Skip to main content

Full text of "Libro de la vida y milagros de Nuestro Señor Iesu Christo en dos lenguas, aymara, y romance, traducido de el que recopilo el licenciado Alonso de Villegas, quitadas, y añadidas algunas cosas, y acomodado a la capacidad de los Indios. Por el padre Ludouico Bertonio italiano de la Compañia de Iesus .."

See other formats


V 


/..I 


■MMMMI 


31 0  bit  Cíaríer  fSrxrixm 
iStnwtt  JBuiticraihi 


i 


r 


L  I  B  R 

DEL A  VIDA  Y 

MILAGROS   DE    NVESTRO    SEÑOR 

Icfu  ChriCo  en  dos  Lenguas ,  Aymara ,  y  Romance, 

traducido  de  el  cjuc  recopilo  el  Licenciado  Alón 

io  de  Villcgas,qaitadas,y  añadidas  algunas 

colas,  y  acomodado  ala  capacidad 

délos  Indios. 


*OK*EL  VJD*E  LrDOVÍCO  9ERT0N/0  ITA* 

¡tan»  dtU  Comptrn*  de  fe  fus  enla  Preuinci*  de  el  Tir*  natural 
de  Recca  Cintrada  déla  CMtrc*  deAncena. 

DEDICADO     AL     ILL VSTRISSTMO     T    REVI* 

rendtfiimo  Señor  don  Alonfo  de  Peralta  primer  Ar$o- 
bifpo  de  los  Charctf. 


/ 


S¿t 


u 


\  'a  ¿f&  r»M 


%  tmpreflb  enla  Cafa  déla  Compañía  de  Icios  de  fali  PoeMoenU' 
iiouineia  de  Chucuyco  pot  Frantifco  delC«n«o.  tala., 

tft*  lajjjdi  cjie  Ubre  »  £t*l  i»¿*  fl"¿>  tnfuftl. 


" 


X 


I 


"7 


m 


S  X  8  S  85  33  iS  23  23 


«¡ERRATAS    DESTE    LIBRO 
CH&ISTU 


Erratas. 

vuamchampi    A 

llailin 

checha 

eaotáfinanapi 

Aropatcata 

Phanauel 

uuljafiina 

fnera 

huahafcint 

note 

tacocaoina 

oca 

amoi 

yuyaychaea 

üinohumaio 

lurupilcana 

caneacanauampi1 

veto 

faraqoihatpata 

hunchipatha 

tuen 

hachar 

viljaoimA 

ccacafca 

nofcña 

f^nifieftamcnte 

Paruqtie 

cnufififa 

C«0  tftat  tmitudás 


Emiendai. 

vnanchampi 

llullia 

checa 

Aucalïñaajff 

Arphattaca 

Phanuel 

alljaffioa 

fuera 

huahoafsína 

nube 

thacataufoi 

Poca 

amor 

yupajrchahata* 

umauíooro 

lauifpacana 

cancañamampi 

pero 

faraquihatpana 

hanihipatha 

tucu 

Irachu 

vlijauiraa 

ccapatafta 

entena 

Mantóeftaacntt 

Paraque 

cu  fifi  la 

nttttHtdñ  ton  t\  mginsUEn  l$s 


DEL  VITA 

l'ifr 

Lfoí 

«4 

as      * 

aa 

¡f 

a>a 

a< 

*4 

a 

«', 

io     1 

1* 

* 

*\ 

M% 

n 

•a. 

•• 

• 

M 

4 

P« 

ta 

•i 

$*     * 

too 

tf 

tO$ 

*•■    >• 

tac 

.  ;•»:    J 

•4« 

l« 

•f» 

it 

■*t 

af 

if« 

!• 

t¿8 

la» 

>7f 

a 

til 

1« 

if* 

5« 

»4» 

N 

IM 

a 

*«» 

t 

#t» 

i 

ff« 

f 

/*J   %Í1H0 

iMi!imk¡ 

n  * 


ElD.T$*¿*R*m¡riv 


f 


N* 


tí 'fc$  m  ai  **  i* ■•  #»  * **  m 

'      TASSA. 

^AíTaíca  Real  cada  pliego  del  Vita  chriíli  de 

~F  la  lengua  Ayrqara,  corapueíto  por  el  padre 

LudouicoBcrtonio.  En  Iosacycsenn.de 

Agt&o  de  ^¿tt.ï  el  dicho  Vocabulario  tiene  cien 

to  y  diez  pingos ,  y  el  dicho  Arte  treinta. 

*D*Bor  virios  de  V¿at te» 
fmyiUnfi  Fernández  di  Cwden* 


»> 
I 
i » 


\  I 


TT 


r- 


LICENCIA*  DRL    PADRE    PROVINCIAL. 

j^*Oa1a  (acalcad  $  pata  ella  tengo  de  N.P.G. 
^^  Claudio  Acpiaaúia^oy  licencia  al  padtc  Lu- 
douieo*Berconiofdc  la  Compañía  de  lc(usspa 
raq&c  iraptfitaa  el  libro  intitulado  Vita  chrifti,  en 
lengua  Ayjnaray  *omance,<j  ha  compueítoratcn- 
to  «pie  haÄdo  vifto  y  examinado  por  hombres  do 
£kd¿  de  nacftraCoqapañia,y  intelligétes  de  la  mií- 
ma  lenguaiPccha  en  el  Cuzco  a  primero  de  Mar<¡o 
de  mil  yJcVfdencos  y  once  anos. 

?T    *---         -—  -   .       jHtnSebasTfdit. 

TrimincuU 


i 


&  &  m  &  él  a  jes  & 

«APROBACIÓN  DEL 

DOTOR  DIEGO  RAMÍREZ. 

PO  ft  mandado  y  comiísiondclfcrlorprouifor 
el  Dotor  Feliciano  de  Vega,lcy  cftc libro  intU 
tulado,de  la  vida  de  chrilto,cn  lengua  Ay  ma- 
ra^ompuefto  por  el  padre  Ludouico  Bcrtonio  de 
la  compañía  de  lefusjd  qual'cs  conforme  a  lo  que 
enfeña  nueftra  Fe  Católica',  y  la  dotrina  de  los  fa- 
gradüs  Dotorcs ,  y  es  vtil  y  ncceffario  para  la  in- 
ftruccion  de  los  Indios  en  nueftra  Religión  Cato- 
lica,y  el  lenguaje  es  muy  acomodado  para  que  los 
curas  y  predicadores  hagan  mucho  fruto  clpúi- 
tual,y  aísi  me  parece  que  fe  le  dcue  dar  la  licencia 
que  pide  para  imprimirle.  En  los  acyesadiezy 
feys  de  Febrero  de  mil  y  fcyfcicntos  y  do2C  años. 
El  Dotor  Diego 
Ramírez. 


fj 


LICEN. 


I 


i  i  • 

.     UCENCIA. 

3,L  Dctot  Feliciano  de  Vega  canónigo  de  laca 
V  thedral  defta  ciudad  de  los  Reyes  dp  Putero 
***  uifor  y  vicario  general  defte  Arqobtfpado  por 
el  el  iltuurt.simoítñor  don  Bartolomé  Lobcgaet 
tero '  AMohilpo  de  la  dicha  ciudad,  <M  confejo  de 
u  MaReftad.Scc.por  la  preícnre  doy  licencia  para 
nue  por  cualquiera  délos  impresores  defta  cía- 
Z¡  Hueda  imprimir  e  io.pi.ma  el  l.bro  rnr.tula 
do  La  Vida  de  Chrifto, en  lengua  de  Indios  Ayma 
¿a  compuefto  por  el  padre  Lodouico  Bcrtor.ro  de 
"¿ompañiadeUfus,  frn  incurrir  por  el  lo  en  pe- 
naalguna-.atentoaqucporcl  parecer  de ldoftof 

el  dicho  libro.conlta  no  auer  inconu.nienre  en  la 
dicha  imprefsion.Dada  en  los  Reyes.en  diez  y  leis 
de  Febrero  de  mil  y  íeyícicmos  y  doze  anos. 

ElDoítorVega. 


Por  mancado  del  feñor  Frcuifor. 
luán  López  de  Moya. 


O»  ;U9  t»  *  S&  $9  3»  5tt  í*J  #9  #9 

,f  A  PROBACIÓN  DEL 

PADRE  DIEGO   DE  TORRES. 

11GO  Yo  el  padre  Diego  de  Tor« 
M  res  rchgiofo  de  la  Compañía  de  le* 
fus,como  en  quatro  días  de  Mayo 
demily  fcyfciencos  j»dozc,  clfe* 
]|  ñor  don  Pe4rb  de  las  Cruentas  Val 
uerde  prouifor  y  vicario  general  del  Obiípado  de 
la  Paz  me  remitió  la  aprobación  de  vn  libro  inri» 
tulado  vida  de  Chriftoen  lengua  Aymaray  Ro- 
mance, que  quiere  íacar  a  luz  el  padre  Ludouico 
Berronio  de  la  mifrnaCompañÍ3,cl  qual  libro  por 
comiísion  del  padre  loan  Scbaftian  prouincial  de 
nueftra  religión,  yo  auia  viító  y  examinado  de  cf- 
pacio  mucho  tiempo  antes ,  y  no  íolo  no  hallo  en 
el  cofa  que  contradiga  a  nueftra  fantaFe  Catoh- 
ca,o  buenas  coírumbres, fino  antes  juzgo  íer  vna 
obramuv  neccffaíia  a  los  Curas  de  almas  T  para 
predicarlos  Euangclíosdc  todo  el  ano  ,  y  para  ex 
pilcar  los  figrados  rnvfttrios  de  nueftra  ÍJntaF  *t 
alos  Indios :  y  muy  vtil  para  todos  aquellos  q  ic 
quificren  apren  ier  la  lengua  Aymara,  cuya  pro. 
priedad,dcg*QcU<,y  claridad  fe  hecha  bien  de  ver 

%  4  en  codo 


aprobación; 

en  todo  la  que  ci  libio  contiene :  y  no  poco  ayu 
data  pata  aprenderla  ,íer  el  Romance  conforme 
al  pbrafi  Aymara.  Y  aunque  defto  rcíolta  íer  tof- 
co  perocsaísimasa  propofaoparael  fin  quele 
pretende  ,y  alsi  juzgo  fer  obra  muy  digna  de  que 
faba  a  luz  para  el  bien  común ,  y  provecho  de  las 
almas.  Fecha  en  la  Paz  quauo  de  Mayo  de  mil  y 
fcyfcicntosydozcancs. 


Diego  de  Torres. 


ElDotor 


LICENCIA. 

E*L  Dotor  don  Pedro  de  las  a«cntas  Valuerdc 
1    prouilcr  y  vicario  general deftc  Obiípado, 
pcreliluftiiísimo  íeñor  Anjobifpo  Obiípo 
delaPaz;delcontqodeíu  Magcftad,&c.  por  la 
prefente  doy  licencia  para  que  en  el  pueblo  de  la 
li  fe  pueda  imprimir  vn  libro  intitulado ,  Vida  dc^ 
chnfto,cn  lengua  Aymara  y  en  Romance,quc  de- 
clara la  dicha  lcngua,compucfto  pol  el  padre  Lo 
dooico  Bertonio  de  la  Compañía  de  Icíui ,  el  qual 
dicho  libro  fue  vifto  y  examinado  por  particular 
comifsion  del  padre  Diego  de  Torres ,  de  la  mif- 
ma  Compañía^  no  hallo  en  el  coía  que  repúgna- 
le a  nueftra  fantaFc  Catolicafy  a  las  buenas  coftu 
brescantes  lo  juzgo  por  muy  vtil  y  proucchofo*  af 
fi  para  los  IndioSjComo  para  los  curas  deftc  O  bif- 
pado.  Fecha  en  la  Paz  a  quatro  de  Mayo  de  mil  j 
teyfcicntosy  dozcahos. 

Dotor  D.Pedro  délas  Quentas 


Por  mandado  del  íeñor  Prouifóii 


" 


■ 


■ 


I 


^APROBACIÓN  DEL 

DOCTOR    MIGVEL   GÓMEZ    HIDALGO 
poicomíísion  de  (u  Exce- 
lencia. 

fOR  mandado  del  Excelentísimo  fe- 
ñor  Marques  de  Monteíclaros  Vircy 
deftos  rcynos,he  vifto,ycon  atencio 
pallado  (que  es  digno  ác  l!a  )eíte  li- 
bro llamado  Vita  Chrifti  ,  compuedo  en  lengua 
Aymara,  por  el  padre  Luys  Bertonio  ,  de  la  Com- 
pañía de  kíus,  y  es  muy  cóíqrme  ala  dotrina  ver- 
dadera de  nueftra  (agrada  religión  y  Fe  Católica* 
cuyo  fruto  latonado, es  muy  guftofo  para  los  pro 
pecios  en  la  ]e,ngna,por  fu  elegancia  :  prouecln  (o 
páralos  mediocres  períu  erudición:  rr.ee  (Tino 
para  los  ignorantes,por  lu  claridad  y  c Itiio:  y  mu- 
cho mas  para  el  dtlcargódeU  conciencia  Resl, 
pues  ficdo  tan  mcmfterofa  la  Aymara  en  los  Obif 
pados  dtí  los  CharcaSjCbiJLjuubu *  y  mayor  parce 
delGu2CO;que  f;n  ella  no  ir  puede  adminiítrsr,  ni 
predicar: "ha ib  apora  no  ha  íaíido  ni  íe  pooia  eícij 
ui¿  libro  ma¡>  acomodado  para  entrambos  mínj„ 

fttiu  >s 


I 


t 


APRO  BACION/ 
flcrks.  El  Vita  Cbriiti,  con  otros  tratados  de  fí« 
m  iies  y  exemplos  varios ,  y  fueltos ,  es  predicable: 
Los  Confcfsionarios,y  demás  instrucciones,  firuc 
de  (acramentar:todotan  íazenado  ,  quecombffia 
pot  lo  me_nos  al  muy  fatisfecho,a  guftarlo:  y,  ai  q 
no  lo  cfta ,  a  íatisfazeríc.  Mucho  lo  eítoy  de  la 
obra  i  cjüe  fiendolo  de  Vita  chiifti  tenga  la  comí 
.  poílura  de  leías, merece,  y  puede  imprimirle,  que 
no  contiene  cola  tocante  al  .Rezado,,  ,  ni  kalendá- 
rio  Romano, que  lo  impida.  Dada  en  los  ReycXt/8. 

de  inero  de  16  1 2,. 


El  Vofler  Miguel 


Vf 


•>  - 


I    í    • 


«APROBACIÓN  DEL  PADRE  PEDRO 
VICENTE. 

POr  coimísion  y  orden  del  P.luan  Sebaftia  pre- 
pofitoprouindaldelaCÓpaúiadcfcíus  en  ci- 
ta pr ouincia  del  Pito,  he  viíto  y  examinado  el 
«atado  en  lalengua  Ayroar3,intitalado  Vita  chri 
fti,quc  quiere  imprimir  el  padre  LudouieoBctto 
nio,dcUmtfmaCompaTÍi3fyTiohehalladocn€l 
cofa  que  lea  contra  noettra  fanta  Fe-y  juzgo  íer  de 
griiiísitno  pt ouccho  para  la  tnícñan^a  de  los  ln* 
*iios,y  mucho  mas  para  los  dominantes ,  para  ha- 
blar con  propriedad  fu  lengua, nc  fíat  eis  barbari. 
Forloqual  juzgo  íer  digno  de  imptimirparaelgra 
de  prouecho  q  a  los  vnos  y  a  los  otros  le  figue.Fc 
chacnlaciadaddelaPazcn  18  de  Marceo  de  1611. 

Pedro  Vicente, 


BVJKAVEL  TRIViLEqiO. 

T-  lene  clP.Luys  Bcrtonio  de  la  Cópañii  de  Icios, 

licencia  y  friuüegio  del  Excelentísimo  leñor 

Marqs  de  Monteíclaros  Viíorcy  deftos  rcynos  del 

Piru,para  c¡  el  y  no  otra  períona  alguna  pueda  ¿m 

piitmiefte  Vita chrifli, (olas  penas  cótenidas  en 

el  ptiuücgio.  S*j  data  en  Lima  a  14.  de  Setiembre 

de  i¿io<años, 

DED  V 


I 


dedicatoria; 

ILLVSTRISSIMO.AC 

KBVERE.NDlSSÏMOD.a  ALFONSO  PE. 
Hltz  Platcnfis  vrbis  Archícpiícopo,  Rc. 

gwSMe  MaiíftaHiConfitü.io.  L"dou«u. 
-     oertomu.eSocictate  IfiSV. 
S.  f.  x>.  ' 


ÉN  G ;  E  N  S  rila  hcminfi  mulcitudo  ( ¡|. 
m  '"""^'«nepraríüOquíCMvicinisoppi 
Sfel   dis  adchriflum  roníl.w.i. lí 


ÍM1  dis  adch"í«<Jm  confiuxcrát  trao.  roa. 


"-*nau»ma«i 

re  Tibenadis  cum  íuis  diícipnlis  com 
niorantenynagna  fatnc ,  dic  iam  in  vefpcrom  de 
diñante  labotabat.Cuiusrci probé  confeius  inñ- 
mtx  pictatis  Domi  ñas  de  iilorum  íamc  depellcn- 
da  cum  fois  confilium  iniuit.  Hinc  indein  mediú 

i|latis>tJuarpra:fcntinccc/$itaticQnducerent,tan. 
dem  vnus  ex  cis ,  puerum  quinquepanesapud  fe 
habentc rr>  adcffc  fignificauif.qui  quidem  licet  vix 
quinqué  hominum  inedia: propulíanda:  íatis  effa 
poffe  videtctur^arocn  illius  virtutc.acpotcftate 

quimundinaíccntis  exordio  tena; buic^mneci! 
borum  genus  ex  íe  íe  fundere  prscepir,  qu«q,  di. 
¿lo  paren,  ad  hanc  víque  diem  roortaliun.  mal* 
l'tud.nem  alie  vniuetíaro:  non  modo  quinqué 
hom.num  dumtaxat.ícd  quinqué  hominoro  rniL 
Hum  ramcm  e*Plc0erunt}quarouis  faroinarü,at.' 
queint,m„m  maximu*  vo',gus  CJtcif  iamus  'Nc> 

mocil 


i 


DEDICATORIA. 

mocíl  quiignorccnouihuíüsorbis  Indos  maxï- 
im,non  illa  quidcm  corporumjfed  animarum  fu « 
melaborarejquibus,  niíi  arrcrna:  vicarpanisero* 
getur,  quis  nondcillorumíalutca&um  iameflc 
affirmabic.  Quod  (i  Chrilli  optimi  maxrmz  cognú 
tio  vitam  atccrnam  cius  fidclibus  impcrtitur  %  in  A> 
tefte,quia:tcrnam  Patrcmalloquensdixit.  Hxc 
cft  vica  aeccrna#vt  cognoícant  ce  Dcum  verum ,  & 
quem  miísifu  lefum  Chriftum,qüis  ciuídem  chri- 
fti  cognitioncra  perennis  vita!  pancm  ciTc  infida* 
bitur'Miiltis  ab  hincannis  fiíccllam  apud  me  qua 
fi  puer  illc  de  qoo  cuangelica  tradit  hiftoria, cum 
quinqué  panibus  adferuabam ,  vicam  íciliccc  íer- 
uacoris  noftrí,ac  Domini  Aymarayca  lingua  coní 
€ripcam,eamqaead  quinqué  partes  quinqué  qua 
fi  panes  redaftamrquarum  prima  aetcrni  Vcrbí  in 
fantia,altera  edeftis  cius  do&rina  infinita  propc 
miraculorum  multitudinc  confirmara ,  'tertia  vir- 
lutum  cius  excmpla  totius  íanditatis  plcnifsima, 
quarca  mors  probris  ómnibus,',  ac  cruciatibus  re* 
fcrta,quinta  demun^ac  poftrcma  üluftris  cius  de 
rnofte  víaoria.atq,  in  calum  redicus  continetur. 
«anc  fiíccllam  ¿is,quos  dixi,panibus  rcfcrtam'in- 
■loccm  profcrrc,tu*que  ampütudini  offerre  ij  mi- 
huuffcrunt  ,  quosapudmeDei  Jocumobtincte 

non 


i 


•DEDICATORIA, 
non  dubito:quibus  quidera  panibus,  ñneAd  Sor 
uatorisinIbr(euiuspeifonamrcftr$,illuitMfs¿fUC 
prxíuljtuam  bcncdiaioncmindidcris.tt.aq   dio- 
ccísjs  facerdocibus  turbi»  Indorum  apponerc  prx 
ccpcris.hvid  dubic  quin  popuiorum  tuorum  Lia 
t«  optime  profpcxiffc  vidcatis.Cum  enjm  vtiaque 
turo  Aymarayca.tum  Hifpana  lingua,  fcinuiccni 
intctptctis  more  dcclarantibushoc  libro  dulciíit 
maillaclnifti  myftcria  tradantur,  haud  difficile 
cnt  oppidi,  coiuíq;  Rcäoribus inde  feligerer,  aao 

íuarfidcicommiíTorurofamemexpcHant  auam. 
ms  autem  hoc  nomine  tibí  poti/simum  hoc  quíc- 
qmdcftniuncrisdcbcator:  illud  tamen  accedír 
quod  velut  oliro  Hifpaniaram  Reges  in  Nauarrá 

oltionc  PERAL  T1RVM    »t»«.cC-I         r 

«.    L-         *"»'«•  k  VM  arrois.FaJccnfíumque 
Marchiooamfvnde  tu,pra:.ul  illuftrilsime,  orielnc 

oocis)  nomine  prxclato  finítimos  catholkít  teli- 
gion.shoftcs  fugare coníacucrunt :  iranuncfore 
confido,  vtfi  ditionistnar  íaeerdoteshccdiuini 
Jcrb!  quodam  quaGgladioaccinzcris,»tq;  arma 
N"s:damones  Chrilliani  noroinis  boíles  accerrl 
na  ex  /anísimis  Peruana:  proumcia-  regionibos  ex 
crm,„entur-.nec  non  res  a  Chriíto  íetuatorc  N.di 
mtüs geft5,typi(q;  aDfpicio  tuo  faüft¡ísimo  ^ 

™*  lodoru  memibus  multo  af  eniw  ¡nr.oteícát. 

Itaquo 
j  .  --    «  - 


DEDICATORIA, 
ïtaquc  (illuílrifsioia  prxíul )  munus  hoc  accípíes* 
filccllam  qaidcm  voculis  Aymaraycis,rudiquc  (ti- 
lo quafiviminibuscontcxtam,  fcdtamcn  munus 
obfcruantiae  plcnil$imum,&  quantum  PERAL* 
T  tiNSEM  íamiliam,qusenoftros  nomines, tum 
Arcquiprr,tum  vbiquc  gentium,  íuis  bcncficijs  de 
uinxitjcolac  Socictas  noltra  certiísimum  teítimo 
nium.Valc.Ex  hac  lulcnfi  domo.jx.  kalcnd  Augu^ 
fti.  AnnoDomini.  M.  De,  Xl# 


1 


llluílrífrimx  Amplitudinis  tux. 

Humilis  feruus. 

Ludouicus  Bcrconius, 


• 


AL  CHRJSTUmo, 


Foí. 


Y    P  I  A 


SOL 


O 


R 


£  G  T  O 

1  defi«  faltid  en«l  Señor. 

«*|*  *     ■■■.'• 

B'  E  N  cierto  eftoyrhriftianof  .A».  .        ■     . 

porpoco  que  fepÄ,.*» Ä225W  EfP,Äo1  "»"» 
Ja plwa  deH, libro.no  diga  a„e?fe  hech  ™  i°*.  OÍ<"  P0r  ** 

8»a,pue,lo qne  ao,¡  ve  por efcr'to  !ft.  r.     r  ^t'  '""""' "  '"  '*n 
y  modo  de  hablar  de  U  Je'iOa  Wínl"  ¿*llí?a,ta<te  de,«  elegancia 
t  "aze, «ambieü  t«oy  .u^if^""'*/"?  Ubi  J° "  "«  para*,  efto 
"ar  mucho  nudrro  ¡oten  o      P«ffi°      ?"*  Jf  "'•""' ? aPr<" 
"•■«¡no,  con  la  dipina /rata   oarl  fl    ?'  (^¡SoUaor)  abrir 
p.**-  aprenderla  Ion  «„'£ "Ä'*  '«»««  *>"■•'•  ,  a  lo. 
Mpuerro  f,  fB  „erna  rSfe  Jf.P«'--¡o  della goi 
feM'o  m»acertadoquejoz.a"«ai.ír         '^,08  */«"*«,.      El 
fc.fae.tradozir  en  lenPuaíCnola  ííP  "  faI"<o»»«Utroi„t.a 
ga  Aymara  ,  tan  vnincr^l  Ätie™  W  íte  b'e"  *ferit0  en 
|a.»  S»alq„¡era  otra  pueda  aDe„(r         Non,?S°>'o  9«  ««a  leo. 
•pronechanVe  también  d   VP'T,      C°"  °>"  hablar  alos  '"dios, 
fe-cada  ,-no  «ttïïïï&,;Z  *»•«*»*»«•  dilige,, 


"O"  de  cada  cola,  la  ¿Z"t  ZIL'"^'  Confifte '  ««'«"A  la 

"«•«¡.^Sä;  "•«  1"»/*  halla/ä  d/raa 
1,0  d'".y  retenerlo  po,  larlo^i,,,  "  '"  moa"Mo,lo  que  el  I„ 

»Cot«o)yente,arrb    ^'^^^'^«^«aminarlotodo, 
N««a  Propr¡.dad7ele,7nch ° '?pro,edw"  P»«  »•««  cola, 
P*-  pcrfaaJirme  ¿^X,^»*"*  Por  que  na 
i  .itreua  a  dezlr  .quejara  Indios  bar. 

batos  baila 


:  I 


PROLOGO 


barosbaftafaber  hablaren  fu  lengua  comoquiera  ,  aplique  fea  con 
lenguaje  muy  bárbaro,  pues  efto  feria  dezir  ,  qne  no  es  menetler  to- 
marcontanto  cuydado  el  negocio  deprocurar  la  faUíaciou  délos  yn 
dios,  los  quales  quanto  menos  capacidad  tienen  ,  tanto  mayor  traeca 
esmehefterballar,para  hazerloscapaze*  de  loque  tanto  han  menef. 
terpara  faluarfe:qne  aunque  no  fe  les  ayan  de  enleñar  grandes  theo* 
gías,ní  cofastan  delicadas  que  no  puedan  alcanzar  con  lu  ratero,  v 
corto  entendimiento. Pero  por  el  mifmo  calo  quecüir¿edemosqne  al 
gunas.y  aun  muchascofas  felesan  de  enfeñar,píir3  fer  ChrilVianos>tá 
to  como  pueden  ffrlo  fegun  fu  talento.y  auxilio  del  Cíalo:  es  neceífa 
rio  también  concedamos,quee1ío  mifmo  que  fe  les  ha  deenleúar.po 
co,o  mucho  quefeaconuienefelesproponga  con  la  claridad, y  fuer* 
za  de  razón  que  elrmodo  de  fu  entender  pide, y  requiere. 

Para  efto  pues  Tacamos  a  luz  efte  libro  ,traduzido  primero  de  ro- 
manze  en  lengua  Aymara,paraqaecada  vno  defpacio  examine, y  le  en 
teredeí  modo  que  los  indios  *ienen  en  fíi  manera  de  lenguaje;  y  porq 
(como  iremos  díziendo  )la  tradncion  elegante  devna  legua  en  otra, 
folamente  firuepara  entenderlas  fentencias  y  conceptos, y  no  los  vo 
cabios  y  modos  de  hablar  de  aquella  lengua  que  letraduze,por  erta 
caufafe  hizo  fegunda  traducion  déla  Aymara  en  Romanze  como  a* 
qoi  vatparaque  fe  entienda  la  propriedad  de  cada  vocablo,  y  los  rocíe 
os  y  modos  de  hablar  de  que  vían  losyndios  en  declarar  íus  razones 
y  conceptos:y  qoienlo  mirare  con  atención  fabiendolos  preceptos 
déla  Grammatíca, echara  de  ver  qtodoslos  vocablos  queeltan  en  efte 
libro  déla  lengua  Aymara, fin  faltar  ninguno  van  declarados,  y  inter- 
pretados en  Romanze,fin  anadir;niqa'ttarccfa  efe  momento.  Verdad 
fea  que  paraqoe  fe  entienda  lo  que  quiere  dezír,'as-palabras  de  Roma 
ze  van  antepuertas, y  pofpuelW,  fegun  para  la  inteligencia  de  cada 
clanfula  esmenefter.aunquepor  anerme  atado  a  los  vocablos,  y  mo- 
dos de  hablar  déla  lengua  Aymara,  la  interpretación  en  la  Efpañola, 
foPCjOfamente  huno  de  falirtofca,  y  mal  compuerta:  pero  rr.ns  acertar 
¿a  para  el  fin  que  quefepretendecomo  luego  veremos. 

La  traducion  deloslibros  de  vna  lengua  en  otra  piKde  fer  de  tres 
manerasja  vna  es,voluer  palabra  por  palabra  las  claufalas,y  razo* 
«es  de  aquella  lengua, fin  atenderala  claridad  del  fentido  que  refulta 
de  aquellas  palabras,  que  no  lleuan  otra  orden,  fino  yrfe  por  las  mff- 
maspifadasquelleua  la  lengua  que  fe  traduze  y  liefto  fehizieraen  la 
traducion  déla  lengua  Latinaren  la  nueftra  erpañola:  pudiera  en  algo 
«a  manera  toIerarle,por  la  femejani^a  a»ay  grande  que  entre  las  doi 

halla  mol 


AL    LECTOR 

hallamos^  no  dexara  de  entenderfelo  que  afsi  fuera  tradazido.Pe- 
ro  (i  efto  le  hiziera  déla  Hymara  en  la  Eípañola,  cierto  es  que  no  pu* 
diera  entenderle  concepto  alguno  Je  quautos  fetradnxeflen,efpecíal 
m?nte  fies  algo  largo, v  afsi  fuera  trauajo  inutil,y  bien  excufado. 

La  otra  manera  es.rradnzir  de  fuerte  algo,  que  lo  que  ella  bien  di* 
cho  en  vna  lengua,  fe  bnelua  con  mocha  elega«cia  en  la  otra,  y  aúque 
elta  reala  mejor  fui  duda  en  genero  de  traducion,peropara  aprender 
porella  la  fignricacion  de  cada  cofa,  como  d.ífean  losqucdénueuo 
comiencan  a  cftuaiar  alguna  lengua  eftraña,  aprouechara  muy  poco, 
o  na  Ja.Porque  forfofa  menee  lo  que  en  vna  lengua  efta  dicho  muyele 
fantemente  por  nombre, en  la  otra  abra  de  explicarfepor  verbo,  y  al 
contrario,?  afsi  fe  auria  de  trocar  muy  aircnudo  vna  parte  déla  ora- 
cionpor  otra:los  vocablosproprios,  con  que  fe  declara  el  concepta 
en  aquella  lengua  cen  mucha  elegancia:  en  eftorra  ferian  muchas  ve- 
Zcs  methaphoricos:el  vocablo  q  entra  muy  bien  en  vn  rVáfi:  y  del  re- 
tulra  muy  proprío  fentidoitomado  loqen  fi  fuena  tendría  íígnifícació 
muy  diuerla,y  quien  no  ve  q  elto  roerá  meter  en  vn  laberinfhio  muy 
grande  alque  va  eíhidiando  elta  lengua?  En  mi  elle  modo  de  traducio 
muy  elegante  y  fubido  no  puede  fer  de  prouecho,fino  a  los  que  cftan 
muy  adelante  en  la  npticía  perfeaa  de  ambas  lenguas. 

La  terzera,es  media  enere  la  primera,y  legan  da  manera  de  tradn- 
cion:  Porque  nova  figniendo  rigurofamente  el  orden  de  las  pala, 
brasdela  otra  lengua,  fino  que  las  va  ordenando  con  anteponerlas, 
y,porpo!ierlasfegnnruerenecenario,para  que  fe  entienda  loqueen 
la  otra  le  dize:  guardando  quanto  fe  fofTre  los  modos,  y  tiemposque 

le  correíponden  en  cada  lengua.traduziendo  el  nombre,  por  nombre, 
el  verbo  por  verbo,y  afsi  cada  vna  de  las  otras  partes  con  que  la  ora- 
cion  le  compone;  y  efta  es  la  que  efeogimos  en  la  traducion  ifeltinuef 
tro  libro  déla  lengua  Ay  mará  en  nueftro  Romáce,  por  fer  la  que  mas 
naze  a  nuellro  propofíto. 

P*ra  tener  elta  por  mas  acertada,  baílame  el  exemplo  de  hombres 
^rosque  en  otra»  lenguas  tuuieronelto  mifmonof  afumpto,como 
*  aiithor  qoe  traduxo  a  Homero, Poeta  elegantilsímo  entre  los  Gri 
fos.enprofa  Latin.t,y  bien  tofca,porque  no  pretendía  fino  declarar 
«>mo  ad  verbum,lo  que  aquel  excelente  Poeta  cantaua  en  fns  verlos 
*>  «nilmohizo  el  que  traduxo  a  Xenophóf e,  efefítor  que  a  juicio  de      - 
'«roñes ,  doao$¿de  fo  boca  deftila  mielydulcura  déla  Grie¿aelo-     c^ 
*nc^a:contentandoíe  detraduzirle.folopara  que  IcentendicíTc  en 
*tm  ,y  nopara  imitarle  en  U  elegancia:    Pero  ninguno  confirma 

A    a  tanto  lo 


4  i';HOLOGO- 

(amo  lo  qiae  digo,  como  Nicolao  Clenardo,que  con  mucha,  diligencia 
y  acierto  có'rapufo  la  Grammatica  Griega  :  porque  deípues  de  auer 
ordenado  muy  bien  todos  los  precepros'  necesarios  para  úber  bien 
aquella  lengua, pone  al  fin  dellos  vna  carta  muy  elegante  del  Glorio^ 
fia  San  Ba filio  Doc"tor  muy  celebre.no  fulamente  en  toda  Grecia,  fino 
?n  todavía  San&a  Ygleja  Carbólica,  con  dos  traduciones  en  lengua 
|/Atina,lavna  nuiy  elegante  de  Budeo,muy  conocido  éntrelos  efcrU 
torcsT.arinpSjUotT.a  Luya  propría  delmelmo  Ciénago;  en  la  qnal  £ 
gueel  modoqu»  diäntas  déla  tcrcexa.mancrA  de  tradición  y  delpu- 
és.dewda  periodo  vaciando  razón  de  cada  cota,motUandocu  mopor 
prUbca  los  precepto*  qneauia  dado  en  fu  Gr  ammatica;y  cóeite  m¿ 
dodctradqcionconfncanotaciorie.S}Cscotcl  je  ¿¿]miracion  verf0- 

^«aechan  Jorque  elloJiaala  íen&ua  Gr/iega  .  Si  *oisn  duques  nofoí 
tros-eltÄ  tan  buen  Amino  que  licuó  Nicolao  ClenarJo,  orimero  faca! 
mos  a  luz  ja- Grammatica  déla  lengua  Aymara,  que  los  años  pafado»  ■ 
feímprirnio-w^oma,  aonque-coiumuchas  errata^por  noauerqm¿  ' 

Sil  v ^  »arteCÍOn  áeír^rtnt':  Veranearnos  la  tradnc.on, 
d^I  Vita  Chrilti/paraquefevean  puertos  en  pra  atea  Jos  preceptos  d<i 
aquel  Arte.  Aunque  defpuesdeU mitad  del  libro  adelante  no  le  ha 
mirado  tanto  a  que  el  üomance-correlpóda  al  Phrafi  Ay mará, como, 
dafenlencadeloqueenellafe  d¡ze,aComodandolb  m/sanoeftro  15 

;l  7  °  dd  Ien8»aJP  Aymara.y  1er  canfa  cié  que  no  le  per. 

¿ib  eftbien  iacorrelpondeucia  déla  vna  leúdala  otra-  De  modo  ¿ 
aquella^pnmera  parte  del  libro  fcruiri  pata  entender  loque  la  Aynu 
*W p°"  Roma"c*>y  !■  regnoda^ruira  de  fabe¿con*ó  lo  que  de^ 
^mosenRomance/epodratraduzirenla  Aymarl  1  ■ 

f  es ;  „eceíftr,o ¡cy,e  lepa^Mni^eäor.quo  no  la  he  facado  deS 
tanate,  no  he  nac-.db  en  ella  tierrazo  en  Italia,*  por  moche Tona 
hornera  aprendido  della  no  prefumiera  tanto  de  mi  I L  «S 
*ff recerme  por  maeíVro  déla  elegancia  conque  lo.  indios  la  habla" 

to  E„,Ä  í  ™^  X  ?üdaT  en  ^°  *!<>'  ™ínirtros  defSan¿ 

nen  ,y  a  otros  que  de  Charidad  fe  tienen-por .tales,'*  etóaW£ X 
Padres  de  nueltra  minimaCompañ.a  de  I?fus^rapr| fe  lo     le Z 

Uko,vmiern,me fea»?^4V»  l«ar  a  luz  Anímica q£ 
£>*  «tóRUfi  el  Vocabulario  delta  leu -normara, cofa  quepX 

muy  bien 


AL  LECTOR 
muy  bien  hazerfe,fin  qi,e  vno  la  hable  con  aquella  fumnia  elegancU 
q  los  naturales  della:  Pero  no  me  atraerá  a  facar  a  ,02  cofa  *. 
paraqne  mis  efcntos  fuefencomo  dechadoy  regla  déla  elegancia  Ay 
nnra  por  ella  caufa  procura mos  que  vn  indio  ladino  deíte  pueblo  de 
luli  por  nombre  don  Martin  de  Sanfta  cruz  Hananfaya  del  avilo  Ca- 
mbien conocido  en  ella  prouíncia  ayudaffe  a  tradt,*|r  de  Romáze  en 
¿ymara  el  V.ta  Chriih  del  Licenciado  Alonfo  dertílcgi,,  que  fe  ha. 
liara  al  principio  de  lu  FIos  fanaorum,  quitando  y  añadiendo  algu- 
nas colasfegun  que  a  lospadres  deftacafa  mejor nds  parecía:  los  qua 

les fíemprefaimosenderecandoleafsi para  a,iadír,y quitar, como pa 
taque  en  el  traduzír  no  dixefe  cofa  que  deídíxe/le  déla  doótrina  Ca- 
tohca.y  verdadera,  encareciéndole  lo  mucho  que  ímportaua  de  que 
nos  ayudafte  a  eftí  traducion  paraque  falieíTe  a  l«z  con  la  mayor  ele 
$ancia,y  claridad  que  en  fu  lengua  materna  puede  pedirfe. 

No  fue  dífieultofo  a  Sana*  cruz  ayndarnospara  elte  noeftro  inten- 
to,porquepara  efto  le  fauorecio  primeramente  Nueftro  .Señor  q«« 
d.fponelascorasruauementeparanue(trob'ienyprouecho;elauer|« 


«er  aprouechado  mucho  en  la  lengua  Efpañola,  efpecialmente  en  lo 
qae  habla  por  efcrtto,y  faber  los  modos  que  en  fu  lengua  le  correfpó 
éea:el  auer  oydo  de  ordinario  los  Sermones,yplatlcas,  queen  todo 

íldifcurfodelanohazcnlos  Padres  deftacafa,  que  le  ha  importad 
macho  para  entender  mejor  losmifteriosque  en  éfte  libro  fe  ponen 
el  mucho  exerc.co  que  ha  tenido  en  traduzir  otras  muchas  colas,  e- 
«mplos.y  Icrmones  ¿c.de  Romance  en  fulengua  Aymara,en  dilatar 
oeiuyo  muehas  matenas,que  aun  fe  tuniera  en  mucho  que  vno  de  nn 
e.tra  nacíon,aunque  huuiera  eitudiado  algunos  años,hiztera  otro  ti- 
co en  I  q  lengua  .Concurriendo  pues  todo  efto,en  buena  razón  efta  que 
loamos  eltimar  en  mucho  todo  lo  que  fe  a  traduzido  con  tan  bueqa 
¡Zá\      ,°r  ^"^«""^^■"^^elegancia.ypropriedad  qoe 
pwdeped.rfe  en  el  lenguaje  deftos  indios  Aymaraesdela  Prouíncia 
^nucuyto,oLupacas,  aunque  muy  pocascofas  fe  toparan, que  no 
Mn  muy  claras  para  los  naturales  de  toda  elh  tierra:  Pero  efta  elegá 
taro»         demedirporeleítilotofcodequeyovfoenlatra^uciii  > 
"iromance.    Pbes  lo  que  en  efte  faena  mal  en  aquel  déla  Aymara¿sv 

"Y  eieganteporferproprio  y  ordinario,  como  el  v.ftido  galano: 
.pongamosporexemplo)delosFlamencosesgaIanoentreellos,p4r 

A     3  fer  alo 


PR  OLOGO 


fer  a  fu  modo  ¿y  eflfe  mifmo  en  Efpaña  canfaría  rifa,yno  pequeña  a  los 
Efpañoles,queno  acoftübran  aquel  modo  de  galas. Tanto  mas  me  ha 
elgo  en  dezir  efto,quanto  tengo  por  cierto  q  quien  lo  leyere  le  fiara 
mas  de  que  todo  quanto  en  efte  libro  hallare  en  lengua  Aymara  cslen 


■U9Uk  uuv  bl/ii\suuaiihvswiivibviiuicr   uniiniv   Vil    1  V.  1 1 1   U<»   i\  y  ma  i  <.\    «.«•«.•• 

guaje  muy  proprio,y  como  tai  procurara  eftudiarle,fi»  rezelo  deque 
le  pueda  fuceder  aprender  cofa  que  defpues  le  fea  neceíTario  oluidar- 
la,como  fucederia  fi  eftudiaífe  efta  lengua  por  algún  libro  compueíto 
de  vno  que  no  fupieiVe  lapropriedad  ddla:  y  efta  t'nerla  caula  por  la 
qual  he  tenido  por  mas  acertado  Tacar  a  luz  elle  libro  traduzido  con 
el  ayuda  que  digo>qucno  eferinir  yo  en  Aymara  ¿ofa  fojamente  laca 
da  de  mi  haljaua. Porque  aunque  Nueftro  Señor  me  a  hc;bo  merced 
Je  ayudarmepara  aprender  con  alguna  fafrkiencra cí\.\  lengua,y  ten- 
golo  por  beneficío¿)articular  de  fu  liberal  mano:  pero  el  q  labe  mas 
queyono  hizieracafode  misefcrttos;y  dudaría  muchas  vezes  lí  loq 
digo  es  con  lapropriedad  que  efta  lengua  Aymara  pide, por  f. berqaj 
es  aprendido  por  arte,  y  no  nía  ruado  en  la  leche  ,  cofa  que  no  podra 
dezir  fabíédo  que  efte  libro  fc'facocó  ayuda  de  vn  Indio  dotado  detS 
taspartesque  N.Señorfe  haferuido  comunicarle:  Y  principalmente 
fe  faca  a  luz  para  los  que  quieren  darfe  al  eftudiodefta  lengua  hazicn- 
donos  niños  y  barbarosparaganar  a  todos  en  Chrífto.  Quia  íapientí. 
bus,&infipíentibus  debitores  fumns.  Por  efta  caufa  también  íc  ha 
procurado  que  en  lo  tocante  a  las  cofas  de  que  el  libro  trata,  fean  lia 
nas,y  fáciles  de  entendcr,qnitandodel  Author  lo  que  no  era  tan  apro 

ftofito  para  yndios.Y  como  el  fin  principal  de  focarle  ,es  para  apréder 
apropriedad  y  elegancia  Avmara,  no  fe  nos  ha  dado  macho  de  que 
las  colas  eften  muy  bien  trae,adas,ni  dilatadas  como  era  fácil  hazerlo 
pues  las  que  en  el  fe  contienen  tales  quales  fon  ,  muy  baltantemente 
tiruen  a  nueftro  intento.  Pero  no  folamente  me  a  collado  trabajo  tra 
duzir  efte  libro  déla  manera  qne  diximos,mas  también  me  a  fido  fot* 
fofocorregirlaortographiadetodoloquevaefcritoen  Aymara,  a- 
Cumodando  las  letras  fimples,o  dobladas  ala  pronunciación  de  los  In 
dios.Porque  don  Martin  de  Santacrnz,aunque  es  tan  auctajado  en  fu 
ieuguaperotodoloqueefcrioieraenella,loefcriuícra  como  fi  fe  ha 
oiera  depronüciar  en  romanze:  lo  qual  caufara  tanta  cenrufion  al  ó 
comienza  a  rftudiar  efta  lengua  ,que  fm  falta  perdiera  la  efperáca  de 
poderla  aprender  por  lo  que  fneíTeleyendory  a  cada  pafo  fe  equino- 
cara  tomando  vn  vocablo  por  otro,o  pronunciando  de  vn  modo  lo  & 
leadepronnncvardeotro  muy  diuerío  «por  ver  que  todos  citan  ef¡ 
ffitosccm  vaai  «ifuaasletus^y  Caracteres, de  donde  refultara  qne 

los  Indio» 


I 


A  t    LECTOR.  :: 

los  iadior  fe  rieran  de  nolotros  porver tos  yerros  „».  i,  ' 
li'bl.irlalea3ii3,coa>onosre¡rno$nof„fr„<  .  ,0e  h™"»o¡  en 

*er,n  ,»,ndb  les  fuéramos  enfetiandí  los  d,„7»       "r'"° nos  •»«*■ 

.fM  t,*ne  umfcien  pJrt¡e0lar  modo  áe  ,S  "  1?      Pr0n0neiar* 
«rn.rla  lengua  Efpañola.como  fe  rfeiinïli" l>2 '    '  W«  V«»««  ffí 

n.ent,l¡anueoe.oJer¡,  lo,«fcí(fc l-tídí    MM,?*,ec«""«. 
templo  niel  Efpañol  «JrTÄÄW?*^  e! 

«"«■■■io.pornoeirartrer¡toei1et2Lki  e         ,ÄI,'4>0i*i"«l' 

pbia  de!  .*„.„,,  deftasdosnacVones  nt0r",CPÍC',,J  <"'«*«» 

paes  ert.blecer  la  dr.ographij  Oelta  léníóa  £,,,  *    r  0e  "f  Ceffari»v 
P»ga.r fqs  «otabloS  y  a  pron  uneiaríól  v     P      ^e  fe  acierte  '*  *■? 


Bcrmta  ¡osv.-cabló.con  la  letra nní  rJ         P       .fi"<,ezjrle>""'ada 

ft  dífsimul.do  po",  „o  fér  negoció Äf''  "'"  C°n*''<>  í 
•oírfo  h«er  '"«por  enitar  ..on^re,ne^;irn,en<>trj!n0  fe  h* 
be «nena  vanetiad  de  pronmíciAí  P **ty*>*  «■■«•  C,  ,„,. 

iK^&caíSár en  ^ ,ibro  • *  *& 

h.8.  m.dre  Yglefia  Cario  'a  RoC  ï'?!  T  °  *  '*  """'"  *  "• 
'4«iabiendtcliradonaeltro  £r»^  P»r«e»,eqqe  e„  e(racat. 
lo  l^botó^^SéihS^T^írwíii  •«•  cofa  U 

|gf»rta  de  '«díoma^MageftaS  ro'e„rh.e  e,',Utftr0  »**$•*«' 
Pjga  dignos  mnnltro,  W¿K^"«  '"Pacemos, 

■o.  íe  la  b.enanentoranía  en *» «*ípw.por  In  miferícor  ' 
§  cafa  de.a  Compañía  de  l£SvVo»i       I"!?"    tnelPa'b¡o  de 
p  "'«JfcSVS.QninzedeHenero  M.Dc.XI 


Lotfonico  Bertom'o. 
A    4'  AVISO 


m 


8  AVISO  ACERCA  DÉLA  PRO&VNC  ACÍQ!S¿ 

PARA  faber  pronunciar  los  vocablos  defb  lengua  qnea^oi  cf- 
tanefcrJtos,pregun:creAa»!gun  criollo, o  indio  ladino^omo  fe  (ii 
ze  Luz, por  efte  vocablo  Ccana,  y  los  decnasque  aqni  fe  penen,  y 
por  la  pronunciación  del  indio  feveracomo  hemos  de  pronunciar 
nofotros.  Porque  en  dlospocos  vocablos  fe  cifran  todas  las  pronun 
elaciones  derUlen°ua,y  aun  en  eltaspocasfylabas  Cea,  Ccha,Chha 
Xa,  Kha,  Fha,  Ppa,  Qhue,  Tha,  Tta,  Haa,  Ghí:  que  entran  al  prínci 
pio,medio,ofin  délos  vocablos  fi^aientcs, y  mas  de prCpofico  le  trac- 
to eftoalprincipio  déla  Primera  y  Segundaparte  deí  Vocabulario. 


Ceana 

Luz 

Ccoilitha 

Arar 

Ccunu 

«Níeue 

Cchama 

Fuerza 

Ccheca 

Izquierda 

Cchini 

Velo          } 

Cchokhna 

Verde 

Cehuñu 

Chuño 

Chhaccatha 

Petdcrfe 

CbimcKhallí 

Pies, o  manos 

Kapiíiña 

La  ira 

Pilo 

Amarillo 

Itichitha 

Pellifcar 

Sochailo 

Handraj© 

Safa 

Chieha 

Patkha 

Sobre 

3ut  iche 

Bolaio 

'okho 

Efpantajo 

•ikhuri 

Relumbrante 

3hala 

Soga  de  hicho 

'heqhaft 

Seno 

PMcchí 

Phokhto 

Phucca 

Ppakbñn 

Ppekeña 

Ppifaca 

Ppufutaca 

Qhuella 

Qnuita 

Ttaqquc 

Tüakhíi 

Thikhmilííla 

Thocutha 

Thukhrii 

Ttantta 

Ttekhe 

Tcillmtratha 
Ttokho 

Ttuna 

Huayna 
Thaaghito 


Topo  peqño 

Almocada 

Lleno 
Gordito 
Cabera 
Perdiz 
Hinchado 
Ceniza 
Menfajero 
Mezquino 
Cimiento 
Pe  nadita 
Saltar 

Bordón 
Pai; 
Maleta 
Raer 
Ventana 
Vafor* 
Moco 
Tengo  frío 


EL  ES- 


I 


cAPiTVLo  r; 

L  ESTILO  DESTE    LïRRO    ENLOQVE    ÍOCA 
*        «1  romance  va  muy  atado  al  Phrafidela  leona  Ayma- 

."jdedóderefulrafertofcoyhamildemucbo 
Digo  eíl.o  a!  principio jpara  Jos  qno  qoer 

«ngaftartieropo  en  leeré!  pro e  \ 

mió  del  !ifcro,donde  fe  da  ra* 
zon  de'  fin  parque 
eílofehizo. 


CAP.  I  CAMISA  PÏ  DIOS 

íuquenaca  fnpa  haqae  tucuiía  ama 

htianarvtcathá  arqfi. 

PATRIARCA  Jacob  futí- 
nimna  toncapaaniyocanitaui 
na  (camila  S  cfcrituraíi  bama  ) 
Acá  yccanacpalca pámpana  obeja 
nacpa  ahustiriuuina  Mayiiifca 
lofeph  futini  Anqnipa  thaanquiri 
rauma  Auqaipapilh:ampí  acaca  a 
chachihanaqoíhua  báthafira^aña 
follcapichoabahuafaísina  ancha 
amahuatauina  taquerhá  HalH.Ha 
ccapa  yocanaepaíca  amahoaca  a  • 
mahGaraqnitanina:vca  ftma  ama. 
|nafsina,iofcpharo:  Sarama  hna> 
nuay  hilanacama  pámpana  cama* 
chimna,|íppaqmtlihailichaívjl. 

nima  laf m  qhnítataoina.  Iofeph- 
a<ca  lyafafsina  marauina  Hílanac 

Nca  hayatbáhopanacamScahu- 
t«nrll,aís,raaBCSpahutipanaha 
l*c»fifípilcataoina.Hnpanacapi. 
■■«■«pana  tnfephaqnítaqoeffa 
iiavp,  mnnabachatipana  ¡„cna 

kla£! 'lqi??rtBiM!M«»»"AtMhi 

«■■P^iacaporarag  hanihi- 

huaa- 


CAP.   I.   DEL   INTENTO 

y  motiuo  que  tuuo  Diosen 
bazerfe  hombre, 

EL  Patriarca  íacobfcom¿m« 
ta  la  íagradada  Eícriptura  Ge 
ncf.^Otooo  doze  hijos:  icscoa 
Iej  folian  guardar  ios  obejas<nel 
cabo:yelvnodellosppfll0ftll)re 

I  íephribuaconlnl>adre>Porfl 
le  amana  mas  que  a  todo»,  dizíen 

do  aeftc  engendre  fíendo yo  vicio 
y^y  es  calí  el  menor  de  fus  herma 
nos,y  de  amar  amana  tambié  «Jo» 

otros  hijo»;  por  efifo  amándola 
emb.io  a  lofeph  diziendo:  V  e  hih! 

mioaverioqhazétusherm^os 
crnelcampo,yneftpn  buenos  r» 

y  lofeph  obedeciendo  fue..  pe^ 
fus  hermanos  váendoíe  del**,!.? 

veniaparae'lpsholgaroufecX^ 
fi  viniera  vn  enemigo  fayo    ^ 

nendolofepbqaeriJodernn^ 
masquetodoslteniák'"^ 

d.z.endocomoiematarem?  en 
clío  yíniédo  alca*po  á*Z  S*or 

^aovuoscon^otro^^^ 


, 


• 


VITA  .fiïUjStfW, 


anti  mercader  faríriro  cocha  ala 
;hatana  í'afsüía,  alakhapifcataui- 
ia,vca  mercaderafca  Egypto  ma 
inniro  loftph  irpacauina,  Atjqoí 
tafea  haahaapa  amabuarapa  hti- 
ia  thaana  chola  vlljaftina  ipina 
lahhufitíaina  hachataoina,  lla^ 
¡niíicauina  ,  haya  mará  raank*fa 
tai  mokhia  maniata uinci  Cami, 

icafifaacafahaní  cufifsUiñaha- 
lacbiricattina 

i  Acá  Patriarcana  y  cepa  lo- 
ph  hiUnacpiro  qtyjicauüca  le< 
iCirifto  Aaquülaiiaalakhpacha 
i*  a.apacharo  batarjipapi  vnan* 
litto  Hílanacay  Dios  AuqailTa 
:ap<chauijairí  haqaVnaca  ama< 
naUína,  collana  amaluiata  yoc- 
ihaqnc :  túcoma  fatauina,  baque 
cuisínfcahaqaenacana  collana 
fapapi  caca,  tucupanfea colla 
kAoquipa, Carama  fnllcanacama 
laoima,  fafsiua  qhuicanifto,ha  • 
vUiriqnici  q  V  uitanilto  ,  maafca 
aíTinaca  quífpivri  hiolíonacata 
ti  collana  gracia  Díofna  y  ana- 
ñapa  haqainocarapiri;hiufTana 

Díofna  hoabpaparo  tacoiyri 
fa  Xpo  AoquiíTapílla  checa  Di . 
cancafsinfa,taque  gracia  churi 
Ctnc.lsinfa  haqae  cancoñapanca 
ntpi  ahkhpach i  chaqui  aropam 
qoi  vatíchiftoti  .  masfea  gracia 
qoi  hamorpaaáaííataquibaqui 
caraptjto  ,  hupalavccpílla  caq 
pirí  "iñaya  iayqoípa  Diosgra 
«h  orillo, choy  rn'aíraro  collana 
maca  vaticht ,  cchama  chovma 
uilto;aropa  catuñaflataqui  co 

llana 


carlcfino  de- venderle  a¡rrt merca 
der  eltran¿eroJe  vendieron  ,y  a» 
quel  mercader  iieuoa  iofeph  a  la 
Prouín  tia  de  tgypro.y  lu  i  sur  e 
viendo  auíente  de  íi  a  {q  qu  rao 
hijo, mucho  fe  tncnltijcíojy  í.oró 
y  en  muchos  años  uo  <omio  boaa 
do  que  bien  le.füp^'fflV ,  de quaU 
qoiera  faerteque  lealegraílcn^a 
rece  que  no  ie  ajegra-ja. 

%  Eít¿  Lofeph  hijo  det  Patriarca 
lacob  ébiaúo  a/us  bermamos  fig# 
nifica  !a  vcmdajde  1 fc i'.S  V  Chr  ilto 
Nucllro  Señor  deícicío  an  titira 
Hc,rtn*^6,,,'¿;i»  Oíos  ÍS  >  anuo» 
do  macho  a  los^i  ombíes  que  tita 
aan  en  el  mondo  ¿ixo  a  íu  qu  ri* 
do  hij<v  Hazte  botv  biC..  y  fteZitnv 
dofe  hombre  fe )uzo hermano  de 
los hombres,  v  ft|  k beranoiJaare 
ños  leembio  dizKndo;  Anda  vt  a 
ver  a  tus  hermanos  ,  y  no  nos  ia 
embia  para  (ola mente  vernos,  h> 
no  para  redimirn¿JS;para  alcázar* 
nos  la  ireltímabSc gracia,  v  auxi* 
lio  de  Oios.  For|jue.lelu  Chullo 
Noeftro  Señor»  aunque  es  verda- 
dero Dios,y  dador  decoda  la  ¿ra 
cia,no  nos  haeníeñado  coni«io*> 
lapalabra  euquanto  hombre  ,  el 
camino  del  cietoi  lino  cambié  nos 
ha  merecido  la  gracia  paiaq  le  vo 
nozcamos:  porq  el  todo  pedero*. 
fo  y  fempíterno  Dios,  por  el  r.oi 
dala gracia,cnleña  a  nros  corado 
nes  los  loberanos  millerioí  ,  not 
da  fuerza  y  entendimiento  paraq 
obedezcamos  a  lu  ley  ¿para  goar* 


<5aimt 

Ihiiacsitiachita  aropa  vea  cama 
huacaychañalTataquiJiuacaycha- 
fsínfcaalakkpacharoqnílp'wíafla- 
raqui,vcana  cufikhtara  hacañalla 
taqui  cufilsíñaíTacaqui.  Aca  pa- 
chanquiri  Iudionaeafca  leiu  Xpo 
auquiíía  acapacharohutipanaau 
capa  hutipana  hamachatauinpi, 
Patriarca  Iacobna  hila  yocanac- 
pa  hann,vcanacafca  fullcapa  ala* 
fchaquitauinahua ,  Iodionacafca 
IcfuChriltoanqniirabanialakha 
qui  a!akhatauinti,maafca  hihuaa 
pifcatanina ,  ttaquefaapifcatani- 
na  ccakhfichapifcatauina,  Crufa- 
ro  ccbacocatafsina  hihuaapifcata 
nma,  hihuaatanfa  lanfana  chuy- 
mapahnnuntatauina  ,  vcehitani 
Jafiinaraqui  lefu  Chrifto  anquif- 

iafca  haquetacnrauina,haqocna 
ca  fupa,baqnenaca  yatichiri,haq 
naca  fupa  hiniri,haquenacaro  ha 
I  tana  cnunri,hani  ina  ina  bacana- 
ti,  maafea  alakhpachaiia  viñaya 
cama  bacana  churití. 

%  DiosanquííTanayrarha  ala- 
k¡^cbampi,acavllaghaácaaca 
vraq„^pipi>  Angeleiuaca  hanl 
W'agbclanca  vcampipi  lurataui- 
n*>cancanauifarora  cancana  chu- 
Ranina,  vcatha  pufi  clcmetoras 

Paa^«»»,n¡na,laka,!urataoina, 

^panacapnrrcaancanihamacác 
F«  lara^tanina ,  vea  fapapi  nina 

Pn;^«P»fapp,cacaSaama- 

«ti.  acafca  a€o  hama  in¡nihníi 

h[°*  m?Y*  Y** «machina  cama: 
■"«aghinacafca  chauiianacaíca 

coca 


VLO    Ï.  If 

dar  fus  folteranosmandanjictoi 
perícaamenre,  y  guardándolos 
vamos  al  cielo  para  q  vina  mos 
allí  bienauenturados,y  nos  regó 
zijemot.  Pero  los  ludios  que  ef 
tañan  en  el  mundo,vinicndo  Nu- 
«Uro  Señor  a  la  tierra  parecióles 
que  venia  vn  enemigo  luyo,  co- 
mjloshijos mayores  del  Patri- 
arca lacob:  Ellos  vendieren  a  fu 
hermano  m<nor;pero los  ludios 
no  Mámente  vendieran  a  lefn 
Chntto  Serios  nueítro^fino  le  nía 
taronjeafnigíeron^e  afrentara" 
y  enclanandole  en  la  Cruz  le  m*- 
t*-on,  y  aun  eftando  muerto  le  a 
bneron  el  coraron  con  la  Janea, 
y  Iefu  Chrifto  Señor  nueítro  tam 
b«en  diziendoafsi  me  tratara,  fe 
hizo  hombre  por  tos  hóbres,»*- 

racnleñaraloshóbresjParavÍ- 
uir  entre  los  hóbres,  par*  morír 
porloshóbres,  para  dar  vida  a 
los  hobres,  no  vida  común  y  or- 
dinaria^nopara  darles  vida  pi- 
ra fiempre  enel  cielo. 

.5  Gen.  i.  Dios  S.  N.alprinci- 

piohizoelcíeloylatierra,yiu. 

tamétela.coíasqvemo^yalos 

Angeles  júntamete  coalas  celas 

qnovemos:Aloánotcniafer, 

d'üfer.Demasddtobízolosele 

nicntos,elfueSO>eIaKre,e!  agua, 

y  la  t)erra,ydi5(o  también  fea  ert 

tf e  íi  como  enemígcs:Por  eflb  el  1 

r««gonoquíreeihrbien  con  tY 

aguajvefta  lera  defb  manera  haf 

ta  que  Dios  mande  otracola,ybi 

20  también  tle  citas  qujtro  cofat 

meftlandolas.a  las  aaes^peces, 


Ilílíl 1 III 


.,  VITA    C 

cocanacafca  cana  nulT^nacaía  pu 
fi  cayoninatafa',  acá  potí  yaattíá 
raqui  luratanína  harccafsina  cchi 
nalca  baquena  tucuyakhana.haqf 
calakathá,thaathá,nin.ithá,vma' 
tar*$l!iratauina,hi<ka  maya  mu- 
do hama,nía  luratfca  alnuraq.  cá 
cañaraqui  hacanaracj.  ñekena  la* 
rata  hanchiro  apantatanína,apan 
tataícahiufla  hama  haque  faatta 
tauin*,amautta,  chuymakhtara, 
alakhpacharo  mif  i,vcana  cofifiri, 
acá  culifsíiíafca  Ofos  vlljañapu 

4  Nía  mayni  chacha  loratatfca 
marmíraqoi  choraña  amahuana, 
"hupápí  amahuafiñapataquijcrirta- 
fa  arorttafiñapataqni  hacaíiñapa* 
taqui,vcafcaAdanalaiqníquipa* 
^pana ,  maya  haraphípaapfnhna 
vea  haraphithá  marmi  lurana,ln 
rafsiníca  A Janaro  acalma  marmi 
manila'sinachuratauina.  Maya 
Coüana ancha. ufifíña  vraquePa 
rayfo  fntiniroraqui  irpatatauina 
banichicama  acáeama  fafsina  hif 
■ni haqu*hna lata  cácañataquira 
qui,  chuymachuraclamca  vcápi 
ennafa  canela  chnyrnaraathá  la- 
rahata,amparamáquihaa,fatau'f 
ira, hucha  (ufar  aquí  luratanina,ba 
mhíhtunataqut  haca  nana  cocapa 
chura raquitanina,  alakhpacharo 
mañam.i  huaquifihna  i'araquitani 
na,ane!iahifqnipilla  acanaca  lu- 
ratha  hiíqui  cancañapa  vlljafifsi- 
na  acanacapafta  apufnacafpa,hu* 
papacha  hucharo  t'mquifpha,Lu. 
citerhama,fafsinaraqui  Dios  au- 
platea  maya  aro  camachitauína, 

han  i 


HR  ISTI. 

arbole*, pintas  y  animales,  val 
fin  acabo  en  e!  hombre:  y  al  hom 
bre  hizo  también  déla  tierra,  del 
agua, ayre,y  fuego;  como  vn  pe- 
queño mundo:  Y  delpues  de  he- 
cho infundio  también  el  alma,  el 
fer,ylavida  en  el  cuerpo  hecho 
de  barro,  y  inf¿v*'dida  feleuanto 
en  pie,  hombre  como  nofotros, 
fabio, lleno  de  enteudimiento,pa 
ra  ir  al  cielo  a  gozarfe  alia,  y  efte 
gozo  es  vera  Dios. 

4  Defpues  deauer  hecho  vn  va 
ron  quilo  darle  también  mugef, 
para  que  los  dos  Te  amaífen  y  quí 
helíen  y  hablad"  n  entre  fí,y  viure 
flen juntos;  poreífoAdan  cftari- 
do  trafportado  del  fueño,  faeari- 
dolé  vna  coftilla,de  aquella  coftí 
lia  hizo  la  tmiger,y  haztendola  la 
dio  a  Adan,di¿icndole,  efta  fera 
tu  muger,  y  metió  a  los  dosjnrí* 
tos  en  vna  muy  regalada  tierra  *cj 
fe  llama  Paravfo  terrenal*,  y  pata 
hazerlosnoblésles  dixo,  haréis 
qoalqntera  cofa  avueftro  alue- 
drio  con'aquel  entendimiéto  que 
os  he  dado,  y  éfto  eílá  en  vocftra 
mano:  y  los  crió  juftos  y  fant  os, 
y  también  les  dio  el  árbol  déla  vi 
da  para  no  morir*,  y  también  les 
dixo, Poder  teneyspara  ir  al  Cié 
lo.  Y  Dios  nueftro  Señor  dizien» 
do,  hecho  he  a  eftos  muy  nobles, 
cofa  íjuc  mirado  a  fu  gtan  noble- 
za fe  cnfoberue'fcan  y  ellos  de  f* 
yocaygan  enpeccadocomo  Lu- 
cifer: dioles  vi)  mandamiento, 

que 


Um  cclwwathfr.orar.ati,  maafca 
|anika  lurañaqui;  chay  ptoichÉ 

camah3nUCacocauaach«pamá 
l»"al««  ftftwä  maya  coca  VjlJ'; 

chi.raM.p^Eüafca-biorn^aropa 
papachals.na.maya  Catarina  aro. 
p  catufsi.a,  Adanampi  hupápí 
b-mi  makaJuta-i  laiifcocanaachu- 
pamank5p,lC;,tauin^paoichi 

J-fnaaropapápachaíaaíua/á: 
paGhau.patfca  Adá.híofla  huahua, 
nacpampi  huchauiíátha  huchakh 
tararo  tutacana,  hani  htuiritfca 
M«'"'ojCcapacatfca  buakfachara 
M'oínaamigQpatíca  enemigop*. 
coaocaparo  hucha  layco. 

:>  AclanlurarsjnaDiosauquiíra. 
«*yac0Uanafo1n3pp0ñlJi¿raísi 

^amachataumpi^appahuala, 
atha,lara^auina^ocbaropur¡f- 
inrcaAJappuñu.bamapa^fitaa^ 
4,paqmf,paafCa  ^aakhlliíípárca, 

c*«taqo^plhuakhlJ¡r^ai^    * 

•n^m.chcavcíapba^inayra.ítaá 
^yaCancpha¿lCanp,,camif? 

aOCaruhu,pathah,rcatauincaha 
*MaatoAdanahiufauacafaIl4 

Mfchkbahararauina,aca-yaa- 
fcfca  yocaha  fraq  tQf  uni  ¿ ¿ 

«a^aísinfcataqueyatíñapa»! 

fcacanapafcaacayaafappora 
^carnna,colIanahifquf^ 
P^.amahoanapalca  apara  aa 
»T.,nahamara9ccapaCa  canea 
Hciiu^ib^tcaxSlj^^ 

papi, 


LO    I.  r, 

f| 

«lie -noaaia  degnarjatf«  con  dífí 

W?W  con  mocha  facilidad, 

niortroJesvnarhoIdUien^ooia. 
ambos  a  dos  no  comeréis  eJtVu- 

todelte  árbol:  pero  Enaquebran 
toe!  mandamiento  de  Díos?  y  to 

m^ndoelcenrejodeynaSerpIéte 
Adán  y  Éua  júrame  comJeVó  el 
m?M&WM** 'dicho  ñoco 

pallado  Adanjutaaétecó  noío- 
tros  fushiiosedejurtos  nos  hi2í. 
roospecadores^de  inmortales  ffiQ 

»ales,de  ricos  pobres,  de  ami¿oX 
^e^pios  CMemigospor  el  neca5« 

¡°  lene  hecho:  píro¿da      ccü¿ 

brandoreydefbara     ['¿/;*** 

le  huaiera  hechado  aperdtr  „  h„ 
"era  dicho,  eff.fe.fI?X;°,ÏJ 
¿«npr.  inliüz  ymiïerabU.coma 

£*  »or  no  au.-r  obedecido *, % 

«...^.«.«o^erocúpadeciído! 
.edeAdaydanolotro,,divn  V» 

l.osrauorecere  y  d- „,„.,,      J    * 
t.,.„  ,/  u-'"'euo  adere 

SSEKff '•'?«*  *¿j¿ 

nijcKiehara  hombre,  v  di»;:  i-ii 
moftro-toda  f.i  r*ll  Y  d'z";do,a 

Potencia  en  ^fXtoü    yT  /^ 

ífoía^'-M^nJ»d'r»««£' 
',an90«*/ye1Ue,.ruHi.       * 

j"  para 


,  jr 


f4 


VITA 


papi,hiüflanaca  layco  haque  tucn 
rípi:  Acá  hiiilfanacr.ro  churaui  ha 
echa  vaa  caquipanfca,  haniraquí 
ílaquí  qhuttanitauiltantí  haquc- 
naca  haccha  yaa  hamaraqni  víla- 
fipha  fafsína,  vea  (upa  anquí íta  A 
dañan*  hucharopuriutpatháje- 
fo  Chrifto  auquíífana  qnífpiyrif- 
f^na, fullea  auquiflana  fullea  Ada 
«alfana  hutañapacama  (cannfa 
MartirologioRomáo  fihama)pif 
cahachu  patacaní  Halla  tuca  ton* 
caní  llalla  tuca  ma»ani  maquipa* 
tauina:  acá  hueca  mairalca  Sopa- 
yoqui  haqnenacahaquettataui- 
na,Uíornahaqorpafcapaña  Sipa 
)fo  taque  llullípinía,  hanicchuf?- 
rauirtti,virUyapinihucataoínaDt 
osíiroín  haquenaca,nayra  Dios 
buqutíía  banira  Moyfenaro  tun^ 
tacamachita  aro, acá  huacaveha- 
bata  fafsína  churacatauinca  huc- 
rafaéchina  niachnratatfaiaca  hti 
pafiruirinacarufca  Diosanqnif- 
i  amigópa  hamaro  collana  y  oc- 
janaacapacharobutariapa  haque 
tocuñapn  ,  tncnnihaa  firitanina 
icharnacaja  vaánchampíjhaníra* 
^ui  ccanaca  atamírítaninti  Ada- 
fía  quiqu'»paro,Noero,lobarQÍa, 
uccapanacarofca  Abrahanaro, 
Moyfcnaro,  Daaídarofca,  Haya- 
•olca,haccapa  Prophetanacarofa 
icana  arompí  Iefu  Cfcrírto  aoqui 
Tana  haquetucuñaprt  ccanachiri- 
auina. 

r  úr  Nia  acá  pacharo  huraña  vrn 
»uripanfca  ;nayrarba  pnriñapata 
\u\  vra  hifqui  hañacancatauina, 

vcana 


CHR  ISTI. 

jo,  para  que  fe  htztelfe  hombre 
por  amor  naeltro:  Y  por  íer  gr| 
cofa  cita  q  fue  dada  a  nofotros, 
no  nos  la  enrabio  luego, dizíendo, 
aguárdenla  los  hombres  tambié 
como  cofa  grande;  por  elfo  rfef* 
de  que  nueltro  padre  Adán  p«có 
hatta  la  venida  jiejtfueítro  S.  Iefu 
Chrifto,  de  nueltro  Redéptor,  de 
nueltro  fegnndo  Padre,  de  nuef- 
tro  fegunüo  Adan,palTaró(comd' 
dize  el  Martirologio  Romanó) 
cinco  mil  y  ciéto  y  nouéta  y  nue- 
ueaños-,  y  en  ellos  tantos  años  el 
Demonio  folo  tiranizana  a  los 
hombres:  pero  aunque  el  Demo» 
nio  engañaua  a  todos.no  falcacá 
hombres  de  Dios,n*empre  fin  t'aU 
tá  huoo  hombres  que  fírnieíTen  a 
Dios.afsi  antes  queDios  nneftro 
S.  díeííe  a  Moyfen  los  die2  man» 
damientos^izrendolejeftos  guaf 
daréis:  y  también  defpuesde  da<* 
dos,ya  eftos  que  le  fcruian,Dioi 
nueftro  Señor  como  afns  amigos 
les  rcuelaua  la  venida  de  fu  fjbe 
ranob'joa  la  trerra,y  fu  encarna 
Cian^iziendo,!*  hará  hóbre  coi* 
enigmas  efcuros,y  no  fe  lo  dezia 
con  claridad  ai  miímo  Ada.  Gen. 
i.  Noe  Gen.  7«lob.  Cap.  19.  Pe- 
ro a  otros, a  AbrahanGen.  zz.  a 
Moyfen  Ex.  4  a  Dauid  Pfal.  i)t 
y  a  otros  Prophetas,  Ifaí.  7.CV45. 
con  manifieftas  palabras  los  teue 
161a  encamació  deN  S  iefu  Xpo 
6  Llegandofeya  el  día  déla  ve 
ni  da  al  mudo,  primeramente  fué 
«eceflario  aparejar  Ucafa  pajra 

pofac 


1 


CAPITVLO    I.  f. 

^a^haqoetiicuñnpat^ui,!!^-  po&r.paraqae  en  ella  fi  hizieifc 
cbi  Mtuiiapttaqaiuca  yantaquif  nombre,  y  para  que  tomarte  cuer 
cavinaya  l.iyqu«p.i  Dio.  mayni  p0  bnmano,  y  para  efto  quífo  ef 
dozClIaSátoloachínanaph«cha.  et.rno  Dios  aVna  ^onz^lla  hi.a 
^f"la^a"^a^"la/üt5.ni-        de  San  Io^hin  y  de  Sata  Xnájla 


Nayra  aaquilTa  Adanataquicca; 
DiosauqníJIa  vcapa  hacco.colla- 
na  vraqoe  Par  ".yfo  terrena!  lora 
Muiría;  anquí  lia  lefuChrifto  ta 


mada  María  Dios  NbeílroSc  ñor 
paranueítro  prímerpacfre  Adán 
en  lugar  de  Tu  cafa  hizoefParay 
lo  terrenaKtierra  lindifsínu:  Pe 


En.  collana  .I«.p.,coll,o.  hä  $¿  UffiSÏÏS  8  coe  ro  bl 

gm.lnr.tMm.,  Adanataqaicca  dirijo  de  la  foberana  vír.L 

«k«ba lB,a.ipa„«,  ñek.rj(jU¡pi  £D¿    Mar¡  /d  7"Vf    fe" 

e.vraq.ieraqntp^huran.  veca  cho  deb.rro J»,„  f   ÍL°J i  -í 

Mrfc. .a.akfcpacbarh,  b$.n,  a  K»  SECASE ,f/^ 

fe;j'mWl(b«,,  ciclo  1«  dio  caía  coKü  ifíÓ 

o   ana  Sata  Mariana  pnracapa,  aae  fue  lai  eñtn"ft„     i      -        ,» 

ollanavi.tadernacan.pi.collLá  ?av¡  «.  ¡|" ¡.    «   '  ''  T"?  de 

i¡faa.nacampi)coHa„aP,ú,ncfn"  ^^S&ító**.b«Wfc 

.u.pí.colla.fahif.michnra.sin-a.  ^S^ffi^TO** 

acamp,  phaccata  ,  frnnaychat.  nos  do»«  vi»./'      !>,fccrí' 

uahnapanar aVcpataqui  hakhll.  Zd°("hZ     'ÍZ&cT" ** 

a»r>na,qhriitinaaDacancañanara  J-  „i **»*g*waalni 

Up,ct.„quiti„Pfa  .acapaT„f*  ,  e'teaSut^'-S 

o.nnf,  hanipi  Nieto, síñoran.  ^fc    £fi  «' £* 

aecha  coya  cancañaDarrttMir,»-;  -  o        ^j"- uc  nueitra  2>e- 

.yrarha'üios.vcatfcavn^  "'  ÏÏÏÏtteWWt^wtef 


iquiííana  taycp.Vpilla,taycpa  ca 

><PTr>v,Y&L^£"t  fir  »  ÏÄ  fe'i  ÏÏ   r°l5'  PÜr 

'coMana?raciapa  churatamna  ,?!£!?.' ülo,reo,OVB«  ÍM 

qwSátoLcarfamaamoi «.I?  5?  a't,fs"n»m"  J«e  .  rodos  lo. 

patt.ofc.muha™       P  '  *"«*>•*.■*  «««Ve  aune». 

teas  d7Jor;m;r;te,i,hii0  m«<* 

loe 


1  j 

1 

J 

i<T  VITA    c 

qnenaca  bamayancca  amkhaíiña 
chursrauina.^.Vckharufcahíhua 
ñapacamahani  haccha  hucharo, 
fciska hUcharo puriñspa  churata- 
sina,  nayra  auquíífana  hucbapat 
la  pecado  original  futínitfa,  tayc 
panapuracpana  haccutatacacav- 
ca  phucatpacha  llumpaca  cäcaña 
churatanina.  4.  Vckharufca  Spi* 
rítuSantona  lurauipathá  hacen*' 
tapha  fatauina.?.  Vckharnfca  yo 
cachafsina  hani  marminacabama 
aycufa  yocachphátíijy  academ- 
ia baniraqni  Virgen  cancañapa 
paccaaifphanti  fatauina.  6.  V'c- 
kaarufca  Jmn'pana  hanchipampi 
almapampi  hanikatafa  thnkhfa  a 
lakhpacharo  irpara  cancpha  fata 
nina.   7.  Vckbaruleaalakbpacha 
iro  yorpa  tbaaro  ancba  collana 
vtcañaro  cunYiñaro  ancha  alaaro 
vp'ttaataitinajvcarufca  hanipi  ca 
¿dnipi.ri  fantona  almapafa  puri- 
fi,paña angel canquirila.  VU.-ma 
aea  paccallcoyaanacapi  Ntiellra 
Señoraro  churatanina, Diofna  ta 
rtpa  canean  i  fafsina,aca  hamaco 
llana  churafsiñanacampi  chttra; 
rafea  hifquichatafca,aca  collana 
Jeñora  aca  pacbancafsma'  ancha 
:'ol|anapi  hacatauina,  inti  hama 
5pailcháqnitaüirjají!ijmpaca  ali- 
tafa,  haquenaca  ccnyafa  haque- 
Jaca  anjp.huafa,  hani  ccheca  cispj 
'Hinac-- fa, maaíca  ayhachaqoi  v* 
lina  cafa  ,  ha quena  ca  llaqnipaafa 
3iofaro  chccakua  fafa  taque, co- 
lana bifqutnacampi  phuccata  hä 
fetharnqui  aca  hifüuinacjDalca", 

411  ií 


HR  ISTT. 

los  hombrespor  cofa  que  víeflfe. 
Lo  3.  Le  cócedío  el  no  pecar  mor 
talmente  ni  venialmente;y  añ  fer 
libre  del  pecado  denuertro  prí* 
merpadre,  que  fe  llama  pecado 
originaI,defde  el  panto  ó  fue  con 
cebida.  Lo  4.  Dixo  cócíbira  por 
obra  del  Spiriio~?4nto.   Lo  ?  .Di 
xo,  Pariendo  no  para  con  dolor 
ni  pierda  fu  virginidad.  Lo  6.  Di' 
xo,  Muriendo  fea lleuada al  cié*' 
lo  en  cuerpo  y  alma  fin  que  ni  au 
tantico  fecorrópiefle.  Lo  7.  Hi- 
zo fentarla  en  el  Cielo  cabe  a  fu 
hijo  en  muv  eminente  trono  glo' 
fiólo  y  muy  alto,  y  alia  no  líega: 
¿I  alma  de  qualqnier  Santo  que' 
fea,  ni  aun  el  Ángel.   Mira  eíW 
fíete  cofas  dio  a  Nueíha  Señora,' 
diziédo  lera  madre  de  Dios  y  def 
ta  manera  aiiicñdo  (ido  enriquecí 
da  y  hermofeada  coneftosfoberai 
nos  dv)nes  erta  benditifsima  Seño 
ra  E Ib nd o  en  el  mundo  riuio  co 
altilsimaperfecci5,refplandecío* 
como  vn  Ib!  puú^hnmiMándofej 
haziendo  bien  a  los  hombres",am¿ 
do  a  los  hombres,  no  mirando  a 
la  izquierda  ni  a  la  derecha,  fino 
mirando  al  fuelo,  compadecién- 
dole de  los  hombres,  creyédoen 
Dios,  y  llena  de  todos  los  bienes 
fobetanos;  y  aun  defde  íexoselV 
tos  íus  dones,  como  piedras  pré- 

ciofas 


qoefpicala  hima,  likh  urina  ppall 

thirina. 

KCamachafnapi  htuifanaca  aea 
Señora  alakhpacha  Angelesnacä. 
pi  vrunctma  arofcafsínfa,  haque- 
nacampi  arofiri,  haqnenacataypï 
faranaqueri  vlljafsina''vruncuna 
hifqui  lurañan*  *-  luripana-íhachi 
pana  ayunipanaíOr  ación  luripa- 
na^CoIlana  yaáaca  máqbnechuy 
manakayuifipanaí  bädiapinihua 
büaracuATna  Vea  pachacachapi  la 
cala  ebuymafa  thaaca  mafha  ,vca 
sollana  Señorapilla  chokhta  fun- 
ja marana,autijatafa  huañajata. 
[a,car¡]acafa,hflnikataqfaalK;afi 
luquiía.hiicha  yaaro  lanecatanin 
ynáka!sínfa,vmafsinfa,iqUífsin 
a,arofifsmfa,  hani  hilafqrnpaata 
nnti.amkhafiñapampifca,  muña- 
apampíjca.hamurpaañapampíf- 
*  Dios  auquillaquí  amauiríta* 
majianiraquícaritauinti.maar-. 
«viñaya  maampimaampi  Díot 

Jiauirina.acahama  vlljafsiníca 
P^aniftini  Dios  ancha  ha. 
;n«hua  ,  anchahaa  yati,  tsque  a 

P*r»hiu,ancbacollanachuyma 
£»*  laísínpi  hííha  ,  acá  Señora 
Papa«mihar,chipampi,  collana 
■n,k«aanan¡1lurapaca.iiimaña 

,,l»P«<a  taque  HallirittakhtírilH 
uipachá 


|P..n.  ACÁ  ÁNGEL  S. 

•brielNucrtra  inorare  hutaísi 
polnajrocpaahua  haceutafsi 
Ba  yoc*<i)Ahatéiafsina  ata 
tacanea  vcatháarofi. 


CAPITVLO   I.  ir 

comopiedraipfeetofat  relumbra 
uany  refplandecian. 

R  Quehifieramosnofoerosvie 
do  hablar  con  los  hombree,vrDit 
en  medio  délos  hombres  ,  hazer 
excelentes  obras  llorar ,  ayunar, 
h«er  oracion,meditar  aftífsmos 
milterios  dentro  de  fucoracon,a 
la  que  cada  du  hablaua  coíi  lo« 
Angeles  del  cielo?  Macho  fin  dú- 
danos admiráramos:  entóces  íi  % 
quedáramos  abobados,  y  ato  ni' 
tosíPorqye  acuella  íóberana  Se* 
ñora  en  fefenra  años  aúqtie  tenía 
hambre,fed,canfancio  ni  a  tintan 
tico,ni  lo  quecsel negro  delar- 
ña  tropero  en  peccado  ,  aunque 
com!a,bcaia,dormía,habfana,ntt 
excedió  la  medída:«on  fu  memo* 
ria,y  con  fn entendimiento,  y  va 
lantad  afolo  Dios  quería  ,  ni  fe 
caníáua  ,fino  que  fiempre  mas,  y 
mas  amana  a  Dios,  v  riendy  ett» 
defta  manera,  Tiendo  hombres  <íe 
razón  dixeramos  Dios  es  Gran* 
dtísimo:  Sapíentíísímo,  todopo- 
deroso, de  altífsíma  bondad:  por 
«cer  criado  a  eih  Señora  excele- 
tifsima  ene!  cuerpo,  y  en  el  alma 
fintantteade  mancha, limpia  - 
yqneconfa  her  moflir  a 
excede,  y  íbbrepma 
a  toJ«>8  las  colas. 


CAP.  II.  TRATA  COMO 
€1  Archangel  S. Gabriel  viniendo  , 
co»  la  embaxada  a  N.Señora  le  ¿i 
xoqucconcibiriaal  hijo  de  Dios 
r'e  pariría.  S.  Lucas  Csp    , 

B  i    DES, 


I? 


N 


1  I  A  Iefa  Chriftoauqüíflata 
*  qui  S  faucla  Mariana  purac 
pa  luratatnábani  conafa  cebosa 
t¿,maafea  lefu  Chrifto  anqoifla- 
na  boeañapaqui  cchufatauin*,tai 
cfla  Nueftrafenórana  marapafca 
Diofnataicpañataqui ,  niaraquí 
py rita uina,  vea  íupa  Dios  Auquí 
flálca  hatañapa  hani  ccararo  hur 
piró  hithiyña  amahuantl  tüHanf 
ca  nayrarha  qhuitaha  vea  Virge 
áonzellaro  acá  yaa  vatiñapati' 
qoifaíjina  (camifvSlucasEuan 
geliftafibama  )  Dios  arjquiíTa 
Ángel  S.  Gabriel  Nazaretfutjni 
marcaro  ,  Gililea  Prouínciaro 
qlniitanitauina,vcana  mayní  don 
zellaro  ,  mayoichachápí,Iofeph 
fntinimpi  defpolataro,  donzella 
na  futipaft^a  María, máynifa  may 
«ifa  Dauidanahathaparo  aroha* 
camaatamahata  fafsina.  AcaCca 
ennajayeo  Ángel  qhuitatauina? 
hiufanacana  Dioína  yoepana  ha 
que  tuenoipa,  bU'qai  yatlñaíTata- 
$,  Diofna  yocpapiJIa  hanípi  cha- 
chan.! lurauípattí  haquetucuna 
maalca  Spirítn  Cantona  luraoipa 
thä  haq  tucutauina,  vea  Tupa  acá 
yaa  anch  a  haccha  y  aa  cáqu-ipana 
Ángel  qhuitanítauina  alakhpa- 
cha  hacjvcafca  haníinaina  Ángel 
ti,  maalca  Gabriel  amahuatapa 
huahuapa,alakhpa¿háTa  maya  co 
llana  vtcarunijtaqnetriá  vnancha 
acá  Dioína  hutañapafca,  yatica 
yatipiCcataninpi,  maalca  Dios  la 
paqui  yatitauinajcamifakhaaca 
y.ia  Jurara  cancachini  vea. 

2.  San 


VITA    CHR  ISTI. 


DE  S  P  V  E  5  de  fabricadas  ya 
lasentrañasde  Nuellra  Seño 
ra  la  Virgen  Maria,como  mo 
rada  para  N.  S    leíu  Chrilto,no 
faltauacoia  alguna  mío  lolo  fal- 
taaa  fu  venida,  y  también  le  cum 
plia  la  edad  de  Nueítra  S  para  ler 
madre  de  DioSf^tfbr  eflo  Dios  N. 
Señor  no  quifo  ditr.'rír  de  oy  ,  en 
mañana  fu  venida, fino  qnedizíea 
do  primero  embiare  a  aquella  dó 
zella  puraque  fepa  elle  miílerío, 
(al'si  como  lo  dize  el  Eujngelilta 
S  Lucas)  Dios  N.S.  embio  el  Án- 
gel Gabriel  a  vn  pueblo  por  nona 
bre  Nazareth,  a  la  Prouincia  de 
Galilea,  a  vna  donzella  en  aquel 
lugar  defpofada  con  vn  Varo  lia 
madolofeph,y  el  nombre  de  la 
donzella  Marta:  el  vno  y  el  otro 
déla  calla  de  Dauíd  ,  diziendoíe 
conforme  a  mi  palabra  le  dirás: 
y  efto  porque  caufa  embto  al  Ah 
geH  pata  que  nofotros  lupiefle* 
mosbienla  encarnación  del  hijo 
de  Dios,  por  que  el  hijo  de  Dios 
no  le  hí¿o  hombre  por  obra  de 
varón  , fino  fe  hizo  hombre  por 
obra  de  Spirítn  Canelo  ,p«>r  ello 
por  íer  eíte  mi  y  grade  milteríOjC 
bio  el  í*ngel  morador  del  cielo. y 
efleno  Ángel  común  y  ordinario 
fino  a  Gabriel  fu  querido  ,  y  que 
en  el  ciclo  tiene  \  n  principal  la» 
gar  feñalado  entre  todos:y  de  Ca- 
ber fabian  los  Angeles  efta  veni- 
da de  Dios:  Pero  folo  Dios  la- 
bia como  auia  de  ler  hecho  elle 
mítlerio, 

z   Saa 


i 


\ 


I 


t   S.Gabrielafca  Diofna  arepa 
Cama  Galilea  Prouinciaro  mata- 
uina,Naz;irethfutini  marcaropu 
rilsinfca,  col  lana  donzellana  vca- 
fo  matanina  ,  vea  feñorafca  han- 
chipampialmapampi  Virgen  can 
catauina ,  raque  Vírgenefnacana 
lirpupa  hamaraquitauina  taque 
Virgeneínacana  ,  Virgen  canea- 
ñapataqui  callararapiripa  raqui- 
íauina,  vtafupa  collana  Virgen 
cancafsina ,  vra  poncofa  hiíkata- 
ta  oración  luraícatauina  ,  Virge 
nanacanfea,  donzellanacanfca  a? 
;ahama  lurañapí.nipi  ,  Ilumpaca 
:ancañ*pa  haní  kañuchañataqui. 
NJoeltra  Señora  Virgen  cancalsin 
a  defpofatapi  cancana  ,  camiía 
lantonaca  fi  hama  ,  Defpofamaa 
ocachípana  ,hani  haquenacana 
iünaiñapataqui,  haquenahna  ha. 
lifi  fañapataqui,maafca  camiía  S. 
nació  fi  hama  :   Supayonacana 
aní  lefuChrifto  auquiíTana  ha* 
aecucuuipayatíríataqoi  S.Iofe 
ha  Nueftra  Señorana  defppfopa 
ancana,rcaíca  ancha  fan&otauí- 
a, ancha  hífqní  cbuimaníeauina, 
ocha  Diofna  chnimaparo  puriri 
ujcatauína,paníchicparaqai  Da 
idana  hathaparaoina ,    Camiía 
Mosauquiflfa  Dauídaro  yocana 
imatháhua  hoahuanacamathá  * 
uayocahahaque  tucuní  fafsína 
¡fcatam'nca  hama:S»Gabrielafca 
ia  Dios  auquiííana  ,  $ca  arohoa 
hata i  vea  oozellarofataalakhpa 
lathá  allokha  Arígelefnacápí  ha 
ttaaíaa:AngeleÍnacapílIa  tatpa- 

na  1«- 


CAPITVLO    II,  lv 

2  S.Gabríel  conformé  al  manda 


to  de  Dios,  tue  a  U  Prooíncia  ele 
GaiHeary  llegando  al  pueblo  lla- 
mado Nazareen, fue  ala  cafa  déla 
íoberana  jdotizetla  que  era  Virgé 
de  cuerpo  y  alma  ,  y  también  era 
como  efpejo  de  todas  las  Virge* 
nes,  y  fundadora,  y  prineipio'de 
las  Virgenes,para  el  ertado  de  la 
yirgmidad.por  e,flb  la  benditífsi* 
ma  Virgen  a  puerta  cerrada  ella 
na  haz  i  en  do  o  rae  ion, y  delta  mar 
ñera  deuen  hazerlolas  Vía^ene» 
y  donzellas  pa*a  no  manchar  fu 
p»reza,y  nueftra  Señora  aunque 
era  Virgen  eftaua  defpofada  (co- 
mo dizen  los  fantos  )paraquepa 
riendo  fin  fer  defpofada  las  per fo 
n  a  s  ii  o  m  ti  r  na  n  r  a  fl'eu  ,  y  di  x  e  fl  en 
parido  hade  íligicímo  matrimo- 
nio, y  por  otra  parte,  como  dize 
S.  Inacio,  paraque  los  Demonios 
no  fnpíeflen  la  encarnocion  de  le 
la  Chrííto  Señor  Nueitro.San  ío- 
feph  era  Efpofo  de  Nueftra  Seño 
ra,y  eííe  era  muy  i'an&o,  muy  vir 
tuofo  ,  muy  agradable  a  Dios  ,y 
también  ios  dos  juntamente  eran 
déla  carta  de  Dauid,aísi  como 
Dios  nuertro  Señor  lo  aoía  di- 
cho a  Da  u  id,  diziendo  De  tus  hí 
jos,y  de  tus  defendientes  mi  hí* 
jo  fe  hara»hombre,y  S.  Gabriel 
deípuesquele  mando  Dios  dizi- 
endo Erte  recaudo  dirás  a  aque- 
lla donzella,  vino  con  muchos 
-Angeles:  Porque  los  Angeles  le 
acompañaron  diziendo  "iremos 


13 


a  ver 


i 


(■. 

m 

i 


VITA  CHRISTI. 


na  luriripána"  taiépataq,  amahua  a  ver  la  donzella  que  Dios  a  qu  t 
uidonzellapa,vlla«aníha  fafsina  rido  para  madre  de  nueltro  Señor 
arcanitauina.  yhazedor. 

.    '•     . 
?  S.  Gabriel   Nueítra  Señora \ 
»a  vtpäro purípanlca-  San  Gabrí 
el  íapaqíti  mantatauina  ,  haccapa 
An¿elesnacA'fca  p ancoro'  halac- 
tapifeatauína  S.  Gabrielafea  Nti 
eftra  Señoraro  vllaiilsina    ( :Ca- 
mifi  San  A aguftin  fi  hama)  Yaca 
na  íama •  vllína  cani  Cappa  ifini ,  W¡ 
pu  vlíinácani   vJlaíirapitauina  , 
niaioti  halantatáthá,oracíon  nua 
qainca,  vea  pacha  (/óriicionpiUa 
acayaá  arnutanalTataquipi  vrun 
cana  nuiri  )  Nuel¥ra  Seño  rafea 
vcapacha   Diofpi  'hatoppaticata» 
t§ína  qnillpícafa,  Diofna  yaapa 
taque  cnuytmpápiraqui  amkhai* 
Gatauina,Kayaífcataaína.Vcatha 
eamífa,San  Ä  mbrofi  o  fi  hama:  Ifa 
yanaPropheciaparaqni,acayaa> 
thá  qnUlcauiparaqoi  y  11  éa  catrina 
vea  L'rophecianíca,mayni  dorize- 
llahua  Diofna  y oepa  yocachani, 
yocachafsinfcajhaniraquihua  do- 
sella  Virgen  cancañapa  chhacaa 
fmití  fatauina.Nuellra  serïorälca 
ancha  alittíri  chnymanifsína,  acá 
yaa  chaymapana  hílqui  kayuiíi- 
fsina  Dios  auquúla  ehuymapana 
arottacatauína,  Tataf  vea  donze 
lia  cufikhcara  faniikhtará  Virgen 
nayrahampi  vlljaquífna  fal&ina, 
vlljahatíkha  hamchakha,  vlijafsi- 
na  íiruiriclha,  luparipa  tóífl&fim- 
ca  aneharaqui  cuíifirí&ha^Dioiha 
taícpaísincA  vea  donzella  ancha 

civfi&h» 


$    Deipnes  deauer  llegado  Sari 

Gabriel  a-la  cafa  de  Nueftra  Se- 

nora,íolo  S.  Gabriel  entro, y  tos 

otros  Angeles  fc  quedaron  en  ia 

puerta.  Y  3.  Gabriel  aparecie,  do 

a  Nueíh-a  Señora  (alsi como  Di 

z  e  S .  A  ng  u  ft  i  n  )  a .p  a  r  ee  i  o  te  ¡  i ,  a  n  4 

cebo  deiindü  rollro  }  de  rito  ver« 

ti  do ,  de  g  r  a  de  fem  b  1  a-n  t  i ,  d  e !  p  u  e  s 

de  puerto  el  fo],al  tiempo  que  iue 

Ien  tañer- ala  opción  (  por quf 

cada  día  tañen  ala  oración  ,  para 

que  nos  acordemos  defte  miüe. 

rio )  Nueftra  Señora  en  aquel  t U 

po,etiaua  hazieiido  oración  di 

rodillas^  eftaua  cambie n  .contri 

piando  , y. meditando  los  milíe 

ríos  diuinos  con  todo  iu  corac^ot 

Demás  deífco  (  afsi  como  dtze  S 

Ambro!ío)eftaua  leyéndola  Pr( 

phecia  de  líayas  l'rophet*¿  y  h 

que  auiaefcrito  delle  mífterio  , 

en  aquella  Prophe«ia  dezía:  Vn 

donzella  parirá  al  hijo  de  Dios 

y  pariendo  no  perderá  í"a  Virg 

nVcfad,  y  Nueftra  Señora  por  le 

muy  humilde  decoraron  contei 

piando  bien  efie  mífterio  ,  en  1 

corado  eltaua  clamado  a  Dios  íi 

teriorméte  diziédo  S.  mió  deílí 

ver  cómis  ojos  a  .aquella  dicho 

y  bienanentnrada  donzella  ver 

he  o  no:viédolayo  la  firuiera,) 

,     trádo  por  fu  criada  me  holgara 

qlladózellafiédo  madre  de  DI 

mu/ < 


CAPITVLO    h 


n 


Cüfikhtarachinikhä  ,  puracpafa 
ancha  cáfikhtararácchínjkha,  v- 
cana  Díofna  yocpa  haque  tuca- 
pana,ñañupafa  ancha  cufikhtara- 
racchíníkha, Díofna  yoepana  ña 
ñnta  fafsín  hífcatauinajhííquípáf- 
ca  Ängel  malutauina:  malufsinf- 
qü  quillpittafsina  laru  laru  vliina 
caía.  Hamppatkhamama  María, 
Diofna  graciapampiphuccatata- 
pi,apnfla  Diofahua  humaropi  ca- 
qui, marmínacatha  collanatapí 
fatauína:  acá  fiama  fatafca  Virgé 
Santa  MARÍA  hakhlarthapi- 
tatauina,  baní  Ángel  vlljafsinti, 
(Aiigelpíilahayacutípi  vlljavü- 
jirítauina)niaafcá  Angelana  ham 
ppatitaqui/coTlana  arompi  aro- 
rapitaqui,Díofahua  humampí  cá 
qni  collanátahua  taque  marmína 
catháfataquíjanchaalíttirí  canea 
fsina, ancha  aynacha  chuynianifsi 
.na,  ancha  collana  amahuaña  ña- 
■tinifsína.vírtudefnacampi  hifqui 
naca  tupi  phuceata  cancafsina. 

4  Nayrataycfa  Euafcacatan- 
na  arorapitafa  hanípi  hakbfar  • 
thapitatauínti  ,  Supayona  hani 
mankahatatií'auí  cocana  achnpa 
mankama,  mankafsínfea  Diosja- 
huatscuhAtafatafajhanipí  carnfi 
acafti  fatauíntí ,  haní  fauípatíica 
'hucharopipurína,ttaqueta,koya 
villullum  tuctíná.  Nra  Señor  ana 
alíttauípatfca  collana  yaa  hinflfa 
nacaro  purífto.Diolna  yocpa  hiu 
ífanacaíupa  haque  tucupana,ala- 
khpachathá   Nueftra  Señorana 

purac 


dichofa  ferái  muy  ¿íchofas  íerati 
también  las  entrañas  hazíendofe 
hombre  encellas  el  hijo  de  Dios: 
Dichofosfera  los  pechos  que  ma 
mare  el  hijo  de  Dios;  y  eftádo  dt 
ziendo  efto  entro  el  Ángel,  y  en* 
trando  proftrado  de  rodillas  con 
el  femblate  alegre  dixo.  Dios  te 
falue  María, llena  eres  déla  diui- 
na  gracia,  nueftro  Señor  Dioses 
contígo,bendifa  eres  fobre  todas? 
las  mugeres:  y  díziendole  efto  la 
Virgen  Santa  MARÍA  fe  tur- 
bo de  miedo,  no  por  ver  Ángel, 
porq  muchas  veres,  y  muy  a  me- 
nudo folia  verlos:  fino  por  ferfa 
ludada  del  Angeljpor  hablarla  co 
palabras  de  tanta  honra,  por  de* 
zirle  Dios  es  contigo  ,  y  bendita 
eres  fobre  todas  las  mugeres, por 
fer  humildifsima,por  íer  rao, 
dcftífsíma,  por  eftar  lle- 
na de  virtudes  y  do- 
nes. 

4  Nuellra  primera  madre  Eua 
hablandole  la  Serpiente  no  fe  tur 
bo,y  diziendole  el  Demonio  co* 
mela  fruta  del  árbol  deque  fue 
dicho  no  comerás  del,  y  comién- 
dole feras  como  Dios,no  dixo*)r 
efto  como  es,y  por  no  auerlo  di- 
cho cayo  en  peccado,  hízofe  def- 
dichada,  milerable, pobre:  mas 
por  la  humildad  de  Nueftra  Seño 
ra,  por  fu  encogimiento  nos  vino 
a  nofotros  vna  grande  cofa  ,  ha- 
ziendofe hombre  e!  hijo  de  Dios 
por  nofotros,  baxando  del  cielo 
B    3  alas 


2« 


puracparo  mantiñapana  Angela f 
ca.Nueftra  Señora h'upana  háppa* 
tita  bahkfaripana,  Maria  hani  ha 
fekfaramtí,hanihuA  na  paya  chuy 
inampi  huma  arohapi  Uallíri  hu- 
th^afinatí ,  na  hanihaa   fupayona 
Angeipatti^piülapí  humaro  <jta 
níto^hicbafca  hupa  toqthá  fama* 
ni  a  ,  c  h  u  y  m  a  paro  b  n  a  par  ira  ,  y  c  a 
fupapi  huma  mayni  huabuabaccu 
rá.fsioa  yócachahata ,  vcana  futí» 
palca  íérulanípijh u¡i>a  niccara  Ifa 
ya  na  mayni  dózeílahua    Diofna 
yocpa  buabuachauí  fauipavllafsi 
na  jáchahua  cnflíta  ,amahuata  vea 
Señora  Ijrujñafa.  Pues  na  atama- 
rpama  humatápi  vca,humapi,yo 
cachahata,  yocachauímafca  ácha 
hacchanipi/taq  atípírinipi,aca  pa 
chanaicunamanahuaracufiñapt  lu 
rani>futipafca  haccha  apuna  y  oc- 
pa  fatapieacani,  Diofafca  Paai- 
dana  vtcañapapíchuraníjacobna 
vtpatháraqhuipí  haqnacafcatho. 
khriííní  faca uina,Safsinícapa nafa 
checha  atamafsína^thina  nayra 
Sanronaca  aatafsínca,aca  huahua 
ihauimafca  acá  pachana  áchahua 
0iutuní,ttaqqnefini,humafcahna 
buama  yocachatama  ttaqquefiri 
mnturivUjafsína,ancharaqaihua 
quíchuíihata  ,  maya  cacailinca' 
na  yocachafsina,hichukharo  pufi 
cayumnamankauípatkharo  íclm 
nocafsina  ,  híchatpachapíní  yati« 
ma.Daaida  hamahua  apu  cancani 
fafsinca,Dauida  hamahua  ttaqq, 
(iní  hiínnpí,  falsin  hamachacauí- 
na;  Dauidapilla  ahuatiritauina, 

ahua* 


VITA    CHRISTI. 

2  las  entrañas  de  Nueftra  Señara 
pero  el  Ángel, temiendo  N.  Seño 


ra  por  fer  Taludada  del:  dixo    No 
tem.is  María,  yo  no  vengo  a  ti  có 
doblez  a  encañarte  con  mis  pala 
bras  Yu  no  foy  Ángel  de  Satanás- 
Pjos  rae  embia  a,ti,y  agora  te  díf 
gó  de  lu  pa  rte  que  tu  agradas  a  f ti ... 
corazón  Por  eífo  concibiendo  tu„ 
v'ii  hijo  parirás  ,  y  fu  nombre  del 
fera  Iefus   Tu  poco  a  leyendo  lo 
que  Üxo  Ifayas^Vna  doncella  pa 
ríra  al  hijo  de  Ríos  ,  te  holgauas 
mucho,,y  delíeau^s  feruirU.Pues 
yo  te  digo  Tu  eres  aquella, Tupa, 
riras,  y  tu  hijo  lera ..grandifsí mol- 
iera todo  poderqípjhara  muchas 
marauillas  en  el  mundo, y  fera  lia 
modo  hijo  del  gran  feñor^y  Dios 
le  dará  la  filia  de  Dauid,y  gouerí, 
nara  a  los  hombres  desde  la  cafa 
de  lacob,y  diziendo  ello, aunque 
díxo  verdad.     Pero  nombrando 
los  fantos  muy  antiguos ,  pareze 
que  díxo:  Yo  te  digo  Elle  tu  hijo 
padecerá  y  afanara  mucho  en  ef- 
te  mundo  ,  y  tu  viendo  a  tu  hijo 
el  que  par  i  lie  afanar  ,  y  padecer 
mucho  también  te  entrifteceras, 
pariéndole  en  vna  cucua,ponietv 
dolé  fobre  heno,  y  ípbre  el  pefer 
bre  de  beftias,  dende  agora  fabtr 
te  que  fiendo. Señor  cómo  Dauicl 
padecerá  como  Dauid  .  Porque 
Dauid  fué  Parto r,; 

y  loj 


CAPJTVLO    í. 


ftahaatmnicafca  >  hichukkarnpí 
vcqníríaiiqailTaléíuchriftofcays 
ritsinariichukharo  ichunocacAra^ 
qoí  cancana. 

f  Vea  fuparaqui  Ángel  Nueftrá 
Señoraro:  yoeama  Iacob  hamapi 
caneani  faísínavyocama  haquena 
ca  r  o  y  a  tic  b  í  r  ïv  11  j  a  f s  i'ri  a  ,c  uk  h  a  fa 
marca  marca  faranaquerivlljafsi 
ría, carita  faycuta,humayiita  lupi 
jata .sromafa  pampina  iquiri  ..pa- 
callirí.nayrapathá  ecát.itiyri,  Di 
os  happatícafahama  aromáthíyri 
vlljafsina  anchaftua  quichuGhata, 
llaquipayahaca  fafsin  ha  machaca 
ó  iría',  lacobapilíayohanipá  Laba 
futíníriá  oriefápa  pámpana  lupi- 
na híhuaaca  aroiñaíca  chaira  cchu 
nüta  ahuatirítauína  ,  hamaraqui 
leluehrifto  suqiíifTafca,  haqnaca 
D  i  o  fä  r  o  íi a  kh  füy  h  na  fa  fs í  n a  ,1  np i 
thaa  mutiritauirt^.  Iacob  Labán 
yoanipa  anchaptni  alifrjacataui- 
ña  bilapa  Efan'iarinífa  yan'ccara- 
qui  ámahuatauina.  Dauidafca 
yóanipó  Saúl  fátiní,  yocpá  Abfa- 
íon  fñtíni,  ancharaquí  cchahkmi 
canina  ,  yanecachatauina  alilna^ 
catauina  ,  bihuaáña  quí  vllca 
tita  aína;  Ha  mará  qui  lefuchrif- 
to  auquiífatca  acapachána  haque 
naca  alífnacatauinaVcchinamán- 
cafca  hifiuavatauína  ,hnpana  ya 
tichani ,  yocpatáqui  catuíiui  cor 
pañi  hupamancá  Keuilitauina  , 
Crufaro  cchacueatatauira,  Iacob 
maya  efcalera  tbaana  iquíghea- 
tanina  hama  ,  Crnfa  efeaferana 
kiriuanaj  Dáüidafca  ahuatirican 

cafsina 


** 


ylospaftores  fe  afsienran  fobre  - 
heno,y  Iefnchrííto  fenor  nueítro 
fue  puerto  fobre  heno. 
%    Por  elTo  también  díziéndoe 
Ángel  a  Nueltra  Señora,  tu  hijo 
fera  como  Iacob.fuécomo  dezir\ 
le  Viendo  a  tu  híjoenfenar  alot 
hombres,  viéndole  andar  de  pue 
blo  en  pueblo  predicando  \  rién- 
dole canfado,ludado,aíoleado  y 
de  noche  dormir  en  el  campo  ,  y 
velar.y  que  despierto  le  llega  la 
mañana,y  leamaneee  el  dia,mil 
tras  efta  haziendo  oración  a  Di- 
os,tiHichotec5goxara$y  enrrif- 
teceras.   Gen.  29.  Porque  lacob 
folia  guardar  en  el  campo  fas  o* 
bejas  de  fu  fuegro  por  nombre 
La ban  muerto  con  el  fol,v  de  no 
che  tra'fpa  fado  del  frio,afsi'tam- 
bien  Iefuchrifto  nneftró  feñor  di 
ziéndo  Conuertíre  los  hombres 
á  Dios,padeeia  ca!or,y  trío.  Lá- 
ban  períiguio  mucho  a  Iacob. Ge 
nef.27.  Su  Hermano  Efautambíe 
le  íjr ? a  m a l , y  a  D a h id  i  u  fíi eg r p 
Sauf.i.  Re.  19;  z.Reg  i<  y  tú  hijo 
Abfalómocba  pefadubreledtefó 
maltratar  5  y  pernguieronrafsitá 
bien  a  léfu'xf  ovN'.S  los  hombres 
leperfígüieron  en  efta  tierra,  dí- 
ziído  matrtt!ehemos,Ie  acotar© 
y  fina  I  mete  le  mataron  hafta  aq- 
11  osa  ó  ti  ien  h  au  ia'  etífe  ñ  a  d  o  ,y  t  o 
madopor  fushíjosíe  reiielarori 
cótra  el, y  le  enclaaaró  é?a  Cruz 
y  murió  enlá  efcalera  déla  Cruz 
Gen.i8.como  Iacob  q  le  adorme 
cío  cabe  ä  vna  efca'era,  y  Danid 
B      4  íieudo 


H  VJTAG 

cafsina  haya  haafaraqui  maya  fau 
aanacafiuipkharo  iquijatauina  Je 
fo  C  H  R 1 S  T  O  auqaiflafca  al- 
manacaíTana  ahuatíripa  cancafsi 
nafauthä  ,Kerotha  lurata  Cru- 
fanaraqui  iquijafsina  hamahihua 
na. 

6  VHania  aca  yaa  hifqui  yat  ióa 
pataqaí  S. Gabriel  Nueítra  Seño- 
raro  huahuama  Dauid  hama  apu 
haa  cancani,  Iacobna  vtpathara- 
quipi  haqnenacaica  thokhrifini  fa 
tauma/yocpattaqquelipana  mu- 
turi  vlljafsinabani  huaracuiiñap.a 
taqui,hani  vea  pacbíiqmhuaña  y* 
ilapu  hama  huparo.  puríñapata- 
^jDios  anquí  fia  hilanacay,qhuu 
tiro  cunachuraf$ínfa,naro  chura 
r  a  qu  i  t  a  n  i  fa  ñ  a  c  h  ti  i  nmmp ip i  c h u - 
riri  ,Haquenacaro  alafcshpachapi 
churi,  maafca  cchamatbahuatta- 
qqiiefifsinhua.penitencia  lnrafsin 
hua,ayunafsínhua  a^Dtíílfsmhna 
acaja  yaanaca  luraísmhua  acaro 
mUluhata  fafsínaraquipi  ilúttyif- 
to,hamaraquÍpi  Apoftolesnacpa 
roía  quiquipa  Iefuchriíto  c  chin  a 
juicio  taripaña  vru,collana  vfita 
ñaropí  vt'Ctaapifcamama,  vttta- 
fsinfea   humanacapi  haqnaca  ta 
ripahata  fatanina^atatfca,  maaf- 
ca  humanacarhapi  nayra  mutuha 
ca,mayacarzelatfa,huata  vtatla, 
maya  huatautaro  írpata  caneaba 
ta,cunamana  mutuñanapí  mutua 
tafsjna,hihnayata  cácahatafara- 
quitauina, hamaraqui  Angelaíca 
Nuctlra  Señora  collana  Virgena 
fo  yocama  apu  cancafsinfa    an- 

chapí 


HRISTL 

fiendo  Paftor muchas vezes  Cea* 
dormecio  fobre  el  bordó  que  11$ 
uaua,y  Ieiu  Chrifto  N.Seoor,(ien 
do  Paílor  denueltras  almasco- 
mo  quien  dormía  , murió  en  la 
CRV  Z,echa  de  vn  bordon,y  de 
madera, 

6   Mira  paraque  fupieííe  bien  el 

te  mifterio  S.  Gabriel  dixoa  Nu 

eílra  Ser. ora:  Tu  hijo  feraSeñqi 

como  D?:uid,y  gouernara  al  pin 

blo  úeídz  la  caía  de  Iacob,  para  í 

viendo  afanar. y  padecer. a  fu  hi 

jo  no  fe •afombrafle,y  paraque  nc 

le  llégale-  el  rayo  de  repente  y  í 

fecas>  Qios.N.  S.  hermanos  mió 

dando  algo  a  alguno  íuel.e  darle 

con  penfamiento  de  dezir  a  mi  t 

hien.rae  dará  Da  el  cielo  a  los  hi 

bres,p,ero  nos  intima  también  di 

ziendOífiíbireys  aca  coa  trauajo 

padeciendo,  haziendo  penitenci 

ayunando, acotándoos,  y  hazien 

do  cofas  femejaines.Afsitambie 

el  mifmo  leluchrifto  auia  dicho 

fns  Apollóles:  El  vltimo  dia  d< 

juicio  afentaroshe  en  vn  fublini 

t.rono,y  fentandoos  vpíotros  j.u 

gareis  a  los  hombre»,  y  delpn< 

de  auerfelo  dicho  dixolestamb 

•  Pero  voíbtrosprimero  padecei 

y  s ;de  v n  c ala bo c o ,  de  v  na  c  a  r  z  < 

fereis  llenados  a  otra  carzel:dd 

prefencia  de  vn  juez , fereis  lien; 

dos  ala  prefencia  de  otro  juez,! 

reis  muertos,(lendo  atormétadi 

con  todo  genero  de  tormentos) 

afsi  tibié  el  Ángel  dixo  a  Nuefti 

Señora  tu  hijo  aun  h'cndo  gran 

padecei 


CAPITVLÓ    12 


chapí  acá  pachaúa  mmuni  fata- 
Dina. 

7  Nnellra  feñoralca  Angelana 
mayni  huahuapi  haccutahatafata 
camiiapí  vea  cancaní,nacca  haní 
hua  chacha  vllttac.icti  fafsína  fa- 
rauina  fafsínfea  Sanólo  Angelay 
Diofna  taíepaatahua  nVtahua  , 
marrníriaca  chaehampi  vllcaíifsi* 
na  haceutaquirica  vea  yaa  acaro 
hanípí  halantanití ,  Ifayapílla  Di 
ofana  taiepaca  donzellanihna  Si, 
,  camiíapi  acayáa  cancaní?  Dios 
,  camfí'f  cana  lurapa  lito?  camífapí 
na  Díoína  tayepaha  ífaísinhama 
chatauina.Angclaíca  acá  hama  fa 
ta,Señoray  Spiritufanclohua  vea 
calnrani,aca  haccha  yaa  lurat- 
panipi,hupapi  eamífehinikha  vea 
yati,na  haníhua  yatifti,  ifapita 
Ha  acaqui  atamamama,äpañama 
SanéU  Yfabel  apachi  fumit  canea 
fsínfa  nihua  huahua  haceutí,  cho 
khtapakl-iil  hapihua  hicha  Diofa* 
pí  vcafca  araaui,qníqnipa  Diofa- 
raquipí  huroaica  ha  ni  chaehampi 
haquilifsína  feaccutapha  hiltama 
Sacia  Yfabelanahaecutauípa  mi- 
lagrohua  hacentauimafea  maapi 
milagronípi  vcfa,acfa,  vea  Dioía 
raquiqqipi  vea  hamapha  Si  fata- 
Uína,Nueílra  SeñorafCa  hifqui  ifa 
pafsínakata  amucltatauína,man 
qhne  chuímapana  iva  fañataqui 
amkhafifsinaramu&tauipa  äkha- 
ftfsinfca,  S.  Bernardo  fipi:  Seño- 
ray  Diofna  aropa,  humara  apaa- 
nitií  ífaptahna,  hamnrpaaraqtapi 
Diofna  humaroyocpanataícpa- 

taqut 


a  ? 

padecerá  macho  en  e-fte mundo. 

7  Pero  Nnertra  Señora  dizíen- 
do!e  el  Ángel  concebirás  vn  hijo, 
díxo  díziendo    Como  lera  cílbí 
porque  yo  no  conozco  varón,  y 
dizíendo  ello  fue  como  dezír  An 
gel  fantoDizefmeferas  madre  de 
Dios ,  no  entreuerna  aquí  aquel 
modo  conque  las  mugeres  fueien 
concebir  conociendo  varón.  Por 
q  Hayas  díze    La  madre  de  Dios 
fera  donzella,de  que  manera  lera 
eft'e  negocioí  C^ne  quiere  Dios? 
Q^ue  quiere  que  yo  haga  <  de  que 
modofereyo  madre  Dios? El  Án- 
gel dizíendole  afsi  dixo:  Señora 
el  Spíritufan&o  hará  eflb,eftegrä 
miílerio  fera  obra  fuya,el  fab'e'co 
mo  ha  de  fer  eíío,yo  no  ! o  fe.  O- 
yeme  ello  folo  te  diré.  Tu  parien 
ta  faníla  Yfabel, aunque  fea  vieja 
y  eíleril,  ya  a  concebido  vn  hijo, 
y  agora  ella  preñada  de  feys  me- 
les: Dios  ha  querido  ello,  y  el  mif 
mo  Dios  también  díze  de  tí  Con- 
ciba fintraclarcon,varon,la  pre- 
ñez de  fancla  Víabeí  es  milagro, 
pero  tu  preñez  fera  mayor  mila- 
gro ,  lo  vno  y  lo  otro  ,,'eí  mifmo 
Dios  dize  fea  eílo  afsi.    Ntieílra 
Señora  oyendo  con  arencíon,  ca- 
lió vu  poco  penfando  dentro  en 
fu  coraron  para  dar  el  Sí ,  y  coia- 
fiderando  fu  (ilencio  San  Bernar* 
do  dize.  Señora,  oydo  has  el  re- 
caudo embiado  a  ti  de  Dios  ,  en- 
tendido has  también  que  Dios  ce 
qaíere  ati  por  madre  de  fu  hijo, 
í*    ?  cico. 


: 


VITA    CHRIST1. 


taqul  amahDauipa>humahakhlla 
(imana, Ángel  humáaíya  fañama- 
qoihua  vllafqui,,ÍYa .faquima  Se* 
noray  tunca  hamppatkhamama 
hani  haya  pacha  amncamtí,iya  fa 
hata,vcaca  qhuifpiyatapicancata 
na  Adana  auquíífa  carcuta  hua> 
huanacaropí  tuca  hamppatíha  iy  a 
faquipha  (afsin  híftamahua ,  aca- 
pachanquitihífqni  chuynianina- 
¿afea  taque  chuymapampiraqui 
acá  iya  (¿ñama  mayin*pUcT:ama;a 
chachínacamana  limbonquiri  al« 
manicpafa  íyafaquipha  faraquita 
pí,  Angeianacafa  alakhpachathá. 
Dios  anquííTafa  humana  iva  faña 
maquipi  vllafqui  íya  faqnima  Se* 
ñorayjiyafimancca  alakhpachafa 
cuíísinihua  acá  pachanqnírinacaf 
ca  chipíliraquíníhua.Límhonqm 
rinacafca  hahuratapicancacaní  a 
capí  ÍT  S.  Bernardo. 

K.Nueilra  Señorafca>nianíaehi 
ca  aromípana  iya  fañataqui ,  ali- 
etafina>a  nparapaehícaafsina,  acá 
thah.ua  D'toína  fuparipa,aromaCa 
mañana  lnrata  cancpha  fatanína, 
acá  kata  aro  tueukhepanfca  ,  ila- 
qui  Dios  naque  tucutauina. Dio* 
fapília  coílana  Virgenána  Mam- 
para vilapathá  maya  híska  híchi 
luratau'ma  Vluratarufca  £l  otara* 
qni  apantatau'ma  nia  apantipaní- 
ca  Virgen  fan£U  Mariana  purac* 
pana  ,  vcahiska  ha  achí  fa  cunan  í 
caaq-ïini  luratipáTca,Diofna  yOc 
pa,sácYilsimaTrmidadnafeguda 
p¿rtonapa.vca  almampi,vca  han 
thimpi  maya  tucutauina  ,  mayní 

penosa 


efcogíendolo  tai  el  Ángel  aguar* 
da  folo  tu  eonfontimíento:  Seño 
ra  ruegote  infinitas  vezes,di  que 
Si,no  calles  largo  tíempo;(idixe* 
res  q  Sí ,  en  tal  calo  (eremos  redi 
midos.Adan  noeílro padre  junta 
mente  con  fus  hijos  defterrados 
te  dizen  rueoote  infinitas  veze» 

O 

diziendo  diga  de  Si:  y  los  bueno» 

queeftan  en  «rftc  mundo  con  todo 

ín  coraron  te  piden  cite  tu  confeti 

tirníento:las  almas  aun  de  tusan 

tepalVados  que  etlanenel  Limbo 

también  te  dizen,diga  qneS^au» 

los  Angeles  defde  el  Cielo,y  aun 

Dios  NnetVro  Señoreftá  aguardi 

do  tn  folo  confentimiéto,  di  que 

Si  feñóra,  dado  el  Si  el  cielo  fe  re 

gocijara,^  los  que  eftan  en  eíte 

mundo  también  fe  gomaran  ,y  los 

que  eftan  en  el  Limbo  feraiicon- 

folados.Efto  dizeS-  Bernardo. 

8   Mas  Nueítra  Señora  íiendo  va 

cáfila  medía  noche,para  dar  el  Si 

inclinando  la  cabera  /juntando 

las  manos  dixo  Aquí  eftoy  Eícla 

ua  de  Dios,  fea  hecho  en  mi  íegu 

tu  palabra.  Acabando  ellas  pocas 

palabras  luego  Dios  fehízohom 

bre  Porque  Díosformo  vncuer< 

po  pequniito  déla  purifsima  ían 

gre  déla  foberana  Virgen  ,  y  for 

m*do  le  infundio  el  alma,infnnd 

da  en  el  vientre  déla  Virgen  fan< 

ta  María  aquel  pequeño  cuerpo; 

formado  có  todas  fus  partes  el  h 

jo  de  Dios,lafegnnda  perfonadi 

la  sá&ifsima  Trinidad  fe  vnio  c( 

añila  alma,  y  cuerpo,  fiendo  vn, 

foli 


I 


C  A  PITVLO    I. 


perfonaquicancefsinfa  paya  cap- 
cañani  tucuna,  Dios  cácañaní,Ha 
quccancañani,  haní  hiuiritha  hí- 
uiriro  tucuna  ,  hani  ttaqquefiri- 
tbáctaqquefirirot  uctina,  ccapa- 
ccathá  huakhcharotucuna,Díofa 
fsinía  haque  tucuna. 
9    Nía  lefticbrirto  aiKjutfla,  haq 
tucnpana  nayra  fantonacjna,  le- 
fuchrífto    auquíífana  butañapha 
kamurpaañaífataqui  lurauinacpa 
pi  vea  cama  lurata  canqui  fípi  Di 
ifiía  qoellcapa  fan&o  Efcriptura 
jitini.  Elifeomana  maynt Suna* 
pitido  futinmayocpahac^ataaña 
aquí    alittafsina     híhuatabua  * 
luakharpiquíkhatatauina,  laepa 
íihuátana  lacpampi  haqqiffaaca- 
nna^nayrafcanayrapura,  ampa* 
íalca  smparapura  haquííáafsiná 
|a  amaya  haétataatauína.Hama 
aquipi  Díoína  yoepafea  haque 
Ocufsina,  alittafsina  ,acnpachan- 
^üiri  huchampi  híhaata  haquena 
aro  hutafina  haaataifto.Vcathá 
íayni  Sanfon  futiní,  auquiparo, 
"atay  mayafuu  haqnempi  cafari 
a  fafsina  fana,  Indio  cancafsína, 
'hililteonaca  amahuatauina,  an« 
pafca  huahuay  hani  sáti,  fnmírí 
mahuchíta,vcaeaaca  marc-ííana 
ilokhahna  fuma  marminaca,cca 
acá  amauchita,michca  hifqni  vi 
i  vcafca  acá  marcílana  allokha* 
aa  ccapacana  phuchanacpa,  híf- 
aivilanaca  ,aca  mareflanaqui 
tnahoama  fatauina;  Sanfonafca 
pana  hanihua  napi  amautha,chn 
aiaharohua  purito  fafsina  cafa 

rafíta^ 


fola  perfona  ,f¿  hizo  con  dosfe- 
res,tenJendo  fer  de  Dïos,y  fer  de 
hóbre. De  immortal  fe  hizo  wor 
tal,de  ímpafsible  fehizopafsíblé 
de  rico  íe  hizo  pobre,  y  fíerido 
Dios  fe  hizo  hombre, 

9     Defpues dé  anerfe hecho  horn 
bre  iefnxpo  N.S  fe cumpliere per 
feclaméte  las  cofas  hechas  delo£ 
fon&os para  q  entendieflemos  la 
venida  de  NS.   Dize  la  fanaa  Ef 
criptnfa.  4.  Reg;  4.  que  Elíleópa 
ra  refneítar  al  hijo  de  vna  Suna- 
mitide,  ínclinandofe  fe  tendió  fó 
bre  el  niño  muerto, juntó  fu  bo- 
ca con  la  boca  del  muerto,  y  juni 
tando  ojos  con  ojos*  manos  con 
manos  refucito  a  aquel  muerto. 
A  fin  también  el  hijo  de  Dios  ha- 
ziendofe  hombre  ínclinandofe,  y 
viniendo  a  los  hombres,  que  eft* 
uan  en  efte  mundo  muertos  con 
el  peccado^os  refucito.  Demás 

deltovno  por  nombre  Sanfon.Iu 
d»c.  4,  dixoa  fu  padre  díziendo 
Padre  mío  cafame cu  vna  i»  age  r 
de  otra  tierrajfiendo  ludio  quifo 
a  las  Philifteas  ,y  fapadre  le dixo 
hijo  no  digas  eiTo,fi  Ja  quieres  her 
moüen  tal  cafo  en  ellenuctfro 
pueblo  muchas  m?igeres  hermo- 

las  ay,fi  la  quieresrica,o  de  buea 
ságre,é  tal  cafo  en  efte  pueblo  ay 
muchas  hijas  dé  ricos  y  de  buena 
fangre,quíere  folametealas  deile 
nue{tropuebIo:Pero  dízié'u'oleef 
toSáfan,dízíendo  no  q  yo  quiero 
elto,a  mi  cor  Jcon  agrada  ello,  ie 

cafo 


I 


28  VITA  C 

rafitauina  ;  cáfarafitatfca  ancha 
ttaqquefitauína,  vcanaca  taypí  * 
nahíhnatauína  ,r  hamaraqui  le- 
hichrifto  auqníflafca  ^iakhpa^ha 
marcpana  >  haní  Ángel  tucuña y 
mahuatauintí,  Angelnacáncaña- 
pahifquipanfarllallirhahaqnetu 
cuna  :  alakhpacha  marcanifsína, 
maya  fuu  haqae ,  acapachanquirt 
amauifto  ,  nía  amahuatatfcahaq 
tucutatfea  hiuíVanaca  taypína  tta 
qquefi,hiuú  . 

ro  Acaleiuchrifto  auquiflana  ha 
quecucufsínaaca  pacharohuta- 
tañapa  nayra  Patríarchanaea, 
hífqui  chuymaín  sätonaca  ancha 
na  anchapá  amauirína  ,  Diofaro 
qhuitaníquita  tatay  fafsinaaro- 
chnquiui  cuncafa  cchajayuqu'tpi 
faranacapifquírína  hífcafaraqui 
hinirttautnfa.  Chccpiní  hiunana- 
cana  ,  hicha pacha  haquenacana 
ancha  ccakhfinñaiTanna  acá  yaa 
amkhafifsína  ,  nayra  collana 
Sanaonacana  vlljaqaífna  fauípa 
vlljafsina.piurohaecuuííathaCa 
lapí  chuvmaíía  Diofnahokhfapa 
píhanipíhokhfaptití ,  nayra  Un- 
tonacaiiachuímanacpafajhanirha 

auqaiíTaacapacharo  hutípana  a- 
mahaañamptqai  hokhfaptípaiia: 

haniraquí  cufiltanti ,  Ietuchnfto 
auqiiiffahiuffanacatay-pinquipa- 
iia:Satjnacarcanayra,hatanihaa 
fínanaquí  cufilmpana  ;han»raqui 
chuimalíafa  acá  auquUÍataqui 
híltararapítanciccanantanapata- 
qal,  nayra  fanftonacafcahanira 
auquüTafa  hunpana  ,  chuimaha 
*  ccana- 


HRISTI. 

cafo,  y  defpues  de  cafado  pade-~ 
cío  mucho,y  murió  entre  ellos. 
Al'sí  tambié  Iefúxfo  S.N.  no  qui' 
fo  hazerfe  Angelen  fu  pueblo  ce 
leftial,con  fer  muynoble  la  nata 
raleza  Angelicarantes  fe  hizo  hó 
bre:  fiedo  del  pueblo  del  cíelo,  % 
fo  efpofa  de  otro  pueblo,  a  los 
hombres  déla  tierra  ,  y  defpues 
de  auerlos  querido  y  auerfe  he- 
cho hombre  ,  cii  medio  de  nofo- 
trospadecio,y  murió. 

io  E fta  venida  de  lefuxpo/.S.N 
haziendofe  hombre  los  antiguos 
Patriarchas ,  los  Prophetas,los 
Iuftos,y  los  Sanaos  deífeauá  mu 
chifsimo,y  andauan  roncos  porq 
clamauan  diziendo:  Embianosle 
Señor  Díosnueftro  ,  y  citándolo 
diziendo  tambíea  morían. Cierto 

de  verdad^mticho  nos  deuemos  a 
uergomjar  los  hombres  delpre- 
fente  tíepo  por  tener  en  poco  ef- 
te  mífterío  acordándonos  del  ,y 
viendo  al  que  los  antiguos  fanc* 
tos  gloriofos  dezian,oii  le  viéra- 
mos. Piedra  es  nueftro  corac^oiij 
nofecalieta  con  el  calor  de  Dios 
calentädofe  los  corazones  de  los 
ianftos  antiguos  con  folo  el  del' 
feo,aun  anteas  que  N.S.  vinieífe  a 
mudo:tanpoco  nosregocijamoi 
eílando  lefuxpo  N.S. entre  nofo 
tros:  regocijandofe  antigua met 
los  Sanótosfoloporqdezianveí 
dra,tapoco  abt irnos  efte  nueftn 
corazón  a  N.S.paraqle  alumbre 
diziendo  los  antiguos  lañaos  ai 
antes  q  vinieífe  Alumbra  mí  cor 

$on:r 


CAIMTVLO    ïïl. 


Ccanacharapita  Crpapä,  haniraqnï 
Chuymaífafca  amaro  cala  cancaf- 
finfajlamppo  banchitucuña  ama 
ütti  Dios  auqnííla  hanchinifathä, 
banchimtucnpana:  haniraqui  alï 
fcañafa  amautanti,  collana  JJiof- 
jfefa  haque  tucuiiipampi  alittipa- 
liui  anchayanccatanhüa,hanihua 
hilqmchirifla  hifquichirihahna 
híftant^haniraqiú  collana  yocpa 
churatafa  haccutanti,aca  yaa,co- 
Hanahaccha  yaa  canquipana  ch.u 
ratafa  hani  charata  hamachaqui- 
£aha:hanicunanafa  yanapata  ha* 
machaquitana,  hani  amutata  ha- 
niachaquitana. 


CAP.    III.    ACA    N  VES: 

tra  Señora  collana  Virgen  Santa 

lfabel  vllíri  macanea,  vcatfcavt- 

paro  cutickhanca,  mayní  Ange* 

lafca  S.  Iofeph  efp ofoparo  Di 

oína  yocpana  baque tu- 

cuuipa  canachcaitca 

vcarhaaroíí, 

(.<•) 
JVESTRA  Señora  tavcfa 
*  nía  Angelnacollana  araata- 
matathá, hanana  banana  vtpathä 
miftnfsina  Zachariafana  vtpamä- 
ca  matauina,vcaro  purifsinica  a- 
pañapa  Santa  ííabeí  háppatitaui- 
na.  San  Ambrofiofca  fi,hanimána 
N,Señoraca  Santa  Ifabelana  vca- 
ro  mafsína  Angelna  fauípa3checa 
típí  jbanichapa  yatiniha,  hapichi, 
vcacachecahua  faha,hanihap?chí 
vcafca-  hani  cfoecahua  fahatí  firi 

mata 


^on;ni  tampoco  nueftro  coracon 
fiendo  piedra  dura,  quiere  boltier 
fe  carne  blanda, haziendoíc  N.'S. 
de  incorpóreo  corpóreo:  ni  tam- 
poco queremos  humillarnos, hu- 
milIandofeaQnel  alt.ifsimo  Dios 
haziehdofe  hombre.  Muy  ruyrtes 
f o  rúo  s ,  a  n  ue  ií  r  o  b  i  en  h  e  c  h  o  r  n  o 
dezimos  mi  bien  hechor  es,  aunó 
nos  aya  dado  fu  foberano  Hijo? 
nolo  eftimsmqs:  efte  dó  ííendo  al 
"tifsímoy  foberano  don, a'nnq  nos 
lo  ha  dado>a'uemonos  como  fino 
nos  lo  buuicra  dado,  Auemonoí 
como  fien  nada  nos  huaíerafauó 
recido,  Anemonas  como  fí  no  le 
huuiera  acordado  de  nofotrus. ! 

CAP.    Mi.   TK ACTA    DE 

como  la  foberana  Virgé  Nueftrá 

Señora  rué  a  v  ¡litar  a  Tanta  ílabel 

y  de  como  deípües  boluíó  aíu  ca 

fa,y  de  como  v»  Ángel  reue- 

lo  a  Sa'rt  Iofeph  íú  e'fpofo 

la  encarnación  del  hi  • 

jo  de  Dios. 

S,  Lucas  cap,  2. 

jV] 1  Veílra  Señora  defpncs  de  dí- 

*  ™  cha  la  ewbaxada  del  Ángel, 

falíendo  con  muchapreiïeza  defu< 

¿altóle  hazía  la  cafa  de  Zachari 

as  y  llegando  alia Taludo  a  fu  pa- 

rienta  S.  Ifabel.  Y  dÍ2e,S  Ambror» 

fio  q  yendo  N.  Señora  a  !a  caía  de 

S.  Ifábcl  no  fue  diziendo/ue  a  fa- 

ber  fies  verdad  o  no  el  dicho  del 

Angeljfi  esprenada.,  ental  cafo  di 

re  verdad  es:  y  fino  es  preñada, 

encálcalo  no  diré 

verdaá 


] 


t* 


VITA    CHRÍSTI. 


nmauinti,maafca  apañapa  caqui 
panaquimna  firutrí  matauina,  a- 
pachipana  echa  man  ífipana,culifa 
atiíha  hahuraniha  fafsina  mataui 
na.  Ángel  naro  hiíquitoca  vea  Di- 
ofna  hacchá  yaaptfca  arofiniraq,' 
ha  ,  panichicaharaqui  Dioíafca 
häppatiha  fafsínaraqut  acá  chuy- 
tuampi  matauina,  vcaro  mafsinf- 
ca  cala  cala,cchapicchapí,amphu 
ta. aguacha  farafsina,  ttaqqhnefi- 
faquítauina,  maaíca  banira<|hu- 
pa,A  ttaqqbueltba  larauinci^ma 
baañampí  vea  yaa  lar&lsina^yana 
pirifiruiri  mafsína,  h'ifqui  chuy- 
mán'ma  capilla,  Diofaqui  a  man  ir  i 
nacapilla  cuna  ttaqqhuefiqaropu 
rïfsiniäjDioslayco  cácphafasíín 
piliri,cufifirí,haniraqni  Dios  íir 
uifsina  cchama  tucufsina  hama- 
chirití.llaílirba  ancha  cufififa  fir 
uiri.  Nueftra  Señoraíca  hamara- 
qui  apañapa  vlliri  cufififa  mata- 
uína,puriísinfea  camífa  Euange- 
liftaji  hama,Sáca  Ifabelaro  Dios 
hannmpi  cancpha  collacay  i'ata- 
uína,Santa  Ifabelafca  acá  aro  hín 
chupana  iíapafsina,ílaquí  Spiritu 
S*ntona  phuccata  cacatauína  Sf  u 
SantonaccanapapiUa haccha  yaa 
naca  vllachaatauína  ,  haccha  co- 
llana yaanacaraqut  ccanachata' 
uina. 

%  Camifa  Dios  auquifla  nayra 
acá  pacha  luraísina,Gen,  i.  ccana 
cácpba  una,  llpaníca  ilaqui  ccana 
cancana, hamaraquí  Nueltra  Se- 
ñora, Santa  Ifabelaro  Dios  huma 
pi  cancpha  collacay  íípana, ilaqui 

collana 


verdad  es»fino  dize  quefuea  fer- 
uírla  por  fer  fu  parienta,  por  fer 
vieja  y  fin  fuerzas,  dizíendo:  ale«; 
grarela,c6folarela,y  iré  a  hablar 
de  aquel  gran  mífterio  de  Dios, 
que  el  Ángel  me  ha  dicho:  y  tam 
bien  fue. con  cite  h"n,díziendo>la$ 
dos  alabaremos  a  Dios.  Yendo 
alia  caminando  por  pedregales, 
por  efpinas,cuefta  arriba  y  cuefta 
abaxo  pafsó  trabajo; pero  no  di- 
xo  ella  A  y  que  trabajo  paífojha- 
Z;iendo  eífce  negocio  con  volúcad, 
yendo  a  ayudar  y  íernir;  porque 
los  buenos,los amadores  deDios 
llegando  a  qnalquier  trabajo  di- 
zé  diziédojea  por  amor  de  Dios 
y  fe  huelgan:  ni  tampoco  les  pare 
ce  que  fe  les  acaba  las  fuercas,art 
tes  fir uen  con  alegria.  NueilraSe 
ñora  pues  afsí  también  fue  a  vifi* 
tar  a  fu  parienta  con  alegria,y  lie 
gando  (afsi  como  dize  el  Euangé 
lifta)  dixo  a  Santa  Ifabel.D  I  O  S 
fea  contigo  hermana,y  Santa  Ifa 
bel  oyendo  con  fus  oydos  elta  ía- 
lutacion, luego  fue  Mena  de  Spiri 
tu  Sa'nto..,porque  la  luz  del  Spiri- 
tu. Sitóle  rebelo  y  defcubriolos 
foberanos  rnífterios. 


t  Afsi  como  Dios  al  principio 
criando  elle  mudo  dixo  Aya  luz 
y  diziendolo  al  momento  huuo 
luz,  afsi  también  Nueftra  Señora 
dizíendoaSanta  Lfabel,  Dios  fea 
contigo  hermana^uego 

la  fobe 


<5  A  P  I T 

col! ana  ceana  Sata  If¿beJana  chui 
maparo  mantatauína  arompi  chi 
ca,maafca  Dios  taque  aripirí  can 
cafsma,  aropampíqui  ccana  lura- 
flagea  collana  Señorafca,  apaña- 
Diana  chnvmaparo  ccana  maluya 
!stna,Dioíaro  mayfirsinpi  lurana 
rcalaycop.i,  hinlíanacaia  Nneftra 
Señorana  aropa  hani  mayafa  pa- 
jaro mípana,  atamarapirilTata^ 
/anapírifl'ataquí  cafiiritana,vrun 
límala  hueca  pachafa,  huccaman- 
l»fa  hupaquí  hamppatiritana,hu- 
íaqui  amkhafiritana,  hopaqui  v- 
laíiritana,  haquícarapita  fauifia 
:atufiñaflataq'aí. 

$  Sanca  íiabelafca acá  hamaco 
lana  Díofna  ccanapana  taq  chviy 
napa  ccanachata  ,  vcaphuccag, 
¡unamana  vaahaca  yatina:  maya 
iro  arofifsinaqni  Nueflra  Señora 
lanivcacama  arofñayaanaca  ha 
•  aro  ccanachatautna  ,  ccaiíacha- 
afca  ilaquï  acá  nayracatahancg;, 
ca,Dioihataycpabua;S"pirituSa 
ona  luranipatpi  hacenti, Díofna 
ocpa,hicba  puraef  anquihua,  ha 
anihua  fací  i  Díoíiía  yoepa  ,  nia- 
uahuttfsfsina  hsmnrpaataunia 
antilsima Trinidadna  hani  arofi 
P  yaapa  perfonapa  hamnrpaa- 
aquitauina.  Dios  anquí,  acAna 
oepahua  haque  tucu  fatanina  , 
)¡os  vocasca  acalma  vea  haque 
ocuricca  faraquitauina,  Dios  Ef 
iritu  Santofca  ácana  Iurauipaf 

hua 


VLO    III.  ,, 

íafoberana  luz  juntamente  cola 
falutacion  haxoenel  coraron  de 
fanta  Ifabel,aunque  Dios  por  fer 
todo  poderoío  có  fofa  fu  palabra 
formó  la  luz;  pero  eftafoberana 
Señora  infundiédo  la  luz  ene!  co 
ración  de  l'u  paríenta  lo  hizopiji, 
endolo  a  Dios;  por  eíTo  nofotros 
porqni  vnafola  palabra  de  Nnef 
tra  Señora  vaenbaíde,  folemos 
tomarla  pornueítra  ínterceiTora 
florecedora,  y  abogada;  v  cada 
día  a  todas  las  horas  y  mométos 
a  ella  rogamos,  a  eílafufpir  amos 
en  ella  eíperamos  para  alcancar 
lo  qnedezimos^alcancame. 

$   Santa  Ifabelpttes3íÍendoalú- 
brada  defta  manera,todo  fu  cora 
9  o n  c  o n  ! a  fo  be  r a  n  a  f  u  z  d  e  D  i  Úi 
en  aquel  iolo  momento  compre- 
hendio  diuerfos  ns ítterios  con  ha 
blar    NueíVra  Señora   vna  (ola 
palabra  ledefeubrío  mílleriosó 
cumplíd^mentreno  pueden  expli- 
caríejy  alumbrada  luego  entédíó 
diziendo,aquefta  que  ella  agora 
en  mi  prefencia  es  MkWé  debios 
concebido  hapor  obra  del  Spiri- 
tti  Sinto, el  hi,o  de  DiosílU  ago 
ra  en  fus  entrañas:  el  hijo  deDios 
que  fue  dicho  vendira,  ya  fii  vení 
do;  conoció elmiíVerio  inefable 
déla  Santifsítwa  Trinidad, junta- 
mente con  la  díllihcíon  de  las  per 
lonas:  a  Dios  padre,  diziendü,  el 
hijo  defte  fe  hizo  hÓbre:y  a  Dios 
hijo,dizíendo,  efte  es  el  que  fe  hi 

zohombre:y  a  Dios  EfpirituSa- 
Ro,dizieudo>aquel  por  obra  delte 

fe  hizo 


,; 


í%  %  VITA    C 

huavcacahaque  toen  ,fafsmara$ 
hamurpaatauina  Acá  yaa  amkha 
fiisinfca  anchar aquí  cufiísitauina 
chípifítauina.CamUa  Enangelifta 
íi  hama,haccha  cuca  antutafsina, 
ay,fatauína  ancha  cuíiíiíVma,cuíí- 
ísína  chaymaparo  nina  hamapav 

riparia  ^uJrfpr^V  N«evllra  m 
ñora  taque  marminacathá  coila- 
riatapi  Seúoray  ,  coUanaraqmpí, 
puracamana  achupafca  (huahna- 
maíca  hacentatamafea  lapachar 
«a  acá  fctauina)  /Cauqnirpi  naro 
biofnataycpavUiri  hutit«a,aca, 
«uracahanquiri  hnahuahua,hin ¡¡ 
chuharo   mokbía     arorapiuima 
ma  lupa  na  ancha  cuíifi,  cuilfifsinfa 
puracahana  huattakh  fauattakht i 
hua,cn<Tkhtara  Señoray,  humana 
thuritcatachuymampí  checahua 
fauímatpilla  Dípfna  homaro  ía- 
ñipa  vcacama  lurata  canean i  ía- 
tauína.  Santa  Ilabelanapuracpan 
quirí  huahuápafca, vea  pacha  pu* 
racancafsiufa  chuyrnaníro  tncu- 
na,D'tofna  y oepa  Nnellra  Señora 
napuracpanquírí  vllttaraquítaui 
na  .Smtoraqui  tucuna,  tayepana 
paracpancafsína,Auquina  acalca 
lina  14  Santochana.Nay.ra  auqui 
líana  huchapathá  peccado  ongt- 
gmalathá  ilumpacachat^t  aquí  pi 
chataraquí  cancana,  acaharna 
hifquichatafca  cufiíín  ha 
ma  puracatba.  vim^ 
kh  vnnkhtacaui- 
na. 


HRISTI. 

fe  hizo  hombre,  y  confederando 
efte  mifterio  mucho  fe  holgó  y  re 
goziió:  Y  afsi  como  díze  el  Euan 
gelUta,leuantando  grande  voz  di 
xo,  O,  y  regozijandofc  mucho, 
por  llegar  el  regozíjo  a  fu  cora- 
ron como  r'uego,  dixo  a  Nueftra 
Señora,  Bendita  eres  Señora  en- 
tre todas  las  mugeres, Bendito  es 
tábíen  el  fruto  de  tu  vientre. CeO 
to  dixo  en  lugar  de  dezir  tu  hijo 
el  que  has  concebido,)  De  don- 
íh  ami  que  la  Madre  de  Dios  vie- 
nes a  verme,  eíte  hijo  que  efta  en 
mis  entrañas,  entrando  tu  dulce 
falutacicn  en  mis  oydos ,  mucho 
feregozija.y  regozijadofedá  tan 
tos  en  mis  entrañas:  Bienauentti 
rada  Señora,porque  por  tu  gran 
de  y  fírmete  fera  hecho  cumplidí 
mente  lo  que  te  ha  fido  dicho  a  t 
de  Dios  V  el  hijo  de  Santa  llabe 
aunque  eftaua  enel  víétre,  cobre 
vio  de  razou,y  conoció  al  hijo  d< 
Dios  queeftaaa  en  las  entraña: 
de  NuertraSeñora,entédio  fu  El 
carnacion,y  fe  hizo  Sánelo,  y  eí 
to  hizo  Nüeftro  Señor,  Santific* 
le,v  fue  limpio  del  peccado  orig 
nal  , peccado  de  Nueftro  pri- 
mer Padre;  y  fauorecido 
defta  manera, dio  Tal 
tos  y  brincos  en 
el  viétre  de 
fu  Ma- 
dre» 


4  Níief 


Na 


CAPÍ  TV 

4  Nueilra  Señor'afea  Sanóla  Ifa 
befaría  coSiana  arompi  háppatita 
acaro  Dios -ccanachatanina  na  ya 
Hhh  fafsína  ,  achacufiíífa  Magnifi 
cat,hnaracufiña  kocho  kochota-; 
dina  :Ifrael  haqnäcapilla  vea  pa  * 
íhaDíos  auq,  (Tana  cuna churatafa 
cana  yanapatafa',arorapítafa  ma 
yakochopini  chuymapatháapfu 
aa,DíosbáppatíiVataqui  N.  Seño 
rafea  vea  fupa,  Diolna  tayepata* 
hua  lata,  Magníficat  kocho/'sina 
Díosharnppatic^utnajttaq  ¡lalli- 
rina.Enangelifta  .í Lucas  íipi,Nu 
:ftra  Señoraca  ñaña  qoimfapakh 
imana  apañapa  Sacia  Iíabelampi 
^tcana  ,  vcatíca  Nazáreth  futiní 
liare  paro  maccatauína. 

jr  Marcapanfcs  S  .íofeph  hapí  vi) 
áfsína, acá  llicuna,'fafsína, ancha 
ïuaracui1tauina,nav-rapampi  ha* 
>ivllj$fs4ns  quichufitauina:  ma- 
'ä  chuymafca  Nueflra  Scñorana, 
úfqui  collana  chuymapa  yatíísí- 
iarac¿,hanihua  haquena  hapítiri- 
^tí,cunapí  acá?  fatauína  Santa  cá 
auipa  yaíifsina:hacca  chuymapa 
aamueaquima  fatauina  j  hacca 
¡huymapafca  Dios  hahkfaríri  ca- 
sinaraqui  ccanacharna  sat.iuína, 
ica  hamapannacafs-infea  ,  Sarita* 
ini,yancca  mar  mí  hnafaña  bakh* 
arajsinlca  roanqhue  chuymapa- 
»a,hani,qhuitirofa  atamafsina,v 
;a  marcathá  micicaña  ,  Noeítra 
Señora  haytaraña  amkhafitaui. 
la.anchapiiLi  hupa  acá  yaachá  q,- 
Jbulitauína  quiduífífsina  vil  i  na - 

canfea 


4    Nueílra  Señora  faluda da  de 
Panela  líabl ,  con  tan  altas  pala* 
brac,diziendoaeíta  Dios  lea  re' 
uelado  a  cerca  de  mi  negocio, re 
gocijandoíe  mucho,  cantó  el  ad- 
mirable  cantar  déla  Magníficat: 
Porque  los  hijos  de  Ifraelena- 
quel  tiempo,  recibiendo  merced, 
o  fauorecídos,o  hablandoles  Di- 
os ,'  facauan  vn  Cantar  de  fu  co- 
raron para  dar  gracias  a  Dios:     i 
Por  ello  NuéftVa  Señora,  dicha 
Madre  de  Dios  eres,dio  gracias  a- 
Dios  masque  todos.  El  Euauge- 
lilla  S.  Lucas  dize,  que  Nuellra 
Señora  eítuuocafí  tres  me  fes  Corr- 
ió paríenta  fanéla  Ifabel ,  y  def* 
pues  fe  voluioafu  pueblo  por  nó 
bre  Nazáreth. 

4  En  fu  pueblo  S.IofephViédo 
la  preñada, dizíendo  ello  qescmn 
cho  íe  admiro,  con  fus  ojo'sviecto 
la  preñada  fe  entriílecio:  Poro- 
tra  parte  fabíendo  también  la  grg 
fantídaddeN;  Señora  dixo  .No 
puede  eliar  preñada  de  varó,  que 
es  e lio í  í'a b íe n d o  fu  f a ttt i d a d  p o r 
vna  parte  dixo  calla  :  y  por  otra 
parte  íiendo  temerofo  de  Dios  ¡ 
dixo  roahifieftalo,  y  dudando  ¿eC 
ta  manera:  y  temiendo  dez  ir  la 
fanóla  es  mala  muger,penfo  den- 
tro  en  fu  coraron  ,  fin  dezírlo  a 
nadie,huir  de  aquel  pueblo  .  y  de 
i/amparar  a  N.  Señora  porque  el 
mucho  íé  afligía  acerca  derte  ca- 
fo,y  arlígkndofeen  fu  femblanse 

C  parecía 


34 


VITA    CHR  ISTI. 


cania  mayahama  vllinacatauina 
Nueítn  Señorafca  amahuata  Ef- 
pofopa  ancha  qníchufiri  ,  ccuya 
ccuya  vHínaqueri  vlljafsina  ha* 
pi  cancauipathá  huaracufirí  vil- 
jaísina  ,  camachaha,  cauquichaha 
üríja  faranaquepana,  ancha raqui 
qiichnfitauina,  qn.ich.ofiCsi.nCca  , 
haniraqtii  almapana  mjkhfacan 
c a ñ a pa  ,  a  1  i  1 1  a  ña  p  a  c h h a c a  alit  a  * 
wintí,lIallirhamokhfa  chuymam 
pí  mututauina  banita^ui  ccaaa* 
chafiñalca  amahoataainti ,  Dio* 
íaqui  hamppatiritauína,  Tatay 
humahiu  yatita  caoiifa  lar aña  x> 
mahuataháina^ruratacácphaíara 
Ï    S.  lofephaCca  ,  n'tcacra  h'tfc 
thaca  hama,haya  pacha  acá  haraa 
qui  quichaftfa  faranacatauina  , 
Dios  auquíflafca  mutupha  laracj; 
t  a  u  í  .n  a ,  N  ue  llr a  S e  ño r  a  na  1 1  upa  c  a 
cancañapanateíligopa  caca  ñapa* 
taq,ui,hopapilla  acá  collana  y aa* 
thá  paaiiacafsina  ,cchína  Diofna 
ccanachata cancana,  ccanachataf- 
ca  ha  ni  paunacakhanti,  camifa  S. 
T  h  o  m  a  sr  .1  e  f n  G.h  r  i  fto  a  uq  ni  lían  a 
hacatatkbauipathä  pa  nnacafsina 
ce  hiña  a  u  quilla  na  harapi  chuyma 
checa  ppiaro  ampara  lukanaaan' 
t  a  fina  han  i  p auna caña   amkhas- 
khatauínca,hamaraquí  Dios  hu* 
huapa  Sá£to  Iofeph  quich  ajinan  a 
paunaquepana  mayní  Ángel  iqui 
quito  qhuítanítaoina,paunacau.i 
pa  ccaachifiri:  niaccanachatatTca 
t  aqu  e  qn  i  ch  ufs  i  ña  p  a  p  a  un  ac  ana  - 
paphattitauína  ,  Santolca  ancha 
enfiísitauina,  Tántahna  íaaíp.1  che 

ca  Tanca 


parecía  de  otra  manera  y  Nueftra 

Señora  fu  querida  efpola  viendo 

le  tnftey  qtieandaua  congoxado 

y  viéndole    marauillado  por  fa 

preñez  >  y  viéndole  andar  como 

quien  díze  que  hareí  adonde  me 

me  iré  <  también    fe   entriítecio 

mucho. Pero  exttrifteciendofe  tí n 

poco  perdió  la  paz  delu  a¡ma,ní 

la  humildad  ,  antes  lo  futrió  con 

tranquilo  ccraeon  ,  ni  tanpoco 

quilo  del'cubrirle:  fojamente  ro< 

^aua  a  Dios  diziendo:$eñor  mió 

tu  lo  labes  ,  como  lo  quieres  ha, 

zer,afsi  fea  hecho. 

5  S.Iofeph  (^afsicomo  dixepo- 

co  a)  mucho  tiempo  andnuo  del 

ta  manera  con  trilleza, y  Dios  N 

S  cambien  díxo  Entriílezcafe  pa 

raqfuefe  te  (ligo  déla  vir^inidrn 

de  N.Señora-Porq  dudado  el  de 

te  altífsimo  mifterio  ,  ala  pofer 

fue  a cta  rada  de  Dio  s,  y  acia r a d< 

no  torno  a  dudar»  déla  manera 

S  Thome  aniédo  dudado  de  la  r 

íurreccion  de  Iefn  xpo.N.S,  no  í 

acordó  de  dudar  mas,vltimame 

te  metiendo  el  dedo  déla  mane 

en  lallaga  del  coftado  en  Jerech 

del  coraron  de  Nueilro  Señor,  < 

G  también  Dios,sndando  trifte, 

dudo  f  o  I  u  qn  e  r  id  o  S  l  efe  p  h  e  l\  a 

do  durmiendo  le  embio  vu  Ang< 

para  aclararle  la  duda  ,y  dcfpu< 

de  aclarada, le  hvyo  toda  larriíl 

zay  dudavvel  fanólo  fe  hol^o  ni 

cho  ,;Tiendodeneras  lancea  la  qi 

el  auía  dicho  fanóta  es ,  y  fiend 

fin  culp 


CAPÍ  TV 

ca  Canta  eanquipana  ,  hucha uifa- 
huafautpa  huchauífípana  ,  haní- 
raqui  haytarañafa  amkhaskhata- 
uinti,  llallírha  Díofna  taycpa  ha 
maro  hakhfaraña,  a m a h nana  fir- 
niña  hamppatiña  amahuatauina. 
Dios  auquiflafca  ancharaquí  ha' 
ppatítanina:  Tunca  tunca  ham- 
ppatita  cancama   Tatay  >  íappa- 
hua  naro  acá  collana  y  aa  atamír 
ta  checacbít'ta,  acá  collana  Seño 
r  aquí, eoll  ana  puracpanquírihua 
hnampi  huacaychama  firtafata- 
uina.  Vcatfca  collana  Virgen  N: 
Señoraro   hakhfuquiptafsinara- 
quijhachafa ,  ccuyathapítafa  vra- 
quero  quillpittafsína  cayupa  ha- 
ppatiriqni.    Señoray  perdonita 
pampachíta  huma  hapi  vlljafsína 
huaracufíuihathá   paunacauína  «• 
thá,  Angelahna  nato  ccaníchíto, 
humarohiícataníta manca  vea  ha 
echa  yaa,hichaca  humaquihua  fir 
uimama  faraquíriqui.     Nueftra 
Seño*  afea  acá  bama  aro  fita  ,  an- 
charaquí Dios  anquifTa  hamppa- 
titauina,maya  yaatea,  ancha  co- 
Uan^hua  acá  Dioía  huahuanaca- 
pa  hani  haya  pacha  haytariri  ía* 
fsma;rnaya  yaatfca  amarinara 
Efpofopana  Chuy  mapa  veta- 
ra,quichufiuipatíea  chipifiri 
vlljafsína. Nueftra  Señora 
taycíTapilla  S-lofepb  an 
cha  amabuaf»ina,aa 
chr^raquí  quicho 
fina  >quicha-; 
fir  i  vil  ja 
fsina. 

CAP. 


fui  culpa,  la  que  el  a  nía  dicho  fi'f 
culpa  es.  Ni  tanpoco  penfó  mas 
de  dexarla,  antes  determino  ref- 
pe6tarla,quererla,í"eruírla,  y  re- 
uerecíarla  como  a  madre  de  Dio* 
y  también  dio  muchas  gracias  ä 
Nueftra  Señor  Dios,  y  díxo  Ala- 
bado feas  infinitas  vezes ,  Señor 
mió,  bien  me  has  declarado  efte 
mifterío  ,  hafme  defengañado  ,  y  - 
hafme  dicho  guarda  fojamente  a 
ella  Señora  foberana  junta  mentes 
eon  fn  benditísimo  hijo  que  efta 
en  fus. entrañas,  y  demás  defto 
voluiendoftf  ala  foberana  Virgen 
Nueftra  Señora,  llorando  y  enter 
necíendofe  -y  arrodíTIandofe    le 
befaría  los  píes, y  le  diría  Per.do* 
ñame  Señora  por  auerme  turba- 
do^ dudado  viéndote  a  ti  preña 
da  y  por  auer  qrierído  dexarte: 
-El  Ángel  me  a  declarado  aquel 
gran  mifterío  que  te  auia  dicho  a 
tí,  agora  a  ti  íbla  feruire.  Y  Nttef 
eftra  Señora  hablado  defta  fuerte 
alabo  también  mucho  a  Dios  Na 
eftro  Señorpor  vna  parte  dizíen 
dó  Muy  maraníllófó  es  efte  Dios 
qne  no  defampara  largo  tiempo 
a  fus  hijos,  y-por  otra  parte  vien- 
do fofegado  el  coraron  'd-e  fu  que 
ridoEfpofo,  y  alegre  Jefpues 
de  entriftecído.  Porque  Nu 
eftra  Señora  amando  mu- 
cho a  S.Iofeph  también 
fe  entriftecío  mu* 
cbo  viéndo- 
le afligí 
do. 
C    2  CAP. 


! 

■ 

f6 


\UTA    e 


CAP:  lili    ACA  ÏESVCHRIS- 
'f  'to  auqtviuana  yuriutpa. 
thOa  arofi. : 
S    Ldc.  Cap*  i. 
VESVCHRIS  1  O   auqiufla 
JL  tía  y «t iuipa v  mi  ancha  cufifma 
•    vr  uta  ti  ính  tía»  alakhp  a  champí  a 
Ca  pächan?pi  pilla  Cúiífíri  amigo 
lii  haqiíí  h una  mayara  taritafita 
%  na  ,  amigo  InratauinaíiSpirítu 
f a  n  ro  m  na  Te  r  tí  la  1  é  ma  rea  ni  m  a  r  - 
w  i-tfae  a  r  o  m  a  ya  Ico  oh  on  a  ¿I  e  r  nía  - 
lem  marcaní  marminacay  rniftm- 
pífcama  acá  Rey  Salomo  caíaraf 
canea  vea  vrtí,  taiepana  pillnttaa 
ui  pílluní  vllghirii^tauina^  hama 
..¿aquí  hiulTanacarolca  Hifqui  ebuy 
maní  chrí  (lian  o  h  a  quenac  a  y  ,Ieíü 
Chrifto  amauirinacay  ,  cunacau • 
quiamkhafíñ.inacama»yaanacama 
•  Mochan acama  hay  i-aisirra  ,  taqu e 
a  role  h  aíiña  na  ca  ¿na  r»pi  }t  a  q  m  tiáíf- 
.  aanacamápi  aeaícollana  Diolha- 
yoepana  alakhpschampi ,  acapa- 
champi  aroígoíjyrina   yuriiiipaq, 
a  m kh  a í  lp  i k a  rn a  hi  lio  :  am kh  a íi  • 
isinféa  hani  alakhpachana  hama 
col|ana  cancañápampi  amfcbalim 
ts:maaf«a  acapachanquiri  haqne 
h  a  majhaquecancañani,  taiepana 
: puracpatbá  hanchíní,ví lani  yurí 
ri  amkhafima  humanacana  han- 
«btimana  ccahuattaíira  ,  humana- 
ca  hatwa  hiuirí  faraqut(lo:hutapif 
cania  Diofnayocpa  vllghiti,vlíja 
fúnka  hanipí  auquípana  cupí  am. 
p a  rpana  v  i  !)a  haca  tí :  ma  a  fea  taye  - 
pina  amparapanapi  vlljahata:  ha 
npi  Angelcfnaca  taypina  vIJja* 

hitati, 


HRISTI.    * 

C  A  P.HIÍ : D  £  L H  A  G  I  Ñ!  I E  -N 
.     to  de  Sefli  Cbnílo  nú- 
eílro  Señor. 
Luc  €ap    2. 

•  OC  VNBISS  i  M  O  fue  el 
ldia  del-  nacimiento  cíe  Ieluxpo 
;  S.N  porque  juntamente  el  ciclo 

-y,  la  tierra  fe  adunaron  a  hollarle 
como  dosi.oxbres  amigos  :  y  le 
hiziercu?  amigos;  Díxo  e!  Spiritu 

-Tanto  en  los  Canrar  s .,-ap  \  a  írs 

mangeres del  pueblo  de  íerulaiem 
Salid  mugerts  a  ver  al  Rey  5a:o- 
ni  on  e  1  -"día  q  a  e  fe  C  a  I  o  >  c  on  i  a  t  o  - 

-.«roña  conque  fue  co roñado  de  fn 
niadra:   Alsí  tarareen  a  noíotros 

•  nos.dize:  Cbritoanos  gece  de  hué 
.coracon  yamadores  de  lefuxpo, 
. dexando  qual^í^uiera  vuelhoí 
!rpenfamíentos> negocio 8 }y  trafa- 

gos.cüíkleradcon  todos  vueítros 
entcndimientoä,y  con  todas  vuel 
tras,  voUmtade s Tolo  el  nacimien 
to  delfob.eranohíjo  deDios,qi>c 
hizo  amigos  al  cíelo,y  ala  tierra 
y  nos  dize  también  contemplan 

•  dolé  nolecontempleys  con  íu  a 
tifsimo  fer,como  en  el  cielo  ma: 

•  contemplaldexomo  vn  moradqi 
déla  tierra  ,  con  fer  de  hombre 
nacido  del  vientre  de  fu  madre  cí 
carne,  y  fargre  ,  t.eftido.  de  vnei 
tr a  carne  ,  y  mortal  cotnoyofo 
tros:  Dizcno'  también,  ,Ver.íc 
a  veoal  lu  o  de  Dios  ,  y  vivido 
leño  levereysa  la  mano  derechi 
de  fu  Padre  ,  masleuereys  enloi 
bracos  de  fu  Madre;  No  le  veré' 
ys  en  medio  de  losAngeles  mai 

le  vereyi 


CÄPITVLO  ,111, 


hatntt,ma.AÍcá  pifa  o  hacctita  po- 
ísca  yon  i  naca  taypinpí  vHjahata : 
h a.n ip i  P í  o  fn  a  taque  at íp i  fí  c upí 
amparpakhana  ytcafquíri  vlijaíia 
tati ;  tnaafca  pnh  cay  oní  naca  na 
mankauipa  patkhanpí  vlljaatha: 
hanípi  alaJ^pacbancafsina  caíií- 
faa  liphikh  llphíkhtquírica  hama 
[íphtquiri  vlljaha.tati,  maafca  ha- 
qhuc  CacaHíncaneafsína  thaajaca 
ce  a  rec  a  tq  a  í  r  ip  i  vi  1  jaha  t  a  far  a  q«í 
ftaVHaeivli  jabata,  Dios  cancana 
pampz  ha  que  canea ñapampi  def- 
pofa ístrí  haeafsinfa  hihtiafsinfa ., 
ha n í  hay taísíñata^ni  .cafarafsiri 
faraquíftp  Vea  vrn  3  E  S¥- 
C  Hi  I,S  TO  auqaiiTa  paña- 
fa  iru  a  h  a  ah  a  m  a  h  a  c  h  a  f s  ina  ,a n cha 
pi  manqhitó  vchay ra apaña  hiuífar 
naca  qnilpiyata  cañe  aña  amkhau* 
iVnacufifinaJ 

2  Hia  acapacha  lutaurthápif* 
ea  hacha  pataca  Uallatunca  tun- 
ean i ,  líajlatnnca  marani  maqü ípa 
tathápí  acá  collada  aaqoiïTa  yuri 
na.  H o i^aa  mai'c^ráarcachatatífca 
pacalico  pataca  jaifca^tueani  maa 
vinararaníqüí  ¡lall^ta-üina  vea  vtu 
cama,  CcfarAegaáo  Romana  ha 
echa  apap afea;,  ¡rea  vrucama  puíí 
t  (i n cá  .p aa n i  m a r a ra ^  apu  c  aneara 
uína.  Caraifa  S.  Lucas  Enanjelif- 
ta íj  ha inajefq  CnriSo aqqaifTaf- 
ca  Betlen  marcañapi  yqrinajpvca 
rafea  ,Naeftr*  Sea  ora  San  loieph 
hampi  Nazareth  futiní  marcapa- 
thá  E  mperador  Celar  Augutto  ta 
§  haqnacaha^caycanä  aphpachít- 
kha,  vcanaca  fatípa  qaellcaafiri, 

háro 


mas  le  veréis  en  ns«íIío  de  viles  a 
laímales:  no  le  veres?  fenta ¿o  a  la 
tnario  derecha  dé  J?í os  todo  po» 
derofp;  mas  Je  y  er;eis  fo  bre  el  p e»  •. 
febre  de  tratos  animales ,  no  le 
veréis  relumbrante  cp mo  a  m"o - 
do  de  rayo'relumbrar,eíÍatído  ©a 
el  cielo:  más  le  veréis  temblando  ? 
de  frío,  citando  en  vna  cueua  «íe' 
peñaícos:  dizenos  tambieiiíVeniil  - 
y  yereisJe  defpofado-eo'ñ  lánata* 
ralez  a  Minina  y fcutnara,  y  caía  ¿jo 
jjara  ijoapartarfe  ni  viaíendo in 
mar  iendo*  En  aqáel  di  a  I  E  S  V" 
C  H  R  i  S T  p  Nqeftr  o  SeSor^S 
.qqciLoraqaíomp  niño,  ít  hoig^  - 
xi a  ¡ macho  dentrp  en  fu  cor a^ Pía 
^penfapdo  en  niieítra   redenel&a,. 

r     2  l>ejpqeslj  fuefecho  él  smádo 

^y  dejpaesdeaaer  paflado  tífico 

m  i  1  y«cien  t  o  y  no  ae  nfcá  y  na  ea  e  .á 

ú&SyG  orno  .diz e  elHM ar ty rol^gíP 

oaacíp  eíie  ibber  ano  Señor  .y  átí 

pqeSfdc  fundada  la  ciudad  de  Rís 

ra. a  h aiia  a q\  día  a u iá  p a /íado  7  j  i 

a.nosí  y  .Ceiar;áag:a4lo.!E^e-r.s- 

rdor  4e  Roma  ha$a  aíjí  diahairíá 

imperado tihien  42/ äi'.-os.    Afsi 

fomo  díze  el'EHagcHila  S  X-aeas 

Jfcfa  XpoN.S. nació  én*í  pa«i>k> 

^íe  Belén >y  Nae4ïr aSéáora  tae  äS 

;P liedlo  de  Beíen  co  S.  íoftpu  deí' 

.  -de;fu pueblo  llamado ¡Názai cth, 

-por.auef  madado  Oahí  ñngiiíxo, 

y  pr.egpuadoé  todos  fus  pueb!  ¿js 

4  í  z i|  d  o ,tod  o  s  m  i  s  v  a  lía  ¡lose  íío s 

de  tÍ)do«qaát05íoy  S  vayan  alia 


— — «— 


I 


21 


naro  tafa  pacarid  »  cauquínkha 
/chachípana  tunupana  marca pa 
pacariuípa  vcaro   mapha  lafsin  , 
«amachípana  ,  marca  marca  aro^ 
fia  quepa  na  mapifcatauina  Belén 
snarcaro, panicfricpa  Dauid  acha 
«bínifsí  na,  Dauidaica  Bel  en  már- 
canítauipana,  vcanapacaríritauí- 
.  pana.-.  •' 
\  Aeaharoapanichicrjiafarafsinf 
€a  acá  collana  farirínaca  S.  Ioí ep 
hampí  Nneftra  Señorampi  Belén 
marcare  purípifcatau'ma,coeop  a 
fa  enna  mankañapafa  pifipípana, 
maafca  alakhpacha  collana  mokh 
fa  coco  apa fuiípa  h anihoa  cchiiía 
rapintí^Belenaro  puriísinfea  mar 
ca vllitatafsina hiskaquí  vlljat a- 
nina  :  haquenacaísa  taquera qui 
pbuccufuna,  taque  marca  marca* 
thá,vca  marcaro  quellcaafiri  tan 
eafifsína.mayavtafa  hanicchufa, 
vta  hucatauiutívta  vtaro  mafsin 
fa  cchufa  vea  haní  maya  hiskaquí 
fa  haquitauínti  maya  paya  aro- 
ma arphaetaiiapatag»  corpa  vtäT- 
<¿a  haquenacaraqut  ehuchuíotauí 
na  ,  hauifita  fatafa  phocathahna 
lapifcatauína,  huakhcha  cunaai- 
¿fa  cauquiuifa  vlljaístna  ;  haníra- 
<\ü\  maynifa  haui acaro  fafsína  V- 
ítipaatauinti  ,aca  hamahaní  vta 
ftaqaífsinfca  marcathá  cntafmTt- 
tía  Belén  cahoayaro,halfutoque- 
ro  mafsina,maya  haqhoecacallírs 
ca  vlIjapifcatanina-Vcanfca hua- 
khcha fariri  haquenaca  ahuatiri- 
naca  ¡quiritauína  ,  iquiña  cchuli- 
pana  arphacataúa  haphallipana, 

acaba- 


VITA    CHR  ISTI. 

donde  fue  el  pue%kí,y  ía  origen 
d.efn  Agüelo  ,y  Bifáguelo  aba 


zer  eferinir  fu  ncmbre,y  a  pagar 
me  la  taíTa  porque  tenían  por  ce- 
pa de  lu  cafa  ambos  a  Josa 
Dauíd,  y  Dátild  era  del 
pueblo  dé  fielen,y 
era  nacido 
allí; 
3   Defta  manera  pues  andando 
los  dos  en  compañía  eftos  foberó 
nos  caminantes  S.  Iofepb,  y  N  S. 
llegaron  a) pueolo  de  Belen,fiédp 
poco  el  matalotaje,  y  la  comida, 
pero  no  les  faltada  el  matalotaje 
efcle'ft  i  a  1  fo  b  e  r  a  n  o  ,  y  r  e  g  a  I  a  d  o  q 
configo  trayamy  llegando  a  BeU 
mirando  alpuepfo  vieró  que  era 
péqñory  la  gente  todo  le  ama  oca 
pado,  por  auerfe  juntado  de  mu- 
chos pueblos  a  aql  pueblo  ,  para 
hazeríe  empadronar:  ni  vna  fola 
cafa  aoia  vazía,y  có  yr  de  cafa  e» 
«afano  hallaron  ni  vna  pequeña 
caía  tan  fola  vazia,para reclinar- 
fe  vna,o  dos  nóchcs,aú  en  los  me 
fones  bullía  gente,  y  pidiéndoles 
que  los  hofpedaffen,refpondian- 
let  qaeeilaua  ocupada  la  cafa  por 
verlo»  pobres  fin  cofa  alguna:  Ni 
alguno  tampoco  fe  compadeció 
dítiendoles  venid  acá.  Defta  ma- 
nera pues  no  hallando  cafa,  tor- 
nando a  falir  del  pueblo  yendo  al 
arrabal  de  Beléhazia  al  Oriente 
vieróvna  cócanidad  de  peñas, de 
de  las perfonas  viandätes  pobres 
y  los  paitares  foiiaii  dormir*  poi 
faltar  dude  dormir  ,  yporfaítai 

donde 


CAPÍTV 


dea  haqhne  ca*áijíncaruíca  pufí 
cayuuinácana  vtparufca ,  taque- 
na  pifiro  haecutarufca ,  collana 
Nueftra  Señor»  Virgen  María  An 
gelefnacana  fapaj¿htacoyapa,mi 
tafa  choque  vt4si  couque  vta 
sanquipana,  mithea  haecha  apu- 
na vtpa  canquípana  hama  manta 
tauina. Vea cacaHhicaraquí  Dios 
luqífana  y oepa ,  aeapachafa  caug, 
pachafa  luriri,  camíri  Dios  viña-* 
ya  fayquípajhañi  qbuitinfa  alakh 
>achanquirínacai)ía,acapa€haqui 
rinacanfa  hamurpaaña  Dios  yuri 
Ñapataqu^pacariñapataquí  hakh 
llarauina.  Vc^nquípanamna  ca- 
lila Euangelííta  íihama  ,  acapa- 
;hana  hacañapa,  alakhpachanfea 
iifijuichíripanaporinapa ,  Snpa- 
ronfea  colluñapa  atita  cancana, 
ja*  quiqui  híhuanfca  híhuañapa, 
íuchanfca  míticañapa  pacha -pa*. 
una,  Nuertra  Señora  taíeflana  co 
lana  cufikhtara  yocachañapa,Ie- 
u  Ghriíto  auqwflanfca  yurina- 
>a  pacha  purípana  ,  haccapacca 
lurifslna  vea    aromapapinihua 
roeachana  iipi:  haccapaíca  maya 
►aya vr u  vea  haqjiue  cacallincaa, 
»an  ihua  tai  cflaNuertra  Seño  rana- 
rocachañapá  purína  faraqnipí  , 
iamifaS.  Lucas  canachafsina  ha* 
nachilio  Nneftra  Señora  taicíJafr 
¡a ,collana  lluropaca  Virgen  can* 
;af$ina  y ocachañapa  ha  murpaali- 
aninhua,nia  hakachitohua  yoca 
íhañaha  Jiamkaquihua  Dios  au* 
juina  acap acharo  ccapaca  canea 
íapa,  choque  ticatfa,  collque  -tí* 

catía 


$fS> 


donde  recoftarfe,y  hi  ella  conca- 
«idad  de  peñas,  y  morada  de  ani- 
males, y  lugar  tenido  en  poco  de 
fodos,lafoberana  Virgen  Sau&« 
María,  Rey  na  de  los  Angeles  en- 
ero como  íi  fuera  cafa  de  oro  ^©u 
cafa  de plata,o  palacio  de  gran  Se* 
ñor. Aquella  cueua  cambien  efee* 
gío  para  nacer, y  falir  a  luz  ene* 
lia  el  hijo  de  Dios  Señor  Nuettro 
Dios  hazedor  y  criador  del  man 
doy  de  todo  lugar,  Dios  Eterno" 
y  fempiterno    tncomprehenfibíe, 
de  qualquíera  de  los  moradores 
del  cielo  y  déla  tierra ,  y  citando 
en  ella  (  afst  como  dízeel  Euage 
lilla  llego  la  hora  déla  falud  del 
mundo,el  reparo  del  cieÍQjIadeC 
truícíon  del  Demonio,  el  tríum~ 
pho  déla  mífma  muerte,y  U  huí* 
da  del  peccado  :Lle¿o  la  hora  detu 
foberano,ydichofo  parto  de  Na. 
cftra  Señora  i  y  el  nacimiento  de- 
Iefu  Ghrifto  Señor  nueftrcv  Alga> 
nos  dizen  que  llegando  ,  aquella; 
mífma  noche  parió, y  otros  dizen 
también  ,  que  a u i end o  e (lado  vi»* 
día  o  dos  en  aquella  cueua  de  pe 
ñafcos,Nueftra  Señora  parió  (ect 
m©  parece  que  lo  íignifica  Sé  La- 
cas ),  Entendió  la  facratafstma,y 
purifsima  Virgen  Nueftra  Señora 
fu  parto  dizíendp:    Acercado  fe 
me  ha  mi  parto,  diziendo  Mi;-fe¿ 
ñor,  y  Dios  prefto  moftrara  al 
mundo  fus  riquezas,  fu  hijo  mas 
pi ecíofo  que  Us  barras  de  ora ,y( 


ííB 


.  pUtft 


W 


I 


40 


Ä  éükrsri. 


«atfa  ma^mpíliaccu  yocápa  vlla- 
j¿feárií  fáfsina , ancha  collana  y oc 
pa  vlljaña  amahuafsína  ,  yocpa 
«iVslíitfa  niaampí  mbfcbía  fcaoquí 
p aíi  d ,  y  ocp  a  a  m  ab  11  a  ña  11  a  a  m  a  h  u 
a  na  pa-  cari  qu  i  p  a  na  >y  o  cp¿a  c  h  uy  m  a 
ftfcpi cánqúipahav  y ocachañapá 
4*1  í ít:e  r  i  ó  tai]  ü<?'Chu  y  mapaüip  i  káy 
uifiña  caHarátaoiña, 

4    Haalupacha  maym  haccha 
;Sari6ta  Brígida  fu£íriifnna  canea- 
ta'uíh^ACAÍea  Dios  hamppatípa- 
tí  a  nina  >  alma  pa  handi  ipatha  mif 
éufsín  a  h-á  m  a  eb  ir  ka  aína,  Di  o  fa  ? 
qai  ehuywlpja  amafruañapfá  api 
pána,ycapac'haíca  aläkbpacha  ha 
qbc  hama  tucunratrmá ,aba?hama 
*afek:  t&ios  átt^flfa  caimana  mvf 
tér  íonacavllachí  yrítau»na,may  a 
eu^l'cá    qútquí  Ntieflra  Señora 
«ayeífa  yocadhauipa  /  eamífákhá 
óancacnina  v^a,hupa4ró  eeanacha 
gä'uitia,acäriä'mahää  acahamahua 
cancana  fafsína.Sípi  halla  vea  San 
sa'Nueíera  -Señora  táícsfapí  yaca l 
tfhanapácaqai  nayrarba  íapa>upa^ 
apfiificäntna  ,  maya  hanakbatafi- 
tti h.inko   ííaltupa    iTaUufuhura* 
«juina,  cchuncehupa  hanahkata- 
fiüi  -  funtukhall  upa  fea    eccár afi  ~ 
raqnítaüiha ,  collana  ñikutapaf- 
tía  antur.cataraqifie:*»iña,nia  ifa 
líupaaparafifsínfcañikttípafa  liiu- 
ayllahípanfcayahuayanucapa  ec> 
Cütacaaina ,  maya  ttanrathá Tau* 
fratanína,  mayafca  hanko  pañuta* 
n"má,nayratpíníhuacaycbafitaai* 
na  vea  ahuayunacafca,  huahuapa 
fláuquipañatáquijahuayunacafca 

buakh- 


ptota  ,y  defíVaivdo  mucho  *£$* 
1«  füberanb  hijo ,  a  fu  titjo  írAe 
dulce  que  1a  d  picar '5  ,  a  fú  hijo 
amabHífsiíno  ,  a  fñ  hijo  que- 
rido ,  comento  a  contera 
ptar  c^n  toíib  fu  ¿ora* 
coii  el  mifterío  de  . 


"ítí'pátto.' 


4/  Anftl^uamínrehwíio  vnagrí* 
ele 'fan&a  llamada  Bngida,]a  qu* 
al  cflando'en  oración  parecía  que 
el  alma  fe  le  falta  del  cuerpearte 
batañäbre'-Diosfei  entendimien- 
to ,y  la  v ofti n ta é|  y  en  a^íw  1  p n-n V 
to  fe  tornaba  cómo  perïbna  ce- 
leftial y  y  eftando  detla   manera 
Dios  itnellro  Señor  le  moftráaa 
diherlosmifteríos:  Vnavézpwei 
U  roifma  nuei&ar  Señora  le  mie- 
lo el  modo  de  fu  parto,  dizíendo* 
fue  défta,y  defta  manera.    Dizé 
pues  ella  Oinclá;  que  NueftraSe». 
ñora  eftando  cerca  iiaalpartojprt 
meramente  fe  defealco  fus^ap** 
tos ,  y  fe  quito  el  manto  blaaco 
ebrt  que  fe  cubría  ,  y  el  velo  d^H 
cábeca,y  fóltofus  diuinos-  cabe- 
llos, y  aüi  en  do  fe  qu  it  a  do  el  mar 
to  ,  y  eftando  el  cabello  rucho: 
faco  fus  pañales  vnos  de ! m*3  o- 
tros  de  liento  blanco  ,  que  defdí 
antes  tenia  aparejados  atroelloi 
pañales  para  émboluer  a  fu  htjo? 
Tospáñales  eran  cómo  depobreí 


p*r« 


CArtMTVLÓ    HH. 


buAkhchsuájataumhiu>rriaafca  ku 
ma,hana  ka'.t'a  käniitauinpi  Sloíe 
phafca  taycflana uva  yocachaña> 
pá  puripaná  r híccafsiuipa  afncpí 
hoacápí  pata  hattirochíncttaliua 
fsma,  nín-s  candelaro  naérhapiyri 
m  i  ñ  ut  a  mn  a  >apin  i  i  s  i  nica  pite  a  r  o 
Jippicataalruafsina ,  huaíitaraqtti 
míliukhana,  veatica  taicn^qllpi- 
ttal  s'má.  h al fumácttftafsin a  a mpa » 
r?pa  chkafáiñaí,|lakFpathamáca 
vHotafsina  ,  chüymapafa  Dipína 
ntokhfapa  phucufnpana  Dios  au*í 
quiffa  ataja  aroj?a¿cápt  hamppati* 
tinacallaratauínajA  taqatípiri  vi 
ñáyá >iaygp£i '  DipcHlay huma  amahu 
fsin á'g,  narp  cóliaíia  fapakhtay  oca 
tna  yotahatag^chtiraáa  amauítta 
pBracahartjhuataqG^apaca  canea 
ñama  billätata,pnr.aiCaJKärnhiia  cq 
llana  inargärita,collana  perla  ebu 
lupa  máqhueparo  hama  apatata 
alittata  chuymSpítunca  tuca  am 
ppatkhamama,acapacháquíri  ha- 
^fmattí  yltachaama,  yaripha  Ja- 
ma,taq  ha  quenada  huma  vil  a  tt.a>' 
ñataqcu:  taqcunamsna  cauquima 
na  luriri  Diefha  luratpathk  inif)- 
tapha:taq  gt  ucía  ayüírí  pakhch* 
irathá.híska  haniríthá  hama  mif~. 
topha  ,  taque  lurstanacpana  fap* 
f&  nathá  híska  pallcaehá  hama/ 
aJfcrpha  :  h aecha  inti,  nathá  híska 
haarahuara  haínatha  nalfüpha  :; 
Efpofofea  nathá  iquiñapa  hama- 
tháíarfupha  ,  Pofi  fuyu  luririp* 
vlljahaprfo,  Angelaca Reyapa  a* 
popahaqcancañahapilluna  pillu 
ttafita vlljapha ,  huchakhtarafca, 

qhuií- 


per  o  1  i  mpí  es  ¿y  (m  ninguna  ínmun 
dicia;y  llegandefe  el  parto  <íel$U; 
cft  r  a  Se  ño  ra  ,  I  ofepp  a  tan  do  pt  í** 
mero  al  pefebre  ei  afno  y  el  buey; 
que  auta  traydOjláUopara  ertcen 
der  ja  candela, y  trayéiHio/ajy  pe- 
gándola de  prefto  ala  pared  otra 
vez  bóluío  a  falir  Deípues  Rtí0& 
tra  Señora  arrodiilAndcíejbcluie 
dofe  hazia  lAvanda  del  OíseBte, 
juntándolas  manos , mirando,  ha 
tía:  al  cielo,  y  llenando  fu  cor^a 
la  diuina  dulcura ,  rogó  y  pidió  a" 
a  Dios  con  femejantes  palabras, 
diziendo  Otodo  ppdero/p  JDi^i? 
eternójiñcommutáhle  píos, por 
tu  foja  bondad  has  querido  dWr^ 
mepdf  hijo,  a  tu  vnicb  y  fóbet:a>f 
no  hijojhasencerr^doen  rn^ 
tra ñ a st od o  tu  t h ef  p  r o ,h a s en e a* 
bici tola  ineftimable  margarita^ 
la  inerlí  mabte-pérl&en  mis entra? 
ñas, como  debajo  de  fu  con cíi*¿: 
eon  humiíde  coracon  te  fbpli?  o> 
defcnbrele  a  los  del  fuelo^í  ÍJÍ'*: 
caya,  para: que¡tpdos  los  morir- 
les te  conozcan:  Dios  criador  de 
todas  quaíeíqpiera  cofas ,  íalga. 
de  mí  fu  criatura  ,lá  fuente  de  do 
de  mana  toda  la  gracia  5  falga  de 
mi-como  de  pequeño  rio,  la  rayz 
de  todas  fus:  criaturas  ,  nazca  de 
mí  corno  de  pequeña  rama:Elgr& 
de.-fol  anazca  de  mi  como  depe^- 
ña  effrellá  ',  y  el  '-Efyoíb  íalga  de 
mi  como  de  (ti  tálamo:     Veafel 
mudo  a  fu  hazedor:  Él  Angela  fu 
Rcy,y  S,cpronado  cola  diadema 
de  aueftra  humanidad^  pecador 
C    y  a  fu  Re  r 


VITA    CHRISTÏ. 


quefpïyripa  ,fappá  chnymanifca 
(app*éhíripa,tcaqueurinacafca  ha 
fauriripa,cchamacanquin  lutiui- 
fafca  ceanachírípa,  judíofca  chu- 
pittichirípa ,  na  humana  alíttata 
fnpafimafca  yanamalca  pacoma- 
mafca  fapakhta  amahuáta  huahu- 
ahavlljahafáfsíha  Dioáauqaíiía- 
ro  hamppatifa  mayifitauína. 

y  Niachicaaromafca  taque  ha 
qnenacafa  Tamafsiñataqui  iquif* 
quipmfca,cuna  iranacañaí'a  aro- 
ma puripanatacufirija  tucupanf- 
«a,taquecunafa  cauquifa  tquí  ka- 
kakhtipana,<iaiqaí  aroma,auqui* 
"tía  y  urinípana,chtca  vru  hama  cea 
fiataeutauina,Nta  collana  Vírgé 
oración  tneuypanfca  atakhpacha 
miski cchaccaña  callar atauina,hu 
pafcahaní  atatay,ananay  fafa.ha 
ni  aycufa,íiant  qnichuu,fa,h  anilla 
quima  ,  virgen  canciñapafa  hant 
kátafahuakhllifipana¿colIanayo' 
c>pa  vocachatauína,yocachafsiii 
fea  collana  Virgen>chicachuymá 
pä  miftüpana  ha  macharía  camífa 
Santa  Ungida  htfquihama,  ílaqnt 
nayraeatpana  intiefa  maáropt ka- 
lirí  likhurí ,  kuma  fumín  vil  jat  aúi 
na,  hüahuatpillahaccha  ccanapt 
miftuna  íntifallallití  ,  vea  fupa 
San  lofephana  na&hapiyui  cande 
la  ,  huahuana  ccanapana  llallita, 
han  i  vllafmti,  colUna  huahua  fea 
nía  yocachaca  vraqna  iatatataui 
na  hckellaufa.koma  llumpáca,ha 
ni  kata  kañuni ,  Angelelnacana 
mokhfa  kochopa  ,  chuyma  irfurí 
buarurupafca  ifapafiraquí canina. 

tíani 


a  fu  redemptor :  Rljoftq  a  fajutU 
fícadprjElar'ñigívJp  a  fu  confuí  a* 
dor,  El  Gentil  que  cita  en  tinie*  . 
blasa  fu  alumbrador,El  judio  afu 
gloria,  y  yo  bumild  criada/ier- 
na  y  efelaua  vueftra,vea :.a  mi  vni- 
genito  y  queridó,fri}o. 


f  Síédo  ya  cafi  la  media  noche 
y  eilando  durmiendo  todos  para, 
defeanlar,  callando,  y  citando  en 
profundo  fileocio  codas  las  cofas 
la  mífma  noche,auiendo  de  nacer  ¡ 

Nueftro  Scñoriíe^boluio  C^ara  ca 
trio  el  medio  día:,  y  auiendo  id*,, 
bado  fu  oración  la  foberana  Vír- 
gen,el cielo  cometo  aditVtlardut , 
<jur.a,y  ella  fin  dezír  Ay,ay,fin  do 
lerfe^íin  entriftecerfe,fin  congojar  ¡ 
fe, fin  menofeabarfe  fu  virginidad ' 
parió  a  fu  beditifsimo  hrio;  y  pa-t 
riéndole  parecióle  que  fe  le  falía. 
U  mitad  de  fu  coraron,  (como  di . 
ze  Santa  Brígida,)  y  luego  le  vio 
delante  de  fijmasrelumbrantejref 
plandecíente,  limpio, y  hermofo 
mas  que  el  Sol;  porque  falta  del 
niño  vna  grande  luz. que  fobrepu 
jana  al  Col;  por  ello  la  cadelaque 
auia  encendido  San  lofeph  venci- 
da có  la  luz  del  Niño  no  parecía* 
Nacido  el  Niño  fe  eftaua  tendid» 
en  el  duro  foelo,defnudo,limpio 
fin  alguna  inmundicia:  Oyofetá- 
bien  la  fuaue  mnfica  y  cantar  de 
los  Angeles  que  robaua  los  c©« 
r  a  con  es. 

Nau> 


CAPFTV 

ff  ánihua  qnnitilavcacama  ceana 
chiriquiti, amaottapampifa  vea- 
cama  hamurpíyrqtí>cüliana  Vir- 
gen Mariana  vea  phuea  cndíinipa, 
hoaractíflaipa;Niitrtrá  Señora  ta- 
yciTapifla  hua hüápana  checa  Di- 
os cancañapa  hWiimrpaafsihayati 
fsinaraqui,  híska  huahua  tucupa- 
na,  alittata arpfyattata  vlhafsina 
ánchápi  hnarácuíina  ,  vea  Tupa  ta 
fcíTafca  cchtlncchupa  alíttafsíiia, 
amparapa  chicnfs1na,acha  haccha 
antearía  arphattanampí  qllpittaf 
fina  huahnapa  happatítauina,Bé* 
lie  vencrís  peu$  meu$,  pomínus 
meus,&  films  níens,  Sappaqm  bu 
tama ,  Dio$  áHá^,  ratahay ,  ypeá- 
hay  fafsín  fataaíria.  Cayúpa  Dío 
fahahua  íafa,amparapafca  tataha 
hua  faía  ,  ahauupafca  yocahahua 
fafa  hamppatina,vma  huahua  tha 
ataqui  ecarccatipanfca, kata  fnn- 
tcitipáfca,ñaiíatipanfca,hískaam 
parapaia  matay  yfupiyta  yanapi' 
ta ,aca  amaru  tbaa  vraquethá  ichu 
tita  firija  aanaquepáfea,  huatakh 
huatakhtípanfca  ,  collana  tayepa 
•  mparaparo  ichuklurufsina  ñu* 
ñopa  mancaraqui  ïcbucatafitaüi* 
na  , ancha  cufííifa  amahnafa  ¿ccü 
yahuaafaraqui  hahurátauíria,  ho- 
khfaptaatau«na,ahuayanac5iajla 
nqntpatauina,vca  pacha  chuyma 
apiri afn  huahuafca  laru  laru  ta- 
yepataqui  vUinacarapina,ahana» 
pampi  cuíifaana,nay  rapafa  hnpa- 
mancaraquithikhrutana,  camíia 
Sá  Cipriano  fi  hama  huahua  tayc- 
pana  icbukhaííta  alakhpachathá 

apaa- 


LO    ÏÏÜ. 

Nadie  pudiera  explicar  cumplida 
mente,ni  cemprehender  cp  fu  en 
tendimientoclgozo  y  la  admira 
cton  de  Nueltra  Señora  en  aquel 
punto  jviendo  hecho  niño  peque  - 
ñitoalhiJQ  de   Píos  ,  criador  de 
toda s  las  cofas,  y  viéndole  humw 
liado  y  abatido  Por  eío  inclinan- 
do fu  cabe^a,juntando  las  manos 
y  arrodilládolVadoroal  ñiño  có 
grandirsimareuerenciá,  y  humil- 
dad diziendo  Bene  veneris,  peus 
meus,  Dominas  meus ,.&  fiiinsl  me 
us,Sed  bien  venido  Dios  mió, Se- 
ñor rmo,y  hijo  mío,  y  te  befo  loa 
pies  dízíendo  es  mi, Dios  , y  íac 
manos  diziendo  esmi  Señor/yet, 
.  roftro  diziendo  es  mi  hijo  y  te'm*j 
blando  de  Frío  eí  niño  tierno,  re* 
bolcandofe  vn  poco  hazíendo  pu- 
cherícosYe  (tendiendo  las  manos, 
como  quién  dize  Compadeceos 
de  mi,fauorecedme,  leua  otadme 
madre  deíte  duro, y  frió  íuelp ,  y 
dando    buelcos  í'u   bendiúfsíma 
madre  tomándole  en  los  braceo* 
le  apretó  a  íbspechos,ycon  mu- 
cno  regocijo,  amor  ,  y  ternura  íc 
confolojabrigojy  emboluio  en  pa 
nales  y  entonces  el  amabüífsímo 
y  tierno  niño  fe  lonrto  ala  madee 
halagóla  con  fu  roitro ,  y  bolnío 
los  ojos  hazia  ella.    Hafta  aquí 
Sanfta  Brígida,  como  jp  trae  el 
Salmerón  en  eí   trabado    defte 
miifcxio,ycomo  dizeS.  Cipriano 
el  njnp  en  los  bracos  déla  madre 
mamaua  la  leche  travda  del  cïclp 

7'* 


,1 


44  VITA    G 

apáantta  ñmíu  ñuñcnartaycpafca 
virgeñuñuparaqcoifana  huahua 
pana  lacparocchacaataanajkopä 
tana,quiquiyocpana  churata  ñu 
ñu,chuririparoraquichurfchana, 
ñuñuyakhana:  yocparaqui  ñnñu 
pa  phacat?arapina,tay  cpafca  hu- 
paroraquicharaütpampí  hilaclv 
fchana.  Collana  vma  huahua thaa 
taquJ  «carccatipafca>collana  Vtr 
gen  ahuayunacanallanquípatapa 
chaqtu»pufieayuninacana  man  ka 
oí  patahattikharo,  hichukharo  i- 
ehukhatana,  ácana  ata afnona,  a- 
kha  huacana  famanapa  kataho' 
khfaptaani,anchahna  tbiy  raísína 
San  lofcphafca  hua ficha  mantkha 
fsína  huahua  yocaebata  vlljafsi/ 
na  vraquero  quillpítafsína  Nuef- 
tra  Señora  ñama  hamppatina. 

6  A»  ancha  cufikhtara  pataha- 
ttey, taque  Rcynacana  cchekhuta 
kapehí  kapchi  lurata  vtanaeapala 
HalHricacallincay,  hnmaropílla 
Dios  auquiiTa  alakhpacha  yatiña 
y  a  a  n  ac  a  y  a  t  i  c  h  i  ri  íe  rmon  a  ñ  a  p  u  1 
pito  vt=t*ana,DÍofna  ccapaca  yo 
cpa  vcapacha  paña  amucafsinía  , 
ccanaquíhua  taque  haquenacaro 
acapacha  yaanácc*  pifiro  haccu- 
ñapacAqai  yacicbi.  Sm  Cipríanof 
ia  acá  yaa  amkhaíií'sina  acá  haina 
•|¿ro4,$  Dio*  tatay  taque  acá 
Waq  jena  ancha  huaracnuñabua 
futima,humaDiostatay  cuna  lu 
-raísinfa huaTacufrQaq.hna  lurata, 
acá  haccha  mundo  vlljaf$ina,aca 
vraqhiíqu't  thurittata  vlljafsi  ti- 
fa alakhpachanafarañapavnukh- 

taúa 


HRIST1/ 

y  la  madre  infundía  y  exprimtl 
fu  leche  virginal  en  la  boca  del  nt 
ño;  la  leche  dada  del  mifmo  niña 
boluía  a  rcfíítuyrla  y  a  darla  dci 
tamanera  a  fíi  dadorieí  niño  hin 
chía  de  leche  los  pechos,  y  la  nía 
dre  le  fnftenta.ua  con  lo  qué  el  n 
ño  le  daua.Mas  comoelniñotici 
no  temblafie  de  frió  la  foberání 
Virgépufo  al  niño  empañado  te 
bre  elpefebre  de  las  beftias,encí 
ma  del  heno,diziendo:  aqui  le  c« 
lenta ra  algo  el  refuello  del  buej 
y  del  aino  ,  porque  haze  muchc 
frió. Y  San  Ioleph  noluiendo  a  ei 
trar  vie.do  al  nijío  nacido,  arrod 
liandoíe  en  el  fícelo  le  adoro,  ca 
moáuiahecho  NuelhaSeñofa» 


6    O  iichofo  pefebre  o  cuna ,  I 

excedes  a  los  palacios  de  todo 

losReyes,  labrados  alas  mil  mr 

uíílas:  en  ti  aliento  Dios  el  puJpi 

to  para  éfeñar.la  ñlofolia  de  i  ci 

la,  en  ti  el  foberano  hijo  de  Dio 

aunque  calla,  enfeña  a  todos  lo 

mortales,para  que  mcnorprecie 

las  cofas  terrenales.  O  Dios  mi 

dize  San  Cipriano  contempland. 

elle  mifteno,  marauillolo.es  me 

chotunombre  en  toda  latierrí 

Tu  Tenor  mió  haziédo  qualquu 

cofa  la  hízífte  muy  digna  de  mar 

uilla:  mirando  elle  grande  múdí 

mirando  la  tierra  bien  eftablec 

da>y  contemplando  el  mouunit 

to  del  cielo,, 

na< 


clprTVLó  imí: 


ta rbp a    ham íirp ék Ts infa  ,  h a ni » 
hna  hiváracuiít/trjVru  mayáraqni 
tnáyaraquí  hiítípaiifa  ,  pachaíca 
íla  c\{]  i  m  a  ya  snaya  h  ans  ur  ti  haca  - 
<jaiptipana,mayafca  msya  hamn- 
ruraquí  hacuqu'íptipanta,  chokh> 
'ña  canqoiri  Irnampana,  halíufca 
haafitaraqui  chokhnaro  tucuupá 
la,  haccápa  bíuipana  haccapafca 
•h a q n í p a n fa ,  ha n í  h  ua  acá  y  aa n a  - 
«áthá  le  a  cafa  huaracufit  tí  ,  nía- 
afea  raque  atipírr  Dios  ,  mayni 
donzellana  puraápana  vlljafsína- 
quihua  ancha  huaracuílha  ,  ha- 
*cha    D  1  O  S  hMa  tirar  quípa- 
Tiaqaíhua  ancha  llakhfaítha,  cea- 
paca  Díofna  yoeparo  hanchi  1  f p - 
picatípanaqnihuá/  D  IOS  han- 
chiuííathá,  hanchiniro  tucupani- 
quihua  huaracuíthafipi  San  Cipri 
ano, A  mUleriohanívcacaína  cea 
nachaña,aca  aycha  nayraháTa  ha 
nivlljaña^/vhani  arofiña  yaa  jma 
*fca  manqhue  chuymana  amkhafi 
ña,hani  arópi  ccanachaña,  maal- 
ca  amucafa  huarac»fiña;Q¿uJtípi 
hanr  huaracuírípa  taque  atipiri 
Díos.aroraanti  huarahuaranaeä- 
fa   alaaro  aphotata  chupichata 
Dios.Cheriibínefnac'kharo  vtcaf 
qoiri  Dios,thaatháfa  maarnpi  an 
esrrJ  Dios,   qnímfa  lukanapsro- 
¡g»í  acá  huecha  vraqfa  huayttica 
tafiri  DI  OS,  alakhpacha  vtcaúa 
aí-acapacha  hanttacuni  Dios  fia- 
que  tucnpana>ancha  Imakhcha  cá3 
cauípatíca ,  puíkayoninacaiut 
mankaui  patahattijsharo  ,  q»i  * 
4QÍ  cayepana  ichukhatata  canqni 

pana?. 


nsda  me  fn^ratiino/rüc'e^tei'o  vn 
¿üa  a  otro  día,  müdaín'dcfe  en  vñ 
puntóla  tierra  de  ditereñteg  iha- 
neras>feeandüíe  íó  que  enVua  ver 
de,y con :1a 'linóía bbl'tríede» je  ver 
de  lo  que  eítaua  íeco:  muriendo 
vnos,y  naciendo  otros,  de  ñinga 
iva  deltas  cofas  me  márauiHo  }íiho 
tiía rabillo  rae  en  gran  manera  de 
ver  al  Dios  todo  podéroío  eílar 
en  el  vientre  de  vna  dt>nze Ha, má 
raniüome  deque  eJ  gr^n  F?ios  ef 
te  en  vna  pequeña  cima;  maraui- 
Heme  de  queal  fbberano  Verfcré 
de  Díosie  pegue carne,de  q  Dio t 
íncoEpAreio  íM¿síg&  corpóreo,^ 
ze  S,  C  íp  r  U  CX  r»  í  lie  r  k>  i  ríe  j*  p 1  í  c  a  * 
ble,y-  a  los  0)0  s  de  laca  rne  inti  íft 
fiblevOíCoii  no  para  de z irte,  fino 
pa  ra  con  p  ?of  un  do  co  raco  ií  con- 
Me  rar fe ,  no  pa  r  a  con  pa  ¡a  br  as  de 
cía rarfe,íino  para  con  filécio  ma¿ 
r  a  11  i  11  arfe .  Qn  i  en  n  cr  fé  m  a  r  a  uí  - 
liara  que  Dí os  todo  poder  ofo, a  - 
íabadof  gtorifteado  dé  las  eflre- 
líasJc  lanaaíana,  aquel  Dios  q 
eíta  aí&ntado  fobré  los  Cherifbi 
nes,aqnelDios  mas  ligero  queeF 
viento,  quetíene colgada detrés 
dedas  a  toda  ella  tierra,que  tiene 
por  filia  al  cielo,  y  por  ethado  a 
la thrra sfe  ha?a  honíbrey  pur  fa 
gran  pobreza  dé  fu  miívija  madre 
fearecoftadí)  eh  vn  pefebre  de  be 
ltias? 


VITA    CHRISTI. 


pana?  vea cacallincanfa  mavato- 
quero  ichukhataña  cehKfipana< 
Checpini  acá  yaa  ancha  huaracafi 
ñahua,cauquiehapipi  aochahua- 
khcha  cancalsínfa  cauqui  pachán- 
fa  vtpa  cchuíipaña,  caoallona  má 
kauípatkh«uo}bichiihichurü  vila 
buahuapa  ichokhaeäna'  Qhnítí- 
pi  Diofampipuficayunina  manka 
uí  patahattimpi  hakafipba  fana«í 
Dio-faca  haccha  yaapi,  patahattíí 
ca hani  haccuhna  pnficayuninacá 
qnihua,Diofaeca  C.berubinefoac» 
kharupi  vtcafqoi  ,  patahattínfea 
cauallonaeabua  mankafqni,  acá 
yaa  kayuififsina  haquenacay  ca- 
mifapi  hani  parakhtata  ,  hani  ca- 
camata? Díosauquiífa  mayapa 
tahattinqnipana,hachipana,tha* 
ataqgí  ccarccatipana,  ahuayuna 
llauqpatipana^amiiapi  hani  hua 
racuiia? 

7  A  haquena  chuymapa  cati ■• 
quincata-í  Gamífapibani  chuyma 
ehafta?  Ga  mifapi  Diofaraa  hani 
amkhafta'í  micha chríltianonacay 
paunacatachaí  Acahícha  yoríri 
huahua  ahuayuna  llauqnipata  pa 
tahattikhana  íchukhatahta,pu(i- 
cayoninaca  taypina  tbaataej/ccar- 
ccatquíri  huahua  hanihua  Díofa- 
ti  hUtacbaí  Hilanacay  hani  pauna 
capíícamti,aca  híchataycpanapií 
racpathá  yntiqui,  vea  huabuapi- 
lla  vinayathá  auquipana  hani  hi- 
uiri  cancañapatáyurina:  tayepa- 
thá  ytirifsína  auquioifahua:  au<£- 
pacha  ynríísiníca  tayeauífahua, 
auquipathá  hani  pachani ,    hani 
•       vruní 


por  rio  auer  en  aquella  caeua  o* 
tro  lugar  en  que  ponerle''  Quien 
por  may pobre  que  féa.jamaspot 
faltarle  caía  reclino  afuhijo  re- 
cien nacido  en  el  pefebre  de  bef* 
tiasí  Quien  juntó, o  dixo>  acerqn 
fe  el  vno  al  otro,  Dios  y  pefebre 
de  beftiasíDioses  cofa  altifsima, 
el  pefebre  eseofavílífsima  de  las 
belVias:  Dios  efta  fentado  fobre 
los  Cherubines,yenel  pefebre  co 
men  las  bertías, Pues  hombres  có 
Aderando  efto  como  no  os  aiTora 
braís, no  quedáis  atónitos  elUdo 
nueftro  Dtosy  Señor  en  vn  pefe- 
bre llorandojtiritando  de  frío, y 
embucho  enpañalesí 


7  O  corac/m  humano  donde  e 

tas?  Como  no  tienes  feta'  Come 

note  acuerdas  de  tu  Dios*;  o  po 

ventura  dudáis chrillianos,  od< 

zis  elle  niño  que  agora  nace  era 

buelto  en  pañales, recodado  en  < 

pefebre,queertatéblandode  fri 

en  medió  de  animales  ,  no  es  rr 

Dios?  No  dudéis  hermanos,poi 

que  aquel  niño  que  nació  agoi 

de  las  entrañas  de  fu  madre,naci 

eternalmente  de  la  ínmortalida 

de  fu  padre:  Naciendo  de  madr 

nació  fin  padre:y  naciendo  del  j 

dre  nació  fin  madre;  del  padre í 

tiempo  y  fin 


C  APITVLO  .1111. 


47 


runipi:  tavcpatfca  pachana  tucn 
ñapaua  yurínajauquipatháhaca 
ana  callarañapapi  yurinajtayc» 
ática  hihuañana  tucafiñapara^- 
i  yurina:  hicha  Mariana  yocpa 
anc  a  fs  ¡n  a  ,h  i  u  i  r  í  ttaqquefirí  thaa 
ailumuturi  vllagh&aca  ,  hupa 
■uiquíparaqui  hamurpaama,  ha- 
í  ttaqqfvrihua,  hani  vlljañahua,, 
aecha  Diofahua ,  hani cunanfa 
anecacha.ñahua,  viñayafayqui' 
a  Dios  anqnípana  yocpa  canea- 
ipathá.  hicha  checa  huahuapiní  • 
ua,huahuaja vlljaliraquíhuajhU- 
a  hanch  ini  cácafsina;  maaíca  ha 
chapi;tnpuuiia  Uios  canea  ñapa 
a.hanchuufacancaísina»  acá hi- 
ña ñuñuqueca  mayni  donzella* 
a  amparaparo  ícfuüvbarut  que- 
a,vca  huahua  Alakhp.ac.ha  ¿capa 
ha  tokhrilirihua,  acá  mundo  ta- 
ñe atipiti  amparapápi  catukha- 
r íhua  Acá  huahua  ampi  collana 
ua  Diofahahua  quifpiyríbahua, 
a  hífquicha nataquibua  yurír?«pí 
o ,  v  1 1  attaha  a  man  ua  h  ala  ña  mata 
nifca,tay  epana,  hani huakhUita, 
ani  inecaca  caacauiparaqui  ha- 
tiurpaama.  Acá  Seáorapilia,  pa- 
a;h:uahuapaaa  tayepafsinfa  Vir* 
;enaraquihua,mat;av  fanapi;  hac* 
ntacancavea  huahua,llallatunca 
akhfi  puraepana  apanaccafsina 
ocachanipathá,  Virgenafca  vir- 
;enaraquipí,  huahuapa  Dios  can 
uipana,  Diofaicaiyurifsina  vir- 
jena  t  h  a  y  ur  i  ñ  ap  acá  ataña ,  han  i- 
ua  vcana  haricaíína  vma  üapiña 
chiur ahiñá>  camífa  haccapa  y  o  - 

cachiri 


dia,de1a  madre  en  fin  del  tiempo  : 
del  padre  principio  de  la  vida,  de 
la  madre  fin  déla  muerte:  y  al.  q 
veis  agora  mortal  y  pafsible,f«je 
to  al  frió  y  a  la  ll.uuía  por  fer  hi- 
jo de  María,  elle  mi  furo  entiende 
dizíendQesínipafsíbie/innílsible; 
Dios  grande  que  de  ninguna  cofa 
puede  fer  agramado  por  fer  hijo- 
de!  Eterno  Padre.  Niño  es  agora; 
y  niño  parece  pues  tiene  pequen! 
to  cuerpo:  pero  grande  es,inmen 
f o  e s  c n  l  a  f  p  r  ma  d  e  D  i  o  s  a  u n  que 
no  tenga  cuerpo:  aquel  que  ago- 
ra toma  la  teta  y  efta  ea  los  bra- 
cos de  vna  donzellaesel  qus  go-< 
u  i  e  r  na  e  l  c  i  el  o  y  1  a t  ie  r  r  a  >  q  u  e  h  a .  - 
te  andar  al  Col  y  las  e(trellas-,qne>. 
con  fu  omnipotente  mano  coní'er 
uael  vuinerfo:  y  para  que  enten- 
dáis dizíendo  elle  -nitro  fi,excelen 
tífsímo  es,mí  faluador  es,  nacido" 
ha  para  remedíatme,  conocer  le 
he,amarle  he, mirad  la  integridad 
de  la  madre ,  porque  efta  Señora 
aunque  es  madre  ,  juntamente  es 
virgen:  madre  es  por auer  parido 
a!  h  ijo  que  a  uia  c  ó  ce  hielo  y  tray  • 
do  mieue  me£?s  en  fus  entrañas,y 
virgen  es  por  fer  ka  hijo  Dios  ,  y 
amencia  de  nacer  Dios,de  virgen 
auia  de  nacer.  No  vuo  allí  laua- 
torios,dize  San  Cipriano,  ni  calé 
car  agua>ni  lauarfe,afsi  ¿orno  fue: 

lea 


1 

i  N 

!'     ! 

il 

M 

q% 


VITA  CHRISTI. 


cachiri  marmínaca  lurquirícca 
hama.luraría  hucatm,upi  San  Ci- 
priano qhuífpiyríiíana  taycpapi- 
lia  baní  buakhilita  pachpsquiyo-; 
cachaña:  camifa  hanl  hanchiná  ca 
filiñapámpihitahuápa  haccutacan 
ca,ha>naraq!!Í  haní  auanay  atatay 
fafa  yocachana,  pucuta  írutajaq, 
hupapacha  cocathá  halacaísiua 
hamichana,  amahuafsiíiaqotpílla 
taycpana  puracpatha  cocathá  ha 
ma  aliña  ,haqae  tucufsina:  vea  ha 
maraquípi  hani  ccharnathá  vírge 
ñaña  puracpatha  hala&ana. 

8  Acayaa  miampi  checahua  fa 
ñaííataquiíca  collana  E-uangelif •• 
ta  faraqai,vca  toquenamna  anua 
tirína«a  hitcana^Qoefanacapa  vea 
pacha  paca'Hfa  mullfcatauina,  Di 
os  auquiíTana  Angelpafca  bupana 
caro  puritauina,  ahaati fin acafca 
ancha  ccan  ipa  na,  Diofnaccanapa 
natumaquípata  ancha  hakhfira- 
pilcuauina:  Angelafca,hakhfari« 
pana  ,batíí  hakhlnraña  amahuapif 
camri  maya  ancha  caíííswía  colla 
nayaa  atamirihuáhathafmn,m.3r 
capach^pí  acayaathá  cnfifini, an- 
cha hichaquihaa  Cbrífto  auquiíTa 
qhuifpiyrima  ynrirapitama    Da- 
uida na  marepana;  checahua  faiía- 
mataquifea  acá  atamamama  ,  v- 
ca    huahua     ahuayuna     kihijata 
patahattikharo   ichukhatata  vil 
japifcahatha fatauína.  Vcatfca  i  la 
qa'i  allokha  Angelefnaca  tantaía 
fina, collana mokhiakocho  Glo- 
ría  in  excelhs  Deo  &c,  Dioíata- 
qui  abkhpachana  cuíinña  cácpba, 

acá 


len  hazer  las  otras  rnrtgírés  parí 
das>porque  tan  entera  como  fe  e 
taua  parióla  Madre  de  Nueftrí 
Saluador:  afsi  también  parió  fir 
dezir  ay,  ayvfín  dolor,como  ani; 
concebido  fin  corporal  deleyte 
como  el  r'rucro  maduro  de  íuy( 
fe  cayo  del  árbol  .-porque  de  fa  v( 
luntad  nació  en  las  entrarías  defi 
Madre,como  en  vn  árbol, haziéi 
dofe  hombre.y  afsi  también  cay< 
del  vientre  virginal  fin  violencí; 
al¿nna. 

8  V  para  que  digamos  mayor 

mente  elle  mifterío  cierto  es,  di 

ze  también  el  fagrado  Euangelil 

ta,  q  auta  en  aquella  región  vno 

paltores  que  a  ia  íalon  velando  e 

tauan,  guardando  de  noche  fu  g¡ 

nado,  y  el  Ángel  del  Señor  Ileg< 

a  ellos,  y  por  fer  muy  refplande 

cíente  los  palores  rodeados  d 

la  claridad  de  Dios  temieron  mi 

cho,y  temiendo  el  Agel  les  dixo 

no  queráis  cerner. venido  he  a  de 

ziros  vn  milterio  de  grande  con 

tentó, y  todo  el  pueblo  fe  alegra 

ra  del:  agora  en  elle  punto  Xp 

N  S.  vueftro  laluador  oshanac 

do  en  el  pueblo  de  Dauid,  y  par 

que  digáis  verdad  es,  os  diré  eft 

Veréis, dixo, aquel  niño  embnel 

to  en  pañales, y  puedo  fobreel  p 

febre.  Y  defpucs  jnntandofe  mt 

chos  Angeles  cantaron  vn  fober 

•no  y  dulce  canto,  diziendo,  Gl( 

ria  in  excelfis  Deo,&  tn  térra  &« 

Gloria  a  Dios  en  las  alturas, 


CAPITVLO  iïrr. 


•capachaufcafappá  rchuymani  ba 
qu*nacataquimokhfa  camañ&ra^ 
quihucapha  fafakochoeauinara- 
ca  taque  aronaca  Euangelillahua 
atamüloJtiníTanacana  «capacha- 
na- ancha  hichaqui  ynriri,  pata 
hartikhanquiri  Dios  vlIttañaGa- 
Caqui  Diofahahuafafsínahamppa 
tiñaífataqui,  Angelapí  alakhpa- 
íhatá  ccanachirr,humataquíhua 
furírapitama  ííri  hutbiíio  ,  íefu 
Chrífto  auquífTa  pufi  fuu  qnifpiy 
ruma,  huchampi  chaceara  haq^e 
tacayrüiua  hutana:hutafsínfca  fe. 
laquípi  quífpivrína    lurarañapa 
luraña  c^lJarana»  niahua  quifpíy- 
"nu  paritha/alsinatefticufcaAn 
»eleínacaraqnícÁtunahískahua- 
auafsinJa  Diofaraquíhua  fañafïa* 
laquí      Hanihua taquero  ceaua- 
ihaíiña  amihuantí ,  acayaa>co- 
lanayaa  canquipana,  haquena* 
raíta  hani.<  taque   acá  huaquepa 
ia,jruituha  cruzana  híhuaha  fatu- 
ta baní  coMuuiiApataquí .  vea Cu- 
latellicutaqai  'ara  y  ni  ahuatirina 
aqui.pifiro  hAceutaquíjOuefana 
apa  aíisatHqmr^ui  bakhllata- 
lina,  vcanaca'ica  maya  Torre  E* 
ler  futíni  tfcaana  paCaHífcataní> 
ia  -uavTáíca  lacobvcaro,  oue- 
anacapa  ahuatifiritauina  I  E  S  V 
«H  R-I  S  T  O    auquiíTnpiHa  co- 
lan  i  ahuatirílTa  caacafsína,  ahua 
inmaíiparoraquiquí  ccanacha  - 
ña  amanuataaina;  D  I  O  S  N  A 
allupa  cancafsína  ,  ahuatirina- 
éeocaqwíqui   taquethá    nayra  » 
lltaafitauiaa  ,  vllafiracana  vea 
Angelafca 


y  en  la  tierra  paz  a  los  hombrea 
de  buena  voluntad;  Todas'  ellas 
palabras  fon  del  Euangelifta;  P.a^ 
raque  conozcamos  a  Dios  recién 
nacido.  cntatiérra,y  recollado  en. 
elpefebre,y  díziendo  Dios  es  le 
adoremos  El  Ángel;  nos  vino  del' 
cíelo  a  maniré  fiarlo  ya  dezir  pa> 
ra  voíotros  a  nacido:  Venia  Iefa> 
Chríilo  Nu*ílro  Señor  para  rede 
miral  mundo  ya  faluar  al  hora* 
bre  perdido  por  el  peccado,  y  vi- 
niendo luego  comenzó  a  bazer  o> 
fficio  defaluador  tü'ziendo:Ya  he 
venido  para  ler  vueílro  faluador 
ytomopor  teftigos  a  los  Ange^ 
les  para  que  dixelemos  :  Dios  es 
también  aunqne  tea  niño  peque- 
ño.:   No  quilo  manifeílaríe  a  to~ 
dos  por  fer  elle  grande  raíllerio^ 
y  ojo  fer  todos  los  hombres  capa* 
zes  y  paraque  no  fe  impidiefle  lo 
que  tenía  determinado  díziendo 
Padeceré  y  moriré  en  vna  cruz. 
Por  elToefcogio  por  tétligos  a  v~ 
nos  Paílores  despreciados  ¿  que 
guardauan  fu-ganado  ,  y  eitauan 
Velado  cabe  vna  Torre  por  non».* 
bre  Eder,  y  antiguamente  Iacob> 
folia- guadar  aíli  fus  obeías;  -Por 
que  fefu  Chritlo  Siendo  nueílro 
fümmo  Paílor  qaifo  rñánifettar-. 
fe  a  los  paftores  como  el:  tiendo 
Cordero  de   D  !  O  S  díofe  a  co- 
nocer a  los  Paílores ,  antes  que  a 
todos:El  Ángel  que  les  apareció, 


f 


D 


CO'RO 


vita  ch;risti. 


$9 

Angélafca,  cámífa  S.  Cipriano  y* 
cathá  S.Ambrofiojbaccapa  fantó" 
nacafa  fi  ha ma  S .  Gabriel an a m- 
na,vcafea  baque  vllínacaní  ahua 
tirinácar^>  vHafirapitaainaimaaf* 
ca  ancha  ppaUchaía  laphaquefa 
hatcha    ccanampicéanafa  Diof* 
na  qhaítapahama  puritaaina:  V* 
ca  yurthna  fauipa  huahua   hiska 
vil  jal i  tnía  h  aecha  Diofah  ua  laña 
pacaqui:  ahuatirínacaíca   Ángel 
ancha  ceaniri  vlljafsina  ancha 
raqui  hakbíaTapifcatauinarmaaf 
ca  Ángel  hakhfarañapa  apa  rana, 
tiani  hakhfaiaúa  amaouamti,  na 
atamamama  maya  coliana  ma* 
«haca  ancha  cüfilsiña  y  aa,  taque 
marcapatbahua  cuuTmi  acacfca: 
jucha  vrubua  haraanacataqui  qf- 
piyrima  tatífo  C  H  R  I ST  O  Da 
*ídana  marepana  yurirapitama 
lafsína  fhaoihakhfaramtl,  maaf- 
tsa  cuftfipHcama  .»chiptfiptícama> 
asfifiñama  haaquífipinihua¡¡  qhuif 
©¿yrímaptlSa  yurttap'itama   ha* 
fnanacataqai:  Dios  cancafsmía 
traque  yurí  ,  vilansa  hanchim» 
^satufsina  ,  haque  canea  älaraafa 
ángel  eancañakharu  maampí  a- 
'.laaro  efcupíro  apoti;  maamptv» 
etcama  chayma  phiica  cnfiísíña* 
mat  aquilea  yfapíta  yatíma  bicha 
vrupi,acahof  anapt  Gfertfto  auqui 
fía  hutaquifpha  faui  Mefsas  y  un, 
bnpaUa  Dios  cancafsina  humaw- 
cataqaibaa  >  nanfea  tatahaiaqa»- 
pí  íatAotsa,hamkaqai  baqníñap» 
taquífer.  ^Ültcanapataquifea  ahua 
yántese  Uauquipatahua  paea  ha 

ct  ficha  »« 


como  dizen  S  Cipriano, y  S.  A«- 

brolio,v  otros  fa  netos  dizen  que 

fue  SGabriely  aparecióles  «n  fí 

gura  humana, pero  muy  refplan- 

decíente  y  relumbrante , y  come 

meníajero  de  Dios  llego  refplan- 

deciente  con  gran  de  luz  ,pa raqui 

díxeffen  grande  Dios es,aquel  ni 

ño  que  les  venia  a  anunciar, auu« 

qne  le  viffen  pequeño.  Los  Paílc 

tes  viendo  al  Ángel  muy  refplaü 

deciente  temieron  mucho:  Perc 

el  Ángel  les  quito  el  miedo  dízi< 

doles'No  querays  temer-,  deziro 

fcévnacofa  naeua-foberana,y  d« 

grande  alegriaj  y  della  fe  regocí 

jaratodo  el  pueblo,     Oveneft 

¿xa  os  anacido  el  Sainado r  Chrt 

to  Señor  nnetlro  en  la  ciudad  d 

DauÍd¿ttofemavsfino  alegraos 

posquees  nacido  el  Saluadar  p< 

t a  vofotros;  y  fiendo  Dios  a  n»c 

do  homl*retO  mando  vteft  n  cu 

ne  y  fangre ,  y  a  en  I  alca  do  \  uel 

tra naturaleza  fobre  la  nueftra 

»asalteza,ydignidad,yparaqu 

ma$  cumplidamente  y  con  el  ce 

-racon  üeno  os  gozeys,oycime  c 

xo  Sabed  que  en  efta  hora  Chri 

to  Nfl'éltro  Señor,el  McfitSjaqu 

quec»  dicho  Qft  vinielFe  ,  es  n. 

cido  ,  que  fiendo  Dios  es  Señ< 

vueílro  y  nueftro :  y  paraque  i 

ctlmente  le  haltaíTen  ,  y  conpci 

fea,  diole&por ítñaí  >  dtziend 

emfcuelí 


CÄPIWÏPO 


ttUchahaichnkhatatiqui  fafsínara 
cjui  vnanchaatauina. 
'  *)  A  D'tosna  imantata  hani  ha> 
mnrniaÄA,  Tï':i*rricoäcpay  Iura> 
ñanacpay  Chrtfto  taque  atipiri 
«mauttakhtara  Rey  infierno  ko- 
lnusuri,  Supayonacahaquechïri, 
haquenacarohacarVa  cburíri  ,hi- 
huaña  atirt  butipanfa  ,  yurinipa- 
ha  vnanchapataqui ,  hicbaqui  yu 
iriri  hnahuahna  ahuayunacana 
jjhinctiqaipata.patabattikharoi 
chukhatata  vlljahata  fafsinfana 
Ángel  ahnatirinacaro ,  ahaayu- 
nacaqui ,pata  hattiqui,  buakheha 
íancaáaquí  baccha  apuna  vnan- 
chapa  churaná  ;  ahuatítsnacafca 
hílánacay  Angelna  atamata  haro 
ka  hamkapí  a  uquiflana  vcar  o  ma 
pifcatauina :  purifsinfca  coilaria 
Sanaa  M  A  R  í  A  M  P  f  San  lo- 
fepha mpi  vlIjaptfcataéina,coÍla- 
«aimahoafcapatabauiichana  ra  - 
«juívlljanarvlljalsinícajaiiiptche 
cahuafapifcana,ahaaririnacahua 
huavHjafsina,abäaynna«ana  Ilaa 
quipatba  ,  pata  haiifchana  icha- 
khatatha,Dioíafcna  acaca ,  aiakh 
pachanfa¿  acapaehanfa  apupabua 
hifcanca  vea  ancha  huaracüfsina 
pinihua, taque  vea  cacaUinca'na 
vlljauipapilla ,  hjn'i  Diofna  cea- 
Aap ampí  cea n  a  ch  at  a  haq  táqueca 
hanihua  acá  DibíatMcahiwbflaf 
«a  huakfcchabua  ,  villulluha  pi- 
firo  bacutahua ,  paya  pofi  cayoní 
taypina  hacccfqai  fañanapi,  ma- 
•fca  abuatirinaca  ANGeLKA 
atataatafjiaa,  A  N  GELES 

»acana 


emïïueltoeda' en  panales,  recoft* 
do  eíta  íobre  el  pefebre. 

9  O  fecr'etes^  inuefligabies 
ititfteríós,y  obras  de  0io"s. Ventó 
cío  CbríftopodérofojRey  fapieíi 
tifsimo,  defpojador  deí  ín6eroo$. 
triunfador  délos  Dea*  on  i  os,  d*¿ 
dór  déla  vida,vencedor  déla  mtt« 
erterel  Ángel  por  feñal  de  (o  nací 
miento  dizea  lo$paftores:Vere* 
y s  al  niño  recién  nacido  ernbucl* 
to  en panales,^  puéfto'  en  el  péfe«. 
bre,  la  pobrera  da  por feñal'afe ti 
alto  Señor  ;  jr  los  ¡^ llores  aulla- 
dos del  Ángel  luego  de  preíto  ftfe 
roñal  lugar  de  NueÄto  Señor^y 
llegando  vieron  ala  Soberana  Yir 
gen  ya  5v  tófcph;  y  al  bendítií&t* 
ino  ¡niño  (obre  el  pefe|ire,y  vi  es  ,* 
dolé  díxer o:Si  Ver daá  es>Cofa  es 
de  grande  «iaraüílU,que  los  paf« 
toses  viendo  al  ni&o.  embae lt& 
en  panales,  y  puefto  fobre  el  pefe? 
b re  dix e (Ten  Efte  es  D í o s,  d ixc 
fen  eüe  feñor  es  del  cíelo  y  déla 
tierra , porque  todo  lo  Vijjjha por 
ellos  en  aquella  cueua,  para  yno 
que  no  fuera  alumbrado  déla  di 
nina  luz,  era  para  dezir  Eftc  no 
es  Dios  y  eftees  vn  polnre  mtfera- 
ble  defprecfadó  jaee entre  dos  a- 
nimalestPero  fíenlo  atufados  del 
Ángel  |  oyendo  la  dulce  mufica 


D 


délos 


\ 


Bacana  mokhfa  kochopa  ífapa- 
isína  ,  Fe  iyfañafca  chuymaparo 
ccanant ata  ,  hushaa  ama  bus  ña-f - 
ca  chny  mapa  nina  hama  oaqutpa 
na, collana  huahua  Diofahuaaca 
la  fsí  n  a  ha  mp  p  at  ipi  fe  an  » ,  h  a  ce  a  p  a 
¡nacaroía  huahuafsínía  Diofarj- 
qníhua  fafsinaraqui  ata  mana  v  l- 
laáfiñapfcavllaaíiraquina. 

io  Iefu  Ghrillo  auquiífa  vori- 
pana  acapachana  cuna  mana  yaa* 
nacapivllalina:  hichafea  puíípif. 
capaquiatamamama.  Vea  pacha 
pi  maya  huaica  Apolo  .futíni  taq* 
na  arohuata,rruindona  achata, vi 
naya  ancha  aroíiri eancafsina,  ha 
quenaca  ancha  líullíri .  caneáis  ina 
quiqui  fupayo.na  laccapacancafsí 
na  ama  tncutauina  ha  quena  cana 
cuna  hifqhuittatafa  cchukbtaqui 
tauina,  haní  nayra  hama  arofita^ 
wíiiti:  I  E  S  V  C  H  R  I  S  T  O  au- 
<juiífa  pilla  yurifsuia  amncaana: 
Hacha  maya  huafaqui  Diáfana  fa 
ta  Augntóoroamucauipa  ccanach 
khanajAiiguftona  cjtíurafitapilla, 
maya  téplóhua  lurarapifma  lata, 
hanihua  aro(iñahahnaquifiti;maí 
ñíhuahaapilla  Diofcancafsina  a 
mucama, manqpacharo  mantkha 
ma  fito  fana  ,  Haní  Apolo  futirá 
l]uakaq.tí,auquífl*a  íefu  Chrifto  a- 
muru  tucuunti  i  maafca  allokha 
hiíakanácaraq,  amu  tucuuna:  nay 
rafea  fupayonaca  huakana  iacapa 
thäaruliritauinahaqnaca  Hallaría 
tag'Koya  futiúifanacafca  huaka- 
naca  arofipana,checa  Díofahahua 
fafacj.huakarü  niapifq.rina  cufa  hif 

qhuítta- 


VITA    CERISTI. 

délos  Angeles;  y  con  Fe  alqmbra 


dos  en  fus  corazones,  y  ardiendo 
fus  corazones  a  manera  de  llama 
en  el  amor  del  niño  díziédo  Dios 
es  elle,  le  adoraron ,  y  dixeron  a 
losotrpsdiziendo  Aunque  es  ni' 
ño  también  es  Dios,  y  le  ofrecie- 
ron fus  dones. 
•■ 

.  ib  Naciendo  Nueítro  Señor  di 
nerfas  cofas  fe  vieron  en  el  mudo 
y  agora  os  contare  quatro,o  cin- 
co deüas.En  aquel  tiempo  vn  Ido 
lo  por  nombre  Apolo  muy  non* 
brado  de  todos,  y  afamado  en  el 
mudo,  auíedofkio  fiempre- grade 
hablador, y  engañador  délos  hó- 
bres,fiendo  boca  del  mífmo  De* 
monio  fe  torno  mudo  y  pregüta 
do  alguna  cofa  délos  hombres  ca 
llana,  y  no  hablaua  como  antes: 
porque  naciendo  xpo  NueltroSe 
ñor  le  hicocaUar:  Solo  vnavez 
no  mas,  mandado  de  Díos,deícu. 
brio  a  Augurio  fu  filencíc^porque 
oríreciendole  facrífkío  Augurio, 
y  diziendole:  Edificado  te  he  vn 
templo, dixo  No  puedo  hablar: 
porque  vn  niño  fiendo  Dios  me  a 
dicho  callájy  bueluece  al  infierno 
No  fulamente  al  ídolo  de  Apolq 
jboluio  vmido  Xpo  N.  S.  fino  tan» 
bierÁ  amachos  ídolos:  jorque  ¿a 
antiguamente  los  Demonios  ha- 
.Ijlauápor  boca  délos  ídolos  para 
engañar  a  los  hebres, y  hablando 
los  ídolos  los  miferables  gentiles 
dízíendo  verdaderos  Dictes  fon 
acudían  losldolosparapgütarles 
v  y  jp edír* 


Mi 


CAPÍ  TV 


qfmittañäpataqui  mayfsiñapata- 
qui.Mayní  Plutarco  futinifilofo 
-fo,fntíuifa  huaka  hamppatirí  cwn 
cafsina  maya  libro  quellcatauina 
huakanacana  amncauipathá,  cu- 
nafupa  amoqut  fafsinaraqni  fcif- 
quíttifca;  hupapilla  futiuifa  can* 
cafeína,  amucauípa  yaahanihiía 
hamnrpaantí. 

<3¿jiqui  Auguftofa  haccha  apu 
Emperador  cancafsina,  chica  mu 
do  haqaenífsina¿haní  apuy  ccapa 
■ay  fitphantí  fatauma;  Diofna 
fama  fata  aynacha chnymattírijfa 
tacana, ccapaca  Dios  nayracatat 
píüa  hanihua  qhuitifa    apu  apu 
thakbfirqaiti; camifa  inti  nayra- 
Caracha  huarahua ranaca  han i v> 
Ualiriei:  hamaraquipi  Dios  nay- 
racaeatbá  hani  maynihaqueia  na 
aputhahua  ,  ccapacathahua  fíri- 
qnití,hupa  mayniquihua  Reyana 
Reyapa, apuna  apupa  charapanfa 
acá  aroquíhua  quellcata,  vcahipa 
pí  Augufto  (camifa  Nizeforo  Sui 
dafampi  íi  hama)Romaro  cutíkha 
fsína  maya  altar  lurataaína,  acá 
aro  vcarafca  queílcana    ARA 
PRIMOGÉNITO  DE  I  fa 
tauin.i  faísinfca:  acá  altar  Diof- 
na  yocpanquíhna  íipi.     Vcathá 
Cbnítantino  Magno  futini  Empe 
radoraraqui,  vcaro  maya  haccha 
cam«faní  téplo  Diofna  taycpata 
quí  iuratauína  ,  vcafca  hícha  vra 
camafa  Ara  celifntínihtiaS.Frá- 
cifco  cchakhcí  Padrenacapi  vcanf 
:aconnentopana  vtcapiíqui.  Ie- 
U  Chrifto  auquííTa  yuricana  vea 

pachaf 


y  pedirles  alguna  cofa.  Vn  «Tofo 
f  o  1 1  a  mía  d  o  Pl  tua  re  o  íi  en  d  o  G  é  n~ 
til  y  hóbre  queadoraua  los  ído- 
lo s-,  efe  ri  u  i  o  vn  l  i  br  o  acercad  el 
callar-de  los  ídolos ,  y  pregunta 
también  dizíendo,  por  que  caufa 
callaníporque  íTcndo  Gentil  no 
entendía  la  caufa  de  fu  filencío. 


*El  mifmo  Augufto  fiendo  gran- 
de Emperador  ■  y  ferrar  de  h  tntf 
tad  de  los  hombres  del  mundo,di 
2co¿no  me  digan  Señor  ni  Emperá 
d o  r  >d  rz-i  e n  d  o  l  e  D i  o  s  d  i  l o ,  y  b  ó l  - 
a  i  o  fe  com  o^h  a  mi  Id  e  d  e  co  r  ac  on* 
porque  en  el  acatamicto  de  Dios 
fumo  Emperador jníadi.e  puede  ha  ' 
zer  detfeñor,comoaiapréfenciá 
del  Col  no  parecen  las  eftrellas,  af 
fi  delante  dé  Diosníngun  hombre  ! 
puede  dezir>yo  foy  feñor,  yo  foy 
Emperador :el  foto  tiene  eferíptb  ' 
enfu  muslo  efte  titnloyRey  de  R« "' 
yes,y  Señor  de  tenores :  poreffb 
Aügüfto(afsí  como  dizen  Nicefo 
ro  y  Suidas)boluíédo  a  Ro ma ftí 
ïo  vn  altar,y  en  el  eferiuío  efte  ti 
tillo  ARA  P  R  Ï  kí  O  G  E  MI- 
TO DE  I,  que  dizé  díziendo, 
eftealtar  espara  el  hijo  de  Días. 
Y  defpaes  de  mucho  tiempo  Conf 
tantíno  Mrfgno  también  Empera- 
dor edifico  allí  vn  magnifico  erl- 
luftre  tepló  ala  Madre  de  Dios^el 
qüal  halla  el  día  de  oy  le  ¡lama 
Ara  Cacti,  donde  motan  los  fray- 
lesde  S.E  &  ANC  i  S  C  O* 

Al  tiem 


D 


- 

* 

I 

.  J< 

VITA    CHRXSTI. 


pacha  fea  ,  ac  apa  di  anquí  ti  spn  * 
n  a  c a }  h  a  ni  r  a  ^  e  ana  c  a  uc  a  11  ña  mp  t 
ía  taeurafitauinti ,  maalca  taque 
mokhfaquí  camataoina,paña  nay 
rara  ancha  hupanacapura  aucaíJ* 
riísinfa;  q  Mayni  Paulo  Orofio 
fucinifea  íaráqui  lel'ti  Chrífto  ao- 
qyrifa  yuripanamna,Roma  marca 
na  mava  phujuthá  azeite  ancha 
rio  kh  fa  t  h  uk  h i'í  a  n  i  a  y  u  í  t  a  a  i  n  a ,  h  a 
ya  camaraquí  purina:acafeañaiía 
taque  inarcapachávlljanalMayni 
Eutropio  futinifea  faraquí,  Iefu 
xpo  auqulffa  y  ur  ipanamna  ,aca  ín 
ti ,may a  inti  ñamar aq cuurmí ja  tu 
maquipanajijití  hama  ccanafa:  ha 
qnacafca  eolio  tánfa  inti  vlljafsi 


Al  tiempo  en  que  nació  ïefuxpo 

los  Principes  Señores  de!a  tietra 

no  eftuian  alborotados  con  ene 

Tras, fino  todos  víuían  en  paz;aun 

que  antes  auíantray do  grade  ¿ue 

rrá  vnos  con  otros,    q   Paulo  O 

rofio  dize  tambi-eii  que  naciendo 

Nneftro  Señor |én  R orna  corno 

de  vn  manantial  azevté  muy  olu« 

rofo,  y  llegó 'halla  muy  !exos;1  y 

que  elio  lo  vio  cafí  todo  el  pue* 

blo:  Dize. también  Futrcpio  que 

naciendo  leía  Chriílo  Nutftro  S< 

ñor  ,-vna  manera  defol,  a  modo 

^el  arco  del  cielo  rodeo  alSol,y 

refpJandeciendo  como  iol,  y  qu< 

los  hombres  viendo  al  S  j!  de  ef 


ha  ancharaOjUi  linar  acúfipífcataui  traña;  grandeza  mucho  fe  admi 
na.Mayni  don  Lucas  de  Tin  futí-  rar on.  Oize  también  don  Lucaí 
fiifca  farao^ai:  vea  aroniamnaaca  de  Tui,qae  aquella  noche  apare 
alaana  maya  hahko  qúehaya  vlla,  ció  acá  arriba  vna  nnbe  blanca^ 
fitautna  ,  «cafca  ancha  ce  ana  fsi  nía  que  fiendo  muy  reíplandeciente 
aroma  ancha  ccauavrurumna  tú-  y  alumbrado  como  elSol,bolnii 
fluya  na ,  m  t  í  ha  ra  a  l  u  p  íf si  n  a . 

lí  Aca>yaa  ifap&fsinfca  Chriftia 
no  haqnacána^leCuChrífto  auqui 

Afana  yuriuipa  amkhafifsíná » feaq. 

ehuymampi,Tatay  hífqiúchirí  ha 

tahua  fal sina,,chmraarta  vllaafiña 

íTapv ,  biuíTanaca  layco  haqu*  tu? 

cupaaa  alakhpachathÁacapacha*     por  nofotros ,  y  auer  venido  d< 
-fo  hiufTánaca  laveo  hütípana,An      cielo  ala  tierra  por  nofotros  Le 

gelefnacafav  anchahna    cuhfipíf- 

quí ,  hiulTanaca  qhuifpíyri ,  kita 

ca11ra.h4.ma,  mayníthá  maynitha 

ehactwá ,  chuymauifa  chuym  mi- 

eh*  riji  u*  í  pana  ,hí  u  ífa  n  acanfea  h  i  u 

íí'aíayco  hutipana  ,  maampí  hara  - 

ppatiñalTapijAnoclanaca  hupana 

calayco 


lanocheen  muy  claro  dia. 

ii  Oyendo  ellas  cofas^onteni 
piando  el  nacimiento  de  lelu^p 
N  S  con  todasveras  deuemos  <j 
frezerlenueftroscoracones:dJ2Í 
dolé  Señor  mió, tu  eres  mi  bit 
hechor  ,  por  auerfe  hecho  hóbf 


Angeles  fe  huelgan  mucho  prri 
uer  venido  a  tatuarnos  ,  y  por  i 
ucr  venido  a  reduzirnos  de  vno 
vno,como  ouejas  defearriadas, 
y  auer  venido  a  darnos  eméditi 
ento  alofqno  le  teníamos-  Peí 
nofotros   deuemos  agradezer 

na 


CAPITVtO  ##$% 


calayco  baque  tncufpana  v«a  cn- 
nakhaturiríc'cht,hanipiyatitan- 
tí,maafca  híuíTanaeana,  haqiíe  ta 
cuuípápi  ecapaca  tueufsína,  echa 
maní  tucufsina  ,  alakhpacha  yaa 
yatifsina,  ancha  hamppatiñaíTapí 
acá  collana  aaquifla,  hani laca  li- 
ppíchíquí,chupichnpiqui.Acaau 
quíiTa  yupaychanaüataqoifca  am 
khafipí  ¡catana,  huakhehahua  ha* 
pa  yur  ina,h¡iilianacana  acá  pacha 
na  ecapaca  cancana  pifiro  haccu» 
ñaflataqni  ,  ancha  áHttafaraquí 
ynrína ,  pnficayonínaca  taypina, 
mankauipa  patkfc&roraqui  ichu- 
khatata  cancana  -.-.,  hiuuanacana 
íhuymafatha  api^fnacaria  hiccar* 
paañalUtaijiii,  thaaraquícearca» 
tifaraqm>hachafaraqni  yurínajhi 
nflanacana  hanchína  taque  cúíifsí 
ñapa  váiña¡í  ata  q.aca  lia  malnrata 
na  hupa  amahuafsína  vcafca,  ha- 
ni pampapínihna  bapa  qhuifpiy- 
riía  ,irpírífla  cácani,hmllanaGana 
alakhpacha  cufifsiña  marcaro  pa 
riñaflataqui,ycampí  checa  ccapa 
eafca,chapikhta  rafea,  collana  ha 
ni  tacafiri  cufifíñampí  phucataf- 
cacancatana. 


mai,los Angeles  fife  humera  he» 
cho  hombre  por  amor  dellos  en 
tal  cafo  nofabemos  lo  qne  hartar 
Pero  nofotrosbolpicdonos  ricos 
bolQkndonosfnertés,y  entendí é 
do  los  mifteríos  celeílíales eon  fu 
encarnación,  mucha  obligació  te 
hemos  deíer  agradecidos  a  efte 
fober ano  Señor  nueítro,  Pero  pa- 
raque.no  le  agradezcamos  fole* 
deeumpHraientOjConfíderemoscj 
nació  pobre  paraq  menofpreeié- 
mos  las  riquezas  del  mudo, naeío 
humilde  y  entre beíííaspuefto  en 
vn  pefebre,paraque  defeebemo* 
de  riueílroscora^onestoda  fober 
uÍa,nacio  tibiando  de  frío  y  lio- 
rando>paraquenofotros  ä  borres 
camos  todos  los  deieytes  déla 
carne  y  fi  hízíeremos  efto  por  fu 
amor, fin  faltaningnna  íera  nuef» 
tro  f?laador,y  guía  paraque  lie» 
guetnos  ala  bíenauenturanza ,d.6 
de  feremo*  verdaderamente  VJU 
€OS,fitmma mente  honrados,y  He 
nos  de  los  diuinos  deieytes  que 
nunca  fe  acaban* 


CAP.    V.   ACÁ    TATSSA 

lefo  Chrifto  ccariquípauíthuax 

Santo  futipalei'afampi* 

thahua  arofí. 


CAP,V.DELA  C1RCVÑ 
cífion  del  Señor,  y  del  fanclo 
nombre  de  Iefus. 
S.  Lúe,  Cap.  2. 


SAN  Lucas  Euange!iftafí,Iefu     y^IZE  elEuangelifta  S.Lacas 
Xpo  auqmííana  yurinipathá,      JL/qu 


aia  quimfacaílco  vrullaliipanam 

na;hua 


e  eumplíendofe  los  ocho 

días  del  nacimiento  de  lefu 

í)     4  Chriflfe 


^^ 


1 

' 

! 

i 


na,huaíuu  eírcuncicTataaína.han 
chipa  ccariquipatauinaj,  vcavru* 
raquí  Angelnawayra  atamaaipa* 
cama  ÍES  V Sfutinipiia  fatauina 
Vaya  yaapLaca  yasthá-  amkbafi- 
Sa(U huqui,ham  híuíTanacanaqai  * 
ti-,  ma  a  fe  a  t  aqae  fch  r  í  ft  i  an  orca  ca ña » 
may-a  a uqmíVafta  collada  ÍESVS  > 
fatipatha  amkhaílña,  maya  fea  cír  I 
cancidata  cancauipathá  amkhaíi* a 
¿araqiii ,  Dios  auquíífapi  antha 
aayrapacha,aca  hAnchicearíqui' 
pa  ñaca  camachitaaín«áíÁbf  abana 
r ot  aque  y ocanáca m a ,hua huan-a 
ca  ma  acá  tftkti  a  chah  a  t  a  fa  fsirta : ! 
Vea  fop  a  cí  re  une  ida  fifs  ina  fray  ra> 
auquilTana  liuehapa    pecca-doo- 
riginal  fntini  pampachafitauina,* 
vcat  h  a  circiwKÍ  d*a(í  í  sin  ara  q^qhaií 
píyrífa  Diofna  yoepahua  huííí* 
tañí,  vea  paccariui  hucha  ,  taque 
hqehaíTanipifa  aparañapataqui  la 
fsá'na  fapííquiritaa'uia:\Acafafsinf 
e  a  c  i  re  une  i  da  (i  r  i  .na  c  a  h  u  c  h  a  ía  p** 
tfeahaa  na  ,  fafsína  franuachirita- 
nina  huahua  I  an  tí  fe  a  auquípa  tay 
cpafafirina.lESV  CttRI&Ta 
auquiiïa  ccaríquipatahua  canca- 
na fipanfea ,  han'tpi  humanacana, 
qhuitinfa  auquiffa  buchafapata- 
uinhuafañat^hupaiDÍlla  IE.SVS 
futichatatauina,  l  E  S  V  S  'fk'i'sM. 
ea,  qfouefpiyri  fihua  ,hnpafca  ha- 
lla huchatha  qhuefpiyti  cancafsi* 
na,camlfapj  htichani  cancaípa'í 
Maafca  cunafapakha  circuncídaa 
jfichina  ,  Vea  ,  acá  manecana  ata- 
imm .vniKNíahna  ifapapifcl:a,aca 
clreunc  i  dafnia  «ayta  anquí  (Tana 

hochapa 


mu  óHRláTi. 


C  brido  S,Nueítro  je!  hiño  fue  cír 
cnñcidädo^  fu  carne  cortada:Eii  I 
aquel  núfmo  dia  tambíen,cou£or 
me  aloque  antes  anía  dicho  el 
Arigél,díxeron  tenga  por  nombre 
IÉSVSi  Dos  cofas  fe  han  decbnfi 
derarde  nofotros  ,  y  no  folode 
tío  f  o  tro  sy  fin  o  de  t  o  d  o  s  1  o  s  C  hr  i  f 
ríanos  en  efte  milteríoíLa  vna  có  - 
írderar  a  cerca  deh'oberano  nom« : 
b*re  de N.  S?  lefu  Chriftó;Lá  otra  • 
a  cerca  de  fu  circuncüiomMuy  an 
niguamente  Dios  Nueiïro  Señor 
auia  mandado  efta  ctrcucílion  de 
la  carné, díziendo  a  AbrahamHa 
ras  afspa  todos  tus  hijos,  Por  eío 
c  ir etmci  da  n  d  o  f e  alcanzauanper» 
dow  del  peccado  de  uueftro  fvi? 
mer  padre,  llamado  peccado  orí* 
ginal:  Otrofi  ck  cune  id  and  o  te  de 
zkn  díziendo  el  hijo  de  Dios  ve 
dra  a  nofotros,para  quitamos  m 
íe  peccado  y  todos  los  demás  ,  y 
diziendo  efto  los  que  fe  circunci- 
dauan  dezian  ¿como  quien  dize 
peccadór  foy,y  en  lugar  del  niño 
lodezían  fu  padre  y  fu  madre,y 
diciendo  que  I  ES  V  C  H  R  I  S- 
TO   Señor  Nueítro  fue  circun- 
cidado no  fe  ha  de  dezír  de  voló- 
tros  ni  de  nadie, dtzíédo  N  S.  fui 
peccadór:  porqel  fuenombrade 
ÍESVS,  y  diziendo  lefus  fignificí 
Saluador,pues  fíendo  el  Saluadoi 
de  peccados  como  podía  fer  pee- 
eador^Pero  deziros  he  acá  ¿baje 
porq  fe  dexo  eircúcidar.Ya  auey 
oydo  como  ella  cerímonia  del¡ 
dircuncifion  fue  inrtituyda  pan 
;{l\;  quíca 


b ochapa  ,  pectad©  original  apa- 
raliñataquihua    lurata  cancana , 
ycathá  1  E  S  V  CH,  R  I  ST  Q  au 
quíííana   hntanapa  amkhafiyrí  * 
raería, hutanibaa  fafsina  ,hichaf 
ca.vckharu  yaathá  atamamama  , 
z  Acá Iefus fut.iacha  riiohkía fu- 
tihoajacapachan^ri  taq  futinaca 
acapachan^rinacana  apu  cancana 
p  a  »1 1  a  1 1  ih  ua;  h  áíp  i  ej_h n  icífa  a ca  fu 
tipa  cchamaparo  purteí,  a,ca  futí 
nayra  Patriarchanaca  achahua  at 
mä air-ina,  Pcophetanacafca, acha 
ra ^pi  .ac afutínj  vil jaña  ainanír  ina ¡ 
aca.fut,íqui  taq bí% chuy manina» 
cafa  chnyroaapiritta*  acá.  futihua 
Ajgtgelclriacaia  alakbpachana  ha  - 
ppfatí,aca  futLraïj  Supayonacafa 
m a n qp ac h a n a  h a k h f ajrí  :a ca  i u  ti  a 
rottafsinaracjquíhuchalapa   haq 
naca fa  álakhpacbaro  qhuífpipifq, 
S  Pablo  acá  futí  fut ina  futípahua 
íipi  S.Pedrofcaacaja  futihaníhua 
alakhpacháfa  acapachanfa  hncj,ti, 
acá  ínti  fuparáquípi  haqnacana  a 
lakhpacharo  mañapafa  huac^íi  la- 
tm¡,  aropa  huacaychípana  S.  Ber- 
nardofca  acá  futí  lacatag,  miski 
hama  mokhfahua  hinchutaquifea 
mokhfa  kochohama iiiókhfahua, 
Mayní  S.Pedro  Chrifologofuti- 
nifca  ,  acá  futipi  huyccunacaro 
nayra  chnrana>vHitacaana)Occa 
rafea  ifapaanajmoroconacafajhá 
kunacafafaraana;amüfa  arofaana 
bíhuatafa  hacatataana;fupayona 
cafa  cchamapa  aparana  fara^  S. 
Anfelmofca  Icfus  futi  acha  niokh 
fahnac«fifiyríhua  cchama  chnríri 
hua^Dios  auquitfafa  vllafíyrihaa 


capitulo  mu  .  fr 

quitar  el  peccado  ojigínal ,  y  pa* 
ra  traer  ala  memoria  la  venida 
de  Iefq  Chriflo  nueílró  redemp- 
tqr  díziendo  vendrá;  agora  os  di- 
ré déla  fegunda  cofa;. 


^P 


t  Elle  nombre  deïefus,  esnom 
bre  dulcífsimo  ,  excede  a  todos., 
los  nombres  déla  tíerra,y.  ala  ma 
geftad  délos  taoradores  dellajiiín 
gu  no  1 1  eg  a  al  y  a  1  o  r.  de  lie  nombre 
a  elle  nombre  querían  mucho.los 
at iguo s ,í  os  P  r o ph,e t  a s,  mu c h o  de 
ífeauan  ver  al  q  tí  ene  eíle  nombre 
eíte  folo  robaua  los  corazones  dé 
los  juftos,a  eíie  nóbr.e.  adoran  los, 
Angeles  en  eLcíeÍo,a  elle  témelos 
Demonios  en  el  infierno, inuocaii 
do  elle  no  mbre  1  og  pecca dores  fe 
faliiandize  S.Pablo  ad  Phi.2.que 
elle  nombre  es  fobre  todos  les  ño 
Jb  r  es  y  S.  Pe  drp  A  él  .4 .  diz  e  Ni  en 
el  cíclo^ni  en  ja  tierra  ay  ¡nombre 
c p m o  e  lie :  y  p  o  r  e lie  lo l o  p n  e  d  é 
efFeóluarfe  la  yda  de  los  hébres 
al  cielo  guardando  fu  ley:  Y  San 
Bernardo  díze  elle  nombre  para 
el  güilo  es  dulce  como. la  mícl,pa 
ra  cloydo  es  fuaue  como  dulce 
melodía,  y  S. J?edro  Chrífologo 
dize  Elle  nombre  dio  Villa  %  les 
ciegos  ,  oydo  a  los  tordos  ,  hizo 
andar  a  los  tullidos  y  coxbs  ,  hi- 
zo hablar  a  los.mudos,re.fuc¿to  a 
los  muertos,  quito  el  poder  a  los 
Demonios.  S,  Anfelmqdize  Él 
nombre  áelefus  es  dúlceles  deley 
table  ,  es  confortatiíuo:  ei  110 m- 
bfe^ae  haze  efperar  en  Dios, 
D    y  y  el  mif- 


1 


' 


' 

1 

íS 


VITA    CHRISTI. 


faraquV,Iefu  Chriílo  auqwiífa  qui- 
quipafca,auquíharo  cunafa  mayí 
fihata,  huahuamana  futipa layco 
churita  faf*ina,vcacca  iyafapiní- 
tiatpanhna,  churapinihatpanhua 
íaraqnítlo. 

5  Vea  círcucidafiña  yaathá  ya 
tínaflaraquihua  ,  Dios  anquííía 
hanípí  nayra  hucha  pampachafsi- 
nataqníqmV  qhnifp  jyrílfaaa  huta 
ñapaamutañataquíqui  vea  cama' 
chitauintÍ;maaícaaoquiííaFuu  ha 
jquenacafa  acá  yaa  lurípaná,acaca 
Díofna  haquepahua  íañataquira 
quícamachítauína,hayaccana  v» 
n ancha  cancanataquíjvea  fupam- 
fiá  aucaíinína  híuípanfa  ccariquí 
pauitaqui  vUttkhiritauÍna}vlltt' 
khafsinfca,Piofna  marepahaqu? 
hua  acaca  fafsína  imkhiritauina: 
£utmifanaeafca  hanid  Veathä  A- 
¿rahanaro  huahuanaeamá  circun 
cí  Hahata  Aísinfca  }Dios  ¿tiqmfla , 
haahuanacamathua  hanchi  catuf 
jf?ina  yocahayuríni  fafsinhama' 
cnatauïna:  le  fu  Chrifto  auquíflfaf 
ca  ynrífsinamia circuncídata  can 
eafsina,huccaquipha  circuncida  fi 
fia,niahua  na  yuritha,niahua  hue 
tha*taque  huchanaea  aparañaha- 
taqui  fa.'fsina,fafsïnfca  ctrcunfida- 
fiña  yaaro  yapu  quellíncaquíríca- 
ca  hamaquellíneatauina.  v  Cca' 
lïquipaafifsinfca  hani  haqnacana 
acacca  hanibua  Abrahanana  vi* 
lapathá  haceutatatauínti  ,  hani- 
hua Mellas  haquenaca  qhuefpia- 
níhua  hiícanca  canquírquiti,acac 
ca,qhuíticchekha  fañapataqui  cir 

cunci 


y  elmífmo  IefiiChrifto  áíze,Ioha 
1 4»  Sí  pidieredes  algo  en  mi  nom 
brea  mi  Padre,  fin  falta  ninguna 
es  lo  concederá  y  otorgara. 

5  Es  de  faber  también  acerca 
dé  la  eircnncícíóí,que  la  inftitay  o 
Dios  N  S. no  fojamente  para  per 
dó  del  primer  peccado,y  para  me 
moría  déla  venida  de  nueftro  Sal 
uador :  fino  también  la  inftituyo- 
para  que  baziédo cita  ceremonia 
los  del  pueblo  de'Dios  dixcíTen,; 
efte  es  vaflalío  $e  Dios  j  y  para  q; 
fue  (Te  vpa  ferial  muy  clara  deilo. 
Por  eíTo  dizen que  muriendo  en?/ 
la  guerra  folia  reconocerlos  pné 
\h  clreu  ¡(íJTtf  y  reconociendo;  >sv 
fo  1  i  a  n  i  eptt't  a  t  lo  s,di  z  te  n  d  o ,  e  ft  e. 
varón  es  del  pueblo  de  Dios;  v  a 
los  infieles  nor. 2.  Otro  fi  dizien* 
do  a  Abrahan  circuncidaras  a  tus 
híjoS;fue  como  fi  Díosledixera, 
mi  hijo  fe  harajjombre,  tomado 
Carne  de  tus  defeendíentes :  por 
eflfo  nacié  Jo  lefu  Chrifto  defpues 
defer  circuncidado  dixo,bafte  ja 
I  a  círcuncícion,que  ya  yo  he  nací 
do  y  venido  para  quitar  los  pecca 
dos  del  mundo,  y  con  dezirlQ  pu- 
fo termino  a  la  ceremonia  déla 
círconcífjó,  como  folemos  poner 
le  a  las  tierras.  3.  Ydexádofe  cír 
cuncidar  fe  dexopara  qno  díxef» 
felagéte,  cftenofuecócebído  de 
la  cafta  de  Abrahan,  no  puede  fer 
el  Me  fias  prometido  para  q  faloe 

al  lina 


WM. 


H 


CAPITVLÓ     V. 

ctinculaalit  aniña.  4,  Vcathá  ha 
ni  haqnenacanarcamífa  acafti  ha 


■      '  |M 


19 


¡H 


^ 


í 


ni  circuncidan",  Diofnaaropaha- 
ni  vea  cama  huácaychtfláriataqui 
raq«i,  haní  haquenaca  arefaana- 
pat-quí  círcuncídaafitauína  ccar 
fuafítauina.  y».  Vcathá  iva  lana, 
amucafaquí  ccarfufuaíma,  híulía 
nacana,l)íofha  ärppa  lefu  Chríf- 
toatfquiíTa  aüttafaiya  fañaiíata- 
quí.  <>.  Vcathá  hiuííacacan¿>  hu- 
paamahuañaífataquí^hanihua  au 
quihacca hacchal siuaquiti;na  lay 
co  vtlapa  huari,ma¿(ca  hískaisín 
fa  huaranahua  fafiaflataquí.  7. 
Vcathaiaque  haquenacana,ampi 
acacca  checa,  haquchua.ayihapa  • 
fa  v i bpala  checa  vihthua  ,  checa 
nanchthua.háchihajahanchihua, 
Vilahaja  yílahua  faúapataqulL  H* 
Vcathá  taqne  haquenaca ,  taque 
ChritUanonaca, nana  háchiha cea 
r  i  q  ti  ip  a  u  i  a  m  cit  a  I  s  i  n  a  c  h  uy  mapa 
cha  taque  huchanaca  ccarirpaaní 
faUínaraqui  círcancidaafina. 


4  Vea  Topa  (camlfa  fan  Berna r 
do  íi  hama)  chuymaffatha  taque 
-yaneca  amkhaíitía  ccarirpaatana, 
lacaíratíca,yácca  aroliña  kamiña 
kanliña,  haque  aroskhaaíiñanaca 
raqui  gcarírpaatana,nayralTatJca 
yaccaylljaña,  tahuaco  vlljafsina 
amahnañaraq,  ccarirpaatana  am- 
paraflatíca  haquena  cunapa  cau- 
qnípa  luntatañaraqm,cchama  ca 
liia  apararía  raqui  ccarirpaatana, 
•ayuííacfcaniármimáca^cuna  cau 

HUÍ 


al  linage  humano.  4,  Otro  fi  de- 
xo circuncïderfe  para  que  no  di- 
xelTe  la  gente  como  elle  no  leeir 
cuncida'no  guarda  efte  cumplida 
mente  el  mandamiento  de  Diósí 
y  pornohazer  murmurar  a  la  gé 
te.  *  Otro  íi  obedeció  y  fin  repqg 
nar  dexo  urcuncidarle/pára  que. 
no  (otros  obedecielfemos  al  man 
damíenf  o  de  Dios  afsi  como  Ie- 
íuChrilloS  N.hnmilmente obe- 
deció. 6  Otro  íi  para  que  noío- 
tros1eamaírrmos,diziendo  mi 
Señor  no  folamente  tiendo  gran- 
de derramo  fu  fangrepor  trigino 
aun  tiendo  pequeño.  7.  Otro  íipa 
ra  que  todos  los  hóbres  dixelíén 
Si.erte  verdadero  h obre  es,  fu  car 
he»iu  fangreverdadera  carne  es, 
verdadera  fangre  esjes  cuerpo  ce» 
mo  mí  cuerpo,es  fangre  como  mi 
fangre.  S.  Otro  íi  dexo  circunci- 
darle también  »dizíédo,todos  los 
hombres, todos  los  Chríílian  o  s, 
acordandofe  de  mi  ctrciincífion  , 
cercenaran  todos  los  peccados  dé 
fus  corazones. 

4  Por  elTodize  San  Bernardo, 
cercenemos  todos  los  malos  peit 
famicntos  de  nue&ros  corazones, 
cercenemos  las  malas  palabras, 
la  murmuración, Ja  mentira  el  ha 
bf ar  mal  de  otros,  de  nucltra  bo- 
ca cercenemos  las  víhYas  malas,el 
codiciarlas  mugeres  mirando  de 
•íueftro*  ojos. cercenemos  el  hur- 
tar, y  quitar  por  tuerca  la  hazíen 
da  agena  de  mteftras  manos,  cer- 
cenemos el  ádar  tras  las  mugeies 

ya 


— 


so 

t]'ai  yancca  yaa  manca fa  farañara 
tmí  ccarirpaatAoa/taqnehanchrf' 
i'atfca  taque  yancca  enfifiñaraqiii 
ecaríi'paatana;  bani  Ioraíiápi  cca- 
rírpaafsínfca  hani(caniífa  Pió  Pa 
pa  hifquí  hama)  haccapa  -h-acharq, 
ccarirpaatanti  ,  haccapafca  hani; 
porque  cuna  haccnpicancani aya 
midma,'difciplinafiuíma, 11  moflía 
churauíma,cima  hífqui  lurauima 
fa,hani  mancebama,  hani  macha- 
ñama,  cuna  cauqa i  húchamampi 
fa  haytimanca,alakhpacharo  ma 
áataquí'íhuaníñahua, hucha  lura 
na  hua «ií sinfca,  lappa  lurañana- 
ca  luraóaraquihtia  v  añafea  Iefo 
Ghriílo  auquifía  vma  huahua  can 
«afsina,  vilapa  huaraísinpi  yací- 
chifto:  vcapacliapíila  auquiffaaw 
«bapí  víftma  ;(ca:mifa  mayní  lofe* 
jpho  futini  fi  haina)  anchamna  ufu 
riña  círcuucidafirinacacca,  ancha 
vfutamnahaccapa  huahuanacafa 
híuLrinajvlIatna  ina  haquenacana 
hanchtpa  fa  vfur  itauinpi,yariq4i^ 
tíki?a  le fn  Ghriílo  auqniilana  Ilu 
pacca  háchipaca  baní  vfufpa-í  an- 
cha piníhua  vfuna,hanivfupanca 
taycpafa  collana  Naeftra Señora 
hanipí  hachiricantí huahuapa  ha- 
ni,ay,ííri  íí  apafsina,San  lolephaf 
ca  hamaraqui  nayracatpathá  hua 
baana  hanchipa  ccariquípípana 
checena  hacharauina  ,  ancha  vea 
huahua  amahuafsina^ncharaquí 
llaquifitauina  huahuana  vilapa  a- 
yuíri  vlljafsina  hachapafafchupa- 
paefiaqui  manqhue  chuymapana 
anchaquíchufipana  ayuitauina, 


VITA  CHRISTI. 


y  a  otras  cofas  malas  de  nncítros 
píes, cercenemos  todos  los  malo* 
deleytesde  todo  nueítro  cuerpo, 
(  y  «fsí  como  díze  el  Papa  Pió  ) 
no  cerceneys  fojamente  algunos 
peccados  y  otros  no. Porque  de q 
prouecho  lera  tu  ayuno,  tu  difei- 
plina,la  limofna  fjdas,y  qualquíe 
ra  buena  obra  tuya  para  yr  al  cíe 
lo, fino  dexas  la  maceba,  la  borra 
chera,y  los  otros  peccados''  es  ne 
eefaria  la  enmienda  en  hazer  pe- 
ccados, y- enmeadandofe,es  nece- 
ífario  también  fcl  hazer  buenas© 
bra»,lo  qual  Iefu  ChrinYo  N.S  nos 
enfeña  fiendo  niñotierno,y  derra 
mando  fu  fangre,Porque  entóces 
N. Señor  paíío  mucho  dolor  (afsí 
como  dize  lofepho  )  que  los  q  f« 
circuncidauan  fehtían  mucho  dor- 
lor,yalgühos  niños  morían;Mira 
Ja  carne  délos  hóBres  ordinarios 
fentía  dolor,  Pnesporvetura  no 
cafaría  --dolor  I  a  carneiímpiade 
fefu-xpo'ímucbo  dolor  fin  duda  fin 
tiojfino  fintiera  dolor  de  ninguna 
manera  la  benditifsima  Virgen  fu 
madre  huuíera  llóradorviedollo 
rar  a  fu  hijo;  no  fe  ha  ni  era  entríf 
tecido  fino  huuíera  oydo  dezír 
ay>a  fu  hijo,  y  afsi  cambien  S.Io- 
feph  lloro  muchifsimo  ,  qqando 
circuncidauan  al  niño  delante  de 
fus  ojos ,  por  amar  mucho  aquel 
niño,  mucho  también  fe  entrille* 
cío  viendo  correr  la  fangre  del 
niño ,  y  defuyo  falían  las  lagri- 
mas por  entriftecerfe  mucho  den 
tro  de  fu  coraron.  Pero  Nueftra, 
Señora 


C'AIMTV'LO-   V. 


*i 


ïtieftra  $eSoraficá,San  lofephae- 
á  maampi  fapakhra  huahtiapa  a* 
nihuafsinamaampiraqaí  hacha- 
auma,  vüa  vlljafsina  chuymaro 
ruchillona  hariñtaca  hama  Ilaqcii 
mana.lUquiiiñapaliaqaiijtauina. 
i  i  a  (la  n  a  c  a  fe  a ,  a  ca  c  o !  1  a  n  a  h  u  cha 
rif  i  huahuana  háehauipa  huarari 
iipa,vi!a  huarauipa;taycflana,S. 
ofephäpinaccuyafinipa  amuttaf 


Señora  por  amar  masa  fot  vníc.o 
hijo  q  S.  lofeph>tabíén  lloro  mas 
enviédo  la  fangre  afsícomotraf 
pa fiada  en  fu  coraron  can.vn  ca* 
chillo  fintiógrádííVsma-  trifte.za¿ 
Lloremos  piles  también  ño  fot-ros 
y  cópadefcamonos3coníkler¿ndo 
el  íloro,!os  gritos,  ei  derramami 
ento  de  íangre  del  foberano  n'vño 
y  niño  fin  peccado,y  !a  cepaísion 


ina  bacharaqaitana;ccayafiraqm  de  N. Señora  y  de  S.IofephYdcrra 
ana,maya  paya  ecbaca  hachaqiúf  memos  de  nueftros  ojos  ñ  quiera 
j.iUanayraííathá  halaccaafitana,      vna  o  dos  lagrimas,  derramando 


m^lTahíulTalaycnaca  hueca  echa 
sa  vira  huaripana,vma  ackípathá 
lyuiypana:  Muturi  vlljafsína  ha 
jhatana:  na  layen  auquiha  mato, 
'lüjhaehiíCCaparifafsína/Púfífnu 
laqneñaca  kata  haehampíqiúvma 
r¿.  echa  ca  h  ach  ap iqn  H a  q  h  ueípt  a 
íapahnaqniíipanfa,co!lana  víla 


N=S  tatas  gotas  de  fangre  pornof 
btros^íendole padecer  lloremos 
dizíendo:  mí  S.por mi  padicejtie 
ne  dolor,llora  y  dagritos^ííqpn 
diera  redemir  a  todos  los  hóbres 
d  2 1  m  ü  d  o  c  6  p  oc  a  s  U  g  r  i  m  a  s .  y  aíí 
con  vna  lagrima  fola^quifo  rede- 
m  irnos  y  fatísfazer  por  nros  peca 


jampiqui  qhuelpiaña  amauifto>  dos  có  iv,  fangre  precic/a.  Por  eí 

luchanacflathá    phaccarapifto  ,  (o  el  día  de  oy  ílendo  niño  pemii- 

rcafüpa  hichnru  iñafit  huahuaf-  tocomenco  -riueítra  redecibderra 

inavilampicallarana,maa  toque  mádoíangre  de  vna  ib!  a  psrte  de 

lancbipataqui  vila  hnarafsina;  i'ú  cnerpo^y  Gedo  ya  grade  iaaca 


laccha  cancafsinfea  taque  ccha^ 
ña  cchamapachá  vilapa  huarafsi 
iaraquí,qbuefpíañairatucnrapir- 
o.  Cuíikhtara  Apoíl.S.  Pedrofca 
iCá  yaa  r  haecha  ya  aro  ca  ttiísína, 
íaqroaeahama  íafsin  íi,  Amkha- 
rip  i  íc  a  m  a  h  n  a  hu&n  a  cay  ,c  h  u  i  ni  a  n  i 
iaraaqnikayuíq.pa  kayuiruruíipií 
;am  a:  ha  nípula,  vi  naya  mnt  uria- 
na,Supayona  amparapápitfa,ína 


bó  también  có  derramarla  de  to- 
do fu  cuerpo  fanótilsimo.  El  glo- 
riólo Apollo!  S:Péuroteniedo  c-f 
t  o  p  o  r  g  r  a  n  c  o  {%$  o  s  d  i  ?.  e  v  s  it  i  f  a 
a'túdos-de&anunera  Conía'erad 
hermanos  míos,?  como  hombres 
ile  razón  póderaJ  vn-ü  y  otra  vez 
envneílros  cordones:  No  con 
oro  y  plata  por  ay  aneis  iïdo  refV 
catados  y  redemidos  deles  éter* 


ihoquenajinacollqna  alata  qhue  ñostormentosy  de  las  manesdel 
piatati:  maafca  Hampacca  hucha  Demonio^  mas  aueis íKb  reJemí 
ufa  Diofna  callupaua  vilapana  ¿¿ 

alata  v ■.-•■■-• 


VITA    C 

alataqhuefpiatatabuafafsínam- 
ítha(iylto,eókhcfto.Vroiicana  ha- 
lla graciapa  cchamapa  mayifita. 
ni.  yancca  amahuañanac(Ta>cay«f 
ca  chekha^vca  taqueptní  chaymá 
ífathá  ccarirpA«tl.»ui*taqui>vcatíI«- 
ca  huparqqui  antiñaíTata^aropa 
qui  catufsina  alakhpacharomaúa 
flataquí,  Quod  mihi&  vobís. 


HHi  ■■ 

HRIST*. 

y  rcfcatadoscón  la  fangrc  del  pi 
.  rifsimoy  inocente  Cordero  de 
.  Dios,  Cada  día  pues  pidámosle 
gracia  y  esfuerzo,  para  cer  cnar 
¿ios  ma'ós  apetitos,  todos  quan» 
tos  huuiere  de  nueftíQS  corleo- 
nes,  y  deinas  defto  gracia  paraq 
a  el  folo  amemos  ,  y  guardando 
fus  mandamientos  vamos  al  cié* 
lo.Qijod  mihi,&  vobis. 


H>«4H)*4tot<*4to<*éto>*t     H>*iH>*tfr1:*tfi**i>ﻫ4 


CAP.    VI.    R  E  Y  AN  AC  A> 

naauquiíla  hamppatí- 
uichahua  aroíi. 

HILAN  ACÁ  Y  IefaChirf- 
to  auqatíTa  yarípana  alio* 
kha  coÚana  yaanacahii»  vlla 
fina,  hicha  vru  hamafcajlefuxpo 
áuquíífana  ynríuipatfa  tunca  q.m 
fatñ  vrupana  »h*liu  toque ,  haya 
vraquetháraqui  químfa  amautta 
apunaca  tatffa  lefo  Chritlo  ham- 
ppatírí  hutaptfeana  ,  vcanacana 
htitatiipa  híchafea  Díofna  yana- 
pañapamP*  atamapííccamapa  ya 
tichaptfcamama  ífapaapifcatna p 
mu  ;  humanacafca  camifa  na,  taq 
chaymahampi  atamaba  hífmama 
m  a  r  a  qn  i  t  a qu  e  c  h  u  y  m  a  m  a  mp  i  r  a 
qui  ifapapílquitahata,  tfapaísina 
DioD»rohakhfuñamataquh 

2  Nayrapacha  lefu  Ghriltoan 
qaiflahaniraaca  vr aquelTaro  ha 
tipai\a,yurican«ahama  hanira  ya 
tipana  ,  collana  Prophetanaca 
Diosauquitlana  acamata,ccana- 

chaca 


CAP.    VI.     DÉLA    A  DO 

ración  délos  Reyes. 
S.  Math.  i.Cap. 

HE  RMAN  O  S  mios  naden 
do  le  fu  Chrilto  Nuellro  Se- 
ñor muchas  cofas  marauilla 
fasfeviero:  y  en  tal  dia  como  oy 
a  Iostreze  días  defpues  de  luna 
cimiento  déla  parte  de  Orientei 
de  muy  lexos  tierras  vinieron 
tres  Reyes fabios  a  adorar  a  lela 
Ghrifto  Nueftrú  Señor  , y  agora 
con  el  fa ñor  de  Dio»,  os  diré  en» 
feñare,y  date  a  entender  fu  veni- 
da delíos ,  y  como  yo  delfeo  de- 
ziroslo  con  todo  el  coraron, afsi 
también  vofotros  me  oyreys  con 
toda  atención  ,  paraque  oyendo 
osboluays  a  Dios. 

a  En  tiempo  antiguo  antea  que 
Iefu  Chrioo  vínieíTe  al  mundo,an 
tés  q  nacieífe  como  nació:  los  di* 
niños  Prophetasfiendo  auifadoi 
y  alumbrados  de  Dios  NueftroS, 

tupieron 


CAPITULO    V.  *% 

hitä  eancafsíria.Iefu  Chrifto  ati«  fupieron  el  "nacimiento  de  Iefa 

|uiflana  ynririapa,  acapachana  fa  Cbrílto  N.  S.  la  vida  que  ania  de 

anacañnpa    ,  haquenaca  taypín  viuir  é  la  tierra, las  buenas  obra» 

alsinacnna  afqui  lurañjpa,  cchi  queauia  de  bazer  eíládo  entre  loi 


a  mácaícahihuañapa  yatinhna, 
atírsinlca,haniraqnichaTmanac 
anaqui  acá  collana  yaa  apanaq- 
ítaointi;  maafca  canaq  ui  baque 
taearo  >  acá  hamahua  acá  hama- 
ina  eancant  fafsina  atamap'fqiii- 
itaaína  ,  atamata  vllaísiñapata- 
mi,yuripanfcaampi  checapinita 
línhua  fañapataqui;  íalsíníca  ha* 
ípatíñapataquí  ;,"  aoqüíparo  hif- 


hombres,  y  finalmente  la  muerte 
de  Iefu  Chriito  5.  N.  Y  íauicndo- 
lo  notruxeroh  edeexceléte  mif- 
terio  .fofamente  en  fus  corazones 
mas  lo  díxeron  a  los  hombres,di 
2iendo,fera  defta  y  delta  manera, 
para  que  anisados  lo  efpcraflen, 
y  naciendo  dixeííenjfi  verdad  fue 
ydíziendolo  le  adoralTen  y  le  cu 
üieflen  por  fu  Señor, bien  hechor, 


lQÍchinparo,qnilpivríparocatu  y  Saluador:  Siendo  pues  afií,  en. 

íapacaqui.Aca  hama  canquipana  la  tierra  de  eftos  tres  Reyes  huuo 

>i,  acá  quínala  Apuna  vraquepa-  vnProphcta  por  nombre  Balan, 

ia  raaynilrcpheta  Balaanfutini  Num  14.  el  qnalProphera  díxo 

rancana:  vea  Prophctafca,vca  to  a  la  gente  de  aquellas  partes  dízi 

juenquirí  haquenacaro,  Diofna  endo:  El  querido  hijo  de  Dios  fe 

icnahuatayoipapi  haqnaeaquif-  feara  hombre  por  faluar  a  loshó- 

>iyaña  fupa  haq  tucuni,mayni  co  bres,  naciendo  de  las  entrañas  de 


lana  Señorana  puracpathá  yuríf 
ina,  ve  a  yuripanfea  halfu  toque' 
:hápi,maya  haceba  huarahuara, 
liahna  ynrí  fáfsína  hama  ,  vllafi- 
11  ,fafsinapi  atamir  itauiña;  vcana 
;afca  acá  hama  ifapafsína  acá  yaa 
lani  atmapifquiritauinti:  hupana 
capilla  viñaya  acá  huarahuara  v- 


vna  foberaua  Virgen,y  naciendo 
aparecerá  vna  grande  eftreila  ha* 
zia  el  Oriente, como  quien  dize, 
ya  ha  nacido;  y. aquellos  ov endo- 
lo  afsí  no  fe  oíuidauan  delta  cofa, 
porque  mandaron  a  fu  gente, que 
por  fas  vezes  aguardaííen  la  eftre 
lia  evnalco  moraéto  llamadoVJf 


llafiri  mittafiyrina,haquenacapa,  torial,embiaudo  atalayas, y  enco 

maya  haccha  collopatakhparo  vi  mendando  a  las  centinelas  les  de- 

ftorial  futiniro  vllafirt  qhuítafsj-  trían:  Defpnesque  la  honíeredes 

aa?  vllafirinacaro  eukbaísinfca,  vifto  al  monte  verneí?  a  dezimof 

aia  vlljahata,  vcafca  tlaqoíhna  a-  lo,  para  que  luego  vamos  a  ado- 

tamiri  hutitabata,  vea  huahua  ha  rar  a  aquel  niño;  y  vn  diafe  les  a- 

ppatíri  ilaqui  mañaífataqoi  firita  pareció  aquella  eftreila,  y  elfos 

Dina;  maya  vrufea  vea  huarahua  yien 
ra  vllafir apitauina>  hupanacafea 

vüja 


l 


VITA  CHRISTI. 


ylljafsina,  chuymanacpaHa,  ampi 
vea  huahua  y nrihua  fafsina,  che- 
caro  catopifeana :  vcatíca  ílaqui 
yaninaepampí  fárakharupifeana, 
vea  huahua  háppat.iri,  vllaallñana 
c  p  ap  i  ?  c  o  c  o n  a  cal  qu  i  ña  n  3  c  a  y  &  m 
pathapifsíua>maya  hamu  cauaUpj 
naep  a  ra  q u  i ,  JD  r  o  med  a  río  fu  t  i  n  i , 
ancha  farir'i  vlliquípaíipifcana,  v- 
canea  haya  yraqiie  IeruTaienara 
puriñacama  vea  huarahuarana  ir 
patafarapifeana. 
.  3  lerufalenaro  puripanfea  irpí 
)ripa  huarahua  rachhácjCina  rápita 
iíina:chbaccutípaufca.hupanaea., 
acá  imrcanqqivha  (ni h¿i:na  ¿acá 
jttarcaninacahilqbuittanícaua  íaf 
fina  hulea  hakbfara.mpi;  raantapíf- 
cana>vca  haccha  ro4í,caro;maafca 
Diofnayanapatafsina  haní  fuiaú 
Jia ii i  quey ;tt ala' >ha ni  .|1  akl) 1 1  at  ta fa 
pint  vea  marcana  Apupa  Herp- 
des  fue  tn  i  r  o  ,ma  cataps ;  fcan  a  h  aka,« 
pancapí  ícaí  sinfea,  Apuycaiiqüín  a 
pi.m3y.nt  collana  machacca  ludio 
nacana  Re  y  apa  y  uní  vea  atamíta 
hamppatirípí  hava  vraqueíhá  pu 
ripífclrha,  acá  ma!Cácamaf«?a  ma- 
ya huarahuarapahua  irpanipifqu'i 
to,vcalca  acá  marca  ccabuaatha? 
pi.chhsectttarapito^capihichíC- 
ca  A.m  hífquinicana,yac.íchiftpba 
fafsí  ;ivihutaphif-afma-,faphifcana: 
Satafca  Herodes  aca.hama  aro  iia 
pafsiua,chnymapanlcaacanacafti 
éauíilfó  falsilla  ,  ancha  htnracufi- 
n»,vcatfcai!aqui  vea  marcanqui- 
ti  üiofnaqucticapa  yatiri  aman» 
tc.-ia.ci  anthapiyaa;  vcanacaruU 

canaca 


viendoIa4dizíendo  en  fus  corado'' 
nesfí, aquel  niño  ya  ha  nacido, tu 
uierólo  por  verdadulefpnes  a1  pu 
to  fe  pufieronen  camino  con  fus 
criados  para  adorar  al  niño>apreí 
tandafn  .matalotaje  y  las  camal 
y/ajp  reliaran  también  vnas  caual^ 
gaduras.q  fe  llama  Dromedarios 
y  anda  mucho.-ydefpaes  andauíe 
ró mucha  tierra  guiados  de  aqlla 
eílreila  hafta  llegara  leiufalen. . 


5  Llegando  a  Ierufalen  defapa 
resíofeles  la  ehVeila  q  los  guíaua 
y.  defaparecíeivlo, ellos  como  qen 
dize,  ñ  a  cafo  .eft.a  en  eíte  pueblo  i 
dizienda  vamos  a  preguntar  alos 
de  elle  pueblo  ¿entraron  en  el  con 
vn  poco  de  miedo;  pero  fauoreei 
dos  deDios,có,üfadia,fin  miedoj 
fin  couardia  fe  llega  ron  al  Rey  de. 
aquel  pueblo,p_or  nombre  He.ro* 
des:  y  eltando  cerca  del  dixeronj 
Ssúor  dóde  ha  nacíodo  vn  grade 
y.  nuco  o  Rey  ds  les  •udiosídezid 
noslo,q  hemos  venido  a  adorarle 
de  muy  lexos  tíerrasi  y  hafU  elt« 
pueblo  nos  ha  guiadovnaeftrelli 
fuya,  la.qaal  fe  nos  defaparecio  I 
la  entrada  delfce  pueblo:  por  elfo 
agora  venimos  a  vos  diziedo, va- 
mos a  preguntar  al  Señor, enfeñe' 
nos  el:  y  diziédofelo,Herodes  O/- 
yendo  femejantenaeua;y  díziédc 
ea  fu  corado  q  me  dizé  eflosífe  el 
paco  en  grade  manera*  y  defpues 
al  monuto  \útó  los  Sabios  q  elfcs 
uá  en  aq'  pueblo  y  q  labia  la  eferi 
tura  de  Dios,y  les  mádo  diziédo 

ellcu 


CAPITVLO    VL 


w,aca  quimfa  Reyapi  acahama 
irofi,checati  hanJcha,  Diofna  qil 
capa  vllapifcama ,  cauquinahua 
jruriní  íj.fafsína  Herodes  cama- 
china ,  Vcanacafeania  vllafsina, 
thecahaaapuy,  Bethlen  marcana 
ina  Mefsia  apu  yurini  iafsin- 
piaca  quellcaaroii  ,  fapHcana* 
Sátapi  Herodes  maya  hihua  ma- 
na, vllateataquí  fappa  arofiíslna 
liamachcana  ,  maaica  manqhne 
ihuymapana  anchaptllaqaiüna  , 
rtlama  vca  quimfa  Reyaro  haque 
ñaca  thaatbá  Bethlen  marcanam 
na  yuri  fanafa  cakhíiíifsina,hacca 
to  qnimfa  chicpa  irpaccafsinaqut 
tnanqhecataqui>hilanacay  Bechle 
nanamna  yurt.vcaro  mapifcama 
fha¿fca  h nmanaca  na  layco  nia  ha 
ppatihuafsina  aca  cataraqaiqui 
fatakheta,  yuricauinhtia  ,  mighca 
aanihua  yurttam'nti  iafsinaraqui 
(pti  atamauítahata;níapíMa  huma 
naca  na  atamaraquíqiiihua  hamp 
pattri  mahafafsina^aya  chnyinä 
pi  vca  Reyanacaro  Herodes  tata» 
tlína:  Hamppatíri  mana  fafsinpi- 
lla,hupa  manqhne  yáccachuyma 
pana,  híuáyiri  mata  pakhta  Rey 
Jancañaha  aparítaípa  ,  hunttuna 
cunaía  laraha  latauinhua  ,  Satapí 
¡rea  qitimfa  Reyanaca,  iya  fafsina 
rea  leru'alen  marcatbá  Bethlen 
naca  miftup ¡ícana ,  nía  marca  ca 
tuayaro  miftupiíqp4nfca,huaíita 
aquí  vca  irpíri  buarahuarapa  y- 
lafír^ikhaiiajhupangcarca  vllja  • 
sina  hanipípífiquicufiííntí,maáf 
4hí¡ata£tthtiacafíí¡na  hupapura 

arofi» 


eftos  tres  Reyes  dizen  deílamana 
ra  es  verdad,o  noímírad  la'efcri/* 
tura  de  Dios  donde  díze  que  nace 
raíy  ellos  defpnes de  auerlo  mira 
do  díxeron  Verdad  es  Serior  eíla 
eferituradize  dizíendo*  Eígra» 
Mefstas  nacerá  en  el  pueblo  de 
Belen,ydízicndolo  Herodes  que 
do  como  muerto  y  helado  de  af- 
fombro:mirado  parecía  q  habla- 
na  bícirper o  interiormente  efl  fu 
coraron  fe  entrrftecío  müehoifclá 
rad  t enredo  empacho  de  dézír  de^ 
laute  déla  gente  a  los  eres  Reyes 
dizen  que  anacido  en  Belén, apar 
tando  aparte  a  los  tres  juntos  ea 
lecreto  les  díxo:  hermanos  dizent 
que  ha  nacido  en  Bele»,id  alia  pe 
rovofotros  por  amor  mío:dcipu 
es  de  auerle  adorado, bolued  ama 
fot  efté  lugar  y  me  dirgy  s  díziei» 
do  nacido  ha, o  no  ha  nacido.póp 
qne  y  o  también  dizíédomelo  vd~ 
ft>tros,dixo  con  malicia  alos  Re- 
yes diziendo  iré  a  adorarle,y  en 
el  interior  de  fu  mal  corseó  díx» 
iré  a  matarle  -,  cola  qme  quite  mi 
Reynado,qualqmercofa  haré  c€+ 
tando  el  negocio  frefe©  y  dízien- 
dofe*o,  aquellos  tres  Reyes  obe-> 
deciendo,  falíeroii  de!  pueblo  de 
Ierufalen  hazia  Belén, y  fkJicnda 
alas  vltimas  cafas  de!  pueblo,  €■-' 
tra  vez  íes  torno  a  aparecería  ef 

trenaquelosguiana.yeliusvícíi 
dola  aofehoígáíopoCQ  .fino  & 
holgaron  có  medida  excefsíua  .  y 
babiádo  duiceüiéf  e  vaos  có  otros 


£ 


*'-■■-     :, 


i  l 


■ 


m 


VITA  G 


aroiïfsinfarhilanacay  aea  irpiríf- 
fa  huarahu^ra  hanihua  karíta.uln 
ti.  maafca  cheecaquihua  hiulVa- 
naca  irpanitaniflo  ,  vea  la^co  ta- 
que chuymalTampiqui  cufififa  ar- 
caran* íalsinamokhia  mokhl'aq.uí 
Aroíipiieatauina ,  Vea  huarahua* 
tafia  Becblen  marca  camapini  ir» 
pana,  Bethlenaro  pnr.ifsíníca  le- 
íu  Chriílo  anqniflana  yuriui  ca- 
na lio  vta  patkharo  faactai$ina,ha 
in  a  ce  h  i  ce  a  t  a  q  atr  i  ca  b  a  m  a ,  c  c  a  ca.- 
lia  ,  ccanapaí¿a  vea  vta  checaro- 
qu't  ccanantana  ,  acá  vtanquíhua 
vea  yitrirt  apu,maltina,  haroppa 
tknafin  hama. 

4  Vcatpi  hilanacayNueflraSe 
noracollana  tavefla  buahuapam- 
pílcafsina,  huahuapa  acnparpana 
ichukhafifcafsína  ,  allokha  caua* 
lio  naca,  tokb  tokbtíti  ifapana.a 
ilokha  haquenacaua  (amanapa  í- 
íaparaquina>chuymapanfca  Hero 
defaeha  huahuaha  hihuayiri  huri 
maafca  ^mfa  Reyacha  huahuaba 
happatírt  hiitaptlqot  fafsina,  ma- 
yafa  mayafa  amkhaíipinina»bupa 
pilla  Herodefana  amahaata  yoc- 
pha  hthuayana  vllcatañapa  yati- 
na,Q.uirnfa  Revana  háppatiri  hu- 
táñapla  vatiraquina,  Prophetana 
cana  qu^Ucanaepana  :  vea  fupapi 
ihuv  mapana  qmchulífsina  hama- 
thana, maafca  hanihua  qaichtiíin- 
ti  vcanquiri  Angelelnacapttla  ha 
ni  i'jichulsiñipataquí  Reyanaca 
haí  vcaccabtppatirihutaphilqut 
Síñoravauquthanataycpay  falst 
ttaacannri^ui:  tforqlimpati  hani 

ataou» 


HRISTI* 

dixeron:  Hermanos  efta  ertrel 
nuefíra  gnií,no  mintió,  lino  q 
nos  a.  guiado  derechamente  ,p< 
ello  figamosla  con  codo  nuefti 
córalo, y  aquella  eftrellalosgu 
hada,  el  pueblo  de  Belen,y  ílcgi 
fio  a  Beíen,paraudo  fobre  el  ell 
b.lo  en  que  ania  nacido  lefu  Chi 
tO; Señor  Nueftro. ,  aleaua  con: 
fueie  alear  elpaxaro  lin  ir  a  i 
cabo  ni  a  otro  y  Ca  luzbaxaiuM 
derecho  de  aquella  cafa  con 
.  quien  dize  En  eftacafa  efta^qu 
fteynacido^entrady  adoralde, 


4  Defpues  hermanos  míos  l 
Sonora  benditífsima  citando  ce 
íu  hijo  teniéndolo,  en  los  brac^ 
oyó  muchos cauallos  que  hazjj 
my  do  al  caminar,  oyó  camb*é 
jadear  de  mucha  gente, y  en  fu  c 
rayón pen  od'uiendo  fi  Herodt 
viene  para  matar  a  mi  hijojpor 
tra  paite  Si  los  tres  Reyes  vien« 
a  adorarle  imagino  lovno.yl 
otro,porque  ella  lauía  el  intent 
deHerodcspcr  mataraluquei 
do  hijo, y  también  fabia  la  venid 
délos -tres  Revesa  aderarle, e 
las  eferituras  délo*  Prophetí 
por  eíTo  parece  que  fe  eatriftecí 
en  lu  cora«jOn;por  otra  paite  n 
feentriltecio  porque  lo*  Ange!< 
qnealli  ertauanparaqne  no  tunj 
líe  pena  ledirian  Reyes  fon  a q^ 
lies  a  adoiar  vienen  Señota  nu< 
tra^y  madre  de  Nueftro  Scñcr:' 
l^orqnc  es  poísible  que  no  leí 

auu 


CA1MTVLQ    y* 


itamacachu  Diofna  taycparo,mi 
ihca  limpacbakha  vca  vtanca  An- 
iel el  naca  ccbufafpäa  hanipi  cchu 
irquíti>atamafca  atamapiníríqiú 
¡>i ,  Nueftra  Señorafeaaca  bama 
Rcyanacaiia  hutañapa  yatifsína, 
rea  vtapa  yamphathapiííriquí , 
juna  kaño  canquirifa  taqneraqui 
aichirtqaijvmampiraqui  cchakh» 
EcHuriqui,haniraqui  cuna  hifquí 
Hinacápifa  pircatO  huayttitauin 
ti, vea  taypírola  hanttacutamnti, 
hanipilla  hopa  na  hucanti,  hanira 
qui  hopaia  amahuant^maafca^vta 
quí  fappa.píchana:Porqtie  pañafa 
JMákheha  clcaña  chuy  maparo  pn 
t ipana  hanipi  vtpa  kaño  cancana 
chiiymaparopurínti-.Niafappa.ía 
pathapitatfca  vea  qqimfa  Rcyana 
ca  ,  vea  haqhne  tiyro  mátapíféa 
nahua  ,  níceara  hUéfarna  hama, 
baara  huarana  maluma  acanqjiua 
Íatafsína;malnfsinfca  collana  Vir- 
gé  María  huahuapa  ichnkharuta 
vlljapifeana,yUjalsinfcahamkata 
ía  paunacafsina,maafta  taq thur  i 
ttaca  chnymanacpampi ,  acapim- 
haa  vea  faíYna,  checahua  fapifea 
na  almanacpaíca  mayabamu  co- 
llana  cu(ifiñampiauq,ífa  iñaíühna 
hua  vUjaísina  cufíupílcanajtaídTa 
•Nueftra  Señorarofca  ancha  mokh 
/a  arópíTaqui,  matay  Señoray  tu 
ca tunca  hampatkhamania,  vea 
ampara  maro  ichukhaf&acca,  vea 
collana  huahuama,nan(caauqut' 
ha  vllachiyta,hnpa  tbaqripi  hal- 
,fu  toque,  vraqtueufaathá  hntha- 
tha  hamppatímpifeatana  vllanípif 

«atan* 


auía  de  dezirala  madre  de  Dio  sí 
eporventnra  auían  Je  faltar  An 
geles  en  aquella  cafa?  no  pndian 
ra!tar,y  dedezír  fi  dirían  fin  falta 
al gu n a.      N u e ft r a    SEÑORA 
(auiendo  desamanera  la  venida 
délos  Reyes ,  aliñaría  aquella  fa 
pofada y  limpiaría  toda  la  valora 
y.regaria  conaguarPcro  no  colgó 
qon  algunos  ricos  paños  las  pare 
des>n¡  ios  tendió  en  el  fueío  déla 
cafa»porqüe  ella  no  los  tenía  ,.ni 
tanpoco  los  quería  jmas  limpio 
píen  la  pofada^porque  aun  que  le 
agradaua  la  pobreza  déla  cafado 
le  agradaua  la  poca;  limpieza  de 
la  caía,y  defpaes  de  a.uerU  bíena 
Uñado  aquellostres  Rey  es  entra 
roñen  aqlla cueua,fiendo  dichoi 
déla  eftrella  entrad  aquí efta, co- 
mo poco  baos  dixe ,  y  entrando 
vieron  ala  foberana  Virgen  Ma- 
ría con  el  niño  en  los  bra^os,y  v|é 
dolé  fin  dudar  vnpunto,ííno  dizié 
do  con  firme  coraron  ,  aquefte  e* 
aquel. dixeron  verdad  es:y  fus  al- 
mas con  yna  foberana  alegría,  vi 
endo  a  Nueftro  Señor  niño  tier* 
no  fe  rego¿ijarcMi.iy  cen  muv  dul 
cespalapras  dixeron  a  Nueftra  Se 
ñora:  Señoranueílra  príncefa  rp- 
gamolle  encarecí  da  mete  mueftra 
noseííe  que  tienes  en  los  bracos, 
;  a  eíTe  hijo  tuyo  ,  y  fe. ñor"  riueítroj 
qqe  hemos  venido  a  bufear  defde 
el  Otiente,y  del  fin  déla  tierra,di 
*  siendo  vamos  a  verle,  vamos  a  a 
B    a  dorarle 


vita  cHRísrr. 


«catana  fafsïna  fapífcana  •  fatsí«a 

coISana  Virgen  alakhpacha  cufifi- 

íUmpícun*íítarcoHana  htiahnapa 

áanarana  .¿ahnaynnaca  abana-' ha 

*ccarana>vcatfca  Rey  ¿nácar  o  v- 

Jlaehaana  Reyanacaíca  auquíffa' 

na  ahanupa  nayranaepampí  vil- 

jalVina  Spiriew  fan&óUa  máqhue 

«haymanacparo  ccanantataccana 

*|.  acá  huakhcha  huahua  ,acathaa 

¥tanayuríri  huahua,  acá  donze- 

Hanaíchukhaiita  huahua  hanipí  t 

jba  haahuac^maafcaaca  checa  Di 

oíahua  falVmacheca  Díofaroca 

Cnpiícstia.Vcatfca  íefupxo  anquí 

íTa  íntihama  ylljafsina  ,  hupana 

finara  huarapanfca  vea  cama  írpa 

Hrtitafsina  auqniíT&nafnmañapana 

tfaruppita  hamapifeafsína  vraqro 

•«jQÍllpittafsin  aííttata  aropattata 

<chuymápíháppatipifcana:  Tata  y 

Tnaycoy,apuy,luririhay  ,camíri- 

¡feay  inoqrihay  íafsína.,hayapacha 

XU'iamana  mokhfa  arópí  huahua 

Iiamppatíríg,  maafca  hanipí  qbiii» 

tifa  vea  cama  aroíifpanti  ,camífa 

-caokhfachnymapíkhavca  Reyana 

«a  tatífa  hamppatichina,hampp;;- 

^ifstntca,  cainifakha  chuvmanaca 

pa  Almanaeapa  cnfííehina,  N.  Se» 

^orampifea  camíík  mokha  miski* 

ja  arofchma  (  acacca  acá  ampi  } 

fues  haníraqui  í$.  Señara  tavdfo 

na  S  loiepnana,  huahuapa  hamp 

parirá  vlljafina  cunYsipífcauípha 

¿ca  ha mahua  c ulfíiha  iafsina  ata  - 

míriquiti  p  anchan*  anch.ipapiíla! 

•s?&íi%hiícana. 


dorar»e,y  dizíendole  la  lob^ram 
Vir«cn  -ilegrandofe  con  vna  -lia 
na  alegría,  dei'cubr  ío  a  la  benuit 
fsímo  hijo,vle  quito  lospañaie 
del  rollro  y  deipues  lo  mollro  « 
los  Revesaos  ^ua'es  víédael  ro 
tro  de  Nudlro  .Señor  con  Tus  oju 
y  ai  abra  jL>s  rnteriorméte  uel  Sp 
ntufan&o  en^uscor^oi  es.iua 
eronlc  por  Dios  diziendo  cía-  a 
mente, elle  niño pob»e  elle  nm< 
nacido  en  ella  fría  potada.,  til-  u 
ño  tenido  en  I  os  bracos  de  ¡a  dui 
zella,  no  es  niño  ordinario  ,  ma 
elle  es  verdadero  Dios:  tras  títi 
viendo  a  N  S  iefuXpo  como  vi 
fol.  y  fiendo  traydos  hall*  allí  di 
Fu  ellrella  y  ííendo  como  des]  na 
braios  déla  herraofuta  d;  Nucí 
tro  Señot,arrodilíandofeen  el  fi 
elo  con  humilde,  y  profundo  co 
ra<¿onle  adoraron,diziéd;j  S.no 
Princïpe^cy.Hazedor,-,  riadoi 
Formador  nueftro,  mucho  úép< 
con  varías  palabras  regaladas  ,¡ 
reqnif  bros  adorarían  al  niñoi  a 
que  ninguno  pudiera  deztr  cúpl i 
daruen.ee  déla  manera  que  coa  te 
nara  decoraron  aquellos  Reye 
adoraron  a  N  S  y  adorándote  lu 
corazones,  y  almas»  le  regocijar 
y  déla  manera  queco  duíeilsíma 
palabras  hablaro  con  Nuellt  a  S 
ñora  diziendo  ello  fueals'i ,  pne 
tanpoco  pudiera  explicar  e»  cqí 
tentó  de  Nueftra  Scncra,y  de  Sa 
lofephjviedolos  adorar  *  íuhij; 
di  z  i é do  d rila  tnaneca  te  alegrar 
porque  fe  holgar  o  fohi.eniaiicri 

$     Del 


C  A  P  I T 

f  Nía  hamppatitiuafsína  vea 
leyanaca  vlla.afiñanacapa  apara* 
áisinpí  vea  collaná  huahuaro  vi 
a.i(uia,Choquímpi*Eecnenftímpi 
Víirrampi:  Choque  churaíífsínca 
impi  tatay  huma  Reyatapi  Apu* 
api  fvfsinhaniaehana:  Encieníb 
shurafifsítifca  ampi  tatay  huma 
D í  o  [\ ap i  h í sin  h a  m a  ch a r a  qoí n a 
Mirra  thuraíífsínka  ampi  tatay 
taima  D  I  OS  carteafsmfa  checa 
íiaqueraqaipican&a  fafsin  hama 
:h  a  ra  q  aína  j  v  cae  fea  vea  K  cy  a  na  * 
ca  Nueftra  Señora  vllttafsínara 
ejuí  humafea  Señoray ,  ccapkho» 
mey  ,auquirtana  collana  taycpay 
ha  mppat  íta  r  ? qtií  Xá  nca  m  a  :huma 
pilla  hacchattaHatahua,ttaJlacä 
CaLi afea  Díoí  va  tay  eparaquita  * 
htn  (afsjna  hainppstípífcanatayc 
nVNticílra  Señora  h  á  mppat  i  tai- 
ca,hüp3  vea  Reyanacaro:  huahua 
haeay  ancha hiiqhuípi  "bonsanaca 
acaro  hucapil&a  ,  Díóvhuacay- 
c'iahacp  ina.gr  aeúpa  choraharpa 
tii,  fapparaquiqui  marcamaroia 
purivakhahatpanafaíaíiia  mokh- 
fa  arompí  aroíina,  viatica  auqin 
flana  tavcpan.iraqivi  licencia  ma- 
cean -.pataqui  mavilhuakhaísMia, 
Diofna  atamatafsina  mar  cap  aró 
maccafsina  hani  lerofalenacatá 
maccantt  tnaaica  maya  thaquíca- 
taraqui  maccapifeaoá  ,  maicpa- 

ir  o  purikhaiVmíca  caque  ha- 

quenacparurAqui  acá  ya- 

anaca  atam  phtf- 

cana. 


VLO    V¿  % 

?  Defpnés  de  anefíé  adorado  a 
quellos  Reyes,  abriendo  fus  ¿o, 
nes  los  ofrecieron  al  niño  íobera 
n> juntamente  Oro,  Enc'íenfosy 
Mirra-  Ofreciéndole  oro, híziero 
como  quien  díz<»,afsi  es  Señor  nú 
eftro , tu  eres  Rey ,  eres  Señor:  y 
ofreciendo  cncíenfo  hÍ2Íeron  ti- 
bien como  quien  díze,  Afsi  es  Se 
úotjTa  eres  Dios:y  ofrecer»db- 
le  Mirra  hízierotv  como  quien  di 
ze,Tu  aunque  eres  Dios  eres  ta- 
bten  h  ombre  ver  daderO;  Deípués 
aquellos Reyesbolaié  Jofe a  Noe 
#ra  Señora  también  la  a<lorán>ny 
*Viziendo:Tu  Señora thiellrá ,Key 
iíáoaeftra,Madrefoberafia  de  H. 
Señor  fed también  adorada,  por* 
que  tueres  Heynay  líédoSo.ereé 
también  Madre  de  Dios  V  Nitep 
tra  Señora  tiendo  adorada  delíos 
habló  có  dulcen  palabras  a  aque-, 
líos  Reyes.diziendo:  Seays  muy* 
bien  vi  nidos  acá, Dios  os  guarda 
y  de  fu  gracia  y  buelna  con  biéá 
avuefiratierra-  Delpufs  pídierf- 
do  licencia  a  U  M;sdre  <ie  Nuei- 
tro  Señor  para .irié,  fiendo  atwb- 
neiladosde  Di-s,  bohüendo  a  íti 
pueblo  no  bo^uieron  por  ierufa- 

lenjfino  boluieró  por  otro  ca 

mino, y  llegando  a  íu  üer 

ra  contaron  eftas  có¿ 

fas  a  todos  fus 

valíaíios. 

co 


Cap» 


E    % 


70  VITA 

CAP.    Vlï.    ÏFS'VCHRÏS- 

.  to  JDqiitfftttemplnro  chunf* 

í      canea,  Nueftra -Sïñoraf- 

ea  Ilumpacachaf- 

cancá  vcatha» 

hixá  acá 

aro.fi. 

> 

I  C  ñ  A  vruhihivusy  Noef 
tra  Señora  taycíTana'  fieftapa 
pi. Purificación  fútirííhtia  acá 
fofta^ariricacioft  fafsír,fca,"llum 
paccachafsiña  íápachanquih ua$a- 
ca  yaatíia  híchafca  maya  paya  a- 
f  o  m  atfl  a  tira  m  a ,  t  a  q  c  h  n  ym  a  m  a'm- 
pí  iiápapífqajta  S  Lucas  Euagclif 
ts  íí  Nadir,*  Señora  tayeíamna  yä 
cachauipathá  pnfi  mnea  vru  ma- 
typatatháluuhaapa  iehuttafita  le 
rafaiem  hacchamarcparnjhnahua 
pá  Diofna  vtpatha  Témplotná, 
quicj  Qíofaroraqui  cburaiiri  ma- 
tauina.DiosauquííIipilIa  Moyfe 
narocamachita acopa  churafsina 
huahua  yocachaña  yastháata  ha 
rna  fatauina:  Marrntnaca  yocacha 
íshia,chachana  haceutafsina,  vea 
yocachauipafca  yocaliípana  ka- 
milchtarara  catutaclcani  pacalt- 
co  vru:pacalíco  vru  macjjpatatfca 
vea  huahu.ipana  háchipa  ccarifu- 
ni  taiepafcacamifa  haqnácana  ka 
ñjaícocatutacácani  hamaraq,na 
nafa  catuta  cácaní ,  vea  fupa  hani 
teploro  inátaníti;  haníraqui  cuna 
hiíqii  Tanto  yaafa  llácaccanícijpu 
fi  tuca  vru  maqaiparíacarna:mirni 
Ha  yocachirinacafca  q.mfaeallco 
tüci  vru  cima  acá  ha  ni  a  ca;icaní 
fatauina.  a  Amau« 


CHRISTÍ, 

CAP      VII.     EL     C^V  AL 

trata  deU  préfentaciou  de 

lefa  Chríllo  a!  Templo 

y  Purificación  de 

la  Virgen.   S. 

Lucas 

C.2. 


N  eíl?  día  hermanos  míos  es 
»la  fielht  de  Núeíira  Señora,  y 
efta  fieíh  tiene  por  nonnbrela  Pu 
ríncac"ion,y  díziendo  Purificació 
eftaén  lugar  de  dezir  hazerfe  lim 
pía:y  agora  deziros  he.vna,o  dos 
pa-Jabras  á  cerca  deile  mtíterio, 
oydmecon  todocoracou.Dízeeí 
Enángeííila  S  Lucas,  que  Nueftra 
Señora  ,  defptses  de  auer  pallado 
qua renta  diasdefde  fu  parto,  fue 
con  fu  hijo  en  los  bracos  ai  gran 
pueblo  de  Ierufalem  a  ofrecerle 
en  el  templo  de  Dios  ,  al  mifmo 
Dios.  Porq  Dios  Nuellro  Señor 
dando  la  ley  a  Moylen  acerca  del 
negocio  del  parir  los  hijos,  díxo 
deíla  manera  Leuít.  13  Pariendo 
las  mugeresíi  concibieron  de  Va 
ron  y  riendo  niño  lo  que  parece- 
te  dias  feran  tenidas  por  inmun- 
das, y  paitados  fíete  dias.circuncí 
darán  al  niño  ,  y  fu  madre  como 
fera  tenida  por  inmunda  déla  gen 
te,  afsí  también  lo  fera  tenida  de 
mi:Poreflo  no  entrara  en  eltem 
pío, ni  tampoco  tocara  cofa  algu 
na  fállela-, baila  pallar  quarenta 
dias,y  las  que  parieren  niñas  ci- 
taran deíla  manera  ochenta  dias. 

a    Lo» 


^W* 


CAP1TVLO    VII. 

t    AmauttiSantonacafca  nay 


?I 


ra  tayctïana  tfuana  haynnpa  Ada 
naro  bupa  Dioína  aiopa  nayrapá 
pachafsína  pampacharaqnima 
fatúpa  amkhafini  faísinbua  Dios 
auquifla  marmí  cäquipafa,quim- 
facallco  tunca vruhua  kañuniro 
catuta  cancani  fafsin  camachina 
fapifquihua.Vcathä  hilanacay  fa 
riqnttanina  vea  camachkií  aro, 
yocpa  churaíirí  mafsina  ,  ccapaea 
canquirica  maya  ouífa  calíumpí, 
maya  vrpí  calíumpi  churafitani, 
huakhcbacanqnírifca  paya  vrpim 
pi  ,  míchsa  paya  cullcutasmpíla 
chutafitani  laraquitauína  :  maaí* 
ca  hilanacay  lafsina^hanihna  Nu- 
eftra  Señoraro  humafca  vc-cha- 
raquihatahualataninfi  San  Ber- 
nardoípalíajhaníhua  NueiVra  Se- 
Äoracca  acá  camachíta  aro  che- 
íana  larapiniphafatautijhanicp- 
llana  huahnapa  haquena  haceuta 
ta  cancauipathä  la  raqui ,  veaf- 
palla  Nueftra  Señoracca  ¿Spíritu 
San&ona  Inrauipatpi  ha  ce  ti  tan  a, 
nía  vocachafsiníca  camífakháha 
nira  yocachalsina  kuma,  Uumpa- 
ca  cancachina;hamapacharaquí- 
quipi  cancana  maafca  Camila  co- 
llana huahuapa  lefu  Chriílo  auq- 
fía  hiufl'anacalayco  huchaníhua. 
buanaca  circuncida alquír i  tauín- 
ca  hama,circuncicjaafina'  ha  mará 
cjui  collana  tayepa  buahuapana 
cayuparaquí  arcana, kan  «ni  mar- 
minaca  hama  temploro  llompaca 
chafinja  malsinajhupapilla  viña» 
ya  Üumpaca  cancana.  Acá  hama 

Icrufa* 


i   Los  fan£tos  Doctores  dizen 
que  Dios  Nueftro  Señor  mando 
dizíéndo:  Si  parieren  niña  ochen 
ta  días  feran  tenidas  por  inmun- 
das diziendo  fe  acordaran  délo  q 
dixo  Eua  a  fu  marido  Adán  que- 
brantando ella  primero  el  man- 
dato de  Dios, quebrántalo  tu  tam 
bie*  Demás  dedo  hermanos  míos 
dezia aquella  ley.  Exod.13.,  Yen- 
do a  ofTVecer  a  fu  hijo  La  que  fue 
re  rica  me  orfrecera  vn  Cordero 
y  vn  Palomino,y  la  que  es  pobre 
me  offrezera  dos  Tórtolas,©  dos 
palominos;  Pero  hermanos  mips 
aunque  mando  efto,no  lo  mando 
a  Nueftra  Señora  dízíendo:Tu  rá 
bien  hara.s  lo  roifmo. También  S. 
Bernado  díze,  que  Nueftra  Seño- 
ra no  fue  mandada  derechamente 
dizíendOjCumpla  entodocafo  ef 
ta  ley^ppr  np  auer  fido  fu  hijo  ib 
berano  concebido  de  varón:  aun 
por  effo  Nueftra  Señora  cócebío 
por  obra  del  Spiritu  fané|o,y  de 
la  manera  qne  antes  de  parir  era 
pura  v  limpia, alst  lo  fue  ni  mas, 
ni  menos  defpues  de  auer  parido. 
Peto  como  fnfoberano  hijo  leía 
Chril^o  Nueftro   Señor,  fe  dexo 
cirenneidar  par  nueftro  a  mor,  c  o 
mo  fe  ctrcúcídauan  los  niños  que 
tenían  peccado  :  afsitambien  la 
benditísima  madre  ítgniolaspí 
fddas  cíe  fu  hijo,yendo  al  templo 
para  purificarle,  como  las  muge» 
res  íomüdis. Porque  eHa  íiempre 
fue  limpia,  y  yendo  desamanera 
E    4  aleras* 


L 


VITA    GHR  ÏSTI. 


Ierufalenaro  rnafsínfca  hopa  an- 
cha hifquíhua  yatina  Herodefana 
yanqca  hnakhllitach«ymap?,hna 
lioapa  camifatchacamifatcha  hi* 
Imaaracaha  fafsína  ppitoUúpa,v- 
ca  vruícayatífsinfpaila  hani  hakh 
farafapini  lerufalcn  niarcaro  ma 
tauiua^ollaiia  alíttirí  cancañapa 
vi  lacha  afir  i. 

3   Vea  vro  cama  fea, pulí  tonca  v 

rufea  Nueftra  Señpra  ccoyapayrí 

collana  taycíTa  Bctienanajauqui* 

fia  yocachcanca-vca  haqhoetíyn 

hua  vtcafcatauina  •  veanquinfea 

ancharaquí  cchakhmírina , farirí 

haquewaca  ,  vea  haqhaetíypiHa 

corpa  vta  haceutauina  ,  vea  Tupa 

fariri  haquenaca  btiachuqui,  ha. 

,  ni  tracanaui  ayunfu  ayuuuiríta- 

nína  UaSÜrí  LlaÜiritauína , .caroi* 

s i  fea  camaraqniritauína  ,  inanti' 

rífea  mantaearaqnirítaoina  ,  vea 

Belén  marcatha  Ierufalenaroica 

paya  topamana  ,  acá  paya  topof 

ca  taytfTa  Nueftra  Señora   hna- 

fcuapa . ichokharoíita  >eayuna  ía« 

ratauína,  farac&fafca  huahoapam 

wí  -cuna enana  mokhfa  arolhafífa- 

qaíhua  vllakhaalífaqnihqa  ,  eo- 

llana  yaauaca  arofifaquihua  íari- 

ríqni.    Porque  taycíTapiiía  haa- 

huaparo  ataca  hoahoaisiní'a  aro 

ha  iíapapínítohaa,  arofa  yatira- 

qníhua  Diofapilla  fafsina  chuy- 

inapana  amkbafifaqoi  aroskheri- 

na,  huabuafcapaña  bïfq  ífapafsirt 

fa, hupamíca  huahnanaca  hamara 

quíqui  amuquirina  hani  ifapíríja 

tucuríua.. 

4  Vea- 


a  Ternfaíen  fabra  muy  bíeel  ms 
inda  y  dañado co^a^on  de  Her 
des  y  fu  peifaníenco  díate  Jo  d 
qnalquiera  modo,  por  qnalqnií 
ra camino  matareafu  hijo  ,  y  e 
aquel  día  aunque  lo  fabia ,  fin  t< 
mor  aleono  toe  a  I'trafa1en,par 
rnoftrar  fa  profunda  humildad. 
• 
5  Haíií  aquel  día  Naeftra  Ssñ 
ra  benditísima  auiá  eltado  qüä 
renta  días  en  aquella  cuena  don 
de  aaía  parido  a  N  S.  y  eáhndo 
lli  los  viandantes  la  inqnietauar 
porque  aquella  enea  a  era  conV 
vn  meí'on,por  efo  los  viandante 
continuamente  fin  ce  ffa  r  entran 
y  faiianjypalíauan  adelante  los 
auían  depaír'ar,yparauan  losqn 
auian  de  parar»y entraña  losqn 
auían  de  entrar.  Defde  el  puebl 
de  Belén  a  lerufalen  dízen  que  a 
nía  dos  leguas,  y  ellas  doslegua 
Nueltra  Señora  con  fu  niño  en  lo 
bracos  anduuo  a  pie  ,  y  mientra 
íua  ca  minando  íria  tratando,y  r 
zonando  dulcemente  con  fu  hij 
varias  cofas,  ydizíendole  cofa 
muy  excelentes;  Porque  Nueftr 
Señora  razonaua  con  fu  hijo  coi 
fiderandoen  fu  coracon  y  dízien 
do;efÍe  aunque  es  niño  ,  fin  dad 
alguna  oye  mispalabras)ytabiei 
enciéndela  lengna,y  el  niño  au 
que  oya  muy  bien  ,  callana  ,  y  \ 
hazia  como  mudo,  como  los  ni 
ños  del u tiempo. 


4 


CÄPITVL©   Vil. 


n 


4  Vcapachalénifslenanamay 
ni  Simeón  futini  San&oachaehí 
faccrdote  cacatauina,hifqui  chuy 
niani  hakhfaraliriraqut  ,  hifqui 
chuvwapampïca  llamppu  haq'üe 

{  cácañapampica  haqnenaca  fappa 
chirina,  bakhfarañapäpifca  Dios 
hakhfariritauinä.    Aca  San£to  a- 

|  chachifca  anqaifla  Iefu  Chriftiv 

'  naacapacharó  hutañapa  vruncu 

I  naquihua  vllafquíritaúin8,Spiri- 
tu  ían&o  pilla  huparo  ccanacha* 

"  fsina  nayramampihuä  vlljabata 
Raquenacana  qhuefptyripa  fataui 
na,aca  atamcamaroäca  vea  hama 
lurauipatbä  AcaSiuieon  vca  Ieru 

"  falen  marcaría  Maellro  yatichif  i- 
huacancatauina  Diofnaquellca- 
pa  difeipulonacparo  yatichirina 
ccanachiriaá,Diofna  qllcapa  thia 
tha  acaharaahnijaca  bamahua,a 
ea  fapachanqnthña,  acá  Papachan  ■•' 
Shoa  fafsina  yatichirina  Maafca 
Dioi'na  qaelleapa,maynid6zeiia 
marrnihua  huahua  haccutani vCa 
tfca  yo cachaniíipaiiajhupa  ancha 
hiutafsina  hamachirmajdifcipulo 
yatichauinacparo  atamaña:  chny 
ïnapanapilïaatarnata  ¿canaca p.iu 
uicafpa,  dozella  cancafsïnhua  ha 
ccticaní ,  vcatfca  yocachani  Tata 

'  hifcchuu/auina,vcafüpabanipau 
tvacanifarsinaqu^mayni  tahuaca  ' 
marmihua  haccutafsina  yocachä. 
ni  fapacbá^hua  fafsina  nairaaro 
huahkthfsina  q11cataaÍFia,químfa 
huafa  huakhlltpäfea  vca  huakhlli- 
oihiipinlhuakhllicahama  vllafitA 
tMíDiofnaraunañapathámaafea,  • 

donzc 


4  En  aquel  tiempo  anía  en  ïe- 
rufalenvnfanóVo  viejo  facerdote 
por  nombre  Simeón  ,  juño»  y  te* 
merofo,  jufto,  y  manió  para  con 
loshombres,y  tenierofo  para  có 
Dios:   Eíte  fanctó  viejo  csá&  día 
eftaua  aguardando  Ja  venida  de 
Iefu  Chriílo  Señor  nueítra  al  mú 
do^orque  el  Spiritn  ían&o  reue 
íandolc  le  auia  dicho:  Con  tuso- 
jos  veras  al  Sáluador  del  inundo 
por  aaer  echo  efto  que  os  díre. 
Eííe  Simeón  era  Doctor v  y  maef- 
tro  en  Ierufalen,  y  enféñauá  a  fa$ 
dicipülos  la  fagrada  eferiptufa, 
glofandoy  diziéndo  defta,y  delta 
manera  es  t{koty  efta  en  lugar  def 
to  y  defto:    Pero  dízieado  ia  fa# 
grada  efcriptaraVna  donzellaco 
cebira  y  defpues parirá, parece  cj 
temió  mucho  de  dezirlo  a  íüs  éií- 
cipulos,porque  dezía  en  fu  cora- 
ron muchas  vezes-.Cofa  que  eftos 
diztendofelo  duden:  íiendo  don- 
zella  concebirá,  y  defpues  parirá 
por  eífo  diziéndo  no  dudaran  ef 
críuto  borrando  las  palabras  de 
antes  diziéndo  quiere  dsrir  Vna 
moca  concibiendo  parirá  ;  y  ho* 
rrandolo  tres  vczss, aquello  bo- 
rrado por  quererlo  afsí  Dios,  no 
parecía  borrado  Uno  fiempre%pa- 
recia  %  en  todo  cafo  mía  efe  Jezíf 
E   '«  .  '■  doiixella 


1~--     ¿*— 


• 


74  VITA 

donzellahua.fañapini  vllafi  vllafi 
riña:  Aca  hama  v)ljafsi.i)fca  hupa 
^ncha  huaracufitauina,  huaracuf- 
caíafea   Dios  anquíflaro,  Tatay 
cnnapi  aca  yaa<  camifapi<i  cca.ua* 
chita  fafsina  matyr3uina,Dioiaf< 
ca  thakhtifsina  Difeipuionacama 
tayco  ve  chauimatháquicjpi  amu 
ja  tucurapifma  han't  caltïgafam.fa 
fatau'ma.  Vea  pbncaraqoi,mcca- 
ra  hifc'faoia  iiatna.,huma  quiqui' 
mafa   nayramana   vca  donzella 
yocachani  hu-afcuapa.mpifa'  vílja- 
hatapi  faraquitauina,aca  hama  fa 
tafsinfca  hopa  viñaya  v!  lafcafa  ha 
maqui  intifa  nayrapathä  hafanti 
yrini  ,  hamkaqui  aca  haccha  yaa 
gfyitykhffa j  hicha  vru  hamalca 
Spiritg  Sacio  hoparo  cbay  Simeo 
tempíoro  mama,vcanahua  vllja- 
quífna  (anima  vlljahata  fatauina, 
fatafca  Üaquí  iquiñapathá  hapbu 
tafsina,temploro  rnatauina,  vea- 
thá  vllaíiba  íafsína:  templo  pun- 
cuthá  vllafinaj  puncuncqnípáfca 
hifqniquirina  hnahuanacpa  cnna 
mana  vllinacani  ,  cunamana  hif- 
quí  ifininacahua  raaluri  malupif- 
cana,miíhmfca  miftap?iífcana,v* 
ca  Santo  achachiica  chuymapana 
quí  vc*naca  mr,ntiri  vl!jaísina,a- 
cati,míchca  acacha  fafsina  nayra- 
páthá  mátivrína,miftnurina;cchi 
natnanca  Nuertra  Señara  huahua 
pampihutipanfca  vea  hamafara- 
qoípana,  Spirítu  Sä£tona  vcahua 
chay  fatafsina  ,  ampi  acapinihaa 
vcaDioína  yoepa,  qhuítaniyma 
lauipa  iafsma^taycpana  ampara- 
pane- 


C  H  R  I  S.T  I. 

donzella,y  el  vnrncfo  erto  fe  adra 
ro  mucho,  y  marauillandofe  p 

^dio  a  Dios  diziendo:  Señor  mi 
que  cofa  es  efta-í  de  q  maneráes 
decláramela  feñor.*y  Dto's  repr 
hendiéndole  dixo:Deíto  que  ha 
hecho  por  amor  de  tus  Difcipu 
los  difsímulado  he  contigo,  y  n< 
te  he caftigado  luego  al  momen 
to.  Dixole  también,  Tu  miírm 
(Jela  manera  qos  dixepoco  ha 
con  tus  ojos  veras  aquella  donz< 
lia  có  e!  hijo  que  ella  parió, y  poi 
auerfelo  dicho  aist,como  qaié  e 
taua  fiempre  aguardando,  mira 
ua  al  fo!  quando  feponia,dizíen 
do, O  fiprefto  viera  eíta  gran  co 
fa:  y  en  tal  dia  como  oy  eí  Spíri 
tn  San&o  le  dixo¡  Ba  Simeón  v< 
altéplo  y  allí  veras  lo  que  díze! 
O  fi  lo  viera:  y  diziendole  efto,N 
uantandoíe  luego  de  fu  cama,  f< 
rué  al  templo  y  diziendo  aguar- 
dare allí  ,  aguardan*  a  la  puerta 
del  templo:  y  ertando  en  la  puer- 
ta no  hazían fino  entrar  y  lalir  hi 
jos  de  nobles  de  diferetes  rollros 
y  vertidos,  y  el  Santo  viejo  vieiv 
dolos  entrar  diziendo,  Si  es  erte, 
o  elle  otro,miraualosal  entrar  y 
al  íalir:y  alaportreyíédo  a  Nueí 
tra  Señora  con  fu  hijo,y  diziendo 
también  de  aquella  manera, di zt  e 
dolé  el  Spiritu  Santo, Mira  eiïe  es 
diziendo  fi,  efte  es  fin  falta  aquel 
hijo  di  Dios, de  quien  dixo,yo  os 

le  embiare,eltando  en  los  bracos 

déla 


CAPITVLÓ    VIL 


71 


i'íincqo'pina  quílJpíttafsiná  bam 
ipaf  iríqui  háppat'thoatatfca  Ta- 
kíTí»  templcro  huakhcha  h.ama» 
|ui  mantana»  alicraña  chuymam* 
r^maalca  huakhcha  hama  manta 
rsinfa  ampar^paroca  alakhpacba 
ícapachajcunapampí  cauquípam 
M  liirirípa  ichona^taque  ccspaca 
iafa  hnpampipi  mantana. 
•  ?  Santo  Símconafca  mantipa- 
ia,  taycaraqui  yocaraqui  vlltta- 
ia,tavca  vlltaffuKachuymapana 
irinayaquívllcehnquifna  firiqui, 
"omafiapampi  acapachanquírína- 
;a  i  lallipana, huahua  vil  ttafsí  nica 
arómala  vrufa  vllcchnquiq,fna  ia 
•aqáiriquijfumañapampi  alakbpa 
¡hanquirinaca  Ualüpanaraqui.  V 
:atfca  Nueftra  Señoraro  chuyma 
sana  almapanaraqui  ancha  cufiíi- 
fsina:  Senoray  taque  acapachsn- 
quírí  haqnaca  humaquip»  acá  hua 
huamampí  vllafirítamafana  naf- 
:a  taqqae  Uallifsinhua  híchaca- 
ma  vllafiínia,achachicanquibanf-' 
ca  huma  acá  collana  hnahuampi 
fllghfna  fauihaquipi  catukhafqui 
to,níapina  lakacanqníriélha,ha- 
ni  acaípha  vcaca,  húmala  vlltta- 
;hit»takha  baya  haquethahua>hi- 
:hafcahuafitaraqui  hamppatkha- 
mama,  carinar  o  vea  acapacha  a- 
lakhpacha  ichukhafíri  huahua ma 
ichukharonta  ichutañahua  aman 
tha,hanihua  ttutturcama  ichnkha 
firic»camamati,  ílaqhua  ichukha- 
raakhaama  ,  vea  collana  huahua 
íchutafsínpilla  na  ccapaca,  fami» 
fú,cufini  tucuha  fafsína  taq  chuy- 

mapam 


cié  la  madre  arrodillado  fe  1«  ado 
raria^ydefpues  de  adorado  entró 
Nueftra  Señora  en  el  templo,  co- 
mo pobre  con  humilde  coraron, 
pero  aüque  entraua  como  pobre 
íleuana  en  fus  bracos  al  hazedor 
del  cielo  y  tierra  con  todas  fus  co 
fas,y  entró  con  el  todos  los  tefo-. 
ros  y  riquezas. 

y    Y  entrando  el  Santo  Simeón 
pufo  los  ojos  en  la  Madre  y  en  el 
Hijo:  mirado  a  la  madre  dezia  en 
fu  coraron,  a  (t  eftuuiera  fiempre 
mirándola,  porque  excedía  có  fu 
hermofura  a  todas  fas  cofas  del; 
mundo:  y  mirando  al  hijo  dezia 
también,  o  li  le  eftauíera  mirado 
de  noche  y  de  dia-,por  exceder  ti- 
bié en  hermofura  a  todos  losmo 
radore.s  del  cíelo.  Defpues  defto: 
regozíjandofe  en  fu  alma  y  en  fri  • 
coraron  dixo  a  Nueftra  Señora: 
Señora  todos  los  delvniuerfo  mu 
do  a  ti  fola  y  a  tu  hijo  aguardan, 
y  yo  mas  que  todos  efperado  te 
he  hafta  agora,  y  fíendo  viejo  me 
fuftentael  dezir,ofitevieraa  ti  y 
a  tu  híjo,fi  efto  no  fuera  en  tai  ct 
fo  yo  fuera  tierra  ya;  Tu  me  ves, 
hombre  foy  de  macha  edad:  ago- 
ra pues  de  nueuo  te  ruego, Ea  da- 
me en  mis  bracos  a  eífetu  hijo,  q  - 
foftíene  a  la  tierra  y  al  cíelo,def- 
feo  tomarle  en  mis  manos,  y  na  • 
te  le  tomare  por  todo  el  dia,  lúe- 
goteleboluere;  porqne toman* 
do  a  efle tuhijo  tn  mis  bracos mu 
tornare  rico,díchofo  y  bíenanen* 

turado: 


I 


*?£* 


VITA    CH;R -ISTl" 


mnpimpi  íchutañataqni  taycíTa 
Nü?ílra  Señora ro  a tamaíítauina, 
Nusílra  Seno  rafea  iya  Uisina  eo- 
lia na  haahnapha  vea  Santo  acha- 
chiro  icbukbaruona ,  achachifea 
vlijaqnifn».'  íaoípa   ampar.apa.ro 
ïcb ulshar ufsína  ancha  cufifífa  chi 
pííífa/maa hiíqqipanfca bachapa^- 
ia,ccacca  .ñuc'cupa ayaac-ha  avuin 
equipana  acá  h.una'  arofitauina  , 
N  u  n  s  d  \  m  i  c  t  i  s  f  c  r  ti  a  »1 1  u  u  i«  O  ó  *■ 
mínele  hichaca  tata  y  cu'näia  cu 
napha,-c¿uquífa  taüquipha  huma 
fsinfamokhfa  chuyn.anfqtn  ¿ro-, 
macama  higuana  cusía  'fáraqtilní* 
fa ,  n  i  3  p  i  1 !  a  n  a  y  r "a  h  a  mpí  v  1 1  j-  a  b  a  t  a  ■ ' 
háa  fauirna  vlíeghtbs^hani  vllja- 
qait»:í   ,  maäfca  amparahampí' 
huaichakharutha  afsiua  arofma, 
htiabíií  vjltüavíittafahampjpati- 
facc.huñulá. 

6  San  Lucas  Enangetifta  í>>  San 
ïofephampi  coliana  Virgen  Ma« 
f  iampnnnavica  Santo  acbachí  acá 
!i a  m a  ■•  r o íl r i  vi  1  j  a  f si  n  a  >  a  nc  h  a  h  u  a 
rá.ciifipilcana.   Ve  itica  ven  .Santo 
acbacbibendicíonapa  Nneíira  Se- 
ñora r  9  cb«racauuia,nia  cbnrata 
tfca.  .Señoray  na  maya  payaaro- 
quiataínamama,  ata  collanayo- 
partía  rHjaílaha  cacilüíua  allokha 
apiif  i  jq  ieri,apu  apu  thukhfiri  ha 
qttenica  arpctaamh.ua  ,  hamara*  . 
q»ji  al )ttata,piliro  haceuta, hucha 
kiicar*  haquenaca  huchapa  pam 
pacruísina  íaattaani  yanapani  a- 
mahuar<jquini,hüparaqui  Diosa* 
pi  oaquenacampi  amicuskhauína 
viíjiicnpa  cancaní,haqnaca  Diol* 

manca 


turado:  y  Noeílra  Señora  conee- 
dísndofdo  enrre¡po  iti  benditífsi' 
mohijoa  aquel  Santo  viek;  y  el 
viejo  tomandoen  fus  bracos  ai  ¿j 
dezia,0  í;  ie  viera, con  mucho c<3 
rento  v  regozijo,  v  por  otra  par* 
te  corriéndole  ia5Íagrima«?por!a 
barba  cana  a  bajo», habí  ó  d^íra  ma- 
nera; Nuncdimíttisferanmtufirn 
Domine  fecundiim  verbum  tuurn 
ín  pace&e.  Agora  pue»  Señor  lea 
lo  que  fuere,  vtnga  lo  que  vinie- 
re, aunque  yO  niucra  moriré  coa 
el  coracon  tranquilo  y  íoíegado 
ífgtuí  tu  palabra:  que  otra  cofa  a- 
nía  yo  de  deífear?  porque  va  he 
v  i  ft o  c  o ñ  m  i  s  o j :p s  a  1  qu e  d  i  x  i  íle , 
Veras,yrío  fojamente  iéhí-  villo 
mas  le  tengo  en  mis  bracos,  mira 
doy  remirando  áí  ñiño  y  dándo- 
le mil  befos. 

6  Y  dize  el  Eqahgeliíta  San  Ln- 
casque  San  loPeph  y  la  glo.riofif* 
fima  Virgen  María  fe  admiraron 
mucho  viendo  hablar  delta  mane 
ra  3  aquel  Santo  viejo.    Defpocs 
dio  fu  bendición  a  Nueftra  Seño- 
ra, y  d.ida  le  díxo:  Señora  yo  te 
diré  folas  dos  palabras^Efte  tu  hi- 
jo (hndo  grande  humillara  a  mu* 
chos  ioberuios,y  a  muchos  hom- 
bres que  huelen  afeñor. y  dela^p- 
pria  manera  también  lewátara,ta 
ubreeera  y  amara  a  los  caydos,  a  ; 
los  abatidos,  y  a  los  peccadoresj 
perdonadoles  fuspeccados:  el  ra- 
bien lera  viu  feñal  déla  amulad 
hecha  entre  Dios  y  los  hombres 

-coa  '; 


C  APITVLO    VHV 


laca  yatichafsina  Díofaro  hakh 
avani,Diolna  aropa  eukbafsina 
ca  hatnachirifca  vancca  chuvma 
intica  yanccachuymanïcancafsi 
i  .haniraquí  aropa  catuniti,hant 
¿qui  checahu*  laniti,  maya  aroli 
>mfi  mayaarornraqui  cacuni:jn 
tionacaAa   hupana    acapacharo 
lutaiupahanihula  hiititi  fanihua 
utpüianacafca  haniraquiaca  Di- 
>fahua  laniti  Diofarocatnniti  he 
ejenatafca  chriftianothá  yancca 
huvmaniro  tucarinacafca  hani 
itopfa  cheeahua  fanitt  Diofaro 
ya  íañapfachhaccaalroi,  iya  Uña  ; 
>acbanfa  hupana  aucapa  ttiñipa 
i.iparaäcakeuifiritacur  iacahilc 
'i  m  i ,  vca  v  a  an  a  ea  fe  a  la  uih  a  cama 
nnihua  luraea  canean  hcchin  a  niit 
;a  váccacnata  chhckhr rchata  mu 
afs'na  haquenaca  lavco  nihnaca 
iica,hiuíp  «nica  huma  ancha  quí 
;hafcahataca-,quichuí¡ña  malla  a! 
ñama  cuchnlona  hama  huntint- 
sahatpauca  ,vcalca  vlü  cámara* 
jiript  lurataeancani  faíun  fata* 
lina  vea  Santo  achachi,  Acaba  mi 
fapalsinfra  collana  taycíía  ancha 
iua  qaiduimiallaqniQ&a.pntiiïi'a, 
:juma?  vea  pachatpmi  mutanihnaí 
fafsina  ifutcaara,  acá  aro  foíla&a- 
eav  tavclfana  ehuvmaparo  iranta 
(ipininahua  hoahoapanahihüaña- 
pacama:  hopa  acá  yaa  amfchanísí 
na  anchah  ia  quichñíirinajvca  fu-* 
papi  hupaviñaya  Virgeacajasa^- 
Rna ■ ,  v  i  n  a  y  a  ma  rt  ir  aq  a  i  c  anean  a , 
7  Veapacba  vcancajaqüinhqa, 
a  car  cq  liana  m  i  fte  t  lo  r  o  v  1 1  j  ai  sra  • 


confudulce  dn&ríha  ^trayendo 
a  los  hombres  los  conuertíra  a 
Dios  enfenandoles  fu  ley ,y  hazíS 
doto  afsi  los  dañados  de  coraecn. 
íiendo  deprauados  no  le  obedece 
rao, ni  tampoco  dirán  vefdad  es, 
hablando  el  vna  cofa,  tomarla  ha 
por  otra:  los  judíos  dirán,  no  ha 
llegado  fu  venida  al  mnnflo:  los 
Genttléstampoco  dirán  Dus  es; 
ñipar  ral  le  eendranríos  herejes  q 
dechríftianos  fe  tornaron  daña- 
dos de  coracon,no  dirán  fo  pala 
bra  verdadera  cs,y  perderán  laíe 
de,  Dios^y  en  lugar  de  creer  fe  bol 
ueraníiis  contrarios  enemigos  y 
rebeldes  contra  el:  y  ellas  celas  q 
te  digo  leran  hechas  cóforme  mí 
dkhoy  también  aquello  lera  he*, 
eho  cumplidamente:  que  a  la  pojf 
ere  padecíendo,fiecido  mal  ttac^a 
do  y  herido  por  amor  de  les  hó* 
bres  morirá  ¡.y  muriendo,  tu  te  af 
rligtras,  v  tu  dolor  como  con  cu* 
chillo  tu  alma  tralpalTara.  V  Nue 
Itf a  Señora  oyédo  cito  mucho  le 
dsolíO,entrilrecio,y  affligto:  De& 
de  aqueltiempa  auicJoSe  intim* 
do  <&zíenda  morirá;  ella  palabra 
nermanos  mío*  fe  entró en  et  co* 
ra^on  de  la  Virgei^y  halla  la  m'n- 
ene  de  foh'j°  ac0rdá<fo£b  d'-fta* 
cofas  hincho  feaFrligia:  Por  e$q 
ftendo  fjeinpre  virgen^fiempre.  tía* 
^ienfa^Mrrtir»;    . 


y  *  Mitpaefam&ilit  amblé 
f  miMQ&  cfte  alto  niifter  lo  «o* 


\ 


7* 


VÏTÄ    eHRÏS^Tl. 


qftifih.aá  nnyrit  ma'f  mi  Propbeta 
Ánafatíni,Paanuel futinina  pu« 
chpa, Afer  futinina  vilapathá  hu- 
tiri;  acafca  ancha  apachitauina, 
haynupafcá  ntahupanrpi  cafaran" 
tathá.pacallco  maravtcafsihaqqi 
hihuatauina,veatpachafca  quim- 
facallco  tunca  pufini  mará  cama 
hikhma  vea  vru  cama  faranacata- 


muger  Prophetíflfa  por  nombra 
Ana  hija  de  Phnauel  ,  qnedecen 
día  de  la  fangre  de  Afer ,  la  qual 
era  muy  vieja,  cuyo  marido  auía 
muerto  defpnes  de  auer  fido  cafa 
do  con  ella  fíete  añ">s,  y  defde  a* 
qnel  tiempo  harta  elle  día  ania  vi 
a  i  do  bíuda  ocheta  y  qua! 


tro  anos 
y  en  tantos  años ao  falíá  del  tem* 
oina:hucca  marafca  haniraqui  te-  plo,eftando  allí  firuiendo  a  NuíÍ 
plothá  mífturitauintijvcancafsi-  tro  Señor  la  noche  y  el  día  có  ora 
na  Dios  auquuTa  aromafa  vrofa     cion  y  ayuno.  Efta  Ana^como  to 


oración  lurañampí  ayuaañampi 
hupa  hartvppatifsína;  acá  Añafea 
(camifataquefa  hamurpiy  hama) 
vean  quíri  donzeltanscana  bifqui 
quir  macana pliuchanacpana  y»tí 
chírípahua  cancana;  vea  templo- 
na  tíamafchapipanapi  vea  mí  milla 
nacafca  híiachirína,  vearufea  eo- 
-  llana  Nneftra  Señora  Virgen  Ma 
fia  mal nra qmritauina vea nearaej, 
r'ttauína,aca  Señora  marmifea  ta 
ycffa  Nueftra  Señorapí  vcana  vM - 
tafifsina  ancharaqni  bnpapura  a- 
mahuaíitanina,  bicha  vru  hamaf- 
ca  templona  vlljafsiria,Spiritu  SI 
tonfeachnyinaparo  halantatáfsi- 
naccanaehataísina  cuna  mana  ha 
echa  yaanaca  lefu  Chri'fto  auqui- 
(Tathá  arolítauína  ,  acahua  Hrael 
Haqiunacana  Mefsías  hutanihua 
fauípacca  vllamiipacca  fafsína. 

8  Vcatfca  maya  collana  procef 
(ion  taque  vcanquírí  dózella  mar 
minacampi  tilafifsina  lurapífca- 
tauina,Angelefnacafca  paña  haní 
vlljatafa  aüokharaqqí  hupanaca 
pích-iea  procefsiou  tumir iqui ,  Re 

yapa 


dosprefumen)  era  maeftra  de  la* 
donzellasbij&s delosnobles  que 
atli  ellauan  en  vn  apartamiento 
del  templo,  y  criaua  aquellas  ni- 
ñas: y  también  Nueftra  Señora  U 
Virgen  María  auía  entrado  y  vi* 
nido  allí:  la  qual  Sata  muger  por 
auerfe  tratado  alli có  Nueftra  Si 
ñora  auíanfe  querido  mucho  en- 
tre íi:  Y,en  tal  día  como  oy  víen* 
dola  en  el  templo,  auiendo  baxa- 
do  el  Spíritu  Santo  en  fu  coraron 
y  fiédo  alumbrada  del,hablaua  va 
ría»  y  grandes  cofas  de  lefu 
ChriftoN.S.d»ziédo,Ef 
tees  elMefsia,dichp 
délos  Ifraelítas, 
Verna,yef- 
perado 
dellos. 

S  Defpnes  defto  fe  pornianen 
orden  las  donzellas  que  allí  ella- 
nan  para  ir  en  procefsíon>y  irían 
con  ellas  muchos  Angeles,  auque 
íuuifiblemcnte,  acompañado  a  fa 

Rey 


CAPIT 

yapa  tatapa  le fa  Chrifto  arcafsi- 
na,  vca  tcmplona  lacerdotenac- 
palca  camachiíirinacpa.fca,  mayni 
pánica  y-cancaraquiriqúij  bilqui 
Cñuyfnani  h*quen?cafca  Dios  a* 
mauirinacafca  ha!  uta  raqui  riqut: 
vcafa vcaia  col'ana  Virgen  Nucf- 
tra  Señora  caycCfafca  San  loleph 
elpolopampt, mirjni  Propheta  A 
rjampicchínaquí  fáríriquí  tulpa* 
naca  taypïpanlea  Santo  achachi 
Simeón  amnaraparp  collana  hiia 
hua  callana  cnftoJia  relicario  a- 
pan  1.  Acá  collana  milteriolca  Sa 
ta  ig  eña  taycfla  marancuna  am* 
kiaiivllü  pruccGipn  nacquiri  be 
..dicica  cádeia  aakharuta  tumapha 
lá(sina>aca  lunñalta  nayr.ipacha 
tpimhua  Hatífto,  ancha  íappara- 
.cyjthua.Spiritu  Santoraquthua  y» 
«¿fcaacahamapha  (ana  ,  hupana 
amkhaliytpahna,  hinlTonaca  lefu 
Chriito  Auquilía  catuñaiïataqui, 
acapachana  ccanachiripa  ampa- 
j-aíraroeacuñalTataíj.  Tatay  chuy 
maha  ccanacharapita  amahuaña- 
m-iinpi  llamppucharap.ita.caia  cä 
qnipvnfa  vrnatataa rápita  fañaiïa 
taquijCandelacerapalca  mapapaf 
ca  aaquilT.4nahancbiphahaa  vna- 
chiyrto,cerapilla  Pupona  haacaa 
uipaptjlefu  Chnrtona  háchip  )lca 
taycfTana  haccutauipapi^Pupafca 
hani  hoíkKlíifilaquihua  cera  I  nrí 
mapachi  colla  na  Virgen  María!; 
c*  haní  kataquifa  virgen  cancana 
pa  huakhUífipanaquihua  huahua, 
pana  háchipa  haccutatauina,  hna 
buacharaquúauina;  cera haijko; 

c|uihua 


VLO  Vil.  ,7* 

Rey  y  Señar  lefp  Cfjrifto:  nalja- 
r  í  a  n  fe  a  1 1  i  a 1  g  un  é  $  í 4  c  e  r  d  o  r  r  s  y 
mililitros  dcltempiló?y los  joftot 
y  ama  Jo  res  de  Diósfín  dtiJaalgts 
na  también  fe  entremeterían  y  la 
foberana  Virgen  María  Señora 
N  tre rt r a  c on  fu  e ( p o fo  S a n  lo feph 
y  Ana  Prophetíza  ir,ian  a  la  poíj* 
tre»  v  en  medio  dellos  el  Sato  y  le 
jo  Simeón  lleuaua  en  Cus  bracos 
al  Niño  (oberano; aquella  magni 
fica  Ctiftodía  y  relicario:  ElqnaJ 
mifterjo  cada  año  nos  representa 
la  Santa  Iglefia  nueftra  madre,d|» 
ziendonos,  Vayan  en  procefsVop 
llenando  candelas  benditas  encf- 
dídas;  y  ella  ceremonia  nos  ha  y$ 
nido  defde  el  tiempo  antiguo  ,  y 
es  muy  denota:  El  Spjritu  Santii 
también  díxo.Sea  af$i, y  es  ínlpí* 
rada  por  el  para  que  tomemos  er» 
nueltras  manos  a  Icfu  Chrillo  Nil 
eftro  Señor, luz  del  mundo^y  le  di 
gamp5:Señor  mío  alumbra  mi  cp 
ra^on  v  ablándamele  có  tu  amcr 
y  derríteme  aunque  fea  vna pie- 
dra La  cera  de  las  cädelas  nos  fig 
nifica  la  carne  de  Nüeftro  Señor» 
porque  la  cera  es  ojbra  de  la  abe- 
ja^ la  carne  de  ïefu  Chritlo  es  co 
cebida.de  Nuelíra  Señora:  la  are- 
ja  fm  cor rupciS  obra  la  cera,  v  la 
Virgen  ¡Santa  María  fin  menofea* 
barl'e  en  nada  |u  virginidad  cence 
pío  y  pa  ríol  ^  carne  de  fu  hijo:  la 
cera  es  planea 

7'Ww. 


n 


VITA    CHRISTï. 


qaíhoa  llappaqijihuajlefa  Chrif- 
tona  hanchipalca  hanko  huchaui- 
fa  llamppurat|uu|üihua,cunama* 
na  rnutunariacaajCrufaro  5  ccha- 
ecuiatatafaina  vfuchatacancaña- 
pataqui. 
9   Vcatfca  taque  chícpa  altara 
.  thaaro purifsina,  taycífafca  Diof 
na  nayracatparo  £llpittaíina,»it« 
ttata  arphttata  chuy matnpi  colla 
na  huahuapa  viñaya  iayquípa  Di 
os  auqt)iparochnra(itauina:chu' 
faíifsiníca  aca,michca  acajaaro* 
nacaarofiriqui.  Taque  atipíri  Di 
os  catay  auqulhay  acá  yocaina» 
hua,  nanfca  -huahuacbaíitahahua 
chafaGfma,  pañafa  y í naya  huma* 
jpí  vlíjaíquimanfa  ,  na  bicha  v Ha- 
cha iraqiúiamabua ,  tunca  tonca 
hamppatita  canea  ma,  na  acá  b«a 
huaru  taycpataqui  hskhllatama- 
■  thajhanchiníhuachuraljfma  tatay 
hupjpilla  hanchíní,  vilaní,ccha- 
ccaní  haquenacafupa  Crnfana  hi 
huafsina  cburafihacpana  í'atauina 
huahoafca  hamaraquí  altar  pat- 
fchancafsina ,  niapilla  yatita  paña 
íñafu  huahua  cancafsinfa^Dios  ca 
eafsina  aronipininhua,vca  fupapi 
vea  altar  patkhathácoMana  auo,- 
jjaro  cbnymapana:  Tatay  nía  lia 
q?ie  f  ucumafatama  haq  tucueba- 
,  hua,ba»i  tucuquiftí:  maafca  yu* 
rithihua,taycahana  paracpathá 
miAathahQa,ioafu  hamataqui  tu 
cucha, mtu  urna  faráqaitta  mutu* 
raqníhahuajhaquenacana  hucha - 
pathä  phucama  licta,  phucaraqui 
v  ha- 


y  blanda,  y  la  carne  de  leíu  Chrí 
to  es  blanca  íín  peecado,y  bland 
para  que  fiendo  crucificada  en  1; 
Cruz  puiieífe  fer  laítimada  co  te 
dos  los  géneros  de  penas  y  tor 
mentos. 

9   Defpues  llegando  todos  eje 

Jante  del  altar,  y  NueílraSeñorj 

arrodillándole  enel  acatamiento 

de  Dios  con  humilde  y  profunde 

coracon  ofreció  ib  bcndiüífsímc 

Hijo  al  Eterno  Padre, y  ofrecier 

dolé  diría  eftaso  íemejantespáli 

brás.  Todo  poderofo  Dios,  Se 

ñory  padre  mío, efte  es  hijo  tuye 

y  cambien  hijo  mío, con  todo  m 

coraron  te  íe  ofrefeo  ,  y  aunque 

íiempre  le  cites  mirando  cabe  a  ti 

cambien  yo  agora  te  le  peciento; 

Adorado  feas  infinitas  vezes  ,  cu 

me  has  efeogído  para  que  fueflft 

fu  madre;  ofréícoteJe  Señor  mío 

vertido  decarnejporqne  el  teníe- 

do  carne,fangre. y  hueífos,  muñí 

do  en  !a  Cruz  te  la  ofrecerá  por 

loshombres;  y delapropria  ma« 

ñera  el  niño  eftádo  fobre  el  airar, 

(porque  ya  fabeis  que  aunque  era 

niño  recién  nacido  por  fer  Dios 

fabia  hablar)por  eíTo  defde  aquel 

altar  hablando  con  fu  Eterno  Pa 

Ati  diría  en  fu  coracon:   Padre 

mío  mádado  de  ti  Hazte  hombre 

me  hize  hombre,  y  no  folamenté 

me  hize  hobre,mas  nacido  he  del 

viencre  de  mi  madre,hecho  eítoy 

niño  de  pocos  dias:  dicho  me  has 

también tPadecCjpadeccre:  dicho 

nc  has  Satisfaz  porlospeccadtft 


'C'A-PITVLO  vn* 


8« 


ihna:  hiíitíaísína  vúlama  huara- 
tafitrta,huarapinthahua  , cayca- 
ha  hifchit-ta  vcacamapíníhua  \a 
»ha  ;  maafca  tatay  bicha  iñafu- 
uíthabua,vma  huahuaqithahua, 
anírha  mnrnñaha  huaquifíti,aca 
mparaha  vanri  cíauona  cchacun 
itafsina  taque  pha  11  ano  cYiríqai, 
uñábala  hanírapí  pncutí  mutn- 
a  raqui  •,  hanchihafa  acotitá  hu- 
chhaquípi  tuciiriqui ,  ppekeña» 
afa  hamaraquí  cchapí  pilluna 
cahantata  canahamaqui  paqúi 
o&iriqui,  Tatay  mutuca  quim- 
icumi  quinifa  maraníthápimutn 
a,  ttaqueííba  ,  ccakhíichata  can* 
aha,vilaha  hitar  aba,  cr  ufana  ha* 
[uenacalayco  híhúahahaquena- 
amanea  kapífiríchuy mama ttar- 
thunocanataqni  fafsína  víñaya 
ayquipa  Píos anqaípampí  ar ofi* 
a  aína, 

io  Nía  aeaja  aronaca  aroíita* 
fcajDíofna  fauípacaroa  camachí 
pa  cama  Nueftra  Señora  phítea 
ollqne  hacen,  fíelos  laña  thnraíi 
aniña  ,  vea  eburafifsína  collana 
ncha  haccu  huahuapafca  alai- 
hana;co!lque  churaísina.  acá  pa 
hana  qhuifpiyripa  qhuílpíyana 
wpafca  checana  apanocata  qhníf 
ityri  cancafsina  ,  qhuifpíata  can- 
añaraqui  amahnana^phífca  coll 
[uena  atitphafana  ,phífca  ppía- 
acpampi  taque  acapachanquirí 
Idanana  haahoanacapa  qhuifpiy 
i  cancarsinfa  ;  vea  hamaraqni 
íueftra     Señora    tayeflaíca    , 

Díofha* 


d«l66  hobres  fattsfare:  <Jíchp  me 
has  muriendo  derrama  tu  la n'g're 
derramarlahe  nnfalta,hare  cñpli 
da  mente  todo  qnanto  me  has  ai- 
eho.:Pero  Padre  mío  agora  Coy  re 
cíen  nacido, foy  niño  tierno,  aún 
no  es  tiempo  que  yo  padezca; 
Elias  mis  manos íiendo  hincadas 
Con  ciauos todas reuetaríamqual 
quiera  parte  de  mi  cuerpo  aun  no 
cltafazcnadapárapadecenmi  cu 
erpo  a^otadoje  desharía  todo¿m* 
cábela  traípaffada  con  eípínas  q 
dariátoda  quebrada,  y  deshecha. 
Padre  mío  en  lo  qüeroca  a  padé* 
cer  defpues  de  treynta ,y  tres '\&~ 
nos  padécére;paflare  trauajos,  ie¡ 
re  afrentado  ,  derramaré  mi;  fán< 
gre ,  y  rnofire  en  la  cruz  por  los 
faóbres ,  y  defde  luego  te  ofcezcói 
todos  éftos  tormentos  y  mi  muer 
te  venidera  pataqne  Té  amanfe  tii 
ira  contra  los peccadores. 

io  Defpues  de  dichas  eilasj o  fe 
mejätespalabras,fegula  ley  y  ma 
damiéto  de  DíoSjNuéftra  Señora 
ofírecio  cinco  líelos,  y  orírecíen* 
dolos  redimió  a  fu  benditífsímoy 
ypreeiofifsimo  hijo;  dando  dine- 
ro refeato  al  sr edemptor  del  mun* 
do,y  el  íiendo  verdaderamente^) 
prío  redemptor  quifo  fer  redimí* 
do:  dixo  refeatenme  con  cinco  fí- 
elos :  auienjdjo  el  de  refeatar  a  to- 
d  o  s  1  o  s  h  i  jos  de  Ada  nqoeeíHea 
efte  mando  con  fas  cinco  llagas. 
Déla  própríamancra  Nueilra  Se- 
ñora para  cúplir  dcltodo  la  ley  dé 
.  F  Dios 


i 


H  VITA  C 

Diofna  purificación  toquethä  cä 
macbíoi  aropa  vcacama  luraña- 
taquí  ,paya  culleutaa,  mïehca  pa- 
ya vrpi  callo churafitanina:  obífa 
calluhaní  churafitauintí,  maafca 
collana haahuapha  Diofna  callo, 
pa  puíi  launa  huchanacapa  apari- 
nchurafilsina;maa  toquerfca  hu 
akhchacancafsina,huakhcbañaf» 
collana  huahnapajsraquiamauiri 
fsina,  paña  aUhkpacha  gloríana 
Reyapa, apopa  cancaisinfa  huakh 
cha  hanvahoa  laranacaha;bnakh- 
chafataraqaihuacancanafhiuíTa' 
naca  ccapacca  tucuyañataqui;ali- 
ttañapampí  arpháttañapampi   a- 
pufnaccañara  apo  apu  thukhafa- 
ñafahíuífanacathá  aparañataquí; 
hiuífanacapilla     huikhchaís'vnfa 
ccapaccaro  catnta  cácañaquihna 
amautan* :  huchakbtara  cacafsm 
ia  fantoro,han'i  ananiro,  ccoquc* 
ro  ca'tnta  cancañaraquihua  amau 
eana^mäqhue  chuymatTanahudia 
nacfa  yayufipanfa  ;  fapakharufa 
hocharaqui  fapi  panfa:Nia  taque 
acá  yaanaca  miracataífa  huahua- 
pa  cataskhatauma-jvcacfca  fan&o 
Simeonampij  Anampi  taque  ar* 
qutrinacpamptsa  arufttahua- 
fsina  collana  huahuapa 
ichukharuta  Nasa-* 
reth  marcparo  S. 
lofephampt  la 
rakhata* 
aína. 


HRISTI. 

Dios  de  parte  déla  Purificación, 
ofreció  dos  tórtolas ,  o  dos  palo 
minos,v  no  orírecío  cordero,of- 
frecíendo  por  vna  parte  fu  lobejj 
rano  hijo  cordedero  de  Dios  que 
perdona  lospeccado;»  del  mundo 
y  por  otra  parte  íiendo  pobre, y  a 
miga  déla  pobreza  como  ío  bendi 
tifsímo  hijo,  el  qual  con  fer  Rey 
de  gloria  viuío  como  pobre  y  fue 
dicho  pobre  es,  parahazernos  a 
nofotros  ticos;y  con  fu  humildad 
y  abatimíéto  quitar  de  nolotros 
nueílra  foberbia  ,  y  el  oler  a  Se- 
ñor: Porque  nofotros  fiendo  po- 
bres queremos  fer  tenidos  por  ri 
cosyy  fiendo  peccadores  quere- 
mos fer  tenidospor  lañólos  ,por 
limpios,por  inocentes:aunquepé 
ccados  eften  cfparzidos  dentro 
de  nueftros  corazones,  y  fobre  v- 
na  rayz  eche  rayz  otropeccado. 
Después  de  acabadas  todas  efta« 
cofaf,boluiendo  a  tomar  a  lu  Hi- 
jo,y  delpkliendofe  delfan&o  Sí- 
nieon,de  Ana>y  de  toda  aque 
Ha  fantacompañií  feboj 
bío  con  S.  Iofeph  a 
Ndzareth  fu  pa 
eblo,Ueuan 
do  a  fu  b¿ 
ditohi 
jo  en 
los  bra* 


CAP* 


CAP' 


CAPITVLO   VilU 


%l 


CAP.    VIH.     N  V  ESTR  A 

Señora  Virgen  Maris  S.  Iofeph- 

ámpijanto  hüahnampi,f  g*yp 

toro  phatrican-ca,  íñalu 

hrtahuanacafca    hi- 

huaaeanea  v- 

catha  a- 

rofi. 

"i^i  I  A  Iefu  Chrífto  auquíflfaya 
1^1  ricathá  químfa  Reyaníaham 
ppatitathä  Nueítra  Seriorarn 
|>i,efpofopaS.  Iofephampí  Belén 
'marcathá  nía  futípafa  quellcaaíi- 
huafsina  marcapa  Nazareth  íuti 
nirohua  ,  hínamaccacana  vtllana 
vccatVkhatana, Dios  cuna  hlfchi- 
inkha  vea  cania  laisina  maccapiic 
khatanina  PuríkhepafcaDio»  au 
quiíía  Herodeíana  yaneca  hnakh- 
llita  hakhomallajefu  Chrillo  aa 
qui(Ta  híhuayaña  vllcatiri  chuv- 
mapa  vyíjalsina  ,  yatíísinaraqui, 
baní  eollanayocpa  híhuayacacá 
cañataquí  ,  aiaafca  maya  vraque 
manca  tayepa  phattiyaní  fafsina, 
mavní  Ángel  S  lofephaioqhuita- 
nita  nina, vea  ^ngelafcaíqcíquíri 
ro  vi  afirapílsina:  Chay,  lojeph 
pparakhtamaJiaputania,  vea  yan 
<ca  chuy  maní  Rey  HerodcOpí  a* 
ca  huahua  bihnayiri  rnahafi,Vca 
fupa  DíoiEgvpto  nía  maní  ro  iia 
quí  patctyapha  hiftamahua,hatn- 
kaphattiyama  fatauína  íaralcaS; 
Jofeph  pparakhtafsína  efpofapa, 
Señoraíanta  Mariaro  Colíacay, 
callana  Serioray  acá  hamahua  An 
gcl  íquilcmiríro  atamito  ,  hiña 

phatti» 


CAP.    VIH.     DÉLA   HVf 
da  a  Egypto  déla  Virgen, yS. 
íofeph  con  el  lañólo  ni- 
ño ,  y  fíela  muerta 
délos  Ino- 
centes. 

Math.   Cap.  t* 

D  ESP  VES  de  auer  nacida 
Iefuxpo  Nueftro  S.  y  auer  íi- 
do  adorado  délos  tres  Reyet 
Nneftra  Señora  con  iü  efpofo  S. 
íofeph  auíendofeya  empadrona- 
do en  Bethlé  boluieron  a  fu  pue- 
blo de  Nazaree,  diziédoea  bolua 
mos,  tornemos  a  ellar  en  nueílra 
caía  halla  que  Dios  diga  algo  >  y 
en  llegando  viendo  y  fauiédo  N. 
Señor  Díos,el  malo  deprau&óo,y 
maíuado  coragó'de  Herodes  que 
efta na  maquinando  de  matara  le 
fu  Chrifto  Nueilto  Señor, paraq 
fufoberanohijo  no  fuefle  muer- 
to ,  mas  fu  madre  huyelíe  con  el 
hazia  otra  tierra  embio  vn  Ángel 
a  S.Iofep,  el  qual  Ángel  aparecié 
dolé  eniueños  lcdixo,ola  Ioleph 
recuerda  letiantate,  aquel  malua 
do  Rey  Herodes  díze}  írea  matar 
a  eftcttíñó  ;  por  efo  Oíoste  dize 
luego  huygas  con  el  ala  Prouín- 
cia  de  Egypto,  huyete  luego, y 
mand<»ndofelo,San  lofepb  defper 
tando  dixo  a  la  Virgen  María  fu 
efpofa.  Hermana  foberana  Ceño- 
ra  delta  manera  el  Ángel  me  ha  di 
cho  en  fue  ños:  £a  huygamoseoía 
F    z  que  nos 


«f 


IVITÁ    CHRtSTI. 


phattítanas  pakhtaaca  huahua  h-ï,., 

huevar  *quef»tafpa  jafstna  fataní . 

na:fatafca  Maeííra  Señora  e'aycfa 

yansca  aro  atapiatafca  anehana 

anshapa  qhüichuiifauíria ,  ílaqui 

cana  cauquifa  varnpsthapiíltaoí- 

najchaym^parofca  maya  cuchillo 

na  hununtaca  haniáchatamna,He 

rodea  amahnata  yocpana  echan- 

cchapa  vllcatipana  híhuayaha  fi- 

p  ania  catnñataqoi  foldadonacpá 

pi  aro  huaquijaafipana  Vea  (upa- 

pí  aromafaa?omachinkha  ilaqui 

banana  hanaua, vea  Aitgelna  ata* 

maui  arópa  vea  cama  lurañaca- 

quí  haphatana>coílana  huahuapa 

h»iayucaraq,ria,  hachafqahaniha- 

nicca  hachan'ti  ,  maafca  hachsfa- 

hua  cunafayampanacana ,  aroma 

hiña  fata,aromaraqui  yanecaaro 

:  atamata,aromaragt  huabaapampí 

^vokhfa  íquifquíricchakhmiyata. 

i  Nía  yampatbapiíifsínfca  ha- 
chafaqu.ipi  farkh arana  ,  collana 
huahuapa  phatttyana  ,hacbapafa 
acá  bama  huahuapa  khukíialqui- 
riro  cchacakhatanahua,  A,  che- 
catívea  fan£to  Simeonaeea  hita* 
huama  ancha  yaneca  chnymaní  a 
ponacaca  alifnacatanihiK*  Fita* 
oa<íafsina,thaquinFcaanchapitta 
qqoeílpifcana, ancha  hamkancha- 
fshia,hakhfarampí  farafsina,cco- 
.  ccoffa  piíipafsina  ccanjafsina 
thsa  l«pí  mntufsina  ,  Imana  illap- 
puna  iiSappüTtafsina  ,  huañajata 
autijatalsma  Egyptoro  purifsinf 
Ca    nuampifaqu'i    ttaqquefina  , 

hoaka 


que  nos  mafeae(leri?ñb,y  dírteB 
dofeloy  dándole  cita  mala  nutua 
Nuestra  Señora  fe  entriílecío  ma 
chilsimo»y  parecíale  que  con  vn 
cuchillo  le  atiíatrafpaia'do  el  co- 
raron,mirando  Hcr  o  Jes  ala  cabe 
<¿a  de  fu  querido  hijo,  y  querién- 
dole matar-,  y  concertandofe  con 
íos.foldadospara cogerle;,  l'or 
«ío  aunque  era  de  noche  luego  có 
mucha  prefteza  para  poner  por  o 
bra  cumplidamente  la  palabra  de 
aquel  Ángel  fe  Ieiianto>y  leuanto 
también  a  fuhendicifsimo  hijo,  y 
en  lo  que  teca  a  llorar,  no  Tolo 
Horaua  mucho  ,  pero  andaua  aK- 
ñindo  las  cofas  llorando  por  de* 
zirle  que  de  noche  fe  fue  (Ten, y  tá 
bien  de  noche  dándole  vna  mala 
nueua,y  de  noche  inquietada  qa« 
ando  ettáua  fofegadamente  dur- 
miendo con  fu  hijo. 

%  Defpues  de  auerfe  apreftado 

llorando  fe  pufo  en  camino,  y  ha 

yo  con  fu  benditísimo  hijo,  y  de 

rramauagotaagota  las  lagrimal 

fobre  fu  hijo  q  tenía,en  bracos  di 

ziendo  A  verdad  me  dixo  a  mi  a 

quel  fan£to  Simeón, diziendo  Tu 

hijo  fera  muy  perfeguido  dcloi 

malos  Prindpes  y  Señores  ,  y  eri 

el  camino  padecieron  mucho  • 

prefurandofe  mucho  caminan  de 

Co  miedo  eítando  faltos  de  matí 

.  lotaje,trauajados  del  frío,  y  de 

calorjtemíédo  vn  fobrefalto  repi 

tíno^y  paíTando  habré  y  fed,  y  lie 

gados  a  Egypto  aupadecíeró  ma 

poi 


CAPITVtO   Vlïf. 


% 


aaka  haftïppätin   futiuifanaca 

anï  vfupaalirt  taypïro  purtfsina, 
canacapilla  hani  hupapurafä  v- 
npaafipifquirïnti  :  yariquitikha 
iaya  vraquethäpariri  farírí  ha- 
|aevfapäa!'pa  <  haníhoátmaafca 
ituffanaca  layco  pacallco  mara- 
nía  vea  vraquena  Nueftra  Seño- 
ra taycíía  hnahuapampí  San  Io- 
ephampívcácanafariri  haqueha 
na.ccuya  ccuyaquí  ha  quena  vra- 
Hiepaiiaarphvttar  ácana»  maafca 
;amifafa  camifchínkha  ancha  cuíi 
ifaraqnípivcancana,yocpa  eolia 
na  huahaapa  nayracatpana  vllaf 
fina  ,  amparapana  ichukhaíifsiua 
echamapampíraqui    mankañapa 
daqoIfipircana,acapachana,alakh 
pashaua  mankayripa  huahuapa- 
taqu'tfa  haquírapipífeana  San  Io- 
feph  carpintero  caneafsina  llakh 
llañapampihua    marcaninacata4 
írnaquerina,taycíTa  Nueílra  Se- 
ñoraíca  cchuccufsinaraqui  hacafi 
riña,  vea  marcaní  hsqnenacafca 
paníchiepana  mokhfa  chuyniapa 
vlljafsina,  pañafa  pífí  chuymani, 
hupa  pura  henkafiri   cancaísínfa 
huaracuíinna  hakkfararaquírina 
katacunafpaHaccoyaraquíriqui, 
%   Vc^tfca  Noeííra  Señora  raycf 
fa  San  lofephnmpi  colhna  hna- 
huaDapí  Egpv^to  raamaninquipa 
ha  San  Matheo  Euangelifta  fi,He 
rodefamna  químfa  Rey   acacaca 
hut  khama  íauipacama  hani  hüt»* 
khepana/iraehafitamto  pula  vea 
nacacca  ,  fafsina  ancha  kapifita» 
nina  ,  kapiíUVmfca  hanífa  cana- 

phana. 


por  llegar  en  medio  de  idolatras 
y  gentiles,  y  de  gente  inhumana: 
porque  aquellos ,'ni  aun  entre  (i 
folian  tratarfe  humanamente,  pu 
esespofsíbleque  íé  compadecief 
íen  de  los  que  venían  de  lexos  tíe 
rrasy  délos  ellrañosíen ninguna 
manera:maspornueftroamor  N. 
Señora  con  fu  hijo  y  co  S-  lofeph 
eftuuoen  aquella  tierra  como  ef . 
trangeros,con  grande  encogímié 
to  habicauan  en  aquell  \  tierra  a- 
gena:pero  deqaalqníera  fuerte  q 
fuelle  eftauatábien  alia  con  gran; 
cótento  viédo  delate  de  fus  ojos 
afubenditífsiraohíjo,  lleuädoïe 
en  fus  bracos:y  también  ganauan 
Ja  comida  *có  fu  trauajo  para  in-hi 
jo  que  da  de  comer  a  la  tierra  y  al 
cielo  la  ganauan  tabí en,  SJofeph 
fiendo  carpintero  tranajana  para 
los  vezínos  con  fu  a9uela,y  N.  Se 
ñora  fe  faílentaaa  coliendo,  y  los 
moradores  de  aquel  pueblo  vien 
do  la  manfedumbre  de  ambos  a 
dos, aunque  gente  de  poco  enten- 
dimiento, y  crueles  vnos  con  o> 
tros, le  marauíllauan  y  los  refpee 
tauan^y  a  vezes  también  les  daría 
alguna  cofa. 

\  De  mas  deftoeílando  Nueílra 
Señora  enla  prouincl^  de  Egyptó 
ConS.  lofeph  y  confubendito  hi- 
jo, dize  el  Euangelifta  Sá  Matheo 
capítulo  z.que  Heredes  fe  enojo 
mucho  porque  no  bolaiá  los  tres 
Reyes ,  conforme  el  a  nía  dicho, 
Bolnedpor  aca,diziédo  Han  he- 
cho burla  4e[mi,yénójádofe  díxo 
§    5  nó  i  tu 


%6 


VITA    CHRISTI, 


phana  ,  ymccana  taque  Bethlen 
roareafjí  iñ^fo  hnahuanaca  ,  vca 
baka  hakaquirimpïfa  hihuavaha, 
rnknayipanca  vca  taypinaptlla  , 
ytirihua  bifqat,vca  Rey  hihuata- 
qatni  fafsina  latauina  ,acafca  lu- 
tapinírícana  haccha    Emperador 
Celar  An  gado,  haniaca  EíeroJes 
haaifaalapana  Romaro  yocpam- 
pi   haqnepatha    Pieytofioipathá 
haqaijaíiri  vcaca:  maafca  nia  Ro- 
tnatbá  hutkhafsína  acá  amkhaííía 
jiinibua  hmkhana,checana  añacu 
lifa  butkhAÍjnpilIa   Cílícia   cota 
hoampunaca  naccayaracatauina, 
tip.apa  kata  malañapataquí  ,  acá 
citahna  quimfa  Rey  macati  iïpa 
m  ,  haniraqul  vcarofa  toquepa 
«nalataointi.  Porque  rnarcaparo 
parikhafinpíllaynríriReyahíhaa 
yapiníha  fafsína  ,  haquenacpam- 
pi  aro&faina  ,camfakha  vea  Iera- 
iaien.marcar.o  tquimfa  Reyanaca 
huarahuarana  irpata  hataihína, 
vcathá  hamurpaaíína  ,  nía  maya 
mará  hilipana,paya  raarani  hua- 
hñanacá  híhuayata  caucpha  fafsí 
ría  amkhaíSna. 

4  Auqníílahihuayahafafsinfca 
hilanacay,nia  auqu'tíTafa  Egipto 
mamanínqu'ipana  Herodes  (oída 
donacpa,yananacapa,íintinaeapa 
mathapiyfsina  acá  hamahua  vea- 
nacaro  eukbatauina*  Hilanacay  a 
rnt«on-acay  ,«iahua ecbamanaca- 
ma,ímn  canea  ñanacama,hanihua 
íituna  Uirañanacamafa  yatítha, 
hiimaiiAcapillaiappapininualura 

píf- 


no  importa  nada  elTo,  o  no  fe  me 
da  nada,  mal  negocio  es  ,  mas  yo 
matare  a  todos  los  niños  tiernos 
de!  pueblo  de  Bethicn,  con  los  q 
eftan  muy  cerca  del,y  matádolos 
morirá  también  en  medio  dellos 
aquel  Reyqnedizen  ha  nacido, y 
fui  falta  huniera  pnello  porebra 
ello,  en  calo  q  el  Emperador  Ca- 
far Augullo  no  huuicra  mandado 
llamara  Roma  a  efíe  Heredes  a 
concertarle  con  fu  hijo  atería  del 
pleyto  fobrelosvafallos;     Pero 
defpues  vofuiendo  de  R  orna, bot- 
uto con  penfamíéto  dtfto,  y  nuy 
embrauecido:  Porque  voluíendo 
quemo  tos  nauios  del  mar  de  Cí* 
licia,para  desfogaralgo  lu  enojo 
diziendola  gente, por  aquipafa- 
ron  los  tres  R«yes:  ni  tanpoco  lo 
dexo  del  todo:  Porque  voluiedo 
a  fu  pueblo  diziédo  en  todo  cato 
matare  al  Rev  nacido,  hablando 
ton  fu  gete  defpues  de  auerpafla 
do  vn  añocóputando  defde  quan 
do  lostres  Reyes  guiados  déla  ef 
trella  llegaron  a  IerufaJen  ,  acor- 
do  dizíendo  Sean  muertos  los  ni 
ños  dedosaños. 

4  Y  queriendo  matar  a  N  S  ju 
tado  Herodesafusfoldados,cria 
dos  y  capítanes,hizolcs  vn  razo- 
namíéto  della  manera-Hermanos 
mios,amigos  rnios:yatégo  cono» 
cidas  vueftras  fuerzas ,  vueflras 
valétias,  vueftros hechos  esforca 
cados-.Porq  volbtroshazcys  muy 
bien  qualquiera  cola  que  os  man 
do,  qualquier*  cofa  que  fuceda 

en  ella 


CA  FITVLO    VIH. 


pifcjncrifái  .  enma  camachíuíbafa, 
acá  vraqnelf-ína  con  a  canquí  vtfa 
fipana  ,  hihuañipanfa  na  l»yco  a- 
p»i  m.  lavco  hihuapiniriclapi:  hi» 
chafcamaya  yaapí  nana  ^nquí,v 
ca fea  ancha  haechayaahua,  haní 
hamka  colluutana  ,  vcafca  ,  hani 
pápapínipínana  Rey cancañaha  a 
paritani  humanacafcanadiachuy 
maní  Reyaoia,  biíg.chiríma  chha- 
tayítabata  ácana  yanapitabata,v 
«aqriman  i,anchana  aehapapi  hif 
qnichamama  hihuañahacama;hci 
tninaca  na  fe  fui  na  amauchirta  v 
tafea  acanaraqnipí  vlljaba,  vllja- 
i sínica  chacha ro  haceumama,  ha  • 
qaenac¿fa  haccnraqaíbctpa:  Acá 
hakafaaluiratbapimqhaa  vllcvhu 
qoiquKo,nana  Rey  cancañaha  a- 
parirí, Camila  vta  tinqníyaha  latsi 
na.s-ta  thakhíí  calanaca  apuíqrica 
hamahoa,na  tinquiydñata^ ,  Rey 
cancañaha  aparañataqui   callito 

•  allính^lcá  hanipi  efparampi,  cu 
na  aucaftñáhat apila  callitot^nia* 
afea  maym  hanira  paa  mar  ahí  yo 
caiíapi  na  Key>ha  Herodelaka 
coltopha  latsina,  haqha  haqttaña 

•  tmti;\;iahu*  víljapiicata  Beth- 
ieti  marca,  vcanamana  vea  yurif* 
pha.iuriuipathá  mará  hoka  hilaq 
hna  nayra  i'rophetanacafa  que!l 
canaepan»  vcahua  Reyani  fafsu 
napinihua  qllcapíicuauina.  Vea 
mana  coronaba  ,  choqnepilluha 
[iiílnttafpha.collanatukhrohafca 
aakharuí'pha,  ntapilla  vlijapitcta ' 
C^jíí^fa  Rev  haya  vra^rha  vea M 
apatirt,  haqucnaathuafjtí  buti,'  a 

micha* 


h 


en  ella  naeíira  tierra, fíend o  nece 
flario  morir,  fin  duda  moririadeg 
por  mí  que  foy  vueítro  Principe, 
Afora  iVoflfrece  vn  negocio  mi© 
y  efe  es  muy  grade, y  lino  lo  eítor 
uamos  con  br euedad  ,  en  tal  cafo 
fio  duda  o»e  quitara  eJ  Rey  no  ,y 
voiotros  meperderevs  a  mi  vuef 
tro  Rey  ,vueftro  bien  hechor  y  de 
buenas  entra  ñas  como  foy  ,  íi  me 
fauorecieredes  en  eito  en  tal  c&Co 
hazeros  he  muchifsímas  merce- 
des harta  mí  muerte, y  (í  vofotros 
cmerev*  Cernirme -en  eüo  lo  vero 
y  viéndolo  os  tedre  por  hombre* 
esforzados,  y  las  gentes  también 
os  teman  por  ralea.  Aquí  muy  eer 
quita  de  nofotro*  me  efta  miran- 
do el  q  me  quiti»  el  Reynocomo 
i  no  que  faca  las  piedras  del  tiuú 
ento  déla  caía, diz iendo  derriuaf 
la  heafsi  me  ha  acometido  p  ira 
derribarme  ,y  pata  quitarme  mi 
Reyno  , y  elque  me  acomete,  no 
me  acomete  con  eipada, o  con  al- 
gunas armasjfíno  vn  iiífio  que  aú 
no  tiene  dos  años, dizirndo  Yo  fe 
re  Rey,  y  Herodes  dexe  de  ferio, 
quiere enfeñorearfe  de  mis  vafa* 
líos:  va  conoceys  ef  pueblo  de 
Bethíenjdizenqnepor  veeura  ha 
nacido  allí ,  deiéc  fu  nacimiento 
ha  vn  año  poco  mas:y  Sos  Prophe 
tas  antíguosefcríuicron  en  mji  ii 
brosdiziendo  que  el  lera  Key, te 
moque  aquel  íe ponía  mi  corona 
deoro:y  tomara  mí  ioberano  ce- 
tro.ya  veys  los  tres  R eyes  q  vhiif 
ródelcxostiearas  a  adorarle, y  a 
F    4  «Y¿irlf 


TÁ    CHRISTf. 


G).$chan^fílapí,hayavraqiienqiiíri 
fu  bakhfarípana  híuífafca  hakan- 
eaísina  amkhafiiiñaflahua.jvcafu'- 
papt  vcanacaro  cbay  chav>bani  a 
ca  cata  hntapífckhafma,  aea  cata 
jhua  farakhabata  yurítauinabua 
haní  huayurítanína  lalsina:  fata- 
mapilla  na  bamppatíriraqüi  ma- 
fia faquitha ,  vcanacafca  tira  cha- 
íkauitohua  ,  íya  fafsinpula  ba  i 
fiicha  camahutapifquiti ,  vea  pa- 
cha   hutapiiquítafpana   ,   vcaca 


dezirle>trts  va  (Tallos  romo*-  Caí 
conuiene  que  hagamos  ti  temen 
aun  los  qóe  eítan  tan  lexos  nofo- 
tros  que  eftamus  cerca  es  ucee  lia 
rio  lo  penfemos-  Poreífo  les  dtxi 
ola  ola  mirad*  que  «o  dexeys  d< 
boluer  per  acá,  por  acá  buluere 
ys  diziendo  nacido  ha, o  no  ba  n« 
cido,porqoe  d¡ziendrtm«-lo>yo  tí 
bien  iré  a  adorarle.  Pero  ellos  mi 
han  burlado,  porque  dándome  e 
fi  harta  a^ora  no  vienen:  íit-nton 


vcapachaquipi  hihuayiri£thayá-  ees  hnuieran  boelto  a  mi  en  aguj 

ccahua,  acá  yaa  amkhafiistna  cha  labora  le  humera  defpacliaa<- 

ymahafa  chhaqnetohua,  hanihaa  mal  negocio  es  y  péfando  en  eü< 

mankahafa  maiutoti   ,  hichafca  faigofnera  dejmcio  ,  y  no  comí 

liumanacaqaiyanapíta  .taque  chi  cola  congu&o,fauorecedmcpae 

cama  Bethlen  marcaro  mapifea-  agora  vofotros,id  todos  juntos  , 

sna  ,  naaísinfca  vea  marcaro,  vea  f3ethlen,y  yendo  aafepu-:blo,y 

liakahaka  marcanacarufa^eipara  los  pueblos  cercanos,  entrad  lie 

ma  ccahuailuufa  aakharuta  man  u¿ndo  íasefpadas  defnudasy  pe 

tapífeama  ,  vcaníca  achachi  can-  donad  aliialos  que  Ion  viejos, v 


quiri  ,  huayna  canquirtca  per- 
donama;  marmínaca  hamaraqni 
íiani  llamcatcahatatíimaaíca  hua 
huanaco,  paya  naararoparirínáca 
bicha  vrn  yocacbatala  taque  ht- 
huayapiícahata,hání.maynifa  all 
capiícafcatati,  mayni  allcabata,v 
jsaicachny>rnaman:-i;acatikha  vea- 
que  fafsínapíníhua  íVipífcahara  ^ 
hani  tañataquí,pUía  bicha  huma, 
taque  hihuayanápifeama  haní  tay 
cafiacpabachipana,hachihua  laha 
cati  huabuaparo  balakhatani,  v- 
cafca  tavcpampi  paniebiepa  anti- 
ftyhata.iniantatl'ca  vlla fiy pilcapí 
ilibata  ,  chuymanacamanca  'v- 
sa  aucaha  catuñapinipíüa  ama- 
bu  api  f-^ 


los  mo^oSjtaupoco  tocareysala 
mngeres;  Pero  matareys  a  todc 
los  niños  de  dos  años,y  aúnale 
nacidos  devndia,y  no  dexarey 
a  vno  tan  Tolo  ,  fi  vno  dexaredei 
direys  en  vueñros  corazones  d 
2ÍendoSt  e&e  cambien  es  aquel 
paraqne  no  lo  digays  agora  os  < 
go, mataldos  todos:  tifus  madn 
lloraren,no  digays  lloran  lídeb 
diere  a  fu  hijo  matar cys  aamb< 
juntamentecon  la  madre,  y  mil 
reys  muy  bien  a  les  encubierto 
y  diziendo  en  vueftroscoraa  rw 
aquel  es  el  enemigo  procurar^ 
cogerle  en  todo  caío,y  deíias  n 

cana 


CAÍITVLO  mu 


iiospifcahata :  acá  h.nw&  híhtsaya » 
iii*  pHia  bsnihua  qhuitiía  echara 
frpifcahatpanti  :  atamafiní  vcai 
C  !  hupahuavc  chaina  iito  fahats; 
caaquipiri  vtaroía  Puma  hama 
ccoltufapiila  ma'uhata  , huahua- 
naca  vraque  maiiqhuenfa  apfupif 
dhatapdlaihanipiJla  mayniía  ha 
Cdnitíj  taque  ¡accsyafsínpUia  |ii 
fanacay  chuymanacama  vt-ttan''; 
Maafcanaqut  hamppatiha  smpa 
Tanaca¿naro,vca  Reyanaca  ha*rp 
paticancavea  puriñataquilafsina 
acá  acahua  Herodes  eukhatauina 
íoldadonacparo  :  vcanacaica  íya 
apoy  lurapin¡hahna,acáhua  chuy 
mahacca  vlljahata  fafsina,  iíaqui 
aliokba  baque  mathapíyna  ,  vea- 
nacarolca  apuna  eakhauipa  haa- 
fitaraqniatamapífcana/iíanihuá- 
tiraañataqui. 

5  Vcatfca  bilanacay.niaacaha 
mahuaquijaaíícathá,  vcanaca  Ha 
llifila  liallifiíapi  Bethfentnanca 
chhucupífcana  ,  nía  pu'rífsínfca  , 
taque  Beehlen  pcouíncia  ha¿haa 
pifeana*  Jsafaapifcana  :  huahua' 
nata  enneapacama  hachapiíca* 
na,auquinacps  haebaraqnína,  hí» 
l¿nacpa  collacanacpa  htiatari 
pilgaraquina  ,  taquethá  iiallifca 
yocachírieaycanacpa  hmhuapa- 
na  ppektñapa  eíparatnpí  nayra- 
cafpathá  halariypana,  anchahua 
ho*rartna,kusllauipaiT5pt  huptoi 
paropifa  alakhpachai'a  c -vhaajafst* 
nahamachanpi;  nuñuqnir  ipacha. 
lina  haccapahíhuayana  haccapaf 
'•  Ca   ichukhauYquipana  ,  hacc'apa' 


tancas  nadie  os  acurra, y  íi  fe  c.  « 
xaren  direys  que  yo  es  lo  manche 
Enqua'qoíera  cafa  que. lea  ci.tfa 
reys  bramando  como  Lcanti-,  v\ 
íauareysa  los  niños  aun  debsxo 
déla  tierra  ;v  ninguno  fe  eícaf  e,y 
ddcanfen  vueftros  corazones  her 
manos  "míos,  con  afolarlos  a  to- 
dos;Pero  yo  roírareparaque  veti- 
za a  vuestras  manos  aquel  al  qusl 
adoraron  Sos  ReyesDizkndo  ef 
tas  cofas  Herodes  hizo  vn  Tapo- 
namiento a  fus  foldadosjos  qua 
les  díziendo  fi  íeñor  haremos!© 
fin  faltaren  enS  veras  nueftros  co 
rabones:  luego  juntaron  nrcha 
gente,  a  la  qtial  orra  vez  díxeron 
el  razonamiento  del  Principesca 
í aque  fueíen  Hn  núedo. 


?  Defpuesdeftohermanosniíc»& 
auiendoís  ya  cóeertado  deíta  ma 
ñera, marchado  a  porfía  corriera 

'hazia  Bethlé  ydeípues  de  ayer  He 
gado  fueron  cauía  de  lagrima*, v 

lloro  a  toda  la  comarca  de  Beth:§ 
los  niños  iloraua -a gritos  ;fük  pa- 
dre s  ea  m bien  fu  £  h  e  r  éh  h  %í  &  s , y  her 
manas  íiaaa  bozcs:,y  ihij  q  todos 
las  madres  que  íos-parieron,  cor- 
tando h  cabera  de  fas  hijas  cok 
la  efpada  delante  de  fas  oíos  mu- 
cho bozeauan  -.V  con  hi Xcru'éMo, 
y  alarido  parece  tjtfe  roítsé'í^el 
Cielo. mataron  a  algnaosq  .-chía! 

■  mente  mama r?3??,«  orrosren'iedQ 

los  e  ios  bracos,  a  oíros  msUrïii 

$ •    ?         "  -    eos 


■paya  hnafa  repararía  niiattana  , 
fiaecapafca  -eíparana  hoarapAqui 
ap  im,  hace  apa  lea  purapathá  hua 
yLKE.ii'siaa  cchaasana;ppekeiia  to- 
que .tayeanaepa  catukhafíísina 
^arat^^t-t^a  vea  yácca,  ha  que 
•rmnk-íniíbldadonaca  catnfíina  ta 
ycarcacpicca  hu^haanacpa  amá- 
is uafsinahaqhue  ri  y  nácar  ofa,vta 
fcaa  kaarofa  ímantapilquirinaima 
afea  imaneataiá-hu.ihiianaca  ba- 
chatataisína  vfjaalirina:  raquea 
feíh  uba  hihuaÍMnícaalakhpacha 
rom  sha,haccapaquír  mafpha  firt 
Kami,  Ufa  ChrHÍufapa  hihuaha 
firi  sttwajlefu  Chriítohua  acá  ha* 
macha ís inca  ccoy  tt o  lirí  hama;hit' 
quícMniamafatati  banihua  faha 
ftri  htma,ímant'tr iha  camachíric- 
tafiri  bama.taquechicpa  mártires 
hihmpífcana  íefu  Chnfto  layco, 
porq  ie  Herodes  chuy  mapana  (oí 
dadonacparo  eukhalsinía  taqne 
chicapa  bihuayahata  vcaca,  vea- 
ñaca  eaypínpi  vea  lefus  hihu*ni 
fatauina. 


6  Hílanacay-  taque  vea  marea 
caííe  calle,  p'afanacpampí  vilana 
Ccha¡tucchucaquip!c¿H)cana,híbna 
yiriniKana  ecbamapafea  alinahua 
a('lokha  hihuayafsina  allokha  Sa- 
to hn*huan¿cana  vilapana  quclí- 
C3(ils!na-,mitafa  hopa  mira  canquí 
pana  hamaquipí  cehama  vllicaíi- 
na  in  do  huahuanacaro,  Diofna 
vtpa  temp'orophatt¡yípanfa,ha- 
gkiiiiiM  píiattiy  Unía,  acalca  Diolna 

?tpa 


VITA    CHIUSTk 


dos  vezes  cofa  efpadLi^a  o?ro»fle 
uaná  e !  Ímpetu  de  la  efpada;  a  o« 
tros  partían  tirándolos  de  ambas 
partes  las  madres  teniédolos  por 
la  cabera  ,  y  aquellos  maluadoa 
íoldados,crueles  y  comedores  de 
hombres  teniéndolos  delaspíer 
ñas;  las  madres  amando  a  fus  hi- 
jos los  efeondiar  por  lasconcaui 
dades  delaspeñás,  yangoftoras 
de  las  cafas; pero  los  niños  atinó 
efeondidos  lloran-Jo  le  manifefta 
uan  cora,)  qnien  dize,  Muramos 
todos.y  muriendo  iremos  ai  cie- 
lo,como  quié  dize, Muramos  por 
XpojComo  quien  díze,lefu  Chrif 
to  tratándonos  defta  mauer*  rnuj 
cha  merced  nos  haze  comoquien 
dize,  A  quien  nos  quiere  ha- 
zer  merced  hemos  de  drztr  d*> 
noí  como  quien  -lize,  prendo  mi 
encubridora  que  merced  me  ha- 
rías? Todos  murieron  mareire» 
p<  r  amor  deíefu  Chrifto  porque 
Herodes  dezia  en  fu  corado  exor* 
taodo  a  fus  foliados,  (i  los  mata- 
redes  en  medio  dello$  mortra  Ie- 
lus. 

ó  Hermanos  míos  todas  lasca 
lies  y  p^as  del  pueblo  cibui  re 
gadas  de  landre;  y  tas  fuerza*  de 
los  matadores  crecía  matando,  a. 
muchos,  y  píutandofe  con  la  lan- 
gre  de  muchos  Santos  innocentes 
y  moftrando  fu  valétia contra  los; 
niños»  recien  nacidos.como  l¡  tnc4 
randeluedad-  y  aunq  huvan  con 
ellos  lus  madres  al  templo  y  cala 
de  Dios  j  no  dezian  fe  acogen  ni 

«ft» 


CAPITVLO     VIH; 


tpaboa  fspífcSt^maafca  Ioqhne 
lamapiníqnipi  hihoayana,hacca* 
a  m-um-nacáfca  hnahuapa  ancha 
mahuafsína  ,  hnpaíca  fintí  cha- 
ha  chuy  ni  a  ni  fs  i  na,  vea  íoldado- 
iat.a  hnlpcataha  í]r¡nahua,efp¿ra 
■*fa  cacuhá,  hani  híhuayaraqoe* 
tatí,naqui  hihuavita  firinahua» 
naalca  fipanfa  vcanaca  híhur'ya- 
>mínhua,  halakhatiri  tayeapafa 
ani haccnfaaísínajCunanfa  taia- 
níína,haccapana  tayeanaepafea 
hatriyahafafsin^,  huahua  íchu- 
baruta,híhuata  huahuanackha- 
o  lancTtafsinajtinquifsínajhua- 
napa  hopa  quiquípahua  hihuay 
riña,  chüymanapacpílla  vea  ba- 
lachiri  vlljafsina  chhacapílcan- 
ua>  Acahamapihüanaeay  alio* 
ha  hnahuanaea  lefu  Chriíto  Au- 
uiíTa  laveo  hihuay  ata  cancana, 
amifa  fapakhtaqui  camifa  hua- 
ua  kaaquijcamil'a  huahuauifana 
uahuapaqui:maafca  hicha  alakh 
ichana  Dios  anquí  liana  huahua 
»khe,amahuatapakhe,cníifiñapa 
a  ciififipiíqiú  ,  vea  euíííiñapaíca 
aniraqtií  tucufiniti  Heeodetafca 
nakhalkapa  hani  baaquifaata- 
inti,  hrpnpilla  vea  huhuanaca 
Vpina  Chriílo  bihoayaha  fafsi. 
i,Auquiflalca  Egipto mamanin» 
lipana  hanipíni  hihuaatauíntí, 
anipilla  hnahuaquí  Iefn  Chrífto 
hnaiía  amahuatauínti,piíi  víía- 
iihuarafíína:  maafca  nía  haya- 
cha  haqoenaca  taypínafarana- 
Isina  ,  fiaquenaca  yatighafsína, 
«lanaamparacayuclauona  en 

lajata. 


191 

ella  es  I*  cafa  de  Díos,fino  coma 
forio'os  los  mar aua:  algunas  mu 
gerespor  querer  mucho  a  fushi-' 
jos, y  fer  de  animo  varonil,  arre» 
metían  contra  aquellos  Toldados 
y  deziä,Yo  tomare  foeípafla,  no 
me  le  mates,  mátame  a  mí:  pero 
con  (iezif  lo  los  marinan  'ln  reme 
dio, fin  hazer  calo  deks  madres  5 
los  defendían,  lallimandolas  con 
a!go:las  madres  de  algunos  dízié 
do.  Acogerme  he  con  mí  hijo  en 
los  bracos,  tropecando  en  los  ni* 
ños  muertos  y  cayendo, ellas  mif 
mas  le  matausn:  porque  fus  cora 
clones  viendo  vna  cola  como  elU 
le  perdían.  Delta  manera  herma- 
nas mios  machos  niños faeró  mn  * 
ertospor  lefu  Chriíto  Nueftro  Se 
ñor,  vnos  como  vriícosjvnos  co- 
mo hijos  queridos,  o  plata,  vnot 
como  hijos  detirojcomo  hijos  de 
Principes  como  hijos  de  ríeoslo 
mo  hijos  de  la  que  no  tiene  otro 
híjo;Pero  agora  en  el  cielo  fe  bol 
uitron  hijos  de  Dios  y  fus  queri- 
dos^ fe  huelgan  en  fu  bienauen- 
tnranca,Uqual  no  feacabara^Pe- 
ro  Herodesnoefe¿luo  lu  intento 
porque  díziendo  el,  Yó  matare  a 
Chriíto  en  medio  de  aquellos  ni* 
Aceitando  Nueftro  Señor  en  E- 
gipto  de  ninguna  manera  le  mato 
porque  no  quífo  el  morir  niño, 
derramandopoca  íangre;  mas  qui 
fo  morir  defpues  de  aner  víosdo 
mucho  tiepo  entre  loshorrbres, 
defpues  de  atieren  fe  nado  alo»  ha 
bres,  delpues  de  barrenados  era 


L 


ȕ  VITA 

.    ¡J  ..... 

ííijaia.ta  que  ccapaca  collana  vila 
pa  Iniarafsíná  haqae  qhuefpiaña  * 
taqui  bihuailaarnahuana:  Auquï 
lía  íefu  Chrillofca  E«yptonquipa 
tía  taycpampíj  Sá  Iofephampi  nía 
pacallco  rn.trathá  Díofna,  marca 
maro  macea  mi  fata,  hütkhacaui- 
na,nia  Herodes  aroíírímafi'nacpa 
pifa  híhaaeachá,  Aogelapillania- 
búa  hihoapifquifafsína  San  Iofe* 
pharo  at&rnatauina:  niaafca  He- 
focieíana  y  oepa  Arehelao  fu  ti  ni 
India  fu  una  riuquípa  lanti  Rey  A 
pü  canquipana  vcaro  mana  hafch-r 
fararaquitagínhua.  Vea  Tapa  Aa 
gelaua  raqui,  hani vcaro  macea- 
hatati  lata  cancafsina  Nszaretha 
ro  Galilea faunquiríroeotickha» 
tá.uina.  Marcparo  puríkherííca 
aparhnacpa  ancharaqui  mokhfa 
arompiframppatitauina. 


CHR  ISTI. 


cíanos  fus  pies  y  manos  c  ía  Crti2 
derramando  toda  fu  facratifsima 
y  preciofifsima  fangrepor  faltiar 
a  los  hombres.  Eitandopues  Nue 
ífcro  Señor  en  Egypto  con  fu6Ma- 
dre  y  San  lofeph,  defpues  de  líete 
años  diziendole  DioSjBueluete  a 
tii  pueblo  ,  feboluio  defpues  de 
muerto  Herodes  y  fus  aliados; 
porque  el  Ángel  dixo  a  San  lo- 
feph ;Ya  Con  muertos:  pero  porq 
reynaua  en  Iudea  el  hijo  de  Hero 
des  por  nombre  Arehelao  en  lu- 
gar de  fu  padre, temió  ir  alia;  por 
eíTo  mandándole  el  Ángel  que  no 
boiuielíe  alia,boluio  a  Nazarech 
qne  ella  en  la  prouincia  de  Gali- 
lea^y  bueltos  a  fu  pueblo  fus  pa- 
rientes losfaludaro  con  muy  dul 
ees  palabras» 


CAP.    IX.    ÏESV   CHRIS- 

to  Auqniíía  tunca  pañí  mará  hua 

bacina  chhaccanca,  Virgen 

Marta  tayepa,  Sa  lofeph 

hamafarhá  temploro 

cchinahuact'can 

ca  vcatháhu 

a  arufi. 


CAP    IX.  EL  OVAL  TRA 

ta  de  como  fe  per  dio  el  niño    i 
lefus  de  dozeaños,  que- 
dandofe  en  el  templo 
a  efeufa  déla  fa- 
grada  Vírgé 
y  de  lo- 
feph. 
S.  Lucas,  cap  2: 

ILAN  ACAY  Nneftra  Se  J^VESTRA  Señora.hermi 

-ñorataycífaefpofopa  San  lo  lV  nos  míos  confuefpofóS.  lo- 

fephampt  Nazareth  iutin'i  mare-  feph  defde  Nazareth  lu  pueblo  lo 

pathá,viñaya  haccha  marca  lera-  lian  «r  ftépre  al  granpaeblo  de  le^ 

falenarovcanafeftírimapifquin-  rufalen  a  celebrar  allí  la  ficta 1,  y 

na,lefa  Chrifto  auquiíía  y acacha  tábie  man  dcfpoes.de  nacido  N.& 


tatla. 


CAMTVLO  IX. 


9* 


jfátfa.ífí1&!  •«•  ^lfnha  tucapaani  ma 
rampanl     ir    raqtttriïii?;  bicha  v- 
ru  feaniapUla  maptfcaraquitaui- 
íia     suq:iiíu  leíu  Cbriftofca  nía 
rhákhta    rci.ro   irpapifcatauina; 
Fufebío  Emifeho  fatinl  fi ,  vea 
firíbmua  pacallco  vni'tucoya  fu 
rapüquírina  ;  nía  luracatfca  ma' 
ya  qnimi'a  vrnraquimna  vea  mar 
canqutri  Efcriuas  amauttanaca¿ 
taque  vea   marean»   baquenaca- 
ro  lefu  Chrifto  anquiífana  huta- 
ñapatha  nayra  Propbetanacana 
quellcatupa  enkhapilquirina.Nu 
eftra  SEÑORA  taycíTafca  co- 
liana huahuapampí  vea  fermona 
ca.  ifapapifqaírina  hakapuraquí 
vtcaísina^aceapa  huahuanacaha 
maraqui  tayepa  thaana  auquífla 
lefu  Chrifto  quemieatata  vtcana. 
Nueltra  Señoraca  vea  eukherína- 
ca  mayni  donzella  marmihna  Di- 
ofua  yoepa  puraepana  baceutani, 
hacctttafsinfcayocachaní,  vcana 
Cutipafca  I E  S  V  Sanihua  firi  ifa- 
f)afsina>anchana  anchapahua  cu* 
tofina,  naapiíla  aeanaca  íito  fafsí* 
na:  hnpapiíta  donzellahuayoca- 
chaní  íani  tauinca,  douzelia  ean- 
cafsinfea  Díóíhataycparaqui  el* 
cana  yocachíricancafsínfa,  don- 
cella pachparaquiqui  cancana  Ha 
maraqui  ancha  cuh'urina,  a'eaeo- 
llana  Señora  Prophetanacana  a* 
lakhpachanacampí  arofifsina  ;  a* 
lakhpachanaeay  vea  DI  O  S  N  A 
amahuata  yoepa  qhuitaniquita, 
quenayanaca  hailuqníríca  harna- 
quijhalla  hama  qhuítanira  firi  ¡fe 

pafsiua» 


lefu  Chrifto,  y  fer  ya  grade  de  de» 
zeaños:  pnés  fueron  también  en 
tal  dia  como  efte,  v  llenáronle 
alia  fieridoya  grade  dize Ente bio 
Emtfeno  que  hazian  aquella  6c  jV 
ta  fíete  días  continuos,  y  defpties 
de  hecha  otros  tres  días  los  Éferi 
bas  y  doctores  queeftauan  ena- 
qnel  pueblo  predicauán  a  todos 
los  del  laefcriptnra  de  los  Pro* 
phetas antiguos acerca  de  la  veni 
da  de  lefu  Chrifto.  Y  Nueftra  Se- 
ñora con  fu  bendito  hijo  oyan  a*? 
queílos  fetmones  cerquita  vno 
de  otro>arrimandofe  el  niño  cabe 
a  fu  madre,como  los  otros  niño* 
y  Nueftra  Señora  oyendo  dezufa 
aquellos  predicadores,  Vnamo- 
ger  donzella  concebirá  en  fus  en- 
trañas al  hijo  de  D IOS,  y  con* 
cebiendole  paríra,y  fu  nombre  fe 
ra  I  E  S  V  S,fe  alegraua  muchifsf 
mOjdiziendojDe  mi  hablan  ellos 
porq  ella  era  la  donzella  de  quíc 
ptophecizaron  que  pariría;  y  fíen 
dolo  era  también  madre  deDí  os, 
y  fiendo  madre  era  también  don? 
zellacomo antes.  Bol gauafe täm 
bien  mucho  eíU  foberana  Señora 
en  oyr  dssir  a  los  PropHetas  ha- 
blando e&»  los  rieles:  O  cielos 
embiadiios  a  aquel  hijo  qrido  de 
Dios;  ébia-daosle-cómo  lhiuia,de 
la  manera  qlas  nubes  faele  llouet 

y  de" 


I 


$,  4 


VITA 


pafsína,  ancha  chipífífa  raqui  acá- 
l'a,  acahuavca  qhuítanica ■Fapííc*- 
cata,vcaca,  fafsinaqui  hnpa  choy 
mapana  arofttafirina,aSakhpacba- 
caniahua  qhüitanipífcl-arna,naf- 
ea  paracahatahua  y  o  cachar  api  f- 
ma  Ca  Caqui  íCapcafa  fíri'oa:  maaí'ca 
cufifiuípa  íiaquihua  que  naya  ha- 
Mía  apattif  ina,  Prophetanacana: 
yaríri  íefulafca  ancha  yanccacha 
taraq.pi  cancanijhuatautarocha* 
tan  spíjnrachafitanip  i,  híhuay  ata- 
jía cancaní  íirí  ifapafsinazchecana 
coliana  a'h  añapa  ía  ancha  quichaíi 
fsína  mauquíp"ahna>hachafcahu 
papachaqní  abano  ay nacha  ¡iullti 
mina:  A  huahiiahaíli  mntuyatáti 
cácaní'í  fafa,hiiahuapa vllatancu 
nana  hachapaípinaqu'ípi  ayuina, 
eolíaaa  hnahuapafca  taycapa  a- 
mucafapioiqai  hachíri  vlljalsína 
faacharaqnína,  caycpafca  collana 
amahuata  hnahnapa  hachipana 
rnaampíhua  hachana,hachaíca  ha 
ni  hmhuaha  hachayahari  Cpanfa 
*vnipiníqaínhba,aca  hama  vlljal* 
finfea  Iéfu  Chrífto  auquifla  tavc- 
paro. Mata  y  cunathá  hachara?  ca 
j»achtama?Cafsinaraq,  hilquítta 
hiíquittirina,  huahuanaca  hifquí  • 
quirica  hama;  rnaalca  hilquíla  híf 
qüichinkha,Iefa  Chrífto  auqui lía 
hilanacay  ,  paña  huahua  cancaf- 
linfa,cunatkha  taycpa  hachachiua 
vea  yatipinínhna*  vcaíca  yatiffinf 
palla  haniraqui  ccanichanti, rna- 
alca haní  yatirí  hamaquí  tayepa» 
taquitucurapina.  Porque  Anquí 
Üa  huahua  cancafsina  lurañanac» 

pan! 


CHRIST!. 

y  deziaíes  en  fu  coraron,  dizieda 
EÄe  es  aquel  que  ilezis,  Embiad- 
nosIe,y  los  cielos  os  le  hl  embia- 
do  y  yo  os  le  he  parido  de  ruis  ea 
trañas:  pero  luego  fu  concento  fe 
le  quitaaa  como  nnbc  oyendo  de 
zir  a  los  Prophetas  :  Pero  aquel 
Iefus  qba  Je  nacer  fera  muy  mal 
cratadojféraeticarcehdoifefa  me 
nofpreciado,y  lera  muerto:  ver- 
daderamente  por  ía  mucha  trilte- 
za  el  roítro  íe  le  demudaua,  y  las 
lagrímaspor  el  roftro  abaso  cor 
rian,díziendo,  Ay ,  de  fuerce  que 
mi  hijo  fera  atormentado?  y  to« 
das  las  vezes  que  le  miraiia  le  Ca- 
lían las  lagrimas  en  grandíísitna 
abundancia^  fu  bendito  hijo  víS 
do  a  fu  madre  que  lloraua  ca  lam 
dó  también  IIorana,y  la  madre  a 
crecentaua  las  lagrimas  llorando 
fu  hijo  querido,y  las  lagrimas  no 
hazian  li  no  Tal  ir  aunque  dizia  fu 
hijo,no  llores;  y  viendo  elto  Ie- 
fu ChriltoNoelVro  Señor  pregan- 
tana  muy  a  menudo  a  fu  Madre, 
Porque  lloras1?  que  cienes?  déla 
manera  que  los  niños  Cuelen  pre 
guntar:  pero  aunque  la  pregunta 
ua,  y  aunque  era  niño  labia  muy 
bie  porque  fu  Madre  Horaua:mat 
aunque  lo  labia  no  lo  dauaa  en- 
tender ,hno  dífsimulaua  para  con 
Cu  Madre  como  quien  no  lo  Ca  * 
bia.  Porque  Nueltro  Señor  lien- 
do  niño*  en  coáas  Cus  obras  era 

tomo 


CAPITVLO    IX. 


n 


arta  taque  huabuanacajaqoinpi; 
alUníca  haníhua  ccurcunti,  cu- 
¡afpalla  yancca  larirtnti-, hamara 
ut  huahua  cacafsina  baníhua  ina 
uahpaquinti:  maafca  huahaafsin 
a  Diofapinipi  cancana.,ni&  huay 
(a  cäcafsinlca  huayn?.Diofaraqui 
¡í  cancana,niä  chacha  cancaísina 
)tofaraqui  cancana.  . 

x  Hifcfsma  hVmapï  hilanacay 
íuelrra  Señora  tayciTa  vcafermo 
-t  tfapa  ifapafsína(quínifa  vrupi 
\a  fermora  fermon&tauina)  cau* 
¡uipanacoilfírína  ,  canquípanfca 
inichuíirína  Nía  acapafqoa  tocu 
ipAnfvájtí,  San  Lucas  Euangelifta 
ef^  Chxrto  Auqnifla  tunca  paa- 
»i  marínífiina  taycpa  auqüípafa 
narcapa  Mazaretb  íutíniro  curí- 
;hepana  maqhuepana,vca  lerufa 
en  marcaro  ba!a£í:ataqína,tayc- 
aca,  Sá  Jofephampíkha  macachi 
atauina,SanIoíepnafca  taycpa m 
ikha  macachi  fafsina,  maynifa 
naynifa  acá  amkhafitawina,  poíq 
ca  pachapíllavcafuu  haquenaca 
eftaro  mafsina  chachacama,máa 
haquicata  mirinaimarminacáfca 
riaathaqui  cataraqui,núahuana 
afea  liecciapa  hucara  quina  chuy 
íapathá  auquipampifa  cayepam 
Ha,  cauquichapímpifarana  ama 
chi  vcampi  íarañapataqni.  Acá 
ama  canquípanapi  honttuna,  v- 
ipucahani  maynifa  maynifa  tü- 
afitauinti  ;  maafca  hilanacay 
buitipi  vcacama  arofiípa,mích- 
tcanquíchapina  lakhrapapi  vea 
mu  millkn^palpa,  michcd  qhuí 

típi 


como  niño > aunque  no  era  trauic 
fo,ni  hazíacofa  mala:  y  también 
fiendo  niño  -fío,  era  fofamente  ni- 
ño ordínario,ma$coferniño  era 
también  Dios  •  (íendo  mancebo, 
era  también  Dios  :  liéndoyava* 
ron  era  también  Dios. 


2  Déla  manera  que  oshe  dicho 
hermanos  míos,  Nueftra  Ser.'orá 
oyendo  mochas  veres  aquel  íer- 
mon  (porque  tres  dias  folian  vna 
y  mas  vezespredkar}vnas veztt 
te  ategraua»  otras  le  entriftecia. 
Defpuesde  acabada  efla  palqua, 
dize  el  Euangelilta  S.  Lucas,  qué 
le  fu  Chriíto  (lendo  de  doze  años 
fe  quedo  en  Ierufalen  boluíendó 
fe  fu  madre  y  fu  padre  aRazaPeth 
Su  madre  dezía,deuío  de  bolner 
fe  con  Iofep:  y  S*  Iofep  díziend©| 
deaio  deboluerfe  con  fu  madre, 
el  vno  y  el  otro  imagínauan  eñot 
porque  en  aquel  tiempo  los  de  á- 
quella  tierra  yendo  a  la  fiella,"tO" 
dos  los  varones  folia  ir  "por  vnca 
mino  ,  y  las  mugeres  por  otro: y 
Josninos  tenían  Ucencia  para  ir 
con  fu  psdre  o  con  fu  madre  a  fu 
atuedrio  con  qualquíera  que  qúí; 
íieiTen  ir;  fíendo  efto  afsiyy  el  ne* 
gocío  írefeo  por  aquel  momerto 
ni  el  vno  ni  el  otro  pregunto  por 
el  níjío*  Pero  quien  diría  cumplí 
Jámente, o  que  lengua  de  hombre 
explicaría  baftantemente,  oquií 
feria  hombre t a  fabio  para  dezir 

loque 


i  jf 


VITA   CHRISTt 


tlpi  amaatta  CftheÄfpft  Nüeftr  a Se 
ñora  ,  vtpathá  huahuápa  echafa 
tivmpanYsina  quichufc'jnca  >f  p«' 
tuppaYhuahalacanca,vca  yaá  ata 
maiíapataquí,maampi  quichafiñá 
páta^fca  Níieftra  Señorana  chuy 
maparo  cuúamana  yaapi  purína. 
$  Nayrarhaca  yocacbaea  hua- 
fcgapa  chhacaafifsina  ancha  quU 
chuíiñahua  purina,  vckharuf ca  v- 
ca  y  ocachauipa  Díoína yocpa  cá- 
quipana  quíchufinapa  apakhatta 
na;vckharuí*ca  chhaq^rí  huahua ' 
pa  ancha  collaría/Bfqui  chuytaa 
n i  c a íi qu í  p  a  n  a ,  á  c  a  qu i ch mi ñapa 
c nqymapa  almapfa  cuchíllona ha 
pía  ccarina:  hupapilía  huahuápa 
^nchana  anchapahua  amnhnana 
¡jai\tpí  qhnitifa  nayrapachatpa* 
cha  hupa  hama  araahuanti,hicha 
fa  viúayafpalla  haniraqní ,  hupa 
amahuacaqca,hamaamauinquít¡ 
mnahuautpámpích'ícaíiriquitíiha 
maraqvca  Nueftra  Señorana  hua 
huap a  aimhuañapa  Dios  cancana 
pa  amídiafifina  maa mpi  hüíriná» 
hilirina  fafinca  camí'afma':  checa  • 
nahílana  hilapahiia  amahuana  hj 
fmapi;porque  rnáampi  amahuana 
pataquípiiia  huaparo  amahuana 
«racia  Dios  Auquiiía  hilafquipa* 
«na,  vea  Iayco  acá  colíana  Seño- 
ra huahuápa  collana  canquípana*, 
ehuymafa  apiripana,lurañapanU 
colUnipana,iaranapanfacollani- 
pana  ,  vilinaepanía  coUampana, 


lo  que  Nueftra  Señora  fe  entríft 
cío,ie  congojo,  y  anduuo  bnfear 
do  a  Tu  hijo  aufente  de  fu  cafa  *  5 
para  que  fecongajaííe  mas,  mu 
chas  cofas  fe  reprefentauan  al  p< 
famiento  de  Kutrtra  Señora. 

3  Primeramente  era  muy  grai 
déla  trifteza  aúiendo  perdido  a 
hijo  que  ama  parido:  trasefto  f 
acrecentaua  la  trifteza  por  fer  hí 
jo  de  Dios  el  qacúa  parido:  tra 
cito  por  fer  muy  deeitimar  yd 
muy  buena  cojnáicíoael  hijo  pe 
díáoi  y  efta  tristeza  como  conv 
cochillo  le  cortaua  el  corado  ye 
almaypdr que  ella  araaua  muchil 
fimo  a  fu  hijo ,  ni  nadie  dcfde  € 
principio  del  mudo  le  amó  com 
ella,  nitampoco  agora,  ni  jama 
podia  amarle  como  ella  le  amau 
o  igualarfe  a  fu  amor:  otro  (i  qu 
os  digo  e  dezíros  que  aquel  amo 

de  Nneftra  Señora  para  con  ful: 
jo  crecía  mas  y  mas  con  acordaí 
fe  de  fu  fer  diurno' Verdaderam 
te  os  digo  que  leamatja  grandifi 
mámente^  porque  para  mas  ama 
le  Dios  NueíTro  Señor  le  atíia  d 
do  vna  gracia  excefsiua.  Otroí 
etta  fobérana  Señora  amana  co 
grande  amor  a  fu  hijo  poríerej 
celentífsímo,  por  fer  quien  rob 
los  corazones,  por  fer  excelent 
en  fus  obras,excelente  enel  anda 
excelentecnhermofura,excclei 

te  en  U  condición,  y  eterno  en< 
ferdiuíno:  y  juntamente  con  I 


CAPITVLO  m 


hifqvípána^olfanipana,  ancha 
techa  amahuañampi  huahuapa  a 
ahuana:  acá  ama  amahnautpa 
íhufipanfca  anchapi  quichufina, 
ïuy  mapa  aca  quimfa  yaa  amkha 
■>ana,aca  qtumfa  yaa  qtiítnfa  ba 
ha  hanírí  hamapi  apana. 
4  Hupapilla  hilanacay  hna- 
iiapampifsinaqoi,  mitafa  alakh- 
ichancafsina  hamachirina,  hua- 
napavllattafsinaqui  chuymapa, 
ïuyrnafs'ma  hamachirina  ,  hua- 
aapa  hapa  thaancqnipanaqm 
luy  mapa  almapafa  cufifirina,  a- 
opapílla  ancha  mokhfanhua ,  v- 
¡nacafsinfa  ancha  mokbfaraqui 
tlinaqoerina  ,  vnukhtañapafa  , 
;hipíkhtañapafa  ancha  mokhfa 
uinpí,aca  hamacanqaípanpí,  ta 
cpa  Nneítra  Señora  haya  cacihu 
ampi  mankácafsína  hani  manka* 
a  vllakhatkherintí,  hupa  thaa- 
há?,  alakhpachato  acapacharo 
aankachurírí  mankepana,  haya 
uafaraqui  quillpíkhqniri  ha  ma- 
ní ccantatiy  riña,  alakhpacha  a- 
apacha  haacaychtri  hupa  thaana 
juifqaípaiia:S.Frncífcofa3Santo 
"homa$de  Aqninofa  acaíefuxpo 
nquiífana  apu  cancañapa,  taque 
tipíri  cancañapa,  vitíaya  fayqui 
a  cancañapa  ,  vcathá  mokhfa 
huy maní  cancañapa,  ccayapayri 
áncañapa  &c.  taque  chuymampí 
ayuinocafsína ,  chuymauífa  ha> 
uhna  tocuriaa, Porque  chuvmä 
apílla  apíritauina  amkhafiüi  ya- 
naca  ;  ailokha  huafaraqní  ína 
laancaquíkherícauina  :    fimpa* 

cikha 


fer  eterno  bonífsímo  yexcelentí 
fsímoi  Pues  aufentandofe  el  que* 
ridodefta  manera,  mucho  fe  afli- 
gía acordandofcfu  coraron  def* 
tas  tres  cofasjque  como  tres  caá* 
dálofosríosle  arrebatauan. 

'  4  Porque  ella  citando  con  fn  bt 
jo  fin  orracofa, parecíale  como  fi 
yaeítuuí#ra  en  ei  cielo, con  fola 
boluer  los  ojosa  fu  hijo  parecía. 
le  que  tenia  todo  fu  contentóle 
folo  eíhr  fa  hjjo  ca-be  clía  ,fu  cor* 
90a  y  fu  alma  fe  regocijanan.pcr 
que  fnspalabras  eran  muy  dulces 
en  el  mirar  era  graciofb ,  fus  gef; 
tos  fu  abrir  y  cerrar  los  ojos  muy 
compucfto,yíien4o  efto  afsí  Nu^ 
eftra  S.fu  madre  muchas  vczes  ef 
tando  comiedo  con  el,  no  míraua 
la  comída.por  comer  cabe  ella  el' 
queda  decomer  al  cíeloy  MU  tíe 
rra:  muchas  vezes  tabíen  paffaua 
toda  la  noche  nafta  la  mañana  de 
rodillas  fin  menearferpor  dormir 
cabe  ella  el  que  guarda  el  cíeloy 
la  tierra  S.  Frácifco,y  S/Thomas 
de  Aqainojconfiderádo  con  coda 
íucoraconía  mageftad  de  X60. 
Nuellro  Señor,! n omnipotencia, 
fu  eternidad,y  dema,  deiWfu  ¡na 

íedumbre}fH  míi«rícordía, folian 
tornar  fe  como  hombres  fuera  de 
fí -porque  les  robaban  el  entendi- 
miento las  comisque  contempla- 
uan,y  ronchas  *ezes  eftauan  fafft 
peníos  e»  el  áfíéí 

£  Pues 


Jl  \ 

9.J 


8 


VITA    CHR  fSTI. 


tikhaac*  Nueftra  Señnrafca  may 
ni  fan&ofa  ve  chipana  ,  haní  aro* 
mancunafa  pacallifpa,hnpa  thaa- 
n a  apuna  apupa,  maycona  mayco 
pa  aUkhpacha  acapacha  haqueni 
iqaifqnspana'; 

?  Hilanacayaca  feñorahuahua 
pa  vlljaísinaquipi  chnymaniquiri 
na:Vca  fupapi  huahuapana  chha- 
encarapita  ancha  pbutififa  thaque 
rina,haya  baquela,haka  haquefa 
hifquittafa,quimfa  vrn  tucuya  ha 
ni  toquepamankafa  mallifa,  tha- 
cacauina  hama  baypparina,hua« 
haapa  amkharquiri  hamaraqur* 
quí  aromantirin.fa.,  hachaquinna 
vmana»q«ï-chaliñaqnih'ua  manka- 
Isina  hamachana.  Atakh,cuna  tq 
cuthahuahuay,  cauquiro  imafi- 
íapitca,catiquíro  mata,cunatha 
p'r  aca  quimfa  vru  hacha  ahanuni 
.catnayit'ta<yanceachafamch<iíV- 
cacha  haytarahaík<talíhani  hueca 
quichnliyrtati,  haur  huckhaqui' 
tanaca  qnimfavruiVi  qhuitipi  hif- 
■qaichtamaíqhnítipí  'par  acama  tía 
amakhatj?  cauquíto  mafsinfa  ha- 
nscíkha  irpaquitafamca  ;  ínakha 
hamaca  eamifa  taycaha  irpanílu 
oiarmípilla  ,  ttaqquefiricchekha 
bífehit  ta:  naca  irpatrnaacufififa- 
quihna  cauqulrofa  arquíricfraa; 
bicha cuchahnahnma  cebufiman' 
ca  ancha  ttaqqueftba,ccuya  ecu- 
yatucütha:hnmafa  niapilla  yatí 
ta  nanaenfifiñahaca  humampiña 
quihua-,ccuyapayírtapoca  ecuya 
yapaaquita  tayeama  vfupayrita- 
oca  aca  eayeama  vfupaaquit  a    , 

llaqui' 


Pues  haztendo  afsi  vn  fanéto  ;  e¡ 
pofstble  qNueftra  Señora  no  ve 
1.a (Te.  cada  noche  durmiendo  cabt 
ella  el  Señor  délos  Señores  ,  e 
Rey  delosReyes,el  Emperado 
délos  del  cielo,  y  délos  del  fnelo 
?  Hermanos  mios  efta  S;  con  f( 
lo  mirar  a  fu  hijo  tenia  fu  carache 
contétoy  fatísrechojpor  eíío  pe 
diendofele  fu  hijo  le  bufeaoa  cor 
grande  pena, y  dolorpregútand( 
ala  gente  qeftaua  lejos  y  ala  qu< 
eftaua  cerca,tres  dias  arreo  fin  $ 
uar  bré  bocado  hazianoche  en  é 
da  lugar  dódele  bulcaua  ,y  del. 
proprí manera  le  amanecía  péfai 
do  en  íu  hijo,beaia  lagrimas,y  l'( 
la  triíteza  comía,  Ay  de  mí,de  vi 
cabo  a  otro  andana  diziendo  N 
S  aquehe  venídcíhíjó  mioadód' 
te  me  has  efcondido'í  adonde  ha 
y  Jo<íPorque  caufa  e (tos  tres  dia¡ 
mehashechoeílarcóel  roftro  l!u 
rofo-ímal  traótado  te  he  por  ven. 
tura?  y  por  eííb  quiera  quieres  de. 
xarme-íno  me  des  tata  pena,y  tri; 
tcza:eabueluéte  ami:en  eftostreí 
diasqtiiente  acude?  quié  fe  acuei 
da  decu  comida^a  qualquíera  pal 
te  que  fueras  no  me  lleuaras  cor 
tigo'íPor  ventura  díriafme  come 
auiade  lleuar  a  tni  madre  que  ci 
muger?y  quica  pafaria  mocho  tr¿ 
uajo?  Pero  yo  llenada  de  ti  ,  cor 
grande  alegría  te  figurera  a  qual 
quiera  parte, agora  fi  que  vino  er 
gran  tormento  eftádo  tn  aufew< 
y  ertoy  muy  trille:  Porq  bie  lauei 
q  mi  cótento  y  gloria  es  eftar  ci 

tigQ 


CAPITVLO    IJC' 


IJaquipayrtapoca  llaqnipaaquita 
▼Jija  quita  ,  quíchuííri  chuymaha 
hamurpaaquíma  fafaqni  Nueftra 
Señora  faranaquerína,vca  quim- 
fa  vrq:caníthá  hayppnufa  canitha 
a,romantaa{a,vSan  lofephafca  ha- 
rnaraq  hilanacay  h.u.ahuapa  quim 
fa  »rmchrnqnepana,hanihua  cu- 
nafa  cunaphana  malhue  c  huyala 
na  fafa, alakhehuymápanfca.chu- 
pí  ebupi  quíchuíila   iáranacantí: 
maafca  anchapi  qnichufina  hakh- 
íararaquína,Dipina  l'appa  vllaíi' 
tapitahatafaui  yoepa  chhaquepa 
Ba,hucharphuapurilsinhamaan« 
chana  anchapa  llaquífirína;  maaf' 
fa  haníbua  buchaca  huchapatauin 
tí,  qttiehufinapacaehah.ua  quíchu 
iiñapatauinajhupampi  tayciía  Na 
«ftra  Señorampiptlla  anquifla  hi- 
lachafsinca,  fappapini  hilachara- 
uina  ,  hani  cunayaanaquifa  yan* 
ccachafa. 

6  lefu  Chrifto  änquiflafca  tayc 
p a  ha m  a  fa t h á  v c a  le r  ufa  1  e n .  m a  r - 
caro  halakhtafsina,templpro  ma 
lufsina  viñaya  fayquípa  auquipa 
hamppatitaaina,  hiuflanacataqui 
yanapañapa  mayfsina  ,  víñayaf- 
palla  acá  pachancafstnca  acá  co- 
llana auquiíía  hiuííanacataqui  - 
quipi ,  collana  auqnipatha  cuna- 
mana  hílquínaeapa  mayirina^ya- 
«apaquiraa  tatay  faísína,cutíqui 
pa  cutirururína  acá  aro,  Nia  inti 
halantataefca  Efpitalanacaromi 
ríc-chi >  vfnrinacana  iqniñapa  pí- 
charapiricchi,  collaua   mokhfa 

aro- 


tigo:Piadofo  eres, apiádate  de  mí 
tu  madre, compaísioo  eres,  com* 
padécete  de  mi  tu  madre,  míferí- 
cordiofo  eres  ten  miíericordía  de 
nii  mírame  v  confidera  mi  corado 
arlígído-.y  Sanloleph  déla  mifrna 
manera  auiendofe  defaparecid® 
jfu  niño  por  tres  días  nodíxoden 
tro  de  fu  oora<£pn,fea  lo  que  fuere 
.no  femé  da  nada,  y  exteríórméte 
por  cúpl  i  miento  anduuo  tr  i  fte  .fi- 
no que  fe  arligío  mucho, y  iSbte» 
temía  defaparecícdofe  el  niño  de 
quien  Dios  auia  dicho  guardareif 
melé  muy  bien,  y  tenia  mucha  pe 
na  como  íi  tuuíera  cu!pa:Pero  era 
lo  que  toca  acu'pa  no.U  auia  lu- 
ya.pena  fulamente  eranéceífano 
tuuiefle:  Porque  criando  el,y  Na 
eftra  Señora  al  niño;  muy  bien  le 
crianau,fin  darle  pena  en  cofa  al' 
guna. 


6  Quedandofe  Iefu  Chrífto  N. 
Señor  en  lerufrlen  ,  fin  faberlo  la 
madre,enrrando  en  el  temp!o,fei- 
zo  oración  a  fueterno  Padre,pi- 
dícndole  ayuday  fauor  para  no- 
ío\ ros.,y  fie mpre  eftefoberano  Se 
ñornueftro,e&ando  en  e&e  mun- 
do ,  folia  pedirá  fu  padre  eterno 
todos  los  bienes  para  nofotros, 
díziendo:  Señor  fauorreeidos,  y 
eftas  palabras  folia  el.  repetir 
muy  3mcnudo:Dcfpues  depueílo 
el  íoljíría  a  los  hofpítales,  limpia 
tía  las  camas  délos  enfermos, con 
G    2  i  ola- 


U 


too 


VïTA  CHRISTI. 


pampt  hahoriricchí  firiiíríc-fhi, 
hupapilla  acsja  yaanaca  achahua 

Ittraña  amauírina;  mankapachaí"' 
ca  maya  paya  íacauíankafiapata- 
qnijhuakhcha  hamaraqui  nta  vta 
«ajpachacatattantta  r.ifcafirifara 
naquer¡c*chi,aca  hama  faranaqne 
rika.inakha  halla  haquenaca  au- 
qwííFa  manca  cuna  arofa  pantachi 
na,  michca  vta pwficutfa  hiccaca- 
fichina,  michca  firachafïchmfa,v- 
cafea  IefuChrifto  auqnilïa,vcafa 
vcafa  íya  faquinahua: hamaraqui 
bumanacafahuakheha  cancafsina 
cuna  fatafa  Iefu  Chrífto  anquiíTá. 
iayeo  ¡ya  fapífcahata  ,  acá  hama 
lurahata  a  rcapiFla  acá  Uiranima 
auquiftana  ehuyniaparo  purínt , 
Jiumanacafa  cafiniraquí  cancana 
«a^cayupa  arcauithá. 

7  Vfaquímfa  vrunaechrna  vni 
panfca  hilauacay ,  anquiflatcm- 
yloiicanquípanapt,  vea  marcan  i  a 
áiauttanaca  tätafïpifcatauina,  a  a 
qaiíTana  alakhpachathá  acá  pa- 
charo  hutanapatha  arofípifqrii- 
fi.  VcapachapilJahaecapa  haque 
«acá  auquíflana  yurínípa  ífapa* 
pífeatauína  •  tnaafca   bnpanac* 
taypínqnjpanfa  hani  vllttataoia- 
rútnUaufeajhifcfama  hama  yurí- 
jtma  famaro  ,  vea  marea  faraua- 
ca  pinitauinabna,  vcapi  vcanaca, 
acá  yaathä  arofiri  tantaftpifeata- 
nina  ,  atiquiffalca  hupanaca  thaa 
ro  vt'ttaisina  amucafaqui  aroll- 
uínacpa  ríapana  ,  arofil'sinlca  v* 
canaca.oa  haccapapa    haníhu»  » 

kataí-* 


folaríaloscó  fus  dulces  palabras* 
porque  el  deíléaua  mucho  hazer 
eftascofas,y  al  tiempo  del  comer 
para  comer  vn  par  de  bocados  y* 
riaapedir  delimofna  vnpedaco 
de  pan;  como  pobre  de  cafa  enea 
fa  :  y  andando  delta  manera  por 
ventura  los  hombres  dirían  algti 
na  palabra  contra  Nueftro  Señor 
ole  echarían  del  vmbral  déla  pu: 
erta,o  haziendo  burla  del:  Pero 
lefu  Chriíto  fin  duda  alguna  no 
contradezia:  Delapropriamane* 
ra  voíotros  (Sendo  pobres  qual* 
quiera  cofa  que  Os  digan  dezíd  af* 
fi  fe  a  p  o  r  a  m  o  i  de  Ñ .  S.  le f u  x p  o :' 
fi  deíía  manera  lo  hizieredes  elle, 
vueftro  hecho  agradaraaNueltW 
Señor,y  vofotrós  fereysdicliofa* 
por  auer  feguído  fuspiíadas. 

"7  Eí  poftrero  de  aquellos  tres 
días  hermanos  míos, citando  Nu- 
ertro  Señor  enel  templo  juntar  oíi 
fe  los  Doctores  de  aquel  pueblo 
para  tratar  déla  venida  del  \f  eíYt 
as  del  cielo  ala  tierra:  Porque  en 
aquel  tiempo  algunos  auian  oydo 
de  fu  nacimiento;  pero  aunque  eí 
taua  entre  ellos  no  le  conocía  au 
<juecomo  os  he  dicho  andana  la 
voz  por  el  pueblo  que  dezia:  Diz 
que  ha  nacido  :por  arto  aqn*llos 
fe  auian  juntado  a  hablar  déllouy 
Nueftro  Señor  fencandofe  en  fren 
te  dellos,oya  callando  loq  hablf 
uán  ,  y  hablando  algunos  dezian 

en  nirV 


OAFlTVVd   IX. 


toi 


jatafavca  yqriti,  Prophetanaca-     en  ninguna  manara  hanacidorpor 
pilla  hakbfarañahija  yurini  iïfa-      que  dizen  JosProphetas  que  na 


5Ífcatauina,haccapafca,vcaca  yu- 
rífsína  apufl*animna,eamachiriíTa 
nimna,qhuifpiyftanimnafapifca- 
raquítauina:  haccapafca,  Prophe 
ta  Zachariaca  allokha  fantonacá 
pihua  hutaní  fihaa,fafsíria  fapifca 
tauina,aca  hama  arofirífea  IESV 
C  H  R  I  S  T  O   auquiíTa  a  muquí 
ífapatauina:cchinamancafca,hani 
qhuicifachecachipana,vca  amaut 
tanaca  taypiro  malnfsina>aro (\iñ 
nacama  ifapafmahua»  camífa  hn- 
manacaca  haníhua  hutitix  DIOS- 
NA  yocpa  fapíf&aYhaníti  ancha 
hakhfara  ña  hua   huirán í  hifquica 
vea   Prophetanaca  ancha  akha- 
hna/alíttíriraquihua  hiitani  faf 
finaraqni  íana  :   mayni  Prophe- 
tafea  Sionana  phuchaparo,apu- 
ma  Reya  akhamna  alittiri  chuy- 
manimna  hntánifama  fi/afsinili 
camfi '.<;  Haniti   akhahua  ^Iíttirí 
chuymaniraqdihqä    D  í  O -.$  N  A! 
y  pepa  hütani  (H  Propheta  ífaya 
hamaraqui,vea  Dioíha  yocpa  tta 
quefiyta,mucuyjcahua,  Cruíana 
hihoayatahoá  canea  ni:  acá  ama* 
chAtafca  haniraquíhua  aynifiniti 
faraquína  Propheta  Zachariaía, 
Zac.  i v  haccapa  Prophetanacafa 
hamaraqui  fapiicana.Paes  acá  ha 


cera  con  magértad:  Otros  dezian 
naciendo  dizen  que  fera  nuellró 
Rcy,nueílrogouernador,y  qnos 
librara:  otros  dezian,  el  Prophe- 
ta Zacharias  dize  que  vendrá  co 
muchos  fantos;  y  lefu  Chrillo  N» 
Seítor  oya  calladaméce  a  los  que , 
afsi  hablauá^pero  a  lapoítrepor 
que  nadie  acertaua,  ni  daua  en  el 
blancoyentrando  en  medio  de  aq- 
llos  Doctores  dixo  muchas  cofas 
diziédo  a  aquellos  Do&ores^y- 
do  os  helo  quedezís,dezis  vofo- 
trosque  el  hijo  de  Dios  no  ha  ve 
nido?  por  ventura  ios  Pf  opbetas, 
que  dizen  que  vendrá  con  nvagef 
tad  no  dijeron  también  que  ven-i 
dra  muy  man  ib  yhumílde?2aw$ 
y  otro  Propheta  dize,Dézida  la 
hija  de  Sion,tu  Rey  viene  manió 
y  humílde,y  dizien.dolo  que  quie 
re  dezír1?  porventura  no  dize,  el 
hijo  de  Dios  vendrá  manío  y  hu- 
m  i  id  e f.  E 1  P  r  o  p  h  e  t  a  I  f ay  as  cap  %  $ 
también  dixo,cl  hijo  deQíos  fera 
afriigidOjatonnentado  y  muerto 
en  la  Cruz,y  tratado  defta  mane- 
ra no  concradíra:El  Propheta  Za 
charÍ3s,Zac.i$.  y  otros  Prophe- 
tas  hablaron  de  la  propria  mane- 
ra: pues  fiédo  ello  aísi,cpmo  vof» 


maypaca,camifa  fiumanáca  maya  otros  habláis  de  otra  fuerte?  Por 

hamuraq.  arolipif£larhaníti  Dípf  ventura  el  hijo  de  Dios  no yedra 

na  yocpa payahuaía hütani  aca¿  dos  vezes  al  mundo?  Lapnn:era 

pactíaro?  hilaca  akhaqui,  álittírí  vez  vendrá  manió  y  humilde  afal 

chaymaníqní  haquenaca  qhuif-  uará  los  hóbres,  y  vlt¡iQament« 

piyri    hütani  :   cchinafca    maya  ,q  ¡  *               en¡a 

hu 


Voi 

foiuäfca»3puHmahakhfarañä  ha- 
t-ani  haq'uenaca  taripirí,vca  fupa 
hani  hnrnanaca  cchina  hntañnpa 
nayrarochamti,nayrafca  cchina- 
rochamtijhicha  aroïïuinacamapi 
lla  cehina  butañapathüa  arofi  fa- 
fsinapi  allokha  arofitauina  auqui 
fla  lefuChriftó  vea  amautta  ha« 
quenäcaro. 

8  Vcanacafca  msyni  yoeattac£ 
hifqui amautta  bama  aroiïriifa* 
pafsma,hancbahuaracu(ipifcata- 
'ijiria;  checahaa  fapifcaraqmtani* 
nc,  aroijuinacapa  chuymanacpa- 
to  purira<jtäui'na,acahania  arof- 
quipanfca  Nneilra  Señora taycfla 
vca  templar  o  vliintaf$tna  ¿auqut» 
flVna  huahusspana  ahaiupápi  ttu- 
rnkhthapítsiía,purapathá  viltta» 
fifíalca,  iUqui  auquiifa  taycpama 
C3  hm.ina,  baquiskhafíínfca  han- 
ppattískhanajtaytíTa  Nueilra  Se- 
ñorafca:huahuäy  camachipanaa 
ea  quimfa  vrüna,aca  auquimam  » 
pi  hnccä  cauquifathacayrta;ha- 
ccha  qnichnru  "'apS'tit'f ailat anihá 
Satafca  camachípana  thaqftaca? 
naca  .iuq?i>ha  cmiarokha  qhnitani 
chito, vca  Iqriript  hutatha  fafsina 
fitaoiha  Vca  amauttaoacafca:fe- 
ñora  aca  hnahuamati  fafsina  hif- 
qniitapïfquirlqaij  fatafca  taycíla 
huahuahabua  fataqina,huahuaha 
hua  (ipanfca;aca  huahaama  ancha 
amauttatauiahüá  ,  maampi  hiln. 
tan»,  vcafca  ancha  collana  amau- 
ttaptntoihua  fafsina  fatauina,nia 
fahuatatfca  ■mareparo  maccapif- 
catau'ma,colUnahuahuapa  Na- 

zareth 


VITA   CBRISTI; 


enla  otra  venida  védraeomo  Rey 
y  coiima^eíhd  ajuzg.it  aloshom 
bres:  Por  eíTo  vofotros  no  pon* 
gays  fu  vltíma  venida  por  prime* 
ra  y  la  ptimera  por  poftr  era:  lo  q 
vofotros  dezís  agora  [}  habla  J« 
fu  venida pollrcra» 


8  YeHosoyédohablaravn  mn 
chacho  como  varón  muy  íabio,fe 
marauíllanan,ydezian  verdades 
y  fns  palabras  con nécí 3n  a  fus  co 
ra<jones;y  eftando  hablando  deíla 
manera  NuelVra  Señora  mirando 
dentro  de  aquel  templo, fe  encon 
tro  con  el  roftro  de  fu  hijo  leñor 
Nueftrosy  mirartdofe  vno  a  otro 
luego  Noeftro-  Señor  vino  hazia 
fu  madre ,y  encontrandofe  befaro 
fe  el  vno  al  otro;y  Nueftra  Seño- 
ra le  dixo:  Hijo  mió,  porque  ha* 
hecho  que  vo  y  tu  Padre  te bufq* 
mos  todos  eftostres  diasímerído 
nos  has  en  grande  trifteza  y  dizié 
dofelo  dixo'.  Porque  me  buícana 
des,yo  he  venido  a  hazer  aloque 
mi  Padre  me  ha  embiado,  y  aqtie 
líos  Doftorespreguntaron  dízíé- 
do  Señora  es  tu  hijo  efte?  y  pre- 
guntandofelo  dixo  Nueftra  S«ño 
ra,mt  hijo  es;díxeron  Efte  tu  hijo 
muy  labio  es,fi  creciere  en  tal  ca 
ío  fera  vngran  Do6tor:y  defpuet 
dedíchoelto,fe  vqluieróafu  pac 
blo,y  boluíeron  a  líeuar  a  fu  hijo 

a  Nazi* 


CAPITVLO  X. 


10, 


«arctharo  trpa(ïpifcIihataoina;ha 
pafca  taycpana  San  Ioíeph  bila^ 
«hiripampinfa  aropa  catüritaui- 
n a ; al akhp a  c  h  a  n q.u i ri n ae a n I  a  a c a,- 
p ach a n qo'i r in acá  n  fa  ea  rmu h  ir  ípa 
ísínfi ,  hiulTanaeafavupa  accaíjM 
na  ,a  u qaiiíana. taycíTaiía  eamachí 
finaeflanfaaropacatuñaflfataqui: 
camifa  puíí  camachita  aropana: 
muquimataycamayupaychata  ia- 
ísuu  canuehquilloca  hatna. 


a  Nazareth:  el  qual  obedecía  con 
rnucba  humildad  a  fu  madre  ,  y  a 
San  iofeph  fu  ayo,  con  fer  el  qne 
manda  a  los  del  cíelo  ,  y  a  'os  del 
{¡Mela:  paraqne  nofotros  imitan- 
do fus  pifadas  obedezcamos  a  nu 
eftros  padres, y  a  nueftros  mayo* 
res  como  nos  ío  manda  en  el  qu- 
arto  manda tniendo  dízíendo:Hé 
raras  a  tu padre y  madre. 


>$*>G4H>  *f¿*>±<*é¿*>*é  £*><«#      H>m€H>*tH>t<n&**tH>*i 


CAP,     X.    JI/CA     I  E  SV- 
<<>  ChrHlo  auqüffana  baptífafiui 
«.-.-.     pacha ,  abanupa thá  yÜi- 
na.pampithua 
arofi. 


j  ?  I L  A  NACA  Y  Santo  Eul- 
X  Igelillanaca  IefuChritlo  au- 
quiíTana  farauipa  , lurauipa, 
?que;lquer¡naca,hoahuathá  tunca 
paam  mararo  puricanca  ,  vea  ca- 
ma Inratiipa  quellcapifcatauina; 
tunca  paantthá  quimfa  tunca  ma 
.Taropnrícama  luracanca,  vcafca 
hani  queMcapifcataninti:  maafca 
hanifa  quellcapifcacliinkha  hani- 
pi  híuflanaeana  >  tunca  paani  ma- 
raoifsina,  quimfa  toncaro  porína 
c  a  tn  a  i  q  u  i  qu  i  na  h  u  a  ,  b  a  n  i  h  u  a  cu  • 
nafa  luranti  iañaíTati;  lefuChrif* 
to  auqitííTapilla  acapacharo  hu* 
tafsina  hani  cayuna  .  bafita  ina 
pampaqui  faranaquenri  hutatauin 
tijiiiaatcahanipi  Icfu  CHRISTO 

auqttiua 


GAP,   X.  EL  Qy  A  L  Tft  A 

-ta  delBaptífmo  de  Chrirto¿jr' 

fu  jigqra,y  fay clones 

de  lü  roftrp. 

.:    ^,  Mar.C.i.  S.Math.C.  5«, 

San  Lucas  Cap.  $. 

HERMANO  S  míos  los  fa- 
grados  Euangeliílas,  que  ef- 
crinieró  la  vida  ,  y  hechos  de 
lefu  Chrillo  Señor  nueftro  ,elcri» 
nieronlo  que  hizo  hada  aquel  tic 
po,quedefde  niño  llego  a  doze  a 
ños,y  no  efer  tuieron  lo  que  hizo 
defde  doze  halla  lostreynta  años 
Pero  aunque  no  lo  efcriuíeró  no 
hemos  de  dezír  nofotros  que  fien 
do  de  doze  años  halla  llegar  a  los 
trcynta,  folo  durmió  ,  y  no  hizo 
cofa  algunarPorquelefaxppo.N. 
Señar  viniendo  ala  tierra  no  vi- 
no por  gana  de  andar ,como  quíé 
tiene  comezón  en  los  píes,y  a  pa- 
fearfe  en  valdcjíinoque  Iefuxpo. 
O    4  nuellro 


*04  VITA    CHRISTI. 

anqm'lïa  ilápócáfa  ína  vtttiríta 
Ginti,taque  amaüttafanto  nacaf» 


ca  aeayaa  Mfqní  yatifsina,aniau 
ttapampifca  hamurpaapifcafsína 
qoí  \  I E  $  VC  HR i  ST  O  au> 
qüiiTiná  taque  cuna  lnrauípfa  an 
•cha  híf^áí  luratahuá,  haniluraui- 
pafca  ancha  ftífquí  híini  lurataqui 
hua  fapifqaírina:  Ámocanipá, a- 
f  ofifpaaä  vcatfca  maampí  hílqui- 
ní,aroííuípafca  amucafpa  vcatfca 
maampí  hifquiraquñmaanacathä 
Vtancäfqoir ïnä  ,  acafea  'arica  an- 
ca faranacafpa  vcatfa  maampí  hif 
«juipi  ,  ancaro  farfuu'tpafcá ,  vtán 
calpa  vcatfa  maámpi  bifquíraqui 
Iernfalénaro  paícuri  mauipa  an^ 
cha  collananpi  ,hani  mafapana 
vcafca  ancha   collanaraquïrïca- 
na. 
z  Porque  büanacay  taque  tura 
"Sapa haní  luranapafa^Díos  -anquí 
pana  amahuatapapi  cancana, an- 
qutpana  chuymapa  camapilla  cu . 
nafa  lariritauina  ,  Quiml'a  tunca 
•  mará  cama  hani  cunafa¿eükhafsi* 
-  na  anchapi  acá  hama  lurañapampí 
auqutpa  Diófha  ehiiymaparo  pti 
rina:quiinfa  tunca  mará  maquipa 
tatha  eukhana  callarafsinfca  an- 
chara^ puñna.lefu  Chrífto  au- 
qníííapiila  amnquiñipana  amä^ 
arofíñipanfcaarofiriíhupapilla -a* 
mantearía  asnauttapa  cancafsín» 
yatihua  ,cnnafupakha  amneachi, 
cona  fiíparaquikha  arofehí  vca^ 
yatifsinfea  hiufVanaearóyaíícha- 
'  rK]úi|1¡o;na  hama  cancapifcahar 
!ira  ,  cámífakhfl  ,  naa  luraúa  lora- 

tha, 


N  u e ílr  o  Se  tiót  n í  "á ó ¡  n  p o r  v n  m  o  * 
mentó  fe  fento  en  balde ,  y  todo» 
los  fanólos  Doctores  fabiendo 
bien  efto,y  entendiéndolo  dixeró 
que  todos  los  hechos  de  Nueftro 
Señó r  fueron  muy  bien  hechos;  y 
también  dixeron  que  io  que  no  hi 
zo  fne  muy  bien  no  hazerlo-.fu  ¿a 
iíarfue  mejor  qnríi  hablara  ,  fu 
hablar,  fue  también  mejor  que  fi 
callara.  Algunas  vezes  eftaua  en 
cafa  syefto  era  mejor  que  fi  anda 
ííiera fuera  muchas  vezes,y  fu  \'a* 
lir  fuera  mejor  que  fi  eftuuiera  en 
cafa,  fu  id  a  a  le  rufa!  en  para  tener 
ta  pafqua  era  muy  buena  s  y  uno 
huuíeraydo  eífo  también  huuie- 
rafido  muy  bueno. 


2  Porqnehérmanos  míos  todo 
Íó  que  hizo,  y  no  hizo  era  la  vo- 
luntad de  fu  Padre  Eterno:  porq 
todo  lo  hazia  fegun  el  querer  de 
Ai  Dios  Padre. No  predicando  co 
fa  alguna  haftalostreynta  anos 
con  hazerlo  detlamanera  agrado 
mucho  a  fu  eterno  Padre,y  defpu 
es  de  paila  dos  los  treynta  años  co 
meneando  a  predicar  también  le 
agrado  mnebo:Porque  IefuChrif 
tó  nueftro  Señor  fiendo  tiempo 
de  callar  callaua,y Tiendo  «ierapo 
de  hablar  hablauatporque  fiendo 
d  fapientíísimo  fauiaporque  cáu 
fa  callaua,  y  también  porque  l/a- 
blaua-.y  fabíírtdóloenleño  tam- 
bién a  nofotros  dizíendo  fe'd  co- 
mo yo  q  (iehdotjempo  de  hazer 

hag« 


SAflTVkO   X.« 


tna.amucañanfcñ  amuqnitlja, ba- 
maqui  lurapifcahata  aioílpifcaha 
tafafsina,nayracataífathá  iuralsi 
na  hamachí.  Qgítpía  tonca  mará 
Cx  amuquifsina  hamachaqui  c'chi 
:na   qutmfa  mará  arofrñapataqui, 
hucch apacha  amucaísíníca  cehi- 
na  manca  huallcajaraquíqui  aro 
'  fina  ;  vea  Tupa  hiuííanacana  kata- 
qui  aroíiha  fafsínía ,  nsyrarapiv- 
ca  arohifqui  manqhue  chnymaíTa 
na  kayuifiñafla   ,  Tahatí  michca 
hanieba  Taha  fafsinavhaniraqui  an 
cha  arofíñafc»;  ancha  arofiísinpu 
Jla  maanacathá  hífqiiichuymani 
naeafabukata  bainatha  aroí&aíirí 
pijvca'ayco  kataqui  arofuia  ,Tap' 
pa larañacucba  aUokha  íuranáca 
ancha  aroímafca  ancha  allckha  ha 
áfaraqai  hocharo  hacuntifto  ,  a- 
llokha  fappa  yaa  lurañafca,  alio- 
kha  huafaraquí  hifqro  tucuyífto. 
5   Hamanacafa  hamurpaapífGa 
malefu  Chrifto  auquífla  ¿china- 
mane»  qitimfa  mará  haquenacaro 
Dioíha  aropa  eukhañata^,  qniin* 
Ta  tuca  marapi  eftadiaiYina  cukha 
ñapa  yatiísína,cbuymaro  apfuisi 
'na  hamachanatancha  yatíri  canea 
fsinfa  nayraraquimfa  tunca  mará 
:haníra  qnímfa  mará  arollaisína 
amuquínavaea  químfa tuca  maiáT 
•ca  ennamana  hifqui  lnrañanaca 
lúratauina,taycpana  auquípa  San 
lofephana  aropa  eatutauina  ,  au- 
quipa  tayepa  thaathi  haníraqui 
,  chuymant  ehnymani  ,  cchamani 
echa  maní  tacunt  tjh  aquenac  a  an- 
charaqaí  ccuyapayrina,efpica!a* 

na  víV 


hago:yeutiempoä'e  callar  calla; 
afsivoflotros  obrareys  y  callare 
ysjponiendofenos  como  por  de- 
chado delante  de  nuciros  ojos. 
Parece  que  callo  treyuta  años  pa 
ra  hablar  en  los  tres  podreres  y 
callando  tato  tiempo  parece  que 
hablo  poco: Por  eiloiicfotrosq- 
r ie d o  h a  bl a r  aunqq e  p o c o ,  prime 
ramente  deuemos  penfár  bien  ar 
quella  palabra  dentro  de  nueríro 
coraron  dizíendo  dit  el  a ,  o  no  la 
diré,  ni  tanpoco  eonniene  hablar. 
mucho,porque  aun  los  buenos  ha 
blando  mucho  a  vez ef  deimproiii 
ip  murmuran;  Por  eífo conuíene 
hablar  poco  obras  buenas  folamé 
te  conuíene  hazer  muelias, el  rúa 
cho  hablar  muchas  vezes  nos  ha- 
zecaer  cnpeccado^y  el  hazer  bne 
nas  obras  muchas  vezes  nos  haze 
.buenos..  .         .' ,     .,    .-., ' 

5  Vofotros  tabíen  entended  éííío 
IefuxpoN.S  para  predicar  vltima 
mete  la  palabra  de  Diosa  los  hci 
bresjhuuoíe  como  quien  ¿p.añ'os 
huuiera  eftadiado  y  enfayadofe, 
y  recapacitado  aunque  era  Tapié? 
tifsímo,para  predicar  primero  ca 
lio  treyntaaños,antesqnecomen 
cafe  a  hablar  tres,  yeneítos  rreya 
ta  años  hizo  todo  genero  de  bue 
nasobras,cbedecioa  fu  madre,y 
a  fu  padre  San  Ioíeph idelante  de 
fu  padre,  y  madre  no  haz  ía  del  fa 
bíoy  raerte,  copadeciafe  rKtichp 
,  délas  hóbccs^Cüfolauaporuétara 

,.:   c      .       '"Ci  ,J  .  lasen- 


loé 


VITA    CHRISTI. 


o  a  vfiírínaca  hahuranl  r V¿ ! ^Tiï^lPaa1 
tavtanquirinacafca  vllintaniríc- 
chi,amayanaca  imiri  maraquiri* 
cchí ,  fariri  haquenacaro  corpa» 
cbaraquirtc  chí:  checanfca  viña* 
ya  Dios  auquípa  hayapacha  ham 
ppatírina  quillpittafsina,alittañá 
pi  arphattañampí.  Mayaní  San- 
tomna  Abad  Antonio  futíni ,  an- 
cha Dioíaro  chuyma  cancafsina; 
yruacunania  ínti  halanta  quillpí 
ecafsina  aromanti  Díosamppaci 
cafaqni  ccantatírina.  Diofna  yaa 
nacapa  chuymapa  aptpana ;  vea- 
Copa  aromaritifea  intiqui  ahanu* 
paro  lupicatafsina  pparakbtíyri^ 
na:  acá  Santofca  acá  ha  mi  1  tirana 
pá  lefu  Chrifto  auquííTanahna  ya 
tica  na,  vea  fupa  htlanacay  lefii 
Chrifto  anquí  fía  químía  tuca  ma» 
raro  Dios auquífla hamppaticafa 
iiqipi  parina. 

4  Hichafca  quíqu»  lefu  Ghrifto 
auqaiííana  vllinacpathá  maya  pa* 
ya  aro  ara  manía  macaca  ya  arpilla 
inakbahani  maa  toquena  arufiña 
líucachinit!.  Acalca  mayni  ancha 
chnpíni  baque  Pub.  Lentulo  futí 
ní  au.]dtíía  viltririna  queUcapa 
ccamchiftj.  Hupapílla  auqniffa 
lefu  Chriltofuma  collana  ttakhtí 
ri  vllinacañanipana  haccbaRoma 
apuro  qnellcaapaana.vca  cartanf 
ca  acá  hama  Tana.  Híchaquíbtia 
acá  vraquena  mayni  ácha  bifquí 
chuvmani  hiquevllafi,  ancha  hi- 
cha  vrufa  nanaca  taypínahua  (a* 
ranaq,  futipafca  lefu  Chriftobua, 
haqweaac.ifga  checa aroliri  Pro- 

phe 


los  enfermos  en  el  hcípíta!;  v itt • 
taria  también  los  quecftsnan  en 
la  carcelaria  a  enterrar  los  mner 
tos,6ofpedaria  lo*  peregrines;  y 
efpecialméte  de  ordinario  hazia 
oración  mucho  tiempo  de  rodi- 
llas a  fu  Padre  Eterno  con  gran- 
de reucreucía  y  humildad.  Vn  Sí 
to  Abad  /Jamado  Antonio,  aman 
do  mucho  a  Dios,  cada  día  poco 
antes  de  ponerfe  el  foI,arrodil!á- 
d oí'c  en  ei  campo  rafo  amanecía 
porta  mañana  eftando  en  oracid 
y  le  robaaan  el  coraron  los  diui  • 
nosmirterios,  y  por  efl'o  a  la  ma- 
ñana dándole  el  fol  énel  roftro  le 
defpertana  haziendofe  boluer  en 
fi:  y  efte  Santo  aprendíé  hazerlo 
afsi  de  íelu  Chrifto  N  S.Deftam» 
ñera  pues  lefu  Chrifto  llegó  a  tre 
ynta  años, haziendo  oración  a  fu 
Eterno  Padre. 

4  Quiero  deziros  agora  dos  pa 
labras  detaphifonotnia  de  fu  roí* 
tro,pnrque  quiera  no  anra  ocafsió 
para  dezirloen  otra  parce:  yeito 
lo  fabemos  por  vna  carta  devn 
hobre  principal  llamado  Publio 
Lentulo  que  conoció  a  lefu  Chrif 
to.  Eftepues  porfer  Nueftro  Se* 
ñor  muy  hermofo,foberano  y  ex 
célente, embío  vn  carta  al  Empe- 
rador deRoma,  en  la  qual  dezia 
aísí.  Ahora  en  efte  momento  ha 
parecido  vn  hombre  muy  virtuo 
ío,y  en  efte  prefente  día  anda  en- 
tre nofotros, fu  nóbre  es  1ESVS» 
el  vulgo  le  llama  Propheta,  y  di- 

ze  la 


CAIMTVLO    X. 


107 


phetahuafuticbi ,  yaticbatanac- 
palca  hupampiayuinaquerinacaf 
ca  Diofna  yocpahua  futichi :  aca 
lefu  Chriftofcahiuirinaca  hacata 
rayihaajvfarinacafca  kumara  taa 
raqui;  vllinacapa  apanocataqui- 
bua,hanihua  ancha  harmati,maaf 
ca  harina  har maro  haqnepurítta 
tapí  vil attata fea  choy  mala  apiri 
huavabanupachecana  mayco  aha 
nupi,  vlltirifca  quiquí  ahanu  ha- 
khfarita  hamppatita  amaníta  faf- 
fin  hamaeharaquí:  rííkotapafca  ha 
nihnacchaarati,häniraqui  ancha 
p4kufa,maa{cataypiquihuajllam 
ppuna  llamppnpahua ,  hínchuca- 
maca  hani  kninkufuti,hincburhá 
manecaruíca  kufukuíuhua  ,  kata 
phakuraqníhuay  maampipi  man* 
cea  rana  ñikotappaUchí,alakbara 
na  ñik'otatfa  ;  veaíca  Nazarenos 
haquenacahama  puraparo  kalla  * 
jatahua.  purapa  caUachtkharupt 
apakhatti}parapafca  hufea^hua, 
tianihuapullchupullchutí,  taque 
ahannpáíca  hani  anani,hani  firki- 
ni  hani  cunani,  hani  cauquiniti: 
maafca  ancha  fuma  vllinacanipí, 
nafapa  lacapafca  hanihna  qhuiti- 
fa  yanecahua  firíquiti. Porque  co 
llanana  collanapahua,  ñucufea  a- 
llokha  ñucenniraquihua  ,  vcafca 
ancha  Háppuhua,ñekotapajajtay~ 
piraquiqui  puraparo  alakhtata  , 
maneca  manecafea  hani  raqui  an- 
cha hacchatijvlliriacafsínfa  echar 
maquipi,  na  y  rapa  fe  a  qhuilpicala 
hamappallchiripi:  thakht ípatacj 
tacha  aiaahua:aro  churañataqaif 

9* 


te  fa  ver  Ja J:  pero  fn$  difcipulo» 
y  los  que  andan  con  el  te  nombra 
hijo  de  Dios  *.  efte  Iefasrefncita 
los  muertos,  fana  los  enfermos, 
fu  figura  es  muy  proporcionada, 
no  es  demaíiado  alto,pero  es  alie 
gado  a  la  cftatura  de  nombre  al- 
to: mirando  roba  los  corazones, 
fu  roftro  es  rollro  verdaderamen 
te  feñorn.y  al  que  le  mira  el  mif 
ido  femblante  parece  que  le  dize, 
diziendo,  Témeme,  teípeftsrrie, 
ámame:  fus  cabellos  no  Ton  ne- 
gros,™ tampoco  roxos;  fino  en- 
tre negros  y  roxos,  fon  muy  blan 
dos:  hartólas  orejas  nofoncref* 
pos,y  fon!  o  de  las  orejas  abaxo  y 
algo  rojos  :1o  baxo  del  cabello  re 
lümbra  masque  lo  alto  desveda 
diuido  con  crenche  ayna  y  otra 
parte  como  los  Nazareos,yefpar 
zido  fobre  ambos  ombros:  fu  fré 
te  es  íguaí,no  arrugada ,y  todo  fa 
roílro  fin  mancha  y  fin  tacha,  fino 
que  es  de  muy  lindo  roftro  ,U  na- 
riz y  bocí  ninguno  puede  dezirq 
esr'ea,  parquees  de  grandifsimo 
primor:  eo  lo  tocante  a  la  barba» 
tiene  mucha  barba  y  eflamuy  bU 
da  .duiidida  también  a  vna  y  otra 
parte  por  medio  corno  fa  cabeSfp 
y  lo  baxo  delJa  no  es  muv  larga: 
tiene  mucha  gracia  #0  mirara  v- 
na  y  atraparte:  fus  ojos  relubran 
como  piedraprecípfa:  es  vn  puro 
fuego  en  reprehender,  y  muy  bl-ft- 

¿Oí» 


ioS  VITA    C 

ca  Uáppn  chuymaní,  aycaya  chay 
maüípi.ahanatháancbacamafani 
hiia:  hanipi  qhuícífa  larqri  vllghi 
tí,hachirícuchapívllghíea, taque 
ennapafa  puritcaatapi,  lurir'ma  1ü 
ratapi,  arqfifsinfca  kataquihua  a- 
roiïri,vcafca  camafampi:  hani  ha 
ya  arofcahati  aca  lefu  Chrifto  fu' 
naañapampi  cunapampifa  taque- 
hüa  vlljata/naní  vlljatafa  llallí  faf 
fina  vea  eartana  fatauina. 

f  Vcapacbafca  IefuChriftoau' 
qoíííana  Euangeliopa  aropa  ha- 
quenaearoatamafu  eukbañayati 
chaña  ccanachaña  callarañapan- 
hua,daecahnafañapacaquifcami- 
lagtonacaraqui  luraña  panhua: 
taque  haqnacaro  eukhañataquif- 
ca  Padreqaca  eukhaha  fafsinaiha- 
nira  eukhañapulpitoro  maeataf- 
fiiia  mayni  Padreroraqui  ,  Apa 
Paclrerojínapadrerofa  eukhaña- 
taqtii  bedicion  mayifquirica,  nay 
racatparo  quiUpittafina:  hamara 
qut  lefu  Chrifto  auquííTa  S.  loan 
Baptiftana  vcaro  maña  auikhaíi- 
na:vca  pachapílla  San  loan  taque 
chachanacatfa  rnaampí  hila  San- 
to cancafsina  mayahacchahatúri 
Iordá  fncini  lacakha  lacakha  mar 
canihaquenacaro  Diofna  aropa 
eukbacataaina,hocha  haytapífca 
ma  fafsína,baptifaraqmricauina, 
veafca  hílanacay,  lefu  Chrítlo  au 
quíifa  baptílítaní  fafsïnhua  S.  loa 
nato,  Galilea  mamanithá  Iudea 
mamaniro  farana  ,  fapakhea  haní 
mayn'i  arquiriní:  difcípuíonacpa- 
pilla  vcapacha  banihua  hucantí: 

hatna 


HRISTI. 

doy  manfo  en  acón  Tejar:  es  may 
graue  de  roftro,  nadie  le  ha  vilio 
reyr  ííno  fojamente  llorar:  todas 
fus  partes  fon  bien  compaffadas  y 
muy  bien  hechas:  hablado  habla 
poco  y  elfo  con  grauedad.-  No  me 
alargare  en  dezír,  elle  IESVS  en 
lahermofura  y  en  codas  fus  cofas 
excede  a  todos,  conocaos  y  no 
conocidos :  af&í  dize  en  aquella 
carta. 

?  Era  tiempo  que  N.  S.  comen* 
(¿alie  a  declarar  y  manifeítar  fu  É 
nangelío  a  los  hombres,  y  hazer 
también  milagros  en  cófirmacíó 
del:  y  como  los  Sacerdotes  dizié 
do  predicare  a  todo  el  pueblo,an 
tes  de  predicar  ilegandofe  al  pul- 
pito faelen  pedir  Ja  bendición  al 
Prelado,  o  a  qualquíeraotro  Sa- 
cerdote ordinario, arrodillan  do- 
fe  delante  del;  afsi  lefu  Chrifto  N. 
S.  acordó  de  ir  alia  donde  eftaua 
San  loan  Baptiíta:  porque  a  la  fa 
zon  San  loan  Báptifta  era  el  mas 
Santo  de  todos  los  varones,y  cita 
ua  predicando  la  palabra  de  Dios 
a  los  del  pueblo  por  las  riberas 
del  rio  fordan,  diziendo,  Dexad 
vueltrospeccados,  y  baptizaua^y 
por  efío  hermanos  míos  I  E  S  V 
CHRISTQ  N.Señordiziendó 
Baptizar  me  ha,  de  la  prouincía 
de  Galilea  fue  a  la  de  Iudea  a  Sin 
loan, falo  fin  compañero,porque 
a  la  fazo  aun  no  tenia  difcípulos: 

y  alsí 


CAIMT  VLO    X. 


ICf 


namaraqui  vCaro  mafsisa  yácea 
chLiymani  Pharifeonacampi  hti- 
chakhtara  haquenacaropi  tanta 
aynina  :  purifshifca  vcanae  ¡qui 
navraro  nayraroca  farir'ma,bap- 
tifafinapatag,,  auquitía  lefu  Chrif 
tofca  amncafaraqüiqut  farapa* 
ria  faacana  huparo  puriñacama. 
Alcfa  Chriilo  tatay  hanitihuma 
llumpaca  cancta,alakhpachanaea 
na  fumapata,hacañana  chnríripa 
ta?  camifa  hochant  haque  hama- 
ca vmana  haricata  baptifata  can- 
cana amahuata,  hoccauifa  cancaf 
finaíhochauifaraqni  hacutata  cä 
cafsina?  Hilanacay aca  hama  Ie- 
fu  Chrilto  Auquiflaaticha  alitta- 
ñampi  vcanquipana,  Dios  auquif 
fa  ancha  mokhfa  chuyrnanifsina-* 
raqui, ämauiripa  chupichiri  can» 
cafsína,3piifnaquerinacaicaajitti 
yrí  CJncafsinaraqui  ,  hnahuaha 
baptifafipana  alakhpacha  ponco 
HilUarafipha  fana,.  leju  Qhrirto 
Auquiíía  San  Iuanñaro  hakarapt- 
na  baptizyta  fafsina  :  San  Iuan- 
nafca  Auquíífa  vlíttafsína  hoara 
cufifa,  hamppatifaräqui  Auqaíí* 
faro:  Tatay  hanikna,camifa  naca 
huma  baptífamama  fatanina:  ía- 
tafca.  Auquíífa  inan  iya  faqnita, 
hmi  srofimti:  acahama  alittaña- 
hi  husqcifipinïqnihua  faraquita- 
Htna:  Agahama  iïpanfca  S.Iuan  ha 
niaro  masmpi  Gutiyntt ,  maafcä 
atnncafaqui  baptifäua:  aca  hama 
Auq^iljavmana  huarakhatata  c| 
cana  i  vcathäpachafca  vma  ccha- 
lUÄOira^uihua  canqui,  alraaifana 


y  afsi  tambiea  yendo  alta  fue  jim 
tamente  con  los  malnados  Phari 
feosy  hombres  peccadores:  y  He 
gando  ellos  iuan  los  primeros  pa 
ra  bautizarle:  lela  Chriilo  callan 
do  agnardauaenel  camino  hafía 
quellegaíTen  a  el.  O  feñcrmíoie 
fu  Chriilo  no  erci  tu  por  ventura 
purifsimo?no  eres  tu  la  heraiof» 
ra  de  lócetelos?  no  eres  tu  el  da- 
dor déla  vida?  como  pues  a  ma- 
nera de  peccador  quieres  fer  laua 
do  con  agua  y  baptizado  fiedo  fui 
peccado?  fiendo  concebido  tam- 
bién fin  pecado?  Hermanos  mío» 
ellando  allí  Ieíu  Chriilo  defta  toa 
ñera  con  grande  humildad,  y  fien 
do  Dios  N.  S.  muy  manfo,y  fcon* 
rador  de  tos  que  le  aman,  y  abatí ! 
dor  délos  foberuios,dixo,  quan* 
do  fe  quiera"  baptizar  mi  hijo,  a- 
brafe  la  puerta  del  Cielo,  lefa 
Chriilo  fe  llego  a  San  luán  dízicn 
do, Baptízame, y  San  luán  viendo 
ley  conociendofe,mrra£iÍUand.o* 
fe  y  adorándole  le  dixo:  De  nin- 
guna manera  Sepor,  como  yo  te 
bautizare  a  tf?  y  dizíendole  efto 
Nueílro  Señor  Jixo.Ea  Itnn  con 
cede  conmigo,  no  te  eícuíes,  sfsi 
conuíene  que  nos  humüle'mos,  y 
diziendoleeílo  San  íuanno  repli 
co  mas,  fino  callando  le  baptizo. 
Peda  manera  Nueílro  Señor  fue, 
baptizado  cóaguS,  y  deídt  aqnet 
punto  el  agua  tiene  virtud  para 
quitar  el  p secado,  «le nucllra  alma 

porqua 


IIO 


VITA    CHRIST I. 


hpcbapa  apara ñataqnt:  auquilTa- 
piila  vcapacha  acá  hama  cancplia 
fam,baptifnio  facramento  cama- 
china:  leía  Chrifto  a ucj, (Tañía  ppe« 
keñ-iparo  vmaua  huarakhatipanf- 
caccanaqui  caycakha  vcancachi- 
na,  vea  tbaachá  alakhpacha  hiltca 
rafína,hiftcarafipáfc4  alakhpacha 
thá:  acá  nana  araahuata  yocaha- 
hnv.  hupapí  chuymafa  apítu  fafa 
haccha  cunea  ifapaficauína  ,ifapafi 
pánica  Spiritu  Saco  palomajaquí 
Iefa  Chrifto  auquilíana  ppekeña  « 
pa  patkbaro  acahaa  fi  ,  íirí  hanaa 
purina.  Arofiri  cunea  amnetakhe- 
pánica  chhacQtakhana  Paloma  a- 
cahama  viljafsinfca.  San  loan  ta- 
que vcanqu  ir  i  haquenacampi  an- 
chapinipi  llakbíafina  ,  ampi  acá 
haq  i:  maya  hamu  haquehua  fa- 
pifcaraqnina,hupafupahuaatakh- 
pacha  hirttarafiíaraquiriquí. 


porque  Nireft-ro  Señor  dixo  «nto 
ees, Sea  aiVi ,  y  inftituyo  el  lacra* 
mentó  del  Baptifmo:  y  riendo  de- 
rramada el  agua  fobre  la  cabrea 
de  Nueftro  Señor  Iefn  Chrifto  clá- 
ramete en  prelencia  de  todos  quá 
tos  allí  eftauan  fe  abrió  elcie!o,y 
abriendofefe  oyó  vna  grade  boz 
del  cíelo  que  díxo,Efte  es  mi  hija 
amado,  el  me  llena  el  coraron:  y 
oyendofe, el  Spiritu  Santo  baxo 
j'obre  la  cabera  de  Nueftro  Señor 
Iefu  Chrifto  en  forma  de  paloma 
como  quien  dezia>efte  es  aqiietjy 
callando  la  boz  que  defde  el  cie- 
lo hablaua,fe  defaparecio  la  palo 
ma:  Y  viendo  efto  San  loau  con 
todos  los  que  allí  eftauan  queda- 
ron muy  atónitos,  y  dirían  verda 
deramete  eftc  hombre  es  otra  ma 
ñera  de  hombre,y  por  fu  caufa  le 
abrió  el  cielo. 


CAP.     XI.     ACAIESV 

Chrifto  Auquilíana,  huafata 

funína  aynnanipatháhu 

atecata  cácauipat- 

hua  aroli. 

Xü 

HILANACAY  NÍA  I  E 
fu  Chrifto  anquifta  S.  luana- 
na  Baptizathá,  Spiritu  Santo 
inahuafara  funi  vraquero  irpana 
vcanca  ancha  collana  Iurañalu- 
rañapataquí,Supayonfca  huateca 
taraqui  cancañapataqui.  Baptifi- 
panca  Spiritu  Santo  palomajaqui 

alakh 


CAP.     X  I.     E  L    Qy  A  L 

tracta  del  ayuno  y  tentació 

de  Iefu  Chrifto  en  el 

defierto. 

co 


HERMANOS  míos  defpu- 
es  que  N.S.  fue  baptizado  de 
S  luán, el  Spiritu  Santo  le  lie 
no  al  defierto  delpoblado  paraq 
o.brafe  allí  vna  obra  muy  excelen 
te, y  para  que  fuelle  tentado  tam* 
bien  del  Demonio  Al  tiempo  del 
baptizarte  baxando  del  cielo  el 

Spi- 


CA  PITVLO    XI. 


lïi 


alakhp^chathäatfquirtana  ppeke-  Spirifn  Santo  fobre  la  cabera  de 

ñapa   patkhaio  pñriísína  ancha-  Chrifto  le  honro  mucho,y  honré 

hua  auquiíTachupichana  ,  chupi-  dolé  parece  que  quifo  dezirleq 

chaísinlca  vcahuaChay  Chriiloca  fe  aparejarte  y  pf  oueyefle  de  má- 

maraíima  cococbafima haccha  fu  tal  otaje  para  fufriren  el  gran  de- 


nina,tbaa,  halhi  mutuñaroataquí 
fafsin  hamachatauina,camí(a  Ma 
yconacamamayni  hílacatparo  hi 
lay  cocochafiraa  fafsina  qhüítá- 
mamahua  fafsin  hamachi  :  liama* 
raqui  Spírítu  Sato  anquí /Tan  a  ppe 
keñapa  patkharo  purifsína,coco- 
chafima  haccha  huafara  luníro - 
hua  mahata,vcanfca  anchahua  hä 
chima  ttaqqaéfiyahata  fafsin  ha- 
machatauiná.  Supayonfca  huaté- 
catahua  cancahata  laraquítauina 
maafca  huatfqnmahna  atíhaca 
buateqnerimafca  haníhua  huma 
atíhatpantí  fafsin  haniacharaqiu- 
tauína. 

z  Acá  Supayona  hnatecañápaf 
ca  hitanacay  acá  hamapi,  Mayni 
haque  cunapachakha,  hochanichí 
machíríchi,luntataehí,íipafinichí 
vcapacha  haníhua  Supayohuá  hu 
ateque  fañaiíati,  acá  ñama  luríri- 
nacapilla  Supayona  haquepafsína 
Supayo  mayconifsina,  Supayona 
aropa  catnnfsina,cona  hocharp- 
fa  chuymapatha  cama  purifquírf, 
haccha  hocharofa,hiska  hocharo 
fa  Supayofca  acanaca  haníraqm 
ancha  huatnnquiyti,  porque  ha 


fierto  el  viento  y  la  pltiuia  :  af'íi 
como  vueftros  Caciques  mandan 
do  a  vn  hilacata  fuyo,y  diziendo- 
le,  hermano  proueete  de  matalo- 
taje, parece  que  es  darle  a  enten- 
der q  quiere  embíarie:  afsi  el  Spí- 
rítu Santo  baxando  fobre  la  cabe 
■fa  de-léfa  Ghrífto  parece  que  le  di 
xo,  Haz  matalotaje*,  de  ir  tienes 
algrä  deh*erto,y  allí  aifligiras  mu 
choá  tu  cuerpo, y  taumbíen  feras 
tentado  del  Demonio:  pero  ven- 
cerás a  tu  tentador,  y  no  te  ven- 
cera  el  a  ti. 


i  Y  la  tentación  del  Demonio 
es  defta  manera.  Quandovnaper 
fona  anda  en  peceado,íi  fe  embo- 
rracha,hurta,  anda  amancebado; 
en  eííe  tiempo  no  fe  ha  de  dezit  q 
el  Demonio  la  tienta,  porque  ios 
que  afsi  haze  liendo  vaiVailos  del 
Demonio,  y  teniédo  por  íejíor  al 
Demonio,  y  obedeciendo  al  De- 
monio comete  a  firaluf  drío  qual 
qrúera  peccado  grande  y  peque- 
ño: ni  tampoco  e!  Demonio  tien- 
ta mucho  a  los  tales,  porque  fon 
quepapilla  cuna  hocharo  purim/a  fus  vafiallos,  y  dizíendoies.  Ha- 
fatafa  vcacam.apqríripílla:huatc  zedqnaiquiera  peccado,  puntual 
eafsinfca  fappa  Chuy  maní  haniho  mete  afsi  lohazé,  y  tentado  quíe 
chanihaquenaca  huatecaria  ama-  re  tentara  los  buenos  y  a  losjnfé 
átrí,aromafa  rrufamankaqaírifa     tos  de  noeíiey  de  dia^quádo  com- 

iqui  quand© 


i 


L 


i" 


íquiqoírifa,vtkh'qnírífa  faraqui- 
rifa,  famcafpalla,huayna  hífqui 
chnymanipana  íiprifiní  cancama 
fafsintahuacofa  vllachiyri  acha- 
chinaca  laycaíima  fafsínfiri;  ta- 
;huaconaca  yacanacampí íquima 
firi  .  huakhchanacafca  luntata 
cancatiia  ,  chuymamathá  cunafa 
ftiankahata  faraquiri:  acafca  So- 
payo  amkhaííy  lU?,  haníhua  Inri' 
rícVti  lafsínca  atipañahua,chuy- 
maflaro  arqnipanfea.  biuflanaca 
«tipifto:Äca  atipañafca  ancha  co 
ílanahua  Maanacathä  vrque  can- 
caísína  acá  Supayo ,  hpchafapa 
haque  DIOS  A  R  O  hakhfuha 
íipana,  anchapíni  huatnnquiyrí, 
feaní  bakhlumtí  maafca  camifa  fa 
ranacaféU,hamaqni  faranacafca* 
mafafsina. 

3   Vcalaycohílanacay,  Diofna 
huatecaña  qhuitanita,  quiquipa 
Diofaroraqui  yanapaquita  taray 
cpllanahuahuamana  vilapa  fupa 
fafs'm  mayifihata  :  humapachaf- 
ea  haniraqni  Supayo  hnatecaqui 
tafpany,  atipafna  fahatati,iirina* 
Capilla  ,  cayea  huafakha  hifchi , 
hueca  ene ipiní  atípata  canquiri , 
Snpayonahnahnapa  tacurí ,  ha- 
charo  purifsína  :  haniraqui  hua* 
tesara  cancafsinfea  kapífiñatí:ma 
afea  mokhí'a  chuymampí  miituíi- 
ñataqni,DrI,0  S'Auquiffa  arotta 
fina:  kapififsinpilla  huatecaña  ha- 
khotalsina  hamachtanajhani  ha* 
khacañaíTataquipi)Sá  Hycrcnimo 
collana  fanto  hani  huatecatafsio' 
hua  ancha  huaeccata  hamacbaña 

UfílH 


VITA    CHRISTI. 


quandadnerntcn,4aadd  eftafen- 
tados,qnan(io  andan,  y  en  fueñoí 
«1  mancebo  fiando  bneno  fuele  di 
ziedple,eítá  amäcebado,  tnoñrar 
lelas  rao^ast  a  las  mocas  fuele  de 
zirles,peca  con  los  moc,os  :  a  los 
viejos  fuele  dezirles,hazed hechi 
zcriasra  los  pobres  también  fne- 
le dezirles,ied  ladrones  q  a  vnef- 
tro gufto  comeréis  qnalquiera  co 
fa.  Ellas  cofas  nostraealpeníá- 
mierto  el  Demonio,  y  condezii 
»o  hareyoelïo  le  vencemos;  pe* 
ro  ligniendo  nueítro  coraCon  y  a« 
petito  nos  Ycnee.ei  a  nqfotros,  y 
efta  victoria  es  cofa  muy  grande, 
A'guuas  vezeseipempuip  por  feí 
aftnto  queriendo  el  peccador  bol 
uetíe  a  Dios  fuele  tetarle  mucho 
dizíendp,np  te  con uiert as,fino  vi 
ne  como  viues. 

3  Por  eífo  hermanas  miosem 
biandoos  Dios  algún  trabajo,pc 
didal  mifmo  Diosdiziédo,faiiO' 
rezedmeSeñor  por  la  fangre  de 
vueílro  hijo;  ni  de  vueftro  digáis 
o  fi  el  Demonio  me  tenca fle  yo  1< 
venciera:porqlos  que  afsi  dizen 
quatas  vezes  lo  dizé  fuelen  otras 
tantas  vezes  fer  vencidos, y  fe  bu 
eluen  hijos  del  Demonio  cayede 
en  peccado:  ni  tampoco  fiendo  tí 
tadoscpnuieneenojarfe,íino  con 
uiene  futrir  con  paciencia  llamar; 
do  a  Dios,porq  enojíídonos  pare 
ce  q  abominamos  déla  tentado;} 
para  no  aborrecerla  dixo  elgfat 
doctor  S.  Gerony mo,  quando  nc 
lomos  ceta  Jos  deuemos  auerno; 

comí 


-- 


<TÄPITV 

faftSn  fataümaifafsmfca,  hoaeeca 
tafsiua  mokhfa  ehuymampí  íy*  fa 
¿a  Dioíaro  aroúañar$chahifqüi 
hna  fafsina  hamacbaña.  Acá  fea 
chccapinihna;  fappa  canquipana- 
pilla  Ufa  Chrifto  auquitfa  fpiricü 
Cantona  haccha  bo alara  fanlro  ir 
paca  cancana;  veanfea  ancha tta- 
qquelma,puíi  cunea  vru,  aromani 
rrunihamácafsina,mallimaaf»ra 
aa  cal  sin  a ,  chaa  ,lupí,ha  Uo,  ecumr 
Chtttnfsinarhani  chofiní  i^fsina  ha 
ni  vtanifoina.S.  Lucas Euágclifta 
hífqui  hamafa  pnlicayoninaea  caí 
pina  hueca  cunea  Vru  faranacafsi 
¿a. 

4  Nía  pnfí-t unca  vru  maquípa 
t  at  fea ,  1  e fu  C h  r  i  ít o  a  u q u i  fía  m  a  n  - 
kacha  autijana.autíghipanfca  Lu- 
cifer Cupay ona  apupa 3  cufifiri  ha* 
ma,haní  Iefo. Chrifto  auquifla  hjf 
qui  v  Hace  afína,  anqúiífa  ,  naca  v- 
cathahua  fa iYiua  a roíiyñapíni  a* 
mahuat aniña;  San  loan  Baptiíta 
auquifla  futichcana,  vea  pachara- 
qui  alakhpacbathá  maya  cun«a,a 
cahuaamahnarayocaha  hifean*  ü 
ri  ifapfíiulea  Cupay  onaca  inakha  a 
roabuttanacapaqnifa  hifchi  faca- 
uin  api;  va-a  lupa  lucifer  ancha  apuf 
eaqueti  chuymanífsina  mayni  Af 
suodeo  Tutiííi  fupayo  raaíipam» 
pi  hil  acata  pa  haceumpi  amkha? 
laafíha  acá  yaathá  Tatauina  :  vCá 
lupa  panípa  arofifiina,  Lucifer 
nayra  caliaratauina;  Asa  í  £  S  V 
Qhriftofca  Dio*  chekha: Gabriel 
Ángel  Dioína  qhuitapaptlla  raye 
paro  qhuícaníta  ,  mayoi  huahu  a 

aaecuta 


LO    X  !«  -ii | 

como  fí  faeratnoi-  nwy  tenca  dos; 
y  diziendo  efto  h^  como  íi  dixe- 
/a:fiendo  tetadoshemes  de  lleuar 
lo  con  paciencia,y llamar  a  Diofi 
díziendo  muy  bueno  es:  y. efto  e,s 
mucha  verdad;pues  por  fer  bueno 
!efu  xpo  Nucftro  Señor  fue  ileua 
do  del  Spírícu  fanco  al  defierto,  y 
allí  padeció  mucho  ayunado  40» 
días  y ' noches j  eftandofín  comer, 
padecí edo  fr¡D,calpr,Uaiiia,y.  nte 
ue«. durmiendo  fin  fregada, fin  te¡¡- 
ner  cafa  ,y  como  dizc  el  Euaoge.. 
iifta  Se  Lucas,  viniendo  aquellos 
qua renca  días  en  medio  de  fieros 
animales. 

4  Delpues  de  paííados  quaren> 
tadias  jníueftro  Señor  lefu  Chríf* 
to  cutió  hambre  y  teniéndola,  Lis 
cifer  Principe  dejos  Demonios* 
como  quien  fe  huclgayp o/ no  co- 
nocer bien  a  Chrifto, quería  ha~ 
zerledezír quien  era.  Quando  S. 
loan  baptizoaNueftro  Señoríos 
demonios  oyendo  yna  voz  del 
cielo  qae  dezia  Elle  es  mi  amado 
híjpídixeron:  Por  ventura  habla 
de  fus  queridos ,  porefo  Lucifer 
fiendo  muy  foberbío  <Jixo: \'o  rae 
aconfejare  fobreeftoconmiconi 
pañero  llamado  Afmpdeo,comó 
con  fu  hilacaca;por  eflo  tratando 
los  dos  comenzó  primer  o  Lucí* 
fer  y  dixo:  Aqueje  lefu  Chrifto 
deue  defer  Dics,pcrq  Gabriel  An 
gel  méfajero  de  Dios  ébia-do  a-fjii 
madre  le  éixo  concibirasvnliijo 
(trn/  ";H  y  deipaes 


haccata  hata  yocach¿»raqníhata¿ 
yocachatathá  Iefasahua  futicha- 
hata.  Vcafca  Diofna  qoíqni  ama* 
feuata  yocpahua  fina  fatautná. 
Afmodeofca  fata,banihua,  baque 
haa  vcaca  ,  taycpafa  Iofephampt 
efpofatanahria,llallfttuncapakh- 
firaquihua  puracparofa  a.panaca- 
na,  yocachatatfca  ,  camifa  taque 
haquefa  ñuñuri ,  hamaraquihua 
ñnñuna  faraquttauinar,Luciferaf> 
ca  hanihua>inapampäquihuaam> 
khafta,Díos  efcecakha  acá:  hanrti 
hupa  yurípana  alakhpachathi  Aii 
^elefnaca  kóchofa  hutana,ahua- 
eirínacafca  Angelnacana  mama 
satáraqui  hámppatiri  mápifcana? 
fara quina.  Almodeofcahifiapíllá 
camífaráqut  Diofaca  maya  ha* 
qhne  tiyna  yuriípa^caUaUcma  raí 
kauí  paíahattikharo  ichukhata 
tafpa?haquehua  vcaca, faraquita- 
tiiua,  firirofca  Lucifer ,  hanikha  . 
Diofchítí  camifaraquí  Reyana* 
caca  halfutoquethá  hiiarahuara^ 
na  irpanita  hutapifeatia  hamppa» 
tirïf*  fapiniraquina.  Afmodeafca 
firiro  ,  nayra  haniti  vea  hochakH 
tara  hama  círcuncidata  cancana? 
faraquítauiha,  Luciferafca  cami- 
faraquí haní  Dios  canquípanca, 
Simeón  hupa  íchukharufsina,  hi- 
chaca  hihuafa  hlhuaha  ,  níahua 
Spiritnfantona  vlljahatahua  fa- 
ni,  taque  haquena  qhnifpiyripa 
vlljatha?  faraquitauína.  Afmode 
ofea  Dioíahuahíftapilla,  camifa-. 
raqui  Diofafsinca  Egypto  mama 
níro,  Herodevhakhfarafsina  He 

rodefa 


vita  «rmvJh* ■:.P*i»- 


y'defpúeslé  paríras,y  lellamar  as 
Iefus  ,  y  elTeesel  mifmo  querido 
hijo  de  Dios.-y  diziédoie  erto  re  f 
podio  Afmodeo  de  ningunamane 
f  *:_  hobr  e  es  efle,  fu  madre  eftaua 
defpofada  có  Iofeph,  y  tambié  le 
tuuo  en  fu  vientre  nueue  me  fes, y 
defpues  de  parido  ,  déla  fuerte  q 
todos  los  hóbresfaelé  mamar  ma 
rhoel  tábíen.  Reípondio  Lucifer- 
No, mal  entíédeslas  cofas  a  peco 
rnas;o  menos:Pareze  q  es  Dios  ef 
te,odeuede  ferlo:Por  vetura  na- 
ciendo el,no  vinierólos  Angeles 
del  cielo  catando?  y  losPaftores 
mandados  del  Ángel  quefuefenj 
poruetura  no  fueron  a  adorarle? 
Refpondia  Afmodeo  tu  dizes  efo 
Pues  como  Dios  auia  de  nacer  en 
vna  cuena,y  ler  reclinado  enpefe 
bre  de  beftías?Hóbre  es  eíTe:y  alq 
efto  dezía  refpódio  Lucifer.  Sin» 
es  Dios,  como  vinierólos  Reyes 
a  adorarle  defue  el  Oriente  tray- 
dos  déla  eftrella?Refpondiole  Áf 
modeo'.Por  vetura  poco  antesno 
fue  eífe circuncidado  comopecca 
dor?  Refpodíole  Lucifer  Pues  eo' 
mo  no  fiendoDios  tomándole  en 
los  bracos  Simeón  dixo:Morire,- 
moriré,  porque  ya  he  vifto  al  Sat 
uador  de  todos  los  hombres?  a) 
cmedixo  el  Spirítu  fanclo  Ver~ 
lo  as  antes  que  mueras?  Refpon* 
dio  Afmodeo:  Porfías  en  dezii* 
Dios  es,  pues  como  fiendo  Dios 
huyo  de  el  Rey  Herodespor  que' 
le  temia,alaProumcía  de  Egypto 

Refpon 


rodefataqiii  phattírapi  faraquita- 
uina.  Lucíferafcaliriro,  Hani  Di 
oilpjiitiSgypco  haquenacaua  hua 
kauacpaca  tiuquiri ,  H<¡ rodcfafca 
ancha  haklifaralaraqui  faranaque 
rii  faraquina.  Afmodeofea ;  Dio* 
fafsincajCamifaraqui  tunca  paani 
maranífsínea  Ierufalen  tomploro 
«hhacana' quimfa  vru  tucuya,nia 
taycpana  haquiskhatafca  :  Iofe* 
phana  carpïncerona  aropa  cata* 
na  faraquitauiná.  Ltic ifc rafea  li 
ríro,haní  Diofafsínca ,  camífafa- 
quï  lerufalen  marcanquiríamau- 
tía  letradonaca  arofifsinahuara» 
cuíiyna  ,  atípana  atamítafañapa- 
pí,aca  hamahua  fañapampifaí  fa 
raqnitauina.  Afmodeofea, Dio- 
fafsinfea ,  camifaraquíhocha  fa- 
pa.hama  loan  Baptiftana  bapti- 
faafi<ífaraquina:iirirofca  Lucifer^ 
baní  Diofipañti  báptífqui,  vea  pa 
chaca  maya  cuca  acahuá  amahua 
tayocaha  firi  ífapafcana,  Spirítu 
fantoíca  checahua  fañataqui,  vr- 
pija  ppekéña  patishaparapnrína'í 
faraquína.  Aímodeofca:  naque* 
hua  vcaca  ,  haque  cancafsínpilla 
*ca  hnafara  funinca  hueca  tra^ 
qquefi  fatauina.  Ludferafca,  Di 
ofapini  chekha  acacaih.ani  Diofaf 
finca, camífaraqui  pufí  tunea  vru 
hamancafpa  fataulnína ,  ilpanfca; 
Afmodeo,  Diofafsínca  eamifara- 
qui  ancha  acapacha  ancha  atiti- 
ghi<fatauina,Afraodcofca  auquU 
fTana  haque  cancaflapa  arofi;  Ln- 
ciferafca  Dioscaneañaparaquí  a- 
»ofi,  maynífa  maynífa  checapíni 

arofi- 


VLO    XI. 


<if 


RefpodioIieLucifer:Si  no  es  Díos 
por  ventura  los  ídolos  délos  Gi- 
tanos cayeran?  y  anduutera  con 
macho  miedo  Herodes?  Kefpon- 
dio  Afmodeo,*?  esDios,como  fié 
do  de  doze  años  fe  perdió  en  el 
templo  de  lerufalen  por  tres  días 
enteros?  y  áefpue*  hallado  de  6á 
madre  obedecía  a  lo feph  carpín- 
terpítefpondioIeLncifcríSino  es 
Dio sVcomo  hablando  con  fus  pre 
¿untas  y  refpueftas  hizo  maraui. 
llar,  y  venció  a  los  Pp&ores  de 
lerufalen?  refpondióf ÁfmodeoJ 
Siendo  Dios  como  fe  hizo  bapti* 
zar  de  Ioa,a  manera  de  peccador? 
Replico  Lucifer,  por  veturá  fino 
era  Díos,corao  al  tiempo  que  fe 
baptizo  oyeró  vna  voz  que  dezia 
Eite  es  mi  hijo  querido,  y  en  teíli 
móhío  deftá  verdad  eí  Spírítn  fan 
to  baxo  como  paloma  fóbre  fu 
cábe^a-írefpóndio  Afmodeo  hoin 
bre  es  eíTe, porque  por  ferio  pade 
ce  tanto  enefte  defierto:y  rcfpon 
dio  Lucifer,  Sin  duda  deue  de  fer 
Dios:  pues  -ño  iteudolo  como  pu- 
diera c llar  en  ayunas  quarenta 
díasíy  diziédo  eñb:  Affnodeo  ref 
p6dto:Pues  (i  es  Dios  como  enef 
ce  momento  tiene  mucha  hambre 
Afmodeo  trata  de!a  humanidad 
de  2?po.  y  Lucifer  de  fu  díuinidad 
elvño,y  él  otro  dezian  mucha 
H    2  verdad 


ï6 


VITA   CHRIS*^ 


ñ  r  a  f  1  ?  á  u  i  n  3 :  P  o  rqu  e  a  f rqu  i  íf ap  í  1  la- 
el iéig  Dfófaísiníca  checa  haque- 
rÜ  '■-.'■oí  cancana, 

?    Luciter  echmamanea  acá  na 
quena  gansañapacchama  camafa 
yatipínihahua:  Porque  Diofclíi 
V cae  a  a  1  ak h p  ac h a  t  h  á  c are  u  qh  u i  f * 
tvanahama,acapachathá,  máqhüe' 
pacharo  carcuripilla .Kmi,"  Vea-' 
¡ayco  hif^  camaraarsiñífahuajíia 
ni  híuífaro  atipañapataqui,hupa> 
«a  laráñapfj'bleá camifatfa  halan 
tañaïTapinihua  cchakhratóafláta- 
qai  fatauina.haquechívcafca  vil 
ttápinitanipi /camifatfa  bochare» 
tinquivapihíhapi:  Acatíkha  Ada- 
danatfa  maampí  hilaípana? '  Da- 
oidatfa  ,  Salomóátfámaápiccha 
manifpajhaniatipaña?  Vcanacfa 
atipaq<uiríthua  jacafpalla  haque- 
chi  vcaea,nia  matapachanqiühua 
fafsinaauquiffi  lela  Chriitompl 
aucafiri ,  químfa  tanfa  aakharnta 
miítqna  :  acá  lanfanacafca  maya 
fisjafiña  hocha  Gula  fiítmitaciina 
pnaíafcajapaftacañahocha  Sober 
nía  futíniraquítauina,mayafca  mi 
scha  cancana hocha  Armarióa  fa 
einípiniraquitauina »  acá  qnimfa 
hocharofea  tuencu  fupayo  anquí 
íTa  pariyaha  hifcchuqtauiüa  j  vea 
íbp3mattaqfifaquí,nayrapatfa,ní 
A3  hu  *rahuara  chhucnyaiaqui  au 
iejífi  manca  manaría  hakaro  puri 
bínfsa  haqjaqui  tucurapina  auqf 
jataq  jjamuttquírihaqeaqaica^v 
<ra  fupavóca  hilay  camachcata i. a 
isiua  njokbfa  axópigpíHa  auqffi  a 

rorapí» 


verdadjporqneiefuChnÄo  Naef 
tro  Se  ñor, 'tiendo  verdadero  Dioa 
era  también  verdader o  hombre* 


c  Finalmente díxo  Lucifer,  por 
fuerza  qüádo  no  pueda  por  otra 
via  fabre  li  es  hombre,  Pcrq  fi  es 
Dios  en  tal  cafo  viene  a  dellerrar 
nos  al  infierno  ,  como  nos  delter-' 
ro  del  cielo:  por  ello  deuemos  a* 
preftarnos  muy  bié  paraqnonos 
véza,ypor  qualquiera  via  nos  he 
mos  de  entremeter  en  fus  obras  y 
cofas  y  poner  elVóruo:Sies  hobre 
elme conocerá ,  y  de  qualquiera 
fuerte  le  haré  caer  enpeccado:  Ef 
te  por  vétura  auia  de  fer  mas  q  A, 
dan?  o  mas  fuerte  q  Danidío  Sa- 
lomon/paraque  no  pueda  fer  ven 
cidcíyo  vencí  a  aquellos,  efte  tä- 
bien  (les .hombre qaedara  vécído 
|5n  remedio,  y  díziendo  fe  falio  á 
pelear  con  ¿brillo  licuando  tres 
l  ácas:y  eftasla  vna  fe  llamaua  Qü 
la^la  otra  Soberuía,la  otra  Auari 
cia:y  el  demonio  necio  dezia;  Yo 
haré  caer  en  ellos  tres  peccadosa 
Nueftro  SeñorVporeíTo pateando 
y  despidiendo  centellas  de  fuego 
de  Tos  ojosfuefe  paraNueftro  Se 
ñor,  y  llegandofele  de  cerca  tra«» 
.figurofecomo  hombre  para  con 
Nueftro  Señor,y  podemos  coníi- 
derar  que  le  laludaua  el  demo- 
nio cópalabras  bladas,  queriedo 
cécarle  dtzíédo  q  hazes  hermano 

nauchoi 


'CAriTVLO   XI* 


ir? 


rdrapïri^)  haya  vrnbaa  ácana  tta 
qqnefiri  vlljafma,  Diofna  yoepa 
chitakha,hanifsinfa  haccba  Pro» 
phetachitakha  ahanuhna  maaccu 
ta,autighchtar»kha,cnna  maraka* 
hata,acaca  hnafara  funiphocajnia 
pilla  y  a  tita,  taque  haquenaca  ha* 
cañapa  huacaychafipba  fatapitla, 
haní  hapapacha  híhuañaro  halan 
taniti  fatapíl!a,naaroehuracama 
raa  acá  cala  D  IOSN  A  yocpaf- 
finca  ttanttaro  tucama  fama,vcat 
íca  niankahata  r.pakhta  hamapa* 
cha  híhuafstna  haccha  bochara 
purifma  fafsina  hnatecaba  fataui 
n  a :  a  c  a  hu  a  t  e  ca ñ  an/c  a  a  u  qa  i  lïa  a  - 
f  ofaañaquí  hocharOípnriyañaqui 
amahuana,  leía  Ghrifto  auqnillai 
ca  acá  hama  paya  chuymápi  arof 
fchaata,hanihuatta,;ntca  mankafsi 
naqni  haqaenacaca  haqniriti  fa- 
taoina:  fafsíníca,  chay  Supayo  hu 
maca  naa  Diofnayecpathisa  faa- 
üaquipi  amhiiít ta,  nafca  hanipi 
atañjirísfamtj,  ciinataqiíí  na  ata- 
mama  ma^  h  a  n  i  h  q  map  a  ch  a  na  a  « • 
fcathá  hihtsamti íar aquit'tapilia: 
haniti  Dios  aroparopiqíii  baqse 
bacayriqní/afskihamachatauina 
Cata  fe  a  Supavo  ancha  cakhfi  tiren 
na^llallaha-faiiípa  arona  hacutta 
ta:  chuymapa'slba  raayaharnuna- 
raquíhuatecaha  fana. 

6  Acá tíca  aimaüataqaimaya 
paya  yaaca  apfufiraquitana:cami 
fa  acá  Supayo  aucaíía,Icfu  Chrif- 
to  anquilía  hnatecaha  fafsina,  ca- 
liacafína,  hamaraquipi  bialTana- 
cabaatecañapacaquí  callasatín- 

hua 


machos  días  te  he vino  padecer 
aqní,tu  deues  deferhijo  de  Dios, 
y  fino  deúes  defer  grl  Prophetaí 
díifigurado  eftas  de  roftro,deac5 
de  paffar  hambre,  qac  podras  co- 
mer aquríporque  ellees  defiere» 
defpoblado  :  yafabes  que  todos 
ios  hombres  eftan  obligados  por 
mandato  de  Dios  a  guardar  fu  vi 
da>y  de  no  ir  a  morir  por  fu  volS 
tad,yote  dareconfejo:  Sí  tn  eres 
hijo  de  Dios,  di  a  ellas  piedras  q 
fe  hagan  pan,y  defpues  comerás, 
cofa  q caygasen  peccado  manen* 
do  por  tu  voluntad;y  con  ella  teiï 
tacion  quería  bazer  hablar  a  N.S. 
yhazerie  caer  en  pecado- pero  le 
lo  Xpo  bablandoíe  afsi  con  do - 
blez,díxo:Lps  hombres  no  viaen 
folamente  comiendo  pau,y  en  di.. 
zi-r  eftoquifo  átzirf  OSa  Demo- 
nio tu  quieres  hazerme  dezir  foy 
hijo  de  Dio^,péro  yo  de  ninguna 
fuerte  telo  diré,  porqcauí »  auía 
de  dezirtelo'í  dichotue  has  no  qe 
;T as  morirte  d.efiambre.-por.tu  vo 
4 ñuta d  :  po r  ve nt ara  n o  p u d i e r  a 
Dios  fulU'ntarai  hombre  con  fu 
foiapalabra'íy  dizíendole  eíto  el 
Demonio  quedo  corrido  defea-ia 
brado-con  la  palabra  ton  q .  dezia , 
engañarle  he,  y.en  ■fucorac>oa,de- 
;-;  zia,teníarle  he  de  otra. manera^ 
6  Saquemos  de  aquí  vaaq  dos 
co fas  p ar a  n u e íl r as  &l  tn a s , á f s i  c o 
mo  elle  Demonio  n-uellro-eaemi 
go  diziédo  tentare  a  N'.S.Ie  armo 
muy  bieh,afsifuele  armarle  para 
tentarnos  a  nofotcos,  y  eííefegü 
H     5  lain, 


n8 


VITA    CHRIST^Ï. 


hua,fapafapa baque  chüymapat*  la  inclinación  de  cada  vno.  A  nu 

cama  vcafca.Taycfla  Euacamava  eltra  madre  Eua engaño  con  vna 

manlananaqai  HuDatauina  ^auqf*  man^ana,a  Nueftro  Señor  quiere 

fäfca  calaña  lliillaña  amaui  jaca  engañar  con  piedra:  Porque  elte 

fupayopüla  yacanaca  hochachafi  demonio  engaña  a  los  mancebos 

ma  fafsin  .  l.Iulli-riyapachilca  layca  díziendoles  pecca, alas  viejas  áizí 

fimafafinaraq.UuUiri,hu<aiüiv|ïal:-  édoleshaz  hechizos,  a  los  pobres 

ca  Inntatamafafsinar^qui  llufÜri  díziendoles  hurta, a  los  valientes 

cchamanica  hani  hírañxyaajana,.  engaña  cou  cofas  iropofsiblcs  de 

raqui  Ilulüri  ;cbamaiufafca -h.a.n/i  hazer;alos  flacos  y  de  pocas  fuer 

yaajanapiniqUi  iluUirí  5vta  fupa-  cas  con  cofas  de  ningún  momen- 

pi  Euaca  marmi  canquipana  pifi  to.  Por  ello  aEuapor  fer  muger, 

ccbamanipana,maya  manfananá;-  y.  íér  flaca  la  engaño  con  vnn  man 

piniquí  llullata-uina,  auquiffa  le-  (¿ana:  y  viendo  a  le  fu  Ch-nfto  qn« 

i'ü  Cbrillofca  cchamani  vH'jafsina  era  fuertecjuefia  engañarle  con  v 

calaña  lluMaña  amahuana,Euap»  •  na  piedra  : engañando  a  Eua  con 

raca  hr>chafupaqüi  llulíaafina,  aa  pecca<do  déla  gula  ry  del  vientre, 

quiífafca   püracá  hoehanaraquiq,  queria  engañar  también  a  N  S.  có 

11  ül  I-aña  amabüana:acafisjafina  ht  el  peccado  deU  gula, porque  el  pe 

láfquipaña.  hochapilla  punen  hlf*  ccado  déla  gula  y  demaíiado  co* 

ttari  almaffaro  taque  hochanaea  mer,haze  como  fi  abriera  1ä  puer 

malunataqui;fup3yófca  hiulTaati  taparaque  ennueftraalma  enrié 

pañataqui punen  hiíttarafsina  ha  todos  los  peccados,y  el  demonio 

macharapí,  humanacafa  yatitapi-  nos  venqa:y  bien  fabeysvofotros 

lia  ancha  fifata  baque  cunamana  que  el  hombre  muy  harto, come* 

hocharohuapúríjvca  íupa  manka  te  qualquiera  pecado  por  eflo  co 

fsínía,  vmafsinfa  tupuniquí  vma*  miendo  y  beuiendo,  cerned  y  be-» 

bata  mankahatä.  ued  con  medida. 

y    Snpayofca  hilanacay  apufna  7  Pero  el  Demonio  hermanos 


cana  hochauaraquí  auquiífa  hua 
tecaña  amahüana  ,vca  fupá  alaa 
thaacataqui  auquiífa  amparaeha 
írpana,lerufalen  haccha  marcana 
torre  patkhaparo,  vea  patkhanca 
fsinlca  hanifa  Díofa  cancañama 
ccanaehchit  takha ,  nafca  Diofna 
yoepahua  fafsínpinihua  chuyma- 
hana  hilma,  vcalayco  tuca  háppat 
khama majuana  Diofna  yoepahua 

fañaha» 


míos  quifotentara  N  S. también 
con  el  peccado  delalobernia,poc 
efo  lleuo  a  N,  S.  por  el  ayre  déla 
mano  lobre  la  torre  del  gran  pite 
blb  de  lerufalen,y  eftádo encima 
della  ledíxo:  aúque  tu  no  me  has 
querido  defeubrirque  eres  Dios 
pero  yo  en  mi  coraron  fai  duda 
digo  quieres  hijo  de  Dios,  por 

elo 


CAPITVLO    XI, 


iiy 


farïahataqui.h ama  checa  Díofna 
yócparocatuñatac),,  acá  torrethá 
macea ro  tinquintama,  hani  hakh 
fárafa;#hanihuakatafa  vfucbafiha- 
tati ,  Diofapílla  Angelanacparo, 
hoahaaha  canquíro  mípanfa,  huá 
huaha  hifquí  haacaychahata  faP 
fínhaa,camachi  fatautna  :  acaba- 
flia  üullaha  íalsinfca,  acá  fnpayo 
checana  ,  Diofna  yoepatipí  haní- 
chapa  vea qu i  arofiyhá  fafaqui  a  a 
<\  a  i  lia  r  o  cun  a  1  a  a  r  o  (ít  a  u  i  n  a .  Ve  a 
kharufcahocharo  pnriyañaraquí 
amahuatauina.Auqffa  IefuCbrif- 
tófea  fupayona  huatecaha  lata: 
humafti  fupayo  cuna  naa  huate? 
caña  amanirta?  haniti  Diofna  ql! 
capa  arouTsina,Hani  Diofamahu 
atecahatati  fi?vca  fapa  hifma  y  ¿li- 
pa fitpá  humaca,manccaro  fa rae  a 
ñataqui  ,pata  patafa  huquipana, 
finquintamafittarítinquíntafsína 
cana  na  haquíha,fatauina:  faísinf 
ca  fupayo  atipatauina  :  acá  ha- 
ma  atípafsinfea,  camifa  San  A  a* 
gaftin  hífqoi  ha  ma, hani  Dioscá- 
cañapampí  atipatauínti  ,  maafca 
baque  cancanapampíqui ,  camifa 
Dauídafa  mayní  cchainaniGigan 
te  Golíath  futini  hani  eíparampi 
tan^ampí  &c,atipatauinti,maafca 
maya  korahuampiquí  ,  aticata* 
uincahama. 

X  Acá  hama  atipatafca  acá  anca 
fla  Lucifer  atipanaptni  ertuyma- 
panaamkhauTsína ,  auquída  lefu 
Chrifto  maya  hacha  collopatkha 
■o  irp  ana  ,  vea  eolio  patkhatfca, 
:unamana  marca,cunamana  vta,    , 

cuna 


efo  rnegote  encarecidaiméntfefiít 
temor  a Igun©  arrójate  defta  t  or  * 
re  abaxo,paraqueyo  diga  hijo  <íe 
Dios  es,y te  tenga  por  verdadero 
híjp  de  Dios,que  no teharas  m  al 
alguno,  porque  Dios  mido  a  fus 
Angelas  diííendo  Do  quiera  q  115 
mí  hijo  vaya  le  guarda rey*  muy 
bíen:y  queriendo  engañarle  delta 
manera  díxo  a  Nueftro  Señor  to- 
das  las  razones  pofsíbles,  dízíen» 
do  en  primer  lugar  lehare  dezír, 
íí  es  hijo  de  Dios,o  no, y  defpnes 
quería  hazeríe caer eivpeccado:, 
Pero  Nueftro  Señor  lefu  Chrifto 
tentado  del  demonio  dixorTu  de 
monío  porque  quieres  tentarme? 
por  ventura  no  dize  la  fagrada  ef 
,,Críptura,No  tentaras  a  Dios-ípar 
efo  yo  te  digo, que  es  la  razón  qué 
aníendo  gradas  para  bajar,tu  me 
.dizes'arrojate  abajo?  arrojando- 
.me  que  ganare? y  diztend  oleefto 
alcanzo  váétoria  de! :yveneiendo 
le  conforme  dize  S.Auguftin ,  no 
le  Venció  en  quaiito  Dios, fino  en 
quanto  hombre:aísí  como  Dauid 
no  venció  al  fuerte  Gigante  Go- 
liath,con efpada oíanla  $no  con 
honda. 


8  T  vencido  defta  manera  eftenti 
eftro  enemigo  lucífer,poniedo  eu 
fupéfamíento  de  vécerle,  lleuo  a 
N.S.IeiuChrtfto  fobre  la  coroni- 
lla de  yn  alto  monte ,  y  de  allí  le 
moftro  varios  pueblos  varias  c*a- 
H    4  fas, 


*>** 


VITA  «ÍUUIT*. 


cuna  mana  yapu>ettnamana  virta 
vllachaatauina  auquifVaro:  acá  v^ 
Ílaghc~taca,  vcamarcanaca  ,vca 
marca  marcanquíri  haqnacampi* 
fa  nanqaihua,hüma  amanchita,v 
cafcacharamamajmaafca  nay ra- 
ra quillpittafsma  hainppatita  fa> 
raumauafsínfca  vea  lucifer  fupa-, 
yo,chayhanihuahuma  naro  can 
cañama  ata  maña  amauit'tatíjhí* 
chafcana  atamafimama,  ha  fupa* 
yochiiajluciferathuajhumafca  ha 
«iqulatamafiña  amautati  ,  Diof- 
n&  y  oepa  cácafsíuca  caniífa  hakfo 


fas,v artos  capo*  labrada** varia» 
guertas,y  díxole  Todos  aquellos 
pueblos  ,  y  todos  loe  moradores 
dellosfon'míos:y  títulos  quieres 
yo  te  los  dare,pero  primero  ado 
rame  de  rodilla*,  y  en  dezir  eLlo 
luzifer  quifo  dezir:Ola  tuno  qui 
etesmanifeftarteme,  pero  yo  te 
(Jire ahora  quien  íoy:Yofoy  el  de. 
demonío/oy  lucifer; y  tuno  qui. 
eres  defe  abrirte,  fiendo  hijo  de 
Dios,  como  me  temes;  díztendo 
foy  hijo,  de  Dios  perder  ias  po  r  vi 
tura  las  fuerzas*  por  ventura  no 


farif  ta,Diofnayocpatahaa  fafsi     eres  hijo  de  Dios :pues  fiendolo 


na  cchamsti  tueutícta'íllaafa  ha 
maca  hanipilía  Diofnayocpataui 
fcati;Diaínayocpafsinca  haní  hua 
tipHla  yocpathua  fafsín  naco  taq 
Tofa  atamirí&ajvca  fupa  na  fama 
ni  a:  ha  ni  Díofna  yoepachita,  vea 
ca  Fun&api,napilla  Adán  atipaui 
Ijathá  acá  vraqcatufipha  fatatha, 
derechoni  razonani  cácauíhathár 
maafca  amauchita,vcafca  na  cha- 
r amama,tulláfca nayrarha  na  ha* 
ppatíulta;cunapiniquí  hakhfara* 
t  a ; n a c a  huma  a m a h u afs in a qu  i h na 
churaña  amaufama  ;  naroca  hani 
ca machquítaiataquihua  futiuifa 


fin  recelo  alguno  .me  dixer as  a¡ 
mí  y  a  todos  yo  fóy  hijo  de  Dios 
£or  eífo  yo  te  digo  que  fi  tu  no  e 
ees  hijo  de  Dios^mio  erest  Porq 
uniendo  yo  .vencido-  a  yAdan,  ad- 
judicado me  han  elle  mundo  por 
tener  yo  deceebo  a  ello,pero  íí  tu 
quieres  yo  te  lo  dare,tnas  adora* 
me  primero:  porque  ca ufa  temes 
yo  Iota  mente  porque  te  amo  qui 
ero  datteloílos  gentiles  finque  íes 
di  o  a  que  lo  hagan  me  adorante» 
ro*  eia  Chrillo  respondió  al  de- 
monio quehablaua  con  palabras 
arrogantes  y  mentirolas;  dizien- 


•Aacafaháppatíto  fafsinhamacha-     ,4o  vete  parlero  tantarron,la  t\* 
cauína, Acá  hama  hílafquípata  a.      entura  de  Dios  manda  dizicn 


Tofnaquerirofca  Iefu  Chrifto  ati* 
^uiflajfaracama  lacaña  acofeama 
o  a  fu  payo  ,  Díofna  qucllcapaca 
Di  o  fa  qní  hamppatí  hat  a,fir  ti  í  hat  a 
fkopí  fafsina  satauína;fata.fca  lu- 
cifer maya  micchi  aututcatataba 
ma ,  manqhuepacharo  huararifa 

ananay 


a  Dioslolo  adoraras,  y  fcruüas, 
y  Jiziendo  efto  lucifer  fe  huyo  al 
új&craocoraavuajara  flechada, 

dando 


■Mi 


CA?lT  Y^O  &m 


I3Ï 


•nanay,atatay  fafá  phattítauína; 
acá  hamaphattíntipafca  taque  fa 
payóaca  huaracufina,  tatapa  m&y 
copa  ancha  huaracufifa  ceakhfifi- 
fa  hakhlarafa  phatttntipana;  An* 
qailía  Icfa  Chriftofca  vea  pacha 
ancha  cuuTitauina  \  camifa  huma- 
naca  la  aucamaatipäfsinacufifqui 
titaca  hama  Angelefnacaíca  cuna 
mana  cufifiña  auqníífaro  apanina 
fupayo  atiuipaquí  taquefa  kocho 
na,fupayo  hayraro  ,  amayaro  ca» 
tufa,auquiíTa  Adán  yanecachaui' 
patha  yanca chkhauitháraqui, ala 
khpacha  ttanteafca  a  tiquiííana  má 
kañapataquiraqúl  apanina. 


dando  bozesydiziendo:ayay  ay 
y  huyendo  alborotananfe  todot 
los  demonios,  entrando  alia  hu- 
yendo fu  Señor  y  Príncipe  afom- 
brado, afrentado, y  atemorizado, 
y  Xpo  N,  S.  fe  alegro  mucho  afsi 
como  vofotrosos  holgays  vencí 
endo  a  vueftro  ene-migo, y  los  An  , 
gelesíe  truxeró  muchos  regalos 
y  todos  cántaro  la  victoria  que  a 
uia  alcac^ado  vecíedo  al  Demonio 
teniédolo  por  floxo  y  perec.ofo  y 
por  aner  fido  maltratado,  auíédo 
el  maltratado  a  Adán  nueftr o  pri 
mar  p»dre:y  truxercm pandel  cíe  ' 
lo  paraque  Nueítr  o  S.comieíTe. 


H>*i  *»<*?&  f<*éH>t9¿H)-<W     H>*4HH*4H>t*4HK*4?v<H 


CAP.     XII.     SANF    IO  AN 

baptífta  lefuChrifto  a»qui(Fa,aca 

hua  Diofna  yoepa  fafsiria  vlla 

chaacanca,  Canatiiarcana  Ga 

lilea  fauna  may  ni  cafara 

íipana  vino  vmaro 

tucuacaaca  vea 

thahua 

arefi, 

AVQyiSSA  Iefu  Chritíó  nía 
S.Ioanana  baptizatathá,haa^ 
fitaraqtü  bupápi haqnifiri  má 
táutna:S.  loanafca  aoqmíla  haya- 
thá  vlljafsina,vcanquíri  haquena 
caro  euiKapa  antatafsína  Inkana 
pampi  ccuuhua,!.  acahna  Diofna 
yocpa^acapachanquírinacana  ho 
chapa  apariri,  fafsina vllaehaata- 
ttína  ,  acabama  San  loan  atoft- 

sife* 


CAP.    XII.  DEL    T  E  STU 

moni  o  que  dio  San  loan  Baptífta 
;    y  del  milagro  quando 
connit tío  el 
-  agua  en   --'---  <  ■■■-  ,; 
vino-  " 

San  loan  Gap. 
i .  &  t . 

V^  VEsTRO  Señor  refaChrlfi 
£\  to  defpuesde  aaer  lido  bapt" 
zado  deS  loan, otra  vez  fue  á  «ti* 
contraríe  con  el,y  S;  loan  viendo 
le  de  léxosjtenaórtro  con  el  dedo 
a-1  o  s  q  e  lia  na  n  a  1 II  leu  antán  do^íti 
boz,y  diztendo  Efte  es  el  Corde- 
ro híjode  Dios  que  quita  íospec 
Gados  délos  que  elfcanéri  el  müd© 
y  muchos  bobees  oyéró  aS.  loan 
'*  W    5  dezír 


I 


I2¿1 


VI*A    CHRISTI/ 


riki  al I okh a  h aqueaacara  &, «1  üV 
pazánitaa;,  ífapífinacatfcapaní  ar- 
c  a  U  ti  iri  a  A  tit|  iTa  I  efu  C  h  r  i  fio ,  m  a  y 
n  Í$R  Andrés  f qt  i  n  i  ta  ul  a  a ,  m  ay.-ni - 
n a  fu t tpa  fe  a  f  han  ipi  Di  ofna  q  u  el  I 
capa  atamalKi;  nía  a  fea  A  ndrefana 
«ïaymi  pápibua  arcana  fafsmaqui 
h  vft  o .  A  c  a  na  cafe  a  v  c  a  p  a  c  ha  S  I  u  a 
nana  y-a-t  kcha-ra.  difeipulopataui- 
na:  cchinamancfca  Auqniíía  lefu 
Cbnlton.1    Apolrolpakhatauína.: 
b  u  p  apii  r  a  ar  o  í  i  fs  i  rife  a  acá  p  i  ni  r  a  si 
uinbua  Diofna  yoepa¿   San  luán 
yatkhírí-írapiila  acaliúa  faisín  vh 
lincha  y  ftoyha  ni  pilla  hopafca  kari; 
arojlrí  haquerí rjfafs ina  fapífeata  -; 
aína:  vari  Andrefaca  acalma  Di* 
©faaypcpa  firMfapafsína,  ancha, 
caíififa  hilapa  thaquerí  mana,  acá 
aiCo atamaíñatrqiú:  hilápafca  Sil 
i?on  fucinitauína  ,  cchinafca  Pe- 
dro futínikhana?Aaqn.iifana  Apof 
tolpakharaquína  ancha  vea  cchi- 
nafca ApoftoLefnaea.ua  Maycopa 
nía  fafsína  Auquiífa  collana  lefu 
Chrirto  futaatauina.  Andrefafca 
hílapahaqnifsina:hilay  mayniha 
quehua  na  vlljatha,vcafca  S.Iuan 
acahaa  Diofna  yoepa  fafsínahua 
taquero  vllachayí  Nafca  chuyma 
hana  acahaa  faraquithabua  lefu 
Chrifto,fatauina,Simonafca,hina 
catiquinquí  vea,  vllacha ahita. faf' 
fina  trpaaíina,  Auqoiííana  vcaro: 
Niaauquíífana  vcaro  purífsínlca 
Simón  auquiffampi.  aroíitaqina, 
aro(i:atfca,  auquiífa:   Simón  hí- 
chatecuru Pedro  futini.khaina,fa« 
tauina;  vea  fupa  San  Pedro  híhua 

ñapa 


dezir  defta  manera, y  do*  de  los  q 
le  oyeron  fignieron  a  Chrííto,   eí 
vno  delios  po  r  nombre  Andres,el 
nombre  del  otro  no  lo  declara  la 
diaína  eferiptnra,  fino  qfolamen 
te  nos  díze  que  Andrés  y  el  com- 
pañero le  figuieron:  Y  a  la  fazo» 
eftos  eran  difcipulos  de  San  íuan 
y  defpues  fe  hizieron  difcipulos 
deChriilo  N.  Señor,  y  hablando. 
los  dos  vno  con  otro  dixeron.íin 
duda  efte«s  el  hijo  de  Dios,  porq 
hablando  del  Slnari  nuestro  Mae 
lVro  nos  le  moftío  diciendo,  Efte 
cs,y  no  es  hombre  que  dizepatra 
ñas:  pero  Andrés  efpecialmente 
oyédo  dezir,Éíle  es  hijo  de  Dips 
con  mucho  regozijo  fué  a  bufear 
a  fuhermsnopara  darle  efta  nne- 
uav,  y  fu  hermano  fe  llama  uáSi> 
mon,y  deípues  tnuo  por  nombre* 
Pedro,  y  defpues  fe  hizo  Apoftol 
de  Chriftojypoco  defpue9  Nuef- 
tro  Señor  lefu  Chriílo  le  nombró 
por  cabera  délos  Apoftoles:Y  An 
dres  hallando  a  fu  hermano  dixo 
hermano  yo  hevifto  vn  hombre 
al  qual  nueltro  maeftro  fan  luán 
moítro  a  todos, diziendo,  Efte  es 
el  hijo  dé  Dios:  y  yo  también  en 
mi  pecho  fiéto  y  digo  loproprio: 
y  Simón  diziendo,  vamos  donde 
efta,íd  a  moftrarmele.fellizo  lie 
oar  donde  Chrifto  eftauajy  llega 
dp  Simón  hablo  con  el,y  defpues 
deauerhablado  N  S  ledixo,  Si- 
món de  aquí  adelante  llámate  Pe 
dco>  poreflo  fan  Pedro  halla  fa 

muerte 


G  APITVLO    XII. 


ñapacamä  Pedro  futini  cancana, 
hihnatatfa  Pedro  faraqnitana  hi 
cha  mita  haquenaca  (maa  miran- 
fa  Pedro  faraquiquini  )  Vcatpa- 
chaaca  Sanronacafca  fan  Pheli- 
pimpi  auquiffampi  vllatafpifcnta 
uina,amígoní  hama  tncupilcana, 
maa  manka  maa  haca^aya  htfiua 
vcatpacha  cancapifcana.  Camifa 
&D  Anguftin  hifqui  hamafca,hani 
ra  vcapacha  Apoftol  cancapifcan 
ti,cchina  anquifianafutaaña  ca- 
n)a. 

2    Enangelifta  Santonacafcaha 
rjthua,auquiífa  futichaafcanca,  v- 
ca  maraña  lur  auipa  quelicapifqui 
t  i . vckha r o  m arana  a  u  qti  í  ña  may  a 
cafara fiaíro  macanea   vcacaina: 
maafca  fan  Epiphanio,  leía  Chrif 
-  t.o  auquífla  vcamara  cayea  mar- 
carokhapuriehina  hueca  rnareana 
piníhua  Diofna  aropa  enkbana: 
'  tmlanícarnokhfataqu¡hua,hocba 
}'äceahuafirina,hocharo  padrina  » 
caica  haniraquihua  camfjrinti,co 
llana  virtudefnacafca,hifqaicnui 
nianinacafca,  hifqni  larañaíca  hif 
qmhnaJaraqnirínahiia:  haquena 
caica  acá  hama  mokbfataqní  yati 
chata  anchahon  lefuChrítfo  au- 
quííía  amauirina,arcaha  lirífca  ar 
qmrinaíí    Vckharo  marafca  eu- 
kh^feina  hocharo  purirínaca  ta* 
khtipanahua  Pharííeonacafca  ya 
ri  humanaca  yanecatapi,  apufna- 
queritapi  haquenacana  cunapfa 
cchamacama  huayquírítspijchny 
BWmacama  faranaqueritapí,  pa- 
ya chuymanacatapi,tallpa  tulipa 

quipii 


m 


muerte  fe Ilamo~Pedro,y  defpues 
de  fu  muerte  tambíe  lellamamos 
Pedro,  y  los  bóbres  detfe  prefen- 
teÍjgIo,y  los  del  figlo  venidero  le 
llamaran  Pedro;  y  defdeentoa- 
.ces.eftos  Santos^  júntamete  fan 
Phelipe  tuuieron  conocimiento 
con  Nueftro  Señor,  y  fe  hiziei  on 
cómo  amígos,que  comen,  viuen, 
y  mueren  juntos.  Y  como  dize  S. 
Auguftin,ann  no  eran  Apoftoles 
halta  que  defpues  los  nombro  Nu 
eftro  Señor. 

2  Los  fagradosEuágelíftas  no 
eferiuen  los  hechos  de  Ghrilto  de 
aquel  año  en  que  fe  baptizo,  haf* 
taque  el  año  figúrente  fue  a  vnas 
bodas. Pero  dize  fan  Epiphanio  q 
Nueítro  Señor  letoChrifto  predi 
co  fu  díuina  palabra  a  toáoslos 
pueblos  q  llegaua>pero  con  bjan 
duraydezia  que  es  malo  elpecca* 
do,  en  común,  y  no  dezia  nada  a 
los  que  petcauan  en  particular,  y  ; 
dezia  tambié,  que  fon  buenas  ¡a$ 
virtudes  alabandolas,y  también 
a  los  buenos  y  alas  buenas  obras: 
y  la  gente  do&t inada  deíU  niaíie 
ra  con  foauidády  b-Undura  cobra 
ua  amor  a  Chriílo,  y  {e  fegqía 
de  buena  gana.  El  añoíigníenre 
reprehendía  a  Jos  que  peccauan, 
efpecialmentea  los  Pharifeo>,  di 
ziendoles,  Vofotrosfois  malos, 
foberuíos,  quitáis  por  fuerza  la 
haziendade  otros, viuis  avueftro 
alaedrio,foishypocritas,  bazeis 

todas 


u 


i¿4  VITA   C 

quipï  cana  Uirañamafa  larata,  ha 
ni  Dios  fupati,fa(Yma.  Thaíchtiui 
patpi  auquiííamaca  yancca  chuy- 
mattapUcana  vea  Pharifeonaea, 
vñtñacunahocharofapuríyaña  a 
tnahuapífcanafaraquífto  acá  San 

Epíphanio. 

3  V*catpachamna  hilanacay  ma 
ya  marca  Cana Tutíní  Galilea  faa 
ina  mayni  naque  caíarafttaaina:v- 
ca  vrafca  vea  haqne  mankaaíitauí 
»a,aaqui(ïa  íefo  Ghriftofcacaycpa 
collana  N.  Señora  v'tñaya  V»rgc- 
nampt  írpaatauina;  mankaafiuiro 
•  tonuidañataqui :  mankañataqm 
hau'tfaatafca  AuquífTa  tayepathá 
äpañapa  canqaipana,  iva  fafsioa 
mapílcatanina,  cafarafiña  yaafca 
fapparaqiiípana,vcaro  mai'sínfca 
pañí  qitimfa  dífcipulo  arqotrina- 
capa  irparaquina.  «o  Nía  msnka 
callaripanfca  Nneftra  Señora  v\* 
no  pífipirijahamnrpaaCsina,  vea 
íapa  conñi  Jafirinaca  vino  pifsíp.a 
na,camachatana  eanqnichatana 
fafsína  ocaquí  amata  amanucafi- 
pana,  Nneftra  Señora  taycíTafca 
asa  yaa  hamurpaafsina  mokhfa 
ccayapayricacafsínaapañahaha 
ni  cakhfiro  purinití  fafsína,yocpa 
ro  hakarapUYma,chuymapanfea, 
acaca taque  atípiricancalsinaila 
qii'thua  vino  cauquitafa  vllafaant 
faraquifsina  :  Huahuay  vinohua 
cebufatauinahuscaqui  fatauína, 
San  ïu^nEuageliftapiUa,vino  ha 
ccaqaihoafana,  fafsinaquiquell- 
carapítto,  acá  hama  paya  aroqai 
huahiuparo  falsinlc*  Nueftra  S. 

ancha 
4 


HRISTI. 

todas  vueftras  obras  fingidameii 
te.  Y  por  reprehederlos  aquellos 
Phatifeos  andauan  maquinando 
contra  Chrifto,  queríanle  mal,  y 
querían  meterle  en  alguna  pelaca 


3    E«  aquel  tiempo  ,  hermanos 
míos,  diz  en  que  fe  cafo  vn  hobre 
en  vn  pueblo  por  nóbre  Cana  de 
Galilea,  y  qoe  en  aquel  día  cora- 
btdo  gente'alas  bodas,y  Nueftro 
Señor  Ufa  Chrrfto  permitió  que 
lleaalTen  a  fu  bendieifsiaia  Madre 
la  Virgen  María  a  Us  bodas:  y  el 
cóbidado  por  fer  fapariente  por 
parte  de  fa  madrejácetando  el  có 
bice  fueronjpor  fer  también  cofa 
fanta  el  matrimonie:  y  yédo  alia 
también  lleno  configo  dos  o  tres 
diícipulos  que  le  feguian.    «j  Co- 
mentando yaa  comtr,  entendien 
do  Nueftra  Señora  qaefaltaua  el 
vino, y  por  faltar  eftando  perple 
xos  los  dueños  del  combite  fin  ha 
llar  camino  para  proueerlo,diaié 
do  que  haremos,  yqus  remedio 
tomaremos:y echando  de  ver  sf- 
to  N.  Señora,  fiendo  muy  compa 
fsiua  y  humaua,  y  porquelospa- 
riétes  no  que  da  líen  corrido  s,U-e- 
gandofe  a  fu  hijo,v  diziendo  en  fu 
penfamiéto,  Eftc  fiédo  todo  pod< 
rofo  luego  proueera  la  falta  de 
vino  de  qualquiera  manera, le  di 
xo.Híjo  mío  vino  falta,  y  no  di 
xo  mas  cine  eftojporq  S.Iuan  Eui 
gelifta  elcriue  qdixo,  No  ay  ma 
vínojdíziendo  cftas  dos  folas  pa 

labra: 


CAPÍ  TV  LO    XUi 


1.1  f 


•ncha  eollana  yaaraqui  yatichif* 
to,hani  hiulíanacana  Diosauquíf 
faro  ínankañaífataqui  ífittañaífa- 
taquí,michcA  cunafa  acá  hanchíf- 
fataqui  mayfífsina,hani  huaranca 
huaranaca  arompi  vcararo  hama 
chuymautfaro  hama  mayífínaiía- 
taqui. 

4  Mayfifsínpílla,  hilanacay, 
maya  paya  arompi  mayíiñaíTaqní 
hua,Diós  auqatlTapilla  ancha  híu 
fíanaca  hifqoichaña  amauiftojchu 
ymaífafca  amahuauifíafcayatíra* 
qui :  yari  híuífanaca  hífquí  chuy 
manííana  aropa  eamachítapa  v- 
cacama  huacaychirí  caneafna  v- 
caCa  Kanira  hiulTana  mayifcata- 
qai  hifqaichiriqm',  acá  yaa  ha* 
murpaaísinaraqui  ,  Mariampi, 
Marcampíjhílapa  Lázaro  vfupa- 
na,auqninaro  aro  apaafsina:  Ta- 
ray amahuatamahua  vfu  fafsina- 
qui  fanima  fatauiaa,vcathá  tayc- 
flafca  chayn?apacamaraquiqai;ha 
üihoma  vcxhaarapita  fataquíjco 
llana  huahqaparo,vino  hua  cchu* 
fatauinafana;  vea  fupa ,  canapa- 
chaíiha  hiaíTanaca  matay  yana-' 
pita  atamarapita  ílana,vca  pacba 
íhuymaíTana  atamarapipiníto  - 
hua  fanalTapi :  hupapilla  acama- 
rápita  lata  ílaquí  ataraarapUto: 
ean^uipanfea  han  i  fataqui  ata  ma 
rapífto.  IESY  CHRISTOSCA 
hilanacay  vínohna  cchufa  íafsina 
tayepana  atamata,  amueamafiri- 
¡a,humanfti  canacaraqníí  fataut- 
na:  fafsinpilla  :  naca  hani  yaaja- 

rofa 


labras  a  fo  hijo  nos  enfeña  vna  #• 
fa  muy  grandejpara  que  pidiendo 
a  Dios  de  comer, de  veítir,o  qual 
quiera  otra  cofa  para  nueftroo  «a 
erpos,no  fe  lo  pidamos  con  grao 
multitud  de  palabras  como  a  l'ojp 
do  o  fin  difeurfo. 

4  Porque  pidiendo,  hermanos 
mios>conuíene  pedir  eo  pocas  pa 
labras,porque  NiS;  quiere  hazer, 
nos  mucho  bien,  y  también  fab« 
nueftra  voluntad  y  deifeo,y  eípc>. 
cía! mente  fi  nofotros  fuéramos 
buenos  y  virtuofos,  y  fi  guardara 
mos  í.u  ley,  y  fus  mandamientos^ 
nos  hiziera  mercedes  antes  q  nof. 
otros  le  pidiéramos:  y  entendicn 
do  efto  María  Magdalena  y  Mar- 
tha,eílando  enfermo  fu  hermano 
Lazar  o,embiaudo*na  embajada, 
a  N.  S.  folo  dixeron,  Id  a  deziríe, 
Señor  vueftro  amado  ella  enfer- 
mo. Otro  (iNueltra  Seúora  defti 
voluntad  lin  que  le  dixeííen,  haz 
que  haga  efto  por  mi  amor,  dixo 
a  fu  fobetano  hijo;  Vino  falta  :por 
eífo  nofotros,  giiiido,de,zítm>s  Se- 
ñ  o  ta  a  y  ud  $}d  oa  e  ,  in  t  s  r  e  e  d  e  d  p  o  r 
mí, alpino  hemos  dedezír  en  nu* 
cftro  p ení'a m Í£ntu,ím  falta  roba- 
do ha  por  nofotros  :  porque  ella 
diziendole,intercedeoruega  pcf 
noforros,al  punto  lohazejy  alga 
ñas  vezes  aunq  no  le  digamos  xa 
da  ruega  por  noiotros.  Iefu  Xpo^ 
hermanos  raios,díziédolefa  Ma- 
drc,vÍMofalta,comoqnié  áizeí:aSa 
Ua,íeduo,qte  va  a  ti  Sello  qtus 

át  z  iris 


«• 


J. 


--}  s¡  V 


VitA    CHRIStr. 


i  o fa  «i i ! agro  lurap? ti  tqui fráti í  fe á 
-nírahus  h  upan  acá  fá  yanipantriá- 
cafa  v.ca  amkhaíiíquítí,vcarha  am 
fehaíípha  vcatathá  na  milagro  Ibi- 
rana  íalsin  hamachacaüinaifaeaf- 
«a  Nueftra  Señora taycfla,  hani 
Jianihua  tifa  ácayocahaca  íatauin 
ti:  vea  fupa  vea  yampaninaca  ha 
oifalsma:  Qhay  yocaha  camfachi- 
hatpankha,vcacaraa  lurapifcahä- 
cMatauin*:  fipana  auquilía  Iefu 
Chrifto  chokhta  Vma  makhmaro 
vma  phuccama  iatatrina,phuque* 
paofea  veana  api  up ifcahata  ma - 
yardomorpTca  apahata  (ata  ai  na/ 
vea  vmafca  hilanacay  auqtiíífa  le 
fa  Chriftona  aropatháhtia  vino« 
ro  tacana:  fatapí  veanaca  vma- 
thá  vínoro  tacurí  vino  mayordo- 
moro  vllaanitauína :  mayordo- 
mofea  mallittafíina  ancha  hifqni 
vino  canquípana,  ancha  mokhfav 
raqaípana cafarafiriro,yanccata- 
nítahua,   camaehípana  aCa  fiama 
hifqai  vínoea  cchínaroquí  hithí- 
yataí  hanitíkha  acaca  nay ra  vina 
pífeafamana?  ina  vínoca  cchína- 
eaqaifapaua'f  fataüina.  Acá  raíla- 
gropi  hílanacay,  cantífa  Euange- 
iífta  fi  hama  nayra  lurataaína 
leía  Xpo  auquiífa  Cana 
íatini  marcan»  Ga- 
lilea fnu  Proa** 
ciana. 


deziríe:  Yohedehaier  miLagr-o*. 
íin  cauíV.'au  ellos  ni  los  qfiruen  fe 
acuerdan  dello, echólo  de  ver  pri 
mero,  y  defpuesyo  haré  el  mila-, 
gro:  y  refpondiendole  afsi,Nuef-, 
era  Señora  no  dixo,  eíts  mi  hijo 
dizedeno,  o  que  no  quiere;  por 
effo  llamando  a  los  feruiente*  les . 
dixo,  QU  haréis  puncualmete  lo 
que  tiií  hijo  os  dixere,  y  dizien^o. 
lo  dixo  Nueftro  Señor  Iefu  Chríf 
to:  Henchid  de  agua  feís  tinajas, 
y  henchiéndolas  |?s  dixo  ,  Sacad 
de  ay  agora  y  lienaldo  al  mayor- 
domo,(pero  aquella  agua  herma 
nos  míos  por  mandado  de  Nnef- 
tro  Señor  le  auíabnelto  en  vino) 
y  diziendoíelo  fueron  a  moftr.ar 
al  mayordomo  el  vino  q  fe  auia 
conüertído  del  agua, y  prouando 
le  el  mayordomo,  fiendoeívino 
muy  bueno  y  muyfabrofo,  dixo 
al  defpófado  :  mal  lo  has  hecho, 
para  que  hasdíferido  afsí  el  bue 
vino  ala  poftreí.  por  ventura  no 
lo  huuíerades   beuido   mejor  at 
principioí  /el  vino  ordinario  hu 
uiera  fido  parala poftrcí  Elle  mt 
íagro  hermanos  míos,  afsi  como 
lo  dize  el  Euangelifta  ,  hizo 
Nueftro  Señor  Iefu  Chríf 
to  primero  q  otros 
en  el  pueblo  lla- 
mado Cana 
deUjp- 

u'm- 
fia  deQali 

lea. 

(0 


CAPITV 

CAP.    XÍII..IESV  CHRIS 

to  auquiíía  difeípuloiücparo  bau 

dzaña  callarama  hifcancajjernfa 

lenaro  Pafcuri  macanea ,alacama 

nanaca  templothá  hiccarpaacan- 

ca  mayni  marmi  Samaritana  futt 

ni  Dïofaro  hakhíncanca,  ha* 

ccapa  Apoftolefnaca  ha« 

nífcanca,mílagrona» 

calara  canea  vea 

tháhua  a- 

rofí. 

<0 


LO  XIIL 


ny 


G 


ANA  de  Galilea  marca  na 

AuquiflTa.  milagro  luripana  , 
vma  vinoro  tucuyipana  aliokha 
haqnenaca  Iefu  Chrííto  Auqnifla- 

ro  arcamama  fafsina  macatapífea 
taiiina;  veauacampifea  Señora  Sí 
ta  Maríampi  tanta  maya  Caphar 
naum  fntiní marcara  mapifeata- 
uína,vcá  marcatfca  Iernfalé  mar 
caro  Paícuri  mapifeana:  lerafale 
naro  piuifsínfcaDiofna  vtpa  tem 
ploro  matanína,  vea  templqnfca 
illokha  haqnaca  ccatuquipa  cea* 
tufúrnrinacavlljatauina:  vcana* 
íafcajouefa^nacajvrpi  vt  ttaapif 
ratanína,  alafifsina  DioFarocbu- 
•afiñapataqui;  haccapafca  roefa- 
¡hanaraqui  couque  vtquiyrina  \% 
ifinapataquijvcatemplocamana 
Jacerdoteíca ,    íariri  haqnenaca 
Diofaro  chnrafina   amahuafsina 
laqui  ácana  churafíñapataquí  a- 
ifiní  fafsína,yanccana  ccátufípha 
a  fíritauina.IefnChrifto  Anquí 
"afca^Diofna checa  yoepafea  ca- 
si ifá 
!■ 


cap.  xm.  1 1  $jy  al 

trata  de  como  Chrifto  comento 
a  bautizar  por  medio  de  fus  djfci 
pulos:  defnída  a  lemfalen  a  cete 
brar  la  Fafqua,y  el  echar  del  tem 
pío  a  los  tratantes:  de  laconuer-v 
fion  déla  Samaritana  :  de  la  .. 
vocación  de  algunos  A* 
portóles  al  Ápofto 
lado,y  de  algu 
nos  mila 
gr*5. 
So  loan.  Cap.  2* 

AVIEN  DO  hecho Nutltra  - 
Señor  el  milagro  en  Cana  dé 
Galilea,  muchos  hombres  h 
allegaron  cópropofito  de  feguír- 
le,  y  juntamente  có  ellos  en  com- 
pañía con  Ñuéftra  Señora  fueron 
a  vri  pueblo  llamado  Caphatriaír¿ 
y  de  allí  fueron  a  lerufalen  par* 
tener  la  Pafqua:  llegando  a  Ieru- 
lalenfue  al  téplojdonde  vio  a  mu 
chosqnetrataaan  y  contrataoari 
vendiendo  y  comprahdojobejas^ 
bueyesjpalomasjpara  ofrecerías 
a  Dio  s:y  a  otros  que  tenían  la  rno 
ñeda  en  las  méfas  para  trocarla^ 
los  Sacerdotes  del  templo  íopeN 
mitian,díziendo  tratérrvendiédo 
y  comprando:  los  forafteros  que 
riendo  ofrecer  facrifiei  o  las  coni 
praran  para  ofrecerlas  con  t>reu# 
dad  en  efte  templo  a  Dios.   Pero 
lefu  Chrifto  Nueílro  Señor  ver- 
dadero hijo  cié  DIOS  como  diz* 

ei 


U 


I  i* 


VITA    CHRISTÍ. 


ariifa  San  íoanfcuageliíhfi  harta 
templothaccatnfirí  vlljafíina  ma 
ya  achote  luratauina,  vea  acotinf- 
ea  ccatuíirinaca  aijotitauina  ta- 
qucchiCjpa,  han!  maynifa  allcafsi- 
na:  auquihana vt  pat-ti  humana- 
ba ccatufihata?  fafsina  anufutaor- 
«a,  ccatufirinacampí  ptificayoni- 
nacpampi  kuniapacha,mefafa  tin 
íjuiyatauma  ,  vckhanqu'rri  collq- 
ía  villihiíaafitaoina.vrp'í  vft^tiy- 
tínacafca  mokbfat3^aqúiana^pa' 
«tau»naJmaccap'^fcáma,,ea«qtha 
fa  ccatumna  hani  Díofna  vtpatca 
ína  vta,ína  calle  amathá  ccatufi- 
pifearnti  falsina. 

2  fiacapaamautta  Santonacaf 
«a  II:  Iefu  Chrifto  aucjuiflana  aha- 
napathamna  maya  haccha  ccana 
jn'ftuna,  vea  mana  vcaliaquena- 
«afa  allokhafsinfa^auquitfafca  ma 
yníquipana  hani  maynifa  balaca 
tantí5ayniííñaí"a  amahuanti:maaf 
ca  Mayconacpaqui  Iefu  Chrífto 
aii^ííarohutalVina  -Qjjnícihuma 
foyc'chañamataqai licencia  chu- 
rarama:apuía  hanipi  humana lu- 
rauimalurirqniti,  humana  huay- 

©amaca  cunapiíccacufiri  yaaro  ha 
lantana'  aaichca  Diofacha  yo'cha 
níma  híftama  ,  cana  cauqoi  yaa  v 
áanchañaraqui<  iapifcacau'uia,  le 
fu  Xpo  auqu:ííarcafaca,acAhua  v 
nanchaca,  acá  téplo  harapifcama 
vraqro  tinquíyaraa,nahüa  quim' 
fa  vruquipatca  faattaakhaha,  ca* 
mifehekna  híchabamaraquiqui  lu 
rakhaha  fatauina  fipanfea  vcana* 
ca  larupífcatauina  puíi :  tunca 
*  chokb 


el  En  angelí  íta  Tan  loan  viendo  íj 
trataulen  el  templo  hizo  vn  acó 
te,y  con  el  acoto  a  los  tratantes 
todos  juntos  fin  dexar  a  nadíe>  di 
zíendo,  Tratareis  vofotros  por 
ventura  eii  la  cafa  «le  mi  Padrcíy 
echódejla  a  los  tratantes  todos 
con  fns  animales,  y  traftorno  las 
mefas  y  derramo  la  plata  que  en 
ellas  eílauajV  alos  que  védian  las 
palomas  mafam  éte  echo  tábiédi 
zíendo,  Yos,  tratad  de  vender  en 
otra  parte  y  no  en  la  cafa  de  Dios 
como  en  caía  ordinaria,  o  en  las 
calles. 

z  Algunos  Santos  dizen  qae  del 
roftro  de  Xpo  N.S.  falío  vna  grá 
de  luz:  por  eflb  aquella  gente  aun 
que  era  mucha  y  N.  S.  vno  folc^ 
nadie  arremetio,ní  quífo  contra? 
dezírIe,mio  folamente  fus  princi 
pales  llegandofe  a  Chrífto  le  dixe 
ron>Qnienteha  dado  a  ti  licécia 
para  hazer  eftoí  ni  aun  vn  grá  Se 
ñor  hiziera  loquetuhazei.  Que 
tienes  tu  que  entremeterte  en  ne- 
gocios deltos  tratantes?  o  por  vé 
-tura  Dios  te  ha  dicho  Ve  a  hazer 
eíTo,para  qveas  y  el'cudriñes  to- 
da» las  colas?  Y  Iefu  Xpo  S.  N.  di 
zíendoleafsi  dixo:  Ella  es  la  fe- 
ual,deshazed  vofotros  efte  téplo, 
oerríbaldc  en  el  fuelo,y  yo  torna 
re  a  leuantarlc,y  tomo  agora  efta 
boluere  a  cdiíiearle  detro  de  tres, 
dus:y  diziendo  cito  ellos  hízieró 
baria  dello,dizíendo;  puescoma 
vi)  téplo  que  con  mucho  trabajo 


■VHÜ 


C<APtTVLO-*I!!r. 


JZf 


íhokhtaní  maraña  hari  haqhnka 
tani  tempïoca  huma  camiíapí  la- 
pa maqui  qiiimfa  vrutha  hifquich 
kherióla«í  lamcana  aroflisina  ha- 
machtahua  humafafsina  S.  Ioa» 
EuangeliíU  hifquicahama  hani 
auqoiííanaaropa  hamurpaafsina 
fapifcarauinarlefu  Chrifto  Auqui 
fTapilIa  fafsincäJianehipathä  aro- 
iitauina  naa  hibuafsina  químfa  v 
rmhähua  haaatatkhaba  fataaina 
hupanacafca  checa  templo  fipana 
hamachapifcatasina* 

y  Vca  Pafquanfca  lefo  Cbrif- 
lo  Auquiffa  Ierufafenanquírína- 
«aro  eukbatanina  ,  aHokharaqni 
milagronaca  íuratáuína,  ailokba 
haquenacaraquí  Diofaro  bakhfu 
yatanina,vcanacaropi  chícaraqui 
mayní  amautta  capaca  Pharifeo 
Nicodemasfutini  hakhfuyatau¡« 
na,  acá  Nicodemumpifca  /luqui- 
ffa  lESVCHEISTOmayaa 
roma  haya  aroskhaafitauína^aro 
fiísínaraqui  collana  y  aanaca  chay 
»aparo  ccanacbataiimc,checani' 
ca  baptif'mo  yaathá,  Vcatfca  acá 
collana  Aaqatíía  lerafalenathá 
srquirinacpsrapi  San  loan  baptíf 
tana  vc¿manca  tnatauina  ,  vca 
paehafca,San  lean  Enon  futíni  v 
raquencatauina,  vea  marca  mar- 
ftmihaquenacaro  Diofna  aropa 
cukhafa  ,  baptífaafa  :  vcaro  pací- 
fsinfea  baptífañaraqui  callarara- 
vina,  maafca  San  loan  Euangelif- 
ta  ñ  DiícJpalonacparoqm  HÜgft 
bfc&pfcífcsná  w:\-zz  j  ña<juchacä&a 
•  leía  Ófiriifa   /iuquíiTarcquimna 

íauqwb 


fe  acabo  e»  qaarér.ta  7  fcysíVBcs» 
tu  íolo boíuerías  c  rsílhuydi  tn 
fn  eftado'íparefce  q  hablas  en  fue» 
no«,  pero  como  dizeS  IoaEuáge 
lífta,dixeró  efto  fin  entéder  las pa 
labras  de  Chrifto;  porq  díziendo 
efto  Naeftro  Señor, hablo  de  f® 
cuerpo,y  qtiifo  dezir:  Yo  muñen 
do  refucitare  deípuesdetres  dia« 
y  a  ellos  les  pareció  que  hablaos 
del  templo  verdadero  ,  vífible,  * 
materia!. 

5  En  aqnfflïapafqualefuChnf- 
to  N.S.  predico  a  los  que  ellaosn 
en  lerufalen,y  hizo  machos  mita 
gros  ,y conuircio  mucha  gente  a» 
Dio$:y  entre  otros  cóuirtjo  tam- 
bién a  vn  Pharifeo  doéto,y  pruv 
c ipa I  p  or  nombr  e  Nico  de  mu  s ,  cp 
q«ien  N  S. platico  vna  noche  rnrj 
chas  cofas,  y  tratando  de  fus  dtni 
nos  mííWiosaiíibroleel  curaca, 
y  particularméte  a  cerca  delmíf 
.  terio  del  Baptifmo,  y  defpucs  ácf 
to  efte  diuino  Señor  nueílro  con 
los  que  le  feguian  fue  hazía  don- 
de eítaua  $.íoán  bapt'ifta,y-aíí?  ía 
zon  S,  loa  eítaüa  en  vn  lugar  por 
nombre  Enon  predicando  In  pala 
bra  de  Dios,  v  baptizando  ala  g£ 
te  de  aquel  pueblo  ,  llegando  alia 
comenzó  también  a  feapt'tzanpe» 
ro  S,  loan  Enangelifedíze,  que 
mandaua  a  fus  dífcipillos  quebap 
tisaííenry  íVkí^  U-gSte  de  toda  iu- 
ciCwscadiíí  de  eedaspartes  ax|So 
i  abap- 


1J0 


VITA    CHRISTT. 


cauqoíthfa  ,  caaqnipiri  haquefa  abaptizarfe,  y  dizen  qjne  viendo 
baptifaaílrihutirína.acahamavll  efto  los  difcipulos  de  fan  loan  lo 
jaíinamna  San  loanana  difcipn*  ííntieron  algo, por  ir  la  gente  ib. 
lonacpafa  kata  vílatauina,auqui-  lamente  haziaChrifto, y  porque  a 
ífamancaqui  haquenaca  faripana  el  foloce!ebran«n,y  porque  la  fa. 
aoquíiTaqui  haquenacafa  arouí*  ma  de  fu  maeftro  inacayendo. 
pana:  tarpán  a  arohuata  cancana-* 
palca  nía  aynacharocbipana. 

4  Vcapacharaqui  maynt  apuf- 
ca  Her odes  fucini.S.Ioan  baptiita 
buatauraro  chinoccatauína,  falle 
pana  marmípampi  Heíodesfuti» 
nimpi  ccana  fipaíinü  faranacaui- 
patha  yanecahua  vea  fata,hafti  bu 
ati  aroíipana.  lefu  Cbrifto  auqui- 
íTafca  S.  loanana  huatautancaui- 
pa  yatifsina  Galilea  mancaraqui 
macatatauina,  tbaquiíifca  difeipu 


4  En  aquella  fazon  también  va 
principe  por  nÓbreHerodes  man 
do  echar  en  lacarcel  a  S.Ioan  bap 
tilla  porq  le  dezía  fin  miedo. Mal 
dad  es  muv  grande,  por  andar  a* 
maneebado  publicamente  con  la 
muger  de  fu  bermano,por  nóbre 
Herodías:  y  falliendo  lelo  xpo  q 
5. loan  eftana  en  la  cárcel  fe  llego 
hazla  Galilea,  y  en  el  camino  yen 
lonacpafa  Samaría  marcaro  man  do  fus  difcipulos  al  pueblo  de 
kaalíri  mípana, marca  ccahnaya-      Samaría  a  cóprar  comida, ala  en 


na  maya  vma  cotañana  lacpakha 
ro  íqvicatatamavni  marren  vllaf 
catauina  Diofaro  hakhfuyañacaq, 
lefu  Cbriílo  auquiíTa  vcapacha  ca 
mífa  haquenaca  ppífaca  catuha 


trada  del  pueblo  arrimado  al  bro 
cal  de  vnjjjo^o,  eftaua  aguardado 
avna  rnuger  para  conuertirla  a 
DioSjChriíVi  N  S.entózesala  ma 
ñera  que  los  hombres  queriendo 


ialsina  pujuJackharo  fipiciri,  ha-  ca^ar  perdizesfucíé  armar  lazos 

maraqui  vcacotañakharo  llaqoí  ala  orilla  delasfuetes,  afsitaubié 

paañapampi  fipitatauina  :  baque*  con  fu  mifericordia  armaua  lazo 

na  aíroapa  catufsina  Diofaro  ha*  fobre  aquel  pozo  cacado  el  alma 

khfuyahalafsina;fataro  hamapi-  del  hóbre  diziendo  cüuerfirlahe 

ni  mayni  ina  marmífea  Samaria  a  Dios, y  cóforme  a  fu  dicho  vna 

marcan»  pilca haynuníhihua  ho-  ronger plebeya  natural  de  Sama- 

champicafsina  vcacotañaro  ma-  ría  q  auia  fido  cafada  cocineo  ma 

tauína  lefuxpo  auquifíafca  vllja-  rídos,y  eftádo  en  mal  eftado  por 


fsína  hopampi  aroíitanina  ,baya 
cunatra,cauquitta,cchinamácafca 
hu.ua  acá  foama  acahamatapi,aca 
hochampi  acahochampi  faranac- 

U  fa- 


andar  amanzebadafuea  aqipoco 
y  viédola  xpo  N,S.hablocon  «JU 
muchas  cofas,y  ala  poftre  le  delca 
brío  diziédotu  eres  defla  y  della 
mancraj,tii  andas  en  tal  y  ral  pee* 

cado; 


C  A  P I  T  VL  O    XIII. 


% 


ta  fafs'rna  canachatänina  ;  aca  ha- 
m*  aroiifsina  vca  marmi  Diofaro 
haiihfovatautna  ,  hakhfuvatkha* 
rb(ca ,U aqu íp áy f i  cancaísína:  Sa- 
maría marcaría  marmi  Aporto!  ca 
canaraquiapaccataiiina.acayaaC 
ca  íefu  Chrifto  Auquiflataque  a- 
mahuañapampi  luratauina  :  vea 
(upa  ancha  cuíiíifa  Difcipülonac- 
pana  manka  alan'mithá  hutkhafsi 
na:hauí  Taray  mankahaca  Catafa» 
niahaan¿a  manfcatha  , mankaña- 
hafca  hnmanaca  hanihua  yatitati 
fataaína  ,farafca  vcanacacunapi 
vea  mankañama  (afsináraqui  hif* 
quirtataaina  ,  íataíca  nana  man» 
kanahaca  Dios  auquíharia  muña* 
napa  vea  cama  lurañapijhaquena 
cana  a'lak'iipacharo  nr añapa  anquí 
hána  fanípacama  ámkhaíirapiña- 
pifatauina   Vea  marmi  DiOfaro 
hakhluyafsina  lefuXpo  auquífla 
liaqaipaañapa  vfupaañapa  ancha 
ccanaqiiihaa  vllachayftó  ,mayní 
haníyaa  hochakhtara  marmimpi 
arofifsina  yatíchaCsína,  cchamaca 
chay mapa  ceanachafsina,  hifqui- 
«átala  acahamahua  fafsina,gra» 
cíapa  charaffina  maiyfiriapataqui 
fa  chuvmá  churaCsina  ,Maafcav» 
ca  marmi  mayírifsinCa  ina  pampa 
jaraquiqní  mayiíitauína  ,  cchina 
tnanca<ca  hoehakhcaarathá  Santa 
tucayaf¡>ina,ína'rnarmithá  Sama* 
riaria  Apoítoiopa  luraCsíña,  Vea 
marmimpilla  mareparo  maccafsi 
na  Apodo)  h  una  haqucnaearo  eu 
fchataaitta  lefu  Chrifto  Aoqniíía 
yaathá  jallokaaraqui  Diolarofa 

hakh- 


eado,y  hablandola  afsíconúírtio 
a  Dios  aquella  muger  ,  y  demás 
dé  auerla  conuertido,fíendo  mife 
rteordiofo  le  anadio  que  fuefe  A 
portóla  en  el  pueblo  de  Samaría, 
N.S.hizo  efto  con  entra  voluntad 
pot  ello  haniendoíe  dicho  fusdif 
cípulos  qboluian  de  comprar  co 
mida:  Ven  fcñory  comerás, con 
grande  alegría  dixo:Va  yo  he  co- 
mido^ voíotros  no  fabeys  mi  eo 
mida, y  dtzíendoles  efto  le  pregó* 
taron  Que  comida  es  efa  tuyaí  y 
preguntando  les  áixo:Mi  comida 
es  ha zer  cumplidamente  la  volu- 
taJ  de  mí  padre,y  el  cuy  dar  q  v  a» 
yan  alciela  las  almas ,  conforme 
al  mandato  de  mi  padre:  Conuir* 
tiendo  a  DiosXpo»  NsS. aquella 
muger,  nos  defenbríó  manifiefta 
mete  fu  piedad  y  mifericordia  ha 
blando  con  vna  muger  de  nonada 
ateftada  dé  peceados,  y  entenado 
Ia,y  alumbrando  fo  cordón  eC- 
carecido'»  y  preguntado  rcfpon- 
diendo  defta,y  defta  manera  ei  di 
dote  Cu  gracia, y  entendimiétopa 
ra  pedirla:    Pero  aquella  muger 
pídíendoCela,  Ce  la  pidió  fin  Caber 
lo  que  dezia,  y  ala  portre  de  gran 
peecadora  haziendola  Cancha  ,r 
de  muger  bajá  haziendola  ApoC- 
tola  de  Samaria,porque  voló  ten 
do  aquella  muger  a  Cu  pueblo,co* 
mo  vn  Apoftol  predico  ala  gente 
del  mifterio.de  IESV  CHRlSTO, 
I    2  y  con* 


I 


- 


1 1» 

feakhfuystáninl. 


VITA    GHRISTI. 

^conoïtiiü  muchos, a  D'wt 


e    Mía  GalUearo  lefu  Cbrífto 
«áuqoiíia  puripanfca  mayni  hif- 
cjniquirihaque  anquí  ífaro  huta* 
traína.  San  loan  Éuangeliita'ca 
Reyefillonahpa  fi.  Vcainiia  Iefa 
thrífto  Auqqíflaro;  Tata  y,  Ca- 
'jph  a  roa  u-m  ma  r  ¿a  nh  u  a  y oca ba  an 
cha  v ftJ,tnnca  tunca  ha mppa tkh  a 
enama ,,hina  hakanírspítabata  fa 
tanina,  fatafca  Collana,  Áuqnif- 
U  thakhtitauína  ?  vea  baque pífi 
amkhafioipathá ,  vtaharp  majsi- 
naquihua  acaca  bacayarapiríqui 
yocaha  fauípatha  ,  vea  haquepL' 
lia  han  í  ,aeaca  Dipína  yocpahaa 
jacancafsinfa  hacayapiiiiriquíhua 
fatauintl ,  auqu'tfla:  vea  fupatha* 
khtítafaTatay  hiña  niaqbuitana 
hamkanchaquítana  ,  pakhta  ha- 
aira  puriflanahihuafpana  fafsína 
achicataqína ,  ancha  Ächtcatafca 
áuquiífa  :  faracatiía  yocsina  nía» 
Jma  hacayatha  far  aniña  :  fatafca 
vea  baque  iyafafsinavtparo  ma- 
eatauina  ,  hanira  puríkherirofca 
thaquíro  yananaepa  hsqhuilUea 
ía  huahuapana  bac*khauípaataeni 
rí  hutatauina  cnfififa,baquififsinf 
4a  tatpa  camifa  yocaba'í  fstcuí' 
aa  ,  fatafca  fappakhehua  ,  kiuua- 
raquiliua  tatay  fapífeana  ,  cuna 
pachán  íípanfea  buccapacbabua  la 
isína  íntí  chimputtarapina,chim« 
puttauipafca    IESV    CHRISTO 
«uquifiana  fappakhehua  fauípam 
pi  chicaíitauiru.  Vea  lupa  vea  ha- 
que  taque  yananacpampi  huahua 

nac&auv 


5  Llegando  ya  XpoN.  $.a  Gal? 
lea  vn  hóbre  principal  vino  a  tÍ2 
y  S.Ioan  Euangelííla  dize  que  era 
KeyecÜlo  dizque  efte  dixo  a  N.S. 
£  n  mi  pueblo,  de  Papharnaü  eíta 
nií  hijo  enfermpjruegote  encaré- 
c  ida  m  ente  y  amo»  .y  por  ra  i  a  me  jf 
te  llegaras  a  cí:y  dízíédofclo  le  re 
prehendio  de  poco  entedimiento 
por  hauer  pifado  diziédo  folame 
te  con  y  r  a  mi  cala  fanara  a  mi  hi 
jpil'orq  aquel Jióbre  no  peufo  di 
zj  en  d  p :  cite  e  s  h  ijp  de  Di  o  s,y  a  ü- 
qn  e  e  ft  e  a  q  a  i  p  u  e Je  ía n a r l e ;P c r o 
a,quq  reprehendido  le  importuno,; 
dizíendo  :Seríor  ea  va  m  oséeme- 
nos pnefa,  cofa  q  muera  ates  que 
lleguemos,  y  importunado  N,  S. 
con  mucho  ahmco,le  dixo:Ios  ya 
he  fañado  a  veftro  híjo:y  dízieijt- 
dofeío  a  aql  hombre  y  creyendo* 
Ir  boiutoíeafucafa,yancesq  lie 
gafe  íajíendole  al  encuentro  fus 
crudos  ai  camino  con  grande  alé 
gria,  vinieron  a  darle  nueua  déla 
faludde  iu  hijo,  yjuntandofe  to- 
dos fu  Señor  les  pt egunto:Como 
cfta  t:ii  hijor'y  ellos  íe  reípódteró 
ya  a  buelto  a  eftar  bueno  S.  ya  a* 
cobrado  eutera  fallid,  y  pregütan 
dolcs  aq  horade  fcúalaron  el  Sol 
dizíendo  atal  hora,y  aquella  ho- 
ra conformaqa  con  lo  que  Chrtf-' 
to  Nueftro  Señor  auia  dicho:  Tt 
hijo  efta  yafano:  Por  efToaquel 
hobre  có  todosfus  criados  yhijof 

creyera» 


CAPITVLO  xin. 


Hi 


nacpampi anqnílTana  fauípa  che-  creyeron  ío  que  Chrífto  ama  di- 
carocatupifcatauínahupahua  ha  cho,di*ícndo  El  «os  le  ha  fanati* 
caarapííla  fafsína.  do. 


6    Vcatathá  IefnChrifto  a«- 
fljoi  lía  fea  Capharnaum  futí  ni  mar 
caro  matauiní)>parifsinfca  eukha 
tauina  templona  vfurínacafea  co 
llaraquitauina,hnpaqui  taque  v- 
ca  Prouineíahaquefaarohustaui 
na  ancha  hífqui  haquehaa  fafsína 
hnparoqui  vfurinacafa    irpeatt- 
ntauina,callacatiritauina,auqui 
jfafca  ílaqui  hacayirnauína:  Vea 
marcatfca  Galilea  nmcana  có- 
ta  lacpakha  cataraquí  íárat aniña: 
feratsinfea  San  P  E  DR  O  M  P  I, 
San  Andrefampi  cotana  chaulla 
catafquirívlljatauína,  vlljafsinf- 
ca:  haninaaarq9Íta,naa  baque* 
naca  chaulla  cacufsina  hamacatu 
ñamataqui  yattehamama  fatam- 
nat  fatafca  ycanaca  chaulla  fipita- 
pafa,  haampapafahaytaísína  ar- 
aatauíría  taque  chuyraaparrjpíjha 
ni  maampí  cutíquiptirí:  vea  nay- 
rapilla  S  Pedro,fan  Andrefampi 
auquilfa  arc-acaarcatauína,maaf- 
ca  arcafsinfa,  maccaraquíritauín* 
pí  vtparo,  ytpatfca  cotaro  chau- 
lla caturi ,  vcana  hacafiri  cancaf- 
fina;  maafcacchina  auquiííaua  ca 
yupana  hiuiripíarcapííeana,  cu- 
napfa  cauqnipfa  checa  chuymam 
p't  hayraíVma,  Nía  pañi  diícípu' 
loniGnfca,San  Díegompí/an  loa 
nampiraqui  hanifatauína,  chau- 
lla catunataqui ,   chaulla  fipita 

hif 


4  Defpues  defto  M.S.  lefa  Xp» 
fue  al  pueblo  de  Capharnaum,  y 
llegando  predico  en  eltemploj  y 
también  Uno  a  los  enfermosta  él 
folo  celebraui  todos  los  de  aqüe 
Ha  Proüíncía,diziendo,  excclen* 
tífsimo  varones:a  el  folo  trayari 
los  enfermos,  y  los  defeárganaá 
delante  del,yel  luego  lo»  fanaaa: 
y  deídé  aquel  pueblo  en  la  pfo- 
uíncia  de  Galilea  fe  paiíeaua  por 
la  ribera  del  mar,  ypaiTeandoíe 
vio  a  fanPedro  y  a  fan  Andrés  cj 
pefcauanenel  mar,  y  viéndoles 
dixo,Venid  en  pos  de  miyy  os  en 
feñare  apefcarhóbres  combquie 
coge  pelea  do,  y  ellos  llamado*, 
dexando  fus  anzuelos  o  ínftrUraé 
tos  de  pefear  y  fu  barco,  detodo 
fu  corado  le  figurero  para  no  mas 
boluerle  atrás :  porq  poco  antes 
fan  Pedro  y  fan  Áadres,de  feguir 
adían  fegnido  a  C  H  R  l  S  T  0?pe 
ro  (i^uiendoíe  fe  bol  üí äa  fu  cafa, 
y  deYü  cafa  a  ía^efea  ,  viniendo 
della:pero  defpues  le  ííguíeró  pa 
ra  morir  a  lospícs  de  Ches  íle,co<» 
oieneafiber,  baila  la  «inerte de- 
xando fu  haziehda  de  todo  fu  co* 
racon,  y  teniendo  va  Chrtíto  dos 
dífcípalos  Hamo  tábieu  a  Saatria- 
s*oy  fan  luán  q  aderet¿aua  la  red 
1     5  para 


MÉUí 


— - 


t  ■ 


»34 


VÏTÄ    CHRlStíi 


lüfquichqmri ,  vcanacafca  aaqui- 
flana  hauífata  íbqoi  chaola  fipi- 
•tapfahuampnpfa  auqnipfa  hayta- 
ísjna  auquiífáarcatauiná. 

7  Haquenacafea  vea  cota lae- 
kharoaUekbataotíjfipífcatauína, 
anquí  tía  vlljana amauirinaea^fu 
rinacafcajvíupa  collaaurinaca,a«' 
llokhipajia  auquíífafca ,  San -.Vé* 
drona  huampuparo  raalufsí  - 
na, cota  taypíthaeukhatauina,  í- 
iVpirinacafca  lacathá  ífnpapifca- 
na,nia  fcr.mo.na  enkbaña  tucuya* 
cacica  S.Pedrona  taque  chuyma- 
pápi  huapupahaytañataqni  S,Pe 
droro  chaullaíipicama acaro  apa 
tama  fatauina,  Pedrofca  -iya  fafa 
vtna  manqhuer  ó  apantana:  nia  a- 
pantatatica  ílaqui  allokha  chau* 
lia  apfotaaina  ,  allokhipána  hua- 
¿aro  apfuñataqaifa  Santiagona 
huampupampí  yanapafitauina  S. 
Pedrofca  acá  milagro  vlljafsína, 
ílaqui  allokhAchaulla  apfufsina, 
bupanacafca  maya  aromafahani 
maya  chaulla  fupaqúí  tbaa  muta 
rifsina,  hoaracufifina  anquilíana 
nayracatparo  qnillpittafsina  ali- 
ttafsína  arpattaísina;  Tatay  hiti» 
c  a  quima  nacha,  michcanaafa  hiti 
caquima  faqnita  hcchakhtaratha 
hua  naa,  h  jnihuabumápi  farana- 
canahataqui  huaquifl:  ti  fatauí* 
na,fipanfca  collana  anquilïa  Pe- 
dro hani  hakhfaráti ,  haní  vcathá 
qnkhufirntímapiamautha  huma- 
pí  faranacaña,naraquipi  y añapa- 
mama  caraifa  chaulla  catucacaca 
bullía  baquenacana  almapa  catu- 

fsiua 


parapefeár,  y  ellos  llamados  de 
N  S  dexando  al  momento  la  red, 
el  barco,  y  aun  a  fu  mií'mo  padre 
figuierqna  &úeftro  Señor. 

7  Mucha  gente  fe  auia  jurado  % 
la  ribera  de  aquel  mar,q  defeau  á 
ver  a  N.S.  y  -fíen do  muchos  los  en 
fermos  q  qyerian  curar  fe,  entra» 
do  N.S  enla>arca  deS  Pedro  les 
predico  defde  el  mar,y  los  oyeres 
oyandefde  la  rlbrra,y  defpues  de 
acabado  el  fermó  paraq  S.  Pedro 
có  todo  fu  corado  defampar  afe  fu 
barca  le  mando  diziendo  Echa  tu 
red  a  efte  íado,y  S.  Pedro  obede. 
cisndo  metióla  dentro  del  agua  y 
defpues  de  metida  luego  saco  mu 
cho  pefcado,ypOr  fer  mucho  pa- 
ra focarlo  ala  ribera  o  en  íeco  a- 
yudofe  déla  barca  de  Santiago,  y 
$  Pedro  viendo  efte  mílagro,por 
auerfacado  en  vn  momento  mu- 
cha cátidad  de  peleado, y  ellos  en 
vna  noche  auieado  paflfado  mu- 
cho frío  fin  cojer  vn  tan  folo  pef- 
cado,efpantandofe  y  arrodillan* 
dofe  delawte  de  Chrifto,hnmillan 
dofe,y  abatiendofe  dixo-Defuta- 
te  de  mi  Señor  ,  o  fino  mándame 
que  yo  me  aparte  de  tí  ,  porque 
foy  gran  peccador,y  no  merezco 
viuir en  tu  compañía,  y  diziendo 
afsi:cl  foberano  feñor  le  refpódlo 
No  temas  Pedro ,  no  tomes  pena 
por  elío,  yo  quiera  viuir  contigo 
yo  también  te  fauorezere  paraq 
pefeando  las  almas  dclos  b  obres 

las con< 


CAPÍ. TV  LO    XIII. 


Ij; 


dina  ,naro  ha'ihfnyañamataqui 
lataiiína-.fataíca  íya  Tatay  faisU 
na, Pedro,  Ancíredtmpi,  Dregóm- 
pijIoanampiauquiiTaptothayoe 
pa,buafnpanacapa  ehaulU  %ita< 
naeapaaaquïpä  Zebédeo  futtníro 
haytaisma,:taqaechicpa  Caphar- 

Haam  fntíni  marcaro  maritapíf- 
catauina:  vcáfca  coUana  anqoíiTa 
mayni  fupayoná  mantata  haqtíe 
hacayatauína.  fupayofca  auqniíTa 
vllj  atona  Sátoy  íafsína^chapicha 
ña  amahqatauinajáa^flafca ama- 
qa'tma  fúpayo  fafsína  amucaana, 
biwiranacana,yaticca  hacjntnaca- 
na  chapichaama  fáta,  michca  cha 
pjchatajhani  haitftfñafotáqüí*  V- 
catfca  San  Pedrohá  yohampána 
vcaro  matauina »  vcafca  phntti  v 
fu  v fía  ton  a  iqüinapánc  cataoiná, 
auqüiffafcä  ílaquí  kumarataaíauí 
iia,kamarat'sínícavca  rnatmíaii- 
quifla  fapp*  firttitauína'  ,  thanfca 
CHtiafa  íappataaÑai  chorartaoma. 
Nía  hayppumárícafca  vea  vtato 
;  cunamana  víuriríaca  fupayoná 
l   malütahaque^aca  rnapilea* 
ta«ína,aüqaíflfáIefuCbt»f -x 
to  hacayitant  faísina,  aa     • 
quilla  lea  eäfq^ne  cbica  3%. 
paeollanaampatípa 
na   Hamcattafsi-     • 
naquihacay* 
tauína. 


las  conciertas  a  mí,  déla  manera 
que  coges  peleado,  y  díziendofé 
lo  ,  y  el  dízieiido  aí>|  fea  Señor, 
Pedro ,  Andws ,  Diegc*,  y  loan, 
y  Cnrifto  hijo  de  Dios,  dexariído 
a  Zebedeo  fo  padre  fas  barcos,y 
redes  todos  juntos  entraron  ea 
el  pueblo  de  Gapharnanm,  y  allí 
el  íoberanoSeñ«ríi^ro?v^^>Q-, 
bre  endemoniado, y  el  Demonio 
viendo  a  Nueftro  Señor ,.,  quiío 
honrarle  diziendoleQfanóto,pe 
ro  Chrifto  diz iendole  Calla  de- 
monio le  hizo  -callarla  raqoeno 
fotros  no  hagamos  calo  querten 
*  donos  honrar,  o  honradonos  los 
hombres 4« «nal  yíott:    péípnct 
Fué*  cafa dtla  íoegra  de  fan  Pe- 
dro, la qualeftando  enkrmatfe 
calentura . , eftaua  en  í\i  lecho, y 
^eftr^  Sénior  Jaego  la  íano  >  y 

,fena  íituip  a  N uefíro  Señor  bien» 
y  le.jdio  bien  de  comef^ytodoio 
que  era  meneíter,  befpnes  bazía 
la  tarde  fueron  a.  aquella  cafa  co 
do  genero «de  cníejpmos,  y  eú 
¿    dementados  ,efperand<>    , 
v     ,    ^««ftro  Se¿¿r  los 
.,*>,/  :      Canaria  , el  qual 
..,  !     /       ¡fanoatodo* 
junto  scó 

:    i    -¿  ■;  ,-:.:,,,..--f0kv     :.: 

;        íwente  tocarlos 

CQOÍqdíui-  :    ; 

:"  *:, tía  mano*-   /. 


C  Ah 


H 


G  Al»? 


—   ■  -    -  _. 


mmm 


^r— 


o1 


VITA    CttR  ISTI. 


CAP.  XÏItl.  I E  SY  CH  r  r  s 
to  aaquUfa   tbaaro   ttarphumá 
hífcanca  ,pani  fupayona  malaca 
liaque,hacayaeaea,Gerafeno  ha- 
qoeoaeáfcá  aiiquiífaro  >  acá  irra» 
«pehátha  maccaquíma  hífcanca 
ía  tafea  auquílía  Capharnafi    ; 
«artarocutícancAjmay- 
:bí  vfuri  hacayacäca 
S.^atheofca  Dio 
faro  hakhfauea 
_  GavcatHáhúa 

tZP''  \    .AtOÍti    ,'.:V" 

^  ÄQV  E  haquenaca  ÏESW 

JL  HChroftd  auquiffana  v  fariña* 

f  a  ílaqui  hacaya  hacay&uípa  ya  j» 

ïifsina,  cauqaí  to  quería  auquíiíi 

manea  caira  mama  vfurínaca  hti- 

i ap ifcatauina  checana  auqti  iífa 

hani katafa  iqaittaapifcatauinti, 

faatípanfa  faattaf*iaa,vfttipaB- 

Ta  ,vc'ttaísina,vca  fupá  aaquilíaí- 

Cá   Dífcipulonacapa  haaUafsina 

«aya  hoápnra  iraneaacaaína  Ga 

Üíca  marcachá  Geraséo  marcar  o 

macataha  (aísina.  Acá  paya  maf 

caica  vil<cfouqaílitanína  t  nía  b»* 

ampura  roalqpanfcá  hacchathaa 

punTsina  buampu  haceufu  haccü 

«atanina,  hacca  toquerofa  hacca 

zoqrofa,  qbuicbataquijararauí* 

aa:checana  auquüTana  Diicípulo 

nacpafa  acá  hama  huapula  anací 

pana  huccha  bucchacaquikhata- 

RÍna/attiftanihua  hihoatähua  fa 

Üs¡Bai.aaquiffafca,vcapaclia  i$ca- 

tanina,  tápana  Dífcipulonacpaf- 

«a  á&hafiríViua.Tacay,yatíchiri- 

ha/ 


CAP.  Xlin.  TRATA    *>* 

Cómo  lela  Chrifta  N.  S.  mando 

al  viento  que  celafe  >y  de  tomo 

libro  a  dos  endemonia  do  a  ,  y  di 

como  tos  Gerafenos  díxeró  que 

faliefe  de  fu  tier ra>y  diziendole* 

Í0  f  orno  voiiiío  al  puebl o  de 

Gapharnaü,y  de  coma  fa 

no  a  vri  enfermo,  y  con 

uir ció  äS.  Mache  o 

Sr  Math.Ca.S.  S.Mar.  f. 
San  Lucas.  Cap.  8. 

SAB 1E N DO  to da  la  gent e  1  a s 
macha s  veze*  q  Xp o  S'.N  faoa 
na  en  vn  momento,  los  enfermos^ 
de  todaspartes  venían  a  el  todo 
genero  de  enfermos,/  nole  dexa 
aili  quiera  porvn  breueefpaeio 
repo  fa  r,l  euátando  fe  íi  el  fe  leu  a  w 
taua ,y  fentandofe íiel  fe feataua 
da  a  d  a  le  gr  á  p  ríe  lía .  P  o  r  efo  N  ■  S, 
llamando  a  lusdífcipulos  hizo  q 
entrafé  en  va  na  ui  o  para  de  Gaii 
leaMegarfealatierra<lelosGera 
fenos:las  quales  dos  tierras  etta 
en  fréte  vna  de  otra:  Defpue*  de 
•traáo*  en  el  naaioi  leuácandote 
vn  grade vietO  leuatauay  furnia 
el  tiauio , y  adaua  de  lado  defuer- 
te q  verdaderamente  los  difeipa 
los  fe  parará  tamañitos  por  los 
baybenes  qdaua  el  nauío,dizieii 
do  el  mar  quiere  húdirnos, ya  be 
raos  llegado  a  puto  q  moriremos 
y;en  acjlla  ocaftó  N.  S.  dormía,/ 
fúsdiictpulosle  defpertaron  ,y 
le  dixeron:  S.y  macltronuellro 

cíUíuoj 


CAPITULO    xim. 


nr 


hayhíuírijatíahuA  yhuampuhua 
fatttni  >pakhtu  hihanfna ,  cnnafa 
laraquím*taea  thaa  t  tarpu  ñata* 
qui  iapircatauina:aitquiííafca  fipa 
na  cuna  hakblarata  pifi  chuyma- 
nínaca  naro  checahua  fitafnia,v- 
caca  bampi  bakhíariri&ati;iia a> 
can quí hana  fafa  fatauína  -,faatta- 
fnnlca  rhaarojttarpbunia  tbaa  fa 
fsina  camachitAuina;  thaafca  an- 
quí lía  íipana>ilaqui  ttarphutaui- 
na,cotafca  thaa  ttarphupana  ttar 
p  h  u  r  a  q  u  í  n  a ,  ma  a  fe  a  may  a  ch  n  a  n 
caísina  hamaquí  faattatauina  ha 
ampuiiquimiacafcaaca  hama  vil 
jaiYina  áchana  anchapapi  huara- 
c  ufipi  fe  a  t a  u  i  na  • ,  h  up  a  p  a  r  a  fa  a  n  A 
cha  hacchahoa  acá  tatffa  vllama 
thaafca  cotafa  hnpana  aropa  ca* 
tahua  fafsinaraqui  hnaracuGfsi- 
na  may  ni  may  ni    vüattataaini 
maynifca  may  ni  raqui» 
2  Vraquero  auquitfa  mjnVupaf' 
acamifa  S.Matheo  Euangelifta 
(i  hama  ,  pañí  fupayona  malura 
haquemna  airqu illa  lefu  Chriflo- 
ro  hatanajvcanacafca  amay  a  vta 
thá  mtítupifcatauina,v.CAucaísinf 
ca  baqnaca  ancharaquí  yáccachí 
ritauina,  cunafa  cauquifa  Harka- 
r&inahacnririhama  tucurapifsina 
auqniía  vlljaisinfca  fupay o  vea 
haquenacana  lacapathá  arolita- 
u  in  a  ,1  efns  Diofna  y oepay >bu mi 
cacutiacaraquipi>nanacarohaláv 
taña  kancha hua ttaqueftha, huma 
hichatpacha  haquenaca  Díofaro 
hakhí  u vaiana,  A  acá  ha  qn  acacb  á 
hiefuña  amahuafsúica  cea  c«uchi 

nácar© 


citamos  apunto  de  morir:  el  na* 
uió  quiere  hundirfejéofa  que  mu 
ramos, haz  algún  milagro  paraq 
cefeefte  viento  y  temperad,  y  di 
zieudofelo  N.S.reípondio  Que  te  ; 
meys  hombres  de  poco  animo<fiv 
creyefedesen  mi  no  temeríadeis 
eltando  yo  aquí , y  lenahtandofe 
mando  al  viento  diziendo  Aman 
fate  viento  y  áízeíndo  efto  N.  S« 
el  viento  luego  fe  amanfo,y  amS 
fandofearaanfofeftamM«iH  el  mar  I 
y parofecomo  (i  eftuuiera  envnar  * 
efcudilla  ,  y  los  que  gouernaua» 
el  nauio  fe  admiraron  ea  grande 
manera ,  y  admirados  deziaOj  y  fé 
mirauan  vnos  a  otros  diziendtí } 
Gran  fenor  es  elle,  mirad  el  vita IV 
toy  mar  le  obedece»  A 


i  Y  faltendo  a  tierra  N. S.como 
díse  el  Euangeliíta  S.  Matheo  11« * 
gárófe  dos  €demoníados>los  qtítf-' 
les  auían  íaltdo  de  vnafepultura, ? 
y  mientras  allí  eftauá  hazian  mit ' 
c  h  ó  m al  a  1  a  ge nte , q u i t a n d ó l e s  ta ' 
do  qnanto  tenían  y  bolaiendofé  ¡ 
les  comocofarios,  y  vícdo  a  írf«. 
Chrifto  Nueftro  Señor  el  demo-v 
nío  hablo  por  fu  boca  de  aqüc-* 
líos  díziendoí  lefus  hijo  de  Dio* 
Qjje  tienes  tuque  ver  con  nofo*^ 
trosímuy^tór  menead  o'seftamas.v 
porque   defde  luego  connier leír 
los  hombres  a  Dios,  Si  quieren 
eehárnos  de  aqueítos  hombres; 
A    f  danos 


<T 


VITA    CHR  ISTl, 


ñañaro  mantañahataqui  .licencia 
mt  chanta  fafsina,  vcana  huntf- 
quiri  ecucn't  vlUchaataüi'nä.  Vca 
ccu:bina  aychapafca    Iqdionaca 
bäni maríkerí  taüinti  *  Iudionaca 
tayptn^üírj  Í 'uciüifa,  ha qtíenaca- 
qui  mañkeritäuina;  auquiílafca, 
crucVïrO  mantaha  ítpana,  iya  fa- 
Jaat  iyafátafcá  vsa  ccuchinacaro 
irtañtafsina   cotaro  halantafsina 
ccuchmaca   hïhuaraaracatauina. 
VHama  aca  Sapayo  ancha yaqcca 
búa hanihaq  yanccachaoapä  hua 
quinpanca  haziendapiro    tfphu 
¡malí,  marcäni  haqnenácafca  aca 
yaayatiCsiua  ,  ccuchinacpataqui 
ancha  quUhufipiícatauiua,  auqnt 
(Tana  hutanipafca  háni  katafa  hac 
cuptfcatauintí :  Hallira  ccuchina- 
ca-  tttcuyaraqaeiTafpana  fafsiná  , 
AuquUTaro  mayhi  haqüe  qh uita- 
/tauina,  farama  tunca  hamppatí- 
fchaha  maccaquipha  hani  acá  mar 
cancphant  í,  taque  haquenaca  hua 
htljp a  aqaro  haitípáñaihakhfarirar- 
fina:  qTiUítafca,  Auqáiííaro  hifta- 
itiahua fafsinaUtaroatauina;  ata- 
taatafcalera  Ghriftó  auqntíTa  Cá 
pharnaum  marcaro  cutikhataui* 
na:  vcanfca  haqueiiaqaro  collana 
arop*  eukhatauínajvfurínaca  ha' 
cayatauina; 

$  Maya  vrufca  mayatemploro 
allo'iha  Efcríbanaca,Pharifeona- 
ca,ainauttanaca  taritafip'ifcataui- 
iia,auquiíTana  aropa  ifápirí:  vea- 
nacafca  auquilía  ancha  arouípa- 
ha,  marcamarcathá  tíutapífcata- 
íaina,milagro  lariri,arofiri  vllja- 

niha 


áanoslicécía  para  que  entremos 
en  aquellos  puercos,  y  diziendo- 
lelo, le  ttioftraro  lospnercos  qne 
eftanan  pacíédo  allí:  V  ios  Indios 
no  común  carne  de  puerco,  j'ola- 
mence  folian  comeria  los  Genti- 
tiles  que  eftauan entre  los  ludios 
y  queriédo  entrar  en  los  puercos 
N.  S.  les  dio  liceneia,y  auida,  en- 
trado en  aquellos  puercos  y  arro 
jandole  encimar  los  mataron  a 
todos  Mirad  el  Demonio  es  muy 
maligno, no pudíendo  dañar  aios 
hombres  desfoga  la  ira  en  fu  ha- 
zíenda:  y  fauiendo  efto  la  gente 
de  aquella  tíerra;Jcomo  fe  entrif» 
tecierón [por  la  perdida  de  fus  pu 
ercos,no  b'merpo  cafo  alguno  de 
la  venida  de  N*S.,antes  para  qno 
les  acabaíTe  de  matar  fus  puercos 
le  embiarón  vn  menfager  o  diz  í  é  - 
.,  dple,Ve dile  que  le  rogamos  en- 
carecidáméteque  fe  vaya  y  no  <f 
te  en  eftatierra,porque  eon  fu  ve- 
nida toda  la  gente  elU  amedrenta 
da?  y  el  menfajero  lo  dixoa  N.S. 
y  diziendofeio  Nueftro  Señor  fe 
boluío  al  pueblo  de  Capharnaum 
donde  predico  fu  díuina  palabra 
a  la  gente,y  fanó  a  los  enfermos. 

5  Iuntaronfe  vndia  muchos  Ef 
criuas  y  Pharifeos  y  Letrados  de 
la  Ley  cnlaSynagogaparaoyr  fu 
palabra,y  corríédo  la  fama  de  N. 
Señor,veniáaeí  de  todos  los pne 
blos  diziendo, iremos  a  verle  ha- 
2cr  milagros  y  hablar:  y  N.Scñor 

te» 


«. 


CAPITVLO     XIIII. 


n* 


n  i  h  a  U  <*s  i  n  a :  A  ií  q  tví  iía  fe  a  v  c  a  n  a  - 
Cafo  eukhatariín'a- eitkhepäfca  pa 
fi  haque  mayni  cuiüpítja  ccarcca 
tiri  cailaranatauinst  :  haque  vea 
vtana  chhnchupalca  kaakhtatipaí 
ca,vta  patkhappiaiafsina  arsejuif- 
U  nay  r  acatar  o  húayttintata  aína 
AuquilTafca  taque  chuymampica 
1Unipana,nayräcatpar.o  vllafiña- 
taquífa  vta  ppiyipana,  haquena- 
caía  llaqujpaaííina  vtathá  huay- 
ttintípana  vfuriro  huahuaí  hocha 
nácama  pampacíiatahua,hani  pa- 
ya choymamti  fataiiína,Pharifeo 
nacaíca  fipana,áncha  yáneca  chuy 
maní  ca  nca  fsíria,  Au qtii íía  man  - 
qhue  cnuymapaná  Rumipifcatauí 
na,  piofmancahua  aropanti,  aro 
huakhlli;  camifapfhaqueea  may- 
ni haquena  hochapa  pampachaf* 
pa<  Diofaquipí  pipachañataqui- 
ca  cchamaní  fapifcatauína:Auqni 
ífa  lefa  Chriftoica  máquhe  chuy- 
mapana    ppítnifinipa   yatifsína  , 
vlljalinaraqnt^canacaro:  ennapí 
hnmanaca  manqhus  thiiymama- 
na  ppituifipifcata  :  naa  toqqthaí 
cunapi  ácana  vtljata   hnmanaca 
haya  haka  amkhahnamataquí'í  a- 
tamíta  acá  haqaero  hoehanaca- 
mapampachatahuafañati  hamka 
qui  luraña?  michca  maya  arona- 
quí  knmarataafsuia,vtamafo  ma 
cama  fañaeha?látaüina:faffínfca 
acá  naquero  hochanacama  parn- 
pachatahua  fañapi  hamka  quí  lar  a 
ña,  porque  paña  hani  pampachí* 
rjanfa,hanípí  qhuítíra  hanihna  pí 
p  achatati  firiquiti;  na  a  bicha  acá 

naquero 


1  e 5  pr  e  d íc  o :  y  p  í  e di  can  do  qu  a  t 1 o 
hombres  lepufieron  delante  vn 
páralitico,y  eftandola  cala  llena 
y  ateftada  degente,horadando  el 
texado  le  defcolgaron  delante  de 
Iefu  Xpo,cl  qualpor  auefietrajr- 
do  con  todo  iu  corado,/  «per  ho 
radado  la  cafa  pata  que  parc^ief* 
fe  en  Iu  prefenciajy  auerle  defeoí 
gado  del  techo, con  grande  cera- 
pafsíon  y  piedad  díxb  al  enfermo 
Hijo  tus  peccadosteíbn  perdona 
dos, no  tengas  duda  :  y  diziesdo 
efto  los  Pbariíeo*  por  /fer  hóbret 
de  mala s  ent  r  a  ñ as ,  mu r m ur a r oh 
en  fus  coraciones,de  N.  S.  y  dixe- 
"rórt:  efte  blasfema  contra  Dios,y 
habla  peruerfamlte,  como  vn  ho 
bre  a  nía  de  tener  poder  para  per- 
donar los  péceádoi  de  otro  hon 
breí  Dios  fólo  tiene  poder  para 
perdonarlos:  Pero  Ieíu  Xpo  N.S. 
fabiendo  y  viendo  lo  que  aqué- 
llos penfanan  dentro  de  fus  cora- 
(¿onesJes  dixo:  Que  es  lo  que  pe- 
íais de  mí  dentro  die  vueftros  co- 
razones? Que  eslp  que  aneis  vif» 
to  aquíí  para  que  penfeis  todas  ef 
fas  cofas<  Qual  es  mas  facil,el de 
zir  por  ventura  a  efte  hombre,tos 
p  ecca  dos  t  e  í  q  u p  e  r  d  o  n  a  d  o  $  t.  o  í  a 
nanandole  con  vna  fola  palabra 
dezirle  Vet«  a  tu  cafa*:   Querien- 
do dezir,  Mas  fácil  esdezír  a  efte. 
hombre  tus  pecados  té  fon  perdo 
nados: porque  fi  dixera  yo  agora 

á -efte 


i 


I40 


VITA    CHRISTI; 


naquero  íquiñama  apkhamfitVi- 
iiaknmarapachavtamaromacca- 
mabiína:  fipanfcahani  vcacama 
kumaratafpana,vcafca  naa  taq  - 
pt  larühuaaliríqui  ,  karíroraqu» 
«aturíqui;  vcafupa,humanacana, 
émpi  ácana  cchamapaca  acá  pa- 
cjwiltiqüiri  baquenacana  hocha- 
pa  pámpachañataquí  huquihua, 
1añamataquí,a(,ayaa  ehecaro  ca 
t mí  a  ró  at  a  qo  i .  N  a  a  h  ich  a  h  n  m  ana 
«a  thaathá  acá  haque  hacayaha  fa 
fsina,  vfofíro:  €hay  vfuri  íaatta 
ma,  íqoíiVama  apkharuskhafsína 
Vtamaró  maccama  fatáaina:  fipaf 
ca  ilaqüi  vfuri  naque  faattafsina, 
íqtiiñapa  apkharuskhafsínavtpa- 
ro  maccataoinas  haque  vea  vtana 
phüca  canquipanfea  cchamacama 
miítutauina  :  bamkanchafaraqni 
vtpa manca  farataaina:  pakhta  v- 
fu  huafitaraqní  catutafpana,  hani 
leía  Chriltona  fauipacamaluripa 
na  falsinahamachana. 

4  Acá  milagro  fefu  Chrifto  aa 
qa'JÍTa  checa  Diofna  yoepaísinapi 
Turana,  quiqui  ccharaapampihua 
hocha  pampachi  fañataqui:  lefa 
Chrillo  auqaiíla  hani  Dioíafpana 
vcafca  haaipí  Dios  vea  milagro 
Inrañjtaqui  yanapificanü  ampi 
Diofna  yoepahua  faañapataquí 
Dioíapüla  hanihua  kari  aro  che 
cahaa  fañataqueca  milagro  lura- 
mí  firiquitihani  íaóapata  buaqui 
fitiqHuitiíathpa  huaquilihua  Di 
olna  íaípa,vcafca  haccha  hocha- 
piDioí  manca  lurïrqui  ,  vcafupa 
milagro  larafsina  checa  Dios  ha- 


a  efte hombre,  tomando  se  a  e  tas 
tu  lecho  vete  a  tu  cafa  todo  bue- 
no y  fano,y  dizíendofelo  no  fana 
ra  perfecta  mente,  en  tal  cafo  to- 
dos borlaran  de  mi  y  me  tuuíera 
por  mentiroíó:  Por  ello  puraque 
vofotros  digáis  afsi  e»,  qerte  tie- 
ne poder  en  la  tierra  para  perdo- 
nar lospcccados  de  los  hombres, 
y  tengáis  eíto  por  verdad:  yo  ago 
ra  en  vueítra  prefencia  queriendo 
íanar  a  efté  hombre, dixo  al  entVf 
roo:  Ola  enfermo  leuantate,  y  to 
mado  acuellas tn  lecho  vete  ata 
cafa:  y  dizíendofelo  luego  al  no 
mentó  leuantandofe y  tomado  a* 
cueilas  fu  lecho  fe  fue  a  f n  cafa ,  y 
concitar  ¿lena  de  gente  falio  por 
fuerza,  y  a  priefá  fe  fue  a  fu  cafa, 
diziédo,  cofa  que  la  enfermedad 
rae  coja  otra  verpomohazer  có 
forme  a  las  palabras  de  Chrilto. 

4  Efte  milagro  hizo  Iefu  Xpo 
N.  S.  íiendo  hijo  de  Dios,  paraq 
confeflailen  q  con  fu  poder  per  do 
na  lospeccados  deloshobres.fi  le 
fu  Xpo  no  fuera  Dios,  en  ningu- 
jti  manera  para  confirmación  de 
que  era  hijo  de  Dios,  Dios  Je  hu* 
oiera  ayudado  para  que  hiziefle 
aquel  milagro:  Porque  Dios  no 
dixeraque  hizieííe  milagros, pa- 
ra que  la  mentira  fuefle  tenida 
por  verdad,  ni  puede  dezírlo:  y 
quien  dixeraque  DI  O  S  puede 
dezír  ello,  gran  crimen  cometie* 
ra  contra  Dios:  Por  ello  haziédo 
efte  uiilagfüjhizolocomo  Dios, 

yChritU 


CÁPITVLO   XÏU. 


'4* 


ma  h  ü&  !  u  ra  n  a :  Snp  ay  o  fea  AuqU i 
fía  huparo  checa  Diofabna  faña- 
taqui ,m'il agro  luripanfa, hant  ha- 
murpaatauíi)ci,paña  Iefú  Chríltp 
.Auquilfana,  Dios  cancañapa  yati 
rmaquí  cena  yanafsinía.  Vcapa- 
chafc3  Dios  baní  yatiñapataquí 
hamarp&añapa  ccharoacaqnipaya 
tau¡na,ifina  banaquipafsinahama 
hanaquipana:  vea  haquenacafca> 
Áuquífla  vfuri.  ííaqui  hs  cav  ¡pa- 
na, huaracuíjfsína,lacafa  chuy  ma 
fa  cha  a  mapífcataujna,  ccaccar- 
ttataquí  vtcapífckhanai  Píos  an- 
c  h  a  r  a  qu  i    ha  m  pp  a  t  ip  i  fea  tauína 
hneca  echa  nía  haqquero  chara 
uipsthá  haníhüa  cauqninfa  acá 
hama  vlljat  tí  fsnífcaraquítauin¡i 
5   Vca'vtatha  mtí1ukhariír¿fca 
áca  collana  Auquiííá  Diofna  yoc 
pa  lefu  Chriilo  maya  calle  faraca 
fsina,maya  Reyana  tafapa  cobra 
ui  vtana,  mayni  bochalchtaara  ha 
que  Matheo  futint,  tafaeobraca- 
Uiana,tafakuticaroana  vlljatau't- 
na:IuílionacAÍca  vea  cafa  payachu 
ymápi  charapifquirüauina,  libré 
baque, Diofna  amahuatpa  ecuyat 
pa  cácafsina  .Amautta  letradona 
cafa  acá  yaatha  yaneca  apanaakh 
tiritaiiína.  Hanípi  churañati,  faf- 
fina:  hacapafea  churañapí  faísi- 
na,hí!amaneafca  haníhua  chura- 
fivtijcharaafiísinlca  cchaiijacama 
aparafsína  hamaehihua,hani  ka- 
taiazonanspibua  chura&fí  fapífij 
ritaQÍna,v6acobracaraananaf  af- 
ea hani  mokhfa  chaymarapíqui 
cobrer  itauíntí,  maafca  ancha  yaa 

caxliA 


y£hri(to  auqoe  hizo  el  milagro 
para  que  le  confeflaífen por  Dio* 
el  Demonto  no  lo  entendiOjaoníl 
procuraua  todo  lp.pofitb.le  para 
faber  el  íer  deDíoe3o  laditttnda<l 
de  Xpo  ,  y  entonces  le  efeurecíó 
el  entendimiento  D¡os,para  2j|  no 
lo  fup  i  e  íf e ,  y  e m  b  o  I  o  i  o  fe  1  e  e  am  o 
con  vn  paño:  y  aquella  gente  por 
aucr  fañado  Chrifto  al  enferai© 
admírandofe  eílaua  atónita,  y  tfr 
tana  efpantada,y  alabaua  sjuebp 
a  Dios  por  aner  dado  a  los  hom- 
bres tanto  poder,  y  también  de* 
zian,en  parte  ninguna  del  munde 
hemos  vitfp  tal  cofa»  • 


y  Saliendo  IefuGhrifto  Nuefr 
•tro  Señor  hijo  de  Dios,  de  aque- 
Ua  cafa ,y  paflando  por  vna  calle, 
vio  en  vna  cafa>donde  fe  cobran^ 
los  tributos  delRey,a  vn  grand*. 
peceádor  por  nombre  Mathep,cg¡ 
orador  délos  tributós,y  que  mo- 
lettauaa  la  gente  por  cobrarlos, 
y  los  ludios  de  mala  gana  los  pa 
gaoan,porfer  gente  libre,efcogí- 
da  y  amada  de  Dios,  y  ¡os  fabiot 
y  letrados porfianan  mucho  acér 
€adeílo,dtziendo  que  no  fe  deui$ 
pagar,y  dizíédo  otros  q  deaia  pa 
garle,  la  mayor  parte  dezia  qnt» 
denla  darfe,y  q  haziendofelo  dar 
era  quitarlo  por  ruerna;  y  dezíai* 
íj  por  ninguna  raz^haziáq  fe  ip 
pagaífen,y  aillos  cobradores  no 
«.pbrasiÄpor  saodo  bládo?íjno  cq 

matoi 


14» 


VITA    CHKISTI. 


ccachafa,  hachaafa,  kafaafaco* 
brerítauina,  vea  layco  cobreriria 
cancana  lunrata  hochakhtara  fu- 
títtaapífquirítauína,  Mache ofea 
vcanacana  maynipatauina,  cami- 
(a.  mavni  Simeón  Metaphrafte  fu- 
t'in'í  hifquihamafa,  taque  cobreri 
náCana  hilariecupatauíria.San  Luí 
fas  Euangelíllafca  fi,  lefu  Chrif' 
to  Auquifamna,hauiarqúita  faf- 
finaqut  San  Matheo  arcaaíjtiáí- 
na,  arcañataquifea  San  Matheo 
niá  AuqmtTananayrapana  vllatta 
ta,taquev-tanacpá  taque  Reyana 
hóchánacapa,  libronacapa,coll- 
qu?pa  haytafsma  A  «quilla  arca* 
taaina  ilaquí:  DíosccuyapayricS 
quipana ,  afiro  hama  cahuafuna 
yan-ca  canea  napa  ,  bocha  ccapa- 
cacha  fantoro  tucúfsina,  kañókh- 
tarathá  llumpacaro  tucúfsina  , 
ccana  Iniitatathá  Apoftol  tncufsi 
na,  Apuna  eollquepa  quellqnerit 
fca,auqníííana  farauípa  quellque 
ritacnísínajEuangeliftafsina,  Au 
qoilVaia  vtparo  mankerí  írpataui 
na,mokhfa  arompi,Publicano  ho 
chakhtaranacafca  hauifaraquita- 
uina,  lefu  Cbrifto  Diolaro  hakk- 
fuyani  taque  chscaquí  hakhfufa- 
na  ,  Dioía  fíruífna  tafsina.  Phari 
feonacafca  AuquiiVa  hochakhta- 
rampi  mankerí  vlljafsina  ancha 
(cumipUcataúína,ancha  ya  ucear  o 
catup'tfcatauina:  Auquíll'ana  díf* 
cípulonacparofa,  vllama  ratania, 
baniti  hochakhtarampi  mankaf- 
lina  ccakhfifi  faptfcatauina  Auqut 
(Talca fauipa  yatif«ína:coilacama 

nanaca 


malos  tratamientos,  y  con  lagri* 
más  y  gemidos  deb  gente:  por  ef 
ta  canfa  a  boca  llena  lia  maná  de 
ladrones  y  peccadores  a  los  que 
tenían  officio  de  cobrar  los  tale» 
tributos,  y  Matheo  era  vno  de* 
llosiy  como  lo  dize  Simeón  Me 
taphra(les,erá  la  cabeca  delios,y 
San  Lucas  Euangelitla  díze  q  le- 
fu Chriíto  con  folo  deztr  a  Ma- 
theo, Ven  y  íigueme,  hizo  que  le 
(¡guille,  y  para  fegaírle,  deijpaes 
de  mirado  con  los  ojos  de  ühríf- 
to  Nuejíró  Senor,dexando  todas 
fu s cala s,  t  o  d  o  s  1  o  s  n  e¿  o  c  i  o  s  d  el 
Key,los  libros  y  todo  fu  dinero; 
fe  fué  luego  en  pos  de  Chrífto.ha 
ziendole  Dios  miferícordía,dcf» 
nudofe  como  culebra  de  toda  fu 
rtiyndadí  depeecador  boluiendo 
fe  Santo  :'de  fucifsimo,lí<T)pífsimo 
de  publico  ladrón  Apottól:  de  ef 
eriuano  que  era  d«  los  tributos 
del  Rey.Hilloriador  déla  vida  de 
lefu  ChrilWy  fu  Euangel«lh,y  He 
uole  a  comer  a  fu  cafa  con  muy 
correfes  palabras,  y  combido  ra- 
bien a  los  publícanos  y  peccado- 
res,para  que  lefu  Chriíto  los  có- 
iiirtieíTe,deífeando  q  todos  a  vna 
fe  boluieíTen  a  Dios  y  lefíruieflen 
pero  los  lJharifeos  viedo  que  co- 
mía con  los  peecodores  ,  mucho 
lo  murmuránan  y  tenia  por  cofa 
mala, y  dezian  a  fus  difcipulos,  y 
como  vueftro  Maeltro  no  fe  auer 
guenc^a  comiendo  con  lospecca- 
doresí  Yfauiendo  Chrífto  lo  que 
murmurauaa  dixo;   El  medico 

ful* 


C  APITVLO    XIIH. 


»4, 


qanaca  vfuríqníhnacoHirí  ,  hani 
hua  vfuri  collspachana  kumara 
haqaecoltiriti;  hamaraquipi  naa 
Dios  anquiha  hochani  haquena* 
caro  qhnitanito:  vcalaycopi  naa 
hochakhtaaranacampt  mankatha 
aroftha,aImapacollatha,kumara 
ísina.hochanifafsína  auquiha  fir- 
ujñataqut,fatauina. 


folamente  a  los  enfermos  car  a,  y 
no  en  lagar  délos  enfermos  cara 
alosfanós:  de  la  mifma  manera 
mí  Padre  Eterno  me  ha  embiado 
a  los  pcccadores,  por  efFo  yo  co- 
mo con  ellos,  y  trato  con  ellos,  y 
curo  fas  almas,  para  que  Canos  y 
jultíficadosfirua  a  mi  Eterno  Pa- 
dre. 


CAP.XV.    lESVCH  RlS- 
to  Anquiflfa,  Iayróíutínina  doze 
Ha  pachapa  hihuatathá  hacatata 
•canea,  mayni  v>Iaq  hJsket'trp- 
ri  marmi  kumaraacacanca   Pañí 
hoyecu  vi.litataacáCa.Mayni  ccar 
ccaríía  vfuri  moroco  hacaya  can- 
ea vma  cotana   tbaanquiri, 
veatfca  maya  eolio  pat- 
kbaro  miftnfsina  co- 
lláa  fermona  fer 
monacäca  y 
cacha  lina 
arofi. 

co 

pSV  CHRISTO  Auqoítfa 

■*allokhapi  arofitanina,  collona 
aro  cam¿.,  Pharifeonacana,Efsri- 
uanacana  yaneca  chuymanm^ca- 
na,hochakhtarana«ampí  arofiuí- 
thá  mankauíthákumita:  Collaca- 
mananacaca  vfuri  eol/apschana, 
hanípí  kamara  haqoe  colItrítí:ma 
afea  vfuríqaípi  colliri  fafsínfea: 
homanacaca  apufnacañamaqut  - 
hua  hochauífa  hothauífa  haccafa 
ita«ia,hochaaífatahaa  fafsina  llu 

Haca 


C  A  P,XV.  TR  ATA  DE 
como  Nueitrb  Señor  Iefu  Chrillo 
refucito  a  vna  donzella  hija  de 
íayro,  ydecomofano  a  vna  mu- 
ge r  que  tenia  rlaxo  defangre:y  de 
como  dio  vifta  ä  dos  ciegos,y  fa- 
no  al  paralitico  qae  eííraua 
aguardando  en  la  Ptcína, 

i?3     J  r  ti         i 

y  de  como  labiendo 

al  mote  hizo  va 

íermon  muy 

ñora- 

ble. 

S.  Mat.  9«S.Mar.2.S.Lae  ;  S.Io.c 

TE  SV  CHRISTO  N.S  ha- 
-*b!o  muchas  cofas  todas  muy  ex 
relentes  ,  fiendo  murmurado  de 
los  Pbafifeos,  délos  Eícriuas,  y 
de  gente  ruyn.por  aner  comido  y 
tratado  con  los  peccaáores,  y  di* 
ziendo:  los  médicos  no  fueíen  ctf 
rar  al  hombre  faao  en  lugar  de!q 
efta  enfermojlino  enran  folamftf 
alecfermo.-quífo  dezir,  Vuertra 
fola  foberuia  os  hazetenerpor 
julios  j  dízieiidoos;  juftos  <oys , 

fien  cío 


44 


V1T  Ä  c'hrist  r. 


lätama  shechakfctsfa  canquimä 
a  f;  humanaeana  huehakheftraro 
iatuainacamafca  alittiri  haq  can 
eafsina  .Äinpi  hochakhtaratha  - 
tiaa  fapïfqni:  fipanfca  na  hupana 
c api  mokhfa  aroftha,alakhpacba- 
ftha  hochakhtaaranaca  coüirt  bür 
tafsina fatautnajfïpanfca  vcanaca 
arofiha  arofiha  -hifqairi>Iacapfa  a 
mucaatauina,  anqoifla knmifiafa 
liakhfara.pifcatauina»yancca  chuy 
maní  cancaísínf6a,paña  AuqnílTa 
h  a  n  tk  u  mí  Í  s  tn  fa  A  u  q  n  í  Han  á  ai  le  i  - 
pnlonacpa  knraiña  callarapifcaca 
iima/,aeanacahanihna  ayuna  yatí 
.pífquiti,  loananadífcípulonacpa 
cuchahua  ancha  ayunirinacaca  fa 
fsina:  Auquiííafca  íipana,chay  ha 
nifapifcätkhani  hicha  ayunafsín- 
fa  mit.hamaraqulquihua  ayuna 
ca  yatiní>v.llaquivlíahata,cnnafa 
yatiraqquinihua  acá  yaatfca  alio 
fcharaquí  yatichatauína  :  yatich- 
qu  i  p  a  n  fe  a  ,m  a  y  ni  c  e  mpl  o  c  a i  m  a  na 
na  hilancupa  'la/ro  ííítím  , an- 
cha Uaquififa,  ancha  phuttfifa  Aa 
quíífaro  hakarapítauína:  phuchfi- 

pa  nia  híuirija  vtparó  haytahuaf 
ftna,hakarapifsinfca:Tátay  tunca 

tunca  h a mppatkh amaina,  hma- v- 
taha  vltamrapiquita-phuchaha- 

hita  ancha  yaneca,  hVna ampara- 
mana  aakhatafsína  hacahamrapi 
tahata<atauina,lefu  Chullo  Au 
uuiííafca  iyaíafsina  difcipulonac- 
pampí  tanta  matauina  i  hma  ha- 
quelca  cauquiqui  arcatauma  chi- 
llquenocaúa  vraquefa  hamchu- 

a-  Vea 


fiendo  pescadores  os  engañan.*  pé 
fo  tos  que vofoerosteneispor  p« 
cadores  fíendo  humildes  dizen, 
afsí  e9,pecadores  fomos,y  por  co 
feífarloaísi  leshablocon  amor, 
auiendoyenido  del  cielo  a  curar 
lospeccadores:   Y  diziendo  eíto 
ellos  pulieron  fitencio  a  fus  bocas 
muy  ganólas  de  hablar,  y  fe  rece- 
lauande  murmurar  contra  Chril 
to.perofiendohomb.res.de  malas 
en  ti:  aña  s,aunquenómurruurauá 
contra  el,  comentaron  a  rnurmu* 
' rar  contra  fus dífeípnlos$eftos  no 
faben  que  es  ayunar , foto  los  dii* 
cipnlos  de  loan  fon  grandes  aya* 
nadores:  y  diziendo  efto  Nneftro 
Señor  les  dixo;Ola  no  digáis  elfo 
porque  (i  agora  no  ayunan  cada 
día,fabran  ayunar, y  vofotros  lo 
vereí*,y  a  todo  fe  acoftumtrará, 
y  acercadefto  enfeño  muchas  co 
las;  y  erando  en  efta  platica,  ci 
principal  de  la  Syna^oeapor  no- 
■brelayro,llegofe'a  Ieïii  Chrifto 
Con  grande  dolor  y  trilleza,  por 
auer  deseado  a  fu  hija  en  cafa  mn* 
cercana  a  la  muerte, y  llegado  di 
xo,Señor  encarecidamete  térra 
go  ve  a  vífsicar  a  mi  cala,  mi  hija 
ella  muy  malaxarnos  que  peníé* 
dolé  la  mano  fobre  fu  eabccq,  c'ar 
me  le  has  perfecta  fanidad-y  !ená 
Chriílo  Nueftro  Señor  íondccérjj 
diendo  con  el  fue  alb.  nvutat    -li- 
te con  fus  difcipulos ,  /  ínSnitqi 
del  vulgo  le  figuicro::  ¿Ir,  darle  m 
mi  ie  caminar  ni  cshar  el  pr.Üo. 

a  Ala 


■■■H 


CAPITVLO'  XV. 


%  Vea  pacha  vea  marcan*  mayni 
vílaqut  hiskeri  marmí  ancha  vfu- 
rihucaíauina,tuncapaant  nurav 
fufsina  collacamana  nacaro,haea 
hacha  fafsina,haziendapataqque 
gaftafina  churafsína  ,  collauithä 
pagarífsína,  acá  marmiíca  1ESV 
Chritto  AuquilTana  Iayrona  vtpa 
ro  mañapa  yatifsina,  mayacalli* 
tbá  vllalitauina;Chuymápanfca  'fi 
pana  pu'np  i  llaaicattafiaaquíhua 
kumarataha  fatauina  :  lampa  ca« 
roapiuívea  mfirmífca,AuqttííTa  ía 
ripana  ,  id  patnpa  llamcatratauí- 
na;  llamcattaísinfca  ilaquikuma» 
ratatauina:  anquílfaíca  hacuquip 
taf$ína,qhuicillamcattito  facaui 
na,fipálca  taque  hanihua  hanihua 
tata  y  íapifcatauina,  San  Pedrt  i- 
ca  hacapa  difcipulonacampi:  yati 
chiríhay  camifapí  acá  husca  haq 
faratafsinca  ,  ma  y  ninfa  mayni  nía 
vnukhtaata  a,chiUqucnocaha  fa» 
ni  mar  ola  ,  chíHquenoquepanea  , 
qhuiti  ifjha  catutti  híltaí fapdca- 
tauina:  Anquí  (Tafea  íípana,  catu- 
ca  cacuttapinihua  íliha,catuttatí- 
ca  yanapihuacatuteiri  haqae  ,  fa 
canina   Mayni  vfuríp'i  ííiba  catu- 
ttalioaqui-líumrati  lirihama.  Nia 
latatfca,  vea  marmi  Auquílíanay 
tacataro  laattalsína  ,  ccarccanfa 
áuquitfana cayapa  hamppatítaui 
.  iia,vfuuipaccanacharaquitauina, 
auquiflana  ífipa  j  cuna  chuy  mápi 
klia  catuetach  na, vea  ícanachara 
quitauina  ,  kumaratau''pa  at;-.ma  - 
rao/-?  nina  :lefu  Carita)  auqlTalca 
k  snoábla^  macaUkhamaphüdiay, 

waro 


2  Ala.fazon  en  aquel  pueblo  a* 
uia  vna  muger  muy  enferma  de 
fiux^  de  fangre,y  auiédolo  crtado 
doze  años,  «nía  gallado  en  medí- 
cos,y  dadolestoda  fu  hazíédn  pil 
gandules  por  la  cura,  con  alguna 
elperan^a  de  lanarjefta  muger  fu» 
uíendo  que  Nueítro  Señor  ina  a 
cafa  de  layro  le  aguardo  en  vna 
Calie^y  dezia  en  fu  «orácon:  Con 
iblo  tocar  la  orilla  de  lu  ropa  co 
brarefalud  ,  y  afsi  comoloauía 
penfado  aquella  muger  .pallando 
por  alia  Chrifto  ,  tocóle  la  orilla 
de  fu  ropa,y  tocándole  luego  que 
do  lana:  y  Chriiio  voluíendo  el 
roltro  dixo  Quien  mehatocadoí 
y  diziendolo  todas  refpondicf  oír- 
no,no  fcñor  nadie  te  ha  tocado^f 
San  Pedro  guatamente  con  otro» 
difcipulos  díxeronj    Maeftro  pa- 
gando agora  canta  genite  y  rempa 
jado  de  vnos  y  de  otros,y  poníea 
do  el  píe  donde  tu  vasa  ponerlo» 
como  dizes' Quien  liatoeadú  mí 
ropii  y  diziendoefto  los  Apofto 
les,ChtíítorelpoadioSínfalta  al 
gano  ha  tocado  mí  ropa,  y  toca- 
da aprovechado  ha  al  que  la  toco 
conio  quien  dize:  Vn  enfermo  co 
tocar  mi  ropa  ha  fañado:  y  a  nica 
do  dicho  eíto,  aquella  tnuger  po- 
poníendofe  delante  de  N.S.y  eeai 
blando  befo  lospies  de  CíM,títa,y 
daclaro  ÍUtfnferraedad,y  a  que  Ha 
también  aaia  tocado  fu  veííi  Jura 
v  lafalud  q  auía cobrado:  y  Xpo 
ledixo:vete  en  paz  hija  la  fe  q  <*n 
K  ¿ninas 


i4«  VITA    CHRÏSTI. 

na¡ro  cbecahsa  fauimahua  bufen 


tania  hlchatccurukrfmaraquïhua 
faranacafckhahata  fataoina. 

%  Hil'qnípanfca  layroroniahua 
phnchatnaca  hioi,cafi  laabua  Iefu 
;  Cbriftb  AuquiiTa  cariyri£t*  Tata 
uina  ,  mayní  qhiiifa:  fipanfca  su- 
aoiiïa  läyrord» hifcanra  {ama*ha- 
ni  cbuyma  hisfcahoaäti*  haní  ha- 
;kbÍ3ramti,phuchamtvhaeaquini«. 
hna  ,  huma  haoaáraplqtmaípa  fi> 
m  5  c a,fa  t  a  u  'tna :  V  r p  a r  o  p u  r  i n a  ,p  a 
rilsïnfca  ,taqqoe  apañanacpa  ha* 
c  h  i  r  i :  v ! !  |  a  t  a  u  í  n  a ,  I  ay  r  o  n  a  p  hu  e  b ' 
pa  hihtHaitha:  hachipasiica  anqui 
'fía  hauí  hachísptfcamtí  hsttibua  a 
tá  dó^eUaca  hiuiti,  iqnícaquihua 
■fátauína;  fafsinfca  haní  haquena- 
ca  iquighquif  isa  hamahua  iqial  ía 
táuinti  maaíca  vcabaroa  árofirif- 
f-naqn¿  iquiq.hoa  tata  crina,  hihua- 
tá  donzella  maalca  hamhaquí  hit |i 
hac- tataakhaba  fafsína  ñamara- 
qm  iqa'tjaquihua (iritaiiina  S  La> 
zírotía  úraqiiiqnitauínpi  Apof- 
toieínuparOjCamifa  San  loan  E> 
nangeliftaíi  hama,amtpofa  Láza- 
ro iqníbua  fafsina ,  Lázaro  hih  ua 
típanatVcanquirinacaica  híhuata 
Sqoiquihua  (ipana  ,  taque  huaná 
türapífcana,laropaní'ca,  auquiiía 
taque  anfuufstnaíamayaria  auqut 
pampi  taycpampi,Quiuifa  difcipii 
iopa Pedrópí.DíegoínpijIoanatn 
piqui  pífcacbipaqii  hauifataaí- 
nahauifafsinícaamayana  ampara 
pa  catolnna  ,  Talitacumifaruta- 
B»  fafsina  aroteatauina  Talitaf- 
sa  mi  ni  illa  (Papachan*  fidonzella 

humara 


mi  has  tenido  teha  fsm>r<eicl.o,y 
hecho  merced  ,de  aquí  adeUntey  i 
uiras  có  falud  y  fin  efa  éfermedad 
3  Eftandodiziendo  efto,vn  me 
fajero  dio  la  nneoa  a  Iayro  dizjé 
do  tu  hija  ya  es  muerta, fin  pr  ue 
cho  harás  qlefuxpofe  can  fe:  Pe- 
ro le  fu  xpo  N.S.dixo  a  Iayro.  Je 
xalo  dezir,no  defeofíes, no  temas 
tn-hija  viuira,por  el  de  fleo  qhas 
tenido  qyo  le  de  fallid;  liego  a  fo 
caía  ,  y  vio  qcodos  fus  parientes 
eftauan  llorado  por  la  muerte  de 
la  hija  de  Iayro:  y  Chritto  les  di- 
xo  No  llo.re-i.s,porq  ella  donzelía 
ño  es  muerta.,  fino  efta  durrnitn  Jo 
y  no  qüifó  dezir  ella  durmiendo, 
como  las  perfouas  q  duermen:  fi- 
no que  teniendo  co  (tambre  de  ha 
Mar  de  aquella  fuerte ,  díxo  que 
la  ddnzellá  muerta  eftaua  durmié 
do  y  también  porq  teniédo  deter 
minado  de  reíucitarla  luego  ,  di* 
xó  que  eftaua  durmiédo,y  lomif» 
mo  dixo  a  los  Apollóles  de  S.  La 
¿aro  como  lo  refiere  el  Euangelif 
ta  S  loan:  q  c6  auer  muerto  ya  di 
xo:t»Í'iieltro  amigo  Lázaro  dner- 
melos  q  aUi  eltauan,como  Chrif 
to  dixelíe,  que  !a  que  era  muerta 
eftaua  durmtendo,todos  hízieró 
burla  dello:Pero  Chrifto  manda- 
do falir  a  tedos,llamo  lulamente 
aí  padre  y  ala  madre  déla  difunta 
y  fus  tres  d»tcipulos  Pedro,  Die- 
go, y  loan,  a  lolcs  ellos  cinco, y 
tomando  la  mano  déla  diforra  ¡e 
rianto  laboz  díziendo  Talita  cu 
mi(  que  quiere  dczir  Donzel  a  ) 
mandóte 


^■HSP 


CÄPÏTVLO    XV. 


147 


fc  o  maro  h  n  a  h  i  fma  ,fä  r  ut  ama  batn 
kaqui  h*ca fatama  fapacban<|hua, 
fipanfca,  lefu  Chrïfto  ,Áuquiflana 
a  ropa  ifapafsmfeajílaqui  feihnata 
Donzella  far  utatauina ,  vta  tay  pi 
fa  lar  anacatatjinajauqnipafca  ta- 
y cp afca,fa r 3 nackh epanajaneh a  cu 
fifitauina  :  haccapa  haquenacafca 
huafacülitauina:  Vca  dozellafca 
tunca  paani  maranitauina,manka 
churaatauína:mílagrovlIjírínaca 
rofca  aca  cotUna  Auquiíía?  bani 
qhuitirofa  vlljauiroa  atamahata- 
ti' íatauina:  Anquíífanacunalura 
uinacpafca;paña  auquíífa  fipanfa 
«auqnitfa  ifapafiritaiüna:  Nía v» 
Catatatfca  auquíífaro  pañí  huiccu 
raqui,  Tátay  vllitatiyta  fafsina 
hakaranatauina  ,  lïpanfa  acarha 
nayra  atamita,shuyma;mana  aca 
nayraha  vHitataaplninihua  fifta 
ttfhamcha^fäfsinabifquittataui- 
na  :  vea  huyceunacafca  hífama- 
huatatay  fapileanajfipanfca  aud- 
fía  faüimat-há  vlljama  fatauína:fi' 
panfca  ilaqui  vílitatatauina.  Nía 
nayranikhepanfca,ham  qbuítiro- 
la  aca  milagro  Atamahatati  ama» 
caquima  fafsina  eukhatauína. 

4  Vcaríca  Capharnaü  marcathä 
Ieruíalen  marcaro  Pafenri  tnata- 
uina  :  vca  marca  taypiñfca  maya 
cotatiatauínarnna  ,  vea  thaanfea 
phifea  vtaraquííauínamna  vfurí* 
nacamna  vcanqüirinfca ,  cotana» 
rofea  camilaS /loan  Euangelífta 
li  hama  mayni  Angelanina  alakh- 
pachathá  hútaísina  vma  vnukh  v» 
imkhtñauirina  nía  vnukhtatatfca 

cauquí 


mandóte que  te  leñantes,  es  a  la 
besr  que  luego  refucites,y mandan 
doí>#lo>obeáedendo  y  oyendo  la 
palabra  de!X;po  N-S.al  momento 
U'4o.nzeJta«iM,^ert>a¿fe  leuanto  ,  y 
an  d  uso  pof  sea  ía  >y  cam  in  ando  co 
^no  de  antesí  Elpadre  y  la  madre 
fe  regocijaron  en  gr  an  manera, y 
los  otros  fe  marauiílar on¡jy  la  dó 
zella erado  doze años*  Y  mando 
darlede co mer  ,  y  mando  tanabié 
alosque  auiä  viíloel  milagro  di 

zíendo:No  diréis  a  nadie  lo  que  a 
ueís  vifto¿pero  aonqlo  miñdauÄ 
todas  fus  o br ss  y  mi lagf  o  s  fe  pu - 
blicaoan  en  todas  partes. Defpáes 
defto  fe  Uegaró  a  Xpo  dos  ciegos 
pidiendo  que  les  diefe  vifta,  y  pu 
diendoiela  lespreguntodizíendo 
Dezídme  vofotros  primero  eréis 
en  mi,o  no  dentro  de  vueílros  co 
ra^onesjdízíendo  fin  falta  ningu- 
na nos  data  viíh<refpondíeró  los 
ciegos  Si  Señor>ccfianza  tenenKJS 
en  tí^y  N.3  les  díxo  Seguvueíka 
fe  cobrad  vifta,y  luego  a!  momea 
to  viere  y  cobrada  la  vifta  y  teníe 
úo  ya  ojos/Chrifto  les  dixo  qué  a 
nadie  con t a fen  e  fte  m A agro .    i 

4  Defpuesdeílojdeí  pueblo  de 
Cápharnaum  fueron  a  letníkleii 
atenerlapafqua,y  détro  del  pise 
blo  auía  va  eftanque  ,  y  aili  junto 
cinco  portales  donde  eítaüa'n  los 
enfermos:y  comodizeel  Euange 
lifta  S.  loan  vn  ángel  -'q-ne  venia 
del  cíelo  folia  menear  el  ñgi\a}y 
defpues  de  meneada  ,  el  primer- 
K    %  enfermo 


M*  VITA  CHRISTI. 

cauqaïchapi  vfurikha  nayra'  vea  el  primer  enfermó  que  fe  arroja- 

cotanaro  halantachí  ,  vea  cana  ir  Ua  en  eleftanqal  momento  fana- 

futía  ilaqui  baquiritauinarvea  fu-  ua  deqaalquiera  éfermedad.por 

pavea  cotana  thaaro  veaphílca  efo  auian  heeho  aqllos  cinco  por 

vta  vtacliapílcarauina,  Angelaf-  tales  caue  el  clUnq,v  el  Ángel  no 

ca  haniraqui  chimputaroqui  puri  folia  venir  a  tiempo  determinado 

ftcauintí;  maafca  cunapachafa  pu  y  feñalado:  fino  que  a  todo  tiépo 

folia  venir,  y  llamauan  al  eftancj 


:unapacnaia  p 
fipíniqairitauína  :  cotañana  iu- 
tipafca  Probatica  Pífcina  fapif- 
qneritauma:  Jefa  Chrifto  Anquí- 
fïafca  vcaro  pnrína,purifsjnfca  v- 
furinaca  vlijatanína,  vea  taypínf' 
eamayni  quítnfa  tunca  quimfacal 
icnimara  ancha  vfuri  vlljana,vÜ 
jafsmfcakumara  cancana amauta 
tHhankha^fana,f3  tafea  anehahna 
a  m a  u t  h  a  ,h an i  am ahu  afs  inca  han  i 
pi  hueca  mará  ácana  traq^efi^iel:• 
tijhacaca  níabua  hackhericlha  ma 
afea  moroeofsína  cchamauifafsi' 
raraqui  bani  hamka  cotanaro  ma 
luñaha  huaqnífiti ,  maluha  finan 


Probatica  picina  Llego  alJi  lelu 
ChrinSo  NLS..y  miro  a  los  erermoa 
en  medio  delosqualesvioa  vn  en 
fermo  que  lo  auia  fido  treynta  y 
ocho  años,y6v'tédole  le  díxorquie 
res  fer  fanuío  no^ií fpondío  el en 
fermo  Macho -l  ó  defleo  ,  fino  lo 
defleara  no  himiera  padecido  ao 
tantos  años,  y  yabauicra  fanador 
pero  como  (oy  tullido  y  fin  fuer- 
zas no  puedo e:vtrar  depredo  en 
el  eftanquc:porq  qneriédo  entrar 
fes  que  tienen  pies,  y  pueden  an* 
dar  luego  fe  adelantan  primeroq 


pilla  cayaninacahua  ilaqui  llalli  yo  defpues  qucel  Angela  menéa- 
te Angelana  vnukhtaatathá  fata  do  el  aguardixole  lefu  xpo;  Leua 
nina  vcavfuri:lefuxpo  Auquiflaf     rate  y  vete  a  tu  cafa,  tomando  tu 


ca  fipana,faattama  íquiñama  ap 
kharuíkhafsina  maccama  fataui- 
tta.fipanlca  ilaqui  kumara  tncuta- 
cinafaattafsina  íquiñapa  apkha- 
ruskhaísinamaecatauína  vea  vruí 
caSauadotau»na,judionacafcaSa 
uadonaca  fieftirítauina,  Domin- 
goquica  hiuflanacanfa  hamahu 


lecho  acuellas:  con  eftas  palabras 
luego  fe  torno  bueno  y  fano^leua 
tandofe  y  tomado  fu  lecho  acuet" 
tas  fe  fue  a  fucafa:y  aquel  dia  era 
Sanado  en  que  los  ludios  bazían 
fu  fielíaporq  la  domingo,  o  fief- 
ta  dellos  era  el  Sauado,como  no- 
eftra  fiefta  es  el  Domingo:  y  en  el 


panacaua  Domíngopa  Sauadota- .  fe  dia  de  Sanado  Nueftro  Seúor 

ïj'sna,vcavruanquiiraicavcamila  hizo  elle  milagrosos  judiosvíen 

gro  lurarauina, ladionacafca  vfu  do  al  enfermo  ya  fano  ,  q  11* uaua 

rikamar*  vi Ighkbafsina  íquiñapa  fu  lecho  acueftas,le  reprebédietá 

apkharwip.Satbakhtípifcatauuia,  diziendorporqtu  en  dia  de  rielh, 

cam&cbípáajharaata  íicfta  vruna»  cn  j¡- 

hwacajp- 


CAPITVLO    XV* 


Kuicavchañavnina  kepikharata 
fa  r  j  n  a  &  a  *  l  a  fs  í  n  a  •,  í  a  t  a  f c  a  v  f ur  i  - 
tr^á  ku!iiaratkheri;knmaraciyriha 
hira  naaca  iq,ñama  apkharmkhalfi 
ií4  maccama  tito  ;  aropacamahua- 
lafatha,hánihua haníhua  fañahaf 
cta-4iBaqaifiti,imanfahacaacata  fa 
taUína:  íudiónacafca  Chriftohu* 
irtofipana  Auqaifla  knmipbifcata 
aína.  Qhuitic*chekha  aeacaDiof- 
na  qriaitahitpalVinca,Diofna  fi«f» 
tapa  yüpaychaquiriq,pílla  lapifca 
rta  bactapa:  haccapafca,  ampí  che 
eahua  arolta,  yananacpafa  difci* 
puiotacpafa  vcáaca  malaya  Saba 
dovrnna  trigo  yapncata  larafsina 
tri<,o  haccha  ahanucamaquihua  É 
keihu ,  vcatfcamucharafsinahua 
makapifcana,fapifcana:  Auqüilïa 
IefuChriftafofaidifcípnlonacama 
eukhafima  hahi  yancca  yattcham 
ti  lafstna  cehatapifcana:  Auquiflaf 
ca  fipana  :  haniti  Datiid  autijata 
fÍmpfoto'4iwa'iíeáf$míar<jiiítiñá-c> 
pitípi  cóUana  Dio  faro  churaíiui 
ttanca  propoHcion  (utini  manka- 
«sfcátaanía:  ínai  manfcañapa  hua 
qfiilipäia-'fhainacaqtiikfaa-Jiäria  dif 
cipijioüacaii'a'  autíjata  maya -pa- 
ya-laca trígona  mänkaractaroa  fa 
f s  i  n  a  ,  c  a  q  u  e  tï  a  la  crp  a  r  o  c  a  la"  éé  ha 
caiuafsina  bamacchacütatauirtay 
han  i  maampi  arofiñapatáqui.  ;  \i 
1    $  H  a  c  a  h  c  a  Ce  a ,  fi  e  áa  vr  urá  quita 
nina;  vea  vruka  leíu  Ch  ritió  Ati- 
qu  i  í fa  id  a  y  ni  a  mp  a  r  a  ce  h  u  ánt  a  b  a 
^uer aq.  haca yatauma, vea  Pharí* 
íeünácaíca  yácca  chuyioaní  cácaf 
fixj>',  anchar  a  £  a  ug.il  a  kuraitauina. 

Hero 


en  día  de  guarda  aridAs  cargado? 
y  reprehedtdo,cl  enfermo  q  áuía 
fañado  refpondío,el  q  méh'i2o  fa 
no  me  mando  que  tomando  milc! 
choacueftas  me  fireíTe  a  mi  cafa, 
yo  hago  conforme  lo  q  me  mád® 
y  no  me  combenia  dezirle  de  «oí 
efpecialmente  auíendo  fido  fana 
do  del:  Los  ludios  dkíeado  qu* 
Ghrífto  fe  lo  auia  mandado, alga* 
nos  murmuraron  del.y  díxeré^  <| 
hombre  es  e  fteí  fí  fuer  a  embia  d#' 
de  Dios  tunicrarefguardaalas  fie 
ftas  de  Diosrotros  díxeró,>erdai 
dezU^porq  au  fus  difcip«k>ty  J>a 
maguados  los  días  pa liados  camí 
nando  junto  a  las  cha  car  a  s,en  día 
dé  Sábado  cogíer olas  eípigas  ma 
yores de  trigo,y*Jéfgranahdolas 
eomíeró,y  au  Icsicníaróá  Xpo, 
diziendoqamorveftalíe  afusdífet 
pul  o  s  y  v.  o  1  os  do  ¿trina  ífe  mal,pe 
ro  íefn  Xpo  les  cerro  la  boca  co- 
mo có  vha  piedra  pafáq  no  habla 
ífen  mas,dizícndoles.*Por  vetara 
Dauid  teniendo  hábíe  y  entrado 
en  él  t  e-p  loco  t|  í  ii  s  cr  i  a  d  o  s  n  o  í  o* 
•níío  los  panel  óftecicié&  a  Dios, 
los^paiies  aflama  déla  propoftció 
cónhO  ferlíéito  de  comeriosípa 
¡es  déla  propria^iiianera  mis  diící-» 
ptiíos e'tiáft&b  íiábriéíttos  os  han 
ícámi'd©  vn  poco  de vneítro trigo 
•    í  Otro  día  figtnénte  era  tábídi 
dia  de  fieftaieííel  oj'ual  íe'ftj  Xpo  lia 
no  a  vn  tullido  de  vna  man  o, y  -a*q 
1 1  os  V  h  a  r  i  feo  s  ,p  o  r  t  er  h  obres  de 
mal  pecho>murmQraró  cotra  H» 
Sé  y  por  manó  de  losfoíd<i»i«*--ae 
••i-  K    y  Hero 


Her  o  de  fann  fo  1  dadoñacpa  tupí  r  a  • 
quihihuaañafa  Äuquiflfa  vllcata* 
tauina,  Diofna  yocpa  lefu  Chrif- 
to  auqiiiiTafca>amkhafiuipa  yatif- 
fina,Ier«falé  marca  hay tafsina  dif 
eipulonacpampi,haccapa  arquiri 
nacpSpï  GalUearo  iwatauina,  vcäf 
ca  mayaeoUoro  puritauihaiTha- 
bor  futúúro  Nazareth  marca  ha- 
ka  catan 'taa  vea  colloica,  Afáyní 
íofepho  futiní  bifq  bamaf*¿iiioll0 
k  o  c  o  1 1  o  t  a  u  i  n  a  p  a  t  kh  an  fe  a  p  a  p  a  - 
ranina,  vcanaiea  aiíokba  coca- 
nacaraq.  alitauina  *.  au<jGafcá  vea 
pí)tk;haro  nía  ahanuthamí  diícípii 
lonacpápi  miftatauiná;  taq  haqria 
cafa  coHoiia  arpícanaparo  haytaf 
finatvcaaromalea  ancjpa  Dios  ha 
ppaticafaqni  ccantaataaiua  :  intí 
halíupaafwa  difcípulonacpa  hauí- 
faísiiia,tu.ncapaatiiApoftüíataquL 
feakhUat^uina  ,  marca   marcaro 
JJicfnaarQpaétikheríqliuitciñapa, 
taqwi:c.cha«.iafcachuraraquína  v- 
iunnaca  hacaañapataqui,  fupayo 
naca 7  b  aq  u  e  r  o,  m  a  1  up an a ,  h i  cf u ñ a, 
fcaqfa  íutinacpafca,  vcanacana  S. 
Pedro,  S,Andres,San,tiago,S.  loan 
S PhclipeS  Bartolomé  S.Matheo 
SThomas,  Sálica  Santiago  S.  SU 
eró  S.Thadeo  Iudasáfcaríoth  lela, 
Chrifto  Auquífla  alakhcatauinca 
r-ca-mpl.  tanca  paan.it  a  aína.,  Ni. i  ha, 
khllatatfca  maccaro  farackhata- 
uina,  ha¿jnacaí.sa  cauqquí,  vcatha 
vllafcatauína;  haccapa  aropa  ifa- 
pihalirijvaccapafcavfárifsina  ha, 
cayitani  fi.ri,haccapal*ca  ilipa  llá- 
c^ttaha  úf.'ii  auquiflafca  taquepa- 

raa  tay 


VITA'  CHRiSTI. 


Herodes  determinaron  matarle: 
pero  leía  Chrilto  hijo  de  Dios, la 
uiendo  fu  mal  intento,dexando  a 
la  ciudad  de  Ierufalen  fe  fue  junta 
mete  có  fusdífcipnlos,y  otros  fus 
fequazes  a  Galilea  ,  y  llego  a  vn 
mote  por  nombre  Tabor  elqual 
efta  junto  a  Nazareth,y  íégun  di- 
zelofep-ho.,  es  monte  redondo,y 
con  vn  llano  en  lo  alto  donde  na 
cían  muchos  arboles  :  llego  Ieíu* 
xpo  N.  S.  alo  altodefte  monte  cú 
fus  difcipuJos  aboca  de  noche  en 
tre  dos  ¡uzes  ,  dexando  a  toda  la 
demás  gente  alas  haldas  del  mote 
y  baziendo  oració  aquella  noche 
a  fu  Padre  eterno  ,  amaneció  fia 
dormir, y  faliedo  el  fol,llarnando 
a  fus  difcípulos,efcogio  doze  de» 
líos  para  el  apoftolado,y  para  em 
bíarlos  por  todos  los  pueblos  a 
predicar  la  palabra  de  Dios,  Dio 
[es  poder  para  fanar  los  éfermos, 
y  para  echarlos  demonios  quan- 
do  entufen  en  los  cuerpos  de  los 
hombres:  y  fus  nóbres  eran  eftos 
Fedro,  Andrés, Diego, loan,  Phe- 
lípe,  Bartolomé,  Matheo  ,  Tho- 
masjSantiago  el  menor ,  Simón, y 
Tadeo,y  lulas  Ifcarioth, que  ven 
dio  a  Nneftro  Señor  ,  que  con  el 
eran  doze:  Deípues  de  decenios 
torno  a  bajar  del  monte, V  erain j 
finita  la  gente  que  alli  le  eft*ua  ef 
pe r  au d o ,  a  1  g u  n o  s  pa  r a  o  y  r  fu  p  a » 
labra, otros efpetando  que  los  ía 
naria  eftando  enfermos,ctros  pa 
ta tocar  fu  veltídura,y  N.a.eftro  S. 

en  íh** 


H— 


I 


CAPÍ  TV 

pgna  tavpípathá  coliana  fermóa 
juratauina,eukhatanina  ,camifa 
S.  Maíheo  E « a n gel i ila  b í fq u i  ha- 
toa :  Vcanaraqui  ac^pachanquirt 
haquenacana  yäccahua  fauipa.fa- 
ppahua  fana. 

6  Cnfi  qoellpoukupi  huakhcha 
naca  Dios  layco  huakhcha  tuca» 
«ipatpjlla  hupanacanquipi  alakh 
pacha  íaísina,Cu(iquellponiraqui 
pi  llamppu  chuymaninaca,  vcana 
capilla,  llamppu  cbuy  maní  canea 
wípathá  alakhpacha  marcachani: 
Cafiquellponiraquipi  Dios  fupa 
h ochpa  íupa  hachirinaca^canaea 
pilla  hachauipatha  hahnrata  ca- 
lifa ata  cansanijCufiqnellpcnira-» 
quípí  aacírínacalca  huanirinacaf- 
ca  ,  hifquí  luraña  amauírinaca  , 
hifquí  haque  quifna  iïrinaca.  yca. 
na  capilla  a-uñuipachá  cafiGñam* 
pinTani,cuna  amahuanipafa  ,  vea 
fama  luraca  cancanijCufiqiiellpo 
niraquípi  huakhcharo  cctiyir'ma- 
cafca-,  Vcanacapilla  Dios  líaqui 
paauithá  ecnyapaauipacha  ,  lía- 
.  quipaaraqníni  ,  ecuyapaaraqui- 
ni,Cnfiquellponíraquínipi  lío  ni» 
paca  chuymaninacafca  hochaní- 
.  la  haquerinacafca.  Vcanacapilla 
Di  O  S  vüjaní  :  Cufiquellponí- 
raquipi  haqueroafipampi  raokh» 
fa  caniírinacafca  :  Vcanacapilla 
mokhfa  carnauipatha  Diofnayoc 
pa  faca  cancani,Cun"quellponira- 
quipí  Díosferuíuíchá  yaneca  ha- 
quenacana alifnacatanaca, alakh- 
pacha marcapílla  vcanacataqui 
fatahua  canqui  fafsina  lelu  Chrif- 

to  Au' 


lo  xv.  m 

en  medio  de  todos  lestiizo  vn  ftr 
mó  muy  celebre;  y  les  predeo  fu 
fo^erana doctrina  ,  como  d  ¡z,e  S. 
tyí at  h e  o ,  y  al l i  ta ra>b ten  le s  d í x o  <¡j 
eran  buenas  las  cofas  que  las.hó- 
bres  juzgauanpor  matas  díziédo. 
.  6  Bien  auenturadoslos  pobres 
de  eíptrítUjporqpepof  ferio  ,.fu- 
yp  es  el  reyno  délos  cíelos:  Biea 
aiienturados ios  manfps,  porque 
p o r, fe c lo  p o f e e r a n  la t i  ex r a   B te  » 
aaenturadoslos^  lloran,  porque 
por  ftv  llanto  feran  conlolados,y 
regocijados.  Bienauéturades  los 
que  tienen  hambre  y  fed,que  tie- 
nen defeos  yíuos  de  bien  obrar,y 
de  fer  varones  pert'e&os,  porq  e- 
ellos  por  efta  fu  habré  eíUrl  har 
tos  de  cóteuto,  y  todo  fe  hará  co 
io  rme  a  fu  vol untad . ,B íenauentq 
radoslos  ttiífericordiofos  ,  porcj 
Dios,  por  auerfe  apiadado  délos 
pobres  y  tenido  miferjcordía,tan 
bien  fe  apiadara  dellos  Bienauen 
turados  los  limpios  de  corado,  y 
los  queyiuen  {inpeccado,porque 
efos  yeran  a  Díos,Bienauentura- 
dos  los  pacificos  ,  que  víuea  en 
paz  con  fusproximos}porqoe  e- 
Mosporvíuir  capaz  feran  llama- 
dos hijos  de  Dios»  Bíenauentu* 
rades  los  que  fon  perseguidos  de 
géte  ruyn  por  el  fenncio  de  Dios 
porque  dellos  es  el  reyno  délos 
cielos,  y  en  dezir  eíto  le.fa  Chríf- 
K    4  co  N, 


1 

«Í2 

toyAuquiffa  ánc4a  cnn'c'T.aararj 
catana  acá  hama  tucnri  haquena- 
«a  j  ancha  ttaqquetaroraqui  ca«¡ 
tana  hamaca  colíana  yaañaca  a» 
manírí  faaqucnacafca** 

7  ApofhylefuAcparofca  fappa 
yaanacaraqui  iuranapataqui  yatí 
ehanaijiaqaenacaro  yatichanapa» 
taquiica  háccaraqui  yacichana: 
Humanaca  acapachana  acá  vrar 
^genqtiif  i  haqaenácana  havupt a 
fc  oa :  h  a  y  u  c  a  h  qu  i  m  a  n  h  ira  h  a  qu  e'- 
nacanaalmanacpa  haní  huchana 
carapi  ñufanittVAca  pachana  cea- 
Ha  ptahuar  ccanamápiKna  Diofha 
a r opa  y arich aña ma  mpifruä  fappa 
chtjymani ,  Dios  hakhfarín  eaea- 
c  anana  mpihua  haqnacaro  ala4th- 
pacháthaqni  vllachahatha:haq«e 
nacafcahunjanacana  cayuma,ehi 
Itqaeuimaj  laraatma arcani , ala- 
khpachanqa'tri  Diofafca  hamppa 
t  íní.,a!  a  a  r  o  aputan  i  Maya  h  a  ce  ir  a 
marca,,  maya  háccha  collopatkha 
ro,  cclauaro  ,  taejuena'  vlljañaro 
m  ÚH  a  ch  a  t  a jj  a  t  a  h  u  a ,  b  a  ni  í  m  a  nt  a 
fiáapa,putíquettañapa  fanaquífítí 
Jb&quenacapílla  huma  arcahatpá* 
na  Laraaimabflcaaima,iurani  ar 
pañi  fatauina.  Arquïri  háqnena- 
carofea  lurañanaepa  fapparaqaí 
yaúch ana  :  1  urahata  lá ai  i  ara fsí - 
íia  aSat>hpacharo  mañapataquí  S. 
Matheo  EuaugclíílafcaauquiírA' 
na  y'acichauipa  hayahua  qacliqne 
A:ijfca  yatiñaifataqsi  Dioiua  yoc 
pana  yac ígbaaipaccanacamaqai 
ata  mana» 

Vea. 


VITA    CHRISTÏ. 


to  Nueftro  Señor  jiïz&o ,  y  tuao 
por  muy  dichofos  alo's  que  defta 
manera  fe  tornafen,  ypormuy* 
deldichados  alos  que  no  qaifiefe» 
eftas  cofas.  : 

7  Y enfeño  también  a  fas  Apof 
toles,  colas  de  mucha  perfeceioa 
paraque  las  pnfieífen  por  obra,y 
t>tras  mochas  cofas  paraque  las 
énleñafen  a  lasgentes:  Díxolcs 
vofotros  foys  fal  de!a  tierrazo  de 
loshombres,paraqueno  fe  pudrí 
con  los  vícíosy  peccados:  5ays 
luís  del  mundo  paraque  con  vucf 
tra  doctrina  y  cxemplo  de  faneca 
vida,mo(lreis  el  camino  del  cielo, 
alos  hombres  ,y  fígan  viieftras  pi'. 
fadas  y  alaben  a  Dios  que  ella  en 
los  cielos:  Sois  como  vna Ciudad 
pusfta  en  vn  alto  monte  que  elta 
patente  a  todos,  y  no  puede  encu 
bfirfe>paraque  todos  imiten  vueí* 
t  r  a  v  i  d  a  ,  y  c  o  ft  ti  m  br  es .  E  n  fe  ño 
tambica  alas  turbas  que  le  ¡fegutó 
paraque  haziendo  lo  que  les  de- 
2ia  fneífen  ale-i  él asi  Muchas  co* 
fas  eferiuc  S.  Mathco  Euangeli'fta 
enfeííadaspor-Iefu  Ghrifto  Nuef- 
tro  Señor  pero  yo  aqni  diré  folá  - 
mente  las  quefon^rnuy  claras  de 
entender*  v  * 


1       -        I 


■    • 


• 


CÄPITV 

8  Vea  kbariïfertHonafsina  Tata» 
nina  nayra  haquenaca,  haque  hi* 
hnaaria  hachahua  (¿pífeana,  Chuy 
mana  taque  chuymápi  hihuaaba 
fauifca  linchar;»  quilma,  hilaiquu 
pata  baque  mafipampl  kapífaaíi* 
ña  hucharaquihua ,  ceakhtïcbaui- 
thá  acá  ccakhfichkháha  íafsi'uáha 
quenaca  thaatbá,yancca  arorcpi 
ccakhltcbanafca  bochar aqhua  hif- 
ma  fatauína:  Vea  fupí  cauquípiti 
haquekha  haqoemaíipa  manca  ka 
ptfini  vea  baque  tarípañahua,  mu 
cuñabua:  haqmafipa  vñídfaa  che» 
fcbnitifca  chuymaninacta  matha 
piísina  ,  cunaría  acá  mutuyatana 
(afsina,  mutuñaro  fañapi :  mayni 
fiaqne  tucucu  loqhue  fafsina  eakh 
fi  c  h  í  r  i  n  a  ca  fea  i'ii  tie-ro  o  n  a  n  í  n  apa  ■ 
ro  hiccarpaañapí.  Vea  UyCó 
qhuJtiípalla  Diolaro  cün*färc4iü> 
Tafiha  fafsina  ,  altar  nayracáíanc* 
ca.linlca ,  chuyniaparo  haquempl 
haychaíiuipa  puripana  ,  churafi- 
tiapfa,  ofrendapfa  altar  nayra  ca- 
taro  haytafsmajhanira  chnrafea- 
•fsïna,  nayrarha  yanecachauíma 
fraquempí  amigofirí  maroa,fappa 
churaísióairfataqüi. Nayra  baque 
tuca,  cafarata  chacha fa  ,  mar  mi- 
fa  mayni mp  iraquí  íquiña  ,  hoa- 
"Choca  cancana  hoehahua  fanapfr 
maafca  naa  faraquímama,QhotH 
fcha  marní  marmivlltuchint*  ve/I 
pihochachafna  fafsina  tauipathá 
manqhuechuymapan*  niahuar- 
ca mpi  hochachalifanarjurasaenté 
toquetfca  yaticbaiaquiltatía  acá 
baña  fainna;  Hani  alakhpacha 

aeapá* 


LO    XV. 


**§ 


8  Profigüiendópuesfuiermo* 
dixo :1o santiguos  díxeron:pecca 
do  es  el  bomicidío^cróyoos  di» 
go  que  también  es  peeca  Jo  el  dé* 
zir  en  el  coraron  quiero  matary 
y  también  el  enojarfe  con  el  pro* 
ximo especeado,y  el  affentar  áa 
tro  con  malas  palabras  en  prefea 
cía  délos  hombres,  dízí  crido  quie 
ro  afrentar  a  efte,  por  la  afrenta 
que  me  ha  hecho,  tambida  es  pee'- 
cado:  Por  ello  quien  quiera  que 
fe  enoja  con  fu  próximo  ,  merece* 
íer  juzgado:  Qtjien  le  múéftra  fu 
rancor  merece  que  te  junten  hóm 
tres  de  ración  para  ver  qoécaftí- 
go  íe  le  deue  dar.Quieh tratare  a 
otro  de  necio  ,  merece  el  fuegfr 
del  ínfiernójpor  tanto  fívnoqúí* 
te  ofrecer  algo  a  Dios*  y  éitaudb 
delante  del  altar  le  acordare  qiVe 
tiene  injuriado  a  fu  próximo:  de> 
xe  fu  ofrenda  delante  del  altar  llh 
ofrezérla/y  vayapriujero a  reeo 
cí'Harfe cenia  perforia  ofendida. 
Díxeron  tambié  los  antiguos  qufi 
especcado  el  adu|terío,y  la fórni 
cacion:  peto  yo  ós  digo  que  qufé 
mirare  a  alguna  muger  coudéfefe 
de  pecar  ctín  élla^a  en  íucorac/é 
ha  peceado  con  ella  .-Acerca  dfcl 
juramento  ños  enfeiío  también 
diz  iendo : lid  j  otar, eís  por  el  c iete- 


•■    -.■/.-.  >  ■•      ...      |       .      i 
'        I  -  ;  -  ;¡?      ■    -  "•   -    -  -' 


, 

íJ4 

acapac'há  fupafa  q  hurí  ti  laycoía  ju 
ra'iiatati;  maafca  checa canquipa* 
«a  ampí  checahua  faquihataihaui 
cliecaoancjuipanfca.baníhuache- 
catt  faquib/ata ;  Mayñina  yancca- 
ch  na  fca,h  aríi  v  ca  ..cuna  nfa.pur  íca 
aña  amahuahatati,!íaliirha  takh- 
niroucuta,  hacca  toqueahanura^ 
qaí  vllachaama  ttakhiliñapata(|: 
¿capilla  ancha  callana  yaahua  Di 
ofm  ancha  chuymaparo  puríri. 

9  Maampirjvquípinayra  naque 
«acia  fatauíiu  Haqmalinia  ama- 
li  ai  h  a  t  a ,  e  ne.  «i  |go¡  in  a  lea ,  a  u  c  a  m  a  f 
Ca.^ñihata  faísina  :  na  fea  hífma: 
cnsmigoma  amahuaraquíháta  „ 
cananía  hifquícharaquibata  vñí- 
rínacama  hupanacataqui  Díofafa 
ihaipppatirapihata,alakhpachan- 
«jain  anquí  mana  haahuapa  hama 
chuvmaparo  purinamataqoj-  hu  • 
pahua  íntifa,hif.{ui  haquetaquífa 
yaneca  haquetaquífa  halfuarapi, 

Jialíufca  hiiqui  chuymanitaquifa 
hochackhtarataquifa  halluyara- 
pi. 

10  Humanacataquí  cunaama- 
huata  vcafca  haquemafímataquí 
fitwíhuaraqnimafatauína;  acalca 
checahua,porque  camifa  cauqui- 
pirí  haqtiefa»  hani  cunahafa  iun* 
cacaraquetafpatí  íirí:  ha  mar  aquí 
pi  cauquípiri  Chriftianonía  hani 
naqaena  cunapa  luntataracañati» 
Límofnaticaaroíira^canína:  Ma- 
afea  limofha  churafsina  manqhue 
taquí  churahata,haqtienaca  thaa- 
thá  cliurahata  vcaica,ampi  ácana 
ca  h>cha  hifqui  haquehuafitohua 

fafsina* 


VITA    CHRISTI. 


ni  por  la  tierra,  ni  por  otras  cría 
turas,  pero  iïendo  verdad,  diréis, 
li  verdad  es;  y  aofiendolo  direís, 
no, no  es  verdad  Siendo  agrama 
dos  de  otro  no  queráis  vengaros 
del  en  alguna  cola  ,  antes  abofe- 
teado en  vn  carrillo?  boluelde  y 
moftralde  tambte  el  otro ,  por  fer 
ella  vna  cofa  de  grande  perfecion 
y  que  agrada  mucho  a  Dios* 

9  Dixo  también:  Los  antiguos 
dixercñ:  .Amaras  a  tu  próximo, 
y  a,|>Q;r|f€^ras  a  tu  e»emigo;pero 
yr&osdigo  que  améis  a  vueílros 
enemigos  y  hagáis  bien  a  ios  que 
os  quieren  mal,  y  rogueís  a  Dios 
por  ellpsjparaquefeais  hijos  y  os 
pa referas  avueftro  Padre  Celes- 
tial ,  qhaze  nacer  el  fol  para  los 
buenos  y  para  los  malos ,  yhaze 
llouer  para  los  jurtos  ypeccado- 
ríes. 


ïo  Lo  que  queréis  para  vofo- 
trosjquereldo  también  para  vuef 
tros  próximos:  y  ello  etta  puerto 
en  razón,  porque  afsi  como  qual 
quiera  deflfea  que  no  le  hurte  na- 
da de  fu  hazienda,ningun  ChrílVia 
no  deue  hurtar  nada  de  fu  próxi- 
mo. Trato  también  déla  limolna 
diziendo:  Dando,  o  hazíendo  li* 
mofna,hareísla  efeondídamenpe, 
que  G  ía  hízieredes  delance  de  o- 
tros  con  intención  que  os  tengan 

por 


wm 


CAP1TVLO    XV. 


ff? 


afsina,inapampaquicufifotaca  V 
campiquihua  ina  paraparo  hala- 
racahatpa  lurauima  faraquitaui- 
na,  Qíofafca  nianqhttetaraquiqui 
háppatihatn,  hani  piafa  plafathá, 
hifqui  -naquérala  fitani  fafsina  ha 
ppatihatati,haceapa  yancca  chuy 
maniísína  Santo  lantoqui  tucuf- 
querica  hama  faraquítauina:  íaf- 
finfca  hanípi,  haní  iglefiathá  cca- 
na  hamppatihatati  biiloti:  llaltir 
pi  igleíiatha  hamppatihata  ,  vca- 
cca  mayifiuima  ifapabarpanhua, 
ígiefia  Dics  hamppatiñataquiía- 
ta  lurata  cancatpathä  hiftopi  Di- 
ofíro  ha nipprcii sínica,  cuna  ma- 
y  ifsinla  haní  ina  pampaqui  aro  ro 
tóiueháiiía  haytcuhua  hayttuhaa 
-hatati  kara  arompiqui  mayííjha- 
ta  laraquífto. 

ii  Dios  bamppatíñUtaqaifea, 
Oración  Nanacana  auquiha  yatí 
charaqoiítojtaqo?  cunada  mayi- 
fiñaiataqui,  Vea  f  upa  asa  oración 
taque  chríftianonacana  yatiñapa 
pí:  AyunafsinfcacufiiifaqQi  ayu- 
nahata,  haní  llaquifihatati  ayuna 
fsiña  laraquitanina.  Hazienda  ya 
ática:  hani  acapachancafsina  ha* 
ziendaquijcollquequi,  gaítaña  m* 
pi  hani  gaftañampiccollochaha- 
tati:  acapachabaziendacahachu 
chikhinihua ,  ílaquibua  luntatafa 
tiintati,ninafanaqhui,ñ'uíi,lakaro 
tucu,thuchakhe  &c.  Vcafupa  ala 
khpacha  cuíifiñaqul  amahuahata 
fatauina.  Vckharu,caruíiapi  may_ 
«i  baque  haní  pañi  majrco  roayni 

yancca 


porboenos.y  osgozaisdello,nó 
os  aprouechara lo  que  hazeis :  y 
también  haréis  oración  en  fecre- 
to  y  nopor  lascalles  o  placas, pa 
ra  que  os  tengan  por  buenos, co- 
mo algunos  quefiendo  ruynes  ha 
zen  del  Santo:  Pero  en  dezír  ello 
no  nos  manda  que  no  hagamos  o 
ración  en  la  ig fe  fia  ;  antes  quífo 
dezirnos,  que  fi  bizíeremos  ora- 
ción en  la  iglefia  Dios  oyra  nuef- 
tras  peticiones,  por  fer  hecha  y 
dedicada  para  reiieréneíar  y  ro* 
gara  Dios:  y  nos  amonefta tara- 
bien  diziendo  quequando  pedi- 
mos a  Dios  alguna  cofa. no  mul- 
tipliquemos y  r e bol u amos  mu- 
chas palabras  inconlideradamete 
como  perfonas  fin  juiyzio,  fino  8 
pidamos  con  pocas  palabras. 

ii  Para  hazer  oración  a  Dio  s 
nos  enfeñolaoraciou  de!  Padre 
nueítíOj  para  pedirle  qualquíerá 
cofa  que  ayaiTios  menerter  :  Por 
efíb  todos  loschriftitnoseíifcan  o» 
blígados  a  íaber  efía  oración.  A* 
uíso también  queayunando  ayu- 
nemos con  alegría  y  no  con  trille 
za,  Y  a  cerca  de  la  hazienda,  q  no 
amontonemos  oro  y  plata  en  eíla 
tierra,laquees  meneftergaftar,y 
la  qnenoesmeneller;  Porque  la 
hazienda  defíe  mundo  tiene  mil 
rieígos,  luego  ladrones  i  a  hurtan 
el  fuego  la  quemare  pudre  y  bu- 
elue  en  tierra.,feapolilla,y  por  ef 
fo  deireemosfolamente  las  rique 
zas  del  cielo.  Díxo  de  mas  deíto: 
A  fsi  c o  rao.  v n  h  5  br e  h o  p  ue  d e  fe  r 

uir 


i 

i 

• 

aL 

I 


s 


if;  ■> 


lf<6, 

yá£ca,?Maynífnfqín  f^ppa  firuírh 
qaitt :  hamaraquipí  ■  ii'.i-oi  mayn't 
Chnitíafid  fáppa  Dios  íinnriqní- 
tfíi  ac>paehana  cc'apacaña  amaba 
afsina  iátaqiúr4uína:/l!mamáquí! 
hanihimáíapifitobACCuísina,am 
feháfibata  íaraquiíloipifiro  haccu 
tíací  Páfsinfca  'haníraqni  hibuaía 
h  í  h  a  a  a  m  a  h  i  lio  t  í :  m  a  a  í  c a  ni  a  n  k  a  * 
nía,  vmarna  báeariatfiataqui^al- 
mismfca  a mkhá  (iraquí Jt>a  ,  hm'i 
fcáecapa  haquenaea  häma  arma m" 
ti^almánifa  hariía  fáTanacamti  fa » 
qn  i  ílo ,  A  c  a  i  o  a  c  h  e  e  a  h  ó  a :  iJ  o  r  que, 
Dios lïr tricána;a! malla  amkhaí.t* 
naíveacáíCamífa  hamacchinatata 
qiii  ámkha-frharji  autita  iquiyití y 
Äjaya  vrófa;namaráqnípi  acá  han 
ehíllataijamkhafirapiítani:  alakh 
pachaqnt  taque  ehaymaniapitha 
ca  na,  vcaro  maña  amahuama,  a* 
rnanimáea  banípi  cunamafa  echa 
faaiti  faraqti^fto  g  Hániraqui  háq 
-mafíma  Uitichá  eehufatbá  hapalla 
thä  turripahatati:  h-ahi tumpiman- 
ca  hantraquípi  hämafatumpahas 
paiiti  laraquieauina.  Haníraqui 
hóchaaifa  hochantíma  íahatatít 
fahaca  vcaeca  homafa  faraquíhat 
pataíaraquttauína  •,  Humaro  ho* 
cnachahr»  ■parapachaha?a,ha'mai 
raqui  húmale*  pampachah  jtpana 
D  s  layco  cu  nafa  chara rna,cha* 
Munnatca  churaíaqílihatpanbua 

Uraquicaama. 


ix  VAtíchañataatftacámífafeuy 


VITA    CHiUSTI. 


oír  bien  a  dos  feñoresjfienéo  vnd 
bueno  y  otro  ruyn,afsí  tampoco 
vnC;nlU<íno  puede  ferutr  b»en  a 
Dios  queriendo  ier  rico  en  el  mu 
ció  yque  miremos  por  nueltras  al 
raas  haziendopoco  cafo  de  nucí"» 
tros  cuerpo»,  pero  en  dezir  qha* 
gamos  poco  caudal  dcIIos,no  nos 
ráando  matarlos, fino  que  coma* 
tnosy  6euamosparavuiir,y  que 
también  nos  acordemos  de  nuek 
trasa)mas;y  no  lasolaídemos  «o 
sao  aígaros^  no  viuamos  coma 
dfefalm*dos>  y  ello  es  mucha  ra* 
z^óiíj'porque  fi  firuieremosaDios 
y?  *uy daremos  de  multrasalmas> 
afsicomo  tiene  cuydado  délos 
paxaros,  y  no  permite  q  fe  echen 
a  dormir  con  hambre^ísi  tambi« 
feacordara  de  nueilros  cuerpos, 
y  qaepor  elfo  bufquemos  folame 
te  el  reyno  délos  cíelos,y  que  fd- 
lo  alia  detíeemos  ír,y  fi  lo  delïea^ 
remos  no  nosfaltara  nada  délo  q 
hauíeremOs  menelter:  Amonefto 
nos  también  que  no  juzguemos/ 
no  leuantemos  fallo  teftitnonioa 
núertrosproximos,y  que  fino  los 
juzgaremos  no  feremos  juzgados 
y  q  no  tengamos  al  inocente  pot 
peceader»  y  que  fi  por  tal  le  tuuie 
remos,a  nosotros  tambié  nos  ter 
nanpotpeccadores;y  que  fi  per- 
donaremos a  los  que  nos  orfendé 
tábien  Dios  nos  perdonara  a  noí 
'Otros, y  q  demos  de  nueítrahazié' 
daporamor  de  Dios  y  nos  dará 
anofotro$>  «     •  '■  ■  ■  M 

i%  Äuifo  también  a  cerca  del  en 

íeñar 


■i 


CAIMTVtO    KV, 


*Ï7 


ccnpura  hífcafifsina  ílnquí  photo  feñar  y  do&rínar  a  ótros,dizien» 
coro  tinquiri:  hamaraquipi  Diof  do  afsi, corno  dos  ciegos  guiado* 
na  aropa  hani  yatíri  hsqne  hani  fevno  a  otro  caen  en  el  hoyoíaf 
yaciri  malsiparo  vatichafsina  pan  fi  también  vno  que  no  fabe  la  pa- 
tay chikhiroraquipuriy,  Vcafupa  labra  de  Diosjenfeñádo  a  fu  pro* 
hauihani  yatirina  arepa  ifapaha-  ximoígnorantecomo  cl3escaufa 
tati;  yatíchirifea  fäppaaroma  ca  dequeyerrey  fepierda,yqué...pof" 
tañataqui ,  haqnenaca  huanitna  efio  no  tomemos  la  doctrina  de 
íimanahnaniñapataqutjhothamf-  los  ignorantes)  y  que  el  que  enfe 
Hnfca  humara  nayrahuanitra  /a-  ña  a  ptres  para  que  tome  fu  dpc* 
raqui. Yatichirímaíca  vllttarsqm  .i  riña  ex-orta.ndoloa  a  que  fe  erímt 
fcata  layca,herege  canquipana  ha  enden,para  qué  lo  hagan:(i  el  vi- 
ni  ifapahatati,  fa  ntaiglefiana  hua  ue  en  peceado,el  fe  enmiende  prt 
huapipanfea  ílapahata  faraquita  mero.  Y  que  conofeamos  al  qno« 
nina.  Acalca  checahuaJporqcami  en  fe  ña  .que  (i  es  embuílero,o  hete 


{&  yacca  coca,hani  fappa  achnrití 
hamaraquí  layea  beregera  ,  haní 
fappayatichiriquiti:  llalli rp i  Di- 
os pantañataqoi  al  malíana  yácca 
pataqui  arofiriqui  íaraqaítauina 
Cchinafca:  hanípí  eaycakba  Dios 
tataytatay  hifehíto  hnecapiniqui 
ti  aiakhpacharoca  miteunítifatá* 
liina:hanipi  caycakba  baptifata- 
chi  buccapiuí  miltuniti,  maafca 
hifqui  luraña  lur¡rínacaquípi,Di 
oína  aropa  vcacama  huacaychiri 


je  no  le  oygamos,^  fies  eatholi- 
eo  le  oygamos>y  es  mucha  razan 
efto:  porque  afsi  como  vn  árbol 
malo  no  áa  buen  fruto ,afsi  el  ein 
bafteroq  hereje  no  puede  enle* 
ñar  buena  doStrina,antes  enfeña* 
ra  doctrina  contra  Dios  y  contra 
el  bien  de  nneílras  almas:  A  la  po 
ltre  dtxo;No  todos  los  que  me  di 
zen  feñor  ferípr  irán  al  cielo,  que 
fue  como  dezír.no  todos  los  que 
fon  baptizados  irán  al  cielo,  fino 


nacagpi  miftüifafinhama.  Acá  co  los  q  hazen  buenas  obras,Y  guar 
liana  aronaca  lefu  Cbrifto  Auqui  dan  cumplidamente  los  manda  mí 
lia  eukhatauina  vcana,  Ifapírina-     entosdeQíos;  y  los  que  le  oysn 


caica  huaracufifsina  ttncurija  vlla 
niCiip;fcatauina,  collana  haní  ifa 
pauiaro  eukhata,vcatfca  vea  co- 
llotháfarackhatauUia,  taque  ha- 
quenacampi:  maya  marcaro  maf 
íinfea  vcana  mayni  lepra  vfurüla 


admirados  parecía  que  eftáu?» 
atónitos  enfeñádoles  cofas  í'obe- 
ranas  y  nunca  oy  das. Defpnes  ba 
xo  de  aquel  mote  coutoda  la  gj- 
tc,  y  yendo  a  otro  pueblo  fanq.a 
ynleprofo  al  momento  :  y  e«*da 
día  la  gente  acudía  de  todas  pa.r- 


qui  hacayatanina ,  haquenacafca 

vrathahama  cauquitfapuritauiua     te^quepor  1er  ovacha 
Auquilíafca   ancha  allokhepana 

eukha 


lacia 


I 


wm 


m 


ÏS? 


VITA  CHRÍST1, 

cnkhañataquífa  pamparo  anaqoi  Tacándola  al  campo  les  iua  a  pre 

fs'ma  eukhanírítauina,  collanaa-  dicar  fu.diuina  y  dulce  do&nna 

ropa,mokhfa  aropa,  alakbpacha-  trayda  del  cielo, 
tha  apanita  ato. 


C  A  V.  XVI.   Ï  E S  V    C  H  R  I  S 
to  Auqtilífa,  Centnrioñana  yana- 
n  á  h  a  caá  c  a  a  c  a  ,  m  ay  ni  h  í  kb  m  a  n  a 
jfapakht.i  huahufpa  Naym  marca 
na  hacatataacajíca jfan  loan  Bap 
tift úú   léfu  Chrifto  Auqutífar o 
yatichatanacapa  qhmtacanéa:Au 
qaíllVfca  hnpathá  fappa  aro- 
naca   aronTsíná   fumaa - 
canea,  McgcUlenáíea 
huparo  hakhfu- 
yacanca  vea 
thábua 
arofi. 

(O 

1ESV  GHRISTO  cotlana 
Auquíifa  acapachancafsina  ha- 
nihaá  íudionkcaqoi  hílquichirita 
uiiiti'»  Díofaro  Tyafiri  cancauipa' 
tbá  ,  maafca  futiuifa  haqnenacfa 
yanaparaquiritaütnájllaquipaara 
quintautna,vfurinäcpafa  hacaa- 
raqairitauinahua  ,  vcáfnpa  maya 
Capharnaumfutini  marcana,ma' 
ya  collana  milagro  lurataniná,a- 
ca  h*ma,Maynímana  hilacata  Ce 
tar ion  futiní  cmcatia tveafea paña 
futiuifa  cancáfsinfa/appa  baque* 
raquimna  cancana:  mayniyana* 
palca  ancha  amahiiatauina  Apu 
taquen  a  bakhfaratacancafsína,ya 
napa  amahuacapavfupañíca,Iefu 
r"-  ChrilU 


CAP.    XV!.    TRATA    DE 
como  Iefu  Chritto  Nueftro  Señor 
fanoal  fiemo  del  Centurión  ,  y 
de  como  enel pueblo  de  Naym  re 
fucito  al  hijo  vníco  de  la  biuda,y 
de  como  fan  loan  Baptifta  embio 
fus  difcípmlos  a  Nueftro  Se- 
üor,  f/  de  como  hablan- 
do bien  del  le  alabo 
v  de  como  cóuir 
tío  a  íi  a  la 
Magda- 
lena. 

(O 

S. Math. cap.  8.  S.  Luc.  cap.  7. 

TESV  CHRISTO  N.  S.  ef* 
^tando  en  efte  mudo  no  folame- 
tehazia  biena  losludiosporque 
creyanen  Dios;  fino  también  ayíl 
daua  y  hazia  bien  a  los  Gentiles, 
y  vfaua  con  ellos  de  fu  mifericor 
dia:  por  eítoen  el  pueblo  de  Ca- 
pharnaumhizo  vn  milagro  deiU 
manera:  Auia  vn  Capitá  defolda 
dos, o  Cencurid,el  qtial  auwq  Cll 
til, era  hombre  vírtuofo,y  quería 
mucho  a  vn  criado  {ayo,  con  1er 
Señor  refpe&ado  de  todos:  y  ella 
do  enfermo  fu  criado,  llegoíe  a 

lei'u 


CAPITVL 

Chtifto  AuqmlTaro  mstanira,hu 
pamnavfonnaca  haquiyfi  firi  íía 
pals'ma:  H^nira  hnpaquiqnipa  au 
quitía  thaaro  macafsinfca,  qhui- 
tatauina  Anquíííaro-.  Tunca  tun- 
ca hamhpatkhaha,aca  vanahahua 
y  fu,  hacayarapitpha  fanima  fafsi- 
liatqhuatuinacñfcÄ  arcpacamar  i- 
n'ucollana  Anqu'ífaro  atamapíf- 
cat?,¿Vma;ludíonacana  Mayconac 
pafca  arofirapttsuina.  Tata  y  íya 
fíquima,fappahaqueboa}  Indio- 
nacafa  anchahua  atnanito,  maya 
vtaiYSynago?a  collqnepanaqui  • 
hua  íranac'aylíaisina:  Awqmfíaí- 
ca  iva  na  vtparo  mana  ,  yanápa 
coliiri,  hacayiri  íatauina:fipanf- 
ca  Cenrnrionaro  íya  fíhua  Onia 
fafúna  qhuitap?(catauina,atcitiia 
calca  Centurión iíaquí  Auquifla- 
na  vcaro  hntatauina  ,  hakarapif- 
finíca,Tatay  tunca  tunca  happat- 
khamama,vtaharo  mafsínaccha- 
mahuatucuricl:a,hani  mamtiha- 
nihua  humana  malnña  huaquetti 
yanahaca  maya  aromampiquipi 
hacayÍM&ajhanimaísinfpaUaíca 
mifa  naa  Apneancafsína  yanana 
caha  foldadonacaha,haccapa  vea 
ro  mama  hiftha>fatafca  hárii  aroíi 
fami:  hacapafca  acaro  hutama  hi 
ftha,íatafca  ilaqúi  buti,hac3paiof 
ca  cunafa  camachitha,  acá  Inra- 
ma  hiftba,  fatafca  ilaqui  hani  ay- 
nififa  Iuri;  hamaraq&ipi  huma  ta - 

tay 


O     XVL  J'l  9 

ïefu  Chrifto'N.'S-   atuendo  oydo 
dezír  que  fana'ha  los  enfermos,  y 
antes  de  llegarle  el  a  Chritlo,  le 
embio  vnos  menfageros  diziédo* 
les:  Id  a  dezirie  que  mi  criado  ef- 
ta  enfermo,  y  que  le  ruego  enca- 
recidamente que  me  lelane:y  los 
menfageros  fegnn  les  ?uia  dubo 
díeróel  recaudo  a  Nueftro  Señor 
y  eran  los  Principales  Je  los  in- 
dios que  hablaron  por  el:  dizieri 
do, Señor  bazed  lo  que  pide.per- 
quees  hóbre  de  bien  y  quiere  rmi 
cho  anofotroslcs  ludios,  y  a.Sa 
coftay  con  fu  dinero  ha  madado 
labrar  vna  Synagoga:  y  Xpo  ref- 
pondiOjPlazemCfyo  írea  fu  cafa 
a  curar  y  fanar  a  fu  criado:  y  di- 
ziendo  ello  Xpo,erobiarian  a  de- 
ziral  Centurión  diziendole  que 
r,Chrírto  dezia  que  dique  iría:  y  di 
*zíendoíelo,elCentnrion  luego  fe 
fue  donde  eftaiia  N.S.y  llegando 
feaelledixo:  Señor  yoteagra- 
defeo  mucho  efta  merced,  yendo 
a  mi  cafa  mucho  te  canfar.ias  ,  no 
vayas .porqge  yo  no  merefeo  que 
eneres  en  eila;Tu puedes  con  vna 
f  o  la  t  n  p  a  1  a  br  a  i  a  u  a  r  a  m  i  cria  d  p 
aunque  no  vayas  alia.  A  fsi  como, 
yo  fien  do  Centurión  Capitán  de 
foldados  digo  a  algunos  dellos,o 
a  míscriados^d  a  tal  parte,  y  tira 
dándotelo  van  fincontradczir^  a 
otros  lesmando  venir  aea,y  man 
dandoíelo  vienen  luego  :  a  otros 
leí*  mando  otras  cofas,  y  mandan 
dofelo  luego  las  hazen  fin  relilte 
^iaiderta  miüna  manera  tu  Señor 

puede 


ifii 


VITA  "CHRISri, 


W. 


H 


ta/,yanaha  vfuqucca  vcavfu.aro 
ntimpiq  hícea rpíyrióta ,  haníhua 
aynifirapírictamti :  ílaílírpí  aro- 
mi  catuní  íatanina,  c  olían  a  Au-- 
quiffaíca  faca  huaracuíifaja  vüina 
catauina:  veaefea  hupa,  thaauqtii 
rínacaro,checaqin  fapifcrumama,. 
haníhua naa  acá  Ifrael  fviuua  may 
ni  haqoefa  vlljat'ti  acá  haqueha- 
ma,fappa  arofiri ,  narochecahaa 
lirítvcalupa  na  hifnia>halfu  toque 
tha  halanta  toquetfa  allokha  futí 
titianaeap'i  Chriftíano  tucafsina 
alakhpacharo  maní,  vcana  Abia- 
hanampi,  Ilaaeampi,  Iacobampi- 
chica  cníiliñapaeaqoi:  hícha  Dios 
A  neja  iba  ro  checa  hua  íirínacatf* 
ea  aliokhapt  manqhuepacharo 
CarSnca  cancaní,  yaneca  fchuyma* 
ni  cancanipathá  fatanina,  fatatf- 
€*  Centurionaro  hilay  farama  ca 
mua  huma  mayifít-ta  ,  vea  cama 
Iurita  cancphafaraquitaiima:  Ct- 
pandea  vea  phucaqut  yanapa  ku- 
mara  tncutaoina  cuíupi  vfuta 
CCarcatifa  yaneca  vfnfsína. 

z  Vcatfca  collana  Iefu  Chrifto 
Aaqrjifla  mayahaccha  marca  Na 
ym  tutinimanca  matauina.  DUci 
mi'onacpampi  arqnírinacpampi; 
marcucahuAyaropiuif'sinlcaama 
ya  caiüri  vl))jeauina»vca  amayaf 
ca  mayni  hikhmana  lapakhta  kan 
nayocpacauina,vcaíupa  vea  híkh 
ni  a  apañanacpampi  ipina  ¡pi- 
pa hachapilcataulna  ,  huarari- 
.pilcatauína;  Auquiííafca  ancha 
hachiri  vltjaí'sina  ancharaqui  lia- 
quípaúcau.ua  ,   llaquipaaismlca 

ha¿* 


puedas  con  ea  fofa  piíabr*  ecfnr 
la  enfermedad  qae  tiene  mí  cria*, 
do, y  note  cótradira,anteste  obe 
decera  y  diziendo  efto  Chrifto  N 
Señor  fe  admiro, o  p'recío  qne  le  I 
admiraua,  y  deípues  dixo  a  los  q 
eftauan  cerca  delr  yo  os  digo  la 
verdad, no  he  vítto  hombre  nin^a 
en  los  de  ifrael  como  elle  hóbre, 
que  hable  can  bien  y  crea  en  mi: 
por  etTo  os  digo  que  muchos  Gen 
tiles  del  Oriente  y  Occidente,  có 
uirttendoíe  a  Dios  irán  al  cielo 
piragozar  de  Dios  juntamente 
con  Ábfaham,Ifa  )C,y  lacob  yma 
ehos  délos  que  agora  creen  en 
Píos  feran  defterrados  al  infier- 
no por  fus  maldades  y  dicho  efto 
dixo  al  Centurión:  Vete  herma- 
no y  hag?fecomo  turne  lo  pides, 
y  diziehdoio  luego  fu  criado  que 
do  bueno  y  laño  Hendo  antes  pa 
ralitícQ. 


i  ÜefpuesN.S.  Iefa  Chrifto  fe 
fue  hazia  vn  pueblo  por  nombre 
Naym,  con  fus  Difctpulos  v  fe- 
qnaces,  y  llegado  ala  entrada  del 
pueblo >vio  a  vnos  que  lleuauan  a 
vn  difunto,  el  qual  era  hijo  vní- 
co  de  vna  biuda  por  efto  la  biuda 
con  fusparientes  en  graedifsima 
marera  llorauan  y  dauan  grades 
bozes:  y  N.  S.  víedolos  llorar  lea 
tnuo  grande  laftima,y  cópadecíé 

dolé 


CAPITVL 

bakacatafsina  hikhma  hárti  ha- 
éhamtí  fatauina,mokhfa  aropam 
pi,fipanfca  amaya  callarïnaca  fa-> 
attatauina,  vraquero  callanoque 
panfcajAaqutiTalESVCHR  IS 
TO  amayamptaronTsina:  ChayL 
hnayna  bumahuahiímajíaattama 
fatauina;íipanfea  amaya  ílaquiha 
¿atataísina  íaattatauina  arofita* 
nina?  Vcatfca  taycparo  irpakha* 
rnukhatauína  knmarapacha  :  acá 
hama  vlljaísinfca  vcanquirinaea 
ancha  huaracalipifcatauína,  an- 
char aquí  hakhfarapífcatauinaan 
tnaraqui  Dios  AuqniíTafa  ham» 
ppatípifcataüina,haccha  Prophe- 
tahua  aca,Dios  Auquiífahua  qhui 
*anífto,tnnca  hamppatita  cancpa 
fafsina  ,aca  míiagroí'ca  taque  v» 
»ca  funnqolf  í  haquenaca  ífapapif- 
•cátaoina  ífapafsinlca  hnaracufipif 
«apanina, 

%  Vcapachafca  San  loan  Bap* 
'tífta  huataatana  chínocat  eatatií- 
najChinocataísinfca  hihuañapav 
fu  hakachipana  (  camifa  S.  loan  . 
Chrifoltomo  fi  hama)  pañi  dífcí- 
'-pQlopa-qtiimatauinaiefnChrillo 
'Anqui'flfarcb-ihnahapíIU  hupar.o 
eukhfi'haapifcamama -híchafca  roa 
pifcama  ioanahüa  qhoitaníto  fa- 
hatahua:camfi<  íipafca,hopatikha 
Melias  qbuitaniui  Dícfna  yatíña 
haa  araamha  filma  fahstahuafaf- 

•  fina:qhaitaíca  yatíchírípatia  Ma- 

•  cftropana  aropa  camapini  aca- 
inacauína  ,  Anquiííafea  atamata 
vea  pañí  qhuita  thaathá  allokha 

haque- 


O    XVV  iéf 

dofe,y  acercandofe  dixo  ala  bio* 
da  con  dulces  paiabras«?No  llores 
y  dízíendofelo  ,  los  que  lleuanaii 
al  difunto  pararon,y  poniéndolo 
enelfuelo  Nneílro Señor  hablan 
do  con  el  difunto  dixo  Ola  man- 
cebo contigo  hablo  ,  lcqantate:y 
dicho  ello  el  difunto  refueítanda. 
Inegofeleaantoy  habí  o, y  bueno 
y  fano  lo  entrego  ala  madre:, vien 
do  efto  los  qne  allí  eftauan  ?  mu- 
cho fe  admiraron  y  afombraron,, 
y  dieron  gracias  a  Dios,y  dixeró 
el  grande  Fropheta  es  elte  q  Dios 
noshaémbíado,  alabado  fea  mi- 
llones de  vezesítodos  los  <íc  aqüe 
lia  Prpuíncia  fupíer 6  eft  milagtp 
y  le  admiraron  mucho. 


i  %  F/n  aquella  fazonS. loan  Bap 
tifta  eílauaprefj  en  la  carzel,y  a* 
cercándole  ei  día  de  fu  remertefco 
modize  S.íoáChrillomo)  estibio 
dos  díciptílp-s .  fuyp.saXpo  H.J*>M 
zíend f,  Yp;inorJr e,y  os.ensomeaa 
•íc 'aejí  íd.agpray  di  reiste  que  yo 
os  embios,, y  ■pregustándoos- q¿ie 
quieren  direiile  que  quiero  Caber 
fieles ,  el  Meísas  prometido  de 
Dios  :  y  los.  mení'ajeros  fueron  a 
dezírfelo  íegun  las  palabras  de  fu 
uiaeftro,,y  dizic.ndofelp  i|¡ I .S  -hizo 
muchos  m  i  1  a  g  r  o  s  t  o  d  o  s  mu  y  .fe  * 
fialados  a  vida  de  aquellos 'cfos 
menfajeros  de  S.íoas^y  de  mucha 
L  gen;e 


\!L 


'  í 


161 

haqnenacananayracatpathämila 
gro  col  lana  cama  lura  tnratauina 
Propheta  Ifayana  fauipacama: 
ifayapíU&letoChrífto  AuquUla- 
na  lurañspa  aca  hama  aca  hama- 
hua  luram  iaCsina  atarnatauina:r 
catfca  SJoauanapani  qhuítapa  t  o 
hilaíiacaymaíapíícatnaímaeliro- 

maro  vííjauimacama  atamakha. 
ni  a  ,  fot  au  ín a '"  f a  f sí  nfca ,  n  at  h  u a  (i  - 
hiia,raráa,faí*s«B5^amachatauina: 


VITA    GHRISTI. 


gente  ccforme  al  dicho  de  Ifava' 
Propheta. pora  lfa*as  d»xo  Lai 
obras  de  lefoxpo,  dizíendu  df  fta 
y  desamanera  las  hará:  Defpuei 
Xpo  N;  S  J'xc  a  aquellos  dos  nic 
fajeros  de  S  loan;  les  hermano! 
contareis  a  vuellro,  maeftro  teda 
lo  que  aiicis  vifte  vqnr  riendo  de- 
zir,o  fue  como  dezir les  Dezldcj 
yo  íoy,  Porque  nueibo;  $eñr t  tí. 
Mudo  enefte  uiando  hizo  v  obra 
papilla  acapachancafsina  Pro  eórorme  alo  que  dixo  Haya*  Prc 
*4a  Ifayana  Cap.  V^P*  k»  pheta.,y  tod,S  tas  vezesquehazu 
Ji:K».„i....„  jjiílagros.daua  a  entender  que  de 
zía  Yo  foy  el  hijo  de  !)i  s,  y  leí 
meufajeros  obedeziendo  fe  fue 

ron- 

4  Nueftro  Señor  hablo  muy  grj 
des  alabanzas,  de  S.loan  diziendc 


fcapinilutátauina  milagro  luran 
«nnanfea  ,  nathoa  Diofna  yoepa 
Jafosnhama<hiHtaüína:qhuitana 
caica  iya  la  Fa  macapiieatauinai 

4    Anqiiíflafca  S.loanathá  co- 
MAna  arónáca  atofitauina  ,  loan 

S  Prophatanacatfa  maam  Es  el  mas  excelente  délos  Proph 

pÄahoaMath ...  tac.,.  An  tas.e,  Ángel,  «shombr. ¿eje  la 

«tahua  alakhpacha  haquehua  fa  drmas  derto  d.xo:    Detodoslo. 

Ca   Vcaefcal  loithi  hila  hani  nacidos  délas  mugare,  ,  n.ngnnc 

K».  qha'tHpalla  taque  «narmína-  *r  may orque  loan.Losjud.osd, 

lana  yocachaeathi  hnqaíti  (ara,  aquel  tiempo  «man  por  muy  U 

St  a  jttdionacafca,«apacha  tes  alo,  Prophet.a.por  ello leí 
^epteanaca  ,cb.b,ccha?anto.  Chriftohab  »«¿»»» e»^ c^ 

ropi  catutuan.na.,caeopanfc.  le-  grande», del  Bao   '*»•  tae"m 

fufehrílto  Auquifl-,  bupanae.m-  d.-z.rksoyd.Vo o  rostene  spo, 

p¡  arofifsina  loanana  collana  can  ^S"^*  ¡& 

ïUipathä  Chay  hornanac.  ancha  ronmgun  Prophet t''/"'°ni, 

fcaccL  fautor o'bna  Prophetana-  «« '«»  obra,  de  pemtenc  a,y  en  l 

.a  c,t»pílc>a,m.afca  ilapita:  hani  reuerenc.a  que  WM 

hna  mLni  Prophetaipalla   San  tro  Helu,  *>™**™r  '" 

Ioaoaroch.qu.ti,  Penitencia  lora  afs.como  1    Reyn»  I«^el  Pet 

«ana  Diosy  opaychaúaua,  Helia,  gu.o  »  aquel  P ophet £»M«« 

Propheui/pM  vcafupa  ramilav-  la  muerte  ^«^""«g^ 
ta  ï'ropb.eta  Revna  Iczaberalilna 
cäa  h  ih  uaa  áat  aimi/.  na  m  a  r  aqu  i  p  í 

Sao 


C  APITVLO  xvr. 


m§ 


$»n  loan  hicha  yancca  chuynia- 
ni  Herodias  alifnaqnehihuaañ'a 

taqui  i  ancha  acá  pachafca  huata 
arana  chínojaíi  ,cafaratafsiña  Hc 
roJes  mafanupampi ,  mancebata 
faranacauipathä  tliäkhtita  fafsin 
hamacbatauina  jvcatfca  maya  co 

.llana  fermona  eukbatauiua  vcan- 
quiríuacaro,hochanacamathá  pe 
mtencia  lurapifcarna  ,  San  Ioa- 
naña  cayupa  arcapifcama  ,  hani 
iorahata  vcafca  taqurpi  aca  Ca- 
phamaum  marCanínaca  hihua- 
pifcahata  ,  motiiyata  caftigata 
cancapífíahata  fafsína  ,  fermona 
tucuyafsiníca  Dios  Áuqriipa  bam 
«patita uina:  Tatay  acanaca  fappa 
buaeukhaniha  cata  humana  ya- 
napañamathá  fafsiná  ,  arcpafca 
hískañaea  ,alittata  chüymaníria- 
caqui  catutauina  ,  vcanacaroíea 
fcuahuanacay  aroha ancha mokh 
fahua  catupifCaquíma  > nahua  ya* 
napamama  cana  yaatfa  fafsinara* 
qui  cukbat  auina. 
5  V  c a t  fea  Ieftï  Chr  ifto  Anqni tía 

'  Ierufaíeu«nquípana  ,  haccapríca 
Capharnaunanquípanahoa  ti,  ha- 
•capafca  Bcthania  íutiní  marcan- 
quipanhua  fapjfcaraquí ,  San  Lu- 
cas Euangelilfcana  hani  vea  marca 
Ccanachaalpathá.TatíTa  haquena 
caro  eokbepana  vfurí:iaca  kuma * 
ratíypana  íurquirinca  hamamila 
gróaca  luiípanamayní  Pharifeo 
Simón  iiitíní ,  tatíTa  vtparo  írpa- 
tauina  corpachanataquij  vtparo 
malupanicamefapkharo  vt-ttaa- 
tauma,  vga  marcanf  a  vea  pacha 

ntayni 


malaadaHerodias  leperfiguepa 
ra  matarle,  y  agora  le  tiene  enta 
Cárcel  prefo  por  verle  reprehendí 
da  de  que  anda  amancebada  con 
fu  cunado  Herodes;y  hizo  vn  grl 
fermon  a  lo*  que  allí  eftauan  di- 
ciendo Hazed  penitencia  de  vuef 
tros  peccados  ,feguíd  las  pifadas 
de  loan ,  y  lino  lo  hízicredes  to» 
dos  los  moradores  de  Capharnaü 
pereeeri$,y  fereis  caftigados;  Aca 
bando  el  íermon  dio  gracias  a  fu 
padre  eterno  diziédo:  Padre  mió 
eftos  con  tu  faiior  recíoen  bien 
mi  palabras  los  pcqueñuelos , y 
los  humildes  folos  eran  los  que  la 
reeeiiían,aíos  qnales  auííc»  dízié- 
dorBíjes  míos ,  mi  leyes  dulce, y 
ftta«€ircc€uilda  «|u*  yo, xjs  ayuda 
reeiitíodo. 


5  üefpses  efundo  Nueítro  Se- 
inoren  Ierufalen,  ot  rondiz  en  que 
q liando  tlUua  en  Capharnaum,  y 
otrosdizen  enel  pueblo  de  Betha 
nía,porque  SXucas  no  disco  que 
pueblo  era-.Predicando  Chrilto  a 
ala  gente, dando  Talud  a  los enfer 
mes  y  haziendo  milagros  como 
folia  vn  Pbariíeo  llamado  Simón 
S.  Lúe.  7.  Combido  a  comer  a'N. 
Señor  at*u  cafa  ,  y  entrando  en 
ella  lehizoasetar  ala  mefa.Auia 
entonces  en  aquel  pueblo 

L    a  vna  p« 


1 

1 

(1 

VITA   CHRISTI. 


)íl 


■  V 

n .  , 
1 

'  í 


mayní  taquena  vllatahochekht» 
ra  mar  mi  Magdalena  ftttinV  haca 
tauína,  vcafca  auquiífana  Pharí- 
feona  vcaro  mauipa  yafifsina,vn 
^uento  apactafita  matauína,  vta- 
f'o  mantaísínfca Anquiífana  hicca 
ni  toquepatha  hacharla  ccsllara- 
tauío3',cheeána  cay  urna  ccócbuya 
vea  hacbapanfea  collana  AuquilV 
fana  cay  upa  harícatauína,  hsri- 
catatfca  nikutapanaraqui  thíkh.- 
mirataaína, thikhrniratatfca  ham 
ppatitauína  >  hatnppatitatfca  va 
guentonaraquípnifeutatauína. 
San  Gregorio,  acá  hochakhtara 
marmitha  arofilsína  acá  hama- 
hua  fi  (  futipaca  María  Magdale- 
.nanamna,,  Lazarona¡,  Marthana, 
chínqaipAnamna  )  Mariana  peni* 
ten&iá  Íuraiúpa.>amu£afsína,haQÍ' 
Jhua  arounaia  amauíncVtt  hacha 
ttaquihua  afaauíríótha,    Porque 
cauquípirihaquepi^paña  cala  ha- 
ma amaru  cbuymanifsinfa  hani- 
ccahachafpa,  acá  marmina  hacha 
uípa  penitencia  lurauipa  amataf* 
linaí  Hani  Dioíaro  hakhfuña  ama 
baafpa^iapitupunijhaní  chimpu 
ni  hachaaipa  amkhafifsina . ,  hani 
hakhfarafa  vea  vtarofa  maluuípa 
amntafsina  hani  hachafpana'í  ha- 
ni qhuítina  hauífata  Auqifa  tbaa 
■  ro.  mauipa  amutarsina'?  Hani  ho- 
chauacpathá  Hacj.fifpana*í  vea  mar 
mipilla  hacha  ía,kafafa  mankaquí 
f     pina  hachaqui  mankatauina,cnaa 
qhoecbuymapanfca  hochanaepa- 
tha,quichaííóana  gehufiñapa  qui 
Shufrfiúma,  ,  aimnpana  kañupa 

vllja* 


blicapeccadora  ,  por  nombre  la 
Mj  gdalena^la  qual  fauiendo  que 
Chrífto  auía  ido  a  cafa  del  Phari 


feo  fue  alia  licuando  vnguéto  ¿o. 
figo :y  entrando  en  cafa  comenco) 
a  llorar  alas  efpaldasde  Chrifto, 
tanto  qqe  fe  deshazla  en  lagrimas 
y  con  aquellas  lagrimas  lelauaua 
jos  pies  y  fe  los  limpiaua  con  fus 
cauellos,befauafelos  y'vngía  con 
vn«nentú.  S.  Gregorio  hablando 
delta  muger  peccadora(por  norri 
bre  la  Magdalena  hermana  de  La 
.zaroy  de  Marta  a  lo  que  dizen  ) 
dize  acordándome  déla  peniten- 
cia de  María:  ffoquificra  hablar, 
lino  llorar:  porque  que  hombre, 
aunque  tuuiera  el  coracon  duro 
.corno  piedra  no  líprajfa,  acordan 
dofe  délas  lagrimas  y  contrición 
deíla  rangeríy  no  quifiera  conufcr 
tirfe  a  Dios  acordandofe  de  íus 
lagrimas  fm  medida,y  fin  tiempOj 
acordandofe  de  fu  entrada  en  a- 
quella  cafa  fin  empacho  alguno"! 
y  no  lioraraacordandofe  quefir 
fer  llamada  de  nadie  fe  foe  a  xpo 
y  no  tuuiera  dolor  de  tuspecca 
dos^pnr.qne  aquella  mugerllorí 
do  y  gimiendo  mientras  comían 
tragaua  lagrimas, y  enlo  intím< 
de  fu  coraron  feentriltecia,tod< 
lo  que  imagínar,y  dezir  fe  puede 
ymírandi 


eAPITVLO   StYl. 


lüf 


ylïjafsinfca  Auqnïflfaro  matauina 
hAricaAfiri ;  vcanquirinacfa  hani 
hakhfaraf$ina,hani  ccakbfilifsina. 
Manqhoe  chuymapana  ancha  lia- 
eaiíifsinpílla  hani  cakhfiliñapfa 
amutatauinti :  vcatfca  Auquifla 
nayracararo  quillpittafsina  ha* 
chatanina,vca  hachanfca  Auquif* 
fana  cayupa  haricátauina  ,  ñikuc 
panfca  thikhmiratauinajhamppa* 
titauina ,  vngaentona  phifcuta- 
aina. 

6    Vcap  achaca  maca  vnguento 
lianchipa  phiícañataqui  huacay* 
chu'itauinajraaafca  Diofanashuy 
maparomaiutatha  coliana  Auq.f 
fana  cayupaqui  phifcukhatauiua. 
Vea  pacha  camaca^nayrapana  aca 
pacha  yanccayaanacaquivlljaña 
amauiritauiua:  maafca  Diofaro 
hakhfutatha  aromani  vruni  ba- 
ehañäpi  ca ftigatauina,  vcapacha 
c a  maca  lacpana  yancca  aroqisï, 
haarufoq,huararuricautna:  maai 
cantahochapathá  llaqailiña  ca- 
llaraisina,  Auqniflana  coliana  ca 
yupa  happaufsina  llampacachafi 
¿auina,  Vca  pachacamaca  ñikuta- 
pa  choquech3quiritauina,bamka 
tháhamkataqni  vHiquipa  vliiru* 
ruiiritauinaunaafcania  Diosamu 
tatathá  quiquimkncpana  Auqui- 
flanacaynpíajphifcoratauina.  A* 
ca  hamapí  nayra  yácCa  luraainac 
pampi,cchina  collana  lurañana- 
ca  luratauina,  hochachafiuipatfca 

Íienítcmcía  lurataaina.  A€a  hama 
ur  ipanfca  yanxca  chuymani  lJha 
I ¡feo  A nquifía  kutnitauina* 

Acá 


y  mirando  ï*  insjmtcjissn  de  fu  ú 
ma,  fe  fue  a  Xpo  para  Uaarfe',  jSst 
temer  ni  auergonc.aafe  de  loa  qu® 
allieítauan, porque  con  el  mucho 
dolor  que  tenía  en  fu  coraron,!!» 
fabia  auergonCarfe:Defpues  arr© 
dillandofe  alospíesde  Xpo  lio- 
rana,y  con  aquellas  lagrimas  la* 
uauale  los  pies  ,  y  limpiauafelos 
con  fus  cabellos,  befauafelos  ,  y 
vngíaloscon  vnguento. 

6  Hada  entonces  auía  guarda* 
do  aquel  vnguento  para  vngír  fu 
cuerpo;pero  defpaes  qneDioa  ea 
tro  en  fu  coraron*  a  Tolo  los  pies 
de  Xpo  guftaua  vngír.  Hafta  en* 
ton  ees  guftaua  mirar  có  fus  ojos- 
las  cofas  dan' -fas  deiá tierra;  pe- 
ro defpucsq  fe  conuírtío  a  Dios 
de  noche  y  de  día  con  llorar  loa 
caftigauab  Halla  entonces  con  fo 
boca  hab'auay  cátaua  canciones 
desftoneftas:  pero  defpufs  que  co> 
menc^o  a  dólerfe  de  fus  peceados 
befando  lospies  de  Xpo  los  lím* 
piaua.  Baila  entóces  fus  cabellos 
eran  hermofoscomo  oro,  y  muy* 
a  menudo  los.aderec>aua;pero  def 
pues  que  fe  acordó  de  Dios  ,  con 
fusmifmos  cabellos  limpia  ua  los 
piesdeC  H  R  I  ST  O.  Üe  modo 
que  con  las  cofas  que  antes  auia 
.  obrado  raal,defpues  obro  bieiry 
hizo  penitencia  de  fas  peceados» 
y  conhazereílo  afsijd  Pharifeo 
murmuro  de  Chrííio,  diziendo 
t    3  ^fte. 


|66 


VITA    CHRISTI. 


MI.' 


ii 


A  caca  Propheta  eancafsinca  ya 
tiriquipílla  acá  marmi  hopa  llác* 
ttírína  yancca  cancaxMpa,hanira« 
qui  liamcttaafiríqaiti  fafsina:  fi* 
pana  lefn  Chrifto  Auquiííafca 
Pharifeoro  (anaaChay  Stmon  ka 
ta  humampi  nana  ar aliñaba  hu- 
quihua:íataíca,y  tíchírey  faquita 
fafsiniatauina,Auquiffalca:  May 
ni  ha'quena  éollque  miraa  cama- 
nina  pañí  maüpatauínamna  May 
nin pilca  p.atac3,«nayninfca  pifca 
tuca qui  churkhañapatauina-.May 
ninfa  mayninla  cutaakhaúapa  chu -, 
fipanca,manuripaíca  paniparo  pa 
pachatauín5.,baní  cunafa  cfcQrkbe 
tahatatii*afsina:Hicharca  atamita 
acá  pánica  eiaqívr  chapipi  pampa 
chiripa  maampi  amahuafpana'ífa 
j'sin  bííquittaraaína.Satafea  Simo 
Tatay  nantha  allokha  pámpacha 
rapiquica,  vic  chapiqui  maampl 
araaüíriqeiiiata uina.íipanícs  Au> 
quilla  toqaepa  arufta  Simón  íV 
iraquitauína  Vcatfca  vea  marrrit- 
ro  vlliquíptafsina  f¿na:  Chay  Si- 
món acá  marmí  vHcghtati  baní» 
cha,Naa  vramaro  malupanfa  ha- 
níraqui  cayuha  inavmanfa  harí- 
quet  tati  ¡Acalca  hachapampiqui 
cayuha  huarakhatataui,ñakot  pá 
píraquithikhmirataui:  Haniraq 
amiconí  purahamppatifquírica  v 
ca  hama  háppatit  tati  acafca  roa- 
luuípatpacha  cayuha  hamppati- 
quipa  hamppatirurutaui,  Hanira 
qui  azetína  ppekeñaba  phiícut  ta 
tí;acaíca  vnguécompicayuhaphif 
cuu»i;cuna  fupa<    AcapiUahu» 

«hckh* 


Efte  fi  füíra  Propbet*,fuptera 
qaan  mala  es  la  moger  que  le  to* 
ea,y  no  fe  dexara  tocar  della-y  pl 
fando  efto  N.S.^ixoa!  Phari'tío 
Simón  tengo  vn  poco  que  h&bUr 
contigo, y  diziendolelo  refpódi* 
Maellro  ,  dime  loque  tienes qu* 
dezírmeüEntóCes  Niteftro  Señor 
dixo:  Vn  Logrero  tenia  dos  dea* 
doraste!  vno  le  deuía  quínienecs 
reales, el  otro  íolo  cinquenta;y 
no  -t  enjetado  con  que  pagar  él  v* 
noy  el  otro  ,fa  acreedor  perde 
no  a  ámbos,di2Íénílól«s que  n  o  q 
lía  cobrar  nada  dellós:  Diñe 
pues  agora  Simón  pregnea  C  hru 
to,qual  délos  dos  querrá  mas  a  i  u 
acreedorfy preguntado  réfpódio 
Simón:  Maeltro  a  mi  ver  aquel  a 
quien  perdono  mas  le  querrá  mas 
Díziendo  efto  refpondio  Chnfto 
Nueftro  Señor, Bien  dizes  Simón 
y  Jeípnes  voluiendo  el  roilro  ala 
muger  dixo:  Veis  Simón  a  elU 
mugerí  Entrando  yo  en  tu  cafa, 
no  me  has  lauado  con  agua  los 
pies,y  efta  los  ha  lauado  con  fus 
lagrimas^  enjugado  con  Cus  cabe 
líos;  No  me  ha*  dado  ofeulú  de 
paz  como  fuele  los  amigos  vno* 
con  otros,  y  efta  defde  que  entro 
fin  cellar  ha  befado  mis  pies:  No 
me  basvngido  lacabe^a  eó  azey 
te  ,  y  ella  ha  vtigído  mis  pies  coa 
vnguento;y  cito  porque  canfa-'Es 

por  cito 


C  AP1TVLO    XVlï, 


xúT 


chekht-ara  marmi  cäcafstna  hoclv 
pacha  allokhamanu  pampachata 
ca  ancharaqni  huaylluco  choque 
chito  pifi  pampachatha  chapifca, 
piíiraqqui  amauito,  vcatfca  mar" 
miro  taque  hochama  pampacha- 
tapachanqnihua  fataunfipana  ha 
pampichica  mankeri  Pharifeona* 
camna  chaymapana  auquííTa  ku- 
míntarauina:  Qhuítipí  acaca  ha- 
quena  hochapapampachiri''  fafsi 
na  Ieiachriftofwa  iipanfa;     Naro 
iya  fauiroa  laycu  qhuelpiatama. 
hua,mokhfaqui  maccaskhama  ia- 
fiin  vea  mar  miro  fatauina. 


por  eílo:  Porqeíla  mngrr  píccs.- 
dora  por  auerieyoptrf  donado  la 
grande  deuda  que  tenía  por  fus 
peecados,por  efo  me  quiere  mu- 
cho y  defta  manera  meregala:Pe 
ro  aquel  aquien  fue  perdonada 
pequeña  deuda  me  ajna  paco  Def 
pues  díxo  ala  muger:  Todos  tut 
pepeados  te  fon  perdonados,  y  di 
ziendole  efto,  los  Pharífeos  q  co- 
mían con  ti  murmuraron  en  fu  co 
ración  contra  N.S.diziendo  Quí© 
es  elle  q  perdona  lospeccadosíPa 
ro  aüque  murmura  uan  díxo  N.  S. 
ala  mugerí  La  fe  que  en  mi  tiene» 
te  íálua,veteenpaz. 


HKt-Hf*iH>t*tHtWito.     HUtf&Bé&ttyto****** 


CAP.  XVII.  IESVCHRIS- 
tjo  Auquifl'a  mayni  fupavoni  amu 
baque  hacaacanca,Pharífeonacaf 
ca  yancearo  catupifccanca  apaña 
nacpafca  loqhnetiri^vrítirihama 
ya  pija  tana  hifeanea  ,  Nazareth 
marca mafinacpafca  haqbueroha- 
¿untatana  hiicanca,ycam|>itha  S# 
loan  baptiftana  hihuauipatn 
pitha,phifcattantanapa 
ya  ehaullampína  mi- 
lagro lnraeanca 
vcatbáhu* 
arofi, 

PH  ARISEONA  vcatha  Ie> 
lo  Xpo  Aucjutifafan^a  María 
jKtagda*- 


CAP.    XVIL    TRATA   CO 
mo  iefuChrifto  Nueftro  S.  libio 
a  Vn  cndemoníado,y  le  calumnia 
ron  los  Pharifeos,y  como  fus pa^ 
rtentes  le  qúiíieron  atar  "como  a 
loco  ,  y  los  Nazarenos  hombres 
de  fu  pueblo  quifieron  defpe 
¿arle  y  juntamente  déla 
muerte  de  S  loábap 
tiftajy  del  mila- 
gro c|uehizo 
con  cinco 
panes  y 
dos 
peces. 
-   Diuí  Jído  en  dos  partes. 
S,Math.ï2.   S.Lue.  8  &  h. 
»   V1E  ÑD  O  IefuChriíto  N« 
A.Sconuertido  a  la  Magdalena 
L    4  «  acata 


j 


í'8 


VITA    CHRISTï. 


m \% ¿»!ena  Díofíiro  hakhfuu huaf 
fj   t ,  p*callco  fopayo  ha^chipacf- 
ffüliicf  Bramoa-,  eamifa  San  Lucas 
I?  oi?n^elifta  fi  hama  ;  pacallco  fa- 
pjvo  niffsinfca,  taque  cunamana, 
eolio  eolio  bocbaro  purítaoína  a 
aaautta  fantonaea  ccanachqueca 
hatiiAjirnanfe'  na  vcathá  mífta£> 
khepanfca  mayni  fupayohaman- 
tatahaqwe,  arauraquí  vcararaqui 
aayrauifaraqui  vllachaatáuina. 
Gollanalefa  Cbrífto  Anquífíaíca 
«ncha  llaquipayri  cancafsína,  vea 
vfüf iha  líanchipathá  fnpayo  hío 
futaaina,  rtayrapafca  vllttataara- 
qultaaíua  ,  hínchupafca  ifapaara 
quieauina  .  lakhrapafca  arofaara 
tjattaníná;  vcanquírí    haquena*  v 
cafca  acá  milagro  vlljafsinÄ  an- 
cha huatacofipífcatauína.  Fhari- 
feonaca  catr  .fea  auqoiíía  manca 
arehrí  hutafsina  \  cunacbápa  pan 
tañí, vea  nafaehafsina  ,  cuna  chí* 
jirofa  hacuncatana  fafsína:  yan- 
eca   ehuyntanifsínaraqaí  haqna 
■ca  huaraca (ípana,han i  boa racuíl* 
aítí  faf$ina,acacca  Cupay ona  apa 
pa  Beizebu  futinína ecbamapan» 
pihua  ,  fupayonaca  haqocnaca- 
3 a  hnnchipathá  hícfu  fatauína  ha 
^uenacaro  lafsinfcaac»  tota  lar 
£ahua,vmuhna,  fapayompí  aro» 
iSííhuafafsínhamaehatauína. 

z  Auquilía  lela  Chrillofea  (i- 
pftua,  v«anaca  collana  thtirictaca 
checa  aropampí  lacafa  hifttafaa- 
táüm»  N?a  Díoína  cchamapampí 
tfm*i  fupayoriaéa  bícufutha  ,  lupa* 

yuca 


en  cafa  del  Pharifeo  ,  echo  della 
fiece  Demoníosjcoirto  d»ze  S,  La 
casEuangelitVi  ,  y  teniendo  tíere 
demonios  auia cometido  todo  t»e 
neroyvna  infinidad  de  peccados 
fegun  declaran  ios  fanótos  Doóto 
res,y  falíédo  de  aquella  cafa  tm. 
xeronle  vn  endemoniado,  mudo, 
íbrdo,y  ciego  ,.  y  N   S.  milericor*  ' 
dioí'o  en  grandemanera  ,  echo  el 
demonio  del  cuerpo  de  aquel  en- 
demoniado, dio  virta  a  fus  ojos,y 
oydo  a  fus  oydos,y  el  hablar  ala 
lengua  :  y  losqne  preientes  ema- 
nan viendo  cite  milagro  fe  admt 
raron  en  grande rnanera:.Per oro 
dos  los  Pharifeos  viniendo  acá», 
Himniara  Chrifto  dixeron  ,  bus- 
cándole ocaíion,fi  en  aleo  errare 
darle  hemos  pelar, y  tiendo  hom- 
bres demalas  entrañas  admiran-, 
dofe  toda  la  gente  dezian,que  no 
fe  marauillafen,que  con  el  poder 
de  Belzebutb  principe  délo*  Dé- 
moniosechaua  los  Demonios. q- 
riendo  dezir:cfte  esvn  grande  he 
chizero,es  emboilero  ,  habla  con 
el  Demonto, 


t    Y  diziendo  efto:Nnerfro  Se- 
ñor íes  cerro  la  boca  con  lu  fir- 
me  ,  y  verdadera  doctrina  dizie» 
do:    Yo  con  elpoder  de  Dirse-,? 
cholos  demonios ,  qel  demo>  jo  \ 

no  tiene: 


CAPITVLO    XVÏt 


tff 


foca  hanípiacayaataqui  cchama      notienecil  poder  ,yno  teníédolo 
nití,quiquipafahaní  chama niis'in      el  mifmo,  tampoco  íb  terhapara. 


«a  hanipi  mayniro  cchama  chura 
«ataqui   cchamaniríquíci   ,    acá 
maya-  mayafca  (upaycnaca  hani- 
huahupapiua  aucaníti  taque  chic 
pa  yanceayaana  mayníísína  ha- 
machaquípí  ¿taque  chicparaqui* 
quípi .kaquenacafa  yancca  chaña 
amauuPoes  acá  hamafsinca can  i 
f»pí,mayni  fuyayo  naquero  man* 
tipana  ,  ttiñififsina  hama  maynl- 
fo  hicfama  fafpaíhanihua  íiriquí 
ti :  ílallírpí  maampí  vcanc¿ipa  (i 
riquí'.hupanaca  aacánüpc  i  ¡rhalf* 
ni  maafanílpa  ,  vcapilla  banthua 
hueca  auca  huquirquiti   ,  n'tapí 
maafaafa,  alafaaía  aucaíifsína  aeí 
pafiriqui  fafsina  colíana    l  ES  V 
CHRISTO  Auquifía  vcanaca 
lacala  hiíltattaaa:  acá  hama  coi  lia 
na  aropampi  Ph^rifeonaca  ati* 
panfcamaynimarmiMarzellaluti 
ni  SanéjfcAMartana  yanapa,taque 
concapa,  antutaisina:  le  fu  Chnrto 
Auqniflaro  Tatay  huma  apiri  pu 
taca  ancha  coUanabua  ;  coílana- 
raquipi  ñuñuuírna  ñoñulcafataui 
na,ÍÍpanlcacoHsna  Auquííía  che- 
cahua  aroíta,  maaíca  ancha  cufiní 
haquepi  Diofna  aropa  yfapaísí' 
na ¡  Vea  cama  huacaychírifaraqui 
tauina»  •- 

%  Nia  haya  vcamarcanaeukhaf 
finfea^aca  A  u  quilla  Nazareth  íu  i  pó  íefuxpo  N.S  éir  aquel  pueblo 
ni  marcparopurikhatanina  :  pu-  bolaio  a  Nazareth  fa  tierra,  y  bol 
rikhepanfca,apañanacpa,  leru  a»  niendo,cómo -fiís.pat íentes  tupief 
leu  mareanquir-i  aponaca  eukha  ten  íjteaí a  enojados  a  loapr  ^vi* 
fsina  kapífaauípa  yatiUinapalsli       pal^sdál  pueblo- üeíeruU'é;^  üis 


darlo  a  otrojelU^synarazonjO- 
tra  es  q  ios  demonios  no  fon  ene 
migos  entre  (i,  todos  ellos  junto» 
Ton  como  vno  ee'I  mal  ,y  todos  jü 
tos  delean  y  pretéden  dañar  a?os 
hóbresPoes  íVédoefto  afsi,cottio 
entrando  el  demonio  en  vn  hem* 
bre, mandaría  a  otro  como  a  con  , 
trarió  fttvo  que  le  échale'' De  nin  " 
¿una  manera- fc  lo  rhádara,  antc# 
deíTeara  qfe  eftuuiera  ehel  mat 
tíempOjSi  fueran  enemigos  y  tu*  r 
ran  de  vandos  cbnctfarios',  como 
•os  Hatíania<yas'>y  Hurihíayasr.o 
hüuíera  tantos  enemigos, y  pelea 
do  los  vandos  contraríos  íe  ven- 
cerían vnos  a  otros:  y  defta  maní  ' 
ra  Nueílro  Señor  les  cerro  las  bo  . 
cas  con  fu  foberána  do6Vrita,y  vé 
cícdoa  los  Pharifeosivnamugtf 
por  nombre  Marzella,  criada  de 
Sanóla  Martajeoantando  íu  vc$ 
dixo  a  lefu  Chriílo  Nueftro  Se* 
ñor:     Bendita"»  lean -las' entrañas 
qué  te  rruxeron,y  lospechosque 
mamafte,y  diziendo  ello  reipon» 
dio  Chrifto  Bien  dizes»pero  Bieft 
anenturados  ion  aquellos  qu?  o- 
yendo  la  palabra  de  Dios  bguar 
dan  cumplidamente. 

á  AníenJo predicado mncho  ríe 


j 


i  7» 


VITA    CHR  í  ST?. 


Mí. ' 


'   t 


ta  vea  aponaca  acá  alifinifpa, 
cacufsiníca  híulfanacaiupi,  apa- 
ñapatahcta  faísina,  yanccachiítaf' 
pana,  (vea  aponacanachuymapa 
vlljaquítanpoca, acá caquíca  cuna 
ckheriqui  fafstna  )  Aoq'itfla  hif- 
i|cha  pachanaímokhfa  arorapi  pa 
Chana ,camachatáifappaqLiitati  fa 
pacfMRi,vca  apañanaepa  col  lana 
Aa-jnilfa  ampara  cayu  yapijata * 
fcafapifcatautna^oqhueíirijvneii 
fi  canquipana  ñama:  Áuquiííafca 
cataba  faca  ila^ui  Gahleaoa  cota 
Uapiro  matauina  «  veanfea  cota 
taypíthá  eu^hatauina,  ifapírina* 
eafca  cota  lackhatha  ifapatauina: 
eakhafsinfca  acaparabolanaca  a- 
taínataaina. 

4  Maynihaquepi  yapuparotri 
gophauirí  matauina,  phaotpanf* 
ca  haccapa  thaquiro  halacauioa  , 
•thaqaínfca  hani  katafa  alttatiínti, 
fariri  haquenaeana  taquichaílta, 
humccbinícanahaUiraca:  Hacca 
pafca  cala  calakharo ,  chekholla 
chskhollaroparitauína,  fapatata 
ñacaq'ií  1ikacehuiïpanfca,vraque 
i*a  huaoípanfca>hani  katafa  mikí* 
pana»chillquítacafstnfa  hani  aliña 
pahuaqnifipanajapipanahamka 
qui  huañatauíiia  >  hani  cúnala  a* 
chataumti: haceapafca  cchapi  tay 
piro  purifsiua,cchapífatrigofa  a* 
lipana  trigo  haycliajatauina,  ha» 
niraquicunafa  achutauínti-.hacca 
pafca  fappa  lakaropuríísina  chíll 
quifsina  áeha  al¡tauina,paur aafsí 
sa  allokha  acnucaaina  lappa  la- 
ka 


ferniones,diziedo,cofa  que  aqtie» 
líos  Tenores  vengan  en  feguimié* 
to  defte  y  teniédole  en  las  manos 
eos  maltraten  juntamente  anofo 
tros  por  dezir  que  fomosfnspa- 
rientes(porqne  ya  fabernos  fu  co 
díeion  dellos,  y  temiendo  no  les 
fucedieíTe  algo)  por  ello  en  lugar 
deferuiríe  y  de  hablarle  cortef- 
menre,  y  pregutarle  fi  eftaua  bue 
rta,ípji(ieYon  atar  a  N  S.  de  ma- 
•rios-y  pies,  como  fi  fuera  loco,  o 
furioío:  y  queriéndole  prender, 
luego  Chriíto  fe  fue  a  la  cofta  de] 
mar  de  Galilea,  y  al!i  dentro  de^ 
mífmo  mar  predico  defde  el  na- 
nio,  >  los  oyentes  :le  oyan  defde 
la  ribera,  y  enelfermon  les  dixo 
ella  doctrina  por  para  bolas. 

4  Vn  hombre  fue  al  campo  p* 
ra  fembrar  trígo,y  fembrandole,f 
parte  deleayo  lobre  el  camino  y 
no  nació  poco  ni  mucho, porque 
los  caminantes  lepifaron,y  tanrt» 
bienios  paxaros  fe  le  comieron; 
Parte  cayo  fobre  pedregaies,y  co 
mo  no  tenia  bailante  tierra  para 
echar  rayzes  gtandes  como  es  me 
nefter,ni  humor  para  fultentarfe, 
defpues  de  nacido  fecofe  luego 
co  el  calor  del  fol,fm  llegar  a  dar 
frufto.  Parte  cayo  entre  elpinas, 
lasquales  creciendo  juntamente 
con  el  trigo  le  ahogaron  de  fuer- 
te que  no  dio  fruto  alguno  Parte 
cayo  en  la  tierra  buena, y  alVi  del"» 

f mes  de  nacido  creció  mucho ,  y 
legando  a  colmo  dio  mucho  r'ru 
to,de  modo  q  en  partes  de  aaue* 

1U 


CAPiTVL'O    XVIL 


ka,  cmqnípanfca  bacapa  buccana 
maya  aymumna  phahuauitbá  > 
quimba  tunca  aymorti  llamayuta 
ni»a^h«»ccapa  buccsnfcachokhta 
tqnca, hacapa  buccanfca  pataca. 
Acá  parábola  ifi»pafsin(a;mayaro 
camña  aro  ifapalsinfca  Apofto- 
lefraca  bani  hamnrpaataüinti,  Ie 
(a  Chriftona  ata  mata  conakha  yá 
ticbaña  amauch'na  vea  «  -vc-alcp* 
haqnaca  macatathá,  b'tip-a  fa^alh 
tacaqnipana'y  eSïapacbanapï.vca 
aroatamit'ta^pnapi  v'ci  arompi 
yatichana  amauït  ta<  "Patay  ral- 
fina  hifquítta  phifcatauina  i  A  uqui 
Ufa,!'  a  ceanachaísina  acahama  ia* 
tJüina, 

<¡  Yapacamana  yapuparo  bathá 
phahdcanca  vea  collana  Dtofna 
aropahua  naa  yatiebeafamea,  hu 
mauacafa  acá  mud?nqniri  baque 
nacaro  yatichcabatacájí^b^a^' 
naochiy:  acá  collana  aro  ifapiri- 
nacafcapud  hamuhaa:  bacapa  ífa 
pirina  chuymapa  thaquijafaoa;ba 
quenacana  faraa  pjapi:  thaqthá- 
píÜa,taqhu¡ttatipáaamarocchull 
quepana,  há'níhua  ennafa  alíriti, 
laka  cchufípana,  hatbafa  iranocat 
caquirihna,  iiaqnihna  hamac chi- 
naca balliri  hamaraqoípitala  a- 
maro  chuymaní  haqnacana  chuy 
mapathá  haní  Dioína  aropa  euna 
fappa  lurañafa  acf  uriti:  nía  ¡lapa 
tatfca  Snpayo  Satanás  hutafsina 
taque  fapp a  i fa  p a  u  íp a  *r m ¿y iris 
veaferpa  hochaniftína  hat*ibúaiVi' 
ritijDiofaro  haní  hakhfunti. 
«   LÍAQs,*p¿  ha^uenaiaua  chny- 

«i* 


Ha  tierra  buena  de  vna  bañera  fe 
cogieron  treynta,en  otras  fe  fe  ri- 
ta,en  otras  ciento.  Aniendo  cy- 
cío  efta  parábola  losApoftoles  r  o 
entendieron  lo  que  Chrífto  N  S. 
quería  énfeñvr  con  ela,  por  eflo 
aguardando  cj  eftuuíéífefoío,  def 
pues  deaner  defpedido  la  gente, 
lepregunt'aronqfigníricaua  eqoe 
lia  parábola  que  les  auia  dicho, y 
que  erato  que  quería  énfenarlea 
por  medio  della:  y  deflarandaíe- 
ladixi). 


f  La  femillá  que  aquel  labrador 
fembróeri  fu  campo  >  lignítica  la 
dinirta  p al^braíy  do ftrina  que  y© 
os  erifeñó  'i  l  y  que  vofotros  aüei* 
de  enfeñarpor  todo  el  mudo:  Itós 
que  oyen  cita  doótríha  fon  de  qtsa 
tro  mañeras.  Vnos  ay  tuyo  cora 
Cv?ñ  escomo  el  camino  por  don* 
de  pafTa  la  geñte}que  por  eftar  la 
tierra  data  no  nacesy  también  co 
mo  no  ella  cubierta  con  la  tierra 
luego  lospáxafos  fe  la  comen, 
quiere  dezif  que  tiene  ecracó  dti 
ro,  y  aísi  no  bsze fruto  en  elle» 
la  dioína  palabra,  v  también  deí- 
pues  de  aocrla  oydo  viene  Sata> 
nas  a  fmcoracone*  y  bazeles  ol* 
nidar  todo  lo  bueno  que  oyeren 
V  ais  i n  o  fe  en  m  i  en  da  n  de  f a  s  v  i  - 
É  «ios  y  peccados,  nifeconuiertea 
j:a  Dios. 

6  Otros  ay  coy  os  coracoees  $5 

GCttl© 


J 


F7i 


VíTA    CHR  ISTI. 


\tti 


wapafca  cala cala^hekholla  che- 
kiiollajahaa ,  vcanacafcaDiofna 
aropa  ancha  cufififa-hoa  ifapírí , 
yatiñafa  amauiri;   maafca  hnpa 
Dios  feruiha  ¡  ifapaaiha,  vea  ca- 
sia luraha fípana, cuna ttaqqucfi- 
ñaro,  huatecañaro  puriísina  ila- 
qninayra  farauipa  manca  hakh- 
furi,hani  l'appa  cailaraha  faoipa 
rcacama  hihoañapacama  ítiríríti- 
ác*  hama  eäqnïpanfca  Diofna  co 
llana  aropa  chuymapana  huañaf 
fin*  hamachírcamifa  cala  taypiro 
puriri  hathajlaca  fapatatañapata 
qtii  cchuíipana,  haníra  maya  pa* 
ya  vruraqui  foattafsina  hiíanírí, 
lopipana  hama»  Hacapafca,Diof 
fiaalakhpachatha  apaniui  aropa 
han»  ifapaqui,hamurpaaqui,  iiapt 
*i  himurpiytiataknpacharoqhai 
fpiñ  staqaí  9  maafca  yatiuipampi 
.íappa  chuy  maniro  tucuríjaqu!  tr- 
Jlaiï  tullanfca  acá  pacha  tucului 
yaanacajccapaca  cancana,  chnpi* 
ni  cancana,  marmíntpi  cuiifitía  ca 
na  yancca  amahuñaafahant  hay- 
tauipatba,  hani  cnna  fappalura- 
ñafa  achuti»camifa  cchapi  cchapi 
y ancca  coranäca, fa  ppa  hatha  ati- 
ba firi  haych]iri,hamaraqnipi,  a» 
catuculiri  yaanaca  acba  auuhna 
ña,  haquenacana  chuymapa  hani 
antutiríti,  qhoifpiñapataqui,  cu* 
•nakha  luranapachi,vcahanilura- 
oapataqüi. 

7   Haccapana  chuymapafca  an 

cha  ccnmamanca  arofipanafappa 

a nc  láachuri  vraqaejahua,  vcana 

c*p'tUa,Diofoa  tropa  hanibua  ifa 

<     * .  pa^ui 


como  vna  tierra pedregofa,  que 
oyen  con  alegria  la  diüina  pala- 
bra^ fe  hnelgan  de  faberla,  pero 
quando  por  leruiraDios,  y  por 
poner  en  execocíon  la  doctrina 
que  oyeron,caen  en  alguna  criba 
lacion>o  tienen  alguna  tentación 
bueluen  atrás  y  no  lleuan  adelan 
te  lo  bueno  que  auian  empecado, 
y  afsi  la  diuína  palabra  parece  q 
fe  feca  en  fus  corazones  como  «i 
trigo  que  nace  entre  laspíedras, 
que  por  no  e^har  buena»  rayzes 
décro  de  pocos  días  fe  feca  y  mar 
chita  con  el  fol.  Otros  a  y  que  no 
Ib  lámete  oyen  y  entienden  la  do 
ftrína  del  cielo  que  les  euftñá  pa- 
ra falnarfe,  pero  también  dan  ef- 
peran<jaqhan  deaprouecbar  mu 
cbocon  eiJapero  como  no  quita 
de fi  clamor  defor  denado  délas' 
cofas  terrcnaÍes,como  fon  las  ri- 
que2as,las  honras  ylosdeleytea 
déla  carne,uo  viene  a  dar  fro&o: 
porque  afsi  como  las  efpínasy 
malas  yernas  ahogan  la  buena  fe 
milla,  afsielcuydado  y  el  amor 
Jemafíado  deltas  cofas  no  dexan 
al  hombre  poner  por  obra  lo  que 
es  mentfter  para  laluarfe. 


f  Ocres  ay  finalmente,  cayos 
corazones  Ton  como  la  tierra  bu 
ena  y  fertil,q  no  folamente  oyen 
la  diutna  palabra  con  mucho  có* 

tentOj, 


¡APITVLO    xvu*  r$ 

tentó,  pero  proponen  muy  de  ve 
ras  de  ponerla  por  obra  :  y  aunq 
por  fetuir  a  Diospaíícn  trabajo* 
y  tengan  otras  tribulaciones  y  té 
tacíones  ,  tienen  paciencia  ,y  no» 
buehien  atrás  en  el  bnen camino 
que  auian  comencado  de  íeruir  a 
Dios,y  con  todo  cuy'dado  arran» 
cá  d«  fus  coracones  las  aficiones 
puiíhiia  amauiri,acapachana  yaa      defordenadas  de  las  cofas  del  míi 
iiacaaroahnañaíea  taqchnymapá     do,nihazen  cafo  de  los  deleytes 
Diraquihua  chuymapathá  carcufï     perecederos  del cnerpo,ytodo  lis 


>aquí  ífapiti  ciifif:ñ3pampi,maaf 
;a  taque  cTnaymapampibua  ifspa  * 
ñipa  vcacama  lurafuamaui  ,  pa- 
ña Diosfirúilmattaquelifinfa,cu* 
na  huateeañaro,  huatuncaañaro 
quichuíiñaro  puriffinfa,amu  chuy 
máquíhua  mutufi,  haníhuanayra 
faraoíparo  cutiti  ,  maafca  Dios 
ferniña  calla  rafsína,tucny  chaña 


hanchina  tnenfiri  cufifiñapaíca  pi* 
firoraqui  hatcurijviñayala  jtami  ■ 
fatcha  Diofna  chuymapaeuh'íña< 
:ha,fafsinaquihua kayuiíiri,  yina- 
yaraquíhifquilurañanacafca  hua 
chalnfíri-jDiofnaalakhpacha  aro 
ífapauipathá  acayaanacaquípí  a 
churi,fatauina. 

8  Camifa  v  raque  fappa.  canqul' 
cafaVaclmfsina  hanihufcaqachu 

riti;tnaaica  baccapa  hueca  maam 
pi  achnri,  haccapp  huccafca  luía* 
quitaraquiqui  achurijhamaraquí 
pi  Sáclonaca  haccápa  maampi  hit 
qui  Sancto,  haccapafca  huaquita 
San£oraquiquí,haccapa  maampi 


cuy  dado  ponen  encornó  agrada- 
rana  Dios,y  fiempre  fe  ocupa  eü 

buenas  obras, que  es  fruto  que  fá 
ledeia  celeftial  do&rina» 


8  Y  afsícomo  la  tierra  annquj? 
fea  buena,  no  da  el  fruto  ígualmfc 
te.mas  vna  frntiiica  mas  que  otra 
afsí  entre  los  buenos  y  Sacros  ajjr 
vnos  mejor  es  y  mas  fangos  que 
otrbs,y  vnos  que  hazen  mejores 
obras  que  otroSjque  vnosdan  co 
roo  de  vno  treynta?otros  fefentá, 
fappriirrauipathä, haccapafca  bu      otros  ciento:  Y  los  Sanaos  Doc 
analta  fiippaquilurauipatha^ha-      tores  declaran  que  los  de  treynca 
ÍOpápa  mayathá  químqa  tunca      fon  Vos  buenos  cafados:  los  de  fe- 
acbnfsína  hamachi :  hacespafea      fenta,  tos  biudos  y  continentes: 
mayatbä,chokhtatunca,haccapaf     los  de  cieto,  las  V  I  R  Q  I  N  E  Sí 
ca  pataca:  Amautta  Sanaonacaf  &tsnqua, 

ca  quimba  tunca  achurica,  fappa 
cbaymani  cafaratanacahua:  cho- 
khta  tunca  achurifea  chupanaca 
hikhmatutirinacahua  ,  pataca  a- 
chnrifca  vírgínes  inecamaanaca- 

hua 


j 


l74 


VITA    CHRÏSff. 


'  : 


hua  fafsinaccanachiftojhacopaf 
ea  cunamana  aroqoihua  aroft,aca 
fapacbanhua  fi  aca  lafsina  :  lefu 
Chríito  AuqniiTanaarcpapilla  a- 
Uokharo  hamurpaañanthua,Paóa 
auquiffa  kata aronaqui  aca  pará- 
bola arofipanfa,  ácana  haya  aró- 
pihua  aroftana»Santa  iglefíaro  ya 
tichauïpa  ccanaqui  hamurpaañaf 
fataqui,  caque  Chriiltanonacana 
«jhuiípíñajTataqui. 

9  Mayaíca,mayní  haquepí  ys* 
popa  fappa  hathana  pnahuafitaui 
na  ••  phahuatacfca  mayni  aucapa 
enemigopa  phahuackharo  aara' 
Macana, taque  coranacana  phahna 
khacatauina,  alifsínfca  corápí  bar 
ca  alitauina:mayní  yanspafca  ya 
ptiai  haquero  ,  Tatay  aaracama 
coracama  laquifsína  hikiniha  fa- 
tauina:  fipanfca  yapuní  haque,ha- 
ni  bikini  intí,vcfa  ma  fama,alipha: 
Tlamayo  vcampí  aroskhaaíitana 
fatauina:  Uamayuíca  fappacaraa 
baccaro,yancca?aracoracama{ca 
niayaro  halakhtaatauina  halakb- 
taatatfca,  fappa  hiuraca  píttraru- 
chkhatauina,yanceacotanocafca 
ninana  írcatafsina  naccayatauina 
hamaraquipi  Dios  baquenacana 
Chuymaparo  fappa  hatha  phauí, 
fappa  aro  yatichi,  yatícharkha- 
rufca.Supayo  haquena  aucapa  ca 
cafsinayácca  hatharaqui  phahua 
kharí,haquenacana  yaneca  canea* 
»apataqm,yatichatatfcahaqEiena 

ca  ha< 


aunque  cambien  interpretan  eftó 
de  otras  muchas  maneras ,  porq 
las  palabra»  de  N,  S.  pueden  cener 
muchos  Temidos, y  aunque  el  mif 
mo  declaro  en  breuespalabras  cf 
ca  parábola, aqni  la  ponemosmas 
eftendida  para  que  mejor  fe  entíé 
da  lo  que  por  ella  quiere enfeñar 
a  fu  igleíía;  es  a  fa ber  a  codos  los 
Chrift'unos  para  faiaarnos* 


ifj 


6  Otra  parábola  díxo:Vnhom 
bre  fembro  buena  iémilla  en  fu 
campo, y  defpues  de  fembrada,vn 
enemigo  fuyo  fembro  fobreeiia 
mala  Ternilla  y  zigana, y  naciendo 
nació  juntamente  melclado  ce  la 
zigana,  y  vil  criado  fuyo  dixoaï 
dueño  de!  campo:  Señor  iré  a  ar- 
rancar toda  la  zigana  apartando 
la  mala  yerua:  pero  el  dueño  del 
campo  refpódip  dizierdo:  nova 
yas  a  arrancaría  ,  dexalJaafsiy 
erefea,  que  aítiépo  de  la  cofec-ha 
nos  auendremos  con  elh;  y  al  tié 
po  del  cogerla  aparto   todo  ló 
bueno  a  vna  parte,  y  la  zigana  y 
toda  la  mala  yerua  a  otra,  y  apar 
tada  metió  el  bué  trigo  enla  trox 
y  pegando  fuego  a  la  zí -aña  y  ala 
mala  yerua  la  quemo  toda.Deíla 
propría  manera  Dios  hembra  bu 
ena  femilla  en  el  coraron  délos 
hombres, enfeñales  buena  doétri 
na,y  defpues  de  enfefiada  el  De- 
monio por  fer  enemigo  delhom* 
jbir.ej fiernbra  fobre  ella  mala  femt 
lia  paraqne  los  hombres  fean  «ná 
los,  y  defpues  de  enfeñados  algu  • 

noi 


e*  haccapa  fappa  tucUjhaccapafca 
yanccatucn:acanama  Diofnaya 
pupa  ■'■hü*khmfipanfca,Aogeler- 
¡b-caDiolbavana.p*:Tatav -van- 
cea  haque  cama  laquitana,hihua 
'vatana  yanccapi  faïsin  hamachi: 
'biosAuqttiflafcavcfamafama,av 
ninacaquipha  ,  bihu«*ñ*pacharpi 
vcanacampica  aroskhaaliba^  lafsi 
na  hihaaña  pachana,täri'paña  pa- 
cbanfaf^rpanaca  hacearo  laqoi- 
hata,  alakhpacbaro  irpañataqut, 
yanccanacafca  baccaroraqui   la- 
auihata,  manqbuepacharo  anar- 
paanataqui,  vcana  n'mana  nacca- 
yatacancafiapataqui  faraquitaoi 
na.  Satsiníca  acapachana 'haque- 
nacana  yanecampi » hifquimpi  bar 
capí  ayuinacani :  raripañapapa- 
chanfcapaarupilaquini  :yancca- 
naca  manqhaepachataqui,iats^t* 

oa. 

10  Ancha  hamkaqnihuahaqoe 

naca  qhuifpiñapataqui  luraña  ya 
anaca  ata  mata  chuy  maro  irania- 
firi  parabolampi^mavnínalurauí 
pa  vaanacampijvrancuna  cunafa 
lnqnenaca  luriri  vca  yaanacampi 
yatichata  cancalsina  :  vcafnpapi 
lefoChrJfto  Auquifla  alakhpacha 
t'nä  apaniüi  aropa  yatichaí&ina,  a 
©aja  aronacampiqai  yatichatarji- 
»»,anchanayrafaacahamahuaya 

tichani  fafsinpini  Prcphetanaca 
arruina  vrafupa  raqui  Euan- 
gelíltanaca  lefu  Cbriílo  Auquüla 
nakata  arompiqaí  arofíui  par*-, 
fcolanacapa  qoellcapisque  acanC 
§a  lutabuahiíitauatana  fappa  ba¡ 

mttf 


CAFITVLO    XVII.  »7* 

nos  fa!  en  bnenos  .otros  falen  ma- 
los,v  deftruyendofeo  malparan- 
do  fede  efta  manera  cica mp o  de 
Dios:  los  Angeles  qton  fus  cria- 
dos en  cierta  manera  dízé  a  Dios 
Señor  apartemos  todos  los  na- 
les y  matémoslos; pero  Dios  ttf 
ponde  Jiziendo:  Dexaldos;3n<Jen 
yviuanenel  mundo  ,  que  yo  me 
auendrecon  ellos  al  tiempo  déla 
muerte  o  del  juyzio,qnádo  apar- 
tareis los  buenos  a  vna  parte  pa- 
ra llenarlos  al  cielo,  y  tan  bien  a 
parrareis  a  los  malospara  llenar 
los  al  infierno, para  que  allí  íean 
abra  fados  del  fuego  eterno;  enlo 
qoal  quifo  dezitnos ,  queeneíU 
mundo  andarán  fiempf  c  mefe la- 
dos buenos  C6  malos,  y  que  al  tic 
«o  del  juyzio  los  apartara  en  dos 
partes,  los  malos  para  el  ir. fiemo 
y  los  buenos  para  el  cielo. 

io  Muy  fácilmente  percíbelos 
hombres  las  colas  que  deuen  ba- 
zerpara  faluarfe  quando  feenfe- 
ñan  por  para  bolas  y  femejan^as 
de  las  colas  que  pallan  en  la  vid* 
humana  por  eííoN.S.  muy  a  me- 
nudo eñferrana  fu celeftíai  dc£iíi 
na  por  medio  del'läs,comotäbif* 
ellaua  prophetizado  mucho  en- 
terque a-fsMo-haría:  por  eflo  les 
EuangeUftas  eferiaen  otra*  para 
bolasque  Ñueftro  Señor  dixo 
breoeraente,aunque  aquilas  dila 
car emo salgo  pai a  ^fecntlcndaa 

mejor* 


u 


w 


VITA   CHRISTÏ, 


inurpaanafiataqnï.  Maya,pampa 

na  choque  collquectma  qnenaco 

nacafa  imäcata  catattinca  vcahua; 

Mayafca  qliuífpi  caíathá  acama* 

canea  vcabua  ,  mayafca  chauila 

ecaanahua  eh'aulla   cacunataqui 

coearo  haco'ncana  hífcanca  vea  > 

hua,IefuChri$o  Auquíffafca  acá 

hamahua  fi,yatíchirihutcatbaca, 

vea  aronaca  ancha  haccnhna  cha- 

niníhua,6hoqüetfa  collquetfa  ma 

ampihaccnhua,aílckhachoqoe{'a 

allokha  cóllquefa  ,  hacha  hachu 

Uaafa  cauqui  pámpana, vraq  man 

qhuero.  imantata.tfa  llallihua  Hpí 

mayni  haquefea  papana  choque 

collque  imaneatayatifpa,kata  ha 

.niurpaafpa,qhuitínc.chekha'vc'af 

ca,che£pini,  hani  qhuitiro  cnna- 

quifa  atamafsinhua,  amnpacha^ 

taque  haziendapa,vraqoepa,cau 

ranaepafa  alakheríq   collquero, 

vea  collquena  cauquinakha  alio 

kha choque,  collque,cunafa  can¿| 

fa  imantatachí, vea  pampa  alaña- 

taq,  (i:  Acaparabola  yatíchafsinf 

ca  leía  Chrífto  Auqaíífa  acahoa 

yaeichifto  (camifa  San  Gregorio 

ccanachifto  hama)  cana  pacha- 

kha  mayni  Spirítu  Sah&o'naám- 

khafiyea,  Dios  íirutña  ancha  ama 

uchi,  collana  virtudefnacafca  ta- 

queraquí  haquinocaña,tdanoca- 

ña  amauchí,haquinocatathá  ala- 

khpachana  cufifiña  haquikhacafi- 

ha  íafsína:  acá  hnmaaonkhafsíña 

«huraaíchá,Dío5  AuGjQÍíTa  ancha  . 

häppatiñapahua,hani  cunaía  kay 

uícalVina<j,allokha  choq,callqfa, 

haqui 


mejor:  La  vna  fae  a  cerca  de!  re- 
fero eleondido  ene!campo:Otra 
de  la  piedra  precíofa:  Qtra  déla 
red  que  fe  echa  enel  mar  para  co- 
ger pefeado.  Dízcpuesqnelascó 
fas  que  vino  a  enfcúarnos  fon  de 
tanto  valor  y  eílima  como  vn  te 
foro}qae  es  grande  fuma  de  oro 
y  plata/o  como  muchos  millares 
de  ducados  que  eftan  efeondidos 
en  algnn  campo  debaxo  de  tierra 
pues  íi  alguno  tuuielíe  noticia  de 
aquel  ampo',  y  déla  perfona  ca- 
yo es  cierto  és,qne  fin  dezir  a  na 
die  nada  a  cerca  del  teloro  que 
hallo,  vendería  todas  las  tierras, 
todo  el  ganado  y  toda  la  hazíen* 
da  que  tiene  para  comprar  rola- 
mente  aquel  campo  donde  ella  el 
te'foro  eleondido.  Quiere  dezir- 
rios  en  efta  parábola  Chrifto  Noe 
ftro  Señor(como  declara  S.  Gre- 
gorio) que  quando  vno  por  infpí 
t  a  c  i  o  n  d  é  1  Sp i  r í  t  n  Sá  n  to  ti  en e  v  n 
grandeíTeo  de  feruír  a  Dios,  y  de 
alcanzar  la  perfecion  de  las  Wrtu 
des,y  por  medio  dellas  grádeglo 
ría  y  bienauenturanc^a  enel  cíelo; 
deue  ellimar  en  tato  efta  merced 
que  Diosle  haze,  y  holgarfcta'n' 
to  dello  como  fi  huniera  hallado 
fin  penfar  vn  grandii'símo  teloro*. 

yíi 


CAPITVLO  xvn. 


W 


haqttifífsina  hama,  ancha cnfifiña*  y  fí  preguntareis  donde  efla  efte 
pahua*.  Cauqumqui  aea  choqpe,  riquiftimo  theforo ,  en  que  cam- 
po fehalla'íDizeS.  Gregorio  que 
efte  campo  es  vn  continuo  exer- 
cício  ,  y  obferuancia  déla  ley  Je 


collque^capaca  tncaym,  cauqm 
pámpana  imantata'Tatsiinhilqui 
ttafma,  vcaíca  S  Gregorio,  vca- 
cca  Diofna  aropa  aromafa  vrufa 
vea  tucuta  huacaychañana,viña- 
yavirtudei'naca  thacañana,  Dios 
Auquiha,haqrna(ihaU  ancha  ama 
Luana  {anana,  ama  chuyma  mutu 
nana  alittiri  cácañana, akha  chuy 
tnani  canea£ana,tunñana  ,  taque 
Vírtudesnacana>hilqni  Inrañana- 
«ana  fappa  chuymani  fanclo  can- 
canana  imantatahua  íirí£tampis 
Acá  hama  i'appa  chuy  ma'ñ'i  canea 
añafea  ,  fappa  bacañafca  ,  hampi 
qhuítiia  haquikhatírquiti  ,tian\  a 


Díos,y  vnfiempre  andar  en  bnfea 
délas  virtrtdes,vn  procurar  alcaa 
zar  laperfe&acharidad  ás  Dios, 
y  del  próximo  Ja  paciencia,  la  ha, 
mildadjla  manfedumbreja  caftU 
d^d,  con  rodas  las  otras  virtudes 
quehazeal  hombre  Tañólo, y  per 
fe&o;  Y  porque  eíla  fancYidad,  y 
perfecion  devida  no  puede  alear*, 
c.arfe  fin  dar  deisiano  a  las  coías 
del  mundo,  y  alos  deleites  carna- 
les ,  y  al  amor  y  codicia  délas  ri» 
quezasrpor  cío  el  que  tiene  verda. 
ca  pacha  yaanaca  pifiro  haccuisí»  dero  delíeo  ,  y  amor  délas  cofas 
na,amparpathä  antotcatafsínaha  dei  cielo  ,  menoíprecia  de  buena 
machalinfca.yanccacufsífifla.cca-     gana  todas  eftas  colas,  para  darfe 


paca  cancana  ,nataqui  huccaqüipa 
h?ni  faísinfea:  Vea  fupa  qhuiti' 
khataqne  chuymapampi  alakbpa 
"cha  vaanfica  amauchíní,vca  taque 
chuymapampiraqui  acá  yaanaca 
taquíchafípha  ,  ptfiro  haccupha, 
fcílqui  cancañaquí  amahuapha  a, 
ca  hama  hifqui  ebuymantro  tuco 
ña  haqu!nocafsínpil!a,cayca  che- 
kha  acá  paehanachoqueía, colil- 
la,bucea  haquífifsína  hama, ancha 
cofifiñahoa  íappa  chuymsninaca 
ropilla, alakhpachana  viiíaya  culi 
uñahaa  cha  rani. 

ii  Acá  qniquípa  sroraqniqui 
mava  parábola  atamalsiníca  yatí 
thifto:mayni  mercaderahoaqhiuf 


del  todo  ala  perfección:  laqual  fi 
alcanzare  Je  holgara  mucho  mas 
que  fí  humera  alcancado  todos 
lostheforosdel  mundo:  pu«es  go- 
mara déla  eterna  bienaueninran^a 
que  dará  a  los  buenos.      . 


ii  Efb  mifma  doctrina  no?  enfe 
ño  con  otra  parábola  ,  tomada 
de  vn  Mercader  , que  raen  bufea, 


I 


pi  íalanaca  thaqueri,haquifsínl'ca      depiedras precíofas, para 

M  alafirí  M  Com 


■p 


m 


*7* 


VITA    CHRISTI. 


"f 


a!afirimataotiu«nJ.a  maya  haquifi 

pana  chuymaparopuriri,hani  hä 

cn  hancnti ,  maafca  ancha  colla* 

na, nina  hamanaqhuírí  vea  taque 

hazíendapa  alakhafsinahua  ,yan 

cana  kumafa  íaattaha fafsina, ala 

firiqui  fafsina.  Acá  parábola  ata- 

maisinfea  Iefu  Chrífto  Auquiíía 

acá  fapachanhnayatichífto  ,Naa 

taque  chuymaampt  firainnaca  , 

aura  oír  ín  acá, HiiayHorinaca  leba 

na  anchapahua  taque  virtadefna*- 

,-ca.  ,fan$c¡¡  canca^ajfsppa  chuyma 

•iäicancana  haqutnoc$ña  amahua 

KijCaaiiía  Mercader  alaquípa  ala 

'rssrtiiíri  baque,  qhueípí  ealg  tha- 

queri  macaca  b>ífsájjafsífiá  ,  Hifq, 

cfeayni3fiíTan-'6lo  bánc'á^a^ifía1  an 

cha  h.3ccnaahtia,£ai«H°3  real  Prp- 

pheta  Daoidíihama-.véaíc.»  Catay 

«amachita  aronaeama  ha£c%ä:|iiu 

vea  camáhuacaychír'i  fcriahtíafja'-- 

ga  malea,  huácay£.haüipa*;ai'hac- 

cha  farickoto  tuc.upííquí  ,  Taf..$ro 

canea  úafca  choqtfa  ,  qhuefpi  cá- 

istia  nVátKpi  rbalskaeurlabúá  hri'sa'* 

hnañahuá  {"acariña;  ETpíHta  faíri* 

tu  fea  Proberbío  íurihi  I  ¿breña.  8 

capírulcpana  ítáfapanaa  íoiíqcs"? 

fa  hani  amabuaísiíja.  arofraqai  ya 

tkhau íhaqiiá  catuma  ,    vcaqhttí 

ebequeia    haytaísina  hakhMafsi- 

uia:arohap¡Ila  margar itatfa,cho«> 

<|f fa  qhueípí  cala  nacatfa  maampi 

haccuhua,  raque  haquenacana  cts 

a. a  cauq  amahuaujpafa,haníhua  a 

rohápi  chicafiriqnití  fatauina. 

ii  Maafca  hialíanacana  niahua 
alakhpachana  coliana  yaanacapa 

vllcta 


comprarlasíporqueefetal  mere) 
der  hallando  alganaque  le  afra 
de,por  fer  muy  fina, linda  y  de  peí 
fed¿a  colorjloego  ala  hora  vendí 
todo  lo  que  tkne  y  la  compra; 
Quiere  de.zir.nos  en  efta  paraba- 
la  Nueftro  Señor  que  lus  verda« 
derosferuos  y  deuotos  handetc 
ner  tanto  defeo  de  alacanc.ar  la 
virtud  y  fantidad, como  el  merca 
dar  que  va  en  bufea  de  piedras 
precioíás:    Porque  realmente  la 
perfecíon  y  fantidad  de  vida  es  co 
Ta  degrandifsima  eftíma,-como  di 
¿eelreal  Propheta  Dautd:  Tus 
mandamientos  Señor, con  cuva 
guAtda  vienen  tas  fiemos  a  íer 
perfe&os  y  fanólos  ,  fon.de  mas 
ep'dljS ¡a  qivé  eí  oro  y  piedras  pre- 
é  |  o  ía  <s  Y  el  Sp  i  r  itu  í'an  &  o  e  n  e  i  ca  . 
K'  dz\6i  Prouerüios  dize:  Tomad 
iA\  'io6<rinÄjy  no  dineros, .y  .que- 
réis antes  £fco\ger£a  -^ae  no  al  o* 
?Í5  ,  porque  es  asejar  que  las  mar* 
garitas,  jovas  ,  y  piedras  precio* 
fa?,ytodo  loque  íes  houtares 
pueden  defear,  no  fe  puedí  coro- 


t2   Per J  par«quee»?endamos3j 
no  badil  tener  conocimiento  de 

lol 


CAPITVLO    XV.II. 


vllttatha  ,  camifatkba  vca  haqns 
khatafchilna  yatiraqustha  hueca 
qui  chekha:  hifqui  chuyrnani  fan. 
to  canea ñai'c.a  vcfaquipha,  fauri- 
pba  na  haní  fañslíataqui  ,chau* 
ílacamananacarhá,  arofiüi  para- 
holaraquiyapaqaeflo  ,  atamifto, 
chaullacamananacapilla  caanapa 
cotarohua  haointiri  ,  nia  hacun^ 
tatatfea  canamana  vllinacani cha 
«Uahu?  cacuri  >  nía  cnanaro  pha 
cafipanfca  cota  lacarohua  callu- 
furi  :  catuui  ch?.n!lanaca  vllja- 
isinfca  fappa  m-ankaña  camaca 
msyaro  corifsinhua*,  laqnifinhua 
«haalla  huailquepuparo  apanta» 
ílri :  yanccanacafca  cchecaro  cu- 
pirohuahacorp'tyri  ,  líuíhoaafirí 
laísina.  Ac* parábola  atamafsínf 
ca  Ufa  Chríllo  Auqnífla,  allokha 
haqaenacahua  Diofa  checahua 
faaña  Feero  hakhfu,  Apoftolef- 
nacana  ,  hifqui  chuymanínacana 
Apoftolefnacana  Lantínacpana 
•eokbata  ,  Diofri-a  aropa  a  taina  t  a» 
Acá  fuithcrínacaropillahaqnaca 
cbaullacamsna  chanlla  catnfsina 
harna  catuhata  fanhua  ,taqueífaf 
ca  Fee  Baptiímo  toquetbá  may- 
nífsina  hamachaquitanhua  maya 
caanancafin  hainachatanhna  maaf 
ca  hiufanaca  taypína  htfqwí  chuy 
manila  ,  yanca  chuy  manila  huqni 
"hua  :  hifqui  chnymanínaca  Feem 
pi  Diofaro  checahua  íalsína  ,  fa- 
ppa  lurañanaca  lurírinacahua  , 
yaneca  chaymanínacafca  ,  paña 
Diofaro  checahua  fafsína  ,  fanc- 
ta  Yglefiana  taroapa  taypíncafinfa 

han» 


bienes  eternos, y  délas  cofas,  con 
que  podemos  alcanzarlas,  fí  detje 
ras  no  ponemos  cuydaclo  en  íer 
buenos,y  lañólos,  anadio  la  para 
bola  tomada  de  los  pefcacior.es :. 
losqualesechan  fu  red  en  el  mar» 
y  cogen  con  ella  varios  géneros 
de  peces  :  y  viendo  que  eíía  llena 
la  (acanala  ribera  del  mar,  y  mi- 
rando el  peleado-  que  han  cogido 
como  echan  de  ver  que  algunos 
dallos  fon  buenos  para  comer ..,  y 
otros  ¡10  tales  ,  efcegen  los  bue- 
nos, y  meten  lósenlas  cellos,  o 
canaftas,y  arrojan  por  ay  los  nía 
los,  Qnjío  dezirnoscon  efta  para 
bola  Nueítro  Señor,  que  roncho» 
Je  conuier ten  ala  Fee  por  la  pre- 
dicado de  los  Apodóles,  y  otros 
varones  "Apoftolicos, a  los  qaaleí 
hizo  pefeadores  de  hóbres,y  efti 
todosenlavnion  déla  Fee,y  Bap 
tifmojpero  ay  entre  ellos  buenos 
y  malos:  los  buenos  fon  aquellos 
que  acompañan  la  Fee  con  las  o» 
bras:los malos  fon  aquellos,  que 
aunque  creen  en  Dios,y  elUn  den 
tro  déla  Ygle6a>pero  no  quiere» 


i 


^^^^■■i 


. 


^ 


íf  • 


VITA    CHRISTI. 


Isani  Dlofna  carnadura  aropa  hu' 
acsvch  ña  smauírínacahua  ,  vca 
fopa  camifachaul!acamanaC8,nia 
ch'acilla  catutathá  ,  fapjpa  ca-mä*" 
cjoi  ha'xhljiri  ,  yanccanacafca  ha- 
curptyrïtharaaraquipi  aca  pacha 
tuíuíiparia Aiigelefnaca  hutafsi- 
ni  ,  ya»ccacluivmani  Chriftiano 
naca  hifqtií  chovmaninaca  taypl* 
thä  lacfufsina  Infierno  ninaro,vi 
líava  ttaqueíiñapataquí, bachaña 
pntaqni,  iaca  cchaeafa  tturuljña* 
pataqní,  hacontani,Camifa  halla 
pámpana,  Ghpq«e-,coUque  í man- 
iata yatirí  ,  hsiiV  apfuri  maifsiiia 
han  i  ccapacca  tucu.ríquiti,aiaíga 
fi.taqhuérpicfllanaca  thaqueri  mí 
rífca-haqaifsíha,hanÍT.áqoi. alafia,, 
¿nnafa  chura  ña  amahualpa,hani- 
faqu-tnua  ceapaeatirqnitijsca  ha- 
tnaraqu'^i,  fan&a  Ygle  (Tanca  finía 
Feempí-  Dioíaro  checahua  fafsin» 
fa,bap.tiíata  c&neafsíhfa,  haniía- 
ppa  haquír  ícat  haní  íappa  Díofna 
carnadura  aropa  h'jac'aychiriha 
eaca,hanihua  alakhpachana  cufi- 
fiñahaquitchatafiníti;  Uallirpi  ka- 
ñu  huchanacpathá  apufnacauipa- 
íha  ,  marmi  hochaquí  kayuiííui- 
patha,  machauipathá  baquemafi- 
pa  cnnanía  yanccachauÍDatha;má. 
qhuepacharo  carcuní :  IefaChrif 


guardar  fus  diurnos  mandamien- 
tos: y  aísícomo  los  percadores, 
deípnes  de  auer  cogido  el  pefca- 
do  elcogenlo  bueno  ,  y  def  chsn: 
lo  malo:alsí  ala  Hn  del  mudo  ver 
nan  los  Angeles .  y  apartaran  loe 
malos  Chri^tanos  deJos  buenos, 
y  los  arrojaran  en  el  rue»o  ciel  ln 
fiemo  para  padecer  eternos  tor- 
mentos, llorando  y  crexiende  Coi 
fus  dieñees;  Demodo  qae  aIsí  co- 
mo el'  qae  tiene  noticia  dei  cam- 
po donde  ella  eitheforo,  y  nova 
a  tacarle  nogocara  del;  y  el  que 
va  en  bo'íca-  délas  margaritas  ,  y 
piedras  preciólas  ,  y  ñauando!** 
no  quiere  comprarlas,  ni  dar  na* 
da  por  ellas,  tampoco  ertique- 
cera  con  ellas  ¿aUiclque  c  Ita  en 
la  Yglefta,porla  Fee  y  BaptHmo 
que  ha  reciuido  ,  y  no  vine  bien, 
ni  fe  haze  bueno  con  la  guarda  de 
la  ley  de  Díos:no  alcanzara  la  bié 
•uentaranca:  antes  por  i  us  vicios 
y  peccados,  por  fu  íoberbu,  defr 
honelVidad  y  enibripuez ,  y  agra- 
u-i os  que  haze  a  fus  próximos, le* 
ra  condenado  al  infíerno:porque 
dixo  Chnfto  ^ueftr-o  Seriar:   No 
todos  ios  que  me  dízen  Señor,  Se 
ñor  entraran  en  el  cielo  :  fino  los 
que  cumple  la  voluntad  de  mi  i* a 


to  Aaquíííapíllaacayaa  hamur-      dre  que  ella  en  los  cíelos. 

paañaífataquí:  haníhua  cayeakha  15    De* 

oaa  Tataytatayhífchito  huccapi 

niquicíalakhpacharo  mátanñma- 

aícaalakkpachanquiriauquíhana 

tnunañapa  lurirí  camaquíhuavca 

í  o  maní  Tan  api* 

1.3  Vea 


CAÍMTVLO    XVJL 


sl^ 


ij    Vea  fermona  tucuy«ta«fca 
Nazareth  fotíni  mareparoraqui 
ttrsikharauína)piirikhafsinfea  té- 
plotháraqiíi   <rukb?.taain.i  :  vea 
marearía  chuymaninacpafea  Au* 
guilla  eukhepanahuañaqhoilaru 
canina,  camifapi  acá  enkhe,hani 
qhuíii  maeftrona  yaciehata<  faf- 
fma.'maafca  IefoCnrifto  Aaqaífla 
ínakha  humanacjcamtfa  Caphar- 
naum  marcana  aliokha  milagro- 
naca  Iurata,  hamaraquiaca  mar* 
«ainana  Infama  ínic'chita-.maaíc  a. 
aaa  checaqui  fnmama:  Hani  qhui 
tí  Propbetafa  marcapa  apañanac- 
pa  taypína  haccuíiti  chupichata 
canquitijfatanma;  fatafca  vcana- 
ca  hilatupn  Anquíífataquí  kapífi 
pifcarauina,catntauina,catnísinf 
ca  maya  haqhuepatkharo  írpata 
uina,vcaro  baco.nt ácana, cchaca- 
fa  vlla  maa  acaca  hihuapfaa  íáfsi- 
sa:  AuquiHafca  che«a  Díos,eheca 
hsq  cancafsína  irpacata  hama  fa 
rahuakhatauina  :  hupáacafa  cakh 
fifipifäkh*t«uin«,catnthapiñata- 
qoí,a!íí!ííttaqy¡  cehamapa  echa* 
fip&n&t  Áaqaiiíafca  haceap*  San- 
da  «arainacaqoi  arcatanína,  Sá 
da  María  Magdalen&jvcatbá  ma 
yni  hifqaiqairi  ssafmJ,íoaná  íoti 
ni,  fiero  del  a  na  procaradorpsiu 
marraípa,  baaca-pa  ixttrmínatfápú 
14  Vcapachara^qai  Ap.oítolel' 
iiacpa  banilaUína  pañí  pañi  qhui- 
tatauina,  Díofna  aropaeukieri, 
hum.ap&nívcamarcarojburaapa- 
nifeavea  raarcaroraqaijoiataa  fa 
fsina ,  mareamarcaí'a  víSachaata* 

nina 


tj.Defpnesdeaeabaáo  olfermo 
boluío  a  fupnebl©  Nazaretfc:  y 
boluíendopredicoenla  Synago- 
ga,y  la  gente  refabída  del  pueblo 
hazia  burla  del,  diziendo>  come 
predica  fin  fer  enfeñado  de  maef* 
ero  algunoí  pero  lefaChrifto  N¿ 
Señor  les  díxo:   Por  ventara  me 
diréis,  como  has  hecho  mucho* 
milagros  en  Capharnaum  hazlos 
también  aquí  en  tu  patria:  per» 
yo  os  digo  de  verdad  que  ningún 
Propheta  es  eftimado  y  honrad* 
en  fu  patria  y  entre  fus  pariente* 
y  ellos  diziendoles  eílo  fe  embra 
oecieron  mucho  conrra  Chríílo, 
y  prendiéndole  le  llenaron  ala. 
coronilla  de  vnas  peñas  para  af* 
rojafle  abaxo  y  deíj^areceríe,  di* 
ziendo  muera:  pero  Nueítro  Se- 
ñor ílendo  verdadero  Dios,y  ver 
¿adero  hombre,  fuefe  envü  mo- 
mlto  de  en  medio  del  los  Jos  qna 
les  quedaron  wuy  corridos  no  te 
níendo  inervas  para  cogerle  ñipa 
ra  ir  en  feguíntierito  del:  muchas 
fantas  mngeresle  %oieró,laMa, 
dalena  y  vna  «mger  muy  prkici 
pal  llamada  Ioana  ,  cafada  con  el 
Procurador  de íferpde&.y  ptr«. 


£> 


■MM 


14  Por  aquel  míínio  iiémno 
también  llamando  a  los  Apolló- 
les los  ensbio  de  do  sen  dos  a  ora 
díear  la  palabra  daDiios,  diztea- 
do  Vofctros  dos  iréis  a  t ht  ©ne- 
bí o  3y  íes  taoftro  los  puebles  ,  y 
H    %  eam* 


ïSi 


VITA   CHRISTL 


oina,larañapa,aca  aca  lur&pífca» 
hata  fafs'ina,yaticharaqnitauina 
cchamachuraraqnitattina ,  fupa' 
yon&ca  haquenacana  häcbipathä 
hicfonataqni ,  amayanaca  ha&a° 
taañataqui,vfurtnaca  knmarataa 
ñataqui;  Äpoftolefnacalca  marca 
rnarcaro  mafsina  ,  penitencia  Iti* 
rañathäeukhatauina,AuquiiYana 
fsuipa  camapini  lupayonacafca 
aropa  catutaoina  ,  vfurinacafca 
hacayatauina  ;  Auquíífárp  cuti^ 
fchafsínfca  ancha  cuíiíÜ'a  hakarapi 
kbatauina:  Taeay  fauicamapiní' 
hua  cunafa  }uraplfcathaiaronaca-' 
hahanihuacunafapampachieifä- 
fsina,collana  Auquiifafea  cnilfipa 
na,hani  vtcatcacufïfipifcamtijala 
khpacharo  mañamaataq,nía  luti- 
nacamaquellcaequica  ,  vcat  cu- 
cha ,  cofifiña  amahuafsinca  cufifï* 
pifcama  fatau'ma. 

Haccha  Rey  Herodefafca  vca  pa 
cha  Aaqniflana  collana  lurauina 
capaifapafsina  ,t  aque  auquífía- 
qui  arouipana  ,  ancha  fanélohua 
fipana:cunca  ccarirafsina  hihuaac 
taca  vea  loan  Baptiftacbaí  Vea 
hua  häcatatkhe  fatauína:fafsinf- 
ca,S.  Ioanana  haccha  fanólo  can- 
caaipahua  hialíanacaro  ccana- 
chífto:Porque  camifaSan  Ambro 
fio  fi  hama,  S.  loan  hanira  hinipa 
na  Pharífeonaca  acacca  Chriílo- 
hua  piofna  yocpahuafiritauina, 
haccha  fanóropana  ;  híhuatatfca 
lcfuChnrtoAuqniíTa, acacca  loa 
nahaa  fapífcatauína,acafca  loana 
na  haccha  chupipapi :  haccapafca 

na/  ra 


y  también  los  ínftruyo  díziendo* 
les,efto,y  eftohareis,y  diolcspo 
der  para  echar  los  demonios  de 
loscuerpos  délos  hombres,  para 
fanar  los  éfermos,  y  refucilarlos 
muertos:  y  los  Aportóles  yendo 
por  los  pueblos  predícauan  que 
bízielíen  penitencia, y  losdemo* 
nios  legan  el  mandato  de  Chf  ífto 
les  obedecian,y  (anauan  a  los  eu- 
fcrmos:y  voluíendo  a  Chrífto  fe 
llegaron  a  el  có  grande  alegría  di 
!.ziendo;Señoríegnntu  mandarme 
to  y  palabra  todo  lo  hemos  he- 
cho, y  ninguna  cofa  a  dexado  de 
obedeczrnos.pero  como  fe  regó* 
cijafen,  nueftro  íoberano  Señor 
les  dixoNo  os  regocijéis  por  elo 
no  mas,  íi  queréis  regocijaros  re- 
oocijaos  deque  vueftrosnombies 
ya  eilan  eferitos  en  el  libro  déla 
vida. 

En  aquel  tiempo  oyendo  dezir 
el  Rey  Herodes  las  obras  maraui 
llofas  de  Chrílto,y  todos  echado 
fama  con  hablar  del  como  de  grá 
.  fan&o  dixo:Dene  de  auer  relucí- 
tado  el  Baptiñaa  quien  quite  la 
vida,cortádole  la  cabera:  con  las 
qoalespalabras  nos  declaro  la  grá 
fantidad  de  loan;  porque  (como 
dizc  S.  Ambrofio  )  antes  que  ma- 
ríele  S.  loan  ,  por  fer  gran  láñelo 
los  Pharifeos  le  tuuieró  por  Xpo 
y  defpues  de  muerto  tuuicron  a 
Crifto  por  S  loan,  y  efto  es  grade 
alabane,*  de  S.Ioan,  otros  que  era 

como 


cap  ir  vio  xvii. 


Ï9 


navra  Heliafacana  vcaoa  mayni 
pafaqui-pi  ccanahiiarapifto  fata- 
uuia:bdccapaica  nayra  l'ropheta 
rtacakha  acacca  hacatatkhachi-fa- 
raquitauina. 

A  C  A    CA1MTVLONA 
fúlica  ttaccapa. 

AN  C.H  A  moccoropínihua  a 
caro  puri,haccha  fan&o  S.Iij 
an  baptiftana  hihuauipathä, 
Cuaafuparaquikha  Herodes  cüca 
íturama  hiichina,vcampitha  arof 
íiña:acafca  S.Marcos  Euangelifta 
haa,euangeiio  quellcauípana  cho 
khca  capitulona  ttacana  arofuaea 
hama  Iefu  Chrilto  Aaquiífwa  ha 
cauipa  aroíirlnaca  qucllquerina» 
«a  S. loan  Bapti(tanayuriuípa,ha 
caaipa  hihuauípa  quelleafsínfca 
ancha  haccha  cbupirohua,carnafa 
rohita  alaarohua  quirquiyi  S.  loa 
baptiíla.  Hihuauípaíca  acá  fiama 
yatiñahua,Vca  yancca  cbuymaní 
flerodefapí  cunamana  yancca  lu 
ríricancafsina,  haquefabani  ho- 
chatbá  cchakhmírifsina  ,  haccha 
chuy  ma,cunafa  pampachiri  cácaf 
íma,taque  hachanacpakharo  ma- 
ya yancca  yaaraqcji  apkhataíita- 
uina,quiqní  fulícapana  quííj  mar- 
■lipa  Hcrodiafampi  hochachafif- 
íina,(ipafini  fa ra naca fsína,  fullea- 
pana,  l.hílapana  fu  tipa  fea  Philí* 
potauinatAca  hocbafca  Diosnay 
racacathá  ancha  haccha  canqui- 
pana,hilani  fullcaní  maynifa  may 
nifahaccafsína,  maynina  mar  mi 

pa  lipa 


el  primero  Helias,qut  fe  les  sota 
aparecido  ,  otros  úezian  que  era 
agun  Propheca  que  auía  refuei- 
tado. 


SEGVNDA     PARTE 
defte  Capítulo. 

VIENE  apropofito  "elcontar 
aquí  la  muerte  del  gran  Bap- 
tifta,y  dezir  lacaufa  porque  He- 
rodes mando  degollarle:  todo  lo 
qual  refiere  fan  Marcos  enel  Ca. 
6.  de  fu  fa  grado  EuangeIio:y  ea 
muy  grande  alabanza  del  Baptíf- 
ta  que  los  mifmos  hiftoríadoret 
déla  vida  de  Chrifto,fean  tambíé 
híftoríadores  del  nacimiento,  vi- 
da y  muerte  de  loan:  Es  de  faber 
pues  que  aquel  maluado  Hero- 
des fobre  fus  grandes  maldades, 
y  cruel  tiranía,  anadio  vna  muy 
grande  y  fue^ue  fe  amancebo  co 
Her  odias, mtiger  que  actualmen- 
te era  defa  mifmo  hermano  Pht- 
lípo  ,y  como  feacfte  vnpeccado 
grauíísimo  delate  déla  mageftad 
ée  Dios  que  dos  hermanos  hijos 
M    4  de  va 


f" 


m/f. 


í«4 


VtTA.-CHRXST!. 


pa  fipafítóípft»a  >«sayni  Äoqumi* 
«iaynï  tay cani  «Scafima.B*p',ifta 
Diofna  eakh.eri  qïiuitata  cancafsi 
na,baqa?nacaro  penitencia  lora* 
mafisisa  fara  €ancafsina,Herode- 
fana,haccha  hochapa  ya  tíísina  ,:an 
cha  yácca,hakhotana ,  hakhortia* 
Ilaciqaípana_jvca  Prouíncia,  fnu 
íuqueía  hopa  vllírpaaha  fipana, 
feaccha  chuy maro  purirí  aronacá 
pachacha  £rünacampi,c«anag,,ha 
ai  hakhfarafsina  ancha  y  áccabua 
Vtaatha  ,  fullea  mana  quiqui  mar» 
mipampi  vtcafsina,fafsina  takhti 
fea u ¡na. 

2  Herodefafcaaca  hamathakhti 
ta, ancha  quichufipachana  , Chuy 
rnapana  kapifítauin?,  vflatauina: 
vea  fupa  ancha  hihuaaña  amahoa 
ta«ina,ra2onampíchecca  a  rompí 
thaklitíri  baque:    Acá  fuparaqui 
huataataro  irpantatauína,  maaí* 
cabíhuayaha  fauipa  hani  vcaca- 
ttialurañapa  huaquifitauíntíSaa 
ïoan  Baptifta  taque  marcapacha 
hacchaProphetarocacupana>aca 
harna  canquípanfca,Herodes  ha- 
ccha  fiiefta  ,  corpachaña  ,  hífqui» 
qairi  haquenacapa,  regídoranaca 
pa,  marca  tokhrifírínacpa  ,  Gali- 
lea faunqoirt  cama  mankayañaa 
paahuatauína  ,ynriuípavrapnri- 
pana-vcana  tac¡  chiepa  vtqaípana 
iipafípa  Herodías  futínina  phueh- 
pa  mantatanina  :  mantafinica  hif- 
ka  mímilla  cancafsina  chillchíña 
«a!laratauína,cch«aquipcacchua 
rarufsína  ,  Herodefanachuyma- 
pa  ancha  caíifaatauina,hani  Her* 
r  4*9 


4c  vn  m  i  fin  o  padre,  y  madr»,fitn 
do  ambos  vi  nos,  t  engañan  a  »if* 
mi  mugcr,ei  Baptifta,qae  erapre 
df¿ador  ébiado  de  Dios  pata  ex» 
pftarlo3  hombres  a  penitencia  te 
niendo  noticia  deftegrá  peccad» 
y  abominable  hecho  de  Herodec 
«onquetenia  efcandáíízadoa  to' 
do  el  diftrita  de  Galilea,  reprehé 
díoleconpalebrasmoy  granes, y 
fetias,diziendole clararen  e.que 
no  le  era  lícito  éftar  en  mal  eíla- 
do  con  ia  mager  de  fu  hermano. 


2  Sintió  macho  efta  repreher»- 
fion  Herodes,y  tuoo  grande  gana» 
de  quitar  la  vidajalque  con  taata 
razón  le  reprehendía  ,  yporefto 
mando  echarlo  en  la  cnrüel:  pero 
no  fe  atreuia aponer  por  obra  fa 
mal  propofito:  porque  todo  el  pu 
eblo  tenía  por  gran  Propheca  al 
Baptiíta:fueedio  que  Hcrodes  bí 
zovnfolemne  Combite  ,  al  qual 
combído  a  todos  los  principales, 
a  todos  los  nobles,  y  atodoslos 
regidores  de  Galilea, por  fer  día 
de  fu  nacimiento,  y  citando  jutas 
en  aquel  combite;  Eaquí  que  en- 
tra la  hija  de  Herodia?,  y  comen* 
£0<ft  danc^arcon  tanta  graciary  d« 
aayreqdiográcótctoa  Herodes 

y  ato» 


CAPITVLO  XVI!. 


lea  {VFaquíci ,  maafca  ta^  v*ana 
T)ftrik»f  ifftcampi,  caque  címbara 
j«íjt$a  «ínííHarocnnafa  caoqot- 
ía  «btrrañáhaa acá  hama  lurampa 
:há  iatanína  :Herodelrtfsa  Hero* 
diáfana  cluiyma  ehbacutaata  vea 
mimílla  hauífafsina;  phechay  cu- 
ufa  caiaqoífa  mayfita,aca  ene kha 
ilakripáSha  Oioíafa  paña  ebica 
laque  ma  c.bnrita  faeafa  chnrapini 
uaraahua  ,  at'pfc  allcayaquima- 
nahna  fatauina. 

3  Satafca  phíla  mimilfa&á  Rey 
Herodefana  fata  ílaquí  tayíparo 
iro  achuttatauina,  Matay  acá  h» 
ttahua  fíto  ,cuna  r»ayí{iha,chu' 
rita  faharfafsiua:  Taycpaíca  fípa- 
ïpanachuytwa  apfoca  esncaísira 
5.  loa  Baptiftanappekeñapa  may 
ïma  fatauina»  fatafca  loqbne  mí- 
milla, maya  haceba  plato  asfeba» 
rnfsina  apnnacana  vcancantro  ha 
cahamkamantafsina, taque  cor- 
saebanaca  tbaatbá  loan  Baytifta 
1a  ppekeñapaqui  ñpay  asa  maa 
jhui  churita  fatanina:fataíca  R  ey 
inebaquichufifanina,  naccacuna 
:auqnícha  mayifitaní  biftbua,cu- 
riapi  acá  mayítoí  faf8ina>«jaaica 
tíia  aropa  antuteatafsina  baque- 
nica  tbaatbá,  ennafa  cbarapíni- 
mamahua  fafsina  ac&naca  haní 
chacharo  catutafpana ,  aea  cbakb 
lUburmaqhuerqbue  mirailUfca 
banihuafata  qnicbufifpa  fafsina, 
«ayni  Alguacil  bauifafsína,  fara- 
inaBaptiftáa  ppekeñapa  cncfacra 
Isïna  acá  platoro  apanima  facaa: 
W,*lguazilaf«aReypana  apopana 

iauípA 


ttf 


y  a  todos  los  c&mhliñ¿Qs:demo* 
do  que  Herodeeta  rio  obligado 
a  hazerle  alguna  gran mvxceú  j  r© 
galo:  por  eífo llamando  ala  f&u- 
chacha  le  díxo:Piderne  lo  que  qoi 
(teres  aunque  fea  la  mitad  de  raí 
Keyno  ,  que  juro  por  el  Dios  del 
cielo  que  todo  telo  dar*  aped% 
deboca* 


5  Oyendo  efto  la  mucfiacnfl}pÄ 
ra  mas  acertar  en  )o  que  ama  da 
pedir,  fue  adarparte  a  fu  multé 
delta  tá  magnifica  pro mefa,  y  pre 
gritóle  queque  pediría?  refpoíi» 
dioíé  l*  madre,quenopidieireo~ 
tra  cofa  b¿io  la  «abeca  del  Baptíf* 
ta:  con  ello  la  musbacha  tomado 
vnafuente,am&7  grande  priefa 
boluío  a  entrar  donde  eílaua  el 
R#y  y  los  combidados,  y  pidióla 
que  le  mandafe  traer  en  acuella 
fuente  la  cabera  del  Baptíflta:pc- 
folealRey  deque  tal  coiaíepí* 
dieífc,pero  como  lo  auia  jurado, 
y  por  no  boluer  atrás  fu  palabra 
delante  de  todos  aquel 'oscombi 
dados  ,  y  por  no  tarca  ufa  d¿>  q  la 
rapacaíeentri&eciefe  íí  ie  ueg&ua 
lo  que  pedia,  ufando  a  vn  Aígoa* 
zílque  luego  fuefe  ala  cárcel ,  y 
cortando  la  cabera  al  BaptiíU  th 
pufiefe  en  aquelía  fuente1,  y  fe  la 
truxeífe  :  hizo  el  Alguazíl  lo  que 
fu  mal aa do   Rey  le  snandaua  ¿ 


U 


f 


tra* 


i 

¿jjm 

iL' 

V¿6 


»  VÍTA    CHR1  sri. 


fauspacama  maya  haccha  platoro 
coliana  Sanciona  ppekeñäpa  cu- 
churafsinaapankauisia,3panifiüf 
ea  mimillaro>caa  fafsinachuraea 
uina,  mimillafca  yancca  choyma 
bï  taycparo  Saoótona  ppekeñapa 
vllachaatauina.San  loan  Baptií- 
tana  difcipnlonacpafca  Herodefa 
na  yancca  hakhomalla  Inranipa 
yatifsína,hacb3faphutínTa  S3&o 
na  amaya  hanchipa  amaya  vtaro 
imantafsina  lefu  Chrillo  Auquif- 
faro  ataroiri  mapifcätauina, 

4  lefu  Cbrifto  AuquílTafca  San 
ïoan  niahua  hiaifiri  ifapafsina  ha 
quenacafa  bihuaata  cancaauipa- 
quiarofip.ma,  Herodefana  vraq- 
pa  Galilea  fuu  haytatauina  /San 
luannana  hihuauipatha  qnichafsí 
fi,  difcipulonacpampi  maya  huá- 
puru  mantafsina,mayahuafara  a- 
nocara  amaya  vraquero  macata- 
tauina:macacafsinfca  maya  eolio 
patkharo  AoquííTa  miftutauina, 
San  loan  Euangelíttafca  fi,vca  pa- 
cha Indíonacana  fialtapa  hakaca* 
na:  allokha  haquefea  marminac- 
pampí  hnahuanacpampi  Anqniflfa 
arcapifeatauína  huparo  haquíca» 
tanaca  ma  milagro  Iuríri,vfurína 
ca  hacayri  vlljafsina,alakhpacha- 
thä  apaniui  aropa  ífapañaraqui 
amabuafsína,Aaqniirafca  huafa- 
ra  funipana,vca  haquenacafca  má 
kathá  pilípipana  mankaaña  ama» 
huatauina,phífcahachahaqaero 
marmimpí  huahuampifea  cauqui 
bachu  hachuT  canqnipanfa. 

c  Acá  hama  lefu  Chrifto  Auqai 

fla 


y  trayédo  la  cabera  de  aquel  gra 
Sanco  paella  en  la  fuente  opiato 
entrególa  ala  muchacha,  v  la  mu 
chacha  a  fu  cruel  madre.  Sanido 
por  los  difcipulos  ds  San  loanef- 
te  hecho  tá  atroz  y  tan  abomina- 
ble de  Herodes,  con  grade  dolor 
tomaron  el  cuerpo  de  fu  Sancr/if* 
fimo  Macftro,  y  con  grande  llan- 
to y  dolor  le  fcpoltaron,y  defpu 
es  viniendo  a  donde  Nueítro  Se- 
ñor eftaua  le  dieron  nueaa  dello, 

4  Y  oyendo  dezirNueftro  Se- 
ñor que  Sá  íoan  era  muerto,y  ha 
blando  todos  de  fu  muerte  dexo 
a  la  Galilea  tierra  de  Herodes,do 
liendoíc  déla  muerte  de  S.  Ioan,y 
entrando  en  vn  nanio  con  fus  díf- 
cipulos,  fe  fue  a  vn  logar  defierto 
y  defamparadoj  y  fubio  a  lo  alto 
devn  montejdizeel  Euangelifta 
San  loan  que  eftaua  cerca  la  Paf» 
qua  de  los  ludios,  y  muchos  con 
fus  mugeresy  hijos  auían  ido  en 
feguimiento  de  Chrifto  harta  dar 
con  el,porque  veyä  los  milagros 
quebazia  fañado  enfermos:  y  lie 
uados  del  deflfeo  q  tenían  de  oyr 
fu  celeftíal  doctrina,  y  como  aql 
fueífe  lugar  defierto,y  la  géte  def 
proueyda  de  mantenimiento  qui 
io  darle  de  comer  ,  aunque  eran 
cinco  mil  hombres,  fin  las  muge- 
res  y  niños. 


%  Eftando  pues  Chrifto  N.  S. 

fea- 


CAPITVLO     XVH. 


lía  ciiíapnlonacpanr-pí  coilepst- 
khana  vtcaís'ma.haqnenacaro  cü- 
naraana  yaa  yatichañasallarara- 
nina  veatfca  vcanqniri  vfurinaea 
hacayatauina.  f\?ía  manka  pao.hu 
baya  HaUipanfca,tncífa  halquipti 
pan  fea  Apoftolefnacpa,vcanquiri 
hachu  hacho  haquenaca  inSkathá 
fuaqníptipaiia,kaaiipana,ha&fara 
funina  niankaña  haní  conaía  ha- 
quipana:  Tatay  acanaca  -anaína* 
cuma^ciina  mankaní,  acá  haka  ha 
ka  marcanacana  cunafa  thacaíini 
phapuracapaphucañataqui  íata* 
nina.  Sípanfca  IefuChrifto  Au- 
quiífa:  haní  cauquirofa  mapban- 
Cí,maafca  humanaca  manka  chura 
pifeama  fafauína:  faísitjíca  eolia* 
na  Auquill'a, acanaca  ampiacabu 
afarafunina  cchuíahua  cuna  man 
kañafajhanihua  cunafa  haqiíifan- 
ti  acá  bocea  haqqenacataquí  fafsi 
na, nana  milagro  lurauiha  ccana* 
qui  vlljafsína  ebecahaa  fañapata 
qui  fatauina:  acá  chuymampíra* 
quiSanPhelípiro,cauquinapiaca 
haqaenacataqui ttantta  alaníta - 
na  lana,fata  camíanípí,chuymapa 
hnarcutaha  íaf$ina  Auquiíapíila, 
cunakha  luraha  hifehína  vea  an- 
cha hifquipíni  yatitauina, Sá  Phe 
lipifea  Auqoiífana  hifquittata  , 
paa  pataca  fara  colíquena  aiata 
ttáttanfa  acanaca  lacaquíhua  thi- 
khmicafirquí,han¡  mankafsina  ha 
nuch¡r¡quíhoa,ancha  allokhacl* 
cafsína,fataaina. 

6  SanPhelipina  arofiaipatca, 
paa  pataca  colíquena  alata  ttá  ca 

ancha 


187 


Tentado  en  lo  altó  del  monte,  jun 
■ta mente  con  fnsdifcípnlos, come 
coaenféñar  a  la  gente  machas  y 
varias  cofas,  y  defpacsfano a  ios 
enfermos  qae  allí  ella uaft  Era  ya 
paííada  la  hora  de  comer ,  y  ma- 
cho defpues  de  medio  día,ycomo 
toda  aquella  multitud  de  gete  no 
tunieífeque  comer  en  aquel  defí- 
erto  ,  llegáronle  lo«  Aportóles  a 
Chrííto  N,S,  yledixeron  quedef 
pidieife  aquella  gente,  paraq  yen 
do  a  los  pueblos  circunnezinos  y 
aldeas  íe  pr  oueyeflfe  de  comida  y 
remediarte  fu  hambre. Refpondto 
les  N.  S  que  no  tenía  necefsí dad 
de  ir  a  parte  algunajíino  que  ellos 
les  dieííen  de  có.inerí.  y,  ello  les  di 
ría  N.  S,  para  q  confesando ellos 
que  no  tenían  que  darles,  ni  era 
pofsibleauerlo  en  aquel  deHerto 
paria  tanta  gente,  fuelle  mas  pare 
te  y  manifieíloel  milagro  qauia 
dehazerty  por  efto  pregunto  a  Sé 
Phelipe  donde  podrían  comprar 
pan  para  dar  de  comer  aquella  f*é 
te3para  tentarle  y  ver  io  qae  rVf 
pondia,porque  bié  fabia  el  Señor 
lo  que  penfaua  hazer,reípondio- 
le  San  Phelipe  que  aunque  com* 
pralíen  dazíentos  dineros  de  pan 
era  muy  poco  para  tanta  gente, 
auque  no  coraíeíTe  cada  vno  fino 
vn  bocado* 


6  De  modo  que  por  eí  dicho  de 
S.  Phelipe  era  poco  dazientosdi 

ncros 


u 


m 


VITA    CIÍRISTÍ. 


1     ,,!      ' 


ancha  pífteáulsa  V€á  h&m§ññm* 
naíifanípataqei,  San  Attdfgfaftfá 
vcapachaphifea  ceuada  ttantea- 
^uihuapayachaollampihücanau' 
Iefu  Chrifto  Auqaíífa  capea  etan 
ttahuqai  vlljanima  íipanpíHa  S. 
Andrés  mayní  yocallahua  vcana 
phífca  cranttampí  paya  chaalíam 
pt  apjafquí,  veafca  hani  euna  pa- 
«haquihna  acá  hueca  haquetaqoi 
facauíaa,  hichafsa  lefu  Xpo  Aa- 
■míííana  Jíinar scufiyri  achamapa 
▼iljatana.  Cunapí  hupa  lurana? 
Vea  oacháquípí  pfiifaachaúüa  |>a 
ya  ttaflítampí  nayracataharo  a- 
paníma  jbaquenacafca  taquepa- 
cha  hícín?  hsnttacuk'haro,  vea  co- 
llona ceacehapl&aro  vfttaamä, 
fWíacápatacatfta^Phifca  tuca  phíf 
€a  cuncathafatau£n¿f-»naankerifaa^ 

quenacavllttañataqn^amarPaa 
ñacaquíj.ma  vtntípan.fca*  collana 
amparapana  ttantranaca^c^aoila 
«patafsina,nayrapanfca  afak«p** 
cha  vll-útáftína  etrilana  benufiC'  °" 
n'apa  ehnratahíaa^viñaya  (lyc^i* 
pa  Auquipafsa  haatppatítauioaV 
acapaghanqa'tri  haquenaca  htfqui 
chauipathá   vruncuna   manlcaña 
chnrauipathá,  baque  cancañapa- 
ro  vea  milagro  lurañataqni  ccha- 
machurauipathá,ttantta  pachano 
cafsinfea  Apoltoiefnacparo  cha* 
rataaina  ?  baquenacaro  laquimá 
ha!iiíiiaynifaallcanm:ttanttanipi 
ehaatlápi  íifañapacaaiataqni  cha 
[Viua. 


-  cSiccp'taí  ancha  huaraca  fina* 
'  r  haa 


nsroide  pan:  ¥  por  dicho  de  San 
Afídtes  fe  fttpo  que  no  tenían  fino 
cinco  panes  de  cebada  y  dos  pe 
ees:  porque  aníendolespregnnta 
¿o  Chrifto  ít*  Sé  que  tanto  pan  te 
nían  y  qué  ( neííen  a  mirarlo ,  di- 
xo  fan  Andrés  qae  eftaaa  allí  va 
muchacho  que  tenía  aquellos  cía 
co panes  y  dospeceSjperoqueno 
era  nada  aquello  para  tanta  gen- 
te  como  allieftaua.  Veamos  pu- 
es el  poder  márauíllofo  de  Xpo, 
quehízO'í  Mádóqueletruxeííen 
aquellos  cinco  panes  de  cebada  y 
lo*  dos  peces,  y  que  hízieífenfeii 
tar  todos  aquellos  millares  de«é 
te  fbfereelnenoo  yerna  deaqasl 
monte, deciento  enciento,  ode 
cin'quenta  en  cínqaenta,para  que 
fácilmente  fe  pudiefle  conocer  el 
numero  de  Sos  hombres  que  auíá 
comí  de  :  y  tomando  en  fus  diui- 
ñas  manos  aqllos  panes  ypecesj 
leuantando  los  ojos  al  cíelo  echa 
les  fa  bendición,  y  dio  graelae  a 
fu  Padre  Eterno  ,  por losbenefi- 
«iosquebazía  al  genero  huntsno 
^n  fuftcntarle  todo*  los  dias,yel 
p -^sal mente  por  e!  poder  qoelc 
auía  dado  ael  enquanto  hombre 
para  .h^*erel  pífente  milagro,  > 
paitier;d^  e*  pan  1* entrego  a  los 
Aportóle»  paraquelerepartíeífi 
atodaaqUv^laSClït:e  fi»  dexarí 
nadie  a  quien:  i™  diefle»  efea-que 
pan  y  peleado  j¿a:<t*  que  d«l  todc 
iatUfazicflcn  a  fw  b.^re  y  fe  har 
taOcn. 
7  Cofa  marauiliofa  ¿pt  enlai 

taanoi 


CAPÏTVL 

fina  Iefa  Chrillo  Auqoiflana  «im- 
par apa thä, vea thá(camífa  hacca- 
pa  ama  acta  de  oro  maca  {i  bama  ) 
Apoítoiefnacana  amparapampí- 
tha  Cíantta  faacalauca  ppafata^ 
aína  mankeri  baquenacafa,caturt 
haquenacafa  ,  pañaphüca  hacha 
cancafsínfa  chachampí  marmirn* 
pi,huahuanacampi  cauquiqui  cá- 
cais'mfa  ,  phifea  rtanttana,  paya 
chauilamprna  fifatauína  puraca- 
pa  plTtJCJtautn  a  ,  hani  maynila 
hacafcatauinti  chuymaropuriripi 
ni  raankatauina.  Nía  mákatatlca 
collana  A uquilTa  ttantta  pucharía 
ca  tunca  paani  phutti  tátayataui 
na.Qjiuitipi  a^ayáa,  le  fu  Xpo  A  a 
qu  í  íTa  n  a  c  c  h  a  ma  p  a  i  fa  p  a  fs  i  na  h  á  n  i 
buaracubYpana'íQbnitipí  ce Han a 
llaqnipv/rí  cancarsapa  hani  aláa- 
ro  chápiro  aputafpana'ihnpapilla 
phifea  ttantcampiquipi  hueca  ha- 
cha haq  mankayana.,fiiáyana1má-- 
kathá  autitanacaro  allokba  man- 
ca chnrana,íifayana:  Maafca  am- 
khaíiña  (Tahua,  bani  ína  anullaulli 
híqntnacaro  miükayantí;  maaf- 
ca hipa  thaqaeri  mirinacaroqui- 
h-na  Gotland  aropa  hayap-¡cba  ifa 
pirinacaroquihua  ooanksyana^hu 
panacahamsfaqui  biuifanaca  ta- 
que chuyinaflampi  Dios  Auquiífa 
thacatam,  taq  ebuymafíampira* 
qai  firditana  j  taque  cbnymaflam- 
piraqui  ^lakhpacha  thacatana,  v- 
cafca  quiquípa,D  I  O  S  auquiíía 
faqaíbuacunafa  cauquífa  acá  ha* 
^hilfataquíchurirtani:  firuirinac- 
p*rochiuamamafaai  aropapilla 

haaihaR 


O    KVIÏ. 


tt$ 


manos  deChrifl'?,Y-tambié(c0niO 
alguno*  Doctore*  declaran)  en 
las  manos  deles  Apollóles  y  déla 
gente  que  eomia,  y  fe  lo  repartía 
vnos  a  otros  ,  y  fe  multiplico  de 
tal  manera  aquel  pan  y  pefeíco, 
qne  todos  aqueücs  cinco  íñlhó- 
bres.y  de  mas  dedos  las  muge  res 
y  niños  qne  aíli  e (tañan  comieto 
y  quedaron  íarísfechos  y  hartos. 
Acabado' de  comer  mando  N.S.q 
recooiefl'en  lasfobraSjyrecogidas 
henchíerrn  dellasdoze  canaftas. 
Quien  no  fe  marauillara  aqui  del 
poder  de  ïefu  Chrilto?,. Quien  no 
alabara  a  fn  infinita  miíericordiaí 
pues  con  cinco  panes  dio  de  cof 
mer  a  tatos  millares  deperfonas, 
y  a  los  que  eíforuau  fatigados  y  a£ 
fiigidos  dcia  hambréproueyo  de: 
a  brindante  comí  da<í  Pero  es  de  c5> 
flderar  a  que  gente  dio  de  comer,- 
y  para  quien  hizo  eñe  marauillo 
ib  mi!agro:Porque  era  vna  gente 
que  auía  ido  en  betíca  de  Chr  fto, 
y  auian  oydo  por  largo  tiempo 
fu  diuíoa  palabra.  De  §@m  miíma 
fuerte  büfcando  nofotto-s  a  Dios 
de  todo. coraron,  y  ocupándonos 
en  di  fanto  í.ersiício,y  talo»,  negó 
cios  del  cielo, eWnifmo  Dios  nos 
proueera  de  todo  lo  que  fuere  ne 
celVarío  para  la  vida  denneilros 
cuerpos,  porque  no  puede  falta? 
la  promeáa 

<^se. 


" 


, 


OiO 


VITA     CH  R  ISTÏ. 


fcaiiihua  cchafírqníti  hopa  pilla. : 
Taque  cuna  cauquifa  ÜpJlifs'vna 
«lakhpachaqni  thacama,  chaqué- 
pancahanih.ua  cunafa  cchufarapi 
hatpantihacañamataqui -fataania 
acá  milagro  vHjafsmfca  vcanqui- 
rinaca:  checpsrvi  aca  baccha  Pro- 
phetahaa,  Diofna  qhuitanimama 
acapacha  qhuifpiyrima  Mefsias  fa 
♦úpabua.híchafca  hiuííanaca  Rey 
fia  Apoífa,  acá  luratana  fapifcata 
o'iu*  hopanacipura  camífa  mayni 
amáutta  fi  haiiía  tá/qne-pa  fifiqui. 
8  Cunajar^qní  hisquiííata'- 
qní  2mahuatanä<  hanifa  Diofna 
eihu'ttanímamahua  fam'pa  vliaíí* 
r>ha,acaqui  Rey  adía  fítana,fan6to 
hua  acá,  fappa  chuymaníhna,  an- 
cha amahusñahua  niokhfa  aroni- 
bua,vlíinacafa  chuyma  apiríhua, 
aropafca  mokhfahua,«ala  chuy- 
maíal?amppuc/jírihua,thaachay 
mafahanttuptiyrihuajvfurinacfa 
hacsyiríhua,  bupampitana,  vea* 
cea  phüti  vfhfa?chayroa vlúf* -pira 
rtinihua,  co^a  vfufa  hanihna  ca- 
«/©adiiriqíiirj^riiabua  yatrpsíóHna 
ttantta  cnurauipafa  ancha  rnokh- 
fahua  cenarana  íuratatíaícamiia 
hicha  phííca  ctanttanaquí  taquef 
faro  íifáquiftoca,  baniaraquihna 
ifidaamkhafirapiftanljtaqueflsta 
quila  pufiphiíca  huaranaquihua 
milagro  lurafsina  ííictíiftani:  ha* 
pápipancahaníbua  cunailala  echa 
fanin,htiahuanac!Ïafa  marminacf 
fafa  hanihiucunathäylanicijhina 
hanihua  fipanfa  ,  iyahpanfa  I  E- 
RVSALENARO    itpatana, 

acá 


que  hizo  a  fus  fíeruos, qnando  di 

so:  Buícsd  fobre  todo  el  Rcyno 
de  Di®s¡  y  tafeándole  no  tengáis 
miedo  que  <->a  falce  lo-qne  huuie» 
redes  menerter  para  vne ftro  furtc 
to;  Virto  efte  milagfo-dí*xcró,ver 
daderamente  élites  el  gran  Pro- 
pheea  y  Mefsias  qne'Dsos  ha  pro 
metido  de  embiar  para  faluarcl 
mundo  :  pues  Tus  alcémosle  por 
n  n  e  rtr  o  R e  y  y  Se  n  0  r  ,  y  c  o  m  o  d  i  - 
zsvn  Doctor  diría  vnos  a  otros, 

8  Que  mas  qiieremos<no  ay  pa 
ra  que  aguardemos  otro  Mefsías 
que  Oíosnos  haprometidortome 
mos a  eñe  por nueftro  Rey  ,  efte 
es  vn  hombre,  fanto,  bien  acondi- 
ciona do>nmy  afable, de  dulce  có- 
nerfac"-iqn,fu  rortro  roba  los  cora 
cones/us  palabras  dulces  q  ablá- 
da  ios  ceracones  de  piedra, y  po- 
ní? calor  a  ios  que  eftan  helados, 
fana  los  enfermos:fieftuníeremos 
en  ía  compañía  hnyra  la  calentu- 
ra y  el  mal  de  coraron, v  ninguna 
enfermedad  tendrá  q'vereon  ncf 
otros*.  Va  fabemos  que  el  pan  que 
nos  ha  dado  es  muy  fabroío  con 
fer  de  cebada  ,  afsí  como  nos  ha 
hartado  agora  con  folos  cinco  pa 
nesjde  la  mifma  fuerte  tábíen  nos 
proueera  de  vertir  atodos  nofo* 
tros  ,  y  nos  vertirá  con  quatro  o 
cinco  baras  de  paño  haziéndo  mí 
lagro,eftando  con  el  nada  nos  fal 
tara  ,  nros  hijos  y  nras  mogere» 
no  fe  cjjara  de  q  algo  les  falte,  vt 
mos>  y  quiera  o  no  quiera  lleuc 

tnoslé 


CAPITVLO    XVI!. 


acakamtaípatfcaknmirínaca  ma 
tDyapif€atana,huanichatana,  ha- 
ni  maampi  kumiñapataquí,Tem- 
piona  llauinacapaíca  aparatana, 
aparafsinfca  acaro  catnyakha;a- 
na»  amparapanckhaqnini  cunafa, 
hiuílanacaíea  huparaquiquí  Reya 
fía  hama  hakhfarafitana,hupa  Re 
yafljni  vcacca  äehacufinitanhua, 
vllaqií  vllahata  faphífcataaína. 

9   lefu  Chrílto  Auquítíafca  ca* 
raifa  Euangelifta  fi  hatna  aroííui' 
BaCpa  yatííVina ,  checa  chuyma 
Reyachatana  fípana,  Apoílrolefra 
Cpa  hauifafsina  hnamptíru  manta 
piíeama,  ccucataro'magatí*pí{ca« 
ma  fatauina:  Auquiííafca  íapakh* 
taquijCollopatkharo  Dios  Anquí 
pi  hiuííanacataquí  bSppatiri  mif 
tutauina.    Apolíolelhaeafca  Ca- 
pharnamn  marcaro  macataha  íí- 
pana,hacchathaa  purífsina  Imam 
puíattihafatauina:hupanacaíca  hi 
huatanhuafafsina,  vraque  marca  * 
huampu  haytcuñimpt  miftuyaha 
fat.mina.Auqniiíafcaacahama  ha 
khfarquiriro  nia  maya  iquiraco* 
ta  taypiro  pnritauina,vmakha  ca 
ta  farafsina,  Apoltolefnacafra  a. 
roma  vlljafsína  huaracufípifcata- 
ninavma  baquehua  fapíícataui« 
na.hakhfaripana  AoquííTaíca  ha' 
ni  hakhfarapifcamtí  nathua  fata- 
uina: fipaníca  S.  Pedro. Taray  hti 
machita  vcaca  hauífita  vcaro  hu- 
taha  fataaina  ,  ílpanfea  Auquifla 
iya  hairi  fataaina, facafea  S  Pedro 
focaro    mantatanina   hnáputha, 
rwapatkhathá  lefaChrífto  Au- 

qmJÍa 


moslea  Ierufaléy  eáftígemospor 
fu  murmuración  a  los  c¡  del  mur- 
muran^ corrijámoslos  para  que 
r. o  m-n r mure n  mas:  Qs¡ ir emosles 
las  líaues  ¿él  Templo  >ydemo*fe 
las  a  el,  y  todo  citara  en  fus  ma- 
nos y  en  fu  poder,y  nofotros  ref* 
peñarle  he-mo-s  como  a  nueftro 
Rey:  y -thchófcs  no  forros  fi  el  fut 
re  nueftro  Rey  verlo  heis. 

9  Pero  lefu  Ghriílo  N.S.  co- 
rno díze  el  Euangeiííla,  fabtend© 
lo  quetratauan,y  que  le  querían 
hazer  Rey  có  todas  tus  verasríla- 
mando  a  fas  diícipulos  les  mando 
embarcarfe  y  írfe  a  la  otra  p&tie 
del  mar,y  el  foío  fin  compañía  fu 
bio  a  lo  alto  de  vn  monte  para  to 
g.ir  por  nofotros  a  fu  Eterno  Pa- 
dre; y  los  -'Aportóles'  qüeríédoíle 
garle- a  Capiramanm  ¡tBam^'dú  ■ 
' fe vnrgran de-viento  quería  fcfijjft 
elnamo.y  elfos  diz-teudo,  ya  nos 
moriremos,  querían  facareln** 
híohazia  tierra-  y  Chriílo  N,  S, 
llego  a  e!!o%  que  eltatian  medre  G 
fsimos  en  medio  del  mar^deípoes 
de  btïen  rato  déla  noíhe,camii  |- 
d o  í o b re  e  1  -a g n ..-. :  •  y  l  o  s  A p o {1  o ! es 
viéndole  de  {vim$é  \k¡ ■  a'n'iíYiybra'rt? 
peni ¿ n d o  q o e  é r a  i' i ¡ a  p I > a »  r « { « « a 
o  ni  o  r a  d o  r  d e  1  -a  a  oa :  y  e  í! 3  < lo  c  !.  - 
cados  de  miedo  N.  S.  !rs  drxo'Kc» 
temáis  que  yo  loy,  y  d^ién<íii'¿f 
to  Si  Pedro  dixo,Señor!fiV.n  eres 
1 1  a  m  a  m  e  q  n  e  y  o  i  r  e ;  y  d  i  z  i  e  n  d  o  t-f 
to  Chriih)  dixoyEa  pues  ven, y  di 
ziendofelo  S.  Pedrobaxo  del  na- 
nioy  caminaua  fobre  el  agr.a  p». 

Su  ir 


I  NI 


fía  VITA 

qaiiTa  manca  faratauina  ,  maafca 
hacchathaa  puriri  vlijafsinaha- 
khfaratauina.vma  manqhuero  hi 
tilintaba  fafsína  hnararítaaina  au 
quílfa  leíu  Chrillu  arottafsina» 
Tatay  catnta  queípíytacauqüinc 
tafacauina.fataica  ÄuquifTa  cotia 
na  chuymanifsina  amparat-há  ca* 
tathapitauina,huayoflut*aina}ca 
"mif*  kataquí  riaaro  checahuafa» 
nímiíhapaaunaaa'l  fafa:nía  faua 
Tsinfca'buatnpnro  lateakhatataut 
na  Auqnífla  huampunquipaofea  i 
ilaq'Mthaatcarphutaaina^aám- 
.punquírinacaícá  ,auquilTana  ca- 
yupahamppatitaaína:  Tatay  hu- 
ma ehecana  Diüfna  yoepatahua 
iaisina:  vraquero  míftupaníca  a- 
llokha  vlíjrínaía  hakarapi  pifea- 
tauína  vcanacalca ífímana  pnlu- 
pa  llamcaecaquíhafallsiria  achica 
ptTc^raiiinaJiAmcattirinacafcata 

queoiníbacatauína 

Vic a r  11  fea  pSifcat  tartana  mila 
gvqíurUí  víijacanca,  cora  cncat- 
cataría  vcanacathá:  h'acapanaca 
hntatau'ma  ;COta  acacatana  Au- 
qaitíaíeiu  Chrifto  vUjafsmfcaan 
chahüaracuiipifcataainajhaara- 
Ca«iracaqaí:TAtaycatni(ahutata? 
macataníca'  Iaisina  hilquietataai 
n*A«a¿UÍaiJca  hifquittata  aroh- 
uipa^niiiapirijatüCüísuia,u>an 
q'ias  chuymapana  amkhahama- 
capa  ccánachacaa«na,aca  hama  ia 
friera:  Humanacanaa  thacalsina 
kanlhaa  milagro  lurau'.ha  viljaiw 
mi  iuoithaqu;tt3ti,  maafca  v* 

ea  tcaatqa  anianh-Uina  fiTaüima, 


CHRIST  I. 

para  yt  a  Chrifto:  pero  viendo  va 
viento  fnriofo  tuno  mié  Jo, y  co- 
menCádo  a.handirfe  dio  boaes  di 
siendo  .Señor  libramedódcet^as'. 
f  'lamaiidole^Chrillo  Nucltro  Se 
tfbí  por  fu  gran  piedad  ,  le  tomo 
déla  mano, y  &c&  d.iziendote:  H6 
bre.de poca  fe,  porqae  dudafte^y 
dicho  efto  fabioen  el  nanio,y  ci- 
tando en  el  luego  ceíTo  el  viento; 
y  lofqne  eftanan  en  el  nauio  adó* 
raron  a  Chrifto  Nneftro  Señor  di 
zíendo:  Señor  Tu  verdaderamen 
te  eres  hijo  de  Dios  ,  y  faltando 
en  tierra  llegaroníele  muchos  en 
'fermos.los  qualésle  rogaron  que 
les  dex^fifen  tocar  la  orilla  de  fu 
ropa  ,  y  todos  los  quelecocauau 
quedaoaníanos. 


Vinieron  algunos  de  aquello! 
que  anian  vifto.el  milagro  délos 
cinco  panes,  que  Chrifto  aoia  he 
che  ala'  otra  parte  del  mar,y  v'ser 
dale  deftotra  parte  fe  maraníiU 
ron  mucho  y  le  preguntaron;  Se< 
ñor  coreo  has  venido?  Pe.ro  Xf  < 
como  fino  oyera  lo  que  dezú  leí 
delcobtío  los  peniamientos  ¿U 
fus  cora-cones  diziendoles.Volo 
tros  me  bufcaís,  no  porque  aueii 
vífto  el  milagro  :  fino  por q  ano 
comido  de  atjlios  panes  ,  y  aueí¡ 

qúcdadc 


CAHTVL 

paraca  phneeauïma  fnpaquthna 

maampi  mankayitalpana  fafsína» 

^n'thoa  thaquet'ta  fatanina :  fa- 

fsinfca:     Naa  Diofthahaa,camifa 

hitha  raanqhuc  chuymanacama- 

naamkhafínivatitha,vcahamara 

quihua  haní  huampuna  cota  maca 

tañaba  huaquífi  ,fafsin  hamacha* 

tautnarbumanacero  mankaacasá- 

c¿  hichafa  churitafpana,mankayí 

tafpana  hifclaca  ,  vcatfa  maampí 

collana  ttanttahtia  nana  huqui> 

¿caica  hanchihaliua,vcafca  baque 

■ácana  hacañapataquihua  manka 

yaha  fatanina:  judionaeafca  fipa- 

na,hnpapurahaya  arohuaafíphíf- 

cana  camífapi  acá,  hanchipa  hiu- 

íTanacaro  mankayíriqui«?  lafsina. 

lefu   Chrífto    Auqníflaíea  fipana 

Naa  checaqui  famama,  bant  nana 

hanchíha  niankahata  ,  vílabaíca 

\'tnabatatvcacC3  hanipinihua  ha- 

cahatatij  nana  hanchíha  raankcrí 

vilahafca  vmiri  ,  vítiaya  hacaña* 

hua  catufíni  ,cchina  vuinfca  na- 

ratpíhnahacatatayaha  fatanina, 

leía  Chrifto  Auquífla  fipanfsa,jn 

dionaca  han't  hanuupaatauinti  a 

ca  aronacajíná  p&ropaqui-.camifa 

pihiuflfanacajhiaírahamahanchi» 

ni  vílani baque  mankatana ,  hiu-1 

(Tanaca  anocaratanti,  miehea  CU- 

natancha  baque  mákeriíHinama 

ccaphifcatana ,  acacca  cchamaca 

hanihamnrpaañayaanacaquihua 

arofi  :hanihuachuymanihaqha- 

maarofiti^oqhue  chuyma  bapha 

Ha  haraaquihua  cunafa¡taui;chuy 

manihua  hifcacapíni  cauqui  hay- 

ttuhaaaS 


o  xvn; 


ñí 


quedado  hartos ,  y  fatísfechos,y 
dcíTeais  que(os  de  mas  de  comen 
que  fue  como  dezírles:    Yo  fo? 
Dios ,  y  afst  como  agora  entien- 
do vueftrospenfamientos,  de  la 
mifma  fuerte  fin  nauïo  puedo  pa 
fiar  el  man  yo  tengo  pan  mas  ex 
célente  que  aquel  que  vofotro* 
deíTeaísque  osdea  comer-.y  efte 
es  mí  carne  la  qual  y  ó  daré  a  co- 
mer paraque  los  hombres  viuam 
Oyendo  efto  ios  judíos,difputA" 
uan  entre  fidiziendo,  como  pue* 
de  eftc  darnos  a  comer  fu  carne? 
y  Chtifto  les  reípondío,  Digo  os 
de  verdad ,  que  fino  camicredes 
mi  carne,y  lié  beuieredes  mi  faa 
grc,q«c  no  viuireís:  el  que  come 
mí  carne  y  beoe  mi  fangre ,  tiene 
la  vida  eterna,y  yo  le  refucitate 
én  el  día  pobrero:  diziendo  ello 
Nueítro  Señor,  les  judíos  no  en- 
tendieron bien  fus  palabras ?y  di 
xeron:Como  le  hemos  de  comer 
que  tiene  carne ,  y  fangre  como 
nofctros'ífomos  perros  por  ven 
tura  nofot ros que  cctcaaios  ho- 
bttíK  o  que''  Ea  vamonos  que  ef 
te  habla  cofas  que  no  pueden  en 
tendetfe,no  habla  como  bombfe 
d%racwi: fino  como  loco  y  Bn  )uí 
cío  /y  fiendo  tenido  per  -fatuo 
IM  dizc 


*94 


VITA    CHR1ST-L 

ttuboaaiï  thamamucu  fafsïna  ma 
caphifeatauina  haceapa  difcipu* 


lonaca  corpani:  Auquiftafca  vca- 
nacana  haytamucnta  Apaftolef- 
nacapa  manccuftafsina  :  humana- 
caftí  maeañaraquicba  amanta  íaf 
fina  h'tfquitatauïna,  fipana  S.  Pen- 
dro fea  macaph í fcaha  vcafti  >  Ta- 
ray qhuitiraquí  arcsphifcaba  hu- 
maqni  acamíra:  nacca hnmaqui* 
uha  arcana  ama ufama:h urna  cay- 
cakha  atamachirta,  vea  pilla  vi» 
naya  bacana  haquíkhatabñahata 
quíhuayatíchitita:  Nanaca  ha- 
murpaathahua  aruíiuima,humaf« 
ca  checa  Díofna  yocpahua  fafsi» 
na  raquíhua  iyafafma  fatautna>fi- 
pana  leía  Chriilo  huaíitaraqut: 
Naa  tunca  paaníhua  Apodólo  ba 
taqui  hakhllafma,tunca  paanitfca 
mayni  fupayohna  fatauí  S.  loan 
Euangehftafca,  ludas  ifcariotha- 
hua  vcaca  Tana  fipí. 

CAP.  XVIII.  PHARISEO 

naca  Apoftolefnaea    hani  ampa 

ra  haricaíifsinhua  manke  fafsi  na 

echatacatauíncajefu  Chrifto  Au 

quífíaíca   Cananeana  phuchapa 

hacayacanca,huafara  funinfca  pu 

fi  hachu  naquero  paccalico  ttan» 

tampi  paya  químfachaullam 

piqui  íífaacanca,haccapa 

mílagronacfa  luraeá 

ca  vcathahua 

arofi. 

C-íO 


dizepatrañas:ydexando!e  fefue 
ron  aun  algunos  délos  dícípulos: 
Pero  Chrifto  boluíeodofe  a  fus  A 
poftoles  les  pregunto:Por  ventu- 
ra queréis  iros  tambíé  vofotros? 
RefpondioS.  Pedro  Sí  nos  fue  re- 
mos feñor  aqoien  feguiremos?  di 
n oslo  tu  ,  que  yo  a  tí  Tolo  quiero 
feguirte,porque  lo  que  nos  has  di 
choy  enfeñado,esparaque  alear» 
zeraos  la  vida  eterna:  Nofotros 
auemos  entedido,  y  creemos  que 
eres  Chrifto  bíjo  de  Díos,y  Chrif 
to  les dixo  otra  vez:Yo  adofe  os 
elcogí  para  mis  Apoftoles,y  de 
doze  el  vno  es  Demonio:  y  dÍ2C 
San  loan  Euangeltfta  ,  que  aqu  el 
era  Ludas  ifcari&the. 


CAP.  XVIII.  TRATA  CO 

mo  losPharifeos  ¿cafaron  a  los 

Aportóles,  dizíziendo  que  comía 

ílnlauarfe  las  manos.    Math.   i?. 

Mar*  7.  y  como  Icfn  Chrifto  fano 

ala  hija  déla  Cananea.  Ibidem,  Y 

como  harto  a  quatro  mil  hóbres 

enel  defierto  con  (iete  panes, 

y  algunos  peces.  Mat.  iy» 

Mar.  8.  y  de  algunos 

otros  milagros 

que  hizo. 


IESV 


LOS 


CAPITVLO    XVIii. 


»9* 


LOS  Éfcribas, y  Pharífeos, y 
los  principales  de  lerufalen 
trata'oán  de  matar  a  Chrifto,y  tó 
dos  ellos  én  fecreto  fe  concertar 
ron  de  darle  la  muerte,  y  faniédo 
Chrífto  lo  qoetratauan  contra  el 
y  no  atuendo  aun  llegado  la  hora 
de  fumoerte,dexandoalaprouín 
era  de  Iudea,fuefea  Galilea,y  loa 
Pharífeos  como  no  veían  a  Chrif 
toénIerufalen,y  que  no  predica* 
ua como  folia,  ni  andana  por  el  i 
ptieblo>algunos  Efcríbas  y  Pharí- 
feos fueron  tras  el  con  dañada  ín 
tención  dizíendo:  Vamos  que  qui 
$a  en  nueftra  prefencía  enféñara 
aígnna  faifa  doc~trína,y  fe  traftor 
nara  ,  ydira  algo  nial  fonante,y 
prendiéndote  maltratarle  hemos, 
pero  Chrífto  no  erro  en  cofa  alga 
na  por  mínima  quefueífe,ni  tara 
poco  podía  errar  ,  no  fola mente 
en  aquel  tiempo, fino  defde  fu  na- 
cimiento hada  la  muerte,  y  no  o- 
freeiendofe  cofa  que  hablar  con- 
tra Chrilto  dixeron  ,ac« Temos  a 
fas  Dícipulos  porque  comen  (iñ 
lauarfe  las  manos ,  dizíendo  que 
hazen  vn  granpeccado,  en  no  la- 
'narfe,y  que  merecen  oaftigo. 


tESVCHR  1STO  AuquiíTa 
1  Efcribansca  l'harífeonacampi, 
taque  lerufalen  haccha  marca* 
ni  apuíiacampíhíhuiyaña  vllcata 
pifuatauína  ,  manqhuetfa  taque 
ebiepa  hihuaatana  fafsína  hua- 
quijaaílpifcata  uína:  l  E  S  V  Chrif 
to  Auqaíííafcahupsmanca  aroti' 
oipa  yatífsína,  hihuañapa  pachaf 
Ca  haniraraquí  puripana  ,  ludío 

nácara  marcapa  haytafsína  Galí 

learo  matauína;  yaneca  chayma* 
ni  Pharifeonacafca  Iefu  Chrífto 

AuquilTa  hani  lerufalen  marepa- 

na  vllackhafsína,haníeükhquerí 

cahama  cukhepana,hani  faranae- 

fchepana  haccapa  Eícribaaca,Pha 

rileonacápi  collana  Auquifla  ar- 

capifeatauina,  yaneca  ebuy  mápi , 

hiña  ínachapa  híuífanaca  thaathá 

cuna  aroqfapantaní  thalakht  fu- 

nnnní  huakhllíni  huakhllipanfca, 

chinottafsínaíirachaíitana  fafsína 

AnquüTafca  hupanaca  thaathá, ha 

ni  kataqoifa  pantatauintíjhaníra 

qai  pantañapafa  huaqüifitauínti, 

hani  vcapachaquíti,maafca  yurí- 

nipatha  hihoañapacama:hani  au' 

qwffamancaarofiñapa  cúnala  hu- 

quipanfca,Apoftolefnacahaníam 

para  haricafifsína  mankauipathá 

cchatatana  fapifeatanina,  haccha 

hochahua  Inri ,  hani  haricafífsin 

cahífqui  mutuyañahaa  fafsína, 

x    Taque  chiepa  Iefu  Chrífto  i  Yllegandofe  todos  deconf* 

AuquiíTaro  macatafsina;  acá  ya-  no  a  Chrilto  losacufaron  dízien- 

«anacama  haccha  hocharohuapu  do:  Ellos  tus  dícipulos  cometen 

f i ,  hani  achachinacaha  pachathá  vn  gran peccado,haziendo  vna  co 

acapa*  N    %           faqae 


í"a6 


VITA   CHRÍST-I. 


♦«apachacama  lurauí  lorafsina  , 
ampara  |  haricíifirnaa  mankafsiña 
fafsina  ccbatsfitauína  :  lipa  nica. 
IESV  CHRISTO  Auquifla 
vea  yaneca  chuymani  haquenaca 
?o,  hicha  homanaca  Diícipulona 
caha  y  hani  ampara  haricaímipa- 
qu  bu s yanecaro  catuta,hani  ho^ 
chacen  cu  r*?na  > ina  yaa  cauquí- 
pana  ,  huabaanaca  harna  Vhnma- 
nacafca  Dio.ína  aropa  pampacha- 
fsinfa ,  hani  auquinaeama  y  upay- 
chafsinfa, yupaychapachana  «¡o- 
napla  caüquipfa  aparafsína  har,  » 
kafsína  ,  hechauífajaquí  ay uí  na 
capif£la:acapí  hocbahua  fa ñaca, 
ampara  har icafíúaca,har»iharíca^ 
íiñaca haniplhochati  lalsína,  ha* 
ya  aro  arolitauína  yaneca  chay- 
raanacapafca  ccanacharaquitaui« 
na.Humanacacca  hithíísinaquipi 
hihaafpana  falinÍJt'tapi,eunaaro 
fa  millkuña  hani  aronía  arocha- 
ña  arrjahuapífcTia  fafsina,  fatatfca 
vea  yaneca  haquenacana  marca- 
pa  haytafsína,  Tyro,y  Sidon  fu- 
tinl  fuuru,  matauina  Difcipulo- 
oacpampí» 

Camila  huahuani  marminaca, 
feuahuapa  vfufsína  hani  ñuñupana 
ñunnfsinfca  kataqui  ñuñupana, ñu 
wuna  ppufutatata,  vtpa  haka  vta- 
nina  huahuaparo  ñuñuyri  miri: 
foamaraqui  Collana  Iefu  Chrífto 
Auquifla  judíonacaro  collana  a* 
.  ropa  ñuñuy íritauina; jndíonacaf- 
ca yaneca  chuyraanínacafsína,aU 
manaepa  vfupana,  hani  antífona, 
ñañuefa  mápí  mokhfa aropa  ñuñu 

rícauínti 


faqus  no  fe  ha  bscH^  «WM?  nací 
tros  antepaíía dos  h&ñs  cíprefen 
te  tíépOjComiendo  (la  laoatfe  la 
manos;  y  N.S.  rcfpondioa  aqa< 
líos  hóbres  mal  intencionados  d 
zíenio:  Vofotros  juzgáis  mal,) 
condenáis  a  mis  Dicipulos  ,  (ole 
porque  no  fe  lau.ni  cada  díala! 
manos, con  no  ferpeccado,y  coífl 
de  ningún  momtfnto,eomo  niño! 
qfois:  y  quebrantando  vofotroi 
eí  ma.nd'amiéto,no  hórandoave 
eftros  padrei,y  en  lugar  de  hórai 
,  los  quitandoler,  fuijaziéda^anda* 
a  is  por  ay  ,  como  íifuerades  muy 
jui-ïos  y  lnipcccado:E(Vo  fi,dixo  cj 
es  peccado, y  no  el  íauarfc,o  no 
lañarle  las  manos  >  muchas  cofas 
Jes  dixo,y  les  defcnbrio  fus  daña 
dos  intentos, díziendoles  Vofo- 
tros  por  embidia  me  deífeais  \* 
muerte  ,*qnereís  torcer  mis  pala, 
bras  ,.y  dezír  que  dixe  lo  qne  no 
he  dicho,  y  aoíendo  dicho  ello  de 
xandola  tierra  de  aquellos  mai« 
uados  ,  con  fus  Dífcipulos  fe  fue 
a  Tyro,y  Sydcn. 

Afsi  como  Us  mugeres  que  tíe 
aen  híjos,no  mamado  fu  hijo  por 
iïftarenfermo,oya  q mame mama 

ϻoco  hinchandofe  los  pechos,  fue 
en  ir  al  hijo  de  (a  vezina  para  a- 
rnanuntarle,afsi  N.S.  Iefu  Chríf- 
to daua  de  mamar  fu  diua  pala- 
bra aíos judíos:  perolos  judíos 
finido  indinados  ,  ellando  fus  al- 
mas enfermas , no  mamauan  fu  pa 
labra ,,  mas  dtíifc  que  la  leen», 

no  laj 


C'APITVLO    SVÜI* 


H7 


ritaninti}ifapiritauinti,cattirita- 
nintijkataqui  catufsinfa  caturïta- 
uina:  Anquíffana  Uaquipaaíía  - 
pafca  hani  catupana,ppufaquipa 
tsina  hamachatauïna,vca  fupa  lu- 
dionacahaytafsina,futiuïfanaca* 
ro  collarta  aropa  ñuñuyirimata' 
-nina, maya  funru.  Vcaro  puriui- 
pfea  Üaqai  taqoe  haquenaca  Ie* 
fu  Chriftomna,  puri,purifapifca- 
tatiin a,Mayni  mar  milca  purimna 
fipana  ancha  llaquifiía  ancha  phu 
ei(ifa,Auquiflfana  vcaro  maña  ara 
khaíitauina',mayni  puchpa  Supa* 
yo  anfhahnarariypana:  mafsinf» 
cacollana  Auquiifa^maya  vtana 
haquitau'ma ,  Cananea  marcaoi 
marmifsinfa  ,  taray  mayni  phu- 
chahahua  Sdpayo  ancha  ttaqhue 
fayi  ,  hanchiparo  manta  fsina:tnn 
ca  tonca  hamppatkhamama  lla- 
qnipaarapiquita  Sapayona  am- 
parapathá  qhaiípiyarápiquita  fa- 
tam'na. 

4  Iefu  Chrtftofca  Tfapaea  iíápa 
tanina  mayih'uipa,  maafcähani- 
raqui  hanihua  fatau'mti -,  michca 
iya  fataninfa^vca  fupa  aranpacha- 
qni  vea  vtathá  miftufsiaa  ia-rata- 
oina:  marmifca  faripana  Auquif- 
fa  alifitauina  aronacafa  ,  yanapa- 
paquita  Dauidana  yocpay ,  hani 
phattirapiftati  ,  Haqoipaaquiu 
raarmi  sancauiha  fupafafafa  ha« 
chafa  háchala  arcatauina  ,  Apof- 
tolefnaeafca  ancha  aronacata¿ha 
chauípafa  chuymanacparo  puri- 
ta  Iefa  Chrifto  Auquiflaro:  tatay 
iya  faquiraa  fapifcatauioa:  fatafca 

«ollana 


no  la  oyan,no  h  obedecían,©  po 
co  la  obedecían  y  tomaaan:  y  no 
tomandolafn  mifericordia  pare* 
ce  q  fe  hinchaua,  por  eííb  deYanv 
parando  a  los  Indios  fue  a  dar  d& 
mamar  fu  díuína  palabra  a  los  Ge 
ti]es,paíraadofe  a  fu  Prouínda:y 
llegando  alia  luego  toda  la  gente 
dezia^  dizen  que  Chrifto  ha  llega 
do,  dizen  que  Chrifto  ha  venido , 
y  oyendo  dezír  efto  vna  rauger 
con  mucho  dolor  y  triftezapen- 
fo  de  ir  donde  eftana  Chrífto,por 
que  el  Demonio  atormentaua  y 
liazia  dar  gritos  a  fu  hija,y  yendo 
alia  le  hallo  en  vna  cafa,  y  auque 
era  mugerCananea  le'<Üíxo,Sénoi' 
el  Demonio  atormenta  mucho  a 
yna  hija  mía,auiendo  entrado  en 
ellajruegote  quan  encarecí  dáme- 
te puedo  te  apiades  del  la  y  la  li- 
bres de  fas  manos. 


4  Pero  Chrifto  de  oyr  fioyolo 
qtie  pedia  /mas  no  íe  1  o  negó , ni  ti 
p  o  c  o  c  o  nc  ed  i  o ,  por  e  fío  Un  d  e  z  i  r 
nada  faliendo  de  aquella  cafa  fe 
fue  deallijY  Ia  mngerfac  en  fegoi 
miento  del  dándole  bozes,dizien 
do,fauoreceme  hijo  de  Dauid,no 
huygas  de  mí  ,  apiádate  de  mi,  Í5 
quiera  porque  Coy  magérry  deiU 
manera  llorado  llorado  yuatra* 
el:  y  los  Apollóles  como  les  daua 
tantas  bozes,  y  enternecidos  con 
fus  lagrimas  dixeron  a  lefuChríf 
to,  Señor  otórgale  lo  quepide,  y 
N     3  Ciuifto 


VITA    CHRISTI. 


i  MI.' 


QteMaxfa  ^nquiíTa  ,  banílina  nacca 
hapalayxo  acaro  hutacafti.  He» 
breonacaroqhua  nacca  hntatha, 
(utíniCabna  vea  marrmeca,  Cutiui 
(n  Copaíca  camíCapí  na  cunafa  ln« 
raha1?  Catauina,hanihaní  CutiniCa 
naca  laycuraquihutaCsina  ,  maaf 
ca  vea  marmina  checáhua  Cañapa- 
vlljaha,  Cata  eamCaniptf  faisina^ 
Catauina:  Vea  marmífea  Apofto- 
leCnac.*na  arokhatata  ,  Anquí  fía* 
na  nayraca'tparo  banana  quïllpi' 
ttaísin.i.  Tatay  iva  laquíta  yana- 
paquima  phuchama Taísina  mayfi 
..canina  ,  leíu  Chrillo  AtvquiíTafca 
chay  raarmi  camiiapinaa, huahua 
'.nacahana  ctanttapa  anoca ranaca 
ro  chnraha'ffatauina  CaCsinCca  ca-* 
;  mífapinaahumaCütiuiCipana,ano 
cara  h  aína  baquipana  y  ana  pama 
m  a  i  C  a  fe  i  n  Iva  m  ac  h  at  a-u  i  na  >  fi  p  ä  fe  a 
ilaqui  vea  mar  mi  maya -:  .Cappa  aro 
m  ufa  ttat  aniña  ,  Auquíffa  iyaCaa- 
ñata  qui  Taca  y  Cananea  cancaui* 
'batpí  añorara  uVta,caroiCap¡  na,a 
nocaralopa  cunaCa  Juraba?  hua# 
haanacahana  ttanttapaCa  chura- 
mansa  líuVta:tuca  hamppatkhama 
ma  ifapaq,ta:apuiia.ca  mankepana 
Cappa  ttanttabua  meCakharo  ap* 
khaún.apnnacana  mankañapata- 
i  qui^anocaranacaCca  vcathá  hala  - 
quef iítantta'ttunahaa   mankerí' 
bamaraqui  humaCca  Tatay.,Ua<|, 
ca  llaquipaama  huahuanacama- 
naruica  anocaranaaro  bamaraqui 
kjtaca  lUqpayta,llaquipaañarna 
anocarajaquí  vraqna  ttanttattU' 
na  baUata  haquifiCsína  hamacha* 

raqu  i- 


Chrifto  les  reCpondio:No  he  vení 
do  a  eñe  mundo  por  ella,  CoJo  he 
venido  por  los  Hebreos  ,  y  ella 
muger  es  Gentil ,  y  por  Gentiles 
que  anía  de  ha2er  yo?  y  dixo  efto 
no  porque  no  huuiefle  venido  ra- 
bien para  los  Ger.riles  ,  íínopara 
ver  !a  fe  de  aquella  nuiger,y  dizié 
doleeítoloque  ella  diría:  lama* 
ger apadrinada  délos.  Apoftoleste 
chandoCe  depredo  ajos  pies  de 
fGhiílto'jpídiole  diziendo;  Señor 
'Otórgame  loque  yo  pido.fauore 
zea  elta  hija  tuya:  ieCu  Chrili  >le 
refpondip  diziendo:  Mira  mager 
rco:no-dare  yo  a  los  perros  el  pan 
dcios  hijos?  queriendo  dezir,co» 
mo  Gendo  tu  Geni  que  Con  como 
per  ros. quieres  que  tetauorezcaí 
;dízíeudoleefto:aquella  tnnger  in 
-uéto  vna  muy  buena  razón  paraq 
Xpo  le  otorgaCeCupeticíó,  dizié 
^doiSenor  por  Cer  yo  Canane.»  me 
llamas  perra  ,  y  dízes corno  auia 
yo  da  hazer  coCa  aigúa  por  amor 
de  vna  perra?y  como  quieres  qvo 
te  de  el  pa  délos  híjos<  Pues  enea 
resida  mete  te  pido  me  oygasiQu^ 
ando  cómela  géte  principal  pone 
bae  pan  en  la  meCa  paraq  coman, 
y  los  perros  com«n  las  migajas  q 
caen  déla  mefaj  Hnes  de'a  muma 
manera  Señor  ,  apiádate  en  hora 
buena  de  cus  hijos  todo  lo  q  quí» 
(ieres.pero  apiádate  vn poco  tana 
bien  de  mi ,  como  deperratuya, 
que  hallando  tu  miCericordia  le» 
recomo  el  perro,  que  halla  las 
migajas  del  pan,  caydas  por  el 

lucio 


CAPITVL 

raquiq-utha  fátaaina,CGl!ana  Au- 
quiflafca  aca  aropaqui viiafcafsi- 
na  chav  marmi  iya  (anaína  ancha 
bacchaívia  huma  checa  chuymam 
pihua  n.iro  checahna  litta  ,  faut' 
matha  hich^fea  mayifiuima  vcaca 
ma  lurata  cancphafatauina.phu' 
Chapatea  AuqutíTana  (auipacama 
pini  ilaqaí  hacana,fupayofa  miti 
gana. 

s  Híchafca  maya  paya  aro  aro 
fítana,  vea  marmi  hama  hiuíTana* 
casia, lefu  Chriilo  AuquUTethaca 
ñ  «¡Títaqui:  Nayrarpi  almaíTa vfu 
paaña,  vfupaafsinfca,  hochanaca 
haytañaam;thuaña.  f*ranacafiljnti 
kha  hocharo  púrichíta,  vea  fara> 
nacaña  hay  taña  ,haquempí  amigo 
cbafilsincha  bochar  o  pui-ita  ,  vea 
haquempi  haní  arofiñati:cunalu~ 
rafsínkha  hocharopurita,  vea  ya, 
anaca  hay  taña,  Marminacayácca 
ebuymampí  vlljafsinajhupanacä^ 
pianatafsina  ,  cahuafsína  yaneca 
amajafíñaro  parishicaVcaca  hani 
vlljaña  amahuahatatí,  anata  ñata 
fa,cahuäñätiacuna  yaacha  hacha 
ro  puriy  rí  Clama  vLapíthaphatti* 
ma,  híichainpi  pilla  «nchfehua  al- 
mama  vfu,  lupavo  chüymamaqui 
fupayo  hamampi  íaranaque,  Ha- 
pama  navra?nria  Exod.tq.  Mayni 
apa  Pharaon  iuttiu  judionacapa 
eomachatauiua^udtonacaCca  I  icé 
Cía  maylipifcatsutna  páparo  maiíi 
na  Dios  arochuraf»ñ*caq,,Díofna 
haquepa  «acatsina,  Pharaonafca, 
iya  naaafca  hani ha varo  inaphifcá 
ti,  acá  naarcahataqai  hamppati 

pife  a  ¿na 


o  xvni,  X9f 

fuelo:  y  aguardando  Chrifto  que 
d i x.e  ífe  e  íía s  p  al  a b r  a  s , r  e  fp  o n  d  i  o 
le  dtziendo:  O  mager,  graudee* 
tufe,  Tu  de  todo  coraron  crees 
en  mi,y  agora  por  tu  gran  fe,  ha- 
gafe  cumplidamente  lo  que  pides 
y  con  ello  fu  hija  luego  quedo  li- 
bre fegun  la  palabra  de  Ghrtftojjr 
e!  demonio  huyo  y  falio  della. 

y  .Digamos  algo  a^cra  paraq 
bufquemos  a  Xppcomo  efra  mu- 
gar :Priraerame.nt  e  tjeuemos  apia 
darnos  de  nueftta  a!¡ma,  y  deífear 
dar  de  manéalos  peccados:  Sí, 
por  ha zert  e  amigo  de  a  Igtino  ca- 
es en  peccadp^no, xóuíene  que  ha 
blés,ni  trates  con  el?  $,s  por  hazee 
qualqwtá  cofa  peccas^deueb  de- 
xar  las  tales  eo(as»  Si  por  mte^r 
desbonellasnente  alas  mugares ..,-q 
jugar,y  bay lar  con  ellas  vienes  a 
tener  malos  deííeos»  aparca  los  o 
jos  dellas  y  huye  délos  tales  juc 
gos,y  bayles,y  de  todas  íasde mas 
cofas  que  pueden  fer  te  oca  iba 
depeccado  :  porque  viniendo  $'ja 
alma  en  el  efta  muy  enferma,  *■  el 
Demonio  efta  en  tu  coracon  y  au 
daj unta m inte  contigo--  Óvd  cu  * 
enta  la  diurna  Scriptiua  Exod.í<f 
q  n  e  P  h  a  r  a  ó  c  a  u  ti  u  o  a  1  o  s )  íi.d i  o  s 
los  quales  le  pidieron  lie  nciapa 
ra  facrificar  a  Dios  , yendo  fuera 
del  pueblo  por  fer  ellos  (u  gente 
y  pueblo:  Pharaon  condecendio 
con  ellosjpero  dixolesNo  vais  le 
jos,yfacritícad aquí  eai  mipueb1©, 
N    4  con- 


aoo  VITA    CHRÍSTI. 

ptfcama»camifá  fatama  hama,pa  conforme  a  vueftraley,r*iradna 

khtahayaro  mapiicafmafktauina  osalejeis:peroellospoco  apoco 

iodionacaícamapifcataaina,  ma«  fe  alejaron  y  corr¡endo  a  mas  an 

«ícahnkathahokathá  hayafttatav  dar  niuy  apriefa,  Pharaontue  en 

üina   Pharaonafca  ,  hayaftípana  feguimiento  del  los. 

phattífsina  chacha  cayo  aatipana  6  Delapropria  manera  nueltre* 

atHitauma.  enemigo  el  Demonio  cautíua  un 

$  Hamaraquipi  aucaffa  fupayoC  eftras  altuasque  fon  el  pueblo  de 

ca,hochalayco  almaíía  Diofnahaí  Díos,y  altíepo  déla  confeísió  da 

quepa  pacomachi,confefáfipáTca  les  licécia(aunq  demala  gana)  di 

yanecarta  maya  paya  vmca  Dk>*  zíendo-.por  vn  par  de  días  cóoier 

faro  hakhfupha ,  hayaruquí  háni;  tanfe  a  Diosjconq  no  vayan  lejos 

maníti  fafsína  iya  fi}vcapaya  vru  v  dandeíela  por  aqllos  dos, o  tres 

•ja  i  mfa  v  r  a  ca  ma~qj,có£efaíi  nritt  a  día  « ,  h  a  Ha  q  d  ara  el  t  p  o  ck  c  c  n  fe  * 

ti  a  Ulna-  CAmaq.,ahnarofa  hanihoa  farfe,es  tanto  como  u*  díxefenl  al 

fray  a  vru  Díoíaro  hakhfuhatáti  ma:  No  tecouiertasaDios,por  e 

íafsín ■•ha-machi;  vea  fupa  maya  fe  fo  viniendo  bien  vna  femana  ci  a 

mana  íappa  faranaqpana  íipafiní  mancebado:de  n treno  le  haze  jun 

baque  ,  npafípampi  haquífaafkh*  tar  có  fu  manceba,al  borracho  le 

machtri  haqueroica,amigonacpa  perfuade  que  vaya  acafa  de  fus-a 

farama  vcaro  fi,  vcanacapí  macha  miges  para  emborracharle  con  e 

ñápataquijlantatarufca  haquena  líos,  al  ladró  le  mueftra  la  hazíen 

can-acanapla  vliachayi  lontata-  daagena  diziédole  desamanera 

tna  acá  hama  hacafihata  fafsina.  te  füítentáras:  Pero  el  ChrUViano 

Chríttiano  haqnenacáfca  hani  fu  •  para  no  fer  égañado  del  demonio 

payona  lluUata  ca-ncanata$  cami  aíi  como  aqlla  mnger  para  hallar 

fa  vca  marmianqnliTahaquiñataq,  aXpo  dexo  fu  cafa  y  tierra:  déla 

vtapfa,vraqpfa  haytcataumca  ha  ,ppria  manera  deue  dexar  todas 
ina  taq  hocharo  puriyri  yaanaca 
hay tafiapi}füpayona  Chay fafafa 
vliiquiptamaa,Díofnacamachita 
pa  fappa  huacaychafsína  alakhpa 


la  cofas  q  le  fon  caofa  de  peccar  y 
llamado  del  demonio,  fin  boluer 
la  cara  atrás  caminar  hazia  el  ca- 
mino guardado  bien  los  d'iüínos 

eiumanca  farañapi^Au^tía  haqui      pieceptos,ha(ta  hallar  alelo  Xp. 

Ña  Gama;eamifa  vea  mar  mi  Anquí      y  deuemos  andar  la  noche  y  dia.a 


tfaarochuqfa  alifeäcahama  Dios 
Auqu'tíía  aromafa  vrula  háppati- 
f?a  arettafa  {araña ííapj  Diofnahiu 
fanacu-o  yanapañacaq.,5pi  acacca 
y.wapitaütüühua  fanapataqn». 

7   Por 


dorando  y  llamado  a  Dios  como 
aquella  mogerfue  en  fe» u¡ mien- 
to de  Xpo, clamando, y  dando  bo 
zcs;paraq  Diosnos  fauoiezc«,y 
diga  pídeme  les  ayude  y  fauorez 


GAPITVLO    XVÍll. 


7  PcrqKefaffiï  cancati*flata4  7  Porquepara -{«buenos  esne 
}íofattipUiiaflampi,porspathálu  tefarío  qobremos  júramete  Dio* 
añaííapí<  Dios  bftní  yanapípanp»  y  nofotros  cada  vnods  ia  pattei 
laJurauiirahanibaccuriqmti:hiu  porqno  bafta  qel  hobre  obte,ft 
iafahaniluripanlca  Diofna  ya-  Dios  no  ayudamibaüa  q  Dios  a- 
tapauipa  paparon  miríquieami-  yudefi  el  hóbre  no  obra,como dt 
a  hacha  Propheta  Dauidhifquí  ze  el  R.Prcph  Da.Si  Dios  no  gu< 
lama  ,  Dios  AuquilVa  hanihiu  arelare  la  ciudad.en  balde  vela  el 
;tahuacaychipana,  maíirica  ina 
íápaqui  huacavchiriqui  fipí :  Hiu 
itanacanfca  íyafaaatsqui  amana 
ttí  mayíuñaflahua3íya  faaña  cama, 
camifaaca  mar  mi  Auqoiffa  tha- 
ccacacauínca  hama:  checa hua  la 


q  la  guarda:  y  paraq  nos  conceda 
lo  que  pedimos  es  menefter  que  a 
menudo  pidamos  hafta  q  lo  cóce 
da,delamanera  q  eíla  muger  buf 
co  a  Chíiítoeon  fe^humillandofe 
abatiendofe,  fufriedo  paciénteme 
ñamprairttTfa"arphtVfa  moithCa;  te  la*palabras,y  pelando  en  alci 
chuymampi  arofa  nautuía ,  haq.uí  (jar  loq  burcaua,andando,y  derr* 
cahápíllachuymatcata,  faripanfa  mido  lagrimas  quíído  Xpo  ádsua 
hachafa  faraía,l'aattipanta  laatta  y  parádofe  quádo  feparaua,pidi£ 
fa,mokhfa  arompi  may'tfiía  }hani  "do  có  buenas  palabras,  no  qriédo 
cutiquiptaña  amahuafa  ,  carijafa  boluer  elpie  acras  aunq  feeáfaua 
acacca  iya  Ctaníhua  vcafa  vcafa      díziédo:Sín  duda  rae  otorgara  lo 


fafa,taque  chuymampí  alitta  arph 
ttafa  Auquifla  nayracataro  quíll 
píttafsína  iya  faañacama  ,  hani 
fcbuymafavrttaañapi. 

8    Vcatl'ca  .le  fu.  Chsrifto  colla- 


qpído:porqno  denemos  quietar 
nos,abatiedonos  de  todo  corseó 
y  pollrandonosen  el  acatamíéto 
del  S.hafta  recabar  loqpedimos.. 
8    Defpues  que  Ielti  Chrifto  N. 


na  quifpíyriffa  vea  vraquethá  De     Señor  boluio  a  Galilea  ,  pifando 
capoléis  marcacatba.  Gaiiieamá      por  la  ciudad  de    Decapoleos  S 


ca  cutikhatanina  :  vea  marcanfea 
mayni  vccara,vccarafsínfca  amu- 
raqui  hacayarapita  faíYma  calla - 
ranatauina  auquiuaro-.aaquifFaf' 
ea  hinííanacana  hochakhtarafsi' 
na  Dio  faro  hakhínúa  baccha  yaa 


Ma  r  c ..  7 .  en  i  a  q,u  alie  tr  ux  e  r  o  n 
v  n  fo  r  d  o ,  y  m.u.d  o  pa  r  a .  q  u  e  1  e  fa 
n  a  fe  y  no  fío  t  r  o  s  d  bj  e  1  e  m  o  s  que 
hoíuerfe  el  peccador  a  Dioses 
gran  cofa, y  que  el 'peccado  haze 
mudos  alo?  hombres  puraque  no 


hua,hochafea  haque  amuchíhua,  confieren  fus  pescados,  y  cambie 

hani  Díofna  láríparo  hochanaca  los  hazeíbrdcs  paraque  no  oyan 

conrefafsíñataqui ,  vecaracbara-  lapalafera  de  Dios  , Tegua -dízc  S* 

quibua,baní  Diofna  aropa  ifap»*  U.    5.           Marcos 
•íat  a  q  u  i  fa  ña  (Tata  qu  i  }c  a  m  \fa  S  j  a 


Matft-Qfc. 


I 


SOI 

Marcos  Euaugeüfta  fi  hams»  ,  vea 
vecara  haquenaca  raypit  h á  hacca 
to  irpacafsina  hinchuparo  Iukana 
aantatau'tna,  lakhrarufca  coliana 
huturscaapanaraqni  phífancata  * 
uína,phifenta{sínfca  alakhpacha- 
manca  vlSutafsina  hacha  muí  ni  , 
vcatfca  hepbeta  fatauina  fafsinf 
ca  bifttarafipha  fatauina,  fipanfea 
ilaqui  hinchupa  hifttaraíitauínaj 
lakbrapafca  haí'ajaíitatsina,atoíí* 
tauina:  ancha  cuíisila,  vcanquíri 
haqaenacafca  ancha  raqui  cuii'ua 
nina-,  taque  fappahtia  iuri  lafsina 
ocsarauaca  ífapaaísina  amuivcaf 
caamfaafsina.  Vcathá  alíokhara 
qui  vcana  hayecunacafa, moroco 
nacafa,cuna  vfarinacafa 'ha cay  a* 
tauina-,haquenacafca,maya  eolio 
packbaro  míííupana,  canquiqui 
atcasauína,Qaimfa  vrn  tucuya  fa 
rafsinfea  mauk?tbá  pÜiparauina, 
celia  mafa-  lakaquikhatauina  ,  hí- 
huaquírija  vllínacapifcatauina, 

9¡  iefu  Chrifto  AuquilTafca,  co'- 
11  ana  hnaylíaña  chuvmanilVma, 
Apolloiefnacparo  maítaatana  acá 
haq<uenaca;ächahua authgt  fataui 
na:  íipanfea  Apoftolelhaca,Tatay 
asahu.il ara  luninca  conanapi  acá 
hueca  baque fifay^fna?  cauquiquí 
hui  asa  haq.uenaca  fatauina:  ilpäf 
cacavea  ttantta  hqquí'ílaísitia  híf 
quittatauina  hifquittatafca  ,  pa* 
callcoqniboa,káta  chauHafca  bu- 
caraqmhua  fapífeana:  íipanfea  ha 
qaetvaca  ve  ttaama  fatauina,  Nia 
fappa  vtttipaníca, ttantta  catuf- 
fmabédicionapachuratauína,chu 

ra  cacica 


VITA    CHRIST  1 . 


Marcos  Eúiage]  i fia, apartado  de 
en  medio  déla  gente  al  íordo,me 
tiole  el  dedo  ene!  oydo  y  frególe 
la  lengua  con  fu  diuina  íáluia  ,  y 
Ieiuntando  los  ojos  a!  cíelo  lío* 
fo  Defpues  díxo  Hepbeta, querie 
dj  dezir  Abrafe,  y  dtziendoloa! 
m  n  ¡nenio  fe  le  abriera  fas  oy  dos 
y  foltofe  fu  lengua  y  hablo,  y  los 
prei'entes  fe  holgaron  mucho,  di* 
siendo  todos, muy  bien  ha  hecho 
rod as  las  cofas  ,  pues  hizo  oyr  a 
los  (ordos,  v  hablar  a  los  mudos:' 
De  inasdefto  latió  allí  a  muchos 
ciegosJtullidosJy  a  otrosmuchos! 
enfermos:  y  fu'biendo  a  lo  alto  de 
vn  monte,  vrta  infinidad  de  gente 
le  (!guio,ypor  auer  caminado  rreí 
dias  faltóles  el  mantenimiento  y 
las  fuerzas. y  fe  debilitaron  y  pa<» 
recian  como  muertos 


*■  9  Pero  Iefu  Chri'ftó  íiendo  pitá* 
doíiísimo  dixo  a  fus  Apollóles, 
Math  »?.  Mar,  8.  Demos  de  co- 
mer a  ella  gente  porque  tiene  mu 
cha  hambre;y  ios  Apollóles  le  ref 
pendieron  diziendo,Señor  con  q 
podríamos  hartar  a  tata  genteen 
elle  defierto  defpoblado'í  Pregnn. 
toles  Chr; lio  diziendo,  Que  tan- 
tospauesayí  refpoodteron  que 
folos<iete,y  que  también  auía  vn 
poco  depefeado:  mido  qhiziefsé 
fen.car  a  ia  géte,  y  citado  ya  íenta 
da,co mando  el  pan  te  dio  fu  ben- 
dición, 


r.AtatfcA  A'poftolefnaeparoljhna^ 
pifca ma  fana'tl ih uan a >ba qcenaca Í 
ca  fifana.ttantta  puchufca  pacall 
cocanafta  .mathapiknñtauina,ha' 
qnefca  chach5pi,marmimpi,  hoa- 
haampi  cauqniquitauina,llachha 
chacha  camaqui  pufi  hachutauina 

vllama. 

10  Vcatfca  IefuChriílo  colla- 
na maycoífa  Apoftol.cfnacpawpi 
mayabiska  huarnpuru  mantAfsi- 
;na,  Magedanfutini  Proiúncíaro 
macatatauina.vcifsa  yácca  c'ruy 
maní  Pharífeonacaropi  haya  arp 
haaafitaaina;  Milagro  nayracata 
-hathá  Inrarapita-jvlljafsiDa  nana- 
caica  Oioi'na  yocpahua  Camama 
fataaina:  maampiiatafca,fcapihl- 
fina  thakhtitauina,yanccarspi  hu 
manacafafsínarporqiie  vcanaca- 
pilla  chuyraanaepana  ,  ínaia  acá 
ccaluraacatana  fapifeatauina:Áu 
quifTafcafauipa  yatifsina  hunttu 
thakbtina:  cchinamancafca,naro 
checahna  fañamataqui  acá  aroq 
ífapapifquíta,  camifa  Propheta 
Ionas,quimfa  vra  haechachauila 
Ballena  fucinína  pqratpancafsína 
hacaquiripachaqui  miilokhatani ■' 
na,nia  híhuataro  haccntatbá;  ha- 
maratjpí ,  naa  hihuaísina  químía 
vruna  hacaeatkhaha  fatauina:  fa- 
fsinlca  Dios  cancañapa  vllachayf 
tohua,  Camila  San  Fablo  Roma- 
nonacaro  qnellca  apaafsina  Díof 
na  yocpa  checa  Diofahoa^calca 
hiuirinacathá  hacatatk  hafsinhua 
ccanachifto  hifc|«ahama;Vca  mar 

catfca 


CAIMTVLO    XVIII.  203 

dicion,  y  mando  a  los  Apodóles 


que  le  repartíeílen:  repartiéron- 
lo,y  la  gente  quedo  harca>y  délas 
fe  bras  del  pan  fe  juraron  fiete  ca 
naftas  :  y  la  gente  entre  varones, 
mugeresy  niños  era  mnchifsima: 
pues  folos  los  varones  era  4  mil: 
mirad  la  grandeza  deíle  milagro. 
10  DelpnesjN.S,  lefu  Chñíto 
can  fas  Apocóles  entrando  en  vn 
pequeño  nauio  líegaron  a  la  tier- 
ra de  Magedan  ,  donde  uiuovná 
gran  difpnta  con  los  Pbarííeos, 
Math.16.  Mar.  8.  gente  de  malas 
entráñaseos  quales  le  dezian,vie 
c!o  qae  en  noeilra  presécía  bazes 
algún  milagro  diremos  que  eres 
hijo  de  Dios:y  importunado  iras 
y  mas  a  cerca  dello  reprehendi.9 
los  #onenojo)dízíédores,Ma'l  in- 
tencionados foís  vofotros :  porcj 
ellos  qoerian  hazerlehazer  mtla 
gro«  fm  csijfa  alguna,  N.  S.  e'nté- 
díendo  fu  petición  losreprebfn- 
dio;  pero  a  la  poftre  les  dixo  .Pa- 
ra cae  creáis  en  mi  oydme  eíla  fo 
la  razón:  aísicompel  Propheta 
lonas  ar.iendo  eíla  do  ti  es  días  en 
el  viérre  de  ía  gran  Ballena  íalío 
vino  delpues  de  auer  íi.io  teníc.o 
por  moereo  ,  déla  mifma  fuerte 
yo  muriédo  refucitare  al  tercero 
día;  con  fas  quales  palabras  nos 
dio  a  entfder  lo  diuinidad,  corro 
lo  díze  San  Pablo  efcríuíendo  a 
losRomanos,Cap.  i.  dizíendo,el 
hijo  de  Dioses  verdadero  Dios: 
lo  qnal  nos  declaro  refucitado  de 
enere  los  muertos;  Defde  aql  pne 

bto 


\       1        11 


ï©4 

eatfca  lefu  Chrlfto  AuqniíTa  huá- 

puthápiniraqui  difcipalonacpam 

|>¡  maya  marca,  Bethíayda  futini 

r o,  macatatauina,  vcanfca  mayni 

purapa  huyccuraquí  >  paanayra 

cchamacaraqui ,  collana  mokhía 

lmt«n  caapana  phifcnttafsina  ka- 

tatha  katachá  vllitataatausna.  V- 

ca  huyccupílla  hayracca  haquena 

ca  coca  cocajaquihua  faquitatnna 

vcátfca  vllitatkhatanina  ,  ccana 

cana  cauquifa  vIljatauina,Aca  ha 

ma  lurafsinfcá  lefu  Chrifto  auquí 

fia  taqueatipiricchamapapi  vl!a 

chayfto,porque  Prophetanacafca 

milagro  luraisinca,  víñaya  maya 

hamuqaipí  Iurafqníritanina,  lefu 

Xpo  AnquiíTafca  cunamana  chuy 

mapatcama  lurana  maanacatha 

Dios hamppatifsína,  maanacatl- 

«a  aropampiqui,maafiacatfca  11a- 

quí,  maanacatfca  katatháka-  ^ 

cathaquí ,  híuflanacana, 

ampí  hupaquí  cana* 

mañana  checa  A 

pu  pahua  fa- 

¿aflata- 

quí. 

C9 


VITA    CHR  ISTÍ. 


blo  fe  fue  Chnftocon  fusdífcipa* 
losenvnnauio  avn  pueblo  lla- 
mado Bethfayda,  Mar.  8»  donde 
poco  a  poco,vntandole  con  fu  di 
nina  íaliua  dío  viña  a  vn  ciego  de 
ambos  ojos:  porque  a  aquel  cíe* 
go  ai  principio  los  hombres  lepa 
reciancomo  arboles:  deípue*  co- 
bro encera  vifta, y  claramente  vía 
todas  las  cofas:conel  qnal hecho 
Chrífto  nos  declaro  fu  omnipo- 
tenciatporqne  fi  los  Prophctas  ht 
zieron  milagros,  fiemprelos  ha- 
zian  de  vna  mífma  manera;  pero 
Chrirto  los  hazla  como  quería, 
ya  rogando,ya  mandando  con  v- 
na  fo  la  pal  abra, y  a  en  vn  mo- 
mento ,  ya  poco  apoco, 
para  queconocielfe- 
mos  que  era  Se- 
ñor a blo luto 
de  todas 
lasco 
fas. 


* 


GAP* 


CAP. 


CAPITVL 

CAP.  XIX.    IESV  CHRIS 

ro  AuquiíTa  San  Pedrero  alakb- 

pacha  puncullauichuramama  hif 

caca,  Thabor  futini  eolio  patkha 

thá   roauquiptacanca,  quiquipa 

Auquiffaraquí,  San  Pedrero  hu  • 

mampí  nampíthá  taifa  pagaríma 

hifcanca,Apoftolcfnacafcahupa- 

pura  arofeanca,  Mayco  hila  can- 

eaúatha  Mayní  marrnífca  haynup 

khatha  maynírnpíraqui  iquicata 

niñea,  Pharifeonacafca  lefu 

Chrifto  AuquiíFa  calaña 

baccocchuquiha  liií- 

Catauinavcathá- 

hua  arofi, 

(9 

VC  A  T  S  C  A  c  ol  1  ana  le  la 
Chríílo  Auquiíla  Cefarea  de 
Fhtlípo  futini  marcare  Apofto- 
lefnacpampí  matauina;nta  purif* 
fínica  Apoftolefnacpa ,  camlitopí 
naa  acá  marcan!  hsquenaca,qhui 
tihua  íkoí  fafsina  hifquíttataut- 
na:  Apoftolefaacafca,  Tata/,  ha  * 
ccapafca  San  loan  Baptí ftahua  hif 
tamahua,  haccapafca  Heliafahua 
híftamahua,ha  capafca  Híeremi- 
afahua  híftamahuajiaecapafea  na 
yra  Prophetanacana  maynipahua 
fapifcatamhua,fapifcana>íipanfca 
lefu  Chriíto  AuquiíTa:  bumanacaf 
tiqhuitihoa  ficta?  fátauína:fipáf* 
ca,  San  Pedro  Na  tatay  I.ESV-- 
CH  R  I  S  T  O  Diofna  yocpabua 
hífmapí  fatauina:  lefu  Chrifto. 
Anquilfafta  acá  hama checa  chuy 
mampí  fauipathá  cufiquellponi* 
tahua  Pedro  humarohua  alakh* 

pacha, 


O      XÏS.  *°? 

CAP.   XIX.    TRATA    DE 

como  leía  Chrifto  prometió  fa» 

Uar.es  a  S.Ped?o,Matrh.i6.M*r.8 

y  de  como  fetranffiguro  ene)  ruó 

te  Tabor  Matth.17.  Luc.  9  y  de 

como  mando  a  San  Pedro  qpor 

ambos pagafTe  el  tributo.  Matth. 

17    Mar.  9.  y  de  como  los  Apof- 

tolestuuieroncompetécia  fobre 

la  mayoría.  Matth  .  18    Mar.  9. 

Luc.  9»  j  deeomo  los  Phari* 

feos  auiendo  cogido  enel 

adulterio  a  vna  mu- 

ger  cafada  quiíie 

re  apedrear 

la.  lo. 8. 

m> 

DESP VES  deftoNueflro& 
Iefo  Chrifto  có  fus  difcipulo* 
fue  a  yn  paeblo  llamado  Cefarea 
de  PhilípOjMatth»  i6,y  llegsnda 
cerca  pregunto  -a;  fus  Apoiloíes  di 
siendo»  Que  díze  de  mí  ia  gente.í 
quien  díze  que  foyí  Relpondteió 
los  Apollóles  dÍ2-ien-do-,Se-ñcr  al- 
gunos dízenqueeres  el  B-aptifta, 
otros  qne  Helias,  oíros, que  Híc- 
remiaSjOtr.os  dizen  qnc  eres  vno 
de  los  Ají  ti  gaos  Pro^hftas  Ento 
ees  lefu  Chrifto  les  pregunto  di* 
ziendo,  Y  voíotros  quien  dezís  q 
Coy1'.  Refpondío  San  Pedro  y  di* 
xo¿  Digo  feflor  quera  eres  lefu 
Chrifto  hijo  verdadero  de  Dios 
viuoidixole  Chríílo  em Gees  por 
aucr  hablado  de  aquella  manera 
con  todo  fu  cor  acón,  Bienauentu 
rada  ere*  ¿  ye  prometo.  4 a  darse 

i  m 


<o6 


VITA    CHRISTI. 


pacha  punco  Manila  charamnmi 
t'alVína  ratanína/itatícatNana  le- 
rufalenaro  mañahahua;vcanabua 
ancha  ttaqueíiytani,  pifiro,phin- 
taro  haccutani,marcani  achachí- 
nacafa,Mavxonacafa, Sacerdote* 
naeafa,  Efcribanacafa  hiccarpiy 
tañí  ,nihuayafsina,  hacañabafa  a- 
paritant, quimba  vrutfca  hacatat  • 
khahahua  fatauínat  fipana  San  Pe 
droica  Iefa  Chrifto  AuqoiíTa  ifi' 
pathacatuthapífsina,hanifañapa 
taquí  aroíiña  callarana  «Tatay 
hani  famtí,  Diofafca  hani  vea  a- 
mahuaphanti,  kataquífa  hani  hi* 
huaña  atnkhafímtí,hacañaha  apa  • 
rítpha  ramtífafsina:  íeíu  Chrifto 
Auquiffafca  fauipathá  San  Pedro 
ancha thakhtitauína, atona  irtta- 
tauina,  Natbá  hitícama  Satanás, 
taque  haquenacana  hifquipataq, 
hihaañahatí  cchakhmiña  amaui- 
tahataí  hanihua  huma  Dioína  ya 
■anacapa  yatitati,ac3pachana  ya-* 
apaquihua  yatita  fáí'sína*.  acá  ial- 
fínfea  hi'uíVanaca  Snpayona  ampa 
rapachá  qhuifpíañataquihihuaña 
aimuiríchuymapahua  vllachayf- 
to. 

z  Hihuañapatoquethá  Apodo 
lefnacpampí  nia  arofitatfca,quim 
(¿acalico  vru  maquipatathá  cauíí . 
fa  Euangeliftanaca  fí  bama,  quim 
ga  Apoftolpa,San  Pedro, SanóVia 
go,San  loan  laquícafinamna,  ina 
ya  haccha eolio, mote  Thabor  fa 
tiní  patkbaro  mí  llana,  paekharo 
pnrifsinfca  collana  qhuífpiyrilÍA 
Dios  Auquipa  quillpíttafsína  há 

ppati 


las  tlaues  del  cíelo  ,  y  defpues  tít 
äuer  dicho  efto,dixoles:Es  mene 
fter  que  yo  vaya  a  Ierufalen,donr 
depalíare  muchos  trabajos,  fere 
menofprcctado,  y  desechado  de 
los  ancianos  del  pueblo,  y  por 
los  Principes  délos  Sacerdotes,y 
E (cribas  me  fera  quitada  la  vida, 
y  al  tercero  dia  relucitare:  dízié- 
do  eíto  San  Pedro  cogiendo  a  le- 
fu  Chrifto  de  la  ropa,  comento* 
contradezirle,  diziendo:  Nunca 
Dios  cal  quiera  Señor,  de  ñinga  § 
na  manera  permitas  éfto  q  tequí 
ten  la  vida:  Pero  Chrifto  repre- 
hendió aireñamente  a  San  Pedro 
dizíedo:  Ve  en  pos  de  mí  Satanás, 
qiiä  quieres  eftoruarme  lo  que  fe 
ra  de  canto  prouecho  para  todos 
los  hóbres:  no  fabes  tu  lascofas 
de  Dios  fino  ias  del  mundo:  mof- 
trando  en  ello  el  defleo  que  tenia 
delibrarnos  del  poder  del  Demo 
nio  con  fu  muerte» 


2  Pallados  ocho  días  defpne* 
de  aaer  tratado  có  fin  Apoftoles 
de  fa  muerte, dizen  los  Buangelií 
tas, que  de  todos  ellos  Tacando  a 
parte  a  San  Pedro, San&ía*o,y  St 
Ioan,fubieron  al  alto  monte  Ta- 
bora llegando  Chrifto  N. Señor, 
hizo  oración  a  fu  Eterno  Padre: 

y  amen 


cApitvl 

ypatitatiina:  nía  haya  pacha  banr 
jpatipaníca, taque  hanehípa  m  a- 
/a  hamuru  tucutauína  :  naunapa 
iutíhama  ppallchaqnttauiua,  ínti 
lama  lupitauina,intihama  ccana 
rauína,  intihama  fumatauína,  ifif» 
:a  ccnnuhamahanko,pacaeayatu 
;utauina:Moylenampí,Heliafam 
>ifcavcatopuriraqiiitauina,may 
nihaccatoquena,mayni  hacca  to 
quena  ,  faacafsinica  AnquilTana 
lernfalen  marcanahihuañapa,  an 
cha  hunttu  ttaqhueíiñapa  arolipif 
catan  i  na:  Acá  yaafca  maampi  ha 
•urpaañamataqm  acara  n&yra 
ífapícái  leittChrifto  AuquiíTana 
almapa  taycpana  puracpaua  ha- 
ccutatacaca,  vea  pachatpi  ancha 
cnfiqllpooi  cancana,  Dios  canea* 
rUpfa  viljatauina;  vlljafsinfca  ca* 
mi-fa  alakhpachana  Dios  vlljaña- 
qrii  haccha  cuílfiña  fiama,  ancha 
cuíiquellponítaoínajhanchiparof 
ca  acá  cutiana  hani  huaqritauintí 
ttaquefiphanarha  mutuphanarha 
lafsina:  máafca  vea  collopatkha* 
aaqui  coilana  háchípa  ilaphacca 
cufifaatanïna,  fumaro  eufikht  a  ra- 
ro tncuyatauína,  Acá  harria  luraf 
Gnfca  lefuChriílo  AuqnííTa  biuf- 
fanaca  yatíchañataqmlarana,hin 
lanacana  maampi  checahna  faña 
■aquijhíníTanacana  cchama  chuy- 
ma  catunaffataquí,  hiniíanacana 
lea  pacha  yaanac*  haytafsinaa* 
akhpacha  yaanacaqm  thacañafa 
aquí.  Vcafupa  acá  haquenacaca 
uu:ichuramamafatafa,vllachaa 
apinihua  iya  ilri,  hani  vllaehaa- 

tafca, 


O  XIX. 


>Qy 


v  auiendo  orado  largo  rato,todo 
fo  cuerpo  fe  transfiguro:  fu  roí- 
tro  refplandecía  y  echaua  rayos 
como  el  fol,y  fusveftíduras  eran 
blancas  como  la  níeue  :  llegaron 
allí  Moyfen  y  Helias,  y  citado  en 
pie,el  vno  al  vnlado,y el  otro  al 
otro,hablanan  déla  cruel  patsion 
y  muerte  que  Chrífto  aura  depa- 
raren lemialcn:  Ypara  que  enté- 
daís  mas  eftemiiterío,aueis  de  la 
ber  qel  alma  de  le  fu  Chrilto  deí* 
de  que  fue  concebido  en  las  entra 
ñas  de  fu  madre,  fue  bienauentu* 
rada,y  vio  fu  díuinidad,y  viendo 
la  era  perfecta  mente  bienanentn 
rada, déla  manera  q  el  ver  a  Dios 
en  el  cielo  es  1-a  perfecta  bíenaue 
taranca>la  qnal  nocomunicaua  a 
fu  cuerpo, dí2Íendo, toda  vía  afa 
ne  y  padefea  :  pero  folo  en  lo  al- 
to de  aquel  monte  dio  por  vn  mo 
mentó  alegría  a  fu  eucrpq,le  hizo 
hermofo  y  lleno  de  contento  :  y 
habiendo  efto  Nneltro  Señor,  hi- 
zoloparaenfeñarncs.para  aomé 
to  de  nqeftra  fe,para  que  nos  a!e- 
taííemos,y  para  que  dando  de  ma 
no  a  las  cofas  déla  tierra, fola  metí' 
te  buíquemos  las  del  cielo,  l'or 
elTo  diz  rendo,  ella  gente  prone» 
tildóles  algo  créenlo  fi  fe  lo  meef 
traií^y  íü  no  dudan, díziendo,qni' 

^a  mi 


1 


ertfca/t»akhaenurac'chitanifa>ína 
J&ha  hanifa  chnrachitaní  fafsina- 
hoa,  paanacjn,chuymapasaqne- 
aaya  harnaqui  apanaóVirifafsina: 
sis  caque  haqaenacaro  alakhpa- 
ehanahuacüfifma/:hipifiña,cwia' 
mana  bam  tuciiurí  cotlana  yaana, 
§  a  churamama  fafs'ma>eekhafsiüa 
monte  Thaborana  háchípatia  Su* 
fífiñípa  kafaqni  vllacbayllo,ch<í* 
cahua  íañaílataqní. 

^  Camílapanikeuifi*pana,pani 
cbi:oaro  collquefa  ,  cunafavlla- 
cbí'/ri  mayeonaca  ,  qhuitipttín- 
«ui-fanatá  vsaro  acá  churamama 
fafsinaifatafca  keuifirinaca  taque 
chuymapanipi  tinqaíyanataqot, 
taqae  ccbamapa  antiKin;  hamara 
«mipi  Dios  Auqaiííayocpana  há- 
chípana  cufifiñapa  vllachiyttora- 
cahusa  churamama ,  hanchinaca- 
tnaaa  taque  yanccaeafifinapa  atí» 
pahata,  vcacca  fafsina, Almaflana 
cVifmapfca  hanípi  vllachiyflotí, 
fcacsha  eufiliña  canquipana,chuy 
mtfanfa  haní  vcacama  hamnrpa- 
anipana:  maafca  hanchúia  ccana- 
ÓaDaqaikatavllaífto,htuíranaha 
chinafcfaaucaiïa  canquipana,ha- 
ni  hifqui  cancana  amauípana,  acá 
hanchiííafupaDiofnaaropfa  pa* 
«ach5p«na,  alakhpachamanca  la- 
iaha  ¿ífa  cchinamácahuayuque- 
ripana:  Ielu  Chrilío  Aoquillana 
cayapa  arcaha  íipanfa.yancca  co- 
fiíicUyascaUuañimácairp^na 


vita  curias  ti; 


$a  me  lo  dará/  qoí^a  no,  y  anda* 
como  entre  dos  aguas:  Defpuet 
de  auer  dicho,  predicado,  y  pro- 
metido a  los  hombres  la  gloría  y 
bienanenturanca  en  el  ciclo,  y  co 
fas  excelentes  que  nunca  fe  acabí 
nos  moftrovnpoco  en  el  monte 
Thabor  la  gloria  de  fu  cuerpo  p* 
raque  le  creamos. 

3  Afsi  como  falíendo  dos  alo* 
char,  los  Principes  y  Señores  ler 
mueftranaambos  dinero  y  otra» 
cofas>pro  metiendo  de  darlas  al  q 
derribare  al  ottOjy  prometiendo 
lelas,  los  luchadores  facan  toda* 
fus  fueteas  para  derribar  a  fu  có* 
petidor  con  todas  fus  ve^as  delta 
propria  manera  Dios  N,S  nos  ha 
moftrado  la  gloria  en  el  cuerpo 
de  fu  bijo^diziendonor.Efta glo- 
ria os  da  re  (y  vecíeredes  todos  lo» 
contentos  y  deleytus  de  vueftios 
cuerpos:  Fero  no  nosmoftro  la 
gloria  de  nueftras  almas  ,  por  fer 
grande^pornopoderfe  compre 
hender  cumplidamente  con  nuel- 
tro  entendimieto:fino  moftronoi 
vn  poco  el  refplandor  del  cuerpo 
diziendo  Dios,  Siendo  el  cuerpo 
del  hombre  fu  enemigo  ,  no  que* 
f  iendo  fer  bueno-,  y  quebrantado 
por  fu  «aufa  la  ley,y  quando  el  he 
ore  quiere  encaminarle  parr  el 
cielo, deteniédoleparaque  no  vi 
ya,vqn5do  quiere  fegoir  las  pifo 
das  de  Xfo  llenándole  a  qbufqut 
los  malos  dtleytes , y  queriendo 

(ola 


GAPITV 

lafi&ñaquí  amaníripana,  hoeba- 
shaftuítía  haní  'tläqaifiña  amaut* 
■ipina,  cuíifiriavlljapha  íatanina 
Dios  AuquííTa.nani  almana  cufifi 
iapatí,maafeahanchina  cufifiña- 
»a.  acá  hama  vlljafsina  amkhafini 
sea  hama  vlljafsiiíacchama  cata- 
ai, acá  hama  vlljafsina  cana  fappa 
[aráñala  loraníjacacufiu'nacatufi 
iapataqui  fafsína  Hinfianacáíca, 
taraifalefaChíiíto  Aaqaífiahaa 
fara  funina  fumín  tucwfiatauínca; 
hamaraqui  Dios  almaha  íamay- 
«barapicaní,  narofca  maya  fappa 
chuyma  hupa  firuíñataquí  churi* 
tana   fafsina  haceatha  fapakhta 
KayifiáaíTtpíjhanihaecapa  haqna 
ca  baois  hatea  fac'á',  haqmpi  aroi 
C£fa,hacea  lacáfca  Díofampi  a'rof 
c*fa,plafaplafatbá,  haq  coco  so- 
to caypíehá, 

$  Acsracíut  yat ipifcama,  Dios 
Auqaííl'a  hcahusnácapa  ,amao¡ri 
fefca^ä,hapa  nrüiniiívcapa,  aro- 
p:  ^aacaychirin¿CApa,h'aní  acapa 
afean  a  VToncmiapííiii^tei1  vea  taca 
•ta  qtichíi0pb3  3"n*qts%ha,  ha- 
jShaph3  ,kaia?>fca,a<íá  fcafaiíspaíha 
■  fea  fitíí  mfeafca  ccílá&áefcaymlní 
tetnMoUflBa  -huadcíflaíVinaco  • 
¡Una  ÁBqtiilFafiína,  collsfíá  $táa 
Biriflfaísina.haníPi'cs  6Vuirm*/Jta 
¡ríghitchac  fcaatfátag,  hatatí  Dios 
Rfiratáa  céhámataatbbüa;,  fañaí-3- 
ltaqai,Ii2LÚDislaca?híp3a^:aoítí 
iiayÚ¿rt>»ahilí^íM*toitit'a1íti*+ 
tiünilí^vLqsí.,  Ms&ná&sthiC'jfiS 
yfto,  et:«apifaJc&a^üía3pifaj  fe¡*»i 

-    acá 


LO    X*X«  **9 

folamente  holgura  y  defeanfo,  y 
no  queriendo  hazer  penitencia 
porlospeccado9,vea  y  «ótemple 
agora  fogloria,no  Ja  del  alma,  fi- 
no la  fuv#,paraque  viéndola  def 
ta  manera  buelua  fobre  fi,  tome 
esfuerc^haga  buenas  obras  para 
alcanzar  ella  gloria:  yaísi-come 
Nu*ftro  Señor  fe  pufo  hermofo 
en  vn  defierto  defpoblado,afsi  ta; 
bien  para  que  Dios  hermofee  na 
eftras  almas,y  not  de  vn  coraron 
bueno  para  íeruírle,  es  menefter 
que  fe  lopídansos  a  folas  y  apár- 
telo como  algunos  hazen  ,  coa 
vna  parte  de  la  boca  hablando  ®5 
los  hombres,  y  con  otra  hablado 
con  Dios,qaees  fin  atender  alo 
que  pVdé,y  por  las  placas  y  en  b¡5 
dio  de  los  coiritloa.- 


1  Aprendamos  efto  también^ 
Dios  N*  S.no  quiere  que  fos  hijos 
y  fus  amadores,  y  los  que  guarda 
fu  ley  ?todo«  loe  días  fin  cellar  vi* 
uáneon  trifteza,  y  Ilosrcn  ehe$e 
vallar  de-lagriínat  jííno  que  fien  dio 
piadorifsiaio,pronídentirnav^3  y 

verdadero  Padrea  am&áofmipí 

tro,paraqae'no  digamos  lbs<qae 

le  feroimo's,canladb  silo  y  gmvfc* 

'  jo  es  ferair.a  .Dio$,y  «¡^  dígateos 

-  DIOS  fe  otúida  de  los  qjefe  je 

Mfttift*ú  y  qukrattr  p^Éií^S  vp'«s 

nos  íegaía  'de  nui  msnsras  ?  uo 

. O  ■  foi** 


: 


' 


j 


¿L. 


a||  VITA   CHRISTI. 

fC# harjchífaqu!ti.lmaafca  almaflfa 


CimÄoisnj  fappa  arakbsfiñanacä» 

M  picaníiy^Sanaonacaroíca  Auge- 

íafa  qhnitaníritauín3,cunafa  vlla 

«híyrícauína  culifiñapatao,;  Dios 

Auquíflafcahaniraquipiina  fara- 

naquerírocaíifiyrqu»ti>maafca  ca 

miía  hupana  cufiíiñapa  ,  hupafa 

quiílpícafa  Díosanquipahamppa 

.tiqoípana  puricat3uínea,harnara 

quipi  híuíTanaeana  Diosvrnncu* 

na  harnppatíña  quillpittafsina:ha 

yapacha  Acá  hama  lurimanpílla, 

almama  fappachaní,bnparo  chuy 

Ría  tucuyani,  foani  nayraharaaja» 

niti,maafca  cnnapafa,cauquipaía 

maoqnípíañni>Maafca  haníraqpi 

piacapachana  hiíqui  chuymam. 

..naca  vea  tacata  cutimiieíjiaÜira' 

pi  quichuíiñapa    hacfsañapa  hila 

manecaní,  lefa  Chrifto  AaqniíTa- 

Ca  kata  cafiíifsina  ílaquipi ,  vea  co 

llopatkhana  mutuñapa  hihnaria- 

patáamutatauina ,  hamaraqnípí 

hiuffanacarofa  acapachaqaiííana 

cuna  ttaqquefjiíafa  qhuitaniftaní 

híuflanacana  acapacbana  caíiíiña 

pa,  qhaichufiñampí  harecatahua, 

«jniehaíínanacahua  hukafamaam 

pí  fañafataquí. 

4  Qaimfa  Apoítolefnaeafca  i» 
qnijatauina  vea  pacha,  amkhaíív- 
tafea  lefa  Chrifto  AaquiíTa  ancha 
fumíri  ancha  ppallchírí  vlljafsína 
S  Pedro  Auquillaro:Tatay  acan* 
caquítanaquíuifa  vta  acaro  lura- 
tana  ,  maya  humataqui,  mayafca 
Moyfenataqai,  mayafca  Heliafa- 
ta^fata«iaa:eamifa  Eaangelífta 

hífquí 


folamente  al  cuerpo. fino  al  sin 
regala  con  varias  cóíideraciom 
fantas  y  buenas:?  a  losfan&osl 
lia  embiar  Angeles, y  les  rnoltr; 
«a  machas  viíiones  paraqne  fe  a 
graíen,  y  Dios  no  fuele  regalar 
lo*  que  víuen  como  hombres  po 
ay  defeny  dados  y  baldios,fínoc 
mo  a  el  le  fobreníno  la  gloria , 
el  coníuelo ,  haziendo  oración 
fu  ladre  eterno,  afú  tábíen  nof 
trosdeuemoseada  día  hazeror 
cióa  Diospor  largo  tiempo, qh 
zíendolo  aísi  remediara  nueítra 
almas,  hará  c¡  le  amen;y  qno  fe  ai 
como  de  antes,  lino  que  tra  ffoc 
mará, y  trocara  todas  fus  cofas 
pero  tampoco  los  buenos  en  eft 
mundo  íeran  fiepre  pi ofperados 
.fio  ninguna  interrupció,ante  fer< 
mas  fu  trífteza,y  lagrimas  que  nc 
el  contéto:  Pues  aun  Iefu  Xpo  a< 
niedo  tenido  vn  poco  de  cÓtentc 
luego  trato  de  fu  pafsion  yjmuer 
te  en  aquel  mote. déla  mifma  fuei 
te  eftando  nolotrof  en  efte  mudo 
nosembiara  varías  tribu'acicnei 
y  trauajo*:paraq  digamos  q  nuel 
tro  cótento  cita  mezclado  con  U 
triu*eza,y  esalgo  mas^elcótcto, 
4  Eítauan  durmiendo  en  aquel 
tiempo  los  tres  Apollóles, y  recoi 
dando  vieron  a  Iefu  Chrifto  nucí 
tro  Señor  muy  hermofo  y  rcfplan 
deciente. S.Pedro  le  dixo:Eftcmo 
nos  aquí,  y  hagamos  tres  taberna 
culos,  vnopara  Ti,  otro  para 
Moyfen,yotropara  Helias, y  co- 
mo díze  el  Eaangelífta  hablaua 

como 


CAPITV 

bifqui  hama  ,  paeaciíafsána  bama 
Ma.pampaqui  aroíiraaína.S,  Au- 
fftftirta^ca.,  S.  Pedrona  arequipa- 
>ha  liiiüranacaro  ccanachafsina  S. 
Pedroca  hanihua  camifa  aucafiri 
jaea  ,  nia  auca  atitrathá  aacanae* 
lana  cuna  harkauifa  laquifquíri- 
:ahama  cufífiña  laquita  fatauíntí 
lan'thua  nía  auca  at ítatha,  fincina 
laroja  chnpíchquiríca  hama, chu- 
ñen aaíiñ  a  ama  huacauínti:maa  fea 
iayr3píniq«íhua-,ÍefuChrifto  An 
juíflafa    hanira  hiuíTanaealayco 
Drafana  hiuípaisapiniqhua  hupa* 
a  hantraqui|  Auquiííalayco  Cra 
ana  hihuafinapiniquíhua  alakh* 
racha  ctififiíía  ia^ta  chnpíéhita  fa 
la.hifto  Vcapilla  auquilTafaS.Pe 
Irona  :  acancaquitanatatay  fa- 
a>haní  ifapafsina  hamachana,  v- 
atfea  alakha  hanko,ppaIkhíri  q 
aya  taypichá  haccha  cunea  ífapa 
tauína :vcacuncafa,aca  ancha  a- 
lahuacayocahabua  hopa  vil  ja  fsi 
a  anchahua  cuÍJÍtha,  aropa  ifapa 
ia,ifapafsinfca  catuma  fatauina 
poftolefnacafca  acá  aroifapafst 
a  huarac"c£f3Ína  vraquero  nafa» 
ía  tinqu'¡pUcacanina,haní  hakh- 
irapifgamtí  fafa  fcifcEíatafca  A- 
oftofefnacsjirayra  vüitatafsína, 
uquiíía  !efu  Cbrifto  nayra  h*m*^ 
llinacaniraqajquí  ví!g  Uhac&ci» 
»:  Auquilíafcaacana  vlSjauima 
tniboa  qhnítírofa  atainahatati, 
luymanaeamanaqui    apanaca  - 
fcama,na  hihuatathá  hacauta- 
leansa  fatauina. 

7  Vea 


LO    XIX.  lt| 

como  quien  no  fabia  lo  que  dezia 
y  fin  faberfe  lo  que  fe  dezia  S.Aw- 
güftin  declarándonos  a  cercador 
lo  que  díxo  S  Pedro, dize.  S.  Pe. 
dro  dixo  Señor  dame  lag?oría,y- 
contentOjComo  fosgoerrerosfue 
!en  repartir  entre  íí  los  defpojos 
del  enemigo,  defpues  de  auerlos 
vencido  y  alcancado  victoria  de 
líos  ;no  pretendió  la  honra  déla 
manera  que  fu  el  en  honrar  a  los  ef 
fórcados,  y  valientes  íofdados: 
defpues  de  aner  quedado  vl&orio 
foSjíinoque  primero  pidió  que  le 
diefe  la  gloría  y  /a  honra  antes  q 
Iefu  Xpo  mnricfe  por  nofotros 
en  la  Cruz;  y  antes  que  el  mifmo 
fuefe  crucificado  ,  y  mnríefle por 
Chrifto  :poreíb  Mueflro  Señor 
dizíendoíe  S.Pedro  Señor  eítemo 
nos  aquí, hizo  como  que  no  oya. 
Deípues  defto  oyofe  vna  voz  que 
vino  délo  altó  del  medio  déla  na 
ue  blanca  y  refpíandeciente ,  que 
díxo:  Ellees  mi  hijo  muy  amado 
que  me  alegro  mucho  en  verlej  o 
yoV  obedeced  fu  palabra.  Oyen- 
do los  Apodóles  eñaspalabras, 
afombradósy  defpaooridoseaye 
ron  de  roftro  en  el  fuelo,y  Nuef- 
tro  Señor  los  leuanto  tomándo- 
los déla  mano  dízícndo:  No  te- 
mays,y teaantadosy  tendiendo 
la  vifta,vier6 que  Chrilto  tenía  el 
roílro  como  de  antes  y  les  dixo: 
No  dígaVs  a  nadie  lo  que  aqui  a- 
ueysviftojteneídofecreto  envu» 
eílíos  soracones  halla  que  yo  re 
fucite  délos  m  oertos. 

O    a  7   EÍ 


i  <Jk 

¿~ 

I  MI. 


3$  VITA   C 

7  VcdháccintA^mfca  Apofto 
lefnacanr?pW<:act>llothaíaracapif 
cakh atau tíia  manccaro  ,  vcanfea 
mayni  füpayona  mantata  haque 
hacayatauína/upayo  híCCarpaaí* 
fina .  Ap oftolefnacafca  vea  fnpayo 
hícfaha ísí'siaa,  hanihuaquifaapif 
eaiaumnnayta  vea  Tupa  Auquif» 
fahisfttpana,  Tatay  camifápi  na- 
nacana  vníftnma  Cata  ,  vea  (upayo 
hani-amauítiífafsiha  hifquittata* 
aína*,  fipanfea  acaja  fupayo  hicfu* 
fea  faísmea  Dios  háppatíñapí;ayu¿ 
8arupi,humanacafca  hani  mayafá 
íorafinpiniqui  míílumahsfta,  vea, 
pi  hanifea  núítufatauina.iefuxpo 
Auquiífa  Capharnaum  marcaro 
paripanfca,judionacatafa  cobre 
rínac^S  Pedí-oro*  Mae ftroma  ha 
ni  ta\*a  pagarirKfataaína:  fatafca 
pagarihua  Tana,  Iefu  Ghnílo  Aa* 
qífaíca  vtaro  mal  ais  i  na  S.  Pedro - 
ro,Pedro  hümatha  camifapiaea< 
íutiuiíaReyanaca  qhuithapí  taifa 
gobreri,yocanacpatti<mícheaha 
yahaqaetcha^S  Pedrofca  fata,ba 
yahaqnetháhoa,faraqutna:fipt- 
naíefaXpo  Auquiflafa:  Vquiypa 
chanca,hiaííanaca  hanihua  paga  - 
ripha  fatatáti  maafca  hanihua  pa 
£ariti,haníraí£pagarihati  íatfina 
vllírpayílafpa,  vcafupa  faráma 
cotaro,chaollacatuñama,hacun- 
tama,huccahilacatueahataca,v- 
ca  chaollana  lacapa  vícjafsínfca 
pagariqairica,vcaja  collque  apfa 
roa,tafa  eobrerinacaro  nampitbá 
baniäpitba  chwrahata,l*ana  S.  Pe* 

«árofcft 


HKÏSTli 

7   El  día  defpnís  que  aaift  iflo* 
baxó  de  aquel  monte  eó  fus  Apof 
toles  Matth.  i   .  Luc.  9. .donde  al 
pie  del  libró  a  vn  Endemoniado, 
echando  a!  Demonio:  y  auiendo 
le  querido  echar  primero  los  A* 
portóles  no  pudieron  por  eflb  a* 
oiendolo  echado  Chrifto  le  pre- 
guntaron, S^ñorporque caufa  a- 
aiendole  nofotros  mandado  lalir 
noquifo-íRefpondioles  N.  S  Pa 
ra  echar  femejantes  Demonios  e» 
meneíler  orar  y  ayunar»  y  voto* 
tros  fin  aaer  hecho  vno  ni  otro  le 
mandaftesfalir,por  eífo  no  lado. 
Llegando  leíaChrífto  al  pueblo 
deCapharnaü  los  ludios  queco* 
brauan  el  tribnto  clixer on  a  S.Pe 
dro,Matth.  F7  Luc.9.  Tu  maef* 
tro  no  paga  el  tributo?  rcfoódio* 
les/i  paga,y  entrado  en  caía  Xpo 
fue  primero  a  S.  Pedro  y  le  dixo 
Que  te  parece  Pedro  ,  los  Reyes 
Gentiles  de  quien  eobrantribu- 
toíde  fus  hijos  o  de  loseitrañosC 
De  loseftraño^efpondio  Pedro. 
Díxole  entonces  Chriito,  Luego 
noíotr os  no  tenemos  obligación 
a  pagarlo,  pero  para  q  no  tomen 
enalexéplo  denolotrosy  noquie 
ran  paga  ríe, ve  agora  al  mar  y  e- 
cha  el  anzuelo  y  faca  el  primer  pe 
«e  q  cogieres  y  abriedole  la  boca 
hallaras  la  moneda  q  fuele  pagar 
fe,  y  darla  básalos  cobradores 
por  mi  y  por  chy  dizédole  elto  S. 

peára 


PcdrMca  íefuChrifto  AErquifla- 
na  fauípacamapíni  ,!ur3na  nara- 
yithá  hamampíthá  pagarima  fa- 
fsínfca ,  naa  hiuihana  humahga 
íautíhahata  faísíu  hamacbataui- 
na. 

8    Apoílolefnacafca  íipana  ,a- 
caaro  ifapa-fsina  hopa  pura  hihua 
tiliña    vlltafiña   calíarapii'cana   , 
fapafapa,nabaa  hi!atha,nahuá  hí 
lacha fapifcana;íefuChriíto  Ano* 
{Tafea  acá  hama  hila  cacanatha  hi- 
fcuatifipana,  acá  aro  fafsina  amu- 
c a 1 1  a  an a ,H a m an ¿ve a eh  ä  hila  ¿Se a 
na  amahuafsíníca^íuHcaebapí  ta* 
quena  yanapacácaña  amahuama 
f¿na:mayní  hiska  yocalla  banifa» 
fsínfea  pifeuthapifsina;  taqparo  v 
Uachaafsinajnaa  taqcbuyma  bam 
pi  ccanaéj,  famama,  haní  hiska  hua 
huanaca  hama  tucuhata(hupana 
capilla haniha a  chupini  cancana, 
hila  cancana  thaqued)  banípini- 
huaalakhpacha  marcaro  maluha 
tatí,hamatiacatíca  ,  caa^pírikha 
acá  huabnahama  alntirí  cantachí 
nijvcahuahiia  clcahata,fatauina: 
huahnanacap-iila  acha  alíttiríbua 
cuna  hiska  yaa  churatafa  enfififa» 
huacaturi,  kapitífsirjfa  ílaquíhua 
larnri ,  maya  pafafa  fupaquhhani 
raquihuajpaya  chaymanítij  au£- 
patayeapafa  anchabíia  amauirí, 
vea  fupapi  ïefu  Xpo  Auqnilía  hif 
ka  huahua  naca  hama  encama  una 
MaäpJra^fanahani  qhuitifa  hua 
haanacana  ehuymapa '  huakhUi 
niti,yancea  amkhafiynitijhuabna 
naca  chaathá  hochauífa  thaathá 

bocha 


CAPITVLO   XÍ3T.  *i| 

Pedro  hizo  fegutvChrífto  le  anta 

dicho  ,  y  díziend-oie  que  pagafe 


por  el  y  por  fi,fue  dezirle:  .Marte 
do  yo  tu  fuceileras  en  mí  lugar. 


8  Y  diztendo  efto  ,  oyéndolo 
los  otros  ^poítolcí  comentaron 
a  amohinarle  ,y  a  contender  vnos 
con  otros  díziendocadaqual:  Yo 
foy  el  mayor ,  yo  foy  el  maypt,y 
contendiendo  afsi  vnos  cd  otros 
•IeíaChrífto  los  acallo  diziendo: 
Sí  alguno  de  vofotros  quiere  fer 
el  mayor,procure  fer  menor, y  íl* 
eruo  de  todos ,  y  llamando  a.vh 
niño  y  abracándole  molrroíe  a  to 
dos  y  dixo:  Aftiriuoos  de  verdad 
que  fino  <ys  boluieredes  como  ni' 
ños  (los  quales  nolmfsan  honras 
ni  mayorías  )  no  entrareys  en  el 
reyno  délos  cíelo  s:y  aquel  fer  a  el 
mayor  entre  y-ofoeros,cjue  fe  hu-r 
mí  11  a  re  e o  m  o  o ñ e  n  i  5  o  ,  p  o  r  q  u e 
los  niños  fon  muy  humildes,  que 
dándoles  qualquíera  cofa,porpo 
quita  que  fea ,  eílan  contentos 
con  ellay  la  toman:  y  en  ena* 
jandofeíaego  ríen ,  po-rvna  fola 
paila  que  les  déTno  ion  doblados; 
quieren  mucho  a  fu  padre  ,  y  a  f u 
madre. Por  eío  dixo  que  fe  torna 
fen  como  niños;  anadio  también, 
y  dixo:  Ninguno  efcandaiize  los 
niños,  ninguno  peque  delante  de 
los  niños  inocentes  :  porque  íi 
O     \  pe  cea 


2T4  VITA    C 

hecha  lurafsínaluriri  v'IJAfsin* 
pilla  \ canaca  arquiriquíhua>ho* 
charoraquihua  purirqui,  acaha- 
malurinnacaíca  yaneca  lqrsfia- 
pampi  famattirinacaíca  ,  yaneca 
amkhafíyrinacafca  huntto  irutu* 
yatahtu  cancani  faraquina,  Vea  «■ 
tha  haqnenaca  haní  yaneca  chuy 
maní  haquempí  aroi?nitï;yaneca 
chuyrnapa  macataafpíu-A  >  hupa 
hama  yaneca  roraq  tucuyahafpa- 
na,hakarapitafca  hkeamweitpha, 
hopa  thaaro  vt  típanfa  phattipha 
paña  nayrapa  haroa  amabuafsín- 
fa  haní  hupanacampi  arofiphanti 
fatauina. 

9  Vcatfca  hacipa  Parábola  ha 
calVaa  aronacaraqní  ata  mana  , 
htuflTahacana  Diofaro  hakhfuña- 
fla  hupanaamafeuauipayatiñaíía 
taqui  fipi  halía,Camsía  mayní  a' 
huaciri  pataca  obefaoilsina,  má- 
ya<|  chhaqhuepana,  Hallatúca  tu 
ica  ílaatuneani  obefa  fuñir  o  hay* 
tafsina  chhaqberi  obefa  thaijue 
ri  mirihaquíkhafsínfca, ancha  cu 
fififa  hntkneri,aca  qnigpa  hama* 
raqutpí  Dios  Auqaífla, mayní  ho 
ebakhtara,hochanacapa  haytafsi 
najhnparo  hakhfupana,  alakhpa 
chana  haecha  fiefta  latí,  ancha  Cti 
fííipifqui  fana.  Acampíraquiaro 
fina.Qhuitifa  hnmam.tnca  hecha 
champaña,  manqbuetaquí  enkha- 
ma>vatichama  thakhtima,hani  q, 
tifayariphantí^panímagyatíma: 
ha  i  eukhauima  ifapaEafca,  hani 
huanipanfca.pan'hqnimfa^eftigo 
thaarhá  thakhtíma,telligo(ca  ca 

khara- 


HRISTI. 

pecesre  delante  dellcs  querrán  i 
mítarle  ,y  peccar  como  el  ,y  los 
tales  que  dan  ma!  exemplo,y  ef- 
cándalo  feran  caftígados  con  mu 
cho  rígor:Demas  cierto  los  hom- 
bres no  hagan  vi  Ja  con  los  que 
Ion  ruines,  par¿»que  no  lespegué 
fas  malas  columbres  :  y  li  fe  les 
llegaren  cíefechenlos  de  Cv,  fi  fe  sé 
taren  junco  huygan  d  ellos, y  aun 
que  los  quieran  co  no  a  fus  ojos 
no  hablen  con  ellos. 


o  Defpuesdixo  algunas  parabo 
las-p*raqae:Tepamos  lo  macho  q 
quiere  la  conue.r(ion  délos  pecca 
dores  Porque  dixo  Luc.  i? .  Afsi 
como  vn  Paltor  que  tiene  cien  o 
bejas,  perdiédol'Je  vna  dexa  las 
nouenta  y nueue  en  el  delierco,/ 
va  a  bufear  la  que  ie  perdió, y 'ha 
Mandola  huelue  con  grande,  ale* 
gría  Al'sí  Dios  ni  mas  ni  menos, 
conuírtiendofe  a  el  vn  peccador, 
y  dexando  fus  peceados  hazegrá 
de  fietU  en  el  cielo  ,  y  fe  huelgan 
los  Angeles  Dixo  cambien  Si  al' 
guno  peccare  contra  ti,  v<¿  y  co* 
rrigeleen  fécreto.  Mate.  i<.  liit 
que  lo  f¿pan  mas  que  los  dos  ,'Si 
no  quihere  ovrte,  ni  quifierc  en- 
mendarle, corrígele  delante  de 
dos,  otrestertígoshaziendoqne 
ellos  le  amoneité,y  fino  quiftere 

tam- 


CAPiTVLO    XlX 


m 


kharaqtnpha»hanipiní  huam'ña  a 
ptiáu'ipanlca  apuro  cchatama:  ve* 
ch-iu  haní  huaníña  amauipanfea 
futiuífaja  haqro,ccana  hochakh- 
tararo  e&taftta  :  hupápifea  hani 
hnafirarag.aroiimti.Vca  paehapi 
S  P.Tptay  yanecachiriha  qhueía 
chirihacayea  búa  I  api  pápachaña 
ba,pacallco  huafa  fapptrquitííía* 
canina  leíu  Chriíto  ÁnquiiTafcaít 
pana  hani  pacaiieo  hualaqmti , 
maaica,pscallco  tuca  paca iíconj 
huafa, hani  haceufinfa  cocuñahua 
íapápacbama.  Acaccanaquí  ha- 
cnurpaañaRiataqfca  iíapita,  May 
ni  mana  yanaparotúcahachucoll 
*que  catuyatauina  ,  vea  yanafca, 
míchca  mayordomoTca  tatpana 
collquepa  taq  quechi  maaracata* 
DÍna^tatpaí'ca  quéta  chino  catuna 
cotiakheta  fafsína:vea  yanapafca 
pagaríñataqui  haní  cunapaía  huq, 
pana,  tatpáka  ata  a!akhama  mar 
mipáp!,huahoanacampijCunapá- 
pi  cauquípapífa,camifatfa  pa^ari 
pínitanihua  fípana,  tatpana  nay- 
racatparo  quilipittafsína,  Tatay 
hani  kapiiimti  ,  cayea  manu  ma~ 
tha  huccahuapsgarimama^liutí 
tarhafatauina:  Tatpafca  vcapa» 
cha  yan^pavfüpaataatna ,  fappa 
arópíraqui  maccama  Tana, taque 
manijpfcapatnpachatauina:yana 
pafca  pápachata  cufííífa  maccata* 
Dina, tatpana  vtpatfa  hanírahif* 
g.  milVucafsinfca  mayniyana  mi 
íipápi  pataca  real  manupampiha 
qailltauína,  vcafca  cari  paga  rita 
falsiaajhactithapítauina^ampa  ra 

panafa 


tampoco  enmendarte",  acufale  de 
lante  del  juez, y  (i  täpoco  quifíere 
enmendarfetéiepor  hóbrecomo 
ü  fuera  gen  íl  y  publico  peccador 
y  no  trates  mascón  el:  Entonces 
.dixo  S.Pedro  Señor  qoä.tas  vrzes 
eftoy  obligado  a  perdonar  al  que 
me  injuriare  y  agrauiare,por  ven 
tura  nafta  fíete  vezesíRefpondío 
Chrifto,  No  folo  fíete  vezes,  fin© 
fetenta  y  fíete  vezesj  y  tantas  que 
no  ay  numero  dellas  •,  y  para  que 
encendáis  eílo  claramente.  Vup 
vno  que  entrego  díezmií  taleros 
a  vn criado  fuyo,y  aquel  criado, 
o  mayordomo  defperdicio  toda 
la  plata  de  fu  amo,  y  pídiédple  el 
amo  quenta  ,y  que  Tela  bolutefe* 
el  criado  como  no  tupiere  con  q 
fatisf  azer,  y  el  amo  mandafeque 
le  vendíííen  a  el, y  a  Tu  muger  y  hí 
jos  y  todo  lo  que  tenia^yen'todo 
cafo  le  págate,  arrodülofe  delate 
del  y  le  díxo  Señor,  aued  paeien? 
ciay  aguardadme  que  yo  os  pa- 
gare todo  lo  que  os  deue:e!  amo 
entonces,  apiadan  Jofe  de  Tu  cria 
do  defpidíolecó  buenas  palabras 
y  perdonóle  toda  la  deuda,  fqefc 
el  criado  muy  contento^  apenas 
auia  Pálido  decaía  de  íu  amo  qua 
do  encontró  con  otro  criado  co» 
mo  el,  que  le  deuia  cien  reales,  y 
arremetiendo  contra  el,y  ohogan 
dolé  colas  manos  dezia: Págame 
O    4  loque 


/      -^BT  \ 

c 

tltf 


VITA    CHRÏSTÏ. 


panafa  hakhfacatayana,hiTqüt  ca 
tufsína¡haca  hama  yancachacafca 
vea  yanamafipa  nayrasatparo  tjfk 
pittafsina,llaqnípayta,  vllutara- 
qníta,nabuapagarimama  fataiú- 
narhupafea  hani  amahuatauinti, 
llallírha  huatautarochayana  ,;a- 
cancama  pagariñamacama  íatauí 
na.  Acá  hama  vl'jafslnfea  hacca» 
pa  yananaca  mafipa,Tatparo  vil 
jaoípa  atamtri  niapileatauina. 
Tatpafca  ífapafsina,  tunca  hacha 
collque  h aecha  ampara  cancana* 
parnpí  pampashcanca ,  vea  hauí* 
fa  at  a  n 1  na  •,  v  ca  r  u  fe  a,  C  ha  y  y  au  ec  a 
y  ana  chnymauífa,hanití  naa  alio 
kha  collque  mannha  taquepacha 
p  a  mp  a  cha  Tmaí  h  u  m  a  fea  c  a  m  í  fa* 
pi  yanaraaíima ,  carnifa  naapam- 
P aeh a f m a  ha  ma  hani  pa mp a c h a • 
ta"f  fafsínaUípififsina  huaraní  al- 
guafilanacaro  irpakbaruyana  y 
fouatautaro  irpantarapíta  ,  per* 
donacliajyca  tunca  hachu collque 
f3agaríñacania,vcancapl?a  fafsína. 
Acá  a  rompí  Parábola  mp  ip  i  lela» 
Chrílto  ÁuquHfa  yacíeahana  &«• 
m  a  u  i  ft  a  n  a ,  c  a  m i  f a  p  i  Di  o  &  A  u  q  u  i 
fía  h  a  ni  h  o  c h  a  n  a  c  ffa  p  a  mp  a  c  h  í  ft  a 
i s :  t  i , h  i  o-fl  a  n  a  c  a  ha  ni  h  a  q  ue  m  a  íí, 
tía  híüíTamanca  yanecachauipa.^ 
panspac  batana  vcacca. 

10  Vcátatatfca  judionacan* 
íieítapa  Cenophegía  futiaí  puri' 
pana,ÍeíuChri(lo  Auqniffa  hama 
iacataqui  Icrufalenaro  mahafa* 
fs  in  a  ,Sa  mar  i  tan  onacan  a  marca» 
pacafafararaainarvcanacñfca  Au 

quííía 


lo  que  me  deues:mal  tratado  el  9 
tro  defta  manera  ácrciíllandofe 
delante  le  dixo  Ten  paeiecia  que 
yo  ce  pagare, pero  el  no  quilo  fi- 
no que  le  mando  echar  en  ia  cár- 
cel haíla  q  !e  pagaífe  toda  la  deu» 
da  ,  viendo  tño  todos  los  dentas 
criados  fueron  aíu  amo  a  darle 
qaenta  de  todo  lo  que  paílaua: 
Llamo  entonces  al  criado  aqtiien 
auia  perdonado  libéramete  diez 
mil  talentos, y  di,xole.:Mal  criado 
ruya  por  ventura  yo  no  te  he  per 
donado  toda  la  deuda  que  me  de- 
uías  con  fer  muy  grand^Puescc*. 
mono  hasperdonado  tu  a  tuco* 
pañero  como  yo  teheper.danad© 
a  tiíy  diziendo  etto  muy  enojado 
le  entrego  a  los  AlgthetJes  pora 
que  le  echafen  en  la  caicel>halhi  q 
lepagaííe  losdíezmil  taletos  que 
le  auia  per  dona  do.  Con  etéa  l'ara 
bola  Chfífto  Naeftro  Señé»  qui- 
fo  enseñarnos  :  que  Dios  no  no* 
perdonara  nneftros  peccauos,(i 
nofocí'osno  perdonaremos  las  in 
furias  a  nadires  proxiuses.. 


t  o.  D*e  I  p  n  es  de  to  do  e  ft  o ,  1  í  e  £  a  rr 
do  Iafieíta  delo5jr?dios,q!U;_iauá 
Cenophegía.  Mat  i9.Mar.i0  Lo  9 
k>.7.y  queriédo  ir  N.SJefuChiíf 
to  fec  recámente  a  kruíaleiv  pullo 
por  vnpucblo  dsSamaricanos  los 

quaies 


CAPITVLO  XIX. 


tóiífa  hani  hauífaña,  manka  chn- 
añi  arnahuantí,  vcchipana,  San- 
ia*ompi  S  loanampi  anha  kapiít 
uima  Samarttanonacarnanca  , 
\uquiiíarofa  Tatay  amautati^v 
akhpachathänina  hutapha  fata* 
13, acá  marcamnaca  nsccañapata 
^fatauina;(ipana  Auquiffa  Iefu 
]hriftofca  hanihua,napilla  afakh 
»achatha  huttafsina  haníhna  at- 
nanaoa  ínfiernoro  anantírí  hnta-r 
arí,alakhpacharoírpiriqiíIpi  ha* 
:atha;hanítíacanaca  híhaafsina 
Fnanqhuepacharo  miriqní'?  faca  ai 
na  ,'vtícaca  maya  hiska^marcaca- 
ta  farípana,  tunca  caracha  vfani- 
naca  AuquílTaroiiutana:  Tatay 
hacayitafafsinaifatafca  Xpo  Au* 
quilla  farama,  Sacerdote  Diofna 
lantinacparo  yllaaGnima  fataui* 
aa  jvcanacafca  vllaíilsina  ilaqui 
íumaratapífcatauina  ;  taneatfca 
mayniqní  auquiílaro  cntíkhafsU 
na,  Tatay  aromathuakimiara  tes- 
eotha  fafsína  ^Hpittaís'ma  háppa 
fcitauina  Iefu  Xpo  Auquiiíafcana 
aíti  acá  hacayatanaca  tuocana1? 
aaaqn-ínc|  Itallatonca?  acá  fapaqú 
Samaría  hacca  haq  caneáis  ma  híf 
^chiripa  kumaracíyr'ípa  haaippa 
tirí  hutani<fafsina,  farutama  nía 
ecamamaro  checahua  faaimabaa 
bacayarama  fatauina.  le  refalen 
m i r c a r o  p o r íp a nfc aci*h a r i-fec n a  • 
ca,Efcribanaca,yanccachuymani 
mayconaca,  Aug.íTa  Wani  ccana  Ta 
ra  na  qpanahiOjpifcatauina  marca 
ni  haqnacafea  cuna  man  a  Aug/fo- 
thá  arofipifcatauina :  haccapaca 

fappa 


Z 17 

qualesno  quífieren  reciuirfc  ,  ní 
darle  de comer:Entonces  S.tsago 
y  S. loan  fe  enojaron  mucho  con 
tra  los  Saraarita'nos  dizíendo:Se 
ñor  ,  quieres  que  mádemos  bajar 
fuego  del  cielo,,paraqquemea  to 
dos  Sos  defte  pueblen   refpondio- 
Chrílto  No,que  yo  no  he  venido, 
al  mundo  pera  echar  las  almas  al 
Infierno,  fino  para  llenarlas  al  cié 
lo  :  por  ventura  muriendo  ellos 
no  írian  al  infierno?  Pa flándo  def 
pues  porvn  pequeño  pueblo  Lo.. 
i7.díez  hombres  leprofoa  pidiera 
a  N.S.que  los  fanafe,  alos  qoales' 
dixo  Xpo.Yd  y  moftraos  alosSa 
cerdotes,y  yendo  luego  fanaren* 
y  de  diez  que  eran  vno  folo  bol* 
uio  a  dar  las  gracias  diziendo:  Se 
ñor,por  tu  mandado  he  quedada 
íano,airodillandofe,y  poitrando 
fe  delante  del:  al  qual  dixo  Chrif 
to:   Por  ventura,  no  fon  diez  los- 
que  fanaron<  donde  eítan  los  nue 
ue'fSolo  efte  eilrangero.de  Sarna* 
ría  vino  a  dar  las  gracias  a  fu  bie 
echorpor  la  merced  recibida,  y. 
Cbrifto.  ie  dv%o  Leasiitaee,  y  vete. 
qoe  tu  fe  te  ha  fañado.  Llegando 
a  íecqíalen^íoan  7»y  nop^recien» 
do  en  publico,  los  l-anieos,  y  £f— 
cribas, y  ios  principales  de  malas, 
entrañas  pregüntanan  por  el ,  y 
defeananfauer  en  que  opinión  le 
tenia  la  gente:  los  del  pueblo  ha-, 
blaaan  >y  dezian  varías  cofas  de 
N&eilro  Señor.vnos  dezían  q  era 
O     5  buea 


■ 


■ 


Äïä 


VITA    CHRISTI 


fappíh'aafap?rc.nauína,íukhfari 
fd ,  fa  pp&  h  *i  i  íi  r  i  c  h  a  a  c  *.n  acá  y  a  n  * 
ecachítaní  lisia  :  hac'capafca  ,  vea 
Paarifeouaea  iaroyaha  falsinaq,, 
yancrahua  vcacca,  marca  enarca 
piturihua  facaniny  hicapaíca  ha- 
ní,vc3cca  Diofna  yocpahna  fata- 
tiioa,hacapafca  baní  íefu  Chuflo 
Diofna  yocpalsinca  cámiíap;  hu 
cea  milagro  laraípa?  fatauína,na 
ccapafca  hanihuí  Diofna  yoepa- 
ca  Galilea  toqaeíhá  butaniti,aca 
vea  toquetháhua  bati  tacautna. 

ti  Acá  himi  aroíqnipanfca  eo 
Ila.ia  qhuífpiyriíTa,  nía  chica  vr.u 
pana  temploro  maotafsinaccana 
eakhatanina^eukhepana  vea  van 
cea  cbuymani  Phar  ifeonacafca 
chínoquerí  qh'uh:ataaí-na,qhaita- 
uinacafca  vefaqui  maccapijckhata 
nina.  Camifa  hani  chínocata  irpa 
nítaí  fatafca,  camifapíraa  ancha 
collana  arofipana  chinocahaí  hí- 
latabatpacha  hanihna  vea  hama 
arofiri  qhuítifa,  vlljat'ti  faphifca 
tauína  ,  vea  aromafca  AuquiíTa 
marca  ccahuaya  maya  collana 
monte  Olíuete  fntinina  ceátataa- 
tauina,aromantifca  temploro  ma 
canina, veanquipanfea  Pharifeo- 
naca,Eícríuanaca,  mayni  haynu- 
paanííquipiri  marmi  írparanata- 
uina,  loan  8<  camachama  fanipi 
acá  marmi  hupaí  Moyfenana  ca* 
macbiuípanca,  calaña  bacn  cchu- 
quípha  (ipilla,  hopafcacamacha- 
ma  fanipi'' fafsinatChecanfca  acá 
marmi  bpitahamaquí  Auqniiíaro 
irparanacauina  ,  bupanacapílU 

vcafa 


buen  hombre, aunque  Con  miedí 
dlzíendo,fi  ellos  nos  han  de  mal 
tratar  por  dezir  qoe  es  buen  hon 
bre:  otros  para  dar  contento  alo: 
Pharifeos  dezian,es  vn  mal  bom 
bre  elle,  y  reboíuedor  ds  todo* 
los  pueblos.-ocros  deziá  No  eíTe 
es  hijo  de  Dios:  otros dszian, íi 
no  fuera  hija  de  Dios  como  hlzie 
rá  tantos  milagros1'  otros  dezian 
elMefsia  no  vendrá  deGaülea,y 
elle  de  alii  es  natural. 

íi  Hablando  delta  manera  los 
del  pueblo,  Chrifto  N.  S,  vino  a! 
templo,  loan  7.  y  comen Co  a  pre 
dicar  fu  diuina  palabra.y  predica 
do,!os  mAtu;idos  Pharifeos  em- 
biaron  a  prenderle, y los  que  fue- 
ren cmbtadosboluieronl'e  fin  ha* 
zer  na  da, y  preguntados  como  no 
lerravany  no  ieautanprefo,ref~ 
pondíeron,como  auiamos  depré 
der  a  vno*que  tan  bie  habla  y  pie 
dica'  defde  q  nacimos  nohemoi 
vitto  hombre  que  tan  bien  hable. 
Toda  aquella  noche  paífo  N  S.en 
el  monte  Oliuete,  a  la  íalida  del 
pueblo:  y  la  mañana  muy  de  ma- 
ñana vino  al  templo:  citando  allí 
los  Efcríbas  y  Pharifeos  le  truxc 
ron  vna  muger  adaltera, dizíédo 
que  madara  aquefte  hombre  que 
hagan  a  efta  muger?  En  la  ley  de 
Moyfenfc  manda  que  la  apedreé: 
y  el  que  mädara  que  fe  hagaíVer 
daderamente  que  como  lazo  tra 
xeron  a  efta  muger  a  Xpopáraco 
¿críe: po rque  dezíanjni falta  nin 

guna 


CÄPITVLO    XTX. 


u9 


reafa  vcafa  ChrTfteca  aycays •.  Ila- 
^uipayri  choymanifiina,  hani  bi' 
ïuayamti  fanihua,fip3nfca  hiuíía» 
laca  Movfenana  fauipaua  pam* 
jachi  fafsinajCchatatanajChinoca 
rana  falaqoi  irparanacauína:  mar 
mil  a  hocbíipa  checahua  fpssnfca, 
vea  yancea  haquenaca  AaqniíTa- 
ro  vatícbirey  ancha  híchaquipí  a- 
ea  marmí  haynopakhathá  may- 
iiimpí  iqniri  catutha,  Mycfenana 
:amachitpana  acá  marmi  calaña 
lacucchuquita  hihnapa  fih.ua,  hi- 
luaniti  hanícha?  camfäta?  fatauí 
ia.  Collana  Dioína  yocpafca  yá* 
jachuymanacapa  yatíísína,  vra^ 
¡juero  alíttafsin.a,Iükanap¿-na  qü 
cacauina^llutakhafsmícajqhuiti 
buroanacatháhocbauifa,  vea  hila 
impara  hacutapha  fatauina.  Sa* 
^ualínfca  huaííraraqui  quellqneri 
ilittatauina:  Auquíífafca  camífa 
imaatcanacsfi  hama,qnelicafsí- 
¡ía  vcanacana  hochapamna  quell 
¡ana.camifa  manqhue  hochafa,v- 
:amna  vcanaca  hochanaepa  cca- 
»a  víljaíifsina  cakhíiftfsina  fapa* 
ha  fapatháfaraukbanajachaclH- 
laca  chapí  nayrafa  maccana,  vea 
fea  huaynanacaamucafa  amaca- 
a:  hochani  marmifea  fapakhtac| 
aac  khana?  Anquiífafca  vllutkha 
sina  Cauqui  vea  cchatirinacama 
narmí?  cauquíchapipí  hihuaphá 
ííhmaífatauína/atafca  vea  mar 
li  hacca  toque  hacca  toqae  vil?- 
aiptafsiaa,  Tacay  raacaphifcata 

nin- 


guna que  Chrílto  por  fer  manfo  y 
piadofo  mandara  que  no  la  maté; 
y  mandándolo  noíotros  le  acnfa- 
remos,  y  prenderemos,  dízíendo 
qae  quebranta  ¡a  ley  de  Moy  fen, 
y  rodeando  todos  a  la  muger  ,  y 
confeíiando  ella  fu  peccado,aque 
líos  hombres  peruerios  pregunta 
roña  ChriftoN.S,  díziendoiJSlac 
ftro,  en  efte punto  hemos  cogido 
aeftamuger  adulterando  ,  en  ia 
ley  de  Moy  fen  fe  manda  q  muger 
como  efta  muera  apedreada:  mp/ 
rira  o  no?  que  te  parece?  Entócea 
Xpofauiendo  fu  dañado  intento 
inclinandofehazia  el  fuelo  eferí* 
uia  enelcon  fu  dedo,  y  íeuantan- 
doíe  dixo,  Quien  de  vofotros  es 
finpeccado  efle  le  tire  el  primer 
golpe :  y  dicho  efto  de  nucao  fe 
baxoparaefcreuir.  Ycpmodizé 
algunas  Do&ores,  N.S.efcríuia 
lospeccadosdelosPharifeosque 
aculana  a  la  muger,  aunporfeere 
tos  y  ocultos  que  fucilen,  aunque 
ningunopodía  eutenderpor  aque 
lias  letras  fino  fus  proprios  necea 
dos  y  no  los  ágenos: Por  eílo  en- 
tendiendo  y  víédo  cada  qua!  fus 
pecados,  vno  a  vno  fe  fuero auer 
go^adus-primero  los  viejos,y  def 
pues  lo«  moi^os  con  gran  fiiescio: 
y  la  muger  ddinquente  eftyoa  en 
pie.  Entonces  N.  S.  leaantandofe 
en  píe  díxo, Muger  donde  eíU  los 
que  te  acofauä?  Qual  dellos  te  ha 
fentecíado  a  muertcíLa  muger  en 
tonces  bóluíédo  la  cabera  avnca 
boya  otro  dixo:  Señor  todos  fe 

h¿» 


I       « 


tío 


VITA 


ninhua»  hartikua  maynirahihaa- 
phä  fitotï  iatautna  ,  fipanfca  Aa* 
quiiía,nafahaniraquíhaahiiaiati, 
mokhfaqui  raacafckhsma  ,  hani 
maampï  hocfaaro  pnrihatati  his- 
khatauína,íya  fafamaccana  vca 
marmifea,  Pbarifeonacafca  ma- 
ccatathä  Anquí  flana  vcaroraqui 
cntinipifcatauina  loan.  8.  Cntini 
panfcajAaqoilTaeokhacanina.AB 
chahua  humanacaca  hocharopn- 
ritahnanimafaisina',cunahocha* 
cha  yatita  naa  cchatanataqui  ata 
mitaífaraqaitaoínayhani  maynifa 
arofipanica,Camiíaraquihnma- 
naeacca  ,  hani  hochanthana  ,  naa 
hihtiayaña'atnabaapifqoit'ta  fa- 
tauina  ,  fat  a  vean  a  caica  kapíiilsL 
na  vca  yaneca  tñarmi  "hacucchn* 
qniha  lauí  calaña  lefu-  Carillo 
AoqaííTa  hacacchuquíña  amahua 
pífeataoína,  Aaqaiííafca  haní  hí- 
huañipa  vrufa  puripana,hihnaya 
ha  íata,hani  calaña  hacucchnqtií* 
ta  hiairi  hutal"sina,Cr  ufana  híhaa 
ñapa  haníra  puripana  ,  haní  v- 
canacana  katafa  camachcataqm 
maccatanina  , checa  Dios, checa 
haqueraqaicancafsína  ,hani 
licencia  chnrataaintt  v- 
canacaro  amparapa 
hupamanca  aa* 
tañapata 
qut. 

K 


CKR  ISti. 

han  ido,  nadie  me  a  condenado  a 
morir,  díxo  entonces  Nueltro  St 
ñor  yo  tampoco  te  condeno  ,  ve 
te  en  paz  y  no  peques  mas  ••  ida  é] 
fue  la  müger,  los  Pharifeos  vol. 
uíeronadonáe    Chriíto   eftaua 
loan  8.  predicóles  Nneftro  Señoi 
diziendo:   En  muchos  peccadoi 
tropecais ,  y  caéis  voíotros ;  en 
mendaos  deüosj  y  también  quie 
ro  que  me  digays,  Ji  fabeys  aigut 
delicio  y  culpa  mia  para  acular. 
me,y  como  nadie  hablafe>les  di. 
xo:Puescorao  vofotros  qreis  dai 
rae  la  muerte  fin  culpa?  Entonce! 
enojandefe  «líos  en  grande  ma 
ñera,  quifieron  apedrear  a  Nuef/ 
tro  Señor  con  las  piedras  con  quí 
auian  querido  apcurearala  mu< 
ger  peccadora.  Pero  Chriitc  poi 
no  aaer  llegado  el  dia  de  fu  muei 
te,y  no  atuendo  venidopara  mo- 
rir apedreado,  fino  a  morir 
enla  Cruz, queriéndole  e 
¡los  matar  fe  fue  del 
tipio  fin  que  na- 
die le  nizíe* 
fe  na* 
da. 

ye 


CAP* 


CAP- 


CAPITVLO    X3T* 


22  ï 


JAP.  XX.   CAMJSAKHA 

efn  Chrilto  AuquiiTa  mayni  hny 

co,  vdapacha  taycpana  puracpa 

ha  yutiri  hacaachina  ,  pacallco 

onc  «  diTctpnlofca  iraca fsína  ha- 

menica  eukherí   anarpaachina, 

Si/iareharuMariarsa  vtparufcapa 

rkhína.milagronaca  lnraehi 

na:Parabolanacafcahawi 

kahamurpaayiriaro 

nacafca  eukhahí 

navcatháhna 

arofi. 


CAP.  XX.    TR  ATA    CO- 
mo  lefn  Chrifto  fan'o   a  vn  ciego 
defde  fu  nacimiento, loan  9,  y  de 
com»  nombro  fetenta  difcipnlos 
para  predicar,  Luc.   o.  y,  de  co- 
mo fne  a  polar  en  cafa  de 
Marta  y  Maria,  Luc  10. 
y  de  como  hizo  alga 
nos  milagros,  y 
áixo  algúas 
Par abo 
la  Sé 

CO 


|H  ACÁ  CAPITVLO-  *¿      ¿^PRIMERA    RARTEi^ 
nanayractaccapa.  de  fte  Capitulo. 


CC  V  RI  mayacapitnlona.híf 
_efamca  hama  collana  Diofna 
yoepaIe<uXpoqhuifpiyriífa;vca 
calahama,yaaríhama  amaru  chui 
mani  yatca  h  jqnenaca, calaña  ha 
cucchnqaiña  amahuatauina,Auq. 
(Tafea collana  irpiri  chuymaniísi- 
na,paña  hacnechuquiha  fataía,ha 
ni^nanifa  acanaca  hifquichphantí 
fatauinti:  llallirha  maampi  yana- 
pana- vea  marcani  vforinacapa  ku 
marataafsína:  maampi  hifquieha 
ñipanfea  hifquicharaqnírí  canas 
acá  hama  fcppa  chuymaníisinfea 
collana  AuqaiíTa  maya  hacqaipa 
tacata,  michca  maya  baceha  calle 
cata  faracafsína  maynt  yocacha- 
llítpacha  huyeen  cchamaca, vllja 
taaina,  loan  9.  Diícípulonsepaf* 
eavlljipana  ,  acá  hnyecuca  tstay 
qaíajhuayuhochapat'tí;  michca 

aaqos 


S  S I  como  os  dixe  en  «1  capí 
ktulopaffado  ,  aquella  gente 
empedernida  y  dora  de  coraron 
como  el  bróceiqaifieró  apedrear 
a  N.  S.  ïefn  Xpo  hijo  de  Dios;pe- 
ro  el  piadorísimo  y  máfifsímo  Se 
ñor  aun^ne  le  quifieron  apedrear 
no  dixo  no  quiero  bazer  b'\t  aef- 
tos, antes  les  ayudo  mas,fanando 
los  enfermos  de  aquel  puebío-y  li 
fuera  neceííarro  hazeries  mas 
mercedes,  huuisrafelas  hecho  yy 
fiendo  defta  mantra  manilísimo 
y  blandifsiaio  de  condición  Ntt'ef . 
ero  Señor  paliando  por  vna placa 
o  calle  vio  a  vn  ciego  defde  fu  na 
cimieutOj.y  mirádolelcs  Difcípe 
los  le  pregutaró  dtziendo,  Sene  r 
por  fosproprios  pecados  ha  nací 
do  efte  ciego  como  enVopor  el 

pCvca'ié) 


¿IX 


VITA    CHR  ISTI. 


,.  ¿alpina  eaycpana  hochapatdia 
hnyccupacha  yurií  faíVina  Auqui 
íía  hifquíttatauinarauquiííafca  ha 
níhua  acacca  maya  fnpafa,  maya 
fupafa  hrtyccu  yorítí:  maafca  acá 
vllítatipana  Diofaa  Uaquípaaña* 
pa,Apu  cancañapa,capacca  canea 
ñapa,cchamani  eancañapa  ceana* 
chaca  cancañataquiquipi  huyec-o 
yari,  Haqnaeatunaítaqquefiña- 
ro  puripanfea  hanipí  qniqui  ho- 
chapa  íupahus  ttaqquefmaropii* 
rífanatíjcamíf»  lob  hochauifa  tta 
qqueíipana,  amigonacpahocbpa 
fupahuattaqquefihifcatauinaha- 
mat  hichafpalía  bacapafea  ttaqq* 
íiñaro  puriri  vlljafsina  ilaqni  ho- 
chapa  fupahua  firí,yari  hacapseca 
ancha ttaqquefípana  acha  bocha- 
khtaaratauinhua  firi;  vcafca  hani 
pt  vcahamati,  porque  Diofapílla 
haqu^nacaro  ttaqqueíiña  chiuaf- 
fina  allokhapíhamutti,  hacaparo 
lob  hamaro  mokhfa  chnyroapa, 
íya  mocuha  fañapa  vlfjañataqui 
qhuítanirí,hacaparofca  San  loan 
Baptifta  martirefnaca  hamarufea 
seaqqaeGpana  alakhpaehanaallo 
:ha  cufiíiúa  churaha  fafsínaraqui 
qlmicanirí,  Marcirefnacarofca  ha 
manqui,  hacaparofea  Dauid  ha- 
marafca,acacca  nia  alakhpaehata 
quí  fatahua,  acalca  pañaíatafsin- 
fa  hocharuhua  puriniparífsinfca 
ttaqquefiñaro  purifsinbua  ,  naa- 
manca  taque  chuymapampí  hakh 
fgtaní  ihochanacpatha  penitencia 
luraní  fafsinarao,  qhuiíanirí,  qui- 
qaipa  Dauidñía  maya  Píalmopa- 

■a 


pechado  de  fu  padre  y  madre?  reí 
pondloles  Chríflo,  Ni  por  vna,ni 
por  otra .caufa  nació  ciego  efte,  fi 
no  para  qne  viniendo  a  tener  víf 
ta  fe  nianifieíte  la  miferícordía  de 
Dios,  fu  dominio,  fu  gloría  y  fa 
poder:  y  quado  algunos  hombres 
vienen  atener  algunas  tribulacío 
nesy  trabajos,  no  deuédezirque 
espor  pecados, como  los  amigos 
de  íob,  que  padeciendo  (in  culpa 
díxeró  que  padecía  por  fu  culpa: 
y  aun  agora  en  eíla  era  viendo  a 
los  que  tienen  trabajos  luego  di- 
zé  queesporpeecados,y  mas  fue 
len  dezír  que  los  que  tienen  mu- 
chos trabajas  tienen  muchos  pee 
eados,y  elfo  no  es  al'si,porq  Dios 
dando  trabajos  alos  hombres  mí 
ra  muchas  cofas  :  a  vnos  como  a 
loblosembía  para  ver  fupacien 
cía  con  que  fe  fu  jetan  al  trabajo, a  - 
otros  como  a  San  loan  Baptilta, 
y  a  los  Mártires  tabien  para  dar- 
les mucha  gloria  en  el  ciclota  o- 
tros  los  embia  como  a  Dauid  di-  ¡ 
ziendo:  Eítepredeílínado  efta  pa 
ra  el  cielo,  y  aunq  lo  fea  caerá  en 
peecado,y  cayendo  con  la  tribuía 
cion  fe  botuera  de  eodo-fu  coraco 
a  mí,y  hará  pcnfceneiadc  fus  pee 
cados:  /  aun  el  mifmo  Dauid  di- 
seca el  Pulmo  veyntc  y  nueue, 

alguno  i 


CAPITVLO    XX, 


ia,haccapahaquenaca  vfuna  rrtay 
:ha  may«haparit,?hMa,ttaqquefi- 
iapa  vrnt-hama  miripanhua,  pe- 
nitencia Inrañata^  Diofaro  hakh 
nnataqui  amkhafilípijvllima  tea 
jqueíiñaqui  fappa  yaaro  irphha- 
;capa  rulca  quiqui  hüchapathua 
raqquefipha  ii;  haccapafca  yäcca 
Ibuymanipana  acana  ttaqquefi- 
>ha,manquepachaníca  ttaqqueii- 
aquiní  fafsina>Rey  Antiocho  fu- 
iniro  qhaitanicataninca  harna 
jhaitauiri  fatauina  lefu  Chrillo 
luquifla  Apoftolefnacaro. 

2  Vca  huyccu  vllitataaha  faf» 
¡nica  coüana  hutuneaapampi  la- 
amp  nañiKtchafsina  nayrakha- 
o  ^pakïiatatïuina,  apakhatatfca 
aram^  Síioe  pakhchathá  haricca 
uima  fatauina:muri  ñekeica  nay 
anihaqueia  buyccuchiriquihua: 
uaafea  iefis  Chrítto  Auquiiïa  che 
a  Diofna  checa  yocpa  canquipa 
a  hupana  apakhatatacanquipa- 
abariccalmithápurapa  nayrani 
rt  nayrani  hutkhatauinajhaqna* 
afea  ancha  hiiaracuííphjícataoi* 
a  acá  hamaraqui  fapiícatauina, 
laniti  acá,  teplo  qaillcana  vtcaf- 
«irica  Jímofna  mayíifa  vcaífata 
ina:  fipana  haccapafca  checahua 
capiníhoa  íaraquina,haccapafca 
inihua  vcatí,  maalca  vcaja  vlli- 
iquerihua  faraquitauína,maaf- 
»quiqu>pavfuri,naahnmAnaea 
'ofeatacavea  huyecuthahua  fa« 
utna:  nachahua  fipanfea,  huma- 
itaveaccacamifapi,nayrani  tu 
ta  fafsiiu  hifqaítapííiat.aoina 

hií* 


«3 


al-unos  hombres  teniendo  mas  y 
mas  enfermedades}y  multiplican 
dofe  fus  trabajos, danfe  prieiía  pa 
ra  hazer  penitencia  yboluerfea 
a  Dios:  veis  como  la  tribulación 
encamina  a  los  hombres  al  bien? 
A  otros  dizcPadeilsá  por  fus  pee 
cados,  A  otros  las  embiapor  fer 
ellos  malos, dízíendo,  Padeícan 
aquí  eneftemundo,y  defpnespa 
deceran  tambié  en  el  infierno,  co 
rao  al  Re/  Anrioco. 


%  Queriendo  N/S.  darviftaa 
aquel  ciego,  hazíendo  barro  con 
fu  íalísa  y  con  tícrra^pufufelo  (o 
bre  los  ojos,  y  defpues  de  puerto 
ledixo,  Vea  lauarteen  la  fuente 
de  Siloe;eí  barro  recien  hecho  íír 
tiíera  para  cegara!  que  tiene  vifta 
y  buenos  ojos;peroporfer  Chrif 
to  verdadero  hijo  de  Dios  elquo 
Ieauia  pueíto  el  barro  ,  defpuef 
delauado  bólüió  viendo  de  am- 
bos ojos  y  e5  perfecta  villa ,que- 
dando  admirada  toda  la  gente,  y 
dezian,  no  es  eftepor  ventura  el 
qucelUüa aiíentado  ala  puerta 
del  templo  y  pedia  limofnaívnoi 
dezian  que  fí  era, otros  deziá  que 
no,  fino  que  era  otro  íemejante  a 
el:  pero  el  dezía  que  era  el  mífmo 
ciego  de  quien  trataaan.Pregút* 
role  de  q  maaera  auia  cabrado  1* 

vifta, 


■ 


• 


íz  4 

hifquïttatäfeai  maynï  hatysehaa 
lefas  iutirit  ñefeena  nayrabakb  a- 
rol!aacchikhatito,r«atfea  Siioe 
fatïni  pakhcharo  haricaftnima 
fito  ,  aropacama  vea  pakhchana, 
cotañanahancafiháícaiiaqnibua 
firí  liayraniro  tucukbatha  iataai- 
na,cauqainquipi  aca  haraa  hifqm 
Chirímaí  fata,hanihna  yatit-tisca 

i^inCÄqaichckha-,  fipanfca  Phari 
co  navracataro  irpapifcatauina. 
5  SauadovrunalcfnChrittoau 
^aaTa  riekcna  milagro  iutipanfea 
Phariíeonaca  collana  milagro  la 
laiiipacha,  haque  ccnyapaaaipa- 
tháDiüshamppatipaehana,  icfu 
Chrifto  AaquiíTana  manca  kumi* 
ptfcatamna,huací  vllatanina,  ba- 
nihaa  aca  haqoe  Diofna  armgcpa 
ti,  fallado  vra  parapachauipacna 
"fataaiaa:  haccapafca'  vca  haqce 
hocbafapafpana  vcacca  hanräo* 
hosca  hoaracofina  collana  mila* 
■.roiacalatifiqoitifaphifcaraqai 
taoiaa,qaiq«iipaCGha(nacatnana 
yraniro  tucorifa  ,  camiíapa  aca 
¿aa'  h-ima  a'tamítafafsina  hiiqni 
ítaphíftat.tiina,  vca  vforifca vca 
hani  «ampapinihaa  hascha  Pro- 
phet'a,baccha$anto,Dioínaa»i- 
ïopalatauina:  l'harifeonaeaica, 
Seihamacoilana  milagioccana 
luriríca  Satopíníhoa,  Diolna  ami 
:.opapinihoafipaAa:hanihaaian- 
toci  í-caccafañafabania*aoipa- 
'nT.haoichecahuafaña  amahua- 
ptffcaiiti  vcahaqoefahamraqo» 
Lyraacahayccanahaa,  parapa 

^caabuaia^f^^ 


VÍTA    CHRISTL 


rifta,fefp6diotei  quevnhombn 

qae  íe  H*amaaa  lefuabízo  barro 

y  pofofelo  fobre  lo»  ojos  y  le  m 

do  que  fncííe  a  lañarle  en  la  foei 

teSiloe,  yqneaniendoheeho  l< 

qne  le  mandaua,y  auiendoíe  laa 

do  con  el  agua  de  aqoella  facntc 

o  eftanque,al  motnéto  cobro  v\ 

ta  entera   Y  preguntando  dond 

eftaoa  el  que  tanta  merced  te  aui 

hecho»?  refpódiedo  q  no  lo  fabi 

llenáronle  delate  de  los  Phariec 

i  Y  porqnc  era  Sábado  qnand 

Chrífto   Noeftro  S.   hizo  aqm 

barrocos  Pharifeos  que  auian  i 

alabara  Dios  devnaobrs  tan  a 

raailfofa  y  de  tanta  piedad,  íe  t 

eandatizaronde  Chrífto  dizedi 

qv;e  no  podía  fer  amigo  de  Du 

hombre  qaeafsi  qcebrantaoa 

Sábado:  pero  ortos  dezíá  qoe  * 

eradácreer  qae  vn  hombre  pee 

dorpudieifenazir  tales  matan 

Has-/  fobre  efto  díi'pataoanvn 

con  of ¡ros.  Qaifierófaber  del  n 

mo  cie^o  qoe  fentïa  de  aquel  q 

le  aoia°dado  la  viSa,  a  lo*  qoal 

refpondio  qoefin  falta  era  aig 

pran  Propheta,y  aígtm  ?,****  f 

y  amigo  de  Dios:  Los  Fharili 

cómodo  fe  atrenian  a  neg^r  c 

feria  gran  Santo  y  gran  amigo 

Dios  el  qae  voíeífe  her.ho  tan 

topeado  y  manífiefto  miUgt» 

qnifieron  creer  qos  aquel  he 

bre  a  nía  fido  ciego,  por  no  v< 

oblipado« atener  aCHR  1S. 

. :**  i 


CAPITVLO  rr. 


ABqtí5Í»,Cfitnirflh(SCCflp£írantorf» 
DioYoa  «migopare  catnsanca  ha 
m*>hanf  fÄRCorocatuñafüpa.  V* 
csfupaqaiqoi  hsthafín  atfqoipa, 
yocachiritaycapa  hirquitta  pifea 
tauina.Acaccaquíquí  haahgama 
tí?  cchamacapaeha  y uricancaí  hí 
ehafca  nayraní  ckbeca  vcactfíá» 
faina. 

4  Auquipa  taycpafca  acacea 
yoca^apínihoa  ce-hamaca  p¿cha 
huayurinajhichafcacamifkha  nay 
raniro  tucuchi,qhiiitiqu8kha  nay 
rapa  íluparachí,  acacca  humana- 
caqní  fjilquíttapifcama,bopaha' 
nihaa  haahaaú,cha€hahua ,  haya 
haquehuachüvmaniraqüíhua,ho 
pahua  atamahatpa,  quitikhanay 
ra  charachívegfataaina,jadíona 
ca  hakhfarafs'ma  sea  b  ama  fe  a  fa- 
tauina:  vcanacapíUa  ,taquepa  a- 
lohuaqntjaaíítauuiaqhuiúía  can 
quila  canepa  ,  Chrífto  Mefsíafa- 
hua  Díofna  qhuítaní  mamahua  ía 
ijipahaa  faní  ,  vcacca  marcathá 
careiitana>c!elco£nulgataro,yanc 
ca  haqro  catutana  falsina,  judío- 
naeafca  huafttaraqiH  cchamaca- 
thá  nayraníro  tuenfcheri  hííqni» 
píreataoiii3>Dici*aiOCUÍifn'íachti' 
pila  churama  fafsina:ía('sinf«a,hu 
raa  lefas  futini  haqaehoa  nayra 
eburito  vllítatíyto  hiílahua  ia~ 
fsinfea  Díofmancahnaaro-panta- 
ta,  Diofahua  nayra  cti  arito  faña 
maquipi  ,  vea  haquepiila  bocha,* 
Uhtaarahna  ,  Diofna  aocspahea: 
hochakhtaarafsínfca  eaoñfapí  hu 
aracüfiña  milagro   Iur4fpa  ,  «i» 

tauiaa 


po  r  fä  n Qcó  y  por gta  n  Pf  opfeet *3 
como  otros  coa  macha  razón aár 
manan  ,  ba&a  qaefe  certifica fen 
de  fu*  rnífsnos padres ,y  les  prega 
triííen  íí  era  aquel  f«  hijo,  que  de-*- 
zíanque  defde  fu  nacimiento  a~ 
aiaíido  ciego  y  agora  veya. 


4  Refpondíeronles  fas  padres 
del  ciego  y  dÍKeron,Sabcmos  qsie 
eftees  oueílro  hijo  ,  y  quéaacio 
ciego,  pero  no  laberaos  como  a- 
gora  tenga  vífta, ni  quietóte- aya ;a 
bierto  los  ojos,  ello  ^oíotros  p» 
deys  preguntarfelo  que  edad  cié* 
ney  diferecíonpara  dar  razón  di* 
lio.  Refpondieroa  deíla  manera 
fus  padres  por  temor  de  los  ludí- 
oslos quales  aman  determinado 
por  común  confehtimíento,  que 
quien  quiera  qne  dixeííe  que  Xf.o 
era  el  Mefsias  de  Días  prometi- 
do fueífe  dellerrad.o,y  dafcomuU 
gado  Boluieron  de  noeoo  los  in 
dios  a  pregone /¡r  al  que  sois  (ido 
ciego  y  Se  dijeron,  Da  gloria,  a 
Dios^como.  quien  díze:  Tu  afüre 
mas  que  '¿fie  hombre  po-r  nombre 
íefusee;  ha  dado  vUta  ,  mira  que 
es  gran  blasfemia  dezir  elfo:  por 
qa¿  nofotros fauemos  que  efe  ha 
brees  peccador,  y  enemigo  da 
Dios,  y  tiendo  peccadorcomo  a- 
usa  dehazee'tángrádemarauiliaí 
P  ais  oles 


■i 


i 


(     I II 


I 


zj6  VITA 

tau5j^%*nka^nacahocbanican 
Cáttipfa  h^ni  bochani  cancauipia 
hanihua  yatít*ti:maa,fca  naapura 
pa  cehamcapinihua  vllitatiyto 
iataoina:(ípana  vcanac^fca  camí* 
fapi  v!li?attaafaroa,cunanapínay 
rama  hiilcart?  Cífsmaraquí  niíqui 
fc'tarattïriaj  hií:|uittatafca,niahua 
ataralami  , nayran»  tucuuihaíf*> 
paraqair  tahua,  humanacaU,hna 
íitaea  cunataquiraquí  hii'qnicchu 
qwt  ta.  ,  michca  Dífcipubpa  can 
cañaeha  amaucaf'lataaina;fipana 
vcanacafca  :  nanacaci  vcana  Dtf 
c»puiopiri&ha,?ainaucbíta  vcacca 
ha  «a  Difcipalopa  cancaraia,Na* 
cacacca  Moyfenana  Díofampi 
ahanupura  arofirina  Difcipulo» 
pathna,  Iefufaca  qhtiític  chekha, 
cauquitaquikha  hutach i  .hanihua 
vcacea  haccat*tt  hochakbtaara* 
haa  vcacca  ,  nanacacca  Pharífeo 
eansafsina  judíonaea  taypithá , 
hífquí  chaymani  Padrethahua, 
Diofna  chuyinaparo  puriritha- 
hna,aca  marcaní  haquenacala  ha 
nihua  nanacaro  purici  ,  Diofna 
quellcapafca,  fagrada  Efuríptora 
taquehua  yatitha  acá  hamaffinfca 
hanihua  Chrifto  Saneoro, Diofna 
aroigoparo  catot»tí,  hanihua  vea 
Prophetahua  Diofna  qhaitani 
mama  fauipahua  qhuitínía  fañati 
fatauina. 

?  Sípanfca  vea  haque  taque  fa 
Kipa  hani  baccufsina  ,  anthahua 
naahuaracuíitha,camifap¡  huma* 
naca  hueca ma  collana  lurañanaca 
iunrí  hani  vllttaca,  na  a  nayraha- 

nua 


CHRISTI. 

dtxolei  entonzes:  Sí  Mpecoadn 
yo  no  lo  fe,de  vna  cola  eftoy  «íe 
to?  que  Tiendo  ante*  ciego,  agot 
veo  y  dixeronle*  Pue»  qoe  te  hí 
20  paraque  vieiTes^y  de  que  man 
ra  te  ab  ío  lo»  oíos?  Kelpondio 
les  que  ya  fe  lo  auia  dicho  ,  y  qu 
ya  lo  au'an  oydo,y  aqae  fin  que 
rían  o*  rio  de  nueuo?  y  (1  tra  pr 
que  deiTertU^n  íer  fus  Diftipi»!os 
echaron  e  maldiciones  y  ekxeroi 
que  el  íoeííe  fu  difc'ipulo  q  e  lo 
eran  Difcípnlosde  Moyfcnaqoi 
fabian  que  Dios  auia  hablado  c 
raacara  y  que  efe  íeius  no  fabi; 
quien  era;ní  de  donde,  n'hazia; 
cafo  del, como  hombre  peccado 
que  era.y pueselloseran  í  harif 
os,  y  religiofos  entre  los  ludios 
y  la  gente  mas  allegada  a  Dios  < 
todo  io  reftante  del  pueblo.,  y  lo 
masenferiados  de  todose»  la  la 
grada  Scriptura  ,  y  confer  tale 
no  tenían  a  Chrifto  por  fant o,  n 
amigo  de  Dios  ,  no  auia  paraqu 
nadie  dixefle  del,  que  era  el  Pro 
phetay  Meisiasde  Dios  prom< 
tido. 


f  No  hizo  «afo  el  hombre  de  < 
tas  razones, antes  dixo:Defto  m 
admiro  yo  ,quc  voíctros  no  1< 
paisde  dóde  lea  vn  hóbre  q  talo» 
rauilla  Hizo  q  me  abrió  los  0)0 

y  bit?  1 


CAPITVLO    XX» 


»27 


na  hifttarito.  Dios  AnquiíTaíca 

camifa  yatitana  hama)  hanihua 
ocha  fapanafauipa  ifapiriti,apo 
ïa,cam.achitapa  buacaychif  'ma  %* 
opaqnihaa*  ifapiri  ,  Chriiiafca 
tea  coilana  milagro  lurirí,acapa- 
ba  callaratathá  ,  hicha  vrn  coma 
laní  qhuítina  lurauípa  íuríri  , 
lehamacaro  nayra  churirí,  nayra 
jifa  ynririro  nayranichíri,  cami» 
apihoebafapabua  Diofnaaucapa 
lúa  faphif&a'í  fataaina;aca  haraa 
ironahacottatafca  >  vea  spuína- 
^neri  PbarífeonacavHuma  bocha 
:aypina  vteaístnaquipí  yatíri  tu* 
suu,nanacafa  yatiebana  amatnit» 
:&<  Hichafca  vea  haraa  3  rail  ai  m  a 
thk ,  ftipaynna  Hullata  Chriílo 
Prophetshoa  ,  Di.ofna  amigopa* 
aU:iftuimathä  bmiïajahfchafapa 
baque  fsneoima  fauímarhá  hani  a 
sa  marcancáhatatifafsina,  iíaqui 
irca  phucaquí  vea  marcathá  carca 
¡aaina,  lefu  Chriílo  AnqaííTafca 
careara  caneaoipa  yatifsína  ,  hu* 
pápí  haquififíina,  hifqni  vllctita 
ni  Uísina,  Dsofna  ? oeparo  boma 
iheeahua  hiftrtti,:'ístaüina:fatafca 
nay?acchamai  aquirLTatay  qhni 
tipí  vea  iiaiva  httparo  cheeabua 
ÜbñafMatao¡na,Sipsna  Auquifafca 
Niahaa  vlljata,  bicha  hismampia 
rofquica,veabua  fáa:fipanfea  vea 
baque:  Tatáy  taqaechuyma  ham 
pihua  hamaroch«*cahua  bilma  fa 
fsina,nayracat  paro  quillpittafsi 
na,tbeca  Diofaparo  acapacba  qs 
pirro  hama  haaippatítaoina.Ha» 
reapaamaottáaca  fihoa:vcatatha 

v«aca 


y  bien  fe  fabeqac  Dios  no  oye  4 
los  pechadores ,  fino  a  ios  que  Je 
íiruen  y  cumplen  fu  ley:  pues  fi  el" 
te  a  hecho  ella  marauil/a  nunca 
oyda  defde  que  el  mundo  es  mun 
do. que  hadado  villa  a  vn  ciego 
defde  fu  nacimiento?  como.voíb- 
tros  dezis  que  especcador,y  ene 
migo  de  Dios?  amohináronte  en 
tonces  aqueilosfoberuíos  Phari 
feos  y  dixeron:  Metido  eílas  to* 
doenePcieno  délos  pc-ccados,  y 
quieres  hazer  de!  maellroy  enfe- 
ñarnos  a  Dofotros1?  Pues  por  eíío 
que  has  dicho , y  porque  ©nfeñado 
del  Demonio  dizes  ,  qoe  Chffiílo 
es  Propheta  y  amigo  de  DidSjCO 
mo  ala  verdad  fea  hombrepecGa 
dorcomo  tu,y  otros  atifemejan- 
tes?  no  merezeseítar  en  eílepue* 
blo:yal  momento  lo  ddlerraron. 
Y  aniendo  lefu  Chrifto  Nueííro  fe 
ñor  fauido  que  ya  le  auian  defter 
rado,topandofe  con  eljpara  dar» 
felebien  a  conozer  le  pregunto. 
Crees  tu  en  el  hijo  de  Dios?  R  ef" 
pendióle  el  que  ama  (ido  ciego:Se 
ñor  quien  es  e'ÍTe  paraque  yo  cr?a 
en  eKy  dizíendole-Chr illoque  ya 
le  auia  villoj  y  que  era  eqüelqoe 
le  hablaua:  diso  Creo  Señor  en 
vos  de  todo  mi  coracsonJ)y  arrodt 
llandofele  delite  le  ado?o  como 
a  fu  verdadero  Dios,  yíalaad'or 
del  mundo.  Algunos  Dolores 
dizen  que  elle  defpaes  vino  a  fer 
i*    z  fanólo 


. 


VITA    CHRÏSTI; 


f  caca  fjn&ownä  tfictma:  futipaf- 
«a  C«Hdoniotaoínamna,ícfuxpo 
AuqaitTa  nía  alakhpacharo  mifla 
tatícafanéla  María  Madalcnam* 
»í,Marthampi  hílapa  Lazarompi 
mnachecachtrt  lahuauifa  hayetu- 
jtaqífa  cunauifa  huampnro  man- 
t aana  Marfella  futiai  marcare  fa- 
yacatapífeatauina  míftttpUc-ataai 

■•«a. 

6    Vcatfca  >camifa  (fin  Lacas 
línangelifta  fí  rmna?  leía  Chriíto 
^aquiíía  taque  arqaírinacpatbá 
«p&callco  cansa paant  difcípulopa 
foakhllataatna  hakhllatatlca,pa-- 
xa  pañí  marca  marcar  o  auquííla» 
«agiariñaparo  qhuítatauina;nay. 
fara^akhanapa  ,  lurañaphayatí- 
«haftína'.cchainafca  vfurinaca  kur- 
maraeaañataqní  chur  araquít  ani- 
ña ,vcaaacafca  mapifcanas    Nía 
enarca  uiarcfro:  AuquilTana  aropa 
«amaeakhafséiifea,Aoqaíilaroia-' 
qoicatipUc'fcbaeaaina  cumlfafa* 
^tpahqa  yana/capstháhaqnaca  ya 
o'apau:pathá  ¿eaq  lnraoinacpafca 
jh.utaraquí  atax'nkhataulna.  lefia 
Cbr^ft°   Aoqaííl'afca  ancharaqoi 
enfifó*  .,  D  I  O  S  Aaíju.tpafa  ham 
ppatir¿q:«na  ,  DifopirJonacpa  fa 
ppalartp.in.^í  harappatrtatfsa  A. 
pollolclnacpafo  DifripoJonacpa. 
ro,  naa  vlljatiir^alayco  ha  mana- 
€aáchacüfinípir¿Vahua,taqa«nay 

ra  Prophetanacafa,  Reyana  wia 
naa  vltjafna  fana,  ancha  amah.ua. 
fsinfa  hanipi  vllghitanti;  human i  » 
Cínica  vllghít 'tahua  ,  ücauína:  fí-' 
«¿pica    mayní  a*naut:a     ludio 

anqui* 


fan&o,y  fellarao  CeïiJonio.y  i 
juntamente  con  María  Mándala 
na  y  Marca. y  fu  hermano  Laza 
ropueftoen  vn  nauío  fin  belas»; 
íínremosy  fin  tímon  , todos  jun 
tos  aportaron  ala  ciudad  de  Ma 
íelU,d<?fpues  que  Nuellro  Seño; 
i'ubíoa  los  cielos. 


6  Defpnescomodí2eelEuaa 
gelifta  S.Lucas.cap.io.  Chrilto  N 
S de  todos  losqle  IVguían  efeo 
gío  fecenta  y  dos  Difcipulos,y  e 
cogidoslos  embío  de  dos  en  do 
por  todos  los  pueblos  a dode  el 
üia  de  Uegarjenfeñandoles  lo  q 
uian  dehazerp¿ra  curar  los eíei 
mos. Ellos  fueron  y  dcfpnesde 
uer  predicado,  fegú  Xpo  lesaui 
indn'ftriado,bolaieron  a  el  dizíé 
doto  machoqueauían  ayudad* 
alas  almas ,  y  refiriéndole  toda 
las  cofas  q  auian  hecho.  Holgó 
fe  mucho  lefu  Chrifto, y  dio  gra 
eiss  a  fu  eterno  padre  por  lo  bie¡ 
que  lo  anta  hecho  fus  Difcipolo 
y  auiendole  dado  gracias  díxoí 
fus  Apórteles;  Dichüfos  fovs  e 
grande  manera  ,  por  verme  a  rn 
con  vueítros  pr opríos  ojo s  ui^o 
osdeverdad  que  muchosdeto 
Pfophetas  y  Reyes,  aunque  ma 
cho  defearon  verane  ,  no  mevíe 
ron, y  vofotros  me  vey6:  Enton 
zes  vn  juáio    Doctor  de  la  le; 

con  da 


0AP1TVLÓ  X*; 


»** 


AaqüUlar»s,CDnap5  alakhpaeharo  con  dañada  intencíon(fegtm  dtze 

«añataqui  l«raha'ffalsina)yancca  San  Lucas)pregunto  a  N.S.  díziS 

ehuyrnápi  hifquittatauina(cami-  do:  Maeftro  que  haré  yo  para  ir 

faS  Lucas  Euagelííta  (ihama)ina  al  cíelo?  fofpechädo  que  erraría 

ha  cuna  arofa  pantani  faftfna:  en  algo, precintándole, y  fanien* 

(tpana  AnqutíTafca  yancca  choy-  do  Chrtfto  lámala  intécion  leda- 

mapa  yatifsinä,Moyfenanaquell  xo:  Qiiees  lo  queefta  efcrito  eu 

Capana  camífapi?íatauina:  fafsínf  la  ley  de  Moy  fen?  qaeríendo  de- 

eo  Diofna  camachita  aronacapa  zírlc;Sabes  tu  la  ley  de  Dios^ila 

yatí£tatí  ,  naa  thaatayati  ccama  labes,  dame  lición  della:  diofela 

íafsín  hama  chatauina :  lata  vea  entonces  el  Doctor  diziendo:  La 

¿maattalca  Dios  taque  chuymá  ley  de  Dios  dize,  Amaras  a  Dios 

pí, caque  almampí,  taque  cehama  con  todo  tu  «ora^on,contoda  t« 

snampi  amahuahata.  haq  mafimaf  alma,y  con  todas  tus  fuerces,  y  a 

«a  humaquiquima  hamaraquí  a-  tu  próximo  como  a  ti  mefmo.Dl 


mahuahaca,íihua  fafsina  yati  tf  a 
rapítautna:  collana  ¿uquiíTafca 
htíítacca,vca  lurama,  vcatfcaala 
khpacharo  maimafsña* 

7  Satafca  vea  letrado  amantra 
(camifaEuange  lifla  hiíqui  hama) 


acole  entonces  Chriíto:  Haz  lo  <$ 
dízes  y  iras  al  ciclo. 


7  Preguntóte  mas  el  Doélof, 
(fegun  dize  el  Enágelílta)  y  dixo 


huafitaraquímna  AuquifVa  hiíqui      Quienes  effe  mi  próximo?  y  pre 
ttana:qhaícipivca  haquemauha»      guntandole^paraque  leentendíef 


•ca'Tafsina:  fipaofea  lefn  Chriíto 
Auqa»íTa ,  hiíqui  ifapañapataqai 
fana:  Maynt  haque  iuntatanaca 
hacuririnaca  thaquina  catufsína 
ancha  chhokhtíchataaína:  caqué 
canapfa  harcatauina.'bupafca cht 
ca  hitiuata  chica  hacquiréthaquí- 
ro  bacurpaukbaeaumá  chaqui  cay 
piro  hacuuiquipa'na,  mayni  Sacer 
doceíca  (arara uina;  máaíca  haní 
tlaqnipaanci:  vcatíea-  mayni  Lc- 
oicaraqoifafacauiíia/inaqoi  Lira* 
pifeatauína, Mayni  fariri  haqaef- 
aa  ,  cchina  (arírifea  vlljaísína  , 
tlaqni  Uaquipaaua  ,  ehhokhri  > 
chaca  h&c¡se  cacaaUocbá,  aínupa* 

thá 


fe  bien,dixo:  Los  ladrones  y  íal* 
ceadores  cogiendo  a  vno  en  el  ca 
mino  le  maltrataron  y  la  {limará» 
mucho,  y  quitándole  todo  quan- 
to  tenia  entre  víuo  y  muerto  le 
arrojaron  en  eí  cansino,  y  eíUdo 
allí  tendido  en  medio  del  camino 
paflo  vn  Sacerdote,  y  noíe  apia- 
do del:  paífo  también  vn  Leaítaa 
y  tampoco  fe  compadeció  del, pa 
fíarófe  de  largo  fin  hazer  cafo  de* 
Uo.paílando  defpues  vn  eitrañoq 
venía  trasdellos,v rédele  luego  fe 
ce  padeció  de  aqí  hóbre  mal  erara 
«lo,y  baxádofedefu  cabalgadura 
V    j  lauole 


i 


•  .•• 


M°  VÏTA    C 

tha  lattaraíVtna^seytempi  vino 
pin*  vilapa  harírataoina  canallu- 
pAkharoraqai haaynkháfkbatatji 
n^'.maya  rarnbpfo  pnriyaña  cama 
pnriyafsincatamboc amanare  acá 
coüargpita  ,   coüauJmacfca  naa 
catinjkhafsína  paga.rimama  lata 
tïina  Acá  lürafsína  haniti  huma.* 
fha  baque  mafipa  vfupiy  amauíí 
fana  AuqQÍfla  fipanfea  ves,  atusa- 
tía  ancbahua  vítipiy  anaahuara- 
Q  ul  f.s  i  s  1 .1  a  6  b  e  c  í  h  si  a  fa  6  a  ¿  i  ni ;  n  i  a 
c  %  e  c  a  h  i?  S   fi  p  i  n  fe  a  vea  h  a  iv,  a  h  a  - 
q  b-l  ni  a  li  ¡ií  a '  a  m  a  h  I]  s  h  a  e  a  v  t  a  c  c  a 
a !  a  k  h  p  as  b  a  r  0$&a.á'  m  a  ha  t  a  ía  u  a  v 
ca  amanerar  o. 

H  Vcathá  S.  Lacas  Eaangel'ift'a 
faraqni^auqüiiTamna  maya  híska 
Heth-a  nU  iatñvi  marcar  o  parias  i* 
í¿ i ,M'aria  M-igd'a'en-ana  Martaui 
p.s  dii:nmíni.   coí  I  acá  nina  vea?  o 
pu  riña;  vrpar  o  puripanfsa  Mari  a 
M  a  g  i  a  i  en, a    A  a  qu í  ¿Ta  na  c o  I !  a n  a 
aj&p'i  rlapacauioa^tfapafúafca  fa 
f>p5á  yaa.aacaraq.iii  kayaííitanina: 
^tartalea  hiipac|  mankaphaafsina 
cana  cas  aquí  lu-farsina>aaqiiilTaro 
hatáfssí.Ta:  Taray  acá  takbtírapl- 
ta:  p:a á  manka  phaaqrfibanca  ina 
q.'-iiti  h-jpaca   veca-.rtí-í  hanicíkha,. 
yanapitafpa'í  fatanina  imana  au> 
qai llanca  A  Marcha  Marcha  an» 
oh t  parir aíífáháa  ,  nina  nínahaa 
fariña  5ta,manka  pbaafsina,fappa 
cbafsinaíappahaa  vea  maafcaMa 
ría  muínpí  fappahua  lurí  caya- 
hacha  aroh'a  ifapafsinathnrna am- 
para yaa  iacanaqnemana:  Marta 
coSlana  yaanacahaa  kayuifi,ppic- 

uiiij 


HRISTI- 

lauole  las  heridas  có  vino  yazey 
ce  y  parole  en  fu  jaméto  hafta  ¡le 
gar  sla  venta:  y  aoiédole  licuado 
dtxo  al  venteroenrame  a  eltepo 
b?e  hombre>qenbolníerido  yo  te 
pagare  por  1«*  cura  que  le  hizieret 
y  baziendoefto.no  te  pareze  que 
fe  apiado  y  amo  a  fa  proxímoídi 
xo  Xpo.Refpondioei  Duclor  Sí 
par  cierto  que  fe  compadeció  del 
y  le  amo  mucho. dtziendo  yconfe 
lando  que  era  verdad. dixoi-é  spo 
tyaeftro  Señor:  Sí  tu  amares  ata 
próximo  de  aquella  mil  ni  a  mane 
ra  íaídarte  has, y  alcanzaras  la  vi 
da  eterna. 

8  Deípues'dize  S-  Lacas  £»aug. 
c.ío.q  llegando  N.S>  alpueblo  de 
Bethania  fue  a  poíar  en  cala  de 
M^ria  Magda :.yMartha,qjje  er¿n 
hermanas  pofando  aíli. Marta  mi 
daiena  «liando  Tentada  a  los  píes 
de  Xpo  oyafu  diuinapalabr^y  o 
yendola  cotemplau^  los  cliuinos 
mtftertos  peto  JVíarta  guitandu  ia 
Comida  fin  q  nadie  ic  ayudafe  ,y 
haziendo  el!a  foía  codas  las  de- 
más cofas  qeran  meneft&r^Hfgan 
dolé  a  Xpoledixo:  Señor  riñe  a 
mí  hermana  q  haziendo,y  adere- 
^ando  yo  d:*  comer. es  bi?n  por  vé 
tura  q  efta  fe  eíte  oc'tofa  fia  hazer 
nada,  no -'faira  ra^on  q  me  avuda 
fl'eídixo  Xpo.  entonces  A  Marca 
Marca ,.aiay  c»»ydadofa,v  folicita 
andas  en  adrezar  la  comida   bue- 
no eseflb  pero  Maria  oyendo  mi 
palabra  aflautada  a  mis  pies  haze 
obra  mejor  eltdáo  tu  ocupada   u 

obras 


CA'IMTVLO    XX, 


bíH  :  maarnpi  coll*nAhti4  lnm?i< 
pafca   humana  lucanaeanamatíá 
fatauin*. 

9    Iefu  Chrí&o  Auquíffa  bam^ 
kathá  ham'kathäbua  viñaya  fav* 
quipa  auquïparo  oración  lííríri» 
na  hamppatúfiua  hiuííanaca  cay  a 
pa  arcañaífataquí,  vruncaná  ora- 
ción iurañaflaraqui  almaflana  hä 
chillar) la  hifqninacapa  haquikha- 
tafiñailataqui  Maya  vrufca/nia  o 
ración  luraña  tucnyípana,  rnayni 
Difupu'opa, oración  lora  ña  yatí 
chita, camifa  loan  Baptífta  üífcí- 
puíonaeparo  yatichí  hama,  fafsi- 
na  mayííitauína  :  mayííitafca  co- 
llana yaticnírifía  roaeílrofla  co- 
llana oración  Nanacana  Auquiha 
taque  Chníbanonaca  vruncuna 
rezaquíritsnca,  vea  yatíchataui* 
na^nia  yatíchatatfca,  bracionna* 
na  cchamaparaquí  ccanachatauí- 
na,aea  arópi»  Humanacathá  may 
nima chica  aroma  amigopána  vt 
paro  mafpa  ,  quimfa  ttanttama 
charita,vtaharopuriricorpacba 
ñataqui ,  haníhua  nanattanttaha 
huqnití ,  fafsínapancupafa  tokh 
tokhraaípana  ,  aenigopaíca  tquí* 
ñapana  íqcafsina:hilay  hani  echa- 
khmic  t<atíarom¿jhna,acavtahafa 
hitítatahua.huahuanacahafa  iqui 
hua, haníhua  hicha  haputiríóVtí, 
mokhfaquí  iquíttaha  íafpairnayi- 
firi  haquefea,  paña  (ipanla  punco 
llauí  lekepiní!pa:hilay  llauiraqui 
ta  chnraquita  fafsinajchecpini  a- 
roígopa  hani  pampépínihua  iqoí- 
ñathá  farrjtafsina  hantamigoha* 

layco 


*V 


©bras  manuales, María  cutemph 
las  cofas  diainas,  que  es  mas  alta 
cofa  que  las  obras  de  mano.: 

9  SoÜa  N.S.  muy  a  menudo  ha- 
zer  oración  a{»  Padre  eretno,p« 
ra  q  le  irnítafemos  nófotros  en  Vv 
na  obra  tan  hecefTaria  para  alcan- 
zar todos  los  bienes  para  el  sima 
y  p ira  el  cue  rpo \  y  v n  dh  acá  b  a. - 
do de  ha*er!a,:vno'-de  fm  Di  íc  te  ti 
los  le  pedid  'q\éé  en-feñalíea  hazer 
oració.como  loan  Bapt.auia  ^nfc 
nado  a  fus  diíctpqlos.  La:  ir.  y  pí. 
diedofelo  enfeñoles  erstcnzesel 
dinino  Maeftró  aquella  exceléte 
oración  del  Paternofter  ,q  todos 
los  Xptianos  rezamos  ,  o  '$&&é'y 
mos  rezar  cada  dia^detpí  es  de  en 
feñada  dedarol  s  la  virtud  h\a  o 
racró  con  eüa  eoparaciomSi  gf^rj 
no  de  vofotros  a  media  noche  a- 
codiefie  avn  amigo  fcyo,paraq-íe 
prefiafetrespanesjporqno  riene 
con  q  dar  de  comer  a  vn  huefped 
q  vino  a  pofar  a  fu  cafa;?  tocamio 
ala punta le  refpüniiíeíTefr»  ami- 
go d efde ín cania ,c¡  Mioilíe po?  ífr'É 
de  no  darle  pefsdübre  «'agüeitas 
horas  , potq  Va  eftana  cerrada  la 
paerta,y  el  enla  cama  ce  fus  hijos 
y  fj.no  era  tiempo  aquel  de  lenan- 
tarfe,y  dexar  fu  repofosfi  con  to- 
do efto  no  dexaffe  de  tocar  a  la 
puerta  paraque  le  abrieíTe,y  díe- 
fe  lo  que  lepedia, quien  duda  que 
fu  amigo  fe  levantaría  déla  cama 
fino  por  caufadela  amíftad  que 
P     4  a  nía 


}l 

¡1 

m 


VITA    CHRISTI. 


layco  iya  íVíiár:  maafca  hani  maä' 
pi  achicaafihati  fatsina  ,  vcparo 
poriri  mlkaañataqni  ttantta  chu- 
ffir iqui  fatauina. 

1.0   Safsinfca  hiuffanacarohna 
y*tichiílo,Dios  AuquilTaro  cuna 
m  mayíuTsína,  hani  maya  buafa- 
qui,  michcapava  hualäqoi  mayif 
fiiia ffataqui;  maaÜca.  báquica  ñaca 
ttia,huachu  oración  lurafsina  ma 
yifsiñafTAtaqui:  aca  hama  may ifi- 
panpilla,  Dios  Auquiíía  mayiliui 
camapiníhua  chnrítfani»  Vea  fu* 
papi  collana  Auquiífa  mayiíima 
churah£tpanhua:  thacama  haqui 
harabua,  punen  tokhtaama  bUHa 
tahatpanhua,  Amigo  amigoparo 
chüripanca   maampihua    Auqiú 
Yocparo  churírig,fatauina ,  Hiu 
ijanacana  Diolna  huahuapathua 
hupaíca  Auquiha  cancalVma  an- 
chahuacunala  churaña  amauito 
fañaiïataquifca,acaaro  huparo  hu 
anquenaífataquíatamacauina.Hu 
manacathá  maynima  auqu«paro 
ttantta  mayififpa,  aaquipafca .fim, 
paquiti  yocparo  ttancta  churapa 
chana  cala  churafpa'!  chaull*  chu 
rita  faeafca,  fimpati  afiro  churaf- 
pa? maya  kaunachuricafataquíti: 
maya  vrn  chura fpa.í  humanaca 
yaneca  cancafsínfa  huabuanaca- 
maro  Diofna  churaui  hazíenda 
churaña  yatitahua:  humanacafa 
churirímanca,fimpaquítt  DIOS 
aíakhpaehanquíríauquímafappa 
sbuyma  hani  churahatpana  :  hn- 
manaca mayüimana'í  churapíni 
ft¿cpaahuaiatauina# 


anta  entre  ellos,  a  lo  menospara 
qoe  no  le  fucile  mas  importuno, 
y  le  ciaría to  Jo  el  pan  que  es  mc« 
nefter,y  pide  para  fu  hnei'pcd. 

io  Q^jifo  deziruosenerto  que 
no  nos  contentemos  de  pedir* 
Dio*  lo  que  hemos  tpenetter  vna 
fola  vez,  odosvezes,IÍno  que  co 
tínuemosnueftras  oraciones  y  pe 
ticiones,  y  que  fi  con  inftancia  pi* 
dieremos  a  Dios ,  nos  dará  cum* 
plidamente,a  la  medida  de  nuef« 
tros  deííeos;y  por  ello  anadio, Pe 
did  y  daros  haniBufead  y  hallare 
is  Tocad  ala  puerta  y  abriros  há: 
y  fi.el  amigo  da  a  fu  amigo, qnan 
tomas  el  padre  dará  a  fuhijo<pu 
e?  paraque  nos  periuadamos  que 
nos  tiene  en  lugar  de  hijos,  y  que 
el  como  Padre  amorofo  deflea 
darnos  lo  epe  le  pidiéremos,  di- 
j;o  eílas  parábolas  de  grádifsíma 
confianza  yconfuelo.  Si  alguno 
de  vofotros  pide  pan  a  fu  padre, 
por  ventura  en  lugar  de  pan  dar 
le  ha  vna  piedra*?  Si  le  pide  vn  pef 
cado  darle  hapor  véturavnaco- 
lebra?  Sí  lepide  vn  hucuo,  darle 
ha  por  vcciua  vna  eícorpióíPues 
fivoíocros  confer  malos  fabeis 
dará vueftros  hijos  los  bienes  q 
aueisrecebido  de  Dios,  quanto 
mas  vueftro  Padre  Celertial  dará 
el  Efpíritu  bueno  a  los  que  í'e  lo 
piden; 
'  H  El 


CAPITVLÓ    XX¿  W 

Eíaccantavrofca  £*fuChrif>         n  El  dia  fíguientepredíco  Xpo 


Aiiquiu\ïicatemplothä  eukha- 
uini:  vcaquipanica  mayn/ mar 
¡  tanca  quimfacallconí  mará  v- 
ri,alitcafaqnikumuttafaqui  fa 


N.  S,  en  el  templo,  y  cftando  *lh 
vna  muger,  Lúe.  i$.  Iaqual  snía 
diez  y  ocho  año»  qeftaua  cnfer» 
ma,  y  andana  femprc  cabizbaja 


naqueri,cchuncchupa  hani  alaa  íin  poder  mirar  hazia  arriba,y  vié 
anca  írcarañapa  huaquifipana,  dola  Chrifto  le  díxo:Mnger  Una 
karapítauina:  Auquiflafa  vllja      quedaras  de  to  enfermedad^  po- 


na: Marmi  vfomathä  hac.*fcha< 
hua  fafsina,amparaparaquí  ppe 
rUpatkharo  aakbatipana  ilaqut 
imara  cacutaaína;  Diofafca  ha* 
>atitauina.  Vea  templo  camana 
cana  Maycopafca  yaneca  chuy 
anifsina  marmi  komara  vlijafsi 
1  AuquiíTafea  Sábado  vruna  v- 
milagro  luripana,  kapiíitaiiina 
►líaaliri  hutiri  víurinacarnfa.hi 
I  Diofna  vropanaquíti  huma- 
tcacca  coliaaíiri  apanakhtahata 
al  uro  haaluru  acá  phífea  vru 
ñíaafiña  amahoafsinca  collaafif 
a  fafsina  h  ikhtttauina  ;  fipana 
uqniíTafcavca  vaneca  haqus  hú 
uciíakbeinajchay  huma:ayácca 
luyraanifsina  íappa  chuymaní 
ppa  chuy maniquí  thukhfaca:  a- 
>maquí  fappaca ,  chuymamafca 
mecarhaniti  fieftavrunla  cana* 
nnacamaca  vmirí  hifcoañata- 
ñ  harakheritaíharaaraquipí  na  a 
ipayu  acá  marmi  tunca  qnimfa 
íUconí  masa  chínojafipana,har- 
lathafafsina:  fipanl'ca  chuyma- 
iLetradonaca  ccakhfifc  khataut* 
a  ina  haquenacafca  ancha  cuitó- 
(cana  auquiíía  amahuafsinaccu 


riéndole  ¡a  mano  fobre  la  cabera 
quedo  Cana,y  dio  gracias  a  Dios* 
El  Sacerdote  mayoral  de  aquel 
templo  o  Archifinagogo,  riendo 
fana  a  la  muger,  y  viendo  q  N.  S» 
aaía  hecho  efte  milagro  en  día  d« 
Sabado,poríer  hombre  de  malas 
entrañas  fe  enojo  mucho  contra 
Chrífto,  y  reprehendió  mucho  a 
los  enfermos  queaeadiä  a  curar- 
fe,dizïendoles:  Que  cola  es  q  vof 
otros  vengais,y  andéis  por  ay  ea 
día  de  Sabado,eu  dia  de  fiefta  a  cu 
rarosífi  queriades  curaros, cura* 
des  oí  ayer,  o  ántayer,  o  en  otro 
dia  de  trabajo:y  reprehédiedolos 
N.  S.  iereprehedio  a  el  feocramé 
te;dizíendoIe:  A  hypocrita,fjedo 
ruvn  y  de  malas  entrañan  hazes 
delfato^tíenes  buenas  palabras  y 
malcoracon  Por  ventura  no  fuel 
tas  tu  tu  jumento  en  dia  de  Saba 
do  pan  llenarle  a betur^Fues  ele' 
la  ^>pría  manera  yo  he  delatado 
ecíia  de  Sábado  a  ella  .muger..  q  e! 
Demonio  tenia  diez  y  ocho  ano* 
a  atada,  Conlosqaales  palabras 
fe  avergonzaron  todos  íus  cotra 
rios,y  la  otra  glte  fe  holgana  mrj 


nacafca  yanecaro  catupifeafsi*     cho  porq  amana  a N.  S  y  loso* 
ikapifipifcana.  tros  fe  araohinanasi  porqletra* 


lt  Vcatf    yan  fobre  ojos. 


P 


P 


VITA    CHRISTI. 


ií  Vcaffcsi  Tefa  Chríílo  Áuquif 
ía  haccantra  Sanado  íodionacana 
fieílapa  vr  u,máyni  hifqni'quírí  jn 
diona  vcaro  mata-uína, vcaro  ma 
yni  vfnrí  paraca   ppulütatata  v- 
mapíníquí  fakhúña  amaniri  man 
tipanfca,vcanqaíri  ceamíyri  Fha 
rífeonaca  hifqaittatauína:  fap'prr 
quíti?  haní  hocharo  paríAiqaitt 
Sanado  rrnna  vfurinaca  col  la  f- 
nay  fal'sina:maafva  vcanaca  hífqui 
trata  amuquípaña,  le  fu  Xpo  Au  » 
quiñi  vím'x  ainpáráttrá  catufsina 
hacayataúinaihupa  kumtri  Efcñ 
banaca  Phán  feo  nácar  ó  fea, huma 
nacathá  c«nqmchapípi,colKri"va 
ccama,  afuomafa  vmírí  mafsina, 
tnayacotañaro  "halantipana  haní 
hifcufuricla,  Sanado  vrn  fiéíU  v- 
ru  carquipanfaífataüina,  vcána- 
ca  haniconafa  arofpanícajhopá* 
pichica  corpachaoi  haqnenacaro 
acá  aro  atamama,  Oboitifa  Cor- 
pac'iata  csncaísina  haninayra,ta 
quethái  hila  melana  cchunccbupa  • 
ro  hiUro  vtttaníti,quey  na may- 
ní  hapathá  maampí  chapín  i  "híf- 
cjníquíri  batipanpílla,ilaqaí  fara 
taraa,vcaro  /ttani  firiqni,  fataf- 
ca  thaa  hnmayuna  apata  hakhfa* 
rafsína  taquena  cchinaparo  vttcí 
riquí.  Vcalupa  corpachatacanc<a 
fsina  cahuayr.ro  vt'ttanaamaíiua 
hata,  acá  hama  vlíjafsinpiüa  cor- 
pani  haque,  Amigoy  haui  farta» 
ma  fafsina,  mefana  cchuncchupa- 
ro vtttaahatpana,  taquecorpa- 
chatanacafcaypithá  chupíchahat- 
pana,porque  cauquipírí  haquepi 

ancha 


íz  Decaes  le  fu  Cl.rílflo  W.$  c 

otro  día  de  Sábado  qneera  I*  fí 

.fta  délos  j-udios,  fne  a  cafa  de  v 

principal  delles  a  comer;y  entra 

do  sHi  vn enfermo  hidrópico  pr 

punco  a  los  Pharifeos  que  alli  eí 

tauan  acr  chádolc,  fi  era  licito  ci 

rar  a  los  enfermos  en  día  de  Sáb¡ 

do?  Luc.  14.  pero  preguntados  c¡ 

liaron,  y  Cbríílo  tomando  de  1; 

mano  al  enfermo  le  fano,  y  dixc 

a  los  Efcribas  y  Pharifeos  qmuí 

rriurauan  del:  Si  alguno  devuef 

trosbíseves  o  aínos  quando  var 

abeoer  cayefle  en  vn  po$o>quter 

de  vofotrosdexara  de  Tacarle  el 

din  de  Sábado  o  flerta1'  a  las  qua 

les  razones  no  podían  contracta- 

zír„  Dixo  deípues  a  los  que  aui3 

fijo  cembídados  a  comer  cóel  di 

z- tendo:  Qnándo  alguno  fuere  có 

bi  dado  a  las  bodas  no  fe  fíense  en 

primer  lugar  y  en  la  cabecera  de 

la  mefa  ,  porque  fi  a  cafó  viniere 

otro  mas  horado  y  principal  qne 

el,  el  dueño  delátala  no  le  diga, 

dale  a  eííe  ru  lugar, y  quede  corrí 

do  aífentandofe  en  poftrer  lugar 

de  todos;  por  eflo  fi  alguno  fuere 

combidado  Mentefe  en  pollrer  lu* 

gar, porque  entonces  viendo  ello 

el  quehazeel  cóbitele  dirá:  Amí« 

go  acá  acá   en  la  cabecera  déla 

mefa  te  lienta, con  q  quedara  hon 

rado  entre  todos  loscóbidados, 

porque  qualquiera  que  fe  enfalda 

re, 


/ 


rr 


C  A  P  I T  V 

nchahaccha  vllutanï,  vcacca  ali 
taatapi  c5c«ni)alittít ifca  baccha 
\  vllutaanhalaaro  apotanï,  fata 
ijna.  «  uquifla  IdoChriftofca  aca 
ronacampipi,  aisííbpacharcpn- 
iñsraqui  checathaqoi  aiittaña  ar 
BLttañahua  fafsína  yatich'ifto, 
»;  Maya  parabolápiraqoí  ata- 
mtauin*  ,  camifakha  íudionaca 
avra  Diofna    amahiíatapafsína 
anthna  acanáca  Díoina  haqnepa 
rnahuatapa  fañati,  haníhna.  .%Ia ' 
bpácharo  maña  huaqneti,  Dios 
Luquülafa  hupanscaUnti  fucíui' 
ihaquenacahua  hauífi  i  aña  (Tata* 
ai  ccanachhiífcana  >  acaarompi, 
Rayni  cc¿paca  haquemna  cuna» 
lana  picho  picho  mantea  na  cama 
aana  haccha  cerpachaha  fafsiná; 
llokharaqoi  mankeri  hotahaca 
ina;  nía  mankañapachapnripanf 
a.cuna  cauquifa  'niaapakhataña 
illaqtiipanfca,tncuttaatipanfea, 
layni  /añapa  qhüitataninajsra' 
>a  mankerinacahauifanima  fafsí 
a:yanapana  hiña  fatafca  manke 
naca  cunarofa  cauquirofa  t.am* 
Jpifcana  hanimaña  lupa.  May  ni 
ayapuhna;maya  eftancíamps  hi 
ñimípi  alartha^nanfca  vi  'ir  i  roa 
ihapinihua,  ampt  jurañipahua, 
icataaina  faquirpha  fauuina  , 
laynífca   phifea  maíahua   vaca 
olliri  alaftha,  vea  yanattiribaa 
añi  amautha,  tonca  hSppaeíma 
i  corpachiriha  perdonaíjtpha, 
ni  yaaha  vcafpa  hani(ir»¿T  tti  fa 
quitauina.Maynifca  naa  cafara 
hahua,  hicha  vrahua  marmíhaí 

ca 


LO  XÏX. 


M* 


re,fera  hnmUIado,  y  quien  fe  hu- 
millare Cera  enfaldado:  colas  qna 
lespa!abrasnosen(eña  N.  S  que 
la  humildad  es  el  camino  dere- 
chopara  llegar  al  cielo. 


15  Dixotarobícn  vna  Parábola 
con  que  nos  declara  corriólos  ju« 
dios  fe  hicieron  indignos  de  fer 
el  pueblo  amado  de  Dios,  y  de  ir 
a  gozar  la  bíenauentoranCa;  y  co 
mo  en  fh  lugar  roeren  llamados 
los  Getiles.Luí.  14.  Vnhcu:br« 
(dize)aparejo  vna  gran  cena  ce» 
varios  géneros  de  manjares, y  có 
bido  a  muchos,  y  venida  la  hora 
déla  certa >eílando  ya  apunf.o  t^- 
das  las  cofas,embÍ0  vn  criado  fu 
yo  para  qoetnixeíle  a  los  con  bí* 
dados^endo  el  criado  a  traer tog 
comentara  a  efeufarfe-vno  dixo, 
he  comprado  vna  heredad  y  vna 
eftancta  de  ganadojLecefsidadté- 
go  de  ira  verla>tenrnepor  eícnfa 
do;  otro  dixo,  comprado  hecin* 
co  pares  de  bueyes  y  quiero  ir  a 
proaarlos,  rafeóte  qae  meeílo- 
leseo  el  que  me  comb'.&io^ae  no 
puedo  ét xar  de  icodír  a  eñe  mi 
negocio:otr  o  díxo,  yo  me  he  ca- 
fado ,  y  he  t raydó  mi  muger  « 

cafa 


VITA    CHRISTI. 


i 


i%  yzsh&to  ?rpaní!ia>mank38n'fa* 
ejníhahaa^hanimna  katafa  hutaña 
pa  huaqutfiti  faraa,faraqnrtaȒna 
eeapacana  yanapafca  cutikhafsi- 
na  tatparo  taque  atamatanina,  ra 
qnehua  haníhua  fi  (ípanfca,  corpa 
chiri  haqae  anchakapififma,hani 
fa  hucama  fama,  hanihaa  vcathä 
qoíchafthati,ílaqui mama  Carama 
calle  calle  piafa  piafa  taque  hua- 
khchanaca,vfurinaca,  morocona 
«a,hankunaca  acaro  anaqainima, 
Iiopanacaro  hifquí  mankayatana 
íatauina,yanapafca  nía  anaquini- 
tathä  Tatay  íauíma  camachiui» 
mavcacamahualoratha ,  vttta- 
üafca  paña  ailokha  hntipanla,ha- 
qoeaifquíhaa  faraquina  ríipana, 
Tatapafca,{arama  marca  ccahua 
yathaqoínacaro  míílufsina,  taq 
caycakha  haqnichíhata,  hueca  a 
naquínima,hamkachaanima,vta' 
hartf  malufsíaa  phucufpha,taque 
camar*,?aiha  manka  mankapha , 
nafta  checaqnifamama,nayra  mi 
kaam*n¿a  fauínacahafca  haníhua 
Maynífa  n*ankanici  fatauinhua, 

14  Safsína^caarompi  parabo- 
lampí  lela  Chrh?o  Auqmfla  yatt 
chaña  amauíítana,  fatmUkba  vi- 
naya  fayquipa  Dios  AuqC!Mcapa 
charo  l'apakhtahuahu«pa  qhüita 
nich'ma,nayrara  Iudionacaroqní 
ahknpacharo  macana  fafsina  cor 
pachañapacaqui:  maafca  vcanaca 
haní  ciiecahnafaña  amahuapiíca- 
ti,alakhpachana  hanituíafir i  co- 
llana yaanacapa,che«ahaniphaa 

rirí  apartíri  «ttfiiiñapa  pifiroqui 
r  kacciin* 


cafa  donde  también  aura  boda,  j 
afsi  díte  que  no  puedo  ir  den  i  ng* 
na  fiaárjf  ra:  boluío  el  criado  y  di 
xo  todo  efto  a  fu  amo,y  como  te 
dos  dezian  de  no,enOjo(e  enton- 
ces el  dueño  del  combíte,  y  dixO 
No  fe  me  da  nada  que  no  quieran 
venir,  ve  luego  por  las  calies  ) 
plaqas  déla  ciudad  ytt-aemeací 
todos  los  pobres, enfcrmos,tulli 
dos,y  coxos,y  démosles  muy  bt< 
decenar.  Dixo  alamoel  criado 
Señor  he  hecho  todo  lo  que  m( 
has  mandado,  y  con  auer  venídc 
muchos  todavía  queda  lugar  va 
zio:dixo  el  amo,  Sal  a  los  cami 
nos  fuera  del  pueblo,  y  atodoi 
qnantoshallarescompelelos  a  ei 
trar.paraque  mi  caía  fe  hincha  d< 
gente  que  coma  todo  lo  que  ten 
go  aparejado  para  eíta  grácena 
y  digo  os  de  verdad  que  ningunc 
délos  ce  mbí  dados  comerá  de  lia 


14  Co  efta  Parábola  quífo  da 
a  entéder  N.  S  que  el  Padre  Ete 
no  embi  o  a  fu  vnieo  y  amado  hi 
jo.paraque  principalmente  cora 
bidafíe  para  el  cielo  a  los  ludios 
peroclloi  noqnílíeron  creerlo 
ni  hizieroncafo  délos  bienes  B 
temos  del  cielo, donde  ella  el  ve 
¿adero  contento   que  nunca  i 

acabfl 


CAPITULO   X*, 


«tk 


neblina  ,  lUllirha  scspa chana  , 
:chi  j  hama  apartïri  ccapaca  «3«a 
ñaqui,  üaphnca  cafiiiaaqní  ama* 
tinapifeana:  vcafupa  Dios  áuquí 
[fa,futiaífa»aca  Diofna  haqutpa* 
thá  mareapathá  laqu'trpaata  hauí 
firi  qhaicana,  hauifatafca  corpa- 
chatafca,huaka  hamppaciñanaca- 
pa,hcchanacapa  hartafsina  Diof 
aro,collana  y.ocpa  íefuCbnftoro 
checahua  fana:nayra  Dios  Anquí 
fTana  vtpanquirísa,  ancasapífquí, 
ancanquirifca  vtancapifqui,  Tan- 
ta iglefíanqairí  Chriftianouaeapi. 
buparta  marcapafca  quiqui  Díof 
nahakhllatapafca  acafca  al.akhpa 
chana  vitnya  hani  tucoíki  culifi- 
jpa,ro ccrpachaúaro  mañataquípi 
kauífana. 

i<¡  Maya  Paraboíampíraquí  a* 
Cah3a3aatamatauina,maynibaq- 
bcja  pañi yoeanitauina  foilcacha- 
pilca, hani  aaquipampi  vtcaña  a- 
mahuaisina,  ehaymapacamaf.ua 
nacaña  hscaña  aroahuaísina  ñ®ty, 
paro,  A  uquíhay  tatay  sayca  hazi 
endí  naro  punto  vea  taque  bapa 
faca  churíta  fataaína:Aaq-uip£fca 
paráyocpsro  haziendapa  laqüí- 
tauina,t-aicachapHca  hanira  ma- 
ya paya  vratpttii;  anquipaua  cha 
mii  hazíendanacapa  rnayaro  tá> 
tafsina,  haya  marcar©  rnaí'áina  v- 
Cana  hani  njaya  paya  vrata-g  taq 
hafrpantataoina,  kamanratanina: 
vcanapillatúca  hriarnquí  mskata 
nina,  i(ifa  mayaraqui  wayaraqni- 
ilitcirítauina  ,  marramacarofea, 
ccliqu*   vilüqai   villírieauina. 

Nía 


acaba:  antes  poíieron  fa  areore^ 
l»*riqnezft8perecederas  y  eríos 
deleytes  momentáneos  déla  tier- 
ra: Por  eílo  embio  Dios  a  llamar? 
a  los  Gentiles  que  eran  delecta- 
dos,y  qne  no  eräpueblo  de  Dios: 
y  Hateados  y  combidados,  dexan 
do  fas  idolatrías  y  pescados, tre* 
yeronen  Dios  y  en  lu  bendiciísí- 
mo  hijo  leía  Chriílo,  de  modo  q 
los  qne  antes eftaaan  enlaeata  de 
Dios, agora  fe  hallan  fuera,  y  f  os 
qne  eítauan  faera  eílan  dentro,  y 
fon  pueblo  de  Dios:  fonla  ígleíia 
Chriftiana  llamados  del  mifano 
Dios, para  que  vayan  a  la  cena  de 
la  eterna  bienaueittursnca. 


tf  Dixotanibíen  otra  Paraba 
la  defta  manera  Luc.  t<r,  Vn  ho*ri 
bre  tenia  dos  hí)os,y  el  menor  do 
líos  no  queriendo  eftarcon  íu  pa 
dre,y  queriendo  v'tair  a  fu  vahia 
tad  ledixo;  Padre  mío  &hm$ .  la- 
parte,  déla  hazienda  qfte- meca  oes- 
y  el  padre  repartió,  a- ambos  her- 
manos fu  hazieuda:  no  amaopaf 
fado  muchos  días  q!M ocle  el  her- 
mano menor  juntando  todo  Jo  q 
e!  padre  ie  a  nía-  dadoje  fue  aotro 
pueblo  wíov  íexoSjdexsndo  Ig  ca. 
fa  de  fa  pade,y  slli  gsfto  to.dájoíj 
tenía  dentro  de  potos  duas*  poro 
co  meneo  a  regala  ríe  ,  com\cv,óo 
hiífV  viftiendo  me?or,y  «ajando 
raucha  pla.tÄ.  con  malas  qi oleres,. 

¡$8 


%%% 


VITA    CHR1STL 


Nía  taque  kamanttpanfca,haní  ífi 
khacaíinaní  faattatauína  :  ancha 
yanccamara  canquipanfca  mayñi 
ccapacampí  arojaíltanina,pakbta 
mankathá  hihaalana  acacaa  man 
kañaha  churítani  fafsina,Tat«paf 
ca  maya  eftanciaioccnshi  ahuan 
riqhuísatauina,hani  ra.mksñapa 
fa  ap3yafstna:vcana  rnáSsarná  nay 
ra  lakufi  aynícfófsnfca,  mankaña' 
pa  cchufipam^ecushiaa  raankaña 
pa  mauk3inaíatauina,vcaia  ccaní 
ta  hsquifitauma. 

íó   Acá  bama  mankathá  hihuaf 
fínf«a  ecuchinacanaahiucíripa  ta 
cafsiaajifipa  fa  knchallo  íakhahua 
llipina.kañükhtaraf&ina  auquípa 
amutatauínavtpana  hifqui  man* 
kaaípa,  hífquí  ifittampaamutafsi 
na  amkhafifinajcunatacntháíaca 
pacha  aoquíhana  iñachapa  irana* 
querípa  haniti  amamana,naahn 
ahnapafca  ccachi  ahaatifsina  má 
kachá  hihaacai.aihanih.ua  naa  ma 
•  mpí  aeanqaincVtijanqathana  ve 
paroqui  cnctkhaha:  bapapílla  lia 
quipavri  mokhfa  chuymanifsína 
farcejkhacaca,  hanihaa  hiccacafi- 
eaaitiiafstná  amkhafitaoíoa:  au- 
quipma  vcsro  eotíkhaí«iníca,Au 
qninaV>Díoft  manca,  huma  man- 
Cafa  hacbachalVahuajhaníhná  hu- 
mana/o  ca.matbahnafañahnaque 
t*ti;vca  lavco,raavni  yanaraa  ína 
chama  ham.->qní  vlljita  íaha  fafsi 
ua,ccucbi  anarpaahuaiVma,  hipí- 
na  yancca  chuymaní  tatapa  hay- 
t*fsina,auquipana  vcaro  maccata 
'  «ma:  auqmpafca  hayathá  vlljafsi 

na, 


No  teniendo  tras  que  parar,y  fié- 
do  el  año  trabajólo  ,  afíentocon 
amó  para  no  perecer  de  hambre, 
efperando  qne  con  íuferuicio  fi 
quiera  le  daría  de  comer:  embio 
le  el  amo  a  vna  eftancia  para  qne 
guárdale  tospuereos,y  (niquele 
eoibíaífe  nada  con  que  comerví- 
no  &  cito  eftremo-de  hambre, qne 
fe  cótentaia  comer  loqlospner 
coscomian,  yaon  eífo  nopodia 
alcanzar» 

\6  Afñigido  cieña  manera  déla 
hambre,viendofc  paftor  depner- 
cos,todoroto  Jacio, y  dcfucnta* 
rado,  y  acordädofc  del  regalo  de 
fapadre}bolusendo  Cobre  fidixo-, 
Qaantos»  jornaleros  y  trabajado- 
res tiene  para  todo  en  cafa  de  mi 
padre''  e  yo  qne  ley  fuhijoperez 
co  de  hambre  en  r^edio  dellos  po 
crcos ■:  No  me  va  bien  a  mi  vioir 
masaqnU  y  afsi  determino  bol- 
ue'r  a  cafa  de  mi  padre ,qoe  por  fer 
bienacedícionado  y  eompalsmo 
no  me  de  fechara, y  le  diré:  l'adtij 
mió  peccado  he  contra  Dios  y  có 
trati,  no  foy  digno  ya  de  fer  lla- 
mado hijo  toyo,yaf*i  te  pido  me 
trates  como  a  vno  de  tus»  criados 
y  jornaleros:  y  dexando  la  eilñcia 
y  lospoercos  y  a  f o  cruel  amo, 
boluiofe  a  caía  de  fu  padre,  el  qu* 
al  viéndole  de  lejos  que  venia, 

cncer 


C  -A  P  ï  T  V 

la.yocspaVnskhcnaJakr-ahiiaíla 
nrpumatacarUuilatnla,inaníís»t- 
a  hthuara  vUjalsína  ccuyaptafsí* 
ia  llaqtiipaatausna,ilaqni  nayra- 
>ana  phancalsin¿¡,h«paniarca  rna 
lina  phífcothapitanina  haroppa- 
itaol  na*,  yocpaica  vtapachaba- 
;haui.ahan«la  secoya  aoquíparo 
*  uqcthay  alakhpachanqoírí  Dios 
lianza,  huma  mancad  hochachaf 
:hähaa,h*nihaa  humana  yocama 
rhahua  fíñahnaquft-ti  íataoma, 
íuqoipaícahaniraarofa  tucuva* 
q«ipana,vananaíparo:  ancha  iU 
qui^hulaqui  fappachapi  ifi  apani 
fsína, acaro  ifitcaama,  liuifcaani- 
llofca  churaraqaima  luk*naparo 
ipaütaliñapataqoijCaytipataquif- 
;a  íapato  «hararaquíma,lik»  cha- 
»i  hnaca  callnraq  hiccanima,man 
kañaíTataqui  fiefta  lursñaiídtaqíH 
icayocahapiUa  hHiihaalatachua 
bacatatarapito,  cbhaccataro  ha- 
ceutatahua  vllarirapuo    haquíf- 
khatana  fatauína,  Sarhmpi  lefu 
Chrillo  AuquilTaaca  Parábola, 
chuy maní  arohamjrpaaña  churí 
ri  arompi  yatichiftana,  hiuífana» 
cana  ancha  hocba  ccapacaísínfa, 
koyaco<Uiiiafïinfa,hanicauquiro 
famah<»,hanihua  hochanacahapá 
pachiriquiti  hani  fañaflatanuí,t!a 
llírhaDioina  llaquipayri  canea* 
fitparo  h  janqoeñalTataqui,  Hopa 
pilla  hoíhafípa  haqnenaca  hnpa- 
rohikhfupamanchabua  caílfi,  ha 
•.ha  fietl=»hua  alakhpachana  Inri. 
17   Apufnacañana  yaneca  canea 
«¿pa,  Dios  firaírinacana,  qhuiti 

naaja 


LO    XX.  2;* 

enterneciéndote  Je  ver  a  fu  hijo 
tan  pobre,  desflaquecidojtrgíuío 
de  habré,  y  todo  hecho  pedamos, 
corrió  loegopara  el,  abracóle, y 
befóle:  Dixole  e!  hijo  entonces 
los  ojos  arrafados  de  lagr  ñas: 
Padre  mío  peccado  hecótra  Dios 
que  e(ta  ene!  cíelo  y  cótra  ti,  no 
foy  digno  ya  de  llamarme  tu  hijo 
y  ¡nterrompiendole  el  padre,  di- 
xo  a  (uscriados  prefto  prcíto3tra 
edme  acá  e!  mejor  \  eñ ido  qae.hu 
uiere,y  veltiíde,  dad^e  el  anillo 
paraque  fe  le  ponga  en  las  mano» 
y  cascado  para  fas  pies,  y  traed  el 
temerJlo  que  gneis  engordado, 
paraqu?  con  unos  y  hagamos  fie 
fta,porque  eftemihijo  era  muer* 
to  y  ha  reniuido  amale  perdido, 
y  ya  le  hemos  hallado.  Quj ere-e» 
Teñamos  leía  Chrifto  coi  <Hi*  Pa 
rabola,  quequando  e!  pec.cadof- 
fe  viere  cargado  de  peccado»,  rni- 
ferab'e  y  deíuenterádo¡,no  ddef* 
pere  de  alcanzar  perdon,íino  que 
confie  en  la  miferícordta  de  Dios 
que  fe  huelga  mucho  con  la  c  n- 
uerfion. délos  percadores,  y  has© 
grande  fieíla  enel  cielo* 


v   Para  damas  a  entender 
mucho  que  le  delagradal*  lober- 


ía 


« 


fJi&írja  Dtas  ntffif í  fafiína  qniqoí* 
fu  p.ncba  hae«ofififp*>h.«i«orp*a- 
n*ffa*aqnifca;hochaiïpahaq<!ie« 
nacana  aHttañapa,hochapathi  q» 
ehnfifsína  llaqniñlsina  caqsse  chui 
mampl  Di  ola  ró-.ba'khíun  apa;,  fa* 
ppá  yaarocatuñanatiiqaífca,  acá 
raqai  ata  mana.  Pañi  haqoemna 
Diofnav-tpaïQ»antaiia,maynica 
Phaníeotauina,apnínaq^rítauí 
na,  mayniíca  ccanataqaena  vil» 
tcatahocbafapatauinaí.apulnaíij- 
f í  Pharifeoca  teroploro.  raantaísi 
na  altar  ehaaro'mafsina  faacafa- 
qui  o  rací o n  1  c r a t  a b í n  a;>  Dios  ta - 
tay  na  a  hífqaí  choymani  thahua, 
luúiihaa  haccapa  haquenacabama 
ho;íiarapat-ti,banihua,íu"tataña 
ro,  baqiiena  cnnapfa  harkañáro, 
yancca  chuymaní  cancañaro,  ha- 
qaena  m'annipa  hnakhUiñaro,ca 
miia  acá  taquena  vüttata  hocha 
fapaqnicaha.mapor.itti,  maya  le 
manafa  payahnaíahoa  ayunatha 
diezmo  pagariraquitahaa, cama- 
«hitama  vcaeamaxaqhqa-haacay-» 
chitha,  hanibua  qhoitifa  naa  ha- 
ma  hifqai  ehnyraaníti fatauína. 
Acahama  apfljfttacanípatíca  man- 
qhaïpacharo  Tata  «ancana,  Maal 
ca  ccana  hochakhtaara  haq  Dios 
hamppatirsínajqoilip.ittafsina.aji 
ttafsina,  chuy  mapa  lekefifsína  te- 
piona  maya  kacbuparo  macatal* 
fina:Diostatay, ancha  hocha  capa 
cathahua,  hanihoa  qbuitifanaa 
bata  a  yacca  baque  huqoití,  alakh 
paehaf  amanea  vljutanahafa  hanl 
H«4  haa'qoifití>  vea  layco  pampa- 
chita, 


V1T4   CfllÚSTi, 


níaypropría  eArwacíoii  «etos! 
6?  a«n  a  Dto*,y  qaanto  le  agrié, 
la  hamildtd  del  pescador  que  í 
dtsele  <le  fuspeccado8„y  deuera 

fe  couiette  a  fu  diutna  Mage&ac 
Díko  tambieq;  Dos  hombres  .en 
traronen  el  templo, Lnc  i&.  vn 
de  losqualesera  Pharifeo  ,  y  « 
otro  publico  peccador:  El  Phar.i 
feo  llegando  cana  el  altar  y  hazi 
do  oración  en  pie  díxo:  Señor  yi 
foy  hombre  jnfto,.no  loy  pecca 
dor  como  los  de  mas  hombres,! 
drones>rob,adn  res, in  julios, adal 
teros,  ni  como  tñe  Publican© 
aquí  ella:  ayunóos  vezes  ead 
•  femsnajpago  los  diezmos,  goal 
dptosmandamientos,y  no  ay  n 
die  tan  bueno  ce  rao  y  O;  Y  por  c 
ta  foberaía  que  tuuo  fue  condfi 
fígáo  a!  infierno.  Pero  el  Publi 
cano  hazíeudo  oración  de  rod'i 
lias  con,  humildad, hiriendofe  lo 
pecbos5y  aí  rincón  d?\  templo  d 
zia:  Gran  peccador  foy  Señor,n 
ay  hombre  ninguno  tan  malo  c 
rao  yo,  ni  foy  digno  deleuanta 
los  ojos  al  cielo,  Perdóname  Se 


no 


CAPITVLO    **.  ?«t 

ihica ,  anehahoa  quíchuítha  huma  ñor  que  me  peía  frnscho  de  aserte 

nácahochalurauibatháíataotna:  ofendido,  y  por  anerfe  humilla* 

Acahaina  alittafa  hochanacpathá  doy  tenido  dolor  de  f(lspeccad®f 

juichufiuipatfca  Díospampacha»  le  perdono  y  dio  fu  gracia* 

:auuia  graciapa  chut  atauína. 


18  Hanihuakhchanacataqmmï 

icha  eäcañaflataquilca  yatichara 
•¿uiftana,  miccha  cancatana  yana- 
piriuíaífa  ,  cnnavifa ,  cauqniuífa 
Eanqaípana  hani  ccuyapaatana 
FCapilU  manqaepaeharohaa  car» 
(cultani,huakhchanacafca  mohk- 
fa  chnymampi  Dios  laycu  mnta- 
lipathá  alakhpacharo  qhuífpini, 
trofinipafea  acahna.Mayni  naque 
una  ancha  tctuccapaca  cancana, 
fitta  finia  h  «echóla  o  las  da,  paño*' 
}u  i  >di  típica  ííiqni  ífittir ítauina,í* 
ieeañaparo  kanchilta  iaranaeaña*- 
)3£:o  caoqui  eollquequi  gaílirita* 
ñna,mankafsinfea  cunamana  nú' 
tamallí  tnalüqni  mankerina,han 
5hípa  choqnechañataquifcavrnri 
;hañataquifca  cansía  alírítauína 
íilamanca  eollquepa  a«a  yaaro 
»aíUísina,Mayni  huakhchafcaLa 
tara  futíni3haakhcha  víllnllu  can 
:afsína,  citcari  cchamaúifa  mákat 
ra  ñacarífifsina, caracha  vfuri  can 
rafsina,  hani  faaca  ñapafa  huaqni 
ípana  ,  limofha  mayíííha  fafsína, 
¡«apacana  vtapuncuparo  pufi  ta- 
rathá  latcatauina,  mefakhathába 
iaqueríttuna  ttanttaquifa  manka 
racaha  fafsina,vca  ccapaíca,  vean 
|uirinacampí  hnakhcha  viljafsina 
lani  kata  ttnna  ttättaquifa  chura* 
auinsi,  Acá  namipaníca  Lázaro 

uayra 


iS  Enfeñonostanmenqaenod* 

uemoffer  mezquinos  con  Jospo* 
bres  porque  fí  lo  fuéremos ,  y  no 
noi  apiadaremos  del  los  quando 
eftan  en  extrema  nccefsidad, nos 
condenaremos^  lospobres  fx  tu* 
uíeren  padecía  por  amor  de  Dios 
fe  faluaran.Ania  díze  vn  hombre 
may  rico  el  qual  cada  dia  fe  vertía 
de  olanda  y  Grana  jy  giftaoa  mu* 
cho  dinero  en  vellidos  y  galas;r'e$ 
ra  dcfko  ,  comía  cada  día  muy  es- 
plendida menee, gallando  también 
mucha  parte  de  fn  dinero  en  cora 
prar  muchos  regalos  para  conten 
tar  a  fu  cuerpo.  Aaia  también  vn 
pobre  por  nombre  Lazaro,el  qt|? 
al  para  pedir  limofna  ,  por  eftar 
desflaquecido, muerto  de  hambre 
y  fin  tuerzas ,  y  todo  llagado  no» 
podía  tener  fe  en  pie  ,  y  fe  «chana 
ala  puerta  del  ríco^deíleando  c<@" 
mer  las  migajas  que  cay an  de  fu 
mefaiy  con  verle  el  rico  y  los  que 
eftaúan  con  el  ,  ninguno  deüosie 
daña  vna  migaja  de  pan.    Suce. 
dio  que  murió  el  pobre  Lázaro, 
<^  y  fue 


m 


M*        -  V.!TÄ 

■RayTÄ  hih.aatauina,  hthuafsinÍGa 
Seno  de  Abrahanana  Límboparo 
manaybacapa  Santonacampi  vea 
eañspataquv.Iefu  Chrifóo  Anquí 
fía  na  hotañapa  vcanaeafca  vllaf- 
«atauín?  ,  Ccapaca  haqueíca  hi- 
iinaraqiúna  ,  hihuafsinfca  man- 
qhcepacharocama  tnantana. 

ï9  Vcananina  taypínajcnna  ma 
na  picha  píchu  mut anana  mutuf- 
{jnfca>hayana  A'brahai'iampí,  La- 
zarompí  vil  jataaína  ?  ylljafsinlca 
.llaqaipa&ña.cnncápi«Tatay  Abra 
ham  vfnpayta  Haquipayia,Laza* 
t'ofca  qhuitanita,  maya  lukanapa 
os  iiayrartapa  vm&rc  aStaí&ína  ,a 
cá  huañajata  lakhraba,kata  tnuri 
chafsína.kaca  pakhtaapha:  acá  ni 
■nataypína  mntüñabaptfla  ancha 
hacchabaa,ataraat:afa  haní  checa 
huafaóahaalafsínaarottatauína. 
Abr.ahanafca  íipana :  amkhafima 
httahnay  numahacacafsínaccapa 
caáatahaa-cunamafa  caugmafav 
cacamanahua,  Lazarofca  caracha 
nattnrufotanabna,vfnrinhua,tta 
.qoeiïñapafavcacamaiiapi,vtavta 
ecuyita-  íaSsina  tnmaftnaqnípi  ha 
cana,mokhía_chnymampí  ttaqoe 
finipatfca  bicha  ancbahua  cníifi> 
kapa  kapaqnihna  vtqoi:hiimafca 
hapaha:úvfupaauírnatháhna,ttu 
na  ttanttafa  haní  churauimathá- 
huattaqcefta  nintuta^bumana  ha 
chaña'.napinihua,Lararofcacnfifi 
ñanapinibuajhupanattaqfiuipa^- 
la^hua  rocufina^hnmana  ttaqfiña 
matea   viñaya    camataquinihua 
hani  Lazaróro  ttuna  ttanttachu 

raur 


CHRÏS1 1. 

y  fue  Heñido  al  feno  de  AbrahS 
parayral  cielo  con  los  otros  lar 
tes  que  allí  eftauan  agaardand< 
la  venida  de  Chrifto.  Mario  tam 
bien  el  ríco,y  fue  fepultado  en  e 
Infierno. 


i9  Yeftando  en  medio  del  fue 

goy  de  to.dos.loc  géneros  de  tor 

rnentos,de  alia  lejos  vio  a  Abra 

harn,y  a  Lázaro  júto  a  cljy  leua 

tando  vna  boz  muy  laftíraola  di 

xo:.  Padre  Abrabara  cópadecet 

de  av¡,embiandome  a  Lázaro, p 

raq  raoje  enel  agna  la  pnnta  de  í 

'dedo,y  so  vna  fola  gota  de  a!gu 

refrigerio  a  mi  lengua,porque  < 

increyble  el 'xa  miento  q  patio  e 

medio  defte  fuego.  Refpondio 

Abraham  dizíendo:  Acuérdate  1 

jo  qqe  en  v*da tuuifte  muchos  b 

nes  y  ríqnezas,y  Lazar  o  tauo  n 

chos  males  y  traua}os,eltando  < 

fermo  y  mendigando  toda  fu  v 

da,y  agora  por  auer  tenido  pa< 

cia  en  fus  trauajos,  elta  aqni  c< 

mucho  contento  ,  y  alegría: y 

por  no  auerte  compadecido  d< 

ni  aaerle  dado  vna  migaja  de  p 

eftas  en  penas  y  tormentos,y  a 

razón  esquetu  llores, y  Laza 

fe  regocije.  Los  trauajos  de  La 

ro  f tacaba  ron  prefto,  y  tus  te 

meneos  duraranparafierapre,p 

no  auer  dado  vn  migaja  de  pa 

La 


rauímathá  lítnofna  ccoyauima- 
thä  fatnalna;  Dios  Aequiñáfca 
iLazaroro  Hahi  maya  cchaca  vma 
quifa, miccha  ccapacarochiirani- 
ti  lakhrápa  murichañataqoí  fata- 
nína,vinayacamafa  vcafca  hani- 
hua  haquinoqueriquítí. 

20  Límofna  churaña  toquetf 
ca  Iefu  Chrífto  Auquífla  maya 
collana  Parabolaraquí  Difcipa* 
lonacparo  atamataaína,  acá  ha- 
ma  fafsina.  Maymccapaca  ha- 
quemna  yapupakharo  mayui  ma 
yordomopa  írpakhatataaina  ,  v 
ca  mayordomofca,ína  pípaqui, 
acateca  hanihuaquenta  chino  ca 
tutaní  íirihama  ,hayrafifsinata 
■que  chacay  aracataaina,  gaftara- 
catauína  cshufaro  chacutaaraca 
na,uca  yaathá  hascha  baque  aro 
uipana  allokharaquí  haziendani 
haqaero  atamirimat;auína:hazié 
dama  mana  hnatequehua  qcchi- 
miyraólama  fafiínamaziendanif 
ca  mayordomopa  haui  faafsina} 
cana  arepi  hnmathá  atamíto  *. 
Cari  ílaqui  taque  haziendahathá 
yapnhana  achupathá  qnenta  chi 
no  cburita,aca  hama  larimanca, 
haníhua  humaro  maampi  catu- 
yarnamati  fatauiua.  Mayordo- 
roofea  tatpana  aropa  ifapafsina, 
quenta  catunapiní  amaaipana , 
chuymapana  amkhafifsinajCama 
chahaí  Tatahaa  yapa  apatkheta 
ni,  hanihua  iranacaistna  >  canafa 
halacaafiñaha  huau/iti,  maya  eo 
quetí'cahaakhchuahicha  tucuha 
anchahua  ccakhfiftha  vta  vta  mä 

ka  ecu- 


CAP1TVLO   XX.  8  4| 

L  azaro  qusndo  le  p^dtadelimoC 
námoquifo  Diosque  Lázaro  le 

dieflevna  gota  de  agua  para  re» 
freí-car  fu  lengua  ñipara  íieoipre 
podra  alcanzarla. 


£0  Acerca  déla  limofna  dixo 
también  lefu  Chriílo  Nueílro  Se 
ñor  vna  Parábola  muy  .buena  a 
fus  Dílc  ¡palos .diziendo  Luc.  10. 
Auía  vn. hombre  muy  rico  que  te 
nía  vn  mayordomo. en  fu  granja 
y  p  ór  qtt  e  no  te  n  í  a  c  o  y  á  &  áo  déla 
haziendadefu'amo,antes4a.aa!a 
defperdiciado.y  ga.^ado^eomo  ü 
no  &anierÄdeaarqueatadella,y 
eftado  informado  dello  muchos 
fueron  a  aaifarle  a  in  amo,dizíe 
dolé  que  le  auía  defperdizíado 
la  hazieoda  ,  llamo  el  amo  a  fu 
mayordomo  y  dixole:  Que  es  lo 
que  me  han  dicho  de  tí?  dame 
quenta  y  razón  de  todos  los  fru- 
tos d«  mi  granja^quepues  has  he 
cho  vna  cofa  como.ela,no  es  ea  • 
zonque  la  tengas  ata  cargo.  El 
mayordomo  vida  la  determina^,', 
cíon  defuamo>Gomenzo  ¡a  pen- 
far  y  dezir  en  fu  coracxmiQajï.ha 
re  qu«  mí  amo  me  quita.  la  gran- 
ja yo  no. podre  ya  beneficiar laíf 
por  otra  parte  aunqim  concito 
quedo  pobrifsimoj  tengo  empa- 
cho de  pedir  límoína  ,  y  andar 
Q^  2  mendi- 


—  "t 


m 


kaeayfeaf*fona,tttmañAfca  :  fa- 
fsina  haya  haka  kayaifitauina,  a- 
«ahama  kayoifqnipanfca,  choy* 
maparo  maya  purina ,  fappajipa- 
oa  hupafca  lorapiniha  fana,a«aha 
tna  fafsina. 

21  Tatahacamfakha  yapo  apar 
fh¡tani,nanfca  hani  cúnala  acha- 
ta ña  huaquischini,  vea  pacha  cata 
hana  manunacapaqueca,  vcanaca- 
na  manupahUamancapampatha* 
ba,hupanacafca  naa  vtparo  hauííi 
sani  lana.  Acá  haroa  chny  mapana 
feuaquittaatatfca  ,tatpana  mann- 
sacapa  hauífafsina  ,  mayui  cbapí , 
Tatahana  manupaca  hmnacayea 
sapiífafsina  hífquíttaoa,vcaíca  pa 
saca  botija  azeytehoa  mañuela  ía 
tñ uina-,fípanfca  maya  cédula  quell 
cama,  futihafa  vcaro  qnellcakha- 
tarapimama,  vcanfa  pilca  tonca 
quihua  roano  canda  fafsinfahata 
vcatfcatataharo  vllayama  fataui 
na,Vc  kharufea  mayniraqtti  bífq, 
tcatauina,Tatahanacayca  manoc 
ta<  fafsina  ,  vcafcapataca  hanega 
írígohna  manoña  fatauína  :  ma- 
yordomofea  fipana,  caá  acá  qr.clí 
ta  cédala caturoa  futí  hampi  quell 
cata  químfacallco  toncaquihoa 
mana  híftaboaacanfca,fafsina  cha 
maoma:acahama  manupápacha* 
¿ampíveanacaa  munaafsina  vtpa 
ro  hauífiGanitataha  catnfakha  ya- 
pa aparehitaní  vea  pacha  fafsina. 
Acá  Parabolampíhaa  Icfo  Chríf- 
ío  Anqaifia  yatichiftana  ccapaca 
nacana  hochanacaha  pampacha» 
rapitani    fafsinca  haakhchana  * 

cara 


VITA   CHRISTI; 

mendigando,  y  difeurríédo  fo! 
cito  ontectoiele  que  podía  re 
«liarle  desamanera  di  a  ten  Jo. 


ai  Qoando  miamo  me  qníte 

granja  ,  y  no  pudiere  apr ouech, 

me  delta,  ¿are  traza  que  les  m 

mos  deudores  de  mi  amo  me  a 

jan  en  fuscafas:porqueiesperc! 

nare  mocha  parte  délo  que  dea 

Llamo  entontes  a  los  deudor 

de  fo  amo  ,  y  preguntando  al  v 

del! os:    Quanto  denes  a  miara 

Refpondio  y  dixo   Oeuolé  Cí 

botijas  de azey te  :  dixoleélm 

yordorao:  Efcriuidvna  cédula 

moílradla  a  mi  amo  firmada 

mi  nombre,  en  que  diga  que  fo 

deueyseínquenta  botijas. Pregí 

to  al  fegundo  y  Tu  que  deues  a  i 

amoíRefpoirJioy  dixo:  Deoo 

Cien  hanegas  dttrigordixo  el  n 

yordomo:  fues  toma  efta  cedo 

firmada  de  mi  mano  ,  en  que  di; 

que  deues  folamente  ochenta: 

con  eíto  gano  las  voluntades  de 

quellos  deudores,para  poderfe 

coger  a  fu  cafa  quando  fu  aro 

le  qaítafe  la  granja.    QuVfo  enf 

ñarnos  Nueftro  Señor  couelta  í 

rabola,  qne  ñ  los  ricos  quieren 

canacar  perdón  de  fos  peccade 

dendef»  baziei 


capítvló  XX. 


caro  haz ien<Iapaccuyañapataqni 
hihuañ2pachana,  cuna cauqui la- 
raña  fatncafcanica,  y  capacha  ii- 
mofna  churanitháhochanacpana 
pampacbañapa  haquikhataíiñapa 
taq,  alakbpacha  collana  vcaro  ma 
ñ  apata  quí*  alakbpachapilla  qníq 
huakhchanacanquíhua,  vea  f»pa» 
pi, ancha  cufikhtarahua  huakhcha 
naca,  alakhpacha  inarcapilla  hti- 
panacanquíhoafana. 
iz  Vc-kharufca  ancha  amkbafíy 
ri  hiuíTanacatiquifca, ancha  hifq, 
ParaboIaraqui,hani  yatiriro  ya- 
tichiri,hacafttaaaroraqai  acá  ha 
fnafafsina  ata.  mana, Mayni  baque 
mna  coileca  huahusni  ancha  kal 
tha  piafa ro  hau<|pataro,vino  ya- 
pupa  íranaquerícsqai  íñachafiri 
tniítuna,maya  realahua  chinama 
ma  fafsina:  iya  íaafsínfea  y  apopa 
ro  qhuícana.Vckhaíufca  nía  ínti 
halfutatharaqui,  íntifa  alaaquipa 
na  hoafíta  miftuua,mínkafír)a  haq 
nacaplafanaeafiqni  queilaíirihu 
akerí  vl!jalsinfca,haui  yapnharo 
map¡fcama,nafca  cchainamatca- 
m3huapagariniama  fatauir>a,Vc' 
kharuíca  hnaíkaraqus,  acápi  qm  • 
Ca  cutitrtía  hayppumáca,intina  ha 
Utañ-iparufa  mayaluki.huaycuq. 
pana  miítura¿j.na,plafanavllafaa- 
fa^hayppuyirinacafca,  caraifapí 
humanaca  hicha  yrucaraa  hani 
íranacafaq,  ácana  IlauUíta  arnpa* 
rainaqui  qhueutkhaf>ta''fatauÍNa. 
Vcanacafca  haníhaa  nanaca  qhuí 
tifa  íñachíeoti  iranacañahataqui 
|araquína:  fipanaVca  inachaíiri 

búa 


*4f 

hazieñda,  y  hag.m  fríen  á los  po* 
bres^paraque  al  eiépo  déla  muer» 
te ,qnando  fe  acaba  el  tíepo  de  me 
recet,por  medio  déla  límofna  al- 
cancen perdón  de  fus  peccados,y 
acogida  en  la  bienauenturan^a,  q 
es  propría  de  los  pobres,poes  di» 
xo,  Bienaventurados  los  pobres 
porque  dellos  es  el  Rey  no  de  los 
cíelos. 

z>  No  menos  figni&catina  g"s, 
ni  de  menos  importancia  otra  Fa 
rabola  q  dixo  deíla  manera,  Ma- 
tth.  zo.  Vn  hombre  Padre  aefa* 
milia,  falío  muy  demañana  ä  la 
placea  a  alquilar  los  jornaleros^a 
rain  vina,  yeoncercandqfe  qles 
auia  de  dar  vn  real  por  fo  trabajo 
embiolos  a  fu  viña:  falio  fegnnda 
vez,  defpues  de  fal'tdo  el  fol  y ef* 
tar  muy  alto?y  viedo  &  otros  jor 
naleros  que  eftanan  enla pia^a  o- 
ciofos  y  valdios  díxoles,  id  tam- 
bíé  vofotros  a  mí  vítíay  daros  he 
lo  que  fuere  razón:  falío. tercer  a 
veza  mediodía  y  hizo  lo^prio, 
y  fiédo  ya  muy  tarde,  que  no  ¿uta 
mas  que  vna  hora  de  lo!,  y  hallara 
do  a  otros enla placa  aguardado 
les  dixo:  Porque  aueiseftado  Eo- 
do  el  dia  ea  la  pía^aíia  ir  aeraba 
jar, con  las  manos  enla cinta  bal- 
díos y  ociofosí  Rclpondieronie, 
Forq  nadie  nos  ha  alquilado  para 
que  trabajemos  Dixoks  enteces 
Q_  i  el  padre 


ii  !í,j         i 


i       i 


¡&$$ 


VITA    CHRIST!. 


- 


hnahuanacana  a  nqaípa  (caluma 
nacápiraqui  yapa  baro  mama,  fa 
fsína  anarpaatauinaj  Hayppníca 
msyordoraoparo  ,  rmchcacoSlq 
cagaricaman aparo,  irapaqoerina 
ca  acaro  hau!tíama,pagarima  cchi 
naquepana  hutírinacathá  callara 
malea  ,kalta  hatirinacarufcatuca 
yama  {atauina.rnava  luki  huaycn 
qui  tranaquerínacahutípanfca  la 
paro  maya  realcata  iranacauipá  * 
thá  cha  ran  a,  kahaípacha  iranaq  - 
rín  acalca  ilaphuca  íranaquerina- 
carufca  maya  real  churipana,  ma 
ampíhua  churiftani,ttuttu  vra  ca 
niapíliaírana6rana>fíipifcatau*ina 
raaya  realaqui  ehuraeafca  iñacha 
firipa  kamipilcatattína  ,  eamifapí 
acanacaro  maya  lalú  huaycuqúi 
iranaqnef  tro  bucea  pagarita ,  na- 
tiscarufea  kaltarpacha  íranaque- 
fpinacarüfca  » homay  uí'a  üaüchíca 
ünrufea  hupanaeampí  chisaqui 
pagantta^  fafs'ma.  Satafca  mayni 
chápiro  Amigoy  canana  na*  yan 
ceachafma'íBanitinampí  mayare 
aíataqaro)aftana,caa  catuíima  a 
mepacha  mokhfao,  macafckhama 
r!athabaa,qhuítipinanaapariri(J 
éUokha  choraha,pifi  churahafipä 
fa'ícamila  huroaro  cbarafma  ha- 
waraqaihua  qhuitírofa  churinc 
ta,hanihua  vfutañama  huquiti 
naa  baccha  ampara  caneauihathá 
fatanina. 

2$  Acá  paraboíamptfca  lefuxjío 
/nquifl'a  allokha  yaanacahoa^ca 
mifa  sá£io  amaottanaca  lí  barcia) 
yaciíhañaaoaauiitana,  tnaalca  a» 

eaua 


el  padre  de  familia*.  Id  tambie 
voíotrosa  mí  viña.  Viniendo 
noche  mando  a  fu  Pr  carador , 
mayordomo  qllamafe  alostral 
jadores,  y  les  págale  comécanJ 
délos  q  aaian  venido  a  la  poílr 
hafta  los  que  aaian  traoajado  d 
de  la  naañana,y  viniendo  los  qr 
aaian  trabajado  fine  vnahora  1 
uaron  vn  real  por  fa  trabajo, y 
níendo  los  q  aaian  trabajado  d 
de  la  mañana  entendieron  q  au 
delleaar  ma&:porauertr?.baja( 
tods  el  día.y  noileuando  fino  \ 
real  murmutarócontra  elpad 
de  familias  díziendo:  titos  vil 
mos  no  há  trabajado  fino  vna  r 
ira,  y  tu  les  has  dado  tanto  cotí 
a  no  (otros  q  hemos  trabajado  i 
do  el  diafudando,  y  tratudand 
refpondio  al  vno  deílos  y  dixo 
Amigo,  que  injuria  te  hago  y 
por  ventura  notecócerte  yop> 
vn  real?  toma  lo  que  fe  te  deue 
vete  en  paz. porque  quien  me  q 
ta  a  mi,  que  (i  yo  quiero  dar  ta 
to  a  elle  vltimo  como  ce  doy  a 
no  pueda  hazerloíno  tienes  poi 
tener  embtdia  ,fi  yo  quiero  rí 
de  mi  liberalidad  y  Ur¿aeza. 


t\  Macha*cofa*qnifoenfe»< 
nos  N.S  con  elta  Prtrabola(cou 
declaran  los  SS.  Do  flores)  fe 
baila  dezir  aquí,  que  los  Geni 


CAPiTVLO    XX. 


*47 


jna  acaf|  famama.  Sutiuifa  haq  » 
icipi  Dios  auqaiíla  ancha  qpana 
ui  háu»fana:íudi5acafca  nayrat* 
acha  hauiíitautni  hopa  ííruírita 
ai:maynifa  mjynífa  fappacáca* 
i,vcafca  taque  chicparaqqui  ala 
hpachana  cuíiquelípo  cancanhv 
ata  nía  acbachifsina  bihnañaro 
orifsinarag,  taque  cbuyroapápí 
)ioíaro  hakhfurinaca,  hichatpa- 
hahihuañapacama  Dios  íiruíri* 
acapi  vea  quíqpa  alakbpacha  cu 
fiña  catuni:Porq  maynifa  mayni 
a  UiosvIljani^Dios  vlljañac^hua 
lakhpachana  cufifinafca.  Paña 
hecaraqhua  Oíos  ancha  amauiri 
acahua  firuírinacahua  hupa  lay 
ncunacaucjfa  luririiíacahua  ma 
mpi  alakhpachana  cufiíiní,  chipi 
ní:Gamifa  allokha  haqnaca  mi* 
a  imagen  collanapintata  ,  fuma 
aqhama  vllinaqueri  vlljafsína 
nena  cufin*ri:maaica  maampicu* 
íiríqhuítikhapíntaña  yatíchi  v- 
a:San&onaca  Dios  vlljaísina  cu 
(ipifqui  vlljafsinfca'taq  chicapa 
oiílihcara  tucupifqui'-Maafca  Üí 
smaampiamauirinaca,(jruinna 
a.hupalaycu  cunaía  maampilu- 
irinaea  maampíhua  Dios  vlljaf- 
na  cufiíini  viñaya  vea  tucuta  la* 
jañapa  kayuífifsina. 
14  An íha  allokha  huafa  Iefa 
Ihrilto  Auquilía  allokha  haque- 
acá  arcanaqueritauina^  coliana 
lakhpachatháapanita  aropa  ya- 
ichauípa  ífapañafupa.  Mayav- 
afca  allokha  haquenacaua  arca* 
1  hupanaea  manculläfsina,maya 

collana 


les  que  foeron  llamados  aíapof» 
tre  y  mn&ho  defpues  que  los  la» 
dios  para  lernir  a  Dios,  alcánca* 
ran  la  mifma  b-iehauéntoraneja  q 
los  indios  que  fueron  llamados 
defde  el  principio. Y  también  que 
los  que  fe  con  ni  erren  a  Dios  en 
ïu  vejez',0  al  tiempo  de  fu  muer* 
'te,a'tcäncia!>aii  la  bienaventuran- 
za como  los  que  -fi  ruíerbn  a  Dios 
defde  fu  niñez: porque  íosvncs, 
y  los  otros  verán  al  mifmo  Dios 
en  el  qual  coníiítenueftra  bieua* 
uenturan^a. Verdad  es  que  los  q 
mas  le  amaron  y  firaieroiijy  por 
el  m?ss  hÍEÍeron,§bcaran  de  ma* 
contentoy  gloría, como  fe  huel- 
gan de  ver  muchos  vna  mifma  U 
magen  bien  pintada:  pero  mas  ía 
huelgan  los  que  mejor  fa ben  el 
arte  del  pintar. Déla  mifma  mane 
ra  los  fan£tos  fe  huelgan  de  ver  a 
Dios,y  en  verle  fon  todos  biena 
nenturadospero  los  que  amaró 
y  íiruíeron  mas  al  mifmo  Dios, y 
trabajaron  mas  por'el,  jgo£an  de 
mayor' contento  en  verle  ,  y  en 
contemplar  fu  íntíníta  hermofa- 
ra. 


24  Muchas  vezeg  folia  acompa 
ñara  NÍ.S.gran  multitud  de  gen 
te  por  el  cótento  qne'hailaua  en 
oyr  fuceleftiaí  do  ¿Irma  y  liantes 
documentos?  Coma  püti'é  vu  día 
leíignieíTe  mucha  gcs>te,bo!uioÏ8 
a  ellüs,y  enieñoiés  vita  do.feruia 
Q^  4  degraa 


I 


■ 


VITA    GHR  ISTI. 


eollarra  aro'haní  ystifsínfa  yati- 
naitapiní  yatichatauina  ,  acá  pa- 
cha yaáácachuymanacíTatha  car 
CuñaíTataqui  ,  mokhfa  chuymápí 
Cr  ufa  pa, cuna  matoñuía  apañada 
caqai,acahama  fafsína.     Qhaiti 
'CAa.qaifpalU.naro.  maccatitani  a* 
toba,  yatichauiha  vea  cama  lura 
ñataquimaro  maccatafsinfea  ha* 
n^auqaipa tayepa ,  ma rmipa ,hna 
huanacpa^hilapajfuSlcapajeoila- 
canacpa,qaiqaí  hacanapafa  hani 
vñinijbakhotanijinutuñacrufápa 
qhueuikharura  haní   ar.qu.ita.ni, 
vcaca  hanihua  vea  haqnena  Diíci 
pulohañapa,  aroha  huacaychatía 
$>a  h.uaquífiti  fataaina:  Acafca  S. 
Math.  Eaageliopana  tuca  chohk 
eam]capítniun.ahua  ccanacbi,  acá 
hamafalsína;Qhu';tikba  anqpafa- 
taycapfa,y  ocapfa  ,ph;achapfa  nat 
ía  maapi  amahuachíhanihu.anaa 
huaqtrfafsjna  HiuHJnaca  qlnviti 
f\  vea  Dio  i  a  tf a.  maápí  a  maní  a  a 
quípa  taycpa<  fafsina  hifqaitcaf 
01  vcafca,  arnaotta faiiílonaca: 
Qhaitikba  au-4pa,taycpa,hiiapa, 
collacpa  amahuaña  fupa   Diofa 
na  ¿aaquícbapí  camaehíta  aropfa 
pápachachi  vcahua  Diolatfa  raa 
ampi  auc^pa  amaui/ihua  .Vcafu: 
papi  haní  mokhfa  camanahaaa» 
ca  pasharo  apani  fitahatafcí,maaf 
ca  ha^cha  aucalinakua  apanufita* 
hará  iatauina.   Hupapilla  anquí 
yocpápi  Taycafca,phuehaparapi 
haaiaraqii^hUanacafcafullcanac 
pampi  chin^.parapi,apañaní  naca 
fapana  ácha  amahuafirifjinfa  ba- 
■  Ukfc- 


de  grande  importancia  ,  la  qua 

confitls  en  aparcar  el  corado  de 

amor  délas  cofas  terrenas ,  y  ei 

llenar  de  buena  gana  fo  Cruz. 

Porq  les  dixcr-Si  alguno  fe  Heg 

re  a  rni  para  poner  por  obra  ti 

doctrina  >  y  no  aborreciere  al 

padre  y  madre,*  fumuger  y  a  fu 

hjjo?,a  fus  hermanos  ,  y  herma 

ñas,  y  aun  a  fa  propria  vida  :  y 

no  licuare  fu  Cruz  acueftas  y  m 

figuter.e,  effe  tal  no  puede  fer  n 

D.¡lVipulo,ni  profeffar  mi  docl: 

na. Lo  qu-al  declaro  por  S  Matl 

eíiel  cap.  16.de  fu  fagrada  Éuáj 

donde  dízc  afsi.EI  que  ama  alj 

dse  y  ala  madre,  a.fu  hijo,  o  a  I 

hija  mas  quea  mi,  no  es  digno  < 

m  i :  y  (i  p  r  eg  a  nx  amos  qu.í  e n  es 

que  ama  mas  a  fu  padre  y  mad 

qaeal  mifmo  Dios?  Refpondi 

los  SS»  Doctores  y  dizen:    Qj 

qaten  por  agradar  a  fu  padre  , 

madre, hermano, o  Hermana  qu 

bramare  alguno  de  los  mádam 

tos  de  Dios,eíTe  ama  mas  a  fu  | 

dreque  a  Dios  por  ello  dixo.f1 

penfeys  que  vine  a  poner  paz  - 

la  tierra,íino  graiidifsíma  gner 

porque  vine  a  poner  enemift 

entre  los  padres  v  los  hijos  ,c 

tre  las  madres , y  las •hijas  ,  «nt 

los  hermanes  y  her manas,  y  é 

tre  los  twifmos  parientes  que  í 

len  quíterfe  muy  mucho,.  Q» 

riea: 


CAPIf VL 

lakhtiyrí,ahana  spáYití  fcutatha,. 
Aca  fafsinica,  huiííanacana,cuna 
pachakha  auquiffajtaycflafa.apa 
ñ3flafa,aniícoíTaía  bjni  Díofna  a 
ropa  hijacaycrvañaíTataqui  echa* 
fehmiftani ,  vea  pacha  chuymsni 
háma,  hani  hakhfarafa  hiuífa  tan; 
ccaaha,alapacha  thaquithä  maya 
ro  pantamucauha  fauípathá,  ha 
ni  hita  huma  auquibaro.taycaha* 
ro>amicohara  catnfrnat.i  fañafla- 
taqpi  yatishifto.  Hupanacapilla 
ancalVa  hamapteuna  canajlalliri 
Dioíathá  ttaccacaña  amauilfo,  c| 
«jurhacañaffatfa  maampi  coíiaua 
maápí  hifqpanfa.Vca  íupapi  qhuj 
iipí  hani  hacañapa  váhú  iafsraá 
hacañama  han!  ancha  amahuaha 
tathhanchitn*  vyhuaña,  kaacha- 
na  fapapilla  Dios  mancahtia  ha* 
cha  ítiririóta,camacltitapafca  ha- 
nr  vea  cama  hudcaychirscUt»  dif 
«ipuloha  cácañafca  hani  huacj.fiy 
f i6Vati  hífto.  Acá  yaa  amakhafi- 
fsiníca  S.  Martí rtí'naca,fapayo^ 
na y.anapa apunacaua  rnucuyrlef 
nvahua  hihoayric!mahaarmokh» 
faqui  I'efaXpotatamaro  checa" 
&uafañahaytama,hu3kaa3cahäp 
pat'tmafataihihuaafahiniytajha' 
nihiía  haytiricl-tí  fafsina  cuchí- 
liona  ccarírañataquifa  cuncapa  í 
tsjrayrina,háchípanínananacca,- 
añataquí  acahuafírina  ,  hacaña- 
pa fea  hihuañaroeatuy  riña,  mal* 
pi  thuriítata  chuymamp»  Diofa 
quiarflahuañaamahuapifeanaha 
y  a  mará  haeañatfa.Checahíf^paf 
canaca  yaa  haníhua  hanchUTan*- 

ccha* 


riedodezir  quequando  nueílro» 

padres  y  íwadreSíparientesy  aroi 

gos  fies  eítoroan  para  guardar  la 

ley  de  Dios,  tengamos  animo,y 

brío  para  dezírles  que  en  quan- 

to  nos  fon  eílropie^o  para  ca.mu 

llar  al  cielo,  y  feruir  a  Dios  /no 

los  conocemos  por  padres.nl  ma 

dt es  ni  amigos:  pues  como  fi  fue 

ran enemigos bcs  quieren  apat^ 

tar  de  Dios,que  es  el  mayor .bieii 

que  podemos  deffear  >\  y  mucho 

mejor  que  nueftra  propria  vida. 

Por  elío  díXo  que  el  que  no  abo 

rreciere  fu  vida  ,  es  afaber  quien 

de  tai  manera  ama  fu  rn.ifma  vida 

que  por  conferuarla  oñ'ende.a 

Dio-s,y  dexa'd'e  guardar  fus  man 

damientos,no  puede  fer  fu  Di.fcr' 

pulo.  Lo  qual  CGiifiderando  los 

ían&os  Mártir  estilando  tea  mi 

n  i  (tros*  de  1  De  m  o  n  i  o  ,y  1  o  s  P  ría- 

cioes  del'  mundo  los  compelían  a 

dexar  la  fe  de  Nueítro  Señor  le* 

fu  Chrií*a,y  adorar  los  ídolos  a. 

meneándolos  con  crueles tor» 

meatos  y  atrocísima  muerte,ar 

mados  con  la.  diuina  gracia  ,  de 

buen  a.  gana  e.o.t  rebanan  fu  g  i  r  ga' 

ta  al  'cuchillóla  cuerpo  a  las  lia* 

mas  ,y  fu  vida  ala  muerte;  elcogü 

cnd'o  antes  de  eílar  firmes  en  el  a 

mor  dé  (a  Dios-,  y  Señor, que.  go- 

<§ar  de  !a  vida.     Bien  es  verdad: 

que.  elle.no  es  negocio  que  pjéfctüfc 

Q^  ?.  '  ba-zerfe 


i  ; ;  i        i 


lie* 


VITA    CHRl-STt- 


cchamrpsmps  ferfenti :  Masfca 
Dios  AuquiíTa  haníca  BañíínfW' 
ira  camachirtfsina:  hopa  quícpara 
qaiqui  cchama  fappä  churiri  acá 
Mecha  yaa  naca  lurañataqui,  ca- 
nsifa  ígleíínpanquirí  Sanfitanaca 
iiayrafa  liu'cancajhíehafa  huquí- 
faluma. 


hazeríe  con  las fuerqas humanas: 
Pero  como  Dios  no  mande  cofa* 
imponibles, da  el  caudal  y  esfuer 
qo  quses  menefter  para  ponerlas 
por  obra:  como  venosque  hízie 
ron  y  hazen  los  Sánelos  que  tie- 
ne en  fu  iglcíta. 


CAP.    XXI.  IESV  CMRÍS 

to  Anquí  lia  Lázaro  pufi  vrn-bi* 

húacathá  hacaea  taacanca,  Efcri- 

Ranaca,  Pharifeonacafca  mayaro 

tantamlna  AuquítTa  lef«  Chrífto 

híhuaañataquí   haaquijafcanea  , 

Anquiflafca  lerufalenaro  macan 

Cfljrthaqáinfc*  milagronaca  lura- 

canea  ¿haccha  marcar  ofea  ma 

lucanca,mafcaní  naca  fea 

hiqhuíftaquiri  miílu 

casa  vcathähaa 

aro  (i. 

(O 

A  NT  A  Marta  Santa  María 
í  Mígdalenampi,  hilapa  Lázaro 
viüpana,Auquiífa  lefu  Cnriftoro 
qhuicatauina,aro  apayatau?na,hi 
oíracauina^amauatama  Lázaro  hi 
Lahahaa  vl'nfa.{sina;huccaqai,  ha 
oi  altokba  aro  apayaeauinti,  An- 
quí íT?.r  o  fea  vea  camap/ní  iiiiraui 
pa  p'.iritauína  ifspatatíea:  paya 
vru  vcana  ccamatAuína.paya i  vru 
ma  maquipatatfca,Apoftolefnae- 
paro,  lemfalcn  mArcarohua  ma* 
ru  amautha  fana:  Apofioleinacaf 
Ca  mariíhua  amautha  fipan*,hay- 

chata 


CAP.    XXI.    TRATA    DE 

como  Chriito  N.  S.refucitoa  La-» 
zaro  de  quacro  días  muerto»  lo* 
an  a   y  decomo  los  E  ¿cribas  y 
Pharifeos  jnntádc/fe  acabilda,  fe 
concertaron  de  matar  a  Chrífto, 
loan  u.  y  de  como  N.  S.  fe  fue  a 
íerufaleny  en  el  camino  hizo  al- 
gunos milagros,  Matth.  zl. 
y  a  la  entrada  de  la  ciu^ 
dad  falieron  a  recj 
oírle   con   los 
ramos. 

(O 

STANDO  enfermo  Laza 
rrOifushermanas  Marca  y  Ma 
gdalena  embiaron  vn  menfaje  a 
Chrifto^iziendojNueftro  herma 
no  y  tu  querido  Lázaro  cita  en* 
fermo:  ellas  folaspalabras  le  em- 
biaron a  dezir,  y  el  meníajero  no 
le  dixo  otra  cofa  fino  íolo  efto-.y 
auiédo  oydo  efto  eftuuo  alli  dos 
dias,y  deípuesdíxo  a  los  Aporto 
les-  Quiero  ir  a  ludea,  y  oyen- 
do dezir  efto  los  Apollóles,  en- 

cntte 


CAPITV 

Chata  hamachaptfcataoUia/Tatay 
canúfa  huma  hihuaaña  vllacatiri' 
pacana  marcpaca  cutirla  amauta? 
fiantti  mafaya  catasta  bacenecbn- 
bqíó.4  amanta  ma?r£p!fcaraqaínaí 
firírDi'ca  coüaña  AuquííTa,camífa 
hora  maya  vru  tuca  paaní  hnafa 
nuanri.hamaraqtiiboa  haquenaca 
nachaymapaca  mavavrufa  haya 
hnafa  kapifiríjhaya  h-uafaraquí  v- 
ca  kaptbñapafca  apartiri,  vcatfca 
Lazarena  hihuaoipa  atarr.araqní 
taütna  ccanacharaquitaiúna:  fa- 
ppahaa  hichaca  humanaca  taque 
chuymamápihua  naro  checabúa 
fitdhata  Lázaro  hacatatirí  vlijaf- 
lina  faraq'uina,(ípanfca  mayni  A- 
coftol  Tilomas  ftíriní  haccaparisc 
paro  }  hiña  vcaro  mafsina  taque 
hinuapifeacana  faca  ama ,fipanfca 
ya  I  a  (si  na  mapifeatauma,  mapíf- 
Bafsinfca  Bethania  futint  mar  caro 
paripifcanajMartana  reparo, La j 
zarona  hífctia-tpatfcania  pufí  vru- 
pana,  Auqoilla  vlljafsinica  Marta 
Marta  Magdalenampí  leruíalen 
marcathá  hahariri  hatírinacpansí 
pt  Aaquíffa  hamppatiri,  baqhaif* 
taqacri  niiftiipifcatauina. 

t  Maalca  Marea  taqueüalUraf» 
(íua  nayra  fita uina j  katahayapa* 
cha  Anqnüíampihilapana  hihua* 
nipatha  amfitatfa  :  ampí  taray 
Cchamanitahaa  bilaha  httiirithá 
hacata  tayañataqui  fafsina:  checa 
haa  farathá  ,  Magdalenafca  vea 
^uiquipa  aroraquí  Auqmífampi 
■  rotkhaaiitaeha,  Auquiifafa  pañi 
Bollaeaaíehui^nimpi  aroíitatbá, 

Lazara 


LO    XXI.  a7l 

triílecieronfe  macho, y  dixeron: 
Señor  como  quiere?  boluer  hazia 
los  qoe  te  aguaytany  miran  para 
matarí  Por  ventara  losdiaspafla 
dos  no  qntfteron  apedrearte?  Ref 
Refpcndíoles  Chriftó  entci  ees, 
Afsi  como  el  día  tiene  doze  her^í 
y  doze'vezesda  elrelox,aishaqi 
bien  el  coraron  del  hombre  en  vn 
miímo  día  fe  amohina  machas  ve 
zes,  y  otras  cantas  fe  le  qnita  la 
mohina  V  también  les  dixo  que 
Lázaro  era  mnerto,  y  qoeacsD^«* 
risn  de  creer  en  el  con  todo  fu  co 
rscon  viendo  qae  le  refacitacá» 
dizíendoeíto  Santo  Thomas  Á- 
pollo!  dixo  a  los  de  mas:  Ea  va* 
mos  todos  y  muramos  con  el;fot 
ron  y  llegaron  a  Betfeania  a  caía 
de  Marta,y  auía  ya  qaatro  días  a 
Lázaro  era  moerto,  y  viéndole  q 
venia  Marca  y  Magdalena  junta- 
mente con  losqaeauian  vensd© 
de  leroíalen  a  confoUflas¿i  alíete 
a  recitáis  a  Clirífto. 


i  Aianqae  Marta  fe  asía  adé^'í* 
tado  primero  qtodos  y  %\ï'ii  tcn| 
do  í'nrato  de  razonamiento  cea 
eí  a  cerca  de  la  muerte  de  fu  her- 
mano,y  dicho  que  tabiencreya  ^ 
era  poderofo  para  refacicarlo  ce 
«neerte  a  vida,  y  Ir*  mil  ros  platica 
cali  toao  con  !a  Magdalenaj  y  a* 
Bieudo  hablado  NVESTBO 
Señor  coa  atabas  hetaian&Sjdi^o 


i      i 
ir 


i    > 


a'f* 


VITA    CHRÏSTT. 


Lázaro  cauqui  nuecero  1  mata??» 
liachíyta  fatauinarfipanfca  íya  fa 
fsuia  vllachaapifcanajvlldchaataf 
cácala  ituramafataaïna  icuripáf 
ca  amayavtathátukhfatauuip  La 
zaronahihuarapathá  pufi  v?u  cá 
quipana:  haquenacana  ampí  hí- 
huatauínhua  fañapataqni,  mila- 
gro l-uripanfca  hnaracufifina  Dio 
faro  bakhfunapacaquíjlefn  Chrií 
co  Auqairta  arcañapataqui,  Aii- 
qaiífaíca,tükhfip3na  ccuyathapí- 
tafsina  bamaehatauina  ,  catutfa 
maya  Concíiíona  bifqciihama:  A 
Lázaro  huaficaraqiiiti,  acá  traqq 
üñapacharo  cutínihata?  fafsina, 
mayafca  A,  cayca  haquekha  acá- 
pachanahochapampi  faranacafsi 
na  hihnata  haqne  hama  tukhfa  fa 
laaaque'' hochaqo'i  aroroafa  vra 
fa  kayuííichuymapafa  cala  tacú, 
Diofaro  hakhf«ííafca>hoaniha  íaC 
fmfcaharitháhuaní,harithá  hakh 
ftr'faftínacóllana  Auquüïa  hacha 
na. 

3  Iefu  Chriílo  Aaquiíía  hachi- 
•fjylljafsína  veanquirinacatbá  ha 
ceapaca,nllacna,hiaíri  ancha  ama 
huafsinhua  acá  hacha"  fatauina;ha 
ccapafcacunacaquipi  acá  hachiíía 
taaína,hani  badiana  fafsinca3ha- 
níci'chaacajcamífa  huye-canaca  i* 
UqttivUJt'ataaqairi,  hamaraqui 
acá  haqaeio  cchamacharafpaDa> 
han»  híhoañapátaquií  fapiícana, 
collanaqhairpiyriiafca  Dios  A« 
ajliáa  funippatitanuia^tiparo  vi 
o.v.-V.iapauípatba  :  vcatfcaama* 

yar» 


Dóde  aueis  enterrado  a  Lázaro 

rnoítradme  donde  cita:  Moílrari 

fe!  o, y  moftrado  dixoles:  Quita 

la  piedra  y  la  tapadera  déla  íepu 

tura:  quitada  la  piedra  y  abiert 

la  fepultura,falia  muy  mal  oló 

dclla,  porque  auiaquatro  días 

Lázaro  era  muerto: y  paraque 1 

gente  que  alli  eftaua  fe  períuadi 

ííe  que  era  muerto,  y  hazíendo  < 

milagro  maraniliandofe  febolt 

ciTenaDios  y  creyeííenenCbril 

to, oliendo  maliisïma reente  el  I 

funto,y  compadeciendofeChri 

.to  del,íloro,como  dize  elConc 

lío  Toledano>  como  quien  díz< 

A  íszarojafsique  otra  vez  te  hí 

deboloer  alos  trabsjos  deíla  v 

da'  o  como  quien  dize,  A  quáte 

en  eíle  mundo  andan  muy  hedii. 

dos  con  fuspeccacloSjde  dia  ye 

noche nopienlan  fino  enpeccaí 

fascoraCiin.cs  fe  tornan  piedra, 

queriendo  boioerfe  a  Dios,y  ctr 

darfe,  con  *ran  dificultad  feeml 

dan  y  leconuícrten. 

3  Algunos  de  los  que  allí  en\ 
uan  viendo  llorar  aCbriltodíx 
ron:  Mirad  corno  le  amaua  y  q« 
ria>  Ocros  dixeron,  Paraque  IU 
ra  elteí  fino  quería  entriíleccr 
y  llorarporla  muerte,  nopod 
por  ventura  dar  vigor  y  fuere 
a  Lázaro  paraque  no  murieran 
mo  en  vn  nao  meto  fuele  dar  vil 
a  losctegosíLlorando  pues  Xp 
dio  gracias  a  fnEterno  Padre  pi 
qfiépreoyafuspeticiones,y  de 

pu 


CAPITVLO   XXT. 


if 


; 


yaro  haccha  cuca  antutafsina,La 
«aro  acaro  miftania  fatauiná,  fi" 
panfca  ílaquiamayahacatatafsí- 
na  mi(tutanina,amayanaca  hama 
cchancanacampi  pañonacampi  ki 
lntafsin(a,vcfapacha  patapata  mí 
ftntauina  vea  amaya  vtathá  ,  taq 
baquenacananayracatparo:  Au* 
qnirfanaaropathäraqui  Apofto- 
lefnata  taque  harataatna:haqus* 
nacafca  acá  eollana  milagro  vllja 
fsína  haccapa  leía  Chrífto  Anqui 
flaro  checahua  fatauinaaropa  ta 
tuñaamahuatauína,  hopa  arcana 
amahuataaiua,haccapaíca  ilaqui 
Ieraíalequirí  Pharifeonacaro  acá 
yaahaltcaatauina,atamaniphifca 
tauïna,aca  baraahua  aca  hasnahua 
Inri  fafsína. 

4  Pharifeonacafca  taque  Pon- 
tificenacampi  Padrenacampí  tari' 
tafifsína  mayaro  mathapifsina 
AuquiiTa  bíhuaañataqui  arofno- 
capifcataulna.  H  infla naca  Ioqq* 
tanhna  eaaquinqnípi  chnyma  - 
nacíía?  Camilapi  vea  Chrífto  en- 
nalurípanfa  amucapifcaquitana<? 
amucalYinaquihua  vcaro  yatích- 
tana  cuna  lurañapataquiía:  hich  a 
amucatana»  cunafa  ebuymapaca' 
maluraphafaiana,  vcafca  taque 
haqnehua  vcaro  iya  íani,  Díofna 
yoepahua  fani  hupana  aropaquí 
eatuni, Romanonacaíca  í fapafsí- 
oa,  buaranca  huaranca  hutalsi- 
na  taque  haquenacíTa  apariftaní 
narcílafa  huakhllíkbani  íapifea* 
tauina ;  fipana  mayní  Pontificef- 
u  Cayphas  futini,  camífa  SAN 

loan 


pues  dado  vna  gran  bo2dixo:La- 
tarofal  aca  fuera»  cola  qual  boz 
refucitando  Lázaro  falio  fuera  de 
la  fepultura;y  aunque  eftaua  ern- 
buelro  en  la  mortaja  y  atado  coa 
muchas  vendas  y  cordeles,  cerno 
fuelen  eftar  los  dífantos3íubio  af* 
fi  por  las  gradas  arriba  amortaja' 
do  como  fe  eftaua,y  falio  déla  fe 
pultura:  y  defpues  le  defatarOn 
los  Aportóles  por  mandado  de 
Chrífto.  La  gente  quando  vio  t§ 
efpätofo  milagro,  algunos  creye- 
ron en  Chrífto  y  quifieron  feguíf 
le:  otros  fuero  a  dar  nueua  dello 
luego  a  los  Pharífeos  que  eftauá 
en  lerufalen^Jiziendo^efto  y  efto 
hizo. 

4  Entonceslos  Pctifices  y  loa 
Fharifeos  fe  juntaron  aconlejo 
para  dar  la  muerte  a  Xpo,  lo. n. 
dizíendo, Locos  fo tn os  nofotros, 
donde  efta  nneftrojuyzío'íccmo 
eftamoseailados  fcaziédo  efte  hó 
bre  tatas  maranilias  y  milagros? 
Con  nueftro  callar  le  damos  aui- 
lantez  y  atreuímiéto  para  hazer 
todo  lo  qu?  quiere:  Si  agora  pal- 
famos  efto  en  fiícncio,  y  permiti- 
mos que  haga  todas  las  coíss  a  fu 
aluedriOjtoda  la  gente  creerá  en 
el  y  dirá  que  es  el  MESSIAS, 
y  le  obedecerán  todos,  y  los  Ro- 
manos oyendo  efto,  a  millaradas 
vernan  a  efta  Ciudad  y  la  deftruy 
ran,  y  nos  llenaran  cautiua  toda 
la  géte:díziédo  efto  todo  el  Cabíl 
uo^el  Pótítícc  Cayphas, fegñ  dize 

San 


í  ' 


j    i 


VITA    CHRISTI, 


loan  Euangdüía  fi  hama,-Ponti» . 

'fie si 'íí nía  ancha  hochakhcaara  cao 

cafsínahaeVa.a  Propbeca  hatna  Mi 

qaiíTaaahihiisñ-ípa,  hanirahíhua 

qaipana  nayra  aroíkauína:  hsni- 

hna  humanaca  baniorp3arati,nac 

ca  hamarpaatha  ancha  hichaqui 

may  niñea  ta quepa chana  hihtuúa 

<papífiihna,hant  bittipanfea  taque 

pi  marea  lía  tusulim  fatauina:  ía< 

fstnfca,ChrUtana  hihuañapapíni- 

hen  caque  haquenacapacbanama 

L!  híhusnLv.cafca  taqttepiíntier- 

nryro  roatána  iataüinaccasia:maaf 

ga  vcanasa. ccana.ftpanfa  haní  iía- 

•pataximti  cchtaamancaica  taque 

fihícpa  Anqoíiía  vñifsina  cnakhni 

fina  hihaasba  fsplfcWhfi*  Collana 

AaquiíTafrafsaípa  yatitsma  .  la» 

'dtonaca  taypí  Hantccana'iatana- 

cataa'mti  ,  nali'irha  maya  hiska 

•  ma  rearo  Epbren  fütiñiró  matan  i 

•na  iinaüísina  hama:)udionacafca 

Palco  vruhakachipana,vcafa  vea 

fa  Chriftoca  fitíhro  caoquitfa  v- 

llafm'ihoa  ,  huíanihua  faíYma  ha- 

quenacaro  Auquílíafa  hanirahnt 

quipana  collque   pagarit&aina, 

Anquilía  chínottañacaqai. 

5  Taque  amamcanacahua  fi> 
Iefu  ChrHfco  Auquiíía  baptilafca 
na  venha  hihuañapacamamnapu 
fi  Pafeoa  Uallina;  nayraca  baptí- 
fafcatauinca  vcana  kata  cchmapa 
lurana^vckbarufca  Cana  de  Cnúi- 
leanavma  vinoro  tncuucatauínca 
vcaraqui ,  vea  fieítafca  bicha  vru 
baptifaíífpa  nakhfafca  vea  vrnra* 
quiqui  iurafpaahama  luratauína 

vckha- 


loan  >an«  que  hombre  malna 
por  íer  Pontiñce  de  aquel  año, 
roo  vn  granProphetadíxo  y  p 
phetizo  déla  moerre  de.  Chrií 

díziendo.Vofotros  no  entendt< 
nada.jfoys.vnoi?  necios,  yo  acá 
de  entenderlo  en  elte  punto,  c¡ 
es  neccííarío  qucvnofolo  mi 
raparaque  no  muera  todalag 
te, que  fino  muriere  elle  íoloJ 
do  el  puebl  o  fe  acabara.  Quifo 
zirel  Spiritü  fanóto,por  boca 
Cayphas,Cmc  era  neceíTarío  n 
riefle  Cbriíío  por  todos  los  h 
bres,y  que  fino  muriefíe  todo 
condenarían. y  con  hablar  tan 
ro  no  lo  entendieron,  y  finaln 
ce  por  odio  y  rauco r  condenar 
a  Cbrifto-j  y  le  dieron  fentécia 
moerte-,y  fabiendo  Chriíto  elle 
tencia  Jada  contra  el ,  no  andí 
publica  meare  entre  i  os  judíos 
tes  como  oara  efeonderfe  fe  fe 
vnpuebietito  llamado  Efren 
como  fe  accreafe  la  Palqua  di 
do  fjn  dirda  ninguna  verna  Chi 
to  ala  fulla  y  parecerá,  antes  i 
víniefle  pagaron  a  vnos  homb 
para  qneleprendiefen. 

?  Gafi  todo  los  Doctores 
zen  que  defde  que  Chrifto  fe  I 
tizo  paliaron  quatro  Pafquas 
ta  que  muno:La  primera  cele 
poco  deípucs  que  fe  batizo.  L 
guda}defpues  que  hizo  el  pril 
milagro  en  Cana  de  Galilea 
que  conuirtio  el  agua  en  vino 
qnal  celebro  el  año  iiguíente 
mo  fi  oy  fe  baptizara  ,  y  vn¡ 

deff 


C  AP1T  VLO  %%l, 

vharufcahuafara  fnnina  pintea 


nttana,  phifea  hachn  häqutna 
mankaaeataninca}vcaraqai:vc 
amfca  hibnañapatsqut  lutaca- 
linca,  vcaraqui ,  baptifaiiBïpär 
ahihuañapacama  quimfa   sna- 
maquipatauina;v  rafea  qaircifa 
;yana  vrypathá  Enero  pahUíi» 
ä,  Abril  pakhfina  qñimfa  vrnpa 
maraquí  maquipaeauma.  Iehi- 
irifto  Aoqníflaíca  paña  íerola- 
naro  hayahuafa  hisfca  fíe  (lar  o 
afsinfa  ,  maanaeata  haniraqui 
iritanintí  camifa  Euangelíftana 
fapífquíhama  Dios  canea  faina 
iníraquí  vea  Helianas*  1-mscay- 
iajna iatafsina  ,ecbinaíca  haccha 
ifeupana  rñátaiitfia,  amabualsi- 
quí.hiuflanaeanajarepi  I  ES  V 
arillo  AnqoiiTaca  amahuafína- 
lihua  híuflanacalayc©  híhuana, 
rafalenarofa  ehnymapacama  , 
aqquefiri  mana,hihaañapa  yati 
sina  Apoftolefnacarofaccana- 
latathá  fañaflataqui,  hani  ama* 
lafinfea  hanxraquípi   mir  icaiv 

6  Maafca  níahíhuañapa  «him 
atparo  hakaehipana  ,  collana 
vaimapanfea  hamkahamka  íata 
ifcipulonacpampimatauina,ar- 
ifcaallokha  haqnenacaraquí ar 
ma,haceapa  aropa  ifapaha  iafsi 
a haccapafca  milagro  lurírí  víi- 
kha  fafsína,  haccapafca  vfnrifs ú 
a  vfuthá  hacaytani  fafsina,chuy 
lapatcatna  arcapifeatanína^fara 
ñnf«a  Aaqaiíla  ierafalenmanca 
cam'tfa  S,  Marco*  Euangchrta  ii 

ltama 


defpoes.  al  mifm.o  tiempo ía  cele- 
brara. La  terzeraesj-la  qoe cele- 
bro ai  tiempo  qnehí-z.o  el  miía» 
gro»  dando, de  cerner  a  cinco,  mil 
hombres  con  cinco  panes.  La  q.q* 
alta  esja  qne  celebro  peco  antes 
de  morít5y  cleíde  el  baptiíüic  haf 
ta  frr  muerte,  paliaron  tres  años,, 
y  tantos  dias  como  ay  ckíde  Ene 
ro^o  Paí'qua  de  Reyes  haíla  tres. 
de  Abril.  Y  aonque  Hosíbo  Se- 
ñor Iefu  Chrifto  ¿na  machas  ve* 
zes  alerufalen  al  as  Helias  meno» 
res:  Pero  otras  vezes  no  inaco- 
mo  dizen  los  E.aangeHíUs:  y  p©r 
íer  Dios  no  eiïaua  obligado  a 
•guardarlas. y  a  lo  vkímo  de  íu  vi 
da  fíen  do  Helia  adaguan  Psfqua 
iua  de  ía  voIü¡itad;paraq»e  noíp 
tros  dixeflejnoSjV  fupieílernos  .de 
cieno  qoe  Chriílo  voluntarisme 
te  minio  por  uofotres  ,  y  qne  efe 
fti  voluntad  íüg  a  ieraíalenpara 
padecer,  defpues  qoe  fabiendo  ío 
muerte  la  manifeílo  a. fas  Apollo 
les  ?  y  fino  qmfiera  no  huiaiera 
ydo. 

6  P  e-  r  o  a  c  e  r  c  3  n  d  o  í  e  y  a  f  n  m  o.  « 
erte  al  tiempo  derentnoade-,  y  a- 
prefurado  de  fu  mi  fe  o  deííeo. , 
rne  con  fus  Difcipuios  ?  y  tan  bie 
le  figuíeron  mochos  cíe  fu  volun» 
taddalgunos.para  oyr  fus  fermo» 
neSjOtrospara  veris  hazer  mi-la- 
groSjOtros  fiendo  enfermos. para 
que  losfanafe  de  ía  enfermedad: 
y  caminando  Naeilro  Señor  iVa- 
zia  leíufalen  (como  San  Marees 
Euangelifta  dize)  iua  muy  ap'nq 


if« 


VITA    CHRISTI- 


ha£iaa)aneha  hamkacba  taque  hay 
tamucuísína  faratauina,haquena« 
«a  fupa  mutuña  ancha  amahualsi- 
tia:diicipulonacpafca  maya  hamn 
faripanahnaracufipifcatauina.hu 
aracuíipanaraquí  camifa  San  Ma 
theo  buangelifta  fihamatúcapaa 
ni  Apoílolefnaea haccaro,hamafa 
foja  itucafsina  anacafsina,  Iefu 
Chrifto  AuquiíFa ,  leruíalenaro- 
bua  hícha  macana  hílanacay,  vea 
nahaa  humanaca taque  Propheta 
«ácana  aroftuinacpa  vea  cama  la 
rata  vlíjapífcabata,chínoquitaní 
hua(irachafitanihua,afotítanihua 
vcatfca  futiuifanacarohua  írpa> 
kharuuíani,  ñas  híhuayánataquii 
jmaafcahihuatatháqainsfavmthá 
lina  haeatatkhaha/ataaijiai  Apof 
tolefnacafca  Auquifíana  fauípa, 
haní  mayníquifa  vcacama,  maya 
«Tpqaifa-hUquichnymaro  malu* 
ri  iíapataainti.  llalíírha  (camifa 
Euangeliftanaca  íítrama)haccaro 
ífapatauina,mayaro  catuptl'cata * 
nina  Auquíífanafauipa. 

7  Hiíquí  vea  cama  hamurpaa- 
wapataqfcacbaymanacparo  apan 
taíinapataquífca  taquechiepa  tan 
«aíifsinaarohrJqui,camíapathana 
pi  acá  Auqiúífa  maertroíTa,hihua 
hahuaacjotitanihaaj&c.  hilto  fa- 
pifqairiqní  lipanfea  mayni  chuy- 
mani  chuyma/u  toquefiri,hítana- 
car  naa  atamamarna  maeifcroffa 
taque  Iernfaienanqaírína  apupa* 
khaniluia,  hícha  vllaqui  vllahata, 
mafayaca  Reyamafatabuakhcba 
kaquenacana  mákathá  híhuacafa 

h na f  Ata 


fa,dexando  a  todoi  atrat,  poi 
deífeo  que  tenia  de  padecer  j 
nofocros,  y  por  Tal  ir  de  fu  pa 
fus  difcipoloseftauan  muy  mí 
uiliadosy  admirados,  (como 
ze  el  Euangelifta  S.  Matheo) ) 
partando a  losdoze  Apollóle 
los  en  fecreto  les  dixo:  Hen 
nos  míos, mirad  q  agora  vime 
íertifalen,  dódevereís  cumplí 
las  Prcphecias  de  todoslos  P 
plietas  fin  faltar  ninguna:Por< 
me  prenderán, me  efcarnecerä 
abocaran,  y  me  entregaran  a 
Gctíles  para  que  me  den  la  ma 
tejperodefpuesde  muerto  reí 
tare  al  tercer  dia,  Pero  los  Ap 
toles  ninguno  deilos  entédío 
de  fuerte  que  fe  le  alíencalíe  e 
entendimiento  ninguna  déla; 
labras  de  Chrifto, antes  (comí 
zen  los  Euangelíftas)  entendí 
al  contrario,y  diferentemete 
interpretaron. 


7  Vpara  entenderlas  bien  y 
eomendarlas  a  la  memoria  \u 
dofe  todos  tratarían  entre  li» 
ziendorQue  nos  quiere  dezir 
eftro  Macltro  dizíendo,  Mor 
acotarme  han,efearnecerme  h 
&c«f  y  conrenendo  aísi  vnos 
otros:  vno  q  fepreciaua  det 
agudo  y  entendido  díria-Hen 
nos  yo  os  lo  dire,nueftro  mael 
agora  vendrá  a  fer  Rey  de  1er 
len,verloheis:  Los días  paífa 
dízíendo  la  gente  a  quien  du 

«oí 


CÄP5TVL 

ufara  fmïinafatepibamhua  fa- 
Ierufnlenanqum  maycona  ca- 
cha: hífquf'quirinscacuch*  firaf 
rVna:hichafca  vcafa  vcáfa  Rey*; 
a  faníhua,iataíca  Auquifla  üa* 
lihoa  iväüni,lcrnfalenana  Re-. 
ipahahua,Diofnayocpairocatu* 
hua  cäcaha:vcana'Täpachanpi  hi 
latatfca  hacatátkhshahua  hírto, 
chapií.ia  Auquitla  hani  spuí'sína 
[tíaaca  haccuqoipí  ,  »p«  canea» 
infea  haeátatkhalYma  h'a  macha 
i:  chínócatanoa  íiracfiafitahua  a- 
otitahua ,  híhuaatahoa  caneaba 
rj$ÍEÍca,má  a'pn  eancafsina  ,  mu- 
iñataquicanqoírí taquehaa  mu* 
ayahaYhanipi  maynífa  pampa* 
h  a  h  ,2 1  i  h  i  ira  p  i :  h  up  ¿  na  eh  a  y  m  a-» 
afea  (t¿qíreífahiia  yatitana)  an 
ha  iláquipáyrihBáí  ancha  ecuya- 
aynhu3,acahamachuymanifinf- 
a,  baquenaca  chuiocaaísina •■,  bu 
,a  eliinoc'ata  hamahaa  Iraquí-finí 
izotaafsinfca  hamaraqoihna  vhi- 
tuañaro  faísínfsa  hamaraqaihua, 
imana  motuyafsínfa  hispa  mistúf 
inahatnachanihua í a f *«i a  Ap^o l - 
olefnaea  arofRacapiCquiríquí. 


8  AuquiífanaTauípa  hani  ha* 
ü)nrpaapírc3Ísina}hacapanafcáíca 
firttpí  checahtía  f}ríqüi(  Camiía  S. 
Matheo  Euan^elilla  hifqni  haní» 
fajyaci  Sácíagompi,  San  loanañi»- 

pica 


comer  en  e!  <Je(i«rto,quando  paf- 
faua  mucha  hambre,dUieuclole  cj 
hiera  Rey,no  quilo  deífeando  que 
fe  lo  dixeíTen  lo«  principales  é%\  - 
lernfaten,  los  nobles,  y  los  eaua«' 
llero*  :  y  agora  fin  f?!ca  le  dirán 
que  acete  es  Reynado,y  of  recién* 
dofelo  Juego  miélico  niaeftro  le 
acetara,?  en  lugar  de  desirnos  Vq 
fere  Rey  de  lerufalen,  y  íerc  cení 
do  por  Mefsíasy  porhtjo  de  Dio» 
Dixonos  defpues  de  muerto  reír* 
citare. Porque  agora  nueíbo  oía* 
eftro  como  no  es  Rey,  escamo  fi  .■ 
eftauíera  muerto.  Pero  viniédoa 
ferRey  íeracomo  ñ  reíoci,tsfe;y  é 
dezírferepreío,eícsrnecído, aco- 
tado y  muerto  :  quiereTignifiea^ 
!  nos  diziedo;  deípues  qfuereRey 
caftígare  a  todos  !os  que  merecí© 
ren  calliga,  fin  perdonara  nadie: 
(y  fabemos  fu-códi.ríon  todos  no 
fotros)quees  rnaypiadofoy  rni- 
feticordioío  y  -somo  fea  deféac.ó- 
dieión  mindango,  prende?  a  ios 
hombres  fe  entrí&ecera  tanto  co 
mofi  ■éS-faeraeiprefo,y  áelapn?* 
pria  manera  mamiandole.s  agotar 
y  del  a  «ijfíiía  fuerte  condenando 
íes  a  muerte,  y  de  tus  siquiera  nía 
ñera  que  los  ;uarvds  atormentar 
fe  eniri<lecera  tanto  Corub  ü  el  r'a 
era  atorsnentadr>sno  entendiendo 
íaspalab.ras  de  C'bnfto,     si  -: 

8*   Y-no  encenaienJolaa  ,  a!gn> 

nos  dixeron  que  era  ve?ds,d  :(  eo 

rao  dize'eí  Euaoge-iííU  fe  Matheo 

■'efpeciaïmente  S  Tíago  y  S.  loaíi 

iujiAid     :.  .  ,  ■  K   '         nue 


I 


258 


Víí  A   CHRISTI. 


pica,  taycparo  maf&ina:matay  ha 
aira  qhaitifa  mayfqntpäna  nayra 
«ataña, farama  maefttoharo,Ta' 
tay  acá  pañí  huahnaha,  apofsina, 
apuraqni  lurarapita],  huma  tbaa« 
ro  v't  ttaarapíta .,  mayni  hacca  to 
quero,mayní  hacca  toquero  fani 
ma,  Ierufalenaro  puriisína  ilaqui 
huaReya  mantani,bnpahua  man* 
tahahoafaphifqueto  ,paña  echa* 
maca  aronafa  fatauína,  Taycpaf- 
ca,buahuanacap3  ancha  amahuaf- 
fína  ,huahoanacp  ana  ,1a  hat.j  hua^sa 
eípacamapíni.  Auqní/laro  msyira 
pitauinadefuChrífto  Aaquiííaíca 
mayitavSantiagompí„  S.Ioanampi 
tnancuftaíslna,  hanibua  humana- 
C.a  Kvayífíña  yatpihifclati  fatauí- 
na'haníhua  aroiíuiha  humanaca 
baniarpaapifcratifapachana ,  ha* 
rjíhua  tiaca  apuri  macahaci «,  maaf- 
ca  rnuturihua  maha,nampi  chica 
tcaqqueíiña  mutuña  amauchíta,v 
cafca  bina  nampi  mntubata  ,  nsQ' 
tumaníca  alakhpachana  collana 
vtCAtíacborapifcamama ,  hani  a- 
pañani  cancaoiíTalaycoti:  maafea 
íappa  lurauimalayco  faraquíta* 
ama* 

9  Veatfca  maya  Híerico  futíni 
marcare purífsina, mayni  hnyccii 
Lac.iX.íimofna  mayifífsina  thaq- 
navtcasqri  vllítataatauiíia.Luc. 
19.  Nía  nayranikhepanfca, mayni 
ccapacana  Zachco  fucinina  vtpa 
ropuritauina,nia  hupafa  taq  hua 
huanaepafa  Diofarohakhfupana, 
veanacarofea  Icrufalcn  manca  Ca~ 
rauiparaqui  atamatauma    hífqui 

ifapa- 


qae  acudiendo  a  fu  ma  dre  dtxet 
Ántesque  naáie  pida  nada  gsn< 
mosnoíotrospor  ia  mano,Ida  ni 
eílro  maftro  y  dezilde,  Scñcr  qo 
do  feas  Rey  hazme  plazer  qcllo 
dos  hijos  miosfeanlos  maspría 
dos  tuyos  ,y  q  me  los  a  (lentes  jun 
toa  ti, el  vno  al  lado  derccho,y  e 
otro  al  izquierdo  porque  llegan 
do  a  leruUlé  luego  tomara  el  Rej 
nadey  entrara  a  Reynar  y  el  mi 
mo  nos  lo  ha  dicho  ,  ¿unqne  po 
Cifras  v  enigmasry  la  madre  por  i 
rer  mucho  alus  hijos,  pidió. 
Xpo  fegun  los  hijos  íe  anta  díchí 
q  pidlefle,y  ptdiédofclo^po,  bo 
uiendofe  a  Santaigo,y  a  S.  loa  le 
dixo:  Vofotros,  no  faheifio  qu< 
os  pedísquifo  dezirles.Voíotro 
no  íabeislo  qne  os  he  dicho,  qu< 
yo  no  voy  a  fer  Rey  ,  tino  voy  a 
padecer, fi  ^oercispadecer  junta 
mente  con  migo  ,  vamos  que  coi 
mígopadecereís, y  padeciendo  d) 
ros  he  vn  honrado  atiento  ene 
cielo, no  por  elparentefco  que  ay 
entre  noí'otros,  fino  por  vuellioi 
merecimientos. 

?  Defpnes  llegando  a  vn  pueblo 
llamado  Híerico  dio  vida  y  alum 
broa  vn  ciego  que  ettaua  femado 
enel  camino, pídiedo  limofna  Lu 
jHdelpucs  de  alumbrado  el  ciege 
fue  a  pofar  a  caí*  de  vn  hombre  r! 
co  por  nombre  Zacheo.  Lúe.  19, 
fcl  qual  auiendole  conuertío'o  a 
Dios  con  toda  iu  caía,  les  dixo 

Chrilto 


CAIUTVLO    K&l, 


faparSataqoífca  acá  parábola  aró 
pi  chuymapa  ccanachatauína^aca 
hama  lafsina. 

10  Mayníccapaca  hifqiiiqairi 
haquemna  maya  haya  vraquero  a 
ííri  haqnechírimaha,  vcatfca  cutí 
■ikhaha  fafsina,  tonca  y  añapa  ha- 
aifafsína  ,  fapa  Taparo  tonca  Cara 
cata  chorataaina :  acaeollquena, 
:mtniñahacama,  halaquípa  alara 
rofsina  couque  haquiuia  faísina:a 
eaccapaca  apaña  haquenacpafca, 
apupa  hani  amahBafsina,hanihua 
naoaca  hupa  Reyahahna  firicl:  ti 
fafsina,aro  apayatauína.Nia  cotí 
m'kbafinlca,keui(ïri  haquenacapa- 
la  a tipafsina,  nía  pampacbanitatf 
ea,yananacpa  hauífa.nauina,lapa 
fapana  míraaoípa  yatíha  lafsina, 
nayrachapi  hutírífca:  Tatayma* 
ya  fara  choraoimana  ,  tunca  fara- 
raquihua  mirayatha  fatauina*,  íi- 
panfca  R ey  ancha  cufif¡tauina,vca 
haquerofa,aca  hama  Cappa  miraa 
aímathá,tuca  marcana  apopa  can 
Cama  Tana,  vckharofca  maynira- 
<|hataísína:  Tatay  maya  fara  cha 
rauímampi  phifcahoa  mífayatha 
fatauina,fipanfca  Rey  huma  phifv, 
camarcana  apuparaqui  cancama 
fafsina  phífea  marca  churana. 
Vckharuíca  mayniraqui  hutafsí- 
na;Tatay  acahaa  eollque  hay  taq.C 
taca;vca  bíska  huaacarobua  viña 
ya  huasaychítha,  haníhqa  conafa 
alat'ti  miraañataqui,huma  hakh- 
faraf»ina,yancca  chuymamayatif 
fsína,cunafa  ecbnfatä  haqniñaquí 
baahunuamaata,hanií'ataniYm~ 

falla 


Sí» 

Xfo  como  iua  a  ftriiftlen,?  para 
qacIo'entendieíTen  bien,  lesdíxc» 
ella  p  a  r  a  be  1 «  diz  i  en  do . 

10  Vn  hombre  rico  y  nob'e  fne 
avnatíerra  muylexos  para  coa 
qoiftarla,y  bolner  :  y  llamando  a 
diez  criados  Oiyos ,  repartióles 
diez  efeodos,  a  cada  qoal  el  foyo, 
diziendolesgrangead  y  tratad  có 
eíla  plata  para  ganar  algo  hafta  cj 
yohueloajqoerianlemal  fqsvafa 
líos  y  afsi  leembiaró  a  dezirque 
no  le  querían  porfuRey.Defpues 
de  boetto  y  aner  allanado  a  los  va 
fallos  qfele  auianrebeIado,raan- 
do  llamar  a  fus  cnado$;para  faóer 
lo  que  cada  vno  auia  ganado  ;  pa- 
reció el  primero  y  dixo  Señoreó 
vn  efeudo  que  me  dï{\e  he  ganado 
otros  díez:Holgofe  mucho  el  Rey 
y  dixole:  Por  lo  hié  que  has  gana 
do  yo  te  hago  feñordediez  Cia- 
dades:Parccio  el  fegundo  y  díxo: 
Señor  con  vn  efeudo  que  me  de- 
xafte  ,  he  ganado  otros  cinco:  al 
qualdixoel  Rey  Ati  también  te 
doy  cjnco  Ciudades*  Vino  el  ter- 
cero y  dixo:  Ves  aquí  feñor  el  ef* 
Codo  que  me  dexa{le,que  íieufpre 
le  he  guardado  en  la  bolfa  y  no 
he  querido  emplearle,  por  temor 
que  he  tenido  de  ti,por  fer  mal  áf 
condicionado  que  quieres  hallar 
algo  donde  no  pufifte  nada  y  quíe 
R     i  res 


, 


i 

■ 


i'€q 


yïTÄ   -CHRSSTI' 


falla  roaynbafapíní  qnitahua  ,  fa' 
tanína;fatafcaRey  Yanccachuy 
maní  baqne.vca  are  mata  qnipibif 
qut  niokhfattaamaroa:  Naa  hani 
qhuítína  camfañatpi  ^hnmafcana 
na  bauccba  canea ñaha  ,kapifiri 
chnymaha  yatífineaiCcbofatbá  cu 
nafa  haquína  amanibanea,hani'fa 
cafsina  llamaynha  íihanca,camiU 
pí  cóllqueha  banï'mirarnpi  chora* 
rapit  ta-kata  miraqpanfa,;na.&  an* 
chahuacufifiriclha  íafsínacolíqoe 
'áparaaktiatáuina-.tanca  mírtyríTo 
churakhataut'ria.- 

iï   Vcatfcahupa  manca  keiúfiri 
hanihaa-Keyahabna  firicVtti  firi 
ä'ücanaeapa  ansquíyniísína  nay-  • 
'  Tacatahathá  hihoayaroa  fatattina    ■ 
Äca  arompipiP'arabola«}pípiaii' 
quilla  Icfti  ClíViftoyatichaña  atna 
uiftanä;camiiTakbä 'hupa'  hihuaísi 
na  alakhpacbafo  nfríftáchina  f  Iu- 
tlíonacarca,Tnarcapa,haquepa  cä'    ' 
cafsina  ,  hani  Reyparo  canina  a.* 
máochintíraca  ha  roa  lnratífca,na    ' 
ciitinihahiu,vcapacbahoa  imita. 
ya  marna,m*okhfaetaafnacna,  rralii 
nana  yatichaniha  cato'uíroa  Íup3> 
vraquernathá  hiccamucusima  (a 
pa,  Cipa  ebuyinanmacaruíca  naa 
ferútrinacarcifca  ,na>  fnp¿  ¿linaia 
iranaquerinacarofea  fa'p.pá  pay 
■  llana  payl!aha;qacl!anäcalcahay- 
'r-inacafca  mntnyaba  hífeana  vea 
nía  choyuvapana  amkhaíiuipa  é\\ 
cipulonacparo,haccapa  vcanqr.tr 
nacampíro  ccanachatatfca  .taque 
nanayrapa  lerufalen  manca  fara- 
caa-ína^thaquinfea  pañí  huyecuro 

uay  ra 


res  coger  donde  tío  fembf  afre.  I 
xoíe  entonces  el  Rey  Ruyn  ho 
bre:  por  tn&palabras  quiero  co 
denarte.Sifabías  qaeyu  era  ho 
bre  intraetable.branoycruel  qi 
'quiero  Tacar  de  allí  donde  ñopo 
nad-», y  eoger  donde  no  fembre.< 
mono  dille  a  logromi  dinero f 
va  panar  alg.o<  que  yo  me  contei 
tara  con  e\Io<y  dízlédo  ello  roa 
do  que  U  quítales  el  dinero  qi 
le  a'ti'ia  dado  , y  darlo  al  que  au 
'  ganado  diez  elcudos, 

10  Deípues  mando  que  le  truj 

fén  fus  enemigos  que  no  auíá  qjj 

rido  reconocerle  por  fu  Rey  ,y  U 

rñatafenallfcUlahcede  Tus  ojos 

Qiiifo  dar  a  entender  N.S  con  e 

ta  parábola  que  fuá  al  cielo  pe 

medio  de  fu  muerte,  y  los  luche 

que  eran  fu  pueblo  y  las  vabllo 

no  le  auia  reconocido  por  fu  Re 

pero  queboioeriadelpues  ,  v  lo 

CJlligaria  porque  no  aman  quei 

do  receñir  fu  doctrina  ,  y  leauia. 

echado  de  fu  tierra:y  daría  el  pr« 

mió  a  los  buenos  que  aman  trauj 

jado  en  fu  feruició  ,  y  cáftigatia 

los  que  auíá  iido  perécoibsen  fe 

inrie.Haui^udo  declarado  iu  int 

to  a  fus  Uifcipolos,  v  a  todos!  o 

demás  que  eftattan  prclentes  ,  iu 

delance  de  todos  fubiendo  a   leri 

falen,y  enel  camino  alambró  do 


i     Cielos 


Mate 


GAHTVL0  mi* 


yrachnratamna,naahaquena' 
•iopa  ttaquefiri  rnuturi,  Crufa- 
.hiuirijnayrapampivlljitaniiaf 

la. 

ii    Vcatfca  Bethansa  rnarcaro 
irína(camífa  Enangelífta  S,  loa 
iqui  ha  ma)  ha  echa  Fafquarofa 
ïokhta  vruquipanac^:  Lazarona 
:aro  pnripanfca, Lazarona  pani 
lariampi  Marthampi  chinquipa 
uquiífana  mankañapa  lurapilca 
mina  ,  Lazarofa  vcanquipana, 
ca  Lazarofca  Aooífahihuaahafi 
i  lndionaca  hihuaañaraqni  ama- 
uaraaina:  hupahihuatathá  haca 

atipsnpilia  aliokha  haque  leiu 
ïbriftoroiyalifafsina,ADqoiflaf* 
a  hayppnmanka  (caroifa  Eaange 
iftaS.  Matheo  U  hama;Simon  le- 
trofona  vcana  mankatauina,pani 
VÍarianacafsa,Símon  leprofo  full 
;a  Auquipipana,  vcaro  mäka  apa 
ranina.  Mayuiamautta  Caietano 
utinila  laraquihua,  Simon  lepro 
bnavfDamana, Lazarona  María* 
¡tacana  vfpa  hakaqna,  vcafopam- 
aa  vcaro  mar.kaña  apapífeanaemá 
katatfca  María  Magdalena  Au$f 
fana  ppekcñapa  ancha  mokhfa  ta 
khfiri  vnguentona  rj||cutauina,()i 
kn'ta  panaraqui  thtlcnmiraeaoiiia 
vnguentonlca  phiiaraquitaoioa, 
taqafivcanquïrinacafcavca  mokh 
ia  cukhfa  moqhnipiCcara^tanina. 
11  Yancca  chuymaní  ludaialca 
fcmtatacancafsina  collqoechuy- 
macácafsina;£ «quillas o  limofna 
churauinta  kallaqueri,  imantiri 
cansafsina  knmiña  caiUratauina; 

Auquiifi 


MateiviOtMar.  io;porq  auiendo 
de  padecer  y  morir  por  ios  hom- 
bres en  vna  Crnz,  deflea.ua  q  to- 
dos tuuieíTen  ojosparaq  le  víefse 
12  Llego  defpues  a  Bethaníá  fe 
ís  días  antes  de  Pafqua,  como  dí- 
ze  S.  loan  Enang.  c.  n  Matth.aó. 
Mar.  i<f.yauíendo  i.doapofa.rca 
cafa  de  Lazaro,fus  hermanas  Ma 
riay  Martha  le  faizierC  de  cenar, 
eftando  allí  cambien  Lázaro  def- 
pues que  Chriílo  le  ama  refocica 
do,al  qualdefleanan  matar  ios  Itt 
dios  que  andauan  procurando  la 
muerte  a  Cbrifto:  porque  airíenr 
do  refacitado  con  la  boz  de  Xpo 
mochos  creyan  en  el.  Ceno  pues 
N.  S.  en  cafa  de  Simón  leprofo,  a 
donde  auian  licuado  la  comida 
Martha  y  Magdalena,porque,fe» 
gnn Cayetano  dize,  era  futió,  y 
ellaaa  cerca  déla  tuya.  Cenando 
Chriílo  con  Lázaro  y  otros,y  fir- 
niendo  ala  mefa  Martha;  María 
Magdalena  vngio  íospíes  deXp© 
convnguento  precíofo}y  limpió- 
los con  fas  cabellos,  y  rompiera 
do  el  vaíbde  alabaftro»derramo- 
le  ío  que  fobraua  fcbre  la  cabera, 
y  llenóle  de  olor  coda  la  caía. 


i$  Viendo eftoludaselrnalna* 

do, ladrón  codiesofo  de!  dinero  q 

q,taua  y  écubrta  délo  q  ásun  de  li 

moflía  a  Xpo,cntné^o  murmurar 

R     3  niien* 


I 


,:.  i  R 


Auq»sííTa  vngnentonaphifcnufipa 
iia,Hanitifeha  acá  vnguentoca  ala 
khaquifna  httakhchanscaro  ecuya 
ñataquí"jcafiqnihua  vea  pierde  ca- 
ytiro  phífeuta  fafsína  (Camila  S# 
loan  EnanheHfta  fi  hatra  )  hani 
huakhehaoaca  fUpati,  vea  ha  nía  a 
roíitauina,maafca  collque  nia  ala 
khatatha,nataqaí  baccaro  iman« 
táfiha  fafsindqni, Collana  Auqní» 
ífafca  ffpana.camifa Marra  Magda 
lena  kumírí  Fharil'eo  thakhtican  • 
ca,Maria  Magdalena  Dicfaro  ha 
kbíucanca  vea  vrn  ,Carnifa  raqui' 
Mart  ha  chí  equipa  Maria  Magdas 
lina  huparocchataílta  manka  phi 
y'ív  iífávkk  fa  rápita  fata  thakhtican 
cajhamar.iqüi  yaneca  ludasthakb 
títaeána:haní  veahama  amkhafim 
ti  luda$,hichaphífcrjf?rsnca  naa  hi 
hnatatha  phiftnñapapi  yanatti,hi 
cbaepacha  camaraaft  íafsina  che- 
ca £  a  qquiat  ama  ma  maquis  f  o  una 
cáuquhikha  Euangelio  nrofea  íía* 
paíichini;naachüptcharíataqüi  lur 
canea  acá  marmiua  lurauipa  fatí 
tajhacciitaraqníquinihna.  Auqúi 
fia  vea  Bethania  marcanquípanf- 
ca  lerufaien  haccha  rnarcathaa- 
llokha'  haque  A.'a  quilla  vi!»hiri 
hutapifeatantna,  vcanquimana  fi* 
ri  ifapafsina,vllja{paa  Lázaro  hi* 
huatatha  hacatatkherilca  vlljani  • 
tanaíafinaraquí,  Camila  S.  loan 
Euan^elifta  fihama, 

ij¡  Haccanta  vrnfca  lefuXpo  An 
quilla  lerufaien  manca  faratauina 
thaquina  maya  eolio  mote  Oliue 
telutíniropurifsiníca  (Camila  S. 

Ambro 


VITA    CHR  1ST*\ 


la  Magdalena  aChnfto  diziendos 
No  fuera  mejor  por  ventura  que 
yo  uendíera  eíte  vnguéto  p.<ra  ha 
zer  bien  a  lo«pobres<paraque  la 
gafta  envngir  ios  pies  ylacabec* 
y  corno  dize  el  ¡fcuangeliífca  S.loai 
no  díxo  ello  por  amur  que  tumo 
fe  alospobres ,  luto  para  guarda 
para  del  dinero  kctetaméte  Mu 
murando  ludas,  Oj^Iío  ¡e  repre 
htndt  j,  como  hizo  a¡  Pharileo  í 
murmura  iva  contra  Maria  Magdj 
lena  el  día  de  luconuerÍjon,y  co 
mbreprehétítoa  fu  hermana  Me  i 
tha  aculándola  a  el  >  y  díziendcn 
que  la  nuídafe  yr  a  guiar  la  com 
dajdmldoie  No-ay  paraque  mur 
mures  deiía  manera  ajelas  porqui 
vñgíendomc  agora-'Ospitsy.ací 
beca, fe  enfayay  aprenuepara  vi 
girmé  deípaes de  niucrco  ¿y  d.gc 
os -de  ve  rda  á  qtí 2  en  ro  d  o  « i  u«  ui 
do  ^doquiera  qke  te  precisare  m 
Euá^elio  ábrciniemona  deíh  m.j 
ger  por  el  feruicic  que  me  ha  he 
cho.  Eftando  Chnftoí»iieíttü  Se 
ñor  en  Bethanía,  muchos  viüích 
de  lerufalen  para  verle  ,  auiendc 
oydo  ász\r  que  cltauaaül,  y  par, 
ver  de  camino  a  Lázaro  q.te  ¿.uu 
reí  licitado  de  muerte  a  vtda  ,  le 
gun  dize  S.loan  Luangcl  ÍU. 


i;   El  dia  figuicnte  Iefu  Chrifti 

tomo  el  camino  hazia  lerufalen,] 

llegando  al  monte  Oiiuete  que  e 

taca  el  camino  (  como  dize  íai 

Auibrub* 


CAPITVL 

Ambroííoíl  hamOpani  Dífcípu- 
lopa  S.Pedrompi.S  Ioana-mpi»ma 
jra  hís'ca  marcara  lie-phage  ftui- 
liro  qhuitacauin  ¿(camifa  haccapa 
Daca  ti  bama)  Carama  vcana  paya 
Afno  ccbinocata  taycani  calluni, 
ocarahiccdnima  faifsina  (  vca  Af- 
rtonacafca  hüakhthanácana  fara* 
ñapataqui  fatatauina  )  íya  faisin* 
hiccanitauina  pañí  Difcipulolca: 
híccantpa-nfca  Auqoíífa  Apoñolef 
nacana  íilpa  icakhatatipana  maya 
chápiro  latkhatauína  ,  acá  hama 
caaaÜottaíita  ,  allokha  cchamaca 
haqnena^chinathá  nayrathájba» 
cea  toquetha  haccatoquethá  arca 
ta  marca  manca  faratauina,  mar- 
caní  haqoenacafa,  taque  faríri  ha 
qaenacápi.fieílí  fnpa  marca  mar- 
cathá  tantafirinacampi,  AuqnüJa- 
na  hutauípa  yatifsínaacahua  nía 
hua  poriní  fípana  ,  Anquifla  ha» 
qhuiftaquerí  maphifcatauína,^  o- 
quiiTa  vljafinfca-  haccapa  ramofa» 
cocathá  hikicafsína  thaquiro  han 
ttacntauina ,  haccspafca  ilnacapa 
vraquero  hanctacurauina,  Auqui 
(lana  farañapataqui  ,  haccapalca 
chuvmapathá  confía  Inrana,  vra* 
qucru  ifinacajEaenoísnaca  bartra 
Cu(Yinfca,  vraque  iraantaísjjile a  a 
cacea  alakhpachanacana  apupa 
íinhu^apucíncarUpa  aiakhpachá 
quipanhna,  vraqne  ímantapha  íi 
haniacapacha  apunacahama  cení 
nñani  faraña  amahnanti,alakhpa« 
tha  cchiurianíf.ína  ,  aiakhpachá  v 
laíipha  lañarían  i  apunacahama  a 
akhpashacchiiiti&pampí  imanta» 

íaina 


Ambroíio)  embio  a  S.  Pedro-,  ya 
S. loan  a  vna  aldea  ,  por  nombra 
;.Bcthph  age  (como  algunos  fíente, 
fiiziendo?  Yd  a  efa  aldea  que  veis 
en  frente-de  vofotr^s,y  ala  entra 
dahaJIareis  vna  Afna  atada  ,y  fu 
Pollino  también  atado,  y  tracanae 
los,y  fi  el  dueño  ospregútarepoc 
que  los  defataisí  dezilde  que  ?a» 
eltro  Señor  ios  ha  meneíler^  aun- 
que el  Afno  es  caualgadura  de 
hombres  pobres  y  baxps ,  ob%» 
deciendo  truxeronel  Aína,  vía 
Pollíno,y  trayendolos  los  Apqf- 
toles  les  puíieron  encima  fus  veiH 
duras,y  N.S.fubio  en  vno  dellos, 
y  caballero  defta  manera  ,y  acorrí 
panado  de  infinidad  degeníe  por 
detras  y  por  delante,y  deyno  yo 
tro  lado.caminaaa  haiia  lernia'é 
Los  del  pueblo, y  losforafteros  q 
de  todos  los  pueblos  fe  au'tan jan 
tado  ala  folemnidad  déla  Pafqua, 
fauiendo  la  venida  de  Cfoníto,di- 
ziendo  Eftes,ya.a  llegado, falieró 
a  recitsir  a  Cnriífc;»  con  palmas  en 
las  manos, y  para  hórarle  mucha 
gente  defgajaua  ramos  de-Ios. ar* 
boles,  y  tendíanlos  en  el  fue^Oí  o« 
tros  hizian  otras  cofas  ,  legtm  fa 
coraron  les  di6Uua:cubriendo  el 
fuelo  coa  ramos  y  entapizándole 
con  fus  veladuras,  quería  que  di- 
xelVemo-seílc  ííédoRey  dalos  Cíe 
los, y  iïendo  fu  Reyno  enel  Cielo, 
quiere  q  cubran  el  fuelo,  No  ^ere 
Caminar  con  quitafol  como  los 
Príncipes  déla  tierra, teniidopor 
quitafol  al  cíelo, quiere  qpareíca 
R    4  el  cielo 


I 


4^4 


ViïA   CHFUTÏt 


- 


: 'fsina  vraqucqui  vllafsiyña  fupa  fa 
ñaifataqni* 

14  Vea  marcanibnahuanacafca 
feaníhupanacapuraCa  hiña  mata* 
na  bamppatiri  CafiphíCcaCsinaqni, 
taq  Auqoíffa  haqhuiftaqueri  mïf- 
tnpifcatanina  ,  Diofnairpataqui 
AnquHfa  vlljaímCca ,  tanca  tunca 
hamppatita  cácapha  Díofna  qhui 
taníta  yGcpa,hiuífanacaCca  alakh 
pacharo  qhuifpivftapha  faña  ko* 
«hopíhaqhuifta  pifcataainajDiof 
na  acá  hama  lurarna  fata, chacha* 
nacafca  huahuanacaroraqui  arca 
fchsatan«n3,haya  huaCaraquí  acá 
feochofea  cutiquipa  cutíquípana, 
Anqniífnfcaccanataquenavlljata 
rn,irearo  matafsína, marea  cahuaa 
thá  iaattaCsina  hachataQÍiia.;A  le 
rufalen  marcay  hícha  cunakha  ha 
«ana  mokhCa  hífqní  hacanamsta 
«|tii  acanc#chi,  vea  ha-murpaafma: 
maafgacuna  talacorokba  purichi 
tiata,vcahaníhna  yatítatí:  huma- 
taquipiüa  ancha  yacca  pachahna 
hutani;  cuna  pachakha  ancanaca* 
ma  caque  cuputtachibatpana,  taq 
tocjtharaqai  ccorpayachí  hatpa* 
najhani  famanaCa  famulu  hachí- 
hatpana  vcapaehahua  taque  vra- 
quero  tinquiyahatpana,ca!aCa  ha 
nihua  maya  calakharo  itukkat&ta 
sa  hncaniti:  hnahuanacamafca  ta* 
«jhua  cochillona  hihoaní ,  marca* 
na  ayuinaqrínacampí :  humapilla 
haníhua  DioCna  hifquichauipa, 
huma  vlliri  hutanipa  ,  Reyama, 
qhuefpiyrirna  yupaychaúa,vlltta 
ñaaniautatidlallirpi  vftalsina,ka 

pifi* 


el  cíelo  fin  encubrirlo  como  haz 
los  SS. del  mundo  con  fn  quitafol 
14  Entonces  los  niños  de  íerufi 
lenfin  concertarfe  vnos  có  otro« 
todos  de  cóformid¿d  falieró  a  M 
ceuir  a  Xpo.  folamentc  mouídoi 
de  Dios, y  viédole  Caliéronle  al  ei 
cuentro,catando:EnCalcado  fea;j 
alabado  el  hijo  dé  Dios  ,embiadc 
a!  mundo,  ya  noíbíros  nos  Cain< 
en  el  cíelo  ínfpírados  de  Dios  pa 
raque  afsi  lo  bizieífen,y  los  adul 
tos  (iguier.do  también  a  los  niúo 
y  ayudándoles  a  cantar,  repetiar 
muchas  vezes  el  miímocáto,  yp¡ 
íabr.^stpero  N.S.  entrando  con  pi 
blieidad  v  a  vifta  de  todos  en  ïen 
Calé  parantlcCe  a  fu  entrada, llon 
diziendo.  A  Ciudad  de  Ierulálen 
fi  conocieras  tu  agora  lo  que  t< 
conuienepara  tu  paz  y  bien,per< 
no  Cabes  lo  q  te  a  de  faceder:poi 
ene  verna  vn  tiepo  muy  malo  pa 
rati,quando  los  enemigos  re«er 
earan,y  por  todas  partesíatígari 
y  no  te  dexaran  refpírar:  der  ribaí 
te  han  toda  por  e!  Cuelo,  y  no  de 
xaraencí  piedra  Cobre  piedra,  5 
paífaráa  cuchillo  todos  cus  hijo 
y  todos  ios  moradores  que  vinet 
en  ti ,  porque  no  quififte  conoce 
la  merced  que  te  ha  hecho  Dio 
envtfitartc,  embiandotc  atu  Rej 
ya  tu  Saluadoriíitcspor  embidij 
y  odio  que  le  as  cobrado ,  come 

loca 


CAFITV 

¡fsina,vtVifsin2jChaymauifa,vïi 
Uoqhuetirihama  ,hihuayata* 
fafsina  amkhaftachokhta  vcu- 
ipatfcahihnayahata,mayaCru 
ro  cchacucatafsina  huayttiha- 
fafa  , baccapa  hachaúa  arona* 
mpi  jrofifa  lcrufalenaro  man* 
cau'ma. 

i  j    Temploro  puripanfca,hna 
lanacafca  kochofsina  maápi  cun 
ptipana,yanccachuymani  Pha 
reonaca,Efsríbanaca.  Apunaca, 
layconaca  ppekeñan a  fauna  nna 
atahama  quichufipifeatauina  , 
mahitiraatabama,  Aoqoiíía  fu* 
aychipana  hachírija  vUinacapif 
itaaina,choymanacpa  ancha  vl« 
panfca  Aoquiflaro  macat«isina 
aníti  huahuanaea  ifapta<  fataui- 
ajfafsinfca  vcarataticamifa  aca* 
ácana  Díofna  yccpa  fata  amar 
ta'fhifpha  hiftaí  Diofaa  yocpata 
ihama  ,vcati  maampi  firpa  firi 
ama  amuquitaíhocharnahua,ha- 
ipi  hopaaasana  hochapati  fafsin 
amachatauína.Auquiííai'ca  fata, 
]ati  cchamacama  fama  hiftha  mi 
hca  fatua  cunachurarnama  hiftha 
ha'I  chuymapacamapi  fi  ,  haniti 
)iofna  qucílcapana  Dios  huahua 
lacahuä  checa  arotnpi  hamppati» 
ii  fi1'  iataaína,fafsiníc;a  hanipí  acá 
inahuauacacanaa  Díofna  yocpa 
íafsina  karififti, ancha  checa- 
huaarofipífqui,auquiha* 
pivcafca  arofayifa- 
fsína  hama- 
e  ti  ata  ni* 
na. 

CAP. 


loca  y  fren  etica  tienes  determina 
do  de  quitarle  la  vida.,  y  dentro 
de  feys  días  fe  5a  quitaras, colg.au 
dolé  de  yira  Crnz  ,  y  entro  eia  e!,lá 
dizicndo  otraspalabras  muy  $£ 
ti  mofas. 


í?  Llegando  al  Templo  Mat.zi, 
Ioan.u.y  cantando  los  niño?  con 
voz  mas  alta  y  fo  ñor  oía  Jos  ¡nal* 
nados,  Efcribas.,y  Pharifeos,y  los 
Principes  délos  Sacerdotes  fe  en 
triítccian, como  fi  con  aigün  palo 
fueran  defcalabrados  ,  ó  como  fi 
les  quitaran  al^o  por  las  alabacas 
qdaqana  Xpo,y  todos  fe. moftra 
tsällorofos  y  carcomidos  déla  era 
bidia  llqgádofe  a  Xpo  le  díxeron. 
No  oyes  a'eftos  niños?  como  fi 'di , 
xerátpor  vetara  eres  fordo?comi> 
llamándote  eflos  hijo  de  Dios,ca 
lias  y  no  los  rsprehendes^y  dizes 
mas  qlodígKerestnpor  ventura 
hijo  de  Dipsípor  eflp,y.com'o  £é«| 
dize  profigá  en  Hamarmelo,y  dar 
me  eíla  hora,  callas  y  no  les  dizes 
nadaí  tuya  es  la  ccr'pa.có  deílos: 
dizíetidole  efto  refpondjp  Xpo.  ¿j 
Por  vetara  he  les  dicho  yo  qlp  di 
gan,  o  he  les  hecho  alguna foerca 
paradlo  ,  oprometidol.es'  áígo£ 
de  fu  voluntad  lo  dize.  Por  ven  tu' 
ra  no  dize  Dios  en  fu  'S.fcrípt.Lós; 
niñoslereuerécíaray  alaba  rä,c5* 
verdad  y  (Infició  algünaíQer  Sedó- 
les dezír:Llamadome  hijo  de  dios 
eftos  niños  no  miéteñ,  sutes  diz'v 
mucha  verdad,*  mí  P. los  hazc  ha 

blar.  'R  í  CÄIK 


k 

i  y 


VITA    CHRISTI. 


CAP.  XXIT.   IESV  CHR1S 

to    Auquiífa  fatiuila  haqneñaca 

vUghiri  hutCínea.ArqiJülíafca  ce 

piocha  ccatuíiriraca  änamucucä 

ca:maya  cocalca^hani  'iicuia  achu 

uipathá  viñaracama  ftímuncrahi' 

bo?  na  hilcanca,  J  harílecnitaica 

■Anqaiflfa  cunamana  yaanacampí 

feanattacanca  pantanvcha  fafsina; 

mavni  huakheha  híkhl»ana> 

íitnafná  churaüiplca  a  a 

cha  iumaacaoca  v* 

catháhuá  ac* 

aroíi. 

(0 

4 

A  NC  C  A  chavmani  Pharf- 
feonaca  AuquílTataqui  kapííi 
fstn%,chuymanacpafa  ccultuparía, 
Aa^aííuro  ampara  aacataña  ha- 
;khfífapífeana,taqnc  marcani  ha* 
«jasaba  ^uquilhro  huaqwípana 
&  ti .]  a  i  ííaq  u  i  t  a  q  u  e  h  a  qu  en  a  c  a  la 
hiíq  ithaa  apatía.  Vea  (b^a  Auqui 
fla  uhuaaña  maya  vrúro  hithaa- 
pifcataíttna  imampi  lappani  faf- 
íioa  :  Vcapachafca  Auquiífa  la 
templonqoípana  ,  nia  háccapa 
hti/.  .u^lltacivpana  ,  hankiirina- 
cala  'iacaypjna  ,  tieíta  Tupa  ha* 
yatháhúnri  fut'iii¡Unaca,$  -Pr>e- 
lspira  ,  acacca  ácana  Diícípulopá 
Chele  i  a  fafsina, hilay ,  tacamanipi  - 
hua  arofíña  amautha  ,  camifachá 
arortha  huma  yatíchíta.hoparuf' 
ca  hí.  apa  haqaehua  biiniampi 
aroliíí  amaui  úrapíta  fatautna, 
San  i'íiiüpÜea  S.  Audrefampi  ara 

niara** 


CAP.   XXII,   TRATA    D 
como  vinieron  averie  vnos  Gí 
Jes, loan  1 2.  y  de  como  echo  d 
templo  a  lo*  tratantes,  Match. 
Mar.  11.  y  de  como  echo  la  mal 
cion  a  lahigoera,Ibídem:  y  dee 
rno  losPharifeos  en  varias  man 
ras  tentaron  a  Chriito  para  cogí 
le  en  alguna  mala  do&fína, 
Ibidem.y  de  como  alabo 
ialimofna  que  ofre- 
ció vna  pobre 
biuda  Mar 
12.Luc.21. 

co 

A  V  N  QV  E  los  per oerfes  E 
^cribas  y  f  harifeos  eítauai 
muy  enoja  dos,y  tenían  mo.ho  o 
dio  a  Xpo  N»  S.  y  fus  coraconc 
eílauan  bramado  contra  el,  pen 
no  fe  auenieron  a  poner  las  ma 
nos  en  emporqué  todo  el  pucbU 
era  de  fu  vando,  y  todos  deziai 
que  era  juäïo  y  Santo,  y  alsi  poi 
aquel  dia  le  dexaron,  y  agua*  da 
ron  mejor  ocafsion  para  matarh 
como  ya  tenían  determinado,  tíj 
tando  Xpo  en  el  templo  y  auiede 
fañado  enel  a  algunos  ciegos  y  ce 
xos.vnos  Gentiles,  loan  .i.  qui 
de  lexos  tierras  auían  veindo  ah 
fieíta^ixeron  a  S.  Phelipe  imagt 
nando  que  era  Difcipulo  de  Xpo 
Hermano  queremos  hablar  có  ti 
Macftro,  dínos  como  )e hablare- 
ríos  ,  y  díle  de  míeftra  parte  qu4 
algunos  quieren  hablarle:  y  traca 
do  San  Phelipe  y  San  Andrés,  di< 

¡tiendo 


CAPÏTVLO    XXII. 

arapitana  fafifsina   Äoqmilar.o  zkndo, hablemos  por  ellos  .1  i:u« 

acatapifcafsina,  futiuifanacana  ft,ro  Ma.eftro>,Uegandofe  le  refirió 

uipaeama  atama-ta.uina:collana  ron  lo  que  los  Gentiles  aoiar  pe 

fuChrifto  Anquiiïafca  atamata  JifJOj.y  di.zienáofe3o,Niíeftro  Se- 

ahua  nana  muf  uñaha,ccanach.a  ñor  iefu  Xpo  dixo  primero   Líe* 

cancañahapuri  fatauina  nay*.  ga.d0.h4  ya  el  tiempo  de  mï  paf- 

ra,vcatlca  camifa  tonco  aliña*  lion, y  labora  eo.que  yo  fe  4  dtcïa'! 

qui  achuñataqu»  fatauipacha  w;  rado  y  conocido;  v  deípuss  Jixo 

quemanqhuero  maya  tomo  fa  Aísi  como  el  grann  de  trigo  para 

>a  hatba  irantírí,  vea  toneoíca  qne  crezca  y  uefruto,  al  tten  po 

afafsina  mayacbokhñaaUiuma  del-fembrar  le  meten  debaxo  de 

liyirí,  vea  alitfca  allckha  tonco  la  tierra.y  aquel  grano  pudríen* 

liriri:  hamaraquihua  naa  htbua-  áo(e  escaufa  que  nazca  vna  caña 

a,  hiuihanfca  lappa -  hacha  hama  o  mata  verde  y  linda,  y  deaqne* 

raquero  imitanímaa  hiuihanfca  lia  mata  nacen  muchos  grancs'.de 

hríftíanohaquenaca,cunaniana  la  miíma  fuerte  yo  moriré,  y  mu. 

athá  chillquinij  alini,  roirani,  a-  riendo  como  buena  lemilla  me  ef 

buraquínteunamana  baque  futi  conderan  y  mecerán  en  latserraj, 

ifafa  futinifa  Díofaro  hakhfuni  y  muriendo  yo  nacerán, moJtipü 

traquítauína,  Nía  fatatfca  eolia  caran  y  darán  fru6to  infinidad  de 

1  Auqnípa  happatitauina.Mayiï  hombres  co-nuir  tiendole.  a  Oíos,, 

infea,hiebatpachi  ccanachita  fa  y  aniendo  dicho  eí*o  hizo  orado 

ínar  acá  arompi  mayííma,   Au<  a  fu  Padre  Eterno,pidiédo  que  le 

aihay  ancha  hichaphucathá  hi*  clarírlcaííe  defd-  aquella  hora,dí* 

ruñaba  cama  ccanachita  ,  futi-  ziendo,  Clarifícame  Padre  acide 

lafca  ccanacharaquima  fafsina.  etla  hora  hafta  la  muerte,y  ciari* 

ipana  alakhpachatfca,hicha  ca*  fíca  también  tu  nombre, y  dizien» 

jaccanachafmahuajhiebafea  búa  do  ello  víno  vña  boz  del  Cielo3y 

caraqui  ccanachamama  fíri  ifa*  oyeron dezsr  los qaeprefentcs  ef 

atauína:  raque  vcanquirinacaf-  tauan.  Claririsado  te  he, y  de  oné 

a  ifapapifcAraquína/ifapafsínfca  110  teclarífícare:  la  qual  oydaca» 

apa  fapa  rnayaro  catupifeana.  da  qual  ia  interpreto  de  difieren* 

te  manera. 

2   Haccapaca  hallufsína,coot-  z  Algunos  dixeró, Tronado  ha 

niricahamahua,  cooti  fatauina:  como  lueletrcnar  quando  líue- 

accapafca  Angelakha  arefchi  fa*  ue:  otros  dÍKeron,Deue  de  auer- 

auína^baccapafca  mayaraquiam  le  hablado  algún  Ángel:  otros  di 

hafina:  cutiana  Auquiífafcahani  xeron  otraseoías.  Dixo  Chrifto 

aa  /cacea  naa  layco  fui  fatauina  entonces,  No  ha  venido  el! a  boz 

hatn»  poí 


I 


M 


VITA    CHRISTI, 


bamkaqaibna  naahihnayata  can 
caha,mhuaañataqmfcamayaCru 
farohaaaíaaro  faatriytain  lafsi- 
na'raqui  vcanacaro  enkhataaina, 
na  eamfakha  Cr afana  faattaata 
cancachilia  ,.  vcapachah&a  taque 
yaanaca'naa  manca  hïatlaha  lana. 
Hibuabahua  fipanfca>vcauaca,ca  ■ 
snifapi  aea  hihuabahna  fii  Diolna 
yocpacahanipi  acapasharo  hinin 
feotaniti,maafca  viñayataqttrha  • 
cuirtpi  b.'acanuaca  hamaraquihna 
«netícaífanfaarófi ,  Uaafa  acacca 
"haníkha  Diofnayocpachit^hinl^ 
fanaca'fca  yocp'aro  camrana:cami 
fepi  acaífapífcataaina:firirofcá  ie 
fóXpQ  Auqaiiïa  faraquit  anina  rri 
tina^iaïätaña-pafo  kacacaquihaa 
ccanaquipana,  hanira  arcmapn" 
pana  ¿rama,  aroma  cchamacana 
faririnasapilla  anchaba* pantin, 
catrquímancakha  fárachi  vcaia  ha 
nihaa  haniurpiyríti,  ccarinquípa* 
na  quiqaiccanaro  checahaa  lama 
ccanana  yocpa  cancañamataqai 
fanafahaafsuiahayarohitic-kha- 
na,fipanfca  allokha  chuymamna 
ca,hifquíqairínaca  Aaquiíla  che- 
cahua  arofi  fataaína  chaymapana 
qai,haniccanafcaarofinaamahua 
taninti,lJharifeonacahackhaíara 
fsma,templothá  hicarpiytalpana 
fafsíní,mucufipifcataouiaPfcan- 
feonacahakhfara{sínaraqui:mar- 
caninacaí'cain»haccahaqoeft,ao 
dffavtparohauífaña^vtpanaman 
Uaañ*  hakhfarapifcatanína. 

•  Vea  (up*  Ati^flaíca  acá  yaa 
yaci'fsina,hani  maynifa  hauiuriji- 
1  pana 


por  mí  fino  por  vofotros,  dentn 

de  pocos  días  me  darán  la  muer 

te,y  para  dármela  me  leuantarai 

en  alto  en  vnaCruz:yquandoyi 

etluuiere  leuantado  en  eíla,trafi 

re  todas  las  cofas  a  mi.  Y  dizien 

do  que  moriría,  dixeronlosqu 

alliellaaan:  Comodizeeíle  qu 

morirán  el  hijo  de  Dios  viníend 

al  mnndo  no  vendrá  para  morii 

porque afsi  lo  dize  la  fagrada  el 

criptura:  quíca  elle  no  es  hijo  d 

Dios  ,  y  noíotrospor  tal  le  h< 

mos  rerúdo,como  es  efto1?  Reípí 

dioles  otra  vez  N   S.  y  dixole 

Pocas  horas  os  qnedan  de  dia,c 

minad  mientras  ay  luz  antes  qt 

venga  la  noche  ,  porque  los  qi 

caminan  a  efenras  no  faben  a  di 

de  van:  mientras  aylnz  creed c 

la  loz  para  qfeais  hijos  déla  lu; 

y  distendo  ello  fe  defnio  de  all 

Con  todoeíío  ranchos  délos  pri 

cipalescrc-yeron  enel  en  fuscos 

clones, y  no  queriá  confeílarle  o* 

cubierta  y  claramente  por  temí 

délos  Pharifeos, porque  no  los 

cha  (Ten  déla  Synagcga:  y  afsi  n 

declarada  fu  fe  y  creécia  en  Xf 

y  no  ofauan  llamarle  a  fus  caf¡ 

nara  darle  de  comer  atraque  ci 

ya  tarde, 


3  Por  efTo  entendiendo  eftol 
S.  lefa  Chrifto,Mauh.  n.Mar. 


mm 


C  A  P  ï  T  V  L 


ma  Difcipulonacpápí  Beihania 
larcaro  eotipUckha  na  aroman 
fea  lerufalen  marc3roraq,cati- 
khana,  taque chieparaqui;  tha- 
alnfca  autijatauina  ,  mankathá 
icijarafca  fít'aeafsína  mava  hia 
ifaachuu  coca  hayana  vlljata- 
na,  cchokhñapacba,  vlljafsinf-- 
i  matauina  hicufaní  chckba  laí- 
u  hícuíauiíipanfca  vea  cocaro 
chatccuuro  bani  huma  coca  cu- 
li'aachamti  fatanina,  San  Mar- 
jfafca  fijhanimana  vcapasha  hí- 
ifa  mittantí,  vea  fupamnahicu- 
i  vea  coca  hani  achuna  ,  vcapa- 
Ja  Atiqniflfa  hani  achnhatati  fi- 
ínfea  ilaquí  vea  coca  haañata- 
iua  tnnothá,D  Ï  O  S  A  S  C  A  hi- 
ííanacaroaea  coca  hamaraquípí 
aanayaha  manqhuepacharo ca? 
iha  ,  alakha  alakha  chuymaq.ui 
llinacatj,,  aronaqui  fappaja  íara 
aqtseri  haqaenaca:  m-a.nq.hue 
inymapanfea  h'tfqui  lurauinae- 
a  cchafipana.híixo. 
^  Marcare  pnrifVíafca  templo 
3  matauina  >vcanaccatocamana 
aea,  coUqaemiraacawananaca 
rpínaca,  obeja  callanaca,  cana 
iaqui(a,ala-qtiipa  alarnrunri  cea 
aíiri  vUjatauina: -vlliafsínica  na* 
ra  vc-chacancahamaraqní ,  ta- 
ñe anufutauína,  melanacala  ta- 
ñe tinqaiyatantna,coHquefa  ta 
aevliirpaatanína  rcapamparo, 
>esapip3Cha,Nana  vtahaca,Dios 
antppaeiñacaqni  fata  vtachata- 
i,  bomanacafca  luntatanacana 
icpa  hamataqui  ayuafuay  uinta 

pílela 


y  no  atuendo  nadie  qae.rnoítrafe 
gana  decombidarle»  boluio  a  Be* 
tbaniacon  fus  dífeipnlos,  y  el  día 
neníente  de  mañana  todos  juntos 
bolaíerona  lerufalen,  y  en  el  ca- 
mino teniendo  hambre  vio  de  le- 
>:os  vna  higuera  con  foías  las  ójas 
y  .llególe' a  ella  para  ver  fí  tenia 
higos,  Ibidem,  y  no  teniéndoles, 
le  echo  La  maldición, dí«í-édp,IJc 
aquí  adelante  para  fiempre  no  na 
cera  de  ti  fruto  alguno,  Y  diae  5. 
Marcos  Cap. n.queno  eratíem*» 
po  dehigos,por  elfo  no  los  tenía 
y  aujendoíe  echado  la  maldición, 
luego  fe  feco  la  higuera  defde  la 
rayz.  Conéltoqaífo  N.'S.  damos 
a  entender,dizíendo,Hare  íecar, 
y  echare  al  infierno'  a  ios  que  vi- 
aen  bíe  en  lo  exterior  y  en  fus  pa 
labras  fe  da  por  buenos:  pero  no 
quieren  hazer  y  les  faltan  las  báe 
ñas  obras» 


4  Llegando  a  íerafaleo  entro 
en  el  t€plo,en  el  qual  vio  gente  q 
trataua  y  contrarana, cambiando 
vendiendo  palomas,  cotátíosxy 
otras  colas;  y  viéndolos  hizo  lo 
mil  roo  que  aaia hecho.  antes, echa 
dolos  a  codos, trailorná-do  todas 
las.rne(as,derrarnád.o  toda  lapTa 
ta  y  dinero  junta  mente  ce  las  me 
las  en  el  fueio;y  «iixoles,.Lacaía 
de  DIOS  ella  dedicada  y  he- 
cha para  adorar  y  bazer  oración 
a  D  i  O  S,  y  'vofotr  os  entráis  y 
Lalis,  y  mercadeáis  en  ella  ,. 

1  como 


zyo 


VITA    CHRJSTI, 


• 


pifäï  3cata5phiféU  fatauma,ca- 
mifj  S§  Marcos  Euangelifta  íi  ha 
ma,Sá  MatheompíjSan  Lucafaro 
plfca  lerufaienaroháppatíta  tua- 
iucanca,  vea  vruhua  aiacamaua/* 
nacaca  anuíuna  templothá  fap;f- 
qui  nayra  vruvu:  Saii'A'dgaftifVaf- 
ea  lefa  Chríftona  iura ainada  ta 
que  m&yaro  m  atk4|»  iridiáis  i  na - 
qaihuJjSar»  Marcofca  cchina  vra 
bna  anarpaanafafsinaqaellqui  fa 
raqjii.Carñelio  lanfenió  futinif* 
«a  lefa  Chriíto  Aaqaíflana  Iaraai 
naspathá  aroiifsina,  San  Marcos 
ar<j,  cchina  vruhua  anarpaana  (i, 
acá  la  fauipahua  nafca  checaro 
catutha  ,  mayní  amauttafca,S:m 
Matheópi  SaLucaíampifca  quell 
cafsínaqui  nayrarochataniua  Au 
qu'tlfana  alacamana  anarpaaoipa 
earoifa  ccana  San  Marcos  arofi  ha 
ma:haccapa  amaattanacafca  nay 
ra  vrufa, cchina  vrufa  anarpaapí- 
ninabaa  fapifcaraqaí,hichafca  v- 
cafa  vcafa  checapha,  AucjniíTana 
faranípaqui  arofitana. 

f  Nia  anarpaatatha  lefa  Cbrif 
to  AuquifTa.,hani  templocata  hua 
culla  apattaíitaquiía  faraniti,  ma 
afea  acá  templo  ancha  bakhfara* 
ni ,  hamppatíraquinifafsinamna 
camíchína , camifa  S.  Marcos  Ená 
geliíta  fi  hama  ,  Pharifeonacafca, 
Efcríbanacafca  nayracatpatha  ka 
pififa  anarpiypana  ,  nayracacpa- 
thá  arofipäa,camtfatha  acá  hihoa 
ataña  fapïCcatauina,  lafsinfea  ha- 
níraq,  lucacatapífcanti,hakhfara- 
raquma,Auqniíla  taque  marcapa 

chana 


<]:oiis>envna  cneuade  ladrone 
¿orna  dize*  el  EuangcIiíH  S.  Ma 
eos:  pero  S.  Matheo  y  S. Lacas 
zenqneN  S.  echo  del  teplo  a  li 
trabantes  el  día  qae  eniro  en  í 
ruíalen  son  folenidad  el  prtm 
dia:  y  San  Anguftin  dize  que  S« 
Marcos  recapitulando  todo  lo 
hizo  N.  S  dize  que  los  echo  el 
gudo  dia;peroCornelio  Ianfeni 
hablando  de  los  hechos  de  Xj 
íigue  a  S.Marcos,  y  dize  que  1< 
echo  el  legundo  dia,y  yo  meat 
go  alo  qae  elle  autor  dizery  oti 
Doftor  dizeqae  S.  Matheo  y! 
Lucas  en  contar  efta  hirtoria  tr< 
carón  la  orden, poniendoprtm 
ro  el  echar  del  templo  a  Jostra 
tes,  auiendo  de  ponerle  deípne 
como  claramente  lo  dize  S.  Mj 
eos  Otros  Doctores  dize  que  U 
echo  el  primero  y  fegundo  dia,l 
vno  y  lo  otro  puede  fer  :  bolm 
mos  al  hilo  déla  hiftoru. 


$  Defpues  de auer  echado  & 
templo  a  los  tratantes,  mando  < 
ziendo  :  Ninguno  andará  por* 
templo  licuando  cátaro,(ino  qi 
lereuerenciaran  y  refpe&ará  c< 
mo  lo  dize  S.  Marcos  Euangeli 
ta,cap.ií.  LosEfcríbas  y  Phar 
feos  por  auer  echado  Chrifto  co 
enojo  en fuprefencía  alostrata 
tes ,  y  auer  hablado  en  prefencí 
deilos, hablaron  y  trataroncon 
darían  la  muerte  a  Xpo;  pero  n 
pulieron  las  manos  en  el ,  por  fi 

quería 


CAPITVL 

na  amtgopipan^taquena  ama 
tapipana,taquenahuayl!ütpi 
¡3,taque  AuquilTaroqui  huaq,- 
,a,arofifsinfca  Anquiífaquí  híf 
hua  fipanajní.1  huí  balantíríji 
ifca  Collana  Auquifla  Betha- 
marcaroraqui  Dífcipulonac* 
npi  cutikbana,  aicrnantifca  le 
alen  marcaroraqui  hutapiic- 
>na  terr.ploro  checa,  haní  cao- 
rofa  pallcafa,thaqui  farafsinf 
nayra  vru  AoquífTana  haní  a- 
'ahati  iaui  cocahuañata  vllja- 
"khatauina.  San  Pedrcfca  vil- 
sina  ilaqoi  Auquiííaro  yatkhí 
ay  Maeflroy  ,  mafuru  íauíma 
:a  huañatckhehua  fataoína,  fi- 
lie a  collana  IefuXpctatfa  na 
checahua  lir inaca^ht.pabna  ya 
uta  ni  firínaca,  hanihua  aropa- 
ui  cocanaca  huañayanítí,  ma* 
¡arnaacollofa  mayarepi  apa* 
aní  fataoina. 

Temploro  mantafsínfea  ta- 
1  vcanqairinacaro  eukhatauí- 
;ollana  yaanaca,  collana  aro- 
ipi,  hapanacana  yancea  chuy- 
pa,  Auquifla  pifiro  haccuuipa, 
uayahafauipa  ecanachatauí- 
hamurpaanífafsinfea  acá  pa- 
ola  arompi  hupanacaro  Tana, 
yni  ccapaca  apa  víñapa,  vino 
i  yapupa  yapuchacamanana- 
o  cataafpana  maiípana,aca  ha 
vina  botija  huayuaskhañapa* 
ai, acá  hueca  maracaná  hacca 
itaní  fafiína,vtatfca  maa  ma- 
naqhuípatathá  yananaepa  ya 
bacamana  nacaro  qbuitafpa, 
Carama 


O     XXII,  271 

querido  y  fauorecida  de  todo  el 
pueblo,y  fer  todos  de  fu  vandoay 
hablar  todos  bien  del.  Hilado  ya 
paraponerfeelíol  N  S.  IefuXpo 
con  fus  Difbipulos  fe  boluío  a  Be 
thanía,y  de  mañana  boíuíeron  ca 
mino  derecho  al  pneulo  lin  torcer 
y  boluiendo  vieron  (cea  ía  bigue 
ra  a  la  qual  el  día  antes  anía  echa 
do  la  maldición;  Y  San  Pedro  víé 
dola  luego  dixo  a  Xpo:  Maeltro; 
la  higuera  que  ayer  maldíxífte  ef 
ta  ya  feca:  Dixo  Chrilto  entoces; 
Los  que  creen  y  tienen  paella  to 
da  fu  confianza  en  mí^no  folamca 
te  hai5  que  por  fu  mandado  fe  fe 
qaen  los  arboles,  fino  que  paíTa* 
rau  vn  cerro  de  vna  parte  a  otra. 


6  Entrando-  enel  tepl  o ,Ma r .  1 1 . 
predico  a  los  que  en  el  elíauávdef 
cubriedoles  el  mal  pecho  que  te* 
nian,el  poco  cafo  que  del  bazían; 
y  el  propofitb  qoe  tenían  de  ma- 
tarle: y  paraque  cláramete  lo  en- 
tendieflen  dixoles  vna  Pf.raboIa 
defta  manera.  Matth.si.  Mar.ia, 
Loe.  20.  Si  vn  Padre  de  familia 
arrendarte  por  algunos  años  vna 
viña  a  los  labradores  dÍ2Íendoles 
Cadaaño  meaueis'dédar  tanto, 
y  paliado  el  año  embiaiíe  fus  cria 

«los 


,    * 


I 


feraata  vcanaeana,  vïnofa  haccts* 
rapíafíftiiaafarsina,yapacamana* 
ñaeaíca  apena,  qhuifafiuipa  hi* 
buaaracafpana,ya»anacpa  nibna- 
y.atacfca,  vea  yaataqniraqúí  qui- 
quí  arsahnatayoepa  qhuitafira- 
qóifpa,  qhuitatafca  vcanaca  hi- 
f?uaataqui(paua,vca  Apuftí  yapti 
«haeamananafarocamachíriqdi' 
•íí  hanitive 'chaoipathá  huntto 
macurriquíí  mích«a  humanaca- 
ía  at .imita  camachif  iqu'píí  íata- 
Kina: .facatfca  vea  naca  baní  pam- 
pinihua  caftigairiqai  vea  yapitca-' 
mana  naca '.yapnaparalshafsinf.a,^ 
tnaynírofraa  huma  taíama,  írana 
cauimat.há cayc^fa  cutama, yapa 
hatfca  hueca  churít'ahata  fafsïïia 
yapuna  achispa  tnittapana  vljja- 
ñataqai  chunriqm  fatanína:  lïpäf 
ca  Chrifto  Aaqaíila,  vea  fupa  naa 
chccaqai  Camama:  Diofapihama 
«ácana" marcapa  cokhnfiña  apara 
hatpana  yaneca  tokbrifiuimatha 
hani.  haeañapa  .yatíchammatha, 
hamfaopa  hacafsína  yaneca  ya  » 
tíghaüim«thá:.na5nrha,naah»hun 

ana  amahaauimatha:  napnla  y  oc 
pacancafsinpi  humana  qactachi 
oocacBri-hacalma  DIOSN  A 
«arcapa  tokhíAfmimayatirii  ha- 
uí  fapp'a  to.khrífimaní'ca,h.umana 
cacha  ^parafsinhua  fatíuífaoaea- 
ro  chnrani,D  1  O  S  M  A.munana 
pacama  cokhrifiñapataqui  Fa.t.aü* 

na.:iïpan<«a'Iadion*canaipUnil 
Woa,Efcnbanaca>a  rharifeona- 

cal   hiolVanaca  fapachanhua  acá 

hift»  Ulaina  ,  kapifiUina.    Acá 


RRI8T1. 

«Jos  a  cobrar  el  fruto  déla  pifia 
los  labradores  los  matalíen:  y 
embiara  a  fuproprío  hijocamb 
le  niataflenpor  no  querer  paga 
lo  concertado:  quehizíera  el  P 
dre  de  familias  a  los  tales  /abr 
dores?  Por  «entura  no  los  cali 
gara1*  yfinodezíd  vofotros  qi 
íes  híziera1?  dixeron  ellos,  No  ¡ 
duda  fino  que  caftígara  muy  bi 
a  les  tales  labraüorcs,y  arrend 
ra  fu  viña  a'otrcs  para  que  a  i 
tiempos  les  den  los  h utos.  Di: 
entonces  Chrilro,  Per  eííodí, 
os  de  verdad  qne  Dios  osqu'n 
ra  eígouierno  de  fupoebto;  pe 
que  no  le  gouernassbien:  ni  le 
feñais  fegun  fu  ley, ni  'es  d.iis  b 
é'xcmplo.antes  me  queréis  mat 
a  mi  que  cosmo  hijo  iuyo  he  vi 
do  a  pediros  cuenta  de  como  g 
uernaís  a  ía  pueblo,  y  quitad* 
lag®uernaciou  a  vofotros  la  ¿ 
ra  a  los  Genti!es,que.la  admin 
traran  fegun  Dios  quiere.  Ent 
dieron  entonces  los  Principes 
los  Sacerdotes  ,  y  loa  Pharifeí 
oaepor  ellos  fe  dixo  la  Parabc 
y  enojándole  dixeron;  Afsi  q 

de 


6AP1TV 

aifaftáGá  titáJiSátí  sea  hama  aro 
\  hanifclffiíia  asa  feihaayatana? 
qaenáeáaá  amkhafiñapatfa,  ha 
iutípa  amkhaííñataqui  hiiakh» 
tana''  aea  hamati  acá  &roün\< 
alfa  Iadíonacati  Hsarcapa  ama 
iat3pa3ccuyatapa,vrur;chatapa 
Dios  AuquiíTahiccamucurquí 
oíTanaca  lanthifea  fnnuifanaga 
íahuapataqoi  caturqui  <  hani* 
i3iQuiíipicaüqníchi!pipíacaha 
¡yaneca  haquero  Diofnaauca* 
iro  vñ itaparc  catufpaihihuaatä' 
humanara  quihua  fafpaífanapi 
Ihua  acá  ,  maafca  hihuayana  a* 
labnaíínla  ,  maicani  haquenaca 
ikbiíirafma,  yanapafpa  halakha 
,(pa  fafsina  hf  ni  Auqarfl'a  llanr 
itaphifcatauinti. 
7  Ac&  íauipa  hifqui  hamnrpaa 
ipataquifca,  nsaya  Parabolara* 
ni  asamatanina,  mayní  Reyaraa- 
lyocpa  cafaralípana  marc  pa- 
ia  corpachsña  amahoana:yaBa 
icapafca  má&erinacaaca  cafara 
jiro  hauifanima  lafsina  qhuita* 
tuina:  vcanacnfca  hanihutaña  a 
lahaatauintijbani  hntaña  atnaui 
aníca  haáfitáraqiu  haccapaya- 
ina.capa  qhuitana  hauiíaniq.nia 
aa  eoót'f«a,Tataha  ni.^h'tfa'  alio  • 
ha  ancuta  phakh.ño  huacanáca> 
ilio  haacauasa  >  hamacchina'ca 
■aaarapitnajh'Jt'aajía  biftama* 
«a  farapiíafaísuiataq,  qhaicana 
laaícs  ir panítna  fauinaca  ?  hani 
i  cafa  fa nípa  haccsintíjíapa  fapa, 
pftápa  yapuparo  matanina  bac 
ipafcacünayaaparuiainaragna 

hacca* 


LÓ  XXI!.  ?7? 

desamanera  fe aírese efte  a  ha- 
blar contra  nofotros?  y  no  le  quí 
taremos  la  vida  ,  ni  borraremos 
f  11  nombre  déla  memoria  de  los 
hombres?  Atreoefe  eíle  a  dezir 
que  Dios  defechara  defí  anofo* 
tros  los  ludios  que  Cornos  fu pue 
blo  querido  y  regalado,  y  €  lagar 
nueífro  tomara  por  hijos  a  los 
Gentiles?  Quien  no  terna  a  eñe 
por  maldito  y  défcomolgado,  y 
digno  de  mil  muertes?  Pero  san 
que  deííeaoan  daríela,por  temor 
que  no  le  fanoreciefe  el  pueblo 
no  pulieron  las  manos  en  el. 


7  Dixoles  también  otra  para- 
bola  paraqoe  mejor  entendieífea 
lapaífada.Vn  Rey  (  dixo)  quilo 
bazervngran  banquetea!  caía' 
miento  de  (a  hijo  Mact.ai.y  era- 
biando  con  fas  criados  a  llamara 
ios  que  aman  (ido  eorabíd.?dos  a 
las  bodas  no  qaifieron  venir.  De 
nueuo  embio  otros ;  ■'criados  fa- 
vos 'paraqñe  !1  amalen  $  los  coré» 
bidades  y  de  fu  parte  les  dixefen 
queya  tenía  muertas  mochas  esr 
'  ñeras  y  bézerros,  muchas  auesy 
voiateria,-y  que  tuoiefenpor  bíS 
devenir:  Pero  los  combídados 
no  hízieron  cafo  dello  ,  fino  qils 
algunos  fueron  a  fas  heredades, 
otros  fe  fueron  a  fus  negocios,  y 
S  otros 


,' 


I 


fcaccapafca  maarnpi  yancealara 
taninaReyana  bauifiri  qhuitaui 
yananaeapahihnayafsina.  Reyaf 
ca  hihuayauipa  ifapafaina  kapifi* 
ñana  kapifiñapa  kapifitaoina  allo; 
kha  cchamarjinaca  qhuiteaf&ina, 
keuiurinaca,yan&nacapa  hthuay ' 
rinaca  hihoayirí,  ycanacafca  mar 
capacha  n  í  na  na  i  r  cata  í  sin*  laca-r 
yatanina.  Vcatfca.yanñnacparo, 
raarjka  cuna  caoquiia,  vea  Cama 
patiraacah«a>rnankabÄta  fauín*.- 
cafcahanihuaacaoa  manka  hua,- 
qneti,hichafca  Parama,  tha^pAÏl 
ca  palSeara  maísina,cav€akiia  ha 
qoichihaíA  hnecapini  taque  asa 
ca fas afiuir o  anaqjMma  íatauina, 
yanaiiacpaíca   aropa  cacufitna  ,. 
thaqui  thaquiro  mafsina,  yaneca 
eac^fa  hirqüinacafajtaque  anaqui 
ijka«ína;aca  han»a  anaquínipanf 
ca  manker inaca  Reyana  vtapa  pu 
enfuña,  Vcatfca  Rey  mankeri vil 
jaba  faiYma  mantafsioa, ,  mayní 
mefakjiana  hani  yamparu  fiefta  i- 
fi  mp  i  ,ma  a  fea  ka  ño  íakb  a  na  11  a  i  íi  ■ 
mpi  ifittata  vI]iataqina,vHjafíÍDf 
ca  Rey.$  mígoy  camiOp»  acá  vta 
haro  mantatahaní  yamparo  \ñm< 
latauínacyancca  ifinimalunfeaja 
rofiñapaccbuíipana,amucaquina 
Reyafca  vcapacha  yananaeparo 
acá  amparampí  cayumpi  hifqui 
yapijaísinainnemorohacútama, 
vcana  víñayacama  mntufsína  aro 
maní  vruní  hachafsína  checana^ 
chnfifs¡na,laccachacafattarufiña 
pata$.  Pcrq  allokhahua  hauiíata 
§ a,hakhllacafca  piíi£hua  fatauina 

8    leln 


VITA    CHR1STI* 


otf os  lo  hizieron  peor.qne  ma 
ronatoscHadosdel  Reyqoel< 
ansan  ido  a  llamar:  Sabido  efl 
por  el  Rey,  enojóle  todo  lo  qi 
fe  puede  encarecer», y  embutid 
vn  grande  exereito  contra  eft< 
rebeldes  mato  a  los  matadon 
de  fus  cridos,y  pufo  ruego  y  qi 
nto  todo  fu  pueblo:  <3ixo  entóc 
a  fus  cnadcs'E!  combite  ettaua 
narepdo  ,  pero  lo*  combtdadi 
no  lucró  dignos  de  hallarle  en 
id  pues  a  las  encrucijadas  de  U 
C5aunos,y  a  todos  qiiantos  hall 
redes  combidaldos  alas  bodas.' 
bedecíeron  los  criados,  y  fáftfl 
a  todas  partes  hallaron  de  todi 
b  aeiios  y  mal  os, y  defta  manera 
caía  del  Rey  fe  lleno  decombic 
dos.  Entrando  defpuesel  Rey  j 
r'a  verlosquecomianjvio  a  vt 
alentado  ala  mefa  vellido  no  c< 
mo  conuenia  en  dia  de  bodas  y 
ellaiftno  lucio  y  hádrajofo,  áh 
le  el  Rey  entonces  Amigo  con 
has  entrado  acá  fin  traer  veftid 
ra  de  bodas1?  Callo  el  que  ella 
mal  vettido,y  no  tuuo  que  refp 
der.  Dixo  entonces  el  Rey  al 
criados  Atalde  depies  y  mane 
y  echalde  enel  infierno  ,  paraq 
Tiendo  alli  para  fiempre  atorm 
tado  llorede  dia  y  denoche.y 
puro  dolor  elle  cruxiendo  los 
entes:  porque  muchos  fon  llana 
dosypocoslosefeogidos. 
J  r  %    Qul 


CAPITVLO    XXÑ* 


8  le  fu  Chrifto  Anquí  (Tafea  a«a 
Parábola  atamalfina  ,  huma  lu* 
dioneca  banírha  Naa  acapatliaro 
hutihana  alakhpacha  marcata» 
qui  hauifatahua  can£ta  ,  vcatfca 
naa  nía  acapacharp  hutatatba}ha 
ya  huafaraqnihoa  Apoltolefnaca 
ba  qhaítanifma  naa  quíquíbara" 
qni  hauiíafma:  humanacafca  t»a- 
nihua  Díofaro  hskbfuña  «mahua 
píf&etnllallirpi  qhiútanacapa  ya 
napa  Apcftolcfnacspa  bíhuaya 
bata, ancha  nayrafca  Naahihua. 
yitahata.ata  hama  larapimatfca 
Dios  allokbalaka  lajea  Romano 
naca  qhuitaníhatpana  fintícama: 
vcacacafca  caque  marcapacha  la 
Ciyabatpana^íJama  halipani,ní 
nana  ircat»batp¡»na;htimanaca  la* 
ti  fe  a  futiuiíanaca  ha  mían  i:  hopa 
r  o  b  a  kh  fu  fs  i  fta  a  I  a  khp  a  c  b  aro  m  a 
ñapattquí,bupana  hakhllata  mar 
capa  canea  ñataquj  faísína  bama- 
6hataiiína:afafca  ancha  bicha  vru 
fauípa  camapínihua  lurata  veja- 
rana. Porque  IpdionacapílU  hif 
quichírípahanihífquichírihahua 
jauípathá  amaro  chuymanican" 
canipatbá  DIOS  Auquiiïaallo 
kbatamatamaRomanonacacjbui 
(afsiqa  amahuata  leruíale  marca 
3a  nacayatauinajinaa  húu  shokh 
(a pataca  hachnni  ïudionaea  hl» 
buayat*uina:lan  tipa  fea  futiuifa- 
laca  Dios  hauiskhatauinaj  Diof 
¡ia  fanta  Yglefiapanequihua  Cbr'if 
Úanonacapílla  nayra  nana  futíui 
aeatnahua  eancatauinajhicba  ha 
u  íutiuifafinfa,  auQpa  achachinac 

paca 


8  <Jf|ifo  Noeítro  Señor  darles  a 
entender  con  ella  parábola  co  rno 
:fi  dixera  V  oí  o  tres  lediosfniíies 
llamada»  para  el  cielo  antes  qne 
y  o  yiníeííé  al  tnondo,y  defpu>s  q 
m  e  h  i  ze  h  dmbr  e  v  n  a  y  m  u  c  b  a  s  v  e 
"zes  os  he  émbíado  a  llamar  por 
mis  Aportolesjyyp  mifmops  Ha 
m o,y  n o  qreí s  bol  uer  o  s  a  D í os , 
antes  matáis  a  foscr  Jados,  y  pri- 
mero me  matareis  a  mí.  Por  efo 
os  enrbiär»  Dios  yn  grande «xer 
cito  de  Romanos  >  qne  deftruya 
yneftro piieblo,metiendolo  todo 
a  fangre y  fnegOjy  en  legar  de  vq 
forros  los ludios  llamara  Jos  Gé 
tiles  paraq«e  eonuirtiendoíe  a  el 
gozen  délos  bienes  eternos  del 
cielo,  y  feán  fupoéblo  eícogido; 
lo  qnaí  todo  vemos  el  dia  de  ov 
chmplído.-porqwe  los  judíos  por 
fu  ingratitud  y  obftinacion  fuero 
caftigadoe  de  Díos,embiandole« 
vn  grande  exercito  de  Romanos 
que  jes  quemo  fu  querida  Ciadad 
de  Ierufalen,y  mataron  vn  millo 
y  fetfcíentos  mil  íudiósy  eníu  !it 
gar  llamo  Diosa  losQétíiíes;  q®e 
la  Yglefia  de  Dios  cali  toda  es  de 
Cbriftiáftos  qoe  antes  auían  (ido 
Gentiles,©  nacido*  de  Padres ,  y 
S    í  Agüelos 


i"''-." 


. 


>. 


I 


g?S 


VITA    CHR  1STL 


paca  fatíuífataüínhua: niaafca  hi  Agüelos  Gsntiles^mique  ta»p< 

chaX$tí«nocancafsinfa,Dios  aq  eo  fe  faltsara  ¿juren  no  rapiere  e 

.quitia  caqcena  cftuquifa  HaDifti-  a  mor  de  D«os  fobre  todaslas  C< 

*ia,han¡  amauirinaíaca,  camachi  fas  y  no  guardare  fu  ley  que  es  t¡ 

tapa  vea  cama  hani  bciacaychíri-  vendara  délas  bodas. 
nacaca  ,  acá  paya  lurafsína  haai 
yamparuím  nacaca  fesnipi  alakh 

jpachato  manitífana.  9  Auiendo  oydo  elbs  Parabo 

9    Sipana  hupanacaicahífq,  íía'  jas  los  Eísribas  y  Phariiéos,y  e 

pafcína  fcapifipífearanina    cama-  tendido  cláramete  c¡ ¡por  ellos  í 

«batana  acaíU'  fafsína  chnyma*  aaia  dicho, enojarófefobreman 

n&cpa  ína  «macharía  harnaq,  &m  r.i  dízisidís  Q^jc  haremos  a  eíteí' 

khafitauina  \  haya  amkhflufsínfca  vínoles  a  Ja  iniagíiiatjió  ele  haze 

auc¡.{íst  lloliaña.  amahnap!.fcatam  :qüaiqai.?ra  cofa  contra  eí,y  dift 

na  :  lial!añ«.caa.fca  Phaníeonaca  Ítif4ü(ft^r^9^0^!,'í^f^en?,?4í 

tisccha  ap«  Herodeíana  yanar.ac  le  có  í'us  palabrasjy  para  efto  io 

élpj  Aa^^s'ü^hoicstaoina;  fara  Pharíuos  ébíaro  a  Xpo  alguno 

ifiïa  Reyaro.  tafapagaríñati  hanl  difqipulos  favos,€Óios  ¿oiebsfc 

cha'ffafs.ína  bilgttamrr.a  hanihua  de  Herodcs  di2iendo;Yd  y  pre« 

pagarinatí  fani  vcacca  apuna  ya-  calde  i:,  zy  obligación  de  p¿g¿r  ■ 

iian&cpapíUa  chsnGcai,buata  vta  tributo  ai  Empe/|Kor  o  no<  $i 

ío.Reyafa  kapifmípjlla  vea  tíiaqa  .xa  re  q  no  ay  tai  cbligaf  ¿6  ios  f« 

jaftteianacpaícahíhuaanah.ca  fa-  tibios  iepréderan,jr  meterá  en 

nípula, ila-gpi  chinocani,apa  «t&5-  cárcel:  porq  c!  Rey  f#  enojara  < 

«a  haccha  bocha  iurauipntbá.tafa  tra.el,y  la  juíliíia  le  dará  ícnte 

hanihoapagariñaei  íanipathá.'.pa  ciade  muerte  por  el  crimé  cor 

garíñahua  fani  vcaíca  haqnaca  pi  tido  cetra  ía  imperial  magefta 

ni  raqtiíp'íila  hispa  chekhnJni,  hu  por  dezir  no  fe  daue  pagar  el  ti 

pa  jnácVkap'tfiní .hopa ruaca  cena  boto, y  fi  dixere  q  ay  obiígaan 

y'anecafa  arakhafinuhi-chatpacba  lagetc  ie  aborrecerá, y  fe  enoja 

fíñiparocatuni:  bicha  camafa  na  contra  el,y  tratara  de  haaerie 

nacaca  pna  ehuymaSuia  cchama  gñ  mal  y  le  terna  por  fu  enemij 

can<ahu&pagaríritha,cunapi  vea  diziédo  hafta  agora  de  málaga 

arofnaqoe<ffaní«vfafsinaniayarufa  lo  bemo?pagado,q  esloqeltc 

mavarufapurí  yanaamahuapifea  da  diziedo1?  diziendppues  afij.i 

taaina;vcanacafcaiyaiaf»ína  aug,  qfi  yrian,  pregütaró  a  Xpo  en 

(ía  hííattPtthífeanarMscftroy  hu-  do.Maeftro  íabemos  qer¿s  he 

nuna  checa  haqcäcauiina,checa  bre  de  verdad  \i'ts.u  Man    \ 

d  haí  £tifupalaparcuttafa  Diofna     ¿o.  y  enfeñas  el  camino  de  D: 

thaqcípa  "ni 


> 


taíjBtpá  yfteícfcaai«á  ydtitha>iií 

ha  atam'ítaháéca  Apu  Empera- 
tíráró  taifa  chitrañatí  hanícbaí 
aní  churafsína  hocharo  purifan 
ihanicha<  fafsína  hífqiiíttataui* 
a;  Iefu  Chríllo  Auqaiffafca  hupa 
ácana  yácca  luiakhllíta  chuyma 
,a  vlljafsína,  máqhueni  paa  chuy 
Bani  haqnaca  cunataqui  naa  ha* 
ccana  amauit  ta< ataro  apanima 
aíía  cuna  pagarita  vea  collque 
atauina:  íatafca  couque  vllacha- 
itauína:  Iefu  Chrifto  AuqniíTafca 
íol'que  vlljafsina  qhuítína  vnan- 
ihpapi  ácana  qu*ílcata,m.Arcata,í 
atauina  :  fipanfca  Geíar  Auguf- 
¡oquíhua  fapil'cana:fipanfca  Chrí 
:o  AuquílTa:  Cefaranacania  Ceía 
raro  chnrama:  Diofana  canuca 
Diofaro  chnrama  fatauínatacaa- 
ro  ífapafsiníea  paa  ehuymaní  yan 
cea  híquenaca  huaracufipífeata- 
nina:  Acahama  arofipana,  hani 
maampi  arofiñapaía  haquípana 
tmacafara  qniqui  foldadonaca  , 
Pharifeonacana  Difcipulonacpa, 
hani  yanccachafsinajháni  locaca- 
tafsina  hani  íncattafsína  macapif 
catauína  haquenacana    vñiyaha 
rañapafa,haníhBaqnifirauínti:ha 
^aenacapilla  vcapacha  Auquifía 
ancha  amahnapífcatauíua , 

io  Vcatfca  colíana  Auquifía* 
f o, maya  fnu  haquenaca,hani  hi* 
•  irínacana  cchina  vru  hacatatkha 
ñapashecahua  íinnaca  macatata- 
uína  macatafstnfca  chfcati  cchina 
vru  taque  hiuiruiaca  hacatatfcha 
ni  í  falsina  hífquittaptfcacaainii: 

checa 


íin  torcer  del  por  refpe&o  de  na* 
díe,  dínos  pues  ay  obligación  de 
pagar  el  tributo  ai  Emperador  ef 
traño>ono«'  y  conociendo  Xpo 
fu  dañada  intención  díxo:  Horas* 
bres  fingidos  y  dobiado$,porque 
me  tentáis,  traed  acá  la  moneda 
que  fe  fuele  pagar  de  tributo:  y 
ellos  felá  moitraron.  Pregunto 
Cbrífto  entonces  mirando  la  mo- 
neda, Cuya  es  la  imagen  que e-íla 
aquí  acuñada  y  feña!ada<  Rcfpotí 
dieron  ellos,  Es  de  Cefar  Augnf* 
to:  Dixo  entonces  Chrifto:  Dad 
pues  lo  que  es  de  Cefar  aGefar,y 
lo  que  es  de  Dios  a  Dios,  Oyesa* 
do  efto  aquellos  hombres  dobla  - 
dos  y .maltcíofos,  ma  ra.uiila.ru nfe 
de  fu  refpueíla  fin  poder  tacharía; 
y  con  efto  fe  fueron  todos  los  fol 
dadosy  los  difcipulo*  délos  Pha 
rífeos  finha2erienada,nítunieró 
afilia  para  hazer  que  el  pueblo  le 
cobrafle odio  y  aborreciefle, co- 
mo pretendianiporque  le  querían 
mucho. 


ro  Tras  defto  -vna  parcialidad 
cjllamauan  Saduceos,qne  no  «se 
yartla  refurreccíon  délos  muet- 
tos,fe  llegaron  a  Xpo  y  lepregun 
taró  dísíendo;  Es  por  vetura  ver- 
dad a  en  el  vkímo  día  refucit«irá 
todos  los  muertosíRefpondÍQ?cs 
S     3  quefi 


I 


.  VITA    c 

dimití-:  May  ai  t&étmipéfópl  pa> 

«aliso  chacha  hihuay i, fetUíii  tuM 
«ariicama,msym  hiüípana  %  may- 
inmpíraqai,  may  <i  nñptt  á  ^äi  cafa 
f  aii fsina:  t a^xie  ñ  1^1*1?«  acahfi  cata 
kfoani ,  iría-cea  ¿auc^  ü »  ch^p-pi  acá 

acah  íia  ;háy*vü:!vat-a  fíafti?  iat ■<*'«  n  a 
frpaïifca  éó'llaíia  A ft  .jmiTa  •:  fe<$$i* 
na  ca «« <tíi*y  ¡*ia«-» i  :p i í »<jH»a ,  V)i<^ 
rú  *a  üSlícapa  samaba  aára**^*  -  V 
ca  la|>a|jií  feMaiMtäfc  liará  ta3ta& 
y  a'tí-tá :  **i  a y a  faéímmcÁ  fea*¡ i htM 
taía<r;rfttiá  marñí,ítóína  >n*a¡f  miifeía 
toa  Ma  ttkatflliUvfta  vííaéa  feïs^ 
W%«¡l¥áteatf*|rti  fapa  quiafai ,  tapa 
$xp-w*§mqit*$'i  ala ^tepadi mí> la  , 
«ía^iitia^pactiart^a  fatófespattia, 
ífoppa  y  aw&Ca  'I tvrati  ipatftä  sama 
mmh  '•'.  itian  <at*'épachaí;o  mwí  áa  acá  - 
■Coa  fca-^  i:re  kasrapa  rí^pi,  ï»a<cifeaa  a  c  - 
;pa »i;|M  enao;i;,¿:la^h:patfe.aTTí&a  .4» 
|r©l'eína-ca  i*a  naa  1  i « fïipaea  'cusida- 
- * 3t axa-f  ü'í  m  ip ífcaní ,ü-a l"s:» :m «©tHa 
fia  ■ctLïcy-ma^aro  por  i  ri  aï©si*»ca» 
* *n$>  ifoiiíiríaa.ca  feaa^tat'kfoattiihoa 
'I a-n-apat *.ip-i  eüfch  a* ao  i aa ,  mzmsa* 
ta nina  acacha tiaapí, acaba Énafpí  -a- 
C  a  y  a  a  ladina,  .1 )  j  olma  *}ticl  J<cap  1  * 
íp-i  tín  c  -MÜ  a  a -r  apit  a  ai  aa  /h  upa  ia  a  caí- 
Oca  i  i  ap  a  1«  i  taa  t  a  cjut  chupa  äaca/na 
capa  hi ftt a i\p ífc at a uina  a  m  ac  a  p  íí 
¿gatanma, 

n  £%aT<IíFemia  calca  Atofoílfa  v- 
caSadd trecho  fticiná  haquenaca  a 
t  í  p  a  n  a  ,h  an  í  m  a  y  nifa  ara  skhep  m  a 
cnayni  chuymaní  chuymani  toqq 
fifi  letrado  hifquieeacauina  lelu 

Cluilta 


tuturt. 

efífsos  S  MUtttM  n>*.  &  Mare>  i  * »S 
Ls  %®.Vfta  ma$tf  ftícáf©  f<ie*fí<n 
m««!«  co  ltat«  ?a*m\*i » t©<áta*  he 
manos,  ïUfcdto*  lot  t»eem>*  hai 
¿t  t^fucH^ir  ^t^ai  «te  Wt  6*te  la  t 
dtapfct  ■*»«$«<  Q*\h  *  ooal  á< 

4«*  kfi $  >*^fefet^s  *r?ay*  y  oo  e« 
t«il$v4  las  ^gï-a4a$  St»iptorv«»lii 
U  «ifá  vi  Ja  fto  a;  €afa?f*voi  Jcii 
tÄ^  ^s  mi  ïa«g«ir^  vïnit  viá*  mi 
tïïïa^tt^i  Äw  «ad*  v«o  eftata  ái 
par  t5»  <c*4a  vno  y ta  a)  d«i© » o  a 

«bra$  >  íot  ^m*  f aeran  aï  i«6eto< 

ï?  aii  c^ä%to4as  fa*  aboiisiaadone 
«  p^cca«3©«*  v  ï^i  q«e  taar  €  al  cw 
l'o  eÄaïan  aiUcewao  Angeles  pn 

:taaiviéas  y  aaaaiííiealas  ra*<ww 

©aTa^ue  «teyel*»  i»  refarrecioi 
4«l©s  sGaa«rí©s  4.*aáofelo  a  eatci 
4>zt  fe'ie©  eooio,?  ïo  cooSïtnaaa  c< 
.  «3  teftinmnio  «lela  fagf  ada  S«r»f 
tata?  *M«*  oyeodoio  cerraroi 
Cas  feaaas y  jáo  aaWai oo  iaaa. 


Carito  aoiafeecftoaaHar  ,y  aui 
vel'pondi^-o  t«ay  bien  a  los  SaiJ 
ceo«,vnodcllo$  Doftor  déla  1« 
lc  pregüto  ¿izïcado  Mac.aa.Mai 


CAP1TVLÓ   XXth 


Chrifto  A  oqnifTa,  ata  mitaca  uqat 
chaptpi  hila  manda míentoca  hila 
Diofna  eamaehitpaea^faísína,  mi 
}huéchny<napanica,  inakha  aro  - 
jantachini,  panf  ipanfca  cchataha 
íafsina:  Aoquiífafca  yancea  chtiy- 
mapa  hamnrpaasl  ina  Diofna  hila 
lamashíea  aropa  Diosancha  ama 
luañapí  haquemaíiiTafca  amahua 
naraquipi  fana.   Vea  p?cha  vea  a 
mautta  Diofna  fauipa  yatnrilu- 
hofea,  yatichírey  ancha  collana- 
lúa  aroíta  ,  yadehata.  Díofapílla 
nayni  fapaquihua,  hanihua  qhoi- 
tfa;hupakharo  taque  cana  cauq,f 
a  llallílsina  amahuaúa  huquiti  ha 
juemafiíJa  amahuañafca  Diofna 
hay maparo  cuna  cauqai  charali 
iafa  llailifsina  punraquthua^ata 
lina; Vea  fupa  leía  Qhrifto  Anquí 
falca  aroímipa  yatichautpa  che- 
ahua  aroíta,fappahua  aroíta  fípa 
ia;huma  halakhpaeharo  mañathá 
lanihua  ácha  haya&ati  fatauína, 
•  aña  h  ni  huma  Diofna  huahua' 
«atahnaalakhpacharohfia  maha- 
a  fafsina  fatauintí;alakhpach¿ro 
oañataquipilla  hanihua  Diofna 
amachitapa  yatíñaquící.  maafca 
aaípa  vea  cama  lurañahua;  vea 
aquefea  hanihua  Dios  AuquitTa 
aque  cuna  cauquifa  llallííina  a* 
lahuanti:  vea  hamaraqui  baque 
laíipfa.hupapilla  auquuTaro  ha- 
arapifsina  buacecaha    veaelca  , 
¡batana    íafsínaqui  hakarapita* 
ina. 

n   Maya  vrnfcaaïlokha  Phari 
onaca  mayancaquípana  I  E  S  V 

Chrifto 


m 


tu  Maeftro  guales  e! primer  o,  y 
mas  principal  mandamiento  del* 
ley  de  Diosí  penfaiuío  que  erra- 
ría en  algo  y  errando  podría  acá 
faríe  sy  radiarte:  y  entendiendo* 
Chriílo  fu  dañaba  intención,  eef- 
podio:  E!  mayor  y  mal  principal 
mandamiento  es  amar  a  Dios  ib* 
bre  todas  las  cofa8,y  el  fegundo  i 
mar  af  próximo  como  a  fi  mefmo 
Díxo  entonzes  aquel  Doctor  de 
la  ley  Bien  has  dicho  Maeftro,y 
es  muy  verdadera  efa  doctrina: 
porque  Dioses  vno  íolo,y  no  ay 
otro  que  fea  digno  de  fer  amado 
fobre  todas  las  cofas:  y  el  amor 
del  próximo  es  mas  aceto  a  Dios 
que  todos  los  facr-ficios-porefTa 
Chriítopor auer aprouado  aque 
lia  doclkr ina íe  díxo  No  ella*  muy 
lexosdel  reyno  de  Dios,  aunque 
no  le  dixo  Hijo  eres  de  Qios  que 
iras  a  gozarte  eóel  éel  cíelopor 
que  no  bafta  (abe?  la  ley  de  Dioi 
fino  que  es  neeeflario  ponerla 
por  obra  y  e(te  no  amaua  a  Dios 
íobre  todas  las  cofas, ni  al  proxi 
mo  como  a  fi  mefmo:  pues  llego 
a  Nueftro  Señor  par  a  untarte  y 
acularle» 


12  Eftando  jútosvn  día  los  Pha 

rífeos  Chriito  N.  S.  les  pregunto 

S    4  diziendo 


M 


VïTÄ  chuISTÏ, 


Chrífto  A.oqtritfa  hupanaearaqm     aiiienao.Matr.ti.Ma    I^c-;* 
WftUamanaííIcfuChriftoíftna     ron:Nofotrospenfamos  qUc  fera 


onzes 
tros 


fatatfca  vca  Phariiconaca  Dani-  hij-ode  Daoid:   dixoles  ento 

dana  yocpanihua  hifthna  nanaca  N.  S.  Sicsverdad  loqaevo  o 

fapifcatauina  :fipanfca  vquiypa-  dezis, como  hablan io  D  u d  de 

cbanearcajnïraraqoiDaoidacaina-  Chrifto  le  llamo  fnfeoor  d  ziedo 

ya  lTalmopana  Tatahahua  tata-  pfaImoio9-D.xoelSenor  am^. 

ha  capí  aroparaharo  vfttamafi  fieneateami  manodctecha^d  zie 

do  primero  el  Señor  ,  entendió  a 


nayra'cataha  fafsinfca^Dios  Aa 
qu'ipí  fi:  Vakharu  taraba  fafsínfea. 
Chríftopiíi:  Chrífto  na  Aoquípai 
fiH.cacamifarag,  hnpaca  tataha  fi«?j 
atainita  fataninatCatafca  hani  maí 
Rifa  acá  fnpahua  Taray  fi  fátáuín- 
ti*.  maafca  taque  amacapifeataui-' 
na:  vcatpachafca  hífqaittana  cu- 
liafahoanipífcatauina.  leluChríf 
to  AaquiflTafcaacahatna  Phariieo 
naca  hifqaittafsina,  acá  fapacban*- 
haafatauína.:hamanaca  Maa  Diof 
na  yocpaebahua,  qhuieanimanaa. 
hífeanea  vea  Meíiathahua  Daui- 
danavilapathähatinthahna  ft  ha 
na,haycbatayanccachataharaach 
tahua.    Acafca  Mefias  toquethä 
amkhafifsina  hani  Díofnayocpa- 
£ocatimírnatha:hii»iana«aDaui- 


Dios  Padre',  y  dizíendo  defpnes 
mí  Señor,entendio  a  Xpo.puesde 
2Ídme:SíDaaidespadre  deXpo. 
y  del  Mefsías,  como  Daoid  Uama 
a  Xpo  fo  Señoríy  ninguno  dellos 
fuporefponder  a  efta  razón,  ni  fe 
atreuicron  a  preguntarle  mas  en 
adelante.  Enhazcr  Xpo  N.S.efta 
pregunta  a  los  F  ha  rífeos,  fue  tan 
eo  comodezirles.  Vofotrosoftea 
deisos  mucho  de  oyrmc  dezír  qüí 
foyhíjode  Dios,y  el  Mefsías  fien 
dodefcendíéte  de  Daoid,  y  es  poi 
que  no  creeys  que  ef  Mefsías  qu« 
fegnn  las  Serípturas  defeíende  d< 
Dauid,es  verdadero  hijo  de  Díoi 
Vofotrosconfefaísquefoy  deeei 
diente  de  Dauid  y  bíé  dezis:  puc 


rocatuHimatnamiiínawa**^*»1-      "    ,        L.   í      „  <-      „»,.1« 

r         t.      ..Aa^Hi-aliaminan'       dero  hi  o  de  Dios,  y  el  Memas 
eafappahnaaroita:  vcananaipan 


ca  halla  Díofna  eheea  yoepahua 
churatnama fanípa  Maíiafahaafa 
ísincafara^tamaa  hani  Dioíafna 
vcapiHa  hanihua  hueca  milagro- 
paca  añav  faña  yaanaca  vronenna 
viljaoim'a  Inriria-ti :  hani  checa- 
haafahata  vcapiila  hanihua  ala ' 
khpacharo  qhailpirifitatifiri  ha- 
ma*  Sfttatfea  templona  maya  li- 
mo, in  a 


metido  en  vaeftra  ley  :  pues  fin 
fuera  Dios  no  hízíera  tantas  mí 
ranillas  como  cada  dia  veis:  fin 
ereyeredesefto  no  podréis  ierf 
nos.  Y  «liando  enfrente  del  Gal 
phylasio,  o-caxa  donde  ecbam 
Uslimolhasqaeofrciaa  altlpl 

Ma 


GAPÏfVLO    glïli 


i$ï 


ja  corirupa  ppia  manca  vlh- 
fsina ,  raaym  huakh«ha  h'tkh ' 
layachaullanayracollqueha 
iri  vlljatau'ma:  hacapanaeaf» 
ilokha  collque  haeútíriraqui 
majtnaafca  allokha  haeapa  ha 
npanfajhikhmana  kata  chora 
iquí  anehahua  Díofna  chap- 
ia ro  ccauhaakhcha  hikhmana 
rsnípa  purí  fafsína  fumayeha 
¡na  huakhths  hïkhmana  chora 
pahna  Diofna  chuynispsro  ta- 
ina ehurafíuipfa  llallifmapun 
porque churafirínacíipilia  ta- 
ifa phnchunac3paquihoa  shu' 
na:  hupafca  caycakhahacañapa 
|ui  hucachina  halaeaachina,  ha 
luaehurafinafata  urna. Templo 
i  miftukhafsínfca  Apofteiefnae 
templo  ancha  coliana  luratípa 
,ÁuqaiíTaro:Tatay  acatemplo 
sha  collanahua  haní  cau^nía  a 
lama  hu^tí  fapifcatauí»a}f5páf 
Auqmflfa  fappa  cansafsínfa  acá 
nplohamkaquípi  taque  tinqaí 
lijháíthakhfifavllafinití  faca 
uína;  vea  tnarcana  taque, 
hnakhHícañapa,tueu 
ííñapaatamataui 
na  y  vcatfca 
cchínapa. 
cha tusa 
fina- 
ra quí  ta  riparia 
juicio  vroraqüí 
atamata- 
oina* 

co 

CAP. 


Mar  .u.Lucai.y  mirando  vio  a  v- 
na  pobre  biuda  q  echaoa  en  ella 
dos  blancas,  o  moneda  como  dos 
ogícos  de  pefcado,yaío  a  otros  q 
ofrecían  mocha  fuma  de  plata  :  y 
aunque  eehauan  mucho  dinero  a* 
labo  la  pequeña  ofrenda  de  aqne 
S!a  pobre  biuda, diziendo  la  of  renv 
da  de  aquella  pobre  biuda  agrada 
mucho  a  D¡os,y  que  auía  ofreci- 
do «ñas  que  codos : porque  todos 
ofrecieron  de  aquello  que  les  fo- 
brauay  ella  de  fa  pobreza  dio  to 
do  ío  que  tenía  para  fu  viuíenda. 
Y  faliendp  del  Templólos  Apof- 
toles  le  díxeron:  Seáor  cfte  Tem- 
plo es  eofagrandiofa  ,en  ningún 
eabo  ay  cofa  como  el,por  fer  he- 
cho alas  mil  rnarauÜlas.  Refpon- 
diolesChrííto  Aüqnefea  tanbue 
no  como.es.:  ni  aun  el  e.i miento  fe 
parecerá:  con  las  quales  pala 
leras  les  dixo  la  deftruí- 
cion,y  acabamiento 
del,ydefpuesles 
trato  tam- 
bién 
del  fin -de  los 
'  tiempos, y..' 
día  áú 
}ui* 
ció.. 


S   $      CAJ», 


9  »a 


VITA   CHRISTT* 


CAP.XXIfI.IESV  CHRIS 

t&  AsqaííTa  «china  vrataqaí  tari 

parUtísá  arofcanca  ,  haqnenaca* 

fcíí.i  caínaraaíicafaranacama,  v- 

cavrana  pnriñapilla  haniptyatí* 

tatí  hífcancaschuym3ni  V'i"geneí" 

nacathá  Soqnevirgenefnacathá  a* 

tamacáca,(naynimaycohaa  coll* 

qoe  laquina  yananaeparo  miraa- 

Äataqui  toi  "canc*,  juyzío  vrutfca 

árofa¿nca,Ii]dafafca  AuquiíTa  ala 

kh*  canea,  Apoftolefnaca,Ta- 

tay  cauquína  Pafqoa  lu- 

ratana;  Auquifía  hif 

quit  tacanea,  vea 

thahuaa* 

roíi. 


I 


(0 


ES  VC  H  KISTO  Adquiffa 
mjuy  zio  vruthá haquenacaro  ata 

afsina  acá  aronaca  ata  mata  ni- 
a,(camifa  Euangeliftanaca  qacll 
Carapiqaiftasa  hama)juyziopu- 
riñataqui*nayra  haquenaca  para 
hua  aacaíini,bihoaaíipifcaní,  aa- 
canitucupifcani.vfufca  baecha  v» 
•fu  pariíñ,  allokha  haquenaca  bi- 
haayatii,mankatfca  inacebaraquí 
iiipi,macchipanfca  mankathá  cu* 
cupifeani,  cuna  hama  haquela  au 
catifsiníca  apananifa,  haní  apaña* 
pa  vfupaanithhaniraquiamigoni 
fa  amtgohatahua  faisina  pampa' 
Chaniti/hilaní  fullcanifa  aucaniha 
nía  bihaaaími.  hanipi  mokhfaca- 
maña  vcapacha  vllafiníci,  hanipí 

vea 


CAP.    XX  1U.    T  R  A  T 
decomo  Chrifto  N.  S.  hablo  di 
día  del  juyzío, Matth.  24.  Mar.i 
Luc.  31.  y  de  como  añilo  a  todc 
qanduuieffejn  apercebidos  por 
uo  faben  quando  ava  de  fetS  v  d 
como  trato  de  las  diez  Yirginc 
prudentes  y  necias,  Matth  af. 
de  otras  Parábolas  a  cerca  del  i 
y  zío ,y  de  que  ludas  fue  a  vende 
le, Matth.  26.  V  los  Apolló- 
les le  preguntará  donde 
aqia  de  tenerla  Pal» 
qua.  Matth  26. 
Mar.  14.  La 
cas  ¿2. 


A  V  I  S  ANDO  N.S  IefuXf 
*^a  los  mortales  a  cerca  del  ju 
zío  final, díxoles  las  cofas  figuíei 
tes(cbmo  nos  dexaró  eferitas  lo 
Eaange! illas.)  Poco  antes  que  II 
gueel  día  del  juyzio,primeram 
te  los  hombaes  traerán  guerra  v 
nos  con  otros, matarle  han,trae 
ran  enemülades  ,anra  peftilencía 
que  fe  llenaran  mucha  gente,aur 
grande  caredía  de  natenimifto 
con  q  la  geete  fe  deiminuyra  mí 
cho;  y  trayendo  enemiftad  tod 
fuerte  de  gente  vnos  con  otroi 
aun  los  parientes  no  te  compad 
ceran  de  lus  parientes  ni  el  amí 
go  reconocerá  a  fu  amigo,  nil 
perdonara:  los  hermanos  le  mí 
taran  vnos  a  otros,ni  en  parte  a 
juna  aura  paz:  la  gente  deaqm 

tiemp 


CAP3TVLO  XXIH. 


apacha  haquenaca  hihaañafa 
canafa  hakhfarantei,  hupapnra 
incea  cam*pifcafsina»falfo  kari 
rophetaecbuqumacaíca  vllaüri 
ïiñipi,  haquenacarofakarl  aro* 
i,  llalla  ¿ropa  eukharaquinipt» 
iquenacatlulUfiataqui  >  intiica 
hamacataqnipi  tucán t  ,eean&na 
i  in)antafií$ma\phakhf$tca  ham» 
aroma  ccanaña  amahuantri  , 
anañapafacchuíakhampljhoara 
latanacafca  taqoepi  vraquero 
llikhralsma  hamachani ,  hani 
layaO»  alakhpachana  vflafiíiina 
e  auína.  Vea  vm  amkhaüTa  Tara 
icanalíataquiíca,  vea  vru  cama 
ppa  hacañataq»ifca>vca  vru  ca  - 
aeunihilqui  lurañafa  lar  anata 
airea  yatichataqüitauioa,hana- 
i  banana  Dios(iroima,aropa  v 
cama  haacaychama,  peniteda 
rama  hochanacamathá  pakhta 
.napaua,hak*athama  catnbafpa » 
imanacafa  hochaqui  amattaqai 
ana* 

i  Vcapacbapílla  haquenaca  ca 
ifa  eauquifa  m:iuquiptipana,ha 
boa  hiboañapa  amkhafi-altí,  Jo- 
laeharaa^haa  faranacam,caaai 
nayra  ¡Noe  haccha  vma  i!okh~ 
ma  Jbaqae^aca  t-acuazpana,  raa 
i  haccha  baampu  craneana  Inri 
uaa  Jar  api  fea  talvina,  haquenaca 
caanataquihoa  loratín,  vmana 
la  haqu?nacaf.a  tacuiíi  i  ata, vea 
tearufea  la  raquíripacharo,vma 
i'ttí  mankaqniripacbaro,marmi 
capápt  cuíifquifipacharo,vmaf 
pnrilsiaa  taqaí  hihaayacata* 

«mea, 


tiempo  no  eítimara  la  vida  ni  la 
muerte, viüiendo  en  difeordía  v* 
no*  con  otros;  Verlfefalfos  Pro 
phetas,y  enleñaran  fu  faifa  detri 
na  ala  gente  para  engañarla:  Ef- 
enrecerfeha  el  foLdeteníendo  Cn 
luz:  la  luna  no  querrá  a  un  brar 
de  noche,  ni  parecerá  furefplan* 
dor  i  Lis  eltrellas  parecerá  que 
todas  fe  caen  y  vienen  al  lóelo,  y 
ninguna  delia*  parecerá  en  el  cíe* 
lo.  Y  paraqae  andemos  con  ía  có 
einua  memoria  de  aquel  dia,y  vi  * 
tumes  bien  halla  aquel  día,  y  ha* 
¿amos  buenas  obras  halla  aquel 
día,tambien  dixo  ellas  cofas  Da* 
osprielaenferuir  a  Dios,  guar- 
dad cumplidamente  fus  mandamt 
entos,  baaed  penitencia  de  v  uef« 
tros  peccados, cofa  que  aquel  día 
os  ceja  de  repente  y  citando  me* 
tidos  con  el  penfamiento  en  pee* 
cadoa. 


a  Forqoeauiendo  entócef  mu- 
danza de  todas  Jas  cofas  >los  ont 
brea  no  le  acordaran  de  la  muer  * 
te:  afsteomoauiendo  de  perecer 
loa  botnbres  con  el  agua  del  ojlri 
oio,yhazteddi»  Noeei  Arca-  tra* 
«ajando  cada  día  en  ella  reyafe  la 
gente.diziendoles  Noe  que  la  ha» 
zia  para  falnar  la  gente- en  ella,  y 
que  lo*  hombres  perecerían  inel 
díluuio  :  y  mientras  eít^cran  ri- 
yendofe  y  boJgandofecon  Jos  mí 
cebas  llegando  ei  düuui  j  quito 
la  vida  ato  Jos, 

libran 


« 


?ITA   CHRlSTÍi 


i 


mallín  haquenaeampJqaÉ  haeaea 
täuin$a}hamapivcn  tariparia  vru 
pnrinkhaquenacafca  cufifquipa- 
na  taque  hihuayani  :  feaceha  ni* 
Bafea  ahkhpachatha  hncaícina 
fátauma.  Maarnpi  acá  aro  chuy 
fwarochañaííataquífca:  camifara- 
«ui  nayraphifca  hacehamarca  So 
«tama*&c.  ígnninaea  alakhpacha 
thá  nina  hutafsinanaeacataumca 
qnellarotucayacataujnca^vcaca 
fíígoíca  Diofna  stiotuyañapafca 
haqaenacafa  rnankaquipana,  cu- 
na alafirifa  alafqnipana,  yapufa- 
tafirifa  fatafqnipana,vta  lurafirí- 
fa  Irjraíqnípana^bapata.hamapu 
rífsina  taque  Ucea  acatauinca:ha 
maraquipi  ccbina,vrn  haqnenaca 
tarípaña  vru  paríni  faraquitauí- 
na:  vea  vru  taqni  cana  hiíqui  lu» 
rañafalntanataqoifcahaniycapa 

chakha  lor acbiha  fafsina  vllafina- 
flataqoifca.hihoatathájoyíiov- 
rufahanipillacunaiAlorana  hua 
qnífiniti,  lefu  Xpo  Aaqnifla  ma- 
ya Parabolaraquí  atamatauma 
acá  yaa  hífqoi  hamorpaañaíteta* 
qqi  naytacatffaro  vllachaalsina 
hamachifto  ccana,hifqui  ifapaiia- 
mAtaqaífcaifapíta. 

i  Palellína  fatiní  judíonacana 
vracjp*nai»na  acá  ha  roa  vea  fuá 
fc*qu«.naca  larirína.  Mayni  don- 
zella  cafarafipanajdonzeUa  »ah- 
nicpa^apañanacpa,  vUttatanacpa 
rfR'SkW  nínanapi  aroma  chachan» 
vcaro  yoccciía  írpíntanina  caía- 


librándote  foío  Moé,  y  älgttrH 

pocos  que  auian  entrado  en  el  i 

ca  juntamente  con  ehdela  tníln 

juanera  llegara  el  día  del  juyzl 

y  erando  holgandofe  los  hóbr 

todos  los  matara  el  fuego  qoe  I 

xara  del  cielo.  Yparaqueimpí 

«tamos  mas  eftas  palabras  en  ni 

fíros  coracones  dixo:  Delapr 

pria  manera  que  antigúamete  I 

xSdo  fuego  del  cielo  abrafo  a  ¡ 

doma  y  aquellos  chico  pueblos 

losboluio  en  ceniza,y  folamer 

Loth  fe  efcíípo,  y  viniendo  fob 

ellos  efte  caítigo  de  Dios  qtun 

eftauan  comiendo  y  beuíendc 

comprando  los  que  querian  ce 

prar}fembrando  losquequeri 

ie«ibrar,y  haziendo  cafa  los  q 

queriá  bazerla,los  afoioated» 

de  la  mifma  fuerte  llegara  el  d 

del  juyzio,  y  paraque  trabajen! 

en  hazer  buenas  obras  para  a 

dia,y  no  aguardemos  al  puto  c 

doparahazerlasquando  noay 

gar  defpues  déla  muerte  o  del 

yzio^dixo  N.S.  otra  Parábola 

que  nos  pone  ello  delante  del 

ojos  con  mucha  claridad;  y  ni 

que  fe  entienda  mejor  oydme. 

$  Sab«d  que  en  PaleíVma,  o 
rra  délos  judios  auiavnacoftu 
bre,y  era  que  quando  alguna  c 
zella  fecafaoacon  alguno  las 
trasdonzellaiparíenta*  o  con 
«las  de  la  defpofada  de  noche 
acompañarían  con  muchas  lu; 
a!  punto  que  venía  el  efpofop 

r  lie 


CAFITVLO   XXttï. 


■  S* 


iñataqni  roaníuafíñataqui:  vea 
B  lefuChrifto  Anquiffa  juyzio 
nbá  hihuanathá  acamafsína  tú 
Jonze  lana  luraaipa  atamata-- 
ia:  veanacaptMa  haynopa,efpo 
ja  .aroma  haquiftaqujri  miftu- 
navíparo  miha.cafaraíiha  faf- 
a,phíísa«a  cha?  man  i  caneafsí- 
la-wpsranacapa    naóthapiyaf» 
a  ,  qhoea  azeyte  apantafsína 
Ishta  cchamscaro  puritafpana 
>ofofaísína  vllafitauína,  lam* 
ra  hani  hinttani  fafsinfea,  hif- 
ppuñonacaro  azeyte  phuscata 
tia,tucufiha  fipana  apanta  apan 
íataquíjhaní  nina  hinttani  faf* 
a.  Mayni  phiica  donzcllafca  pí 
buymaníisina, Hacha  marmi  ca 
fsína  lamparapa  naóVnapiyfsí* 
qui  vllaficauíua,  hani  maarnpi 
eytecamaraafítauinci,  quefna 
coíírí  taqui  ,  hani  hinttani  faf- 
a  apíntaapantsñtaqai.  eípoío- 
lea  baya  aromacama  hani  huta 
Uinti;  bupauaeafca  arornipana 
nina  parita,  taque  iquípifeata- 
na:  chica  aromafc  a  efpofopana 
manaepa  hutatauiná,hupápica 
raíiri  irpín, puncen  tokñtnkhta 
sina,huntu  cuocapa  antutafsiua 
pofoma  acahua  huti,haqaiftaq 
miftnma  facauína  :.  fipana  phü'- 
ichuymani  donzedaca  hanana 
mana  hapntafsina,  láparapa  hif 
li  riiíqaípataumajhafii  hinttani 

fa  faina, 


íí  esarla  afu  cafa  y  celebrar  !as  fe© 
das:Sucedera,dszepues  lefu  Xp® 
atodos  losbornbres  del  mund» 
a!  tiempo  déla  muerte  o  del  jay- 
zío,5o  q  fucedío"  a  diez  donzelías 
lasqoales  íalieron  al  encuentro 
al  efpoíb  quando  vino  por  fo  ef* 
pola  a  llenarla  a  fu  cafa  para  cele 
brar  las  bodas3  q  las  cinco  de-Ha» 
como  eran  pfud/ntes  y  snUsdas 
aderezaron  fus  lampar as, apareja 
ron  e!  pa  lisio, echáronle  szef te,y 
encendiéronlas!  y  paraque  Rafean 
cíoíe  el  azeyte  no  qnedaífen  fm 
luz  y  a  efe o ras ,y  queda ííeri  af rea- 
tadas-quando  llegaffe  el  eípefcp 
hinchíeró  otro  vaíb  de  azeyte  pa- 
ra cebar  fus  !amparas,y  deíla  -ma- 
nera nanea  í#s  faitaííe  luz.  Las  o* 
tras  cinco  donzeílas  oo  faetón  tá 
auifadas  como  eñojfípxi.como  mrt 
geres  fin  difenrfo»  contentáronle 
con  aderecar  fus  lapa  ras  có  ib  pa 
tíilo  v  azeyte^  cneenderlas;pí  ro 
no  tuuíeron  auífo  de  tomar  mas 
azeyte  para  el  tiempo  a'fííéífe  me 

'i  £  i     . 

neíier.  Sucedió  q  el  efpo'o  tai  do 

evenir, y  como  era  de'nf>;cn^f  fi 
tigadas  del  faeno  te  Jasíe  echsro 
a  dorhílf:  ea  ¡lepando  íá  media 
noche  vinieron  los  crudos  dé  ef 
pofo,y  tocado  a  la  puerca  ce  ía  ef 
pofa  para  llenarla  a  fo  c'afa'í)?  céf'é 
brar  las  bodas  con  grande  fícíVá 
y  regozijo  dixeró  a  grades  vo?.es 
Veis  aqui  q  viene  él  efpofí),  fulla 
luego  a  recluirle.  Á  ella  boz  \'t\ijk 
tandofeeodas  aquellas  donzclhs 
a.dcre^aron  fus  iarnp¿ira$:y  como 

ä-süeijas 


1,  1 

\ 

f 

1 

:¡ll  , 

I  I 


faftina:  ro*yni  phifea  dontellafta 
chuv.truuifaisina  loqhuffsina  iä3 
parapafa  nta  hinttaha  (lpana,A3GÍ 
t§ps.  ccbonpana,vcapacbaqui  cbn 
y  maní  dcnzetlanacar  o,azeytema 
charifSj  pakhca  lamparaht  hiutta 
raq>j£rafpana,efporona  vcaro  ma 
fsina  chaquina  cakhfiro  purifna  fa 
t a  nina. 

4  Sípana  chaymans  donzeüa- 
uacafca  arona  bacuctatauinaiMa- 
nacaraqnifa  .pifihua  azeytehaca, 
hicba  humariacaro  cburafna  veaf 
ca:nanacacaqui.bua  cchufac^kheri 
qni  eípoíoha  purtpana  :  tintaro 
mafiina  alafiniphífc.ama  íaísina: 
loqhue  dózellanacaj^ca  cbecaboa 
chuymani  hamahaa  arofi,hína  tin 
raro  niafana  alaíiri  fafsina,tinta- 
rnlca  ayuíptfcatauína,cintaro  ma 
quípasifca  efpofo  puritauina,phif 
ca  chuymani  dozellanacafca  nac« 
quiriláparapampí  efpoío  haquif- 
cacatauina,ninampiraquí  efpofo- 
ria  vtparofamatauina  ficila  luri- 
t'i  cuiï(iri;Nia  mantipanlca,puncu 
hifttat'kbacauiaa  ,  kata  hayapa- 
Chatfca  azeyte  alif irairi  donzella 
naca  hut'khacauina>  puncutokh- 
taafsuia  hifttarita  mancaba  fata- 
uina,eípofofca  han'íhuakatafahíf 
ttarincfiaatíjqhnitic'chjcakha  fa 
tauina.  Vllama  arma  arma  pifi- 
thuymaní  cancanipacbá  han  i  cufi 
ficaninti:  Nayracbä  camaraalita 
'vccafpana,  vcáíca  fidtana  ancha* 

hua 


VITA  CHRISTI, 


aquellas  cinco  donadlas  loca 
dtícuydadas  vicífon  que  fus  1¡ 
prtrss  eftauan  a  pique  de  apag 
f-  por  falca  de  azeyte,  pidiere 
las  donzelías  prudentes  que 
«aíeííen  parce  de  fu  azeyte  có  < 
cebaífen  fus  lamparas  y  no  fe 
apagaflen  en  el  camino  mient 
iuan  acópañando  al  efpofo,y  < 
da  (Ten  auergcnc,ada$. 

4  Reípcndíeron,  y  muy  bí 
las  do'nzelias  prudentes, diziei 
El  azeyte  qtenemosapenas  l 
rara  para  nofotrasiii  agora  le 
partimos  al  mejor  tiempo  nos 
tara  a  todas,y  afsí  mejor  fera  | 
vais  a  la  tienda  para  coparle., 
redóles  que  dezian  bien  y  qo 
nian  razón,  y  afsi  fueron  a  ce 
prarle  a  la  tienda:Sucedio  qm 
tras  iuan  a  la  tienda  llego  el  e 
fo>  y  lascinco  donzellasprud 
tes  íalieron  a  acompañarle,  y 
traroncon  fus  lamparas  cncen 
das  en  cafa  del  efpofopara  ha 
fiefta  y  holgarfe,  y  entradas  el 
cerraron  luego  la  puerta.  Ac< 
derato  llegaron  lascinco  don 
Has  que  fe  auían  tardado  par 
a  comprar  el  azeyte,  y  tocand 
la  puerta  pedían  al  efpofo  que 
mandarte  abrir, y  dexaiTecnt 
Pero  el  efpofo  refpondio  quí 
ninguna  fnertepermítíria  tal, 
que  no  íabia  quien  eran-De  m 
ra  que  aunque  auían  deíTeadc 
zar  dfla  rieíla^exarondcgoj 
la  por  fu  defcuydo,  y  por  no  i 
apreftado  lo  q  «ra  menclUr  p 

halla 


i 


CAP1TVL 

oa  enfifirinaca.   Acá  arompihua 
ifu  Chrillo  AuquííTa  juyzio  vrn 
aquí  camaraalita  vtcañataquiya 
¡chillaría  taque  Chrillíanonaca' 
illa  Santa  igleíta  na  huahuapa  ca 
afsína  maya  vtácafsína  hamach 
inhua  Iefu  Chrifto  AuquifTafca 
iqueraquihua  alakhpacharo  ir* 
aña  amanillo:  maafca  haqoena  • 
itha  hacapa  chuymaníbua,  haca 
afea  loqhuehua,chuy  ma  phufa 
na:  chuymaní  Chrillíanonaca  le 
iChriílo  Diofna  yocapa  naque» 
acá  taripirihna;hífqní  iurauípa- 
lápayiliríhua  hutani  ,  hihuaña 
runfa, juyzio  vrunfa  fappanaca- 
)  culifiñ.ihua  laquini,íalsínpí  am 
laíir^amkhaííf&ínfca^anihua  hí 
uanaha  vrn  yatitahati   fafsina 
ikhfarafa  faranaquerí,  taripana 
roríñaya  amkhafirí,  amkbafif« 
ifca  fappa  lurañanaca  lurirí:Di* 
í  AuquííTafca  taque chuy mapa m 
raqui  amauíti,  haquemafipafca 
abamaraquí:  acá  hama  canea- 
patfca  cchina  vrn  alakhpacha 
arcaro  irpantaní,  vcana  vi  naya 
mi  tncufírí  fieílana  cufífi ñapa ta- 
ií>pífi  chnymani  loqhne  Chrif* 
anonacafca  Diofaro  nía  huache 
hua  hirta,  almahafca  baptifmo 
nampihua  hari  carapito  fafsina 
a  pampaqui  faranaqueri,jnyzío 
npaña  vrufa  haní   amutafsina 
iofafa  armiri,hani  amauírítí  ha 
lernafipafa  vcahamaraqui.  Acá 
ma  faranaqnepanfea  haní  cuna 
Icayuiquipanaq.jhihuaniihihua- 
fea  jti/zio  caripañaro  hauífac* 
cjnjam, 


hallarle  a  ella.  Ccn  ella  Parábola 
quifo  decía  ramos  N   S.  que  a  tf  n  q; 
todos  losChriílianos  fon  hijos  de 
la  iglefia,y  víuen  en  vna  miíma  ca 
fa,y  a  todos  quiere  Henar  ab  b'e 
nauentnranc,a:  pero  vnos  bellos 
fon  prudentes  y  otros  necios:  los 
prudentes  acuerdmfe  deque  íefn 
Chríftohijo  de  Dios  ha  de  venir 
a  juzgar  a  todos,  para  premiar  a 
cada  vno  fegun  fus  obras,  afsí  al 
tiempo  déla  muerte,  como  el  dia 
deljuyzid  vniuerfat,  y  acordan- 
dofe  dtllo  temen,porque  no  fabé 
la  hora  de  fu  muerte,  niel  punto 
en  que  todos  ferá  llamadas  a  jny 
zio,  y  temiendo  íiempre  le  ocupa 
en  buenas  obras, y  procuran  de  q 
no  falce  en  fusco racones  el  amor 
para  con  Díos,ní  la  miíericordía 
con  fus  próximos, y  por  eíToal  ti 
empo  de  lia  cuenca  í'eran  admiti- 
dos a  la  bienaueneuranc.a  para  go 
zar  de  aqllas  fieílas  eternas.  Lo* 
Chriílianos  necios  cóteutanfe  cS 
folo  creer  en  Dios,y  de  auer  lim 
piado  fus  almas  con  el  agua  del 
baptiímo: pero  deípufs  oluklan- 
dofe  de  que  han  de  parecer  déla» 
te  de  Oíos  para  fer  juzgados ,fal> 
tañen  el  amor  de  Dios  y  de  fu$,p 
x  irnos,  yquando  menos  fe  catan 
fon  llaisado*  a  juyzío,  en  el  qual 

fon 


1      I 


* 
1 

1 

1TA  CMRISTt. 


eanca:ii,yancca  cancsutpacfsa  Di 
os  Aaquiña  alakhpachare  inrlaya 
haiït  maréapataqni  níáqhnepacha* 
ro  carcuni?hani  haccaisinafiäppa 
yaanaca  luraaipathä. 

?  Pañaaea  Parábola  ancha  fap 
pa  canqoipanfajíhaquenacana  ara 
fsbafififa  hiuiri  haque  hama  iara- 
na<sañapataqui>cunaf3  fappa  lura 
ñapacaqoi,vca  vruna  Cappa  chino 
■haeaaipathá  churañataqni,  fappa 
canquípanfa,  hïhuañafca  thapat- 
hama  poriri  canquipana,iappa  ha 
cañala,Dios  hakhfarala  faranaca 
rsafa,  vea  vru  taripata  canearla-la 
haccha  yaa  £anqnipana,iefu  Xpo 
AaqaiiTa  allokha  par  abolan?cam 
pi  yatíchaña  amaaiftana  vcana* 
cafca  acanahna  atamaínama,  San 
Locas  Eaangeiifta  Cu  Icfu  Chrifto 
AuqaiíTamna  Apoftolefhacpampi 
aroíiíeina  aea  hama  arofitaaina, 
eamiía  tataní  haqae,tatpa  eafara 
fiaitha,mankaafiaithähütkhepa« 
navlla(irJ,panco  hifttaritafipana 
tokhtiypana  ílaquí  hifttarañata. 
quí:  acá  hamaraquipi  Chriftiano- 
nacana  pacallifa  faranacañapa.hi 
huaña  taripata  cancana  vra-vllah 

fa:  aca  harna  haqnipaBpiila  colla- 
napayliacharalsina,rnefamanka 
auiro  vt -ttaani ,  hiiakasjafilsma 
mankal'a  chavani :  carpapilla  chi- 
ca afO'HiaAa  aromantiinancsparo 
parifsiofa,pacaUiquinroporil8in 
ca,cafiníya«a¿lcauipatbaancba 
bífqüipayilaní.AfiaiVfsinrcalcfa 

'tónohoa,  hihaañapf  J^A«W! 

aaikna 


fon  fcnrenciadosde  Díoiapéf 
tuo  denVicrrodelabienauanear 
^apor  no  aaerfeproueydodei 

enas  obras, 

e  V  aunque baftaoa  efta  Pai 
bola  paraquj  ficrapre  elïemos 
lertSj  y  como  hombres  cnerd 
nos  aparejemos  para  dar  bue 
cuenta  de  nofetros  al  tiempo 
la  muerte  y  del  juyzio  vníuerí* 
que  qu'^a  nos  cogerá  de  repen 
y  quando  menos  penfamos:có 
do  eífo  porqoe  macho  nos  imp 
ta  el  víuir  fiempre  con  elle  tem 
yfaber  muy  bielo  qae  pa  flaca. 
aquel  día  cíela  caeuca^qqifp  N 
en  (eñ a rn os  e lio  c c  oí  r  a s  m ath 
Parábolas  que  aqui  referí  rere-: 
S,  Lucas  EuangeltllaC  u.  diai 
N.  S.  hablando  con  fas  Apoftol 
díxo  dafta  manera;  Sed  femeja 
tes  a  vnci  hombres  que  aguar 
a  fa  feriorqnädobneloe  de  las  I 
dastparaque  quando  llegare  a 
(^  y  focare  a  la  puerta  luego 
momento  le  abran, porque  diel 
fos  le  raí»  filos  hallare  velado,] 
es  en  premio  dello  los  hará  a  ti 
tar  a  la  rneía,y  ciñiendofecl  m 
¡no  les  traerá  de  comer:  y  ít  el  I 
ñor  viniere  a  la  fegnnda  o  tere 
raparte  deis  noche  y  los  halla 
arelando,  dichofo*  aquellos  tai 
cr'fadoa,p<srque  fa  Señor  h?  da 
o;  r  a  n  d  e  p  r  c  W  i  o .  Qfci  í  o  d  o  2  i  r  X  j 
a n  e  lio  P  a  q a  fe  C3 !-  9  > »]  »5  (V f a  n  '' :  I 
/os  aquellos  ChrÜxiaaos  que 

qu 


• 


CAPITVLO  xxm, 


«khaHíifa  faranaquerinaea  fipí 
it-ta  fsina  fappa  luririnacapílla 
iosthaatbá  hochauifa  vlíaílha, 
nkeneia  Juraba, Diofaro  hakh 
ha  taque,  chuymahampï  fifi  na- 
pilla  Diofaro  hnanqueuipathá 
icha  caíini  fañahaa:  DIOS 
pqaílapilU  ,  paña  huayna  can- 
fsina  hani  firuícafa  cehinaman 
i  nía  chacha  vrcüqui  fappa  fir- 
ca,hihuañapataqui  anikbaffifa 
ranaeauípathá ,  h  Va  i-pana  haui 
aihua,  alakhpacha  caíifiñafa  íir- 
nihaa  *  huayna  fsina  ctiayma* 
can-a  hochakhtaara  faranacaf 
13,  achachí  mancaquí  hopaman 
hakhíuri  hsquefa  hauifaraqui- 
itnihaa  alakhpachana  viñaya 
ififiñaraquíhaapayilans ,  acá  a- 
í  I  ES  V  CHR1STO  Anqui 
sna  atamauipfca  hiuOfanacana 
aya  hamo  inakha  maa.píhifqui 
imurpaañaíTa  raqjiaa  Dios  ñn 
ía  u*ruií9inahanihuailaphucac¿ 
icallíñaei,míchcahaccnra  vrn- 
lí  pakhíiqm  íiroíñatí,  maafsa  hi 
lañaííacama  }  fí.ppa  luririnaca- 
i  payí iacanica  vcacama  firniñaf 
hua.  Hiuííanaeaíca  AaquííFana 
rípiri  hutañapa  yaeifsinfa  ,  tr.a 
eo  eanapachakha  cunavrukha 
leaehínivca  hani  yatípana  acá 
'oraqui  yapaqaefto.  Aüokha 
uhaani  baque  barna  pacailísia 
ílo-jCnnani  cauq,ni  baqpíila  la  a 
tana  hatañapayatiisinapacalli 
hua,haníhua  íqnígfiírití , pakh- 
vtaha  lumata  kamaraqcetaf- 
inafafsinaiacahaniaraquipíjhi» 

huaña 


que  en  qaaíqjuef  tiempo  de  f«  • 
dad  c¡  les  llegare  la  muerte-  fe  iia» 
liaren  aparejadospara  bié.njopif  ■ 
y  patentes  delante  del  Señor  a,aie  $ 
do  hecho  penitencia  defu$peéca-?;! 
dos-.y  conuertidofea  Dios  detq  i 
do  fn  corado paraque  nadie  defef 
pere,que  fi  no  le  bouíere  feruicto 
en  fu  nsocedad,y  la  mu.erse  le  su- 
giere apercebído  ,  quando  es  y# 
hóbre  o  mnger.de  mayor  edad»- 
Dio?,  le  reciuíray  premiara  dán- 
dole la  biéauenturanza:  y  ñ  fe  ha 
«iere  defcnydaáoqnando ■sjo^o» 
y  quand-o  mayor  y  íebolniere  a 
Dios  en  fn  vejez;tambíen  le  aco- 
gerá^ dará  el  premio  de  vida  Ci- 
te rna.  O  quifo  dtzir  con  ella  Pa* 
rabota  NLS.y  qoíca  es  mejor  que 
laentendamos  afsi:qae  no  nos  c5 
tetemos  de  velar  y  feraír  a  Dios 
poc  vna  temporada^fíno  que  per- 
íeueretncs  baila  el  fin  de  nnef» 
tros  días,  quando  ha  de  premiar 
a  cada  vno  por  las  buena»  obra* 
qhnuierelieeho,;y  porque  Cabe- 
mos cierto  que  ha  de  venir  y  n» 
f&bemos  a  que  hora  ni  ciépo  ;  por-, 
eib  añade  qne  velemos  como  el 
padre  de  familia,  el  qual  íl  Tapie* 
íe  a. que»,  hora  acia  de  venir  el  la» T 
dron  velaría  y  no  daría  logar 
paraque  le  robafeía  ca-fa,fignifi-: 
cando  q  el  día  de  nueítra  muerte, 
T  y  del 


! 


J' 


VITA    CHRISTI. 


I 


huaña  vrnfcatarípafla  vrofca  tha 
pata  hama,haní  cunafa  kaymquí 
pana  puriní,  hani  camaraafita  ca 
toft  inijvcafca  almafa  y  áecanihua 
huakhchahua  villnllo  kumahna 
tucuni,víñayataqu»  manqhuepa* 
charo  mafsina. 

6  Hihuaña  vraftaripaña  vrnn 
fa  lapa  fapahaque "aquí, cbecanf' 
ca  haqueni  ajHtuacacaqui  cssna 
chínlkha  ,  vea  yaa  mayordomo, 
«uquíchuna  Vaapampi  Iefo  Xpo 
Üüqaiíra  vnaAchayft'o^ri'marpa' 
yífto.Camifa  cólica  hnahuaní  ha 
que hayaro maha  fafsínaíbuahna 
nacpafa,vtpanquírinacafa  aaquí 
cnuparo  eukhafiri  t  trígona  mpi 
cunahampífa  vyhuarapitahata  , 
fappacharapítahata  faí'sina.  Nía 
cutinikhepanfca  carpan  a  eukha- 
fauipacama  vea  aoquíebuns  cu 
nafa  hifqui  Iuratapa  vlïfipanca, 
huahuanacaro  fappa  líhuauipa 
huquipanca,  rea  travo 'domo  a  a 
quichncufikhuraruaCiñatTatpa 
pilla  taque  haziendapfa  vcaroea 
tuvaníchuymapacama  amjafira- 
piñapatag^Maafca  mayordomo 
pa  ,  Tataha  ccbufahna  ,  hanihua 
hutkbaniti  fafsina,  yana  mafinac 
pa  chacha  eanquirifa  mar  mí  can£ 
rifa,yan<cachaña,haziédaia  vma 
cafsina  mankafsina  quecchimaa» 
rae  ai  a  callaraní,  thapat'hama* 
thá  catpa  puríühafsina  yaneca  cä 
cauipatháauquichupa  hupajaya 
cea  chuymaniuaca  hihuayaeanca 
hama  híhuayani  hiskañacaro  vi* 
«anocaní  fafstnfca.Cauquipiri  ha 

quekha 


y  del  juicio  verna  de  repente  qc 
do  menos  penCamos  y  que  íi  en 
quellahora  no  nos  ñauamos  api 
ceñidos  como  arriba  disímor 
daremosperdídos  pobres  y  de 
nudos  y  fin  confoelo  ninguno  j 
ra  fiempre  fin  fin, 

6  Dixo  también  qne  al  tíemp 
déla  muerte, o  del  jnicio  íocsd< 
ra  a  cada  vno  y  efpeci al  mente 
los  que  tienen  cargo  de  otros,  í 
roifmo  que  fcrce.de  a  v.i  criado, 
mayordomo  ,  aqaícn  el  padre  ¿ 
familia  encomendólos  hijos, 
la  gente  de  fu  caía , paraq  los  futí 
tecan  í'u  trigo  y  hazienda,que 
el  padre  de  familia  bo^uiendo  1 
hallare  qaecon  cuydado  hizo  l 
que  le  fue  encomendado, y  dijtr: 
buyo  fielmente  la  comida  afosri 
jos  y  gete:  dichofo  del  tal  mayu 
domo  porque  le  dará  la  adminí 
tracion  de  todos  fus  bienes  y  h 
zienda:pero  f\  el  mayordo  o  cri 
do  dixere  en  fu  penfamiento,  ir 
amo  no  vendrá  tan  preílo,y  com 
zare  a  maltratar  a  los  criados; 
criad ts  decaía  ,  y  a  defperdscia 
fuhazíenda,comiendo,beuiendi 
y  emborracha ndo fe  ,  verna  fu  a 
mo  el  dia  que  no  píenla,  y  ala  h 
raque  no  labe  y  le  quitara  la  vid 
hazíendolepedaCíos;«omohízo 
otros  criados  que  no  fueron  tic 
lesy  leales.   Q^ifo  darno»  a  en 

tende 


CAPITV 

qoekha  taque  chuyrtiapápí  Dio* 
firuichini  haquemau"paka  ama* 
huaña  yan^pañaraquí  amahuani 
Dios  A  uquifíana  cuna  «anquí  cea 
yauiparopi,Díofna  rarípañapaf» 
ca  na^rapanaraqui  vllcchuquiní, 
taripitanihua  fafsína,  vechiriha* 
quero  baccha  payllañahua  alakh 
pachaa  payllani.  Híhuanapa, juí 
fio  car  ipsta  canea  ñapa  ,  armafa, 
haquemafipa  yanccacfoaía,chuy- 
tacania  íaranaquerí,  Diofoa  chu 
laui  haziendampifa  yanecaqui 
Uirírí  haqoenacafca,  Díofana  vi* 
ñayacamabua  biuuratani,füpayo 
nacampi  thíeahua  mntuyata  can 
cani  httubua* 

7  Maaíca,juício  vru  rnaampt» 
hua  ccapacanaca,chu>  maninaca* 
qhuitirokha  Dios  cuna  yaafa  ma 
ampíraqui'churachi,  vcanacahua 
hifqoi  cuenta  chino  catuni  fa naf- 
ta taqoiraqní,  maya  Parábola  ha 
catftaa  arompiraqui  yatichíftana 
acá  dama  iaisina.  Mayní  ccapaca 
baqueanía,  hayavraquero  maha 
iaisina  caque  yananaeparo  taque 
fuziendapa  t  atoyatamna,mayni 
ro  phifea  farachuratauína,may- 
niroíca  paya,  maynírofca  maya, 
Bhuymamthá  ,  pífi  chuymanitha 
harria  ,vca  farafca  calentó  futioi 
msyafahayacoliq  pachancataui 
■a;  Nia  catuyafsínfca  marcathá 
Biiítufsína  íaratauina,farípanfca 
shifeacaturí  haq,alaquípa  alara 
roísína  ,  mírayaha  faísina  ,  maya 
>hífcaraqui  mirayatauína.  Paya 
;aiuríica  maya  payar aqui  mira* 

y  a  na, 


LO  XXIII.  »n 

tender  que  e!  que  íTruíere  fiel  mea 
te  a  Dios,y  procurare  aprouechr 
a  fus  próximos  con  los  talentos, 
y  bienes  que  del  mifmo  Dios  ha 
receuido,  mirando  que  ha  de  dar 
le  quenta  delloi,  receñirá  grande 
premio  en  el  cielo  ,  y  el  que  oluí 
dado  déla  muerte  y  juicio  hiziere» 
mal  a  fus  próximos/  viniere  a  la 
noluntad,  vfando  mal  délos  bie- 
nes que  Dios  leba  dado  parañem 
pre  jamas  fera  aborrecido  de  Di- 
os y  caftí&adofon les  Demonios 


7  Pero  porque  el  día  del  juicio 
mayor  quenta  fe  pedirá  alq  mas 
ha  receuido  de  Dios,  quifo  N.  S. 
darnos  a  entender  efto  con  otra 
Parábola  que  dixo  deíU  manera* 
Vn  hombre  rico  y  poderofo  auíe 
do  de  yr  a  Sesos  tierras ,  llamo  a 
todos  fus  críados,y  entrególes  to 
da  fu  haztenda  ,  al  vno  dio  cinco 
ta!cntos,a  otro  dos, a  otro  vno, 
fcgun  la  auilidad>y  caudal  de  ca- 
da vno,y  cada  talento  es  numero 
de  mucho  dinero:  y  entregada  fu 
efe  del  pueblo.  El  qae  auia  receui 
do  cinco  talentos  fue  luego  a  tra 
car  con  ellos, y  gano  otros  cinco. 
£1  que  auia  reciuído  dos.gano  o* 
T    2  tros 


1«     \W 


<§9* 

5rana,eaafca  «aya  «atnri,  tatpa- 
na  vcathä  miftukhafsina5  miraya 
#iata  faui  collque  tatpana  caque 
*oUqoe  catuuuimpi  imantafsina 
vraqne  manqhnero  hatdntatauí- 
3ia,nia  hayapacïca  tatpa  purikbaf 
4ina,  yananacpaeauqut  mlrayata 
fafsina  cuenta  chino  catataaina. 
•"Phifea  caturi  yanafca¿tatparo: 
Taeay-  naro  phifcahna  churicta 
jshifcanfsa,  maya  phifcaraqnibna 
míra'yatha  fafsina  gburaeaoina:. 
Tat'pafca  ancha  cefiñtauina  y  ana 
pa  kapa  csncafsina  , haytauicoH 
quepa  mpï  lappa  aniraaiaípathá  cu 
•Üíiíaraquí  yanay  huma  kapata- 
hu3?«hecah»q«eraquitab«a,an* 
•ha  fappacheyroaniffinboajkata 
«tollqhaytauíharop!  fappa  miraa 
faoictajhichatbaccoorücffi  ailo- 
khahaa  catuyamamt,  Rlíckha  mí 
raasianíats^.-ham  nana  haccha  ca 
iiftñahana  vcchauímathacufifiha- 
ca  Utatj'ma.   Vcatfcapaya  caturí 
•yanar-a^macataísina:  Tatay  naa 
.jmeafhtao,  paya  farahna  catutha 
vcáíca  acá  maya  payaraq,bua  mi- 
rayacha  ía£'3«ina;tatpafca  cufiíin 
¿ja  vUínacapa  vílinacafarar^Nay 
'tí  ma<?ni  yanarohífeanca  hama, 
«nokhfa  aro  Tana  checa  haq  canea 
í$ma  kata  churauibampifa  fappa 
fus  a  ha^tachíchafca  vtaharo  man 
caiVina  taq  Cunfiñanacahanacnfifi 
ana  fataokiasMaya  talento  «atnri 
yanaícattatparo  hakarapifsinara 
^.Ta£»yj7anccakapiíiírJchuyma 
Mía  yaníáinhu^caí.stjr'j  han  i  Cata 
ísisinía  iia.aiayaha  (ifimäbua,  häi 

pha- 


yiT4  cmRISTí, 


otros  dos/Pero  elqoe  auiatomi 

do  vno,falído  de  &j  efeondio  e 

talento,?  todo  el  dinero  que  le  i 

ütaentreg*do  luamoy  metió! 

debajo  déla  tierra,    Deípnes  di 

macho  tiempo  boluio  el  amo  d 

aquellos  criados  a  tomarles  qu 

ta  deloqne  cada  vno  auía  ganadi 

y  llegándole  el  criado  a  qiiiéaoi 

dado  cinco  taléíos  ?edjxc:Seño 

cinco  calentó;*  medite  ,»ves  aqu 

otros  cinco  que  con  ellos  he  ga 

nado.  Holgóle  mucho  ei  amo  d 

ve?  la  diligenciaque  luaríado  a 

'  uiapuello  en  tratar  «oneldmer 

que  le  aula  entregado,?  deía  ga 

nancia  que  delío  auía  lacado  y  I 

dixo:  Huélgate  mocho  bueno 

fiel  criado  mió  ,  que  pues  as  lid 

diligente  y  fiel  en  cío  poao  qti 

te  entregue, enaegartehe  ranch 

de  aquí  adelántele  y  leras  par 

cipante  del  gran  cometo  y  go$ 

que  yo  tengo.  Dalpua»  deíio  \h 

gofeel  criado  a  quien  auiadac 

dos  talentos  y  di>;ole:Señor  d( 

talentos  reciui  para  grangean 

ello*  ,  ves  a'qtii  otro*  d^s  que  I 

ganado  y  el  S  moftrando  tubi 

que  fe  holgaua  mucho;  dixolc 

mifmo'cj  alprimero,qua  por  au 

fido  fiel  en  lo  poco  ,  le  daria  m 

eho:y  que  éntrate  en  lo  a-lap» 

gócar  de  todos  !o»  cót«ntca  íj 

tenia.  Llególe ??robi»n  el  «ria< 

que  auia  receñido  vn  IcJo  rale 

to  y  dixo'e .  Sencr  por  íáber  q 

ere*a!peo   y  mal  acódiciona» 

y  que  liega*  donde  no  ittr.bt¿,í 

M 


CSPÏTVLG   SSIHs 


ihahuafstnfa  caquíha  firimanhna 
urna  bzbhCarai'sina >pakbtz  mira 
ah*  (afrína  chha«aaracfna  fafsi- 
achuram  collquema  vraqoe  mí 
|huero  imantatha,acahaa  vlljaf» 
hamajhanihuacunafa  miraatha- 
i,fatanina ,iipana  tatpafca  kapifi- 
iina,ehay  quemara  ano !laullí  yá 
C3  yana,  nana  bani  latafsina  lla- 
rjayniia  amahaaaiha,  bani  pha* 
U4f«inf*a  taqniña  amahnauiha 
at ífs inca síamiíapí  col! qha^qhui 
irofa  haní  mírani  chanta, catini 
;h«hana  allokha  mirampi  chura- 
hañamataqui,  fafsina,  apararaa 
cana, tunea  mirapampï  catuqui* 
a,?carochurama  acafcaquema- 
a  nafra*  hani  cana  chnlani cansa 
iip3thä>cchamaca  vtaro  hacunta 
na,vcana  hunttu  mutufsina,aca- 
i  vea  bachañaca  Jacafa  ttarufiíu 
a  faftína  yatipha  iatauína. 
■%  lefu  Chrífto  Auquiífana  acá 
•arabolanacampisaronacápi  ya- 
khau'pa,  mayaro  kaea  aroropi» 
¡u'j.taqae  acá  capknlona  hífeata 
a  vía  karathap!ñacaqnífea,yati 
as,  cólica  haahuanina  laranípa 
tamafsínajhiulTaiíacana  pacaüi» 
a,hiíqaí  *roknafíÍ5!a¡,hani  bocha* 
opnriña  amabuala  faranacañaf* 
ataquihua  yatíchiílo  :  acampi» 
[ni  hani  l'appa  tucuñafa  yatifipáf 
a,ma?ordoniona  anachuna  coll 
a  hu¿htg«naeam  aaquí,vtapa,cO' 
tácaugpfa  c&tuacancavca  atañía 
tinfea  jhieiïa  nasa  na  checa  ebuy- 
9  api  Oleína  fauipa  fsppa  luiaña 
taca  larañäilaea^raQ.  yatichiíto, 

viï 


y  que  quieres  coger  Condenada 
derramare:  Por  eíío  temiendo  q 
por  ventara  perdería  tratando 
con  tu  dinero>fuy  a  efcondsrte  dé 
bsxo  de  tierra,  vesle  aquí  quena 
he  ganado  nada  con  eí.  Refpon* 
díolefuSeñory  díxole:ííeruo  ma 
lo  y  perecjoíb,^  Cabías  que  yo  fas 
lo  legar  en  el  campo  donde  nada 
ficmbro,y  coger  donde  nada  de?* 
ramo,  porque  no  dsíte  mí  dinero 
a  log?o3qaea  la  bndts  me  le  ha* 
uíeras  re&iruydocon  mucha  g-v 
nancía^Susquítadíeloy  daído  si 
que  tiene  diez  talentos  ,  y  a  cÉ# 
fiemo  (iu  prouecho  y  pere^ofo 
echaldeen  las  tinieblas  exterí®* 
res,  pa raque  fepa  que  es  llorar  y 
croxir  con  los  díentespor  el  mu- 
cho dolor  que  /¡ente» 


t  Para  redimir  en  bretse  lo  que 
N.  S-  quiere  enfenarnos  con  ella* 
Parábolas  5  ttils  capitulo  reíktí 
mos,  es  de  laber  q  en  la  áél  B&ét® 
de  familias  nos  eníeña  a  velas  y  a 
íer  euydadoíbspara  no  bJa&fcg,  mié 
y  guardarnos  de  peccadoj/poíq 
efto  no  baila,  en  la  ¿el  m^fc^áo- 
bío  a  quien  ei  Padre  da  familia 
dio  el  cargo  de  fu  cafe, no  i  cafüla 
a  fer  fíeles  en  bazer  las  bnzna?  a* 
.brásque  Dios  nos  há  mandado  y 
encargado. 

T     3  Enla 


j'iii 


.•' 


*§4  VITA 

Virginefnacana  lurauipa  atamaf 
finfca,hïuiTanacana  chuymsni  ha 
qnehama  fappa  lurañanaca  alio» 
fcha  lurañataqui  hibua  taripañar 
rufa  hampathama  C3topana,tïif* 
cui  lurauiüa  hani  cchula rapiña* 
waquiraquiyatichilia. Talento 
eoltquelaquicatauinca  ,  vca  ata* 
mafsinfca,hiuilanacana  hamka  hä 
tu  fappa  yaanaca  tarañaííataquí; 
haní  quella  ,  quemara  hnmav 
tcfla  hayppuyañataquí    Diofoa 
ehurawipanipi  ,  naque  maííflata¿| 
foaquinoeññaffataqui  raqui  yati- 
«hiíto.  Acá  hama  taratana  veapi- 
11a»  chura  mama  hilquiíloea  ,  vca 
cufífiñahua  alakhpachana  cburilta 
ni,  vcathá  hkarpíyftaní  vca  fea, 
«anqhuepachanhna  viñaya  muta 
éana  mntayínVam.  Hia  juicio  vru 
thaaEofitatfca,camifakhavcavra: 
iarip.chi.nj,  taripirifca  camifara- 
«|qikha  hutachiní ,  vearaqui  ata* 
mana, acá  hama  -fafsjna.  V<a  cchl 
»a  vrupí  taque  haquenaca,acapa 
chaceallaratathä  ,  vea  vru  cama 
caycachínikba  hueca  mayar  o  tan 
tatathá  hifquínaca,y  aecanaca  tay; 
pitha  laquini,  Ahuítiri  ebe^ca^ 
brito  taypíthálaefufinahamacha 
ni,  fapa  faparoraquí  loratpatb á* 
«amapaylUni,maafeaacayaatha 
acá  librona  ancha  cchína  capítu* 
lonahua  allokha  arópi  atamaña 
«anquipana  veanahua  allokha  ya 
anata  vca  huaracuíiña  hakhfara- 
«avrathayatíñahuaqntJini. 

,.Sa« 


CHRISTT. 

En  la  detas  Virgínea  nos  amone 
ta  a  qne  leamos  prndentesparaí 
oo  nos  falten  las  buenas  obras  e 
día  de  la  cuenta  que  de  repenn 
verna  a  tomárnosla.  Enla  Jelo 
Talentos-  quiere  dar  a  encender 
nos  que  es  w&encfter  fesmos  vtí 
les  y  pronechofos>í5roiendeles< 
los  dones  que  nos  ha  dado  pan 
proueíbo  de  nueftr*  sproximo* 
porque  desamanera  vernemos¡ 
alcanzar  la  eterna  bienauentnrai 
ca  que  nos  ha  prometido  ,  y  (in< 
{eremos  excluidos  della,  y  caftí 
gados  con  eternos  tormentos, 
foefpues  de  auer  tratado  del  jui 
<íio  t uenta  el  modo  y  la  ordé  qui 
terna  quando  venga  a  juzgar  di 
ziendo:  que  en  aquel  vltímo  día 
defpuesdc  aucr  juntado  a  todo 
los  hombrea  que  huuo  deíde  e 
principio  del  mudo,  apartara  lo 
buenos  délos  malos, como  el  Pa 
tor  fuele  apartar  las  obejas  d 
los  cabritos ,  y  dará  eL  premio 
cadavno  conforme  a  fus,  obras. 
Pero  porq  defto  fe  tratara  mu 
ala  larga  enel  vltímo  capitulo  d 
efte  libro  allife  podra  ver  lo  m 
cho  que  ay  que  fa ber  deíte  terri 
ble  y  efpantofo  naifterío. 

»s^ 


CAPITVLO   XXIIt, 


9  San  Lacas  Euangelifta  fí  le- 
fuCbriíto  AuquííTá  phifcavruhí 
hnañapacama, ancha  llaquipavri 
tcnrapayri  cancalVna  , baquena- 
caro  collana  aropa  eukhatauina, 
havppu  ttoqnerofa  vruncuna  O- 
lioete  fotini  colloro  miritauina 
aromant'mcunafca  temploro  013 
ísina  aropa  atamiritsuinatifapiri 
nacafca  vcaroraqui  tancafirina: 
Nía  hibuañapa  vru  bakachipanf- 
«a,  Pba?ifeonaca  ,  Efcribanaca, 
Siserd,5tenaca ,  Senadorefnaea, 
qhuítina  vca  vrohaa.  CHRISTO 
bibuanifalsinaatamataja  Ponti- 
lce  Cavphafna  vcaro  tantaf  taui 
na3nia  tgqaechippa  vcancaísínf. 
ca,  Cnrifto  hihuaanata^  arofna 
capif,ataoína  ,camifathabihua- 
ñaropuraatana  ,  vcfat  ti ,  acfaf 
:ha,yanccanal!uilafifsinfa,puri» 
fatana  banibu-  hochacantti  ,  ta- 
jueifatba  luraña  huaquifipinihua 
lapilcataoina:  niahua  hupafa  hia 
lanaca  taquefa  yanccaro  catuf. 
u,  hupaquihtu  aca  marcana  ha- 
uehaeuiïña  amaui  ,  hiuíTauaca 
Hiro  haccufsina,hi5paquihua  ba 
:ha  apu  thukhfarapiito.  Taque 
«qucs.acanayracacatháhaa  tba 
itiib.mama  fama,  camiiatfa  hi 
uaapinitana:  maa fea  n* etta  vra» 
Jqui  hani  hihuayatana  , marca- 
icoahua  pitutbaltiriqui  •  baque 
¡capilla  bihuvahaíirija  baraur- 
'alsina  ,  bupamhua  taque  boa* 
nrquí,yanapíriqnihua  arokha 
rquihua  fapifcatauina,  Vea  pa. 
ufcafupayonia  ladasifcario* 

thero 


9   Díze  S.Lucas  Enangef  iih  C* 
19  que  M.  S.  lefu  Cbrtílo  en  aque 
líos  cinco  días, baila  fu  muerte 
por  fu  gran  bondad  ymífericor 
día  fe  ocupaua  en  predicar  y  qut 
alas  tardes  yua  a!  monte  OÜuetc 
y  cada  mañana  fe  jciotaaa  la  gen» 
te  en  el  templo  a  oyr  fu  palabra» 
y  acercandofe  el  día  en  que  auia 
de  morírJosPharifcos,Efcríba§ 
Sacerdotes  y  Senadores,  como  fi 
alguno  íes  huniera  dicho  que  en 
aquel  día  auia  de  morir  Chrííto, 
fejuntaron  en  la  cafa  del  Pontifi 
ceCayphas  Mat.2*,  Mar. 14X0«. 
22.  y  eftando  allí  todos  juntos  tó 
fnltaron  de  matarle,  y  ver  la  tra- 
za que  auría  para  ello,  aúque  fue 
fe  por  engaño  que  no  feria  culpa 
y  que  bien  podía  hazerfe  al  pare 
cer  de  todos,  dízíendo  ya  nos  tic 
ne  marcados,  y  entendidos  a  to- 
dos  y  el  es  el  que  vale  cu  elpue» 
blo,y  fe  nos  a  leuantado  a  mayo 
rrs,no  haze  cafo  de  noíotrot,re- 
prebéndenos  publicamente.    E* 
no  ay  fino  matarle  déla  manera  q 
padíeremos;pero  díxeron  que  ña 
€ uefe  en  día  de  /iefta  porque  no  re 
boluieííen  el  pueblo  ,  porque  e- 
cbando  de  verlo,  todos  íe  hariaa 
de  fu  bando,le  fauorecerian  y  a  ¡a 
pararían.    A  iría  fe  apoderado  ya 
el  Demonio  de  ludas  ifcariothea 
T    4  Y apo* 


1 1         1 


•' 


Äf#  VITA    CBttlST!. 

tkerosftsnt&tamnaJudaÄ  baque;     y  apoder*do?amique  el  malqado 
«¿taquillas  yanspataqnílma  es-     era  di«ípüÍo  de  Chrifto,íh  queri- 


lo  y  efcogidópot  el  ai  Apo&ola 
lo,  olqjdado  dc-íos  beneficios  & 


del  acia  receñido  ,  fue  a  cafa  de 
los  Phanfec3S,y  defus  aliados  2j 
eliauan  tratando  de  dar  la  moer. 


cutaainaiiudafafcainia  mpayo  ta 
tanickhafsinatyancca  cancaísína 
paña   Aoqaíííasa  Difcípuíopa  a 
efiahoarpa  Apoílolpataqoi  hakh* 
llatapa  csncafsínfa,taqac  hiíqui- 
€híSK':nacapa,cunachnraainucap-     teaChrifto  para  entregártele,  y 
fafirmafsina.Pharifeonacanayá'     vendértele  ,  porque  peníanaque 
€sa  Chuy  maní  mafinaepanaChrif     con  venderte  cobraría  el  dinero 
tobíhuaaña  vllcatírínacana  vt-      del  vngoento  «onqoela  MagáV 
l>sro  macanína  ,   CHRiSTO      lena  auia  vngído  los  pies  de  Xpa 
íippanacaro    alkhaha  catuyaha     pareciendole  queauia  fido  gafto 
HopaaUbbafinpíIIa  María  Ma-     maletnp!eado,y  que  fia  el  le  hq 
dalena  hnpana  cayapa  phifaucan     uíera  mandado  venderte  huuíera 
ca,  vea  vngaentona  collquepa     embolfadotrezientos  dineros^ 
fcaquískhaba  ,  cafiqnipílla    vea     tomando  buena  parce  del  lo  ha< 
collqae.chhaccay  ,naro  alakha-     aiera  guardado  para  fi.  Con  efte 
aiafjtafpancants  quimfa  pataca     penfamíento  llego  a  cafa  de  loi 
fara'haallqnepohanquiriqoihua:    Pharífcos,  y  llegando  donde  loi 
Vafea  allokharaqaí  ira«a«Tsína     Pharifeoseftaoan  díxolcs  eomc 
nataqqí  ,  inaoïhataqni  imafirío     loco  y  deslauado-.Yo  íelo  qvof< 
«ha  fataaina.     Acá  arajafifaqui     trostratais.qucdaystraqacomc 
Pharifeonacana  vcaro  poritaaí»     matar  a'mí  maeftro  Chrifto,  or¡ 
«a,pnrifíinfcaloqhnearo  hoafch     fas  Si  yo  os  lo  diere  en  vueib 
llihama:  Miahua  yatítha  humana 
«a^aaroíluíma  Chriíto  t»aeítro« 
lia  mufampi  hihaavatana  faoíma 
hichafcanaa  vea  smparanacama 
locatoyarnama  ,  chuymama  ca- 
ma cunafa  Iqr&nataqoi ,  yaneca- 


manos  que  me  daréis''  paraqne  1 
tratéis  déla  maneara  que  quinen 
dcs:díziendolc;eítolos  Pharifd 
os  (como  refiere  S.  Mareos  )  h( 
garonfe  mucho,  falcarían  de  pli 
aerjabracarianle,  dariále  gca*ij 


«hañataqai ,  vea  cunapi  naro  cho     ac»rieiarian,y  datian todo  el  f  o 
ririétaí  fatauina,ílpana  Pharífeo  tw,í 

nacafca  (camifa  S  Marcos  Euan 
gelilU  fi  ¡urna  }  ancha  cufiíiphif- 
cataoína,  chipififsína  tocota  to-    * 
conocachínkhajhupa  parala  pbjf  ¡) 

sudiapilehínkha,  halla  halla  vlla 
Chínkha  hamppatichinkha,yacca  ¡¡ 

ñaca e a 


CÄPïTVLO    XXTfï, 


cata  fudalaro   taque   cufiftña 
ar^taaina,  Diofahua  ceuyshat 
na  cunafa  chorahatpana  ,  naa 
manacapa  yanapauimathá  ma- 
Iro  mafca  nanacana   chuptha- 
ta  aparaba  (Ito.  Vea  (upa  pana 
ipa  yatiehirimipanfa,hibuapha 
(sínca  hanihua  yancca  lartatt 
ppabua  lurta  ,  D  1  O  S  N  A  chu 
pathna  n nafta  ,  chacha  vrcu  ha' 
ahua  lurta,faaníhoa  qhuitifa  ha 
ifarañamatí,  DIOS  mayni.» 
lihua  hakhfararíamaea  ,  vcacca 
ítha  yancea  haquehua,Dios  má 
ifa,nahua  Dioftha  fafsínaaro- 
antirihua  ,  ficlVanacía  hambua 
aacaychiríti,  hochanaepaia  ha' 
ihua  yariphíféta,Prefidente  ha  - 
:ha  apurnbua  cchataba  ,  hihua- 
»ro  írjanapataquí,fapbífcatauí- 
i,  Caá  químfa  tanca  íara  colf- 
le  mankañamataquí  cundía  ala 
iamataqai  fafsinaraqai  chura" 
tuina,  ludas  maampi  ehuríta  fa- 
pana  vcafca ,  maampiraquihua 
lurtrcana  ,  CHRISTO  chí- 
ocanathá  ancba  hihaafsina,  Nía 
aya  halípaquipa  hailparnrutatf 
i  chay  hupala  haní  cttnafa  am* 
hafquipan»quíhua  pchínocatana 
aqnenacafa  haníbaa  yatinici:?- 
i  fnpa  Chfifto  íapakbtaquipana 
ui  nanacaro  hutitahata  atamiri 
ifsioa  aro  irkharuutauína  :  yan- 
ca chnvmaní  Iudaíafca  ,  íya  fap 
abaa>nahua  vcacca  luraha  ,  hu- 
unacarulca  catuyapínimama  - 
uaíacaüiaa. 

io  Nia 


*9? 

tentó  pofibíe  al  maldito  ¿e!ndas: 
dirianleqne  Dios  1c  hizieííe  mer. 
cedes  por  el  ayuda  que  daua  a  fui 
mtníílfos?aquíen  fu  .Maeftro  que 
ríaquítarles  !a  honra,  qoe  no  ha 
riaraal  en  procurar  q  foelTepre- 
fo  y  muerto  aunque  era  fu  rnaef- 
tro>{]no  quehazia  muy  bien, y  q 
boluíaporfa  honra  de  Dios  co- 
mo hombre  de  chapa  ,  que  no  te- 
nía porque  temer,  queloío  Dios 
fe  auía  de  temer  ,que  aquel  esa 
vn  mal  hombre  y  blasfemo  que 
fe  publícaua  por  Dios,no  guarda 
«alas  fieftaSjy  que fauíá  muchos 
delicros  fuyos  ,  para  acatarle  al 
Preíidente  y  acufado  le  condena 
ría  a  muerte.  Dixeronle  que  to- 
mafe  treynta  diaeros  paraqneco 
míeífe  y  gafi&Cejy  ñ  ludas  les  ho- 
rnera pedido  másenlas  le  huuierá 
dado  por  fci  mucha  ¡a  gana  que 
tenían  de  prender  a  Chrifto.Def» 
pues  de  aoerlc  hecho  muchas  ía- 
lemas  :  dixeronpero  mira  qneíi 
le  prendieremos  defcuydadamen 
te  ia  gente  no  lo  entenderá^  aísi 
le  encargaren  que  vínieííe  a  dar- 
les auíío  quando  Cfcrifto  eltauíe 
fefolojy  encargándote!  otel  mal* 
nado.andaua  con  eíle  auifo  y  cuv 
dado  baila  entregarle. 

f    i  10    í 


I     I 

I      I 

•  ! 


.'- 


VITA    CHRISTIs 


ío   Mu  obefa  «alio  makañapaf 
qui  parípanfca,  leCu  Chrilto  Ati- 
qatíTa  ApoftoleCnacpa   hiCquitta- 
tauina:  Maeftroy  canquitpi  callo 
mank-ihataífatiquiropí  mankaña 
ffataqni  camarahaí  laisína  íipana 
Iefa  Chriftofca  San  PedrompijSá 
lo^anaropíro,  Carama  marcaro  ma 
píCca  na.vcanahua  cnayni  baque 
pt,  m  ta  haacollaro  vina  huayuC- 
cjairi  npihaquín*hí*ta,  haquiftísínf 
ca,€aaqaí  vtarokha  maluchint  v» 
«acama  arcama,  vcatuliupampi- 
chica  malaisínfca  vraní  haquero, 
Ma-eílrohaboa   Dtfcipulonacpam 
pí  acá  v  tama  na  PaCqua  luraña  a" 
maní  Cara  a, laca  tic  a  vea  maya  man 
kaña  vtahua  ¡lina  hanata  vllacha 
«hatpana,vcaro  bumanacaCcaca* 
tiaCaapama  Pafqua  lurañaíTacacj 
faCsína  qhuitatauina.  Pañi  ApaC- 
to'efn*caCca  yatíchiripana  aropa 
catuCiina ,  marcaro  maCsina  ,  vea 
haquena  vtparo  cunafacamaraa- 
tauina,  Metaphrafte>  Nicephoro 
Calixto  fntinímpi,vcathá  hacapa 
«mauctanacampi  loan  haqueluti 
pafca  MarcoCanpi  Mariana  yoc- 
pabiCpibamaCca  S.  Marcos  Eua 
gelirtatauínhua  vea  vtani  baque, 
San  Pedrona  marmipana  apañapa 
ftaamhua  ,  S*n  Bernabé  Aporto* 
lonfca  haquiripatauina^llo» 
khahuaCahua   Apoftolef 
nacana  lurauinacpáf 
«a  S  Lucas Enan 
jelirta  hopa 
ibáarofi. 

CAP. 


ío  Llegando  la  Pafqua  qaan 
comían  el  cordero,  preguntar 
aChriíto  N  S.  fus  Apocóles,  < 
zíendo:  Maertro  dondehasde  | 
mer  el  cordero?  doideap^eja 

mo»paraquelec-o¡naaios?Yent 

ees  Chrilto  mando  a  ían  Pedro 

a  fan  loan  que  fucilen  al  puebl< 

y  que  encontrarían  con  vn  hób 

quelleaana  vn  cántaro  de  agu 

y  encontrándole  fuellen  en  lég¡ 

miento  del  hsíla  !a  cala  donde  < 

trana.y  cntr¿H'an  con  el  y  dixc 

Ten  al  dueño  della  qne  Cu  maelh 

quería  celebrar  ía  Paíqu¿  éaqi 

lia  cafa  juntamente  con  Cus  Oif 

palos  y  qae  en  dizíédofelo  el  du 

ño  les  mortraria  vn  cenador  ém 

picado  paraque  aüiaderee/y  Ib 

ueu  todo  ío  neceiíiri  y  p^ra  cele 

brarla.  Los  Apollóle*  obederie 

do  ai  mandato  de  Cu  M  <etiro  fu 

ron  al  pueblo  y  apresaron  tod« 

lo  que  era  meneiler^y  fegun  d  ¿ 

el  Metaphralle, Nicephoro  Calí: 

to, y  otros  autores, Ce  llamaua  h 

an  por  Cobrenombre  Marcos,  bi 

jo  de  Míría,  rué  elle  el  Eoangelí 

ta  San  Mircos,parienre  déla  mu 

ger  de  San  Pedro, y  Cobrinn  de  S 

Bernabé  Apoftol,r  haxe  men 

•  ion  deJ  S. Lucas  Euangc 

lilla  muchas   vezes 

en  los  a&ot  de 

los  Aporto 

leí. 

CAP* 


CAPITVLO    XXlHï.  Hf 

AP.  XXMïI.  CAMISA-  CAP.     X  X  II I  ï.    TRATA 

talefu  Cbrirto  Auqmffa  Apollo  de  como  lefuCbriftoeen^ccn  fufe 
Jefnacpampi  hayppu  manka  Apoftoles,.Matth.261Mar*  4» 

#»anka«hína,caoynaea-  Luc.zz  loan  15.  Ydece 

paíea  b*ríebir¿a>  11*0  les  laño  los 

vcatbáhua  .  pies». 

aroG. 


O" I  A  coráero  f  aíto  mankana 
►apacha  puripana  lefu  Cbrífto 
iuqu'lTa,  mákariapa  vtaro  taque 
¡poftolefnacpampt  mankeri  man 
¡¡pífcatauína,  ley  camachiea  aro 
s.Tiífa  Iarahata,cunapac,ha  man 
ahaca  htfebínkha  vcacama  luríri 
Knes  aroma  mantatauína,  nía 
capachana  faranacañapatucnfi- 
ana,nra  ¿capacha  haytaríapa  pit 
ipana.nia  acapachathá  miíiuña- 
a  hakach¡pana,Dif£¡puionacpa- 
afayunacapaharícañampi  tucu 
ana:  vcafca  hanira  tcaqquefiña- 
e>,mutuñaparothihuañaparo  pa 
ifsína  haticatauína,  hupa  qniqui 
3,quiqui  amparapampí,  nía  hari 
atatfca  Santifsímo  Sacramento 
ca  hamaní  faísina  camachitauí- 
a>yatkharaquitauina,taque  A* 
ltolnacaroraqui  ycatfca  comul 
atautna  acá  qniqui  hanchihsbua 
atupifcama.mankapifcama  fafsi 
a  Califafa  vllasisinfca, Acanana 
ilahapi ,  vmapUcama  fatauiua: 
ia  comulgatatfca,taque  chícpa» 
oraquí ,  maya  collana  mokhfa 
írmona,huahnanacpft  Difupulo 
acpa  ancha  amahuafsina,hiuihá 
1  amacapifquicani  ¿    arofiuíha 

amuca 


T  LEGÁNDOSE    h  fior* 

f-srf-áe  comer  el  cordero  IeítíXjS O 
N.  S.  con  todos  fus  Apollóles  en 
traron  en  el  cenáculo  a  comerle, 
y  eneraré  el  jaénes  a  la  noche  pa 
ra  hazer  conforme  a  la  \ty  ó  nan 
daua  en  que  tiempo  fe  aula  áteo 
mer.  Acabandófe  ya  los  días  que 
auia  devíníren  cite  muodcjy  lie 
gádofe  la  hora  en  que  aula  de  de* 
xarle,y  de  falír  del^qtiiío  cócluié 
lo  todo  eon  lanar  los  pies  de  fu* 
dífcípulos:  y  e$o  antes  qoe  padje- 
cíefle  y  muríeffe  el  núlmo  con  fus 
mifmas  manos  laño  los  pies  de 
fus  Díft'ipQlos>  y  defpuesde  búa 
dos  inílítnyo  el  SácRísimo  Sacra; 
mentOjdíziendo  y  eníéñando  co» 
roo  a  oí  a  defer:  y  deípnes  comal* 
goatodof  los  ApoiloSes,  diz  leu- 
do: Tomad  y  comed,  que  elle  e» 
mi  eusrpo:  Moftrandofes  el  caÜ2 
díxo,  Beued  que  es  rni  fangre.  Y 
defpnes  de  comulgados  les  predi- 
co vn  muy  alto  y  dulce  fermoa, 
por  el  amor  que  les  tenía,  dizien 
do:  Aunq  yo  muera  fe  acordaran 

délo 


¡1 


V 


I  ,  I 


pa  VITA 

•  masafsína  fafsina  enkhjtaaina* 
Asa  ya  a  qaellcaísína  S.  loan  Ená 
gelííh  fjpí,Auquíffa  leía  Chrifto- 
í^na,íSoIíftna  irpiri  cbuymani  tá* 
cafsínajtiia  hihuañapa  yatifiísína 
acapsehathaalakhpacha  Auquipa 
na  v«aro  maccañapa  puripana}vi 
$aya  Apoftolefnaeapa  amnuiricá 
f  alsína,hihuaña  pacbana  maampí 
»«ïahi3ütauina,maÄ£»pi€huy  ma- 
pa vllachaataaína,  maampi  hoay 
Jlutaaina,taque  amaairichuyma 
pa  ccanachatauma,  vlljama  yací- 
ma  hamufpaama,acabua  chuyma 
ha  fa'cauina, hihuañapa,  ctaqqueíi 
ñapa  muturíapa  vroqaín&taquífa 
ta  cancpahicha  vráfatauína,yori 
canea, Ángelefnacafca  hamppati- 
canea,  Reyanacafca  vllaaftñanac- 
patapi,bamppaticanca,colIopat* 
khathá  collanahanchípa  kata  pa* 
ehacamacunTaacanca,  Hicrafalé 
marcaro  cafifiía  apa  cácañapam- 
pí  malneanca  vea  vranacaíca  ha- 
ní vraparo  catuiiti,maafca  hihua- 
ñapa vruqui  nanepha  fi^haquena- 
0é  lupa  ancha  hihuaña  amahaafsí 
raa:  hiadanacaolca  hapaarcañata 
qai.'tcaqqaefiñaro  llaqaiu'ñaro  pu 
riísín ■!,  vea  vru  ancha  cuíifiñaífa* 
taquí,auquíhana  cay upahna arca 
tria  fañaffataqaí,  Porque  ca  mí  (a 
Iefu  Chrillo  Aaqaiiïa,.ttaqquefi- 
ñi  , C «* u í a n a  hihaaña  ancha  iappa 
vaaro  «atacanea  haitia,ttaqque»H* 
"í'na.ctaqqueíínaia,  fappahiwAo- 
.  {síHftaá  cayupihoa  arcatha  fañaf 

fapi> 


CHRIST!. 

délo  que  íei  betlícho.  Tefcríute 
do  elle  miíterío  S.  loan  Euangí 
lilla  dize  afsi,  Cap»  i  y  lefa  Chr 
toN.S.  tiendo  may  amorofo  c 
condición,  fabiendo  qae  aoiay 
llegado  la  hora  de  fu  muerte,y  i 
hora  en  qae  a«ia  deboluerdel 
tierra  a!  cíelo  ala  morada  de  í 
Padre,  adiendo  amado  a  fusdii' 
palos, amólos  mas  tiernamente, 
defeubnoies  mas  !u  amorofo  c( 
racional  tiempo  de  la  fin  y  mué 
te,dizíendoles:  Mirad,  conoce* 
y  entended  q  efte  tt  mi  corleo 
A  elle  día  defnpafsió  y  muerte  t 
raapor  fuyo,y  no  toma  por  íay 
el  día  q  nació,  quádo  los  Angelí 
le  cacar 5  la  gala-quldo  los  Rey< 
viníeró a  adorarle  con  fus  ¿ene 
quando  enla  cumbre  del  motel 
borporvn  poco  y  breue  efpaci 
de  tiempo  glorifico  Ta  fancííutn 
cuerpo:  quando  son  grande  gle 
ría  y  angelí* d  entro  en  lernial 
mas  toma  y  tíenrpor  luyo  el  di 
de  fu  muerte,  por  el  de  líe  o  que  i 
ene  de  morirpor  los  hombr.  \¡  , 
piara q de  noíotros  le  ligamos,?  p 
raque  en  nuellros  trabajos  y  en 
tezas  nos  holguemos  dízíédo.E 
elle  día  figo  las  piladas  de  mi  S< 
nory  Re.demptor:  Porqdelara 
ñera  que  Iefn  Xpo  N.S.  tuuopc 
mucho  bien  y  honra  «1  padecer 
aiorír  enla  Cruz.afii  nofotrost 
diciendo  deuewos  de rír;61  pac 
cery  paitar  trabajo*  baeno  es, 
en  ello  imito  a  mi  Seáof,poi*qi¡ 

9 


CAPITVLO    XXIÍIT, 


>i,AnqaiífapUlattaq«cfiña  yaa 
ncca  tanquípanca  ,  haniptvca 
u  nácpha  acá  vru  fafsina  hupa- 
qaiamauirícántijamahuafstnf- 
hanípi  naqui  amahuaha,veatf- 
hoccaqníni  fití,maafca  haque- 
caha  haahuanaeaba^aa  amara 
iamahuaniteaqquefiña  fafsín- 
amahoana. 

i  Nia  mdnkatatfca(camifa  Eoá 
lífta  fi  hatna)Taactan3mna  co- 
ma ÏESV  CHRÏSTO    Anquif- 
(cenafca  !ey  faacaia,haakaija- 
a  tukhra  aakharnfita  eenahata, 
mkahata  hifcanta   hamatíkha 
aachina,  micbea  Diofna  hna- 
lapa  cancafinchakha  vcfapha  v* 
cea  fafsina  chuymapacama  ce- 
china  mankachína)laaeafsinfca 
íyacolíana  haní  qhuití  Apaña 
luraui ,  taque  haqnacana  aro- 
taña,  eauquítfa  ifapafiri  luraña 
ratauina, acalca  Dioscancafsí » 
t  Apoítolefnacpana  cayonaca- 
ibariccatauincavcahua.  Nayra 
nófconacamna    Patriarcanaca- 
na,Abrahan  fntinijLothíutíní, 
paropurínnacana  corpanaea- 
ms  cayupa  hariíína  amahusfsi- 
»,fnokhia  chuymapa  vUachsaña 
iqai.hííquí  hilacbítahua  acsfica 
i  fafsina  ,  haniqn'tquipafa  har¿- 
aeritauimi:  maaíca  yananaepa- 
si  haricama  íirkautna,vcanaca- 
icbímmpacuíiíaañataqui".  Au- 
tiiífona    harícaaípafca    hayana 
ítapahaa  llalli  Prophetanaca 
\  ioraaipa,.qaiqQi  aswparapampi 

¿ahila 


5ei 


fi-el  padecer  fuera  mal®,  Chrifto 
N.S.  no  lo  hnaíera  querido  para 
fi,díziendo,Efte  dia  fera  para  mi, 
y  qoeriédolo  no  díxo,yo  folo  lo 
querré  y  defpues  no  aura  mas;pe- 
rolequifoparaqnefus  fiemo»,  y 
fus  hijos  como  el  ie  queramos  y 
amemos. 

2  Defpues  de  auer  co#ïtdo  el 
Cordero  Pafqual  (como  díze  eí 
Euange!iíh)N.  $.  fe  leuáto  en  píe 
(porq  no  fabemos  ficeno  como 
mandaua  la  ley  eftando  enpíe,ce 
nidos  y  «on  el  bafto  enlas  manos 
o  fipor  fer  hijo  de  Dios  ceno  de 
la  manera  que  quifo,dífpeníando 
en  ella  )  y  leuantandofe  hizo  va 
hecho  exceletífsimo,nunca  \amas 
hecho  dsSeríor  o  Príncipe  a!f»oi  © 
digno  de  eterna  alab3nca,hech<ï 
de  q  aura  fama  enrodó  el  mm  do 
y  es  que  fiendo  Dios  lauo  los  pies 
de  fas  Dífcípulos.  Los  Sancos  art 
tíguos  y  ios  Patriarchas  Abrahä 
Loíh  y  otros, lauauan  los  píes  de 
los  boefpedeSj  Gen.*!?  i9  qisran 
apofar  afuscafas5  por  el  amor  q 
les  tenia }y  para  moíl-rarles  ft!  íf- 
fíbilidad  y  raáfedúbre.V  rnoftr&r 
fecortefaoos  y  bisn  criado?'?'  eo 
fe  los  iaaana  por  ím  proprias  ma 
nos, ni  por  (i  mifmcs  sido  manca- 
uan  a  fas  cmdos  q  fe  los  boa  den 
para  regalarlos  y  tenerlos  ed&í^ 
tos  pero  el  ía?33r  de 'Chfifti?  excé 
de  fobremanera-el  hecho  y  lo  esne 
haziari  ?os  Patriarchas,.  lacrando 
«on  fas  raifmas  manos  y  per  fi 

tnefmo 


:         ' 


iO¿ 


VITA    CHRISTI* 


• 


cbaalfacamananacana,  7pifiro  ha- 
ccuea  haquenacana  cayunácapa, 
yancca.  ludafana  bnpa  alakhef ina 
cayupafa  hari  caísina.  jBiuflfatia- 
cafca- A  collana  Auquíhay  haqae 
paca  anchahaa  cay  a  haricaaima 
amutafsina  Uaghfaíi,  Angclefna» 
caica  anchahuahuaraeufi, naque- 
naca  ftipa  h aecha  yaa  lnrimana, 
ma a  fea  h  aq  qen  ac  aí  a  A  ngel  e  fn  a  c  a 
fa  hanipi  ancha  b.uct  amahua  .jura 
«i  fatamantí ,  hanipi  alittañaina 
vea  qa mab.ua  par ín i  (a nti,  han ípi 
«allana  ckuymama  vcahua  am- 
aban* n  fatarnantí,  haquenacafpa- 
11a  hanipi,  Auqoibanaa  Topa  ha» 
«aemaíihana  cayupahuaharícaní 
íafsin*  amkhafiquifa  amkhaíinti, 
chay mamantea  thapata  bamatpi 
vea  vllofaata^hapata  bamapi  ha* 
lü.luraqi  lurata.  Harjíti  Pharifea 
Simón  fatini,huma  María  Magda 
lena  cay  ama  mokhfa  tukhfiri  pif» 
cuñampipífeupanaqui,  camifa  a» 
cadí  Santo  cancafsinca  hoehakh* 
taara  marmína  hanchipa  llanna- 
tcaad  fafsína  kumitaniana,'hichaf 
ca  Apoftolefnacamana  cavuparo 
quillpictata  vlljafsina  ,  humafca 
vlltcafsina  ,  Dioina  checa  yoepa 
haa  acacca  fafsina  cainfaípaíchec 
piní  anchahaa  huaracufircana  , 
cbuymapanfea>haya  hakaraquipi 
amkhafircana.Tatay  vea  haricauí 
cauynaca  taqaepi  phattifsina  fa* 
pakhtaquí  aucanacama  taypiro 
haytamucuhatpa  ,  Tatay  eama- 
chipanayaneca  ladalana  cayupa 

hari» 


mefmolos  pies  de  vnospefea 
resale  vna  gente  vil  y  baya,  y 
pies-de  ludas «1  traydor:  por  t 
digamos  nolotros:  O  fobera 
Seríer  macho  fe  marauillä  los 
bres  conílderando  quetulaof 
los  píes  de  vnospeíc»dores,y 
Angeles  queda  rmiy  aíTombrac 
de  que  hazes  vna  cola  tan  gra< 
fa  como  efta  por  amor  délos  hi 
bres,y  nías  digo  que  ni  los  ho 
bees,  ni  !os  Angeles penfaton, 
imaginaron  que  tal  barias, ni  j 
faron  que  tu  humildad  llegar 
tantOjiií  imaginaron  que  tal  te 
(Tara  por  el  penfamiento,ni  ta 
poco  los  b obres  por  ninguna  < 
imaginaré  que  jamas  iauaras 
píes  de  otros  hombres  para  m 
trarles  tu  amor:  y  amientem 
de  repente  has  lacado  a  fuera 
hecho  como  elle*  Por  ventura 
murmuro  de  ti  Simeón  el  Pbí 
feoporq  te  vngia  lo  «pies  la  M 
dalena  con  aquel  vnguéto  oioi 
fo,  dízícndo,es  pofsíble  que  < 
tiendo  Santo  fe  dexa  tocar  los 
es  de  vna  muger  peccadoraíPi 
que  díxera  agora  viéndote  ari 
diliado  a  lospíes  de  tus  Difci] 
los  y  conosiendotepor  verda 
ro  hijo  de  Diosífin  duda  ningt 
que  fe  huuiera  maaauíllado  y  I 
uiera  tenido  mil  dífcurlos. 
ves  por  vétura  Señor  que  losp 
que  tu  agora  lauas  todos  huye 
do  te  dexarápor  ay  en  medio 
tus  enemigo»''  Señor,porq!ai 
los  pies  de  ludas  maliudo  y  ti 

de 


CAF1TVLO  nmiih 


3oy 


iriC8ta,hnma  alakheri i  fcranacaf     dor,aqoe1!oi  pies  facio9  qoc  me 
P  kanuchafu.,,h.uma  hifibaana-     tío  en  las  ciénegas  y  íoda^ales  ye 


líjoi  arofiri  mafsína  kalta  knlta 
),ñeke  ñekeroaantaui  cayu, ha- 
caña  amauebita  vcacffa  quíqui 
>'lana  cay  urna  haricafítna  Mam- 
juebama  claoo  hamkaqui  hani 
uufrqni  ppiajaiíatraquí  Crafah 
limanfa  piílquí  vfuñapataquí  ía 
lcarsna, 

*  Euangelilbfca  fi,  AuqUífTacas 
anaca  baricsnataqui ,  haécapa 
dacapa  apfafinatTínajhanrccha- 
kh  cchalíakhtttaniti  fafs"ina;ma 
:a  apruíipáfa  hacanta  rruca  Au 


<Jo  a  remlerre  y  a  eoncertarfe  pa 
ra  matarte  Sí  quieres  laoarpies 
lauate  los  tuyos  mífmos  y  sblan 
dalos  paraque  los  danos  ir.s  traf 
pa/Te  fin  darles  mucha  pena,  y  ef- 
undo eniaCrui  tensan  peco  do 
lor,  r 


\  Díze  el  Énangelifta  qñepata 
lañarlos  píes  délos  Dífcipüíos fe 
cjuúo  el  vellido  exterior  páraho 
mojarfe;pero  aüque  fe  los  quito 
acotándole  el  dia  figüiente  fu  aiif 
«kacot.pana  taque  vüapapí  mVfangre  los rocíofyaü todo e 
iallancona,taqae  .fípa  taque  v-     flTe|o  y%  ios  que  le  aCotau,n;y  a 

d?*ar  y  ^pojarnos  de  nueito-a* 
r'uynes  ínclinaciones^para  no  te- 
ner eíloruo  en  fu  feruieío  ,  déla 
manera  que  N.  S.  Iefu  Xpófe  qoí 
t0^,s  veítidóspará  lanar  fin  eftor 
VZTr^m:\  DJ°sJ^  *>  'o.  píes  de  Fus  DilV.pulos  ^ 
ymampi,han,kaknfíiafiruíha      rolos  hombres  por  ferrúynes, 

amique  N.S.  los  auife  paraque  af 
fí  lo  bagante  ninguna  manera  lo 

hazen^umilladóíe  Diosvndquíe 
ren  ellos  homíílarfe:  aunque  fe 

humilla  el  criador  deícíelo  v  de 
mau^aJakhpachaacapacha      la  tierrazo  quiere  abajad  L  ha 
ri  ahtt  panía,luratapa  cancaf     millardo  criatura:  humillando 
rw lu"""  arhPattan?ama      fe  Dios  míf.ricordíofo.no  quie- 
tos llaqmpayri  caneafsmla      re  bumülarfeel  miímo ho.íbra 

rosíerable:  humillandofe  el  Señor 
por  amor  del  hombre, el  hombre 
vil,  y  que  nó  es  mas  que  vn  poco 


t Diosfappafíruiñataqui  cami 
iefo  Chriflo  Auquifla,Dífcípu- 
acapa  fappa  haricañataquifa, 
ií  hariquerí  kakutaní  fafsína 
apa  ilínaepafa  vraquero  eca 


ina,taque  yaneca  chuy manac 
avtañaíTapirHaquenacafca  ya 
ehuymanifsina?Auqníflanaa- 
tama  lucahata  ü»tala,hanípí  lu 
,Dios  alittípanfa  hani  aíitta- 


ipana.quiquillaquípaaña  cá 
infa,hani  alittañaamauiti,hu 
yco Apucaiicafsina  alitipau 
ni  ina  haque  cancafsina,  acá 
laka ' 


dé 


: 


,¡ 


M 


5o4  VITA 

Ulcaí^iru.  acá  ccarífstna  alíftaña 
&mauiet  jlinma  laycohua  alittatha 
tat&fa.  hacia  rhancaftafsina  hama 
qai  yancca-tarañaccalfari,  Diofa 
na  naa  fupaqui  vcafca  alittama  ía 
tafa,haníqui  amauiti,hama  fepa- 
qaifatafca,  haníraqai  amauítí, 
aiaafoaacapachancafsína  haccha, 
haccha  Apaqai  faranaqne,hískaf- 
«ahíska  aptuaqoi  far&naqne. 

4  Vcathá  hioíTanacanacamifa 
AaqtiiíTa  Apoftb>fnacp'ana  i^gj 
pa  hanc^ñataqaí,  roay'ahäkopa 
ñoña  haaUasjafcanca  hamahua- 
kasjaísita  fappa  fítianacañaüara- 
qoipí:  Auquíftapilla  vealurana, 
naa  hama  larani  fafsína,  tamifapi 
huakas)  aflicta  fe  a'  fappa  farana» 
eafíina.fappalnrarsina.Nayrípá 
cha  haquenacamna  bani  haakasja 
fita  haqae  ancha  yanecaro  caturi. 
na  cana  vlljafsína  hamacharaqui 
rína.  íalio  Cefarafca  niayahuala 
hnakasjafsiinaa  vlljafsína»  cami- 
fa  haquenaca  marmípa  haakallau 
fafaranaqqerí  vlljaípa  hama  an< 
cha  yanecaroeatatauina,  Hama* 
raqui  hiaflanaca,hani  Angelefna 
ca  Saníonaca  yanecaro  catucaní 
fafsina,hani  chuymaíTa  cama  haa 
kallualaja  laranaeañati  ,  yanc-a 
«hnynaaninaca  hama,  «hoy «nania 

cama  cana  hochat oía  punía  Ura 
oaqastnanpilla,  ancha  yanecaro- 
haa  «atnhatpana,taq  hifqui  chay 
maní  haqnenacafa  huma  vlljaísi- 
na,eana  vlljafsína  hamaphattini 
▼aneca  chay  maní  cancaaimalay- 

co, 


C  H  R  I  S  T  I, 

de  tierra  y  vafara  no  quiere  ht 

millarfe:  y  díziendole  Dios,  Fe 

ti  mehamíl!o,conao  qaic  buelfl 

el  roliro  atrás  comísncaa  comí 

ter  rayndaJes;  Y  diziendcle,Hi 

miilate  por  mi  amor,  no  qaiei 

ha  millarfe:  y  dízícndole,hoíínl! 

te  por  tu  bien  yproaeeho,täpoc 

viene  en  ello,  fino  q  íiedo  grádi 

Principes  éei  mudo  tratáfc  com 

grades  Príncipes, y  los  peqños  J 

ij»i?re§>como  Señores  pequeño* 

4  De  mas  «cilio  ¿cuernos  and 

bj.e  cernaos,  aísi  como  W.S  pa 

Lagar  los  pies  de  fus-  ¿portóles 

cínio  vn liento  blanco;  lo  qual 

zo  Xpoparaqle  imifaífemosn* 

Gtros:  pero  como  o  de  q  manti 

nos  ceniïemGS':  Viniendo  bien 

obrando  bien.   Dízé  q  en  tiertu 

antiguo  tenían  por  ht  bre  rayn 

q  no  fe  cenia,  y  le  mirauan  có  n 

los  ojo»  conio^vn  Demonio, 

Iulío  Ccfar  viedo  a  vn  hóbre  d( 

ceñido  ,  tnuole  por  dilloluto  < 

fas  coítúbres,y  depraaado,«on 

fivno  viera  a  fa  mugerancbr  d< 

ceñida  y  fin  fax  a  Dclaproprian 

ñera  pues  nofotros  para  que  1 

Angelo  y  los  Santos  no  nos  ti 

ganpor  malos  no  andemos  cor 

defeeñidos.víuiédo  a  naeltra  v 

luncadyalaedrio,a  manera  de 

bres  malosyperaerfos:  qfiqui 

res  víai'r  a  tus  ancharas  eonie 

do  todos  los  peceados  q  qaier 

tenerte  han  por  rayn  hóbre,  y 

dos  losbaenosen  viedote  huj 

de  tí  por  taruyndad  y  malas  i 

tumbr 


WI9 


CAPITVLO    XXV* 


3o* 


Dlofaïca  acapachana  chuyma 
¡ama  qui  faranacauithä  rma* 
pashana  infiernoro  Hauirca 
san,*.  Vcatha  lefn  Chrííío  A  a 
lía  ¿poíloíefnacapa  haricaña 
ai  maya  pañon?pi,  hacca  ccq- 
inakaijarkauína,haccatoqucL* 
ttícatathá  phíícuracauína. 
naraquipi  ccapsc^nacana  fap 
a  caña.  ,  fappafsinfca  huakh- 
Batáro  cenyaña. 
Vcarfca  col  Una  íefu  Chrlílo 
j  ti  i  íTa  ^  hopa  quiqpa  maya  vír* 
ro  vma  huarancaísina  San  Fe 
cha  caUaratauina  cayuhanca 
pacspa  amautta  Sautcnacaf» 
udafathahua  cai'arana  íi  Ori 
es  í'uciní  S  loan  Chrífcítomo- 
asafca  S.  Auge  (lía  San  Pedro 
nja  cailarana  faraqui:  acá  fan 
i  fauipabua  maam  pí  checafca 
que  S,  Pedroquipi  haricama- 
íataca  ayní(kaoina5ppekeña* 
faattacauína  ,  hupstra  nayra 
iraha  faca,  fínica  Auquiíía 
íhtitau'na,thakhtipan{'ca  cchi 
aní  mayniíaaroíitaointi:  íe* 
ihríílo  A uq ñifla  barita  caUa* 
ina  S,  Pedro  hanihna  fin  tha- 
pana. San  Pedrclca  hííaoacsy 
unía  í  E  S  V  Chrífto  hopa 
racataro  vma  afakharuta:pa>: 
a  hnakasj3fi?a  quiÜpictipana 
iapi  nuaracufitauína  :  huara- 
aipa  aroíii'sir>a  bambus  vea 
ia  aroflanti  ,  han  ir .-ua  v;a  ca  3 
ajea  hamahua  huaracufina  híí 
iS.  PedrcpíHa  An^íTa  checa 
f*ro  catuísina  Dícjna  checa 
yoepa» 


tambhres:y  Diospop  aílfffta  an- 
dado en  ví«ios?caft;:garteha  en  ef 
te  mundo  y  te  encerrara  ene!  in- 
fierno enel  ocro,Foera>deíto  N.S 
para  Iabar  a  fus  Apodóles  fe  cí* 
ñio  con  vn  cabo  del  pañe*,  y  có  el 
otro  ennugoleslos  pies.'dcla  pro 
pria manera  deben  fer  ios  buenos 
fieos, quecon  fer  ellos  buenos  de 
uen  fa-azer  bien  a  ios  pobres, 

<¡r  Defpuesdeño  N.S.echando.'el 
miírno  agua  en  vns.  bscia  cometo 
de  S. Pedro  a  Iauar,auuq  algunos 
Do  61  o  res  dizen  q  comerlo  de  la 
das, como  fon  Qrigenes.y  S, loara 
chr.y.foilomo;  Pero  S.  Anguílin  di 
ze.que  de  S. Pedro ,porque  folo  S. 
Pedro  diziédole  que  le  quería  la 
uar,  concra-dixo  y  porfió  quede 
■n-ingun?inanera  queriendo  come 
zar  del:  Pero  N.S.  le  reprehendió 
y  por  auerle  reprehendido  porq 
nomenco  del  a  lanar, ninguno  dei 
pues  hablo  ni  porfió  mastPcrqae 
S  Pedro  quedo  atónito  citando 
Chrífto  N  S.  arrodillado  delante 
del  con  el-agua  en  vna  bacía, y  ce 
ñ  ido  c  o  n  v  n  p  a  ñ  o ;  y  í  ?  q  u  i  ü  e  £e  y  o 
hablar  agora  de  fu  aíoinbro  ,  no 
pudiera  explicarlo  entera menre 
dizíendo:.  Oeíh  gbÜofift  manera 
quedo  maravillado:.  Perqué  San 
Pedro  teniendo  a  X.po  por  Dios 
y  por  verdadero  hijo  de  Dios  ,  y 
.  Y-         ,    cen-aaer 


■- 

|r 

,        ,1 

¡ii! 


/>. 


jo*  VITA    C 

yocpahaafafsfna,mayatiuafafca 
motf  Thaborfuttni  eolio  patkha 
na»ancha  cnfiquellpont  vlljaísina 
Dios  Auquina  arepafea  iCtpaííí- 
na.allokbacnnamana  milagro  la 
rtrí  vltjafsina, ancha  huaracuíica- 
oina^haccachuy  nn  , hacca  chuy- 
fnafca  hakhfaratauina  hakhl&ra- 
faraqni  Tacay  humatt  nana  caya 
naharíqtáhata?.  Qhattithapinaa 
Taray  iba  ¡na  Fea  qhuit  ira  quitaba- 
cara  atamitaí  Tatay  na  a  acama- 
mama  Huma  maeílro  harapi,naf 
ca  yatíchatarnatahna,  Huma  cata 
hatahaa.naíca  yanamatahna»Hu 
tria  fantotahuamaíca  hochakhta» 
tatbapi:  Huma  taq  ennafa  cauqui 
la  lariíitaht¡a,nafca  luratamatha 
pí  Huma  Dioílabuanafcaacacca 
rithapi  acá  Ukachapi,lakunfa  la 
kopatpí;  Tunca  hamppatkbama* 
macaca  mayacaperdcmaquita>ha 
iiibua íya  (inefnntifatauma  Sipa 
na  Aoqififfafca  San  Pee! roña  ali- 
ttañapa  yañfstna,alttttri  chusma 
oí  cancafsinhua  acacca  hsnihua  (i 
toíafsina,ApoltclopaS  Pedrero 
ipokhfaarompi,Peároy  huma  lia 
nihua  nana  luraaíha  hamarpaata 
titmaafca  nía  luratathua  h&ranru 
paahaca  faeaain?.  San  Pedrofca 
.AuqaiTana  mokhfa  atonta  hnaíi 
taraqni  Tacay  hanipinihua  kata- 
fa  hu  mana  cay  ti  harícaafiri&'ti  fa 
tauina  Sipana  lefu  Chrífto  Auqf 
fafca,cala  amara,  hani  aro  catu- 
íiri  chuymapa  vl'jsfstna,  kapiíift- 
jiahjma.  Pedro  han»  nana  harica 
Ajinaamau-bíia  vcacca  hanipi  cá 

pi  ala* 


HR  1STT, 

aoerle  vífto  otra  vez  e  lo  a!to 
monte  Tabormuv  gloriólo  ,y 
do  la  hoz  di  Dios  Padre, y  ha 
doleviito  hazer  varios,  y  íní 
tos  milagros  pprvna  parte  cj 
do  afombrado  ,  v  por  otta  tei 
roío,  y  lleno  de  reticencia  y 
mor  dlxo:  Seríor  tu  me  has  de 
nar  íc-s  pies  a  mií  Quien  foy 
Sfñoffy  quien  erestnídeclarí 
tío  primero,  y  fino  yo  te  lo  d 
Tu  eres  mi  maeftro  ,  y  yo  foj 
fie  ruó-:  tu  eres  ían&o  y  yo  pee 
dor.  Tu  eres  el  criador  de  to 
las  cofas,y  yo  tu  criatura:  T 
res  Dios, y  yo  va  fura  vn  poce 
tierra  y  vn  gafan illo.Rnegotí 
carecida  mente  Señor  queme 
dones  íi  foy  y  me  hago  rehaz 
que  no  confentire  vna  cofa  co 
ella  que  quieres  hazer: Peto  > 
conociendo  la  humildad  de  S. 
dro,y  q  rchníaaa  por  fer  hum 
le  dixo  con  mucha  blandura, 
dro,  tu  no  fabes  agora  lo  que 
hago-pero  entéderlo  has  delp 
de  hecho:  Pero  aunque  le  ha 
con  fuauídad  y  manledumbn 
nueuo  le  dixo.Síñor  denmg 
manera  permitiré  queme  b 
los  pies.  Viendo  Chntlo  cucó 
fu  dureza  y  obllioacioo  >  co 
quien  fe  enoja  le  dixo -Si  no  i 
res  que  yo  te  laue  no  feremo 
migos.ni  goc;aras  con  migo  e 
ciclaron  ello  q^uc  le  dixo  pot 


ï 


CAP1TVLO   XXIIflU 


$cT 


í  alakhpachana'vttana  efiar ama 
iat¡  fatanina.  Satafca  Pedro  fap 
a  chuymanifsina  ílaqui  arocatu 
juina,  haníhua  alakhpacha  ehu- 
amamatí  (ataque  lefo  Chrifto 
loq'iíífafc^  iya  fa  ñapa  yatifsína 
iqaiquí  maya  paya  aroqui  ata» 
utamna,yancca  clutymanífpa  v 
alca  lJb¿raon  hacna  azotíf^ina, 
jutu/afsina,  hachayafsina  kaía- 
afcína  íya  íí y^ r g.-, Dio fapí Ua  hani 
oa  firinacaca  Cala  chuymanioa 
acá  cmparamp'pinia,  arorapiri. 
.Pedrr  ícahani  vechatauinti  $. 
edropüla  Auq,ífana  faca  Tatay 
cachi  vsacca,h4ni  eayuqui  barí 
uit  tatí,nadlca  amparampippe 
eñ-ampi  hariquíti  (acaula  nía 
an  Pedro  baricataefea  taque  A» 
oítolefnaca  haríescauina. 
é  Cchínafca  yancea  ludafaro 
urina,navracatparo  qnillp'tta- 
a  coliana  Auquiflfa  ,  ancha  alta- 
ba yaanac  >pi  ácana  amkbalíña 
uqui;Cauquichapi  haquepi  Au- 
uiil'a  nayracatparo  quü'píttipa 
a  haní  huaracafíípana?  caugeha 
i  faneca  chuymani  haqnepí,  va 
cachuymanífsinfa  >  AuqUílTátia 
acayáccachaca  cancafsinía,qui' 
oí  Auqftana  nayrscarparo  per- 
onita  firí  h»ma  quillpítrarapíca 
ani  Tatay  luririhay  fafsina  rao 
hia  arópiarorapifpa<Híianacay 
cayaneca  ludas, lupayonachuy 
lapana  huayuntaficafsina,  Auq.f 
i  quiüpittipana  ;  mucaqnitauí' 
a,acacca  canapi  firí  ñama  Puma 
ama  yancca¿haqaehinkerichny 

nanif 


ho  mbre,y  dezir  !é  qáe  no  le  daría 
el  cíelo  obedeció  aloque  le  dezía 
y  fabiendo  Chnfto  la  obediencia 
de  Pedro  le  dixofolas  dos  pala- 
bras: Pero  finiera  malo  hornera 
hecho  q  le  obedeeíeíTe  como  Pha 
raon  con  a^otes,concaftigo,con 
bazerle  gemíry  llorar:  Porque 
Dios  a  ios  que  no  fon  obedientes 
y  a  los  que  fon  duros  de  coraron 
fueleconlas  manos  hablarles,  y 
caíligarles,y  S.  Pedro  no  lo  bzo 
defiama  ñera,  por  que  maudadoíe 
lo  Cbriílo  díxo:  Señor  fi  efo  ay 
no  me  laues  folaméce  iosDÍes.a» 
no  también  las  manos  y  la  cabe- 
$a,ydefpue$  de  auer  laoado  loa 
pies  a  S.  Pedro,  lauoios  a  todos 
los  Apoftoíes. 

6  Al  cabo  llego  Xpo  a  IadaSjV 
y  pufofele de  rodillasdelante  de 
fus  ojos,  muchas  cofas  fe  offreze 
aquipara  cócéplar. Quien  no  qda 
ra  marauillado  arrodiKandoiVíe 
delate  Xpo<í Que  h obre  por  ruyn 
qfueífe  maltratado  o  agrauiado 
en  alguna  cofa  de  Xpo  q  riendo 
q  felepone  delante  dercdÜlas,co 
rao  quielepide perdono  le  habla 
íe  cótoda  du'cara,y  manfedübré 
diziedo:  No  hagas  eíío, Se.  y  cria 
dor  mioíHermanos  míos  aql  mal 
nado  ludas  teniédo  al  Demonio 
en  el  coraron  ,  arrodiilandofele 
Chrifto  eftuuoíe  quedo  y  callado 
como  quié  díze.  Que  cerinionias 
fon  tña&Uotsio  Leon,ccmo  ruyn 
como  comedor  de  hóbf es  cruelif 
V    4  limo, 


1 

'j..,;.¡ 

i    ) 

■  i, 

1 

i' 

VITA    CHRISTL 


f  ■ 


-í' 


«lanífsina  Auquiflfa  nayracatpa- 
na  vlljaísina  hani  haccufsína  cha 
Utaquitauí  na,  vt  «roncaba  oía  A  a 
qaiffa  nayracatparo  aliítípaua  a- 
pafnatañaquí  caílaraf aniña  /tía* 
ní-tikha  Aaquíífana  yáccachataía 
nayracatparoquilSpttítpancaper 
donaqaílpa?  maafca  hani  katafa- 
yanccachaeapíníqai  Auquifla  qU 
pittipana  ¿mnqui  yancca  nayra 
pampi  vllítata-uina  ,  AoquiiTa  a.», 
lakh  e  r  í  fa  r  an  acá  fs  i  n  a  ka  ñ  ac  h  ají  * 
«i  cayapa  phifcurataía.  araoqoi 
vUctatauizia.A  yancca  lucias  hani 
tí  katafa-  cfcoymanícaí  Caniítspi 
Auqaíñana  collanan-ayrspa  víít 
tafsína  hani  calacbuymama  liara 
ppunoqíhani  amaaíríma  anishua 
ña  amaui1?  hani  hopalayco  bnará 
ca  cotí  híhoaña  amauif  Carnifapí. 
Aaaíía  cay  urna  ha  rice  ai  a  hacha 
ppaiakh  ppaiakhtiypan?a,  coila-, 
na  aSakhp£cha  hama  famiri  nayra. 
paía  hacjiaqui  vn3ipaca,hani  Dio. 
faro  hakMaña  amanta?  Chsy  la- 
tías haehaísinca  Ä^q.fäa  han  pi  ha 
mana  alakhauímarú  hacbi,niaaf 
ca  almádana  mäqpacharo.maña» 
pSjVCarJca.vtñayataq.  maraña  ma 
arnkhaíifmaqaipi  hacfes.Camífapí 
coSSana -  AnqaiíTana  hacbafa  vllta 
taca  hani  ha  su  a  maca  bocha  laraf» 
luía  pcrJonita  lata  hamachataca 
hani  huasacatha  Tatay  perdoni- 
ta  faísína  perdó  mayjfta¿c&mtfaV 
pi   F  uqfí'oa  caj>u  kuptaía  «.micha. 
fiífíA  la  Jas  perdonita  íatacapcr- 
ti  -r.íniasn  ■•ihaa  liíuja  b.-uícacaca 
Ií-hL  AtyqujilafO  hakhftttuíCa^-'i  • 


fímojviedo  delate  de  n  a  ChiuV* 
entonóle  fin  refpctarle  como  T 
gre  humillándote  el  S.  délát;  de 
comézo  a  engrevrle-.Por  ventará 
t»o  raerá  razón  q  srrodillandofi 
!e  delante  Chríílo  por  grande  a< 
graoio  que  del  huuiera  reciuidti 
le  per  donaran  Pero  fin  aacr  (Ida 
injuriado  vn  punto  del,  pollran 
dofele,  derudillas  Chri&o,confot 
ma!  nados  ojos  le  mira  callando 
y.  lañándole  losoksque  cfraua? 
facios., par  p.uer  y¿o  x  vender  ¿ 
Chf/iílo,m'¡rale  con  gran  (llénelo 
O  maznado  ludas asn  no  tienes  t 
na  brizna  de  enteñdimieto,íeom< 
nafrando  los  máíos  ojos  de  Chrl 
to  no  fe  ablanda  tu  coracó  emp< 
dernídoíno  quieres  amar  a  cu  a 
mador«?ao  quiere*  morir  mil  mí 
e.rtespor  ei^omo  N  S.  miémráj 
lauatnspies  derramando  hiio  í 
hilo  lagrimas  de  fus  ojos, y  i  en  < 
ciólas  elcj  es  her  mofo  como  I  ¡¿se 
rrelsas  del  cíelo  no  quieres  c6u>i 
tirtea  Dios'.' Óyeme  ladas:Si!U 
ra  Chrillojtn)  llura  porqoelebá 
védido„mas  llora  ta  yd¡t  a)  íi  fiel 
no, y  llora.porq  has  de  padecer  ; 
1!>  eternamete.  Como  mírandótJ 
cite  foberano  Señor  có  l^^r.iini 
eü  losojosfv  pareciédo  qtcpidi 
perdón  íin  aiverre  oí-endjdo,i  o  U 
pides  tu  perdó  dr/íedole  S  prrc'( 
name'í  Como  apretip.dote  Xfc 
lospies.y -diziedoce  buelue  lobp 
íi  ladas^qpidiédome.perdó  >ot« 
per-ionarc.  no  te  btiílues  a  tu  S 

Por! 


, 


CAPÏTVLO   KXÍIII. 


509 


pi  AuquiíTana  nía  haricatathä 
yama  bamppatitaca  haníchuy 
amavtttií    Hani  chuymaroa 
arpunoquc?  Cunapi  vea  chuy- 
iama,íyanccatahua,chuymaaífa 
ihua,!oqhuetahua  huma-Aca  ha 
1a  ecuyatafa  hani  huaníña  aman 
hita  vcafa  Apollolefnaca  fupala 
iuaníq.maíApoltoldnacApü!a  ya 
ca  cíiuymama  yatífsina  íiaquipi 
íuíyr&arna  collque  ancha  amaa 
hitaveafea  Magdalenana  vngué 
soathá     chuymama  haccacachi 
caica  5qniquipa!v1agda!enaro,na 
o  í>nima  chorahatpanhua,  cchii 
ipanfa  vr aque  manqhuetfa  apfu* 
apihatp3nhua,cchufapinihiia  ni» 
ay  faharpana,vcafcajColIana  Na 
:ftra    Señoraro  mama  ílaqaihua 
;hnrahatpana,echulipanfa  quiquí 
Ifictauípanahna   alarapihatpana. 
Hílanacay  vea  yaneca  ludas  hani 
pinipi  yaneca  chuymapa  hayeaña 
ama'hoanti,  lefu  Chf iílo  Aaquif- 
fafcania  taque haricatathá  ífina- 
capa  ecutakhafsina  Apoltolefna- 
carohnahuanacay,  humanacana 
naahama  Sarañamata^hoa   naa 
luratha,  Maeftroma  eaneaísinfa 
cayunacama  haricaíma  alittafsi* 
na  arphattafs'uia:  niahua  vlljapíf 
quit  ta,  bamaraquí  humanacalca 
humanacapura  aiíctafsína  arpha- 
tfiafsina  cúnala  lRrapifeshata,  a» 
mahualipijcahata  purapatká  me- 
khí'a  hílani  fullcani  hama  hacapií 
sahatafatauma. 


Porque  defpues  de aaeitc  lanado 
y  befado  tos  píes  noíc  fofiegatu- 
coraron?  Maiuado  eres  ludas,!»» 
juyzio  eres,  loco  eres.  Si  Tiendo 
tratado  con  tanta  Mandara  no 
quieres  dexar  tu  mal  intento,ds- 
xale  por  temor  de  los  Apollóles» 
porque  fiel  los  fnpieííen  tu  daña» 
do  pecho  luego  te  defpatharan  y 
quitaran  la  vida:  fitíenes  t&aeo 
dicia  de  dinero  y  tu  coraron  fe  m 
digna  por  el  vnguento  déla  Mag* 
da!ena,vea  dezirfelo  que  ella  te 
lo  dara,y  ü  00  lo  houiercjfacarlo 
ha  debaxo  déla  tierra:  y  fi  con  to 
do  eíío  te  díxere, Perdóname  her 
manoquenole  ay,  veaNueíira 
Señora  la  yirgsn  MARI  ñ  que 
luego  te  lo  dará, o  védera  fus  pro 
prios  veílidospara  darteäo.  No 
quilo  el  maluado  ïudasdefilVir  de 
fu  ma!  propolito:  y  Chrifto'  N .  S. 
•  defpnes  deaner  lanado  a  todos, 
tornando  a  tomar  fus  vellidos  di- 
xo  a  fus  Apodóles,  Hermanos 
míos  yo  he  hecho  ello  paiaq  vof- 
otros  hagáis  otro  tanto:  con  fer 
yo  vnellro  waeftro  os  he  tauado 
los  pies,  humillándome  y  abaeíé^ 
dome  como  aueís  viíto:  ¿ella  mil 
ma  manera  con  humildad  f 
máfedábre  feruirosheís, 
y  amaros  heis  vnos 
a  otro^y  guarda 
reís    grande 
hermádad 
vnos  có 
otros» 
CAP,  CO 

V    3  CAP. 


'    !. 


1 


*i°  VITA 

CAP.    XXV.    CAMISA  IE 

fuChrírto  Anquifla  fanóHfstmo 

Sacraméto  hncaphana  fana,hopa 

fea  comuIgafsina,Apofíolefnacaf 

«a  eomulgaraquina,  Sermón  de 

la  cena  fotinífca  luraraquina 

vcatfca  Apoltolefnacpá- 

pí  Gethíemaní  fhtíni 

huertoro  ma- 

pífca* 

na. 


|  ESVCHRISTO  Auquííía  Apof 
h  folefnacpanacayunacapa  hari 
cafstna  coilana  alittir i  cancana 
Papí  vllachiyílo.SanaifsímoSa- 
'Ji'amentonahiuífanaíataíicama- 
Chírípafsínfca  hiuflanaca  amaníri 
€ol!ana chuymaparaquí  vllachi- 
ylto,aca  Sacraméntenla  collana 
hanchípampi,  collana  vílapampí 
chnrifto,hanku  ttantta3  vinompí 
hancbiparo  vUaparo  tucuyafsi- 
na,  mankanaífataqui  vmañafata» 
quíjmankafsinfea  vmafsínfca  ala 
¿¿hpacharo  mañaíTataquí* Aes pa- 
chanfca  almafíana  hacañapata^. 
«huymaflanfca  taque  banchiíTanf 
ca  Cappa  yaanaca  lurañapataqui, 
Acá   facramento  luranataquifca 
faakhrcafina  hualítaraq.  mefakha 
to  vtttaptfcatauina  ,nia  vftta- 
finíca  collana  aropápícamachina 
acá  facramento, nía  camachitatf- 
«anayia  bupa  eomnlgaíma  ,nía 
hupa    comulgaratfca    dilcipulo 
nwcparoraqui  comalgataaina  nía 

Apollo» 


CHR  ISTÍ. 

C  A  P.   XXV.     TRATA   CM 

mi  lefu  Chrifto  N.  S.  inrtituyo  ¡ 

íanólifsimo  Sacramento.  M«utl 

2¿.  Mar.  14.  Luc  22.  y  comulga 

do  el,  comulgo  también  a  los  / 

portóles  ,  y  como  les  hizo  el  ici 

mon  llamado  comunmente 

de.! a  cena, y  como  juntan 

mente  con  fus  Apof» 

toles  fue  al  huer 

to  de  Geth' 

fema' 

ni. 

£N  laaarN.SIefu  Chrifto  lo 
pies  a  fus  Aportóles  nos  mof 
tro  fu  rara  humildad:  y  en  íníliti 
yreí  fanclifsimo  facramento  poi 
nofotros,defcubríonos  el  gradi 
amor  que  nos  tiene, enq  nos  da  fi 
facratífsimo  cuerpo  y  fangrecor 
uirtiédo  el  pá  en  carne  y  el  vine 
en  fangre,paraq  comamos  y  l>eu¡ 
mosdel,y  comiendoloy  beuíen 
dolo  vamos  al  cíelo, y  nueltras  a! 
mas  viuan  vida  de  gracia  en  efti 
mundo>y  có  el  cuerpo  y  alma  hi 
gamos  buenas  obras. Para  inditc 
yr  eftefoberano  Sacramento>del 
pues  de  auerfe  leuantado  en  pie, 
denueuo  boluíeron  a  Tentarle  en 
la  mefa,y  fentadoscó  fus  dintnai 
palabras  inítítuyoefte  facramen 
to.  Primero  comulgo  el , y  defpu, 
escomulgo  a  todos  fus  Aportóles 

y  diolet 


CAPITVLO    XXV« 


511 


poftolefrtacparoraqui  coliana 
ïhamapa  churana,  ttantea  qtmj 
mcntparo  collana  aropa  arofi- 
¡na  tucuyañataquí.Vínofca  qui 
ai  vilaparo  tucuyañataquí,  vca 
icaro  gchama  churafsinfca,  taq 
lifiri  padrenacaroraqui  baytaca 
ina>vc.a  fupapi  Padrenaca  vrnn 
uia  mifafsinaicfyXpo  Auquifla 
tcollana  cchamapapi  'collana  a 
>pampí,ctanttaia  vinote  qníqui 
nqnilfana  hanchiparo,vílaparo 
icayiri.Aca  Sacsamentcnícahí- 
qacay  lefu  Xpo  ÄuquiiTa  ccnri 
\  hifcfamca  hamapi,  biuflanaca- 
> ancha  amauirichuymapa  vlla 
üyftp. Porque  apa  Sacramétona 
nahuana  yaanaca taqpi huqui. 
z  JHaquenaca  bupapura  ancha 
tnabuafiftína  chuymaha  chny- 
lamakhapha,  banchihafca  hächi 
akhapha  fafsinpi>mayni  pacha- 
iqui  laranaqri,  Ñiapurapacha 
a  faaíipáfca  amauirina  chuyma 
i,hamurpaañapa>  amkhafiñapa, 
unañapa  taq  cana  caaquí  kay  uí 
íapafa  quitíkha  amauchí  vcácafi 
1  hamachkhepi,  vcaquí  aromafa 
ruíahuccapachafa,buccamanca 
,niákaeafa  mankamaafa  amicha 
?ana, taq  cuna  lurañapfa,taq  cu 
i  yaapU  armíri,nía  taquepacha 
iiahuauipaqui  amkhaOpana^ha 
1  hnpakhafina  hamacbHi,  ama- 
lauipana  chuyma  apata:l  E  S§V 
po  Auquilíaíca  hamaraquí  acá 
cramécona  hiuflTanacápi  lumi, 
qffanaca  ácha  amahuaísinpílla, 
ipampí  hiuiVanacampi  mayaqui 

tacú  * 


y  díples  poder  pata  connerrír  el 
pan  en  fu  foberano  cuerpo >  y  el 
vino  en  fu  dioinaiangre,  diziedo 
fus  miftcríofaspala&ras  y  dando 
les  a  ellos  eíle  poder,dexo!o  tatú: 
bien  para  los  Sacerdotcs:por  eío 
cada  día  quando  celebran  lamífa 
con  elle  fu  poder  y  palabras  de  le 
fu  Chrífto  coauiemn  elpan,y  eí 
vino  en  fu  cuerpo  y  sagre  del  mif 
ni  o  Chrifto.Y  en  eíle  facramento 
hermanos  mies* como  os  dixear 
riba  nos  moftro  el  amorofo  pe» 
cho  qne  para  nofotros  tiene,pot 
que  en  el  ay  ,  todos  los  indicios 
de  amor. 


z  QueríendoTe  mucho  los  honi 
bres-v-nos  a  ocros,víué  vnídos  co 
tno  íi  fuera  de  v.n  mífmo  cuerpo, 
y  alma;dizíédoeíte  mí  corado  co 
uícrtaíc  en  tucora0,y  efte  mica 
erpo  en  el  tuyo:y  defpues  de  auer 
fe  afsí  vnído  vuocó  otro,eI  cora 
con  delqama,elcnteudínuéep,ía 
memo  ría  Ja  volutad:todo  fu  dif 
currír  y^éfar  pareze  q  efta  en  el 
amádo:y  acordádofe  del  el  diajy 
la  noche, y  todas  las  oras  y  mome 
tos  q comajodexedecomer.po* 
ne  enoluído  todas  fnscofas,y  ne 
gocios:y  eftando  todo  con  el  pen 
famiéto  en  fu  amado  parece  que 
no  es  el,  por  auerle  robado  el  co 
raeon  fu  amado. Pues  efto  mifmo 
con  nofotroshaze  Chríí^o  Nuef- 
tro  Señor  en  eíte  foberano  facra- 
mento:porque  amadonos  mucho 
V    4  le  iuf* 


I 


,  ■ 

• 

1 

■ 

VITA    CHRISTÏ* 


tncuñaífataqttíaea  facramétoca- 
machitauína,vcalaycopi  mákaña 
vmaña  cancpha  acá  facramentof 
CafanajCamífarnankabaquenaca 
na  mankata  ,  hukata  hukata  quiq, 
mankerina  hanchiparo  vibparo 
tocan".  Hamaraqtiipi  hinlíanaca 
auquiflana  Collana  hanchipa  mí 
kaisína  Aaquiífaro  tDCütana.Qaj 
qtlilefa  Gíiríüo  AnquííTafa  hami 
raqüipi  acá  yaathá  faua,','qbtiitipi 
hanchííia  mankaií,  qba  tpí  víU- 
ha  vmsní ,  vea  haquepí  mayaqoí 
hapi,hupa  nácanip¡,nafca  huoan» 
ca  hapi  {¿tonina, 

5  Vcathá  araahuafípi  haquena- 
ca  anchahua  amahuarpa  canana/ 
fa  yanapiri  hifquichsri-  Ha  mará- 
qcipilefa'Chrifto  Auquiíía  hiuf- 
fauaca  amahuafsina  acá  facramen 
tro  chnrafVina  Colíana  ^raciapam 
pi  ya  napí fto  h ifquich i fto.Ca mifa 
almaífa  taycíTanapuracpana7aucj- 
ff¿  Adanana  hanchipajahanehiro 
Dioína  acaro  maluma  faca, iiaqui 
liumpaea  cancafsína,  anquilfana 
peccado  Oríginalaparo  kañunac 
paroyanc<?anacparo  kanuebafíri 
Mamara  gp  i  'collana  fan&ifsimo 
f'acramentocatafstDa  ,  hani  kañu 
chaíica  kañachafitatí,  maafca  taq 
ehavmadmpicatafsiua,  Auqail' 
ísni'ca  cicuta huahuay  fata,taque 
I.cío  Xpo  AnquiíTanacollana  haq, 
nocauinacpa,coilana  gracíapa  ca 
ttifsina  Üñpaca  eucutana.  Vea  fu 
p?pi  acafacramétenafutipafa-Co 
manió  faña,Auquíífina  almanacf 
faro  nía  CAtueathájCanaman*  co- 
llana. 


le  inftitnyoípafaquenoshizieG 
mosvna  mifmacofa  con  el:y  po 
eíTo-qtúío  que  fnefe  comida  y  b 
uida.Qge  aísícomo  el  manjar  c 
mido  délos  hombresy  la  beuid 
benida  delios,  poco  a  poco  fe  c 
uierte  en  el  cuerpo  y  fangre  del 
come  y  beue:  afsi  también  nofe 
tros  comiendo  el  cuerpo  de  Xp 
y  beaiendo  íu  langre  nos  conuc 
timos  en  Xpoyei  miftroh  bla 
do  dt- Ite  mí  iberio  dixo.  Quiéqui 
ra  que  comiere  mi  carne. v  b?ui 
re  mi  fangre,fere  vna  mifmacol 
con  elveílara  el  en  mi  y  yo  en  el, 
5  Demás  dc-ilor  ios  q  fe  Aurn 
quieren  bien,faac  rezéy  tntcái 
las  cofas  y  p:>r  todas  las  riä's  ba 
zen  bií  ala  p^rfona  amada;  pue 
déla  mifma  fuerce  amandonc 
Xpo, con  darnos  elle  foberanol 
cramento, mucho  nos  ayuda  y  h 
ze  grandes  mer&ede&.Delamam 
ra  que  nneftfaalma  mandando! 
Dios  que  entre  en  el  cuerpo  or 
guiado  de  nueítro  primer  p^di 
Adan,lepone  ínzía  con  el  peccj 
áo  original,  y  có  todas  las  inni 
dicias  y  malezas  deíralsi  tarobií 
reciuíendo  el  fanftífsimo  Sacn 
máco,no  nos  ponemos  fuzios,n 
íinoqrecibiendolocon  todonn 
trocora^on,y  deur>cíó,y  recia 
donos  a  nol'otros  Xpo,  y  trat»i 
donos  como  hijos,  haziendont 
participáis  de  lus  méritos  y  zti 
cia.bolnemonospuros  y  lirr.pn 
Por  efta  caufa  cftc  Sacramento 
llama  conminó  porqrecliu  ■ 

Chrl 


ina  yaanaca  yaüchauipathá,cu 
mana  collana  baquinocauína- 
pa  hiuffanacaro  huaqníchaoipa 
a  acá  bamahua  acá  hamthua  ha 
h3ta,farahata,farauihahacauí 
arcahata  fanipathá, 

4  Vcathá  amahuafiri  haquena 
purapatháhani  armaímataqui 
íahuatpa,eau£ro  mípanfa,baní 
mañataqui,maafcavrñcunaam 
afiñataqui,cuna  C3aqr.í  predi* 
.vnanchapi  churafjpifquiri  acá 
tnma  naa  Iantí,aca  vi  "iancunaí 
naahaa  amutitahata  firi;Hama 
quipi  collana  lefn  Xpo  á  uqui  - 
fca,hiaíTanaca  amahuaísína  a* 
thpacbaro  maceaba  íaísína.  Bi 
lacay  Chríltianonaeay  acá  Sa- 
amento  prenda  hacen  haytama 
i>bíní  naaarmañaraquí,aca  Sa 
amento  Catuncunanfcanaahua 
akhaíiíabata  hií*o.  Vea  fupapí 
uíTanacana  catoncanana  comal 
fincunana,  taque  chuvuiaifam' 
amutaña,  auquifluma  híuílana* 
ro  arnahuaaipa  hiuffanacaro 
anautpa^hiuííanaca  fupaluraui 
i  mutaaípa.. 

5  Vcatbáamahuafin  haqnena 
amahuatpa  cunanaíacnfifaaña 
amaníri  Hamaracjpi  leía  Xpo 

uquiífcfca,  hiotr-snaca  arnahuaf 
laaca  Sacramento  ca machí.  Acá 
tcramentópilla  llurnpacacbuy- 
¿mpieatnnhaquena  almapaca 
maman*  cuíilaanampipi  cuílfiy 
,  vea  haquef  a  hanipí  cuna  cau- 
.lifaamknífinti,  iESVG  HRïS- 
O  ^uqjiífaaimapa  hahuripana 
caíliiv- 


Chrííloennueílras  almas,  porq 


por  medio  del  nos  nnfeña  lobera 
nos  mifterios-porque  nos  ínípira 
déla  manera  que  deuemos  viuír, 
y  noshazeparticípesdefus  altos 
merecimientos. 

4  Demás  defto  los  q  fe  quieren 
bíépara  no  oluidaríe  del  amado 
a  qualquíera  parre  q  vaya,  antes 
psra  acordarle  cada  dia  fuelé  dar 
fe  muchas  predas  v  feñaies,  y  de* 
z  r  ten  cita  prenda  en  mí  lugar, y 
todas  las  vezesquela  mirares  ter 
ñas  memoria  de  mí.  Delta  ,ppria 
manera  X^o  N  S.amandonosmti 
cho,y  queriendo  partirfe  para  el 
cielo  dixo:Hermanosmios,dexo 
oseile  Sacramento  por  preda  pa 
raqno  os  oluideis  de  mi,  y  acor- 
daos de  mi  todas  lasvezes  que  la 
recíuieredesí  Por  elfo  todas  las 
vézesq  comulgaremos, deuemos 
hazer  memoria  con  todas  las  ve 
ra3pofibles,del  amo  rqne  nos  tic 
neChrífro,  y  délo  que  hizo  y  pa- 
deció por  nofotro?. 


?  Ol-roíijlos  que  fe  tiéné'amor 
quieren  dar  contenió  a  í'y .Amado 
contodas  las  colas;  Dsiu míí  ifi<| 
fáenejtfu  Chrifto  Seño»-  nw'dvo 
por  el  a  roer  q  nos  tiene  ínrtiínyo' 
e-fte  Sacramento:  porque -;il  ñ'ma 
del  que  con  limpio  coraron  le  re 
ciue, regala  y  da  todo  el  cometo 
pofsible,  y  la  tai  alma  no  fe  acu- 
erda de  otra  cofa-algana*.  pc-r  el 
corda  el  o  queje  da  Xpo  y  regalo 
V  •    5  I  cue 


' 

I       • 


VíTA    CHR  ISTI, 


i ''.«■ií:Wpsna ,  acá  CBä&nafca  hani* 
í.ai  .'íí  *  cama  -quellcafanti, 

*  V.itama  acá  Sacramento  hio 
i&riaca-na  taque  chuymafTampt  , 
ampi  auquiha  ancha'hua  aman-ico 
fañaílataqui  haytíílana,hani  paa 
cbuyma  faranacañaQataqui,  hani 
paunacañalTataqai,haní  auquiha 
ca  armitohtia  fañaffataqui,  haní 
fapakita  haytamucuta  hamaHa* 
quifinadatrag;  Auquíiía  íeiu  Xpo 
pilla, hvuííanaca  haní  araabuafsin 
ca-jhaníhuaaca  coHanamankaña, 
-coliana  vuiaña  mutuñapa  vea  ha 
yppttjyancca  cbuymani  Iqdiona- 
cafa,hupa  trmtuyañataqu»  bihua- 
ya$acaqoí  ampárala  mullmacaf- 
qnipanaehunricanti.Banihuaha 
niarqihuafsinca,hupi  rnqtuyaña 
taqaí,yancca  baqueoaca  cuna  mu 
tuñanaefa  amkhafquipanajhiufla 
nacataquí  acá  Sacramento  hayta 
ña  aaikbafincantí;  Hanihua  hani 
hiuífanaca  amahuafsíncahapata' 
quíharu  catacora  vmaña  vea  yan 
cea  haqnenaca  haacaaquipanfa , 
híuDTanacataqní  collaua  mokhfa 
mankaña  huahuanacaharo  chara 
ha  firicantí.  Hanihua  hani  hiulla 
naca  amahuafsinca>  hupacaquí  v- 
ca  yaneca  haqaenaca  cunamana 
rnutuñafa  hakaruchquipanca,híu 
flanacataquí  acá  regalo,almanac 
fa  cuüílyri  churaña  amauiricantí. 
Ancha  b  infla  naca  amahuafinpílla 
acá  collana  4uquíífaca,hihuaña- 
pafa  nia  pnripanca  hiuíTanacara 
nayra  amkhahlto  hifqchifto,cbe- 
cana  collana  hanchípampi  hnlcuf 
%  tu, 


qnelehaze,  q  me  faltan  palabn 
pata  e'creuirlo  y  explicarlo. 

6  Mirad  pues  como  nos  ha  d< 
xadoeíle  altifsimo  Sacramente 
para  que  eílemos  perfoadidos 
no  andemos  dudando, ni  ellemc 
perplexos,  y  no  péíemos  que  no 
tiene  oluidados,  yparaqnono 
entriftefeamos  como  defampar 
dos  y  folos-.porque  fi  lefuChrill 
no  nos  amara, no  nos  hquiera  da 
doefta  foberana  comida  y  benid 
la  noche  dei'u  pafsion,  y  quand< 
los  peruerfos  judíos  fe  refregad 
las  manos, y  patcaua  para  acorné 
terle, atormentarle  y  matarle  S 
no  nos  amara  oo  fe  huuíera  acó 
dado  de  dex-unos  elle  Sacramen 
to,quando  aquella  ruyn  canalli 
fe  acordiua  y  penfauadeatriigii 
le  có  todos  los  géneros  de  pena 
y  tormentos:  Si  no  nos  amara  nc 
huuíera  querido  dar  a  nofotroi 
fus  hijos  eftefuaue  y  dulce  maja 
quando  aquella  gente  peruerfa  e 
taua  aparejando  para  el  amargq 
ra  hiél  y  uinagre.  Si  no  nos  ama 
ra,nonoshuuíera  querido  dar  j 
hazer  cfte  regalo,  que  tanto  con 
fuela  y  alegra  nuertras  almas, quí 
do  aquella  defapíadada  gente  or 
denaua  y  apartaqa  para  el  codo 
los  géneros  de  tormentos.  iJue 
por  el  mucho  amor  que  nos  tieni 
efte  foberano  Señor  N.  acercádi 
felá  horade  fu  pafsion  y  muerte 
primero  fe  acardo  denofotros/ 
no*  hizo  untas  mercedc$,qvíen 

dono 


C A  P  !T\ 

,  pifi  cchamaní,  piiïcbuymani, 
iakhcha  vlljafsina. 
7  Vcathá  amahuaim  baquena- 
,  hanipi  amahuatpampi  halakh 
[i  ña  amauiriti,  chica  vtcañacjpí 
lauíri.Hamaraquipí  Patrí archa 
cob  futinifa  mayni   amahuata 
ayllnta  yocpa  lofep  futí  ni  cha 
tstha  Egyptonquihaa  (¡ti  ifapa 
na,  achachícancafsínfa  pataca 
timfa  tuncaní  maranír$infa,hua 
apaña  chhacauipathä  hayama- 
maquipípanfa,  ilaquiEgypto* 
inca,  taque  huahuanacpanipi, 
napampi  cauquípampi,  yocpa- 
haqoifíri matauina  hac ■cafina- 
ii  acá  nayrahapi  amahuata  hua 
aha  vlljanihnakhaha  ,  veatfca 
mafa  hihuaha,  ñihuatafa  hihua 
quiha  fafsína,  huahuapápi  ama 
atpampí  aroílña  oanipa  maya 
ttañana  vt*ttaña  amahuafsína. 
imaraqurpi  lefuCbrífto  Anquí 
,híuíTanaca  ancha  amahuafsina 
:ha  huallufsína  acá  collana  Sa- 
rniento camachítauína,  hiulTa- 
:athahani  alakhtaña  amahuaf 
1«  Alakhpacharo  maccafsinfa 
tvraquena  hiuflanacampiñata 
i. Vea  yaa  yatifsinfea  IcfuXpo 
iqttifTaca,  alakhpachampi  Satíf 
10  Sacramentompinqnihua  firi 
ia,aca  hama  hiuiTanaca  taypm 
sínica  anchapi  chupichiílo.an- 
ipi  h  íquíchífto,  anchapi  cuna 
qqaeíiñafTanfa  hahurifto,  an> 
ipi  ennaflafa  ca uquí lía fa  am« 
ifírapíilo,  anchapi  conanfa  ya- 
ifto,  himïanacanacanafa  ha- 

pana 


LO    XX V.  ,t^ 

donospobreSjmíferables  y  ñacos 
nos  regalo  con  fu  carne  y  fangre. 
7  De  mas  defto  los  amantes  no 
quieren  aparrarfe  del  amado  ,  y 
quieren  eílar  juntos.  Defta  mane 
ra  el  Patríarcha  íacob  oyldo  de- 
zir,  que  fu  querido  y  amado  hijo 
Iofeph,defpues  de  auerle  perdido 
eftaua  en  Egypto,con  fer  ya  viejo 
de  cíéto  y  treynta  años, luego  fue 
a  verfe  confu  hijo  a  Egypto  con 
toda  fn  familia  y  hazíéda,Gen,4? 
dízíendo, mientras  me  queda  eí>o 
poco  de  vida  iré  a  verle  «en  mis 
propríos  ojos, y  defpues  mas  que 
me  muera,que  no  me  da  cuydado 
eífo,y  muera  mil  vezes  por  el  grl 
deffeo  que  tenia  de  habbr  coala 
querido  hijojy  defentarfe  los  dos 
juntos  cabe  vno  de  otro,  Aísi  ti- 
bien Iefu  Chríílo  N.  S.  por  'o  mu 
eho  que  nos  ama  y  quiere  inílítu* 
yo  efte  foberano  Sacrameco,  por 
do  querer  apartarfe  de  nofotros, 
y  con  ir  al  cielo  citar  juntamente 
en  la  tierra  con  nofotros:  Y  íabie 
do  nofotros  eíle  niltferío    dezi- 
mos que  Ciirífto  N.  S<  efta  junta* 
mente  en  §1  cíelo  y  en  eí  Sántífsi* 
mo  Sacramento;  y  citando  c-eila 
manera  entre  nofotros  nosl-.aze 
grandifsíma  honra,  grana  i  ísírnas 
mercedes,  grSdifslma  es  lia  memo 
ría  que  tiene  de  pfoueemos  de 
todo,  y  fauorecerrsos  en  todo,  y 
quífo  derta  manera  quedarfe  en 
el  Sandíftímo  Sacramento^pg  ra- 
que 


1 


I 


VITA  CHRISTI. 


pana  íiuyiíiñaiTataqiiijhupa  vlljaf 
íjna  maaropi  hnpa  amabuañaíVata 
qui,hupa  vlijafsina  maampi,  am- 
pi  ya!i»pitan5haafañaíTataqui,ba 
pa  vlljafsina^aampí  Auquiflaro 
catuñaíTataquí,  acá  hama  Sacra- 
mécona  cchínahaacóVaña  amahua 
na,  acapachancaquíha  faísínfca, 
hanchipacaqaí  ttantta  yaajaqni 
amahaana:  qaíqaípa  vHinacpam 
pi,(Cayupampi  amparapápí  faakh* 
qaïinpachaecana^  nal  akhtaiapa  na 
ve  ai? ü  j[$a  mp.p  a  tiq  uí  p  i  h  a  mpp  at  i  - 
faana,  rrsaafca  -3an£hfsímo  Sacra* 
ínensonqo^máfcañaíTdtaqui  ham- 
ppaciñaiTampitaqüi;vcafupapi  ha 
kü  holVu,nía  confagrada  viljafsi 
na,  Auquífla  vcanquihna  hiftana 
fafsiníca  amah.uaraquitanäjfuti- 
paf«ahacayrittanttahua,tcancta» 
hama  hankncancafsinfa,  quiqui 
hacañipana,  acá  ina  ttanctanaca, 
mäkeri  naquero,  katathá  katatba 
vruthá  vruthá  hamaquihua  ccha- 
ma  chuti,  maaíca  confagrada  co» 
llana  ttantca,mayni  haque  cornul 
gafipana  vea  phucaqnipi  almapa* 
t- o  collana  cchama  ehuri,  hacayíj 
qaiqui  hacaña  cäcafsina:  vea  lay 
co  acá  mankaña  hacaquiricanca- 
aioathá  hakhlarachí  ta,r  cacea, ttä 
ttahama  h-anku  cancaaípathá  mí 
kapií'camaittantta  hama  pífiro  ha 
Cuchita,  vcaíca,  amha  hacchana 
hacen  íyaaparohaccupifcaraa,  ha 
caqaíri  eancauipathá.  Iefu  Chrif 
to  Aoqaiflia  ancbabua  hifquichii  • 
eo,aca  collana  mankaña  chnraísi 
luícauVüaSan  loan  EuangtMU  (i 

hama 


queviedole  le  argentos  mas, cr 
mos  masen  el,  eíperemos  mas 
el  de  que  nos  ayudara,  y  le  ten 
mos  por  mas  Padre  naaftro,  Y 
riendo  quedarfe  en  el  mundo  q 
fo  quedarle  en  elpecie  y  figura 
pan,  quefi  fevuíera  quedado  c< 
fu  figura  pies  y  manos  fauifiell 
mente  como  eftaua,folamen~e 
adoraramosjpero  agora  ella  en 
Sanriísímo  Sacramento,  paraq 
juntamente  !e  adoremos  y  coi 
mos;  Por  ello  víéJo  la'Hoftia  l 
pa  defpues  de  có!"ui?rada  dtzim 
A  SI  i  eíla  C  brillo, y  creyéndolo 
amamos  y  queremos,  y  tiene  p 
nombre  pan  vino,  por  fer  !a  m 
ma  T;ida-,aonque  parece  pan  bis 
co.  £1  pan  común  y  ordinario 
co  a  poco,y  de  dia  en  día  da  fir 
caal  que  le  comedero  el  pane 
fagr&do  y  foberano  luego  al  ir 
meato  da  fnerc^a  y  viuirtca  al  q 
comulga,  por  fer  !a  mífma  vi< 
Por  elío  íí  tenéis  miedo  de  cor» 
le  por  1er  viuo  ,  comedie  por  I 
como  pan  blanco:  Si  lo  tenéis 
poco  por  fer  pan,  tenedleenre 
clio  por  íer  vino. Grande  mere 
nos  hizo  N.  S.Iefu  Chrifto  ene 
nos  elle  rnanjar,como  dizc  S.  I 

Eui 


^ 


CAPlTyLO    XXV. 


na,Iefti  ChriÜo  Aaquiffaca,hi 
ha  {afsinagpí,aiich3  amahuaO 
¡uipi,aca  collana  cburaña  cha 
ana,  yuriu'pa  pachatpacha  a* 
iiuafsinfa  bihnafaa  faísinpí  raa 
5Í  amauiílsna. 

.  Nía  coraalgatatfca  lefu  Cbn 
Auquíífa  Apoftclefnacparo  , 
ynihua  bumanacathá  namp) 
Kcn  can;afssnfa  yacca  baque 
aro  catuyicaní  naa  hihuayaña 
uifatauína:  ÁpoPolefbacafca 
nanacarháhua  mayni  íipana 
ha  hu3racuÍTpifcAtaulna,hua* 
ufifsina  chuymspa  vt'Vtapác'a  • 
Auquifla  hífquipifcana,Tac:ai 
i,  nací,  fafsina  Tapa  tapa.ccíú- 
cayancca  ludafaraqtn  hnpaf* 
,  Tatay  natí  íatauina:  firirof- 
laTiahoa  hifta  íatauina  colla- 
Auqniffj;  Aaqutiíana  ancha  a- 
huataSálaaa  a  fea  ñ  t¡  q  á  i  (la  na 
ymaparo  arphacatata  iqaica- 
ina,Í03n  3  San  l'ed.rofca  Sin 
naro  tuca  hamppatkhauíama 
>]  >i  i  íla  h  i  fq  u  i  t  c  a  m  a  qh  u  i  t  i  p  i  v« 
hopa  yácca  ñaqnicaro  catuya 
afstna  rogataum.i,  rogataíca, 
)  loan  íya  íaf  ina  Anquiiïa  tná 
ïetaqai  htfquittarauina.tüMa-' 
Auquiiïaf;a.  h.s.íquíu¡íta,  qhui« 
JNtnä  n^a  míva  laccvrny  cha-» 
placero  tnarichäfsi'nä  chara* 
ha  vea  lina  naa  eaeayítaní  fa> 
una  ;  fatatfca  Aoquíífi  iud¿s 
arí otero  ch!iratauin*,5upjyof. 
«a  laca  mankantipana  lu-iaía 
fflantífaaína,  vea  lacainpichi* 
A  jajaiiUfsa  nía  c::urau;.pi  mi» 


Eaangelíftadfeiendo  Xpo  N.  S. 
eftando  a  punto  de  morir,  por  e! 
grande  amor  que  nos  tenia  dio- 
nos  eíle  óon  íoberano:  y  auiendo 
nos  amado  defde  que  nació  nos 
amo  masa  la  hora  de  fu  muerte. 
X  De'puesdeíaeomunion  diso 
Chrífto  a  fas  apollóles;  -Veo  de 
voíütroSjCó  íer  vno  délos  que  co 
men  conmigo  me  entregara  enías 
manos  de  Sos  que  me  quieren  mal 
parque  me  den  la  mor -rte;  oven 
djdezir  entonces  los  Apollóles, 
vno  de  vofotrosjquedaronpafina 
dos, y  para  quíetaríe  preguntará 
a  Chrífto  N.S.dizíendole'cada  v 
no  de  por  ñ:  Por  ventora  í'qj  yo 
Señorí  Tí  vltimamente  íüdas^cn 
íer  el  .preguntóle  también  dizíen 
do  Porvecuraíoy  yo  Señorí  Rff 
pondí ole  Chrífto, Tu  lo  dizes.Fn 
ronces  e!  a-mado'Difcípulo  S  loa 
eftana  recoíhdo  fobre  el  pechó' 
del  Señor, loan  í£  y  le  rogo  S  le 
dro  diziendoicjïoegote  enc^íccT 
dame'nte  pregunta  a  nueftro  Mee 
ftro,  quien  es  aquel  que  le  ha  de 
entrega^  y  dizíédoie-qoe  (¡.ha  ría 
preguntoTelo  en  íecreto  a  N.  S.  y 
preguntadas  le  dix'o:An.uí:!  nié.e'íí 
fregara  £  quien  yo  diere  el  raja- 
do de  p  .  n  moi  íííaéie  en  c!  n'kíí'o* 
y  d'tcho  cfto'díolo  a  ledas  Sléári'0 
te,  y  delp'Qés  de  soer  trapace?  é'j 
bocado, junto  con  el  entro  el  I"  e- 
momo,y  delpues  le cííxo  ChnPo 


1 1 

■ 

1 

• 

i  p 


« 


$8  VITA 

karitipanajadaifarima,cnna  In- 
nata ,vca  hamka  loranima  fataai- 
tiajApoftolefnacafcaíljpanallaafa 
paíquataquí  ennaía  cauquifa  ala 
nima  íiti,  rnichca  huakbchanaea- 
ro  cana  cauquí  taquín ima  ílti.ha- 
pana  ampatapanquipilla  cuuafa 
eaaquifa  Auquiífaro  huahaanae- 
pana  límofna  churauí  fafsinaqni 
amkhal'pifcatauinaJudaiakaya- 
cea  S .ipayona  mÄnt&t&chuymanï 
ísiria/aranta  fataílaqui  yácca  iu 
.dioiíacanajVcarohafatautnajCOii 
eercafiuipa  vcieama  Juriri.  Eaan- 
geiiíJ  ¡nagafca  hilanacay  acá  yaa 
Aacaíefo  Xpo  /?nqu:íTachayma* 
pacana  amahualsína  bíuipanhua 
g'ram ¡lío;  hani  amahnaísínptÜa 
collana  AuqníiTa  ilaqaihaa  cuna- 
ía  !arircanaähaoi  hihuañapataqui 
alakherípafa  yatifsína.  Acá  yaa 
hauíurpaanalTataqiiíraquí,  Enan* 
geiíílinaca  «1,  Apoftolcfnacamna 
AuqüíTana  bicha  aroma  humana 
ca  caqnemahoanaafapakhta  hay 
tamn;upifquítahata  phattthata: 
faratnna  S  Pedro,  Naa  mayniea 
eatay  hanípínihua  katafa  pbattiri 
¿i  tí  fina:  (ipanfea  Auquíífa  huma 
cahaatra  payahuafa  atahuallpa 
aroquipampí  ,  quimfahuafa  naa 
hanthja  viletacar tí  qhuiticche- 
kha  fí  abata  fatauína.  Satafpalla 
S.  Pedrolca,fintifintíqoi  cchama- 
ni  cchamaníqiú  haccuícataouia. 

9  San  Lucas  Enangcliftaka  fi, 
Apofto'eínacafca  vcapacha  nay- 
ra  Uiia  cácaña¿bá  íiihuatifipifcca 
taui;ia;  Auquiílafa  hani  vea  yaa 

aroli 


CHRISTI. 

Iu  ha  ve  a  hazer  y  execnt a r  < 

freído  lo  que  hazes;  y  díziendc 
oíos  Apartóles  imaginará  fip 
ventura  le  manda  Ñ.  S.  que  va 
a  comprar  o  a  repartir  a  los  p 
bres.porqueel  tiene  todas  las 
moínas  que  le  dan  fus  denotos 
das  entonces  teniendo  el  cora 
apoderado  del  Demonio:  dizii 
do'e  que  fuefle, luego  corrió  al 
djnde  e&juan  los  ludios  paraj 
nerpor  obra  Je  concertado.  Li 
Euangelííias  nos  cuentan  eílas.i 
fas  paraque  entédamos  que  Xj 
N.S  de  fo  voluntad,y  queriene 
lo  e5  murió:  que  fi  no  qnifiera  ti 
go  huuicra  hecho  algo  para  r 
morir,  y  eípecíalmente  labíeiu 
quien  la  aaia  de  hazer  travcioi 
y  entregarle:  y  paraque  tamcj 
entendamos  e<Ío,dizeu]os  fcua 
gélidas  que  dtztcclo  Chrifto  a  l< 
Apollóles,  Todos  vofotros  eí 
noche  n»c  defamparareis  folo, 
huvreis^que  San  Pedro  reípód'n 
Señor  yo  folo  por  ninguna  vía 
dexarenihuyre:  yqueChrilto 
díxo:  Tu  antes  que  el  gallo  can 
dos  vezes, dirasque  no  me  con< 
ees  ni  fabes  quien  ioy:  Y  aunqt 
Chrifloledeziaefto,5  Pedro  1 
zia  del  valiente  y  fuerte. 


9  Díze  el  euangelífta  S  Lúe 
Cap,  z  i.  que  los  Apollóles  ente 
ees  tuuíeron  contienda  entre  fi  I 
bre  la  inay  oí  ia,y  que  de  la  man 

ra  qi 


CAPITVLO-XXV.  |£ 

ofipi<camti  hifcmuírca  hama-  ra  que  antis  Chrilto  N.S.lesauia 
quinina  taqaechícpa  mayni  na*  ido  a  la  man©  a  cerca  dello,  pcrq 
hilaca  fana,maynifca  napi  hila  cada  vno  deziajyo  Coy  el  mayor* 
afafstnaraqni  huía  h»iaa  fapif*  y  otro  también  dezía  ,  yo  foy  el 
na,  Auquílíafcaifapafsína  acá-      mavor.y  debatían  fobre  ello, oye 


chana  Apabila  cancañacaaca 

cha  Reyanacaarofintia  fama,ha 

v;a  yaarhä  híhuatíítpífcamti, 

la  cancana  amahuaffinca, fullea 


dolo  Chríft,>  dixo  atodos:Dexad 
a  lo3  Reyes  deía  tierra  tratar  de! 
feñorio  v  mayoría  del  mundo,no 
tengaísporíia  ni  contienda  ir  bre 


ncAna  amahoapifeamafataaína      ello  voíotrcSjíi  alguno  quiere  fer 
a  fatatfca  ,  maya  collana  añay       mayor  ,  efeoja  fer  menor:  y  di 


áa  firmona  fermonatauina.  v 
Apollolefnaeparo,  vea  fermo 
fea  Auquipatfa,hupatfa,Spíri 
Sanrocfa  collana  yaanaca  cea 


cho  efto  les  hizo  vn  alcilst me  fer 
mon}en  que  les  declaro  cofas  fe  • 
beranas  a  cerca  de  fu  Padre  y  da 
fi  mefmo,  y  del  Spírítu  Santo, 


chataaina.Spiritu  Sltofcaqhui  y  prometió  de  embiaries  el  5pírí 
tiimamahua  íatauioa,  fermona  tu  San&o:  y  al  fin  del  lermcn  con 
a  tucoyaha  lafsinfea  Auquipa  muy  dulces  palabras  rogo  a  fu  Pa 
mppatttauina  mokbfa  aropam  dre  Eterno  diziendo,  Guárdame 
Apoltolefnacahaqut  huacay-  a  mis  Difcipalos.fauorecernelos, 
irapitanata.yanaparapítahata  proueemelos  de  todo,v  dales  mu 
íyarapítahata  amahuarapita-  eftradecu  amor.»  y  dcfpidiofe  de 
:a  fafsina.Taque  Apórtale fnae  todos  ellos>diziendo,qaedacs  en 
npíraqui  abraftfitaqui  fappag,  paz,y  diziendo  ello  lloraua  eí,  y 
afipifeama  fafsina  hifcaUfca  llorauantambien  los  Difcipulos: 
;hana,hachipanfca  hacharaqui  Entristeciéndole  el,  ellos  tarobic 
Apoltolefnacpa  ,  llaqnilipana  fe  entriftedan,y  dixoles,  Yovoy 
quiíipifcaraquina  hihuihahua  a  la  muerte  hijos  míos, pero  rref 
4tmanacay,ón  afea  hlkaraqui-      to  fere  de  bueleacon  i'of  otros:  Y 

acabada  el  fermon  y  fenantardó" 
fe  déla  méffa.hizo  lo  queíierrpre 
tenia  deceftábreqoe  dio  gracias 
a  fn  Padrf ,  y  faliendo  de  aqaelU 
cafa  en  cópañia  délos  Aportóles 


ihua   purikhamama  fatauma, 
i  fermona  tucurafsí :iíca«meía 
ita  faratkhalsina,  viñaya  lora- 
irinca>hama  luratauina  Aüqui 
hamppatitauina.vcavrathá  mi 


fsinfea  ApMtolefhacpana  aria     fje  al  huerto  de  Geth  emaní  paf 
ni  ya  huerto  Getiemaní  futmi      faado  el  arroyo  délos  Cedros, 
tnaeauina  maya  hauiri  rio  de 
Cedí  JsfUtidi  «acacafsina. 

7* 


n 


CAP. 


1 

i 

lio  VITA 

CAP.    XXVÍ*    C  A  M  I  S  A- 

kba  leía  Chrillo  Aaqu'ifla  Geth* 

ícmani  fotíni  huertona  víia  huma 

ya  haíiiavüchJnayApcftoIefnacpa 

rofca  Pcdrompi   Diegoropi  ioa- 

nampiro  atamachína.rampi* 

chica  oración  lurafsína 

paca^irna  fafsin* 

vcathabua 

arofí. 


CHRÏSTI. 

C  A  P,  XXVÍ;   TR  ATA   D! 

como  N.  S.  IefuChrifto  fu  Jo  ft 

dor    de  fangre  en  el  huerco    d 

Gethfemani  ,  y  de  como  dixo 

fns  Apoiioles  Fedro, Diego  y  I 

an  que  hízieiíen  oración  y  ve 

laíícn  juntarrente  có  e!. 

Match, ¿6.  IVlar.-  4, 

LaC  í2o    ÍCMO. 


M  CHA  h'tufiTÄnaca  fupa  hi' 
haaua  aniúhuaísina  ïefaXpo 
Aaqaüïä cbuynjapacama  G&thfe 
maní  futiaí  hosrtoro  inataisí,vca 
na  chinoquecani  aacanacaha  faf< 
iina^vcarofea  acá  AuquiOa  lerula 
len  marcancaísíiia  ancha  maa  mí 
vrítaaina  Aaqaipa  vcatháháppa* 
tirijoracion  lnrirí,  fappakhtaqui 
vcatháhíaflanacana  yaaifa  colla* 
na  D ¡os  Aaquipampi  arofiritaai- 
na.  cesmafea  nia  hthoañapa  haka 
chipanfea  taque  Diícipulcnacpa 
pi  vea  huertero  roatauina  >nía  pu 
rifsinfea  San  Pedrompi  Sandia*, 
gompi  San  loanampi  mantapífea 
turnia;  Oaccapa  Diícípuíonaepal 
ca  vea  hartona  püsuparo  anano 
c a topa "  í «sin a  >h u rnanacacca  acan  * 
ca  quima  faí'stna,  oración  lurafsi- 
11a  hraíhuatecañaroparinam*  ra 
auLUísina  Nía  huertero  malui' 


n  i&'ïu-ru^fi, apis. .un a»n» »  w»"/ 

m apalea  qiiicftulirauina,vllteata- 

(a  maya  hanají  vliinacana,  ancha 


r^l  B  S,S  F  ANDO  mncho  Xf 
'  N  S  morir  po?  nefotret»,  < 
propo&to  hte  ai  f-.uerto  de  Get! 
fe  m  3  oí  fabiendo  q  ír.s  cn^mig» 
!e  prenderían  ;  y  citando  en  ler-i 
faíen  tenia  de  columbre  ir  al 
muy  frequencemítea  rogar  y  h 
zer  oracicn  a  Ai  Padre  Eterno, 
para  c  ftarfe  a-lli  a  Tolas,  y  trati 
con  el  nueilros  negocios:  vltirn 
mente  acercándole  labora  de  i 
muerte  fue  alia,  có  todos  las  Ap 
lióles,?  llegando  entro  con  S  t 
dro,San£rtago  y  San  loan, y  a  1; 
de  mas  dexo  a  la  entrada  del  h 
erto.diziendo'es»  Edad  aquí  ha 
ta  que  yo  vaya  y  haga  oracio 
orad  paraque  no  caygats  enlai 
tacion:  y  acsiuido  entrado  en 
huerto  codos  los  miébros  deXf 
comentaron  a  corearle  de  miec 
y  a  temblar,y  el  corado  y  elaln 
aeucrifte<erfe,qn9  mirándole  j 
recia  todo  desfigurado  por  la  11 

el 


[a!fiísina,vca  tinertonpílla  le 
íhnfto  AuquiíTa  ,  haní  monte 
tbor  patkh¿na, ancha  ppallchi 
cha  ceanirí,  vllafirapicatauin 
tama  vllanTapitauinti.-maafea 
mifíri  quiehnuTÍ  vllalirapítaui 
Apoftolefnacpana  ampi  auqu» 
¡juichufihua  ,  quíchufiraquiha 
ataquífa  almaha  anch  hoa  q,- 
lU^hihuañahacamajacancapif* 
na  nampi  chica  pacalíípíf- 
na  fatauina;  ialsíníca  maya  ca 
íacnta  ,  caycahuficarokhatta» 
icchi  huccaroquímfa  Dífcípu 
acpa  írpanocahuaí'sína  mata- 
ia,vcan¿ca  quillpíttafsina,lac- 
a  vraquecama  puríyatauina,v 
ue  hamppatiísina  hama.  A  co 
aa  qhuefpirihay,cunapi  vea  lu 
a-íCamíia  vraquempí  hamppa 
tai  acapachampití  amígofiña 
ahuaea?  Hanihua  hichacaami 
linapachatí,nía  hayppnhi3a,a» 
gofiña  amabuafsinea  ,  mafaya 
igolifma  , huma  amauímanía 
iqhua  hichaccahani  amauiriq. 
,  taque  chicahua  hichaca  haní 
atpiníquí  humataquikapifira* 
ama  ,  niahua  humana  pílluma 
añataqui  echapi  lahuanaca  fay 
ihaa  homa  azotíñataqni  hu- 
ínfa  lahaanaca  cchiilcanaea  a 
,  niahua  homa  chtnocañataqui 
íillíhaa  hichuíahuarii  niahua 
ma  cchacucfcañataqui,  Crufafa 
ani,  niahua  bierrorofa  afiron» 
i  Ianfacaqai,vca  lanfana  colla» 
ckuymama  kalluut.<ñataquí, 
inantañacaqoi ,  niahua  flaao 

na  caí  a 


CAPITVLO  XXVI.  3*ï 

cha  trifteza*P©rqae  Cfirifío  N.  S 


no  parecía  eomo  en  lo  alto  Je! 
monte  Tabor5muy  lleno  de  luz» 
y  relplandor ,  fino  de  atlicion  ,  y 
trífteza,  y  paraque  los  Apollóles 
entendieííen  claramente  fu  trille 
za  yellos  también  fe entr;fteeisé 
dixo:    Muy  afligida  efta  mí  alma 
halla  la  muerte  ,  eltaos  aquí  y  ve 
Jad  juntamente  eó  migo:  y  dicho 
ello  dexando  a  fus  Dicipulos  a  tá 
tu  trecho  como  vua  piedra  arro* 
jada  fuele  parar, y  poniéndole  a* 
il i  derodillas  Mego  la  boca  hafta 
la  tierra  como  qnien  la  bef&ua. 
Ofoberano  Redempsor  mio:por 
que  hazes  vna  cofa  como  eíía<co 
m o  befas  la  tierral  Quserespor 
ventura  hazer  las  amiíhdes  con 
ella^No  es  efte  ííempo  de  amilla 
des,  tarde  es  ya  li  quieres  hazer- 
las:  los  díaspaffados  auías  de  ha 
zerlas,  q  queriendo  tu  agora  no 
querrá  ella:  Todos  agora  lin  nín  - 
guna  razón  ellan  enojados  conti 
go.  Paraque  íe  haga  la  ccrona  fe 
facanya  las  eípinasjparíqne  te  a 
coten  las  varasy  los  mimbres  hä 
nacido  ya,  Para  prenderte  y  atar 
te  ella  vafeco  eVhichoy  cáñamo 
y  para  crucificarte  cíla  ya  leca  la 
Cruz:Para  la  ianca  calcan  el  bier 
ra  ac  azero5para  abrir  yhondar 
con  ella  tu  coraron;  Ellan  echos 
ya,  y   aguados    los   cíanos 
X  par* 


■ 

\  ■ 


,i¡ 


Ji2  VITA 

■acáfa  hifquichata  áríchata  Cra» 
2aco  ampárame  cay  urna  cchacu* 
«atañataqui,niahua  cunefa  huma 
mutuañataquí  camaraáta;  hanipi 
níhuaculluriquifeahihuayahafa 
pinitamhua,  acá  hama  huma  yan 
ccachañataqui  aliri  vraqueca  ca» 
mílapi  harappatita'' amígoskhata 
na  hÜla^nía  huma  acacca  híhuata 
pac.franquihua.fatatfan,afapihín& 
tanacanfca,  auquiííana  vraquero 
aííttauipa  amkhafífsína, 

2  V raque  haní  iya  firijipanfca 
collana  Dios  Auquipa  mancara- 
qni  vllutatauina  acá  collana  Iejfu 
Chrifto  AuquiíTa  ,  kapiíjrichny' 
mapa  ttarpnyaha,  hupa  haquena 
camancapíllakapííi,nafca  acata- 
hnaTatay,kapifiñama  huccaqui- 
phana  ,  naa  huahuamalayco  vf 
t  taaqtiima,faha  íafsína  AuquiíTa 
Díofna  hákachama  haqnacáa  ma 
nupaphucamafata  ,  burnapiiia- 
dor  miítuta,  humaqui  phuqueta, 
hanihua  naca  haqnacápi  arofina 
amauthati,hamka  cauquí  cutiana 
phuquetahata Tata, huma  phuqta 
bata  vcacca  haqnaca  manupa  ahu 
futapachácaní  íata,almapa  chuy* 
mapa  ancha  quichufipáfca,  Colla 
na  Auquíparo:Tatay  hani  mutu- 
ñaha  huaquiíípanca  vcfama  (ama 
acá  mutuñaha:maafca  Tatay  hu- 
ma amauchita,  vcafca,amahuaui 
maq  lurata  cancpa,amahuañahaf 
ca  hani  fatauína,  acá  hama  hakh- 
fara(stnfca,quichufifsinfca,llaqtff 
íinfca  hupa  amauirinacpaita,haiu 
cuna  nmcuáafajCQnatcaqqfitkfa 

hakh» 


CHRISTI. 

para  éctauar  tus  píes  y  mino! 
la  Cruz:y  todas  iascofas  eftai 
apunto  para  atormentarte, ) 
parara  en  efto  q  muerte  quíe 
darte. Puescomo  alatierra  c¡ 
duze  ellas  cofas  para  maltrat 
dasofeulo  de  paz  y  le  pides  a 
tadíy  etUndo  fentécíado  a  m 
te  fin  remedío'íefto  deuemos  i 
templar  nofotros  cnnfideía'i 
la  humillación  de  Chrifto  ala 
ría. 
i  Noablandandofelaticrr; 

uanto  el  Señor  los  ojos  a  fu  e 
no  Padre  para  apaeígoar  fu  c< 
$5  enojado,fauiédo  q  lo  eftau; 
ios  hóbres ,  y  para  dezirle  to 
el  eftaua  aparejado  para  fatis 
zer,r  para  dezirle  q  por  fu  an 
y  fer  di  hijo  fe  fofegafey  dizii 
le  fu  eterno  Padrejqcó  breue 
págale  ladeuda  délos  hóbresp 
era  fa  fiador  y  q  et  fe  la  pagalí 
el  noqueriaauerlocó  elios,) 
dolé  príefa paraq  luego  lattsf 
fe  díziendolepreílo  «onqhai 
fátisfazermcí  q  fi  tu  pagares 
hóbres  quedaran  libres  acia  d 
da  r  arligiendofe  mucho  iu  al 
y  fu  coraron  d>xo  a  lu  eterno 
dre:Padrc  mío  fi  es  pofible  qut 
no  padezca  manda  que  cefe  m 
fiou;Pero  C\  ti»  quieres  que  yt 
dezea,hagaletu  volantad  y  n 
mía, y  con  cfte  temor, arlcion  j 
goxa,no$  merezio fortaleza 
briopara  no  temer  ningútrat 

yp 


CAPITVL 


akhfaranataqhaajCfhama  «hay 
3j,  han  huati  Dios  Iayco  hihua- 
ahaqaínocaraphiftojhuahoana- 
aha  cuna  hihuañaro  purifsinfa, 
ani  llakhllattafa  naa  layeo  hí> 
uani  >hakhfarañapafca  llaquifí* 
apafca  ,  bicha  naa  llaquifibuaha 
if»ina,llaqnífina  ,  qoíchufinaha 
ifarana.  Cierto  ancha  huraacuíi 
ihua>  maaíca  ancha  culifiñahiia, 
uflanacanfca  acayaa  yatiñaíía- 
ía  Prophetanacana  hihuauipá- 
Sane  MartirefnaCana  hihuaui 
tnpí  chícayaha  fafsína:  Nayra 
opheeanaca  nayra  bihuapífea * 
a  hakhfarafahna  Uaquiíilahua 
otiíifahiia  hiuiritauina,híhua~ 
4bihoafcafsinía:  maafca  fanóto 
mirefnacachakhlla  tunca  puíi 
maranifsinfa,  fumiri  cancafsín 
cchamapafa  chuymapafa  pha- 
}tifpana,  cunamana  apuna  yoe 
r$ina,auquiní  tayeanifsína^don 
!ia'can€alsina,taqna  amahuata 
Kafsina  ,cnnapafa  cauquípafa 
iichulïpana,tahuaco  yaccana 
ithumpi  hama  thutfcumpifsína 
maña  hani  bakhíanritauinti, 
os  Iayco  híhuaata  ancha  cufifi 
iíhuapifqueritauína,mntufca, 
tamaña  mntuña  ancha  ^cuíifi- 
aquí  muturítauína  ,  cuna  lay- 
Naa  atamamama:  lefu  Chríf- 
Huquiífana  hihuaha  íafsina  an 
Ilaquifiuipatpi,  Martireínaca 
>s  Iayco  hibaafsína  hani  qui» 
firitijAuquifla  lefu  Chriftopi 
colana  Auqcipana ,  coilana 
tinapá  hacmicarapbifto ,  ha* 

pana 


y  para    morir  ©fiadamente  por 
Dios;  entriíleciofe,  congojofe,y 
temió:  paraque  fus  hijo*  y  fíele» 
fieruosvíniédo  a  morir  qualqníe 
ra genero  de  muerte,  fin  temor 
murieféporc!,  yparatomar  «m 
cho  antes  en  fi  fu  temor  y  trífteza 
de  todos  ellos.  Es  cofa  cierto  pa- 
ra maraaíllarfe,  y  por  otra part» 
alegrar  fe  y  digna  de  q  la  fepamos 
nolotro«,queríeda  hazer  eompa  ' 
ración  déla  muerte  délos  Patriar 
chas  y  Prophetas ,  con  la  délos 
Mártires.    Los  antiguos  Patriar 
Chas  y  Prophetas  muriendo,mo- 
rlancon  temor,  congoja  y  aflícíó 
aun  muriendo  natural  muerte. 
Pero  los  Mártires  aunque  niños, 
y  decatorze  años  y  degrádeher 
mofura,y  quando  iuan  creciendo 
en  fuerza  y  brio:y  có  ferbijos  de 
nobles  y  principales,  y  tenerpa» 
dre  y  madre  ,  con  íer  donzeíhras 
queridas  y  amadas  ,  fin  faltarles 
bienes  y  riquezas,  mocos  ymo« 
c,as,enja  flor  de  fu  edad,no  temia 
la  muerte,y  matándolos  por  cau 
fa  de  Dios  morían  con  grande  có 
tentoy  alegría  ,  y  padecían  con 
mucho  regocijo  todos  losgene* 
f  o  de  tormentos.  Que  es  la  caufa 
deltoí  yo  os  la  diré:  Por  la  trífte 
za  qtuuo  Chrído  al  tiempo  de  (a 
muerte  los  Mártires  no  fe  ehtrif* 
tecian  moriendo  por  Dios:  Pora 
lefu  Chriftofa  feñor,  y  capitán 
les  alcanzo  con  fu  trrlleza  que  no 
X    z  fea 


1 1 


\ 


_*  VITA   CHRISTIi 

LPanaqníchimuíp2pí,hupalay.    fe  afligieren  moricnáo  per  f ni 

«o  hihuafsina  hani  ilaquifiñafata     mor,y  cfta  virtod  y  fuerza  la  di 

«oi,Martirefnacarofca,aca  colla     a  losMartyresparaqfin  temen 

nacchamacfearíritauina^animu     tormento  ni  la  muerte  como  lo 

tuna  hihnañafa.nayra  Propheta-     antiguos  Propheta.  m»"™™¿ 

MCanamahaMifaralahihuau-pa     ziendo  Yo  a)  tiempo  de  m .mo< 

taqui,naqní  hihuafsina  hupanaca     te  temeré  en  lugar  dellos:  yo  n 

pachana  hakhfarsha  ,  naqui  \Uj     afligireparaque  mi.hijo.y ¿m. 

Lífihajiapanacanahuafauanaca-     doresnoíeenmftezca:y  aulle* 

íana.hani  llaquifinapataquifata     también  Indo  tangre ,  y  Heno 

oína^ca  chuymampir.qui  vila-     rrifteza  fu  alma  y  a  l«»yP° ' 

fa  homay  utau'iña  ,  almapafa  llaf     paoor  y  temb!or,penfande  que 

quífiytauína>hanchipafahakhfa      uia  de  morir  envna 

raatanína ,  Gruzana  h  ¡huayaca* 

búa  cancana  ,  buahuanacahaíc» 

naabamaraquihua  hihuani  fafsi- 

na.   VcafopapiS.Andreiafpalla 

Gruzana  cchacucatata  hihuadin 

«a  ancha  cuufifa  hihuana. 

.%  Maanacata  haquenaca  ancha 

«ihoar'acitnri,mayuímarmiyaa     liarle  tos  hobresviedo  a  vua  n 

cea  ifini  y  haahoapaíca  íappa  hiC-     ger  mal  vellida  y  fu  hijoto 

«  ifini  vUia(ctna,vca  yaabamur-     tido  y  ttatado.-peroei  qentien 

piyñhaquefcabuaracufiríhaque     efte  fecrctodízealqle  matam 

io,han¡haaracnfimtivcathataíe     quenofe  maraniliedelo-.porq 

paca  huahuapa  ancha  amahuafsin     madrepor  elgráde  amo, rqtu 

pi,huahu3paqoifappa  faraaña  a.     a  fo  hijo  quiere  q  ande  biei.tr, 

man^nsícacunolaeunahafi  ílrípi     doy  no  fe  le  da  nada  de  íi  me 

Hamaraquípí.lefa  Chrift*  Aun/     Delapropriamantra  leiu  ui 

fafcahibuaflanaca ancha amafeuaX     taN.S.por  el  extenuó  amor 

fina,hupalayco  hihuafsina  naa  *      nos  tiene  qaifoentriltecerie  i 

chufiha'hupanacananaalaycohi      riendo  por  nofotros:p^qu< 

hnaftina.haníquichufinapatuquí      nos    entriftecuuemoi  »0« 

kanillaquifiñapataquiíafiinaq-      muriendo  por   el    *  7  *"  ffl 

chufitauina  hanipifipífití,maa(ca      za  no  fue  poca  alsi  como  q 

ancha  qnichufipana  ,  taque  han.      ra  ,, fino  que  de  todo,  los  po 

«htepía  ppiatbá  humay u  miíUl-      por  donde  laleel  fudor,ialio 

quérieavcathfevila  humayu  vra     jrufaaftu  llegar  al  luelo. 

quero  puriña  cama  ay  uitauina. 

Diofna 


fas  fieles  y  deuotos  mnnefen  d 
mo  el  6n  trífteza  ni  temor  alg 
no. 


*  Muchas  vezesfuelen  mará 

.•    i        «   -  i :  1 A  n  i  tr  n  a  ri 


Cuc 


CAP-ITVL 

iofna  qnellcapa  fi,  Dios  Aüqui 
mna  ha  quenacataquijjhochapa* 
akapifirapifsina,  taque  vmana 
haayaba  íafsína,alakhpachapíi 
i  punen  hifttarana,  allckha  ha- 
jñapataqui,haqaenaca  taque  hi 
ïayañapataqui,  Hamaraqui  hi- 
afea  quíquipa  Dios  haquenaca 
'upaafsina,  üaquipaafsïna,  hif- 
i'tchaha  fafsina,lefii  Chrifto  Au 
lilïana  hanchipana/ppía  ppïana 
ipa,  iïrcanacapa  hüharacauina, 
tokba  víla  ayuinijgracia  milla- 
i,  haquenaca  hífquichañataqaí 
tauina  :  Qrúquíparaquí  nayra* 
jquenacataqui  kapiHna,  quiqui  • 
iraquí, hicha  mkta  haquenacaf- 
i  ilaqu';piyfto:camHa  nayra  ha* 
aenacahakhfacataafsina,  hihua 
ifecstauínca   bamaraqui  bicha 
upayonaca  collana   vilapampi 
akhfacataaf&ina  atipi, phactíyí: 
¡aíTanacafca  hifquiehifto.  Eaan- 
elíftanacaíca  AuquílTana  víla  hu 
laynuipa   quellcafsína  ,    ancha 
aaracufifahna  queUcapifquí  Au 
uilla  amkhafiñapampíqui  ,   Sa- 
ne jmutunapa  kayuifiísina  vila 
umay  upana, taque  haqnen&cafa 
amayufa  hankuquipí  humayu, 
caica  iran3cafsina,  maafca  lefu 
Ipo  Auqniíía  mntuñapaamkha- 
fsínaqui    víla   humayutanina , 
liahua  taque yatípif&a,  vílafca 
anchiíTathá  ctichíllcna  hqnunta* 
aquípi  arcaphnfana   kakhchana 
ak.hehataraqniqujpi  mí  íl  uriana 
fea  ÍES  V  Chriílo  /ioquiííana 
incoñapa  anikhafípanaquí alio- 

kha 


O    XXVI.  52? 

Caéta  laDiuína  éfcríptflra»Cieri. 
7.  q  eíládo  Dios  muy  enejado  eó 
los  hóbrespor  fus  maldadcs,que 
riendo  dar  cabo  dellos  có  vn  áílu 
uio  de agua>abrío  todas  ias cata- 
ratas del  cíelo  paraq  llouieííe  ma 
cho  y  acabaífea  todos  los.hcb.ret. 
Déla  mif ¡na fuerte  el  mifmo  Dios 
agora  vfando  de  miferiQOjdia  có 
los  hóbresay  queriendo  hazeries 
merced  abrió  losporosy  las  vé* 
ñas  del  cuerpo  de  IeluXpo}a  íin  q 
falieíTe  vn  diiuuío  de. sagre  y-a'b'ü 
dantifs'mia  gracia  para  hazerbie 
a  los  hombres  El  mifmo  antigua 
mente  fe  enojo  con  ios  hombres, 
y  el  mífoio  agora  haze  mífericor- 
día  anüfotrosloshombres,  Déla 
manera  q  antiguamente  abogado 
a  los  hombres  los  mato,afsi  ago- 
ra ahogando  a  los  Demonioscon 
fu  diuína  fa ngr e  los  vence  y  a.hu 
yenta,.y  a  no  fot  ros  nos  regala  y 
haze  mercedes. Los  Euaogeliílas 
eícríaíendo  elíador  de  fangre.q 
fado  ChrííloSeñprNueílrojeícrji 
uenio  con  macho  ¿Hombro,  por 
auer  fudado  fan«re  con  foio  itisa 
guiaren  todos  los  tcrméíosqoe 
auia  de'padecer.  Todos  los  hom- 
bres fndá  fador  blanco ,y  eíío  tra 
bajando;  pero  Iefa  Chr iílo  Nuef- 
tro  Señor  peníando  fulamente  en 
fupafsíon  fudo  fajigre.  Todos  í » 
beis  que  fale  fangre  de  nueñros 
cuerpos  qaando ion  heridos  con 
algún  cochiüojarcabüz  o  artille- 
ría; pero  con  foio  pealar  Chri.f- 
o    Ñus  tiro  Señor  €A  fu  pafsion 
i        ,  *XV-3*  íalio 


I 


I 


.1  ¡ 


}l<S 


VITA    CHR1STL 


i  ■ 


,{ï 


kha  víla  hupapacha  ayuítauina: 
Cunalaycofhinflanacana  hocha- 
nacifa  yancca  lt?raoinacil*a  ancha 
J>acchacanqaipana',hochapifï  pi- 
fíquí  cancafpana,vcafca  hanipi  vi 
la  humavoricanci ,  almapafa  an- 
cha llaquifiricann  ,  hoehani  h9q3 
nacanfca  aca  yaa  hifqut  amkha 
khaiiñapahoa. 

4  Haccapa  ama  uf  tanaca  Diof 
na yocpabaqoe tocüñacha  arofif 
fina  haquenaca  hani  hocharopu»5 
ripanfataeuneaticahüa  fipi:  maaf 
ca  hihuañapa  yaathä, taque  cay- 
ea  chekha  amautea  hncapi,  haque 
«aea  hani  hocharopuriipana,vca 
cca  hanthoa  Dtolna  vocpa  IESV 
Chrifto  hiairicanti  faphifgS  Bcr 
Rardofca  hochana  yancca  canea» 
ñapaca  lefu  Cbrifto  Aoqo  itana 
HiUtuuipaptníquipí  yanceahna 
fciitoG,  HÜanacay  Itfu Chriilo 
AuquiiTanacollana  almapa,paña 
«•¿uichtalifinfa  ancharaquip»  cufif- 
taoina  ,  collana  Dios  cancañapa 
vfljafsina,  quicbüJífinfca  taq  aca 
pacVaquirrnacana  hochpathá  ha-, 
cchaqoichoísíía  qutcbuHna  ,  hnpa 
hama  hani  maynihaqoeíV  pacha 
callarataihá  pacha  cupufiñacama 
fa  .  flaquiiipana  •  taq  m «tunan re- 
palca  nayra«atparv>  puntauína, 
puíipanfc*quichufítauina,ludaf- 
ana  yancca  cancañapalca  cnuy* 
maparo  puríraquitauina  ,  puri- 
pánica  llaquifiraqoitauina  Apof 
tolesnacpanahupa  haytamuíuf- 
üna  ,  taque  patcrñapafca  puríra- 
«jaicauiaa  ¿puripanfca  niaampi- 

raq/ií 


falto  de  fnyo  grande  abnndanc 
defangre:y  qfnelacaofa  dedo 
por  fer  grades mieftros  peccad 
y  maldades  ,  que  fí  fueran  poco 
o  pequeños  no  houíera  fudaí 
íangre,cofa  que  deuen  medicar 
coniiderar  mucho  lospeccadcr 


4  Algunos  Do&ores»hatlíin< 
d?la  encarnado  del  hiio  de  Di 
dizen,  que  aunque  e!  hombre  n 
peccara  fe  huuiera  encarnado. ï 
ro  a  cerca  de  fu  nuieríe, todos  c¡ 
antos  Qc&ores  ay  d¡zé>quc*íi 
hóbre  no  peccara  ei  hijo  de  Dic 
no  huuíeta  muerto,y  S.  Berna 
do  dJzequelapiísió  de  lefoXp 
nos  dize  y  defeubre  la  fealdad, 
milicia  de?  pecca  J  o:  Hermano 
miosel  alma  fanSlilYima  de.Xp 
aunque  fe  entrirtecia  mucho  tai 
bien  fe  ale^raua  viendo  la  eíTei 
cia  diuina,y  encr  ifteciédoíe  fe  ei 
triftecio  granditVtmamente  pe 
los  p«ccados  de  todos  los  morí 
dores  del  mundo  noauienJoai 
do  nadie  que  fe  aya  entríftee'id 
como  el,del'de  el  principio  hatf 
la  fio  del  mondo  ,y  codos  lus  to 
mendos  fe  le  reprcfentarona!p< 
iamienro  y  reptefentandofcle  I 
encriftecicsreprefenroícle  la  m. 
dad  v  ruindad  de  ludas  ,y  le  er 
triíteciojrfprefentofelela  huye 
délos  Apoltolr  s  ,  dexand  le  a  j 
tolo,y  fccntriílecio,KCs  rcient 

fel 


CARITVLO   XXVI. 


3*7 


raqui  qnichnfita aína.  San  Pedro 
na  hanihua  CHRiSTO  vllttacat.» 
tí  ialssoa  jurauipalca  punraquí* 
ranina,  pari^anlca  maampír^qoi 
qnichulítauina    Sntiqtfa  baque- 
mcana  huahoanacpa  Chriftiano 
íancauitha  hihaayaña  am¿hua» 
ial'ca  únela  Yglelsta  eolluyaña  a 
nahu  ñafcapunraquitauína,  pa 
ipanfea  maatnpiraqui  Üaquííina 
aque  haquenacana  nochero  pq* 
¡upada  pacha  tucuíiñ¿  cam*¡pu 
íñ-jpafa,  ína  haqtienía  ,  Aponía, 
nayconía.Saeerd   tenfa  &c.puií 
aquitauínapuripanfea  maampi 
aquí  ilaquiíitauína.  Ccllana  al- 
napa  acá  hama  maya  toquethá 
uiiíípana,  mava  toquethá  llaqui 
pánica  , collana  chuymapatha, 
nayni  aocaní  aucaíiíina  hamacha 
au'ma,  maya  chuymaca  ,camilá 
iaíTanaca  hacaña^,  amautanahi 
uatíafcahakhfartana  hama  haca 
aamahuatauína,  hihuañaíca  h  *■ 
hfaratauina,hiboaha  fipana,hani 
ihuáti  Tata  nina;  mayachuymaf. 
a  hiutTanaca  ancha  amah.ualsina 
ihuama,mncuma,niurumana  ha 
¡ti  haqnaca  aiakhpacharo  miltu  • 
i  faraquitauina-,(ipaníía  taq  vila 
a  hakhl3ripan3,n;aafca  amahua 
iquipana  chuv maro  taque  ayui 
iapitauinathak!ifarañampi,hiuf 
maca  amabuañampif  a,  pnni  ha 
hama  keuif.fsina  aupé Hai  a  la 
iUtna:Aca  hama  purapathá  auca 
canica,  keuiiïfsina  hamachipanf 
i,ckuymarotantafiri  vila,miftu 
uina  huma/u  hama,chuymafca 
veía^ui 


Télela  negación  de  Pedro  con  jo* 
famcnto5y  fe  entrütecío,  Repre- 
fentofele  la  voluntad  délos  Gen» 
tiles  de  matar  a  fus  fier uos por  f*r 
ChriúVianos„y  la  voluntad  de  M 
trnyrla  Vgleíia  y  fe  entritlecio, 
Reprefentolelela  cay  da  en  el  pee 
-cado  de  todos  los  homores  häii» 
Ja-fin  del  mnadojbaxos  y  nobles 
Sacerdotes  y  legos,y  con  tales  re 
prefencacionesfeentriltecio  mas 
y  (n«s:-y-fubend¡eifsima*alma  go 
candóle  por  vnaparte  y  cntrirte- 
ciendofe  por  otra  pareie  que  en 
fu  coracon  peleaná  como  dos  có 
trarios  y  enemigos, por  vna  parta 
déla  manera  -qnofetros  amamos 
la  vida,  y  tememos  la  muerte.af- 
fi  también  Chrillo  amauael  viuir 
y  temía  el  morír:qucriédo  morir 
la  inclinación  natural  le  iua  a  la 
mano  ¡  pero  el  amor  q  nos  tenía 
perfaadiale  a  padecer  ,  y  morir: 
pues  cofa  muerte  yriamosal  cié 
-Jo:  y  en  ella  contradíciondel  te- 
mor por  vna  parce  y  a  mor  por  ó 
.  tra  la  íangrefe  retiro  alcoraqon 
el  temor  de  los  tormentos ,  y  de 
la  muerte  ,  y  el  amor  q  nos  tenía 
luchando  cornafi  fueran  dos  ene 
'Iñigos querían  vencerfe  el  vno  al 
otro:y  contrabando  entreíidefta 
manera  v  como  luchando  la  fan- 
gre  que  fe  auía  recocido  al  cora. 
Con  falio  fuera  a  manera  de  fa- 
dor  y  deíamparo  al  coraron  folo 
X    4  para 


í  ■ 


&* 


VITA  QHRISTI, 


vcfaqmhayeafr,QCBeaoína,maam  paraqmasfe  entrífteciefejyfalií 

piqnichnfiñapataqu¿:hamka  mil"  do  corrió  con  grande  abadancía 

tutsiaa  vilaTcaeauquíqoí  vraque  hafta  la  tíerra;paraquc  Tiendo  an 

cama  ayuítauína,  Vraque  nayra  tes  elleríl  produxefe  todo  gene 

liani  canafa  alirif$ína,eunamana  ro  de  plantas^regola  como  con v 

hifqoi  alinaca  alióapataqui,irpa*  na  acequia, paraque  dieííe  mucbc 

na  hama  chakhchatauina,Tappa  a  rYato,es  a  taber  pataqne  los  hom 


chuñapataqui,  acafca  baqjacnaca 
na  hífqoi  lürañapataqai  fapaeha 
hnahífma. 

f  Hanira  vila  hmnayucafsinfca 
qoítufa  Apoíloleínacapa  ,  cama 


bres  diese  fureo  de  buenas  obras. 


?  Antes  de fudar  fangre  fue  í 
ver  a  fiss  Apo$oles,pa?a  ver  lo  i 

chipi  TaTsina  vllkhaeanitauína  ,  ¿>  batían, y  viéndolos  q  dormían  ei 

qniquiri  vMja-TsinTsa  ancharaqni  triítecíoTc  mucho  dszíendoiAuii 

quichuítna,na.nakatacama  pacca  dotes  yo  encomendado  qvelalcí 

llímaTatacapacallíqmípa  íafsina  vn  poco  juntamente  con  migo,d 

.iquíqaitulipana  ,  hnpaTca  hupa»  uían  ellos  vclarjduf  miedo  ellos 

nacalayco  Jiaquififsina  quícbníH*  y  ei  por  ellos  eftando  lleno  dec< 

fma^Taque  quimfa chica  iquipanf  goja  y  dolor,  y  aanq  todos  tre 

palla  S.Pedro  mayniquimokhTa  dormían  reprehendió  Tolo  a  Pe 

.arompifcath~akhtitaoina;camifa  4ro  con  palabras  Tuaues  y  amor 

jnaya.lukí  hnaycuqui,  nampi  cbí  Tas  dizíédole.Pues como  Pedro 

ca  Dios  hamppattma  Tata*a  hay* 

raílaTafsína  S,  Pedro  veanacana 

apnpípana  ,  apa  padrenaeanaíca, 

baquení  mayconaeaníca  hani  San 

Pedro  bamaiquíqui  tnliñapata^ 

i'lca  harnapt  leTu  Chrífto  collana 

Asqüiíía,  yocachiri  marrai  canil 


ciendote  yo  encargado  qvelafe 
y  oraTes  vna  Tola  hora  júntame 
ce  con  migo,no  lo  hazes  y  emp< 
recasí  Per  Ter  Pedro  cabeca  c 
llosjparaq  los  perlados  y  Teñon 
de  vaTalíos  no  Te  echen  a  doria 
como  Pedro. Como  vna  maget 


fayocachanapnrítaaearafa  vea-  eíla  departo  q  anda  acá  y  alia 

ru('aiaranaqri,hani  maya  huccan  no  Te  quieta  ñipara  en  vn  Tolo 

íataqchuymavt-ttirití  hihuaba-  gar,con  Tobrcíalto  de  Ti  morirá 

chaícamachahachaTaTsinaHama  deloqTucedera.Dellaíuertc  Xj 

raquipí  yocachana  puríta  hama  N.  S.  como  Ti  eftuuicra  de  par 

ApoftoltTnacapa    químTa  buaTa  fue  a  ver  treí  vezes  a  los  Apoí 

vllkhatanicanína^vllkhatanitatf  íes  ,  y  deípues  boluia  de  nucu< 

ca   quíllpíttakharaqaina  ,  cchi-»  ar¡odíllarTe:y  alapo(l;íecarga< 

na  manenfea  ancha  quichufníana  de  triíteza;y  mirado  a  todas pí 

purita^heca  toque  cupitoque  v  tes  ala  dieíha  y  finieltrajComo 


lluti 


< 


vini 


CAPITVL 


tipanfa  ,hani  qhuítinfa  yanapi 
butatavila  humayutauina. 
rq  yanapiripapilla  Kilanacay 
lipí  aebu  ccata  haquefa  hucan 
vila  pbifcaqueripafa  banira» 
i  haqoHüfti.    A  collana  Vir- 
i  fanra  Mariav  hnahnama  viU 
maynpana,qu»ehufjpana  lla(|* 
ana  cauquín&apííA  íanto  Dio 
I  camachirícanpi  acá  Señora 
liana  amahaata  huabuapa  vífa 
taña  taypina  >  vilakhtara  lia* 
¡firiphatifiri  vlljafsina?  ancha 
^uichufiricana'fpifiquichaiÄ  co 
na  Vírgenay  buahuama  quí- 
afipana,canquin&a'ícuna  lura- 
ícatnachataííimpa^ti,  huahua 
líaaea  hama  ttaqnefquipanca 
lufahaea?  Matay  haní  quíchuíi 
yocachauima,ächahua  quíchu 
íanihuanayrahama  fumakhetí 
Jnacpafa  taqaehua  mauquipti; 
mana  cufififa  vllcchuqníui  aha 
pafa,llaquififavl!chuquiñakha 
ihua  ,  hauí  hutaquíma  Seño* 
y,vilaplnfcucaquibata  aroma 
íVhahuraquihatajamigoní  ha- 
iefa  quichufiñaro  purihana  ha- 
¡ritahata  nafca  hahnraraquima 
afafsinaquihnaamígocbaíiriaa 
ni  hanifa  amigo, yaathacca  ha- 
iramajhuahuama  cancauipatfa 
thuaraquín)a>huma  quichufiña 
porifma  vcacca  haniti  acá  hua 
lama  hahuriric'Uma'íhaharíne 
mahua'ícanquitfahnmafbpa  pu 
riqoípi,humafca  hamaraqui  po 

roa>haniraaaeanacpafacbíno- 
aqaipana* 

Kumaf 


vínieííe  nadi*  a  fauorezerle  fudo 
fudor  de  fangre:  porq  ni  vno  tan 
íolo  huno  q  le  fauorcciefe,  y  no 
fe  hallo"  nadie  que  le  enxugafe 
la  fangre.  O  foberana  Virgen  Ma 
.  ria  dóde  tñás  mientras  to  hijo  fu 
da  fangre  y  «fta  Heno  de  trífieza,  i 
j  dolocíQ  fanóto  Dios  q  huuiera 
hecho  efta  Señora  viendo  a  fu  fo» 
berano  y  querido  hijo  en  medio 
de  vn  charco  de  fangre,  todo  en- 
fangjretado?y  lleno  dearliciony 
criftezaí  Huuierafe  por  ventara 
eutriftecido  mucho  o  poco?  O  (a 
berana  Virgéafligíédofedeftaroa 
ñera  tu  hijo  donde  ellas*;  Que  ha 
zesíenqte  ocupas?  Espofsibíe  q 
has  de  falcar  quando  tu  hijo  éífo.' 
lleno  de  trífteza?  Señera  el  hijo 
qparifteíin  dolor, muchoTe  due- 
le y  cógoja.  Noeftahermoío  cp 
mo  antesjfu  roftro  eíía  todo  difq 
gurado:eí  roftro  qtn  miraesseo 
grande  aleena  ,  trocado  fe  ha  de 
tal  fuerte  qno  perede  mirarfe  íln 
grande  trífteza.  Ven- acá  Señora  q  ! 
le  enxugaras  Ja  fangre ,  y  con  t  us 
palabras  darás  algucofutelo.  Los 
hóbres  fe  hazen  amigos  di-zíendo 
Si  y  o  eftuuiere  deíconlblado  ,  tu 
fneconfoiajagy  yo  a  ti  eftädo  tu 
defcuíiiíoiñdo.'  Ven  íeñora  y  no 
quiero  qleconfueies  por  el  smif 
tad,peropor  fer  tu  hijo.  Si  tu  ef- 
tuuíeras  sriite  poruétura  cubijo 
no  te  confolaraí  y  portí  viniera 
por  muy  lejos  qeñuu¡'efe3puesta 
cambié  déla  mífma  manera,  vé  an 
tesq  yegá  apréderle  fus  enemigos 
X    y  6  Y  tu 


1 


i  ! 


n> 


VITA    CHR  ÏSTI. 


¡ 

I  ■ 


■P 


6   Humafcra  Magdalenay  nayra 
fa  hrni  quichuílñaro  poripanfa  , 
»ca  Anquiflana  collana    cayupa 
hariquerïtabua,  mckhfa  tukhiiri 
vng.ut?ntonahna phifcoríta  nayra 
ra   cboque  pantafiy  ñikutamana 
thikhmiratashaoí  hícha  cocha  píf 
cuhatacaycollana  vilapía  mayaro 
eur ihataca,  yaneca  amigo  fcatnati 
qois  uifiñapa chanca ,ha y tarah ata 
hani  quichnfíiv»pacha(ca  bupatha 
ancs--»ata<  yaneca  Fharifeona,  ya 
cea  luda (ana  kumitafa  vi  Unta  tala* 
•AuqúíTa  thaaroca  hakarapiríta- 
hua,haui  hkhacucha  hakarapim- 
ca,hu^afca  Apoftolefnacay  cami: 
fapí  h^kancaísinca  hanihakarapi 
ta,  A;iqaíííaca  aucamati,  hakata 
talayaña^bakara  ttulla  ttincaña, 
hakarapiquima  vea  collana  vila 
mayaroqoi  corikhama,alíKanaca 
ma  haricafsina  fuma  tucuyañata 
qai:  Hamaíca  Dauid  cornija  ma- 
yabaala»!úsatanaca  alínTsina  ma- 
yni  yocalla  thaquina  ttueuquir» 
vti] afonía  liaquipaacataca,hitqui 
eheataca,  hamara»Yiii  hauí  acaro 
hutama,collana  Iefu  Chrifto  Au- 
quilí*  cchama  cchamapae'iá  hu- 
eca víU  ayuipana  ttucuri  hama 
vlljahaca»vtljal$ín(cayanapahs.ta 
llaq4ipaah*ca,Humafca  A  Jan  ea 
mila  íJarayiona   Dios' Auqailía 
taque  cocanacana  achupa  mauka 
hataacanaqoi  hani  mankahatatí 
hifcatamanca,  hamaraqui  hani, 
acá  maya  haertoro  hutama,  acáf 
cataqae  cocana  achapa  hani  man 
karuiati,  acá  tnayanaqui  manka  •' 

ma 


*  Y  en  Magdalena  en  tíemp 
pallados  antes  q  Chrifto  eltuui 
le  afligido  le  lauafte  los  pies  y 
gifteioscon  vngacnto  olorcto 
con  tu  cabello  dorado  los  en> 
s¡«fte)Ven  v  mas  agor$  que  nnn 
le  enxngaras, y  recogerás  lulo 
rana  fangre  envn  vafo:  Fspoí 
ble  que  a  güila  de  malos  y  royr 
amigos  le  has  de  dex-jr  en  tiem] 
de  trabajo^  ellarcon  el  en  tiei 
po  de  delcahíóí  Lleg?  usftele  q 
do  el  fobe-rnio  l'haritee  y  el  ni 
uado  ludas  te  murmorauan,  M 
y  il?gate,pues  agora  es  mas  tií 
po  que  nunca  Y  vofecros  Apol 
les,  como  -errando  de  cerca  no 
llegáis?  es  por  ventura  Xpovo 
tro  enemtgo,  que  ayars  de  holg 
os  de  fus  trabajos  y  arrlkcioní 
Llegaos  llegaos  a  recoger  fu  í a 
gre  preciofa,con  qne  l¿uádo  vu 
tras  almas  queden  hermofas.Y 
Da  oíd  como  vna  vez  quádo  iu 
en  alcance  de  vnos  ladrones  vi< 
do  en  el  camino  avn  mncbacl 
defmayado  te  apiadarte  del  y 
remediarte,  i.  Reg.30.de  la  pd 
pria  manera  vé  acá  y  veras  a  Xj 
como  defmayado,  por  la  muer 
fangre  que  corre  de  todos  fus  m 
bros.y  viéndole  fanoreccrle  ha 
y  ce  apiadaras  del.  Y  *u  Adar 
quien  enel  faray  fo  dixo  Diosc 
merasdetodas  las  frutas, y  de  I 
la  vna(Teñaládotela)no comerá 
Gen.  ».  ven  a  efteotro  huerto  i 
de  fe  te  veda  todos  los  frutos  (ir 

un< 


CAPITVL 

iafarac»n&a,aeaqui  vllcchuqui 
la.acaqnipilla  hihuañana  ampa- 
aparha  quefpiaharpa :    amkbafi- 
ïaica,  cnnarokba  hani  aro  catu- 
ima  liipa^Dtofa  puraachita. 
*7    Hilanacay  vca  ttaqquefiña- 
acha  hanipi  qhuitifa  halatauinti 
rfu  Chrífto  AuquilTa  hahurtri, 
)ios  Auquiííafca  amahnata  yo* 
apa,  hani  qhnitifa  hahuripana, 
lakbpachatha  hahrjriri  qhaitani 
a  amahnatanina,  Dios  Anquilïa 
illa  huahuanacparoca  acá  pa« 
liana  hahuriripa  cchuíipanajaía- 
hpacbathá  qhuitaniri:  acapacha 
a  ancha  cufiíipanfca  ttaqqueínía 
iqui  qhuit#niri,chuyrra  catuña- 
ataqui  Hamaraquipilacobarof 
i  qhuitanitauina  mayní  Anger, 
aya  haníri  lackbana  cufifqniri- 
»,vca  Angelaba  vea  aroma  fcení 
sína  ccorpaataoina  ñattaataui- 
>,hupapílla  yobanipa  Laban  fu 
lina  amparapétha  qhuiípiísina 
ifiíiquí  amatratauina,  vea  lupa 
iofaíca  ttaqqucíiyríraqu»  Ángel 
uitanitauina.   Quichniírinaca- 
lea  haimra^pi  alakhpachathá 
íifiñaqhuieaniri,  lefuXpoAn* 
ulfarofta  hamaraqui  S  Gabriel 
ioitanitanina;  vea  Ange'aíc.»  ca 
ifa  San  Locas  Euangelífta  fi  ba- 
a,cchs  ma  catuvptaoína,  f  aray 
quenaca  fopa  hihusñamataqni 
rticbuvma  tt*ma,hihtiafsínr  i> 
i  Dios  Auquimana  chuymapa 
ttaahatahua  haquen:»e*r)3  nía* 
pataqaehnaphacahata,hiuitti| 
uauihua  Dios  Auqutma baque 


O  XXVI, 

vno:  a  efte  Tolo  mira,  en  quien  ib 
lo  hallaras  remedío,y  mira  a  que 
extremo  has  ttaydo  a  Dios  por 
tudefübediencía. 

7  Bermanos  míos,  entiesrp© 
de  tanta  atflicien  ninguno  acudió 
a  confolar  a  CJhritto,  y  como  na- 
die letonfolafe^íu  Eterno  Padre 
quilo  embiarle  cófolador  de!  cíe 
lo  porque  Dios  N  S.  embia  con- 
fobdor  del  cielo  a  lus  fiemes  qa 
ando  les  falta  enla  tierra, y  qoan 
do  tienen  mucho  contento  en  ¡a 
tierra, les  enibia  trabajos  para  que 
bu?lu¿n  fobre  li.  Delta  manera  a 
lacob  embio  vn  Ángel  qoando  fe 
ella  u  a  holgando  a  la  ribera  ce  vi 
río, el  qualroda  aquella  noche  le 
fatigo  mucho  y  dio  mucho  traba 
jo  luchando  con  el,Geu  ^¿.pcíq 
auiendofe  librado  del  podes  de  la 
fnegro  Lsban  ania  pueífco  íu  pen- 
famiento  en  holgarfepor  efio  N» 
S  le  embio  vn  ft'irgel  que  le  íati- 
gafejy  a  los  que  etlan  triftesy  def 
eoiifoíados  embia  conlóelo  del 
cielo:  Y  a  leíut  Cbciíto  *e  ernbí©  a 
San  Gabriel»  t\  qaal  le  ésforjcC  v 
ccnforto5como  dtze  S  Loca  «i  Er«ä 
gc!ifta,y  le  dieta  Señor  tema  bfio> 
y  esfuerzo  para  paderer  y  rrcrtr 
per  lo?  hombres  porque  muriera 
do  íofegaras  et  coraron  de  tu  Pa 
dre  Ererno,  pagaras  ?a  deuds  da- 
los hombres,  fi  murteras  pe*  te* 
horabceSjDtGsaG  fe  enoisra  cea 


i  >, 


!. 


33» 


VITA    CHRISTI* 


n'acatäqoi  nayra  ka^ifquirinca  ha 
ni«  kapiskhanítí  :  kapifpachana 
anchahna  amahaakhani,hihuaña 
mampíraquípi  taque  haquenaea 
vea  sama  hifquÍGhahaca ,  hifquí- 
chatatfca  hupanacana  alakhpacha 
ro  mi-rtüñapa  hqaquifinihua:  Au- 
quimafa  haníhua  nayrahama  hi- 
cacG&Gniti,hícaecaÍjpachanfa  i!a- 
qaíhua  alakhpacha  punca  hifttara 
rapini,  caniífahuma  huabuaha- 
hua  hïilceansa,haaiaFaq«i  haui  ha 
ahaay  fanúcamifa  huma  amanta 
raa  hamajraqot  amahuani:  caraíía 
humana  banchima  cufifaanijhama 
raqui  hanchínacapa  almanacapa 
ca!'ifaaní.,ccana  vllafirapíní  enfífi • 
ñapataquí?kapi{irs  amparapfa  ay- 
thapiiii,cculturi  chiiymapaía  mo 
khfahaanocam «  hihuañatnampi 
alakhpacha  puncuhua  hiittaraha 
ta, infierno  puncufea  hayaroha- 
curpaahata,  San&o  Padrenacana 
almanacapa  cchamaca  vtathá  ala 
khpacharo  mííl:anapataquí,buma 
hiaípanaraqui  alakhpachanfca  ya 
cea  Anpelefnacana  haytauí  filia* 
rtacaphucani  fafsina  lela  Chrirto 
AuqnifFaro  vea  Ángel  atamíri 
qui,  cchinamácafca  Auqulma  ma 
tupa  fapinitamhua,humafa  mut.u 
r'iraqnipi  híuiríraquípí  acapacha 
ro  hutata  ,  fintt  chuymattama  fa 
fsína  tucuyatauina,fatatfca  colla 
na  leí'oChrífto  Auquifa  c chaina 
catuaa  híuííanaca  ;amahuañafca, 
hanchipa  amahuaña  atipana»tin- 
quiyana;  tínqniypanrca  hiallana- 

ca 


tra  cllosjcomo  en  tiempos  paíTá 
dos  folia  cnojarfe:  y  en  lugar  d 
en  o  jar  fe  cobrarles  ha  mucho  s 
mor:con  tu  muerte  remediaras 
todos  ios  hombres,  y  deípues  d 
remediados  podran  ir  al  cielo, 
tu  Eterno  Padre  no  los  defechai 
de  (1  como  de  antes,  y  en  vez  d 
deshecharlos  luego  les  abrirá  1 
puerta  del  cieloidcla  manera  qi 
a  ti  te  llama  de  hijo,  aísí  llamai 
de  hijos  a  Jos  hombres:  de  la  m¡ 
ñera  que  a  ti  te  ama,  afsi  tamb'u 
las  querrá  a  ellos:  Déla  manera 
dará  contento  y  alegría  a  tu  cu< 
po,  -darla ha  también  a  !os  cue 
pos.y  almas  dellos;  y  moílrarfi 
les  ha  claramente  paraC]  fean  b 
aventurados:  encogerle  h.>  fut< 
rible  br¿^o,  y  amaniaraie  fu  cji 
brauecklo  coraron:  Con  tu  muí 
te  abrirás  la  puerta  del  cielo,y  4 
rojaras  lexos  las  del  ínficrno,pj 
raque  las  animas  délos  Santos  I 
dres  faígan  déla  efeurídad  del  H 
bo,y  fubá gloriólas  al  cielo.y  m 
riendo  tu,  los  hombres  llenarí 
las  filias  que  los  Angeles  mal< 
dexaron  vazias  en  el  cíelo.  Eli 
cofas  diría  el  Angela  Chrirto,y 
la  pollre  acabo  códezirle  qael 
Eterno  Padre  quería  que  muri 
fe, y  que  el  mífmo  auia  venido 
la  tierra  para  morír,y  q  fe  esto 
9a fe  para  ello:  y  con  ellas  cofas 
ledtxoChriftoN.S.tomo  alíei 
toy  esfuer^OjY  el  amor  de  los! 
bres  venció  al  amor  de  fu  carne 
lecchopor  el  fuelo:  y  para  pad 


CAPITVLO   XXVII. 

lupa  motnñataquí  Apoftoief-  zer  pornofotros  mientras  íuaa 
;apa  amkhafiyrí  mafpaa  auca*  recordar  a  fas  Apollo  íes^vioqnc 
spa  hutirí  vlljacauína. 


venían  fus  enemigos. 


AP.  XXVII.    CAMISA-     CAP.  XXVII.  TRATA   C O 

a  ludas  allokha  cchamanínacl-     mo  ludas  fue  con  muchos  Sol  da- 


)i  AaquiiTa  Ielu  Chrifto  chi- 

«oqueri  machina;  Apollo 

lefnacalca   Auquilla 

haytarpaafsina 

phattichina 

vcaeháhna 

arofi. 

tSV  CHRISTO  ÄEquïffa 
lacrtonacafsínania  aucanacpa 
¡hiDoqueri  caturi  bntaeathá, 
imfa  Apoftoíeínacpa  iquíquirí 
íkhafiytauína  ,  hilanacay  am- 
afipifcama,  híchanua  naachi- 
quttani,  «lakheerhafa  acahua, 
ti, na  a  hakanquihoa  í afasia taf* 
vea  químfa  Apoftolcfnaca,Pe 
o,Diego,Ioanampi  íqaicafsina 
arakhcapílcatauínaiqaimttaa, 
yranacpa  vlUtatafs-iníca  hacha 
ca  ccanipana,  efparanaca  lan- 
naca  lliphiphiri  vlijapiícatauí- 
i,  fa  mea  na  hama,  ancua  huara- 
ififa,  vea  huerto  puncuna  iquí- 
fcquiri  quimfacallco  Apoílo- 
fnacafca  amkhafiyniraquitaui- 
i,  raquechiepa  amkhalilsiníca 
omipana,aromanfca  cunatnarca 
para,  cunamana  haquenaca  v  11- 
pifcafsina,taquechicpar?qai  co^ 
ina  íeSy  CHRISTO  Aüqoifla 
>  hak  sratiapU  ata  urna  «upuqu'f 
»piícacauína    hailcatapífeata  *■ 

urna, 


dos  a  prender  a  Chrifto,  y  de 
como  los  Apollóles  hu- 
yeron dexando  folo 
a  Chrifto  Mate. 
¿*.M*r.i4. 

LtlC    3U. 

I0.1&. 

ESTANDO   N.S.  IefuXpo 
enel  huerto,  defpues  de  aoer 
venido  fus  enemigos  a  prenderle 
defperto  a  los  Apoftoles^iziédo 
les:  Recordad  hermanosque  lue- 
go a  la  hora  me  han  de  prender, 
ves  aquí  que  viene  el  que  me  ha 
vendido  y  ella  muy  cerca  de  mi 
Díziendoles  ello  los  eres  Apodo 
les  PedrOjDiego,y  loan, erando 
durmiendo  recordaron  delpauo- 
ridos  y  medio  dormidos; y  abrié 
do  los  ojos  vieron  las  hachas  que 
ardían, y  las  cfpadas  y  tancas  que. 
relumbrauan,  muy  síTombraucs. 
Hcomo  ñ  fuera  íueño  fueron  &  def 
pertar  a  los  ocho  Apodóles  ique 
eftauáa  la  puerca  del  huerto  dur- 
micndo,y  recordado  todos,)  vté 
do  de  noche  vna  infinidad dec ira, 
das  y  gente,  todos  ellos  íe  iSe^a* 
ron  alelo  Chrifto  y  le  ro^paront 
acogierófe  a  el  como  avn  hrette 

cä  (tillo, 


I 


u% 


VITA    CHR  ISTÍ» 


ifrákS  'pacarapahamaro,Anquifla 
pi  piícutbapin*pifsana  hakhfaraía 
Tatay  cunapi  acá?  qhuitíhaque- 
nacapi acaí  Hiulïanaca  hiuiyriti 
hSjt^pifqasí  míchea  farafcacjcha? 
checa  chuy trsati  efparani  hutapif» 
quftrníchf a  cana  anatacha  yana- 
eapifqui<í  Checa  chuyma  hotapifc 
chí,  ycacca  tatay  yanapapífquita, 
hani  humayanapitabata  ,  vcaaca 
qhnitíroraqui  yanapita  fahaí  hu- 
ma amauimanca/ilaquíhua  cuna- 
fa  lurata  caneaní  lapíícatanina: 
jfatafca  íefu  Chrifto  áuquiíía>,ha- 
ní  hakhíVrapífeamtíjhanihua  hu- 
maro  hatapífqniti  acanaca,uaro- 
qaíhdá  hutaptfqui  naaquínua  ca- 
machafsinfa  camachitanica",hani- 
hua  nana  ayníuñabafca  huquiti, 
niapillahihaañaha  vru  puri  fata- 
aína:  thíataraqui  pífcnt'hapí  pjf- 
catánína  mokhfa  aronTa,  vcatlca 
aucanaepa  manea  matauína. 

z  Yanccacalachuymaní  luda* 
fafea  ladíonacaro  vea  aroma  Aa 
quilla  irpakharauñataqui  concer 
tafitanina;  taque  chuymampí  lu* 
rañataquilca,  collquefa  nia  catu* 
tauin  acollaro  raqui  huayokhafc 
khatauina,  chuy  maní  foldadona- 
caica  Pontíflcenacampi ,  Phari* 
feonacanafa  yananacpampi  hn  • 
pahuercoroanaquitauina  Auquif 
la  caturi,  hupafca  vcanacana  tay- 
pípa,  finti  hama,  Capitana  hama 
collana  mokhfa  lefufaro  mataui- 
na,thaqui  ayuicafafoa  ludionaca 
ro  lacatfa,hinchutfa  hifquí  fama 
tauín  ¿^mítica  a  quifma,  bakhfara- 

quilma, 


caft Üio,  y  de  miedo  fe  abracan 
con  el  dizíédo. Señor  queeseft 
que  gente  es  eftaí  viene  eftospi 
venturapara  matárnoslo  queí 
van  marchando?  vienen  de  ven 
conelpadas'ío  ení'ayan  alguna  e 
caiauíuca'  Si  vienen  de  piopo 
to  fauorecednos  Señor, que  li  n 
nosfauorecieres  aquien  direim 
que  nos  fauorelca?  fi  tu  quiere 
todo  eflara  remedíado.-diziend 
leerto  refpoi  dio  N.  S.  diziend< 
No  temáis ,quc  eftosno  viene  p< 
vofotros,  fo!o  por  mí  vieneflj, 
todo  el  daño  que  hízieréa  mi  h¡ 
rart  e!  r¿l  d¿ñ*í,  v  ro  quiero  cor 
tradezírles, porque  ya  fe  ha  ¡íe| 
do  el  día  de  mi  muerte-:  y  abrai 
los  a  todos  vno  por  vno  con  dul 
ees  palabras,  y  defpues  de  abrac^ 
dos  tue líe  para  fus  enemigos. 


%  E!  maíuadoy  obílínado  Ta 
das,  auiertdofe  concertado  aqn< 
Ha  noche  «en  Jos  ludios  para  en 
fregarles  a  Chrífto:  para  hazetli 
bien  hecho  auia  ya  emboltado  e 
dineroy  lelleuaua  cófígo,yauií 
guiado  al  huerto  los  ioldadci 
mas  auifados,  y  algunoscriado 
délos  Pontífices  yrharileospa 
r«  prender  a  Chrillo,  y  el  en  me 
dio  delios  como  valiente  íolda 
do  y  esforzado  capitán,  fuefe  pa 
ra  el  dulce  Iefus,  y  mientras  mai 
caminando  índuilrío  muy  b'en  ¡ 
los  ludios, diziédolcs,  Mirad  qu< 
no  fe  os  huyga ,  mirad  que  no  01 

acó- 


CAPITVLO     XXVII. 


m 


lifma,  cayca  cchamama  vcaca< 
ahua  taque  chica  níacatupifca* 
ta:  mafaya  haqhue  hacuntaha 
fsina,calana  hacu  cchuqoiha  (a 
na  pattiypif&aca  hamaraqui 
ttiypifcafma,naaccakhfiro  pu* 
jMtafma;  fappicatuhata  vcacca 
acharuhua  catupifcamama  ha- 
farahata  vcafca  cunaquí  che- 
!a  acanacaca  famamahua,  hani 
tpa  chinocapachana,mayni  chi' 
tcañamataquifca,  nahua  Chrif- 
hamppatiha,  hamppatifsinhua 
ahuaíamama;  niaháppatíhanf 
ihifquihua  catupifcahata  faísi- 
i;  chay  ehay,chay  chay  hayra/ff 
a  niahua  hifma  ,  camachipana 
mí  nayra  uVtaifitafma,  michca 
ipa  ,chinottarUpach<uia  mayni 
iícipulonacamalihaqui  chinoc- 
afma  facauina. 

}  Niafatatfca  Gethferaani  hn- 
coro  mapifcatauina,  leía  Chríf 
Aaquíflana  vcaro  maa  mauipa 
tifsirU;  vcaro  mantafsinfea  ha 
eo  puncathá  efparanacapa  ta  * 
efucufapifcatauina^pbattiha  íi 
na  bayathá  hacuttañataquubu 
arífa  huararífa,  híhaaplia  vea 
nsca  haqae  íafa  mantapifeata • 
na,  collana  mokhfa  IESVS 
D^niiíafca,hakhfarana  huaraca 
i.)  hutapilqaipanfa,hanipi  kata 
hakhí¿rataDÍnti,  llallirha  vea- 
icaro  hakacatatauinajudafafca 
anacampi  avuicafsina  nayrafu 
nina,  nayrafafsínfca,nayra  ca- 
ifa mayni  loab  futini  Amafa  fu 
npífstithapififpaajhamppatiíif* 

paa 


acobardeiSjtenelde  rezio  ecn to- 
das vueftras  fuerzas,  mirad  qno 
fe  oshuyga  de  las  manos,  comí 
quando  íe  os  huyo  queriéndole 
vofotros  defpeñar  y  apedrear, mí 
rad  que  no  rne  afrentéis;  fi  !e  ta- 
uieredes  bien,terneos  yopor  hó- 
bres  de  chapa:  fí  os acobardare- 
des,diíeos  que  no  fe  q  gente  (oís: 
y  paraque  en  lugar  del  no  prí  dais 
a  otro,  yo  befare  enel  roturo  a 
Chrifto,y  con  efio  fabreís  a  quie 
aueís  deprender,diziendo  os  ef- 
tees,  y  defpues  de  auerle  befado 
le  prendereis  bien:  dizíendoles 
cien  vezes,mira  mira  mira,  no  fe 
ais  floxos  y  cobardes  que  ya  os  lo 
digo,y  no  me  digáis  que  no  os  lo 
dixe  antes-,  y  mirad  que  en  fn  lu- 
gar no prédaisalgan  otro  de  mis 
condicípuios. 

3  Dicho  efto  fueron  al  huerto 
de  Gethfemani,  íauiendo  qnele- 
fu  Chtifto  folia  ír  alia  muy  a  me- 
nudo, y  entrando  a  la  puerta  del 
huerto  todos  defembaynaró  fus 
efpadas,  paraque  íiqniíieííe  hoyr 
fe  las  arrojaífen  delexos»;  y  entra 
ron  con  grande  bczeria^Jízienda 
muera  muera  el  maiuado:  Pero 
el  manfifsímo  I  E  S  V  S,  a  urque 
entrañan  terríhles  y  efpantolos, 
no  temió  vn  punto,antesfe  acer- 
co a  ellos,  y  judas  marchando  )ñ 
tamente  con  ellos,  fe  adelanto  a 
todos  >y  adelantädofe  déla  mane-* 
raque  antiguamente  Ioab,2  Reg. 
10,  mientras  abraca  ua  a  Amaíay 

le  befa 


■ 


ÏW 


VITA  CHRISTÍ, 


pa  a  hicanitoqaethäjmaya  phuña- 
sruaa  hununtafsína,hihuaa  eataui 
nca,  hamaraqui  lefuChrífto  Aa- 
qoííra  Difcipulopa  canea?sina,há 
ppatifpaa  aucanacparo,hihnaya/ 
ma  acahaa  vcaccafafa  vllttaana, 
«atauna,hicani  toqueta  cuchillo 
Káhanuntafsinahamachana,  Au- 
<quííl\na  amigopathá,  anca  tncufí 
na, A  squílíana  huahuapathá  Supa 
yútíA  huabuapa  tocaísíra,  Auqui 
(Tana  Apo'ftolpacha  yaneca  haque 
nacana  cchamanipa  eapítÉnapa 
tucnfsina,  ñuquííTana  yatíchatpa 
thá  Auquiífahíhnaañataquí  yan* 
cea  haqnena&aro  yaneca  aro  eh« 
íífi  tucnfsina, AuqnilTampi  chica 
farauaquerí  cancaí'sína,  haka  au- 
capa  tocuisina ,  eollana  ayeaya 
Aaquiíl'afca  yáesa  chuymapa  ya- 
tif$ina,huacaa{juipahamurpaafii 
aaJaJafaro  Amigo v,conaro  acá 
ro  baratad  fataoina,yancca caqui 
panfa  Sapayo  chuyrnaní  canqui- 
panfajhiuflabuahuanacpana  yan 
ccachiriíía,amigoy  fafsina ,  ama* 
huañ=»taqui>hiuífamanca  cuna  ya 
ecalurauinacpafa  pampachañalTa 
taq,,camífa  Dauid  enernígonaepa 
thá  arofifsina  pupanacahamafaua 
enetnigonacaha  lïracchuquito  bif 
catauina  hama:  fafsínfea  camifa 
pupa  .paña  (irattafsinfa  hanchifla 
vfachafsinfa,mískíraqaíhiuírana 
cana  mankañataqui  luri  Hamara 
quipí  eneraigonacíTa  aucanaefla, 
paña  acá  auca  h  anchi  íTa  yaneca 
cnafsinfa  almaílar.o  miskí  máttaa 
fsina  hamachi  Dios  Auquifl^ptlla 

alikh 


le  befaua,echandolévrtpnñatpi 
de  eras  a  las  efpaldas  le  mato:  a 
fi  ludas  miecras  befauaaChrift 
poríerdífcipulo  fuyo,  lemofti 
y  entrego  a  fus  enemígos,dízie 
do,  elle  es  aquel  que  bufeait,  m 
talde:  haziendo  en  efto  'como 
por  detrasle  diera  vna  puñalad 
de  amigo  de  Chrífto  boluíende 
enemigo:  de  hijo  fuyo,  cfclat 
d:l  Demonio:  de  Apoltol,C*pi 
de  vna  ruvn  canalla:  de  Diícip 
lo,traydor  de  fu  Maeftro,  par 
fus  enemigos  le  mata  den;  y  de 
pañero  de  Ghrifto,fo!dado  de! 
do  contrario.  Tero  el  manfiísin 
cordero,  fabiendo  fu  dañado  r. 
cho,  yel  concierto  que  tenían 
cliOjledixo,  Amigo  a  que  has  % 
nidoíparaque  nofotros  fus  hij 
y  fiemos  amemo?  a  nueltrcs  m 
bechores,tratandolosde  amig 
por  fu  amor, y  paraqne  les  perd 
nemos  todas  quantas  injuria! 
agranios  nos  hízieren>de  a  ma 
ra  que  Dauid  hablado  de  fus  en 
migos  dixojl'fal.  117.  Mis  enen 
gos  a  guifa  de  abejas  me  pune,, 
por  todaspartes:  Queriedo  des 
en  efto:  af¿i  como  la  abeja  aüq 
püca  y  latlima  a  nueftra  carne,p 
ro  Umb'te  hazemíel  para  comí 
afsi  nueftros  enemigos  y  concr 
ríos  aunque  dañan  y  maltrata! 
nueftros  cuerpos,  hazen  come 
dieran  de  comer  miel  (a  nueftf 
a!ma$,porq  Dios  N.S.  nos  da 

laetetl 


I 


CAPITVLO    3T*m 


Wt 


khpachanaviñayacdiin*naeha 
ani  yanccachírífla  alifnaqne- 
aamahuatana  vcacca  fafsina 
nachtftohua  vea  Rey  Dauíd: 
>a  hamahua  enemigonacaha  ñ 
cha  quito  fafsina. 

Nia  Anquííía  hamppatitatjf 
rcca  yancca  ludas  anaqu'miaï 
jn  acaro  macatkhatauína,  An» 
(Tafea  macatatafsina  vcanaca 


la  eterna  kie:naaei*twran$a  fiama 
remos  aïaeque  «os  perfiguey  da 
ñan)  Efto  parece  que  quiíotiezif 
flotel  Rey  Dauvdqttandodíxo. 
Mtt  eneflsígosGOtfüa  abejas  me  pí 
carón  por  todas  partes, 

4  Despees  deaoer  ludas  befa- 
do a  Chrifto  tornóle  allegara  la 
gente  ^aaiat.raydo,  y  llegando- 
fe  a  ellos  Chríílopregíkoles  cíizí 
qhuítí  thacaphií&a?  fafsina  endorAquíenboícais'í  y  refpóclie 
jaíctatanína  vea  yáccahaque»  ron  A  lefus  Nazareno:  y  diziedo 
a;  fatafca  iefas  Nazarenohua  J«s  y0  foy, todos  ellos  cayere  de 
catha  fapifcatauina:Auquiíla-  efpaldas  asobrados  y  atronado 
Nathoa  fatafca  ,  taqoéchicpa  c5  vna  fola  máfa  palabra  da  Xpo 
snímanca  tínquípHcatanina  ,  Mirad  agora  como  Xpo  íi  no  ha 
quiífana  maya  mokhfa  arona  uíera  qrtdo  padecer  ,  no  huuiera 
haaracnta,illapt!ta:  Vllama  padecido  nada.Porqde  que  mane 
iChrifto  Anqnifla  hsnimutu      ra  aqiía  vi!  canalla  demuadaen 

el  foelo  con  vna  ("ola  palabra  de 
Xpo  lehauíetamas  acometido1* 
Por  ninguna  vía,  luego  porqrer 
X^o  padecer  quifo  q  ieprendíef* 
fen:  Mirad  pues  Chriltianos  her* 
manos  mios;Si  Xf>o  con  vna  foía 
fenafsinacaturphanafataaina     palabra  dicha  e6  manfedubre  der 
afea  amkhafipifcama  hUana*      ríboencífaeloalosq  venia  arma 
Chríttianonacíyacalcfuxfo     dos  cóefpaclas y  langas  v  alosfa 

ertesyeícagídosétre  los  judíos 
q  hará  alos  pescadores  el  dia  del 
inicio  viníédo  enojado  y  brasas  - 
do  cobro  Leóíy  que  harán  éneo» 
ees  lospeccadores ,  dízieosoíes 
coneoojo;  Id  malditos  alfoepo 
eterno<  y  a  padecer  en  losinher- 
nos  para  fiempre  ím  fin.  En  aquel 
día  £¡  que  los  peccade-í  es 

Y  cernerán 


aroahuafapana  ,vcafca hanipi 
aquífa  mutaricantí.  Porq*«- 
"api  vea  yancca  haqna«a  maya 
panaquí  vraqroia  tínquiyata 
naápihalcatalpanaí  hanihna. 
a  fupa  Anquiflafca  mntuna  *- 


syacaicjuxp 
juiífa  efparaní,  lanfaní,  ceha* 
jicama,  haklilíata  hatírí  lo- 
nacafca  maya  mokbfa  arópicj 
q^ro  tinquíyrí ,  Camaehanipi 
ina  juicio  vrn  yancca  chuyma 
aqnacaí  kspífifa  Puma  bama 
Itufa  hutafsina<í  yancca  chuy- 
nnacafca  camaehanipi  kspííi» 
iracama  yáccanaea  maqhuepa 
ro  ttaqqíiri  mapii'cama  fataí 
to  vea  vruca  yácca  ehuy  maní 

naca 


<v       ( 


i 


V* 


VITA    CHRISTL 


naca  haní  acapachanahifquí  Iura 
nipathä,hani  Diofarohakhfuui- 
pathá  anchahaa  hakhfaraní  muta 
ni:Vca  vrupi  acapacháeafsina  ha 
nihacíuuipca,checatauinbna  (a* 
ni/afrinCa  taquechuyma  Ilaqui 
fini,hachaní',maaíca  huaranca  ma 
rahachip^nfa  Dios  Auquiííafca 
hanipi  hachihoa  fafsina  vfupaya* 
niti  Vanee  a  fudalafca  v  raquero 
tinqniraquitauina>A  y  Seca  ludas 
cchamanlfinca,  camiíapí  tínqnita: 
maya  aro  eaqaíqoií  ccakhfifma 
I>íosccakh fin auí  pantirí,  yaneca 
fupayona  chuymapa  «huymaní- 
lucfas/arutama  hayra,banití  ha 
ma  vea  haqnaca  hanaquinita?  a- 
naqainiainacama  tin^buajhifca' 
tama,  cchamamapífichi ,  vcafca 
marcaro  mafsína  Pharifeosraea* 
f  o  haqnaca  maapi  mayíníma,  ant- 
ena pífihua  churapífcjrta  maya! 
cchamaní  lefus  chínocañatacj,fa- 
»ima,hani  Tana  amauthita  vcafca 
huanimahani  Dio  fuá  yocpamp? 
faucafí-na  amanuamti,maafca  yac 
ca  ludas, huma  nía  máqhaepacha 
taq  fatatahua  maqhuepachanapi 
paga  ibata  yácca  chnymamathá. 
«j  Tinquitathá  hila  na  cay  vea 
yaneca  haquenasa  faatkhafsina 
buafitaraqui  lefu  Chrífto  Anqaíf 
faro  macatapifeatauina ,  macara 
ta  Auquiífafca  bualitaraq  qboití 
thacap  fc"U,'fatauína,vcaracafca 
fata  1ESVS  Nazarenobua  thaca 
pifeta  f:»pUcaraquitauína,Sirírof 
ca  Nathuavca  Naquípilla  thaca 
pifsatauic  Ujiíaqaí  canafa  lurita 

acá 


temerán  y  padecerá  por  no  ai 
hecho  buenas  obras,ni  auerfe  i 
uertido  a  Dios  en  aquel  día  ,  t 
qnal  ellos  no  hizieren  cafo  mí 
tras  víuian>d;ra  verdad fae,  v 
todo  coraron  fe  afligirán  y  lloi 
ranrpero  aunque  Horen  mil  añ 
Dios  N.  S.  no  fe  apiadara  deÜc 
diziend-o  A  que  lioran.cayo  ta 
bien  el  maluado  ludas  ene!  lúe 
O  maluado  ludas, como  fiedo  ( 
pitan  has  czyóo  con  iola  vna.p 
labra''  Ten  vergüenza  apoÜa 
defuergócado,  maluado  como 
Dem.onio.ícua.ntatecobarde:N 
has -tu.por  véeura  traydo  coda . 
11-a  canallaícaydo  han  lasque  n 
xille,Ieoancalos:y  íino  bailan  ti 
t'uezas y  valentía,  ve  al  pueblo 
pedir  a  los  Pharifeosmasnum 
ro  de  gente  diziédolesque  es  pi 
ca  (a  q  te  han  dado  para  prend 
a  foTo  le  fus, y  fino  qnieresyra< 
zirfelo.  bneiue  la  hoja  y  no  qu 
ras  burlarte  con  el  hijo  de  Dio 
.Pero  maluado  ludas  ya  por  i 
obíVtnaeíon  ellas  fentenciado 
infierno, allí  lo  pagaras  codop 
tu  ruindad, 

%  Defpues  de  «aydosaquell 
maluados  leuantandofe  llegan 
fe  denaeuoa  Xpo  N.S.  ylleg 
dos  tornóles  a  preguntar  dizie 
do  Aquien  bufeats'!  Refpondie 
ellos  A  lefus  Nazareno  bufe 
mos-dixoles  Chrífto  Yo  foy:  P 
ro  (\  a  mí  baleáis,  executad  cót 
mi  vueftra  faña  y  no  queraí*  ni 

trac 


CAPITVLO   %KVlh 


ït* 


:a  Difeipnlonacakafcahani  yan 
;¿cb a  raquee  tati  fatauin«;fataf 
i  vea  fnparonaca  huiranfara* 
3«  AuquífTa  ccbinottaóataquí 
ipuqaipapifcatatiina,yásca  atn.- 
iráacpa  aacatapifcatauina,May 

Oza  iutinimnanayra  Diofna 
aya  Cajapa  Arcafatini  tínqui 
i  (ipana,banihuati  catotbapiaí 
qui  hihuana  ,  Bethfamíta  ha- 
aenacafca,  maya  huafa  faracaf» 
la.hani  huati  vea  arca  vllirua- 
pa  fupaquimna  aSIokha  hibua» 
uina,vpaarca  Diofna  vnancha- 
leancaaitbá;  Maafca  vea  pacha 
'anacay  hiuiTanaca  amahuafsi- 

acá  callana  AuquítTa  catattaa 
auuia  veayaneca  haquenacana 
ayra  kapilírí  chuymapa  haíj  tu 
itathá  maya  amokbepana  akha 
epana.  Camífa  huaynanaca  ha 
racafarata  cancafsina  kapifiri, 
farafitatfca  akha  chuvmac;  ta« 
.bamaraqqt  nay  ra  kapííir:  caca 
na  hmííanacana  a!maíiáp¡  deT- 
failfsina  akha  chuvma  canina, 
tmila  yancachatafaíya  Tana  S. 
¡dro  Apoftolofca,  vcauaca  rin- 
líri  vlljafsina  faattakhafinfea  , 
iquiflfataqne  chicpahalacatipa 
,anocaranaeahama  henkaha  (1 
na,cehahuaafipana  j  toque to» 
etba  cehacnhuaaíipanajcapifi- 
aína,kapi(if;>infca  efparapa  luc* 
fsína  AuquiíTa  lefu  Chnltoro 
cacia  mayítaoina  cfpararapi 
lakhatañaparaqui:  Auquill'ana 
ni  ¡ya  fatafca,  michca  haníhua 
auana;ra_  AaqnilTana  efpara 

ma 


tratarme  a  mis  Dícípnt'os.Sntotí 
ce»  aqlios  ¿emonios  infernales 
dando  grandes  alaridoscercaroa 
a  Xf  o  Nuefiro  Señor  para  pren- 
derle^ le  pofieron  las  manos  Un 
tiempos  paflados  vnopornobre 
Oza,j.Reg.ó.  por  auer  tocado  el 
arca  de  Dios,  q  fe  yuaacaer  ísiu* 
río, Los  Bethfamitas  paffando  v 
na  vez  delante  del  Arca  por  auer 
la  mirado  muchos  dellos  murie- 
ron  i  Reg.e.pot q  aquella  área  re 
prefentaua  a  Dios:    Pero  agora 
por  el  amor  q  nos  tiene  el  mifma 
Dios  fe  dexa  tocar  de  aqlla  gen*» 
tepeccadora?  Porque  de fpoesC) 
Te  hizo  hombre  ha  mudado  ya* 
manfado  la  condición  que  tenia. 
Los  mancebos  antes  de  cafarfe  fo 
mal  acódicionados  y  brauos,afst 
Dios  fíendo  antes  brauo  deípues 
de  aaerfedefpoíado  connneftras 
almas,ha  tomado  condición  apa 
ti  ble  íutre  de  qualquiera  fuerte  q 
le  maltraten.  Viendo  S.Pedro  en 
tonees  que  cayeró,  y  q  tornando 
fea  leuantar  arremetían  con  fu 
maeftro  ySeñor  y  q  como  perro* 
querían  comerlea  bocados, y  q ti 
rauan  todos  y  te  apuñeteauan  de 
todaspartes  ,enojofe  en  grande 
manera  i  y  defembaynando  fu  al- 
fange  pidió  licencia  a  Chritio  pa- 
ra defenderle  ,  y  no  dandoiela,o 
negádofela,acordádofe  q  N  S  le 
ama  preguntado  <V  tenia  efpada 
V    x  pare 


'  1 

i 

i 


$4® 


VITA   CHRiSTI, 


í  ■ 


«RShuquitihanicba  fauipa  ama- 
tafsina,halakb3títahata  fapachl- 
haa  vcacca  hífquíttatatjíto  fafsi* 
ra  Maeftropa  amahuafina,  maei* 
trohafca  halakhatata  ampiama» 
huatauítohua  Pedro  fitani  fafsí- 
naraqu^haní  hnati,paña  jafticía 
na  qhukapa  canqoípanfa ,  paña 
hupa  fapaquíf$infa?paña  ancana- 
ca  alíokhípanfa  hihuañapfa  haca- 
ñapfa  baní  hakbfarafsina  >  mayni 
ÁüQñ'ato  háihuati  halsatiri,  Icke 
huaanTÍyChaccohtiaaíiri  ctoapí  eí* 
parapanataq  cchamaoaropí  neke 
nana  ntmtatanínajefpa  rafea  >vca 
faaq  yauri  tancanípana  iluchukh 
taisina  hincha  hayaro  apamuciv 
tauina  S.Ambrofrofca  fi  S.  Pedro 
«ca  mayni  P.hinees  futinina  lora* 
ñipa  amutafsmanmAj  vea  yaneca 
haqnuattana,  PhíoeefapíHa  nay 
rapaeha  mayrti  Zambri  futintha. 
q, mayni  marmimpi  Madianíta  íu 
rinimpi  iquíri vlljafsin»,Dios mä 
cahna  acá  yaneca  lut i Taftina,hi- 
hQayatanina)aca  hama  hihuaaut- 
patfca  taq  haquenacaraqui  Phb 
nees  fappahua  Ifirifiíitauínajha- 
maraquiS.  Pedro  fea  vea  yaneca 
chaymanínaca  lefu  Chriílo  Auc¡.f 
fa  yanccachípana,y3ccana  híhua» 
■yaha,  acá  taque  haqnacafa  chuy* 
maniístnca  fappahua  lari  fitani* 
boa  fafsina  nuattataoína. Padre- 
na  cana,Díofna  lancínaepana  ho 
«haropurJrihaqnaca  híí<|eukba 
iáataqcijhuanííuahani  huanihata 
vcaica  inficrnonahua  mutuhata 
Jafsiua  cfparanahama  nuañata- 

qui 


parecíendole  que  le  pregunto  a 

lio  en  lugar  de  dezírle  que  le  de 

fendíefe,por  el  mucho  amor  qa 

tenía  a  fumaeíiroy  q  der'endid 

por  el  entendería  que  leamaua 

con  grande  esfuerzo  y  oladia  au 

que  eran  embíados  delajuiVtcíí 

y  el  foio,y  los  enemigos  mocho 

fin  hazer  cafo  déla  vida  ,  ni  del 

muerte;  hirió  tmpetuofaméte  c 

ía  alfange  enlacabeca  a  vno  qí 

trcuidamente  acia  acometido 

ChrifíOjqteaporrcaua  yapuñi 

teauatoero  desligando  el  aifan^ 

por  tener  celada  el  hombre  coi 

to  la  oreja  y  arrojo  lejos. Dízei 

Ambrofio  qacordandofe  Pedí 

del  hecho  de  Phínees  Nom.zfJ 

rio  aquel  hombre.  Porq  Phínei 

viendo  q  Zambri  adulteraua ce; 

vna  muger  Madianíta  ,«on  ze 

déla  honra  de  Dios  le  quito  la 

da  ,y  por  elle  hecho  fne  fiewpi 

r»uy  alabado  délo*  hombres. £ 

la  propriamanera  Pedro  tratá< 

»¿la  Chrííto  aquella  peruer 

fanalla^irio  aquel  hombre, p< 

tntender  que  todos  los  hombr 

diferetosy  cnerdos  le  alabaría 

yparaquelos  Sacerdotcsy  Pr 

lados  reprehendan  aloepeectd 

resparaque  fe  enmienden, y  q 

fino  íran  al  infierno,  y  loshier 

como  con  cfpada  y  l 


lyma  chürañataqui  Diofaro 
ihfnyañataqui. 

ïefu  Chrifto  AuquiíTafca  San 
dronakapifiuípa  lurauipa  vll« 
sin*  ancha  thakbtitauína,  hani 
ikbtíquinti:maafca  hani  naa  ya 
oictatí,yanapaafsiña  amahuaf 
ca,  cunamana  Angelefnacana- 
a  yanspaalirí&ha:  maafca  hi- 
.1  hanipi  yanapaafsiñapachati 
aqnitauina,híncbufca  vraque 
irutkhafsínavca  jndiona  Malí 
fatinina  hinchuparoraqui  ira- 
rkhatauina,  iracatatafca  ílaqui 
ipícatkhaeauina:v!lama  y ancca 
¡rinacapa  acá  Anquifla,  hibna* 
tayua  híftatafa,  yanccachcata- 
ancbahaa  hifqnichana:niahin 
ahacavakhatafca  vea  baque  ha 
Pontificena  vtpana  vllaskhata 
nti  yanapafsinfa ,  porq  inakha 
ios  Auquíifa,  camifa hinchupa 
icahana  bamaraq  a^mapafa  ha- 
achina, bochanacapa  pampacba 
ína,pSpai:hatafca  hochanaepa- 
á  bachiri  machína:vtácaiapana 
¡apílla,  San    Pedrotaquikapí* 
icanpii  San   Pedropílla  vcaro 
iluri,  acahua,  níccaaraca  bín* 
iu  cuchoqueco   fafsina    ennafa 
anirícana  yanecachírieana,  cebí 
ifpalla  vea  Mallco  cchufanafa 
i  Pedro  mayní  hincha  cuchuca» 
inahaquiïipaqupilla  vllattat.a- 
¡na  ,  acahua  vcacca  ,  níccaara 
hrífto  haalkhataq  vcacca  fafsi- 
3,fatar«a  San  Pedro  ílaqui  Asa, 
ipantatauína  ,  acahua  Diofafa 
mihua  naa  vcat'fi  y  Chriftof* 
¡  ¿uníhna 


CAPITVtO    XX VH. 

y  les  den  fefo  y  Couierean  a  Dios 


6  Viendo  Chrifto  el  enojo  y  el 
hecho  de  San  Pedro,reprehendip 
le  mucho,y  no  folaméte  le  repre- 
'jiendiotpero  le  dixo  también  que 
no  le  de£endíefle,porqae  auerien 
do  fer  defendido  fe  haría  deféder 
de  innumerables  Angeles,  y  qno 
era  tiempo  de  hazetfe  defender, 
y  cogiendo  la  oreja  del  fuelo  eor 
ñola  apegar  a  la  oreja  de  aquel 
hombre  que  fe  llamaua  MalIco,y 
allegada  al  momento  torno  a  pe^ 
garfe.Mira  comoefte  nneftro  bae 
Senor,annque  querían  matarle,  y 
le  maltratauan,  haze  bien  a  los  q 
le  maltratan:  deípues  que  le  fano 
la  oreja  no  pareció  mas  en  la  ca- 
ía del  Pótifice  aune,  ue  era, fn  cría 
do,porquepor  ventura  Dios  afsi 
como  le  laño  laoreja,le  fano  eä* 
bien  el  alma,y  le  perdono  fas  pee 
cados,  y  perdonado  fue  a  llorar' 
los:  Porqóe  ñ  nuciera  eítado  allí 
fe  huaicra  enejado  mucho  cótra 
emporqué  dizíendo  que  Pedr^p, 
el  qual  allí  eílaua,poco  antes  Isa 
oía  cortado  la  orejare  huuiera  he 
cho  qualquiera  maltratamiento 
pues  a  la  poftre,aun  eftando  Malí 
co  aufente^vopariéce  fuyo  cono- 
cío  a  San  Pedro  y  lemoííro  á\z\Z 
do,  ellees  el  que  poce  ha  tieíedíi;?, 
a  Chriftojy  diziedoio  iuego  S.Pe 
dro  le  negOj.diziendu^Por  Diosq 
nofoy  aquel,  ni  conozco  a.Xpo, 
Y     3.  ydixoio 


w 


VITA    CHBISTt. 


i  ■ 


hanihaa  vlíttacat*tí  fafsina,ma  v-  y  drxol  o  a  vna  rapaba  de  n on§ 
n»  haniyaa,  tahtucoropiniq,  fata»  los  dema  $  Apollóles,  viendo  tí 
nina-haecapa  Apotlolefnacafcaja  ta  gente  con  tantas  efpadas  y  \ 
Hokha  haquaca  vl?  jafsina  ,  cuna»  ;c;a* ,  y  aníendoles  mandado  X 
manalaníani  vi Ijafsina,  Au^ífanf  que  no  hizíeífén  nada  ,  tuuíet 
ca  inacaphifcama  fata  ,pakhta  hi-  mucho  miedo  de  q  no  los  mat 
h  uayiíVipafna  falsina,  ancha  ha*  fen:y  con  efte  temor  huyeron 
knfarapilcatam'na,  hakhfaraía  ra.  dos  como  niños:  Y  tratando 
qui  taq  huahnanacahama  p.hattl  Do£tores  acerca  deftodizé:  Q 
phífcatauina ,  acá  yaatha  arofiri  caíí  Quinientos  fueron  al  hnei 
amautranacalea  íi.  nana  phííca  pa  aprender  aXpo  MS.todos  est 
taca  haqacmna  Auquílfa  carorica  «jados  elcógidos  y  atrcuidost* 
mapifcana  vea  hu*rtoro,cchama-  efl'o  los  Apoftoles,viendo  que 
ní,hakhllata,  hani  buaticama; vea 
(upa  Apoftoiefnacafca  allokha  vil 
jafsína,llakhjla  famppach uy maní 
tácafsina  (Camifa  Propheta  Iere 
mías  fi  hama)  Caura  hama,Obeja 
hauaapu  principenaca  pattiphif 
€a?aama,aa<jíía  fappakhtaq;  hay* 
ta  mucutauina  >h  an  i  may  ni  yanapí 
rÍ4ii,hani  mayni  aroqu'!p*ríni,ha- 
ni  may  ni  halakhatiriní. 

7  Maanacata  haqnenaca  mayco 
pampi  qhuiti  cauq,  auca  fina  ama* 
utpana,maf  copar  o:  Maycoy  auca 
fiñatagrhaaifitahatahaa,nahua  vea 
nacampica  a  o  'afiha,  fafiha  firihua 
háni  hauifatafea  mayco  avníripi, 
humahu  a  hani  hauifíe  ta  fafa:  A* 
potlolefnacafca  Auqpa;  Maeftro* 
pa  aucanaepa  taypinqnipana,  ha- 
pana  ca  tbaathá  cacupana ,  y  mapa 
pachana  phatnpífcataaína  vlliqp, 
ta  m  a  a  ,t  a  I  aa  fin  aba  m  a ,  S.  T  h  o  m  a  - 
Tafea  nayra:Hina  Ierufalenaro  ma 
tana.hihualsínfa  taque  híhuatana 

faui  aropfa  hani  amotaísina  hopa     fe  q  anta  dicho. tía  vamos  a  leí 

kha     falé  yii  hemos  demor  ir  muran 

tod 


qoelía  era  mucha  gente,  y  fien 
medtofos  y  de  poco  animo  (,< 
mo  díze  el  Propheta  Icremias 
Thr  u,  )  diziendo  Torna  roí 
les  Principes  como  Carneros, 
alaber  hayeron  como  carnei 
con  grande  cobardía ,  y  dexar 
Co  lo  a  Chrífto,fmqoc  touiefe  a 
die  quele  amparafe  ni  defend 
fe  o  por  el  voluíeíTe. 

7  Algunas  vezes  los  hóbres 
blando  con  fuPrincípe,qaádc 
guno  quiere  pelear  con  el  le  «i 
$edor  llámame  parala  gurrr 
yo  quiero  palear  y  auerlo  con 
llos,y  como  no  los  llaman  fue' 
tener  reyerta  có  fu  Principe  pe 
no  los  a  llamado. Pero  losAp 
có  citarlo  maeftio  y  S.  en  me< 
de  fus  enemigos  y  echándole  i 
no  delante  dellos, en  tugar  de 
acrecerle  todos  huyeron  fin  I 
uer  a  mirar  atrás,  como  (i  le  h 
gran  dello  S  Thomas  fin  acor* 


CAPITVL 

ha  hueca  hUaeapattichina.  San 
edrofcaAnqoiíTarofa:Tataype 
cñamanahua  hihuaha,hihuaha- 
i  vcacca  chicabua  bihaatana, 
linocahatpa  vcafca,  canqui  hua 
lutanfa  nampihua  vtcatanajuaa 
laynica  ,  hacapa  Apoftolefnaca 
lirigpanía ,  harapimanapinihua 
ihusha.hanihua  katafa  hay  tama 
tatí  fauipfa,háí  amntafsinapha 
¡tariinajcamifahaccapahaqna- 
i  aucafitanhua  fata  ancha  cufifi* 
aucafiñafa  eatnrl;fintíhu3  fitani 
lísmfca  mattaquefirí  thocuta  to 
inoqri ,  huararipanía  hupaqui 
ivra  haararíri,  yitipanfcahupa 
aíhiinttn(írí,haqucnatafa,  acá 
layníquihna  taque  atíniiaquirh 
laafca  nía  aucampi  haqoithapí  a 
tna  benkathapitafina  .hanira  aa 
ínacáfa  camachsatapíníqu:  pha 
¡fina  chacha  cayo  aatiríjaucapa 
ata'ihepanlca  vlliquiptamaapU 
iquí  hafiri  haccapa ancha  hayraf 
i  hanira  catnttapiniqui  hachara 
irihua^hua  niquiha  íiri.Hamara 
uipí  Apoftoleíhaca,AuquiuVle 
i  Chnlto  hanira  aacanacpana 
mparaparo  puriquipanca  ,  (inri 
titíqni ,  cchamani  cchamaniqui 
)q(ïtauina;Auquiifarofa,yari  S. 
edroca  nataquifa  pifinihua  vea 
acaca  fifi  hamaquí;  Naa  mayní- 
ibaníhua  haytiricfamti  fataoi- 
a  macttroparoyhaccapa  Apodo 
?fna«afa  checahna  faquítauína; 
taafca  nía  lefu  Chrifto  aucanac 
a  huayeauimanca  buayquipana 
aqaipactíphifcatauina:  San  Fe 
.   droíca 


o  xxvu. 


H| 


todos,  el  denlo  dehnyr  primero 
quetodosry  S-  Pec'roíio  acordar 
lie  cj  au  ia  dicho  a  N .  S.  Señor  yo 
moriré  delante  de  tusojos:  fi  tu 
murieres  ambos  junto»  moriré- 
moi:fi  te prédieren  ambos  eftare 
mos preíos  en qualquieracarzel, 
y  aunqhuygan  ios  otrosyo  morí 
te  abracado  cótigo, y  de  ninguna 
fuerte  te  dcxare,ech^a  buyryle 
dexo.  Déla  manera  qlos  otros  hó 
bres  defafiados  a  pelear  fe  hueJ- 
gany  aceptan  el  defafio  y  por  co 
brarnóbredevalíétesfuelé  pate 
ar  y  andar  falcando,fibozean los 
primeros  só  a  bozear,ii  da  gritos 
para  arremeter ,ellos  fon  los  que 
gritan  mas  recio>y  la  gente  tiene 
cóce pto  q  han  de  vencer  a  todos 
Pero  viniendo  al  encuentro  con 
los  enemigos, y  come^añdo  la  ba 
taMa,antes  qlos  contrarios  les  to 
quen  vn  pelo  déla  rqpa,acogíedo 
fe  hoyé  a  mas  andar>y  eftandofe 
quedos  los  enemigos  huyen  fin 
boluer  la  cara  atrás:  Otros  antes 
qoe  echen  mano  dellos;  lloran  y 
prometen  la  enmienda  Defta  mif 
ma  fuerte  Los  apellóles  antes  q 
Xpo  eítuuieíTe  prefo  eiipoder  de 
los  en<mígos:haztan  del  valiente 
y  animólo, dezian  Con  migo  lo  a 
uran,efpecialmente  Pedro  como 
quiedize  Só  pocos  eftos  para  mí 
díxo:  Yofolonpte  dexare,y  los 
otros  Apoftoles  entendieron  que 
afsi  feria:  Pero  defpues  que  los 
enemigos,  tirauan  todos  de  Xj3 o 
cú  grande  ímpetu  todos  hovero, 
X     4  y  Pedro 


I 


I  ■ 


;      :tf. 


VITA    C 

drofca  mavnl  tanttaconä  Chrifto 

na  Dic'pulopatahua  fscapïniqui 

hanira  cuchillofa  cuncaparo  aá- 

khatata,  hanira  haychajañataqui 

fcerofa  faattipanapíníquí ,  llakh» 

lía  Hayta  cahcafsinájlefa  Chriílo 

"  Anquiífa  hanihua  vlïttacatti  fa- 

tauína ,  taque  chispa  collana  ié* 

fus  hay  ta  rnncopífcatauina 

¿amitíiíeñaca-  ciypíro 

maya  calla  antuca 

Csina  hama  an- 

'tutapifca 

taui' 

na. 

'  C  A?.   XX  VIH,  CAMfSAPI 
''  feíh  Chrtíto  AaqoííTai  chin o cata 

!efu.fñleh'hác'e.'ha  marcar  o.  ir-pana. 

^lnajss-G  vlichaatatíca* 

'Cayphafárcraqui; 

v'lláachina 

vCAïSia 

lina- 

i 

roít. 

'  *  E  S  V  C'H  R  .1  S  T  O  Auquifl* 

Ihcer^Gua  Auqaipa  oración  lur 
¿mí  ip  s  na  .  h  i  latí  i  y  S  p  h  í  j  2  fs  i  n  a  .1 e  - 
raUíen  hVcc'fca  «rarcafo  ¡rpana, 
ccjkaltjhela  > íiTavlVffila;  taqchícpa 
P'».:íl  o^vr.uha  viiinaxaTí*  ,p¡$ffsta 
pt»c;i.íp;í  faUii>a,Ai?qOÍflafca  nea 
h  -  rbacrv'ca  5  itíntata-f  o  hamáhiía 
!■  lpnr^a-^st:>n;3mp¡;t.:  cuechica 
a  o  ■:  ;¡  í  ¡  ú  i  i  a  b!  u  í  «1  a  na  a  y  a  £  a  a  fi  c  a  nu  - 

cap  i  i  • 


HUÍS  TI, 

y  Pedro  preguntado  de  vna  me 
cuela  (i  era  Dic'ipulo  Je  Chrtftt 
ansesqne  lepufieííen  el  cochíll 
fobre  la  garganta,  antes  q  Ienai 
tafen  e!  palo  para  colgarle  ,  pe 
fer  cobarde.floxo  y  lebron,neg 
a  Chrifto-nueftro  Señor  y  Mae 
tro,  diziendo  que  no  le  conoci 
!     y  todos  defampararonaí  bué 
í  E  SYS,  y  leí  citaron 
como  quien  fuelta 
a  vn  Cordero  en 
medio  de 
los  Lo- 
bo-j. 

cap,  xxvni,  tratad 

como  auiendo  ya  prédido  a  X| 
Naeíhó  Seño?, le  lleuaron  a  leí 
falen,y  dcípucs  d?  a  ¡serle  oí  efe 
tad'o  delante  de  Anas 
le  prefentaro» 
a  Gayphas. 


Mat.j?.  Mar.  14   Lo.  li*  lo. 

Ï*  ST  A  N  DO  íefu  Ghil 
líen  el  hu&rto  haziesuL?  orac 
a  fu  Padre  tierno,  afantfolfcil 
tementeíe  U-euarona  kmíali 
yiporre,ina\>!e  ,  y  cfotirüe tiene 
1  e  y  td)  í  a  nú  0  i  c  «  c  n  cien  ó  ¿  o  s  I 
ra&ue  rttí  le  'es  hc?veftf>  ehttfilj 
Chríito  N'tftftro  S.eñoV  -trata 
de '¡t i tr¡ a ;¡ ;  t á  Ï e $  diXo  V o í ot  1 
aucis  venido  a  prenderme» <« 
a  publico  ladrón  có  efpíUia tjj 
tas  armados  como  para  .ja  suc 

te 


. 


CAPITVLO    XXVHIi 


pifqnít'ta  hicha  Templonca  na 
oíirífca,  ccana  yatíchirifca  ha- 
iraquí  locacatapifquit'tatí ,  tu- 
anfca  hicha  vru  vrumabna,  hu- 
anacana  camachatafa  hanihua 
'niíiñaha  huquítí,  hicha  vru  hu* 
a  mcathá  caneaba, maya  vrofea 
itháraqui  hemanaca  cancapifea 
ïta  facauina,  fatafca  vea  yaneca 
luynisni  jadionaía  hilana  hila- 
ikapiíicauina  AuquilTa  manea, 
uquiila  maya  paya  aro  arofipan 
¡la,vcanaca  kapifima  fata  hama 
upifeatauina  ,yanccachita  fata 
imachrfpílcaeauína,vga  fnpa  Aa 
.riífá  haychapifeana^hunca  haa 
jpilcana  ,  amacama  y¿nccs.ha.o 
h ¡chaca  a mpa i abancíah na , ai 
la  aroínaqueri  cancauimathr,  a 
■»  «¿acatiala  kap;faaniiiisch?t  ZpU 
>oqai7arofiuimathá,ha«  t{  ba&h* 
rafa  fafanacauimach^j^  apQ 
,hani  mayflonihair4a  feacea  bac, 
iqní  raranacauí.r/athab;£hí.büa 

,cliaa,*teh!,c'flaí,ircaB*'n,arcah*s 

i  hamkar/flaafínfcatjnqUjya  tm, 
utyana,  y  tinqaípanica  maaquí 
»ni  y  fupaafa  httayücaphifqceri. 
a*.  A  Tatay  mckha  íeftifay  vea 
curibu-aluruca  ancha  chnplnpi 
uipoca  maiueanieac»  ierukíe» 
aro,hich'afca  ecakhfch-ata-.maia 
a  ,  vcapacha  Apoäaleiiiacama' 
a  arcata  malufatiit*  ,.  ní-eha-ísa 
'ancca.shuymaninacana  6 racha  * 
xa  mal  uta  -r  vcapachaea  íarafta- 
aataquifa  tfiaacahna 

hautra 


*4* 


todos  de  conforme  voluntad  ,  y 
y  no  aucis  puerto  las  manos  en 
mi  quandoeítaua  platicando  y  en 
feñando  publicamente  en  el  Ten* 
ploj  Pero  cite  dia  es  vueltro  dia» 
por  mal  que  me  trataredes  note 
go  de  bolaerpormí^e!  diadeoy 
en  vceftras  manos  eítoy, otro  di* 
aura  quädovofotros  citareis  en 
las  míasxiizieáoleseílo  aqlla  ge? 
te  maluada  cnojofe  contra  Xpo 
branirsim,amete,porq  habbndo 
vna,o  dos  palabras  N.  S.  era  co- 
mo df;2íf!es  que  fe  enojaíTen,y  le 
"í^ccacaffenjpor  eflo  aporreauÁ 
.a.Cbtifto  yle  apuñetcaaan,  y  de, 
si  an- :  Calla  la  boca  rnya-hambce 
agota  t  nueílras  manos efta s por 
tus  parlerías  y  por  tener  emú®? 
dos  a  nueííros  princ¡pes>p.or  jac- 
tarte de  Seño?  y.gtäde:  por  vid  ir 
fin  relpe&ar  a: nadie, pe>r  andarla 
•ef^ondidasvo apareado  délos  o» 
tras  hombres, como  quien  no  ee 
csmsce>Réy ni  Señor^agora-lo.-pa 
garas:,y  dezianlo  qvtéiítA  venta  a 
ái  bocailn  tino  ni  miramiento  „y 
•  d  k  ii  do  ííe  -p.p  i-e  fa  b  a  /  i  a  a  1  p  u  e  b  lo  ie 
hazíawcaef  vna  y  sís^diñs.  tfí£ft, 
•y  -Jeípues  do  csyáo,  U&ap'rqqi$fa 
és  $olps  impiedad  ni  l-.isUma.-:.** 
rgisaaai  ó  íe¿ior  'mío,  o.  mi  ú^ájüt  le 
I  í  os  ¿a  ntey'er  entra  ííe  ni  i»*  ele  rio 
i  foy  trian p.fcaníc  en  kr^r—rVv 
agora  eneras  timji  arYentjéo.c-n. 
t  0.3  ees  entra  Re  acó  ni  d  i  ti  3  do  tí  íí 
tas  ApoíloJesj^  ííjg#t¡4  eí¿trs$.af. 
carnecido.  de  coda-  la .canalS,-:-  metí 
xppa  dai1  Pü^b-ovárn-róces  ¿Moq 
.  copaíIUíes  táusá  los     y    ?k  ^íí 


'íi;  « 


i! 


VITA    CHRIST!. 


t   * 


har,ttácutámna  ramcfa  vraquero 
fayayataoina:  hicbafcá ehillqai- 
tancunana  lekehuaaftama  ,  haní 
mayníquítí,  maafca  fapa  fapa  h5- 
ka  haquijaña  atnaatama,  vcapa* 
ehaca  kochofsínfa  mókhfakochó 
pipí  Írpantatama,hich*fcakücfo0 
fíapáchanfa,  acá  hama  yancca  can 
cafas  a  fafaqui  calle  calí  efa  aroha 
«atama,  chínottata  yaphíjata  ir- 
pata  m  a. 

a  Hilan  acar  vea  yancca  haqae 
naca  Aaqní(layaphijaísina,haní- 
pí  caía  fopa  yaphijanti ,  maafca 
harii  chhacutarapiftaníti  fafaqoi 
■yaphíjatauina,maa  buafápilla3au 
quiíf  >  calaña  hacucchoqoiha  (ata 
nayr*patháchhacutatauina,vca- 
fapa  phattntíritaqui  efparafa  cea 
huauifa  aapifeana,  haní  phatrini 
fafsina,  maafca  haní  qbuítifí»  ha- 
caraantti fafsinaraqui,  haccapaf- 
ea  ahanuthami  canqoipana  nay- 
ra,  hachafa,  lenternafa  apapifea- 
*a,pakhta  aromattipana  míticaf 
pana  fafsina,  taquero  vlljaaña  a- 
mahaapífcana,phattifpana  fafsj^ 
na,taquechicpa  pufi  nayrathá  vllt 
nacapifcana,aroíinipa  amurafsínf 
ca,  henkantafiaraqui  amahu«pif- 
cana:  nía  aniparapanqoípanfa  ka* 
pakipaqni  Auqniífa  irpana,  Apa 
fl'achipívrtanUafsinfca  nina  nina 
qai  vllinacana,  yancca chuymaní 
cancafsínfca,hanipíni  nayrataqni 
tchínataquifa    amkhafsipífcanti, 
vea  fupa  fapa  haqaena  chuyma- 
paíahuttuvmahama  huallaque- 

pana, 


veílidospoT  e\  fuelo,  y  derr  a  m 
mu  ramos  de  arboles  y  verdor 
y  agora  a  cadapaíTb  que  andas 
aporrean  por  todas  partes,  y  c 
vno  folo,fino  qoecada  vnoqo 
re  de  prefto  acabarteentoncest 
fnaue  canto  te  acompañaron  h 
ta  dentro  del  templo,  y  agora 
licúan  por  las  calles  atado  y  ce 
vn  pregonero  que  díze,Efcarm 
tad  en  cabera  agena  hóbres,  y  i 
«jneraíspareceros  a  efte. 

a  Hermanos  mios  atado  aqo 
UosfayonesaChríftoN.  S.  no 
ataró por  otra  caufa  fino  por  m 
do  de  que  no  fe  les  buyeíTc  y  de 
parecíelVe,porq  queriéndole  vi 
vez  apedrear  defapareciole i  d 
lantedefnsoios;  por  eíTo  pan 
no  fe  buyeífe,  lleoauan  definid 
las  efpada»  ,y  paraque  nadie  le  < 
fendielfe  y  ÜbraíTe:  otros  por  f 
entre  dos  luzes  anian  llenado  a 
tes  hachas  y  lanternas  por  miec 
de  que  llegado  la  noche  no  leí 
fuelTe,  y  queríanle  moftrar  a  t 
dos,  y  todos  le  guardauan  có  ti 
ojos,  y  acordandofe  del  querii 
comerle  a  bocados,  y  defpuej 
le  tenían  en  fu  poder,  lleuaaan 
con  mocho  regozijo,  y  paraqi 
fosprinctpales  fe  lo  agradecíeil 
andaoan  diligentes  y  viuos  con 
vn  fuego:  y  por  fer  maluados  e 
defeortefesy  inhumanosjpor< 
focomo  el  coraron  de  cada  q« 
heruta  como  agua  caliente,  He» 

m 


CAPITVLO   xxvm 


1+7 


»na,checana  Anquiu**,  yaccacha 
irpana,  biskacalafa  hiskavila 
nliina  ,  hani  chuymani  a  1  man  i 
aque  irpafs iru  ha machmti ,  ma- 
fca  cattra  (ullafsina  hamachapif 
ina,  Tatay  4 Jan  huma  yancca 
incauiaiarpiUa  collana  Anquí- 
alela  ChrUtcca  yanccachata  ca 
ui,pagariñama  pagan. Huma  bu 
rcona  D.os  Auqniha  manea  bo- 
ba lurata,  Dios  Auquihana  yoc 
afea,  hama  layco  nanaca  layco- 
iquihuertonachínottata  cäqui. 
¡nmaca  fruta  mankatauita,  Aa-. 
aihalelaChríllofcalaccafacha- 
ayuta  canqui:  Huertothá  huma 
ani  aro  catuíluí  macha  hicamuca 
ican cla, A uqniha lea  aro  catufirí 
incauipatbä  huertothá  Ier ájale 
aro  irpatacanquí. 
3  Vea  ya  ñeca  ch  ny  maní  baque 
icafca  hilanacay  lernfalcnaro 
iriyafsina,Cayphafna  vtparo  ir 
aña  canqutpana  lu ma fina  f upa; 
ayphafnayubanipa  vcaro  irpa- 
a  chinottata  vlljani  fafsína,  vil- 
ísíntca  Anas,  maampí  yaphijaaf 
na  cullcpa  Cayphafana  vearo  ir 
ayana,  maynifa  maynifpalla  Aa 
niiTa  hihuayañafea  amaboapíni- 
bina.  May  nina  maynína  vcatf- 
a'la  A  u  quilla  fe  a  vea  marcana 
baymanínaepa  vllafipínitauina. 
orq  lefo  Chríitohua  chin  oque* 
i  mi  íip¿na  hupanaca  anchapi  ca 
[Ranina,  ebinottirimirinacafea; 
laampicufífina,  halla  halla  vlla- 
a  íaía:  a  rofifsínfea  chuna  enana 
ai  arolipífcana,  acá  haquij  ataña; 

v cacea, 


nan  aChríllro  N.  S.  con  muchos 
malos  tratamÍM»tos,rociando  co 
fangre  todas  las  piedras  délas  ca* 
lies -n  o  parecía  que  llenauan  hó- 
bre  de  razan  y  entendimiento,»*- 
noque,  llenauan  artaftrando  co- 
mo vn  animal  bruto.O  Adán  por 
rapeccado  mi  feberano  Señor  le 
fu  Chrííto  es  delta  manera  mal- 
tratado^ paga  lo  que  tu  auia?  de 
pagar.  Tu  enel  huerto  coroetífte 
ofenfa  contra  Di  js,  y  el  hijo  de 
Dios  por  tí  y  por  nofotros  ha  fí* 
do  prefo  en  el  huerto*  Tu  ecmíf* 
tela  fruta,  y  Chrifto  padece  la  de 
tet&.  Tu  por  de  fo  be  di  ene  ia  fuyf- 
te  echado  del  huerto,  y  Xpopof 
tu  defobedí encía  del  huerco  eslíe 
aado&Lcrufalen, 

y  Aquella  malua da canalíaaoí¡ 
en  dada  do  c  o  n  X.p  o  e  n  1  e  t  u  fa lea 
y  deuíédo  licuarle  a  cafa  de  Cay 
pbas.lleaaroale  a  cafa  del  fuegro 
deCayphasporhcnrarlejyparací 
le  vierten  ptefo  ,y  viéndole  Anas* 
y  mandando  a  na  di  ríe  mas  atada 
ras,  hizo  que  le  IJeaaffé  a  cafa  de 
Gayphas,que  el  vno  y  el  otro  def 
feauan  la  muerte  de  Chriílo  -  y  eo 
la  caía  de  ambos  le  eilauan  a^ oar 
dando  la  gente  granada  de?  pue- 
blo Porque  auiendb  boz  q  a  man- 
ido a  prender  a  Chrifto, mucho  fe 
Tegozíj3ron,y  mas  que  todos  los 
q  auian  ido  a  prenderle,para  ver 
el  contento  con  que  fe  lo  agrá de* 
cieííen,y  hablando  hab?auan  con 
macha,  arrogancia^dizíédo,  íi  die 

remos 


i 


1    ¡E 


>  ■ 


■        I 


VITA 

veasG¿,hanmnahiuiraBacamanca 
aroíquírica  hama  árófillaniti,ba- 
nira^aihua  cchakhmiflamti,hinf' 
Tápurafa  vllttaíiyltani ,  acacca  fa 
rapacama  faraptia  faísína  coliana 
Anqsiifíamanca  achucafsíra,  ifa» 
pama  acá  hsqoijatana  v«acca,híu 
íTanacamanca  arofiñafahuanini- 
lina  fapífcanajhanipífipiíiti  arofi- 
pifcana  maafca  cchírikhaña  hama 
chu2h3pífcana;hanihaquenacana 
yanscaro  catuñataquífca  informa 
cioncchuqui  lisrachoqnipiicana 
laratatfca  Pibtoro  mantana3hu- 
jpafca  aronacííachecahna  íalsína 
jhihaañaro  fani  fafsina,fa]fo  karí 
tnlípa  teftigonaca  thacapífcana, 
haníceftigo'vHafipanfca,  collqoe 
fa  pagaritana  kan  arofiñataqur, 
acahihuayanaropatjañataqui.a' 
cah-thuayatana  vcacca  taqaeííaf- 
paila  chípiyafitanhna,  hamurpiy- 
ríbaqaefca  halla  haüaraquihoa 
vlliyftani  almanaeíTafa  qhaifpífi- 
na  haniachaníbua  fapifcaha,Aca» 
hama  avoiqnípanfca  Aaqaiflfa  ir- 
pantana,taqae  chicpana  caypípa- 
to  faaetaana  fapakhta.hani  qhui' 
ci  aroquipirint,  San  Pedrora- 
pí,  San  Ioahampífpalla 
hayataqaUmaar- 
catan:  na. 


CHRÍST!. 

remos  cabo  defle  no  hablara co 

tra  nofotros  como  cenia  de  coi! 

bre,ni  nos  inqnietara,y  nos  de> 

ra  vífitar  y  conocer  vnos  a  otr< 

y  elle  vayafe  có  todos  los  Dem 

nic$>y  por  la  rabia  que  tenían  c 

tra  el  dezían:  Sí  défpachamos 

eíle  no  nos  disfamara  mas,bab 

do  todos  lo  qae  les  venía  a  lab 

ca,  no  poco,  íinocomovnosfi 

guericos:  y  paraque  la  gente  ti 

lo  euoieífe  por  mal  hecho,  hizi 

ron  vna  ínrormaeion  de  burla3 

defpues  de  hecha  dizíédo,  vami 

a  Pilatcs?qae  el  creyendo  que 

verdad  lo  qaenoí'ctros  dezímt 

le  condenara  a  muerte,  bnfcar< 

falfosteftigos:  dixerontambie 

Sino  parecieren  teftigos,dem< 

dinero  a  afganos  paraqoe  atefl 

guen  falto  y  le  fentencien  a  mu 

te,que  fi  falieremos  con  ello  da 

mos  gran  contento  a  codos,y  ti 

dos  los  hombres  cuerdos  dar¡ 

grandes  muellrasdeqnosloag 

decen,y  nuellras  almas  quedar: 

libres:  y  hablaudo  delta  mane 

licuaron  dentro  a  Chrifto  y  le 

zieró  eftar  en  medio  de  todos 

lo,  fin  qae  cauielíe  quié  bol- 

uiefleporel,qae  aüPe 

dro  y  loan  lefe» 

guian  de  le 

jos. 


CAP. 


CA 


CAPITVLO   X5ÜX, 

A  P.  XXIX.  C  A  M  I  SA« 

Iefu  Chrifto  Auquiila/Cay- 

is  Efcriuanaca   n4yrasatathá 

arícclligonaeapijHalIa  aro* 

nacampicchatachina,yä- 

Cvachachinailraehafi 

china   vcatha- 

hua  aroii. 


34» 


CAP.  XXIX.   TRATA   CO 

mo  acufaron  a  Ghrifto  N.  S.  delä> 

te  de  Cayphas  y  délos  Eferíbss  y 

Senado-res  c6falfosteftígos>i3| 

y  de  como  le  'maltrata  ró 

yefcarneeieró.  Mae. 

26. Mar. 14. Loe 

2j.  lo, 17. 


' ..DIO NACA  hilanacayan 
lahua  cufifipifcatauina  I E  S  V 
rilto'Aaqaíífa  amparapanquí' 
la,  nayracatpana  amucafaqui 
quípana?hupanaca purafsa  au 
ufa  vllattancunanaquí  kíehu- 
piftsana,v!ltcama  aea?hani  «aa 
yátauirófamalufsinaquíhíu* 
lacataqut  yatirí  yatiri,  amau-; 
¿mantea  toquefirina  fapífca- 
maynica  Ajchecahoafana^ma 
ífanaafaacacea  hayahuafahaa 
khfichíto  faraqaina,Bjaynifca, 
imane  a  fa  hayahuafahua  aca- 
1  aropantíto  fatajiína^TOaynif- 
íaamancafa  acacca  vccbara^* 
nía  faraquina;fäpa  fapa  Anquí 
'o  haníhochatpiniqní  hacha  * 
ina,taqncchícparaquí,cbay  vil 
pífqaitajaroapatacauiniajcchi 
nllaque  eancauima  ,cunarofa 
lantafiuíma  híchabna  tueufjnír 
hahua  hihnañamampíphacaíi* 
ti  fafsina  collana  Auquífla  aro 
bacucchnquípífcana. Pontifica 
yphafafea  AuquilTaro  cauquin 
i  Dífcípalonacamaccana^,  ata 
¡P»  eakhauinafsa  acá  hamahua: 

cukhe 


piOLGARONSE    mucho 

los  judíos  de  q  ya  Iefu  Xpo 
N.S.cftaua  en  fu  poder,y  callado 
en  medio  deílos:  y  todas  ías  ve* 
zesque  femíranan  vnos  a  otros 
fe  hazían  feñaspellifcandoíejy  de 
zian, mirad  a  e#e  que  Í10  auar pue 
ño  el  pie  en  ninguna  efeucfa,  ha- 
zia  del  Sabio  y  muy  del  Doclor 
para  con  nofotros;  vno  dezia  A 
verdad  es  efi"o;otro  dezia }eixs  mu 
chas  vezesmeha  trarado  mal  de 
palabra:  otro,  corra  mí  ha  hecho* 
lo  mífmo:  y  cada  vno  le  colpaua 
fin  tener  colpa,  y  todos  juncos  le 
dezian  y apedreauancon  fas  paía 
brasjdízícndo^conocejios  bien  q 
agora  tas  chifmcrias  y  cuento  s^y- 
el  entreroe:erte  en  todo  fe  ñggba 
ran,y  lopagarasson  !a  muerte:?" 
el  Pontífice  Cayphas  le  prgüro  cj 
le  díxeííe  claramente  d&de  eíl^uá 
fas  Díftipuios,  y  q_Ieverir7eaflV 

l.:o  qu$- 


f 


enkhertta  fafsinaraqutarepiche* 
cachica  (áfsina  hifqoíttaíia:  vea- 
nacapilia  hilanacay  Aisquifia  Dif 
cipuíonacampí  lacea  y  aña  amahu  « 
apücana,  Cayphafana  hifquitta* 
.taíc*,cpU'ana  AuquiflTa,naeca  eu  • 
khafsina  ccanaquíhaa  eukfierita, 
hanihaa  h.vmafathá  eakfieríftí,  v 
cafíipa  ifapirinacahaqui  hifquitta 
ma,camifa  acá  eülcherií  famajiu 
pana:jpilla  acajahaa  lahatpa,  fa- 
tauiaü,  fipanfea  vcanaca  yanecé  a 
rofipsna  hama,  maafca  Apup  i  Ji- 
ro haccapan?.ha<ri4,Auqaijram.an 
ca  kipifipiícana,    vea  lupa  mayni 
foldulo,Apu  fura  ay  i  can  í, huahua 
hahaa  íitani,cunala  churitani  laf- 
fi1aa,hakhomalla  amparapa  aataC- 
fina,  Auquíflfa  huntta  ttakhllimu 
cana ¡huccamati  apucaqui  arofiba 
taíí'afsina     A  alakhpachanquirí* 
iucay., Angelefnacay ,  camiia  Au s 
qaiíTa  vechipana  amucapif&a^Ha 
níci  vlljaca,Auquíma  tacama  Di- 
ofama  Maycoma  ySccachiri?  Vil 
khaehita  vctfca  camtfa  vc*chapa 
fapifclta'f  Cierto  naa  fapifeamama 
licencia churahafpana,vca  ancha 
hunttupí  vcchaoípatbá  mutuyri- 
£ta,hani  mutuyaquin&atíjmaaf' 
Ca  híska  híska  kíchínocafsina,han 
chipa mpí  almapampí  irfiernoro, 
Sopavona  vtparo  viUíntirí&a,?» 
cana  mutuñapataqní,  yanecahua 
luraeauitha  fañapataqui,  maafca 
collana  Angelelnacay  ayeayachu 
ymani  AuqaííTapi^hani  vcchamtí 

jfaíst- 


VITA    CHRISTI. 


lo  qué  ¿oía  deí?a  y  cierta  maní 
predicado:  porq  hermanos  mi 
aquellos  maluados  querían  d< 
tniiraChrífto  N.S.  iiintamer. 
con  fus  Difcipulos.y  preguntai 
porCayphas  reípódios  Yo  hep 
dicado  fiemnre  en  publico  y  r 
en  fecreco,pcr  effo  pregúta  a  I 
que  me  ha  oydo  de  la  manera  q 
yo  he  predicado. que  elios  te  di 
la  manera:  dízícndo  cito  coree 
huuiera  dicho  alguna  mala  pal 
bra,o  como  h  huuiera  renido p 
co  refpe&o  al  Pontificecnojai 
íe  mucho  contra  Chriíto  por  cí 
vn  foldado.  paraque  el  Foncífii 
le  heraile,  le  tuuicflVpor  fiel  er 
do,y  le  hizieííe  alguna  merced, 
naneando  fu  mano  maldita  dio 
na  grsde  bofetada  aCbrilto  N. 
dízíendo,  afsi  refpondes tu  al  F 
tirlvCÍ  O  moradores  del  cielo, 
Angeles  celeftiaies,  como  cal'a 
tratando  delta  manera  a  vueftt 
Señorí  No  veis  por  ventura  del 
manera  que  maltratan  a  vuefti 
Señor, a  vueftro  Rey, y  a  vuefti 
Dios<íSi  lo  veis,  como  lo  perra 
tisí  Yo  os  lo  diré:  que  lí  os  dici 
licencia  muy  gran  caftigotomai 
des  deílc  hecho,  y  no  folamétei 
maradescaftigo  derte  hombre  íi 
fernal,fino  que  hazíédole  milp 
dac.os  en  cuerpo  y  alma  le  cchai 
des  en  el  infierno,  en  la  morai 
délos  Demonios,  para  fer  allí  ¡ 
tormentado, y  paraque  conocie 
fe  el  mal  que  hizo. Pero  Efpiritt 
Soberanos»  elmanfifsimo  Señe 

c 


C  A  P  I T  V  L  O 

fslrjajamparamafa  catu>ami!  ca 
lima,  tullanfca  aca  haqoenaca 
ipa  mutuuibaqui  hamurpaama 
Hbma. 

z  Col! ana  Iefii  Chrifto  Auquif 
na,colIa»a  ppallchiri  fomíri  a- 
innpafca,hiianacay,hnnttu  tta- 
ïllsmucuta  ancha  vílapi  tncuna, 
schafa  kurquifina,aca  hamatba 
ifca,hupa  hiuffjnaca  bvco  jitui 
ai  mutona-  aroíifsinfca  Haccjia, 
lya  aroqoi  arofina:  Yácca  arof 
iitha,acáahua  yancca  arofta  f a  • 
alta:  maaíea  hifquiqni  arofchi- 
ta  vcafea  canalayco  ttakhJlimii- 
írtaífatauína:  Gpanfca  vc&naca 
uqailT.^  hnainqiú  laruqnipana, 
;a  Supayona  yocanacpa;  vca  tta 
ïllimacuri  haquepïlla  anchaqai 
iapichapifcana,cunafa  caoquifa 
irnancaquinihua  fapifcana,  ka- 
iquívllaana,taqttechícpa,teíVi- 
maca  hutapha,qnellcafca  milla 
qnipha  fapifcanÄ,teftigo  írpani 
nacaúa  hanipíní  mayní  aroíifsí 
i  hamacbapifcantí  maafca  lapa 
pa  maya  hamo  aro(ipiícana:cclií 
imancafca  hani  teftigo  haquiíi- 
tna^paní  ccaccani  karí  haque  ha 
na.,vcanacafcaceítigo  maloísina 
acca  Uiotnatcmplopa  vtpa  tín 
iiyalsina,naa  quimfa  vraquipa- 
áhlfquichkharaquiha  fana,fata 
na:  Anqaiíía  Iefn  Chriltofca  v 
cea  hani  checa  templo  atauin- 
>maafca  co  lana  banchípaquí  f» 
uina  híhuaísína  quinfa  vruthá 
ahacatavkhahaboa  faísinhama: 
a  yaneea  chaymaai  Iudionacaf- 

ca. 


tíf 


XX IX, 

os  detiene  el  braco,  paraque  no 
podáis  hazerlo,y  os  dize  quecon. 
fidereís  lo  que  padece  por  los  hó 
bres  y  calléis. 

2  El  reftro  refpíandecíente  y 
hermoío  de  Chríilo  abofeteado 
con  tato  ímpetiíjtodo  fe  paro  faa 
gríento,y  fe  le  ai  rajaron  los  ojos 
de  lagrimas:  y  aunque  injuriado 
defta  manera,  fofriolo  por  nuef* 
tro  amor  con  mucha  paciencia,  y 
dixo  Polas  dospalabras>díz5endo 
Si  he  hablado  mal, di  me  en  qse,y  j*f 
fihe  hablado  bíé,  porque  me  das'' 
de  bofetadas!  pe?o  ellos  fe  riera 
del,y  hizieró  mucha  honra  aque- 
llos hijos  del  Demonio  al  q  dio 
labo-fetada^dizíendole  que  tr¡ere 
ciaqualqaiera  merced//  mirado* 
le  con  mucho  contente ,todcs.de 
zian  que  parecieflen  losteíligos,. 
y  falieíTe  el  proceíío  y  lo  eícripto 
Pero  ios  teíligos  que  auvan  tray- 
do,  no  parecía  que  conformsuan ' 
y  que  dezían  vna  mífma  cofa  Jmo 
que  cada  vaobabUua  de  iiferen- 
te  manera:  vltimamente  por  no 
ha 1 1 ar fe  1  o s  tetó  igo . s ,  viniere  do í 
hombresray nes  y  m snt i r $ tes, y 
diziend'o fo  dicho ,depuí5$ ror?  que- 
aula  dicho  que  derribado  el  tem- 
plo ?  la  cafa  de  Dios  en  tres  dmm 
bolueria  a  reedin*carro;Pero  Xpo 
n o  a  u  i  a  d  i e  h  o  a  q  uel  1  o  de  i  t  i  m o  lo 
yííibley  material  ,(1110  de  Gicuer- 
po:  queriendo  dezir  qus  defpues 
de  muerto  refucila  ría  al  tercero* 
di  a,  y  a  qaell  o  s  ni  al  aa  d o  s  y  u d  i  o  s 

a  dm  i 


admitieron  por  ver dad  lo  q  aq 
líos  dos  íalfos  teítigos  dezian 
dezian,  qu  teja  eíte  quería  pegai 
fuego^o  quería  derribarle,  y  c 
c$  grande  crimen  ,y  merece  feí 
cía  de  muerte;  Pero  el  Pontif 
Cayphas  diziendo  en  fu  corac/ 
eños  no  había  cofa  de  raonaeni 
y  queriendo  compelerle  con  pi 
bras  el  mífmo,  dixo  a  Chriíto 
Señor;  Habla  tn  tambié^c  orno 
hazesfino  callar?  No  tienes  p 
ventura  encendimiento''  otiei: 
algnn  miedo?  díme  tu  ydeclai 
me  lo  que  ayy  qs»  yo  también 
daré  ovdojy  diziendale  eíbo  N 
no  hablo  vna  palabra  tan  fola5 


VíTA    CHRÍSTÍ» 

ea^  vcapan^karirm aropa  checa* 
hua  fapifeana,ampt  aeacca  llaafa 
Ruianapílla  írcatanaamahoataní 
na  |  etichca  tinqttíyañapí  smahua 
tauba»baccha  hochahua  híhoaña 
ro  faaalma  fapifcaaa,  Pontífice 
Cayphafafca i  maaqhne  «hnvraapä 
«a  vcanaca  fáueahaa  aroíi  fafsina, 
hopa  qaiqnipa  /tuquÜla  íefuXpo 
aronafeuayataha  íaísína?Aaq«íf« 
faro;  hamaca  aroftraqutaia,carm 
fapíaiqui  amuelad  «hufinaraaba 
mü -hnqni?  michca  cunaeha  hakh 
farata?  acá  bamabua,  acahama* 
•fina  fafsi-nsf  aquí  hamaca  acaraita 
J fapar aquiqnimamahaa  fatauina 
fatafea  ÁaquiíTa  hsni  mayaJaca- 

quíÍA  arofítaaíntii  baní  aroíípanf  como  no  habUaa  dixoíe:  Vo 
ca  Cayphas:  Chay  naahíí'ma,Dí-  adjuro  y- pido  de  parte  de  Dios 
oslayecraqüí  mayiíifma,  checa-  uo  que  medias  fitra  eres  el  bí 
quiatamira:huma  Díoína  quíqai  de  Dios  viao**  Preguntado  Chi 
yocoarachaí  faeaoina3fataíca  co-  to  N.  S.del  Ponsiíke>paraqae  r 
llana  ccuyapayri  ÁtiquiiTa, ácana  Wixeííen  qa<?no  íe'oauia  diel: 
ca  ctwataquí  hani  nayra  atamit»  anteSjreípondiojYo  foy,y  de  vi 
tafitafpafalsina:  Nathoa:  híchaf-  dados  digo  que  algún  «lia  me  n 
ca  checa  famamc,  maya  rrnnta  reís  venir  enmedio  délas  nub< 
aaa  quenaya  taypinahutirtpi  víU  dvl  -cielo:  Oyéndole  dezir  cíl 
ghieahatafana:  acahama  íiri  ifa-^  Cayphas,rafgando  fus  vellida  r; 
pafcmfca  vea  Cachas  ífipa  cehaa  dixoyblasramado  ha  contra  Dic 
nocaGína,arohua  Dio l manea  pá  mas  que  no  aya  agora  mas  ceíl 
tí,hichacca  ímnífá  teíligo  hucpha  gos: ya  todos voíotroe  aueís  oy 
níahaahumanaeayanccaaroliuí*  do  la  blasfemia  que  lu  dicho:  E 
pa  ifjpaphíf&a  fatauína,ladiona  tonecs  todos  los  que  allí  eftaua 
cafca  íipana,alaarohuayutata  ha  como  (¡humera  ovdo  vna  cofa  d 
maqu»  halla  taray  hihnaañahua  grande  regozíjo  dixerom.  Ya  ten 
acá  fapifeana,  fahuafsinl'ca  iquiri  mos  lo  que  delíeauanios,qne  efl 
mapiUana;  AuqaiíTa  IefaChnrtof  es  merecedor  de  muerte,y  con  < 
ca  lbláadonacaro  catuyahuana,     to  f  ucronfe  a  dormir  y  entrega 

hieba     ron  a  Chriiloalos  foUado$,eri 

caí 


■PHBPH 


CAPITVXO    XXX* 


)3  aromafca  hifquihua  aca  cta 
lefiyhata  fahuana  :  fatafca  vca 
iadonaca  vea  aroma  auquifla 
ha  mucuyapifcana. 

Hacapa  chuymani  amaotca 
afea  11:  Vea  aroma  Auquífla 
:ucáca,vcacca  hanímna  qhuU 
aca  hamanahna  iafpanti.Por 
■  vcanacapilla  arotítsina,  lac* 
opurirí  camapíniquí  aroíita* 
a,amparafca  cchamapacama* 
;tñ  Auqníiía  manca  aanaeana, 
ucr,  loqhuc,cbuymauifa  car* 
te  roña  yoepa^marcamafa  fap 
i  humanca1?  faphíícana  hacca- 
camachata  lupayona  malaca 
na  marGa  cchakbmíyri ,  karí 
ilaca,aroapa,arofcamana  Di 
1a  aucapa,fapifcaraquína,lac- 
iacaritafca ,  AnquiíTana  aba* 
ja  maya  kuchalto  kañoíufu- 
ta  hanaquípana,  nayrapa  imá 
aimantatatfca  ttakhllíhuaa» 
fcana  .,  mueca  haaaííphifcana, 
na  nuaphifcana,  ñekutafcajñu 
ifca  hikiuimanca  híkípifcana, 
aña  ecarakhafsínfea  ,  qti  fira- 
i llama  nanacathá?  humatahua 
sínavechapi  ikicaeama  íaísi- 
firachafipifeana,  Collana  alia* 
paro  cokhfa  kaño  hutuncaana 
iíacchuquipífeana,hani  pifiqui 
naafcahiiana  hilapahutuncaa 
pilla  AuqnilTana  nayrapa  huí- 
mana. 

A  Coliana  lefusay  cuna  toca 

acanacafíi  cuna  lar  i?  alakhpa- 

chanca 


cargándoles  q  toda  !a  aeche  le  a* 
t  o  rm  e  ta  fen  ,y  d  iz  i  en  d  of e  1  o ,  a  qu  e 
líos  Toldados  coda  aquella  noche 
«fiero  mil  pefadumbres  a  Chriíta 
Naeftro. Señor. 

$    Algnos  Doctores  dtzen  qut 
nadie  pudiera  explicar  lo  mucho 
que  N.  Señor  Ieíu  Chrifto  paffo  a 
quella  noche  :  porque  aquellos 
toldados  hablando  deziau  toda 
lo  q  les  venia  ala  boca, y  jugauan 
délas  manos  cotra  Xpo  fegunlas 
fuerzas  qcada  vno  tenía,  Trata* 
uanle  de  necio}Joco,mi  entédimi 
ento»llamauSle  hijo  de  vn  carpía 
tero,q  fi  fu  pueblo  era  buenoí  o# 
tros  le  dezian  beuedor  de  vín,o, 
endemonia  do  ,alborota<sor  de  pu 
blos,hcbre  de  dos  caras, chiCnio* 
fcparlero, enemigo  de  Dios, y 
eafandofeles  la  boca  para  hablar 
le  cubrían  el  roftrocóvn  handra 
jo  v  le  bédanan  los  ojo  s,y  benda 
dos  le  dauan  depalmadas  y  bofe 
tadas:leherian  cópalos,  arranca 
uanle  vna  y  muchas  vezes  los  pe 
los  déla  cabera  y  barba,y  quitara 
dolé  el  trapo  délos  ojos,  efearne 
cían  del  dízie JorProphetiza  quie 
de  noíotros  ha  hecho  burla  de  cií 
moeftrale  dizíendo    Tu  y  tu  me 
has  hecho  burla ,  y  facías  faliuas 
efeupían  en  fu  dínino  roílro  ,  no 
poco  afsi  como  quierajíino  todo 
loqpuede  ensarecerfe:  porqcon 
la  i¿Uua. cenia  cubiertos  Sos  ojos 
del  Señor  defuerte  que  no  veyan. 
4  O  diuino  Señor  a  que  as  verá 
doíy  q  es  lo  qeilosbazéí  Los  An 
Z  gelcs 


t  i 


Ï4f 


VITA    CHR  IST!, 


chanca  Angelefnacá  cottäna  ko- 
ehobua  koehora-.ptra<ma,acanacaf 
ca  fcocbopachana  tukhfa  hntnnca 
«nacpanapi  thnfatchuqnitama,a 
lakhpachanca  huahuánacamahá' 
ppan finía  Santo  Santo  Santo,  faf 
fina qu i h oa  ha  mppa  t ip í ffta ma ,a> 
canacaUa  fañapachanía  ccakhíí- 
eh  a  quí  c  a  m  a  h  a  a  >  ha  kh  o  malla  am 
paranacpafa  humamanca  aacaca- 
tamhtra.hanihaa  naa  pifi  chnyroa 
hampí  haraurpaac  tí,cunapiniqui 
khahuma  amauchiea   acá  hama 
mutufsina  ,  haquenacaptlta  pifi 
chaymanifsina  pífiragquihoa  ya 
paychahatpanajhaqocnaca  hihua 
ísina  qhuiípiyaha  hífchitavcacca 
eamifapíniqut  ecakhíichata  híhoa 
ña  a rnauta^híhuafs  inca  haní  dkha 
ína  hibuaqai  hibuafma'í  michca 
en  a  a  cchaca  hacháquifa  halacaaíjf 
ma;humapi!ta  Dios  caocafsína  a- 
romampitjboa  pufi  fuu  haq  qhmT 
jpiyrí&a.haní  puíi  fuuqoíti,  maaf 
*a  hachupuílfuu  cancafpana  vea 
fajChay  tatay  Angeldnacafa,aca 
liama  mutufstn  a,  cca.khíicha  tan  fa 
«cakhfíchara^tahna^kupanacapí' 
lia  anquápa  acahamachata  caog/ 
pana, hachan  i  hamap'thtttiyCcakh 
íiiipí jhani- humana  arnpararoácat 
j)a,amahuafsina,chuya>anacpafa 
apafma  vcacca  kuraíríctampi,au 
qpa,hamppatiuipa  acá  hama  yan 
ccachata  caquhnana,qqíqnipa  fu 
©ayonacaípalla  Tatay  anchahua 
«aaracnn>knm:rag.tamahoa>  acá 
íhamachata  vll;afsina, Hiu  (Tanaca 
va  maya  apafnacaai  hoclutag,  an 

tifo* 


"trtpt  i 

ge!«  en  el  cíe! o  te  catan  eant 
de  gloria  y  alaban^aty  cftos< 
gar  decantares  te  efe  upen  ¿i 
hediondas  falíoas.  Ene)  cíele 
Angeles  alabándote  te  ador; 
ziédo  Santo  Santo  Santo, y  < 
enlutar  de  adorarte  efcann 
de  ti  y  te  afrrentan  ,y  aun  pe 
fus  endemoniadas  manos  en 
Yo  con  mi  corto  eutendimic 
«o  al  canco  loque  pretendes 
padecer  defra  manera:  Poríj 
hombres  con  fu  poco  en  té  de 
ran  poco  cafo  de  ti.  Si  quiere 
uar  ffcl  mudo  con  tn  muerte  p 
razón  quieres  morir  afrentad 
utendo  de  morir,  poruencura 
fuera  mejor  morir  como  to 
mueren1'©  no  fuera  mejor  qu< 
rramaraavnafola  lagrima?  P 
fiendo  to  Dios  puedes  falún 
mundo  vniuerfo  con  tu  fola  p 
bra,y  nofolo  aü  mundo.fTno 
fi  tantos  humera»  Óyeme  fe 
padeciendo  defta  manera  arfi 
tasen  grande  manera  a  los  A 
lesrpnes  ellos  por  íer  fu  Se 
maltratado  desamanera  quíe 
rcuentarenlagrímas,eubreuft 
vergüenza  :  fitu  no  los  tuui< 
en  tn  mano  y  tan  fnjetos  v  ena 
rados  te  murmuraran  íiédo  ti 
Señor  y  aquel  a  quien  ellos  a 
ran  tan  mal  tratado,  los  ntifn 
Demonios  Señor  quedan  ate 
ros  y  te  murmuran  viéndote 
tamanera  tratado,?  dizen  No 
trospor  vn  folo  peccado  de 
bernia  con  ler  mnjr  herrooi 


CA-PITVLO    XXIX. 


a  fmiírí  eanqnífíana  manqhue 
charo  carcnftu,  hakhomallaro 
cuyifto,acanacafca  iva  faqui.v 
hama  yanccachatafa/apifqui* 
n. 

f    A  NaeftraSeñoray, collana 
iqaíhana  coliana  taycpay  ea» 
«hata?cuna  lurata?hnabuama 
sea  hamachípana  «quitad?  mi- 
ca pacallitacha?  i  quíchsta  vca- 
iamkhaíima,huahuaraa  tquípa 
raqui  íquihataca  ,  maafea  hs- 
i  vlljaniqoima,  en  machí  mana, 
¡epíní  vlljafsína,  tnakha  qhuïtï 
hekha  hifehihata  ,  hichapílla 
ya  hamuraqnihua  vllinaqne? 
;bachhofchrichata  cancafsina, 
liíá  híícamamjjhumaqui  viaja 
na  camifamna?amparamaricaf 
«ea  suíícufiquipi  vllinaquerina 
mfea  Iudíonacana  amparapanf 
anchahna  quíchuíijamparamá 
inaca  mokhfaquipí  arofirina: 
hafca  arofiui  lacapafa  maya 
nukhehua,nayrapafca  hacha- 
haavmí:amparamancafsínaca 
laquinahua,  aeanafca  hakho- 
llapí  vllínaque;  amparamanca 
laca  ñekotpafa  vma  huaylla- 
rinahua, aeanafca  hikíoimáca 
ita  ttajallipí  tucu  ,  ñefcutafa 
famayagpi  faac  khe,ampara 
Dcafsinca  ahannpafa  fumatjna 
i,hichafca  hutuncaa  pataraná 
khepi^amparamanquirica  ha- 
a  mokhlatjpi  háppattiríta,  hi 
fea  acá  íudionacapí  cchamapa 
tattakhllihuaafí.  Matay  vllíri 
»ma>  eaycaha  hahuraijtafpa 
imahaa.  CAP. 


nos  deíterro  al  infierno  »  y  not.& 
buelto í ey ísímos >  y  difsimaia  cé 
e(tos  y  losfarrcíicnd©  deliosean 
offendido. 
> 
y    O  foberana  Virgen,  madre 
de  ni)  fobrano  Señor  en  que  en- 
tiendes?  Quehazes?    Ducrmet 
porucatura<entantas  injurias  de 
cu  hijo?  o  cftas  velando?  i\  duer- 
mes defpierta,  quádo  e«  hijo  dar 
miere  entonces  podras  4ormí?¡ 
pero  agora  ve  a  mirar  que  es  lé 
qnehaze,que  (i  le  vieras  porueo 
tora  no  le  conocieras  ,  porque  a* 
¿ora.  efta  tocio"'  dísfiguradó  por  ef 
tar  tan  laíiímado ,  no  quieto  de* 
zirtelo  yo,ve  tu  averio  ¿lela  ma- 
nera íqueefta.En  tus  bsafospare 
cía  muy  r*goci]ado:pero  aquí  en 
manos  délos  ludios  eita  muy  tríf 
te  y  lIorofo.En  tus  bracos  eftaua 
gorgeando,  y  aquí  efta  callando, 
y  llorando. En  tus  bracos  era  her 
moío:aqui  feo.  En  tos  bracos  te* 
nía  el  cabello  eompuerro*aqui  le 
tiene  arrancado  y  defeompueíto 
y  muy  poco.  Eis  tus  bracos  tenía 
el  roftro  hermofo:  aquí  eíta  echo 
vna  plafta  defaliuas.  En  tus  bra* 
:  eos folias  dulcemente  befar- 
M  le ,  acá  los  judíos  le  dan  * 
crueles  bofetadas* 
Señora  ve  a  ver- 
Tejpórqdef» 
fea  que 

fu  ma       ..-.-■■> 
dre 
le  confuete. 

Z    z  CAP. 


ü 


< 


* 


CAP.    XXX.     CAMISAPI 

Iafo  Chrifto  Auqniffa  San  Pedro 

fcariíhua  vllttacat  ti  fana,Auquif 

jfafea  nayrapana  vllatta* 

na,hupafta  vllttata, 

hochanaspatha  hA* 

chcancavca 

thábtia 

arcG* 


VITA  CHRSITI, 


C  AP.   XXX.   TR  AT  A 

como  Pedro  negó  a  Chrifto,! 
como  Chrifto  le  rairo,y 
el  lloro  fu 
necea- 
do. 

Matt.  *6.  Mar.  14.  Lu.21.  lo 


1 


E  SV  Chrifto  Anqaíífa  ttfos 
__na  yoepa  iudionaca  ttaquéfaa- 
quípana  ,  maaraqu'i  quichuya* 
ña  S.  Pedto:hfjpapilla  Auquilía 
atcafsína  Cayphaíana  vearo  vyo 
parofa  Soldadonacampí  ehieapi' 
ni  malutauina  S.laanna  hifttaracj, 
ma  faca  bífttararapítauinfca,  vea 
hifttararapirichapífca  .  miaúlla 
PontLficena  íiruírípa  hilaebanta- 
pa  caocatauina  ,  acá  fninúllafca¡ 
San  Pedro  maya  hamavltínaque, 
pana,quichqfirijipana,humaea  a 
ca  Chfíftona  Difcípulopafmafa- 
tauína.S  Pedroíca  fata  haniquK 
Íiuao>qhawíC#chekhaacacca  bant 
hiiavllttacaftao,bumaíala«ama 
na  bafitakha  acacea  hífquíttacaha 
bifchit'taofatanina,fabitafsmfca 
inaampipíniveavtarohithintana 
phichaiqoirítbaarovfttaDa-,vfC 
tipanfcaatahuallpa  arotauína  S. 
PedKofca  choymapafa  tíkhtikhci. 
pana, chuy  manila hama  cäcafsin* 
hanípiní  ataboallpa  arorifa,hanL 
aroríía  ilapafma  hamachantíi  v- 
canfea  raayni  roímiilapiniraqui* 
Pontificena  yanapapiniraqui  S. 
Pedro    aíftakhanA     hokhíapta- 

qnípana 


ESTANDO  Nueftro  S< 
en  pie  delante  délo*  judi 
frentado  y  efearnecido  de  to 
otra  cofa también  le  dio  mi 
pena  y  trífteza:  porque  $•  F< 
figniendo  a  Chrifto  N<  S,  hal 
cafa  y  atrio  deCayphas^ent 
tamente  có  los  foldado«>y  \'< 
terale abrió  por  ruegosdeS 
y  la  portera  muchacha  era 
da  de  Cayphas,  y  viendo  a  5 
dro  demndado  enel  roftro, 
mo  quien  cíla  trifte  y  afligi 
díxo:Mira  cofa  q  feas  tu  Di 
lodeXpoydizíendofeion 
dío.De  ntnguuamanera  foy 
c'pulo,ni  fe  quien  es  efte,ni 
nozco  ,y  tu  por  gana  de  h 
deuesdeqrcrpteguntaime 
Dicho  eftometiofe  mas  aá 
y  eltaua  en  pie  có  los  q  fec 
uan  ala  lúbre,y  eftando  del 
ñera  tato  el  Gallofero  S 
eftaudo  muy  alborotado  fi 
có  como  quteuefta  fuera  d 
dotrafeordado,  no  aduirt 
Galio  cStafe,c  no  &lti  mil 
tra  rapaba  tábiéeridda,  efl 
Pedro  calentándole  »  m< 


oip3na,vcanquirinacaro  acaaea 
ííus  Nazarenompí  ehieaqu't  (V 
anacquiriea  vcahua  fafsinavlla- 
haatauina  SanPedrofca  vllacha 
ta  arauquicaquina,  haní  ífapirí- 
iquí  encona, ntnarolca  maampíg 
íthikhatana  hokhfaptañataqui, 
uka  haap.ubajatfca,vca  mimïlla 
3  faaipa  amutafsína,  camfanapí 
cacea  íafsina,  vea  judíonacata 
layni  San  Pedroro:ampihuma« 
a  acá  Cbríftona  Dífcípulopata- 
ua  fatauína  mokhfatjaquí ,fataf« 
a  Sá  Pedro  huafitpiniraquíhani- 
nihuaojaca  chekha  Diofafa,vll- 
:aqaifa  haníhoa  vllttacaftao  fa 
íniraquitauina  vcatfca  nía  ma- 
-a  iuki  huaycujathá  vea judiona 
a  Sä  Pedro  cufifirí  thaatha,  laru 
íthaathá,arolirithaathá  qnicho 
¡pana  haní  laropana,  arofifsinfa 
lakhfarafaja  maya  hama  Galilea 
namaninquiri  haquehama  aroíi 
tan  a, (acaula  pBquínatja  arofipa- 
¡a)chay  nanaca  checaqui  fapifea 
ñama:  huma  acá  Chrittompí  fara 
laqneritrahaa,  aromapilla  maya 
iamu;Galileo?ahua  huma  fapífea 
ia,mayníúa,S;  Pedro  hincha  cu- 
¡hncacatauinca,  vcana  apañapa, 
lani  haníqntchiia>haniqu!thaa  hi 
camtí ,  naa  quiquihahua  liorna* 
:a  achjaramanca  Xporopí  huerto 
ia  vlijafma  tafsina,karí  huayúta- 
:anina,huay ntatafca  S,  Pedro  ha 
ititapiníraquí  (acápi  quimfa  boa 
*a)hanihua  acá  chekha  Diofafafa 
sína  Diofafa  juratanía  juraraqui 
ia,ninafa  naa  naqhiuricj.  vea  baq 

vlltt 


CAPITVLO  XXX,  3?? 

a  los  que  allí  eftanan ,dlzi endo ,  ef 


te  es  el  que  andauacon  lefus  Na- 
zareno,y  moftrandole,  Sá  Pedro 
callo  y  hizo  del  no  entendido,  y 
acercofe  mas  a  la  lumbre  para  ca 
lentarfe*  Delpues  devn  ratovno 
de  aquellos  iudiosacordädofe  de 
loque  aula  dicho  aquella  rapaba 
y  reparando  en  ello  díxo  a  S.  Pe 
dro  fin  enojo:  Tu  Difcipulo  eres 
de  Chri(to,bíen  fe  conoce:  y  dizi 
«ndofelo  nególo  fegunda  vez  di- 
ziédojPor  Dios  q  níaun  le  conof 
co.Tras  dedo  dcfpuescafi  devna 
hora,  como  San  Pedro  eítuuieíí* 
trifte  con  los  que  fe  alegrauan  y 
reyan,ní  hablafeni  ríeíTc,eñ:ando 
junto  con  los  que  habí  auao  y  re* 
yan,yíihablaua  comohahlaíe  có 
miedo,  y  con  diferente  lenguage 
como  los  naturales  de  Galilea, 
(de  la  manera  q  aquí  fon  los  Fu  * 
quinas)dixeronle:Mira  que  te  de 
zimos  verdad,tu  eres  compa  ñero 
de  Xpo,porque  habías  diferente 
mente ,y  eres  GalUeoj  y  vno  que 
era  pariente  de  aquel  a  quien  San 
Pedro  auia  cortado  ta  oreja, le  di 
xo:  no  porfíes  en  dezir  q  no  eres, 
porque  yo  mifmo,que  muy  bien 
me  acuerdo,  te  vi  en  el  huerto  co 
Cnrífto,y  le  defmintío. San  Pedro 
entonces  otra  vez  (que  concita 
fue  latercera)dixo, Por  Dios  que 
no  foy,j«rando  y  perjurando,  y 
echandofe  maldiciones:  Si  yo  le 
Z     3  conofeo 


;'ií 


, 


IN- 


VITA   CHRISTI, 


vlïttquipana  fatauína,han*  atipa 
aptni  aro  fita  gí  na. 

»  Acá  hamafipanfca  fcuafitpíni 
raqui  atahuallpa  arona,  I E  S  V 
Chriíto collana  ¿uquílTafca  ho- 
pa mancuftafsina  vlltana,  vlltta- 
tafea  SPedro  amkha(ífsina,Nafti 
cuna  tucutha<?auquiha  cuna  arof 
thaí  Qn_tmfa  htrafa  arofifsinfti  ca 
míla?  fafsína  vea  vtathá  miftufsí U 
na^ayuma  conchuya,ipinana  ipi 
»apa,hochachafioípathá  hachana 
Chay  Pedro  camachataívcacona 
rohVhanihua  ullttacattlbiftaci 
fafa  fama  hanívllttafsinfa,vlkaf« 
fiufa  Auquihacamachiriótahuma 
h'anipi  humana  vlltta  huaqtí  au- 
^uíhaí  Qhuitítapi  humaíhtipaltt 
phuitiraqutfífapita  huma  caii^n- 
U  cotia  hamafpalla  hochafapapi 
cañota  hopa  fea  caoquínfa  cuna 
lianraípalía  checa  Diofapi,  Acati 
chuy maniaca  Pedro»' ñat/raafti  a 
csraquiti-f  mokbfa  aroÍ6auímaca 
banici  amutataí  aroíiri  puracca 
amigonipuracca  cauquinfayane 
«achquípipanahua  halakhatíríjhn 
mafca,  AuquiíTa  yancachqfiípana 
feaníhoa  vlíttacac  tihilla  vilama 
taquefpalla  ancbapi  quiebufinifu 
aroíiri  ma  (i  iTana  yaucca  aroskhaa 
uta, vea  fupapi  Auquiíla  hicha  an 
«ha  quichufi, humana  (tuñauikha 
feay  atea  )  bakata  arofita,  aiuturi 

«acapfa 


conofeo  mat  fuego  me  queme,  y 
porfiaoa'mas,y  mas. 

¿  Eftando  diziendo  efto  cantg 
fecunda  vez  el  Galio,  y  boluiéda 
Nueítro  Señor  los  ojos  ,sRtrole  y 
mirado  S.Pedro  y  acordándole  y 
diztendo  Qiieiera  de  mi  agora1! 
QuepaUbras  he  dicho  yo  contra 
mí  maeftro?  Hablando  tres  vezes 
que  he  dichoípoco  a  poco  falien« 
dofe  lloro  por  fu  peccado  muya 
margamente  todo  lo  que  puede 
encareserfe  diziendo:Ola  Pedro 
como  hashechovna  cofa  como  a 
queila'fQ^nehas  dichoi  Hafta  de- 
xado  deztr  que  no  leconozes?  Sí 
te  has  dexado  dezír  tal  cofajQue 
tule  conozcas,  o  dexes  de  cono- 
cerle,que  daño  o  prouecho  harás 
atumaeftroí  Tumaeftronoet 
digno  de  fer  conocido  de  cKQuje 
erestuíy  quien  es  el<  Óyeme  tu 
en  qualquier  lugar  y  dequalqnie 
ra  fuerte  que  feas  peccador  eres, 
y  tu  maeftro  en  todas  partes  y  dt 
qualquiera  fuerce  q  es,es  verda» 
dero  DíoSjdonde  cfta  tu  fefo  Pe 
dro, donde  tu  entendiuiientoíNo 
te  acuerdas  poruétura  delaamif* 
tad  que  c5  el  tenias?  Los  amigos 
¿onde  quiera  que  fea  injuriados, 
y  maltratados  fuelen  fauorecer- 
fe,  y  tu  maltratando  atumaellr* 
hasdícho  qnoleconozes  Mira  íj 
todos  Céntimos  mucho  quando 
nos  dizé  alguna  mala  palabra  na 
c/lros  amigos. Por  elto  agora  ma 
cha  es  la  pena  ?j  tiene  Xpo  pe  rloq 
has  hablado  del  de  cerca,  qae.de 
1  exos  no  faera  canto.  Na 


CÄPITVLO    XXX, 


*f# 


•inaeapfa  pifiquihua  huati  vlli,hu 
>anaca  enemigopa  canquipanä, 
lumafca  maampípí  huati  vllata- 
na  amígohatí  acá  hama  arofitani 
afsina,camífapiníquihantra  ca- 
nachcata  vea  hama  aroíbíhihua 
iaro  híttamti'fefparanatí  aakbata 
:ama<?camaehtama?  raaynihani 
raaja  mimillana,haquenacanfa  a 
ïocararohaccutana  hifqnittata- 
)iniqoi  Chriftianotahua  laña  ha- 
;hfarata  ,  huertona  phatticataca 
'ca  maahifquipaDa,hanipíphattí 
>aa  fañati,  vcanapilla  allokhajü 
lionacataqui,efparanítaqüi¿lan- 
anitaqui,calanitaquiphattita,hi 
hafca  mayni  mimillana  hifquit. 
atapíníqui,  haní  arofiui  chacha- 
apita,MímtlIana  aropapíniqut, 
Vial  Ico  eíparamampí  yancachca 
aca,vcatafa  maampi  yancachta' 
na,Malleopílla  hinchuuífaquí  tu 
rana  humafca  graciauifa  tacata, 
únchupatca  vílaqnihua  ayui  - 
ia,  iacamatfca  hoehaqui  ayainta 
ama,hupaea  mayaroqnequi  yan 
cachta ,  btimafca  químfa  huafa 
'anecaaroíta  ;  hamaca  hupahi- 
laayaña^.  amauta, humafca  may 
ú  mímillapíniqui  híhuayatáma; 
lochachafíuímapílla  almama  hi- 
laayíbaa  ;  vea  mímillaca  maya  a 
onaqui  illapputama  ,  humafca 
naya  cuchillonafahani  camachta 
i,  vlleitama  Pedro  ,  Auquílíana 
llttatajamkhafima  Pedro  atahu- 
llpana  amkhafiyta. 


3  Sau 


No  efta  may  fentido  contra  Tus  a 
tormenradores,  Pero  muy  fenti- 
do eíla  de  ti  por  ver  que  vn  ami- 
go íuyo  le  aya  negado:  Como  le 
has  negado  antes  q  nadie  te  toca 
fe  a  vn  pelo  déla  ropa?  Amenaza 
uante  poroentura  de  muerrcíPre 
gontado  folamente  de  vna  rapa- 
zada y  devnos  hombres  viles,y 
haxoste  auerguenc.asde  dezir  q 
eres  Difcipulo  de  Chrifto<Quan« 
dohayftc  en  el  hutrto,no  ay  mu- 
cho en  qae  reparar  de  que  ayas 
huydo:  porque  allí  huífte  de  vn  e 
Xercito  de  jadíosjde  hombres  ar 
madosjcon  efpadas,con  Ianca$,y 
pertrechados  con  piedras.  Pero 
agora  preguntado  de  vna  mucha 
chuela  temes  de  darte  a  conocer 
por  Difcipulo  de  Chrifto?  folo 
por  palabras  denonadaquetedi 
zen  Las  palabras  de  vna  mugerci 
lia  te  dan  mayor  herida  que  laq 
tu  dífte  a  Mallcocon  la  Efpada. 
Porque  Mallco  quedo  fin  oreja^y 
tu  quedarte  fin  gracia:  de  fa  oreja 
corrió  fangre,  y  de  tu  boca  cor- 
rio  vn  arroyo  de  peccados.Mail- 
cofue  maltratado  en  vn  Tolo  lu- 
f,ar,y  turres  vezes  negaíle.  Ta 
quififte  matar  a  MaIlco:y  vna  ma 
chachnela  te  mato  a  tí:pues  to  pe 
ccado  mato  a  tu  alma. Aquella  ra 
pa$a  te  atronó  con  vna  palabra  , 
y  tu  no  hiziftenada  con  vn  al- 
fange.  Abre  los  ojos  Pedro  pu 
es  Chrifto  Jos  abre  para  mirarte. 
Recuerda  Pcdto,pnes  el  Gallote 
recuerda. 

Z    4,  j   Aun 


i 

i 


« 

' 

A 

56q  vita  c 

5    S.Pedrofca  hilanacay,paña 
fa  híhua  hocharo  puri-chítaain- 
l£ha,Maafcapuriuípa  haccapa  ya 
«nacatbá  hiskaptaísina  hamachi, 
impaca  Anqniiïa  hinirinsar aan- 
xha  vlljana  amahuana  ;  hanihna 
vllttacacti  fafsinfca,pakhca  aca- 
naca  vllctathahna  fihana,vcaiav 
caía  hani  hihuanaro  fafsinfa,hua» 
tautaropílla  írpantiriqníjnafcay 
caneafsinea  camífaraqují  auquiha 
cnnanfa  yanapaha  faíaqui  vean- 
eatauina;hupapilla  nayrapampi 
A'p'qn  i  lía  'y  anscacfi  i  r  i  v  íl j  a  ta  u  i  rea 
vlljafsíufeacnuyttiafa  chaccana>í 
qnimttaajacansanajhuertotpilla 
iquimttaäjaraqui  hutatanína  >%* 
quila  hani ra  hifqu»  apartacant't: 
maa  chuymapaufea  pakhta  ácana 
ca  DifcipuIopathua,vllttacathaa 
fafsina,,checa  atamihana  acanaca 
nana  -  vilahafa  katacataqni  matlíf 
pa  ,naaG:a'  huetha  bucehaqui  vica 
nocafsina  hábaayítafpana  fafsina 
raqui  ancha  haklifarana:  checana 
chuymapaca  fouÄracnfinatnp!,ka» 
pilma mpijiakhfarañampiauti  q- 
naya  hamaquí  apanakhtana  ma- 
afca  checa  aroiífapanavca  Anquí 
fía  lefuChriito  amauipana hani- 
ra  q  u íp  i  qhu  i t ifa  cama ch  ir  ican  ti, 
h  upafca  haníh  ua  v  M  ttacafti  laña 
piqni  qhaJfpiña  amahuana:.  hani-» 
hua  vllttacat  ti  fahaafsinfca  jura 
jaqninajkarififsína:  vckhar  afea  <£ 
quípa raqui  ñacafina,  maya  hocha 
ehá  mayaro^maya  hnchachá  ma» 
yaro  p  urina,  maauípi  camachataf 
c^ínaknamaaiiipiroia  purírechi 

na.  A  a 


HRISTI, 

i  Aunque  S.  Pedro  pecco  mol 

talmente.pero  algunas  cofas  dif 

rníniíyen  Inculpa,    DeffcauaSar 

Pedro  afiftir  qoando  Chrífto  mu 

rtffle,  y  diztendo  que  no  le  cunt 

cía¿íemioque  no  matándole  le  ( 

charían  en  ia  carzel,  y  citando  a 

1 1  i  «orno  pudiera  fauorezer  a  fi 

macftroíyporeiíoeftaua  aüi  ci 

la  cafa  de  Caypas  porque  el  cor 

fus  ojos  auia  vifto  maltratar  « 

Chrífto.N.S.  y   viéndolo  citan 

fuera  de  juicio  ,  y  como  mtdí< 

dormido -porque  también  delhi 

crto  auia  venido  de  aquella  ma 

nera»y  no  fe  le  aui .,  quitado  tota 

mente  el  fueúo.Por  otra  parte  c 

mia  díziendo:  Si  y  o  digo  la  vei 

dad  que  íoy  fu  Dicipulo,y  que  1 

conozco,  efto&qucrran  beuerra 

Ja  fangf  c  y  baziendome  ar\\  ped 

^os y  añicos  me  quitaran  ta  vid 

y  afsi  ín  corado  andaua  muy  pe 

plexo,parceconel  alombro.pai 

te  con  el  enojo,y  parte  có  el  mit 

do  : pero  6  hnniera  dicho  U  ve 

dad  nadie  lehuuiera  dado  peíad 

fere  por  fer  ella  la  voluntad  < 

Chrifto:  peroeiquifo  efeapar 

Con  negaraChrifto,y  dcfpueti 

auerle  negado  juro  falfo  ,y  de 

pues  fe  echo  maldiciones  cayei 

do  de  vnpeccadoeotfo>y  fim 

le huuieran  hurgado ,  qaic,a  ni 

huaietacayda». 

2u 


CAPITVLO    XX  XL 


jfï 


,  Acakharofcamayaraquí  ata- 
atnama  hilanacay,Dios  Auqinf 
alittíri  caneañapataquípi:  San 
dro  amparapathá  antutaaa  bu 
pilla  nayra  bupaquí  haccnfíña 
lauirina,  maafca  hnpana  taque 
mftianonacana  tatapa  anquí' 
cancafsina.  A  buabuanapsha 
hamatihocbaropurí  laíiina  v 
paañapataqniraqni:hiü(ïanacäf 
Auqnihafa  hocharopuritau't* 
huafafsina  Dios  arotrañaflata 
»,  Diofaro  huanquifcañaífata- 
it,huparofca  Tatay  S,  Pedroa 
marapita.graeía  mayrapíta  ho 
tanacaba  haytañahataqut ,  ala- 
ipacharo  mañaaataquíí  analta- 
quiraqut. 

AP.     XXXI.    CAMISA- 
1a  San  loan  E uange! illa > Virgen 
taríaro ,  buahuamafaua  chino* 
ae  fjinícbína,lataf*  a  acá  Señora 
fcnahaapa  vlljaña  amauchina 
ludaíafca  yancea  laraní 
pa  harnorpaafiísinAj 
fcaychajafichina- 
vcathábua 
arofi. 

e> 

)  O NTT I  F  rc  E  Caypfjafana 
i.  veana  hílanacay,AnquifTa  ie* 
•  fu  Chriíto  cuna  mana  mutuya 
ampihua  mutoyana,  maya  aro» 
iacama,rca  Pontifke  quíquipa 
aquí >ha.:c »pa  chuy  ma ni  cchama 
i  haquenacapampi  amkhafíy  íina 
ü«naca|  hiciía  at4 

leüís 


Pero  Jemas  defto  Nueflro  Señor 
le  dexo  de  fu  mano  paraque  fe  ha 
snillaferporque  el  anteshazia  del 
valiente  mas  que  todos^  y  tambíé 
paraque  tiendo  cabera  de  todo» 
los  Chríftianos  fe  compadeciente 
dellos  díziendo:  A  que  eílos  por 
rlaqce^a  peccan  como  yo,  y  f  am- 
bien  paraque  nofotr os  llamemo* 
a  Dios  y  efpecemos  en  Dios  acor 
dándonos  que  nueftra  cabera  a> 
uta  caydo  ;  y  paraque  rosnemos 
a  San  Pedro  dizíendo-Padre  mío 
ruega  por  mi,y  alcancame  grafía 
para  dexar  mis  peccados,y  alian 
$arlabíenauenturanza»       g£  jj 


CAP.    XXXI.    COMO    Et 

Euangelifta  San  loan  Heno  la  nue 

na  ala  íagrada  Virgen ,  déla  pri<> 

fion  defu  hijo.jjComoer      i 

ta  Señora  qnifo  ver I 

l«,yconio 

ludas 

fe  ar  repta* 

tío^y 

a 
horco. 

TODA  aquella  noche  ente» 
ra  maltrataron  y  atuvieron  ä 
Nueitro  Señor  lefu  Chnáo  rn  ca 
fa  del  Pontífice  Cayphas  con  to- 
do el  defacato  que  fe  puede  i ma- 
gínary  el  miímo  Gayphastcman 
do  acuerdo  co  otros  Senadores  y 
Toldados  dixo;  Hermanos  agora 
JjretéVdciaos*  &  y        "q«¿* 


|éi 


VITA  "CHRISTI, 


lefias'  Nazareno  híhuayañapí II a 
amíu?ani,makha  Pilato  acá  anta 
tafchama  bifchiní,  teftigopillaha- 
ní  hüqaieijhaquirifpalla  hukaya 
ccapüia,  hani  Apuna  catoñapííla 
«roíí,iíaquihuaantutamafiriqni, 
kari  foldadonacaro  coílqueía,cu 
nafa  cauqnifa  chncatana,hícha  a- 
fo.mi  hifqut  mutuyañapataqui, 
haquíchafifsinfa  maratha  haque- 
«haíiíapacaquí ',  hihuañapacarna 
híníl  niava  famcañapataqui,  haní 
maa  huafa  híníVanacamancafa  a- 
roiiñjpataqui,  «huymaífanfa  ve- 
tean 2pataquiih*ianintrpacag,,rhu« 
.  fa  ñ  a  p  a  e  a  q  ni '  f ¿p  i  fea n  a ,  fai  sin  fea 
foldadonacaro  couque  pagarípíf 
cana,hifquihua  muruyahata  faísí 
na,eakhapifcana,íatafcavcafolda 
donaca  AuquiíTa  vea  aroraacama 
ancha  yancca$hana¡aca  llama  mn 
taquín  fea  mayaraqui,San  Pedro 
hanihua  lefus  Nazareno  vlltcaca 
t  tí  faísí  na  qoishuyasana  :  qui* 
chufeaf&ínfca,  atahnallpa  aropan 
fa,An  quilla  hnpamaca  cunea  aata 
fsina  vIlinacana,San  Pedrofca,hu 
pamáca  vlhnoqueri  vil  jafsina,  an 
cha  qtiíchufina,llaquílina,  p  utífi* 
na  ccakhfiiiraquína;vllinocAfsín* 
pilla  acá  Auquíha,  A  Pedrohu* 
mamjiraquíti  nana  anca  baca  ca  ' 
6taí  haniti  amucafcaquifma,  an- 
chaban mutuyi  fiquifma,vfupaa 
qaitafma:  maafca  mutuyírinaca- 
pití  dama  na  a  chicatticabata  fito- 

hua 


quitarla  vida  a  Tefos  Nazar< 

y  tenemos  determinado  de 

narle  en  amaneciendo  delant 

Pilatos  el  qual  por  ventara  r 

djra  foítarle,porqne  no  ay  ti 

gos.y  los  que  ay  no  fon  fnficii 

y  no  deponen  deco'aquepu 

perfuadir  al  Préndente,  y  afsí 

godira  quelefnelten:  Ea  det 

dinero  y  qualqniera  otra  co 

Jos  foldados,  paraque  efta  no 

le  hagan  codo  el  mal  tratamíe 

poísíble,  de  modo  que  filan 

no  fane  envn  año.paraque  fe; 

erde  de  nofotros  balta  que  m 

*a,y  nos  faene, yno  téga  arreu 

ento  para  hablar  mal  cótra  n 

tros>y  viuamos  en  paz,  y  fe  d 

de  cuentos:  y  comando  efleac 

do  pagaron  a  los  Toldados.,  y 

encargaron  mucho  qne  le  mal 

taííen  y  laftimalTen:  y  dízíédc 

efto  los  Toldados  coda  aquella 

che  maltratare)  mucho  a  Chrií 

y fijndo  atormentado  defta  m 

ra, anadióle  mas  dolor  San  Pe< 

por  auerle  negado,y  eftando  t 

te,y  cantando  el  gallo, eítendi 

do  la  cabeca  miróle, y  San  Pe< 

viendo  que  le  míraua,  tuuo  gi 

dífsimo  arrepentimiento  yv 

gnenca,y  imagino  que  mirand 

Chritto  le  dezia,  A  Pedro  tu  t 

bien  eres  mi  enemigoí  no  pud 

rascallar?  no  díxeras,a  que  n 

eho  atormentan  a  mi  Maeftro: 

ce  compadecieras  de  mi^íino  q 

cu  tambie  de  lexos  afieltas  en 

el  tiro,  juntamente  con  los  q  i 

Ate 


C  APITVL 
a  facauinajacahama  amkhaíjpa 
ancha  lla<3ffipanfca,nayrapafa 
•cana  maya  Puja  hama  tot ana 
ccanauí  hachañat3qui,  vcafu- 
mayahaqhue  cacallíncaro  ma 
aahachatanina. 
í  San  loan  Euangelittafca  acá 
mavlljafsina,  vcathá  maccaña 
khafina,  maafca  pakhta  nara- 
i  Pedro  hama  hocharo  balan* 
ha  fafsina, maafca  collana  Vír 
i  Maríaro  ,  achara  atamantha 
sinaraqui.  Acá  faúípa  haníhua 
angeliftanaca  quellqa£ti-,máaf 
!ianifaquellcachekha,hamurpa 
ípiniqnihua.Sá  loanapí lia  Noe 
i  Señorampihupampina,coiIo 
:khana  Aocjíl'a  thaanafaacauí* 
t  aroíí,  hani  atamirimafapana 
ipilla  qhuitiraqut 'Nueftra  Se- 
ra vcaro  írpafapana  San  loan 
:ca  toqnena,hupafca  hacca  to- 
ma faacañapataqui**  San  Loan 
rhíri  acá  hamahaa  firi  mipáa, 
eftra  Señora  maya  Betbania 
ini  marcancatauína,Martana, 
iriana  collacani  chinqainina 
läcacaoina  Simeón  Metaphraf 
ca  IefuChrifto  Auquilía  Apof 
efnacpampí  bayppu  mankacan 
vcancanahaa  Nueftra  Señora- 
vea  vtanifea  raayni  bikhmana 
i,San  Marcos  Euágelittana  vea, 
jahua  faraqii't:  vcanapílla  An- 
ida Iefa  Chriüo  mal  apaña  hay 
1  mankaaí  vtpathá  Apoítolef- 
;ampiro  raankayana,  Nneftra 
íorafca,maynína  vsanfa,may 
I vcaufa  vcanccbinkha S,  Io|| 
hopara* 


atormentan:  con:  ellas  confidera- 
ciones  y  trUleza,  verdaderamert* 
te  fus  ojos  retornaron  vna  fuete 
de  lagrimaspara  llorar  findefea» 
fo,por  eíío  rué  a  llorar  yendo  & 
vnacueua. 

a.  Y  viendo  eílo  San  loan  Euara 
geliíla  acordó  de  irle  de  allí  par* 
tepor  temor  de  caer  como  Pe- 
dro: por  otra  para  ir  a  dar.nueua 
a  Nueftra  Señora  la  Virgen  Ma- 
na.  Elto  no  lo  dizen  losfínange* 
liftasipero  aüque  no  lo  digan  po- 
demos conjeturarlo,  porque  San 
loa  refiere  como  el  y  Nueftra  Se- 
ñora eftauá  eupie  enel  monte  Cal 
uario  cabe  a  N.S.  íefu  Cferiíto, fi- 
no h  uniera  ido  a  dezírfelo  quien 
huuiera  llenado  aüa a  Nueítra  Se 
ñora  paraqueel  vno  eíhíuieíTea 
vn  lado  y  el  otro  al  otro  lado?  S« 
Ioaayendo  a  darle,  nuena  de  \q  q 
auiajNueíha  Señora  eftaua  en  Be 
thania  en  cafa  de  las  dos,  herma- 
na* Marta  y  Mar  i  a,  pero  Simeón 
Metbapbrafíe4díze  que  NueHra, 
Señora  eíkiua  en  ¡a  cafa  den  de 
Chrifto  ceno  con  fas/ípoilolcs,  y 
el  dueño  de  aquella  caía  era  vna 
biuda  madre  de  SaD  Máseos,^ otq 
entrando  allí  le  fu  Chciiío  ic $ío.' 
de  cenar  a  el  v  a  fus  Apóllales  pe- 
ro donde  quiera  queeífatníetfe  jj|J 
Se  aura  a  c»Ja  vnao  el  a  otra  caí*. 

Sito**» 


I  u 


3*4 


VITA   CHRISTi. 


feoparo  pnrípíniuahua,  vtaro  ma 
Infrinfca,  Nueftra  Señora  vlljaf- 
ímfca  mayabamu  quichuíirijapi- 
ni,hanchípanafaalmapanafa  Ha- 
qGÍfínjapinimaluna,baqnefa  cchi 
hna  maya  hamucuncampi,chuy- 
mafa  canfina,  liutfunuta  hama, 
roaafca  HIapuna  huaracutajhacaf 
jata  hama,Matay  Señoray,  hicha 
ataai:amsmaea  vcaaro,cnfi  aro 
quifpa-,maaíca  haní  cufi  aropania, 
hanihua  imantañaha  hugquífitij 
fartamajhína  íiíma  ícnttukhalluf- 
fima.yocachcata,  vea  huíhuama 
hacaqn'tr»  vlljañaamauchíta  vea» 
cca,ch  inottarahna  huahua  ma.ha 
kapí  judionaca  hihuayaña  amatti 
inakha acapacha  híhnayacni  fata 
HÍna,cdiinamancaíca  Señoray,na 
fti  cima  aro  apanifma?  Ángel  Ga 
brielafti  nayra  cuna  aroraqní  apa 
nitamana'íaca  maya  hamn,  vcaf- 
ca  maya  hamuraquihüa,  Angela* 
pílla  graciaropiphoca'tahaa  can« 
ta  fatamana,hichafca  quíchufiñá- 
pi  phucatahua  canuta  iamamapi, 
Angeiaca  Diofahua  hnmampi  cá 
quíTatamápilla,  híchafca  naa  qui 
chufiñahua  hunsampí  canquí  fama 
mapí,  Augclaca  caque  marmina- 
cachá  coilanatahua  fatamápi,naf 
ca  hicha  taque  marminacathá  hu 
maquihua  ancha  quichefta  fama- 
mapí:  Angelaca  puracamathá  yti 
rirífa  collanaraquípi  í'atamanpí; 
nafca  hicha  collana  yocamana  hj 
haañapa  hakachíhua  famamapi 
(atauina  Sánloant 
i  Satafea  collana  Virge  María 

ancha 


San  loan  fae  alla,y  entrado  en 
fa  y  riendo  a  Nueftra  Señora ,« 
tro  como  demudado  y  trífte 
muy  af  fligído  en  e)  cuerpo  y  e; 
alma,elroftro  amarillo,  con  b 
demudada,  como  defmayadc 
fin  coraron, o  como  atonitoy 
cado  del  rayo,dixo:Señara  qu 
ra  que  friera  mejor  nnena  la  c 
agora  te  díre,pero  aunque  no 
buena  no  puedo  encubrirla, le 
tate  Señoray  cúbrete  cen  tu  rr 
co  fi  quieres  ver  vitio  al  hijo  c 
tuparifte:Tuhijo  e(taprefo,y 
judíos  quieren  darle  prefto  lai 
érte,  y  qui^a  en  elle  punto  leí 
muerto:y  al  cabo  le  dÍxo:Señ( 
que  nueua  es  ella  que  te  he  trí 
do?  Quenueua  tetruxo  en  oí 

tiempo  el  Ángel  Sá  Gabriel ^.m 
diferente  es  efta  de  aquella:  el 
¿él  te  dixo,  Llena  eres  de  grac 
pero  agora  te  digo  yo  qere»  t 
na  decrífteza.  El  Ángel  tedis 
Dios  es  »ontigo,y  agora  te  dig 
dolor  y  ccgojaescontigo.El/ 
gel  te  dixo,Bendita  eres  entre 
das  las  mugeres,  y  agora  te  di 
yo,Tu  tola  eres  la  afriigida  eni 
todas  las  mugeres.  El  Ángel  te 
xo,Bendito  es  el  fruto  de  tu  vi 
tre-,y  agora  te  diré  yo,Tu  hijo 
berano  efta  cercano  ala  muer 


3  Di2iendol¿efto,íabendíti 


CAPITVL 

anchapt  qitiebofina,qoichu(ioípf" 
ca  han'ipi  quttüpalla  vcacsma  ha 
rmirpaafphanti.porquepaña  hua 
haapana  mutuñapanayratpacha 
Prophctanacana  fauitpacha  yatif 
finfa.navrapana  vlíjafsina  ancha- 
pi  qnichnfina,  Amsuttanacana  a- 
ropathá  •,  ^chufiñaca  amahuauim 
pj  chica(ïpi,caycakha  amauchica  * 
na,  huccaraqoi  quichuítana,  bif- 
quiamigoífana  yanccapathá,hif* 
qui  amahuafsina  ancharuquihua 
quichnftana  ,  pifi  amahnafs'mfca 
lianiraquijaca  hamaraquipi  Nuef 
iraSeñorafcahuahuapa  ancha  a- 
mahuaisina,  ancharaqui  mntuui- 
pathá  hihaaoipathá  quiehnfina: 
bnpa  hamapilla  hanihua  quitita* 
ycafa  huahuapa  amauiti,Dios  cä 
cauipathá,bapafcahochanifaha* 
ccut  atapha  fauípathá,  taycpata^ 
hakhllauípathá,  ancha  fuma  caca 
nipathä,acap*chana  hani  Aoqui* 
nícancatpathá  ;  auquíni  taycár  i 
nspiHapurapatahua  huahuapa  a- 
mauiri:maafca  lefaXpo  Auquíf 
fa  haqcancañapana  hani  auqnini 
pana,N.  Señoraqai  auqaípatayc 
pa  hama  amahoana^vca  fopa  ácha 
qaUha(ma;maa  toqtfea  hanl  ho- 
chanivc  chipanajtaqna  hifquichi 
tipa  v*  chiparía,  aiachacha  vrco, 

qnímfa 


O    XXXT.  j«¿ 

ma  Virgen  quedo  tan  laftírrtada 
de  dolor  que  nadie  qisdíera  Cum- 
plidamente (ignificarlo,  poique 
aunque  delde  el  principio  ff»bia- 
por  las  Propheeias  la  pafsicn  f 
muerte  de  fu  hijo,  pero  vies  dota 
con  fus  ojos  mucho  fe  entnHetio 
Porque  fegun  dizen  los  fabtes,el 
dolor  y  el  amor  corren  las  pare* 
jas:  quan  grande  es  el  amor  con 
que  amamos,  tanto  es  también 
el  dolor  conque  nosentrillece- 
mos:  Amando  mucho  avnbuért 
amigo,mucho  es  el  dolor  y  pena 
q  tomamos  por  el  mal  q  padeces 
pero  fies  poco  loq  le  ama  mos.po 
co  es  lo  q  lo  fentímos,y  fino  le  a» 
msvmos,  de  ninguna  manera  nos 
dolemos  Delta  manera  pues  ama 
do  mucho  N-  Señora  a  fu  hijo, mu 
eho  fue  el  dolor  2j  tuno  en  verle 
padecer  y  mcrir* porque  ninguna 
madre  vao  jamas,  ni  aura  qaniaf 
fe  tato  afuhíjOjpor  fer  Dios  por 
auerqaetído  qfueífecóc*bída  fin 
peccado  original,  por  auerfa  éí* 
cogido  por  madre, por  fer  hermo 
fo  lobre  todos  los  hijo»  délos 
hombres,  por  q  no  tenia  pa  dre  en 
la  tierra  , -porque  los-que  tunen 
padre  y  madre  ?  repar:efe  miré 
ambos  el  amor  que  tiene  ¿\  lujo,' 
pero  como  Iefn  Chrifio  no  tt  oief 
fe  padre  en  quanto  hombre,  5 oía 
Nucílra  Señora  amaua  a  fe  hijo 
<c6  amor  de  padre  y  madre  por  ef 
fo  fue  macho  fu  dolor  por  ctra 
parte  porrera  maltrate,  do  fn  col 
pajera  b'úhcehoc  de  todcs^e  fiaua 

enla. 


í  i 


VITA    CHRIST!. 


qu'tmfa  tonca  químsaní  marani 
vc'chipana,taqaena vilata,  fieita 
Vfunavccnipanaraqui  ancha  quí 
cbuíina,  acá  hama  qoíchufilinfca 
banihua  haccapa  marmínacá  ha- 
rnati  ppeketíafa  vr aqueró  naaneí, 
cunafa  yanantí,maalea  almapatwi 
qui  anchana  anchspa,hilana  hila- 
pa  quíchaíma$hani  Dios  ampara, 
paro  catükhaííípana  vcacca, ína- 
kha  quichuiïfsinaqui  hiuíf  cchína 
hachacucba  ancha  haehana,ampa 
racucha  marminaca  hama  paquiíi 
na,  cuna  tucuthafana,  Dios  Au- 
quimpifca  mokhfaraquíquí,  foanj 
aynifa  aroflna. 


4  María  MagdalenampÍ,Mar' 
timpiica  atamiri  ifapafsina,  hila 
Supura  qui  quíchnlina,hachana,hi 
na  fafsína,San  Ioanampi,Nueftrq 
Seporampi,  María  Magdalenani- 
pi,Martampí,  pañi  qiiimfa  hifqui 
chuymani  marminacápíayuikha' 
£upifcana,bina  vlljanitana  fafsína 
calle  callena  tama  tama  haqnena 
ca  vlljapjfcafsíníca  «hecatauina- 
faua  fapífcanahaquenacapilla  ña 
quilla  yaataqui  taquefa  ai  ofípif- 
Cana:  Auqflapilla  vcapacha  Apa- 
nanacana  vtavtapa  tuniav3iia,ca- 
ycíía  Nueftra  Señora  calle  farípaf 
Ca  vllttaquirínaca  >  hani  camifa 
mavní  manní  Iefu  Chrifto  Auquí 
(Ta  Supayona  malaca  baque  haeaí 
rí  vlljafsina.  Tunqatuncahamppa 
títacancphatatay  humayocacbi 
rí  puraca,ñuñuuima  ñuñula,  híl- 

cata 


en  la  flor  de  fu  edad,conocido  ¡ 

todos,y  fer  tratado  afsi  en  tíei 

po  de  i'afqoa,  quandp  todos  l 

I  judios  concurrían  a  Ieruíalen  p 

ra  celebrarla,el  verle  padecer 

caufaua  grande  trifteza  y  dolo 

pero  aunque  era  tanta  fu  afflicci 

no  bazia  extremos  como  otr, 

mogcres,ni  dio  otras  mueftras; 

noque  en  fu  alma  tuuo  tanta  p< 

na  y  dolor,  quanto  no  puede  ex 

plícarfe,  y  (i  Dios  no  la  huuíer 

conferuado,por  ventura  buuier 

maertodepuro  dolor:  el  Ilant 

(i  que  fuegráde,y  el  torcer  déla 

manosjdiziendo^  que  heveníd» 

y  hablaua  con  palabras  amorofa 

a  Diosfin  contradezirle. 

4  María  Magdalena  y  Marta 
oyendo  la  nueoa  que  le  daua,to 
oieron  tambie  grandifsima  pena 
y  derramaron  muchas  lagrimas 
y  convidándolas  a  que  fueiíen  ft 
pulieron  en  camino  todos,S.Ioai 
Magdalena  y  Marta,  y  algunas  ( 
tras  perfonas  deuotas,  para  ir  ¡ 
veraN.S.  IefuChrifto,y  viend< 
por  las  calles  la  gente  amanadas 
dezíajverdadera  es  la  nueoa,  poi 
que  todos  hablauan  defte  fueeflc 
de  Chrilto,porque  le  auiao  lleua 
do  de  cafa  en  cafa  de  aquellos  Pe 
tifices,y  andando  Nueftra  Señora 
por  aquellas  cálleseos  que  la  «o 
nocían  nodez¡an,B¿ditasfon!ai 
entrañas  Señor  que  te  par ieron,y 
los  pechos  que  mamaíle, como  di 
xo  aquella  mager  quando  vio  a 
N.  S.qauía  librado  a  vn  endemo 

niado» 


» t/l  c  A  P  I X  V 

atantnca  hamajfap^cantr^maaf- 
¡tacahaa  híeba  vio,  hihuañaro 
ifcanica,vcana  caycpa  fapilcana 
faecapafca  tavcfla  vfupaaraqui- 
a, bicha  vra  huahnamavlljafsina 
nchahna  quiehufihata  marmey 
tfsina;  bacapafca  nayranaqai  ki- 
t)Utafrptfcana,kapa  Apunaca,ya 
ahua  acana  huahnapaca  bihoa- 
abata  fapii«ana,yanccAchuyma 
ipifcafsina.  Siri  ifapafsinfca  ta- 
clla,may  cha  maycha  qoichtifina; 
ollana  Virgen  Mariay  rnaa  hca 
i  Ierufalenaro  huahuama  tanca 
tañí  maranifsina  cbacnepana,Ie 
>falenanca  templonaquipoca>a- 
taut  tanaca  taypinaquipoca,  ya- 
chqutri  a maut canaca  ílaliíquíri 
i  cuiífiñaraampica  írpahVikhta, 
chafea  yancca  chuymanínaca 
ypinaquí,vanc«achata  ccakhfp 
ata  quichuíifa  vfljahata,yancca 
la  matay  Angelefnacafa  ancha- 
¡abnaracuíi 

1  Nueftra  Senora^ílauacay^c 
oro  purífstna,  vea  matmtnaca- 
arcatapí,Diofna  vtpa  templo* 
I  Dios  Auijuilfa  yoepa  haqae 
uüpiaña  layen  mutupha  faut- 
thá,  roaaíca  camachanimna  faf 
avlialinataqníhamppatirima* 
iqui.V4aneafsiníea  Indafa  batn 
ncha,  vraqnefa  chíllquemaa  ba 
afa  malnri  vlljana  :  hupapilla 
iqoitfa  yaoccachíri  vlljafsina, 
nctana  acá  colíqoe  eotaakha^- 
üfsina  hamkanchatauina  yan* 
iluraaipathá  llaqui.jfsínayati 
iriha  aiuucaqaifpa  fafstna  taya, 

ai 


LO    XXXÍ.  ^ 

niadoyechandoíe  el  Demonio  del 
cuerpo :  fino  dezian,  Yejsaquf  \* 
madre  de  aquel  que  oy  ha  de  íca- 
tencíara  muertejy  otros  eotrpa* 
decíendofedella  dezian,omuger 
oy  viendo  morir  a  tu  hijo  micho 
fera  el  dolor  y  la  pena  que  toma/ 
ras:  y  otros  fe  haziá  del  ojo,yd$ 
zían,  obuenosjuezesqúeoy  con 
mucha  jnílicía  quitareis  la  vida 
al  hijo  dclla  muger;  fiendo  gente 
de  malas  entrañas;  y  Nneftra  Se- 
ñora oyendo  dezir  eílo  cada  ve* 
mas  y  mas  fe  entriftecia.  O  /obe- 
rana  Virgen  perdiéndote  vna  vez 
tu  hijo  de  doze  años  en  ¡<  refalen 
q uando  ellaua  eneltempjo  en  me 
dio  délos  Do&ores,  enfeñádolo.* 
y  conaenciendolos^ó  grande  ale 
gría  le  boluiíle  a  cafaj  pero  agora 
le  veras  en  medio  de  íay  ones  mal_ 
tratado  y  afrentado,  con  mochil 
dolor  y  trifteza,  grade  tafVima  es 
Señora, de  qaon  los  Angeles  que 
dan  alfombrados. 

S  Llegando  al  templo  Notílra 
JSeñora  en  compañía  de  aquellas 
Santas  mugereSjentraria  enei  pa- 
ta dar  gracias  a  Dios  por  le  que 
permitía  q  fu  hijo  padectefie  por 
la  faiud  de  los  hóbf  es,y  pa«  s  ver 
el  fuceflb  de  todo,  y  e  fiando  aUi 
vio  a  ludas  que  entraña  a  grande 
prreífa  y  fin  pifar  el  fuelo  porque 
viendo  maltratar  a  Cbrifto  íe  da- 
u¿  priefa  para  boloer  el  dinero, 
arrepentíendofe  délo  qne  anta 
k echo, con  dedeo  deque  f oh  aflea 

#Xp» 


}6S 


. 


VITA    C 


ni  amauteaTheopMlaao  fatini  fi 
Iudafafca  quimfatnnca  fara  coll- 
que  catufsina,aca  chuymampima 
na  eatuna,yanccana  cacuha,míta 
qúíci  Aoqaihacacatucani,«atnha 
■Taracea  phattiníhaa,  phattipanf- 
ca,  naá  aca  collque  gaftafcahafa* 
canina, maafcacatufsínfpaUa,  ca- 
tuquihua  catucaní ,  hanihua  an- 
cha yanccachaniti  laraqnicauin- 
feua  fi  i  ancha  yanccachirí  vlljaf* 
finfca  ,  Crofafa  tehacacatañata» 
qoi  caUaquepanfca,  ancha  quichu 
jfifsina  collqüe  cataakhaña  ama- 
huana,vcafupapí  templo  ro  mala 
na,  vcanapilla  AuquiiTa  hihuaa- 
ñataqui  arofipifcana  liaccapa  a- 
mantta  judionaca,haccapafca  Ca 
uildoiaraqu»  Aputhaataraquia- 
rofipifcana. 

6  Collana  Virgen  Taycííafca 
ludas  vlljafsina,  Dios  Auquiíía, 
Cayna  cauqui  fnllcama  Abel?  faf 
fina,  hupa  hihuatathá  hif^tta  can 
ca  hama:Iudas  cauqní  collana  mo 
khfa  leías  yatichinma,hifqn¡chi- 
rima,cauquinquiatamíta<  cauqui 
rocha  haytanitaí  Cayn nía  fullea 
pahíhoayatatha,  Diofna  cauqui 
fullcamaífata^anihua  naca  veana 
vlSafiripat'tíjhifcatauínca  ha  ma- 
cha lícahata'íhanihua  hnmanfafa- 
fiamati ,  humapilla  hoahuahaca 
Ancha  acapacha  vllafitanfa  vllaliy 
Mca,quimfatnnca  fararo  alakha- 

raquct'ta: 


HRISTÏ. 

aChriftofumaeftro,  dízeThi 
,  phílacloC]  luda*  anudó  toma 
los  treynta  dínerosl  os  tomo  i 
te  fin  y  con  efte  intento,  dizié 
cierto  que  quiero  tomarlos 
pofsible  q prendan  a  mí  macft 
porque  el  día  que  quífieren  pr 
derle  fe  acogerá,  y  huyendo, 
gaftare  el  dinero:  y  dezia  tam 
aunque  le  prendan  no  harán  i 
de  prenderle,  y  iio  le  harán  n 
malos  tratamientos.  Pero  vi 
que  le  tratanan  muy  mal,  v 
apreftauä  lo  queera  meneftei 
ra  crnciricar!e,con  mocho  arr 
timiento  determino  de  boloe 
dinero  que  auia  romsdoj  poi 
foentro  en  el  templo,porque 
auian  tratado  de  matar  a  Cbr 
los  Efcriuas  y  Pbarifeos,  y  ot 
en  el  Cobildo  delante  del  Poi 
ceCavphas. 

6  La  foberana  Virgen  viei 
a  ludas,  déla  manera  q  Dios  \ 
gunto  a  Cay n, Gen,  4.  defpuc 
auer  muerto  a  fu  hermaroA 
diziendole:  Donde  ella  tu  hci 
no  AbeHpudo  preguntarle  d 
do:Dime  ludas  donde  ella  el 
ce  lefustuMaeílro  y  tu  bien 
chorídonde lehas  dexadoí  d 
me  has  por  ventura  como  c 
Cayna  Dios  defpues  deauer  1 
erto  a  fu  hermano,pregantar 
Ieporel,dizicdo,yo  nofoyj 
da  de  mí  hermano?  no  puede 
dezVr  efl'o,  porque  tu  aun  en 
momento  le  has  mádado  gua 
a  mucho  recaudo  y  me  le  has 


CAPIT\TL  O   XXXI. 


ic|ttet'ti:quii»i*  tonca  í*ra  ama 
lafsinca  naro  hutití»fma»hái  ha 
ifparifa  mantona  álakhafsinpi 
mriricfma ,  chuymaQÍfatatisto* 
lüikhacnewígopacacunafa  Inri 
cchi :  maafeahumati  aeahama 
tahata  ,  canapi  huma  yocaharo 
lahaaharo  eburata  amigepaísi 


dido par treynti  dínerostSÍ  que- 
rías treynta  dineros  porq  no  acu 
difte  a  miíqne  fino  los  tuotera  te 
los  hatera  dadocó  vendar  mí  mí 
to;efta*  fin  feío?  Bien  pudiera  va 
enemigo  o  eftraño  hazcr  loq  qui 
fier arpero  poruentura  es  razón  ¿g 
tn  lo  hagas  deftamanera,'Qae  ha» 


mayap5atoth.á;maya  mefathá      dado  toa  mí  hijo  por  fer  fu  ami 
ankafsina'firapita  acá  hochama      g'o  y  comer  con  el  en  vna  mifma. 


viÄaya<-amapi  taq  haqnenaca- 
i  hakhotata  yaccarocatuta  c*n 
oífiriquí  hopamanca.  Arofiri  i' 
pafsinlca  ludas  ,  judicnacatay 
ro  hafatataiina.acahua  coíiqoe 
a  faldnaTvUlirpaataoína}hocha 
i*a  haqalakhafsínaichahaccha 
achas  ohua  parirha  iafa,  vcana 
ifca  fata.cnnafa  cunapha  hanipí 
maca  veatha  quic  •up»(cat-tíív- 
,hama  arofiríeá  , nayra  haníra 
inafa  lurihana  arolifma,  amicha 
simafapifcana,yanccahaqueria 
pilla  cauquinfa  haníhua  cana 
meca  loratata^bakhfarahkeri' 
lumakhaqniript,hapanaca,  híf 
lichaymaninacapiUa  taqchuy 
ampí  (ataca  ¡iy  a  i  aquí  fn  api;  Ha 
Indafafca  cunaquifa  aL  fitauin 
»vca  fupa  S.Iob  fi:  Ancha  eolia/ 
3»  pacacanírínaca  .  vcacollqpa 
haquetaquípi  haytani  fí  Hupa 
ila  hilanacay  Anqniíía  alakha 
thájcollq  catutatháíCamiia  la 


mefa  y  vu  mifrao  plato?  Ovem®. 
q  quiero  dezírtelo:  Eftatutray* 
cío  fiepre  fe?a  abominada,  vteui 
da  por  grade  maldad  de  toéas  las 
gentes:  Oyendo  Indas  q  hablaua 
contra  el,  corrió  en  medio  deloa 
ludios  dízíendo;  Vcys  aqci  vnef 
tro  dinero*  y  derramólo  por  aq! 
fueSo  dízíendo;  Gran  maldad  he 
cometido  vendiendo  la  fangre 
del  Iufto:Entonces  dixeron  ellos 
No  fe  nos  da  nada,nÍnofotrcste 
nemospefar  deífo  Qníen  habla 
defamancra  penlaralo5  y  dixera» 
lopruuero^antesquenoíotrosín 
tentáramos  cofa  afgana  Porque 
los  malos  no  temen  en  cofa  algu 
na  defnues  que  hancometido  í-a 
ma.dad,y  fe  ataban  della.los  bue 
nos  hablandoles  deneras  confie- 
ran quee»  verdad,  y  arrojando 
los  diner-t3seneitemplo.no  coa» 
pro  nada  con  ellos,  Cumpliendo 
Icio  qdizelobCío  L.?scodi«i6 


fa  vea  collqoempi  hani  kocbof  fos  de  dinero  q  ííépre  fueñan  ene! 
nca  hama  hupaqmqnipapi  hay  dexarlo  han  para  ios  «ftr;-5os  fia 
ajafifsína,maqhaepacbíro  má-  gomara  .como  ludas  ,  el  qual 
na  •  iupayo      deipuesdeaoer  vendido  a  xpoy 

tomado  eldinero  fe  ahorco  y  fue 
al  infierno  a  cafa  Aa         dzl 


*7<> 


*  '■[ 


fapayo  Ualiíripana  vípera ,tr.utu 
papana  mutun  ttaqnefiri  San  Lu 
easEuangelíftafca  puracpafa  pha 
llan&buaíi ,  hipülanacpafca  tra- 
que rotuna  viíiiíitauina,  Vf ^ti- 
tbä  chuymani  ïuJionaeafea  hu- 
papur 3  amUbaiiyfsinajVcaqní ol- 
ía tunca  (ara, coUqnena,  maya  v. 
y  a  vraqae  aiapH'caMÄjiarirt  baq- 
jjaca  ïerutatenana  biuir¿íraañ&* 
ta.(j  büpaaacapjlla  caoiifo  acá  ha 
quecchücchni  collqueca-  templo 
t  ochatana  fapifcaiautna. 

CAP.     XX.XU.    CAMISA- 

fcba  lefa  Chriíto  Auquiíía  Piiato 

ro  irpara  na  china  hupaica 

Herodefaroraqui  ir> 

paaíbina  vca* 

thahua  a 

roJï. 

• 

I  A  ccantatipana  hilanacav 

lefa  C  brillo  Auq.Riifa,Iu.dio 

¿,  nacana  churmaninacpa ,htla 

tata  hacconacpa  Sacerdotes  Sena 

dores»  Eícribas  futinínaca  Pila- 

tonavcaro  irpapiícana,PiIato  hi 

huañaro  lani  íaisina; hupanacapl 

lia  vea  aromantí  hucama  I  ora  ña 

taqui    h&aquijaaíipbtfcaraoina  * 

Cavph afana  vcatha,lefu  Chrifto 

Auquiíla  irpítínicafca  bani  Pila* 

tona  vrparo  manta  ña  amahuapi  f 

eanti,Pílato ..iatichamaa  canqut- 

p. «na, futí  oifa  canea  fsinahiu  lia  na 

:t.afamaquiptítafpa»a,íuticbamaa 

cancaoipaka  hiulTanacaro  macea 

t]ilafpana>macC4tipaniVa  hiuíla- 

naca 


VITA  /CHRISTI. 

del  diablo  q  le  encaño  a  padee 
a'Ii  para  f'eropre  fin  fin  :  v  re  ríe 
S  Lu  en  los  a  ¿los  C.i  que  rebf 
por  medio  y  derramo  por  el  fu 
lo  fus  encasñas  Entrado  defpa 
en  cófuSta  los  principales  de  1 
Iudioscon>praron  con  squel  « 
nerovn  «ampo  para  Sepultura-i 
los  peregrinos  q  murieíFen  en  í 
nsíVea.Porq  .dezian  ellos  corY 
elle  dinero  qes  precio  ce  ían* 
b-nmanalera  licito  que  !e  guarí 
idos  en  la  caxa  del  templo? 

C  A  P.  XXX  ü    COMO  FV 
leía  Chrilío  prefentado  a  Ptlat 
y  el  le  embíó  a 
Herodes. 

Matth.1.7.  Marc-if. 
Luc.   12. 

£N  amaneciéndolos  Princt; 
les  délos  ludíoslos  regidor 
los  Sacerdotes.y  Senadores  y 
cribas'lleuarona  Nueltro  Sen 
a  cafa  de  Pilacos>paraq  lefenti 
cíafe  a  muerte  ;  porq  aquella  f 
ri'ina  fe  auian  concertado  y  as 
tládo  de  hazerlo  afsi  en  cafa 
Caypbas  Pero  losq  le  »leu¿uai 
quinero  entrar  en  cafa  de  Pilát 
por  fer  Gétíl  porq.no  los  íntic 
nafeporferlo  yoolespegate 
gentüifmo:pOf  que  pegándole 


CAPITVLO    XXXII. 


issa  hani  pafco  mankaña  man» 
Ifnari  paiulana  fapifcana, ludio 
asapilla  vcapacfta  ,  bichafpalia 
ca  p-ïfcnna  maya  callo  ,háni  a- 
ani.hani  cchscapafa  ccarinoeaf 
na  mankapifquirína,  fut¡uifana 
rptTufcá  hani  maluhatatí  fara- 
aqni  cancana, vea  íupa  Pilatona 
tparo  maloña  hintapiícana,  Pí* 
itolca  vtpathá  ancaro  miftufsí» 
a   Auqtsillana  hochapafa  ,  haní 
Waquífla  vliafípsna,  Iudicnaca- 
3  cuna  bochathá  sea  baque  acá» 
o  chinottata  irpanípífóta?  fata- 
ína,Sara!ca  vcanacabaní  hocha 
ipsnca,  banintia  írpaniri£t*ti  fa 
iljana,fafsinfca  humanacana  hi 
Lupha  fanam*quihua,nanacapi 
a  haní  horhanica  ,  hanihua  ho* 
laníhiu  fopüquiríefamtí  bocha 
ípan^pí ,  nanacaca  homaro  irpa 
ifm3,a!maní  chuvmarf  i. baqueta 
iipí  cätapifctha,  Vcafopa  haní 
i  hani  hochani  hochaníhua  faf- 
la  hocharo  halácaaúa  amahuat* 
,humafachoymanacáha  yatira 
litapi.nanacaía  vllctasaqf  tapí 
lama  vtamaroquí  hani  maluña 
nahaapifcaftiíaraha  hani  pan 
ñalupajcamífaracj  nanacaca  hif 
lyaa  íurañala  hakbfariríca,  ho 
lauífa  hochaniro  ha« ñtana  ama 
¡áca''  iy&  fapífca<jta,  hihuanaro 
qutma>faQÍmaeha  qhuitifa  cam 
batpana,vfacca  nanacaropi  hu 
a  haccaeahata>nsnacapi  cami- 

fafa 


uo  btttHerS  podido  cerner  los  mä» 
jares  de  Palqua:  Pcrq  Sos  Indios 
en  squelia  cta  ,  y  tr ti  h  en  agora 
folian  ^cmer  cnaqce'.U  Ptü~qua. 
vn  Cordero  fin  mancilla,  y  fin  q¡  - 
brárle  les  hoefos,y .tenían .  prohi; 
bicj'on  de  entrar  en  cafa  deles  Ge 
tiles. Por  eflo  rehufauá  de  enerar 
en  cafa  de  Pilatof .  Y  afsí  Pilaros 
Caliendo  fuera  de  fu  cala, no  pare 
ciendo  delicio  alguno  q  Chriílo 
hnuíefle  eometídojles  pregunto: 
Porque  delicio  le  travan  preío  a 
quel  hombreí  Re.fpondiero  ellos 
queíí  no  fuera  ho-bre.  facinorofo 
y  mal  hechor  no  fe  lo  truxersa: 
En  las  qrjaies  palabras  qrian  de- 
2ir:Tutienespoder  de  dar'fenten 
■^ia  de  moerte^y  noictrosnote  di 
xeramcs.q  vn  hóbre  /ncíipsdo» 
y  móceteles  culpado  y  digno  de 
muerte;  por  fer  mal  hechor  teje 
traemos, y  noíotrqs  hombres fo 
mos  temerofos  de  nueílras  cócíe 
cias,  y  por  eiïb  no  qremos  hazer 
recaer  en  culpa  códezir  q  el  ino 
cente  esptccador:Tu Tabes  nuef. 
tro  pecho  y  no.5  conoces  muy  bíe 
Miraquan  efsrnpolofot  fomos  q 
ni  aun  qremos  entraren  tu  cafa 
por  no  qbrantar  nueftra  Je'y:pucs 
temiendo  nofotros  de  cometer  v 
na  cofa  tan  liuiana  como  erta,co* 
mo  no*  atreoieramos  a  d&rpor 
culpado  al  'mócete?    Otórganos 
loq  te  pedimoSjCÓdenale  a  muer 
te  ,  q  fi  por  ello  alguno  te  dixere 
algo, échanos  la  culpa  a  nofotros 
q  nofotros  la  pagaremos^  delta 
A  a     2  mane- 


i  i  m 


« 

i" 

1 

1 

$7* 


VITA   CHRSÏTI. 


fafa  tucoha>fafsina  Fílato  ïya  faa 
ña  amahuapifcana. 

2    A  alakha  alakhathá  hifqui  - 
chuy  maní  tucu&aca,  yásca  akho 
malla  chuymanifsina,haní  auqui 
iiafa  maya  aro  aro£pana,t»aafca 
loqtihf  cancafsína,  auquihana  vi 
lapathá  autífsína,  auquiha  vñifsi 
na ,  apufnaquerí  chuymanifsína , 
Luciferanachaymapana  huayun 
taficafsina,  yancca  judionaca  au* 
<|haca  hihuayaña  amahuapilcbí> 
amahuafa  amahnama  faina. Aucj- 
hana  hifqoichauinacpay,  teftigo 
mantapifcama  au^hataqaí,  au^ 
häa  huyccu  vllitataauípay  mala 
tna}anqaíhana  caracha  vfuhacaa 
uípay  maluraquimaíancj.hana  mo 
roco  farutaauipay  maluraqnima 
auquihana hachimaro  í  upayona 
mal  uta  hicfunipay  arolíma,Aut|* 
hana  frihoatathá  hacatataauipay 
malura<jma, auquiha  yácea  chny- 
sianítíí  hífqui  chuy  maní  cha  ata* 
mapífcama,haq  hifquichí  ríti, ha- 
ní hífquíchiricha  arollpílcaraqoi 
mahihuapha  fañat¡,viñaya  haca 
pha  fañatha  atamaraquíma. 

3  Hilanacay  Pilatoshani  An* 
qnidana  hoehapa  htskaquifa  ha* 
quífsina,Indíonacaro;  hilanacay 
Naa  Romanothahua,farahanfca 
hani  hochauífa  haq,híhaañaro  fa 
hatati  fafsinpi  camachíto:  Vca((  n 
pa  naa  haní  h*líntírícímati,chuy 
mamathá  hihuayahafafsina  ,hl' 
haaapifcama>camifa{arama  fata 
nmatíataífa  ludionaca  haní  vea» 
ecn  íamn;.cannfara<jnanaca  hani 

a  p  a  - 


manera  querían  atraerá  Pilatoj 
aloque  querían. 

a  Ohipocritas  y  fingidores  qu< 

daísa  entender  que  ibis  gente  sí 

ta  y  jufta,  fiendo  maluado»  y  per 

uerlos,(inque  mi  feñor  hable  vm 

íola  palabra  ,  en  fu  def cargo  ,  c 

por  mejor  dezir  porfervoiotro! 

locos  y  fedientos  déla  fangre  d< 

mí  Señor  queréis  darle  la  mucrt< 

No  importa  que  vofoíros  lo  qu< 

rais:  Venid  po*r  teftigo  de  mí  Se 

ñor  los  q  del  aueis  receñido  mei 

cedes,    Venid  ciegos  a  quien  b; 

reítituido  !a  vítta,veníd  leprolo 

aquien  a  quitado  la  Jepra:  veni< 

tullidos  aquien  voluio  el  anda^ 

venid  endemoniados  de  quien  c 

cho  los  Demonios:  venid  muer 

tos  aquien  a  reíuéitado  ,y  dczii 

íí  efte  vcrderifsímo  feñor  mió  e 

fanto,  o  peccadorfbíen  hechor, 

mal  hechor *  digno  de  muerte,  < 

óe  eterna  vidaí 


5  No  hallando  Pilatos  la  »c»c 
culpa  del  mundo  en  Chrilto  No 
tro  Scrtor  díxo  a  los  In«Hos;Hei 
manos  míos  Yofoy  Romano,» 
ley  me  máda  qnocódenc  a  mu» 
te  al  ínocéte  por  ello  no  qero  ti 
tremeterme  en  cito, (i  qre*« mati 
le  matalde  córorme  a  vueílra  U 
Diziendoles  cito  Pilatos:  R* 
pendiéronlos  ludios:  No  dig 
eíío  Señor:  deq  manera  pcloi»1 


CAPITVLO    XXXII. 


m 


^pttiinajhAiiï  }ailleiafsma  acahi» 

tisñiro  fahaibanipi  nanacana  an 
hx  hochanifa  Pariahatimanacapi 
lahifqui  chuymani  haquenacat» 
ua,hanibna  amparanacaha  vila- 
hafíriéHi,  fapifcanai  Pïlatofca 
auipafa  hani  iPapaPsina,haccamä 
uftaua,camPaquichitakha  hnma 
aqna^fin'  hama-hanihm  íirijipáf 
a  judíonacaj Camila  hnpapnra  a 
o  huaquijaafipiicaPsina  haní  aró 
á  arochaña  amahuapíPcana,  vea 
apa  4aquiífacchataPsina,acacca 
aqmarca  marca  ccbakbmíríhna 
ilefsías  Reyaraquitahua  Paraqui 
ihua  (afsína  AuquiPa  ecbatapifea 
la  PííatoPca  vcanacana  cchataní 
lapiiirohaccuna.Reyatahua  (íri- 
tua  firi  ifapatsinaqaíjacaftí  caraí 
a  hamn  Tana* 


4  VcafupaCauíIdovearoírpa- 
afsina.  Auquiífa  cbay  acá  haq?ie* 
iácacamfaeatna,checat¡,  hamaca 
Jeyatahua  Pirita  ,mishca  acá  hacj 
»acaquícha,huma  chhakhniPsína, 
íanahuacauquihuahiltamakari» 
iPsina'Patauina, Patalea  Ieíu  Chrif 
4u(j,flfa?ReyaeaReyatahaa  maaf 
;a  banihua  acapachanati  Pana  le» 
uXpo  AuquiPapílla  paña  alakh- 
>achana  acapschana  Reypa  can* 
;aPsinía  ,  hani  acapachancaPsína, 
icapachanqaíri  Reyanacahama, 

cPpa* 


Gn  tener  vara  de  joflíefa,  ci  man- 
do podemos  dar  anadie  Pentécia 
de  muerte*'por  muy  dclínqaence 
que  fea  noPotros  no  tenemos  au- 
toridad para  ello:  NoPotros  Po- 
mos gente  qprofeflamos  satidad. 
y  relígi5,y  no  nos  es  licito  enPan 
grétar  nuellras manos  enía  muer 
te  de  nadie.  No  queriédo  Pilases 
dar  oydo  á  Puspetíüones  boluio 
les  las  ePpaldas,como  quien  dize 
no  Pe  q  diablo  os  dezis  ,  y  como 
díefle  a  entéder  q  no  ver  ia  en  lo  q 
ellos  querían,  déla  manera  que  Pe 
aoian  hecho  de  concierto  qucrïjl 
en  todo  cafo  qoeXpo  parecieíPe 
culpado,  aüque  no  tenía  cufpa  al 
guna:  por  elÍQ  acuPando'e  cometa 
roña  dezir,  efte  inquieta  a  todos 
los  pueb!os5díze  a  la  géte  q  no  pa 
gae  el  tributo  a  CePar%y  dize  q  el 
es  Rey,yel  MePsiasde  los  judíos. 
No  hizo  cafo  Piiatos  deftas  acá* 
Paciones, Tolo  oyedo  dezir  que  Pe 
hazia  Rey  y  Pe  védia  por  tal  ima 
ginaua  como  feria  ello. 

4  Por  eflb  licuando  a 'Chrifto- 
a  fu  caPa  de  Cabildo  y  tribunal, le 
pregunto  dizíendo:  Que  es  lo  q  ef 
tos  dízen  de  tfí  dime  fi  es  verdad 
qne  te  llamas  Rey?  oñ  ella  gente 
por  inquietarte  dizen  qae  eres  vn 
cal  y  vnqoal  confalfedad  y  men- 
tira? Refpondiole  Chrillo;Qe  Per 
Rey  Poylo,pero  no  lo  Poy  da  cite 
mundoj  porque  aunque  Nueftro 
Señor  es  Rey  delcielo  y  delatíer 
ra,  pero  en  la  tierra  nogouietna 
como  los  R  E  y  ES  de  ía  cierra: 
Aa    5  ellos 


*74 


VITA    CHRÏSTI. 


^rparampicuchiHompicchamam 
pitokhriíintí  maafca  mokhfa  aro 
pampiquibua  Euanheliopampi<| 
hua  yatícbana  Acapachanahacha 
m^rcanacafa  hisjka  marcañacafa, 
pucaranacafa  huquihua ,  Chrííto 
Auqu  ilafca  haníhua  vcanacana  a 
pupa  cásaña  amahuanti,chuyma*> 
nacaqaihua  htipataq  amahuana 
haqoenaca  alakhpacbaro  irpaña 
taq,  fafsínfca:  Vea  fupa  acapacha 
Reyanaca,hani  hakhfarafaquiha 
qnenacapa  haqttafcaphajhanihna 
nacca  apariri£Hí  apapacha  echa* 
mampi  haqucchaña  amanfana,v- 
caica  haqnacahapí  haqchiriqui, 
ludtonacafa  haniraqni  naa  aca 
bamaehiriqniti  fafsín  hamacha* 
na  baqnacaha  fafsínfca  Angelef» 
cacaha  fafsín  hamachan*. 

q  Pibtofca  acaham  aroílrí  ifa 
pafsina  chnymapanaampi  Reyat 
hua  acafatau:na,Anquiifafca  ma 
ampi  ífapaaha  fafsina,Naa  aca  v- 
raqnahua  yurjtha  hani  aocaiina* 
taqvnti ,  haniraqut  cchamacama 
haqcatüñataqniti;  maaica  haqna 
ca  eukberi  y  atichirt, checa  aro  a* 
tamirtjCheca  aropilla  ancha  ama 
hnañahtia)vca  fnpapi  amauirína- 
ca  nana  archa  ífapirí  farauína  P¡ 
latofea  cunafa  vea  checa  arofti? 
faíaqui  haccamaneoftana  aca  ha* 
ma  hacca  nuncultafsíntca,  hicha- 
tihumanaa  eukhaña  amatiirta  e 
nemígo naca  manía  chatacata  hí 
huayama  hifeaca  ,  nafa  camiiac* 
cha  chuy mapa  vtntaaha  hifquipá 
ti  hí,macü*;khaña  callaritahata'; 

r|   Vcaf: 


ellos  gotsíernan  cen  efpada  v  en 
chillo  y  con  fuerza,  y  Chrífto  c< 
fuauidad  depsi;  bras  y  cela  le< 
euangelka:  A>  eneiReyrc  de 
mundo  Ciudades,  Villas  y  Oírl 
líos,  y  Xpo  no  quería  ffr  Sefio 
dello.%fino  délos  cers^onesparí 
lleuar  loshóbres  A  ctelopor  c>c 
dixo  No  esdefte  mundo  mí  Rey 
no,q  es  dezir  Sin  miedo  puedégc 
uernar  fus  vafalloslos  Reyes  del 
te  mundo:  porque  y  o  no  pretedo 
quícarfelos;  que  fi  y  o  qutfieiíe  lu 
gctar  las  gentes  en  efte  tiiúdo  míi 
vafalloslasfugetarian  ,  y  los  lu- 
dios  no  me  tratarían  desamane- 
ra ,  y  entendió  por  lúe  vaíállcsa 
los  Ángeles  del  Cíela. 

f  Pílatos  cyédo  hablar  a  Xfo 
deftamancradixo  en  tu  pecho:  A I 
fi  que  efte  díxo  que  era  Rey,ypa 
ra  declararle  mas  ello  N  S  dixo- 
le  Yo  he  nacido  en  erte  mudo,  no 
para  pe'ear  ,ní  para  fugetar  la  ge 
te  por  ruerna  de  armase,  fino  para 
enfeñar  y  amonedar  alos  hóbres 
y  manireftarles  la  verdad  ,  que  ea 
lo  q  los  hóbres  diuen  amar  y  te- 
neren  mucho,  y  todos  los  que  la 
aman  de  buena  gana  ave  mi  doc- 
trinar dixo  enrózes  Pilatos:  Qnt 
es  efa  verdad?  vpregü?ando  ello 
boluio  lasefpaldasfin  efperar  reí 
pueltaffue  como  dezir  ahora  qe. 
re*>  predicarme  ,  ellan  tus  enemi- 
go* jculand  te  de  muerte  ,  y  yo 
nofeel  modo  com.í  Tai  ísrazer* 
los  y  ponerte  a  predicarme'' 

c  Yf 


<f  Vcatfea  ancaro  miftufsina 
luüonacaro  Chay  haqnaca  naa 
hanihua  aca  haquena  hochapa 
qaquithati.hani  haquifsinfca  ca* 
mifaraqui  naa  hibaapha  faha'ffa- 
tautna;  Efpirituiantopï  ecafca  a- 
ron>na,ludafafca  Spiritufantora 
qui  hochauifahuamaa  alakbafma 
hcchahahua  faana  yancca  iudio- 
nacafca  hochauijahuaíirí  ilapaf- 
fina  cbuymanacpa  camachaña  ha 
rnapi  hutana:taque  cuncapha  an- 
totafsina,hani  famci  apuy,cami- 
faraqvi  hani  bochanirka,  Galile 
athá  aca  märcacama  echakhmiri 
ca  aropanaquí  toque  atipaña  a» 
mauiricaïhani  hihaañaro  fahata 
vcacca  taqshicahapinipi  hupatñ- 
pi  ancafiha,atit3ní  vcaica  Fmpe- 
radorafa  homafa,  hani  apu  canea 
pífcabataf:i;hrzíendanacífafa  apa 
rift.n^maynitbahihnayiftáni  fa- 
pifcana,íya  checahua  faañaeaqui 
acahama  arofirí  ifapaísinfca  Pí» 
latos  IefuChrifto  Auquífla  hifq- 
ttatauina  haniti  ylljata  humamá 
ca  cunamana  cchatíríí  aca  hueca 
arokharo  hanítí  huma  cúnala  a» 
rofíhata<fafsina,maafca  lefuxpo 
AuquííTa  amucaquitanína  ,haní 
maya  arofa  arofstauintí.  Auquif- 
fafca  aroficafa  amunaquipana  , 
fhuymapana  Auquífla  hochauí- 
faro  catuna;vca  yaneca  haquena 
caica, acanaca  aneha  vñífsinaqní- 
lina,  aca  haquempi  cchakhmihfsi 
laquiqua  hihuayaña  aiuauifana: 

Vea 


CAIMTVLO    XXXII.  57  f 

<    Yautendo  áíchoeílo  fallen 
do  fuera  a  los  ludios  díxo:  Oyd 
me  hombfes?Yo  no  alio  colpa  al 
gana  en  cíle  hombre, y  no  hallan 
dola  conque  jnftícia  y  razón  le 
daré  fentcncia  de  muerte?  El  Spi . 
ritu  fanto  le  hizo  dezir  eftojy  ti- 
bien hizo  dezír  a  ludas  eiSpif  ita 
fanto  que  les  auia  vendido  y  en* 
tregado  ia  fangre  inocente. Oyen 
do  los  ludios  que  PiSatos  le  da- 
ña por  hombre  fin  culpa  ,  toma* 
uan  el  cielo  con  las  manos  ,  y  en 
grandemanera  fe  embrauecíeró 
y  levantando  la  boz  todo  lopofi 
ble  díxeron:No  digas eíTo  Señor; 
como  no  tiene  culpa  el  que  de 
Galilea  haíla  aquí  inquieta  y  al- 
borota íodoslos  pueblos, y  q  có 
fus  palabras  quiere  ftigetara  co* 
dosíSí  no  lo  fentencíares  a  mu- 
erte todos  noíotros  pelearemos 
contra  el, finos  venciere  ni  el  Em 
perador ni tufereisfeñores  def* 
ta  Pronunciadnos  quitara  nuef- 
tras  haziendasy  vno  a  vnohos 
matara.Oyendo  eftas  razones  Pí 
latosprugunto  a  Chrííío  dizien  • 
do    No  ves  quantas  acuíaciones 
traen  contra  ti?  no  reípondes  na- 
da a  todo  eltoí  Pero  Chriilo  ca- 
llo a  todo, ni  replico  vna  palabra 
tan  fola:y  como  callafe:  Pílatos 
juzgo  que  era  hombre  fin  culpe, 
y  que  aquella  gente,  malnada  de 
los  Efcríba*  y  Pharifeos  por  el  o 
dio  que  le  tenían  pretendían  in- 
q  níetarle  ,  y  matarle.    Per  eíío 
Aa     4  que* 


1 

57« 


VITA    GM'R-tSTK 


Vcalaycomaaca  Herodefampív  PorcfTo  queriendo  por  vna  par- 
ca vru  €amayäccacamafsina,auq,  te  hazerfe  amigo  de  Herodes,cü 
fla  vtparo  trpaañampi  amigofiña  quien  bafta  aquel  dia  ania  eftado 
amahnafsina  :  nía  afea  bupapilla  cnemiftadOjConcmbiaraChnfto 
Galileonacana  apapa,hupacama  a  íacafa;y  por  orra  paite  querie* 
chafa  camachapha  laísína  ,  alio'  do  que  el  le  la  huuieífe  alia  có  el 
kha  naquero  irpakharujana  ;vca  por  fer  Señor  de  Galilea, y  fer  te 
irpirinasafca  Herodefana  vtparo  nido  Chritto  por  Galileo,  entrc- 
pariñacama  Auquitfa  huatifanv  gole  a  muchos  hombres  paraqut 
ca  cchakhsphífcana  yanccachapif  Ielleuaífen  a  cala  de  Heredes,  y 
cana^uayeana^apa  Tápana  los  que  le  Heuauan  aporteauále 

con  orandifsima  crueídadjV  mal 
tr¿tauanle,tiíauale  de  todas  pal 
testada  vno  le  daua  a  prouar  ac¡ 
lau'tan  fus  manosee  dauá  en  la  bo 
ca,  manos,  y  píes  todos  a  vna. 

CAP.    XXXltí.    COMO  ÏI 

fu  Chrifto  tac  prefentado  delante 

del  Re*  Herodes,Como  íetoiu 

a  remitir  a  Filatos,y  pidió 

el  pueblo  que  rttefleli* 

bre  Barrab  s,y  ie- 

fu  Chrifto  era* 

«iíicado. 

ye 


amparapapíni  apana,la 

cafa,  amparafa,ca* 

y, ufa  maa  hay 

chana» 

•<& 

CAP.    XXXHÍ.    CAMISA- 
hka  Iefu  Chrillo  AuqoííTa ,  Rey 
Herodefana  vsaro  irpachina  ,  v- 
tUchaachina,  lierodefafca  huaíi- 
taraqui  Pilatero  irpaakhchina, 
JLudionaeafca  Barrabas  antu 
takhama,Iefu  Che  iftolcfc 
Crufaro  cchacucata 
mafafsina.may* 
¿(canea  vea. 
thahoft 
aro- 
fi. 

NA  V  R  A  Rey  Dani¿  may* 
Pfalmona  apunacahua  lefu 
Chrílto  hihuayañataqui  arolna* 
n»c¿pilcani  fafsinpi  fatau'tna,  fa- 
tap  -roca  Tiapi"  i  hichafca,hilana- 
ca/  , baceba  apu  Pilato  futinim- 
pi ,  tícrodcs  fucínimpi ,  Anquüfa 
hihuavÄñataqui  arolnacapííqui 

Vea 


Matth  27  Mave.if.  Lucí}* 
loan  18. 

TENIA  Dfltiict  Prothetízi 
doenvn  Pfalmo  Pfalmoi 
Qoe  los  Reye»  y  Principes  le  ju 
tarían  en  confulta  contra  Chri 
to  para  darle  la  iruertc.y  en  coi 
plímiento  defta  Propheciaagt 
ca  confuirán  Pilato  ,  y  HcoiH 
para  quitar  ia  vida  a  Crrifto. 

P( 


CAPITVLO    XXXIII,  |7? 

Por  eífo  Pilatos  mando  llenarle 


ca  fopa  Pilatos,  Herodefana  v* 
ro  auqnifla  irpaana,  írpirina- 
íca,pakhta  acacca  inaqui  irpa» 
pattifufpa  ,  hayebafa  irpatana 
sina, hayebafa  írpnpifcana  echa 
•inaepafea  navra  nayra farana, 
erodefaraqui  acacca  aropana 
ijíqnipafpana,  Herodefaf'ca  Pi 
to  hamaraqui, cuna  hua  cauqni 
ta  fafpana  lafsina.  Herodeíana 
aro  puríyafsinica  acahita  Irpa; 
tahua  fana,fatafca  Heredes  an 
a  cuíiíina,  maaca  halla  kapa  Pi 
to  ,  hichateuruca  amigonikha» 
uhupafa  nafa  ,hant vrcutaíiuiha 
nkhaskbahati  ,  vcchaqainifa 
lia  híuiri  haqaecca  fana,  maaf<- 
Auquifla  lelu  Chríílo  cunama 
lañay  laña  luririhnaíin  ifapaf 
¡a,nataqui  cúnala  lurarapítani, 
¡fifiytanífafsina:  Auquiífáfca  fa 
hiíchinkha  hanipinihua  nsyra 
tpatha  cunafa  luranti ,  amoca- 
iinhua,haniraqu¡  hifqhuittata- 
ifapauci;amücaisinpíl!a  San  lo 
i  Baptiltahihuauipathá  amnea 
uHerodefapilla  vcathä  deleo* 
u'gadojacácana,  milagro  lura- 
a  fatapilla  pakhta  acacca  nula- 
o  lutihana  antutakhetafpana 
fsinaraqui  hani  luranti;  Auquif 
pilla  híhuañapinihua  araahua> 
ihiaflanacalayco. 


t  Herodefafca  Aoqaíííahaní  cb 
tfa  arofipana^kapififfína  loqhue 
^chay  maofÍÁfo^amuru  catuna, 

vea. 


ala  cafa  de  Herodes,  y  los  que  le 
Heuauatvtemiendofe  deqaefe  les 
huyria  fin  caítigo  ninguno, rnic n» 
tras  le  lleuauan  auiendofc  cocer 
tado  de  Meuarle  aporreándole^ 
maltratándole  afsí  i  o  /leuarcnj 
los  acatadores  yuan  delante  con 
temor  de  que  con  fuspalabras  no 
trabucaíe  a  Herodes,y  que  como 
Pilatos  no  díxefe  que  no  tiene 
culpa, y  qoe  es  ello  o  lo  ocro,!!e- 
nado  alia  dixeron    Efte  hombre 
te  craemos:Holgofe  mucho  Hero 
des  lo  vno  por  dezir  qué  en  aát 
lante  boluería  ala  amigad  cen  Pi 
latos,yque  no  fe  acordarían  mas 
ni  el  vno  niel  otro  délas  ditticn- 
cíasque  aaian  tenido;Porque  lo9 
hombres  mortales  afsi  deuen ha* 
zerlo,lo  otro  porque  aoiendo  o 
ydo  dezir  que  Chrííto  hazia  ma. 
chos  milagros  y  cofas  prodigia» 
fas  efperaaa  qlas  haría  por  car* 
lealgun  paíatíempo  y  regoíijo; 
Pero  aunque  fe  lo  pidió:  Chr;fto 
N.S.no  hizo  nada  en  fu  prelencía 
fino  que  fe  efruuo  callado,  ni  da- 
ña oydo  a  fus  preguntas,  y  ia  ra^ 
zonde  callar  era  por  3a  n*i?e¿te 
del  Baptííla  a  cuya  cat»fa  Beiq¿ 
des  elimina  como  delcctm^  £-  ro, 
y  porq  mandándole  hazer  mil'a» 
gros.y  haziedolosnoquüiííít  ib  i 
taríe:  no  quifo  hazerlos  ñor  que 
quería  morir  por  nueítro  Amor, 
i  Como  ChrílVo  no  -habíale  co 
fa  alguna, enojandofe  Heredes  tu 
aoie  por  loco  fin  juizio^y  rniuoí 
Äa     $  pee" 


í 

1 :    i 

1 

37* 


VITA    CHR1ST1, 


i 


vnafnpa  maya  hanko  ífína  ífittaa- 
na,!oqhnehania,loqhuenac»pílla 
hanko  ífiniriccana  loqhnehua  fa 
ñs  firanacapiíquirinamía  loqhue 
bama  ííittaatatíca,Pilatoro  huafi 
taraqui  irpaakhana  :  hani  nayra 
irpaairiiiacarcquiti  ,'  maalca  ha- 
quenacpampiro  irpaana-.vcanacaf 
ca  Auquififa  Pilstona  vcaro  í  paf 
íina,haychafa  haychaía  tínquyía 
tmquiyfa  irpanajAuquilVaplíla  hi 
lañacay  vea  aromacama  hani  ma- 
ya lacaquifa  iqaíyata,  vea  aroma 
cama  tt?quefiyta,yapijata,  ceba- 
ré a  (a  laka  c£cana,traya  chillque* 
fa'hari  haquiquipana,  PiUtofca 
huaiítaraqui  irpaanita  ocaqoí  am 
khafina.  Porque  hopapilla  hani 
AuqaitTana  hochapa  haquinatí, 
HefoJefatoíca  inakha  hupa  haqui 
chini  fafa raqui  irpaana,  irpaani- 
kh  ata  fca, chuy  mapa  na,l  las  ía  He- 
rodefaca  hanipilla  acá  haquena 
hochapa  haquitauínti  í'afsina,ta- 
que  vcanqQÍpana,Iefa  Chrifto  Ao 
<j,íTafca  alittaca  arphttatajoqhue 
«ácana  ífipana  ífittaata  vlljalsina 
haccha  cuncampi  chay  haqnenaca 
naa  camachahaaca  haque.hocha 
pacchuílpana<  hochapa  cchulipa 
naraqui  Herodeíafa  naroirpaani 
kheto  fatauína. 

3  Vea  pacha  Pílato,hilanacay 
hacch i  Pafqua  purípana^uíillna, 
chipiíiña  vru canquipana,viñaya 
pinihnata  vtanquirí  hochanina- 
cathá  mayni  antutirina,  haquena 
cu  cAuquichapi  hifchírikha  vea, 
h.iqaeiiacaíca  píii  hochanichapi, 

vea 


por  eíío  manda  veftirle  con  ve 
dará  como  a  loco,porqne  los  I 
eos  Cuelen  andar  vertidos  de  bl 
coparaqu*  de  todos  fean  teníd< 
por  tales;Y  defpoes  de  auerle  i 
tido  como  a  loco  torno  aeml 
arle  a  pilatos,  nocon  les  que 
auian  traydo,  fino  con  Cus  folc 
das  y  gente, los  quale*  lleuand 
ie  a  cafa  de  Pilatos,lleu4uále  a¡ 
rreando  y  hazíédole  dar  much 
caydas;porque  N.  S  por  no  au 
te  dexado  prouar  faeno  toda  a 
lia  noche, y  auerle  atormentad 
y  tenido  atade  ,  no  tenia  fuer 
ninguna, y  có  dificultad  podía 
dar  vn  paío  tan  lolo,  y  ¿uiendo 
buelto  a  traer  a  Pilatos  no  lab 
que  hazerfe>pCTque  el  no  halla 
culpa  en  Chriílo,  y  le  auia  man 
do  íleuar  a  HerodespéTando  q 
el  hallaría  a!guna,y  boluiendol 
lo  a  traer,  por  penfar  que  Her 
des  tampoco  por  ventura  la  ai 
hallado, eftando  allí  todos  y  vi 
doaN  S.  iefu  Chrifto  veltidoi 
mo  Ioco>leuantando  la  boz  di: 
Ovdme  hombres,  que  haré  ye 
efte  hübre  fino  tiene  culpa''  y  p 
no  tenerla  aun  Herodes  ha  ter 
do  a  embíarmelo. 

$  En  aquellos  tiempos  llega 
do  el  dia  déla  Pafqua.  por  fer  d 
de  regozijo,  tenia  de  collumb 
el  Preíidente  de  facar  a  vno  de 
cárcel,  al  que  pidieífe  la  géte  ¿ 
pueblo,y  íiempre  (olían  pedir 
que  menos  colpa  tenía, feñalan 

le  p 


C  A  P 1 T  V  L 

c*  futini'  qbni'fptys.ma    faisina 
iaivh*pi|querina,   Auquifia  iefu 
hïifto  ludionacana  aroparapan- 
uipanfca  mpyrsi  ccaccani  yäcca, 
aqne  hscurir  i,  haqne  hthuayiri, 
árcala  pituri  Barrabas  futini  hu 
a  vtácjuipanaraquifcajchuy ma- 
ma hicha  vruna  psnipa  vllacbaa 
f  h?quenacaro,vcaf.i  vcafa  X.po 
■¡uifpiphanafanipilla   Chriílopi 
ahochauifa,  Birr&KaiWVa  van- 
aría yanccapa  cäcanipatpiüa  hi 
japha  fanifafsina,  aca  chuyml' 
Pilato  taque  haqnacaro:  Chay 
iqnenaca  ,  naa  hicha  vtja  rieita 
nquipanhua,  aca  pañi  haqoe  v 
ialma,canqaichapi  acapanieha 
luiípíyatacancaniífalsina,  ja- 
onacafca,  haníra  árofa  tactiva* 
ipana  ,   Barrabas  qhoífptpha, 
iríftoíca  hihuayata  cancpa,  há- 
hihuapa  fama  fafsina  hupipif- 
i».  Tunca  torna  häppatita  can 
rcatatay  Dios  Auquiuay,Bar- 
pämpici  yanccachuymani  ha 
•írímpití,,eaccani  luntatampi  - 
híeayatamaíhochauifa  ¡lum 
:a  amahuaña taque  hifqui;biri 
tqoirmna?  lein  Chrilio  Auqui 
ca  hiUnacay  hueca  haque  tha 
Uarrabafampi  cbicayata  an- 
ihua  quichufiaa.vlbma  hilana 
'  Iudionaeana  chuymapa,  ra* 
fatipi  Auqniflahaqhuillacacä 
fcapachaca;  Tanca  tunca  ham 
ppattí> 


le  pm  fu  nombre  ¿y  filando  Chr1 
ílo  en. poder  délos  judíos,  y  en  la 
xarcel'un  ruyn  hombre,  faitioío 
fa  I  teador,b  o  micida, alborotador 
del  pueblo, por  nombre  Barrabas 
difwnrrienda  Pílate*  entre  fi  y  d,i 
ziendo;b  moftrare  ellos  dos  hom 
bres  al  pneblo  en  día  de  Paíqua 
fin  falca  ninguna  que  pedirán  que 
Chrífto  fea  libre,  porque  Chrirt  j 
no  ríen*?  culpa,  y  dirán  que  n  ue% 
ra  Barrabas  porferel  mas  ruyn 
hombre  del  mundo,  con  elle  inte 
to  dixo  a  todo  el  pueblo,  oyd  ba 
tna  gente,oyd,en  efte  día  de  ficf- 
ta  oshago'prefentac'ió  di.lf.bs  dos 
hombres^quai  deiíos  queréis  que 
fea  libre:  oyendo  eíto  los  i'nn«i 
pes  de  los  Sacerdotes  y  los  Serian 
dore^perfuadieró  «í  pueblo  que 
pídítílen  a  Barrabas,  y  diefíe  la 
muerte  a  Chriíto,  y  el  pueblo  a 
perfusíicn  délos  Principes  d«  loé 
Sacerdotes  y  Senadores. leuantaa 
do  la  boz  dixo,  Saca  nos  déla  taf- 
ee! a  Barrabas,  y  da  (enteneia  Je 
muerte  a  Chriíto.   Bendito  y  ala 
bado  feas  millones  de  vezes  Di- 
os mío  y  Señor  mió  rué  te  pe  ¡>en 
encompetencía  con  Barrab  «?.,  có 
vn  hióbre  r"acinerofo,v  faites  cor  í 
con  vn  raiüofo   a  Jronícon  fer  tu 
inocente,puro.amabIe;y  bien  he- 
chor de  todosííintío  mucho  N,S, 
víendofe comparado  con  Barra- 
bas delante  de  tanta  gente  Mirad 
también  la  condición  de  b  gente 
vulgar  qnardofaliercn  al  encoé 
tro  a  Chriíto  con  ramos  dcatian" 

Bendito-' 


1 


!i¡i 


.8o 


VITA    CHRISTIí 


5 


ppattitacacamatatay,fafsinaqui 
farañapataquífa  ifinacapa  hantta- 
cuna^ichafca  Barrabafaqui  ham 
ppatifsínahamachi:  Aaqaiífafca 
hihuayamafapífquí:  ancha  yan- 
cca  haqnehaa  vcanaca. 

CAP.   XXXIÍll.  IESV  CHRIS 

to  camifakha  a^otitajCchapipiUu 

napiliuyata  cancachína,nm- 

tuyiñnaepafca  firachaíi 

china  vcatrháhua 

arofi. 

P!  L  A  T  O  ancbapi  haaracnfi 
na>ocaqu't  amkbafina.judiona 
na  Barrabafaqui  qbnifpiyama,le 
fuChrilfofea  híhuañaro  fama  Ta- 
ta: hupapílla  mafanaqoi  jadiona 
cana  chuymanacapa  vrttaañaa- 
mahuanaj  Anquí  flafca  hacaro  an 
tutaña  amahuana  judionaca  hakh 
fa?afsina;naa  manca pakbta  ácana 
cayaocca  cbnymattafpa  fafsína, 
Pilatorofca  marmipa,  maynira- 
qoi  qhuítatauína,pakhta  Iefus  hí 
huayaha  camachahafafpa,yancca 
chaipa  hochauifa  haque,famcana 
fcua  naro  vllttita,cunapi  vllahata 
fico  faí'sína,aro  apaatauína:  Ama 
«tea  Sitonaeafca  acá  yaathá  aro- 
fifsína  fihua:  Sapayomna  Pilaco* 
lana  martniparoca  faaicachaípa, 
hjynuparo  hani  Iefus  mntuyama 
ti  fañuaqui:  Sitpayopilla  ancha 
vanesa  chnymanüsina,cchinata- 
q-jt  nayrataqui  amkhafirifsina,  vr 
aueda  vrqotpi  cancafsina,hupa* 

quí 


Bendito  feas  Señor  mil  vezei, 
tendía  por  el  fuelo  fas  veftidurí 
y  agora  parece  que  adoran  yr 
nerencian  a  Barrabas,  y  pide  <\\ 
déla  moertea  Chrifto;  mala  be 
tia  es  el  pueblo. 

CAP.    XXXIIII.    COM 

fue  acotado,  y  coronado  de 

elpinas, borlado  y  efear 

necido  de  fus  ator 

{«entradores. 

Matt  17. Mar  .ic.Luc. i^.Ioan.i 

DM1RADO  eftaaa  Pi 
^to5,y  no  fabía  que  hazerfe 
diendole  los  judíos  que  íibrafí 
Barrabas  y  díeííe  la  muerte  aXj 
porq  intentana  de  folcgarlos  ci 
artificio  y  matia.y  quería  líbrai 
Chrifto,  temíédole  dellos  de  q 
no  maquinaíTen  algo  contra  el 
cayefle  en  defgracia  dellos:  y 
muger  ernbio  vn  menfage  a  Pil 
tos  a  que  le  dixeííe  que  fe  guan 
líe  de  hazer  mal  a  Chrifto  ,  ni 
maltrataííe  porfer  hombre  jol 
y  que  en  fuetíos  le  auia  amena 
do  de  q  le  vendría  algún  mal  p 
ello.  Los  Doétores  fagrados  t 
tandoacerca  dcfto^dtzéqno  p 
ventura  el  Demonio  feria  cae 
de  que  la  muger  de  Pilatos  Cor 
fe  eifo^araque  dixeííe  a  la  ma 
doqueno  hizieflemal  aChnl 
porq  el  Demonio  como  fea  m 
maloypernerfo,  y  barruntan 

lo  todo,  y  fiendo  aftutifsimo 

quer 


CAPITVLO  XXXIII!, 


aeapáeha  baquenaea  anataa* 
imahualsina,  hupaquitaq  ha- 
:  Hnllaña  amahuafsina,  llalla' 
*ca  manqhuepaeharo  ananta* 
imahaafsínajAnquííTamokhfa 
ymápí.amucafaquí  ancha  ma 
¡  vlljafsina:  acacca  hanihua  , 
haqueti,  baque cancafinpilla 
mavapayaaronfa  ayniíiríqui 
,llaafa  acacca,  Diofna  qbuíci 
imamahoa  faai  yocpachekha 
laica,  acacca  mutoñampikha 
>acapachatbá  manqbnepaeha 
:aroch¡can¡,  hupanc  chekha  ta 
pufifuyo  haque,hanifa  cama* 
quípa,  Pilatona  marniíparo 
cana, haní  mutuyaphanti  hay 
ia  leías, íafsina  Pilatona  mar- 
taro  fa  mcachatauina. 
lefu  Chrifto  Auquifapilla  hí- 
icay  hiaílanaca  layeo  mata* 
imahuanachnytnapaeamaca- 
a  S,  León  Papa  hifquí  hamaía 
i  Chrifto  Auquiííanapilla  haq 
cañapana  hibuañapa  huaqui- 
baa,Dias  cancañapanfa  ampa 
Icatauína  camifakha  amahaa- 
lavcahama  hihuañapataqui, 
itofca  marmípanaaroapaani 
't.ttañaparo  vt'ttaíina,  niapi- 
BarrabasqhaifpiphafapifóU/ 
i  Chríftoca  checa  «amachaba* 
ataaína,fatafca  ludionaca  ta* 
chiepa  concapa  antutafsina 
liaro  ccbacucatama  fapifeana: 
nfca,huaíitaraqot  Pilatot  naa 
a  hochanipi  acá  haque ecbacu 
ima  faha'faraquina,  ludlona- 
a  fipaua  echacucatapínima . 
ta  fatua 


queriendo  elgobsrnar  los  hom- 
bres y  engañarlos,  y  engañados 
líeua  ríos  al  infierno:  viendo  que 
N.S.  padecía  "pacientemente,  y 
con  gran  filencio,barrnntádo  qnc 
no  era  hombre  ordinario,  quefí 
Iofuera>fi  quiera  con  algunas  pa- 
labras boiníera  por  Ji,y  q  era  por 
ventura  el  Mefsias que  Dios  anía 
prometido  de  embiar  al  mundo, 
y  que  con  eftafupafsíon  le  ¿eñe» 
rraría  del  mundo  al  infierno,  qu© 
fuyos  era  todos  los  hombres  dt\¿ 
müdo,auífo  en  fueños  a  la  rneger 
de  Pilatosparaque  ledíxefeque 
no  hízieíTe  cofa  alguna  álefakp» ' 
ni  le  atormentarte. 


i  Porque  Iefo  Chrifto  qoifo  pa 
decer  de  íu  voluntad,  como  dize 
S.Lcon  Papa,puespudo  morir  en 
quantohombre,y  en  quáto  Dios 
tuno  en  fu  mano  el  morir  la  mu- 
erte que  murió,  y  del  modo  que 
murió.  AuiendopuesPilato?  te- 
nido elle  recaudo  de  fu  muger,fé 
tandpfe  en  fu  tribunal  ^dixo  aloe 
judíos:  Ya  aneis  pedido  que  Bar- 
rabas lea  dado  por  libre,  pues  fi 
queréis  qne  yo  baga  de  Chrifto? 
Entonces  loe  judíos  leñateando 
la  boz  dixeron,  que  le  erucirkaf» 
fe:  Dixoles  Pilatos  orra  vez, Por 
que  cnfpa  mandare  crucificar  a  ef 
te  hombre?  Díziendoles  efto,lcg 
judíos  porfiauaa 


, 


:tfz 


VITA    CHRÏSTI. 


fafsina,echaceucatañataqtií  aroíi 
pífeana,  Pilatofca  haní  atípaa  a* 
roiipana,iya  naa  hoanicharapíma 
ma,  haní  maa  huafa  humanacaro 
cuna  yáanía  halantañapataquí.a- 
ca  vr'áquétTca  hiecamucoha,  ha- 
mánací»i>a  hupampi  haní  hakafi^,- 
fa  bakanñapataqu^hani  ha  mana - 
Cánfa  hupanja  vcajapí^acajapí  fa* 
ñapat  iquí-,  nayracacamatha  a^o- 
taaha  í'ataóina. 

3  Auquiflana  ceh-atafirínácpaf- 
caacahama  fip^na yanccana  "-acó 
títa  híhnapha,veáf  híhoafa  vea  hi  - 
liüáfa Vcaquibua  íiriqui  «cotirina 
caro  collqotpa  apíupífcafsina  pa 
garina:  Chay  cbay  pin  actmfma, 
cayea  cchamama  vcacamahua  ha* 
ukahata  ,  hibuaní  vcapííla  ampí 
fahatacáyfíihuáfatpilla  hnafitara- 
qúi  pagaumama,  cunahafa  cao- 
qtííhafa  churapifcaniama:  huma* 
uaeafca  hilaha  íullcaha  hama  vll- 
japífeama  ma,aca  arohafcaveaca* 
mapiníhua  Inrahí  pakhta  huma- 
nacaca  inaqtiihua  arofi  ,  fitaíma; 
nanaca  apócima  fapifquítafpana, 
vcacca  haní  tuncanaquipi  acá  aa 
cana  híhnayapifquerítta;  maafca 
humanacarepília  camachitama, 
nia  hihuáyahatavcaccamákaña- 
mala  vmañamafa  paehpanihua  ía 
ía,ccaru  achote,  cchilleanalurata 
a^otímpi,  merkclirípápítaqui  ya 

naní 


mas  y  mas  en  pedir  que  en  tod 
cafo  le  crucifkaífe.-y  porfiando 
eftando  cbftínados  en  efto  les  j 
dlos,dixoies,Ea  que  yo  lecorr* 
gire  paraqne  no  fe  os  entrerrut 
encefa  algnna-,-y  le  defterrare  d 
erra  provincia, paraqne  ni  aun  o 
encontreiscon  cl3y  le  acotare  d 
lance  de  vueftros  ojos. 


$  Entonces  los  que  acufaua 
a  lefn  Chriítópor  aucr  mandad 
Pilatosquc  le  acóttffTény  dirían 
Hora  fas  muera  a  puros  acotes , 
muerte  de  C\  uz  y  muerte  de  ac^c 
tes, todo  esvna  miímaeofí*:  fac 
do  dineros  pagaron  a  los  q  auia 
de  acotarle  diziendoles  Mtran 
rá  que  no  le  acoréis  con  qoatr 
acotes  dé  burla, fino  acotaldeco 
todas  las  túrreos  q  cenéis,  fi  mi 
riere,  entended  que  aacis  hech 
vna  hazaña  famofa:  fi  muriere  c 
añadiremos  mas  paga, y  os  dan 
mosrpdanueítra  haziéda,y  os.n 
räremos  como  a  hermanes  ma 
queridos, y  cumpliremos  nueftr 
promefa:nníra  nopenfeis  que  ti 
blamoi  de  burla:  Si  huuiera  ma 
dado  qnoíotros  le  ac^otaramo 
antes  de  diez  acotes  dexaramc 
muerto  a  eftenneftro  capital  er 
migo,pero  a  vofotros  os  ha  rria 
dado  que  le  acotéis,  fi  le  matan 
des,  no  osfaltara  de  comer  ni  c 
beaer;  Y  pariéronles  enlas  tiuno 
vno*  acotes  de  cuero  muy  dore 
y  otros  de  mimbres,  y  dobladí 

par 


C  APÍTVLO    XXXIIII, 


ani  charapifc3na,fatafca  iva  vea 
amap'nihna  lurapifcaha,vllaqui 
Ua  vltapifcahata  f<  pifcana. 

4  Mokhfa  moVhfa  aro  fita  chuy 
aanacpa  vrcu  l'umana  ccultupa 
;u!tuna>huakasjafifsina  ampara 
ilqaihuayutatafiísinajAnqcíila 
aui  taisína,Jfinacapa  llucchuíaí  * 
aa  hanihan  kaapfufípanfa>ccha 
afsina  litïiuimanca  liuina  -ifi  ifo 
uucafsinfca  mucab uaafca raqui - 
a,amufata  bumaca  matapachan 
:ahua  fapífeana:  AnquiiTa  hakh- 
raaba  iafäina,  maynifca  huma* 
icacca  haccachaehihatafajnapi- 
a.  ««CdCGa  maáthaquíhahua,hoth 
uha  acacca  haccufchi  /araqu'ma 
ta  Auquiífj  hékelliultpanfea,  ca 
tiquiraro  huayueatafsina,am- 
irapa  hiccaniro  ccscaquipafst* 
i,  hiccani  toqnethá  caía  tiquira 
Ccuth3pijrana,ccuru  lahoa  vifcä 
hani  vnukhtiri  yaphicatana,  pu 
pacayufca,  maya  viícanaraquí 
íqui  hani  barakheiri  yaphicata 
i.Auqailíaíca  alaathá  hifqui  ya 
.  acata, mmqhuitíca  hifqui  ya* 
ncatararaqui  hani  vnukhtaríafa 
laquifaanti;  quiquípa  cala  tiqui 
i  hámaqoijla'  uapachacancanaj 
a  hamachatatfta  patii  echama 
pora.mcíynihaccatoquetbá  ma 
íi  hacc-a  tbqoethá  parapatcque 
ociaa^iluiilluthá  caila rafsina, 
(una que 


para  lo»  qqe  fe  fuellen  gaftando, 
dizjíndole.s  erto,refpondiíró  que 
fiharian,y  de  muy  buena  gana,  q 
ellos  lo  verían. 

4  V^on  erras  razones  y  pala* 
bras  tan  regaladas  brama uanco 
roo  leones.ciñiendpíe  y  remanga 
dofe  los  bra<¿b.s,!Íamaron  a  Xpo 
N.  S.  y  quitándole  los  vefiídos 

ref 


xíeones,y  le  ponían  miedo  có  fie 
ros  que  le  hazían,dÍ2Íendolff  que 
ya  podia  contarfe  entre  los  muer 
tos,para  amedrentarle;  otro  de> 
zra,  Qn^a.voí'otros  dex¿re/ánáe 
acotarle  bien, que  y  o  en  vn  gcípe 
le  deípachare,  porqne  aísi  .uVnen 
de  merecerlo  fas  delíc~ros;  Defpu 
es  de  auer  deínudáído  a  N.  S.  ^'álfL 
gandulea  la  coluna,  bpluíentfote 
los  bracos  atrás hizieró  quede  ef 
paidas  fc.abrac.aíea  eíía,y /le  ama* 
rraron  con  vna  loga  dura  ecml» 
vn  pedazo  de  leño»  de  fuerte  que 
no  podía  menearfe,  y  amarraron, 
fa rabien  acabos  pies  empotra  ib. 
ga  fin  que  por  nnunina  vía  "pudí'e 
íh  fa?ta.rfc,y  atad;-  deíla  marera 
Chriíl.j  N  S  por  arn'ba  y  por  aba 
xo  irqv  rezio.no  eraptiísbie  Mf 
nearfe  y  eftaua  íicíTo  y  derecho  a 
guifade  vn  leño,  como  la  mu  roa 
columna:  Defpues  de  hecho  cfto 
afsí,dos  fayonesde  machas  £cer> 
C,as,vno  de  vna  parte  y  otro  de  o» 
tra,  de  ambos  lados  le  acotauart 
C-melmente,  comentando  de  los 

dedo* 


; 


j*4  VITA    CHRIS 

fmtqaecamtRtfrmiJnnaqaetfttt     dedos  délos  pies,  Heganan  hiA 

filio  fiílucama,caqüe  cchamapaia     la  coronilla  de  la  cabeqa,  y  de 

pi  ac mtauTsína.toquíttafsínajiwa 

«fea  tuñaui  ac^otina:  haukattaiuu 

nana  vila.kina  vaCuUathä  palla!» 

fina  hamaehanapí,  hayarupi  hau* 

fcattaneunana  cchallakh  cchaíla- 

fchcana. 


5  A^otifcaTianchi  ecaríntsfsina 

linaque    huaqne  lancahna£tana5 

Kanipi  cúnala  ctmahui  íanti ,  cao 

<|oi  vccakha  alka  «chavea  huecáf 

«a, ñaña  cchaca  vllafiña  cama  ha- 

nkanaja^ot'trífea  vibkhtaarafip 

jja,ccbamapaiiía  hnccAk.uata,am  - 

Wráaifa  carica,  ancha  vílaccha- 

lláca  ípana,cchaca  cenacanfa  aar 

tatatví!afa  vma  hatluhama  haliu- 

pana ,  mayní  panjraqoi  malnpha- 

fanaj  mayni  pani'fca  machaca  ac,o 

tini,  nayraacotírifahayraroea- 

tafsíiia,  vcati  acética  aeapillaa* 

coúz*  fafsina  taque  cchamapam 

oiraq^hankattapífeana:  Auqoif 

L*cotUna  hanchípa  vila  allcaf     uosfavones  teniendo  por  fiox 

anirífa  raque  íf,  cchiurafsma  ha-      alos  primeros de*ian,etV  es* 

racchíaranaicchacarllarivnaqtn     ecí  efte  fique  es  acote  facud.en 

£am,h«ana  ¿canaca. vllafiyca  hi      le  con  todas  fus  fuerqaS>y  con 

Lan»  faúina.  Nia  pu  "acá  toque      tos  golpes  tan  rei.os  corra  p 

Í  a.ha  ha  vmach.tipanfca,  huan-      el  cuerpo  del  S  1  a  íangr »  q \c  a 
a  ca'cahama  hacSquipana  ha-     quedado  co.ofi  torete  a  vna  , 

ranina  ,  hifquí  hamparapam-      *a  de  ropa,y  quer.an  ellos  q ¡  p. 

«t'cnncapampi    yaphkataísina  ,      ciellen  los  hueíros.pcfanJo  jj 

pi  cancapa    y     7Y        cayufca      dopareJeflémonriadeipues 

citar  molido  por  la  parte  déla 
ra,<e  bol uíeron  como  quádo  a 
alconejojdefatädoley  boUiie 

lea  atar  las  manos  y  cuello  n 

re; 


coronilla  hall*  lospies.cótods 
fus  fuerzas  con  grande  rabia,  a 
mandóle  bien  ene!  fuelo  y  dan* 
le  v.n  achote  que  era  por  diez,  } 
cada  achote  parecía  qoe  la  fang 
fa'ta  como  de  vncátaro  herdí 
y  faltaua  rociando  mny  lexos, 
j  Y  abriendo  los  acates  mal 
mas,  el  cuerpo  a  pedamos  fe  í 
defpegando  como  vn  poco  de 
rro^  no  tenían  rcípe&  j  a  cofa 
guna,  defcatgaoan  los  golpes 
laparteqae  qusdau*  por  ac,ot¡ 
y  eilandó  los  agotadores  tod 
llenos  de  fangre  .  faltos  de  hi< 
tjaSjCaníados  jo?  bracos:  y  ti\í 
do  Chr'tílo  rociando  a  toda1»  p 
tes  con  fu  fangre,  ycomodefe 
y  untados  los  huetíos.y  derran 
do  fangre  amanera  de  Uua'U] 
comodtlunio,  mandaron  ene 
tros  dos  fayones  tomaífcn  la  n 
no  para  a^otarleJosqnales  n 


-k' 


CAPITVLO,  X*XV\ 

■j  .  i  ..  . 


iff 


vnOsa  hncamachaiïnaraqui,  hi* 
ni  t<  q  caviv,ta*u  tavuthá  calla 
fsina  ppekeña.patkhacama  a<jo 
ia,b5i  vlapaafa*ft?payona  chuy* 
i.oaja  chnymampí  ttiñtthá  laca 
ataña,  Auquifla  ac^ottcaquina, 
oticaquínapifca  hachurupuri 
cama^amnquirina  híhuaea  ha- 
le atjociíina  hama  amotina  ,  vi* 
l;a  taque  íirca  íircathá  ina  han 
itia  vilano  huí ,p*  ayuma  ,  vea 
icca  vraqii^fa  vílá  fencnqnícau 
aa,cofanttiri  ectauttata  thaa 
ir  í  fea  thaattana  v  raquero  ceta 
itiníca  c.ehuantana  quiqaipa  a- 
tíruiacalca  viiaro  hacuníatja 
t,C4¡a  tiquirafca,ív>Ía'Calaqm  cä 
tn  ;  i  acr  nica  v  íUktt,  raraqtrna 
B  vru  vea  Mivcathá  Au  luiflaoa 
ilapftjVtU  pa-:>ch5tha  v:la  vma 
>uiíina  hamavhan^pt  íeftt  Chrif 
I  Auquiífaíca  hiianacay'buccaa 
>te  oiuiïan-tcaiaycc-pi  mntuna, 
íCCíHpa  acote  ha? «  :p;¡  h.  ch  nae 
¿layco  ht:  maneaka  huashnca 
jehan¿c?íT^tayco;  huschaca  ha 
3f  naCápiila  cauq»?iquihua  ,  vea 
iparaquí  cauqnia^oce  mutuna. 


<5    Hueca  ¿corethá  *ïani  hini- 
anlca  vcanacs  anch¿bna  hitara 
uíina,Aiiquiiíai"ca  ham  Dios  can 
iñapa  .  catukhauTpana,  vcacca  i 
iquihua  hi  airean*  :  tauquipiri 
•tí  cchamaní  haquefa  *uiccñ  píí 
a  hacha  a^ctitaca  ,í  aqutpi  hi 
ir  ana  ,  ínakha  hachun.iqoiíV;, 
¡Jotirmacaíca  hiianacay , 

Áoqoi 


0c 


r<-eío,y  lo**  píes  rtVIaproprifl ma- 
nara íc  agotaron  p'ot  las  efp«ldas  « 
ccm<rnganJ.-  déla  planta  de?o°pí  ' 
e*jh?fta  lacorr  nuh  deU  cabera»'1 
fin  piedad  alguna  v  co  vna  rabia 
endemoniada,  v  no  ha2Ían  lifloa' 
(-otarJe,v  mas  acotar  h,  lia  llegar 
a  cinco  mili  acotes  ,  callando  él 
Señor  como  fí  acotará  a  vu  hom» 
bre  moerto  7  corría  la  faugíc  de 
tccií's  la*  venss  <*  detotío  cicuer 
po  e1  ftttle-  de  aqstieíia  parte  ella* 
na  Mi  bo  vn  «har  o  de  sangre  ,  a 
vna  pme  fe  encharcaría  ,v  paste 
qu3j8ua,v  p*rte  í'ccolaoapor  1& 
tierra  adentro.  íes  mifmcs  í'ayo- 
nes  patecia  que  lo*  auían  meudífr 
efi  vns  laguna  de  íangre,  la  cola» 
na  eílaoa  coda  bañada  en  faegre» 
los  acotes  eftauan  llenos  de  iara* 
gre  En  ¿qne  dialafangre  dexpo 
N.S  parecía  qc?e  por  aquella  paí 
te  corría  como  el  agua  de  vn'*  tú 
cntetPaáeeio  tantos  acotes  Nod 
tro  Señor  por  amor  nntftro  y  pá 
ra  faustazer  por  nuetfcros  pe esa? 
dos  efpc-síalmente  por  losdeshd 
neftosiporq  Sos  hr.'bres  dados  a«rí 
te  vicio  ion  !siuner¿b-?es  pos.  eí'o 
padesio  acotes ínamerabí es» 

«•  Ycomo  no  onurielfe  con. fe r  á 
cotado  tan  crneimée  qdaro  nsaf 
admirados yy  Ciro  'e  huu'.cra  iof* 
tentado  la  díutnidad^urgo  huuie 
vi  maerro  y  qua  quiera  otr  j  hó 
bre  también  por  muy  tuerte  que 
t'uetfe, íiédo  acotado  tó  i  iaeo.fsíl 
acotes  ..  y  poruentur,*  con  to?os 
mil.  Los  layones  entonces 
Bb  ^peníaa 


i  i¡ 


.   $S6  ,        VITA 

.  Aoquiífa  amucafaqut  hueca  azo. 
te  mtitupana  ,  vilaía  taque  tueufí 

.  pana,hihnachekha  Cafa  harajapif- 
cana,  Auquí  (Tafea  harajata,hihua 

,  eahamamna  cala  tiqnira  thaaro 
,tínquina,t¡nquífsinfc«  haquepta 
(thaísina  ilaqui  faattataatna»cau  - 
quí  Hiha  firícatn^haní  tfapatafca 
hopa  qorquipaphanccutana,iíipa 
víníhuaafitaapitapiíiri.farauipaf 
ca  vilana  cchaUancn  cchaltancu  - 
na,tíjttaskriahafipanfca  ,vea  mu- 
tufírinaepa  hafattafsioa  maaqui 
ppatarana, cea  rana,  thunucí  ata- 
cca,baní  vea  azoten»  htuiri''farsi 

,  na  ;  hupanacapílla  híhuay  abata - 
hoa  faea,fiani  hihuayafaina  ehuy 
manaepana   camachaña  hamapt 

,  nutaphífeana;  ifikha  amau:hita  a 
ea  ifittamafafsina,  maya  chupíca 
fcuchaüu  Üi,haní  huatt  lloncchan 
tana, Rey aehahua  íiritabua  huma 

<f  a  ,  acahua  Reyana  íftpaca  ifitca- 
roa  ,  íomama  chuvm&ma  ve  aa« 
pha Tas  i  na  firachafúna* 

7  Nía  iíiteaatatfca  maya  v*tta* 
aaro  ccan$chapiro  ,taquena  vil- 
jañaro  vrttaana ,  vfttaafsinfca 
cchapipílla,parathapekeña  Cuna 
quecama  poríri  lurafsína,  Auquí 
ífana  collana  pekeñ*parocahan* 
tana:haní  malupanfca  .  maya  ta- 
blana  rakhíllintana  ,  cchamaca* 
mapini  mantayana  ,  mantafsínf* 
ca  huatifamca  pekeña  pptanoca* 
na  ,  hununocana  ,  pucutach&pt 
cchapica  cchacacama  pnrina,ha- 
cc  apa  tea  pa^mr.tana,  baccapí  Isa 

cuca* 


CHRlSTt, 

\  penfando  qae  quí^a  Chrtfto  e 
muerto, porque  padecia  y  lien 
na  tantos  azotes  calIando,y  fe 
aeabauatodala  fangre,  defatai 
le  déla  coluna,  y  cobrando  foe 
zas  áelpncsde  caydo  lue»ofe 
oanto  en  píe;y  buicando  fus  vel 
dosel  milmo  bambaleando  roe 
resogetlos  qne  eílauan  todos 
parcidos.y  por  donde  tua  dexat 
raftro  de  fu  fangre:y  tornando 
a  veílir  corriendo  dípreíto  los 
yones  quitáronle  tos  vellidos  í 
redopelo  dízíendo.Es  pornenti 
ra  vn  tronco  cfte,  que  no  fe  mu 
re  acotadocon  tanto  numero  í 
achotes?  Porque  auí*ndoles  mar 
dado  q  le  matafen,eítauá  muy  « 
brauecidos  pomo  auerle  muert 
y  con  defe  nboltnra  le  villteró 
na  ropa  vieja  de  grana,todi  ech 
pedamos, d:ziédoie*.  Sí  quieres  vi 
tidos  vifteteefte  Tudtzes  q  en 
Rey,etta  es  veílidnra  real,viitei 
Ja  y  adórnate  «ó  ella  paraq  etl- 
coteto  y  foíegado:efearneáédo 
7  Y  veítido  le  alentaron  en  vi: 
(tila  en  lugar  muy  patente  a  vid 
detodot,yaifentandole,haziéd 
vna  corona.de el  pinas, que  defd 
la  frente  I legaoa  ala  coronilla  c 
la  cabera  thiuca r otila  enlacabec 
de  Nueltro  Señor,  y  no  entra nd 
metíanla  ma»  adentro  ,  dandj 
con  vn  pedaco  detabla,  y  haz ia 
la  entrar  por  fuerza,  haz  i  en  do  i 
numerables  agujerot  enla  cabe», 
lasefpinasgradesv  crecidas  lle| 
ron  al  cafcojotrai  fe  qacbraroi 

ora 


CAPITVtO   XXXHIÍ. 


eeticamanca  mantsna.hatapaíca 
ttjrurr  na,vca<capuciua/«inape. 
keña  üppichi  mancaro  l  rsc^uta» 
na,  ppekeña  fircaikatfca  ^ila.nau 
na  aynaeha.nayra  avnacha ,  hin- 
cho aynacha»  ati  aynacha  huati- 
fatnca  avuina  ,  ñekotafa  chtipica 
ttaur ana  neko:achatiaquina,na)r 
raroía,  lacarofa  ,  hinchurofa  ay  • 
•intana;  Camilapi  AuquiHa  am* 
p¿f  afa  yaphijataisina  ph'ieocai?. 
Bfi.   Nía  cchapipiHunapillutraa» 
tafea  amparaparo   ypphíjatí.pa- 
charo  maya  ka  uña  fau  aakharuya 
ia,  Kcvanacaca  ?ca  hams  tukhra 
liribua,  acarua  Reyana  vnanth 
»acaiaJs¡R3  ;ma  aakharuotatUa 
ipa  fapa  hacca  cayuna  quÜ'pitta 
sma:  T'tay,  /ipuH*foaa  ttakri 
limucauirinajhaceapaftaReyay 
&ipa&  thuláttaüirína, hatea  palca 
(uycoy  falpaa  chuymana  itken- 
auirma,  baccapaka  mírala  apii< 
üti  acaeea  fafsina,fau  aarafe  ina 
«ana  bu.utu  pekeñana  paa  quim 
i  arcalïni  nnaetaaitina,  hacapaf 
a  ccbina  toqaetha  vtcañapa  *  pa 
taisina  rinqaiyírínáfcbecana 
kilanacay     Auquiflanca 
farlapi  larana  ,  fira- 
Cb  Jilsina:  ac*f» 
palla  pífiqui 
huaata 

»af* 

ir«a. 

CO 

CAP. 


otras  entraran  a  fo  largo  delaca 
be^a, otras  le  defpuntaron  ,  que 
po'f  fer  grandes  y  crecidas  de*b© 
laron  ef  pellejo  hazia  abajoty  la 
r»npri»  de  las  vena?  de  (a  cab^a 
corría  por  los  carrillos  .por  íoe 
oíos.por  las  oreja»  por  el  cuello 
abajo  con  gr andílsima  abundan- 
cia, y  aon  e?  cabe  ¡lo  parecía  vna, 
cabeWerapoític,*  de  'ana  ,teuidt, 
decolorado,  v  entraña  en  los  <v 
jos    en'la  boca,  en   os  oydos,   ? 
eft  ndo  Nueftro  Señor  «olas  me 
nosatadas.como  podía  limpiar* 
la**  De'puts  de  anerle  coronad® 
de  eípínas  puíieróle  enlas  manos 
at  das  como  éfta oan  vnacaña  d¿ 
Ziendo:  Los  Reyes  deílamanera 
tienen  fu  cetro,  efta  es  la  míignáa 
rea!, y  defpues  de  vno  en  vno  hm 
cando  vna  rodilla  llamándole  de 
JRey  y  Señor  ledaaan  juntamente 
de  bofetones-  Otrosllamandole 
Rey  juntamente  le  cícupían:  O* 
tros  j  i  amándole  Príncipe  junta- 
mente le  herian  los  pechos, otros 
4í*íendo:¿fsi  que  elle  escomo  íj 
fuera  Rey,qmtandr  le  la  caña  de 
Jas  manos  ledauan  deprefto  dos 
o  tres  golpes;  otros  ícoantando 
pordettat  la  (illa  lehazian  caer 
er¡  el  lóelo;  ver  da  der  aíreme 
que  parecía  que  era  vna 
tárjala  qoehaziá  en 
el,  cautas  era» 
las  borlas, 
yelc-ir 
i»»ps  que 
je  hazian. 
Bk»   *  CAP. 


I". 


$$$ 


f 


CAP.     XXXV.     CAMISA. 

fcha  Pïlato  ludjonacaro  Anquif- 

fa  vlíacbacbina,Acahua 

vta  naque  fafsina 

vcatha 

aro- 

fi. 


VITA  CHRSÏTÏ. 

CAP.  XXXV.  DE    COMC 
Pilatos  moitro  a  Chrifto  a  los Ii 
diosdíziendo  Ecce 
Homo* 


T  E  S  V  C  H  K  I  S  T  O  Auquif- 
la  vea  yaneca  haquenaca  ancha 
boa  vanceaehana  ánchahua  c.hho 
khrichana,anchabna  víla  bururu 
cfcana,kuuta  vüaqui  ttamayana, 
huchachavmachana.  Pílatofpa- 
lia  acahama  buaracufiña  vljaísi* 
najnayrapafajUcapafajnafapafa, 
hanï  vllasjcbepana  ,  hanihaqkha 
vllinac  ekbepanajcauquiñaa  víla 
pataranaekhepana, yaneca  India 
nacaro  vilacbaaña  amahuatauí* 
na*,aca  bama  yáccachata  vlljaftiii 
ca,aca  yaneca  haqnata  hani  maá 
pi  cunafa  aroína«anití>yanccacba 
tipana  chuymanacpafa  ttalakbta 
iiihva,vt* ttanihoa  f*fsina;I  E  S  V 
Chriíto  collaoa  AuquííTa  ecbapi 
piiluni  maya  chupísa  mirke  ííina 
iíittaata  vea  yaneca  haquenaca* 
to  maya  ceanachapitá  vea  Pila- 
tos  Eccc  Homo,  Tai  sin  a  vllacha- 
utauina.    Ecce  Homo  fafsinfca, 
JUahua  vea  baque  1'ft.fsinahoa  la- 
na-,  sea  hna  vea  baque  fa.fsinfca,a 
ca  haq  cayucayutha  :.ppekeña  fu. 
naquecama  vllcata'pbifcama,an* 
«ba'yanícácbacahua,  hanihua  bu 
mauaca ,  qb oitii a  a^a  ha  ma  yan . 
ecachata  vAljapifólati ,  acamár- 
sela cauquimaccaula. 

n  Cau 


Matth.27  Mar.i^.Lu.tj; 
loan.  i> 

%    f  VY  maltrataren  aquello 

X^/I  manados  a  Xpo  N.  S.  mi 

chas  heridas  le  dieron,  y  todo  I 

pulieron  de  íangr  c:  acardenalar 

le  y  moliéronle  de  modo  que  a 

el  miimo  pilatos  viédole  tal  qc 

ponía  horror  y  cfpanto,queni 

jos»  ni  boca, ni  narize*  parecía! 

ni  tenía  temblante  de  hombre  >f 

do  feo",  y  echo  vna  plafta  de  fál 

¿re,quiío  moftrarte  a  los  ludú 

diziendo:  viéndole  deftamane 

maítatado  eíla  gente  maluada  1 

hablaran  mas  ,  y  quietaran9  f 

corazones  y  fe  fogeran,y  raoft 

IcsalcfuChrílio  con  la  coro 

de  efpinas  eon  vna  ropa  vieja 

grana  defde'vn  lugar  p*teme< 

ziendo    Eccc  Homo:  y  dizien 

Ecce  Homo  quifo  dezir.EÄe  e 

quel  hbtnbreifne  como  fi  Pííat 

dixera  a  aquella  gente  emped 

nida-.  Mirad  a  efteh.onp.br e  de! 

lospíeshafta  la  coronilla  del* 

bec,a  muy  lafcimadó  ella:  Nin¡ 

no  de  vofotros,  ni  hombre  al. 

no  aoeifcviftp ^ñadiedértann 

ra  .laftimf  do  /eiVefte  pueblo  , 

en  otro  alguno. 


'" 


CAPIT'VLO    XXXV. 


í%> 


;*ronípítih*íiOep'i acá  baque hi  Cohombre  h.tiu«*f a  qne  no  fea* 
ha  hani  naquípaafpa'  hani  acá  piadara  deílehombrefqne  víeda" 
ama  yanccachata  vlljaísina^av  ledeefla  manera  maltratado,  n® 
apathá  mava  paya  ccbacaquífa  llorara  (1  quiera  vnparde  Ikgfi- 
íchacaípa'  iafsin  hamachataui-  ma^Oix  oles  erro  paraque  fe  có- 
a*ioa,Pilatos,vca  yaneca  calaba  padecietTen  del,  y  compadected» 
i:a  choymaní  baquenacaro,  víu  le  tobarle;  pero  ellos  no  le  apia» 
aatii  ,  víuptvpaníca  naaantuta- 
fea  fafstna¿  marica  vcanaca  ha* 

pini  kataía  vfapaapífeatauíntt, 
iSqhae  chuymapana  alakha  chuí 
rupciüfa. 

z  Adanampí  Euampey  ftaui,aca 
Luqutfla  vl2jahata,haní  maksha 


daron  vnpuRto.ni  interior  cítente 
ni  con  mueleras  estertores* 


t  V-níd  acá  Ad.inv  Ena  veréis 
a  N  S  q  la  ?*¡ofina  queeuuifte co 


ití  ísui  cocana  aci  opa  mankafsi  miedo  el  fruto  de!  árbol  vedado 

a  purac^rnaqui  ankiíaíloi  bocha  ha  (ido  caula  que  «He  acardenala- 

I  ruqoiha  iapp¿haa  koota  tta  do;  Mirad  ti  es  poco  loque  por 

ÍUVi,  v\  ama  vea  hoc^ama  la  veo  voellra  cu  papadece.no  calleis;,fi 

HiquHmutu  ^ani  ámucamtíina  nodezid  a  eílagéce  maldita -Noi- 

ua  hochanitaca^íabuac.rnaxita  otrosfomos  losculpados,  nofo<* 

a  f?m^  ata  yar?ccah3^ucnac;?ro  tros  'os  psecadores,  V* o  Virgen 

Jamaica  collatia  Virgen  Sancha  foberaaa  madre  de  mí  Scñor,ven 

A  ¿r.av,?tiqnibana  voeaduripay  a«tasy  mira  a  etáetu  hijo   qoeqúi- 

íani  vlíiarpa  aea  huahoama,  tna  cja  viendoletan  maltratado  nole 

ha  vanccachata  víljaísm»  vlla  conocerás,  y  qnica  dirás  queño 

nitrakliachihara.haninoa  acarea  es  cobijo.  San  Bernardo  meditan 

luahuahati  hifchi^ata;   AuqmlTa  do  efte  paíío»5qnando  Pílatos  mo 

ehapipilium  PiUtos judionaca  ftroa 'Cbrirto  a  los  judíos/habU 


o  v'lachaacBtauinca  vea  «tmutaf 
ina,San  B^ro-irdofca  acá  yaa  an 
->afifsina,amkhaÍ!tatíea  lefuXpó 
tiarofífsina  (i,  DIOS  tatay  A* 
lau  hocharo  purícanca  vcapacha 
tupatbá  hacaftraa  aroiifsinahna, 
llama  Adán  D  i  OS  A  h-¿mahua 
oca,hiuiTanacana  maynískhehua 
iilU;  hiihaíca  cúceapini    fullea 

Ada» 


con  íefu  Chrifto  della  manera;'P¡ 
xut.es  vos  Señor  quando  Adán  pe 
eco  hablando  con  ironía:  Veis  a 
Ada  hecho  como  Dios.ftecho  co 
vno  denoíotros;  pues  agora  con 
eoda  verdad  por  íer  vos  eiíei*udo 
Aa     %  Ádasi 


i 


*?• 


VITA    CHR1STI. 


A  Jan  eancatñma  fopt,  nanaca  po 
ra  humathá  arofifsína  fañaha  hoa 
quifipínihua,  vllama  acá  Díofna 
yocpa  ,  híuífanacana  rñayniflfaja- 
<?uíhua,biuílan&ea  hamapilla  tta- 
qqueíí,  hiuííanata  hama  Maqu.ííi, 
hiuíTauacahama  cc&khfichata  (ira 
chafna,hiutiíaffica  naquero  catu 
ta  canquí  fana. 

I  Nia  lefuChrifto  AuquíflTa  ha 
qnenac2na  nayracatpana  ccakhfi 
chata  merke  kuchallu  iíina  ífitraa 
ta,purapá  amparapafca  yaphija* 
ta  ,  yaphijatarofca  firachaíiñata* 
qtií  maya  kauña  fauna  aakharun 
ta,  pekeñsparnf'a  cchapipíllona 
pilluttaata  faaqBÍpana,cbhokhri 
chata,  hanchipafca  chnpica  ííl  ku 
challa  canqnipana,  hacca  toque- 
tnáhacatoqnetfca  vüfapana,  an» 
cha  chhokhrichatafsína  kumntta 
fakha  vllinaquepana,abanofa  vi- 
Ja  pataranípana:  hanchifa  hucha* 
cha  vmachatipana,ahanupafa,cn 
namana  hakhUata  amparanacana 
ttakhlli  huaafíuí,  ppofutatípana, 
cunamana  thufa  hakhomalla  hu 
tunccaampí  tk  ufacehoqnítípsna, 
ppekeñafa,  parala  cchapí  píiluna 
hattí  huaaiitípana>vílafca  ayuí- 
quír íea  ay níquipana  ,  ppekeñatf. 
ca  hunttu  fuu  vila  ayurpana  ta« 
que  cchamacchamatfca  cchnara- 
jaro  huañattaha  íípana,cchuaqui 
rifca  cchnaqnípana.pek-ñatha  ay 
niri  vilafca  ahanu  aynacha  Ha;Iu 
mipana  nayraroía,  Iacaroía  ay- 
tiintipana  ,  ñekota  taypifca  vraa 
httayliataypiayuifsÍDa  liamachi- 

pana 


Adan(podriamos  dezítbaMan 
de  vo?  entre  no  fot  r os ■  Veis  aq 
el  hijo  de  Dios,  que  es  como  vt 
denofotros  :  pues  como  nof 
tros  padece, como  nofotrosle  I 
triftece,comonofotros  es  afre 
tado  , efcarnccido  ,  y  aborrecí* 
de  todos. 

%  Defpuesque  íefa^hrifto  ^ 
Señor  eítauo  afrentado  delam 
de  rodos, vellido  con  vna  veftic 
ra  vieja  y  rota, ambas  manos  ai 
dis.y  demás  de  atadas  para  *m, 
yor  efearnío  teniendo  en  ellas 
nacañaporceptro  ,  y  coronad 
de  cípínas,eitando  en  pie  y  pare 
édofele  las  carnes  por  todaspa 
tes  por  eílar  ron  aquella  vertid 
ra  de  purpura  ,  y  pareciendo  qc 
fe  yua  a  «aer  por  citar  muy  he 
do  y  laítíma Jo;y  eíládo  hechor 
roftro  vna  plafta  de  fangre,y  < 
cuerpo  codo  molido  ,  y  el  roftr 
hinchado  donde  auiao  dado  1; 
bofetadas  las  manos  de  aquellc 
fuertes  fayones  ,  y  efeupido  ce 
mochas, y  hediondas  fal iuas,v  i 
cabera  y  frente  toda  arada  co 
la  corona  de  efpinas  :  y  íaliend 
la  fan^re  que  podia  falír,y  man 
do  déla  cabera  fangre  reciente: 
yendo  a  fecarfe  v  ponerle  neg< 
en  todos  fus  miembros  y  manai 
do  la  que  podia  manar, ylaquei 
rria  déla  caze^a  goteando  pon 
róílro abajo -nlos  ojosyenla  b 
ca,y  pareciendo  que  mañana  c] 
en  medio  déla  cabellera  femeja 

tCí 


i 


CAPITVLO    XIXV. 


<      , 


m  »,?íchacafiña  fes  ph  i  feúca  final* 
a  yaphijacalsína  hani  hnaquiíi 
ana,  paya  co'ílana  fumín  nayra 
ale?.  ,  gitana  phacattata  ,  pakhíí 
¡hualstni  hama  ,  vílaqu*  aura» 
hantakhtipana,nía  nía  huvtcu' 
i  vllínaquepana,pava  víla  echa* 
na  Haucchícatatjaqui  vltafipana 
ique  fuma  vilinasapa  maya  ha 
ui  vlljalinfa  huaracufiña  cucaña; 
akacaqut  kata haquejaca  vlbLa 
a¡kata  hayatfea  ham  haqueja  v- 
afinti:  maaf«,a  maya  haccha  ta 
lar  j  pintofana  Uaqaüq  nriquí 
íufquirt  hacha  íiiíri  yaneeacha 
i,  vila  hururichata,  nafafa,  laca 
i  pamp  >chara  ,  ce  h  api  piljoni  , 
f*-p-.írafa  yapbijata,  víiapatara 
iptncacajavjai  v.lafitaaina. 

4  Vea  motuyirí  futioifaha- 
iienacapilla, ludio  aucanaepana 
luymanacpa  vectani  fafsina,co 
ina  IESVCH  JUSTO  Au- 
lílíaca  a^otifsinfa^takhlühuaa 
sinla  thufacchuquifsinfa,  echa 
pilluna  pilluttaaíiinfa  ,  ampa* 
i  vaphíjafinfa,  maampí  maampí 
tphi|acauina  acotitauina ,  cea* 
illihuaaficauína,  taque  cebama 
impí  achutaiifa.ttuí  ufa  cala  ca- 
rrafa nani  katafa  vfupaafa.a- 
a  haqaem  fiífapicha  íafa  ,'ma 
impaqaí  ha  ucauina  ,  Äuqueta- 
na.  Vea  yaneca  ludionacafca 
a  hama  yanecachata  viljalsínfa 
míia  caturi  anocara¿  hua  i  ca- 
Uina,cat}ae  tu¿ontaáa  ¿.«auiri 

•há 


te  al  hicho  blando, vqoajandofe 
en  losoydos,  y  no  puchencJo  lint 
píarfelos porefiar  atado,?  ertan 
do  enramados  v  Menos  de  fan.gr e 
*<?ue?!os  fos  dos  mas  que  hermp  , 
finimos  ojo« ,  como  quaado  le  t 
clypla  la  Luna  ,  y  pareciendo  c© 
ido  ciegos  y  embadurnares  coi) 
do»  plartas  de  fangre:     Toda  jar 
hermofurapor  eftar  desfigurada 
fe  ¡suía  buelto  muy  iaftimofa  ,  y 
eípantofa;  de  cerca  parecía  algo 
que  era  hombre:  y  de  ie?o*  pare- 
cía que  no  era  hombre  ;  fino  que 
parecía  vna  imagen  envnftaa 
re?ablotr«fte,  afligida  eníangren 
tada>apta^ada»  las  narizeg  y  bo* 
ca  ,  coronada  deelpínas  ,  atadas 
la»  manos  y  toda  echa  vi;a  píaft* 
de  fangre. 

4  Forque  aquellos  favones 
Gentiles  para  que  fe  quieta  (Ten 
lo«coracone§  délos  ludios  aco- 
tando a  lela  Chr  fto  Nueftro  Se- 
ñor, abofeteándole  ,  eicupiendo' 
le  ,  coronándole  de  eípínas,y  a* 
tandóle  las  manos:  'mas  ,  y  mas 
le  aesuan  acota uáíi  y  abofetea- 
uan  con  toda  qu  ntafuefza  te- 
nían ,  fin  tenerle  la  mas  mínima 
compaísion  ,  fin  dczir  mirad  que 
es  hombre  como  nofotros,  fin  te 
nerle  ningún  relpe&o  le  repela- 
uan  y  artancauan  el  cabello.  V 
aunque  aquello»  ludios  le  veyan 
dtfta  maneraertar  maltratado  ,a 
manera  de  ebrelcJ  que  cogiendo 
la  y  icuña  coda  entera  quieren  rra 
Be    <f  gar* 


592  VITA 

Cha  fatafa,fan"ñ;kurahuana  nua 
tafa  henkacaqni  henkacaqutri;ha 
maraqui  ïefu  Chrifto  qhuifpiyr'r 
ífa,vea  ¡nfíerncnqoiri  iupavona 
cana  catori  anoearanacpa,  ludio 
naca  AuquiiTa  yanccachata  vil- 
yafsjnfa  tiacuntaña  amahuapifca- 
taaina^hucaqui  mntupha,  yancca 
cbatahua, ehay  baquenaca,  Tata- 
fa  AoquítFamanéa  kapifcaqui  ka» 
piieaquitauina  >  haeaquírtpacha 
tnankantaña  maya  lasachaña  a- 
mahuapifcataosna,  taque  chícpa 
ancha  chhokhríchata  vlijsísínía 
cuna  harria  yanccachaeaía  canc-, 
pba  ,baníhua  nanacaeea  vcathá 
quicbuíí  tí  jh'thuaní  vcapí  ehuy- 
íhanac abacá  vt  ttaní,vca  vlljaísín 
ca  hairkaquí  hihuayaípa  rútHia» 
haa,Crpfaro  cthacocatapha,Grn 
taro  cchacueatapha ,  cchacucata- 
ta  ylIjahajVcahaa  nanacana  chuy 
inanacahaca  vtttant  ,  hamkan» 
charas  ,haní  haya  hííeaíiymií  faf 
ísina  faphifcatauina  ,  bani  atipa* 
na  ,  han  i  paqu  i  ñ a  chuy  reía  mp  i. 


y  P  iía  to fea  *c a  h  a  m  a  h  aarar i 
Ía  arofirí  ifapafsina,aneharaquí 
büafacuíítaaína  ;  taqucchícahU 
hnapha  n*pana>taquechica  hamka 
hamkafipana  taqucchka  C  R  V- 
S  ARO'  cchacocatatna  fipana, 
chuymapampi:  Camiíapi  ata  na- 
cí  na  chuy  mapa, acá  hatna  yancca 
chata  vl!jaíaJna>hani;1yC'tcí<fafii« 
&¿ ,  arcfttafinaraqní  ,vca  yancca 
Äaqweaacarojbibuapha,  Cruíaro 

tcha 


CHRISTI; 

garfela,y  ritiíendoles  y  tirando» 

les  con  la  honda  ,  no  hazen  fino 

morderla,  Deftapropriamanera 

aquellos  ludios  lebreles  de  los 

Demonios  infernales,  aunque  ve 

yan  a  Cbriíío  maltratado  quería 

tragarfele  todo5y  aunque  le  dezia 

Barca  ya  lo  que  ha  padecido  que 

muy  maltratado  eíla  ya,  y  fiñícn 

doles  paraque  le  dexafl'en  no  ha- 

zian  fino  embrauecerfe  mas  ,  y 

roas  centra  €hrifto,y  querían  tra 

garle  vino  y  defpacharle  en  va 

beca  Jo  :  y  con  verle  todos  elfos 

muy  laítímado  díxei  on:  Traten* 

lo  mal  todo  lo  pofib¡e,que  nofo 

tros  no  tenemos  pena  por  ello:  íí 

muriere  fe  quietaran  naeftros  co 

rabones:  y  viéndole  con  nueftros 

ojos  deíTeamos  queprefto  leqai 

ten  la  viÚk¿  Crucirlquenle  Cruci 

fiqnenle,qae  fi  crucificado  le  vie> 

remos  fe  fofegaran  nueftros  co. 

rabones.  Date  priefia  Pre(ident< 

noledexes  eftar  n  as  penlatico 

alborotados  y  con  gran  íobrtfi 

to,  dando  gritos  có  grandiisiren 

tefon  v  porfía. 

f  Oyendo  Filatos  que  haMfl 
uan  deítamaneraqnedo  mayad 
mirado  porque  dezi  inte  dos  qu 
murieíícy  que  Tedíele  priela  /1 
CrucífieaTe  ;  diziendo  en  fu  cora 
Con.  Que  entrañas  tienen  clloi 
que  con  verle  desamanera  ma 
tratado  no  íe  quietau^y  hablal 
dolesles  dixo:  Vofotros  ped 
o^ue  muera  y  que  le  crucíriiqucí 

tu» 


**%! 


i^^^l 


hacueatapha  hiftahaa  ,ca  catu- 
iiicatna,hnmanaca  hihu^aílnca 
buaaphifcama  ,  naaca  haníhua 
avni  hochauifa  haque  hihua* 
ta  íirifl  tí,  humanaca  canafa  ya 
ipífcama;cara  hurpi  hochacan- 
üpanfca  ,  humanacana  hocha- 
anihua  ,  naro  tumpítafma  fata- 
na:fatafca  vca  fupayona chuy 
apachtivmani  yancca  haquena 
,  ieyhaca  camachííahaca  qhui* 
icha  Diofnayocpathahuahifchi 
, rea  bihuayahata  fípí;fipanfca 
hnayañahna  aca,hanihna  cama 
litaca  pampachañati  fapifcata- 
rna;fatathá,  Pilatofca  iudiona* 
na  fani  aropa  hifqui  choyma* 
>  apantafsina  ,  ÄuquifTampi  pa 
aai  vcaro  malutanina  ,  maluf 
ifea  ÏES  V  CHRISTO  Au 
LÚÍÍa,  Chapea uqui  marcara  bu- 
ai  fafsina  hifqoittatauina:  refu 
hrilto  Auqmfiafca  hifqntttata, 
»nt  mayafa  arofitauinti,amuca* 
ïitauina:  Pilatofca  amuquipa» 
II  N?,rotiamuquitahataca,naa 
ama  CrníarocchacucataañatMcj. 
iKhca  antutkhariataquifa  echa-- 
anithahoa,amparahanclapi  ba- 
la ,  nathácahoa,  ehoymahathá 
ihaa  eanafa  luriricfma  fatauina 
}fu  Chrifto  Auquifla  fata  ,  hani» 
uihum?  naa  hihuayañataquica 
:hamaniriftatijDiufna  hanichu 
itafsinea  ,vea  fupanaa  homaro 
panirí  haqnenaca  ancha  haccha 
ocharobuapnrí  fatauina. 

é    8* 


CAPITVLO    XXXV.  |^| 

tomalde  vofotros  alla,(í quereyi 


matarle, matalde, que  yo  no  pue- 
do  condenar  a  muerte  a  vn  hom- 
bre inocente  :  hazed  vofotroslq, 
que  qreis:que  fi  manan a,o  efotto 
día  huuierc  algo  vueftraTera  la 
colpa, mira  no  me  la  echéis  a  mi) 
diziendoles  ello ,  aquellos  hem- 
bres  infernales  díxeron:  Nueftra 
ley  dize  Qnequíen  díxereque  es 
hijo  de  Dios , a  ele  tal  le  quite» 
mos  la  vtda:por  efto  es  digno  es- 
te de  muerte  ,yno  condene  que 
la  ley  te  qnebrante.Entendiendo 
bien  Pilaros  lo  que  los  ludios  de 
zían, entro  en  el  Pretorio  con  et 
Saluador  y  lepregunto  diziendo 
Ola  dime:  De  q  pueblo  eres  twí 
y  preguntado  Nueftro  Señor  no 
hablo  palabra,?  fe  eftuuo  callado 
y  como  no  hablaua  díxóle  Pila- 
tos:  No  rae  refpódes  tu  a  mi?  que 
tengo  poder  de  crucificarte,  y  de 
foltarreí  en  mis  manos  eltasto» 
dependes  tu  de  mí  voluntad  y  ?.« 
teñera, puedo  házer  contra  ti  !o 
que  yo  quiero.  Diziendole  efi© 
Chrifto  Nueftro  Señor  refpódic? 
No  tuuiéras  tu  poder  alguno  pa* 
ra  darme  la  muerte  ñ  Dios  no  t© 
le  diera,  por  efto  Íes  que  me  jki* 
traydo  delante  de  ti  tienen  n»&? 
y  or  culpa. 

Bb    ?  6   Fqe. 


VITA    CHRISTI. 


$  Safstnfea  Dios  paña  acapacha 
qoírinaeana  Apopa ,  hochapatha 
mutayrípa  hthuapha  firi  canea l - 
finía,  han .ih.ua  ína  pampapiniqui  • 
ti,baqnacap*  mutupha  fintí.maaf 
ca - haouen repara  bothspa  vjlaíí* 
papaqüíbt?a  tru^uvfi.hccha  echa 
fiplíca  mtttnpha  fañ»  cchufaraq 
fetsa  Hamaraquipi  hurrtafca  Pila- 
dos, carmíapt  nana  hcchaha,  ha 
«chala  hiskafa  hani  haquilsína,?- 
rn  aroma  hochacfcaíiaibala  hani 
vi.iaí!p<m.a,hant  scanaa;panayeea 
nabaañafa  hani  huaqnt(jpana;hu- 
ma  hibaañaraíj,  c«hamanithahua 
fit't*.,na.QÍ  Diosnaa  hihuapa  fítaf 
pa,  vcacca  hanípi  naa  híhuapha 
baní  hihíiapba  firi&ati  ,  vcafnpa 
acá  haqüenaca,huma  nayr ¿cata 
ro  naa  irparanaíaina.  bomajnfca 
oca  hi'buaphaíama  íafs'ma,  ancha 
hacchahocfearopanpifqnijhoeha 
eiíahihuañaro  fapífcafsina,faf$in 
hamachatauina.  Fíiatofca  razón, 
acá  cieca  aro  ifapaúina,  (cam'tfa 
San  Lian  Enangeíiíra  fí  hama)che 
tahua  (i  acá  haque  fafsina,  antuta 
¿a  amahuatauinajefu  Chrtfto  aa 
qu¡íía  maafca  judionaca  ar  cuta- 
ha  I  «pa  hamnrpaaísina.huarari 
(a:  acs  hacayahaca  ancuuh  ?.ta,  v- 
tacca  hanibua  haccba  Apu  Cefa- 
vcana  amígopakhat;iti,  Celar  Ha* 
ma  Aputhahna  fir.  b3qoe,h&»ihi 
huaphi  fafsina  iapíícana:  íatafca 
Pilato,  amigopa  Cefar  aatipana, 
Celar*na  hakhfáraatajkanarona 
€afa  checacbaha  (ipana,Iefu  Chrif 
xo  Au^lLjji  mayapailaliapailalla 

calaña 


6  Fue  como  deziríe:  Aanque 
Dios  por  fer  Señor  de  todos  loj 
hombres  del  mundo  manae  calli 
gar  y  dar  ta  muerte  a  lo»  deiin< 
quintes:  pero  no  manda  que  lean 
coligados  fas  vaflalios  fin  mira-1 
miento  y  fin  porque,  fino  que  los 
caftigapareciédo  el  dehéfco,  y  no 
le  auiendo,no  da  fentencía  para- 
que  fean  eaftigados  delta  propia 
manera,  ccmo  tu  Pilatos  no  ha* 
Handofe  culpa  en  mi»  grande  ni 
Chica,  ni  gofa  í]  aya  hecho  de  día 
ni  de  noche,ni  defeubríen  Jofeea 
fatal, ni  pudíemfrt  deít\ibnrfe.dí> 
zes  que  tienes  poder  pafa  qu;t¿í* 
me  la  vida1*  íí  Dio*  no  qcibera  q 
yo  murieíTc,  no  pudieras  fet. ten- 
ciar  roe  a  muerte,  a  que  mima,  o 
no  muera:  por  eífo ellos  quema 
han  traydo  delante  de  ti  puraque 
me  fentancies  a  muerte,  gran  'e 
culpa  coHKten,eondenádo  el  ino 
cente  a  muerte.  Oyendo  i'Uatoi 
eíla  razón  (como  díze  San  loan 
Euangelifta)pare*iédole;ufto  lo 
que  dezia,  quilo  foltar  a  Chnrto 
N.S.  pero  entendiéndolo  los  ja- 
dios  a  grandes  boze»  dixeron,  Sí 
le  librares  y  loitares  noferasa- 
mgode  Ccfar  Emperadur  pof 
no  auer  dado  la  muerte  a  vn  hom 
breque dizc que  es  Reyaomo  Ce 
far;  dizíendole  ello  y  nombrado 
a  fu  amigo  Cefar,  y  atemorizado 
con  fu  nombrequeriendo  aueri- 
guar ellas  mentiras,  falto  junta* 
méate  «o»  Chullo  a  vn  patio  cetjj 

Ufad* 


•         v  CAPITVL 

calaña  hanttaeuta  vyuru  miftuta 
uina}  vea  vyunfca  maya  vtcañata 
uina,vearovtttafsinfcaPilatoju 
dionacaro:  acahua  Reyama  Apa* 
ma  faisina,lefu  Chrifto  Auquifl'a 
vlfachaataninaijudionacafca  vlla 
chaata  hnararipifcacauina,hnara 
riuipafa  checanania  alakhpacha 
tafa  ifipafina;  hani  vllachiyt  tati 
hamkahihuayama,  Crufaroccha 
cucatama  fama,  vlljaphahifchif* 
ta,  vcacca  Crufana  cchacucatata 
rtljaha  fafsina  huararipifcatanina 
7  Pilatofea  fipana:camifapina 
caApuma  Reyama  cchacncatama 
faha?faraquitauina:judionacafea 
qhuítiru  Reypaquichekha  vcacca 
aanacana  Reyahaca   Cefaraqui 
bua  fapifeana^fipanfca  huafitara* 
jni  Pilatos,  Chay  camifapinaa 
locbaaífa  baque  hihuaphafaha? 
jca  hoehauifahaa  faraquitauina, 
'atafca  yanccajudionaca,  haniti 
locha  Reyathahua  faoípacaí  acá 
Prouinciampi  Cefarmanca  keuífi 
»a  fauípaca?  haquenacafa  vcacca 
ííahoa  Reyachí ,  cufififahna  acá 
narcaro  paririfa  hamppatípifq; 
tanaca  hani  aroiifahana',vcaque~ 
imantbi  níakua  Cefar  hícculirí- 
:ana¿caquc  yananacpampi,hnpa- 
ma  camapafca  camakbéricana  , 
aque  haqaepafa  «aturicana,  Re- 
'¿ía,  nanacafa  ancha  quichtivir  i» 
ana:  vcafupa  hani  hihoapa  Taha» 
a  7cacca,Ccfararo/ancca  haqoe 

rpjiua 


O    XXXV. 


3*? 


lofado  por  nombre  Lítoftrotos  o 
Gabatha.  donde  auia  vna  filia,  ;y 
fentádoí  allí  moftro  a  !oi  judíos 
a  Chríílu,y  lesdixo,  Veíf  aquí  a 
vueftroReyy  Señor,  y  moftrao- 
dofdo,  losjudíos  dieron  bozcs 
harta  el  cíelo,díZiendo:Qui«-anof 
le  délos  ojos,  adnoslo  muertrés, 
defpacbale  preílo  ,  crucin*cale,fi 
qnicr.es  que  le  miremos,  mirarlf 
hemos  puefto  en  vna  Cruz. 


7  Diziendoefto,refpondío!es 
PiIatos,como  queréis  que  mande 
Crucificar  a  vuertro  Reyídixeró 
entonces  los  judíos,  No  fahemoY 
cuyo  Rey  fea  efie,porque  nueftro 
Rejresfolo  C^far.Boluíolesa  de 
zír  PÜarossMirad  hombres  como 
fentécíare  a  muerte  a  vn  hombre 
fin  culpa?  que  erte  no  tiene  níngu 
na.  Replicaron  losjudios:  Por  vé" 
tura  no  esculpa  el  auer  dicho  q 
es  Reyí  y  que  quiere  reuelarfe  cp 
tra  Cefar  ,  y  leuantarfe  con  efta 
Proníncíaí  Y  la  gente  peofanda' 
que  ya  era  Rey  reuniéronle  con 
grande  triumpho  y  alegría  ín  ef- 
te  pueblo:  y  íl  noíoeros  no  le  hn* 
uieramos  ido  a  la  mano  fin  fa?ta 
huuiera  exsloydo  a  Cefar  ,  y  en*  » 
erando  en  fu  gouierno  fe  hnuíera 
a  fletado  en  fu  trono, tomado  lo* 
valïaüosjv  a  Celar  y  anoforros 
noshuutera  puefto  en  grande  aflt 
cion,poreflo  fino  le  dieres  ícncé  ' 
cía  de  muerte  té  acurremos  a  ce  ' 
far,  dizieado  que  fauoreses  a  vn 

mal 


r. 


§9* 


VITA    C 


rohuahctaqu'.nnpampihua  homa 
ca  mafateatama  cunaía  eunapa  hí 
llama,  amjoofa smigopa  acaropi 
na  huaquih*  htftama  fafsinahaa 
cchacamama  fapifcatauina. 

CAP. ■■XXXVI.    CAMÏSA- 

kha  l'tbtos  Ufa  Chrífto  Anqnif- 

(a  Orafana  híhoapha  hílehi» 

ii*,camíf?raquiKhaCra* 

farocchacucatañaca 

quí  irpaehina^v* 

eaebáhija 

aroft 

VD'ION-ACANA   echata- 
mamaCefaf  Ap«ruhua  lafsina 
hakh  araata  ,  llakblla  «buymani 
Pílatos-  ancha  hakhfaratauina  , 
coecacha  acá  yancca  cbuvmani 
haquenacaEmperadoraro  atamí 
tant,cchatitanif'  atamata  Apulca 
&apiíir*pttani'í  kapififsinfca  ofi 
eíaha  aparavitaniaacapa  hama- 
tó  vttiicíníí  (afsina  ancha  hakht'a 
ritaauia:hácca  chuy  matea  hocha 
oifa  haque  híhaapha  íaña  hakhfa 
rarajpiitanina;maal"ca  Cefar  raa- 
ampt  tiakhfar  afsina  ampara  haií  • 
*aHCiaina,haqaen*caro,chay  hu 
mna^na   hochamantpi  i   ccara 
h  írpi, acá  hocha oíta  baque hihna 
yaoit '^ä ,  pakhta  naro  hocha  haca 
tifosa  h-nihua  hacucahatatí,hif 
quí  am^hafipifcama  ,  acá  hama- 
hua  nafca  amparafa  hari«aitha, 
human  vana  qnuítinafpalla,hani 
hju'iUt^ata  h?.que  hthnaya- 
ma  íaaat^fañaBiata^ifafa  ludio 

naca  lea- 


HRISTÍ, 

mal  hombre,y  qoehaíescopam 
con  el, y  dizesqueno  fe  te  ¿a  na 
da  del, ni  q  feas  o  no  leas  fu  aaii 
go,y  que  en  todo  cafo  quieres  f 
uorecer  a  efle  hombre, 

C  Al**  XXX  Vi.  COMO  P 

latos  fentcncío  a  muerte  de  Cru 

a  leía  Chrifto,y  como  fue  Ue 

nado  a  crucificar  Match. 

27.  Mar.   y  Lee  zy 

loan    19* 

TEMIÓ  mtit-ho  el  cobarde  F 
íatospomédoJemiedo  vam 
naaadole  los  jodies  deque,  le  ac 
faríaiD  a  Cefar,  imaginando  (i  e» 
verdad,  que  aquella  genre  mía 
da  le  acolarían  a»  Emperador. 
acn'ado  le  enojaría  contra  e!,  I 
quiraría  elofieío.v  le  tendría  pe 
fu  enemigo,  lJor  vim  parte  temí 
de  dar  fenecntia  de  muerte  av 
hombre  inocente;  p  rotemíend 
masa  Ccfar,fe  lauola*  «ínos.t 
ziendoalosjudios:  Mir.;dqlef 
vueitra  la  colpa  y  el  daño  que  c 
vedra  mañana  o  efle  otro  «lia  pe 
auer  dado  la  muerte  a  eftc  hou 
bre,  mirad  no  me  la  echéis  a  m 
penfaldo  mov  bienj  yo  (como¡ 
ueisvírto)  mehelauado  las  mi 
nos,paraquenívofotros  ni  otr 
ninguno  diga  que  yo  hecondtr 
a  muerte  a  eftc  hombre, Entonc< 

U 


'" 


CAPITVLO    XXXVI, 


?** 


¡cafca  6pana,ehecabua  arofta  a  ■ 
iv , nan-ica  chuymaniraquitahua 
haama  faquima,  hibaatatbácfl* 
ihochafa  farrant,  vcacca  hani- 
lahuma  halantaacamamatima» 
icaquihaa  cúnala  yanitani,hani 
la  humaro  hochachacamamati; 
macaqaihna  camifafa  hihnaha, 
maca  cchnfihanfca,  huahoana«a 
i  marminacahahua  mütani,  ha- 
haa  hamaca  katafa  vnnkhtsapif 
tmamati,  hani  vcat«ca  hakhfafä 
,niabua  fapifcafma,  chacha  aro 
i  maaquihaa  fafsína,  Pilato  íya 
iapifcatauina,iyafafsínpilla  Pi- 
lato hihuapha  fahnafsina,  ha 
ni  cana  mallh  ijaqui,hífc 
fama  hama   ampara 
haricaskhata* 
nina. 


2  Yanccachuymani  Iudiona» 
afea,  hihnaphafaña  arofa  hani 
lifqui  tacaaqaipana  ,  ilaquita- 
picchiepa  AuqmíTa  collopatkha- 
o  irpakharupsfcana:  haníratha '* 
iraquípana  hamkattatana>  pakh- 
ta  vcf  phana  ,  perdcnama,antu<- 
ramafafp*  faf  ina ,  taquéchkpa 
lamka  hamka  faranacapílcatauí* 
U:  Crula  cunacauquilaparirafsi 
na,IFSV  CHRlST  Ocotlana 
Ao^ílana'v iU'pa'húct apacha  ha! !•- 
pataha  fírihama:  maampi  mutuni 
ttaqqaefini,  anana/  atatay  faní 
:     fafsiafca* 


los  ludios  dtítendcjfi  feñorbien 
dízcs»  nofotros  también    omos 
hombres  de  razón  y  entendímíc- 
no,fcntenciale  a  muerre,  que  (i 
defpues  de  muerto  fe  leuantare  i 
alganpleyto,y  huuíere  algo,  no 
te  meteremos  a  ti  en  la  danesa 
nofotros  folos  nos  harán  lo  que 
quifieren,  y  dé  ninguna  manera' 
te  echaremos  a  tí  la  culpa,  ncio¿ 
tros  con  qualqaiera  muerte  lo  pa 
garemos, y  faltando  nofotros  no 
eftros  hijos  y  nueltras  mnger.et 
lo  pagaran  fin  darte  a  ti  la  menor 
peftadambre  del  mando,  no  tie- 
nes que  temer  porelo,  ya  telo 
hemos  dicho  que  hombres  que  fé 
precian  de  ferio,  no  dizen  agora 
vno  y  detpnes  otro  diferente -Re 
cabaron  de  Pilatos  lo  que  quena 
porque  dando  fentencía  de  rr?ue> 
te  a  Chríílo,  como  fino  baulera 
he.ho  nada3  de  la  manera  que  di- 
xefe  latió  las •ímtééñ 

s '  Entonces  los  malnados  la» 
dios  fin  auet  bien  acabado xk  p$é 
nnrtcíarta  fentencía, a  í  .momento 
t od  o  s  juntos  llenaron  a  C h i  í ñp 
al  monte  Ca?uario?di:zíendo  ¿An- 
tes que  el  negocia -fe  enfrie  ¿e* 
m oí n o s  p r i e IV, c o íh  qu e  i é  n; h v dé 
fókar  o  perdonar:  todos  ellos  fé 
dieron  g'randeprïeïa  .en  e!  l^á-tf* 
no,auiendo  aparejado  la  CSV  Z, 
y  todas  las  u%  mas  cofas  ,  cerró 
quien  de/Teaua  beaer  la  fangre  dé 
Ch-ríftó  mientras  efiaua  caliente* 
y  pnraq  padecieíle  mas,  y  fe  que* 
xaííe  dei  do!jorJ  mandáronle  <uié 

'  -"'  i       '  el  ¿ViiiíüO 


I  " 


VITA    CHRISTI. 


tifsinfca^qoiquïpa  Crufa  cotlopa 
f  kharo  qhueuiijpha  iapilcatauina 
h itht  Crnfa,nia  qotmfa  loca  Cru- 
fa,tiau¿na  banana  eocatha  patea* 
faqí ,  cchapicchapi,  meco  moco 
Crufa;  col  lana  AuquJífafca  vea  a- 
fiiiBiiCtms,  chokhrichaea,  vea  v- 
rtiyanecachata^aque  v ilapafa  mí 
ftupana,  «chama  echa roafa  ttura 


e!  mi( ino  Heuafe  la  Crnz  al  m< 
te, Cruz  pefada,  Cruz  cali  Je  t 
bracas,?  que  depretto  era  cor 
da  del  monte,  Cruz  a  (pera  yi 
dofa:  y  como  N.  S.  amaiidoaf 
rreado  toda  aquella  noche,  y  n 
tratado  con  acetes, y  le  deíangí 
oa  todo,  y  ertaua  moüdo  étod 
fns  miembros  y  tuetanot.no  p 


nocarafs¡na,parpaparpafa  iyano      día  tenerfe  en  pie,y  andana  bai 


catjaísina,  laatralstnla  hani  thu 
rincí  chscakh  chaneakhcana  cene 
«aro  cupírofa, huahua  cuih  ha  oa 
«|ai  h«tni  thoriísina  kayhuakh  kay 
tana  ir  tana,  ava  hama  hari,  kata 
püchííquerí  echamapafa  hacotaf 
<juirírofca.v«a  vaneca  cbnymaui 
judio  naca  hathi  Crofapiníraqui, 
f)hneuikharuutaaina  cchamaca  - 
nía  vrcujaía  ä  kiehíkhafa,  achújala 
apama  lapiícatauina» 

%  Miahna  yatipif$a,aca  vraque 
fia  cauquínla  haqfa,  virakhocha * 
ÍV  caíiqui  fon  baquefa ,  m^vni  hi* 
fiuavañ  raqmea,  enchiflona  h»r  u 
avaha  fafsína, cochil'o  ímantiri 
lina,  calaña  hihuayaha  lafsinfca, 
Cala  ímantaraquírihua,  hanihua 
vllgniyriti,  hakhlerafpa  falaina, 
uayrala  imátif  ü>aá,  tuncapakha- 
chappekenapakhathaquih.ua  cu- 
chillo a  caíala  vllafiri,banipi  eca 
oa  ecanaca  apanaqirriri,  ácana* 
bu*  hibuayamama  liriti  •  maaica 


baleando  a  vn  lado  y  a  otro. y  | 
mo  vn  pí  rpollo  de  árbol,  fínp 
der  afirmar  los  pie»  menean» 
cabeca  a  vnap.mey  a  otra  bit 
depues  defta  m?nera, qnand-  í 
mucho  trabajo  podi»  valerse- 
íaspoeas  fu'T^asque  ;e  quedao 
aquellosmaluados  juJioHec* 
garon  ae qeltas  la  Cruz  p«fada 
mandándole  qoe  por  ruerna  la  I 
naife, riñiendole  peUiiVéri  dolé 
embraueciende  fe  contra  el. 

3  Va  Jabeís  que  aquí  y  eu  qn 
quiera  parre  los  indios  v  los  E 
pañoles  y  géte  de  qualquicra  pf 
aincía  para  dar  la  muerte  a  aigt 
noli  fe  la  quieren  dar  cortande 
le  la  cabera, efeonden  el  cuchi)  V 
y  apedreándole, efeonden  tarrbi 
íaspiedras  y  no  lelas  mueftrá,p 
ra  que  no  tema,  y  aun  le  cu*  re 
los  ojos, y  entonces  parecen  qtií 
do  eítan  a  pique  pata  qoir  «ríe»  i 
vida, y  no  las  llenan  defiubíerta 
ni  le  dizen  ci  le  han  d  •  macar  co 
yaneca  judionaca  Ieln  Chriito  ao  elUs;  Pero  los  peruerlos  judio 
quiffa  hihuayaha  fafsina,Crufala  queriendo  dar  la-muerte  a  Xpc 
Clauoiahani  ímaotapifcatauinti  no  encubrieron, m  la  Cruz,  ni  lo 
qvchca  Au^ííaua  uay  rápala  ímá*      CUhos>  m  le  cubrieron  los  ojoi 

sa¿pif-  atuei 


CAPITV 

i3pifcataointi;!l3l  irliá  maampi 
aqueíini  mutuni  fafsina^Crufa- 
vllachaana,acarubua  cchacuca 
mama,  acanahna  hihnabata  fa- 
lcaría, Crofa  vlljafsinaaíroapa 
aqnefin^CrafacJiaemfina  han- 
lipafca  mutoni,  manqbaenquiri 
m.ipara  nayraca  qorchufaafsina 
hacocatafsina  hamachatana,v- 
tfca Crufaro  hanchipa  faattaa- 
na.ccakhfï ecakhfi  pañi  íunrata 
ypina  faacani  fafsin*,pani  Inn- 
tafca  írparaquína  coïlopatfcha- 
;  vcana;afca  ïnak'ha  Crofanjca 
hani  Aaqaiflfa  hama  qhcteuifr- 
cacbina^uquifTaroquiqbiieut 
t  laptfcatarrtnfca,  baquenaca, 
iniapatfa  Chrilto  maampi  ho- 

i.utauïnbua  fafsina,hochakhea 
i-ro  catani  fapifeafstna, 
\  Vcamarcani  haquenacafca, 
S  V  S  Nazarenohua  collopat 
tthá  hihaayani  fipana,taqchic 
/iliri  fnittttpifcatamrta,  chuy. 
nacpanfca  cana  roana  amkhaíí- 
lataaina  >hapapurafca  cana  ma 
aquí  ar  oftpi  fcaea  oí  na ,  A  uqu  if - 
aathá,ehecana  marcapaeha  A 
liiraqiri  aroiipsfcana.ancliara- 
liiraracofïpilcanfca:;  hocnaui- 
aqae, taque  haquenacanfa  nif 
haquehtia  faai,  hihoayañata* 
eolio  patkhamanca  trpipana; 
ríhaqaenacafcajmarca  marca 
fieib  fupa  hatiri  haquenacai"- 
tncíu  Col íana  railagronaca  lu 
bu %, bifqui aro  y  +c¡chiríbita , 
(«i  lraquenua,fantohua  fafsi- 
a^ae  haquenacáía  íauL  hih.ua 

van* 


LO  XXXVI,  ffirt 

antes  para  qoe  fe  *%iefle  ,maSf 

Iemo{lraronlaCra2,Ji2íendo!e 
Aqat  te  Cructfícaremos.y  aq&*  as 

de  morir>paraque  viéndola  fe  af- 
fligieffe  el  efpjríto,  y  licuándola 
padeaefle  el  cüerpo,d¡zim¿o,híi 
gamos  de  manera  que  primero  a* 
tormentemos  y  crucifiquemos  al 
alma,y  defpaes  Jenanreremcs  e* 
la  Cruz  el  cuerpo:  Y  paraqoe  cña, 
OKfïe  leuantado  con  grande  afre 
ta  entre  dos  ladrones,  llenaron 
también  ladrones  al  monte:  lo* 
quales  quilas  no  ííeuaró  fus  Cfo 
zes  acneltas  como  N  S.y  a  ío?o  et 

le  mandaron  llenaría;  Y  paraqae 
délos  tres  la  gente  tmuefle  por 
mas  delinque*^  y  pecador  a  Xpo 
Muelero  Señor. 

4  La  gente  del  pueblo  ,  como 
dczianqae  auian  de  Crucificar* 
íefus  Nazareno  en  cí  monte  Caí* 
narro.toda  falí»  a  ver  elle  efpeta 
cnlo,y  todos  haziá  diferentes  jny 
i « os,  y  ha  bl  aua  n  va  r  i  a  %  ce  fa  s  de 
Chr tito  no  vno  ni  dos  fota mentfef 
lino  todo  elpueWo.y  eílauan  ató 
nitos,  porque  ISeuaoanaS  ídcbcc 
Calvario  para  Crucificar  a  vn  ho; 
bre  tenido  por  bueno  de  todr  «,^ 
de  quien  los  peregrinos  y  eáran'. 
geros^y  los  que  de  dioeríos  pu¿* 
blj*  venían  a  la  fiéfta  deztan;  qui- 
era *n  hombre  que  hazla  gr¿ rdif 
fimos  mHagros^y  efifen^uá  eyce- 
lente  do&rma,  v  que  era  vn  Saco 
y  por  tai  tenido  de  todos:  y  san 

mayor 


qtso 


VITA    CHRISTt, 


ysfiit?qn»  ifpípana,  ntaampira- 
óui  ft'uara«afipÜeaeaaina  ,  mila- 
grooa  vlljaniha  PaPsïna  butatsina 
fcin¡i*»ñaro  lata,eollomanca  trpi 
pana  anch*  huaraípfilsina,  aro- 
hhaíipanfaarolacatHáchaecana, 
arofirlapana  bani.poritafca,  hma 
vtljamcana  fafsina  roapiPcana  ko 
yachïtankha,  camila  bamo, viaja- 
iih*raaitca,hHhavrupiuihiaffa 
nKií  acanqo»p*ns  bihuaaektaa- 
»i'íl*'a,Chfift-ano  haqoenacaf  a 
«*k:iatip»Pcïma-:iiiana-avvKaco 
Ha'm   aacmiíTan»»  co>lo  patkharo 
kach   Crafa  chhokhrícbata  hica- 
niparo  apaoi  Hï|tf**«*    (npapi 
qhWma,hiauanac*  tyW  a*^ 
í,  'ia-*catsfsmla  ven  wrtto  ampo- 
■ta  Paraná,  hiollanacafapapiharo- 

kaclüma  i*í«í«i   »  nocurpaatala 
iyäP*na.Cchamapana,cayopHia 
hahitharitaC-a,  chancakhehan 
xakürana,  -vraqnerofa  haehijata 
'qqiHpi--taqmȒptttana,  ve*  aro- 
m»sViia  yan^cacb^ta  vea  vru  ca- 
¿fcaPcá  canamana  mntoirañäpi  mu 
tovaca.taqoevUaJníañaccbuíra 
caÍ«nahama>eehinracata,»qQuca 
AanitaPG8}tiaaí  maya  tácala  iqui- 
tcaaca  m*nk-traata,vca  yS*W  na 
Q.ie:iaca^atoqo«toqaetha  iieba. 
Ilaï^hhainakhtaata  hifcfc»t«*ri 
katáv'.linacaata,  kiíhicchuqmta 
v»caíehuqiiit^ccbaptpüS«o,.pi 

lloraba  ,  Crufa  horcamaroíca 
ohneoikharota  ,  hamkaiuhaata, 
fiamkmchani  PaPstnÜa,  nayraro 
Wyratouoïarpaaca,h"«i*»aha 

■   '  ma 


mayormente  Pe  mitaailliuan  d 

queaniendo  venidopara  ver  Po 

milagros,  le  llenan  «ondeando 

crucificar  al  mote  Caloario  ya 

mirado»  en  grande  manera .  son 

querían  hablar  faltáosles  las  I 

labras, y  no  vioiédoies  a  la  boc 

palabras  que  dezir}in*n  alia  tai 

bien  dizíendoi  ea  ramos  a  veri 

defdíchad>s  Pomo»-,  como  al  qi 

ceíleauatnos  venir  a  ver.  o*   < 

cite  minnodu  citando  rlAtoi  r< 

aqqj  íená  decrncifica **%}*  s  **W 

cíanos  denoto*  contemplando 

te  pa(íb,quar,do  ChrílU»  Noeft 

Señor  iallrroaife  y  todo  malera 

do,Ueuoaque'la  oefada  Cruz 

coeftas,coiilider  n  como  la  llet 

por  nacíti-a  anor  y  catado  Pob 

aquei  monte  arr iba',  y  que  dan 

le  dé  empellones,*  apretaran»! 

le.obedeeia.»  por  no  pódete 

ner  en  pie  por  faltarle  las  MI 

andauá  bambaleando  y  epti  el 

ío  machas  vezes  arrodillan  v 

por  auerfido toda  aquella  noc 

milttatado  y  todo  a^ilri  d;a  « 

varios  géneros  de  tormétos  | 

mentado,  y  como  qn^ndo  elf 

m  rn  ai«un  liento  lo  Parare  te 

eitr ajada  ni  aaer  dormido ,n'n 

mido  vu  Polo  bocado,vporto 

partespor  manos  de  aquello» 

yones  aporreado, abatido m 

cado  de  ePpínascoronado.v  « 

puís  de  cargado  afsi  con  la  C 

aprelorado,  y  para  darte  ma 

priePa,  hazía  adela   te  muy  a 

nudo  f  empujado;  de  la  mane 

«ai 


CAPITVLO   XXXVfé 

i  thanikh  .thauikhtataui:  a  ha» 
raqui  Díoscancañapanf.a  ya* 
paabría  amahuatauinti,rr¡aafca 
multa  vcacama  pbucañataqni, 
que  canc  añapana  hanchípa  mu 
Díia  Tana. 


j    Aea  harna  collopatkha  man 
Auqu  ií*  CruU  qhueuikharn- 
irp'aailca,  Cojlana  Nueítra  Se- 
ra tayci'a  f  acicauína,  ifapafiinf 
<pínana  ípinapa  llaquifitauina 
Kbufitaíitaa,  acá  quíchufmipaf 
haní  va  cama  arüfiínati ,  cea* 
chana  fafsmfa  ccanachafoaei,a 
naba  laísuiía  vea  Cama  acama 
ítí  jTcmplonCáfsina. huahua* 
hua  hihaayaniíkifea  ifap áta- 
la leroplouc  ca  fsinfea  baahna 
r»a  matuaipa  .hupana  matuüí- 
mpi  Dios  Aoqairo  churafcata 
MjhiaíTaiiac  na  boehaíTa  pam- 
íhañataqai  talero  miftuisinf* 
hayachá  ,  ailoklsabaquettuu- 
mpi  ttuumimpí  ,  coliomanta 
uíti  vll|atauina,ianíanaca  lü' 
iphiphiri  vi!jata^uít¿uina  apu 
.aaa  jutti(.i¿nacatia  vnanchapa 
ia.o  hanuciunuri  vüjaraquita 
ka  >  huanderanacaíca  cbaathá 
Bkaíiriviijaraqaitauína.vlljan 
íaufca  paña  nayra  quichuíifsin 
maamp  maan>piraqui  quichu 
»u'tna,ílaqu«írtauin.i>qutchufi' 
iaquíiiíaraqui  hakac¿uatauina 
cacacaíiiiica  Prcgonerona  cua 
>a,baqurnacaro  arocchuqnsri 
pataainavcapregoerofca.-chay 
lacaacaacapúla  marca  marca 

ancha 


dixímos  andana  bambaíeando,y 
eayendofeal  vno  y  otro  lado,  y 
no  quilo  fauoseríe  deíudínini- 
dad,fino  que  quifo  padecer  en  fn 
humanidad  para  pagar  nrmv  cura 
püdamentc  ladeada  denueftro» 
peccados. 

5  Tuno  noena  Nueítra  Seño* 
raque  Denauan  a  iu  hijo  hazia 
al  monte  caluario  cargado  defta 
msnera  con  la  Cruz  acueftas,y  fa 
uidatuuograndifsima  pena  todo 
quanto  puede  encarece* fe,  ia  qu* 
al  de  ninguna  manera  pudiera  yo 
cumplidamente  explicar, ni  auna 
quifiefe  pudiera  declarar  ni  refe- 
rir quando  en  el  templo  touo  ef» 
té  nueua  que  auian  de  crucificar 
a  fu  hijo  ,  cuya  paísion  y  la  íuya 
también  ofreció  al  Padre  eterno 
en  retnífsion  de  naeftros  pecca* 
dos. Salida  ala  calle  vio  mucha  ge 
te  que  con  grande  poluareda  ina 
hazia  el  ca!uado,vío  las  lanzas  q 
relumbraban,  vio  las  iulignías  de 
lajuíticía  leuantadasenaito,  Sas 
vanderas  que  enel  ayre  fe  menea 
uaa,y  a  cada  vez  que  las  veya  aü 
que  antes  q  las  vieífe  efUua  muy 
atíigída  y  trifte,entnfteeiafc  mas 
y  mas,yconeftaarlició  v  crifteca 
acercofe  y  oyó  la  voz  del  Prego 
ñero  que  dez*a  ata  gente. Ovd  ha 
bres  fcfteera  alborotador  de  los 
pueblos^» 

Ce  dcziia 


402 


VITA  CHRISTI. 


1    i 

ancha  pïtur.ltanjna  ,  Indionacana 
Reypacbua  'íiriranína  .  fa»i»p3rP* 
hichafca  híhoa/ata  CRVSARO 
cchacncatata  cancaní,fafa  Prego 
nana- 

6  Nueftra  Señorafca  huahua* 
pa  acahama  yaucca  arompi  cea 
kblieh'panajalnirfpana  hanchipí- 
fa  ancha  llaquiíítauina':  almapa* 
na  llaqú~íu*nipáf¿a  ,  ñíóa  huchea  - 
pana  Maq'.níiuípampi>a  chicaOta 
uina,aca  hama  almapafa  ehuvma 
pafa  qjichuíjpaníea, Callana  hua 
huaparaqut  viíafirapítaaína,  vea 
yaneca  h*quenaCa  taypithá,  qsi" 
qoi  iíipa  ifini ;  ludionaiéapilla  ta» 
quehaqaenacavlltauiCafsina  Au 
qoiíTaro  qaiqai  ífipa  ifttaakha 
tauina  Collana  Taycfafca  mokh 
fa  íefashoahoapajcchapi  pUIuni 
naunala  vilapatarana  vmullu  v> 
culluohata  ,  Crüfa  qhueuikharn- 
ta  hatijatafca  vraquero  quírpíkh 
quifpikhtiri  vÚjafsina,  hati  Croh 
fa  vraqaero  limitta  limittípana, 
yaneca  haq'ien-ícafeajtinquíri  hif 
cntapachanfa  ,  amparapampiqui 
faumpiquí  arorapipana  ,  ñekota- 
thahuayucipana,vifcathä  catati 
pana  ancha  llaquificauína  maatn 
píraquí  llaquifitauína  ,  Collana 
nayrapampí ccheea  toque,  cupí 
toque  qhuíti  v^napítahaca  finja 
vltinaquepahfca. 

7  Pedroy  cauquincl:a''Camifa 
Auqutma  yanaptri  hucictaí  ha- 
aí  yahapaquita  ancbahuahatighí 
to,«nehahua  ctanattico  acá  cchho 
khríchata  callaebíha,maya  chill- 

queía 


d?zia  que  era  'Rev  d»  los  Indio 
y  por  elto  que  d<*z;a  agora  le  d 
ran  la  muerte  y  fera  crucifica  di 


6  V  NoeíVra  Señora  porque, 
frentauan  deílamaneta  a  fu  hij> 
fe  atííj»ia  eoel  alma  y  ene!  tucr^ 
y  la  afí'ciondel  alma  caíi  fe  í¿»u 
lam  ala  de  fa  hijo, y  elUndo  de 
caminera  aHsgida  en  el  alma  y  < 
él'corac^on,  pufofele  a  vifta  fa  h 
jo  en  medio  de  aquella  maluac 
canalla,  vertido  con  fus  prepri 
ve'ílidúras:  porque  los  ludios  r. 
raque  coda  la  gente  le  conocie 
boluieron  aveílir'econ  fuspn 
píos  vellidos.  VNu'ílra  Senoi 
viendo  a  fu  hijo  el  dulce  lefus  t 
roñado  de  eí'pinas ,  las  mrxil! 
como  vnaspl  tttas  defangre  ,  c< 
do  hinchado  deíosgolpes,  oar¿ 
do  con  la  Cruz  acuellas,  y  con 
pefo  arrodillarfe  amenndo.y  ó 
pefada  Cruz  le  tíriua  apez¿ád< 
leal  Cuelo, t  q cavédo íoslayó 
en  lugar  deleuan'-arle  le  aporr 
na  y  apaleanan,yqle  tírauá  del 
cabellos, arraflrauan  có  fogas  < 
^räde  manera  fe  entriítecia  y  n 
cho  mas  quando  via  q  miraoaa 
derecha  y  izquierda  ,  y  a  tod 
partes  como  quien  pedia  que  h 
podaren  y  fauorecíefen. 

7  Pcirojdíria  dotfde  eftas'C 
mo  no  vienes  a  rauorecer  atu  t 
ellroí  Ven  y  ayúdame, que  gra 
dífsimo  es  el  pefo  que  lleuo.y 
grandemanera  me  muele  los  >■• 
S  br 


CAPITVLO    XXXVI. 


¡peía  yanapaquitahata    íípana  , 
ucea  toque    mancurtafsinica  a- 
nahuacaha  loauay  eauqu'm&a'í 
3edroc4  hani-nit  lafsiua  hama- 
;hitohna,haui  huma  yanapíta  an 
thaftua  hathighito  callachífa  cha 
calsina  hamachitobua  fipana. 
q¡     Maamptna  maampiparaqut 
la^fina.Matay  yocachirihay  cao 
Mica  hatata'ÍCamachata'f  mutu- 
iha  yaciTsína.camíla  hani  yana- 
tTí  fiutírta  hanifa  yanar»ita,ha 
íataycaha  am*huata  vljafsin- 
jkatacchatnafa  fintíptanibua,a 
iCrufa  coilopatkharo  puriya- 
ataqui,vcataqui  hahurita  íata- 
riUj  fa talca  coílana  V  írgen  haa 
áapana  cúcapa  íf'pafsina,alma- 
ilca  ífaparaquípana,haqnenaca 
ypi  cchaatacafsina,  collana  a^ 
ahuatahuaylluta  hi?ahnapápí, 
fu  Xpo  Auqaiífampí  phifcutha 
fita uina  bamppatiíitauina,  hua 
iay,chnymacollay;amahuata- 
\y  tayxama  acan&ahua  ,  huma 
atucacacaattaqucícataca>bama 
^hua  almaha  matu  taqqfi,haní 
lahuama  ttaqqíiniti  ,  huma  bu- 
pachana  ttaqqíima  fatafca-,  iya 
iclahui,inaaícrfhanípifi?otica 
íchafana''  Augmahua  ttaqqoe 
hahíftama  haqnaca  fupa.  Nía 
ia  ttaqquefiuimaíupa  taque  ha 
enaca^a  b jehapa  pampachaña 
laui,  hiuimanlaa  caycakfoa  ha- 
i  manca   hakhfachíní  pampa- 
apíniníhua  fafa  phiftuthapita- 
na. 

i    Ief  o  Ch  r  i  ño  A  u  qui  íTa  fs  a  c  o 

liana 


4°í 


fí  quiera  vnpafo  meayodes a  lle- 
narla. Boluiédofe  haz ía  otra  par 
te  diria  O  loa  mi  amado  dede  ef 
tas?  Pedro  parece  q  no  quiere  ía 
uorecerme,  vento  y  ayudamcq 
grandífsímoeselpefo  q  lleno,  y 
parece  me  defpedac;a  loshóbros 
q    Anmentauafe  mas  el  dolor 
diziendo  Madre  mía  por  q  no  vi 
enesfqnazes'ííi  fauesmi  traoajo 
como  no  vienes  afaaorecermeí 
no  quiero  q  me  ayudes  a  licuar 
la  Cruz  ,q  en  verte  a  ti,querida,y 
amada  madre  mia  «obrare  algu- 
nas fnerzaspara  lleuar!a  alo  al* 
to  del  Ca!tf ario. para  efto  quiera 
qméconfacles,díziedoJe  cítala 
foberana  Virgen  oyendo  la  voz 
de  fu  hijo,v  oyéndola  cambié'  fu 
alma, dizen  que  jópier.dopor  me 
dio  déla  gente,  fe  abraco  con  fu  a 
madó  y  querido  hijo  lefu  Cbrif-, 
toN.S  y  le  falndo  diziendo.  Hi 
jo  mío, amado  mío  Je  mi  corado 
aquí  cita  tu  querida  madre  cuya 
a'ma  padece  lo  q  tu  padeces, y  fe 
aflige  como  tu  te  afliges:  y  fi  man" 
darán  q  mí  hijo  no  padecieífe  ,  y 
padecíeiTcyó  por  d,de  bueaaga. 
na  acetaría  elpartido^perono  ay 
ninguno  queme  lo  mandé  ,  pues 
que  haremos'?    Tu  eterno  Padre 
manda  que  ta  padezcas  por  los 
hombres:  ya  por  to  palsioa  quie 
re  perdonar  a  todos  ios  pecados 
Cid  raanáo  -  y  ñ  murieres  perdo- 
nara a  todos  los  que  a  ti  fe  con» 
ai  re  ¡eren. 
ti  Entonces  Xpo  N.  S.  oyendo 
C«    2  las 


4®4 

llana  Tíyepsna  arepa  ífapafsina 
cehama  catana  >almapalca  krta 
vlütat-araqoína.  Taycffa  taypi- 
ro  ccbaatatipimfca  ,  vca  yancca 
eboymanihaqnenaca  v  baniraqoi 
Tavclía  Nncftra   Señora   manea 
«amiataumfa,<.nna  yancca  arda 
Äfciitaumti  .  11  khca  ■noccurpaa-- 
tatiinti  m'theataunacunanU  nna 
etatauinti  ,  michca  i^pa  cunap* 
fa  ecaratauïnti ,  maalta  rnarrni' 
hoa  yocacbatapa  vlljapha  iafsï  ■ 
naqui:  haccaro  haccaro  bitikh* 
tarapitaaína.     Nueltra    Señora 
taycfiampi  Auquifia  vl ghinmi- 
ri  Sanara  marutinaeafca  hashaña 
caslaraphifeatÄuina,  Auqoiflfa  yä 
ceachata  vUjafsína:    Taray  «una 
*u  ruta<  Cuuapi  hocbama  acá  ha 
«narr?  punñ^inataqui?  anehahua 
tiachahachitohuma  aca  b^ma  yá 
£Ca»:hathavl!}afsina  falsina:  íipáT 
ca  coUaua  Auq.aiAa,quithnfina 
panfa  apartata  lerolalenenapa* 
<ban*cpay  , haninaa  murnhan«a 
hacbapifcamti ,  mutufínca  boma 
»¿ca  hifquicbañataquipi   moto- 
tba;hacha$ía  amauchita  veacca 
hnmatbá  hachafipifeama  ,  m§ch' 
ca  huahuanaeamatbá»      Porque 
«aafacchokbñEf  «ocafa  acá  bama 
chitohua,camachanípi  buaña  co 
canaca  fatauina  •-  iafsinfca  Dio* 
Aucjbanaaía;bani  hopamäca  ho- 
«ha  larínla  mutuphafitouuauaa 

I** 


4TITA    CHRISTt, 


laspalabras  de  fn  madre  reciive 

algunconfaelo,  v  refrigeróle  al- 

g-3  íaiancVHsirm  anima  afligida 

Entrando  Nueitra  Scñ»  ra  pof  U 

cípefura  deia  gente  aquellos  mal 

aadoft  no  le  dixcroo  nada  ot  ba* 

biaron  alguna:  mala  palera  ,  ni 

rempujaron.ni-le  quitaron  ropa 

alguna;  Perepermiticniioa  por 

fer  muger  que  vícfle:afri'hijo,hi' 

2Íeronb  logar,  apartándole  a  v. 

ñaparte  yaoera:    Comer.carcn 

a  llorar  entonces  Sas  fanecas  mu 

?»eres  que  iuancon  la  Virgen  a 

ver  a  Nueftro  Señor  ,  viéndole 

maltratado  diziéuo:  Señor  a  que 

diado  as  venido?  Que  delicio  as 

cometídoparaqne*  iniíTe>  aefto! 

no  podemos  dexar  de  llorar  arre 

yos  de  lagrimas     por  verte  tar 

maltratado.  Diziendole  eíto  N'i 

cílro  Señor  oluidado  de  fu  dtf 

confuelo  díxoles    Hijas  de  lera 

Talento  lloréis  por  io  que  yo  p¡ 

dez<:o:  porque  íl  yo  padezco  peí 

vueñrobien  padezco    fi  qo«rrei 

llorar  porcaufa  de  vofonas  me 

mas,  y  por  caula  devuetbosbi 

jos  llorad;  Porque  fia  mi  que  ¡o 

árbol  verde  me  tratan  delta  ma 

ñera, de  que  inerte  trataran  aiq 

3 neíon  arboles  Tecos?  Quenen 
o  dezir:  Mi  Padre  eterno  qnu 
re  que  yo  padezca  aunque  ne  b 
cometido  peccado  ninguno  coi 
tra  lu  diuina  niageftad 

pue 


CAPIT'Vt'O  xxxvn. 


meca  ehtrinacaca,  hocbanacpa* 
ia  bani  huanitin*caca  camáchái 
i  faf  in  hamachataoina. 
9  Vcapachapilla  Ifaaeana   yaa 
a  ccana  vllafifstna  hamachana, 
imifapí  nayra  Abrahálíaaehua 
uapa,Diofarochurafiha  íafsiná 
irebcollopatkharo  irpcatauin* 
i¿naccaañapataqoi,  lahna  puqut 
harn{it«i;hamaraqui  lefnCrrilto 
autaiiïa  hihuañtpataqut  Crufa 
haeoikbara(ita,mtftotaaina,cra 
ma  hihuafsína,auquíparo  híhua 
apahaqoenacalayco  churaíina- 
ataquí,judionacal"ca,  lefu  Chrif 
t>  Crufaá  hathijata  pilïjaripa- 
a, ancha  qnichulipifcatauina>na« 
íchafpany  fafsioa;  pakhta   Apu 
acá  vcfapha  Stttiynima    íaípa, 
jichca  aromanthíihnrpt  bíhnaní 
ifpafafsina.  Vcafupa  mayní  Si* 
ion  futiniro.Cireneo  ion  haque 
o  qhaeu'tkharoutauina  ccham»> 
cania.vcafca  iya  íafsína  Atx<± 
flana  cchinacatapa  qhue 
nina,  coHopatkharo 
mote  Ca'uario- 
ro  puríña 
cama. 

)AP.  XXX  Vil.  C  A  MISA- 

fcha  Iefu  Chrifto   Anquiífe 

Ciafaro   cchacucatÄta 

cancachina  vtathá- 

boa  aroii. 

^flA   collopatkharo  pnripa- 

'^níca,  vea  yanoca  chuymaní 

feaqacnaca  ilaqui  vraquero 

Crof» 


4«? 

pues  que  hará  alosqne  mema!" 
tratan?  y  no  fecnmiendan  de  fas 
peccados< 

q  Vidofe  claramente  a  elle  tí« 
po  1a  figura  y  mifterio  de  Ifaaeh» 
porque  déla  maneraqae  antigua 
mente  Abraham  queriendo  faerí 
ficar  a  Dios  a  fu  hijo  Ifaacb,le  lie 
uo   al  monte  Orcb  Genefi.  »v 
«argado  de  leña  para  quemarles- 
afsi  lefu  Chrifto  N.S.  íubio  al  m» 
te  Catnario  con  la  Cruz  acuella* 
para  ofrecer  íu  muerte  al  F&dre. 
Eterno  por  los  peccados délos hó 
bres.  Enojaronfe  mucho  los  jndi 
os  porque  Chrifto  andaua  de  ef- 
pacio,apezgado  con  el  pefo  de  la 
CruZjáeíTeando  que  fe  díefie  pric 
<a  por  temor  de  que  el  Préndente 
no  reuocaííe  la  fentencia  y  le  ma 
dafleboloer,  o  diferir  la  muerte 
de  vn  diapara  otro'.poreííbla  di 
eró  a  lleuat  por  fuerera  a  vno.por 
nombre  Simón  natural  de  Cirene 

yobedecíédo  llenóla  en  pos 

de  Chnílo  N.S  h^fta  lie 

gar  a  lo  alto  uH  nió 

ce  C alúa  río* 

■ . 

CAP.  XXXVH    COMO  IE* 

fu  Chrifto  fue  Crucificado. 

Matth   27.  Mar.  1?.  Lnc  23. 
loan    9. 

DE  SP  V  E  S  de  llegados  al 
monte CaIuano,luego  aque> 
líos  raaluados  fayones pulieren. 
Ce    3  la  Cru£ 


4<>6 


VITA    CHRlSTïi 


Crnfa  aanoeapifcatauína,Auqaí 
íTafcaheríkéllfu  nuärAqaitauiaa, 
cchapí  pillüfca  apfíiraquitauína; 
apfufsinfca apantkharaqiHranina 
acá  hamaapfuapant ¡pánica  ,  víla 
faoca  hauítauina  cchaptna  ho<ííi» 
¡taraqaí  ppianocata  ,  mayaraaui 
ppíanóqii?pana,huáíitaraqai  lip« 
pishífa  manscaro  lucchuqueps* 
na:Gollana  Anquitíaíca  Crufa  yy 
raquero  cínquíyarapita  vllcchnq 
taoina  vea  Cr  nía  vllcchuquifsint- 
ca^camífspi  naa  ancha  chokhri- 
ehatafsína  ackharo  iqivkhacahá 
en  cha  calahua  acá  ¡quina,  ancha 
kuIlkannachhGkhríchata  baiuhi 
hataquí  firic#rhi.  ludíonaca  t'ca< 
pacha  hochani  aaqtienáca  hihua» 
yaísina^vinohoa  hihaayaña  haq< 
ro  vnvayiritauina,vca  vinotca  mí 
rrampí  harccaíVina  vmantif  rica  - 
aaífiaivtnantaísin?  mutuña  hihua 
ña  haní  haecuníti,háchipafcaca- 
lauijan',hani  vfuniti  lafs.ina,acaf 
ca  hupanaca  farapacamapíni  ía* 
raprníqueritauina. 

?.  Iefo  diriíto  AoqaiflaroíV* 
vfnpaafina  hamaraqai  vmayata' 
na  fapífcatanína,maafca  haní  ma 
tuña,bani  hacníaanaraqaíti  j  lia- 
llirha  maampi  ttaqqiiclaanata* 
qui;  vcanacapilla  yanccachnyma 
«¡  cancapífcaísína  vtnoca  chíll- 
«ampí,  ccatacora  hama  haruñara 
quí  harccapjfcatanina:acaccahua 
ñajata  iva  fanihua,  chqymapanf- 
«aanchahwa  qlu^chuíin¡;alaafap.. 


la  Cruz  enel  fueloy  tamMrn  d 
nadaron  a  lefn  Chrífío  Nutír 
Señor  y  le  quitaron  la  cerena 
efpinas,y  voluieronfela  a  pcti 
;  de- lineo  o, y  con  quitarla  y  por. 
la  dettá  manera  falío  grandif 
fna  copia  de  langre,porqne  haz 
dif¥erentesagujeros:fiendo  der 
uu  trafpafíado  con  Us  cipinas 
áenneuo  deshollauan  hazia  aj 
^o  e!.p?llejo,y  poníédoie  la  Cri 
■en  el  íuelo  Nueftro  Señor  miro 
.atentamente  v  pudo  dezir  Eftd 
do  yo  tanlaftimado,como  me  i 
coítar.e  fobreefta  Cruz,muv  di 
ra  es  ella  cama,y  muy  angofta  j 
ra  mí  cuerpo  herido  y  laltimad< 
En  aquella  fazon  los  ludios,  ju 
tíeíandoalos  delinquentes  ,  d< 
lian  de  beuer  vino  al  que  anís 
de  dar  la  muerte-,  y  dauanftlo 
beuer  tnr-zelado  con  mirra  pa< 
que  no  fintiefen  los  cormenre 
ni  la  moerte,y  el  cuerpo  cobra 
ruerna  ,  y  no  (intíe/Te  mucho  d» 
lor,lo  qual  folian  hazer  fegun  i 
ley  y  coftumbre. 

x  Y  también  a  Iefo  Chrifto  1S 
ehro  Señor  fingiendo  coropadi 
cerfe  del  qnífieron  darle  de  beui 
.pero  noparaquedexafe  de  fent 
el  tormento  y  la  muerte, (ïno  p; 
ra  mas  atormentarle.  Porqi 
por  fer  hombres  de  malas  entr 
ñas,  mezclaron  el  vino  con  hie 
paraque  amárgate  como  layen 
ccatacora  diziendo:  fcftepor 
gran  CcA  tomara  la  beaida  ,  y 
dciabríra  mucho  en  fu  coracoi 

del 


CAPITVLO    XXXVII* 


4^7 


a  vinoqni  choritafpana  fafsina 
jpifcafinaqui,  maampi  AoquiiTa 
nutuyañataqui ,  vea  ha  rn  vmaña 
luqoiííaro  maUittaaphtfcataui' 
a;IESVCHRISTO  Auqui 
áícamallittafsina  hani  vmanta 
auintt.haní  vmantipanfea  ,  Au* 
nula  Grufakbaro  iqnínocaana, 
ta  iquínoquepanfca  ,mayni  mä* 
a  amparathá  ,  maynifca  maya 
ntparatháraqui,  mayni  panifea 
nrapa  «ayutbáraqui  hifquí,  ta» 
ne  c$hamapampí  mucchatata- 
ifcataoina,  hifeatatapifeatauína 
aya  ampara cotacocana,paya  ca 
ucotacotana  puriuí  hoccarof* 
appia  luratauina,vcaro  echaeu 
atañataqni>cchacacataíinfca  pu 
apa  ampara  Crufanaaakhparo, 
laya  haccatoqaeeo.maya  hacca 
oquero  aatatatapacba  cchacnca 
itaaína;  Clauofca,  alakbanqui? 
i  cay  oca  chec¿na  vfuyatanina, 
accancca  vicatatafjioa  ,  ha  rita  •> 
aquí  mántaísína  ,  vf¿  panka  vea 
aneca  haqaenaca  /ancha  euíífi» 
ifcatauína  ,  mokhiattama  falsi- 
a,  Clauonacana  nayratcapafca 
Éhaermtípanca  aychana  fuottn,- 
balluta  vIifqtaaina,kerofo  ma- 
ifsinaraquiqut  pifcaraskbafsína 
amachatauíiu  ,  Martíllofca  , 
thacuntipana.chakh  chakhtata 
ina,  vfuíca  chnymaro  yaqueri, 
bq^maro  mícchíri  vfunatpuru* 
la  ampara, fappa,hucchuí a  l&kh 
i,phalata,qhneya  ampara, cava 
anapí  chhapiclauona  cchacun- 

cata 


deseando  quele  dterfrvbuen  vi- 
no ,y  concite fin  aquellos  malua- 
dos  dieron  de  bcuera  ÍV'ueíko 
Señor  aquella  amarga  beuiqla  pa 
ra  masatormeMadet  Pe,ro|ESV 
Chrifto  aaíédola  guftodo  no  qui 
fo  bei»crle,y  no  beuiendola  aqge 
líos  fayones  recc.it  árenle  fobre 
la  Cruz  ,  y  récoíbdo  vnp  de  vn, 
bra^p  y  otro  de  otro,y  otros  dos, 
de  ambos  pie*  muy  bien  v  c.ont.ct 
das  fus  fuerzas  le  cftirar.cn  y  ten 
dieron  , y  hizieron  do*  agujeros- 
allí  dóde  llegauan  las  dos  mauos 
para  enclatsarle  allí ,  y  encía uan* 
dotas  fixaron  las  dos  maros  al 
t  r  a  u  e  f a  ñ  o  d  el  a  C  t$  z  >  vn  a  d  e  v  n  a 
parte  y  otra  ale  otra  tendidas.  El 
clauodana  grandiísímo  dolor  al 
pi e  de  arriba  en fanchan d o  lah e  rí 
d  a  jj  y  en  t  r  and  o.  c  o  n  d  i  fie  uí  t a$  ;  y 
fintiendp  dotar ^aq^ellos  jayones, 
fie  fegocíjauan  y  h oiga uan.de.  fu, 
mal;  y  las  puntas  délos  clauos  al 
hincar  faltan  cubiertas  de  carne 
y  entrando  enla  Cruz  tornaua  la 
carnea  quitarle  , y  metiendo  los 
cíanos  el  martillo  bazía  rttj?do,y 
el  dolor  penetraua  como  flecha 
el  corado  por  las  martilladas  que 
dañan  fin  piedad, y  con  fuerza  en 
las  manos  no  acotíumbradas  al 
trauajo  blandas,  delicadas, blan- 
quísimas corno  algodon,y  ehela 
uando  los  píes  con  clauos  de  híé 
Ce    4  no 


40$ 


VITA    CHRÏSTI; 


cata,  eehacafa  vnukhtaata  ,  ancti 
áncufa  ttacahaaafjta,í1rf  afa  pba» 
l'aata ,achntatifa  hani hoatí  ieken 
tipana. 

3    Nía  Crafaro  hifqní  cchacn- 
eatacatfca  alaaro  faattaapitcata* 
nina,  buararífa  ,  vilniíifa  ,  ancha 
hupítatipana  k  «sil  ut  atipan  a,  bu- 
papurafa  arofiuinacapa  hani  if»' 
paíípifcatauinti ,  intifa  nía  chica, 
vr u  faattaatauinfca:  haquenaeaf* 
ca  íkachanTa  vllaptfcana  ,  farirí 
haqnenacafca  huaracufifaraqci  v 
Hapifcana  ,  nayratoquecaraqu», 
haca  parquithá,  ha-caparqoitara 
qui,navrafa  víc'jafifa,  laeafa  anfa 
tatafa,haccapafca  henkellíufa  Cá 
atiypana  vllcataña  ancharaqui  ha 
khfarapifcatanina  :  lefa  Cbrifto 
Auquífíapílla  henkellíufa  Crufa* 
nafaacatauina  jccakhíichatacan 
«ata  urna  ¡taque  baque  nayraca- 
tana  ancha  hiiqu:  naque  cancafst 
na  ceakbficbahnaaiiía  cantanata 
quena  vi  rata  ,  taquería  kaenica, 
taquena  n*rachafita,taqnena  lar» 
huaafita,  taquenapífiro  haecuta: 
hacapanfca  luntataro  catntacan 
caaa:  1  Xpo  Aoquiífafca  acá  ha* 
ma  canípha  fafsína  maya  hamn 
«huymapapihiuiTanacaro  vlIayC 
to  ata  cfiuymapafca  hanihua  ha- 
quenacana  choymapajatLntabua 
yattpi'f£ta,haquenaca  chupini  can 
<»ñípaeaqneropivllaafVi,taqu» 
rcpí  futnaifiri  ,  taqneropíceana' 
cbtr^c&áUfcfiropüi'if&ínlca  iiaqni 

vra. 


rroaíperos>defaíandoleshuefc 
y  quebrando  los  nermo i3  rcuei 
taudo  las  venas. 

3    Defpnet  de  crucificado  U 

uantaronlc  enalto  dando  boz< 

filoando,  y  gritando  y  hazíend 

grandífsimo  eftruenao,de  mod 

que  hablando  vnos  con  otros  n 

fe oyan  iaspalabras  que  ütziau 

crucificáronle  cali  a  medio  día 

la  9-enïe  le  miraua  eícarncciend 

h,y  JospaÍ3}ero4Íe  nurauantai 

bien  con  grande  aíombro  ,efca 

neciedo  del  có  abrirle  los  ojos 

la  boca  por  delante  del,y  por  d 

tras  y  por  vn  lado  y  por  otro  C 

tros  por  eltar  delnudo  cu  la  Cri 

no  ofanan  mirarle.    Porque  iel 

Chrifto  etiaua«rufifi«adü  deii 

do  ,y  fue  e  lea  mecido  delante» 

todos,con  fer  vn  hombre  (uncí 

fimo  fue  tenido  por  infame,  abi 

reculo  de  todos >  murmurado  | 

todos,  raenofprecíadodctodo 

y  de  algunos  tenidopor  latir» 

famoíeT,y  permitiendo  ello  Chi 

toStñornuelhomuiltranosq 

esde  diferente  códicionqueí 

otros  hombres:  pues  iabttaos 

los  hombres  raanihcrtan  la  tío 

ra.y  íe  alaban  a  todos,  y  quam 

cae  en  algún*  atreita^uego  qi 

rea  encubriría  debajo  dcia  tiei 

I 


CAPITVLO    XXXVII. 


aquemsnqhuerofa  i  manta  fia  a 
auiri,calarufa  eolarufa»  Chay 
mitiroqui  atamafma  fafsina  eu 
ïeri.hani  vllafiyñaamauiriti  vil 
mí  haqrola  cuna  cauquila lla 
atiri,hanihua  qhmtiroia  atama 
atáti,aca  huccacaquí  cbacapha 
fsina:iESV  CHRISTOAu 
jííTdíca  ,  checa  Dios ,  checa  ha- 
iK-raquí  caneafsina,baní  acá  ha- 
ia  luratatiinti;maafca  Mote  Tha 
or  futini  collana  cufifiuipaca, 
lupini  tucuaipaea  imantatani- 
a,quimfa  Apoítolefnaca  vllghí 
rola  hanihaa  qhuitirofa  atarna 
icatí  fatauina,Ca]narío  collona 
takbiichata  cancañapfca  taque  a 
ipachahaquenaca  vlljfipba  ia!si 
i  Crafaro  cchacucataafjtauínaj 
tquero  fumaafitauína  ,  taque  v- 
itapha  fatamna  ;  haquenaeana 
aparo  hakhfuñaparaqui ,  baque' 
ácana  hotha  vtupathá  hataña- 
atsqui. 

4  Camífanayra  catari,  haqna* 
i  ancha  híhuaya  híhuayipana, 
Hos  Auquifla,yaurina  mayaca 
ir  i  luramajuraíiníea  mayafau- 
a  faattaama,  Catarina  achujara 
C3  vlljaísina  ilaqm  hacañapataq 
ifcatauinca  bama  vea  vru  ,  Icíii 
hrifto  /laquifla  Crufaro  faattaa 
icancatauina,nocbaui  haqnaca» 
ípayona  achqjata  haqnaca»che- 
a  thuymápi  vlltifina  haeañapata 
ut;leío  Cnriito  A uquiftap iliaca 
aífa  nayra  ancha  fínti  Sanfon 
híliiteoaucanacpana  fir&chafíta 
ayra  api  uta  ,  cnemigonaepaia 

teta 


4** 

y  encomiendan  a  las  piedras  ya 
los  terrones  que  no  lo  boquees 
a  nadie,y  aun  cohechan  al  que  lo 
vio  con  algo  encomendándole  <| 
no  lo  diga  a  nadie,  y  qnetodo  fo 
haga  noche  v  oluide.  Pero  Iefn 
Chrílto  fiendo  verdadero  Dios,* 
tióbreno  lo  hizo  desamanera  fi 
no  que  encubrió  fu  gloría  y  gran 
deza  del  Monte  Tabpjyv  a  los  A 
podóles  que  la  auian  vifto  man- 
do que  a  nadie  la  manife(t;)ílcn,y 
queriendo  que  la  afrenta  del  mó 
te  Caluario  fue  fe  vífta  de  todos, 
fe  dexo  cnctauarenla  Cruz,  De* 
xo  afrentar  y  ver  de  te  dos,  para 
que  los  hombres  le  conuierean  a 
el ,  y  fanen  de  la  enfermedad  del 
peccado. 


4  DeTamanera  q  antiguamente 
qnando  las  Serpietcs  matacán  á 
los  bóbres  lud  ió  Mando  DicsíJ 
faizíeíen  vn*  SeFpiéte  de  metal  y; 
hecha  la  lenantaííé  arriba  en  »a 
palo  paraf]  Sos  que  aula  fida  ir.cr 
tiídosa!  mornétofanaffen  aHí  le. 
fu  Xpo  fue  feaantado  enïa  Cruz 
para q  mirándola  có  afeéVo  d*  ver 
daderar  deuoeió,los  mordidos  de 
los  Demonios  fanen  de  -aquelías 
mordedura*.^  deia  manera  q  an- 
tiguamente ei  fortílsimo  Sanícfi 
efearnecído  délos  l'hjlifteos  íus 
encmigos>ypriuado deios  ojos 
Ce    %  que 


í 


4l° 


VITA    CHR1STI. 


templócquipana,  amnpacha  m'if' 
ni  yocalla  hifqhuita  fafsíaa  ,  vea 
templo  «atukhaíirí  ealatinqmyaf 
dn»,  taque  vtanqniri  aucanacapa 
híhuayaeataninca  hupana  hihua* 
ñapampi:  hamaraqui  Crufana  h¡ 
ftüáísína taque  áotanacapa,  Supa 
yonaea  hihuayafsina  hainachípí, 
hmipanfca  banipi  hakhíanñafa 
feti^ti»  Camífa  nayra  Moyfes  a  ña- 
para alaaro  aatáfsrna  Dios  ham* 
ppatipana,  ática  riacapa  atírítaui* 
na, ampara  áanoquepadfca  hupa- 
toqíteatitataüina,  foldadonacaf* 
ca  áacaíirinaeafca  ampara  áano- 
quépahca  añchá-hakhíarírítauiná 
H  a  m  a  b  i  c  h  a  c  a  b  a  n  i  b  n  a  -h  a  k  h  fá  r  a  ¡J 
ña-flfari^AuqttHÍa  lefu  XpofaCru* 
fana  col'ana  aroparapa  aatatafa. 
híuflanacana  Supayo  aucaífaatí 
pañaílataqaí,  Dios  Auquipaham 
ppatipana:  hanipí  Crnfatíca  aaca 
nki,  hani  aaquepanfca  víñayapi 
Supayo  atitana. 

?  Maya  buafamnaOios  Auqiil 
#a  Prbpbeta  Ozeasfutiníro,naa 
liochaní  ha<juenacana  ñuñnurí- 
pathna  fatauín*,  faqipafca  lefu 
Ghrilto  Auquiífa  Cruíaua  híuípa 
na  vea  camapiiurata  cancana, le- 
ía Cbrifto  Auqniíapilla  hochaní 
haqoenaca  ñuñtiyañataqui  gracia 
parnpi  hilacha ñataqui  Crufana  hí 
huana.  Apunaeana  huahuapanu* 
ñuyiriatna  futíni],  ñuñuuni  boa* 
huapavfnpanca  fircaafiríhua.Xa- 
raue  colla  colla  pbaata  vmahoa 
vm  ir  i  >p  iircaatir  ¡hua^ia  ma  raqui* 

pi  lefu 


que  fe  los  Tacaron  eftááo  ellos  < 
el  templo,  mandado  difsímúlac 
mente  a  vn  muchacho  que  le  gu 
fe,  derriuando  las  cofuna*  que  I 
fuílentaua  maro  a  todos  fus  ene 
mígos  que  en  el  eftanan  con  ( 
miíma  muerte:  afsí  lefu  Cbrifl 
rhuriedo  en  la  Craz  hizo  de  fue 
te  como  íi  matara  a  los  Demon 
os  fus  enemigos,y  muertos  no  t 
nemosporque  temer  dellos  Vd 
la  manera  qaeantignamére  Mo 
fes,Exod.  17.  quandohazia  ora 
cion  a  Dios  leultadas  las  mane 
en  alto,  vendí  a  fus  enemigos; 
basándolas  eran  vencidos  los  d 
(a  vando, y  por  filo  los  fuyos  tí 
mían  mucho  qaando  las  baxm 
afsí  agora  no  tenemos  razó  det 
mer  rogando  lefu  Chrifto  al  Pí 
dre  Eterno  tendidas  fuj  manos  e 
ía  Crüz,para  vencer  a  los  Dero 
niosnueílros  enemigos,  pues  n 
lasbaxaradelaCruz,yno  baxa 
dolas  líempre  venceremos 

f  Dixo vna  vez  Dios  al  Prc 
pheta  Ofeas,  Cap.  11.  Yo  foy  c( 
mo  ama  de  Fphaim,  es  a  fabér'c 
lospeccadores:  loqualfecúptl 
perfectamente  qoando  murió  e 
la  Cruz  lefu  Chrifto  N.S  pues  ( 
para  amamantar  a  los  pecador* 
y  criarloscoo  fu  gracia  murió  « 
la  Cruz.Bl  amaquecria  loshijc 
de  grandes  Señores  ettando  enU 
mo  el  hijo  a  quien  da  el  pecho, I 
hazefangrar,toma  losxaraués 
fe  pareavdelamifma  manera  leí 

"    !f  Chrirt 


CAPITVL 

i  Iefu  Chrífto  Auqniíía  haqueua 
ana  collana  ñuñtiyripaíYina,  va- 
ichirí  paisina  ñuñuorí  yatichaui 
aqnenacpa  hocharopi  vfupana, 
llokha  ci^otaaisísina  (írcaafitauí- 
a.allokha  yancca  kaño  aronaca 
á  roqueta  íya  fafsina  eolia  colla 
haata  vma  vmaüna  hamachata 
ina,  vinepi  cbíllcampi  hsrecata 
rraría  rr)allitafsínfca,purga*ííl$í 
»  hamachatauina  híuífanaca  fa- 
pa  yatichañataq,,  bocha  vfnthá 
acaañaíTatao,.  Amanaca  huahua 
uñuvJrínacajñcñuuui  huahuapa 
mabuafsina, taque  amparapa  aa 
itafsinhuahiska  hoahuaía  pífea- 
napiri:  hamaraquipi  Ufa  Chrif- 
o  AuquiíTafea  ñañuyíríífafcahí- 
i«hiriflafca,yatichiriiTafcaCra- 
ineafsina,  hiufl'anaca  pífeuthapí 
afiataquí  taque  amparapa  aata- 
irapifto  hiuíTanaca  amahuafsína 
6  Vcafupaboehakhtara  naque 
acay  Ielu  Chrífto  AuqíiTa  Cro- 
ma vllcatama  ,  vllcatafsinfca 
aa  mufa  characamamá  hani  ha- 
lla rafa  hamppatiri  pifeuthapiri 
tacatamaihanihaa  eamachcahat 
ir  ti  amparapafa  Cruíaro  ecba- 
»catatahua,cchamapafa  ttucníi 
ahamachíhua,  hueca  ttaqquefa 
ta,  vihpafa  taquehna  ayuítaai- 
ahumalaycoi  haquefa  kelluca* 
aikhehua,  cchihnacaqnikhehua; 
amalayco  biuír  ica  camifapí  yan 
lachahafpaí  bupa  yanecachirí- 
icpataquífa  Diot  Auquiparo 
unppatírica,  camifapí  acá  yan* 
¡achama  fabafpa  í  amparapafa 

cay» 


O    XXXVII.  4ot 

Chrífto  N.  S.  Gend.o  ama  y  maef- 
rro  délos  hombres,  qnandocHos 
eftan  enfermos  con  cípeceadb  de 
xanejofe  acotar  cruelmente  fehi* 
20  fangr a r,y f üf riendo  paciente- 
mente quan.do.  era  afrentado  co* 
muchas  mal  as  palabras,  ha  /ia.  co- 
mo fi  temara  xaraaes;  gulhndo 
el  vino  mefeíado  con  btel,rue co- 
mo purgarle  paratriarnos  bien, 
y  fanarnosdela  enfermedad  del 
peccado..  Las  amas  que  crían  hi- 
jo teniéndole  mucho  amonten  di 
endo  fus  bracos  luele  abracara 
fu  niño  pequeñitoidela  mil  ma  la 
erte  Iefu  Chrífto  N*&nqeílra  am* 
nueftr o  criador>nueftro  maefíro, 
eftando  en  la  Cruz  ,  eftiende  los 
bracos  para  abracamos  a  nefb- 
tros  fus  hijos, por  el  amor  c¿  nos 
tíeneé 

6  Por  unto  peccaderes  mirad 
a  Iefu  Chrifto  Crucificado,  y  mi- 
rándole conforr&e  a  efte  mí  con- 
fejojllegaps fin  miedo  a  abracar- 
ley  beíarle,ni  temáis  que  fe  bueí 
ua contra  vofotros,  qoe  ios  ma- 
nos eílan  en  ja  Cruz  encismadas, 
fus  fuerces  debiíiucjás  "¿p  tantos 
tormentes'  eí.U  todo  Jeíangradcr 
por  ti  percador,  ¡efti  todo  anr-ari 
llo,y  desfigura  do,y  qte  ha  Je  ba- 
zer  quien  da  por  ti  ja  vida^quíen 
ruega  a  fu  Eterno  P  ADR  E por 
Jos  q  le  máltraran1? «o m.o  te  maU 
dará  maltratar  citado  fus  mano* 


4ii  VITA 

• 

cayapafacchacoeatatípaoca  cansí 

íapi   maec*tatafa  roíticatapíhaf' 

iBataatnífapthaettamanecQftarapi 

lafp.*'  nanita  hnamaía  hopa  thaa 

f  o  puríquitna  nahua  bocbanaca- 

tna  pampaeharapthatpana  ,arma- 

f  apihatpana.  Vea  fopapi  (camifa 

San  toan  Damafcenofihamafa)!* 

fn  Cíiyifto  AoqnifTa^a  hafantaroi 

ca  hakhtuta  Crofana  íaaeatanina 

luna  itaaína,  Adanana  halfutoq» 

na  hocHaro  par  iaip'a  níahua  pam 

pacbatha?híiihu3  aniocaíhafa,ha' 

«ibua  veamásaía  vllinocathaíihí 

■ccanihahua  vcana  reanrpaca  phh 

qoetíri  bama^vcafDpa'macatapif' 

€ama,ppekenapafa  a'liquíhaa  ha* 

manjcana.hamppatiñataqai,  ha* 

manaeana  huparo  amahuañata£: 

nía  hamppatitatfca  taque  cluiy- 

mamampí,  nahua tatay  bochaba* 

pibna  colláaamparamaeappíano 

Caatha  yanrí  clauona:  nahua  ha* 

Miotíyri  hochahampihaa,vca  ha' 

maca  yanccachaafamajnahua  acá 

banchíbana  kañnpampihua  hueca 

baehu  haehucacolUna  hanebima 

«^otívfma>  nahaa  baecba  chayma 

caneafitna  hani  aroma  c atnuihá 

pihu*  cnpi  chnymamaca  Lanlana 

hunuicaafma,  nahua  baquenaca 

kumir     cancauíhampihoa  vino- 

cea  chüleampí  harecata  vma 

ysf  na,  nahua  hochanaca 

bampíhna  hihuaña* 

coca  puriyafnaa 

fapifeama. 

CAP. 


CHRISTT. 

y  pies  enelauadoí,  como  noví 

de  ti  f  te  boluera  la  cara  a  ot 

parte  fi  te  llegares  í  antes  que 

parefeas  delante  de  fas  ojos  pe 

donarceha  toJostns  peccados 

los  echara  en  oiuí  Jo  Poreíío(< 

nio  dize  San  loan  Damsfceno) 

fu  Chrifto  N.S  eftaao  Icuant*: 

y  murió  en  la  Cruz  buelto  haz 

el  Poníente.como  qnien  dize.1 

teigo perdonado  eJpeccado  < 

Adancomendohazíaal  Oricn 

no  me  acuerdo  del, ni  aun  qoie 

mirar  hazia  aqueja  parte,  5,  n 

efpaldaí  han  pagado  entérame 

t<  Ioqaecl  deuia.  Llegaos  pu 

que  tiene  la  cabera  intlínad»  p 

ra  daros  befo  de  paz  y  quedí 

enamorados  del:  V  dífpues  de 

ner  receuido  efte  fauor,  dezil 

cótodosvueftroscoraconcs  N 

otros  Señor  con  nueftrospeec 

dos  hemos  enclaaado  rncitra 

manos  de  eíía  maneta:  con  nue 

tras  abominables  maldades  osl 

mos  maltratado;  Nofotros  ce 

naeftastorpesdeshoneftidadesi 

hemoshecho  dartantos  millar» 

de  a^otes:Nofotros  por  fer  Cobi 

uio*  con  nueltra  defobedíécia  < 

hemos  hecho  dar  tan  «racl  'an< 

da  en  el  colado:  Nofotros  có  1 

eftras  murmuraciones  os  hem( 

dado  de  beuer  viio  con  hiél 

mefelado:  Nofotroicó 

nueftrospeccadoa 

hemos  fido  caá 

fa  de  vue 

Ora 

muerte. 


í 


I 


*#*- 


CAPÍTVLO    XXX VIH.  4t| 

P.  XXXV1IT.    P1LATO     CAP.    XXXVHI.   DEL    Tí* 

(ana cchnncchuparo  pufi  aro     tulo  qpufo  Pilaco  fobre  b  OtíZé 
Pca'Vioa  apakht¿3canca,Chri         y  como  Cbriílorogo  por  loa 


uqniuVca  hupa  cchacucatiri 

ic  taqui  Äuqotparo  háppa- 

tirapicanca.íappa  lunta- 

tafca  AuquiíTaroha 

khfucanca  vea 

thá  arofí, 

!A  IESV  CHRISTO 
Anqaifla  Crularo  cchacuca- 
na,Pilato  Auqoíííana,ppeke- 
ithá  Cruíaro  maya  quellca  a 
taataoína  hifqní  baní  alakhti 
;a  quellcafcaleeta  Icios  Na- 
no ludiooacana  Reyapa  faca 
:  químf»  hamu  lecranaraqoi 
lcapjfcafaüiua,roaya  Hebrea 
afea  Griega,  mavaíca  Laci 
ca  JuJionacafca  nía  apcatjpa 
¡epílcatauina,  lefas  Nazare* 
ludtonacana  Reyapa  fipanf* 
iUtoro  mapífcafsinacamífa- 
idionacana  Reyapa  faísí  ca 
Icaca-f  hanitikha,  acá  haqoe* 
Iudionac^na  Reyapathahaa 
iaqui  queílcafamcaí  fapífea- 
ia-,  fípana  Pilatofca  Ccimifa- 
jnellcáchícha,  hamaqwípha- 
taoina.  Soldadonacafca  le* 
irifto  Aaquíifa  vea  vrucama 
cachsrtnacafea  Auqoifiana 
capalaqaiíipifcatauina,  An* 
ana  ííipafca  ,  químíatauina, 
itunica,vcafca  ccahnattaña* 
aqiiiluratatanína,baníCvhtt« 
»nani  camaachata;  tunieakha 
i  maya  chupiea  vrviiraqtii 

*ÍC$ 


que  le  crucificaron,  y  ía 

conaerííon  delbué 

Ladrón. 


.S.TANDO  ya  CbnrtocW 
>uado  en  la  Cro£,Piut<.-s  o i#¿J 
áo  poner  vn  titulo  fobre  fo  cabe- 
ca  rixado  en  la  Cruz  muy  bien,  5 
no  fe  defpegaíicel  quai  íeydo  de 
zia,  lelus  Nazareno  Rey  d  Jos  m 
dios:  yeícríuícronloentres  íen- 
gpw^Hebrea.tiry.egaíy  Latina,y.- 
puerto  leye.róle  los  ¿udios,  y  per 
quedezia  Rey  de^os  iúúiot  r\:cr& 
a  Pilatos  y  Je  dixeron,Como  ha» 
eferito  Rey  délos  ludios?  no  eí- 
criuie^s por  ventura  mejor,  dtzt 
endo  efte  dixo  que  era  Rey  deio*< 
iudiosí  Peto  rcípoíidioíes  i  iía- 
tos,  Efte.fe  afsi  de  h  manera  que 
lo  tengo  efenpto   Los  foldadovvv 
ios  verdugos  partieron  eiurc  Ct 
lasveítidurasdechriíto:  aui,  v- 
na  túnica  ía  qual  eílaua  hecha  3 
modo  decáitiifeca,  fin  ceftara,  y 
lobreefta  túnica  inconfutil  fe  id 
vertir  vua  ropa  larga  arta  el  fiu\& 

decolle* 


W^P 


4f4, 


VITA    CHRISTI. 


vrcuttirítatiína:vrcnkharufea  roa 
ya  ¡irania  liacutaraqui  llacuc  tta 
ílfitauína;vrcompi  llaeotampica 
pulirá,  cachunocafsina  faquiÍTpif- 
catanina,  Tunicafcaj  vcfa  eeabua 
ttarnpacha  luratipana  ,  hani  cu- 
chunocatatí,vcíapacbaqui  qhui- 
tifa  apafitana  fafsina,  cbuncaíipif 
cataaina:  Danidaica  lefo  Chrífto 
AuqiííTana  íbpaea  laquíímihua  fa 
Isinápiní  nayra  mayaPfalmona 
Pial,  i  lataaina.faoipa  carnapi- 
ni  vcanacalca  laquifípíl'catauina. 


,x  Marcaní  haqcenacafca  Aii» 
quilín  CralYna  vHírí  syuirica  ay* 
« íeat  5  u  i  na  a  y  u  ín \k  her  ilca  a  y  uin  i 
kharaquítauina  •,  hani  ina  hsccha 
haqoeoacáqoít^maafcaEferibas, 
Fb<vrííeonaca,J^ayconaca  corpa 
ni, acá  Pharifeonacsfcá  Icfu  Xpo 
Auqniífa  Crufena  ttaqquehYi  vil 
jafsinahopápuracamiiapiaca  ha 
ni  acá  neutuñatha  qbuefpí,  baque 
nacafca  cuna  mnauñatía  qhucfpi 
yaraquirí''  Chriftochi.vcaeca.  H* 
rateianacana  Reypachi  ,  veacca 
Cmfathá  laracaphajaraqoepanr- 
ca  huparo  checahua  (ataña,  hopa 
na  aropa  catutana  fapifcatauína: 
hacap  4  ca  cuna  vancca  kami  aró' 
fa  toquetauina  haccapaftacchun 
«chufa  qbuiuifa  firachafifa,  Eya 
cha  y,  Diofna  tcmplopa  hnakhlli 
ísna>quín)fa  vrutha  (apach'kha- 
ma,eamífa  huma  hifqairítabam.i 
haui  acaro  iaracamma  fapifcata- 
uína. Crüüro  Au^uiíía  faattaacá 

ca, 


dí  colar  ro|r,y  foor?  efta  rapa  I 
ponía  Vn  manto  azul:  eortam 
pues  la  ropa  y  e!  mátoeuqnat 
partes  repartiéronla  entre  C\t  p 
ropor  fer  hecha  la  ínnka  íiuo 
fací!  para  veflirfe  como  camife 
dizíen  Jo  no  la  «ortemoSjíino  I 
uela  alguno  de  nofptros  coda  < 
tera,  echaron  fuertes  (obre  eli 
lo  quaí  macho  antes  auia  propt 
tiza  Jo  Dauid  en  vn  PfJmo,Pf 
ni  o  ir.  díztendo,  que  repartid: 
las  veltiduras  dcCnrifto,y  af 
las  repartieron  «.omo  eftaaapr 
phetizadffí 

»  Lagéte  del  pueblo  iua  y  b< 
uta  a  vsr  a  Chrifto  N.  S  erncifie 
do, no  fol.imente  la  gente  vu'g; 
y  plebeya  jfino  los  Efcribas  yPI 
rífeos,  y  aun  los  Principales  d 
pueblo-,  los  qoá'es  viendo  pad 
c«r  a  Icfu  Chrifto  en  la  Cruz,  d 
ziá  vno?  a  otros,  Porque  elle  r 
fe  libra  derte  tormento  pues  f( 
lia  librar  a  otros  de  qnalquie 
enfermedad  y  trabajo < Si  es  Xf 
(i  es  Rey  de  Ifrael,  decienda  de 
Cruz  y  creeremos  enel.  Otros 
deshonrauan  con  palabras  afre 
tolas:  otros  meneando  la  cabec 
elcarneciendole  dezian:  Ea  bu 
oea  reparar  el  templo  de  Dí< 
en  tres  días  defpues  de  auerle  d 
truydocomo  dezías;  baya  de 
Cruz  acá  dódcnofocrose&amo 
Mucho  padecieron  todos  los  tu 


1 


r 


C  A  P  I T  VL  O 

J,vcapachafía  anchara  ancbapa 
P  lelu  Chríílo  Auqaifiana  echa 
aichamaparlnna;  Crufath3pa 
hama  aaïpanapi;Ia,tukhtucata 
ancáro  haUkhtafsiaa  hamacha- 
,5ca  liama  manccarohuayiikh 
>anfca,alaya  paya  ampara  echa 
ha,culafiha  lana,  acá  hamacha- 
lea  ancha  vluna,aca  hama  vfu- 
iríl'ca  firachafiraquina,  camifa 
arína  hifcfama  hama. 
y  Acá  hama  Ufo'  Chrifto  An« 
iiíTa  motafsína,  taqoe  Efcr iba- 
cana  Pharifeonacanfa  toqqta 
;a¿sina,hac]«enacafca  coilo  co- 
vtghquín faagbquú  i  caypina, 
aurocs  acucatata  íaagbcafsi 
,  ampiaca  checa  Diofataain* 
i,d  tani  faisina  hioflanacanfea 
'opa  arcañaífataqui,caquecun 
•a  antutaisina:  Tatay  acanaca 
donaoia,  hanihu  i  lurauinaca- 
yatipifqoíti,  facauina.  Tatay 
u  Cnrifto  qhuití  laycopí  vea 
nppatitaí  qhoiti  layco<í  chino 
riiia«aha  lavco^otirinacaha 
co^chapí  pillonapíüo  tyirina 
ia  layco^hihosñ  ro  (irinacaha 
co,Crofaro  cchacusatírinaca* 
laycojnaaiïrrcbaftrinacaha^i 
>  haceurinacaha  layco    íafsso 
nachiltohoa  lefo  Chrirto,qhui 
ayco  hamppatita''fat3.   Paaí 
tatafca    paya    Croíaroraquí 
acacatataoina:  cchacucataff* 
mavni  baca  coquero,  mayní 
atoqoerofaattaanaiacanacaf 
?tnfana  faa  cafsinca  nayra  Aa 
ía  cunamana  yaucca  arona 
íiñata 


xxxvnr 


4ÍÍ 


bros  de  Icfa  Chrifto  a!  tiempo  q 
le  levantaron  en  la  Cruz,  perqué 
leuantandoia  repentinamente  en 
alto,  todo  el  cuerpo  parece  que 
cargo  hazia  abaxo,  y  cargando, 
ambas  las  manos  querían  raziar 
fe  y  abrirte,?  con  efto  fuegr ¿ndíf 
fimo  el  dolor  que  fintío,y  con  te- 
nerle tan  f  randele  efcarneciä  cp 
mo  fe  ha  dicho. 

%  Eftando  Chriíto  N  $>  pade- 
cíendo  defta  manera,y  deshonra* 
dolé  todos  los  Efcribas  y  Phari- 
feosjeuantado  en  la  Cruz  en  me- 
dio de  motones  de  gente, quí  par 
te  ettaoa  fentada  y  parte  en  pie, 
paraque  entendíeíleu  q  era-Dios 
yparaque  noíbtros  le  ímifemos 
leuantádo  U  boz  dixo:  Padre  per 
dona  a  ellos,  porque  no  faben  jo 
qaebazen.  Por  quien  ropsis  Se- 
ñor mió  lefo  Cbrilro'f  por  quíení 
Por  los  que  me  prendieron,  por 
los  que  me  a^otarompor  lo<>  quc 
me  coronaron  deelpinaspor  ios 

que  me  condenaró  a  muerte;p©r 
los  que  me  crucificaron,  por  los 
qmeefcarnecen  y  menofpretian, 
nos  refpondiera  fi  fe  lo  pregunta, 
ramos.  Dos  ladrones  e&auan  cr?i 
cificados  en  dos  cruces, y  defr-oes 
de  crucificados  leuantaró  al  vno 
a  la  dieltra  y  el  otro  a  la  íísícifcra 
deChrííto:y  eftando crocífícadpt 
al  principio  afrlígian  y  injuriauá 
con  moy  malas  palabras  a.K  Se- 
ñor ieíu  Cbrillo,  dizieudo,  Por 

tuca  ufa 


4ftt 


VITA  CHRSiTI, 


ifiñatanina,Hnmaïayco|3i  nanaca 
hihuañaro  fito,caaqnítha  homa  h 
fanaétaí  hani  homa  hocharo  pu- 
nían .i'caeca^acapacSí  a  huata  vtä 
cafcaquiriÓthapi  Pafqua  llalliña- 
tamj  fafsina.  Pilatoica  maampi 
ccakhfichahaíafsínaíludionacatn 
pi  híjaqaittaafifsína,  iefuChrifto 
Auqiiáa  lantatanacampi  chiea 
tñhaivatasancpha  fatauina-luíi- 
tatai*eafca  acahama  ü'apafsina, 
míctu-a  haniottafsinfä  AoqüiíTi  - 
manca  yácca  aroíipiicatauioa,  ha 
miqsJpi  nanaca  loycoea'ta  latsi- 
na.-San  Lacas  Enangcüitaica  fi¿ 
j>aaítanta'tatca  mayní  Auquüla* 
masa  arofifsinasbnchaCiquinam 
na,  aropafa  maampi  maampima- 
na  pu?ina,maynífca  Jefa  Cbrifto 
AaqaiíTahopa  thaathá  hihuayirt 
nacpataqui  Díofaro  hatnppatíra 
pipánamnahuaracufifma^iáppati 
rii  am<huana:acaca  checa  DioU 
ti-aa-,ha  í  Diofal'pa,vcacca  lianipi 
yanccacbirinacpataqui  häppaciri 
q*itti,  haqaeca  hanihaa  ácana  I  ti  - 
rauipa  larirquíti  falsina. 

«  Niyrara  mayní  luntata  ma* 
■|5paro,Chayamacai»a,hanieiU' 
«anaccari  hueca  yaneca  aroñpa» 
na;ac*pachanci  huma bíhuahacaí 
Ivaniti  humafa  nafa  hihoayafl'a  ca 
macaqaihibaatanca,qhoítipacha 
na  híhuamaíara  huma  arofoaftaí 
acá  Xpoca  hoch-aaifa  híhuañaro 
látala  haníhua  huma  hamaarof- 
naqiiecí,Utanina,fafsiníca  Auqui 
íf<,  hahuaraeaaina,  luntataíca  a- 
oiucanapacaqai  takhtína,cakhti- 

taiica 


tu  caufa  nos  han  códenado  a  i 
erte,de  donde  vienes  tu?  fitu 
huaieras  cometido  delicio  efti 
eramos  agora  en  la  cárcel  ha 
paílada  la  Pafqua:  Porque  Pi 
tosparaqae  la  afrenta  fuefTe  r 
yor,  concertandofe  có  los  jud 
dio  fentenciaq  N.S  fuelle  cru 
cado  juntamente  có  los  ladro 
los  quales  oyédo  dezir  ello,  c 
tendiéndolo  por  di!curlo,ínju 
vtzn  a  Xpo  S.  N  diziendo  que 
auia  fido  ocafion  de  morir  an 
de  tiempo  Dize  S  Lucas  qel  v 
délos  dosh  b'ando  contra  X 
períeaeraua  é  blasfemarle,  y  i 
día  vna  blasfemia  a  otra  blas 
mia,v  q  el  otro  fe  admiro  yq 
ria  adorarle, por  auer  rogado 
yendoío  el  por  los  q  leaaiam 
cificado,  díziendo:  Ette  Dios 
q  (í  no  lo  fuera  no  rogara  p*»r 
q  le  crucificaron, que  hombre 
gano  hizicra  lo  q  elte  ha  hech 
?  primero  dixo  al  ladró  fu 
pañero,  Calla  ía  ola, no  fe  ca 
tu  boca  de  hablar  tantas  blas 
mías?  mucres  tu  por  ventura 
lugar  deíte?  por  ventara  no  m 
rnos  nofotros  fegun  nuettro  m 
«ido1' por  quiéoen  lugar  de  q 
has  fido  condenado  a  muerte  t 
hablas  tanto?  Elte  Chrilto  qa 
ella,  coa  íer  condenado  a  mac 
fin  culpa,  no  habíalas  cofas  i 
tu:y  dizíendo  ello  confolb  a  I1 
{tro  Señor,  y  reprehendió  a 
compañero  paraque  callaffej 
uisndole  reprehendídojboluíi 

el  rol 


" 


CAPITVLO 

tfca  AnqniflamäceuftafsinaiTa 
y  marcarmaropurikhafsina  am 
«aiitahatabua,  haqucnacatna  to 
triskhafsina  amutitahatahna  , 
mi  lurauínacaha  fupahua  iura 
nacahapiüa  ancha  yáccacama 
¡ia  ,  vcar.hua  hichafca  hihuaña 
impi  phucafiba:  maafcahnmäpi 
úca  maya  vru  hihuauihataqai 
rufaneíjri,  niahihuaba  hihuaha 
fqri:  Tatay  humahua  Diofaha» 
i  fafsina,  homaro  checabua  faai 
afupa<|,,cbecanfca  llagpayri can 
uima  fupaq.  llaquipaafsina  ,  ho 
lanacaba  pampachita  inutuui 
afcanathá  callarapha  hochani 
iqnenaca  qubcfpiaña  fatauina 
quethurittata  chnymapampi. 
|  A  vea  luntata  ancha  famioí' 
uinhua:hnpapilla  AuquiíTa  Ssn 
edro  Apoftolopa  haníhua  vlia- 
acat»ti  fipáía,  Tatay  vllattaima 
ia,Dioitahca  fata«ina,  hupapi- 
t  Auquififa  taq  Apollolefnacpa 
lytarípanfa,  hani  arokhatipäfa 
okhatana:hupapilla  Auqiïaiu' 
onacahochakhcara  íípanía:  Ta 
V  hocbanifatahua  fana:luntata 
a(jparofa,hochaaifahua  aca  fa* 
iq,n3;hupapilia  Auquíffa  hekelli 
aCrufana,yácca  haq  hama  mu 
i^panfa^alakhpacha  mayifinale 
Chrtfto  Auqííafcaaca  -hama  i» 
paca Cf  afana  «chacncatat'cafsi 
i  firuíra,  hupa  mancuftaísína  ná 
hua  hiíha  vra  huma  cuíiíiña 
arcaro  mantah&ta  fatauina  faf- 

1ÍC*  CQÍ1 


el  roftro  a  Nueílío  Señor  !e  d'ixo 
Señor,  boluíendo  a  tu  pueblo  ce 
acordaras  de  mJjbolutendo  al  go 
nierno  de  tos  vaííallos  tendías 
memoria  de  mi,no  por  mis  mire 
cimientos  y  obras, pues  todas  e- 
Has  fon  malas,  y  agora  las  paga- 
re con  mi  muertefíiaopor  morir 
en  vn  mifmo  d\a  juntamente  con 
tigo,y  por auercreydo  firmemea 
te  en  ti,teni<rndotepor  verdade* 
ro  Dios ,  quando  ,to  ellas  en  la 
Ciaz',  y  cercano  a  la  muerte  ,  y 
mas  principalmen?e  porto  mife* 
ricordia  y  bondad,  perdóname 
míspeccaáos,y  cu  Pafsicncomí 
ence.por  mí  la  obra  de  ía  redemp 
ciou.de  lospeccadores. 

cj  O  dichofo  y  bienaventura- 
do  ladrón,  pues  al  tiempo  que  S. 
Pedro  Apoftol  negó  a  Cbrí$o,dí 
ziendoque  no  le  conocía ,  el  di- 
ko  que  leconociasy  q  era  Dios¿ 
quando  todos  ¡os  Aportóles  le 
dexaron,yno  bolaieron  por  el 
deffendioíe  el  ,  y  boluío  por  el: 
quando  los  Indios  le  ílamauan 
mai  hechor,  el  díxo  que  era  muy' 
juftoy  inculpado  y  por  tal  le  juf 
tifí;o  a  iu  companero:  quando 
Chfifto  NueSlro  Señor  ellaua  pa 
deciendo  en  la  C  R  V  Z  defnudó 
el  ie  pidió  el  cielo.  Entonces 
Chrífto  Ntreftro  Señorpor  auer* 
le  feruido  desamanera  ,  por  a- 
quel  poco  de  tiempo  ,  boluíendo 
íeconel  roitro  a  eíledJxo:  O7 
en  efte  dia,  juntamente  conmigó 
entraras  en  la  bienauentaran^a, 
Dá  que 


■■ 


4  »3 


VITA    CHRÏSTI. 


CuííquVIponí  cancahatafatauina 
lefu  Chrilto  Anquiffana  fauipa 
camapini  vcafra  cu(íquel!poni  tu 
cona;?ca  qniqnipa  vrnna,  Anquí 
fla  Limboro  mátipanpi^Sjaca  lü 
tacana  aimapa  alakhpacbanqntri 
Angelnacahama  D;olna  cancana 
pavlljaraoi'na. 

6    M  i .y  «i  1  o  fe  p h  futí n i  rmi  a  (c a 
roifa  Dioina  qisücapa  aroiï  fta* 
ma)Samcana Intiripi  Pakhfimp?, 
tuncaínaans  huarahuarápi,  hupa 
ro  hsppattir t  vlljatat&ina,  haccha 
«pu  canean  ¿p'ataqui;  acá  yaa  vca 
cams  lurata  canc^tutaquifca  E- 
gVpto  sareelaro  huata  vtaroirpä 
tatatauía^vcatíca  haccha  apu,  ha 
echa  Virrey Jvca  fuuna ,  vea  Pro* 
tiinciana  apupa  mirtokhataaína. 
Hamaraquí  vea  liintatafea  ,abkh  • 
pachataqn  fata  cancalsira.vuri* 
wipathá  vca  vrucamaca,  haquena 
cana  hazíendapsqui '!  útati  rita  ni- 
na, hachay  ir  kan  ina,cchinamácaf 
ca  huatautaro  c'  'nocatatauína, 
huata  vtatfcacolJoparkhana  Auq 
ífampí  hihua(sína,chupikhtararo 
Rev  hama  miftat  uina  vllama  ca 
«lila  thaquípt  acá  «lakhpAcharo 
mañataquKPuesaca  hamafarana 
eafmpiUa  vcaro  maóa  hu<acha* 
na  ,  Crularo  echacucatauafsina 
Auquiííampichicáquí  cancauipa 
thá.Auquiííafcahifqui  Padre  ha- 
ma f^ppa  Mhuañapataqeukhata- 
uins?«,hil<3.chuvmani  Religiolona 
ea  hibuahafiripa  cchi  nmauipa- 
thaacAff.ina  eukhaqiurka  hama. 
CamííapiacrfTataylefuCbrirtoí 


que  fue  dezirVferí  s  Kjenf  per-ti 
radovcomoN  S  lo  dixoafsi  rm 
b'en^oenturadc  nqie1  mifmo  di; 
pues  bajando  Chrifto  al  Lincho  t 
alma  dt?tte  ladrón  vio  la  dinin?  i 
Cencía  ennro  les  Angeles  que  tífc 
uan  en  el  cielo. 

6  fofepHfeorno  culta  la  dioiiu 
S^fipt.ora  Ge  c^  ,  )Scño  q  le  adj 
rauanel  Sol  y  Ir*  Luna  y  onze  ef 
trdlas,  denotado  que  auía  de  leí 
gr*n  Sf  ñonYparaq  tl\o  le  t ff.c 
taaíealpiedela  letra  fue  echadí 
en  la  cárcel  de  Egvpto.v  coneth 
vino  a  fer  Virrey  d-  í  qneSla  Prc 
uincia  De$apropriarnanera  eftt 
ladrón  ílendo  predelVinado  parc- 
élese o  ,  delde  qae  nació  haíta  e 
dia  que  murió  hurtaría  lo  geno 
y  era caufa  d<rilanto  alos  hóbreí 
ala  pAlIrefiíe  echado  prefü  en  i; 
cárcel  y  de  ali  déla  cumbre  de  a 
que!  mopfc  cerno  gran  leñ  r  fa 
bio  conChrífto  ala  bien í. uenro 
ranea  de' ciclo:  Mrad  qc«nún< 
es  eí*e  para  el  cielcípnc;  efle  r*n< 
medio  para  aleancarle  por^u*  I 
d  j  crucificado  cftuno  )úto  a  Xf  i 
el  qoal  come  buen  religifo  v  »>a 
cerdote  le  ayudo  a  bi?n  morir  di 
la  manera  que  losbeno»  reino 
los -eftan  ala  cabecera  del  que  cí 
ta  al  pu'Tto  dcla  muerte  fueienr. 
zerlo.Que  esefto  Sfcñor,queqni 

re 


r 


CAPITVLO    XXXVIII* 


r¿vc¿«a  vocachírimaca  amani- 
íroaca  Crnla  phifcukharuta  ha' 
ha  pa,luotararuíea,huma  manca 
$  huaranca  huaranca  ho**ha  luri 
troica  ílaq  alakhpacháa  tnftfiña 
achuraea?  camifapi  acá?  chura  * 
hafaua  ,  buha  vrn  churaña  vru- 
na  Xptianonacarafca  vlljapha 
íílhahua,eamiíapí  naa  taqchuy 
fiápiaJakhpacha  cufíiiñachakliac 
acha  firu¿rinacaharochuraha,i* 
apHuca  hihuaña  pachanaqui  naa 
ruír»  I  a  nt  ata  rufa  chunri  cancaf 
n^  íiríg.pi  AuquifTa  Iefu  Xpo  A 
a  bamp'i  híianacay  bíhuafsína, 
layui  lútaca  alakhpacharo  mata 
i  na  mavnífca  manqpavharo  Acá 
i*k'áj.  caaraloíeph  hikalam- 
a»vcapí  vnanchaaean¿na,hnpapí 
ía  caree  ana  pañí  6acapa  atam<<íi 
í  tavpincafstna  ,  iva  huma  pañi- 
i-tca,mayní  qbuifpihaeabiia.ma 
nilca  huaracutahoa  híhuahata 
jtauina:  Hamaraqui  iefu  Xpo 
lu^uiíTafca  pañi  luntataro,nuY 
iro  alakbpacharohua  hamaca 
janata  ,  humaíca  manqpacharo 
na  mahata  víñaya  vcana  ttaqq» 
ñ¿  ¡nata qni  tana ,hopa  manga  ha 
i  haknfuuipathä. 

:ap.  xxxíx.   camisa- 

ha  Iefu  Xpo  Auquiifa  Crufanc» 
aisina  S.ioan  Euangcüftato  tay 
capa  cae  anchi  na  ,  haccapa  a» 
ronacafca  vcana  arofchi 
Da  >  hupafca  bihaa- 
china  vcathá' 
huaaroli, 

CHI, 


419 

res  que  la  madre  que  tepario  lío 
re  abracada  con  la  Cruz  ,  y.  si  la- 
drón q  millares  de  pescados  con 
traticometio,  luego  le  das  el  cíe,* 
Io<ív  el  parayfo,Como,íSi  puede 
de2 irnos Chriílo:  qneefte  dia,  es 
dia  dehazer  mercedes  ,  y  quiera 
que  vean  los  Cbriftianos  ,  qua» 
de  buena  gana  date  el  cielo  a  los 
que  me  fíruen  toda  Aj  vida  ,  rúes 
le  doy  a  vn  ladrón  que  me  üruio 
folo  ala  hora  de  ín  muerte. Delta 
manera  el  vn  laáró  fue  al.cie!o>y 
el  otro  al  infierno  lo  qual  nos  fi- 
guro lofeph  que  poco  antes  dixi- 
mos  i  pues  eftando  en  medio  de 
dos  que  le  dezí&n  fu  fueño  dixo  3 
ra  fus  El  vno  délos  dos  faldra  li- 
bre defta  cárcel,  y  el  otro  morirá 
ahorcado.  Aísí  Chf  ifto a!  vno  de 
los  dos  íadrenes  dixo  que  íria 
al  cielo* y  al  otre*  que  iría  al 
infierno  para  padecer  a» 
lli  eternamente  por 
no  auerfe  ecuer 
tidoa  fa  di* 
Dina  M a 

jpeftad. 

i»' 


ca  p.  xxxíx,  como  m 

(ü  Chríftoeftando  en  ía  Cruz,eo 

Comédc  fu  Madre  al  EofingeüíU 

San  loan,  y  dectraspala- 

brfisqueailí  habIo¡y 

de  como 

ef- 


42° 


VITA  C 


H  I C  A  taypí  vru  canquípa- 
u^na  taq  acapaeha  Iakha,ccha- 
macaquiptatauina  qnímfa  hora 
maqoipaña  cama  Intifa  PaUhfila 
bacchira  ha  ma  cuenta  nina,  colla' 
na  ïefu  Chrifto  checa  Dios>checa 
baqaersqm  luriripa  apupa  ctaq^ 
quefipana  ,  yancea  haquenacana 
amparapana  hs'aipana  ,  baqnaca- 
na  hihoapa  hiuipana  hochíuifa 
hiaipana^banirahihnafsinica  acá 
collana  qhuifpiyrifa  Teftamento 
kirafsina  harria  ,  collana  almapa 
cípSritupa,collana  Dios  ^uquípa 
ro  baytacaüina  ,  collana  ílüpaca 
hanphspfca,pana  vil  a  harcrucha* 
tacanquípanfa^amapa  vtaro  hay 
tataQÍna,Coliana  vilapfca  Sane- 
ta  Ygíefsiaro  haytana  lácramete» 
nacataqni,  al  manacííaná  co  11  ñpa> 
«taqní ,  culiliña  marcapafca  lunta 
taro  haycana,cbnrana,  ínfiernof 
ca  yácca  chuymani  luckfaro  chu 
rana,ífmacapafca  yanecachirinac 
pa  foldadóacar^Amahuata  tayc 
pampijhuayüuta  Difcípulopa  S» 
loanampiqui,  paya  co  llana  haya* 
na  cfaanípa  qhuelpicalaja  pucha* 
naveana  matuuipa  Crufa  thaa* 
thá  hachafaqoi'raacapifqaeri,hac 
capa cayefa  arqnirí  fanfta  tnarmi 
na  capí,  AoqaítTana  ha«capatayc 
patháapañanacpafca,  Camila  S. 
Lucas  Euangelííla  fi  bama  hay  ata 
,  quí  Anquííía  vHcchuqnipifcataut 
na  apañada  lefuscamachanipífaf 
f7n.i:acapaniamabaacapafca  hani 
qhu.ícirot'a, hay  taña  amahualsina 
San  loan  Taycparo  haytatauina 

tayc 


HRS1TI, 

IENDO  hora  de  iexta  hoao 
efeuridad,  y  tinieblas  en  tod.i 
la  tierrajhafta  hora  de  nona: 
El  fol  y  la  Luna  fe  pulieron  luco, 
padeciendo  fuertador  y  Señor. y 
muriendo  por  Enano  de  peccado» 
res, muriendo  por  los  hombres  y 
fin  culpa:y  ante»  de  morir  cite  ntt 
eítro  fabérano  Señor  dexo  como 
en  Teftameoto -fu  ¿ifpiricu  ai  Pa- 
dre eterno, fu  pufífsímo  cuerpo, 
aunque  codo  enfangrentado  ,  al 
Sepulcro. fu  preciosísima  langre 
ala  Vgleíiaen  los  faíramentospa 
ra  medisina  dsnuellras  almas: 
El  Paraylo  al  buen  ladrón,  el  In- 
fierno a  íudas,  los  venidos  a  los 
fayones:  Quedaron  dosjoyas  rí* 
quifsimas  y  de  mucho  precio  que 
etan  la  Madre  y  el  Dilcípuio:  los 
quaiesevfauan  junto  ala  Cruz  lio 
rando  con  otras  mugeres  que  a» 
tiían  acompañado  a  Nucllra  Se- 
ñora,y  otros  parientes  de  Nues- 
tro Señor  de  parce  de  fu  madre, 
como  lo  dizc  el  Euangilta  S.  Lu 
cas  que  de  lexos  eltanan  mirada 
lo  queharian  de  íu  pariente  Xpc 
y  no  quciiendo  dexar  a  nadie  el 
tas  dos  joyas,  a  San  ioanriexoa 
fu  madre  y  Id 


CAPITVLO    XXXIX 


42  ï 


^capafca  San  loanaro;  marmey  y  la  madrea  San  loan,  di-iiendq: 

;ahc.a  yocama  lafsina:  faratica,  Mager  ve?ay  atq  hijo:  y  después 

mInan.5ror.iqui  Üiícipulo  vea  díxo  al  Difcipolo,Ve  ailía  tn  ma 

ja.ravcama  fafs'ma.Tavcapaíca  dre:ynola  Hamo  madre  pr-rque  , 

mimatsy  í^taninci,  matay  lata  no  fe  entriíbcieííe  mas  porque  ei 

aampillaquiíífpaphutifífpa  íaf-  nombre  de  madre  en  tiempo  de 

ja.acamatay  taña  aropíllaqní-  -trifteza  trae  lagrimas  a  loa  ojos, 

lolsñípachaca  arvhapi  hacha  hif  y  enternece  el  coracon» 
hiürí  .cbavmaíca  qoichoy  iti. 


i  Sin  Bernardo  a-a  amahuaña 
aacbá  aroíít=ína>  caqoe  «capa* 
lanquiri  haqoenacana  hrp apu- 
i  aroahuaí  ñ  paca,  tucuíinhua, 
ipunijCcrpamhoa, Hacha  Auqui 
I  lefo¡  Xficnatavcpa  amafeoaní 
aqttíhuajaycpanica  í¿nshcapa  a 
lahuanipacmihua  han»  tucuttri, 
ant  cotpai  i  hani  ttpuni  í?pí  vea 
upapí  t¿ycfla  N  Stnora  huahua 
a  ancha  amabuafsina  ,  anchana 


i  San  Bernardo  hablando  del 
amor  que  en  efta  vida  fe  tiene  ios 
hombres,  dizeq  es  finito,  y  limi- 
tada', folo  el  amor  d«?ChríH:o  pa* 
raconfo  Padre, y  ei  de  fu  Madre 
patacón  Chrsfto  fu  hijo  esinfiní» 
to,fih  límite  y  íin  n?edída:Por  ef* 
ío  Noeftra  Señora  amado  muchif 
fimo  a  fu  hijo,  también  Te  afm'pio 
mu  bifsinio  viéndole  puefto  y  en 
ciauado  enla  Cruz:  amaoa'e  per 


nchaparaquiquichuílna^taqailí  feótifsímameme,y  entríftecUdó* 

a,Cru!anÄCchacacatata  riljaisi  fe  fe  encrudeció  intcnfilVimaméee 

a^amahuaca  vea  fcamataqui  ama  quanto  era  fu  amor,tanto  tábícn 

aana,quichori fea  veacamaraqui  fue  íu  dolor:  Müího  fue  cUobr 

uíchalünaramahaañapacavca  ha  qaerauo  oyendo  5as  martilladas 

dchekha,vca  huccaraqquichufi  que  dauan  con  grande  raydo  qol 

apa  cancana  vc&  fuparaqui  maá  docrncificaaan  áfa  hijo,  y  qu^n- 


quLbuíina  collana  amat'uata 
aCr.u<?ro  ch'íkhc^aKhtaafa  echa 
uca  iní    p  1  ina.h  f^ui ^ctacu 
at«m  i  p^ya  ampara,payacayum 
»i  (ir  i  ilapafsna  :    Crularo  hen- 
;ei.aufa echatucatata  ceakñli cea 


do  d'iZian,encía"aaídebíen  manos 
y  pies.  Mu;ho  ;  también  fincio 
quando  le  ieuantaron  en  aro  en 
elaoado  en  laCRV  Z,  defnadp 
para  que  quedaíle  afrentado  de- 
lante aelos  oíos  de  todos  Mucho 


;  fi  taque  haq^enaíana  vlljañata      lo  fiotio  viéndolo  descoyuntado 
jui  faattiypani«a,  maaropiraqni      manos  y  pies £  v  qoándo  le  vio 
IQichufina;  ancharaqui  lUquifina 
aq  ampara  mjcomocoia  ,  cayo 
Bocomo¿ofa  hithirtaata  v'ljafsí 
ilcajmaápiraquiila^finataqíilla; 

filiucbí* 


4^2. 


VITA    CHRISTl. 


fiílushá  (nn*qnecaJiia  vila  hora. 
*n  vlljafsinfcarmaampiraqui  putí 
fina  taque  haquenaca  yácea  aro 
pampí  toquepáfca;  rnaampiraqui 
qotchufina  bupan-ica'avco  biuipa 
na  fiíacbaíiri  vlljafsmfa:  Malea  a* 
jnahmta  yoepana  Crufanc  cafsi- 
na:  Mar  mí  vcahua  vosama  lafsi- 
aa  S.  loan  vllachaata,  anchana  an 
chaoajíiiaampina  rhaampipa  quí- 
chufitauina  ,  acá  quíchufiuipaíca 
hanipi  qhtiitifa^cacamaCaftíila 
aronfatHaqoear5fa  cuna  Toqui 
na  aroníaccanacha!pantí,qniiho 
(ifsinpílla  taqnechuymanacífa  a- 
roñadla  llallírí  quichul'tauína. 

\  Marmi  vcahua  yocamafataf- 
ca  N.Señora  tayclTa  collana  hua- 
huaparo  ínakha:  Huahuay  hila 
íuyllcama  Ioau  haccoea  ancha  ha 
€cohoa,  fappahua  churaca  churit* 
ta.maafea  collana  huahuay, hani 
pi  humäpi  chicafiti.Camifar  i  may 
ni  ha  que  chicaiï(pa,htima  Diosa 
pi'fhaquehua  hupa,humaíca  Dioi' 
tpp'x  hífchina,IefuChrifto  Auquí 
flafca  nía  tayeparrpí  arofirathá, 
hihuañVpalca  nía  hopa  thaarqui 
pana  jntifa  fnnaquempi  vraquem 
pitaypinquípana  , chica  vruthá, 
«¿jutmla  horaquipachá  taque  cun' 
capaantutafsina  hnararilsína-r 
Dics  Tatay,Dios  Tacay,  camífa 
pi«nttitit  ta«?  fafsina  arottataui- 
na;  fafsínfea  Dio»  Auqnihay,au- 
qoíh  i  cacaísinca^taque  haquena- 
ca  naa  haní  hahuraña  amaoipana 
humaraqmei  hani  hahuraña  ana 
Bit&hata'íhanitihuma  hnahuana* 

cámaro 


todo  enfangrétado  defde  lospíe 
hafVi  la  cabera  qoando  eodaaq 

Va  canalla  le  aífrertaua  con  pa? 

bras  injuriólas  y  le  bla'feroaua 
y  que  aquellos  le  efcarnecianpo 
cuyo  amor  moria,pero  dízíend< 
le  fu  hijo  crucificado;  Muge r  ve 
ay  a  cu  hijo  feñalandole  a\s.  loai 
enrrilteciofe  tanto  que  no  poed 
éxpli:arfa,y  efta  triíte^a  nadie  pi 
dierj  declararla  ni  en  lengua  K< 
manee»  ni  en  lengua  Indica  ni  ei 
Puquini,  o  lengua  eilr*ñi  ,pue¡ 
d  liendofe  fe  dolió  mas  deío  qui 
podamos  péfa?  co  nneftros  cora 
«¿onesni  dezir  có  nueltrasiégnai 

$  Dizíendole  ma^er  ves  iy  a  te 
hijo  qoí^a  refponder¡a:Hijo  mifl 
de  mucha  efti  na  es  tu  primo  loj 
buena  manda  me  has  hechotperc 
hijo  mío  na  puede  igmtarfe  con 
tigo,por  juecomoíe  igualara  vr 
hombrecont  igo  que  eres  Diosí 
El  es  hombre  y  tu  eres  Dios  Del 
pues  que  lefu  Chnfto  hablo  a  fe 
madre  y  acercandofeíe  ya  la  ma 
erce  ala  hora  de  Non*,tres  horai 
delpnes  de  medio  dia  leuantande 
fu  voz  exclamo  a  fu  Padre  eterno 
diziendo:  Dios  mío,  Dios  míOj 
parque  me  has  defamparadoí 
Queriendo  dezir.Padre  mío  ya  <j 
los  hombres  no  me  quieran  con 
fol  ar,cuporuetitura  tampoco, fu 
do  mi  Padre  querrás  col  otarme* 
Poruentnrano  fuetes  tu  eonfolai 
luego  a  tus  liefuo»  quando  ion 

aíií- 


•amaro  motupana  carípanfa  i!ac¿ 
bahuririta?  míchca  hahuririfa  ha 
huranima  naa  pachana   lafsina, 
qHnitanirita'fbaniM  SáTonaro  Ï  hi 
liíteo  aucanacapa  mava  canaÜo- 
na  Jumento  futinina   tiraucayo 
cchacapápí  híhaayafsína.huHnaji 
pana,lacpafa  buañacatipana,  ílao, 
quíqui  tirancayuthá  vma  ayua 
taurapita  vmañapataquipakhta* 
rhpataqui''  haníci  Ifavíar©  maya 
lacani  lacfni  y  ¿tirina  Herraría  han 
Shipafa  ccaripana  hima  iiáca  a¡a 
tbpachamanca  vMntip*sna,ilaqui 
acparo,mokbía  hiuipí  miskithá- 
a  m«ápi  mokhla  qhuitanitaípa- 
ihca»iapata^,crai]  yacf  ñapataqoi 
ichama  catuñapat^g/Fuescamíía 
>i  TataV  huma  quitj  Auquihafii* 
ia . naf¿a  qníqui  yocamípanajbua 
íajata  esnearíah^fea  hifqaí  yátifi 
n  ttaqq«;fihana  mu?uhana  ,  f¿i 
>ayompiaucafi  sína.humavuha- 
iiichny'm.shafa  vreuthá  catighU 
iinajacahafa  huañícatipana ,  ha 
i  vmaña  apaanit  taíham  habunc 
a'michca  hahuririfa  q¡  uitit-taí 
afs'n  hamachatat  ina. 
4  Huañajatalca  I? fuChr'fto  Aix 
utiï  (  Camifa  S  ¿oá  Eu¿nheüfta 
íiam^  )  PfopHetanacana  hiipa- 
ha  arofiuipt  vcaeama  t  ucovata  * 
<,v,a  cama  IrjfJta  cácaní  tafsma 
ujñaghítúbnaiana:  Piephetana 
in&  ancha  amigopal$ina,Di<  ín* 
o  pa  anena  yáccachat  la  S-upa* 
icana  (auipa  checaro  puraana, 
>auid  la  Ayq.fl'a  arobfsina  ha* 
la^iaua  náK.añah&eac^shülcahua 

cha* 


CAPITVLO    XXXTX.  4n 

&ñ  jgidos  y  canfados-f  o  no  fueles 


cmbiarles  quien  en  tu  tugar  les 
confueie'  Poruentura  a  Sanfon 
lud.  Cap  if.  íediento  por auer 
muerto  a  fus  enemigos  los  Phüif 
teos  con  vna  quitada  de  vn  Jumé 
to  nohízifte  que  falíefe  agua  de 
la  mifma  quijada  paraque  brnief 
fe  y  fe  refrefe  ^  Poraentnra  a 
Ifayas  qu¿ndo  leaferrauan  por 
medio  con  vna  fierra  de  muchos 
d  entes  mirando  hazia  ti  y  al  cíe 
io,no  embiafteafu  boca  va  rcuio 
dalcifsim'oy  mas  dulce  q  lamieií 
Pues  como  Señor,  ílendo  tumi 
Padre,  y  o  tu  hijo,  y  fáuieado  mí 
íed,padecíendo,afFanando  fudá> 
do  mientras  eltoy  peleando  con 
el  Demonio  >  y  eftando  afligido 
mí  coraron  ,  y  muy  íediento,  no 
me  mandas  que  me  traygá  de  be- 
tier-íno  meconfuelasío  no  mcc¿» 
bis*  quien  me  tonfuele? 


4  Frt-IdoNS  TefnChriftomuy 
fed  entof  Comodízeei  Buange* 
hí*a  S  loan) Puraque  íecumpíief 
fe  la  Propbecía  que  hablaua  del 
dixo  Sed  tengo. Como  muy  gran 
de  a  nigo  fehuuo  el  hijo  de  Dios 
con  los  Prophetas,  puesaun  con 
grande  daño  luyo  cumplió  todas 
fus  Prophecias,  Dautd  hablando 
enperft-nadeChrifto  dixo:  Die- 
ronrae  a  comer  biel  ,  y  a  beuer 
Dd    4  vina 


• 


r. 


■i 


4*4 

chiiritana  ,vmsñataquifca  vina» 
grebna  eayra  vinobna  vmattiy* 
t'anafanapi ,  acá  Dauidana  faui* 
pa  vea  Cama  checachata  cancani 
fafsína,hnanagbitobua  ía  auina, 
huanajafca  camiía  baqcienaca  boa 
ñagbíri  hamapíní  huaúajatauina 
Hantti  huañajafpa  bucci  huaran- 
ta  huaranca  aCiotíta,'taqueuilapa 
na  tucuíita1'  batí  Crofa  qhuenin'í 
v$aíea  amputa'mansra  qhueoipa 
na?vca  vjru  cama  lupina  hihuaya 
ta 'canéala  eturmiaa  haycl-ajata, 
caríjata  laycaca^anchalma  hu;  na 
japa  ,  vea  haquenacafea  chnr aña 
;amahualYinca.i  Itatavmafa  ,  cuna 
fappa  vmatiafa  iappabua  chnriri 
cana,  cbnrírí  hanihua  qbuítifa  ta 
kbeíricane?;  niaafca  anebayaneca 
chtjymaninacaCsina  haní  llaqoi* 
eayri  cancaf¡>íoa,hani  vfupiyrtfst 
hajhanicborataüint^humabaAjUV 
pabia  vinagre  hanthá  haquifUg 
churatana  fapifcñtauína ,  hamka 
fcífaaani  acá  vmantafsina,  ckhokh 
ricbatapilla,  vilapafa  toíufipí  pa 
khta  Elias  hutal'sína  qhaifpíyaf' 
pa  bac  qoiri  vl'jaísína  ,  Eltalav 
hutita  yanapiri  faisinabua  acá» 
cca  arottalsina  hamacbi ,  lafsina 
vinagre  haque  htbuayíri  colla  v- 
maafsina  bama  vmayatauína  co* 
Uaná   AtiquiíTaro. 

«  San  loan  Euangeliftafca Ta- 
ra qút, maya  ppuñuromna  vinagre 
ca  Cayra  vmoca  vcaro  huaeay- 
chc.pitcafñuina  qqaeyna  vmaíiri- 
taquí:  Porque  yaneca  chuymani 
nacsDÉlla  yacca  luranataqu'C*  ha 

n'thua 


VITA    CHRIST!. 


vinagre  para  qpe  eflb  Prrphecía 
cíe  Daaiafecomplicfle  perfecta* 
trente  díxo  Xpo  N.  S  Sed  tengo, 
La  fídqtr  tono  fitf  corro  ía  que 
hielen  tener  naturalmente  los  hó 
bres,  Cerno  fuera  pofsible  no  te- 
nerla atuendo  llenado  tantesmi 
llares  de  aciGtes<ertandotodo  de 
fsngrado?  auiendo  llenado  vna 
Cruz  tan  pelada  ,  y  llevadolaca* 
ella  arriba,  atuendo  todo  aquel 
día  pallado  mucho  calor  ,  y  *ho« 
gandofe  con  el  mu:hcpoluo,y  tí 
tandr  todo  canfado?  Grande  fue 
la  fedquetuuOv  y  fi  aquellos  que 
allí  efcauanlvuiieranquendodaí 
le  vna  poca  de  agua  o  alcona  fcuc 
na  beuida»fa silmente  buaíerá  pe 
dído  darfcla/ní  nadie  !os  h'cuícrJ 
reñido  por  e-l°  pero  por  1er  gen 
te  ru:ny  defapiadada  aunque  la 
auia  no  lela  dieron, fino  que  d  x< 
ron  Démosle  vinagre,  que  era  d 
acuitólo  de  bailarle  paraque  mí 
riele  prelto  beutendí  le  Porq  de. 
zianeítando  laftimado  ya  lea  ta 
tado  la  f?ngre,<cfa  qneviniencS 
EUas  lebaxedeia  Cruz  vicndo'i 
con  vidíí,  porque  parece  que  e!)i 
le  llam?  p  .raque  le  avade, dirri 
le  a  beoer  vinagre,  corco  quié  d 
ponzoña  para  matar  a¡gun  hubi 


e  Dize  también  S  loan  Foanp 
lirta  que  tenían  guardado  allí  I 
nagre  en  vn  vafe  para  íi  acafc  pi 
dicic  de  beucrporqucf  ar  el  n¡ 

l9 


'* 


CAP1TVLO    XXXIX,  4-ï 

los  malos  fon  muy  proneydcs,  ft 
quieren  matar  alguno  proueeiile 
luego  de  efpada,Si  engañados  tic l 
Demonio  quieren  ahf  rCarle  tra 
enccníigola  íoga.y  afsi  aquel  os 
maluados  pata  amargar  la  boca 
deChtifto  tenían  guardado  el  vi4* 
nagre, y  parsque  lo  beutefe  »tin 
do  vna  eiponja  en  vna  taña  y  no 
jandola  vna  v  otra  vez  en  el,  lie*' 
garonfela  a  fu  agrada  boca,  y  a- 
niendole  benido  diKOComo  rt  fie 
reelEuangeliftaS-foan:   Conia- 
marum  eft:Todo  efta  ya  aesb^dd 
Dicho  ello,  y  eftádo  paraclpirar 
y  falir  el  alma  del  cuerpo  líoian 
do  fegnn  dízeS.Pabio  Heb  5  y  le 
uaotando  la  voz  díxo:     pacre 
en  tus  manos  encomiendo  mi  Et* 
pir?tQ»eomo  quien  diz«»  No  urue 
rbyoporqueíe  me  acaben  l&sftí 
er^ascomo  los  otros  hombres,  ñ 
no  que  de  mí  voluntad  muero,  y 
facrírko  núvidapcrioshcbresi 


ina  cunafa  cchofachmtr.haqtie 
luayahafipana  cnchíilofa  "ilat},» 
irllafiyri;  haychjafiha  fipanfea  i 
jaivífcafavllaíiyri:  Hamara- 
iveanfa  vinagre  ilaquí  vllafi- 
aina  ,vmattani  cchsmattani  fa 
ifea  mayafauru  cchuncayu  ya 
icatafsina  ,  vinagrero  hífqai 
illutashillunosafsina  Jácaro  a 
atatauina  vmantafsinfca  coila 

qhuiípiyriíTa  (camifa  San  lo* 
i  Euangrliftaíi  hama  )  nia  Ta- 
le tncuvatahua  fatauina*  fatatf 

niahihuahafaísina3almafahan 
lipathä  halakhtaha  fipana  ,  Ca- 
lla San  Pablo  Ti  hama  hachaísi- 
i ,  haccha  tuncapa  antutafs'ína¡ 
ios  A aquí hay  humana  ampara 
aruhua  almaha  ,  etpirítoha  ca- 
lyafma  fatauina  ,  bunttu  haní- 
na  nacca  cchamaha  tusufipana 
iqucnaea  hihuaquirica  hama  hi 
ttathati,maafca  amabuafsinaqm 
íhíiatha,  hicañahafca  haqueby 
d,  Días  Aaquiharo  ehnratha  fa 
lin  hama. 

6  Nia  Auquiparoaímapaca- 
lyatatfca  ,  Ppekeñapa  ahtafsí- 
a  intí  hncapacha  híhaana,  Vier 
es  haypptSjMarqo  Pakhfsíns,pa 
hlifa  vrutipana  ,  Quirnfa  tanca 

)imfa  mira  oí  ,  Qujmfa  pakhfi  , 
nuca  vruní  acá  pachona  ynritpa 
ha  «j  Nneftra  Señora  collana 
a/c  (laica  paña  vcapachacama, 
mi  hacha fsinfa,  hacha ñspa  mu 
xu'ipanfa  amo-iaquiha  ♦  pakhta 
íollana  hmhuaha,hachafsma  mi 
Unpvraqai  hachayalha  ccanalla<j 

fif siria" 


I 


é  Defpues  de  aoer  en?  ornen  da- 
da fa  Eí'p  i  ritual  Padre .íoclínn" 
do  ib  cabera  miar to  a  hora  de  v if  '■■ 
peras, Víemes-f»n  la  car-Je,  es  n  es- 
de-  H'&*«%&\  v fif  plenilunio  d¿  eczé  \ 
de  1  rey  ota  y  tres  años  t  tr^s  ñ  t'i 
fes  y  diez  días  defde  que  urciü  aS 
mundo,  q  La  V»*gen, anncj  haftá 
aquel  punto  aula  reprimido  las 
lagrimas,  diziendo  quiero  callar 
cofa  q  llorando  fea  caufa  de  ma- 
yor Hato  ami  hijo  y  ent  rí  (le©  u-n-* 

doro©  Dá.   *■   •        m 


VITA    CHRI5TI. 


fifsina  maampíraqoi  líaejuifaara- 
najmítaquitijtaycpa  hachipanca, 
hant  hachacachuí  llaquifipanca, 
hani  Uaquifcacnnívllkoata  v  kha 
tttupoca.amuquihanfga  kata  aba 
raíifiina  hamachipoca    fafsinla: 
nía  hí;jípana,nia  rraquepani,  nía 
*¡raiDahane!iiparhá  halakhrafsi- 
na  m  (tapan a, taque,  pataíina  ha- 
ina,patauíhaehapa  antutcatata- 
t»ina,ahanupa  aynacha  vmallokh 
Va  h  «oía  hichííia,atakh  cuna  tuca 
tba  huahua y  cunaro  puntaícami 
ía  haytamucut*ta?f  íaísina,  an- 
cha qaichoyrí  bathayri  haccuha 
fcana:  rnaafcahani  ína  mar  mina* 
«ahama  vraquern  ppekeñafa  aaa 
tauíntí,  hafota  hafanocataníntí, 
cucaía  vícjafifa  hachatauintúvra 
.^ucy  hamkutiea  ,  Jacampuy  ilutí- 
ta,fatauhiti  rtucntauinti  canaa- 
caja  ya^nacafa  luratauíntímaaf- 
eahachstauina  qukhuíitauina. 
Inacaqoí fsina  chuymapa  Chuy  m  a 
ni  hamaquí  hacbataaina. 


y  DíofarafcA  tatay  camífapi 
fotíana  amahuata  huahuamaca 
voa  hama  mutupha  hilta'f  cornija- 
pinaa  f  p*khia  qutchtijiri  taycpi 
Ca  vp  ri-  ta' hupampifa  n-eaca  hí 
haam;  í-qnitafma;  hihuaíjnpil  a 
banihcia  hicha  husho&ha  cchufipa 
na  quiL'haCcdtaca  hama,  quíchuíi- 
T  %  latí  !atauma}fatatfca  yocpa» 
manca  vllínocafstnaraqui colla* 
na  huahuay, chuyma  collay  cuna 

tu  cuta? 


Iefesciara  Je  mayor triíteza,pr 
que  por  ventara  es  poísib>e  q  II 
rando  fu  madre  no  llore  el?  y  c 
triHeciedofe  no  fe  enrrtrt.efca  vi 
domepaes  tiene  los  oíos  p-ieílo 
en  mi'  y  callado  yopirejeqqr  »■ 
ciue  alguoconfuelo    Pero  vtci 
do!e  ya  muerto,  defpties  Je  aue 
quebrado  el  hilo  déla  vida,de?pi 
esdesuer  falido  el  alma  aparta 
dofe  del  cuerpo,  folto  las  lagrí 
nuscomo  quien  ¡fuella  vn.-irepn 
iá,eorru  las  mexf  las  ¿baxo  *co 
mo  </n  dt;uuio  de  lagrima*, dizté 
do*  Ay  de  mi  hijo  mió   aquf  h< 
venido  yo<fe  »  qie  ha    parado  tu! 
co  no  me  has  defa  «parador  y  o^ 
tras  palabras  que  ca  ufa  tía  m  icba 
tr íileza  y  lagrímas*,pero  no  hazia 
extremos  como  otras  mujeres, 
ni  fe  I  »ua  itauí  y  a'.íeut.iu*,  ni  lid 
raua  hM\  »  enron.iuecerie.  ni  de- 
zia,De'p3chameprefto  o  tierra, 
defpighame  preltj  o  cíelo;  ni  fe 
deímir*naf  ni  otrís  colas  f<  mo- 
jantes a  elVis  haziajiíio  qu¿  Imra 
na  con  grauedad. 

7  O  Paire  Eterno, dezU  como 
haspermitido  que  tu  foberano  y 
amado  hijo  padeica?  porque  -me 
le  has  quitado  a  mt  fu  d  iWp  ra 
da  y  triit»  madrea  mandarafm.e  tu 
morir  juntamente  con  el  .porque 
muriédo  no  pallara  el  dolot  que 
paíío  agora  por  la  aufencía  de  mi 
hijo.  Defpues  mirando  hazu  fa 
hijo  dezia;Híjo  mío,con!uelc>  de 
mi  cora^on,querido  mió  a  q  ha» 
venido?  que  le  ha  hecho  de  ti^co 

mí 


" 


CAPITVLO   XL, 


nenta?  camifapi  aca  yacca  haque 
iaca,vinaya  hiíquichauima  canea 
sin»  vea  hama  yantCHChatama' 
'Cahama  maya  Crufaroíquícata 
a  hihnapbahiftamaíhái  qhuítiía 
taq  ne  la  ni  ttaqqueíinampi  tta- 
|quefaatama''íaraquitauína:Nía 
luahuapampí  arcfitatfca  S.  loan 
Santa  María  Magdalena  mancuf* 
afsinaraqní,huahuay  Ican,pha- 
íhay  Magdalena,  ennaropí  pnri' 
anaicanqnq.pt  Yatichírima<Ma 
ilíroma  amauíriina'í  aeaCrufanC 
|ui  vcahua  vllcatama/makha  ha" 
lihuaMaeftro  hati  bifchihata,naa 
'ocachiripafa  hant  amparahata 
lihuafsina  hantháhua  vllttiric- 
ha  íatauina. 

3AP.    XL.  CAMISAKHA 

elu  Chrifto  Auquilía  hispana, 

Jiofna  luracanaepa  mava  hama 

ucuUnia  ha  ;haíiua  h.imachchina 

2o  lana  Virgena  Mariana  hacha 

raquiehinajaníanfea  Auqui- 

ífana  coilana  háehípa  cu 

pi  harapí  toqui  hu* 

nütachína  vea 

tháhna  a- 

rofi. 

ÍESV  CHRISTO  Aaqaif- 
fa  hiuipaiu  hilanacay,  loratpa 
ntUuratpa  l'akhfi,luratpa  Cala 
taca,luratpa  rraque  auqaihahua 
urifihahaa,camírihahua  hioi  fa 
sinhiraapi,  taque  hachafína  ha - 
liacbaAa^ha^nacaampiaca  checa 

Díof 


4«T 


mo  efta  gente  maloadaaqnienfié 
pre  tato  bien  has  hecho  te  ha  mal 
tratado  defta  manera<?yha  queri* 
do  que  mueras  recodad;  en  vna 
Cruz? y  te  ha  atormetado  có  tor 
mentes  que  jamas  nadie  hapade 
cídoí  Delpnes  de  aucrhab  sdo  a 
fu  híjo^olaíendofeaSan  kan  y 
a  la  Magdalena  dezía:  Hijo  mió 
loan,  hija  mia  Magdalena  a  que 
hemos  venidoí  donde  efta  wú éli- 
tro Maeftro,vueftro  amador  voe 
ftro  biéhechorf  miralde  en  aque 
Ha  Craz,mírad(i  le  conocéis  que 
y  o  con  1er  fu  madre  lino  le  huoíe 
ra  muerto  delante, de  mis  ojosa 
penas  le  conociera. 


CAP.    XL.    DEL    SENTÍ- 

miento  que  hizieró  las  criatura» 
enla  muerte  de  Cbrirto,  Co- 
mo Te  lamenta  la  Virgen 
y  déla  lanzada  que 
^teron  al  Santo 
cuerpo  eu 
$1  co 
fía 

^iVERTO  UCuChrWo 
i  Señor  todas  Tos  criatura 
zieron grande  fentímíento;ei  Sol 
la  Luna,la&Piedrasla  Tierrazo 
mo  fi  tuuieran  dílcurfo  para  ente 
der  la  mnerre  de  fu  Criador^  pa- 
ra exottarfe  a  llorar,  y  para  q  los 
hombres  entendieütn  qae  *ota 

mutzt& 


s  ni 


I 


I 


:i 


VITA    CHR  tSTI, 


Diofha , checa  vocpataainhaa  fa- 
rhpaeaquí   Inci  riariaquimfa  iuki 
hu4vcapt  ccanarnpa  imancaíilsí- 
i?a  hihnana,  schamaca  tucuna  ha 
ccapíchathá  bocea  inricama  tem 
f>!onihanatcaña  ilipifca  alaatha 
inanjracama  pavarocchasjalita 
trina,  leía  Chrillo  AuqaííTa  ttaq 
pina  ;  raquefea  ccarccatitaoína, 
vnak  h  vnukhtacauina:  calanacaf  • 
ca  hap  pacharaqúí  paqoiíüaa'ma 
..•ttamísitaoina:  amaya  ímauina» 
;cafci  hsípspachsraqrJhiftca?í_fita 
-BJn  í,amayanac.afcaha£tatapika- 
taiüna,tea:ufalé  marcareis  nispif- 
C3canina,haqt3enaca(a  viljapíf  a- 
taama;  maasea  acaamayanacana 
haca  catauíp.3(camiia  allókha  A  a 
tares- amauetanaca  fihama)  lela 
ChriiÏ3  Aeqauía   hacatatkhata* 
thá  h  icatatkhacamna:  amaya  vta 
nacp^cnchabaníra  AuqtníTa  haca 
C,?tk repina  hiftearafítauina;  porq 
SmiP  Ropilla  acívaathá  arofif 
jÉiM*'Íefi  Chriíto  Auquiííaqaibua 
hiaírinacana  h^catatañapca  Wiui 
fínacarhá  hacatatarsina  csíUra- 
na.hmi  mjanipj  hihaatUtaqui  fi: 
H  tcatatap  1 X  k  ichaa  bifquica  S- 
0  ng-'hlhnaca,  hanihaafichá  bi* 
h,u  ikiañapatacjat  hüCatata.hi.v- 
cria:*,  m?afca  Auqatííampi chí- 
$aqqi  Acenfió  vru~u  alakhpacha 
ro  miííuchi  (camifahacc^pa  Ooc 
t  v;vn:a  bifquica  ha m a)  hanipl 
pa  Aa-jaifla  h/.huacathá  hacatac- 
ci  ica,  vea  vruíucatat^pífc  kha- 
ti  j  ia.í.hoa  haka  nayra  AaqnüTa, 
««¿hiuaíca  hopanaca.  QaJquipa  S. 

Mateolca 


rnaerto  el  verdadero  hijo  de  Di 
os;  e!  Sol  feeciípfo,v  eieondío  íi 
luz  cafi  por  efpacio  de  tres  hcr. 
efeureciendofe  deíde  ia  hora  di 
f-xcaa  la  hora  de  nona  ei  vele 
de!  remplo  fe  raigo  dca'tcr.ba 
xo  todo  quando  Óhrifto  espiro 
)a  tierra  eemboilas  piedras  fe  qu( 
braron  y  defmenazaron  vn~s  ¿ 
otras:  las  fepuSturas  de  fuve  iÜ 
abrí  ron  los  muertos  reiuíitaró 
y  yendo  a  íerufaleo  aparec-Uroi 
a  muchos*  auní]  (come  d'iztn  n  i 
chos  Dolores)  refucít&rqn  def 
pues  de  Ohriílo,  y  las  iepulunf^ 
deliras  fe  abriere  antes  que  Xpt 
reíbcitaiTe  porqoeconu»  dize  Sí 
Pablo  hablando  dailo,  i  Cor  c  11 
CbrUto  reí'.:«irando  de  los  muer 
tos  fae  el  primero  qae  ccmertt 
ia  relcrreccior?  pasa  no  tornar  o 
tra  vez  a  morir  Y(«  ellos  de  qu< 
hablan  ios  Euan»e!i(U$  refucita 
ron  para  no  bolncr  a  morir,  y  el 
dia  del  Acendón  íubieron  al  cie- 
lo juntamente  con  Chriílo(;omc 
aïganos  dizen)  fin  da  Ja  den^roi  i 
dezir  qoereiucicsfóel  dia  q  N.S< 
refueito^primero  el  y  luego  e.loi 
lo  qual  parece  qar'rirrna  el  miltr.a 

S,  M-tw-o 


:> 


CAP1TVLO     XL, 


teofca  acá  aro  checahnafafsín 
ñachi  nia  Auquiifa  hacatatkha 
ha  vcanaca  ailokha  baque  Ie* 
alenanqniriro  vlUfirap'tkhata 
1a  fafsina:viñaya  bani  hiuirita 
i  hacacatkheïinacapiHa  vllafi-* 
¡vllafirapi,haniraqui  haquena 
api  camafquiriti- 
;  Hanira  Iefn  Chrifto  Auquïf* 
biuipanfca  mayní  Centur ió(Si 
ó  Metaphrafte  hífqui  hamafa) 
nginos  futiní,íoldadonacpam 
famifapi  hihuani  fafsina  vlla- 
ifcatauina,  Collana  Auquiffa, 
ararífa  chuymani  hama  hiuipa 
•a,huaracuiifsina  chuymapana, 
tuafsina  hanití  taque  haquefpa 
cchamapa  tucufipana,parp3pa 
cafipanaíamacafaquihiuiri'íya 
laccapaca,  hiska  arofunatzqui 
ïamapa  cchuiipanfa  ,  hihuaisi* 
iquijafsina  hamaehaquiripi ; 
iam.1  cehuíípanapílla,  chuyma 
aquepanapilia ,  lakhraila  hua- 
catata  hihuarana-,  acafca  hua* 
rifa;Diofaro  hifqui  arobfahua 
ai;  acá  baque  ancha  hífqui  chn 
iníhna,Diofna  checa  yocpahaa 
'iina  csaná  fatauina.SüJJado- 
cpafca,  AuquiíTa  hiuipana  in» 
acchamaca  tucupana,  vraque- 
ccarccatipana,calanacafa  hupa 
ira  haychafipana  ,  Capitanapa 
imaraqui,  checa  Díofna  yocpa* 
ta  acá  baque, paña  haquecaocaf 
ifa  fapifcatanina:  haccapa  ha' 
lenacafca  AuqutíTa  hioipana,a« 
khpschafa  acapachafa  huaraca 
tana,  has  hafsiua  ha  rn  a  chipan;), 

ausha 


4t9 


San  Mateo  diziendo  quedcfpues 
déla  reforreccíon  de  Chrífto  N  S.  . 
aparecieron  a  muchos  en  Ierufa- 
ten:  porque  los  que  refucitan  pa- 
ra fcr  íiempre  bíenaaenturados, 
apa  recen  a  Jos  hombrcs,y  no  con 
uerlan  con  ellos. 

2  Antes  que  Chrífto  N.S.mmíé 
ffe,ei  Centeríon  por  nombre  Lon 
ginos(a  lo  que  dize  Simeón  Meta 
phraftes)con  fus  foídados  aeusr- 
dauanpara  ver  como  Chrifto  mo 
ríría,y  muriendo  có  fus  fentkíos, 
y  leuantando  fu  boz,  admirando, 
fe  en  fu  coraron  dixo.'Por  ventu- 
ra todos  los  hombres  no  í'ueien 
morir  callando?  porque  fe  le»  acá 
ba  el  brío  y  lasfuerc^s  }y  aun  al-, 
ganos  por  no  tener  aliento  para 
hablaraun  muy  qnedito  parece  5 
duermen  quädo  mi>eren,pues  ral 
tandonos  lasfuercasy  el  entendí, 
miento,  y  fecandofenosla'.engoa 
morimos  todos:  pera  eñe  murió 
dando  gran  boz,y  hablando  con* 
cenadamente  con  Dios  mu  rio*  di., 
so  claramente  eíle  hombre  juilo 
era,verdadc«ro  h/'jode  Dies  era» 
Sus  íoldadospor  aufffe  efcurecV-\ 
do  el  Sol, temblado  la  .  tierra^def- 
pedacadefe  vnas  cen  otras  las 
piedras  en  la  muerte  de  Chrífto,. 
dixeron  como  fu  Capitán:  Fííe 
con  fer  hombre  era  juntamente, 
hijo  de  Dios:  otros  temieron  mu, 
cfco  por  moílrar  fentimiento, 

y  Uorat 


j 
i 

í  '■;.■  ; 

A 

I        '  i 
J 

I 

I    ' 


■ 


f 


^^■^^ 


ÍO 


VITA  CHRISTI, 


ancrnraquihakhfarapífcat.3DÍna, 
Chuvniaía  lekefiia  lerufalenman* 
ca  mapiicatauina,  collana  tayc 
ílafsa  Virgen  Santa  Maria,haeapa 
Sane  5  marminacápí  i'caro  alakh* 
tapifcatanina  bachafa  ,  almipa 
cbuvmäpa  qoicbuvafa  hachalara 
qni  lefuChnftohuahuaparo. 

J   Ä  hoahuay  camifapi  naatay 
camafapakhta  ,  tapakhtanacanfa 
fapaihtctpa  havtaquet  tai  huma 
h'iüÍTjaca  q'h'uttipi  naa'hifquúhi 
rani?  hanicikfia  nacjm  nayranuca 
hihaaina,h.umaica  hipihana  nay- 
rahaia  ifppuhapij'akhetaimajbiia 
yiititaíma?  collsna  mokhfaaro- 
mampi  hahurkafma  ?   hihuáña- 
tnachméks  mískithfa  maápi  mo* 
khfa  aromaqui,  naro  arofifsín.i 
man 'say  ítai'maí  ínt'i  hama  fuma  a 
han'diiaqúi  naa  manca  cufríiñaha 
taqui  lakhíuyítafma''  camifapi  a  - 
capacbaroca  haytacaña  amauir* 
ta'  T^ycabaca  hayamaratbá  hi« 
húapha  niíca  huayna,thuthompí 
hama  tbuthnmpícaiYina  hihuaha 
feiíta?  híhoaña  amahuafsínca  baní 
tikh.i.alaya  AuquínaAna  rnarepa- 
raqui  írpitafrna?michca  tayeama 
yocachírima  cancsfsina  cuuácha 
kapif*A«'ïrï.*'fhiskacha  huallahacha 
Cunafacunapa    al'sina  baycamu> 
a  tilma?  armafma?  piliro  haceuf' 
mai  n  u  thaancaquima  fata  hani- 
hna  hífmái  mi.hca  matay  íaía,va 
CCa  tayeanacahama,  taynay  hif- 
maí  rnichca  haccha  arona,  hiska 
arona  heccutafma'.    autimancha 
cuiiltiu-  haohwnancha  hacbapha 

ni  final 


y  llorar  el  cielo  y  la  tierra  a  man 
ra  de  d?zir,  cnla  muerte  de  Xpc 
y  compungiendofe  y  hiriendo! 
los  pechos  fe  boluieró  al  pueble 
Nueftra  Señora  la  Virgen  Mari 
en  compañía  de  las  Santa*  mojí 
res  íe  quedaron  allí  ¡loando  3 
entrifteciendofe  mucho  en  f»  co 
taCon,y  hablando  Cun  fu  Tobera 
no  hijo  dezía. 

3  A  hijo  mio,eomo  me  has  de 
xadofola  ydeíamparada  mas  ¡ 
todas  las  defairparadas'í  auiendi 
to  muerto  quien  mirara  por  mi 
No  muriera  yo  primero  que  tu?] 
tu  en  mi  muerte  me  cerraras  lo 
ojos,  y  ccnlolarasccntus  Ju'cei 
palabras?  y  me  tai  diera?  a  cerne; 
harta  el  articulo  de  mí  mrert:?  ) 
no  boluiewas  a  mi  tu  rolt  o  ber 
molo  como  el  fo!  para  conloar 
me1'  Porque  ha»  querido  dexar 
me  acá  en  el  mundo, y  que  tu  ma 
dre  muera  defpues  de  muchos  a 
ños,  y  morirtu  mancebo  y  en  \¡ 
flor  de  cu  edad'Queriendo  me  r  1 1 
no  fuera  por  vétura  julio  que  m< 
licuaras  a  la  morada  celcltial  d< 
tu  Padre?  (¡no  di  rae  c*  que  te  he 
enojado  fiendo  tu  madre?  dime  íi 
por  ventura  quando  niño, o  qu^n 
do  grande  me  aparte, o'uide, o  hi 
ze  poco  cafo  de  ti?  o  ditiendomt 
queetluuieíTe  en  tu  compañía  te 
lo  negué?  o  llamándome  tu  Ma> 
dre,no  te  dixe  yo  Hijo',  o  te  di  pe 
far con  alguna  palabra',  o  (1  citan 
do  hambriento  me  holgnei  olio* 
ran Jo  no  hize  cafo  de  tus  lacri- 
mas 


—  fc 


CAPiTVLO    XL. 


ímaíhumaqni  amkhafipachana, 
waqhui  amkhaltha'í  paya  chuy 
aqui  cúnala  ehurafma'.  haniti 
ava  I  uala  nia  tnncapaanimafa 
(In?  >  haqnemáia,  hátañahacha 
ififsiua  hamj  quichuttha'.  lla- 
liflhai  humahaquiñacama  cayo 
fa  ha^i  avnocarhaMïPnes  hicha 
u  cama.hicha  vrutfca  hihuaña- 
cama.hibuañahstfca  viñayaca 
a  amaoirï  taycamaca,cam'tfapi 
vtaqaetnai  marmey  vcahoa 
lahnama  fanampi  llollacafit'ta» 
ahua  varita,  Scraphinanacafca, 
nipí  naa  huma  amahuañahaca 
il  irquttiï  mkhca  lialiirquicha. 
mihua  Homafca  paaamahuaisi 

camifa  naa  Seraphinanaca  lla- 
tha,  hamaraqpi  llallit  ta,  nana 
ututo  amahuauiha  ,  pues  naa 
aampiatmhaafsinca,  camifapi 
ytaña  amaaic  ta'. 
4.  H jnitikha  camifa  ammit  ta 
mariquiqui  marcamaro  irpa« 
ca  amaoitafma!  haniti  amahua 
i  haqaeuaca,hihtiaha  fafsina  pi 
ni  hihuañ  ípatca  quíchufiri'íma 
raaraahuatapa  haytaña  amkha 
n,iqui  ancha  l'aquiíírí  pootirt* 
,  íJues  huma  huahuav  camifa 
aamahoatama  acapacharohay 
Caña  amkhafi(inca,haní  quíchnf 
•  quichafchíca  vcafca,hani  qoi- 
utíñimataquicauquiro  mahata 
Roqui  irpíra,h»tahuay  huahua 
nhua.niahaytañ  muta  amauic* 

hay  ta&íha,  humafca  mutnña- 
lla  amanea, nia  ntotutahina, nía 
i4  na/ ramanapiía  roucuuima  vil 


4*» 


inási  o  en  lagar  de  cardar  de  ti, 
emplee  mi  coydado  en  otra  seo* 
fas*  o  H  te  he  dado  algo  de  mala 
gana*  Por  ventura  quando  te  pet 
diíle  de  doze años,  no  me  aífíigf 
tato  como  fi  huniera  perdí  de  mi 
vidaí  y  no  paren,  m  di  defearfo  a 
mi?  pies  halla  bailarte'  Pues  co* 
ido  deí&nrparasa  la  m;<dre  tytée  te 
h^  querido  harta  eft*  día,  v  deí<£e 
elle  día  te  amara  hada  la  muerte, 
y  defde  la  muerte  halfo  !a  eterni- 
dad4. Dexafme  con  dezir,  Mttger 
t  es  av  atu  hijo:  Va  (abes  q  ni  (os 
Seraphines  me  hazen  ni  puede  ha 
zer  ventaja  en  amarte,  &  díte  por 
ventura q pueden  hazenneíai  de 
ninguna  manera:y  tu  en  amarme 
te  auentájasa  mi, como  me?  nea 
tajo  a  los  Seraphines  en  amarte. a 
ti:  Pues  como  amándome  tu  a  mi 
mas, has  querido  dexarrnei 

4  No  fuera  juíto  por  ventura, 
que  aísícomo  meamas-afsi-qiiifíe 
ra  llenarme  a  m  Reyno*  los  ene 
fe  aman  muriendo  denté  poco  la 
muerte, ma;  acordandofe  que  de 
xan  a  ín  amado  no  fiemen  oor  vé 
tura  mucha  pena  y  .dolor  \  Pues 
coroo  tu  hijo  mió  acordando? c  q 
dexanas  en  la  tierra  Siní  tr<  ?ma» 
¿a  no  touíftepena  yi'-tsiíie&ai  v  fi 
la  tonille,  par*  no  .tenerla  ¿I  eua- 
me  a  donde  tu  fueres»  Hijo  n  so, 
hijo, ya  has  querido  dexarme  fea 
afsit  y  tu  hasquerido  padecer  ya 
haspadecidojyacoïi  tas  ojos  has 

vifto 


I 


4** 


VITA 


)ata,näfa  vlljaraqatthabua:  maaf 
ca  acá  hama  Crozaro  cehacncata 
ta  vlljafsina  anehahua  quichuf' 
tha.  Huahua  amparahana  ichu- 
khafcaísina  ancha  collana  vllína- 
jeani,  ancha  fnmacamcotaqnihua 
vlljafina,vcaíupapi  Angelefnaca' 
fa  íchuraña  huaquiíipanca,burna 
ro  huayilofsina  náa  íchurirícana 
Qhuitipi  vea  ahanoma  qaiqui  An 
gelefnacana  vlljaíiu\,nanfca  vilja 
litanía  vlSjafiuíharaqui,ancha  cha 
yma  apiri  vliiana,  hiebafea  lara- 
ma  koocacauc|uíñaa,híataña  vli* 
jaraqaiíQhuitipi  vea  nayrama  a* 
capacha  aíakhpacba  cuíiíiy rí,  an- 
cha qhuettífiyríjqWailpícalafa  ma 
kaqui.  ííípípjpíri  vlljana,  hichafca 
kañahuaaea  cchaaraquipatara  - 
%vl!ghi  S -Qhnitipï  vea  Iacama  ha 
ayka  cchaajata,haqaenacana  chu 
yin  apa  iriri,  challuncaaja  ckay- 
mapla  hüetoptiyr  i  vlljana-'  hichaf 
ca  vilakhcara  cchaarajaru  cura* 
ttata  vlIjarag/Qhuitipi  vea  ebOr 
que  pantafaa  ñakotama  vlljana, 
nanafanoani,conamanathothnm 
pína.cantotana^ofana,  antanea- 
yaua  pillattaaca  vlljana,híchafca 
míehaaaaaiita,  thathumpí  pacha 
fa  cchapi  cchapí  pillana.pillnttaa 
cavllj  araquis  Qhuitipi  nuccama 
paaro  ííailajata  vlljana:  hichafca 
ttajalli  ñoquehuaalitha  vila  echa* 
líkhtara  vlljaraqui?  famirí,chupa 
ta  camcocabanchima,haniqhuiti 
na  vcahuccahua  yaneca  faoi  vllja 
na,hichalca  bakhomalla  ,  cchun- 
cchuthá  iillacama,  fílliitfca  echan 

cch  acama 


CHR1STL 

vida  tu  paísion,  y  yo  tSben  la  I 
víftoi  Pero  viéndote  defta  mai 
ra  puedo  eo  ia  Cruz  grandifsin 
es  el  dolor  y  pena  que  liento:  V 
te  niño  en  mis  bracos, tan  linde 
tan  hermofo,  qne  los  Angeles, 
lej  fuera  Jado,  quifieran  arreb 
tarteme  enamorados  de  tí.  Qn 
vio  eflfe  turoftro,enque  los  mi 
mos  Angeles  fe  mírauan,yyo  n 
remiraba  tan  agraciado,  y  leí 
agora  acardenalado;feo,y  efpa 
tofo''  Quié  vio  ellos  tus  ojosqt 
regozíjauan  el  faelo  y  el  cíelo, 
los  ve  agora  turbios  y  efeuro; 
Qn_ié  vio  eiía  tu  boca  rofada  q| 
enamorauay  abraíaua  é  fu  ame 
ios  corazones  elados,y  lave  ag 
ra  enfangrentada  y  denegrid; 
Quié  vio  el  tabello  dorado  de  t 
cabec<i  quando  yo  le  pevnaua 
adornaoa  de  guirnaldas  de  rof¡ 
y  flores,y  le  ve  agora  defmelení 
do,v  en  lugar  de  guirnaldas  cor 
na  de  efpinasíQnjen  vio  tu  barb 
partida,  y  la  ve  agora  remelad 
y  hecha  vna  plafta  de  fangreí  T 
cuerpo  en  todo  tá  perfecto  y  ac 
bado,tá  lindo  y  hermofo,  fin  qu 
nadie  pudiefle  poner  tacha  en  e 
y  le  ve  agora  feo  defde  la  cab« 
$3  a  lcspies,v  dclospieshafta  1 

cabeci 


¿V 


CAPITVLO    XL, 


435 


hafama  yanccachata  chokhri» 
¡ata  kailubuaafitajhani  kataqui 
alicata ,  vilaqni  toqtcquethá 
jllamiri  vlijaraqni?  naa  nayra 
lghfamca  hama  qhuitipí  hicba 
ljatama  i  bicha    vlljauihafca 
initiraquivlljahafpa?  Qhaitipi 
ta  hahuritani  qutchufiri ,  hani 
tuitinfa  hahuratayocachiritay 
maíQhuítiropiatamafinahua* 
lahahua  hihuayaraqueto  fafsí* 
i<Áoquípafa  mutuphafipana  ca 
ifaraqoipi  cchataha,hani  huma 
lattafsina  hihuayipana'íYancca 
lirinacamspilla  jhifqui  vllttaf* 
ica  hanipih>huí?yiríólamti,yan 
;a  hocíumaneacachspi  nana  a* 
>fiñ¿ha  hu^bochÄpüia  huahua 
¡fachito,hocharaqui  Diofaha  ab- 
anto h;cha  vfijaclhaca  vca  £a» 
lachaiaquetojMsyayaaquJhua 
aa  kaca  hahurafsina  harnachito, 
aquififsiñana  llaquifiñapa  Ua^fi 
ina  hsnihayapichaja  haquirija 
incañahaqaipícuíiíiyto,hiaihan 
illa  quichuliñaha  bihualsina  ha 
lacharaquinij  aca  acajaarunaea 
laellra   Señora   tayclfa    Crula 
íaathá  huahuapa  vÜacatata  aro 
riqui  ,  haniqbuitinfa  hahuiata, 
üpampi  miri  Tanta  marminaca» 
i  quiebulïraquipanajhahuf  iripa 
chafaraqcrpana. 
5 A  ca  bama  taycifa  bacbafqui 
anica  Pilatona  qhoítapa  huta* 
¡fcatauina,  hamkahanira  Paf* 
uaíallaraqnipána  Ctulana.ccha 
ucatanaca  hihuapha  vca 


cabera,  laftimado  maltratado  hd 
rido,finqoe  aya  enel  parte  ñinga 
na  fana,y  tudo  corríédo  fangr*< 
JPues  quien  te  vío,como  yo  te  vi, 
y  ts  ve  como  te  veo,  que  confue* 
lotomaraíefpceialmentel»  afligí 
da  y  defconfolada  madre  que  te 
parió?  Aquíenmequexareyodi 
ziendo  que  me  mato  a  mi  hijo, 
pues  tu  Padre  quífo  que  padecie 
fesí  corno  aculare  alosque  lepa- 
raron  deibmanera^uesle  diero 
la  muerte  fin  conocerle?  porque 
fi  le  conocieran  bien,  no  fe  la  hu« 
nieran  dado.  Solo  puedo  quexar 
me  del  maldito  peccado  ,  que  el 
fue  el  que  me  quito  a  mi  hijo,  el 
fue  el  que  me  quito  a  mi  Dios,  y 
melé  ha  parado. como  ella. « lo!o 
vn  coníuelo  me  queda, y  esq  co- 
mo fea  mi  dolor  tan  grande  aquí 
to  puede  llegar  parece  que  no  pu 
edo  víuír  largo  tiempo,  y  elto  es 
lo. que  me  refrigera  pues  murien 
do  yo  morirá  y  le  acabara  tanbié 
mi  dolor  y  triltezaEítas  y  femé, 
jantes  palabras  diría  la  Virgen  fo 
bcrana>mirando  al  píe  déla  Croz^ 
a  fu  hijo  fin  fer  confolada  de  na* 
díe  ,por  ellar  también  afligidas 
lasfan&as  mujeres  qaeeftatiaii; 
en  fu  compañía  y  faitldoles  qúié. 
las  confolafe., 

<¡  Hitado  llorando  desamanera 
la  benilitifiinia  Virgen  N. Señera 
vinieron  vnos  de partede  Fila  tos 
diciendo  qee  tenían  orden  de  q 
los  crucificados  muríeflen  prefto 
antes  que  llegafe  la  Pafqna  ,y 
Ee  por 


454 


VITA   CHRSÏTI. 


Vea  fnpa  cavonacapa  paquica  pa 
qtiuanima  f  tohua  fafsina,  ilaquí 
pañi  luneatanacaha.  cayunacapa 
paqnvcat  suina  , pí?quíquepan  lea 
pañí  luntatanaca  hthuaphífeüta* 
nina  Nueftr  a  Señerafca  yecaha- 
cajiuahnahaca  niahoa  hiui,hiüi - 
panfc.s  hanihua  camachaniti  fafsi 
na  chuyrnapana  kata  cuíifiisina 
bamachatauina,hüabuaha  maam 
pívfuyarpanafaísína.Maafca  Sol 
tíadonucana  máyn'tpa/makha  Sa- 
cerdotenacana  maycóacpanacoll 
qae  irkharaata  ampi  hihoarauina 
huafañapataquí  ,  m?ya  lanzan* 
cupichuymaro  hunütatauina,  V 
catfea  vilampi  vmampi  ayuítauí 
na  pacallco  facratnétona  echa ma 

Í>ataqui:  Nayramna  mayníloab 
utiní,Abfalonana  chuymapa  g.m 
fa  lanfanahunnntana;  Anquilía 
hunútíri  haquefea  maya  laníana^ 
qui  qoimfa  chuyma,  Auqoiífana, 
TaycíTana  S.Ioananachuymana- 
capahunontatanina.Nuertra  Se- 
ñor ampi  S  Ioanampipilla,Auquí 
fía  hununtípana,chuy mapa  hunü 
tatahama  ancha  qr/jcbuílpífcatav 
nina,  Atamifapi  Taycíía  huahua 
pana  chuymapa  hununtírivlljaf' 
fina  llaquiíiñapa  chuymaro  ya' 
cea  na,  quichnfina'fehuymapa  há- 
páa  hama  hunütana  Nía  huahua 
pa  hthuatapílla  haniraquíhua 
niaampi  yáccachiríquici,  vcatfca 
hacquif  i  mutuyipana  yanccachU 
pana  ,  vea  mutuuípatha  yocant 
tav'cani  quichufeana:  nía  hihaata 
thá  hunúcipanfea  taycpaq^ui  qui» 

cha» 


Por  eíTo  les  qaebrafen  laspíern? 
y  díziendo  efto  luego  quebraroi 
las  de  losdos  ladrones  ,  y  lueg< 
murieron.  La  Virgen  parece  qui 
pudo  eonfolaríc  algo  ,  con  dc2Í 
que  íiendo  muerto  fu  hijo  no  I 
harían  nada,  y  q  fino  huuiera  mi 
erto  poruentura  le  quebrará  lai 
piernas, y  le  huníerá  añadido  roa 
dolor:  Pero  vno  délos  Soldado; 
poruentura  cohechado  cor  pía 
ta  délos  Principes  délos  Sacerdc 
tes  ,  pira  quedar  ciertos  de  qm 
Chrílto  era  muerto, le  dio  vna  1¡ 
c;ada  en  el  coítado  derecho,  de  d< 
de  falio  fangrey  agua  ,'para  vir 
tud  délos  faunos  facramentos. 
Ioab  paíTocon  tres  langas  el  cera 
c,on  de  Abfalon  pero  elque  hirie 
el  coraron  de  Chrifto  trafpaic 
tres  corazones, el  del  Hijo, el  del; 
Madre, y  el  de  loan. pues  Nueíhí 
Señora  y  S.  loan,  quando  hirió  ¡ 
Chriltofe  cntriftecieró  tanto,  ce 
mo  fi  huuiera  trafpaííado  fus  mi 
moscora^onesiOcomo  fue pen< 
trada  de  dolor  b  Virgen  viende 
tratpaflar  el  coraron  de  fu  hijo 
de  repente  le  hirió,  pues  que  maí 
auíá  de  haïer  deípues  de  muerto' 
demás  defto  quando  le  atormen 
tauany  maltr¿tauan  mientras  e 
üaua  viuo  el  hijo  y  la  madre  en 
compañía  paífauan  el  dolor  de  f 
quellos  tormentos:  pero  hiríeu 
dolé  deípues  de  muerto  ,  (ola  \¡ 

miáti 


■ 


-' 


CAP1TVLO  XL. 


cn»fstanína,hapahummtata  ha- 
macharauína,  Sancïa  Yg  lefia  fea  a 
caEípoíopana  honútata  canea  ni. 
pa,lanfanahancchacancap¿pa  v- 
nanchañaíTataquí  maya  Hymno- 
na  kochufsina  acá  hamali.Mokh 
la  Cnifay  ,  mokhfa  clauonacay, 
&c*  Maafca  lanía  maaqui  ancha 
baucchay  fUefu  Chrillo  Auquif- 
lana  hanchiparo  hihnaeath.i  man 
raíJpachá,  híhuacanfa  huaíítatag 
lihuaaoipathá  Crafa  maaqui  mo 
niVCrofayiï.    Ssppa  Auquiíía 
Sraiana  ccbacocatstquípana  ca» 
ukHanVipathá  hacquipanfa^nia 
liu.'pinfa. 

I  AP.  XLl.  CAMISAKHA 

elo  Chriílo  Auqí  na  hanchipa 

2rnf*ta  apacachin?,vcat{í:a  tayc 

ííaNueftrá  Señoraro  cacuya 

chinajvcath  ,hua 

aroli. 

*  A  tf  loan  Enangelifta  paca 
j  hama ancha  ari  nayranüsina, 
Au  laiíTanacupitoq  chuyma- 
a  ianfanabununtauitha  vilampi 
mampi  ayuirí  vlljatauina,  acaf- 
i  facramentonacana  puncupa  ha 
;otroina  vcahonuntaaifnpara- 
ui  Sancha  Yglefsia  ccapacachata 
ina^eftamentona  vilaha4iafta« 
ipiha  fauípa  vea  tanja  churalii- 
a:Diofna  tayepana  acá  haccha 
oichufiñapa  ,  haceba  tutuca  ha' 
a  raaqmpipanfca,hachanaphu, 
itanayrapampi  marca  manca  v 
nocafsinahaqaenaca  hupaman 


43* 


madre  paltana  e!  dolorcomofía 
ella  y  no  al  hijo  huniera  alancea 
do,  y  la  faneca  Yglefsia  paraque 
entendamos  la  craeldad  de  la  lan. 
ciada  que  fue  dadaafn  Efpofo  can 
t ando  en  vn  Hy  mnodize  afsi/O 
dulce  Cruz,o  dulces  Cíanos,  pe» 
roa  la  Läc^a  llama  cruel  porauer 
rraípafado  e!  coraron  de  Chriílo 
defpues  de  muerto,  y  ala  Cruz,*1 
a  los  Cíanos  llama  dulces  por  a* 
uer  fnllentado  a  Carillo  inicuas 
víuiay  deípues  de  muerto. 


CAP.     XLT.     COMO    EL 
cuerpo  del  Redemptor  fue  baxa 
do  déla  Cruz.,  y  entre- 
gado ala  Vir- 
gen. 
Matt.Z7.  Mar.  ij  Luc.  .3.  Io,i9. 

EL  Euangelifta  5.  loan  con  fu 
villa  ¿gnda,con  fus  ojos  de  ñ 
güila  vio,  que  del  collado  roto 
del  Saíuador  fJio  Sangre  y  Agaa, 
y  aq'la  abertura  fae  como  puer- 
ta délos  Sacramentos  conooe  en 
riquecio  a  fu  Efpofa  la  Ygleíía, 
cumpliéndole  la  manda  de  lu  fan 
greqne  leauia  dexado  enel  Teí- 
ramento.  Pafladaefta  gran  trille 
za  déla  madre  de  Dios  como^rá 
toruellino, mirando  con  Iusojos 
llorólos  hazia  el  pueblo,  vio  que  , 
venían  vnes hombres,  Juzia  ella 
Ee    i  y  ha- 


4**  ,-,-■     VJTA 

ea  huahuapamancahutírivlljata 
nina^vcafca  Iofeph  fucrnitauinä, 
AuqoilTa  Iefn  Xpona  maqhuetha 
manqhuetbá  Pifcipulopatauina. 
Filatona  AuquiiTanaanch;paCrü 
fatbáapaeaíina  imañataqui  Ií'¿én 
cia  may  ifiísina  macmina,  may uï 
ïsiicodemus  futini ,  ludionacana 
hifquíqr'pampi  ,  aca  Nicodemus 
afea  Ieíu  Chrííto  AuqaíiTampí 
nayra  maya  aroma  haya  arófiéa- 
uina  :  vea  Tupa  Pharifeonacana 
maynípafsínfa  Auquífla  ancha  a 
mahuatauinaiacalca  AuquilTana 
hancbípa  (camifchínkha  ludíona 
canafarapa  hama){phifcuñataqui 
ancha  mokhfa  thokhííri  mirra  a- 
Joefampí, paraca  libra  ha ma  ala- 
pífeatanína :  fauanafeakuma  pa« 
ñonacafca  Auquíffana  hanchípa¡ 
llaqaípañataqui  apanipifcaraciui 
tautna* 

2  Yananacpafca  auqnichunac- 
pafcapanichíepa  ccapaquepana, 
chnpini  hacipana,  mavniía  mayni 
ta  taqtta  hakhfarauipana,aHokha 
raqui  arcapifeatauina  aea  hama 
aliokha  mayataiiracollomáca  ha 
tipanfea  N.  Señora  collana  Vilgé 
hwaílcar  aquí  Maquifiña  callariríc|. 
inakha  acanacaca  boaGcaraq,  hua 
hnahana  hibuata  háchipayaneca 
c!rchini,cnnafa  yanaña  amaliua- 
phífcchíni  fafsinayyancca  Indio 
nacaftua  fafñna  S.  loan  Euange» 
liftafcataycíía  huaíithá  quíchult* 
ría  callaripana,  hacha  nayrapana* 
chikbnviralifsina>  ,  h tfq,  v Uta f»ina 
cayefia  Nntftr»  S.  matay  hani  ha: 

khfa 


C  H  R  I  S  TI. 


•  mi 


ylíazia  fu  hijo  ,  les  quales  ¿rat 
Iofephab  Arímaehia  difcipu'ofi 
creto  de  I? fu  Chrifto,  que  anía  í 
do;a  pedir  licencia  a  Püatol  pan 
defrolgar  y  fepoltar  e!  cuerpo  d< 
Nn'eftro  Señór:y  el  otro  Nicode 
rnus¡>  hombre  principal  entre  loi 
ludios, el  qualvna  noche  auia  h 
nido  vn  largo  coloquio  con  iefr 
Chrifto:  porcíío  aunque  era  di 
los  Pharífeo* leerá  muy  afición; 
do, y  compro  caíí  cien  libres  dee 
pedes  aromáticas,  Mirra  y  Alo 
es  para  vngir  el  cuerpo  de  Nuef 
tí  j  Señor  fegnu  la  coílumbre  d( 
los  Iudios,trayan  también  faua 
ñas  limpias, y  por  íer  gente  pode 
rófa  y  honrada  viniere  con  elloi 
fus. criados  y  familiares. 


2  Y  viniendo  desamanera  ha. 
ziael  caluarío  con  mucho  acón 
pañamiento,  de  nueúo  comenta, 
ría  la  Virgen  a  afligrfe  pen.far 
do  que  porúentura  vendrían  i 
maltratar  de  nueuo,oa  hazer  a) 
gun  defacato  al  cuerpo  de  fu  Mjc 
imaginando  que  eran  Indios  em 
migosde  fu  hijo:  Pero  S.  loan  E 
uangeliíta  porque  NueftraSeño 
ra  comentaría  denueuo  a  congo 
jarfe  limpiando  las  lagrimas  di 
lus  ojofjy  mirando  bien  hazia  e 
lloslcdixoí  Señora  }  no  remas 

ni  te 


■ 


CAPITVLO    XL1. 


4?7 


t;hfaramti,hanï  quichníímtí.harjí 
taquiíimti,  vcanaca  Iofepbanv 
>i,  Ntcodemufampihoa  hutapif- 
jaí:haniliaa  vcanacaca  Anqaiba 
la  aucanacpati,amïfopahna,ina 
;ha  hina  MaeftroflTana  amigofla- 
u  banehipa  imanitana  fafsina  ha 
apifc-chi,amueaquimafatauina, 
ataíica  Collana  Virgen,  nia  puri- 
tana hilanaeay  huahuaba,  maef- 
roma  yatíchirima  vlfiritihuta* 
iif£ta,nayranacaT»ampi  vllacata 
úfeama,  camifapi  chuymanaca- 
nancha'Tappatí  yäccacha''  vlltta 
ifótati  hanicha1?  naa  y oeachiripa 
ancafsína,  ancha  haritháhua  vll- 
tírióia  íatauina. 
3  Satafca  vea  San&onaca  mokh 
a  arop^mpiraqui  Co  lana  Vírgé 
klaria  hahurapifcacbina,mokhfa 
ronscariquiqui  arctitacúna,  mo 
tifa  arornpirsquíqnijSeñoray  ii- 
enciama  churíta  crafarha  ¿spa- 
añataqoi  fapifeatamna,  tnolch* 
i  arompiraqui  iya  íaataoinaimo 
hfa.  arompíraqui  tayeafla  ham- 
patiphiícatauina,  mokhfa  aroíiíí 
araqoiqaí  Crnfaroia  efcalera 
acatalsína  Auqniííana  Collana 
anchiparo  macatapifeatauina, 
achafca  nayranacpathá  ahanu 
ynacha  llumchiqui  llücbina,  acá 
ama  Sa  ioanampí  quimfachiepa 
laoonaca  mokbfatjaqui  apfufsi* 
a  Crufachá  apacacauina,taycpa 
oraqu't  íchükbaraiitsnína;  tayc- 
ifca  acá  ha  nía  íchnkharoota  bar 
tpakhanqoipana  ,  hihuatipana, 
iccafa    nafafa   cchacchollípana 

ancha 


ni  tomes  pena  que  ellos  que  vie- 
nen fon  Iofeph  y  Nícodemus,  y 
no  enemigos  de  mi  Maeftro,amt* 
gos  fuyos  fon,  que  den!  de  venir 
de  comon  coníentímienro  aíepal 
tar  el  cuerpo  de  fa  Maeftro,  no 
llores  Señora/La  Virgen  oyendo 
cfto,y  llegado  ellos  les  diría:  Ve» 
nid  Tenores  a  ver  a  voeftro  maef* 
tro,icuantad  vueftros  ojos:  Que 
os  parece  de  )a  manera  q  ella  era* 
tadoímirad  íí  le  conoceis.que  yo 
con  fer  fu  madre  apenas  le  cooof 
co. 


}  Oyendo  efto  los  dos  Santos 
«oníularian  ala  Virgen  confuí 
dulces  palabras, y  le  dirían  razo- 
nes de  confue'o,y  lepidirían  lice 
fia  con  palabras  de  mucha  corte 
íia  para  decendir  el  Coerpo  de  la 
Cruz, y  alcan^ando'aj  dieroo  gra 
cías  ala  Virgen:  y  arrimando  la 
elcalera  ala  Cruz  íe  llegaron  al 
Santo  cuerpo  de  Cbrírto  N  S.  co 
rriendo  arroyos  de  lagrimas  de 
fus  ro(lros,y  juntamente  con  San 
Ioanlostres  Cacando  los  chaos 
con  grande  reuerencia  lebaxaró 
de  la  CRVZ,  y  le  entregaron 
ala  VIRQE  N,y  entregado,ef- 
tando  en  fu  regaco  y  eitádo  muer 
to,  la  boca  ynarizes  resfriadas, 
Ee    3  muchas 


VITA    CHR1STI. 


pancha  hachana,phifcuthapifsína 
häppatina  ahanupa ahanupápi  ha 
qaííaana,chokhrínacapa  querina 
capa,hamppatitauina  hamppatif 
finfa  hamppatiraqnitaoina;hacha 
finfca  acá  aronua  vcanquírí  ha* 
qaenacaro  atamatan'ma, 

$  A  Huáliuay  huahua  huahua, 
haqnaearo  naa  miya  hamahua  í' 
eha'iharuiiíma,hi£hafca  maatjp* 
tatahua  íchukharuukheto,  Hupa 
nacarocatayaisína  ancha  fumiri 
kalíriqaihaa  catayafma,híchafca 
hakhomallaquihua  ichukharaya 
khccoaHupanacarohacquiri  pa- 
cha quilma  ichukharuufma,hichar 
ca  hihuataquihua  íchukharunkhe 
to,  Hupanacana  bahuriripataqui 
hua  íchukharuyafma  ,  hichaica 
naa  qchuyiríhua  ichukharankhe 
to,Ruahuay  huahua  huahua, Hu- 
ma yocachafsina  ananay  fañathá 
aycuñathä  qhuifpiaquiftaca  vea 
thá  paa  mi  cea  llallíhna  qchulVia 
huma  hihuata  irlljafsiwa  Atakh  S. 
achachi  Simeonay  narofaaíma, 
ancha  checaropiíinua  puri  hani* 
luía  kacafa  thalakheítí,hamapilla 
maya  q.chu(ma  cuchillohua  hunü 
tahatpana  íictahaa:hichafca  hani 
hua  mayaqhununtitotí  y  maafca 
hacha  qchufiñahua,cucillona  ha- 
ma.hununcíto  ,  huahuay  huahua 
huahua  ,  navraha  niahua  hachafí- 
ñitiri  nayraa  vmapaia  tucullhua 
lakhrahafcahaccuñataqccariracj 
has,  arofa  cchufaraqhaa  aroíiña- 
taqai,llaquifiña  quiehafinacueba 
hua  hi!aitíco,maápi  apakhaccíco 

hacha 


muchas  lagrimas  derramaoa  sbr 
pandóle  le  belaua,  junta ua  fu  ro 
tro  con  el  de  tu  hijo  ,  befa  na  fu 
precíofifsimas  llagas  ,  y  befada 
tornaua  a  befarlas  millones  de  vi 
zes,y  llorando  diría  eítas.o  fem* 
jantes  palabras. 

3  Ay  hijo  mío, hijo  hijo,  Quai 
trocado  me  os  bueiuen  ios  hom 
bres  de  como  os  di  yo  a  ellosíyc 
os  di  a  ellos  hermoío  bucluenoí 
'me  feo  v yo  os  di  a  ellos  para  li 
coníuelo  ,  bueluenofme  para  m 
defconfuelo.Ay  hijo  mió,  hijo  h 
jo  y  como  los  dolores  deque  m< 
iibraftes  qnaudo  ospari  ,  los  h( 
fentido  ahora  en  vueítra  muerte 
doblados?  Ay  fancto  Viejo  Sim< 
on  y  qaan  verdadero  has  falido1 
pues  li  me  dixifte  q  vn  cuchillodt 
dolor  craípafaría  mi  alma  ,  no  v 
no  fino  mil  dolores  me  la  ha  tra 
paitado,  Ay  hijo  mió  que  ya  mí» 
ojosfe  canfan  ,y  lesfaltan  lagri 
mas  qoe  derramar  ,  mi  lengua  f< 
cania  también  y  le  falta  palabra; 
que  de2ir,y  lobranme  anguillas 
y  dolores  que  fentir  y  que  ílorai 

«01 


51 


CAPITVLO    XLIv 


hachafa  amanaui  purito  fafsina, 
Coliana  Vírgé  Ma.  ahanupa  hua- 
huapáa  ahanupSpi  hakafaatauïna 
hakaafipaica  ahanopa  vilachafíta 
uina  mauquipraraquitauina. 

4  Acá  bama  taycíía  hachipanf- 
*a  S  loätaycfl'ana  machaca  hua- 
huapahaccatoqtfcaS.Maria  mag 
dalena  hacca  toqtfca  faneca  mar' 
minaca  tayctfa  bahuraña  amahua 
píícatauína,qaichuííñapa  armafsi 
nahama,maafcaniataycíTaro  ma 
y  a  paya  mokhfa  aro  arofitathá  q. 
chufiñapa  tamaraqni  q.chufípífca 
na,  hacbapacamaraquí  hachapif». 
Cana,  llaqniítpacamaraquí  llaqut 
fipifcana'  S  loan  Euatígelifta,yati 
chirihay  cauq.ro  phattirapirta? 
yatíchíriuifaca  Auquíuifaca  fap* 
pahatí^huma  cchufimanca  qhuíti 
p¡  naa  huma  hama   amauítani1? 
qhuitipi  hifquichitani'regalítani 
camifapi  naa  vllinacatha  humahi 
huata  vlljafsínalíacavru,mafnru- 
thá  mayauquiptaathahua,  msfu' 
ro  chuymamakharuhua  iquiyt  ca 
hichafca  quiqui  nayrahampihna 
nayracatah&na  hihuata  vlljafma; 
mafuru  haccha  yaanacampih.ua 
yanaptt  ta  hícha  vrufca  haccha  <j 
chaíiñampíhua  ¡quichuyirta  fata 
nina  :  María  Magdatenafca  Icfu 
XpoAua.ífana  Crufapacatnkha- 
ruta  raqui  hacha  na, nay  raer  ufane 
quipana  ,cchinafea í   Auquíífana 
coliana  phalata  cayapa  catukhaíi 
taraqui  hachanajtnaya  hama  víia 
vila,ppíappía  catutafsina,  hacha 
taraqui  háppatina,  hachaíaraqui 

cata 


439 


con  efto  tornaua  la  Virgen  a  jun 
tar  fu  rolho  cen  el  de  fu  hijo,  co 
que quedaua todo  manchado  de 
fangre  y  desfigurado, 

4  Llorando  desamanera  la  Vír 
gen,fu  nueuo  hijo  S.  loan  por  v> 
na  parte,  Sancha  María  Magdale 
na  por  otra,  las  fan&asmugeres 
por  otra  oluidádu  vn  poco  fu  do 
for,procuraron  confo!arla:Pe>ro 
defpues  de  auerla  dicho  alpunas 
pocas  palabras  de  confaelobol* 
uíana  encrírtecerfey  allorar  fe. 
gun  el  dolor  y  lagrimas  que  cada 
qualtcnia:Dezía  S.íoan  Maeílro 
mió  a  dondetehas  ídoípodre.yo 
poruentura  viuírcon  alegría  fia 
ti?  faltando  tu,  quien  me  amara 
como  tu  me  amanas<fquíen  me  re 
galara  como  tu  me  regalauas?  co 
mo  tengo  yo  vida,  viéndote  a  tí 
muerto?  que  día  es  eíle  tan  dife- 
rente del  paífadoí  Ayer  me  tuníf 
te  entu  pecho  dormido ,  y  oy  te 
tengo  yo  delante  de  mis  ojos  mu 
erto:Ayer  me  hízifte  grandes  fa- 
ñores  y  oy  me  das  a  fentir  grades 
dolores.  María  Magdalena  tam* 
bien  abracada  con  la  Cruz  llora- 
ua primero  al  pie  déla  Cruz, def- 
pues  abracada  con  los  pies  de 
Chrifto,  y  tocándolos  todos  en- 
fangrétados  y  agujereados  los  be 
faua  ,y  befándolos  los  apretaría 
Ee    4  acor> 


440 


eatnthapina,hachafaraqui  naa  a^ 
ca  cayu  catuttafinahua,  hochana 
cahia  pa  pachañapahaquifthafaf 
fina, amk'h?  fina,  háchala  raqui  aa 
qoihana  yaticbiríhana  cayopay 
camiíapi  clanona  hununrata  ppía 
jatavlljafmaíhochauifa  cancaísi 
na  muturi  vlljafmaí 

<S  Qfiaitípi  acá  bamaro  puriya- 
tamaínana  hochamanca  farauiha 
hoa  ina  pampaqní  ccanaccana  fa 
canaca  aihahua  acá  hamachcama, 
huma  Aaqhanacayüpapílla  Dios 
chupichañataquí  haqnaca  hifqui 
cbañataquí  fariritabna  ,  naa  ho* 
charo  poritha  ,  humafca  naapa 
chana  mutata.  A  collana  cayuna 
cay  nana  thaa,haní  Díosamauíri, 
chuymahua  acá  hamathaataata' 
ma,Vcatíca  Dios  Auquimacaha 
khfuíinaraquí,  a!  akhpa  cha  manea 
vllutafsinaraquí'.  Taray  taq  atípí 
ri  Díofay  Camifapihcchaníca  ha 
ni  mutupha  fiftaí  hochauífafca 
mutupha  híllaíCollana  Díofay  a 
mahuañama  ancha  haccbahna:hu 
mapilla  naa  bochan inaca  amaba 
afsina ^ca  ccuri  acá  íaka  amahua 
fsina,hochanacaha  layco  collana 
fapakhta  amahuata  yocama  huí* 
ma  motoma  acanacapachana  bif 
ta;  hanitikha  S.  nanaeaqaikapifi- 
na  maca  vlljafn  aína  naca  quí  a  ropa 
ramaca  mokhfattafna  huaynafif* 
naíuanacaqui  mutnvitafamca:ca 
mita  pina*  acá  bacapha  hochakh- 
Mrarüi¡t¡íhampica,hacapha ílt  tai 
huabáamafca  hihuapha  hifta^na* 
ha*  híhti  jpha  fa ft¿ esa :hapaff  a  Ira 
:-':ch  ;  fañspí- 


VITA    CHRISTL 

acordádofe  que  en  tocarlos  aula 
alcanzado  el  perdón  de  íuspecca 
dos,y  llorando  dezia:  O  pies  de 
mi  Maeflro  y  Señor  como  os  veo 
conclauostralpaííadosí  y  fin  cal 
pa  os  veopadecerpenaí 


f  Quien  os  a  tratado  deftamane 
raílospaíTos  qneyohe  dado  pa- 
ra pescar, mis  huiandades  y  deua 
neos  deíU  manera  os  an  tratado 
que  vofotros  fiempre  anduuiftes 
para  procurar  la  honra  de  Dios, 
y  bien  deloshombres:yo  cometí 
la  culpa  y  vcspag3Íteslapena,0 
pies  ditúnos  ,  mi  coraconfrio  en 
el  amor  de!  quecsgouírnaua,os 
ha  parado  trios  deiiamaner  a.  Def 
pues  vcluiedoTea!  Padre  eterno 
Seuantados  los  ojos  al  ciclo  de- 
zia. Señor  todopoderoso  q  razó 
ay  paraq  yo  que  foy  peccadora  q 
de  libre  de  pena,y  el  q  csjüíío  la 
pagueígrandees  vneítro  amorpa 
ra  con  nolbtros  Dios  mió  >  pnes 
por  el  amor  qteneísa  eltt  poluo 
y  vaíura  haueis  querido  q  muera 
pornoíutros  vueftro  hijo  queri- 
do.No  fuera  jnltoporuétura  qno 
fotros  viéramos vueltra  iraí  fue 
ramoscaftigados  por  vueftra  ma 
noí  a  nofot  ros  nos  diera  des  pena 
y  tormétoícomo  bañéis  queiido 
qyoyotrospcccadorescomoyo 
viuamos  , y  vuetfxohijo  vnigeni- 
to  mueraíyo  foy  la  que  merezco 
la  muerte  y  el  es  el  merezedor  de 
la  vi  JVM as  bien  hazia  al  mundo 

que 


-— ^ 


CAPITV 

fañapi,hupapilhnatfa  maapipi 
ica  pufiíuuhifqnichirína  ,  natfa 
naampi  acana  haccafina  haqnaca 
¡hupichirinä":  Napilla  yancca  ha« 
auibampi  acapacha  ccakhírchíri 
ha;hopafcayacishau!p3mpi  mi!a 
¡rolurauinacpampi  fnmaychiri- 
ia,chüpichirina.  Puescamifapi 
aahacatba'í  hupafca  hiiuífara- 
uitauinajfatatfca  Icrnfalen  man 
nttafsínaraqui,Chay  ludionaca 
ifquichírima  ,haní  yupaycbiri, 
ani i  vlictiri,  hueca  ccuyatapa  ca 
»fsína,  camifa  humanaca  taypi- 
a  hueca  hihuacanaca,  marca  ma 
nacama  hacatatayiri  hihuaña ro 
uriyata?  Camifapi  huiesu  can- 
nirifa  vllitatiyrica,acahamahi 
asyafsina  cchamiilapiyata'fCa- 
tifapi  aca  hama  yáccachataícho 
•richatajiïrachafita,  mutuyatai 
»qquefaata,hifquiehirimacaya; 
pírímacajcuna  mercedafaluri* 
iiacaífaraquitauina  S.Ioan,Ma: 
»  msgdalenampi  aea  harna  arofi 
nfca  jtaycila  Nneitra  Señora 
afitaraqui  hachaña  caüarataui 
aca  aronacahinchnparo  chuy 
tparomantipana  ,  lofepharnpi, 

codemufampifcaNueilra  Seño 

taycííarormatay  niahua  intí  ha 

itaha  fi  ácana  aroma  tiftafpana 

lado  fieftafca  niaraquihua  pu, 

j,yocama  Maeftroha  ímacsna< 

apifeatauina  Virgen  fanda. 

Maríafca  checahua  aro» 

fi  fafsinaraqut 

iyafa 

na. 


LO    XLI.  *44t 

que  yo  ,  mas  honra  daua  al  mun- 
do que  yo;  pues  yo  lo  he  deshon 
rado  con  mi  mala  vída,yel  le  ha 
honrado  con  fu  doctrina  y  mila- 
gros Pues  como  víuo  yo  y  el  ma 
creí  O  pueblo  IlYraelitico,  ingra 
to  y  desconocido  de  quien  tatto 
bien  has  reciuí do  ,  como  diíle  la 
muerte  a  aquel  qué  a  ratos  de  tu 
mííma  nación  y  pueblo  refüdtan 

do  les  dio  vida<fcomo  quitsfte  la 
vifta  a  quien  a  tantos  dio  viftaí 
como  has    maltratado  deftama- 
neraílaftimadojefcarnecido^tor 
métadojafiigído  a  tu  bien  hechor 
a  tu  fauorecedor  y  que  te  haz/a 
mercedes?  Con  e/tas  palabras  de: 
S.Ioan  y  déla  Magdalena  daiisé- 
u o  renonaria  fus  lagrimas  Núcf 
tra  Señora  porque  le  penétrauan 
los  oydos  y  eicora^on.Pero  San 
Ioíéph  y  Nícodemus  le  diriamSe 
ñora  ya  quiere  ponerfe  el  Sol,no 
nos  coja  la  noche  aqui,  y  cambié 
fe  acércala  rielta  de!  Sauado,pcn; 
gamos  enla  fepultura  a  vuei 
tro  hijo  y  a  nuellro  maef 
tro  y  ella  les  dio  Ticé* 
cía  parecíendole 
bien  la  razó: 
que  de* 
zian. 


. 


"V 


m 


Efe* 


CAÍ». 


44* 

CAP.    XL  ÏL     CAMISA 

kha  qhuifpiyriíTana  hanchipa 

¡mata  cancachina  v 

catháhua  a* 

rofi. 


VITA    CHR1STI. 


Ñ 


XI  A,  hifeatanca  hama,  Iefu 
Chriílo  A  u  quilla ancha  cakh 
fichatahua  higuana;  maa fea  hiui' 
pana  ancha chupímpt  apaneatam 
naamayavcaro;  vea  a  maya  vtaf 
ca  lolVphancatauina,lGÍepha>Aa 
qnííTa  híhuacáca,  vea  colloro  ma 
ya  haccha  eálaphutticcehkuuíita 
uina  hupataqui,  vea  collona  ma- 
ya  huereonifsína;  vea  huertopa- 
ro^fappa  naabiuíbana,  acaro  apa 
títani  iafsína;  Iefu  Chríllo  Auqui 
ffana, col  lana  amaya  hsnchipafca 
vcaro  apapilcatauina,  apipanfea 
Angeleínaca  alakhpacbathá  cuna 
nianaraqui  hutapiícatatjína,  ama 
y  a  vtacama  arcapifeatauína^hakh 
farafa,háppatifa,  amaya  hanchim 
pi  Dios  Cáncañapa,  haceba  Api], 
alakhpachá  acapacha  tokhrifiri 
caneaiíapa  faripana-,  Dioscanea- 
ñapapílla  Auquilíana  anuya  han 
chipampichíca  mantana  amaya  v 
tarOiLimborolca  ha  mar  aquí  ;h  a 
ni  camifa  almapa  hanchipampi  hi 
huafsina  halakhtacatauinca  ha* 
ma,halakhtatauinti,Amayana,hí 
oírina  tayepafea,  haccapa  Sane- 
ta  marminacampíraqui  arcataui' 
na,amjyaica  San  loananipi,  Iofe 
phampí,Nicodemufampí  químfa 
pi  callapifcatanina:  huertoro  pu 
riyaí'sinít.^caüanocalsinajCol  ta- 
na Au 


CAP.    XL  II     COMO    Et 

cuerpo  del  Redemptorfne 

fepultado. 

Matt,  27.  Mar.  íc.  Luc.  aj.  lo.  19, 

FVE  la  muerte  del  hijo  de  Di« 
G$,como  hemos  dicho,  de  mu- 
cha deshonra:  mas  fu  fcpultura 
fue  de  mucha  honra:  Porq  aque- 
lla fepultura  era  de  Iofeph,ci  qu- 
al  la  auía  mandada  labrar  para  (1 
de  piedra  muy  grande  en  aquel 
monte  donde  murió  Iefu  Chríllo 
N.S  porque  tenia  allí  vn  huerto 
y  queria  fer  allí  fepultado  en  mu 
riendo.  Llenaron  pues  el  Sanólo 
cuerpo  de  N.  S. alia,  y  llenando' 
le  baxarendel  cíelo  infinitos  Ari 
geles,asompanandole  halla  el  fe- 
pulcro, reuerenciando  y  adoran« 
do  al  pallar  la  díuínídad  vnida  có 
el  cuerpo,  y  aquella  Mageftad,y 
aquel  Dios  que  gouíerna  cielos  y 
tierra:  Porque  el  fer  diuino  en- 
tro  en  el  fepulcho  juntamente  có 
el  cuerpo  de  Chrifto,y  cambié  en 
el  Limbo,  pues  no  fe  aparto  del 
cuerpo  en  muriendo  como  fe  a- 
partoel  alma.Acompañaaa  cica 
erpo  la  Madre  del  difunto,  y  lai 
otras  Santas  mugeres:  y  le  lleua- 
oan  San  loan,  lofeph,  y  Nicode- 
mus, todos  tres  juntos:  y  llegan- 
docon  el  al  huerto,  yponendole 

en  el 


I—?  : 


CAP1TVL 

na  AuquiíTana  hanchípa  mokhfa 
thukhfanacana  Mirrana  Alcefa- 
na  phifcupilcatauína,  phifcutatf 
ca  maya  pañona  fauanana  llanq,- 
patauina,cchuyqoipatanina,ppe' 
keñafca  mava  híska  pañonaraqui 
II  atiquípap  i  fcata  nina;  lia  iiqiii  pa- 
nática amaya  vtaro  callantataui- 
ns.callantatatfea  maya  hacchaca 
.lana  poncoro'ccapitt  ata  uína,híf- 
ttátatauína;  cchínafca  vea  ealapa 
tkbaro  Pilato  marcaatánina,  vru 
vllafírifca,  aroma  mafírifea  alio- 
kha  foldadonacaraqui  irpkhatata 
nina. 

2  San  Auguftinafca  acá  yaatfoá 
arofifsína;  haquena  amaya  vtpa- 
ro  apátañapínínhna,  haquena  ho 
chanarpa  laycohihaauipathá.-tna 
yafca  hanípi  vcaroca  hayapacha 
vcancañataqti  apantaasína:  quim 
fa  vruca  haníhua  hay  a  tí ,  qhoitif* 
palla  qaimfa  vrutaquic*  iqo'tña 
mayitnriquipí  fafsín  íi;Iefu  Xpo 
Anquí ííjfca  víñaya  alittiri  cancaf 
finia  haccafsinfa  quichufifa  !la- 
quififa  faranaquerí  cancafsínía  ha 
ccafsinfa  rtaqquefjatacanca  vea 
bamaraqui  ttaqquefaata  ccakhíi 
ch^ta  híhuafsina,cunaíupa  hueca 
Chupímpi,  hueca  mokhfa  thukhfí- 
rinacampiphifcuta,  hifquiquiri- 
na  amaya  vrparoímitphafana-flfa 
yana  íauipa  vcacama  Inratacan* 
cañataquí,hnpapi¡ia  amaya  vtpa 
ancha  Collananíhna  fana.  Veafu- 
paqui  amahaana,  hiuflanacana: 
■  mpi  hochauifa  Dtosfiruíri  haq* 
*achupipa,hakhfaráta  canea  ñapa 

fama 


en  elfnelo  vngíeron'e  conefpe* 
cies  aromáticas  Aloe  y  Mirra,  y 
vngído  ernbolaiéróle  en  vna  faéa 
na,y  convn  fudario  emboiniefó 
la  cabera:  y  delta  manera  «mbúel 
to  le  pufiero  énU  fepultura  cuya 
puerta  cerraron  convna  *Ȓande 
piedra «fobre  que  deípues  PÍJatos 
mando  poner  fu  f«lío,y  mádo  po 
ner  alli  foldados  de  guarda,  que 
de  día  y  de  noche  le  guardalTen. 


t  San  Augnftín  hablando  defle 
mifterío  dize,  que  conuenia  que 
ChríftorueíTefepultado  en  sgena 
fepultura  pues  murió  por  ajenos 
pecsados,y  tambienporque  no  fe 
hizo  poner  allí  para  mucho  tí  en? 
po.pues  tres  días  no  es  mucho  tie 
po,y  quié  quiera  le  preltara-la  ca 
ma  para  tres  días.  Atuendo  (Ido 
la  vida  de  Chrífto  tan  humilde  y 
llena  de  dolores  y  trabajos,  y  fu 
muerte  femejancea  lar  ida,  y  tan 
afrentóla  .porque  quilo  fer  fe pul 
tado  con  tanta  ho-i¿ra,  con  tanta 
cofta  de  vnguentosjy  en  fepultu- 
ra de  hombre  principal''  Par* que 
fe  cúplíeííe  lo  pruphetizado  prr 
lfayas,Ca.  ti.dmédo;  Sera  fu  fe 
pulcro  gloríofo.  Yqoílelo  afsí, 
para  que  nofotros  entédísíTemos 
como  enla  muerte  del  jufto.y  de 
aquel  que  firue  a  Dios  comienza 

lu honra, 


444  VITA 

fa  tm  (mapa, nía  híuípanaqui  calla 
raíirapí  Isñaílataquijhanira  hiai* 
papilla  chupiuifaqai,pífiro  haccu 
.  taqoi  ttaqquefiíaqui  faranacaf- 
quiri.  Nia  hilltatacfca  Nocftra  Se 
ñora  taqoe  vcanquírínacana  achí 
cata  rogara ,hína  marcare  macea 
tana  (ata,  Icroíalen  marcare  ma- 
capíf:atauina,mayachillcuta  nu 
yachís'cutaísina,ví!iquipta  vil  i* 
quipe  4  fu  ,  hamkathá  harokathá 
haahaapa  apantaui  amayavtamä 
€a  vllinoca  vllinocafa,llaquífiyri 
putííiyri  aro  aroíifa. 

3  Thaquínfca  allokha  haquem 
pi,arníyautamanca  ayuiri  íolda- 
donacampi  haquiíiehina:  Pilato- 
pilla  y.íitnfa  yin  vllafipba  íatani 
jnajPnarifeonacana:  Apuy  vliafirí 
qíuiicama,  pakhta  Difcípulonac 
pa  la  ¡utafsina  hacatatkhehua  (a 
fsiru,haquenacaro  fafpana;  baea 
tatkhihshna  iatauínhua  vea  ha- 
qaeca  haiira  hihuaeafsínajifapiri 
pafa  aUokbahua  fafsína  atamapíf 
«atáuina,fara  Pilatofca  iya  falsí - 
na  anarp^ana:  acanacampihaqni 
fiíiníca  Nueftra  Señora  hilefamea 
fiama,  huahnaha  apfufsinachacau 
qtliro  irnantaní?  mitaqhairi  acá 
yaneca  haqacnacacca  ccakhfikhta 
ra  híhuayafsina,  chupímpi  imata 
cancpha, machaca  amaya  vtanca- 
pnahirquírií  fafsina  hakhfariri- 
cchi,maampi  ccakhíicharaquetaf 
pana»yáccana  cutiha,hani  ve  cha 
ti  fafsinaihacharapiha,mokhfa  a* 
ronpi  achicaniha  faraqu'trí'chi: 
tnaafca  hupampi  ayuirinacana: 

Seáoray 


CHR  ISTF,.  :  * 

fu  honra,fu  autor  i  Jad,  y  fu  defe 
fo;poíi>  antes  que  muera  viue  de 
honrado,  menofprecíado  y  trab< 
jado.  Dcfpues  de  cerrado  el  íepu 
cro,rogando todos  a  Nudtra  Se 
ñoraqueleraeflTejbolcierdíea  í( 
rafalen  con  toda  aquella  compa 
ñia ,andando  de  efpacto,y  boloii 
do  la  cabera  a  meando  hazia  el  li 
gar  donde  aoían  puefto  a  la  hijo 
y  hablado  palabras  de  mucho  leí 
tiimento. 

5  En  el  camino  fe  encentran; 
por  ventura  có  los  Toldados  qu< 
venia  hazia  el  fepnichro  para  gq 
atdaale, porque  PiUtosmandoc 
le  guardóle ii  tres  días  pidiéndo- 
le ios  Pharifeos  que  ios  embialle 
por  temor  de  q  hartando  el  cuer< 
po  lus  Oilcipuos  no  dixeífen  ala 
gente  que  aub  reluiicado  pues  el 
antas  que  muridle  auia  dicno  ala 
gente qae  rducitaría,  y  muchos 
eran  lo»  que  auiá  oydo  eítj;y  Pi- 
latos  otorgando  lo  que  pedia  los 
aejía  embiado,y  encótrandoi'e  co 
ellos  N.Señorajtemeria  q  rto  faca 
fíen  a  (a  btditifsitno  hijo  v  le  lle- 
uaílen  a  otr3  parte,  juzgado  q  no 
erapofsib'e  q  aquella  gente  per* 
uerla,auiédotedado  muerte  atré 
tofa,contíntíeíTe  q  fuelle  fepulta* 
do  con  honra,y  en  vna  fcptiltnra 
nueua,  y  con  temor  de  q  no  le  le 
deshonraren  mas.péfaría  de  boU 
uer  para  eftoruarfelojy  rogártelo 
con  lagrimas  y  buenas  palabras: 
Pero  diziédole  los  q  íuan  co  ella» 

que 


p 


CAPITVL 

eñoray  hanihua  vcanacacca  hua 
uamana  hSchipaceakhfichiri  ma 
bueti,vltaiïriquihnavcanaca«ca 
'ilato  qhuitaquipï:  hsní  hakhfa 
amtí  fata  marcare  rnalntauina, 
> fe j5 h a p i  Nicodemnfampt  hala- 
htkhatauma  ,  tonca  hampatkha 
lama  maeftromana  hanchípa  fa- 
pachanikhatahua  fafsina, 
4  María  Magdalena  hacapaSä 
t  marmiaaeampi  mokhfa  thakh 
ri  Mirra, Aloépí  fañado  vramac£ 
atathá,qhuefpiyriíTana  hanchi- 
a  maampi  phifcotiataqui,  alaña 
laca^panfcajNueftra  Señora  (ca 
iifa  San  Lacas  Etiangeliíla  U  ha- 
la) Iefu  Chfífto  Aoquifla  cenacá 
i  ApoftoIefnaeampí,vca  vtanea 
luina,  vtaro  Ilauittafsífina,  vea 
ra  haabnapampihapampi,€una 
)khapurichina,vea  kayuifitaui- 
a:  kayaifiíinfca  ancharaqui  líacj 
tanínaphutífitaainajchecanaina 
ha  hiuircchina,  Dios  AoqnííTa 
ani  chaymaparo  huabuapäa  ha- 
itatkbañapa  amkhafiyíapana  v- 
iccarhupapilla  Auquílíana  haca 
itUh añapa  nayratpachataqchuy 
ampi  checahua  fataaína,bihaat 
«ha  qaimfá  vroeháhoa  hacarat 
>ani  fafsina.Vca  fupa  hamkaqui 
icaíatkhafpa  ,  vlljafna  fafsma, 
lljaña  ancha  amahnatauina.To' 
iafanataycpanayra(camifaSáta 
¡ripiara  Diflfnaqaellcapa  hif<¿ 
Jmá)yocpa  haya  vraqenro  qhuí 
ifsína,  vea  thaquíro  vllínocata, 
lyuma  pacaya  hachafa}huahuay 
íahaahuahna,  canqoiropi  qhoí 

taima; 


O    XLÏÏ»: 


44* 


qneno  temíelíe,  qoc  sqnellosno 
ioan  para  afretar  el  caerpo  de  fa 
hijo,  fínoqne  Pilatoslos  embia- 
na  a  qae  hízieíTen  ia  guarda:  en- 
tro en  la  ciudad  y  fe  aparto  délo 
feph  y  Nicodemos  dándoles  la* 
gracias  délo  bien  que  auian  fcpal 
tadó  el  caerpo  de  fa  Maeíiro. 

4  Entre  tanto  qae  la  Magda!* 
na  y  las  otras  Santas  mugeresbnf 
cauá  efpecíes  aromáticas  para  eó 
prarlas,con  qae  vngíeflen  elcaer 
podel  Salaador  pallado  el  Saua- 
dojcomo  dizeSan  Locas,Nueíha 
Señora  (como  alganos  dizen)  fe 
recogió  ala  cafa  donde  Xpo  Nue 
ftroS.auía  cenado  con  fas  Difci- 
palos,y  ehcerrandofeen  ella  tro 
xoala  memoria  lo  que  auíapsffa 
do  por  fa  hijo  y  por  ella, y  cóefta 
memoria  fue  tanto  el Tencimíéto 
que  toa  o,  qh  uniera  acabado  fus 
días  fi  Dios  no  le  hnuiera  trsvdo 
ala  imaginación  la  réfurreccsen 
de  fu  hijo:  \a  qyal  ella  crey o  def- 
de  el  principio  con  gran  firmeza-,.' 
q  auia  de  feral  tercer  día  defpues 
de  fir  muerte:  por  e  íío  d  e  %  11  é 
qucrefucitaííepreílo  para  verle, 
La  madre  de  Tobias(fe?p  <j¡2é  la 
fagrads  Scriptura)  auildo  emÉta 
do  a  fu  hijo  a  ¡exos  tierras,  de  la 
manera  que  llorando  arroyos  ce 
lagrimas,  baeita  fiazia  aquel  ca- 
mino dezia:  Hijo  mío,  hijo  hijo, 
adonde  te  he  embíado  yo  cerno, 
peregrino? 


44á 


VITA    CHRISTI. 


caf¡uifarírihaqne  hama?  nayra» 
han*  mamipay,apachi  cancaiíaha 
«a  chu'sbrupay,  chuymahana  ha- 
r  uriripay,hntkhaquímanayraha 
rjuaíayaquímajhifcutaquitajhif- 
eaeauiúca  hamaraqui :  Collana 
Virgen  San&a  María  yccpahnpa 
thaana  cchufa  vlljaísínajhuahuay 
huahua  ,cauquiropí  haqnenacana 
hochanacpa  qbuítamucutam^  (a 
rirí  haqueja  baní  viñaya  íáraui 
v  raquero?  nay rabana  mamipay, 
canora  hoafitaraqui  vllghkh.  ím* 
tna*f  apachicancarishana  thukhru 
piy^cbaymacotIay,pD(i  fuuhaq' 
na  huanqueñ3pay,hamkaquí  cu- 
tínikhama,  navraha  huañayaqui 
ta  firic£hi:hacha(ïnfca  camifa  q,ui 
<jpa  Ana,  Tobiafana  caycpacluq 
manca  vllinccataqui  huahuaha 
puríkberi  vlljaha  fafsina  vllafca* 
tauinca;  hamaraqui  acá  Collana 
Virgen, vta  punen  ni  anguila  caqui 
vllaíi:3uína,niati  hutarJ  vllafíra- 
pitanií  acathabtta  matay  fitaníífa 
fa,aca  yaaamkhaíjfaraquiqui  Au 
quííTahacatatkhañacania  vllasí- 
ru,vierneshayppn  faaado  vrupi. 


peregrino''  lumbre  de  mis  ojo 
báculo  Je  mi  vejez,  confuelo  í 
mi  vida:  Afsi  la  foberaña  Verg< 
viédo  que  eftaua  aufente  della  1 
hijo, llorando  diría:  Hijo  mió  h 
jo  hijo,y  dondete  embiaron  le 
peccados  délos  lombres  tomo  p 
regríno  acierra  nunca  oliada  d 
los  hombresíLnmbre  de  mis  ojo 
qnando  cornare  a  verteí  bacul 
de  mi  veje2,confuelodemí  vida 
efperan^a  de  todos  los  hombres 
btieluete  prtfto  y  enjuga  mis  la 
grimas:?,  cómela  mifina  Ana  m 
dre  de  Tobiasíjue  mirando  al  c 
mino  aguar daua  quando  vería  vi 
nir  a  fu  h¡jo.  aísila  feberan  V/'r 
gé  buf  le  i  h  z'xa  la  puerta  de  fu  c; 
i*a, aguardada  diziendo:  Si  es  tié 
po  ya  que  venga?  que  me  apare f 
cay  me  díga;Ve{«ne  «qui  \íadr< 
mía:  y  enetlas  confíderacionts  < 
defleos  aguardaría  teda  la  tarc< 
del  Viernes  y  el  Sanado,  harta  e 
tercero  di&  en  que  lefu  ChníU 
re  fu  cito. 


CAP.  XLUI*  IESV  CHRIS  CAP.  XL  III.  EN   QVE  Sí 

to  Auqnilíana  hacatatkhañapana  pone  vna  figura  de  la  Relurrecíc 

maya  rnanchapathua  ,  cuna  del  hijo  de  Dios  lefu  Chrirto 

laycoraquikha  hacatac  Naeftro  Señor,y  algunas 

khañapapinichina  razones  porque  có 

vcatháhua  uenía  que  reía 

*rofi.  citarte. 


PRO  P  HE  T  A  Danie1,henke 
n  i'umanaeataypithájiiíahen 
kataro 


£L  Propheta  Daniel  que  falit 
del  medio  de  ios  Leones,  rief 

pue* 


mmTw  

GAPITV 

atar  o  hihuataro  haccutathä,ha« 
i  henkata  m¡ítuckhanca,vca,  le* 
i  Chríftó  Aíiquiflínacoílanafu- 
íaíuma  hacatatkbauípahua  an* 
lahifqui  vnanchíylto.  Daniela- 
ayaapafca  acahamatauinpí;Rey 
>ario  fucinímna  Babilonianqui- 
Apunacana  chuymanínacana, 
ca  fon  tokhriíirinacana  aro  cha 
ita,  acá  Propheta  Daniel  maya 
ram^aqnehenkerí  Pnmanaca- 
i  vyuparo  irpantatauína,  Pama 
icahenkaphahihuayapha,  ma- 
i  iaccacataqui  ácana  vüapajha* 
lipa  mallíttapa  íafsina:nia  irpä 
Isinfca^akhcajpateifpajmíchca 
laiti  cauquífa  írpfufpa  fafsiru 
:avyn  punccufá  hilttatatauina, 
ftcatkharufca  maya  vnanshapí 
vnanchataaina,  marcatauina, 
ophetana  enemígonacpafca  Re 
ro,híhaama  fama,(irinacpafca 
ophetamanca  híthifsina,  Pro- 
eta  hanivlljaña  amahuafsína, 
opheta,qhaítifa  hihuaaqaiípa 
nfquirifsina,  Prophetana  híha 
apaqai  aromafa  vrufa  ppitayii 
qaírifsina,  nía  Pomana  vyupa 
nenkañataquiirpantipanca  an 
acufííipífcatauinaj  hichacahi* 
anihua,  chapípafa  taeuliraqui  • 
iaa,hanihaa  acá  nayraífafa  ma 
ipívlIjaiHtíi  baqtienacafa  yan- 
ihihaanahiaípana  armaníhua 
nihua  amutaníti  fAfsína;  maaf- 
Dios  fipana,hanípíni  amahaa- 
>acartu  lorata  cancatauintíJU 
ha  hapanacana  yáccachaha  fa- 
>a,anchachapikhtara  Pamana 

ca  cay 


LO    XL  III,  44? 

pues  qae  le  taaierón  por  tragado 
y  muerto, muy  al  viao  nos  figura 
aK,  Señor  Iefu  Chriilo  que  glb* 
ríofifsimo  y  hermoíífsímo  reíucí- 
to  ?e!os  muertos.  La  bíftoria  de 
Daniel  fue  defta  manera:vnRey 
por  nombre  Dario  ,  petinadído 
délos  Principales  de  Babilonia,  y 
délos  Sátrapas  de  aquella  Pro- 
uincia,  echó  a  Daniel  Propheta 
en  vn  lago  o  cerca  dcíos  Leones, 
Dan,  ó.paraqne  le  traga íl>o  y  ma 
taíTencadaqaaidellos  dando  vn 
bocado  a  (n cuerpo:  Defpucsde 
echado  por  temor  deqno  fe  hu- 
yefíe,o  alguno  le  facaite,  cerro  la 
puerta  de  aquella  cerca,y  cerrada 
fepufo  fu  fello.Los  enemigos  del 
Propheta,  y  los  que  aoian  acón- 
fejado  al  Rey  que  le  mataíTe,  y  Ó 
Je  tenían  odio  y  embídiaj  ni  que- 
rían verle  de  fus  ojos,  y  deiícauá 
que  alguno  le  quitan^  la  vida,  y 
nopenfauan  en  otra  cofa  de  día  y 
de  noche  fino  en  mahratar!e.De£ 
pues  de  auerle  ediado  en  el  lago 
délos Leonespara  qoele  tragsTíe 
en  grande  manera  fe  regozsjsf  on 
dízíendo:  Agora  morirá  .acaba  r- 
fe  ha  fu  honra  y  gloria,  no  !e  ve- 
remos mas  denueíhosojosv  ma 
riendo  mala  muerte  la  gente  fe  ol 
ttidara,y  no  fe  acordara  mas  del: 

Pero  por  dífponerlo  afsí  Dios  no 
fucedio  como  ellos  quería,  &m es 
aquel  a  quien  ellos  querían  def- 
trayr,íaiio  muy  glorioso  del  me 

lio 


■ 

I 


i  i 


ca  taypithá  miftukbatauína:  Da- 
nielapilla  Pumana  vyuparo  irpa- 
tata,  ilaqai  Dios  Aaquíiíaham' 
ppatitaninajhamppatita  Dios  ao 
quiílafca  ilaqui  mayifinipa  ifapa- 
rauinamiaifapatatfca  ancha  cha* 
pirapi  hacquiripacba  miftakhata 

nina. 
t  Hamaraqaicollana  tefuXpo 

Aaqaifl'afca  qhnifpiyriíTafca  hioí 
rinasathá  chnpikhtara  hacataf 
khana^hihuayañat&quifsa  Daniel 
hamaraquí  yanccachuyniani i  lu- 
dionaca,  Pharifeonaca,  Efcríbs* 
naca ,  chaymaninaca,  ierufalen 
marca  tokhriíirínaca  íeíu  Chrif 
to  Au  jnifla  vñüsína,hani  v!l\aña 
amahuafsina,  qhaitifa  aea  hihua- 
yaquifpa  fafsina.Auquula  hibua- 
yaáaqai  aromafa  vrufa  ppituiíi- 
pifcaísina,  Pilatoro  kari  .llalla  a* 
rompí  echatapifeatauina,  h»hua- 
xnaU'.na  faísina;!  ilatofea  Indio 
nacan*  arochurí*ta>haní  Daniel 
Fonmca  hacaaeatanínsa  hama, 
bacayataainti,  maaf«a  Iudíouaca 
ija  mayínVipa  camapiní  híhua- 
pha  fatanína,  fipaafea  ilaqai co- 
Mana  A aqai (Ta  hihnayapifcatauí 
na,  hihuayafsínfca  maya  a  maya 
vtaro  apantafsina:  pakhtaqhuiti 
©auqiiluntatafpa  fafsina,  maya 
vuaushampi  vuáchaatauina  mar 
C»ataVtr.a;  amaya  vea Jiífqai  hif* 
tca%  charo,  imsntipanfca  collana 
lefu  Xpo  Aaqaitfana  ludio  auca* 
nacap*,Dan'ielanaaqeanacpa  cu- 
filcat  a  ni  na  /namaraqui  cuíliipífcaí 
tanina,  huvcahua  hichaca,  hucha 

ecbakh 


VITA  CHRISTI. 

dio  délos  Leones:  porque  Danie 
luego  que  fue  echado  en  el  lagí 
délos  Leones,  hizo  oración  y  f • 
encomendó  a  Dios,y  Dios  luege 
o/o  fu  oración,  y  oyda  (alio  vi 
no  con  macha  gloria. 


x  De  eftapropria  manera  Jef¡ 

ChrtftoN,S.  y  faluador,gloriol 

{simo  refucito  de  entre  los  mué 

tos,  y  paraqmorieíTedela  mifm 

fuerte  que  Daniel,  los  maleado 

ludios,  los  Pharifeos,los  Efcri 

baSiiosSenadoresJos  Regidor* 

del  pue'b1o,porcI  odio  que  le  te 

nía, y  no  quererla  ver  de  Tos  ojo 

y  deflfeofes  que  alguno  le  quita 

fe  la  vida,nopen!anan  en  otra  c 

fa  de  dia  y  de  noche,  fino  en  m¿ 

t^rlejy  aísi  le  acularon  r'alfamen 

tea  Pilafcs,  perfaadiendele  qu 

ledieiïela  muerte.  Pero  Pílate 

perfuadido  délos  loJiosnolibr 

ni  perdono  a  Xpo  como  los  Lee 

nesperdonaró  a  Daniel, fino  qu 

conforme  pidieron  los  ludios  n: 

do  quitare  la  vida,  có  que  lneg 

felá  quitaron,  y  echadoleenvn 

lcpultura  portemor  de  quealg 

no  no  le  hurtarte,  defpnes  de  cei 

rada  mando  (ellaria,  Defpuesc 

fepultado  ,  fus  enemigos  los  li 

dios  fe  regozijaró  como  los  cw 

migos  de  Üaniel,diziendo,  Ac 

bado  efta  el  negociosa  el  rebo 

toJ 


¿capitvlo  ?xm> 


i!iatct»*sï  ,tama  ccha&hmf  him- 
nos .chupipafca  tticufira^haajha. 
i  hichaca  maampi  vea  vlljatanti 
anihuacntininíti ,  haquenacafa 
ancca  híhuana  hiuipana  haní* 
üa  amutanitijhamkaqRihua  ar» 
ianï,  haniraquihua  hacqairí  ha 
cuquirinca  milagro  larauipathá 
ippa  aro  yatíchauipathá  hama 
accuniti  fafsína:maafca  Dios  ll- 
ana, hanipinïkatafa  vea  yancca 
aquenacana  fauipacama,viñaya 
squi  hani  cutinïrihihuanti,co» 
lana  qhaífpiyrííTa  lefu  Chrifto; 
allirha  quimfa  vruthä  fuma  fu- 
la ftacatatkbatauina  ,  Xefu  Xpo 
tuquiflapilla  hihuafs'ma,  Daniel 
amaráqui  Dios  Auquíparoham 
patitaaína,  happatítafca  Danie 
ir n  hamirajTata  v  hacatatkha^, 
a,almahaica  limbothá  miftukha 
squiqpha  faoípa  ífapsísina  ,  ya- 
apatauina,  may íííüípa  ifapataui 
a,  lefu  X£o  Auquiífafca  anquí- 
ana  ifapata,Danielatfa  maampi 
hopikhtara,  fuma  íumacollsna 
lijirifaehnyma  apiri hacatatkha 
iqina  quimfa  vruquipathá. 
5  Do&or  fan£lo  Thomas  Auqf 
ina hacatatkhauípathti  arofilsi - 
a  lefu  Chriltonca  bacatatkfiaña 
apininhua  fixnnalayco'ífatafca) 
pli  phifcayaa  fupabua  n%acahua 
caica  Mayayaa,Quíquí  Diol'na 
lieca  cufeachirí  cancaríapacoiía 
ahua  f3ñaíla.taquí,Taq  chríítia-* 
onacaptUa  Dios  Auquííl'a vea ca 
ia,haní  arofiña  checa  cufcachírí 
aa  íafsín  hillsna^aca  hama  can^* 

pánica 


449 

tofo  *  j  alborotado*  es  muerto» 
ya  ella  acabada  íu  gloria  ,  no  le 
veremos  mas  de  m!eftro$ojos¿no 
dará  masía  buelta  por  aca,y  mu- 
riendo mala  muerte*  no  fe  acor, 
darán  del,prefto  le  olaídaran,no 
le  eftimaran  como  quando  víuia 
por  los  milagros  que  haziay  do 
trina  que  enteñaua:  Pero  por  dé¿ 
creto  diurno,  lefu  Chrífto  N,  S. 
de  ninguna  manera  murío  para 
noboíuera  visir  fegun  aquella 
maluada gente  deííeana:  /Intes 
fiermcíifsímo  refu®ito  al  terzer 
dia:  porq  a  gaih  de  otro  Daniel 
hizoorasion  a  Cu  Padre  eterno, 
togandoley  dizíendole..  Señor 
mío  quiero  refucitar  ,  falga  mi 
alma  del  Límbo,Oyendo  fu  ora*4 
cíonle  fauorecíocomo  y  delama 
ñera  que  aula  faucrecido  a  Da» 
niehaunque  ieíu  Chriilo  N.S.'O^í. 
do  de  fu  eterno  Padre  ,  masglo- 
riofo,mas  hermofojiuas  excelen; 
terefucito  que  Daniel  al terzero 
dia, de  fuerte  que  rooaua  los  co- 
razones, 

%  El  gloriofo  D»S,  Thomas  tra. 
tando  déla  refurreérson  de  Leí  3 
Xpo  dize  qeonuenia  q  leía  Xpo 
refucitaffe:y  pregútadoporq?  di- 
ze qpor  quatro  ,  o  cinco  razones 
que  ion  eftas  La  vna  par¿a  comen 
dación  déla  diuina  jaíiicia  ?  porT] 
todos  los  Chriflrianos  confeGt- 
mos  que  Dios  JVueítro  Sen  r  e» 
depcrfe&ifsíma  ,  y  instable  jiu» 
tícía:pues  íiendoefto  > 

W§  verdad 


r, 


i, 


•  ï 


4TO 


VITA    CHRISTI. 


pínfta.inakha  haqnenaca*,  camifa 
pi  Dios  checaquicnnala  leririfi 
rsa  lefuChrifto  fappa  chuvmani 
c&n^  npana.fantc r,a  iantopipana 
tvaque:iacaccnyapayripana  llag¿- 
payripana,taqoe  hifquïchinpana 
yanicachatapafca  h¿ni  mayniia 
huquipiua  jCcakhfiihaca  vancca 
baque  hatna  hihuapha  fi|  fapilc* 
chifacapiHa  fañajapi  aca  yaa  hif 
qaïpanca  amkhaHpanca  )  rnaafca 
faani  fañataqni,  Dios  Auquüla  ¡e 
iu  Chritlo  AuqmlTa  qu'mfa  vro* 
¡na  haeatatkhapha  fatau'ma  haca  • 
tatkhafsinfca>bih.nafsínachnaca- 
afcancajvca  cbupithá  maarrpí  ha 
cha  chápiro  purina. 
4  Paya  yaafca  fee  iy afanaífana 
maampithurittañaflataqui baca* 
tatkhana,  Apoftolefnaca  1  ESV 
Orillo  AnquílTana  aropa  Euáge 
Hopa  huaka  háppatírinacaro  fu, 
khtpanapilla,huaka  hanippatiri* 
naca^acaaro  Díofanghua  colla- 
naboa ,  acapachanqrjiri  haqnsca» 
na,catuñapahua,  acá  arcfca  lefu 
Chnllur.ua  alakhpachathá  apa* 
nirto  ,hcpafca  checa  Dioialsinfa 
Checa  haqaeraqoihua  ,fipana  bu  • 
panacaro,iya  (irícanhoa-.  maalca 
cchin&manca;vca  lefu  Chrittofca 
maya  Orufanahoa  ccakhfichata  ht 
hnana íipanfca,taqaehaa  faucaro 
caturicana ,  kari  aro  canquipana 
hama  ;  ehecabua  fauípa  ,  hanihoa 
«hecatí  fapifcaraquírí  cana, rcalu 
pa  han  i  acá  ja  faña  ca  qü  i ,  A  uqo  i  lía 
na  ba eat atk h añapa púiitauiiía:  a- 
calcítt  Ghiiíto  (jatfflía  v  rucha» 

huc 


verdad  ,  qui^a  loshorrtres  huí 
ran  dicho.  l'crqne  razen  fe r< 
Dios  re£l»í«imo  en  tedas  frs 
bras  permitió  que  Cbrillo  c,  ri 
jiidiui.no  y  lanclifsimo  ,  que  b 
zia  bien  a  todos  y  mal  a  nin^ui 
múñele  muerte  afrentofa  iorr 
hombrefacincrolo'í  (  porque  ri 
randoto  bien  parece  que  pod 
¿ezirfe  tilo  }  pero  paraque  r 
pudieíTe  de2Írfe  ,  quito  que  leí 
Chriftc  r^  fucitafe  al  terzer  día 
refaíitando  gano  mas  honra  < 
la  q« ;  auia  perdido  muñendo. 


4  La  fegunda  paraqne  nos  ce 
Érrmafemos  en  nueftra  fee  ,  poi 
predicando  los  Apellóles  el  Ei 
gelio  a  los  Gentiles, y  diziend< 
les  que  ella  doctrina  es  de  Dio 
excelente  y  digna  de  que  la  rec 
nielen  codos  los  hombre*  del  rr 
do,y  que  lefu  Chriíto  nos  la  tn 
jo  del  cielo, y  que  el  mítrao  junt 
mente  era  verdadero  Dios  y  r» 
dadero  hombre, biuiei  an  creyc 
en  el:  Pero  ala  podre  diziedoh 
queauía  muerto  afrentofa  me 
en  vna  Cruz  ,  codos  lo  hcuicrj 
tomado  como  cola  de  bar  la, y  i 
nido  como  patraña  ,  y  huoíer¿ 
dexado  de  creer  loque  auian  c 
ydoipor  elfo  paraqueno  fuced 
cito  fue  nccciíario  que  N.  Seó< 

CClUf 


í^ff 


* 


CAPI.TVL 

hnahiaírtnacathá  hacaïatkbana 
lípana,  cuíífifa  checahna  {añapa- 
caqui, vea  fapar aquí  San  Pablof 
eatlcfo  Chrifto  AuquiíTahanihi 
nírinacathá  hacatatkhafpana,vca 
ccachecahuafañaaro  ina pampa 
paehanquiríquípi,  eukhauiííafca 
bamaraquirqní  (i  \  fafsínfca  ¡na 
ihjaroapayaíinahamaqoipi  aro 
fa  apayafna  ,  haquenacaía  hanipt 
:aturquití,  caíípachanaqutpi  ppe 
ceñara  ctacaíifna  ,  Iefu  Chrifto  a- 
:a  aro  arofiri  Dtofna  yocpa  ala» 
capacha  acá  pacha  Inrírí,  Cruía  • 
ia  ccakhíiehatahua  hihuánafipan 
>t!la  anehapí  paunaquerquí;pau 
íacafsinfca  itapaca  checahua  firí 
lui;ilapocafca  hani  checahua  firí 
jui  f.ifsJn  hamachi  haní  paunaca* 
hpataquifca  Iefu  Chtífto  An» 
jai  lía  n  a  fu  m  a  fu  m  a  intith  á  ía  ma 
» -rpi  ppallchirihacatatkhañapa* 
'aoína. 

S  Quimfa  yaafca  Diofaro  huan 
jñaíTana  thürittañaflataqui  S.Icb 
uyra  pacha  Diofana  carachaca 
ancalsína,  hanira  iefu  Xpo  haq 
u: apaña,  Iefu  Chrittona  qtiiquí 
riauipana ,  taq  haquenacanfa  ha» 
atatkbarwpa  yatíísina,aca  hama 
anaQjaelpiyríhanahacauipa  ya 
íchahua  naka  cchína  vrnnahua  v 
aq  manqhuetfa  hacatatkhaha  v 
lulunikhaha,aca  quíqui  hanchu 
ía  hanchini,  acá  quiq nayraham* 
iipini  Dios  qhuilpjyríha  vlljaha 
tani  qhuítiía  naa  lanti  vlljauítí; 
aaaiiea  naa  quiquihapini  vlijaha 
ica  yaafca  thuríctacachuymahá' 

pipi- 


O    XLIÜ. 


4f* 


rtfucítafe,paraq  díziedo  que  def 
pues  de  muerto  auia  refucitad* 
creyeíTen  con  güito  y  alegría  de 
fus  almas.  Por  cío  dixo  el  Apof* 
tol  S.Pablo  j.Cor.it .  Que  fino  fe 
fucitara fuera  vana  nueílrafee,  y 
nueítrapredicacion:como  quien 
dize  Predicando  nofotros ¿predi 
cáramos  al  ayre,porqoe  la  gente 
no  nos  creyera  ,  y  fin  pronecho 
nos  quebráramos  la  cabera;  pues 
dizíendu  que  el  hijo  de  Dios  cria 
dor  del  cíelo  y  déla  t iérrate l  cjuat 
auia  eníeñado  aquella  doélrínas 
murioaffrentofametcenïa  Crn* 
huuíeran  quedado  muy  dudofos. 
y  por  vn  poco  huuíeran  creydo, 
y  de  allí  a  otro  poco  huuierá  def 
treydo,  y  psraq  no  dudafen  fu* 
neceflario  qne  Nucltro  Señor  re- 
fucicaíe  hermofo  y  refpJandecien 


te, 


5  Laterzeraparaqnos  ccfirma 
femos  ennueftra  efperan^a.EI  S. 
lobalúbrado  de  Di  os,  mucho  an 
tes  q  Xpo  vinieflfe  al  mudo, fauie 
do  por  efpirítti  Prophetico  fu 
mífmarefurrecicn  ,y  la  detodos 
los  hóbres  dixo  defta  manera : Se 
qmi  Redemptor  vine  ,  y  q  yo  en 
el  poítrer  o  día  refiteleare  ,  y  fal- 
dre  de  dentro  de  la  tierra ,  y  con 
ella  mi  mifmacame,y  có  mis  pro 
píos  ojos  veré  a  mi  Dios  ,  y  a  mi 
Redemptor:  yo  mifmo  tengo  de 
verle  y  no  le  vera  otro  en  mi  la- 
gar; eíta  firme  efper anca  tengo,  y 
Ff    a  no 


í. 


^WP 


CHRISTL 

dudo  panto  deSlo.  Et  trúfate  ïeirt 
Chri$o  hablando  con  lan£U  Mar 
tha  díxo  tambien;Yo  foy  refurrs 
cion  7  vid*  deios  maereos,y  el  q 
en  mi  cíes,  aunque  lea  muerto  vi 
aira  pan  nunca  jamas  monr-Có 
las  qúales  palabras  nos  prometió 
la  reíurrecíon  dü  riutitroj  cuer- 
pos y  que  nos  rd\icii:aria  pero  í\ 
elno  jefucitara  halla  eldiade  oy 
p-or asmara  los  hombres  rl  eos  y 
da  po'ca  fce  no  dudaran  de  fu  m'í 
ma  reíurrecionídiziendo  poruen 
tura-  refucilare  ,  poruensura  noí 
El  pues  reíasíco  primero  para^ 
nadie  dudaiíe.. 


4,v  VITA 

pípícinsa néanqráathaníbna  ka* 
taqnífa  pannaca'c  tvfafsina  fataui 
na^r.iq  UCii  Xfo'/Uicjuiflaíca  S. 
MarVgpi aroflsina:  Nal?  su  hihaa 
'ta  haqoacana  hacatstaafcfceripa, 
hácavripa:ha,naro  iyafiri  baqfca 
fcír.uatá  canciiísjnla  bacanvhua  vi 
naya  han'*  nihusñ^pataq  falsíota 
qiii  íaaaiblViíiíca  táqro  hanchina 
tamaña  nía  hihuaCKha  ñatatatf' 
palia  hacatatkhañapa  chnrama' 
«ha,hacataíaakhaphjimamálaisi" 
tiifto  ,.mäaTca'bupahitha  vnv ca- 
ma ha  ni  haca'tatkhafpanavca,ha 
fiitipiíí  chuymáinaca  hacatatkha 

fvapatá  panoaquerq?  inakha  haca 

tatkbaehíha  inakha  hanífpalla  ha 

camkhchiha  firiquí'fhanifañata 

qnífc3,hupa  hacatatkhana. 
6  'Puftyaafca-Camifakha  haca» 

fhiTarhifarañacañaffaehtjVca  ya» 

tiñalTataqoi  hacatatkbana  lESV 

Xpo  Auquíílí-,naa  arcaísina,  naa     cito  lefu  Chriítc  N.  S  pasraque  i< 

ItarhVhacatatÚiani  Talvina:    Nía      irnitáiterñosy  rofucst aliemos co 

búa  yatipifcla  \  bocha  almaííana      mo  el:  Ya  fabeis  que  ei  pecc  de 

hihuañapapi;vcsf«pa  bochare*  pa  es  muerte  del  alma, y  en  peccan 
/ípana  almalía  íinqoihíui,/~:ófV  donolotros  luego  muere  nuellr 
faimanfcaíeíuXpo  Auquiíía  ha-     alma,y  en  conteífaudonos  reías 


6  La  qaarta  para  iafor macice 
denueilras  vidas,  y  para  .eoferW.i 
nos  loqu-  deaemosbazer  Reln 


Xpo  ^aq 
mahícatackhe,  gracia  aimaílana 
haca  ñapa  cataskne  ,  vea  fuparaq, 
faneca  Yglefsia  tayc líala Ralurrcc 
cion  Paí'qaa  hukauüyrana  ,  pal 


ta  con  N.S.Iefu  Xpo,  boluicnd< 
a  cobrar  la  vida  d¿4ia  gracia:  Po 
elfo  la  fancl  \  Yglefia  nueftra  ma 
drenos  máda  comulgar  pocoan 


quaqü!¡apavrunfarhukarnáyapa     tes  de  Pafqua  de  refurreccíon,  i 
ya  vru  macjpatatfa,con)ulgaijpha     el  mílaio.  día  o  poso  delpucspa 


tíqucehrillianonaca  latsincama 
chillo  b'ochampí  almalla  hihuata 
catrgp.!näbacaträtañapataq,Dios 
uunca  bocnatha(iuipfca,lappaco 
ato'gáíiáacaq^i^nayrarha  taque> 

hiiiU 


ra  que  el  alma  muerta  con  e  pe 
cado  refucite  ¡  y  para  con.ul^ 
bien  manda  $# 


CAPITV 

hani  mavafa  pillacaafa,  confefl'a- 
(iphafuaca  hamalurírinacafca  le 
ia  Chrifto  AuqiTana  cayupapini- 
huavcacama  arqui.  Confellafti- 
nataquechuymapampi  huanifsi» 
na.comolgafiirinacapiilajcamifa 
Iefu  Chrifto  Auquífla  hacatatkha 
na,  hamaraqoipialmapa  hacatv 

tayi;gr acia  cataskheDioí ana  haa 
hujpi  amabuatpa  huayllutpa  tu* 
cukhe,camifa  hocha  almana  hiha 
añapa:  h¿ maraqui  almana  haca- 
napafca  gracia* 

7    Phitca  y  ¿afea  hiuffanacana 
rruncuna  maampí  maampí  Sato, 
boch&uifajhifqní  ehuymaní  coca 
ñail'ataqui;  camífa  S.  Pablo  Apof 
tm  hi  "qut  hama:  lelo  Chrifto  Aa 
quífla  b  ¿chañaca  (Ta  hycu  Crnfa- 
na  ichacocaratá  bihuana  hcchaai 
fa  Hnmpaca  thuy'm*~ni,  cécañ¿fla 
íaqoifea  hacatatkh-jha  £.  Camila 
AuquiíTana  mutaqipa  hihaauípa 
imkhaliri  haq.hoch^  luraña  vñiri 
lakhotiri,  bocha  haní  yanccana 
fanccapafpana  ,  vc?píllaDiofana 
rocpa  hanipi  hueca  ac^ti  muturi 
iantí  cchapipiliuna  pillatcaata, 
akhíjchata  vanecacbara  híuirtca 
í,hamaraqui  lefuChrirto  Auqui 
Pana  häcbipana  fuma  fuma  ppall 
hakh  ppallchakhriri  hacatatkha- 
|pa,haáf  mntiirí,viñay acama  ha 
ti  híairi  cancañapa,amutirinaca, 
¡ayuiíirinaca  fiotí,ccfcanianí,cha 
mani  tücurí,vrueuna  Santo,ho- 
bauifa^ifqui  chuy  mani  cancana 
occhaca  cchaca  halañapataqui, 
koqoíílana  hanchípa  hacacatkha 

canea, 


LO    XL  III,  .«. 

% 

que  confieflen  todos  fuspeeado» 
fin  dexar  ninguno,  y  Sos  queafst 
io  ha2é  imitan  a  lefu  Chrífto:por 
quelosqconfeífandofe  yenmen 
dandofe  comulgan,  déla  manera 
que  Cbriftor efucito,af$¡  refucíti 
ellos  a  fu  alma,  cobran  la  vida  de 
lagracia.y  boclüé  a  fer  hijos  que 
ridos  de  Dios;  porque  afsí  como 
es  muerte  del  a  Una  el  pecca  do,  af 
fi  la  vida  del  alma  es  la  gracia» 


7  La  quinta  razón  es,pa raque 
cada  día  nos  adelantemos  masen 
la  fantidady  perfeccior,  f  gun  a- 
quello  que  di¿e  S.  Pab!o,Roin  4. 
Xpo-f  ue  crucificado  y  murió  por 
nueílro.s  pectados  y  refac ¡topar 
ra  nuellra  juliíficacion:  Porree 
aisi  como  el  que  contempla  h  pa 
ísíon  y  muerte  de  Cbrifto  S  N.ca 
bra  odio  y  aborrecimiento  a!  pee 
cado,  pues  fino  fuera  el  mayor 
mal  de  Jos  males,  el  hijo  de  Dios 
no  huuiera padecido  tantos  aejo- 
tes.tantaseípínas,  ni  tan  cruel  y 
a f  rento  la  m  ucrce  de  Cr m :  a  fs  \  el 
que  contempla  la  refu-rreceió,  la 
her mofura ,el  refplandor>la  impa 
fsíbilidad,  la  inmortalidad,  y  Ja 
perfecta  gloría  conque  el  cuerpo 
de  N.  Redemptor  refucico>c.obra 
grade  efuer^o  y  aSiéto  pira  períi 
cíonarfe  en  la  virtud  y  íaaótidad: 
M    a  ttmtndQ 


4f4 


canea  ,  vea  hamaraqm  nana  han- 
ehihafafuma  fuma  ,  eulikhtaara 
hacatatkhanifafsinaamkhafiuipa 
layen  >  acá  acahua  collana  fanclo 
Thomasamutiyfto. 

8   Ma  a  fe  a  cuna  fupa  qu  í  m  fa  v  r  a 
naqui  Auquiifa hacatatkhaña  a- 
mahuanaiaeafupahoa  Iudionaca 
na  hani  tullpahua  hihuatauina 
rañapataqui,qu"»mfa  vruth-á  haca 
tatkbana,hieha  hayppohama  bi- 
blia fpa,  aromaut  i  h amalea  haca- 
tatkhafpana  ,  vcapilla  vea  yaneca 
ludio  naca  Auquilíana  aucapa  cá- 
caísina,tullpahua  hihuatauina  (a 
fsínpi  hopapura  ar  ofiricana-,maaf 
caquimla  vruthä  hacatatkhcpa- 
oapana  aroqu»  bani  checati  faf* 
finía  chuvmanacpanaca  haeatat- 
khehuafapifcapinina:vcafnpaha 
nt    hacatatkhañapa   haya   vru- 
Tohithaaña  amauataointi.hani  A 
poftolefnacpana,  viñayataqu»  ha 
nícutinirihoa  híu't  fañapataqnís 
haya  vruthá,  mtebea  haya  pakhfi 
ihá>míchea  haya  marathá,michca 
hay  i  cnmithá  hacatatkhafpana,v 
opiUa  Apoftóleínaca  banipi  A  a 
€ju  i  flfa  a  mtit  •  k  b  ei  ieant  i ;  q  a  í  mía 
wrn  ehacntipanfa  ,  niapínipilla 
armaba »  huccaquihua  ,  mitaqu? 
ti  rea  cutínikhanií'fapifeata 
nina  hani  fjñataqu»  r  An- 
quí lía  fe  a  hamka 
qui  qni mía  Tru- 
cha hacatat- 
khataut 
na. 

00 

CAP. 


VITA    CHR15TI. 

teniendo  por  cofa  cierta  que  fo 
cuerpo  refucilara  hermofo  y  glo 
riofo  como  elde  Naiftro  redem 
tor  lefu  Chrifto.  Eftas razones 
traeSan&o  Thoroas. 

8  Pero  porque  razón  quilo  No 
eftro  S.relucitar  al  terccrdia'ípor 
erto:paraqueJos  ludios  no  dijeeí 
(tn que  fu  muerte  auia  fido  fingí, 
da:  porque  fi  houiera  maerto  co * 
mo  eíU  tarde,y  houicra  refucita 
do  como  mañana,  los  ludios  ene 
migos  de  Chrifto  hüuieran  dicha 
que  fu  muerte  auia  lido  fingida. 
Pero  refucitando  al  tercero  día, 
aunque  dixeron  de  palabra  ,  que 
no, eftauan  perfurdídos  en  fus  co 
rac,oncs,yno  quifo  dilatar  roas  fo 
relurreccion,  porque  los  Apodo 
les  no  dixeílen  que  auia  muerto 
para'fiempre,ypara  no  boluef 
mas  a  viuir:  Porque  fihuuiera  re 
incitado  defpues  de  mochos  días 
mefes,o  años,los  Apoftoles  no  fe 
htioieran  acordado  mae  del.puei 
con  auerfe  ¡defapareeido  foloi 
tres  dias,quifieió  algunos  delloi 
oloidafle  ,y  de2Ír  que  no  auiaé] 
efperar  mas,  y  que  fi  feria  po 
fiblc  que  boluiefe'y  para 
quenolodixefl'enní 
tal  penfaífen,re 
fucitoprefto 
«1  terzero 
dia. 

•co. 

CAF. 


CAPITVLO  'XL'IIII» 


4*f 


CAP.    XL  IIÏI.    CAMISA; 

khalefo  Chrírto  AuquiiTa  Diof, 

na  yccpa  manqhoepachanacaro 

toaneachina  ,  vcatica  San&o  Pa- 

¿renacana  animanacapa  irpofchí 

oa,camifakhA  haeatatkhchina.co 

llana  Vírge  Maríarofea 

«íltrimachina  vcatfaá 

feua  arofi. 

/>VNA  fopakha  tela  ChriH« 

V^/ Auquiífana  hacatatkhañspa- 
china  vcatbá  aroíítathá, bicha  qoi 
qui  cufikhtara  hacatatkhaoipathá 
camifakha  cancachina*,vcatha  ata 
mañapi,  acá  yaa  ccanachata  can* 
eañataquífc¿  acá  hifta-,conapacha 
kha  collana  apníTaCrufana  hihoa 
china, vea  pucapílla  almapa  han» 
chipatbá  halakhtana,  paña  Dios 
eancañapa  banítaqui  háchipathá 
a'tnapimpirhá  halakhtipanfa  tra 
cea 6Hpanfaj Dios  canea ñapapilla 
Ielu  Chríílwna  i Imapahancrnpfa 
hanipini  antuteatanti:  Camila 
San  loan  D¿maceno,Dicína  yoc 
pacunakha  mav  acutí  htiparo  ma 
tnapaachina  vea  viñayaia  hit  an 
tuteatanti  htíqoica  hama;Auquif 
fana  Dios  cancañapapilla  camiía 
vírakh  ¿chañaca  eípara  ccahoapa 
thá  fuefuí -ina  haccaakha  ampara 
ma  clpara  Cdtujalirí,hí  f  aakha  am 
par  anfea  ccahoapa  i¿t(j]afiri:ma* 
afea  hant  mayata  mírala  antuti* 
ritíhamaraqnipi  IcftiChrifto  Aa 
qaiííana  Dios  cancañapafca  efpa 
f a  ccaofauri  baque  hama  haní  ha 
fue  can: añapa  antutatauíntí,  ma 

alca* 


CAP.  XLIlíl.  CÓMO  BA- 
jo  el  hijo  de  Dios  a  los  infiernos* 
y  faco  de  ahí  las  animas  délos 
fan&os  Padres,  como  refá» 
«ico  y  vifito  a  la  Virgen 
ían&ifsima  fi» 
Madre* 
.(<). 
Mate.it.  Mar.  16.  Lae.: 4.  f o  %ot 

AV I E  N  D  O  tratatado  acer 
ca  délas  razones  por  las  qui» 
les  Itfa  Chrifto  Nuelfcro  Se» 
ñor  «onuíno  que  refo^itafe,  com 
oiee  tratar  agora  déla  mífmaglo- 
riofa  reforrec<íon:Para  eíto  digo 
que  luego como  fu  Mageftad  efpí 
roenla  Craz,  apartóle  el  alma 
del  cuerpo  annqce  la  dioíhidaé 
no  fe  aparto  del  cuerpo,  ni  del  al 
ma, conforme  al  debo  deS  loan 
Damaceno,Que  lo  que  el  hijo  de 
Dios  vna  vez  junto  alYi , nunca  lo 
d  e  x  o :  P  o  r  q  I  a  d  iu  i  ni  dad  de  X  p  o 
Miertro  Setior,  déla  manera  que 
vnefpañol  defembaynandola  ef 
pada  ,  con  la  vna  mano  tiene  la 
vayna,y  conotrala  elpada,y  no 
de  xa  la  vna  ni  la  otra. afsi  la  diui 
nidad  como  quien  defembayna 
laefpada  no  dexa  fu  humanidad  % 
Ff   4.  fino 


I    !j 


4Í6 


VITA    CHRISTT. 


*fca  almapafa  hanchipafacatuja 
%mitauína,Dioscaneañapapil)a 
Anquiílana  hanchípa  amaya  vta- 
qu  ¡paula  vcancapininapi-  Aucjaif 
fana  almapa  infierncnacaro  ma- 
iupanfa  malupininapi,aca  hama* 
pi  collana  qhucfpiyriiTana  alma* 
pa  Dioscancañapäni  manquepa- 
chanacaro  malutauina,malupáT- 
ca  (  Camila  Propheta  Abacueh 
hifquíba ma ")  fopay  o mna  ,  taque 
Chrílliauonacáa  aucaílanina  nay 
ffa  nayra  malnna,fnpayo  mafinsc 
paro  nayra  hanira  Auquifía  man 
quepá^haro  puriquipana  atamU 
ri.  „  '.j 

2  Acá  fúpayopílla  ancha  vrq 
cancalsina  ,  cunarufa  cauquirofa 
halantafirí  eancafsina,cunafa  cao 
quífa  yatina  amaairi  cancafsína 

yancca  chuy  maní  cancafsína,  tho 
khi  chuymanífsina  ,  hnakhlHta 

hinkahuaafica  cancafsina,coJlana 
Ácquifla  C r ufana  mutoqoipana, 
haniqhnitina  vlljata,bamaíathá 
Crafa  thaaro  faattatauina  ,  cha 
acá  haqoe  híhuafsma  cunamana 
lurani/lïrihama ,  acahamavllaf- 
^pana  intifca  ccanaúapa  íupiñapa 
ítnatafipana,calanacaíahupapüra 
hajthaptafsinahaychafipana^aq, 
fipanacunajaeapqnifa  lefn  Xpo 
An^ífana  hihuaoipalaycuhnara- 
eufirí  hama  tucupana,fupayo  mi 
qhucpacbaro  AuquífTana  nayra* 
pa  háchala  qníchníifa^  huarí  ano* 
carana  aiifitahamahafantatauína 
baiantirí  vlljafsínfca  taq  fupayo 
naca,  veía  í;  que  ínflernopacha  v- 

nukh- 


fino  que  tono  el  alma  y  el  cuerpo 
porquceftádoel  cuerpo  de  Chrif 
to  enla  fepultur3,cftuuo  también 
con  el  la  diuínidad,y  basando  el 
alma  al  limbo  ,  baxo  también  la 
diuínidad  con  ella  :  y  conforme 
dize  el  Pt opheta  Abacueh:  el  Pe 
nio  enemigo  nueftro  entro  prime 
ro  para  dar  nueuaalos  Demonios 
fus  compañeros  antes  que  Nuef- 
tro Señor  llégale.  Cap  3. 


■ 
2.  Porque  el  Demonio  como 
quiera  q  es  muy  laga.z.  y  aft  uto,y 
entremetido  en  todo ,  y  dcífeofo 
de  faber  todas  las  cofas  icretas, 
y  maníHeítas,y  enemigo  crneiifs* 
mo  ,  mientras  eítaua  padeciendo 
Chrífto  enla  Cruz  eítuuo  el  en  pie 
junto  a  ellaefcondidamente  ,  fin 
fer  vifto  denadie  como  quien  a* 
guardaua  lo  q  aquel  hombre  ha. 
ria:y  citando  afsi  ala  mira,  como 
por  la  muerte  de  Chriflo  el  Sol 
fe  efeoreciefe^  encubriefe  fu  luz 
las  piedras  encontrándole  vnaa 
con  otras  peieaflen  y  fe  defpcda* 
^afen,y  todas  las  cofas  eftouieícn 
como  fufpenfas  y  marauilladas, 
el  Demonio  entro  huyendo  alos 
infiernos  antes  de  Chrilto,trifte  y 
llorólo,  como  vna  vicuña  acofá- 
dadelosperros;y  viédole  entrar 
huyeron  todos  los  Demonios, y 
todo  el  infierno  fe  alboroto,  y 

cada 


i 


CAPiTVLO   XL, 


ihtataoinajfapa  fapapinihoa- 
ata  hakhfaraña  carcatiña  calla 
iuína,acahua  níahua  lefuXpo 
>ína  yocpapurini  fipana. 
Collana  AuquiíTana  collana 
apafca  manqbuepacharo  ma- 
ma, hanipi  (auca  fauca,  thaa- 
haqhama  malunt'i,maafcataq 
pacha  manqbuepacbafa  heni. 
íafapi  careataafapi  nialuna,ta 
apo  cancañapampí  hakhfara- 
ancañapampt  ma  veo  cancana 
tjlinti  cancañapan  pi,taqne  a 
ri  cancañapampí  &c.  Acá  ha- 
malurivlljafsínfca  taq  fupa- 
laca  anchana  anchapapini  hua 
afípííeatauina,acataquifa  hiuf 
icaca  yaneca  íamcatauitanca 
liamaj  vcahuachay  fapafapa 
chacancafsinca  amkhafifipíf- 
ma  fapífcana:fafsínfca  ancha* 
hakhfarana,  ancharaqai  car- 
ina} alakhpachatfa  acapachat- 
aquemanqhuepacharo  anata 
an*afsina,haní  cauqairofapa 
pa  hoaqoífípana,  lefo  Chrifto 
boa  níahaa  purini,  th.iquiro- 
bayearathafipana,  ccakhíiro 
puritana  fipana, infierno  tay- 
lantqhuitinahacccñaquiccbe 
*  cupiro  hafanacapífcana,pat 
ifafsinfcahaniraqui  huaqoíía 
,hamaraqui  manqbuepacban 
fí  baqnacana  almapafca  imita 
camaraqaimatDna,AuquííTa 
caro  mantañapa  yatifsína  an 
ceakhfifsipifcana,  hochanac- 
a  fapa  Tápana  naonanaeparo 
Ucatafs¡na,hakhomalIa  canea 
*•  Acá 


4*7 


cada  qual  dcllos  cometo  a  temer 
y  a  temblar  de  eípanto,porla  no 
ena  que  íes  daua,  de  como  luego 
llegaría  e!  hijo  de  Dios. 

3  Entrando  el  alma  dé  N.  febe 
rano  S.  alos  irifiernos,no  entro  a 
poco  mas  o  menos  ,  como  entra- ' 
ra  vn  hombre  per  ay  con  frial-  ¡ 
dad  y  pereda:  fino  que  entro  hun 
diendo  y  haziendo  temblar  el  mu  • 
doy  el  ínfíernotpdo,  y  viéndole 
que  entraua  co  toda  fu  mageúVd  l 
Señorío  y  omnipotencia,  qdaren  • 
asóbrados  y  alborotados  todos 
los  Demonio»  en  grä  manera:  co 
roo  quien  díze  eíto  era  lo  q  lona» : 
oamosy  dezian:  Eapnes  tiendo' 
cada  qual  de  noíotros  valiente  y 
esforzado  citemos  alerta-.pero  có 
todo  efl'o  eítauan  muy  temblado 
por  verle  deserrados  del  cielo  f 
déla  tierra  alinfiernojypor  no  a 
uer  remedio  de  huyr, y  acoger fé: 
diziendo  queya  qaedauan arrea 
tados,que  ya  ania  dexado  a  xpo 
enel  camino  q  luego  llegariajanV 
daaan  todos  huyédo  a  grade  príe 
fa  por  medio  de  aqllos  infierVfOS  J 
avnaparteya  GtraifmqnadiéloS' 
refpecWe?y  queriendo  íusviíe  no 
podianrDeia  mil'roa  fuerte  las  al- 
mas deles  condenados  fe  ¿  fíiigia 
cadr*  qual  de  por  0¡  fí?b;endo  qne 
bajaría  allí  eíbijo  de  bíoi,y  tita 
uanmuy  aaergon$adas  y  coi  fun 
didas  ,  por  tener  el'critos  en  fus; 
mexillas  v  frentes  rodos  fuípecV 
cadesyeftar  muy  teas. 

Ff    5  4  Albo 


1   1 

1  -  l; 

; 

i' 

45« 


VITA    CHRlSTl. 


4  Acahama  infierno  taque  v 
nukbtipanfca  Purgatoríonquiri' 
naca  Limbonquiri  Sanco  Padre- 
naca  ancharaqut  h&ka  haya  am« 
khafipifcana:  maafca  leí  u  Chrirto 
Aaq'iiiTahuanatam  (¡pana  ancha 
I  a»  cufífipifcanachecanabnachi- 
pitipiicana^hecanahuakapafcapa 
vlltna?apifeana,checanahua  mo- 
khfa  arofiña  eallarapifcana:  lefo 
Chritto  hotanihaa  íipana,  Auquif 
fa  Límbomáca  hutíri  vlljaisinica, 
taque  chícpa  le-quechafifsina  pro 
cclYíonampí  haroppatirí  miltupif 
tun*  baquififsínfcafapa  íapa  <j)l- 
pict  ai  sinaháppatipitcana, taque* 
ehicparaqui  coi  lana  Anquí  íTa  cu- 
puqo ip? p » fe  ana-,  cupo qo ip a  fsmf- 
ca  taqoecbieparaqui  collana  Di? 
Cf  Auqnífla  hamppstíta  cancpha 
acá  hama  huííhuanacapa  Cvla  ma- 
ca vcathá  írplurí  hutauípathá  i\( 
fina.kovhopífcana-  Lircbofca  ha* 
nirha  collang  AuqutíTa  vcaroma 
tapanca  cchamacaquí  cacara-  na 
afea  nia  Auqnífla  malutathá  ebe- 
cana  paya  quimfa  íntina  Icpinta 
ta  hamapí  ccanana  ppallchana  fa' 
manajupina. 

V  Auquiífaíca  taquechieparo 
ancha  mokhfa  mokhfaraqui  aro- 
rapiña,  huahuanacay  amarinara* 
nicav,  chuymaha  apirinacay  faf- 
íuia,h  icapafca  phifeurana  fulara- 
na,San  loan  Bapcííla  S.  lofepfca, 
Xarciíana  efpofopa,  Dauidafca, 
Abrahanafca,  Adán  Euafca  hua- 
huay  hani  arocaturí  caacauímac 
hua, acá  haraa  ruucuyata  cauclh* 
Sopa/ona 


4  Alborotándote  y  temblan 
de  eiti  manera  todo  ¿1  inricti 
los  del  Purgatorio, y  los  San 61 
Padres  del  Limbo  hazian  mil 
curios  pero  diziédotes  que  Cl 
ño  venia  fe  regozrjaron  muer 
meftraronfe  muy  gozofos»  v  c 
menearon  a  hablar  có  mocha  i 
gria,  por  la  nueua  que  les  dau 
de  f«  venida:  y  viéndole  venir 
zia  al  Limbo,  poniéndole  toj 
en  renglera  y  en  pfoceísion  fue 
a  darle  el  parabién  déla  venida 
encontrados  que  fe  encontrar» 
con  el,  proílradofe  de  rodillas 
adoraron, y  rodeándole  todos 
tos  cantaron  diïiendo,  Gracia 
alabardas  lean  dadas  a  N  Di 
y  Señor  por  auer  venido  a  ella 
caridad  para  facv  d  l'a  a  fus  ( 
oes.  Pero  el  Limbo  entrando 
el  Chrífto  no  ellaoa  elcuro,íin< 
defpues  de  l'a  entrada  parecí) 
era  alumbrado  dedos  o  tres! 
les, y  que  eltaua  todo  refplaiK 
cíente  y  hermclo. 


c  Hablóles  a  rodos  N.S  có  i 
cha  fuauidady  blandura, llaní; 
dotes  de  hijos  amados  y  que 
dos  foyos:  a  otros  acaricio  y  re 
lo,como  al  Baptifta,a  lofeph 
polo  de  la  Virgc.a  Daoid,a  At 
han,  a  Adán  y  a£ua,aloi  qua 
d4ria:  Por  no  aoer  guardado 
mandamiento  delta  manera  he 
do  aeorincntado,por  ausr  obe 

c» 


I 


CAPITVLO    XL  MU. 


4*9 


ïpayona  arepa  catuuimat«bua 
icanihaallokha  achote  api  (ata* 
lia;  hochamafca  naahihuañaro 
ua  pariyco  fatauina,  cuííni  lamí 
tluntatana  almapafca  AuquilTa 
3  hakarapiraqnína,hakarapitaf- 
i  collana  AuquiíVa  ancharaqn» 
hifcurana,  naboa  hoahuay  Au 
utmatha,Auquimafsinfca  checa 
FonJraqoithajnaa  Cr  ufana  ccha- 
ncatatquihana  aromampiebupí 
bqnirtaca,  chopichirofea  coíifi» 
a  Parayfo chnr&mama  hifcafam 
•  ,vca  hiebahua  chnramama,vll- 
rica  cnfifima,  cufiqnillponina  al  * 
lanaepaca  naa  vlljafsínaquihna 
DÍiliri  fafsína,huahuapa  hamaro 
rorapína,Hihaafca  Icio  Chrífto 
tuquilía  Viernes  hayppnchá, Do 
lingo  ccantatácamapí  hthnana: 
¡huafsinfea  collana  al  mapa  Lim 
onquirí  Santo  Padrenacana  a-1- 
lanacapa  trpfuna,  irpfáafsinfca, 
camifa  Santo  Thomas  hifquiha 
ía)  Pnrgatoriororaquí  maluna, 
lalafsinfca  vcanquirí  almanaca* 
íiá  chnymaparo  puriricamaracj 
íutuñapa  caquepacha  pampacha 
una  írpfona;  haccapafca  collana 
nokhfa  aropampiraqui  hahura- 
iuana  hamkaquihoa  irpfumama 
ifa. 
6  TuIIanfca  hanipi  Supayona 
tpa  lnfiernoro  malanti,  hakhfa- 
aquipi  hakhfaraana,  Supayona- 
ala  matunícha'f  fafsinpi  rnnllafa 
iuaracu(ipífc5a,phattiha  fafsinfa 
nfiernona  kucho  kuchoparo  ha- 
acatapifeana,  ccakhfifiñampi  qui 

ebu- 


ciclo  al  Demonio  mis  efpaldas  fe& 
llenado  machos  acotes,  vueftro 
peccado  fue  cania  de  mi  muerte? 
llegofe  el  alma  de'  dichofo  y  bo€ 
ladron,y  llegado,  como  a  hijo  le 
hizo  m  o ch  a s  ca r  ici a s , d  i z  í en  d o  1  c 
Hijo  yo  fov  tu  Redemptor  y  Se- 
ñor da  ve*  dad  poranermetoho 
rado  quádo  yo  eltana  en  la  Crok 
y  por  auerte  prometido  por  ello 
el  Parayfo  y  la  btenaoentorancai 
agoracumplo  mípalabra  y  dey- 
tela:  mírame,  porq  las  almas  bie 
naoencuradas  Ionio  porqne  me 
veen  a  mí.  Eftuuo  muerto  le  i « 
Chrífto  defde  el  Viernes  por  la 
tarde  harta  la  madrugada  del  Do» 
mingo,yeftando  muerto  I u  sima 
faco  las  almas  de  los  Sánelos  Pa- 
dres que  eftaoan  en  el  Limbo,y  fa 
candólas  como  dize  Sanólo  Tho- 
mas, ).p.  Q.cz.-ar.8.  entro  tanv 
bienenel  Purgatorío,y  de  las  al- 
mas que  allí  clUuan  faco  muchas 
las  que  mas  le  agtadauan, conce- 
diéndole? jubileo  plenifsímo  á  o- 
trasconfoió  con  dulces  palabras 
dándoles  eíperanc^a que prefto  las 
faca ría . 


6  Pero  no  entro  ene'  Infierno, 
o  morada  délos  códenados  v  De 
monios:  folo  les  pufo  efpanto^ü 
que  los  Demonios  eftuuieron  có 
gran  fjbrefa'to  li  entraría  o  nc;y 
para  huyr  andaaan  dífeurriendo 
por  aquellos  rincones  del  infier- 
no con  granda  vergu?nca,triu\cza 

yter- 


-■*-, 


! 

1 

t 

1    . 

•  1 

4«7 


VITA    CHRISTï; 


1 


cbaííñampi,mhtatiampi.  Sntiaifa 
Jiuahuanacana  vtcaoi  Limborof* 
ca  h «niraquipi  acá  collana  Aoqf- 
famiiunti:  AnqoííTapilla  cam/fa 
Inimanaca  lakoca  ecati  msnkafsi* 
«aj'appa  toquequi  mankerita ,!a 
kota  toqaefca  hacamaenrita;  ha- 
fnaraqaipi  infiernonacaro  maJuf 
iïna,  hani  yancca  lakota  Supay'o- 
nacanavtparo  malunthmaafca  Sá 
to  Pidrenacana  vtcani  Limboro 
<qui  ¡mlunaSupayonacana  hocha 
ni  hi  ]«enacana  infiernopafea  yá 
ccah aa  fafsina  hay rana, Sancona» 
cana  vtcauiparoquífappahua  iaf- 
fma  maluna.  l\'ia  vetinquirinaca- 
na  a!m*pa  anfaísínfea,  hnpanaca 
na  arcataraqui  cottaoa  Au^uiflfa  f 
na  co'i'ana  aimapa  amsya  vtaro 
hutkrnlsina,  hancbip  *ro  mäckha 
taaim.  manHihepanfcaJíaquí  v 
ca  chhokhrichata  hSchi  ancha  fu 
miro  tucma,  Auquiíía  fea  ha  ca- 
ta?'^ ina  fuma  fwm*,  callana  vil  & 
uasanr  AuquiflanahancbipapUla 
hacacatkhafsína^alípaylhpi  ca« 
tun  Miya  ancha  ccanaña,payaf 
ca  haii  maampi  mntaiía,  canana 
fa  h*ni  cimichañi  ,  Quim  afea- 
pufmancarí  cancana,  pnüTca  mi 
ya  pirsafapampachañaina  llam* 
paca  chaqui  faraísina  hama  fara* 
tía:  N<a  hacatatkhaísinfea  amaya 
vcathá  hani  hííhani  cala  nuecuraf 
fina  miftntaoína,camifakha  tayc- 
pana  pur.icpachá  miftufsina,  tayc 
pana  dózella  cancañapa  baní  cha 
Cialsina  miftachina;  bamaraqui  a 
maya  vcana  bilUañ  pa  cala  hani 

nace» 


y  tormento.  NI  tampoco  ent 

Chrífto  N.  S.  en  el  Limbo  de! 

niños  no  baptizados,porque  de 

manera  qaevofotros  contiene 

vnapipa  podrida  que  tiene  g* 

nos, foleis comería  por  la  parte 

no  eíta  podrida,  y  arrojais'ap 

la  parte  q  elta  podrida,  af«íX{: 

N.S.  enerando  en  los  Infierne 

no  entro  a  la  parte  podrida,  ni 

rada  de  los  Demonios,  fino  fol 

mente  a  la  morada  y  Limbo  < 

ios  Satos  Padres,  y  dexo  el  inri. 

no  délos  Demonios  yc^denadi 

por  fer  bocado  defsbrido,  y  ei 

tro  a'  Limbo  del  os  Satos  prr  fi 

bocado  bueno  y  fabrofo    ¿c*) 

dolssalrasdelosqu-fíUinne 

el  Limbo,  en  compañia  deü.s  i 

alma  de  Carite  N-S  yin'enJo  ¡ 

fcpa!ero  bo'uío  a  entrar  en  fu  c 

erpo,y  entrar. -do,  a  momento  j 

quel  cuerpo  herido,  m}Icr¿t.ídc 

y  earan^ríntado.refu/iro  hermí 

firsimo  y  de  lindiísimo  afpeclo 

Porque  deípues  de  reiucitadoo 

bró  los  quatro  dores, la  claridad 

la  ímpafsibUidad,la  ligereza, y  1, 

futilidad. y  íinqui.ar  la  piedra  c< 

que  eítaua  cerrada  la  tepultan 

faIiodella,dela  manera  que  falií 

do  délas  entrañas  de  fu  madre  íir 

daño  ni  menofeabo  derfu  virgina 

fello.afsi  también  falio  del  lepa! 

ero  fin  quitar  la  piedra  con  que 


Ü 


CÄPITVLO    XL1ÏÏÏ. 


•íurafsiua  miíhina,  fe  ira  fuma 
allthíri  líkhuri,  bani  qHmiaa 
iifañíiíncifa  AaqaiíTanaftifniri 
rhipa  thaatháhihuafsina  hama 
ínpijkillimi  hamapi  cucaña. 
i  Propbeta  Daniel,  han ikaea* 
yanccachacahenkeri  Pumáca* 
vyapathá  millucanca.  Prophe 
lonafaíca  haccha  cbaulía  Ba- 
ña mankantatathá,  puracpana 
cqniripacha  quimfa  vru  vean- 
gstha  Niníoena  cotalacpaco 
rtukaacanca.  Mudccheo  futí- 
ea  cchakhchi,cchapi,etucuifij 
hacnmaeufsma  Collana  Apu-. 
yamparo  ií'pa  ifiní  miltucanca 
nanlotini  aocspafa  nia  ática* 
á,Prophera  Moyfenafca  Nílo 
tai  hauiríro,  maya  biska  tutu* 
phuctiro  hacuncatat  b  á ,  haequi 
lacha  tniftucáca;vcatfca  haccha 
m  Pharaon  atífsina  coliuyacan 
.  fofephaffa  bnaca  vtathá  mif- 
thKanca,Egvptc  vraquena  Vi 
reypa  Apopa  tucucanca:  hama 
^ni  IcfuCnrtita  Auquiíía  bíbua 
:há,hacatatfchaíeina  ácha  Toma 
ma  hacacatkhana'LísTi6ocbá mi 
irí  Santa  almanacafca  ünqoílTa 
cana  haccapafca  hanebiparo 
ilukhafsmaraqnihacatatkhana 
fu  Chríílo  Auquíflafca  (carsií- 
San  Ambrofiofihama)bacatat 
aí'sina  vea  pocapini  Colana  ta 
apavlÜrimatauina.  Euangehf* 
nacafca  acá  hanihua  arcl]ti;vca 
vcafa  Tayctíaro  ancha  nayra- 
a  vllaítrapina  bri  hama,  CoSU- 
SeñararopiiIahuahü?pa  matar 

pana 


«ff 


cílaoa  cerrado,h«rtnofo.rf  fplíB-  * 
deciente  perfe&ifsimo:  Jemar^ 
19  que  el  Sol  cabe  a  el  parecía  q 
cítaua  eclypfado  y  denegrido. 


7  Como  el  l  rnpbeta  Daníe!  f»  * 
lío  del  la«o  deles  Leonesjlin  n  cf 
trar  auer  receisido  daño  deías  be  I 
ftÍ3sn"eras.Yel  Propbeta  lonas  al  ; 
cabo  de  tres  días  que  ía  hzfth  ma  I 
riña  le  auía  tenido  en  fu  boche, 
lineado  vino  en  e'  puerto  de  Ni» 
níue.  Y  mardosheo  defpojadode 
la  íaco  y  cilícío,y  vellido  de  vef» 
tiduras  reales,  quedando  vécidd 
fu  enemigo  Aman:  Y  el  l'ropbef-a  i 
Moyíes  lacado  délas  aguas  del i» 
NÜo,  y  déla  cañadilla  déjunco-si  ■ 
el  qualdelpues  deftruyo  a  Phí>ra  a 
on.Y  lofepb  falido  va  déla  corcel 
y  hecho  Viíorey  déla  tierra  de 
Fgypto:  -Afsi  también  íefu  Cfarif* 
co  N.  S.  defpues  de  muerto,  refo*  ' 
cito  muy  hermofo:  acompaña  til- 
le aquellas  almas  Saras, y  muchas 
dellasaaian  reunídofea  íns  cuef 
pns  y  rcftícieado.Qnifo  el  hijo  de 
Diosir  lue^o  aviíieár  aíuíscíáti 
lsima  Madre  (como  duse.San  Ara 
broíio)  y  calíanlo  los  Euaogeif*  • 
tas,  porqae  fe  eíta  dicho  ateíe* 
ría  aísí;  pues  fus  efta    SENO' 
R  A    la  que   mas  auía   ícntido 

■im 


VITA   CHRIST1. 


panaancha  qaiehufíuipathá  taq« 
thi  nayira  hahurañapínipi  canca- 
na: acá  tayeíTafca  hif6Unca  hama 
vcapachaanchaphn  AuquííTa  ha- 
catatkhata  vlijaña  amahuana.a- 
cahama  amabuacafsinfea  ,  vtpa 
tbaathá  allokha  Angelefnaca  mo 
Ithfa  kocho  cuGnTa,chipífifakochu 
ri  ¿Tápana  Angelcfnaeapílla  tatpa 
na  nayraeatapa  cufifífa  hutapííca 
na,  caquepacha  TaycíTana  vcaro 
kochurain*tatauina:tumaquipaf 
fínica  qQiHpktafswa  kochopifea* 
na,  cafifinia  TealUy  aakhpacháa 
eoyapay: puracamana  apanac»ca 
taca.na  huahuamaCrufaroccha 
cucataca  híuiri  ruano*  hacacat- 
fche  fafsina.  Vckharufca  Patriar- 
canaca  Prcphetanacaraquí  tama 
pacha  malufsina  taqóechicpa  ta- 
yclía  hamppaticauina. 

8  Acá  hama  vlljafsinfca  paña 
Cüfififsmfca,  hanipini  chuymapa 
vtttant^huabuapa  vlljanacama: 
huahuapafca  háni  maampi  hífca* 
faatia  amabaafsiíia,Taycpana  na 
yracai-paro  fama  vllinacani  cufiíí 
fa,anchappallehiri,phifcotapiña 
caqui  amparafaaatatata  vllafira- 
pina,  Callana  Virgenafca  vlljafsí 
iia,caíiíitaraqai  hupamácamana, 
panipi  haquifífsínica  phifcuthapí 
fífsin  i  hamppatifitauina,Taycfla 
ca,  A  coluna  chuvmacolla  hua- 
hua* :  Humatati''michca  ípinaqui 
cha  famcanaqnicha  vlljalma'íata 
aína,  Collana  yocpafca  Natbna 
rnatay  huccaqaípahachañama,cu 
íUbtara  Vifgenay,  huceaquinaa 

qukhtl 


fus  trabajos, y  era  razón  qae  fu 
fe  primero  confolada:  eftaua 
Virgen  con  aquellas  añilas  y  de 
feos  que  díximos,  efperádo  la  h 
ra  queauia  de  ver  a  fu  hijo  reU 
citado:  y  tiendo  llegada  oyó  ce 
ca  de  fu  apofento  vna  muíica  di 
cielo  de  muchos  Angeles  que  n 
nian  haziendo  grandes  regozíjc 
y  fíe  (las  delante  de  fu  Rey  y  Si 
ñor;  entraron  de  tropel  donde  I 
Madre  de  Dios  eftaua.y  ponen! 
alrededor  delfa  de  rodillas  cant 
do:Reyna  del  Cielo  alegráoslo 
que  al  que  mereciile  traer  envu 
ílras  entráñasele  viftes  morir  e 
vn  palo,ya  ha  refucitado.  Entra 
ron  luego  aquellos  Santos  Pati 
arcas  y  Prophetas,y  todos  hizie 
ron  grande  reuerencía  ala  Virgí 

8  Ello  todo  aunqne  le  dio  co 
tentó,  no  fue  cumplido  harta  ve 
a-fu  hijo, el  qual  no  queriedo  ma 
tenerla  fufpéfa. aparecióle  alegr 
hérmofo,cógrande  claridad  y  m 
geftad,fus  bracos  abiertos  Comí 
la  Virgen  le  vido,  fuefe  tambiei 
a  el  defualida,  falíoleal  encuétn 
el  bendito  IESVS,  yabracoh 
tiernamente.  Ay  hijo  de  mis  en 
trañas,d¡ze  la  madre,  y  Ibis  vos 
o  es  que  lo  fueño  y  me  parece  af 
U'í  Yo  Coy  Madre  mía,  djze  el  Se 
ñor.cefen  ya  vueilras  lagrimas 
no  mas  Virgen  ¿lorioh'fsima  o 

vei 


a 


CAFÏTVL 

tuichnfiri  vnjamama,naa  ttaqqfi 
i  vlljaf$jna,ttaqqf7uíma,piahiiíi 
ocuíi :  hicharccum  cafifiñachí* 
¡íinaqoinihua  hnmataqtñ, faníj 
¿u?na, collana  Virgen  Mariafca 
oafiearaqu!  pifcutbppíua,  ancha 
ufifípanaarofiñapaía  harihnaqfi 
auintt  nayracca  quichafiñapana 
icba  hilalttata.haccísjra  bachsp- 
ï  haniveacama  antmataumtijhu 
hoapa  vHjafsinfca  ancha  cnfilif 
tiaallekhahachatauína.  Nía  aro 
ñapa  huaqnifípaní'ea,  taque  aca- 
achanqair i haquenaca  pachana 
)ios  AuquiíTa  hamppatttauina, 
canaca fupahna  yccahaccakbfi* 
batahihuana,  hupanacana  híf- 
aípataquiraquihua  bicha  fea  ha* 
itatkbe  fataoína  VcanquíriSan 
maearofea ancha  mokhía  mokh- 
raquí  ar o'irapítautna,  hupana • 
ifca  TayclTaro  yoepana  hacatat 
tanipachá  fapparaqui   arofloa» 
aniraqui  hayapacha  Auquíífaf» 
i  vcancanti,  maafca  Tayctíaro 
accaha  fahuaísina  >hifqui  haba* 
naaísinajamaya  vtaroraqui  cu 
kb¿ma,vcanfca  vírcacamana  ha» 
ma  racafstna  Magdalena  v- 
llafitauina,  hoparo  aa-i 
chanayra  vliafira- 
pihalafsina. 


O  XLirn; 


4*r 


vea  yo  tríítf,  ya  vueftros trabajo* 
que  só  míos, acabados  fe  n,t'e  oy 
mas  todo,  ha  defergoza  y  regó*' 
2ijo.  Torno  la  Virgen  a  abracar 
le  de  noeoo:  a  penas  podía  habíar 
palabra,  Auia  guardado  efta  Se- 
ñara algunas  lagrimas  que  la  pe- 
na demafwda  !e* fue  eftoruo  pa- 
ra que  no  fe  moítraflen:  agora  la 
alegría  la»  mueltra,  y  afsi  derra* 
mo  machas  de  re¿ozijo.  Quando 
ya  pudo  hiblar,  diole  las  gracia 
en  nombre  de  todo  el  genero  ha 
mano,  por  cuyo  bíeny  prooecho 
auia  dado  fu  vida,  muriendo  afre 
tolamente.  Hablo  a  toda  aquella 
fanca  compañía  amorofamente» 
auiendole  ellos  dado  el  parabién 
de  la  refurreccíon  de  Cu  hijo;  el 
qual  no  fe  detono  allí  mocho,  fí* 
no  defpidíendofe  déla  Virgen,  á<* 
xandola  muy  confolada,  bo'uí» 
al  fepulcro  ,  y  disf  ra$  arde  ff 
eeragede    ortelano  »|,oar 
do   a  la     MagdaUnr» 
para  aparece  tle 
primero  ó 
a  otro» 


cm 


«U* 


&f  .  VITA 

CAP.  XLV.  CAM1SAKHA 

Martanaca a  maya  vtaro  machina 

roayni  Angelafca  amayaata  hiftta 

ui  cala  iturafsina  vllatírínaca  hua 

r^cachioajMarianacafca  Atiquïf* 

íana  hacatatkhautpa  Apoftolefna 

caro-  atamírimachína,Sá  Pedrof- 

ca  San  ïoanampi  Marianacampt 

aunyi  vtaro  rnapifsachina  lefm 

C  ti  R  1  S  T  Ó     Anquiflfafca 

Magdalenaro  Mfïianacl 

piro'vllatirapicbina 

vcatháhua  a> 

roii. 

CAMISA  San/Locas  Euan* 
*  ?liíia  ÜÍ  hama  María  Magda  > 
lena^accapa  Santa  marminacam 
pi,nía  iefu  chrífto  Collana  qhuif 
piyriiT-3  Qalileat'pacba  arcaniui* 
oa  Crufana  amparapathá  nay  rapa 
thá  híhuayafsina,  hibaata  colla» 
na  haiiehipafca  amaya  vcaro  apa  - 
talla ikhafsinajcfttfalen  marcaro 
ma«apiíckhAt«níaa-,pnrífs!nfcaan 
chamokhfa  enkhfiri  vngaentona- 
ca  aUnípJfoatauina,  leía  Chrifto 
Aajaiífrna  amaya  hanchípa  phif 
cuniñataqui.  vea  Havppu  Sanado 
eal lar ípanfca5puriaJpa  vtaro  ma- 
c?piick'!»cauina,vca  aroma,Sana 
domoi  uuquip3ñacama  vcanca- 
ñataqji.  Sauado  hayppu  purípaf* 
ca, haiiiraqoi  vcapacha,  Auquífía 
nl'amaya  vtparo  mapífcacauinú, 
aromahua  fafsina  j  hupanacafca 
marmi  cancafsina:  vea  fopa  nay- 
ra?ha£taiuataplia,vcatatatliá  ma 

tana  i  al  «na  Domingo  kalth  a,  ha  * 

nirha 


CHRISTt 
CAP.  XI,  V*  COMO  FV! 

ron  las  Marías  al  fepulcro,  y  eo 
movn  Ángel  qaitandolap*«dr; 
déla  puerta  efpantó  alas  guarda 
y  como  llenar©  la  nneua  déla  re 
farreccion  a  ios  Apodóles,  yco 
.   mo  Pedro  y  loan  con  las  Ma 
rías  fueron  al  fepülcro,y 
Chrijfto  fe  aparecíp 
ata  Magdalena  y 
alas   Ma* 
rías. 

Matt  28.  Mar.  16.  Lúe.?  4.  IoPa« 

SEGVN  eferiue  el  Euangeíif 
ta  San  Lacas,  María  Magdale 
na  y  las  otras  Santas  mngeres  de 
pues  de  aner  afsiílido  a  ia  moert 
de  íefu  Xpo  N.  §aluador,y  defpi 
es  de  aaer  dado  («paitara  a  fu  f 
cratifsimo  cuerpo, bolnieron  ai 
ciudad  dcierufalen,y  bueltss  lu 
go  fueron  a  comprar  vnguento 
olorofospara  vngír  el  cuerpo  di 
Chrifto  N.S  y  como  aquella  ta 
de  comencaaa  el  Sacado,  bolate 
ronfe  a  las  cafas  donde  febofpe 
dañan*  harta  quepaffalTe  aquel!, 
noche  y  el  Sauado.  Llegado  el  f« 
uádo  a  la  tarde, tampoco  fueroi 
al  fepulcro  deN.Señocpor  fer  n< 
che  y  ferellas  mtigeres:  poreltc 
diziédo,atnanefcaprimero  y  de 
pues  ¡remos,  aguardaron  halla  e 
Domingo  poco  áces  de  amanece 

y  fiendt 


;v 


CAPITV 

Ira  hí'qntccaneaeaija  cama  vlla 
píleataoina.  chímputparo  parí- 
Jiiíca,bamachílania  maya  pava 
ropana,  Taqaechicpa  Magdale- 
ampí,  Salomempi ,  Cleophempí 
|uimfa  chicpa  ,  bactapa  hifqui 
hny maní  mar mínacampi,Auqaí 
"aro  chúymanacampí,S.Lticafaf' 
a  mayni  loana  íutininhua  fi,  vea 
acampi  farkbarophíícana  vngoé 
opa  apkharafita.  Ta'qayaUsinf* 
a  llaquiíifaraqui  äy uipífcana,hi* 
haftiamaya  vta  poncu hacha  ca 
acá  qbuítí  ,tiuccurarapiftani,  mi» 
aqhnití  bíníFanacacea  vmtkhtar 
fna,íhthoahaa,C0mathataha,í  ía 
ina-Pibtona  vea  amayavta  m?r 
auiíca  ,  t  nancbaniiea  faaniraqui 
atipifeat 'Dinti 

a  S.  Pedro  Chrifolcgofí  ,  acá 
itimana  vea  aromantí,lJa!tftína 
raquenahalfuñaparufa,paya  la 
i  huaycaquipana,  haHora,Dios 
pana  acá  milagro  vllalina  :  hiui 
anaraquípilla  ccanañapafa  íma" 
¿fi,batatatkbfpanca  hupanay» 
a  h*iíupha  lipí, na;  Acá  ftamachi 
talca  ,  pañi  Euangehílana  aro 
accafjafiy  ns'papi  pampachsfi,  bu 
anac¿püla  maynica,  níahua  íntí 
«pina,  Marianaca  lctufaíenatbá 
inqoítíana  amaya  vtpamancafa 
aqu'.pana  fi:may'nífca  Mariana' 
a  isr aialena ti  á  miilüpanca .?  ro» 
¡lanpicchamacanpí  ,hanipj  mtl- 
a  vllafinti  faraqaí  ian  Pedro 
Jhrifologo  hilqai ,  vea  milagro 
vt¡  lapipaníca  ,paña  amayavta 
tarea  hakanquipanfa  ,  ínakha 


aro# 


LO    XL  V.  4% 

y  fiendo  va  el  tiempo  concertado 
para  yr  ala  hora  q  ya  .comienzan 
a  cantar  los  paja  ros  todas  jontaf 
María  Magdalena  María  Salome 
M tf  ia  Cleophe,co otras  mugeres 
denotas  delefa  Chrífto(  vna  deT 
las  q  tules  dize  S  Lucas  q  fe  llama 
na  loana  )  fe  pnfieron  en  camino 
có  los  vngaentosqlieuauan.  An» 
dando  por  el  taminoyuancó  mu 
cha  pena  y  tiíftezá  dizíendo  quf¿ 
anta  cjnosqaue  aquella  gran  pie 
dra  qpafieron  a  la  entrada  del  fe* 
pnlchroí  feria  poísibleporuentti 
ra  que  nofotras  la  defuiaraniosí 
y  no  íaaían  tampoco  qoe  PiíatOfii 
ania  mandado  leflarla. 


i  Dize  S  Pedro-Chrífologo  c]  a 
quella  mañana  e!  Sol  (alio  en  Pa 
leftina  cófaltarle  dos  horas  para 
fa!ir,y  qporquererloafsi  Diosfts 
cedió  ella  marauilla.permitiédo 
q  quádo  Xpo  mnrio  feefcnrecief 
le, y  refucitando  antes  de  tiempo 
faliefle:  íi efto loe  afsi  desbaze  la 
dífeordancia  dedos  Eaangeiífte 
porq  el  vno  dellos  dize  cayendo 
las  Marías  delerufalehazia  e'íe 
palehro  ya  auia  Calido  el  Sol. y  el 
otro  dize  qlaliédo  las  MaFiasde 
lerufalé  era  de  noche,y  autaeica. 
ridad,y  no  patezia  aune!  Sol:pe« 
ro  fi  déla  manera  q  dize  S*Pedro 
Chryfologo  el  Sol  hizo  aquella 
maraniila  annqne  el  fepokhro  ef 
taua cerca  del |  pueblo  poru^tura 
Gg  par. 


■ 
i  i 


4*6  VITA  C 

a-romana  farspifcachínapurípanC 
ca  intí  h  í'fuchina,  maafca  (  cami  - 
fa.San  Marcos  Euan^elífta  fafsín 
hamashi  )  paya  hnafamna  María* 
nayamana  ,  mivac-a  aroma,  mí' 
y-afc*  ineíhalkifyáfipana  mirtupáa 
Nía  Mariauaca  patipanfca/may- 
ni  Ángel  a'akhpachathá  hutafsí- 
na,a¡niya  vea  csapitraai  cala  ma 
ya  haqhoe  tinqni  va  faina  hama, 
ccapiratau'hanuecnratauina  :  v- 
llaiíri  foldadenicafca  vea  co'ío 
tinquen  ifaps vina  hama  ,  taqehic- 
pa  huaracufifsina  vraquero  tin. 
quipifeatauina,  hihuarttapiícata 
trina  ,  hani  lefu  Chrifto  Auquííía 
hacaíatkhafsina  amaya  vtathá 
r»i(Vikherí  vPjaíínti  (  Auquiflapí 
lia  nayraprmiltutauina  )  maafca 
vea  mayní  Angelana  hnaracutaq, 
Marunacaíca  Dios  Anqa¡íí*>h  v 
niraqui  huaraeuíifpíja  fatau¡ott,v 
ea  tapa  paña  folda d  onaca,  illapu 
taja,  vcapspana  fuk.irpíatípáfa, 
hani  hmracu'ipifcataaínt"'. 

5  Amayavtaro  hakacatafsinf 
«a  Ángel  huayna  vllínacant,  han- 
kn  títíiá  ,  nucemaui  calapatkhana 
vtcafquiri  vüjapifcarauina  \\\)a» 
t.'itfca  Ángel  hanira  hifquírcata: 
Humanaca  Jelo  Chriítohua  Cr ti- 
ta na  cchacocatata  hinuaquica,  v» 
eahuathac-'pifotainiahua  yatifa» 
ma  ,  hscatathkatau'tnhna  ví  alca, 
feamanf  caía  «ea  AuquiíTa  apatita 
ni  vHirjíama,cchufahua  fatanina 
faca  Marianacafca  a  maya  vtaro 
mintapifcafiatiina  vea  amaya  vtaf 
ca  (  camifa  venerable  Beda  íí  ha- 

mía 


HRISTU       : 

partieron  de' noche  variando  U 
paron  auia  el  Sol  falido.jpero  de? 
manera  q  parece  quiere  dezir  í 
Marcos  las  Marías  fueron  dos  v 
zesla  vnaánres  del  Sol  falido, 
la  otra  défpuéscíe  Calido,  Aüie 
do  llegado  tas  Marías  cerca  dt 
fepulchró  bajando  vn  Angel'de 
cielo, dertapo  y 'quito  la  p  cdiac 
que  aoian  cerrado  la  puerta  de 
monumento, como  quien  derrib 
Vna  peñ-i;  entonces  les  Soldadc 
de  guarda  oyendo  que  derríuau 
aqur.!Upeúa,etpantandoi¿  todo 
cayeron, en  el  íneío  f  y  qu  d¿ro 
como  muertos.no  por  auer  vííl 
aChtiiïoN.  S  qnando  refucíte 
porq  auia  antes  lalido.  fino  alcr 
bracios  del  Ángel,  y  no  permití 
N.SqneJas  Marías  fe  elp«nt.-:ll 
per  elfo  aunque  los  foldadusei 
tauao  por  aquel  lucio,  como  te 
cados  del  rayo  amontonados  t 
nos  febre  c tros  las  M alias  no  1 
aíTombraron. 

5  Y  acercandefe  al  fepulcht 
vieromal  Ángel  en  figura  ce  ma 
cebo  vertido  de  b!'aiuo4y  f  ntat 
fe  brt.  1«)  piedra  que  auia  quitad 
y  vifto, antes  que  ellas  le  prtgu 
caiTennada  díxoles  Vofórr ■■<&  bi 
cays  a  I  E  S  V  S  Nazareno  qL 
fué  crucifica  do,  ya  le  vuetUo  ir 
tentó,  reíucítado  ha  ya  ,  venid 
mirad  ellugar  di,ndepufitrcn  ¡ 
Señor,  vazib  ef*a,  ivdie  a%  en  e 
dtzicndoles  dio  Lis  Marías  enti 
ron  en  el  monumento  (  el  qu¿ 
torno  dize  el  venerable  Beda 

cílaa 


*> 


CAPlTVL 

ma  mava  calaña  hiska  yta  bama  - 
cchekhufutatauina ,  vta  taypina 
hacacatpanfca  maya  pata  hattita 
oina,rnayni  haquetanfa  vckhäro 
Auqnifl'ana  hanchipafca  apkhata 
tauina  mantapifcafsinfca  amaya 
vta  e«hufaqni  vllintatauina  ,  pa- 
ñi Angelaqui  collana  ppalUhiri 
ifttií  vlljapiícatauina*,vca  pañi  Au 
gelafca  Marianacaro  ,  Camifapi 
bumanaca  hacquiri  haque  ,  ama  * 
ya  hama  thacapíf&a  amaya  vta» 
na*f  thacauimaca  haníhaa  acaa* 
quici,  hacatatkhehna»  bumanaca 
fa  hifqiúvlijama,cauq,eha'?cchul*a 
boa  acanaamkhafipílcama:  Ham 
tí  Galileapa  Crufanacchacucáta 
tahua  hibushs  :  maaica  hihoata- 
thá-  qñimf*  vrmhahua  hacatat* 
khaha  1<  piiQ«n:a''  Pues  íáuípaca* 
impí  ihna  hac*t«ukhe.  checahca 
fica^CMiiiía  hiipana  lata'checahua 
Ifiäa  tama  :  hichaíca  tarapifca- 
tna  ,  Difcipulonacpsro  ?tamani* 
pifcim*  ,cbecanfca  Pedroro  fa- 
táuina,vca  pañi  Angela  Mariana 
caro. 

4  Hupanaeáfca  acá  bama  arofí 
ta  ,Aoquiflafa  c chufa  vHjafsina, 
ancha bakhfaraia  maya  cboymáf 
ca  ancha  cuíififaraqui  amaya  vea 
thá  miftupifclihataoinaimiftukha 
[sínica  vllafiri  foldadonaca  vea 
pápana  hihnaeahama  bacuíquirí 
rlljapífcataoinavmaaíca  han»  ma- 
ya lacaquifa  arorapipífcatauipti 
amupachaq&i  marca  manca, ham. 
kahamka  ayuípifcatau'ma  atami 
th  nía  marcaro  purifsínfea  Apof 
*  tolct 


O    XL  V.  467 

eítaua  labrado  como  vna  celda 
pequeña  cauada  enja  piedra, y  al 
vn  lado  leuantado  algo  del  íuelo 
vn  luzíllo  del  tamaño  de  vn  hora, 
bre^a  donde  fue  puerto  el  cuerpo 
del  Señor>y  entrando  vieron  el  fe 
pulchro  vazio  ,  y  a  dos  Angeles 
Con  veliiduras  relplandecíentesj 
los  quales  les  dixeron:Por  quera 
zon  vofocrasbufeays  al  queefta 
viuo  como  a  vn  muerto  en  la  íe- 
puleura  y  cafa  délos  muertos'!  El 
que  vofotras  buícais  no  cita  aquí, 
feíncitado  ha  ya:  mirad  bien  por 
todas pa/tes  donde  eltaJno  efta  a 
quí  acordaos  biemperuentura  ef 
tandoen  Ga'ílea  no  os  dixo  que 
moriría  en  vn»  Grpz,  pero  q  dc|' 
poes  de  muerto  refocítariá  delp.u 
es  de  tres  días 'Conforme  pues  di. 
xo  refucito  •.  cree.dncsc'pmp  ere- 
ye  r  ad  e  5  fiel  m  i  f m  o  o  s  habí  ar  a :  pe 
ro  yd  a  dar  ella  nueua  a  lus  Difci- 
puios,y  efpecialmenteai'cdro. 


4  piz  rendóles  efto,!as  Marías 
eomp  viefen  q no  eftaua  al.l.i  e|  ,S*  \ 
ptor,  vna  parte  temiédo  y  por  otra 
regocijandofe  mucho  faiterd  cM 
monumeto.y  vieron  aqllos  íoída 
dos  de  guarda  tendidos  en  el  fuf 
lo  como  muertps:aunq  no  ¡es  di<- 
xeróvna  tan  Cola palapra:ma$cQ 
grande prefteza  fueron  marchan 
do  hazia  le  rufa  le  m  a  dar  la  nue»  - 
ua  y  llegando  fueron  a  donde  eff 
táñanlos  Apoftclcsj 

Gg    z  Jp* 


!     I' 


46f  VITA    CHRISTI, 

eolefnaeana  vearo  mapifcataui 


na,  Apoftolefnacapiüa  ,haccapa 
AuquiíTana  Difcipulonaeparnpi, 
tant*paeha  Icfu  Chrifto  Auqui- 
fía  cenacanca, vea  vtancapifcata- 
uina  , vcaro  mantaisinfca  María* 
n  . c a  v II j a u ip a  at  a  map.i  fcata  u  i n  a , 
at  a  m  ar  a  fe  a  ca  m  i  fa  $a  n  L  ug  a  s  É  u  ä 
geliífca,  íí  haraa,  paeacanipana/am 
cana  arofipana  hamachapifcata- 
nina,  iiiaalca  ,  fan  Pedrompi,fan 
ïoanampi,checahua  fañapataqui 
amayavtaro  ¡wapifcatauina:Ca* 
thifapi  acá  rnarminaca  hiftoivll 
janitana  fafsina  >  Marianacafca 
pañi  Apoftolefnacampi  chicara^ 
<\m  cutipífeataoina ,  Apoftolef- 
nacafca  tnarnrinaca  thaquiro  hay 
tarpaafsina,  nayra  puriphifcata' 
«iiiaiVHafirinacafca  vcapacha  n!« 
amkhafipifs  khataoina  :  vca  fupa 
vlljauipa  atamiri  lerufalen  mar* 
«aro  mapifcatauhia  /  pnnaearo, 
Sacerdotenacaro  ata  mapifcataui 
na  hacatafkhchua  fafsina, 

?  Vcanacafca  atamata(  Camï 
fa  S  Matheo  Euangeliltafi  hama) 
taquediicpa  mathapií$ína,Atiqui 
(Tana  hacatatkhauipa  imantañata 
qoi  haaquijaanpifcacauina>hani* 
has  hacatatkhetí  fapilcatana,  ïaf- 
üna  haquenacanachecahua  faña- 
patÄqaifca  ,  vllafir  inacaro  coll- 
qaepagaripiTcatanina  ,  chilinta* 
pifcAtauina  :  iqoiphifcquihana- 
hua  Diicipulonacpatatpaua  han» 
chipa  luntati  fapilcama  fafáína: 
i'iïatona  hiíqui  vllafihata  ama- 
ja   vta  faísina  camachiuipa  , 

hani 


los  quales  co  algunos  Difcípuíoi. 
eftiuan  justos  donde  Iefu  Xpo  a 
uía  cenado  y  entrando  las  Mari  ai 
íes  dieron  nueods  délo  que  anisa 
vífto,y  dada  como  dize  S.  JLccas 
parecióles  que  deuaneauan, y  re- 
ferían lo  queauían  foñado:  petó 
S.  Pedro  y  S.  loan, para Taber  la 
verdad  ruero.n  al monumento  pa 
ra  ve*  q  e»  lo  que  les  anian  qu?i*i 
do  dezír  aquellas  mugeres  ,  y  la 9 
Marías  bó  l  aje- ron  c<mi  ios  dos  A» 
poiloles/losqwales  dexádolas  en 
el  camino  llegara  primero:  y  las 
guardas  entonces  áuiá'.ya' huello 
en  li  y  boluiejou  a  Ierulalem  pa»' 
ra  darnuena  alajndicíay  a  losfa 
cerdetes  de  como  auta  relucirá" 
doo 


y  Los  qnaTes  como  dize  e!  Rúa 
gelífta  San  Matheo  jnntandofe  a 
confejo  le  concertaron  de  encu» 
brirla  Refurreftton  de  Chrirto, 
y  dezir  que  no  auia  refuutadc»:y 
para  fer  aeydos  déla  gente ,  dic* 
ron  dinero  y  cohecharon  alasgu 
ardas  ,  Jiziendolesque  pnblicaf. 
len  que  los  Difcipulosauian  hur. 
tado  el  cuerpo  de  Chrifto  lu  ma* 
eltro,  eftando  ellos  durmiendo^ 
paraque  no  fe  temieífen  de  Pila» 
tos,por  no  auer  bienguardado  el 
fepulchrOjComo  loauiamádadp 

abona 


cmTVfco  xt  v* 


¥ï 


¡anivcacama  furaníthá  hani  ha- 
;hfa r ana 1 3 quiíca ,  cúnala  caoqoi* 
a  arohrapipifcataoina  chymapa 
;ama.  Aea  hama  nia  chinutataf* 
ta,vlla»Ymaca  taque  ludiorata* 
o  lquipil'c<quihanhiia  luntati 
Shriltona  hanehipa  Difc'tpo'onac 
» 1  fatanina;  maalca  fipanfa  chuy- 
nani  baque  taqníca,  karifiuinac* 
)3l  äsha  ceanapíniquitauína. Por- 
que iquieafíincacamifaraqui  Uin 
tatíri  vljjafpaí  vlljafsïnica  eami- 
faraqoi ,  hani  qhüítifa  apaniti  fa- 
tao, Unían»  elparanílVinca  apa* 
pba  (\i  hani  apar»? 

6  Hifcüma  bama,S  Pedrompi, 
Sanloanampi  Auqciífana  amaya 
vtparo  mafsina,S  ioannayrapa 
rkaaina,nayra  puriísínfca  haníra 
qnt,Saii  loan  Sá  Pedro  pur iñaca 
ma  mátatanmtiípu',cufaqai  vilin 
ta  vliiiücatauína.San  Pedro cehi 
«a  botiri  vlluta  viluc-fa  San  Pe- 
dro puripanfca  panichirpa  mata- 
t«uina,nayra  San  Pedro,  vckha- 
tüfca  S.  loan,  mántapílcalsiniia 
A a  qu  ufana  hanchipa  llauqu¡p«ui 
pjñoqat.fauanaquijioa  hani  cuna 
ni  cchnfaviljapifctauína,  ppeke- 
ña  hanaquípaat  pañompi  hueca* 
r  y  Uauthapita:  acá  hama  vltjalsi 
nica  S.  Ioanquiqutpafi,IefuXfo 
AuquiíTana  hacatatkhaoipa  checa 
lina  hitlhahua  ,  San  Pedrofea  an- 
cha huaraiutuattina  (camifa  San 
Lucas  EuangeliiVa  fí  hama")vcatf* 
ca  pankhicpa  marcaro  macapífc 
khataoina,  María  Magdalenafca 
vcaro    fapaaní     halaélatauina : 

haU&ft 


abonáronlos  mucho  con  el,  dizié 

dolé  (o  5  fe  les  anto)aua,y  cohe" 

chadosdefta  manera  las  guardas 

dixeró  a  todos  los  Indios  qua  ef" 

tWo  ellos  durmiendo  los  Difcí* 

polos  anUn  harta  do  el  cuerpo  de 

Chrilto:Pero  muy  claras  eftauan 

fus  mentiras  para  vn  hombre  de 

entendimiento  ,porpue  fí  dormía 

como  lo*  vieron  hurtara  y  íí  los 

vieron, teniéndoles  mandado  que. 

nadie  le  lleuafTe ty  ett indo  arma » 

dos  ton  langas  f  coue?p^dastco 

mó  permitieron  que  le  lleuallcn, 

y  no  fe  lo  quitaron? 

6  Como  diximoi,  yendo  S.  Pe 
dro  y  S«  loan, los  dos  juntos  al  fe 
pu!cro,llego primero  S  loante 
tono  entro  en  el  nafta  que  S-  Pe- 
dro 1  lego  vfino  q  fol  a menee  fe  a ífo 
maua  a  ta  puerta  para  mirar  y  lie 
gando  S.Pedro  entraron  los  do?, 
primero  S.Pedro  y  defpues  S  loa 
venerando  vieronfolamente  fia 
otra  cola,  las  fauanas  donde  fue 
embuelto  el  cuerpo  de  Xpo  N.5. 
yelfudarioqne  anianpuetío  lo* 
b"e  el  roftro, embuelto  aparte;  y 
vilto  efto.dizeel  mifmo  San  loaa 
quecreyo  que  Chrifto  anís  réfüsí 
tadotyS.  Pedro cuedo  muy  admi 
rado^como  dize el  Euangéli&a  S; 
Lucas,)  y  defpues  lo»  Apofto^es 
boiuieron  al  piubio  ,  foiam  nt« 
Sita  María  Magdalena  Te  que  Jo, 
Gg    3  y  quedad* 


; 


I 


fca'Ia&afsinfca  Auqfltífa  vil j¿ ña 
9  ">cha  a.mñhnafsinn  ve*  a  maya  y 
ta  hak?  haka,hacb;afa  lucha/aquí 
thacat.anin^acantha<vcäcba  vil  ■ 
jaha'íli riba  roa  ;  huafnarAq  amrya 
vtaro,ma|q|sírtfca,papi  /íngejcf* 
n  a.  car  í  q  iif  imayn  í ,  A  u  q  u i íía  i  m  a  - 
canea  iearacthanchofoqüepgna 
migynifca.  cayo  toquepana  vllja- 
t  su  s'na  5;  Pí  ir  ompi  ,S.  lo  ana  mp  i  f 
ca  fcaniyea pañí  Argelaea  vil  jaca 
ointi,  Ange lelnacap'tlla  vlUbna 
ftmahuaííinca  %  üafirih.ua,  ham  a- 
Wahuísíníca  hanihua. 

f;  Magdalenafca  vea  pañí  Ange 
h  m  irmi cunathá hachatbaí  fafsi 
na  hiíqui  tattauina,  hifquíttacaf 
ca  haniri  bach»ha,Áuqot^a  ácana 
«chola  vl!j5fsina<qhaítikha  apar 
rasa chico»  caoqnirokba  haníhua 
yatitbati  fatauina,vcathä  rnilíu- 
khafsinfcá  Auqaiífa  vi  l  jara  nina; 
maaCca  bani  vllttafsina  huertaca 
manaroquí  carut3uína;Auqoifl'a  f 
ca  marmí  cunatbá  hacharaífatauí 
na  maya  cunear  ja-:  farafcahanira 
qhuití t^acata  fatapíoíqui;Tatay 
humacba  Auqaihaoa  hanebipa  a 
pultaí  acarsúta  cauqoirochata,a- 
pafiínkhaha  fatauína  :  Anqiriíi 
yatrehiripa  vlljaña  amahuafsina) 
marmi  choyimpanca;  Auquiha* 
quhua  hich-n  taquefa  amkfíafíjia 
pa  ya¿qnihuataquefa  arofi  faca» 
nina  humacba  apl'u  talarla  Icfu 
Cintilo  A  «iquilla  ,  María  (Vsína 
ai : ■r.ipna, quíqui  ru-aparha,  Ma 
rLíca  Auquillana  cu. apa  tlapkba 

bina 


VITA    CHRISTi; 


y  quedada.tenia  gran  Je  deííea  d< 
ver  a  fa  maeftro^ufcandole  poi 
aqqello*  lugares  cerca  del  morí 
mero  llorando  como  guíen  diz 
en.fn  pecho  Si  icria  pbfjble  verT 
aqoj'o  en  aquella  parre?  y  entii 
do  dcnueuo  enel  monométo  vic 
a  los  Jos  aiTgeleSjVno  ala  c^beci 
ra  ;  otro  a  los  pies,  d:de  auia  e 
tado  Ntje(lr-3  Señpr  ff  paitado. •' 
lc?quí'e  i'i^vietonS.  Pedro  n 
S.  loan  porq  los.  Angeles  íí  quie 
rea  m£ ihutfc  ie  niueftran  y  fí  ne 
no, 

7  Y  preguntaron  ala  Magdale 
nedizien  io:  Muge-;  porque  l!o 
ras'írefpondíp  y  dixo:  Como  nc 
quieres  que  llore  viendo  qno  e 
ta  aquí  mi  fe  ñor:?  ni  fe  quien  m< 
lo  ba  licuado  ni  adonde, y  falien 
do  de  allí  vio  a  N.S.pcro  no  co 
rocicndole, entendió  que  era  e 
Ortelano  dealii,  dixole  entózej 
leíuCbriíto,con  diferente  bez: 
Muger  porque  llorasíy  Cío  ícrpn 
yantad.*  qnié  bufeaua  rcipondio 
Señor  has  ppruentura  lacado  te 
«I  cuerpo  de  mi  Seúoiíid  me  dci 
delphaspuefto  que  yole  bolue- 
re  a  traer*  Por  lo  nsuc;ho  que  del 
ieaua  ver  a  fu  inaeltro  ímagiraoi 
cija  que  totíes  penlauancn  Xpo 
yqnetoucs  heblaoan  deloquí 
le  auia  lucedjdo.ptegútado  Xf  c 
fiel  le  auia  lacado,  llamóla  ce  ic 
boz  ordinaria  diziendo  Maria^y 
ella  oyendo  la  boz  de  íu  M»eíu  a 


, 


. 


~~lí 


CAPITVLO    XL  V. 

una  cníififa  chipifífa  Tatay  ya  ti 
hiriay  fafsina  cayapa  hansppaii. 
a  íatauiua  ;  harnppatiha  latafca 
ollana  Auquiífa  hanicayuhaca 
attamti  >hanirahua  AUqu>hana 
caroca  macahati  fatauina,hicha 
a  vclaquima  fama  Apoftolefna» 
aharucuchs,  Di  cipulonacaha- 
acacha ,  hila  fullcanacah&rucu- 
ha  atamaníma  vlljathahua  ,  ala» 
hpñcha  /¿«^hana  vcarohua  ma* 
ahafi  fanima  l'afsin  hama, Magda 
ínaíca  iya  fafsina  marcaraanca 
ntatauina:haccapamarminaca» 
afea  chaqu'ma  hac]oihhat*kbaí&i 
a,  Maeílrofa  vlljathahua,  haca- 
ttkhatauinhua  fafsina,  atamata 
i.na:amucafaqui  i!  apipa  na  lefia-- 
hrítVoAuqaiifalcathapatahama 
iqchicparo  v-llaíirapítauína,  vil 
fsína  bupanacafca  vraqro  qaill 
ittafsina  coliana  cayapa  ha mp* 
acipifcacauina  ;  AuquilTaíca  ha- 
hfarafv  hamppatita,  hani  hakh' 
iraphifqaírtati  háka  mafsína  A 
oftolefaacaharo  atamapiícama 
ayrapa  Galilearo  maha  vcana 
aquiíiha  fatauina-,iya  falsina  Ma 
lanacaíca  AuquitTana  fanipaca 
lapini  atamanipiicatauina, 

SAP.    XLVL    CAMISA- 

ha  lefu  Chríllo  AuqniiTa  Difci- 

pulonacparo  Emaus  má 

ca  maquinrovllali* 

rapichioa  vea* 

tháhua  . 

atofi» 

SAKf 


4VI 

con  grande  regocijo  diziendo:Se 
ñor  miojmacftrp  mió.,  qoífo  be* 
fiarle  lospie?,y  queriendo  befar* 
lelos  dixo  Mo  me  toques  que  yo. 
no  me  he  fnbido  a  mi  Padre  co» 
mo  quien  dízedexaio  por  aora, 
fofo  harás  loque  te  díre:    Vea 
dar  nueua  a  mis  Apollóles, a  mis. 
Diícipuios, a  mis hermanos  de eo 
«no  me  has  vifto,y  que  quiero  fu» 
bi.r  alcielo  donde  efta  mi  Padre. 
Obedeciendo  la  Magdalena  boí- 
uío  hazia  el  pueblo,  y.  alcanzan- 
do en  el  camino  alas  otras  muge-, 
res  dixoles  como  auia  vi  Moa  na 
eftro  Señor  ,  y  oyendo  ellas  efto 
con  filencio  apareüofes  Jefa  Kpo: 
repentinamente,  y  ellas  viéndole 
poftrandofe  en  c  fuelobefaronle. 
lospies  y  befándotelos  có  temor 
lesdixo:No  temais^iiiioyd  a  de- 
zira  mis  hermanas  los   Apollo* 
1  es  que  v ay  a  o  a  Galilea  ,  q  o e  y  o 
me  adelantare  y  me  veré  allí  cok 
ellos:  y  las  Marías  haziendo  lo 
que  les  era  mandado  fueron  a  de 
zirfelo» 

-  |      '■.     -• 

CAP.    XLVI,     GOMO   SE 

apareció  leía  Chrillo  a  los  dos 

Di(cipü!os<que  íuá 

a  Emaus. 

^ar.i6.  Luc.zÉ. 

O    4  SAN 


I 


■i 

; 
i 


'      . 


¿*t 


VITA   CHRlSTïi 


A  N  Loras  Erangelifta  fi:  Ufa     T¡  L  Euangeliíta  S  Lucas  refiere 


^Cbrirto  AoquiíVa  hacatathka- 
canea  vea  pinimna  pañi  Difci- 
poloro  Clcr  phas,fotinVmpi,  vea* 
tha  haccapaaca  yaathá  arofirí  a 
ttautta  tan&onaca  hifqdi  hama, 
San  Lucas  acá  vllafiui  qoellqneri 


EL»  que  aquel  mifrao  día  que  re- 
fucitolefu  Chrifto  N'.S- apareció 
a  dos  Difcipulos  fuyos  ,  a  Cleo» 
phasya  Lúeas  que  efenuio  elr* 
aparición  (  aloque  algunos  Doc- 
tores dizen")  quando  iuan  avn 


cfUíqutpampíro  leiVChrifto  Au*     pueblo  llamado  Emans  quenoef 
^oiflajinaya  marta  fimauc  futini     taua  lexos  de  lerufalem  ,  y  en  el 


marca  manea  rhaquiríró  vllafira- 
pitaou>a¡vca  marcafca  lerufalena 
thá  haiiihavatautncuThaqui  fará 
pifcaUinfca  vea  pañi  Difcipúlo  le 
{uChriíto  AuquiíTana  yatichíri* 
pana  hihuauípa  arof  khaafifa  fara 
pifc*cataujna,  ancharaqui  hu&ra* 
«uílpiícatauina,  Dios  AuqoiíTana 
vea  hama  hífqu» haque,anchayan 
cea  hiboana  r.ihuapba  fauípathá: 


camino  mientras  iuan  andando  a 
quellosdos  Difcipulos  tratanan 
y  razonauä  déla  muerte  de  fu  ma 
eftro  7  fe  admiran  in  macho  de  q 
Dioshuuiefle  permitido  que  vn 
hombre  tan  fa&o  huuiefe  muer' 
tode  tan  mala  muerte, y  adm.ra* 
uanfe  mas  y  mas  trayendo  ala  me 
moría  la  maldad  délos  Pharifcn 
y  los  varios  tormentos  que  Xpo 


paciencia  con  que  aoia  padecido 
dezia  el  vno  deüios  con  grande  ad 
miración. 


huaracufípifearaquitauma  Phari      auia  padecido,  y  penfando  en  la 

íeonacana,Efcriban  cana  yaneca 

chuymaninacapa  amutafsina:  Asi 

quiifa  mitta  mitta  mntnnana  mu 

tnyata  cau'anipa  amotaf&ina,mft 

ampina  maampíraqnt  huaracuíl- 

pifeatauina;  AuqiiitTana  amucafa 

mutuuípha  amkhafipiicsínifcahu 

aracufilaraqui  snayniíca  cierto* 

2  Hilay  naa  vea  Chrírto  Dios 
AuquiiTana  yof apahua  qhuitani* 
Hiama  fauipahua  hiftpi, checa  Di- 
•saropicatntha ,  hueca  ¿milagro 
han» qhuitina  laranipa  lur ipana , 
cotata  aropa  catupana*cuna  vfu- 
fa  ilaqui  hacayipana,amayanaca« 
ía  ilaqui  hacatatayipana,  Dios  £ 


i  Hermano  70  t<rnia  por  cier- 
to que  Chrilto  era  el  q  Dios  auia 
prometido  embiar  al  múdo,y  q  e 
ra  fu  hijo  y  el  Mefsias  ,  y  teníale 
por  verdadero  Dios  haziedo  las 
marauillas que  jamas  hombre  ni 
zo;obedeziendoleel  mar, lañan- 
do luego  qu¿lquiera  enfermedad 


quipala  haqnaca  taypirohatafsín      y  refucitando  luego  a  los  muer- 
«actinaraquipí  lurafpa<  lana:  lipa      tos,defuerte  que  íifn  mifmo  Pa- 
na    dre  viniera  al  mundo  que  masa* 

tú* 


I 


■■■ 


-w 


CÄPITVLO 

\  apayniic.s  nafa -huma  hamara- 
ii\\  checanua  hiítha,  maafca  hi» 
t»a  ancha  paaana&hnhoa,  Forq 
>io§  cancafsinca  camtfapihaqnc 
a  amparapana  hihuafpa/  Diofua 
ocpafpa  vcafca  Komanohacana 
iriparaparhä    níapi    híuflanaca 
huifptyiltafpana  :  maafca  hiela 
avrahama  pagornsraquiquitan- 
oa,hanibna  cunafa  hithiriyitoti 
araqu'itau'ma. 
<g  Sipana  nayraarofirifca.vca 
es  vcaraquilioa  maafca  Prophe 
acá  hanipi  qbutti fa  vea  hanihua 
*rophetati  firiqaitijniapilla  yati 
anaeuna  fantpafa  vca  camapini 
ioa  luratacanquirina:hanira  cu* 
ia  yaafa  puriqoipanapi  hupaca 
>urinihoa  iirina.  VHama  Crularo 
lua  cchacncatitani  fauipafa  vca 
amapinihua  luratacanqai>hani- 
>i  qbaiïïfa  vca  collan*  haquena 
¿■ranaeauipa,aron*uipaJurauipa, 
icahoa  yancca  turatauinaacahua 
faneca  arofitaoina,  acahna  yan* 
;co  faracaoína  (inquirí*  michca 
pantaqhuihua  pancataaina   firi» 
anifpatla  rCollana  yatichauipa, 
collana  aroiiuipa,collana  farana 
laaipajbaquenacampnfayuinaca» 
aipa  arofiuJpa, Níapi  yatitanajha 
iTihua  nafa>homafa,mtchca  qhu'w 
rtfpalla  achncata  yancca  aro  aro- 
ilriqoifa  ifaptanti  ,  Qhuítipi  vca 
hama  mutuyata  ama  chaymaqai 
mutufpa1?  Qhuitipi  vea  haraa  mu- 
toyatahani  rnaya  arofa  arofifpa* 
na-íQuitípí  vca  hama  cuna  arona 
toqtafa,toqc  pa  cuna ppiathá  ma 
lutani  fafpa 


uia  de  hazetí  deziael  otro:  Yo 
también  déla  mtfmamanera  que 
to  lo  tenía  crey  do:pero  agor?  p© 
golo  é  duda  porque  (í  fuera  D'os  , 
como  moriera  a  monos  de  hom- 
bres1; Sifoeracl  Mefias  hijo  de 
Dios,huuie*anos  librado  de  l&  lu 
jecion  délos  Romanos  pero  a j- o* 
ra  eftamos  liijecos  como  de  antes 
ai  nos  a  quitado  carga  ninguna. 

q  El  que  ania  eo mocado  «  tro* 
uer primero  la  platicajdezia^lti 
ci  eflb:pero  enlo  q  toca  a  fet  Pro, 
pheta  nadie  puede  dezir  qneno 
lo fue  pues  ya  Cabemos  q  fucedíá 
todas  las  cofas  quecl  deiia  ,y  pro 
phetizaua :  antes  q  hnniele  nada 
dezia  el  Efto  y  elto  fueedera:  Mi- 
rad ti  focedío  puntualmente  lo  q 
dixo  que  le  crucificarían?  Ñinga 
no  podra  dezir  ni  tachar  la  vida 
de  aquel  hombreras  palabrada» 
obrascdizíédo  mal  hizo  cito,  mal 
hablo  ío  otro  :  en  efto  procedió 
mal,  ni  aun  dezir  que  errafe  en  al 
go  :  todos  fabemo j  la  doctrina  q 
enfeño,  las  cofas  buenas  q  hab'o» 
la  vida  que  viuio  ,  el  buen  modo 
de  conocí far  y  tratare]  runo  con 
todos.-Ni  yo,ni  tu, ni  nadie,  le  oy 
mos  hablar  vna  mala  pala  bra.Qní 
en  tiendo  maltratado  como  el  fq 
friera  co  tanta  paciencia'?  Qpito 
huuiera  que  maltratado  como  e\ 
no  hablara  (¡quiera  vna  palabra^ 
:Qgíen  huuiera  que  injuriado  C05 
mo  el  dixera,  Ma«q  me  injurie  n£ 


fl 


*y.4 


VITA    CHRIST1. 


I 


] 


íáípana"*  QHuítipi  vea  hama  man 

fcafsinía  hani  maya  íaccjfa  hiltf* 
ttaafpana?  Qhuitípi  vca  ha.ttia  ta 
quenïa  hsfqut  naquehua  fatafpa* 
luí  Q^uitipi  vea  hama  taqfa  ccu» 
pich-iípana?  Qhuttjpi  vea  hama 
eaqueta  hifqaichafpana'?  hanihua 
qhaififa.  maafca  vllama  camiía- 
pihiui  facauina. 


)   Acá  hama  aroskhaafifsïnfca 
ancharaqui  h¡}íh:api{cátauína.lla  • 
<|ailjpiicata-uiuri,iciu  Obrifto  Au 
qütiïafca  aroíiía  f&raqairiro,  fari 
rihaqueja  hakacatafñna;cuoa  a- 
roíifa  farapifcta';  fah  ina  hifquitta 
taaina,£U&athá  hacchaca  llaqaif» 
tai  fatanína  (acá  hama  mutuaípa 
arotifaïaraqo.irifa,afofi.uipa  yati 
fsinfa  hííqaittirifti,  camífapí  hí- 
5iaañípacbaí?a,  h¿qnenaca  arof- 
khaafirinäca,  kurmrinacahifqiií* 
ttani^)hiíqu,itcata(caveapaniOí 
cípulopat'há  Clecphas  futiní,  ina 
h  iqarchekha  lafsina,bumaft¡  can 
q-mhá  hutata  naa  hifquittirtca? 
naa  f*ppaqoitahua  farirí  haqueca 
vcjhu-4  hani  IerufaUn  marcana 
cúnala  viljatha  hiltatimch?  lera* 
I"a * e r» a n ^  cuna  vlljacavcapí  arof 
k  iaat  ;tha,pakhra  humaca  cauqni 
cnáhu'sltna  vcahaní  vlljafmafa 
Caama  fatafca  lefuCbrifto  Auquí 
ífa. ata  mita  camachipi  Ierufalena 
nafaraquitaaina^lataicaacalUca 

na 


que  no  quiero  acordarme  delíoí 
Qajen  en  el  comer  no  excediera 
como  ti  vn  folo  bocado''  Quien 
aura  que  fea  tenido  por  tan  Tanto 
como  e-kj  Q^jen  abraque  todos 
honren  como  a  cWNadie  pero  mí 
tiála  muerte  y  Hn  que  taño, y  ra 
zonando  desamanera  vuoscon  o 
tros  derramauan  muchas  la¿ri- 
otas  y  tenían  mucha  pena  y  trifte 
za. 

3  EntonzesIefaCbnítoNüef. 
tro  Señor  acercandofe  a  ellos  que 
iuan .hablando, en  forma  de  perc 
grino  preguntóles  dizíendo:  Que 
coloquios  ion  ellos  que tenevs v 
no  con  otro  en  e!  camino  ,  y  que 
es  la  caula  de  vuí-ítras  Iagríroa6,y 
trill:ezaf'(y  quien  pregunta  alosq 
hablando  de  fu  paíUoo  van  ca  mí 
nando  con  Caber  délo  que  trata  tu 
eomopreguntara  al  tiempo  déla 
muerte  alos  que  interior  y  exee- 
ríormente  murmuran  de  otrosí  ) 
Pregunüadosaquellos  dos  Dilci» 
pulos  el  vao  dellosrpor  nombre 
Cleophas,péfando  que  era  vn  ho 
breper  ay  refpondio:Y  tu  de  don 
de  vienes  que  nos  preguntas  efoí  , 
tu  folo  eres  fPttegríno  y  cftrange- 
ro  y  per  efo  no  has  vifto  nada  en 
la  Ciudad  de  lerufaié'foque  eres? 
Nofotros  tratamos  deto  que  he- 
mos virto  en  Ierufalen,  mira  no  a 
yas  venido  tn  de  nofedóde  y  que 
por  e!o  no  ayas  vifto  lo  qae  a  paf 
fado  diziendo  elto  refpondio  le 
fu  Chnlto  Pues  dezidme^  que  co<* 
fas  han  íucedí  do  en  lerufalem  < 

4i*9 


,. 


• 


CA  i*  l  T  V  L 

•  UHfquícchaqaJto,  químfa  vra- 
qai  myni  haque  motuyaujíea,  v 
calca  t¿quc  apnnacana,  aropathá 
bna  tacjuehaqoenácana  nayraea* 
tap^acharaquihua  mtituna  ,  hí* 
chafca  camacbipí  lcrufa!enana,ca 
m.uhipi  leruíalenanaífaia  hüqui 
cchuqnítofatauina. 

4  Collana  Auquiífafca  motuuí 
pa  ¿rmaísina  hama  hífquíttataui « 
na. cana  ftpa'ísncba  amahuañam 
p'¡  matofsina  hacatatkhaísmca  ar 
malina  hamachatauiua  ?  mayaíca 
aíakhpachanqiiífinacana  ,  acapa* 
chana  tnutuuipa  bani  amot  khaní 
pa  hamurpaañaíTataquiraqui,  ar- 
miii  hamahilquíecatauina  camí  - 
fahichavru  S  Loren^ofajS.  Efte 
Danafa  hi  quitufna,  mayni  nina, 
niaynilca  cala  camaehatamana'Üa 
fsina,  faca,  c  una  Aní  n  a  íc  una  ,c  alatli 
riqiiíhua,taqneehayma  quichuyí 
ci  yaanaca  armafsína,  cníiíiñaqoi 
chaymapaía  phuqnepana  Di  cía  < 
na  mucuuipalayco  ancha  coliana 
cuiiíiñachuraca:  Vea  p^ní  Díici- 
pulüfwa  acamaquitafata ,  inakha 
cauqaítfa  acá  larírihaqueca  huta 
cbí,iefüChrift3  AuquiiU  Crafa- 
na  hihuaacanca  ,  vea  vru  inakha 
haní  lerulalenmarcancchi  faistna 
Hilay  UiW  Nazareno  Ieruíaleh 
knarcana  hthuaquica  , vcachahna 
aroskha^fótha,  ancha  hifquihaq> 
fiahua,ancha  haccha  Prophetaua 
hrid,Utampáf*  arofmipáfa,  Dios 


O    XLVI,  $ét 

d;xo  'Ci-eophas  que-haze  eíle  d$ 
presentan:  cs^rre  i  dias.fta  qt  e  di 
erún  ü  mnejJtía  veo  publícame. 
te  por  auto  de  juíbcia,  y  us  ha¿jj 
efte  (vno  prtgiMttainoS'  duict  «3  j«* 
Qaeha  Ojee  dido  en  lerjuidUmC 

4  Preguntóles  Ieftí  XppcCffl» 
fi  fe  humera  oioídado  dcu«.paí* 
fió  y  eltoporqí  JPo,r.aqer  paute,!* 
do  con  mucha  voíütad,v  pur  tilo 
refucírando  eltaua  como  cluidá» 
do  de  fus  tormétos,  y  tambíé  le» 
pregúto  de áq{lamanera,pataqeu 
tendamos  el  oiuidó  q  tienen  los 
Tañólas  biéaoemuí actos  deíc:s  -tur 
mentes  y  trabajqs  q  padecscio  a- 
ca  ene!  mudo  ,  íí  pregútaíUiroy.,á 
S  Loréc^o  ya  S  EíteiUjíi  le  aplaa;- 
tormentado  muchc1  el  ruego  al  y' 
no  y  al  otro  InSpíedraiíreJpcnd.G 
rian-C^ie  fuegoíque  piecirás'por 
ei  oluidototai  q  tienen  de  todais' 
lascólas  q  da  pena, y  por  eíl&r  íus 
coracones  llena»  deboco  y  ?üí-c 
rectuido  la  peiretis  bscnsutqtü* 
ranc^j  en  pago  delpqisc  padeeierp 
p o r  Dio s .  Los  .do &,' D it ¡ ■•  u  .o.t  p.i » 
üíeiidoles i)  ledixcíen  f^ae  ana 
panadojpÉüíando  q  pora?  ■  ira  a-' 
quel  peregrino  auria  venjéo  de' 
a  igú  c a  b  j  y  n o  fe  *  u r  í  a  b a í !  a d o  en' 
lernalem  el  dia  q  Xpo  muríc  ira' 
ciíkadojdixeronie:  Hef«¿ii  gno 
tetros  hablamos  de  Ida  Xpc .¡Na- 
zareno cjmnrto  en  lerol'alem^l 
qual  t'cc  vn  hóbre  muy  Saá¡qj  gfjá 
Pruphcta,  marriui.ioiü  tn  cbtas 


i    * 


47* 


VITA   CHRISTI. 


1 


q  ?qu-tM  haqné  toqneefa  ancha 
fuiaracuíiñannua;  vcaíca  apunae* 
¿Tahua  PharifTeonacahea  Efcriba- 
i  .>clf*hua  híhuayama  hihuayama 
faf*i  *a  ^íhuayapíf^Crufaro  echa 
cucatapifqui,  nanacafca  bicha  v> 
c uhua  hacatatkhaní  fapif&ahm, 
Itupahuahae  cafsínacrofaroccha 
cacatatähaa  hihuaha,veatfca  qm 
fa  vrutháhua  ha.atatkbaha  fita- 
na:  bkhafca  haníhua  hacatatkhe 
ti,  Hi  hi  aromanri  nampi  ayui  ta 
quen  marminacafa  haaracuha  fa 
fiina  |U¡hu3,  kaltaamaya  vtaró 
mifsina  hacacatkhataumhu*  fa- 
pífqiero,  veanacaíca  haníhua  a- 
mjyni  anehípafa   viljarifcata- 
OMíi.cunjquikhivllafirapchi;4n 
gela  vuhacatatkhehua  fitofaipif 
caqiihai  ,  cornpañeronacahafca 
vÜ *  uri  mafsina >  hániftua  Angela 
vlljapifcataouiti,  anuya  vtaqui* 
h  nc:hu!a  viUncatauina,  vcahaa 
hisháfca  acamaya  marearo  mica 
taita  fip¡í¿lha,a*a  yaa  ecanachaf 
ííñjCítn,  viarkha  conafa  ifapa* 
chin  i  .camífamana  acá  yaa  canea 
ui.iii'tfcx  Aptmaca  Difcipnlona* 
ca  n.ii  caque  nihuapfu  hiíchini,li 
pía  »» itfinasahiaiyllafpana  fafsí 
nahii,  Chriltana  Dtfctpulopafsi 
na  a:»  F.uuuslutini  nurcaro  pha 
tciha  i"tllha,/afsina  caque  acama- 
tauíiu. 

f  lefj  ChriíloqnüífpiyrtlTafea 
¿pana:  A  chuvmaoif»>humanjea 
ancha  cala  cnuymanícahua,Pro» 
plvcta.utana  arofiaípa  checahua 
faiaU}ui-,hunici  lefu  Chrillonca 

hihua- 


y  palabras,  a  cerca  Je  Oto»  y  äi 
todo  el  pueblo,  a  quien  naeílrot 
Principales  losEfcribas  r  Piuría 
feos,  pidiendo  que  le  quica(í?n  la 
vida  fe  la  quitaron  y  le  crucifica' 
ron;  y  nofotrospenraaaiüos  qaa 
oy  refucicarta,  porque  el  anresíj 
murielíe  attia  dicho  que  moriría 
en  la  Cruz, 'y  refocicaria  al  eerce» 
ro  día, pero  no  ha  rciuticado:  £f« 
ca  mañana  vnas  mugeres  conoci< 
das  nueitras  por  elpätarnosaue 
do  id  j  ie  mañana  ai  sepulcro, di< 
xeron  nos  c¡  auia  r;  fuertadojauts" 
que  ellas  no  víerona'  cuerpo  del 
díf  uiro,ni  (afeemos  quien  les  aya 
aparecido:  J?¿!  ii;e  vn  Aoge!  le§ 
dixoque  auia  r  Incitado, y  nuef« 
tras  Cüinjr  >d¿$  vedo  3  ver  lo  que 
auia  no  vieron  al  *n*e)  fino  fofa 
mente  e!  fepu?ero  vazio;  por  elTj 
agora  nosconcertamo3  de'  ir  a  0« 
tro  pueb'o  hada  queell ;  fe  auerï 
guï  bien,y  de  allí  tornemos  nue* 
na  enlo  que  paran  ellos  negocios 
Por  ventura  ellos  Señores  nun» 
darán  matar  también  a  fos  Difci- 
polos, y  con  temor  de  qnenonot 
maten,por  auerlo  (ido  nofotros* 
hemos  determinado  acogernos^ 
elle  pueblo  de  finia  as. 


e  Oyendo  efto  N  S  Tefu  Xf6 
fesdixo;  A  hombres fin entendí* 
miento  y  du^os  de  coraron  par* 
creer  lo  que  los  Prophetas  dixp* 
ron;l'or  vetara  no  fue  necefland 

404 


, 


•- 


CAP1TVL0   XLVt. 


hnañapapínína,  rrvnt'otíapapini» 
i  alakhpacha  marcparo  mátkha 
ttaqui  fatípafca  hamppatíta  can 
ñataqa¡?fat*uína,checahua  fa* , 
hcaqaifca  al'okha  Prophetana- 
na,  allokha  aroiïuipa  atamata- 
tia ,  Movfenathä  callarafsina. 
ioyfenapilla  ludionaca  maaropi 
techa  yaaro  haccopifqneritaui- 
i;  vea  fapa  lefo  Chr  i  ftohua  hihu 
ii  fapachanpi,  Moyfenaca  Paff 
lanahua  mava  hanku,haní  ana* 
callo  piofaro  churafini,vca.iri 
pafca  haqnacpakharo  haarkba ■• 
ta  Sapayothua  qhuifpiyani  fi,  '. 
fu  Chriitohua  Crufana  hihuani 
pachanaraquip^quiquipa  Moy 
n  maya  yauruia  luraca  catari, 
lya  raorofaattaana:hacapa  che 
,  Catarina  achojatanaea  acavlla 
aísinahacani  fafsíri£, hamara^-  . 
hichafca  taque  haquenaca  Sopa 
3na  hochampiachojata  aca  Cra 
na  hiuïri,  íefuChrííto  taqchuy 
ampi  vllttafsina,  carnachica  Ato 
thuacaychafsinahochapatháha 
ni,IefaChriftohu¿  hihuani  fapa 
iaaaraquipi,Sanfonala  amahna 
marmipaDalidana  mufaparufa 
hn&na:hichafea  bamaraquipi  Ie 
i  Chrífto  Synagogana  mtsíaparo 
huana>$aC6rdotenacpa>Efcriba 
iGpa,Pharifeonacpapi]la  Auqui 
i  mufafsina  hihüaapifcana. 


6  ïefu  Cbriftohua  hihnanífaísi 
iraqoipi>Daaidafaallokha  Pfal  . 
onacpana  qüellcana,luäionaca 

l      .-■■.*    »  hua 


O    XLVT.  47T 

que  Chri ft o  pa d*e \$$é  pa ra  b eV 
uerafugloriaí  y  paraqnefocííe 
glo  tífica  do fu  norrabre'y*  para  per 
fuadiriesefta  verdad  rrúxóks  ufa5 
chas  prophectas  délos  i'rr-pheraa 
comentando  defdeMovfen  ,   al    > 
qual  los judíos  rftímauá  mas  qoe'':, 
acodos.  Poreffo  les  di^o  Moy*!  ; 
fespara  (ignificarque  lefu  ChtiP- % 
toadla  de- morir,  mando  que  por  — 
Paíqua  ofrecí ríTeu  a  ©ios  to^^l 
d  ero  ¿lauco  fin  mancha,*  uva  fan-'f 
gre  derramada  fobre  los  deí  pue- 
blo de  Dios  los  librarla  del  po- 
der del  Demonio^y  para  íigniricar 
también  que  Chrífto  moriría  en 
la  Cruz,el  míímo  Moy  fes  mando  : 
qqeleaátaiíeú  en vn palo  vna Ter-  A 
píente  de  bronze  para  que  miran* 
dolalcto  que auian  (ido  mordico» 
de  la  verdadera  ferpiente  fanafV 
(en:  de  la  mSítaa  manera  pues  to- 
dos los  hombres  mordido»  del 
Derfioniopor  medio  del  peccado    ¡ 
mirando  có  verdadera  fe  y  amor    , 
aChriftocrncífíeado,  y  guardan-   i 
do  fas  manda miencos/anaran  de 
fus  peccados,  San  fon  cambien  pal;  i 
r á  ;fígn  ¡  6c  a  r  o¿ u  é  C  fe í lío  a  u  í  a  de  r 
m o r t r , ra o ú a>  por  d  a fto c S a  á c  (u  \ 
qoerida  muger  Dslidá:  déla  pro-  *" 
pría  manera  Chríllo  morí&péfd 
aftncía  deia  SyKágoga.fu  querida!  , 
pues  Ai s  5a  ce r  d ote s >fu  s  E  ícr  i b  a  i ,^ 
fus  Pharifecs  có  lustrabas  y  mar- 
ranas le  mataron. 

6  Dauid  para  dar  a  entender  8 
Chriftoauia  de  morir  prepheti- 
zo  en  muchos  Pfalnaos  dizíédo  e» 

vno 


|IV 


•  j 

w 


m$i 


V I  TA 


ha*  mayar**  ttfathapifsma  rïefa 
Chrifto  h ¡h uaañataquí  ar'ofnoca- 
pifcani  faOína: mayar oquerofca, 
i ef u  C  hí  i dp  h  ih rial  skií a  h  a  c  at  a  t 
kharaquinihua  iafsina;  mayar*»*; 
ïjaerofca  íefu  Chríllo  híuípana  al 
mapa  infiernona  hani  hay  apacha* 
níeí,hantbua  hanchipafca  lafcaro 
ttunaro  tturmiro  tucuníti  fafsi-c 
ña.  Ifayafa  hatmraquipi  lefuXpo 
tnhoal'sina,  ahanupanaunapa  a'ca 
boa  lanihua  ,  mueuyírinacparo 
ttakh)lihaa*finataquirhufaccha* 
q¿i^iV%^u^^^4fáq^fifc#ftia&4( 
maraqaipi  leítf  Chriltó  mucupa* 
naahanupaía  fam añapa fa  mauqp 
tanibua,  caracha  hamahda  chho  1 
khríchaea  cancani,  «bJía  callo  ha 
mahua  hihuasuírofca  írpata  can 
caní,  Uvpatca  hanihua  camachir i 
vc'chic  ta  fañataqni  anfatataniti' 
íi,Ezechíe!afa  arofi  0anielafa,O' 
zeafa,  loe!  ala:,  A«>Qlafa»  ftbd'tía  fa, 
i  onaíafa  jacharía  la  fea  cea  na  aro 
ti,  campóla  amparapafa  ppíahua  ¡ 
vlljatha  fí,lals<na  IefuChrifto  Au 
quilla  vea  pañí  Difcipuloro,  a«a 
Prophetanacana  aroliui  allokha 
bcanacharauina(acaroca  hanihaa -j 
caqbue  quellcaihati:)  ampi  lelu 
Xpona  nautuñapapinitauínhoa  fa 
napacaqui  •,  arouúinfca  checana 
fnokhtatcaaquítauina,  mocorhá, 
motiKaqui  cahacauipa  laycú* 


7  Aci 


CHRISTÍ. 

vnO  dellos:  Los  Indios  haziend< 

i  junta  y  cabildo  determinaran  di 
dar  La.ainmea  Chrlíto,,  Pfalm.  2 

1  En  Otro  prophetízo, que  moriría 
y  refüCicaria,Pfa!.  50.  Y  en  otro, 
que  maríédo  ChrÜlo  fu  alma  no 
cílaria  mucho  tiempo  en  los  in- 
fiernes^ que  fu  cueípo  no  fe  pa' 

.  driria  ni  bolueri»  enpoluo,  Pial. 

\  ijUfayas  déla  mifmá  manera  pro 
phetízó,  que  Chriílo  ofrecería  (a 

1  roftro  y  fusmexíHas  a  fus  ator- 
mentadores paraqoe  le  abofetea 
flenyefcopieííeh,  Cap.  fo.Yen 
otro  logar  prophetízo,  que  al  tie 
po  que  Chrilto  oidecieífe  fa  roí* 

I   t  ro  v  fu  h  e  r  m  o  ni  r  a  q  p  e  d .  r  í  a  t  o* 

■  da  desfigura  da  yafeada7y  por  las 
muchas  llagas  y  'golpes  parecería 
como  leprofo  y  como  cordero 
feria  llenado  al  matadero  y  no  a*. 
briria  la  bocapara  quexarfe^  Ca- 
pte. íj.  De|a  propria  manera  pro 
phetizo  Híereuiias,C¿p.  Ift  Eze* 
chíel,  Cap.  14.  Daniel,  Cap.  14. 
Qíeas,Cap.  n  Ioel,Cap.j,  Ames 
Cap.  1.  y  c.  Abdias.Cap.  1.  lonas 
C.r.y  i.  Y  Zacharías  hablo  mas 
claro  diziendo,  que  le  vio  átala* 
drádos  los  píes  y  las  manos, C  n. 
Todas  ellas  prophecias  declaro 
Ieíu  CJirflto  N.  S.  a  los  dos  Difci- 
pulos,y  otras  muchas  q  aquí  de* 
xo  de  dezírparaque  le  perfuadte 
den  que  conuenía  que  Chrilto  pa 
decieflej  y  declarandofelas,  por 
dillinguirlas  bien  todas  con  mu* 
cha  ciar  idad,  caol  anales  gran  dul 
<¿ura. 

7  Hablado 


J> 


I 


CAPITVL 

I  7  Aca  hama  mokhfá  arofipans 
Tcapmi  Uífeipulofca  amucafa  la 
ccafa  aní*t3fatap¿chaqui,Emaus 
m  reáf;opnñña;ama,  ííapafa  fír- 
ratauina,  inciica  marcaré  puripa 
n;  Halantaha  fataninayhalantaha 
fl-anícalefa  Chrifto  AuqoiíTa  lia 
Uihtlirihama,  maya payachíllcu 
t  tauii)4,maaíca  hupánaca  ácana 
qui  iquitana  aromanti  farabata 
faphffcatc-uina.'  Catafca  Auqüiíía 
¡yafana,iya  fatafca  Dí'cipn!ona« 
ta>  ancha  fappa  haqoe  hama  vtli- 
flaquepana,ancha  cufiíipifcacaut- 
na,cu(ílilaraqai  firaiña  callarapíi* 
eacauina,  cunatha  cau^oicha,  a» 
mautaí  cunacha  pa ty aba?  (enana 
caqui  fafsína*  niamankeri  mefa» 
fcharo  quimfachícpa  vftcafsinf- 
ca,  ttantta  apanocatauina :  lefu 
Chrifto coliana  Anqnílía  collana 
aupar  apaña  irutaf5Ína»bendició- 
napa  churalsina,  pachanocafsina 
Chora  tauina :  Di  I  cipulon  acá  fea  v  • 
cap ichaqtii, nay rapa  hiíttaraí  fsi 
na  hama. collana  AnquiíTa  vlltt^- 
pifckhatauína:  lefu  Chrifto  Au- 
qnilTafca  vlïttata,  ¡üaqai  cbhacjj- 
takbatanínái  hüpanaeafcachbacu 
t  pana  ,  hoaracuíifsina  nuya  !  i 
htutmpifcafauina-  nía  amkbafif 
kbaGínfcapanichkpathaqiiiíaapi 
pipi  chuymaháca  acahua  Cbriíto 
c*  fítana,  fafsína  panípapíni  aro» 
fipíícatauina:  vcapachapini.Ier-u* 
falenarofca  farakharup's'cataui* 
na>cufifif<i  hamka,vraquefa  chiSl- 
qoenoeamaa  haytaístna  farapif* 
natauína,  hamachihaou  halapíp» 

cana; 


O    XL  VI»  47f, 

y  HbUndo  Chrifto  N.  S.co  ef 
t  a  :$r  a  c  i  a  y  d  u  1  Cúralos  dos  Di  fe  j 
po'oí  iuan  oyendq^ó  gran  de  até 
ció,  y-  las  bocas  abí?rt¿lhárta  lié 
gar  a  Emáns,  y  líe^ád-o  elíau»yj¿ 
el  Tol  para  poneríe,  y~  q unqt- e  e-f  £ 
ya  rtruy  Mirde  N-  S  dio  muenga  éj 
quer  i  a  p  alía  r  a  d  e  I  a  n  r  e ' ,  ä  n  ó  9  n<li# 
dos  o  tres  pafl^  s^  pero  ello*  le  dj 
xeron  que  hizieiíe  noche  allí  con. 
ellos  pues  era  ya  carde, v  quepor 
la  mañana  fe  iría:  aceto  el  errfeí* 
teN.S  yacetándole  los  Diicípfr 
los  por  parecerlesqera  muy  bol 
hombre  holgaronfe  en  grade  ma- 
nera., y  comen^aró  aleruirlecon 
mocho  contento  diziédo'íe  ü  que 
ria  efto  o  lo  otro,  vna  o  deseo* 
faspuacenar:  v  eftarido.ala  mela 
todos  tres  juntoSitroxeron  paivjr 
tomándole.  Chrifto  en  las  mano* 
y  bendiciendoley  partiédole  dio 
feloael  os:  Entóneoslos  Dífci» 
palos  como  quien  abría  los  ojos 
reconocieron  a  Chuflo,  y  conocí 
do  al  mometodefapareíio,y  deía  - 
pareciendofe.adrairádcfe  n;ijího 
quedaron  pafmados  y  aíTornbra- 
dos, y  boluildo  en  fi  ambos  s  dos 
dixeron:  Verdaderamente  pe  re) 
-camino  me  dezia.tni  cora^onque 
aquel  era  Chrifto  N  S.  v  lacgó'aj 
¡momento  dieron  la  buelta  a  lern 
falen  con  grade  regozijo  vpreüe 
-  za,iin  poner  lrspiesen  el  lóelo  fe 
fueron  bolando  como  paxarcs,y 
caminando  cicla  manera  que  le  ha 


1  " 

1 

I 

r 


4S0  VITA 

€ana:  acahama  farafsinfca,nia  iq 
fiocapacba  Apoíloleínacanavtcá 
ciiparo  porípifcataoina  lefu  Xpo 
.;  uquillana  hacatatkhauipa  arof- 
qwiriro  San  í  cdrofa  checahuá há 
catatüti^hua  nafa  vfljathahaa  hif 
qniriro  bop  anacafca  nanacafa  vll 
jaraqatchahna  lafsinaraqoi,  tha' 
«quitn  aroiila  (arauipa  punuí  vea 
naqai  vlltcakhanípa  acaitifpifca  • 
taaiua. 
'■■'.•■'. 

CAP-   XL  VII.    CAMISA* 

jsha  ïefiiGhrifto  AaqnifTa  Apoftd 

Jeiha  paro  Thome  cchaftpana  v- 

flafchina,  ponccuia  hHitatiparea 

ïnalnchina ,  veatfca  qaimfa» 

eallcovru  maquipacathá 

Tbomafa  vcanquipa 

na  vMafchira>v 

caeháhua  a- 

roiï. 


CHRISTÏ^ 

dicho,  llegaron  a  prima  noche 
lapofada  délos  Aportóles, quád 
eltauan  hablando  déla  refurrcci 
de  lefo  Xpo3y  qaädo  S.Pedro  le 
eíraua  dizicndo.que  era  verdad 
auia  refucitado,  y  qel  mifmo  1 
auía  villo;y  los  dos  Difcipalos  t 
bien  les  dixeron  que  le  auian  víí 
to,  y  que  auian  caminado  con  c 
razonando,  y  le  auian  reconocí 
do  en  lapoiada. 

CAP.  XL  VII.    COMO  S! 

aprecio  Chrrfto  a  fus  ApouVe 

«liando   Thomas  aufente,cnrrai 

do  cebradas  las  puertas  y  del 

pueseftandoprelentetl 

mifmo  Thomepaf 

lados  ocho 

días. 

Alar.  16  Luc.  <  4  loan  20; 


V-^VN  APACHAKHApa- 
^.¿ni  Difcipulo  punkhafsína,au 
qniíf»  hacatackha"auinhna:nana« 
cafa  ]atqui  nayra  h ampibtja  v  1  ï j «% 
p'í'5r  'a  fafsinajacamachina^vcapa 
cha  Sitico  Thomas  Apoíiolefna- 
cana  '.n¿ynipapsña  vcapanina  a* 
C  a  mu  4  la,  Sanfedrona  Auquilfa 
vMtarh'ahua  faoipa  í(apafsinfa,ha< 
nipíhi  vcanacana  fauipa  checato 
catucatiíntipañahacapa  chccahu 
a  fáhirtf  hár/icba  checahna  laha«? 
fafsinj  paana^pafa^hanipini  che- 
caíioa fana  amahnantí.bañi  chinea 
h«a  lañaraquuhuymapaia  calaba 
«vituvncauinaj  baníchecahua  la 

fsínfca 


ÄL  tiempo  qa«boluiendolo! 
^^dos  Difcipo*osdixeróq  N .?¿ 
ïefu  Chriito  aula  refucitado,  v  q 
ellosíe  auian  v\ ño  con  Tus  propri 
os  oíos:  Sato  Thomas  voo  deloi 
Apollóles,  aunque  oyó  (o  que  di 
xeronlos  dos  Díl'cípulos,  y  tam- 
bién lo  que  dixo  San  Pedro  que 
auiaviftoaN.S  no  creyó  lo  qoe 
ellos  dezían:  y  áüqoe  algunos  du 
dauan.dizíédoicVeére'f  o  no  cree* 
re?  el  de  ninguna  manera  quería 
creerlo,  y  aoiafele  empedernido 
el  «oraron  para  no  creerjy  dízié, 

do  que 


3 


. 


-> 


C'APITVLO    %L  v" 


/fsinfca  mítaqbniti  vca  hacatat- 
khafpa  *?  bacatatkhafsinfa   mita- 
quitinaro  vlafirapitaípana-f  mi» 
eaqhoies  naa  vca  nayrahampi  vll» 
jafna?  fafsina  Apoftolefnacana, 
vtcaaivtpathä  miftufsma,,  choy«> 
mapa  caoquiro  mama  hifcbikba, 
vcamanca  faratauina,nia Thome 
vca  veathä  miftupanfca  ,  pañafa 
bifttatípana,  Aporto lefnacafa,Iu 
dionacataquí  llaniea  ímafqoipa* 
&'a;bani  puncufa  hitlrarafsina,mi 
efica  hiltïäntaf  afsina,Iefu  Chrjf* 
to  Auqníflfa  vüaíirapitaaína,  ba» 
panaea  caypiro  faateaeauina,  an- 
cha fura  a  vliinacani,  cníiíifa,lara 
laro  vliinac»fa,Hupanaca  taypin- 
caUínfc&jmokhfahaeaña  humana 
campi  cancpba  nasbahua,  Anqui 
matbabu3,haní  hakhfarípífcaintí 
fatanim  Aporto1cínacaíca,tb¿pa 
tahama  vllaHrapita,  ancha  huera 
cníipílcatauina,  cuna  acafti  <  haq- 
tnaafacha^fapifcatamna  cbnyma 
nacpáa  !•  Xpo  Auqfiafca  cbuyma 
nacpana  amkbaíiatpa  yatífsina  , 
camachipana  fousracuíspííóta'íca 
napi  vcaehaymanacama  arnkhaii 
amparaba*  cayuba  vlíjaphíícama 
baquemaafaca  banibua  naa  bama 
hauchimr¡qaiti,naa  baniaccbaca 
niriqnitt.  Uamcatt:api'fqaita,Crii 
faro  ccbacscatafstna  amparaba, 
cayana  ppíar.taqnitoca,vca  vllja 
piíquitatataoína. 

2  ïefo  Ch  rift o  A  aquí  ífap  i II a  a  m 
pa¡rápa,cayupapp¡3ca,páya  qm» 
ÍVyaa  fopa  hacatatkharatfa  vllaíi 
pha  fataumajinaaíca  vUafifsinfa 

hant 


do  qce  no  era  ver  Jad  y  qae  ñ  fe» 
ría  poísible.qtie.refucitafe'fp  refs 
citando  fe  apareciere  a  ©lí  y  qoe 
el  Ievíefle  con  ios  propios  ajosív 
Saliendo  déla  cafa  donde  mora» 
nan  los  Apollóles,  fucile  a  donde 
fu  coracon  le  dítaua:y  en fallen^ 
do  que  fallo  Tbome  de  aquella- 
cafa,ertando  las  puertas  cerrada» 
y  ertando  eícondídos  los  Apoft<$ 
íes  debajo  de  ISauepor  miedo  da 
los  !ud!os?aparecíoIes  iefu  Xp©¿ 
íin  abrir  las  puertas, y  fío-mandas 
que  fe  1 3 s  a br i eííen  ,y  eil$uej»  mé 
día  bellos  muy  hermofo»  alegre^ 
y  regozíjado;y  eíbñdo  en  medií* 
dellosdixoíes:  Paz  lea  con  voío 
tros,Yo  íoy,vueílro  maeftro  foy¿ 
no  temáis  :  y  como  lesaparecio 
derrepente  quedaron  rony  afom- 
bradosy  díxéronen  fnpenfamíiS 
to  Que  eseftof  Si  es  pproentora? 
Phantafmaí  Pero  lefu  Chriftp  faj 
bíendo  los  penfaraícntos  de  fus 
corazones  dixoies. Porque  os  al- 
borotáis,que  es  lo  que  imaginan; 
eífos  vueftros  corazones?  Mirad 
mis  manos  y  mis  píes,que  la  Pira. 
taima  no  toaí.era  carne  ni  hnefos ... 
como  yo?    PalpadmCjmirad  aiis 
manosy  píes  que  trafpafaron  era 
ciscándome.  « 


2  Por  dos  o  treseaufas  ¡auifo.< 
Noertro  Señor  que  *ü  deijpues  de 
refwcitado  pareciefían  las  Hagas 
de  lus  manosypies,pero  ¿'¿napa 


í 


** 


w 


4*1 


VITA    CHRISTI; 


fcani  Cóllanaíisncliipacajliani  fo-  recian,n*o  sffeacanfogionofoci 

tnsyataiaiati,, fnmaña  aparalsina  erpo,  como  cofa  que  ie  quitaííeu 

¿ama:  tulanfca  vila  vllafiísinfa,.  fahermafura.fino  antesle  bcrmo 

eamifa  aniUcthávíla  cala  nina  ha  feauan  (  aanquü  pir-cuo    faa- 

¡ma  nacaqnirica,  inti  lacampu  tay  grientas)  como  vn  Rubí  fueleref 

píthá  ftimaquiríca  hamá  coliána  planJeeer  era  él  anillo. o  como  el 

Auqoiííana  hanchipathafumaea*  Sol  en  medio  del  cielo,  la  vna  r%í 

aína,M<íyí»ca,AGqniha  ha-quena*  zon  fue  para  mo&rarlas  a  íu  Pa- 

camanca  kapil;pana  caftigaha,mu  dre  eterno  quando  íe  enójale  coa 

tayaha  ílpana  vllachaaha,  Tatay  tra  lo*  hombres,  o  :qn¿ndo  quilíe 

.Auquihay  acá  ppianacaía  vilghi  fe  caílígarios,  y  dezirle-:     Padre 

ra,  haqnenaca  lupa  acá  hamahua  mío  mira  e$a>s  mis  liagasdeítama 

matucha  llaquípaaqoima  penitert  ñera  be  padecido  yo  pQr  los  hora 

cía  lurááapataqai  hurraro  hakh*  bre*  apiádate  dellos,  aguárdalos 

fonaparaqui  ,  maya  paya  vrufa  v  algunos  días  mas  paraqne  hagaa 

tlutaquima,  haní  hopanacalayco  penitencia  y  fe  coimíerta  .  a  ti  fa 

ea  t  eaa afea  acá  nana  pptanacaha  uorecelcs,no  por  lo  que  ellos  fon 

laycoqoí  yanapama  íVñapataqui,  fino  por  reípe&o  deltas  llagas  :  y 

fatafca  Dios  Auqnípa  ilaquihna  rogado  deílamáera  el  Padre  éter 

tmahuapa  vllttafsina  llaquípayrí  no  mirando  «  fn  hijo  luego  fe  a» 

!lar»ppunoqueri;  Mayafca  juicio  piada  y  amanla  fu  ira.   La  íegun 

taripan?pac!iana,  mSquepacharo  da  cauía  es,para  motlrarlas  el  día 

fata  h>qaen-?caro   vllachaañata-  del  juicio, a!os que  foerrn  conde* 

qní,  vIUchaata  ceakhfiliníjccakh»  nados  al  infierno,*  moilraudofe? 

fififsinfea  llaqaiíini  phutifini ,  naa  las  Ce  conf  undin  y  auecguenzen, 

fcoyaca  lefuChrirtonla  bocea  mu  y  auergon^andole  feencriltezcan 

t  orapíta,  hueca  vila  huararapíta,  y  aflijan  diziendo:  Trilles  de  no 


fcani  buparo  nakhfuquiri  ,  h¿ni 
collana  vilapana  hari#aíiña  ama' 
fcuaquírí  l'aní  lalsina,  San  Ambro 
fio  fea  mayaraqni  acá  bamapi  aro 
*i,  camifa  finti  echa  mam  Toldado 
Daca  Reyana  aucanacpampi  au- 
cadrífsína  ,  aucanaca  hihuayíri, 
chinoqneri  ,  atipirí  caneafsina  , 
Pprk  enana  ¡cay  una,  amparan  a,  el 
parampi  aucanacana  nuattaca  an 

clii 


*■«. 


Potros  y  defdichados,  que  auien» 
do  padecido  tanto  Chnito,  y  de- 
rramado tanta  langre  por  nolo» 
tros,  no  quifimos  cónüertírnos  a 
a  el ,  ni  quihnnos  lasarnos  con  (a 
fangrey  otra  razón  da  S.  rtmbro. 
fio  y  dize  afsi:  4lsi  como  lo*  lol* 
da  dos  esforzados  y  valerolos,pe 
te  ando  contra  los  enemigos  de  la 
Rey  ,  hiiztendo  grande  matprza 
dellos, venciéndolos  y  caj  rutado 
lo<>  heridos  deios  tucmi^csion 

Uef 


Q 


■ 


^»— — ■  ■     ■» 


CAPITVLO    XL  VIÍ. 


cha  eilfiítrí,ttrri  collque  hac-kfae* 

panfca,  aca  vl!jaiïnahtia  Reyaca 

conafa  caoquifa  chnritani ,  ampi 

fir.titauicahoa  hama,fappahua  na 

fopa  aacafitanita  ,  ppekeña  ttiri- 

ma,m¡chca  ampara  collqma  vllja 

fsínahaa  chccahoa  bíftha  fitani  fa 

fsina  :  hamaraquipi  lefu  Chrifto 

Anquiífafca  ampara ppíanacapa, 

cayuppianacapa^hoymappiapa 

hani  haytaña  amahoantí:  hacatac 

khafsinfa  collona   Auqmha  vllja- 

fsina  ,ampi  fintitaboa  fappahoa 

fupayo  aocanacaha  atitaaita, am 

parappiamáhua,caynppíamahua 

at/hua  biftamt-.homafca  ancha  fin 

tihnahiilama,at!pÄuimatf6a,finti 

cancauímatfca  cunabafa  cauqui* 

hafa  hamancaqíjinthoa  fitaniia* 

fsina  ,  vea  fupa  ha»ippíanacau»fa 

hacatatkhaña  amahuancí  fi  S.Am 

brufio» 


'  $  Apoftoleíoaeafca,haoil!am 
caítitaí'ata  ,  íya  fafsína  ,  coüana 
AoquiiTana  ,col!ana  ppíanacapa 
llamcattapifcatautna  amparanac 
pana  riayranacpanfca  vlljapnífca 
na^hnymanacpatfca  hani  checa' 
boa  faña  amahuanipa  apar ana,S. 
Bernardofca  Dios  AuqoíHahna 
hanichecahua  faña  hocharoyaa* 
ecanaporiphana^fanclo  Tboma- 
fafca  maampi  pariphan»  fana  fi,S« 
rhomaí'apüia  nía  quimiacallco  v 
rafa,  AoquiiTana  hacatatkhauipa 
Ihá  llallicamaqsi  ealaehuymapa 
íanihaytíñaamahuacau'mtíjceht 

ñaman" 


4&| 


laefpada  en  la  cabera  manos  y  pí 
es, fe  huelgan  engraodemanera  y 
fanando  la  Haga  foelen  dczif:Víé 
do  mi  Rey  eítas  feriales  d^rme  ha 
grande  premio,  y 'me  dirá  que  he 
fido  valíente,y  qoehepeleado  va 
lerofamentepor  e!  contra fo«  ene 
migos  ,  y  dirá  que  fe  confirma  ea 
efta  verdad  viendo  las  feriales  de 
mis  deícalabradtíras,y  fas  léñales 
dclasheridas  en  mis  manos;  de  la, 
propriaroanera  Icfo  Chrtfto  N  S¿ 
quífo  conferuar  fas  llagas  de  fas. 
maiios,pie5,y  coftado, defpúes  de, 
fa  refurreccíá  diziedo:Víendo!a* 


«gosvy  qp< 
tal  me  pregonan  ¡as  llagas  de  mis 
manos  y  pies,q  he  fido  effor^ado 
y  q  merezco  quafquiera  cofa  por 
la  victoria  qhe  alcanzado,  y  por 
mi  esfaer^opor  eíTo  dize  S.  Amb. 
qae  no  qaífo  refueítar  fin  llagas» 
5  CombidandopwesCbritfo  a 
fus  Apollóles  a  que  tocaífeu  fus 
llagas,  tocáronlas  loan.  1»  c*  i,y 
vieron  «on  losojos  de  fas  manos 
quitando  la  incredulidad  de  fas 
cora^ones,en  la  qpa!  dize  S,  Ber- 
nardo qne  Dios  ''N'ac&ro' Señor, 
permitió  quecayefen,  y  efpeciaí*' 
menteS.Thomas,el.q(ial  haílapa 
íar  ocho  dias  defpoes  déla  refarre 
ció  de  Chrifto  ,  no  qoííó  áe&ar  fa 
Careza  de  coracon>y  a  la  poltre 
Hh    a  creyó 


^gmsncaqui  ekécahoa  fatauma: 
htaffanacana  ihanipaunacafa  che* 
.'gahna  fañaílataqui.  lefia  Chfifto 
Aoqfiaíca  Apo&oiefnaepana  pa* 
ya  chpvmaja checaSma  fatajiakh 
íaraíaja  hopa  viljaiTmfa  sufiíipa» 
jsajCünacfc ¿a  tuákañama  hucaqoi? 
¿ais  í  na  h  i  i  qui  tt-a t  a  aína:  h  i  fquicta 
salea  hup'¿naca  maya  cáestacbau 
llana  ernepa.  mískinipi  churataaí 
sia^barataíca  cofíana  qhoifpíy  r¡ 
íía^hopanacáa  nayracarpathá  má 
&a?auÉna:haBi  rrsäkahachiegcJ:  'ma 
«dea  raankepánca  ,  acanaca  checa 
IhaqhuajChesa  Auquiflahua  fitani 
fcua/afsinfcabscatatkhauíha  che 
<sahua  fap>fcaníbua,ham  haqmaa 
íar o  eatutaniti  fafsinag,  inákana. 
j  4  Nía  mankatatíea  hppanaca 
f o  apofiísína^ehay humanaca  naa 
ftacatatkbsta  viljaísina,  fámeana 
yHjaísínahamspi,  han:  cheeahua 
fana  aaiahnaptf&ajliani  vcabama 
«mkbaíipifcamci :  chuymaní  haq 
lía tüi a  eancaptfoma  ,haniti  haya 
"hoaía  hanlra  hifooacaísina  hibua 
ñahatefa  hayaqotpana,  biboaha- 
hüa  ,hihüafj»fca  qnímfa  vru?há# 
hua  hacatatkhaha  faaíirilmaí  ha» 
ni  humanacaroqaítt,  rasaíca  una 
Jodianacarofaí  fatauina,  lafsínf- 
ca  taqaena  choymanacapa  h  titea 
ratauína  ,  taqna  choymanacapa 
ccanachata  nina, cheeahua  fapifea 
ñapataquí,  Prophe?anacana  aro 
fiuipa  vea  cama  hamurpaapífea- 
ñapataqui,  acá  haraa  ceánathataf 
ea  cheeahua  íapífcaha  ,  cheeahua 
fipanfea  ¡  hsjaikaraqoi    mokhfa 

cama  ña 


VITA    CHRISTI,- 


creyó, .paraq.íin  duda?  nofotro 
icreyefíinosty  no  acabando  de  ere 
er  los  Apodóles, y  regoájandofí 
conalguu  temor  en  verle;pregui 
.re  Jes  íiauia  algo  para  comei'íy  i< 
tijeren  !a  mitad. de  vn  pece  aíade 
.y.  va  panal  de  miel  ,  y  dándotele 
N.  S  iehí  Chrifto  comió  delante 
delio$,no  porcjcauieííe  hambre:! 
noparaque  comiendo  cseyelierj 
que  era  verdadero  hombre  ,  y  ft 
verdadero  Señor:  y  tuitieííen  poi 
verdaek*  a  fu  refurreclioa  ,  y  nc 
letuiiijbífenpor  Phantafma. 


4  Defpues  de  auer  comido  ha- 
blando  con  ellos  !es  dÍKo;  Volu 
tros  viéndome  refiícicado  ,  corno 
ifi  fuera  fueño  no  queriadet>creei 
lo  no  imaginéis  que  esfu?no,fecí 
cuerdos:  Toruentura  antes  que 
triuriefle,y  aü  mn^ho  antes  de  mí 
¡muerte no  os  dixc  qüeyoroori' 
ria,y  muriendo  refucilaría  al  tei 
zero  díaí  y  no  lo  dixe  folo  a  vo- 
fotros,  fino  tanebiéa  todo  el  pue 
blo  délos  ludios  :  con  las  quaies 
palabras  les  dio  entendiiüSentOi 
y  luz  para  creer,  y  para  entender 
las  Prophecias  délos  Prepbetasj 
y  con  etta  luz  creyeron >y  creyen 
do  díxoles  otra  vez:  Paz 

Cea 


;> 


CÄPÏTVLO    XL  Vil» 


4% 


eamaña  huTianacamp»  cancpana: 
camifa  viñaya  favquipa  Dios  Aa 
qtñha  qhnitanito;  hamaraqiiJ  ha 
manaca  qhnitamama  fatansti3:f;?f 
fn  fca  ,  phufatatauina  ,  Efpinta 
Santo  catu;na,qhhití  haquena  ho 
chanacapakhapampachahata  vca 
tía  hochanaepa  pampachatacan* 
cani  banipampachimanfca  hanira 
qui  pampachacanicir 

?  VcapachalVa  (eamïfa  S  loan 
Emngcüfta  fihatna)  S  Thomas 
cchuiataaina.hurkhepanfca  Apof 
coleináca,nia  Iefo  Chrifta  Auqai 
llafa  macatathá  Santo  Thomafa* 
to.  Thomafay  caaqni  faranaéla? 
íefu  Xpo  Anquilla  Maeftr<  flafa 
acaro  hutipan '■?.*.  tú¡*\  ua  ha;atat- 
khataoitia,aca  vtarohua  hntí  an- 
cha fffma^ntihamappallehítí^cu 
finía,  Iaru  laro  vllinacafa  ampara 
ppianacapafca,  eavu  ppianacpaf - 
ca«,  hanihua  ppia  hama  fuma  cä*a 
ñ'pa  katafa  ap^riti;  llallitahaa 
ppianaca  maapi  fumayi, ancha  mo 
k  ilaquihua  nanacïpifa  arofi,man 
kaica  taque  chicahana  navrac  ta 
hatháraquíhaa,hani  haqnemaafa 
hua.anchiuifahua  fañataqui  man 
ke,mankatatfca  cchamaraquihua 
haqnenacana  hochanacapa  pam- 
pachañataqui  churapifqueto;  ha« 
ni  cana  mutoñafa  vllaghqoirí  ja 
quilma  acaro  part,hiulïanaca  hai 
tarpaa&anca  vcatfa  haniraqui- 
haa  kapüiti,  camachipana  veapa* 
chi  fapakhta  haytarpaaptfqnet'- 
ta  (iti.fafsinaatamaphifcatauinaj 
acauucafca  S.  Tfconr.as],  niahoa 

ata* 


fea  có  vofotros,de  !a  manera  que 
mí  Padre  Eterno  me  embio,  os 
^embío  a  voíotros?  y  di2iédc  eílo 
fop'ó  hazia  ellos  diziendo:  Reci- 
oid  et  Efpírito  Santo,  los  pecca- 
dos  de  aquellos  a  quien  voíotros 
perdonaredes  feran  perdonados, 
y  íi  no  los  perdonaredes  no  feran 
perdonados* 

f  A  efíafazon  (como  diz:?  San 
loan  Euangeläfta)no  fe  hallo pre 
fente  Santo  Thomas:  y  bo  n«ldo 
defpues  de  anerfeído  leía  Chr  f- 
to,los  Apollóles  dixeron  a  Sato 
Thomas.  Adondefiívfte  quando 
vino  acá  N.  S,y  Maeftro  ya  ha  re 
fusitaduy  ha  venido  acá  muy  her 
molo  y  reíplandesienee  como  el 
Sol^con  mucho  contento  y  reg'o> 
zijo;  las  llagas  de  fus  manos  y  pí« 
es  de  ninguna  manera  le  quita  fií 
hermolura,  como  otras  llagas, 
antes  le  hermoícan  mas,  y  ha-nos 
hablado  eó  mocha  blandura,v  ha 
comido  en preíencia  de  codos  nof 
otros,paraqne  no  diKeramos  que 
era  Phantafma  o  efpirítu  fin  ¡caer 
po,y  defpues  de  auer  comtdo,dío 
no«  poder  para  perdonarlos  pee* 
dos  délos  hombres,  y  Mego  acá 
como  fi  no  humera  paííadonada 
por  el,  ni  tampoco  cíla  enojada 
deque  nofotros  le  dexxmoSjiii  di 
xoporqcaafa  en  aquel  punto  me 
delamparaftes  íoloí  y  dizíendole 
elto,refpondío  S.Thooias,  ya  me 
Hh    3  aae¡* 


i  , 


47é  VITA 

atairstt'tajnaff  a  besar »rca  huafa  a 
tarratala,  baoi  elaiicnacantf  ppía 
jaui  pptrrrra  tn-ic;i  i  rayí  ñi  ¿ra 
vlljaí&ínca., < bu  y  n-a  r  piap&tuíca, 
acaanparaba  ?ocar:tflfsinca,  t si  i 
htia  katdfa  ¿hecähua  fie  .ftb&ci  fa- 
taoina* 


6  Quimfscalfco  vru  tncoyaba 
nipini  lyalaña  ¿ -rrahuatebii  1 1  ; 
Kí  qní  2  lacatko  vru  rraouipa» 
tarfca  buaíítara'qui  Idu  Cbrtfo 
Aa^oitTa  traque-  $jk  tlcletVsipa- 
ro,  fantc  Thbmaíafa  vcsrtuvp»' 
»a,piincupuncufa  hani  hiltt,ar^,fc 
fina  vllafirapttauitVa,  taquethiípa 
na  taypíparo  saatta}sma,mokbfa 
bacana  hurnanítcampi  cahcpha  fa 
tauina:faúfea  Thomafaró  haka- 
catafsína  ,Thomafay  amigoskba 
tana,camífapí  ami&r  ni  cancafsií.f 
ca  corp-fitana H . acabúa  ampara 
ppianacaha  cbuyrha  ppianacaha 
cayu  ppianac?ha;íaíutr¿!ira .  <  I  uy 
mamacarra  cbe cahua  íita,  bu  i  ca 
la  chuymani  carcamti  hicbar  t  u  • 
ru  fatsntna.  Sa  tafea  fai  ¿lo  Tbo* 
rr.asiya  fafsh  a  Ikn  cattatauina» 
cbuymaparufca  quíqui  li.ka»  i  p» 
aantatauina,Camifa  bacspa  íma- 
gínacanfa  lefu  Chritfo  Auouiiía 
far.clo  Tbowaíana  tbuvmaparo 
luk  na  asntatapscha  pmtata  vil- 
ghirítanahama,  vea  fnpapí  Tan  lo 
an  Fuangeliltafa,  lefu  Chuflo  An 
quiffana  bil  uauipahacatatkftaui- 
pa  haqnenacaro  eubkaítina  ,che- 
Cahuafita  hiUnacay,  naiiacapiHa 

«ajr- 


i 


CHRISTI. 

¿yeis  diebo  todo  efiorperovo  ?u 
qoe  111«  lo  eTígaís"  tní llenen  «Te  ve  - 
zes  f»no  viere  «on  veis  propios  o 
jos  el  agnjf  r.o  deloselanos  en  fus 
minos  y  no  entrare  mi  de  Jo  enel 
lugar  de  'os  cíanos  y  tri  mano  en 
fu  collado  tde  ninguna  manera  te» 
go  de  ere  crio, y  por  ocho  días  c  3 
tinuosno  qiitio  creer. 

6  Pallados  ocho  dias  ícgundj 
vez  apareció  lefu  Chriíto  a  co* 
dos  los  Apoííoles,  citando  allí  tí 
bien  ■$,  Thomasjin  s  brir  lasptef 
tas  eílando  en  pie  en  medio  de  co 
doi -■ePos,y  dixoles:  Paz  fea  ccri 
vofotros  ,  v  delpues  allegándole 
a  S  Thomas  dixole;Thom.¿í  bol* 
ñamónos  amigos  ,  porque  cau.'a, 
íiendi  lo  queremos  apartar  (la* 
imitad?  Ves  aquí  u  s  agujeros  de 
mis  manos, et  abertura  ¿e  n  i « t  f» 
tado  ,  y  los  taladres  de  mis  píes, 
tócalos  a  tu  contento  y  cree, y  en 
adelante  no  quieras  ler  pertu  az 
y  diziendo'e  ello  S.Thon  as  obe- 
deciendo tocóle  y  ení  ro  fu  ii'if*» 
mo  dedo  enel  coltado,dela  m.  tve 
fa  queenalgums  ímag.  nes  pin- 
tadas vemos  qoe  el  dedo  cleún* 
fto  Thomasella  metido  entlccf 
tado  de  Chrifto.  Por  ello  S.  loan 
Enan^elílVí  predicando  !»  muer* 
te  y refurre  cion  de  lelu  Chrillo 
a  los  hombres  folia  dezir.  Creed 
lo  q  os  predico  hermano*  ,  puei 
nofotros  oscontamot  lo  que  v  i* 
mos ,  y  con  nudtras  manos  toca- 
mos i.  Porq^ut  enfandp 

Santo 


^^35 


•" 


CAPITVL 

niyra!íana  vl!jaaïhua,a  cnparaháf 
G&  catattauinua  hunianacaro  acá 
mapticafama  íiricaüina,  S.  Tho- 
mafapil'a  Aaijflana  chuyma  ppia 
paro  iukanapa  aantafsinca,taque 
Apoíiolefnaca  aantafsina  hama- 
chataüina,aantafsinfca  vraqueío 
cjuiilpitcafsina  (  nay rara  Chuy  ma 
panaampi  cheeahua  Auquihaca 
hacatatkhátaninhuafaísina)  Ta- 
tay  Djofay  ,  tunca  hamppathka- 
rriaiha  hicha  cheeahua  hillahua 
feiuírínscathá  hacatatkhauima.hu 
maquihua  Auqoihata,  Jatahata, 
Diofahata  íafsíi¡a  ,  quiapí  Dios- 
paro  catutauina ,  taque  Apollo* 
iefnacat  ía  maampi  c¿ana  arohTsi 
na,  teíu  Chruio  coliana  Auquí- 
íTa lea, checa  ch u/ mapa  vil jaísina 
chita  íífopaica  iiaparaqnilsina  , 
Tilomas  ftaa  vlljaísinaq.hua  che- 
Cáfiu  ->  fit'ta:  ampara  iUkanarriana 
aanc  fsínaquinua  ciucahui  hiíta> 
lukanamaquípi ,  nayramaqpt  ctíé 
cahua  laatama  ,  Diolahatahuá  ía 
fsina  theca  Diofamaro  catuyiro; 
Maafea  ancha  cuíim  haquenipí, 
naa  bani  vlíjaisina  cheeahua  hrí- 
uaca  latauina:hioíTanacartfca  cufi 
oí  cancaha  falsinca  lefu  Chríí 
toAuquillaro  cheeahua 
íaísina  , hit £,1  araña* 
«a  lurañaraqui- 
jpí,aca  hama 
jarafsinpí 
lia  ala 
kbpa 
cha 
fopi  oía 
tana,  CA£# 


O  xivu.  4rr 

S.  Tona  asió  dedo  ertel  collado  de 
Ch ruto, fue  tanto  como  meterle 
todos  ios  Apoftoies  venerando-, 
le  arrodillatidofeenei  fu  So  (cte 
yendo  primero  en  fa  coracori  q 
Chrifto  auia  refuátado  )  le  dixoí, 
Señor  mío  y  Dio»  mió ,  muchas 
gracias  te  doy  que  yo  agora  creo 
tu  R  eiarreeion.cn  eres  in i  Señor, 
y  mi  Dios,eonfeíTando  a  Cnrillo 
mas  claramente  que  otros  apol- 
lóles Entonze  lefuGhrifto  viea 
do  fu  verdadera  fce  >  y  ovédo  las 
palabras  de  verdad  que  desia  le 
díxo.Thomas  porque  me  hasvif 
to  hascreydo en  mi,y  hascreydo, 
mi  refurreccion,entrando  cu  de* 
do  enla  Haga  de  mi  coftaáovtu  dff 
do  y  tos  ojos-te  ban  hecho  dezif 
la  verdad  y  creer, diziédame.qn^ 
íoy  tu  DioSy  y  te  han  hecho  q  nje> 
tengas  por  cu  Dios  verdadero  ¡pe 
roBíenaaécuradosaqueilos  q  6m 
yerme  creen^y  deflan do  nofotros 
fer  bíenanehturados  creyen- 
do en  Chaülo  ,  de.ue-.mos 

hazer  buenas  < "bras, 
.  :\  >y  hazíendoiasy 
remos  al 
Cíe^o. 

4-  BéM4 


■    !    . 


1*8 


VITA    CHRÏSTI, 


CAP.     XLVÏÏI.   IESYXPO. 

/nquiíía  Tiberiades  futiní  cota- 
na pañí  químfa  Apoftolefnacparo 
vllafirapicanca^maarohupanaca 
Difcipulonacpampi  taycíía  eolia 
na  Virgé  Mariampi,hacci»pa  Ma- 
r ianacampi  lerul'alen  marcaro 
banitaalakhpacharo  miftukh 
cafsina  tantaeanca  vea», 
tháhua  arofí» 

HIL  A  NAC  A  Y  Iefu  Chrif- 
to  collana  Auqa»£fa,haníhua 
htfeafamcs,hoesahuafaquití 
-ApoftüleínacparOjDifcipulonae* 
parola  vllsfírapintí,  maafca  alio- 
bha  haafapi  vlíaíi  'vllafirapinapa- 
fi  tunca  vru  haccatatkhatapathá 
acapachancafsinaraca  hama  vilafi 
vilafirapifinfca    hacatatkhauípa  » 
checahua  faaíauíina  San  loan  E- 
oangeliftafca  mava  hcaía  vilaíiui 
pa  acá  hama  atamifto  San  Pedro 
Apoftolotnna  Sánelo  Thomafant 
pí;rnavrii  Nathanael  (uúní  »  Cana 
de  Galilea  futiní  marcanimpi/an 
Sstniagompí  San  !oanampi,pani 
Difcipulompí  chaotla  catofiri  raa 
piícataaína,maya  Tiberiadc  futi 
ni  cotaroch«ull»a  fipitampi'.maya 
aromacama  cotafaranacafsinfci, 
banimna  mayafacacupifcataainti 
aromantifea  lefu  Chrifto  Auqai- 
líatnna  cotalacana  vlljapífcana  , 
vlljafsfnfca  han  iraquí  mu  a  vlltta 
pifeatauínti..  A  aquí  (Tafea  paña  ha 
ni  vNttacata  ,  chaollamacha  ha- 
quí'fafsinamna  hifquittataa'uaa; 
hiíquiteatafca  hnpanaca  hanihua 

hu^uá 


C  A?.  XLVIIÏ.  DE  VN  A 
aparición  que  Chrifto  hizo  en  el 
mar  de  Tiberiades  a  algunos  de 
fus  Apo  ftoles,y  déla  junta  que  hi 
zo  dellosy  de  fus  Difcípulos  y  de 
fu  facratifsima  madre  , y  las  Ma- 
rías en  lerufalem  antes  defuaf» 
cenfion  a  los  Cielos. 

loan    zo. 

»ES\f  Chrifto  Nueftro  Señor, 
1  hermanos  mío»  no  lolaméte  las 
vezes  q  os  he  dicho  apareció  a 
foí  ^poftolesy  Dicípulos,  fino  q 
les  apareció  otras  mochas  vezes 
qua  renta  días  deipues  de  fu  Refo 
rrecció,eftádo  todauiaen  eftemu 
do»y  co  aparczerlesdeftamancra 
lesperítiadio  fu  verdadera  refo* 
rreccióty  S.loan  Euangelilta  ncf 
qttenta  vna  aparición  deftamane 
ra:   Dize  q  S.  Pedro  £poftol,Y  S. 
Thomas,y  Nathanael;natural  de 
Cana  de  Galilea, y  Santiago,  y  S» 
Ioan:có  otros  dos  Dícipnlos  fue 
ron  apefcaral  mar  de  Tiberiadc 
eon  fus  redes  y  Jacos :  y  auiendo 
andado  por  el  mar  toda  vna no. 
che  enterado  cogieron  vn  pelea- 
do tan  l*olo,y  a!  amanecer  vieron 
a  Iefu  Chrifto  enla  orilla  del  mar 
y  viéndole  no  le  conocieron,  pe- 
ro Iefu  Chrifto  aunqnenole  co- 
nocían preguntóles  fí  auía  peíca* 
dovy  reipouditronle  q  no  lo  auia 

y  ref- 


r 


-.->" 


CAPITVLO    XLVIIÍ. 


nqut'tï  {apifcatauiiia.hanihua  hu 
ut:i  fatafca:  iya  vcafca  chaulla  fi 
¡tama  huampana  cupiampara 
oqueparo  ¿pantama  chauíia  ap 
üpifcahata  fatauina.  Satafca iya 
JÍsmaraquí  hapanaca  Auqoüïa- 
a  aropacama  apantana ;  apanta* 
sinfca  cauqniqui  chanltacatupif 
atauina,chaulla  allokha  canqui 
ana  harithá  huampukharufa  ap» 
npifcatauina. 

2  Aca  hamaallokba  chanlla  ap 
ufsinfca  S.loan S  Pedroro,  cier. 
o  vea  cota  lackhana  vllakh&ana 
'Ca  baque  lefu  Chrifto  Aaquííla 
n  fatauina:  fatafca  San  Pedro  ¡la 
[ui  vmaro  thocuntafsina  Auqut- 
hmanca  íñuíutauina,  Aüquíflá 
mena  amahuafsina.hani  hayapa* 
hathá  vlljaña  amahuatauinci:  ha 
¡apa  Apoltolefiacafca  Dífcípulo 
ucafca  huampu  vraquemanca  fa 
ayaíinaraquirníílatauina  hani  S. 
Pedro  hamafca  ilaqui  miftutauín 
:¡  vraquero  Miftolsínfca  nina  fan 
a  chaallanairkhatata  pacha  viU 
iapifcatauina,ttanttamp¡  Anquí/ 
[Tafea  hicha  catuphifca&aca  ,vca 
chanlla  apanima  fatauina  ,  fataf 
ca  S.  Pedro  ilaqui  huampukharo 
lattafufsina/chauMa  veía  hifeaña 
napaehana  hari  vraquero,  Anquí 
(Ta  nayracataro  catatiiunutauína 
chaullafcahaccha  haccha cámara 
ainahaecupanfea .  pataca  pbifea 
tancani  quimfanS  chanllatauina: 
S  l  ¿añafea  ancha  haceha  milagro 
rohm  catn,  hueca  chaulia  canea- 
fsina  ,  hani  hil'ccaña  cchaajipan* 

co Han* 


4$$ 

y  refpondiédole  qnerio  ,  d¡xo!e$ 
que  echafen  fu  red  ala  mano  de  re 
cha  del  barco  y  cogerían  peleado 
y  diziendofelo  echaron  la  red  fe 
gun  ('apalabra, y  cogieron  infini- 
dad depefcado;tantoquepor  fer 
mucho  apenas  le  facaró  ai  bäuo* 


t  y  tacando  afsi  mucho  S'.  loan 
dixoa  5?.  Pedro:  Cierto  q  aquel 
hebre  que  vemos  en  la  orilla  del 
mar  es  leía  Chrifto  N.  S.  y  dízier» 
dolé  efto  S  Pedro  faltado  si  mar, 
por  el  agua  fue  andando  hazia  N, 
S  por  el  mucho  amor  quejs  tenía 
y  no  quífo  tardarle  en  verlc,y  ios 
otros  Apollóles  y  Dicipulos^en- 
desecado  el  barco  haría  la  tierra 
falieron,peronotan  preftocomo 
S.Pedro.  Y  Caliendo  a  tierra  vie-^ 
ron  la  brafa  echa  y  elpefeadopu 
ello  fobreella  y  el  pan  :  dixoíes 
entonzesN.S  Traed  aca  el  pelea 
do  que  aueiscogidoágora .,  y  a't> 
ziendolelo  S.Pedro  fubíendo  íue, 
go  ene!  barco faco  arralfrando  el-1 
pefeado  a  tierra  conía  redaiVi  co 
moertaua.eon  mucho  tra'nsjo  de 
lante  de  Nueltro  Senor,y  todo  el 
ptfcadoa  vna  mano  era  grande,}? 
contándolo  eran  Ciento  y  cínqa^ 
enea  y  tres,  y  San  loan  qoéta  |  er 
muvgrä  milagro  el  no  suerferaC 
gado  la  red  fiédo  tätc  el  pefeado 


i  i 


VITA    CHRIS.T!. 


Cotlana  A  aquí  (Tafea  haoi  acaro 
ft)3ii1etpt*caaia fataaina,cáffiira  a» 
iiokh»  htiahoam  haqoe, huahua - 
rucparnpi  cupu  mákers,  hama  mí 
kaísin(ca,  taque  chkpathä  han» 
ehoitifa,  huma  qhuítica?  fafsína 
hífquiccartaamaliuatauínt í,ccana 
qui  Auquiiía  vllccafsina,hupana- 
raqui  ctantta  chaullampichuraca 
fáticifsina. 

a  Nía  manka  tucoy  afsin  fea,  co 
llana  Auquiífa  San  Pedro  amiui 
t'tattffafsina  hifquitratauina}ía  • 
eafga,  ainaufarnahua  Tatay  laa* 
faatatuii-quimfa  haaía  hifquitta 
ta,papaChriílianona¿ana  ahuati 
ripa  tokhriííripa  cancana  huparo 
cknrañataqaí  hifquittafa  hama* 
chatauina:  qutmfahuaía  hiíquitta 
fsinfca,qnimf&hüafa  hanihua  le- 
í'uChrsllo  vllttacat-ti  (afsina,  Iu« 
dionacaro  haphalla  haukufnfiui' 
pafupa  hífquitta?\auina:  hupafca 
bjfquittata,  humahuayatíta  Ta« 
ta/,am  huapinifmaoua  latauina: 
cch'tnamancaqui  kaca  llaqnifíraui 
ni  amauit  tati faafaata,Ie(oXpo 
Aa  jaiiíalca  nía  amahnafamahna 
f  íta,c%llóacaha  abuacirapíta  faca 
oina,cchinam«ncafca  obefanaca 
ha  ahaatir?pita  latauina;  lafsinf- 
ca  Chri'tiano  hnahuanacaha,ba- 
qjenacaha  ahuatírapita  lafsina, 
ahuarirufataqui  Papiluratauina 
La 'tipa  caqac  Chritlianonacana 
cchuccbupa  Papama  fata  hanian 
cha  caíiíiiuti ,lafsinlca ,  haní  ífapa 
ñaha  arothá  cchamaca  aroihá,ca 
yuhahua  huma  arquttahata;  naa 

hama* 


Y  Noettr o  Síñor  les  Jtxo,  Venid 
yeomed:?  comiendo  con  mucho 
ccntéto,cosio  luele  comer  vn  Pa 
¿re  de  familia  en  rueda  cen  les  hi 
jos,  ninguno  del1o6  le  a^reoio  a 
preguntarle  qnien  era,  1.  bíende 
que  era  Chnfto  N.S.  elqualkí 
dauapan  y  pefeado. 


3  Defpues  de  aucr  acabado  de 
comer,pregunco  N .  S.  a  S«  Pedro 
eres  vezes  diziendo,  Pedro  amaf 
me  mu  q  todos  ios  q  titán  aquií, 
como  examinándole  para  darle 
e)  fumo  Pontificado,  )•  fer  Pailor 
vniuerfal  de  todos  los  Chrillia* 
ros:  y  el  preguntarle  trtsvezes 
fue  porque  tres  vezes  le  auia  ne- 
gado delance  délos  judíos, dizicn. 
do  que  no  le  conocía  Pret-útado 
San  Pedro, relp^ndíOiSi  Stnor  m 
fabes  que  te  amo:  aunque  a  lapo 
ílrera  vez  fe  entrillecío  vppoto 
por  verle  preguntado  ratas  v  e2eg 
(i  le  a  mana.  Entonces  lttu  Chi  ¡lio 
refpondiendole que  le  amana  di» 
xole:  Apacienta  míscotdercs,  y 
a  la  poltrera,  Apacienta  mis  obe* 
jas,  queriendo  dezirle  que  miraf 
fe  por  fus  hijos  los  Cnr ilb  j  no- , y 
por  Codo»  fusvaííallos,có  queje 
hizo  Papa  y  pailor  nuellro.  V  pa» 
raque  nombrado  por  Papa  no  le 
engrieííemucho,dixol«  que  le  íi» 
guieíTe, dándole  a  entender  por  ct 
tras  y  palabras  cisuras,  ó  como 

el»*» 


C  APITVLO   XL  VII!* 


491 


h-1  itaracpihua  Crufana  hihiinha- 
u  Citän'itia  fataQra  San  Pedro  le- 
ía Chriilo  Auqutíía.  San  loan  an* 
cbi  á.T>AUjpana,foana(iJ  tatay  cu 
ni  fvhuniAraqui  hil  o.mi'í  fafsína 
kifq  jittítauina;  bifqoictatafca  le 
fu  Chriilo  qhuifpiyrífla,  tunara* 
qni  huma  vea  yatiña  amsuta*?  a- 
mu  :afaqui  hiícfamca  vea  catuma 
tarlpíña  vrucama  fcac»caquipha 
hilna  veafeík  coniscnnapha  faísí- 
na  arnucafcaríamapi  fatsuína, '><¡f 
linfca  San  Fedroro  amucaquima, 
5an  loan  yaaca:  humacucba.nana 
"aaihpca  checaro  caeufima,  Crufa 
íahaanáahama  híhuahata  fataui 
ía.rSípanf.a  (camífa  S  loan  Euá- 
>elilU  fsbama)4pafto'efr:aca  ma 
nahupapura,  San  loanaca,  ampí 
ianib.ua  bihnaniti  lïhua»  fafsína  a 
rofiña  callarapífcana>S.  loan  Ená 
geliltafca  iíapaísína,  Apollo  le  fu  a 
iar-cj  ¡na  oca  pampaqbuihua  hu- 
naaaca  aroíipil£ta  ,  haniarona- 
lua  afochañaamahuapifeta,  Itfa 
Ihrillo  Au^ílaea  hanipi  naa  cc?- 
la  aropampi  hanihua  bihoaniti  (i 
oti  romaica  naa  smahualanajvc» 
;ca  jayziocamapi  haquifqui  ía* 
pipi  tarauina. 

4  Vcatfca  tunesma^ní  Apoño 
efnaca  üah'ea  fuutoqnero,  Au- 
}uilTa,hupanacaro  chimporapua 
¿oinca.vca  eolio  T  haber  latir  i 
o  mapifeacauina-  nía  taqrepa  v« 
anquinrofra  lefo  Chrifto  Anquí 
la  vilafirapirauína:  hupauacaro 
lakacatafsinfca  acahama  íataui* 
na:  Dios  Auquiha  a.akhpathanfa 

a;apa 


el  moriría  muerte  Je  Cruz,  y  di* 
ziendoíelo  per  ver  que  N.  S.ama 
ua  mucho  a  Siu  loan,  lepregútcr 
dizíendo:  Sí  ñor  y  de  que  muerte; 
morirá  ío.iní  a  lo  qual  rf  fpondip 
Chriilo:  Paraque  quieres  taber  ef 
foy  pon  por  obra  3©  qur  re  digo, 
fin  mis  ruvdo  que  íj  yo  qu  (ïrreij, 
loan  v\aa  halla  coevo  b-teioa  a 
juzgar  a!  mudo, no  fe  te  deue  dar 
nada  por  ello:  Que  fue.  como  de- 
zira  Sai\  Pedro, Ño  trates  délo  cj 
teca  a  loan,  ten  por  cierto  tu  lo 
que  yo  te  digo  que  morirás  en  Ift 
Cru2  como  yo.  Y  dizíendoefío 
(como  refiere  el  Euangelilla  San 
loan)  los  Apollóles  comentaron, 
a  hablar vnoscon  otros,  diz  Ido 
que  Chrifto  dezia  que  loa  no  mq- 
riria,  y  oyendo  ello  San  loan  de- 
clara las  palabras  de  Chriilo,  di- 
ziendo  que  los  Apollóles  no  aüí.I 
entendido  bienio  que  Chrifio  de 
zía,v  que  anadian  a  fus  palabras^ 
y  que  no  auia  dicho  del  lefu><  po 
claramente  que  no  moriría,  mil 
que  íi  el  quiíieiíe  permanecería  vi 
no  halla  el  día  vltimo  del  jn)  zío 


4  Dsfpuesdeilj  los  onze  Apa 
ílo'es  fe  tuero  a  Galilea  avn  mó 
te  llamado  Thabor  que  N  $  les 
auia  feña!ado,Matt.  28  Mar  f:. 
Loe  24  loan  zi.  y  eftando  todos 
allí  aparecióles,  y  acercados  Jls 
díxo:  Mi  Padre  Ftcrnc  me  na  da 
do  el  Señorío  y  mando  en  el  celo 

)  en 


1  i| 


4$s 


VITA    CHRIST!. 


acspic^anfa  fipapa  eancama  fico 
han,:  vca  fupa  Apu  cancahina  pu 
fi  faa  haqnena?aro  qhuitagrama 
ma,nana  Eu*ngelio  yatich$aih* 
hapanacaro  y*nchañamaraqai. 
Aaquina,  Yocanfa?  Efpíritu  San- 
tonfa  fafsina  bapttfañamataqnt, 
vmanaharinamataqni.  Niabapti 
fatac.ca,  cama^hitaha  caycache- 
kha  ,  vea  vatichañamataqa!  es« 
khañMnataqui  Vca  aronaca  ehe 
cahua  íiri  lacafsa, aroma  Catarina 
cafca.baptifatacancafsineaalakh 
pachiropi  qhuefpini;  hani  cheea* 
hn  iïinacafea  viñaya  mutoña- 
ro  fatvcancani:  haniptni  viñaya- 
cami  ínfiernotbá  nianqhuepacha 
thá  qi'fpiñapa  yatiGnki:  Acá  eoä 
gelío  ia  arofioihafta  maampina 
jnaa  n>ipa  thecabua  fata  cancana 
tíqit,  aca  hama  baccba  yaanaca 
laraca  can^ani:  Humanacana  ya- 
tichaaimi  eakhauim*  checahoa 
(irHa:a  hoaracufiña  milagronaca 
liKap'fcint:  hopanacapilla  i/a  fa 
taip*tiá  cchami  churatacancafsi 
na,  fa t í h a  aatafsinaqui,  futihana 
ccha  napampiqai  Sapayonaca  ba 
qoenicana  hiiuñtpatha  hicfuni: 
bani  yacita  (uofnorta  ¿ropa  arofi 
m,  afirooaca  cacarinaca  hani  ha- 
qaenaca  yäccachañ»pataqtii,cau 
qnitoquetfa  anamocuni  anarpaa 
níjCa^a  yancca  hihuayiri  eolia  v- 
mantaataOa.lnni  yanccaehata  hi» 
haaata  cauca  iici:  vfurinackharo 
amparipi  aakhatafsina,  cifna  vfu 
pitia  <ïacaak!ia-ni,knmararo  toco 
okhaui.  N«ica  ¿capacha  tucnfiña- 

«a>.a 


y  enela  tierra:  Poreífo  ccmoyo 
fea  vuertroRcy  y  Señor,  quiero 
embiaros,  y  es  mí  voluntad  que 
vais  a  todas  las  Proo'meias  del 
mondo  paraqoe  enfeñeis  mi  doc- 
trina y  mi  Euangelio  a  todos  los 
hambres, y  los  baptizeis  enel  no  • 
bre  del  Padre,y  del  Hijo , y  del  El* 
pirita  Sanólo >v  defpues  de  bapti- 
zados les  eníeñeisqoe  guarde  to 
das  las  enfasque  os  he  mandado, 
y  los  que  creyeren  y  reciaíeré  mi 
Ea?nge!ío  y  faeré  baptizados  fe 
faluann.y  ios  que  no  ¿reyeré  fe- 
rao  condenados  a  los  eternos  tor 
m^coi.ni  en  toda  la  eternidad  po 
dran  librarfe  del  infierno.  Y  para 
q  mi  Euanjelio  feareciaido  por 
grandifsimí  verdad,  aora  vna  co 
fa  grandíofacomo  efta  ,  v  es  que 
aqasllos  q  reciuíefcn  vo-ttra  pre 
dicacion  y  enfenan(;a  harán  gran 
¿ifjimos  milagros  p  >rqp  f  fufee 
aoíído  recíuido  virtud  paraello 
con  folo  nombrar  mi  nombre,  y 
con  la  virtud  de  mí  nombre.etha 
ranlos  Demoniosdeloscuerpos 
humanos,  hablaran  en  lenguas  de 
dioerfas  tierras  que  antes  no  la* 
b'unde  qualquíera  monte,  llana 
da,  y  lugar  echaran  y  defterraran 
las  ferpientesy  viaoras  paraqne 
no  hagan  daño  a  los  hombres, ¿ú 
qae  le  den  a  beuer  fu?rte  y  mor* 
tai  ponzoña  no  recluirá  daño  n'm 
gano, ni  muerte:  Poniédo  fu9  ma 
nos  fobre  los  enfermos  loslibra  * 
ran  de  qualqniera  enfermedad,  y 
reftitayran  &  fu  primera  falod.  Y 

yo 


CÄPITVLO  xLvm 


49$ 


9  fira  1  rtrrr  rr.'  irp  cf  te  aquí  vt» 
c*rba  ,  bar  ip'u  t  ¿rmajamamatt, 
viáaya  yana.papinima  ma  fataui» 
na 

?  Aoamífa  nana  aroha  Euange 
lioha  checshoafirtnaca  milagro 
luranihua  hifcatsuinca  i'cafca,  v» 
cacamapini  lursra  cancatauina, 
Apoitolefnaca  eukbf  ña  callarsca 
eaoinca  vcápacbspilla:  ^ncba  a- 
llokha  m?chsca  Cbr  iiUanonsca 
Diofoa  cchamspampí  vca  mila- 
grcuaea  luritina  ha-quena  hííquí 
pataqai ,  M  a  afea  Diofna  aropa 
collanabua  checahn¿fr,ñapataqtsi 
fappipína  N»afan£to  Eoangelio 
taCjpufi  lujro  milagro  lurañam» 
pi  hurictaatatlca.hémi  ancha  vca 
fnibgronacataqnitanci  Di  oía  r  o 
ïya  farUífrtaqoi  Csniífa  mayaba 
«rtana  maliqui  lacpa  baníra  to* 
quepa  (apat¡¿tip.ina  ,  am<>naui  a* 
manúuiqui  vmaua  btiaraña  ccar 
pañahua,  nia  fapa£¿tipanfea  hifcj. 
catupanl'ca,  bani  ancha  huarirítá 
tijhamáraqat  Fce  iya  faña  baque- 
nacanachuvmaparo  fapatañata' 
qui  ,  iaL&a  Ygíefia  emana  hoara 
fina  hama  milagronaca  lurañata- 
uina  1  ma  fapatatatfca  acá  hoerra 
IV4  lanóH  Yglefsiana  apopa  Iefu 
Chrífto  Auquiíía  milagro  iur¿ña 
hila  manca  farnapha  "atauína  Ma 
afea  vca  milagropachana ,  hicha 
checa  chuyma  Dioíaro  hakhfori 
Chriilianonaca  vcaja,maafca  ma 
«Hspi  colUaa  milagróaca  luriripi 

Camila 


yo  eft&re  cen .vofrtrcs,yno  es  ol 
uídare  ,  y  íknpreos  fA.ejoicz,cre< 
con  mi  amparo. 

$  Carnpliofe  a  la  letra  lo  que 
dixoChrifto,  Que  los  qnecreye* 
(Ten  harían  mi!agros;qoando  co* 
men2arcn  a  predicar  les  Apt  ño> 
les:  Pcrqne  muchos  át  aquellos 
noue!e$  Chriílianos  ,  por  virtud 
de  Dios  bszian  aquellos  míla* 
gros  ,  quando  cenuenía  para  el 
pronécbo  dclos  hombrtís  o  para 
la  perfuafion  déla  verdad  Eua»« 
gelica  .  Pero  defpues  que  fe  afen- 
to  el  Enangelíoencodoel  mondo 
con  la  operación  deles  mürgros 
noteaemos  neceíeídad  muy  gran 
de  de  milagros  para  creer.  Déla 
manera  que  las  plantas  devna  ha 
erta  antes  que  ayan  echado  bien 
las  ravzes,  es  menefter  'regarlasa 
menudo;  pero  después  de  array* 
gadas,  y  prendidas  ao  íoScmcs  re 
garlas  mucho:Afssp«rííqcearra5r 
gafe  la  Fee  en  los  cercenes  de 
los  hombres,eran  necellarios  loa 
milagros,  regando  a  manera  de 
dezir  ia  fancta  Ygieísía  con  eííosí 
Pero  eftando  yaarraygsda  e)  due 
no  deíV?  huerta,defh  |an<5la  Yj»le* 
fsía  que  es  léfu  Chrifto  Nntftro 
Señor  qnifo  que  ce(a(£en  en  gran 
parte  los  milagros;  Aoiiqseeii 
lugar  de  aquellos  los  Chrif* 
tianos  que  deueras  fe  concierten 
a  Dios,  hazen  en  e  fíe  tiempo  d« 
agrira  milagros  feraejaates  a  a« 
quellos  ,  pero  mas  excelente^ 

coma 


m 


i¡ 


I 


4;4 


VITA  CHR'ÍSTI. 


i 


«arnífs  S.  Bernardo  hífqui  hama. 
Acá fan&opüla  acá  yaathá  arofi* 

fsíaa  asa  Cr.  Mayni  Chriíliano  nía 
bucbaroparitathá  ,  Dios  manca 
taque  chu^mapampi  hakhfufsina 
almapathá  fopayonaca  hícfuripí, 
yancca  aro  arofiña  haanifsina  > 
lacpipí  Dios  hamppatifsina,ma 
chaca  aro  arofifsína  hamachin-,fu 
payotií  buatuncaata;yancca  am» 
khaíiúanasa  apantes, hicaccafiísí- 
na,catariñaca,aíironasaanarpaa- 
fsina  hamachi.  Herejenacanajay 
canacana  yácca  aro  yattma  Dios 
pantama,  hochachafima  fírí  ifapa 
ísina  híhoayrí  colla  vmantafioa 
liorna  :hí ,  maafca  vea  aro  pifsiro 
baccuñampi  hani  kaeaquifa  yan* 
«eachafiti,hani  kataquifa  hiaítí,v 
«ática  Diofna  aropa  hnaesyeba* 
wipampi,hnakhchanacaro  tcuya- 
liipampi  ,  yanecachiripa  pampa- 
chaotpampi.amahuauípampi  Siá- 
ppu  alittiri  cbuvma¡:í  íaranacaui 
pampi  enna  hifquí  íurauipampífa 
lia que .  tn a lipa  vaciehauipampila, 
bayranaca  amkhafaafsina,  ampa- 
capa  vTuríkhapo  aakhatafsina,  aa 
fchataíísnfca  hacaafsína  hamaertí j 
aca;<, ancha  coilana>ancha  huara 
CUÍfrU  milagrbnacafca,hifq.chuy 
maní  Cluíftíanonaca  vrancunafa 
husraica  huaranca  cotipi  luríri: 
Huinaiacampt  apapacha  tucufitH 
camn  vesana  íaiupa  i  Sclifsimo  la 
trainenconcaísina,  vcathä  fan&a 
Vjteíía  yanapaf6ina>asa  yaa  che- 
ca* 


confio  afirma  S»Bernar(3o,por 
qae  tratando  dedo  ci  Sáólodizc 
desamanera:  Si  vn  Chriftíano 
defpues  de  aner  caydo  en  pecca- 
do  fe  bueloe  deuerasa  Dios. echa 
los  Demonios  de  fu  alma:  íi  fe  en 
mienda  y  dexa  de  dezic  malaspa 
labras,  y  alaba  a  Dios  con  fu  bo- 
cado mtfmo  haze  que  (i  hablafc 
en  nueuás  lenguas?  Si  defecha  la» 
fugelt.íonesTy  losmalospenfamié 
tos  qle  erae  el  Demonio;  lo  mil"» 
mo  haze  que  ú  deiechafe  y  qu  ta 
fe  las  Biuaras  y  Serpientes;  Si  o* 
ye  dezír  a  los  Her  fcjes,  y  Hechize 
ros  que  reciñan  fu  mala  doctrina 
y  fe  aparte  de  Dios,! o  miímo  ha» 
ze  que  li  beuieíe  ponzoña  mortal 
pero  tío  haziendo  cafo  de  ul  doe 
trin  a,  no  reciñe  daño  alguno,  ni 
muerte.  Fuera  defto  con  la  guar* 
da  daia  ley  de  Dios,con  la  piedad 
para  con  los  pobres  ,  con  per  da* 
nar  y  amar  a  los  que  le  maltratan 
con  fu  humildad  y  manfedumbre 
y  con  fu  buen  exemplo  trífeña  a 
fusproxiroos,y  defpíerta  a  lospc 
recalo  t ,  haze  lo  mifmo  q  poner 
las  manos  fobre  los  enfermos  ¡y 
con  ponerlas:fanar!os  de  lus  en» 
ferniedgdcs:  los  guales  milagros 
hazencada  día  infinitas  vezes  los 
buenos chriítianos,y  fon  muy  dig 
tíos  de  admiración  y  muy  excelé' 
ees., Cumple  también  lo  que  díxo 
que  eílai ia  con  ellos  halla  la  fin 
del  mando,con  ellar  enel  fan&iP* 
fimo  facr  a  cuento  y  con  amparar 
la  Uncía  Yglefia  ,  porque  halla  el 

«lia 


-* 


CAPITULO   XL  VIIU 


49* 


acn*fsii.  ccMna  vm  Cámapilia, 
an.éHfsin  o  facrame  ntf  ncafsina 
iufla  taypineaniChriftiano  hoa 
üanacpars^üi  huacaychan'u 

:ap.  xlix.  iesv  chris- 

0  Diofna  yocpana  hinlfcnacauf 

ca  Auqoiilana  tatlTana  a 

lakbpacharo  mida» 

uipathaa 

aroíi 

«C'). 

1  /  A  Y  A  Paleílina  fot'ni  vra- 
.*  lqueromna,nayra  haya  mará 
allu  hanipuritauiiia,vca  v raque 
a  Acab  lutiui  Reyapa  canquipa 
a.vcafca  Dios  AuquiíTa  vea  ha 
ia  c&ncpha  f  Canina,  hani  halla* 
h?  fatautna,haañapha  acá  vraqV 
uañafsíníca  acá  indionacataquí 
ani  ennafa  alíphanti  hdpanaaaf 
a  hani  alirapica  mankachá  teaqfi 
ha  muchupha  faísina,huakanaca 
)íos  hamaro,  hamppatiuipathá', 
)ios  AuquiíTa  fea  haycauipatha: 
'ropheta  E  lia  fa  fea  haqoenaea  ca 
oe  mákathá  ñacanHpana ,  ancha 
raquelpana,  maya  vio  ,  maya 
ármelo  iutiníhaciha  cello  pac* 
haro  millulsina^vcatha  Dios  Aa 
uí íía  h?ppatÍtaoina:  haHo.  qhuí- 
jnita  Taray  (aÍMna:hamppatica 
tinfea  hacen»  cocamanca  vílutaf 
na, maya  híka  quenaya  faattirí 
Lljatauína.vlljafsinfca  raqui  Re 
aro  Acab  futiniro  qhuítatauina 
ani  p  an  pane  phanti  ,  marcaro 
aacapha  vtparo  malukhapa  ,  ha* 

iluQÍ 


dis  poftrcrc  cftara  ene!f'r>£iifsi 
vMoiacrarpento,  y  faucrezera- 
fua  fie  les  Chríituncs. 


CAP.    XL  IX.    DÉLA    SY 

bida  a  los  cíelos  del  hijo  de.    V 
Dios  leía  ChriitoNnef 
ero  Señor. 

Marc.  16.  LuCt  24.  loan  a?. 


EN  la  tierra  de  Paleftina  $.F eg, 
18  en  tiempo  antiguo  dexo 
de  llooer  por  efpacio  de  machos 
años,quando  Acab  Rey  ñaua  en;a 
lia  loqnál  quilo  Dios  q  fucile  a 
fs!  o/no  lloaieífe  y  qla  cierra cíh* 
uicíTefeea  y  que  deftamaneea  no 
preduxefe  nada  para  los  indios., 
y  no  dándoles  rruto,paíafen  mu- 
cha hambre  y  padecieíTen}  per  a* 
uer  dado  la  adoración  a  los  V  do 
los  como  a  Dios,  y  aoerle  dexa- 
do:y  como  el  pueblo  moríeííe  da 
hambre  y  pafafl'e  grandil'síma  fne* 
cefsidad  el  Prcpheca  EÜas  {"tibien 
do  vn  día  ala  cubre  de  vn  alto  nv6 
ce  por  nombre  Carmelo,  roso  &- 
Hi  a  Dios  N.  S  pidiéndole  a^aa, 
y  mirando  hazia  el;  mar  míet  tra* 
oráoa  ,víoqae  fe'feüantaua  vna: 
pequeña  nube  ,  y  viéndola  iiífgo 
embio  adeziral  Rey  Até b,  rtue 
no  eltnuiefle  ene J  campo  qíV.fcol 
uicfle  al  pueblo  ,y  éntrale  en  (o 
«ala,  que  auía  deISoiKr;par£  que 

10  íe 


Howínu^pakhta .hallo  vcanquíri 
catwfpa-  ísísína,  Vcapachapílla 
Rey  pípaneatauinajhallofca  Pro 
pheuna  fatupaqa  mapini  balista- 
tíiha  vea  híska  qoenayapilÍ4,pa* 
úanayra  hísfcssqní  vlUfifsinía:  ha 
lucha  hukarháhaccharo  tucona, 
alayana cchaarapachäqni  huayu 
khafckhana:  nía  hallo  callarafsinf 
ca  vmahatlo}vma  huarafsina  ha- 
mahuaratauina ,  taq  vraqoe  hif- 
qui  lífayaña  cama  inanqhne  roo» 
rintaóacama  Vea  quenaya  Iefu 
:€forífto  Auquiffana'acapachathá 
afakhpa  charo  rnMfokftáttípapi  ha 
marpaayifto.  Helíafafta  eolio 
patkhathá  Dios  hamppatifsína, 
leíu  Chrifto  Auqbiflana  ■  Apofto- 
Jefnacana  Dios  tatflaleíb  Chrifto 
álakhpacharo  miftukhepana  ham 
ppatiuiparaquipi  vnáchayfto,ha* 
Unfca  Iefu  Chrifto  Aoquiííana  a- 
lahkpaehancafsina,  alíokha  gra- 
cia allofcha  hilqní  Dones,churafi 
flípaca  haqnenacarcchecanfca  A 
poftolefnacpároqhuítanicatauin 
ca,alitiariacapachoymanacapa  co 
llana  graciampi  phucacatauinca 
vcaraquipivnanchayfto,  Spirtto 
fancl:o  qhuítanicatauinca  vcavrO 
píveafea  qhoitanitaainaalakhpa 
charo  cniftauipafcaaca  hamahoa 
cancana. 

z  l*fu  Chrifto  Auquílía  nia]ha 
catatlchauthá  hayahuafa  ccana, 
Apoftolcfnacampí  Dí(cípuloriac« 
pampíro',  pofi  tunca  vruna  vllafi 
vlUíirapitauina,paña  taque  vllafi 
ninacapa  haiiiquellquepanfa.Aca 

huecna 


V*If  A    CHR'ISTI. 


no  lecogieíTeelaguazero:  Por 
ala  fazon  el  Rey  cítaua  enel  casi 
po  ,y  llego  el  agoazero  íegun  í 
Propheta  a  uia  prophetízado:po 
que  aquella  nnoe  aunque  parecí 
pequeñttapóco  a  poso  vino  a  e; 
grandeeerfé,  veitaua  enel  ayr 
toda  negra  y  éfeora;  y  cometa 
do  a  llotier}cI  agoazero  echaoa  < 
agua  a  cantaros  baila  dexar  ha 
ta  la  tierra  ,  y  penetrada  halla  i 
muyhoiídi)  deíla..-  Aquella  nub 
figúranos  la  fabidá  cíe  Iefu  Chril 
tó  Maeftro  Señor  de  la  tierra  a 
ciclo,  y  Elias  oïädo  enla  cumbr 
del  monte,  es  figura  déla  orado 
délos  Apoftole*qnando  lefuXpc 
fabia  gloríofo  a  los  cielos  ,  y  I 
Uuuia  figúranosla  eopioía  gra 
cia,  la  multitud  de  dones  de  lef 
Chrifto  ,  que  eftando  en  el  üel 
embio  a  los  hombres ,  y  efpeci* 
mente  a  fus  Apoftoles,conquell 
no  fusalmasy  coracones,Ia  quí 
embio  el  día  que  embio  al  Spirit 
fanóto  defpues  deaner  fábído 
los  cielos.,  coya  fobida  fue  deft 
manera. 


2  Auiendo  N.S.  refacitado,3f 
recio  freqoencemetea  fus  Apoft< 
Ieiy  Difcipolos,por  efpaúo  d 
quarenta  días^aunque  no  te  efe 
uentjdas  fus  apariciones.  Ent 
do  elU  tiempo 

derna 


'■- 


CAPITVLO   XL  IX. 


tÄichapachafca  Apoftolefnacpa 
hiinetata  chuymampt  haeatat- 
ihauipachecahna  farupana  ciiu- 
'ittaafsinfa  allokha  yaäacaraqui 
'atichatauina ,  fan&a  Ygleftiap* 
okhrífiña  toqaecháifacramento 
íacpathá,  mayahacañana  yaana 
«pacha,  famíninacana  alakbpa* 
hana  cufifíñapathá,  Nia  alakh* 
acharo  miftupapa  paripanfca, 
tpóftolefnaepaía  ancha  ahina 
tnaar.apataquieeoacanca  vea  v 
í!í\-»4aípanavllaíifapifsína,ha- 

nacjfca  mankaqaipanaacft  ha* 
iä  aroíitauíaa  ,  Na  taqo"  tfap- 
üífcaca  vea  yaanacahna  h ama- 
acaro  y  amicha  fina,hun>auacam« 
í  áf  ^fillina,  taqneraquihaa  ,ca 
tifa  liba  vllacha-iñachí  ,  hama  v* 
achaafm^nachácaycakha  Moy 
ïrVana  fauiparia  qnellcachina  , 
rnphetanacanfca  Plalmonacäfa 
rof«hina,vca  vcac«.ma  iurataca 
iñataqoi  ^atdo^n3)chaymanaca- 
^  hiihiraraqaitauina  pioïna 
l«-pa  amurpaañ:ipataqai,acnpi 
¡pona  matañápa  pinítaóinbua 
aqaejinapapinïtauinhoa  , vcaef 
i  '  haca  tatkhañapapí  nica  ainbaa 
ñapataqui:  leruialeh  mareacha 
tkhcjña  caHarañapataquijtaqoe 
tiuífa  fio  luarafca  penitencia 
-athchá  bocha  pampjchaiïjiata 
amañapataqai .  nupjnacafea  a- 

yaanatcftigo  canea ñap^taqat» 
qní  bak!il[atHuina,ceílí^ó  hama 
lyrapanavlíjafsrna  raque  marca 
at'caro  hacea  cbakhtithá  hace* 
akhiiro  eukher  i  .san  ipataqul. 

qat 


demás  de  confirmar  a  fus  Apo(í« 
lesenlafe  de  furefurrecrion,tra 
coles  machas  cofas  acerca  drf  g« 
uierno  déla  Yglefta,  Deios  faer a« 
mentos,  délas  cofas  déla  otra  vi# 
da,y  gloria  délos  bienaaentara» 
dos:y  fíendo  ya  tiempo  de  fa  fuM 
da  a  los  cíelos, cíldiido  Tus  Apollo 
let  en  la  cafa  donde  Chriíto  acia 
eelebrado  la  vltíma  cena, apare- 
cióles y  hablóles deílamanera>mS 
eneras  eílaaancomíendo:Yo  dize 
os  be  enrenado  todas  las  cofas  q 
aüeis  óydo  ,  conaerfando  eneré 
vpfotros,v os  he  rnoftradoeoma 
cóuenía  que  fecúmplieflen  todas 
las  cofas  qae  eítaaá  eferitas  accr 
ca  de  mi,enia  ley  de  Moyfen:  fes 
los  Prophgtas  y  l'falmosJy  abrid 
les  el  entendimiento  paraqae  en 
tendíeíTen  las  Efcrttorar,  v  fopíe 
fea  por  ellas  qae  fae  neceflTario  ó 
el  padecieífe  y  maríeflejy  al  terte 
rodia  re(acitafe,y  delpae^dere 
fueteado  defde  leruíaien  cornea 
e,  a  feo  a  predicar  a  todas  las  ¡lililí 
nes  de  Gentiles  ,1a  penitencia  f 
retwifion  dclos  pescados:    Par* 
teftiíicacion  délo  qml  los  aaia  el 
cogido  a  ellos  pa¿ raque  como  te£\ 
tigos  de  vifta  fuéífen  a  predicar 
a  codas laspatces  del  oía  ido. 


•'■■ 

!  \  i 

< 

¡ 

m 


. 

:.  j 

; 
! 

,  :, 


• 


p 


49* 


VITA    CHRIST1. 


Qajqaí  Cchamaparopïaea  yaaha 
m  Iprañgpa  haaqoin*panfca,Efpi» 
tita  fan&onacchamapampiphif- 
cuntamama  cchamanichamama 
äeafca  alakhpachatha  qhuitani* 
mama  falsinaraqnt  aro  churata- 
nina, vea  fupa  lerolalenathá  vlla- 
fima  fatauina. 

*    Níaaca  kata  aronaca  arofi' 
mfca  ,  vea  marcathá  bVthani* 
marca  manca  Procefsinonampi  a 
nufutauina  ,  lerufa'en  marcatfca 
í¡3tifa  nía  funaque  llallipana  mif* 
tophifcatauina.nia  Bethania  mar 
caro  purírijafitifca  hakachafinfea 
Díefna  collana  y ocpa  lefo  Chrif 
to  AoquííTa  maya  Oiiuetc  fgtíní 
colloro  faattatauina,  faattipanf 
*a,  arqotrinacpa  Apoftolescama 
txia?afeqoe,  AuquilTa  bakaata- 
ró  tumaquípatauina,  mayafeqf- 
cacotlana  Nueftra  Señora  tayc- 
{fa  maampí  Auqniíía  hakacataro 
María  Magdalenampi  haccapa  sá 
ta  marmínacampi  tumaqaipataDÍ 
na,  Auíjflfafca  amahuatanacpana 
acá  hama  tumanpatA, ancha  mokh 
fa  arópí,3cha  hnaynaíiña  mískítn 
|Ȓ  harccata arcpi  aroahaata buay 
Ilota  taícparo  JVÍatay  collana  tay 
eahay, Aoqoiharo  alakhpacharo 
maccañaha  vruhoa  punto  Níapi 
lia  acapachaneafsína,«ona  fauip 
fa  vea  cama  Inratha:  Camifakha 
Inrahata  bífehina,  vea  cama  lura- 
tha,asa  hamahua  tocuyahata  laui 

f>a«  »rwi  ■  u  oyatha,  boma  hicha  a 
-ikhpdLiuro  irpaña  huacjfípana, 
4ncha  cuíihíahua  írpiríclma,  naa 

tlaka 


Y  porque  no  pedían  hazer  efto 
con  los  propias  fuerzas ,  prome* 
tíoles  que  los  armaría  con  la  fu- 
erza del  Spirito  far  oto  qt?e  dffde 
el  cíelo  auia  de  embiarles  ,  y  por 
efto  mandóles  que  agoardafen  ca 
ler  ai  al  em-. 

5    Acabadas  eftas  fcrenesrazo* 

nesíacoiosdela  Ciudad  como  en 

procefsion  hazia  Bethania, y  fa» 

lieron  de  lerufalem  defpues  de 

mediodía  y  llegando  y  acercäoo 

fe  ya  a  Bethania, el  foberano  hijo 

de  Dios  paro  enel  monte  O  imte 

y  parándole  los  q  lefeguian,  ios 

Apoftoles  deporfile  rodearen, y 

en  otra  hilera  mas  cercana  (o  ten 

dítifsima  madre*  con  Mari.*  M«g 

dalenay  otras  Ornólas  mngeresit 

rodearen  y  rodeado  deftamane- 

ra  de  fus  queridos,  hablo  a  lo  ma 

drecon  muy  dulces  y  regaladas 

palabras  y  con  muy  grande  térro 

ra  dízíendo:  Madre  mía, llegado 

fe  ha  ya  el  día  dé  mi  partida  par* 

el  cielo  a  mi  eterno  Padre:  Porq 

haciendo  eftado  en  elle  mondo, 

he  cumplido  ala  letra  todo  lo  C] 

me  mando  y  delamanera  que  lo 

mandó  todo  lo  tengo  acabadoSi 

fuera  cenueniente  que  yo  agor* 

te  llenara  al  cielo, con  grande  có 

centamíento  mioteileuara,par« 

que  entrando  yo  enel  ciclo  ,  me 

tego 


-     ^ 


CAP1TVLO    XLXI. 


4»? 


atakhpactiaro  malobana, humara 
quí  maluri  vlljaTsina  cufilïñabata 
qaí,naa  Auqnihana  cnpi  ampara- 
paro  vftihana  ,  naa  thaaroraqni 
vttiri  vlljaTsina  chipifiñahataqni 
maafca  matay  maya  paya  vruca 
ApoftoleTnacahalaycn  acapachä* 
caqoima,hopanaca  yanapañata 


gocijara  viendo  qué  to  rabien  et 
trao4s,y  Tentándome  yo  ala  dief' 
tra  de  mi  Padre  me  holgara  vien 
dote  a  ti  Tentada  a  mi  lado  :  pero 
Señora  por  amor  de  mis  Aporto» 
les  quédate  algunos  días  enla  cíe 
rra,y  en  elle  mundo  para  faoore* 
cerlos  y  eonfolarlosen  fus  era  na 


qoi,cun&etaqtjueiiñ?ropurípanTa  jos,y  para  quietar  fus  corazones 

hahurañataqui,  mokhi'a  aromam  con  tus  dulces  patabrassta  los  ara 

pi  cnuymanacapa  vctaañataqui,  pararas  en  mi  lugar:  yo  les  enco- 

humihaa  hupanacaronaa  latí  ya  mendareqoe  en  todas  Tos  tribu* 

napahata,  hupanacarufca  eofcha-  ¡aciones  acodan  ati, y  en  quales- 

huaraqnihahua.cuna  ttaqqfiñaro  quier  trapajos  que  tengan  acp.dlt 

j>uriÍ5ÍnTa>humaro  hutañaqui,ca  a  dartepartede  todo.  Porque ,e 

fiachilihiropurífsinTahumaro  ata  líos  predicando  mí  Euangelío  a>; 

ihañataqui  hupanacapilla  nana  a  las  gentíS,muchas  vezes  y  muy  • 

roba  eukha(nna  ,  hay  íhuafahoa  menudo  Teran  affligidos;  y  fi  ma- 


blkathá  hamkathábua  ttaqqTaata 
cancaní.Vca  Tupa  híuiTa>buahua- 
nitavcaní  alakhpacharo  maqpan 
ca  qhuitipi  acanaca  yanapafpAÍ 
hanihuaqhoitt^a  Tatauina. 

4  Sataíca  collana  Taycpa  mokh 
faarompiraqoí  :  huahuay  maya 


dre  y  hijo  nos  vamos  al  cielo  ^ea 
auia  de  faoorecerlot  i  cierto  0 
que  nadie. 


4  Dizïendoïeefto  3¿£o,rerpoft 
dio  iu  béditiístma  madre  có  muy 


yaatTca  T^tay,  acapachancaTsiia      amoroias  y  dulces  pahbras.dizi 
ánchahuí  llaquiílha  ,  faani  huma      endole  Hijo  mío,  Señor  mío, Ef« 


huahu iha,hicha  vllghcafamca  ha 
ma  vlljaTsina.niapilla  vatíta,hu- 
maquinua  nana  cboqticahata  co  11 
qtjeticahatajhiTquichirihata,  nay 
raiana  vllttafcañahara  ,  huahua  • 
liacancaTsinfa  Oiolaraquita:  «na- 
afea  niahua  fít.ta,  fauimaca  haní- 
h  j>  pampacnahati, humana chop  i 
m«  Topaba  |>j¡máTca  chupípato 
paraqui  ,£caneaquima  Tata  iappa 
búa  kiilhahua  lara«£ukaama. 

Saíatf 


tando  en  elle  mundo  mucho  Ten* 
tire  el  no  verte  a  tí  mi  hijo  como 
agora  te  veo  :  pues  Tabes  ya  que 
tu  eres  todo  mi  thefc ro  ,  y  todo 
mi  bjeny  bien  hechor  mío  ,  y  en 
quien  deuecftar  putlU  1  mira  de 
mis  ojos  y  Irendo  mí  hijo  eres  tä* 
bien  mi  Dios:  Pero  ya  n  c  tas  di 
cholo  que  re  agrada  ;  yroh  re 
otfaxpíapor'u  honra  y p o:  íoa 
ra  de  tu  Eterno  Padre, mácUuáo* 
me  quedar  en  el  mundo¿  tcngolo 
1»   a  púP 


\ 


9*9  VITA 

Satatfcs  psníparaqrjí  abrafaííta' 
oina  philcuthapi/kaoínahamppa 
tiíltauína  ,  Padrenaca  '  caeqniro 
«raaha  fafsma   phircuthapífílsina 
hamppatifquirica  hama.  Vcatfca 
San  Pcdrsráqui  Auc|»ifla  phíícn 
thapiri  kamppatíri  niacaratauína 
AuqiHÍfaí'ca  Pedrero  vcahoa  Pe* 
«1ro  hichahua  naa  amaimi  chuv- 
^mamaeavliiaha^a-qhaqnenácaia 
vlljanijbumafca  vi  lacha  abata  Jbu 
mahua  taque    Chriltíanonacana 
;  «chúcchapahata,  thokhrifiripaha 
ta,amparamäcanihua  taq  Chnftia 
iionaca:hrjmahuanaro  íyafírina- 
cana  Atrqpah&ta.Capitanapahsta 
yatiehiripahata  archa  rokhafsínf 
ea  anchahua  ttaqfiñaro puríhatía, 
pakhtaaucanacahana  ,humaníca 
ancanacamanaraqui  atípaafifma, 
taque  atipañahua  amahuahata;bu 
ma  atipímanca  tsqraquihua  bu 
«nahamaltiraní  ,  niaafca  caraira 
aaa  humataquí  callararapií'ína, 
crjnahifquUurañafa  ,  niabua  hif- 
qoi  yllgíiirta:hama  raqui   homa 
cállararapihaca,han¡  paacnuyma 
nahua  yanapamamaca  faraquita 
uina;  Vcatfca  S.  loan  Euangelifta 
raqui  hakarapitauiua ,  hakarapir 
tafea  collana  lefo  Chrífto  Auqoí 
,fla  f>pparaqnipbiicnthapina,pr>íf 
cothapítatfcapbifcuthapíraquina 
ancha  amahuañampí  A  loan  ha* 
ya  pachabuahumanaa  Aoquima 
hani  vllghícáhatati  acapacbanca 
fsina,  Apcftjíefnacahathá  huma 
jnayniq'iihna  cchina  vllgbítaha-» 
Caalaküpaíhaiia:  acaíca  banípt, 

aaa 


CHRISTI. 

por  bien  dÍ2Íendo  e(To  fe  ahrata' 
ron  como  fuelé  abracaríe  losPa 
dresqoandoala  partida  pira  'i\* 
gana  parte  fe*i  braman  y  danoKu 
lo  de  paz  LlégofederpuesS.  Pe, 
dro  para  abracara  N.S   aquieridi 
xo  Ea  Pedro  agora  conoceré  ct  a 
mor  que  rhe  tienes^y  todo  el  mún 
do  lo  echara  de  ver y  tu  darás  rnu 
éftras'de-ifo:  Tu  feras  cabera  de 
todos  los  Chriííiandsy  fu  oonér 
nador^  y  todoselisran  debajo  de 
tu  mano  y  amparo.  Tu  feras  Pa- 
dre de  lo»  que  en  mi  creen  ,  ferás 
fu  Capitán  y  Maeflrc;  Predicado 
mi  Euangelío padecerás  mochos 
trauajos(y  mira  no  fe  dexes  ven- 
cer de  mis  enemigos  oue  ío  (oh 
también  tuyos:   Ten  determina- 
do y  procura  de  vencerlos  a  to- 
doj,que  íl  los  vencieres  te  dos  q- 
rran  imitarte,  y  de'amancra  qué 
yo  te  he  dado  exemplo  ati  délo  5 
deoes  hazer  que  ya  lo  Tabes  ,  aiVi 
tu  feras  exemplo  para  todos  con 
muchas  veras,  que  yoferetuam 
paro.Loego  llegaría  a'Iel'u  Chríf 
to  el  Enágeliíh  S,  Iosn;y  llegan¿ 
do  Ieabra^arta  vna  y  mushasve- 
zescon  grande  amor  y  ternura  y 
le  diría  A  Ioan,mucho  ciempe  pa 
fara  que  no  me  vera*  a  mi  tu  Ma- 
eftro.eítando  ehel  mundo  de  to- 
dos mi»  Apoírolestu  folo  poflre- 
ro  de  todos  me  veras  cnelcielo, 
yeito  ao 


5 — WM 


" 


CAPITVLO    XL  ÍX. 


'ft 


iäda  boma  píííquí  amahuauirti, 
niapilía  yatita  nana  huma  ama* 
huaaihacajhuraaquípíllanaa  roa- 
«mpítaq  Apoftolefnacabatfa  vru 
rifihirífma  hífquichirifma  regalif 
raa:maafca  aquíhana  manañapa- 
hua  vea  hama  moni  amauí:  haisia 
haya  mará  cama  acapáehancapha 
acapachancafsínfca  cotlana  lura- 
ñanaea lurapha5aroha  haqnaca- 
ro  vacíchafsína hidama, yatiefra.. 
uíma  (apalea  allokha  baquenaca 
raquípi  alafchpacharo  míftuni  i¿- 
raquitauina.  Vcatfca  María  Mag 
dalena i  sqai  hakarapitauína  >  ha » 
karapifsínfea  Auquiffana  cayapa 
thaaroquillpittafsínajhachafa:  ' 
Tacay,  Auquih  v  >  Yatichirihay, 
Cauqairu  maha  hidaí  Camifapi 
na  a  hecbakhi?arahaahuamahay 
tacaña  a«miit*ta.  huma  Auquíha 
schuíimanta  naacamachahapirfa 
fafaquihachafa,  vmafaahano  a  y 
nasha  ilniiamipana^cayupahatR 
ppatitauína,hacapa  Apodolefha 
cafcahamaraquí>taquechicpa  a* 
ropacama  chnymapacama  han»» 
ppatieanína  Bendicionamachurí 
:a  fafsína  rnayjpifcatauina ,  Au- 
puilTafca  íya  faísína  ,  ampasrapa 
ilaaro  aatafstna  ,  Bendícíonapa 
íburacauína:  Nía  chotatatfca  ta=- 
|aena  vlichuquicata,  hnkatha  ha 
tacha  alaaro  faattat¿aína,  asa  ha 
EP.a  alakhpacharo  miftat  añina» 
aia  alaaroparipanfca  hanka  que  . 
naya  tnnüaqoipatPufea  ,  Apaño» 
lefnacafca  vilcboqaícalsinahama 
;haeayauotna. 

-Acá 


por  eípoco  amor cj tetengopues 
faues  lo  mucho  que  te  amo,  pues 
te  he  regalado  mas  q  a  rodos  mis 
Apofto!cs>finoparqs.ifi  es  volun- 
tad de  mí  Padre  que  ello  qaiere 
yes  fu  voluntad  q  edes  muchos  a 
ríos  en  ede  mundo  ,  y  eftando  era 
el  hagas  muy  excelentes  obras 
predicando  mí  Eo'angelio  ala»  ge 
tes,yporta  predicación  fe  falue 
muchos  hombres.  Vendría  le  gt 
la  Magdalena  y  llegada  ptodrás 
dofede  rodíUasafus  pies  y  lloran 
úo  le  diría  Señor  mío,  Maedr© 
mío  a  dóde  quieres  irí  Como  qui 
eres  dexar  a  ella  to  hija  peccado* 
ra,fi  tu  te  ansétas  que  fera  de  :iríi| 
y  beo'tendo  lagrimas  que  corrían 
de  fus  ojos  le  befaría  los  píes. 
Déla  mifmamanera  llegarían  los 
demás  Apodóles,  y  todos  juntos 
leadorarian,diziendo  cada  vn» 
loque  alpeniamiento  les  venía, 
y  le  pedirían  fu  bendición,  y  Nu. 
efteo  Señor  por  cóndefeender  eó 
ellos  ,  teuantando  las  manos  ea 
alto  Bendixolos  a  todos , y  dada 
la  bendición  a  villa  de  todos,  po* 
coa  poco  fe  leuantoarribaty'  fu* 
bio  al  cíelo  :  y  auiendo  llegado 
muy  alto,le  rodeo  vna  htanca  oís 
be, y  los  Apodóles  'efiandole  mi* 
rando  le  perdieron  de  vida. 

li   3  Files 


ïo* 


VITA    CHRISTI. 


?  A^  T ? Oí  Chrífto  A.rjqutflan* 
ftifififa  atakhpacharo  miftuuipfca 
qhuieSna  fakbrapapi >aca  hamana 
hoa  fafsina  millkuquipafpa'falakh 
pachona  lakhrapahm  Iefu  Xpo 
Au|'1»n  i,  auc'ia  caíiíifa,alakhpa- 
chaeo  mantau.ipataca hamanahua 
fina ,  Angelefnacana  ïakhrapahui 
hupanacana  catapi  Auqpa  alakk 
pacha  imrcparo'npayo-,  hihuana 
jHíilaa,taqchafíHna,cuíilif3  rsiat.ii ï 
vlijafsina.jCufiiïaipa  chipiüuipa.a 
ca  hanianahua  iafsina  millkuq.pi' 
r fqai  Alakhpacha  pucupuncufa  sa 
eha  ilaqhua  paña  philca  bachuma 
f  a  hilafa  hilltata  cácafsiníahiitta 
raíitaaína,  h iitearafipanfc*  ilaqut 
hua  hurmhana,  Argslefnaca  cufi 
fifachípiíifa  AuqlTa  haqhtiiftaqri 
'mí.ft.opifcan.a,an.ch.afomirívlljar. 
finfcaQomifa  Propheta  ifaiasfi 
hami ")  Qoitipi  acai"  rïmueamun 
dotba,  haqaenacana  v t aqpathá  i 
fipafa  vüana  huavcuta  miltontffa. 
fsinahua  purapathä  hifqttaiïpifca 
na  ,h»ní  vllttiri  hama  lela  Xpo 
Aaq,»íflahifquívllatralsina,Tae 
paro  Anquíparo  catufsina,baara 
cnfiñina  ancha  punta, hakarapífsi 
na.quil'píeafsm»  taqaechicpa,  fa 
ppaqui  purima  Tatay  faísina  háp 
hattpifcana,  AuqtTampi  chica  mif 
turi.Patriarcsnaca,  Prophetana- 
catca,haccppa  Anqííanalimbothá 
irpfuui  San&onacafca  baaiaraquí 
búa  cufiliñámpí  haqhutftacana. 

6  Taque  atipiri  Dios  AuquílTaf 
ca,nia  amahuata  yocapa  fappa  a 
UkbpacharopuriyaisinajCupiam 

natapa 


c   Pues  qceïergï-??  pr  diera  d 

?írv  dar  a  e  ntendei   í  íl?  ^Inrio 

robjás  del  Señor  f.  Lengua  de  1  CÍ 

lo  fuera  mereller  psra  expücí 

el  regocijo  q  entrando  Chriito  ï 

.  a  que  1 1  a  C  i  u  d  /  d  fo  be  r  a  n  a  h  u  u  o  ( 

elb'íLen^ná  de  Angeles  fuera  n 

n.ílla'rpsrac ontar  elcó<  erto  el  i 

gocíjó.el  eflupor  q  tuu'eron  I( 

Angeles. qnandí  vierú  a  fu  S  ñc 

e.ntr a r  t r  ompha "do r  ele ! r  hS 1 1  n 

y  del  Demorío  a  fu  patria  tele 

ti »1  ;  Abrie ronfe  al  momento  I; 

puertas  del  cielo  que  anún  e(V 

Jo  cerradas  mas  decincomi!  añe 

y  abriéndole,  millcines  de  An2< 

/es  lalieron  del  *it  lo  con  'gram 

contétoy  regocijo  a  receñir  a  I 

Señor  y  viendo  le  ■  fnbir  can  herir 

fo(como  di2e  d  Propheta  líays 

Cap.  6  |.)  dixeron:  Quien  es  cll 

que  fube  del  mundo  y  m   r^da  d 

los  hombres, y  las  veííiduras  teí 

das  en  fan»re,pregütac¡dofe  vnc 

a  otros  como  ii  no  conocieran 

Chrifta  por  eftar  í  1  e rf o «  de  mará 

utlla  y  eftopor  .aunque  bien  le  o 

nocían  y  tenia  por  fu  Seúor,v  11 

gandofe  a  el  v  arrodillándole  , 

dándole  la  bienncnida  le  adorar 

y  también  laüeron  al  enenener 

a  losPatriarchas  v  Prophetas,1 

a  todos  los  otros  Sánelas  que  N 

Señor  au'u  fa;ado  del  limbo  y  jui 

tamente  con  el  i  tibian  al  cielo. 

6  Entócestl  Padre  Eterno, d< 
pues  de  aner  reciuido  em  1  ciell 
ala  amado  y  querido  hijo  ,  cor 

grande 


11 


arapakharo  hoa  vt^tuana,  vca 
tcarhroica  hanihoa  raq  baque- 
acacha  Angelel'nacatla,  mayniq, 
a  vt.ttataainti,Aüqnifla  fapaquï 
aa  vcaro  ve  ttaatam'na:  Nía  vea 
afsinfcs  lefn  Chrirto  A uquí ffa  i* 
iraquipi  Apotiolefnacparo  pañi 
m2>elelnaca  qhuítanítauina:  vea 
aai  Angeiaí*  a  Apoftolefnacaro 
orifííua,  Apoftolefnacayjcunapi 
lakhpacha  mancuílataquí|faaca 
í;A*JfapapífquÍ£a,ItfuChriito 
uíiqueHponí  haccha  apu  canea* 
aní  hícha  vru  alakhpaeharo  mif 
orí  vlijaoíma:  hícha  vru  rniílug.» 
a.harnaraqnípi  4  cchina  vru  ta- 
ñe haquenaca  tarípín  botaní  , 
up^nacafea  i  y  a  íahina  macupíf 
ata  nina  nía  rcansafsin(ca>N.  5>e- 
ora,taq  ApoiWafnacaropi  Spíri 
3  f'n&ona  hucañapa  amanatii 
)msh«unppartnampi  vllafipifca- 
intna,Mayni  Señero  So  'píelo  la 
níka,vcathá  Bedampi  IefuXpo 
uiquiil¿ca  alakhpacharo  miítu- 
haísina,  vca  monee  OHuas  futí* 
i  collopatkharo,cayopafa  aano 
Atapachahoahaytana  íáphifqm, 
aya  cota cocapa,cam¿fahiuíf«»na 
a  taraí$ína,vraquero  maya  eavu 
acharaquí  haytírifaaa  harna, v* 
a  Anquí  (Tana  cayüpafca,pañaba 
í  cslákharo  haytacafs¡na,vca  co 
opatkhana  ína  vraqne  pacafsÍB* 
:  hacho  hacha  haqccnacana  fara 
ctipafararurataísinfa  ,  hanípiní 
hhaqhneti,maaíca  hícha  vine»* 
laiauachoacnjivIUfir 

CAP, 


CAP1TVLO   XL  IX*  reJ 

grande  honra  aííenfofe  &(a  m?no 


derecha,y  ninguno  de  todos  apa,* 
tosñombres  ay,ni  de  tedos  *os 
Angeles  fe  aliento  jam?s  en  aquel 
trono, q  Tolo  a  lefn  Oriífco  fu  hi- 
jo era  deuido,y  eítado  aílentado 
y  ala  dieitra  de  (n  Padre,  emblo  a 
fus  Apollóles  vn  par  de  Angeles 
los  quales  llegando  les  dlxeron: 
Varones  de  Gaiiie.i  porque  citáis 
enpsennrando  al  cíelo?  Oydno& 
Aquel  Chnllo  q  agora  aaeis  vjlt© 
fubirat  cíelo  con  tanta  gloria  y 
mageftadideia  m'kusraanera  ves 
dra  el  vltímo  día  a  juzgar  a  los 
hombres,  A  citas  palabras  délos 
Angeles  fe  fueron  todos,y  yendo 
fe,Nnellra  Señora  con  todos  loa 
Apollóles haziendo  oración  con 
tipaa  a  Dios,  aguardaban  la  vení 
da  del  Spiritq  fanclo.  Señero  Sal 
picío  y  Beda  dtzen,que  ínbiendo 
Nuellrc  Señor  aldelo,  dexó  ef* 
coípí.dasfui pifadas  en  lo  ¿Ico  del 
monte  Olí uete  déla  propiamane 
ra  quenolotros  dexamo*  andan- 
do,nueft?as  pí  ("adasen  eífue|o,y 
,    aunque  aqüeïlaspi»das  no  é ttaa 
en  piedra, íín o  ene  fue! o  y  tit ira. 
>  de  aquella  coronilla  def'mónte: 
,  Como  dize. San  Gerónimo  ,  .y  1> 
jefiere  el  Cardenal  Baíónss? 
y ayan andado  por  ellas 
miliares  de  ge -tes, 
nú. a  !'e  qn;tan  y 
íiepreeítáde 
3  a  mift^a 
fuerte. 

•X-  - 

■       Vi    4  CAP' 


' 


*©4  VITA 

CAP.  L.  SPÏRlTV  SANO 

t©  ñpo (lolel'nackharo  parí 

canea  acá  fieítatha^ 

hua  arofi. 


TA  QV  E  atipiri  Dios  Anquí 
fía  alakhpacha  acapacha  lurat 
fsina  coïïana  híiquí  cancana* 
pa,luratpa  yaanacaro  vUachaata 
sauína  Nayrapacha  callarañapa» 
chana  paya  hamupi  Jarana  ,  han' 
chioifa  hanchinimpí,  Angelanaca 
lianchiaífa  fpírituhua  larana  ,  v* 
cstha  acapachanquiri  pufi  cavo* 
tiinaea,hamacchifa  chaullafa:Cu 
fiiafa,caHquíra,ac6pachanqníri  ya 
anacacea  ,  hanchiní  luratauiná. 
HiaíTa  haquenacafca  acá  collana 
Dios  AuquííTa  paya  hamapí  lora 
tat5sño,hanchíuífa  efpíritaní  han 
dV¡niraqui,haquecahanchimím* 
faefpirítuníraqíJÍphafafsina.  V* 
cafupapi  hiulïanaca  hani  hanchi 
niqoitanti ,  míebea  cfpíritnniquí 
tantijmaafca  hanchíniraquitana, 
efpirituníraqnítana,  efpíritu  yaa 
thá  Ángel  hama  cancafsínía,  han 
chiyaatca  checa  haqueraquipn- 
ñ  eaynninaca  hama  harichinira' 
quí  cancana.  Efpíritufca  collana 
aliriaíTapí,DíosAaqoí(TarcaaIína 
íTa  collana  canquípana,hupanav 
nanchparo  luratipana,acapachan 
quíri  pufi  cavuninaca,cuüafa  can 
quifa  humana  aropa  catuphafa- 
tanína,pnfi  cayuniftacarofea :  íya 
fahaca^hani  aropj  pápaehahatatí 

íaisí 


CHR1STI. 

C  A  í\  L.   DÉLA   FIEST  A 
de  Pentecoítes,  y  tenida  del 
.,  SptritD  fancto  en  el  Co- 
Ilegio  Apoft  olico. 

Aótorum  Cap.  i; 

EN  Criar  el  omnipotente  Dios 
el  cíelo  y  la  tierra  ,comunieo 
fu  bondad  a  íascofas  criadas, At 
principio  del  mar  di>,qoando  co~ 
menearon  a  fer  todas  la  cofas  hí 
zolas  en  dos  maneras  Efptritaa*- 
lesy  corporales.  Crio  a  los  Ange 
les'incorporeosy  efpiricoales  ,  y 
a  los  animales  déla  tierra, a  tasa* 
ues  y  peces,  concodas  las  demás 
cofas  defta  cierra  criólas  cepora 
les:Pero  a  noíotros  los  hombres 
noserío  compoeítos  de  dos^olas 
incorpóreos  y  efpirituates,v  taro 
bien  corporales  dizíendo:  Elhó- 
bre  auuqne  es  corporal ,  fea  cam- 
bien cípirkuahpor  ello  nofotros 
no  tenemos  cuerpo  í'o?o  ,  o  folo 
efpíritu  fino  qae  tenemos  ambas 
cofas  cuerpo  y  efpiritu,  fiendo  co 
mo  Angeles  por  la  parce  que  Co- 
rnos efpítíco,y  como  be(Vias,por 
la  parte  que  tenemos  cuerpo:  El 
ípiricu  es  nneítra  alma  ,  a  quien 
por  fer  muy  excelente,y  fer  cria* 
da  a  fu  fe m t janea,  Dios  Nneího 
Sen  jr  mando  que  todos  los  ani- 
males le obedecieflen  ypnfopre 
ceptoa  los  animales  que  Ir  obe- 
decieíTen  ,y  no  quebrántales  lo 
mandamiento  ya 


r 


CAPITVLO    h. 


50  f 


frffinaraqüi  caroacbatacina  ,  al* 
maíTampihanchi  lampírofca,  ha 
nía  hanchí  almana  arcpaqui  catu 
hatafíiruihata  bani  arepa  pampa 
chahatati  huma  aimafca  Na  Dios 
na  art  haquí  catuhata.firuítahata 
hani  aroha  pampachshatati  fafsí-; 
namayaeollana  hamuthá  vlltcaa 
fitauina 

a  Dios  AoquiáTapillaaca  yaa  ha 
ni  harithá  lurañataqui :  nahua  a- 
pnmatha  , nahua  hakhfarañama» 
thafafnnhama  maya  arod  cama 
chitaQÍna,!uraf3i"n&  vea  phuca,  A* 
ca  hama  Diofana  hifqui  eukhataf 
ea,vca  pacha  almampi  hanchimpí 
ancha  mokhtaqui  ccamatauina: 
hancbipiüa  vea  pacha, hani  aynifí 
faqui, almana  arepa  catnritauína 
aimafca  acá  hamab'anchinfabakh 
íaracata  ,  fupayona  Catarina  vlli- 
nacpavllinaeani  vllafir3pita?yan 
cea  aro  charata, Dios  manca, íurí 
ripamanca,tatpamanca  keuiíitaní 
najhaniaropafa  catana  amahoata 
uintí,  huacaychahata  faai  aropa* 
ía  pampachatauinajpampacbaíitif 
ca  qniqni  Diofana  graciapa  cha» 
caaíita  aína»  nía  pampacbípanfca> 
almgpi  hanchimpí  mokhfa  cama- 
eafsna,maya  Relox  huakbllífifsi- 
na  ha ma>hQakhI)ííitanína:h anchi' 
pilla  nayra  almana  y  añapa  canea 
ísina  ,aropafa  hani  papar  hiri  can  - 
eafsina  hupa  Diosmáva  keniíipa 
na,hopa  mancaraq.,  almapa  maca 
raq,keai(itauina:hani  kenifiquita- 
uínti,aropaqui  hani  catuña  ait^a- 
baacauiuci.aiáafca  aucapa  tttñtpa 

tutu 


y  &  nueftro  cuerpo  Cambien  man- 
do que  obedecie/fe  y  firuiefe  al  aí 
m«, y  no  quebrantadlo  que  ella 
mándate  ,  y  al  alma  mando  que  a 
elfolo  obedecieíTe  y  firníefFe  y  no 
quebrantafe  fus  mandamientos, 
dando  Pele  a  conocer  por  vna  ex* 
célente  manera* 

2  Porqne  Nueftro  Señor  Dios 
paraqueíin  dificultad pudieíTe  ha 
zer  eiío  le  dio  vn  folo  mad'amíeh 
to,  como  quien  quería  q  le  réco* 
nocieflfe  por  Señor  yle  reípeclafe 
cumplicdolo  en  aquel  puco ,  Amo 
neltado  defta manera  ti  hóbre^mi 
entras  duro  el  no  quebrátarío,e! 
alma  y  cuerpo  ertauan  muy  cófór 
mes:porq  entonzes  el  cuerpo  obe 
decia  al  alma  Cn\  repugnancia  &l~ 
guna,y  el  alma  fiendo  refpe&ada 
y  obedecida  del  cuerpOjaparecí^ 
dolé  el  Demonio  en  Agura  de  Ser 
piéte,y  dándole  mal  cotejo  rebe- 
lofe  cotra  fu  Dios,cótra  íu  haze* 
dor  y  S.no  quífo  obedecet  a  tn  fn$ 
datoy  qbranco  el  precepto  qlc'A 
oía  mandado  guardar, yquebranr 
tandole  perdió  la  gracia  ds  Dio.» 
y  defpues  de  auerle  qbrontaüo  el 
alma  y  el  cuerpo  q  eftaaan  er?  paz 
fe  defeoncertafo  a  manera  éé  yra 
Relox;  porque  el  cuerpo  fíéúó  d« 
antes  criado  del  alma  >y  obedieri 
te  a  fu  mandato,rebelandoff  ella 
contra  Dioí.el  también  fe  rebelo 
contra  fu  alma  ;  p  no  Tola  mente 
le  rebelo  y  no  quiío  ohedezeríea 
lino  que  íe  le  boluio 

tt    f  coa..- 


Yo  5"  VITA 

cacauuina  %  nía  tucursínfa  aucali 
cailátaeaaina  ;  $cñ  hat®&  «áucafi* 
fsíníl'a  (  Camila  San  Auguítin  hif 
qut  nima  )  Cúnala  c^uquiú  mo- 
khfdCá.m.  óa  amautri  cancafsina 
hamaéchifa  mokhíaqai  hicha  vra 
hayp-payaha  faf&ina  , haquenaca* 
«a  cacuha  fatafa^aca  vraqnéua  má 
kaiíapa  hnquipanfa,  alaaquí  hala 
•naqa.:cb  a  olíala  mokhíaqoicsma 
Jia  l.u»ina  haquenacana  catnha  ía 
tafa  manqhue  mik  yona  misayu 
:paropha:tíncapi$^  pufi  cayuní- 
nacafa  mokhíaqni  cancana  fafsi* 
jiara^a»,  h^cjíiacataquifa  haqhue 
haqhjera,  ha¡i  fcaqoena  por  ma- 
ro i  naíi,haqiíenacafa  mokhlaca 
jnañafupaquí  enemtgoni  cancaf» 
íirfa,h  quemafipa  cnchülona  ef* 
paraa-j  ca!ana  launa  canana  cao 
quinfa  hihnaafi 

3  A  :a  hamaraqui  alma  hanchí 
pampi  mokhfa  cancana  amaboalsi 
na,  ^  camíla  San  Pablo  hifqoi  ha 
nufa  )  hani  hanchipa  nóiñapa 
fnuaquiltpana  mavco  cnncañapa, 
apu  cancañapa  arma?3ina;vjn(  ca 
nahanehína  aropa cacuha  ancha 
hu&eacaí  mamíyco  la  sínírHuma 
qui  maycokhama  j  nalta  baque- 
niakhíiha  firir-afoa.  Acá  hamapí 
hila  i  cay,  b  *q:ic  haa  ulmani  ha- 
ma  tu  «ranina  ,  haachina  ama 
huaiíipaqui  vcacama  íuralsina, 
Diofna  áropafca  pampachalsina, 
Dios  Au<miltalca  chetana  Spiritu 
camaqitíisiaa ,  haquenaca  amaui* 
eanifalsnia/iíanchiutla  caüC^ísuia 
Wíaílaaacanania  hunvhuiii  cncuta  • 

aína 


CHRISTU 

contrario  y  enemigo,?  comenzó 
a  hazerle  guerra  ,v guerreando 
como  dize  S-  Au&,u(tin  ,  fïendo  to 
das  las  scías  amigas  de  paz,  Los 
pasaros  queriendo  paííare)  dia, 
yhazernoche  enpaz,  viéndole 
coger  délos  hombres, aunque  cea 
gí5n  fu  comida  enla  cierra,  huelan 
al  ayrej  Los  pecesqueríendo  go 
$ar  déla  paz,  vildole  coger  délo» 
hcmJbres,  metenfe  en  !o  mas  pro- 
fundo de!  m  r :  Los  animales  que 
riendo  viuír  en  paz  efeendenfe 
délos  hombres  en  ios  nlcos  y  pe 
ñafíeos  dódeno  pueden  l  egär»Los 
bóbreSj  trayeiufo  ene  milla  d<  s  ío 
lo  por  víoír  en  paz  ,  matan  a  'us 
próximos  con  ei  cuchillo  ..  con  ía 
efpada.scn  la  piedra, ton  el  palo, 
y  con  otra  qualquíer  cola» 

$  Bí^Ima  tambíen^dela  mifrra 
manera  queriendo  tener  paz  con 
fu  cuerpo¡porque  (  como  dize  S. 
Psb'O  )  no  puede  aborrecerle, ol 
uidada  del  leñcrío  y  mando  ,  de- 
termínafe  de  obedecer  al  cuerpo 
por  ver  queie  áa  mu;ha  moleftia 
y  pefadumbre,  como  quien  dize: 
Ssí  e  ufe  tío  r,yy  o  fere  tu  vaífallo: 
Dettamanera  el  hombre  vino  a  q 
darcaíi  fin  alma  raúoaalcumpiíé 
do  en  codo  ypor  todo  el  apetito 
y  voluntad  del  cuerpo, y  qiu.br ä* 
cando  el  diuino  mandamiento. 
Y  como  Dios  fea  todo  eípirítu, 
paraque  le  amafen  los  hombres, 
con  fer  incorpóreo  ,  virtióle  de 
carne  como  nofouos  ;  con  i'ee 

Dios 


CÄPITV 

uina  píos  c?ncffnna  hiulïar?3ca 
Jbám'ahaque  tocotáuír^haquena 
calca  Jefa  Chrillo  /toqui  (Ta  haq 
v'ijafsína  ,  camifakbahRpa  ama-  . 
ní?pa  hiichín3}h*mapini  amahua 
pifc-ítaaír!a,'caniifa  ?  pcftjíefna- 
ca  vcathahaccapa  Diícipulonacá 
pi  amahu:  cana  haro'a  •  maáfca  hs 
qnenac^p^ña  amahnaf  ínfa,  hani 
vea  c^ma  amahoap.iicar?ointi  (ca 
n>iía  San  Bernardo  hifqui  ñama* 
fa)  lefu  Chriftoamahuafsinaha 
nj  Diolparo  hamaamahuapifeata 
nintitmaafca  lappa  baque,  fappa 
vllmacaní  ,  fsppa  aren»  taque  a* 
manir»  3coll¿na,*ltfcyrna!a  f  píti, 
arofin  viijafsinaquiamahaipifca 
tauina,  bancrúna  amahuáñípam* 
pi;  lefu  Chrirto  Auquíííafca  acá 
au>sho¿ñí  hiíqukhaha,  banebina  . 
amahoaña^atbá,  afmana  fpiritu* 
na  amabuañsparo  tucuyaha  fa¿si 
na, alakhpacharo  macea  ísina,  vea 
tháquiínfa  per  Tona  Sp'uitu  lañe* 
to  iutíniqhuitanirauina  , baque 
nacaro  graciapa    dones  collana 
Churafiñanacapa  raayaraqui  ma- 
yaraqui  churani,  choratafca  ha- 
qiúnaca  aluiapataquí  ecbamata 
'tañí,  almafca  nía  cchama  catütí 
na,  epirítn  cencauipa  fupa^hás 
c  híuifa  Diofaraqu't  amabuaui  la» 
fsina.  acs  hama  atnkbaí.íjn»  ,  leín 
Chrirfo  AúqflTsfa  hihu*n*pa  nay- 
raba*ppurpatla  /IportoUínacpa- 
'    ro-.hilanacay  nana  aíakbpacharo 
macean  atvpinibná  ¿fiem  «rac^ra 
Spiritu  fanáo  qhoitamñataqní-,* 
«a  SpíritafaaeAofcahamanacana 

han¿bi 


LO    t*  W 

Dios  í"e  h\zo  bembre    como  no* 
Potros,  y  los  hombres  viendo  a 
lefa  Chs-ífto  Nuetlro    Señor  ij¿¿* 
cho  hombre, le  ama  ron 'deUtibane 
raqne  el  dixo  leamafen,ccmo'lfc 
amaron  los  Apo#ules(v  otros  Di 
cipulos  Poyos  .pero  aunque  lea- 
marón  no  Se  smaroncomo  ¿em& 
(como  affifma  San  Bernardo) 
Porque  amando  a  Chriílo,  no  le 
ániaoan  énqoánto  Dios^no  por 
mirarlecomo  a  vnbombre  lúe- 
no, gracíofo,  de  buena  conoersa- 
cicn,Ämorofo, perfecto,  que  stra 
ya  los  corazones  de  todos;En fia 
amauanlecó  amor  de  carne:  Fot 
ello  leí uChrifto  queriendo  perfi- 
cio  iar  efte  amor  ,  y  queriéndole 
de  amor  carnal  mudarle  en  fpiri* 
tal,boluiendo  al  cielo,  de  allí  eril 
bio  al  mundo  la  terrera  períona 
que  es  el  Spiritu  lanceo:  par & que 
comunica  fe  a  los  hombf es  diuer» 
Pos  géneros  de  dones, conque  los 
hombrastomalTen  esfuerzo  para 
el  al  m a  ,y  t  o  ma  d  o  por  fe  r  e  1 1  a  ef 
pirita  amaiTe  a  Dios  que  también 
es  efpiritu.  Entendiendo  ello  le* 
fa  Chrifto  N ueílro  Señor ,5a  ta rde 
antes  que  murieiTe  uixo  a  fas  A* 
potlóles:  Hermanos  míos  es  i  ece 
fario  que  yo  baelua  al  cíelo,  para 
Cinbíaros  el  Spiricnfan&a 

éi^ftal 


ío8  VITA 

hanchï  amahaananaca'ma  fpirítn 
amahuañaro  tucuyani,  facauina: 
falsínfea  homanaca  naa  amahua» 
ísina  hanihiía  almamana  amahua 
ñapampi.antaaíc'cati ,  hifqui  haq 
can^ño'tha  ..fupaquihua  amayítta 
Spiritu  farotona  gracíapa  cata* 
tsíníca  almamana  amahuaóapam 
pihua, Diüíamaro,Auquimaro  ha 
asa  amauitahata  iafsin  hamaeha* 
canina:  alakhpacharo  macafúní* 
ca  fajipacamapiqí  qhoitanitauí- 
n.a  Efpirítn  fan£fco}  camifakha  EC- 
ptrjca  fancto  Apoítoleinaekharo 
purichína  vcafea.  S.  Locas  Euan- 
gelilla  acá  hamahua  atamífto. 

4  Nía  lefu  Chriíto  AuqoifTa  a 
lakhpachäro  hacatatkhauipathá, 
puíi  tanca  vrutbá  míftukhepana, 
.Apoftolefnacpa,  maya  tunca  vro 
camaraqui  Spirítu  fancto  vllafí* 
phífcatauina  ,  vroncuna  hichatíí 
hichatí'f  hntiitani  fafsína,Taycífa 
collana  Virgen  M^riampi,  haca- 
pä  (anota  marminacampí ,  Dilci- 
pálonacápi  hamka  hotañataquíf» 
ca  vruncona  Diosbamppatífsína 
lefu  ChrMto  Aoquiiíana  aSakhpa- 
charo  millukhanipathä  Spíritn 
Candi  j  hutañapaeama  San  Hiero 
ninsjIca^San  Lacas  Euangehlta 
Eoingelíopana  ,  quellcapana  A* 
jpoftolefnaca  Iefa  Chrifto  Auqui 
(Tíi  alakhpacharo  macatathá  Ten) 
pforo  Diofna  vtparo  roantapifea 
ísinahua  Dios  Tatay  tonca  tonca 
hamppatita  ,taque  haquenacana 
amahuata  ,  hakhí  *rata  cancama 
{afsinahua^hamp^atipilcaoa  hif- 

qttt 


CHRlSTi:  ' 

elqaal  conqertíra  vuéftro  amor 
Carnal  en  efpiritual :  queriendo 
dezír,o  como  íí  dixera:  Amando 
me  vofotros  no  me  amáis  con  a- 
morde  cfpírttii ,  arriayfme  folo 
por  fer  yo  bueno  ,  pero  recíaiedo 
eLSpírítu  fancl:o,me  amarciscon 
amor  de  eípírt:u,como  a  vuertro 
Dios  y  Señor:  Y  yendo  al  cíe¡o 
embio  el  Spírita  ían£to,  confor- 
me les  auia  prometido*  El  modo 
como  vino  efte  diuíno  Eipítito  a 
/os  Aportóle*,  cuéntalo  el  Euáge 
HiU  S.Lacas  Acl.  i.  defta  u»a..era. 


4  Dsfp.nes  deaner  fabído  No 
eíh'o  Señor  al  Cielo,paiTandü  qu 
arenta  dias  deiu  relurreccion;lus 
Aportóles  aguardaron  el  Spírita 
(anclo  otros  diez  días:  d:zj>ndo 
cada  dia  Si  oy  ha  de  venir  ,  Si  oy 
ha  de  venir  ,  eftando  con  ellos  la 
foberana  Virgen  Mana  y  los  Dif 
cipalos  rogando  a  Dios  dcíée  q 
Chrifto  fubio  al  cíe'o  harta  ia  ve- 
nída  del  Spiríto  fan&o.  Y  declara 
nosS.  Hieronimo  qne  aquello  q 
díze  San  Lucas  Euangclifta  en  el 
Capi.  24.  Que  los  Aportóles  def 
pues  de  ydo  C&riíto  ai  cielo  ,  tu* 
trando  cnel  Templo  hazian  ora- 
ción y  adoracan  a  Díosdiziendo  f 
Señor  bendito  y  alabado,  anudo  I 
y  reuerenciado  feas  de  todos,  los 
hombres  del  vnmerio, fe  cutjéde 


•CA'P-ITVLO    Lï. 


qnívesea^Spínto  San&o  vSlafifi- 
nahua  vea  tunca  vru  ïapifcana  hif 
toJefuChrifto  Auquiiíafcaqhuí 
cantmamahoa  fafb  incalan  ir  »qai 
hueca  vruthá ?na  purihatpana¿fa- 
fsina,vru  vnancbarapitauínti:vca 
fopa  Apoftolefnacale»  lefu  €hr,if 
to  AoquifTaíca  Inenes  ,vrona  aU 
ki  pa  haro  maqhoepana, Viernes 
ana  Sanadonaia  haní  Spintuíanc 
te  pnripana,  Domingo  vroqoí  v* 
ÍJ^ilpifcatísnin*;  hopánacapura  a 
rufifsinfa:  Hicíra  vro  haraiahua 
na  y  ra  Dios  Au^íTaea  ccharoaca 
ccanachiriccenalurana  hamaraq 
hua  híuín*náCaroíca  isicha  vru  t© 
liana  Spintu  Sas  óloqhuitanifta- 
ii,cchamaca  chnymaUcanachírí 
fapi*carauina. 

?  Domingo  maquipípanfeafara 
chepa  fea  Limes  vruraq,  vUaitípif 
satauina  Hieha  vro  Lunes  hama- 
iaa,nayra  Dios  Auqutflaca  firma 
neto  Jarana  ,vraa  haccaro  balakh 
aafsina:hamaraquibua  hiuíTana- 
¡arofea  bicha  v ni  Spu  San&opa 
ihuitaniftáijChaymanacfla  hocha 
prañ^thá  halakbtaañatao,  fapíf- 
ata. Haní  lunespuripáía^Martes 
rurag,  vi /añpiteatauina  :  hícha  v 
a  martes  hamahu3,nayraca  Dios 
loqoiíía  acá  vraqro  lakatoccha» 
na  charana,cunamgkañafa  achu 
apataq  cana  alifa  aliñapataquj: 
amaraqboa  bicha  vrnfca  biuífa 
acaro  fpirítapa  almaflTaro  chuv 
íaíTaro  fappa lurañanaca  acbuña 
&%  fappj  áhaf  ñañara  aliñaracj, 
chama  churoñípata^  fapíkana 

tíani 


fOf, 


qoe ■bizierí)  efío  en  aqneüos  diez 
diasque  eftauan  'aguardando  la 
venida  del  Spiritu  fan&o  ,  y  pro- 
metiéndole lefu  Chriílo  Nneftró 
Señor  q  fe  le  embiaris;no  íes  leña 
lo  día  díziendo  dentro  de  raritó¡t 
dias  verna  a  vo/btrosiPor  eü'b Tú 
¡hiendo  al  délo  NS  en  día  ce  Iiie 
ues,  fin  venir  el  Spirito  Sanólo  ni 
el  .Viernesyiicl  Sábado  a^rda, 
ron  al  Domingo; y  hablado  *  nes 
eon  otros  dezian.    En  ral  disco 
nio  elle  Dios  N.  S.  al  principió 
del  mundo  hizo  la  luz  parque  a 
J  umbrale  las  tinieblas;  Puts  óci* 
mifma  manera  nos  embiara  oy  el 
foberano  Spiritu  paraque  alebré 
nueftrostenebroios  cora^cius» 

í  -Pafla-do  el  Domingo 'aguarda 
ron  el  Lunes díziín do  En  día  do 
Lunes  como  oy  Dios  N  S.sl  priii 
cipío  hizo  el  firmamento, diuídié 
do  las  agaas:Delapíopiamanera 
oy  nos  embiara  el  Spiritu  Sara© 
para  apartar  nueftros  ebrscones 
delasaguss  y  obras  deiós  vicios: 
y  como  no  vino  el  Lunes "aguarda, 
ron  también  al  Martes  diziendo.' 
el  Martes  eomooy  Dios  N.S,  al 
principio  dio  virtud  ¡»!a  tierra  pa 
ra  produzir  todo  genero  decomí 
da  y  qualefqqier  plantas:  y  oy  t& 
bien  nos  embiara  el  Spiritu  Ssnc- 
to  a  nueítras  almas  y  corazones 
p^ra  darles  virtud  que  pruduzgg 
plantas  de  baenos  penlamíenio$ 
jrt-ra&osde  buenas  obras. 


X 


**•. 


VITA    CHRÍSTU 


1 


Haní  ítiartes  vfuparipäfca,  Mier 
«roles  vruraqai  vllaíipil'catauína; 
fríefca   Miércoles  hamahua  Dios 
AujuiflaFca  na  vra  Intí,  Pakhíl, 
huarahaaranacfa  forana. Acá  vra 
qae  ccanachañ*eiqui:hamaraqaí 
huahiuiTanaearnfca  bicha  vra  Eí* 
pirita  Sánelo  qhuítaniftani}colla 
na  ínti  hama  almanacaíla  chtsy- 
Riíti  «aíTa  ccanachañataqui  fapif 
cafa,  Hani  Miércoles  vrn  pnrípáf 
ca,  Iticues  vrnraqui  vllatópifcaca* 
uina    bicha  vra  hamahua  í  E  S  V 
Chriílo  Auquiííaca  alakbpashsrD 
ma:astna  hiuííanacaccuyaccn/a 
havt  i\¿i  bam  raquiboa  bicha  v- 
rufca  habaril1ani,cofiíivrtani,hiá 
flanacaro  Efpíritn  lanceo  qhaita 
nifstna  fapifcafajHani  ïueues  vra 
pnripaníca,  Viernes  vrnraqui v. 
ílaíipífcatauína,  bicha  vro  hama- 
lina  nayra  Dios  AaquiíTaca  baq 
luranavbamaraqoihaa  biofíanaea 
rofca  bicha  vra  Spirítu   Sánelo 
quim  iaperfonapa  qbattaniiiani, 
h'nGrí    iuflanaca  graeiapampi  lu 
rakh  iñuaqni  fapifeafa  ,  Viernes 
bam ->uripsnfea  Saaadoraquí  v» 
l'aíip  lema,  Sanado  hani  paripáf 
Caar  )iiñapafa  haní  hacaíthatauin 
ti,aw  ualaqui  llaqu»fip<fc  knca- 
uma,  Camila  hani  huní  fafsina» 
ChuymanaclTana  vtttaañ  ipataq.. 
6    NíuelV-a Señora  collana  Vir- 
gen TaycíTafca  llaqjiíipana,  qui» 
cli<i<íptna:nuahu-iiiacav  baní  qui 
chufipilcamti,niahua  varita, hua- 
huahaca  Iefu  Ghrilto  yatichirima 
«a  hanihua  inay  a  athacau  aro^fa 

acá 


No  viniendo  el  Martes,  a»*iarda 
ron  al  Miércoles  Jiziendo;  Dio 
Naeítf  o  S.al  principio  del  man  J< 
é  taldiasomo  oy  Formo  el  Sol  \í 
L Tía, y  las  Eitrellaspara  aiúbra 
ala  cierra;  déla  propiamanera  o] 
nos  embiara  anofotros  al  Efptí 
tu  Sanólo  como  ocro  Sol  ,  paraí 
alambre  a  nueftros  corazones. 
No  viniendo  el  Miércoles  aguar 
daron  al  Ineues  dizíerdo:  En  ta 
diacomo  oy  («bledo  a  Joscieloi 
lefnChfifto  Noeftro  Señor  no 
átxo  defcófolados, pues  déla  mí 
mamanet  a  oy  nos  confí  lar?  y  a 
legrara  embíandonos  el  Spírí  ( 
Sanólo  y  no  viniendo  el  Iueue*  i 
guardaron  al  viernes  dírién  Jo: 
En  día  como  elle,- Dios  Nuellr* 
Señor  alprincípio  formo  al  no» 
bre  j  déla  prepiamanera  oy  en  b 
arnos  ha  el  Spirico  Sanólo  {\\  ter 
cera  perfon*  ,  puraque  denueuc 
nos  reforme  con  fu  ¿racia:-  V  nc 
viniendo  el  viernes  aguardaror 
también  el  Sabádo,y  no  vinirndc 
tampoco  el  Sábado  no  tcnian? 
dezir  ya>y  eftaoan  defcoñfoladoi 
y  trilles  diziendp:  Como  nuvi< 
ne  el  diuino  Spifitu,  paraqac  deí 
canfen  nnellros  corazones? 


€  Entonces  la  foberana  Virgen 
por  el  deíconfueloy  tnfteza  que 
teñí  »n  di xolcs  Hijos  miosno  que 
raís  deícofolaros  y  encrirtecerosi 
Porque  bien  labetsqnc  ninguna 
palabra  jamasafalcado  de  qu:.taa 

mí 


3 


«*» 


CAPÍTVLO   Lé 


aranacRancafsma,  Qoltrfa  tonca 
cuimí-ni  maraña  arofiuipa  hapa 
Haromíyti  cuna  laísinla  vea  «a* 
wap  ni  ua  luriri;  hicha  vro  Do» 
wtegc  boa  Fhiltatiinca  vruhua 
Lin  bonqutri  Padrenacana  aima 
nacipa  anfutathá,  1  ■  hiíca  tunea  v 
rntbá  nía  Aoquinacíía  Epiptothá 
Phírsonana  ^mparaparhá  qhuif- 
jiafsina  camacl  ita  aropa  baque 
(vaeparo  churatauína  Hicha  vru 
EfpirirnSanfto, Aliena yocana  a* 
naboafiñapa  huthírtani  Diofaro 
¡mahoaña  yatichirí.  Cari  quícha 
ipachanca,taqueflacucha  Dios  ta 
luecbovmaflampí  hamppatipíf. 
:atana;  Q¿uitaníquit¡í  Tatay  ia- 
siiia,mayiíipiíiatana  íát  saina, 
tfóeftra  Señora  tayclía.fataíca  ta 
|uechícpaíya  fapifeatauina,  A 
toítolefnacacama  mayare,  Dilcí 
tulouacacama  rnsyaro,  Magda- e 
a  haccapa  faneca  Marmínacampi 
nayaro ,  Taycfla  collana  Virgen 
iariafca,  taqueca  taypiparo  ve* 
taiína  (Camífa  Euangrliítafiha 
la)  alahhpachamanca  amparana 
apa  aatafsina  Diosbamppatipif 
inahachapiicana  kalapílcana. 
7  Taycfla  NueftraSeñcrafca, 
'eni  Creator  Spi'itus,  mentes 
íorum  v'tfita  ,  imple  fupernagra 
a,quaetucreafti  peétora.  Safsi 
iraquí  bamppatiña  callarataui- 
ufaísinfcá  hotíta  Efpiritu  fan- 
>v,  lurirthay,  yananacamana  al 
apa  vííitirí  ,  vllíri  vllalsinfca 
iuymanacapa  collana  graciamá 
phucama  (jhua.   Apoitolelna- 

caica 


_.    _. 


fu 


mi  hijo  ,  y  v&eftro  maeílro  dixo 
en  Treyntaytresañcs  queeftu- 
uo  en  elle  mundo,y  que  cumplió 
todo  quanto  dixo:  Oy  en  elle  é'iA 
de  Domingo  haze  cinquenta  día¿s 
cue  faco  del  limbo  las  animas  de 
los  fangos  Padres,    Deípcesde 
cinquenta  días  que  libro  nut  Aros 
antiguos  Padres  de  Egipto, y  del 
poder  de  Pharaon  dio  U  ley  afii 
pueblo;  Oy  verna  el  Spinto  San<? 
to;amcr  del  Padre  y  del  bijo  ,'a 
enfeñar  la  ley  del  amor  Pues  ora 
fus  en  lugar  de  defconfolarnos,tp 
desjuntes  roguemo»  a  Dios  y  pi 
dárnosle  que  nos  embíe  el  diuino 
Elpírítu  :  y  diziédoles  eíto  tedos 
juntos  obedeciendo,  y  fentatido* 
fe  los  Apollóles  a  vn  lado  ,y  lo* 
Dífeípuios  a  otro, María  Magda- 
lena y  las  otras ían&as  mujeres 
aotroíNneftra  Señora  en  medid 
de  todos  (como  di2C  el  Euarge* 
lífta)rogaron  todos  a  Dios  ieuai** 
tando  las  manos  y  roftro  aU  íelo 
lloraron  y  dieron gemgdics y  fuf 
piros  al  cíelo* 


y  Nueftra  Señora  comento  a  ra 
gara  Dios  con  aquellas pabfcraa 
Veni  Creator  Spiritus  metes  ruó 
rumvifjta  ,  irrpie  fuperna  grstía, 
quaMücreaíhpeaora,  Q«e(:uic 
re  dezir  Ven  Spititu  Sancho  avif? 
tar  los  corazones  de  tos  Jitrcos," 
y  Henales  de  tofoberana  grscía, 
y  los  Apollóles   prougníeicn,? 

citando 


TT 


$ä  VITA  C 

Safca.Taycfla  aeaeollana  aro  a. 
¡roñpina.areakhaaraquitaninaia- 
ca  hama  caquechicpa  hamppatica 
tsinica  tlaqui  acacha  hama  man- 
qhuecbuyinanacapacunTtrn  calla 
rapifcatanitia;  Spiricu  San&o  nia 
hucalia  fipana  cuiifiña  Spif  itu  fan 
ékom  quellcapa  qhutcspa  hutafsi 
na  hiai^chiïtanina.  Vcatfca  (  Ca- 
reiifa  San  Lacas  Euangeiirta  íl  ha- 
ma yhaccbathaa  puripana  hama 
ifapipifcacaaína,haní  hakiitaraa* 
¿ataq'jíti,  maaíca  cuíiiaañataqui 
Vea  Apoftol?fnacana  vtcaaiv- 
íalca  phucfataaina  ,  vea  collana 
thaa.Efpintafanctofca  v* apacha 
Äpoftolefnacana  taque  vcanquíri 
nácara  thuvmanacparo  puritaai 
*ia,ní i  perifsinfea  (  niahua  puú- 
tha  fírí  hatna  )  Vandera  faattaaíi 
na  ha  n^ ,  veanquirinacana  ppeke 
ñapakharo  nina  lakht a  hama  vlia 
fioha  fatauína  ,  nina  lakhraíca  ta- 
quee o  icapa  vllkhaíipifcataisina. 

8  A  Sanólo  Dio8,vcanquinn& 
Ca  camiíapí  cuíiíinachípiíina.má- 
q'toe  chnymapana  almapana,  nia 
Elpiríta  Sanciona  iiiantataíchuy 
mapuo  Efpiritu  Sanólo  (  amigo 
panamá  )  purípana?  Cierto  an* 
chapi  vcapacha  euíJu'piícuna  cufi 
ti  sina  chuymanacpaia  hayaropí 
thocuta  thecunocana.Nueíira  Se 
ttoran.i  almapana  chuymapsna 
cufitiuifca  hanihua  vcacama  arcíi 
fanti  ,  hanihua  vea  cama  amkhaii 
fautt  hanihua  vea  cama  acá  hama 
íma  confína  hisíant i.  hanihua  vea 
«ama  haínorpaÍMtiti,  caíifirHp»l¡a 

¿ía«f 


HRISTI. 

e  liando  todos  de  conformidad  r¿> 
gando  a  Dios  deltamanera,iuego 
de  repente  íus  corazones  comen- 
taron interiormente  a  regocijar- 
le,quefue  como  menfaj?ro  del  di 
uínoSpiríc^y  tras  dallo  (como 
dize  San  Lucas  )  oyofe  vn  ruvdo 
como  de  vn  ayre  vehemente  ,no 
para  eíjJjantaríoSjímopafa  conío 
¡arios,  y  llenóla  cafa  donde  ella- 
uan  Tentados  les  Apollóles:  y  def 
caminera  el  Spírieu  fan cío  vino 
enlos coraron  vsde  os  Apoítoiei 
v  délos  que  prefentcs  elVauan.y 
viniendo  lcu?ri?e!a  Bandera,  y 
gallardete  (como  quien  dize  Ya 
llegoe)y  quilo  que  parccíellenfo) 
bre  las  c^becas  délo»  que  allí  eíla 
oan  vnasllamas  de  fuego  en  for- 
mas de  lenguas  que  codos  la3  vi* 
ron. 


8'  O  Srin&o  Dios  eomo  fe  r*gocí 
jaron,  alegraron  y  cüfolarón  lo* 
que  alii  eíhoan,  en  lo  interior  de 
fus  almas  defpucs  deau  r  errado 
y  apofentadofe  el  Spu  Sanólo  co» 
mo  amigo  enellas-.Entótes  verda 
deramence  fuero  los  júbilos,  y  re 
gocijos  de  fus  corazones  que  da" 
uan  grandes  faltos  deplazer,y  en 
parcicularnadie  pudiera  explicar 
ni  perfectamente  entender, ni  de» 
zir  deftay  delta  manera  fue  el  ju- 
bilo y  regocijo  de¡a  Virgen  fob« 
rana:porque  el  regocijo  y  alegría 

ea.r* 


, 


CAPlTyLO    L; 


sn 


Naeftra  Señorana  chnymaparo>  entro enél  coraron  deïfs cómo en 
haccba  huacofláro  hama,manta*  vn grande  vafo,y  ene!  délos  Apof 
m,-  Apo&olefnaeana  chuymanac  toles  como  en  pequeña  redoma» 
parufca  hiska  ppuñuruhamarag¿  por  eíTo  no  fue  tan  grande  fu  jabí 
mantana:     Vea  Topa  haní  ancha  loeomoelde  NoeílraS.  Porueíi 
Nuellra  Señora  hama  enfífipifea-  turapregñtaranporq  razóel  Spí- 
tautntí*.  Inakha  haquenacafca  ca-  rita  Sancho  vino  en  forma  de  ayj» 
mífapiSpíritu  Sánelo  thaa  hama  rey  de  légnasíPcroycIesrefpo& 
lakhra  hsma  nina  hama  hutana1?  dere,Qujsaísí como  nofotros coa 
firiqui ,  lirirofca  naa  faha.  Camífa  elle  ayre  materia!  tomando  el  re 
IhiulTanaca  acá  thaampi  faraana  fuello  rcfpiramos  v  vinimos:  afái 
catafstnaquíjfamsnani  farana&a  el  Spíritu  Sánelo  fiendo  ä  tnüner/n 
na,haclana    Hámaraqnipi  Spiri-  de  dezír  refpirac'só  denueftra  a$¡» 
tu  f  anclo  almafTana  collana  thaa  ma  y  el  qle  da  vida,  vino  en  fof¿ 
pahama  cancafsina  ,  hacayirípaf  ma  de  ayre:y  de  Iengnas,porq¿Ve' 
fina  acá  hama  pnrina.  L^khra  ha*  afsí  como  eítanue$ra  lengua  nos 
m afea  :  camífa  acá  lakhraíTa  «n-  há2e  caer  muchas  vezesCn  pecea 
cha  hócharc  p^r'iyfto.aronoampí  do  con  el  hablar  ,'mor'rmirar  de  q- 
liaquenaca  kumiñaznpijlaurñain*  tros,y  reír,  y  dtfficultofamlte  ca 
pi  ancha  echa  masa  raqui  amuela  llamos.PorefíoelSpirita  Sánelo 
nafa, vea  íupapí  $pirítuSanclo,Iá  viniendo  en  forma  de  lenguas,  iri 
khra  hama  purífsina,  chuymanac  no  a  reformar  la  lengua  del  cora- 
pana  lakhrapa  amkh'aliñapa  ,  ha»  C,ori,q  es  la  memoria,  entendí  míe 
raurpa.iñapa  amahuañapajqaíqui  toy  volantad  y  ala  mifma  legas 
lakhrapafa  Diofaqui  hamppaciña  paraq  bendiga  a  Dios*y  en  forma 
taquthílquichaha  fafsína  hutana  de  fuego:  Que  afsicomo  el  fue»o 
Mina  hamafca.'camifa  nina  lahdaV;  echando  leña  enelíuego  la  abrá 
na  apkhatau,amaby&fsina  hama1  fay  la  enciéderafsiel .SpIrttnSanc' 
ilacsai  naéthapíri-,HamaraqpiSpi  to,comofeael  amor  del  Padre,),' 


rítufanclo  Anqnínasyc<ranaama 
huallñápafsína  haqnacana  chuy* 
manacapa  Dios  amauíyri  bota- 
na, acá  aniahuañanacampichuy- 
manacslía  Diosamahuafsina,  la* 
hua  nacaísínahama  naccaañteq, 
Dios  amabuafsina  ch'uymafa  na- 
qhuipanfca,hamhtta  his}íían¡Kana 
Ihriftttsañatv.  Camila  nina  bhu¿  a 
p¿r ata  míchcaymaüatujatahibu 


del  Híjo,vino  a  encender  loseora 
clones  délos  hombres  ene!  diuino 
amor  paraq  amando  có  eíte  a  mes' 
a  Dios  ,  nueítros  corazones  fe  a* 
brafen  como  leña  que  arde,  yf. a  lu- 
diendo deftaroanera  cóefdinínp 
amorfo  conniene  que  le  apague 
mos  como  fe  apaga  ei  fuego  quí-# 
tandoSe  la  leña, o  echándole  agua 
Kk  come 


: 


■ 


fi4  VITA 

hoeha  lurafina,yancca  cufifsiñana 
c ti fiíifsiii a  hihuayañatí,  Dios  Au- 
quiflapillaaca  harna  bochare  pu 
ripanca  ilaquípí  chuy reiísnacfatbá 
tnaqbuerí.! 

9    San  Locas  Erfangelidafea  v 
ca  vra  Apoftolefnaca  Spiríta  fan 
tuna  pbucatahua  cancana  fi  ,fa# 
fsinfca  Spirito  fan$o  Apofíolcf- 
nacaro  purífsína,  hanihaa  alma* 
ï  oqiii  mantanti  ,  maafcaalmsro, 
cbuymarofa,  amkhafiñaroia ,  bá<? 
murpaañarofa,caynrofa,  naysa* 
rofa  hinchurcfa,lacarofa,  nafaro 
fa  conarcfa  caoquirofa  mátaraq, 
tauina  fipí;Apoftolefnacapilla  y- 
capacha  acá  hamajDiofampíjÍjna;, 
Dios  amahaafsina  «huymanaca- 
pñfa    naqhuípana   haquenacarja 
«huymanacapa    Dios  amabuafsi 
na  nacaraqcini  fafsina,haquena# 
caro?atícniri  eukheri  nacaeatíy 
rí  mirtapjícataoína  ;  m  i  ílu  fsinfca}. 
baccapa  Templothá,  haccapafcá 
Piafa  plafathá  eukhspi/catauina 
Iefu  Chríflo  AuquilTana  yaticha- 
ñipa  aropajhaquenaeafca  vea  pa- 
cha Icrufalenmarcana  chino  chi- 
no hamatauína  >  fieftaro  cauqui* 
thaía  hntafsina,  cunamana  aroni 
cama,m¿raniuna  pilla  Iudíonsca 
quinfa  hacha  fieíla  fupalerufalen 
tnarcaro  ,  canqoi  vraquena  man 
qhufpatfa  ,  hutapifqoeritauina  , 
Dios  acá  hamacamachipana,nay 
ra  collana  chapi  íkftaca,Cordcro 
callona  fieftapa  ,  pafquapa  laña 
futinítauina ;  acafca  Marceo  pha- 

khlina 


CHRÏSTI. 

cometiendo  peccados,  o  bnfeado 
torpes  deleytes:porque  cayendo 
el  hombre  en  peccadojal  momea 
to  Dios  fe  va  úü  alma. 

9    Díze  S?n  Locas  Euangelifta 
que  aquel  dia  los  Apocóles  fue- 
ron llenos  de  Spiricu  Sánelo  que 
riendo  dezír  ,  que  viniendo  el 
Spiríta  Sánelo  en  ellos  ,  no  folo 
entro  en  fas -a?  mas  ,perc  en  el  al 
íiia.en  el  coraron  ,  en  la  memo- 
ria, en  el  encendimiento  ,  en  la 
voluntad,  en  las  manos,  en  los 
pies  ,  en  los  oydos  ,  en  la  lengua 
en  las  narizes,  y  en  todas  laspar 
tes  entro,  Por  que  los  ¿peftoles 
eílando  en  aqueí  punto  vnidos 
delta  manera  con  Dios,  y. ardien- 
do fus corazones  con  eí  diurno  a- 
mor,  para qne  los  de' os  otros  hó 
bres  también  ardíefícn    en  efte 
díuíno  amor,falieron  a  enfermar- 
los, a  predicarles  la  doctrina  de 
Iefu  Chriílo,y  fu  palabra  ya  abra 
farlos  con  el  diuiuo  amor  alga 
nos  dellosen  el  Templo  otros  en 
la  plac^ary  ala  f  izó  eílaua  enla  ciu 
dad  de  íeruíalem  tanta  multitud 
de  hombres  como  honnigas,auie 
do  venido  de  todas  partes  alafief 
ta  gente  de  todas  lenguas:     For 
que  cada  año  los  ludios  acudían 
a  ierufalen  de  qualquier    logar, 
aan  délo  vltímo  déla  tierna  ,  por 
caufa  de  tres  grandes  Pafqua*  q 
celebrauan  por  mádado  de  Dios, 
La  primera  era  la  Pafqaa  del  Cor 
dero  la  qoal  celebrauáporMar^o 

en  me 


3 


uto 


CAPITVLO  Li 


m 


khíina  Infápifquerítauína ,  Dio» 
Aoquiííana    Egipto    vraquethá, 
Pharaonana  amparapathä  /Luqui 
nacapa  qhuifpivaui  amntañata* 
quí,vc*kharuíca  Corderona  callu 
napafquapathá  pilca  tunca  vru 
maqnipipana   Pentecoftes  fotiní 
larapiTqueritauína ;  Pentecóftes 
fafsínpíliaphifca  tunca  fípí ,  acaf 
xa  Dios  Auquiflana  auquinacpa- 
=  ro  haafarafunínahaeeha  Prophe 
;ta  Moyfeíana  amparapath  acama 
chita  aropa  churaui  amutañata 
quí.*  Cchina  pafquafca  Setiembre 
pakhíma  Fíefta  délos  Tabernacu 
los  fatíni  lurapífquerícauína,acaf 
ca  Dios  Auqailfana  Auqainäcapa 
huafara  funina  pufi  tuca  mará  «ar 
pa  vcaníqui  hoacaychaoipa  aniu* 
tañataqni-.Aca  qaimfa  fieítarofea 
Iadionaca(  hífclaca  hama  )  cau^ 
thäfa  puriritauina  ,  lucjíonacapi- 
11a  vcapacha  cauqaí  fuunía  husa' 
tauínpi^uímfa  huafapacomacha 
fsinpíIIa,pacomachiri  apupa  tra- 
ca ttacapiniqui,  inga  miemi  mala 
ri,cauquiroía  anacaaquirincaha- 
ma  Iudionaca  anaquiyritauiíia  t 
hupanacafca  eauqneafsinfa,  fiefta 
pafapaca  tempíopafa    lerafale- 
nanquipanca,vcaro  Dioíaro  chu- 
raíiri  hutapífqueritauina,paña  vt 
caui  marca  cmrcpana  Sinagoga 
huquipanfa  ,  vcafhá  camachita  a 
r  opaquí  y  at  ir  ina,Q  raciona  raqui 
quipi  iurapifqucrina  ,  churaíilca 
Ierufalenataqaiquípí  churafipíf- 
qtïsritauirUjPtiKecoiles  fieftsnf- 
ea  haqacnaca  (,  Dios  vea  hama  a - 

rruai 


en  memoaia  dequeDíoshauía  P 
brado  a  fuspadres  de   Egipto, y 
de  las  manos  de  Pharao.  Defpaas 
celebrauan  la  Pafqua  de  Pécecof 
tes  jCinquenta  díasdsfpnes  déla 
pafqua  del  Cordero:  porque  efta 
palabra  Pentecoítes,fígnin"ca  cin* 
qnenta:V  cita  en  memoria  deque 
dio  Dios  la  ley  a  fus  padres  en  el 
defiertopor  mano  del  gran  Pro- 
phera  Moyfen.  Lastima  pafqua 
celebrauan  por  el  mes  de  S.etiera 
bre  llamada  Fiefta  délos  <Taber.< 
nasulos,en  memoria  de  que  Dios 
auía  guardrdo  a  fus  Padres  en  el 
deííerto  por  efpacio  de  quarensa 
aiíos,viniendo  en  Tabernáculos, 
o  toldos:  Alas  qualcs  tresáeílas, 
(como  hemos  dichosos  ludios  a 
cudian  aleruíalem  ,  de  todas  las 
partes  del  mundo^porque  enton- 
ces ama  ludios  en  todas  parces; 
porque  auíendo  fido  captiuados 
tres  vezes,el  Rey  q  los  auia  cap» 
tinado  hazia  llenarlos  a  mana* 
dasjeomo  el  Inga  q hazía  lUuar  a 
los  mismas  a  todaspartes,y  ellos 
dondequiera  que  elloQicfeh,  por 
caufa  de  fu  fiefta  ,  folian  acudir  a 
lerufalen  a  oífrecer  facri'ñcio  p#¿r 
eítar  fu  fsmplo  en  ella¡  -aunque» 
encadavno  de  Tus  pueblos  autj 
Sinagoga paraoyr  en  ella  la  pala' 
bra  de  Dios  y  para  hazer  oración 
Pero  folo  en  Ierufilen  facrifica»' 
uan:y  a  eíta  pafqua  de  Pearecof- 
tes  (porvolup-tad  ds  Dios  )~s-DÍa* 
Kk    ¿  con 


■■fltf 


VITA  ."CHRÏSTi, 


^■01 


mantpYná) "cacqmquipi  ,  acá  ta-> 
"ka,  acá  cchaljalmccapi  tsntafipif 
qnerkaUána ,  Dios  ^namiïnpWH 
t  a  o  t a (5p a  ñ  p o ño\ e íh '&< sh  a  e üj k h e 
ri  vlljapifcaní  >  yllHfsinfea  ííapa 
ístníca  «taque  Vra  quero- a  r  oh  a  a 
^aifli  ífapaaní  ,  Mía  kata  iíapséá- 
"thá  ÄpVtioleinaeabama  marca. 
ísscparo  pu-ífsma  eükhataïa  che 
sahaa  ísni',  fataaina,  Nía  Apollo 
íeíijacaeukhaña  callar  tpanfsa,'ia 
ríri  marca  roarcath-aí:-.ntíri  'baque 
naca  baka^atapifca'tdmna^í apiri 
paya  cha/maja  huakhchacahqui 
pancÄ,  haníhoa  acacca  cunafayá 
ciqníei,  cauqui  Efcuelanpi ,  cao» 
«ni  yaeíaínpi  aeanacáca  yatífpa- 
.íafa,piu>o  haccoí'aMaafca  ancha 
chuymaro  purírijíonmtiri  colla 
na  aroHpana,  hupanacafea  hifquí 
tfspapífcafsina,  ancha  ctiííílpífcá- 
tauína  ,  Apoftolefnacapiiía  ifapa 
f)ataqaíeea(camifa  haccspaamaa 
¿¿Saca  acá  yaathä  arodrínaca  híf 
qui  hamaj  kata  t¿ca  Hebreo  aro* 
íhá  ,katafca  Griego  arothá,  ka* 
tafea  Latina  arochá  .  katalcaEf 
pañol  arothá  ,  katafca  italiano 
¿roehá  ,  Jacalea  Francés  ar\>thá 
fcatafca  mayataraqoí  mavatara 
qui  eukhatauina  ;  mtchca  (cami 
ía  Ihacapa  amautanacaraqoí  hif- 
quí hanja  )  Hapírínaca  ,  Hebreo 
iudíonaca  aropaeaquí   Aportolcí 
naca  cukhepana,  DIOS  Anquí 
Úa  ifapapha   íipana  ,  taque  fou 
fuá  haque  aropathá  aropathá en 
Ichepana  hama  ,  ancha  huara'c  ti- 
tila ifapataaina. 

Acá 


concurrido  iníinídad  de  gente ,ta 
ca  como  tierra  y  arena     Porqué 
Dios  N.-S  á«ía querido  qne  le  jfi 
tafe  a  finque  oscilen  pí-ed^rla 
Wfafo  áp^.ílolffSjV  oyéndolo^  i!e:Va 
féá  fu  eain^eüo  y  díefícn  nuedá 
de!  a  cód'ocel  mondo. paraque  aui 
édó  bydo'slgo  del  J  yendo  fus  A» 
pclrolespor'  todos  l\>s  poeblcs;y 
ciudades  a'Dfedíc»tíéi,  cteyefltfn 
f  r  e c í  a  ie fíe n ' f ä  p  r  éA  i  £  ató  c  n .  D ¿ f 
'pufí&de  áñereümeócsdo  a  p:  eda 
car  Sos 'Aportóles  /los  fura  fieros 
que  auia  venido  de  diuerfos  pne- 
bí'oB  fe  •legaron  a  'ellos  para  oyr 
los  pnr  CQrioíídñdpQr  verlos  po 
bres  dizien  Jo;  Eftos  no  liben  na 
Óa,  donde  y  en  que  efcnela  auiín 
de  auer  ellu diado?  y  teniéndolos 
en  poco  ;  pero  como  pred-caflen 
muy  apropoíko,y  muy  al  alma  y 
coraron, mucho  fe  holgaron  pof 
que  los  Aportóles  par s que  todos 
o?eíÍ5n(feg«n  algunos  Do&cres 
qpetíatan  defts.  ~JÍ2en)!iablaoan 
vnpoco  en  la  legua  Hebrea, otro 
polco  en  Griega,  otro  poco  en  'a 
Latina.,Qtrb  en  lengua  kfpaúola, 
y  Icalianï  y  Fróiícela  y  otro  po* 
éo  en  otras  'lenguas.     Oíomop 
tros  Doctores  dízen  Qiie  hab'aa 
dé  los  Apodóles'  *?n  lengua  He- 
Dreá,qoiro  Dios  que  los  oyentes 
e  siten  díeíícn  como  <i  hablaran  en 
todas  las  leguas  días  Frooinciat 
del  timado  coñ^r.ndeadmíració 


2 


CAPITVLO   ti 


¿c»  amaoitä'acana  fauipahua  ma 
flmpicheeaja  , Porqoe  (Camifa 
Riayni  amautta  Nicolao  de  Lira 
fatinihifquihama  )  Dios  Anquí, 
rtaraqníp»  Caoiifa  Babilonia  To 
f  re  afakhpacbacama  pircafsina  pa 
fiyatma  írpana,arooaca  mírapha 
f  ina^hupanacapara  liani  ifapafi- 
»apataqui,calan"panfa  ñekecha- 
nñip  itaquí  des.  Hamaraqnípí  A 
p   íVjlelnacaj  maya  arotaqaí  en- 
&h  pjna.taqu*?  arooaca  mavaquá 
tarakhatauína,  Spirito  Sanáo  hn 
psnacaro  paripaoa.   Vea  fopapi 
can?. mana  aroní  cancafsinía.ífa  ; 
paphiicatatúna  f  rfapafsíníca  ha- 
panacaparafa  ancha  bnaracufifa- 
ïaqar  acajjaca  hamcha  Galilea  ha 
qqenjca?  Camif$i  hiuflknaca  V 
ísptana?  ¿ronacatía  fapaníV  ma* 
yipjna,may;>  haronraqni  canqai» 
p*na  ï  lapifcatauina  í  haceapáfra 
lauca  aroírpana  hamaqai  lart?píF 
caesuina  ,  Apoíiolefnaca  eukhe/ 
p¿na  .machatahoa  aeanaca  cha- 
cnífapilcaratiina»  Acá  hastia  ató - 
firi  ifapalsiníca  Apoíroi  S  Pedro 
Ápottoíefracana  apnpa,  ctbü^ho 
picancsísina,  vea  Apoftjlefnaca' 
yantea  arcfirinacaro,  hani  fapíU 
«-mtihamiiua  machara  arofipíf. 
qüitíjnala  haníraqúlhoa  macha- 
tafci hichaca  aromantihua.frani 
hln  havppati,  machañä  aromáti 
cíhtipj  míchaiáti,  hayppucuchá 
pi,po»acayápurtinacac«a  machí* 

--bu»'" 


<S\y 


Y  h  opinión  deñes  D*aor«?s  ps 
rece  mas  verdadera,  Porqut(co 
mo  dize  Nicolao  di  Lira  )  Afsr 
como  qaando  querían  edtfi^r  fa' 
Torre  de    Babilonia  ,  de  nudo 
qoe  Ilegaíc  halla  cí  cielo  ,  Dios 
confundió  ,  y  multiplico  fas  len. 
goas  paraqae  no  fe  ehtendieileci 
vnosa  otros,  que  pidiendo  píe. 
dra  cliellln  barro,y  pidiendo  h¿*' 
rrojdieffen  piedra  y  aísi  de  otras 
cofas:  Afsilos  Apollóles  hablan». 
do  en  vnafola  iengaa,dc  todas  e' 
Has  fe  hizo  vna  viniendo  el  SpifE 
tu  fanfto  íobre  elfos:  por  eíío  áá: 
qae  eran  de  varias  lenguas  entera ! 
dian  muy  bien,  y  entendiendo  dtr 
zian  con  grande  eftnpor  y  ni  a  ra- 
nilla vnosa  otroa:    Poruemura 
eflos  nofon  todjs  Galüeosí  pu- 
es como  noforros   entendemos 
**¡¿°  ió^oePrcí*ican,nendonrief 
trate/lenguas  varias  y  diferentes? 
Otros  le  reían,  como  fi  hablar ïn 
cborletasy  donayres  dizíendo:Ef 
ttís  tomados 'eftán  del  vino  y  ha/ 
brfán  disparates:    Y  oyendo >lti  ? 
San  Pedsoporfcr  el  -¿abétja  dc- 
los  demás  Apofto-I'e'ti  ,dík*'ft  Jíq-s 
c?ue  contra  ellos  babUuan^No- 
teneys  paraqae  dczir  el  o',  cae  ef 
im  no  hablan  como  ebrios *y  to» 
iría  dos  de/  vino ,  ni  yo  tampoco, 
c]üe  a£ora  deoianantf  viï%  no  io- 
bre  tafde  para  emborracha  ríe  ,;  y 
Méndo  de  mañana  no  auíamosde 
caer  f n  ello;  Áli*  febre  tarde  po- 
díisfe  prefomir  qae  gente  deC- 
templada  ella  tomad  a  del  vino. 


ti*  VITA    CH&ISTI 

fïua  Taña  arowantífGáÜaníhüáám 
mántserí  t? fft I sr i  há^tieca  fa 


áád^t'cpheéá  Wfíanií  íéüi^á  ni 
cha  vrü  vcá  cama  laratipanaqui* 
pi,eakhapiicafnia-,Häinti  acá  Pro 
pheta  ,  Dtofchoa  Spiritu  fancto* 
pa  haquenackharp  qhuitaniní,  v- 
cafea  húahoanacamahua  acá  ha* 
mahüa  acá  hatrrahua  fafsina  cea» 
Machará  fi<í  Pees  fanípa  hícha  vro 
pi  vea  cama  larata  canquí:Dioía: 
pilla  Spiritu  fan&opí  nanacaro, 
marcaíwaíjnacamampíro  qbuita* 
níto, nanacaro  pnrifsinfca,  diuy-: 
roa  coilana  graciamp¡,cunamana 
túiqui  yaanacampi  churapifqne* 
to,vfapi  hícha  humanacaro  hani 
h&khfaraíahaníqhueyttafaccana 
chapifeafama  hnmanacampi  ma- 
ya vílaílna.  lefu  Chrifto  maeílro* 
ha  collana  Sacio  hucha  aifa  Dios 
na  yocpacheeahna  fapífcama,nía 
hu*  bifqni  yatipílctaharihua  v- 
ca  qhaítíí'a  yanctachantí,  llallir  - 
pi  taquefa  hifqujchana  vfnrinaca 
liacayafsína ,  lupayona  maritata- 
haque  Cap  ayo  hiccarpaalsina^ku» 
^arataaísíua^hiuirinacfa  hacata 
taya/'sína/rolfana  alakhpachatbá 
»panítá¿  jo  h»<ji:en  acaro  eukru- 
fsina,  Acá ñama  colana chuvma- 
aiíca  hnmanacaya»icca,hani  am», 
fcbafifiri  chuymanifsínpUappa  la 
raoinacapf»  hani  amata  fsína  yan 
ccachapif&a,  aüfoacapífeata  ,ca- 
mifat  cha  hihaaatana  acá  lafsina 
hochaaifa  komallompaca  chaf- 
eranipina   Pi'acorofa  cchataphíf 
«U,P»Uco  hoíhattifauuiohua  a- 

fi6 


Pétó.íiendb  Jerrañana  de  gffHíé 
eém^iáás  tío  püéd^prHumh'léí  o 

fawmmtñ  w^W^tÁ 

íñlétU  \*  í*fí?peifa  ie  1611  fiÍá 
mos  faíido  aprcuicarcs:  rpiüww^ 
tora  no  dize  en  el  Capit.z,  <^ue 
Diosembiara  el  Spiritu  Sanólo  a 
lis  hombres  y  que  v.u^ftrcs  hijea 
Prophettzí  rif  n^auc'd  pues,  que 
oy  fe  ha  cumplido  todo  eft.o.«  por 
que  Dios  hahenibiddo  íu  Spit  íto, 
fabre  no/otros  qfomosde  vutf* 
tra  calta  y  nacion,y  viniendo  lo* 
bre  nofotrosnosha  dado  entendí 
miento  y  gracia  con  todos  los  de 
mas  dones. por  elfo  nofotros  ago 
ra  fin  miedo  ni  encogimiento  -8 
Prophetízamos  y  declara  mas  i.é 
dode  vueftra  tangre:     QueiESV. 
Chrifto  unellro  Maeftro  rte  lanc 
te  fin  pencado  y  hijo  de  Dios,  cíe 
edén  el  Bíen,íaueís  que  no  hizo 
mal  a  nadie  , antes  atodos  bizo 
bien,! anando  enfermo», echando 
Demonios,  délos  cuerpos  boma. 
nos  y  fanandolos  ,  y  refneitando 
muertos, enleñardo  doctrina  del 
cielo  a  los  hombres;  y  aeítetáex 
célente  varón  vofotros  gente  ra 
ín  y  fin  jaicío,no  acordándoos  de 
las  obras  boenas  le  mal  tía  railes, 
perfegoiftes,  y  trataftei  de  darle 
muerte  por  qoalquiera  vu  que 
padiclTeaesfiendo  inculpable  ino 
eente  y  fin  malicíale  aculailes  de 
lante  de  Pilatos,  y  diziendo  ci  \ 
no  tenia  culpa  le  a  cilla  lie  §  a  ¿ri- 
to» 


4A?ïrVb<>  t. 


•a  fipaofa,  hnarar  ife  hihiiayaqui- 
maíafnna,kari  llalla  aronatam- 
pi  cchatapif ¿la;  acá  ha ma  cenata- 
tafea  PiUtohn  canaca  hafehÍAra- 
Mftj  éf^ttaha  Tarta  ,  fípao'íca  bu- 
É>anáéá  léfii  Chrifto  Aoqoíhana 
Vuapatba  ancha  aotífsina  a^otí. 
pif&a,cch  <pí  pillana  pílUntaapif 
&a,  Croiaro  cchacocatafsina,  pa 
ni  lantara  taypíro  faattaapií&a 
bihoayapíl&a  hihuatafca  nsnaca, 
atnaya  vtarq  apantap^fikhata^- 
caica  biboafsinfpa'la  quioifa  vgq 
•bahqahaeat^tl^hanÄ^  yatiphííca, 
■R9  {uní  yatfc^íta  v cacea.  Nía  ha 
$a¡at kh?  Tsinica  pnfi  tonca  vrp  na- 
nacampí  arofirathahpa  alakhpa» 
charo  ccanajiianacaiia  vllchijquí 
ta    miftofchana.  (    ¿poftolefhaca 
%*liba<a>vcarh4ba^pa  ,  vcapa- 
Cl?a  ycanqoirin^cía  .bTiqtñttAphíf 
**rn*i)a.1a:ihpA'cba'roporikhaísínf 
ca  naiacarc  bicha  vrufiua  eíniri* 
tapa  qhuitaqiphiíqueto:  Vcah«a 
bicha  nanaca  mayaarona  aropa 
«nkhafsinfa  ,  fiaquenacana  ífapa- 
na  cukhapiléla,  pona  mana  aroni 
b'qaenacal'a  if^papifquetc?    Asa 
Jefa  r-jiri^p  Auqji'jhaica  humana 
ífifla  CraiaroccriaeacataQimafca 
fcqpamanca  allokha  bocha  vron* 
Cuna  ínraaítnafca  acá  pacha  toca 
(ipana  taque  haquenacahiuinna* 
\&  ^Aquif  iq^cla  taf  ipírihua  bota- 
ni»  r.ptafsi^fcaaHcba  kapííiíahoa 
l*iini3  hatpa  cpítüfahua  butáí  bo 
Manaca  hopa  híbuayafsina  kapif* 
fapí&ac.a,  vea  kapifiñanacamal'a 
haoj-iaa  v%&  vrakspüjñaparopo» 

ÍÍUltí 


tot  con  mi»  faTedades  y  mStíraSf 
dmendo  q  !e  quitáfe  (a  vida,  y  a 
Cafado  desamanera  Pílatot.pof 
el  temor  que  os  tenia  a  vqfqtfo.e 
mando  abocarle  y  vofatró«.h*^* 
bríentos  v  fedíeneos  de  fu  fangrt 
lea^otaíles  ,  coronales  deefpf- 
tías  y  crucificándole,  le  lqgan?áf* 
teseniT?edípde<|p5ta^f0nes,^  lf 
difte?  la i  miseree, ,  y  muerto  aoTo* 
.tfpj  le  fepoltampsy  aoíendy  mi* 
fsrto  Fefqdeo,aS 'teatro,  día,  y  l'a- 
faglfipfí  no  lo  fabeí^y,  eieípaesd* 
aoer  conqeriadp.c-ó.  nqletrospof 
.cípacip  de'qaarenra.dJa*>de'poe$>. 
de  refucitado,de¿áte  de  noe.ílro» 
ojos  manííieítamente  íobio  a!  cíe 
lo(  v  preguntad  efto  a  mj«  condtf 
cápalos  y  a  otros  qqe  entonces  e.f 
tauan,prffen',es)y  <legand  a!  cíe 
nos  ha  embia do  en  eftedia  el  %u 
rito  fan£|a.  pQreflToagora  nofq- 
tros  aonqne  predicamos  en  v:n$ 
;lola-lengqa_,  las  gentes  eje  varias 
lenguas  nos  entienden,?  elle  lcíc< 
Chr \í\q  noeftro  mae(|ro  ,  aqofefi 
volotros  crqcifjcalies  ,  y  conera 
quien  cada  díacpmetevsníU  jff| 
flas  y  peccadps,  al Ji»  de  mondo  ' 
vernaa  jozgar  a  todo? Jos  hora» 
bres  vinos  y  muertpg:y  viniendo 
yerna  con  grande yra y  laña  br.a*! 
manao  como  Lee n  y  entonces  fe 
ra  mayor  tu  (aña  v  braueza  qut 
la  que  vo  otros  vlaftcs  coa  ei.ufr  ' 
andoiecroci^c^fTcs 


II 


¿¡feo  V  I TA 

¡riniti,  Vca  fnpa  Amkhanpïfcama, 
foani.aropa  catuhata  vca.eea  tnich 
'  <s&  €íitüfs¡nía,hani  catn  ach.it  a  aro 
Jpalv,cacarna1ioacaych'äm3naa>  ha 
iii  aropacama  haquimanca  vta  v 
ra   ancha.  huaracuGña  artpibua 
nunq.hnepacHaro  hiccarpaaphif- 
«atiatpanajinrjernana  víñayana* 
qhtïlri  nínaro>  vancca  riacata  ha- 
qntftaca  mapifcania  íáftína:hani 
íkanttaníti  vea  vru  íafsíníca,tmá 
'fa  haníra  hihEacaísina  penitencia 
!ur¡spif£ama,ruunipiícarná  Dio- 
'liare*  caqoe  chuyinatnpi   hakhiu- 
pífeama  facauína,  acapí  S.  Pedro 
ancha  hacca  hila  jndionacaro  en 
fchcancavcafcrmona.  Camifakba 
_vca  vru  rnqnacaíca  c&uquí  fon 
.fnnthá  purichina?vca  fnpaíca  San 
Pedro  h^ccapa  'Apoftolefhacam* 
jpí  ,  taque  puíi  fuu  haquena'rchua 
fcakhana  fañaflapi:  Acá  fmaya  Cer- 
meña cehamapafca  han»  pifipifi- 
«•aoinci  vea  vrupilla  camíla  San 
Locas  Euangeürtá  fi  hatna,  Quim 
fahachu  ludionaca  Dioíaro  ha- 
fehíaraaina. 


CHRiSTL 

Por  tato  bo.Uted  fobre  vofrtros 
qut  fino  reciuieredes  fu  dochtna 
y  Fu3ngelio,v  recioiedola  rió  en 
ardars  des  fus  mandauj»leos,y  no 
vÍDtcr  desceforme.  a  fu  paisfcra 
en  aquel  día  cen  terribie  Centén* 
•  cía  defterrarosha  ai  infierno  dizí 
enio:  Yd  malditos  a!  fuego  eter- 
no: y  fino  qreis  oyr  ella  temple 
"  fentenesa, mientras  os  cítra  !a  vi- 
da haz  ed  penitencia  ,cn.en  daos  de 
vueftros  peceadcsjbdueoE  de  to 
do  corac^n  a  Dios:£$e  fue  ei  pri 
merfermdn  q\?e  S.  Pedro  hizo  a 
los  judios,y  como  (je  baila  uan  en 
ei  gentes  d,e  tantas Prooínctas-  y 
naciones  ,  pod¿mc9  dezirque  en 
.aquel  día  San  Pedro  y  ios  oe mas 
Apo'taJcs  predicaron  a  todo  el 
mundo  vníuerfo;  y  np  fue  peque 
ño  ei  fruto  defte  folo  fermen 
pues  en  aquel  día  le  eoa 
uirtieróa  Diostresmil 
juJios;comoafhrma 
el  Euangelilta 
S.Lucas 

Aa.u 


€  AP,    L  I.  CCHÍNA   TA-  CA  P;  L  I.  EL  QVAL  TR  A 
riparia  vrntháhiiaaeaarou*:  ta  del  íuicio  final  >diuidido 

Qmmfaro  halayaca  entres  partes, 

hcaveafca.  Parte  Primera, 


V/  ARANA  Sanfca  Yglefia 

1^  1  Taycíía  hayahuafahua  jui. 

sio  vrn,pacha  caüaratathä  bicha 

tanta  haqocnoca  caycachinkha}hí 

fííafba  vca>  campea  caycachíni< 
feba  taque  vtanaca  íefa  Chrííto 

Auqut 


CADA  Anota  GnSa  YgJefa 
na?íli*a  madre  nos  trae  a  íft 
metnoriael  dia  de?  joi.io  en  cj  le* 
fo  Xpo.  N..Scrior  tu  de  juzgar  a 
todos  'os  hóbres.qha  auido  y  so 
ra  defdc  el  principio  del  mu-  de* 

(ira 


3 


CÄPÏtVtO    L  I. 


i-ü 


/JUiquífíana  ta??pañ¿pa  arr.khaíly  f 
to    amkhaíivta    h';oirtbisqnetha- 
hn§far'ín?  Dios  ^üquWTa  fappa 
feroírV  (Tac.  aui  hani  hcpsman'ca 
hotha  ltir?ñ?fl  caqin  aca  iup?ra 
qt»t  navrapachsipalla  Dios  An- 
'   qr.iífa  ludicnaca,  maya  collana  v 
'raquero  apantana  fafrtrt»;  hanira 
anantcaís'na^híccha  ccllana  Pro 
preta  Moyfenfotini  hauífaísíná: 
Humapüla  acá  haqofnacanaana 
quiripa  canela  maya  pava  aro  eu 
kbcima^afícharna  ífapaa  ma  fara* 
nina  ,  Mcy  fenzíVa   Dios  Auqoi 
llana  lata  ,  íya  fafsina  taque  ha- 
q;«nacapa  ira)  a? c  nath¡*psaíd* 
na,  ecrihaña  ca  l¿  rät^u  na:  tala 
raísin'ca  D  t'fna  vea na es re  lúC 
^ríchaoínacfpa    atsmatauira: 
Amkhafrna  haquenscáy  Dícs  Ao 
quiíTa  p¿c   rm   ¿lijé  f  ifccírmna 
qhüil'piy¿&¿mc?'  vcea  -,  Pharacn 
in'tfpi  spuna  arrpírípathá  haca- 
y¿6bmca  Wéi'ñ  r¡cí  r  acan ■j-fa.'ho 
n  anaca  alíí>fsina  ,  corara  taque 
hibuaacanca  vtaihcmanacaica  co 
ta  taypifa,cayufa  huañaqui  p&tti 
yacátaimca  vcca.-Pcíi  tunca  mará 
han  i  m.  nkatay  laafa^fcuacaycha- 
cafamcá  vcca:  hani  ífanaqucma- 
naqni  jmankañamaía  haquífaac- 
tánica  vcca  ¿hueca  marafcat  hupa 
*fipAnaraqui,ifinacamafa,hani  mir 
jfceíqui  han»  ccrtaafqui  vcca;  taque 
xhhacaaba  íirí  ancanacama  atipa 
rlaraquiTa  cthama   churac"hnica 
^cca;  Samafiña  marcaro  araquí 
liahii&äca  vwa  íaiVina  Mo><er.a 

vea 


patucjin?  au.i'fados 'deft.3  y  aee?d|- 
donosque  fomós  mortales  f.ru?- 
twos  cíece?  as  a  Dáos,y  no  le  crTe* 
damos:por  e$o  íara&ien  ñxw  anjtl 
g  u  s ;  'rj  c  n  f  e  q  c  e  r  i  é  n  Jo  D 1  ¿  i"  N .  's. 
Heoar  fu  puebló:avúa  tierra  fnqy 
ríca  y  abundante  antes  qúelt'tib' 
fsefie  enellajiamandoal  gráPiio 
pheca  Movfén  1«  díxo:Tu  eres  pl 
Caudillo  deftagentej  poreílc  áu 
le  afgajenfañale,prcdicaíe  í  y  dí- 
ziendofe  eäto  Noeftro  isincr  eje 
dedicado  Moyfen/y  joñtandc  to 
da  la  gente  en  vn  lugar  comenzó 
a  predicarle,  y  ccmencarúíc  !# 
dixo  las  «ercedes  que  auia  rete 
útdode  Dios  diziendo:  A  cerda 
C6  hombres  que  Tiendo  vofotros 
cá$titios,  Dios  Nueftró  Señe  tób 
faco  de  crptiueríó  ,  y  libro  del 
poder  del  Rey  Pharaon  ,  de  co- 
mo ahogo  ene!  mar  los  enemU 
gos  que  ospírfeoaiau,  de  qee  os 
faunrecío  para  que  voíotros  ha- 
yefede*  per  cí  medio  del  mar  coa 
los  pies  enjutos,  de  como  os'fof" 
teñep  quarenta  añost 'fióque  páde 
cieir¿deshambre,y  fin  vueftro  tra 
najo  haílafedes  que  córner.,'  de 
que  en  tantos  ánW.Hi "  vneílrb  vef 
rído ni  capaces  fe  enuejceielíeacl, 
ni  rrompiclíen  ,pcr  quererlo  el*3 
afsijde  como  os  dio  valor  yí^er^ 
ca  para  vemtr  a  •uetlros  enenrí- 
gosqueos*qoerian  anihilar  y  ák 
como  o«  praiueeio  de  Iteaafes  « 
tierra  de  defeanio.  lodo  eftc  le$ 
dixoMjyícp, 


■frt 

*cí  h?qaena«ro  "aeamatjátaá's 
¿chinamancafca  asa  htfqaichiri- 

ma  Diofafca,acahamahiiqaicha 
oithá  cuna  churapachana>naqhui 
ftma<mpha,(rrnitpha,camachi'tá* 
haqail  ífqui  hoacavchapha  hifta 
cnahua.hani  acaysa  fauipacaraa 
loraphjfcah'ae j,  ,vcäfca,haa  faqiii 
fiifcamama  ancha  hunttuhoa  cno 
enyaharpana.  Perqué  aca  Diofa 
_piHa.taq.ue  atipin  caocaf$infa,«n 
cha  k  pitfinraqo¡pi,  han'tj»!  qhqiti 
(a  k.ap.ijíñep.Hru  Utfltjj  l.oihapat 
¿a  apüiYhaaihoa  fe'¿p~itaqui  apa- 
tí,níaqni  fcspífipanTca  Mii'afcúa  cu 
■.Ma  vllayírifta  ,<ifücfeor amaina 
../aístoa  ,  hanipíiíapirií^Aaitij  lla- 
J'irpí  tiquechicatna  taripafsina, 
jqítrj  3  taripaña  vrooa  ancha  hun 
tejí  m  !"iiyahatpana,vcanapi  hua» 
k'i^hinaca  . hikhm.msca  yancca 
echa  ni  nathá .caftigahatpína,  ha- 
«i  uuyniquiti  ,  maaíca  cay.caicha 
hiní  aropa  cata^hihata  vea  cama 
a  «paraparo  purípifcahara  fara- 
q'jítauina  vea  Moyfen  ,  nucara 
tyfcathacahAftia.  Acá  haroa  hakh 
.farafita  Dios  fappa  íjruípífcani, 
Jhanl  bocha  hapamanca  Iqrapífca 
H4t¡  frifsina. 

a  Aroíiuípa  maampi  vea  ha- 
qrjen.ijAna  chuv  nidp.if o  puriñara 
qisíca  Ohay  haqueaacaaca  Dío- 
faíla>Mq  atipírihua.baccha  Dios 
laríahua,  haníhua  iutiuifanac&na 
huakanJiCpaja  hayratí,ccbamaui- 
fati,haní  hacuñatí  jmaaíca  anchtf 
ccnati3ifjíbua)a%cha  haccnñihua 
kapihT.miua  kíDifiáafca  kfpiftña. 

papi 


vita  .eiunsfi, 

y  ata  podre  díxoíéi  también.  P.T-» 


.  . 


ce  Dios  bien  hechor  vueftio  per 
ellas  mercedes  en  legar  de  recotí 
penfa  os  muda  que  a  foto  el  a* 
meis,firaai8  y  guardéis  íasmafl* 
¿amientes:  y  áüifoo*  queíiafst 
no  Ichízieredescóttioel  mandan 
grande  fera  e!  eaftígc»  que  tortta- 
rade  vofotros:  potq tiendo  Dioa 
omnipotente  mucho  es  loque  le 
enoja, y  tanto  que  ninguno  ll^g» 
a  a  ira  que  ei  iqm$  quando  k  c* 
nojíj:    Vno  por  gandiísimo  Se# 
ñor  que  fea,  no  e5  Señ^r  compa* 
Ta.Jo  con  e!  y  d  Jpues  d?  enojado 
na  n-*Jen  pra  can  el  donts^nípfC 
fentesy  nr<*&e$í*RtS&í?  al¿n  09 
dará  oydo  a  eíio  antes  juagando 
os  atodosel  d/a  del  juicio  pseajf 
tiga.ra  muy  ruertemeiiee,c<*lti¿a- 
ros  ha  por  el  ma!  tratamiento  íj 
ansísherho  i  los  Pobffc*  v  B  u- 
A*t.,y  no  a  vao  o  d'Psfoips./ino  a 
rodos quaníes  dexsrcüeädcgu-r 
dar  fus  mandamientos  enteramen, 
te  verneisa  fus  manos;  ulto  o  xo 
Moylen  como  poco  antes  rercrí, 
paraque  cobrando  temor  con  ef* 
tas  amenacasifirsíeílen  ütucrasa 
Dios  y  no  le  offen^jelícn. 

2  Y  paraque  e#a*  palabras  pe 
netrafen  mas  Tus  corazones  ana- 
dióles díziendo:  M¿r?d  pneb  o 
que  dcuemos  perfuadirnos,  que 
elle  noellro  Dio* ;  e»  Dios  Qn:nf 
pótenteles  ve  Píos  grande, no  ci 
flaco  y  íin fuerzas  como  lo^-  Díp* 
les  de  los  Getiles,  ni  Di^s  de  buf 
v  a,y  guando  íe  enoja  f/i  ¿r4¡  c|  i>| 


.  /CAPIT 

/>apt  Rapifin.maya  ñekotafapaya 
ropí  cchaajirí,  infiernonitá  viñf* 

PjfUrii  ¿mMí  H?mfríkH:i^íj£  iM 

tfljí' íí!íé.$  ufe  Bp^líjifjUtfcfS  JJíáJ 
Äi  ¿JiuLurhdüihüi  2j5iufíti,cana 
chnrätafa  hanípichuritobna  liti' 
ti  pachatutwfm«*pKhanfa  búpápí 
haquírtná'.fahiuuínacfa  tarípaiií 
vcapachafc^taque  pufi  fnu  h«qae 
nacapinayracafparo  mathapaaní 
banípi  vcanafea  taque  haquena- 
eathá  mayníqtiifa  ccbnfsnitímay 
cpnacafcajna  na.qaefajbuakheha 
fa  ccapacafa  ,  haechafa  hískafa, 
rnarmifa  cha'hafa,vcáeanípi,hna 
fehchanaca  y  .meca  chamilca  vcapa 
charagpi  mutuyani  Y  llama  hua 
khchanaca  yanccachau'ttfa  muta* 
yirica:címífapi  mqtoyaní  hupa 
quíquípa  haní  haciurínaca?  hií- 
quicbauipatfa  hani  firoírinaca? a 
popa  ,tatpa  Díolpa  canquipana, 
baní  apuhahua  tatabahua  Diofa 
hahualirinaeaíChecpini  ancha  hu 
ttabua  motoyaní ;  hechaninacaí- 
ca  inapí  ccapacafa  ccapaqueriqui 
hiiqui  vilaía  hilqui  vilíriqui*hani 
fi  ve  pacha  cuna  hama  cancana» 
pata  haceuta  caucaniti .  banípi  a- 
empacha  apnnacahama  chacueba* 
rntí^yca  fopa  taquecbicama  hakh 
íarapiícamá  ,fafsina  Moyíesvca 
baquenacaro  euUuHauina. 


t  Hamarag  hichapaehafa  San 
H  Yglcfia  tayefla  Spirítu  San&o< 
O  a  fama  Tata  caneáis  ina,  marañen 
4#háyatutitjuiwío  vr»  Dicfna 


v*L8   L  I.  ~f¡m' 

ma  fu  irá  y  ^nY|ánfvn  ¿¿téííA 

&&&|día  lié th'a  á  Íti8p$cca<i!cfe's 
Áfilf  ft£¿£t£c!6r  de  períocas,  que 
fi  ei  Key  fuere  peecador  «  rebel- 
óle a  fus  nunda miente ¡i/notícW 
qaenta  ft  es  Ke/^p  no.nl  tiere  ca 
enfacon  düdiaa'SjO  n-o  dadinst  y 
aia  ñn  del  mido  el  fo!o  fera  fue¿ 
de  vinos  v  nmei  tcs,y  en  aquel  til 
pü  a  iotio§  les  iioQibres  del  vní- 
netfo  juntara  delance  de  fo  «c."tá; 
miento  finq  falte  ninguno  cUÜo* 
Reyes  y  plebeyos, Ricos  y  pe  bre* 
grandes  y  pequeños  >4bon>bres  y; 
mngeres  le  hallaran  alliprtftnter 
Entonces  bolocrá por  les  hueifi; 
nos  y  bíudas  ,  y  d  ha  de  caftigaf \ 
por  los  agraulos  hechas  alaben* 
te  miferable,  que  caliigo  hsVa  a 
|osqiieno  hazen  cafo  del í  rí  le 
ftroen  por  las  n  ercedes  que  del* 
reciuíer'dn/fNi  le  tienen  a  me  r  de 
Padre,nirelpeclo  de  Señor,  rite 
«ncr  de  Dios' Sin  duda  cue  tema 
ra  terrible  caftígo  deilos,fean  loa 
culpados  ricos  quáoto  quif/nen» 
y  nobles  cerno  qnifieren  ,  qct  en 
aquel  dia  noffe  mirara  a  km» tq-oe- 
zas,  ni  ala  nobleza  q  vn,o  huele* 
retenido  , ni  abraacep.tacioii  de> 
perfonas  como  fuele  auerla  ta 
los  Señores  del  mundo   per  tito 
«Uso  Moyflfen  alos  d«fu  pueblo*  • 
Temed  a  Dics,amaïde  y  ftrtsíldt 
3  Deftapiepiaííaanera  la  fanc* 
ta  Ygleísía  nuettra  rasdre,  irfpir* 
da  de  Dics  cada  año  muchas  ve* 
zesnos  trÄea.la.iueaioria  el  di* 
Pl  del 


m 


VITA  •■CHR-ISTI. 


¿aripariapa  atsma atamifto  bakh 
iarav{lo;hopa  fappa  firuifsina ha 
ftí  hosharo  pariiíaflataqui,  ancha 
«ittíuiriíTa  cancaUma,pííichuf  • 
enaiTiraqui  hamurpaafsína  ,  sea 
fet»ahuauacahaca  mokhfathá  faca 
basca  inancatffHríqaihua  ,  ftttAP 
Cha  fah.3,b»khfarna  a'ro>hakhfar» 
ftinfca  íappanoa  Dios  íiruiuf  al- 
ñanïhaqiienacAhamaiäränaeaut 
íaisiia  ,  checp'mi  juicio  vrothá 
J?roph.etanaea  atainaquitóoca  , v* 
ca  atoaba  hakhrár¿ñ¿pinihoa,lfa' 
pa  ma  Propheta  IlVyas,  Diofna  v 
rupahua  hiyani:  vea  vriifca  kapiíi 
■3,roituyaña,c&itigañ4  vruníhu'a 
fatauína    Haní  liabas  Upaquití: 
tanatea  allokha  Proptretanacaju 
icio  v-ra  Dioína  vrbp-ahua,  vea  v 
ruca  fapífque  Va  v  ropilla  paña 
taque  vrunaca  Dioian  quépanla, 
taqaepacha  bupafapan<;aqu*pi,  v 
ca  vrunapílJa  Dioscamifa  haqne 
na*a  vrúcuna  chuynr'pacamacu 
nafa  luri  ,  hamaraqui  linpa  fapaq, 
canafa  amahoatnacama Inrari. 
Hichjci  Dios  luqaiíTaapofnaqrí' 
nacas  aquifa, haz  iendaqui  famqqi 
rinacit*qc5ifa,hnachuca  hocharo 
puririnattacaqusia  ,  cuna  yaneca 
Cüuvíti  Antnacacaqaifa,  amo.'ara- 
pilstn.i  hamachaquíhua.chuyma- 
panaq?itpíhtaacaychi.  M  a  afea  juá 
Cío  vra  hánípi  aaiucanicb  llaílir  • 
«ivcúvru  ancha  amucaúina  ha* 
«achauipathá,  ancharaquí  fcapi* 
nVi. 

^    Akha  choyraapafa  Puma  ha 
19a  CGulcnaijay<aya<riatípafa ,  illa 

pfth&ma 


del  juicio  ,  y  nos  aéem  3«*Í7a  con 
el  par&que    deaeras  Gro  mos  a 
Diosy  jio  le  offendairtos  ,como 
madre  que  mucho  nos  quiere  f 
entiende  naeftra  flaqueza  dize: 
ítftos  mis  hijos  amonedad  ié  coa 
blandasy  bnenaspalabras  no  haf 
rancafo  dello  :por  eíTo  ponerle» 
he.por  delance  las  amenazas,  pa- 
raq  cerniendo  firoan  a   Dios  y  ví- 
oan-comahombrescemf  rotos  dé 
fas  almas, y  de  ía  {aleación.  Oye 
lo  quedize-el    Pn  pheta  ifavas: 
Vendrá  dize  Cap,  13  eídiadélSe 
ñor  y  lera  cruel  líet  o  de  indigna 
tion.de  ira  y  foro* :  y  00  loío  el 
Prophen  ifayas ,  ííno  otros  mu- 
chos Prophetas  al  día  de)  Inicio 
llaman  día  de*  Señpr    Perqué  »ü 
que  todos  lo*  días  fean  días  del 
Señar  p\  to  aquel  día  todo  e?  de 
íolo  elporqoe  afsi  como  lea  hó* 
brescada  día  hazen  roquequíe- 
ren  a  fu  voluntad  .afsiaque:  di  j 
Dios  folo  hará  loque  quiere  fcJ 
¿un  fu  voluntad  Dils'mula  Dios 
sbera  con  los  foberuí» -s.'Crn  l<  • 
codíciofus/con  los  desíionetle», 
y  con  todos  los  demás  vi  .íofos  y 
no  ies  mueftra  qnan  mal  elta  con 
ellos  pero  enel  dUchl  ja  icio  no 
diffcímoUra,ant«spcr  au*-r  dilsi- 
motado  mucho  también  U  enoja 
r«  rancho* 


4  Sa  manfedamtife  fe  enojara 
como  Lcon:yin blandura  aguiía 

de  rayo 


CAPÍf  V 

panamá  haqhenáca  hakbfaraanf; 
ar*.pafa  kapiíña  c?m?quíní  ho- 
eháni  haqnenacaraqu't,hani  cotia 
h   ma  vlltnaqueri  haqueía,panv 
pacbaniti  ,   flcapacbanquípana  , 
haaníma  hoanima  faíáj,  baní  haa 
muipat?ca  vcapacha  matama  mu 
toma  Uraquini. acSpscbans  mo- 
fe h '  a  a r r  mp i  n a r o  he k h i a t a  fa t ar, 
hanihakhfnaspatfca  kapifiíaman 
qaep2Ch^fo  mamafani  ,  aeapa- 
íbaua  ¿ateto  vru  amutafsina,naa 
hskhfarícafata  ,haní  hnkhfaraui 
patfca/inficr no  amaro  haccunta* 
Ría  iani  huparo  buaquiri  ttaquc 
'iïyriropi  ,  hakmarañafapayompí 
«hica  mutnrna  fanij  hampí  vea  v- 
roca  bicha  amucaqui,«una  hocha 
lurtpanf^hama  amucanitijllaílír 
pteamiía  Propbeta  ifaias  hífqui 
bartia;amucaqüithÄhüa: baní  vil* 
gHirnaqhnatoentha  ,  fhuymafa 
lírníncaíiq{íoitahaa:hKraanaca  ya 
cea  lnrimana,hay¿¿huafahna,  íya 
pífi  chuy  manichekha  i'aqoífma;M 
chaca  amparahancapiíclahiu^arn 
parahafa  aatahahua  ,  caneshafa 
a.ntocahahaa  ;camifa  marmínaca 
yoeachaísína  hnarariqaerica  ba- 
rra, rr.asfca  naahaarartqaipíhua 
rariha.  bumanacaíca,  yocachaíjri 
marmt  hamapi  ananay  atatav  fa- 
pifcahatafafsínpí  hochanínacaro 
faoi.potriajaqaíkapiíií'ajccaltaía 
thafcufa,  Dios  Anquiífafca  y  oca 
chaíiri  raarmii  a  mutuñaparepí, 

íníicí 


I¿  O    L»  I#  <?  2  c 

de  rayo  atronara  el  mudo  y  fus 
palabraGjtodasferan  dcfaña,y  tu 
ror  cetra  los  peccadoresmo  per- 
donara a  nadie  por  bueno,  o  mal 
parecer  y  roílro  qtcngajy  por  no 
auerí'e  enmendado  por  mocho  ñ 
les  exorna íen  ala  enmienda  mica 
tras  cftaua  en  eñe  mundo,  e-fitoa 
ees  les  apandara  padece r,y  maspa 
decer,  yperno  aoeríe  bud  o  ai 
Dios  quado  ios  exoftaoa  bíanda 
mfee  a  qoefeeouirtíefcn  aehccm 
enojo  íes  mandara  y  r  a!  infierno, 
yporno  auerletemido,exortan* 
dolesa  q le temíeífen cola  memo 
tía  del  juiciosa  aquel  día  los  má 
dará  echar  enla  hoguera  del  infiép 
no,  y  padecer  có  los.efpantabl$f¡ 
Dem-níos  a  ror  meta  dores  deleMS 
q  fueron  defu  vanda:No  diüimm 
lara  entonces  delamanera  qsora 
difsimnlapor  muchospcccados  ^ 
los  hóbres  cometan,  antes  ce  mo 
dize  el  Prop  ííaias  C.42.  dsra  en 
entonces  alos percadores:  Calla» 
do  he.difsímolado  he/aífrido  he 
en  vueftras  mildades,y  tenide  h« 
refgaardo  muchas  vezes  a  vue(* 
tra  rlaq2a:pero  agora  venido  ¿w& 
isa  mip  manos. lenatarc  mi  braco 
y  íoirare  mi  boz  y  gritOia!a.m«iJie 
ra  q  faele  leaentasle  b  muger/ñ 
eñadeparto:yo  íeusneare  e!  ^rï- 
to,pero  vof^tros  fentireisiordd 
lores, y  diraSes  elco  enojándote, 
embraoeciédvfe.y  bramando  co 
mo  Leon:Cotnpara  Dios  a  los  éo 
lore*  déla  mager  q  ella  de  parto, 
por  fer  muy  graftdesy  ex.ccú'uqs, 

fe* 


1     . 


■ 


. 


m 


*»¿  VITA  CHRISJX 

ínfiemonqoirinacana  motuñapa  los  dolores  délos  condenados,  di 

«hícayi,ancha  hacchahílafqutpa*  zjendo  Daréis  gritos  como  mu- 

tacancauípatha,yocachafirímar  ger  queefta  departo:  pero aque- 

mí  hamahnaayenhatafaf«ína:ma  Ujsteran  macho  mayores ,  y  de 

afea  vcanacana  mutuñapa  ancha-  varias  y  ditfcrentcs  maneras, 
pi, eunamana  picho  píchopican- 
cani.                  ■■ 

< '.'>■'$    Qjoimfa  yaafupapí  veanacaf  y  Por  ere»  razones  ,  porque  el 

ca  ancha  mutnní,may acá  ntnana  fuego  que  eftara'abraíando  caer 

hanebimpi  almampinaccatacan-  pos  y  almastes  muy  abraíador,q 

cani ,  vea  nínafea  ancha  fintihua  efte  nueftro  comparado  có  aquel 

naqhai  •,  acá  ninaííafa  vea  ninápi  parece  como  pintado  en  vn  papel 

chícataea  maya  queilcaro  píntat  y  el  Propheta  Hayas  tratando  de 


jaquipi:  Propheta  ifayafca-vcana 
.cana  mutuñapathá  arofifsína,  ma 
qhqepacharo  fatanaca,juício  vrn 
na  hupanacapnra  vllttafiíYina  an 
ahahua  hachaní  fanapi,checahua 
vcafca  arofí  :  vcanacapüla  maíl- 


los tormentos  dclos  condenados 
díxo  Cap..i$.Qae  ei  dia  del  juicio 
mirándole  vnos  a  otros  lloraran 
arroyos  de  lagrimas;  y  dsze  ma- 
cha verdad  .-porque  mirado  a  lois 
otros  condenados  las  comp¿ñe< 


. .,.. —  _.  w..  .  ..........  w^...-  .......       „v .  ~«  vV. ....... ._-  .  — r 

qhuepasharo  fata  mafipft  vílttaf-  ros  verán  que  echan  ruego  por 

fina.  Ñafapathá  lacapathá  nayra-  lasnarízes  por  la  boca  y  por  los 

pathá  hornothá  hama  nina  nacfa  ojos  como  de  vn  horno  ,y  vien- 

,ri,haukafuri  vlljaní ;  vlljafsinfca  dolos  darán  gritos  diziendo:  De 

.natía  vea  hamaraquihaa  mifln,  fa  mi  también  íale  otro  tanto, 
fsina  huarariní. 

«j  Mayafca  taque  yaneca  lura  f  La  otra,porqne  tiendo  maní» 

,ninacpa,kaño  hochanaepa, taque  feítadas  todas  fus  maldades  y  pe» 

ro  ceanachäta  canquipanaraqui  ccados  a  todo  el  mondo, lloraran 

fC.akhíiíiísina  ancha  hachaní:  Ifaias  por  la  mucha  verguencay  airen- 

Prophetafaaea  yaathá  arofifsína  ta  que  reciuiran,  y  el  Propheta! 

.manqhuepacharo  fatanacana  yan  Tayas  hablando  dedo  Cap.  4 -«di 


cea  lurauínacpa  juizío  vruna  ta 
querohua  ccana8hatacancani,hü 
pala  taque  pufi  íuuhaquerohua  v 
lUchaaiú,acahua  acá  yanecanaca 
Inri  (ai'sina,fataqinpi.  Acá  hama 
haccha  ccakhfiropurifsinfca  ho- 

cha  ni 


ze  Que  en  el  dia  del  juicio  I  eran 
defeubiet  cas  todas  las  maldades 
délos  condenados  a  todo  el  rr.nn 
do, y  que  aquel  dia  las  publicara 
a  todos  los  hombres  del  mundo 
d¡£Ícndo:Eíto  es  lo  que  hizirron 
ellos  maluados:  y  viniendo  a  tan 
ta  aflfrenta  como  ella  lospeccado 

re» 


3 


C  A  P I T  V 

ch^niria  ^uenaca  ípínapi  Ilaqoífi- 
ni»huarsríní,kafani:  Niahua  yatrí 
pifóla  acapachana  haquenaca  en* 
na  ccakhfiriroporifinfa  anchabaa 
quichuíirLhanihua callero  mirla, 
nafa  amauírití  ,  mankafa  ínaquí' 
baa  vilkhatkherí ,  hochapa  taque 
biqn.er.oaroccípaiil'ca  chuymafa. 
ehhaceatahua  haychajafiri,  haca  i 
pafca  cuchillona  hanuntaíiri,  qui 
qaípa  hihuaafiriíVcapacbarca  jai 
ció  vrunfcahamaraqnipimáqhue 
pichiró  fata  haqaenaca  ,  hocha- 
naeapaíca  taque  haquenacaro  a- 
rottata,  ctanachata  canquipana, 
quíquipafca  ccakhíicbataisina,  cq 
llonacaro  naakharo  tinquikhati/ 
ta.naa  hanctaeoíita.hihuayita  fa- 
fsina  arottani:  Camiía  Propheta 
Ifayasquiquipabifqui  hama^ha* 
qhaek9akaarora,vraqqcna  toca 
rocaparofa  imafsiña  amahuaní, 
hani  Dios  kapiííri  vlijaña  ama- 
huafsina. 

^  Mayafcaaímanacapa  ancha 
raqui  quichani  mutunijacapacha 
nahani  Diofaro  nakhfauipathá, 
A,naa  Diofaro  hákhíuña  amahua 
faana.vcacca  fappaquihua  kakhfa 
rieatha  ;  maafca  acá  ebuymahua 
acá  ñatíhua  ilullito  fafsina,lekeíi 
ni,  chaymapafa  caroachaña  hama 
hutani,  baque  mahpa  Diosthaa- 
thá  cunamana  cufifiñampi  cufiíiri 
yUjafsina,  Acayaa  hamarpaañata 
qjiiraqpi,  Propfceta  Ifayafa  Dios 
Auquifla  vea  pacha  yaneca  baque 
nácar  o,vllama  chay  yaneca  chuy 

ma 


LÓ    L  I. 


<*7 


res  fera  grandifsima  la  pena  qoe 
tornaranJ.grandifsimoslosgr;tosv 
que  leuantaran  ,  y  los  gemidos  fy 
dará  n :  Va  fa  be  m  o  s  q u e  i  o  s  q u e  c  n 
efte  mondo  caen  en  alguna  airen* 
tafe  hallan  tan  afligidos  quení;¡ 
aun  quieren  parecer  en  publico^ 
ni  tienen  gana  de  comcr,y  publi»; 
candofe  fus  ma  1  da  des^por  falir fu; 
era  de  juicio  y  defatinar  vienen  'a¡ 
ahorcarfe3oiros  a  darle  de  eMoca 
das  y  a  matarfe  a  fi  mífnjos,  deíta 
miímarnanera  el  día  del  juicio  los 
condenado»,  por  ver  que  fus  pe- 
chados y  maldades  fon  maniflef- 
tas  atodo  el  mundo, y  publicadas, 
como  con  voz  de  pregonerory  vt 
endofe  ellos  afrentados  darán  bo 
zes  a  los  montes  y  collados  dizie 
do. Caed  ytédeos  fobrenofotros 
y  matádnoslo ino  dize  el  mifmo 
lfaias)  Q.i.y  procuraran  efeóder 
Ce  por  las  angoíbras  délas  peñas,, 
y  cneuas  por  no  ver  a  D. enojado 
f  La  terzera  razón  es,  que  fus 
almas  teman  grandifsima  tr titee, a 
y  tormento  por  no  aaeffeconuer 
tsdo  a  Dios  mieneras  vínian  dizie 
do;Á  que  íihauiera  querido  bol- 
uerme  a  Diosbíen  hnuiera  pedi- 
do;pero  engañado  me  ha  efte  mi 
corado,  hiriendofeJos  pecho* fin 
faberquehazerfe.y  viendo  que  o 
tros hobres como  ellos  eftap  de-, 
lante  de  Dios  llenos  de  todo  con 
tentó  y  defcanfo:y  paraqne  enre- 
damos efto  el  mifmo  Propheta  I* 
fayas  dize  C.í  f.^ue  Dios  dirá  el 
diadel  juicio  a  lospeccadores: 

Mirad 


rs£ 


VITA 


«as  fifutrínacaraanfcani;hnmana 
«a  haañacattmananaa  firuirina- 
ca  vmani:ham4naca  csakhfiílmáf 
ca  naa  íiraírínaca  anchahua  chi- 
piíiní  qhaethifíni  :  humanaca  qui 
chuGñana  hilafquipata  apkharta 
ta  huararíraaua  ecanccaliamana, 
naa  ítroirínaíafca  kochani.ayma 
ni  cufifipifcani,  alakharo  vihita- 
pifqaemanfeafieilahiu  Iuraaif* 
níhua  híllo. 

6  Vllama  acá  quinïfa  yaanaca 
fuoapí  vea  vru  yaneca  chuymaní 
naca  tnutopifeaní  phattiha  fafsin 
jfa  haniraquíhaaqoifaanritijimáíi- 
ha  fipanícamaampí  ccanaro  >rp- 
íuni.  Propheta  lercmiafca  juicio 
vru  fappa  hamarpaanaííataquira 
qai,  Di'os  lantiarofifsína;nahua 
nahuí  vea  vru  laraníuacaniatha 
teítigo  faattahanaraqhua  muta* 
s»ataqaicanqnirífca  mutuyaha  il: 
HiuíídnacapiiSa ennafa  lurafsina, 
Diosa  ayfacaeacháhua  lúr ataña: 
Vea  fapapí  Dios  taque  lurauima 
chavm¡;haqoíhaa,nayracatahae' 
búa  larapif&a,  naraqutpí  earipa» 
maaiifca:hochaaíaaeafca  ajota* 
yarn3nia,lnraninacamafca;aroíÍ« 
uiriacamaíca  amkh&iïuin acama f- 
ca  vea  vru  hanipi  mayaquífa  echa 
faniti  hifto.  Haní  haya  maratkha 
faachu  maratkha  vea  vro  pdlichí 
ni  faúafataquifca  Propheta  Eze  • 
chiel  fucínt,  Dioíahua  juicio  vra 
thá  atíirufsinajilkacjhua  vea  vru 
ce?. punní¡vca  vínica  yanecanaea 
qu'u^ amparahdaahua  mutayaha 

vea 


CHRSSTI, 

Mirad  malaados:ayBnandovofo 
tros  nüsíierGoscoraeran^eftado 
voí otros  muertos  de  fed  mis  fier 
nos  beuerá-.vofotros  afrentados 
y  confuíos, ellos  contentcs,y  re- 
gocijados; voíotros  aullado  y  ra 
blando  por  el  dolor  v  pena  q  fea 
tiréis  dentro  de  vofotros  ,  y  mis 
fieruos  cantaran  cantares  de  fW* 
tay  alegría:  y  mirando  voíotros 
arriba  gtmiédo  y  llorando  ,  ellos 
citaran  en  grande  6cfta y  alegría. 
6    Mirad;,  como  por  eítas  tres 
razones  los  peccadores  en  aquel 
dia  ellsrá  muy  afíligidos.y  dciTeá 
do  huir  no  podran  ponerlo  por  o 
l>ra,y  deííeand^e  (cor  derfe  facar 
los  há  a  mas  cl^rs  luz   E\  Prcph. 
Ieremkspsraqentéd^mos  mejor 
lo  qes  el  dia  Jel  juicio  hablando 
en  períbna  de  Dios  dize  C.a<».  En 
aql  día  yomifmofere  teftig'o  de 
vaeílras  maldades,  y  yo  también 
caftigarealq  merece  caltigo:  Por 
que  nofotros  todo  lo  qhazemos 
lo  hazemos  deláce  délos  ojos  de 
Dios  por  eflo  dize  Dios:    Todas 
vaeftr as  obras  eltan  en  mí  memo 
ría^y  todas  las  aueís  hecho  en  aú 
prefencia,  y  yo  mifmo  juzgaros- 
he  y  caftígare  a  los  delincjuer.tes, 
y  en  aql  día  todas  vueitras  obras, 
palabras  y  penfamientos>ertaran 
patentes  y  preíentes  a  todos.  Y 
paraq  nopenfemosqporaf  ntura 
tardara  ea  llegar  aquel  día  grade 
numero  de  anos. El  Proph.  Ezeq.  j 
tratado  del  dia  del  juicio  dtzean 
perfona  de  Dio»  C.  7.  El  día  en  q 

teuao 


*¿*¿_ 


CAP1T 

vcaTupa  hani  hayapschatkha  pu 
rkhini  fapifcpbanti  fafsínahua  a- 
tamítohiíto,  Daniel  futini  Pro- 
phetafca  juicio  vrunahua  Dios 
AuqaiíTa  vt'trafsinaqui  taripaníí 
haníhua  camíla  acapacha  apuna* 
ca,haqae  hihuaauitfa  fauca  (auca 
qai  tarípquirica  hama,tarípaní- 
tljmaafca  hochani  naque  viñaya 
taquíhua  ínfiernorocarcnni.vca* 
na  viñaya  mutua«ipataquí,  nía  ta 
que  hjqaenaca  mayaro  matbapi 
tatka  h an ira  hochani  haqoenaca 
maya  aro  arofqnipanahua.  Dios 
maya  libro  hapatatafsína  ,  taque 
yanecalurauinacapa ,  taque  ho- 
chanacapa,taque  yatuca  amkbafí* 
ninacapa  vllachaani  ,cunalayco 
acá lurataí  fafa  hochanínaca  amo 
q»ipanfca,taquechícapa  maqhue 
pacharohiccarpaani ,  faraqniftó 
loel  futini  Prophetafca  lakha  , 
cchamaca  vru  hakaquihua  ,  hani» 
hua  bayatí  faraqutfto  :  Naum  fu 
tini  Prophetafca,  Dios  lamí  aro 
^fiísina.  Vea  vru  candela  aakbaru» 
isinhoa  ,  haquenacana  hochapa, 
hacchafa  hiskafa,tumpaha,  thía- 
thá  thiathá  vílafiiha,  hani  maya- 
quífa  allcafifa,  acahua  fañataqui^ 
fafsinaraqui  atamiíto  tCandela  a 
akharnfsinhua  fafsinfea,  haníhua 
maya  yancea  lorauímaquifa  ¡ma- 
ca ñama  huaqoifiniti  fafsin  Iiama» 
chuto,  Dauid  Prophetafca  vea  v 
runa ttaqquefiñapathá  hani,  ha* 
cafa  hacafaqui  atamiftoti    Maya 
Ffalmopana  acá  ruma  arofiísína, 
juicio  vro  Dios  yanccanackha  * 

ranina 


V.LO  Lh 


fz$ 


tengo  de  feazer  «arnícería  en  los 
malos  por  mi  mifmo,nadíepienfe 
que  c&a  lejos, prefto  a  de  venir. 
Daniel  C7.dizc.Enel  día  del  jut' 
eio  Dios  N.S.hara  juicio  de  alien 
to,  y  no  juagara  de  cumplírmete 
como  juzga  los  juezes  del  mundo 
aunque  fea  en  negocio  de  muerte 
fino  qué  el  deJínquente  ferapara 
fiempre  deserrado  para  padecer 
eternos  tormentos,  y  defpues  de 
auerfe  juntado  todos  en  vno,  arj* 
tes  que  el  culpado  abra  la  boca 
para  hablaren  fu  abono, Dios  N. 
Señor  abriendo  el  libro  délas  cóf 
cieiJcías/acara  a  luz  todas  las  m& 
las  obras  ,todas  las  maldades  j  y 
ana  los  penfamicntos  dízíen^os 
Porque  híziíteefío?  y  no  tenien- 
do que  refponder  los  peceadores 
delterrarlos  ha  a  los  infiernos,  fo 
el  Propbeta  C.s.  dize:  Cerca  eíla 
el  día  detinielas  y  efcarídad.Nau 
Prophe.Ca.  i.  dtze  enperfoua  de 
Díos:En  aquel  dia  con  candeíaen 
las  manos  efeudrínare  lospecca-- 
dos  délos  hombres  grandes  y  pe 
queños,  y  haré  que  parezcan  to- 
dos por  fu  orden,para  dezir  veis 
los  aquí  todos:  y  en  dezir  que  los 
cfcudnñara  con  candela   en  las 
manos, dionos  a  entender, qse  no 
podremos  encubrir  nueílras  mal 
dadesni  vna  que  fea.  Daoíd  Pro 
phetanopoco  eneareze  el  traoa 
jo  de  aquel  dia  hablando  deftama 
ñera  enel  PlaSmo  diez:  En  ei  dia 
del  juicio  Dios  lionera 

1*1  fuego 


ro  nina  hallurma  halliiyan'i,hupa 
naeafea  pattihafafsinajhaní raqui 
hua huaquifaanieij  pattiha  fipanf 
ca  alafre  laramaninahua  9  Illa* 
pahua  ,  tutucahua  vpanaekharo 
puriniparitafea  mutoñspa  hua- 
quepacama  mutuni  ,hani  taque 
mntuñapati :  taqnepílla  hanihua 
vcacama  arcfiantí  faraquiíto. 

7  Amaatta  Salo manafca  nina 
hua  hacahuatafirohua  cataríhua, 
cuchillohua  hihnañahua  juicio  v 
Tuyancca  haquenaca  mutuyani 
faraquí.  Ancha  llamppu  cboyraa.' 
ni  Santo  Iobfutiní!ea,vca  vruna 
fauaracufiña  yaanacapa  hamurpa 
afinaraqui,  Oíos  Auquiííampt  a  - 
rofifsína,Díos  Tatay  maya  mer- 
ced mayfimama,  acalca  íya  faracj, 
quita, mokhfa  chuymaha  nayra» 
catamathá  kata  hacucbi  vcacca, 
hanihua  cunaeí  mayifiña  amaufa 
ma:  Maaíca  Tatay  infiernoroqui 
ímátita, juicio  vruna  kapíññama 
eama,ham  kapí(iñáma>ccultuña- 
nta  vlljaña  fupa,ancha  cufiíifahua 
vcácahajPorq  naa  ttaqqueta  ho* 
chakheara  haqnaca  hama  kapífi- 
ñama  hanivlljafsina  hanihuatta- 
qquefiri&batí  fafsiria  roay  ífitsui- 
na,  Acá  hama  collana  chuymani 
lob  vea  vrn  hakhfaripanfti ,  yan- 
ccana  vcavrn  infiernoro  ímátita 
(ipanfti,hochafapa  haqnaca  yoca 
chata  cancauímathá  hichavruca- 
ma  boehaqui  lurtrínaca  camfa- 
pifcahatapi,hakhfarahatatí  hani- 
«ha-í  Hanifa  hakhfarama:  Porque 
vllaqui  vllahata  ,  hanipi  I  B  S  V 

Chrífto 


VITA    CHRIST-!, 


fuego  Cobre  los  peccadores,y^ue 
riendo  ellos  huyr.no  podran.qse' 
vendrá  fobre  ellos  aqufre,temptf 
tsdesy  torosllinos  yconeftoter 
nan  parce  di  fu  tormento,  no  to« 
do.porque  todo  nupuede  expíu 
carie. 


7  El  fabío  Salomón  dize  Eccle. 
$»>«  fuego. granito,  ha  mbrejlierpié 
tes, vineras  el  cuchillo  la  muerte 
atormentaran  a  ios  malos.  E!  Pa 
cientifsimo-ïob  entéd.iendó  bien 
las  cofas  eílra ñas  quepa  (Taran  a* 
qnel  diá, hablando  con  Dios  dize 
desamanera  Cap. 14.  Señor  Dios 
mío  quiero  pedirte  vna  merced, y 
ruegote  que  me  la  concedas;fi  en 
tu  acabamiento  es  de  alguna  efti 
ma  mi  fufrimieto  y  paciencia^ 
no  quiero  pedirte  otra  cofa  fino 
qme  el  codas  Señor  enei  infierno 
hafta  que  enel  día  del  juicio  le  a* 
cabe  tu  ira  y  futor,  y  con  mucho 
contentamiéto  eftarc  alíí  por  no- 
ver  tu  brsueza  y  enojo  pues  no 
terne  deqatfigirmeno  viendo  tu 
íra,como  los  deidichados  pesca- 
dores:  y  fícemia  desamanera  el 
pacientilsimo  Iob,y  pedia  qne  le 
efcondieííe  enel  infierno-  qus  di* 
reís  los  peccadores ,  que  defde 
que  nacilles  ,  halla  el  preíen  » 
te  día, no  entendéis  fino  enpecca» 
dos  y  maldades?  Teméis,  o  noí 
masque  no  temáis:  porque  con 
vueftros  ojos  lo  veréis;  Poruen» 
tura  no  os  pondrá  miedo  Chrífto 

eidia 


CAPITVLO    LI. 


?3i 


Ghrilto  AuquiiTa,hiska  iñafo,  v- 
ma  huahua  , chaataquí  ccarccati' 
cafsma3haccha  apa  Herodesfutï 
ni  hakhfarayri  vcapachähakhfa- 
raahatpana  <  Hanitipí  huertona, 
Dios  Auquipa  hamppaticafsina 
taque  vilapafa  vca  vraquero  hua 
ratathá  llaquiíitathá, allokhata- 
ma  tama  ,  cuchucuchn  Iudiona* 
ca  Natbähua  lefus  Nazareno  fa- 
ñs  maya  arvpampiqni  ,  taque  v- 
raquaro  híhuarja  tínquíyrí  IESV 
Chrilto  Auquifla  ,  vcapacha  Po- 
ma hama  cculturi  vlljafsína,  yan 
ccanacafca  manqhuepaeharo  ma 
pha  firi  iiapaisina  hakhfarapif* 
cahata?  Porque  camifa  Quiquipa 
Sanólo  lob  hiíquí  hamaia,mokh 
faaropafa  hakhfarala  iíapañípan 


el  dia  del  juicio,  pues  qttando  ¿ii* 
ño  tierno  ypequenitOjy  qnandd 
eftaua  tiritando  de  frío  hizo  te- 
mer al  Rey  Herodes,  Poruento- 
ra  en  aquel  dia  quando  vieredes 
a  Chriitoernbrauecido  como  Le^ 
on,yqueoyeredes  que  manda  a 
a  los  peccadores  défeendir  a  los 
infiernos, no  temeréis?  Pues  ene! 
huerto  haziendo  ©rasión  a  fu  P& 
dre  eterno, defpues  deauerderra 
mado  en  el  foelo  araoy  os  de  farí- 
gre,y  eftar  cargado  detriítezacó 
vna  fola  palabra,e6  dezir  Yo  fop 
I.Nazar  enojderrí  bo  é  el  fuelo  co 
rao  muertos  a  inumerables  mana 
das  de  ludios? Porqcomo  dize  el 
mífmolob.  C.a6.  Si  las  palabras 
matas  de  fu  boca ,no puede  oyrfe 


ca,  qhuítípí  kapi(ifaccultufa,ílla  fin  miedo  ni  eípáto,quíé  podra  o 
pohama  huaraeurraroíiuipaiía-  ir  lasqdizecó  íray  enojo,  como 
paña  amahaafpa?  Leo  embrauecido,y  trueno  ^afó 

bra. 
SEGVNDA     PARTE 
donde Cetracta  del 
Antecbnfto. 


NAYR  A  Patríarcháaca  Pro 
phetanacafca  acá  bakhfara- 
ña  juicio  vruthá  atamaquíftoca,v 
eathá  haccapa  fapaquihuaamkha 
faafma:hichí>fca  quí<jpa  leíu  Xpo 
Auqui(íana  acá  yaataraqui  yati, 
chquiftoca  ,  vcaraquiamkhaíita- 
na  S.Macheo  Eoange{iopana  le. 
fuChriíto  Aoquiífa  hacchahakh» 
faraña  apu  aamahua  juicio  vru.a 
pu  cancanapampi  ,  Angelefnaca 
arquirini  hntam   hülohua.    San 

Lucafna 


HE  aquí  que  os  tengo  referí* 
doy  tray do  ala  memoria  al- 
go délo  que  dizen  los  anti- 
guos Patriarchas,?  Prophetas  de 
efte  terrible  dia  del  juicio,  agora 
traygamos  a  la  memoria  loque 
el  milmoChrifto  nos  entena  acer 
ca  defto  mifmo.  Por  S.  Matheo  a 
firma  que  vendrá  como  vngran 
Principe  el  dia  del  juicio  ,  y  con 
grande  mageltad  acompañado  de 
Angeks  Cap  .zy. 

Ll    2  Por 


j¡ 


$*  VITA 

Lueafña  EuaogeliopanCca  juicio 
vru  o,ia  purihafipana  , nayra  co* 
namana  aucafiñahua,  hihuaafiña* 
hua)haccfia  vfahua  puriní  vnan* 
«habama,vcatfca  Antechriftohua 
hutaní  fara  quífto  San  Pablofca 
.Antechriltohochafapahuajhuakh 
Hita  chuyaianihua  futíchi,vcafca 
(cam'ifa  Prop.heca  Daniel, veatná 
S  Dolores  ^maQrtanacahifg,  ha 
roa  )  quimfa  mará  cchakhtainara 
níquimna  haqucnaca  haquettani 
tokhrifini.Iuáionacana  vilapathá 
innaveafea  hmani,fatípafca  An- 
techriítonisAntechrifto  faísícfca 
Chriftona  ancana  vñípa:aucapáTa 
aucaparaqoi  fihna.  Porquecami- 
fa  Iefa  Chrilto  Efpiritn  Sanciona 
Surauipathá  haecoesta  cancana, 
solían*  Virgen  Mariana,  donzc- 
SIasü2,i>anftana,!bmpaca  ehay, 
snaataapnraepaää  yur¡na:hama 
raquipi  rea  chacha  hathalini,híu- 
íTanacayuri&anca  hatnaraqui  ya 
sríni:  maafc a  Anqu'tpa  cayepa  che 
eana  hocha  ecapacanihua  ,  may- 
nífa  maynífa,pampaqni,mayním 
píraqní  iqoírihaa  canean!,  Snpa- 
yofca.vcana  chuy  mapa  varec a na 
eaqui  caqne  hocbanacaro  hihuata 
«ancaiíataqoUmufapatCchicchÜla 
quecancañapa  apfofinihua,  Dios 
vea  hamapha  fipanfca,hanira  yo* 
eachquipanpi   vilapa  chuvmapa 
faráñapa  yanceachant ,  nía  yori- 
panfea  ,  amkhafíñani  cancañaro 
puripanfea  >  viñayapin.ichoymar 
pa  yaneca  mantea    fartri    yati- 
«hani  ,  checana  híska  huahuat' 

pacha 


CHRISTÏ. 

Por  3. Lnc^sdíze  cine  poco  ant^s 
del  inicio  como  en  Teña!  abra  mu 
chas  guerras.oiortsndades  y  pef 
tilencias*,  Precederá  también  la 
venida  del  Antechriíto.aquíen  $, 
Pablo  llama  peccador  y  hijo  de 
. perdición  el  qual  (conforme  a  lo 
que  d'¡ze  Daiitel.y  ios  Sáftos  Doc 
tores  mrerpretan)fera  Monsrcha 
por  efpacio  de  tres  años  y  medio 
Afirman  que  lera  ludio  denacíon 
Uamafe  Antcchriíto  ,  qne  quiere 
dezír  Enemigo  y  contrario  en  to 
do  y  portodoa  Chrííto:  Porque 
afsi  como  Iefu  Chrifto  fue  conce 
bido  per  obra  del  Spiritu  Sánelo 
y  nació  déla  Virgen  Maria  ,  don» 
zeüafanótifsimay  honeftífsima, 
afsi  cPe  aunque  nacerá  de  varo» 
como  todos  nacemos  pero  fu  Pa 
dre  y  madre  (eran  vicioíifsimos, 
y  adúlteros  y  el  Demonio  vlara 
detodas  fus  mañas  y  artificio* 
parac,ue  fu  complexión  fea  muy 
inclinada  a  todos  los    vicios  y 
peccados,porque  permitiéndolo 
Dios  aplicara  los  humores  y  dif- 
porna  la  materia  para  ello  Y  def 
pues  de  nacido  y  llegado  alosa 
ños  de  diferecion  fiempre  le  indi 
nara  al  mal ,  de  modo  que  defde 
fu  niñez  g,or 


¿«dUL- 


CAPITVLD   Ll. 


*** 


pachapiuijfemcans  ha  manía,  ha* 
ni  ^ngel-  haacaychiripana  íappa 
Brñknaliyaipá  Faosniti. 

9  lefa  Chrilto  Aucjn«iTa,ynri- 
c?nca  veathá  hihuañapacamahua 
buakhsha  vííioMa  cancana,  hoa- 
fchíha  eáncañaquí  ansha  amahaa 
na,  haakhcha  hamaraqui  haqhne 
Cicallrn  ana  ynrina,rnava  Crufa 
na  henke'vhnia  hihnana,maynína 
am¿7a  v  paro  imara  cancana  An 
■tecariítDfca  huka  htnhoatpacha 
piai  vtñaya  rtjtü  ccapaca  cnnani 
éauqátVí  cancana  amahuaní,  So- 
payona  mntspampi.haccha  ?eapa 
ca  cancañápampí  acá  mund  ^nqui 
ri  haquenaca  lläHini^ayïiahaqae 
tia¿aí¿  hupamita  b¡jqracafí»,cho* 
qje  coilqae-,vr3qtná  ceyanacatbá 
caycakhajConafa  cauquíla  mida 
chi\vcapí*. la  taquepaehahua  bnpa 
can»  :  fupayonacahna  vsrafca  vlia 
chaani  c  larani  apanirapiní.hupa 
na  vaneen  (aranípa  arquinnaca- 
rafea,  casi-schitapa  hu icaychirí • 
ruc srafca.alh  khahoa  cunafa  cao 
qaífa  laquiníiColiqucnfa  aSliqui- 
pani  leíu  Gbriílo  ÁuqaiiTa  viña- 
yapí  cattri  líumpaca  cancana  ha- 
cenna  vcafgpa  nupaía  Virg.cn ca 
eaísioa.tavcpa  Vir^errtataqni  ya 
r¡?ia  a -nahuana  ,  Oforíftiano  hua< 
haan  ípariifc';  tuttrí  ca¡  esmaia- 
fainaraquí  vaci ,h¿na  :  qhüitiro- 
kha  Sptriía  Sánelo  tue  ña  iiumpa 
Ca  caiicañí  ch[iraíiña>chorachj  v* 
caiiacaro,  Antechri#ofca(camifa 
Píopb  Da'n'tetfl'rfAtïia  )"uachnca 
hoanaroftud^  ui ata  cacan íJ-Xpa 

en-vBa 


por  maratúHa  dará-lagar- alas  bu* 

ñas  inlpíraciones  del  Angüdcfa 
guarda, 

9  Iefu  Chrifto  Nuedro  Señor, 
d?fdeíu nacimiento  baila  la  mn» 
erte  profefo  fiempre  y  abraco  la 
pobreza:paes  nació  en  vneftabio 
y  mano  defnudo  en  vna  Cruz,  y 
fueTepultado  enfepalchro  a^e- 
no. El  Aneechriilo  Jeíde  íu  niñez 
liempreafpirara  a  tener  grandes 
riquezas ,  y  por  aniücio  del  De*- 
nvonío  verna  a  fer  mas  rico  qtíc 
todos  los  hombres  que  a  suíd© 
enel  mando  hada  las  cíépos:  Por- 
que todo  e!  oro  ylaplata  y  los  te 
foros  déla  tierra,y  las  minas  ferü 
íayasjy  lelas  moldaran  y  eraéra'ji 
los  Demoníosjy  aios  que  ie'lígu're 
ren  y  a  fus  manda  tinentos  obeáe 
cíéren  »repártira  grandes  rique- 
zas y  copia  de  dfVeros;  lefa  Xpo> 
Nueilro  Señor  eftttno  mocho  íi$- 
pre  la  caílidad,  y  por  eíío  no  I  ola 
menee  rué  Virgen,pero  quilo  na- 
cer de  aladre  Virgen,  y  ¿Cttufejo 
que  fus  fíeles  lo  faetícn,  aquéllos 
aqnien  e!  Spíruu  Sánelo  hizieífe 
merced  de  dar  eä  don  déla  caíii- 
dad ypureza.  BlAntt-chnOo1  (co 
mo  qizg  el  Propheta  Daniel  )  fe 
entregara  a  toda  d  shüntiVidad 
y  iuxufia.  leiuCnnfto 


■ 

jj 

i 


i 


i 

B 


?S4  VITA 

anchaakhanAhdar,aIietifichnymi 
Bir¿q*j:hua   cancana  t  hnpapilla 
Dios  canea  fsin  fa  Cr  nfa  na-  hinuf  * 
ihpacamapi  alíreana  CHrífttano 
h?iihu3oacparufea,oanacbeea  ya 
t ¡chafaba  cancana  amaucbita,vca 
,cca  afcha,aiítttn  chnymaai  canea 
ña  nathá  yatiqueta  fafsinaraqui 
yaticb iítaoina  ,  Viñayaraquí  ha- 
qnenacarufea  ,  naa   acapacharo 
bucafísina  ,  viñaya  fayquipa  au. 
quíhana  munaéípa  vcacama  iurí 
Sfhua  hat athafirí tais tna:mat uña. 
pa  aroma  huercona  oración  lura 
fsíni'ca,Auquipana  amparaparu- 
ffaqaï  catayafieauina,  taque  cbny 
mapampí  ,  munaña.ssaqai  lurata 
cancpha  fafsina*,  Ante  chriftofca 
haiiinaa,chuym3pacamaqui ,  ha- 
ni qbaíeinaaropacatafsina  haca* 
níti ,  maafca  nahua  qaiqu't  Diof. 
tha,nana  imaginaba  ,vnanchaha 
hamppatíma  faísinpi  camachíni, 
Diofafca  pifiro  baecnn't,  hani  ya* 
paichama  hamppatima  faniei'.aro 
pa  caturinacarufea  ,  conafa  caá* 
qaifa  chorani ,  hani  hamppatiña 
amauirinacafca  ancha  hunttu  ma 
tuyaii.hihaayafsinahacañítpfa  a 
psrant. 

10  Ancha  cch>namancafca,€a 
mifa  leía  Chrifto  AuqailíaSpiri- 
tu  Sanciona  phucatacaneana,co* 
flana  vircudefnacampi  fama  veha 
ta  cancana>Hamaraqaí  Antechríf 
cofea  fupavona  malaca  cancanea 
capachanquíri  haqaenaca  yanca 
arohaita  hochakhcara  cancana, 
pampi  llallin»  pañanayra  nayra 

tulipa 


CHR1STI, 

fue  manfo  y  honví'oVrpues  co  fer 
Dios  le  humillo  htíh  !a  muerte, 
y  muerte  cié  Cruz  ,  v  acór.feja  a 
a  fü¿¡  f:eles5que  fi  qtufielTen  fer  ver 
daderos  Difdpulcs  inyes  apren. 
dieífcn  del  la  rcanfedumbre.y  ha 
n>iídad:y  íiempre  dezia  aIos  hom 
bres,que  ei  auía  venido  al  mudo 
para  hazerla  voluntad  Je  fu  éter 
no  Padre  ;y  en-la  oración  qce  b,i- 
ïo  enel  huerto  ia  noche  de  fopa 
ísíon  le  reíigjao  perfecla  mente  en 
fus  manos  E\  Aneechrido.no  lu- 
lamente vinira  fiempre  a  faaíue* 
drío,y  a  nadie  querrá  fujetarfe.fi 
no  dirá  que  escJ  mifmí*  Diosa- 
quien  todos  deuen  obedecer  y  re 
uereodar  :  y  mandara  que  todos 
adoren  fa  imagen, y  hará  grandes 
mercedes  a  losqne  en  ello  le  o  be 
decíereu,y  mandara  atormentar, 
y  quitarla  vida  con  grande  cruel 
dad^alosqaeno  quííieren  adoraf 
le. 


10  Finalmente, afsi  como  le* 
faChriítofue  Heno  de  Spíritufan 
to  ,  y  adornada  y  perFe&iisirno 
en  toda*  lasvirtudesjafsi  el  Ante 
Chrifto  fera  poíeydo  del  Demo- 
nio ,  y  muy  inligne  y  famolo  en 
todos  los  vicios  lebre  todos  leí 
hombres  del  mando,aunque  eneí 

principio 


r 


CA-PITVLO    L  I. 


W 


to'ïpa  fanclochafsinfajudionaca 
huHaríataqaifca  ,  Metía  ;>,  D'ofna 
qbnit'.nimami  faoithu»  fani>  lu- 
díonacafca, checa  Dtofna  ,  checa 
yocparo  hani  iyafauipatha   vea 


prircipió -fingirá  que  es  hombre 
-  lañólo,  y  el  IVieísias  prometido 
#3e  Dios  ,  para  engañar  a 2os lu- 
dios los  qua-e*  por  no  auercref- 
éó  en  e!  verdadero  hijo  de  Dios» 


yaneca  haqaero  checahuá  fania*      en  pena  de  fu  incredulidad  permí 
rcpatatäni  qhuifpiyííhehua  faní      tira  Dios  q  crean  enel  Antechrif 


Diofapilla  vea  haoia  cancpha  fa 
ñampí  vcanasa  mueu/ani,vcana 
cafej  Rey  apar  raqui  catuni  alio 
k^achrtftiränona  auca nacpa raqui 
hap -i  cae  irafc^  huaqaí.ieiaCbrif 
eo  Aoquíflana  fntipa  taquichaíi 


to  2  .Theiïalo.2.comoenfo  Sai- 
nador^y  aisi  ios  ludios  le  leaan- 
tara  por  (a  Rey,  y  otros  muchos 
enemigos  délos  Chrífiianos  fe  ha 
ran  de  fu  vando  para  perfeguírjy 
extinguir  el  nombre  de  Chrifto,f 


h>;íiruirinacapafcaaliínacaha  faf  .viéndote  ya  Señor  de  muchas  na- 

fina;  Nia  haya  fon  haquenacana  ciones  y  Prouincias ,  y  autend© 

taíapa  apupa tiKufsí;  (•  a,allckha  rendido aíia  muchos  Señores,Re 

Reyanaca  Apnnsca  crbamapam-  yes  y  Principesjntentara  hazer- 

pi  atipabíníe^  ,  naiina  taque  pulí  fe  Señor  y  Monarchrf  detodo  el? 

luana  apnpatha.ccapacapstha  la  niuerfo,lj  qmlpor  diuina  permí 

ña  anhkafini,  faoípafca  Dios  vea  fsion  verna  a  alcanzar  ,  con  qua» 

hama  cancpha  lípanapuíí  yaaiïipï  tro  cofas. 


haquinoc^ni. 

.i  Gaviara  aro  mocothá  mo» 
eofhá  cabana  ächa  yatiui,aca  yaa 
na  caquepinípampachani.füpayo 
Ä3  yacivhata  cancaísinlca  Díoíha 
que'lcapa  collana  eferíptura  ta< 


u  LaPrimera  conrna  grandí 
fsima  el  equeneia  de  que  fera  do- 
tado lül>remanera  porque  por  ar 
te  del  Demonio  fabra  toda  la  di- 
nina  Scriptura, conque  redirá  los 


que  yjtíni;aca  hama  yatifsínfca  a  entendí t&ícncos  délos  hombres.y 

mauttanacafa  llalliní  ,  queilcata  perfuadira  fu  faifa  •.'o&riha.   ka 

aropampi.kan  aropafa  checahuá  Segundaron  dadibas  y  grandifsi 

fa^ni.   Pavafca  hopa  arqnírinaca  mos  prefentes  que  hará  á'a  gente 

ro  aropacaturinacaro,cunamana  quele  íiguíerc,  y  grandes  prome» 

ch'uráñana-ia  vllaafíñsnaca  chura  Jas  hará  alos que  quífieren  debue 

ni  ,«„anafa  cauquifa   aiiokhahna,  n«»  gana  rendiitele  y  fojeurftU,? 

iiia  alittarahímppat«kheíiro:ha-  podra  racímete  cumplirlas  pues 


quem^kh^hafirírc-  cboramama  la 
faquini  ,  fauipafca  vea  cam.p'ni 
luí  .ña U  huaquifini  hiKatanca  na 
mapilia  ac«»p achana  chcqpa  culi 

qutpa 


(como  diximos)todos  lostbefo- 
L¿    4  tos, 


VITA 

quepa  amparapancanr  Qajmfaf- 
ca  csycakha  Hopa  han]  Dioshama 
ro  hamppatichinijsropacatuchí 
«i,  hopa  manca  keuifcbíni  vcana» 
cahifqaí  motovamsma  mckkfa. 
ttaamama  fafsina  hakhfaraani , 
vlftica  faní,aca  ttaqqoefiñafca(ca 
mifa  iefa  Chríflo  fi  hama  )  ancha 
haccbanií  aajnayra  Santonacana 
ttaqqoefinipafa.  haniboa  vcampi 
chie'afiriqoiti-, ttaqqaeftná  muta 
ña  ,  ancha  ccbamanípanfca  ,  haní 
qhuitinfa  vlljanípanfca,aIlokha- 
»aqoihoa,Feecbecahuafañapan- 
tañí,  checa  Dios  hamppatiñafa 
haytaní:  parla  Chriftianonaea  S. 
Vglefiahani  tucuíipanfa  :  maafca 
miffafa  bsnihoa  ccanathá  miíana 
KoaqQiíiniti ,  haniraqoíhoa  che- 
ca Dios  hamppatifsina  cona  can* 
qatlorañafa  ccanathá  lurañahua 
qui/sniti ,  kata  halakhtiri  Chriftia 
nonacafca  Antechriftoua ,  cama- 
chífirinacpampina    amparaparu 
pnrífsinajancba  llaqnifaata  muta 
yaca  hihaayaeahna  cancani,  haní 
•Dtofna  checa  aropahaytaríaama 
nnaa¡pathá,coll?sia  Mártir  canea 
ñapanfea  taqoe  Mariirefnacahua 
llaIJíni,  Porqocnayra  Yglefíaca 
llaracanca;vca pacha  mutori  Mar 
tircfoacapillaaucafifsina  fupayo 
na  yananacpampiqoipí,camachi. 
Ariñacpampíqoipi  ancafina :  pa- 
cha  tucufiSapachana  maruri  Mar 
tirefnacafca  qtiíquipa  antnrcaea 
ea  Fupayo fnpihoa  aatalini;  fupa- 
yonacafca  Diofna  licencia  haqnt 
«afiisina,  Santoaacamanca  fancla 

Ygicfiauc 


CHRISTI. 

ros  ytodas^asríquei.ís  Hü3  re*t:n 
do  eftaran  en  fu  nvno  Ls  teracra 
con  grandes, jnnenazas  que  bara  y 
tormentos  que.  jara  alo?  qQe  fe 
íe  medraren  rebeldes, y  no  quiíie 
ren  tenerle  y  adorarle  por  Dios, 
Y  cfta  tribulación  lera  tan  grande 
qaeCcomodizeChriílopcrS  Ma 
theo  C   24,  )Mt'ní'iuna  ddas  paíTa 
das  fe  podra  comparar  con  clla,v 
por  la  futría  délos  terribles  y  ex 
quiíkos  tormentos  muchos  fe  a? 
parraran  déla  Fe,y  déla  adorado 
del  verdadero  Dios  y  aunque  no 
faltara  fa  Yglefia  ,  pero  no  fe  po- 
dra dezir  Miíra  en  publico  ni  ha* 
zer  otras  ceremonias  que  perte- . 
nezcan  al  coito  diuino  y  adora** 
cíon  del  verdadero  Dics,y  lospo 
eos  Chriílianos  que  quedaran,  y 
vernan  amaños  dd  Antcchriftcj 
y  fus  miniftros  ,  feran  tan  a  ¿¿¡oí- 
dos, atormétados  y  muertos  p'or 
no  querer  defamparar  la  verd,  d, 
que  en  la  gloria  de  fu  martirio  fe 
aocntajarana  todoslos  Marthca 
délos  tiempos  pafíados  ,poroue' 
los  Mártires  déla  primitiua  Ygíf 
fia  pelearon  contr*  los  miniftres 
del  Demonio:  pero  los  Mártires 
que  aura  alfín  del  mundo  peíeara 
contra  el  mifmo  Demonio  dela- 
tado^ alcanzada  íícécia  de  Dio» 

para. 


C  APITVLO  tr. 


Vglefians  fctsil  caps  Cr.FÍftiít-nona 
ca  manca  cchaíiía£á  cnycaihckha 
vea  t^ma  fim  aocahní, 

12   Pufiica  hatcha  vnanchana^a 
raqui  hUq'jitaqrji,  hDatiraqeifa  v 
lialaan-;  vcafca  huaraccf ña  mi!  a 
grojaqrjí  vMaüi  í:  Perqué  carnifa 
lefu  Chrifio  Auquifla  aíapacha- 
na  checa  qbuífpiyripscñncafsina 
a'lokha  milagrenaca  lüssna^lit* 
khpachdthá  apa  ni  tí  checa  arepa, 
checahua  faañataqní:  Hamaraqui 
/ntechrífto  ,  fnpayona  yatichat» 
pa  cancafsína  ,  milagrcjä  v'laíjrí, 
mílagroechnquinaca  lurani,  ínfi- 
crpcthá  mifluri  karí  aropa  checa 
hna  faañstsqi-i,  Htníra  checa  bí 
uirípírriqoi  faattínia  fafsina  ,  hí- 
huvít ^thíhra  hacatstayatha  fsni: 
clccana  hihnataíca  hacatstaaf  na 
harrachani;  mágica  hacañapa  ha 
ni  checanif  i,  vllghsp3naqui  ípí  ha 
que  hama  vllaíín!5ir.aanacathá  mi 
lagroja  yaanaca  lürauípaíca,hani 
checa  n?ilagronití:maalia  iiuqui 
lutata  canquípanfa  haquemeana 
bsni  hamurpaata  cantauip  tfcá, 
milagrorocatutaancaní  ,  efpara 
eatafsinlca  echamani  haqnenaca* 
nahanchipafa  ccarcataani:  Acá* 
ja  vnsnchanacanpj,  tuPpa  fau- a 
milagronacaropi  allokha  haque* 
oacana  ebnymapa  haya  baka  am 
«ihafiyani.paccantanacayani,  che 
cana  (  camifa  lefa  Xpo  fí  hama  ) 
buagfífpa,vcaca  Dicfna  hakhllat 
pafa  ílullatahuacág,rqui;Aca aro 
naca  taópachahoa  Diofna  qüca. 
pa  Efmtnrarhá  acaya*rhá$'á&a 
«a<aua  íjlíca  uipa 


*37 


para  hazer toda  la  gnérra  pvüblt 
contra  fós  fangos  y  fieles  hijos 
delaYglefia. 

12  La  Qparta,coB  grande  feria 
les  y  prodigios  qne  parecerán  mí 
lagros  m&v  eftopendos:  Porque 
aíss  como  e!  verdadero  Chtiílo 
Redemptor  del  mondo  hizo  nía* 
chos  milagros  en  confirnucíó  de 
fu  verdadera  y  celeília!  doctrina 
afsi  el  Antechrífto,  por  srec  del 
Demonio  hará  milagros  aparee  es 
en  confirmación  déla  mentira  y 
ín  infernal ,  y  maldita  doclrina, 
Dará  a  entender  que  refucita  los 
muertos,o  porque  no  eran  verda 
deraméte  muertos,©  fi  lo  eran  pa 
fecera  qae  viaé^y  no  reman  vida 
verdadera, fino  phantaílsca  y  apa 
rente,  o  fi  algunas  vezesbara  co- 
fas milagrofas  no  feran  milagros 
fino  hechas  naturalmente  ,  annq 
con  modos  ocultos  ,y  encubier- 
tos aSos  ojos  délos  hombres. y  c§ 
el  Ímpetu  déla  éfpada  hará  te mW 
blar  a  loscuerpos délos  rcsoy  ef* 
forcadcsCon  efta  feñaíes  y  mila- 
gros aparentes  hará  titubear  3; 
ios  entendimientos  de  muchos 
ChriiVianoSjtantoque  (comedí 
ze  Chrifto  )  Si  fuera  pcíibSelcs 
efeogídos  quedaran  engañados* 
Todo  efto'felaea  claramente  de 
las  dininas  Efcritttras  y  de'ce  isa 
tos  que  acerca  defto  efcríuítt  co 
Ll    f  cerne 


■  '  l 


nS 


VITA 


o'p^Sá  miftn ancha  h?kaqnihna 
I  ,i  P    Fra ■.en''co  Suarez  líana  c^ueíl- 

cam'panfca  vlijafna  Acá  Díoina 
hakí-híatpa  /ay^oraqut.vcana  cea 
marUpa  vruaynacrfaracbaní. 

fi  ¿til  kan  Hulla?  Prophetapílía, 
4uqu¿íía  leía  Chriíljna  aiicapí- 
Ilaqiítnfa  niara  echakhranícarna 
qaíhaa  apa  hakhSaraña  cansaní, 
l^tKha   fe?ea  hdífaéhífa    ,   inakha 
kïCa  pifichifai  Vc.ípacharaqui  Di 
os  A,iqntíía  paiii  foaccha'  San&o 
qtiu>  ^uini.acanacafca  leía  Ghrif 
toquniifpivriifahanira  acapacha 
rohucípaiiha^ac^pachancacajfa 
lipafca  maynína  Henoch,  tnayni* 
na  H  ?lia(ahua.-.  acalca  (camiía  ha 
«caps  fl  Kara  a  )  hacqniri  pacha 
hoa,  í  arayío  terrena laro  írpata 
Cancana  , vcanahua  lucha  hacaf* 
quí»cu(iíílafaiDarafífa  ,  Dics  Aa* 
qawf*  arakhaíifatmaafca  hanihaa 
alakbpacaanquiíinaca  lama  che 
<-*<ia  tii  acra  tícuíífi'ijhiuiribari 
chini  hima  hoaquítaraquíquihaa 
CO'ifi  D'oraagractapampi  yanapa 
ta  cancafsí  ,a,Henoch  ciiecana  fu 
ciuifanacaro  eukherihua  hutaní, 
hupapilia  antha  nayra  íantopí  cá 
cana,Heí¡  Tafea  {udionacaioraq, 
cukhaníjMoyíenapacfra  ladea  fu 
una  h-*caoipathä  ,  vcanafiafca  sa- 
cha collana  chuymanifsina,colIa 
na  yaanr.caraqnihu't  eukhiní,fcf 
encerares  apfuísina.cchapi,ttucu 
ifíniraqui  laranacani,  acá  mondo 
pillro  haccafsina  penitencia  lara 
fuña*  Ata  hatna  collana  (.imyma- 

ni  can 


CHRÍSTt. 

eomo  fepnede  ficíímenre  vfren 
el  Padre  Fírncií'co  Susre?  f- bte 
h  5  parte  de  S  Thouas.q  59  i  i  p 
•f  4„  Por  cania  cielos  quales  4jfe* 
también  qae.fc -abreaiara  el  nu» 
mero  de  aqueles  di-as 

12     Porque  eftefalfoPropheta 
y  enemigo  de  Chrtfto  ,  no  durara 
en  fa  Monorsh»a  ,  mas  de  tres  a» 
nos  y  medio  poco  maso  menos, 
y  en  e£$e  miímo  tiempo  e    bu  ra 
•  Dios  a  dos  Sáiólos  muy  grandes 
que  ante*  deUveeidicíe  Chrifto 
NueÜr-o  Redemptor  finieron  en 
el  mundo  e!  vno  pa    non.b't   He 
noch.y  ej  otro  Helias,  v  defpnes 
vinos  fueren  rraísljidádosál  Pa. 
aayío  terrenal  (  f-  «un  algunos  a 
fuman  )  y  a'h  vuien  agora  e*h  fus 
mimos  ene -pose    n  grande    en- 
tentcydeleanfo  ,  contemplando 
a  Días,  no  tan  perfectamente    o 
mo  los  moradores  del  cie:o,fino 
todo  qoanto  espofib'e  encuerpo 
mortal  fauoreesdoj  déla  diurna 
gracia.  Henoth  vendrá  príncj*  al 
mente  para  predicar  a  los  G  rti 
les:porqae  fue  al  tiempo  dfló  ley 
de  naturaleza:  y  Elias  a  lo!  Indi- 
os, que  finio  en  ludea  deípncsde 
hn  ley  de  Moyfen,y  ambospredi- 
caran,  no  menos con  el exeta  pío 
de  faneca  vida, que  con  la  veida» 
dera  interpretación  de'as  lagra* 
das  Escrituras  ,  andarán  veftVos 
de  xerga  ocílicio  ,  conquele  de- 
nota la  afpereza  de  vida  v  menof 
precio  del  mundo    y  por  dinina 
virtud  confirmaran  fu jpreditaciS 

con 


T 


^iMW 


^^w^ 


CÁPÍT V 

fií c«ir.CáHapampirca,coHírA  rni 
lagro   lurañatrpifca    etikbauíp*» 
Cbc;ahua  laña  Fe  fntini  aro  ha 
quvn*caro  ehecabua  faani, macha 
caí  ha  arcjpa  eatuyani  hani  eukha 
uips  milagro  lurauiracapa  checa 
b«¿  firinacafca  ninampi  naccsya 
ni   Diofna  fntipa arcttaísína  ala 
khpachathá  ninahutrpha  faniíaca 
hama  vlijafsinfca  Ante   Chrifto 
yancca  chuy  mani  maíínacparíspí, 
hihoayafia  vllcataní,basií  haíqíii 
taafsínfca  ancha  qoicbofiní cama* 
chañahama  hutaní;  Dios  licencia 
pa  churañacamapilia  hanihua  ca- 
roachanífa;Nia  qoímfa  irara  echa 
khtam  haquen  *caro  eukhatatica 
Ante  Chnfto  cayrapachakha  apu 
cancavhínijhocc3pi  h^quenacaro 
yatíchatatíca,  nnlsgronaca  bani 
l&rakhaniti¡vcatfca  Antechrííióa 
yananacpampína  atnparapana  hi 
huayata  cancani,Díos  Uycuco- 
lUna  Mártir  hihaafsina :  hanchi- 
palca  lerofalen  marcana  pbfpa- 
na  quimfa  vru  hscufeani,  IESV 
Chrifto  Auqtnífona  aacanacpspi 
lia  vea  fanáf  onaca  hiu'pana  an» 
cha  cufifipifcani ,  haníraquí  han* 
chipafa  imañä  amabüapiícaniti,a 
nosaranaca   msnkpha  fani:Dios. 
A  u  quilla  fea  vcahama,cancpha  fa 
nijChecahaa  Taña  Feepa  thurítta 
an.-taq.vca  Sanótonacapílla  quím 
fa  vruqo.ípathoa  taquena  nafra* 
Cacpathá  baeatatkbani  Diofna  ha 
oifatacácafsinaalakbparharo  míf 
tuni:  Dios  Auquiííafca  vcapacha 
Antechrííto  yananaepampipuric 

tcani 


LO    LL  «59 

con  !a  grandeza  délos  ■  milagro5 
fe  conflf  mnran  en  la  Fe  ,  v  otro* 
la  recitaran  den ue no ,y  a  mochas 
délos  que  no  hará  calo  de  fu  pre 
dícacion  y  milagros  ,  abraíí.jran 
con  Tamas  de  fuego, qoe  en  nnm 
bre  del  Señor  mandaren  bajsr  del 
cielo  Lo  qual  ví$o  por  el  Ante* 
chriltoy  fus  fequazes  ,  atinqre  fe 
deshará  por  darles  la  muerte?no 
podran  hafta  que  Dios  de  lk en- 
cía para  ello.  Defpuesdeaoer  pre 
dicado  «res  años  y  medio  ,  o  cari 
todo  el  tiempo^ue  el  Antechríf» 
to  fuere  Monarcha,  dexarädeha 
-zer  milagrcs.y  morirán  a  manos 
del  Antechriíro  ,  o  de  fus  minif- 
tros  acabando  fu  vida  có  glorío* 
fo  martirio.  Sus  cuerpos  eíUrgn 
tres  días  echados  en  medio  déla 
plaza  de  lerufalem,  afsi  por  que 
los  enemigos  de  Chrífto  fe  aíf  gra 
ran  mucho  con  la  muerte  dtfto* 
dos  Sanótcs,y  no  permitirán  que 
les  den  íepultora,  fino  que  los  co 
man  perros,  como  también  j-crcj 
afdlo  querrá  N,  Señorpare  ma- 
yor confirmación  de  fu  Fe  Pera 
aviftade  todos  refucitaran  cef. 
pues  detres  días  ,  y  llamados  de 
Dios  fnbiran  alos  ctelos^y  enton 
zes   Dios  tomara  venganza,  del 
Autechrífto  y  de  fus  mmiftrosí; 

porque 


&ti* 


VITA-  .CHRÏST-I, 


ctasní  ;?ananacpapi!U  allokba- 
l»oi  bupapnra  hihaaa!<pifcaai,bi 
ismancaca'hanka  vfunabihaaní, 
bacc'tpsfca  a'akhpachaehá  hutlrá 
nina  naccáni  haccapafca  hopapa 
racaiatsahacotjanpif^aDÍjbacca' 
pafcí  alafcbpaehatbá  Angelesna 
cahacafsína  haccohuasfsina    hi- 
ha&vän\.  Acá  hamipsnfca.  Ante 
chriilo  baquemfa  fap&khtaqui  ha 
Itf&áni  ,  hání  qbnitj  yanapiríní, 
ccak  líicbats  piíiro  baccuta  canea 
ni:  bmihoa  acampiqoíti  mutuo*- 
p* ea*a?hii,rnaa£a  quiqnipa  íefa 
Cbri;£o  Auqaíífa  alakbpacbana  a 
cjpachana  tatpa  can:aísina,  mi  .h 
ca.caaiifahaccapafibama.San  Mi 
g'ie!  Arenante!  qhuitanifsina  am 
parapampí  hihuayani  ves    Ante 
chrtltj,  hihaafsinfca  iiaqui  man* 
qhuepacbaro  hopa  hacapatnay* 
CJ  niveo  thokhíiri  yananacpaoi. 
pi  wincani  ,  alakbpacha  nínana 
nacc*ta  c;incaísina,v¡ñá¡ya  vcana 
ttaa^asfiñjpataqoíiCtmífa  hapa 
anchi  hilafquipita  hoch-mínaha 
nuraqui  ancha  hilafqaipata  mee  - 
fuña  tupi  mutuos, 


^J  l  A  AntechriflohihDatatfc* 
%  Di  is  A&quiiía  kapifiñapa  ka 
ca  ttarpa  'afsína  ,acapacha~ 
na  al  cáíquirí  hífi  ni  chaymani 
San&3nacaro,hai}i  Uiospantiri- 
nacaro  ,  Fe  baní  ^nrucirinacáro, 
Diosatnahuaáa  baní  haytirina- 
caropafitüca  pifcsnívruchurani; 
ftnchaecaqquciiaípacháramarca* 

caña 


porqne  permitirá  que  machos  de 
fus  vaííaiios  fe  maten  vnesao- 
tros,  gran  parte  morirá  d;  pe(>¡. 
•  encía,  otros  feran  abrafados  del 
fuego  que  bajara  del  cíelo,  ot¡  os 
muchos  también  morirán  a  tires 
i?r  piedras  que  vnos  a  otros  fe  tí. 
raran,o  íeran  arrojadas  por  ma- 
nos de  Angeles  de!  cielo  de  w.me 
fa grandeza, conque e!  Antecbrif 
to  quedara  foío  y  deíamoarado, 
afrentado  y  abatido,  y  no  parara 
aquí  íaca(iigotfínoqae  el  ir.íím© 
leln  Cbriílo -verdadero  Señor  del 
cielo  y  déla  tierra  ,  el  en  la  pro. 
pia  perfona  ,o  como  otros  dizen 
por  fa  naneado  ,  y  por  mano  de 
S.Mí^üel  Archange!  le  quitará  !a 
vída,v  muerto  al  momento  baja 
ra  ai  infierno  juntamente  con  fas 
principales  mimílms,  abra!,  dos 
del  fuego  qaebaxaüi  del  cíe'o, 
parapadeceralli  eternos  tormén 
tosa  la  mpdidí  de  fus  exccfiaas 
maldades  y  peccauos. 


TGR2ERA  PARTE. 

\  A  VERTOel  Antecbrírto, 
I  i  Dio*  amalando  vn  poco  fu 
íra,V  apiad^ndofeáela  gente  que 
quedara  ene!  mondones  concede 
ra  efpacio  Je  C^ua renta  v  émté¡ 
dias  alo s  buenos  y  (anftps  qper- 
maneeieron  en  fu  Feyannrpra 

que 


UMM* 


CAPíTVLO   LI. 


cañap3taquï:yanccanacaniicabo 
cíhanppatba  penítéYia  lurañapa 
raqui  ,  vcapacbátcá  br.c  qctri  Ia* 
dionaca  ,  cunáis  cauquífa  nayra- 
pampivl  jafsina,kari  arohua  che 
cahna  fatauitba  ,  Anteehriftoro 
yanceahua  macatataoitha,  checa 
Dioina  yocpa  Meliafa  haytnfsi' 
ua,  viñayahani  vea  vlltaisina,fa 
fsina  DiosAuqoiflaro  bakhfuni, 
cala  cboymani  eáeauípatfca  pam 
pschita  fafsina  mayifini   Nia  An- 
techrifto  hihoatataraqoi  canair.a 
na  vnänchanaca  vllafíní,juíciü  ta 
riparia  vru  hamkaquihna  pnrini 
.firl  hama,Intimpi  Pakhfimpipiila 
cchamacarahua  tuconi, huarahua 
ranaeaíca  viiltc"hni  ,  añafea  inti 
hanihua  ccananiti,  hanihua  aia- 
'khpachancafsina  hamaehaniti  fa 
pachanhua  hiftha,  alakhpachafca 
vnokhtaraquinihna^cafca  Ange 
lefnaca  checaqui  pattiri  Diofna 
yanapa  hamahua  haquenaca  hani 
vlljaqi  yaanaca  lorafsina  hakhfa- 
raani  íapachaiíqoihua  >  alakhpa  • 
chana thaana , cotana  vraqoena- 
pilahani  luraui  yaanacahna  ln- 
rani,haqoenacafca  vlljafsina  ha- 
khfarana  rnalutafsina  huaracofi' 
fsina  hocchacaquikhanihua,  hna. 
racufiriaropichuymapa  hayarotn 
cfopana,  haquefa  cchihoaquihna 
rüaatfa  kelluquihaa,:hupifa  pha 
faqoihoa.ccarifahihuata  mankae 
fa  autitahaañstaja  faranacaphif. 
cani.huaracuta,  aninnfa  miftuta 
purapata  vlltafíísina  con  api  aeaí 
vilj  uinacila  vllttica  faísin  hama 

Chlfto 


?4s 


qué  Jcic^r.fen  defpaes.de  muchos 
trauajos,y  a  los  maic^  paraq  tra- 
gan penitencia  cié  Cu*  peccadbSí 
Entonce»  los  Indios  qvíuiran,vif 
tó  lo  que  palo,  defengañddcs  cíe! 
yerro  en  que  aoian  viuído  llegan  • 
do  fe  al  van  do  del  Antechriíto,  y  ' 
dexando  a  fu  verdadero  Mefías  a 
quien  frempre  auían  defeonocido 
feconaertirana  Dios  y  le  pedirá 
perdón  de  fa  grande  obftínacion 
y  dureza.    Defpues  déla  muerte 
del  Antechrífto  ,  abra  otras  md» 
chasfeñales  para  entender  qpref 
to  llegara  el  día  del  juicio  :  por íj 
el  Sol  y  la  LanafeefeGrezerá,ías 
eítretias  caerán,  es  afaber  que  no 
darán  luz  como  fino  ertuuícflen  1 
enel  cielo  ,  las  virtudes  del  cielo 
fe  moueran,esfifaber?qaelos  An 
geles  como  miniaros  déla  díuina 
jufVuia  atemorizaran  a  los  hom- 
bres haziendo  cofas  infoíitas,y 
no  acoftumbradas  enel  cíelo  f  en 
el  ayre,enel  mary  enlá  tierrazo 
que  todos  los  hombres  fe  parará 
tamañitos  de  miedo  y  aííombro, 
y  faldran fuera  de  fi  de  puro  tfpá 
to,y  andarán  defflaquecidos,c7ef- 
figurados  y  ahilados,  como  los  q 
eíUn  fatigados  y  muertos  de  hftm 
bre  y  fed,y  quedaran  mas  atriii* 
tos  defpaaorídos  v  helados,  mi- 
rándole vnos  a  otros  dizíendo;    ' 
Que  es  eftoí  que  es  lo  que  nos  a* 
menazan  codas  citas 

cofas 


i 


Ht  VITA 

-       -  * 

P1  partían* ,  camíiaropi  caritana 

íapífcani. 

14    Acahama  hakhfarafa  hua- 

ífacoíifa  faranaqaepanfca  thapa- 

tahama  puli  (bocha  haccha  nina 

purini,puríísinfca  taque  haque- 

nacacnnampi  cauqnimpi  kuma- 

pacha,  vtanacafa,  ífífa  ,  choquefa 

collquefa,  yapuyapufa,pampafa 

,cauraía  taque  puilcayoninacam- 

pt,  m*ya  aronaqní  faba  íipanfca, 

caycakha  acá  vraqne  manqhenca 

chini  huccapini  caque  nacacafsi- 

«a  qhuellaro  tucuyani,  hifc|chuy 

maninacafca  Purgatoriona  haii* 

tupachana  macuñi.  Camifa  Pur» 

gatorionahaccapa  haya  ruara, ha 

capafca  piíi  maraqui  mutu;hamaf 

ca  Diofnagracíapanquirí  haqnc 

naca  haya  mará  mucupachana  an 

cha  huncta  naccata  '  cancani.pííi 

maramutupachanfca  ,  pífiraquí* 

quí  naccata  uiocuyara   cancani; 

yanccanacafca  vcapacha  infierno 

na  mutuñapa  callarani:  Vcatfca 

San  Hyeronimofca  juicio  maya 

trompeta  arocanica  vcahua  vrun 

cana  hinchahathá  arorapil'sina 

hamachito  hífqnirítauínca  ,  vea 

trompeta  aroui,arofsinfca  hapu- 

tama  hiuirinaca  ,  vcatfca  juicio* 

ro  hutama  faní,aca  hama  aropanf 

ca  arotcípanfea  ilaqui  iya  lani  a- 

lakhpacha   Pqrgatoriofa    Infier- 

nofa  ,  vcapachapilla  taque  haca' 

tatkhafsina   hanchíparo  hanchí- 

paro 


C  H  R  1  S  T  L 

colas  que  íera  de  nofot\cspecca 
dores;en  que  hemos  de  p5f  Ati 

14  Y  ellando  todos  llenos  de 
pauor  y  aííombro, luego  repenti 
ñámente  verna  vn  diluuío  de  fue 
go  que  fe  encenderá  de  todas  las 
qnatro  partes  del  mundo ,  y  abra 
fara  todos  los  víuíentes,  con  to- 
do lo  qnepoíeyan.  Lascafií,  los 
palacios,  los  vertidos',  el  oro,  la 
plata, las  viñas,  los  campos,?  Jos 
ganados,  y  finalmente,  pot  dezir 
lo  en  vna  palabra  ,  todo  quanto 
huuierc  enla  fuperíuie  de  ia  tie- 
rra fe  boluera  en  ceniza  ,  y  erte 
fuego  iemira  de  Purgatorio  a 
los  buenos  :  que  afsi  como  algu- 
nos ertan  muchos  años  en  el  Pur- 
gatorio, otrosertan  pocos:  Déla 
mi  fma  manera  los  que  eílá  en  gra- 
cia,en  lugar  de  padecer  muchos  a 
ñosjfersn  abrafados  con  mayor 
fuerza  y  vehemencia  del  fuego  q 
aquellos  los  quales  auiandeef- 
tar  pocos  años¿y  los  malos  come 
ciaran  dcfde  entonces  a  padecer 
los  tormentos  del  infierno  Muer 
tos  que  feran  todos  los  hombres 
fonara  aquella  trompeta  que  de- 
zia  San  Hyeronímo  que  auia  de 
fuñar  el  día  del  juicio, y  que  le  pa 
recia  que  cada  dia  fonaua  en  fus 
oydos,y  fonando  dirá:  Leuácaos 
muertos  y  venid  al  juicio, conque 
al  momento  obedecerá  el  cielo, 
el  Purgatorio  y  el  infier  o  ,por 
que  de  todas  eftas  partes  faídran 
las  almas,  y  tornaranle  a  juntaf 

con 


r 


CAP1TVLO    LI. 


parocama  malupifckhani  alakh' 
pachaca  hatiri  aimanacana  han- 
chipafca  vcapacha  ancha  collana 
vllafini :  acapacbana  cana  hifqui 
lurañataquífa  almaro  yanapaui- 
pathá  payllapaeatüfiní,mayacca 
níri  cancana,  ancha  ccana  d*>*Ü- 
chírí  likhuri  tucuni,  mayafca  an- 
caricancaña,ilaqoi  cauquiro .in* 
riataquifa  chicaní  hama  c<ucnni, 
mayafca  hucchufa  cancana ,  cao* 
quirofa  hani  puncucata  maneiri 
tüCúñi.  Porque  pircafa  cnnafara* 
fsinahamaqui  hanipancu  lurafsí 
na  farani ,  mayafca  víñaya  hani 
mutuña  ,  viñaya  camapiila  hani 
hua  thaajanití,hani  ïopijaniti^ha 
ni  autiiantti  huañajaníci,  hanira* 
quicuna  vfurufa  híhuañarolpa- 
Ha  parinici:  acapufi  collana  y  aa- 
pifca  ancha  fumahua  cancaní:  uta 
afea  hochanihaqnacana  hanehi- 
pa  mayahamnraqui  cancaní;  al< 
mapa  yanquepana,banchipafayl 
cearaquini,a!mafa  hani  hanchipa 
ro  maluña  amahuaniti.  Hamara^ 
qni  hanchipafca  atmapa  han  ira* 
qui  vlljaña  amahuaniti  ,  llallirá 
purapathá  yanecaro  catnfinijtO' 
quefiní. 


i;  Acá  hama  taque  hacatatkha 
/sínfea  Iofaphat  futini  pampanca 
pífcani,yanccampi  hífqnimpí  har 
ccaquí:acapampafca  Paleíüna  fu 
ini  vraquenquímna.  Vcapacha 
Díoína  amahuata  yoepa  1 E  S  V 

Cbrifto 


S43 


con  fas  cuerpos  i  los  cuerpos  de 
las  almas  que  ver nan  del  cielo  en 
aquel  tiempo  parecerán  muy  her 
molos,por  auerias  ayudado  para 
hazer  las  buenas  obras  quando 
viuian  acá  enei  mundo,  y  tomará 
xOsqiiävrodoces:£l  vno  de  ci^n, 
dad^qrie  fe  boluer*n  muy  cjar'(Js> 

y  refpiandecientes:  El  fegundo 
delígereza^quefeboloeran  muy 
ligeros  como  fí  tuuieran  alaspa- 
ra  ;r  en  vn  momento  a  qualquíe- 
raparteque  quífieren.El  terzero 
de  fubtileza,  para  pafarpor  todo 
aunque  no  aya  entrada  ni  puerta 
porque  penetraran  por  todas  las 
cofas,  aunque  fean  paredes,fin  a* 
brírpuertasni  agujeros.  El  quar- 
tode  impaíibilidad,porqen  toda 
la  eternidad  no  padecerán  frío, 
ni  calor,ní  hambre,ni  fed,¡ni  alga 
na  enfermedad, ni  muerte:  Con 
losquaies  quatro  dotes  ferá  muy 
gloriofos  y  hermofos.  Peroles 
cuerpos  délos  malos  y  condena» 
dos  (eran  muy  diferentes:  porq 
íiendo  mala  el  alma  ,  feralo  tam* 
bien  fu  cuerpo,  tanto  que  el  alma 
rebufara  de  entrar  en  el,y  el  coer 
pono  querrá  ver  al  alma,  ontcs 
fe  teman  ojeriza  ,  y  aborrecerán 
entre  íi,y  fe  dirán  palabras  de  mu 
cha  afrenta  y  defprecío. 

15  Defpuesderefucitadosdef- 
tamanera  buenosy  malos  ;todos 
mezclados  fe  hallaran  enel  valle 
deIofaphat,quees  en  Paleftina:Y 
cnaonzesvernalefu  Chrifíobijo 

de  Dios 


1    i; 

i. 

I 

I ' 


1 1 


I 


f*4  VITA 

Chríílo  AuquiíTa  maya  hmkoq- 
nayataypina  hinará,  allokha  An 
gclefnacana  arcata,nayracatparo 
Crufa  huanderani ,  mutuuinacpa 
vnanchani  mutuuinacpafca  vca<- 
pacha  ,camifa  bicha  fappachuy* 
roarir¡;££aeaqaí  AqqaiÁana'cóüa 
«achuymapa  trarpU)'!  •  hamarag, 
vea  pacha  yaneca  haquenacatag,' 
ancha  kapifaani,  Acapacha  calla 
ratathá  tucufiñapacatna  haquena 
Cachachafa  marmifa,caycachini- 
(cha  vcanacana  mathapiuipa  haka 
ro  purífsina  ,  yauccanaca  taypí' 
thá  hifquínaca  laqutíuni  (  camifa 
lefu  Chrilto  San  Matheona  qnell 
capana  arofifsina  hífqui  hama) 
Obeja  callo  caphari  taypithá  la» 
quilina  hamachani  *.  yanecachuy * 
inaníiiacafca  vcapacha  anchahua 
llaquilini,  haccapayoepa  lacfnpa 
na,  haccapafca  Anquípa  lacfupa- 
iía,  cafaratanacafcahaccapahay 
nupa  lacfupana,  haccapafca  mar' 
mipaquí  lacfupana  ,  haccapafca 
fullcafca  híiapa  lacfupana  &c.  A 
canacaroca  Diofahua  cuíifiií?pa 
charaní,hnmanacafca  viñayata- 
quíhua  matahaca  fata.Aca  hama 
haccaro  lacíupanfca,  Auquica  yo 
«apa  lacfupajia  hachani,chay  hua 
huay  hay  titahatati,camach  ípana 
hani  aroquípit-ta?  fafsína:  fipanf 
ca  yoepa,  híchaca  haníhua  yoca- 
mathati,  humafahanihua  auqui- 
hatati,mayapaehahaa  htchaca  fa 
ni.'caíaratachachanacafca  marmí 
pa  lacfupana,  chay  collae ay  camt 
iapi  haycit!ta,haniti  marmicuña» 

ca  hí 


CHRISTÏ. 

de  Dios  fentado  en  vns  btanquif 
íima  y  clariísíma  nube  acompaña 
do  de  millares  de  Angeles, con  la 
bandera  déla  Cruz  por  delante,y 
con  lasinfigníasde  fo  I'ifsic,  las 
qaalesafsi  como  antes  aplacauá 
a  Dio? para  con  los  buenos ,  afsí 
entonces  le  crobraoeceran  cócra 
ios  iT.aIqs:  Y  llegando  junto  al  lu 
gar  donde  eítan  todos  los  hobres 
y  mugeres  que  huno  dcfdeel  prín 
cípio  halla  la  fin  del  mando:  apar 
tara  los  buenos  dentre  los  malos 
(como  el  mífrno  dize  por  San 
Matheocap'.2?)Como  quien  apar 
ta  abejas  délos  cabritos.  Los  ma 
los  entonces  eítaran  muy  afligi- 
dos, viendo  algunos  que  appartá 
a  fus  hijos, otros  que  a  fus  padres 
las  mugeres  a  fus  maridos, y  los 
maridos  a  fus  mogeres, ctrosa  fu 
hermano  menor  ,  y  el  menor  al 
mayor,  dándoles  a  entender  que 
Dios  dará  la  bíenauenturanca  a 
aquellos  y  a  ellos  eternos  torme 
tos. Dirá  ef  padre  a)  hijo  Ay  hijo 
porque  me  dexas?  porque  no  me 
vales  ental  tiempoí  Refpondcra 
el  hijo:  Agora  no  foy  tu  hijo,  ni 
tu  eres  mi  padre, porque  agora  es 
otro  tiempo.  Los  maridos  dirán 
a  fas  mugeres  Hermana  como 
medexasíporuétura  los  cafados 

aunque 


CAP1TVLO   LI. 


ca  hihuafsinfca  chics  vccañaquí, 
mafsiníca  nampiqui  vcaro  maca' 
naífani^íipanfca  ifapquifa  fcani  ifa 
paniti ;  íullcanífca  ,  fulícapa  lac- 
fupatia  ,  cafilaaqat  chay  fani:ami 
gonífca  amigopa  lacfupana  thaa 
iza  apañaqui  chay  fani>  ina  catata 
huararifa  ha  chafa  eatathspinijma 
afcaína  cafipachanaquí  cacntha- 
pini,l!al!íra  h'ifqui  cnuymani,pa 
ña  Auquipa  taycpa,  mannipa  hi- 
lapajapañapa  amigopa  eanquípá 
fa,larnquipaní  mocnrihachin  vil 
jafsina,  ccana,  mokhfact3ma:ha  • 
man3capilla  Diofaro  bakhfuma 
facala,fauca  arofipanahamaehiíi 
ca,Díos  auquíhana  liauuipaaña.» 
pafa  pííiroQ,  haccnrita  íapífcani. 
i6  Nía  hííótha  hama  fappa  chuy 
manínaca  copí  toquero,alaa  thaa 
ro  Iaquícipanfca,yáccanaea  eche 
ca  taquero  vraquerolaquitipanf 
cajimbonquíri  íutíaifa  huabua- 
nacafca  maya  toquenquípanara- 
qui  (  acanacafca  hanihua  híhua- 
caneahama  vcapacha  hiska  han^ 
chiniqaínítí,maafca  haccapa  ha- 
mahaccharaquinihua;Químfatü  . 
ca  marani  hamaquinihua  )  lefia 
Chrílto  AuquïiTataypincanl,  yan 
ccachuymariinacafca  tatílana  ha 
q  cácañapaquí  vll\aní?  msaíca  an 
cha  kapillfi ccelturi, checas  haní 
viljaóaíupa  huaraca  hihuaña  ama 
hoapífcani,  Apoílolefhacaíca  Aa 
quiííana  hactatoqpa  hacatoque 
pancapifcari^apunaca  hamaraqui 

lefu 


Mí 


aunque  mueran  no  han  de 'Citar 
jontosíy  queriendo  ir  a  qisaíquie 
raparte  no  han  de  ir  j  tintos1:  Pero 
ño  harán  níngücafo  dello,fi'n  pro 
uecho  llamara  el  hermane' al  her 
mano,el  amigo  al  amigo,aísríeha 
del  bozeando  y  S!orandó:pero  to. 
do  no  aprottechara  nada  ,  antes 
los  buenos  y  efeogidos  ,  aurioiie 
vean  a  lús paures,.  a  fusmadresjá 
fus  mugeres,a  fus  hermanos  a  fas 
parientes  y  amigos,  reírfehsn  vié 
dolos  i!orar,y  claramente  les  di 
fifí:  Padeced  y  reuentad  de  pena 
y  dolor,  pues  amoneftádoos  que 
os  cóuirtieffedes  a  Dios,  hisíftes 
burla  deSIo,y  no  bizííles  cafo  de 
íu'míferícordia  y  bondad. 

i5  Ds fpués  de  apartados  los 
buenos  délos  malos  a  la  manó  de 
recha  y  en  las 'nubes,  y  los  malos 
ala  izquierda  en  la  cierra,  y  los  q 
murieron  niños  fin  Baptifmo,y 
fueron  al  Limbo  ,  citando  en  o* 
tra  parte  cambien  de  por  (i, ñoco 
fus  cuerpos  chiquitos  ,  comoqu 
ando  maneroa  »  dúo  grandes  ca 
mo  codo  los  demás,  que  feran  co 
mo  de  edad  de  t'reynta  anos.  Te- 
fu  Chriíló  Nueslro  Señor  eítará 
en  medio  de  codos ¿aunque  los 
malos  no  verán  fino  a  Cu  Huma- 
nidad ,  pero  muy  enojado  y  era* 
brauecido ,  que  verdaderamente 
por  no  verle  deíTearan  morir  mi 
llares  de  vezes  Los  Apollóles  ef 
taran  a  ambos  lados  de  Nueítro 
Señor  ,como  juezes,comoel  mif 
mo  lefu  Chnfto  fe!o  dixo  a  ello* 
Mm  cuando 


VITA     CH'RÏSTI, 


ïefn  ehrífto^wq ñifla  scápáihan 
cafsina  cunapi  churitahata  Tatay 
huma  arcauíhatá^üma  (upa  cu* 
nahafacaoquihafa  haytauihathá 
fata,ccbina  vrohua  tunca  paani  d 
liaro  vrttaapifcamama  ,  ifrrael 
tonca  paani  batha  haquenaca  tari 
pañataqui  hifcataninca  hama  fi- 
ílanacana  vtcapifcant .,    Collana 
Virgen  fancla  Mariafca  Auquiiïa 
hakancsraquini ,  haca  tóqnenfca 
San  loan  Baptiílaraqui ,  vcapa- 
ebafca  taque haquenacana  hi'fquí. 
íaratilnacpatha,yancca  iormínac 
parfaqaetlcaui  libro  vllachaani, 
vllacbiypäfca  ílaquí  yancca lura- 
oinacapa  vlljafipifcani,  hííq,cboy 
nianinacana  yancca  luraumacpaf 
calaña  taquero  ccanachata  can- 
quipanfa  'hanih.ua  ccakhfiro  puri* 
yaBÍti  Díofna  hakhllatanacapa, 
Porque  penitencia  lurauínacpafa 
vcana  ccanaraquipi  vllafini.  Van- 
cea  ehuymaninacafea  yancca lu- 
rauinacapa  taquero  ceanacbipa- 
na  anchapi  ccakhh'fipifcani ,  hari 
maanjpica^bfiíífjataquirca  eolio 
collorofa  naakharo  tinqoíma  fa. 
(Vinapi  arottaphiTcani. 

J7  ieroChriftoAuqniírarcania 
yanceanacana  conamana  yancca 
lurauínacapa  vHjafsina  fentencia 
ñaihifquinacarQ  cufifima,  yancca 
nacarofea  mutuma  faña  callarani 
Nayrarapi  biíqui  chuymauinaca 
ro,mokhfa  chuyroampicufifífája 
rdfa,  collana  aro  arofiní:  Haui 
Auqhana  amahuattínacpay,  nay 
racpachacanF»araarapícfanica,vca 

vi  naya 


qmndo  eftando  enel  mudo  le  pre 
garuaron  diz.iziendc:  Señor^que 
nos.  has  de  dar  per  auerte  feguí* 
do  y  auer  dexado  por  tuamor  to 
da  noeftra  haziend*;  y  a  nueílros 
Padres?  y  el  les  refpondio,  Que 
eldia  del  juicio  los  haria  fentar 
íobre  doze  ftilas.parjqne  jazgen 
a  iosdoze  Tribasde  Ürracl.Naef 
tra  Señorada  Virgen  María  efta- 
ra  tambíencerca  de  Chriílo:  y  al 
otro  lado  Sanjoan  Baptifta.y  en 
tonces  moílrara  los  libros  délas 
confciencias,dande  eíbn  d'critas 
todas  las  buenas  y  malas  obras 
délos  •hombres  ,  y  moliendo!  os 
al  momento  los  malos  verán  fus 
maldades,y  aunque  feran  rzuutfi* 
ellas '.cambien  a  codos  las  malaj 
obras  y  peccadas  de  los  malos, 
no  (e  auergonc_ará  los  encogidos, 
porque  también  parecerá  aiiila 
penitencia  que  hizieron:  pero  los 
malos  quedaran  muy  auergon^a 
dos  y  afrentados  pareciendo  en 
publico  fuspeecados  y  ruindades 
y  para  noféntir  mas  afFréta  dará 
bozes  alos  motes  y  collados  dízi 
edo:Mótes  caed  febre  nofotros. 

»7  V  entonzes  lefu  Chnrto,de(V 
pues  de  auer  vifto  todas  las  mal- 
dades délos  malosjdara  la  fenten 
cía  de  eterno  defeaníb  a  los  bue- 
nos,yde  eterno  tormento  a  los 
matos. Primeramcte  con  grade  fa 
anidad  y  cótento,ycó  boca  derí 
Ca  dirá  alos  buenos:  Venid  bendi* 
to  demi  P.agocar  del  revno-  que  ' 
os  tengo  aparejado  defde  elprin 

tipio 


CAPITVLO    LI. 


Í47 


viñayacuíifíñana  cufifiñamataqni 
fani  ,  vcapacha;  A  tairay  collana 
Auqtiibav  ,  cunataqui  haui hifta 
penitencia  luríriti,'hachiriti,'aya 
niritií  difciplinafiriti?  hnmafupa 
hiutriti  'hifna  ,  vcafca  hanihua 
hnahaay  ,vcacc3  nía  míhoíT,hi 
chaca  alakhpacharo  nampichica 
manACH|uihitafv<ranfca  Auquiha 
pa  Ji.i  calíat  atachä  cu/íííña  cama» 
ra^rapiclamca  vea  califiñana  vi- 
fíjyacama  cuíiímataqoibua  haui 
biltha  firiquí  í  hífq'uí  ebuymanína 
calca  acahama  íñokkfá  arompí 
hauifata,  arebapi  cufiíiníjancba' 
pi  cbipííín^anchapi  kochofiní  Ic- 
Chrifto  /toquilla na  vea  caísfiñaf* 
ca  ínimanacana  hilqní  laraoíma- 
thahna,  naa  hilqnichanimathiia, 
antitaro  mákaauimsthahua,  boa 
nararo  vmaauimatháhua  ifmifa» 
ro  iJittaauiroatháhoa  v'fu'ri  vllirv 
tauíthá.huatíUtanqüiri  hahurauí 
ehá.lariri  corpachaoitl  á  churaf- 
ma  íata«,canquinpí  T^tay  nanaca 
humaro  íli,manka,vma,  ííiüifsro, 
flutítaro,hoarUtaro,  chnrafmajá, 
ca  hama  payllañamataquiíXafsíá.' 
pi  hífqaittapifcani;  hifqníttatafca 
collana  Auquilía  :  huahuanacay 
naa  fupa  huakhch  ¡nacaro  cuna» 
(a  ictiol  itrtanca,  nahoa  naro  chura 
ta  hamacaturtna  faisina  cnfiíaan'i 
huahuanac¿pa. 


s8  Vcatfca  yan<-canacamanca 
kapififa  ccultnfa  haküfuqoiptani, 
hakhí'uqniptafsiiika^accha  búa* 

racurí 


ctpio  del  mutido,y  fipreguntara 
mos  Señor  para que  los  llamáis? 
poruentnra  aque hagan  peniterj' 
"'cíaíaque  llore, níay  unen':  Je  di  fe  i 
plinentadep'orvGS'ta  vida?  Qcie 
no  no  ya  todp  efíbpafo:  fino  lla- 
mólos para  ir  jontos  al  cielo  y 
go^ar  allí  del  Reyno  que  les  tégo 
aparejado  defds  el  principio  del 
mundo.  Losbuenoscombidados 
desamanera  con  tan  dulces  pala  ■* 
brasfera  grandifsímo  el  jubilo  el 
regocijo  ,  el  plazcr  y  contente q 
tomaran:  y  diziedotesque  les  da 
efto  en  premio  de  fus  buenas, p« 
brás,y  del  bien  que  le  Qizter.cm^y 
de  que  le  dieron  de  comer  qüsn- 
do  ellaoa  hambcienep  ,  de  beuer 
quandaeílaua  {ediento,de  veíiir 
quando  eftaua  deinadoje  hcfpe- 
"daron  quando  andana  peregrina 
dosificaron  quando  eíbiía  enfer 
mo ,  y  coníolsron  quando  ella  o  a 
p're'fo  enla  carzel.  Dirán  los jaf* 
tos  Sen  or^qandp  viéndote  ha  tu 
brientp  te  dimos  de  comer? fedíe 
to  y  te  demos  de  beuerv peregri- 
no y  te  hoípedamos'ídefnudo  y  te 
viftímos?  enfermo  oprefo  enla 
cárcel  y  te  vííitámos ?  paraq  nos 
quieres  premiar  tanto  como  eío; 
y  preguntado  reTpp'ndera.CbrüV 
to  Nuettro  S  Hijos  mios,quando 
vofotrbs  por  mi  amet  heZ'ades 
aígun  bien  a  Iospcbres,  a  mí  me 
hundes  efle  biéy  yo  lo  recinía. 
18  Déípues  boluiendcle  ales 
malos  cen  grande  ira  y  Bi&ueza, 
convnavoz  e/pentoía  lesdiía: 
Mm    a  id  mal 


?4g 


VÏTA    CHRISTI, 


rasen  aincampi,m3pifcama  ñaca 
ca  haquenaca  fani.  Vcspacha  A 
Tstay  Apqa'thay  camifapi  bicha 
vrwcca  cpfiunaina  1  aqoipachanea 
mapífcama  bífta«f  camifacá.iiqui.' 
roraquipi  mapifcanií  hifna,ycaf- 
ea,acaaaca  ñaeatahua  viña  ya  na 
qhuíríninaro  mani  firigpijQhou 
cirnpipí  vcaro  (Vi  man  i,  vea  ttaqqfi 
ñanaqhoitipí  'hahsraní  i  fatafca 
lopayonacampihua  mapífcani:a* 
canacataqojhoa  snfiernoca  cañe* 
pha  fata-,  camifa  hupanaca  haca* 
cafsina  füpayonacaua  cayopa  ar- 
cana,aropa  catuna,cunamana  ho 
charo  purifsina  ,  huanima  htah 
hani  huaníña  amahuanti,hocha' 
nacama  confefafsiñampi  hayta- 
mafatafa,hanihaytaña  amahuá- 
tijnaafa ,  huakhebanacahafa  haní 
JlaquipaaníijHamaraquí  fupayS 
pi  mapifcapha>nafa  haniraquipí 
iiaquípiyrclhaci  faní,  Vcanaeaf > 
ca  farama  ,  Diablompí  mapifea* 
mafatajaachapi  huaracufipifea- 
nijhaaracufifaraqaipi  AuqaííTa? 
rüíca:Tataycauquinapinanaca- 
cea  huma  hahí  í/aquipaapífeaf- 
m«i,hnmst3qui  ttallamichafira- 
pilma  í  fafsína  hifqaittapiicaní: 
hífquittatafca  huakhchanaca  ha» 
ni  Uaquípaafsínfea  ,bupanacaro 
Dioslayco  fata  haní  churafsinca 
naro  haní  churafsina  haní  llaqai 
paafsina  hamachiftahoa  ,  nata- 
quíhuactallamíchafirapirta ,  fa- 
ísínapi  lacanacapfa  hifttafaaní: 
fatafca  hanípi  maampt  aroskha- 
nicí,maaf«a  acapacha  naqhnirín? 

na 


id  mal Jítos,  y  d  ie  prestáramos 
entüces:Aora  Señor  aítiempo  de 
repartirlos  conréeos, los  embíais 
como  y  a  donde  iraní  Malditos 
irán  y  a!  fuego  eterno:  y  en  cuya 
compañía  irán  paraqae  los  cóíue 
le  en  logar  tä  penofoíDemonios 
feran  fu  compañía  pira  eílos  te* 
nía  yo  hecho  el  ¿pife  roo.  Pero  a* 
fs'í  coma  eílos  viniendo  imitaró 
a  los  DemonioSjícs  obedecieron 
en  peccar,y  en  perfeocrar  eíici  pe 
ccadoy  en  no  querer  enmendar* 
iV,ui  fe  compadecieron  de  mi:va 
yan  con  los  üemonios.vayan  có 
los  Diablos, que  yo  táposo  quie 
ro  compadecerme  deiies.  Atóni- 
tos quejaran  los  malos  oyendo 
cfto  y  dirán  a  Chrifto  que  quado 
no  fe  compadecieron  deí ,y  fuero 
cruelesparacon  elí  Cetrarlcsha 
Chrííto  la  boca  y  íes  dirá;  Qaan-. 
do  no  tuaiítes  piedad  con  lospo 
bresjj,  y  no  íes  hízUhs  bié  quádo 
os  pedían  algo  por  mi  amor  ,  fue 
tanto  como  no  cempadecerosde 
mí, y  fer. crueles  con  ñïtgo  :  y  no 
les  dexara'qti?  hablen  mas  » í¡¿p 

que d 


CAPITVLO    LT. 


A9 


namayatoqtiero  vraquena  ttuna 
pampi  ,  kañupampi  rantafifsina, 
haquenacaro  ac  catafsina,  baque 
naca  mayqaípa,fupaycnacá  may. 
quípa,  taque  mollckcpacha^maa 
tama  cchancaja  ,  miehca  haccha 
vmana  aoata  hama  ,  infiernoro 
niikayoro  hachafahuararifa  apa- 
ranrtani  cinqnintaphifcani  ,  an- 
cha  yanccachaymaninaeafíM,an. 
cha  maftqhaero raqui  maman'},*» 
cana  taqne  fupayenacampi  chica 
mutuñapataqui ,  ttaqqaciinapa* 
taquijnayrapa  cuna  vlljapacha' 
na  fupayonacaqui  manqhuepa- 
charo  fatanacaqui  vlijani .hincha 
pafca  Dios  manca    Satvc~lonaca* 


que  el fuego  que  .abrafo  el  mudo 
y  eftana  recogido  a  vna  parte  con 
toda  ía  horrara  y  facidad  déla  tie 
rra  reueltiraéh  ellos,y  todos  los 
Diablos  y  hombres ,  hombres,^ 
diablos  todos  juntos  ,  a  manera 
deouí!lo,y  comollcuadosdel  ra 
tsda!  dealgu  rio  ,  defcenderan  en 
el  abifmo  y  profundo  del  infier- 
no llorando  a  gritos,  y  los  mas 
males  defeenderan  mas  abajo  pa 
ra  fer  masatormentados  a!!i  ju» 
tamente  có  todos  los  Demonios 
Sus  ojos  no  verá  fino  Demonios-. 
y  condenados,  fas  Oydosno  oy 
ran  fino  blaflemias  contra  Dios, 
y  contra  loe  San6ios,ínjurias,ar* 


manca  kañu  aronaca  arofiuiqot      frétasy  njaltiicionts  que  fe  echa 


ifapani ,  bupanacspura  yancea  a 
rofiui  ccakhfichafiui  ñacafiuinaea 
quí  ifapani :  lacapafca  cuna  ma- 
líipachana  ,  chuica katacoraquu 
Lakhraí'a  naccariri  mallíttani, 


ran  vnosa  otros:   Sus  Bocas  no 
guílara  fino  hiél  y  amargara.  Sus 
Narízesno  oleran  fino  faztedad, 
hediódez  y  humo  deacufre.  Sus  s 
mauosy  todos  los  miembros  de 


Nafapafca  yancea  thukhfaqui  ha      fucuerpo^iotocaran  fino  fuego 
khruyirí  huatifamca  kañuqi}i,a      abralador,y  fus  alma?  eíUfan  prï 


c/afrenalarama,hiukepaqui  mu 
qhuini:  amparapaíca,  taque  mo- 
comocopala  hächipafa  ancha  na* 
qhuírinínaquillamcatcaní;  alma 
palca  viñayacamahani  DiosvSl- 
japha  fataní,  hani  Dios^vlljanaf* 
•a  taque  ttaqquefinatfa  maampí 
hacebahua  :  vea  fupahna  ancha 
llaquifipifcani,  vea  mutañatfca 
haniraqni  qha'sfpiñapa  haaqniíi- 
niti:  IiaUírha  Dios  eunapacha  ca 
makha  Diofchiní,vcapachacama 
mutuní,Diofafcahanipinihua  tu 
cufiriqqití. 

Nia 


nadas  de  ver  a  Dios,  que  les  dará 
mas  ptna  y  tormento;  que  t©do: 
ynopodían  librarle  deilostosr- 
ms?ntos,antes  padecerán  allí  míe 
tras  Dios  feere  Dios,  que  es  inv 
pofibie  dejarlo  de  fer. 

Mm    3  De 


• 


?fa 


VITA    CHRIST!, 


19     Niayanccahaqnenacaman 
qhilípacharoanancacatfca.futiai 
f*  haahuanacafca  ,  cawquirokha 
Dios  mamabiiebini,vcaro  mata 
tica,  fcippa  chuymani  Diosfiruiri 
San&onaca  ancha    cofiíipífcaní  , 
chípifipifcani,hop3puraía  phifcu' 
thapiíjpífcan^apañanita,  amigo- 
nifa  ancha  mokhfa  arofipifcani:Ie 
fuChrífto    Auqjíaroica  ayuicaea 
fsina:  Tacay  bicha  vruccuyapií- 
qaertaca  vcathá  tunca  hamppaei 
ta  canea ma  fapifcani ;  veaefea  ta 
qacc-jjtpa  maya  colí ana  procedo 
lurapifcani.nayrarafca  lefuChrif 
tp  A  1  4,  u  1  lía  fa  a  te  a  n  i ,  G  r  u  fájj  ti  Cea , 
Pen  donapachana,  navtacata  fara 
ni,  bichu  hachu    AngeJcfnacana 
cupu^uípata.cunYjíca  taqoechie- 
pa  ancha  cufiiïpifcani.  Nuellra  Se 
ñora  taycltafca  huahuapa  tbaa  fa 
r^nf^huahoapa  hama  cuíiíifaraqoí 
Apoítclefnacafca  Aoquífl'athaara 
qui, San  Pedro  mayconi  ayuípif. 
catvi  maa  camapacha,  haccacoqtf-< 
ca  Patriarchanaca¡tipi,Propbeta. 
nacamptraqoi.San  loan  Baptiíla* 
mayconi  aytiipifcani  chipiuTa  culi 
fiía.  Vckharulea  Martiresnacara. 
raqui  mía  tama  faranLSa-n  Eltoan 
a>ayconi;acatamafca  ancha  teittu 
vlljañampi  ,  mutuuipaccamapUIa 
(ama  (umaqui  kaliríqui  vllsfitii, 
vckharc  tamalea  Conrcíofñnaca- 
raqai.SanSüneílre  Papa  Mayco- 
ni  aynipifcant.cufiíífa  chipifiíara. 
qui.  Vcfehnrulca  Virgenelnacara- 
qui  Sánela  Catalina  marmí  May* 
«oni  ayuípifeani  cunfifaraqui. 

Re;  a 


19     Defpues de  auer  bajado  loi 
malos  al  infierna,  y  delpaes  de  a- 
aer  ido  Io3  que  mortero  niños  fm 
bapciftno  donde  los  mandara  que 
vayan  Los  buenos  y  efsogidoí  de 
Dios  harán  grandísima  tíefta,  <*ó 
gf  andífsimo  regocijo  y  contento 
abracándole  los  psritntes  y  los  a 
rnigos,y  dandofe  la  norabuena  v. 
nos  a  otros.y  llegándote  a  I  E  SV 
Chfilto  le  darán  infinitas  gracias, 
por  tanta  merced  como  en  aquel 
du  han  receñida.  Tras  deño  hará 
vna  lindi/síma  procefíon   alpnn» 
crpicv  delaqual  ira  Iefa  Chndo/d 
píndon  y  etlandarte  déla  Cruz  d- 
hme, miliares  de  Angeles  cercán- 
dole cantando  y  haz íendo gran- 
des mueítras  de  alegría  y  rrgr cijo 
a  íu  lado  la  Vis  ge  íacratífsima  ma 
drefuya-, Juego  los  Aportóles, lle- 
nando per  cabera  a  San  Pedro, he 
chos  vna  qnadrilla.   Al  otro  lado 
en  otra  los  i  atriarchaSjV  Prophe 
tas  licuando  por  cabeca  a  San  lo. 
an  Baptifta:  Luego  ira  otra  qua* 
drílla  délos  Mártires, v  por  fu  Ga 
pitan  San  Eíteuan,yefta  quadrilla 
fera  mucho  de  ver, porque  parece 
ran  hermofos  y  lindos,  fegü  la  di 
ueríidad  de  Tus  M .mirios:     Yran 
lne¿»o  los  Conrefores  con  S¿n  Sil 
ueítre  Paps  por  fu  cabera:  Largo 
irán  las  Vírgínes,  con  San  ña  Ca- 
talina por  Capicana;  Yran  tábíen 

los 


C  APITVIO   .11. 


Reyanacisca  Rey  Daoid  aponira 
qui   farapifcani  CïsiiiïfÄraqui   ko- 
chouTaraqoi'.  Catarata  Sanciona- 
caica  S¿n  lofcpb    cnayconiraquí 
tnññCz  farapifsani  Vckharufca  Re 
ligiofo  PscJrenacaraqnïiMonjana 
caraqui.Santocancanipatcama  ha 
ccapa  hÜa,haccapa  íalica  farsp'íf- 
caui  Sánelo  Domingofcs.S.  Fran 
cíkolca  psyatamaraqui    frayle- 
nacpampí  ayuipifcani,  eufiíípifca- 
fa, Sánela  Claraíca  Mcnjanacpam 
piraqui  cuíifífa  farap¡fcani;Sancla 
Catalina  de  Scnafca  huahuanaepa 
piraqoi  kochofifa  aynipifcaniima 
yaaronaqui  tucayaba  íafsiníca, 
acá  thaa  cata  ancha  Toma  fuma- 
qui alakbpacharo  miftupífcanija- 
lakhpachafcanía  puriha  fïpana  hu 
papacha  hífttaraíifspíni,hífttarafi 
pánica  lefu  Chriíto  AnquiíTa  taq 
acá  tama  tama  fanclouacana  arca 
ta  alahhpacharo  mantani  cafíhTa; 
mátafsíníca  collana  Auquipa  tha 
aro  macataísina,mokhfa  arompi, 
acanacahua  haqninoclha,  vrcura- 
tha  Tatay  mutuñahamp^hihuaña 
hanipi^atabuanana  amígonacaha 
amahnatanacaha,chupicharapita, 
fulararapica  fanijfatafca  Dios  A u 
quííTa  huahaapampí  nia  pifeutha 
pifitathajSpiritiifanclofa  taypin- 
qoipana,halIa  halla  fafsína.  acá  v- 
llaliuípa  caturapini,  vllaraptní,ta 
que  chuy mapa mpíraqoi:  íyahua- 
huay  nahna  chupichahafani ,  vea 
tica  qiiimfa  perfona  chiepa  fapa 
fapataquí  vtcañapa  huacaarapini 
hífquí  laratpathá  cama  raqui  lina 

11!, 


los  Reyes  con  Danidpor  Caudi- 
llo. Los  cafados  con  San  Iofeph, 
irán  los  Religicfof,y  Religicfas 
vnos  adelanté  y -o crosatraiUegu 
la  mayor  o  menor  pfrfeccscnde 
fanclidadque  tuateron.    Sarao 
Domingo  con  les  fuyos,y  S  Fran 
cifco  con  los  fuyos.Sanáa  (  íara 
con  lusMonjas.y  Sanóla  Carali- 
na  de  Sena  con  fus  Beatas.  Final 
mente  todos  en  procefsion  /ubi- 
ranporeOaf  regiones  delüs  ay- 
res  con  grande  hermofura  yga- 
Jlardia,  y  eftando  yapara  llegar 
abriranfe  los  cíelos.  Entrara  Je* 
íu  Chrífto  triumphando  con  to- 
da efta  láñela  compañía  ,  llegara- 
ai  trono  de  (a  Eterno  Padre,y  di 
ra  con  palabras  muy  regaladas., 
Veisaqui  Padre  mió  ,  los  que  he 
redimido  con  mi  pafíon  y  muerte 
veis  aquí  mis  amigosy  queridos, 
quiero  que  los  honréis  y  acaricia 
eís,  El  Padre  eterno  atuendo  a~ 
bragado  tiernamente  a  fu  hijo  v- 
nígen¡to,eftando depor  medio  el 
Spíritu  Sahclcsaceptara  cite  ere- 
tente  con  grande  contento,  y  di- 
rá quele  plaze  de  honrarlosry  to 
das  tres  perfonas  harán  e!  spofen 
to  para  cada  vno,y  íes  repartirá 
fegun  fus  merecí  ¿n íeatos,  v  felo 
Mm    4  moftra 


fía 


VITA  GHR.ISTl. 


nijvlUeharaaqaÍRi,acsncama  fa-     moñraran  dizíendole  Kfta  es  tn 
ísina  toquenchaaraquins,  vcanf-     moradajdódí?  parafiempre  gozes 


ca  vinayana  vmayapacatna  vía 
v'sñayanfca  vea  víñayapacama  co 
íiíipifcaní.vcarufca  Dios  Auqai* 
tTatacjchicaíía  írpiílapana  Amen. 


dc!a  eterna  bienauenturanz*.  Ad 
quam  uosperducat  &c.    Amen. 


F  I  N  I  S.r 

FOaR  mucho  cnydado  queTehapoefto  (Amigo  Le&or)  en  que  la 
ortographia  de  todo  cfte  libro, y  délos  desnas  que  ahora  facamos 
a  Iuz,concuerde  con  el  V  ocabnSario:paraque  bclcandofe  en  el  los  vo 
cabios  que  aqüi  le  ponen, con  defieo  deíaber  fu  propia  ít^níficacíó  de 
cada  vnü,facilmínte  puedan*  hallar  fe;  con  todo  efio  no  fe  ha  podido 
íalír  bien  con  ello  ,  opor  no  eftar  los  originales  bien  eoregidospor 
fer  letra  deindios,opor  no  eftar  los  IrnprclTores  acogombrados  9  cf 
ta  nueua  ortograpia.  Aunque  como  fe  echa  de  ver  fácilmente  el  ye- 
tro  déla  emprentado  fera  ella  falta  de  mucho  daño  3  como  es  f  ¡1  los 
Gerundiosprimeros,  que  íiempre  fe  asían  deponer  con  dosíí,  v.  g. 
Yatíchafsína,  &c*.  Y  en  los  vocablos  que  fegun  las  reglas  dadas,  a 
auían  detener  h,odosce,  odospp,  o  dos  tt,o  k,  en  logar 
dec>  o  otras  letras  femejantes.  Verdad  fea  que  no  fonor 
dinaríos  los  dichos  yerros,  ííno  foto  alguna  vezes.  El  re 
medio  fera  bufear  los  vocablos  en  dinerfapartes  del 
Voeabular¡o,quado  no  fe  hallareen  vna,por  pedir 
diferente  ortographia>como  muchas  vezes  auí 
fimos  en  fus  propios  lugares.  Lo  que  reda  es 
quedecodo  lo  bueno  que  hallares  en  ellos 
eferítos  júntamete  con  migo  demos 
Ja  gloría  al  Autor  «¡ello,  que  es 
lefu  Chrífto  N.S.Cuigloria 
5c  imperinmin  (secóla 
fxculorum 
Amen* 


AP 


APPENDIX  6n 

DONDE  SE  PONEN  LOS  EVA  NGELIOS  DÉLAS 

Dominicas  y  Fieftasfiguienrrs.In  Naciuitate  S.  íuTir-Egpt.  Num.i, 

fin  Dominica  HU- ¿tinentas,  nom.  ?,.  Iu  Dominica  III.  Adüent»? 

nnm,.*-  ín  Vello  Innen.  S. f .  nctm.4.  In  fer.  II.  Pertcc  n.y 

In  Dominica  6.  poíl  Epiphaníá.  num.  6.  In  fer.IÍII 

Cinerum  nam.7.  In  fer.  III.  Pent.  nam9&, 

In  Dom.  IS.poftPaicha.1iKis3.9e 

In  Dom.  Pentee.  n.io. 

inCómo.Ap- 

poíl.nam.  oe 

In  Dom.  lili.  poftPafcha.n.  \z, 

In  Dom,  III.  poíl  Paf. 

'na. jj. In  D.om.V.poíf 

Pafclía.n>i4e 


^IN  NATlVITATEfl* 

S.  loan.  Líic.Cap.  c 

JU  S  loan  taycpana  parae* 
pancaquipana  fantoio  toca- 
ya taehámna(eamáfa  acá  aroíiñaí 
fana,qoimfa  capítglppana  ccana- 
chafreía  hama)  hacíntata  cancaní 
jsathánía  Uallatoncapakhfí  cncu- 
íipana  S.  Ifabel  yocachatanjnajS. 
loanhnahospa;  Vea  hakanaepaf- 
ca,  apañanacpafca  huahuacnauí* 
pa  yatifsiiia  Dios  Auqaiflfaraquí 
bamppatipifcána,haíía  tatay  &n- 
chahoa  ccayífta  far§ina>S.  Ifábe- 
larofca^haila  fappahua  haqaícaf* 
ca,  Uios  AtsqnilTa  anchahua  ceay 
ifto,apachiro,nia  earibaíjnro  co 
llana  haahaa  churafs?na,faraqiii- 
taaina,  nía  qtairnfacasko  vrntfca 
SCafiquípafslna,  íñsfo  hnabaaro 
fati  choraba  faísin»,  apaqanacpa 
Anquipana  futípa  Zacharíaschu 


raña  amahaataiwiaimaafca  S.  lü 
bel,  Spírica  Sanciona  ccanachata 
€ancaäs!na,hanihaa  vea  fbetniífig 
ti:  Joanaqoi  fatinipba  fataeina; 
&pananacpafca,hnau'taraqiii>ha' 
níhna  naa  apananaepansa  mayní 
h  vea  fatinica  hugti,  rea  íutx  ve* 
fsqaipha  íapifcanajbíika  hflahu& 
na  anqoipa  Zacharias,  Angclaro 
hani  ebecahaa  fauJpsthá.amo  el- 
qcípanfca(AngeIapiiIa  Dipstccj 
thá  acbaghifsinbaa  mayní  huahns 
bacaíihata  facauina)  apañanaepa^ 
huahoaccariqtiípÍFi  tanta íHsina, 
ZaebaríasamGcanqoipanajvnari 
champí  cuna  fijríníni  acá  huahua 
Tapífcatauina  :  achachifea  íipana, 
pluma  chonta  fafsina,yccaha  Je ä 
íutininíhua  faísina  qoellcatauina* 
acá  hama  vll|af$ínfc2,qm'(jpa  Za' 
chariafca  llallatonca  phskhfi  ama 
toe  a  (tafo  arofiña,  Dios  hamppaii 
ñaceallaripanrcajíaqhuaracurita 
Ñ  aip.a 


u><|  .    'V  IT  A 

aína  ccaccafttataoina  aca  haccha 
haaracufiña yaafca  Hi¿íri  mar;5  a 
pacha  aro^uana  hani  vea  marcaq 
'ti,maafca  vea  ladea  fuopini  aro- 
haataaina  taqusraqoWhkhfafifa 
earntíanihna  acá  hoahoalitjpa  ya 
T>.pápii!a  cana  hnaracnriña  yaafa 
vllafi  fapíícataainá.  Vcapacha  sí 
tcnacafca  Diofna  amparapathá 
cana  hifqatcha'nrpía  catofsina .,' 
Pfalrnofa,  hymnuía  kochorihna 
cancana, Dios  vijpaychañapítaq, 
Vea  lupa  jacharías  Dioína  ha» 
echa  chnraña  cholata:  BenedicV¿ 
Dñs  Deas  Ifrael  &c.  fafvína  ko- 
*h  oí  a  aína  /afeinfea  Dios  A  nqnit' 
faHaa  hamppati  yapayern.  Colla 
nahífqaicfoañampi  Ifraelloa  taq 
mandola  hifqnichauipaehá,yoca 
pa  qbaefpiyri  q¡haitaninipatha\  q, 
qai  yocapafca  qhuefpívnna  nay* 
ta  qha'tapa,haqaenacaro  ccana- 
chiripa  cancauip¿uná. 

^ín  dominica  mime 

Adueñe.  Lac.  . 
I  A  S  loan  qaimfatíka  ma 
rantpanfcaibífka  hushoatpa 
cha  ha^fara  funincatatfea,  Pro- 
pheta  ifayafana  40¿«apitalona  (a 
>iípa  vea  caína  lar  ata  cácatauimí, 
vea  Propbetálca  hnáfara  funithá 
haa  maya  cuaca  ifapafini,  vcafca 
aroácaísijvaacapicha  qhtiefpiyri 
eaqjí  chaqai  picharapimí,  checa 
c  \  ï  r  *  3 i  ti  ij  catTnraarapima  fani- 
haafata  jnva:  Acacutiichcara  fanto 
pi'la  A  J.^lin-iqiatcapa  cancana* 
caq-'uijUayrarpi  hayamara  penité' 


CHRISTI. 

cía  luratauinamank^rsinra  funii) 
qC)T»  phalttn  a'iti,  mankañanaca 
oai  ,'furri  ^iskiqui .'mankeritavirá 
ifífea  maya  Canille  fntinipnííca 
yonína  ttucca  ttsnrapaná  íaotsq 
ífittrrteaaina  vmava  líppichíns'h'-l 
akasplita.  Acá  hama  iíiniíca  je*' 
danfatíní  haairikharo  horatauí* 
na,  haqnenacaro  penitencia  lara 
■ma,  hocnanacamarhá  qaithuíima 
faTá,  'araná  llrinacarufLa,  vniana 
eeh  día  khdttaftina  baptiza  canina: 
p^á*  vea  |bapsizaaaíti->i  h*ni  ho- 
cnaaacj  pampachafsinfa,  marica 
■IcTaChrilto  A  uq  a  i  fían*  baptilmo 
pana  hochanaca  chec^pi  ,i  psm- 
pachqairka  ,  vea  vnanchaañuaq 
qn»  brpdftritanma/acafca  qulqui 
pa  S  loanahaa  ccanaqnia?  ofitaai 
n  a :  N  aa  vma  naq  ai hna  bapt  i  ( a  ("mu 
maafca  mayni  baptifc:iiiatpaiica 
vea,  bapH  afstna  graciimpiraqai 
haa  chnrahatpana ,  vtalca  n  na 
charañaha  ha-riiriuftihtiaqntJiri  t-af 
fina,f¡i(sinfca  vea  checa  D¡  s  can 
cáuina,aca  müeta  quifpíynr^qni» 
hna  cancaninaíca  banihua  vcana 
fapatopana  chiñojañapa  h  r]aña 
taqnila  huaqaíftci  ifaísin  ñama- 
ch  atan  i  na. 


^lNDOMTNlC4  III  «£ 
•Aduentam'Io'á'i. 
C  A  aroqai  Rjptlfta  ha- 
qatnacaro  eaühericduína 
fanto  cácañapa!»pilca  ha 
qnenaea  huaracurina.critiaua  a* 
llokha  Ph  rifeonícal'a,  lerulalen 
marcan.»  inayconacpala^hac.  ña- 

jpa  vil» 


APPE 

pavlljpfsina,  ianakha  acacca  Pi- 
orna   ^bnitanimamabaa  lauipa, 
MeTsiafachi  lapifcatauina     Aca 
yaa  c/iecaqui  yatíóapataquífca  Je 
túfale n  marcana  Sacerdotenaca* 
pi.LeeifaniCÄpa  hifqaittiri  qhui 
tapifcatauiua,  qhuititapi  huroa'f 
f  n  t m a ,  Ufa •  h  i  fqu  ít  ta  t  aíc a  S  I  o  ä 
egan>qu::hanihua  naa,Chriftot«ti 
humana  a  ch  uy  m  aro  a  n  a  h  i  i  ¿i  a  c  a 
vea  Mefiíafat'ti  fataum; y  íipáfca 
Eliaiafa.haí  fafsinaraqui  hüqui- 
ttatautn*,hupafc¿  banihua  vc¿r- 
ti  (araquitauma.  Propbetacha  cS 
&ai  faeaf.a, banihua  íaraquítani* 
na, maya  paya  kiíqhijíra  banihua 
íí^aníca^chdfdro  hiaipáíca,vcai'- 
Ca  cuna  canób  vea  acamita^Q^uí 
tiriha  Pharifeonacarp  atam^kha 
ñihataqo/  íapifcaoa^ipana  Bapti 
ftafca    kata  niccara    hife«famca 
hatna  Nacca,Ifayas  hifcanca,vca 
concachahoa,haquenacaro  acapa 
cluqhueïpiyricacuñamataquica. 
maraanpi(*cama,thaqni  picharapí 
jjífcama  lafsina  arcnaqrithahoa 
iatauína^Phanfeona  qhuicauiíia- 
cafca  haafítaraqai  hlquietatatii* 
na,ham  Chríftofíínca/hani  Elía* 
fatsínca  haní  Prcphetaísinea  ca- 
mifaraqaJhaquenaca  b3peifta<ílaf 
fina  hMqhaictafaaina,  bíj'qhuitta- 
taka  kata  nayra  íaniparaqui  búa- 
fithaiacaiiínd  Nacca  vmanaciboa 
buteanícj  veana  bapcifañapa  ho- 
chi  pampacbaäapa  vnanchaatha, 
acalca  ácana  humanacampi  chica 
bapt  CuiVh}  la  huma  naca  taypin 
«isíniach, -,a  Chríllchua  ata  mu 


do  quifpiyríhoa:  vcarataübuavca 
fea  taquero  fc^na(  hafiní  chuyma 
nacaroanfea  han  i  inahaqueroca 
tohatati.  maafca  checa  Díoíato 
cacuhata,  hopapília  nana  nayra- 
ha  cancana,  vea  ÍRparaquipí  nafa 
hanihua  vcana  fapatopana  tí  aína 
pafa  harkhañahoáqaiil'tirarsina 
bifma  fatsulna  ,  Asa  aron¿cab0a 
EuaogeÜíhnacafcaeoiiana  Bap 
tJitathá  Auquiñ'äna  qhoír  apatha 
arofina  hihoaaipsclca  mayare  5 
naraquíhua  atamífto.  Cap  i-,  p.¡, 

*IN  1N  VEN.  S.CR  VC  II* 
loan    iJ 

pHerJfeonacarhaAnquiífaroba 
X  khlucanca,vcanacatica  mayni- 
chápiNicodemosfutínibüa  canea 
na,acaíca  Auqpifla  vlliri,  haqui- 
khatiriaromabpa  botana. /hakara 
piísínfea:  Maeftroy  Yatichíref  ni 
ahua  yat¡tha,huma  Diofnaqbuí- 
tanitpahaa  cancha,  lursoima  búa 
racofiña  mUagronacapüia  bsní- 
hua  qboitifa  Jurirqnití,  Dicína 
cehajoapampi  yanapaña  pampiq 
hua  Iqnrqqi  fatauina:  ílpsna  Aüc£ 
flafca:  Naa  ebecaquí  atamamsma 
mayní  haqoehanibuaíiitaraa  yo 
ríni.vcaccahanihua  a'akbpacha 
vlljaniti  fana,b'pana  Niccdemufa 
afca,camífapi  mayni  haqus  acha 
chiísina  yurílpana<ííimpati  huafi- 
taraquí  tayepana  puraeparo  mié 
kbaisina,buahtaraquíynrilpana'í 
faraqqina.jipanfca  Auquifla^aa 
checaqui  famama:   baptirahlsina 
SpincüSanaonagraciapabanica 
^    *  tuísma 


;! 


6?6  VITA 

tafsinahanihuaílta  yurífsína  ha* 
machirínacaca»hanihua  aiakhpa- 
charo  matanití :  hanchithá  yurírí 
háchíra^haaefpíritathá  yuririfca 
«fpíritaraqoshua.  Vea  fupa  Nico 
demufay  hani  haaracuíifntí,nana 
mayni  haqna  tnachacathá  yunña 
pahaa  fata-.Efpírítnca  cauqaírofa 
parirqaíhua ,  cuncapa  ifapaísin-fa 
banihaa,caaquíekha  hutachi,  vea 
ifaptatí,  rníchca  cano/ocha  maní 
vcafa-,aca  hamaraqaihna  eípirkn 
tbä  varirmacafca  fatanina.Níco- 
demufafca  íipana  camifapi  vea  ya 
anaca  iuratacancaípana'ííaraqui- 
na.-Sipana  A  n^,  (Tafea  caraifapi  hu- 
ma Ifrracinacana maeíiropa  yatí 
cbJrjpa  cancafsinahaíií  sea  yaana 
ca.bamarpaata'í  Kaa  checaqcí  fa* 
ínfima,,  yatiuiha&ara  c^níqaihaa  a- 
roÜba,nay rabana  t'lfjauiraiqíiíq,- 
boa  acá  hamahna  hi(lha:Hrcmafca 
hanipinihua  checahua  hiftati;  Hi^ 
cha  acapaehana yaanacapa  atama 
cafa  íianioítla  checahua  foi&ati.a- 
Mihpachana  yaanacapa  atAJBfitaf 
;i  camifaratj,  checahaa  íki6ta?ba* 
nihna  alakhpacharo  qhüjíi.fa  mif- 
tonti^vcac.bí  hutiriraqGsqhua  ratf 
tupi  acafca  V'tfgenana  alabhpa» 
chanqoíri  vocpahaa:quíquiparaC[ 
boa.  Camifa  Moyfcn  catarí  fauru 
íia:caaeáca,hama  Crofaro  faatta 
ata  cancarti:  huparo  checahua  firi 
nacana  bani  bihuañapataqui:Ma- 
alca  víóaya  fayquipa  hani  tucu» 
slri  hacaña  catufiñapataqui  fata- 
aüía. 


CHRISTI 

fip    FER.    II.   PENTE    *¿ 

D,  coítes. 

OS  /tnqniflaaca  mundóqui- 
rínaca  ancha  amahnafsinhua 
fapakhta  yocapa  charana,huparo 
iyafirí.checahuafirmacáa  haní  hi- 
hoañapataquiitnaafca  víñaya  ha* 
canana  cuísísñapata^ ,  Diofapilla 
yoepa  acapacharo  qhuítanífsina 
hsníbua.aca  mundo  tarípiri  qhaí 
taninthinaaíca  acá  mundo  hupa» 
layco  quíTpíni  faísinaquibua  qhaí 
tanina:Qhaitikha  hnparo  checa* 
h»a  hífchinijvca  ha.q  hamfcua  tari 
pata  canqoiti:maafca  haní  hupa- 
fochecahaafmnaca  ,  niatarípata 
pachaquihua:  Vtanacapilla  Diof 
na  fapakhta  yoepana  iutíparopí 
hani  checabuaíV,  acahü3  taripaña 
fawsfca,ccanafca  acapacharo  ha» 
tanahua,ha  qnacafca  ccáafa  piliro 
haccvfsína,cchamaea  maneac¡.bua 
faraña  amaut  ,  lorañanacpapílla 
yaneca  camaqnípí  cancana,  yácca 
iarínnacafca cauqnipirí  baquefa 
ccana  vñirihaa,hanibua  villana  a 
mauïriti:hanifaq«ihiia  ccana  man 
cafa  buciritijlurauinacaha  hani  yä 
«caro  catata  eancaníci  fafsina:ma 
afea  cheeaqoi  lurtrinaca,ccanamá 
cahua  botíri  Inrauinacpa  DIOS 
la ycoqoi  iuratahua  faca  caanapa^ 
taqui. 


H> 


<*¿ 


1 


DOMINICA    VI. 

PoltEpiphaníam. 
Matrh.  4. 
ESV  Chrifto  AuqnílTa  allokha 
parabolanaca  haccaíttaa  arona 

ca  ata* 


APPENDIX. 


C  a  atamafsinfa,  acapayaraquihua 
hicha  vrn  Euangeliona  atamifto. 
S.Matbeo  EuangeÜfta  tünca  quim 
faoi  capitaíonaurcanfca  acá  hama 
pi  arofi.  Diofna  alakhpachathá  a 
paniui  aropa,yatichauipa ,  maya 
nayra  mofta<¿a,maynÍna  pamparo 
fatatpajaqaímaa:acafca  pana taq 
hathanacathámaampíniska  ,  hu- 
pa  täfa  cäcafsinra,a!ifsina  haccha 
rohua  tiicu  taq  maÜqninacfalla^ 
Uibua,hacchacocarohoa  tncutha 
macchinacafa  pallca  pallcaparo- 
hoa  tapapaluri  fafsina. 

f  MayaParabolafca,hanicca 
naccanachirïarofcaquiqaipa  ya 
atháraqui^hna  aroiijalakbpaeha 
thá  apaníaí,yatíchaot  aropaca,ka 
ta  Jeuadurajamna  ,  mafacamana 
marminacapílIa^atana^píjqDÍm 
fa  kailabakurnfa  qaimfaayroQru 
hakarofa  apantiri,  vcafca,  taqpa- 
chapíníbua ,  mokhfaquípayri  pa/ 
nakatafsínfa. 

&    FÉR.     III I.    CJN.    «j 
Maeh,  Cap.  6. 

^YVNASSINA,  hani  Ilaquiftri 
ja  vllmacabatatí,paa  chnyma 
ni  haqaenacahama ,  vcana«apilla 
tacaríjaqui  vllinaqueri,  haquena 
eaayunihaa  fitani  fafsina:  Naa 
checaqní  famama,  acá  hama  Inri, 
nnaca  niafeua  payllapa  catofi: 
Maalca  boma  ayunifsínappekeña 
ma  phífcafima ,  ahanomafca  hari 
cafima,  ha  qucnacana  ayunanima 


6S7 


bani  yatiñapataqbi ,  ayuhauima 
anqnimaqui  yatípba  :  hnpafca  ha 
maíathahná  vílchuquíeatama:  h« 
pahua  aynnauíii>atf«a  payllahat- 
pana:  Hani  acapachancafsíns  colt 
qae,eboqaeqai  curiña  tamaña  a* 
mahuabatatí:acñpacbanaccapaca 
cancaóapapíila  ílaquibtja  rhutha 
laku  tucuri ,  luntatanacafa  apiri 
lantaeíri;  chnymaniafca  choque*, 
mjcollqusma  cauquíncachekha* 
vcancaraquí. 


H>    FER.  III.    PE  NT. 
loan*  io. 


** 


|ESV  Ckrifto  Auqnífla  Pharífeo 
*ñaca  hání  aropa  catupana  ,  cala 
chnymaní  tacupaaa,maya  r  ruaca 
hamafátauína.  Checaqní  atama- 
mama  qhuitikha  obejana  hípiuí  V 
yuparo  hani  poncocäthä  mancan! 
maafca  maya  toquecatamantani 
vea  luntatahQ3,kichíhua3  haque- 
na hazíendapa  harkiríhuajpcnca 
cata  ccana  máiarifca  ahoacirihua 
ahnatiritaquífca  poncu  camanafa 
iiaquihua  ponen  hílttarirí :  obeja 
nacafca  cancapa  vllttaraquíhua, 
fapa  fapa  obejapafca  futipatba» 
qaihua^arottísri^yutfahuparaquí 
anufnrí,  nía  aníuféinfca  nayraca- 
taparaqai  farírt  obejanacafcacíí. 
capa  vllcafsina  alifiri;  mavnitaof- 
ca  phattirapiri  hani  alifina  amant 
nti,hani  cuncapa  vllttafsína  fata 
D«na,acaarof>a  apqqsfifanafaui, 
pafcaveanaca 

N    3  hani 


69*  VITA 

hani  hamtirpaapfícataQÍntí,  canv 
faquichekha  íapífcatauina  ,  vea 
fopa  AuquiíTa  hamorpaañapata- 
qui  rnaampiraqui  atamán*,  Na* 
cbeciqúl  I  a  mama  nabua  ©bejana 
cana  bu3caychiripatha,pitncnpa 
tha,vca  Tupa  naa chufihana  biuírí 
naca, 'tintaran  acá  hua¿haquena  ccr 
napfa  harkírinacahua  :  ebej^na 
caica  acab  ama  eancanJparhá  hani 
raqu  hua ífapantí,  nabua  ponco 
cancana ,naro ata mafsina  malnn- 
nacaca  qheuípínihuajmátafsinfa, 
mi  llura  quinih  na, can  quinfa  huní 
ñapa  mankañapa  haquiíiraquiní  ■ 
haa,laneatafcahutafïinfaluncati 
riquíhaa  hihoayiriquthua,  obeja 
naca  yanecaro  fracontiriquihua 
hurtrí  maafca  naa  hupanaea  baca 
yirihua  vrurichinhna,bay-amara 
haca/ írihtia  hutatha  facauina. 


N 


«DOMINICA  II.  POST* 
Pafcba  loan  10. 
J}AHVA  fappa  ahuatirítha 
Cappa  ahttacirinatafca  obeja 
pafupa  hibuanarohaa  pürtri>ína 
cha  ahuarirífea, couque  chayrn;»q; 
caatafsínhua,  obejanaeafca  hani 
hapanquipanhua  Poma  hotipan- 
fa  amaqui  vilghiri,  obej^fa  hay- 
tarpi/ri  mítiqa:ri,míciqqipanica 
Puma  obejanaca  hihuayiri, taque 
chhacu^rayri.acafca  cuna  lupapi 
íñacha  ahaatirí  mttiquipanhua; 
iiiichrpüla  collqaethá  abuafifsi- 
na  cunafa  canapha  (iríhua.Naa  i'a 
ppa  a  luatirichahua  :  obejanaca- 
!iafcavllttatíiahua,hopanacafavll 


CHRISTr. 

traraqnúobíia,  emifa  A  a  quina 
vllttiro,hamaraqrfiqQthua  Anquí 
havllttatha:  obej anacajia  iupaf* 
cahihusñaroíapíirinahua.Haeca 
pa  obcjanaeahalca  hani  acá  vyun 
quirí  hucaraqaihna  vcaiacaíca 
acá  re h na  ana quiha,a roba  cunea 
hacatataquínihoa  Axa  b?maipá 
pula  maya  vy  uncaquíaí  ,ahuat  ir* 
palca  mayní  lappakhcaquínihua. 

¿*  D  O  M  I N  Ï  C  A  P  E  N  T  «¿ 
loan   14. 

CAuquipírikha  naa  amauttn, 
camachitahafca  huacaycha* 
chi,  vea  Auquilia  amahu  inihna, 
huparoraquihua  punpifcaJva,  vt« 
cañahafa  chuyrnap*roraqui  ua 
lurauha;naa  bantamauirín  cafca 
arohafa  haníraquíhuahoac avehi 
ti  nana  arofiuiha  ifapcataca.vcaí 
cahanihaa  nanqnitt.raa  qhtii^ni 
rt  Aaquibanqui^ua,Aca  yajnaca 
hua  nana  humanacanipi  arotiui 
ha  humanacampiísma;  maada  Ef 
píritu  S»nto,  Aaquiba,  naa  lupa 
qhaícanicahatpaca.vcah ua  taque 
yaauacayatichahafpana:  nana  fa 
uinacahafca  taqoeraqui  amkbali 
yaba:pana:  .Mokhfa  camanahaa 
bavtaíma  ,  mokhfa  camañi;  ua 
churafma,hanihnaaca  wüúo  cha 
raquirica  hama  churafamri  :  ha- 
ni chuymanacama  huaracufiphaii 
tí  hani  hakbfaraphanti,niahua  na 
na  maccaha  fauiha  ifapta,  huma* 
nacarufea  cutiniraqmha  fauiha 
ifaparaqoíta.naa  amauitaima  vea 
cea  hani  pampapnúhua  cuuh*rí£ta 

naa 


*  ^pendix. 


q;nhap,lanatr3ma3pihaccha,n 

h.J3ahuajcal,aaf^ííama,ham 

^^afcaloot.qnipana^nifloM.' 
tarhiichecabUara(i,ïn3r3q.3j.^nj 

•ftaamaaaipiallo'kbAyaanaca   ho. 

«n*nacampiarokhahaw.aCamüdo 

naapitp.ipniahoci.vfafcahanihua 

■nampiarnfiphalafartimaarcaaca 

mundonrnanaAuqiííh.amahua 

■«■havllwanapataqoi¿raoi  pacama 
iur-aiha  vatín^p^taor.; 

JN     COMW^N.^APOST. 

A  loan  if. 

faC\  haa  nana  camachJtaba;ha 

<n  para  amahu^hata  csmifa 

na.  amaa  ama  hammam  gopaíu- 

PJ^hoal.ina^hioitiro.hanihua 
q^.cmaamah«,ñapáfaparilhtl 

wachmyaanacaíufahaca^cacc., 
han,hl,avan,híhuUa<MímaCí,v; 
nap.lahanipi  ta,pa„a  hiMtfL 
yam.naicahumaLcaamigX 
fcmJi.r^mhma uqníh ana  íapea 

b:rhaHanihaaham.^a^hákh 

hakhJlarma>Canqoíromafsin(aa. 
Jloknaacho^aniñama^quj.acho 
^.malcavm^avcattKuta -canea 

mayuuiimrachurañapaca^i.       q 


t  IN     DOMíNíca    lili.  t 

*~1  w!r4f °*  naa  H^i^nirina 
Vtar<>niia  maceaba, humana 
^tivahanihaamavnia 


J"a«a'lwtarafsinahifqrtitof-i-11a 

i'"-p!  acá  aro  nana  atamatafa,ha 
w«»acanaehoymama  ancha  qm- 

chaGmaafcanaacGccaqfaíDama 
■"■namaccañahapiniho.  b.nima 

^«eiiarpiJla^aharifiefciritcia 
tohan!raqoJhüahumnnacar2Qm 
hot«apirtaamtii  miera  ha  »cí|V 

caqnuitanírapímamahuá;hntAf. 

""'"•capathanquirinaeabo^hi 
■patulioa .,  ¿;^a  cqfca-baíjathá. 

haa,tanpanafhábua  tak'r tifsína- 
h»a,at¡pan¡:Naro:haníchecahUa 
í*  *inp.N*  hocharchaapnri  che 

c«lixiac„ícacbañaruparaPq,ihua 
n^aaqulhuomaícah^haní! 

natrca>n,a  tarípaeahaaacap.cha 
na%p,paíaraq0Íni:Maan)^^ 

khavaa„aCab„ahu^anacaroaa 

ganaba  haqai^aaíca  hícba  ha! 

«.huavcacamabamürpí,r(añí¡ 

ffiÍP,r,tüÍ!n^^«ihoa  checa  caca 

pana,  vcaf  a  haniSua  Chnymana , 

y^nacara.acah.mahoacancaní 

ccanaíharaqO,ranína^mlbc,t0 

r.homanaCaroccanar,«atarra- 
^P^a^q^baracunap;^; 

qopa/anancacamaboa.vcar^A 
p.nan^ab^^níbinu"^ 

"troica  arat.araqDÍhatpai^a 
ÍINíDiOMlNlC^lTr    * 

N/Aft^fc,ba,oani5- 

a.^AAhanLvIIianamataqnífea 
N    -4  (tíU 


Í7° 

tarahna  llallínijveatfca  kata  cama 
iraqnihaa  vlljitahata  napilla  anq, 
foarohua  macaha  fatauina,  (Ipana 
haccapa  Difcipolonacpafca  hupa 
para^cayatichirhTa^amfapacha 
na  kacacamahanihna  vlljitahata* 
ti,  katacamafea  vlijaraqQitahaea- 
haa>auqtúharobua  macaba  híílo, 
kata  cama  fafsina  cunapi  vnanchi 
yftoi  Hanihua  hamorpaatanti  fa* 
pifcacaniaa  ,  lefuChrifto  AuqQÏ' 
¿Tafea  hífqQittatana  faaipa  ñamar 
paafsina  hnnaanaea  nana  kataea- 
ma  hanihua  vlijttahatati  ,  kataca 
rnafca  vlijitahatahua  faoihatahaa 
aroiïpifcata  ,  na  fea  checaqní  ata- 
naarenma  ,  humaitaca  hachahata- 
hua>quicbaíipifcahat¿haa  acá  mu 
dofea  CK/ífinipi,  maafca  humana* 
ca  lia qaifihatahna, lia qat fina maf- 
ca  cuñíiñaroraqnihua  tnconi  Mar 
rninaca  yocachafsina   anchahua 
quichufiri  ana.nay  atatay  firiyo' 
cachaapurita  inaafcania  huahaa 
pahaej,cafsina  hanihua  g/huíiaipa 
amutkhenei  yocalla  huahua  yo* 
cachafsina  cnfiiroipalavca,vca  fu- 
paraquipi  humanacafca  quUhuíi* 
bata  llaqnifihata,a?aafca  naa  hna 
fitaraqui  vlljafsina  ,  ancha  na  tyhua 
chaymanacama«uíiííni,baniraquí 
Í:4ia  cufifitíamaíc»  qfcaitifa  apara 
hatpamí. 

&»    IN    DO  Mi  NI.    V.    me 
Poft  Pafcha»  loan  }6, 

VCÁ  vrunfea  haníraqníhua  cu 
nafa  mayhtflhataei  , checaqni 
(amama  aaquiharonaa  fopacana 
fa  may.ifihasa   chnrapinihatpan- 


V  i  T  A   CH  R I  S  T  í. 


haa,hichacama  hanihua  naafupa 
conafa  mayíhti,bicha(ca  mayifsí 
nía  ,  ehurahatpauhua  cofíüñama 
vcacama  phücaca  cancañata^, A 
ca  yaanacahua  atamfama  ccana 
hamurpaaña  yaanacampi  vnacha 
afama, niahaa  chimpuuiba  pacha 
parí  hanihua  bicha  echa  maca  aró 
pi  aroíimamati, maafca  ccanaqui 
haa  aoqnihaebá  ata  madama  vea 
vranapina  lapa  Cunafa  mayftha- 
ta,n*fcs  h?aítioa  homaaacafupa 
mayiha  hiííamti  aaquihapíila  ha 
mana  ca  a  ra  s  tít  z  :v.  a  b  u  a  ,h  n  m a  n  a  - 
ca  naa  amahnamtha  ,  naa  Díofa- 
tháhaa  milla  fafsina  ckecahua  fa. 
uítha,  ang.batha  mitlaísínfca  naa 
acapacharohuí  harjrha:  huafieaf 
raquihuaaca  'r.'ca  hay  taha 

aaquiharoo. .  ?ína  ,  Si- 

pana  Difcipulonatpafca  ampi  bi- 
cha ceanahaa  arofta  hanihua  echa 
rrracaarompi  canafa  í¡t*tativhicha 
haa  yatípifeafa  humana  taque 
yaanaca  y  a  t  "mima,  hanihua  hi 
cha  qbuícifa  ,  camü'a  acá 
fsfsina  hifqnitiriétam 
ti,  acanahua  checa- 
búa  hifta  Díofa- 
thá  miftuuíma 
¿spifeata 
pina. 
X. 
FIHJS, 

ImprtfTo  en  el  Pueblo  de  Iulí,de 

1a  Prouinciá  deChucayto,conIa 

empréta  de  Francilco  del  Canto. 

Año  M.  DC.  XII. 

TABLA 


— 


w»l  II  Mil 


*»**^- 


TABLA 


DÉLOS     CAPITVLOS    DESTA     HISTORIA    E. 

oingelKa}por;lafmfma  orden  que  Chriilo  Nneitro  Seúorfoe  obrado 

coel  mondo  ios  lagrados.  mifterios:y  fí  alguno  faltóte  en  efte 

libro  iía  leñalado  con  vna  f  o  f e  hallara  ene!  apen-Jix  ' 

al  fin  del,  íihouicrc  lagar  de  Cacarle 

en  todojo  en  parre. 


JT I N  déla  Encarnación  Cap.  Pr¡. 
Anunciación  Cap.  a.  . 

Vifítacíon.    *  Cap.  j 

Nacimiento  de  S-Ioan.  f 
Apare. el  Ángel  a  Iofeph.Ca,  f    4 
Nacimiento  de  Xpo.  Cap. 4 
Adoranle  Partores.  ibí  %     8 

Circuncidante.  Cap.?. 

Nombre  de  Ufas.  ibi  ej     i 

Adórale  los  Reyes     Cap. 6 
Prelent. y  tarifica.    Cap. 7 
Hu?c  a  F.gvpto.         Cap  8   %     1 
Matan  aios  Innocé.  Cap. 8  «j     c 
El  niño  I. de   taños.  Cap  9 
Predicación  de  S.Ioan.  f 
Bap;izale  Chrifto.    Cap  10 
A v una  ene!  delierto  Capn» 
Tiéntale  el  Demonio,     ibí 
Prim.tellim.de  S.lo.  Cap. 12 
Primera  vocación.  ib» 

Cóaierte  el  agua  en  vino  ibí  q 
Echa  los  trabantes.  C^p.13  aj 
Nícode.  habla  a  xpo.App* 
Segúdoteít  de  S.loan.  t 
S  loan  encarcelado.  Cap.ij  § 

ibí  tj 


11 

4 


Samaritana. 

El  Regulo. 

5  gunda  vocación. 

Pefca  copioía: 

Sana  a!  endemoniado 

Sana  ala  fuegra  deS.P. 

Caminapor  Galilea. 


íbi  q     - 

íbi  %    1 
íbi,    . 

ibidem 

i bidé m 


Reprehende  a  tres: 
Sofiega  el  mar. 


Los  Puercos  íe  abogan: 


t 
Cap. 14  % 
ibi  q 
Paralitico  defcolgado:  ibí  «g 
Mathcofeconuicrte  íbi  q 
Porquero  ayarun.  Cap. ^  % 
Sana  del  ftv.xo  defangre:  íbi  tj 
Refucita  la  hija  de  Iayro.ibi  aj 
Enfermo  de  $$  aáos.  íbi  q 
La  mano  contrecha:  ibí  «j 

Elección  délos  u  Apoíl.  íbi  h 
Las  ocho  Bieraoenturá.  ibi  «j 
Continua  el  fermon  ibí  % 
Sanaat  fíer.del  Cent.  Cap. té  q 
Refocita  al  moe,o  de  Na.  ibi  q 
S.loan  embia  dos  Dicipo. ¡bi  % 
Conoerfion  déla  Magdal.ibi  4 
Endemo.ciegoy  mu.Cap.17q 
Exclamacióde  Marcela,  ibi  ej 


Parábola  déla  femilta- 
Parábola  delazizaña: 
Theloro  eícondido: 
Margarita  precióla: 
Parábola  déla  red 
Quieren  defpeñarle: 
Milsion  délos  Apollóles. íbV  ■  14 
Dtzeles  las  tribulaciones,  f 
DtgollacíodeS  lo  ibiPW.  /     i 
Bocinen  los  Apodóles,   f 
Milagro  délos  *  panes.     íbi./    6 
€  Camina 


íbif 
ibí  f 

íbi  <j 
*biq 

ibí  * 
íbi  4 


TA  BL  A. 


Camina  Cebtt  el  mar      ibi.  /  9. 
Promete  darfeen  majar,  ibi./  ïo. 
Porque  novfe  lauan  Us  manos 
los  Apodóles'  Cap.iS./.i. 

Muger  Cananea  ibi.  /  j. 

Sana  avnfordo.  íbi  /  8. 

Milagro  de  I0S7. panes,  ibi./ 9. 
Figura  deJonas.  íbi./ 10 

Fermento  delos¡Pharís    t 
Qnemdicunehomines.Ca.  ig  /  1 
Transfiguración.  ibi./z 

El  niño  endemon.  ibi.  /  7 

Paga  el  tributo.  ib¿.  /  7 

Contienda  délos  Apoíl.  ibi.  /  8 
Obeja  perdida.  íbi* /9 

Perdonar  al  que  peca       Íbidem 
No  le  reciñen  los  Sama. íbi.  / 10 
Sana  los  diez  Leprofos.ibidem* 
Embian  a  prenderle,       ibi*  /  11 
La  muger  adultera.        ib'tdem. 
Efclauonu  del  peccado.  f* 
Quierenle  apedrear,       íbidem 
Da  villa  al  ciego  nací.  C.  20.  /  l 
£1  verdadero  Pattor  f 
Efcoge7:.Dicipulos.  C  zo. /6 
Samaritamo  herido*         íbi.  /  7 
Matthalehofpeda.  ibi.  /  S 

De  1a  oración.  ibi. /9, 

CombitedelPharifeo.  f 
Morshaod  timenda.   i" 
La  mtrger  contrecha.        ibi  /  11 
La  puerta  angofta.    ■*; 
Si  alguno  es  combidado.  ibi  q  11 
Parábola  déla  grá  cena    ibi.  /it. 
El  hijo  Prodigo.  ibié/lf 

PliatilVo  y  Publicarlo,     íbi  /  17 
Rí;o  Auariento.  ibi./i8 

f  erdoaa  los  deadores.   íbi.  /  ít 


ibi  /  1% 
íbi  /  4 
íbidem 


Alquila  los  jornaleros. 

Contra  e  1  amor  defordé 

Cruxferenda. 

Varios  documentos,  i* 

El  mancebo  rico,  "f 

Refucitaa  La2aro.  Cap.  21 

Cabildo  prim. délos  Iud.  ibi/    4 

Cuenta  délas  Paíquas.      ibi  /    ? 

Auila  de  (3  muerte,  ibt  /     6 

Interpretación  délos  Ap   ibi/    7 

Petició  délos  hijos  del  Ze  ibi  /    51 

Sana  a  vn  ciego  cnel  cam.  íbi  /    9 

Parab.  délas  diez  moas     ibi  /  10 

Cenaen  Bethania.  ibi/    u 

Embia  por  el  lumen.         íbi  /  13 

Entra  en  lerufalem.  ibidem 

Llora  fu  alolamienro.        íbi  /  »4 


Los  G£tíles  quierí  verle.  Cap. 
El  grano  del  trigo. 


Maldize  lahiguera. 


ibi/ 
íbi  / 
íbi  / 
ibi  / 
íbi/ 
ibi  / 
ibi/ 


1 

4 

? 
6 

7 
9 


Échalos  tratátesi.vez. 
Vieron  la  higuera  reca. 
Parab. déla  viña. 
Délas  bodas  Reales. 
Sideuédar  trib.  a  Cefar 
EnfeñaalosSaduceos.  ibi  /  10 
Qual  fea  el  mayor  mand.  ibi  /  n 
Si  Xpo  es  hijo  de  Dauid.  ibi/  w 
Offrenda  déla  Biuda.  íbidem 
Varias  quaeitionrs  "t 
Varias'amenacas.  *£ 
lerufalem  delVrucnda.  ib»dem 
Señales  del  juyzio.  Cap.  2$.  / 
Hora  del  jnyzío  oculta,  íbi/ 
Parab  délas  Vírgines.  íbi  / 
Sieruos  que  veían,  ibi/ 

Sieruofiel.    .  »b«  / 

Parab. delostalcntos.      ibi  / 

Recapi 


TABLA. 


Recapitulación.  ibi  /    8 

Venida  al  juizío.  Cap.  /  5 
ludas  le  vende.  Cap.  2$_/     9 

Van  a  aparejar  la  cena,  ibi  /  10 
Cena  v  'aua  a  fus  Apoft.  Cap  ,24 
Inftituye  el  fan&ifs.facra.Cap  1? 
Defcubre  al  traydor.  ibi/  8 
Dizelesque  le  dexaran:  ibidem 
Contienda  délos  Apolh  ibi/  9 
Sermón  d,?fpu?s  déla  cena.  1" 
Oraafu  Padreencl  huer 
Soda  fangre.  Cap,  :  6 

Prendimiento.  Cap.  17 

Hoyen  los  Aportóles,  ibi  /  <> 
Llcoaníe  a'a  Ciudad.  Cap.  28 
A  cafa  de  Anasy  Cayph.    ibi  i    J 

Examínale  Cayphas.  Cap.  29  /  l 
La  bofetada.  ibidem 

Fallos  tertigos.  ibi  /     2 

Efcarneccna  Chrirto.  ibidem 
Neg-uíonesde  S  Pedro.  Cap. 50 
Da  S.lcan  la  nueua.  Cap.    31 

ludasle  ahorca.  ibi  /    <S 

Aculante  a  Pi'atoi.  Gapl  ji 

Lleuan'ea  Herodes.  Cap.  33 

Bueluenle  a  Pilaros.  ibi  /    a 

Efcogen  a  Barrabas.  jbi  /  3 
Suena  la  muger  de  Pi  Cap. 34  /  1 
Acotes  de  Chrirto.  ibi/     3 

Coronante  de  efpinas.  ibi/  7 
Ecce  Homo.  Cap.  3? 

Vndsestuí  ibi/    9 

Ptlatosfe  lana.  Cap.  */>./  1 
Sentencia'e  a  morir.  ibi/     z 

Llena  la  Cruz.  ibi  /     3 

Pregonan  a  Chrirto.  ití  /     <¡ 

Encuétrafe  cola  Virgen,  ibi  /  8 
Llanto  délas  mugeres:       ibidem 


fígoradelfaach.  ibi:/     9 

Crucifixión  de  Xpo.  g  Cap..$7 
La  Serpiére  de  meta!  va.37  /  * 
Varias  ccnfulersciones.  ¡bule™ 
Tito'o  déla  Cruz.  Cap.aK/  * 
Blasphemíascótra  Xpo.  ibi  /  z 
Parer  ígnofee  ilíis:  ibi/     5 

Hodíe  mecueris  ín  Par:  ibi/  '  * 
Moliereccefiüus.  Cap  3? 

E/i  eli  lamalabaft.  ibi/     ? 

Sitio.  „.  ibi  /     4 

Confomatam  ert:  ibi  /     > 

Ín  manos  toas  cerrmen:  ibidem 
Sentimiento  délas  criat,  Cap.  4^ 
El  Centurión:  ibi  /      1 

Llanto  déla  Virgen:  ibi/  3 
Lanzada  enel  ccliado,  ibi/  ? 
Baxanle  déla  Cfuz.  Cap.  4t 

Lagrimas  déla  Virg.y  de'ib  /  3 
Sepultanle:  Cap.  41 

Daniel  fig:dela  Refurec.  Cap.  4  3 
Razones  déla  Reftirre.      ibi  /.„} 
Decendim  al  Limbo- 
Relarrec.de  Chrirto. 
Varías  fig.dela  Reforr. 
Aparece  ala  Virgen. 
Van  las  Marías  al  fep. 
Dizenles  los  Angeles. 
Van  las  Mar. a  los  Apo»  ibi  / 
Lasgnardasdánnoeua.  ibi/ 
S  Pedro  v  S  lo. al  fepule.  ibi  / 
Aparece  XpoalaMad.     íbí/ 
Aparecealás  Marías; 
Aparece  a  los  Difcipr 
Explícales  las  figurar. . 
Aparece  a  los  Apoft. 
Llagas  delpus  de  ie!uct.  ibi  / 
-  Aparece pref.S.Thoin.     ibi  /■ 
í     ^  Ap 


Cap.  44 
ibi  /  c 
ibi  /  7 
íbí  /  8 
Cap» 4  > 
ibi  /     2 


7 

•íbidem 
Cap.  46 
ibi/     * 

Cdp-47 

i. 
6 


t 


A  aparece  enel  mu.  Cap. 4$  51     t 
Da  el  Pontifi.a  S  Pedro,  ib»  <?     \ 
Aparece  cní'i  mote  Tab.    íbi  f    4 
Viüago*  délos  fieles:        ibideoi 
Sabe  al  cielo:  Cap. 49  q¡     1 

Embiae  1  Spu  fanfto.Cap.50 


T  A B  L<  A. 

Voíiio  final  Cap.ci  f 

Venida  del  AnteXpo.     ibí  f 


Su  perfecucion: 
Refmrecion  vniuerfal: 
Infierno 
Gloria 


ibi  ii 

íbi  4 

íbi  q 
íbi  5| 


t 

8 
ti 

»4 

.8 

»9 


Aduiertaff  qaeelCap.    X  Vil.  fe  diuide  en  dospartes ,  y  cada  vn* 
.¿arenería  por  el  primer  numero, o  paragrapho. 

m   Ht.t.m*    to.f.(H    H>.f.*t    Ht.f.mé 
H>T*¿      Hffmg      P*t<*¿ 

H>  t  **  H>  t  me 
* 

TABLA   DÉLOS  EVANGELIOS   DOMINÍ- 

eales, feriales  y  feftiuos,cafi  de  todo  el  ario.  Aunque  no 

fe  pone  la  tradució  del  texto  Euangelico  ,  ímo  Tolo 

la  materia  del:  y  aun  efla  algunas  vezes  fe  toca 

breaemente,  otras  fe  pone  mas  extendida 

Los  que  faltan  ponerfe  han  por  Ap- 

pendix  alrindel  libro,  íi 

huuiere  tupo 

y  lugar. 


Adutntrjt. 

Dominica.  I  Cao  J  %  if  C¿f  1  if  )i    Vigíl.Natiair.    Cap. 5  f  4  Se  íeq 

1  &  Icq 
8  &  fc<§ 


Domi. 
Domí, 
Fer. 
Fer. 


* 

3 

4 
6 


Sabbatho. 
ttomi.      4 


Cap.  16  q     1  In  Nofte  Natía.Cap.4  <| 

Appendix*  In  Aurora  ibidé    % 

Cap.  z  ^    1  In  Díe  Natiaít.Appe. 

Cap.  5  q    1  S:Sthep.  t 

App.  S.Ioan  Ca  48  q 

Appc.         c  SS. Innocent.      Cap. 8  t¡ 


3&feq 
Doral* 


< 


TA 

Domí.  ínf.o&aaa.  Cap.  7  ^    6 
Circumcif.  Cap.    ?  totu 

Epiph.  Domi  Cap»   6  cotü 

Domí  ¡nf.od.Epíp.Cap.*  per  to 
0¿taua  Epípha.       Cap  u  «     1 


Poft  Epíph. 


Domí        s 
Domí.      5. 
Dotni.      4 
Domi.      f 
Dcmi.       6 
Domí  feptuagef. 
Dimi.fexag. 
Domi.Qmnqaa. 


Cap  11  ^  3 

Cap  i¿f  1 

Cap. 14  ^  1 

Cap.  14  4  9 
App. 

Cap. 20  f  22 

Cap.17  *  4 

Cap.2if  6 


Qnadragefima» 


Fer.    4        Cín. 

Fer.    fpoftcin 

Fer.    Opoitcin. 

Sabb.    polícín. 

Dom. Prima 

Fer.    2 

Fer.    3 

Fer.    4 

Fer.    f 

Fer.    6 

Sabb. 

Dom.2 

Fer.    2 

Fer.    3 

Fer.    4 

Fer.    < 

Fer.    6 

Sabb. 

Dorn.t, 

Fer.  a 


App-. 

Cap. 16  «j-  1 
Cap.ic  f  9 
Cap.17  «  9 
Cap.uperto 
Cap.ji  «j  ie 
Cap. 22  f  4 
Cap, 18  f  io 
Cap. 18  a]  3 
Cap, y  aj  4 
Cap.i9  4g  2 
íbiJem 


Ca.titj  6y  8 
Cap  20  5  18 
Cap. 22  f  6 
Cap  20  ^  ij 
Cap.17  4  , 
Cap.17  *    1% 


Sabb. 

Dum.4 

Fer.    2 

Fer.    3 

Fer.    4 

Fer.    c 

Fer.    6 

Sabb. 

Dom.ín  Pafsíone, 

Fer.    2 

3 

4 
5 
6 


Capa9  f 

Cap.18   4] 

(Sap  13  «j 
Cap. 13  ej 
Cap.ir>  «j 
C.ip.l7p.i  i¡j 
Cap. 13  q 

f 

Cap. 20  f 
Cap. 16  ej 
Cap. 21  iq 


Fer* 

Fer. 

Fer. 

Fer. 

Sabb. 

Dom.Palmarum. 

Fer.    2 


Sabb.  San 
Dom.Refarr. 
Fer.    a 
Fer.    3 
Fer.    4 


Cap.19  t¡  ti 

Cap.18  er     1 

t 

Cap. 16  4     ; 

Cap.21    «j    4 

Cap. 22  «j     t 

Cap.21  <[  i} 

Cap  21   4    i2 

Pafsrofccun.  Mprt 

Pafsio  fecun.Luci. 

Cap  24  «3    z 

Pafaio  fecun.  loan. 

£*P-45  fiy  j 
lbídem. 
Ca.4óperto 
Ca.47pcrto 

Cap.4Kq    1 
Cap.¿j  aj  6  jr7 
Cap.  48  q   || 

«   *        ,  CíP-45  1  4 
Poft  Ptfcha. 


Dom  10  Albis. 
Dom.    2 
Dom.    i 
-  Dom.    4 
Dora.    4 


CäP'47  f  « 
App. 
App. 
App. 
App. 
3  Fer. 


« 


TABLA. 


Fer.  z  Rogat. 
yigil.Afceff. 
^Afceníio. 
Dom.inf.oíl, 


Cap. 10  q    9 

Domi. 

21 

Cap  19  ^[    9 

App. 

Do  m  i. 

22 

C^p.i¿   q    9 

C.48  ij4<5cCa.49 

Poir.u 

M 

Cap  1?   «J     3 

Cap. 2?  f    9 

Dümí 

*♦ 

Cap. 2}  y  if 

VigU. 
pomi.Pentpeoft. 

Fer,  2   .  .   ,  " 

Fer.  )  m 

Fer.  4 

Fer.  ?■ 

Fer.  6  « 

Sabb. 

Domifrínit. 

Dotni. 
Fer. 
D  juii. 
Domi. 
Domi. 
Domi. 
J3jpmi. 
Do#ni. 
Domi. 
Domi. 
Domi. 
Dom». 
Domi. 
D-oníi. 
Domi. 
Domi. 
Domi. 
Domi. 
vFer. 
Fer- 
Sabbatbo. 

Domi..  i  8 
Domi  19 
Domi.    10 


Pentecoftes. 
App. 


App, 
App. 
App. 

Capi7    4  14 

Cap  14  4  } 
Cap.ij  4  7 
Cap. 48  4  4 
Csp  i;   4    11 

5  Corxpi  Cap  17 

2  inf.e¿&.  Cap  19 


t¡  v  le 

4   1$ 


5 
4 
f 

* 

7 
* 

9 
o 

1 

2 

4 

f 
4 

17 

4 
•  6 


Cap.is   4  9 

Cap  ij    4  7 

Cap  ií   q  Ü 

Cdp  18  4  9 

Cap. i?  4  «* 

Cap  20  4  20 

Cap. 21  4  »4 

Cap  20  4  »7 

Capia  4  S 

Cap.20  4  6 

Cap.  19  4  lo 

Capjf  4  i! 

Cap  16  4  2 

Cap.20  4  12 
Cap. 22  4 
Cap  Ï9-  < 
Cap. 16  4 

Cap.20  4 

Cap.  14  4. 
Cap. 22  4 
Cap  13    4 


11 

7 
5 
11 

i 

7 
5 


Proprium  Sanctorum. 
S  Andrese  Cap.  13  4    6 

.Coacep  B-V. 

S.'íbomarAp.  Cap. 47  4    f 

CathedraS  Petri       Cap. 19  4     1 
Connerf.  S.  Pauii  Ap. 
Parirl  B  Virg.  Cap.7perto 

S  Matthiac  \poft.      Cap  16  4    4 
Annunc-B.Virg.       Cap. 2  per  to 
S.Marcí  Euang.        C'p.20  4    6 
SS.Phiiippi  <Sc  laso.  App. 
Inuen:S  Crucis.         App. 
Naciuit.S  lean  B¿p   App. 
SS  Apo.Pet.&  Pau.  Cap. 19   4     1 
Comm  S  Pauli  f 
VíGcB.  Virg. 
S  Mari*  Magd. 
5  Iabobi  Aport. 
S  Petri  ad  vincu. 
Trausfig  Dñi. 
S.Lauren.  Mar. 
Aitampí  B.Virg. 
S.Bartho.Apoft. 
DeíolUtio  S.Ioan.  Cap.  17  P  .2 
Njtiuic:B.  Virg. 
Exalt.  S.  Crocis         Cap  22  4    ; 
S  Matthxi  Ap,  Cap. 14  4    i 

DedícatioS;Mich:    Cap.19  4     i 
S  Loe*  Eoang.         Cap,io  4    < 
SS.Simon  &  Indar     App. 
Omniumfan&or.     Cap.if  4    < 
Commem:defú&.  í 

Iu  Anniucrf.  t 

Com 


C3p.;per  to 

Cap.k6  4  y 

Cap.21  4  8 

Cap. .9  «,  1 

Cap. 19  4  2 

Cap. 22  4  1 

Cap  20  f  8 
Capjf  4 


TABLA. 
Commone  Apoítolortm. 


Hoc  eílprrccept. 
Ego   fumvitis; 
Voscftísíal. 


f    i 


■3  *  y 


Amen  amen  dico 
Tone  Iefus 
Nolítearbítrari 
Nihílopcrtom 
Siquis  venir: 


Plur.  Mart» 
Cum  aadieritis         C*p  i 

App.  Accendite.  «f*     r 

^pp»  CommaneCunfeíf. 

Cap. i?  q     7     Sicuthomo  Cap. 

SintJumbi  **• 

Nemo  lucernam.         ■£ 

Noliretimere.         ■[• 

E(íe  nos  reliqnimus. 
Com.Virg  &  nec  Virnec  roar. 
Cap. 20  %  24     Siinit  eftreg  ct  decé.Cap.¿$  q     j 

Simileeft  tbefauro      -<p  17  f  10 
Cap.20c]z4     Dcdic.  Ecclef.  Cap.Ji  4    9 


Vníus  Mart. 

Cap. 2t  f 


- 


S    4 


a  visa 


H>*t*+t    H>t*e    H>.±.+¿    H>,f.m¿ 
?*t*t     *»t*4     9+fdi 


M1I2JL 


A 


*»