flafca nía tayeparrpí arofirathá,
hihuañVpalca nía hopa thaarqui
pana jntifa fnnaquempi vraquem
pitaypinquípana , chica vruthá,
«¿jutmla horaquipachá taque cun'
capaantutafsina hnararilsína-r
Dics Tatay,Dios Tacay, camífa
pi«nttitit ta«? fafsina arottataui-
na; fafsínfea Dio» Auqnihay,au-
qoíh i cacaísinca^taque haquena-
ca naa haní hahuraña amaoipana
humaraqmei hani hahuraña ana
Bit&hata'íhanitihuma hnahuana*
cámaro
todo enfangrétado defde lospíe
hafVi la cabera qoando eodaaq
Va canalla le aífrertaua con pa?
bras injuriólas y le bla'feroaua
y que aquellos le efcarnecianpo
cuyo amor moria,pero dízíend<
le fu hijo crucificado; Muge r ve
ay a cu hijo feñalandole a\s. loai
enrrilteciofe tanto que no poed
éxpli:arfa,y efta triíte^a nadie pi
dierj declararla ni en lengua K<
manee» ni en lengua Indica ni ei
Puquini, o lengua eilr*ñi ,pue¡
d liendofe fe dolió mas deío qui
podamos péfa? co nneftros cora
«¿onesni dezir có nueltrasiégnai
$ Dizíendole ma^er ves iy a te
hijo qoí^a refponder¡a:Hijo mifl
de mucha efti na es tu primo loj
buena manda me has hechotperc
hijo mío na puede igmtarfe con
tigo,por juecomoíe igualara vr
hombrecont igo que eres Diosí
El es hombre y tu eres Dios Del
pues que lefu Chnfto hablo a fe
madre y acercandofeíe ya la ma
erce ala hora de Non*,tres horai
delpnes de medio dia leuantande
fu voz exclamo a fu Padre eterno
diziendo: Dios mío, Dios míOj
parque me has defamparadoí
Queriendo dezir.Padre mío ya <j
los hombres no me quieran con
fol ar,cuporuetitura tampoco, fu
do mi Padre querrás col otarme*
Poruentnrano fuetes tu eonfolai
luego a tus liefuo» quando ion
aíií-
•amaro motupana carípanfa i!ac¿
bahuririta? míchca hahuririfa ha
huranima naa pachana lafsina,
qHnitanirita'fbaniM SáTonaro Ï hi
liíteo aucanacapa mava canaÜo-
na Jumento futinina tiraucayo
cchacapápí híhaayafsína.huHnaji
pana,lacpafa buañacatipana, ílao,
quíqui tirancayuthá vma ayua
taurapita vmañapataquipakhta*
rhpataqui'' haníci Ifavíar© maya
lacani lacfni y ¿tirina Herraría han
Shipafa ccaripana hima iiáca a¡a
tbpachamanca vMntip*sna,ilaqui
acparo,mokbía hiuipí miskithá-
a m«ápi mokhla qhuitanitaípa-
ihca»iapata^,crai] yacf ñapataqoi
ichama catuñapat^g/Fuescamíía
>i TataV huma quitj Auquihafii*
ia . naf¿a qníqui yocamípanajbua
íajata esnearíah^fea hifqaí yátifi
n ttaqq«;fihana mu?uhana , f¿i
>ayompiaucafi sína.humavuha-
iiichny'm.shafa vreuthá catighU
iinajacahafa huañícatipana , ha
i vmaña apaanit taíham habunc
a'michca hahuririfa q¡ uitit-taí
afs'n hamachatat ina.
4 Huañajatalca I? fuChr'fto Aix
utiï ( Camifa S ¿oá Eu¿nheüfta
íiam^ ) PfopHetanacana hiipa-
ha arofiuipt vcaeama t ucovata *
<,v,a cama IrjfJta cácaní tafsma
ujñaghítúbnaiana: Piephetana
in& ancha amigopal$ina,Di< ín*
o pa anena yáccachat la S-upa*
icana (auipa checaro puraana,
>auid la Ayq.fl'a arobfsina ha*
la^iaua náK.añah&eac^shülcahua
cha*
CAPITVLO XXXTX. 4n
&ñ jgidos y canfados-f o no fueles
cmbiarles quien en tu tugar les
confueie' Poruentura a Sanfon
lud. Cap if. íediento por auer
muerto a fus enemigos los Phüif
teos con vna quitada de vn Jumé
to nohízifte que falíefe agua de
la mifma quijada paraque brnief
fe y fe refrefe ^ Poraentnra a
Ifayas qu¿ndo leaferrauan por
medio con vna fierra de muchos
d entes mirando hazia ti y al cíe
io,no embiafteafu boca va rcuio
dalcifsim'oy mas dulce q lamieií
Pues como Señor, ílendo tumi
Padre, y o tu hijo, y fáuieado mí
íed,padecíendo,afFanando fudá>
do mientras eltoy peleando con
el Demonio > y eftando afligido
mí coraron , y muy íediento, no
me mandas que me traygá de be-
tier-íno meconfuelasío no mcc¿»
bis* quien me tonfuele?
4 Frt-IdoNS TefnChriftomuy
fed entof Comodízeei Buange*
hí*a S loan) Puraque íecumpíief
fe la Propbecía que hablaua del
dixo Sed tengo. Como muy gran
de a nigo fehuuo el hijo de Dios
con los Prophetas, puesaun con
grande daño luyo cumplió todas
fus Prophecias, Dautd hablando
enperft-nadeChrifto dixo: Die-
ronrae a comer biel , y a beuer
Dd 4 vina
•
r.
■i
4*4
chiiritana ,vmsñataquifca vina»
grebna eayra vinobna vmattiy*
t'anafanapi , acá Dauidana faui*
pa vea Cama checachata cancani
fafsína,hnanagbitobua ía auina,
huanajafca camiía baqcienaca boa
ñagbíri hamapíní huaúajatauina
Hantti huañajafpa bucci huaran-
ta huaranca aCiotíta,'taqueuilapa
na tucuíita1' batí Crofa qhuenin'í
v$aíea amputa'mansra qhueoipa
na?vca vjru cama lupina hihuaya
ta 'canéala eturmiaa haycl-ajata,
caríjata laycaca^anchalma hu; na
japa , vea haquenacafea chnr aña
;amahualYinca.i Itatavmafa , cuna
fappa vmatiafa iappabua chnriri
cana, cbnrírí hanihua qbuítifa ta
kbeíricane?; niaafca anebayaneca
chtjymaninacaCsina haní llaqoi*
eayri cancaf¡>íoa,hani vfupiyrtfst
hajhanicborataüint^humabaAjUV
pabia vinagre hanthá haquifUg
churatana fapifcñtauína , hamka
fcífaaani acá vmantafsina, ckhokh
ricbatapilla, vilapafa toíufipí pa
khta Elias hutal'sína qhaifpíyaf'
pa bac qoiri vl'jaísína , Eltalav
hutita yanapiri faisinabua acá»
cca arottalsina hamacbi , lafsina
vinagre haque htbuayíri colla v-
maafsina bama vmayatauína co*
Uaná AtiquiíTaro.
« San loan Euangeliftafca Ta-
ra qút, maya ppuñuromna vinagre
ca Cayra vmoca vcaro huaeay-
chc.pitcafñuina qqaeyna vmaíiri-
taquí: Porque yaneca chuymani
nacsDÉlla yacca luranataqu'C* ha
n'thua
VITA CHRIST!.
vinagre para qpe eflb Prrphecía
cíe Daaiafecomplicfle perfecta*
trente díxo Xpo N. S Sed tengo,
La fídqtr tono fitf corro ía que
hielen tener naturalmente los hó
bres, Cerno fuera pofsible no te-
nerla atuendo llenado tantesmi
llares de aciGtes<ertandotodo de
fsngrado? auiendo llenado vna
Cruz tan pelada , y llevadolaca*
ella arriba, atuendo todo aquel
día pallado mucho calor , y *ho«
gandofe con el mu:hcpoluo,y tí
tandr todo canfado? Grande fue
la fedquetuuOv y fi aquellos que
allí efcauanlvuiieranquendodaí
le vna poca de agua o alcona fcuc
na beuida»fa silmente buaíerá pe
dído darfcla/ní nadie !os h'cuícrJ
reñido por e-l° pero por 1er gen
te ru:ny defapiadada aunque la
auia no lela dieron, fino que d x<
ron Démosle vinagre, que era d
acuitólo de bailarle paraque mí
riele prelto beutendí le Porq de.
zianeítando laftimado ya lea ta
tado la f?ngre,<cfa qneviniencS
EUas lebaxedeia Cruz vicndo'i
con vidíí, porque parece que e!)i
le llam? p .raque le avade, dirri
le a beoer vinagre, corco quié d
ponzoña para matar a¡gun hubi
e Dize también S loan Foanp
lirta que tenían guardado allí I
nagre en vn vafe para íi acafc pi
dicic de beucrporqucf ar el n¡
l9
'*
CAP1TVLO XXXIX, 4-ï
los malos fon muy proneydcs, ft
quieren matar alguno proueeiile
luego de efpada,Si engañados tic l
Demonio quieren ahf rCarle tra
enccníigola íoga.y afsi aquel os
maluados pata amargar la boca
deChtifto tenían guardado el vi4*
nagre, y parsque lo beutefe »tin
do vna eiponja en vna taña y no
jandola vna v otra vez en el, lie*'
garonfela a fu agrada boca, y a-
niendole benido diKOComo rt fie
reelEuangeliftaS-foan: Conia-
marum eft:Todo efta ya aesb^dd
Dicho ello, y eftádo paraclpirar
y falir el alma del cuerpo líoian
do fegnn dízeS.Pabio Heb 5 y le
uaotando la voz díxo: pacre
en tus manos encomiendo mi Et*
pir?tQ»eomo quien diz«» No urue
rbyoporqueíe me acaben l&sftí
er^ascomo los otros hombres, ñ
no que de mí voluntad muero, y
facrírko núvidapcrioshcbresi
ina cunafa cchofachmtr.haqtie
luayahafipana cnchíilofa "ilat},»
irllafiyri; haychjafiha fipanfea i
jaivífcafavllaíiyri: Hamara-
iveanfa vinagre ilaquí vllafi-
aina ,vmattani cchsmattani fa
ifea mayafauru cchuncayu ya
icatafsina , vinagrero hífqai
illutashillunosafsina Jácaro a
atatauina vmantafsinfca coila
qhuiípiyriíTa (camifa San lo*
i Euangrliftaíi hama ) nia Ta-
le tncuvatahua fatauina* fatatf
niahihuahafaísina3almafahan
lipathä halakhtaha fipana , Ca-
lla San Pablo Ti hama hachaísi-
i , haccha tuncapa antutafs'ína¡
ios A aquí hay humana ampara
aruhua almaha , etpirítoha ca-
lyafma fatauina , bunttu haní-
na nacca cchamaha tusufipana
iqucnaea hihuaquirica hama hi
ttathati,maafca amabuafsinaqm
íhíiatha, hicañahafca haqueby
d, Días Aaquiharo ehnratha fa
lin hama.
6 Nia Auquiparoaímapaca-
lyatatfca , Ppekeñapa ahtafsí-
a intí hncapacha híhaana, Vier
es haypptSjMarqo Pakhfsíns,pa
hlifa vrutipana , Quirnfa tanca
)imfa mira oí , Qujmfa pakhfi ,
nuca vruní acá pachona ynritpa
ha «j Nneftra Señora collana
a/c (laica paña vcapachacama,
mi hacha fsinfa, hacha ñspa mu
xu'ipanfa amo-iaquiha ♦ pakhta
íollana hmhuaha,hachafsma mi
Unpvraqai hachayalha ccanalla<j
fif siria"
I
é Defpues de aoer en? ornen da-
da fa Eí'p i ritual Padre .íoclínn"
do ib cabera miar to a hora de v if '■■
peras, Víemes-f»n la car-Je, es n es-
de- H'&*«%&\ v fif plenilunio d¿ eczé \
de 1 rey ota y tres años t tr^s ñ t'i
fes y diez días defde que urciü aS
mundo, q La V»*gen, anncj haftá
aquel punto aula reprimido las
lagrimas, diziendo quiero callar
cofa q llorando fea caufa de ma-
yor Hato ami hijo y ent rí (le© u-n-*
doro© Dá. *■ • m
VITA CHRI5TI.
fifsina maampíraqoi líaejuifaara-
najmítaquitijtaycpa hachipanca,
hant hachacachuí llaquifipanca,
hani Uaquifcacnnívllkoata v kha
tttupoca.amuquihanfga kata aba
raíifiina hamachipoca fafsinla:
nía hí;jípana,nia rraquepani, nía
*¡raiDahane!iiparhá halakhrafsi-
na m (tapan a, taque, pataíina ha-
ina,patauíhaehapa antutcatata-
t»ina,ahanupa aynacha vmallokh
Va h «oía hichííia,atakh cuna tuca
tba huahua y cunaro puntaícami
ía haytamucut*ta?f íaísina, an-
cha qaichoyrí bathayri haccuha
fcana: rnaafcahani ína mar mina*
«ahama vraquern ppekeñafa aaa
tauíntí, hafota hafanocataníntí,
cucaía vícjafifa hachatauintúvra
.^ucy hamkutiea , Jacampuy ilutí-
ta,fatauhiti rtucntauinti canaa-
caja ya^nacafa luratauíntímaaf-
eahachstauina qukhuíitauina.
Inacaqoí fsina chuymapa Chuy m a
ni hamaquí hacbataaina.
y DíofarafcA tatay camífapi
fotíana amahuata huahuamaca
voa hama mutupha hilta'f cornija-
pinaa f p*khia qutchtijiri taycpi
Ca vp ri- ta' hupampifa n-eaca hí
haam; í-qnitafma; hihuaíjnpil a
banihcia hicha husho&ha cchufipa
na quiL'haCcdtaca hama, quíchuíi-
T % latí !atauma}fatatfca yocpa»
manca vllínocafstnaraqui colla*
na huahuay, chuyma collay cuna
tu cuta?
Iefesciara Je mayor triíteza,pr
que por ventara es poísib>e q II
rando fu madre no llore el? y c
triHeciedofe no fe enrrtrt.efca vi
domepaes tiene los oíos p-ieílo
en mi' y callado yopirejeqqr »■
ciue alguoconfuelo Pero vtci
do!e ya muerto, defpties Je aue
quebrado el hilo déla vida,de?pi
esdesuer falido el alma aparta
dofe del cuerpo, folto las lagrí
nuscomo quien ¡fuella vn.-irepn
iá,eorru las mexf las ¿baxo *co
mo </n dt;uuio de lagrima*, dizté
do* Ay de mi hijo mió aquf h<
venido yo<fe » qie ha parado tu!
co no me has defa «parador y o^
tras palabras que ca ufa tía m icba
tr íileza y lagrímas*,pero no hazia
extremos como otras mujeres,
ni fe I »ua itauí y a'.íeut.iu*, ni lid
raua hM\ » enron.iuecerie. ni de-
zia,De'p3chameprefto o tierra,
defpighame preltj o cíelo; ni fe
deímir*naf ni otrís colas f< mo-
jantes a elVis haziajiíio qu¿ Imra
na con grauedad.
7 O Paire Eterno, dezU como
haspermitido que tu foberano y
amado hijo padeica? porque -me
le has quitado a mt fu d iWp ra
da y triit» madrea mandarafm.e tu
morir juntamente con el .porque
muriédo no pallara el dolot que
paíío agora por la aufencía de mi
hijo. Defpues mirando hazu fa
hijo dezia;Híjo mío,con!uelc> de
mi cora^on,querido mió a q ha»
venido? que le ha hecho de ti^co
mí
"
CAPITVLO XL,
nenta? camifapi aca yacca haque
iaca,vinaya hiíquichauima canea
sin» vea hama yantCHChatama'
'Cahama maya Crufaroíquícata
a hihnapbahiftamaíhái qhuítiía
taq ne la ni ttaqqueíinampi tta-
|quefaatama''íaraquitauína:Nía
luahuapampí arcfitatfca S. loan
Santa María Magdalena mancuf*
afsinaraqní,huahuay Ican,pha-
íhay Magdalena, ennaropí pnri'
anaicanqnq.pt Yatichírima<Ma
ilíroma amauíriina'í aeaCrufanC
|ui vcahua vllcatama/makha ha"
lihuaMaeftro hati bifchihata,naa
'ocachiripafa hant amparahata
lihuafsina hantháhua vllttiric-
ha íatauina.
3AP. XL. CAMISAKHA
elu Chrifto Auquilía hispana,
Jiofna luracanaepa mava hama
ucuUnia ha ;haíiua h.imachchina
2o lana Virgena Mariana hacha
raquiehinajaníanfea Auqui-
ífana coilana háehípa cu
pi harapí toqui hu*
nütachína vea
tháhna a-
rofi.
ÍESV CHRISTO Aaqaif-
fa hiuipaiu hilanacay, loratpa
ntUuratpa l'akhfi,luratpa Cala
taca,luratpa rraque auqaihahua
urifihahaa,camírihahua hioi fa
sinhiraapi, taque hachafína ha -
liacbaAa^ha^nacaampiaca checa
Díof
4«T
mo efta gente maloadaaqnienfié
pre tato bien has hecho te ha mal
tratado defta manera<?yha queri*
do que mueras recodad; en vna
Cruz? y te ha atormetado có tor
mentes que jamas nadie hapade
cídoí Delpnes de aucrhab sdo a
fu híjo^olaíendofeaSan kan y
a la Magdalena dezía: Hijo mió
loan, hija mia Magdalena a que
hemos venidoí donde efta wú éli-
tro Maeftro,vueftro amador voe
ftro biéhechorf miralde en aque
Ha Craz,mírad(i le conocéis que
y o con 1er fu madre lino le huoíe
ra muerto delante, de mis ojosa
penas le conociera.
CAP. XL. DEL SENTÍ-
miento que hizieró las criatura»
enla muerte de Cbrirto, Co-
mo Te lamenta la Virgen
y déla lanzada que
^teron al Santo
cuerpo eu
$1 co
fía
^iVERTO UCuChrWo
i Señor todas Tos criatura
zieron grande fentímíento;ei Sol
la Luna,la&Piedrasla Tierrazo
mo fi tuuieran dílcurfo para ente
der la mnerre de fu Criador^ pa-
ra exottarfe a llorar, y para q los
hombres entendieütn qae *ota
mutzt&
s ni
I
I
:i
VITA CHR tSTI,
Diofha , checa vocpataainhaa fa-
rhpaeaquí Inci riariaquimfa iuki
hu4vcapt ccanarnpa imancaíilsí-
i?a hihnana, schamaca tucuna ha
ccapíchathá bocea inricama tem
f>!onihanatcaña ilipifca alaatha
inanjracama pavarocchasjalita
trina, leía Chrillo AuqaííTa ttaq
pina ; raquefea ccarccatitaoína,
vnak h vnukhtacauina: calanacaf •
ca hap pacharaqúí paqoiíüaa'ma
..•ttamísitaoina: amaya ímauina»
;cafci hsípspachsraqrJhiftca?í_fita
-BJn í,amayanac.afcaha£tatapika-
taiüna,tea:ufalé marcareis nispif-
C3canina,haqt3enaca(a viljapíf a-
taama; maasea acaamayanacana
haca catauíp.3(camiia allókha A a
tares- amauetanaca fihama) lela
ChriiÏ3 Aeqauía hacatatkhata*
thá h icatatkhacamna: amaya vta
nacp^cnchabaníra AuqtníTa haca
C,?tk repina hiftearafítauina; porq
SmiP Ropilla acívaathá arofif
jÉiM*'Íefi Chriíto Auquiííaqaibua
hiaírinacana h^catatañapca Wiui
fínacarhá hacatatarsina csíUra-
na.hmi mjanipj hihaatUtaqui fi:
H tcatatap 1 X k ichaa bifquica S-
0 ng-'hlhnaca, hanihaafichá bi*
h,u ikiañapatacjat hüCatata.hi.v-
cria:*, m?afca Auqatííampi chí-
$aqqi Acenfió vru~u alakhpacha
ro miííuchi (camifahacc^pa Ooc
t v;vn:a bifquica ha m a) hanipl
pa Aa-jaifla h/.huacathá hacatac-
ci ica, vea vruíucatat^pífc kha-
ti j ia.í.hoa haka nayra AaqnüTa,
««¿hiuaíca hopanaca. QaJquipa S.
Mateolca
rnaerto el verdadero hijo de Di
os; e! Sol feeciípfo,v eieondío íi
luz cafi por efpacio de tres hcr.
efeureciendofe deíde ia hora di
f-xcaa la hora de nona ei vele
de! remplo fe raigo dca'tcr.ba
xo todo quando Óhrifto espiro
)a tierra eemboilas piedras fe qu(
braron y defmenazaron vn~s ¿
otras: las fepuSturas de fuve iÜ
abrí ron los muertos reiuíitaró
y yendo a íerufaleo aparec-Uroi
a muchos* auní] (come d'iztn n i
chos Dolores) refucít&rqn def
pues de Ohriílo, y las iepulunf^
deliras fe abriere antes que Xpt
reíbcitaiTe porqoeconu» dize Sí
Pablo hablando dailo, i Cor c 11
CbrUto reí'.:«irando de los muer
tos fae el primero qae ccmertt
ia relcrreccior? pasa no tornar o
tra vez a morir Y(« ellos de qu<
hablan ios Euan»e!i(U$ refucita
ron para no bolncr a morir, y el
dia del Acendón íubieron al cie-
lo juntamente con Chriílo(;omc
aïganos dizen) fin da Ja den^roi i
dezir qoereiucicsfóel dia q N.S<
refueito^primero el y luego e.loi
lo qual parece qar'rirrna el miltr.a
S, M-tw-o
:>
CAP1TVLO XL,
teofca acá aro checahnafafsín
ñachi nia Auquiifa hacatatkha
ha vcanaca ailokha baque Ie*
alenanqniriro vlUfirap'tkhata
1a fafsina:viñaya bani hiuirita
i hacacatkheïinacapiHa vllafi-*
¡vllafirapi,haniraqui haquena
api camafquiriti-
; Hanira Iefn Chrifto Auquïf*
biuipanfca mayní Centur ió(Si
ó Metaphrafte hífqui hamafa)
nginos futiní,íoldadonacpam
famifapi hihuani fafsina vlla-
ifcatauina, Collana Auquiffa,
ararífa chuymani hama hiuipa
•a,huaracuiifsina chuymapana,
tuafsina hanití taque haquefpa
cchamapa tucufipana,parp3pa
cafipanaíamacafaquihiuiri'íya
laccapaca, hiska arofunatzqui
ïamapa cchuiipanfa , hihuaisi*
iquijafsina hamaehaquiripi ;
iam.1 cehuíípanapílla, chuyma
aquepanapilia , lakhraila hua-
catata hihuarana-, acafca hua*
rifa;Diofaro hifqui arobfahua
ai; acá baque ancha hífqui chn
iníhna,Diofna checa yocpahaa
'iina csaná fatauina.SüJJado-
cpafca, AuquiíTa hiuipana in»
acchamaca tucupana, vraque-
ccarccatipana,calanacafa hupa
ira haychafipana , Capitanapa
imaraqui, checa Díofna yocpa*
ta acá baque, paña haquecaocaf
ifa fapifcatanina: haccapa ha'
lenacafca AuqutíTa hioipana,a«
khpschafa acapachafa huaraca
tana, has hafsiua ha rn a chipan;),
ausha
4t9
San Mateo diziendo quedcfpues
déla reforreccíon de Chrífto N S. .
aparecieron a muchos en Ierufa-
ten: porque los que refucitan pa-
ra fcr íiempre bíenaaenturados,
apa recen a Jos hombrcs,y no con
uerlan con ellos.
2 Antes que Chrífto N.S.mmíé
ffe,ei Centeríon por nombre Lon
ginos(a lo que dize Simeón Meta
phraftes)con fus foídados aeusr-
dauanpara ver como Chrifto mo
ríría,y muriendo có fus fentkíos,
y leuantando fu boz, admirando,
fe en fu coraron dixo.'Por ventu-
ra todos los hombres no í'ueien
morir callando? porque fe le» acá
ba el brío y lasfuerc^s }y aun al-,
ganos por no tener aliento para
hablaraun muy qnedito parece 5
duermen quädo mi>eren,pues ral
tandonos lasfuercasy el entendí,
miento, y fecandofenosla'.engoa
morimos todos: pera eñe murió
dando gran boz,y hablando con*
cenadamente con Dios mu rio* di.,
so claramente eíle hombre juilo
era,verdadc«ro h/'jode Dies era»
Sus íoldadospor aufffe efcurecV-\
do el Sol, temblado la . tierra^def-
pedacadefe vnas cen otras las
piedras en la muerte de Chrífto,.
dixeron como fu Capitán: Fííe
con fer hombre era juntamente,
hijo de Dios: otros temieron mu,
cfco por moílrar fentimiento,
y Uorat
j
i
í '■;.■ ;
A
I ' i
J
I
I '
■
f
^^■^^
ÍO
VITA CHRISTI,
ancrnraquihakhfarapífcat.3DÍna,
Chuvniaía lekefiia lerufalenman*
ca mapiicatauina, collana tayc
ílafsa Virgen Santa Maria,haeapa
Sane 5 marminacápí i'caro alakh*
tapifcatanina bachafa , almipa
cbuvmäpa qoicbuvafa hachalara
qni lefuChnftohuahuaparo.
J Ä hoahuay camifapi naatay
camafapakhta , tapakhtanacanfa
fapaihtctpa havtaquet tai huma
h'iüÍTjaca q'h'uttipi naa'hifquúhi
rani? hanicikfia nacjm nayranuca
hihaaina,h.umaica hipihana nay-
rahaia ifppuhapij'akhetaimajbiia
yiititaíma? collsna mokhfaaro-
mampi hahurkafma ? hihuáña-
tnachméks mískithfa maápi mo*
khfa aromaqui, naro arofifsín.i
man 'say ítai'maí ínt'i hama fuma a
han'diiaqúi naa manca cufríiñaha
taqui lakhíuyítafma'' camifapi a -
capacbaroca haytacaña amauir*
ta' T^ycabaca hayamaratbá hi«
húapha niíca huayna,thuthompí
hama tbuthnmpícaiYina hihuaha
feiíta? híhoaña amahuafsínca baní
tikh.i.alaya AuquínaAna rnarepa-
raqui írpitafrna?michca tayeama
yocachírima cancsfsina cuuácha
kapif*A«'ïrï.*'fhiskacha huallahacha
Cunafacunapa al'sina baycamu>
a tilma? armafma? piliro haceuf'
mai n u thaancaquima fata hani-
hna hífmái mi.hca matay íaía,va
CCa tayeanacahama, taynay hif-
maí rnichca haccha arona, hiska
arona heccutafma'. autimancha
cuiiltiu- haohwnancha hacbapha
ni final
y llorar el cielo y la tierra a man
ra de d?zir, cnla muerte de Xpc
y compungiendofe y hiriendo!
los pechos fe boluieró al pueble
Nueftra Señora la Virgen Mari
en compañía de las Santa* mojí
res íe quedaron allí ¡loando 3
entrifteciendofe mucho en f» co
taCon,y hablando Cun fu Tobera
no hijo dezía.
3 A hijo mio,eomo me has de
xadofola ydeíamparada mas ¡
todas las defairparadas'í auiendi
to muerto quien mirara por mi
No muriera yo primero que tu?]
tu en mi muerte me cerraras lo
ojos, y ccnlolarasccntus Ju'cei
palabras? y me tai diera? a cerne;
harta el articulo de mí mrert:? )
no boluiewas a mi tu rolt o ber
molo como el fo! para conloar
me1' Porque ha» querido dexar
me acá en el mundo, y que tu ma
dre muera defpues de muchos a
ños, y morirtu mancebo y en \¡
flor de cu edad'Queriendo me r 1 1
no fuera por vétura julio que m<
licuaras a la morada celcltial d<
tu Padre? (¡no di rae c* que te he
enojado fiendo tu madre? dime íi
por ventura quando niño, o qu^n
do grande me aparte, o'uide, o hi
ze poco cafo de ti? o ditiendomt
queetluuieíTe en tu compañía te
lo negué? o llamándome tu Ma>
dre,no te dixe yo Hijo', o te di pe
far con alguna palabra', o (1 citan
do hambriento me holgnei olio*
ran Jo no hize cafo de tus lacri-
mas
— fc
CAPiTVLO XL.
ímaíhumaqni amkhafipachana,
waqhui amkhaltha'í paya chuy
aqui cúnala ehurafma'. haniti
ava I uala nia tnncapaanimafa
(In? > haqnemáia, hátañahacha
ififsiua hamj quichuttha'. lla-
liflhai humahaquiñacama cayo
fa ha^i avnocarhaMïPnes hicha
u cama.hicha vrutfca hihuaña-
cama.hibuañahstfca viñayaca
a amaoirï taycamaca,cam'tfapi
vtaqaetnai marmey vcahoa
lahnama fanampi llollacafit'ta»
ahua varita, Scraphinanacafca,
nipí naa huma amahuañahaca
il irquttiï mkhca lialiirquicha.
mihua Homafca paaamahuaisi
camifa naa Seraphinanaca lla-
tha, hamaraqpi llallit ta, nana
ututo amahuauiha , pues naa
aampiatmhaafsinca, camifapi
ytaña amaaic ta'.
4. H jnitikha camifa ammit ta
mariquiqui marcamaro irpa«
ca amaoitafma! haniti amahua
i haqaeuaca,hihtiaha fafsina pi
ni hihuañ ípatca quíchufiri'íma
raaraahuatapa haytaña amkha
n,iqui ancha l'aquiíírí pootirt*
, íJues huma huahuav camifa
aamahoatama acapacharohay
Caña amkhafi(inca,haní quíchnf
• quichafchíca vcafca,hani qoi-
utíñimataquicauquiro mahata
Roqui irpíra,h»tahuay huahua
nhua.niahaytañ muta amauic*
hay ta&íha, humafca mutnña-
lla amanea, nia ntotutahina, nía
i4 na/ ramanapiía roucuuima vil
4*»
inási o en lagar de cardar de ti,
emplee mi coydado en otra seo*
fas* o H te he dado algo de mala
gana* Por ventura quando te pet
diíle de doze años, no me aífíigf
tato como fi huniera perdí de mi
vidaí y no paren, m di defearfo a
mi? pies halla bailarte' Pues co*
ido deí&nrparasa la m;<dre tytée te
h^ querido harta eft* día, v deí<£e
elle día te amara hada la muerte,
y defde la muerte halfo !a eterni-
dad4. Dexafme con dezir, Mttger
t es av atu hijo: Va (abes q ni (os
Seraphines me hazen ni puede ha
zer ventaja en amarte, & díte por
ventura q pueden hazenneíai de
ninguna manera:y tu en amarme
te auentájasa mi, como me? nea
tajo a los Seraphines en amarte. a
ti: Pues como amándome tu a mi
mas, has querido dexarrnei
4 No fuera juíto por ventura,
que aísícomo meamas-afsi-qiiifíe
ra llenarme a m Reyno* los ene
fe aman muriendo denté poco la
muerte, ma; acordandofe que de
xan a ín amado no fiemen oor vé
tura mucha pena y .dolor \ Pues
coroo tu hijo mió acordando? c q
dexanas en la tierra Siní tr< ?ma»
¿a no touíftepena yi'-tsiíie&ai v fi
la tonille, par* no .tenerla ¿I eua-
me a donde tu fueres» Hijo n so,
hijo, ya has querido dexarme fea
afsit y tu hasquerido padecer ya
haspadecidojyacoïi tas ojos has
vifto
I
4**
VITA
)ata,näfa vlljaraqatthabua: maaf
ca acá hama Crozaro cehacncata
ta vlljafsina anehahua quichuf'
tha. Huahua amparahana ichu-
khafcaísina ancha collana vllína-
jeani, ancha fnmacamcotaqnihua
vlljafina,vcaíupapi Angelefnaca'
fa íchuraña huaquiíipanca,burna
ro huayilofsina náa íchurirícana
Qhuitipi vea ahanoma qaiqui An
gelefnacana vlljaíiu\,nanfca vilja
litanía vlSjafiuíharaqui,ancha cha
yma apiri vliiana, hiebafea lara-
ma koocacauc|uíñaa,híataña vli*
jaraqaiíQhuitipi vea nayrama a*
capacha aíakhpacba cuíiíiy rí, an-
cha qhuettífiyríjqWailpícalafa ma
kaqui. ííípípjpíri vlljana, hichafca
kañahuaaea cchaaraquipatara -
%vl!ghi S -Qhnitipï vea Iacama ha
ayka cchaajata,haqaenacana chu
yin apa iriri, challuncaaja ckay-
mapla hüetoptiyr i vlljana-' hichaf
ca vilakhcara cchaarajaru cura*
ttata vlIjarag/Qhuitipi vea ebOr
que pantafaa ñakotama vlljana,
nanafanoani,conamanathothnm
pína.cantotana^ofana, antanea-
yaua pillattaaca vlljana,híchafca
míehaaaaaiita, thathumpí pacha
fa cchapi cchapí pillana.pillnttaa
cavllj araquis Qhuitipi nuccama
paaro ííailajata vlljana: hichafca
ttajalli ñoquehuaalitha vila echa*
líkhtara vlljaraqui? famirí,chupa
ta camcocabanchima,haniqhuiti
na vcahuccahua yaneca faoi vllja
na,hichalca bakhomalla , cchun-
cchuthá iillacama, fílliitfca echan
cch acama
CHR1STL
vida tu paísion, y yo tSben la I
víftoi Pero viéndote defta mai
ra puedo eo ia Cruz grandifsin
es el dolor y pena que liento: V
te niño en mis bracos, tan linde
tan hermofo, qne los Angeles,
lej fuera Jado, quifieran arreb
tarteme enamorados de tí. Qn
vio eflfe turoftro,enque los mi
mos Angeles fe mírauan,yyo n
remiraba tan agraciado, y leí
agora acardenalado;feo,y efpa
tofo'' Quié vio ellos tus ojosqt
regozíjauan el faelo y el cíelo,
los ve agora turbios y efeuro;
Qn_ié vio eiía tu boca rofada q|
enamorauay abraíaua é fu ame
ios corazones elados,y lave ag
ra enfangrentada y denegrid;
Quié vio el tabello dorado de t
cabec<i quando yo le pevnaua
adornaoa de guirnaldas de rof¡
y flores,y le ve agora defmelení
do,v en lugar de guirnaldas cor
na de efpinasíQnjen vio tu barb
partida, y la ve agora remelad
y hecha vna plafta de fangreí T
cuerpo en todo tá perfecto y ac
bado,tá lindo y hermofo, fin qu
nadie pudiefle poner tacha en e
y le ve agora feo defde la cab«
$3 a lcspies,v dclospieshafta 1
cabeci
¿V
CAPITVLO XL,
435
hafama yanccachata chokhri»
¡ata kailubuaafitajhani kataqui
alicata , vilaqni toqtcquethá
jllamiri vlijaraqni? naa nayra
lghfamca hama qhuitipí hicba
ljatama i bicha vlljauihafca
initiraquivlljahafpa? Qhaitipi
ta hahuritani qutchufiri , hani
tuitinfa hahuratayocachiritay
maíQhuítiropiatamafinahua*
lahahua hihuayaraqueto fafsí*
i<Áoquípafa mutuphafipana ca
ifaraqoipi cchataha,hani huma
lattafsina hihuayipana'íYancca
lirinacamspilla jhifqui vllttaf*
ica hanipih>huí?yiríólamti,yan
;a hocíumaneacachspi nana a*
>fiñ¿ha hu^bochÄpüia huahua
¡fachito,hocharaqui Diofaha ab-
anto h;cha vfijaclhaca vca £a»
lachaiaquetojMsyayaaquJhua
aa kaca hahurafsina harnachito,
aquififsiñana llaquifiñapa Ua^fi
ina hsnihayapichaja haquirija
incañahaqaipícuíiíiyto,hiaihan
illa quichuliñaha bihualsina ha
lacharaquinij aca acajaarunaea
laellra Señora tayclfa Crula
íaathá huahuapa vÜacatata aro
riqui , haniqbuitinfa hahuiata,
üpampi miri Tanta marminaca»
i quiebulïraquipanajhahuf iripa
chafaraqcrpana.
5 A ca bama taycifa bacbafqui
anica Pilatona qhoítapa huta*
¡fcatauina, hamkahanira Paf*
uaíallaraqnipána Ctulana.ccha
ucatanaca hihuapha vca
cabera, laftimado maltratado hd
rido,finqoe aya enel parte ñinga
na fana,y tudo corríédo fangr*<
JPues quien te vío,como yo te vi,
y ts ve como te veo, que confue*
lotomaraíefpceialmentel» afligí
da y defconfolada madre que te
parió? Aquíenmequexareyodi
ziendo que me mato a mi hijo,
pues tu Padre quífo que padecie
fesí corno aculare alosque lepa-
raron deibmanera^uesle diero
la muerte fin conocerle? porque
fi le conocieran bien, no fe la hu«
nieran dado. Solo puedo quexar
me del maldito peccado , que el
fue el que me quito a mi hijo, el
fue el que me quito a mi Dios, y
melé ha parado. como ella. « lo!o
vn coníuelo me queda, y esq co-
mo fea mi dolor tan grande aquí
to puede llegar parece que no pu
edo víuír largo tiempo, y elto es
lo. que me refrigera pues murien
do yo morirá y le acabara tanbié
mi dolor y triltezaEítas y femé,
jantes palabras diría la Virgen fo
bcrana>mirando al píe déla Croz^
a fu hijo fin fer confolada de na*
díe ,por ellar también afligidas
lasfan&as mujeres qaeeftatiaii;
en fu compañía y faitldoles qúié.
las confolafe.,
<¡ Hitado llorando desamanera
la benilitifiinia Virgen N. Señera
vinieron vnos de partede Fila tos
diciendo qee tenían orden de q
los crucificados muríeflen prefto
antes que llegafe la Pafqna ,y
Ee por
454
VITA CHRSÏTI.
Vea fnpa cavonacapa paquica pa
qtiuanima f tohua fafsina, ilaquí
pañi luneatanacaha. cayunacapa
paqnvcat suina , pí?quíquepan lea
pañí luntatanaca hthuaphífeüta*
nina Nueftr a Señerafca yecaha-
cajiuahnahaca niahoa hiui,hiüi -
panfc.s hanihua camachaniti fafsi
na chuyrnapana kata cuíifiisina
bamachatauina,hüabuaha maam
pívfuyarpanafaísína.Maafca Sol
tíadonucana máyn'tpa/makha Sa-
cerdotenacana maycóacpanacoll
qae irkharaata ampi hihoarauina
huafañapataquí , m?ya lanzan*
cupichuymaro hunütatauina, V
catfea vilampi vmampi ayuítauí
na pacallco facratnétona echa ma
Í>ataqui: Nayramna mayníloab
utiní,Abfalonana chuymapa g.m
fa lanfanahunnntana; Anquilía
hunútíri haquefea maya laníana^
qui qoimfa chuyma, Auqoiífana,
TaycíTana S.Ioananachuymana-
capahunontatanina.Nuertra Se-
ñor ampi S Ioanampipilla,Auquí
fía hununtípana,chuy mapa hunü
tatahama ancha qr/jcbuílpífcatav
nina, Atamifapi Taycíía huahua
pana chuymapa hununtírivlljaf'
fina llaquiíiñapa chuymaro ya'
cea na, quichnfina'fehuymapa há-
páa hama hunütana Nía huahua
pa hthuatapílla haniraquíhua
niaampi yáccachiríquici, vcatfca
hacquif i mutuyipana yanccachU
pana , vea mutuuípatha yocant
tav'cani quichufeana: nía hihaata
thá hunúcipanfea taycpaq^ui qui»
cha»
Por eíTo les qaebrafen laspíern?
y díziendo efto luego quebraroi
las de losdos ladrones , y lueg<
murieron. La Virgen parece qui
pudo eonfolaríc algo , con dc2Í
que íiendo muerto fu hijo no I
harían nada, y q fino huuiera mi
erto poruentura le quebrará lai
piernas, y le huníerá añadido roa
dolor: Pero vno délos Soldado;
poruentura cohechado cor pía
ta délos Principes délos Sacerdc
tes , pira quedar ciertos de qm
Chrílto era muerto, le dio vna 1¡
c;ada en el coítado derecho, de d<
de falio fangrey agua ,'para vir
tud délos faunos facramentos.
Ioab paíTocon tres langas el cera
c,on de Abfalon pero elque hirie
el coraron de Chrifto trafpaic
tres corazones, el del Hijo, el del;
Madre, y el de loan. pues Nueíhí
Señora y S. loan, quando hirió ¡
Chriltofe cntriftecieró tanto, ce
mo fi huuiera trafpaííado fus mi
moscora^onesiOcomo fue pen<
trada de dolor b Virgen viende
tratpaflar el coraron de fu hijo
de repente le hirió, pues que maí
auíá de haïer deípues de muerto'
demás defto quando le atormen
tauany maltr¿tauan mientras e
üaua viuo el hijo y la madre en
compañía paífauan el dolor de f
quellos tormentos: pero hiríeu
dolé deípues de muerto , (ola \¡
miáti
■
-'
CAP1TVLO XL.
cn»fstanína,hapahummtata ha-
macharauína, Sancïa Yg lefia fea a
caEípoíopana honútata canea ni.
pa,lanfanahancchacancap¿pa v-
nanchañaíTataquí maya Hymno-
na kochufsina acá hamali.Mokh
la Cnifay , mokhfa clauonacay,
&c* Maafca lanía maaqui ancha
baucchay fUefu Chrillo Auquif-
lana hanchiparo hihnaeath.i man
raíJpachá, híhuacanfa huaíítatag
lihuaaoipathá Crafa maaqui mo
niVCrofayiï. Ssppa Auquiíía
Sraiana ccbacocatstquípana ca»
ukHanVipathá hacquipanfa^nia
liu.'pinfa.
I AP. XLl. CAMISAKHA
elo Chriílo Auqí na hanchipa
2rnf*ta apacachin?,vcat{í:a tayc
ííaNueftrá Señoraro cacuya
chinajvcath ,hua
aroli.
* A tf loan Enangelifta paca
j hama ancha ari nayranüsina,
Au laiíTanacupitoq chuyma-
a ianfanabununtauitha vilampi
mampi ayuirí vlljatauina, acaf-
i facramentonacana puncupa ha
;otroina vcahonuntaaifnpara-
ui Sancha Yglefsia ccapacachata
ina^eftamentona vilaha4iafta«
ipiha fauípa vea tanja churalii-
a:Diofna tayepana acá haccha
oichufiñapa , haceba tutuca ha'
a raaqmpipanfca,hachanaphu,
itanayrapampi marca manca v
nocafsinahaqaenaca hupaman
43*
madre paltana e! dolorcomofía
ella y no al hijo huniera alancea
do, y la faneca Yglefsia paraque
entendamos la craeldad de la lan.
ciada que fue dadaafn Efpofo can
t ando en vn Hy mnodize afsi/O
dulce Cruz,o dulces Cíanos, pe»
roa la Läc^a llama cruel porauer
rraípafado e! coraron de Chriílo
defpues de muerto, y ala Cruz,*1
a los Cíanos llama dulces por a*
uer fnllentado a Carillo inicuas
víuiay deípues de muerto.
CAP. XLT. COMO EL
cuerpo del Redemptor fue baxa
do déla Cruz., y entre-
gado ala Vir-
gen.
Matt.Z7. Mar. ij Luc. .3. Io,i9.
EL Euangelifta 5. loan con fu
villa ¿gnda,con fus ojos de ñ
güila vio, que del collado roto
del Saíuador fJio Sangre y Agaa,
y aq'la abertura fae como puer-
ta délos Sacramentos conooe en
riquecio a fu Efpofa la Ygleíía,
cumpliéndole la manda de lu fan
greqne leauia dexado enel Teí-
ramento. Pafladaefta gran trille
za déla madre de Dios como^rá
toruellino, mirando con Iusojos
llorólos hazia el pueblo, vio que ,
venían vnes hombres, Juzia ella
Ee i y ha-
4** ,-,-■ VJTA
ea huahuapamancahutírivlljata
nina^vcafca Iofeph fucrnitauinä,
AuqoilTa Iefn Xpona maqhuetha
manqhuetbá Pifcipulopatauina.
Filatona AuquiiTanaanch;paCrü
fatbáapaeaíina imañataqui Ií'¿én
cia may ifiísina macmina, may uï
ïsiicodemus futini , ludionacana
hifquíqr'pampi , aca Nicodemus
afea Ieíu Chrííto AuqaíiTampí
nayra maya aroma haya arófiéa-
uina : vea Tupa Pharifeonacana
maynípafsínfa Auquífla ancha a
mahuatauinaiacalca AuquilTana
hancbípa (camifchínkha ludíona
canafarapa hama){phifcuñataqui
ancha mokhfa thokhííri mirra a-
Joefampí, paraca libra ha ma ala-
pífeatanína : fauanafeakuma pa«
ñonacafca Auquíffana hanchípa¡
llaqaípañataqui apanipifcaraciui
tautna*
2 Yananacpafca auqnichunac-
pafcapanichíepa ccapaquepana,
chnpini hacipana, mavniía mayni
ta taqtta hakhfarauipana,aHokha
raqui arcapifeatauina aea hama
aliokha mayataiiracollomáca ha
tipanfea N. Señora collana Vilgé
hwaílcar aquí Maquifiña callariríc|.
inakha acanacaca boaGcaraq, hua
hnahana hibuata háchipayaneca
c!rchini,cnnafa yanaña amaliua-
phífcchíni fafsinayyancca Indio
nacaftua fafñna S. loan Euange»
liftafcataycíía huaíithá quíchult*
ría callaripana, hacha nayrapana*
chikbnviralifsina> , h tfq, v Uta f»ina
cayefia Nntftr» S. matay hani ha:
khfa
C H R I S TI.
• mi
ylíazia fu hijo , les quales ¿rat
Iofephab Arímaehia difcipu'ofi
creto de I? fu Chrifto, que anía í
do;a pedir licencia a Püatol pan
defrolgar y fepoltar e! cuerpo d<
Nn'eftro Señór:y el otro Nicode
rnus¡> hombre principal entre loi
ludios, el qualvna noche auia h
nido vn largo coloquio con iefr
Chrifto: porcíío aunque era di
los Pharífeo* leerá muy afición;
do, y compro caíí cien libres dee
pedes aromáticas, Mirra y Alo
es para vngir el cuerpo de Nuef
tí j Señor fegnu la coílumbre d(
los Iudios,trayan también faua
ñas limpias, y por íer gente pode
rófa y honrada viniere con elloi
fus. criados y familiares.
2 Y viniendo desamanera ha.
ziael caluarío con mucho acón
pañamiento, de nueúo comenta,
ría la Virgen a afligrfe pen.far
do que porúentura vendrían i
maltratar de nueuo,oa hazer a)
gun defacato al cuerpo de fu Mjc
imaginando que eran Indios em
migosde fu hijo: Pero S. loan E
uangeliíta porque NueftraSeño
ra comentaría denueuo a congo
jarfe limpiando las lagrimas di
lus ojofjy mirando bien hazia e
lloslcdixoí Señora } no remas
ni te
■
CAPITVLO XL1.
4?7
t;hfaramti,hanï quichníímtí.harjí
taquiíimti, vcanaca Iofepbanv
>i, Ntcodemufampihoa hutapif-
jaí:haniliaa vcanacaca Anqaiba
la aucanacpati,amïfopahna,ina
;ha hina MaeftroflTana amigofla-
u banehipa imanitana fafsina ha
apifc-chi,amueaquimafatauina,
ataíica Collana Virgen, nia puri-
tana hilanaeay huahuaba, maef-
roma yatíchirima vlfiritihuta*
iif£ta,nayranacaT»ampi vllacata
úfeama, camifapi chuymanaca-
nancha'Tappatí yäccacha'' vlltta
ifótati hanicha1? naa y oeachiripa
ancafsína, ancha haritháhua vll-
tírióia íatauina.
3 Satafca vea San&onaca mokh
a arop^mpiraqui Co lana Vírgé
klaria hahurapifcacbina,mokhfa
ronscariquiqui arctitacúna, mo
tifa arornpirsquíqnijSeñoray ii-
enciama churíta crafarha ¿spa-
añataqoi fapifeatamna, tnolch*
i arompiraqui iya íaataoinaimo
hfa. arompíraqui tayeafla ham-
patiphiícatauina, mokhfa aroíiíí
araqoiqaí Crnfaroia efcalera
acatalsína Auqniííana Collana
anchiparo macatapifeatauina,
achafca nayranacpathá ahanu
ynacha llumchiqui llücbina, acá
ama Sa ioanampí quimfachiepa
laoonaca mokbfatjaqui apfufsi*
a Crufachá apacacauina,taycpa
oraqu't íchükbaraiitsnína; tayc-
ifca acá ha nía íchnkharoota bar
tpakhanqoipana , hihuatipana,
iccafa nafafa cchacchollípana
ancha
ni tomes pena que ellos que vie-
nen fon Iofeph y Nícodemus, y
no enemigos de mi Maeftro,amt*
gos fuyos fon, que den! de venir
de comon coníentímienro aíepal
tar el cuerpo de fa Maeftro, no
llores Señora/La Virgen oyendo
cfto,y llegado ellos les diría: Ve»
nid Tenores a ver a voeftro maef*
tro,icuantad vueftros ojos: Que
os parece de )a manera q ella era*
tadoímirad íí le conoceis.que yo
con fer fu madre apenas le cooof
co.
} Oyendo efto los dos Santos
«oníularian ala Virgen confuí
dulces palabras, y le dirían razo-
nes de confue'o,y lepidirían lice
fia con palabras de mucha corte
íia para decendir el Coerpo de la
Cruz, y alcan^ando'aj dieroo gra
cías ala Virgen: y arrimando la
elcalera ala Cruz íe llegaron al
Santo cuerpo de Cbrírto N S. co
rriendo arroyos de lagrimas de
fus ro(lros,y juntamente con San
Ioanlostres Cacando los chaos
con grande reuerencia lebaxaró
de la CRVZ, y le entregaron
ala VIRQE N,y entregado,ef-
tando en fu regaco y eitádo muer
to, la boca ynarizes resfriadas,
Ee 3 muchas
VITA CHR1STI.
pancha hachana,phifcuthapifsína
häppatina ahanupa ahanupápi ha
qaííaana,chokhrínacapa querina
capa,hamppatitauina hamppatif
finfa hamppatiraqnitaoina;hacha
finfca acá aronua vcanquírí ha*
qaenacaro atamatan'ma,
$ A Huáliuay huahua huahua,
haqnaearo naa miya hamahua í'
eha'iharuiiíma,hi£hafca maatjp*
tatahua íchukharuukheto, Hupa
nacarocatayaisína ancha fumiri
kalíriqaihaa catayafma,híchafca
hakhomallaquihua ichukharaya
khccoaHupanacarohacquiri pa-
cha quilma ichukharuufma,hichar
ca hihuataquihua íchukharunkhe
to, Hupanacana bahuriripataqui
hua íchukharuyafma , hichaica
naa qchuyiríhua ichukharankhe
to,Ruahuay huahua huahua, Hu-
ma yocachafsina ananay fañathá
aycuñathä qhuifpiaquiftaca vea
thá paa mi cea llallíhna qchulVia
huma hihuata irlljafsiwa Atakh S.
achachi Simeonay narofaaíma,
ancha checaropiíinua puri hani*
luía kacafa thalakheítí,hamapilla
maya q.chu(ma cuchillohua hunü
tahatpana íictahaa:hichafca hani
hua mayaqhununtitotí y maafca
hacha qchufiñahua,cucillona ha-
ma.hununcíto , huahuay huahua
huahua , navraha niahua hachafí-
ñitiri nayraa vmapaia tucullhua
lakhrahafcahaccuñataqccariracj
has, arofa cchufaraqhaa aroíiña-
taqai,llaquifiña quiehafinacueba
hua hi!aitíco,maápi apakhaccíco
hacha
muchas lagrimas derramaoa sbr
pandóle le belaua, junta ua fu ro
tro con el de tu hijo , befa na fu
precíofifsimas llagas , y befada
tornaua a befarlas millones de vi
zes,y llorando diría eítas.o fem*
jantes palabras.
3 Ay hijo mío, hijo hijo, Quai
trocado me os bueiuen ios hom
bres de como os di yo a ellosíyc
os di a ellos hermoío bucluenoí
'me feo v yo os di a ellos para li
coníuelo , bueluenofme para m
defconfuelo.Ay hijo mió, hijo h
jo y como los dolores deque m<
iibraftes qnaudo ospari , los h(
fentido ahora en vueítra muerte
doblados? Ay fancto Viejo Sim<
on y qaan verdadero has falido1
pues li me dixifte q vn cuchillodt
dolor craípafaría mi alma , no v
no fino mil dolores me la ha tra
paitado, Ay hijo mió que ya mí»
ojosfe canfan ,y lesfaltan lagri
mas qoe derramar , mi lengua f<
cania también y le falta palabra;
que de2ir,y lobranme anguillas
y dolores que fentir y que ílorai
«01
51
CAPITVLO XLIv
hachafa amanaui purito fafsina,
Coliana Vírgé Ma. ahanupa hua-
huapáa ahanupSpi hakafaatauïna
hakaafipaica ahanopa vilachafíta
uina mauquipraraquitauina.
4 Acá bama taycíía hachipanf-
*a S loätaycfl'ana machaca hua-
huapahaccatoqtfcaS.Maria mag
dalena hacca toqtfca faneca mar'
minaca tayctfa bahuraña amahua
píícatauína,qaichuííñapa armafsi
nahama,maafcaniataycíTaro ma
y a paya mokhfa aro arofitathá q.
chufiñapa tamaraqni q.chufípífca
na, hacbapacamaraquí hachapif».
Cana, llaqniítpacamaraquí llaqut
fipifcana' S loan Euatígelifta,yati
chirihay cauq.ro phattirapirta?
yatíchíriuifaca Auquíuifaca fap*
pahatí^huma cchufimanca qhuíti
p¡ naa huma hama amauítani1?
qhuitipi hifquichitani'regalítani
camifapi naa vllinacatha humahi
huata vlljafsínalíacavru,mafnru-
thá mayauquiptaathahua, msfu'
ro chuymamakharuhua iquiyt ca
hichafca quiqui nayrahampihna
nayracatah&na hihuata vlljafma;
mafuru haccha yaanacampih.ua
yanaptt ta hícha vrufca haccha <j
chaíiñampíhua ¡quichuyirta fata
nina : María Magdatenafca Icfu
XpoAua.ífana Crufapacatnkha-
ruta raqui hacha na, nay raer ufane
quipana ,cchinafea í Auquíífana
coliana phalata cayapa catukhaíi
taraqui hachanajtnaya hama víia
vila,ppíappía catutafsina, hacha
taraqui háppatina, hachaíaraqui
cata
439
con efto tornaua la Virgen a jun
tar fu rolho cen el de fu hijo, co
que quedaua todo manchado de
fangre y desfigurado,
4 Llorando desamanera la Vír
gen,fu nueuo hijo S. loan por v>
na parte, Sancha María Magdale
na por otra, las fan&asmugeres
por otra oluidádu vn poco fu do
for,procuraron confo!arla:Pe>ro
defpues de auerla dicho alpunas
pocas palabras de confaelobol*
uíana encrírtecerfey allorar fe.
gun el dolor y lagrimas que cada
qualtcnia:Dezía S.íoan Maeílro
mió a dondetehas ídoípodre.yo
poruentura viuírcon alegría fia
ti? faltando tu, quien me amara
como tu me amanas<fquíen me re
galara como tu me regalauas? co
mo tengo yo vida, viéndote a tí
muerto? que día es eíle tan dife-
rente del paífadoí Ayer me tuníf
te entu pecho dormido , y oy te
tengo yo delante de mis ojos mu
erto:Ayer me hízifte grandes fa-
ñores y oy me das a fentir grades
dolores. María Magdalena tam*
bien abracada con la Cruz llora-
ua primero al pie déla Cruz, def-
pues abracada con los pies de
Chrifto, y tocándolos todos en-
fangrétados y agujereados los be
faua ,y befándolos los apretaría
Ee 4 acor>
440
eatnthapina,hachafaraqui naa a^
ca cayu catuttafinahua, hochana
cahia pa pachañapahaquifthafaf
fina, amk'h? fina, háchala raqui aa
qoihana yaticbiríhana cayopay
camiíapi clanona hununrata ppía
jatavlljafmaíhochauifa cancaísi
na muturi vlljafmaí
<S Qfiaitípi acá bamaro puriya-
tamaínana hochamanca farauiha
hoa ina pampaqní ccanaccana fa
canaca aihahua acá hamachcama,
huma Aaqhanacayüpapílla Dios
chupichañataquí haqnaca hifqui
cbañataquí fariritabna , naa ho*
charo poritha , humafca naapa
chana mutata. A collana cayuna
cay nana thaa,haní Díosamauíri,
chuymahua acá hamathaataata'
ma,Vcatíca Dios Auquimacaha
khfuíinaraquí, a! akhpa cha manea
vllutafsinaraquí'. Taray taq atípí
ri Díofay Camifapihcchaníca ha
ni mutupha fiftaí hochauífafca
mutupha híllaíCollana Díofay a
mahuañama ancha haccbahna:hu
mapilla naa bochan inaca amaba
afsina ^ca ccuri acá íaka amahua
fsina,hochanacaha layco collana
fapakhta amahuata yocama huí*
ma motoma acanacapachana bif
ta; hanitikha S. nanaeaqaikapifi-
na maca vlljafn aína naca quí a ropa
ramaca mokhfattafna huaynafif*
naíuanacaqui mutnvitafamca:ca
mita pina* acá bacapha hochakh-
Mrarüi¡t¡íhampica,hacapha ílt tai
huabáamafca hihuapha hifta^na*
ha* híhti jpha fa ft¿ esa :hapaff a Ira
:-':ch ; fañspí-
VITA CHRISTL
acordádofe que en tocarlos aula
alcanzado el perdón de íuspecca
dos,y llorando dezia: O pies de
mi Maeflro y Señor como os veo
conclauostralpaííadosí y fin cal
pa os veopadecerpenaí
f Quien os a tratado deftamane
raílospaíTos qneyohe dado pa-
ra pescar, mis huiandades y deua
neos deíU manera os an tratado
que vofotros fiempre anduuiftes
para procurar la honra de Dios,
y bien deloshombres:yo cometí
la culpa y vcspag3Íteslapena,0
pies ditúnos , mi coraconfrio en
el amor de! quecsgouírnaua,os
ha parado trios deiiamaner a. Def
pues vcluiedoTea! Padre eterno
Seuantados los ojos al ciclo de-
zia. Señor todopoderoso q razó
ay paraq yo que foy peccadora q
de libre de pena,y el q csjüíío la
pagueígrandees vneítro amorpa
ra con nolbtros Dios mió > pnes
por el amor qteneísa eltt poluo
y vaíura haueis querido q muera
pornoíutros vueftro hijo queri-
do.No fuera jnltoporuétura qno
fotros viéramos vueltra iraí fue
ramoscaftigados por vueftra ma
noí a nofot ros nos diera des pena
y tormétoícomo bañéis queiido
qyoyotrospcccadorescomoyo
viuamos , y vuetfxohijo vnigeni-
to mueraíyo foy la que merezco
la muerte y el es el merezedor de
la vi JVM as bien hazia al mundo
que
-— ^
CAPITV
fañapi,hupapilhnatfa maapipi
ica pufiíuuhifqnichirína , natfa
naampi acana haccafina haqnaca
¡hupichirinä": Napilla yancca ha«
auibampi acapacha ccakhírchíri
ha;hopafcayacishau!p3mpi mi!a
¡rolurauinacpampi fnmaychiri-
ia,chüpichirina. Puescamifapi
aahacatba'í hupafca hiiuífara-
uitauinajfatatfca Icrnfalen man
nttafsínaraqui,Chay ludionaca
ifquichírima ,haní yupaycbiri,
ani i vlictiri, hueca ccuyatapa ca
»fsína, camifa humanaca taypi-
a hueca hihuacanaca, marca ma
nacama hacatatayiri hihuaña ro
uriyata? Camifapi huiesu can-
nirifa vllitatiyrica,acahamahi
asyafsina cchamiilapiyata'fCa-
tifapi aca hama yáccachataícho
•richatajiïrachafita, mutuyatai
»qquefaata,hifquiehirimacaya;
pírímacajcuna mercedafaluri*
iiacaífaraquitauina S.Ioan,Ma:
» msgdalenampi aea harna arofi
nfca jtaycila Nneitra Señora
afitaraqui hachaña caüarataui
aca aronacahinchnparo chuy
tparomantipana , lofepharnpi,
codemufampifcaNueilra Seño
taycííarormatay niahua intí ha
itaha fi ácana aroma tiftafpana
lado fieftafca niaraquihua pu,
j,yocama Maeftroha ímacsna<
apifeatauina Virgen fanda.
Maríafca checahua aro»
fi fafsinaraqut
iyafa
na.
LO XLI. *44t
que yo , mas honra daua al mun-
do que yo; pues yo lo he deshon
rado con mi mala vída,yel le ha
honrado con fu doctrina y mila-
gros Pues como víuo yo y el ma
creí O pueblo IlYraelitico, ingra
to y desconocido de quien tatto
bien has reciuí do , como diíle la
muerte a aquel qué a ratos de tu
mííma nación y pueblo refüdtan
do les dio vida<fcomo quitsfte la
vifta a quien a tantos dio viftaí
como has maltratado deftama-
neraílaftimadojefcarnecido^tor
métadojafiigído a tu bien hechor
a tu fauorecedor y que te haz/a
mercedes? Con e/tas palabras de:
S.Ioan y déla Magdalena daiisé-
u o renonaria fus lagrimas Núcf
tra Señora porque le penétrauan
los oydos y eicora^on.Pero San
Ioíéph y Nícodemus le diriamSe
ñora ya quiere ponerfe el Sol,no
nos coja la noche aqui, y cambié
fe acércala rielta de! Sauado,pcn;
gamos enla fepultura a vuei
tro hijo y a nuellro maef
tro y ella les dio Ticé*
cía parecíendole
bien la razó:
que de*
zian.
.
"V
m
Efe*
CAÍ».
44*
CAP. XL ÏL CAMISA
kha qhuifpiyriíTana hanchipa
¡mata cancachina v
catháhua a*
rofi.
VITA CHR1STI.
Ñ
XI A, hifeatanca hama, Iefu
Chriílo A u quilla ancha cakh
fichatahua higuana; maa fea hiui'
pana ancha chupímpt apaneatam
naamayavcaro; vea a maya vtaf
ca lolVphancatauina,lGÍepha>Aa
qnííTa híhuacáca, vea colloro ma
ya haccha eálaphutticcehkuuíita
uina hupataqui, vea collona ma-
ya huereonifsína; vea huertopa-
ro^fappa naabiuíbana, acaro apa
títani iafsína; Iefu Chríllo Auqui
ffana, col lana amaya hsnchipafca
vcaro apapilcatauina, apipanfea
Angeleínaca alakhpacbathá cuna
nianaraqui hutapiícatatjína, ama
y a vtacama arcapifeatauína^hakh
farafa,háppatifa, amaya hanchim
pi Dios Cáncañapa, haceba Api],
alakhpachá acapacha tokhrifiri
caneaiíapa faripana-, Dioscanea-
ñapapílla Auquilíana anuya han
chipampichíca mantana amaya v
tarOiLimborolca ha mar aquí ;h a
ni camifa almapa hanchipampi hi
huafsina halakhtacatauinca ha*
ma,halakhtatauinti,Amayana,hí
oírina tayepafea, haccapa Sane-
ta marminacampíraqui arcataui'
na,amjyaica San loananipi, Iofe
phampí,Nicodemufampí químfa
pi callapifcatanina: huertoro pu
riyaí'sinít.^caüanocalsinajCol ta-
na Au
CAP. XL II COMO Et
cuerpo del Redemptorfne
fepultado.
Matt, 27. Mar. íc. Luc. aj. lo. 19,
FVE la muerte del hijo de Di«
G$,como hemos dicho, de mu-
cha deshonra: mas fu fcpultura
fue de mucha honra: Porq aque-
lla fepultura era de Iofeph,ci qu-
al la auía mandada labrar para (1
de piedra muy grande en aquel
monte donde murió Iefu Chríllo
N.S porque tenia allí vn huerto
y queria fer allí fepultado en mu
riendo. Llenaron pues el Sanólo
cuerpo de N. S. alia, y llenando'
le baxarendel cíelo infinitos Ari
geles,asompanandole halla el fe-
pulcro, reuerenciando y adoran«
do al pallar la díuínídad vnida có
el cuerpo, y aquella Mageftad,y
aquel Dios que gouíerna cielos y
tierra: Porque el fer diuino en-
tro en el fepulcho juntamente có
el cuerpo de Chrifto,y cambié en
el Limbo, pues no fe aparto del
cuerpo en muriendo como fe a-
partoel alma.Acompañaaa cica
erpo la Madre del difunto, y lai
otras Santas mugeres: y le lleua-
oan San loan, lofeph, y Nicode-
mus, todos tres juntos: y llegan-
docon el al huerto, yponendole
en el
I—? :
CAP1TVL
na AuquiíTana hanchípa mokhfa
thukhfanacana Mirrana Alcefa-
na phifcupilcatauína, phifcutatf
ca maya pañona fauanana llanq,-
patauina,cchuyqoipatanina,ppe'
keñafca mava híska pañonaraqui
II atiquípap i fcata nina; lia iiqiii pa-
nática amaya vtaro callantataui-
ns.callantatatfea maya hacchaca
.lana poncoro'ccapitt ata uína,híf-
ttátatauína; cchínafca vea ealapa
tkbaro Pilato marcaatánina, vru
vllafírifca, aroma mafírifea alio-
kha foldadonacaraqui irpkhatata
nina.
2 San Auguftinafca acá yaatfoá
arofifsína; haquena amaya vtpa-
ro apátañapínínhna, haquena ho
chanarpa laycohihaauipathá.-tna
yafca hanípi vcaroca hayapacha
vcancañataqti apantaasína: quim
fa vruca haníhua hay a tí , qhoitif*
palla qaimfa vrutaquic* iqo'tña
mayitnriquipí fafsín íi;Iefu Xpo
Anquí ííjfca víñaya alittiri cancaf
finia haccafsinfa quichufifa !la-
quififa faranaquerí cancafsínía ha
ccafsinfa rtaqquefjatacanca vea
bamaraqui ttaqquefaata ccakhíi
ch^ta híhuafsina,cunaíupa hueca
Chupímpi, hueca mokhfa thukhfí-
rinacampiphifcuta, hifquiquiri-
na amaya vrparoímitphafana-flfa
yana íauipa vcacama Inratacan*
cañataquí,hnpapi¡ia amaya vtpa
ancha Collananíhna fana. Veafu-
paqui amahaana, hiuflanacana:
■ mpi hochauifa Dtosfiruíri haq*
*achupipa,hakhfaráta canea ñapa
fama
en elfnelo vngíeron'e conefpe*
cies aromáticas Aloe y Mirra, y
vngído ernbolaiéróle en vna faéa
na,y convn fudario emboiniefó
la cabera: y delta manera «mbúel
to le pufiero énU fepultura cuya
puerta cerraron convna *Ȓande
piedra «fobre que deípues PÍJatos
mando poner fu f«lío,y mádo po
ner alli foldados de guarda, que
de día y de noche le guardalTen.
t San Augnftín hablando defle
mifterío dize, que conuenia que
ChríftorueíTefepultado en sgena
fepultura pues murió por ajenos
pecsados,y tambienporque no fe
hizo poner allí para mucho tí en?
po.pues tres días no es mucho tie
po,y quié quiera le preltara-la ca
ma para tres días. Atuendo (Ido
la vida de Chrífto tan humilde y
llena de dolores y trabajos, y fu
muerte femejancea lar ida, y tan
afrentóla .porque quilo fer fe pul
tado con tanta ho-i¿ra, con tanta
cofta de vnguentosjy en fepultu-
ra de hombre principal'' Par* que
fe cúplíeííe lo pruphetizado prr
lfayas,Ca. ti.dmédo; Sera fu fe
pulcro gloríofo. Yqoílelo afsí,
para que nofotros entédísíTemos
como enla muerte del jufto.y de
aquel que firue a Dios comienza
lu honra,
444 VITA
fa tm (mapa, nía híuípanaqui calla
raíirapí Isñaílataquijhanira hiai*
papilla chupiuifaqai,pífiro haccu
. taqoi ttaqquefiíaqui faranacaf-
quiri. Nia hilltatacfca Nocftra Se
ñora taqoe vcanquírínacana achí
cata rogara ,hína marcare macea
tana (ata, Icroíalen marcare ma-
capíf:atauina,mayachillcuta nu
yachís'cutaísina,ví!iquipta vil i*
quipe 4 fu , hamkathá harokathá
haahaapa apantaui amayavtamä
€a vllinoca vllinocafa,llaquífiyri
putííiyri aro aroíifa.
3 Thaquínfca allokha haquem
pi,arníyautamanca ayuiri íolda-
donacampi haquiíiehina: Pilato-
pilla y.íitnfa yin vllafipba íatani
jnajPnarifeonacana: Apuy vliafirí
qíuiicama, pakhta Difcípulonac
pa la ¡utafsina hacatatkhehua (a
fsiru,haquenacaro fafpana; baea
tatkhihshna iatauínhua vea ha-
qaeca haiira hihuaeafsínajifapiri
pafa aUokbahua fafsína atamapíf
«atáuina,fara Pilatofca iya falsí -
na anarp^ana: acanacampihaqni
fiíiníca Nueftra Señora hilefamea
fiama, huahnaha apfufsinachacau
qtliro irnantaní? mitaqhairi acá
yaneca haqacnacacca ccakhfikhta
ra híhuayafsina, chupímpi imata
cancpha, machaca amaya vtanca-
pnahirquírií fafsina hakhfariri-
cchi,maampi ccakhíicharaquetaf
pana»yáccana cutiha,hani ve cha
ti fafsinaihacharapiha,mokhfa a*
ronpi achicaniha faraqu'trí'chi:
tnaafca hupampi ayuirinacana:
Seáoray
CHR ISTF,. : *
fu honra,fu autor i Jad, y fu defe
fo;poíi> antes que muera viue de
honrado, menofprecíado y trab<
jado. Dcfpues de cerrado el íepu
cro,rogando todos a Nudtra Se
ñoraqueleraeflTejbolcierdíea í(
rafalen con toda aquella compa
ñia ,andando de efpacto,y boloii
do la cabera a meando hazia el li
gar donde aoían puefto a la hijo
y hablado palabras de mucho leí
tiimento.
5 En el camino fe encentran;
por ventura có los Toldados qu<
venia hazia el fepnichro para gq
atdaale, porque PiUtosmandoc
le guardóle ii tres días pidiéndo-
le ios Pharifeos que ios embialle
por temor de q hartando el cuer<
po lus Oilcipuos no dixeífen ala
gente que aub reluiicado pues el
antas que muridle auia dicno ala
gente qae rducitaría, y muchos
eran lo» que auiá oydo eítj;y Pi-
latos otorgando lo que pedia los
aejía embiado,y encótrandoi'e co
ellos N.Señorajtemeria q rto faca
fíen a (a btditifsitno hijo v le lle-
uaílen a otr3 parte, juzgado q no
erapofsib'e q aquella gente per*
uerla,auiédotedado muerte atré
tofa,contíntíeíTe q fuelle fepulta*
do con honra,y en vna fcptiltnra
nueua, y con temor de q no le le
deshonraren mas.péfaría de boU
uer para eftoruarfelojy rogártelo
con lagrimas y buenas palabras:
Pero diziédole los q íuan co ella»
que
p
CAPITVL
eñoray hanihua vcanacacca hua
uamana hSchipaceakhfichiri ma
bueti,vltaiïriquihnavcanaca«ca
'ilato qhuitaquipï: hsní hakhfa
amtí fata marcare rnalntauina,
> fe j5 h a p i Nicodemnfampt hala-
htkhatauma , tonca hampatkha
lama maeftromana hanchípa fa-
pachanikhatahua fafsina,
4 María Magdalena hacapaSä
t marmiaaeampi mokhfa thakh
ri Mirra, Aloépí fañado vramac£
atathá,qhuefpiyriíTana hanchi-
a maampi phifcotiataqui, alaña
laca^panfcajNueftra Señora (ca
iifa San Lacas Etiangeliíla U ha-
la) Iefu Chfífto Aoquifla cenacá
i ApoftoIefnaeampí,vca vtanea
luina, vtaro Ilauittafsífina, vea
ra haabnapampihapampi,€una
)khapurichina,vea kayuifitaui-
a: kayaifiíinfca ancharaqui líacj
tanínaphutífitaainajchecanaina
ha hiuircchina, Dios AoqnííTa
ani chaymaparo huabuapäa ha-
itatkbañapa amkhafiyíapana v-
iccarhupapilla Auquílíana haca
itUh añapa nayratpachataqchuy
ampi checahua fataaína,bihaat
«ha qaimfá vroeháhoa hacarat
>ani fafsina.Vca fupa hamkaqui
icaíatkhafpa , vlljafna fafsma,
lljaña ancha amahnatauina.To'
iafanataycpanayra(camifaSáta
¡ripiara Diflfnaqaellcapa hif<¿
Jmá)yocpa haya vraqenro qhuí
ifsína, vea thaquíro vllínocata,
lyuma pacaya hachafa}huahuay
íahaahuahna, canqoiropi qhoí
taima;
O XLÏÏ»:
44*
qneno temíelíe, qoc sqnellosno
ioan para afretar el caerpo de fa
hijo, fínoqne Pilatoslos embia-
na a qae hízieíTen ia guarda: en-
tro en la ciudad y fe aparto délo
feph y Nicodemos dándoles la*
gracias délo bien que auian fcpal
tadó el caerpo de fa Maeíiro.
4 Entre tanto qae la Magda!*
na y las otras Santas mugeresbnf
cauá efpecíes aromáticas para eó
prarlas,con qae vngíeflen elcaer
podel Salaador pallado el Saua-
dojcomo dizeSan Locas,Nueíha
Señora (como alganos dizen) fe
recogió ala cafa donde Xpo Nue
ftroS.auía cenado con fas Difci-
palos,y ehcerrandofeen ella tro
xoala memoria lo que auíapsffa
do por fa hijo y por ella, y cóefta
memoria fue tanto el Tencimíéto
que toa o, qh uniera acabado fus
días fi Dios no le hnuiera trsvdo
ala imaginación la réfurreccsen
de fu hijo: \a qyal ella crey o def-
de el principio con gran firmeza-,.'
q auia de feral tercer día defpues
de fir muerte: por e íío d e % 11 é
qucrefucitaííepreílo para verle,
La madre de Tobias(fe?p <j¡2é la
fagrads Scriptura) auildo emÉta
do a fu hijo a ¡exos tierras, de la
manera que llorando arroyos ce
lagrimas, baeita fiazia aquel ca-
mino dezia: Hijo mío, hijo hijo,
adonde te he embíado yo cerno,
peregrino?
44á
VITA CHRISTI.
caf¡uifarírihaqne hama? nayra»
han* mamipay,apachi cancaiíaha
«a chu'sbrupay, chuymahana ha-
r uriripay,hntkhaquímanayraha
rjuaíayaquímajhifcutaquitajhif-
eaeauiúca hamaraqui : Collana
Virgen San&a María yccpahnpa
thaana cchufa vlljaísínajhuahuay
huahua ,cauquiropí haqnenacana
hochanacpa qbuítamucutam^ (a
rirí haqueja baní viñaya íáraui
v raquero? nay rabana mamipay,
canora hoafitaraqui vllghkh. ím*
tna*f apachicancarishana thukhru
piy^cbaymacotIay,pD(i fuuhaq'
na huanqueñ3pay,hamkaquí cu-
tínikhama, navraha huañayaqui
ta firic£hi:hacha(ïnfca camifa q,ui
<jpa Ana, Tobiafana caycpacluq
manca vllinccataqui huahuaha
puríkberi vlljaha fafsina vllafca*
tauinca; hamaraqui acá Collana
Virgen, vta punen ni anguila caqui
vllaíi:3uína,niati hutarJ vllafíra-
pitanií acathabtta matay fitaníífa
fa,aca yaaamkhaíjfaraquiqui Au
quííTahacatatkhañacania vllasí-
ru,vierneshayppn faaado vrupi.
peregrino'' lumbre de mis ojo
báculo Je mi vejez, confuelo í
mi vida: Afsi la foberaña Verg<
viédo que eftaua aufente della 1
hijo, llorando diría: Hijo mió h
jo hijo,y dondete embiaron le
peccados délos lombres tomo p
regríno acierra nunca oliada d
los hombresíLnmbre de mis ojo
qnando cornare a verteí bacul
de mi veje2,confuelodemí vida
efperan^a de todos los hombres
btieluete prtfto y enjuga mis la
grimas:?, cómela mifina Ana m
dre de Tobiasíjue mirando al c
mino aguar daua quando vería vi
nir a fu h¡jo. aísila feberan V/'r
gé buf le i h z'xa la puerta de fu c;
i*a, aguardada diziendo: Si es tié
po ya que venga? que me apare f
cay me díga;Ve{«ne «qui \íadr<
mía: y enetlas confíderacionts <
defleos aguardaría teda la tarc<
del Viernes y el Sanado, harta e
tercero di& en que lefu ChníU
re fu cito.
CAP. XLUI* IESV CHRIS CAP. XL III. EN QVE Sí
to Auqnilíana hacatatkhañapana pone vna figura de la Relurrecíc
maya rnanchapathua , cuna del hijo de Dios lefu Chrirto
laycoraquikha hacatac Naeftro Señor,y algunas
khañapapinichina razones porque có
vcatháhua uenía que reía
*rofi. citarte.
PRO P HE T A Danie1,henke
n i'umanaeataypithájiiíahen
kataro
£L Propheta Daniel que falit
del medio de ios Leones, rief
pue*
mmTw
GAPITV
atar o hihuataro haccutathä,ha«
i henkata m¡ítuckhanca,vca, le*
i Chríftó Aíiquiflínacoílanafu-
íaíuma hacatatkbauípahua an*
lahifqui vnanchíylto. Daniela-
ayaapafca acahamatauinpí;Rey
>ario fucinímna Babilonianqui-
Apunacana chuymanínacana,
ca fon tokhriíirinacana aro cha
ita, acá Propheta Daniel maya
ram^aqnehenkerí Pnmanaca-
i vyuparo irpantatauína, Pama
icahenkaphahihuayapha, ma-
i iaccacataqui ácana vüapajha*
lipa mallíttapa íafsina:nia irpä
Isinfca^akhcajpateifpajmíchca
laiti cauquífa írpfufpa fafsiru
:avyn punccufá hilttatatauina,
ftcatkharufca maya vnanshapí
vnanchataaina, marcatauina,
ophetana enemígonacpafca Re
ro,híhaama fama,(irinacpafca
ophetamanca híthifsina, Pro-
eta hanivlljaña amahuafsína,
opheta,qhaítifa hihuaaqaiípa
nfquirifsina, Prophetana híha
apaqai aromafa vrufa ppitayii
qaírifsina, nía Pomana vyupa
nenkañataquiirpantipanca an
acufííipífcatauinaj hichacahi*
anihua, chapípafa taeuliraqui •
iaa,hanihaa acá nayraífafa ma
ipívlIjaiHtíi baqtienacafa yan-
ihihaanahiaípana armaníhua
nihua amutaníti fAfsína; maaf-
Dios fipana,hanípíni amahaa-
>acartu lorata cancatauintíJU
ha hapanacana yáccachaha fa-
>a,anchachapikhtara Pamana
ca cay
LO XL III, 44?
pues qae le taaierón por tragado
y muerto, muy al viao nos figura
aK, Señor Iefu Chriilo que glb*
ríofifsimo y hermoíífsímo reíucí-
to ?e!os muertos. La bíftoria de
Daniel fue defta manera:vnRey
por nombre Dario , petinadído
délos Principales de Babilonia, y
délos Sátrapas de aquella Pro-
uincia, echó a Daniel Propheta
en vn lago o cerca dcíos Leones,
Dan, ó.paraqne le traga íl>o y ma
taíTencadaqaaidellos dando vn
bocado a (n cuerpo: Defpucsde
echado por temor deqno fe hu-
yefíe,o alguno le facaite, cerro la
puerta de aquella cerca,y cerrada
fepufo fu fello.Los enemigos del
Propheta, y los que aoian acón-
fejado al Rey que le mataíTe, y Ó
Je tenían odio y embídiaj ni que-
rían verle de fus ojos, y deiícauá
que alguno le quitan^ la vida, y
nopenfauan en otra cofa de día y
de noche fino en mahratar!e.De£
pues de auerle ediado en el lago
délos Leonespara qoele tragsTíe
en grande manera fe regozsjsf on
dízíendo: Agora morirá .acaba r-
fe ha fu honra y gloria, no !e ve-
remos mas denueíhosojosv ma
riendo mala muerte la gente fe ol
ttidara,y no fe acordara mas del:
Pero por dífponerlo afsí Dios no
fucedio como ellos quería, &m es
aquel a quien ellos querían def-
trayr,íaiio muy glorioso del me
lio
■
I
i i
ca taypithá miftukbatauína: Da-
nielapilla Pumana vyuparo irpa-
tata, ilaqai Dios Aaquíiíaham'
ppatitaninajhamppatita Dios ao
quiílafca ilaqui mayifinipa ifapa-
rauinamiaifapatatfca ancha cha*
pirapi hacquiripacba miftakhata
nina.
t Hamaraqaicollana tefuXpo
Aaqaifl'afca qhnifpiyriíTafca hioí
rinasathá chnpikhtara hacataf
khana^hihuayañat&quifsa Daniel
hamaraquí yanccachuyniani i lu-
dionaca, Pharifeonaca, Efcríbs*
naca , chaymaninaca, ierufalen
marca tokhriíirínaca íeíu Chrif
to Au jnifla vñüsína,hani v!l\aña
amahuafsina, qhaitifa aea hihua-
yaquifpa fafsina.Auquula hibua-
yaáaqai aromafa vrufa ppituiíi-
pifcaísina, Pilatoro kari .llalla a*
rompí echatapifeatauina, h»hua-
xnaU'.na faísina;! ilatofea Indio
nacan* arochurí*ta>haní Daniel
Fonmca hacaaeatanínsa hama,
bacayataainti, maaf«a Iudíouaca
ija mayínVipa camapiní híhua-
pha fatanína, fipaafea ilaqai co-
Mana A aqai (Ta hihnayapifcatauí
na, hihuayafsínfca maya a maya
vtaro apantafsina: pakhtaqhuiti
©auqiiluntatafpa fafsina, maya
vuaushampi vuáchaatauina mar
C»ataVtr.a; amaya vea Jiífqai hif*
tca% charo, imsntipanfca collana
lefu Xpo Aaqaitfana ludio auca*
nacap*,Dan'ielanaaqeanacpa cu-
filcat a ni na /namaraqui cuíliipífcaí
tanina, huvcahua hichaca, hucha
ecbakh
VITA CHRISTI.
dio délos Leones: porque Danie
luego que fue echado en el lagí
délos Leones, hizo oración y f •
encomendó a Dios,y Dios luege
o/o fu oración, y oyda (alio vi
no con macha gloria.
x De eftapropria manera Jef¡
ChrtftoN,S. y faluador,gloriol
{simo refucito de entre los mué
tos, y paraqmorieíTedela mifm
fuerte que Daniel, los maleado
ludios, los Pharifeos,los Efcri
baSiiosSenadoresJos Regidor*
del pue'b1o,porcI odio que le te
nía, y no quererla ver de Tos ojo
y deflfeofes que alguno le quita
fe la vida,nopen!anan en otra c
fa de dia y de noche, fino en m¿
t^rlejy aísi le acularon r'alfamen
tea Pilafcs, perfaadiendele qu
ledieiïela muerte. Pero Pílate
perfuadido délos loJiosnolibr
ni perdono a Xpo como los Lee
nesperdonaró a Daniel, fino qu
conforme pidieron los ludios n:
do quitare la vida, có que lneg
felá quitaron, y echadoleenvn
lcpultura portemor de quealg
no no le hurtarte, defpnes de cei
rada mando (ellaria, Defpuesc
fepultado , fus enemigos los li
dios fe regozijaró como los cw
migos de Üaniel,diziendo, Ac
bado efta el negociosa el rebo
toJ
¿capitvlo ?xm>
i!iatct»*sï ,tama ccha&hmf him-
nos .chupipafca tticufira^haajha.
i hichaca maampi vea vlljatanti
anihuacntininíti , haquenacafa
ancca híhuana hiuipana haní*
üa amutanitijhamkaqRihua ar»
ianï, haniraquihua hacqairí ha
cuquirinca milagro larauipathá
ippa aro yatíchauipathá hama
accuniti fafsína:maafca Dios ll-
ana, hanipinïkatafa vea yancca
aquenacana fauipacama,viñaya
squi hani cutinïrihihuanti,co»
lana qhaífpiyrííTa lefu Chrifto;
allirha quimfa vruthä fuma fu-
la ftacatatkbatauina , Xefu Xpo
tuquiflapilla hihuafs'ma, Daniel
amaráqui Dios Auquíparoham
patitaaína, happatítafca Danie
ir n hamirajTata v hacatatkha^,
a,almahaica limbothá miftukha
squiqpha faoípa ífapsísina , ya-
apatauina, may íííüípa ifapataui
a, lefu X£o Auquiífafca anquí-
ana ifapata,Danielatfa maampi
hopikhtara, fuma íumacollsna
lijirifaehnyma apiri hacatatkha
iqina quimfa vruquipathá.
5 Do&or fan£lo Thomas Auqf
ina hacatatkhauípathti arofilsi -
a lefu Chriltonca bacatatkfiaña
apininhua fixnnalayco'ífatafca)
pli phifcayaa fupabua n%acahua
caica Mayayaa,Quíquí Diol'na
lieca cufeachirí cancaríapacoiía
ahua f3ñaíla.taquí,Taq chríítia-*
onacaptUa Dios Auquííl'a vea ca
ia,haní arofiña checa cufcachírí
aa íafsín hillsna^aca hama can^*
pánica
449
tofo * j alborotado* es muerto»
ya ella acabada íu gloria , no le
veremos mas de m!eftro$ojos¿no
dará masía buelta por aca,y mu-
riendo mala muerte* no fe acor,
darán del,prefto le olaídaran,no
le eftimaran como quando víuia
por los milagros que haziay do
trina que enteñaua: Pero por dé¿
creto diurno, lefu Chrífto N, S.
de ninguna manera murío para
noboíuera visir fegun aquella
maluada gente deííeana: /Intes
fiermcíifsímo refu®ito al terzer
dia: porq a gaih de otro Daniel
hizoorasion a Cu Padre eterno,
togandoley dizíendole.. Señor
mío quiero refucitar , falga mi
alma del Límbo,Oyendo fu ora*4
cíonle fauorecíocomo y delama
ñera que aula faucrecido a Da»
niehaunque ieíu Chriilo N.S.'O^í.
do de fu eterno Padre , masglo-
riofo,mas hermofojiuas excelen;
terefucito que Daniel al terzero
dia, de fuerte que rooaua los co-
razones,
% El gloriofo D»S, Thomas tra.
tando déla refurreérson de Leí 3
Xpo dize qeonuenia q leía Xpo
refucitaffe:y pregútadoporq? di-
ze qpor quatro , o cinco razones
que ion eftas La vna par¿a comen
dación déla diuina jaíiicia ? porT]
todos los Chriflrianos confeGt-
mos que Dios JVueítro Sen r e»
depcrfe&ifsíma , y instable jiu»
tícía:pues íiendoefto >
W§ verdad
r,
i,
• ï
4TO
VITA CHRISTI.
pínfta.inakha haqnenaca*, camifa
pi Dios checaquicnnala leririfi
rsa lefuChrifto fappa chuvmani
c&n^ npana.fantc r,a iantopipana
tvaque:iacaccnyapayripana llag¿-
payripana,taqoe hifquïchinpana
yanicachatapafca h¿ni mayniia
huquipiua jCcakhfiihaca vancca
baque hatna hihuapha fi| fapilc*
chifacapiHa fañajapi aca yaa hif
qaïpanca amkhaHpanca ) rnaafca
faani fañataqni, Dios Auquüla ¡e
iu Chritlo AuqmlTa qu'mfa vro*
¡na haeatatkhapha fatau'ma haca •
tatkhafsinfca>bih.nafsínachnaca-
afcancajvca cbupithá maarrpí ha
cha chápiro purina.
4 Paya yaafca fee iy afanaífana
maampithurittañaflataqui baca*
tatkhana, Apoftolefnaca 1 ESV
Orillo AnquílTana aropa Euáge
Hopa huaka háppatírinacaro fu,
khtpanapilla,huaka hanippatiri*
naca^acaaro Díofanghua colla-
naboa , acapachanqrjiri haqnsca»
na,catuñapahua, acá arcfca lefu
Chnllur.ua alakhpachathá apa*
nirto ,hcpafca checa Dioialsinfa
Checa haqaeraqoihua ,fipana bu •
panacaro,iya (irícanhoa-. maalca
cchin&manca;vca lefu Chrittofca
maya Orufanahoa ccakhfichata ht
hnana íipanfca,taqaehaa faucaro
caturicana , kari aro canquipana
hama ; ehecabua fauípa , hanihoa
«hecatí fapifcaraquírí cana, rcalu
pa han i acá ja faña ca qü i , A uqo i lía
na ba eat atk h añapa púiitauiiía: a-
calcítt Ghiiíto (jatfflía v rucha»
huc
verdad , qui^a loshorrtres huí
ran dicho. l'crqne razen fe r<
Dios re£l»í«imo en tedas frs
bras permitió que Cbrillo c, ri
jiidiui.no y lanclifsimo , que b
zia bien a todos y mal a nin^ui
múñele muerte afrentofa iorr
hombrefacincrolo'í ( porque ri
randoto bien parece que pod
¿ezirfe tilo } pero paraque r
pudieíTe de2Írfe , quito que leí
Chriftc r^ fucitafe al terzer día
refaíitando gano mas honra <
la q« ; auia perdido muñendo.
4 La fegunda paraqne nos ce
Érrmafemos en nueftra fee , poi
predicando los Apellóles el Ei
gelio a los Gentiles, y diziend<
les que ella doctrina es de Dio
excelente y digna de que la rec
nielen codos los hombre* del rr
do,y que lefu Chriíto nos la tn
jo del cielo, y que el mítrao junt
mente era verdadero Dios y r»
dadero hombre, biuiei an creyc
en el: Pero ala podre diziedoh
queauía muerto afrentofa me
en vna Cruz , codos lo hcuicrj
tomado como cola de bar la, y i
nido como patraña , y huoíer¿
dexado de creer loque auian c
ydoipor elfo paraqueno fuced
cito fue nccciíario que N. Seó<
CClUf
í^ff
*
CAPI.TVL
hnahiaírtnacathá hacaïatkbana
lípana, cuíífifa checahna {añapa-
caqui, vea fapar aquí San Pablof
eatlcfo Chrifto AuquiíTahanihi
nírinacathá hacatatkhafpana,vca
ccachecahuafañaaro ina pampa
paehanquiríquípi, eukhauiííafca
bamaraquirqní (i \ fafsínfca ¡na
ihjaroapayaíinahamaqoipi aro
fa apayafna , haquenacaía hanipt
:aturquití, caíípachanaqutpi ppe
ceñara ctacaíifna , Iefu Chrifto a-
:a aro arofiri Dtofna yocpa ala»
capacha acá pacha Inrírí, Cruía •
ia ccakhíiehatahua hihuánafipan
>t!la anehapí paunaquerquí;pau
íacafsinfca itapaca checahua firí
lui;ilapocafca hani checahua firí
jui f.ifsJn hamachi haní paunaca*
hpataquifca Iefu Chtífto An»
jai lía n a fu m a fu m a intith á ía ma
» -rpi ppallchirihacatatkhañapa*
'aoína.
S Quimfa yaafca Diofaro huan
jñaíTana thürittañaflataqui S.Icb
uyra pacha Diofana carachaca
ancalsína, hanira iefu Xpo haq
u: apaña, Iefu Chrittona qtiiquí
riauipana , taq haquenacanfa ha»
atatkbarwpa yatíísina,aca hama
anaQjaelpiyríhanahacauipa ya
íchahua naka cchína vrnnahua v
aq manqhuetfa hacatatkhaha v
lulunikhaha,aca quíqui hanchu
ía hanchini, acá quiq nayraham*
iipini Dios qhuilpjyríha vlljaha
tani qhuítiía naa lanti vlljauítí;
aaaiiea naa quiquihapini vlijaha
ica yaafca thuríctacachuymahá'
pipi-
O XLIÜ.
4f*
rtfucítafe,paraq díziedo que def
pues de muerto auia refucitad*
creyeíTen con güito y alegría de
fus almas. Por cío dixo el Apof*
tol S.Pablo j.Cor.it . Que fino fe
fucitara fuera vana nueílrafee, y
nueítrapredicacion:como quien
dize Predicando nofotros ¿predi
cáramos al ayre,porqoe la gente
no nos creyera , y fin pronecho
nos quebráramos la cabera; pues
dizíendu que el hijo de Dios cria
dor del cíelo y déla t iérrate l cjuat
auia eníeñado aquella doélrínas
murioaffrentofametcenïa Crn*
huuíeran quedado muy dudofos.
y por vn poco huuíeran creydo,
y de allí a otro poco huuierá def
treydo, y psraq no dudafen fu*
neceflario qne Nucltro Señor re-
fucicaíe hermofo y refpJandecien
te,
5 Laterzeraparaqnos ccfirma
femos ennueftra efperan^a.EI S.
lobalúbrado de Di os, mucho an
tes q Xpo vinieflfe al mudo, fauie
do por efpirítti Prophetico fu
mífmarefurrecicn ,y la detodos
los hóbres dixo defta manera : Se
qmi Redemptor vine , y q yo en
el poítrer o día refiteleare , y fal-
dre de dentro de la tierra , y con
ella mi mifmacame,y có mis pro
píos ojos veré a mi Dios , y a mi
Redemptor: yo mifmo tengo de
verle y no le vera otro en mi la-
gar; eíta firme efper anca tengo, y
Ff a no
í.
^WP
CHRISTL
dudo panto deSlo. Et trúfate ïeirt
Chri$o hablando con lan£U Mar
tha díxo tambien;Yo foy refurrs
cion 7 vid* deios maereos,y el q
en mi cíes, aunque lea muerto vi
aira pan nunca jamas monr-Có
las qúales palabras nos prometió
la reíurrecíon dü riutitroj cuer-
pos y que nos rd\icii:aria pero í\
elno jefucitara halla eldiade oy
p-or asmara los hombres rl eos y
da po'ca fce no dudaran de fu m'í
ma reíurrecionídiziendo poruen
tura- refucilare , poruensura noí
El pues reíasíco primero para^
nadie dudaiíe..
4,v VITA
pípícinsa néanqráathaníbna ka*
taqnífa pannaca'c tvfafsina fataui
na^r.iq UCii Xfo'/Uicjuiflaíca S.
MarVgpi aroflsina: Nal? su hihaa
'ta haqoacana hacatstaafcfceripa,
hácavripa:ha,naro iyafiri baqfca
fcír.uatá canciiísjnla bacanvhua vi
naya han'* nihusñ^pataq falsíota
qiii íaaaiblViíiíca táqro hanchina
tamaña nía hihuaCKha ñatatatf'
palia hacatatkhañapa chnrama'
«ha,hacataíaakhaphjimamálaisi"
tiifto ,.mäaTca'bupahitha vnv ca-
ma ha ni haca'tatkhafpanavca,ha
fiitipiíí chuymáinaca hacatatkha
fvapatá panoaquerq? inakha haca
tatkbaehíha inakha hanífpalla ha
camkhchiha firiquí'fhanifañata
qnífc3,hupa hacatatkhana.
6 'Puftyaafca-Camifakha haca»
fhiTarhifarañacañaffaehtjVca ya»
tiñalTataqoi hacatatkbana lESV
Xpo Auquíílí-,naa arcaísina, naa cito lefu Chriítc N. S pasraque i<
ItarhVhacatatÚiani Talvina: Nía irnitáiterñosy rofucst aliemos co
búa yatipifcla \ bocha almaííana mo el: Ya fabeis que ei pecc de
hihuañapapi;vcsf«pa bochare* pa es muerte del alma, y en peccan
/ípana almalía íinqoihíui,/~:ófV donolotros luego muere nuellr
faimanfcaíeíuXpo Auquiíía ha- alma,y en conteífaudonos reías
6 La qaarta para iafor macice
denueilras vidas, y para .eoferW.i
nos loqu- deaemosbazer Reln
Xpo ^aq
mahícatackhe, gracia aimaílana
haca ñapa cataskne , vea fuparaq,
faneca Yglefsia tayc líala Ralurrcc
cion Paí'qaa hukauüyrana , pal
ta con N.S.Iefu Xpo, boluicnd<
a cobrar la vida d¿4ia gracia: Po
elfo la fancl \ Yglefia nueftra ma
drenos máda comulgar pocoan
quaqü!¡apavrunfarhukarnáyapa tes de Pafqua de refurreccíon, i
ya vru macjpatatfa,con)ulgaijpha el mílaio. día o poso delpucspa
tíqucehrillianonaca latsincama
chillo b'ochampí almalla hihuata
catrgp.!näbacaträtañapataq,Dios
uunca bocnatha(iuipfca,lappaco
ato'gáíiáacaq^i^nayrarha taque>
hiiiU
ra que el alma muerta con e pe
cado refucite ¡ y para con.ul^
bien manda $#
CAPITV
hani mavafa pillacaafa, confefl'a-
(iphafuaca hamalurírinacafca le
ia Chrifto AuqiTana cayupapini-
huavcacama arqui. Confellafti-
nataquechuymapampi huanifsi»
na.comolgafiirinacapiilajcamifa
Iefu Chrifto Auquífla hacatatkha
na, hamaraqoipialmapa hacatv
tayi;gr acia cataskheDioí ana haa
hujpi amabuatpa huayllutpa tu*
cukhe,camifa hocha almana hiha
añapa: h¿ maraqui almana haca-
napafca gracia*
7 Phitca y ¿afea hiuffanacana
rruncuna maampí maampí Sato,
boch&uifajhifqní ehuymaní coca
ñail'ataqui; camífa S. Pablo Apof
tm hi "qut hama: lelo Chrifto Aa
quífla b ¿chañaca (Ta hycu Crnfa-
na ichacocaratá bihuana hcchaai
fa Hnmpaca thuy'm*~ni, cécañ¿fla
íaqoifea hacatatkh-jha £. Camila
AuquiíTana mutaqipa hihaauípa
imkhaliri haq.hoch^ luraña vñiri
lakhotiri, bocha haní yanccana
fanccapafpana , vc?píllaDiofana
rocpa hanipi hueca ac^ti muturi
iantí cchapipiliuna pillatcaata,
akhíjchata vanecacbara híuirtca
í,hamaraqui lefuChrirto Auqui
Pana häcbipana fuma fuma ppall
hakh ppallchakhriri hacatatkha-
|pa,haáf mntiirí,viñay acama ha
ti híairi cancañapa,amutirinaca,
¡ayuiíirinaca fiotí,ccfcanianí,cha
mani tücurí,vrueuna Santo,ho-
bauifa^ifqui chuy mani cancana
occhaca cchaca halañapataqui,
koqoíílana hanchípa hacacatkha
canea,
LO XL III, .«.
%
que confieflen todos fuspeeado»
fin dexar ninguno, y Sos queafst
io ha2é imitan a lefu Chrífto:por
quelosqconfeífandofe yenmen
dandofe comulgan, déla manera
que Cbriftor efucito,af$¡ refucíti
ellos a fu alma, cobran la vida de
lagracia.y boclüé a fer hijos que
ridos de Dios; porque afsí como
es muerte del a Una el pecca do, af
fi la vida del alma es la gracia»
7 La quinta razón es,pa raque
cada día nos adelantemos masen
la fantidady perfeccior, f gun a-
quello que di¿e S. Pab!o,Roin 4.
Xpo-f ue crucificado y murió por
nueílro.s pectados y refac ¡topar
ra nuellra juliíficacion: Porree
aisi como el que contempla h pa
ísíon y muerte de Cbrifto S N.ca
bra odio y aborrecimiento a! pee
cado, pues fino fuera el mayor
mal de Jos males, el hijo de Dios
no huuiera padecido tantos aejo-
tes.tantaseípínas, ni tan cruel y
a f rento la m ucrce de Cr m : a fs \ el
que contempla la refu-rreceió, la
her mofura ,el refplandor>la impa
fsíbilidad, la inmortalidad, y Ja
perfecta gloría conque el cuerpo
de N. Redemptor refucico>c.obra
grade efuer^o y aSiéto pira períi
cíonarfe en la virtud y íaaótidad:
M a ttmtndQ
4f4
canea , vea hamaraqm nana han-
ehihafafuma fuma , eulikhtaara
hacatatkhanifafsinaamkhafiuipa
layen > acá acahua collana fanclo
Thomasamutiyfto.
8 Ma a fe a cuna fupa qu í m fa v r a
naqui Auquiifa hacatatkhaña a-
mahuanaiaeafupahoa Iudionaca
na hani tullpahua hihuatauina
rañapataqui,qu"»mfa vruth-á haca
tatkbana,hieha hayppohama bi-
blia fpa, aromaut i h amalea haca-
tatkhafpana , vcapilla vea yaneca
ludio naca Auquilíana aucapa cá-
caísina,tullpahua hihuatauina (a
fsínpi hopapura ar ofiricana-,maaf
caquimla vruthä hacatatkhcpa-
oapana aroqu» bani checati faf*
finía chuvmanacpanaca haeatat-
khehuafapifcapinina:vcafnpaha
nt hacatatkhañapa haya vru-
Tohithaaña amauataointi.hani A
poftolefnacpana, viñayataqu» ha
nícutinirihoa híu't fañapataqnís
haya vruthá, mtebea haya pakhfi
ihá>míchea haya marathá,michca
hay i cnmithá hacatatkhafpana,v
opiUa Apoftóleínaca banipi A a
€ju i flfa a mtit • k b ei ieant i ; q a í mía
wrn ehacntipanfa , niapínipilla
armaba » huccaquihua , mitaqu?
ti rea cutínikhanií'fapifeata
nina hani fjñataqu» r An-
quí lía fe a hamka
qui qni mía Tru-
cha hacatat-
khataut
na.
00
CAP.
VITA CHR15TI.
teniendo por cofa cierta que fo
cuerpo refucilara hermofo y glo
riofo como elde Naiftro redem
tor lefu Chrifto. Eftas razones
traeSan&o Thoroas.
8 Pero porque razón quilo No
eftro S.relucitar al terccrdia'ípor
erto:paraqueJos ludios no dijeeí
(tn que fu muerte auia fido fingí,
da: porque fi houiera maerto co *
mo eíU tarde,y houicra refucita
do como mañana, los ludios ene
migos de Chrifto hüuieran dicha
que fu muerte auia lido fingida.
Pero refucitando al tercero día,
aunque dixeron de palabra , que
no, eftauan perfurdídos en fus co
rac,oncs,yno quifo dilatar roas fo
relurreccion, porque los Apodo
les no dixeílen que auia muerto
para'fiempre,ypara no boluef
mas a viuir: Porque fihuuiera re
incitado defpues de mochos días
mefes,o años,los Apoftoles no fe
htioieran acordado mae del.puei
con auerfe ¡defapareeido foloi
tres dias,quifieió algunos delloi
oloidafle ,y de2Ír que no auiaé]
efperar mas, y que fi feria po
fiblc que boluiefe'y para
quenolodixefl'enní
tal penfaífen,re
fucitoprefto
«1 terzero
dia.
•co.
CAF.
CAPITVLO 'XL'IIII»
4*f
CAP. XL IIÏI. CAMISA;
khalefo Chrírto AuquiiTa Diof,
na yccpa manqhoepachanacaro
toaneachina , vcatica San&o Pa-
¿renacana animanacapa irpofchí
oa,camifakhA haeatatkhchina.co
llana Vírge Maríarofea
«íltrimachina vcatfaá
feua arofi.
/>VNA fopakha tela ChriH«
V^/ Auquiífana hacatatkhañspa-
china vcatbá aroíítathá, bicha qoi
qui cufikhtara hacatatkhaoipathá
camifakha cancachina*,vcatha ata
mañapi, acá yaa ccanachata can*
eañataquífc¿ acá hifta-,conapacha
kha collana apníTaCrufana hihoa
china, vea pucapílla almapa han»
chipatbá halakhtana, paña Dios
eancañapa banítaqui háchipathá
a'tnapimpirhá halakhtipanfa tra
cea 6Hpanfaj Dios canea ñapapilla
Ielu Chríílwna i Imapahancrnpfa
hanipini antuteatanti: Camila
San loan D¿maceno,Dicína yoc
pacunakha mav acutí htiparo ma
tnapaachina vea viñayaia hit an
tuteatanti htíqoica hama;Auquif
fana Dios cancañapapilla camiía
vírakh ¿chañaca eípara ccahoapa
thá fuefuí -ina haccaakha ampara
ma clpara Cdtujalirí,hí f aakha am
par anfea ccahoapa i¿t(j]afiri:ma*
afea hant mayata mírala antuti*
ritíhamaraqnipi IcftiChrifto Aa
qaiííana Dios cancañapafca efpa
f a ccaofauri baque hama haní ha
fue can: añapa antutatauíntí, ma
alca*
CAP. XLIlíl. CÓMO BA-
jo el hijo de Dios a los infiernos*
y faco de ahí las animas délos
fan&os Padres, como refá»
«ico y vifito a la Virgen
ían&ifsima fi»
Madre*
.(<).
Mate.it. Mar. 16. Lae.: 4. f o %ot
AV I E N D O tratatado acer
ca délas razones por las qui»
les Itfa Chrifto Nuelfcro Se»
ñor «onuíno que refo^itafe, com
oiee tratar agora déla mífmaglo-
riofa reforrec<íon:Para eíto digo
que luego como fu Mageftad efpí
roenla Craz, apartóle el alma
del cuerpo annqce la dioíhidaé
no fe aparto del cuerpo, ni del al
ma, conforme al debo deS loan
Damaceno,Que lo que el hijo de
Dios vna vez junto alYi , nunca lo
d e x o : P o r q I a d iu i ni dad de X p o
Miertro Setior, déla manera que
vnefpañol defembaynandola ef
pada , con la vna mano tiene la
vayna,y conotrala elpada,y no
de xa la vna ni la otra. afsi la diui
nidad como quien defembayna
laefpada no dexa fu humanidad %
Ff 4. fino
I !j
4Í6
VITA CHRISTT.
*fca almapafa hanchipafacatuja
%mitauína,Dioscaneañapapil)a
Anquiílana hanchípa amaya vta-
qu ¡paula vcancapininapi- Aucjaif
fana almapa infierncnacaro ma-
iupanfa malupininapi,aca hama*
pi collana qhucfpiyriiTana alma*
pa Dioscancañapäni manquepa-
chanacaro malutauina,malupáT-
ca ( Camila Propheta Abacueh
hifquíba ma ") fopay o mna , taque
Chrílliauonacáa aucaílanina nay
ffa nayra malnna,fnpayo mafinsc
paro nayra hanira Auquifía man
quepá^haro puriquipana atamU
ri. „ '.j
2 Acá fúpayopílla ancha vrq
cancalsina , cunarufa cauquirofa
halantafirí eancafsina,cunafa cao
quífa yatina amaairi cancafsína
yancca chuy maní cancafsína, tho
khi chuymanífsina , hnakhlHta
hinkahuaafica cancafsina,coJlana
Ácquifla C r ufana mutoqoipana,
haniqhnitina vlljata,bamaíathá
Crafa thaaro faattatauina , cha
acá haqoe híhuafsma cunamana
lurani/lïrihama , acahamavllaf-
^pana intifca ccanaúapa íupiñapa
ítnatafipana,calanacaíahupapüra
hajthaptafsinahaychafipana^aq,
fipanacunajaeapqnifa lefn Xpo
An^ífana hihuaoipalaycuhnara-
eufirí hama tucupana,fupayo mi
qhucpacbaro AuquífTana nayra*
pa háchala qníchníifa^ huarí ano*
carana aiifitahamahafantatauína
baiantirí vlljafsínfca taq fupayo
naca, veía í; que ínflernopacha v-
nukh-
fino que tono el alma y el cuerpo
porquceftádoel cuerpo de Chrif
to enla fepultur3,cftuuo también
con el la diuínidad,y basando el
alma al limbo , baxo también la
diuínidad con ella : y conforme
dize el Pt opheta Abacueh: el Pe
nio enemigo nueftro entro prime
ro para dar nueuaalos Demonios
fus compañeros antes que Nuef-
tro Señor llégale. Cap 3.
■
2. Porque el Demonio como
quiera q es muy laga.z. y aft uto,y
entremetido en todo , y dcífeofo
de faber todas las cofas icretas,
y maníHeítas,y enemigo crneiifs*
mo , mientras eítaua padeciendo
Chrífto enla Cruz eítuuo el en pie
junto a ellaefcondidamente , fin
fer vifto denadie como quien a*
guardaua lo q aquel hombre ha.
ria:y citando afsi ala mira, como
por la muerte de Chriflo el Sol
fe efeoreciefe^ encubriefe fu luz
las piedras encontrándole vnaa
con otras peieaflen y fe defpcda*
^afen,y todas las cofas eftouieícn
como fufpenfas y marauilladas,
el Demonio entro huyendo alos
infiernos antes de Chrilto,trifte y
llorólo, como vna vicuña acofá-
dadelosperros;y viédole entrar
huyeron todos los Demonios, y
todo el infierno fe alboroto, y
cada
i
CAPiTVLO XL,
ihtataoinajfapa fapapinihoa-
ata hakhfaraña carcatiña calla
iuína,acahua níahua lefuXpo
>ína yocpapurini fipana.
Collana AuquiíTana collana
apafca manqbuepacharo ma-
ma, hanipi (auca fauca, thaa-
haqhama malunt'i,maafcataq
pacha manqbuepacbafa heni.
íafapi careataafapi nialuna,ta
apo cancañapampí hakhfara-
ancañapampt ma veo cancana
tjlinti cancañapan pi,taqne a
ri cancañapampí &c. Acá ha-
malurivlljafsínfca taq fupa-
laca anchana anchapapini hua
afípííeatauina,acataquifa hiuf
icaca yaneca íamcatauitanca
liamaj vcahuachay fapafapa
chacancafsinca amkhafifipíf-
ma fapífcana:fafsínfca ancha*
hakhfarana, ancharaqai car-
ina} alakhpachatfa acapachat-
aquemanqhuepacharo anata
an*afsina,haní cauqairofapa
pa hoaqoífípana, lefo Chrifto
boa níahaa purini, th.iquiro-
bayearathafipana, ccakhíiro
puritana fipana, infierno tay-
lantqhuitinahacccñaquiccbe
* cupiro hafanacapífcana,pat
ifafsinfcahaniraqui huaqoíía
,hamaraqui manqbuepacban
fí baqnacana almapafca imita
camaraqaimatDna,AuquííTa
caro mantañapa yatifsína an
ceakhfifsipifcana, hochanac-
a fapa Tápana naonanaeparo
Ucatafs¡na,hakhomalIa canea
*• Acá
4*7
cada qual dcllos cometo a temer
y a temblar de eípanto,porla no
ena que íes daua, de como luego
llegaría e! hijo de Dios.
3 Entrando el alma dé N. febe
rano S. alos irifiernos,no entro a
poco mas o menos , como entra- '
ra vn hombre per ay con frial- ¡
dad y pereda: fino que entro hun
diendo y haziendo temblar el mu •
doy el ínfíernotpdo, y viéndole
que entraua co toda fu mageúVd l
Señorío y omnipotencia, qdaren •
asóbrados y alborotados todos
los Demonio» en grä manera: co
roo quien díze eíto era lo q lona» :
oamosy dezian: Eapnes tiendo'
cada qual de noíotros valiente y
esforzado citemos alerta-.pero có
todo efl'o eítauan muy temblado
por verle deserrados del cielo f
déla tierra alinfiernojypor no a
uer remedio de huyr, y acoger fé:
diziendo queya qaedauan arrea
tados,que ya ania dexado a xpo
enel camino q luego llegariajanV
daaan todos huyédo a grade príe
fa por medio de aqllos infierVfOS J
avnaparteya GtraifmqnadiéloS'
refpecWe?y queriendo íusviíe no
podianrDeia mil'roa fuerte las al-
mas deles condenados fe ¿ fíiigia
cadr* qual de por 0¡ fí?b;endo qne
bajaría allí eíbijo de bíoi,y tita
uanmuy aaergon$adas y coi fun
didas , por tener el'critos en fus;
mexillas v frentes rodos fuípecV
cadesyeftar muy teas.
Ff 5 4 Albo
1 1
1 - l;
;
i'
45«
VITA CHRlSTl.
4 Acahama infierno taque v
nukbtipanfca Purgatoríonquiri'
naca Limbonquiri Sanco Padre-
naca ancharaqut h&ka haya am«
khafipifcana: maafca leí u Chrirto
Aaq'iiiTahuanatam (¡pana ancha
I a» cufífipifcanachecanabnachi-
pitipiicana^hecanahuakapafcapa
vlltna?apifeana,checanahua mo-
khfa arofiña eallarapifcana: lefo
Chritto hotanihaa íipana, Auquif
fa Límbomáca hutíri vlljaisinica,
taque chícpa le-quechafifsina pro
cclYíonampí haroppatirí miltupif
tun* baquififsínfcafapa íapa <j)l-
pict ai sinaháppatipitcana, taque*
ehicparaqui coi lana Anquí íTa cu-
puqo ip? p » fe ana-, cupo qo ip a fsmf-
ca taqoecbieparaqui collana Di?
Cf Auqnífla hamppstíta cancpha
acá hama huííhuanacapa Cvla ma-
ca vcathá írplurí hutauípathá i\(
fina.kovhopífcana- Lircbofca ha*
nirha collang AuqutíTa vcaroma
tapanca cchamacaquí cacara- na
afea nia Auqnífla malutathá ebe-
cana paya quimfa íntina Icpinta
ta hamapí ccanana ppallchana fa'
manajupina.
V Auquiífaíca taquechieparo
ancha mokhfa mokhfaraqui aro-
rapiña, huahuanacay amarinara*
nicav, chuymaha apirinacay faf-
íuia,h icapafca phifeurana fulara-
na,San loan Bapcííla S. lofepfca,
Xarciíana efpofopa, Dauidafca,
Abrahanafca, Adán Euafca hua-
huay hani arocaturí caacauímac
hua, acá haraa ruucuyata cauclh*
Sopa/ona
4 Alborotándote y temblan
de eiti manera todo ¿1 inricti
los del Purgatorio, y los San 61
Padres del Limbo hazian mil
curios pero diziédotes que Cl
ño venia fe regozrjaron muer
meftraronfe muy gozofos» v c
menearon a hablar có mocha i
gria, por la nueua que les dau
de f« venida: y viéndole venir
zia al Limbo, poniéndole toj
en renglera y en pfoceísion fue
a darle el parabién déla venida
encontrados que fe encontrar»
con el, proílradofe de rodillas
adoraron, y rodeándole todos
tos cantaron diïiendo, Gracia
alabardas lean dadas a N Di
y Señor por auer venido a ella
caridad para facv d l'a a fus (
oes. Pero el Limbo entrando
el Chrífto no ellaoa elcuro,íin<
defpues de l'a entrada parecí)
era alumbrado dedos o tres!
les, y que eltaua todo refplaiK
cíente y hermclo.
c Hablóles a rodos N.S có i
cha fuauidady blandura, llaní;
dotes de hijos amados y que
dos foyos: a otros acaricio y re
lo,como al Baptifta,a lofeph
polo de la Virgc.a Daoid,a At
han, a Adán y a£ua,aloi qua
d4ria: Por no aoer guardado
mandamiento delta manera he
do aeorincntado,por ausr obe
c»
I
CAPITVLO XL MU.
4*9
ïpayona arepa catuuimat«bua
icanihaallokha achote api (ata*
lia; hochamafca naahihuañaro
ua pariyco fatauina, cuííni lamí
tluntatana almapafca AuquilTa
3 hakarapiraqnína,hakarapitaf-
i collana AuquiíVa ancharaqn»
hifcurana, naboa hoahuay Au
utmatha,Auquimafsinfca checa
FonJraqoithajnaa Cr ufana ccha-
ncatatquihana aromampiebupí
bqnirtaca, chopichirofea coíifi»
a Parayfo chnr&mama hifcafam
• ,vca hiebahua chnramama,vll-
rica cnfifima, cufiqnillponina al *
lanaepaca naa vlljafsínaquihna
DÍiliri fafsína,huahuapa hamaro
rorapína,Hihaafca Icio Chrífto
tuquilía Viernes hayppnchá, Do
lingo ccantatácamapí hthnana:
¡huafsinfea collana al mapa Lim
onquirí Santo Padrenacana a-1-
lanacapa trpfuna, irpfáafsinfca,
camifa Santo Thomas hifquiha
ía) Pnrgatoriororaquí maluna,
lalafsinfca vcanquirí almanaca*
íiá chnymaparo puriricamaracj
íutuñapa caquepacha pampacha
una írpfona; haccapafca collana
nokhfa aropampiraqui hahura-
iuana hamkaquihoa irpfumama
ifa.
6 TuIIanfca hanipi Supayona
tpa lnfiernoro malanti, hakhfa-
aquipi hakhfaraana, Supayona-
ala matunícha'f fafsinpi rnnllafa
iuaracu(ipífc5a,phattiha fafsinfa
nfiernona kucho kuchoparo ha-
acatapifeana, ccakhfifiñampi qui
ebu-
ciclo al Demonio mis efpaldas fe&
llenado machos acotes, vueftro
peccado fue cania de mi muerte?
llegofe el alma de' dichofo y bo€
ladron,y llegado, como a hijo le
hizo m o ch a s ca r ici a s , d i z í en d o 1 c
Hijo yo fov tu Redemptor y Se-
ñor da ve* dad poranermetoho
rado quádo yo eltana en la Crok
y por auerte prometido por ello
el Parayfo y la btenaoentorancai
agoracumplo mípalabra y dey-
tela: mírame, porq las almas bie
naoencuradas Ionio porqne me
veen a mí. Eftuuo muerto le i «
Chrífto defde el Viernes por la
tarde harta la madrugada del Do»
mingo,yeftando muerto I u sima
faco las almas de los Sánelos Pa-
dres que eftaoan en el Limbo,y fa
candólas como dize Sanólo Tho-
mas, ).p. Q.cz.-ar.8. entro tanv
bienenel Purgatorío,y de las al-
mas que allí clUuan faco muchas
las que mas le agtadauan, conce-
diéndole? jubileo plenifsímo á o-
trasconfoió con dulces palabras
dándoles eíperanc^a que prefto las
faca ría .
6 Pero no entro ene' Infierno,
o morada délos códenados v De
monios: folo les pufo efpanto^ü
que los Demonios eftuuieron có
gran fjbrefa'to li entraría o nc;y
para huyr andaaan dífeurriendo
por aquellos rincones del infier-
no con granda vergu?nca,triu\cza
yter-
-■*-,
!
1
t
1 .
• 1
4«7
VITA CHRISTï;
1
cbaííñampi,mhtatiampi. Sntiaifa
Jiuahuanacana vtcaoi Limborof*
ca h «niraquipi acá collana Aoqf-
famiiunti: AnqoííTapilla cam/fa
Inimanaca lakoca ecati msnkafsi*
«aj'appa toquequi mankerita ,!a
kota toqaefca hacamaenrita; ha-
fnaraqaipi infiernonacaro maJuf
iïna, hani yancca lakota Supay'o-
nacanavtparo malunthmaafca Sá
to Pidrenacana vtcani Limboro
<qui ¡mlunaSupayonacana hocha
ni hi ]«enacana infiernopafea yá
ccah aa fafsina hay rana, Sancona»
cana vtcauiparoquífappahua iaf-
fma maluna. l\'ia vetinquirinaca-
na a!m*pa anfaísínfea, hnpanaca
na arcataraqui cottaoa Au^uiflfa f
na co'i'ana aimapa amsya vtaro
hutkrnlsina, hancbip *ro mäckha
taaim. manHihepanfcaJíaquí v
ca chhokhrichata hSchi ancha fu
miro tucma, Auquiíía fea ha ca-
ta?'^ ina fuma fwm*, callana vil &
uasanr AuquiflanahancbipapUla
hacacatkhafsína^alípaylhpi ca«
tun Miya ancha ccanaña,payaf
ca haii maampi mntaiía, canana
fa h*ni cimichañi , Quim afea-
pufmancarí cancana, pnüTca mi
ya pirsafapampachañaina llam*
paca chaqui faraísina hama fara*
tía: N<a hacatatkhaísinfea amaya
vcathá hani hííhani cala nuecuraf
fina miftntaoína,camifakha tayc-
pana pur.icpachá miftufsina, tayc
pana dózella cancañapa baní cha
Cialsina miftachina; bamaraqui a
maya vcana bilUañ pa cala hani
nace»
y tormento. NI tampoco ent
Chrífto N. S. en el Limbo de!
niños no baptizados,porque de
manera qaevofotros contiene
vnapipa podrida que tiene g*
nos, foleis comería por la parte
no eíta podrida, y arrojais'ap
la parte q elta podrida, af«íX{:
N.S. enerando en los Infierne
no entro a la parte podrida, ni
rada de los Demonios, fino fol
mente a la morada y Limbo <
ios Satos Padres, y dexo el inri.
no délos Demonios yc^denadi
por fer bocado defsbrido, y ei
tro a' Limbo del os Satos prr fi
bocado bueno y fabrofo ¿c*)
dolssalrasdelosqu-fíUinne
el Limbo, en compañia deü.s i
alma de Carite N-S yin'enJo ¡
fcpa!ero bo'uío a entrar en fu c
erpo,y entrar. -do, a momento j
quel cuerpo herido, m}Icr¿t.ídc
y earan^ríntado.refu/iro hermí
firsimo y de lindiísimo afpeclo
Porque deípues de reiucitadoo
bró los quatro dores, la claridad
la ímpafsibUidad,la ligereza, y 1,
futilidad. y íinqui.ar la piedra c<
que eítaua cerrada la tepultan
faIiodella,dela manera que falií
do délas entrañas de fu madre íir
daño ni menofeabo derfu virgina
fello.afsi también falio del lepa!
ero fin quitar la piedra con que
Ü
CÄPITVLO XL1ÏÏÏ.
•íurafsiua miíhina, fe ira fuma
allthíri líkhuri, bani qHmiaa
iifañíiíncifa AaqaiíTanaftifniri
rhipa thaatháhihuafsina hama
ínpijkillimi hamapi cucaña.
i Propbeta Daniel, han ikaea*
yanccachacahenkeri Pumáca*
vyapathá millucanca. Prophe
lonafaíca haccha cbaulía Ba-
ña mankantatathá, puracpana
cqniripacha quimfa vru vean-
gstha Niníoena cotalacpaco
rtukaacanca. Mudccheo futí-
ea cchakhchi,cchapi,etucuifij
hacnmaeufsma Collana Apu-.
yamparo ií'pa ifiní miltucanca
nanlotini aocspafa nia ática*
á,Prophera Moyfenafca Nílo
tai hauiríro, maya biska tutu*
phuctiro hacuncatat b á , haequi
lacha tniftucáca;vcatfca haccha
m Pharaon atífsina coliuyacan
. fofephaffa bnaca vtathá mif-
thKanca,Egvptc vraquena Vi
reypa Apopa tucucanca: hama
^ni IcfuCnrtita Auquiíía bíbua
:há,hacatatfchaíeina ácha Toma
ma hacacatkhana'LísTi6ocbá mi
irí Santa almanacafca ünqoílTa
cana haccapafca hanebiparo
ilukhafsmaraqnihacatatkhana
fu Chríílo Auquíflafca (carsií-
San Ambrofiofihama)bacatat
aí'sina vea pocapini Colana ta
apavlÜrimatauina. Euangehf*
nacafca acá hanihua arcl]ti;vca
vcafa Tayctíaro ancha nayra-
a vllaítrapina bri hama, CoSU-
SeñararopiiIahuahü?pa matar
pana
«ff
cílaoa cerrado,h«rtnofo.rf fplíB- *
deciente perfe&ifsimo: Jemar^
19 que el Sol cabe a el parecía q
cítaua eclypfado y denegrido.
7 Como el l rnpbeta Daníe! f» *
lío del la«o deles Leonesjlin n cf
trar auer receisido daño deías be I
ftÍ3sn"eras.Yel Propbeta lonas al ;
cabo de tres días que ía hzfth ma I
riña le auía tenido en fu boche,
lineado vino en e' puerto de Ni»
níue. Y mardosheo defpojadode
la íaco y cilícío,y vellido de vef»
tiduras reales, quedando vécidd
fu enemigo Aman: Y el l'ropbef-a i
Moyíes lacado délas aguas del i»
NÜo, y déla cañadilla déjunco-si ■
el qualdelpues deftruyo a Phí>ra a
on.Y lofepb falido va déla corcel
y hecho Viíorey déla tierra de
Fgypto: -Afsi también íefu Cfarif*
co N. S. defpues de muerto, refo* '
cito muy hermofo: acompaña til-
le aquellas almas Saras, y muchas
dellasaaian reunídofea íns cuef
pns y rcftícieado.Qnifo el hijo de
Diosir lue^o aviíieár aíuíscíáti
lsima Madre (como duse.San Ara
broíio) y calíanlo los Euaogeif* •
tas, porqae fe eíta dicho ateíe*
ría aísí; pues fus efta SENO'
R A la que mas auía ícntido
■im
VITA CHRIST1.
panaancha qaiehufíuipathá taq«
thi nayira hahurañapínipi canca-
na: acá tayeíTafca hif6Unca hama
vcapachaanchaphn AuquííTa ha-
catatkhata vlijaña amahuana.a-
cahama amabuacafsinfea , vtpa
tbaathá allokha Angelefnaca mo
Ithfa kocho cuGnTa,chipífifakochu
ri ¿Tápana Angelcfnaeapílla tatpa
na nayraeatapa cufifífa hutapííca
na, caquepacha TaycíTana vcaro
kochurain*tatauina:tumaquipaf
fínica qQiHpktafswa kochopifea*
na, cafifinia TealUy aakhpacháa
eoyapay: puracamana apanac»ca
taca.na huahuamaCrufaroccha
cucataca híuiri ruano* hacacat-
fche fafsina. Vckharufca Patriar-
canaca Prcphetanacaraquí tama
pacha malufsina taqóechicpa ta-
yclía hamppaticauina.
8 Acá hama vlljafsinfca paña
Cüfififsmfca, hanipini chuymapa
vtttant^huabuapa vlljanacama:
huahuapafca háni maampi hífca*
faatia amabaafsiíia,Taycpana na
yracai-paro fama vllinacani cufiíí
fa,anchappallehiri,phifcotapiña
caqui amparafaaatatata vllafira-
pina, Callana Virgenafca vlljafsí
iia,caíiíitaraqai hupamácamana,
panipi haquifífsínica phifcuthapí
fífsin i hamppatifitauina,Taycfla
ca, A coluna chuvmacolla hua-
hua* : Humatati''michca ípinaqui
cha famcanaqnicha vlljalma'íata
aína, Collana yocpafca Natbna
rnatay huccaqaípahachañama,cu
íUbtara Vifgenay, huceaquinaa
qukhtl
fus trabajos, y era razón qae fu
fe primero confolada: eftaua
Virgen con aquellas añilas y de
feos que díximos, efperádo la h
ra queauia de ver a fu hijo reU
citado: y tiendo llegada oyó ce
ca de fu apofento vna muíica di
cielo de muchos Angeles que n
nian haziendo grandes regozíjc
y fíe (las delante de fu Rey y Si
ñor; entraron de tropel donde I
Madre de Dios eftaua.y ponen!
alrededor delfa de rodillas cant
do:Reyna del Cielo alegráoslo
que al que mereciile traer envu
ílras entráñasele viftes morir e
vn palo,ya ha refucitado. Entra
ron luego aquellos Santos Pati
arcas y Prophetas,y todos hizie
ron grande reuerencía ala Virgí
8 Ello todo aunqne le dio co
tentó, no fue cumplido harta ve
a-fu hijo, el qual no queriedo ma
tenerla fufpéfa. aparecióle alegr
hérmofo,cógrande claridad y m
geftad,fus bracos abiertos Comí
la Virgen le vido, fuefe tambiei
a el defualida, falíoleal encuétn
el bendito IESVS, yabracoh
tiernamente. Ay hijo de mis en
trañas,d¡ze la madre, y Ibis vos
o es que lo fueño y me parece af
U'í Yo Coy Madre mía, djze el Se
ñor.cefen ya vueilras lagrimas
no mas Virgen ¿lorioh'fsima o
vei
a
CAFÏTVL
tuichnfiri vnjamama,naa ttaqqfi
i vlljaf$jna,ttaqqf7uíma,piahiiíi
ocuíi : hicharccum cafifiñachí*
¡íinaqoinihua hnmataqtñ, faníj
¿u?na, collana Virgen Mariafca
oafiearaqu! pifcutbppíua, ancha
ufifípanaarofiñapaía harihnaqfi
auintt nayracca quichafiñapana
icba hilalttata.haccísjra bachsp-
ï haniveacama antmataumtijhu
hoapa vHjafsinfca ancha cnfilif
tiaallekhahachatauína. Nía aro
ñapa huaqnifípaní'ea, taque aca-
achanqair i haquenaca pachana
)ios AuquiíTa hamppatttauina,
canaca fupahna yccahaccakbfi*
batahihuana, hupanacana híf-
aípataquiraquihua bicha fea ha*
itatkbe fataoína VcanquíriSan
maearofea ancha mokhía mokh-
raquí ar o'irapítautna, hupana •
ifca TayclTaro yoepana hacatat
tanipachá fapparaqui arofloa»
aniraqui hayapacha Auquíífaf»
i vcancanti, maafca Tayctíaro
accaha fahuaísina >hifqui haba*
naaísinajamaya vtaroraqui cu
kb¿ma,vcanfca vírcacamana ha»
ma racafstna Magdalena v-
llafitauina, hoparo aa-i
chanayra vliafira-
pihalafsina.
O XLirn;
4*r
vea yo tríítf, ya vueftros trabajo*
que só míos, acabados fe n,t'e oy
mas todo, ha defergoza y regó*'
2ijo. Torno la Virgen a abracar
le de noeoo: a penas podía habíar
palabra, Auia guardado efta Se-
ñara algunas lagrimas que la pe-
na demafwda !e* fue eftoruo pa-
ra que no fe moítraflen: agora la
alegría la» mueltra, y afsi derra*
mo machas de re¿ozijo. Quando
ya pudo hiblar, diole las gracia
en nombre de todo el genero ha
mano, por cuyo bíeny prooecho
auia dado fu vida, muriendo afre
tolamente. Hablo a toda aquella
fanca compañía amorofamente»
auiendole ellos dado el parabién
de la refurreccíon de Cu hijo; el
qual no fe detono allí mocho, fí*
no defpidíendofe déla Virgen, á<*
xandola muy confolada, bo'uí»
al fepulcro , y disf ra$ arde ff
eeragede ortelano »|,oar
do a la MagdaUnr»
para aparece tle
primero ó
a otro»
cm
«U*
&f . VITA
CAP. XLV. CAM1SAKHA
Martanaca a maya vtaro machina
roayni Angelafca amayaata hiftta
ui cala iturafsina vllatírínaca hua
r^cachioajMarianacafca Atiquïf*
íana hacatatkhautpa Apoftolefna
caro- atamírimachína,Sá Pedrof-
ca San ïoanampi Marianacampt
aunyi vtaro rnapifsachina lefm
C ti R 1 S T Ó Anquiflfafca
Magdalenaro Mfïianacl
piro'vllatirapicbina
vcatháhua a>
roii.
CAMISA San/Locas Euan*
* ?liíia ÜÍ hama María Magda >
lena^accapa Santa marminacam
pi,nía iefu chrífto Collana qhuif
piyriiT-3 Qalileat'pacba arcaniui*
oa Crufana amparapathá nay rapa
thá híhuayafsina, hibaata colla»
na haiiehipafca amaya vcaro apa -
talla ikhafsinajcfttfalen marcaro
ma«apiíckhAt«níaa-,pnrífs!nfcaan
chamokhfa enkhfiri vngaentona-
ca aUnípJfoatauina, leía Chrifto
Aajaiífrna amaya hanchípa phif
cuniñataqui. vea Havppu Sanado
eal lar ípanfca5puriaJpa vtaro ma-
c?piick'!»cauina,vca aroma,Sana
domoi uuquip3ñacama vcanca-
ñataqji. Sauado hayppu purípaf*
ca, haiiiraqoi vcapacha, Auquífía
nl'amaya vtparo mapífcacauinú,
aromahua fafsina j hupanacafca
marmi cancafsina: vea fopa nay-
ra?ha£taiuataplia,vcatatatliá ma
tana i al «na Domingo kalth a, ha *
nirha
CHRISTt
CAP. XI, V* COMO FV!
ron las Marías al fepulcro, y eo
movn Ángel qaitandolap*«dr;
déla puerta efpantó alas guarda
y como llenar© la nneua déla re
farreccion a ios Apodóles, yco
. mo Pedro y loan con las Ma
rías fueron al fepülcro,y
Chrijfto fe aparecíp
ata Magdalena y
alas Ma*
rías.
Matt 28. Mar. 16. Lúe.? 4. IoPa«
SEGVN eferiue el Euangeíif
ta San Lacas, María Magdale
na y las otras Santas mngeres de
pues de aner afsiílido a ia moert
de íefu Xpo N. §aluador,y defpi
es de aaer dado («paitara a fu f
cratifsimo cuerpo, bolnieron ai
ciudad dcierufalen,y bueltss lu
go fueron a comprar vnguento
olorofospara vngír el cuerpo di
Chrifto N.S y como aquella ta
de comencaaa el Sacado, bolate
ronfe a las cafas donde febofpe
dañan* harta quepaffalTe aquel!,
noche y el Sauado. Llegado el f«
uádo a la tarde, tampoco fueroi
al fepulcro deN.Señocpor fer n<
che y ferellas mtigeres: poreltc
diziédo,atnanefcaprimero y de
pues ¡remos, aguardaron halla e
Domingo poco áces de amanece
y fiendt
;v
CAPITV
Ira hí'qntccaneaeaija cama vlla
píleataoina. chímputparo parí-
Jiiíca,bamachílania maya pava
ropana, Taqaechicpa Magdale-
ampí, Salomempi , Cleophempí
|uimfa chicpa , bactapa hifqui
hny maní mar mínacampi,Auqaí
"aro chúymanacampí,S.Lticafaf'
a mayni loana íutininhua fi, vea
acampi farkbarophíícana vngoé
opa apkharafita. Ta'qayaUsinf*
a llaquiíifaraqui äy uipífcana,hi*
haftiamaya vta poncu hacha ca
acá qbuítí ,tiuccurarapiftani, mi»
aqhnití bíníFanacacea vmtkhtar
fna,íhthoahaa,C0mathataha,í ía
ina-Pibtona vea amayavta m?r
auiíca , t nancbaniiea faaniraqui
atipifeat 'Dinti
a S. Pedro Chrifolcgofí , acá
itimana vea aromantí,lJa!tftína
raquenahalfuñaparufa,paya la
i huaycaquipana, haHora,Dios
pana acá milagro vllalina : hiui
anaraquípilla ccanañapafa íma"
¿fi,batatatkbfpanca hupanay»
a h*iíupha lipí, na; Acá ftamachi
talca , pañi Euangehílana aro
accafjafiy ns'papi pampachsfi, bu
anac¿püla maynica, níahua íntí
«pina, Marianaca lctufaíenatbá
inqoítíana amaya vtpamancafa
aqu'.pana fi:may'nífca Mariana'
a isr aialena ti á miilüpanca .? ro»
¡lanpicchamacanpí ,hanipj mtl-
a vllafinti faraqaí ian Pedro
Jhrifologo hilqai , vea milagro
vt¡ lapipaníca ,paña amayavta
tarea hakanquipanfa , ínakha
aro#
LO XL V. 4%
y fiendo va el tiempo concertado
para yr ala hora q ya .comienzan
a cantar los paja ros todas jontaf
María Magdalena María Salome
M tf ia Cleophe,co otras mugeres
denotas delefa Chrífto( vna deT
las q tules dize S Lucas q fe llama
na loana ) fe pnfieron en camino
có los vngaentosqlieuauan. An»
dando por el taminoyuancó mu
cha pena y tiíftezá dizíendo quf¿
anta cjnosqaue aquella gran pie
dra qpafieron a la entrada del fe*
pnlchroí feria poísibleporuentti
ra que nofotras la defuiaraniosí
y no íaaían tampoco qoe PiíatOfii
ania mandado leflarla.
i Dize S Pedro-Chrífologo c] a
quella mañana e! Sol (alio en Pa
leftina cófaltarle dos horas para
fa!ir,y qporquererloafsi Diosfts
cedió ella marauilla.permitiédo
q quádo Xpo mnrio feefcnrecief
le, y refucitando antes de tiempo
faliefle: íi efto loe afsi desbaze la
dífeordancia dedos Eaangeiífte
porq el vno dellos dize cayendo
las Marías delerufalehazia e'íe
palehro ya auia Calido el Sol. y el
otro dize qlaliédo las MaFiasde
lerufalé era de noche,y autaeica.
ridad,y no patezia aune! Sol:pe«
ro fi déla manera q dize S*Pedro
Chryfologo el Sol hizo aquella
maraniila annqne el fepokhro ef
taua cerca del | pueblo poru^tura
Gg par.
■
i i
4*6 VITA C
a-romana farspifcachínapurípanC
ca intí h í'fuchina, maafca ( cami -
fa.San Marcos Euan^elífta fafsín
hamashi ) paya hnafamna María*
nayamana , mivac-a aroma, mí'
y-afc* ineíhalkifyáfipana mirtupáa
Nía Mariauaca patipanfca/may-
ni Ángel a'akhpachathá hutafsí-
na,a¡niya vea csapitraai cala ma
ya haqhoe tinqni va faina hama,
ccapiratau'hanuecnratauina : v-
llaiíri foldadenicafca vea co'ío
tinquen ifaps vina hama , taqehic-
pa huaracufifsina vraquero tin.
quipifeatauina, hihuarttapiícata
trina , hani lefu Chrifto Auquííía
hacaíatkhafsina amaya vtathá
r»i(Vikherí vPjaíínti ( Auquiflapí
lia nayraprmiltutauina ) maafca
vea mayní Angelana hnaracutaq,
Marunacaíca Dios Anqa¡íí*>h v
niraqui huaraeuíifpíja fatau¡ott,v
ea tapa paña folda d onaca, illapu
taja, vcapspana fuk.irpíatípáfa,
hani hmracu'ipifcataaínt"'.
5 Amayavtaro hakacatafsinf
«a Ángel huayna vllínacant, han-
kn títíiá , nucemaui calapatkhana
vtcafquiri vüjapifcarauina \\\)a»
t.'itfca Ángel hanira hifquírcata:
Humanaca Jelo Chriítohua Cr ti-
ta na cchacocatata hinuaquica, v»
eahuathac-'pifotainiahua yatifa»
ma , hscatathkatau'tnhna ví alca,
feamanf caía «ea AuquiíTa apatita
ni vHirjíama,cchufahua fatanina
faca Marianacafca a maya vtaro
mintapifcafiatiina vea amaya vtaf
ca ( camifa venerable Beda íí ha-
mía
HRISTU :
partieron de' noche variando U
paron auia el Sol falido.jpero de?
manera q parece quiere dezir í
Marcos las Marías fueron dos v
zesla vnaánres del Sol falido,
la otra défpuéscíe Calido, Aüie
do llegado tas Marías cerca dt
fepulchró bajando vn Angel'de
cielo, dertapo y 'quito la p cdiac
que aoian cerrado la puerta de
monumento, como quien derrib
Vna peñ-i; entonces les Soldadc
de guarda oyendo que derríuau
aqur.!Upeúa,etpantandoi¿ todo
cayeron, en el íneío f y qu d¿ro
como muertos.no por auer vííl
aChtiiïoN. S qnando refucíte
porq auia antes lalido. fino alcr
bracios del Ángel, y no permití
N.SqneJas Marías fe elp«nt.-:ll
per elfo aunque los foldadusei
tauao por aquel lucio, como te
cados del rayo amontonados t
nos febre c tros las M alias no 1
aíTombraron.
5 Y acercandefe al fepulcht
vieromal Ángel en figura ce ma
cebo vertido de b!'aiuo4y f ntat
fe brt. 1«) piedra que auia quitad
y vifto, antes que ellas le prtgu
caiTennada díxoles Vofórr ■■<& bi
cays a I E S V S Nazareno qL
fué crucifica do, ya le vuetUo ir
tentó, reíucítado ha ya , venid
mirad ellugar di,ndepufitrcn ¡
Señor, vazib ef*a, ivdie a% en e
dtzicndoles dio Lis Marías enti
ron en el monumento ( el qu¿
torno dize el venerable Beda
cílaa
*>
CAPlTVL
ma mava calaña hiska yta bama -
cchekhufutatauina , vta taypina
hacacatpanfca maya pata hattita
oina,rnayni haquetanfa vckhäro
Auqnifl'ana hanchipafca apkhata
tauina mantapifcafsinfca amaya
vta e«hufaqni vllintatauina , pa-
ñi Angelaqui collana ppalUhiri
ifttií vlljapiícatauina*,vca pañi Au
gelafca Marianacaro , Camifapi
bumanaca hacquiri haque , ama *
ya hama thacapíf&a amaya vta»
na*f thacauimaca haníhaa acaa*
quici, hacatatkhehna» bumanaca
fa hifqiúvlijama,cauq,eha'?cchul*a
boa acanaamkhafipílcama: Ham
tí Galileapa Crufanacchacucáta
tahua hibushs : maaica hihoata-
thá- qñimf* vrmhahua hacatat*
khaha 1< piiQ«n:a'' Pues íáuípaca*
impí ihna hac*t«ukhe. checahca
fica^CMiiiía hiipana lata'checahua
Ifiäa tama : hichaíca tarapifca-
tna , Difcipulonacpsro ?tamani*
pifcim* ,cbecanfca Pedroro fa-
táuina,vca pañi Angela Mariana
caro.
4 Hupanaeáfca acá bama arofí
ta ,Aoquiflafa c chufa vHjafsina,
ancha bakhfaraia maya cboymáf
ca ancha cuíififaraqui amaya vea
thá miftupifclihataoinaimiftukha
[sínica vllafiri foldadonaca vea
pápana hihnaeahama bacuíquirí
rlljapífcataoinavmaaíca han» ma-
ya lacaquifa arorapipífcatauipti
amupachaq&i marca manca, ham.
kahamka ayuípifcatau'ma atami
th nía marcaro purifsínfea Apof
* tolct
O XL V. 467
eítaua labrado como vna celda
pequeña cauada enja piedra, y al
vn lado leuantado algo del íuelo
vn luzíllo del tamaño de vn hora,
bre^a donde fue puerto el cuerpo
del Señor>y entrando vieron el fe
pulchro vazio , y a dos Angeles
Con veliiduras relplandecíentesj
los quales les dixeron:Por quera
zon vofocrasbufeays al queefta
viuo como a vn muerto en la íe-
puleura y cafa délos muertos'! El
que vofotras buícais no cita aquí,
feíncitado ha ya: mirad bien por
todas pa/tes donde eltaJno efta a
quí acordaos biemperuentura ef
tandoen Ga'ílea no os dixo que
moriría en vn» Grpz, pero q dc|'
poes de muerto refocítariá delp.u
es de tres días 'Conforme pues di.
xo refucito •. cree.dncsc'pmp ere-
ye r ad e 5 fiel m i f m o o s habí ar a : pe
ro yd a dar ella nueua a lus Difci-
puios,y efpecialmenteai'cdro.
4 piz rendóles efto,!as Marías
eomp viefen q no eftaua al.l.i e| ,S* \
ptor, vna parte temiédo y por otra
regocijandofe mucho faiterd cM
monumeto.y vieron aqllos íoída
dos de guarda tendidos en el fuf
lo como muertps:aunq no ¡es di<-
xeróvna tan Cola palapra:ma$cQ
grande prefteza fueron marchan
do hazia le rufa le m a dar la nue» -
ua y llegando fueron a donde eff
táñanlos Apoftclcsj
Gg z Jp*
! I'
46f VITA CHRISTI,
eolefnaeana vearo mapifcataui
na, Apoftolefnacapiüa ,haccapa
AuquiíTana Difcipulonaeparnpi,
tant*paeha Icfu Chrifto Auqui-
fía cenacanca, vea vtancapifcata-
uina , vcaro mantaisinfca María*
n . c a v II j a u ip a at a map.i fcata u i n a ,
at a m ar a fe a ca m i fa $a n L ug a s É u ä
geliífca, íí haraa, paeacanipana/am
cana arofipana hamachapifcata-
nina, iiiaalca , fan Pedrompi,fan
ïoanampi,checahua fañapataqui
amayavtaro ¡wapifcatauina:Ca*
thifapi acá rnarminaca hiftoivll
janitana fafsina > Marianacafca
pañi Apoftolefnacampi chicara^
<\m cutipífeataoina , Apoftolef-
nacafca tnarnrinaca thaquiro hay
tarpaafsina, nayra puriphifcata'
«iiiaiVHafirinacafca vcapacha n!«
amkhafipifs khataoina : vca fupa
vlljauipa atamiri lerufalen mar*
«aro mapifcatauhia / pnnaearo,
Sacerdotenacaro ata mapifcataui
na hacatafkhchua fafsina,
? Vcanacafca atamata( Camï
fa S Matheo Euangeliltafi hama)
taquediicpa mathapií$ína,Atiqui
(Tana hacatatkhauipa imantañata
qoi haaquijaanpifcacauina>hani*
has hacatatkhetí fapilcatana, ïaf-
üna haquenacanachecahua faña-
patÄqaifca , vllafir inacaro coll-
qaepagaripiTcatanina , chilinta*
pifcAtauina : iqoiphifcquihana-
hua Diicipulonacpatatpaua han»
chipa luntati fapilcama fafáína:
i'iïatona hiíqui vllafihata ama-
ja vta faísina camachiuipa ,
hani
los quales co algunos Difcípuíoi.
eftiuan justos donde Iefu Xpo a
uía cenado y entrando las Mari ai
íes dieron nueods délo que anisa
vífto,y dada como dize S. JLccas
parecióles que deuaneauan, y re-
ferían lo queauían foñado: petó
S. Pedro y S. loan, para Taber la
verdad ruero.n al monumento pa
ra ve* q e» lo que les anian qu?i*i
do dezír aquellas mugeres , y la 9
Marías bó l aje- ron c<mi ios dos A»
poiloles/losqwales dexádolas en
el camino llegara primero: y las
guardas entonces áuiá'.ya' huello
en li y boluiejou a Ierulalem pa»'
ra darnuena alajndicíay a losfa
cerdetes de como auta relucirá"
doo
y Los qnaTes como dize e! Rúa
gelífta San Matheo jnntandofe a
confejo le concertaron de encu»
brirla Refurreftton de Chrirto,
y dezir que no auia refuutadc»:y
para fer aeydos déla gente , dic*
ron dinero y cohecharon alasgu
ardas , Jiziendolesque pnblicaf.
len que los Difcipulosauian hur.
tado el cuerpo de Chrifto lu ma*
eltro, eftando ellos durmiendo^
paraque no fe temieífen de Pila»
tos,por no auer bienguardado el
fepulchrOjComo loauiamádadp
abona
cmTVfco xt v*
¥ï
¡anivcacama furaníthá hani ha-
;hfa r ana 1 3 quiíca , cúnala caoqoi*
a arohrapipifcataoina chymapa
;ama. Aea hama nia chinutataf*
ta,vlla»Ymaca taque ludiorata*
o lquipil'c<quihanhiia luntati
Shriltona hanehipa Difc'tpo'onac
» 1 fatanina; maalca fipanfa chuy-
nani baque taqníca, karifiuinac*
)3l äsha ceanapíniquitauína. Por-
que iquieafíincacamifaraqui Uin
tatíri vljjafpaí vlljafsïnica eami-
faraqoi , hani qhüítifa apaniti fa-
tao, Unían» elparanílVinca apa*
pba (\i hani apar»?
6 Hifcüma bama,S Pedrompi,
Sanloanampi Auqciífana amaya
vtparo mafsina,S ioannayrapa
rkaaina,nayra puriísínfca haníra
qnt,Saii loan Sá Pedro pur iñaca
ma mátatanmtiípu',cufaqai vilin
ta vliiiücatauína.San Pedro cehi
«a botiri vlluta viluc-fa San Pe-
dro puripanfca panichirpa mata-
t«uina,nayra San Pedro, vckha-
tüfca S. loan, mántapílcalsiniia
A a qu ufana hanchipa llauqu¡p«ui
pjñoqat.fauanaquijioa hani cuna
ni cchnfaviljapifctauína, ppeke-
ña hanaquípaat pañompi hueca*
r y Uauthapita: acá hama vltjalsi
nica S. Ioanquiqutpafi,IefuXfo
AuquiíTana hacatatkhaoipa checa
lina hitlhahua , San Pedrofea an-
cha huaraiutuattina (camifa San
Lucas EuangeliiVa fí hama")vcatf*
ca pankhicpa marcaro macapífc
khataoina, María Magdalenafca
vcaro fapaaní halaélatauina :
haU&ft
abonáronlos mucho con el, dizié
dolé (o 5 fe les anto)aua,y cohe"
chadosdefta manera las guardas
dixeró a todos los Indios qua ef"
tWo ellos durmiendo los Difcí*
polos anUn harta do el cuerpo de
Chrilto:Pero muy claras eftauan
fus mentiras para vn hombre de
entendimiento ,porpue fí dormía
como lo* vieron hurtara y íí los
vieron, teniéndoles mandado que.
nadie le lleuafTe ty ett indo arma »
dos ton langas f coue?p^dastco
mó permitieron que le lleuallcn,
y no fe lo quitaron?
6 Como diximoi, yendo S. Pe
dro y S« loan, los dos juntos al fe
pu!cro,llego primero S loante
tono entro en el nafta que S- Pe-
dro 1 lego vfino q fol a menee fe a ífo
maua a ta puerta para mirar y lie
gando S.Pedro entraron los do?,
primero S.Pedro y defpues S loa
venerando vieronfolamente fia
otra cola, las fauanas donde fue
embuelto el cuerpo de Xpo N.5.
yelfudarioqne anianpuetío lo*
b"e el roftro, embuelto aparte; y
vilto efto.dizeel mifmo San loaa
quecreyo que Chrifto anís réfüsí
tadotyS. Pedro cuedo muy admi
rado^como dize el Euangéli&a S;
Lucas,) y defpues lo» Apofto^es
boiuieron al piubio , foiam nt«
Sita María Magdalena Te que Jo,
Gg 3 y quedad*
;
I
fca'Ia&afsinfca Auqfltífa vil j¿ ña
9 ">cha a.mñhnafsinn ve* a maya y
ta hak? haka,hacb;afa lucha/aquí
thacat.anin^acantha<vcäcba vil ■
jaha'íli riba roa ; huafnarAq amrya
vtaro,ma|q|sírtfca,papi /íngejcf*
n a. car í q iif imayn í , A u q u i íía i m a -
canea iearacthanchofoqüepgna
migynifca. cayo toquepana vllja-
t su s'na 5; Pí ir ompi ,S. lo ana mp i f
ca fcaniyea pañí Argelaea vil jaca
ointi, Ange lelnacap'tlla vlUbna
ftmahuaííinca % üafirih.ua, ham a-
Wahuísíníca hanihua.
f; Magdalenafca vea pañí Ange
h m irmi cunathá hachatbaí fafsi
na hiíqui tattauina, hifquíttacaf
ca haniri bach»ha,Áuqot^a ácana
«chola vl!j5fsina<qhaítikha apar
rasa chico» caoqnirokba haníhua
yatitbati fatauina,vcathä rnilíu-
khafsinfcá Auqaiífa vi l jara nina;
maaCca bani vllttafsina huertaca
manaroquí carut3uína;Auqoifl'a f
ca marmí cunatbá hacharaífatauí
na maya cunear ja-: farafcahanira
qhuití t^acata fatapíoíqui;Tatay
humacba Auqaihaoa hanebipa a
pultaí acarsúta cauqoirochata,a-
pafiínkhaha fatauína : Anqiriíi
yatrehiripa vlljaña amahuafsina)
marmi choyimpanca; Auquiha*
quhua hich-n taquefa amkfíafíjia
pa ya¿qnihuataquefa arofi faca»
nina humacba apl'u talarla Icfu
Cintilo A «iquilla , María (Vsína
ai : ■r.ipna, quíqui ru-aparha, Ma
rLíca Auquillana cu. apa tlapkba
bina
VITA CHRISTi;
y quedada.tenia gran Je deííea d<
ver a fa maeftro^ufcandole poi
aqqello* lugares cerca del morí
mero llorando como guíen diz
en.fn pecho Si icria pbfjble verT
aqoj'o en aquella parre? y entii
do dcnueuo enel monométo vic
a los Jos aiTgeleSjVno ala c^beci
ra ; otro a los pies, d:de auia e
tado Ntje(lr-3 Señpr ff paitado. •'
lc?quí'e i'i^vietonS. Pedro n
S. loan porq los. Angeles íí quie
rea m£ ihutfc ie niueftran y fí ne
no,
7 Y preguntaron ala Magdale
nedizien io: Muge-; porque l!o
ras'írefpondíp y dixo: Como nc
quieres que llore viendo qno e
ta aquí mi fe ñor:? ni fe quien m<
lo ba licuado ni adonde, y falien
do de allí vio a N.S.pcro no co
rocicndole, entendió que era e
Ortelano dealii, dixole entózej
leíuCbriíto,con diferente bez:
Muger porque llorasíy Cío ícrpn
yantad.* qnié bufeaua rcipondio
Señor has ppruentura lacado te
«I cuerpo de mi Seúoiíid me dci
delphaspuefto que yole bolue-
re a traer* Por lo nsuc;ho que del
ieaua ver a fu inaeltro ímagiraoi
cija que totíes penlauancn Xpo
yqnetoucs heblaoan deloquí
le auia lucedjdo.ptegútado Xf c
fiel le auia lacado, llamóla ce ic
boz ordinaria diziendo Maria^y
ella oyendo la boz de íu M»eíu a
,
.
~~lí
CAPITVLO XL V.
una cníififa chipifífa Tatay ya ti
hiriay fafsina cayapa hansppaii.
a íatauiua ; harnppatiha latafca
ollana Auquiífa hanicayuhaca
attamti >hanirahua AUqu>hana
caroca macahati fatauina,hicha
a vclaquima fama Apoftolefna»
aharucuchs, Di cipulonacaha-
acacha , hila fullcanacah&rucu-
ha atamaníma vlljathahua , ala»
hpñcha /¿«^hana vcarohua ma*
ahafi fanima l'afsin hama, Magda
ínaíca iya fafsina marcaraanca
ntatauina:haccapamarminaca»
afea chaqu'ma hac]oihhat*kbaí&i
a, Maeílrofa vlljathahua, haca-
ttkhatauinhua fafsina, atamata
i.na:amucafaqui i! apipa na lefia--
hrítVoAuqaiifalcathapatahama
iqchicparo v-llaíirapítauína, vil
fsína bupanacafca vraqro qaill
ittafsina coliana cayapa ha mp*
acipifcacauina ; AuquilTaíca ha-
hfarafv hamppatita, hani hakh'
iraphifqaírtati háka mafsína A
oftolefaacaharo atamapiícama
ayrapa Galilearo maha vcana
aquiíiha fatauina-,iya falsina Ma
lanacaíca AuquitTana fanipaca
lapini atamanipiicatauina,
SAP. XLVL CAMISA-
ha lefu Chríllo AuqniiTa Difci-
pulonacparo Emaus má
ca maquinrovllali*
rapichioa vea*
tháhua .
atofi»
SAKf
4VI
con grande regocijo diziendo:Se
ñor miojmacftrp mió., qoífo be*
fiarle lospie?,y queriendo befar*
lelos dixo Mo me toques que yo.
no me he fnbido a mi Padre co»
mo quien dízedexaio por aora,
fofo harás loque te díre: Vea
dar nueua a mis Apollóles, a mis.
Diícipuios, a mis hermanos de eo
«no me has vifto,y que quiero fu»
bi.r alcielo donde efta mi Padre.
Obedeciendo la Magdalena boí-
uío hazia el pueblo, y. alcanzan-
do en el camino alas otras muge-,
res dixoles como auia vi Moa na
eftro Señor , y oyendo ellas efto
con filencio apareüofes Jefa Kpo:
repentinamente, y ellas viéndole
poftrandofe en c fuelobefaronle.
lospies y befándotelos có temor
lesdixo:No temais^iiiioyd a de-
zira mis hermanas los Apollo*
1 es que v ay a o a Galilea , q o e y o
me adelantare y me veré allí cok
ellos: y las Marías haziendo lo
que les era mandado fueron a de
zirfelo»
- | '■. -•
CAP. XLVI, GOMO SE
apareció leía Chrillo a los dos
Di(cipü!os<que íuá
a Emaus.
^ar.i6. Luc.zÉ.
O 4 SAN
I
■i
;
i
' .
¿*t
VITA CHRlSTïi
A N Loras Erangelifta fi: Ufa T¡ L Euangeliíta S Lucas refiere
^Cbrirto AoquiíVa hacatathka-
canea vea pinimna pañi Difci-
poloro Clcr phas,fotinVmpi, vea*
tha haccapaaca yaathá arofirí a
ttautta tan&onaca hifqdi hama,
San Lucas acá vllafiui qoellqneri
EL» que aquel mifrao día que re-
fucitolefu Chrifto N'.S- apareció
a dos Difcipulos fuyos , a Cleo»
phasya Lúeas que efenuio elr*
aparición ( aloque algunos Doc-
tores dizen") quando iuan avn
cfUíqutpampíro leiVChrifto Au* pueblo llamado Emans quenoef
^oiflajinaya marta fimauc futini taua lexos de lerufalem , y en el
marca manea rhaquiríró vllafira-
pitaou>a¡vca marcafca lerufalena
thá haiiihavatautncuThaqui fará
pifcaUinfca vea pañi Difcipúlo le
{uChriíto AuquiíTana yatichíri*
pana hihuauípa arof khaafifa fara
pifc*cataujna, ancharaqui hu&ra*
«uílpiícatauina, Dios AuqoiíTana
vea hama hífqu» haque,anchayan
cea hiboana r.ihuapba fauípathá:
camino mientras iuan andando a
quellosdos Difcipulos tratanan
y razonauä déla muerte de fu ma
eftro 7 fe admiran in macho de q
Dioshuuiefle permitido que vn
hombre tan fa&o huuiefe muer'
tode tan mala muerte, y adm.ra*
uanfe mas y mas trayendo ala me
moría la maldad délos Pharifcn
y los varios tormentos que Xpo
paciencia con que aoia padecido
dezia el vno deüios con grande ad
miración.
huaracufípifearaquitauma Phari auia padecido, y penfando en la
íeonacana,Efcriban cana yaneca
chuymaninacapa amutafsina: Asi
quiifa mitta mitta mntnnana mu
tnyata cau'anipa amotaf&ina,mft
ampina maampíraqnt huaracuíl-
pifeatauina; AuqiiitTana amucafa
mutuuípha amkhafipiicsínifcahu
aracufilaraqui snayniíca cierto*
2 Hilay naa vea Chrírto Dios
AuquiiTana yof apahua qhuitani*
Hiama fauipahua hiftpi, checa Di-
•saropicatntha , hueca ¿milagro
han» qhuitina laranipa lur ipana ,
cotata aropa catupana*cuna vfu-
fa ilaqui hacayipana,amayanaca«
ía ilaqui hacatatayipana, Dios £
i Hermano 70 t<rnia por cier-
to que Chrilto era el q Dios auia
prometido embiar al múdo,y q e
ra fu hijo y el Mefsias , y teníale
por verdadero Dios haziedo las
marauillas que jamas hombre ni
zo;obedeziendoleel mar, lañan-
do luego qu¿lquiera enfermedad
quipala haqnaca taypirohatafsín y refucitando luego a los muer-
«actinaraquipí lurafpa< lana: lipa tos,defuerte que íifn mifmo Pa-
na dre viniera al mundo que masa*
tú*
I
■■■
-w
CÄPITVLO
\ apayniic.s nafa -huma hamara-
ii\\ checanua hiítha, maafca hi»
t»a ancha paaana&hnhoa, Forq
>io§ cancafsinca camtfapihaqnc
a amparapana hihuafpa/ Diofua
ocpafpa vcafca Komanohacana
iriparaparhä níapi híuflanaca
huifptyiltafpana : maafca hiela
avrahama pagornsraquiquitan-
oa,hanibna cunafa hithiriyitoti
araqu'itau'ma.
<g Sipana nayraarofirifca.vca
es vcaraquilioa maafca Prophe
acá hanipi qbutti fa vea hanihua
*rophetati firiqaitijniapilla yati
anaeuna fantpafa vca camapini
ioa luratacanquirina:hanira cu*
ia yaafa puriqoipanapi hupaca
>urinihoa iirina. VHama Crularo
lua cchacncatitani fauipafa vca
amapinihua luratacanqai>hani-
>i qbaiïïfa vca collan* haquena
¿■ranaeauipa,aron*uipaJurauipa,
icahoa yancca turatauinaacahua
faneca arofitaoina, acahna yan*
;co faracaoína (inquirí* michca
pantaqhuihua pancataaina firi»
anifpatla rCollana yatichauipa,
collana aroiiuipa,collana farana
laaipajbaquenacampnfayuinaca»
aipa arofiuJpa, Níapi yatitanajha
iTihua nafa>homafa,mtchca qhu'w
rtfpalla achncata yancca aro aro-
ilriqoifa ifaptanti , Qhuítipi vca
hama mutuyata ama chaymaqai
mutufpa1? Qhuitipi vea haraa mu-
toyatahani rnaya arofa arofifpa*
na-íQuitípí vca hama cuna arona
toqtafa,toqc pa cuna ppiathá ma
lutani fafpa
uia de hazetí deziael otro: Yo
también déla mtfmamanera que
to lo tenía crey do:pero agor? p©
golo é duda porque (í fuera D'os ,
como moriera a monos de hom-
bres1; Sifoeracl Mefias hijo de
Dios,huuie*anos librado de l& lu
jecion délos Romanos pero a j- o*
ra eftamos liijecos como de antes
ai nos a quitado carga ninguna.
q El que ania eo mocado « tro*
uer primero la platicajdezia^lti
ci eflb:pero enlo q toca a fet Pro,
pheta nadie puede dezir qneno
lo fue pues ya Cabemos q fucedíá
todas las cofas quecl deiia ,y pro
phetizaua : antes q hnniele nada
dezia el Efto y elto fueedera: Mi-
rad ti focedío puntualmente lo q
dixo que le crucificarían? Ñinga
no podra dezir ni tachar la vida
de aquel hombreras palabrada»
obrascdizíédo mal hizo cito, mal
hablo ío otro : en efto procedió
mal, ni aun dezir que errafe en al
go : todos fabemo j la doctrina q
enfeño, las cofas buenas q hab'o»
la vida que viuio , el buen modo
de conocí far y tratare] runo con
todos.-Ni yo,ni tu, ni nadie, le oy
mos hablar vna mala pala bra.Qní
en tiendo maltratado como el fq
friera co tanta paciencia'? Qpito
huuiera que maltratado como e\
no hablara (¡quiera vna palabra^
:Qgíen huuiera que injuriado C05
mo el dixera, Ma«q me injurie n£
fl
*y.4
VITA CHRIST1.
I
]
íáípana"* QHuítipi vea hama man
fcafsinía hani maya íaccjfa hiltf*
ttaafpana? Qhuitípi vca ha.ttia ta
quenïa hsfqut naquehua fatafpa*
luí Q^uitipi vea hama taqfa ccu»
pich-iípana? Qhuttjpi vea hama
eaqueta hifqaichafpana'? hanihua
qhaififa. maafca vllama camiía-
pihiui facauina.
) Acá hama aroskhaafifsïnfca
ancharaqui h¡}íh:api{cátauína.lla •
<|ailjpiicata-uiuri,iciu Obrifto Au
qütiïafca aroíiía f&raqairiro, fari
rihaqueja hakacatafñna;cuoa a-
roíifa farapifcta'; fah ina hifquitta
taaina,£U&athá hacchaca llaqaif»
tai fatanína (acá hama mutuaípa
arotifaïaraqo.irifa,afofi.uipa yati
fsinfa hííqaittirifti, camífapí hí-
5iaañípacbaí?a, h¿qnenaca arof-
khaafirinäca, kurmrinacahifqiií*
ttani^)hiíqu,itcata(caveapaniOí
cípulopat'há Clecphas futiní, ina
h iqarchekha lafsina,bumaft¡ can
q-mhá hutata naa hifquittirtca?
naa f*ppaqoitahua farirí haqueca
vcjhu-4 hani IerufaUn marcana
cúnala viljatha hiltatimch? lera*
I"a * e r» a n ^ cuna vlljacavcapí arof
k iaat ;tha,pakhra humaca cauqni
cnáhu'sltna vcahaní vlljafmafa
Caama fatafca lefuCbrifto Auquí
ífa. ata mita camachipi Ierufalena
nafaraquitaaina^lataicaacalUca
na
que no quiero acordarme delíoí
Qajen en el comer no excediera
como ti vn folo bocado'' Quien
aura que fea tenido por tan Tanto
como e-kj Q^jen abraque todos
honren como a cWNadie pero mí
tiála muerte y Hn que taño, y ra
zonando desamanera vuoscon o
tros derramauan muchas la¿ri-
otas y tenían mucha pena y trifte
za.
3 EntonzesIefaCbnítoNüef.
tro Señor acercandofe a ellos que
iuan .hablando, en forma de perc
grino preguntóles dizíendo: Que
coloquios ion ellos que tenevs v
no con otro en e! camino , y que
es la caula de vuí-ítras Iagríroa6,y
trill:ezaf'(y quien pregunta alosq
hablando de fu paíUoo van ca mí
nando con Caber délo que trata tu
eomopreguntara al tiempo déla
muerte alos que interior y exee-
ríormente murmuran de otrosí )
Pregunüadosaquellos dos Dilci»
pulos el vao dellosrpor nombre
Cleophas,péfando que era vn ho
breper ay refpondio:Y tu de don
de vienes que nos preguntas efoí ,
tu folo eres fPttegríno y cftrange-
ro y per efo no has vifto nada en
la Ciudad de lerufaié'foque eres?
Nofotros tratamos deto que he-
mos virto en Ierufalen, mira no a
yas venido tn de nofedóde y que
por e!o no ayas vifto lo qae a paf
fado diziendo elto refpondio le
fu Chnlto Pues dezidme^ que co<*
fas han íucedí do en lerufalem <
4i*9
,.
•
CA i* l T V L
• UHfquícchaqaJto, químfa vra-
qai myni haque motuyaujíea, v
calca t¿quc apnnacana, aropathá
bna tacjuehaqoenácana nayraea*
tap^acharaquihua mtituna , hí*
chafca camacbipí lcrufa!enana,ca
m.uhipi leruíalenanaífaia hüqui
cchuqnítofatauina.
4 Collana Auquiífafca motuuí
pa ¿rmaísina hama hífquíttataui «
na. cana ftpa'ísncba amahuañam
p'¡ matofsina hacatatkhaísmca ar
malina hamachatauiua ? mayaíca
aíakhpachanqiiífinacana , acapa*
chana tnutuuipa bani amot khaní
pa hamurpaañaíTataquiraqui, ar-
miii hamahilquíecatauina camí -
fahichavru S Loren^ofajS. Efte
Danafa hi quitufna, mayni nina,
niaynilca cala camaehatamana'Üa
fsina, faca, c una Aní n a íc una ,c alatli
riqiiíhua,taqneehayma quichuyí
ci yaanaca armafsína, cníiíiñaqoi
chaymapaía phuqnepana Di cía <
na mucuuipalayco ancha coliana
cuiiíiñachuraca: Vea p^ní Díici-
pulüfwa acamaquitafata , inakha
cauqaítfa acá larírihaqueca huta
cbí,iefüChrift3 AuquiiU Crafa-
na hihuaacanca , vea vru inakha
haní lerulalenmarcancchi faistna
Hilay UiW Nazareno Ieruíaleh
knarcana hthuaquica , vcachahna
aroskha^fótha, ancha hifquihaq>
fiahua,ancha haccha Prophetaua
hrid,Utampáf* arofmipáfa, Dios
O XLVI, $ét
d;xo 'Ci-eophas que-haze eíle d$
presentan: cs^rre i dias.fta qt e di
erún ü mnejJtía veo publícame.
te por auto de juíbcia, y us ha¿jj
efte (vno prtgiMttainoS' duict «3 j«*
Qaeha Ojee dido en lerjuidUmC
4 Preguntóles Ieftí XppcCffl»
fi fe humera oioídado dcu«.paí*
fió y eltoporqí JPo,r.aqer paute,!*
do con mucha voíütad,v pur tilo
refucírando eltaua como cluidá»
do de fus tormétos, y tambíé le»
pregúto de áq{lamanera,pataqeu
tendamos el oiuidó q tienen los
Tañólas biéaoemuí actos deíc:s -tur
mentes y trabajqs q padecscio a-
ca ene! mudo , íí pregútaíUiroy.,á
S Loréc^o ya S EíteiUjíi le aplaa;-
tormentado muchc1 el ruego al y'
no y al otro InSpíedraiíreJpcnd.G
rian-C^ie fuegoíque piecirás'por
ei oluidototai q tienen de todais'
lascólas q da pena, y por eíl&r íus
coracones llena» deboco y ?üí-c
rectuido la peiretis bscnsutqtü*
ranc^j en pago delpqisc padeeierp
p o r Dio s . Los .do &,' D it ¡ ■• u .o.t p.i »
üíeiidoles i) ledixcíen f^ae ana
panadojpÉüíando q pora? ■ ira a-'
quel peregrino auria venjéo de'
a igú c a b j y n o fe * u r í a b a í ! a d o en'
lernalem el dia q Xpo muríc ira'
ciíkadojdixeronie: Hef«¿ii gno
tetros hablamos de Ida Xpc .¡Na-
zareno cjmnrto en lerol'alem^l
qual t'cc vn hóbre muy Saá¡qj gfjá
Pruphcta, marriui.ioiü tn cbtas
i *
47*
VITA CHRISTI.
1
q ?qu-tM haqné toqneefa ancha
fuiaracuíiñannua; vcaíca apunae*
¿Tahua PharifTeonacahea Efcriba-
i .>clf*hua híhuayama hihuayama
faf*i *a ^íhuayapíf^Crufaro echa
cucatapifqui, nanacafca bicha v>
c uhua hacatatkhaní fapif&ahm,
Itupahuahae cafsínacrofaroccha
cacatatähaa hihuaha,veatfca qm
fa vrutháhua ha.atatkbaha fita-
na: bkhafca haníhua hacatatkhe
ti, Hi hi aromanri nampi ayui ta
quen marminacafa haaracuha fa
fiina |U¡hu3, kaltaamaya vtaró
mifsina hacacatkhataumhu* fa-
pífqiero, veanacaíca haníhua a-
mjyni anehípafa viljarifcata-
OMíi.cunjquikhivllafirapchi;4n
gela vuhacatatkhehua fitofaipif
caqiihai , cornpañeronacahafca
vÜ * uri mafsina > hániftua Angela
vlljapifcataouiti, anuya vtaqui*
h nc:hu!a viUncatauina, vcahaa
hisháfca acamaya marearo mica
taita fip¡í¿lha,a*a yaa ecanachaf
ííñjCítn, viarkha conafa ifapa*
chin i .camífamana acá yaa canea
ui.iii'tfcx Aptmaca Difcipnlona*
ca n.ii caque nihuapfu hiíchini,li
pía »» itfinasahiaiyllafpana fafsí
nahii, Chriltana Dtfctpulopafsi
na a:» F.uuuslutini nurcaro pha
tciha i"tllha,/afsina caque acama-
tauíiu.
f lefj ChriíloqnüífpiyrtlTafea
¿pana: A chuvmaoif»>humanjea
ancha cala cnuymanícahua,Pro»
plvcta.utana arofiaípa checahua
faiaU}ui-,hunici lefu Chrillonca
hihua-
y palabras, a cerca Je Oto» y äi
todo el pueblo, a quien naeílrot
Principales losEfcribas r Piuría
feos, pidiendo que le quica(í?n la
vida fe la quitaron y le crucifica'
ron; y nofotrospenraaaiüos qaa
oy refucicarta, porque el anresíj
murielíe attia dicho que moriría
en la Cruz, 'y refocicaria al eerce»
ro día, pero no ha rciuticado: £f«
ca mañana vnas mugeres conoci<
das nueitras por elpätarnosaue
do id j ie mañana ai sepulcro, di<
xeron nos c¡ auia r; fuertadojauts"
que ellas no víerona' cuerpo del
díf uiro,ni (afeemos quien les aya
aparecido: J?¿! ii;e vn Aoge! le§
dixoque auia r Incitado, y nuef«
tras Cüinjr >d¿$ vedo 3 ver lo que
auia no vieron al *n*e) fino fofa
mente e! fepu?ero vazio; por elTj
agora nosconcertamo3 de' ir a 0«
tro pueb'o hada queell ; fe auerï
guï bien,y de allí tornemos nue*
na enlo que paran ellos negocios
Por ventura ellos Señores nun»
darán matar también a fos Difci-
polos, y con temor de qnenonot
maten,por auerlo (ido nofotros*
hemos determinado acogernos^
elle pueblo de finia as.
e Oyendo efto N S Tefu Xf6
fesdixo; A hombres fin entendí*
miento y du^os de coraron par*
creer lo que los Prophetas dixp*
ron;l'or vetara no fue necefland
404
,
•-
CAP1TVL0 XLVt.
hnañapapínína, rrvnt'otíapapini»
i alakhpacha marcparo mátkha
ttaqui fatípafca hamppatíta can
ñataqa¡?fat*uína,checahua fa* ,
hcaqaifca al'okha Prophetana-
na, allokha aroiïuipa atamata-
tia , Movfenathä callarafsina.
ioyfenapilla ludionaca maaropi
techa yaaro haccopifqneritaui-
i; vea fapa lefo Chr i ftohua hihu
ii fapachanpi, Moyfenaca Paff
lanahua mava hanku,haní ana*
callo piofaro churafini,vca.iri
pafca haqnacpakharo haarkba ■•
ta Sapayothua qhuifpiyani fi, '.
fu Chriitohua Crufana hihuani
pachanaraquip^quiquipa Moy
n maya yauruia luraca catari,
lya raorofaattaana:hacapa che
, Catarina achojatanaea acavlla
aísinahacani fafsíri£, hamara^- .
hichafca taque haquenaca Sopa
3na hochampiachojata aca Cra
na hiuïri, íefuChrííto taqchuy
ampi vllttafsina, carnachica Ato
thuacaychafsinahochapatháha
ni,IefaChriftohu¿ hihuani fapa
iaaaraquipi,Sanfonala amahna
marmipaDalidana mufaparufa
hn&na:hichafea bamaraquipi Ie
i Chrífto Synagogana mtsíaparo
huana>$aC6rdotenacpa>Efcriba
iGpa,Pharifeonacpapi]la Auqui
i mufafsina hihüaapifcana.
6 ïefu Cbriftohua hihnanífaísi
iraqoipi>Daaidafaallokha Pfal .
onacpana qüellcana,luäionaca
l .-■■.* » hua
O XLVT. 47T
que Chri ft o pa d*e \$$é pa ra b eV
uerafugloriaí y paraqnefocííe
glo tífica do fu norrabre'y* para per
fuadiriesefta verdad rrúxóks ufa5
chas prophectas délos i'rr-pheraa
comentando defdeMovfen , al >
qual los judíos rftímauá mas qoe'':,
acodos. Poreffo les di^o Moy*! ;
fespara (ignificarque lefu ChtiP- %
toadla de- morir, mando que por —
Paíqua ofrecí ríTeu a ©ios to^^l
d ero ¿lauco fin mancha,* uva fan-'f
gre derramada fobre los deí pue-
blo de Dios los librarla del po-
der del Demonio^y para íigniricar
también que Chrífto moriría en
la Cruz,el míímo Moy fes mando :
qqeleaátaiíeú en vn palo vna Ter- A
píente de bronze para que miran*
dolalcto que auian (ido mordico»
de la verdadera ferpiente fanafV
(en: de la mSítaa manera pues to-
dos los hombres mordido» del
Derfioniopor medio del peccado ¡
mirando có verdadera fe y amor ,
aChriftocrncífíeado, y guardan- i
do fas manda miencos/anaran de
fus peccados, San fon cambien pal; i
r á ;fígn ¡ 6c a r o¿ u é C fe í lío a u í a de r
m o r t r , ra o ú a> por d a fto c S a á c (u \
qoerida muger Dslidá: déla pro- *"
pría manera Chríllo morí&péfd
aftncía deia SyKágoga.fu querida! ,
pues Ai s 5a ce r d ote s >fu s E ícr i b a i ,^
fus Pharifecs có lustrabas y mar-
ranas le mataron.
6 Dauid para dar a entender 8
Chriftoauia de morir prepheti-
zo en muchos Pfalnaos dizíédo e»
vno
|IV
• j
w
m$i
V I TA
ha* mayar** ttfathapifsma rïefa
Chrifto h ¡h uaañataquí ar'ofnoca-
pifcani faOína: mayar oquerofca,
i ef u C hí i dp h ih rial skií a h a c at a t
kharaquinihua iafsina; mayar*»*;
ïjaerofca íefu Chríllo híuípana al
mapa infiernona hani hay apacha*
níeí,hantbua hanchipafca lafcaro
ttunaro tturmiro tucuníti fafsi-c
ña. Ifayafa hatmraquipi lefuXpo
tnhoal'sina, ahanupanaunapa a'ca
boa lanihua , mueuyírinacparo
ttakh)lihaa*finataquirhufaccha*
q¿i^iV%^u^^^4fáq^fifc#ftia&4(
maraqaipi leítf Chriltó mucupa*
naahanupaía fam añapa fa mauqp
tanibua, caracha hamahda chho 1
khríchaea cancani, «bJía callo ha
mahua hihuasuírofca írpata can
caní, Uvpatca hanihua camachir i
vc'chic ta fañataqni anfatataniti'
íi,Ezechíe!afa arofi 0anielafa,O'
zeafa, loe! ala:, A«>Qlafa» ftbd'tía fa,
i onaíafa jacharía la fea cea na aro
ti, campóla amparapafa ppíahua ¡
vlljatha fí,lals<na IefuChrifto Au
quilla vea pañí Difcipuloro, a«a
Prophetanacana aroliui allokha
bcanacharauina(acaroca hanihaa -j
caqbue quellcaihati:) ampi lelu
Xpona nautuñapapinitauínhoa fa
napacaqui •, arouúinfca checana
fnokhtatcaaquítauina, mocorhá,
motiKaqui cahacauipa laycú*
7 Aci
CHRISTÍ.
vnO dellos: Los Indios haziend<
i junta y cabildo determinaran di
dar La.ainmea Chrlíto,, Pfalm. 2
1 En Otro prophetízo, que moriría
y refüCicaria,Pfa!. 50. Y en otro,
que maríédo ChrÜlo fu alma no
cílaria mucho tiempo en los in-
fiernes^ que fu cueípo no fe pa'
. driria ni bolueri» enpoluo, Pial.
\ ijUfayas déla mifmá manera pro
phetízó, que Chriílo ofrecería (a
1 roftro y fusmexíHas a fus ator-
mentadores paraqoe le abofetea
flenyefcopieííeh, Cap. fo.Yen
otro logar prophetízo, que al tie
po que Chrilto oidecieífe fa roí*
I t ro v fu h e r m o ni r a q p e d . r í a t o*
■ da desfigura da yafeada7y por las
muchas llagas y 'golpes parecería
como leprofo y como cordero
feria llenado al matadero y no a*.
briria la bocapara quexarfe^ Ca-
pte. íj. De|a propria manera pro
phetizo Híereuiias,C¿p. Ift Eze*
chíel, Cap. 14. Daniel, Cap. 14.
Qíeas,Cap. n Ioel,Cap.j, Ames
Cap. 1. y c. Abdias.Cap. 1. lonas
C.r.y i. Y Zacharías hablo mas
claro diziendo, que le vio átala*
drádos los píes y las manos, C n.
Todas ellas prophecias declaro
Ieíu CJirflto N. S. a los dos Difci-
pulos,y otras muchas q aquí de*
xo de dezírparaque le perfuadte
den que conuenía que Chrilto pa
decieflej y declarandofelas, por
dillinguirlas bien todas con mu*
cha ciar idad, caol anales gran dul
<¿ura.
7 Hablado
J>
I
CAPITVL
I 7 Aca hama mokhfá arofipans
Tcapmi Uífeipulofca amucafa la
ccafa aní*t3fatap¿chaqui,Emaus
m reáf;opnñña;ama, ííapafa fír-
ratauina, inciica marcaré puripa
n; Halantaha fataninayhalantaha
fl-anícalefa Chrifto AuqoiíTa lia
Uihtlirihama, maya payachíllcu
t tauii)4,maaíca hupánaca ácana
qui iquitana aromanti farabata
faphffcatc-uina.' Catafca Auqüiíía
¡yafana,iya fatafca Dí'cipn!ona«
ta> ancha fappa haqoe hama vtli-
flaquepana,ancha cufiíipifcacaut-
na,cu(ílilaraqai firaiña callarapíi*
eacauina, cunatha cau^oicha, a»
mautaí cunacha pa ty aba? (enana
caqui fafsína* niamankeri mefa»
fcharo quimfachícpa vftcafsinf-
ca, ttantta apanocatauina : lefu
Chrifto coliana Anqnílía collana
aupar apaña irutaf5Ína»bendició-
napa churalsina, pachanocafsina
Chora tauina : Di I cipulon acá fea v •
cap ichaqtii, nay rapa hiíttaraí fsi
na hama. collana AnquiíTa vlltt^-
pifckhatauína: lefu Chrifto Au-
qnilTafca vlïttata, ¡üaqai cbhacjj-
takbatanínái hüpanaeafcachbacu
t pana , hoaracuíifsina nuya ! i
htutmpifcafauina- nía amkbafif
kbaGínfcapanichkpathaqiiiíaapi
pipi chuymaháca acahua Cbriíto
c* fítana, fafsína panípapíni aro»
fipíícatauina: vcapachapini.Ier-u*
falenarofca farakharup's'cataui*
na>cufifif<i hamka,vraquefa chiSl-
qoenoeamaa haytaístna farapif*
natauína, hamachihaou halapíp»
cana;
O XL VI» 47f,
y HbUndo Chrifto N. S.co ef
t a :$r a c i a y d u 1 Cúralos dos Di fe j
po'oí iuan oyendq^ó gran de até
ció, y- las bocas abí?rt¿lhárta lié
gar a Emáns, y líe^ád-o elíau»yj¿
el Tol para poneríe, y~ q unqt- e e-f £
ya rtruy Mirde N- S dio muenga éj
quer i a p alía r a d e I a n r e ' , ä n ó 9 n<li#
dos o tres pafl^ s^ pero ello* le dj
xeron que hizieiíe noche allí con.
ellos pues era ya carde, v quepor
la mañana fe iría: aceto el errfeí*
teN.S yacetándole los Diicípfr
los por parecerlesqera muy bol
hombre holgaronfe en grade ma-
nera., y comen^aró aleruirlecon
mocho contento diziédo'íe ü que
ria efto o lo otro, vna o deseo*
faspuacenar: v eftarido.ala mela
todos tres juntoSitroxeron paivjr
tomándole. Chrifto en las mano*
y bendiciendoley partiédole dio
feloael os: Entóneoslos Dífci»
palos como quien abría los ojos
reconocieron a Chuflo, y conocí
do al mometodefapareíio,y deía -
pareciendofe.adrairádcfe n;ijího
quedaron pafmados y aíTornbra-
dos, y boluildo en fi ambos s dos
dixeron: Verdaderamente pe re)
-camino me dezia.tni cora^onque
aquel era Chrifto N S. v lacgó'aj
¡momento dieron la buelta a lern
falen con grade regozijo vpreüe
- za,iin poner lrspiesen el lóelo fe
fueron bolando como paxarcs,y
caminando cicla manera que le ha
1 "
1
I
r
4S0 VITA
€ana: acahama farafsinfca,nia iq
fiocapacba Apoíloleínacanavtcá
ciiparo porípifcataoina lefu Xpo
.; uquillana hacatatkhauipa arof-
qwiriro San í cdrofa checahuá há
catatüti^hua nafa vfljathahaa hif
qniriro bop anacafca nanacafa vll
jaraqatchahna lafsinaraqoi, tha'
«quitn aroiila (arauipa punuí vea
naqai vlltcakhanípa acaitifpifca •
taaiua.
'■■'.•■'.
CAP- XL VII. CAMISA*
jsha ïefiiGhrifto AaqnifTa Apoftd
Jeiha paro Thome cchaftpana v-
flafchina, ponccuia hHitatiparea
ïnalnchina , veatfca qaimfa»
eallcovru maquipacathá
Tbomafa vcanquipa
na vMafchira>v
caeháhua a-
roiï.
CHRISTÏ^
dicho, llegaron a prima noche
lapofada délos Aportóles, quád
eltauan hablando déla refurrcci
de lefo Xpo3y qaädo S.Pedro le
eíraua dizicndo.que era verdad
auia refucitado, y qel mifmo 1
auía villo;y los dos Difcipalos t
bien les dixeron que le auian víí
to, y que auian caminado con c
razonando, y le auian reconocí
do en lapoiada.
CAP. XL VII. COMO S!
aprecio Chrrfto a fus ApouVe
«liando Thomas aufente,cnrrai
do cebradas las puertas y del
pueseftandoprelentetl
mifmo Thomepaf
lados ocho
días.
Alar. 16 Luc. < 4 loan 20;
V-^VN APACHAKHApa-
^.¿ni Difcipulo punkhafsína,au
qniíf» hacatackha"auinhna:nana«
cafa ]atqui nayra h ampibtja v 1 ï j «%
p'í'5r 'a fafsinajacamachina^vcapa
cha Sitico Thomas Apoíiolefna-
cana '.n¿ynipapsña vcapanina a*
C a mu 4 la, Sanfedrona Auquilfa
vMtarh'ahua faoipa í(apafsinfa,ha<
nipíhi vcanacana fauipa checato
catucatiíntipañahacapa chccahu
a fáhirtf hár/icba checahna laha«?
fafsinj paana^pafa^hanipini che-
caíioa fana amahnantí.bañi chinea
h«a lañaraquuhuymapaia calaba
«vituvncauinaj baníchecahua la
fsínfca
ÄL tiempo qa«boluiendolo!
^^dos Difcipo*osdixeróq N .?¿
ïefu Chriito aula refucitado, v q
ellosíe auian v\ ño con Tus propri
os oíos: Sato Thomas voo deloi
Apollóles, aunque oyó (o que di
xeronlos dos Díl'cípulos, y tam-
bién lo que dixo San Pedro que
auiaviftoaN.S no creyó lo qoe
ellos dezían: y áüqoe algunos du
dauan.dizíédoicVeére'f o no cree*
re? el de ninguna manera quería
creerlo, y aoiafele empedernido
el «oraron para no creerjy dízié,
do que
3
.
->
C'APITVLO %L v"
/fsinfca mítaqbniti vca hacatat-
khafpa *? bacatatkhafsinfa mita-
quitinaro vlafirapitaípana-f mi»
eaqhoies naa vca nayrahampi vll»
jafna? fafsina Apoftolefnacana,
vtcaaivtpathä miftufsma,, choy«>
mapa caoquiro mama hifcbikba,
vcamanca faratauina,nia Thome
vca veathä miftupanfca , pañafa
bifttatípana, Aporto lefnacafa,Iu
dionacataquí llaniea ímafqoipa*
&'a;bani puncufa hitlrarafsina,mi
efica hiltïäntaf afsina,Iefu Chrjf*
to Auqníflfa vüaíirapitaaína, ba»
panaea caypiro faateaeauina, an-
cha fura a vliinacani, cníiíifa,lara
laro vliinac»fa,Hupanaca taypin-
caUínfc&jmokhfahaeaña humana
campi cancpba nasbahua, Anqui
matbabu3,haní hakhfarípífcaintí
fatanim Aporto1cínacaíca,tb¿pa
tahama vllaHrapita, ancha huera
cníipílcatauina, cuna acafti < haq-
tnaafacha^fapifcatamna cbnyma
nacpáa !• Xpo Auqfiafca cbuyma
nacpana amkbaíiatpa yatífsina ,
camachipana fousracuíspííóta'íca
napi vcaehaymanacama arnkhaii
amparaba* cayuba vlíjaphíícama
baquemaafaca banibua naa bama
hauchimr¡qaiti,naa baniaccbaca
niriqnitt. Uamcatt:api'fqaita,Crii
faro ccbacscatafstna amparaba,
cayana ppíar.taqnitoca,vca vllja
piíquitatataoína.
2 ïefo Ch rift o A aquí ífap i II a a m
pa¡rápa,cayupapp¡3ca,páya qm»
ÍVyaa fopa hacatatkharatfa vllaíi
pha fataumajinaaíca vUafifsinfa
hant
do qce no era ver Jad y qae ñ fe»
ría poísible.qtie.refucitafe'fp refs
citando fe apareciere a ©lí y qoe
el Ievíefle con ios propios ajosív
Saliendo déla cafa donde mora»
nan los Apollóles, fucile a donde
fu coracon le dítaua:y en fallen^
do que fallo Tbome de aquella-
cafa,ertando las puertas cerrada»
y ertando eícondídos los Apoft<$
íes debajo de ISauepor miedo da
los !ud!os?aparecíoIes iefu Xp©¿
íin abrir las puertas, y fío-mandas
que fe 1 3 s a br i eííen ,y eil$uej» mé
día bellos muy hermofo» alegre^
y regozíjado;y eíbñdo en medií*
dellosdixoíes: Paz lea con voío
tros,Yo íoy,vueílro maeftro foy¿
no temáis : y como lesaparecio
derrepente quedaron rony afom-
bradosy díxéronen fnpenfamíiS
to Que eseftof Si es pproentora?
Phantafmaí Pero lefu Chriftp faj
bíendo los penfaraícntos de fus
corazones dixoies. Porque os al-
borotáis,que es lo que imaginan;
eífos vueftros corazones? Mirad
mis manos y mis píes,que la Pira.
taima no toaí.era carne ni hnefos ...
como yo? PalpadmCjmirad aiis
manosy píes que trafpafaron era
ciscándome. «
2 Por dos o treseaufas ¡auifo.<
Noertro Señor que *ü deijpues de
refwcitado pareciefían las Hagas
de lus manosypies,pero ¿'¿napa
í
**
w
4*1
VITA CHRISTI;
fcani Cóllanaíisncliipacajliani fo- recian,n*o sffeacanfogionofoci
tnsyataiaiati,, fnmaña aparalsina erpo, como cofa que ie quitaííeu
¿ama: tulanfca vila vllafiísinfa,. fahermafura.fino antesle bcrmo
eamifa aniUcthávíla cala nina ha feauan ( aanquü pir-cuo faa-
¡ma nacaqnirica, inti lacampu tay grientas) como vn Rubí fueleref
píthá ftimaquiríca hamá coliána planJeeer era él anillo. o como el
Auqoiííana hanchipathafumaea* Sol en medio del cielo, la vna r%í
aína,M<íyí»ca,AGqniha ha-quena* zon fue para mo&rarlas a íu Pa-
camanca kapil;pana caftigaha,mu dre eterno quando íe enójale coa
tayaha ílpana vllachaaha, Tatay tra lo* hombres, o :qn¿ndo quilíe
.Auquihay acá ppianacaía vilghi fe caílígarios, y dezirle-: Padre
ra, haqnenaca lupa acá hamahua mío mira e$a>s mis liagasdeítama
matucha llaquípaaqoima penitert ñera be padecido yo pQr los hora
cía lurááapataqai hurraro hakh* bre* apiádate dellos, aguárdalos
fonaparaqui , maya paya vrufa v algunos días mas paraqne hagaa
tlutaquima, haní hopanacalayco penitencia y fe coimíerta . a ti fa
ea t eaa afea acá nana pptanacaha uorecelcs,no por lo que ellos fon
laycoqoí yanapama íVñapataqui, fino por reípe&o deltas llagas : y
fatafca Dios Auqnípa ilaquihna rogado deílamáera el Padre éter
tmahuapa vllttafsina llaquípayrí no mirando « fn hijo luego fe a»
!lar»ppunoqueri; Mayafca juicio piada y amanla fu ira. La íegun
taripan?pac!iana, mSquepacharo da cauía es,para motlrarlas el día
fata h>qaen-?caro vllachaañata- del juicio, a!os que foerrn conde*
qní, vIUchaata ceakhfiliníjccakh» nados al infierno,* moilraudofe?
fififsinfea llaqaiíini phutifini , naa las Ce conf undin y auecguenzen,
fcoyaca lefuChrirtonla bocea mu y auergon^andole feencriltezcan
t orapíta, hueca vila huararapíta, y aflijan diziendo: Trilles de no
fcani buparo nakhfuquiri , h¿ni
collana vilapana hari#aíiña ama'
fcuaquírí l'aní lalsina, San Ambro
fio fea mayaraqni acá bamapi aro
*i, camifa finti echa mam Toldado
Daca Reyana aucanacpampi au-
cadrífsína , aucanaca hihuayíri,
chinoqneri , atipirí caneafsina ,
Pprk enana ¡cay una, amparan a, el
parampi aucanacana nuattaca an
clii
*■«.
Potros y defdichados, que auien»
do padecido tanto Chnito, y de-
rramado tanta langre por nolo»
tros, no quifimos cónüertírnos a
a el , ni quihnnos lasarnos con (a
fangrey otra razón da S. rtmbro.
fio y dize afsi: 4lsi como lo* lol*
da dos esforzados y valerolos,pe
te ando contra los enemigos de la
Rey , hiiztendo grande matprza
dellos, venciéndolos y caj rutado
lo<> heridos deios tucmi^csion
Uef
Q
■
^»— — ■ ■ ■»
CAPITVLO XL VIÍ.
cha eilfiítrí,ttrri collque hac-kfae*
panfca, aca vl!jaiïnahtia Reyaca
conafa caoquifa chnritani , ampi
fir.titauicahoa hama,fappahua na
fopa aacafitanita , ppekeña ttiri-
ma,m¡chca ampara collqma vllja
fsínahaa chccahoa bíftha fitani fa
fsina : hamaraquipi lefu Chrifto
Anquiífafca ampara ppíanacapa,
cayuppianacapa^hoymappiapa
hani haytaña amahoantí: hacatac
khafsinfa collona Auqmha vllja-
fsina ,ampi fintitaboa fappahoa
fupayo aocanacaha atitaaita, am
parappiamáhua,caynppíamahua
at/hua biftamt-.homafca ancha fin
tihnahiilama,at!pÄuimatf6a,finti
cancauímatfca cunabafa cauqui*
hafa hamancaqíjinthoa fitaniia*
fsina , vea fupa ha»ippíanacau»fa
hacatatkhaña amahuancí fi S.Am
brufio»
' $ Apoftoleíoaeafca,haoil!am
caítitaí'ata , íya fafsína , coüana
AoquiiTana ,col!ana ppíanacapa
llamcattapifcatautna amparanac
pana riayranacpanfca vlljapnífca
na^hnymanacpatfca hani checa'
boa faña amahuanipa apar ana,S.
Bernardofca Dios AuqoíHahna
hanichecahua faña hocharoyaa*
ecanaporiphana^fanclo Tboma-
fafca maampi pariphan» fana fi,S«
rhomaí'apüia nía quimiacallco v
rafa, AoquiiTana hacatatkhauipa
Ihá llallicamaqsi ealaehuymapa
íanihaytíñaamahuacau'mtíjceht
ñaman"
4&|
laefpada en la cabera manos y pí
es, fe huelgan engraodemanera y
fanando la Haga foelen dczif:Víé
do mi Rey eítas feriales d^rme ha
grande premio, y 'me dirá que he
fido valíente,y qoehepeleado va
lerofamentepor e! contra fo« ene
migos , y dirá que fe confirma ea
efta verdad viendo las feriales de
mis deícalabradtíras,y fas léñales
dclasheridas en mis manos; de la,
propriaroanera Icfo Chrtfto N S¿
quífo conferuar fas llagas de fas.
maiios,pie5,y coftado, defpúes de,
fa refurreccíá diziedo:Víendo!a*
«gosvy qp<
tal me pregonan ¡as llagas de mis
manos y pies,q he fido effor^ado
y q merezco quafquiera cofa por
la victoria qhe alcanzado, y por
mi esfaer^opor eíTo dize S. Amb.
qae no qaífo refueítar fin llagas»
5 CombidandopwesCbritfo a
fus Apollóles a que tocaífeu fus
llagas, tocáronlas loan. 1» c* i,y
vieron «on losojos de fas manos
quitando la incredulidad de fas
cora^ones,en la qpa! dize S, Ber-
nardo qne Dios ''N'ac&ro' Señor,
permitió quecayefen, y efpeciaí*'
menteS.Thomas,el.q(ial haílapa
íar ocho dias defpoes déla refarre
ció de Chrifto , no qoííó áe&ar fa
Careza de coracon>y a la poltre
Hh a creyó
^gmsncaqui ekécahoa fatauma:
htaffanacana ihanipaunacafa che*
.'gahna fañaílataqui. lefia Chfifto
Aoqfiaíca Apo&oiefnaepana pa*
ya chpvmaja checaSma fatajiakh
íaraíaja hopa viljaiTmfa sufiíipa»
jsajCünacfc ¿a tuákañama hucaqoi?
¿ais í na h i i qui tt-a t a aína: h i fquicta
salea hup'¿naca maya cáestacbau
llana ernepa. mískinipi churataaí
sia^barataíca cofíana qhoifpíy r¡
íía^hopanacáa nayracarpathá má
&a?auÉna:haBi rrsäkahachiegcJ: 'ma
«dea raankepánca , acanaca checa
IhaqhuajChesa Auquiflahua fitani
fcua/afsinfcabscatatkhauíha che
<sahua fap>fcaníbua,ham haqmaa
íar o eatutaniti fafsinag, inákana.
j 4 Nía mankatatíea hppanaca
f o apofiísína^ehay humanaca naa
ftacatatkbsta viljaísina, fámeana
yHjaísínahamspi, han: cheeahua
fana aaiahnaptf&ajliani vcabama
«mkbaíipifcamci : chuymaní haq
lía tüi a eancaptfoma ,haniti haya
"hoaía hanlra hifooacaísina hibua
ñahatefa hayaqotpana, biboaha-
hüa ,hihüafj»fca qnímfa vru?há#
hua hacatatkhaha faaíirilmaí ha»
ni humanacaroqaítt, rasaíca una
Jodianacarofaí fatauina, lafsínf-
ca taqaena choymanacapa h titea
ratauína , taqna choymanacapa
ccanachata nina, cheeahua fapifea
ñapataquí, Prophe?anacana aro
fiuipa vea cama hamurpaapífea-
ñapataqui, acá haraa ceánathataf
ea cheeahua íapífcaha , cheeahua
fipanfea ¡ hsjaikaraqoi mokhfa
cama ña
VITA CHRISTI,-
creyó, .paraq.íin duda? nofotro
icreyefíinosty no acabando de ere
er los Apodóles, y regoájandofí
conalguu temor en verle;pregui
.re Jes íiauia algo para comei'íy i<
tijeren !a mitad. de vn pece aíade
.y. va panal de miel , y dándotele
N. S iehí Chrifto comió delante
delio$,no porcjcauieííe hambre:!
noparaque comiendo cseyelierj
que era verdadero hombre , y ft
verdadero Señor: y tuitieííen poi
verdaek* a fu refurreclioa , y nc
letuiiijbífenpor Phantafma.
4 Defpues de auer comido ha-
blando con ellos !es dÍKo; Volu
tros viéndome refiícicado , corno
ifi fuera fueño no queriadet>creei
lo no imaginéis que esfu?no,fecí
cuerdos: Toruentura antes que
triuriefle,y aü mn^ho antes de mí
¡muerte no os dixc qüeyoroori'
ria,y muriendo refucilaría al tei
zero díaí y no lo dixe folo a vo-
fotros, fino tanebiéa todo el pue
blo délos ludios : con las quaies
palabras les dio entendiiüSentOi
y luz para creer, y para entender
las Prophecias délos Prepbetasj
y con etta luz creyeron >y creyen
do díxoles otra vez: Paz
Cea
;>
CÄPÏTVLO XL Vil»
4%
eamaña huTianacamp» cancpana:
camifa viñaya favquipa Dios Aa
qtñha qhnitanito; hamaraqiiJ ha
manaca qhnitamama fatansti3:f;?f
fn fca , phufatatauina , Efpinta
Santo catu;na,qhhití haquena ho
chanacapakhapampachahata vca
tía hochanaepa pampachatacan*
cani banipampachimanfca hanira
qui pampachacanicir
? VcapachalVa (eamïfa S loan
Emngcüfta fihatna) S Thomas
cchuiataaina.hurkhepanfca Apof
coleináca,nia Iefo Chrifta Auqai
llafa macatathá Santo Thomafa*
to. Thomafay caaqni faranaéla?
íefu Xpo Anquilla Maeftr< flafa
acaro hutipan '■?.*. tú¡*\ ua ha;atat-
khataoitia,aca vtarohua hntí an-
cha fffma^ntihamappallehítí^cu
finía, Iaru laro vllinacafa ampara
ppianacapafca, eavu ppianacpaf -
ca«, hanihua ppia hama fuma cä*a
ñ'pa katafa ap^riti; llallitahaa
ppianaca maapi fumayi, ancha mo
k ilaquihua nanacïpifa arofi,man
kaica taque chicahana navrac ta
hatháraquíhaa,hani haqnemaafa
hua.anchiuifahua fañataqui man
ke,mankatatfca cchamaraquihua
haqnenacana hochanacapa pam-
pachañataqui churapifqueto; ha«
ni cana mutoñafa vllaghqoirí ja
quilma acaro part,hiulïanaca hai
tarpaa&anca vcatfa haniraqui-
haa kapüiti, camachipana veapa*
chi fapakhta haytarpaaptfqnet'-
ta (iti.fafsinaatamaphifcatauinaj
acauucafca S. Tfconr.as], niahoa
ata*
fea có vofotros,de !a manera que
mí Padre Eterno me embio, os
^embío a voíotros? y di2iédc eílo
fop'ó hazia ellos diziendo: Reci-
oid et Efpírito Santo, los pecca-
dos de aquellos a quien voíotros
perdonaredes feran perdonados,
y íi no los perdonaredes no feran
perdonados*
f A efíafazon (como diz:? San
loan Euangeläfta)no fe hallo pre
fente Santo Thomas: y bo n«ldo
defpues de anerfeído leía Chr f-
to,los Apollóles dixeron a Sato
Thomas. Adondefiívfte quando
vino acá N. S,y Maeftro ya ha re
fusitaduy ha venido acá muy her
molo y reíplandesienee como el
Sol^con mucho contento y reg'o>
zijo; las llagas de fus manos y pí«
es de ninguna manera le quita fií
hermolura, como otras llagas,
antes le hermoícan mas, y ha-nos
hablado eó mocha blandura,v ha
comido en preíencia de codos nof
otros,paraqne no diKeramos que
era Phantafma o efpirítu fin ¡caer
po,y defpues de auer comtdo,dío
no« poder para perdonarlos pee*
dos délos hombres, y Mego acá
como fi no humera paííadonada
por el, ni tampoco cíla enojada
deque nofotros le dexxmoSjiii di
xoporqcaafa en aquel punto me
delamparaftes íoloí y dizíendole
elto,refpondío S.Thooias, ya me
Hh 3 aae¡*
i ,
47é VITA
atairstt'tajnaff a besar »rca huafa a
tarratala, baoi elaiicnacantf ppía
jaui pptrrrra tn-ic;i i rayí ñi ¿ra
vlljaí&ínca., < bu y n-a r piap&tuíca,
acaanparaba ?ocar:tflfsinca, t si i
htia katdfa ¿hecähua fie .ftb&ci fa-
taoina*
6 Quimfscalfco vru tncoyaba
nipini lyalaña ¿ -rrahuatebii 1 1 ;
Kí qní 2 lacatko vru rraouipa»
tarfca buaíítara'qui Idu Cbrtfo
Aa^oitTa traque- $jk tlcletVsipa-
ro, fantc Thbmaíafa vcsrtuvp»'
»a,piincupuncufa hani hiltt,ar^,fc
fina vllafirapttauitVa, taquethiípa
na taypíparo saatta}sma,mokbfa
bacana hurnanítcampi cahcpha fa
tauina:faúfea Thomafaró haka-
catafsína ,Thomafay amigoskba
tana,camífapí ami&r ni cancafsií.f
ca corp-fitana H . acabúa ampara
ppianacaha cbuyrha ppianacaha
cayu ppianac?ha;íaíutr¿!ira . < I uy
mamacarra cbe cahua íita, bu i ca
la chuymani carcamti hicbar t u •
ru fatsntna. Sa tafea fai ¿lo Tbo*
rr.asiya fafsh a Ikn cattatauina»
cbuymaparufca quíqui li.ka» i p»
aantatauina,Camifa bacspa íma-
gínacanfa lefu Chritfo Auouiiía
far.clo Tbowaíana tbuvmaparo
luk na asntatapscha pmtata vil-
ghirítanahama, vea fnpapí Tan lo
an Fuangeliltafa, lefu Chuflo An
quiffana bil uauipahacatatkftaui-
pa haqnenacaro eubkaítina ,che-
Cahuafita hiUnacay, naiiacapiHa
«ajr-
i
CHRISTI.
¿yeis diebo todo efiorperovo ?u
qoe 111« lo eTígaís" tní llenen «Te ve -
zes f»no viere «on veis propios o
jos el agnjf r.o deloselanos en fus
minos y no entrare mi de Jo enel
lugar de 'os cíanos y tri mano en
fu collado tde ninguna manera te»
go de ere crio, y por ocho días c 3
tinuosno qiitio creer.
6 Pallados ocho dias ícgundj
vez apareció lefu Chriíto a co*
dos los Apoííoles, citando allí tí
bien ■$, Thomasjin s brir lasptef
tas eílando en pie en medio de co
doi -■ePos,y dixoles: Paz fea ccri
vofotros , v delpues allegándole
a S Thomas dixole;Thom.¿í bol*
ñamónos amigos , porque cau.'a,
íiendi lo queremos apartar (la*
imitad? Ves aquí u s agujeros de
mis manos, et abertura ¿e n i « t f»
tado , y los taladres de mis píes,
tócalos a tu contento y cree, y en
adelante no quieras ler pertu az
y diziendo'e ello S.Thon as obe-
deciendo tocóle y ení ro fu ii'if*»
mo dedo enel coltado,dela m. tve
fa queenalgums ímag. nes pin-
tadas vemos qoe el dedo cleún*
fto Thomasella metido entlccf
tado de Chrifto. Por ello S. loan
Enan^elílVí predicando !» muer*
te y refurre cion de lelu Chrillo
a los hombres folia dezir. Creed
lo q os predico hermano* , puei
nofotros oscontamot lo que v i*
mos , y con nudtras manos toca-
mos i. Porq^ut enfandp
Santo
^^35
•"
CAPITVL
niyra!íana vl!jaaïhua,a cnparaháf
G& catattauinua hunianacaro acá
mapticafama íiricaüina, S. Tho-
mafapil'a Aaijflana chuyma ppia
paro iukanapa aantafsinca,taque
Apoíiolefnaca aantafsina hama-
chataüina,aantafsinfca vraqueío
cjuiilpitcafsina ( nay rara Chuy ma
panaampi cheeahua Auquihaca
hacatatkhátaninhuafaísina) Ta-
tay Djofay , tunca hamppathka-
rriaiha hicha cheeahua hillahua
feiuírínscathá hacatatkhauima.hu
maquihua Auqoihata, Jatahata,
Diofahata íafsíi¡a , quiapí Dios-
paro catutauina , taque Apollo*
iefnacat ía maampi c¿ana arohTsi
na, teíu Chruio coliana Auquí-
íTa lea, checa ch u/ mapa vil jaísina
chita íífopaica iiaparaqnilsina ,
Tilomas ftaa vlljaísinaq.hua che-
Cáfiu -> fit'ta: ampara iUkanarriana
aanc fsínaquinua ciucahui hiíta>
lukanamaquípi , nayramaqpt ctíé
cahua laatama , Diolahatahuá ía
fsina theca Diofamaro catuyiro;
Maafea ancha cuíim haquenipí,
naa bani vlíjaisina cheeahua hrí-
uaca latauina:hioíTanacartfca cufi
oí cancaha falsinca lefu Chríí
toAuquillaro cheeahua
íaísina , hit £,1 araña*
«a lurañaraqui-
jpí,aca hama
jarafsinpí
lia ala
kbpa
cha
fopi oía
tana, CA£#
O xivu. 4rr
S. Tona asió dedo ertel collado de
Ch ruto, fue tanto como meterle
todos ios Apoftoies venerando-,
le arrodillatidofeenei fu So (cte
yendo primero en fa coracori q
Chrifto auia refuátado ) le dixoí,
Señor mío y Dio» mió , muchas
gracias te doy que yo agora creo
tu R eiarreeion.cn eres in i Señor,
y mi Dios,eonfeíTando a Cnrillo
mas claramente que otros apol-
lóles Entonze lefuGhrifto viea
do fu verdadera fce > y ovédo las
palabras de verdad que desia le
díxo.Thomas porque me hasvif
to hascreydo en mi,y hascreydo,
mi refurreccion,entrando cu de*
do enla Haga de mi coftaáovtu dff
do y tos ojos-te ban hecho dezif
la verdad y creer, diziédame.qn^
íoy tu DioSy y te han hecho q nje>
tengas por cu Dios verdadero ¡pe
roBíenaaécuradosaqueilos q 6m
yerme creen^y deflan do nofotros
fer bíenanehturados creyen-
do en Chaülo , de.ue-.mos
hazer buenas < "bras,
. :\ >y hazíendoiasy
remos al
Cíe^o.
4- BéM4
■ ! .
1*8
VITA CHRÏSTI,
CAP. XLVÏÏI. IESYXPO.
/nquiíía Tiberiades futiní cota-
na pañí químfa Apoftolefnacparo
vllafirapicanca^maarohupanaca
Difcipulonacpampi taycíía eolia
na Virgé Mariampi,hacci»pa Ma-
r ianacampi lerul'alen marcaro
banitaalakhpacharo miftukh
cafsina tantaeanca vea»,
tháhua arofí»
HIL A NAC A Y Iefu Chrif-
to collana Auqa»£fa,haníhua
htfeafamcs,hoesahuafaquití
-ApoftüleínacparOjDifcipulonae*
parola vllsfírapintí, maafca alio-
bha haafapi vlíaíi 'vllafirapinapa-
fi tunca vru haccatatkhatapathá
acapachancafsinaraca hama vilafi
vilafirapifinfca hacatatkhauípa »
checahua faaíauíina San loan E-
oangeliftafca mava hcaía vilaíiui
pa acá hama atamifto San Pedro
Apoftolotnna Sánelo Thomafant
pí;rnavrii Nathanael (uúní » Cana
de Galilea futiní marcanimpi/an
Sstniagompí San !oanampi,pani
Difcipulompí chaotla catofiri raa
piícataaína,maya Tiberiadc futi
ni cotaroch«ull»a fipitampi'.maya
aromacama cotafaranacafsinfci,
banimna mayafacacupifcataainti
aromantifea lefu Chrifto Auqai-
líatnna cotalacana vlljapífcana ,
vlljafsfnfca han iraquí mu a vlltta
pifeatauínti.. A aquí (Tafea paña ha
ni vNttacata , chaollamacha ha-
quí'fafsinamna hifquittataa'uaa;
hiíquiteatafca hnpanaca hanihua
hu^uá
C A?. XLVIIÏ. DE VN A
aparición que Chrifto hizo en el
mar de Tiberiades a algunos de
fus Apo ftoles,y déla junta que hi
zo dellosy de fus Difcípulos y de
fu facratifsima madre , y las Ma-
rías en lerufalem antes defuaf»
cenfion a los Cielos.
loan zo.
»ES\f Chrifto Nueftro Señor,
1 hermanos mío» no lolaméte las
vezes q os he dicho apareció a
foí ^poftolesy Dicípulos, fino q
les apareció otras mochas vezes
qua renta días deipues de fu Refo
rrecció,eftádo todauiaen eftemu
do»y co aparczerlesdeftamancra
lesperítiadio fu verdadera refo*
rreccióty S.loan Euangelilta ncf
qttenta vna aparición deftamane
ra: Dize q S. Pedro £poftol,Y S.
Thomas,y Nathanael;natural de
Cana de Galilea, y Santiago, y S»
Ioan:có otros dos Dícipnlos fue
ron apefcaral mar de Tiberiadc
eon fus redes y Jacos : y auiendo
andado por el mar toda vna no.
che enterado cogieron vn pelea-
do tan l*olo,y a! amanecer vieron
a Iefu Chrifto enla orilla del mar
y viéndole no le conocieron, pe-
ro Iefu Chrifto aunqnenole co-
nocían preguntóles fí auía peíca*
dovy reipouditronle q no lo auia
y ref-
r
-.->"
CAPITVLO XLVIIÍ.
nqut'tï {apifcatauiiia.hanihua hu
ut:i fatafca: iya vcafca chaulla fi
¡tama huampana cupiampara
oqueparo ¿pantama chauíia ap
üpifcahata fatauina. Satafca iya
JÍsmaraquí hapanaca Auqoüïa-
a aropacama apantana ; apanta*
sinfca cauqniqui chanltacatupif
atauina,chaulla allokha canqui
ana harithá huampukharufa ap»
npifcatauina.
2 Aca hamaallokba chanlla ap
ufsinfca S.loan S Pedroro, cier.
o vea cota lackhana vllakh&ana
'Ca baque lefu Chrifto Aaquííla
n fatauina: fatafca San Pedro ¡la
[ui vmaro thocuntafsina Auqut-
hmanca íñuíutauina, Aüquíflá
mena amahuafsina.hani hayapa*
hathá vlljaña amahuatauinci: ha
¡apa Apoltolefiacafca Dífcípulo
ucafca huampu vraquemanca fa
ayaíinaraquirníílatauina hani S.
Pedro hamafca ilaqui miftutauín
:¡ vraquero Miftolsínfca nina fan
a chaallanairkhatata pacha viU
iapifcatauina,ttanttamp¡ Anquí/
[Tafea hicha catuphifca&aca ,vca
chanlla apanima fatauina , fataf
ca S. Pedro ilaqui huampukharo
lattafufsina/chauMa veía hifeaña
napaehana hari vraquero, Anquí
(Ta nayracataro catatiiunutauína
chaullafcahaccha haccha cámara
ainahaecupanfea . pataca pbifea
tancani quimfanS chanllatauina:
S l ¿añafea ancha haceha milagro
rohm catn, hueca chaulia canea-
fsina , hani hil'ccaña cchaajipan*
co Han*
4$$
y refpondiédole qnerio , d¡xo!e$
que echafen fu red ala mano de re
cha del barco y cogerían peleado
y diziendofelo echaron la red fe
gun ('apalabra, y cogieron infini-
dad depefcado;tantoquepor fer
mucho apenas le facaró ai bäuo*
t y tacando afsi mucho S'. loan
dixoa 5?. Pedro: Cierto q aquel
hebre que vemos en la orilla del
mar es leía Chrifto N. S. y dízier»
dolé efto S Pedro faltado si mar,
por el agua fue andando hazia N,
S por el mucho amor quejs tenía
y no quífo tardarle en verlc,y ios
otros Apollóles y Dicipulos^en-
desecado el barco haría la tierra
falieron,peronotan preftocomo
S.Pedro. Y Caliendo a tierra vie-^
ron la brafa echa y elpefeadopu
ello fobreella y el pan : dixoíes
entonzesN.S Traed aca el pelea
do que aueiscogidoágora ., y a't>
ziendolelo S.Pedro fubíendo íue,
go ene! barco faco arralfrando el-1
pefeado a tierra conía redaiVi co
moertaua.eon mucho tra'nsjo de
lante de Nueltro Senor,y todo el
ptfcadoa vna mano era grande,}?
contándolo eran Ciento y cínqa^
enea y tres, y San loan qoéta | er
muvgrä milagro el no suerferaC
gado la red fiédo tätc el pefeado
i i
VITA CHRIS.T!.
Cotlana A aquí (Tafea haoi acaro
ft)3ii1etpt*caaia fataaina,cáffiira a»
iiokh» htiahoam haqoe, huahua -
rucparnpi cupu mákers, hama mí
kaísin(ca, taque chkpathä han»
ehoitifa, huma qhuítica? fafsína
hífquiccartaamaliuatauínt í,ccana
qui Auquiiía vllccafsina,hupana-
raqui ctantta chaullampichuraca
fáticifsina.
a Nía manka tucoy afsin fea, co
llana Auquiífa San Pedro amiui
t'tattffafsina hifquitratauina}ía •
eafga, ainaufarnahua Tatay laa*
faatatuii-quimfa haaía hifquitta
ta,papaChriílianona¿ana ahuati
ripa tokhriííripa cancana huparo
cknrañataqaí hifquittafa hama*
chatauina: qutmfahuaía hiíquitta
fsinfca,qnimf&hüafa hanihua le-
í'uChrsllo vllttacat-ti (afsina, Iu«
dionacaro haphalla haukufnfiui'
pafupa hífquitta?\auina: hupafca
bjfquittata, humahuayatíta Ta«
ta/,am huapinifmaoua latauina:
cch'tnamancaqui kaca llaqnifíraui
ni amauit tati faafaata,Ie(oXpo
Aa jaiiíalca nía amahnafamahna
f íta,c%llóacaha abuacirapíta faca
oina,cchinam«ncafca obefanaca
ha ahaatir?pita latauina; lafsinf-
ca Chri'tiano hnahuanacaha,ba-
qjenacaha ahuatírapita lafsina,
ahuarirufataqui Papiluratauina
La 'tipa caqac Chritlianonacana
cchuccbupa Papama fata hanian
cha caíiíiiuti ,lafsinlca , haní ífapa
ñaha arothá cchamaca aroihá,ca
yuhahua huma arquttahata; naa
hama*
Y Noettr o Síñor les Jtxo, Venid
yeomed:? comiendo con mucho
ccntéto,cosio luele comer vn Pa
¿re de familia en rueda cen les hi
jos, ninguno del1o6 le a^reoio a
preguntarle qnien era, 1. bíende
que era Chnfto N.S. elqualkí
dauapan y pefeado.
3 Defpues de aucr acabado de
comer,pregunco N . S. a S« Pedro
eres vezes diziendo, Pedro amaf
me mu q todos ios q titán aquií,
como examinándole para darle
e) fumo Pontificado, )• fer Pailor
vniuerfal de todos los Chrillia*
ros: y el preguntarle trtsvezes
fue porque tres vezes le auia ne-
gado delance délos judíos, dizicn.
do que no le conocía Pret-útado
San Pedro, relp^ndíOiSi Stnor m
fabes que te amo: aunque a lapo
ílrera vez fe entrillecío vppoto
por verle preguntado ratas v e2eg
(i le a mana. Entonces lttu Chi ¡lio
refpondiendole que le amana di»
xole: Apacienta míscotdercs, y
a la poltrera, Apacienta mis obe*
jas, queriendo dezirle que miraf
fe por fus hijos los Cnr ilb j no- , y
por Codo» fusvaííallos,có queje
hizo Papa y pailor nuellro. V pa»
raque nombrado por Papa no le
engrieííemucho,dixol« que le íi»
guieíTe, dándole a entender por ct
tras y palabras cisuras, ó como
el»*»
C APITVLO XL VII!*
491
h-1 itaracpihua Crufana hihiinha-
u Citän'itia fataQra San Pedro le-
ía Chriilo Auqutíía. San loan an*
cbi á.T>AUjpana,foana(iJ tatay cu
ni fvhuniAraqui hil o.mi'í fafsína
kifq jittítauina; bifqoictatafca le
fu Chriilo qhuifpiyrífla, tunara*
qni huma vea yatiña amsuta*? a-
mu :afaqui hiícfamca vea catuma
tarlpíña vrucama fcac»caquipha
hilna veafeík coniscnnapha faísí-
na arnucafcaríamapi fatsuína, '><¡f
linfca San Fedroro amucaquima,
5an loan yaaca: humacucba.nana
"aaihpca checaro caeufima, Crufa
íahaanáahama híhuahata fataui
ía.rSípanf.a (camífa S loan Euá-
>elilU fsbama)4pafto'efr:aca ma
nahupapura, San loanaca, ampí
ianib.ua bihnaniti lïhua» fafsína a
rofiña callarapífcana>S. loan Ená
geliltafca iíapaísína, Apollo le fu a
iar-cj ¡na oca pampaqbuihua hu-
naaaca aroíipil£ta , haniarona-
lua afochañaamahuapifeta, Itfa
Ihrillo Au^ílaea hanipi naa cc?-
la aropampi hanihua bihoaniti (i
oti romaica naa smahualanajvc»
;ca jayziocamapi haquifqui ía*
pipi tarauina.
4 Vcatfca tunesma^ní Apoño
efnaca üah'ea fuutoqnero, Au-
}uilTa,hupanacaro chimporapua
¿oinca.vca eolio T haber latir i
o mapifeacauina- nía taqrepa v«
anquinrofra lefo Chrifto Anquí
la vilafirapirauína: hupauacaro
lakacatafsinfca acahama íataui*
na: Dios Auquiha a.akhpathanfa
a;apa
el moriría muerte Je Cruz, y di*
ziendoíelo per ver que N. S.ama
ua mucho a Siu loan, lepregútcr
dizíendo: Sí ñor y de que muerte;
morirá ío.iní a lo qual rf fpondip
Chriilo: Paraque quieres taber ef
foy pon por obra 3© qur re digo,
fin mis ruvdo que íj yo qu (ïrreij,
loan v\aa halla coevo b-teioa a
juzgar a! mudo, no fe te deue dar
nada por ello: Que fue. como de-
zira Sai\ Pedro, Ño trates délo cj
teca a loan, ten por cierto tu lo
que yo te digo que morirás en Ift
Cru2 como yo. Y dizíendoefío
(como refiere el Euangelilla San
loan) los Apollóles comentaron,
a hablar vnoscon otros, diz Ido
que Chrifto dezia que loa no mq-
riria, y oyendo ello San loan de-
clara las palabras de Chriilo, di-
ziendo que los Apollóles no aüí.I
entendido bienio que Chrifio de
zía,v que anadian a fus palabras^
y que no auia dicho del lefu>< po
claramente que no moriría, mil
que íi el quiíieiíe permanecería vi
no halla el día vltimo del jn) zío
4 Dsfpuesdeilj los onze Apa
ílo'es fe tuero a Galilea avn mó
te llamado Thabor que N $ les
auia feña!ado,Matt. 28 Mar f:.
Loe 24 loan zi. y eftando todos
allí aparecióles, y acercados Jls
díxo: Mi Padre Ftcrnc me na da
do el Señorío y mando en el celo
) en
1 i|
4$s
VITA CHRIST!.
acspic^anfa fipapa eancama fico
han,: vca fupa Apu cancahina pu
fi faa haqnena?aro qhuitagrama
ma,nana Eu*ngelio yatich$aih*
hapanacaro y*nchañamaraqai.
Aaquina, Yocanfa? Efpíritu San-
tonfa fafsina bapttfañamataqnt,
vmanaharinamataqni. Niabapti
fatac.ca, cama^hitaha caycache-
kha , vea vatichañamataqa! es«
khañMnataqui Vca aronaca ehe
cahua íiri lacafsa, aroma Catarina
cafca.baptifatacancafsineaalakh
pachiropi qhuefpini; hani cheea*
hn iïinacafea viñaya mutoña-
ro fatvcancani: haniptni viñaya-
cami ínfiernotbá nianqhuepacha
thá qi'fpiñapa yatiGnki: Acá eoä
gelío ia arofioihafta maampina
jnaa n>ipa thecabua fata cancana
tíqit, aca hama baccba yaanaca
laraca can^ani: Humanacana ya-
tichaaimi eakhauim* checahoa
(irHa:a hoaracufiña milagronaca
liKap'fcint: hopanacapilla i/a fa
taip*tiá cchami churatacancafsi
na, fa t í h a aatafsinaqui, futihana
ccha napampiqai Sapayonaca ba
qoenicana hiiuñtpatha hicfuni:
bani yacita (uofnorta ¿ropa arofi
m, afirooaca cacarinaca hani ha-
qaenaca yäccachañ»pataqtii,cau
qnitoquetfa anamocuni anarpaa
níjCa^a yancca hihuayiri eolia v-
mantaataOa.lnni yanccaehata hi»
haaata cauca iici: vfurinackharo
amparipi aakhatafsina, cifna vfu
pitia <ïacaak!ia-ni,knmararo toco
okhaui. N«ica ¿capacha tucnfiña-
«a>.a
y enela tierra: Poreífo ccmoyo
fea vuertroRcy y Señor, quiero
embiaros, y es mí voluntad que
vais a todas las Proo'meias del
mondo paraqoe enfeñeis mi doc-
trina y mi Euangelio a todos los
hambres, y los baptizeis enel no •
bre del Padre,y del Hijo , y del El*
pirita Sanólo >v defpues de bapti-
zados les eníeñeisqoe guarde to
das las enfasque os he mandado,
y los que creyeren y reciaíeré mi
Ea?nge!ío y faeré baptizados fe
faluann.y ios que no ¿reyeré fe-
rao condenados a los eternos tor
m^coi.ni en toda la eternidad po
dran librarfe del infierno. Y para
q mi Euanjelio feareciaido por
grandifsimí verdad, aora vna co
fa grandíofacomo efta , v es que
aqasllos q reciuíefcn vo-ttra pre
dicacion y enfenan(;a harán gran
¿ifjimos milagros p >rqp f fufee
aoíído recíuido virtud paraello
con folo nombrar mi nombre, y
con la virtud de mí nombre.etha
ranlos Demoniosdeloscuerpos
humanos, hablaran en lenguas de
dioerfas tierras que antes no la*
b'unde qualquíera monte, llana
da, y lugar echaran y defterraran
las ferpientesy viaoras paraqne
no hagan daño a los hombres, ¿ú
qae le den a beuer fu?rte y mor*
tai ponzoña no recluirá daño n'm
gano, ni muerte: Poniédo fu9 ma
nos fobre los enfermos loslibra *
ran de qualqniera enfermedad, y
reftitayran & fu primera falod. Y
yo
CÄPITVLO xLvm
49$
9 fira 1 rtrrr rr.' irp cf te aquí vt»
c*rba , bar ip'u t ¿rmajamamatt,
viáaya yana.papinima ma fataui»
na
? Aoamífa nana aroha Euange
lioha checshoafirtnaca milagro
luranihua hifcatsuinca i'cafca, v»
cacamapini lursra cancatauina,
Apoitolefnaca eukbf ña callarsca
eaoinca vcápacbspilla: ^ncba a-
llokha m?chsca Cbr iiUanonsca
Diofoa cchamspampí vca mila-
grcuaea luritina ha-quena hííquí
pataqai , M a afea Diofna aropa
collanabua checahn¿fr,ñapataqtsi
fappipína N»afan£to Eoangelio
taCjpufi lujro milagro lurañam»
pi hurictaatatlca.hémi ancha vca
fnibgronacataqnitanci Di oía r o
ïya farUífrtaqoi Csniífa mayaba
«rtana maliqui lacpa baníra to*
quepa (apat¡¿tip.ina , am<>naui a*
manúuiqui vmaua btiaraña ccar
pañahua, nia fapa£¿tipanfea hifcj.
catupanl'ca, bani ancha huarirítá
tijhamáraqat Fce iya faña baque-
nacanachuvmaparo fapatañata'
qui , iaL&a Ygíefia emana hoara
fina hama milagronaca lurañata-
uina 1 ma fapatatatfca acá hoerra
IV4 lanóH Yglefsiana apopa Iefu
Chrífto Auquiíía milagro iur¿ña
hila manca farnapha "atauína Ma
afea vca milagropachana , hicha
checa chuyma Dioíaro hakhfori
Chriilianonaca vcaja,maafca ma
«Hspi colUaa milagróaca luriripi
Camila
yo eft&re cen .vofrtrcs,yno es ol
uídare , y íknpreos fA.ejoicz,cre<
con mi amparo.
$ Carnpliofe a la letra lo que
dixoChrifto, Que los qnecreye*
(Ten harían mi!agros;qoando co*
men2arcn a predicar les Apt ño>
les: Pcrqne muchos át aquellos
noue!e$ Chriílianos , por virtud
de Dios bszian aquellos míla*
gros , quando cenuenía para el
pronécbo dclos hombrtís o para
la perfuafion déla verdad Eua»«
gelica . Pero defpues que fe afen-
to el Enangelíoencodoel mondo
con la operación deles mürgros
noteaemos neceíeídad muy gran
de de milagros para creer. Déla
manera que las plantas devna ha
erta antes que ayan echado bien
las ravzes, es menefter 'regarlasa
menudo; pero después de array*
gadas, y prendidas ao íoScmcs re
garlas mucho:Afssp«rííqcearra5r
gafe la Fee en los cercenes de
los hombres,eran necellarios loa
milagros, regando a manera de
dezir ia fancta Ygieísía con eííosí
Pero eftando yaarraygsda e) due
no deíV? huerta,defh |an<5la Yj»le*
fsía que es léfu Chrifto Nntftro
Señor qnifo que ce(a(£en en gran
parte los milagros; Aoiiqseeii
lugar de aquellos los Chrif*
tianos que deueras fe concierten
a Dios, hazen en e fíe tiempo d«
agrira milagros feraejaates a a«
quellos , pero mas excelente^
coma
m
i¡
I
4;4
VITA CHR'ÍSTI.
i
«arnífs S. Bernardo hífqui hama.
Acá fan&opüla acá yaathá arofi*
fsíaa asa Cr. Mayni Chriíliano nía
bucbaroparitathá , Dios manca
taque chu^mapampi hakhfufsina
almapathá fopayonaca hícfuripí,
yancca aro arofiña haanifsina >
lacpipí Dios hamppatifsina,ma
chaca aro arofifsína hamachin-,fu
payotií buatuncaata;yancca am»
khaíiúanasa apantes, hicaccafiísí-
na,catariñaca,aíironasaanarpaa-
fsina hamachi. Herejenacanajay
canacana yácca aro yattma Dios
pantama, hochachafima fírí ifapa
ísina híhoayrí colla vmantafioa
liorna :hí , maafca vea aro pifsiro
baccuñampi hani kaeaquifa yan*
«eachafiti,hani kataquifa hiaítí,v
«ática Diofna aropa hnaesyeba*
wipampi,hnakhchanacaro tcuya-
liipampi , yanecachiripa pampa-
chaotpampi.amahuauípampi Siá-
ppu alittiri cbuvma¡:í íaranacaui
pampi enna hifquí íurauipampífa
lia que . tn a lipa vaciehauipampila,
bayranaca amkhafaafsina, ampa-
capa vTuríkhapo aakhatafsina, aa
fchataíísnfca hacaafsína hamaertí j
aca;<, ancha coilana>ancha huara
CUÍfrU milagrbnacafca,hifq.chuy
maní Cluíftíanonaca vrancunafa
husraica huaranca cotipi luríri:
Huinaiacampt apapacha tucufitH
camn vesana íaiupa i Sclifsimo la
trainenconcaísina, vcathä fan&a
Vjteíía yanapaf6ina>asa yaa che-
ca*
confio afirma S»Bernar(3o,por
qae tratando dedo ci Sáólodizc
desamanera: Si vn Chriftíano
defpues de aner caydo en pecca-
do fe bueloe deuerasa Dios. echa
los Demonios de fu alma: íi fe en
mienda y dexa de dezic malaspa
labras, y alaba a Dios con fu bo-
cado mtfmo haze que (i hablafc
en nueuás lenguas? Si defecha la»
fugelt.íonesTy losmalospenfamié
tos qle erae el Demonio; lo mil"»
mo haze que ú deiechafe y qu ta
fe las Biuaras y Serpientes; Si o*
ye dezír a los Her fcjes, y Hechize
ros que reciñan fu mala doctrina
y fe aparte de Dios,! o miímo ha»
ze que li beuieíe ponzoña mortal
pero tío haziendo cafo de ul doe
trin a, no reciñe daño alguno, ni
muerte. Fuera defto con la guar*
da daia ley de Dios,con la piedad
para con los pobres , con per da*
nar y amar a los que le maltratan
con fu humildad y manfedumbre
y con fu buen exemplo trífeña a
fusproxiroos,y defpíerta a lospc
recalo t , haze lo mifmo q poner
las manos fobre los enfermos ¡y
con ponerlas:fanar!os de lus en»
ferniedgdcs: los guales milagros
hazencada día infinitas vezes los
buenos chriítianos,y fon muy dig
tíos de admiración y muy excelé'
ees., Cumple también lo que díxo
que eílai ia con ellos halla la fin
del mando,con ellar enel fan&iP*
fimo facr a cuento y con amparar
la Uncía Yglefia , porque halla el
«lia
-*
CAPITULO XL VIIU
49*
acn*fsii. ccMna vm Cámapilia,
an.éHfsin o facrame ntf ncafsina
iufla taypineaniChriftiano hoa
üanacpars^üi huacaychan'u
:ap. xlix. iesv chris-
0 Diofna yocpana hinlfcnacauf
ca Auqoiilana tatlTana a
lakbpacharo mida»
uipathaa
aroíi
«C').
1 / A Y A Paleílina fot'ni vra-
.* lqueromna,nayra haya mará
allu hanipuritauiiia,vca v raque
a Acab lutiui Reyapa canquipa
a.vcafca Dios AuquiíTa vea ha
ia c&ncpha f Canina, hani halla*
h? fatautna,haañapha acá vraqV
uañafsíníca acá indionacataquí
ani ennafa alíphanti hdpanaaaf
a hani alirapica mankachá teaqfi
ha muchupha faísina,huakanaca
)íos hamaro, hamppatiuipathá',
)ios AuquiíTa fea haycauipatha:
'ropheta E lia fa fea haqoenaea ca
oe mákathá ñacanHpana , ancha
raquelpana, maya vio , maya
ármelo iutiníhaciha cello pac*
haro millulsina^vcatha Dios Aa
uí íía h?ppatÍtaoina: haHo. qhuí-
jnita Taray (aÍMna:hamppatica
tinfea hacen» cocamanca vílutaf
na, maya híka quenaya faattirí
Lljatauína.vlljafsinfca raqui Re
aro Acab futiniro qhuítatauina
ani p an pane phanti , marcaro
aacapha vtparo malukhapa , ha*
iluQÍ
dis poftrcrc cftara ene!f'r>£iifsi
vMoiacrarpento, y faucrezera-
fua fie les Chríituncs.
CAP. XL IX. DÉLA SY
bida a los cíelos del hijo de. V
Dios leía ChriitoNnef
ero Señor.
Marc. 16. LuCt 24. loan a?.
EN la tierra de Paleftina $.F eg,
18 en tiempo antiguo dexo
de llooer por efpacio de machos
años,quando Acab Rey ñaua en;a
lia loqnál quilo Dios q fucile a
fs! o/no lloaieífe y qla cierra cíh*
uicíTefeea y que deftamaneea no
preduxefe nada para los indios.,
y no dándoles rruto,paíafen mu-
cha hambre y padecieíTen} per a*
uer dado la adoración a los V do
los como a Dios, y aoerle dexa-
do:y como el pueblo moríeííe da
hambre y pafafl'e grandil'síma fne*
cefsidad el Prcpheca EÜas {"tibien
do vn día ala cubre de vn alto nv6
ce por nombre Carmelo, roso &-
Hi a Dios N. S pidiéndole a^aa,
y mirando hazia el; mar míet tra*
oráoa ,víoqae fe'feüantaua vna:
pequeña nube , y viéndola iiífgo
embio adeziral Rey Até b, rtue
no eltnuiefle ene J campo qíV.fcol
uicfle al pueblo ,y éntrale en (o
«ala, que auía deISoiKr;par£ que
10 íe
Howínu^pakhta .hallo vcanquíri
catwfpa- ísísína, Vcapachapílla
Rey pípaneatauinajhallofca Pro
pheuna fatupaqa mapini balista-
tíiha vea híska qoenayapilÍ4,pa*
úanayra hísfcssqní vlUfifsinía: ha
lucha hukarháhaccharo tucona,
alayana cchaarapachäqni huayu
khafckhana: nía hallo callarafsinf
ca vmahatlo}vma huarafsina ha-
mahuaratauina , taq vraqoe hif-
qui lífayaña cama inanqhne roo»
rintaóacama Vea quenaya Iefu
:€forífto Auquiffana'acapachathá
afakhpa charo rnMfokftáttípapi ha
marpaayifto. Helíafafta eolio
patkhathá Dios hamppatifsína,
leíu Chrifto Auqbiflana ■ Apofto-
Jefnacana Dios tatflaleíb Chrifto
álakhpacharo miftukhepana ham
ppatiuiparaquipi vnáchayfto,ha*
Unfca Iefu Chrifto Aoquiííana a-
lahkpaehancafsina, alíokha gra-
cia allofcha hilqní Dones,churafi
flípaca haqnenacarcchecanfca A
poftolefnacpároqhuítanicatauin
ca,alitiariacapachoymanacapa co
llana graciampi phucacatauinca
vcaraquipivnanchayfto, Spirtto
fancl:o qhuítanicatauinca vcavrO
píveafea qhoitanitaainaalakhpa
charo cniftauipafcaaca hamahoa
cancana.
z l*fu Chrifto Auquílía nia]ha
catatlchauthá hayahuafa ccana,
Apoftolcfnacampí Dí(cípuloriac«
pampíro', pofi tunca vruna vllafi
vlUíirapitauina,paña taque vllafi
ninacapa haiiiquellquepanfa.Aca
huecna
V*If A CHR'ISTI.
no lecogieíTeelaguazero: Por
ala fazon el Rey cítaua enel casi
po ,y llego el agoazero íegun í
Propheta a uia prophetízado:po
que aquella nnoe aunque parecí
pequeñttapóco a poso vino a e;
grandeeerfé, veitaua enel ayr
toda negra y éfeora; y cometa
do a llotier}cI agoazero echaoa <
agua a cantaros baila dexar ha
ta la tierra , y penetrada halla i
muyhoiídi) deíla..- Aquella nub
figúranos la fabidá cíe Iefu Chril
tó Maeftro Señor de la tierra a
ciclo, y Elias oïädo enla cumbr
del monte, es figura déla orado
délos Apoftole*qnando lefuXpc
fabia gloríofo a los cielos , y I
Uuuia figúranosla eopioía gra
cia, la multitud de dones de lef
Chrifto , que eftando en el üel
embio a los hombres , y efpeci*
mente a fus Apoftoles,conquell
no fusalmasy coracones,Ia quí
embio el día que embio al Spirit
fanóto defpues deaner fábído
los cielos., coya fobida fue deft
manera.
2 Auiendo N.S. refacitado,3f
recio freqoencemetea fus Apoft<
Ieiy Difcipolos,por efpaúo d
quarenta días^aunque no te efe
uentjdas fus apariciones. Ent
do elU tiempo
derna
'■-
CAPITVLO XL IX.
tÄichapachafca Apoftolefnacpa
hiinetata chuymampt haeatat-
ihauipachecahna farupana ciiu-
'ittaafsinfa allokha yaäacaraqui
'atichatauina , fan&a Ygleftiap*
okhrífiña toqaecháifacramento
íacpathá, mayahacañana yaana
«pacha, famíninacana alakbpa*
hana cufifíñapathá, Nia alakh*
acharo miftupapa paripanfca,
tpóftolefnaepaía ancha ahina
tnaar.apataquieeoacanca vea v
í!í\-»4aípanavllaíifapifsína,ha-
nacjfca mankaqaipanaacft ha*
iä aroíitauíaa , Na taqo" tfap-
üífcaca vea yaanacahna h ama-
acaro y amicha fina,hun>auacam«
í áf ^fillina, taqneraquihaa ,ca
tifa liba vllacha-iñachí , hama v*
achaafm^nachácaycakha Moy
ïrVana fauiparia qnellcachina ,
rnphetanacanfca Plalmonacäfa
rof«hina,vca vcac«.ma iurataca
iñataqoi ^atdo^n3)chaymanaca-
^ hiihiraraqaitauina pioïna
l«-pa amurpaañ:ipataqai,acnpi
¡pona matañápa pinítaóinbua
aqaejinapapinïtauinhoa , vcaef
i ' haca tatkhañapapí nica ainbaa
ñapataqui: leruialeh mareacha
tkhcjña caHarañapataquijtaqoe
tiuífa fio luarafca penitencia
-athchá bocha pampjchaiïjiata
amañapataqai . nupjnacafea a-
yaanatcftigo canea ñap^taqat»
qní bak!il[atHuina,ceílí^ó hama
lyrapanavlíjafsrna raque marca
at'caro hacea cbakhtithá hace*
akhiiro eukher i .san ipataqul.
qat
demás de confirmar a fus Apo(í«
lesenlafe de furefurrecrion,tra
coles machas cofas acerca drf g«
uierno déla Yglefta, Deios faer a«
mentos, délas cofas déla otra vi#
da,y gloria délos bienaaentara»
dos:y fíendo ya tiempo de fa fuM
da a los cíelos, cíldiido Tus Apollo
let en la cafa donde Chriíto acia
eelebrado la vltíma cena, apare-
cióles y hablóles deílamanera>mS
eneras eílaaancomíendo:Yo dize
os be enrenado todas las cofas q
aüeis óydo , conaerfando eneré
vpfotros,v os he rnoftradoeoma
cóuenía que fecúmplieflen todas
las cofas qae eítaaá eferitas accr
ca de mi,enia ley de Moyfen: fes
los Prophgtas y l'falmosJy abrid
les el entendimiento paraqae en
tendíeíTen las Efcrttorar, v fopíe
fea por ellas qae fae neceflTario ó
el padecieífe y maríeflejy al terte
rodia re(acitafe,y delpae^dere
fueteado defde leruíaien cornea
e, a feo a predicar a todas las ¡lililí
nes de Gentiles ,1a penitencia f
retwifion dclos pescados: Par*
teftiíicacion délo qml los aaia el
cogido a ellos pa¿ raque como te£\
tigos de vifta fuéífen a predicar
a codas laspatces del oía ido.
•'■■
! \ i
<
¡
m
.
:. j
;
!
, :,
•
p
49*
VITA CHRIST1.
Qajqaí Cchamaparopïaea yaaha
m Iprañgpa haaqoin*panfca,Efpi»
tita fan&onacchamapampiphif-
cuntamama cchamanichamama
äeafca alakhpachatha qhuitani*
mama falsinaraqnt aro churata-
nina, vea fupa lerolalenathá vlla-
fima fatauina.
* Níaaca kata aronaca arofi'
mfca , vea marcathá bVthani*
marca manca Procefsinonampi a
nufutauina , lerufa'en marcatfca
í¡3tifa nía funaque llallipana mif*
tophifcatauina.nia Bethania mar
caro purírijafitifca hakachafinfea
Díefna collana y ocpa lefo Chrif
to AoquííTa maya Oiiuetc fgtíní
colloro faattatauina, faattipanf
*a, arqotrinacpa Apoftolescama
txia?afeqoe, AuquilTa bakaata-
ró tumaquípatauina, mayafeqf-
cacotlana Nueftra Señora tayc-
{fa maampí Auqniíía hakacataro
María Magdalenampi haccapa sá
ta marmínacampi tumaqaipataDÍ
na, Auíjflfafca amahuatanacpana
acá hama tumanpatA, ancha mokh
fa arópí,3cha hnaynaíiña mískítn
|Ȓ harccata arcpi aroahaata buay
Ilota taícparo JVÍatay collana tay
eahay, Aoqoiharo alakhpacharo
maccañaha vruhoa punto Níapi
lia acapachaneafsína,«ona fauip
fa vea cama Inratha: Camifakha
Inrahata bífehina, vea cama lura-
tha,asa hamahua tocuyahata laui
f>a« »rwi ■ u oyatha, boma hicha a
-ikhpdLiuro irpaña huacjfípana,
4ncha cuíihíahua írpiríclma, naa
tlaka
Y porque no pedían hazer efto
con los propias fuerzas , prome*
tíoles que los armaría con la fu-
erza del Spirito far oto qt?e dffde
el cíelo auia de embiarles , y por
efto mandóles que agoardafen ca
ler ai al em-.
5 Acabadas eftas fcrenesrazo*
nesíacoiosdela Ciudad como en
procefsion hazia Bethania, y fa»
lieron de lerufalem defpues de
mediodía y llegando y acercäoo
fe ya a Bethania, el foberano hijo
de Dios paro enel monte O imte
y parándole los q lefeguian, ios
Apoftoles deporfile rodearen, y
en otra hilera mas cercana (o ten
dítifsima madre* con Mari.* M«g
dalenay otras Ornólas mngeresit
rodearen y rodeado deftamane-
ra de fus queridos, hablo a lo ma
drecon muy dulces y regaladas
palabras y con muy grande térro
ra dízíendo: Madre mía, llegado
fe ha ya el día dé mi partida par*
el cielo a mi eterno Padre: Porq
haciendo eftado en elle mondo,
he cumplido ala letra todo lo C]
me mando y delamanera que lo
mandó todo lo tengo acabadoSi
fuera cenueniente que yo agor*
te llenara al cielo, con grande có
centamíento mioteileuara,par«
que entrando yo enel ciclo , me
tego
- ^
CAP1TVLO XLXI.
4»?
atakhpactiaro malobana, humara
quí maluri vlljaTsina cufilïñabata
qaí,naa Auqnihana cnpi ampara-
paro vftihana , naa thaaroraqni
vttiri vlljaTsina chipifiñahataqni
maafca matay maya paya vruca
ApoftoleTnacahalaycn acapachä*
caqoima,hopanaca yanapañata
gocijara viendo qué to rabien et
trao4s,y Tentándome yo ala dief'
tra de mi Padre me holgara vien
dote a ti Tentada a mi lado : pero
Señora por amor de mis Aporto»
les quédate algunos días enla cíe
rra,y en elle mundo para faoore*
cerlos y eonfolarlosen fus era na
qoi,cun&etaqtjueiiñ?ropurípanTa jos,y para quietar fus corazones
hahurañataqui, mokhi'a aromam con tus dulces patabrassta los ara
pi cnuymanacapa vctaañataqui, pararas en mi lugar: yo les enco-
humihaa hupanacaronaa latí ya mendareqoe en todas Tos tribu*
napahata, hupanacarufca eofcha- ¡aciones acodan ati, y en quales-
huaraqnihahua.cuna ttaqqfiñaro quier trapajos que tengan acp.dlt
j>uriÍ5ÍnTa>humaro hutañaqui,ca a dartepartede todo. Porque ,e
fiachilihiropurífsinTahumaro ata líos predicando mí Euangelío a>;
ihañataqui hupanacapilla nana a las gentíS,muchas vezes y muy •
roba eukha(nna , hay íhuafahoa menudo Teran affligidos; y fi ma-
blkathá hamkathábua ttaqqTaata
cancaní.Vca Tupa híuiTa>buahua-
nitavcaní alakhpacharo maqpan
ca qhuitipi acanaca yanapafpAÍ
hanihuaqhoitt^a Tatauina.
4 Sataíca collana Taycpa mokh
faarompiraqoí : huahuay maya
dre y hijo nos vamos al cielo ^ea
auia de faoorecerlot i cierto 0
que nadie.
4 Dizïendoïeefto 3¿£o,rerpoft
dio iu béditiístma madre có muy
yaatTca T^tay, acapachancaTsiia amoroias y dulces pahbras.dizi
ánchahuí llaquiílha , faani huma endole Hijo mío, Señor mío, Ef«
huahu iha,hicha vllghcafamca ha
ma vlljaTsina.niapilla vatíta,hu-
maquinua nana cboqticahata co 11
qtjeticahatajhiTquichirihata, nay
raiana vllttafcañahara , huahua •
liacancaTsinfa Oiolaraquita: «na-
afea niahua fít.ta, fauimaca haní-
h j> pampacnahati, humana chop i
m« Topaba |>j¡máTca chupípato
paraqui ,£caneaquima Tata iappa
búa kiilhahua lara«£ukaama.
Saíatf
tando en elle mundo mucho Ten*
tire el no verte a tí mi hijo como
agora te veo : pues Tabes ya que
tu eres todo mi thefc ro , y todo
mi bjeny bien hechor mío , y en
quien deuecftar putlU 1 mira de
mis ojos y Irendo mí hijo eres tä*
bien mi Dios: Pero ya n c tas di
cholo que re agrada ; yroh re
otfaxpíapor'u honra y p o: íoa
ra de tu Eterno Padre, mácUuáo*
me quedar en el mundo¿ tcngolo
1» a púP
\
9*9 VITA
Satatfcs psníparaqrjí abrafaííta'
oina philcuthapi/kaoínahamppa
tiíltauína , Padrenaca ' caeqniro
«raaha fafsma phircuthapífílsina
hamppatifquirica hama. Vcatfca
San Pcdrsráqui Auc|»ifla phíícn
thapiri kamppatíri niacaratauína
AuqiHÍfaí'ca Pedrero vcahoa Pe*
«1ro hichahua naa amaimi chuv-
^mamaeavliiaha^a-qhaqnenácaia
vlljanijbumafca vi lacha abata Jbu
mahua taque Chriltíanonacana
; «chúcchapahata, thokhrifiripaha
ta,amparamäcanihua taq Chnftia
iionaca:hrjmahuanaro íyafírina-
cana Atrqpah&ta.Capitanapahsta
yatiehiripahata archa rokhafsínf
ea anchahua ttaqfiñaro puríhatía,
pakhtaaucanacahana ,humaníca
ancanacamanaraqui atípaafifma,
taque atipañahua amahuahata;bu
ma atipímanca tsqraquihua bu
«nahamaltiraní , niaafca caraira
aaa humataquí callararapií'ína,
crjnahifquUurañafa , niabua hif-
qoi yllgíiirta:hama raqui homa
cállararapihaca,han¡ paacnuyma
nahua yanapamamaca faraquita
uina; Vcatfca S. loan Euangelifta
raqui hakarapitauiua , hakarapir
tafea collana lefo Chrífto Auqoí
,fla f>pparaqnipbiicnthapina,pr>íf
cothapítatfcapbifcuthapíraquina
ancha amahuañampí A loan ha*
ya pachabuahumanaa Aoquima
hani vllghícáhatati acapacbanca
fsina, Apcftjíefnacahathá huma
jnayniq'iihna cchina vllgbítaha-»
Caalaküpaíhaiia: acaíca banípt,
aaa
CHRISTI.
por bien dÍ2Íendo e(To fe ahrata'
ron como fuelé abracaríe losPa
dresqoandoala partida pira 'i\*
gana parte fe*i braman y danoKu
lo de paz LlégofederpuesS. Pe,
dro para abracara N.S aquieridi
xo Ea Pedro agora conoceré ct a
mor que rhe tienes^y todo el mún
do lo echara de ver y tu darás rnu
éftras'de-ifo: Tu feras cabera de
todos los Chriííiandsy fu oonér
nador^ y todoselisran debajo de
tu mano y amparo. Tu feras Pa-
dre de lo» que en mi creen , ferás
fu Capitán y Maeflrc; Predicado
mi Euangelío padecerás mochos
trauajos(y mira no fe dexes ven-
cer de mis enemigos oue ío (oh
también tuyos: Ten determina-
do y procura de vencerlos a to-
doj,que íl los vencieres te dos q-
rran imitarte, y de'amancra qué
yo te he dado exemplo ati délo 5
deoes hazer que ya lo Tabes , aiVi
tu feras exemplo para todos con
muchas veras, que yoferetuam
paro.Loego llegaría a'Iel'u Chríf
to el Enágeliíh S, Iosn;y llegan¿
do Ieabra^arta vna y mushasve-
zescon grande amor y ternura y
le diría A Ioan,mucho ciempe pa
fara que no me vera* a mi tu Ma-
eftro.eítando ehel mundo de to-
dos mi» Apoírolestu folo poflre-
ro de todos me veras cnelcielo,
yeito ao
5 — WM
"
CAPITVLO XL ÍX.
'ft
iäda boma píííquí amahuauirti,
niapilía yatita nana huma ama*
huaaihacajhuraaquípíllanaa roa-
«mpítaq Apoftolefnacabatfa vru
rifihirífma hífquichirifma regalif
raa:maafca aquíhana manañapa-
hua vea hama moni amauí: haisia
haya mará cama acapáehancapha
acapachancafsínfca cotlana lura-
ñanaea lurapha5aroha haqnaca-
ro vacíchafsína hidama, yatiefra..
uíma (apalea allokha baquenaca
raquípi alafchpacharo míftuni i¿-
raquitauina. Vcatfca María Mag
dalena i sqai hakarapitauína > ha »
karapifsínfea Auquiffana cayapa
thaaroquillpittafsínajhachafa: '
Tacay, Auquih v > Yatichirihay,
Cauqairu maha hidaí Camifapi
na a hecbakhi?arahaahuamahay
tacaña a«miit*ta. huma Auquíha
schuíimanta naacamachahapirfa
fafaquihachafa, vmafaahano a y
nasha ilniiamipana^cayupahatR
ppatitauína,hacapa Apodolefha
cafcahamaraquí>taquechicpa a*
ropacama chnymapacama han»»
ppatieanína Bendicionamachurí
:a fafsína rnayjpifcatauina , Au-
puilTafca íya faísína , ampasrapa
ilaaro aatafstna , Bendícíonapa
íburacauína: Nía chotatatfca ta=-
|aena vlichuquicata, hnkatha ha
tacha alaaro faattat¿aína, asa ha
EP.a alakhpacharo miftat añina»
aia alaaroparipanfca hanka que .
naya tnnüaqoipatPufea , Apaño»
lefnacafca vilcboqaícalsinahama
;haeayauotna.
-Acá
por eípoco amor cj tetengopues
faues lo mucho que te amo, pues
te he regalado mas q a rodos mis
Apofto!cs>finoparqs.ifi es volun-
tad de mí Padre que ello qaiere
yes fu voluntad q edes muchos a
ríos en ede mundo , y eftando era
el hagas muy excelentes obras
predicando mí Eo'angelio ala» ge
tes,yporta predicación fe falue
muchos hombres. Vendría le gt
la Magdalena y llegada ptodrás
dofede rodíUasafus pies y lloran
úo le diría Señor mío, Maedr©
mío a dóde quieres irí Como qui
eres dexar a ella to hija peccado*
ra,fi tu te ansétas que fera de :iríi|
y beo'tendo lagrimas que corrían
de fus ojos le befaría los píes.
Déla mifmamanera llegarían los
demás Apodóles, y todos juntos
leadorarian,diziendo cada vn»
loque alpeniamiento les venía,
y le pedirían fu bendición, y Nu.
efteo Señor por cóndefeender eó
ellos , teuantando las manos ea
alto Bendixolos a todos , y dada
la bendición a villa de todos, po*
coa poco fe leuantoarribaty' fu*
bio al cíelo : y auiendo llegado
muy alto,le rodeo vna htanca oís
be, y los Apodóles 'efiandole mi*
rando le perdieron de vida.
li 3 Files
ïo*
VITA CHRISTI.
? A^ T ? Oí Chrífto A.rjqutflan*
ftifififa atakhpacharo miftuuipfca
qhuieSna fakbrapapi >aca hamana
hoa fafsina millkuquipafpa'falakh
pachona lakhrapahm Iefu Xpo
Au|'1»n i, auc'ia caíiíifa,alakhpa-
chaeo mantau.ipataca hamanahua
fina , Angelefnacana ïakhrapahui
hupanacana catapi Auqpa alakk
pacha imrcparo'npayo-, hihuana
jHíilaa,taqchafíHna,cuíilif3 rsiat.ii ï
vlijafsina.jCufiiïaipa chipiüuipa.a
ca hanianahua iafsina millkuq.pi'
r fqai Alakhpacha pucupuncufa sa
eha ilaqhua paña philca bachuma
f a hilafa hilltata cácafsiníahiitta
raíitaaína, h iitearafipanfc* ilaqut
hua hurmhana, Argslefnaca cufi
fifachípiíifa AuqlTa haqhtiiftaqri
'mí.ft.opifcan.a,an.ch.afomirívlljar.
finfcaQomifa Propheta ifaiasfi
hami ") Qoitipi acai" rïmueamun
dotba, haqaenacana v t aqpathá i
fipafa vüana huavcuta miltontffa.
fsinahua purapathä hifqttaiïpifca
na ,h»ní vllttiri hama lela Xpo
Aaq,»íflahifquívllatralsina,Tae
paro Anquíparo catufsina,baara
cnfiñina ancha punta, hakarapífsi
na.quil'píeafsm» taqaechicpa, fa
ppaqui purima Tatay faísina háp
hattpifcana, AuqtTampi chica mif
turi.Patriarcsnaca, Prophetana-
catca,haccppa Anqííanalimbothá
irpfuui San&onacafca baaiaraquí
búa cufiliñámpí haqhutftacana.
6 Taque atipiri Dios AuquílTaf
ca,nia amahuata yocapa fappa a
UkbpacharopuriyaisinajCupiam
natapa
c Pues qceïergï-?? pr diera d
?írv dar a e ntendei í íl? ^Inrio
robjás del Señor f. Lengua de 1 CÍ
lo fuera mereller psra expücí
el regocijo q entrando Chriito ï
. a que 1 1 a C i u d / d fo be r a n a h u u o (
elb'íLen^ná de Angeles fuera n
n.ílla'rpsrac ontar elcó< erto el i
gocíjó.el eflupor q tuu'eron I(
Angeles. qnandí vierú a fu S ñc
e.ntr a r t r ompha "do r ele ! r hS 1 1 n
y del Demorío a fu patria tele
ti »1 ; Abrie ronfe al momento I;
puertas del cielo que anún e(V
Jo cerradas mas decincomi! añe
y abriéndole, millcines de An2<
/es lalieron del *it lo con 'gram
contétoy regocijo a receñir a I
Señor y viendo le ■ fnbir can herir
fo(como di2e d Propheta líays
Cap. 6 |.) dixeron: Quien es cll
que fube del mundo y m r^da d
los hombres, y las veííiduras teí
das en fan»re,pregütac¡dofe vnc
a otros como ii no conocieran
Chrifta por eftar í 1 e rf o « de mará
utlla y eftopor .aunque bien le o
nocían y tenia por fu Seúor,v 11
gandofe a el v arrodillándole ,
dándole la bienncnida le adorar
y también laüeron al enenener
a losPatriarchas v Prophetas,1
a todos los otros Sánelas que N
Señor au'u fa;ado del limbo y jui
tamente con el i tibian al cielo.
6 Entócestl Padre Eterno, d<
pues de aner reciuido em 1 ciell
ala amado y querido hijo , cor
grande
11
arapakharo hoa vt^tuana, vca
tcarhroica hanihoa raq baque-
acacha Angelel'nacatla, mayniq,
a vt.ttataainti,Aüqnifla fapaquï
aa vcaro ve ttaatam'na: Nía vea
afsinfcs lefn Chrirto A uquí ffa i*
iraquipi Apotiolefnacparo pañi
m2>elelnaca qhuítanítauina: vea
aai Angeiaí* a Apoftolefnacaro
orifííua, Apoftolefnacayjcunapi
lakhpacha mancuílataquí|faaca
í;A*JfapapífquÍ£a,ItfuChriito
uíiqueHponí haccha apu canea*
aní hícha vru alakhpaeharo mif
orí vlijaoíma: hícha vru rniílug.»
a.harnaraqnípi 4 cchina vru ta-
ñe haquenaca tarípín botaní ,
up^nacafea i y a íahina macupíf
ata nina nía rcansafsin(ca>N. 5>e-
ora,taq ApoiWafnacaropi Spíri
3 f'n&ona hucañapa amanatii
)msh«unppartnampi vllafipifca-
intna,Mayni Señero So 'píelo la
níka,vcathá Bedampi IefuXpo
uiquiil¿ca alakhpacharo miítu-
haísina, vca monee OHuas futí*
i collopatkharo,cayopafa aano
Atapachahoahaytana íáphifqm,
aya cota cocapa,cam¿fahiuíf«»na
a taraí$ína,vraquero maya eavu
acharaquí haytírifaaa harna, v*
a Anquí (Tana cayüpafca,pañaba
í cslákharo haytacafs¡na,vca co
opatkhana ína vraqne pacafsÍB*
: hacho hacha haqccnacana fara
ctipafararurataísinfa , hanípiní
hhaqhneti,maaíca hícha vine»*
laiauachoacnjivIUfir
CAP,
CAP1TVLO XL IX* reJ
grande honra aííenfofe &(a m?no
derecha,y ninguno de todos apa,*
tosñombres ay,ni de tedos *os
Angeles fe aliento jam?s en aquel
trono, q Tolo a lefn Oriífco fu hi-
jo era deuido,y eítado aílentado
y ala dieitra de (n Padre, emblo a
fus Apollóles vn par de Angeles
los quales llegando les dlxeron:
Varones de Gaiiie.i porque citáis
enpsennrando al cíelo? Oydno&
Aquel Chnllo q agora aaeis vjlt©
fubirat cíelo con tanta gloria y
mageftadideia m'kusraanera ves
dra el vltímo día a juzgar a los
hombres, A citas palabras délos
Angeles fe fueron todos,y yendo
fe,Nnellra Señora con todos loa
Apollóles haziendo oración con
tipaa a Dios, aguardaban la vení
da del Spiritq fanclo. Señero Sal
picío y Beda dtzen,que ínbiendo
Nuellrc Señor aldelo, dexó ef*
coípí.dasfui pifadas en lo ¿Ico del
monte Olí uete déla propiamane
ra quenolotros dexamo* andan-
do,nueft?as pí ("adasen eífue|o,y
, aunque aqüeïlaspi»das no é ttaa
en piedra, íín o ene fue! o y tit ira.
> de aquella coronilla def'mónte:
, Como dize. San Gerónimo , .y 1>
jefiere el Cardenal Baíónss?
y ayan andado por ellas
miliares de ge -tes,
nú. a !'e qn;tan y
íiepreeítáde
3 a mift^a
fuerte.
•X- -
■ Vi 4 CAP'
'
*©4 VITA
CAP. L. SPÏRlTV SANO
t© ñpo (lolel'nackharo parí
canea acá fieítatha^
hua arofi.
TA QV E atipiri Dios Anquí
fía alakhpacha acapacha lurat
fsina coïïana híiquí cancana*
pa,luratpa yaanacaro vUachaata
sauína Nayrapacha callarañapa»
chana paya hamupi Jarana , han'
chioifa hanchinimpí, Angelanaca
lianchiaífa fpírituhua larana , v*
cstha acapachanquiri pufi cavo*
tiinaea,hamacchifa chaullafa:Cu
fiiafa,caHquíra,ac6pachanqníri ya
anacacea , hanchiní luratauiná.
HiaíTa haquenacafca acá collana
Dios AuquííTa paya hamapí lora
tat5sño,hanchíuífa efpíritaní han
dV¡niraqui,haquecahanchimím*
faefpirítuníraqíJÍphafafsina. V*
cafupapi hiulïanaca hani hanchi
niqoitanti , míebea cfpíritnniquí
tantijmaafca hanchíniraquitana,
efpirituníraqnítana, efpíritu yaa
thá Ángel hama cancafsínía, han
chiyaatca checa haqueraquipn-
ñ eaynninaca hama harichinira'
quí cancana. Efpíritufca collana
aliriaíTapí,DíosAaqoí(TarcaaIína
íTa collana canquípana,hupanav
nanchparo luratipana,acapachan
quíri pufi cavuninaca,cuüafa can
quifa humana aropa catuphafa-
tanína,pnfi cayuniftacarofea : íya
fahaca^hani aropj pápaehahatatí
íaisí
CHR1STI.
C A í\ L. DÉLA FIEST A
de Pentecoítes, y tenida del
., SptritD fancto en el Co-
Ilegio Apoft olico.
Aótorum Cap. i;
EN Criar el omnipotente Dios
el cíelo y la tierra ,comunieo
fu bondad a íascofas criadas, At
principio del mar di>,qoando co~
menearon a fer todas la cofas hí
zolas en dos maneras Efptritaa*-
lesy corporales. Crio a los Ange
les'incorporeosy efpiricoales , y
a los animales déla tierra, a tasa*
ues y peces, concodas las demás
cofas defta cierra criólas cepora
les:Pero a noíotros los hombres
noserío compoeítos de dos^olas
incorpóreos y efpirituates,v taro
bien corporales dizíendo: Elhó-
bre auuqne es corporal , fea cam-
bien cípirkuahpor ello nofotros
no tenemos cuerpo í'o?o , o folo
efpíritu fino qae tenemos ambas
cofas cuerpo y efpiritu, fiendo co
mo Angeles por la parce que Co-
rnos efpítíco,y como be(Vias,por
la parte que tenemos cuerpo: El
ípiricu es nneítra alma , a quien
por fer muy excelente,y fer cria*
da a fu fe m t janea, Dios Nneího
Sen jr mando que todos los ani-
males le obedecieflen ypnfopre
ceptoa los animales que Ir obe-
decieíTen ,y no quebrántales lo
mandamiento ya
r
CAPITVLO h.
50 f
frffinaraqüi caroacbatacina , al*
maíTampihanchi lampírofca, ha
nía hanchí almana arcpaqui catu
hatafíiruihata bani arepa pampa
chahatati huma aimafca Na Dios
na art haquí catuhata.firuítahata
hani aroha pampachshatati fafsí-;
namayaeollana hamuthá vlltcaa
fitauina
a Dios AoquiáTapillaaca yaa ha
ni harithá lurañataqui : nahua a-
pnmatha , nahua hakhfarañama»
thafafnnhama maya arod cama
chitaQÍna,!uraf3i"n& vea phuca, A*
ca hama Diofana hifqui eukhataf
ea,vca pacha almampi hanchimpí
ancha mokhtaqui ccamatauina:
hancbipiüa vea pacha, hani aynifí
faqui, almana arepa catnritauína
aimafca acá hamab'anchinfabakh
íaracata , fupayona Catarina vlli-
nacpavllinaeani vllafir3pita?yan
cea aro charata, Dios manca, íurí
ripamanca,tatpamanca keuiíitaní
najhaniaropafa catana amahoata
uintí, huacaychahata faai aropa*
ía pampachatauinajpampacbaíitif
ca qniqni Diofana graciapa cha»
caaíita aína» nía pampacbípanfca>
almgpi hanchimpí mokhfa cama-
eafsna,maya Relox huakbllífifsi-
na ha ma>hQakhI)ííitanína:h anchi'
pilla nayra almana y añapa canea
ísina ,aropafa hani papar hiri can -
eafsina hupa Diosmáva keniíipa
na,hopa mancaraq., almapa maca
raq,keai(itauina:hani kenifiquita-
uínti,aropaqui hani catuña ait^a-
baacauiuci.aiáafca aucapa tttñtpa
tutu
y & nueftro cuerpo Cambien man-
do que obedecie/fe y firuiefe al aí
m«, y no quebrantadlo que ella
mándate , y al alma mando que a
elfolo obedecieíTe y firníefFe y no
quebrantafe fus mandamientos,
dando Pele a conocer por vna ex*
célente manera*
2 Porqne Nueftro Señor Dios
paraqueíin dificultad pudieíTe ha
zer eiío le dio vn folo mad'amíeh
to, como quien quería q le réco*
nocieflfe por Señor yle reípeclafe
cumplicdolo en aquel puco , Amo
neltado defta manera ti hóbre^mi
entras duro el no quebrátarío,e!
alma y cuerpo ertauan muy cófór
mes:porq entonzes el cuerpo obe
decia al alma Cn\ repugnancia &l~
guna,y el alma fiendo refpe&ada
y obedecida del cuerpOjaparecí^
dolé el Demonio en Agura de Ser
piéte,y dándole mal cotejo rebe-
lofe cotra fu Dios,cótra íu haze*
dor y S.no quífo obedecet a tn fn$
datoy qbranco el precepto qlc'A
oía mandado guardar, yquebranr
tandole perdió la gracia ds Dio.»
y defpues de auerle qbrontaüo el
alma y el cuerpo q eftaaan er? paz
fe defeoncertafo a manera éé yra
Relox; porque el cuerpo fíéúó d«
antes criado del alma >y obedieri
te a fu mandato,rebelandoff ella
contra Dioí.el también fe rebelo
contra fu alma ; p no Tola mente
le rebelo y no quiío ohedezeríea
lino que íe le boluio
tt f coa..-
Yo 5" VITA
cacauuina % nía tucursínfa aucali
cailátaeaaina ; $cñ hat®& «áucafi*
fsíníl'a ( Camila San Auguítin hif
qut nima ) Cúnala c^uquiú mo-
khfdCá.m. óa amautri cancafsina
hamaéchifa mokhíaqai hicha vra
hayp-payaha faf&ina , haquenaca*
«a cacuha fatafa^aca vraqnéua má
kaiíapa hnquipanfa, alaaquí hala
•naqa.:cb a olíala mokhíaqoicsma
Jia l.u»ina haquenacana catnha ía
tafa manqhue mik yona misayu
:paropha:tíncapi$^ pufi cayuní-
nacafa mokhíaqni cancana fafsi*
jiara^a», h^cjíiacataquifa haqhue
haqhjera, ha¡i fcaqoena por ma-
ro i naíi,haqiíenacafa mokhlaca
jnañafupaquí enemtgoni cancaf»
íirfa,h quemafipa cnchülona ef*
paraa-j ca!ana launa canana cao
quinfa hihnaafi
3 A :a hamaraqui alma hanchí
pampi mokhfa cancana amaboalsi
na, ^ camíla San Pablo hifqoi ha
nufa ) hani hanchipa nóiñapa
fnuaquiltpana mavco cnncañapa,
apu cancañapa arma?3ina;vjn( ca
nahanehína aropa cacuha ancha
hu&eacaí mamíyco la sínírHuma
qui maycokhama j nalta baque-
niakhíiha firir-afoa. Acá hamapí
hila i cay, b *q:ic haa ulmani ha-
ma tu «ranina , haachina ama
huaiíipaqui vcacama íuralsina,
Diofna áropafca pampachalsina,
Dios Au<miltalca chetana Spiritu
camaqitíisiaa , haquenaca amaui*
eanifalsnia/iíanchiutla caüC^ísuia
Wíaílaaacanania hunvhuiii cncuta •
aína
CHRISTU
contrario y enemigo,? comenzó
a hazerle guerra ,v guerreando
como dize S- Au&,u(tin , fïendo to
das las scías amigas de paz, Los
pasaros queriendo paííare) dia,
yhazernoche enpaz, viéndole
coger délos hombres, aunque cea
gí5n fu comida enla cierra, huelan
al ayrej Los pecesqueríendo go
$ar déla paz, vildole coger délo»
hcmJbres, metenfe en !o mas pro-
fundo de! m r : Los animales que
riendo viuír en paz efeendenfe
délos hombres en ios nlcos y pe
ñafíeos dódeno pueden l egär»Los
bóbreSj trayeiufo ene milla d< s ío
lo por víoír en paz , matan a 'us
próximos con ei cuchillo .. con ía
efpada.scn la piedra, ton el palo,
y con otra qualquíer cola»
$ Bí^Ima tambíen^dela mifrra
manera queriendo tener paz con
fu cuerpo¡porque ( como dize S.
Psb'O ) no puede aborrecerle, ol
uidada del leñcrío y mando , de-
termínafe de obedecer al cuerpo
por ver queie áa mu;ha moleftia
y pefadumbre, como quien dize:
Ssí e ufe tío r,yy o fere tu vaífallo:
Dettamanera el hombre vino a q
darcaíi fin alma raúoaalcumpiíé
do en codo ypor todo el apetito
y voluntad del cuerpo, y qiu.br ä*
cando el diuino mandamiento.
Y como Dios fea todo eípirítu,
paraque le amafen los hombres,
con fer incorpóreo , virtióle de
carne como nofouos ; con i'ee
Dios
CÄPITV
uina píos c?ncffnna hiulïar?3ca
Jbám'ahaque tocotáuír^haquena
calca Jefa Chrillo /toqui (Ta haq
v'ijafsína , camifakbahRpa ama- .
ní?pa hiichín3}h*mapini amahua
pifc-ítaaír!a,'caniifa ? pcftjíefna-
ca vcathahaccapa Diícipulonacá
pi amahu: cana haro'a • maáfca hs
qnenac^p^ña amahnaf ínfa, hani
vea c^ma amahoap.iicar?ointi (ca
n>iía San Bernardo hifqui ñama*
fa) lefu Chriftoamahuafsinaha
nj Diolparo hamaamahuapifeata
nintitmaafca lappa baque, fappa
vllmacaní , fsppa aren» taque a*
manir» 3coll¿na,*ltfcyrna!a f píti,
arofin viijafsinaquiamahaipifca
tauina, bancrúna amahuáñípam*
pi; lefu Chrirto Auquíííafca acá
au>sho¿ñí hiíqukhaha, banebina .
amahoaña^atbá, afmana fpiritu*
na amabuañsparo tucuyaha fa¿si
na, alakhpacharo macea ísina, vea
tháquiínfa per Tona Sp'uitu lañe*
to iutíniqhuitanirauina , baque
nacaro graciapa dones collana
Churafiñanacapa raayaraqui ma-
yaraqui churani, choratafca ha-
qiúnaca aluiapataquí ecbamata
'tañí, almafca nía cchama catütí
na, epirítn cencauipa fupa^hás
c híuifa Diofaraqu't amabuaui la»
fsina. acs hama atnkbaí.íjn» , leín
Chrirfo AúqflTsfa hihu*n*pa nay-
raba*ppurpatla /IportoUínacpa-
' ro-.hilanacay nana aíakbpacharo
macean atvpinibná ¿fiem «rac^ra
Spiritu fanáo qhoitamñataqní-,*
«a SpíritafaaeAofcahamanacana
han¿bi
LO t* W
Dios í"e h\zo bembre como no*
Potros, y los hombres viendo a
lefa Chs-ífto Nuetlro Señor ij¿¿*
cho hombre, le ama ron 'deUtibane
raqne el dixo leamafen,ccmo'lfc
amaron los Apo#ules(v otros Di
cipulos Poyos .pero aunque lea-
marón no Se smaroncomo ¿em&
(como affifma San Bernardo)
Porque amando a Chriílo, no le
ániaoan énqoánto Dios^no por
mirarlecomo a vnbombre lúe-
no, gracíofo, de buena conoersa-
cicn,Ämorofo, perfecto, que stra
ya los corazones de todos;En fia
amauanlecó amor de carne: Fot
ello leí uChrifto queriendo perfi-
cio iar efte amor , y queriéndole
de amor carnal mudarle en fpiri*
tal,boluiendo al cielo, de allí eril
bio al mundo la terrera períona
que es el Spiritu lanceo: par & que
comunica fe a los hombf es diuer»
Pos géneros de dones, conque los
hombrastomalTen esfuerzo para
el al m a ,y t o ma d o por fe r e 1 1 a ef
pirita amaiTe a Dios que también
es efpiritu. Entendiendo ello le*
fa Chrifto N ueílro Señor ,5a ta rde
antes que murieiTe uixo a fas A*
potlóles: Hermanos míos es i ece
fario que yo baelua al cíelo, para
Cinbíaros el Spiricnfan&a
éi^ftal
ío8 VITA
hanchï amahaananaca'ma fpirítn
amahuañaro tucuyani, facauina:
falsínfea homanaca naa amahua»
ísina hanihiía almamana amahua
ñapampi.antaaíc'cati , hifqui haq
can^ño'tha ..fupaquihua amayítta
Spiritu farotona gracíapa cata*
tsíníca almamana amahuaóapam
pihua, Diüíamaro,Auquimaro ha
asa amauitahata iafsin hamaeha*
canina: alakhpacharo macafúní*
ca fajipacamapiqí qhoitanitauí-
n.a Efpirítn fan£fco} camifakha EC-
ptrjca fancto Apoítoleinaekharo
purichína vcafea. S. Locas Euan-
gelilla acá hamahua atamífto.
4 Nía lefu Chriíto AuqoifTa a
lakhpachäro hacatatkhauipathá,
puíi tanca vrutbá míftukhepana,
.Apoftolefnacpa, maya tunca vro
camaraqui Spirítu fancto vllafí*
phífcatauina , vroncuna hichatíí
hichatí'f hntiitani fafsína,Taycífa
collana Virgen M^riampi, haca-
pä (anota marminacampí , Dilci-
pálonacápi hamka hotañataquíf»
ca vruncona Diosbamppatífsína
lefu ChrMto Aoquiiíana aSakhpa-
charo millukhanipathä Spíritn
Candi j hutañapaeama San Hiero
ninsjIca^San Lacas Euangehlta
Eoingelíopana , quellcapana A*
jpoftolefnaca Iefa Chrifto Auqui
(Tíi alakhpacharo macatathá Ten)
pforo Diofna vtparo roantapifea
ísinahua Dios Tatay tonca tonca
hamppatita ,taque haquenacana
amahuata , hakhí *rata cancama
{afsinahua^hamp^atipilcaoa hif-
qttt
CHRlSTi: '
elqaal conqertíra vuéftro amor
Carnal en efpiritual : queriendo
dezír,o como íí dixera: Amando
me vofotros no me amáis con a-
morde cfpírttii , arriayfme folo
por fer yo bueno , pero recíaiedo
eLSpírítu fancl:o,me amarciscon
amor de eípírt:u,como a vuertro
Dios y Señor: Y yendo al cíe¡o
embio el Spírita ían£to, confor-
me les auia prometido* El modo
como vino efte diuíno Eipítito a
/os Aportóle*, cuéntalo el Euáge
HiU S.Lacas Acl. i. defta u»a..era.
4 Dsfp.nes deaner fabído No
eíh'o Señor al Cielo,paiTandü qu
arenta dias deiu relurreccion;lus
Aportóles aguardaron el Spírita
(anclo otros diez días: d:zj>ndo
cada dia Si oy ha de venir , Si oy
ha de venir , eftando con ellos la
foberana Virgen Mana y los Dif
cipalos rogando a Dios dcíée q
Chrifto fubio al cíe'o harta ia ve-
nída del Spiríto fan&o. Y declara
nosS. Hieronimo qne aquello q
díze San Lucas Euangclifta en el
Capi. 24. Que los Aportóles def
pues de ydo C&riíto ai cielo , tu*
trando cnel Templo hazian ora-
ción y adoracan a Díosdiziendo f
Señor bendito y alabado, anudo I
y reuerenciado feas de todos, los
hombres del vnmerio, fe cutjéde
•CA'P-ITVLO Lï.
qnívesea^Spínto San&o vSlafifi-
nahua vea tunca vru ïapifcana hif
toJefuChrifto Auquiiíafcaqhuí
cantmamahoa fafb incalan ir »qai
hueca vruthá ?na purihatpana¿fa-
fsina,vru vnancbarapitauínti:vca
fopa Apoftolefnacale» lefu €hr,if
to AoquifTaíca Inenes ,vrona aU
ki pa haro maqhoepana, Viernes
ana Sanadonaia haní Spintuíanc
te pnripana, Domingo vroqoí v*
ÍJ^ilpifcatísnin*; hopánacapura a
rufifsinfa: Hicíra vro haraiahua
na y ra Dios Au^íTaea ccharoaca
ccanachiriccenalurana hamaraq
hua híuín*náCaroíca isicha vru t©
liana Spintu Sas óloqhuitanifta-
ii,cchamaca chnymaUcanachírí
fapi*carauina.
? Domingo maquipípanfeafara
chepa fea Limes vruraq, vUaitípif
satauina Hieha vro Lunes hama-
iaa,nayra Dios Auqutflaca firma
neto Jarana ,vraa haccaro balakh
aafsina:hamaraquibua hiuíTana-
¡arofea bicha v ni Spu San&opa
ihuitaniftáijChaymanacfla hocha
prañ^thá halakbtaañatao, fapíf-
ata. Haní lunespuripáía^Martes
rurag, vi /añpiteatauina : hícha v
a martes hamahu3,nayraca Dios
loqoiíía acá vraqro lakatoccha»
na charana,cunamgkañafa achu
apataq cana alifa aliñapataquj:
amaraqboa bicha vrnfca biuífa
acaro fpirítapa almaflTaro chuv
íaíTaro fappa lurañanaca acbuña
&% fappj áhaf ñañara aliñaracj,
chama churoñípata^ fapíkana
tíani
fOf,
qoe ■bizierí) efío en aqneüos diez
diasque eftauan 'aguardando la
venida del Spiritu fan&o , y pro-
metiéndole lefu Chriílo Nneftró
Señor q fe le embiaris;no íes leña
lo día díziendo dentro de raritó¡t
dias verna a vo/btrosiPor eü'b Tú
¡hiendo al délo NS en día ce Iiie
ues, fin venir el Spirito Sanólo ni
el .Viernesyiicl Sábado a^rda,
ron al Domingo; y hablado * nes
eon otros dezian. En ral disco
nio elle Dios N. S. al principió
del mundo hizo la luz parque a
J umbrale las tinieblas; Puts óci*
mifma manera nos embiara oy el
foberano Spiritu paraque alebré
nueftrostenebroios cora^cius»
í -Pafla-do el Domingo 'aguarda
ron el Lunes díziín do En día do
Lunes como oy Dios N S.sl priii
cipío hizo el firmamento, diuídié
do las agaas:Delapíopiamanera
oy nos embiara el Spiritu Sara©
para apartar nueftros ebrscones
delasaguss y obras deiós vicios:
y como no vino el Lunes "aguarda,
ron también al Martes diziendo.'
el Martes eomooy Dios N.S, al
principio dio virtud ¡»!a tierra pa
ra produzir todo genero decomí
da y qualefqqier plantas: y oy t&
bien nos embiara el Spiritu Ssnc-
to a nueítras almas y corazones
p^ra darles virtud que pruduzgg
plantas de baenos penlamíenio$
jrt-ra&osde buenas obras.
X
**•.
VITA CHRÍSTU
1
Haní ítiartes vfuparipäfca, Mier
«roles vruraqai vllaíipil'catauína;
fríefca Miércoles hamahua Dios
AujuiflaFca na vra Intí, Pakhíl,
huarahaaranacfa forana. Acá vra
qae ccanachañ*eiqui:hamaraqaí
huahiuiTanaearnfca bicha vra Eí*
pirita Sánelo qhuítaniftani}colla
na ínti hama almanacaíla chtsy-
Riíti «aíTa ccanachañataqui fapif
cafa, Hani Miércoles vrn pnrípáf
ca, Iticues vrnraqui vllatópifcaca*
uina bicha vra hamahua í E S V
Chriílo Auquiííaca alakbpashsrD
ma:astna hiuííanacaccuyaccn/a
havt i\¿i bam raquiboa bicha v-
rufca habaril1ani,cofiíivrtani,hiá
flanacaro Efpíritn lanceo qhaita
nifstna fapifcafajHani ïueues vra
pnripaníca, Viernes vrnraqui v.
ílaíipífcatauína, bicha vro hama-
lina nayra Dios AaquiíTaca baq
luranavbamaraqoihaa biofíanaea
rofca bicha vra Spirítu Sánelo
quim iaperfonapa qbattaniiiani,
h'nGrí iuflanaca graeiapampi lu
rakh iñuaqni fapifeafa , Viernes
bam ->uripsnfea Saaadoraquí v»
l'aíip lema, Sanado hani paripáf
Caar )iiñapafa haní hacaíthatauin
ti,aw ualaqui llaqu»fip<fc knca-
uma, Camila hani huní fafsina»
ChuymanaclTana vtttaañ ipataq..
6 NíuelV-a Señora collana Vir-
gen TaycíTafca llaqjiíipana, qui»
cli<i<íptna:nuahu-iiiacav baní qui
chufipilcamti,niahua varita, hua-
huahaca Iefu Ghrilto yatichirima
«a hanihua inay a athacau aro^fa
acá
No viniendo el Martes, a»*iarda
ron al Miércoles Jiziendo; Dio
Naeítf o S.al principio del man J<
é taldiasomo oy Formo el Sol \í
L Tía, y las Eitrellaspara aiúbra
ala cierra; déla propiamanera o]
nos embiara anofotros al Efptí
tu Sanólo como ocro Sol , paraí
alambre a nueftros corazones.
No viniendo el Miércoles aguar
daron al Ineues dizíerdo: En ta
diacomo oy («bledo a Joscieloi
lefnChfifto Noeftro Señor no
átxo defcófolados, pues déla mí
mamanet a oy nos confí lar? y a
legrara embíandonos el Spírí (
Sanólo y no viniendo el Iueue* i
guardaron al viernes dírién Jo:
En día como elle,- Dios Nuellr*
Señor alprincípio formo al no»
bre j déla prepiamanera oy en b
arnos ha el Spirico Sanólo {\\ ter
cera perfon* , puraque denueuc
nos reforme con fu ¿racia:- V nc
viniendo el viernes aguardaror
también el Sabádo,y no vinirndc
tampoco el Sábado no tcnian?
dezir ya>y eftaoan defcoñfoladoi
y trilles diziendp: Como nuvi<
ne el diuino Spifitu, paraqac deí
canfen nnellros corazones?
€ Entonces la foberana Virgen
por el deíconfueloy tnfteza que
teñí »n di xolcs Hijos miosno que
raís deícofolaros y encrirtecerosi
Porque bien labetsqnc ninguna
palabra jamasafalcado de qu:.taa
mí
3
«*»
CAPÍTVLO Lé
aranacRancafsma, Qoltrfa tonca
cuimí-ni maraña arofiuipa hapa
Haromíyti cuna laísinla vea «a*
wap ni ua luriri; hicha vro Do»
wtegc boa Fhiltatiinca vruhua
Lin bonqutri Padrenacana aima
nacipa anfutathá, 1 ■ hiíca tunea v
rntbá nía Aoquinacíía Epiptothá
Phírsonana ^mparaparhá qhuif-
jiafsina camacl ita aropa baque
(vaeparo churatauína Hicha vru
EfpirirnSanfto, Aliena yocana a*
naboafiñapa huthírtani Diofaro
¡mahoaña yatichirí. Cari quícha
ipachanca,taqueflacucha Dios ta
luecbovmaflampí hamppatipíf.
:atana; Q¿uitaníquit¡í Tatay ia-
siiia,mayiíipiíiatana íát saina,
tfóeftra Señora tayclía.fataíca ta
|uechícpaíya fapifeatauina, A
toítolefnacacama mayare, Dilcí
tulouacacama rnsyaro, Magda- e
a haccapa faneca Marmínacampi
nayaro , Taycfla collana Virgen
iariafca, taqueca taypiparo ve*
taiína (Camífa Euangrliítafiha
la) alahhpachamanca amparana
apa aatafsina Diosbamppatipif
inahachapiicana kalapílcana.
7 Taycfla NueftraSeñcrafca,
'eni Creator Spi'itus, mentes
íorum v'tfita , imple fupernagra
a,quaetucreafti peétora. Safsi
iraquí bamppatiña callarataui-
ufaísinfcá hotíta Efpiritu fan-
>v, lurirthay, yananacamana al
apa vííitirí , vllíri vllalsinfca
iuymanacapa collana graciamá
phucama (jhua. Apoitolelna-
caica
_. _.
fu
mi hijo , y v&eftro maeílro dixo
en Treyntaytresañcs queeftu-
uo en elle mundo,y que cumplió
todo quanto dixo: Oy en elle é'iA
de Domingo haze cinquenta día¿s
cue faco del limbo las animas de
los fangos Padres, Deípcesde
cinquenta días que libro nut Aros
antiguos Padres de Egipto, y del
poder de Pharaon dio U ley afii
pueblo; Oy verna el Spinto San<?
to;amcr del Padre y del bijo ,'a
enfeñar la ley del amor Pues ora
fus en lugar de defconfolarnos,tp
desjuntes roguemo» a Dios y pi
dárnosle que nos embíe el diuino
Elpírítu : y diziédoles eíto tedos
juntos obedeciendo, y fentatido*
fe los Apollóles a vn lado ,y lo*
Dífeípuios a otro, María Magda-
lena y las otras ían&as mujeres
aotroíNneftra Señora en medid
de todos (como di2C el Euarge*
lífta)rogaron todos a Dios ieuai**
tando las manos y roftro aU íelo
lloraron y dieron gemgdics y fuf
piros al cíelo*
y Nueftra Señora comento a ra
gara Dios con aquellas pabfcraa
Veni Creator Spiritus metes ruó
rumvifjta , irrpie fuperna grstía,
quaMücreaíhpeaora, Q«e(:uic
re dezir Ven Spititu Sancho avif?
tar los corazones de tos Jitrcos,"
y Henales de tofoberana grscía,
y los Apollóles prougníeicn,?
citando
TT
$ä VITA C
Safca.Taycfla aeaeollana aro a.
¡roñpina.areakhaaraquitaninaia-
ca hama caquechicpa hamppatica
tsinica tlaqui acacha hama man-
qhuecbuyinanacapacunTtrn calla
rapifcatanitia; Spiricu San&o nia
hucalia fipana cuiifiña Spif itu fan
ékom quellcapa qhutcspa hutafsi
na hiai^chiïtanina. Vcatfca ( Ca-
reiifa San Lacas Euangeiirta íl ha-
ma yhaccbathaa puripana hama
ifapipifcacaaína,haní hakiitaraa*
¿ataq'jíti, maaíca cuíiiaañataqui
Vea Apoftol?fnacana vtcaaiv-
íalca phucfataaina , vea collana
thaa.Efpintafanctofca v* apacha
Äpoftolefnacana taque vcanquíri
nácara thuvmanacparo puritaai
*ia,ní i perifsinfea ( niahua puú-
tha fírí hatna ) Vandera faattaaíi
na ha n^ , veanquirinacana ppeke
ñapakharo nina lakht a hama vlia
fioha fatauína , nina lakhraíca ta-
quee o icapa vllkhaíipifcataisina.
8 A Sanólo Dio8,vcanquinn&
Ca camiíapí cuíiíinachípiíina.má-
q'toe chnymapana almapana, nia
Elpiríta Sanciona iiiantataíchuy
mapuo Efpiritu Sanólo ( amigo
panamá ) purípana? Cierto an*
chapi vcapacha euíJu'piícuna cufi
ti sina chuymanacpaia hayaropí
thocuta thecunocana.Nueíira Se
ttoran.i almapana chuymapsna
cufitiuifca hanihua vcacama arcíi
fanti , hanihua vea cama amkhaii
fautt hanihua vea cama acá hama
íma confína hisíant i. hanihua vea
«ama haínorpaÍMtiti, caíifirHp»l¡a
¿ía«f
HRISTI.
e liando todos de conformidad r¿>
gando a Dios deltamanera,iuego
de repente íus corazones comen-
taron interiormente a regocijar-
le,quefue como menfaj?ro del di
uínoSpiríc^y tras dallo (como
dize San Lucas ) oyofe vn ruvdo
como de vn ayre vehemente ,no
para eíjJjantaríoSjímopafa conío
¡arios, y llenóla cafa donde ella-
uan Tentados les Apollóles: y def
caminera el Spírieu fan cío vino
enlos coraron vsde os Apoítoiei
v délos que prefentcs elVauan.y
viniendo lcu?ri?e!a Bandera, y
gallardete (como quien dize Ya
llegoe)y quilo que parccíellenfo)
bre las c^becas délo» que allí eíla
oan vnasllamas de fuego en for-
mas de lenguas que codos la3 vi*
ron.
8' O Srin&o Dios eomo fe r*gocí
jaron, alegraron y cüfolarón lo*
que alii eíhoan, en lo interior de
fus almas defpucs deau r errado
y apofentadofe el Spu Sanólo co»
mo amigo enellas-.Entótes verda
deramence fuero los júbilos, y re
gocijos de fus corazones que da"
uan grandes faltos deplazer,y en
parcicularnadie pudiera explicar
ni perfectamente entender, ni de»
zir deftay delta manera fue el ju-
bilo y regocijo de¡a Virgen fob«
rana:porque el regocijo y alegría
ea.r*
,
CAPlTyLO L;
sn
Naeftra Señorana chnymaparo> entro enél coraron deïfs cómo en
haccba huacofláro hama,manta* vn grande vafo,y ene! délos Apof
m,- Apo&olefnaeana chuymanac toles como en pequeña redoma»
parufca hiska ppuñuruhamarag¿ por eíTo no fue tan grande fu jabí
mantana: Vea Topa haní ancha loeomoelde NoeílraS. Porueíi
Nuellra Señora hama enfífipifea- turapregñtaranporq razóel Spí-
tautntí*. Inakha haquenacafca ca- rita Sancho vino en forma de ayj»
mífapiSpíritu Sánelo thaa hama rey de légnasíPcroycIesrefpo&
lakhra hsma nina hama hutana1? dere,Qujsaísí como nofotros coa
firiqui , lirirofca naa faha. Camífa elle ayre materia! tomando el re
IhiulTanaca acá thaampi faraana fuello rcfpiramos v vinimos: afái
catafstnaquíjfamsnani farana&a el Spíritu Sánelo fiendo ä tnüner/n
na,haclana Hámaraqnipi Spiri- de dezír refpirac'só denueftra a$¡»
tu f anclo almafTana collana thaa ma y el qle da vida, vino en fof¿
pahama cancafsina , hacayirípaf ma de ayre:y de Iengnas,porq¿Ve'
fina acá hama pnrina. L^khra ha* afsí como eítanue$ra lengua nos
m afea : camífa acá lakhraíTa «n- há2e caer muchas vezesCn pecea
cha hócharc p^r'iyfto.aronoampí do con el hablar ,'mor'rmirar de q-
liaquenaca kumiñaznpijlaurñain* tros,y reír, y dtfficultofamlte ca
pi ancha echa masa raqui amuela llamos.PorefíoelSpirita Sánelo
nafa, vea íupapí $pirítuSanclo,Iá viniendo en forma de lenguas, iri
khra hama purífsina, chuymanac no a reformar la lengua del cora-
pana lakhrapa amkh'aliñapa , ha» C,ori,q es la memoria, entendí míe
raurpa.iñapa amahuañapajqaíqui toy volantad y ala mifma legas
lakhrapafa Diofaqui hamppaciña paraq bendiga a Dios*y en forma
taquthílquichaha fafsína hutana de fuego: Que afsicomo el fue»o
Mina hamafca.'camifa nina lahdaV; echando leña enelíuego la abrá
na apkhatau,amaby&fsina hama1 fay la enciéderafsiel .SpIrttnSanc'
ilacsai naéthapíri-,HamaraqpiSpi to,comofeael amor del Padre,),'
rítufanclo Anqnínasyc<ranaama
huallñápafsína haqnacana chuy*
manacapa Dios amauíyri bota-
na, acá aniahuañanacampichuy-
manacslía Diosamahuafsina, la*
hua nacaísínahama naccaañteq,
Dios amabuafsina ch'uymafa na-
qhuipanfca,hamhtta his}íían¡Kana
Ihriftttsañatv. Camila nina bhu¿ a
p¿r ata míchcaymaüatujatahibu
del Híjo,vino a encender loseora
clones délos hombres ene! diuino
amor paraq amando có eíte a mes'
a Dios , nueítros corazones fe a*
brafen como leña que arde, yf. a lu-
diendo deftaroanera cóefdinínp
amorfo conniene que le apague
mos como fe apaga ei fuego quí-#
tandoSe la leña, o echándole agua
Kk come
:
■
fi4 VITA
hoeha lurafina,yancca cufifsiñana
c ti fiíifsiii a hihuayañatí, Dios Au-
quiflapillaaca harna bochare pu
ripanca ilaquípí chuy reiísnacfatbá
tnaqbuerí.!
9 San Locas Erfangelidafea v
ca vra Apoftolefnaca Spiríta fan
tuna pbucatahua cancana fi ,fa#
fsinfca Spirito fan$o Apofíolcf-
nacaro purífsína, hanihaa alma*
ï oqiii mantanti , maafcaalmsro,
cbuymarofa, amkhafiñaroia , bá<?
murpaañarofa,caynrofa, naysa*
rofa hinchurcfa,lacarofa, nafaro
fa conarcfa caoquirofa mátaraq,
tauina fipí;Apoftolefnacapilla y-
capacha acá hamajDiofampíjÍjna;,
Dios amahaafsina «huymanaca-
pñfa naqhuípana haquenacarja
«huymanacapa Dios amabuafsi
na nacaraqcini fafsina,haquena#
caro?atícniri eukheri nacaeatíy
rí mirtapjícataoína ; m i ílu fsinfca}.
baccapa Templothá, haccapafcá
Piafa plafathá eukhspi/catauina
Iefu Chríflo AuquilTana yaticha-
ñipa aropajhaquenaeafca vea pa-
cha Icrufalenmarcana chino chi-
no hamatauína > fieftaro cauqui*
thaía hntafsina, cunamana aroni
cama,m¿raniuna pilla Iudíonsca
quinfa hacha fieíla fupalerufalen
tnarcaro , canqoi vraquena man
qhufpatfa , hutapifqoeritauina ,
Dios acá hamacamachipana,nay
ra collana chapi íkftaca,Cordcro
callona fieftapa , pafquapa laña
futinítauina ; acafca Marceo pha-
khlina
CHRÏSTI.
cometiendo peccados, o bnfeado
torpes deleytes:porque cayendo
el hombre en peccadojal momea
to Dios fe va úü alma.
9 Díze S?n Locas Euangelifta
que aquel dia los Apocóles fue-
ron llenos de Spiricu Sánelo que
riendo dezír , que viniendo el
Spiríta Sánelo en ellos , no folo
entro en fas -a? mas ,perc en el al
íiia.en el coraron , en la memo-
ria, en el encendimiento , en la
voluntad, en las manos, en los
pies , en los oydos , en la lengua
en las narizes, y en todas laspar
tes entro, Por que los ¿peftoles
eílando en aqueí punto vnidos
delta manera con Dios, y. ardien-
do fus corazones con eí diurno a-
mor, para qne los de' os otros hó
bres también ardíefícn en efte
díuíno amor,falieron a enfermar-
los, a predicarles la doctrina de
Iefu Chriílo,y fu palabra ya abra
farlos con el diuiuo amor alga
nos dellosen el Templo otros en
la plac^ary ala f izó eílaua enla ciu
dad de íeruíalem tanta multitud
de hombres como honnigas,auie
do venido de todas partes alafief
ta gente de todas lenguas: For
que cada año los ludios acudían
a ierufalen de qualquier logar,
aan délo vltímo déla tierna , por
caufa de tres grandes Pafqua* q
celebrauan por mádado de Dios,
La primera era la Pafqaa del Cor
dero la qoal celebrauáporMar^o
en me
3
uto
CAPITVLO Li
m
khíina Infápifquerítauína , Dio»
Aoquiííana Egipto vraquethá,
Pharaonana amparapathä /Luqui
nacapa qhuifpivaui amntañata*
quí,vc*kharuíca Corderona callu
napafquapathá pilca tunca vru
maqnipipana Pentecoftes fotiní
larapiTqueritauína ; Pentecóftes
fafsínpíliaphifca tunca fípí , acaf
xa Dios Auquiflana auquinacpa-
= ro haafarafunínahaeeha Prophe
;ta Moyfeíana amparapath acama
chita aropa churaui amutañata
quí.* Cchina pafquafca Setiembre
pakhíma Fíefta délos Tabernacu
los fatíni lurapífquerícauína,acaf
ca Dios Auqailfana Auqainäcapa
huafara funina pufi tuca mará «ar
pa vcaníqui hoacaychaoipa aniu*
tañataqni-.Aca qaimfa fieítarofea
Iadionaca( hífclaca hama ) cau^
thäfa puriritauina , lucjíonacapi-
11a vcapacha cauqaí fuunía husa'
tauínpi^uímfa huafapacomacha
fsinpíIIa,pacomachiri apupa tra-
ca ttacapiniqui, inga miemi mala
ri,cauquiroía anacaaquirincaha-
ma Iudionaca anaquiyritauiíia t
hupanacafca eauqneafsinfa, fiefta
pafapaca tempíopafa lerafale-
nanquipanca,vcaro Dioíaro chu-
raíiri hutapífqueritauina,paña vt
caui marca cmrcpana Sinagoga
huquipanfa , vcafhá camachita a
r opaquí y at ir ina,Q raciona raqui
quipi iurapifqucrina , churaíilca
Ierufalenataqaiquípí churafipíf-
qtïsritauirUjPtiKecoiles fieftsnf-
ea haqacnaca (, Dios vea hama a -
rruai
en memoaia dequeDíoshauía P
brado a fuspadres de Egipto, y
de las manos de Pharao. Defpaas
celebrauan la Pafqua de Pécecof
tes jCinquenta díasdsfpnes déla
pafqua del Cordero: porque efta
palabra Pentecoítes,fígnin"ca cin*
qnenta:V cita en memoria deque
dio Dios la ley a fus padres en el
defiertopor mano del gran Pro-
phera Moyfen. Lastima pafqua
celebrauan por el mes de S.etiera
bre llamada Fiefta délos <Taber.<
nasulos,en memoria de que Dios
auía guardrdo a fus Padres en el
deííerto por efpacio de quarensa
aiíos,viniendo en Tabernáculos,
o toldos: Alas qualcs tresáeílas,
(como hemos dichosos ludios a
cudian aleruíalem , de todas las
partes del mundo^porque enton-
ces ama ludios en todas parces;
porque auíendo fido captiuados
tres vezes,el Rey q los auia cap»
tinado hazia llenarlos a mana*
dasjeomo el Inga q hazía lUuar a
los mismas a todaspartes,y ellos
dondequiera que elloQicfeh, por
caufa de fu fiefta , folian acudir a
lerufalen a oífrecer facri'ñcio p#¿r
eítar fu fsmplo en ella¡ -aunque»
encadavno de Tus pueblos autj
Sinagoga paraoyr en ella la pala'
bra de Dios y para hazer oración
Pero folo en Ierufilen facrifica»'
uan:y a eíta pafqua de Pearecof-
tes (porvolup-tad ds Dios )~s-DÍa*
Kk ¿ con
■■fltf
VITA ."CHRÏSTi,
^■01
mantpYná) "cacqmquipi , acá ta->
"ka, acá cchaljalmccapi tsntafipif
qnerkaUána , Dios ^namiïnpWH
t a o t a (5p a ñ p o ño\ e íh '&< sh a e üj k h e
ri vlljapifcaní > yllHfsinfea ííapa
ístníca «taque Vra quero- a r oh a a
^aifli ífapaaní , Mía kata iíapséá-
"thá ÄpVtioleinaeabama marca.
ísscparo pu-ífsma eükhataïa che
sahaa ísni', fataaina, Nía Apollo
íeíijacaeukhaña callar tpanfsa,'ia
ríri marca roarcath-aí:-.ntíri 'baque
naca baka^atapifca'tdmna^í apiri
paya cha/maja huakhchacahqui
pancÄ, haníhoa acacca cunafayá
ciqníei, cauqui Efcuelanpi , cao»
«ni yaeíaínpi aeanacáca yatífpa-
.íafa,piu>o haccoí'aMaafca ancha
chuymaro purírijíonmtiri colla
na aroHpana, hupanacafea hifquí
tfspapífcafsina, ancha ctiííílpífcá-
tauína , Apoftolefnacapiiía ifapa
f)ataqaíeea(camifa haccspaamaa
¿¿Saca acá yaathä arodrínaca híf
qui hamaj kata t¿ca Hebreo aro*
íhá ,katafca Griego arothá, ka*
tafea Latina arochá . katalcaEf
pañol arothá , katafca italiano
¿roehá , Jacalea Francés ar\>thá
fcatafca mayataraqoí mavatara
qui eukhatauina ; mtchca (cami
ía Ihacapa amautanacaraqoí hif-
quí hanja ) Hapírínaca , Hebreo
iudíonaca aropaeaquí Aportolcí
naca cukhepana, DIOS Anquí
Úa ifapapha íipana , taque fou
fuá haque aropathá aropathá en
Ichepana hama , ancha huara'c ti-
tila ifapataaina.
Acá
concurrido iníinídad de gente ,ta
ca como tierra y arena Porqué
Dios N.-S á«ía querido qne le jfi
tafe a finque oscilen pí-ed^rla
Wfafo áp^.ílolffSjV oyéndolo^ i!e:Va
féá fu eain^eüo y díefícn nuedá
de! a cód'ocel mondo. paraque aui
édó bydo'slgo del J yendo fus A»
pclrolespor' todos l\>s poeblcs;y
ciudades a'Dfedíc»tíéi, cteyefltfn
f r e c í a ie fíe n ' f ä p r éA i £ ató c n . D ¿ f
'pufí&de áñereümeócsdo a p: eda
car Sos 'Aportóles /los fura fieros
que auia venido de diuerfos pne-
bí'oB fe •legaron a 'ellos para oyr
los pnr CQrioíídñdpQr verlos po
bres dizien Jo; Eftos no liben na
Óa, donde y en que efcnela auiín
de auer ellu diado? y teniéndolos
en poco ; pero como pred-caflen
muy apropoíko,y muy al alma y
coraron, mucho fe holgaron pof
que los Aportóles par s que todos
o?eíÍ5n(feg«n algunos Do&cres
qpetíatan defts. ~JÍ2en)!iablaoan
vnpoco en la legua Hebrea, otro
polco en Griega, otro poco en 'a
Latina.,Qtrb en lengua kfpaúola,
y Icalianï y Fróiícela y otro po*
éo en otras 'lenguas. Oíomop
tros Doctores dízen Qiie hab'aa
dé los Apodóles' *?n lengua He-
Dreá,qoiro Dios que los oyentes
e siten díeíícn como <i hablaran en
todas las leguas días Frooinciat
del timado coñ^r.ndeadmíració
2
CAPITVLO ti
¿c» amaoitä'acana fauipahua ma
flmpicheeaja , Porqoe (Camifa
Riayni amautta Nicolao de Lira
fatinihifquihama ) Dios Anquí,
rtaraqníp» Caoiifa Babilonia To
f re afakhpacbacama pircafsina pa
fiyatma írpana,arooaca mírapha
f ina^hupanacapara liani ifapafi-
»apataqui,calan"panfa ñekecha-
nñip itaquí des. Hamaraqnípí A
p íVjlelnacaj maya arotaqaí en-
&h pjna.taqu*? arooaca mavaquá
tarakhatauína, Spirito Sanáo hn
psnacaro paripaoa. Vea fopapi
can?. mana aroní cancafsinía.ífa ;
paphiicatatúna f rfapafsíníca ha-
panacaparafa ancha bnaracufifa-
ïaqar acajjaca hamcha Galilea ha
qqenjca? Camif$i hiuflknaca V
ísptana? ¿ronacatía fapaníV ma*
yipjna,may;> haronraqni canqai»
p*na ï lapifcatauina í haceapáfra
lauca aroírpana hamaqai lart?píF
caesuina , Apoíiolefnaca eukhe/
p¿na .machatahoa aeanaca cha-
cnífapilcaratiina» Acá hastia ató -
firi ifapalsiníca Apoíroi S Pedro
Ápottoíefracana apnpa, ctbü^ho
picancsísina, vea Apoftjlefnaca'
yantea arcfirinacaro, hani fapíU
«-mtihamiiua machara arofipíf.
qüitíjnala haníraqúlhoa macha-
tafci hichaca aromantihua.frani
hln havppati, machañä aromáti
cíhtipj míchaiáti, hayppucuchá
pi,po»acayápurtinacac«a machí*
--bu»'"
<S\y
Y h opinión deñes D*aor«?s ps
rece mas verdadera, Porqut(co
mo dize Nicolao di Lira ) Afsr
como qaando querían edtfi^r fa'
Torre de Babilonia , de nudo
qoe Ilegaíc halla cí cielo , Dios
confundió , y multiplico fas len.
goas paraqae no fe ehtendieileci
vnosa otros, que pidiendo píe.
dra cliellln barro,y pidiendo h¿*'
rrojdieffen piedra y aísi de otras
cofas: Afsilos Apollóles hablan».
do en vnafola iengaa,dc todas e'
Has fe hizo vna viniendo el SpifE
tu fanfto íobre elfos: por eíío áá:
qae eran de varias lenguas entera !
dian muy bien, y entendiendo dtr
zian con grande eftnpor y ni a ra-
nilla vnosa otroa: Poruemura
eflos nofon todjs Galüeosí pu-
es como noforros entendemos
**¡¿° ió^oePrcí*ican,nendonrief
trate/lenguas varias y diferentes?
Otros le reían, como fi hablar ïn
cborletasy donayres dizíendo:Ef
ttís tomados 'eftán del vino y ha/
brfán disparates: Y oyendo >lti ?
San Pedsoporfcr el -¿abétja dc-
los demás Apofto-I'e'ti ,dík*'ft Jíq-s
c?ue contra ellos babUuan^No-
teneys paraqae dczir el o', cae ef
im no hablan como ebrios *y to»
iría dos de/ vino , ni yo tampoco,
c]üe a£ora deoianantf viï% no io-
bre tafde para emborracha ríe ,; y
Méndo de mañana no auíamosde
caer f n ello; Áli* febre tarde po-
díisfe prefomir qae gente deC-
templada ella tomad a del vino.
ti* VITA CH&ISTI
fïua Taña arowantífGáÜaníhüáám
mántserí t? fft I sr i há^tieca fa
áád^t'cpheéá Wfíanií íéüi^á ni
cha vrü vcá cama laratipanaqui*
pi,eakhapiicafnia-,Häinti acá Pro
pheta , Dtofchoa Spiritu fancto*
pa haquenackharp qhuitaniní, v-
cafea húahoanacamahua acá ha*
mahüa acá hatrrahua fafsina cea»
Machará fi<í Pees fanípa hícha vro
pi vea cama larata canquí:Dioía:
pilla Spiritu fan&opí nanacaro,
marcaíwaíjnacamampíro qbuita*
níto, nanacaro pnrifsinfca, diuy-:
roa coilana graciamp¡,cunamana
túiqui yaanacampi churapifqne*
to,vfapi hícha humanacaro hani
h&khfaraíahaníqhueyttafaccana
chapifeafama hnmanacampi ma-
ya vílaílna. lefu Chrifto maeílro*
ha collana Sacio hucha aifa Dios
na yocpacheeahna fapífcama,nía
hu* bifqni yatipílctaharihua v-
ca qhaítíí'a yanctachantí, llallir -
pi taquefa hifqujchana vfnrinaca
liacayafsína , lupayona maritata-
haque Cap ayo hiccarpaalsina^ku»
^arataaísíua^hiuirinacfa hacata
taya/'sína/rolfana alakhpachatbá
»panítá¿ jo h»<ji:en acaro eukru-
fsina, Acá ñama colana chuvma-
aiíca hnmanacaya»icca,hani am»,
fcbafifiri chuymanifsínpUappa la
raoinacapf» hani amata fsína yan
ccachapif&a, aüfoacapífeata ,ca-
mifat cha hihaaatana acá lafsina
hochaaifa komallompaca chaf-
eranipina Pi'acorofa cchataphíf
«U,P»Uco hoíhattifauuiohua a-
fi6
Pétó.íiendb Jerrañana de gffHíé
eém^iáás tío püéd^prHumh'léí o
fawmmtñ w^W^tÁ
íñlétU \* í*fí?peifa ie 1611 fiÍá
mos faíido aprcuicarcs: rpiüww^
tora no dize en el Capit.z, <^ue
Diosembiara el Spiritu Sanólo a
lis hombres y que v.u^ftrcs hijea
Prophettzí rif n^auc'd pues, que
oy fe ha cumplido todo eft.o.« por
que Dios hahenibiddo íu Spit íto,
fabre no/otros qfomosde vutf*
tra calta y nacion,y viniendo lo*
bre nofotrosnosha dado entendí
miento y gracia con todos los de
mas dones. por elfo nofotros ago
ra fin miedo ni encogimiento -8
Prophetízamos y declara mas i.é
dode vueftra tangre: QueiESV.
Chrifto unellro Maeftro rte lanc
te fin pencado y hijo de Dios, cíe
edén el Bíen,íaueís que no hizo
mal a nadie , antes atodos bizo
bien,! anando enfermo», echando
Demonios, délos cuerpos boma.
nos y fanandolos , y refneitando
muertos, enleñardo doctrina del
cielo a los hombres; y aeítetáex
célente varón vofotros gente ra
ín y fin jaicío,no acordándoos de
las obras boenas le mal tía railes,
perfegoiftes, y trataftei de darle
muerte por qoalquiera vu que
padiclTeaesfiendo inculpable ino
eente y fin malicíale aculailes de
lante de Pilatos, y diziendo ci \
no tenia culpa le a cilla lie § a ¿ri-
to»
4A?ïrVb<> t.
•a fipaofa, hnarar ife hihiiayaqui-
maíafnna,kari llalla aronatam-
pi cchatapif ¿la; acá ha ma cenata-
tafea PiUtohn canaca hafehÍAra-
Mftj éf^ttaha Tarta , fípao'íca bu-
É>anáéá léfii Chrifto Aoqoíhana
Vuapatba ancha aotífsina a^otí.
pif&a,cch <pí pillana pílUntaapif
&a, Croiaro cchacocatafsina, pa
ni lantara taypíro faattaapií&a
bihoayapíl&a hihuatafca nsnaca,
atnaya vtarq apantap^fikhata^-
caica biboafsinfpa'la quioifa vgq
•bahqahaeat^tl^hanÄ^ yatiphííca,
■R9 {uní yatfc^íta v cacea. Nía ha
$a¡at kh? Tsinica pnfi tonca vrp na-
nacampí arofirathahpa alakhpa»
charo ccanajiianacaiia vllchijquí
ta miftofchana. ( ¿poftolefhaca
%*liba<a>vcarh4ba^pa , vcapa-
Cl?a ycanqoirin^cía .bTiqtñttAphíf
**rn*i)a.1a:ihpA'cba'roporikhaísínf
ca naiacarc bicha vrufiua eíniri*
tapa qhuitaqiphiíqueto: Vcah«a
bicha nanaca mayaarona aropa
«nkhafsinfa , fiaquenacana ífapa-
na cukhapiléla, pona mana aroni
b'qaenacal'a if^papifquetc? Asa
Jefa r-jiri^p Auqji'jhaica humana
ífifla CraiaroccriaeacataQimafca
fcqpamanca allokha bocha vron*
Cuna ínraaítnafca acá pacha toca
(ipana taque haquenacahiuinna*
\& ^Aquif iq^cla taf ipírihua bota-
ni» r.ptafsi^fcaaHcba kapííiíahoa
l*iini3 hatpa cpítüfahua butáí bo
Manaca hopa híbuayafsina kapif*
fapí&ac.a, vea kapifiñanacamal'a
haoj-iaa v%& vrakspüjñaparopo»
ÍÍUltí
tot con mi» faTedades y mStíraSf
dmendo q !e quitáfe (a vida, y a
Cafado desamanera Pílatot.pof
el temor que os tenia a vqfqtfo.e
mando abocarle y vofatró«.h*^*
bríentos v fedíeneos de fu fangrt
lea^otaíles , coronales deefpf-
tías y crucificándole, le lqgan?áf*
teseniT?edípde<|p5ta^f0nes,^ lf
difte? la i miseree, , y muerto aoTo*
.tfpj le fepoltampsy aoíendy mi*
fsrto Fefqdeo,aS 'teatro, día, y l'a-
faglfipfí no lo fabeí^y, eieípaesd*
aoer conqeriadp.c-ó. nqletrospof
.cípacip de'qaarenra.dJa*>de'poe$>.
de refucitado,de¿áte de noe.ílro»
ojos manííieítamente íobio a! cíe
lo( v preguntad efto a mj« condtf
cápalos y a otros qqe entonces e.f
tauan,prffen',es)y <legand a! cíe
nos ha embia do en eftedia el %u
rito fan£|a. pQreflToagora nofq-
tros aonqne predicamos en v:n$
;lola-lengqa_, las gentes eje varias
lenguas nos entienden,? elle lcíc<
Chr \í\q noeftro mae(|ro , aqofefi
volotros crqcifjcalies , y conera
quien cada díacpmetevsníU jff|
flas y peccadps, al Ji» de mondo '
vernaa jozgar a todo? Jos hora»
bres vinos y muertpg:y viniendo
yerna con grande yra y laña br.a*!
manao como Lee n y entonces fe
ra mayor tu (aña v braueza qut
la que vo otros vlaftcs coa ei.ufr '
andoiecroci^c^fTcs
II
¿¡feo V I TA
¡riniti, Vca fnpa Amkhanpïfcama,
foani.aropa catuhata vca.eea tnich
' <s& €íitüfs¡nía,hani catn ach.it a aro
Jpalv,cacarna1ioacaych'äm3naa> ha
iii aropacama haquimanca vta v
ra ancha. huaracuGña artpibua
nunq.hnepacHaro hiccarpaaphif-
«atiatpanajinrjernana víñayana*
qhtïlri nínaro> vancca riacata ha-
qntftaca mapifcania íáftína:hani
íkanttaníti vea vru íafsíníca,tmá
'fa haníra hihEacaísina penitencia
!ur¡spif£ama,ruunipiícarná Dio-
'liare* caqoe chuyinatnpi hakhiu-
pífeama facauína, acapí S. Pedro
ancha hacca hila jndionacaro en
fchcancavcafcrmona. Camifakba
_vca vru rnqnacaíca c&uquí fon
.fnnthá purichina?vca fnpaíca San
Pedro h^ccapa 'Apoftolefhacam*
jpí , taque puíi fuu haquena'rchua
fcakhana fañaflapi: Acá fmaya Cer-
meña cehamapafca han» pifipifi-
«•aoinci vea vrupilla camíla San
Locas Euangeürtá fi hatna, Quim
fahachu ludionaca Dioíaro ha-
fehíaraaina.
CHRiSTL
Por tato bo.Uted fobre vofrtros
qut fino reciuieredes fu dochtna
y Fu3ngelio,v recioiedola rió en
ardars des fus mandauj»leos,y no
vÍDtcr desceforme. a fu paisfcra
en aquel día cen terribie Centén*
• cía defterrarosha ai infierno dizí
enio: Yd malditos a! fuego eter-
no: y fino qreis oyr ella temple
" fentenesa, mientras os cítra !a vi-
da haz ed penitencia ,cn.en daos de
vueftros peceadcsjbdueoE de to
do corac^n a Dios:£$e fue ei pri
merfermdn q\?e S. Pedro hizo a
los judios,y como (je baila uan en
ei gentes d,e tantas Prooínctas- y
naciones , pod¿mc9 dezirque en
.aquel día San Pedro y ios oe mas
Apo'taJcs predicaron a todo el
mundo vníuerfo; y np fue peque
ño ei fruto defte folo fermen
pues en aquel día le eoa
uirtieróa Diostresmil
juJios;comoafhrma
el Euangelilta
S.Lucas
Aa.u
€ AP, L I. CCHÍNA TA- CA P; L I. EL QVAL TR A
riparia vrntháhiiaaeaarou*: ta del íuicio final >diuidido
Qmmfaro halayaca entres partes,
hcaveafca. Parte Primera,
V/ ARANA Sanfca Yglefia
1^ 1 Taycíía hayahuafahua jui.
sio vrn,pacha caüaratathä bicha
tanta haqocnoca caycachinkha}hí
fííafba vca> campea caycachíni<
feba taque vtanaca íefa Chrííto
Auqut
CADA Anota GnSa YgJefa
na?íli*a madre nos trae a íft
metnoriael dia de? joi.io en cj le*
fo Xpo. N..Scrior tu de juzgar a
todos 'os hóbres.qha auido y so
ra defdc el principio del mu- de*
(ira
3
CÄPÏtVtO L I.
i-ü
/JUiquífíana ta??pañ¿pa arr.khaíly f
to amkhaíivta h';oirtbisqnetha-
hn§far'ín? Dios ^üquWTa fappa
feroírV (Tac. aui hani hcpsman'ca
hotha ltir?ñ?fl caqin aca iup?ra
qt»t navrapachsipalla Dios An-
' qr.iífa ludicnaca, maya collana v
'raquero apantana fafrtrt»; hanira
anantcaís'na^híccha ccllana Pro
preta Moyfenfotini hauífaísíná:
Humapüla acá haqofnacanaana
quiripa canela maya pava aro eu
kbcima^afícharna ífapaa ma fara*
nina , Mcy fenzíVa Dios Auqoi
llana lata , íya fafsina taque ha-
q;«nacapa ira) a? c nath¡*psaíd*
na, ecrihaña ca l¿ rät^u na: tala
raísin'ca D t'fna vea na es re lúC
^ríchaoínacfpa atsmatauira:
Amkhafrna haquenscáy Dícs Ao
quiíTa p¿c rm ¿lijé f ifccírmna
qhüil'piy¿&¿mc?' vcea -, Pharacn
in'tfpi spuna arrpírípathá haca-
y¿6bmca Wéi'ñ r¡cí r acan ■j-fa.'ho
n anaca alíí>fsina , corara taque
hibuaacanca vtaihcmanacaica co
ta taypifa,cayufa huañaqui p&tti
yacátaimca vcca.-Pcíi tunca mará
han i m. nkatay laafa^fcuacaycha-
cafamcá vcca: hani ífanaqucma-
naqni jmankañamaía haquífaac-
tánica vcca ¿hueca marafcat hupa
*fipAnaraqui,ifinacamafa,hani mir
jfceíqui han» ccrtaafqui vcca; taque
xhhacaaba íirí ancanacama atipa
rlaraquiTa cthama churac"hnica
^cca; Samafiña marcaro araquí
liahii&äca vwa íaiVina Mo><er.a
vea
patucjin? au.i'fados 'deft.3 y aee?d|-
donosque fomós mortales f.ru?-
twos cíece? as a Dáos,y no le crTe*
damos:por e$o íara&ien ñxw anjtl
g u s ; 'rj c n f e q c e r i é n Jo D 1 ¿ i" N . 's.
Heoar fu puebló:avúa tierra fnqy
ríca y abundante antes qúelt'tib'
fsefie enellajiamandoal gráPiio
pheca Movfén 1« díxo:Tu eres pl
Caudillo deftagentej poreílc áu
le afgajenfañale,prcdicaíe í y dí-
ziendofe eäto Noeftro isincr eje
dedicado Moyfen/y joñtandc to
da la gente en vn lugar comenzó
a predicarle, y ccmencarúíc !#
dixo las «ercedes que auia rete
útdode Dios diziendo: A cerda
C6 hombres que Tiendo vofotros
cá$titios, Dios Nueftró Señe tób
faco de crptiueríó , y libro del
poder del Rey Pharaon , de co-
mo ahogo ene! mar los enemU
gos que ospírfeoaiau, de qee os
faunrecío para que voíotros ha-
yefede* per cí medio del mar coa
los pies enjutos, de como os'fof"
teñep quarenta añost 'fióque páde
cieir¿deshambre,y fin vueftro tra
najo haílafedes que córner.,' de
que en tantos ánW.Hi " vneílrb vef
rído ni capaces fe enuejceielíeacl,
ni rrompiclíen ,pcr quererlo el*3
afsijde como os dio valor yí^er^
ca para vemtr a •uetlros enenrí-
gosqueos*qoerian anihilar y ák
como o« praiueeio de Iteaafes «
tierra de defeanio. lodo eftc le$
dixoMjyícp,
■frt
*cí h?qaena«ro "aeamatjátaá's
¿chinamancafca asa htfqaichiri-
ma Diofafca,acahamahiiqaicha
oithá cuna churapachana>naqhui
ftma<mpha,(rrnitpha,camachi'tá*
haqail ífqui hoacavchapha hifta
cnahua.hani acaysa fauipacaraa
loraphjfcah'ae j, ,vcäfca,haa faqiii
fiifcamama ancha hunttuhoa cno
enyaharpana. Perqué aca Diofa
_piHa.taq.ue atipin caocaf$infa,«n
cha k pitfinraqo¡pi, han'tj»! qhqiti
(a k.ap.ijíñep.Hru Utfltjj l.oihapat
¿a apüiYhaaihoa fe'¿p~itaqui apa-
tí,níaqni fcspífipanTca Mii'afcúa cu
■.Ma vllayírifta ,<ifücfeor amaina
../aístoa , hanipíiíapirií^Aaitij lla-
J'irpí tiquechicatna taripafsina,
jqítrj 3 taripaña vrooa ancha hun
tejí m !"iiyahatpana,vcanapi hua»
k'i^hinaca . hikhm.msca yancca
echa ni nathá .caftigahatpína, ha-
«i uuyniquiti , maaíca cay.caicha
hiní aropa cata^hihata vea cama
a «paraparo purípifcahara fara-
q'jítauina vea Moyfen , nucara
tyfcathacahAftia. Acá haroa hakh
.farafita Dios fappa íjruípífcani,
Jhanl bocha hapamanca Iqrapífca
H4t¡ frifsina.
a Aroíiuípa maampi vea ha-
qrjen.ijAna chuv nidp.if o puriñara
qisíca Ohay haqueaacaaca Dío-
faíla>Mq atipírihua.baccha Dios
laríahua, haníhua iutiuifanac&na
huakanJiCpaja hayratí,ccbamaui-
fati,haní hacuñatí jmaaíca anchtf
ccnati3ifjíbua)a%cha haccnñihua
kapihT.miua kíDifiáafca kfpiftña.
papi
vita .eiunsfi,
y ata podre díxoíéi también. P.T-»
. .
ce Dios bien hechor vueftio per
ellas mercedes en legar de recotí
penfa os muda que a foto el a*
meis,firaai8 y guardéis íasmafl*
¿amientes: y áüifoo* queíiafst
no Ichízieredescóttioel mandan
grande fera e! eaftígc» que tortta-
rade vofotros: potq tiendo Dioa
omnipotente mucho es loque le
enoja, y tanto que ninguno ll^g»
a a ira que ei iqm$ quando k c*
nojíj: Vno por gandiísimo Se#
ñor que fea, no e5 Señ^r compa*
Ta.Jo con e! y d Jpues d? enojado
na n-*Jen pra can el donts^nípfC
fentesy nr<*&e$í*RtS&í? al¿n 09
dará oydo a eíio antes juagando
os atodosel d/a del juicio pseajf
tiga.ra muy ruertemeiiee,c<*lti¿a-
ros ha por el ma! tratamiento íj
ansísherho i los Pobffc* v B u-
A*t.,y no a vao o d'Psfoips./ino a
rodos quaníes dexsrcüeädcgu-r
dar fus mandamientos enteramen,
te verneisa fus manos; ulto o xo
Moylen como poco antes rercrí,
paraque cobrando temor con ef*
tas amenacasifirsíeílen ütucrasa
Dios y no le offen^jelícn.
2 Y paraque e#a* palabras pe
netrafen mas Tus corazones ana-
dióles díziendo: M¿r?d pneb o
que dcuemos perfuadirnos, que
elle noellro Dio* ; e» Dios Qn:nf
pótenteles ve Píos grande, no ci
flaco y íin fuerzas como lo^- Díp*
les de los Getiles, ni Di^s de buf
v a,y guando íe enoja f/i ¿r4¡ c| i>|
. /CAPIT
/>apt Rapifin.maya ñekotafapaya
ropí cchaajirí, infiernonitá viñf*
PjfUrii ¿mMí H?mfríkH:i^íj£ iM
tfljí' íí!íé.$ ufe Bp^líjifjUtfcfS JJíáJ
Äi ¿JiuLurhdüihüi 2j5iufíti,cana
chnrätafa hanípichuritobna liti'
ti pachatutwfm«*pKhanfa búpápí
haquírtná'.fahiuuínacfa tarípaiií
vcapachafc^taque pufi fnu h«qae
nacapinayracafparo mathapaaní
banípi vcanafea taque haquena-
eathá mayníqtiifa ccbnfsnitímay
cpnacafcajna na.qaefajbuakheha
fa ccapacafa , haechafa hískafa,
rnarmifa cha'hafa,vcáeanípi,hna
fehchanaca y .meca chamilca vcapa
charagpi mutuyani Y llama hua
khchanaca yanccachau'ttfa muta*
yirica:címífapi mqtoyaní hupa
quíquípa haní haciurínaca? hií-
quicbauipatfa hani firoírinaca? a
popa ,tatpa Díolpa canquipana,
baní apuhahua tatabahua Diofa
hahualirinaeaíChecpini ancha hu
ttabua motoyaní ; hechaninacaí-
ca inapí ccapacafa ccapaqueriqui
hiiqui vilaía hilqui vilíriqui*hani
fi ve pacha cuna hama cancana»
pata haceuta caucaniti . banípi a-
empacha apnnacahama chacueba*
rntí^yca fopa taquecbicama hakh
íarapiícamá ,fafsina Moyíesvca
baquenacaro euUuHauina.
t Hamarag hichapaehafa San
H Yglcfia tayefla Spirítu San&o<
O a fama Tata caneáis ina, marañen
4#háyatutitjuiwío vr» Dicfna
v*L8 L I. ~f¡m'
ma fu irá y ^nY|ánfvn ¿¿téííA
&&&|día lié th'a á Íti8p$cca<i!cfe's
Áfilf ft£¿£t£c!6r de períocas, que
fi ei Key fuere peecador « rebel-
óle a fus nunda miente ¡i/notícW
qaenta ft es Ke/^p no.nl tiere ca
enfacon düdiaa'SjO n-o dadinst y
aia ñn del mido el fo!o fera fue¿
de vinos v nmei tcs,y en aquel til
pü a iotio§ les iioQibres del vní-
netfo juntara delance de fo «c."tá;
miento finq falte ninguno cUÜo*
Reyes y plebeyos, Ricos y pe bre*
grandes y pequeños >4bon>bres y;
mngeres le hallaran alliprtftnter
Entonces bolocrá por les hueifi;
nos y bíudas , y d ha de caftigaf \
por los agraulos hechas alaben*
te miferable, que caliigo hsVa a
|osqiieno hazen cafo del í rí le
ftroen por las n ercedes que del*
reciuíer'dn/fNi le tienen a me r de
Padre,nirelpeclo de Señor, rite
«ncr de Dios' Sin duda cue tema
ra terrible caftígo deilos,fean loa
culpados ricos quáoto quif/nen»
y nobles cerno qnifieren , qct en
aquel dia noffe mirara a km» tq-oe-
zas, ni ala nobleza q vn,o huele*
retenido , ni abraacep.tacioii de>
perfonas como fuele auerla ta
los Señores del mundo per tito
«Uso Moyflfen alos d«fu pueblo* •
Temed a Dics,amaïde y ftrtsíldt
3 Deftapiepiaííaanera la fanc*
ta Ygleísía nuettra rasdre, irfpir*
da de Dics cada año muchas ve*
zesnos trÄea.la.iueaioria el di*
Pl del
m
VITA •■CHR-ISTI.
¿aripariapa atsma atamifto bakh
iarav{lo;hopa fappa firuifsina ha
ftí hosharo pariiíaflataqui, ancha
«ittíuiriíTa cancaUma,pííichuf •
enaiTiraqui hamurpaafsína , sea
fet»ahuauacahaca mokhfathá faca
basca inancatffHríqaihua , ftttAP
Cha fah.3,b»khfarna a'ro>hakhfar»
ftinfca íappanoa Dios íiruiuf al-
ñanïhaqiienacAhamaiäränaeaut
íaisiia , checp'mi juicio vrothá
J?roph.etanaea atainaquitóoca , v*
ca atoaba hakhrár¿ñ¿pinihoa,lfa'
pa ma Propheta IlVyas, Diofna v
rupahua hiyani: vea vriifca kapiíi
■3,roituyaña,c&itigañ4 vruníhu'a
fatauína Haní liabas Upaquití:
tanatea allokha Proptretanacaju
icio v-ra Dioína vrbp-ahua, vea v
ruca fapífque Va v ropilla paña
taque vrunaca Dioian quépanla,
taqaepacha bupafapan<;aqu*pi, v
ca vrunapílJa Dioscamifa haqne
na*a vrúcuna chuynr'pacamacu
nafa luri , hamaraqui linpa fapaq,
canafa amahoatnacama Inrari.
Hichjci Dios luqaiíTaapofnaqrí'
nacas aquifa, haz iendaqui famqqi
rinacit*qc5ifa,hnachuca hocharo
puririnattacaqusia , cuna yaneca
Cüuvíti Antnacacaqaifa, amo.'ara-
pilstn.i hamachaquíhua.chuyma-
panaq?itpíhtaacaychi. M a afea juá
Cío vra hánípi aaiucanicb llaílir •
«ivcúvru ancha amucaúina ha*
«achauipathá, ancharaquí fcapi*
nVi.
^ Akha choyraapafa Puma ha
19a CGulcnaijay<aya<riatípafa , illa
pfth&ma
del juicio , y nos aéem 3«*Í7a con
el par&que deaeras Gro mos a
Diosy jio le offendairtos ,como
madre que mucho nos quiere f
entiende naeftra flaqueza dize:
ítftos mis hijos amonedad ié coa
blandasy bnenaspalabras no haf
rancafo dello :por eíTo ponerle»
he.por delance las amenazas, pa-
raq cerniendo firoan a Dios y ví-
oan-comahombrescemf rotos dé
fas almas, y de ía {aleación. Oye
lo quedize-el Pn pheta ifavas:
Vendrá dize Cap, 13 eídiadélSe
ñor y lera cruel líet o de indigna
tion.de ira y foro* : y 00 loío el
Prophen ifayas , ííno otros mu-
chos Prophetas al día de) Inicio
llaman día de* Señpr Perqué »ü
que todos lo* días fean días del
Señar p\ to aquel día todo e? de
íolo elporqoe afsi como lea hó*
brescada día hazen roquequíe-
ren a fu voluntad .afsiaque: di j
Dios folo hará loque quiere fcJ
¿un fu voluntad Dils'mula Dios
sbera con los foberuí» -s.'Crn l< •
codíciofus/con los desíionetle»,
y con todos los demás vi .íofos y
no ies mueftra qnan mal elta con
ellos pero enel dUchl ja icio no
diffcímoUra,ant«spcr au*-r dilsi-
motado mucho también U enoja
r« rancho*
4 Sa manfedamtife fe enojara
como Lcon:yin blandura aguiía
de rayo
CAPÍf V
panamá haqhenáca hakbfaraanf;
ar*.pafa kapiíña c?m?quíní ho-
eháni haqnenacaraqu't,hani cotia
h ma vlltnaqueri haqueía,panv
pacbaniti , flcapacbanquípana ,
haaníma hoanima faíáj, baní haa
muipat?ca vcapacha matama mu
toma Uraquini. acSpscbans mo-
fe h ' a a r r mp i n a r o he k h i a t a fa t ar,
hanihakhfnaspatfca kapifiíaman
qaep2Ch^fo mamafani , aeapa-
íbaua ¿ateto vru amutafsina,naa
hskhfarícafata ,haní hnkhfaraui
patfca/inficr no amaro haccunta*
Ría iani huparo buaquiri ttaquc
'iïyriropi , hakmarañafapayompí
«hica mutnrna fanij hampí vea v-
roca bicha amucaqui,«una hocha
lurtpanf^hama amucanitijllaílír
pteamiía Propbeta ifaias hífqui
bartia;amucaqüithÄhüa: baní vil*
gHirnaqhnatoentha , fhuymafa
lírníncaíiq{íoitahaa:hKraanaca ya
cea lnrimana,hay¿¿huafahna, íya
pífi chuy manichekha i'aqoífma;M
chaca amparahancapiíclahiu^arn
parahafa aatahahua , caneshafa
a.ntocahahaa ;camifa marmínaca
yoeachaísína hnarariqaerica ba-
rra, rr.asfca naahaarartqaipíhua
rariha. bumanacaíca, yocachaíjri
marmt hamapi ananay atatav fa-
pifcahatafafsínpí hochanínacaro
faoi.potriajaqaíkapiíií'ajccaltaía
thafcufa, Dios Anquiífafca y oca
chaíiri raarmii a mutuñaparepí,
íníicí
I¿ O L» I# <? 2 c
de rayo atronara el mudo y fus
palabraGjtodasferan dcfaña,y tu
ror cetra los peccadoresmo per-
donara a nadie por bueno, o mal
parecer y roílro qtcngajy por no
auerí'e enmendado por mocho ñ
les exorna íen ala enmienda mica
tras cftaua en eñe mundo, e-fitoa
ees les apandara padece r,y maspa
decer, yperno aoeríe bud o ai
Dios quado ios exoftaoa bíanda
mfee a qoefeeouirtíefcn aehccm
enojo íes mandara y r a! infierno,
yporno auerletemido,exortan*
dolesa q le temíeífen cola memo
tía del juiciosa aquel día los má
dará echar enla hoguera del infiép
no, y padecer có los.efpantabl$f¡
Dem-níos a ror meta dores deleMS
q fueron defu vanda:No diüimm
lara entonces delamanera qsora
difsimnlapor muchospcccados ^
los hóbres cometan, antes ce mo
dize el Prop ííaias C.42. dsra en
entonces alos percadores: Calla»
do he.difsímolado he/aífrido he
en vueftras mildades,y tenide h«
refgaardo muchas vezes a vue(*
tra rlaq2a:pero agora venido ¿w&
isa mip manos. lenatarc mi braco
y íoirare mi boz y gritOia!a.m«iJie
ra q faele leaentasle b muger/ñ
eñadeparto:yo íeusneare e! ^rï-
to,pero vof^tros fentireisiordd
lores, y diraSes elco enojándote,
embraoeciédvfe.y bramando co
mo Leon:Cotnpara Dios a los éo
lore* déla mager q ella de parto,
por fer muy graftdesy ex.ccú'uqs,
fe*
1 .
■
.
m
*»¿ VITA CHRISJX
ínfiemonqoirinacana motuñapa los dolores délos condenados, di
«hícayi,ancha hacchahílafqutpa* zjendo Daréis gritos como mu-
tacancauípatha,yocachafirímar ger queefta departo: pero aque-
mí hamahnaayenhatafaf«ína:ma Ujsteran macho mayores , y de
afea vcanacana mutuñapa ancha- varias y ditfcrentcs maneras,
pi, eunamana picho píchopican-
cani. ■■
< '.'>■'$ Qjoimfa yaafupapí veanacaf y Por ere» razones , porque el
ca ancha mutnní,may acá ntnana fuego que eftara'abraíando caer
hanebimpi almampinaccatacan- pos y almastes muy abraíador,q
cani , vea nínafea ancha fintihua efte nueftro comparado có aquel
naqhai •, acá ninaííafa vea ninápi parece como pintado en vn papel
chícataea maya queilcaro píntat y el Propheta Hayas tratando de
jaquipi: Propheta ifayafca-vcana
.cana mutuñapathá arofifsína, ma
qhqepacharo fatanaca,juício vrn
na hupanacapnra vllttafiíYina an
ahahua hachaní fanapi,checahua
vcafca arofí : vcanacapüla maíl-
los tormentos dclos condenados
díxo Cap..i$.Qae ei dia del juicio
mirándole vnos a otros lloraran
arroyos de lagrimas; y dsze ma-
cha verdad .-porque mirado a lois
otros condenados las comp¿ñe<
. .,.. — _. w.. . .......... w^...- ....... „v . ~« vV. ....... ._- . — r
qhuepasharo fata mafipft vílttaf- ros verán que echan ruego por
fina. Ñafapathá lacapathá nayra- lasnarízes por la boca y por los
pathá hornothá hama nina nacfa ojos como de vn horno ,y vien-
,ri,haukafuri vlljaní ; vlljafsinfca dolos darán gritos diziendo: De
.natía vea hamaraquihaa mifln, fa mi también íale otro tanto,
fsina huarariní.
«j Mayafca taque yaneca lura f La otra,porqne tiendo maní»
,ninacpa,kaño hochanaepa, taque feítadas todas fus maldades y pe»
ro ceanachäta canquipanaraqui ccados a todo el mondo, lloraran
fC.akhíiíiísina ancha hachaní: Ifaias por la mucha verguencay airen-
Prophetafaaea yaathá arofifsína ta que reciuiran, y el Propheta!
.manqhuepacharo fatanacana yan Tayas hablando dedo Cap. 4 -«di
cea lurauínacpa juizío vruna ta
querohua ccana8hatacancani,hü
pala taque pufi íuuhaquerohua v
lUchaaiú,acahua acá yanecanaca
Inri (ai'sina,fataqinpi. Acá hama
haccha ccakhfiropurifsinfca ho-
cha ni
ze Que en el dia del juicio I eran
defeubiet cas todas las maldades
délos condenados a todo el rr.nn
do, y que aquel dia las publicara
a todos los hombres del mundo
d¡£Ícndo:Eíto es lo que hizirron
ellos maluados: y viniendo a tan
ta aflfrenta como ella lospeccado
re»
3
C A P I T V
ch^niria ^uenaca ípínapi Ilaqoífi-
ni»huarsríní,kafani: Niahua yatrí
pifóla acapachana haquenaca en*
na ccakhfiriroporifinfa anchabaa
quichuíirLhanihua callero mirla,
nafa amauírití , mankafa ínaquí'
baa vilkhatkherí , hochapa taque
biqn.er.oaroccípaiil'ca chuymafa.
ehhaceatahua haychajafiri, haca i
pafca cuchillona hanuntaíiri, qui
qaípa hihuaafiriíVcapacbarca jai
ció vrunfcahamaraqnipimáqhue
pichiró fata haqaenaca , hocha-
naeapaíca taque haquenacaro a-
rottata, ctanachata canquipana,
quíquipafca ccakhíicbataisina, cq
llonacaro naakharo tinquikhati/
ta.naa hanctaeoíita.hihuayita fa-
fsina arottani: Camiía Propheta
Ifayasquiquipabifqui hama^ha*
qhaek9akaarora,vraqqcna toca
rocaparofa imafsiña amahuaní,
hani Dios kapiííri vlijaña ama-
huafsina.
^ Mayafcaaímanacapa ancha
raqui quichani mutunijacapacha
nahani Diofaro nakhfauipathá,
A,naa Diofaro hákhíuña amahua
faana.vcacca fappaquihua kakhfa
rieatha ; maafca acá ebuymahua
acá ñatíhua ilullito fafsina,lekeíi
ni, chaymapafa caroachaña hama
hutani, baque mahpa Diosthaa-
thá cunamana cufifiñampi cufiíiri
yUjafsina, Acayaa hamarpaañata
qjiiraqpi, Propfceta Ifayafa Dios
Auquifla vea pacha yaneca baque
nácar o,vllama chay yaneca chuy
ma
LÓ L I.
<*7
res fera grandifsima la pena qoe
tornaranJ.grandifsimoslosgr;tosv
que leuantaran , y los gemidos fy
dará n : Va fa be m o s q u e i o s q u e c n
efte mondo caen en alguna airen*
tafe hallan tan afligidos quení;¡
aun quieren parecer en publico^
ni tienen gana de comcr,y publi»;
candofe fus ma 1 da des^por falir fu;
era de juicio y defatinar vienen 'a¡
ahorcarfe3oiros a darle de eMoca
das y a matarfe a fi mífnjos, deíta
miímarnanera el día del juicio los
condenado», por ver que fus pe-
chados y maldades fon maniflef-
tas atodo el mundo, y publicadas,
como con voz de pregonerory vt
endofe ellos afrentados darán bo
zes a los montes y collados dizie
do. Caed ytédeos fobrenofotros
y matádnoslo ino dize el mifmo
lfaias) Q.i.y procuraran efeóder
Ce por las angoíbras délas peñas,,
y cneuas por no ver a D. enojado
f La terzera razón es, que fus
almas teman grandifsima tr titee, a
y tormento por no aaeffeconuer
tsdo a Dios mieneras vínian dizie
do;Á que íihauiera querido bol-
uerme a Diosbíen hnuiera pedi-
do;pero engañado me ha efte mi
corado, hiriendofeJos pecho* fin
faberquehazerfe.y viendo que o
tros hobres como ellos eftap de-,
lante de Dios llenos de todo con
tentó y defcanfo:y paraqne enre-
damos efto el mifmo Propheta I*
fayas dize C.í f.^ue Dios dirá el
diadel juicio a lospeccadores:
Mirad
rs£
VITA
«as fifutrínacaraanfcani;hnmana
«a haañacattmananaa firuirina-
ca vmani:ham4naca csakhfiílmáf
ca naa íiraírínaca anchahua chi-
piíiní qhaethifíni : humanaca qui
chuGñana hilafquipata apkharta
ta huararíraaua ecanccaliamana,
naa ítroirínaíafca kochani.ayma
ni cufifipifcani, alakharo vihita-
pifqaemanfeafieilahiu Iuraaif*
níhua híllo.
6 Vllama acá quinïfa yaanaca
fuoapí vea vru yaneca chuymaní
naca tnutopifeaní phattiha fafsin
jfa haniraquíhaaqoifaanritijimáíi-
ha fipanícamaampí ccanaro >rp-
íuni. Propheta lercmiafca juicio
vru fappa hamarpaanaííataquira
qai, Di'os lantiarofifsína;nahua
nahuí vea vru laraníuacaniatha
teítigo faattahanaraqhua muta*
s»ataqaicanqnirífca mutuyaha il:
HiuíídnacapiiSa ennafa lurafsina,
Diosa ayfacaeacháhua lúr ataña:
Vea fapapí Dios taque lurauima
chavm¡;haqoíhaa,nayracatahae'
búa larapif&a, naraqutpí earipa»
maaiifca:hochaaíaaeafca ajota*
yarn3nia,lnraninacamafca;aroíÍ«
uiriacamaíca amkh&iïuin acama f-
ca vea vru hanipi mayaquífa echa
faniti hifto. Haní haya maratkha
faachu maratkha vea vro pdlichí
ni faúafataquifca Propheta Eze •
chiel fucínt, Dioíahua juicio vra
thá atíirufsinajilkacjhua vea vru
ce?. punní¡vca vínica yanecanaea
qu'u^ amparahdaahua mutayaha
vea
CHRSSTI,
Mirad malaados:ayBnandovofo
tros nüsíierGoscoraeran^eftado
voí otros muertos de fed mis fier
nos beuerá-.vofotros afrentados
y confuíos, ellos contentcs,y re-
gocijados; voíotros aullado y ra
blando por el dolor v pena q fea
tiréis dentro de vofotros , y mis
fieruos cantaran cantares de fW*
tay alegría: y mirando voíotros
arriba gtmiédo y llorando , ellos
citaran en grande 6cfta y alegría.
6 Mirad;, como por eítas tres
razones los peccadores en aquel
dia ellsrá muy afíligidos.y dciTeá
do huir no podran ponerlo por o
l>ra,y deííeand^e (cor derfe facar
los há a mas cl^rs luz E\ Prcph.
Ieremkspsraqentéd^mos mejor
lo qes el dia Jel juicio hablando
en períbna de Dios dize C.a<». En
aql día yomifmofere teftig'o de
vaeílras maldades, y yo también
caftigarealq merece caltigo: Por
que nofotros todo lo qhazemos
lo hazemos deláce délos ojos de
Dios por eflo dize Dios: Todas
vaeftr as obras eltan en mí memo
ría^y todas las aueís hecho en aú
prefencia, y yo mifmo juzgaros-
he y caftígare a los delincjuer.tes,
y en aql día todas vueitras obras,
palabras y penfamientos>ertaran
patentes y preíentes a todos. Y
paraq nopenfemosqporaf ntura
tardara ea llegar aquel día grade
numero de anos. El Proph. Ezeq. j
tratado del dia del juicio dtzean
perfona de Dio» C. 7. El día en q
teuao
*¿*¿_
CAP1T
vcaTupa hani hayapschatkha pu
rkhini fapifcpbanti fafsínahua a-
tamítohiíto, Daniel futini Pro-
phetafca juicio vrunahua Dios
AuqaiíTa vt'trafsinaqui taripaníí
haníhua camíla acapacha apuna*
ca,haqae hihuaauitfa fauca (auca
qai tarípquirica hama,tarípaní-
tljmaafca hochani naque viñaya
taquíhua ínfiernorocarcnni.vca*
na viñaya mutua«ipataquí, nía ta
que hjqaenaca mayaro matbapi
tatka h an ira hochani haqoenaca
maya aro arofqnipanahua. Dios
maya libro hapatatafsína , taque
yanecalurauinacapa , taque ho-
chanacapa,taque yatuca amkbafí*
ninacapa vllachaani ,cunalayco
acá lurataí fafa hochanínaca amo
q»ipanfca,taquechícapa maqhue
pacharohiccarpaani , faraqniftó
loel futini Prophetafca lakha ,
cchamaca vru hakaquihua , hani»
hua bayatí faraqutfto : Naum fu
tini Prophetafca, Dios lamí aro
^fiísina. Vea vru candela aakbaru»
isinhoa , haquenacana hochapa,
hacchafa hiskafa,tumpaha, thía-
thá thiathá vílafiiha, hani maya-
quífa allcafifa, acahua fañataqui^
fafsinaraqui atamiíto tCandela a
akharnfsinhua fafsinfea, haníhua
maya yancea lorauímaquifa ¡ma-
ca ñama huaqoifiniti fafsin Iiama»
chuto, Dauid Prophetafca vea v
runa ttaqquefiñapathá hani, ha*
cafa hacafaqui atamiftoti Maya
Ffalmopana acá ruma arofiísína,
juicio vro Dios yanccanackha *
ranina
V.LO Lh
fz$
tengo de feazer «arnícería en los
malos por mi mifmo,nadíepienfe
que c&a lejos, prefto a de venir.
Daniel C7.dizc.Enel día del jut'
eio Dios N.S.hara juicio de alien
to, y no juagara de cumplírmete
como juzga los juezes del mundo
aunque fea en negocio de muerte
fino qué el deJínquente ferapara
fiempre deserrado para padecer
eternos tormentos, y defpues de
auerfe juntado todos en vno, arj*
tes que el culpado abra la boca
para hablaren fu abono, Dios N.
Señor abriendo el libro délas cóf
cieiJcías/acara a luz todas las m&
las obras ,todas las maldades j y
ana los penfamicntos dízíen^os
Porque híziíteefío? y no tenien-
do que refponder los peceadores
delterrarlos ha a los infiernos, fo
el Propbeta C.s. dize: Cerca eíla
el día detinielas y efcarídad.Nau
Prophe.Ca. i. dtze enperfoua de
Díos:En aquel dia con candeíaen
las manos efeudrínare lospecca--
dos délos hombres grandes y pe
queños, y haré que parezcan to-
dos por fu orden,para dezir veis
los aquí todos: y en dezir que los
cfcudnñara con candela en las
manos, dionos a entender, qse no
podremos encubrir nueílras mal
dadesni vna que fea. Daoíd Pro
phetanopoco eneareze el traoa
jo de aquel dia hablando deftama
ñera enel PlaSmo diez: En ei dia
del juicio Dios lionera
1*1 fuego
ro nina hallurma halliiyan'i,hupa
naeafea pattihafafsinajhaní raqui
hua huaquifaanieij pattiha fipanf
ca alafre laramaninahua 9 Illa*
pahua , tutucahua vpanaekharo
puriniparitafea mutoñspa hua-
quepacama mutuni ,hani taque
mntuñapati : taqnepílla hanihua
vcacama arcfiantí faraquiíto.
7 Amaatta Salo manafca nina
hua hacahuatafirohua cataríhua,
cuchillohua hihnañahua juicio v
Tuyancca haquenaca mutuyani
faraquí. Ancha llamppu cboyraa.'
ni Santo Iobfutiní!ea,vca vruna
fauaracufiña yaanacapa hamurpa
afinaraqui, Oíos Auquiííampt a -
rofifsína,Díos Tatay maya mer-
ced mayfimama, acalca íya faracj,
quita, mokhfa chuymaha nayra»
catamathá kata hacucbi vcacca,
hanihua cunaeí mayifiña amaufa
ma: Maaíca Tatay infiernoroqui
ímátita, juicio vruna kapíññama
eama,ham kapí(iñáma>ccultuña-
nta vlljaña fupa,ancha cufiíifahua
vcácahajPorq naa ttaqqueta ho*
chakheara haqnaca hama kapífi-
ñama hanivlljafsina hanihuatta-
qquefiri&batí fafsiria roay ífitsui-
na, Acá hama collana chuymani
lob vea vrn hakhfaripanfti , yan-
ccana vcavrn infiernoro ímátita
(ipanfti,hochafapa haqnaca yoca
chata cancauímathá hichavruca-
ma boehaqui lurtrínaca camfa-
pifcahatapi,hakhfarahatatí hani-
«ha-í Hanifa hakhfarama: Porque
vllaqui vllahata , hanipi I B S V
Chrífto
VITA CHRIST-!,
fuego Cobre los peccadores,y^ue
riendo ellos huyr.no podran.qse'
vendrá fobre ellos aqufre,temptf
tsdesy torosllinos yconeftoter
nan parce di fu tormento, no to«
do.porque todo nupuede expíu
carie.
7 El fabío Salomón dize Eccle.
$»>« fuego. granito, ha mbrejlierpié
tes, vineras el cuchillo la muerte
atormentaran a ios malos. E! Pa
cientifsimo-ïob entéd.iendó bien
las cofas eílra ñas quepa (Taran a*
qnel diá, hablando con Dios dize
desamanera Cap. 14. Señor Dios
mío quiero pedirte vna merced, y
ruegote que me la concedas;fi en
tu acabamiento es de alguna efti
ma mi fufrimieto y paciencia^
no quiero pedirte otra cofa fino
qme el codas Señor enei infierno
hafta que enel día del juicio le a*
cabe tu ira y futor, y con mucho
contentamiéto eftarc alíí por no-
ver tu brsueza y enojo pues no
terne deqatfigirmeno viendo tu
íra,como los deidichados pesca-
dores: y fícemia desamanera el
pacientilsimo Iob,y pedia qne le
efcondieííe enel infierno- qus di*
reís los peccadores , que defde
que nacilles , halla el preíen »
te día, no entendéis fino enpecca»
dos y maldades? Teméis, o noí
masque no temáis: porque con
vueftros ojos lo veréis; Poruen»
tura no os pondrá miedo Chrífto
eidia
CAPITVLO LI.
?3i
Ghrilto AuquiiTa,hiska iñafo, v-
ma huahua , chaataquí ccarccati'
cafsma3haccha apa Herodesfutï
ni hakhfarayri vcapachähakhfa-
raahatpana < Hanitipí huertona,
Dios Auquipa hamppaticafsina
taque vilapafa vca vraquero hua
ratathá llaquiíitathá, allokhata-
ma tama , cuchucuchn Iudiona*
ca Natbähua lefus Nazareno fa-
ñs maya arvpampiqni , taque v-
raquaro híhuarja tínquíyrí IESV
Chrilto Auquifla , vcapacha Po-
ma hama cculturi vlljafsína, yan
ccanacafca manqhuepaeharo ma
pha firi iiapaisina hakhfarapif*
cahata? Porque camifa Quiquipa
Sanólo lob hiíquí hamaia,mokh
faaropafa hakhfarala iíapañípan
el dia del juicio, pues qttando ¿ii*
ño tierno ypequenitOjy qnandd
eftaua tiritando de frío hizo te-
mer al Rey Herodes, Poruento-
ra en aquel dia quando vieredes
a Chriitoernbrauecido como Le^
on,yqueoyeredes que manda a
a los peccadores défeendir a los
infiernos, no temeréis? Pues ene!
huerto haziendo ©rasión a fu P&
dre eterno, defpues deauerderra
mado en el foelo araoy os de farí-
gre,y eftar cargado detriítezacó
vna fola palabra,e6 dezir Yo fop
I.Nazar enojderrí bo é el fuelo co
rao muertos a inumerables mana
das de ludios? Porqcomo dize el
mífmolob. C.a6. Si las palabras
matas de fu boca ,no puede oyrfe
ca, qhuítípí kapi(ifaccultufa,ílla fin miedo ni eípáto,quíé podra o
pohama huaraeurraroíiuipaiía- ir lasqdizecó íray enojo, como
paña amahaafpa? Leo embrauecido,y trueno ^afó
bra.
SEGVNDA PARTE
donde Cetracta del
Antecbnfto.
NAYR A Patríarcháaca Pro
phetanacafca acá bakhfara-
ña juicio vruthá atamaquíftoca,v
eathá haccapa fapaquihuaamkha
faafma:hichí>fca quí<jpa leíu Xpo
Auqui(íana acá yaataraqui yati,
chquiftoca , vcaraquiamkhaíita-
na S.Macheo Eoange{iopana le.
fuChriíto Aoquiífa hacchahakh»
faraña apu aamahua juicio vru.a
pu cancanapampi , Angelefnaca
arquirini hntam hülohua. San
Lucafna
HE aquí que os tengo referí*
doy tray do ala memoria al-
go délo que dizen los anti-
guos Patriarchas,? Prophetas de
efte terrible dia del juicio, agora
traygamos a la memoria loque
el milmoChrifto nos entena acer
ca defto mifmo. Por S. Matheo a
firma que vendrá como vngran
Principe el dia del juicio , y con
grande mageltad acompañado de
Angeks Cap .zy.
Ll 2 Por
j¡
$* VITA
Lueafña EuaogeliopanCca juicio
vru o,ia purihafipana , nayra co*
namana aucafiñahua, hihuaafiña*
hua)haccfia vfahua puriní vnan*
«habama,vcatfca Antechriftohua
hutaní fara quífto San Pablofca
.Antechriltohochafapahuajhuakh
Hita chuyaianihua futíchi,vcafca
(cam'ifa Prop.heca Daniel, veatná
S Dolores ^maQrtanacahifg, ha
roa ) quimfa mará cchakhtainara
níquimna haqucnaca haquettani
tokhrifini.Iuáionacana vilapathá
innaveafea hmani,fatípafca An-
techriítonisAntechrifto faísícfca
Chriftona ancana vñípa:aucapáTa
aucaparaqoi fihna. Porquecami-
fa Iefa Chrilto Efpiritn Sanciona
Surauipathá haecoesta cancana,
solían* Virgen Mariana, donzc-
SIasü2,i>anftana,!bmpaca ehay,
snaataapnraepaää yur¡na:hama
raquipi rea chacha hathalini,híu-
íTanacayuri&anca hatnaraqui ya
sríni: maafc a Anqu'tpa cayepa che
eana hocha ecapacanihua , may-
nífa maynífa,pampaqni,mayním
píraqní iqoírihaa canean!, Snpa-
yofca.vcana chuy mapa varec a na
eaqui caqne hocbanacaro hihuata
«ancaiíataqoUmufapatCchicchÜla
quecancañapa apfofinihua, Dios
vea hamapha fipanfca,hanira yo*
eachquipanpi vilapa chuvmapa
faráñapa yanceachant , nía yori-
panfea , amkhafíñani cancañaro
puripanfea > viñayapin.ichoymar
pa yaneca mantea fartri yati-
«hani , checana híska huahuat'
pacha
CHRISTÏ.
Por 3. Lnc^sdíze cine poco ant^s
del inicio como en Teña! abra mu
chas guerras.oiortsndades y pef
tilencias*, Precederá también la
venida del Antechriíto.aquíen $,
Pablo llama peccador y hijo de
. perdición el qual (conforme a lo
que d'¡ze Daiitel.y ios Sáftos Doc
tores mrerpretan)fera Monsrcha
por efpacio de tres años y medio
Afirman que lera ludio denacíon
Uamafe Antcchriíto , qne quiere
dezír Enemigo y contrario en to
do y portodoa Chrííto: Porque
afsi como Iefu Chrifto fue conce
bido per obra del Spiritu Sánelo
y nació déla Virgen Maria , don»
zeüafanótifsimay honeftífsima,
afsi cPe aunque nacerá de varo»
como todos nacemos pero fu Pa
dre y madre (eran vicioíifsimos,
y adúlteros y el Demonio vlara
detodas fus mañas y artificio*
parac,ue fu complexión fea muy
inclinada a todos los vicios y
peccados,porque permitiéndolo
Dios aplicara los humores y dif-
porna la materia para ello Y def
pues de nacido y llegado alosa
ños de diferecion fiempre le indi
nara al mal , de modo que defde
fu niñez g,or
¿«dUL-
CAPITVLD Ll.
***
pachapiuijfemcans ha manía, ha*
ni ^ngel- haacaychiripana íappa
Brñknaliyaipá Faosniti.
9 lefa Chrilto Aucjn«iTa,ynri-
c?nca veathá hihuañapacamahua
buakhsha vííioMa cancana, hoa-
fchíha eáncañaquí ansha amahaa
na, haakhcha hamaraqui haqhne
Cicallrn ana ynrina,rnava Crufa
na henke'vhnia hihnana,maynína
am¿7a v paro imara cancana An
■tecariítDfca huka htnhoatpacha
piai vtñaya rtjtü ccapaca cnnani
éauqátVí cancana amahuaní, So-
payona mntspampi.haccha ?eapa
ca cancañápampí acá mund ^nqui
ri haquenaca lläHini^ayïiahaqae
tia¿aí¿ hupamita b¡jqracafí»,cho*
qje coilqae-,vr3qtná ceyanacatbá
caycakhajConafa cauquíla mida
chi\vcapí*. la taquepaehahua bnpa
can» : fupayonacahna vsrafca vlia
chaani c larani apanirapiní.hupa
na vaneen (aranípa arquinnaca-
rafea, casi-schitapa hu icaychirí •
ruc srafca.alh khahoa cunafa cao
qaífa laquiníiColiqucnfa aSliqui-
pani leíu Gbriílo ÁuqaiiTa viña-
yapí cattri líumpaca cancana ha-
cenna vcafgpa nupaía Virg.cn ca
eaísioa.tavcpa Vir^errtataqni ya
r¡?ia a -nahuana , Oforíftiano hua<
haan ípariifc'; tuttrí ca¡ esmaia-
fainaraquí vaci ,h¿na : qhüitiro-
kha Sptriía Sánelo tue ña iiumpa
Ca caiicañí ch[iraíiña>chorachj v*
caiiacaro, Antechri#ofca(camifa
Píopb Da'n'tetfl'rfAtïia )"uachnca
hoanaroftud^ ui ata cacan íJ-Xpa
en-vBa
por maratúHa dará-lagar- alas bu*
ñas inlpíraciones del Angüdcfa
guarda,
9 Iefu Chrifto Nuedro Señor,
d?fdeíu nacimiento baila la mn»
erte profefo fiempre y abraco la
pobreza:paes nació en vneftabio
y mano defnudo en vna Cruz, y
fueTepultado enfepalchro a^e-
no. El Aneechriilo Jeíde íu niñez
liempreafpirara a tener grandes
riquezas , y por aniücio del De*-
nvonío verna a fer mas rico qtíc
todos los hombres que a suíd©
enel mando hada las cíépos: Por-
que todo e! oro ylaplata y los te
foros déla tierra,y las minas ferü
íayasjy lelas moldaran y eraéra'ji
los Demoníosjy aios que ie'lígu're
ren y a fus manda tinentos obeáe
cíéren »repártira grandes rique-
zas y copia de dfVeros; lefa Xpo>
Nueilro Señor eftttno mocho íi$-
pre la caílidad, y por eíío no I ola
menee rué Virgen,pero quilo na-
cer de aladre Virgen, y ¿Cttufejo
que fus fíeles lo faetícn, aquéllos
aqnien e! Spíruu Sánelo hizieífe
merced de dar eä don déla caíii-
dad ypureza. BlAntt-chnOo1 (co
mo qizg el Propheta Daniel ) fe
entregara a toda d shüntiVidad
y iuxufia. leiuCnnfto
■
jj
i
i
i
B
?S4 VITA
anchaakhanAhdar,aIietifichnymi
Bir¿q*j:hua cancana t hnpapilla
Dios canea fsin fa Cr nfa na- hinuf *
ihpacamapi alíreana CHrífttano
h?iihu3oacparufea,oanacbeea ya
t ¡chafaba cancana amaucbita,vca
,cca afcha,aiítttn chnymaai canea
ña nathá yatiqueta fafsinaraqui
yaticb iítaoina , Viñayaraquí ha-
qnenacarufea , naa acapacharo
bucafísina , viñaya fayquipa au.
quíhana munaéípa vcacama iurí
Sfhua hat athafirí tais tna:mat uña.
pa aroma huercona oración lura
fsíni'ca,Auquipana amparaparu-
ffaqaï catayafieauina, taque cbny
mapampí , munaña.ssaqai lurata
cancpha fafsina*, Ante chriftofca
haiiinaa,chuym3pacamaqui , ha-
ni qbaíeinaaropacatafsina haca*
níti , maafca nahua qaiqu't Diof.
tha,nana imaginaba ,vnanchaha
hamppatíma faísinpi camachíni,
Diofafca pifiro baecnn't, hani ya*
paichama hamppatima faniei'.aro
pa caturinacarufea , conafa caá*
qaifa chorani , hani hamppatiña
amauirinacafca ancha hunttu ma
tuyaii.hihaayafsinahacañítpfa a
psrant.
10 Ancha cch>namancafca,€a
mifa leía Chrifto AuqailíaSpiri-
tu Sanciona phucatacaneana,co*
flana vircudefnacampi fama veha
ta cancana>Hamaraqaí Antechríf
cofea fupavona malaca cancanea
capachanquíri haqaenaca yanca
arohaita hochakhcara cancana,
pampi llallin» pañanayra nayra
tulipa
CHR1STI,
fue manfo y honví'oVrpues co fer
Dios le humillo htíh !a muerte,
y muerte cié Cruz , v acór.feja a
a fü¿¡ f:eles5que fi qtufielTen fer ver
daderos Difdpulcs inyes apren.
dieífcn del la rcanfedumbre.y ha
n>iídad:y íiempre dezia aIos hom
bres,que ei auía venido al mudo
para hazerla voluntad Je fu éter
no Padre ;y en-la oración qce b,i-
ïo enel huerto ia noche de fopa
ísíon le reíigjao perfecla mente en
fus manos E\ Aneechrido.no lu-
lamente vinira fiempre a faaíue*
drío,y a nadie querrá fujetarfe.fi
no dirá que escJ mifmí* Diosa-
quien todos deuen obedecer y re
uereodar : y mandara que todos
adoren fa imagen, y hará grandes
mercedes a losqne en ello le o be
decíereu,y mandara atormentar,
y quitarla vida con grande cruel
dad^alosqaeno quííieren adoraf
le.
10 Finalmente, afsi como le*
faChriítofue Heno de Spíritufan
to , y adornada y perFe&iisirno
en toda* lasvirtudesjafsi el Ante
Chrifto fera poíeydo del Demo-
nio , y muy inligne y famolo en
todos los vicios lebre todos leí
hombres del mando,aunque eneí
principio
r
CA-PITVLO L I.
W
to'ïpa fanclochafsinfajudionaca
huHaríataqaifca , Metía ;>, D'ofna
qbnit'.nimami faoithu» fani> lu-
díonacafca, checa Dtofna , checa
yocparo hani iyafauipatha vea
prircipió -fingirá que es hombre
- lañólo, y el IVieísias prometido
#3e Dios , para engañar a 2os lu-
dios los qua-e* por no auercref-
éó en e! verdadero hijo de Dios»
yaneca haqaero checahuá fania* en pena de fu incredulidad permí
rcpatatäni qhuifpiyííhehua faní tira Dios q crean enel Antechrif
Diofapilla vea haoia cancpha fa
ñampí vcanasa mueu/ani,vcana
cafej Rey apar raqui catuni alio
k^achrtftiränona auca nacpa raqui
hap -i cae irafc^ huaqaí.ieiaCbrif
eo Aoquíflana fntipa taquichaíi
to 2 .Theiïalo.2.comoenfo Sai-
nador^y aisi ios ludios le leaan-
tara por (a Rey, y otros muchos
enemigos délos Chrífiianos fe ha
ran de fu vando para perfeguírjy
extinguir el nombre de Chrifto,f
h>;íiruirinacapafcaaliínacaha faf .viéndote ya Señor de muchas na-
fina; Nia haya fon haquenacana ciones y Prouincias , y autend©
taíapa apupa tiKufsí; (• a,allckha rendido aíia muchos Señores,Re
Reyanaca Apnnsca crbamapam- yes y Principesjntentara hazer-
pi atipabíníe^ , naiina taque pulí fe Señor y Monarchrf detodo el?
luana apnpatha.ccapacapstha la niuerfo,lj qmlpor diuina permí
ña anhkafini, faoípafca Dios vea fsion verna a alcanzar , con qua»
hama cancpha lípanapuíí yaaiïipï tro cofas.
haquinoc^ni.
.i Gaviara aro mocothá mo»
eofhá cabana ächa yatiui,aca yaa
na caquepinípampachani.füpayo
Ä3 yacivhata cancaísinlca Díoíha
que'lcapa collana eferíptura ta<
u LaPrimera conrna grandí
fsima el equeneia de que fera do-
tado lül>remanera porque por ar
te del Demonio fabra toda la di-
nina Scriptura, conque redirá los
que yjtíni;aca hama yatifsínfca a entendí t&ícncos délos hombres.y
mauttanacafa llalliní , queilcata perfuadira fu faifa •.'o&riha. ka
aropampi.kan aropafa checahuá Segundaron dadibas y grandifsi
fa^ni. Pavafca hopa arqnírinaca mos prefentes que hará á'a gente
ro aropacaturinacaro,cunamana quele íiguíerc, y grandes prome»
ch'uráñana-ia vllaafíñsnaca chura Jas hará alos que quífieren debue
ni ,«„anafa cauquifa aiiokhahna, n«» gana rendiitele y fojeurftU,?
iiia alittarahímppat«kheíiro:ha- podra racímete cumplirlas pues
quem^kh^hafirírc- cboramama la
faquini , fauipafca vea cam.p'ni
luí .ña U huaquifini hiKatanca na
mapilia ac«»p achana chcqpa culi
qutpa
(como diximos)todos lostbefo-
L¿ 4 tos,
VITA
quepa amparapancanr Qajmfaf-
ca csycakha Hopa han] Dioshama
ro hamppatichinijsropacatuchí
«i, hopa manca keuifcbíni vcana»
cahifqaí motovamsma mckkfa.
ttaamama fafsina hakhfaraani ,
vlftica faní,aca ttaqqoefiñafca(ca
mifa iefa Chríflo fi hama ) ancha
haccbanií aajnayra Santonacana
ttaqqoefinipafa. haniboa vcampi
chie'afiriqoiti-, ttaqqaeftná muta
ña , ancha ccbamanípanfca , haní
qhuitinfa vlljanípanfca,aIlokha-
»aqoihoa,Feecbecahuafañapan-
tañí, checa Dios hamppatiñafa
haytaní: parla Chriftianonaea S.
Vglefiahani tucuíipanfa : maafca
miffafa bsnihoa ccanathá miíana
KoaqQiíiniti , haniraqoíhoa che-
ca Dios hamppatifsina cona can*
qatlorañafa ccanathá lurañahua
qui/sniti , kata halakhtiri Chriftia
nonacafca Antechriftoua , cama-
chífirinacpampina amparaparu
pnrífsinajancba llaqnifaata muta
yaca hihaayaeahna cancani, haní
•Dtofna checa aropahaytaríaama
nnaa¡pathá,coll?sia Mártir canea
ñapanfea taqoe Mariirefnacahua
llaIJíni, Porqocnayra Yglefíaca
llaracanca;vca pacha mutori Mar
tircfoacapillaaucafifsina fupayo
na yananacpampiqoipí,camachi.
Ariñacpampíqoipi ancafina : pa-
cha tucufiSapachana maruri Mar
tirefnacafca qtiíquipa antnrcaea
ea Fupayo fnpihoa aatalini; fupa-
yonacafca Diofna licencia haqnt
«afiisina, Santoaacamanca fancla
Ygicfiauc
CHRISTI.
ros ytodas^asríquei.ís Hü3 re*t:n
do eftaran en fu nvno Ls teracra
con grandes, jnnenazas que bara y
tormentos que. jara alo? qQe fe
íe medraren rebeldes, y no quiíie
ren tenerle y adorarle por Dios,
Y cfta tribulación lera tan grande
qaeCcomodizeChriílopcrS Ma
theo C 24, )Mt'ní'iuna ddas paíTa
das fe podra comparar con clla,v
por la futría délos terribles y ex
quiíkos tormentos muchos fe a?
parraran déla Fe,y déla adorado
del verdadero Dios y aunque no
faltara fa Yglefia , pero no fe po-
dra dezir Miíra en publico ni ha*
zer otras ceremonias que perte- .
nezcan al coito diuino y adora**
cíon del verdadero Dics,y lospo
eos Chriílianos que quedaran, y
vernan amaños dd Antcchriftcj
y fus miniftros , feran tan a ¿¿¡oí-
dos, atormétados y muertos p'or
no querer defamparar la verd, d,
que en la gloria de fu martirio fe
aocntajarana todoslos Marthca
délos tiempos pafíados ,poroue'
los Mártires déla primitiua Ygíf
fia pelearon contr* los miniftres
del Demonio: pero los Mártires
que aura alfín del mundo peíeara
contra el mifmo Demonio dela-
tado^ alcanzada íícécia de Dio»
para.
C APITVLO tr.
Vglefians fctsil caps Cr.FÍftiít-nona
ca manca cchaíiía£á cnycaihckha
vea t^ma fim aocahní,
12 Pufiica hatcha vnanchana^a
raqui hUq'jitaqrji, hDatiraqeifa v
lialaan-; vcafca huaraccf ña mi! a
grojaqrjí vMaüi í: Perqué carnifa
lefu Chrifio Auquifla aíapacha-
na checa qbuífpiyripscñncafsina
a'lokha milagrenaca lüssna^lit*
khpachdthá apa ni tí checa arepa,
checahua faañataqní: Hamaraqui
/ntechrífto , fnpayona yatichat»
pa cancafsína , milagrcjä v'laíjrí,
mílagroechnquinaca lurani, ínfi-
crpcthá mifluri karí aropa checa
hna faañstsqi-i, Htníra checa bí
uirípírriqoi faattínia fafsina , hí-
huvít ^thíhra hacatstayatha fsni:
clccana hihnataíca hacatstaaf na
harrachani; mágica hacañapa ha
ni checanif i, vllghsp3naqui ípí ha
que hama vllaíín!5ir.aanacathá mi
lagroja yaanaca lürauípaíca,hani
checa n?ilagronití:maalia iiuqui
lutata canquípanfa haquemeana
bsni hamurpaata cantauip tfcá,
milagrorocatutaancaní , efpara
eatafsinlca echamani haqnenaca*
nahanchipafa ccarcataani: Acá*
ja vnsnchanacanpj, tuPpa fau- a
milagronacaropi allokha haque*
oacana ebnymapa haya baka am
«ihafiyani.paccantanacayani, che
cana ( camifa lefa Xpo fí hama )
buagfífpa,vcaca Dicfna hakhllat
pafa ílullatahuacág,rqui;Aca aro
naca taópachahoa Diofna qüca.
pa Efmtnrarhá acaya*rhá$'á&a
«a<aua íjlíca uipa
*37
para hazer toda la gnérra pvüblt
contra fós fangos y fieles hijos
delaYglefia.
12 La Qparta,coB grande feria
les y prodigios qne parecerán mí
lagros m&v eftopendos: Porque
aíss como e! verdadero Chtiílo
Redemptor del mondo hizo nía*
chos milagros en confirnucíó de
fu verdadera y celeília! doctrina
afsi el Antechrífto, por srec del
Demonio hará milagros aparee es
en confirmación déla mentira y
ín infernal , y maldita doclrina,
Dará a entender que refucita los
muertos,o porque no eran verda
deraméte muertos,© fi lo eran pa
fecera qae viaé^y no reman vida
verdadera, fino phantaílsca y apa
rente, o fi algunas vezesbara co-
fas milagrofas no feran milagros
fino hechas naturalmente , annq
con modos ocultos ,y encubier-
tos aSos ojos délos hombres. y c§
el Ímpetu déla éfpada hará te mW
blar a loscuerpos délos rcsoy ef*
forcadcsCon efta feñaíes y mila-
gros aparentes hará titubear 3;
ios entendimientos de muchos
ChriiVianoSjtantoque (comedí
ze Chrifto ) Si fuera pcíibSelcs
efeogídos quedaran engañados*
Todo efto'felaea claramente de
las dininas Efcritttras y de'ce isa
tos que acerca defto efcríuítt co
Ll f cerne
■ ' l
nS
VITA
o'p^Sá miftn ancha h?kaqnihna
I ,i P Fra ■.en''co Suarez líana c^ueíl-
cam'panfca vlijafna Acá Díoina
hakí-híatpa /ay^oraqut.vcana cea
marUpa vruaynacrfaracbaní.
fi ¿til kan Hulla? Prophetapílía,
4uqu¿íía leía Chriíljna aiicapí-
Ilaqiítnfa niara echakhranícarna
qaíhaa apa hakhSaraña cansaní,
l^tKha fe?ea hdífaéhífa , inakha
kïCa pifichifai Vc.ípacharaqui Di
os A,iqntíía paiii foaccha' San&o
qtiu> ^uini.acanacafca leía Ghrif
toquniifpivriifahanira acapacha
rohucípaiiha^ac^pachancacajfa
lipafca maynína Henoch, tnayni*
na H ?lia(ahua.-. acalca (camiía ha
«caps fl Kara a ) hacqniri pacha
hoa, í arayío terrena laro írpata
Cancana , vcanahua lucha hacaf*
quí»cu(iíílafaiDarafífa , Dics Aa*
qawf* arakhaíifatmaafca hanihaa
alakbpacaanquiíinaca lama che
<-*<ia tii acra tícuíífi'ijhiuiribari
chini hima hoaquítaraquíquihaa
CO'ifi D'oraagractapampi yanapa
ta cancafsí ,a,Henoch ciiecana fu
ciuifanacaro eukherihua hutaní,
hupapilia antha nayra íantopí cá
cana,Heí¡ Tafea {udionacaioraq,
cukhaníjMoyíenapacfra ladea fu
una h-*caoipathä , vcanafiafca sa-
cha collana chuymanifsina,colIa
na yaanr.caraqnihu't eukhiní,fcf
encerares apfuísina.cchapi,ttucu
ifíniraqui laranacani, acá mondo
pillro haccafsina penitencia lara
fuña* Ata hatna collana (.imyma-
ni can
CHRÍSTt.
eomo fepnede ficíímenre vfren
el Padre Fírncií'co Susre? f- bte
h 5 parte de S Thouas.q 59 i i p
•f 4„ Por cania cielos quales 4jfe*
también qae.fc -abreaiara el nu»
mero de aqueles di-as
12 Porque eftefalfoPropheta
y enemigo de Chrtfto , no durara
en fa Monorsh»a , mas de tres a»
nos y medio poco maso menos,
y en e£$e miímo tiempo e bu ra
• Dios a dos Sáiólos muy grandes
que ante* deUveeidicíe Chrifto
NueÜr-o Redemptor finieron en
el mundo e! vno pa non.b't He
noch.y ej otro Helias, v defpnes
vinos fueren rraísljidádosál Pa.
aayío terrenal ( f- «un algunos a
fuman ) y a'h vuien agora e*h fus
mimos ene -pose n grande en-
tentcydeleanfo , contemplando
a Días, no tan perfectamente o
mo los moradores del cie:o,fino
todo qoanto espofib'e encuerpo
mortal fauoreesdoj déla diurna
gracia. Henoth vendrá príncj* al
mente para predicar a los G rti
les:porqae fue al tiempo dfló ley
de naturaleza: y Elias a lo! Indi-
os, que finio en ludea deípncsde
hn ley de Moyfen,y ambospredi-
caran, no menos con el exeta pío
de faneca vida, que con la veida»
dera interpretación de'as lagra*
das Escrituras , andarán veftVos
de xerga ocílicio , conquele de-
nota la afpereza de vida v menof
precio del mundo y por dinina
virtud confirmaran fu jpreditaciS
con
T
^iMW
^^w^
CÁPÍT V
fií c«ir.CáHapampirca,coHírA rni
lagro lurañatrpifca etikbauíp*»
Cbc;ahua laña Fe fntini aro ha
quvn*caro ehecabua faani, macha
caí ha arcjpa eatuyani hani eukha
uips milagro lurauiracapa checa
b«¿ firinacafca ninampi naccsya
ni Diofna fntipa arcttaísína ala
khpachathá ninahutrpha faniíaca
hama vlijafsinfca Ante Chrifto
yancca chuy mani maíínacparíspí,
hihoayafia vllcataní,basií haíqíii
taafsínfca ancha qoicbofiní cama*
chañahama hutaní; Dios licencia
pa churañacamapilia hanihua ca-
roachanífa;Nia qoímfa irara echa
khtam haquen *caro eukhatatica
Ante Chnfto cayrapachakha apu
cancavhínijhocc3pi h^quenacaro
yatíchatatíca, nnlsgronaca bani
l&rakhaniti¡vcatfca Antechrííióa
yananacpampína atnparapana hi
huayata cancani,Díos Uycuco-
lUna Mártir hihaafsina : hanchi-
palca lerofalen marcana pbfpa-
na quimfa vru hscufeani, IESV
Chrifto Auqtnífona aacanacpspi
lia vea fanáf onaca hiu'pana an»
cha cufifipifcani , haníraquí han*
chipafa imañä amabüapiícaniti,a
nosaranaca msnkpha fani:Dios.
A u quilla fea vcahama,cancpha fa
nijChecahaa Taña Feepa thurítta
an.-taq.vca Sanótonacapílla quím
fa vruqo.ípathoa taquena nafra*
Cacpathá baeatatkbani Diofna ha
oifatacácafsinaalakbparharo míf
tuni: Dios Auquiííafca vcapacha
Antechrííto yananaepampipuric
tcani
LO LL «59
con !a grandeza délos ■ milagro5
fe conflf mnran en la Fe , v otro*
la recitaran den ue no ,y a mochas
délos que no hará calo de fu pre
dícacion y milagros , abraíí.jran
con Tamas de fuego, qoe en nnm
bre del Señor mandaren bajsr del
cielo Lo qual ví$o por el Ante*
chriltoy fus fequazes , atinqre fe
deshará por darles la muerte?no
podran hafta que Dios de lk en-
cía para ello. Defpuesdeaoer pre
dicado «res años y medio , o cari
todo el tiempo^ue el Antechríf»
to fuere Monarcha, dexarädeha
-zer milagrcs.y morirán a manos
del Antechriíro , o de fus minif-
tros acabando fu vida có glorío*
fo martirio. Sus cuerpos eíUrgn
tres días echados en medio déla
plaza de lerufalem, afsi por que
los enemigos de Chrífto fe aíf gra
ran mucho con la muerte dtfto*
dos Sanótcs,y no permitirán que
les den íepultora, fino que los co
man perros, como también j-crcj
afdlo querrá N, Señorpare ma-
yor confirmación de fu Fe Pera
aviftade todos refucitaran cef.
pues detres días , y llamados de
Dios fnbiran alos ctelos^y enton
zes Dios tomara venganza, del
Autechrífto y de fus mmiftrosí;
porque
&ti*
VITA- .CHRÏST-I,
ctasní ;?ananacpapi!U allokba-
l»oi bupapnra hihaaa!<pifcaai,bi
ismancaca'hanka vfunabihaaní,
bacc'tpsfca a'akhpachaehá hutlrá
nina naccáni haccapafca hopapa
racaiatsahacotjanpif^aDÍjbacca'
pafcí alafcbpaehatbá Angelesna
cahacafsína haccohuasfsina hi-
ha&vän\. Acá hamipsnfca. Ante
chriilo baquemfa fap&khtaqui ha
Itf&áni , hání qbnitj yanapiríní,
ccak líicbats piíiro baccuta canea
ni: bmihoa acampiqoíti mutuo*-
p* ea*a?hii,rnaa£a quiqnipa íefa
Cbri;£o Auqaíífa alakbpacbana a
cjpachana tatpa can:aísina, mi .h
ca.caaiifahaccapafibama.San Mi
g'ie! Arenante! qhuitanifsina am
parapampí hihuayani ves Ante
chrtltj, hihaafsinfca iiaqui man*
qhuepacbaro hopa hacapatnay*
CJ niveo thokhíiri yananacpaoi.
pi wincani , alakbpacha nínana
nacc*ta c;incaísina,v¡ñá¡ya vcana
ttaa^asfiñjpataqoíiCtmífa hapa
anchi hilafquipita hoch-mínaha
nuraqui ancha hilafqaipata mee -
fuña tupi mutuos,
^J l A AntechriflohihDatatfc*
% Di is A&quiiía kapifiñapa ka
ca ttarpa 'afsína ,acapacha~
na al cáíquirí hífi ni chaymani
San&3nacaro,hai}i Uiospantiri-
nacaro , Fe baní ^nrucirinacáro,
Diosatnahuaáa baní haytirina-
caropafitüca pifcsnívruchurani;
ftnchaecaqquciiaípacháramarca*
caña
porqne permitirá que machos de
fus vaííaiios fe maten vnesao-
tros, gran parte morirá d; pe(>¡.
• encía, otros feran abrafados del
fuego que bajara del cíelo, ot¡ os
muchos también morirán a tires
i?r piedras que vnos a otros fe tí.
raran,o íeran arrojadas por ma-
nos de Angeles de! cielo de w.me
fa grandeza, conque e! Antecbrif
to quedara foío y deíamoarado,
afrentado y abatido, y no parara
aquí íaca(iigotfínoqae el ir.íím©
leln Cbriílo -verdadero Señor del
cielo y déla tierra , el en la pro.
pia perfona ,o como otros dizen
por fa naneado , y por mano de
S.Mí^üel Archange! le quitará !a
vída,v muerto al momento baja
ra ai infierno juntamente con fas
principales mimílms, abra!, dos
del fuego qaebaxaüi del cíe'o,
parapadeceralli eternos tormén
tosa la mpdidí de fus exccfiaas
maldades y peccauos.
TGR2ERA PARTE.
\ A VERTOel Antecbrírto,
I i Dio* amalando vn poco fu
íra,V apiad^ndofeáela gente que
quedara ene! mondones concede
ra efpacio Je C^ua renta v émté¡
dias alo s buenos y (anftps qper-
maneeieron en fu Feyannrpra
que
UMM*
CAPíTVLO LI.
cañap3taquï:yanccanacaniicabo
cíhanppatba penítéYia lurañapa
raqui , vcapacbátcá br.c qctri Ia*
dionaca , cunáis cauquífa nayra-
pampivl jafsina,kari arohua che
cahna fatauitba , Anteehriftoro
yanceahua macatataoitha, checa
Dioina yocpa Meliafa haytnfsi'
ua, viñayahani vea vlltaisina,fa
fsina DiosAuqoiflaro bakhfuni,
cala cboymani eáeauípatfca pam
pschita fafsina mayifini Nia An-
techrifto hihoatataraqoi canair.a
na vnänchanaca vllafíní,juíciü ta
riparia vru hamkaquihna pnrini
.firl hama,Intimpi Pakhfimpipiila
cchamacarahua tuconi, huarahua
ranaeaíca viiltc"hni , añafea inti
hanihua ccananiti, hanihua aia-
'khpachancafsina hamaehaniti fa
pachanhua hiftha, alakhpachafca
vnokhtaraquinihna^cafca Ange
lefnaca checaqui pattiri Diofna
yanapa hamahua haquenaca hani
vlljaqi yaanaca lorafsina hakhfa-
raani íapachaiíqoihua > alakhpa •
chana thaana , cotana vraqoena-
pilahani luraui yaanacahna ln-
rani,haqoenacafca vlljafsina ha-
khfarana rnalutafsina huaracofi'
fsina hocchacaquikhanihua, hna.
racufiriaropichuymapa hayarotn
cfopana, haquefa cchihoaquihna
rüaatfa kelluquihaa,:hupifa pha
faqoihoa.ccarifahihuata mankae
fa autitahaañstaja faranacaphif.
cani.huaracuta, aninnfa miftuta
purapata vlltafíísina con api aeaí
vilj uinacila vllttica faísin hama
Chlfto
?4s
qué Jcic^r.fen defpaes.de muchos
trauajos,y a los maic^ paraq tra-
gan penitencia cié Cu* peccadbSí
Entonce» los Indios qvíuiran,vif
tó lo que palo, defengañddcs cíe!
yerro en que aoian viuído llegan •
do fe al van do del Antechriíto, y '
dexando a fu verdadero Mefías a
quien frempre auían defeonocido
feconaertirana Dios y le pedirá
perdón de fa grande obftínacion
y dureza. Defpues déla muerte
del Antechrífto , abra otras md»
chasfeñales para entender qpref
to llegara el día del juicio : por íj
el Sol y la LanafeefeGrezerá,ías
eítretias caerán, es afaber que no
darán luz como fino ertuuícflen 1
enel cielo , las virtudes del cielo
fe moueran,esfifaber?qaelos An
geles como miniaros déla díuina
jufVuia atemorizaran a los hom-
bres haziendo cofas infoíitas,y
no acoftumbradas enel cíelo f en
el ayre,enel mary enlá tierrazo
que todos los hombres fe parará
tamañitos de miedo y aííombro,
y faldran fuera de fi de puro tfpá
to,y andarán defflaquecidos,c7ef-
figurados y ahilados, como los q
eíUn fatigados y muertos de hftm
bre y fed,y quedaran mas atriii*
tos defpaaorídos v helados, mi-
rándole vnos a otros dizíendo; '
Que es eftoí que es lo que nos a*
menazan codas citas
cofas
i
Ht VITA
- - *
P1 partían* , camíiaropi caritana
íapífcani.
14 Acahama hakhfarafa hua-
ífacoíifa faranaqaepanfca thapa-
tahama puli (bocha haccha nina
purini,puríísinfca taque haque-
nacacnnampi cauqnimpi kuma-
pacha, vtanacafa, ífífa , choquefa
collquefa, yapuyapufa,pampafa
,cauraía taque puilcayoninacam-
pt, m*ya aronaqní faba íipanfca,
caycakha acá vraqne manqhenca
chini huccapini caque nacacafsi-
«a qhuellaro tucuyani, hifc|chuy
maninacafca Purgatoriona haii*
tupachana macuñi. Camifa Pur»
gatorionahaccapa haya ruara, ha
capafca piíi maraqui mutu;hamaf
ca Diofnagracíapanquirí haqnc
naca haya mará mucupachana an
cha huncta naccata ' cancani.pííi
maramutupachanfca , pífiraquí*
quí naccata uiocuyara cancani;
yanccanacafca vcapacha infierno
na mutuñapa callarani: Vcatfca
San Hyeronimofca juicio maya
trompeta arocanica vcahua vrun
cana hinchahathá arorapil'sina
hamachito hífqnirítauínca , vea
trompeta aroui,arofsinfca hapu-
tama hiuirinaca , vcatfca juicio*
ro hutama faní,aca hama aropanf
ca arotcípanfea ilaqui iya lani a-
lakhpacha Pqrgatoriofa Infier-
nofa , vcapachapilla taque haca'
tatkhafsina hanchíparo hanchí-
paro
C H R 1 S T L
colas que íera de nofot\cspecca
dores;en que hemos de p5f Ati
14 Y ellando todos llenos de
pauor y aííombro, luego repenti
ñámente verna vn diluuío de fue
go que fe encenderá de todas las
qnatro partes del mundo , y abra
fara todos los víuíentes, con to-
do lo qnepoíeyan. Lascafií, los
palacios, los vertidos', el oro, la
plata, las viñas, los campos,? Jos
ganados, y finalmente, pot dezir
lo en vna palabra , todo quanto
huuierc enla fuperíuie de ia tie-
rra fe boluera en ceniza , y erte
fuego iemira de Purgatorio a
los buenos : que afsi como algu-
nos ertan muchos años en el Pur-
gatorio, otrosertan pocos: Déla
mi fma manera los que eílá en gra-
cia,en lugar de padecer muchos a
ñosjfersn abrafados con mayor
fuerza y vehemencia del fuego q
aquellos los quales auiandeef-
tar pocos años¿y los malos come
ciaran dcfde entonces a padecer
los tormentos del infierno Muer
tos que feran todos los hombres
fonara aquella trompeta que de-
zia San Hyeronímo que auia de
fuñar el día del juicio, y que le pa
recia que cada dia fonaua en fus
oydos,y fonando dirá: Leuácaos
muertos y venid al juicio, conque
al momento obedecerá el cielo,
el Purgatorio y el infier o ,por
que de todas eftas partes faídran
las almas, y tornaranle a juntaf
con
r
CAP1TVLO LI.
parocama malupifckhani alakh'
pachaca hatiri aimanacana han-
chipafca vcapacha ancha collana
vllafini : acapacbana cana hifqui
lurañataquífa almaro yanapaui-
pathá payllapaeatüfiní,mayacca
níri cancana, ancha ccana d*>*Ü-
chírí likhuri tucuni, mayafca an-
caricancaña,ilaqoi cauquiro .in*
riataquifa chicaní hama c<ucnni,
mayafca hucchufa cancana , cao*
quirofa hani puncucata maneiri
tüCúñi. Porque pircafa cnnafara*
fsinahamaqui hanipancu lurafsí
na farani , mayafca víñaya hani
mutuña , viñaya camapiila hani
hua thaajanití,hani ïopijaniti^ha
ni autiiantti huañajaníci, hanira*
quicuna vfurufa híhuañarolpa-
Ha parinici: acapufi collana y aa-
pifca ancha fumahua cancaní: uta
afea hochanihaqnacana hanehi-
pa mayahamnraqui cancaní; al<
mapa yanquepana,banchipafayl
cearaquini,a!mafa hani hanchipa
ro maluña amahuaniti. Hamara^
qni hanchipafca atmapa han ira*
qui vlljaña amahuaniti , llallirá
purapathá yanecaro catnfinijtO'
quefiní.
i; Acá hama taque hacatatkha
/sínfea Iofaphat futini pampanca
pífcani,yanccampi hífqnimpí har
ccaquí:acapampafca Paleíüna fu
ini vraquenquímna. Vcapacha
Díoína amahuata yoepa 1 E S V
Cbrifto
S43
con fas cuerpos i los cuerpos de
las almas que ver nan del cielo en
aquel tiempo parecerán muy her
molos,por auerias ayudado para
hazer las buenas obras quando
viuian acá enei mundo, y tomará
xOsqiiävrodoces:£l vno de ci^n,
dad^qrie fe boluer*n muy cjar'(Js>
y refpiandecientes: El fegundo
delígereza^quefeboloeran muy
ligeros como fí tuuieran alaspa-
ra ;r en vn momento a qualquíe-
raparteque quífieren.El terzero
de fubtileza, para pafarpor todo
aunque no aya entrada ni puerta
porque penetraran por todas las
cofas, aunque fean paredes,fin a*
brírpuertasni agujeros. El quar-
tode impaíibilidad,porqen toda
la eternidad no padecerán frío,
ni calor,ní hambre,ni fed,¡ni alga
na enfermedad, ni muerte: Con
losquaies quatro dotes ferá muy
gloriofos y hermofos. Peroles
cuerpos délos malos y condena»
dos (eran muy diferentes: porq
íiendo mala el alma , feralo tam*
bien fu cuerpo, tanto que el alma
rebufara de entrar en el,y el coer
pono querrá ver al alma, ontcs
fe teman ojeriza , y aborrecerán
entre íi,y fe dirán palabras de mu
cha afrenta y defprecío.
15 Defpuesderefucitadosdef-
tamanera buenosy malos ;todos
mezclados fe hallaran enel valle
deIofaphat,quees en Paleftina:Y
cnaonzesvernalefu Chrifíobijo
de Dios
1 i;
i.
I
I '
1 1
I
f*4 VITA
Chríílo AuquiíTa maya hmkoq-
nayataypina hinará, allokha An
gclefnacana arcata,nayracatparo
Crufa huanderani , mutuuinacpa
vnanchani mutuuinacpafca vca<-
pacha ,camifa bicha fappachuy*
roarir¡;££aeaqaí AqqaiÁana'cóüa
«achuymapa trarpU)'! • hamarag,
vea pacha yaneca haquenacatag,'
ancha kapifaani, Acapacha calla
ratathá tucufiñapacatna haquena
Cachachafa marmifa,caycachini-
(cha vcanacana mathapiuipa haka
ro purífsina , yauccanaca taypí'
thá hifquínaca laqutíuni ( camifa
lefu Chrilto San Matheona qnell
capana arofifsina hífqui hama)
Obeja callo caphari taypithá la»
quilina hamachani *. yanecachuy *
inaníiiacafca vcapacha anchahua
llaquilini, haccapayoepa lacfnpa
na, haccapafca Anquípa lacfupa-
iía, cafaratanacafcahaccapahay
nupa lacfupana, haccapafca mar'
mipaquí lacfupana , haccapafca
fullcafca híiapa lacfupana &c. A
canacaroca Diofahua cuíifiií?pa
charaní,hnmanacafca viñayata-
quíhua matahaca fata.Aca hama
haccaro lacíupanfca, Auquica yo
«apa lacfupajia hachani,chay hua
huay hay titahatati,camach ípana
hani aroquípit-ta? fafsína: fipanf
ca yoepa, híchaca haníhua yoca-
mathati, humafahanihua auqui-
hatati,mayapaehahaa htchaca fa
ni.'caíaratachachanacafca marmí
pa lacfupana, chay collae ay camt
iapi haycit!ta,haniti marmicuña»
ca hí
CHRISTÏ.
de Dios fentado en vns btanquif
íima y clariísíma nube acompaña
do de millares de Angeles, con la
bandera déla Cruz por delante,y
con lasinfigníasde fo I'ifsic, las
qaalesafsi como antes aplacauá
a Dio? para con los buenos , afsí
entonces le crobraoeceran cócra
ios iT.aIqs: Y llegando junto al lu
gar donde eítan todos los hobres
y mugeres que huno dcfdeel prín
cípio halla la fin del mando: apar
tara los buenos dentre los malos
(como el mífrno dize por San
Matheocap'.2?)Como quien apar
ta abejas délos cabritos. Los ma
los entonces eítaran muy afligi-
dos, viendo algunos que appartá
a fus hijos, otros que a fus padres
las mugeres a fus maridos, y los
maridos a fus mogeres, ctrosa fu
hermano menor , y el menor al
mayor, dándoles a entender que
Dios dará la bíenauenturanca a
aquellos y a ellos eternos torme
tos. Dirá ef padre a) hijo Ay hijo
porque me dexas? porque no me
vales ental tiempoí Refpondcra
el hijo: Agora no foy tu hijo, ni
tu eres mi padre, porque agora es
otro tiempo. Los maridos dirán
a fas mugeres Hermana como
medexasíporuétura los cafados
aunque
CAP1TVLO LI.
ca hihuafsinfca chics vccañaquí,
mafsiníca nampiqui vcaro maca'
naífani^íipanfca ifapquifa fcani ifa
paniti ; íullcanífca , fulícapa lac-
fupatia , cafilaaqat chay fani:ami
gonífca amigopa lacfupana thaa
iza apañaqui chay fani> ina catata
huararifa ha chafa eatathspinijma
afcaína cafipachanaquí cacntha-
pini,l!al!íra h'ifqui cnuymani,pa
ña Auquipa taycpa, mannipa hi-
lapajapañapa amigopa eanquípá
fa,larnquipaní mocnrihachin vil
jafsina, ccana, mokhfact3ma:ha •
man3capilla Diofaro bakhfuma
facala,fauca arofipanahamaehiíi
ca,Díos auquíhana liauuipaaña.»
pafa pííiroQ, haccnrita íapífcani.
i6 Nía hííótha hama fappa chuy
manínaca copí toquero,alaa thaa
ro Iaquícipanfca,yáccanaea eche
ca taquero vraquerolaquitipanf
cajimbonquíri íutíaifa huabua-
nacafca maya toquenquípanara-
qui ( acanacafca hanihua híhua-
caneahama vcapacha hiska han^
chiniqaínítí,maafca haccapa ha-
mahaccharaquinihua;Químfatü .
ca marani hamaquinihua ) lefia
Chrílto AuquïiTataypincanl, yan
ccachuymariinacafca tatílana ha
q cácañapaquí vll\aní? msaíca an
cha kapillfi ccelturi, checas haní
viljaóaíupa huaraca hihuaña ama
hoapífcani, Apoílolefhacaíca Aa
quiííana hactatoqpa hacatoque
pancapifcari^apunaca hamaraqui
lefu
Mí
aunque mueran no han de 'Citar
jontosíy queriendo ir a qisaíquie
raparte no han de ir j tintos1: Pero
ño harán níngücafo dello,fi'n pro
uecho llamara el hermane' al her
mano,el amigo al amigo,aísríeha
del bozeando y S!orandó:pero to.
do no aprottechara nada , antes
los buenos y efeogidos , aurioiie
vean a lús paures,. a fusmadresjá
fus mugeres,a fus hermanos a fas
parientes y amigos, reírfehsn vié
dolos i!orar,y claramente les di
fifí: Padeced y reuentad de pena
y dolor, pues amoneftádoos que
os cóuirtieffedes a Dios, hisíftes
burla deSIo,y no bizííles cafo de
íu'míferícordia y bondad.
i5 Ds fpués de apartados los
buenos délos malos a la manó de
recha y en las 'nubes, y los malos
ala izquierda en la cierra, y los q
murieron niños fin Baptifmo,y
fueron al Limbo , citando en o*
tra parte cambien de por (i, ñoco
fus cuerpos chiquitos , comoqu
ando maneroa » dúo grandes ca
mo codo los demás, que feran co
mo de edad de t'reynta anos. Te-
fu Chriíló Nueslro Señor eítará
en medio de codos ¿aunque los
malos no verán fino a Cu Huma-
nidad , pero muy enojado y era*
brauecido , que verdaderamente
por no verle deíTearan morir mi
llares de vezes Los Apollóles ef
taran a ambos lados de Nueítro
Señor ,como juezes,comoel mif
mo lefu Chnfto fe!o dixo a ello*
Mm cuando
VITA CH'RÏSTI,
ïefn ehrífto^wq ñifla scápáihan
cafsina cunapi churitahata Tatay
huma arcauíhatá^üma (upa cu*
nahafacaoquihafa haytauihathá
fata,ccbina vrohua tunca paani d
liaro vrttaapifcamama , ifrrael
tonca paani batha haquenaca tari
pañataqui hifcataninca hama fi-
ílanacana vtcapifcant ., Collana
Virgen fancla Mariafca Auquiiïa
hakancsraquini , haca tóqnenfca
San loan Baptiílaraqui , vcapa-
ebafca taque haquenacana hi'fquí.
íaratilnacpatha,yancca iormínac
parfaqaetlcaui libro vllachaani,
vllacbiypäfca ílaquí yancca lura-
oinacapa vlljafipifcani, hííq,cboy
nianinacana yancca luraumacpaf
calaña taquero ccanachata can-
quipanfa 'hanih.ua ccakhfiro puri*
yaBÍti Díofna hakhllatanacapa,
Porque penitencia lurauínacpafa
vcana ccanaraquipi vllafini. Van-
cea ehuymaninacafea yancca lu-
rauinacapa taquero ceanacbipa-
na anchapi ccakhh'fipifcani , hari
maanjpica^bfiíífjataquirca eolio
collorofa naakharo tinqoíma fa.
(Vinapi arottaphiTcani.
J7 ieroChriftoAuqniírarcania
yanceanacana conamana yancca
lurauínacapa vHjafsina fentencia
ñaihifquinacarQ cufifima, yancca
nacarofea mutuma faña callarani
Nayrarapi biíqui chuymauinaca
ro,mokhfa chuyroampicufifífája
rdfa, collana aro arofiní: Haui
Auqhana amahuattínacpay, nay
racpachacanF»araarapícfanica,vca
vi naya
qmndo eftando enel mudo le pre
garuaron diz.iziendc: Señor^que
nos. has de dar per auerte feguí*
do y auer dexado por tuamor to
da noeftra haziend*; y a nueílros
Padres? y el les refpondio, Que
eldia del juicio los haria fentar
íobre doze ftilas.parjqne jazgen
a iosdoze Tribasde Ürracl.Naef
tra Señorada Virgen María efta-
ra tambíencerca de Chriílo: y al
otro lado Sanjoan Baptifta.y en
tonces moílrara los libros délas
confciencias,dande eíbn d'critas
todas las buenas y malas obras
délos •hombres , y moliendo! os
al momento los malos verán fus
maldades,y aunque feran rzuutfi*
ellas '.cambien a codos las malaj
obras y peccadas de los malos,
no (e auergonc_ará los encogidos,
porque también parecerá aiiila
penitencia que hizieron: pero los
malos quedaran muy auergon^a
dos y afrentados pareciendo en
publico fuspeecados y ruindades
y para noféntir mas afFréta dará
bozes alos motes y collados dízi
edo:Mótes caed febre nofotros.
»7 V entonzes lefu Chnrto,de(V
pues de auer vifto todas las mal-
dades délos malosjdara la fenten
cía de eterno defeaníb a los bue-
nos,yde eterno tormento a los
matos. Primeramcte con grade fa
anidad y cótento,ycó boca derí
Ca dirá alos buenos: Venid bendi*
to demi P.agocar del revno- que '
os tengo aparejado defde elprin
tipio
CAPITVLO LI.
Í47
viñayacuíifíñana cufifiñamataqni
fani , vcapacha; A tairay collana
Auqtiibav , cunataqui haui hifta
penitencia luríriti,'hachiriti,'aya
niritií difciplinafiriti? hnmafupa
hiutriti 'hifna , vcafca hanihua
hnahaay ,vcacc3 nía míhoíT,hi
chaca alakhpacharo nampichica
manACH|uihitafv<ranfca Auquiha
pa Ji.i calíat atachä cu/íííña cama»
ra^rapiclamca vea califiñana vi-
fíjyacama cuíiímataqoibua haui
biltha firiquí í hífq'uí ebuymanína
calca acahama íñokkfá arompí
hauifata, arebapi cufiíiníjancba'
pi cbipííín^anchapi kochofiní Ic-
Chrifto /toquilla na vea caísfiñaf*
ca ínimanacana hilqní laraoíma-
thahna, naa hilqnichanimathiia,
antitaro mákaauimsthahua, boa
nararo vmaauimatháhua ifmifa»
ro iJittaauiroatháhoa v'fu'ri vllirv
tauíthá.huatíUtanqüiri hahurauí
ehá.lariri corpachaoitl á churaf-
ma íata«,canquinpí T^tay nanaca
humaro íli,manka,vma, ííiüifsro,
flutítaro,hoarUtaro, chnrafmajá,
ca hama payllañamataquiíXafsíá.'
pi hífqaittapifcani; hifqníttatafca
collana Auquilía : huahuanacay
naa fupa huakhch ¡nacaro cuna»
(a ictiol itrtanca, nahoa naro chura
ta hamacaturtna faisina cnfiíaan'i
huahuanac¿pa.
s8 Vcatfca yan<-canacamanca
kapififa ccultnfa haküfuqoiptani,
hakhí'uqniptafsiiika^accha búa*
racurí
ctpio del mutido,y fipreguntara
mos Señor para que los llamáis?
poruentnra aque hagan peniterj'
"'cíaíaque llore, níay unen': Je di fe i
plinentadep'orvGS'ta vida? Qcie
no no ya todp efíbpafo: fino lla-
mólos para ir jontos al cielo y
go^ar allí del Reyno que les tégo
aparejado defds el principio del
mundo. Losbuenoscombidados
desamanera con tan dulces pala ■*
brasfera grandifsímo el jubilo el
regocijo , el plazcr y contente q
tomaran: y diziedotesque les da
efto en premio de fus buenas, p«
brás,y del bien que le Qizter.cm^y
de que le dieron de comer qüsn-
do ellaoa hambcienep , de beuer
quandaeílaua {ediento,de veíiir
quando eftaua deinadoje hcfpe-
"daron quando andana peregrina
dosificaron quando eíbiía enfer
mo , y coníolsron quando ella o a
p're'fo enla carzel. Dirán los jaf*
tos Sen or^qandp viéndote ha tu
brientp te dimos de comer? fedíe
to y te demos de beuerv peregri-
no y te hoípedamos'ídefnudo y te
viftímos? enfermo oprefo enla
cárcel y te vííitámos ? paraq nos
quieres premiar tanto como eío;
y preguntado reTpp'ndera.CbrüV
to Nuettro S Hijos mios,quando
vofotrbs por mi amet heZ'ades
aígun bien a Iospcbres, a mí me
hundes efle biéy yo lo recinía.
18 Déípues boluiendcle ales
malos cen grande ira y Bi&ueza,
convnavoz e/pentoía lesdiía:
Mm a id mal
?4g
VÏTA CHRISTI,
rasen aincampi,m3pifcama ñaca
ca haquenaca fani. Vcspacha A
Tstay Apqa'thay camifapi bicha
vrwcca cpfiunaina 1 aqoipachanea
mapífcama bífta«f camifacá.iiqui.'
roraquipi mapifcanií hifna,ycaf-
ea,acaaaca ñaeatahua viña ya na
qhuíríninaro mani firigpijQhou
cirnpipí vcaro (Vi man i, vea ttaqqfi
ñanaqhoitipí 'hahsraní i fatafca
lopayonacampihua mapífcani:a*
canacataqojhoa snfiernoca cañe*
pha fata-, camifa hupanaca haca*
cafsina füpayonacaua cayopa ar-
cana,aropa catuna,cunamana ho
charo purifsina , huanima htah
hani huaníña amahuanti,hocha'
nacama confefafsiñampi hayta-
mafatafa,hanihaytaña amahuá-
tijnaafa , huakhebanacahafa haní
JlaquipaaníijHamaraquí fupayS
pi mapifcapha>nafa haniraquipí
iiaquípiyrclhaci faní, Vcanaeaf >
ca farama , Diablompí mapifea*
mafatajaachapi huaracufipifea-
nijhaaracufifaraqaipi AuqaííTa?
rüíca:Tataycauquinapinanaca-
cea huma hahí í/aquipaapífeaf-
m«i,hnmst3qui ttallamichafira-
pilma í fafsína hifqaittapiicaní:
hífquittatafca huakhchanaca ha»
ni Uaquípaafsínfea ,bupanacaro
Dioslayco fata haní churafsinca
naro haní churafsina haní llaqai
paafsina hamachiftahoa , nata-
quíhuactallamíchafirapirta , fa-
ísínapi lacanacapfa hifttafaaní:
fatafca hanípi maampt aroskha-
nicí,maaf«a acapacha naqhnirín?
na
id mal Jítos, y d ie prestáramos
entüces:Aora Señor aítiempo de
repartirlos conréeos, los embíais
como y a donde iraní Malditos
irán y a! fuego eterno: y en cuya
compañía irán paraqae los cóíue
le en logar tä penofoíDemonios
feran fu compañía pira eílos te*
nía yo hecho el ¿pife roo. Pero a*
fs'í coma eílos viniendo imitaró
a los DemonioSjícs obedecieron
en peccar,y en perfeocrar eíici pe
ccadoy en no querer enmendar*
iV,ui fe compadecieron de mi:va
yan con los üemonios.vayan có
los Diablos, que yo táposo quie
ro compadecerme deiies. Atóni-
tos quejaran los malos oyendo
cfto y dirán a Chrifto que quado
no fe compadecieron deí ,y fuero
cruelesparacon elí Cetrarlcsha
Chrííto la boca y íes dirá; Qaan-.
do no tuaiítes piedad con lospo
bresjj, y no íes hízUhs bié quádo
os pedían algo por mi amor , fue
tanto como no cempadecerosde
mí, y fer. crueles con ñïtgo : y no
les dexara'qti? hablen mas » í¡¿p
que d
CAPITVLO LT.
A9
namayatoqtiero vraquena ttuna
pampi , kañupampi rantafifsina,
haquenacaro ac catafsina, baque
naca mayqaípa,fupaycnacá may.
quípa, taque mollckcpacha^maa
tama cchancaja , miehca haccha
vmana aoata hama , infiernoro
niikayoro hachafahuararifa apa-
ranrtani cinqnintaphifcani , an-
cha yanccachaymaninaeafíM,an.
cha maftqhaero raqui maman'},*»
cana taqne fupayenacampi chica
mutuñapataqui , ttaqqaciinapa*
taquijnayrapa cuna vlljapacha'
na fupayonacaqui manqhuepa-
charo fatanacaqui vlijani .hincha
pafca Dios manca Satvc~lonaca*
que el fuego que .abrafo el mudo
y eftana recogido a vna parte con
toda ía horrara y facidad déla tie
rra reueltiraéh ellos,y todos los
Diablos y hombres , hombres,^
diablos todos juntos , a manera
deouí!lo,y comollcuadosdel ra
tsda! dealgu rio , defcenderan en
el abifmo y profundo del infier-
no llorando a gritos, y los mas
males defeenderan mas abajo pa
ra fer masatormentados a!!i ju»
tamente có todos los Demonios
Sus ojos no verá fino Demonios-.
y condenados, fas Oydosno oy
ran fino blaflemias contra Dios,
y contra loe San6ios,ínjurias,ar*
manca kañu aronaca arofiuiqot frétasy njaltiicionts que fe echa
ifapani , bupanacspura yancea a
rofiui ccakhfichafiui ñacafiuinaea
quí ifapani : lacapafca cuna ma-
líipachana , chuica katacoraquu
Lakhraí'a naccariri mallíttani,
ran vnosa otros: Sus Bocas no
guílara fino hiél y amargara. Sus
Narízesno oleran fino faztedad,
hediódez y humo deacufre. Sus s
mauosy todos los miembros de
Nafapafca yancea thukhfaqui ha fucuerpo^iotocaran fino fuego
khruyirí huatifamca kañuqi}i,a abralador,y fus alma? eíUfan prï
c/afrenalarama,hiukepaqui mu
qhuini: amparapaíca, taque mo-
comocopala hächipafa ancha na*
qhuírinínaquillamcatcaní; alma
palca viñayacamahani DiosvSl-
japha fataní, hani Dios^vlljanaf*
•a taque ttaqquefinatfa maampí
hacebahua : vea fupahna ancha
llaquifipifcani, vea mutañatfca
haniraqni qha'sfpiñapa haaqniíi-
niti: IiaUírha Dios eunapacha ca
makha Diofchiní,vcapachacama
mutuní,Diofafcahanipinihua tu
cufiriqqití.
Nia
nadas de ver a Dios, que les dará
mas ptna y tormento; que t©do:
ynopodían librarle deilostosr-
ms?ntos,antes padecerán allí míe
tras Dios feere Dios, que es inv
pofibie dejarlo de fer.
Mm 3 De
•
?fa
VITA CHRIST!,
19 Niayanccahaqnenacaman
qhilípacharoanancacatfca.futiai
f* haahuanacafca , cawquirokha
Dios mamabiiebini,vcaro mata
tica, fcippa chuymani Diosfiruiri
San&onaca ancha cofiíipífcaní ,
chípifipifcani,hop3puraía phifcu'
thapiíjpífcan^apañanita, amigo-
nifa ancha mokhfa arofipifcani:Ie
fuChrífto Auqjíaroica ayuicaea
fsina: Tacay bicha vruccuyapií-
qaertaca vcathá tunca hamppaei
ta canea ma fapifcani ; veaefea ta
qacc-jjtpa maya colí ana procedo
lurapifcani.nayrarafca lefuChrif
tp A 1 4, u 1 lía fa a te a n i , G r u fájj ti Cea ,
Pen donapachana, navtacata fara
ni, bichu hachu AngeJcfnacana
cupu^uípata.cunYjíca taqoechie-
pa ancha cufiiïpifcani. Nuellra Se
ñora taycltafca huahuapa tbaa fa
r^nf^huahoapa hama cuíiíifaraqoí
Apoítclefnacafca Aoquífl'athaara
qui, San Pedro mayconi ayuípif.
catvi maa camapacha, haccacoqtf-<
ca Patriarchanaca¡tipi,Propbeta.
nacamptraqoi.San loan Baptiíla*
mayconi aytiipifcani chipiuTa culi
fiía. Vckharulea Martiresnacara.
raqui mía tama faranLSa-n Eltoan
a>ayconi;acatamafca ancha teittu
vlljañampi , mutuuipaccamapUIa
(ama (umaqui kaliríqui vllsfitii,
vckharc tamalea Conrcíofñnaca-
raqai.SanSüneílre Papa Mayco-
ni aynipifcant.cufiíífa chipifiíara.
qui. Vcfehnrulca Virgenelnacara-
qui Sánela Catalina marmí May*
«oni ayuípifeani cunfifaraqui.
Re; a
19 Defpues de auer bajado loi
malos al infierna, y delpaes de a-
aer ido Io3 que mortero niños fm
bapciftno donde los mandara que
vayan Los buenos y efsogidoí de
Dios harán grandísima tíefta, <*ó
gf andífsimo regocijo y contento
abracándole los psritntes y los a
rnigos,y dandofe la norabuena v.
nos a otros.y llegándote a I E SV
Chfilto le darán infinitas gracias,
por tanta merced como en aquel
du han receñida. Tras deño hará
vna lindi/síma procefíon alpnn»
crpicv delaqual ira Iefa Chndo/d
píndon y etlandarte déla Cruz d-
hme, miliares de Angeles cercán-
dole cantando y haz íendo gran-
des mueítras de alegría y rrgr cijo
a íu lado la Vis ge íacratífsima ma
drefuya-, Juego los Aportóles, lle-
nando per cabera a San Pedro, he
chos vna qnadrilla. Al otro lado
en otra los i atriarchaSjV Prophe
tas licuando por cabeca a San lo.
an Baptifta: Luego ira otra qua*
drílla délos Mártires, v por fu Ga
pitan San Eíteuan,yefta quadrilla
fera mucho de ver, porque parece
ran hermofos y lindos, fegü la di
ueríidad de Tus M .mirios: Yran
lne¿»o los Conrefores con S¿n Sil
ueítre Paps por fu cabera: Largo
irán las Vírgínes, con San ña Ca-
talina por Capicana; Yran tábíen
los
C APITVIO .11.
Reyanacisca Rey Daoid aponira
qui farapifcani CïsiiiïfÄraqui ko-
chouTaraqoi'. Catarata Sanciona-
caica S¿n lofcpb cnayconiraquí
tnññCz farapifsani Vckharufca Re
ligiofo PscJrenacaraqnïiMonjana
caraqui.Santocancanipatcama ha
ccapa hÜa,haccapa íalica farsp'íf-
caui Sánelo Domingofcs.S. Fran
cíkolca psyatamaraqui frayle-
nacpampí ayuipifcani, eufiíípifca-
fa, Sánela Claraíca Mcnjanacpam
piraqui cuíifífa farap¡fcani;Sancla
Catalina de Scnafca huahuanaepa
piraqoi kochofifa aynipifcaniima
yaaronaqui tucayaba íafsiníca,
acá thaa cata ancha Toma fuma-
qui alakbpacharo miftupífcanija-
lakhpachafcanía puriha fïpana hu
papacha hífttaraíifspíni,hífttarafi
pánica lefu Chriíto AnquiíTa taq
acá tama tama fanclouacana arca
ta alahhpacharo mantani cafíhTa;
mátafsíníca collana Auquipa tha
aro macataísina,mokhfa arompi,
acanacahua haqninoclha, vrcura-
tha Tatay mutuñahamp^hihuaña
hanipi^atabuanana amígonacaha
amahnatanacaha,chupicharapita,
fulararapica fanijfatafca Dios A u
quííTa huahaapampí nia pifeutha
pifitathajSpiritiifanclofa taypin-
qoipana,halIa halla fafsína. acá v-
llaliuípa caturapini, vllaraptní,ta
que chuy mapa mpíraqoi: íyahua-
huay nahna chupichahafani , vea
tica qiiimfa perfona chiepa fapa
fapataquí vtcañapa huacaarapini
hífquí laratpathá cama raqui lina
11!,
los Reyes con Danidpor Caudi-
llo. Los cafados con San Iofeph,
irán los Religicfof,y Religicfas
vnos adelanté y -o crosatraiUegu
la mayor o menor pfrfeccscnde
fanclidadque tuateron. Sarao
Domingo con les fuyos,y S Fran
cifco con los fuyos.Sanáa ( íara
con lusMonjas.y Sanóla Carali-
na de Sena con fus Beatas. Final
mente todos en procefsion /ubi-
ranporeOaf regiones delüs ay-
res con grande hermofura yga-
Jlardia, y eftando yapara llegar
abriranfe los cíelos. Entrara Je*
íu Chrífto triumphando con to-
da efta láñela compañía , llegara-
ai trono de (a Eterno Padre,y di
ra con palabras muy regaladas.,
Veisaqui Padre mió , los que he
redimido con mi pafíon y muerte
veis aquí mis amigosy queridos,
quiero que los honréis y acaricia
eís, El Padre eterno atuendo a~
bragado tiernamente a fu hijo v-
nígen¡to,eftando depor medio el
Spíritu Sahclcsaceptara cite ere-
tente con grande contento, y di-
rá quele plaze de honrarlosry to
das tres perfonas harán e! spofen
to para cada vno,y íes repartirá
fegun fus merecí ¿n íeatos, v felo
Mm 4 moftra
fía
VITA GHR.ISTl.
nijvlUeharaaqaÍRi,acsncama fa- moñraran dizíendole Kfta es tn
ísina toquenchaaraquins, vcanf- moradajdódí? parafiempre gozes
ca vinayana vmayapacatna vía
v'sñayanfca vea víñayapacama co
íiíipifcaní.vcarufca Dios Auqai*
tTatacjchicaíía írpiílapana Amen.
dc!a eterna bienauenturanz*. Ad
quam uosperducat &c. Amen.
F I N I S.r
FOaR mucho cnydado queTehapoefto (Amigo Le&or) en que la
ortographia de todo cfte libro, y délos desnas que ahora facamos
a Iuz,concuerde con el V ocabnSario:paraque bclcandofe en el los vo
cabios que aqüi le ponen, con defieo deíaber fu propia ít^níficacíó de
cada vnü,facilmínte puedan* hallar fe; con todo efio no fe ha podido
íalír bien con ello , opor no eftar los originales bien eoregidospor
fer letra deindios,opor no eftar los IrnprclTores acogombrados 9 cf
ta nueua ortograpia. Aunque como fe echa de ver fácilmente el ye-
tro déla emprentado fera ella falta de mucho daño 3 como es f ¡1 los
Gerundiosprimeros, que íiempre fe asían deponer con dosíí, v. g.
Yatíchafsína, &c*. Y en los vocablos que fegun las reglas dadas, a
auían detener h,odosce, odospp, o dos tt,o k, en logar
dec> o otras letras femejantes. Verdad fea que no fonor
dinaríos los dichos yerros, ííno foto alguna vezes. El re
medio fera bufear los vocablos en dinerfapartes del
Voeabular¡o,quado no fe hallareen vna,por pedir
diferente ortographia>como muchas vezes auí
fimos en fus propios lugares. Lo que reda es
quedecodo lo bueno que hallares en ellos
eferítos júntamete con migo demos
Ja gloría al Autor «¡ello, que es
lefu Chrífto N.S.Cuigloria
5c imperinmin (secóla
fxculorum
Amen*
AP
APPENDIX 6n
DONDE SE PONEN LOS EVA NGELIOS DÉLAS
Dominicas y Fieftasfiguienrrs.In Naciuitate S. íuTir-Egpt. Num.i,
fin Dominica HU- ¿tinentas, nom. ?,. Iu Dominica III. Adüent»?
nnm,.*- ín Vello Innen. S. f . nctm.4. In fer. II. Pertcc n.y
In Dominica 6. poíl Epiphaníá. num. 6. In fer.IÍII
Cinerum nam.7. In fer. III. Pent. nam9&,
In Dom. IS.poftPaicha.1iKis3.9e
In Dom. Pentee. n.io.
inCómo.Ap-
poíl.nam. oe
In Dom. lili. poftPafcha.n. \z,
In Dom, III. poíl Paf.
'na. jj. In D.om.V.poíf
Pafclía.n>i4e
^IN NATlVITATEfl*
S. loan. Líic.Cap. c
JU S loan taycpana parae*
pancaquipana fantoio toca-
ya taehámna(eamáfa acá aroíiñaí
fana,qoimfa capítglppana ccana-
chafreía hama) hacíntata cancaní
jsathánía Uallatoncapakhfí cncu-
íipana S. Ifabel yocachatanjnajS.
loanhnahospa; Vea hakanaepaf-
ca, apañanacpafca huahuacnauí*
pa yatifsiiia Dios Auqaiflfaraquí
bamppatipifcána,haíía tatay &n-
chahoa ccayífta far§ina>S. Ifábe-
larofca^haila fappahua haqaícaf*
ca, Uios AtsqnilTa anchahua ceay
ifto,apachiro,nia earibaíjnro co
llana haahaa churafs?na,faraqiii-
taaina, nía qtairnfacasko vrntfca
SCafiquípafslna, íñsfo hnabaaro
fati choraba faísin», apaqanacpa
Anquipana futípa Zacharíaschu
raña amahaataiwiaimaafca S. lü
bel, Spírica Sanciona ccanachata
€ancaäs!na,hanihaa vea fbetniífig
ti: Joanaqoi fatinipba fataeina;
&pananacpafca,hnau'taraqiii>ha'
níhna naa apananaepansa mayní
h vea fatinica hugti, rea íutx ve*
fsqaipha íapifcanajbíika hflahu&
na anqoipa Zacharias, Angclaro
hani ebecahaa fauJpsthá.amo el-
qcípanfca(AngeIapiiIa Dipstccj
thá acbaghifsinbaa mayní huahns
bacaíihata facauina) apañanaepa^
huahoaccariqtiípÍFi tanta íHsina,
ZaebaríasamGcanqoipanajvnari
champí cuna fijríníni acá huahua
Tapífcatauina : achachifea íipana,
pluma chonta fafsina,yccaha Je ä
íutininíhua faísina qoellcatauina*
acá hama vll|af$ínfc2,qm'(jpa Za'
chariafca llallatonca phskhfi ama
toe a (tafo arofiña, Dios hamppaii
ñaceallaripanrcajíaqhuaracurita
Ñ aip.a
u><| . 'V IT A
aína ccaccafttataoina aca haccha
haaracufiña yaafca Hi¿íri mar;5 a
pacha aro^uana hani vea marcaq
'ti,maafca vea ladea fuopini aro-
haataaina taqusraqoWhkhfafifa
earntíanihna acá hoahoalitjpa ya
T>.pápii!a cana hnaracnriña yaafa
vllafi fapíícataainá. Vcapacha sí
tcnacafca Diofna amparapathá
cana hifqatcha'nrpía catofsina .,'
Pfalrnofa, hymnuía kochorihna
cancana, Dios vijpaychañapítaq,
Vea lupa jacharías Dioína ha»
echa chnraña cholata: BenedicV¿
Dñs Deas Ifrael &c. fafvína ko-
*h oí a aína /afeinfea Dios A nqnit'
faHaa hamppati yapayern. Colla
nahífqaicfoañampi Ifraelloa taq
mandola hifqnichauipaehá,yoca
pa qbaefpiyri q¡haitaninipatha\ q,
qai yocapafca qhuefpívnna nay*
ta qha'tapa,haqaenacaro ccana-
chiripa cancauip¿uná.
^ín dominica mime
Adueñe. Lac. .
I A S loan qaimfatíka ma
rantpanfcaibífka hushoatpa
cha ha^fara funincatatfea, Pro-
pheta ifayafana 40¿«apitalona (a
>iípa vea caína lar ata cácatauimí,
vea Propbetálca hnáfara funithá
haa maya cuaca ifapafini, vcafca
aroácaísijvaacapicha qhtiefpiyri
eaqjí chaqai picharapimí, checa
c \ ï r * 3 i ti ij catTnraarapima fani-
haafata jnva: Acacutiichcara fanto
pi'la A J.^lin-iqiatcapa cancana*
caq-'uijUayrarpi hayamara penité'
CHRISTI.
cía luratauinamank^rsinra funii)
qC)T» phalttn a'iti, mankañanaca
oai ,'furri ^iskiqui .'mankeritavirá
ifífea maya Canille fntinipnííca
yonína ttucca ttsnrapaná íaotsq
ífittrrteaaina vmava líppichíns'h'-l
akasplita. Acá hama iíiniíca je*'
danfatíní haairikharo horatauí*
na, haqnenacaro penitencia lara
■ma, hocnanacamarhá qaithuíima
faTá, 'araná llrinacarufLa, vniana
eeh día khdttaftina baptiza canina:
p^á* vea |bapsizaaaíti->i h*ni ho-
cnaaacj pampachafsinfa, marica
■IcTaChrilto A uq a i fían* baptilmo
pana hochanaca chec^pi ,i psm-
pachqairka , vea vnanchaañuaq
qn» brpdftritanma/acafca qulqui
pa S loanahaa ccanaqnia? ofitaai
n a : N aa vma naq ai hna bapt i ( a ("mu
maafca mayni baptifc:iiiatpaiica
vea, bapH afstna graciimpiraqai
haa chnrahatpana , vtalca n na
charañaha ha-riiriuftihtiaqntJiri t-af
fina,f¡i(sinfca vea checa D¡ s can
cáuina,aca müeta quifpíynr^qni»
hna cancaninaíca banihua vcana
fapatopana chiñojañapa h r]aña
taqnila huaqaíftci ifaísin ñama-
ch atan i na.
^lNDOMTNlC4 III «£
•Aduentam'Io'á'i.
C A aroqai Rjptlfta ha-
qatnacaro eaühericduína
fanto cácañapa!»pilca ha
qnenaea huaracurina.critiaua a*
llokha Ph rifeonícal'a, lerulalen
marcan.» inayconacpala^hac. ña-
jpa vil»
APPE
pavlljpfsina, ianakha acacca Pi-
orna ^bnitanimamabaa lauipa,
MeTsiafachi lapifcatauina Aca
yaa c/iecaqui yatíóapataquífca Je
túfale n marcana Sacerdotenaca*
pi.LeeifaniCÄpa hifqaittiri qhui
tapifcatauiua, qhuititapi huroa'f
f n t m a , Ufa • h i fqu ít ta t aíc a S I o ä
egan>qu::hanihua naa,Chriftot«ti
humana a ch uy m aro a n a h i i ¿i a c a
vea Mefiíafat'ti fataum; y íipáfca
Eliaiafa.haí fafsinaraqui hüqui-
ttatautn*,hupafc¿ banihua vc¿r-
ti (araquitauma. Propbetacha cS
&ai faeaf.a, banihua íaraquítani*
na, maya paya kiíqhijíra banihua
íí^aníca^chdfdro hiaipáíca,vcai'-
Ca cuna canób vea acamita^Q^uí
tiriha Pharifeonacarp atam^kha
ñihataqo/ íapifcaoa^ipana Bapti
ftafca kata niccara hife«famca
hatna Nacca,Ifayas hifcanca,vca
concachahoa,haquenacaro acapa
cluqhueïpiyricacuñamataquica.
maraanpi(*cama,thaqni picharapí
jjífcama lafsina arcnaqrithahoa
iatauína^Phanfeona qhuicauiíia-
cafca haafítaraqai hlquietatatii*
na,ham Chríftofíínca/hani Elía*
fatsínca haní Prcphetaísinea ca-
mifaraqaJhaquenaca b3peifta<ílaf
fina hMqhaictafaaina, bíj'qhuitta-
taka kata nayra íaniparaqui búa-
fithaiacaiiínd Nacca vmanaciboa
buteanícj veana bapcifañapa ho-
chi pampacbaäapa vnanchaatha,
acalca ácana humanacampi chica
bapt CuiVh} la huma naca taypin
«isíniach, -,a Chríllchua ata mu
do quifpiyríhoa: vcarataübuavca
fea taquero fc^na( hafiní chuyma
nacaroanfea han i inahaqueroca
tohatati. maafca checa Díoíato
cacuhata, hopapília nana nayra-
ha cancana, vea ÍRparaquipí nafa
hanihua vcana fapatopana tí aína
pafa harkhañahoáqaiil'tirarsina
bifma fatsulna , Asa aron¿cab0a
EuaogeÜíhnacafcaeoiiana Bap
tJitathá Auquiñ'äna qhoír apatha
arofina hihoaaipsclca mayare 5
naraquíhua atamífto. Cap i-, p.¡,
*IN 1N VEN. S.CR VC II*
loan iJ
pHerJfeonacarhaAnquiífaroba
X khlucanca,vcanacatica mayni-
chápiNicodemosfutínibüa canea
na,acaíca Auqpifla vlliri, haqui-
khatiriaromabpa botana. /hakara
piísínfea: Maeftroy Yatichíref ni
ahua yat¡tha,huma Diofnaqbuí-
tanitpahaa cancha, lursoima búa
racofiña mUagronacapüia bsní-
hua qboitifa Jurirqnití, Dicína
cehajoapampi yanapaña pampiq
hua Iqnrqqi fatauina: ílpsna Aüc£
flafca: Naa ebecaquí atamamsma
mayní haqoehanibuaíiitaraa yo
ríni.vcaccahanihua a'akbpacha
vlljaniti fana,b'pana Niccdemufa
afca,camífapi mayni haqus acha
chiísina yurílpana<ííimpati huafi-
taraquí tayepana puraeparo mié
kbaisina,buahtaraquíynrilpana'í
faraqqina.jipanfca Auquifla^aa
checaqui famama: baptirahlsina
SpincüSanaonagraciapabanica
^ * tuísma
;!
6?6 VITA
tafsinahanihuaílta yurífsína ha*
machirínacaca»hanihua aiakhpa-
charo matanití : hanchithá yurírí
háchíra^haaefpíritathá yuririfca
«fpíritaraqoshua. Vea fupa Nico
demufay hani haaracuíifntí,nana
mayni haqna tnachacathá yunña
pahaa fata-.Efpírítnca cauqaírofa
parirqaíhua , cuncapa ifapaísin-fa
banihaa,caaquíekha hutachi, vea
ifaptatí, rníchca cano/ocha maní
vcafa-,aca hamaraqaihna eípirkn
tbä varirmacafca fatanina.Níco-
demufafca íipana camifapi vea ya
anaca iuratacancaípana'ííaraqui-
na.-Sipana A n^, (Tafea caraifapi hu-
ma Ifrracinacana maeíiropa yatí
cbJrjpa cancafsinahaíií sea yaana
ca.bamarpaata'í Kaa checaqcí fa*
ínfima,, yatiuiha&ara c^níqaihaa a-
roÜba,nay rabana t'lfjauiraiqíiíq,-
boa acá hamahna hi(lha:Hrcmafca
hanipinihua checahua hiftati; Hi^
cha acapaehana yaanacapa atama
cafa íianioítla checahua foi&ati.a-
Mihpachana yaanacapa atAJBfitaf
;i camifaratj, checahaa íki6ta?ba*
nihna alakhpacharo qhüjíi.fa mif-
tonti^vcac.bí hutiriraqGsqhua ratf
tupi acafca V'tfgenana alabhpa»
chanqoíri vocpahaa:quíquiparaC[
boa. Camifa Moyfcn catarí fauru
íia:caaeáca,hama Crofaro faatta
ata cancarti: huparo checahua firi
nacana bani bihuañapataqui:Ma-
alca víóaya fayquipa hani tucu»
slri hacaña catufiñapataqui fata-
aüía.
CHRISTI
fip FER. II. PENTE *¿
D, coítes.
OS /tnqniflaaca mundóqui-
rínaca ancha amahnafsinhua
fapakhta yocapa charana,huparo
iyafirí.checahuafirmacáa haní hi-
hoañapataquiitnaafca víñaya ha*
canana cuísísñapata^ , Diofapilla
yoepa acapacharo qhuítanífsina
hsníbua.aca mundo tarípiri qhaí
taninthinaaíca acá mundo hupa»
layco quíTpíni faísinaquibua qhaí
tanina:Qhaitikha hnparo checa*
h»a hífchinijvca ha.q hamfcua tari
pata canqoiti:maafca haní hupa-
fochecahaafmnaca , niatarípata
pachaquihua: Vtanacapilla Diof
na fapakhta yoepana iutíparopí
hani checabuaíV, acahü3 taripaña
fawsfca,ccanafca acapacharo ha»
tanahua,ha qnacafca ccáafa piliro
haccvfsína,cchamaea maneac¡.bua
faraña amaut , lorañanacpapílla
yaneca camaqnípí cancana, yácca
iarínnacafca cauqnipirí baquefa
ccana vñirihaa,hanibua villana a
mauïriti:hanifaq«ihiia ccana man
cafa buciritijlurauinacaha hani yä
«caro catata eancaníci fafsina:ma
afea cheeaqoi lurtrinaca,ccanamá
cahua botíri Inrauinacpa DIOS
la ycoqoi iuratahua faca caanapa^
taqui.
H>
<*¿
1
DOMINICA VI.
PoltEpiphaníam.
Matrh. 4.
ESV Chrifto AuqnílTa allokha
parabolanaca haccaíttaa arona
ca ata*
APPENDIX.
C a atamafsinfa, acapayaraquihua
hicha vrn Euangeliona atamifto.
S.Matbeo EuangeÜfta tünca quim
faoi capitaíonaurcanfca acá hama
pi arofi. Diofna alakhpachathá a
paniui aropa,yatichauipa , maya
nayra mofta<¿a,maynÍna pamparo
fatatpajaqaímaa:acafca pana taq
hathanacathámaampíniska , hu-
pa täfa cäcafsinra,a!ifsina haccha
rohua tiicu taq maÜqninacfalla^
Uibua,hacchacocarohoa tncutha
macchinacafa pallca pallcaparo-
hoa tapapaluri fafsina.
f MayaParabolafca,hanicca
naccanachirïarofcaquiqaipa ya
atháraqui^hna aroiijalakbpaeha
thá apaníaí,yatíchaot aropaca,ka
ta Jeuadurajamna , mafacamana
marminacapílIa^atana^píjqDÍm
fa kailabakurnfa qaimfaayroQru
hakarofa apantiri, vcafca, taqpa-
chapíníbua , mokhfaquípayri pa/
nakatafsínfa.
& FÉR. III I. CJN. «j
Maeh, Cap. 6.
^YVNASSINA, hani Ilaquiftri
ja vllmacabatatí,paa chnyma
ni haqaenacahama , vcana«apilla
tacaríjaqui vllinaqueri, haquena
eaayunihaa fitani fafsina: Naa
checaqní famama, acá hama Inri,
nnaca niafeua payllapa catofi:
Maalca boma ayunifsínappekeña
ma phífcafima , ahanomafca hari
cafima, ha qucnacana ayunanima
6S7
bani yatiñapataqbi , ayuhauima
anqnimaqui yatípba : hnpafca ha
maíathahná vílchuquíeatama: h«
pahua aynnauíii>atf«a payllahat-
pana: Hani acapachancafsíns colt
qae,eboqaeqai curiña tamaña a*
mahuabatatí:acñpacbanaccapaca
cancaóapapíila ílaquibtja rhutha
laku tucuri , luntatanacafa apiri
lantaeíri; chnymaniafca choque*,
mjcollqusma cauquíncachekha*
vcancaraquí.
H> FER. III. PE NT.
loan* io.
**
|ESV Ckrifto Auqnífla Pharífeo
*ñaca hání aropa catupana , cala
chnymaní tacupaaa,maya r ruaca
hamafátauína. Checaqní atama-
mama qhuitikha obejana hípiuí V
yuparo hani poncocäthä mancan!
maafca maya toquecatamantani
vea luntatahQ3,kichíhua3 haque-
na hazíendapa harkiríhuajpcnca
cata ccana máiarifca ahoacirihua
ahnatiritaquífca poncu camanafa
iiaquihua ponen hílttarirí : obeja
nacafca cancapa vllttaraquíhua,
fapa fapa obejapafca futipatba»
qaihua^arottísri^yutfahuparaquí
anufnrí, nía aníuféinfca nayraca-
taparaqai farírt obejanacafcacíí.
capa vllcafsina alifiri; mavnitaof-
ca phattirapiri hani alifina amant
nti,hani cuncapa vllttafsína fata
D«na,acaarof>a apqqsfifanafaui,
pafcaveanaca
N 3 hani
69* VITA
hani hamtirpaapfícataQÍntí, canv
faquichekha íapífcatauina , vea
fopa AuquiíTa hamorpaañapata-
qui rnaampiraqui atamán*, Na*
cbeciqúl I a mama nabua ©bejana
cana bu3caychiripatha,pitncnpa
tha,vca Tupa naa chufihana biuírí
naca, 'tintaran acá hua¿haquena ccr
napfa harkírinacahua : ebej^na
caica acab ama eancanJparhá hani
raqu hua ífapantí, nabua ponco
cancana ,naro ata mafsina malnn-
nacaca qheuípínihuajmátafsinfa,
mi llura quinih na, can quinfa huní
ñapa mankañapa haquiíiraquiní ■
haa,laneatafcahutafïinfaluncati
riquíhaa hihoayiriquthua, obeja
naca yanecaro fracontiriquihua
hurtrí maafca naa hupanaea baca
yirihua vrurichinhna,bay-amara
haca/ írihtia hutatha facauina.
N
«DOMINICA II. POST*
Pafcba loan 10.
J}AHVA fappa ahuatirítha
Cappa ahttacirinatafca obeja
pafupa hibuanarohaa pürtri>ína
cha ahuarirífea, couque chayrn;»q;
caatafsínhua, obejanaeafca hani
hapanquipanhua Poma hotipan-
fa amaqui vilghiri, obej^fa hay-
tarpi/ri mítiqa:ri,míciqqipanica
Puma obejanaca hihuayiri, taque
chhacu^rayri.acafca cuna lupapi
íñacha ahaatirí mttiquipanhua;
iiiichrpüla collqaethá abuafifsi-
na cunafa canapha (iríhua.Naa i'a
ppa a luatirichahua : obejanaca-
!iafcavllttatíiahua,hopanacafavll
CHRISTr.
traraqnúobíia, emifa A a quina
vllttiro,hamaraqrfiqQthua Anquí
havllttatha: obej anacajia iupaf*
cahihusñaroíapíirinahua.Haeca
pa obcjanaeahalca hani acá vyun
quirí hucaraqaihna vcaiacaíca
acá re h na ana quiha,a roba cunea
hacatataquínihoa Axa b?maipá
pula maya vy uncaquíaí ,ahuat ir*
palca mayní lappakhcaquínihua.
¿* D O M I N Ï C A P E N T «¿
loan 14.
CAuquipírikha naa amauttn,
camachitahafca huacaycha*
chi, vea Auquilia amahu inihna,
huparoraquihua punpifcaJva, vt«
cañahafa chuyrnap*roraqui ua
lurauha;naa bantamauirín cafca
arohafa haníraquíhuahoac avehi
ti nana arofiuiha ifapcataca.vcaí
cahanihaa nanqnitt.raa qhtii^ni
rt Aaquibanqui^ua,Aca yajnaca
hua nana humanacanipi arotiui
ha humanacampiísma; maada Ef
píritu S»nto, Aaquiba, naa lupa
qhaícanicahatpaca.vcah ua taque
yaauacayatichahafpana: nana fa
uinacahafca taqoeraqui amkbali
yaba:pana: .Mokhfa camanahaa
bavtaíma , mokhfa camañi; ua
churafma,hanihnaaca wüúo cha
raquirica hama churafamri : ha-
ni chuymanacama huaracufiphaii
tí hani hakbfaraphanti,niahua na
na maccaha fauiha ifapta, huma*
nacarufea cutiniraqmha fauiha
ifaparaqoíta.naa amauitaima vea
cea hani pampapnúhua cuuh*rí£ta
naa
* ^pendix.
q;nhap,lanatr3ma3pihaccha,n
h.J3ahuajcal,aaf^ííama,ham
^^afcaloot.qnipana^nifloM.'
tarhiichecabUara(i,ïn3r3q.3j.^nj
•ftaamaaaipiallo'kbAyaanaca ho.
«n*nacampiarokhahaw.aCamüdo
naapitp.ipniahoci.vfafcahanihua
■nampiarnfiphalafartimaarcaaca
mundonrnanaAuqiííh.amahua
■«■havllwanapataqoi¿raoi pacama
iur-aiha vatín^p^taor.;
JN COMW^N.^APOST.
A loan if.
faC\ haa nana camachJtaba;ha
<n para amahu^hata csmifa
na. amaa ama hammam gopaíu-
PJ^hoal.ina^hioitiro.hanihua
q^.cmaamah«,ñapáfaparilhtl
wachmyaanacaíufahaca^cacc.,
han,hl,avan,híhuUa<MímaCí,v;
nap.lahanipi ta,pa„a hiMtfL
yam.naicahumaLcaamigX
fcmJi.r^mhma uqníh ana íapea
b:rhaHanihaaham.^a^hákh
hakhJlarma>Canqoíromafsin(aa.
Jloknaacho^aniñama^quj.acho
^.malcavm^avcattKuta -canea
mayuuiimrachurañapaca^i. q
t IN DOMíNíca lili. t
*~1 w!r4f °* naa H^i^nirina
Vtar<>niia maceaba, humana
^tivahanihaamavnia
J"a«a'lwtarafsinahifqrtitof-i-11a
i'"-p! acá aro nana atamatafa,ha
w«»acanaehoymama ancha qm-
chaGmaafcanaacGccaqfaíDama
■"■namaccañahapiniho. b.nima
^«eiiarpiJla^aharifiefciritcia
tohan!raqoJhüahumnnacar2Qm
hot«apirtaamtii miera ha »cí|V
caqnuitanírapímamahuá;hntAf.
""'"•capathanquirinaeabo^hi
■patulioa ., ¿;^a cqfca-baíjathá.
haa,tanpanafhábua tak'r tifsína-
h»a,at¡pan¡:Naro:haníchecahUa
í* *inp.N* hocharchaapnri che
c«lixiac„ícacbañaruparaPq,ihua
n^aaqulhuomaícah^haní!
natrca>n,a tarípaeahaaacap.cha
na%p,paíaraq0Íni:Maan)^^
khavaa„aCab„ahu^anacaroaa
ganaba haqai^aaíca hícba ha!
«.huavcacamabamürpí,r(añí¡
ffiÍP,r,tüÍ!n^^«ihoa checa caca
pana, vcaf a haniSua Chnymana ,
y^nacara.acah.mahoacancaní
ccanaíharaqO,ranína^mlbc,t0
r.homanaCaroccanar,«atarra-
^P^a^q^baracunap;^;
qopa/anancacamaboa.vcar^A
p.nan^ab^^níbinu"^
"troica arat.araqDÍhatpai^a
ÍINíDiOMlNlC^lTr *
N/Aft^fc,ba,oani5-
a.^AAhanLvIIianamataqnífea
N -4 (tíU
Í7°
tarahna llallínijveatfca kata cama
iraqnihaa vlljitahata napilla anq,
foarohua macaha fatauina, (Ipana
haccapa Difcipolonacpafca hupa
para^cayatichirhTa^amfapacha
na kacacamahanihna vlljitahata*
ti, katacamafea vlijaraqQitahaea-
haa>auqtúharobua macaba híílo,
kata cama fafsina cunapi vnanchi
yftoi Hanihua hamorpaatanti fa*
pifcacaniaa , lefuChrifto AuqQÏ'
¿Tafea hífqQittatana faaipa ñamar
paafsina hnnaanaea nana kataea-
ma hanihua vlijttahatati , kataca
rnafca vlijitahatahua faoihatahaa
aroiïpifcata , na fea checaqní ata-
naarenma , humaitaca hachahata-
hua>quicbaíipifcahat¿haa acá mu
dofea CK/ífinipi, maafca humana*
ca lia qaifihatahna, lia qat fina maf-
ca cuñíiñaroraqnihua tnconi Mar
rninaca yocachafsina anchahua
quichufiri ana.nay atatay firiyo'
cachaapurita inaafcania huahaa
pahaej,cafsina hanihua g/huíiaipa
amutkhenei yocalla huahua yo*
cachafsina cnfiiroipalavca,vca fu-
paraquipi humanacafca quUhuíi*
bata llaqnifihata,a?aafca naa hna
fitaraqui vlljafsina , ancha na tyhua
chaymanacama«uíiííni,baniraquí
Í:4ia cufifitíamaíc» qfcaitifa apara
hatpamí.
&» IN DO Mi NI. V. me
Poft Pafcha» loan }6,
VCÁ vrunfea haníraqníhua cu
nafa mayhtflhataei , checaqni
(amama aaquiharonaa fopacana
fa may.ifihasa chnrapinihatpan-
V i T A CH R I S T í.
haa,hichacama hanihua naafupa
conafa mayíhti,bicha(ca mayifsí
nía , ehurahatpauhua cofíüñama
vcacama phücaca cancañata^, A
ca yaanacahua atamfama ccana
hamurpaaña yaanacampi vnacha
afama, niahaa chimpuuiba pacha
parí hanihua bicha echa maca aró
pi aroíimamati, maafca ccanaqui
haa aoqnihaebá ata madama vea
vranapina lapa Cunafa mayftha-
ta,n*fcs h?aítioa homaaacafupa
mayiha hiííamti aaquihapíila ha
mana ca a ra s tít z :v. a b u a ,h n m a n a -
ca naa amahnamtha , naa Díofa-
tháhaa milla fafsina ckecahua fa.
uítha, ang.batha mitlaísínfca naa
acapacharohuí harjrha: huafieaf
raquihuaaca 'r.'ca hay taha
aaquiharoo. . ?ína , Si-
pana Difcipulonatpafca ampi bi-
cha ceanahaa arofta hanihua echa
rrracaarompi canafa í¡t*tativhicha
haa yatípifeafa humana taque
yaanaca y a t "mima, hanihua hi
cha qbuícifa , camü'a acá
fsfsina hifqnitiriétam
ti, acanahua checa-
búa hifta Díofa-
thá miftuuíma
¿spifeata
pina.
X.
FIHJS,
ImprtfTo en el Pueblo de Iulí,de
1a Prouinciá deChucayto,conIa
empréta de Francilco del Canto.
Año M. DC. XII.
TABLA
—
w»l II Mil
*»**^-
TABLA
DÉLOS CAPITVLOS DESTA HISTORIA E.
oingelKa}por;lafmfma orden que Chriilo Nneitro Seúorfoe obrado
coel mondo ios lagrados. mifterios:y fí alguno faltóte en efte
libro iía leñalado con vna f o f e hallara ene! apen-Jix '
al fin del, íihouicrc lagar de Cacarle
en todojo en parre.
JT I N déla Encarnación Cap. Pr¡.
Anunciación Cap. a. .
Vifítacíon. * Cap. j
Nacimiento de S-Ioan. f
Apare. el Ángel a Iofeph.Ca, f 4
Nacimiento de Xpo. Cap. 4
Adoranle Partores. ibí % 8
Circuncidante. Cap.?.
Nombre de Ufas. ibi ej i
Adórale los Reyes Cap. 6
Prelent. y tarifica. Cap. 7
Hu?c a F.gvpto. Cap 8 % 1
Matan aios Innocé. Cap. 8 «j c
El niño I. de taños. Cap 9
Predicación de S.Ioan. f
Bap;izale Chrifto. Cap 10
A v una ene! delierto Capn»
Tiéntale el Demonio, ibí
Prim.tellim.de S.lo. Cap. 12
Primera vocación. ib»
Cóaierte el agua en vino ibí q
Echa los trabantes. C^p.13 aj
Nícode. habla a xpo.App*
Segúdoteít de S.loan. t
S loan encarcelado. Cap.ij §
ibí tj
11
4
Samaritana.
El Regulo.
5 gunda vocación.
Pefca copioía:
Sana a! endemoniado
Sana ala fuegra deS.P.
Caminapor Galilea.
íbi q -
íbi % 1
íbi, .
ibidem
i bidé m
Reprehende a tres:
Sofiega el mar.
Los Puercos íe abogan:
t
Cap. 14 %
ibi q
Paralitico defcolgado: ibí «g
Mathcofeconuicrte íbi q
Porquero ayarun. Cap. ^ %
Sana del ftv.xo defangre: íbi tj
Refucita la hija de Iayro.ibi aj
Enfermo de $$ aáos. íbi q
La mano contrecha: ibí «j
Elección délos u Apoíl. íbi h
Las ocho Bieraoenturá. ibi «j
Continua el fermon ibí %
Sanaat fíer.del Cent. Cap. té q
Refocita al moe,o de Na. ibi q
S.loan embia dos Dicipo. ¡bi %
Conoerfion déla Magdal.ibi 4
Endemo.ciegoy mu.Cap.17q
Exclamacióde Marcela, ibi ej
Parábola déla femilta-
Parábola delazizaña:
Theloro eícondido:
Margarita precióla:
Parábola déla red
Quieren defpeñarle:
Milsion délos Apollóles. íbV ■ 14
Dtzeles las tribulaciones, f
DtgollacíodeS lo ibiPW. / i
Bocinen los Apodóles, f
Milagro délos * panes. íbi./ 6
€ Camina
íbif
ibí f
íbi <j
*biq
ibí *
íbi 4
TA BL A.
Camina Cebtt el mar ibi. / 9.
Promete darfeen majar, ibi./ ïo.
Porque novfe lauan Us manos
los Apodóles' Cap.iS./.i.
Muger Cananea ibi. / j.
Sana avnfordo. íbi / 8.
Milagro de I0S7. panes, ibi./ 9.
Figura deJonas. íbi./ 10
Fermento delos¡Pharís t
Qnemdicunehomines.Ca. ig / 1
Transfiguración. ibi./z
El niño endemon. ibi. / 7
Paga el tributo. ib¿. / 7
Contienda délos Apoíl. ibi. / 8
Obeja perdida. íbi* /9
Perdonar al que peca Íbidem
No le reciñen los Sama. íbi. / 10
Sana los diez Leprofos.ibidem*
Embian a prenderle, ibi* / 11
La muger adultera. ib'tdem.
Efclauonu del peccado. f*
Quierenle apedrear, íbidem
Da villa al ciego nací. C. 20. / l
£1 verdadero Pattor f
Efcoge7:.Dicipulos. C zo. /6
Samaritamo herido* íbi. / 7
Matthalehofpeda. ibi. / S
De 1a oración. ibi. /9,
CombitedelPharifeo. f
Morshaod timenda. i"
La mtrger contrecha. ibi / 11
La puerta angofta. ■*;
Si alguno es combidado. ibi q 11
Parábola déla grá cena ibi. /it.
El hijo Prodigo. ibié/lf
PliatilVo y Publicarlo, íbi / 17
Rí;o Auariento. ibi./i8
f erdoaa los deadores. íbi. / ít
ibi / 1%
íbi / 4
íbidem
Alquila los jornaleros.
Contra e 1 amor defordé
Cruxferenda.
Varios documentos, i*
El mancebo rico, "f
Refucitaa La2aro. Cap. 21
Cabildo prim. délos Iud. ibi/ 4
Cuenta délas Paíquas. ibi / ?
Auila de (3 muerte, ibt / 6
Interpretación délos Ap ibi/ 7
Petició délos hijos del Ze ibi / 51
Sana a vn ciego cnel cam. íbi / 9
Parab. délas diez moas ibi / 10
Cenaen Bethania. ibi/ u
Embia por el lumen. íbi / 13
Entra en lerufalem. ibidem
Llora fu alolamienro. íbi / »4
Los G£tíles quierí verle. Cap.
El grano del trigo.
Maldize lahiguera.
ibi/
íbi /
íbi /
ibi /
íbi/
ibi /
ibi/
1
4
?
6
7
9
Échalos tratátesi.vez.
Vieron la higuera reca.
Parab. déla viña.
Délas bodas Reales.
Sideuédar trib. a Cefar
EnfeñaalosSaduceos. ibi / 10
Qual fea el mayor mand. ibi / n
Si Xpo es hijo de Dauid. ibi/ w
Offrenda déla Biuda. íbidem
Varias quaeitionrs "t
Varias'amenacas. *£
lerufalem delVrucnda. ib»dem
Señales del juyzio. Cap. 2$. /
Hora del jnyzío oculta, íbi/
Parab délas Vírgines. íbi /
Sieruos que veían, ibi/
Sieruofiel. . »b« /
Parab. delostalcntos. ibi /
Recapi
TABLA.
Recapitulación. ibi / 8
Venida al juizío. Cap. / 5
ludas le vende. Cap. 2$_/ 9
Van a aparejar la cena, ibi / 10
Cena v 'aua a fus Apoft. Cap ,24
Inftituye el fan&ifs.facra.Cap 1?
Defcubre al traydor. ibi/ 8
Dizelesque le dexaran: ibidem
Contienda délos Apolh ibi/ 9
Sermón d,?fpu?s déla cena. 1"
Oraafu Padreencl huer
Soda fangre. Cap, : 6
Prendimiento. Cap. 17
Hoyen los Aportóles, ibi / <>
Llcoaníe a'a Ciudad. Cap. 28
A cafa de Anasy Cayph. ibi i J
Examínale Cayphas. Cap. 29 / l
La bofetada. ibidem
Fallos tertigos. ibi / 2
Efcarneccna Chrirto. ibidem
Neg-uíonesde S Pedro. Cap. 50
Da S.lcan la nueua. Cap. 31
ludasle ahorca. ibi / <S
Aculante a Pi'atoi. Gapl ji
Lleuan'ea Herodes. Cap. 33
Bueluenle a Pilaros. ibi / a
Efcogen a Barrabas. jbi / 3
Suena la muger de Pi Cap. 34 / 1
Acotes de Chrirto. ibi/ 3
Coronante de efpinas. ibi/ 7
Ecce Homo. Cap. 3?
Vndsestuí ibi/ 9
Ptlatosfe lana. Cap. */>./ 1
Sentencia'e a morir. ibi/ z
Llena la Cruz. ibi / 3
Pregonan a Chrirto. ití / <¡
Encuétrafe cola Virgen, ibi / 8
Llanto délas mugeres: ibidem
fígoradelfaach. ibi:/ 9
Crucifixión de Xpo. g Cap..$7
La Serpiére de meta! va.37 / *
Varias ccnfulersciones. ¡bule™
Tito'o déla Cruz. Cap.aK/ *
Blasphemíascótra Xpo. ibi / z
Parer ígnofee ilíis: ibi/ 5
Hodíe mecueris ín Par: ibi/ ' *
Moliereccefiüus. Cap 3?
E/i eli lamalabaft. ibi/ ?
Sitio. „. ibi / 4
Confomatam ert: ibi / >
Ín manos toas cerrmen: ibidem
Sentimiento délas criat, Cap. 4^
El Centurión: ibi / 1
Llanto déla Virgen: ibi/ 3
Lanzada enel ccliado, ibi/ ?
Baxanle déla Cfuz. Cap. 4t
Lagrimas déla Virg.y de'ib / 3
Sepultanle: Cap. 41
Daniel fig:dela Refurec. Cap. 4 3
Razones déla Reftirre. ibi /.„}
Decendim al Limbo-
Relarrec.de Chrirto.
Varías fig.dela Reforr.
Aparece ala Virgen.
Van las Marías al fep.
Dizenles los Angeles.
Van las Mar. a los Apo» ibi /
Lasgnardasdánnoeua. ibi/
S Pedro v S lo. al fepule. ibi /
Aparece XpoalaMad. íbí/
Aparecealás Marías;
Aparece a los Difcipr
Explícales las figurar. .
Aparece a los Apoft.
Llagas delpus de ie!uct. ibi /
- Aparece pref.S.Thoin. ibi /■
í ^ Ap
Cap. 44
ibi / c
ibi / 7
íbí / 8
Cap» 4 >
ibi / 2
7
•íbidem
Cap. 46
ibi/ *
Cdp-47
i.
6
t
A aparece enel mu. Cap. 4$ 51 t
Da el Pontifi.a S Pedro, ib» <? \
Aparece cní'i mote Tab. íbi f 4
Viüago* délos fieles: ibideoi
Sabe al cielo: Cap. 49 q¡ 1
Embiae 1 Spu fanfto.Cap.50
T A B L< A.
Voíiio final Cap.ci f
Venida del AnteXpo. ibí f
Su perfecucion:
Refmrecion vniuerfal:
Infierno
Gloria
ibi ii
íbi 4
íbi q
íbi 5|
t
8
ti
»4
.8
»9
Aduiertaff qaeelCap. X Vil. fe diuide en dospartes , y cada vn*
.¿arenería por el primer numero, o paragrapho.
m Ht.t.m* to.f.(H H>.f.*t Ht.f.mé
H>T*¿ Hffmg P*t<*¿
H> t ** H> t me
*
TABLA DÉLOS EVANGELIOS DOMINÍ-
eales, feriales y feftiuos,cafi de todo el ario. Aunque no
fe pone la tradució del texto Euangelico , ímo Tolo
la materia del: y aun efla algunas vezes fe toca
breaemente, otras fe pone mas extendida
Los que faltan ponerfe han por Ap-
pendix alrindel libro, íi
huuiere tupo
y lugar.
Adutntrjt.
Dominica. I Cao J % if C¿f 1 if )i Vigíl.Natiair. Cap. 5 f 4 Se íeq
1 & Icq
8 & fc<§
Domi.
Domí,
Fer.
Fer.
*
3
4
6
Sabbatho.
ttomi. 4
Cap. 16 q 1 In Nofte Natía.Cap.4 <|
Appendix* In Aurora ibidé %
Cap. z ^ 1 In Díe Natiaít.Appe.
Cap. 5 q 1 S:Sthep. t
App. S.Ioan Ca 48 q
Appc. c SS. Innocent. Cap. 8 t¡
3&feq
Doral*
<
TA
Domí. ínf.o&aaa. Cap. 7 ^ 6
Circumcif. Cap. ? totu
Epiph. Domi Cap» 6 cotü
Domí ¡nf.od.Epíp.Cap.* per to
0¿taua Epípha. Cap u « 1
Poft Epíph.
Domí s
Domí. 5.
Dotni. 4
Domi. f
Dcmi. 6
Domí feptuagef.
Dimi.fexag.
Domi.Qmnqaa.
Cap 11 ^ 3
Cap i¿f 1
Cap. 14 ^ 1
Cap. 14 4 9
App.
Cap. 20 f 22
Cap.17 * 4
Cap.2if 6
Qnadragefima»
Fer. 4 Cín.
Fer. fpoftcin
Fer. Opoitcin.
Sabb. polícín.
Dom. Prima
Fer. 2
Fer. 3
Fer. 4
Fer. f
Fer. 6
Sabb.
Dom.2
Fer. 2
Fer. 3
Fer. 4
Fer. <
Fer. 6
Sabb.
Dorn.t,
Fer. a
App-.
Cap. 16 «j- 1
Cap.ic f 9
Cap.17 « 9
Cap.uperto
Cap.ji «j ie
Cap. 22 f 4
Cap, 18 f io
Cap. 18 a] 3
Cap, y aj 4
Cap.i9 4g 2
íbiJem
Ca.titj 6y 8
Cap 20 5 18
Cap. 22 f 6
Cap 20 ^ ij
Cap.17 4 ,
Cap.17 * 1%
Sabb.
Dum.4
Fer. 2
Fer. 3
Fer. 4
Fer. c
Fer. 6
Sabb.
Dom.ín Pafsíone,
Fer. 2
3
4
5
6
Capa9 f
Cap.18 4]
(Sap 13 «j
Cap. 13 ej
Cap.ir> «j
C.ip.l7p.i i¡j
Cap. 13 q
f
Cap. 20 f
Cap. 16 ej
Cap. 21 iq
Fer*
Fer.
Fer.
Fer.
Sabb.
Dom.Palmarum.
Fer. 2
Sabb. San
Dom.Refarr.
Fer. a
Fer. 3
Fer. 4
Cap.19 t¡ ti
Cap.18 er 1
t
Cap. 16 4 ;
Cap.21 «j 4
Cap. 22 «j t
Cap.21 <[ i}
Cap 21 4 i2
Pafsrofccun. Mprt
Pafsio fecun.Luci.
Cap 24 «3 z
Pafaio fecun. loan.
£*P-45 fiy j
lbídem.
Ca.4óperto
Ca.47pcrto
Cap.4Kq 1
Cap.¿j aj 6 jr7
Cap. 48 q ||
« * , CíP-45 1 4
Poft Ptfcha.
Dom 10 Albis.
Dom. 2
Dom. i
- Dom. 4
Dora. 4
CäP'47 f «
App.
App.
App.
App.
3 Fer.
«
TABLA.
Fer. z Rogat.
yigil.Afceff.
^Afceníio.
Dom.inf.oíl,
Cap. 10 q 9
Domi.
21
Cap 19 ^[ 9
App.
Do m i.
22
C^p.i¿ q 9
C.48 ij4<5cCa.49
Poir.u
M
Cap 1? «J 3
Cap. 2? f 9
Dümí
*♦
Cap. 2} y if
VigU.
pomi.Pentpeoft.
Fer, 2 . . , "
Fer. ) m
Fer. 4
Fer. ?■
Fer. 6 «
Sabb.
Domifrínit.
Dotni.
Fer.
D juii.
Domi.
Domi.
Domi.
J3jpmi.
Do#ni.
Domi.
Domi.
Domi.
Dom».
Domi.
D-oníi.
Domi.
Domi.
Domi.
Domi.
vFer.
Fer-
Sabbatbo.
Domi.. i 8
Domi 19
Domi. 10
Pentecoftes.
App.
App,
App.
App.
Capi7 4 14
Cap 14 4 }
Cap.ij 4 7
Cap. 48 4 4
Csp i; 4 11
5 Corxpi Cap 17
2 inf.e¿&. Cap 19
t¡ v le
4 1$
5
4
f
*
7
*
9
o
1
2
4
f
4
17
4
• 6
Cap.is 4 9
Cap ij 4 7
Cap ií q Ü
Cdp 18 4 9
Cap. i? 4 «*
Cap 20 4 20
Cap. 21 4 »4
Cap 20 4 »7
Capia 4 S
Cap.20 4 6
Cap. 19 4 lo
Capjf 4 i!
Cap 16 4 2
Cap.20 4 12
Cap. 22 4
Cap Ï9- <
Cap. 16 4
Cap.20 4
Cap. 14 4.
Cap. 22 4
Cap 13 4
11
7
5
11
i
7
5
Proprium Sanctorum.
S Andrese Cap. 13 4 6
.Coacep B-V.
S.'íbomarAp. Cap. 47 4 f
CathedraS Petri Cap. 19 4 1
Connerf. S. Pauii Ap.
Parirl B Virg. Cap.7perto
S Matthiac \poft. Cap 16 4 4
Annunc-B.Virg. Cap. 2 per to
S.Marcí Euang. C'p.20 4 6
SS.Phiiippi <Sc laso. App.
Inuen:S Crucis. App.
Naciuit.S lean B¿p App.
SS Apo.Pet.& Pau. Cap. 19 4 1
Comm S Pauli f
VíGcB. Virg.
S Mari* Magd.
5 Iabobi Aport.
S Petri ad vincu.
Trausfig Dñi.
S.Lauren. Mar.
Aitampí B.Virg.
S.Bartho.Apoft.
DeíolUtio S.Ioan. Cap. 17 P .2
Njtiuic:B. Virg.
Exalt. S. Crocis Cap 22 4 ;
S Matthxi Ap, Cap. 14 4 i
DedícatioS;Mich: Cap.19 4 i
S Loe* Eoang. Cap,io 4 <
SS.Simon & Indar App.
Omniumfan&or. Cap.if 4 <
Commem:defú&. í
Iu Anniucrf. t
Com
C3p.;per to
Cap.k6 4 y
Cap.21 4 8
Cap. .9 «, 1
Cap. 19 4 2
Cap. 22 4 1
Cap 20 f 8
Capjf 4
TABLA.
Commone Apoítolortm.
Hoc eílprrccept.
Ego fumvitis;
Voscftísíal.
f i
■3 * y
Amen amen dico
Tone Iefus
Nolítearbítrari
Nihílopcrtom
Siquis venir:
Plur. Mart»
Cum aadieritis C*p i
App. Accendite. «f* r
^pp» CommaneCunfeíf.
Cap. i? q 7 Sicuthomo Cap.
SintJumbi **•
Nemo lucernam. ■£
Noliretimere. ■[•
E(íe nos reliqnimus.
Com.Virg & nec Virnec roar.
Cap. 20 % 24 Siinit eftreg ct decé.Cap.¿$ q j
Simileeft tbefauro -<p 17 f 10
Cap.20c]z4 Dcdic. Ecclef. Cap.Ji 4 9
Vníus Mart.
Cap. 2t f
-
S 4
a visa
H>*t*+t H>t*e H>.±.+¿ H>,f.m¿
?*t*t *»t*4 9+fdi
M1I2JL
A
*»