Full text of "M. AnnÃ¦i Lvcani Pharsalia, sive, De bello civili CÃ¦saris et pompeii lib. x"

See other formats

This is a digitai copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legai copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other marginalia present in the originai volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 

Usage guidelines 

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 

We also ask that you: 

+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legai Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legai. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is stili in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
any where in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 

About Google Book Search 

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 



at |http : //books . qooqle . com/ 



r 



?■ 



■■?><<> 



&V. 



Uè co». 

LlBfcKMA ■. 

S£Pr€MBÌBf!19« 
17636 




Natalibus Clariflìmo , Virtutibus tamtu 
" CI adori viro 

~ Vndiquaquc nobili* 

; FRANCISCO STUART, 

E CAVITI A V RATO. 

Vis putaOct futura taro famelica; invidia; meo. 
< dicabula, quacpellemroderent vacuai»? inven- 
ta tamen funt mifella mbiginofi livoris piopn- 
> dia qua: in bis nagis ( ncque cnim ipfe melius 
unquam de lis exiftimavi)fcabros fatigabant dentes.vel hinc 
virulenti fellis pabulum captamia. adverfus qux cuoi mi hi 
difficile eflet ( ut ait ille ) habere quotidie bonum ftoraa- 
chum .- manum gnu tecondidi, ftylum lepreffi. reclamante 
tum meo ìpfius animo , memori nonorifici iliius arTaminis 

Ìiuo me in dedicatione fuvenalis & Perfii dignatus llluftrif- 
imus JPrjnceps , mihi femper acerba;, femper honoiatc 
memoria; D. Henricus » ad parem in omnibus Poetis ope- 
ram fetk> hortabatur 5 tum refidem cjùrata fcripùonis 
pertinaciara incufantibus indies amicis , quamplurimis, 
dominimi s , probatiflìmis. quorum omnium de hac quali - 
cunquefacultate mea ( nifi facilita* potius fir dicenda ) Uve 
judicii fidem , five a mori $ erratum cùm non liceret , autori- 
tatem certe defogereftùhi licere femper judicavi.Quam pri- 
marà tamen mihi voluntatis tua V. C. de Lucano lucrando 
atque illtiftrando f atlum eft indiciumj mala: fjd^vid cri 
pofle verebar , ni6 adeo hiculento ampli teftimonii munere 
vadati» j lubentiat tam honefta? , humanitati tam prolixac 
morem geflìflem. A qua Evocatus > me utut rude donatum 
atque Emeritum antiquo ludo & defultoris fciemis ftylo 
reddo: conceptifque Comici verbi s , Tibi Ut ut lubens > 
laudesap* & l rateJ &*tiàfaue habeo. Veruni longe infra 
merita tua, intra laudes erit, quidquid balbutienti buie 
' infamia: paupeitinum fuggefiferit ingenium , dum dubi- 
tar quid primum miretar. N*taliumne faftigatiffimum 
fplendorem 5 an Nobilitati ingenium par j an . qux ut rum- 
ene anteftat , vixtmcm. Cujus multi jugx adoxeas cumu- 
A * . Utili]. 



EPISTOLA DEDICATORIA. 

lattflìmas fi ad numerimi referre velina , fruflra animi foe- 
ro , ubi quidquiddixero, mini» eiit.firoul veritus, ne adu- 
htionis , ad qu;m , qui me nof une , notunt neque naturo 
nequcerB&um, opioneminoiiratingenuns sfte&us , vi- 
deo mini modera: fufflamine fìringcndum «flc proclive 
hoc glori* curriculum : quam & te feio in confckntia quam 
preconio pofitam nulle, redeoque ad tfr*//*» , quas gratas 
memini tibi V.C. p«r quem & ij>fe icdti giariara cum ama- 
nioribus hisMufw. Equarum facello ecce tibi Lucantìm . 
jam ruum ; qui Nobilitate , Scientia , ingenti fpiritu il- 
luftrisi illuflrius tamen libi jamgratulatur nomen , poft- 
quam redivivusin lucem poftliroinio vihdicatus Cn à te,non 
dignitatem tuam devenuftataro verito , qood fub nomine 
tuo publicum indipifeirur. Quam vis , quid eft quod tede- 
venuftet ? cujus jam aufptciis non è praelo exit poeta » fed 
in przlia predeunt vslidiflìm* legiones, vi&iices aquila?, 
duces fummi , totius oibis vires^vatesdemqueipfe Pom- 
pejanus. interpres CscfaiiaBUS. qui omnes à te vigori» 
omen eupecìant., momentum expetunt. abunde luculen.- 
tum utrunquefiquidquidcontraveneiitmalignitatis, da- 
rete too dtfpcllatur : quidquid in fé opus habet obfcuiita- 
ris, fefenitatetuadifeuiiaturs quidquid humilitacis , ma. 
. gritudinetuafublimctur; Qua; omnia cum Iterare potius 
quam peterc jubeat tua humanitas , ad quam nati» & in 
qua claruses , grat* mentis teftimonia tibi V. C. pieno ore, 
pieno animo afe&um , obfequium , cuhum , (e denique to- 
tem flc in stermina confec rat, qui eft 



^AwfUtudinis tu* 

clicm dtvotifiirntu 
Tnom. Farnauhs. 

AD 



AD LECTOREM. 

T Vcani propn'um diem frequente! , Quifquis colli- 
*-bas Ifthmiae, &c. Lucanum canimus. favete lin- 
guis. Modtftius utinam amorem tuum, o 'Tapini, in 'cele' 
brindo Lucani natali teftatut fuijfa i tjuanquam & hoc ipfuno 
amanti* futrat , non oneraffe amicum laudibus. prafiftino 
magii opw erat , quod, tanquam ferva* triumphaii curru 
ftmul ad veti tu , Ne me fin , gloria enotmiori» carni ficem , a 
tergo exeraret. Dum onim Batin in cor t amen cum Meleto & 
Mantua^rovoeas j amico fummam confavi fi i invidiami 
neque tu^mtiiorum fuxgillationts effmgifti. è quibus ttntot t 
Lucanunvigitur, fi diis placet, inquit, ' tiam Maroni 
parem faccrc aufi fune qui non tam iltius magnitudi- 
nem , quam fuam rnfolentiam iis ineptiis procedere. 
fjaud faci le fané reperias auterem alium tot ce»furu notatmn 3 
tifane tam variu, atque in tantum fibi oppo fi tu » ut non a- 
Ho vindicu patrocinio opus pt autori noftro , quamfuis ipfo- 
rum intet fi dìgladiantium contradkeentiumque Cenfornm r#- 
fii moniu. ì quibus ingenium hi, illijudicium nojìro abdicant t 
alti tum ex albo Po'étarum expungere Uborant. Quinti Itane 
tnagù oratoribus quam poetit vìdetur adnumtrandtu ; quen* 
tamen Valerti Jtiarfi al u bibliopola po'itum purat. Ecce , /'»• 
quit Petreniui. belli civilis ingens opus quifquiKattigerrr , 
nifi ptenus liceris , fub onere labe tur. Non erftm res gc- 
fise verfibuscomprehendendae funt , quod longemelius 
hiftoricifttiunt, fed perambages , deorumqueminifte» 
xia& fabulofum fememiarum corm^tum precipitati - 
duseftliberfpiritus, ut pcttusfurentis animi vaticina* 
tio appareat > quam rel ; gi if* orationis fub teftibus. fides. 
luLScaliger contrai Fatenur in ilio ingenium magnum. 
equidem etiam plufqua u poéticum condonabo. Ef- 
fraenis mens, fui inops , ferva impetus , atque iccirco 
immodica , raptaque calore fimul tk calorem ipfùm ra* 
piens,&c. Proinde, inqmt, ut nimis fona Ile libere di- 
ca m ; interdum mihi latrare, nen cantre vfdecur. Simii 9 
profefto» libere, magne tuli, & Ikenttr. non tamen mordet % 
fuod quidam factt. exajninatit tandem taxatfque vani» lo, 
A l «», 



AD LBCTOUM. 

tu vice cero llarii reducere vis ad tuum temperamentUm fabu- 
Um *Antai *b ilio exprcjfam ; quarti dum quafi femicentonem K _ 
mt ipfe profiteris , contexù , non video ego quid profeceris , ni/i 
( quodajunt) indeteriut, quo d vero parafangis te pravertat 
^Tetroniifpecimen , quii non vtdet } Heres paterna Critices lofi 
Scaliger. dum ad exaóiot Mathematica canones & calculot re~ 
votat %Afironomiam "Poeta , inve&ivaliter & declamatorie 
ti infurgìt. immane quam Uva atque irata arte > dum pe-s 
des UH us ( quod Manilio dicenti » Neceflc fibi effe per fpi- 
jioftim locum ambulantom fufpcnfos pedeshabere* re* 
fpondit forcius Latro) non mehercu Ics fpinas cakflbt , fed 
babent. Cur autem, qui in vitiit Lucani perfpmt'4» tam 
eculeiy & Lynceifint, in virtutibue ipfius agnefcendU lippi 
tacutiuni ì invernai forte idioùfmos aliquot & loquutiones du- 
riufmUt» tranfpofitùnes Hypcrbaticas , excurfis bandita 
multo s & diverticuU accerfita , partium favorem , levia in 
•AfirologU (? GeograpbU errata , genti illitu omnia , magi- 
firn , temporibus imputanda; condenanda certe atati illiui,qui, 
utait Statino ,Hsec primo juvenis canebac evo Ante annos 
Calicis Maroniani; excufanda denique eo nomine quo Ovi- 
din, Emendaturus, filicuiflct, erat. *At curnonpotiue 
vetrari fubeat altam illius indolem libertatit ufqueacerrimam 
fropugnatricem ; liquidum eloquii flumen , materiam haud 
fiquacem pkro Carmine ducentu quo volititi adeo ut non me- 
re immenfi fragore [ quod de Nilo Pliniiu ) fed fluere videa- 
tur; ferventi/ ingenti fulmen cum gratta & gloria ex primen* 
tu hiftoriam nobili f imam gent'u iHiue , qua cum antiqua reli- 
gionis Cyhele ò- fortitudinu ancilibu* fiu cesio delapfa , cum 
fieri confilii Qanjmede & virtutù Romulo in cetlum fiblata 
tnihi videtur. Quid ego dicam acumen nobile & divinum , 
fpiritum ardentem & concitatum , mufam mafculam ac piane 
tnilitarem , omnia denique in ilio alta » darà , cafia ? quem le- 
gant vel ambitiofe pifles , & tettici , qui fatali ilio Graja He* 
Una cerrepti delirio; non dubitant To'ètas» Mufàrumfiamines, 
gloria pracones , Thétflogia veterit antiftites , nuncupare fidi- 
cines. Caterum quando hi fio delegati ftudio , cpntemnunt a- 
Ha: defpiciunt aliot ; immanes cum fint t & fuos patiuntur 
Mana i conttmnuntUT , defpiàuntuu noe immerito t quia fiu- 
titi 



AD LECTOREM. 
Hit bifte bumanitatis mi eum pofint , fruì malunt. Tu inte* 
rìm, Henevolo Le8or atquo H umane, qutmCognit et umet- 
tare mah, quam me pracene mi, quid in beccute** expo* 
rendo, ipfiu* Pempejanit partibm faventioris bifleriam ad ve- 
ntate™ ex-eptimis Hi fiorici* Capare , Hircio , Valerio , Sueto- 
nio,Plutarcbo, Fiero, appiano, Dione* Patercule, Orofio, Eu- 
tropio , &c. redigendo , %Afironomiam (y Geegraphiamfub* 
inde concinnando , tabulam Cborographicam » qua ad expedi' 
tiones &gefta belli hujm intelligendafaciat , adjidendo , pia» 
ftiterim ; tu , inquam , LeUor candidi , bit utero mecum , ir 
Vale. 

T. F. 




A4 M. A N- 



M. ANNJEI LUCANI 
VITA. 

M Aream Annsam Lucanum Ca ja Acilia * AcUii Luca- 
ni oratorìsfiiia ex Annxo MelaSenccs Scoici fratre 
equitc Roro. peperit Cord uba: 1 1 1 Non. Novcmb. C.Cac- 
fare Germanico iterum , 5c L. Carfano Cofl! Odo men- 
liuminfansRomam àpatre adietìus eft: ibique Paia- 
mone Grammatico, Virginio Flavio rhecore , & Cornu- 
to poèta ac pbilofopho prxceptoribus ufus eft , una cum 
Salejo Baffo, & A. Pcrfio, quos precipuo amore dile- 
zic*. Cumqae Neroni , quem adolcfcentcm patruus infti- 
tuebatj eflèt non injucundus* ante annos Qua: fior eft 
facìus: &munusgladiatoriumedidir. Indecun&is fuf- 
fragiis inaugurata* (àcerdotium afeitus eft. Vxorcm ha- 
buie Poliam Argcntariam , Politi Argentarli filiam , no- 
-fcilem, ditcra, & eruditam. In Neronis odi uni cupidi- 
tate oftentandi ingenii incidit. Nam cumìlleper Cli- 
viumRuffum Niobcn in Theatro Pompeji pronuncia- 
turumfeindixiflèt, Lucano; Orpheum ex tempore de- 
cantarti, coronamque à judicibus reporcavit. Poft il- 
ludfamam carni in um cjus premente Nerone, quieum 
publice recitare , & oftentare carmina prohibuerat, Pi- 
fonianae conjurationi adhxfit, accufatufque & tortus 
matrem indicayic , impuntate promiflà , ut Tacitus air. 
Ivi or mori juflìis, calida aqua itnmerfus venas medico 
prxbuic. Profluente fanguine, ubi frigere pedes, manuf- 
«] uè , & paulatim ab extremis cedere fpiritum feufic , 
fervido acfhuc , & compose mentis pectore, hos verius ex 
tib»3«enunciàvit. 

Scinditur avulfiu, neejicut vulture fanguu 
Zmicuit Unttu, ruptu cadit undiqut vtnu : 
DifcMrfuejUé anima ddverfa in membra meantk» 
JnterceptHé aquù, nuUitu vitaperemptì 
Efi tanta dimijja via • 
H*c illi fumma vox fuit. Deceflìt autem Prid Calend. 
Maji , Nerva Sy llano , & Velli n io Attico CofV. cum Cof. 
«Lefignatus cum PlautioLaterano eflèt. Vicz vero anno 27 , 
fcpultus eft in horcis fuis,quos palcherrimos habuictf are 

do 



«fé ee. Infcr iptìo vetas , & marmorea fa D. Paali tfW* 
pio Roma; eonfpicicur. M. Annaeo Lucano, 

CORDUSENSl POETAE, BENEFICIO' Ne&O- 

ifis C ae sari* Fama Servata. 

Scripfit pene puer , ut Papinius docet , Cercameli He- 
étoris, éc Achillis : cum cada?erts Hcdorci redetapuo. 
ne. Fabulaxn Orphci inferos acìcuntis. Incendium ur- 
bis. Lauream, Sclaudes, uxoris. Declamavit e tiara, 
&cau(làsoravit. Poliremo loco Pharfaiiam ardenti ani- 
mo eft aggreflus, Ctd non* perfecit. Primoicrcs libros, 
adjuvante uxore correxit. Septem rcliquos , fi vixillèe, 
emendacurus. in iis ordinem fequicur, quo res geilae 
funt. Mensejus ed, fé commendare immortali tati» Se 
civiltà bella defluadere. Pharfaiiam auccm in feri pile , à 
Pharfalo Theflàlia: oppido , in cujus campis Pompe jus à 
Cxfare eft fuperaxus. 

In Lucantfm, opera Clar tifimi viri . 

T'H OUM FAR N ABI I 

redivivum. 

p HarfaHcos tnfes long* rubigli* tinfto*, 
Deterfos focero qui/ geturoque dabtt f 
Mie f ecir, clypeot tjuific deterjst & haflat, . 
VtfoLttHA tetUasfulgo* ad arma Ducuta. 
Vergile Romani media ceriate tenebra. 

Lucana* lucemfert novue ecce novanta 
*TJ9*r/àtU multo confi ab antfanguinefugn* j, 
'PkarnabiMfiuUrfiHxit ad ufiùuutat. 



A f l n 



In cundem. 

/** Ognatat aciesy ir multo fanguinejunQat 
£13? cecinit: vena* cadere jufius, obit. 
fìinc cruoremanat membro prof ufi* ab anni: 

Troque uno totum vulture corpus erat, 
%At fanguu rediit. rediitjamfuccus. utrunque 

Vati Farnabii rcddidtt alma manue. 
Uunc non ulteritu depafcet dextra Tyranni, 

*Dives inexhaufto gurgite venafluit, 
%At tu crudelem Vatesfeftabem umbram, 

Farnabiu* juflat admoveatquefaces. 



R.A.M.D. 



AD V. C. 

THOMAM FARNABIUM, 

De Lucano perpetuis illius Notis esplica- 
to, & in Iucem jam prodicuro. 

■p\ Vm Vatum Genios chorus Sorerum 

{Vatum» quei* veterù perennai avi 
tlomen) Caftalii ad caput liquor» 
. %Accitos, monuit parare lucem 
Tuteli» reliquu, ne Jingularum 
^{odofa tenebra diu morentur 
Lettore* timidos, re t arda t ancept 
Quosfeu carmini» or do, feu vetufla» 
Vocio emblemate turbat involuta : 
Baut e fi ingenio reperto* alter, 
fARVAii, potior fiientiorve 
%Autprifia biftoria poeticefve, 
Cui mandetur honos vicesgerendi 
Tu corum, & tenebrie faces parandi, . 
guam tu, cui veteres reconditique 
Hitm ex adjtù pattnt, & omnes 

The- 



Thefauri Sephia nìm'u redufti. 
iMufeumeree tuumpetunt,facrttntqn§ 
Excepti he/pitie, tue inde cedunt 
Qtfin, nodi Penetrai, fimul ftcundant 
Vetum Pieridum, tue Ubere 
Vji, ae afiidue tibi vicijjtm 
%Adftante* taciti decent minijtri. 
Sic fi res bah et. & palane lequemur ; 
Quid tu dijfimulatf Parum videmue 
Si hit nen aufpiciu mage imputamue 
Tua quamftudik, quedaut %Aquinae 
Quo ave alter Satyra reduHieri 
Qui terquet» radiu tui cerufeent 
Seliti nee Uteant, falejque acuti 
Quei jafìat Sale, quedque fìcCothurno 
Reddaturfua lux, & afalAru 
Quod Pharfalica beta detenantem 
lampwget. Genio s quii audet ipfis 
Suggejftjfe tibiprebus negare 1 
Tantum nen Genies videmue ipfis. 



I. Selden.LC. 



A 6 Argii- 



Argumcntum Pharfaliar. 

CU M provmcice confulares , Hifpani-e Pompejo , Craflb Syna 
& Parthycum bellum , Carfari Gallia Germaniaque data? e£ 
fenti Craflufque periiflet, & Cartàri in altcrum luitrum prorogata 
eflct poteftas , decrctufque à X tribubus ConfùIatU9 , & Pompe- 
juijulia defunga fufpe&as habercc Olàris opes , Marccllm CoC 
de*Ca(àris fucceffione agereco*pit. Ilic vero pacata jam intra 
novera annos universa provincia, non abnuebat, modo in proxi- 
mis comitiis fui abfentis ratio haberetur.Sed adverfantibus Pom- 
pejanis decretum eft, ut dimiflb exercitu veniret,& pcteret mo- 
re majorum. llle , nifi & Pompejus ab artnis cederet, & nifi de- 
cretis ftarctur, fé non dimifiurum refpondens,pro bolle habetnr. 
I ra tu ^ igi tur provincia cum exercitu Romam verfus egreditur, 
tanrumque terrori s urbi incutit , -ut Pompejus cum Scnatu Ca- 
puani , inde Brundufium fugerit : ibi obfelfus à Csefarc vix evadic 
m Graeciam. Caefàr Romam reverfhs aerarium dtreptum fùis mi- 
litibus dividit. Hinc in Hifpaniam contendens,Maffifix, in via,op* 
pugnatione Bruto delegata , ipfe Petrejmn & Afranium Pompe- 
janarum duces partium, in Hilpania fliperavit. Inde Romam rc- 
▼erfus in Epirum trajecit » ubi tum rei frumcntariae inopia labo- 
•rans , tum à Pompejo preflus ac pene devi&us , caftra in Thefla- 
liam tranftulit. hicaciefuperatus Pompejus JLefbonfugit \ inde 
cum uxore Cornelia in /Egyptum navigavit , frecus Ptoicmaei re- 
gis amicitia : cujus ramen jufiu , confilio Pothini inccrfeftus eft, 
fpc&ante'conjuge & altero filio. Cafar fugientem rompcjum in 
«gyptum fequutus , ab Achilja regis prsefe&o in Alexandria ob- 
fcfltis in Fharon evafit. ibi ab holtfbus opprcflìis fé è navicala 
conjecit , ac per ducentos paflus ad fuam claffem enatavit. mo* 
perfidiarli hoftinm ultus, rege fublato,Cleopatram fororem regia 
in rcgmuD confirma vk. 



M.AN. 




M. ANNiÉt 

L V C A N I 

«PHARSALIA. yatìC 

tur mini fui. 

# .*,--,* CatfarScaliger 

L I * E * I. in Hypercnti- 

, , co fuo cap*6« 

ElUp9r-EM*tbÌ9s1plW4%*maVl- ubi incerali* 

#•-—.»— Lucaoum no- 

I lt*Cdmp9S, tacquodpef- 

i 4 Imfque datum fcelm cAntmm , f* fimo confili* 

[nfusvi&ricifnverfHmvtjuradix- pharfaliam. 
f . Cognttafyut *cie, : & * rupu/wAn refù JgjEJS- 

i Certatmm i totu anc*/ft vtrtbu* érbu, dem operò 

l * In communi ne fati 9 infeftifqm rìvitfignu {£",^{^2. 
bais> Hia*, &c. Quod tamen viri tanti pace dica tur, opti ma rauone nomea 
huic operi inditum arbitror ab ilio loco ìnquoPompeju*cumCa?farede 
lumina rerum dtmicavit, vicìufque fugit , cuju* pugna; eventum , totiuf 
belli fortuna fecuta eft. i Macedonia olia ditta efW^.V A. Geli 1. 
ia. cap. 6. Plin lib. 4. cap. 10. flc Solin. cap. 14. Ad Dyrrhachium quidca 
Macedonia; oppidum dimciliore pugna certatum eft , debellaturo autem 
in campi* Pharfaljcis inter Macedoniam èe Theflaliam , dicti* a Pharfalo 
Theflàltar oppldo. Paffim vero nofter promlfcue hoc nomen ufurpat , quod 
proprie Macedoni» deberur. a. Carfari* furor arque Pompe)! (lnquitL. 
Ftoru* , 1. 4. e. ». ) urbem, Italiani , gente* , nafione* , totum denique qua 
parebat Imperìum > quodam quafT diluvio & iniUcnmatione corripuit : adeo- 
ne non rette tantum citile dicatur , ac ne tackle quidem bellum » fed net 
esternum } fed porius commune quoddam ex omnibus, & pluiquam bel- 
k lum. 4 Cu%.non di&usHyla»? Qui* infcelere hoc esplicando non af- 

< fumit ubijuscrlticuni ? Video quid ifentiat H. Grotta* 1 Ucentiam faffam 

1 fctltriìfus. Audio quid moneat doft. 1. S.bu Iwferti, ptr htlbtmhte Jcek- 

jiitmy tranjlattm adC*f. Catterò* interprete* nihil moror. Ve rum Poeta, ut 
ego arbitror, profiteiur velie Te bellum civile ouedpaffim lib. A.v 26, 8c 
»»8. lib. f . v. 314, &c. fai* vecat , canere ; idque non temerario quodam 
tumuitn aut carco furore, intra urbi* moenìa aut Italiani , ut in Syllana mo- 
do tempeftate aut Cinnana rabie : fed juftli , ut i prae fé ferebant • ntrinque 
caufis jufti* exerct:ibu*& prseJii* , pari gratia atque autoritate geftum. v. 
666. bujus lib. Scrleriqu* nrfanào nsmtn trn "nrtm. vide Jc 1. x. v. 140. te 
1. 3. v. 128. e Hinc inde , focerum & generum $ parente* , lìbero* ; 
frat re* , cognato* , &c. 6 Quo con venerar , ut Pompeju» Hi'pania* 8c 
Italiam 1 Cerar Galltai , Crafllis Afiam obtineree. Qnod fódu* dtfiìluit mor- . 
te Craffi aptid Partho* , 8c Jultx Carfari* fili», infra v. 100, «ce. 7 Pom- 
peìura fecutUHifpaniiaox Oriente; Csefarem Galli*. 8 Canimu* certatum 
. tuHiè non fine nefar io uuiufque parti* -fcelere , in oppreffionem libertaria • 
» commuQÌs falutis » adeoque Reip. interirum. 9 Robur utrinque fiori* lta- 

t liei, iifdem fretì aufpictis , fignis vgcalibucac muti» , vututepari» pugnx 

* genere & armi* ufi .«Idea. 

I A 7 •>&*»> 



I*r t V C A N I 

i Rom.Itnpe- $jgnd> para l aquila*, & a fiUminantUpìlitn 
rii infip»" & guu furor o civtt t qua tanta licentia ferri \ 
rSlum erat Centtbm ? invifis Latium protri eruifim ì 
SffmHBte, 4 Cumque fuperba font 'Baby leu fiolianda Ur$* 

àt quo vide phak 

Polyb. Hb. 6. e JLuftniu , umbraqut 7 erraret Cràfus inulta , 
Veg«! UbV' 'Seilateri placuit * nullos habitura triumphu ? 
i . e *4- J* **> quantum potuit terra pelagique parari 

fnfcftC 1 ?^ H '* f **" *'*'*' hauferunt,fanguine t dextral 
rii noftri ho- 9 *vnde veni* Titan, & nox ubi fiderà cendit » 

f Cumque * £* 4 f m di " mtdÌHi fl*gr*»tif»*t *ft"** horu : 
re & gloria Et qua bruma rigens , ac nefiia vere remitti , 
BominwRom. ^ftrjngjt Scythieum glaciali f rigori pontum : 
cSSSSto. Subjuga \am ■• Soros ,j a barbar* ifet^raxif, 
fpolia & infv- » & gens fi quajacet nafanti confina Silo. 
g£?quib5 Tu»*/ *«** **" MA' rifa' ito** «/«*« , 
Craflb adem- Totum fub Latias leget cum mifer'u orbem , 
Sri? ja f mParI "* Intovtrtemanusinondumtibidefuit hoftii. 
thì & Perfe, jitnuncfimirutuptndent quid mania tetiu 
rTfedeÌTft Vrbib us Italia, lapfifque ingenua murù 
Babylon opi- Saxa j acent i nulloque domus cuftode ttnentur, 
bus & potcn- ^ 4fW fy ant jq U } s habitatorin urbibtu errat : 
ì FnJKì vi- Horridaquod dumi* , multofque inarata por Anna 
ftori» moni- jjefieriaeft » defuntquemanu* pefcentibtu arv'u ; 
E «uVii» No» tu '4 Pyrrheferox* nectantu cladibus auUor 
in eo loco quo ij p an usortt: nulli penit ut di/èindero ferro 
Vi'^retw ffiuyi; altafidentcivtlu vulnera dextra. 

p? n,, 6 C, Romanis,!taU,, ab Aufone Circes & Ulyffi. fil. 7 Circa 
Stygiam paludem ,• non admittendu» tranfvehendu(que*lfi fepultura com- 
poilc vinàift*. 8 Bello civili viventibus nullu» deceroebatur mumphu». 
9 vif»>f^«4pi«gatumcaU8corbisterraruni. .io Scythw pop. vel- 
iere nobile». Pli5. fib. 6. e. 17. Soljn. e. 6*. vide ,nfrà hb. io. verf. 09*. 
1 1 Armenii Araxi» fl. accolse jampridem vidi fu.fleni. ix Et fi qui ad 
Nilumorientem accotoni. Niliauiem fonte» ignoravi! vetuftas, £»£*«»»: 
tibuc Luna; in Mauritania Inferiori ducuntrecentiore*. «3 ™™ m J u J' 
fòri» ceffavit , domi reperifti , neque folitudinem tuam, defola " one *« * a * 
ftitatem exrerorum hoftium potenti» aut f* viti* impure» .fcdarm 1 tu w 
a Roma. SuU&ipC* Roma w iWrwr. 14 Pyrrhus.Epirotarum r«m 
auxilium a Tarantini» acciru» , magno Romani» terrori fu t ma , terra , 
viri», equi», incognitifque in id tempu» elephant.» ; "XuTvuru» ab 
fed confi?»» 8c doli» eo» agEreflus eft : tandem viftu», «Itru «««»»« 
luUaoiM exaftu». if TBemraBter. Pop. Carihaginenfis, vcl A nnib al qu. 
bello Punico fccundo, ltaliam VàiUvit» refque Romana» aumit. 



L I B E K I. ìs 

1 &u?d fi non aliar* venture fate Heroni 
Invtnire vidi» , * magnetfue aterna parante» - JuiJ^ff^! 
Regna deb , 3 talumque fuo fervvre Tettanti Xfiiwit Iro^ 

^nmjifavorumpetuitpefi bella gigantum : ;h. 
Iamnihilo Superi qucrtmur. ifieltra %pfa>nefafa w«?pk> , ali 
4 Hat mercede piacenti dira* 1 Pharfalia campes quem <*«▼»«« 
Jmf /m* : 6 <t> Panifaturentmfanguine manti i SjfSTSSTi* £ 
7 VltfmafunejlaconcufrantpTaUa^Munda, venie rami». 

Mt t Cafar t *Perufin*f*mes,9 Mutituaut Uberei {,££ jjj. fc 
*Accedantfatit: &, quatpremit afpera, cUJJis> la civili*, qua» 
"Untati & ardenti "fervilia bella fubo£tna. f 8 jgj l g£ 

Multum Rema tamen debet civilibut armit , Neroni «a Im- 
^«w/ r/fri w 4#4 «/?. Te, ft e*w» fiatienepera&a PJjJjjJ^JjJ* 
^y?r4 pef« nyìria , M pr alati regia tali J af Se campi» 

Bxcipiet gaudente l 5 f 0/0 .• ^feufteptra tenere. Pharfalicis fu- 
Seu te flammigeros Pheebi contendere turrm , pugnarum eft 

Telluremefue ' 7 nifai/ mutato file timentem ineer Pompe- 

7^n« t/4£* lujlrarejuvet :tibi numine ab emni {JJJJ ^f*^ 
Cedetur: l *jurifquetmi natura relinquet ter Ottaviua 

^«m *Vw «## v*7» » «ti regnum penere mundi. que?& Cafàr. 
J 9 £e<tf «e*** i» *Arfieefedem Ubi legerk erbe : percoflbrcs , ' 

7 ftd vide inf. 

v. 687. 6 Sanguine noftro inferi» referamus umbri* Carthaginenfinm» 
qui bellis Punicis incenerirne. 7 Ad Mundam Hi (pania urbem, Poro- 
peji liberi dev'irti fune. Cn.cafus, Sextui fuga lapfus: Pompejanorum 
cxfa 30. M. Cafar ut vittos obfideret 1 e congeftis cadaveribus aggerem 
itruxic 8 Perufiaro Thufcia urbem , quo L. Antonius confugem. Au- 

Kiftuf per famem in deditionem compiili e. 9 Antonius D. Brutum in 
urina urbe Cifalptna Galli* obfedit, in qua obfidione levanda uterque 
Con fui Hircius & Pania carfus eft , quatn taroen Auguftus obfidione libera- 
va, io tnfulain (ìnu Ambracio » item promontorlum Epiri > inrer quod 
te Attiura Ottavius Antonium & Cleopatrara navali certami ne vicir. 
li Non fervile illud bellum à Syro Enno in Sicilia motum A. V. 
D C X V 1 1 1 1 quod nihil ad rem praefentem. verum intellige navale 
bellum in Sìculo mari > ad quod Sex. Pompeius con ci caverà t arniaverarquc 
ergaftula conrra Auguftum, a quo Sexcus vittus in Alìam profiigit. 
11 Emenfus vita fpatium , & imperio felieiter fun&us. tj Longa- 
vu$. 14 Quod cu prac rullili terri». if Coelitlbut. 16 Seu JovisTcu 
Phacbt munus locumque velis » &e. Arbitrio tuo permittetur , quii deus 
effe velis. Imitano Virg. 1. Georg. Tucjue adeo juem mox (mt bah. &c. 

17 Non metuentem Incendium mutato auriga , ut quondam Phaethonte. 

18 Al. Jxrique tuo natura. 19 Relatus vero in dee* » 8c fideubus addi- 
tus noli fedem tibi elicere verfus alterum polorum , unde obliquo intuitu, 
impeditoi paruroque efficaci Romani confptcias, feJ juxta aquarorem , ut re- 
tto, propinquo & gratiofo vultu nos incuearis. Hac'tnnnia Ironice oc Am- 
phibòlogice ditta quidam volunt,ut quaNeronem innuant ftrabum & obe- 
lù;ied pcrfiltere viderur in illa invocatiooe 6c ImiutioDc Virgiliana 1. Georg. 
g^? lutiti & è w» mtir CM 'fine > &c, N« 



« i v e a ti i 

pactfque indi- W< *»«« vn£mj oblique fiderà Rèmam. 
eh , ex infti. t^theris immenfi pattern fi prejferu unam » 
£mplun?i2r! Senti* axisenm. librati pondera cali 
tum fignifica- Orfce **n« moti» : pars atker'u illafireni 
wmS'rffc; 10 TnéVMtit, nullaqm ebfient k Cafare nuber. 
cUufum erat Tunc gtnus humanum pofttisfibi cenfUat armò, 

paci» fiffv«»|» • Inane vicem gens e-mnit amet : pax miJTaper erbe** 

Jiuod contigtt * , f r j/ r < % 

ubNuroa^ce- rtrrevi * belligeri cempefeat (smina % lant. 
rum rtcum 3 $*&™*hi)amnumcninec>fitept(Hrevatet 
SeUunr Se fVib »Accipiam 9 * Cwhaavelimfecretamevenum 
Auguftotfr. Sollecitare deum Bacchmmf uè avertere * Nj/i. 
nortlm fcl *- Tu/atis ad dandas Romana in carmina vires. 
»•*'««» Deuf Art animus 6 caufas tantarum expremerere- 
expeaerimm- . 

hi ih vivi» rp "" • - - 

Deus ^haberU Immenfumquo aperttur opm 9 qued in arma furente 
I> Sr d fadeo, Im P uierit pop*lum y quidpacem excujjtrtt erbi. 
Et mih'i tuo 7 Invida fatorum feries fummifquenegatum 
■untine affla- $ WM $ u . nimioquegravesfub pendere Upfut* 
•usl^juod aSi t H£ c fl Romaferens* 9 fi e» cum compage filuta 
taciunc fate», Secala tet mundi fuprema coegerit hors , 
HnU velNy- * ^ntiquum repetent iterum cba&s omnia\ mìftn 
fan Bacchi • Sidera ftderibm concurrent : ignea pontum 

tela' pi « W " •*$** P" €nt ' IO * /A " «*"*&" *'*"« »•/«* , * 
func»i*»}»rt«r- Excmietque f return : ll fratri contraria fhecbe 
pai votis ex* 

peter«. 4 Cirrha , oppidura Phocidii haud procul a Delphi», f Nyfe 
iuere decem, omnes fere Bieche facrx; precipue, ludica* Arabie*, 
Deiphtca. 6 Cauta fex recenfet nofter , fed vide qua» te C»far reddit 
I. 1. civili» belli. 7 7/ims confa , fiatali* neceffitaa-, quat periodimi cres- 
cendi , 6r<sq»ifr confècuta jara declinare & ad occafum vergere cceperìc. 
Imidtns Fon una fr'mctpi geni mmfofuU , ìpfumilUmin exitìu *fwmarmx~ 
vis» Florus 1. 1. e. a. S Suofub pondere , virb.éc amplitudini» mole de- 
fatigata, preflà, feruens. Ipfà fitas- vira oàh Romana yntnt ut ■, Et quat 
ftruxit 9ptt 9 male fujìitut. Petr. Arb. » Non fecu» acque ìpfa unlverfi 
machina , confurnmato tandem tempore & quafi aetate Tua, Voluti» compari- 
bu» ,legibu» atque fbederibu» rerum , in Chaos & conrufam molem , unde 
initio extrava & concinnata eft , reditura fit. * Iu legic Janu» Rut- 
gerfiu», cum vulgati habeant, Am^mm rtptteru iterum ebats* omnia 
mijHsSUer. 10 Licora extenfa «e oppofita non valebunt , uiantea , ma- 
le coè'rcere te excutere, quo minus terra obruatur. 11 .Luna non fe- 
quetur iblea certii Ce felici» pei Xodiacu«TÌàbm, f«d contrark) feretw 
Boia. 



tl!l-K 1 Tt 

lbit. ér Mfmm ■ bifj , fi .M«^ ,ri.m jtg- ' + 

Indignata , «fon» pefcetfibt: tettarne dtfcors drigUvehi fin- 

irti 4 cfc' fi4 rfi v«^7 turbabitf adora mundi. ^i/t?^- 

/if/è maena ruunt- la tit hunc numina uhm raen ulli exte- 

Crefcendt pofueremodum* * necgentibm ullss «rum genti- 

Ommodat in populum, terra, peiagique potente**, JfSumprS 
" lnvidiam Fortuna fuam, * tucaujamalerum "eìpum exerce- 
.FdAs friéw 4 dominii communi* Roma* noe un- [JS^amque™ 

* /« turbammififeralia federa regni, [aitano erga no». 

6 »4*V concorde* , nimUque cupidi ne coti » j^FarSs* - " 

£>*«** mi/cere fuvat viret» orbemque untto ( quam Varrò 
Jn medio ì ? dum terra /return, ferramene lovavit ^[ìjjj?* 

*^»»f Ò* /oagi volvent Titana lab or et , Graffi, Oeia- 

Hoxque diem caio totidemprer * fona fequetur J ris, P°"»P e )|.» 

Nulla pdet regni fo ciis, omnifq uè potefla» giurate .^lò- 

Impatiens conforti* erit. * nec gentibut ullU ria & fpiritu 

fratto , »« lengefaiorum excmp la petantur : J5J2U ' co n- 

Fraterno primi madnerunt fanguine muri, ciliari , atque 

^ieepretium tanti tellu* >poi ufi me furork ffitaKX 

T»*tf cr*/ .• exiguum domino* cemmift * a/ylum, focietatem,n« 

J ° Tempori* attgufii man/li concordia dtfters , Jgi d »a»r«n? 

tur. quod ipna 
rribua non ptacuiuer, partiti itaque provincia* «r eserciti» » Ptwnp. Hif- 
panias& Libyam per legato» adminiftrabat : Craflu*. cui Syrìa conti- 
gli, ad bellum Parthicum pradvftus eli, Caef. imperino! Galli* in alte, 
rum quinquennium prorogatimi, ferale aurem 6r pernici ofitm cxtklt 
hoc Imperli divi lì fbedus : qufppe, Nec r egn* fiction fer re > ntetedaJcuMt. 
a Dominus,8crexnominain»idiofa , te Romani» libertari* auTertoribut 
femper exofa. f In plures principe* dtvifi. 6 O male farcagratia con- 
jun&i, atque invadendo Relp. libidine tranfverfim adi , fperautfn* diu- 
turnam hanc potuiùe fieri wM/n\f*n'mì j Qtiamdiu conftabuut (ibi 
rerum natura roderà , ut aqua* Tubiera terra foferior > ut aè'r » quafi 
orbi* Ttfi^i'fum, contineat ecundique coè'rceat terram quali ccntrum » 
pondera libratam Tuo. verr.91.lib. e. ut fol diurnos annu.fque abiolvat 
curfus, ut noxdiel viciflim foccedat; tamdiu* id eft femper diffilient - 
eonfociatl regni foedera. * Zodìaci » cuius fex figna per vice» oblcu- 
rata admittunt no&em , tanquam in aequìnoctìo. t Keque Argii òr 
Thebis petenda erunt exempla , ipfa prima urbi* noftrae rudi menta ma- 
duerunt fanguine alteri us è conditori bui , Remi fcilleet a fratre Ro- 
mulo cefi » pnrrextu contemptus > quod novum valium tranulhTet. # 

• Romului afylum in urbe aperuerat , quo omnes qui confugerant io 
partem & fortunatn nove urbis invitavit. »• Modico admodum tem- 
pore duravit concordia mec Inter Pompejum & Cxfarcm non lincerà » ex* 
ptftante utroque diffidi! occaflontin . 

té*- 



« "* IVCAKt 

i Ternata* ***$** fmhntn fptntt ducum. « namfiU futuri 

"craffi^d &*$" "** h ' lli m * dim m9r * §L"*fo*t ***** 
Panhoiquem, &" i fi<*t>à'&i*i»*£racilis mare feparat ijthmos, 
quoad v ixit.u- Q^tcpatitur conftrrtfrttum : fi terra reetdat , 
StTmSlfe '«"A"» «*S«A*>&tm4re:fic 9 ubi fava 
fcilicet ne no- .*4r»»4 dutum dir imeni , mi forando funere Graffiti 

terveniret. Tarthiea Romanci 5 folvtrunt damna furor tu 

faSSShM " p/w ,7 ^ . t *** f 4C,> ' fl * 4W «**'* * 5iW «J 1 
diriraebat bel- 4 *A*f*ù<U : btlluiuviftù civile dtdiftk. 

fi^'at'ue 011 Dividitur f m9 regnum • i ptpulimue pottntis, 
lfthmo$ tq A- «S*f* w * r '> <?** /«rr** , 9*4 f»f *;» ptfiidet orbem > 
Codmhiaciu ^'" " — F * r/ *" 4 rf *"« 6 **«« pignora junUì 
idei? 'anguffai ^ an £ u ' tt * i » ^ diro f trattt tmint teda* 
terra inter %Abftulit ad manti , Parcarum, lu li a, fava 
fta?q m uo"iSu; *"*™l>'"»***. quod fi Ubi fétta dtdijftnt 
confundanrur Majorestnlucemorat , tu folafurtntem 
ant C re™?n£m '** WflM " P^teras^atque hinc retintrt partntm , 
ab Occidente ^tmatafqut manus ex tuffo pungere ferro » 
Orie^ Umab 7 Vt S ener " 'finirti media junxert Sabina. 

* Urbem Me- *M #r " '** difcujfafidet , bellumque movete 
fopotami», 'Ptrmifum e/i ducibus ; * ftimubs dtdit *muU 
quo noftu fc *«,#.» 

ftigiens rece- „ _ wr *"* 

?' ra c? raf " ** V4 w ™* w •bfiurtnt afa triumphoi , 

3 Aperuerunt viara fimultati Ceferis 8c Pompei! eruptur». a OPa*. 
tfii , ,ab Arface authore imperi! , libro 8. verf. ai8. f Imperli Roma- 
ni ampltcudonon feretri duos, non fuflècit duobus. ad no. verf. infra. 

• 9prtacaufa. Mors Julia; Caefaris fili», quae nupta Poh»pejo&jam 
gravida, ubi conjugis veftem temere domum e cornuta, in qui bui urta 
conteiuione , cafui fuerat Domini fervua , de lata m cruore refperfam vi- 
2» "u a . mmo confter "ata & viro fuo tiroens abortum fecìt mortuaque 
ere. Hate immatura propterRemp. morte intercepta, fedus&ius affin ita- 
ti! peffimo e. villi belli ornine abftulìt. 7 Cura Sabini armi* vim& il- 
lacam ignominlam ulturi , repeterent virgines fuaj a RomanU fub Romu. 
lorapias: Sabina: inter utramque aciem paffis crinibua progreffie, pre- 
eibm & laery mis pacem exorabant , patrefque virls conciliabant . 8 flgw. 
tota*/*. Duorum ducum «mulatio. Iam ( ìnquit Florus Ub. 4. e. a. yptm. 

vjufrelt* CaJarUfa % & Cabri Tmpeiana Sputai era-m,. Ncchic fc 
teparm.ncetfejuffriorem. kefai\JitL friàipatu làborabant , tan. 



fejoj _ m 

rriatj>órem,nccuiejii{friortm. NejatXJitde principe- «k,.,^»*. , tun . 
quamdtw tanta imperu fintata non eaferW. e Tu Pompei, time$, ne 
nova Cajfar 15 getta , ac triumphi de Gaìlis , Germani* & Britannls qui eum 

Aftlf 1 »? °r fc u'r nt V . ete ?.!, 11 .^ tu ? $ «riunphos de Armenia , Mithridate . 
Atrti , Siculi», Hifpanii* Cilicibus pir atU. 

Et 



LIBERI.' X* 

Et vt&it «dat piratica, laurea Galù, 

Magne timet: l te jam feri*, ufufque labrum * g Gjjg 

ErigU- impatienfque ioti fortuna fieundi. gretti oraidu- 

l^ec quenquamjam ferve potefi, fafirv* prie- Jf^'cJl 

rem, rudisìffclcf- • 

3 Tompeìufve parem. qui» iufiius induit arma, «« : Mallem 

- . r J J r r - j r * ^ Me primut 

S«re nefae: magne fé fudtce qutfque tuetur : ^e auara Ro- 

Vif&rix caufa deu placuit, * fed vì8a Catene, «* fccundui. 

^{eccoierepares: alter vergentibu» anni» VdlejwPa- 

Jnfintum, lengeque tega tranquiUier ufu cere 

Dedidicitjam pace ducer» tfamaque petiter aJrinwnìet 

Multa dare in vulgut: totu» popuùftbu» aurie cum dignità» 

lmp.Ui,pUufu<,u. 'fiigamfirethvtri: ST^ 

^{rr reparare nova» viresymultumque priori e* far. 

Credere fortuna, fiat 7 magni nomini» umbra, 4 Magna cer- 

gualu frugifere q uercu» fu b Unti» in agre ^us , urpote 

8 Exuviat vettrei populi, fatrataque gefians eujua judi- 

I>0»4 ducum: neejam validu radteibu» harem, \&£ t caula" 

Pendere fi x a fue e/i: nudo fa uè per atra rames . confemur j u- 
Ejfundens, trunco, mnfrondibue efficit umbram : ^«^2*, 

*At anatrivi* 9 primo nutet cafurafub Euro, Cicero prò 

Te t circumfilvd firme fé rebere toUant, ÌÌtó3^ 

_ , » . ■ tt m ~ r» fneaor certe ta 

Se la tamen colttur. S ed non in C afare tantum ynditanda *fl» 
Nomen erat, necfama duci» : fed l0 nefaa virine ***** ***"* 
Stare lece: felufque pudor nen vincere belle. r !tru. J ***" 

%Actr % i? indemitue ; quo fpes,queque ira vocaffet, * Pompejai 
Terre manum, (rnunquam ll temerande faretre j£g£2nai, 

ferro* ' i* annorum 

Succeffu» urgere fuet:infiare favori a^S,* 

munia ftrenui 
Imperatori» dedidicerar . ex largirionibus 8c ludis captans populi favorem. 
€ Qmd ad Mitylensei thearri esemplar * fed malto magnificentius è mar- 
morellomae extrtneerac. cum (inquit Florus) Pantlcos & Armenios trìum- 
phot in Pompeianis theaarii Roma cantar ec , nimia Potnpeji potentia apud 
ociofos (uclbfet) cives movit invidiam. 7 Quod ob rerum geftaruoi 
magnitudinem confecutus eri. falutstus primum à SylUe exercitu nomine 
Magai. g SpolU, W»*»«V«r*,tr opaca. 9 Primo quocunque ven- 
to cafum minata. 10 Altiora ufque petens Cariar (inquit Paterculus) 
fupra taununam 8c natura m & fidem e*e£cus » dux erat bello peritiffienus» 
civù in roga (nifi ubi vereretur ne quem haberet parem) modeiliffimua» 
li Temere cruentando! ubi res via 3c arata pofeeret. infra 1. 1. v. 439. 

Huminui 



In eundem. 

£j Ognatat acies, & multo fanguinejunSas 
«)«i cecinit: venai cèdere jufius, obit. 
fiinc cruor emanai membro profufus ab orniti; 

Troque uno totumvulnere corpus erat. 
%Atfanguu rediit. rediitjam/uccué. utrunque 

Vati Farnabii reddiditalma manw. 
Hunc non ulteriui depafiet dextra Tyranni, 

*Dives inexhaufto gurgite venafluit. 
%At tu crudelem Vates feftaberi umbram, 

Farnabiw jufiat admoveatquefaces. 



R.A.M.D. 



AD V. C. 

T HO MAM FARNABIUM, 

De Lucano perpetuis illius Notis esplica- 
to, & in lucerci jam prodicuro. 

r\ Vm Vatum Genios thorus Sorerum 
^ {Vatum, qùeu veteri perennatavi 
Komen) Cajìalii ad caput liquori 
*Accitos, monuit parare lucem 
Tutclif reliquie, ne fingularum 
2{odoJa tenebra diu morentur 
Lettore* timido s, retardat anceps 
Quosfcu carminu orde» feu vetufia» 
Dodo emblemate turbat involuta : 
JtJaut e fi ingenio reperto* alter, 
■Farmaci, potior feientiorvt 
%Autprifia biftorU poeticefve y 
Cui mandetur honos vicesgerendi 
Tu tortini, & tenebri faces parandi, 
guam tu, cui voterei reconditiqut 
Ritm ex adjtù pattnt, & omnes 

The- 



Thefauri Sophia nìxntt redu&i. 
iMufiumergo tuumpetunufactétntqm 
Sxcepti hofpitio, nec indeeedunt 
guin, natii Penetrai, fimul fecundant 
Votum Pieridum, tuo labore 
Vjf, ac afiiduo tibi vicijjtm 
%Adftantes taciti decent mini/fri» 
Sic fi res baket.&palam loquemuri 
Quid tu difftmuUu? Parum vidtmut 
$i hit non aufpiciu mago imputamm 
Tuu quamftudiity quodaut %Aquinae 
guodve alter Satyra reducliori 
Qui torquet, radiu tui corufetnt 
Soliti net lateanty faUfqut acuti 
SluosjafìatSalo, quodqueficfrtburno 
Reddaturjua lux, ir afalAr'u 
Quid Pbarfalica boia dttonantem 
lam purget» Genio s quu audet ipfis 
Suggejftjfe tibi probuè negarti 
Tantum non Geniti videmm ipfis. 



I. Seiden.LC. 



A 6 Argii- 



Argumcntum Pharfaliar. 

CU M provincia confutare» , Hifpania Pompejo , Craflb Syna 
& Parthycum bcllura , Chiari Gallia Germaniaque datar e£ 
fent; Craflufque periiflet, & Canàri in aitcrum luitrum prorogata 
efiet poteftas * decrerufque à X cribubus Confala ras , & Pompe» 
jus Julia defunda fufpe&às haberet Caefàris opcs , Marcelras CoC 
de*Csc(àris fucceflione agere capir. Hic vero pacara jam intra 
novera annos univerià provincia, non abnuebat, modo in proxi- 
mis comitiis fui abfentis ratio haberetur.Sed adverfòntibus Pom- 
pejanis decretum eft, ut dimiflb exercitu veniret,& peteret mo- 
re majorum. Ule , nifi & Pompejus ab armts cederet, & nifi de- 
creti* ftaretur, fé non dimiflurum refpondens,pro hofte habetur. 
Iratu^ igitur provincia cum exercitu Romani vcrliis egreditur, 
tantumque terroris urbi incutit , -ut Pompejus cum Senatu Ca- 
puani « inde Brundufium fugerit : ibi obfeilus à Casfarc vix evadit 
in Graeciam. Csefar Romam reverras aerarìum direptum fuis mi- 
litibus dividit. Hinc in Hifpaniam conrendens,Ma<nIia:, in via,op* 
pugnatione Bruto delegata , ipfc Petrejom & Afranium Pompe- 
janarum duces partium, in Hilpania fuperavit. Inde Romam re- 
verras in Epirum trajecit , ubi tum rei frumcntarisc inopia labo- 
•rans , tum à Pompejo preflus ac pene devi&us , caftra in Thefla- 
liam tranftulir. hic acie fuperatns Pompejus Lef bon fugit ; inde 
cum uxore Cornelia in Agyptum navigavit , fretus Ptolcmaei re- 
gis amicitia : cujus tamen juffìi , confitto Pothini interfe&us eft> 
/pestante' conjuge & altero filio. Csefar fugicntem Pompcjoxn in 
JEgyptum fequutus * ab Achilja regis pnefe&o in Alexandria ob- 
jèfltis in Fharon evaftt. ibi ab holtibus opprciTus fé è navicula 
conjecit , ac per ducentos paflus ad fuam claflem enatavit. mot 
$>erhdiam hoftinm ultus, rege (ùblato,Clcopatram fororem regis 
in regnimi confirma vk» 



M. A N. 



ti 



M. ANN4J 



L V C A N I 

iPHARSALIA. ^at'JS: 



L I * E K. I. 




tur mihi fui. 

CaefarScaliger 

in Hypercrid- 

, co Tuo cap. 6* 

E/b MT * EmdtbiiS ? */«* *«*« CTW- ubi inter alia 

lu campo* . acquodpef- 

4 lufiuedatum federi canimm , p« (imo confili* 

n hmqmf.nmm (ira: g-*J «• 

/»/*• vibrici c9*V*rpm VtfUradtX- pharfaliani. 



1 Cog*atsfìut acies : & 6 r»pt$ feeder* regni 

Certatum 7 totu cencufiiviribu* erbu, 

* In immune nefas: 9 inf ejì ifì ut ùb via fanti 



Quippe r.o 
cantili» cui 



illaqui- 
dea operis 
pars ilfius ea 
rcgiwatiThe* 

bai», llias, &c. Qu^d tamen viri tanti pace dica tur, optimi ratione nomea 
huic operi inditum arbitror ab ilio loco in quo Pompejus curo Cariare d« 
lumina rerum di micavlt, vi&ufque fugie * cujus pugna? eventum , totiut 
belli fortuna fecuta eft. » Macedonia olim di£ta eft «>*V«. A. Geli 1. 
14. cap. 6. Plin lib. 4. cap. io. 9c Solin. cap. 14. Ad Dyrrhachium quideaa 
Macedonie oppìdum dtfficiliore pugna certatum eft , debellaturo autem 
in campis Pharfaljcis inter Maccdoniam 8c Tneflkliam , diftis a Pharfalo 
Theflaltae oppldo. Riffim vero nofter pronti Ifcue hoc nomen ufurpat , quod 

Boprie Macedoni» debetur. a. Carfari» furor arque Pompe)! ( Inquit L. 
orus , 1. 4. e. 1. ) urbem, Italiani , gente! , nationes , totum denique qua 
pacebat Imperium , quedam quafi diluvio & inftammationc corripuit: anco 
ut non rette rantum civile dicatur , ac ne foci ile quidem bellum » fed net 
externum $ fed pocius comraune quoddam ex omnibus» & plusquam bel- 
lum. 4 CuVnon diftuiHylas? Qui» in fcelere hoc explicando non af- 
fami t tabi juscrlti curo ? Video quid iTenttat RGrotius 1 JJceMum fa&am 
fethribut. Audio quid moneit doft. 1. S.bu Imfer'ù t fer kglhmboc fitk- 
jhm % tranJlatmnadC*f. Canero» interprete» nihil moro r. Ve rum Poe'ia,ut 
ego arbitror» profitetur velie fé bellum civile quodpaflùn lib. 4. v ^6^ Se 
*i8.1ib. e. v. 314* 8cc. fctbtt vacar, canere 5 rdque non temerario quodam 
Cumuitu aut carco furore, intra urbis mania aut Iraliam , ut in Syllana mo- 
do tempcfbtte aut Cinnana rabie : (ed juftls , uti prae feferebant 1 utrinque 
cauli» Juftis exercicibus&praeliis, pari gratia atque autoritate gcftum. v. 
666. hujujlib. Sccltriqw ntfamb mmen erk wr/iw. vide Jcl. ». v. f40.ee 
1. 3.V. 1x8. e Mine inde, focerum te generum; parente», lìberos ; 
fratres , cognatos , &c. 6 Quo convenerar , ut Pompejus Hi' pania» & 
Italiani » Catftr Gallias , Craflus Afiara obtìneret. Qnod fendi» difiiluit mor- •. 
te Craffi apad Parthos , & Julix Carfari* fili»» infra v. 100* ecc. 7 Pom- 
peiura fecutis Hifpaniis & Oriente; Caefarem Galli». 8 Canimus certatum 
. fuhTe non fine n erario utriufaue parti s -fcelere • in opprefiìonem Itbertatis • 
communi» falliti» * adeoque Reip. intcrirum. 9 Robur utrinque fiori» Ita- 
lici, iifdexn fireti aufpiciia , tigni» voxalibuaac muti» , virtutepari» pugnas 
genere te armii ufi iafdca. 

A 7 S'ina, 



I*- IVCANI 

t Roaulmpe. SJgnd, p*rts ' aquilas>& a fila minanti* pilk* 
ril infignia & eutùfurer è civet ì qua tanta lieentia ferri* 
l'Inum erat Ctnùbm 3 invifis Latium prabere eruerem } 
Romanorum 4 cumque fu f vth* firet "BabylenfpeUanda f tri- 
te quo vide phak 

Polyb. lib. 6. e JLufonì'u , umbraqut 7 erraret Qr*lfiu inulte , 
& HbV* Vellageri placuit * nullos habitura triumphu ? 
« . e 24. Reu, quantum potuit terra pelagique parari 

?nfeftf i*5£ H **> qwàv'l" bauferunt.fanguine, dextral 
rii noftri ho- 9 Vnde veni* Titan, & nex ubi fiderà condit , 
delinque e M^quediet mediut fiagr antibusa fiuatherù : 
re & gloria Et qua bruma rigens , ac nefeia vere temuti > 
£®i? im il5f.m ^firiniit Scythicumglacialifrigorepentum: 
Graffi uWfcn Subjuga \am " Seres.ja barbarne ifet " « ^4raxer 9 
fpolia & infi- ix Etgens fi quajacctnafcenticonfcUWU. 

&e? q m u ib"s Tunc 'fi tMtut *»» Theliitibi Rom * ™f**U> 
Craflb adem- Tetumfub Latias leget eum mifer'u orbem , 
Sri? iJmpS *ìlntevtrtemanw:nendumtibidefuith0ftii. 
thi & Perf», lAtnuncfemirutùpendentqued mania teClu 
juor f um.o,pe ft - VrbibwItaUdt Upfifqne ingenua murii 
Babylon opi- Saxa j acent -, nulloquedémuécupdetenentur, 
b i U *fl & P ^ ten " * 4rw ^ *»"'**" habitaterin urbibtu errat : 
« nSfrie; vi- Jfiiwfc *«•<* <*««» > multe fque inarata per annH 
ftori» moni- /frjj, m ' 4 efi , defuntque manus pofeentibue arvu ; 
ffium Mutfs No» f » '4 Pyrrheferox* nec tantu cladibus auQer 
in eo loco quo i* p antu t nt : nulli penitw difcindereftrre 
Vi'pterS fint&t: altafedtntciviluvulncradextra. 

pSi? 01 ' 6 "Romani* ltalis, ab Aufone Circe* &Ulyffi«fit. 7 Ciro 
Stygiam paludem ,• non admitrendui tranfvehendulquemlfifepultur* com- 
poi & vinàia*. 8 Bello civili vlventibus nullu» decernebatur mumphu». 
9 tpw»'»#«<t«4 plaearumcali&orbisterrarum. 10 Seythi* pop. vel- 
fere n'oJIU. PliS.lRb. 6. e. 17. Solin. e. 6%. fide Infra l.b. ,0. verf 19» 
1 1 Armeni! Araxii fl. accola jampriiem vitti ruiflent. 1* Et fi qui ad 
Nilum oriente* «ccoluot. Nitiauiem fonte» Ignoravi! yetuftafc fluoièwoa. 
rihut Lun* in Mauritania Inferiori ducunc recentiore». ij ™>™™* «J» 
foris ceffavit , domi reperirti , neque folitudinem tuam, «fola«onero& va. 
ftitatem exrerorum hoftium potenti» autfaevitmimputei ., fed >'«••»» 
ò Roma. Suis & iffa Roma mbur rutr. 14 Fyrrh w Ep»™ 1 *™" " x ' n 
auxiliumaTarentinisaccitui, magno Romani* terrori fa » "»"'»'"» 
viri*, equis, incognitifque in iitempuielephanns ; **q ue "™ s ™ um r 
fed confifns& dolifeo» aggrelTus eft ; tandem vjaus, caltr. nucus, ab 
ItaUaque exaftus. 15 Generaliter. Pop. Carthagmenfis, vel Anmbal qui 
bello Punico fecundo, Italiani vAìrrìt, rcfquc Romana» atimit. 



LIBERI. ìs. 

1 Staffi non aliam venturo fata Neretti 
Invenire viam , * magnoaue aterna paranti* ìAJBmti*» J 

Regna de'u , 3 calumarne fito fervire Tonanti Jufcwit In* 

?{on nifi fave/rum potuti pofi bella gigantum s »»• 
Umnihilo Superi querimur. Ifielera ipfa,nefaf£ „ e »plo, ai 
4 Hat mercede piacenti direi f Pharfalia campes quem deviai» 
Jmp/Mr .• 6 ér Peenifaturenturfangume mane* t £w«2?SE 
7 Vltimafunefiaconcmrrantpralia Jiunda. venkregnum. 

Hù t Cafar t *Perufinafames t 9 Mutinone Uberei \J*£ ettafc 
^Accedavi fatti: &, qua» premit afpera, cUJfìf, U civili*, qua 
"Ltutas: & ardenti "fervilia bella fubt^tnd. T^Zf^ 

Multum Rema tamen debet àvilibut armi» , Neroni ad Im- 
guodribiresatlaefi. Te, * cum ftatione peratia PjJg^JJj* 
*/4/rr« p«f « « 3/erm » opratati regia cali V% e campi» 

Excipiet gaudente »f ^o/« : ^feufeeptra tenere. Pharjàlid» fu- 
Se« tefiammigeret Vhetbi contendere currm , pugnatuoì eft 

Telluremque ' 7 w fai/ mutato fole timentem inter Pompe- 

/£»« V4^c lufirarejuvet : Ubi numine ab tmni pH^mmtS^ 
Cedetur: ^jurifquetui natura relinquet ter Ottaviua 

€J*M <fe*V C^& V«/« , «ti *gJf«*f /«WW *»«»<£. qu^&'cSfar. 

J 5> Sednequem*Ar8oofedem ubi legem orbe : pcrcuflbre» , ' 
^ fed vide inf. 

v. 687. tf Sanguine noftro inferias referamus ombrìi Carthaginenfinm, 
qui bellis Punieis incerierunc. 7 Ad Mundam Hi (pan te urbcm , Pom- 
peji liberi de vitti funt, Cn.carfus» Sextui fuga laptua: Pompejanorum 
cxfa aa M. Caefar ut vitto» obfideret» è congedi* cadaveribu» aggerem 
ftruxit 8 Perufìam Thufcix urbcm , quo L. Antonius confugerat. Au- 

Kiftus perramem in deditionem compulic. 9 Antonius D. Brutum in 
urina urbe Cifalptn* Galli» obfedic, in qua obfidione levanda nterque 
Con fui Hirciui & Pania «rfu» eft , quam tamen Auguftus obfidione libera- 
vie. 10 faifulain finu Am braci o » ttem promontorìum Spiri , inter quod 
Ce Attium Ottavius Antonium & Cleojnttram navali cerramine vicir. 
11 Non fervile illudi bellum a Syro Enno in Sicilia tantum A. V. 
D CX Vili » quod nihil ad rem praefentem. verum inreltige navale 
bellum in Siculo mari » ad quod Sex. Pompeius con ricaverai armaverarque 
ergaftula conerà Auguftum» à quo Sexcus viftu» in Afiam profiigit. 
11 Emenfus vita fpatium , & imperio felicirer runttus. 13 Long»- 
vus. 14 Quod cu prxtullfti terris. i< Ccelitibus. 16 Seu Jovis leu 
l'hoebi munus locumque veli»» 8ce. Arbitrio tuo pcrmittetur » quis deus 
effe velis. Imitatio Vlrg. 1. Georg. Itupu adeo ^ttem mox pnt bab. &c. 

17 Non raetuentem incendino mutato auriga , ut quondam Phaethonte. 

18 Al. Jurique tao natura. 19 Relatut vero in dee* 1 & fideribu* addi- 
tus nollledem tibi cligere verfusalterum polorum , un de obliquo intuitu, 
impedito» parumque efficaci Romani confpicìas, fed juxta sequarorem, ut re- 
tto, propìnquo & gratiofo vultu nos intuearis. H*c trninia Ironice fic Am- 
ph'tbologice ditta quidam volunt» ut quse Neronem innuant ftrabum & obe- 
liìjled perii Itere videcur in illa invocar ione 8c imiutione Virgiliana 1 .Georg. 
&£7 hms & t^wn mtir Cbtl fóte > ire. jNcc 



U l V C A tf I 

\f laV^diT' ^ et P éìm ^verfi calUus a uà » mergitur tAuflrir 
facifque Indi- *V«« *«*« w&4i obliquo fider* Romam. 
ds> ex infti. v&tbttii imnunfi pattern fi profferii unam » 
raplumweiw $«»*«* «*w •»««• /ifra/r pondera eteli 
tuoi lignifica- Orée * «w medie : ^4rx «fibra iUafereni 
^mTSik!* Totavatet, nullaam obfient kCafarenubet. 
daufum erac Tunc genus humanum pofitisfibi confnUt armò» 
faci» fignum » % né%t vicem gens o-mnù amet : pax miffaper erbe** 

Jiuod contigtt * , , ,f - ., r , . , * • ■ 

ubNuma,lte- Ferre* * belligeri compefeat limino, * laut. 
rum poft pri - 3 fa m jf,i i Am numen mecsft te pe fiere vate* 
mumPunlcum ... ' **. . , ,>'**' 

bellunr&fub *Acciptam % + Orrhtaveltmfecretameventem 

Auguftocfr. Sollecitare deum Baccbumq ne avertere * Nj/** 
nortlm 8c*- Tufxtis ad dantUs Romana in carmina vir et. 
*tfr'»** l>eu« Art animai 6 caufat tantarum expromere te- 

ki in vivi* ri * IB ' 

Deus jiabcris Immenfumque aperttur opus, quo dm arma furente 
'Sf* 1 »? l m P*toù populum* quid pacem excuffirit orbi. 
Et mihi tuo 7 Invtdafatorumfìriosfummifquenegatum 
■umine affi*- Stare di*-, nimioquegravetfub pondero Upfiti* 
Jus^quo^alii 3fec/S Romaferens. 9 fio cum compago filma 
raduni fate», Secula tot mundi fuprema coogerit hor* , 
ìfolfvel^tSy- * ^dnùquum repetent iterum cba&s emnia\ mifin 
fati Bacchi • Sidera fideribue concurrent : ignea pontum 
J",f Kfti^ \Afirapttenti »° teline extendere litora nolet, * 
func,i'f}»r*«r- Excutietque /return: li fratri contraria Phetbe 

pai votis ex- 

©etere. 4 Cirrha.oppiduraPhocidishaudprocul a Delphi». f Nyfe 
tuere decem» omnes fere Baccbo fecrz; precipue, Indica* Arabica» 
Delphica. 6 Cauta fex recenfet nofter » fed vide quas «e Cafar reddic 
1. 1. civili* belli. 7 Prima coup» , fatato neceffica»* quat periodum cref- 
cendi , 8c*Kfuìi conficcata jara declinare & ad occafunn vergere cceperic 
Imndens fortuna frmòpigentitmt popuU , ipjìtm Uhm in exiiìu sfuum arma» 
mit, Florus 1. 1 . e. ». S Suofub pondere » virb.fc amplitudini» mole de- 
fatigala» prefla, feruens. Iplà Jkas itrt* odit Romana jmentut , Et quel 
firuxtt àpi* 9 male fufiuut. Petr. Arb. » Non fecuc atque ipfa unlverfì 
machina « confuramaro tandem tempore 8c quali «tate Tua, iblutis compagi- 
bui » legibu* atque faederibns rerum » in Chaos & confufam molem > unde 
inìtìo extrava te coucinnaca eft » reditura ut. * Iu legit Janus Rut- 
getfioa, cum vulgati babeant, Amti^mm rtfttent iterum ebats» omnia 
mi/UsSSder. 10 Litora extenfa & oppofita non valebunt , utantea > ma- 
te coèrcere U excutere» <juo minus terra obruatur. 11 JLunanonfe- 
quetur Iblea certw Ce folicupw^odiacuaiTiàbm, fed contrark) feretw 

«KJVU. 

tbii, 



LIBI* 1. 
Indignata , dtem ptfcetftbt: teiaaue dtfcert irigUvehifin- 



lbit, (t elltquum » biga, agitare per erbem «. I*»*** w * 

Indignata , rf«m pefcetftbi: teiaaue difier 

•Machina divulfi turba bit f cederà mundi. «»"£ P ** _ 



J»/è m4p4 ruint.la tit hunc numina uhm nen uSuitcT 

Crefcendt pejueremedunu x necgentibm ullis rarum genti- 

Ommodat in pepulum, terra, pelagique petente*, Jft t f? u ™pri™ 
' Invidiar* Fortuna fuam. ì tucaufamalerum "cipum exerce- 
Fa8a tribù* 4 dominU cemmun'u Rema, necun- "JiJjiSque 1 " 
* In turbammififtralia federa Tigni. [quam erga no». 
< «r4& concorde* , nimiaque cupidine caci » j^FaSs* - " 

gttfi mi/cere fuvat vitti» orbemque tenere ( quam Varrò 

Inmcdieìi dum terra /return, terramque levavit ^^tf^fi* 
%A§r y & lengi velvent Titana laberet , c'raflt, Oeia- 

Xoxque diem cak totidtmfrer * ftgna fequetur J r«» ^J*^}.» 
Nulla pdet regni fi ciis, emnifq uè potè fiat gnirate ."glò- 

Jmpatiens cenfirtis erit. * nec gentibut ull'u ria «e <!>»£*» 

lr«tò* , »« lengefatorum exempla petantur : JjJSJJJ ' C on- 

Fraterne primi maduerunt /inguine muri» ciliari , atqu« 

^cpretium tanti tollm,potufque furor* ffitaKX 

T««c *r*/ .• exiguum domine» cemmift » afylum, focieratem,n« 
IO Temperie angujli manjltconcerdta dtfcers, ,U | W JjJJjf 

tur. quod ipfii 
tribù* non placuiflet, parrhfitaquc provincia* *r exerritus, Pomp. Hif- 
paniasSc Libyam per legato* adroiniftrabat : CraflUs, cui Syria conti- 
gli, ad bellum Panhicum preJvftus eli, Caef. imperimi» Galli* in aite- 
rum quinquennium prorogatimi, ferale aurem & pernici ofitm exttcit 
hoc imperli divi fi toedu* : qv.ippe, Necregnificimnftrre, me teda Jàunt. 
a Domimi* * 8c rex nomina invidiola , le Romani* libertari* atTertoribut 
femper exofa, f In plures principe* dWifi. 6 O male fartagratia con- 
juntti* atque invadendae Relp. libidine tranfverfim a&\ , fperaftifn» diu- 
turnam nane potulue fieri wKun*\f «"'«?? j Quamdiu conftabuut (ibi 
rerum natura federa , ut aquas fublevet terra toferior > ut ae'r » quali 
orbi* sifw'fumi contineat fieundique coerecat terram quali centrum , 
pondero libraram Aio. verC.91.lib. e. ut fot diurno* annu.fque abiolvat 
curfas , ut nox dici viciflim fuccedat ; tamdiu * id eft femper diffilient - 
confociatl regni foriera. * Zodiaci » cujus fex fignaper vice» obfcu- 
rata admittunt no&em * tanquam in «equinozio, t Ncque Argis 6r 
Thebis petenda erunt exempla* ipfa prima urbis noftr* rudi menta ma» 
duerunt (ànguine alteriti* è conditori bus , Remi feilieet à fratre Ro- 
mulo cefi * pnrrextu contemptus , quod novua valium tranfiliflet. ( 
9 Romulu* afylum in urbe a per a era t , quo omnes qui eonfugerant io 
partem & fortunam note urbis invitavit. t« Modico admodum tem- 
pore duravit concordia btec Inter Pompejum & Csfaiem oqd fincera » ex* 
fetonte ucroque diflìdii occaflojiein . 



Il * t V C A N f 

i Ternata* f àxqut fuit non fp onte ducum. « namfiU futuri 
fa. Cvdes &*£*" * r ** belli *»*#** w#f4 gualiterunda* 
pShoiquem, Sl«if"*t,&&eminlgr*ctlis martfoparatifihmos. 
quoad vixit.u- 1{ecpatitur conferve /return : fi fin* recedat , 
3t? U m£2T. J<MM< ""' «*g»fi*ngitmare:fic, ubi fava 
fcilicet ne no- *<4rj»4 <fec«;» dirimei* s , mtferande funere Ctajpét 
JnlìbwiUe^ <£ffy™'*<*ti* maculavit fingine *Carrat. 
terveniret. Tattbtca Rematili l filveruntdamna furore u 
Medius itaque ?/*, itf« <i/,£„ ««* , * «*,» crftà'f *#»« */l 
Srime e ba e t n bel. 4 ^r/io^ .- **//«» vtilù «x,,7« </rV//fe. 
lumcivile,non Dividitur ferro regnum .' 1 populiq uè petenti*, 
Ifthmo* *a- OS* ma à re ' *** terras » * * 4 '•'*** />«/SW** «r£««, 
chaicus feu No» M^'f Fortuna duo*. 6 Nam pignerajunfti 
^eft^nguto Sanguina t & dire ferale, emine teda* 
terra inter %Abfiulit ad mane* , Parcarum, lulia,fava 
duomari«,ob. Inter copta manu. quod Rubi fata dedtffent 
ftat quo imnus xjr > r . 1 J ■ - f * „ 

confundantur Majores in luce mera* » tu felafurentem 

wìt C f m i m ^ ce " lndi >VÌTUm P <ster ^^tque hinc retinere parenttm » 

ab o'cHente ~4* m *tafque manus excufojungere ferro > 

& ifigafum ab 7 Vt genero* /icori* media junxere Sabina* 

a "urbeai Me- *M° rte tm * difeuffafidet , bellumque movere 

fopotamiz , 'PermiJTum efi ducibut : 8 Rimulo* dedit amula 

quo noftu fé *,>,«,. 

fugieni rece- ^ _ ""* . „ - 

pene Craf- * T» no va ne veteres obfcurent afta, trtumpbes , 

liUtCbaran. 

3 -Aperuerunt vlam fimultati C«fari$ & Pompeji eruptur». 4 O Par- 
tili , ,ab Arface authore imperli »' libro 8. veri*. 118. f Imperli Roma* 
ni amplitudonon fcrebat duos, non fuflecic duobu*. ad no. verf. infra. 
* ^kj rta caufh. Mors Juliae Caefaris fili»» ause nupta Porepejo&jam 
gravida* ubi conjugis veftetn temere domum ecomkUs* in quìbu* orti 
contentione » caefu* fuerac Domitii fervuc * delacam cruore refperfam vi- 
diflér , animo confternata & viro fuo timen* abortum fecic mortuaque 
eft. Hate immatura prop ter Remo, morte intercepta» fiedus&ju* affin ita- 
ti* peflìmo civili* belli ornine abftulit. 7 Cum Sabini armisvimSc il- 
latam ignomintam ulturi , repecerent virginet fuaj a RomanU fub Romu- 
loraptas; Sabinae inter utramque aciem caffi* cri ni bus progreflae, pre- 
eibus 8c lacrymis pacem exorabant , patrcfque virls conciliabant. 8 ggpr- 
ta confa. DuorumducumsemuUdo. lata ( inquit Florus lib. 4.0.*-. ) Tom. 
t*}»j*jp* ff a Cajàrts opa % & < Ca/àri Tompeiana Spàtat gra-M*. Neebie /e- 
rebatparemtnecillejuperierm* Kefasljkdt frbuìpat* tabrabant » tan* 
quamàuot tanta imperli fintata non caperti. 9 Tu Pompei, ti mesi ne 
nova Caefaris gefta , ac triumphi de Gallis * Germani* & Britanni* qui eura 
manent > obfcurent vetere* ilio* tuo* rriumphos de Armeniis » Mithrìdate * 
ArrU,Siculi*i Hifpaniii Cillcibui ptraiii. 

Et 



X* 



L 1 B E K. I. ' 

Et vi8à tedat piratica laurea GaUu, 
Magni ùmet: » tejamferies, ufufque laberum 
Erìgiti ~ impatienfque loci fortuna fieundi. 
^ec quenquamjam ferri poteft, Cajàrve prie- 

rem, 
3 Tompejufve parer», qua jufiiue induif arma, 
Sette nefae: magne fé judice quifque tuetur : 
Vidrixcaufa deuplacuit, * fed vi8a Catoni, 
^ec teiere para: alter vergentibm annk 
Jnfenmm, longoque tega tranquiUior ufit 
Vedidicitjam pace ducem fifamaque petiter 
Multa dare in vulgue: tetue popularibue aurie 
Impelli, plaufuque 6 fui gaudereth eatri: 
<2{ec reparare nevai virosi multumque priori 
Credere fortuna, fiat 7 magni nomini* umbra* 
gualu frugifere quercue fubltmit in agre 
* Exuviat voterei populi, facrataque geftam 
Dona ducum: neejam validu radicibm harem» 
Pendere fixafue eji: nudo fq uè per aera ramo*. 
Effundensy trunco, nenfrondibus efficit umbram 
*At quamvie ° primo nutet cafurafub Euro, 
Tot circumfilvd firmo fi robore toUant, 
Sola tamen coliiur.Stdnon in C afare tantum 
Komen erat, necfama ducù tftd ,0 nefeta virtut 
Stare loco: folufque pudor non vincere bello, 
xAur,*? indomitue ; quo fpes,queque ira vecaffet 
Ferro manum, (rnunquam ll temerande parare YexagtnISuh 

ferro, ' ia annorum 

Succeffus urgere fues: infiare favori SnfSlde 

munia Arenili 



i O Cariar. 

% In tranf- 
greflu oppidu- 
It cujufdam in 
Alpibu» , Cae- 
fardixiflefer- • 
tur : Matteo» 
hic primua 
effe quara Ro- 
mae lecundu». 
Ptutarchus & 
VeUeju* Pa- 
tere. 

5 Pompejui, 
nemìnem fe- 
cum dignità» 
exxquari vo- 
lebat, i com» 
Cxfar. 

4 Magna cer- 
te CatonU 
lana* ut 



utpote 
judi- 



CUjUf 

cium "de ju- 
ftiore cauta 
conferaturju- 

, dlcio deoruni. 

" verum ut aie 
Cicero prò 
Ugv'ioMtyno 
mewr certe ea 
}$tdicanda »fi% 
qua* eriam 
au aà\ten* 
mm. 

, e Pompejut 



phoa in Pompeiani* theatris Roma cantare e , nimia Pompejl potentia apud 
ociofos (uc Iblee) ciTes movie invidlam. 7 Qood ob rerum geftarum 
magnirodinem confecutus eft. fallitaci» primunàSyllas exercitu nomine 
Magni. g Spolla , «»«*«>«r« , tr opaca. 9 Primo quocunque Ten- 
to cafum minata. io Altiora ufque patena Carfar (inquit Paterculus) 
fupra humanam & naruram & fidem eVeftus , dux erat bello periuffimua, 
cim in (toga (nifi ubi vereretur ne quem haberet parem) modeftiflimua» 
11 Temere cruentando, ubi r« via 3c arma pofeorec. infra 1. ». v. 439. 

Rumini: 



*• L V C A tt 1 

* Ita Seneca Numinù: * impellerti quicquidfibifUmmà petenti 

•umana im- £«*titer » expreffum venta per nubilafulmen 
«SSL* t/£therii impHlfifonitu, mundique fragore 
' iniajuidobfii' €mtcuit t x rupitque diem , pepulefquepAVentet 
&***£?""' Ttrmi * » ì 'ti'?»* prajlinguens lumina fiamma : 
i 6. deBenef.' 4 **/"* tempia furiti nnllaque exire vetante 
"fc ?t - . . Materia , magnamque cadens, magnamque rever • 
«• Zedt Brtfagem tate, fparfifé recelligit ignet. (tens 
qui fulmen Ha dutibm eaufafu berant: f fed publica beiti 
SS? w" 5 "*'"* » * u * 6 ppulesfemper merfere * potente*. 
Conem è n u. *H*>nque ut «pei 7 ni miai mundi Fortuna fubafìe 

Ìi b !SnS? ft J»'*'"» 8 &nhmmim*ffknfictndih 
collifis erum- ^Udaque V hojttles lux uro fu a fere rapinai 
pemem&ve- tfo» f» „« f< ,, tt£tifvemo4wi 10 menfafque prieree 
. nementi cum ^/» - ■* , - , •> * r 

Iropciu ad ter- **Jp*r**tM farnesi * ' c«/f w gejtare decoros - 
n» rueniem. Vix nmibw, raputre maresi ' * feetunda virerwn 
cem'wAcab-* ***P"*"fity tHT ; Uteque arcefitur erbe, 
te Aio &fal- '3 Quo gens qu*$ perita* fune lengetjungere fines- 

cem fuperav ir. 3 Oblique contort um , oculU offufo lumine, aciem per- 
Kringic 4 In Javia tpfiua fuhnmatorii tempia , 1*4 in cali convexa. Hate 
enimTunr tempia corti, quod, irufl* iilFnvarerh obliarne, pergw 8c rerotque» 
tur.8c djflipataro fiamma™ conglobar Joocl C.:;w. «• " «a <«r «£*«?/? Cau~ 
fa. Romanorum vitia , exdiutina pace & nimia felicitate luxus inxdificits, 
cibia, veftibus : avariti*, ambirlo, dominandi libido, fedltiones, ftudia par- 
fltumAc. 6 Aflynol, Perfas, Lacedxmonioi, Carthaginenfe*,Corinthios» 
Milefìos* AG* multos populos. 7 Afiaticas , Attalicaa, Ponticas, Cypria», 
Corinthiacas. LuXHriam fpoBorum &cenfiim in dcinma furente**. Petroli. 
8 Et boni more* coeperunt depravar! vitiis, quae ftiadent rcs fecundae. Mar- 
itai. 1. 1 1 . ep. 6. 9 Valla aurei» , W, Hendiadis A»ratii teftis , lacunnibua 
auro renldentibua. io Veterum Rom. hominura cominentiura & fruga- 



Bcee t /tfru «ruta terrò Cùrea malfa. 1 1 Multltia, veftw fericaf «e bomby- 
cinasquafoetnlnU vixindulgerentur fumpferc viri. Et tot nova nomini re- 
fi"* fiUff >/»"«W" iiarunt. Pecron. Arbitr. ix Qh? ftrenuo* & egregioa 
«>iim produxit viro», Fabricvm, &innmptisCnrhmcapmie t utikm btOo ttiHt 
C'CammurnSt-papaupertat , &aww off cum lire fitndne. Horat. Ub. 1 1. 
Ode la. 8c Valer. Max. Hb. a. c. 4. 13 Aurum, luxus,cn»niumque vhiorum 
materia » Lacedasmoniii aliifque gentibus fatali*. 14 Jam non contenti 
•gellu quos viri continentiffimi , Camillui aravli , Curiu» fodit , cenfentet 
Illum perniciofum efle elvem cui non fufficerent 7 jugera } extendebant ho» 
•g[ 01 «^l«e ad ignoto» fibi colono! » vicinorum co¥mptione & adjcfttone, 
**/» Ipfi non fua manu agros colebant, fed allenii colendo* elocabant , yel, 
iKifuQdUiaproTtaci^fub ignotij colonis PoffidcUanc 



LIBERI. rt 

*AgtVrum> & qùendam durofultat* Camiti i Ab hoc fi. 

Vomere, & antiquo* Curiorum psfa Ugo net, ftu & lumi 

Long* fub ignoti» extendert tura colante. f *5 ilcs eranc 

7{en erat u populus , quem pax tranquilla j*. dìcan^ÌT 

VATttt jnjuria* ; 

£uemfua liberi* immoti, pafcetet armù. e™ SSne* 1 ■ 

» Inde ira faciUt 9 & t qu^d/haJtffitegeftéU, «ggredl «e. 

Vikntf*: magnumqme detwtferroque poXendmm, fta'ifij* 
P/«/ fxtfri» pototife/ka: * mertfuraque )uru *re «fieno 

f • «-* .- *«w 3 im & i fM0St>4 (M& j SBESTiSf 

4 Et cum Con fu Uè ut turbante* fura Tribuni: peccati* qui 
l/ì'ac f rapti preti» fafces, fedor quo favor k jj* u è leouìo - 

f/r/5y« />»/»«/«;, lotbalifque ambitus urbi ; eged/SH i* 

^Annua venali referent ctrtamina Camp» : fc na /« P. ro *«- 

tf«w«.»/»r«v#r4*, avidumfut in tempore fa- bebane/gran! 

nut% dia ageredie- 

£* 7 concujfafidet, ù- « »»/*« utiUbeUum. «?^[S e 

Iamgelidae Cafarcurfufuperaverat sAlpes, eftdecua ma- 

Ingentefque animo motus, beOumquefuturum gj J™' &c - 

» Ceperat: ut ventuno efi parvi ™ Rubiconi* ad vQsrt quir- 

«JK&tt, 3 ue , potuit, 

» * ftgjw vi/St duci patria trepidantk imagi, 3 cSr & Se* 

CUra.p*r9bfiurAmvultum*fiiJfÌMam8em* »»«• fa*. 
Turrigero «* «*««; effmndem vertice crine* TrfbuJf & 

£■/«»« ' 3 Z*<*r4, nudifque adjlare lacerti*, E 1 *» .plebi- 

Etgemitu permifia loqui: $u* ttnditu ultra ì pUfc*"* 
Sluefertif meafigna viriìjtjnrc venitk, ♦ Tribuni 

conerà nlcen* 
Comomniaconfundebantiura. e Confulatus , cujof tarSiiSL A. 
fccora . ftnalu ftftui eft: dum populu» favor is fui tSlonS" larSrif? 
n.busporentiiw, corruprwfunTagiavendebac, nec fmecooceSii n e g & r U 
xi^.non raro ad «edera ufque in Campo Marcio, quo Caleni S"JJJ td «S 
m.tiadefcendebat. Emimu^ pirite, Ad fr^d^rtph HmaZ^ifL^l 
ver,** r Hutfsptpuhs, y^s emi*i«rmm[ kftfSZ TpM fé 
tron.Arbiir. # 6 G**no ^enfant gnrgìte pr\àL^UiÌ^ a ufu? 
VZSfiES?' *€"**• .7 Ubefcftara dedito. V8K$£ 
flg«a& perdita mifcen omnia rurbarique cuptebam , opefque « belli? di 
yiribu», prorcr,pt.on!bus& au^ionibw foerabanc. % ^Conceperar 

.ft m^rift 1 exe °JZ mmo A ^oC*far(orrefertPlutarcbui ftb? vif« 
«ftmatr ftuprum tnferre , vide fis oftentum quod Carfari ad Rubiconi™ 
eunftanti fc cogicabundo faflum dt, apud «neon, w.c. l«l C*f ,i JS! 
pteranuquitacem. 13 Obdifcordfem. * "^ * 1, ** Pr ^ 



ai L V C A N I 

i AdRubico. Sieìvis: » bucufqueticet. Tome perenti* hetraf 
£ «reta JUembra dmcit, neutre cerna, gre£umqme catrami 
infculptum e- Languor in extrema tenuti vefligia ripa, 

raMcS! m ** Mt: % ° m *& nd 1** mmU fnfp'*" * rhi * 
quo caucum T Arpe] a de rupe tonarti , * Pbrygitque penate* 

S , hol < 6n«* Cmt * Imle *' & 4 **}*'/*"** girini, 
arata proferre Et refidens celfa * Lattato Inppiter *Alba, 

i"oju iter 6 v *ft*t*f a ™f 9 **f" m ^™* numin * in $* r 
qui roK^in Rema, fave capiti: nen tefurialibtu armi* 
monte Capi. Perfiqmor: en adfnm vt&er terragne» mariana 
Tarp^j'o'dìfto Ca f ar » *bique tutte, (ticeat modo) 7 nunc quoque 

àTarpejaVe- m ,U s . 

ebnita q eft '*" ISe "'* *&* necens t 1** m * tibifecerit héfiem. 

feudi Sabi- Inde mermjolvit belli , 8 tumidumque peramnem 

wodl«a?cU° S Ù na ntovet prepere, ficcumfqualentibueafvh 

Juftter emù- ts£Jliferd Ltbyes vtfi Lee comintu 9 hefie 

V*£tna%eU Subfeditdubtue,tetamdumcoaigit tram, 

tu*, &c Ttjfor Mex ubifefavaftimulavtt verbefe l eauda, 

odiai aàes Erexitqueìubam, & vafie grave murmur hiatu 
tmuwH arce/' •>•'.* , Jr» • ^ 

fere Martori, Infremutt ? tum torta leva fi lancea Mann 
linitat ma Hareat, aut latumfubeant venabula peftus» 
O^Csefapud " Ter ferrum tanti fecurua vulneru exit, 
Petr jnium. Fonte cadit modica, parvi/que impeUitut undit 

jasSmmu'el " **«*«* Rubicon, cum fervida canduit ajlat : 
repeos fecum Perque imaifirpit vaSety & Gallica certue 
/Eneaì' dlì- Limes ** ^ "finì* difterminat arva colenti. 
xit, ApoUi- l *Tuntvires prabebat hyems, atque «♦ auxerat 
nem & Ne- un A M 

ptunum , ut 
quidam to* 

lunc.ut alii Mlnervam, Jovemjunonemj h. e.tres aeri* regtone*»penatefqne 
per quo» penitus fpiramui, è gente autem Julii C*far. erigi nem duxir. 
4 Sacra myfteria Romuli in coelum tranflati.Plutarchus in Romulo. f Cui 
tanquam Latti praefìdi facra in monte Albano dedicavi t Afcanius » ftatuam» 
f erlas, vifeerarionem. 6 Ignisiquem è Troja ab Mnc* in Italiani adveftum, 
virgines inextinftum confervant in Veda? tempio bue aNuma ex Alba tran- 
flatutn. 7 Eriam nunc quum v'idear arma conerà te ferre. propugnator ta- 
men tuuidefenforquefum. V Imbribus&refolutia nivibus auàuni.mox 
T.117. 9 Venator e. io Cauda»quae animi index, crebro i&u fc flagellar, 
atque ad Iracundiam excitat. Plin. 8. 1 1 Per ipfum»qoo tranifigitur.vena- 
buium» in venarorem ruit. n A colore terrse, Tw/allufum ad Btymon. Alil 
leg. Turnice**. 1 * Menfe Januas, 14 Alli leg. ba*/erat, quia feq. granii» 
eern»% hoc eft» aquia pieno. 

Xj Tetti* 



LIBERI, lì 

> Tétti* jam gravido plmvialie Cyntbia oemu\ 1 Tenia Umt 
€t madidu Euri refeluta flatibm * ~4lpes ^« £•"& 

3 Primm in ebliquum fempee eppenitur amnem'j via tft , vel, 
Sxcefturue éuuat. meii tum eatera rumpit fiilC» 

Turba vada fraQi facile sjamfiumtnu uudat* nm crei ne* 
Csfar ut adverfam fuperate gurgite ripam ?»!«• ex 

mAttigit, Hefperia ♦ vttituì? cenftttit arpie, Apennmu 

HU, att,hic,pacem, f Hmerataaue$ura relinaue t, A '|l b, J J ' 
Te, Fertuna t fiauer: premi bine ]am f eedera funte* nuafogftSr 
Credidimut'fatù, utendum eft 6 jmdice be&e. amnem , flu. 
Sic fati*, nottie tenebrie rapit agmina dufot STfiftZT 

Jmpiger, &~ terte Saltarti verberefunda quo tutta 

Ovjer % & miffa Parthi 8 peft terga fagitta g SS?"" P " 

Vidnumaueminax intravit 9 +Arimtnum 9 I0 ** 4 Eri Senatus 
ignee ^"^"Vc 

Seti* lucifere fugiebant afra tettóie. quia* Rubicon 

Jamaue dies primet belli vifura tumultui terminila erac 

Exeritur:»feufpentedeum 9 feu turbidm Jiufter ESSE* 
Jmpulerat, meejiam tenuerunt nùbila lucem. f Violata. 
CenftÌM uteaptejufm depenere •» eniles STcSSol. 

Signafere,firider lituum, clangeraue tubarum quit Sueton.) 
J 3 T^j» pw centinuit tum rauce elamita cernu. JiJ^Si 
Rupt* »4 qmetpepuli 9 ftratifaue excit a Juventus pToTinciiccjui 
» S Diripiunt fatrie affix* penatibut arma, gjjj JJJ^ U ; 

Qua pax Unga da bat 9 nuda \am erate * 6 fluente acTeputan" ' : 

quantum ma* 
llretur, converfas ad proximos. etiam fumé» inquit, regredì ftfjtmm : 
quodfipemUulum tranfiermut , omma arme agenda erunt. Cunctanc i often- 
tum tale raóhiro eft, tee. Tunc Caefar » Eatur, inquit , fm deommofienta 
<$• tmmtctrttm intima* wcat. Jaela eft aita. Sueton. Jul. Cxf. c.3*. & Ap- 
pian. lib. 1. deciv. bello. Judiee firtuna cattar alea. Caefar «Pud Petron. 
* Alti , tbidèee. 7 Lapide mùTo è runda Balearica. Baleares infulae 
duae funi in mari Mediterraneo . G j mnafise ollm diche , hodie CMàytrca & 
M'merca. quarum incoi* erant fundi corei peritiflimi, qui bui id unum ab in- 
famia ftudium. Cibum paerà maire non accepit , nifi quem ipfa roonltran- 
te percuffit. Fior. I. a. e. 8. 8 Parthi dum ft fugere fimulant , fagutaa 
ab inguine dudai in hoftem a tergo mirtunt. 9 Umbria urbem in Fla- 
minia via. io Oriente Sole ftellai obfcurante quarta» uittmw txtat &*. 
eifer. 1 1 Seu deorum voluntate etenit hoc civilii tempeftatis fignum, 
fve inductia ab Auftro nubibus:moeftua utique erat. fic inino 1.7. ia Catf. 
fVÀ 18 ? » jP ffi occupato foro claflica cane re , aquilas ponere. 1 » Impios 
*«lli civdw concentm. 14 Somnus. if Ob vìa quvque & tempio» 
rum parietibui Cufoenfa arma rapiunt. i<5 DhTolutoi, viminea» fc.cr a- 
ret cono a biattia fc vetuftatc evefo nuiaias. 

lnvam 



f* 



t V C A U l 

i Arìminen. *»***«** typ"'» curvataque cufpidepila* 
fts. Etfcabres nigra merfu rubigini* cnftt. 

l^T „ y^tafuljm aquila, Remanaquejigna. 
tac*n mute Et celfus meato cenfpettut in armine fafàu 
3*0 urbem ' Diri l uere nutu, geìides paver attigmt artut. 
nofiram male * Et tacite muti* velvwtt fub pe€tere queflut* 
cSiuam"*** ' * 0m *t* vicini* bae metniacendita GaUk { 
«ardUribua "* O trifti damnata lecel pax alta per emnes, 
ltalicexpofi- Et tranquilla quiet pepules: nespradafurentum» 
STISlST ' 4 *rimaque cafra fumut. meli* Fortuna de dijfee 
inwfertnc. f Orbefub Eee /idem, 6 gelidaquejub 7 <Ar&e % 
$£?£& 8 ^antefque dentea Latti qmam claufira tutti. 
koftis caftn .JN« primi I0 Senonum metm t " Cimbrumqué 

TsLteurrm fttentem ('* 

nbnuimjr*. Vidimut ,&** Martem Libyes , curfumquefur* 
u%£ut le*** T*** 9 *™** 1****** \omam fortuna UceJJìt, 
ribua credi?" HacitereflbeMt. ■? gtmitu fic quijque latenti* 
min) dmiòui *ì{$na*fÙ4timui/j9 palarne vex nulla deieri 
6?y a fìa gei. Credita: fed quantum y volucres eum bruma eeercet, 
conjundione Ruta pìent y mediufque jacet fine murmurc pentua^ 
fi^eXi à T *»'* 1*»'- K9**#tìém luxfilverat umbra» s 
Lucano ufur- **Eceefaces belli, dubUque in pralia menti 
funaSa° dif " Vr Z mt n *Uuntftimubs, tun&afque puderk 

7 Qt&iìatm Rumpuntfata merat:juftes Fertuna laborat 
mutfufnl %fl* **** m9t **> & ca*j*< invenit armu. 

fiter target. 

8 Scytharum <i>*|oC»'«? ve1etUm,Noraadifm,Numidaram. gjtorwnpìati- 
I Jira+apu r'tte trahunt dtmos. 9 Faucwfic limite» Italia: ? io HI 

ulturi injuriam Fabii legati , qui conerà ju» gentium<GaJlorum ducem ballai 
trajecerat . exercitum a Cluiìo moventad Uirbem, Ro marito ocenrrentes a4 

Roma li- - 
Teurones 
poft multot Rom. ctifflScprocelT cum exercitibus fufos , à Mario vitti tan- 
dem cxfique fune A. V. 6f a. di viGm pofuit eoi pc età, quod diverfii pugnjs» 
4c diverto itinere fuperati fune 11 Secundum bellum Punicura. quam- 
vis non bac irer erat Annibali. Afdrubali forte. 1 3 lr.dignabantur bare 
Ariminenres, fed tacite, camparatione du&a ab avibus hyberno frigore con- 
Arici is , & a mari* medii tranquillitate. 14 Q. Caflius & M. Antoniu* 
Tribuni plebU a Marcello & Lentulo CoflT. Senatu excedere jufiì , quod pr» 
Ctefare im erceJerent , urbe egreifi » nottu» condufto curro» fervilique vefts 
•miai ad Cxfarem profugerunt. & cum iis Curio* de quo lib. 1. v. 790. erat 
autem Iseo tempore Ravenna , ut habec Ccfar 1. com. expcttabatque fui» 
knlfljml* poftulaùs refnoofa, 

• Exfnlìi 



Aham fi. protìieant, RoniamcontenduiU»quamdiripiunt, diruunr» 

dune * Capitolium 7 menfes obfidenr « tandem Camilli intervenni Re 

• berataeft A V. jot. 11 Cimbri e Germania; Cherfone &Te 



L IBER T. 
£xpulit ancìpiti difende/ urbe Tribune/ 
*• Vt8o jure * minax jaftatii curia Gracchi/. 
Hosjam meta duci,, vicinaquefigna petente/ 
3 ^ìudax venali cemitatur Curi» lingua : 
Vox quondam pepuli, li'berUtemque tutti 
%Aufm, *t armato* plebi 4 mifcerepetenteu 
Vtqueducem variai volventem pectore curai 
Confpexit: *Dmm vett tuapatuere juvati 
Vafar, ait, parta, quamvu nolente Senatu, 



i Violato 

Tribuniciae 

poceflaci* Gfc 

crofanéU 

jure. 

» Senatvfe 

«xprobraca 

Tribuni» 

Gracchorum 

fedirtene » bis 

eundem exi- 

tum inrermì- 

nacus eft, ai 



Traximm imperium,* tunc y cum mihi Ro frate- ««ria difce- 

derenf. 



3 Curio no- 
.per Tribunu* 
plebi* Caefarl 
infeftus » pa» 
puloacceptus* 
ad dicendum 
paratiffimuf» 
plurimo sere 
alieno grava- 
tus à Cerare 
levabatur » fa* 
ttufque fua- 
rii m partìunu 

4 Non recon- 
cilìare, ut to- 



lut erat» & dubiti in u tran/ferra£umtee. 
Sed7 peftquam leges bello filmerò natia, 
9 eBimutèpatrii/ laribue, patimurque voluttà 
Txilium* tua* nenfaciat -vittoria civeu 
' Dnm trepidant nulla firmata re bere partes j 
Velie mera/: femper necuit differre parati/. 
° Par laberatque metm prette majore petuntur. 
» BeUantem gemini* tenuit te G alita luftr'u, 
- Pars quota terramm. facili fi pròslta panca 
ìejferu eventu, tibi Remafubegerit or htm. 
1 Suncneque te Ungi remeantem pompa triumphi J.JJ™ <l uid « 
ixàpit, aut fura/ pefcunt Cafitelia «J laurut : f ommi«e4> 
Aver tdax Hbi cuntta negati gentefque fuba&m P.^P. 1 " P*J- 
*ix impune fere/: ^fecerum depellere regna um 

Oe/r/tum e& genere, partiti non petes erbem s 
elm haberepete/. Sic pefiquam fatue, ù- ipfi 

:&Pompejus esercitili deponerec. y Prodiiximus 
aleerum oumquennium prorogaretur. 6 Quarodiu licuit mihi r è fug. 
:lto (foftrls navium Anriatum exculto) cbncionera ad popul. habere eum- 
le tibi conciliare , ad partes tuns inflettere. 7 Poftquam leges vi op- 
•eflae inter arma filuere , Iinperiumqiie a Senatu & Coli', delatum eft Poi- 
ejctnbuui Curia ejefti. 8 Nos reftituat. 9 Sed mature fcfto 
y uK? * » l ""P*™ * aggrediaris. 10 Labore eodem quo Gallos de. 
«latti , Roman tibi fubjiciej , rotumque terrarum orbem. 1 1 De- 
smquidemannorum Imperium decretum Cxfari fuerat, fed pacata jam 
tra 9 annos Gaiìn, C. Marcellus ad Senarum rerulit , ut Carfari ance rem. 
"n- 5 ,£ retu . r * Ka fll P er «r«tannusdecimus. it Negatur ubi de 
ailudevJcta mumphumagere, ùnovix impune feres bene eetfom bel- 
,m » . *3 Lauro coronati triumphantes afcendebant Capitolium , «e 
•lum lauro ornatimi. 14 Pompejus quafi rex non admitti* Csefarem 
•cerum fuum m partem dignitatis, fupra verf. latì. 

B 14 



ticipium die* 
fin . Tel, intra 
conditionen 
privarorum 
redigere, la. ' 
borabat eotm» 
ut tibi Imperium 



16 L V- C A N I 

i Cenante* ln ^ eBmm P T9n * ** ntum tamen addidit ir*, 

eqttos adhor- %Accinditque ducem, quantum ' clamore juvatur 

*£?&. ' ««•/"•»£". f"«»»*>- J mt^thmfi 
Tigerc , fcribit Immtneat fortbu*, 4 pronufque repaguia laxet. 

Pimiui. Convòcat armatos ext empio ad firn* f mani. 

* Hquus in . ivo 

eerwroine ^"" 

Olympia**» VtquofatU trepidum turba eoe unte « tumultum 
AdSj* o£? <*»»/>*/«"' *«'»• *'xtraau*JtUntiajupt .• 
dum. 7 Bellomm Sfidi» qui mille pericula Mart'u 

«irtSJVe?** Meimm(ait) experti, decimo jam vinciti* anno ', 
cutrus dato H«c cr«t r y yAr&ou metuit dtffufm in arvu, 
«gno proiili- vuineraqut, & 9 morte,, hyomefquefub sAlpìhw 
4Fèroxlen- *#* > 

Ut Jb' mp & 10 ^ 9n ( ecfu *»&**** bellotum Roma tumultu 
fun« •* ith'- Concatitur» quamfi Panw trartfeenderet ^Alpct 
tm, quatppo- *Annibal. impieni ut valido tirone cohortes : 
coercew" InclaJJèm caditomne nemut: terraque maria uè 
4 Miliium lujju* Ctfarari. xx quid, fimihiftgnajacerent 
iS^JShJw ^ arte M adverfo, ruerentquein terga feroces 
ttnes, cento- §*Uorum popultì nunc, cum fortuna fecundis 
dedmi' w? *M uum febu * *&** > Superique ad fummo, vo- 
ti* , banc cantei* 
•ntm evoca- Tentamur, veniatlonga xx dux pace filutus 

TSSZtSi ■**•'"« «"» •»>**•.• ■*/"""/?«« «» »•«• »«-** 

-Venerane. 

6 Murmur » fremltùm. ^ 7 Orarlo gen. Deliberativi » hortatoria , con- 
. tinens conoAieitionem de injuriis lui* • ini qui tate adveriàriorunv» à quibus 
re bene getta taf» indigne excìpiantur: iijfettationeni Pompejis , con tir- 
mationem miliium à telici» fucceflusfpe. vide fisoraiionem quam Carfari 
tribuic Petronius Arbir. infteàmine chili* bclls. 8 Gallia, Germania, 
untannia. 9 Socioruhi. to dura me diuiinis laboribus optime 
de pania meritum hoftilia parantur , perindeac conerà Infertilii munì ho- 
ftem 4 per invidiam jnlmicorum , exercirum deponere jubeor , triumpho 
Ipolior ♦ ad caufam dicendam revocor in ordinem « fucceflbr mihi ante tem- 
pii* mlflìis , dcleftui tota Italia habiti adwerfum me patria? hoftem declara- 
tu<n > (viva* esefa? ad naves exrruendas. Vinaria** certior txuljangttmt Gir. 
vumo»jcxaiÌM«miutrwhpbQi Eft nocetu tati. Csef. apud Petr. 11 Qnid 
aliud racerent , fi amidi* fignis viftos nos inrequerentur h< ftea ? Um veri» 
cum vittore» redeamus diis ravcnilòus, fic urtque excipimur.Sed veniat, &c. 
« l PQ'Ppejus, fupra vrrf. 130. 13 Evo .-aro fic tumultuarie confrri- 
pto videmr Poeta ad id alludere , quid Faonius Pompejo illudens, ob ea 
quo* jampridem dicìitarat , Age» inquir, ttllunm ptde concitte ftmpti^ ut 
éXvcitHsmU educa*, )am tempm fottulat. Plut. Pomp. & App. a. 14 S«- 
«au p«c 1 quam miliiix aptior* 

* M*r- 



LIBERI. ■*« 

« MarceUufqtoe Uquax , & * nomina vane Ce' , Co nfJingut 

tones, magli ^uam 

Sditati extremi Pompejum t 4 tmptique tlitnUs 



marni fire- 
nuui. 



5 Continuo per tot fatiabunt tempora regni ì aUu 

* /fi* n£#J currm nondum patttntibm annu } Juu e ?c!S». 
Me fernet 7 raptos nunquam dimittet honeres ? mM< Xiii C«. 
^ydjamjuraquerar tetum * fmppref* per *- g^^g 

^«W» ftumGbi fìt- 

^c* jufiamfervirefamem fquu9 cafra timenti pramodum 
2fr/a* nei fa fere » £&s 4m mm» l «/fc minante* muem per? 

Iudicium infilita tropi dum ctnxere corona, ftringit quia 

^4tque aufi media, perrumpere militeleges cS*ì$Z 

Tompejana reum clauferunt (iena Milonem f tem fignifi- 
N«»c «*# fl *e, ,0 »e /*#**« f*ii«4f privata fene8n % |$ U ™ M " 
7?<//a nefanda paratfuetu» civtlibué arma, » Inter remo- 

£ f « « <6c//« 5)04*» fielemm via/Te magifirum» tiffima* natio- 
Vtquefera ttgres numquam pefuerefurerem, Porap. fave- 

£>«4# " n«»«re Hyrcane, matrum dum Infra fi- bantregesO- 

qmuntur, fima de plebe. 

xAltw e e forum pavit eruer armtntomm } 4 Quo» bene- 

Sic & SylUnumfiiito ubi /amberò ferrum Jg£ * {"g 1 " 

Durat, Magne, fitis: nuli** fernet ore receptm cit obnoaios, 
PeUutae patitur fanguk manfuefierefauces, ea^fmJU'oUe* 

gotem tamen in veniet tane Unga potcntia finem ? oper*. quorum 
guufcelerum modus eli ì hec jam te , improbe, '£££***• **" 
Pregno / inexplebiH 

uteunque re- 
gnandi cupidirate aduni , à SyUse morte ufiiue ad h*c tempora ì è lllinc 
permiiTum'triumph. ante annum triumphi legiilmum, xratU trlcefìmum * 
triumpharat aurero deHiarba Numidarum rege Pomp» annum »4agens. 
7 Pretura m nulli» adii""* fuffragiìs (ibi adfuoipferat aj anno* narus. Conf. 
folui obtinuerat , praèfefturas pi uri mas, & jam prorogata* ad quadriennium 
provincia;. *8 Ne quid ali unde frumenti adferretur* quo urbs fame labo- 
ransPomp. pnefe&uram annonae deiegarer. QuoddiftirabatClodius. Non 
propter famem fcriptam effe legem.fed ut lex fcrlberemr faflam efle famero. 
unde nonnulii legunt Aaytfljm. o Inquseftionede Clodii csede Scafilo- 
neMilonianaadrepri.T.endum pop. rumultum Pomp armatis n Uitibu»ro- 
rum fepferat» quam htfohtamcoranam Cicero in oratione prò Milone, no- 
>.im jmtieii fòimam ^iau;~tatat>uf. ^uemìam vecar. io Ne fene&utem 
agac prìfararo & ociofam. 1 1 Scelere facile fuperaturvs crudelitutis 8c fee» 
lerum omnium magiftruin fmim Syi'am fub quo meruerat Pompejus 13 an- 
ros naius* fummo honore à Sylla habitus, ut cui uni venienti affurgercr, cn- 

{>ut nudarctthonoiirìcrque eum appellr.ret, Magni nomine(ut femnt nnr.m.l- 
I ;à Sylla primo falutaunn. ix Hyrcana fylva Scy.hice. \\ Insidiofoim- 
pertmoccinferioreSyUasdiAaturx. 3 2 1U$ 



i« - L V C A N f I 

t Cut nude- UU f tunt fahem * doceat difendere SySa. 

fibi adhnirutr Pralia, barbifico vtx co n/ummat avemmo, 
«irvinxic, tibi f f// f j OT4 Pompeìe dabitur provincia j Cafarx 
in matrimo- * — » •£ • • • • ^» 

riunì data guodmm, viaria aquil** deponete jttfius, 

Amilia pri. P Ar Henmì mihifi merces erepta Uborum efi t 
x < QrtÌ anno* 7 Hit fa Ite m Ungi, non me duce, f tamia belli 
V natu, /j- di " Rtddantun milufub quolibet ifte trtumpbet. 
caTr&'priva- £»»/«»' «*4»x«* quo fé pò fi beUa fenedue f 
tus l'incolto Qua fede s erit emerita? qua tura dabuntmr, 
3 S Plratas ma- &«* **$** veteranut aretì qua mania feffit } 
(ia infeiùntes *An meliui ficnt pirata* Jliagne, coloni ì 
MaSfita 8 T,Uiuj»m^,d,mv,a,UU, t,UiU ggn*i 
libi. v.f .7. Viribus utendum eft, quatfecimus. 9 «r/»* tenenti 
r ex l |'Ìiri ,ar< r 0mni * * at > 1**3*11* negat: net numina dtfunu 
anno "40 cu m 7{am ncque praeU »e*r, nequtregnum quaritur 
Roman» bel- armò : 

SvUa g & l Lut * ° Detrahimut dominos urbi fervire parata* 
cupo attritui Dixerat: at dubium non darò murmure vulgu$ 
qIie f ,?Po U mpe. Secum incerta fremii: pietat patrtique penate* 
]n tandem vi- Quanquam ll cade fera* mentes antmofqua •* f fa- 
ci useft/.n ^" -,.„,*, 
tiirri , l-har- menta 

n^cp rilìo ob- ■* Frangunt; fèd diro ferri revocantur amore, 

twXi!!!?ve- *&*#•"#*« metu - ,+ 5»wwi *«*■ mtuitr* ptVi 

neno(adver- 

fu« quod amuleti.* & antidotfi fé munierat) fpiritum ferro expulic. f Ege- 
rie redo ultimi» hoftisdebellandus ? 6 Qnod juflu Senatus non dimi- 
ferim exercitum vlftorem ante triuoiphum. 7 His lai te m miltctbus fti- 
pendia, honorefque reddantur » écagri aflìgnentur in quibuf jatn emeriti 

J|uiefcar.t. nifi forte agrisdìgniores cenfendl fint Ciliee» illi pirata; , quo* à 
e devi&oi Pnmpejus in mediterranea fubmovit 8c Solo» Colonias deduxit. 
Emeriti qui fint , vide quac ad verf. 6*»». lib. », Reddenda tfi gratta voAiV : 
AM/Mw-wri Cxfar apud Perronium. 8 Verumnon verbi» (ed viri bui 
refdecernendactr, tollite iraque fìgna, &c. tt^^ore* he ferente* » ite mei ce- 
witett & cattftm diate ferro, $*/. Vetronius. 9 At hic dabit « fi vos ab- 
nuei itls. manu caputimi gladii concuticns inquit Tribunut, vel » ut Appian. 
refert. CeGr provincia; prorogaadx pnercÀuram pctens. 10 Aflerimus 
urbem noftram in iibertatem. n Afliduitatebellorum efFerataf. i^a. Vi- 
cìorits. t] Mitigant. 14 Cum in legione elfent pra ter ve)ite« 8c pìtanos» 
cria mi irum genera » bafiatu prìncipe, t riatti ; atque hi (iuguli in decerti 
pirte» dividerentur, quìbus panibus prieficerenrur Centuriones i primae quì- 
dem cohnrti» feu ordini» Trtariorum (namque hi tttate, ufu, fortitudine cx- 
teri<pr*(labant) cennuio appcllabatur f,'tmbìUs , cu»u$ voluntati 8c im- 
(•crio milrret omnes pArerent, erarque Ule eoo ulti par:iceps. 

Loft us, 



1 1 B E R 7. 

Lati Mi, T emeriti q uè gerens ìnfignia doni, 
Servati civts referente* pr*mi* quercum % 
Si licet, txclamat , Rem ani maxime retlor 
< 2{ominit> & fa* e fi ver* expr emere vecet, 
Quod tam lenta tua* tenuit patientia vires 
Conquerimur. deerat ne t ibi fiducia ne fin ì 
a Dummovet hiecalidusfpirantia(orpera/ànguk. 
£t dum piU v Aleni f or tei terquere lacerti, 
3 Degenerem patiere tegam, regnumque Senatus ì *™ J 3 ^* ' 

lux ad v.471. 



2* 

1 Gercni 
quernam co- 
ronati* dona» 
tam in tetti» 
naoniu m fer» 
Tati eivii.ho» 
ftifque in 
prclio cv&de 
coroni* cacce- 
ri» vide A. 
Gcll.l.f. e 6. 



ftp 

efic 



civili vincere belle f 



age per Scythia populei , perinhofpita 4 Syr- *i*>. 7. m 
a, f percalidae Ltbyafitientu arenai) ( tie % tMS JJJtJJ 



Vfqueadee mi feruta 

Due 

JLitera, 

c Hac manus> ut vi&um poft terga rclinqueret *"«?- 

orbem, é 

7 Oceani tumida* reme cempefeuit undai : 
Ftegit Ù" sAr&ee s - fpumantem vortice Rbenum, 
9 luffa fiqui tampojfe mib^quam velie nec*fiè efi 
>° Tiec civu meut efi, in quem tua ci a fica Cafar 
rinàte re. » ' perfigna decem * ' felicia cafiris % 
Perque tuos juro quecumqueex hofietriumphes j 
Pe&orefi fratritghtdium t juguleque parentu 
Cendere me jubcae, '- plenaque in vi/cera par'tu 
ConjuguS 5 in vita peragam lumen omnia dextra. 
Si /pollare deos , ignemqueimmittere templu, 
'4 Numina mifiebit caftrenjis fiamma ^Monete : 
>f Caftra fkper ló Tufctft pohereTibrìdu un da*, 
tftfperios audéx '7 veniam metator in agres* 



3 Togato» 
incrtes & im- 
belle». 

4 Syrres do» 
funt, Major £c 
Minor, fin us 
in mari Liby- 
co»prop:er 
fluttui are- 
nafque af- 
fluente» ac 
refluente» ini» 
porcuofi ar- 
quenatigan* 
tibus inteftj. 
vide Sallufi. 
bell.Jvg. Or», 
tionen, 
e Dionis Pru- 
faei. Proro- 
pium 6 ALdif. 
f Per dcfinia 

6 Itutrmùt fuam oftendens. 7 Cuna 
FI. vorticofum , Galliam à Germania divi- 



• Libyx aquarum expertia. 
Briunniam aggreflus e*. 

denteiti * 3 oitii» fé in Mofam Se Oceanum Septencrionalem «onerante m, 
9 Necefle mihi eft , in oiam gratiam enlti ut ea pofiìm qua volo, vide? 
qua noi ad epift. lib. ». Marnali» /. Sunt qui legunt , Tarn ycBe mkiqnam 
foffè néccjfi eft. 10 Ncque erttmihi prò ci ve, contraquem tuba tu se 
canent figna belli. 1 1 Vittricia omnibus in loci» » quibus jam per de- 
cem anno» caftra meratu» et , quia quotami!» in flati» caltris hybernabanc. 
vel per aquila» io legionum , licer una tantum adtuertt , catterà; fubfeque- 
rentur. ia Gravida uxori». 13 Utuchorreac rerugiatque manui. 

14 Igni» è caltris noftris Incende: ftatuam Junonìs ò\€tx Moneta , quod ab 
arde JunonU audita eft vox qute docebac » qua ratione piena fierct procura- 
tio propter terne motum. aedem autem hanc dedicavi! L, Fu. CamiUus. 

15 Si paviani obfidere , juxta Tibrim caftra mecacum. 1 6 1» Thuf- 
cueni. 17 Caftra meubor. 

b j r» 



V> I V C A N I 

i Machina *** ^fiunque v§ia in pUnum iffundtn mmr*s* 
bellica ad Tub* Hit ì ariti a&m di fttrget fax* lacerti» % 
"?TideTe- * llU Kctt peniti* t$Uii*amjuferù urbem. 
gettoni ib. 4. \omafiu Hu cunSa/imul * ajfenfere cohtrtes* 
Marèd. A & ' £ ì*t*fq*< aite, auacumque ad bella voearet, 
quse no» ad Vromiferemanm. it tamia adathera c/amor, 
»Vi£l!icìi in &* AHtt "> >»'/«"' Borea» cum Thraciu» Off* 
aflènfus fi- Rupibu» incubttity curvato robore preffa 
gnura manu», Fitfmu», aut rurfm redeuntu in athera/jlvs, 
fortitudini» i - * ... , .. 

& fidei pi- Capar ut acceptum tam prona nttUte btllum* 

gnora. Tataqueferre videt, ne quo languori moretur 

!e ftaSTla. f «"«"»*>». 4 ^''A P» G*"'*» r»w ct*«rt« 
nore.quantus Evocat, fa Roman* met'u petit undique fìgnit* 
gTitylvaT*" 5 VeferuerecavotentoriafixaLemano, 
pinex in Offa Caflraque qua 6 Vogefi curvar» fuper ardua rupem 
wonre'de- r ^ >u g nAces P'&* s 7 cohibebant^ Ungono* armu, 
weflxaut'fu- h t vada liquor unt* lfar* 9 quigHrgitedm&iU 
Watat, Borex p« r / 4n , wm/u fuofama malori» in amnem 
è Thracia r /. . ' J J ,. • 

flancu impul- Lapf**» *d aq uoreas nomtn non pertmit untai» 
fu. »o Solvuntur flavi Unga fiat ione Rutheni : 

tionem r™" -M" 1 "'* ' ' ^ tax Latiat gaudet nonferre carina»» 
tennse habi. Finis &" '* Hefperia promoto limite ' 3 fArttf : 
?SaHi b civ. ,4 £»*q ue f»b HercuUo facratu» nomine portua 
Véli. Cjwcìi. P>£«f r«/>« cavaùelagu» : non *5 Cffrw 1» iV/wm 
«*w (inquit) /|M habeuaut l * Zephyrw; Vfolwfua iitora tur- 
urti* qua CtrctH», & tuta prokibet fattone JAenatcu \b*t 

mdsrant mi li- * 

tei (bone emm tritio tumultui coocayeratyreUqua' wmà** tonv Turant\fèfeja- 
ratostflè Imperatore fui /Tribuno' umque'Pljiquriae defendere. Caròta mUttum 
inimitate A>imnum cum ea legione frtfiàfcitur-.ibujue'Iiibums 'Plqtàadeum 
torrfagercmt » comenit » rdiquat Itgiones exbibernis <.wcat y &fkbftqw \»bet, 
1 Evocati difeeflere qui tentori 1 fixerant iuxta lacum Lemanum» Cac de Lo- 
9.mw & GsntFoe. 6 Montis Lotharingix, ex qno Mofa profluit, tiWww di 
fauciles. 7 Reprimebant» ne quid mohrenrur. 8 Cellarum popul. Upaji 
deLtmgrtt. 9 ÒallixNarbonenfisfl. Li/ère, qui in Rhodanum influen», 
amittic nomcn. io Pnefidio Romano fu min tur Rhuteni pop. Narbonenfif 
Callia,<fc Rouvergne, flavi rrinìbus,vel epitheton à ratione nomini». 1 1 FU 
ex Pyrene ortut Ande* non ultcriu* habet naves Rom. ix Prolati* ltaliat 
inibusquat olim augudior. Alti leg.Mx&e. 13 Alpinus fl.lcaliam aNarbo* 
«enfi Gallia diftermtnat. Varo. 14 In ora Liguri» arx eft & por tua Hercu- 
\\t,'JMonicbo,q\ìod pulfis hoftibut ibi habi tarit;vel quod nullus ibi cum eo co- 
lererur. « /tdnt •<*«?. ìf Ventua, qui adverfui Aqultonem fiat ab Occafu 
folftiriali : deyt'vw. 16 Q«i adverfu» Eurum fiat, Favoniuf, 17 Ventus 
tforboqcafi provinci» tantum Rotuf» vide Gel. Ub. %. cap. %%, 

l $»+ 



LIBERI. 31 

1 £."*&Ì dftt l9tUi àubium^quod terra, fretumque * Jvocmk 

Vendicatattornuvicibu4> eumfunditur trigone Ìw^JSb 

Oceanm» vtl curri refugu fé fiuti ibmaufert. ori», qua* « u - 

* Venta* ab extremo pt lagtufic axo voluteti JJJ m«rU& 

He fiituatque ferenti *n fidere mot a pecunie njs quibufquc 

Tetbyos unda vaga lunaribm eìiut t borii : Jjjj j™ ^J- 

Tlammiger an Tua», ut alentet 3 hauriat undas, ut nunc matte 

£rf>«; Oceatium, fiu&ufq uè ad fiderà tollat, fint • nunc . 

^. A . * .-il « •!•/» terne. 

Quante, quosagttat mundi Uberi At mthtfem- % Cujuiaeftus 

per * reciproca- 

T* » quacumque meves tam crebro* caufa me*- Ji°"" jJTEt 

f Hf , itnpulfu Itellae 

rtfif-i « w fi". t«« <•«« .♦ < >C""'/» cfscJir 

Qui tenet,& ripa* * Mturi, qua Utero curvo foli» inrluca- 

JVf e//«V*r admijfum claudit * T Affolliate aquor , J^J^!», 

Signa movef, gaudeique amoto? Santonus* hofiet philofbphi, 

€t 9 *2iturix , lo hneifque Uvei lt Sueffints in <l ui mundl 

. * *-*" t M naturam can» 

Atmu : fafque remai 
" Optimw excuffè l ìLeucu* M Tthemufque la- exquirunt:ine 

' + M ^ certe htenc. 

"''•» jAttrahar,. 

» ? Opti ma gemfisXu in gyrum Sequanafrank : ebibat geo 

>* €t doàlu retior «7 reftrati Belga covine : \ÌZ\&£* 

■ 8 ^irvernique aufi Latto ft fingere fratres, effe natura & 

Sanguine ab »? J/mc* pepuli , nimiumaue rehUis *£*£'££* . 

opinabanrur Heradirus & Stoici. Platarch. de placiiis philof. & Cic ». 
de natura deorum. Convexafolm dum fiderà pafeet. Vire. i . jRn. vide lib. y. 
▼eri". 313. * Me v/ quantum ad me 4 Metropoli» 8c capttis Averne*- 
rum» malelcgimr CMmethls <Jr NemeiU. Qnoenim tantum midi laevuiabi- 
ret poèta, rdifiis Aquicanis» ad rlpamRneni? * FI. Tarbcllorum in 
A qui t ani a , Ador vcl Dour. 6 Tarbella , oppiti urti Aquicanùe » Ste- 
phano» Torbe, fedlofepho Seal, jtuqx. 7 Galli» Aquitaniae popul. ea 
regio Xavuoigne. 8 Romano, oHm hnftc. 9 Gailia Aquit. urbs Bo$tr» 
ret, fbne*qui Biruriges Bourdeaux. io Haftis pugnace* , vel longo bei- 
lo Ribacìi. 11 Rhemi» vicini SeiJJàns. 11 JacuUndi peritus. 13 Gal- 
li x Belgi e» popul. quorum urbs Toni. ■ 14 Galli» pop. quorum prima- 
ita urbs Rbemts. if Sequanaf fi. Seme accolse » B»urg«ìgiuns , equitan- 
di periti. 16 Et Belgx pop. Oceano» Rheno, Marrona, ficSequana in» 
clufi » e vellico! is falcati* prìeliantes. 17 Malelegitur minffratt. >9 Le* 
genstbAuvergne , videntur prò Heduis pofiti, quibus funt vicini. Heduì^ 
autem frim in urbe jut adèpti fimt > daiwn id finirti awiqt* • & quia/eli 
Gaìbrum fratemitmit nomai cwmfef. "Rem. u/krparu. Taci?, lib. 1 ». & Cic. 
adTrebac.7. 8cAd Attici. 19 Trojano» proditur enkn Antenorem 
c^ftnixUTe CUnim motuem. 

ft 4 ' *Ktt. 



U L V C A N I 

K*f lUÌ *fr d " * t K irv ì m >Ù'* ^ fi p^lutuéfanguine Cotta: 
timJwt'de* ' aquile laxts imitaatur 3 Sarmata bracete 
%mnaj. 4 Vangienes: J" Batavique truca, quo s are recurt/e 

rooe P $TewU' Sttidentet acuere tuba: qua 6 Cinga per er rat 
iìus Sabini» Gurgite: qual Rhodanue raptum veloctbwt undu 
Cow? l Sl Ui l*»*r*fi r * « Starimi qua mentibus ardua fum. 
«tuinque co- Geni habitat cana pendetti rupe? Gtbtnna*: {mie 
hy^erofc 'cefi l ° ti&nes «• immunes fubtgunt fua tura, j ne* 

iunt fraudo */*f4 

& mb ud T 'fi' - In ft*bUes * x Tar* noe circurnfita cafra, coercenU 
nutes c. Fu- ' ' /» nebulù JAtduana tuu marcete perofue 
fius Cotta rei ^ndtu^jam pldtida LigerU re crea tur ab unda. 
F*£SS?* J»^'« C*/ir*« 4 GenabeijUflòlvitH* ^ alu. 
3 De quibus T» quoque Utatus l6 cenverti presila % 7 Trevir e 
Vehkit I & A ' & nunc ,8 ton (* Ligur, quondam per cella decorai 
fitu arcebam Crini bus effufis toti pr alate Cornata t 
Sf&Mefr Et l"'^ '*"*">*** pUcatur fanguine dire 
liibraccxau- l 9 Teutates, horrenfque ferii altari bue ìo Uefa* ; 
rom fll!S"in E * * l Taranit Scytbica nonmiliorara Diana. 
gtmjs: a qua verte, ea Galli* pan dtffca ed Braccata quae poftea Narbonen fis . 
vide Bay bum de re ved.Se Joleph Scal.ad 4 l. Propertii^c lf.Cafaub.ad Sue- 
tonti Auguft. & Ald.Manut. Quac ftt. per cpift. %x. & quae Cluvertus l. 1 . de 
itntiquk. Germanise.cap. 16. 4 Wbrmacenfes, TVormes. e Hollander». 
é Fi è Pyrenacis non procul à Narbonenfi provincia » Caef. hb. 1. belli ci v. 
7 LtKbófae % inquem ad Lugdunura influir Arar. 8 LuSamu. 9 Mon- 
te», quiArvernos ab Helvi» difcludunt* nivale», io Aquitanix popu'.i 
quorum regio 'PoiSlou. 1 1 Amori» prxfidtis Rom. iì Quorum terrico- 
num Tourame-j urbi 7cu*s. ij Et Andegaven fes à fon tibu» ri. Meduanse 
ltÀfa)JU » rnovenc Ligerim verni» , le Lojre. 14 Oppidum ad Ligerira fi- 
aum G/.t», inCarnutibuf. if Turni» , prsefidìis. 16 E Galli» in Italiani 
transferri bella» 17 Popul. Belgise , quorum metropoli» Triers. 18 Gal* 
l»a olim omnisfuit Cornata. Ci (alpina in qua Liguresj»rimum pofuerunt ca- 
pillos»fumpferunrque togati unde 8c Togau dieta : Tranfaljpina omnis Co- 
rnata, prsrrer Narbonen (em provinciaimquse Braccata ditta fuerat. Plln.l. t. 
cap.i7.&1.3.c.44 Suntqui Wj.-r legunc& LigerUfl.accolasiatelligune. 
19 Mercuriut , Galli» Theucales * Agyptiis SET©. Plato in l'haedro& 
Philebo. Oc. 1. 1 deNar.Deor. Liviualib. 26". LaQant. defalf. rei. e. 6 
10 Hefus, fi ve Heu», Mar», quem af peni ma placa vere cultura; namvifti- 
nx ejus fuere morte» captorum.Cxr.com.6.de bel. Gal.Jornandc» lib.de reb. 
Gothicis. it Jupitcr, qiiafi fietnmt » Temtus, à Tatan»quod Wal- 
lis Britanna (qui veteris GallicK linguae veftigia& reliquia» reiinent) toni. 
tru fonar » ut vldetur Pbil. Cluveno lib. 1. de andquitate Germani» , 
cap. 9. Hit omnibus lltacum humanU hoftiis , uti Diane Tauric». vide 
Cxf. lib. 6 de bello Gali. Solin. cip. 14. Melam. lib. 3. cap. 1. Laftant. 
Hb. 1. deialfarelig.cap.il. Pythai Aaverfarial.i.c.3. Cluverium 1. 1. de 
Amiq, Ger. cap. w. 26. Ce x*. 



L 1 è E R 1. 



M 



Vot quoque qui forte» antmM , belloque peremtdt 
LauMbm in longum vates dtmittitu avum, 
Plurima * fecurifudifiu carmina 1 Hardt, 
3 €t voi barbarico* rsttu, meremque fnifirum 
Sacrorum 4 Druida pofttit repetifti* ab armi*, 
f Solu nejjì deo/ 9 ir tmli numtna vobu, 
lAutfotisnefctredatum: 6 nemoraalta remoti* 
I ncolitis lucu. 7 vobis auftoribut, umbra 
**<{•» tacitai Èrebi fede* , Diti fatte profundi 
Pallida regna pemnti regit idem fpiritus art us 

Orbe alte; Unga [canitit fi cognita) vita 

Mors media efi. certe popuH» quo* defpicit *Arttos % iV* •***««* 
Felice* errore fuo . quostUe timor um 
lAaximnt, band urget leti metu*. inde ruendi 
Jnferrum meni prona virit, animaque capace* 
%Mortù: ir ignavum reditùra panerò vita* 

8 Et voi crintgerot belli* arcete Caycot 
Opprfth petit» Romam, Rheniquefereces 
Deferiti* ripa*, & apertumgentibu* orbem. 

9 Cafar, ut immenfa colte ftorobore vtres 

Pudendi majorafidom fecero, per omnem 

Spargitur Itatiam, vicinaque mania compiei. 

, IO Vana quoque ad vero* accejftt fama timor es % 

Irrupitque animo* popmli, cladcmquefuturam 

r«r*<, èzcT 

Strab. tib. 4. horum erar facrificia curare »juia religioni* interpretali , 8rc. 
Cacf. lib. 6. de bello Gallico, magi & facerdotes Gallonili) Marceli, lib. ic . 
vide te Cluvcrium de antiqu. Germani* lib. i. cap. 14. Mei. 1. cap. 3. lib. 
j Propter paradoxa ordiverfas à «eteri» fapienubu» opinione* • de L)co» 
anima > mundo , 8cc. 6 Unde & ii» notnen à ffovt Plia. lib. 16. e. 44. 
7 Vos aflèriti» animai ècorporibus migrante» non defecndere ad inte- 
ro» : fed orbe alio in alia corpo» migrare , atque hJnc feiices predicar 
Septentrionak» , qui difciplma horum infuniti , ti r«>r«r 9 «C>f «r«r«t , 
morrem conteranunc » imo appetunt > ut qua viam ad immortali careni Her- 
n&t. Pomp. Mela cap. x. lib. 3. 8 Kt rot in praefidiii pofitì ad culiioen- 
do* Chaucos (quo» Claudianu» ad Stilkronem appellar Chavcvi» , Fri/ìo* , 
Grtmn^en/tJ » Érememfit & Ltptebur^mfis) evocati a Cxfare'pec. Rom. de- 
feriti» Rheni ripa» , & Germania™ à Grf. patefaftam fequentibua Imp. 

9 Càfar, evocati» legionUJu» & fubfequìjuffis » Pifaurum , Fanum, An- 
ronam carterafquc Italia* urbe» prxfìdits rirmat. Cxfar 1. ci vii. beli. 

io Fugse igitur » or converfionc» omnfbus in loci» funum trepidati. ine 
fieri cceptx , ore. quum Ofarem cum univerfis copiis adcfTe credere tir. 
Applan. ». Arma % crmr j ucJkf , incendia » rotmjtu bxii» <jtttie ocuiot >.,. 
Utenti &c Peti, 



1 Bel ico tu. 
multu & ti«- 

fiidatlonc fo- 
rni 1 interi- 
ma enim fi lene ' 
Mufs. 

rtutra^iinquic 
Strabo lib. 4. 
qui praeter 

da» ceri ti: ni 
genti» r J» Tf 
§MtfiuL\ui re- 
cenfer,y«rjr<. 



Mela. e. i.l.?. 

3 Polt Cac fa- 
ri» abituiti re- 
ftituiltls dir» 
immanità ti» 
religiunem,&» 
fa;ra pluf» 
quatti Scythi- 
ca, humanis 
hottiis ara: 
admotis & à 
tergo caefi». 

4 %eit r !Ìf"- É 

«r,OKoyt'f, %*ì 

va'? fiind* ft* 
%#r«f»'«f «'•- 
«tfvrif /«*«'- 



B 5 



Intuii t r 



L V C A N I 

ma ma- Intuiti, & ' vtlox preperanti» nuntia belli 
?*»«* Innumeri» f* Ivitfalfa in preconi* Ungi**. 
TaO"*. % £ft 1*** uuriferu ubi fé Mevania campi» 
. inietta Explicat, audacet ruote in certamin* turmai 
e ?T'™ t " *4f< r *** ì & *** li** Tiberino iUabituramni 
s, Fama barbarie tu favi difeurrere Ca/krù ala» : 
teft^Sa 4 fyf um ^mnes aquila*, coBataque/rgnafertntem, 
Palati, %Jgmine non uno, denfi fatte incedere cafirk* 
nt' ui ** ec$ aua l* mfn€m * neT *» v *d*n*i m*jerque t fg- 
n di?i- rufque 

, turma* Mentibu» eccurrit, viUoque immanhr he fé* 
mbriam,' f Huncinter Rheuum populei ^Alpefquejttcentes, 
i oppi- Finibue ^Arfteu, patri aque a fede revulfes 
i%ìit P^nefequi , jujfamque ftru a gentibm Vrbem, 
auam al- Remane 6 fpeftante» rapi, f e quifque ùavendo 
armentù ** at viresfama: nulloque auètert malerum 
us. Quafinxere, timent.necfilumvufgue inani 

\>nxA* X tTtrCH JT um terrore pavet : fed curia, & ipfi 
e montes Sedibm exiliero Patres, 7 invifaque belli 
«tunos iu Cenfulibu» fugiens mandat decreta Senatuf, 
Uur. * " b Tum qua tanta petant ; (r qua metuenda relin- 
wgi n m- quant, 

fenicio- Incerti, quo q uemquefuga tulit impetus , urgent 
factum Pracipitem populum, firieque har enfia longa 
ibui* quM *^£ m ' na prorumpunt. 9 creda* aut tetta nefanda* 
rir, w/> Cerri putjje face t t autjam quatienti fuina 
e eiat?"- H ut * ntet p**à*** demos, Jic turba per urbem 
ob vietai 

es. Tua» militcs ei multo* effe • eofque audace» * & ad maleficium in* 
ìdum parato* ferebant» quemadmodum fere in id genus negocils omnia 
istembilia referri folem : hinc fuga tumultuaria , &c. Dio. lib. 41. 
-ielvecios , «rrerrfque Gallo* & Germanos fequi Ofarem. 6 Ne- 
pruhibente. Tatheticty vel , fpeftante , nec fé patria direpiicne con- 
nante. 7 Senatus mandat Con fui i bus ; Vidtant ne quid dettim. n~ 
fp. capiat , CtefUrcmferJèanantUTy dele&nm babeant » exerchttm conferì- 
. Hi urbe contin tto excedunt, Capuamque ad Ponip. profecìi , funi- 
1 Im perii ei deferunt. 8 Fuit ea fuga omntno rurbaruni ac tuoiuU 
n piena. Qui enim urbe exibant (ordinis fenatnrli equeftrifque fere pri- 
i liominesj etfi videbamurad bellum pro6cilct « tamen revera capa- 
mturquaecaptis ufuveniuni.Dio.lib. 41. Umt fitga ver terra» % ilU ma. 
nà\t frtbatur j Et paria tft ftmu* Som tufi» y&c. guomum quiftue ti- 
tantumfiqrit. Petron. 9 Usi neri fyiet gradante incendio, aut ter- 
lotu tcaii ruioam mtnamt . 

Jr>4- 



L I B * * -L 

Precipiti l lymphatagradu, veluu unica rebus 
Spesforet affitti ss patrio* excedcre muro* ; 
Jnconfkltaruit. x qualùcum turbidm +Aufler 
Reppulit 4 Libycu immenfum Syrtibm aquor, 
Fradaque veliferifinuerunt pondera mali. 
De fi Ut tn fiuti w defèrta puppe 3 tnagifier, 
Ifavitaque, & nendum fpar/k compage carina, 
Kaufragiumfibi quifque facit: fic urbe Teliti* 
Inbellum fugitur* nullumjam Unguidm ave 
Evaluit revocare parens, cenjuxve marttum 
FUttbui, autpatrii, dubia dum vota fa tutù 
Cenàperent, tennero* Lares: S nec limine quif- «SptfSJ 

auam 
tfafit, &• extremo tuneforfitan urbis amata 
fUnm abit vifu : ruit irrevocabile vulgm. 

Ofaciles dare fumma deos,-eademque tueri 
Difficile* l urbem populei, viSiJque frequente»* 
Centibut, & 6 genera , ce'éat fi turba , capacene 
Fi umani, faciiem venture Capare pradam 
Ignava liquore manne» 7 cumptejfus ab ho fé 
Clauditur externu mila Romanus in oru, 
Effugit exiguo notturna peritala vallo : 
Stfubitut rapti munimine cefpitu agger 
Prabet ftturos intra tentoriafomnos. 
Tu tantum audito beUorum murmurc \pma 
X)efeuru; nox una tuù non eredita muru. ^ . 

Dandatamen venia efi tanterum danda pavorum: *£ J^^ 

twumuttrmùx 
credit, 3 Cofl*.necconcepti«Toti»necj>«faaUdemor«racfificiUfiigani 
eorripuere. Plutarco. C*f. 4 Domestici dii , cuttodes domus , Upt 
nympbx & Mercuri! filii. Iffe marni tre fida nata fernet : ilUftnatcs Occmf. 
tat gremù, dttbratunuue rebnamit lÀmen. Petr. f Nec quifquam In 
difceffuiubindcrefpcxit} fed.ranquam videndì cupiditateexpletus, ncque 
amplius ridere cupjens , abiir. 6 FfjperMe. 7 Romani In agro 
hortili ab hofte preffi » foflà» Tallo Ce aggere ècefpitibus Cubito opere eoa 
geftis Te tuentur : jani vero urbem bene munitati) Ce fiiara fub prfmum ad- 



t Menta alia* 
nata , furore 
autem corre- 

Etos credei 
ant ▼eterea 
confpexiilè Uk 
ronubus 
Nympham 
aliquam>cuju» 
irata fpir'uu 
agitarentur. * 
vide qua? ad 
Senecx Afe-* 
dearo, v. 38A. 
cane rabido 
morfi horrent 



lympham. 
a Qualiter • 
temperiate 
deprehenfi 
gubernator, 
nautae , vello 
refque fé in 
mare preci - 
pitant defwta 
navincedum 
Coluta; fic&c 
de Sjrrtibus 
rupra v, 367. 
Et hunc lo- 
cum explicac 
Petronius ; 
At -pelta ex 
aBo qnwn 
maino mltor- 
rmt Aujler, 



1 Tallo Ce aggere ècefpitibua fubiro opere con- 

„ J irbem bene munitam ecfuara fub prfmum ad* 

ven ranti» C*f. rumorera deferunt. Gaudet Roma fuga * dtbeuatqiu $gi« 



rue* BiamrUfinunmmremiatetlartknqmat. petron.Arb, 



B 6 



* tene* 



te L V C A N I 

Manlio**' ' *•*&$•&&**** timenU » T*w»fM qua futuri ' 
Pompej(sgcn- Spesfeltem trepidò* mentis levet, addita fati 
dvia'| Ìft fS' T'frù maniftftafidet: Snpertque minaces, 
principe. $ttU Tredici» terrai implerunt> sthera, pentum. 
tam farà % Ignote obfcnr*. vider un t fiderà neQes, 
V£°c£fkU* 4 •Ardentemque pelum fiamma , f cmleque ve- 

Magnut : Vii Untes 

*!&€.?£»* Obliqua* Per inane faceta 6 crinemque timendi 

do» ! Impeti Sideru » ir tenù mmuntem regna cerneteti, 

^itfZtFfr- 7 F «l&" r *f*B*ù rnicuerunt cribra ferene: 

tuna leuès Et variai ign'u deti/i dedit aere fermar • 

C*£agm <?». ^tmc 8 JAtutum lenge,nuncfparfe iuméne 9 Um~ 

dtret, Pecron. f M 

Arb. Smicmit cesie: •• tacitumfine nubibut nU'n 

tf&uur hi- fulmen ,& tl *Ar£loi$ rapiens de panibut ignem 9 

Itoricis cede- Percujftt » * Lattale caput :fieUaque mintres 

SiarJac JJS **" *acuumfeltta n*8u decorrere temptu, 

digia refrrc * 5 In medium venere diem: "4 cernuque cea&a 

Swlì?™ Um M*be tetefratrem cum redderet erbe, 

1 ì. de civ. Terrarumfubtta pertujfa expa&tut umbra* 

bel!. Monftra, ir ip fi M p ut ^fo TitM emm ferret Ohmpe, 

fvfitfr,pntter- -, '.. ». * • ». . * 

fa ac figna Ctndtdtt ardentes atra caligine curruóy 

cocleiti» men- 

«em plcrunqi:e territabant. Nam-fanguinem pluiflè , deorum fudaffe (imu- 
lachra , plurima e coelo tafta fuifle tempia : Mulam etiam peperifle memo* 
rant , mulraque alia borrenda apaaruifle ( qiue Reip. intericum * mutatio- 
nemque porcenderent. Supplicationes igitur ut in communi confternacionc 
decvput fune * tee. 3 Apparebant no&u ftellse non alias vifae auc ob- 
fervatx. 4 Coelum ardere vifum , quod fir fublatis in altiora venti*. 



lem. ^wuiuamJfeEiatim imptou cmttam Claud. tt*tìf «opWriis aro * *«- 
»it<?Sf{. fedde hisadi Meteorologo! & Phy fico». 7 Enube elifana- 
turaliter; in fereno non fine prodigio. Diefftttripn cwufco untila ànidtns 
U'krum^Hener fttrttmfinimtt i, Egu «juos wlucr orqtu currum. Hor. lib. i. 
od 94. 8 «x«»rt'«fi *3«a»Y fubtiiioribus commixtii conftans, furfumque 
•volani. $ Atf*X"f % candela» funro* mnu&tenuii, in longum & latum 
diftenfus. 10 Sine tonitru, è nube rara» vel nulla. • 11 Quodperr*- 



ro Or, cum Nutui dicatur Culmims fabrìcaror. veruni hoc* ut nocet hoites ex 
Sepcemrione addentare. 1» Capitoliu.n , vei Romani caput Larii » vel 
ardem Jovis Lati al is in monte Albano. r% Apparuere medio die. 
14 Lura defecit * pieno jam orbe inftar folli 8c obieAu teme impedirà, ne 
fjlem videret. 'Farit^itfUmu extmxitCyntbiaTntkiUy & hctm fc-leri Jmb- 
thatit.Vtxr. te Sol jam meri dionalis deliquium paflin eft intervenni 
Lutar. Qrtsrnm9 Dtftriw'Titm vultutcrfi'inetathVetf. 

inveì- 



LI B E R I. 

Invelvìtque erbem tenebri*, lentefque ceeiit f s,cut 

JDefperare dtem: l qualem fugtente per ertus verfofol 

Sete Thy efica nottcmàuxcreMy cena. J»« Ar 

a 0r4/er«* Sicula Uxavit Mulciber o£tna ; * SE 

K#c f «/* * in calum fiamma* , fed vertice prone Thyeft< 

JTgwr t m Hefperium cecidtt latus.atra * Charybdit Sonim 

Sanguineum fondo torftt mate : 4 flebile favi ultìm. 

Latravere cane*, f Vefiali raptus ab ara S?TE 

J^n»» 6- 6 ofienden* confetta* fiamma Latina» fumos , 

Sctndìtur in parte* , geminoque cacumine furgii. 3£ du ™ , 

7 Thebanes imitata rogo*, tum cardine tellus eruttar * 

8 Subfedit » 9veteremquejugùnutantibm % Àlpe* «»«.SI 
Vifiujire nivem. »° 7>ffcjj majoribus undis oS* 1 * flà 
Hefperiam Catpen, fummum% impUvit Atlanta. lurium 

» » lnd,getetflevijft dee*, Vrbifque taberem J& i3 

Teflates /udore ' x L* ra , ' * delapfaque templit vetfus ir 
Dona fui* , *♦ dirafque diemf oidaffe velucres cWÌl?be 

*Accip'tmu* j filvifaue fera* fui mele relitti* furarti. 1 

*/**<&u«r *0*/m pofuijfe cubili» Rema. *£??* . 

1 J 7V»» pecudum facile* humana ad murmura jUtSTp 
lingua, 3 Sìculi 

16 Ulonfropque heminum partut numeroque me* charyi ' 

mMembre rum, ma trema uè futa tenterruit infanti wS*v -, 
' Diraque per pepulum '7 Cumana carmina vati* 4 Scyi : 

i ' ' ' ' infret 

lo. Qua m ranibu» mar inis fuccincìam inguin»' fincunr, propter und a 

| nis icopuli altifu & latrare rifasjarn flebile qniddara fonuir. e Ig i 

fiali* de quofupra' v. 199. extinaus. 6 Fiamma faorificii quód rw ; 
Latiali in monte Albano * conceprum nomine popul. Latini in ferii* . 
quoranni*, l.e . v.400. in duas partes divifa afcendit,divifìonem & éìi : 
portendens. 7 Rogi * in quem eunJem Eteocles & Polynices fili! : 
spud Thebas mutui» conciti vul neribus fuerun t conjecti ( fiamma i ' i 
parte» divifir,seterni odli teftis. Seat. 1. a. 1. 8 Diduéta in hlatum t 

9 Terra? moni agitaci» Ateibuiexrufl'x ni ve», io Altius inunda e 
anut occidentali» intcr Calpen Hifpaniae tcrwlnum Cibraharic 
extremum Mauritania» momem , prò quo videtur poèta pofuifTe 

1 pnnorem, feti. Brr# prope Herculi scoi umna*. 11 Qmex ht i 

| Intel deos relari funt. 11 l>cos domcJticos habitu peregrinam 1 

flmos&caninii peHlbusarm&os. 13 Donaria * anathemata di 1 

■ ft fponte decidifle. 14 Ornine fa» k ncllis filias a^e» inerdiu a 1 

| se Bo»e» locuto» » ut bello Pun. a. & Macedonico. Ttcmlefì \ 

j Virg. 1 .Georg. 16 Habentes membra plura tei pauciora » di» 1 

r fornace. 17 SibyUjc Qimanx carmina 

* B 7 



I* l V C A N I 

Se £5ftE ^fc***'- tum , ' quosfeUk 'Bellona lattiti» 
ne Bellona & &iv« mtvet, cedriere dees : crinemque retante» 
S' b fiaij a fiW ^«S**»" W»tt ulniarunt triftia galli. 
faumerisfcla. * Compofitisplenagemuerunto/ibu» urna, 
SSmKfiE 3 Tumfragerarmerum f majgnaqutperaviavocet 
tante* varici" Nudità nemorum i & 4 venietrtes cominu» umbra. 
nabantur tri- inique celuntjunclesextremit meenibu» agro* , 
nos*ad State. D'ff*gt**t '• * ingens Vrbem cingebat Erinnys, 
Mcd.804. ccr- E xcutien» prenam flagranti vertice pinum, 
?n£Jqien[e?* S'ridentefque cornai. 6 Tbebauam quali* ^AgautH 
motibus cri- Impulit, 7 aut favi centorfit tela Ljcurgi 
STrSaSs'S 6 £»*■•**•" 8 au$ qualem\ufu lunenù iniqua 
circulum, &c Herruit Alcide» , vifi \am Dite, Megaram 
ancipiti rer- j> j„fi nuere tu y m (? quante clamore cehorte» 
ro«quoo gere- ,,.7, * -, .. 

banr, Tua quif- •Mtjcentur , tantum nex atra Jìlentibus aurtt 
que brachia Edidit : fo & medie vifi cenfurrere Campo 
diflecant. A- ~ a . c ,, . J J ., * r 

puL 8. Mec. tnfiim Syllant ceetnere eracula manes : 

% Mane* e-" Tellentemque caput gelida» oimenis ad undat 
SLJrunf e aricela» fratte Mariumfugere Spulerò. 
fepulchris. tiac prepter placuit l ì Thufcet dimore vetuflg 

ì. Georg ir Jìrl *^ CMr * vates , querum qui maximu» ave 
morum èrepè- %Arun$ inceluit »4 deferta mania '* Luna, 
J[J» <**• Jj^J* ' ° Fulminis edo&u» metus. venafque calentes 
Jtrma'ferunt', Vibrar um, (r menitus volitanti» in aere penna* 
&C quo* 00- 

fter viderur h!c Iniitarua, 4 Confpcftse prope umbrae. Ecce mtertu* 
nudai atque fffà car enfia bufiti Vmbrarttmfa&t dire ftùdare mijtatur. Pe- 
troli, e furia per urbcm vira» vipereo* coricutere crines 8c fiagrantem ob- 
vMsi ntendere facem . Emerga late Di'ti thortt* torrida Brimtjt. Et Bellona 
mmaxtfaàbufque armata dM*g*ra t letumtptty &c. Petron. Arb. 6 Qua- 
lis Agauen nimulavit in caedem filii fui Pemhei. 7 Aut Lycttrgun re-' 
gem Thraciae ; aut dum Bacchi odio vite* exfcinderef » fua fibi crura prae- 
cldit. 8 Aut Herculem , qui ab inferis reverfus , immiilàà J un one furia 
correptui uxorem fuam & libero* interfecit. Senec. Herc. Fu. 9 No&u 
audiic rubae & exerritutioi concurfu* clarnoresque. 10 Syllte manei è 
fepulchro in campo Man io horrenda fuique tempori* aemula praedixerunt. 
1 1 Ruttici* vifus Mariuc emicans e fepulchro. 1 a Stonata. Sylla enim re- 
verfus Victor Caji Marii reliquia* fitas apud Anienem 8. erutas diflipari jufc 
ierar. 13 Rerum dmnarumarque facrìficiorumptritiffimoi.najnque di- 
Tinaadìdlfciplinam » atque ritus ad religionem fpect«ntes , Thufcià Graecta 
( hi autemà Chaldxis babuerant) percepn Romani* tradidere. 14 lnco- 
lii vacua te rarae. ic Primi Etruriae oppidi» cum porru, àcujus finu.Lunse 
cunraruram rererente, nomen h abere vtdetur. 1 é Fulminum evocai iones, 
arufpicinatn , avtum garritus & volatus calieri* , iic Virg. de Heleno » htter. 
fra dnum* ere Et "Mlatrumbnguat ^rfrafetit*mfafema m 4%atii. 3 
> 1 - 



L I B E R 1. 39 

1 Menjfrajubetprimum.qua * nulle femine àìfim « Art £JJJ ri " 

Protulerat natura,, rapi, fiirilique nefandi* p^igJlTpro- 

£* uterefttut infaufiis urne fiamma. «ww » non* 

Jtoxjubtt & tetam pavida k ci vi bue Vrbtm £?££, ^£ 

3 sAmbiri : &fefto purgante* mania luftro, ben» hiftrari. 

X#»^4 ^*r extremis 4 pemaria cingere fi nes ' * ?J* Sj 1 *? 

5 Pontifica, facri a. ut bus eft permtjjà petefiat. mene» proptcr 

6 Turba mtnor ritu fcquitur fuccinfta 7 Gabim j£^jf a " r ' "f 
8 Vefialemqu* chorum ducit 9 vittatafacerdes, poffit'de^mJla 
io Trejanamfili cuifas vidiffe ,0 Minerva**. jntelligi /«ri* 
Tu» %1 qui fata dtum t fccretaqu4 carmina Jèrvant, • Circuitioat 
A ■* /•* *« f 4rv» revecant siimene CybelUm : ««ni ac wir- 
£f *M?Wf W«cr« «? ^ugur fervere • 4 /fo^r* .• gJSo? ' 

"f SepUmvirque epulttfeftu , ,6 Titiiquefedales : 4 Spadum • 
4?f '7 S«/»«w /<et« /www* «».<&« cotte ; JSSiCìSl 

€l 1 8 t$llt*s afuem generofi vertice l8 Flamett. rum, quod ne* 
1)umi»e itti effufam long* anfradibue urbem l^J^* 
Ctrcumeunt , %Aruns «* dtfperfos fulminìi tgnt$ fa» erat. 
Collifit, & terra meefto cum murmure cendtt , L Pn ? eJ Si 
Datque bete namenfatru , fUnc admevet arie ce«,rerum qua 

ao £/«&4 rem» marem. jam *■ f under* Bécchum »à facra peni- 
J J nent, dotto- 

rea, con i ulti i cuuodcs, ditti a ponte fublicio , quam fieri & rettimi ab 
ipfii oportebat. 6 Minore» facerdotes. j Toga fic in tergum rejetta » 
ureius lacinia revocata hominem cingerer. a Gabtts Volfcoruro opp. moa 
ortus, cuju« cives ad fubicaneum bellum ita cinài profeti» redierunt vi» 
ftores. 8 Numero fex. 9 Infulis Tea fitti», teniu caput linftaanti- 
ftea Veffaliu* max. i o Palladium ab Mnta. èTroja in Italiani ad-e&um. 
li Qulndecim viri , qui bus Sibillino» libro» cuftodiendi ìnfpiciendfau* 
poteftas. ti Qui ut Galli Ctbele* facerdotei matrem deum Perfinuotiam 
in Aimone fi. quotannis lavabant. Ovid. 4. Faft. 13 Augure* 9. 14 Au- 
fpteatas 1 quia qua? à diti mula funt dextra, nobis funt finiftra » ivi quia Ro- 
mani s guibus in aufpiclu caprandi» pan antica erat Meridiet » Oriens , me- 
lior coéli pars ruu finiftra. ic Septemviri Epulone» , quibus ludorum e- 
pulare facrificlum cune erat. 16 Àpollinia facrif. a rutila avibus , qua* 
obfcrvare folìci funt » ditti atti» , • TitoTatio. Tacir. 1. Annal. 17 Sa- 
lii 1%. Marti» facerdotei » anelila « hoc eft , feura ( è quibus unum e cario 
cecidi (Te fer tur regnante Nu ma, imperio fatale) gettante! , faltantefque. 
1S Flamine* precipue tres. Diali», Martiatis, Quirinali», q-afi Filami- 
ne» ditti , qiiod lido in capite velati erant femper , ac caput cinAum ha- 
bebant filo. Var. 1. 4. de LL. à Pileo , Plur. àfiama , facra ea eft infuni • 
l>ion. a. à flammeo » "elamento capiti». Jofeph. Seal, in Varr. a vtrga lana- 
ta. 19 Difperfos igne» 8c fu lai tra in unum redigit , tacita cum prece ter- 
ne condit ♦ & locum appellar Bidental. vide qu* no» ad Perìii Sar. a,v. 17. 
Ex es»M regionlbua ncqutt H. Grotius. CU. Cab fulgora r»wmb*u rotte 
temperante, ao Taurum egTegium Oc tximiuB. si Pro*U vlftimm» in- 
, icr coma» fpargere vinunu Capa* 



4« 



V C A N I 



i Tnmfrerfo, C*per*t, 1 obliquoqut * molas induciti cult™ t 
Jwe ftt 9h£ft. * Inpatunfautàìu nongrati vittima facri* 
«en.vwf .toù Cornua fuccinèti premer ent cum tervaminiftri 9 
LaSéS Depefteviaumpr*beb*tp.pUtecallum. 
Pale miftum, Kec cruer imicuit fiUtut :fid vulneri Utgi 
1»° fron iJj; Diffufum rutili vigrum pre f*nguim ♦ ró«r. 
SS afper- Pallmit attonitus facris ? feraUbui sAtuns : 
B«bantur. ^Atqui tram Super um raptit quafivit in 6 ixtit. 
?i.«dmou £ 7 Tirruit ipfe color VéUm : 8 n*\m paliti* tetra 
ftigeret » rdu- vifcer* Unti* tutù , gelideque infetta cruen 
SSSiteS PluTimusafperfivarUbatfanguinelivr. 
-ret, aut non Cerni t tabe jecur madidum : venafjue.rninaus 

«enfebatur fa- F*£r* latet yparvufque fecat VÌt*lta ùmes. 
crificìum^ ^ Corjacet : &faniem per hiantet vifiera rim*s 
rulenufonief" Enùttunt : produntque fuas cment* Utebras. 
y Funeftì».«l- Quodtjue (nefas) nullis impune *pparuit txtw 9 
J£Ì! b en im aV Ecce vidit capiti fibrarum increfcere mela* 
riqui morcem ^Alterius c*pitis , pars agra ir marcida pendet s 
€ TxwVunc , **" *"*'» 6* ceUrt venasmovet impnb* putjk. 
-qua ex vifce- H/> «ti* concepì t magnorumfata mahrum » 
«ntur IlS!^ Exciamat •' Vi*f**f*p*i auacunaue 9 menuk 
Sequa noi ad Credere me pepulssi *«> ne?»* mi» tibifumme lit*vi 
Sen. J h y e ^ Iuppiter hoc factum: * cafique in vifcer* t**ri 
eadem £ w£ I«/w»f w»#r« i>« , nenfand* timmm : 

etra dici vi- , . ... 

dentur, Oedip. Sen . v. «*, & 374. 7 Videt enim erta mactrtofa, gelida, 
livida, tablda,putria. 8 Arufpicesitnaginationedivìdebantjecur mduas 
parte» * famtiiarem, ScbeftiUm, deinde ex utriufque parti* habitu , pleni- 
tudine t colore , «ce. conjiciebantquidnobii, quid hofti effeteventuruni. 
Cie. 1. de divin. $Qf far» nomici » qua tari fàmliaris »gèt. Fijfum famf- 
Jiarcte vitale tratim. Appara duplex fiiium ruifie : un'ini famBare*\xl opl- 
nor, in jecore: alterum Wo£ In aliiiexel», ut piumone: de quo Lucami», 
T^trrufytc Jtcjtvttatia lime*. FnTum etiam unum erat noftrum, alterum ho- 
ftium.eratque, ut conjicio, linea quadam & lime* , qui fibra» in extis, ut je- 
core modio, bipartito fecabat & diriroebat. Erat duplex in jecow caput , u- 
num noftrum » alterum advtrfariorunj. Lucan. Eecfiàet ea* HacTurne- 
bus tib. 9. Adverf. cap. 18. flr 1. 1 1. e. 17. Hic auteni ab hoftih parte (Caf. 
feilieet) lasra omnia ; à familiari (Roma fcilieet Pompejique; infautta con- 
ileit. 9 Al. nnn>au. 10 Video me non litafle , U eft non placane lo- 
vem hac hoftla inarata » cuju» extu dii ira$ Tua oftenderunt , vei piaculari, 

Sua erratura eft % forte qnod lovi tantum immolai negane, ^ide qu* ad 
en. Medeam wf. tfi. & Herc. Fu. Terf. m. * Omnia vero apparuere 
•riftia , ac fi dii» infeiifliuflea. Virg. 6. iEaeid. Tm Sijsf» r «1 , è* > 

M 



LIBERI. 4* 

Seéveuient majora meta. Dii vìfifieundent , 
> Btfibriifit nulla fidet t * fed tonditor arti* ]£JSoYmX 

Finxent ifta Taget , fiexufic * omnia Tufius * Neque fi det 
Involvens , multa*!** tegens ambage combat. J^Jf T a " 
sAt * fijai/*/, f«j<«r« tdtosificniaauiimliV, ? nremori . 
fti*Jfefuit> f ?*«» nonfteUaru^£iyptiaMempbtt ^ffi *£**£ 
*éLquaret vifu numeri fa uè moventtbm aftra , TarquiSenfi 
* */* ut hit errat ( ait) nulla cum lego per avum naturò puerili 
Idunim , ir incerto difcurrunt fiderà motu : JnSufaST 

%Aut> 6 fi fata mevmt, orbi, generique pàratm rufpicinam . 
H umano matura lues. 7 ferrane dehifetnt ì SfdSt iS ò- 

Subfidentque urbes ? * an tellet fervidus aér yiA , lf . Met. 

Temperiemì 9 fegetes tellus infida negabit ? • A», mm ^ 

10 Own» 4» i»/a/ì> mifcebitur unda venenis ? | ul | fy^^ 
guod cladisgenwy o Superi ? qua pefieparatis rlcifummì a- 
Savitiamì" extremimulterumtempminunmm JJcRJU'a" 
Convenere diet. 17 - fummo fi frìgida ernie Gcllius f«pi- 

Sr#//* Mcmf «fera* &Mimu 'mm>W ««« 5 J* steuSj*' 

"Doucalionoosfudijfet ^Aquar'tm imbres , nonnulla dii. 

Totaquedìffufo Umiffet inaquore tellus. SnSSTi» 

» 3 Si /ii/«*» Mdfr <4 Nemaum. Phetbe Leonem ftem ,. 
*J*«c premerei, mofluerent incendia mundo 9 1 Qs» fide-uni 

Suecenfufquefuu fiagrafet curribut ather .' ^diriiquT ti 

-f #i w^ànr i^>w/. »* f « ^«« flagrante minacem il» JP« lt *Ì 
Scorpion incendis eauda , nhelafqjte peruris , gjjg ^^ 

e«ii tantum Gradivo paras ì nam «7 imtù t» 4fr# fogo- , eft au- 
**- ' tem Memphl» 

nobiliffima JRzwtì civitai, C«n. 6 Si calura hoc wlwtor certa leSfJe 
provldencla divina , ncque fòrmico 8c cafu ( ut volunt fluiti ) erre t .fi em. 
cada & io Auxu fuo fuperiora Illa 8c cceleftia corpora agant in h«c interiora: 
magna certe ioftat terrarum orbi incoi isque clades. At quenam illar 
7 Tenone hiatus ? 8 Anpeftisexaèrlf corruptl Intemperie? 9 u- 
trura faroei è teme fterilitate ? io An ex aqua veneno infetta & cor- 
ruptaluesf ti Exitiale» è mulrii afpeftu» confpiraf ere In hoc unum tem- 
pus , ut fu deterrimum . n Si Saturimi obtinerac in fummo ccelo, id eie 
medio Aauarium • qui una eft è fedi bui Saturni : diluvium timeretur .quale 
ftiit tempore DcucaHonis. gjrai tamqi 0/pnfiodanu perì tojp negat tufi ma- 
ini mai bjeme , ubi tmwsfLuuui em\nnmfunt in hyberm fign» » pifitbm aia 
Squarto . 1 3 SI fol deprehentus eflet in Leone, ut propria fede: perkulum 
«flee, ne conflagrarci mundut. *frf* beefit nifi magni annttftatt. Tu™** 
buslib. u.c. 18. 14 Leonem ab Herculc in Nemea fylva intetf«ctum,«r 
in ftdlai reliturn. if Veruni, hi pianeta: non ita deprehenduntur. 16 Sed 
tu o Mars, in Storpio , cuiui chelas in Libram extenduntur, dominate, qu» 
beila paras ? 17 Benigna Jovm MU In cafu fou dejeaioaa fua premnur. 

Iupfttef 



4* t V C A N I 

t Macaria Impptttr Otcafuprtmitur , « Venerifquefalubr* 
tangueTS Sidt " ***"» x *"1**Ur Cyllemusbarrt, 
rerunditur. Et 3 ca/au» Mars film habeu curfgna mutui 
ilihfelhlc Deferverefms 9 mundequeobfi*raferu»tmz 
bxrct heber- Enfiferi * nimiumfulget latue Oriontt? 
«"Sfarà folus lmmin *** ,m9f * mr *bi*s: * ferriquepotefat 
domini» anni! Confundetjm omne manu tfcelerique nefando 
in io regione, Somen erit virtus : 6 multo fqueextbit in annot 
lSm m renens7n 8"/*"". 7 (r Super os quid prodtfi pofcerefinemì 
$cr rp. czteris Cum domino, pax ifia venti, due Roma malorum 
twU* propria Continuam feriem: clademquein tempora multai 
Tua fedc.& he- Sxtrahe, civili tantum jam Ubera bello* 
Ì£u7£Sd£ Terruerantfatishacpavidamprafugiaplebem: 
cetque fuo* Sed ma\ora prtmunt. * nam qualit vertice Pèndi 

ISS?.' beIla JW " ,i °^^ 1 * *"" w ' J*»* A?" ' 

4 S celia pri- ^Wà <&* attonitum rapitur matrona per urbem , 
m* magmtu. Voeibus bis predens urgemem peQora Pheebum. 
tra Vulnero^ &**/**•* • 9 P***? qua mefuper àtbera raptum 
tre* fecundae Confitta» terrai 10 video " Pangaa nivefit 
S? Orione; ° 4IW W«» ll latofquety£mifubrupePhilippof. 
&c. nimio fui- Qui» furor hic, o Pbabe, dece: qua tela, manufque 
£w belli"?.* i?,W4,, « »(/««»' *«"> belLumquefim '? hofie ep 
dorem. ^)*4 diverjk fetori '♦ primos me duots in ertm , 

f Supra v. ». 

hujuf libri. 6 Duravit qulnque pene annos belluoi civile. 7 Neque ras eft, 
■•li* R*P. *otia expefeere fincjin hujui belli. qui non datur fine appratitone 
libertarie, exteodatur itaque hoc bellum uteunque raiferum ; ut irei fic ftua- 
nur liberate, t Nam matrona, non levius quam folent Threifl» imi* 
lieres furore Thebani Bacchi correptae per monte* Thcflaliat ferri , Phcebi 
affiata agitata , lie vaticinata eft. 9 Apollo «irò" rv »•«'*?» vel wmu'mi 
rat du'mt » vel ab acclamatone Latonae catto Pythone A w&. io Ita Dia 
apudPerron. Cerno eqmJm^emmnjamJfrarosmrte Tbiliffcs t TbeffjBatjue 
rqgost & fiaterà f emù Ber* » &c. 11 ]uga> monte m Thracix; 6tc. 
ix Phillppos civuatem ad radicem Ami montts Thraciae. Ubi videtur no- 
fior hputere » fnptatnmHJè ìnter Tompejnm & Cmfarem , <fuod & i plr ifim 
afa* ouforibm fiffurn e0, à Virgilio t. Georg. Rommas aciet ttenm ytdere 
TbiÉppi. Ovid. i<. Mec. TbarlaSa Jhntiet ilUm » t^Ematbii^ue itemi» ma- 
étfient cade Tb&ppi. & Floro 1. '4. e. 1. Et TtìBfficit eamfis » urbi» > bnterù % 
gmerùbmmaHtfataeommiffà/imt. Locutis interim de pugna Pharfalica In- 



ter Pomo* & Orf. Àt male confunduntur Philipp! & Pharfalia , longe in< 
ter fé ditata. Apud Pbarfalum quidem in Theflalia vidus ed Pompeius è 
Cariar*. Apud Philippos in Thracia deviali Bruma & Caffiut poftea ab An • 
ionio & Ottavio, t; Exttrno, Hoftit apud majoreanuftrosdlcebarur» 
«■co niinc pererrhum dicimuc. Cie. 1 . Offic. 14 ifigyptum Innultj quo 
fugicntem poft Pharfalkam pugnam Pompejum Ctefax fecuturui erat. 



t I B I R 1 1. 4» 

t £«4 **" Ld «« mutaturgurgit* Sili. l^^mH 

% Huuc $go, fin minta deformi* truncm arene hpfu» colo- 

bi p*r, **nofi$ : dubiam fuper a* ueru 3 Syr- je» £» * u £ 
lùn, Nilui fluviut 

4 Jkrentemaueferor ♦ Libyen,*uo triftu €rÌH*js a^£g£*°« 
Tranfiulit Fmathias aria- * nunc de fuper *Alf* prolomaeol** 
Subtfera colte* , ataue aèriam Pyrenen ™ *•'• *• wrf - 

^Arripimur. 6 patria fedes remeamae in urbk : » Pompejun* 

7 Impiaaue in medio peraguntur bella Jenatu. »b A |™{j££j 

8 Confurgunt patres iterum, 9 totumque per orbem <£„„„£„. 
Rurfus eo, nova da mtht cernere Inora ponti > dum. 
Telluremque nevam: vidi jam Phabe Philippou 1 6 » u P ra vtr& 

Hac ait : & ' ° /*#• I<W <M> de feSa furore. 4 »n Africani» 

•* quo ferecipi- 

ent , qui pugna Pharfalic» fuperfuerint. e Expeditionem Carfari* per 
monte* Vyrtnseo* in Hifpaniam defignat , expuRnatun Petrejura JcArra- 
nium . mox Pompei! fiUoi ad Mundara. 6 Cajfar Romam reverfu* Remp. 
conftitoet. 7 lnterficiecur C*far io fenatu. b Oftavm* 8c Antoni ut 
utturi C*rarUp«ra»uoresBrutum, Caffium, Stc. 9 A* *"*** Arme " 
n am ,Panhiara , jEgyptuin , quo fé deviai* ad Philipp©* Caffiofe Bruto, 
conferì Antoni u* , & ipfe mox ab Ottavio fu perandu* navali pugna ad A» 
Aiuta* io CtJJit furor fr rabida ora 9jtkrunt. Virg. 6. Sau 

L I B E R IL 

« T Amane * ira patuere deum, manifefia£ belli J^S* 1 ^* 
J Stgna dedit munduulegefque (? feeder* rerum, digia fbliciro- 
prafeia monftrifire vertit natura tumultu, ^""fciwdT 

Indixitaue nefas. cut hanc Ubi re&or Olympi q U ia h*c por- 

Soliicitts vifum mortalibus adderà curam , feadefenr^n- 

Kofcant ventura* ut dira per omnia clades ì J mox ex arafpU 

3 Siveparens rerum cumprimum informi* regna, V!L^^°^ 

ticlniisprae ditta timorem 8c confternationem incufTcranc. Jovem ìtaqu* 

J>reratur poeta» oc llceat forre*, futura» vcl è portenti* deorum , velèpm- 
agiis hominum pretore » fierique ex animo mtferis priufquam i iato nane, 
% Continuo dadi» honorum vernar amte dammi Aufticùs fatture datm x <?£• 
Petr. ? Si ve ( ex fententia Stoicorum ) omnia regantur fatati neceN 
ficaie , fclegibus qua* ab orbe condito pofuic Deus , quaa feraci juffit ♦ qui- 
bus femper paret ; five , ut volunt Epicurei» temere omnia &cafibuseve« 
niant : CitV^eia me/ts bombmm fati *flrtèfot* futura. Statius Theb. ?./«- 
pertjiu ctndaor ami*, &e. Ctc. Div. prxfcientia malorum cui provi den Se . 
cavert non poteft » inutili» eft » &c. vide 8e diflcrationem Favorlai «pud A. 
Gcllium , L 14. e. 1. Scncc. paffiai 8c BoeUuau ' 

Juft* 



44 



* V C A N I 



• Fato dea* m ** eHMm V"***mJUmw~tuUmt*rec*piu 

$%go™ **/•'''•- f«^^.« /* caca futuri 
^cudk» : in- *«w homàumfuti: ticeut fperuretimenti. 

mmm*£& r **& *"»*pi~*1~*sisfitcUM1,m*rTU 
Jeu interrii <**Mtmfd*s Superum .ferale per urbem 

canl.mioie, <?**«**••#* • **lUs comiuta eft purpur* f+fces « 

4 Al. Or** £rr <wi/MWi»A/«f. 6 fic funere primo 

Srunt f£ f*^^^»'."» «*r«m»iitai» 
jot habitus ne- J £**p* adfivosfammiormm hatbiu planBus : 
JtaLWLJE ■ ^~ """Ir* prvm, furente ristia vii* , 
▼efte ipfi Con. Vultufqut exanimet, •cuUfque in morte 9 jacenten 
j—f™ "° *"**i**l»4* \ìm*t*,ùncHhltum*n>\ 
6 Quali dolo- •M"*'*rq*M mutui*. » » Cufraii mutrouu priore* 
£ Jqu" ui!". ^Hf** • »*ft**** temmt delubro, e* ter va. 
nimam* q jam ^ i ** r J'*** fp* r f*** &*•** bapeBora duro 
«xhalami ad- *Afflixere foto : lacerufque in limine fucro 
ro eS^xmìT, ^ ****** f*d*n cornasi vtifaue vecari 
conclamabant xAjfuttat crebri* feriunt ululatibm aurei. 
tSS^L lx **«c*»a*fummi tempio jacuere Tonanti, : 
barn stemma '* 1>ivifere dee, : » ì (y nullis dtfuit aris 
valere: Saht 

mJmaxiMTaBt^erMm^mevale.ViT&ì.i.Matii. 7 Tanqua» pr*. 
fica modus lu£iu & planftu» figna dat. vide qu* ad Sente. Troad. verC 8 1, 
•J Cuoi vero mater in estremo quali amplexu premic membra ree. o Al 
«ri*'*', io Micyllu» fufpicatur base effe tranrpoGta,legendumque:Mr dum 



Vi 1-7/"" *?\V""? ' u »P»wor nn vnc cnuiipounticgcnaumquetNff- dtfi» 

4KtlUm*hu,fed\am<lt,l}T. noafi dicat , omniiam vit» fpe deplorata merum 
In doiorem abiure, u Sic jam matres veftu mutatione » plancìu , fparfo 
crine ♦ luttu » fupplicatione doiorem veluti in publica calamitate teftantur. 
i% Sed aliai alia deorum tempia petebanc. ij Diii , qui non exaudirent 
fupplices. Invldiam aliati facit qui ejuifxvhiam inodium adducic. *f«r# 
Yr**A m mr ' ftrttinyieUo/hr , arai. Ovid. Mecamorpb. 7. vel , Ne invi, 
diam 6x indignai ionem diii Inter fé moveret onincs frequentavi! aras* nuU 
IMdflfuir. Copulativa fcil. prò disjunaiva polita» ut fupramonui Hb. 1. veri". 
•f ». quandoque prò negativa precedente negmuonc » quod noftro uiìutum, 
Info v. »jf. iib. «. v.c. », 

Invi* 



\ 



LIBER II. 4 - 

Invidiar» fattura parons. qnarum mnamadentes 

Scijfagenas , pianti* tiventes atra lacertes , 

T^jtnc, ait, o mi/ir a contundete pettora mdtres , 

Nane Uniate comas, neve hunc diserte doiorem, > Lìcer, i ndu!- 

Etfummisfirvatemalis: « nunc fiere peteftas, g^iSS^ 

Dum pendei fortuna ducumi cum vicerit alter, £hi fateri 

Nec non bella, vm, l dtverfaque cafra pettntes cum alter vl- 
Ejfundunt juftat in numinafava querelai. ce ™ » ve j « 

3 Orni fera finis, quod non in Punica nati mu'Sw^gau- 
Tempora Cannar un* fMÌmus,Trobiaquojuventm, denaro eft. 
No» pacempetimus Superi: dategentibus iras : Ìli pó'rn^ 
Nane «r6#x 4 exciteferas : conjurot in arma nz , al li Cxfa- 
Mundus , f sAthameniis decurrant Medica Sufis J© felice* II- 
*s4gmina: 6 Majfagetas Scytbicus nonalliget ifter: lo», qulbus 
Fundat ab oxtremo 7 fiavos ^Aquiline 7 Sueves ft£ d * ere h ?* 
* % Albis y & 9 indomi tuv» Rhenicapuuomnibm he- u"un"crud^l 
Reddito n»s populis: civile avertite beìlum t fies le * ? & 1 uibu * 
Hinc »o D««r ;*»«*, in* "> <?«#« » «cmr STtahm 
+Alter: ad Boat hic vertatjtgna pharetrat. ( ibérit M \ onm «"»• 
» SuUavacettibiRemamanus. M vel perdere ne- JfJ'tefSSi 

*»?£8 Cannenfi » in 

Si ffett tf#«ri«»» 5«*m' , crity/fc i„ ignes &!uT C& 

Tlmimus ad terram per fulmina decidat ather, rum 44000 

Saveparens utrafque ftmul parte fque duce fque, 5?X*A2 

«4 D»w nondum meruere,feri. t amene novorum bi L. Sempro- 

Proventu fcelerum quarunt, uter imperet l l Vrbi) "JjJ §5 "3» 

^ .,. . . . Annibale yi- 

ftu* fuit. mirerò» bea noi, qui in hrec civili» belli tempora incidimi!*. 

4 AdverTus no*, * Contra no» venlant Parthi è Sufi» rivirare Perfidi», 
lib. 8. veri. 114. Peri» aucem & Medi confufe ponuntur prò Parthi» , era- 
vibu» Rom. nomini» hoftibu* , apud quo» CraflTu» cum filio & exercitu ni»» t 
per perierant. 6 Ncque Ifter prohibeat Scyrha» & Sauromatas quominus 
in nos irruanr. Ad MaiTageras vero non pervenir lfter neque è Scythia fluir. 

7 Bavaro» , Polono» , Tomeranos , quibus eaefarie* flava. 8 Elbe , Ger- 
mania ri. e monti bu» Bohemi» ortu». 9 Rhenn» duo» habet fonte» inrer 
Rharro». quo» Atiguftus coercuir , non domuit.Sueton. io S armati» 
Europe* popuI. Wdluhi , Molimi , Tranfjh tiri. 1 1 Oceupentur Pom- 

Kius&Ocfar «tremi» beili», alrer in HiPpano», alter ducat legione» in > 
rthos pharetiaros. 11 Omne» gente» Romam undique hnfUli animo 
petant. 1 a Si voto & Superi decrerum fir fundiro» perdere Rom. nomen. 
veftra manu perear , fulmine coeliiu» in terra* mino. 14 Antequamci- 
vili poliuan tur (angui ne. ir Al, Orbi, 

1 Vi* 



4* L V C A N I 

i Civile bel. » Vix tanti fuerat civili* bella * meveri, 

SoUdSm™ V****** Talespieta, ì peritura querelai 

neuter impe- * Egerit : * at mi/croi aitgit fu* cura patente* 9 

£7pfi «1^ Ode,u»t,« gravi, viyciafMUfineB*, 

liberate cuen* àervatefquetterum bellis ctviltbus annes, 

«**-. 6 *Atque aliquis maino quarens excmpla timori, 

3 Nli profu- Nenalios 9 inquit, motus tunc fata par abant % 

ru cÀ xt w 7 CHtopiftTemnnUisvìSostLibycifquttriMmpbBt 

^vSf. 8 ExulltmofaMarius caput abdtdtt ulva. 

I Sene» de le- 5t*g»« 9 avidi texere fili . «*» laxoyque paludes 

SStffcS! ,l Vepojitum, Fortuna, tuum :mox vtncula ferri 

mio dettami* Exedere Jènem , longm/q me in carcere pador , 

?h ttlS" '* Confuta &everfafel*xmoriturus in urbe 

durent » auod M Perire «»ft dabatfuUrum. M •»•« </>/i re/W- 

facinus admi- _-•* 

ferini dignum -, * . .-,„.- ~ « 

cani longo «- Sapeviruntifruftraaue 1 * koftt efi conceffa potefias 

l Àtoùl°Ìnl t6 S* n £** n ' s ****]*• Trime qui cadis in iQu 
qui/femim '* Diriguit ,ferrumquemanu terpente remijit i 

expreflTuriu # 

prxfentem calaroicatem ♦ reperir, civilis ìnter Marium & Syllam belli 6* 
ciem • cui hanc conferr. Audi Dionemlib. 41. )am cum ira* cupiditatef- 
que eorum qui Rom. petebaot » lecum expenderent memoriaque repete» 
rent mala fuperiorum temporum » qua? parti m ip(ì fenferant. partirne* 
aliis audierant » cogitante* qux & quanta Mariucac SyllacdidìBènt faci- 
Bora » nihil de Cxfare moderati fibt pollicebantur ; fed longe plura at- 
que atrociora metuebanc » quod eju* milites raajoti ex parte barbari erant. 

^Poftquam triumphaflet de Jugurtha fubaOa Numidi* 8c poftea de Ci ai- 
ri* & Teutonibut , fupral 1. verf. 294. 8 C. Marius invidens Cor. 
Syllae gloriam traditi à Boccho Jugurtha? ; & ambii ione ardens , de* 
latam Syllx con tra Mitbridatem eirpcditlonem , & imperium abrogare per 
Sulpitium rrib. pleb. conatus, Syllam t qui adhuc in Campania foc tal ìs 
belli reliquia! perfequebatur * irritavit. lite itaque exercitu Romam du- 
Go » Urbem ingreflus, deviftoj adverfariot ex S. C. hoftes iudicatoj ur- 
be cxpulit. Elapfiij fuga Mariuf > in Minturnenfium paludi bua , demer. 
fus calami» & paluftribu» herbis re&us delirate bine eroergen* equirum 
ftrepieu territu», ab iis quos Geminlanus niiferatdeprehenfus » Alintur- 
nat in cuftodlam » ut publice necarerur» abreptus eli. 9 Bibuli. 
li Qux Marium demerfum admitterent. 11 Refervitum ad fepti- 
mum Confulatum. 1 1 Cof. feptimum futurui & viftor ultorque hoftlum 
anoriniruf in urbe, ij Tulirjam poma» eorum fcelerum qux perpetra* 
«uni» erat poftmodo Romam re verfua, 14 Carnifex Minturnenfium « 
Cimbcr ceu Gallus , In^refliu enreerem tenebricoTum percuflum» Marium» 
. vidic ignem exoculis Marii emicantem audiitque vocem : Ttme timo Ma- 
rum ttterfeere attdts ? Tenitu* ftigit Cimber & Mlntumenfes miieratio» 
ne 9e reverentia viri quondam vindici» Itali* dacìi Marium dimifcre. 
ir Cimbro t olim è numero hoftium à Mano devi fturum. 16 Mari, 
quem vlftorem oderai. 

ntc- 



L I B E H II. 47 

Vìderat immenfam tenebrofi inearcert lucem, 

Tembilefaue » deus fcelerum: a Mariumquefu- « 'uriti hjt 

lurum. «item utrluf- 

•Andioratque pavoni : Non 6«c contingere fai eft que fune geo*. 

C*//* ff&i : <fV&«* multai hit i legtbus avi , x'kmùbarkt. 

^Antefuam mirteti 4 vanum depone fnrorem. futurum fcilf- 

Srlibet uicifei deletafmneragentis 9 VLi*^™* 

5 ti une Ombri firvatefènem, 6 non ille favore 3 Morti. 

Tfuminit, inrtnti Smpemm protetta* ab ira , 4 Cupidira- 

»*■ >• j *. . j .*• * f e,B roei iota» 

Ver fermt & Romam cucienti perdere fato rimendi. 

Sufficiente 7 idem pelago de Utut iniquo * Me f **I«u* 

8 Heftileminterram,vacuifquemapalibuia8ue 9 UmÌ? inferii 

9 N«m£c triumphati.jacuit per regna luguttba , ex » u « relacu- 
EtFmnot prof it cinerei "fotatiafati S^uìS 
Charthago , *Mariufqne tttltt : par iterane facente* fa. 
Ignovere dai. tl Uh y cai ' * *i* etiopi tr«* . femELi!" d« 
1 3 Vt primum fortuna redit : fervitia folvit quod Mario ' 
^Agmina: ** conflato favai ergaftula ferro «JS^r fed 
Exaruere manne: l f nulli gefianda.dabantnr iEfcerenrurT 

p hoc effero vi- 
ro ufuri prò fuo flagello. 7 Marlin à Mincumcnfibus dìmiffuc t iter mare 
verfus per devia corripuir » Te in fcapham coniecit , infurgente cempeftate 

fubcrnaculo fratto delacus eftad in (ulani Meningen , ubi receptis qui- 
ufdatn fociis, auditoque filium fuuoi cum Cethego falvos in Africani 
erafiflè ad Hiemfalen» , & ipfe ad agrum Carthaginenfem rrajecir * ibi in- 
terd&us a Senili proetotii licore , ne in Africa pedem ponerec : Renio*, 
ria* inquit M.rius ,/r*f<nt, vidi/fi te C. MarinmtxuLmmrudeiibui Cor- 
tbagmisfedentemjboud mate "fortunam tyn urbis» érfuorum rerum mutar jonem 
in cxemp temei proemia. Plutarchus. Et Ctmbrum in Mario, Mariumque m 
carcere yiclum. ^jMCwnftdlotiens , txul<jue , txtxuU Cvnfìtl : Etjaeuit U» 
bjcis comj>arjac7u> a ruhtis » &e. Manli. 4* 8 Cui in terdicebaturà Pre- 
tore 1 hoftls declaracus , vcl . Mario inreftam t qui eam fubegerat. 9 Nj» 
fai/tre» ìpfenudus, >r/defo!ata* incolis vacua , aufrara. 10 Cartila- 
gini lolatio crac Marius huc miferiarum adaftus : Mario , homulo , tan:aa . 
urbis escidiuan & ruina. 11 Efreras» immane*» quales folentefle barba- 
r or uni . 1 & Mar tu* (loie màytr , fi quidem career , catewt » fuga , exilium 
boriificarera*tdignitJtcm. Floruilib3 cap. a. 13 Cum C. Cinna Cof. 
ad popul. referret de revocandis quo* Senacu* , tra volente Sylla , hoftea ju- 
dicaverat , 8c de adferibendo novorum civtum x tribus veteribus xxxv , à 
diflideniibua Coff! in media urbe difeepearum ed. Cinna Urbe pulfus a Cn. 
Ottavio collega, folicitat urbe» Italicas , vires undique concrahit fervis e- 
tiam ad liberi arem vocarìi , reverfum Marium fibi^un«it, quadruplici ag- ' 
mine urbem intrant Cinna , MjriiK, Carbo * Scrtonus, in adveiTarios defw- 
viunc. 14 Manici» & catenii folliti fervi modo erga (lui i claufia, capeflunt 
arma. 1 e Nemo apud Marium in honnre aliquo erat , nemo (ìgnirer* nifi 
qui federe infignia eflet , vcnuTec cefarius in mi li tiam. 

Signo) 



4» t V C A N I 

Siins dmeit, nifi qui fctlerupt jamfeeerat ufum % 
t Lete Appli- ^ttnhratqm in cafra nefas. prefata f quis UU 
num de hac guisfuit UU dies , Maria* quo mania vi&er 
beli!' Roruro Coni P mit ? ***nteq'"t gradu mor sfava cmurrit ì 
lib. j. cap. ai. ' Sebilitas cum plebe petit : lateque vagatur 
gutarehum £ n f s . £. ì nu u reveeatum esl peftereferrum. 
% Ncque \\% * Stat cru$rin templi* : multaqutrubentia eade 
parcebarurqui Lubrica faxa madent. nulli fu* prefuitatas .• 
ara* confuge- * Km finis extremum piguit vergentibne annit 
nnt. , Pracipitajfidiem :nec primo in limine vita 

lj ahcruSr Infanti* mifiri «afcentìa rumperefata. 
jam pèdem in Crimine quo parvi tadem potuere mettri ì 
f/«5 n h'aben. SedJkUs eftjam ♦ ^iwit. trahitipfe furerò 
tibui, tnorrem Impetus : & > vifum efi f /«ftff, quafjfe noci 



4 Accepifiea- . _ ••"" ' . 

aimam quam 6 Innumrtum Pars magri* per tt : rtputtque cru- 

2 ¥tomifcue ViSer ab igneUvmltne cervice reàfis, 
tara innocen- Dum vacua pudet ire manu. 7 fpes una falutis 
ceore» ignoti 0/«»k polluta fixijfe trementia dextrs : 
pariter ac no- J|^#//« licet gladi* mortis novafignafequantur , 
gUdTdunr^ 8 *>eg*neripopulus,vixfecutaloBg*decer*m 
xac numero. .Tic meruiffe viris, nedum breve dedecut avi » 
qu^hoc €'vitsm,d*mSyll*redit. Cuifuneravulgi 
fuii flgnum uc J7«r* V4«r / 9 vix tefparfum per vi fera Bebi 
qu'of^nqSe *' mum * r * s ***** carpentis membra »° mena 
lite non refe- " ' Diftefiijfe manne : autte » a f r*/«g« malorum 
bw%ucami. ' ? %/inUni * CU Ì W l*ceris pendentia canis 
kuinihil re." Orafcrensmilesfefiarerantiamtnfa 

fionderei auc 

quibus nianum ofculandam non pcrrexiflct , S'tgmtm faàt erat drx:ramtt» 
Ti?iffè tiranni, 8 O degenere! ! qui Hcet undique morrem minitentur (tri- 
tìi gladi! ( veline ram turpi ofeuli obfequio debere aeratesi Tel longiffimam : 
mulro minut redimere brevem in vita eaque ignominiofa moram>ufque dura 
reverfus Sylla & hoi qui vitam Mar li munereltabent » perimac. 9 vix mi- 
hi vacat Aere te fi Baebi , manibui militum & turbse dilcerptum. 10 Tur* 
bsemultitudinij cingenti» te. 11 Legitur & DifeetfpOt. it Quica- 
lamitarem iHam mulro ante Metello przdixerar. 13 M. Antoni! cTatifl". 
oratoti» > qui Immiflb» ad trucidandoti illum percunorcs eloquentla deraul* 
ferat , caput abfciflum AnniusTrib. détulic ad Marium coenantem * qui ca- 
put illud per fiimmam animi ac verborum inrolentiam a' iquaotdiu contre&a* 
tuoi rollìi» dclndc affigi juflìt. Valer. Max. I. o,c. a. Cic. de Oratore. 

Tmpo- 



L 1 B E R II. 4 » 

Impejkit,trunees Uceravit ■ Fimbria" 1 &*!**• « EffennMa- 
Sava 1 Tribunitio maduorunt rebora tubo, rii n.ile». 

♦ 7V f ••?«« negleclum violata Scivola dtxtra hJJJ' E* * Jl 
v^nr« »^/Ww penetrale dea , femperque calentes tuo aherum 

JiaSaverefoces ifarvumfedfefafeneQue ft^rtorwT 

Sanguini» e Judit jttguU,flammifque f peperai. a. e. »i. filium 
« Septimue hae fequitur , repetitufafiibue» annue: * ^{JJjJkaJ 
7WIll*fuit -Otta Marie modus, omniapaffe >' ne in militua 

£u.apejor fortuna petefi t atque omnibus ufo , SSriS- 
£«4 «w/wr ; » menfi% hemini quid futa pararent. rec , re ^n A p- 
lamquotapud9 Sacri cecèderecadaverapertuiaf P ltn « ? Lo- 
*><•* £0/0114 tulttfiratas quot porta caterva? « cere,unde ma- 

19 Tutu cum pene caput mundi, rerum q uè poteflat l«n« pnecipi- 
Mutavit tralata locum, Romanaque Samnk dSuSSiSé 

K/tr« Caudina* Jperavit vulnera Furcas ì Lidnii Tribu- 

ty/fc *••*«•• immtnfts accejìit cladthus ulter. hZSSSS^ 

jUequodexiguumrejUbatfanguinisVrbi {cidit, Atti exponunt 
Haufit ; ■ » dumque nimisjam putrida membra re- 5? j^unl "^ - 
Excefiit medicina modum, nimiumquefecuta efi , rabaiu", P raa. 
^Jtt « «wréf duxere, manne. l% persero necentet ; *>»* fan «« 

iSW cune fam foli pojfcnt fuperejfe * 3 nocentes. MarTun Slum 

refert. 
4 Mucius %-inqtùt , Scaevola pontiftx max. Vedale» implexu» arai tantum 
non eodem ign« fepeUtur. dextrx Marii. ut modo v. 1 1 a. r No» extinxit, 
ut cui parum eflet languinis. 6 Septimu» C. Marii Confutali*» namque 
Inter fextum & feptinmm intercedebant «7 anni. 7 Intra dies quam inie- 
rat confulatum tredccim * morbo laterali & infanta obiit annoi natus 70, 
8 Experto «rome» cafu* quo nomini fata decrevlflrenr< 9 A4 Sacripor* 
rum » naud procul a Praenefle > contra Marìum ( C. Marii filium * Uve ne* 
potem ineertum ) Sylla furie: cum aufem Praenefle rugifler » obfidlonem e* 
juf Sylla delegavi! Lucr. Ofelia;. Marius cum per cuniculum cape arer evade* 
re ( U*htbttt!»>,monem fìbi confeivit in cuniculo cum fuga? comire (tritio 
g)4dio occurreni t> &c. Sylla Lamponium & Felcfinum Samnitium du- 
ot». qui ad Cof. cbfidione exuendum advenerant» ad decimumaPort* 
Collina iladlum cànfecutus magna ftrage fudic. Afuà Sacrifortum & 
Colina* 70 ampli** mlàa SjU* coaci.lt/. Flora». 10 Proroiferat Ma- 
rini Samnitibus , qui à fuis partibus Veterane * fé tralaturuni caput Im- 
perila Roman ts ad Samnites. oui jam (pem f onceperant fé majort clad» 
preuuros & mifiuros fab graviori jugo Romanos , quam ollm T. Vetu- 
rìum & Sp. Pofthumium ad Furcas Caudina». Saltum abrupeum in Ap- 
pulia» ubi Romani à Samnitibus fub higum miffi. Liv 9. ti Cum ad- 
verfariis 8c fedltiofis oprìmot cives tolfit » velue acrior cbirur(ru»> qui mem- 
bra fyncera Se fana cum putridi» 8c corraptis excidit. ia Hinc illud Me- 
teli! : Statue tandem <pms perdirurus b. hinc 40 Senatore». Equitet 1600 
una tabella proferipti, 8c vox Illa Furfidli : Venrt aìi^ms itbtrt* quii/ut 
imperare;. 13 Crudele» Syllani. 

C * Tunc 



5° L V C A N I 

Syf£P£ a jX£ * Tuntdata liberta* odiit>refolutaquelegum 
nartis occi- * Franis iraruit.non unicundadabantur^ 
cxvMdebw f * S'àftàr/ibi anfano nefas. fernet omnia viSor 
taurtim in' * luffirat. infandum domini per vifceraferrum 
F rat feì v yU ^* < S*' famulus * nati maduert paterno 
«urà hÌ?°* Sanguine: 5 certatumefi* cui ctrvix cafapannth 
quifquecon- &***&! infratrumceeideruntpramiajratres. 
duSuuVfS. 4 Bufa repUta fuga, permiftaquevìua feputtu 
Ieri* libidi. Carperà : necpepulum latebra coperò ferarum* 
»' Propofito "** Uqueofauces » elifaquegutturafregit £ 
perctrffortbus ftic fi pradpitijacutatus pendere dura 
PWmStale" 5 D'ftt"'* pt^JT"* h *»* 9: ******$** cruenti 
tbduobur; C in'- Vtikrì 6 rapuerejkat : bit 7 rebora bufii 
dicibuj pari £*t rM 'f /fl/S/ii , net dum emmjanguinefufi 
EiuS "dil !>«/#* «'* fiamma* ,& , dum licet , occupai tgnet. 
ciò, oeculentt. 8 Colla ducuot pile tiepidamgtfiata per urbem » 
lAfi^qì?; Et medie congefia fero: 9 tognofiituriUic 
ipforum ob- Qui4f*id ubique laitt fielerum, IO non Thrada 
Sin?** pa " Vidit " Bifi'niiftabutit pendere tyranni, (tantum. 
4 Latebra* Poftibus cintai Libya ; N«c grada marent 
SSiehJS C & n r " k"™ 4r ' < " ta Pif**fi*vit in aula. 
luftris fera- ***» /«« tabefiuunt > confufaque tempere multe 
T "aÌ Z)rtO<* * /im 'J ere ' 3 "* M/ » mifirerum dextra pàrentum 
6 P«ri P Weì Oltigit, ù- pavide fubdmit cognita furto. 
praeoccupave- » + Mequt ipfum memini eafi deforma fratrie 
bus &* c'ìw 0r4 '*£• cupidum , vetitifque imponete flammee » 
^u lv;ftium Ow»« Sy liana lufirajfe eadavera pacis : 
? Ugn^ogi *?***** 9mnts truncet. cum qua cervice rocifum 

» AbfciOà miferorum capita, vulrum ac fpiricumretinemia Inconfpe- 
Oum fuum Sylla afferri volale , ut itta otulis quia ore nera* erat . mande- 
rei. Val. M«n ai. 1.9- cap.a. 9 Ex acervo capitum in foro congefto- 
rum , cade» dandeftlna paniere. 10 Non tot cadlbus in fa mei tue* 
runt, non tot capila poftlbua fui» affixere. Diomede! rex Thracia qui e- 
ouojhumaniacarnibuipavit,- AntausLibya gigas qui hofpitei ad palsc- 
ttram provocato* viaofqueoccidtc; OEnomauc qui fili* fra procos cur- 
ry confai* us toterfecit ( de his vide My thologps , & , qua nel ad Senecie 
Herc. Pur v. «e. Herc. OEc. v. 34. & Thyeften , v. 138. ) quot Cavile Syl- 
la csedibui» quot capita Roma in foro congeda fuerunt. 1 1 Biftonis civitai 
Thracia, a Bilione Manli & Calirhoes fil. sa Pifx, Civita» Elidos, regia 
OEnomai. « 3 Qulbu» imernofd poflent de à fui* igntìku 14 Hoc à (eoe 
f uo diftum fingit Tutta. ' 

Cwi- 



L 1 BER IL 



51 



Convtntat t *uajiffo caput. Quid « fanguint,mauet t^aurfbiiiis 

Placate* Catmh teferam ? cutviclimatrifit* " ' "* 

Infermi MariiUjforfan nolenttbus umbri* , 
fenditi tnexbUto non /onda piacula bufi» : 
0*m lauro* artu*» » aauataaue vulnera membri* 
Vidimut t & tote auamvis in corpoHcafì 
UH anima letale datum, meremaue nefanda 
Ditum fìttoti* perenniti 1 patcete metti, 
v* vulfa cadétto mauu* , txoQamuo bugna 
Talpitat , à- mute vacuum ferii atra meta, 
Hicantes, aline 4 fpitamina natie adunca 
•Amputati Hit cavie evetvit fedibus f erbes % 
Vltimaaue iffodit frettati* lumina membri*. 

6 Vix trit ulta fide** tonfavi crimini* unum 
T§t poma* cmpiffe caput, fit mete ruma 
Fraaa/ub ingenti mifcentur ponderi membra v 

7 Nec magie inferme* veniunt ad liteta tranci , 
S^ùmedtn perierefreto. quid perdete *fru8um 
Juvitt &, ut vilem, Mani confondete valium ? 
njtfcelu* bec Scylla cadejque ofien fa piacerti , 
^fgneftendus erat.9 Vidit Fortuna colono t 
10 Praneflinafuot cun&osfimul enfe recifot , 
21 Vnius pepulum peteuntem tempere morti*. 
^TuncfiotHefpetiay Latti \am fola juvtnt ut t 



Catulus, qui 
coMeei fuenc 
Marti, te cura 
co de Cimbri* 
triumpharat ( 
ubi fé a Marie 
moni defUoa» 
tum audiric» 
in cubiculo 
fuo, receof 
calce illito net 
dam perficce* 
tt> carbonlbat 
accertiti fpon* 
te fuffocatuf 
eft. In come 
Ditionati Ce» 
rtitus frater à 
Svila jam pe* 
ritc fibi conce* 
di Mariumlm» 
peratoris fra- 
treni quem a* 
pad Luft. Ce* 
tuli fcpulcbrù, 
ranquam ma- 
nesrYatrispta* 
carurus bra- 
chi is,crurlbu% > 
safo i aurifnut 
murllatts,exe« 
cìa lingua ,o- 
culli demum 
effoflfet ferva* 

vit aliquamdiu > ut per fingulorura merobronim camifjcinam moreretur» 
* Singulis tnembris fineulainfligebaiitiu* vulnera fccruciarus. % Meni- 
bratim cruciare ut fuperftes eflét vita ad dolori s fenfum. Ita ferì* imperavic 
Caligula, tafinuatjtmori. 4 Naturai, e Oculos «v'kavc , Sophoclesiti 
OEdipo. Ra&ct ab ima Jk*ditMSif*ljQS fanti B*ohi$ orbes. Sencc.OEd.v, 
9*56, vide & qua? nos ibi. 6 Vix erit dign uni 6de, unum corpus capax fui/Te 
tot poenarum. 7 Non minus lacerum & defórme fuit Marti corpus « quatti 
eorum qui co II ap forum aedificiorum rulna attriti flint j aut qui merli feopulis 
alliti & pifeium efea fàcri lirus appellunr. 8 Oculorum pabulum» & ufuraro 
voluptatis quam percepturus erat Svila agnofeendo Mariura. 9 Slgnantec 
8c empbatice exprobratur Fortuna:, Pneneftino tempio & cultu celebri, fuo* 
rum negle&us. 10 Lucretius Prsenefte recepto Senatore! omnes , qui 
Mario fa viflent parti m interfecerat » parti m in vincula conjecerat. Advc~ 
niens Sylla V. M. Prarnefttnorum fpe lalutis P. Cetbegum data » extra ma- 
nia munldpti evocata , cum abjeftis armis huml corpora proftraviffènt « 
interficienda , te per agros difoergeoda curavlt. 1 1 Uno quafi icru , in- 
tra fpatium quo unni interrici poffét. ix Quatuor legione* contrari» 
pania , 8c in bis Samnìtet quam plurime , namque hi ex Itali* foli Mario 
oc Cinmv adhcferaac » in public» Villa ( qux In campo Mariio erat ) ob- 
cruncarijvflcrat. 

C z Con* 



5* L V C A N I 

ta?mpl£" C9nci( l it >b' *»*&** ****%Uvit » ovtUaRoms. 

tfo'loca fcpea *•* ftmulinfefio juvenet occumbere lete , 

& «.celli*. * Sepofames , pelagiq uè furor, fubitaque ruirue, 

qS° |!e* por,- *-** r «*# : terraaue lues, aut bellica c/ades, 

tea , qui erant Sumquam pmnafuiu * denfi vix agmina vulgi 

jbam CenS. **! er & '**»&*** immiffa morte caterva* 

rix fuffragra Vittore* movere manta. ? vite cade per atta 

*Fame.tem. ********* * dubiaque labant cervice : fed Mot 

pettate , mi- Magna fremii firaget: peraguntque cadtverApar- 

fo'toc pèriiOc Cédk '• viva gravet elidimi corpora trunef. 
«JJP^"; "Jj * Intrepidus tanti fedit fecurui ab alto 
fu?plic?u'm,u" Spettajor /colerti: S tniferi tot tmUia valgi 
niu -VÌr fl " u "* Non ptgmitjitf effettori. 6 congefia reteptt 
•uéitum. °° n 0mni * TyrrMnus SjlUna cadavera gurges. 
3 CxdentibUs Infiuvtum primi cecidere , incorpora fammi* 
IVfcrr?"* *'«***" 7 bafererates, & firage cruenta 
ftringendùca- Interruptus aquisfluxit prioratnnit in aquer, 
Sd«?d?hì Um 8 ^ dm9l * m fatitundaj(equent:9n*m "fangwnu 
turba flipaca. .^Iti 

4 lpfe editio- Vis fili fteit iter , campumque effufa per omnem» 
box octofua ** * r »*cipifique ruens Ty bornia adfiumma rivo 
fpeftaror. Harentes adjuvit aquae : neejam alveus amnem* 
MT?n pircum **t u retinent ripa, udeuntque cadavera campo. 
congregati* , Tandem Tyrrhena* vix eluttatns in undae 
«5«m "Belio- £*"&**** 'ctruleum torrenti dividit aq uor. 
ute vocavit, a- ■ ' Hifne t Saint rerum , Felix hit Sylla vocari 9 
pud quem 

éum verbafacerer, auditi lamentabile» monentium quirUatus pertemie- 
runr Senatores : III* confami & nihil mutato viiltu dicere pergebat» eoa. 
anirnum emioni fuse adhibere jubebar , ncque curare quid torisfieret: 
Q!!9"' , 1 ,en ' ,nro: dosho'mne*n»ojiiiru caftìgari Mutar. Svila. * Cen- 
tum civtucn M. in bis Seuatorcs Ve. Confutare* xt. Equeftris ordini* 
MMDC. . 6 Cadavera in Tyberimprojicìj«fl"a , qui injeftorum haud 
capax priora undli admific , pofterius vero injeftaprioribus fupcrnataruin 
non rluminc derocrla. 7 Crtuam FMUbttìtac utrfaper dntfa cadavera prò. 
ra. Juv.io. 8 Adcadavcrum aggereihfubftitituTidapoftcrior. 9 Me- 
nu* » iton. io Copia fanguini* impellic undas Tyberi* » qui cruore auftu* 
mundavit, reddWItque cadavera in a^ros ejecìa. 1 1 Enmuibut a? ir Felici s 
etpnm-n o/Jiqutndam putriti houle Valer Max. 1. 9. e. »,quem locum lege 
fl«.J>&i.(inquir. Solinus e. 7.) Wut fittivi efl , ^«^/wz/f^.lndignatus 

foeta exp-robrat illl cognomenta Antiphraftica , qui Te Confervarorfi patrise, 
elicem, & Venullumdic! voluir , libero* , Fauftum Fauftamqueappellavic. 

Hit 



L ! B t & 11. ' 5| 

Hit meruit * tumulum m« dì» fi hi t a Sere Campai , Dittare 
* Hoc rurfm p Attenda moment : hoc ordine belli abdicata Pu- 
lbtomr, hicftabit civiltbus exitus armi*. Jtf £&% 

\ Quamquam tritarti grauora meius , muhoauo dicuiari inte. 

tùitur à%m "«• Magno 

Human genenm majore in pralta damno. nus elat.u , in 

Exulibue Mariis bellorum maxima merce t Straaiif* , ti 

J?«mm recepta fuit : *k />/«* vigoria Sylla & fcpulr u«. 

Profitto , invtfas penitue quam tallire partii. * i™ fciex) 

JIÌm alio Fortuna vocasi olimque petente* ' nobifjamim- 

Concurrunt. neuter civiltà bella moverei , minent, vd e- 

Cententus , quo Sylla fato. 4 Sic mafia fenetlus *5 K rOT,or » 
Prateritique memorfUbot, metuenfque futuri. j Mariua qul- 

~*f »«* magnanimi percuoto pe&ora 5 £r»; j f^ediniS 
T«rr*r. « & intanto pavidi f or midinemotui libi in patria» 

P*f* populilugentu eroi ifed 7 noaefop.ro . E5ITShSri6. 

farrhaps obliquos Heiicecum verterci anes , riorum vindf- 

xAtrta « r0rj|«ri ^aj#i# ? non ampia Catoni s, ftam.at noftri 
Inventi infomni vohentem publica cura nòVconten tf , 

Pota vhum 9 cofufquo rrbis, cunliifque rimtntent, acerrime de 
" Stcurumquefui ifarique bis vecibus orfut. jf^TaCS 

1 ' Omnibus expulfo tetris , olimquef agata defeendentet , 

VirtutisjamfiJafide,. «* quam turbine nullo SSSwfe 

Zxcutiet fortuna iibi tu mente Ubantem alnnuncmo- 

Dirige me , dubium certo tu « » robore firma : {tur; ™ t » ^ 'jJJ^ 
JNamquealiiMagnum , nel Cafaris arma fiquaw aliquismeroe- 
.'4 Da* •»»■**♦ Cato folité erit. • ? pacemne tutrit, J^gJ^ 
Incontuffatenemdubio vefiigia mundo t tura, 

a * ,.» «FuithicM. 

Bruma Junli Bruti f. propter ingeni uni , ftudla & mores à Cicerone multun» 
laudati» »pofteap*rcuflbr Carfari*. 6 Pro nee , ut fupra v 37. 7 Nn- 
cto urfa majore circumvol tente Tua plauftra, iiut**ii voi pclum. Fuit 
■tttem Hcllce feu Califfo fitta Lycaonis regis Arridi» , in qua ParrhaRum 
oppidum. 8 Aruncull, eratenim Brutus Catonis exScrviliaforore ne 
Po'* 9 Utpoce homtnit rontfaentìs flr frugai is, piane Stoici . in- 

T^H* ^*4» bic poftea Urie» (ibi morte» «onfcmt. 10 De fé mìni- 
me loliclcura » ut confummatum Stoicwm decult. 1 1 O lùlum perfe- 
w« virtutUt quam alii jamdudum expuleninr * domiciliuro * quo unico 
relicto esemplo duch» credant nomine» effe ▼trtuiem. 1 1 Hor. ode 5. 
Ilo. %. SMjhm & tetnetm prefitti &c. 13 -Ratlonls (labili tate 
14 Tu mihifohnerfaaux. if Ut à beilo fepantbusomnlnoabftineJS 
jb pFOfòfito «onftant , cuna cancri omnea labent. 

C) ' *A» 



.54 L V C A N I 

i An poti»' oén placuit» dutibu$ fielerum,populiquefiirtntk 
IiiiUbu*?b l \ cl * Aihmim '» i ft" mcivil * * nbfilvere bellum ? 
K'immìfcere? Suemque/ka rapiunt fielerata in prati* 3 cauf*: 
* Probare oon Hot pillata domus , legefque in pace timenda ? 
5TfiS?Reip. Hosferrofugiendafames&ndiqueruins 
libertatis de- Termifcendafides.nullum 4 furor o^git in arma» 

P. R. bcnefi- * T«tjG £«tf* placent ì quid tot duraffiper anno)» 
r*L, ^Ì?-* ìnfnit immunem connoti moribus avi > 

luzqucdigni- _, - . , r . , , .. * 

tatis acque fa- Hoc fi lum Unge prettum vtrtutts ha btbts ì 
Jutis tutela; a- 6 ^f c a pieni alios ,/acient te bella necentem. 
bum propter „ « T ' a *% ... y . ..# 

flagitiadome- 7 ^i* tantum o Supert Itceatf ertattbus armu* 
£f«» JnopJam 1/4/ «/mi» moviffi manuf ; necpila lacerti* 
timor judìcio- <M#«t tuiscaca telorum in nubeferantut : 
rum & Teguoi Ito f»»f4 incajjum virtus eat, ingeret omnie ' 
Sfarmi & beh fortuna Ubi. quù mlitabift. y 
rapir , omnes Enfi mori, quamvit alieno vulnero labent , 
K^TuiSam Et fi't"' e JT e tuumì * meline tranquilla fine armk 
permHcerepu- Otta fi lue ages: ficut caleftia fimper 
Wex cupien- I nc9He ufafuo volv untur fidtr+lapfm. 

tMens case» 9 Fulmimbus propior terra fuccenditur aer , 
belli libidi- Imaque teUurit ventos » traQufque corufft 
yVropier pa- Flammawm aeiipiunt : nubes excedit olympue 
ceni beiti fi. L t g e deum. minimi* rerum difccrdia turbai : 
^uféx dlmtna ftcemfUmma tenent. *° quam lati C*f*r* ** ni 
tua à bello im* ^Accipicnt tantum veniffi inpralU civem l 
parebit te nonprebafle caufatquibui^lii ad bellum fufcipiendumexdran* 
tur ipfi nocentes ante bellum, tu non nifi cum bello. , 7 Atque utinaro no 
rune quidem pravis & corca cupidJne a&is ad bel lum civibus mifcereris, 
vir tam fanSus & integer, ut ratio belli à te folo pendere videatur. 
8 Optime igitur & te dignum re ceri s , lì oranino à bello abftinueris» Intra 
ocium tuum fecurus » fupra mortalia iftaTubvedtui * non fecus ac coeleftia 
Illa corpora immotust imperturbaius. Talùeflfcp*mù ,prflifut » qttafys mtatdt 
fiatw fupra Lunam. SemùerèllufirenumeJité'C'Stntz. epiil «9. 9 In- 
fima aeri* regio pontu«3c terra vexanrur ventii , teropeitat^us , fulmine . • 
montes vero qui nubes cacumine tranfeendunt » in turo politi interiora de- 
fpiciunt*. io Quajn gratum credu fore Ccfari » quantum ubi ipfe place- 
bit , fi modo tee tranquilla? paci* propofito ad bellum civile protment , e- 
fiamfiadparte^fibiadveifas? écleiolum ( fiditi placet) pronuncwbitli- 
berum , fi poli Confules ( quorum fuerat fortiri Italiani , durare exercitu», 
bellum gerere ) & Senatum ♦ aufpiciis Pompej i privati hommu fummo im- 
perio fubjeftos ; Caro quoque pedibus iverit In fervitutem Pompeji. vide 
ajnplum de Catone tcfti«aoni um Sen. cpift. or . 5c epift. 14. 

<V4W 



LIBERI!. 

Som pf alata fku nunquam diverfi deUbìt » Qss 

Cafra dacie magni, ntmium placet ipji, Catoni £$£; 

Si beium civile placet, pars magna Senatue , neque 

Et duce privato gejlurm prmlia Con fui {J£ ] 
SoUicitant,ptocereJffue atti: quibm addo Catontm ro ipfc 

Sub juga Pompeji ; totojam liber in orbe u\§itu 

Solm Cafar ertt. ' quod ft prò legibue arma alìquk 

Tette juvat patriis t libertatemque tutti ? ,e S w * 
Rune neque Pompeji Brutum, marne C a firn hofie, nr&ì 

Trf beium vittorie habe. Sicfietur. at iii ■«»« 

^Arcano facto» reddit Cato pecìere veceu fi™* 

Summum Btutt nefas civiltà beUafatomur : " tìque 

Sed tuffata trahunu virtù» finirà fequetur. hnolt 

Orimtn exit Supera & * mefeciffe monterò. tri*. 
* Sidetaquu t mundumquevelit fpeSare cadeutem J^h,'™! 

Export ipfi mttUA ? qua , cum rmat ardnm athet , ceffi rar 

Terra Ubet t mifto coèunt'u pò ndere mundi , arma 

Complofàstenuiffimanm: ^ gente/ne furorem ' | D t , m 

Hefperium ignota , Remanaquefgna fequentut, «**&» 

DedmQiquefretu alio fub fiderò tegts ì '£„,'", 

Oliar filu» agam ì p*oeul hunc arcete fnretem I uro ol 

$*/>*/■*' , mefar* T Dacas ut clade Getmfque ™ g£ 

Securo meRémacadat. 6 ctu morte pareniem lo mif 

ìfatorum orbatum ybnguri producete funrn JJJJjk 
*Ad tumulum jubet ipfi dolori juuat tgmbm atrù terim' 

ìnfimi/fi manne, conjltucloque aggere bufii Mm 

tpfum atras ttnuiffifacet .* non ante rovtUar t bus? 

Exanimem quam te cempUQar Roma, tummqut " fnc 

ISonìen bberras, & inanem profiquat umbram, niJnc* 

7 Sic eat: immites Romana piacula divi "« & 

' un 

noftri : ego vero ignavus fedebo ? procul abfit & me h*c recordia. 
matìz pop. (apra v. f^. Sunt tamen qui nolint buie w& Virgil. 8 
Silio i]» licentiam priorem corripiendi permittere « fubftituant iti 
pop. ad mare Calpfum. 6 Annon Hoc dabo dtìUrì & amovi erga 
àuod erga libero» 9 Nato fupraroa folvo libens : Quiduipairi*? N 
Jenni 6 patria» non tibi deero dulc* noraem Libert at. 7 Sic iti 
veline Gbi (icari unìverfo Rom. Cangiane : Cor meuai roorer ? O ti 
parriam expiandamlibertatem^ue ìmperii cuendam » diisfuperis, i 
{ufficerei caput hoc meum omnibus diri» devotum, nt Publii UecH 
prò falute exercituum in proelio contra Samotres. Hiftoriam , titu 
votionis formara lege apud Liv. 1. 8. de pane. 8c de fìtto I. «o* 



S* L V C A N I 

Piena fèrauì : nullo fraudomue pinguini bwllum» • 
O utinam , calia uè deis , Erebiaue liberei 
Hoc caput in cunQasdamnatum exponere panar l 
Devotum hofiites Decium prejfire caterva t 
i Rine Pom> jM e i gemina figant aeies , me barbara te tu 

ìSn!r a iana! lnC * * htni *» rb * P ttat > <»»&" '& P* vitu »*ft* 

* Rheni acro- Excipiam medium totius vulnera belli, 
Gahi?quic«- 3 tiùredimat fanguis poputosi hoc cade luatur, 
faris tigna fé* guicquid 4- Remani meruerunt pendere mores. 
VmÌuI. %Ad W curfaciles populi » tur fava volente* 
4 Mali > flagi- Regna pati pereuntì ? mefolum invadite ferro » 
,U Me bfta *Me frufiha Uget & 6 inania jura tuentem : 
ceni ry rannidi. Uicdabit, hic pacemjugulu4,finemque laborum 

* Opprefla. f G 6n tibm Hefperiu: 7 pofi me regnare volenti 

S. SiSSo XonoptueflbeU*. *auin pubticafigna , dueemque 
invenierur,qui Pempejumfiquimurì 9 noe, fi fortuna favebit » 
JjSs'Tueaw?^ H une quoque totius fibijus promittere mundi 
* Hortatur 2fon bene comper tum eft: ideo me milito vincati 
SHapeflet X'fi'ifivicijrejtutet. Sicfatur: e> aeree 
da 9c Pompeji Irarum movtt fiimulos; lo juvenifque caiorom 
|»cm reddiu £ X cit*tin nimios belli civilis amorèu 
9 Ccftrem af- Inforca, 1 1 Phabo geìidas pellente tenebrai » 
SbóT^d*" Mfa'f 9 *"™/ 9 ™ squatfantla X1 relitto 
dura tomper^ Hortenfi mmrens irrupit Marcia bufto, 
gu» eft : de Quondam virgo terse « % melioris jun&a »* mariti .• 
Kqwt?h5u« Mox ubi connubi »4 protium,mercefque foluta tfi 
Itaqucaufptda Tenia jam fobelts» aliot fetundapenatet 
«STfibi 7c4 ^pl'tura datmrì ^ gamntat è fanguinématru 
patria mili- Permifiura demos» /ed pofiquam condidit urna 
30 C *Bruti. * 6 $ u P rtfn " ci***** miftrando concita vultu 
xi Oriente Effujas Untata cornai, concujfaque pe&ut 
ìa 1 Caco Mar- Vtt ^ 9fi ^ m ™bri'> ' 7 cinerefque ingefiafepulcri $ 
ciam uxorem, l * Non aliterplacitura viro, Jte mafia profatur: 

ex qua * fu- 

Yceperat nlie* » jamqot gmidam amico Hortenfio poftulantl «flit , quo 
defunto eandem recepir. Qopd illi exprobravit Csefar , inefeandi ( in- 
quieos) Hortenfil cauradimiìu pauperemquam poftea recipe r et ditatam. 
i) Catoni*. 14 Ut pater eflct crium liberorum. ir Catoni* & Hor- 
tenfil. 1 6 Cinerea fuperioris mariti • Hortenfii. 17 Afperfe cine- 
ribue mariti. 18 Inculca» negletta 8c morena pUcitura inculco & ri- 
tto Caconi. _ 

Dum 



L 1 B E R it. 

Dum l fìnguis inerat, * dum vis materna^ pirici » .&**« 

3 luffa C*f* Ò- gemino* excepifeta mariros. t**?** 

Vifcmbns Ufiis, 4 partuaue cxhanfta, revertor *"««' * 

Iam nulli tradenti* viro: > da feeder* prifii 5*Tua\. 

Illibata tori : dà tantum nomen inane tradid'u 

Connubii : « ji&at tumulo firipjfjfe, Catoni/ "esc* 

Mattia > 7 nw dubium longo q uaratur in avo , « Reci 

•Ai attirò» prima* expulfa , an tradita, teda*. dicali 

8 Non me latorumfìtiam 9 rebufi[ne/icundit fintini 

sActtpìt Un curai vènia , partemaue laborum, 37**. ' 

X>4 «wfo t4/frtf /?f *J ' <»r tuta in pace ulinauar, ki Tcrib.» 

Et pt civili prò fior 9 Cornelia bollo ? Maraa 

Hufiexore vtrum vocei, & tempora quamquam . ^K e in 

£««* '° «/mim iorktjamfato in bella votante : & »pu< 

1 * Feeder a fola tamon , itoim^m carentia pompa *«tnè 

J*r» piatente fatritqut l x dtos admittero teftet . ri™ an ti 

ij Ff/?4 coronato non ptndent limine ferta \ Jic^par 

Ulnfulaaue »f in gemino s difcurrit candida poftes , futura i 

««" Lttjtimajg * facessi gradibufè * «a&»à *é*r. •*»«" 

&«f torm,* & pitto vefies dàfcrimmat auro: (nis Jumrii 

■* Turritaque * premeni frontone matrona corona, adverfu 




_._ , Dianatn. vidt l*iut. Roui. Quarti. », & quae no* ad Medeam S 
lj In celebritate nuptiaruw pofies Ac januaa uoribu* 8e fella fro 
rubane. Juv. 1. 6. ▼. 8o. i-f Novx nuptz ad limcn mariti ubi ?et 
polle»» priufqiMm ingrederentur , laneis vitti» 8r faCciir redhnibant» < 
ungebant. ij Pro*;;, ut fiipra v. jf r iti t'yU F tt'r.'hi nvpit 

Sui »•>*/*•» i*> >-«>»<*, &c. Èurlp. in l'hceriSffis. Quinque autem fac 
ebancur in nuptn* fida qua noe ad Sen. Thcb. v. fo?.' raderne* le 
Plut. R. Quyft. ». oc Aug. de Civ. Dei , !. 6. e. ♦>. & 1. 7. e. 14. 17 
kftwia honorem Geniifternitur in aula. Io quom gradita» infter 
burniti ftragutoacupi&o auroqueinrertexto rebus. i& Mcquen 
ptanun g«ren«coronam turrtculiadUtinaani atque Hifurgeniem , vi 
enwn leglt Brodetti) tangere limm. Ncque enim è religione ente no 
f taro pedlbu» Uaien ranger* , féd in tranlgreflu fupportabirur à proi 
tranfiUebat. Ratione» vide apud Piut. K. Qua?(V. a?. » retirteaim 
Quid fi fic intetìtgamus t Ncque Berecvntbia tnater» Cyber* turrita 
dem eft rum Velt. id eli terra r vetuit fumo nupeam contingere li 
dibut. V atro enim tei, Serv.ad 8 Eclog.Vlr.opinanueU.idco fp»n 
non tecìeuTe, neàfacrileeioinchoarent,fì deporttorae vtrginitatem 
rem Veftx , id eft nuaiinTcaftiffitno confecratam. .Janus Kutg. \tf 
icniu^ao Hot. od» a, 1. %.ftma mamme jitùt&cSf*. UiU 1.1 . e 



5 t L V C A N I 

k Non ope- Tf alata Véùtìt contingere Umin* pianta, 

riebawr flan> » Son timidum nupt* leviter teétura pudorem 

Sr, ' fcu°w- LuUa <*"»*&•' velarunt flàmmea vultw : 

bro » quo no- 4 Halteue baud fiuxos gemmit afirinxit amicata * 

J3£V»« [£ C'B* meniU decens ; humerique * harentia primi* 

gebantur pu- 3 Suppura, nudato* cingunt angufia Uccrt&s , 

^•-■ESl! 4 Sic * ****** mrnfli fervane lugubri* cult w , 

wi in luoie- . . /» i 

aloni» fym- Quoque modo nato*, hoc efl amplexa mantum* 

boJum* Obftt* funerea celatur purpura lana. 

% Non sona . ^_ *>...,- ri e l< 

rem mis di- * 7{onfoltt$ Infere Jkles : noe moro Sabino 

Binda cioxic Excepit triftu convici* fefia maritus. 

monile* onu- 6 Tignerà nulla domu* t nuli} teiere propinqui , 

bar collum. lunguntut 7 taciti , 8 cententique aufpico 'Brute* _ 

?ubVc P i5S a feu 9 "• *" horrificam fanclo dimovit abore 

tunkae gemi* Cafariem , duroque * admift gaudia vultu : 

Sfa™. aS: ( Vtrprimum'tolli forali* viderat arma , 

Man™, lib. 3. Intonfos rigidaminfrontem defeendere canoe 

epSoì' *' *" ^ 4 ^ * f4 * » mafiamque genie increfeare barba** 

4 A 'recent i * ° Vni qutppe vacat fludiifque odiifque carenti t 
^V'ìYA^'k *f" manum lugeregentu ) necf cederà prtfci 
putlflu. ' * Sunt tentata tori :jufio queq uè ' ' robur amori 

5 Non occi- Reftitit. hi moreshac duri immota Catonù 
more n n U u r pt?a- " SeSafuiUfervaremodum, «3 finemque tenere, 
rum àSabinis Saturamque /èqui » patriaque im pendete vitam ; 
Sfai trafto" di- <*"/*' ' ^ totigenitumfe credere mundo. 

fteria. de hU ** Huic epuU,victjfef*mem: •* magni q uè penate j* * 
Id dC & U edeam SHbmovifehyememteaot frettefaqtte vefiu , 
Senec* v. ii}. tìirtam membra fuper Romani ,ó «#r« <$uiritù 

7 S^epomp 1 . /W</ **'J« "*"»•' ^^«WA«/C»**i«»»««yw, 
fc ftrepim ce- ,? Progenie* } Vrki pater ejt, Vrbiquemaritm : 
remoBiarun. 

8 Adbibito tanta m Bruto quafi aufpice te paranympha. Valer. Maxiw. lib. 
a. e 1. 9 Cato non barbam pofuit» non capili Uium , non vultu pra fé ni- 
lir lseticiam « non cuoi uxorerem habuir , ab ilio tempore quo civile bellum 
parai i viderat. 1 o Parti um ftudiis minime occupa tus Philofophi* ftudili 
qu« docent fé nofeere , fuatque deplorare miferia*. 11 Conftani 

iiqui"* " "--'-- - " '• " - ■ -- - --•- 



iromotufque aoimui. n Stoica. 12 Profpicere fìnem & ad eut» omnia 
referre. 14 Vide amen quid de illiui potaiionibu* ad auroram protra- 
ci u Tcribat Plutarchus in vita rju* » quod & ili! obie&unt a Caefare. ir Su- 



referre. 14 Vide amen quid de illiui potaiionibu» ad auroram protra» 
Iti» fcribat Plutarchu» in vita rju* » quod & ili! obiedun^ a Caefare. ir Su- 
pra verf»)8. té More veterani Romanorum , qui dicebanmr Quirite», 



^el à Cufibus » vel àRomulo Quirino dido, quod hjftam, qust Sabini* Qirf- 
rlictt, «ftajefokbat. 17 Soboli* procreai io. 

Ufi* 



t I È E K tt i 9 

Infitti* cnlttr, rigidi ftrvat ór bomjfi : », ìnf °" P ^ U - 

In communi b*nm : nullifque Caton'u in tutte wore^dten- 

Subrepft t pnrtemq uè tulttfibi nata wluptat* £ m f iJ .propere 

1 Infitta trepido difctdens agmint JHagnw » nuam'ex iub« 

* Meni» Dar dami ttnuit Campana colini, temer» profu- 
Hacplacmt 3 beUifedes, hinefumma meventk ESiSrVfiK 
J/#/?« tir occurfum fparfas «xtendtn pattts , bei! i fede pri - 
4 Pj»tr»/fr mi^'4M qua cetobm *Appvnninw ? opJJm fi' 
Erigit Italiam, nulla aua vertice teUtu Capy Trrja- 
*Abim intumuitpropimfqut accetti Olympe. Joìnm^onqU 

1 Mtns inter geminai medine fi perrigit undat rarit. 3 Hlc 

lnfgmi Supetiquemaru : 6 aie fq ut air cent deleftu habi- 

//*»* Tyrrhena vado frangima aqmra Ptfa , li^ereVexerd- 

Ulinc Dalmatici» ibnixiafiuftibw *Anton. £>ni cenfcri- 

7 Ftnùbm hic vaftù immenfir cencipit amnes » fJmi *oH- 

JF luminaque in gemini fpargit divertia patti. em ioccurrere. 

* In lavum cécidtrc Ucus> vtloxque » Mttaurui> J Ja j!J < l J| t °J" 
10 Cruftumiumqui rapax t & jundue u //«fa penninriaru» 

«3 Sennaque & adriaca* qui *+verberat «* \Aufi- Terò ApenaT- 

» fi S>u*que rnatu nuUum teSue fé folvit in amnem, 5» 1 *» »©*»* ul 
„rf j7 - cfl / . tu- /•*_ / * ItalUminlon- 

Ertd*ntu 7 fradafqueev$lvtttnaqu9fafylva4, {mu gjfudinem 

>7 Hefpcri4m%cxhaurit aquuS* H une fabula pri- «■ B 9 B *" f P | - 

àfmiflra parte mare Adriaticum feu Superum rpcftarur, a destra mare 
Ty ri henum feti inrerum refoictens. fi Cuj us colica 8c lacera fignac coer- 
cetqueàdextrainirnofinuTyrrbeni marisurba Pifae, àtinifln« Ancona 
Piceni urbi in Adriatico mari* veni* èe flu&ibus è Dalmatra advenienri- ' 
busexpofita, eft enim «V"' ulna cubiti » feu farà potila Itali» in tibiali 
formano porreclr. 7 Ex hoc A pennino ovkmux multi celebre* amnes 
qui delabuntur in,urrunto,ue mare Superasi & inftrum. Di voterà aquarum 
funt ( inquit Tumebui Adverf. I. 14. e. tu) juga unde in dfverfa aquat fe 
coelette* Se perenne* divertimi. Et qp/isyigù adahirria aqmarnm cafiraf» 
fiùt. Liviua. 8 In Superum mare feti Adriaticum golfi di rinrtia» 
9 Umbri» fi Afd rubai i* clade notus. 10 Fluv. in Flaminia. 11 Fla- 
mini* fi. Strab. L 3. fed Plin.L 3. eie. & Boccatio Siprt. 11 Piceni 
fl. Biondo & Leandro Ftigìa. 13 Et Clatàs e> Rubicon & Sennuo* de m* 
mime Soma. Sii. 8. . 14 Cumimpetu influii, violins tbftrtfk lAkfubm. Hor. 
lib, x. od. jo. ti Apuli* fl. Canneniì cUde memorabtlii » L.Ofamt. 
\6 Padus Ti totlus Europa aonium lodge maxiirus, circa oftia, excepto 
Danubio. 'Proluit infin» enavrtptens-wor rie* fitta* flwimum rex Ei iJLinm* 
Virg. Georg. 1 non autem oritur ex A pennino ut i n ecali I quidam AutìI 
quorum fon tei poeta Apennmo tribù it. 1 7 Amnes navigabile* ex lacui im- 
menfi in Padum le exoneranr, ita ut fiumina 30 in Adriaticum effundat. 
18 Fabula feufama eft , Pbaè'thontis fororea verfaifuiTe in pop* ad ripa* 
hujut flavi! 1 ftc. Qvid. a. Mer. 

C C Pipw 



*» L V C A N l 

1 p0pHlesfluviumrip*sumbr*ffitero**t 

• Solen poe- CumaÈe > 4Vm pnnum * tt*mfverfo limite dmeent» 
cipjtem. Suucndit PbdetbenJUgrmutibm MhetA letu » 

• Amman- , ^ ... ^ . M « 
•eoi. ? • Gutgtubm raptu pemtm teUure perufta , 

3C*"ri*&"> H«nc b+buijji pare* Pbmbeu$gnibu$umUi. 
dSSwUt£i- 4 N * n , " wwr ^ ^^ >/ w * p*TplA**JA***tv 
danum fnicm %ALgjpù Ltbycm Nilm/Ugti*ret*remsi» 

thonti. htm 

&&c *££* **«• c *f" r » >* 1"*M<t *auer* finte, 

flxxam & ja- %Autpit , & Scytbicm exit mufilus in undm. 

jeI"" l , r 6 Ò** t * ri "*p«*'»' mentii declivi* Tybrim 

qÀm nXu* Vadefiuit , * Rutub*mqmecavum. deUbiturimU 

leniter decur- 7 VuhurnuCque ceUr, » m8*rn*q*e editor *ur* 

reni ftagnac « « „ /? i /*..,•• Z .« 

fcque «xten- 8 S*rnut,(r 9 umbre f* •» Lirts ptr regna Maru* 

dS M \ * * ^ w * impulfus *a«is, radenfq ve Salenti 

L flUv.cvjuc C^ta^SiUrtnuUaf^Mevade^ui^MucrnmeTdtm 

iuperior pari 14 ^ /» M> vici ff 4 precurrit in *auera Lune, 

ferbHiW ' ' W" «*«*• fi-M'"' « «*« *"/• * 
cauir, />««. C^iearura videt • devex*pjue exeipit %Alpet* 
f^Frulte.- T * w r, ** r * Marfifauefer*x,domitufqueS*hell§ 
bclgenfì ( non Vomere, pini/tris ampltxm rupibus emmes 

di rum )onuii Hefperimm tjuam cum ScylUis cUuditur antrk » 
*° """"pTI Extenditquefiuu in tempi* Lauiui* rupe* 
tuia deterr per 6. odia. Mela lib.*. cap. 1. 6 A dexera parte Apermtnì 
in mare Tyrrheun defluunc Viberisper Ecnitìam , Roman a\\atnt,Tivere; 
le Rutuba , qbem Vibiui agnofeit in Tiberini inftuentem. Eft & aliui hm- 



{u« nomini] Liguri* ttuy. 7 FI. Campanie 8 FI. qui per Lucanos » 
M centi nos » de Campano! labttur » in paludcl dìffufus» opaca* & ree rat 
•xhalat nebulas , Scafate. 9 Sylvofce. 10 Lirfa A. Campania Min. 
curnas prxterflueni. "Minturnenfìum autem numen Mirica marcr Latini 
regia» qu* priui Circe fuerat. Ladani. 1. faW. relig. cap. ai. hodie Ga~ 
r^iutno, 11 In quem fé exoneranc ftumina Veftioorum. la SWe Si- 
tanti Campani» fi. qui attuit ngros Salerno opp. Picentinotum. i| Ma* 
era Liguria» ab fitruria diftrrminans, in mare protaprui jusca Lunaa 
porium Etrurùe, innavi^abilb » quia vadofut. 14 Navcs* fatei. 
if Apcnninm Galliam profeicient in longìmdlnetn per oovnem Italiani 
exporreftu»» quem Umbri» M.ir(i , Samnicei » AborigencsantìquUTimua 
Laiii pcpuluicolum , in duo deinde fé dividens brachta » altero extendituf 
in Rheglum promonc or tum Bruì forum » in Siculo mati» Rbez* 1 attero fa 
Lacinlumpromonrorlumjuxta Crotoneflka C^ delie tafamt, ilunonk 
lacloùt columpis & teroglo. 



LIBER 1!. 

t Lenper Italia t dente ctnfiniapentm ' % 

Sèlvtrttincumbenty tenafque repellere* aquet. quoa 3" i 

+At pefiquam * gemin* ttILm ehfa prefunde efi, P* ?'?™ c 

3 Extremi Collis Sieule ctftre Pelerò. Simula 

I 4 Cafarin arma fmens, nulla* nifi {augnine f ufi mmc e ìt \ 

' Gaudtt habere via» * qned nen ttrat befie vacapft ^' gjg 

Htfperiafines, vaeuejqne trrumpat in agni, junaufqm 

+A r f«t i/>/iun mh f «nty iur.cenftrtaqut btllit "Èj-j*^ 

Beìagerat, nen tam porta» in trare patentes w »«*«* , 

&***>» fr%if<f»V**' nettami pattante telone *** *g 

•^rv* f r«mj » quamfifirrepepulttmr, & igni» htm abjc, 

6 Cenceffa pudtt irt via, àvemque vibri. ar^jue < 

Tune urbes Latti dubia > 7 vanta ma f avete aurìH" 

[ 7 ^Ancipite*, quamquam prime terrete ruenìn g*M'tmm 

k Céjfura btllit denfi tamen aggere firmami * AneU? 

I +Mania> ir 8 abrupte ùreundant undiqut valle : % Hinc fot 

■ 9 Sarerumqut etbv%ù- qua fuper tminm bofiem ,nde v p 

T*/a pelanti akn mnrerum tnrrìbue aptant. 3°Exrrem 

Xu Br$nier in Magnnmpepnlm 9 pngnatqne minati **?" *P* 

; C« »? tortore fides : ut eum tnarepojtdat *Anfier ^t^l% 

, Flatibut birrifinèt bunc aqnera tota ftqnuntur : memorie 

Sirmfm"ullu4p*tfu tosata tridente itaUaiT 

•/Beliti tumidi* immittat fiuiiibu* £urum, _ fpicir.in 

guamvù Ma neve, ventum tennero prietem KJfi.%' 1 

+4Eqnera, nnbiferoqne 1 * poin* eum cofitritEure, 4 Varie \ 

Vendicai moda Tlotum. Faulu fod venero mentes ******* 

- ■*• * C0tt)Mtttl I 

uiì mor i 
Aspra verfl 3J • Sèdita MJftntndat arbitrar : Cacto armls potili* rem ! 
quam pacate exoptans (ut Hb. x. verf. 146.) Acer & hidamitm quo [i, 
fue-ira voatjèf, Ferre marnati* &nunfuamttmerandtparc*rt ferro» & 
■ é-ufiiteyiamjeqffè ruma » gaudet nuUas habere via* nifi fanguine fui ' 
„ gaudet quodterar Itali» fìnes notte varani et » prcefidiii vacuo* ir 1 
agros t nec agros vaftandt occafionem offendat quacumque ruit , q. 
la inanu contorta fio£emque non conveniat, juvat non tam porrai, » 
!:?.▼. 364.. e Non impediente, tranfitum permutante. 6 Hoflilii 1 
fari roalutt. 7 Cxfaremne recfperent, an Senato* Pompejiqueaur, 
tuerentur 8 Practpiti , tumoftuarìo 9 Saxorum acervo» , vel 
ttinda tormenta eroirtenda. 1 o Et poft vario* confi ifttu ment ti, ! 
dKorum èe fidei erga Pompeiani, in de mei us Carfari» : viceré tandem 
fidem merut fbrtunaque cxfarjs. in Cotnpararionc ìtaque Aulli 
Pocnpejum, Eurura Cxrarem, mare populum. 1 1 Srrongyle,antri ' 
quo LuXantes ytntu ttmptfiatefìm* finora» Imperi* f rami \j£uuì* 
> An.eo eniro refpkJrpotta. n Aè'r. 

e 7 



€% t V C A tf I 

t Prefetti Tm9rtr4t>dubMmintfidem/*r$tt*éfinl*t. 
turo forte E- g$ns Hetrufcafugs trepidi nudata ' Libonk, 
SSboàJm * lufautfmpulfojémpndidit Vmbfia Thnm». 
Libonem roif- 3 Nec gerit tufpiciù civitìa beta patirmi 
Som Rat Cafirh audite cenverfmmmiMSyUa,, 
Jum legatura. 4 F#rftv , utadmétapulfarunt ^tuximtn 1 ala, 
colloqui! au- p^, diverfi rutns 6 negU&o mania terge, 
iondlitndt, H**filvs, qua faxa, /wgit* 7 depelUmt ara 

nemiDic tu- Lentulus Efeuluu viSer ctdtmttbus infiat, 
tor Conimeli- .— » . .«*<#• . 

tarìorum de Devirtttqmt acuì: fitufijm ex agnnne tante 
«vili bel. 1. 1 . Duxfugit, & nuUat dutentiajfgna cehertet. 
Achai* «Li- T " queqm nudatam commi/fa defirk arcem 
burniexclaffis Scipio 8 Luceria: quamquam fèrtijffima pube/ 
J* Advmnl 13 ' **" J 5 ^*' «*/*". ? jampridem Cafàrk armi» 
Curionli co* P*rf Ae rum fubduft* metu : qua GaUita damna 
S!ó cohorTeV Snpplevit Magnm,dumqueipfe*db,tUvt*reU 
eduxifle & Donavit fé cere Romani fangutnù ufum. 
wofugifle i o ^ 1 1 1 Corfini valtdis cireundata mmris 

Tnermura re- ^, - * ■%..«« * ^» 

periolib.t.de' ~w* uno** " pugnax Domnt : l *twa tUfStcM 
civili bel. fed fervat , 

ubi Tignium 

fit,non ita facile. Firmi um forte autaliud opp. Umbri*. Tigniaeft Piceno* 
rum fi. 3 Fauftus Sylla degenerane a patria fortitudine & fortuna fugata, 
ceplt. 4 Atiu f Varus»decurionibus Auxirai Plcenorum opp. ad Caef. indi* 
nantibus, przfidium ex oppido educir, & profugit, &c l.i. com. civil. beli. 
f Equlrum proprie vexlllatienes. 6 Hofti in fon expofiro. 7 Afcalmn 
Piccnuu Lentului Spinthcr cura dece» cohortibus tenebat >qul Cxfaris 
advencu cognito » profugit ex rapido * cohortei fecum abducere conatus à 
magna parte milirum deferltur.l. 1. de ctv. bel. 8 Numi* legh Mrcylli», 
qux in Umbriat ubi jam erat Caefar & in Piceno. Veruni hac in parte fxpius 
excufandus eft poe'ca, ut qui neque remporum neque rerum fervei ordinari* 
ut poft dlfceflUm Pompe)!, qui ti« rebut cognitis,qu* enne ad Coi finiti ge- 
rì*» Lucer ta profefius eft Canufium.atque lode Brundufium, Scipio Lucerias 
in prtefidio rellftui pforu^erit.tuìt ameni bfc L. Scipio focer Pompe/i. 9 Ad* 
Cxfaris viret mtnuendat Marcelli!* aurhorfuiepatribus Senatus confulti 
quo decernebatur ut Bibulo (quemin Panno* r poftcxdem Crafli mitten- 
tfiun praefe ferebant) Pompejus legionem una ni , Cxfar alterarci cxderet. 
Cxfar itaque cum unarnoro fé traderer, & Pooipe}ut repctebat ab ilio alte- 
runiquam poft Tirurii Cotwque CxfarU praetorum accepram dadem.utcn- 
dam itti dederar»ira utranque Cxfar fuppeditavic. Has Iegiones habuifle Sci- 
pionem refert poè'ta.Dio I.40.& Appian. 1. », de civ.bcllo. 10 L. Domitius 
Anobarbucfucceffbr Cxfari io GM\}t S.C. delegatila, fé reeeperat in Corfi- 
nlum Pelicnomm oppidum cum lOcohortibua , hunc Cxlar infeauitur. 
1 1 Imo puutlanimis oc minime militarla. Sed potrà no(ler»proniorii lemper 
in Ptxnpejura ftudii . Pompejanoc extnllit » CaaTarianoi deprimi!, n Tu 
Domiti accepifti conortes qui bui Pompeju» forum fepfcrat in quaftiooe 
de Godio à^Olont cxfo. fupra iib. x. verfTaa}. 

opp- 



t X B E R 1L^ e t 

Vppefitui quondam poUuto tiro MilonL x '^ m ^ ng 

1 Vt procul immenfam campo confurgero x nubem, coboctet*. 
% ^Ardentofque ade* percujfu fole cor* fio ì^SàtS 

Confpexit ulis, Sodi decurrite, ausiti ponimi fio- 

Flumjnu ** "f* undaquo immergete pontcm. Jjjj** JJJ* 
Et tu montanis totus nunefontibus exi» (noe do 1 1 \°H 

*Atqueomnestrahegurgu aqmo» 9 ut fammene 4 */- *■*•«»» »«- 
l'Difcufacompafeferao. « hoc limite bellum ukuimlES 
tìareat* boc bùfitt Untut terat otia ripa» «irbribus 

Pracipitem cohibete incorni 7 vigoria nohis h* £unriSey 

tfic primumfians Cafar exit, nacplura l»cutm f «'eriter De- 
* Ùevolvit rapèdunequUquammctnibm tgmen. S'Sp^fi/ft' 

Nampriorècampis; utconfpicit 9 am ne fi luto in oppid um 
%umpi Cafar iter, calida prolatus ab ira, 7?S!Sm k 

2ìen/+t* efì muris latebra» quafijfe pavori ì cobortibos 

Objiruitis camper, fiuvits arcete paratiti "a??!"* 

Irnavti non fi tumido me gurgite {o Ganga rubente** 1 * 

Summeveai , fiabit jam flamine Cafar in ulte, 4. Sublfca* fe 
»> Po fi Rubicóni s aquas. equitmm properate C4- ì? dnTiel* 
torva: dio quoria 

Jtefimul pedites; ruiturum afiendite pontem, «Wflbiuri* 

Hac ubi ditta , lavis tota» accepit baoena» junfturò pan» 

In campum finipes: crebroque fi mi Ili ma nimbo. ^ t p oat iatt ^ 
Trans ripam validi torfirunt tela lacerti, 
Ingrediturùulfaflutàum ll fiatine vacantem 
Cafar , l ì & ad tuta» befiis compeUiturarces* 
Et jam maturai ingenita pondera turres 
Engit, (r modus fubrepfit '4 viste* muris* 

»5 Ecce, ne/ai beii, refiratis agmma porti* 

S Eoiictii v. coborrw ex oppido. » Ponte interrupto qui flùVlumcouw 
rebac 10 Indi* fiuriu* qui Cjrro & Alexandre moram injecit. 
tt Poftanafu tranfierim Rubiconi* aquas. lib. i.wf. 18*. 1» Domi* 
ciani* ruUiribui. 11 Cajfar legionibua adduci* ad oppidum conftitir, 
jnnaquo murum catara pofett» turres ei-exit, tormenta paratie» vi ne» 
admoyic. 14 Vide lib 3. veif.487. te Domltiiu ad Pompejumin 
Apuliam liceva* miferac . ut quanta poflet celerirate obfcflb fubveniret ,Cae» 
farei» mterefadcret. refcripfic Pompeìas id Te tacere non pofle,ut Domicius» 
kaoue fecum copri* ehm Corintio fubtraherer. Literi* acceptia Dom. drffi- 
mulans in concilio pronunciar Pompejum brevi adruturm» , ipTe cum murte 
confittimi fuga; capir, id militibus fuboluit * qui legati* ad C«f. miai» Me 
parato* «fl'e porta* aperire , imperata tacere > te L. Uoniitium rivu in In eju* 
poteflatem tradcrc. quo* prosino afe bEtunv 

Copte* 




«4 £ V C A W t 

t Carfari* cui Cdptivum troxere ducem, ( civifaue (kperbl 
SSj«wlSu ' Oiftitit ante pedes, vùltu tamen alta minaci 
« Equite* * l^bilitéu retta ferrum cervice pope/Ut* 
fiEE£!vfc Seit CafafpmhammmfnH veniamone limai. 
beri.tenatore» Vive» licetnelu, & nofire munire, dixit, 
«^ShiTSo- 3 Cerne ditm. vt&k jam* fhes bona partibns efto, 
miri!»», ' °~ Exemplumquei mei: vel/jì Ubet. arma retenta i 
s'^SSlvi- * Etmhilb * c v ****>fi*tc*ri*>pfi> pacifi*. 
buUiiu Rufu*" Fatur: t> ajhi&u laxari vincuU palma V 

Sex. Quinti- Jmperat, Hen 7 quante meline vel cade pirati* 
gSiftor* riU P**" r * ornane petuit fortuna pudori l 
t. Rubius>in. Tanarum extremum avi, aued cajlra fecutm 
E^bra» 1 ** Sit patria, Magnumque ducem , UtumaueSa- 
Hovwnfius, natum, 

attnclor tu !$**$*• 8 P****** iUe grave* intentine trae .• 
d«o cnim pòe- 9 Etjicumr Remamne petes » pacifaue recejfu* 

tara induxiflc Derenerì in mediai b»St non ire furore* 
ammum ut «* . , . » 

Pomp. in o- lamdudum monture parai truocertue > & omner 
mnibui adula- io tjutm rumpe IO mera* ; t> Cafark effuge murtue. 
iSKm q DÌ ,C ' ' Ne/ciw interea catti duca arma parabat . 
, micio ma. Magna*, ut admixto firmaret rebore parte*. 
KJbSiSS l*™!** x% ficuturoiu£uruecla£ka Pbctbo, 
adfingic prò- Tehtandaftue ratm moturi milita ìrau 
«SfìiiMue " ^ B9 ì uifmr tacitai veneranda vote cohortet : 
eomptures* O ' * fceletum ultore*» "4 melioraqutfignafecuti z 
«ufi** £ ° vere * f ^ W<WI * ***■*» s quibu» arma Senato* 
mes. 

3 Pruere luci* ufura tenta». 4 Veni*, r Clementi» meae. 6 Ncque 
sepofcam parern gratiam ». ficubi tu «iAor fucrte. 7 Qnanto autori 
honori fumee morte anici quam vitadonari, quae dedecus fuuimum : ima 
fiippiicium maximum crac cm Romano ignofei quod patria & publica arma 
holtilibui de privaets praetulerk. H 9upprirnu,dtulmulat. 9 AUter 
fcatcrcfcrunt Plucarchus * Appiamu & Caeter : Domitium carcerofque pro> 
duétaa- Coefar a contumelìis tuili tum conviciUque probibet , patita apud co» 
loquitur * pecunias qua* in publicum depofuerat aliata» ad fa à GorfinienG- 
bus Domici» reddit, permitritque ili» ire quo libuiiTec. ili* autem Maffi» 
liam, acque hac devieta fc ad Pompejuai cootulit , ceclditque in acié Filar- 
ia! ica. io Vham » qure ab bolle donata eft munus. m Pompeju* 
interim ignarus eorumqu» Corfinii gefta fune, exerefeum confcrioitAr 
ftUxillis undique confirmat. ix Signum dacurus movend! poftero dia 
-caftrafmiKtum animos in pugnam explorar. 13 Armorum impieìCasfi 
•acri» illatorum. ut inox v. «j?. 14 l*ro patria » fub quibua miiitanl 
Colt. U Scnatua, ir Libtrati« patri* ftudtafiu 

*V#9 



• 11B IK ' IL *S 

1 9(ra privst* itdit , » vtk dtp* fòt* p%ntm. i Ve Cadérla 

I UlrfMf W^*f ?3tad .ni. 

Ga4sca pifgthdéu r Abiti effunditut Ulpts : noScnm 

4 /«>» ftffcif /im* />•**!« A/M «)&• SèSftS 

5 «D« »m/»W , **£ tulimw atud damna prtorit, Sari belli , io , , 
f «ffrif Mi* «e/**, jamjam m* prtfiit toma fraW ra, 
Suppticium, penamq** pttAt,nt% tnim ift* vuoi tit^r***. 
frali a jufta dgeett putti» fid vindici irsm. tur Italia , fa* 
Stemagu h0c btUumtfi % qu*m 6 cum CétiCm* ijrtlgj* 
^Arfur+f in te& a fAC»s>faciu fine furori* (pATAVtt imrolffiT 
laminimi? a^mmmmvijkwmCtkftf. ì/fiwStaT 

r*ew/ miferandA dueu 1 * cum /sta 9 f «fl»f/7« imbuir bei. 
T« ài/ir, ma£tiiftue velini mifc*r* •« JAettlli». J» J- ^ 
^<i »» CÙMMf , ll Marùfiwvenù. l lfternir$pro- quibujJST* 
/«#•, «lc.àC«ftij 

K* CAtuUJMuit Lepidw> *4 ngfirafauefecures SJuSkSi 
Pjj^itf , £#««10 f «£tf «r *«i CArbiftpulcbr; capere nefaria 

*5 glutqueftfi movit Strivi* txui lbtr*s. «cSlmia 

gHAnquAm , fi quafidts> hit te quequ» l6 ju»itrt ili» fam nota 
/•.a. vai putrii ex 

.. C ' - ,. /• ,. Salinaio. 

Jnvtdfy l 7 noftrAfyuemAnm qn«d T(jmafmrtnts 7 Antiqui Ce*j 

thegi (inquic 
Tarn.L19.Adr.c9.) runica* non gerebant, fed prò runica cindun velcam* 
pcftre ab umbilico ad pedc*>reh*quo corpore exerto & oudonxnde toga in ur» 
betedi nudoi ecerebanc lacenoa.Hor.epift.ad Pif©nef.«^./*C«*ef»r.no- 
fter infra 1.6.T 794. «avatpw C«0«t.Sithis k. b£ **awra aurtmgamiB san* 
8 Qui, cui» poffii Ce debeaa,CamlUani Se Metello» imk*cu*fervare pacriaou 
▼e)» in pefles 6t everfore* patria degenerate Cinnam fc Marmi», ita feri* 
pferat Brutus ad Acticum de Antonio :#*« •'? BcyV«c «W-KM-vVaif m/ X«f" 
riM vwmféfmrtat fttfd/uft reartaW tmnfi Osre&V» fi'An.?. Fiutar.}* 
Bruto. 9 Furiua Cantilli»» urbem a Galli» captam » Capitolini» obfefliiai» 
«cui creami Diftator liberavlt pulfù Galli». 1 1 NumidlcotPiot CreticotBa* 
learico. t r Nota ad f.<M.fupra. »* Sopra y.jo. te ddneept. 1 % Sed da* 
bit mihi hujtn amenti* pama>»riclus»ut à Carolo Lepiduf^ui Cofl. inter la 
di&epraront. Leo. afta Svila? reTcindere conatua. è Gallia.quam provincia]» 
fortttus eft,6t ubi res.novaa mollcbaturi revocatus a Senatu,cum exercitu ad 
orbera rediit» (ed ì Cacub collega in Campo Marcio fupcratus in Sardiniaot 
fugit , ibiqite non multo poft periic 14 Cn. Papirius Casbo terttum Cor. 
cum C Mario creatus, reverfo è bello Miibcidatico Sylb, urbe profugù,fe4 
\ Metello Pio prope Pafèntiam (uperatus , in Siciliani fugk , à Pompejo ca« 
pnu»fic damnatus capids catenic vin&u«,fecuri percuflus eft. if Q. Serro» 
riiu ì Svila proferiptut Hifpanoc ad arma movit» contra queni minusQ. Me» 
tellus Coi! mox Pompelua » ancipiti acie firplu» pugnarunt. Sertorius tan* 
dem domeftlco federe oc infidiu cxtinQu* eft a Perpenna belli focio» In con* 
vivio. 16 Confrrre , caufa ac posna. 17 Mini conua te io pairiaoi furto* 
Mm» Coir. Oc Senatui bellum hoc dem a ada m nt. 



«« L V C A N X 

s Prò Tar. Opptjùit. Partborum utinat» pofl pr alia fifa t> 

t*kù. Et * Scythicù Crafiut viSer remeajfet ab erit, 

ThS^u. VtfmiU cauf* cadérti , » qu* ty4rr«c« hefih. 

éiator eludo Te quoque fi Stupiti 3 ùtulU acceder e no^rit 

pw^lim^" tufierunt, vaiet in torquende Mxtera pilo : 

70 fociis eftii- Fervidus hac iterum circa pracordia fartguii 

feem"^ '«•*»* <#/<" *»» <0* «* bolla fugacos, 

tèsarmatìfquc fi»* * p*w» potuerepati. licet itU folutum, 

•J*J itu ™ DefeSumque vocet, ne voi me* terreat atae. 

cit, légatos, 5 Duxfit in bit caftris finior,dum miles in il&t. 

1 £*2 > I? gt . «?*• *•***> civem populus perditore * liber 9 
CoiTRom.de- Ar * j- r* lì e r • 

vide , a Sfiondi, Jupraque mbtl nifi regna rehquu 

M. Craflb 7 Non privata cupit» Romana qufquu in urbe 
G^SSufqw 1%" tranfireparat , « hinc-ConfulO utor£. 
eft. Hincaciesftatura l °ducum. Cafirne Senatus 

m^saddll* ^^ #r •"*' »•»• ftM» c*rt fiuto •MM4 «»r/«, 
tum. " Teque nibil Fortuna pudet. tl Multi/ne rebetlie 
Jew'rtdV*" Ga tò*j*» lufhit,*ta /quo impenfa labori 
qu* ad verf. t J>*nt 4»*»WJ / < » Rbenigclidis quedfugit ab attuti*, 
3'£ lib ' f • » * Oceanumque vecans incerti fiagna profundis 
ducila» ili» Territa quafitisofiendit terga Uritannis ì 
prpbrofit,qu* %An vana tumuere mina, quod fama furerie. . 
llultalrt 1 ; FxpuUt armatam pattiti èfedibus utbem ? 

6 Libmarem He» demens, ntn tefypunt, mecun&aftquuntun 
SS.nóJTde- l *S&<»>»fig**tuU tote fulgentia pente. 

tata ulH iapc- *Ante bis exaclum quam Cynthia eonderet orbenn 

7 Non ehi* Omnef return metutns pelagi pirata reliquia 
•fle vulr, fed *Angufiaque domum terrarum in fide pepeftitm 
maSS* 9 ldem l *? eT Scytbiciprefugum diverti* Fonti 

9 AparttbuJnoftrU. 9 L.Lentu!us 8cC. Marcello! A.T.7©f. io Proet- 
rum,Senatorum. 11 IttPuBoft. Duobua* nequeexattis ìli. 1» Cariar G«r- 
m«Poi ferro & igni populacus » in hofttcoper diei 18 moratus, Te in Galllam 
ncepit>refciiTo poft Te ponce, qaeu in Rheno ftruxerat,ne Germania ufui eu 
Tediane Pompejus fugam calumniarur. 1 3 Ec quod caùratus Oceanum Brl- 
tannicum efle Gallici maria aeftuaria , reciproco fluau 8r refiuxu > modo itt- 
cnantia.modo ¥adofa:repulfui eftà Brirannts,qulbu7 ultro bellum intulerar. 
Sedute C*/àritgefla Ttmpeytrfer vrridxam extautans huUtcitur. 14 Q«i 
tatra fpacium a menfium , piratas CiHcas maria latrociniif infcftantea co*r- 
cuit,8e captii.nead piratieam «laberentur,agrum aflignavl, dedu&is proful - 
■ mari Soloa urbem Citici» a me intliuranm, appellacamque Pompejopolin. 
V Per diventala & tranOrerras femlrat fui regni in Alia minori fugientem 
in Armcafaum CokhMi Albanoi, Hiberoi, «ce. 

* Ind** 



L 1 B E 11 li. «7 

1 Indemìtum regom % toménti** % ftU m$- Jj^*^ 

' ranttfn, 40 annoi cuoi 

*4d1 mttitn, SyU* 4 filimi, iWM&f. g«»jjj W- 

J Tars mundi mthi nulla vat*t:fed tot* tenttur x fàaoriai& 
7Vrr 4 «e*, quocunque jaeetfkb file, tnphaie. taggiom^ 
!/*»*■ w* viftortm gtlid+t ai * Phafidet uni** * tentaoSì»" 

7 *>*rfl<>/ £aiet: catùU 8 nw&«* mìM «£im*iw fed ferro «n- 
• ftam. Lio. 

** M verf 3i<J. 

<s£gypu, *t£ 9 umbra» nuftuam flettente Syene. 4 Ailufum ad 

»°0«*/w «m ;«r- fù»t*, T!%hyn*u*f*z*w* JJgfSJ.^ 
guiferit, tfefpetitu poft omnia flumina Hatis. qu iMithrida- 
Medomitm togwvit " *4rab* , «* Marti fi- JJ^JJ^^. 
«»» culliu. ** 

« Henùthia?* nottue erepto vtlUrt Ctlchi. t Vide Mar* 

>* Capptdoces mta figna timmt , & Vdedit* ««•**'*>• 

/i«m * «• «"• 

/ami/ /«bai DW, t« m*W/f M £*> W Smu5^ 

*7 yArmtnw* Cilicafiueferos, xi Tauffafubtg. tem Poc.pe- 

,gW «975«fff *«//•»>, prater civile, rttùjui l j£ infequutat 

" r«ri* </**» nullo par Us cUm*r§ faumntur > j p ars Se* 

S*»/7* é- *#5 mtMMi Magnm- 9 placuitque rtfirri ^ vl ( 9 ' ml ^ 

Segna, " nec in tanta difirimtna mittert pugna ioti. 

lam vittum fama non vip Cd/àrie agmen* dI M^JidloSl. 

• •• ' li* * datus 

tnimrucrat \ Senatu tutor pueri regis Ptolomael , Iteni ibi f«b SytUfuerat. 
9 Syene oppidum eli Thelwldosin confinibus Agyptt arane Affatone» 
quxdìreaa & perpendicularì linea tropico (ubieda , medio SoUbtu die loto 

>» • 1/r* .a. * zrji\\—J ....A.umknm in neutrini 



refluitque. u Circa Amanum montem in expedltione ad rubrum mare. 
ia Populi feri, iurta Colchoj, ab Amphyo & Telechio, velut ahi fef. Bie- 
ca & Àmphiftrato Caftorò & Pollucia «Vx«f . M eft, aurigi* qui ibi confe- 
derane orti. \\ Ab Jafooe peci(i,cujus notiffima hiftoria. 14 Ali» mino* 
W ponili. 1 $: Pompeius Judxam fubegic , Ariftobulum regem cepir, racra 
vero judaica nobi* notiora , quam Lucano. 1$ Luxu foluta Ato regio. 
17 Hat gente) pervagatus deride bello Mithiidatico. »8 Tauri monti! 
aceola*. 19 CsefarUujus filiapiduxertcPompejus. *o Milite* non ex- 
dpiunt ontionem Pompeii cum plaufu & acclamatione.neque pemnt tigna 
proreftiamis in bellum dari. quod& Ipfe Pompejui advertens fub«imuic , «e 
Inftituto itloere omino fé Luceria Canutium , & inde Brundufium contuiir. 
ai Neque mittere exercitum fiium coofteraatum faina 8c.metu Cajfar» non- 
diim tifi in diCcrimen pugns. 

f Tulfiu 



rmr* 



* * V C A n r 

l*tf'*i*t- £"'!&*» »>#*** ' ««ama Tèryia *«/«. 
££!%**%?' J*** c Utm *W0™*j*mfi ugni* im MrBum 
«t"t Stpts H *jfr*i*> temmtm pndmcit im mqmmrm (pigm*jB, 
'ZZfaTZi. ^à"**" &******** 1** twnAm mmdmt. 
t—firturi* 97 &'* m **l»**TG*imMÌffkmf4*c9km**mr 
**fem. Tttw er*tifin+H*oUUmu, imfnU Cfs 

m5£E£ Z*?l*r*'f*xm, UfmfymM refender* wÙm : 
ftif aliis tao- Hincilbnc m»ntes fi»jml»f« rmpù speru 

Cmparam* V* trtmmUfiaremt ctmUntdfmmt tstimm. 

P**m ccftri *»P"Uu «° Cortyr*tmms,ft»" UvtbtUtMT 

ìsftSiSr ift, *?* "**"" " £ **««" * »«*•. 

c«dere,ipf e 3 a^fygé uduutum sum utm jkérU vim 

pw Apuliam 

fia^^Sì! u 5 u . ,D » hl « l« M*«*oniam tiaràre inftituic. 6 BruiWhi. 

wSSom^ZT^ ^^w Athenfccdctni manfetum patri» JEg*i, qal 



ft,ii5K l,,, '¥ ,tofa,t "S""' nifiSjeft. infoi, ftu- 
Sf^ft. q4, Dr»^T l, r atFo ^- ^ L».c 3 . Vilut A P piu»fcrìMr^ 
85222?!. I,Jyr, f?i? r V w fc«»a« Jonlum poC». i% Lrgitur & 



L I B E R II. €f 

Movtty x & in nubet èlitre Certuni*, cumque t Nobibat 

Spumo fi * CaUber perfmndttur aquore * Safin. involuti non 

Ergo ubi nulU i fido* rebus pefi terga relitto, TSSLV m 

4 Nec litet adduros Martem convertere iberei, Epirl. 

Curo medi* iaceant immenfu traclibus ^ilpes : * In i u, 1 t eoa * 
_, - , , \ m • * > *•* Cala- 

Tunt fobele e Unta natum » f cut Jirmtor atae, briam» in ter 

^ffat»r. Mundi jubeo tentare 6 rece/fa*. fP |n "" & 

7 Suphratem, * NUumque move , quo nomtnu % Spe» itali» 

ufqut tenendo?, qux 

Kofiti fama venite quae eft vulgata per urbes f^^ 
Poft me Hjm* ducem : l0 jparfit per rura colonos «rat à tergo. 
Redde man Otte**: » » Pharios bine concute roges, j^jtSTbSu^ 
Tigrauemque l 1 meum > nec *1 Pharnacù armare- lum transferri 

/j/ifl«4f, in Hifpanìam 

A3 " ^ „ ^ i «* .. longe difHiain 

^Admoneo, nec tu populos »4 utraque » J vagantes atque Alpibu* 

«yffmcnftl, • 6 Tontiquefera» por titoragentes, intercluftnia 
» 7 Rhiphaafò manuitù- l *quai tenet aquore denfi Sa*m trae! 114 
PigrapAlmStytbici pattern Maotica fUuftru ^ n \5??^ ai 
Et quid plura motori totosmea nate pervertili S^JTC 
Bella fiw, totoque urbes agitab'u in orbe g"' • 

Perdomitat : 10 *w *« r«fc*«r i» <*^n* triumphi. ?£ "g JJJJP*" 
*At vos, 11 Latto s/ìgnatù nomine faftosy naca majo- 

** Pri«Wi m £^#r«w 9#rMi 4/*#.- inde per arva ^^^^ 
Qrajorum, Macedumque nevai aequtritt vires ; ft .gente* au- 
£«m *««' <faf f ewp w iyeau. Skfatur: ir omnet 5* 1 ." ftitum. 
__, r /■ i V. »»• ^ " Loca remo- 

lujfagtrunty folvuntque cava* a Utere puppes. ta. 

*At x *nunquampatienspack,Ung*quequietu 7 Armeniaoi, 

ptarterribicur Euphrates. 8 Agyptum , quam Nilut rìgat. 9 A4 
qua» Romanum nomen propcer me vi&orem pervenir io Sapra v. 570. 
11 Agyptio», aPharoIaf 11 Beneficio meo in priftinum fortume 
habitumrdlitutum. Valer. Maxim Jib. e. cap 1. ix filli Mithridati* 
cui à patre deficienti Pompcjua confido bello Bofphorum conceflerar. 
. 14 Majori & minori. ic Scychas vago* » 4/t«g«**f. t6 Marti 
Eiucini» «$'« priuidi&i propter immani catem accokruoi. ty Incoia* 
. Rhiphneorum montiam Scythia. 18 Accota* Ma»tidis paludiszelu con- 
ftrictae & indurat», ita ut per eam onofta agarvtur vehicula. 19 Orientale» 
reglones. io Ausilio mihi ad fin t reges ooines & gente», de quibus ego no- , 
(brique triumphaTÌmus. 11 Confutes , quorum nomina in Faflis prrefice- 
bantur Tuis annis. Kc. v.r. ia Cu<u primo vento in Epiium navigategli» 
citaturi Grarcos & Maccdonas. r\ Nihil detreftans» omni in re properans, 
follcus Sttcctjits ìtrgert fitti \ tifiate fainriJ&aninù > utl. t. v. 14I. 

t/4tmo n 



72 t V C A N I 

t Alii leg. Strì&éque > pèndente* * deducunt CAtbsf* katttéb 
•ftfnrafcnr- Nee f ******* vaiides, 3 ne/ibiieta»ra, rudente*. 
rentes per fa- 4 D»* ettam vita kee te, Fertuna, precAtmr 9 
»*EKp1icanc fi* 4 *» retérure vettt, licettfibi s perdere fai te m 
vela antenois italUm. 6 vixf*t*finunt r nAm murmurtvafie 
fU Neraìicur- Impulfmm rejtmjèntùtm*re l jlu8u*teind* % 
forum ruderi- T«f *** carinarum permifik Annera. fulctt. 
fu"" f °S? 7 £r * # **-l" f*"**» **** •mntsfihnratmrhk 
4 ftompejur Cum fétte cenverfit/ides, murifjue retepH» 
• Abfqueja- Precipiti cmfufiext per* cernu+pertm 
SS^c'^S" 9 6f*p*t*Ht 9 p*l*&»Pl** àeUnt tentingere eUf 

difccdcrc» de- y?/. * 

c^Non licer. *&" P ndw » **«** e fif*&'»' W0erÌM MegntU. 
neque cnim . %Angufim puppes mitteb+t in squor* IO /f»u * 

Sf..2f^Ì5 1 ~Ar&ùr *?«**«• , tf«« Cbttcid* verbena. wuU. 

potuere toc , _ ? . , #— 

ruvei remif Htc bufere rstet^emttuh ' ' clafft^me pettine 

Yeiifque educi Excepere lI mdnm: 1 * tr*3e<iueinlitera belle» 

j^Braìidufini H" prhmmm rub uit civili f angui tu l J Nerette. 

Pompeiano- Cetera clafit abit '4 fummufptliata carinu : 

injurHi àS|ue f * ?* rr*gafimrat*peteretc*m Phafides etndde» 

Ipfiui Pompe- Cyaneae teUm emipt inaquira cautes, 

ìrìf «rmori" *«/"*/>*«** minerfubdu&a eft mentibm *4rp, 

Odati* rebus Vaneque percujjtt pentunt Sjmpltgxt \nanem % 

m^nifffa U vw- £t l6 ft**" r * n**u l7 j*»> Phttbum urgere me» 

tei, Cerarla* xebat 

tw KiUf 1 "®" *K* n ' tl * m Eeìceler*tber*,sll>aqnenend*m 

accendente* 

reeiplunt ; qui monili utfoflas feiudes pntacutas caveant» longo itinere 

à Brundufinii circumducrì ad portum perveniunt duafque nave* cura mili- 
tibui, quae ad mole* Carfari* adbseferant fcaphU depiehendunu 8 Por- 
tum cervi cornua referenrem. fupra verf. 6ij. o Ottia • portus. 
io Limes Hle «per quem exibar.t Pompejuute navea crac anguftior Eu- 
rìpo t quae juxta Chalcida inierluit Euboicam ini*. & Boxrtiam. il Un- 
cos terreo*, ad nave*, rctinendas fabrlcaros. 11 Conferto prxlio per 
noezera rumultuario cum Pompejanis * qui in duabus illis navibagpertra- 
hebantur ad li'tu*. 13 Mare. 14 Hi* duabu* navibu* extremis. 
■f Ut Argo olim , quajafon cum Minyls è Pagalo Theflalite oppido fol- 
Tentes petebant Colcnot Phafide il. celebre* » tranCmiflà per Cyaneas feu 
Symplègadai infulas » qux concurrere inter fc finguntur « è rollinone in- 
fularum deminuta «ft parte puppis estrema : vide qoac ad Seneca Medeam 
verf. 941. & Hercul. Fu verf. ilio. 16 Permanfura, immota. 17 jam 
Orienti! color è pullo in croceuoi $ mos rofeuro muutus prxnuociabac So- 
lisorrumappewre. 

Lux 



LIB ER UT. f? 

Lux Tu1nt> & * fiamma» prepieribut eripit *• 

ftrù r T « Major lue 

ro»» offufeat mino- 

Etfsm * P/«f« A«fr*f , fefiijam 1 piaujha Beata rem , &oo 4. 
4 Infaàem puri redeunt Unguenti* cali , tlu * <?»? *°«- 

* MajerefaueUtent fletta t caltdumquerefugtt cft & mi- 
Lucifir ipfi diem, pelague jam Magne tene» £«• 

**» ftell«7Ìnhu- 

6 N#* m /*f* /#r#«/ , qua , cum fuper aquera mero feu ct- 

piteTaurl ob- 
/ lcurantor. 

Tradenemfiquerere mari, laj/ata triumph'm 3 Vrfa major» 

Vefctvit fortuna /»„. cum 7 cenjugepulfué , ffi^ft? 

£f 8 mfir, tetefque trahens in beila penates , cundat magai- 

Vadit adhuc 9 ingens populu eemitantibue éxuL g^* £"£ 
10 guaritur indigna fedes ienginqua mina. di&um Boote* 

Non quia te Superi patrie privare fipulchro fe V» JL U * tur# 

Maluerint : * l P W*'* £«/f » <&imjMJi*«r arena : *ffi JJkAr- 
»* Parcitur Befperia > f>r»W few «*i« wi« ri- Rubila* f»r~ 

mete quemù %a- 

*Abfcondat Fortuna nefas, Remandone teline t<t. 

Immaculata fui fervetur fanguina Magni. tcul^coul 

rem «he- 
ria induunr. -f Dìffiaiunt JìelU , fiiamm agmht* eo^it Lucifir* 
&e<r6 flettane noyi/JTmw exit. 6 Non alios infequum» , ur olim pirata» 
Cilicas » fupra verf. r-6 » fed fugieni . Audi Florum : Et pera&um ruerac 
bellum (ine fanguine, fi Pcmpejum Brundufii opprimere » ut rceperat, 
pocoiflet. Sed ìlie per obfeffi clauftra portus notturna fuga evafix. Tus- 
pe diftu. modo prtneepa patrum » paci» bellique moderator » per trium* 
phatumàfe mare lacerata et panie inermi nave fuglebat. 7 Corne- 
lia» fupra verf. 549. 8 Cnejo & Serro. 9 Magna; authori caria 
propter comi tei Cofl". Senafus partem , Prineipem 1 & exercitum. 
_— irsi. e.:. _• xi—Z-u. m, _.._ -._. -j:ii..j __ jo— ._.!-_ 



io Vide Epig. 7* Martialii , & qua? noi ad illud. i\ /Egyptiara are- 
na deftinatur fcelerarz cardi 8r triiti fepùlchro Pompeji, fed ìf pam Terra 
repslÀbjts xfitamtn uffa ttgir» eodem Epig. 1» Ne Italia tot Pom- 
peji vittoria ferrata, toc rriumphorum illius rpettatrix » mine din carote 
vimini» aut cefi fanguine eonraminetur* 

LIBER III. 

T> Retulit ut clajfèm veiis eedentìhus *Aujler 
Incumbem, medtnmaue -rate* tennero profim- 
dum 9 

D s Omnv 



7 + t V C A N V 

t C*»ri« o* ' OmnUtnnnÌ9sfpt&*h*tnàviufluam: 
moibus Joni- Solu* ab tfejperia nenfiexit lumina terra 
fpTcSaj' " Magniu t dum patriot pertw, dmm litera numjmam 
/ompcju* fo. ^dvtfwrediturafmos, * teOumaue caeumen 
h«refp«ii I- xubibus & dubios cernii \ vanefcere montes* 
% l MÓnriam Indi 4 foporifero cefferem languida femna 
k *®\T& ' Membra dutis : diri tum piena horror* image 
V R«efccre; Vifa caput mttfinm ? perniante* lulia terra* 
SHpattì», vix Tollero, & 6 accenfifiirialisfiarefepmlero. 
wKvid, nU ' 7 Sedibm £ljfi*> campeaueexpulfafùmm 
qu« nos ad ^4 Smia* (inquit) tenebrai* manefiue nocenUs* 

%*V£ T5«. To J* heUum civiU trah ' r : vidi W* tenenUS j 
4Poi»pejoper 8 Eumenidas , 9 quaterent amai veftru lampada* 
quietero Jn- armtt, 

iTvern \\y ) «° FraparatinnumeraspuppetsAcherontu adufii 

jffKS: J , """« *» *•*" " fr*"*" Tartara P**"' 
poeta. »* r#* operi cunti* dextra ptoperante forerei 

1 \T't£™ 9 ' Sufficiunt: la fantrumpentes fiamma Parca*. 
*?tfi£&r're. Conjugeme latet duxifii Magne triumphos : 
* fnftar furi* f 9rt una éft mutata » 5 lvf« : '♦ fempèrque potenti* 
STSSJX Vetraherein cladem fate damnata mari tee 
fecìbus adfta- Jnnupfit^ tepide t6 peUex Cornelia bufto* 
SopìeflSeT- 17 Hareati&atuùperbeUatperaquorafi&nà, 
Suftam Cor- Dumnon fecttrot liceat mihi rumpere fomnos . 
SSSSfil?" & nuli**» veflrevacHumfttempus amori* 
1 Nec mea tui . ft 

-cura ipTa in morte recedic. Qnin &. mane» wKTura mto« , ex quo beila mo« 
vereccepifti, cgoè beatarumanimarum fedibus in damnatorum loca de» 
trudor. de ElyfiU campis vide quse ad Sen. Troad. veri. 94*- . 
t Furiai trcs , t'vfwSt ditta» Oretti , poftquam eas con filio Apolli ms pia* 
cafler. 9 Tenente» raanu faces quas intentarent veftris furiahbu» armi* 
incitandis. io Nequeenlm una Aia rati» fufficiet tranfvehendi» animi* 
eorum qui hoc bello perituri funt. ! 1 Ut novis animis fiat \oeu* t Iax*r. 
fuefiruCbaroH. Virg. iEo. 6. tt Senec. Herc. OEt. ver f 949. ****** *»" 
nts. 1% Exercentur, imo laflantur Pare» lUminibu» vita abrolvend». 
13 Cuoi coniuge , namque. 14 Cornelia tatalii eft & orninola ma* 
rim.P.Craflo prius, qui pefilt apudPartho», riW jam fiitura aeoue per. 
niciola. lib. 8 verf 90. 1 j Mei recena mortu» , tei conjugli fui , 
juxta legitimum tempus tomenfium. 16 Invidio» vocat eam pelli- 
cem, qua intra legitimum luctus fotti um nuptafuentluonupir marito» 
cuju» memoria per Ulani exdderit. 17 M* "«« te » n be,la »"»««* • 
nontamenfruemini mutuo amore, namque te interdlu czerceblc pater 
Incus C*f« : Boati ego cibi forano* iatcrttrbabo. 

Sed 



tlBlR III. „ 

Std tentai Corame dies, & Mia noCtes. 

1 Me non Lethaa. conjux , oblivi* tipa i Najt» <*- 

Immemore** feute tue, * tegefauefUntum ^f™ J^ 

Permtfirefequù ? veniam, te ietlagerente, SET .JST 
In medt* acéts. nunquam tibi Magne per nm- Snjfa 

^ » memortan. 

Tota «e meos mantsgentmm non effe licebiu 1 Pluto ****• 



*^bfcindufrufttaferto tua pignora. btUum JESto» 

TefactotctvtUmeum. Sic fata f refujrit "* *>cu ade» 

VmbrapetampUxusttepi^dilapfamatiti. &SEtt 

« /f« D« auamvùcladem.manefaue minentur, **3F£ 

£tqmd{att)vamtertemurimaginevifuef rum. * 

•>■*«* nibiUfifenfm animu a mette tetitium , ♦ Fl i£f* ""• 

^tmotsipfanibil.iTitanjamptonusinundai %££ JJ 

/***, K? igniferi tantum demerfirat orbk 9 «fintarli, 

^ntumdtejfefelet luna feu piena futura e/l 9 BETA 

òemjam piena fuiu tutte obtulit 8 fo/fo>« tefr, hi redde «- 

Puppilueaccejmfaciks : 9 legete rudente,, m£ÈZ? 

Etpopto temupetitrunt litota male. f i^n, ^w. 

Cafar.mtemifas venti rapuere catinai, ZgÉ £*»* 

"^bfconditfuefietum cUJès , & litote foh» «F*3E ' 

<J>uxfietit Hefl>erio , non UlumgUtiapulR J?* » **• 
Latifi.ai Magni: ^aueruutiu.dtUperaquot7^ J ^^ 

Terga fetant hofttt.. Ncque enim jamfufficit ulta 6 ?°? N * 

VI teium dtffettet, etau « ;«»* petiere turar ftìnad * ° b " 

£(uoaue moao vanotpopuh cenar tt amerei , occidenti» me- 

diacene par- 
. M tì]f«) fubhori«>nte tedia, appuli, Dyrrhachium fcSSSi" 
?? fiSi^S *. • IO Pfopterdiftantiam , & gìobi rotundttarem. 
fuga , «palpamene vigoria, fupra 1.*.t. 7 o£ & inique tulir «Hi 
]£.*& !L\.? fi . m ? x,,ne .$. re ** «Wtraiwur Pompejum fequi,priu£ 
no ; parrim ne quid fé aMenté" tentaretur per Galliam & Italiani » tU 
? ie "f !.. nec " on , «erettimi in HiPpania Aio ducibus Pompeiani» «ri tu s. 



7* L V ° / N l 

, Sciens po- f Gaarw & ir arum eaufa4 t '& fumma favor k 
pulì animo» annona moment* trahi. namque ajfertt urbes 

deireftare im- Vulgu* alunt.nefcit plebei * fejuna * ttmere. 
S^X Wme 4 £*"*• 5/C4W4* trascendere jufus in urbes, 
r p enurU Ta- * ©«* « 4 r« tellurem fubitis aut ebruit undu. 
b ?vTftt!^ ~*«tfcidit,& mediM fecitfsbi litora terra*. 

tievolemiam ♦ ^^^uora, 6 neruptirepetant confinta, mefite* t 
ÌZ%cZ? Bellaau,Sardoasetiamfpargunturinera4. 
la civium obe- y tra q«e fruciferu efi inful* nobili* arvu. 
ftMngic m c»« * SecplL Heffieriam longinauu mefrkmulU, 
popuhu ,d*as N ec Romana magù complerunt herrea terra. 
*£££ > Mere vi* gleba fuperat , cefantibn^uftru , 
,*?»&&'«»• »o Cum medium nubes Borea cogente Juo axem , 
£ •£? 80*' JEWf »»**»«»» L%« tulit imbribus annum. 
l*™^. S titubi funtprovifAducu tune agmma vtfor 
\ Studiurr.fi. M Nonarmatatr ahens,fedpacùh*benttavultum, 
ìrp°r*££ teaapmtpatrU.proftremeaJTetinurbem, 
4 Curio i«. GalUrum Untump*pul*> tx ^rQoque fubacl* , 
EKEE n £mewif*rkmHnmUn#r*mtomt^ 
cionlbus wif- €> M4 , peftt j f belli f*à" I •* l+ ™» c< "« «»*»» > 
cùVm! n fr S ù:^«i^^r«! »* «//« ut G*///« carri* 
mentami*. ™ M» , ir fiavù fequeretur mtjl* Brttannts . 
?«.%*££ Perdiditèauaìemvinando « pluratriumphum ! 
«ìuw 8c Pelo- 17 qunillum latis vadentem cctttbu urbes , 

f um interflult; ^ 

vidcliK ». fu- Ao «inlnu« & Pcloru* vi undarum dWulfi, tutTuS 

« Sot « tlU «Ih, "P'W-J'SLS' g V « IpTt Africa fi,. 

s: ss ssmsk .TEffiStóg ■WS 

CianitMlonni. g e( j 



- LI B ER HI. 77 

Std tdiilé vedere metti, > non conflitti ufquam , n^ proé*»- 
Obvia turba duci'. * gaudett amen effe Umori dib.ntr.fi ob- 
Tarn magno pò pulii , & fi non mallet antan. gratulatoria?. 

3 lamqtte & pr scipite* fuperaverat ^inxur'u * lnTidlofe ' 
Et qua Pontina* via dividit ni* paludi*, (arca, re *£ J a nt jj|J£ 
Qua ì fublime nemtu, ? Scythka qua regna Diana', per. j Jan 
« giuaqueiterefl Latti* adfumyamfafcibw <Alj %*l7ci!"m 
Excelfa de rupe proculjam confptcit Vrbem» K ba: te Anxur in 
7 CArQei tote non vifam tempore belli : & qw^ aJ? 

Miratufquefua , Jiefatur , mania Rema: pia dividit pa- 

Tene , » Dtum fede* , non ullo Marte coatitt lud <»\ *™ l fc 

Deferuere v*rt\ pr» qua pugnati tur mot \ì d*. 4 Ne- 

9 D/f 7»f /taw , 9 «#4 non Latiat la Eous in «rat muS Ar *»- 
O^nc furor incubuit; nec ìl juu&o Sarmata velex virbì'i. CLX 
Pannonio , Dacifque getti admiftm: habenti ftadia dift.au 

Tampavidum ttbt Roma ducem Fortuna peperai, f ^g^y, A . 
G)*oi beilum civile fuit. Sicfatur, ir Vrbem . riclna e. leba- 
^Attonitam terrore fubit. »"* Samque ignibus atrk JjJ^jJ^ 
Credit ut y ut capta rapturtu mania Roma , thica DUnar, 

Sparfurufque dee*, fuit hoc menfura timer* : »£* O^J* 

Vel/e putant, quodiHnque potefl l ì non omnia fefta, Tauri?» regio* 
Konfi&a* late vece* f mutare tumuliti : iVoam* L)u! 

>4 Kix «iij/2 xufftSf. ^ Phabea palati a (omplet naeAricin* fai 
Tni4* Patrum, «* »»//* <.#« «»</j /*r* Senatus , «f do * R « <*»- 
— «. 1 . l - j n /> • * ' * t r eebatur Suec. 

>7 £ latebra eduaafuu : ami Confiti» facra cilig £3? .M. 

marmi retjy 
qmd . 8cc. Man. epift. 6f . Ub. 9. g«r Trr»i* nemerofa ferir Jitm regna **<:. 
far. Se nofter lib. 6\ »erf; 74 StraboTib. f . Solin. cap. 8. 6 Qua, ad Al- 
bani lopgam eunt Coffl facrificatum in Latini» ferii», fupral. 1. vcrC fto. 
JAdverfu» Gallo» » Germano» , Britanno» Redi» Septentrionem verfu». 
Roma Dmmfèdts. Ovld. 9 l>ii melius profpexerjat , quod à uve pò • 
tiusquam ab ewerno hofte inferatur belium hoc Urbi a timido duce Pum- 
pejo deferta, to Par rhirum beilum 1 ab diente. 11 Quod non in- 
vadane nos Sarmar» mitri Pannoniis , GetsDacis* fupra lib a. veri". «4. 
ix Tlmctur oe ferro & rUmraa omnia dW.tftet , neque ipfis facri» parcar. 
ia Ut modo verf. 80 14 Vix animo funt prarfeml , esercendo* uc 
far eli , odio. ir Parrei in ApolHni* a?dem Palatina^* rotato* benigno 
aflfàtum effe Catfarem « excufaflV beilum hoc fufeeptum dignitasis fu* Coen» 
dafgfwiaadverfusinvidìam&injarlaipaucorum» hortarum , utfecumeu- 
ram Relpubl. fufriperent T curarentQite legato» mittendos ad Pompcjum 
te Co(T de pace 8cc. tefbntur omnes iiiftorlct a Plutarchus * Appian. Dio * 
Floru* « Oppili» feu Hirciua. 16 }ws enint eogendl Senatum penei Cofl*. 
Tel Pretore» erat. Ab Anton io & CaflioconvocAtum Seoatiun refert Dio 
I. 4f • 17 • Ex xdibii» fuis q^o fé recepera^r. 

I? 3 Fui- 



7« LYCAN» 

■ Curi». Tulfirunt l fidisi * non proxìma lego potè fio* 
a Non 'Prae- Trator adefi :v*c*dqui leco cejfere 3 curulet, 
fcouTInlS! 4 " w, ' (l CWir#w», ? privata Curia vocis 
Aratiti. Tefiuadeft federe P a tre: 6 cerifere parati , 

runTmaHft 50 - ^' re &*" m *fi tempia ftbi , jugulumque Senatm , 
«uum, confU- Exi/iumque petaU 7 melius, qteod pluraj ubere 
lum, P«to- Erubuit , quam Iberna pati. * tamen exit in tram 
turo " AdiH* yinbms an ptjfenpobftjlere juraptr unum 
um curulium. Libertas esperta virum. 9 pugnala* Metellus 
tm ma^ftS." VI wwto i»£#»«i lo 54l»r»M fw»/>/« rrve/t? 
tuum munera JMole, rapit grejpié. 9 & £afatU agmina rumpens* 
? Convoca- ** ttt *f' ret riondum referata conflitti adu 
bant*r Patrea (Vfqueadeofìlutferrum t mortemene ti mere 

Stoni?* * •^* r ' "'^' , *'* wr ' ' ' P €reunt <*'&*>»*** nullo 
confultorum %Amiffa leges ; fed pars vilifiima rerum 

S*£m' P! i f *" Ci "'' 4,w * ,, «•* #* #^cì ) prohibenfquo rapine 
e* Parati" 1 Cse- ViQwtm data ia te fatui voce Tribunm : 
?tt fi f opo " Non nifi per nofirumvobuporcujpspatebunt 
nére' rigami r^i» latm % nullafqueferos t mfifanguino <1facn 
divine* nono- S par fa, raptor, opes. ^ certe violata potefia* 
v?n«a5ta!r, ****'*&* De »> Crajfumque in bella fecuta 
eiiliutp, prò- Sava tribunitia noverunt pralia dira. 
7 CT &eiiwfoir, ,f Vetégejamférrum, nequosnim ttbi turba v«- 
optirae acìum renda efi 

efcquod, &c. $ pi Ctatrix felerum : deferta fiamus in Vtbé. 
bertai tentans 7{onfsret ló f nofiro fctUratm pramia mtles : 
?um U ? l M T !" * 7 ^• ltl **" profttrnat populi, qua mania denes. 
lum feilieee Ttib. pi. obftantem Carfari xrirìum effra&uro ) an jura 
poflent obfiftere virìbu* , iram raovet. 9 Obftani Caefari. io Ararmi» 
quod erat in tede Saturni à Tulio Holttlio condita. 1 1 Leges cuoi liberta- 
te.perierant : nemine afferente: aurum foluo inventi patronum. 1* Prote- 
ftatùr fa prohibicurum * mi deceftatur , execracur. i) Meo Tribuni. 
14. Tribunitia aucen potefta* facrofanfta eft * quam » quicunque vietare- 
rìr, aut prò levi habuent , Deos expertus eft ultore* • uri GraflUs non ita pri- 
dem.qui diris & eiecrationibus Atteii TTÌb.pleb.tmpeticu*,mifere in Parthis 
perlit. 1 r Stringe ferrum in me ncque abitine facrofan&o fanguini fen- 
dendo t verecundia civiuot fpe&antium Inhibituf . Nemo fupcreft civii » 
nemo Ubertatis auertor in urbe. 16 Ex arrario publico. 17 Con vene 
belluintuum ad hoftes potiti* , ex hls viftis redde miliiibu* premuta anne- 
ra, non feres ex ararlo thefauros » quo* longa pace congefto» non expro- 
roere licebit , nifi public» jufl'eut egeftaa. Hot ollm ( inquic Applanua ) 
execratione publice propofita condito* fuiue memorane » uu nifi Ceitico in- 
iiugenu bello » a nulle proracrentur, 

Fécù 



7f 



■ M«a i 

Inflitte. 



t ! B.B & IH. 

Xach uà exhéufiafpolium non cegH egefim t 
Bellum Cafarhabes. Hit magnam vifior in iram 
Vocibu* aecenfui : Vanam fpem morti/ « benefit 
Conci fui band (inquit) jugule fé polluet ifio 
Uoftra, Metello, manus. * dignum te Cafarù ir* 
Kullus toner faciet. 3 te vindice tuta relitlaefi 
Libertini 4 nonufqueadeopermifcuitimu 
Longuefumma dtes, ut, non fi voce JHetclli 
Serventur leges, malint n Capere tolti» 

Dixtréf. & nondumforibm cedente Tribune 
Verter irafubit : ? fevos circumjpicit enfet » 
Obktm fimulare 6 togam.tum Cotta Meullum 
Compulit audaci nimium dopperò empio. 
7 Liberta», inquit, populi quem regna coercent, 
Liberiate per it : cu\m ftrvaveru umbram , 
Su quicquidjubeare, velu. 8 tot rebut ifiiquie 
Paruimui meli : venia efi hac fola pudoru , 
'pegenerifque mexut» niljam potutjfe negati» 
9 Ocyus averut diri mal* femtna btlii. {tur* 

\° Damnamovcnt popuiet , fi quo* fuajura fuen- r A i mota ca- 
Monfibt.fed^ domine gravu efi , quafervi^ege/ia,. 5JJJ ££,«* 

Trotinm ab (tu fio ' • patuerunt tempia Metello. Cxfir : 4n 
Tunc rupes Tatpejafenat , » * magnane reclufa* l^'dfàci- 
Tefiaturftridorefores : tuncconditm imo bus t]}è nubi 

Erùitur tempio muliu intadué ab annk d ^fccire ? 

Romani ' 3 cenftu populi, quem lA * Punica bella , Vfzctnu ' 

7 Liberta* 



poteftaj tua » 
quaoijaftatuf- 
que.noo faclct 
te dignum ila 
mea. % Tta* 
ne quarto li- 
beitatem «e 
urbe rugien- 
cem morati»? 
cune libenaiia 
Colui in ufba» 
aflertor ì «- 
Jpondec ad il- 
lud fupra» v. 
119. 4. Non 
co defperatio- 
ait & confu* 
fiorili venie 
Refpublìea» ut 
leguro fuarua 
aflertorem 
Meccllum ma* 
fttquam C*- 
rarem. 



terarum 1 
wte a / 

generis mecu» voniam «pud pofteroi* neceffitas , cuj refiftere in noftra 
manu non -erati 9 Qwin ocyus «Alterar thefaurum hunc » cujns for- 
taflecaufa bellum. hoc dimoi à Qrf*re motum eft , dirtui futurum fi Mura 
obnixe detineamw, io ifcrarium populi liberi exhauftum , non tic 
fine pnblko damno ; fed populi forvienti» cgeftas & thefauri exhauftl 
jdominonoapopulo damnum adferunt. 1* Rcclufum crac xrarium» & 
tbefauriànemineufquem illam diem conta&i» mllitibus rapiendi con- 
ceffi 11 Impatti» fecuribut reclufae fores, & itridore cardinum Vefo- 
nat collU Saturnius * Tarpcjus » vel CapitoUnus» in quo atrarium. 
-1? Auram & argentum, è mul&is» rributis » • donii éentium deviflà- 
•rum, 14 Priroum quo routòati funt Carthaginenfes MCC talentii ar- 
genti. Secundum , quo mu)ftabancur X M tal. arg. in L annoi «qui* por* 
liooibua fol?cndi».fed intervenit Tertium. 

1 D 4 ftj«w 



*• t V C A N I 

» Macedoni» 3È—»d§dtrMt « Perjit>auem vito proda* HiUppis 

ff*è ^"F" 3 ^• dtibiR9m *f«g*fy'h* trepidate TtUamt, 

♦MfcT JUT 4 32' w F4*ri«W i^i ima vendtdtt auro , 

Plmar.iEmy- Huucjuid parcorum 1 mot es ferva fiu avorum s ' 

a Patri*" Per- * & u * ddit " ^<fi* fopulimifere tributum, 

fatàT.FIami- Vi&oriquo dedit 7 Mtnoia Creta JHetellè , 

ttÌl 22: 8 $»'d faoionginauavexitfuperaauora Cypro. 

Mtfi. Plurar. Tutu Ortentu opes 9 9 captorumque 10 ultima 

T. Q. Flam. 9 r««>» 

3 Supra lib.i. - „ * . . . - 

▼erf. 30. £«« Pompejants prato* eftgax.* tnumpnu , 

Pvrdw'dìa £ £ m '* r * tri ft*fp*U*»t** tempia rapina } 

tum u°r patri" * ' *?««/" norquo fuit tuncprimum Cafare Ruma. 

am defereret ll Intere* tetum Magni fortuna per or ber» 

ll°tS*i? a §l '* Sfcum ca f Hra < in P r * ti * mevorat urbe,. 
briciut ad re- Proxim* '4 vicino vires dat Grada bello. 
ITn^SS"- PtewftM'f ^imphiffa manti,, « fiopulofaq uè 
*eterum Ro« Cyrrha, 

JVrfimonfc* ,7 ?AtnA IF H f < i U4 ,8 /•£• *•#' <&/&*«* «* «/r«f«<, 
t QuoTàb ihwfi cm*y* </*<** , quos impiger ambìt 
-Antioche- Sy- «9 Fatidica Cephijfot aqua t xo Cadmtaque Dirce , 
^* one&h«*. *' P, /?*f "* »«Wi populifaue per aquora mittent 
redicate obve- Sicaniù >Alpheut aqu*t. 2 - r«ac Magnala liqmt 
7Minoi olim ^ /trcM * & Hertuleam mitei Trachini™ OSten. 
regnata Cre- *J Thefproti, *1 Dryopefque ruunt » a 4 quercu/àu* 

tello vaitata. -, ■». ,. . - » 

8 MiiTus in Chéonta voterei liquerunt vertice Sella. 
Cyprum ad- 

▼rrfus Ptolomaum Cato M. advexic V 1 1 M tal. 9 Mithrtdatis Pon- 
ti, Tlgranis Armeni», Ariftobull fude* regia, &et > 10 Ex remoeU*. 
fimis regbnibus. « » Emphatice & invldiofe in CxCiren aere alieno prius 
preflìira. il Recente* .polca caralogum populorum qui Pompejaau- 
xilia fubmiferunt. 1. Europa .i. Afia. $ Africa, orditur à Grascia. 1$ Ban- 
de» cum Pompejo fortunam & cladem experturas. 14 Pompejoiara 
Dyrrachii. »f Oppido Phocidia. 16 Ad rupem fica. 17 Mjnc 
Apollinii Pythii oraculo & Mufarum fede clarua bicolli* 18 Tichoreo 
4c Hyampeo. 19 Oritur Cephlflìis amnis è moiuibui Phocidis Delphi • 
co oraculo ciarla. »o Di ree* foni vicini» Thebis a Cadmo pofitis, vide 

Jua ad Sen. Theb. terf. 116. %i E Pifia oppido Elidi» , juxta Alpheum 
I. qui fcrtur fubter mare ferri ad Arechuram fentem Sicilia. Paufan. Elia* 
t or. t. 11 Advenerunt Areades a Menalo Arcadia monte , 8c Theflàli 
poTrachyne, quam Herculea condìdit fìib> OEta monte. %% Epirl 
piip. 24 Dodoneai quercua non amplius refpotifa dantel , fugatìf co- 
Kabii facidicia. vide qua ad Sto. Mtdetm. verf. 349. 



Lina ili. it 

* txbaufit totat auamvù dtURm *A%ht*M * . 
Exigua Pbabea tenent nivali* puppes , cuaqu? dele! 
Tre/atte petunt vetam credi Salamini tarino, &u priu* ex. 

• *»..«■■.. bautta. ìki« 
/«» s diletta Uvt cintemi vtmttn arma Taiibui unica 
CrcU vetmpepmlu ? Gnojàfyue agitare pharetrm firn Phoebu 
HfAi , 4 »« £,» W '.r 5 Gorynafaptt*. JE^tHu 
Timc fai ? Dardamism tentt Oricon,& vagtu *lt* minia* navi* 
« Difperfiufitv* ^thamm % f> nemineptife* £%*?£. 
7 €*cbelia verfiteffiantesfunet* Cadmi, \dat» m ina effe ve* 

» Ceidb». ér Adriaca* fpumansV *Abfyftoi in un* *>»» *<»«• 
*» ... « i ^ i l. nieafiuui non 

fi * ° FtJMf fajf r*f* colunt, qHerumaue tatare Megarenfiunw 
Theffatut* 1 *£meniamvomer prefcindtt ■• /«&•*. ud dim con- 
** /m/« Ucefitum ptime mare t cum l i rndis *Arge r ,° gj^j v £ 
Mtfcnit ignita* temevate litote gtnttt , detur alluAim 

Trimaa. uecum ventit ,pelagique furentibm undit ?u:'!*^tfi«M» 
Compefuit mettale genust^fatifque per illam ' ttllmr* mnta 
tAtcepil mets un* ratemJunc linauitur l <<A£mnj SJjTJJ^Jj J 
Tbracius,& populum 16 Pholo'é mentita bifetmem* Cypriam. vi* 
"7 Defititur Strymen tepide temutele Sii» J* *J£ *J*J- 

Biffimi** cenfuetus ava , » 8 & barbata Cene > Eràu icemA^ 

tbcuii trea ua- 
vec Publico ufui declinatati TÌMùris, qua vehebantur in belum quotan- 
nis e Thefeio voto j Plato ia Pbcdone : Tarati* , qua mhtebanrur Del- 
pbos aut alio rem divinar* fatturi: AriftophanU interpress Sajawwùa, 
qua? evocate* ad judicium fubvcberec. Pluurch. Perle a Creta iW- 
r«>*«UF. in quajupirer natus educatufque fuit. 3 Creta? urbe* no* 
ii(T. Gncil'u» & Gortyna fac'mariit iofigne». 4 Non cedena Panbii arre 
inittcndi fagittas. e Heleno & Androaiacbe Dardanis regnaram mari* 
cimam Ulani Epiri urbem * Virg. %. Mn. f . 6 Athamanee montei Epiri 
Incoiente*. 7 lilyrii popull quorum urte Cadmi ficHarmionc* in ferpen* 
te* converforum eft monimentum. •>«*»< autem anguilla eli Aag* ctpuna 
cobéra , ut ait Ju venali* Satyr. a, 8 Non Ponti illa fed litri regio > ditta 
a Colchis qui ab Aera mìffi ad perfequendum Jafonem : hic confederane 
n Infula cuoi fluvio cognomine in mare Admttcum proiapfb , fub II ly ri- 
co. 10 FI. ThdTtliae. ti Tbeuali» oppiò. 1% Ex lolco folverunt 
Argonauta. Arso autem primato celebrai t Poctx navem. ia Exptimic 
iti ud Seneca in Medea eboro primo: Beat tuffétti falera nuotiti Traxi/m 
$mhm Tbtffàla fótta $ httptquefati verbtrq. pvruum 1 Tartmatu metnsjìgri 
»o(l> i M-ire jnofitwn. 14 Morda novum genus illatum , fcilicec N aufra- 
g^fum. tf Moni Thraci*. 16 Moni Arcadia, Photo aliifque Cent u* 
ni qui. (cum primi ab equi» dimicarent ) procul vifi erant b:forme« » h*- 
. bitatus. 17 Adveniunt éc auxilla à Strymone Thracia ti cujui frigus 
grues fub hyemens fugientcs Nili teporem petunt. Biftonls autem ftagnucn 
eft Tbracia. 18 Et ubi ad in fui aro Conen l Gtne illa Conopoa Plinii 1.4. 
e. 1». an Apollonii dy*<*i* circa Iftrl oftia Infula» dubium) in mare fundhur 
1 fter Sarnuulcut fi. te Peuce primum \t\ aaun oftiorum utrl alluic Peucea 
Jflfulajnoftiofl. objeOanJ, jn - m^^ 



tz L V C A N t 

, Sex ^ t Sàtm*tieéunhipertit^uéiJp*TfAmqu$pHfmmÌ9 
utalii.feptem, * M*ltifid$ Peucen unum caput alluit Ifiri : 
gjjjwj in * * Myfiaque & gelide tellm perfu fa Caic9 
* U A?«'mÌno- 5 ldalu % & * nimiumgUbu exitù lArube. 
risregio. Quiqnè celunt 5" Pitanen » & 6 qua tua munir* 
a Quae fubl- •* 7 - ., J 

aajàettelluK MUt 

Omniboaus . Lurtnt danìnata Thttb$ vittore Celena : 
lf$roSZ tX fc 8»*celerereélù 7 defeenden, Marfya ripu 
aioncm,c/£*- Srrantem Maandrenadit, miftufquerefertm t 

rim^Sonl P4M" * b * mi f' TU tdlm ixire meullii 
lib.ii.eftAo- 8 PaÙolon : qua cult* ficat mnvilier Htrmut. 

Afii&priST 9 eliaca quequejignamanm 9 perituraquicaftr4' 
4 Sterilii. " Omimbué petietefuu : I0 tue fabula Treja 
^SSs " m Ctnttnuit, Phrygiiqueferens fi Cafar l ulu 

6 *Et cilena *Acctdunt Sjriapopuli , » * defirtm Onntes , 
wbaPhrygise, £*t* 6//.v. fu fama, Sines : x ì ventila •♦ 7>4- 
qui lugent fi' J r J * 

turo Saiyrf fui majcui , 

Marfyte, qui »4 Ga7aque % & ** arbujlo palmarum dìves Idume. 
^S^aCe.' £'?)"' «infiabilu , »7 pretiofaqm murici Sidon, 
rat , tibiis fre- ,8 i/ij «</ fa/A» r«l«i nonfiexe limiti penti , 

K* A £?JIÌ™ Certiorhaudullis duxit Cynofura catinù. 
in cerramen . . - + >■ *• 

Muficei prò- » 9 Phctmces pnmt, fama fi ireditur, ufi 
▼ocayit, &ab ^ aH r uram rudibm vocem tignare figuri* . 
coriatus eft. a0 Nondum fumine ai Àlemjtu centexac bi klcs 

7 Verfus au- 

tero in fluvtum fui nomini» «die in Mstandrum fi. finuofum 8c per plana 
faepiu» flexlbds In fon rem recurrentem. 8 Auriferi fluvii celebranti^ 
Padolus, Hermui, Ganges, Tagus, Iber, Indus, Ariroafpu». o Et 
Troes venerane auxilioPomp. fed fato Aio. i. inaufpicato & vinci lolite 
io Ncque eoi a Pomp. partibu» detinuit rama de Csefare oriundo Julia 
aìirpe. u FI. Syrise defertus , accolli ad Pompejum afflemibuf. 
i* Ubertate * & rerum affluenti* celebrata Nino*. ««'*«' «•« , ***>*** S 
tviutfMi. Arrian. in *f*irKu Indi». n In patenti (ita, venti* ex- 
f> ofita Syria? urb». 14 Urbs S'yri*. ir Palmis nobilis Syriae regio Jud va. 
16 Quondam, infula LXX pafluam mari a terra tfiflìta, fed aggere Arexan- 
diri poti junfta continenti. 17 Piioeniciae urbs maritima purpurarum aifea- 
tu Celebris. 18 Cynofura . haud certior dux ullii alibi cannis » duxtt has 
rarea ad Dyrrachium • retta navigatione. Namque Helice catteroi Grajo», 
Tyrio» Cynofiira peraliumdirigit. Certior quam Helice,quod polo vietnior» 
wrtttj fai'rmtf nfrvm rtf'ùxm ^«A«rr«t. Aratuf. 19 Cadmut cura 
Pho?nicibusiitislicerarumfigurasvelinTenUrevelin Gnrciam intulifle fer- 
tur Melai i.c. ia. ao Necdum Agypiii norant voces figuris literarum 
delineata* crurtii è papyro feu junco Nilotico diOèCto (ignare » fed per figu- 
ra* anìmalium «'i^>xv(>« yfà^^Jk. fenfus mentis » monimenta memoria; t 
*-uJiùa , & fapientum f recepea fcimonefqutiaxl» impreflcruoc 



L I B E R II!, fj 

Nm f/Jl; 6* faxk tantum , wlucrefquefetaqut» x Manti» A- 
Sculptaquefirvabant magica* animali* lingue», fw» proprie 
Déferitnr « Tauriquenemm» *Perf*aqueT*rfis, ££,,««£ 

3 Oriciumque paten* txtfis rupib ut anttum , ci am & Pam- 

4 *M4//fi, ù-txterna refinant navalibm 4 *^j4. ^^ * 

I*9«« Ci/ùr % jufta jam non pirata tanna. ■ ftinguic 

.JAevit & 6 Eoe* belbrumfama « receffm , j Al * er £ c ^ - 

^ . . ^, ',.. . T dira uro* Ci» 

Sima colttur Gange* , m« a hi film tn erbe ii c j». Alti è 

O/W* jm/cm/i contraria fi l ver e Pbabe Tarfo Ferfej 

^«fef, é- advrfmmfl*am impellit in Éurum : ^ ibi £ 

//ic 7 ubi Tellauepeft Tethyos aquera duàor g«l*" f«» 

C*»/fr>,>, *>*•«£»• «indfifaJTntab •tbetfi. £jhP«SS t 

Quaque * fcrenrrapidmm 9 divifi gurgite fentem vd %m f d r« v 

K«/fir /noW «?»« >° miftum nonfenùt Hydajpt*; ^^'^"^ 

11 Quiquebibunt tenera duleet ab arundmefuccos, primum a di- 

** £i 4«s tingente* croceo medicamene erinem Jj ,?io 'J*!^ 

» 3 Fluxa fiorati* aftringunt » 3 carbafa gomntu. volunt, legen- 

14 2tuiquefua*ftruxerepyrai> vivique ca lente* Ì um 1 u * *£* 

Cen/cendtre rogo*, pre ! quanta eft glena genti cS^Rho^ù 

Injecijfe manum fatti, vitaque replete* , 4 «p. » i. 

£uedf*pereft, denaffe de* > Venere ferew L^* e* 

Capp*doces> duri popultu nunc cultet ■' bimani, heia. de quo 

+Armeniufque tenens voi ventem faxa ,0 " Sepbatem: SlwSTt^i^ 

»7 u£tbera tangente* filvao liquefo Ceaftra. * Cilici» op« 

" ptd. 
f Auxìliarì « non predatoria » ut oUm , fupra ìib. i. rerfr^tf. 6 Ex- 
tremas Orienti» parte» accolas Gang/ti * qui , cum reltqui flotti à fole averli» 
ille ad verfus falcai orientetn contendi t. j Craterus ad matrern Arifto- 
natram fcripfit * Alexandrum ad Gali sena ufque pervenifle. alti fiyparijft 
trinerìs ejui finent fuifl'e rererunt* fluminh autem vafticate inhibinu conftitie 
citra Oceanum Orienralem Indkuimquem itinerii finem fbruerat. t M(~ 
ymt n* iWi ^sV raticnySt, tee. Arrian. 1. f. 9 Duoboi oftii* in ma- 
re influenrem , & quo locodividhur , lnfulam Paralen » facit. Strab. fib. 1 J . 
10 Adeo ex fé rattu» eft. ti Indo» innuit, qui bibunt /ma»* ti MA^/uff**? 
ri xnySfuw r««x«fK Arrian. io vtfucxS maria Eryrh nei. raccarum expref- 
ftitn è fucco arundinum. Sugtrcamt. 'ti Cathtel India; popoli pnlchrK 
tadinemomni modoadftruunt. regem ob formatn elìfunt» eaptllitia rin- 
cunt » 8cc. Scrabo 1. 19. 13 Linea» veftes Mfvmvm « oc ipfat gemmi» da- 
ftinfta» ioni» eemmaii» cingunr. Sirabol. lf. 14 Brachmanes, Gymno- 
fophiftae * philof phi Indie Brachman,oppidum Ptolom. vet ut alii infulaa 
Gangis Incoiente» , Te vitse faturos in rogum a fé extrudum coniedos 
Tcomburunt. Strabo lib. ic. Philoftrat. *. de Calano notum. ie Monti* 
Cilici*. 16 FI. Armeni*. 17 Popnli Incoiente! earremse Xadiae lucolv 
-ntr aera vincere finrmmt, &c. Viigil. Geòrgie, a. 

D 6 ' Ignu. 



* 4 L V C A N I 

t QgiJ ofws * Ignrtum vbu ^Arabtt venifik in orbem, 

JoTeplE. sSi- Vmbrut mirati nemerum mn ire fini fa**. 

pr in Pro- Tunc * furor extremos movit Remanue 3 Oloftrav , 

fenHium) 1U 4 C*"***^ ******** fMrwm oitVexut in +Ah$tu 

lù incer A- *£tber t non totem mergi f4)wn «/^ici* *Arttetu 

^'SSi & Luut ^ * ***&** veloxibinode Beota. 

Cancridceen- 6 v£thiopumqne fiìum aued non pretnereturab 

finlftA. um"! ^W^ *P*"P*lh nifipflittUpf* {utU 

bra», qu* & Vìtima curvati precederei unguUTauri. 

ipfu m»-- guaque caputi rapido tollitcumTtgride magnm 

do ' fini3H?' B*p*r*** » 8 ? »•* »»» divtrfsfontibm edtt 

lune. Sed ref- P«yfr. 6* incertum, teUmfi mifceat amnet, 

SEbtJmftU. S^dpoHmfitmmenaauk.fkdfparfiu inagret 

cem feu Au- Fertilit Euphrates Phanavieefungiturundai 

ftralem.Solem 9 ^* Tigrim Cubito teline abforbet biatu , 

in Cancro, & . 1 r *> r /• /• 

umbram Me- Occultofque tegtt curfutt rurfufuue renatum 

ridlonalem , ftnfe novo fiume* peUgi non abnegai undit. 

m fydZl *° '«^ Cufievu» aciet , divtrfaauefign* 

tibui in fini- Putnaces dubium P art hi tennero favorem, 

Aram , id eft * 

•Auibum verfui projìrirur > qasecitra Cancri trop.pofitii in dextram fem- 

Err. Exaeitat&hunclocuni Jul. Scarljeer, Poét. lib.6. cap. 6. Vide no* 
'arti infra Hb. 9 TC rf. * ;?. «e Cai. Rhod. lib. 1. cap. 10. Rudtbus fimul 
mi» in fua patria arophifeiis » trarflatis jana cis Tropicum » mlrari licuit 
u«nbrasnuoquamfiniftta«ire. ride & comment. Solini , cap. 46. % Bel- 
li Romani. 9 Indi» pop. PI io. 1H>.6. cap. so. ncque probanda lecito 
OretJtzux Orejdas , ut fu pop. Septemrionalis qux leclio tanta m Jofeph. 
Scaligero in Prolego ni. in Manilium prarbuk antan exagitandi Lucanua 
cr le torquendi . 4 Afre popul. in ter Perfideai & indiana ut ?olunt. qui- 
bui (ub tropico Cancri vel ulcerius pofuis urfa major non tota occidit » fed 
promtoec aliquid de capite eju». e Exigua notti* parte lucei » occidic 
^ilicet citiiu , utpote Horisonti eorum propior. 6 Locui ( Inquic 
olareantu) vìx inteUigi bilia , 8c in quo multi egregii viri fruito Aida- 
rint. forte Aùtbiopas , ulira ifcauinoaialem pofitos tolult poèta » dice- 
Kquet ifirbiopia non fubeft uiii è (ìgnis Septenttlonalibut • nifi quod 
Taurinui pei ultra ^juinocVialem protendtfur. Sed & boc fai fu ni. 
f Unde <Bc nomen » fagutam quippe Peife Tigtin appellane. 8 Utec- 
que rluviui orjtur ex Armenia; monribus, verum non parum diftantibu», 
vulgo tamen creditum unum habulfle fontem. Euphrates Mei'opota* 
triam rigam ut yfigyptum Nìlui * infra Seleuciam aquas fuas nomenque ir» 
Tigrim evomlt» a quo per duo oftia in finum l*erficu;n defertur. 
9 Tigri* autem ante Éuphratem exceptum. Taurum monte m fubter» 
tapfui . mox ad lacum Thefpitim in cuniculos merfui poft X X V M pai*, 
reddirui in SinumPehicum prolabitur. io Paribi « inquic, miferc noutri 
aùxilia » gratulati libi bclluni hoc civile Romania a Te obyeclum t ut qui • 
Crafló fublato « Pompejum te Catfarem in ter fé comntferiatt ut)i ». T. 99» 
foapcjaau caota paiu 1 ftcuw»» wfertJuftiQ.47, 



L I B 1 K Ut t* 

Contenti fi riffi dues» " tìnxerefagittae « TeatMi : 

* Errante Scythia populi, quosgttrgite 3a8m ^Nomade* 
Includit gelido, vafttfque* rfyrcaniafilvù* dM^C* Ba-> 

Itine* Laceramenti moto gens afterafran* tjJSiEw^ 

A Jìeniechhfavifqueafftnu'! Sarmata 6 JAofchk, BaSnis.'a. 
Xelcherum qua ruraficat * ditijtma Tbafit : ¥&*'*$*+ 

fua Crmfifatalie 7 Halys, * qua venite lapfm (m,*£m£ 
hiphae Tana» diverfi nomina mundi tfc^r** 

Impefuit ripù , epoque , & terminm idem ^ Am^hra 

Surepa, media dirimens con finta terra, oc Tclec&o 

Vfunc hunc» nunc iUum , 9 qua flettiti*, ampliai ^fcSSi 
orbem. «t PoMucis 

10 $****• fretum Urrens Maotidet egerit mutai V^Jg £?* 
fèntus, & Herculek auftr tur gloria metti, Tartaro tuta». 
Oceanumque negat filai admiturt Gades. H Pop !UJin 
Hinc(y 11 Silh onta gentes, auro quo ligata* • marT"^»* 
Subfiringens dirima/pò cornai: bine fitta « sArim, 5j n y ^jjh 
> 3 Longaque Sarmaticifilvensjejunia beiti tm'£&. 
mMaJfagetes quefugit equo\ vòlutrefque »* Geloni, piopccr veilus 

•♦ Non, eum »f Memneniu deducent agminau- ! u {5 jLydw I 
{>«*; «^ '* efrfs numerato milite telit (gnu Media diri. 
Defunti* l 7 Perfis $ ^fraterniqu* uUer amerà gXVÌS? 
•s&quora eum tanti* per tujfit cLfftbus, unum culi amphibo» 
X«* r*£« fc»W« » 9 rfawi». f #«r# me unquam JJ5»"j£C "* 

«VJaxiM. Herod. lib. i. 8 Qga Tanais è montibus Rhiphaeis ortot 
Europam ab Alia difterminat. 9 Orbìs Ulam panare » quam flexu decli* 
nat » ampliorem reddic io Qua Bofphoru» Cimmerius eoi irti e undai 
Marotidi» paludi) In Euxinum mare , bine Bofphorui Thraeius in Propone i- , 
dem * inde Hdlefpontus in JBjLUuta. Ita non libi folis maria Mediterranei 
gloriam vendicene cotumase Herculis ad frenico Gaditanum » per quas im- 
roirticur Oceanus Occidentali*. Plin. 1. 3. proonn. Solin. cai. Mela l.i.c.j. 

1 1 Scythia; 'jgtntes, 8e in his, gens «inocula Arimaffi* accolte fumi cogno* 
ininii a untiti» , & ipfi comasauro in nodum Mitigati: ut qui aurum ex are- 
ni* rolligant. 12 - A fi* Scythicx popoli. 13 Scythia; popult quifitin 
tamemque levane epoto equorum fanguine. de Ha Claudiana*. Bt fiutoni- 
ftdttinpocUi -Minerai onda* M(\ff*gttts. de his Virg. Et he eontretum eum 

yi : ; _. *. -- * •:/: ~ :i: >pÌaS FOOI- 

dbrperbo- 
_, . _ , ji Tithoni k Au- 
rora filius venìt oUm auxilio Priam. Alii leg. tJMtcna*. \6 Singulls fin* 
rulas mietere jurEs fagitta* exercitua» numeravit. Herod.7. 17 Xerxes rex 
Perfiat. 18 Agametnnon ulturui fmris MentUi uxorem a futa* raptam* 
i? Iixf«tacorem,regcaircguiBAganiemnona. 

D 7 Tarn 



U tV JC A K . I 

1 VfFriMk» tdMV4TÌ4Cmk»£iHt$S 9 téMdéJp»4Tmigi 

Trojan co- ^ Ora* 1 Utimmanfa corniti* mt filtra mina 
prjoviaas°ab Sxctvit populos, & digitai funere Magni 
F° gfn 2d' G***!*** Fw$tpudedtt» x nencorniger sAmmtn 
cxequias &" *Mktm 1 Marmaricaxceffavitinarm* caterva: 
caedis focioc. 4 <$micquid ab occidui* Libye patti arida Maurit> 
Ja^vit ai' ^W*' Taratonia* Eoa ad ittita Syrte*. 
xiUa mittere, f %A caperei feti xm non ftmei omnia Ce far, 
J5oSe U Cwè- VincendumpariterP bar falUpr afitti torbem, 
naie» deferta tf 7//# «fa' deferuit trepidanti* mania Roma, 
ii aSowÌT **&»** nubiferam raptofuperivolat Mpem 
fub fpecie Cumque alti fama populi terrore paverent, 
S'm \um iSi. 7 Ww * *" ***'* **?* e fi firmare juventnj 
fwavTtUbcr N«» 8 Grtf/4 levitate fidem, 9 fignataque jura, ,- 
pater. Infra »o Stcaufae, non fata fequi.tamen antefurorem 
likio'/erfli* Indomitum, duramquc 1 1 viri deflettere menttm 

3 Marmarica Pacifico /ormoni parant >hoftemq ite propinquum 
ffclSSum 0rant "Cecropia pr alata fronde Minerva. 
Terfiu.Alu 1«- * 3 Sem per «4 *'« externU populo communiavefiro 
gwJUarma- Mafiliam beili/ te fiat ter fata tuli fé, 

4 Omnes Comprenfa efi Latin quacunque annatibm atat. 
gente* à Mau- 

ritaniaiqux ultima pan eft Africa; ad occafu«»ufque ad Paraetontum pomi» 
prope Synes* ortum vcrfus. f Ne Carfari opuseffet fingala* gente» perfe* 
qui. contutit huc omnes undique Fortuna» ut una acie Pharfalica orbenu io* 
tuoi fubigeret Caefar. ' 6 Orar ab urbe profeAus in ulteriorem Oall|am f co* 
gnovitDomitium nuperàfecaprom Cortinii ftcdimiffum ad veni (Te Maifi- 
fiam, cujut urbis civea Pompejofaventestportas Caefarj venienti occluferunr.. 
Csefar xv primo» Mafiìlienfium evocatos monet * ne» dum untai horainis vo- 
lnntati obtemperare velint,illi (oli ex omnibus Italia; ci vi tatibus bcllum fibi 



s quippe Toni* qua» 
eft in Afia.ab Harpago Cyri prefetto pulfìjln GaUiam venere Narbonenfem» 
ubi Maffilum condiderunt. S Grarca gens levi» fi dei olim habita. m»rìi i*X» 



lue» Mi» afJV». Eurip. in Iphtg. ft Sancia olia cum pópuLRomao. foedera. 
lo jEquitaiem non fortunam (equi, n Catfaris, ta Geftantes manufe 
pretendente» frondero oleaginam pad» fignutn » Palla» vero prxfes Attiene* 
rum Cecropi quondam regnatarunuolcae perhìbetur xnttrìixxx.Cemttm arato- 
re* au^ufta ad monti* rtru ne yubent , rami* velatu Tali jais omnes. Virgil. 
JEneid.7.. 13 Legati fide Aia modelle & conftanter expofita.dìffuadent bel- 
luflt civile* (ibi ut ficeat extra parte» effe petunr,non effe fui judicii difeerne- 
re utra caufà fit )uftior. fed quid vis potiti» pati fé effe parato» quam armatura 
Caefarem ad mi etere. 14 Annales veftri font teftes fati» locupletes fideì no- 
ftm l>mper vobis prxftitK adverfiu extcros boìles, qua» & oooc prtopt am 
lubes fi estero a para» bella» 

u 



JL I B E R III. 

Mintine, ' ignote fi q net peti* erbetriumphes, 
%Accipe devota* externa in prati* dextra*. 
%Atfifunefia* éuies > fi dira parati* 
Prati* di fierdet, tacryma* cìvilibm *rmk 
Seeretumquedamu*. 1 tra&entur vulnera nuì* 
Sacra manu. ì fi caliceli* furer arma dedijjet, 
%Aut fi terrigena tentarent afira gigante* ; 
ft{on tamen aiuterete pietà* humana vel armi* 
Vii votù prode fii levi: forti fque deerum 
Ignarum mortale genu*, f per fulmina tantum 
Sciret adhue calo folum regnare Tenantem, 
%Adde quo annumera concurrunt undìque gente*, 
6 Necfie herret iners fcelerum contagia mundut, 
Vt gUdtu egeant civiltà betta coaàu 



} Sì Civili!» 

libet certe 
Buferai co» 
rum foreca 
qui un» ca- 
peiTum;pcrtu* 
giuro vicìi* 
iupplicibui 
acque Ut qui 
in partibus 
eflè nolunc 
daturis. 
X Ab fi e, ut 
manu» noftra 
imbuancur 
fanguinc co* 
rum, qulbua 
cuna facra no- 
bit interce- 



7 Sit meni ifia quidem cunftu, ut veftr* retufent * u J££Ì" no . 
Fata, net hac aliu* cemmittat pralia mila . bis^uta»"™- 

8 Cui non con fretto languebit dextra parente ? J£a* expen- 
Te Isa uè diverfi prehibebunt ftargere fratte*. paneifrVma. 

9 Fini* adefi rerum, fi non commutiti* itti* gii fa* eft, 
^irma.quibu* fa* eft.'° nobkhac fummaprecandi, JJX2 hST" 
Terribile* aquila*, infefiaque figna retina noe idem tacere 
Vrbeprecul, nofirifque veli* te efedere muri*, ?nwk ^g 1 
Excludiquefina* admijfo Cafare bettum. faulrenr, aut 
* l Sit toctu exceptu* fceleri , M agno q uè tibiqué i '?. um * » ut 
Tutu*, ut invida fatum fi eenfulat Vrbi, 
F*derafipl*ce*nt,fit quo vernati* inerme*. 



olim,gigantef 
Terne fUii in. 



e Cab tenantem crederei lave*. Horat. ode e. lib. 



»■■!• 
i. fati 



4 Homjnct- 
pli. 
6 Non utiqtf» 



opus erit populii coa&is ad parrei in bello hoc civili, fati» pafficn rcpcriccif 

nominumfceleratorumqut arma fumane - *——■•••* :..— *•- 

dis al li fque genttbus eadem meni qua? nobts 



Quii enim mente tam eflfera eft> 
n fcnmo ftuporem incutiat , costpefeacque are* 



7 Acque utinam omnibus fo- 
. V( . >» nequefe beilo huic fatali im- 

mifeerent ahi quam ci ves Romani. " ~"~' ' "" 

cirjus dextra no» languorem tanno _ 

lii mirtendis confpectus a diverta pane pater aut frater? "9 Scalini vi- 
debitii e» curò beili hujus » nifi conerà toc infoi arma verità ezternos » qui- 
bus jam olito infedìc òdium veltri 1 caufa & voluncas vos ulcifeendi. Gre» 
ime > qui putant (ibi licere bellum gererc civile , fine quibus nccctTarlo bel* 
luna civile inreribic. 10 Noi lummoperc à te petimut , ut fignu inte- 
ftis animoque hoftitiexclufis urbem noftraro amicut ingrediaris. 11 Li- 
ceat modo noftr» civltati effe a partibus libera* } civili bello exemptv» de lo- 
co mèdio , quo in colloquiata & foderai fi di» ita vUum e&, convcniatii in- 
erme* tu & Pbmpejus. 

t ra J 



ti t V C A N t 

i Aut, «*»•• " FW» eiw» Mute f •«»* difirìmina Martk Jberi, 
tanti ad Hi- g M 7f rapidum defletti* iter ì non pondera rerum> 
ÈC™ qui* **<« mementafumm : nunauamfeUHbm armk 
cardo rerum i;/i ;»4fl«# /4rri4 f rónir kfedibuè *xul, 

divcnendi ad Moembm exiguù alieno tn Imre tmts, 
itosjpopulum. muffirai au9sfilafides.fi claudere muret 
m?mrotia£ Obftdione parai, & vi perfringere porta*, 
ponderi! ad % £xcepifief*cot tifi*, & tela paréti 
SSSTneqùe Vndarumraptotaverfitfontibus haufiut 
felici* un- , Giuriti, & e ffoffam finente* lambire terram i 
Iffli'iSfi Etdefitfi larga Cere*, tunc borridacerni, 
utpote par- Fadaque contingi maculate carperò morfu. 
«rfuwm!* 4 *K" /" w * bicpopulus prò liberiate fubire 9 
Siena inora Obfejfum Pane gtfit auod Mdrte Saguntunu 
confidentem, f e Q or ^ m ra pti matrum fiuftraaue trabentes 
beffi de*» Vb era [teca fame medio* mittentur in ignei : 
potentloretn, *y x$T fa ^ car0 pofcetfibifata mante. 
» VU«?r Vulnera f mifcebuntfratres. beJLumaut coatti 
poeca eoa fé- tf 9C pniu* civile gerente Sii 6 <jr*j* juventue 
SSuSH Finterai: cum turbato jam prodita vultu 
conditam tp- j f *7 ducù, tandem tefiata osi voce dolorem. 
cSflbJta- Vana mevet Grafo* noftri fiducia 8 curfi». 
eie ; cum t*- Quamvu 9 Hefperium mundi properemus ** 

men Maffili» •«* T 



axem, 



pKSa'urbe Mafiiliam dolere vacai, "gaudete cobortei : 
jooiarUi AG* ,o gévót prabenturfatorum munere bella. 
ffirpag* Cyri Ffcin* •* 4«Ml*i* wrw* «(/? rofor* <&«/* 
5*a£° con- Occurram {Uva, f pano diffufusinani s 

Ub. 41? Sirabò lib. 4. * Tum ad urbi* defenfionew , tum ad ««*ma 
omnia perferendafumttl parati, fi aTertaris flumina , aquamè putei. bibe- 
re; fi deficìat frumentum; ilta, qu* vifuhorrida, contala rada funt, edere 
parati. 4 Neque dubicamu* tol «are quateunque Sagunti-ji P°P" l > ™: 
FpanUetulere ab Cannibale obfeffi. Liv.l ai. Ju.f.if Val.Max.U6. e. JkQjB. 
cum vim Punicam ulteriui nequirent arcere , aurum , argenrun» , jmcwM 
- - * - -"-- '- -*— : — in ignctn in foro exaru- 
a Te immifccant Roma- 
r Oefari». t Expedi- 




nobell.civ. é MaffiHenfium legali, lupray. 940. 7 .V""» 1 '* T ""Phì. 
tior.is in Hifpaniam. fupra v. 3«6T 9 Occidua-n mundi Pjff^*» !} u £ ' "£ 
ftaniaJ)nproprir,cum aief duo finr tantum, Arft.& Antaxaicu». io Expe- 
IK&i^3u t obb dazi 6c urt>« rapie«das.ecce vetis àuto oblaia quf pofc.i... 



Vt*u* 



L I B I R m I* 

Tiquoptrit magnue ' nuli» ebfiantibm igni*, . * t Nulla m*. 
Sic boftitmihi die/fi nicetl* damnumque putamm wnaoWbn- 
*Armfnm> nifi, qui vinci pitturi, * rebellent. Tsupra 1. ». • 
4 Sul fi fit** tam dimifu degener armk* TÌÌS* WBo 

Tmw iwibi u&apatent.jam nonixctudere tantum, refiftailt. 
lnttufiffe volunu ? et enim contagia belli 4 Cum indi- 

Dùafugant, dabitu panai prò paci pitita j 5SS l£ 

£# ni ibi / «jf* »«« difcetu tutms avi, quod legati 

« ^«4» ducemibeUum. 7 Sic poftquam fatus, J^™"'* 
•W «rfrfai atquc Inter- ■ 

//*u4 trepidane convertii iter: tum mania tlaufa Jy^JJj^jS 
Cmfpicit j ó- i#n/i juvmum * vallata, anno, ab exeroftu 

Haùdfrocul a murit 9 tumutus furgentit i» fcmonun «*- 
Telluru,parvum di ff ufo vertice ca\mpum (altum *&£?** PT °" 
Sxptuat: »° fe«c patiim Ungo munimine cingi f Ai vero no- 

1 ' Proxima pars urbu celfam confurgit in arcem ccm fcìHcet 

Par f »i»«/a , nudi* fitte ftdent convallibm arva. ^T&b^ 

Tunc res immenfò placuit ' 1 fiatura Ubtrt % &\namtr. 

• 3 -Aggiri divtrfis Vétjli commieuri ciUet. pVS? *"£" 

>4 S*i primi ut totam, qua terra cingitnr, utbent gna feqiii. 

Claudèret, kfummu perduxit sé aufmora caftrù 7 Q!! ibus •«■ 

•»/• >• ^» jf» juriu pernio- 

Longum C*f*r opus , fonte/qui & pabula campi t us Cefar, 1«- 

^mpltxutfofia, denfiu toUentia pinnat fi *,', rn * , 

Cefpittbus, crudaque txtruxtt brachia terra. [ ot, ducJl , WTref 
•5 Umfàtùhoc Graj x memoranda centigit ut- vineafque ad 
vtZternnmque deeus f quod non impulfa, net ipfi S g uttoT 
Sfrata metu, tenui t flagranti* in omnia beiti agere » nares 

fracipttcm curfum : ^raptijquei C a fari confi*, JjJfJ^Jj*; 

infticuit. hu 
D Brutum pwefèdcotc.i com.civ.bel. 9 Circondata ad defènfionem urbis. 
o Monti* cacumea in planitlem modica™ enendit. >o Hic tumuli* » cuoi 
pofler vallo circundariyvifus eft loctu caftrù aptiffiraus. 1 1 Tumuli editto» 
ria altitudine!» sequabat ars urbis» colli noie oppofita» quibus iotermedia Ja- 
cebat valli*, n Con datura. il Ageer e con Jung era urbis & caftrorum 
colle*, tq Mauilia tribus partibus man alluirar » qùartam pattern» qua op* 
pugnatu difficiltor vira eft propcer loci naturam te arcen , Caefar intercluiic 
dotto a Tuia eaftrù in edito coUepofuu ad mara utrinque aggere ècefpitt- 
bus Inftar muri pinnato ot turribus diftiufto atque fodTa.hac ratione oppila. 
nos firumantatione te pabulationc prohibuit. 1 f Gratulacur urbi poè'ca ubi. 
que Pompeianus, fidai, conftaacia» forti tudinis gloriam . id Scatim voi A 
ccdtaùbus vel occupads &c impulfii a Cxfarc castatU urbibus. 

Vinctim 




*ar~K«a* Q m i wm m i ■■ inMi prmpu 

%£££? Basfiréà Ftiinnmmnil* 

éMkjf txdj*. Ftmmmlmwt ntmmt, & jf§U aw tm n km t fylmul 

JFbSgZ* 7t, cmmurru iena m eé it m uà g m h t u u t w wl rm 

*** «• °-^-* *Ai£Ul bmmmm» ftfm m firn* tmwnbm agger. 
4bces» Stipe* Lmcmeratiaugé ♦ Mifii» ■■■/■li*&«W» 
fcftflwAMi Òbfcmrnm àagcns tunmtxm aira rmmm» 
< ZZ&£L. StgttidmaJu/mmmmu^ fibkmmmArm. 
fontajEio * tìamcMMTwmU Pamts, mtm mr ma rna-m* patemi** 

paffi»fylrx, Sacra iemm, firmQa facrmferaBkm* ara \ 
*J£ì£ t ^ Omnu ir bmmamm htfirata tnuribm atbas. 
se» . , albione * 5» auafidem memtt Superai mirata vetm/Lu* 

mimiate?* *** ** V0lm€res ******* J*fiP*** numi, 
«andò» eoa- £' Imfirm recubare fera: net vemtm in iim 
H™^*^* lnM»rtflv*,excuff*qm*mmbthmmt*n 
firae&Tater- Futura: 9 non milk fnndem prabentibm aura* 
jcàictrabibuf ^irberibtu fune /ferrar ine fi. tnm plurima migra 
fflSSettt ae t™***** **JU cadit , fimulacraaue mafia forum 
«Jiffluercc levi» *Arte careni, caftfaue extant lo infami* trmncu, 
tyrium fr! W* "f*** putrirne fatitjam reb*re potar 
fkuuCtvnm %Attenit§s: non vulgati» facratafiguru 
TÌnSES? & um ™ fi* m ""* nt: ******* ********* *4dit» 
f JUdiU fo- '* SI*" timeant mn ne fé tU$s.jamfam* fintoti 

larfbu*. 

6 Non Dii agreftes noti . & mimiti* ruftica quae alias colunc fylvas . Pa- 
ne»* Fauni , Satjrri, Sylvurìt Nymphx ,, Dry ade» , &c. 7 Eflfèra» 
Scyrhicae Diari* aemula , immolati» hoftiis human il, ut libro 1. verf. 447. 
{ Et fi qua fide «tigna fit religiofa andouica» « declinine aves illuni lucami 
far» , venti • fulgura. 9 Fronde (inquiunt interprete» ) caret lucue 
Bfopceropadntem ramorum foli» radio» non admirtentium. Micyllu* «y 
Q*UMmpii exponic * frondibu» nulla* auras nmbenrìbu*. Berfroanua vice 
ri frabwibus legendum frodata ibu$ conjicic ex gloflenutc adV*&o » ra- 
fiemiba. IL Grotta* agnofeit leftionem firkmièmt , qtara ego probave* 
rim, hac mtnte oc dtfpoùtione. Nulli* aurufiondem moventibusex fé hor- 
rene arboree. 10 Squalida, inculta, rudla, bine rooerorem indu- 
cencla, oim veneratone quadam. u Lanugoquaobducuntur fimu- 
lacbra eeque Infolldf formi» exprefla. 1» Teutatem , He fum , Tara- 
lo», lib. i.terf.44f ( dcot ignoto. 6c fuperftiriofe culto», Tri.*** m irto 
Dm fi(u tvntr. 

Sdpè 



L I B E R 1 II* 

Sdpi uvei mot» terra mugire caverna*, 
Et precumbentes ittrum ' con/urgere tasta» 
Et* non ardentù fulgore incendi* fi Iva, 
%oberaque amplexet tircumfiuxijfe draeoms. 
3 Ne» iUum cultupopuli pepiere frequentane 
Sedcefferedieu 4- midi* cut» Phabut in axe eft, 
+Aut calum noxatra temi, pavot ipfè facerdos 
^icceffue, dominumquetimet deprendere luci. 

Hancjubet immiffo plvam procumbere firn * 
^{am vicina operi, belloque intatta priori 
Inter 1 nudatos ftabat denfiffima monte*. 
Sedfirtcstremuere 6 manus>motiqu§ 7 verenda 
^M afe fiato loci,/! ubera facra firirent, 
* In fua crede bant rediturat membra fecutet. 
Implicita* magno Cafar terrore cebortet 
Vt videi, primm raptam librare bipenne»* 
%Auffm, & aeriam ferro profóndere quercum» 
Effatur * merfò violata in robora forre : 
lam ne IO quit vefirum dubitet fubvertere filvam, 
Credito mefecifienefat. Tunc paruit omnit 
Imperiti nonfublai ofecura pavera - 
Turba, fid l ' expenfa Supererum, è> Cafarit ira. 
Procumiunt orni, nodofa impeUitur ilex* 
»* Silvaque Dodones, & ^ftudibue aptioralmu* J^SjJ'fto- 
Et ( 4 non plebejos lufttu teflata cuprojpts, fiato» Cupo- 

Tuncprimum " pofutre cemas , & fronde carentet VF^t* 
sA ami fere « 6 diems « 7 propulfaauo robore denfi 6 MiUram. 
Suftinuit fi fylva eadent. eemuerevtdentes 7 Veneranda 

Gaiorumpeputi ; màrtffetXìamf a }uvm*s Y&^ 

cargo Thr«- 
eio regi quondam * ▼ire* , in odtum Bacchi & fuorum temulcntts txdlunt» 
incidenti. « ImmhTo * impafto. io Ne qua vos loci relieio more- 
tur* mini vani mimimi profanano impueetur , cujus violati Irti iubeat ca- 
put hoc meatn. ìt Caefaris plus quamdcorumiram verità. "Q2SJ- 
cus Dodonaeo Jovi facr». lib.6. s.epj. Dodona autem fylva in Epiro e», 
quercui vel> ut Herodottu vult , fago fatidica Celebris. 13 Navigli* 
apra. 14 Divitum & nobilium funcribu* » pfopter raritarem arbori* lo- 
fcph. ScaLrogisfeluOlbusdicata. utquseexcifa non repullulet. *«•** *£" 
fWM muu totis arborum Te , prterer hfnfeu cuprejjas UUa breyem dom$**m/*- 
mnetmr. Horatiosode 14. li 6. %. Plin. fib. to\ cap. 33. Diti facra. if Ex- 
eif « fuor. to' Lucem . folcm. 1 7 Arboribus Inter fc ftip«fc « Tpir- 
fiifloneratfpaciumcxcifijdecidtndì. „ . 

1 €xm+ 



1 Erigi» «f& 
renafcu fune- 
ita enim at- 
tor ,ut&cu» 
preiì'us » quei 
fuccifa non • 
rcgermiuar. 
% Planimi** 
▼elutraruUfe 
lambentibua 
corripi arbo- 
rei » ncque te* 
men abitimi» 
draconibus 
implicati. « 

Jt Tanquam 
acrofan&uaH 
diis folis in- 
coiendum 
per mitrane. 
4 Ne in Deum 
luci prsefìdena 
le tutelarem 
tncidat , tati» 
quam f«M*«- 
«m» iunt*fip m 
•»'»» aut Em- 

Sufam meri* 
ianaa»medi« 
die aut noft» 
nemora lu- 
ftrantem,hor- 
ret adire ipfe 



9* L V C A N I 

i Dea* fp*. * Sxultat. auu enim Ufi* impune pataret 

CS'ulSS. E f e *»' * * fa*** muit " ****** necentes t 
%-xJMkhic**> St tantum mi feru ir afnnunnnapejfunt. 
££%£%? i Vt*uef*ti$cajùmnemerih^u*fita per agre* 
Mafat», lue r PUuftr*feruntlcurveaue feticejfantis antro 
ri»»T 7? * / *& rie9 l* r*ptis *nnum flevere juven cu. (tis 

tuia » A//X- * Dux tamtn impettita bafkri ad memi* Mar- 
én$a. Juven. Ver fui ad Hifpanas ade*, extremaque mundi* 
l nauft» ** !*£'* beUageri. 5 fieUatis axibut agger 
cum jumenti» Erigi tur, 6 gemina fatte usuante* mania turres 
^wSodO» ^cc'pù* h * nulle fixerunt rebete terram, 
io cadrà & ad Sed per iter longum caufà repfere Utenti. 
Sn?J°SuoI 7 C mm tantum mutarci enut, telluris inane* 
rum defiderio Concuffiffe ftnut quarentem erumpere ventum 
interit labor Credidit % e? mutes mirata efifiare Juventus. 
anni tcmpeiti- M .... , , ./.*.."* 

tui agricolU. ° ///#»* Ma cadunt excelfu urbis tn arees. 

ta" El c r p at Sed9 m*jet Gra; e Romana in cor pera ferre 
bium legarum Vli ******* ne a uè enim fiiis excuffa lacerti* 
jum legioni. Lance*, fed • ° tenfo ballifta turbine rapta, 
&jpaUm? Haud, unum cementa latus tranfire . quiefiit t 
«jeaurum * Sed pandent pera uè arma viam,t>trque e£a>reU&* 
^"Cgari ^•rte fugitx fuperefi tele pefi vulnera tur fu*. 
rompevi t qui ll sAtfaxum quoties ingenti penderà* i&u 

tu» occupa verar, re/iquis leglonibus.qujelonguishyemabant.fubfequi jufiìs» 
Jpfle navibus effe&is & intra dies 30 armati! D Brutum pnefecit» C. Trebo- 
niutu legacum ad oppugnationem Maffilise reliquie, deinde cum equittbus 
900, quosfibi prarbdio reliquerat, in Fabii caitra pervenir, f Ugnifnt 
tranf-erfarik infetti compatlifque ad continendum aggerem , acque ade* 
ab utraqne parte ditfin&ii & ftellarum more apparentibus ? an rotisi quarum 
radii modiolo ducVi follai fcintilleaccf tmfttmjw ? an aueribui» quibus pra- 
to» eranc cufpidei * 6 Aggerque accepit, ecc. 'ìd di fuper aggerem con- 
fticuuntur turres du* ambulatori* feu reptilea, qua; rrochleii* rotis, runibus 
ac nervi* intuì actse proecderenr. Comm. » belici v. «idc & Vcger.lib.i. e*. 
7 Qgas mole* cum viderent MaJfilicnfes nutando procedere , credebant id 
terre mocu» (eujus caufa eft ventiti in cavernti terra» lu&ani eeexitum quae- 
reni,} roftum» muri* proinde fuii timebant. 8 Ex iis turribua. 9 Tanto» 
in oppido omnium rerum ad bellum appararua,rantaque moltitudo tormen- 
torura, ut eorum vim nulla: contextae viminibui vinecfuftincre pocuerinc. 
Comment. beiti civil. ». io Sagittas baliftls emiflas ncque offium ncque 
srmorum vii moratur, quo mìnus uransfixoquem deftinarant* etiam ulcenut 
evolent. BaliOce ♦ ut 8c aliarum machinarum formam vide apud Am. Mar* 
ctllin, lib. t|. 1 1 Saxa vero baliftis cmifla. non minori vi quam rupea 
' veruftateexefìi 9c venti procella abropta , corposa comminute. Obtriium fe- 
ri* omne eeduyer More anima. Juven. fat t |. 

Bxcu* 



l i n r ni. 

Excutitur, quali* mpei,quam vertice mentis 
Jibfiidit impulju venterum adjuta vetu/laey 
Frangit cunSta ruent : nec tantum cerpora prefja 
Examinat : totos cum jfenguine diffipat artus, 

Vt tamen heffiiles denfa l teftudine muro* , . T '? u tlL. 

_ «• ~ f . » .y. . proprie erac 

Teda * fubtt virtus, armtfque tnnexa prteres fabulatum ex 
^Arma fvrunt, galeamaue extenjus pretegit umbe, traMbu» fc- 
3 Quapriu* ex longo necuerunlpniffa 4 recuffu, g/diSS" 
lampo fi terga e aduni: net Gra)is federe ja&um» contextum- 
^iut facili* laber ejl lenginqua ad tela paréti £ T£j mdium. 

Tormenti mutare medum: fid pendere file fub qua mili- 

ó Dumfuharmorum ferie s, ut grandine tetta muniebanc 

Innocua percuffx fonante ftc omnia teU Xm^a*»* " 

Refpuir. at pojìauam virtus incenfa 7 virorum ±™ u « mur# 

8 Perpetua»» rupit defeffi milite cratem, tentabant. 

9 Singuia centinuis ceffirunt itlibùs arma. uT&Vi t?.*' 
T*nr adeperta levi precedit I0 t*»** fero», Lio. Subì» 
£«* oh/m »/>/»/«/, ó- tetta fiente latentet g^.ìfSte 
Moliri nunc ima paranti {? vertere ferro innuitur, «rat 
JHmnia: nunc » arie* fufpenfi firtier i8m J^JÌSS. 
lncuffus denft cempagem Jilvere muri pica fuMato- 
TMtor, cr- impejttis unum fubducere faxìu X^n^lSSi 

(quaroniarum, 
qua proretti milite» fagìtta*, finca telaque alia declinabant. % Milite» 
torte* fubeunc. % Cura jam intra baliftarum deftìnatumja&um fere» 
ceplfiènt Romani teftudine tedi » ncque expedtaim eflet Maffilienfìbus cor- 
quere balilla* ut cornimi* ferirent » faxa ingenti* ponderi» evolvetene è 
muri» in Romano*. ' 4 Legitur 8c receffit. K Nulla machina ufi». 

6 Quamdiu teftudo illa (ibi conftittr,conjun£ta iovìceoi feutorum ferie non 
plus Romani* nocuere dejefta « à Maffilieofìbui faxa , quam teftis grande* 

7 Maffilienfium. 8 Fregi t reftudinem , dereffis tmlirtbua Romani*. 
9 Uivifa fingulorum feura ccflVrunt icribus. i« Vi n ea eft machina ta- 
bulati* cratibufque ronttrara , erudii deinde cori li 8r centonibus lividi* te* 
€tz « fub qua obfidente» aiti murorum fondamenta fubruebant. 1 1 Più* 
tei hic fignifiranr tabula* & afleres quibus armata eft vi ne* rrons. Alias più* 
teus Se ipfe eft machina vinea? hand diflìmilts » de quo vide Vcgetium (. a» 
1» Anca erat trabs ingen* , adunco premunita ferro, tranfrerfìs afléri* 
bus intra tefhidinem plerumque fufpenfa & librata * quac a multitudin* 
retroafia ad maiorem linpetum , emifla deinde propeilebatur ad extrahen» 
do* lapidei , auanandos labcraftandofque muro», vide Marceli», lib. aj, le 
Jofeph. In bello Judalc. 



f* t V C A N I 

* t Romano» * $*** fifa* & fi 4 "*"™ ' & ***&* fiégmiaé 
faxisJudibul» me Ut, 

ftwSTab Etfi&bus crebri*, &admfiiroborisi8u 
operìbLsfcin Pere*/* cedunt 1 crates ,/rufhaqme labori 
caftn eom- £xhaufie fefus repetit tenteria miUs. 
KaSpirTn'o- Stèmma fuit Grafrfiarent utmemia veti, 
èa iocenia 4 Vitro acies infine paranti * armifaue cerufeae 
ftdì^Jfcd Neàmmù texerefacet : aotdaxque Juventus 
Pocnpcjanu». Srupit: H$n nafta viris, nen Utìfir or cut, 
JommeT 1 Telum fiamma fuit , rapienfyue incendia venta, 
» belli civili». Ter Ternana tutit celeri 6 munimina tur fu. 
£be6ftaa* m N«,fM»tù viridi luSetur rebere, lentae 
nari* pars Ignis agit vtps: 7 tadajèd raptus ab ennti 
concidh-intr- Confequitur négri fpatiofa voluminafumi : 
fiSfoftft por- Uec folumfilvat: feà faxa ingenti* Jèlvit, 
« pwnpiunt £ t cru d a putrì fiuxerunt puhtere cautes. 
^7T^^ % fr 9 cubuit i majerauejaceMsapparMÌtaiier. 
orant ut Cae- Spes 9 vielis telluri, abit , « ° placuitg, profumi* 
Monete-- Fortunam tentare mari. " non rebore pi8e 
tur. Trebo- Ornata* decuitfulgens tutela catinai, 

Grfi rall Sed tudU ' & 1 Ua/it P T9Cumbit "" ntt *™ * rhw * 

S opere man- C*nfiriturftabilit navabbus area bellis. 
• wat ? d ? * Et J* m ** turrigeram Bruti cemitata »* canVu»* 
npupfaViV l ì Venera* in flu8us Modani cumg*rgitecla£ìs* 
teretur* indù- >' 

ctarum quondam genui mifericordia moni» fecit. Maffilienfe» vero line M* 
©ccafionem fraudi» na£h languentibu» Romani» awue ocio dediti»» meri- 
diano tempore ignem opcribui inferunt » qui fecundo magnoque vento "•*• 
tu» aggerem » pluteo» , teftudinem , turrea * tormentaque pnu» abrume- 
bac , qu»«» quemadmodum accidiflct animadvertl poflet. » Deluper» e 
nmris. 3 Ulnea&teftudo cratibu» teOae. 4 Eruptione» crebrae» 
maxime Albicorum, fa&ar. f Operiebant igne» fcuti», ne adverte- 
rent Romani. 6 Opera Roman, turrlm , pluteo» » fcc. 7 ° m 5V5 
in funium & n'ammani abeunc » neque Ugna tantum aggeris 8t operum» tea 
& Ipfa faxa in pulverem fol uta defluunt. 8 Agger combufti»» qu« con» 
e Inebant eum » trabibu» , diffluebat. 9 Romani» , ut tuU po&a. 
«o Biiquidem pugna certatum eft navali» in fuperiote Brutu» fuit rupe- 
tìor. 1 1 Non ornabantur, non fulgebant nave» tutelare numen in pup- 
pi pi&um gerente* 1 compingebantur tantum rudi & fubitaneo modo»ut eiiet 
linde milite» pugnarent. infra veri". «6. li Navem Bruti pnetonam. 
Infra verf. c«. 1 j Nave» long» ti , qua» Arelate fieri juflerat C«far, 
Inumine Rbodani fecundo deduftv in mare ftarione» ad infulam StoJcftada 
habebant. St«chade»autem trejfunt lnful«»aboraLÌguium adMalfiUaj» 
«f<jue difperfle, ab ordine dtOx r»xn . 

Sttf 



LIBU in, M 

Staclfddàs afva tenen*. » necnon&Grfjaju- i M»ffili«. 

VentHS fe * volueruóc 

Omnefuumfati* veluit amméttere ubur s V^S\% pS 

Graniavofque fenes mifti* armami epbebi*. Smm' tS? 1 

* *Acceph non fola viro* , «•*« Jfo&tf in «»<£j ara qulde;* 
Ciajfiti &> emtritcm repetunt navalibut alno* j P 1 **» °* V 2 H 
Vtmatétinosfpargemfuper aquota Phcebu* S^Sfit 
3 Fwp'r «91»/ f4aVfj, £■ tó«r nubibu* aìber, J.«>j»» L-Na. 
Ef + /•/<• -**rta t pacemquttonentibu* gufiti*. SSKÌSST" 

* Servatum beli* jacuit mare* movit ab omni bua miflìu 
gMifquefuamftatione totem , paribufqut lacerti* Suffiu^fir* 
Ctfj&m A«w p«6«, 6inc « Gf4/« rwwig* #/*l/J que hortatut 
Tellitur: 7 impulfa tonfi* tremutre carina, *^ b™/"* 
Crebraquefublime* conveUunt verbera puppes, 3Ì(fc , additi» 

* Comma Romana cUffi$ t validtque trireme*, fuifauriMU 
8 guafque imat«fmrgms extrutii remigi* orde TSSS^ 
CemmovetJ (r finte* tua metguntaquotepmuu «•« inftm- 
>° Multipli** cinxere rate*. * hoc robur aperto SSIS^f 
Oppofitum pelago, lunata fronte tecedunt* «ram in man 
» ' Ora?»* contenta gemino crevife liburne. bù^cTfìd" 
Celfiot at cunftis 'Brut* aratoria puppi* & vereró ex 
» Verbiribu*fenl*agitur , «3 molemque profani* " a v d a ^ re- 
invehit, &fummi* long* petit aquota remi*. fccenmr , &T. 

1>* tantum meati fuerot mori* , «4 utroque ~m.*.d« bel. 

£*•* fernet excuffirpofettranfiurrere tonfs, Jm**rib+. 
Innumera vafio mifeentur in athete vece* : ^l gHU 

Rtmorumquefonus * f premitur clamore : nec «Uà re ab aita A». 
muditi petuere tuba. t«m c*rula verrunt, fi^ekV&m 

iS&d^^**^** V*'* An - <P«* locu^fibi imita». 



modani ni 
mani 




«Zi «»' ,lun «» «w«cii in coraua utrmque navibu» validìoribtt», reietta fa 
medium agmen li burnii & ratibui levioribiw. 8 Et quadrireraei! o *c 
nave* qu* plurlbus rcn.is «untur , quìnqueremes. « 10 Wa jSSt rate* 
bjrem«,t.niren,e* .1 BÌremes Uburn» celerei LilwrniifiSpu!. S2 
matix. guibusinuAierant^dìft». 1» Sex remisum ordinibuVThexecu. 

ned. if Non audtrar pne clamore fefe faortaatium * coacurcntium. 



I* t v e a n r 

, Remi» io- **** f *" tr*nftr*cadunt t & remù pettata pul/ont* 
fureunt » de» 1/f primum refirù crepnerunt rivi* rofira t 
ita« eMtant" * ln P*PP im *•&*• ****** emiffaaue tela 
didu&it ad 3 «4* r« texerunt » vacuumque cadenti* pentum» 
M^wmrevis. 4 £tjamdiduttkextenduntcernuapr*rù 9 
1 Naves to- Diverfaaue ratei laxata claffe recepì*. 
ft"« «J2JT * V * f ••!!•* «jftav Zephyrk, Eurifque repugnai, 
. Spew^t ttm* obeunt fluttui, iUuc more:fic mbipuppes 
fa , dtfliluere Solcate varUs duxerunt gurgite traci w, 

r n J*$lZ\ £«•* tullt llU ***** ***** » *<« nppuft 4 ?M r. 
3 Hyperbo- *S«f Gm/« &4&f7«x , pugnamene laujfere pinne 
Jjlt jam tt. ^ tentare fugam, nee Ungo frangere gyre 
traque ex par- Curfum, nec tarde flettenti cedere clave* 
te row!^xKn- T %At R * m *! M tatu 7 fi*bilemprabere carinone 
Suntur cor-* Center* & terra fimilem bellantibus ufum. 
nua, claffia ok- j-^j ,„ 8 ignifera refidenti puppe mogifite 
tu"? u* X nav« TiTUtw oit % 9 paterifne acies errare prof und$ ì 
hoftilcs fufei- %/ irtibué& certa* pelagiì jam confere beUum i 
jRemU hinc Tbocaicù media* rafirùeppene carina*. 
inde impel- Paruit, to obliqua.: &prabuit hefiibu* ,0 alnes. 
fluftus fn"Ìu Tune H»*cunque rati* ten tavit robora Bruti» 
verta partes, Ittu vitto fue» 11 percuffa capta athejit. 
SueubTwuC • A f X }*U# manicaque tigoni t terttefaue catena* 



?n contnrìum Sequt tenent ' * rem'u: x + tette ftetit aauere bellunu 
— «batttu lam nen excujfu torquentur tela lacerti*» 

Jdiara- '? **«< lengìnqua cadunt 4 a cu late vulnera fine : 



piunt , ut 1. a. Mfcenturque manu*. t6 navali plurimo belle 

a Maffilienfe» & celeritatenavìum & feientta gubernarorum confili noftros 
eludebanr, produ&a longlus scie circumvenlre noftro*,aut pluribui navibua 
«doriti t1ngulas,8rc Notòri minus exerciratii remigibus minujque periti! gu- 
bernatorlbut utebantur» rum ettam gravitate 8c tardi tate naviuimuc quae fu» 
bito ex humida materia rafiae fuerint, Impediebantur, 8cc. romiti. 1 civili» 
belli. 7 Ut fupra T.tia. ftabilem aream navalibus beìlis frationem firmarli» 
6e pugnar (tatari* pedeftri pane fimilcm. 8 Pretoria» qvae fignum prartert. 

?» Cenarne arre et navium agllitate, quibui infrriores fumus? quln age con- 
èrro bello commini» derernamus rem. oppone itaque laiera navTum ro- 
ItrUMaffiHenfium. to Tranfverfas nave». 11 Ita emendavi! lo.Rutger- 
iìut lib. 1 . Variar, left. e. 11. mteretiffa d* enpta. Navei In robuftam & fir- 
rnam Bruti Pretoriani alt* , roftrii infixii , illh 



1» Àlias MaiH naves unc'u or manibus fcrreis » harpagonibus & catenisin* 
jcftlsretintferiinc. 13 Peftinatim connexls » ve! traoTterfa. 14 Conjun* 
€t\% navibua ftratom non apparuit mare, ir Non vulnera infitta erainus» 
ytt, non Mia infligentia vulnera. 16 R 



L I B E R III. ' 97 

Znfii dgit t fiat quifquefua de rebere pappié 
fronm in ad ver fot i&ut: muhique ptrempti 
In ratibm ceciderefuù. cruor altm in undie 
Spumai, & ebduBo eonerefcunt fanguine fluttui , 
1 Et qua* immilli traxetunt vtncuU ferri. 
Km prohibent jungi confetta cadavera puppes » 1 Keque pet 
Semiammes olii vaftmmfubiere prefitndum , Sf ria'Soju^ 

Hauferuntquefue per mijlum fanguine pontum. gì pòflunt na- 
if* lu&antem Animar» Unta tum mene trabenttt » JJJpSS* *>"» 
Frafiarumfubha ratium periere mina. ma^Crttenth 

^ Irrita teUfuoeperoguntingurgitecodes': ?%£ZiZ 

€t quedcunque cadit 3 frujlraf pendere ferrum, j- a ea à*vtr» 
Exceptum mediti invenit 4 vulnus in undu. prora. Juvei* 

f Pheeaicù Romana rati» vallata carina , ì*tJu «ber- 

Bobore didufto dextrum* lavumque tuetur ramia, ab li« 

^Eque Marte tatus : eujus dum pugnai ah alt* |^ddtln£ 
Tuppè 6 Tague , Grajumque audax aplufire reten- t a fherant , 
ftt % conficiunc a- 

Terga pmnlpaf iter mtfìt (r penerà tei* in mari. 

Tranfigitmr. 7 medie concurrit pe&oreferrum , ì Nifi» irriir* 
Et fitti t incerta fuetti * quo vulnero fanguu 5 Ìeret7 T 
£eiw utrafque fimul largus crttor expulit nafta* » f Romana 
9 Divifitque anùnamjparjitque in Vulnera letum. JJ obSraà" 
Dirigit bue puppim mi/èri quo% dextra IO Teloni*, duabus navi- 
» » £54 m/i^n me/iWi /»/4»« *«r*4»r#, *irj*t SISJ^Sh3Z 
sAudivere manum : »* nee lux ef notior ulti bui validi» ab 

Ovjf *m, /*» Pà* bum videat/feu cprnua Lune % SS552?*dSSS 
Semper venturis comporrne carbajà venti/. dentibns , dia 

tìie 1 3 Lati a r offre eomparem ruperat l ìalnis P£°P U S naw 
_.. _ . . / • *. » . _ eft»nautneu- 

Ptlafed %n medium venere trementta '4 peaue, no fé inclina* 
•Averi ttque ratem merientk dextra '4 maviftri. "«* teoria. 
J J D«m cuptttnfocia Gyaretu erumpere puppim , |« conatus 

repellere & 
retinere ornamentum navls Mafiilienfis. 7 Utriufque harftae cufpis (ibi 
obfia fafta eft in medio torpore. 8 Amicone èpeftore» anpofìicoè* 
tergo. 9 Ex utroque vulnere emifit. io Maflilienfii navis eo ber- 
narorii. a 11 Qua» non alteri meliusparuerum navei» mari turbato Se 
curfum impediente. 11 Ncque alius quifquam meUusexplr rabat pr«- 
fentieba'quc ventura* dìei venroa rempeftatemque ex afpeftu adii aut Lu- 
n*. il Roman» navi'. 14 Telonii. "if Maflihenfia quidam, occu- 
patunu mvnus Tclqnis e se fi. 

E **. 



»» L V G A N I 

affigebatur tu- * /l iP xu W u * ^att, telo r et inente, peptndtt. 
vi. Stant gemini fratret, fecunda gloria matru , 

j Untorio ^" ** A *» variugenuerunt * vifcera fatte : 
virgiliana. * Difcrevit mori fava viros: unumque rclittum 
^rjmtc^^ n9runtmi fi ri ' * Mt'to errore, parente* * 
fnnUmafràes* 5 +&ternù cau/àm lacrymk : tenet ite dolonm 
£w£alJ pt S * Ttt ^ er ' à- amtfumfratrem lugentibue offerì, 
rnttébuj errar] §L*"um alter, « miftù obliquo peQine remit 

tdZZèhZ \ ^ H I M R ' man * Gra J* * w < arin * 

ferimmo Tal* l*JtB*r* manum: fed eam grava infuper itine 
Ig&c. lib.io. *Amputat i iùa tamen nixu quo prenderai , h*Jtt> 
4 /ncerredo ^Ì tt ''fw tenoni Jlricltt immortua nervis. 
altero. Oevit in adverfn virtù* : più* nebil'u ira 

tói 3? 8 Truncl « habeufortique infiaurat pralia Uv*, 
fum repr»feo- 9 Rapturufque fuam procurrit in aquera dextram: 
«fquTiSS W H * c 1-1»' ™» '•'• »*»* oftabfcijfr lacerto. 
pud parente* !l Iamclypeo, t e li fque careni, non condì tur ima, 
InfrinteH?" *»W<> f' d <*f>fi*»<> Xì fraternaquept&orenuiU 
6 Impliciti* ' *^ r >»* tegens crebra confixu* cufpide per fiat: 
«U in dì?rim ' 3 TtUt ì u , t m *l"r*m lete cafurafuorum 
iwium, Ro- £"t*ritajam morte tenet, H tum vulneri multò 
Si^nfifi^ra ^ff u i itnttm ***»>*»* t*Jfo collega in artuoM 
ver?56Ì. Upra Membraque contendit tote quitunque manebtt . 
? Vel ex hoc Sanguine, & hojìilem, defefiu roborc membrif, 
quara c*fa- ln fi lui U filo nòciturue pendere, puppinu 
fianif iniquui Strage virum cumulata ratte, multoque cruore 

«e poeta , qui • 

Alaffil tonfi id tribuìt quod erat Adii! militi* Caefaris , idque fid« trìnm te- 



>"»**»e oirmsagtKs. Idem Plutarehus in C«C & Val. Maxim. I. a. c.a. 
a , r • a U8 J P ? * "ì 8 ?™* » dextra »«"» amputata. 9 Inclinar, proje- 
£a finiftra ad Interctpiendam dextram. io L*va, «ini magnatane 
A?,Ì * ' ' p De ? ,t " Cus £ m ,. finift « qu« clypeum , dexrra qu* tela gè- 
ftarer. « Etopbytee. fcudi corporis •bje&u tegens fratrem armatura. 
IL- j * ** tda fl cafun ,n m o"em % iuorum ipfe jam omni mortis certa mu. 
SS1SÈI!? "*• fW ta ™«t^*à™to**s<lui/'hf*liu defungi i meliti* 
J^^i?**^** *""*!■. 14 . JamqJe detTeientero per vulnera ani- 
marq emifliiriM , vires, qu» reliquc erant , collegit , intenditque, ut borii- 

ì!..rJ A.Ti ,n . . "5 P° nde ; e ,r uoob r ucret » ^ u * cadayeribus prefla , ÌCtibu* 
quaSu Si (biuta tandem defedit merfa. 

P/t- 



LI B U III. 9* 

Tkna* per obliquum crebra fatue accipit iBtut. 
•Atpofiquam ruptùpelague compagibu* hau/ìt, 
*Adfummet repUta feto*, dofiendit in utuUt , 
Vitinum invlvens contorto vertice pontum. RomTnis'hji' 



*£quora difcedunt merfa diducla carina , pago navi 

Inque locum puppis cecidit mare Multaque ponto ^f*™"^ 
Tm buit Ma dies varii miraculafatù aueadam, qui 

i F»rr*4. /imvn ttutthirsimidattnAiiMÌ fnfirìtitnrat* dum focii re* 



1 Ferrea dumpupptraptdot manne tnfertt uncos, J um foc " "• 
a* - r -j r r r * + li ^ r u toner* cooan- 

%Affixtt Lyctdam, merftuforet tue profumi» , tur,difcerptus" 

Sedprohtbent focii , fufpenfaque erma retentant. {jK^^fe* 

a Scinditur avulfm: nec 9 ficut vulnero , fanguu priore 'corpo! 

Emicuit lentue :ruptu~caditundìquevenU t ni pane tì- 

e Difcurfufque 3 anima diva fa in membra meantn Sng u Tn,f, P iJl 



£/ì 4 Mnr* «Vflii/fe vù. *4« ultima trutta «t'J'**?^ * 

TraéUdtt tn Utum vacuo s vttaubus art uè , ventre ad ta- 

*At tumidus qua pulmojacet, qua vi fiera firvent, ]°J. *jj m 4 e " 
Haferunt ibi fata diu: Im&ataque multum f ero paJsT in 

tiac cum parto viri f vix omnia membra tulerunu J ua P ulmo « 
* Dum nimium pugnax uniu* turba carin* re^nSmem- 
Jncumbit prono latori, vaeuamque relinquit , bra vitali», dia 

£«« carethofte, rattmi 7 congefto pondero puppj, £. 1"*^^ 
Verfà,cavatexttpeUgue t nauta fque carina: . inxeriw. 
« Vrachia noe licuit vafto jaftareprofundo . ft^S'SS "' 

fri c/««/e periere mari. Tune 9 «atta diri . vérfus à Lu- 

Confpeaatft leti facies , cum forte natantem S.%So?£ 

Diverfa refirisjuvenemfixero carina . ùrfTu inciti* 

Difiefiit medium tam vaftes peBus ad icìus : l™ nU * 

•V* e prohibere valent obtritit ofitbus artus , fofcutocJiKi 

£uo minut lo ara fonent,elifo ventre^ l ' perora eo» Hlum pro - 
BjeSatfaniem permifus vifterefanguis. m.nt?q JS 

e ^ • * . , , • • «, besllb.o.verC 

fin. Tauro* Annal. 1 j . 3 Saoguinis, in quo vita. 4 Tarn fpaciofc mor* 
tis porta, vulnero tam antylo. e Vtx abftulerum, rradideruntque moni. 
6 Milite* unius navis pugnse nimis intenti, omnes fé confcruntatteruro la* 



us ab hoflibus oppugnatimi defenCuri , atque ita navem pondere inclinaram 
m ver tu nt. 7 In vena navis milites conclufes demerfit. 8 NatarenonH- 
cuic. -9 Miferrlma apparuit una leti facies cunvinterciperetur a duabuf 



navtbus eoncurrentibus « juvenis quidam naraos, roftris navium m me- 
dio ju veni s peftore colli fis. lo ifirata roftra. si Sanguls inteltinie 
-aiftusejtciiurore» telutfanica. 

Et * Pofi 



»•» L V C A N I 

ibJ, r Totu * V'to»*** »nbihm remi, pupp,s, acrcftrare- 
duetto coroo •• ce dunt , 

?«• ? n:tm Di i eéiu t m in p i *i«> p"f<jtr* p<8«< ™pu* 

«ranfìniflàB Vutneribus tranfmiftt aquas.* pars maxima turba 
* Na^riu. N *"/W ' ì**"» mwti •*/•*«*« l*certi, % 
iufdaro Mafl». P*ppù ad auxilium foci* con currit: Milli 
lienfU fradx 3 Robera eum vetitis prenfarent altius ulnù , 

rmlitesacnau- AT ^ . . r ," . * 

** conati vie* ?\utaretque mtts populo peritura recepì» : 
fi.ar confulere /m^ftf r«r6« 4/ty*r medt9s ferit enfi * lacerto s • 
■Sanilo" JS" 1 &**chia linquentes 6 Gr*/4 7 pendj>ntia puppe* 
tunt -pren- w* manibus ceciderefuis: nen amplini unda 
eSmwrdifti ^ u fi*nuete 8 «graw* in fammi gurgitetruncos. 
ab iis> «jui in 9 lame] uè omni fufis nudati milite tela , 
fubvcrSJèm * a WIM ' f arma furor: remum ccnterft in hofiem 
•imentibus.fi %Alter at hi tortum vaUdù IO apluftre lacertù , 
ìw mU,e " ^ v » l f*f*«' rotant excufie remige ' ' /«^. 
3 Naves fodo- In pugnam fregere raìes» • *ftdentia pejfum 
♦"Sefu er in Corporacafa tenent , fpoliantque cadaverafirr*. 
na v i . ' JAulti inopes teli, jaculum letale revulfum 
yNavimpren- *i)ifctribvu traxerefuis, & »? vulnera Uva 
6 Mafiiìienfi. Opprejfete manu, valida dum praveat i&us 
y Amputata Sanguis , ór hojlilem cumterferit , ***** hajlant. 
8 No? natan- N»/A» /dw« f /«re* fc#e ofóft * aqupre cladés , 
ies, brachi i* *+ guatn pelago diverfa lues. ham ^ pingui bus 
jam dettiti» ^ffixuittik, & tetto fulf UTC vivax (igni, 

fi lamque de- Spargitur: atfacìles pr abere alimenta carina {ra, 
^fnque^eUs'i **»»< ' 6 pi^nune liquida »? rapuert incendia **ce- 
fur»r arma » 8 N*c fiammas fuperant unda: '" Vfpar/ìfque per a- 

mtnifirat, & tf( ,„ 

tttiod fi ma ut ' 

reperinm Ri- I*m/atibus,fragmentaferusjìbi vendicai ignit. 
farei! Vii^ "" uci P it fi H ^ us * extin & UA * "t aauorefiammas: 
An.-1.8f7; io Navis «rnamentum. 11 T anitra, ti Subfidentia 1*1 
fubpedibusjacentia. ficl.f. v.<Si©\ 15 Ut fanguinem fifterent, virefque 
fibi fuppeterent , q*oa*l haftam illam fuis vifceiibus exrraftam in hoftem 
midflent: tum liberiti animo fpirrtum enùflun. 14 Qxtam ignis,qpi aquse 
«ontrariu!". • ir Phalaricae fagitta? , è tedi solco incendiario, pice, bitumi- 
ne, nitro,fulphure& refìna involuta; è baliftis in naves enùituntui» qui ignit < 
C *cw difius eft tl'tllptr. 1 6 Qua naves ungebantur ad in junfìuras com- 
mittendas 17 Concépere ignem, ij;ne correpts funt. 18 Non cr. 
tinquere valent i^nes an««. 19 Et ipfa fragmenja tabula:que lacerarura 
raiiura rpaifae coirij iunt i^neqi« 

UH 



L I B E H ITI. lei 

Hi, nimtreantur, tabulit ardentìbm harent. * * cum '"- 

. w n j • » • • a numera cir- 

1 Mille modos tnter leu > mcrs una ttmott eft , cumftaretit 

Bua capere mori, e Kee ceffat naufraga virtus » mortjs gcn«- 

Zhi- ii - j • a • • -l /> • •*_ *- MjiUttd carneo 

^ Vela ìtgunt dt)ttta mari, raubufque mtntfkanU f i um ,i me . 

Incerta fa uè manus idu languente per undai b»nc , quod 

Exercént. nunc rara daturft copta ferri , cei] d ; ull J $ piI . 

IJtuntur pelago, ftvus completiti ur hoflem u , naufr^ì- 

tìefiit , & impliciti* gaudent fttbfdere membrij , JJ™,^ *J;^ 

JMergemefque mori* Pugna fuit unm in Ma matt climtb 

Eximius ? Phoceus* animam fervare fnb undis, •JjjJJ'' "^j* 

f Scruiariquef return fi quid merftjjfèt areni* 9 % Qmn-vi- 

J2f ih'oti / ajjixos unci convellere merfus , fcu» tE» i* na- 

... « "" • >. /. J - tane , • coMJ- 

lAdduttum quottet non [enferai ancora funem. gim f eLtl..i- 

Ific ubi cempreffum 6 pe rutti deduxerat hojìem, r-inm . mini- 

Violar & incolumi* fummo* remeabat in undae , c j f ^ nt ^" C f v ,lJj 

Sedfeper 7 vaiUot credit dum fioriere fuclus. In m*ibus , 

8 Pupptbut oceurrit ,tandemque J*b aquere man* & in *J' t h / 1 

9 Hi fuper hojlile* jecerunt brachiaremos , (pt* prrptcr tlu- 
Et ratium tenuerefugam. ,l> <X{o n perdere Utum ^ '£"£" 
Maxima curafuit, » ' multus fua v Minerà puppi eofque ,.iì de- 
~4jRxit morie»*, & roftris abflulit itlus. ■ fida ? \ ««' * • 

Stantemfublimt '* Tyrrhenum culmine prora gl] nr, et - iaiII 

1 ? Lygdamu* excuffa ' ♦ Balearis tertor balena * u j» fuo ^' rl * 

» Glande petenti fòlidofregit cava tempora p lumi a. V'M^flniim-. 

1(5 Sedibus expulji, pofiquam cruor omnia rupit m , (V pra *. 

»7 rincula, procumbunt oculi, fiat fumine rapto Q^ll™™ 

\Attonitus, ,8 morti fq uè Mas putat effe tenebra*. . 4 Spiritual re- 

%At poftquam membri* fenfttconfiarevigorem» » 1* "É'fùndo a- 

K«** «;*, /ifiV, *9jìcut tormenta fateti t , liquid rr'pete- 

.Af « W* «e mit tenda reftum componi te teli*. re > & an ch, l- 

ao f^*i* quodfupertfi anima Tyrrhene per emnoi f c \ vcTe , fi tu- 

BelloTum eafus. ll ingentem mi Ut ti ufum n* refigi non 

6^ Funditui demerrerar* ip r e emerfurus, uti afliierat. 7 Non occuparos na- 
vibus, 8 Raribus Ulifus , d«prefìus «ft. 9 Ali» remo» injpedierunt fuf.ien- 
tes hotlrs moraturi. 10 Ne morerentur inulti. 11 Multi ut focia* nua- 
. rcnrur naves , intef poruerunr «orpora fua vulnerata hoftium roftris cbj«ft*. 
11 MUlté Rom. la Miles Maflilienfw. 14 Videi. i.v.no. rr Pila plumbea, 
itf Sede» has incelligerinusoculorum 17 Nervo*, ti Iftum lethalem 
• u & UUt# ,? P "^"* °>*» ut baiìfta» foleth , rea*« ad projicirnJa teki 
inhoites. ao Sc'hortetur. n ImeriBorcuu r oue habetquolt'criaiur loc# 
viYTOtlA ^ E} fl M 



5* L V C A N I 

i Deos fpe- * Sxultat. quii enim lafot impune potarti 

Ed JJSS. £ /' ***' ' * fi™ mult " ******* mettati ì 
x-tJMniticìm- Et tantum mi ferie irafii numina pojjhnt. 
TSSt^S^ % Vtquefat'u cafum nemorit, qua/ita per agros 
na fato, Hù TUuftfaferunr. eurvoq uè fili cejjantis aratro 
tructrn pre- migricela raptis annuiti fleverejuvencu . (tit 

tiSa/tóf r <!L~ 4 &** tamtn impatitns bafuri ad mania Mar- 
asma. Juven. Verfus ad tfiffanas acies, extremaque mundi y 
aPlwftri 04, lu t** bella gerì. 1 fieUatis àxibus agger 
ctim jumentis Ertgitur, 6 gominafque aquantes mania turres 
$vXcffa, ^«P«> h * nuUofixerunt robore ttrram, 
in caftra & ad Std per iter longum caufa rtpfere latenti, 
Sn?«°Juol 7 C um tantum ******** ***** telluris inanos 
rum defiderio Concuffijfe finus quarentem erumpere ventuno 
incerte labor Credidit, v mure* mirata e fi (lare Juventus* 
vuj agricolU. I lime tela cadunt excel fu urbis tnarces» 
4 Pracrftiferat $^9 m aior Gra Remana in corpera ferro 
C»rar C.Fa- ... . * r .. L . J .. 

bium legatura Vii tntrat > rteque entmfohs extuffa tacer US 
*um legioni. Lancia, fod ' ° tonfo baUifta turbine rapta, 
H?fJa^m! n Haud > unum " nunt * Ut »' tranfiro s quiefiit ? 
«jeftiirum * Sed pandens perque arma viam t phque oJfa,relift* 
ffii U £g,ti Jidortefugitxfuperefi tehpofi vulnera curfus. 
rompe,» , qui lx *Atfaxum quotios ingenti ponderi s i&u 

tusoccupaverar, reliquie leglonibus.qurelongunhyemabant.fubfcquì juflis» 
ipfe navibus effeais & intra dies 30 armadi D Brutum preferii > C. Trebo- 
nium legacum ad oppugnaiionem Maffiliae reliquie» deinde curo equittbus 
900 , quos fibi prarOdio rcliquerac , in Fabii calerà pcrvenic. 5 Ugnifn* 
tranfrerfariia infetti eompaéttfque ad concinendum aggerem » atque ade* 
ab utraqne parte dittincsis 6c ftellarum more apparentibus ? an rotif» quarum 
radii modioloducVi (Iella» fcintillaoteetmttantiM ? an aflerìbu». quibu» pras- 
nxa? eranc cufpldes ? 6 Aggerque acceplt, &c. ìù e& fuper aggerem con- 
xncuuncur curres duse ambulatori» feu reptiles* qux rrochlets* rotili funibus 
ac nervis incus afte proeederenr. Comm % belici v. Vide & Veget.lib. 3. ca. 
7 Qgai moles cum vìderenr Maflilienfes nucando procedere , credebanc id 
terne mocu«Xcuju< caufìi eft venni» in cavernis terra? luftai\> Scexicum quae- 
rens,) iadum» muris proinde fui» timebanc. 8 Ex iis lurribus. 9 Tanto» 
In oppìdo omnium rerum ad bcUum apparaxuf«tantaquc muicitudo tormen- 
tori^m» uc eorum vim nutlr concexne vtminibus vìnes fuftìnere pocuerlnt. 
Commene beili curii. ». io Sagicca» baliftis emlfla» neque oùium neaue 
•rmorum vi» moratur, quo minu» transfixoquem deftinarant» etiam ulcerlut 
«votene. Balifta? » utfic allarum machinarum formai» vide apud Am. Mar- 
cellin, lib. 13. 11 £axa vero baliftis eroifla. non minori vi quamrupcs 
' veruftateexefa^c venti procella abrupta » corpora comminuic. QbtruiMf*- 
fi* «nrnt CQdjTHT More anima. Juven. fat t 3, 

Excu* 



t Teftufe 
proprie eraf 
tabulacum ex 



L ! tf E R III. 
Extutìtmr, quali* rupe*, quam vertice mentis 
Jihfcidit impulju ventorum ad j ut a vetufia*h 
Frangitcunfta ruens: nec tantum cerpora preffi 
Examinat : UUs cum fmguine diffipat artus. 
Vt tamen hofiìles denfa 1 teftudine muro* 
Tetta 1 fubit virtù*, armifque innexa priore* 
*Arma ftrunt> galeamque extenfus pretegit umbe, jrabibu* ft- 
3 guaprius ex Ungo necueranfìmiffa 4 recuffu, ^dlìdif * 
lampo fi terga cadunt: nec Grafo flettere jattum, contextum- 
^iut facili* Ubar eft lenginqua ad tela paréti adverfus teU 

Tormenti mutare medum: fed pendere file 
Cementi* < nudis evelvunt faxa lacerti*. 
6 Dumfuìt armorum firies, ut grandine tt&*> 
Innocua percuff* fonant, fic omnia tela 
Refpuit: at poftquam virtus incenfa 7 virorum 

8 Perpetuar» rupit dtfeffe milite cratem, 

9 Singuia continuis ceffirunt ittibùs arma. 
Tane adeperta levi procedìt l0 vinea terra. 
Sub cujus " plutei*, ir tetta fronte Utent et 
Me Uri nunc ima parata, é- vertere ferro 
Jif etnia: nunc lx arie* fufpenfe firtier i&* 
Incuffut denft compagemfolvere muri 
Tentat, & impojitis unum fubducere faxit. 

fquamniarum* 

Sia proteCti milite* fagittas, faxa telaque alla decita abant. # % Milite» 
rtcafubeunr. a, Cumjam intra baliftarum deftinatumjaftum fere* 
ceplflènt Romani teftudine tecVj » ncque expeditum eflet Maffiiienfibus tor- 
quere baliflas ut cornimi* rerirent » faxa ingenti! ponderi* evolvetene è 
muri* in Romannt. ' 4 Legitur 8c reeeffù. e Nulla machina uiìs. 

6 Quamdiu teftudo illa (ibi conftit!r,conjuncta invìcem (tutorum ferie non 
plus Rooianis nocuere dejefta » a Maffiiienfibus faxa , quam teflis grande 

7 Maflilienfium. 8 Fregi t reftudinem, defedi* militibu* Romani». 
9 Divifa (ingnlorum (cura ccfiVrunt idi bus. 10 Vinca eft machina ta- 
bula:» cratibufque conftrata » crudi* deìnde cori Is8r centonibus lividi* te- 
éfca « fub qua obfidentes cuti murorum fondamenta fubruebant. 1 1 Più* 
tei hic fìgnificanr tabula* & afleret quibut armata eft vinese frons. Alias Biu- 
te u$ & ipfe eft machina vince hand diffimilis * de quo vide Vegetium I. a» 
1 % Ariea erat trabs ingena * adunco premunita ferro « tranfveriis aflén- 
bua intra teftudinem plerumque fufpenfa & librata , qux a multitudina 
retroa£ta ad majorem impetum , emifla deinde propellebatur ad extraben- 
doa lapide* , quadrando* labcfa&andofque muros. vide Marcellin. lib. 13* 8c 
Jofepn. in bcllojudaic. 



te incendium» 
fub qua mìli- 
te* latente*, 
via in tur ri bua 
muniebant 
aut vinci*» fo- 
lum aequa- 
banr, ac mure 
tentabant. 
Comm.i. cnr. 
bel. & Vicr. 
Lio. Subita 
autem teftu- 
do,quae & hic 
innuitur, crac 
ferie* fatto- 
rum fupra ca- 
pita fublaco- 
rum continua- 
, ca in 



'M 



f4 t V C A M I 

* i Romanci f Séd* Juper & flammis , & magna filmine 

faxis.fudibu*» melts, 

£&£?* Et f» dtb » s <*J>™> & * d *fl* ròh * fis *&» 
operibus&in Pere*/?* cedunt 3 ctatet 9 fiufhaaue Ubere 
« J*T* «^ €xhaufie fefius repetit tenteria mites. 
jpfaopi» no- Summafuit Grafo ftarent ut mania veti. 

fo ìnce ftf 4 Vlm aci " inferreparant: * armifque cerufem 
ftd Jòg»,féd X*8*rnis texere facci : audaxque Juventus 
Pompejanus. Srupit: nen nafta viris, nen Utifer arem, 
Commenti 11 T cium fiamma fuit , rapienfaue incendi* Vinteti 
a belli civili*. Ter Ternana tulit celeri 6 munimina tur fu* 
la£feftat* Un ^Cyquamvis viridi lu&etur rebere, lenta* 
turris pars Ignis agit vir.es: 7 tada fed raptus ab omni 
mèTcum'ir ^enfeauitur négri fpatiefa veluminafumi : 
fidi* f«fe por- Nec fo/utnJSlvat: Jidfaxa ingentia filvit 9 
MaKIfc*! £t *"** putrì fiuxerunt putvere cautet. 
«ce. fupplice* 8 Preeubuit 9 majerauejacensapparuitagger. 
orant ut Cae- Spes 9 vtfìis teHuris abit , ì ° placuit$ prefunàu 



tu* espette^ P^rtunam tentare mari. ' ' nen rebere pitie 
tur. Trebo- Ornata* decuit fulgens tutela carina*, 



Cxfar ma- orf * Tnu,i » & qualis precumbit menttbus arber% 
** " \rftabilis navahbus area beBit, 



tu* e: 
tur.' 

&t! Sedrudù, 
gnopereman- Con fin tur 

?fmoppidu P m r Et jam^turngeram Bruti cemitata » carinam 
cxpugnariDa- * J Venerai in ftu&us Rbedani cumgurgtte claffis* 
feretur* indù- 

ciarum quoddam geni» mifericordia monti fecit. Maffilienfe* vero fine ndc 
occafionem fraudi* nacìt langucntibu* Romani* ataue oc io dediti* • meri- 
diano tempore ignem operibu» inferunt » qui fecundo magnoque vento illa» 
tu* aggerem » pluteo* , teftudinem » turre* » tormenuque priu* abfume- 
bat , quam quemadmodum accidiflec animadverti poflet. a Deluper» e 
murii. ì Ulnea& teiludo cratibus te&se. 4 Eruptiones crebre» 
maxime Al biconi m * faftar. y Operiebant igne* Tcuti* % n« adverte- 
rent Romani. 6 Opera Roman, turrlm , pluteo* » *cc. 7 Oo "!** 
in fumum & flammam abeunc » neque Ugna tantum aggeris et operum» tea 
<fc ipfa faxa in pulverem (biuta defluii nt. 8 Agger combuftl*» qua* con* 
tlnebant eum , trabibus , diffluebat. « Romania , ut vult poeta. 
io Bi* quidem pugna certatum cft navali , in fuperiore Brutus fuit rap«* 
fior. t « Non ornabantur, non fulgebant nave* tutelare numen in puf- 
pi piftum gerentej.coropingebantur tantum rudi Se fubitaneo modoiUt cuce 
ainde milite* pugnarent. infra veri*. 756. ti Navem Brutipnetonam. 
Infra veri", ey j. i t Nave* long* ti , qua* Arelate fieri juflerat Cattar* 
flumine Rhodani fecundo deduft* in mare ftatione* ad infuiam Stoschada 
habe'oant. Scoschadei autem tre* funt Inful* , aboraLigurum ad Maffiliana 
«tipe divertir, ab ardine dfòs r« x*. 

Sttf 



ttBfii ni. m 

Sleubades arva meni. « nec non & Graia ju- t Mattile». 

w •* * fcsvoluerunc 

Ventus omne» »iret 

Omnefuumfatis ve luit comméttere toburs n»*»K« pi* 

Grandavofquefenes miflis armavit ephebit. Smm'kSre. 

* Jkcuph non fola viros , quaftabat in undit smtea quide» 
C/*/i *.- * «»tWf * «p* «« navalibus alno» ; HKJfaL 
Kf matétinot fpargens fuper aquora Phctbus rat , fed leti* 

3 F«pr aquitraant, & liber nubibus atber, ^"fe™. 
Et 4 pe/fo 3«fM, pacemque tenentibus ^Auflns, ^m l6 ntT £ 
S Servatum beli» facuit mare, movit ab orniti bue niffiu 
gmifquefkam /lattone ratem , parìbufque lacerti* Maffilienfcr* 
i. afaris bine pubes, bine 6 Grajo remigo eUJpt que norma» 
Tollitur: 7 impuìfa tonfi trimotore carina, jj m Bruii ** 
Crebraquefublime» conveiunt verbcra puppeu cUflè , addUis 

* Cornua Romana dajjts, validaque triternata caSfl&went. 
8 &S*f aHt qnatet furgone extru&inmigisordo » Ncque ari 
Commovete bplures.quamerguntaquorepmus % ™" r u ^^£ 
1 ° JUulttplices cinxere rata . * 6ec robur aperte fem tantum * 
Oppofiumpelago. lunata freme recedunt, SBbTKL 
« » Ordine contenta gemono crevijfe liburna, buerant , fed 
Celfir at cun&is *JBrutt Prateria puppit & ve 5««* ex 
» Verberibusfenitagitur , »3 molemque profuntk SSuSm re. 
favebit, &fummit Unge petit aquora remis. recerunt , &c. 

Vt tantum meìii fuerat mari* , «4 utraque «>m.*.debeL 
cXaffit %, Reflexu, 

guodfemeltxtufttpcfettranfcurrero tonfi, SS^JJjT 
ìnnumera vafto mifeentur in athere vece/ : mare» & tetto. 

Remorumque fenus l f premitur clamore : nec ulta re «* **• A» 
+A udiri petuere tuba, tum carula vermut, fiftefaittem 

4 Quieto» §b&m*entip*fiiere -, fyc. Virg. 7. j£n. quem locum (ibi tmitaa- 
dam propofuit hic nofter. j Compofitum » pacatimi « quali praelìo accoui- 
modatum. 6 Maflilienfi. ut ad v. 301. fupra. 7 Et in tento lutlantitr mar- 
more tonfk. i. remi. Virg. 7. JEn. * Romana cfafiìs promovebatur in for- 
mam (emilunae » didu&is in cornua utrinque navibus validtorìbus, rcjcftif in 
medium agmen li burnii 8c ratibus levloribus. 8 Et quadrlremes. p-fet 
naves quas plurlbus remis aguntur , qulnqueremes. io Varii generis ratei» 
biremes > uniremes. 1 1 Btremes Llburnr celeresi a Lìburnii» popul. Dal* 
matix » quibus in uAi erant ■% £iBnt. 1 & Sci remigum ordinibua « hexetù. 
1} Se • ingenti* magnitudini! navem étlongiusin mare remoa utrinque 
protendentem. \x Quantum uno utrinque remorum iftu poflènt com« 
nini, if Nob auditttx prs clamore fefe bortaatiun Ir concorrcotium. 



|t t V C A N .1 

i Remi» in- ***& f ,B fr4 *^ r * CMd*mt,*jr remis pecora pmlfiuti. 
furgunt » de> «l/* primum r*ftrù crepuerunt obvia rejira : 
lin cMlttnt" * ln P*?P im **H"* ****** emijfaque tela, 
4idu&is ad 3 •Air* texerunt , vacuumque cadenti* pontum. 
peftoraremis. 4 etjamdidu8kextend*ntc*rnuapwit, 
Tn «vis ro- Diverfaque rates laxata elafe recepì*. 
ftr'»» *"«**£ * 1tt f«**i« */**» Zephyrù, Eurtfque repugnat, 
ESSSpri.- Huc*bemntflua w> xìluc mare: f,c ubi puppes 
fx , difliluere Satcate variot duxerunt gurgite traéltu, 
ì^r?™ fi*"* '«*> «"• "*'» ™»* > *" «/>/»•/»> **«". 
3 Hyperbo^ *$ed Crajù habilet , pugnamque UceJJerepinu* 
4 ,C I't jam u- *' tentare fugam, net long* frangere gyre 
traque ex par- Curfum, nec tarde flettenti cedete clave, 
ce divertuntur ^ R 9maT M rat'u 7 fiabilem prabere carinam 
prone» exteti- . , » >, ».. . « y 

duntur cor- Certter» V terra ftmtlem bellanttbw ufum. 
nua, claffis or- j**»c 1» 8 Vinifera refidenti puppe magifir* 
dines laxan- _ * * * .£ r rr ^-J j % 

tur , ut navei Urutus att t 9 patertfne actes errare prof una* ì 

hoftiles fufei- % ^rtibut& certa* petagit jam con/ère beUum i 
* Remi» hinc Tbecaicv medi** rofiru oppone carina*, 
inde impel- Partiti, lo obliquas (rprabuit h*fiibue ,0 alnotm 
fluàuf ?n"i1t **» c quacMnejne ratte teniavit robora Bruti, 
▼erfas parte», Ifiuvtflafuo, «' l percnjfa capta cohejtt. 
5SJubTÌcn a ti," •*/ "«^ »****?- kg**U teretefque catena* 
in conrrarium &?m* Client ' * rem*: 1 * tetto fi etit aquore bellum. 
quara ab arflu / 4OT „ on excuffù terquentm tei* lacerti!» 
Sr^undaTra- '* Net longinqua cadunt tacitiate vulnera fèrrei 
pjunt , ut 1. a. Mfcenturtjue mantu, l6 navali plurima belle 

4} Maflilienfes & celeritate navium 8c feientia gubernarorum confili noftros 
ehidebant, produ&a longius acie circumvenire noftro»»aut pluribus navibus 
adorili (ìngulvs.&c Noftri minus exercitati» remigibus roinujque periti» gu- 
bernarorlbus urebantun rum etlam gravitate & tardi tate naviuimut quae fu. 
bito ex numida materia faGse fuertnt» impediebantur, ice. comm. t civili* 
belli. 7 Ut fupra M*3- fiabilem aream navalibus beili» ftationem firmam, 
6c pugnte ftatarra» pedeftrlpxne fimilem. 8 Pretoria, q«x fignum prarfert. 
9 Certafne arte 8c navium agilitate, quibu» inferiore» fumus? quin age con- 
ferro bello comroitms decernamus rem. oppone itaque laverà navium ro- 
ftrUMaffilienfìum. to Tranfverfas nave», it Ita emendavi! lo.Rutger* 
fius lib. 1 . Variar. leA. e. 11. extercujjh & capta. Navea in robuftam & fir- 
mam Bruti Prxtorìam atee ♦ roftri* infixi» , iÌH» adhasfere velut caprae. 
11 Alias Maiir navea unci* & manibus ferrei» » harpagonibus & careni» in» 
jeftls retimrerunt. 13 PeAtnatim connexi» , vel tranTverfis. 14 Conjun- 
Ai« navibui ftrafum non appamit mare, tf Non vulnera inflitta eminus» 
yel, non cela infligentia vulnera. 16 Rcs agùirr ronferai mtnu. 

Enfi 



L I B E R III. ' 97 

Enfi dgit> fi** quifquefua do robore p*pp* 
Pronue in adverfot i&us: multique perempti 
In Trtibtu ceciderefuis. cruor attuo in und'u 
Spumai, & Muffo concrefeunt fanguine fiu&ue , 
1 Et qua* immifii traxerunt vincuU ferri. 
Hat probi bentjungi conforta cadaverapuppe* » « Neque P*t 
Semìanimes alti vaftumfubiere profundum % Snriawnjtm^ . 

Hauferunt quo fuo per mifium fanguine pontum. gi pòflunc na. 
Hi luftantem animar» Unta eum morte trahentet , JJ^jjjJ b * 
Fraftarumfubita ratium periere retina» tna&Cruextii 

* Irrita teUfuatperagunt ingurgitetade, \ %$£)£ 

€tquoicunque cadit 3 frufirato pondero ferrum, f a cadèttra 
Exceptum media invenit 4 vultuoe in undu, prora. Juvan 

? Phocaicù Romana ratit vallata carini» » 4*Te?a" aber- 

Fobore didufio dextrum, Uvumquo tuetur natia, ab ii» 

„*£auo Marte latus : cujue dmm pugnai ab alta jySÌfi* 
Pappo ó Tagm , (jrajumquc audax aplufire reten- n frenne > 

i * , • .„. • «■* f Wo * natante» 

Terga Jtmmlpartter mtfts (y p ettora telu in mari . 

Tranfigitmr. 7 medie concurrit pe&oreferrum , ! qSJ'IJJÌ 

Et Jìttit incerttu flutter * quo vulnero fanguit ; iwu 

Donec utrafque fimul larom cruor expulit ballai , f Romana 

w^..^ 7 . y* 5 /- J 1 1 quaedam na* 

9 Dtvtfitqueantmamjparfitquetn Vulnera letum. y\ % obfrflaà 

Dirìgit huc puppim mtferi quo% dtxtra xo Telonit, £ M, 5JMj{l! i " 
1 ■ fi«* nullam meliut» pelago turbante» tanna fiSm , «illTù 
^Auéivere manum : lì nec lux eft notior ulli bus yalidii ab 

Craftina.feu Pbmbum videat,fe» cprnua Luna , SrtTdffiS 
Semper venturis componete carbajk ventù. dentibas » diu 

Hic «3 Latta rofiro compagem ruperat » ì alni : SX^niu- 
PiUfed in medium venere irementia '4 pefiue, tre Ce inclina- 
•Avertttque ratem merientu dextra '4 magtjfri. »« »Mk<wia. 
J J Dumcupit in fotta Gyareus erumpere puppim , \ ti ?onatu* 

repellere 8c 
retinere ornamentimi navls Maffilicnfis. 7 Utriufque hatftar cufpls (ibi 
obvia fatta eft in medio torpore. 8 Amicone fcpcftore, an portico è» 
tergo. $ Ex utroque tu In ere emjfir. 10 MafliUenfis navis guber- 
narorit. ( 11 Qua, non alteri meliusparuerum naves» mari turbato 8c 
rurfum impediente. 11 Ncque alius quifquam meliu» explrrabat pr*« 
fentiebatquc ventura? diei ventoa reTìpe(l»temque ex afpeftu adi» aut Lu- 
nac. [3 Romana navi'. 14 Teloni*. ìr MafliiienCs quidam, occu- 
pacurtu mtmus Telqnis csefi. 

E Ex* 



> f L V C A N I 

« Telo . quo Bxcepit immifum fufpenfa per ilia ferrum , 
IffigSa?: ' **ffi**fi«<r*tt, telo reùnente t pendii. 
vi. Stant gemini fratres, fecunda gloria matr'u , 

| So &$" ** dem ^riugenuerunt * vifeerafatit : 
virgiliana. * Difcrevit mori fava viros: unum q uè reliftum 
^7jmfca*^* n9Tuntmi fi ri ' ♦ fatato errore, parente*. 
Jmnunutfrdet» * eterna eaufam lacrymk : tenti Me dolorem 
fw££ f £- Sem P er 'à' amifum fratremlpgentibus effert. 
rcntibuserror, Quorum alter ,* mifiù oblique peSine reme 
df&i'vrih'dì' ? ^*f M R * man * Graja depuppe carina 
ferimmo Tal- I*j*8*re manum: fedeam gravù infu per iBtm 
/£,érr. lib.ip. sAmputat s iUa tamen nixu quo prenderai , befit» 
4 Incerredo ^ ,r/ i?*"f ** teneniftri&ts immortua nervi*» 
altero. Qrcùt in adverfis virtù* : più* nobili» ira 

fcSei ci™ 8 Trun «« habet.fortique infiaurat pralia Uva, 
fum repr»fcn- 9 Rapturufque/uamprocurritinaquoradextrami 
rf^ffitaZ W H « fi" <«>» '•" **** <fi*bfcijfr lacerto. 
pud parente» !l Iamclypeo, telifque carem, non conditurima^. 
infierire" *"PP*> fi* expefitus, "■ fraternaquepe&erenud* 
6 Impliciti* ' *Arma tegens crebra confixu* cufpide per fiat: 
peatnatim re- ■ 3 Telaque mulurum lete eafura fuorum 

Alt duarum e • • 

navium , Ro- ****ntaj*n» morte tenet. H tur» vulnero multa 

Sienfi?^ ra £ $ u & itnUm animam lajfo collegit in attuai 

vCTfj6Ì. Upra Membraquecontendittoto quitunque manebat 

■9 Vel ex hoc Sanguine, & ho/lilfm, de/èclù robore membrk> 

qwm c*fa- l *fi l **U file nociturue pendere, puppinu 

*iani* iniquus Strage virum cumulata ratte, multoq uè cruore 

«e poeta , qui - 

JJaffilienfi id iributt quod erat Adi il militi* Ofaris , ìdque fide trinm te- 



™,MMteeoèrmsageKt. Idem Plutarchus in CseC «e Val. Maxim. I. a. c.a. 
!» ™L Ulu *]P fe & ■>»"«« i dextra raanu amputata. Inclinat, proie- 
tta fimftra ad Intercipiendam dextram. io Lseva, cum marna pane 
bracnii. 1 1 Deftirutus iam finiftra que dypeum , dexrra qux tela gè- 
.. v • " éE f^ ba / tee : Nudi corporis «biectu regen» fratrem armatum. 
i j «-xcipu tela eafura in morte/n fuorum fpfe iam omni morti» cert* mu» 
neredefunflus. SHmftajm^btraamMbtuinJflipmdlis irtmEli à mlut.% 
•ximuntur^ocantHr^ue Emeriti , 4 _ j araqu 7 e deticientem per vulnera ani- 
manj emiffiiriM , Vl res, qux reliqw crant , collegit , intenditque, ut hofti- 
l^(llTrtrl tn t Po^'re fuoobrueret, qux cadaveri bus pretta , ittibui 
quafia 3< foluta tandem defedit meifa. 



L I B E R> III. 9* 

TkiUh por oblitjuum crebros latue atcipìt itittu. 
lAtpefiquam ruptit pelague cempagibut baufit, 
*Adfutnmos repUtaforo*, dèfiendit in undae , 
Visinum involvens contorto vertice pentunu RomSìffh ìt 

Canora di fceduntmer fa didu^a carina 9 pago navi 

Inquo lecum puppis cecidit mare Multammo ponto ^ u f r '^ orri : 



Trabuit iUa dia varie miracuUfati. queadam, qui 

1 Ferrea dumpuppi rapide* manne inferit uncot, jjl um foc » «- 

%Affixit Lycidam, merfiuferet ilieprofundo , tur,difceroc«" 

Sed probsbent fedi ,fufpenfaaué entra rettntant. *& : divifu^ue. 

* Scinditur avutfm: nec f ficut vulnero , fanguu pirktueoT^I 

Emicuit lentue :ruptu-caditundiauevenit t ni pane ti- 

'Difcurfufaue 3 anima diverfa in membra meant'n 2ng!I?n««TJnl 

Interceptu* aauk,nullim 3 vitaperemti tercidir in'ma* 

Eft 4 tanta dimiJTa via. pars ultima trutta ™ ea Ìw f ^ ior 

^r ..... . * r . ... P«w ab imo 

Tradidit in Utum vacuo» vttaUbus artue , venere ad ta- 

%At tumidus ama palmo jacet, qua vi fiera firvent, J^/jjJjL?*" 
Haferunt ibi fata din: Utttataauo mmltum «ero panTfa 

Hoc cum parte viri f vix omnia membra tulerunu J"" pulmo * 
6 Dutn nimiumpugnax unim turba carina reTrumJmen£ 
Jncumbit prono latori, vacuamene relinauit , bra vitali», din 
Sua carethofle» rattmi Icongefio pentire puppis t £. KhJ-JJ 
Ver fa, eava textt pelague, nauta fine carina: incerto. 

» Grathia noe licuit vafte jafareprofunde . ftJS'fil! "' 

Sed claufo periere mari, Tune 9 unica diri . verfua a Lu- 

Confpe8a tft leti facies , cum forte natantem S.°Nere«ì« 

Diverfa rofirisjuvenemfixere carina, j u <r u j nc jg s 

Difieflt medium tam vaflospeBu* adiQus : nfei veni» & 

N*c prohibere valent ebtritis opbus artus , fengXne.'.AKl 

^ue minut lo ara fonent>elifo ventre, ■ » perora *» ••lum pro- 
BjeSatfaniem permifus vifierefanguis. man^uoVhà^ 

besl)b.9. verf. 
fin . Tacicus Annal. i/. t Sanguini*, in quo vira. 4. Tam fpaciofc mor* 
tis porta, vulncre uni anfplo. r yrxabftulmint,tTadideruntque morti. 
6 Milite* unius navii pugnai nimis intenti, omnes fé confermi takeruro li- 
tui ab hoflibus oppugnatunt defeniuri , atque ita navem pendere inclinaram 
in ver rum. 7 InverTa navis milites conctufot demertìt. 8 NatarenonN- 
cuit. .9 Miferrlma apparuit una leti facies cunvimerciperetur * duabuf 
navibus concurrentibu» » juvenis quidam natans , roftris navium m me- 
dio juvenis peftore coUiGs. io .Arata roftra. n Sangui* ìntettinU ■ 
miftuiejtmuroK t velutfa&ics. 

E z * Ufi 



»•» L V C A N I 

^"ESu 1 T'A*** "«*«• rtmit puppes, ter, fa re- 
d^jcfto corpo • e * dunt t 

Zs P ;irlt' m D "ì eéium in P'l*Z«* P"f°ffi> P*B™ «'pw 
«ranfmifl'as Vubteribus tranfmiftt aquas. 2 pan maxima turba 
* UI Nwm*' u- *** u foS a » !*&***' «*•*"» obludata lacerti* % 
iufdam Maffi- f*ppì* *d auxilium fociatoncurrit: afilli 
JienfU fradx 3 Robot* cum vetitis prenfatent altius ulnu * 
miluesacnau- ~. ^ . . *,■ . * 

\xe conati vita ^{utaretquetàtu populo peritura recepii : 

Aia: confulere /m^*« r» r£« 4yfyff medios ferit enfi * lacerto s : 
■«EdVpT" Brachi* linquentis < Graja 7 pendentia puppe* 
«unt pren» w* mani bus cecidere fuis: non amplini unda 
wHnwrdlai S u ft* nu *" 8 |MM' in fammo gutgite truncot. 
ab iis > qui in ? I amt] uè orniti f ufi t nudato milite ttlu > 
fubvntioncm * a WW,f arma furor: remum contor/ìt in hoftem 
•imentibus.fì %Alter at hi tortum validi* IO apluftre Uctrtii » 
Ì*!iw? mÌCt '" ^ v " l f*f a «* rotant excufio remile « ' fede*. 
3 Naves focio- In pugnam fregete rat et, « 1 fidentìa pejfum 
I U Dcru er in C° r P 0rac *f* tenent , fpoliantque cadavera fitto. 
navi. ' •Multi inope* teli, jaculum letale revulfum 
^Navioi preti- Vifceribw traxerefms, & »? vulnera Uva 
/Maflilienfi. Opprejfere manu> v alide s dum praifeat i&us 
y Appurata Sanguis , & hoflilem cumtorferit , exeat haflam. 
Ò Nori C 'natan- Nulla tamen plures hoc edidit aqupte clades , 
ics, brachi U >4 Quarti pelago di ver fa lues. nam *f pinguibus 
j™ defthu ' ^ffixus tedis , &te£Ìofulfureviv*x {ignu 

fi Jamque de- Spargitur; at faciles pr abete alimenta carina (ra, 
wln'que'ttHr» N * w l6 piantine liauida '7 rapuert incendia '«c*- 
/«r#r «rana ' » 8 N*c fiamma: fuperant und*: l 9fp*rjtfqueper *• 
rmntfrau & aH9t 

ìepertum Ri- lam jatibut t fr*gment* fetus fibi vendicai ignir. 
riatti, telum^ hj c reciptt fluttui t extinguat ut aquore fiammati 

jtn. 1.&7.' io Navls Arnamentum. it Tanftra. i» Subfidentia vel 
fubpedibusjacentia. ilei. f . v.<Si<5. 15 Ut fanguinem fifterent, vtrefque 
flbi fuppecerent , q«oa«iha(lam Ulani fuis vjfceiibus exrraftam in hoftem 
mififlent; tum liberiti animo fpirttum emifTuii. 14 . Quam ignis,qpi aquae 
«ontrariu». ic Phalarlc* fagittae • è «disoleo incendiario . pice, bitumi- 
ne, nitro,fuIphure& refìna involuta; è baiiftis in naves enmtunrutt qui ignit • 
C *cu* difrus eft ft'iUfitr. 1 6 Qna naves ungebantur ad injuntìuras com- 
mittendas 17 Concepere ignem « i^ne correpue funi. 18 Non ev- 
tii'quere valent ignps anii«. 19 Et ipfi» fragmeiu» tabulaique laeeramm 
radura frarfat corni iun; lineai. 

Uh 



t, ! B 1 *. ' ITI. iox 

Hi* nimtrtantmr, tabulis ardentsbmt harent. * * cum in- 

. Z» n i . . ■ • « /» numera cir- 

1 Mille modos tnter leu , mori una umore eft , cumilarent 
£hta capere meri. Tiee celfat naufraga virtù* » morrU een«- 

!?Vi. , ! - . • « • • t * • -a ^ rtjilhid carneo 

* Vela legunt dejeSa man» rattbufque mtntflranV. folum lìat . 
Incerta fa uè man us ititi {attenente per undae b«nc, quod 

v 1 j » r -• r inftaret,ln. 

Exercent. nunc rara daturfi copta ferri , cen dlurT ,' % pu . 

Iftuntur pelago, favus compUclitur ho fiem w, naufragi- 

tìofiu t ir implicitisga udent fubfdere membri j , JJJJ^ ££„*£ 

%Mergentefaue morì. Pugna fui t unm in illa 

Eximius 3 Phoceus* animam fervore fnb undis, 

f Sctuiariquef return fi quid merfijfet areni* , 

Et nimis affixes unti convellere morfus , 

lAddu&um quoties aon fenferat antera funev>. 

tfic ubi comprejfum 6 per.itut deduxtrat hojlem, 

Vidor & incolumi* jummai remeabat in undat , 

Sedfe per 7 vaino s credit dumfurgjtrefuUuu 

8 Puppibus oceurrit itandttnque Jub aqu/tre mare* ^" 



tnott clittnM 
fata. H.»rat . 
oief* lib. i. 
* Qili, "■»*'- 

bus Uàlli* na- 
tane , • co'.U- 
gi.nt telath;i- 



ftramqne Co- 
clis qui fune 
in rati bus , 
quinSc d<bi'l 
inccrro 



9 Hifuper hoftdts jectrunt brachiaremos , (fit 
Et ratium tenuerefugam. IO 7*(f » perdere Utum 
Maxima turafuit, » ' multut fua vulnera puppi 
%Affìxit mortent, ó" roftris abflulit iftut. 

Stantemfublimi^ Tyrrhenum culline prora 
* ? Lygdamu t excuffa ' ♦ £*/** r/V ter ter ha ben a 
%r G lande petens, fètido frega cava tempera plumbtr. 

10 Sedibus expuljt, pofiquam cruor omnia rupit 
*7 V incula ^ procumbunt eculi, fiat luminefapto 

\Attonttus, l8 morti fqueillas putat effe tenebrai. . 
+At pofiquam membra fenfit confiare vigerem» - 
Voi» aitt o focii, *9jtcut tormenta fitteti s , 
•Af « quoque mittendis re&um componile teli*, 

10 Egere quod fupertft anima Tyrrhene per omnes 
Bellomm cafus. " ingentemmilitu ufum 

6 Funditus demerferat* ìp r e emerfurus, utiafluerat. j Non occuparos na- 

vibus. 8 Ratibus Hlifu$ , depreflus eft. 9 Alii remo» impedierunt fugien- 

tea hoftes moraturi. io Ne morerencur inulù. i« Multi ut focia* tura- 

. rentur navej , inte/pofuerunt «orpora fua vftinerata hoftium roftri» objtfta. 

11 Milite Rom. 12 Miles Maffilienfis. 14 Videl.i.v.n^. re Pila plumbea. 
16 Sedes has iatelligefìnusoculorura 17 Nervos. fi Iftum lcthalen» 
■t £ UUt ' ,? Collocate me»ut baiifta* foletls , rea*« ad pro^iciendla teKi 
inholtes. ao Se'horiacur. n Intermortuu r ouehabetquo'lleriaiurloc# 



prrpicr llu- 
ftus iftupr- 
tunt hcftrs, 
•eofque,.fidé- 
ficianc tela , 
mari Pubmerr- 
gunt, edam 
cimi fuoperL- 

Cillo. 

2 MaHìlirn> 
us 1 fii.pra v. 
340. uti narot 
egregi •.!$ 
4 Spiritual re- 
tinere. 

f E rundo a- 
liqutd rrpete- 
re , & ancho- 
ram fub aquis 
fc.lvcre , iì fu- 
ne refigì nuti 
poflet. 



loi L V C A N 1 

Hoc habti ex magna defun&um parte cadawar .• 
. . f Viventù ferùre loc». ftc fatm in bojtem 
«tei. 01 ,P ,U * * C* M u k m anu, f*à non tamen irrita mittiu 
% Maflilienfis. Exctpit hacjuvenisgeneroft fanguinit % ^Argus, 
iiUcum! Um " ? &5 4 Ì 4OT mn m *àius defeendit in ili a venter 5 
4 Etipfein 4 ^djnvitquefuo procumbens pendete ferrum, 
£*?«£* Stab *' 5 ^ iver f a viaajampartecarin» 
didit telo Infelix sArgigenitor, (nomile ju venta 
VÌ 'l " rora Tempore 6 Pbocaicù uUi ceffurut in arma j 
nam hlius in Viftum avo robur cecidit,fcjfufq.uefent&+ 
puppi , mox 7 Exemplum, non miles erat ) . f ut * funere vifi $ 
6 Cr Ma?niienG- Sape cadens longa fènior per tranfira carina 
bus. fupra t. - Pervenit ad puppi »# fpiranteftue invenit s art Uè» 
7*Excitatcr Non ^ryma cecideregenis, non peélora tundit » 
vinutis alie- 9 Diftentistotoriguit fed corpore palmite 
bus* P er e annos 10 Soxfubit,atque oculot vajla obduxen tenebra, 
■ ex-hauftus ipfc Et mìferum cernens agno fiere defmit ^Argum. 

8°Ei P i? gDareC " " llie c *P ut l% tab < ns > à-jam langutnùa coita* 
9 Exiencis Vtfo patri levati voxfauces nulla 1 1 filutas 
jTtanibu» p«- Profequitttr : »4 tacito tantum petit ofcula vultu » 
tremifpard- Invitatane patri s clamdènda ad lumina de x tram, 
bus calore de- i j <\)t tot pere fenex earuit, virefaue cruentiti 
pnrtbu* "* Capit h abete dolor , « 6 Non perdavi tempora dixit, 
io Morti* ca- ^tfavis permiffa Deis,jugulumquefenilem 
dSquiam ^ Confidiam. venUm mifeto cenctde parenti , 
repit patri ex- *Arge , <juod ampie xus, extrema quod o fiuta fugù 
Si Se* fi " ' 7 ^° ndum defiituit calidus tua vulnera fanguu , 
1 1 Arp;*us. Semianimifijuejaces , & adhuc potei ejfe/uperfiet . 
ii Inclina- Sic fatui, '* quamvts capulum per vifcera mifì 
i" in morte Polluerat gladio tamen alta fui aquora tendi* 
refoluta». 

J4 Vultu gcftuque petit extrema illa munera , ofirull rptricum fupremuni 
eccipienti* , & dcxtrx oculoi comprìmenti*. Meceifitudine cium proxl- 
mecomun&us morientlbus oculos daufit apud veteres» & exfpirantem 
deofculatus , fuùentem ore animata excepit. Ex/remo fi «pài fitper ba&ms 
errpOrelfgam.VirzAìb.+tJEn. ij Ubi exanimi torpore eteOo refpi- 
ravit fenexi ad fé rediit , recepitque a dolore vires. té Non frnar 
miferx vit* udirà mihi à diis haud acqui* conceda » fed confi jug. i j Ex* 
pe&a , habebis me fupremi icineris comitem » nolo tibi fuperefle * antever- 
tam ceree. 18 Preoccupare filìl mortem feftinans duplici voluit mortis 
•nchoranhi. gladium capulo teniu in vifeera adeg erat > inde fé in mare 
prxcipiuvk. 



L I B 1 K 1V< xoj 

'Pracipitìfaltu, letnm prèmere ritti. 
Fefiiuantem animi mirti non credidit mni. (copi t Maffitien- 
IncUnantjamfata • ducummetj*mamp\ìuta^ «-»: ^ 
BeUicafuserat: * Grtja pars maxima clafis NafidienLvidc 
Mtrgitur;*fil alUmutateremigepuppes *£?"& 

* Vt&oresvexerefuot: navatià panca ^>i6.fupra.fci 
Vrtdpitiunumfug*. ^s in « */^~ ", ^Snarff/u 
F&ti» #r«f ! f «aiifiw matrum per Mora pUnttusl i ^ cvm Rom , 
5 Conjuxfapofui, cenfufis vuitibus unda , & M^Bruti 
Credidit óra viri, RomannmampUxé cadaver : J D m m iti i ¥i a£ 
^iccen ftp] ut rogis mi/èri de torpore trunco » Maffilieofij. 
Certaverepatres. at Brutus in aQuonviftor , eJ'ÌÙìImS- 

* Bùrnus Cafareisptlagi decm addidit*?&is. fium daflè 

' ■ qutnquc funt 

4e»reff», quatuor capta, comment. civili» belli a. ? Captae. 4 Ra- 
mano». « Licori appwlfa cadavera lacera jam acque exefa non agnofee. 
barrtur. oiore» itaque cadavera Romanbrmn prò .fui» atnplexae funt. Fa» 
tre» contendebant de cadaweiibus qua fuoruna filiorum effe volebant , uC 
eacrernarent. 6 Primu» è Csfarlani» ducibus natali» pugnatori» 
addtdir. tcrreftrìbus CafamvittoriU. 

L.IBER IV,. 

A Tprocul » extremis terrarum €sfarin oris )$*$$*' 
nMartem favtu agit x non multa cade nocen- ultima bellina 
, , ° gerir Cefar. 

*' * . m . , . ., , xDucesemm 

3 Maxima fed fatt duitbus moment* daturum, Pomp , omn j. 

4 Iure pari reHor caftris sAftanius iìiis , Jj™ "J™ »J* 
./*« Petrejus erat- concordia duxit in aquas àeCxri dedì- 
Imperium cemmune vices tutelarne valli. deruot. infra 
Tervigil alterno pam cufiodia fono. return 

edjumenti 

* momenti allafurum Csefari meliut perfequuturo fummam & caput 
belli , poftquam defiiffet ipfe tlmere, Pompeju» fperare »««»'«?. » J£- 
gati» fui» legionibufque in Hifpania. * Poteftate «quali , fide & amo- 
re mutuo, cura pan, & alterna imperii vice in cutandw «««u, **■ 
ventuentm Vibullii RufiaPompejo mtffi, Àfraoiu» , Petreta», varrò» 
legati Pompei! officia inter fé parttun tur , ut Varrò cura duabu» »fg» »\- 
bus ulteriorem Hifpaniam tueatur: Petrejus cum *l e B lonri,uS fi *5 f *"* , r " 
liis Lantani», Celtiberiai Cantabria , &c. ad Afranlura proficifcMur, 
qui ipfe Hilpani» citeriori» partem max. eum 3 legionibu» obuneai :* con- 
ftituantque bellum ad Ilerdam proptef loci oppor:un*tttern gerere. 

E + l R » 



io 4 L V C A N I 

x Fratto * #" prster Latiti acies erat impiger ^Afiur , 

^j™.»"B»ones VeSonefyue leve* , profugiquék lente veiuft* 

me mPe'rreji ^allorum Celta raifcentes nomen iberis. 

& Afranii ca- * Co He tumet modico, lenique exerevit in altum 

vSmuÌT' **»&** f' lum tumulo :fuper huncfundata voi ufi a. , 

Celtiberorum Sur gii Iter da manti : placidi* pralabitur undis 

tis q , U GaHia C fua Hefperiet inter Sicoris non ulttmus amnes 9 

r elida, ScPy- Saxeus ingenti quem 3 pons ampletJitur areto, 

Sfe Hybernaipagurmaquas: « at proxima rufies 

Ibn-uoi fl.con- Signa tenent Magni : ? noe Cafar eotte minore < 

rateane» ori- Qafiralevat: 6 mediu* dirimit untori* gureet. 

lindi erant) & : t ,. , . „ -. >. * * 

aliarum Hi- 7 Expltcat hmc teli us campos effufa pattntes , 

•fpania utri uf- Vix ochI% prendente modum, campo fque* coereet 
cohonir'g©! ? Cinga rapax-y vetitus fiuflus, & Utoracurfu 
equiturn ?ooo. Oceani pepuliffi fuo: nam egurgito mi fio , 
*iter "afte» gut prajlat terrù, auferttibi nomtn Iberni. 
denti fi» *ft ' ' Prima dies belli cejjavit Marte cruente* 
"Sfaliìi/xx St , *&* niia f i l" edMC * mvires » numero faqueJtgnA 
Al pittai ab l. Expofuiv piguit " fcelerit: pudor arma f trentuno 
|5J° r .» fl citra C»ntinuit:patriaque,(rruptitlegibus unum 

3 Poni irte e- Donavère diern. 1 * prono tum Cafar Olympe 
rat ab occl. 14 Innoclem/ub ita circundedit agmina fojfa , 
lewLeTse in l< > Dum prima praflant aciet , ho ftemque feftMt 
•ocellate A- £( prope confirtis obduxit cafira manipliu 
franianorum. ' r ' 

4 In colle Ilerdas vicino Pompejani caftra habebanc. y In alio Tub 
caftris Afranii Cxfar attollic caftra. 6 Sieoris ( inquic Sulpitius ) in- 
terfluie utraque cadrà « veruni cum Ilerda, 6c atràque caftra fui fife ci tra 
Sicorim videantur ex iis quae afta utrinque fuerint : locum hunc vix ex- 
pllcabilem rarecur Glareanus, nifi intelligarur aliquatn Afran io rum par- 
reni .ultra riamen fuifie. vjds nocam ad 147- *ctC. infra. 7 Hi ne fé per 
planimi excendit campus , ultra quam ocutis pofiìc profpici. 8 Terminar. 
S> Pi. ob orientali caltrorum " parte , uti Sicorls ab occidua, io Sub 
Ilerda influii Iberum , qui fi. adimit noinen Cingse , nomen dat (berla;. 
1 1 Primo die poft cadrà collocata , nihil geitum elt , copiai tantum utrin- 
que eduxeruntatque oftentarunc. 1% Beili civili», 13 Vefpero Olym- 
pum claudente , id eft Sole occidente. 14 Cxfar ubi qognovic per Afra- 
nium fl.*re » quo minui prxlio dimicaretur ; ab infimi» radi ci bua monti», 
inrermiifli paflibus 400 » caftra tacere conftituit. a* fronte contri bolle m 
pedum 1 jfoflam fieri juflìc» prima & fecundn acies in afmispermanebat. 
poft ho» opus in occulto acies tertia faciebat. fic omne prius eft perfeftum» 
quam ab Afran lo inceltigeretur caftra munì ri. Comment. » civilii belli. 
ir Afranius Peirejufque operi s impediendi caufa» copiai fuas ad infi- 
ma* monti», radices producimi 1 Se fucilo laccflìinc » acque ideirco Cse- 
fa/opusintergùctit > &Cf 

1 Uttt 



/ L 1 è È fc. IV. fcf f 

» Luctno na collem fubito confondere cut fu * . f n *« P 1 ^ \'»»« 

Quimdiut tutam caftru dinmebàt llerdam , UertUinac \'- 

Imperai, bue * hoftem pariter terroraue , pudoftfue |"™jj^ altr '» 
Impulit: & rapto tumulum prior agnine cepi t. ^^ " J^* 
3 W« vìtiustferrumque locttm promtttit : * at itf» P-A« Csefar , 
///» /ww. 3 mito rupe, 4 #***«* in alta* ?™ "iT^rSì 

Wtitur : J advtrfòque acies in monte fupina & pome te in. 

f/«f«r 9 6 fa fffj «w c/Ir* , umbonefequéntis hofc?"™"!*. 
■Erìgitutè nudi xelum vibrare vacabat, bar. editai* i - 

Dui» fc*«*« »>/?** jffr*Mt veftieiapìlo. t-que legioni- 

Dum fcopulos,jftTpefque ttnent atque ° befierelttto ìnitruir. unhis 

7 CVufa»; e«/2 v/*w. rótti lapfura rum» ' l«g«onibus «n- 
%Agmina dux, * equUemquejubet fuccedere itila , precurrere at- 
Munitumque latut lavo praductregyrp, que occupare 
Sic p«fe «r/WW » nulioque urgente receptttt, ~£ ""«^ 
9 Itrixtu-» Ù" %a vtftor fhbdufto Marti pependit» cognira , co- 

H attenti* armgrum diferimìna. ce t era beh.» qSm^bJe'- 

Fata dedit " variti interim mottbu* air <*iore itinere 

" Pirro bruma tei». foci fatte ^1 qui lombo* hxrtns, «w»*"» *>«»»- 

? «cf/-- i f P ant » repcl- 

t/±.there conftriCto pluviai sn nube tenebat. lunrque Ca»- 

*J Vrebant montana nivttcampofqueìacenU* * ftrianos, hic 
_. . rar,' autem Se fub 

«4 ?^tf» duratura tonfpetto fole pruina. \^ Q opp j do 

1 J sAtque omntt prò pt or mergenti fiderà calo bo "* quinqi • 

* ■ ' • . "* ptigna.uu) eli. 

» Afraniani. 3 OfàrianL 4 Armis. e Supino peftore.trdtiutn col- 
leni accendente* milites CsfaiM & retro cafi.rl nifi fcquentiunt à tergo 
clypeis fu ilem*il fuifttnr. 6 Non diretto in hoftcnvtelo , non habito 
holtis refpettu. 7 Virgulti amputante» Se veprcs , viam libi aperiuut. 

8 Submiflus à Caefàre equitutus» latera pcrequitans, commodiorem afr 
tutiorem fuis receptum dar. 9 Re infetta. 10 Dìrempco prnrlio , utri« 

?|ue (e fuperiotea dilceffiftc exiftimavertinc. 11 Biduo quo hxc getti 
unr, tanta tempeflas coorra eft , tre nunquam iilù locis majores aquas 
furflc con ft aret» Scc. Commenr. sw 11 Propter Aquilioaem continuum 
gelidi & ficca pr.-eceflerac hjems, neqoe oubibus graviJis dlflbivi liti- - 
cui» congelato aere. 13 ha Virgilius; penar itile frigtu aOwrat 'lur- 
upi artus membra torrida gelu , dixit. Li», itb. zi. £c Taci't. Iitì. ij. 
Amhufit multar um artvsiH fni*r)$ qgod prius ^ixerat Xenophun. »» $ 
jCM.SvtAAff N^v'Xot »uruf»wri 70* v<r<*«» &c.,^ re*» t'\*wui soaaJi <■} f «Ve 
« m*«t'stro £ # «5-j». Ncque (amen Aratoteli àifentior , qui 4. Merer>r. rieri 
hoc vult SU to' avitiyu* a* 4inznpiv*i«i tC 9-.«uoV Sed propcsr cale - 
rem innacum reir.ii:&um in berbis pianti fque » humuremque vividum affig- 
gere depuiCum , ita ut tanquam ignis calore aduitx iiarefcanr. +\*'jXt*t ** 

tlMOt &6ft'*{ Xiv *{ , & mox J KttT*l$+y\Ta4 tt'ef, $ t , ««j»<tt > X«av>f' , le ti' 

otv&W X^oit» Js *t»>. tanqucni igni». E*dsf.cap. 55. 14 primo foli 
folrendx. »? Atqu» o»:mtcHus Hefpcri» » Occidenti, quo mergi vi- 
d«aotu*IUUx , fubjcfta arucrat confutata hyberno ^elu & f; igg;r. 

£ 5 %ATUf 



»«• L V C A N I 

xAruerat tettushy berne dura ferene, 
i Poftquam * SedpofiquamvernuscalìdumTitanaretepig 
vero Sol in* Sidera l refpiciens delapfk portiter Hetles , 
IJ^* Arieti» ^^•««^• r »» * aqmatis ad jujl* pender* Libra 
quo vedus Temporibus* viceré dies: f tunc* fole relicT* 9 
mm*mafte- C J nthia auo P rimum ^rnu dubitando r ef nifi t » 
tafle fingicur, Éxcluft 6 Eoream,? fiamma/quo accepitab Bure* 
dehpfa fetore ^ ifUfuo nubes qualunque invenit in axe , 
ponto nomeo Torfit in occiduum 9 Tubatati fiatibus orbene 
"BIrÌ* £t < i UM f entlt **rabs . & qua* >u Gangetica teUus 

verlo «pi?è Bxbatat nebulai, quicquidcencrefcere 11 piimus 
refcicien* A- Solpttitur, quicquid " cali fu fiat or Eoi 
"iEquatajam I»*p*k*at Cor*s, l i quicquid de fenderai Indesf 
nofti die. A- Incendere diemnubes »4 oriente remota 
2^Sn°de"c' N " medi ° potuere >< graves incumbere mundo, 
AiKURinali,u- Sed nimbos rapuerefuga. \ ó vacat imbubus ^4r- 
bi MUbram fa h r * 

4 Dica lon* Et Notur, in filam Calptn fluit%umidus a'ér. 
*' a? fuer * * 7 ^"' f " bi J am Zephyrifines, & fummus Olympi 

ÌTuncLun* fiw-fc '<»*' Tethyn, vet ita tran feurr ere den/os 
coitu novc« ìnvelvire globos > » 8 congefiumgue aeri* Atri 
SS? "eornia *''* r '"/ , ' r fpaùum, quedfeparat a t ber e ferrane. 
nondum appa- lamque '9 polo prejpe l urgos denfantur in imbres \ 
r &umob%w Spijkuquefluunt : ™necfervant fulmina fiata. 

comprenderti TH04 , 

SSriaaUTi. &* amvis crebra micent > exflinguitfulguranim. 

grjcofkt fiU- bus. 

goqtte parala* 

tur imber. Vlrg. i. Georg. 6 ÀAfnyat'rm » fereni:atis jam per rotaia by«- 
anem autorem , pluviarque abaci' rem. 7 Olorem ac ruborem » \enti 
pbv xque prsefagia. Kntojemptr rubtt aurca'Phmb*. iTGeprg. 8 Eu- 
rus nubes onines ex Eoi; panfbus impulit in Occidua!. 9 Eois, Na. 
barati auiem incoi» funr Arabia: Fclicfs. so India , quaro Ganges perla- 
bùur. ri- Oriens ,nobif marmimi», tx Eoum ccrlum obhirans in- 
«luftis nubibus Corus. 13 Qusccunque nubes Soli* seftun» lndis ar- 
cuerai , ardoremque temperaverat. 14 Euri impetu aft» ex oriente. 
M. r A S ,,a P ,er,,r ' >* Nec non ab Arfto&Nococoneeruflttìmubesfn 
Hifpaniam, ubi Calpe promontorium Bastie* » unaècoTumnisHerculU» 
Cibraltar. 17 file » ad ext-emum Occidenrem , unde Zephyrui flare , 
• <c coctum pronum mari con intimi vi.Iro creditur , conglobata; nube* h«re« 
bant »ultctiuf progredì in hi'bi»*. 18 Ei fpa<-iiim , quo diitat terra »b «• 
ttierei vtxrecipitcongeriemnubium. i<> Nube* coafte in aere difllN 
Tàotur iu pluvuui. xu £»ilnguuiuur eaim à nimbia. 

>Hi*c 



t _mii iv~ --— " " io 7 

* m Hinc imperfette compitoli tur aéragjre t Non ut aius 

*Arcu* , vix ulU variatus luce celorem, SxJm™ fui" 

Ohanumque bibity raptefque ad nubila fluttui gore Soli» in 

Verxuliu & cesio dtfufum reddidit 4 q«*r. ^m' VrwU 

* Jamque Pyreneaquaé nunquamfolvere Titan damexadrer- 

Ev*lmt>fluxerenives>fra8oquemadefiunt £ fium wfra- 

« , *. >.,. • 7- . f • «o, fed prò- 

Saxagelu: * /«m, quajolitu efonubus extt, p-cr denfita- 

Wonhabet unda vias : tam tare** alveus omnk + tem nobiunu 
~ . • , • y. nec colonbu» 

^ rip» *«*/>*/ aquas.jam * naufraga lampo diftinfta nec 

Cafar'u arma natante tmpulfaquegurgite multe "cu compie* 
G*/fru /«taut; 4//» reftagnant flumtna valle, "^ £2?f*. 

3 >T*« pecerum raptus facile*» non pabula mar/i ihaemaque 
VOaferunt fisici: tedarum errore viarum m jSt'f«tom"c 
talli tur 4 ouultos fparfus populater in agros. aquas marte 
5 lamque eemes femper magnorum prima ma- £ f ™rj* q "^, 

/•rio» tfto w^im 

Savàfames aderat: nulloq ut obfejftu ab- hojle Ar gi- Vìrg- 

JAxles eget * toto 6 ctnfu nonprodigu» emù l ee Jgg ' hib £ 

7 Exiguam Cererem, 8 Pro lucri pallida tabts ! flrf ^ V?. 7 *** • 
JN>» deeft prelato jejAnus venditor auro. JJ^, plausi 

/« Mt tumuli, collefque latent : far» flumtna cuntta Curculio. 
Condidit una pafus. vafiaque voragini merflt , mo * fb^sT- ' 
*Abforpfit penitusrupet , ac teda forai um qutfàclae da? 

Detulit, atqufip fai hauflt: fubiùfque fremente Jjj^ 1 ^ 
Vorticibus contorfìt equos: ir reppulit 9 aflus de belloci- 

vìli. tum au- 
tt tn ex omnibus mont ibus nix profluit» ac fummas ripai fluminis lupcra- 
-vit, pontefque ambos , ques C.Fabius recerar, imo die interrupic, ice. 

* Fluvios cxundantes non capir fuus alvus. Exp atiatat watt per apertes 
flwiiàta campu. i Qnafi naufragi in filmina aqua rotiscanipis Carfari* 
catti* 8c milite* fluirarum. 3 Cinga ScSicorw» Inter qu* fi. caftra Cxjà- 
rii polita funi , fpatio mjllium jo^ranliri nullibi poterai, «eque rrumcntum 
fupportare civitates qua ad amjcìriam Carfari* accelerane * neqne pabu- 
la tum progredì aut progredì longius redire i n caftra pot erari t , Gtc. Com 1. 

4 'Aqua tetta, e Rettagnario magna* difficukates OrAùi- exerciti.! at- 
tutir & quali obddione preffit » jamque commeatu» inopia ad denarios^o 
in finguìos modios annonadkrvenerat , miUtum virea diminuta: , atque 
incommeda indies augebarrrur. 6 .Peculio 1 ttipcndlo » patrimonio. 
7 Frumenti modicum t vel pania fruftum parvum. 8 Exclamatioin fa« 
mts caupones & inltitores « quipanem fuumipfi famelici precio vendunc. 
De avaro ejufmodi , qui in obiìdione Prseneftina murem captum ducenits 
potiui denartis vendere quam ipfe lenttnd» f.mis gratia edere voluit, adeo- 
queperiir, videLiv.1. 15. Front. 4. cap.e. Win. lib. 8. cap. fj. 9 Flu- 
tJtibus & impctu ipfa inundatio vebcmeocior srftu maria. 

£ 6 Ter. 



108 ^fr V- C ^ N _I _ 

t Neqoepw TcYtior Oceani? l net Phot bum furgere, fìntit 
SenVJ^appa* **ox fubtextapole : rerum difcrimina mi/cet 
tuìcSoI or- Defermif cali facies, junftaquc tenebre, * 

Je?ii£rur d,r " * Sic mundi pars ima jacet, quam x.ona nivalù 9 
dies *no&e. x Terpetuaque premunt hyemes : non fiderà caia 

l££ÌW" vu * vUet '0"' 1 ' n9n i« ic i"* m f fi i™m'*t » 

mefque per- * Sedglacie medjesfignorum temperat ignet. 
r« u * ^jg^Jk Sic, o fumme parens mundi, fic 5 forte fecumU 
mSucrique tALquoreire&or faàai Neptune tridente : 

polo fubje&as, £i 6 tu perpetui» impendae aera nimbus 
fiderum alpe- „_ ' r ■ * . 

ètu$ expertes, " Turemeanvetesquofcunqueemtjeruajtue : 
frigore fteri- 8 tf on habeant amnes declivem ad filerà curfum 9 
fS>* frigo* e* SedpaUgi referantur aquu : 9 comunque teline 
temperini se- Laxet itti fiuviis. lo hes campo s Rhenw inundet, 
SaT,^inte£" ** ÙS Modanus: vaftes eh tiquent fiumina fonte*. 
je&x fint ha- Rhiphaa* bue folve nives , huc fiagna , lacufque , 
biiabìles. ^ Etpigras\ ubicunquejacent , effunde paludes: 
ad Jovem & Et mifereu bellis ci vihbus etipe terrai» 
Neptunum , i « Sed parvo- Fortuna viri contenta parte-re , 
KlTum rivìfe 'Plena-redit, folitoque magi $f avere fecundi, 
diluvio naer- Et 11 veniam mtruereDeijam clarior a'ér, 
Fcùi in di- €* n P ar Thabus aquis denfas in veliera nubes 
vifi'.ne regni Sp'ar/erat, ù* '4 nocles ventura luce rubtbant: 
Saturni ceci- Servato que loco rerum, »? difcept ab ajlris 
pclagi forte Humor » & tmapem» qutcqutd pendebat aqua- 

tf Cl lu d ker rUm ' 

7 N iptune. Tellerefilva com<u,Jfagnis emergere eelles 

8 -Non defe- Jr.cipiunt, vifoquedie durefeere valles. 

quw fu« Sii** Ab Vtque habuit ripas Siceris. tampofa reliquia 

mare.; fed re- 

Vellanrur. 9 Neptuni tridente , terne mota quartata tellu» Iter amnibut 

aneriat. 10 Huc, in Hifpanum fluvi/M di vertant ex Germania & Gali ia 

Rhenus atque Rhodanus , huc confluant nives è monti bus Rhiphatls» huc 

ftagna, lacu«» paludes. 11 Sed deftiiutum ad modicura tempori* Cae- 

farem& levi ufcula calamitate territum anujàmcx & tndulgcntior Infc- 

quutaett Fortuna. 1* Praetericam .noxaflFWequenti fucceflu abunde 

roropenfante*. 13 Difpergendis nubibus atque in rari tal em & cando- 

rem vtrllemm attennandis valens. «'«>«« *(tniwitf , Of« /u*W« *•'««»« 

•Wr3r. 14 Sub occafum Soli* » rubor eratinfequèntis dici rcreo itati» 

prxfrgium, vel% die illucefcente frimulum rubeicebat caelum » -non te- 

nebris offufum , ut modo verf. 103. ly Deridit , quìcquid pluviarurn 

in nubibni ru<"penr«tn erat. 16 Alveo jan» fuo Sicotim capiente : cefiào- 

1* Ji'.u:idauor.r. 

» Fri- 



- ---■ t I B E R IV. ' loj 

1 Trimum tana falixmadtfaBo vimine parvam i Imperar 

Texitnr in pappini, tafique indu&a * juvenco jPJ nt « ™ ^ 

Vefieru pattern tumidumfuperenatat amnem. faciant cujus 

3 S/e Ctner** fognante Pado >fufoque Britanni** &***}* «»« 

Havigat Oceano: Jì e cum tenti omnia Tlìltts, anni" ufiu** 

Confiritur bibula Memphitii cjmbapapyro. Britanni* de* 

* Hi» ratibu* trajetfa manwfeilinat utrinqué S ftSSST 
Succi fum curvare nemm : fluviique feroci» ex le vi mate- 
Incrementa timens, non primis robora ripe Sì*ro»««r 
Impofuitt medio» ponttm diflendit in agro*. pus navluni 

<* .*._, » C..,*» . . ,. contattimi 

Spargititrtn fulcos, & fcijjo gurgttenrm cori»» intege- 

iatpgruu maiotis aquafi Toftquam omnia fatù bntur. Con*. 

r. /* • ■ •* te? n • »i J IJient. I. Ad 

Cafaru tre vi Set, ceifam Petreju» lleraam tm <-j nqu j c 

^Deferiti & noti difftfìu viribue 7 orbi/, Pllni.4c.1fJ.) 

. * indomita* quarit populos , &/èmper in arma simmZv&S' 

Manu amore f eros» & tenditi in ultima mundi, eorh cirewn- 

10 Sudatos Cafar celles, defertaque cafra %j m . n **' 
Confbicient , caperò arma jubet : 1 1 noe quattro % cèrio bu- 

Jr pontem, - J H a «. 

7{ec vadoifed duru "fiuvwm fuperare lacertu. navigli* utun. 

tur Veneri (• 
enunciente Pado , Britanni in Oceano ventis placido » .AEgfptii inundantt 
Nilo, papyrus autem frutex eft paluftri* , unde M&rm'i navigia conrexunt, 
uri ex libro ejui vela, regete*,ruae«,veftes,&c. 4 Navicula*ha* carri* jun- 
ais devehii no£tu Caefar M. pafluum à csftrjs »x» quibus rrajeéli roitlte«,uJ- 
trriore ripa occupata atque munita, fuccidir materiam pomi faciendo,quem 
biduo perficir.lta rei fruraentari* €c pabulationi affatim confultum. e Cse- 
far» ne fempcr magno circuitu per ponrem equitafu* eflet mtttendus, nachis 
Idoneum locum « roflTa* peduro 30 in latitudjnem coinplures tacere inftkuir, 
qutbu* partem aliquam Sicoris averrerer, vadumque in co fi. eftceret.Com- 
menr. 1. Haspjioris inundationii poeoas dedlfle S icori m diclr poèta. 
é Afraniu5& PetKJus interclufo fibi a Carfari* equicatu frumento pabulo- 

2 uè» defezione itera dvitarum de Casfarls amicitiam fecutarura,permoti, in 
leltiberum bellum transferre ftatuunt » quae in amiciria permanferat Pom- 
peji , magnis ejus io Srrtoriano bello afferra benefici i», de quod Caefarls no- 
me n in barbari* er|r obfcuriua. 7 Regioni* in qua erant * ad Cef. jam in* 
clinanti* 8 Celnbero*. 9 In ulteriorem Hlfpaniam. .«<> e pc eenlavj* 

Silia Afrani ~ 

erant» 

tores corni , B . 

Oftogejata oppidum ad lbcrum pofitura munita , ibi nave* conquifua*è qm- 
bu*junais ponte facto exerciiumtrajicerene « ille equite* fluvi»m mulro 
opere vix iverfum tenrare 8c>tranfire iuflit^ magno jumentorura numero in 
rluminefupraa:que infra ronftituto 6c pedite* tranlire au(jp* traduxir. 

• li Pow cui» magnum circuitila» habebat. 11 Tranarc. 

• £ 7 ^» 



IX e t V C A . N I 

x Et perfe- . Tatetur. » rapuitque rueht in prati* mito, 

SE? raho ^** /*£**** *****$?*'**** % m * x ***wpt* 
«e rapido flu- M*mbtAfeventArmu,geUdefqueàgutgiteeutJk 
minicommh- Rcfiituunt arm> dente decrefeeret umbra 
C«f.qì£wel *» medium /ùrgente Me^JAmqueAgminAfumma 
ìpfi fugientes Carpit equet, dubiique fugAt pugVAque tenentur. 
ifSn* 1 * 4 ^AttoUunt campegemina jugApexeA rupes 
a Udì gelidi- VaUe cavamedia: teltuthine ardua eelfet 
■ Sone carpo- Centinuat eeies, tuta quot intet epAce 
n «fidai* %Anfra&u latuere vìa: quibue ? befie petite 
£fe?Xt ad" * **»àbut % emitti terrarum in devia Martem, 
meridiem «f> Inque ferai gentes Cafarvidet. Iti fine uSe 
? ue ne ii del bl!" 0f * ,w » 4it > 7 raptumquefuga convertite bellum* 
jicuu Sur. ° 8 Btfaeiem pugna * vultufque infette minaces ? 
% Equitatus 8 <2{e C Uceat pavidis ignava eetumbete mette : 
fimu^ho- ExerpUnt retio fugientes pettate fetrum. 
ftium agmen Dixit i9 ir ad monta tendentem praventt hoflern* 
Sem?re U eo?, lUk exigue paulum difAntiaveUe 
morari, acque CAfita lecant. l ° pofiquAm fpAtie UnguenttA nulle 
iter impedire j&utUA cenjpicues kabuerunt lumina vultut t 
4°2 minibus EtfrAtres, natefquefues videre, patrefque 5 
palìuum quin- D e pr tn fum eft civile nèfat. tenuete pdtumpet 
itris SnerU. Or a rnetu: tantum nùtu, motoque falutant 
explowcores Enfèfues. mex utftimulù majeribus Atdem - 
retulere»mon- * ' •* 



atque angufa loca excJpere. Laborabat itaque Csefar ne Afraniam hu aw- 
guìliis occupati* & fuis prohibitt* , exercitu Iberum irajeao, è mambus di- 
miffi bellum transferrent in Celtiberos & remotas gentes. e Aframanis . 
€ AtiRuftiis,Furci*. 7 Nolite pati hoftem, bellum, certam vittoriani 
vobii eripi per fuga». 8 Ne pereant Ignavi «e fugientes aecepus in 
tergo vufoeribus , convertite , excipiantque adverfo pectore tela. 
« <>far diverfo itinere per valles maxima» & faxa pnerupta , anguftus es 
inomibu» occupati* , ex magnis rupibus naftus planiciein , eontra ho- 
ftem ai-lem inftruxit. Afraitfus utrinque preflus , ibi conftlot. CseUr , in- 
terclufo orani ad lbcrum iiinere , quam proxlrae boftem poteft , caftra com- 
muni vit. io Poftquam milites hincinde luminibus certu neque per 
eaftrorum diftantiam (aux modica erat) languentibus fé mutuo agnove- 
runt , 3c%i adverGs caftris fratres , najos , patres viderunt , admonullta- 
tlm ntfarli quod inierant , belli , primum tacite fé invicemconljMcietoant, 
deinde falutabant eminus , mox amplexabantur. Petreji (inquu Commen- 
tarlorum de civili bello autor) atque Afranii adaquaiipnetn curamlumdi- 
fceflu , Uberam naai milites colloquii facultatera , vulgo procedunt. quem 
quifque in caftris nocum aut municipcm habebat, conquint acque vocat» 
ag uni graiias , &c, . . 



LIBER IV. Ut 

RupH émer * liges* audet trascendere valium s Qjjbus era. 
Mila, in amplexm effufae under* palma*. hXtSSi 

Jfejpitis ille cut nomtrv> vetat ille propinauum g aut Ttrfwf. 
%Admenet bunc ftudiù 1 confort puenUbm atat : * Connutri- 

3 Set %em*nue erat, qui nen agnoverat hefiem* S^l pucrkb! 

4 ^rntartgant lacrymu , Jingultibue efcula rum- 3 Qas"!** ' 

M # , erant in utro* 

pmnf . • qng aftxÌM 

Et auamvit nuli» maculatus'fanguine mito, Romani, fé 

f &u*potmtfeap, timeU* Quid federa pulf«ì ££&„,. 
Quid ve fané gemiti fietue quid fondu inaneis f a Pne ltetitu 
Net tejpente tua 7 fieleri parere faterù ì & c^cwita 

Vfqueadeene temei % 8 quemtufàcu ipfi timen- ftudio Totif- 
dumf queconmiefti 

9 CUfìca det beUo\faves tu neglige cantut : ri ™ne28" 

Sigli* ferat; ce fa: jam jam civtlu Erinnyt |wii* tecon- 

Cencidet, & ,0 Cafar generum privatut amabiU £S5tIIÌÌ£" 
> ■ Nunc ades aterne comphftens emnia nexu, ' j C*dcm,pu- 



ft 



rerum, mifiique faine concordia mundi, SS preiin-*" 

Jt/acererbìt amor. lì magnumnuncfeculanefira mii! 
Venturi difcrimen habent. periere latebra perfbna pò*. ' 

Tet fcelerum: f epule venta eft erepta neeenti : te condolen- 

*Agnev*refu*s 'ipro, numinefata fimftre %£JS£SL 

guentlfque 
«oi fui doloris & ci * ili» huju* belli autore** ut qui parte* fequantur. a quibut 
eoi difluadec.hortaturque cos ad concordiam. 7 Imperatori fceleftum bel- 
lumjubenti. 8 Cujus pance tufecutu* obrequio tuo & officio -potentem 
cum & timendum faci*. 9 laipcrator clafficum canere jubeat ; tu ne aucft. 
Signamoveat; tu nefequere. jam pax erti. Alii leg. ClaJ/iea dtnt bethem. 
10 CafaràvobUdeftirmu» Scinprivatum redatta* rediblt in gratini cum 
Po npejo. 1 1 Adfìs 6 Concordia.mundi huju* fabrics reramque omnium in 
mundo facrum & certuni vinculum, virefque tua* experiantur ifti difeordet. 
li Pnftquam agnoralnt eoa eflé chres fuo* quo* prò hoftibus habucrint; fa- 
ti* inftru&i videntur ad difeernendum quid raciantin ppftcrum. periteli* 
omnis prxtextus , Tubiera eft omnis excufatio ignorami*. Manifefto omne* 
tenentur federe» nifi abftineant ab noe beilo* quod inferrar civibus jam non 
ignoti*, x) Sed A nomina lava, fata levia,tantiUatn concordite Tel (pecicm 
▼ci fpem tanta clade compenfantia. Namque ecce inter ipfa amicitwfym- 
bola,roenia* confbctata*, pocula imituatcaftrcnfe*focos»cubiUa communi a» 
jucundas utrinque recordatione* afiorum laborum» rerum ftrenue geflarunn» 
periculorum pneteritorumi Petrejui f reintellefta»armatfàmuiamjcum hac 
& pretoria cnhorce ce trattini ai , barbari fque cquitibu*ad valium advolar» 
colloquia milìtum imerrumpìjr, Ctxfari* milite* repelli! è caftris»quos depre- 
hendir,interncit,&c. flen* manipulos circuit.neu fe,ncu Pòmpejum.neu Im- 
p^ratorem dererant prodanrque obfecrat f poftulat ut reuovau in duce* ode 
juicm oubb«* f< ezcrciiiua ducefquc ooaekffrturo*i fcc. Comasco r. 1. 

Exigué 



m 1 V C A 1 M l 

i Culpa» In Exigua requie tantaeaugentiatUdeti 

Ìi modo*" P ** "*'* ^ "^ **ft™P'™'ft** utrifqu€ 
rerC 194* £rrabat; dure concorde* cefritt menfai 
JolfcordUm 1*1***»»**» & p'rmifto Ubamina Bacche. 
data eft nefr- Graminei luxerefoct: juntloque cubiti 
rise c*dis oc- Sxtrahit infemnes beUorum fabula noQes : 
jVamquele- ,£«» primum fteterint campo, qua la ncea dextra 
ptos ad C*r Exierit. dum, quagefjoruntfortia, jafiant , 
ndSaì? Tfi? ^ dum mutta **&*™> * quedfotumfata petebanf, 
d«m ab eode Et mi/iris renevata fìdts , * atqueemne futurum 
S'À^nti'vi 1 . Crevit amore nefat. 3 mm poftquam foedera pad* 
ta petieranr , Cognita fétrejo, fique, &jua tradita venum 
m\iflÌt m uro S s 0a Ca Jt r * vid <*> * famulo* federata ad pretliadextr*. 
promiferant. Excitat, atque hoiìes turba Jlipatttt inermes 
4 Ut modo Tracipitat caftru,junftofque amplexibut enfi 
«tQrtpd fi cau- Sepetat, & multo difiurbat fanguine pacenu 
fa lenacus de- ^ddtdtt iraferox ma tur tu pr celia voces : 
potes'eficere, Immemor o patria, ftgnorum oblite tuorum, 4 
ut ?ìfto C«- ? 7{on pò tu hoc cau fa milet prajlare Senato*, 
paut! lb vift£ U oifferter vitlo redeai ut Cafaro : certe 
redea« frUeni Vt vincare potes 6 dumferrum , inceri aque fata* 
fide P fer wta C St**q**fl**t ***lf nor * dèerit vulnero fangutt, 
pugne» dum Ibttu addominum ? 7 damnataque fignaferetu ? 
«*Quandtu * ^** h *beat famulos nullo diferimine C*f** 
vobii dextra Exorandus eritì '■> ducibut quoque vitapetenda eflì 

armata, dum qjunquam noHra fatue prettum, mercefc. nefanda 
belli evenni» -» x . v . . J , '..,.#„ "^ 

adbuc incer- Mrodutonu ertt: non hoc avuta bolla, 

?' eft, iT* n " ^ viv * mm * *g*»*- to trahimurfub nomine pack. 
▼obUmovet * ' **&» chatybcmgentes " penhue fugitnto metaU* 
clrcum pne- 

cordta fanguis, quem prò liberate menda pule h re effondati» ; pi acetne Ter- 
virati» jugo colla fubmirtere i j Patrix infetta, holtilia judicat» Scnatut 
Con fui to , vobiCque ipfii dannata. ft Non habita , inquit Ber f marni u*, 
differentiaintervo» & ferro» fceleriaflueto». Orandttfoeett Cxfar, ut vo« 
fibi fertrlre patiatur * ea eonditione ne durius to» rubeat Pompeiano», quam 
C»fariano» fuos ? export U H. Grotta» , ex Ilio Virgilii , Tr»t Tjriufìue mihi 
nullo àtjcrttmneagf.HT. Qjiid lì dicarrus j ci tra pugna; diferinoen , id eft non 
belli fortuna coatto», fed fponte fervire parato»? 9 Nobis, ut modo 
nota \%* 10 In rerWtutem abduetnuir, prodlmur. 11 Qttorfiim 
tela , muri • bellico fi equi , claffe» j fi honeitlu* libertatem prò pace tradere 
«nam armi» tueri lieeret ? ix Penitus recondito in fodwìs , apud Cha- 
flba» pop. ad il, Theimodooata, 

Erme- 



LIB ER IV. IJf 

Eruerent, nulli vallarent oppida muri, 
Nanfiniptx in beli* fero», non 'irei in aqttet 
Turrtgerat clajfu pelago /par fura carina* 
Si bene liberta* unquam prò pace darti ut, 
1 Hojles ntmpe meos /celeri jurata nefando 
Sacramenta tenent t atvobuviltor hoc e fi 
VefirafidiSy quodpro cau/a pugnabitù aqua. 
Sed veniam fiorare Iteet» * prò dira pudori* 
Funata! nunc totofatorum ignara* in orbo 
.Magne para* acies, \ mundi q ut ixtrema tentnfts fides'inVauTa 
Solltcita* roges> cum forfait f adoro noftro 
lam Ubi fit promiffa faine ^ Sic fa tur * ir omnt'u 
Cencujfit mentes, 4 fielerumque reduxit amorem* 
5 Sic ubi de fuet aftlvu in carcero claufo 
Manfuevore fera* ù- vuttus pofuere minateti 
*sitque hominem didietro patii fi torrida parvut 
Venit in oracruor, redeunt rabiefque furor quo, 
sAdmonitaque tument gufiate fanguine fauces : 
Fervet*& a trepido vix abjlinet ira 6 magiaro. 
, Jtur in emnc nefas: & qua fortuna Deorum 
Invidia cecca bellorum in no fio tulijìt, 

7 Fecit no fira fider. inter menfafqut> tero/que» euro notte pa- 

8 Qua modo complexu foverunt pe&ora , co* "^JJ- % eco» 

duat. lefbe nedis 

Et quamvit primo ferrumfirinxero ? gemtntes, j^òbUai* 

à ducibus t 
crudelicasin fupplicio, vana religio jurisjurandi » fpem pnefentis deditto- 
nis fuftulir , mentefque mllkura convertir / & rem ad priftinam belli ra- 
tionem redegic Comment. t. f Veluti rene caveis co&'rcitae , feritale 
deposita , manum manfoerarìi paci edo&ae , 8crabiem exuifle vif* , degù- 
ftato tanica fanguine io priftinam rédeum tmculentiam, 6 Cuftode, 
rettore. 7 Ica eraendans H. GrociuJ, logie, Fedi no/fra fides » acque 
ita inteUigit : Potuerat bellum civile deorum &fati tnlquìoris videri cul- 
pa: praefertim fi formica prcelia ignocos ignoti* implieuiflene : nunc prò* 
tefto noftra eft , quia alter alternai novimus , ejufque rei certi & nobis con- 
fai fumus, Caecerum non video » curvetuslectìo Fecit monftra fidtSt cam 
monftro fimilu culpiam videatur. Quln tentemus fi quis commodus inde 
fenfus elici podi e. Pecrejani , btqxit , dum fidem jurejurando renovaum 
ducibus probare volane , perpecrarunc monftrofas civium fuorum cxdes* 
quale* non fortuna vittori* infolens exercuiflet in hoiles deorum ira vitto* 
in ipfa confusione tumulcuofi belli. -Sei difpicfat lettor , Se infra verf. »f ». 
appellar mmfira, 8 Edixerat Petrejus , uc , pene* quem quifque fic 
railes Carfari» • producccor ,. produttas palara in Pretorio mtetftoiunt. 

9 inviti CtUicec, 

/. 



1 Carfani mi- 
Ines racra- 
menro ob- 
ftrifti fidem 
fceiefts & in» 
juftae caufse 
pneftane: vo- 
ti fne levìor 



jufta propu- 
gnanda ?• 
a Própudo- 
rem extin- 
ttum! Pni- 
dent. gfeì»* 
pnàarò patere 
perderei. 
j Dum tu ex- 
terna foli citai 
auxilia» no* 
jurati in cau- 
famtuara mi* 
licei te bic a 
prodi mus, vi- 
tamque fuaaa^ 



IH t V C A K I 

* Poftqua» * Vt dextrsjmJNgfmdim difu*fer abhdjft, 
?fflSTt ST 1>mm f eriuHt ' •A™f*9h***m9fim9Ub*nt*s 
dfam conerà Cenfrm*nt t&u. f*rventj*m e*ftr* tumulti** 
{•* ». n {w * Stjceiernm turb*: mpiuntur celi* pérenteem. 
v«?J5»p!n- * *** ™l** o£cuttumpere*t fielm* , emnU mUnfiré 
quot , rivira- Jnfntiem pefuere ducum: juvat effe necentes. 
Sdùmf 3 T*C*faiusnvisf F elUtu* milite mulu 
odium in Caos %Agnefdt fuperes-A «fw tmm tibi m*j»r in mtvù 
SilìST»: T Em*tbiisfirtmnsfuit> net « Pbeàdes undis 
prìmunr ani- M*JHit* t 7 Pfìdrio net t*ntum efl tquere geftttm* 

Se vacillanti *>** **«/* melieris eris, 9 Tellmt* nef*nd* 
n»ic CCn w " •*& m ' n * ea *' ducei junSis cemmittere cafirit 
nmque. "* ^n*mdent,*Ju^uead mani* tur ftu llerd* 
% Ac voluti Intendete f*g*m* c*mpes eque* ebviut omnts 
web**' ~*V*to> à-ficeis inclufit co Ut bus heftem. 
grada, fi ce- Tunc inepet und* pr*rmpta cingere ftjf* 
S3Lia£ Cefirs^^un^cé^peUitemimgtnripm^ 
dei prorerunt» **»* circum Urge* curvati bruchi* fonte*. 
«forum co- . i e p* fc„- t,,^ f , */**,, eenverfms in ir*m 
gnatorum ca- . „ J .,.— 

pica ducibut Frnapttem timer ejt. « mtles nen utile cUujìt 
prafencanc. ^Auxilium maS*vit equo*: tandemtjne ce*tlus 

laudac àcle- 

anenria , qua confefTui & venerami revericus acque imicacus deoi * in milite* 
adverfarìonini qui in Tua cadrà venerine , non icvicric namque bos lumina 
dlligearia conqulficos dlmiferat praraec Tribuno» permuta» & Centurione!, 
oui fua voluntate apud eum permanferunc. Gnanwr.Deof ribi fàventes agno- 
fcif ; qurcaufam ruam non felicem tantum, fed èe ravorabHem raduni. 

* Ncque enim majorem gloriato, è vittoria Pharfatica » MafiilienG* Aleran- 
drina reporcafti * quam ex hac tua clementia & irarundi* vi&oria , imo 8c 



A&gypti mariclmum. 8 Quod volueri» hoc (celere vacare , quo fé obftrio- 
xerunc Pompeiani » approbas caufam tuam effe meliorem. o Petrejani ne- 
fande casdis quafi ulmcibus agitati furili non aufi diutiu» fuftinere Cafa- 
rem » aquationis , pabulacionls acque omnium rerum dimculratibu* cireum- 
ventitConGllum capirne de revenendo ad llerdam. 10 Àfir. caftrorum pro- 
currentes parte* te valium duci icaftru ad amnei aut fontes non paffus eft 
Carfar. 1 1 Poftquam fibi vallo acque fbfla circumventit & aquarioni inter- 
clufi» mortit necétEtatem imminere vident»rem ferro decernere parane. Ca* 
fir fuos ex adverfo la aciem dirigir.fcd pugna abftìnet,fatiu> rara» fine cruo- 
re eos ad dedicionem cogere, quam cum (uorura periculo anthoftiura multo 
fanguine vincere. 1 % Afraniant inopia pabuli adducìl fugam parant,& quo 
cticnc expediciorei omnia (aaciturìa jumenca incerfici Jubenc 

>5fi 



11BEK IV. US 

* Spepofitadamnarefugam, * eafurue in bufiti , Non M . 

Tertmr. Vt effufi Cafar decurrtre paffu plius m fuga» 

Fr tff, ér *<* mtm« devotos tendere mortem .• jS^JJÌJì 

. 3 TV/* l «»« jam mite*, ait , ferrumque ritenti f p «, fiSuciam 

Subtrahe: non uUo confa miai fanguine beUum : P° n « re - _ . 
„ .„. • , . .*.•'.* , * _ * Morituri». 

4 Vtncttur haudgrat$t 9 juguto qm provocai hofiem» Eduxeranc 

Bnfibi * vili $ ade fi invi/a luce Juventus, Sc'btÉi^" 

Jam damno peritura meo: mnfìntietè&ut 9 in a u cieni in . 

6 Incumbet gladiis, gaudebit /inguine f ufi. Aruxerant. 

7 Deferat htcfervor mentes, cadat impetus ament» f m ™J »? 

Perdant velie meri, 8 Sic deflagrare minacet tela in ho- 

Jitaeifc», * t*/i* /*/«, /«««f/fer» fa/*, fe&SBfc 

Subftituit merfo dum noxfua lumina Phctbo. opponanr. 

i«</e «fa ff«&s Ì4I4 «# 9 mifcenda topià mortis 9 jjj Noo «o-^ 

Taulatim cadit iraferox, mentefque tepefcunt, & c j Cn dam-' 

10 Saucia majores animos ut pe ttorageftaht> num vittori! • 

Dum dolor eft , ittufque recens > & mobile nervi» ^' m ^"i 

Conamen calidus prabet cruor, offaque nondum ruunt Xn me- 

+A bduxere euum.fi confcius onfii adatti fifoni*' ft- 

Stat vi8or tenuitque manut , tum frigidm arlm cura , & vi» 

.ABigut, atqueanimumfubdutte robore torpor, ££* n f Y n c U m. 

Pofiquam ficca rìgens afirinxit vulnera fanguis. D et ciaf non 

lamque inopej unda, primum teUure re/offa, gaudtbk re- 
- i è > t * X' r, penta non. 

Occulto* Uttces abfirufaque fivmtna quarunt : L Ueftrreicat 

Ree folum rafirit, duri fa uè ligonibue arva, »« J W5?* 

c-J r J-- ri /> ■ « , fc 1 r Ji »fte & libido 

SedgUdtts fodere fms: x ' puteufque cavate moriendi. 

Montis ad irrigui premétter faftigia campi, 8 Hoc modo 

Non fi tam penitus, « * tam Unge luce relitta SSjeriimi 

Merfirit » 3 iAjfyrii fcrutator l 4paUidus auri. • mon'u & ar- 

** N«» Aura aut tettis finuerunt curfibus amnes, f^^^S* 

iis data eft co- 
pia, lentefcere. frodMcifur t \oqu\xCxC rtsaàtjàm ad folk occafumcontU 
nemer: inde tttriqut in eaftra òCcedunt. o Italib. 7. verf. 100. mrteknte 
Jmrum Termifare nttfs. Sed & alii legunt » mfctndi copia Marti», io Non 
lecmatque ferox animus dolore recenti» vulneris ad pugnam vehementiu* 
accendino- Te ulturusi qdbd il vitìor featiens Te fili vulnus inffixiflo detreftet 
pnelium, defervefeunt mox faucio Ikaguis , robur » animus. 1 1 Mons e£- 
fbflTui eft,quoad putei altitudo ad fitum campeftrem defeenderec. Forjitan & 
fcrobibus qiut fi»tfaf^ia ì auieris.ViTg.x.Gcorg. 11 Tam alte in terne vi/ce- 
ra a dio. 13 Quodin Affymfodimr. i45ulfureanecxhalacioneèfodinis? 
anavaritiar 15- Non tamen deprcbcndcruat amaca» fubtcrrancum * auc 
footU fcaturigiaem. ' 

Ufo 



inr " L V C A N I 

i Necìnimi- ^«*»«ff«ww^«/f^w»^^; 
«iffimi Upiiii -"*«™ »« txigHofiUUntfud&ntia rort 9 

tu Aventi* * une txhauftafuper multo fudorejuventm 
definì, * £ *' M <"'*'» àutUfìluum lafiata * mettili,. 
3 E gèlidi* * <S>™ ?»' »»»«* pofiintficcos toterar* vapora, 

«iris minm Porpora fufientant epulk, menja/aue perofi 
|am fcrre puf- *Auxiliumfccere famem. i fi moUim arvum 
4 U Abftinebant *'•***" ^^rem $ pingues manue utraaueglebm 
àdbis, «le- Exprtmttorafuper. nigrofi turbitUhmo 
KiSl?" CollH ^ immota iacet, cadi* omnk in haufiue 
rentfitim. Certatimobficenos miltt : & morienfau* recepii 

tioris humo- 7 Utjtentas ficcarti pecudts , 6- , lafle nevato, 

« Si» exhau- *"» c,t 'r°*ifrondeffue* terunt.ù- roto madenHs 

dam ficcroo- ^ irboru *"t tener* fu et os prefiere medulla. 

fan, .quarn . »A fortunati, fugitns quo* barbar* ho fi» , 

fervaXSt* Fontibu < i^rntfio firavìt per rura veneno. . 

•ertili r«u- ,0 Hot licet in fiuvios famem , tabemqueftrarum* 

7 Suiunc pe- '' l all ì dA ' * ^«*» » l <W*r , ■ ? nafecntta faxk 

cudei.ee lade Infundai aconita palam , %omana Juventus 

«iofUm St *&" *«?'« *<*", r<»rwn/«r vifeera fiamma. 

giint fanguU Oraaue ficca rigent ^fauamofis afpera lingua. 

S'contun- ~ ?"«« *««, »«%«« Ji«*i0r< r'£0f« 

dune uc fuc- ^*™ l * alterno t angufiat pulmo ' ? meatttt» 

rei poèta eo« "* ****** etafiti^ notlurnumque aera captante 
pronunciar 

ew^7ZuÌnr« iSS^A" r""^ fuere • <^ fccerunt In Romano. 
mXHjMJS?' b " ,hoft A' Iu i¥ , 2 ha "x Numidi», Muhridaies Ponti 
SfarcoramlXs^- ««Qs ^ 1 .*»»»" venenoferpeniiumiutferarum 
ix p"liorem SfiES-' *"**"?■ fclfntffque Pedani parati erant bibere. 
iiem «22i/\lST l,ll % • '* ^npbui, q U anftimeninld*(Phrygiam 

^ R^lrilA^'iV ™ rcent ì b * w .™'videree<Un lisquifebri laborant. 
ìifCWcST ' - " 1?M>ft ,ì " rw "'»' * Faufcentilfeu ulcerato, ex- 



tlBEK IV, tt7 

ExpeStnt imbret , quorum ■ modo c*n8d tutta* JL ,ir ]'? , P " 
Impulci? fkck vultue in nubibus kfarenU (bant £t?oM s?«£ 
a é*°1" e ms &* i*ifir«' undajejuniafolvant, iU. fup.v. fo. 
l{enfuper trentun 1 Afer*<» , 4 £mc»i£ fub axe, l^^^" 
Qua nudi i (jaramantes arant, federo: fedintew ' fitim irritare 
Stagnante*» Sicorim, à-rapidum deprenfu* Ibe- *££$£** 
Spettai vicino» fitiens exerciuu amnes. \rum vcntibus. 

* f*>» <<•;*/>*' «j^w <fer et: pacifiste pitenda f™ » nf «- 
^Auttor 7 damnati* fupplex ^Afranim armu, 4 sub Tropi- 

Semianimet in cafra trahens hofiilia tur mai, c° . S 8 "™»- 
Vittot'u fiitit unte pedes. * fervati precanti ?ouid*1zoi«»* 

Majeffar, n$n fratta malie, intera uè priorem 5 Liby* po- 

Fortunam, cafu/que novosgerit» omnia vitti, ^Tandem 

Sed duc'u, & veniam ? fecuro pe&ore pofcit. omnibus re- 

Si me degeneriftraviffinifata fub hofie, lZr£!!$m 

fNjon deerat ' °fortù rapiendo dextera lete :_ diem fine pa« 

*Atnunc foiamihiefi orandacaufafalutù, ' J ^ U I J 1 J J "^ U • 
1 » Dignum donanda, Cafar te credere vita. aqua," Ugni «e 

» x Sen partù fi uditi agimur, necfumjtmtts arme fi JJ n,,n ^ ino " 
Conpliu inimica tuie, nes denique beìlum quium°p? 

Invenit civile ducei: caufaque priori, «■"" » & «d fi 

Dum potuti, fervala fidet: nilfata meramur. molla mììidl 
5 3 Tradimue tìefperiat gentes, aperimue Eoa*, bus loco, ubi 
Securumque orbu patimur poft terga relitti. nte'aSdt 

V^ec cruor effufm campi» Ubi bella peregit, palai» fi col- 

Necferrttm.Ufaque manut. »* hoc bofltbut unum^ I^eiTam db 

datur obfidu 
loco fiUus Afranii» reni tur in locum queir» Caefar deligic : audience utroqnt 
exercitutaquitur Afranius, &c. Com. de beli civ. t. 7 Abietti* * impro- 
batuque bello. 8 Utcunque fupplex mediani tamen quandam , incer for- 
tunati! priorem proipcram atque barre adterfam , retinetdìgnitatero tana 
duci* quara vitti mentor. 9 Impavido , in utrunque parato, 
ic Qua, mini honeftam mortera inferrerà. xi Qood te dignum exi« 
fttmem , à quo vita beneficium acciptaa. t% Non fecuri lumm par- 
tes, aut Pompejanse fattionls ftudio arma advtrfus te induimus poft morata 
• hocbtllum : (cdjamante cuoi cflemut Pompeji duces legatlonismuneri* 

Suanrum in nobli erat, ecquoad licuit,fidern prarftitioius*cedimui mododtis 
: neceffirati fatali , neque moram injicimui Fortuna» , quo minus te avena» 
quo te fata vocant. 13 Tu* fide r tradirmi» ezercitus noftros cumHl- 
(paniis , ita ut tibi fecuro de nobis 3c mete occidentis liberato pan darti r lyer 
adverfus P^mpejuoi in Oriente. 14 Qtiod ineroentam tibi redamus vi- 
ttoriani, quo frcilior in nosdebeseire,quo£tuovclificatifumusconuìlo*qui 
onnem iniifti raùuoero vincendi fine fanguinc. 

8**4 



Ut L V C A N I 

i Pctimut Si*** vinca* , ignefie tuu. > nef magna pttuntur. 
tantum vact- Otiadesfejpt, vitampatiaru* inermèm 
tìonetn ì bel- p^^ ^^ f-j j*». <*w/>» prefirata jacere 
% Bello im- ^Agmina neftra putet: noe enùnfetìeibue nrmk 
^""enimta Mifieri damnata decet, partemque triumpbi 
parte» redira- Capm /erre tui: turba hoc fu a fata peregit. 

ìwìSTte *de "* c P* timu *> *&" ** tHum ******* &£**• 
nobjs fecu- Dixerat: ^Atfacilu Cs/kr, vultuque ferenut 

Sn fem tuo ^^* f,,,, » * r f ** ' */*"• ** & ' peenamqut rem 

ad lateroecio- fmtttU 

nemoccu- Vtprimum* jufia placueruntf magra pack, 

onrtie™ pre- * Incufioditos decurrit miles ai amnts ; 

camur con- Incumbitripis, permiffaque fiumana 6 turbai. 

«xamur Ve-' 7 Continuw multis fubitarum traétus aquarum 

qui tua Tigna ^ira non pafim vacuis difeurrere 8 f«nà, 

criwnphet? •ArSatùt # elauptque animam s nec ? fèrvida 

3 Vacatio- *ejltt 



JfcSm^nfta- C ^ it * dhue * &* vo ntorbut egens jam gnrgite 
tem indulger, 
e in- 



npunita- , . 

indulger. pienti 

4 Fodere in- Vifcmbus fibt pofeit aquat. ■» moxrebera nervi*, 
Sto "non <h£ &* ***** redi*** w*r. " O prediga rerum 
Me ne nuper. Luxuries t nunquam «3 parve contenta parata 
? No n m ìntS: E * fufiftum terra, pelagoque*iborum 
clufo» f non «4 ^mbttiofafames, fr lauta gloria menfa* 
Ì^TurbWa ^ Difiite, quam parve iieeat preducere vitam, 
reddit, dum St quantum natura petat. nen erigit agre* 
ISS™ viduì" l6 N'hlis ignoto dtffufu* confale Baccbus .' 
7Largus£e* *7 T^eii *«»■• > murrhaque bibunt ; fed l8 , 



line refpira- * e py^ 



D x«s»- 



tione fnter- 
mi(Tuf hauftuf 

plerifque fpirìtum conftrinxit. 8 Arteriis guttumécpulmonumfiftu» 
Tk 9 Vehemen» Se ardens fitit. io Sicis inextinfta. ti Mox 
rediere militibus equa referti» vires prilli n*. tx Occa6one àbenefi- 
... . -ndwi" -' -— " 



ciò aqaae reddin* » excurrit poi'ca in dereltationem luxus dclicatorum. 
13 Iis quae facile parantur. 1^ Neque addelicias tantum fed ad glo- 
riam & oftentationem. Petron. IngttèofagHLteft» &c. ìf Ex hii Afra* 
nianisiquos reftituit non vlnum nobile 8c vecus, fed «qua fimplex. 16 No* 



bile vinum Opimio , CseC & Phillppo , vel alio * propter vetuftatem ignote) 
nobii, Confule recondicum. C .pittato *dffitfimc<mjHlt,\Tiqa\i)uv.JtqMpa- 
- - - ■■ • .<••• • f u jf M * er -•*- 



triam, ùfutvmqHt fhuFm t>tùmt multa teteris fu&gnu ufi*, «eo vide 
Sat. f. v. «o. 9c quae noi ibi . 17 Non aureii pocults murrhinifque , de 
q»ibu4?ide ause oof ad ep .11}. Marc.l.14. 18 Aqua mera «e fiaiphci. 

Vito 



L ! Il H IV, li* 

VitM ftéii. l fét* tfl fnpulù fiuviufqué Cmf* , Damlhjpo. 

qtU, Unuméc a- 

* H<» mi feri, qui bella i*runt. ì Tutte armare- %£?J*tT£ 

I linquens cumjovc ipti» 

ViammiU,fi.tUt.t.a„ e *t*m, _ USuSSi 

r Innocuujque Juat curarum Uber tnurbes Seneca epift. 

Spargitttr. f i quantum donata pace petitot Siff*!' *** 

Excujfu unquamfmum vibrajfo lacerfù rò. ij. £m 

Panituit, toUraJfefttim>fruftraque rogaffe A» • «•} 

Pn/pera bella Deos l °* ««;»/>* «jfr Marte fecuntU fojrf™ «'. 
I«* ds*6f« reftantaàts, tot in orbe labores : *•«•*. Cyrac 

7 'Vt nunquam fortuna labetfuccefftbm anceps, |£r»r«*f** 
Vintendum toties : s terrai fundendue in 8 »*mm* «W? *»V«f 
£/ mw! é- Cf/Sv 9 /wr tetfuafataftuuendm. tl^S^ìr 
*° F«/mt f«< />»**/*, mundr nutante tuina, " Uentf*. Me- 

guojaceatjamfiire loco, non pr tua fé fot J»^ 

?7As vocant, 1 ' certo/ ut» rumpunt cUJftca fomnot, labores fub- 
/<w» cenjux, natique rudes, t> » J /««tote **&•> S?eri* qU< rfè. 
> 3 £* 00» deduftes reeipitjua terra cotono*. rends/MTqui 

Hot quoque ficurkoneru fortuna rémifit^ ' caftrafequun- 

Carfar refponderatt fé nune fdnon agere ut ab illis abduftum exercitua 
tencac ipfe , quod tamen flbi difficile non fit; (ed ne illi habeanr» quo con* 
tra fé uti poffint. proinde arma tradant , exercicum dimittanc * «xovinciis 
excedant, domietlium aut pofleffiones qui in Hifpaoia habent, fiatimi 
reliqui adVarum fl. dimirtantur. Comm. civili* belli, i. 4 Hifpanus 
miles illciusdimittitiir. Cavee Catrame quid eis noceatur, ne quis in- 
- vi tu» facramenco cogatur. Addi e etiam, ut quid quifque «orutn in bello 
amiferic reftituatut, &c. Comment. civili* «belli 1 t Oquampomi* 
tuie Afranianos continuati tarodiu belli , detredane deditionU , rerum 
inopia» ultra qvam opus «rat perpefUe » votorumpro felici bello ad deos 
non exaudientes Coliate conceptorum , eoque maghi. 6 Cum videanc 
vidoribus reftare tot pugnarum difcriitiina » ecc. 7 Etquamvis for- 
tuna con ftans ad (pirettisprofpera, multo rasacn labore &fanguine vifto- 
Tias iis conftaturas. 8 Maccdoniain, iEgyptum, Africaro, Hifpa- 
«iamrurfusromnej orbi» parte». 9 Per tot beliorum & fortun* incer- 
to* eventus. x o Fclices fané no* Afranianos, quibu*,cum ceterae omnes 
mundi parte* iti rumasi vacillarcnt» permiflum eftinfua tellurelarefc» 
creto tutoque «a U leni perfrui ocio. n K(em*e ixótatwr etani* mi* 
torrucu Hofatius * Epod. JfartM etdRmmos chjìca fulfa fitgnt. Ti- 

neca Hercul. Pur, verf. 198. ,3 Quibu» non opua efifet finem beiti 
exfpeaareut CbitiOorìbus & meraniTìn colonia» aliodedufti$ affiou- 
fcntsr agri. ««e»»»- 



* 20 t V C A K I 

Tacanteineu- E fi**£** r *«*xMe fiat, ficpralia fili * 
tri folieite &- FiUces nullo fpe6ìant civiiia vota. 
*iaoriam vo- * **8n eadem he&i ftum fertmna per orbem I 
*eant,utrique Confittiti in parte* a&qmìdfid Cafatu aufa efi, 
^Pomd!T. 3 &«* m * T * adriaci Ungaifirit unda Salone, ! 
jo, vwerifo- EtuptdwninmilUsZephyrùtexcurrit* Uder. 
aSgiì» 1 to<****<'»fifì»g*nu<i «return, 
beneficio.ita- 5?*" *l*t adriaci tei/tu circumflua ponte» 
SuUM. Ct***t*rextrem* refidens* intoni* era, 
legfcur/<mr. 7 l**fm ab tneurfu beiti fi fola, ncedat» 
ìiS^Th E *P"& nat ? us t"t*>f*»*es. non pabula teline 
èuyù td ex- P*fie»du fubmhtit equit, non proferii ullam 

Aliquid «- **?■ "*'* ** *tfnfi mtfirujam denttbw arve 
«en adv«fus fafirerum ficea* de cefpite vulfirat herbat. 

««Sfori * VtprimumadverfaficiestnUtereterra 

tana e ft circa Et 9 Bafilum vtdere ducem: nova finta per àquw 

$ST£r. ***&***+ "neqneenimdemerecarina* 

ftuces Adriatici maris jufla occupare Dolabella & AntoniuMIle IIIyrico,M» 
2J27*" litore caftraporuiflent, jam maria late tenente Poropeio, repente 
JESI egatw «JwOOaviui&Libo cu«n Jogenùbus claffieorum utrfnque 
l S mt " dedn,onem ^ me * «torfit Antonio. Mif&quoqueàBafiioin 
SuV"kL ej !!- S fi at ' S,quales In °P f / navium fec *™> >">v> Pomp! atte Cilicum 
JS*Ì«. n ? fi,n ! 0U1 '«P t 1 f 1H a<i P er m<ia g inem.duas tamen iftus explicuia 
?.?i ,q ??;r P A te ^ 00 * fcr ^ t f ,n vadls b **'> niemorandumque pofte/u exì- 
2 ".imi ^S®^ * ? M, ! ej L uvenura nianus, clrcumrufi undique exercima 
Ei^SE l™ M,Kuft !n»» t »* «im esitfl virtù» non haberer.ne io deditio- ' 
2X?. 5? I- M n e , tn e bl, . BO Vu,tc J° mutuU ^bus in fé concurric « Qua 
S wi? t,CU «^V Sa l onas °PP.; Rimati* in mare éxporreftis,H«nlo- 
S;n'' M * Fl.DalmatiaejuxfaSalonaJTìiare Adriaticum influena.verfiu 
«?n.«^. 'i T - No 5 run * " ftl Brunduifini.ut vult Sulpitius,à Cretenfibm oriundi, 
2fÌfSÌr T«. ,0 - N °n CretenfiMauxiliares,utOiPnibonus. Repugnar loci 
re ^ P ««n R ,pt !, '? ,,,,a u llfa ' W b *- g* fta h *« P ro P e Salona S ,gr.fat.drci- 
Kft no " B«-unduf4».x.hoe in ftalia.neque infula.ilfa in Illyrico.Non fune 
rJ«I«Inr! n, i U ^ er e° ln JF oIae u , ni «* ex iìs infulisquasPIin. f.j. c.itf. vocac 
I ?H.,S™ r - ,b 2 rn ?A f,tas * ,,l,us CTcd0 <|i>»>> Ptol. i. Geog. adjacemera 
ÌSS2 fcS"^". 1 Cur ,! ftam » cu > J * duo oppila funi Phulfinium & Curicum, 
-SEZnr . ' 4 S %"*" He ™ , o»»««» Alfi Nigram Melanam, feu Corcyram 

Sn.5?i A »^ n - qUlBr r Un . d,|lli *V b Cft«bat copia. Cxf. trajefturus. 7 Armis 
fiX ^ s f c «r«uwf"wmunirua, nifi inopia frumenti & pabuli preflTu. 
2JS ««„. Ta^' Anton,us Vld,t r ° c,os f "b Dolabella fignis & bafilum in ad. 
Sur 5?i i ltore; £° na i u » «ftn°*o fuoa genere evadere. Sed haee aliret 
Kna;ni^2Ì * 9 ? affi8 P~ ftaum » Op|rcrginc*rum ducem. io Non in 
Iong»ti4dmem extendunt cannam, autpuppim in alsliudinea attollunc. 

* x exu»- 



. t I B E R IV; * 2 i. 

Stctendunt y puppefque levant , l fed firme gè- , Sed con . 

rendis texic fcaphai 

Malthus infiHto contexunt rebera duttu. " a,ium .»■• 

/. „ » ^ gnarutn circi* 

Samque ratem vacua f uft enfant undtque cuppa , ter fejtaginc» 

guarum porreftts ferie* confinila catena du J? Uci ord » n « 
Ordmtbué gemtnu obliquai exctptt tn alnos, q uas rxabibui 
Nec gerit expo/i tum tei» in frante patenti « careni* à 
Remigtum :fed, quod Uabibut circundedit aquer , crari^s più-** 
Hoc ferity & taciti prabetmiracula curfut , teffque munì- 
H uod nec velaferat, ntc aperta» verberet ttndat. ^"2^31 
1 T une f reta firvantur, dum fé declivibm undk efl feaphis fil- 
eni» agat. refiuoque mari nudentur arena, Jg™; § à £j 

3 Iamque relabenti crefcebantlitora pento 5 non videban- 
Jftf& r**« J>™ deferturlapfa profundo , Soì fcTpfal 

4 Et gemina cemites, cunua* fìtper ardua turru rum uuinque 
Emine t y ir trem ulti tabulata mitiantia pinnit, wdinw prò - 

5 N«/«i* %«V« cufios oaaviue unda SifiJSi* 
f nfeftim tentare ratem , celere fq uè carina* W mpficita ir 
Continuit , c« rfu crefeat dum pradafecundo t J^jg, ^ * 
JE* temere ingrejfot repetendum tnvitat adaquet h*c relatù. 
Pace maris» 6 Sic dum pavidosfirmidine cervos ^"^AtZcl 
Claudat odorata metuentes aera penna : Antonio Bru** 
*A ut dum difeofttù 7 attollat retta varit tSZZlZSL 

Autor. Cotti. 
deci*, bel. 3. duafque ad)e c, a s tr'tremu. ^eque de tempere cenvenk, amo 
C*r. adrtentum > tue ne. giùd igitur faciam m tanta dh.rfirum rerum . 
nornnum , tocorum , tempomm confujhne ? ~Jbn ea fum fronte ut autko'it 
fidm yelhn aftruere » non ea w, tue utfidem tuam , LùJor , confarcmMÙ me», 
diciis ludificari. ltaqtte ( qui ahorum commentatorum * ubi quid nodi ht- 
tuL-rnwosefl) IM brackio ifta tr njco. x Obfervatur arftus mar», uc 
cuoi un dar um refi uxu ratis jarn ftrufta deduAaque rrajiciaf. $ Jaroqu» 
refluxuaftus fé extenderc vldetur Htus. 4 Éc dux una triremes : quas 
ratis turrita , tabulati» iifque pinnatis munita fiipcreminet. f Oftavius 
praefecìus Pompejanae claflis ad cuftodiam Illyrìti liroris , noluit ftatim 
ratini invadere * fed continuit fé doiiec reliquz trireme* tut* fugae fpe alle- 
clae in mare defeenderenc. 6 Qualtter venator ind^ginem tendens 
fufpendit formidinem feu 1 incanì , retis genuJ id elt plumis ver'ficolo- 
ribus atque ad odorem uftulatis intertexti , quo cervi terr'ui in vera» 
plaga.* Irruant. Timicerpt agì cms pavido* formuline perai*. Virg. 3. Georg, 
vide & Nemefiani Cynegeiica. Picrii Hieroftlypb. 7. & qux noi ad Senec 
Hippol. vetf. 46. 7 Erigat retia penici» turcatis. 

F rena*. 



*** L V. C A N t , t 

ftr« e terS U V<»"» > X «»"»* levi* clamo fa Kelofti) 

imi laxas Ca- Spartanos , a Creta fa uè ligat : nec creditur ulti 

nas : Tcneant Coliigit , & pr ada nefett latrare reperto, , 
^f tlo p' Mo l 3 Contenta tremulo monjlrajfccubilta loro, 
gnlcestlnlimt N« mira. 4 complentur moles , avideque pg. 
CreQie Fortia titit 

«X Atlj^at f 7, »/ w ^ ^/&w>«' rari*™ : 6 ^ M0 tempore prima* 
tanos , £««*»/ Imputi t ad ntttemjam. lux extrem a tenebra*. 
ttàut^L fi. **' 7 **»W**mfim»duinmafépnH 
ra, nodo €ju- * antiqua paretarte Cilix, paffufquè 8 vacati 
2j2jj5t Summafreti, medio fufpendit v incula ponto , 
/«i, «**/*. St laxas fluitare finit ^ religatque catena* 
™£i£t&c RU P" ab lil r ic *f«P"l»' neeprima, necilla , 
demigi nanfa- £**fil*it*r , 9 Muto* r«fù : yW "ttrtia mele* 
taci caria* Hafit , & ad caute s addutlo fune fecuta efi. 
aura* tluftra- ... ~ j... ~ a. . f J \ 



qZptf $£. Imptndent " cava fax* mari: ruituraque femper 
rant rv/lrVSc- Stat (mirum) moles: &Jìivis aquor inumbrat 
Ser^oT 1, ti»*/'***** aquilone rates, fubmerfaque pòn 7 
qua nos Ibi. t US * 

^Creteufe. Corporafape tuUt, cacifque abfcondit in antru : 
? Concuflò ' * Refiiptit rupes uGtum mare, cumque caverna 
foro admonet Evomucre f return contorti vortici» unda 
venatorem in» . , -~ _ . 

venta fera . » Tauromemtanam vmeunt fervore Charybdim, 

4 Raiibus im- Hic '4 Opilerginù moles onerata colonis 
jjonuniur mi- Q on ^ ttt . hancomni Xl > puppeflationefolut* 

5 Cercyra , Ctrcumeunt : ahi rupes, ac litora compiente 
tana, d'equa r*tej» > 6 tacita* fenftfubgurgitffraudes 
fi.jra ad verf. (T>uxeratUUratis )frnfira qui vincuU '7 forre 
ape. 

6 Crepiifiulo. 7 Pompe»! jam parte» feciitus. 1. 3. verf. 118. 

» Iirauca. 8 No« apparentibus in fuperheiemaris vinculis. 9 Re- 
tenia Tupra . ad »erC 40*. 10 Racis ili* ingens 1 U3PÌ« ruperftnfoa , in 
quaOp.tcrgimvdieba.m.r. u Defcribit rupem exefam /exporrefiam , 
& runura fimilcm , ad quam funibus adducebatur mi* illa. 11 Sco- 
pulusabforrtosfluftusrelutidit: inftar Charybdis, cui hanc rupem com- 
parar , tn» J>ar.uhrt ter S ur R ite yafles Sorbct in abruptum fattili* , Turpi fitte 

cllix opp. « ftcndit* (Jiarybdis , ad cujui liftis cjici;mtur , qu.T- illa voraeo 
aWorplcrar. 14 (JpltcrKium opp. cft Venetorum. ihU-rfà Leandro 
tr^i oniDtjans. 16 infidiofepylius. 17 Securi . bipenni. AUi Ice. 

Rum- 



L I B E R. IV. 12$ 

Rumpere conatus, « pofcitfpe pretta nulla, t AcdngUte 

Incerine qua terga darei , qua peci or a bello. & hortatur 

Hoc tamen in cafu , quantum deprenfa valebat» gown/fineul- 
€ffecit virtut : inter tot milita capta la auc fue:« 

Cifcumfufa tatù Ù- % plenam vixindt* eohortem, j-^ffiwj, 
Pugna fuit, non longa guiderà, nam condidit atra tiyerju. 

^Nox lueem dubiam: pacemq uè habuere tenebra. * Cohow de- 

x l». - « * - cima parseft 

Tuucficattomtam , venturaquefata paventem iegioni«,cujui 

Rexit magnanima Vultejue voce cohortem : numero* v»- 

3 Libera non ultra parva quam notte Juventus > pkìunque * 

Confutiti extremis 4 anguflo tu tempore rebus. 6oo circìter 

5 Vita brevù nulli fupereft, qui tempuem ili* SSfcSE 

gu trend* fibi mortu habet: 6 pec gloria leti fé millc.Prima 

lnferior,juvenes,admoto ouurrere fato. 2S5S"cSh« 

Omnibus incerto ventura tempore vita habet pedires 

T«r «nìmi lane eft , & auoifperaver'u annoi M 9 V « «!*»«« 

«-»> j j r l t ' loricato» 

Terdere » ir extrema moment um abrumpere lucu, e X X X 1 1. 
+Accerf*s dumfata manu, 7 non eogitur ullut Veget.l.i.c.«. 

Velie mori, fuga nulla patet : fiant undique noftrit Kberrate^ve- 
Intenti * civesjugulu. decernite letum , fa» non ultra 

Etmetuehincabfit: cupio* quodeunque neceflk eft. n óft*m fruU* 
9 Sen tamen in caca belUrum nube cadendum eft, turi. 
Vt cum permiftis acies fua tela tenebrie nife" w d,fT 

Involvunt , confertaiacent cum cor pira campo , hciii ' & peri- 

J * r r culofo.utHa- 

rat. ode io. 1. ». Rebus angufu ammqfttJ atout finis appare, j Nem» 

Jueratur (ibi fuuTe vitaro brevem, qui in illaXitcunque brevi tempushabuit 
bi mortis confeifeendae prìurquam adlirfarur. 6 Neque tribuetur nobis 
minori laudi * mortem vicinam & in limine nobis ab hofte imminentem 
noftra manu preoccupane , quam G diuturnior ejus nobis ufura efl'et futura • 
cum enim oemo exploratumnabearquandiùfit vilturus, aequa magnani- 
mitatif laui eft» breve quod fupereft momentum at longiflìmam quam fpera- 
bas vicam Incidile * modo ipferbriiter incidat. 7 Mori cogimur : velie 
mori» non ita , neque enim eogitur voluntas. Veruni quod urget neceffi- 
taf • vdimus; te in virtutem cedet neceflìtas. Qnicquid neceflfe eft fipiena 



•vulfc 8 Romani .qui nobis non parcenr. Non verifimile eft ( inani e 
Job. Rutgeriìus lib. 1. cap. 1». var. le& ) Vuhejum ea oratione qua luif 
mori potius fuaoebat quam in hoftium poceftatem venirent , tam hono- 
rifico nomine appellane , qui Opicergini etiam erant : legit iraque Fb~ 
temi Csftees jmg, ut Aipra verf. 449. 9 Neque carebimus pulchro for- , 
ticudinisnoftraetefte » confplcut diis éc homiuibus, fociis ab infulafpe* 
fìantibus hoftibus à continenti terra & mari , jacebimufque nos inter 
noe , vi&ores cum vittis jnon mini confufa ftrage tanquam cacco belli tu- 
multu csrfi fub incerto cardia autore , duo gloria in communc & omoerex 
«quo difrundttur. 

F 2 In 



I I4 L V C A N .1 

In medium mors omnis abìt t ptrit ebruta virtù*. 
ÌVw in confpicuaficiùy ho fiique carina 
1 C on fl ituire Dei » Trtbcbunt aquora tefies , 

Ttdbebttnt terra* fummu dabit infulafaxu» 
Spettabunt gemma, divtrfa e litote partes. 
N ftra ♦ o Ne/cio quodnofirit magnum& memorabile fatti 
juvenestfides Excmplum, Fortuna, parM. l qualunque per étvu 
pi«8c fomter £ x [ Jl l Utt mon i mt nta fìdes, fervataqueferro 
p?SlUa°fupe- Militi * pietà*, tranfibit mfira Juventus. 
«bit omnia o- Namqucfuu prò te gladiis incumbere Cafar 
quo?™ iftS E fé parumfcimui :fed non majora fuperfunt 
mandata fuo- obfefiis t tanti qua pignora demus amorit. 
» * 2?™K» *Abfcindit mfira mnltumfirs invida laudi , 
& nati; , quos Q uo d non cum * ftnibus capti nàtifque tenemur. 
«wnte^fi™ Indomito ifciatejfe viros , timeatque furentet , 
5em trucida- Et morti faciles animos: 3 & gaudeat boftù 
* UT t!us efle wro ^en plures hafjfe rates. 4 untare parabunt 
nfpòtcftatem Feederibus, * tur piqué voUntcorrumperevttd. 
hoftium veni- q u tinam, quo più* babeat mors ? unica fama > 
a* q\ioÌ fi ili» Promittant Tjeniam>ju beant fperare fatutem : 
dua : fimul im- ^ e mj% eum € altdo fodìemut vi fiera ferro > 
Sffownt" no* 'Vefperajfe putenU b magna virtute merendum efi , 
bis. non du- (^ A far ut , ami fin in ter tot milita 7 paucù, 
vìaoiiT* d * Hocdamnum* dademque vocet. 8 dent fata re~ 
4 Vcl cum cjfum » 

^nhonefti del Emittantque lieet, vitare infiantia nolim. 
ditione con- Project vitam comites, totufquefutur* 
jun&ae vita 9 MortU avor fiimulu- furor efi. arno fttre folk 
condmonem .„ n • ■■• ri- 

nubi* ufferre , Permtjjum efi, quosjam tangtt viamajatt , 
quo pemnne» yjft ttro fque Dei cetani, ut vivere durent. 

mordi i.n.l»- ' ' 

ilo depnfiro .... . 

«lifvcdamus ab armi». ? Simplex t non vimalmnde tlmen», non opus ha* 
ben» admotooccurrerefaro. tit fuprav. 4.S0. ad* fpcraùcmi» imputatione li- 
bera. 6 Egregio aliquo & fingulari fortitudini» exemplo. 7_ Cohor- 
lemia. 8 Qnamvi» mihi fata darent , ut incolumi» pofiim difeedere, 
noìim tamen praf fentem mortem effugere. 9 Ardenti efRror morti» de- 
riderlo. Dune butte ar dentri netti ibtts a<idunt Bugole * <m fka eviene Deut 
fu dira cn}ido ? Arflat certa divinirus amabili» infama , divini»» eft hìc im- 
retu*. ln\identquifpe*iifcri»mortalibu»Dii hoc, utfeiant» quarti dulcii 
Se Mix re» mors (ir , quo dimius velini vivere, moni autem vicini» dulcedi- 
ncoi cju» prxfeniirc folum durar. 

Felix 



t I B E R IV. 
Tilix efemori. » Sic cunclat fuftutit ardor 
ìdobilium mentis juvenum: e uni fiderà cali, 
sAnu duci» v oce t, oculu humenniue omnet 
*Afpicerent> x flexoque Vrfa temone paverent : 
Iidem, cum forte* animoipraceptafubijjìnt, 
Optavertdiem. 3 nec fegn'u mergere ponto 
Tuncerat a/Ira polue: namfcl Ledaa tenebri 
Sidera, vicine cum lux alti f ima Cancro e(l t 
4- Nox tum TheffalicM 1 urgebrat parva fagit tot. 
Dttegit orta dies fiantes in rupihm 6 Iftros, 
Pugnacefquemari Graja cum clafft Liburna, 

7 Tenta ver e priwjfypenfo vincere bello 

8 Faderibue,fieret capti* f% dulcior ipfa 
Morti s vita mora, ji ab at 9 devota juventue 
Damnatajam luce ferox, fé cut aq uè pugna 
Tromiffo fibi fine manu: nuUique «° tumultui 
Excujjère virù menti* ad 1 1 fumma parata* : 
»* Innumerafque fimul paucì terraque mariana 
Suftmuere manne: tanta eft fiducia mortu. 
Vtque fatù bello vifum eft fiuxiffe crulris , 
Verfm ' J ab hofie furor : primus dux ipfe carina 

m Vuìte\ut '4jugulo pofcensjamfata retefte , 
Ecquù, ait» juvenum eft,cuju*fitdextra cruori 
Dégna meo, l Uertaque fidi [per vulnera neftra 
Tefteturfe velie mori ? nec plura locuto 
Vtfcera non unmjamdudum tranjlgit enfis 

utpote brevi » Sole ex ultima pane Geminorum ( in quos Caftor & Poììur 
Ledaefilit cenverfi f"unt ) ingrefi'uro Cancrum. 4 Die» stttivus, prn- 
pemodutn fblUitialis , qui incidic in primum punctum Cancri , fignoruin 
altlffiinL e In Ocadentem. Sagittario ( quem Chironem Theflali- 
cumfuiflèvolunt ) Ceronice occidente , oppofico Soli in Gemini* orienti . 
6 Iftri accolas , lllyrios, hoftes Opiterginorum , iis terra imminente» : à 
mari autem inftantem Ottavium Liburnici & Dalmatici litoris cuftoden» 
cum dafle auxiluri Groecorum , quorum plerique Pompe 1 ,? partes fecutt 
funt. 1 Hoc fingif poeta accidifle ex Vultep voto fupra urf. jo*. 
iP *"' Uone8 condWionibui , oblatis & rìtx pacione. 9 Certo & 
pettinato monis confilio addifla , vicae defiderlo omni conclamato. 
io Hoftium cum terrore ingruentlum. 11 Extrema» mortem. 11 Ut 
l\n?ta exFloro, ad verf. 401. 13 In fé invjcern. 14 Nudato pyre- 
ctoque jugulo invitai commilicor.isalicujusmanuw, qua pereac. 15 Quo 
plgaorc fpondearfic fé pari fiducia moriturum. 



T2J 

t Hjcoratio- 
ne mentes 
fuorum ad vo- 
luntariam 
mortem in- 
celi fai erexit 
Vulrejus ; in 
tantum, ut qui 
priuslacryma- 
bundi omini 
infcquemis 
dici «xpaviT* 
fenr, alacres 
jam exopca- 
ren»-. 

% Urfa-'imjo- 
ris plaultrutn 
in Orienteot 
converfum lì- 
gium eft pre- 
cipitanti s PO- 
ftis , adden- 
tanti* dici. So- 
le exiftente in 
Geminisi, Can- 
cro, Leone, 
undecima e- 
nini Apri iis 
nobisin apic« 
Meridionali 
elevatum me» 
dia ni confi i- 
tuit no&em. 
9 Jamque fi- 
derà no&urna 
in Horizon- 
rem propera 
bant, no«e 



P 3 



Ce\* 



ii« 1 V C A N I 

ìi^vSSw. ' c * ll * utÌAt ««»#•' : * fi* '">»* *»* v*l*$r* prim* 

% Etneingra- Debebat, grate moriens interficit ifiu. 

tu» morere- ; Concurrunt alti, totumque in partibm unk 
tur,retulu • . _ * _ 7 _ . r _ , . 

graiiam infli- Btllorum fecere nefas.jìcfemtne Cadmi 
Si ab ilio Emi cut t 4 Dhcaa cohors , ceciditque fuorum 
«juTno'minc Vulneribtu. * dirumThebanis fratribw amen. 
fé Uli debiro- 6 Tbafidosò' ? campii infornili dente ertati 
rem agnove- Teni ^ nsi mijfa, magic» è cantibus ira , 
^ Concurrunt Cognato tanto $ implerunt /inguine fulcest 

milices mu- 6ft, 

2S7££- **»* «•*• »«/*•/&»»*« /«* . 

rtbus non ali- Fatacadunt 9 juvenet : l0 mtnimumque in mort§ 

«ni natUx «Meri virtutit habet : pariter fiernuntque , ca - 
Draconis duntque 

Cadlno'fatii. V*lnm lethali: ntc quenquam destra fefellit, 
Ovid. Meta. « ' Cumferiat merientemanu. net vulntu ada&k 
rSen.OEdip. Vebeturgladiis'." pereujfumeflpeaorefermm, 
4 Thetana. Et jugulu preffere manum. cum forte cruènta 
tara Tht- Fratribufincurrantjratres, natufque parenti. 
Las. vide qua »3 hfaud trepidante tamin totocum pendere dextm 
TheTVenlc. Ergere enfi,, pjetaefertentibus una ; 
j Intauftum 2{tn repetiffe, fmt.jam latu vtfeera lapfa 
°lT& p E ! e °ì Semianimes traxere l * forte, multumque cruork 
Ji.quifimùV Infadere mari. *i defpetiam cernere lueem 
fatoaliquan- io yiStorefque fu§svultuyfpeftarefuperbo t 

Tulneribus fé . 

confefturi eranc. 6 Atque uri /«• mutua vulnera peribant Terrigena 
fratrts nati è dentibu» vigili* draconi» interdetti fati» ab Jafone in ter lo 
commifii conjetto ab Jafone in medium filice & carminibu» magici» Me- 
dex auxlliaribuJ. Ovitì. Metam.7. 7 In Colchi», quorum Pluf» fi. 
clariffim. 8 Ipfa quoque extimuitt qu* tutum feeerat illuni'- 0&"f" 
ÙTritit \uvrnem tot ab boflibui unum 'PaUutt. 9 Opitergini. io Minima 
pars fortitudini» erat mortem oppetere. In ipfa morte militanter pugnane. 
Ita Grotiu» » qui ex M. S. reftiruit mtnimumque , cum vulgo legatur 
nimiumque. quod & probari poteft. il Qùamvi» fcriac manu fua ipfms 
morituri & ipfa mortem infligente. 1 1 Dura ipfi iugulo» fuo» intendunc 
occurrente» atque irruente» in fociorum gladio» captilo tenu*. i« Neque 
minori vi feriente» adigebant tela, id pietati» loco ducente» uno i£tu connee- 
re neque lngeminare vulnus. 14. Tabulati» rati», ic Aie contemptam. 
14 oaaviano» » ì quttm» quaG v'£oribus hoc rerum adatti fucranc. 

E* 



t I B E R IV. 
Et m'ortem l fintirojuvat. jsmftrag* cruènta 
Con fj>icitur cumulata tatù: a bujiifqueremittunt 
forfora vi&ortt , 3 ducibm ntirantibm t ulti 
Effe ducono tanti, nutUm major» beuta tft 
* Ore fatimi totum difeurrtns fama per orbom, 
? Soft tante» ignava pofi hac exempia vìrorum 
Perctpient gente: , quam fi t non ardua virtù* 
Servittum fugijf» manu. 6 ftd rtgna tìmtntut 
Obferrum» & favi* liberta» urìturarmis : 
Ignoratane datos, ne quifquam firviat, enfiu 
7 %Mors utinam pavido vita fu b ducere nollet , 
Sed Urtiate fola dar et. 8 Non fignior ilio 
Mar re fui t, qui tane Libycis exarjtt in arv'u 
9 T^amque ratti audaxLilybao litorefolvit 
Curio: '° nec forti velis .Aquilone recepio 
1 " Inter femnut%4 magna farthagimt arcet , 
St 1 ' Clupeam* tenui t ftationis inora l * nota : 
Primaque cafira locat canoproculaquore, qua fi 
*3 Bagtada lentie* agit ficca fulcator arena. 
Inde petit tumulos txefafqut undsque rupes. 



127 
i Emphariee* 
fruì feufu. 
x Comburen- 
dt ac fepe- 
lienda Opi- 
terginorum 
cadavere cu- 
ra veruni ho- 
ftei nrirari 
raotae apud 
fuos autorità* 
tis effe Catfa- 
rem» tanta» 
milicum in 
dueem riderti. 
ykrttu é" «■ 
hofitprebmwr. 

3 Ottavio & 
fui*. 

4 l»raeeonio& 
celebratione. 
j Botameli 
ve cord ite 
venturo ed 
•tque igna- 
vi* , ut, licer 
hoc fa&um in 
aiiis laude di» 
gnum praedi- 
cent » ipfi no* 



t vel ex hoc esemplo tntelligeré , quam non difficile fietfemtutemeK- 

:«e, fé in libertatem aflerere , vel fibi Mata morte velfublatii tyran- 

6 Sed tyrannicae poteftate» timentur, quia cuftodus & fatelluiif 



lint 
cutere 

arniantur» dum'ìib'erraTem'vi opprimunr. Qgafe vero libertari! ftudiofis 
difficile fit feire , (ibi dato» effe enie*» ad e uendam libertatem, ne coganrar 
fervlre. In huìTiuì fumt*t poteftate , cura mvrs m no/ira. Stoice. y Degene* 
rei kaquefc ignavi vitam cum fervitute agant turpem : fortes & nobile» fé 
fua manu in libertatem aflerant. « Ncque belio minu» atroci atque 
adverfo à Cxfarianis in Africa pugnaturoeft quam ftierat in Adriatico. In 
Africa quoque ( inquirFlorus J par & virtus & calamita» Curionii fuir» 
qui ad reciplendam provinciam miflus, pulfo fugatoque Varo jam fu- 
•erbus , fubicum Jubse regia adventum equitatumque Maurorum fu- 
ftinere non poti.it. Patebat viftofuga, fed pudor fuafit , utamillumfua 
temeritate exercltum , morte fequeretur. 9 In Siciliani Curionem Pro» 
pnerorem cum legionibus 3 Orar mirerat, jufliim ut cum Siciliani re- 
cepiflet protinus in Africam traduceret exercitum. ille, profumi ente e 
provìncia C itone, quartam legionem eonfcripfierat » fed copias P. Atti 
VariidefvMcieo» duas tantum legione* & D equltes tranfportavir. Liiy- 
bxum Sicilia promontorium eft * quod fpe&at Africam ; ut Pelorum. 
Italiani j Pachinum , Gneciam. io Levi Scfecundo vento, n Aqui- 
ian'am appulU à Clupcis M. pa(T. XX 11 diftantem, haud procul à Car- 
tilagine jam ab excidio tertii belli Punici medice relkituta. 1* Roma- 
pii bello 8c pace cognit*. v/» Curioni fama cognita. 13 FI. propc 
Vcicani mare iofluens. 



F 4 



%An- 



ut L V C A N I 

•i Poèta «quo i lAntAÌ qua regna voeat non vana vetuftéi* 
Jetur anfrfa- __ . . ' . «*. , . „ J _ 
kulandi de Mmtnu Antiqui l cuptentemnofcerecaufat» 
Herculis & Cognita per multo s decuit rudis incola patres. 
ftric?ccri£ 3 Nondum pt fl genito* Telili effetagigantet, 
mine, accerfit Tertiblem Lihycit partum concepir in antrù» 
fqir de^rlT 4 **ec tam jufiafuit ferrar um gloria Typkon, 
bo lìb. ohi. sAut Tityos i r Briareufqueferox: ? caloque pepercst, 
unrt è T?ngi- £? odnon Thlegraù Jìnteumfufiulit arvù. 
tana long. 8. 6 Hoc quoque tam va fiat cumulavitmunere vires 
tM^ro'ìVu" Terra fui fatue, quid, cum tetigere parentem> 
ticatìi. long. Jam defeda vigent renovato f obero membra» 
30. lar. 34. fj dC UUfpelunca domite: latuijfefub alta 
«ut aHam* 1 " ' Rupeferunt, epulai raptus habuijfe leenes, 
«uemlibet ho- ^idfìmnos non terga fera pr abere cubile 
?Te7lus,non- ^Jf uerHnt » non 7 J}lv* torum: virefque refumit 
dum effbeta In nuda tellurej acent, 8 peri ere coloni 
SS?.*», ^vorum Libyes: peremu quos appulit aquor % 
«c P it Antaeum %s4nxilioquediu virtù* non ufa cadendi. 
te N lb JeTer- 9 Terra fpernit opes : invitine robore cun&U. 
raexprocrea- Huanvit ftaret, eraU t0 Tandem vulgata cruenti 
tfrTyP"™ » Fama mali , terrai monftrù aquorque levantem, 
Srlureo • tan- •Magnanimum sAlciàen Libyca* excivit in orai. 
«a erat g\o- 1 1 UU frenai proj ccit terga leoni** 
tiSn' naw ******* " Libyci « •* perfudit membra liquore 
Anno. lìofpes, Olympiacafervato more paUflra. 
hìàUs "fi& M* parum fidens pedihu* contingere matrem, 
lume focium "4 Jiuxilium membri» calidae infudit arenai* 
«Mlef'Sbi ^ Conferuere mante*, f> multo brachianexu. 
Theflàlicis CW/<* diugravibuefruflra tentata Jacertù : 
JSo infere- 1 " ^ mm9 tumque caput fixa cum fronte tonctur. 
banc 6 Dederar& Ant*o Terra rnawr hoc munus, ut cercamine fcflu*, 
contatta terra vires auSiores refumeret, fortiorque refurgeret. 7 Fronde»' 
«ut tabular. 8 Tura Libyx (ncolse.tum advenae ab ilio in palaeftram pro- 
vocati vi&ique interficiebantur. 9 Ncque ampliut jam tubuli opus be- 
neficio matris Terrar.qua con t afta rumerei roboris incrementum, fatis e x Te 
Talidus etiam cum ftarer. io Tandem Hercules monftrorum pafllm do- 
mitor » fama crudclis hujus monftri accitus , huc ad venie. "" " '" 



Initurus ludam exuit pellera leonis Ne meati à Te inter Cleonas 8c PhUuntem 

mis Lib. exuvias. 13 Hercules fé oleo unxic * feucero- 

mate ex more patrio acque ufitato in cereamimbusOlympiels ab ipfo in- 



tanfì. 11 Leonis 1 



iiituris. 14 jam ufurus beneficio matrii. modo v. 608. fé arena fumma 
miberfit » quo robuitior eflet. 



LIBBR IV. 

1 Mirantmrque habuiffi parem. 2 nec viribus uti 
%Aicides primo voluit certamine tot» , 
Exhaufìtque virum : quoti ere ber anhelittu UH 
Prodidity & gelidusfejfo de torpore fudor. 
Tunecervix 3 laffata quati : tunc pe&ore pefiu* 
Vrgeri: 4 tunc obliqua percùffa labore 
Crura man*, ? jam terga viri cedenti* vi fior 
alligati & medium comprefiis itib usar Hat : 
Inguinaque infortii pedi bus diftendit, & omnem 
Sxplicuit per membra virum. 6 raptt arida tellut 
SuOorem : 7 caìido complentur fànguine vena , 
Intumere torio ' è totofque induruit artw , 
Herculeofque 9 novo laxavtt torpore nodos. 

10 Conflitti <AlcicLs ftupefaftus robore tanto : 

11 Necjìc Inachiis, quamvisrudis ejfit, mundi* 
*Defellam timuit reparatis anguibu* bydram. 
Conflixere pares, telluru viribus Me , 
lllefuù. ' x nunquam fa va fperare noverca 
Plus li cui t. videt exhaufiosfudoribut artm , 
Cer vice mq uè viri « ìficcam, tum ferrei Olypum, 
Vtque iterumfefis injecit brachia membru , 
*4 Nonexpefiatu intatte viribus ho fin , 
Sponte caditi »J major que ateepto robore furgiu 
,ó g*r/quu ineft terrù, infeffosfpiritus artus 
Egeritur: tellufque viro tettante laborau 
*Ut tandem auxilium tafiaprodejfì parenti* 
%Alcides finjtt :ftandum efi ubi, dixit, & ultra 
Non credere filo, fiernique vetabere terra : 
Harebuprefìs intra mea peti ora membri $ • 
l 7 tfuc ^intae cada, ftc fatue, fufiulit alte 

ftupore adirti- 

ratus cft Hercules onde Anca» vire» reftiturae. ti Ncque tantum «ui 
metum injecit Hydra , numerofum malun » cui uno capite recifo duo 
repuliulabant , quaravis tum tyro nec monitris affli et u» cum Illa excerta 
certavit in Lem a , palude Argivorurn , lnacbo primum regnatorum : 
quam contìi&us ifte, ti Neque Junoni Herculis interi tum acquirenti» 
major ex ullo laborum illi infli&orum Ipes hominum perdendi quara ex 
hoc. 13 Non ira Aidoritxu exnauftum cum Atlanti fuccunrens fcfti. 
neret humeris coelum. 14. Antequam ab Hercule profterneretur • rpfe* 
ultro labitur. 1 j Validior. 16 In Antaeum trahtit vi* Terne , <hi n 
lUiofobur lugger ìt»exhauftx. 17 in pe&uimeum: nongrcniutn iena:. 



1 Miratur u- 
terque fé libi 
pareni offen- 
di ile. 

a Necdumin- 
tentis ufus vi- 
ribus Anixura 
defarigarat. 
| Debilitata 
inclinabat, 
non ut prius. 
Immotum eom 
fwfixa cum 
fratte te»f 
batur. verf. 
«.9. 

4 Antsei cru- 
ra fupplanu* 
ta Herculis 
manu labafcc* 
bant. 

e Hercules 
Antxi tergum 
laceri is im- 
plicìtum eom* 
preflit , atqnc 
iplum burnì 
proftravir. 

6 Cor'rcet, fi» ' 
tti e fudorern 
Antxi., 

7 Recenti» 
quo Se; vires 
reftjurantur. 

8 Laffimodo 
laxique artus 
reitituuntur» 
jam io folidos 
or duros. 
Renovato» 
♦iribus rerV.- 

ao. 

io Non fi*» 



*S 



>K* 



Ef t V C A N I 

i In terra» 

delabi voleri- __-,.. . ». - y. i . 

cem Anueuro. Honpotmtnatttellusfubmittereviret. 

% SMwuim^iicides * medium tenuti, jampeóior a pigro 

&c?rram!n™ Strida gelu» torri fque diu non credidit hofiem. 

que dimiflùm 3 J/Ì»c #vi T/tff«rtt cufios famofa vetufiae , 

rriuirigen- Mtratrixque fui /ignava nomine terra*. 

tem. 4 Serf malora dedtt cognomina tollibtu ifitt, 

fes^vollmel P^numquì Lati» revocavitab arcibus hofiem 

fibi temporis^S«)>i». ? namfedes Libycatellure patito 

Be !h, po ì teri$ ' tìacfuiu en veteris cernii veftigia valli. 
commendare , * , • « • 

indiderunt 6 Romana hosprtmum tenmt viatoria campos. 
hoic loco ne ^ -rf - # u tatUé> tanauam fortuna lecorum 
gna & mom. Tlellagerat. fervetquei ducum fWfata prie rum. 



. Plìn. Felici non faufia loco tentoria ponens , 
4 Scrior'ut- Ind'ttfit caflrù, & collibus abfiulit , * emen , 
cunque,fed Sollicitatqueferot 9 non aauis vìribu* hofles. 
^gloria hi". ,0 Omnù 'Kfmams qua cefferat africa fignis, 
collibus , ex Tutte Vari fub jure fuit : quinbore quanquam 
faws" NaT" Co "fif w " L * tÌ0 > " registamen undiquevites , 
quo bic pri- Excivìt Likyca gentil» 'lextremaque mundi 
rum uSuTc Signafuumtemitata lubam, «4 nonfufior uUi 
S.ipioni > qui 

Col', tradu&is in Africani copiis duo eadem notte hoftium caftra incendi'» 
Syphacem regem ceptt , Hjrnibalem i<S jam annos in Italia bellanrem 
vineentemque revocavi! in Africani ad fua tutanda. ? Efl is locus jugum 
«ìire&um ( eminens in mare » utraque ex parte prxrupcum atque afperurn » 
fed paulo tamen leniore faftigio ab ea parte quse ad Uticam vergit. abeft 
diretto ab Urica paulo ampli u* pafl'us mille • fed propter reftagnationem 
mari*, fex miilium circuitu in oppMum pcrvenìtur. 6 Romanus» qui 
primam in Africa de Pieni s reporta vie vittoriani , his colllbui caftra habuir. 
7 Sciplonis Africani m*jori»& minorii. 8 Priori* felicitati» vittoria?* 
que aufpkium. 9 Duabus legionibus te D. equitibus. fupraverf j8j, 
»o Tubero a Poropejo mifl'us cu m imperio in Africani » porrti & oppido 
Litica? prohibitus eft ab Alio Varo . qui ad Auximum amiflis cobortu 
ius prorinus ex fuga in Africani pervt-nerac , atque eam fua fponte va- 
euam occupaverat , delcfìuque habiro duas legione* effecerat » homi- 
Bum & locorum notitia & ufu ejus provincia? nattus adìius ad ea conan- 
ela» quod paucls ante annis ex frattura eam provinciam obttnuerac. Com. 
rivilii belli 1. & Cicero prò Ligario. 11 Militum Italicoruro. 1» A 
Juba ramen rege Mauritania focìofic amico Pompe ji , auxilia petiit» atque 
accepit primum l) C equìte» Numida* & pedice* CCCC, mox regera 
ipfum cum nagnis copiii. ij Infra verf, 67». 14 Non aliu» rex latiu* 
Mtendit iinpcrium. 

Terre 



t I B U iv* rjr 

Terra fuit domino: i quafùnt Ungi firn a regna, 

fatine ab occidue vicinm l Gadtbut ^itlat llllJ?3x£l* 

Terminai :* medio, con finii ì Syrtibw %Amm§n» duntur abii* 

4 <At qua /atajacct, vafii plaga fervida regni Sd^S aT- 

Diftinet Oceanum, ^onaque exufia calentu Unto trrmina- 

Sufficiuntfpatio t populi tot cafra fequuntur , [ ur Africa . 

f ^utololes, 6 Numidaquevsgi,Jè/nperquepara- qut'S Ami 

Intuito 7 Gatulm equo : tum concolor Indo {tu* n, °macam re- 

JAamus» * inops <h(afamon 9 mijii 9 Garaman-%™™' 1 ™*' 

teperufle # a infoia extra 

"> Marmar/da volucrei , « » aquaturufquefarittai ?" um ? CTCU * 
-, j , . v .•»•!.,* leom » In ora 

Medorum, tremulum cum torfit mtfitle, Mazax ; Batic* Hìfpa. 

£r £«iif , ?«« « * «»<fc reftdens 1 3 Majfrlia dorfo ni * : f Jj^JP" 

£?m Uvifieftitfranorum nefcia vérga, Atlanti/ rej 

Et Co Ut He vacua errare mapaltbua +Afer quam re&e , 

../«■ r- t e j • ti confules Geo* 

Venator , Xi t ferrt quo fimul fiducia non eft , grapluw , ex- 

Veftibu* iratos laxu operilo leonet. cufabifque » 

■f ^cfolumftudiu civihbu* arma parabat, \^jSk% 
Privata [ed bella dabat tuba concitai ira» potejiatem vi. 

Hunc quoque, 16 quofuperos humanafr polluit anno de ^''g **£ 
Lego Tribunizia folio depellere avorum bus , lib. i. v" 

367. de Jove 
Aminone, lib. 9. verf. fu.6clib.10. verf. 58. quitamen a propiore Syr- 
tium diftat in long. gr. 8. 4 Secundum latitudinem dicic Jubae regnum 
extendi ad zonam~r.orrid.uu & ulterius. < Mauritania Tingùan* no* 
pulì. 6 Nomada» refpiiir « domos plauitris < irai inferente*. Sali ufi. 
debeLJug. 7 .Libyse interiori* gens equi* infidens» non ftrati*epKip- 
pus » quos mox verf. jSoi. nudos vocat. 8 In licore Arenofa Syiis vitti» 
tans » lib. o. verf. 410 , & 458. & alti Natemene» deferta & arenofa Mar- 
marla colunt. 9 Africa min. populuiiEgyprumverfus. 10 Pedi bui 
velox. 11 Et Mazax» qui torquet miffilia non minore vi & demeritate 
quam Medi Parthfque fàgitras mittunr. ix Non ephippiis Arato. 
j; Maflyli , Virg. 4. Mxu Infreni A&wwifle ditti. Numid* gens in/eia fra- 
9h&c. Ciqui cquumfieftityton t deus vérga lupai is. Sii. I tal. 1. M«aW«rt>A«« 
tHKfoTt »"*«••*< Xfti/um * tt'fy'rt fr(c iW*j>wi», ut *W f'*fi$t'v •♦*«»' 
£W?«i. Strabo libro ultimo & Mmial- lib. 9. epig. 13. equi finefraenis, 
&c. Liv. jf. Polyb. NamfleTlifaetlU 1 Lafehatftte colla Jecutm 'Paret in ob- 
fetfuium tenta moder amine Turg*. Krberajiott precetta fuga » Jimt iter berti 
f. *ni. Nemefi. 14 • Non con fidi t ferro * fed injetta velie leones fuperar. 
Leonum fumma vis in orulo credi tur. osculi Iraque contra impetum ir.» 
gmentisleonis objiciu»u fagutn. Plin. lib. 8. e. 16. te Jubce & paternum 
nofpicium cum Pompejo > & fimultat cum Curione inrercedebat > quod 
Trfb. Pleb. lejjem promulgaverac * qua regnum Juba publicaverac. Coni, 
ci», bel.i. 16 Quo anno ipfe Tribunus à Catare corruptus ( lib. 1. 
verf. 169. & infra verT. 819. ) Cxfaris caufam tuebatw , mox. C*f. incv* 
tabar, quo fatto & human» omnia & divina mi fruir. 

F 6 Cnrh 



■IJI <L V C A N I 

Curi» tentar At, Libyamqueauferre tyrannt , 

1 D«m regnum te Remafacit. % memor ilio dolori*- 

i Dum imiti* Hoc bellum fteptrifruBum putat effe retenti. 

L C eO 'domi- ? H * c *' , " r r ** tr <P idat J am Curi, fama , 
ìutioni Ro- £t f tw<< C*facu nunquàm devota Juventus 
mare fubjice- j£ 4 ni»* eaftrk , »« AH»*»* m/fa in undu 
% Juba injurias Exploratut erat , fafi™ raptus in arce, 
memor , re- infidufaue 4 novis ducibus , dubiufque f priori , 

5 in* 6 Fa*utrun£putat.fed7 peftquam languida fegni 
hoc gaudet , £jrm> c»n#4 ;»*;«, rtottmrnatftte munta valli 
Sera uuTf«- Defilata fuga, trepida fu mente profatur: 

tur. ? Cu- 8 pudendo magnus tegitur timori arma ca* 

rionem regis *>«/7àm 

advenientis* „ . W 4W .,.,-,. 

fema perterri- Ipjèprtor: campum nii Ics defcendattn aqnum , 

S'àTe habeb « Dummeusefi: variam femper dant otiamentem, 

quod parum Eripe tonfi hum pugna : cut» dira voluntae 

confiderei mi. Enfe fubit prenfi ,valea texere pudorem , 

ncque verera- £*** confa re duces memtntt : auts fendere caujait 

ni* Csefarii* , gua-ftetit , indefavet : 9 voluti fatati t arena 

Salii? & tor" Muntribus non ira vetus concurrere cogit 

manìa milita- Produflos: edere pare». Sic fatua, apertis 

ìrmSMIu'fi! ln fl rt ***t campis acies : auem blanda futuris 

dei, ut ma Deceptura malis bei 'lì fortuna recepit. 

SaKJ&in IO N-W P'P» 1 '* V * TUm c * m f> »»4*t*1«*f* d * 
dixerant , & Terga fuga, donee vetuerunt cajlra, ceitdit* 
» StorJfil Trijliafedpoflquamfuperatipralia Vari 
nii tradico Sunt a udita luba: UtUó quod gloria belli 

Carfari , miffi 

in Siciliani cura Curione fueranr. 4 Csefari & Curioni. f Pompejo. 

6 Cum mrique dixlflent facramentum : alcerum deferere , alteri adhar- 
rere. 7 Poftquam advertit exeKitum munia offi iaq« e Tua dftreftart, 
?.d defe&ionem (pelare , huc Col iciratos à Quintilio Varo * qui fuerat cum 
iis Corfinii , jamque erat cura Alio Varo: hxc fecum deliberar. 

8 Audendutn ed aliquid in pnelta , fimul ut timorera ir.eucn difumulent» 
fimul rufpìcioneni de militum meorum fide tegam , imo tolUm. Qui, enìm 
jana ociofi ducum meritis & belli caufis expendendis Vacati t j mox * armati 
Se in acirtn produrli , parribusquas (ibi fequendas fucapferunr. ftabunr , oo- 
liti caafarum , ducum, fui. 9 Sicut ir» muneribus gladiatorii» , non 
odiutn aut finiultas commuti: eladiatorei in lethale arena* cerramen ; fed 
ipfapariumcotnpofitio & asmula virtù», io Siquidem frimnm è Nu- 
midi* equitibu» C X X carfij, reliquot in cadrà compulir. Varum ruoK 
in cadrà ad oppidum non fine magna Vamnontm cwde fugavit, ira uc ti- 
'aaeni cadrà de («nia vigilia Cleono «xercitun» in of.pidum reducere:. 

Sii 



L I B E R IV. 



Sit rehwfetvdUfuisy « rapii agnina furtim, 
Obfcuratquefuam per jujfaf lentia f amarri 5 
x Hocfolum metuens incauta* ab hefle timeru 
3 Mttitur, exigua qui pr alia prima lacefat, 
Eliciatque manu 7{umidù a regefecundm, 
Vtjibi commiJftJimulatorSabbura belli: 
* Ipft cava regni vires in valle retentat : 
? yAfpida* ut Phariai cauda filértior hoftu 
Ludit, (y irata* incerta proveeat umbra : 
Obliquante caput vanat ferpentis in aura» 
€ffufa tote comprenda guttura merfu 
Letifera™ cifra faniem: tunc 6 irrita peftii 
c?xprimitur t faucefquefluunt per e unte venero, «fio. 

7 Fraudibus eventum dederai fortuna:firoxque 3 Curio, ac- 
Ken explorati, » occulti viribus ho fin, Xntu^fe io 

9 Curio nofturnum caflrit erumperc cogita Corneliana 

Jgnotifqueequitem Uteduurrere campii. S?oi23K 

a _ . rexSaburam 

, ***"* ejtts,cum par- 

• j , .~j~~.~ 1 ~~ J imper vis copus, qui 

Tunica bella dolis. lati fi rtuna propinqui f rumor «m 

Tradidera tfatk juvenem, «° bettumque trabtbat ipfuSjubaai 

xAudorem civile fu uni, fuper ardua ducit revocar um fi. 

e /!.-.._ »'.... - nùimo belio 



m 

1 Raptim col- 
leéhu copias 
ducit cianai* 
lum , ne ad. 
▼enius fui fa» 
ma ad Curio- 
nem perveni- 
re t, cavens. 
* Improvifui 
b alien us, hoc 
folum time- 
batneà Cu- 
rione timere- 
tur, acque ita 
pnelii , & rei 
gerundae noti 
darecur oc- 
cafio. 



ìpfefub ^Aurora primos excedere motut 
Signajubet cailris , multum, fruHraque r^ w » 
Vt LibycM metuat fraudes, infeclaque femptr 



Saxa, fuper cautes abrupto limite figna. 
Cumproculèfummk cenffecli collibia heftet 



& controver- 
tili Leptìra- 
Borum reftl- 

fimulqueAibrracìum fccaftrt, Curionem inproeUum elicere^ ' "a *^£ 
cum omnibus copus infequebatur , & fex M. paff intervallo à Sabura con- 
cerai. / Neque aluer Curionem detùfit Tuba , quam folet Afpidem 
A K ypmn,Ichneumon, quam bebetes habentim ocufos, eofque non£ 
£? » ^l ,n A rem P°. nbus • Ichneumon caudse fu* umbra provoca?, at.ollen- 
?. taH?S "' r"T ■* « r « •»»?»' • doneirobliquocapite fpeculatus in- 
™ VI B £^r af 5 ,d » w *»««'ndenilf . fed citra noxam hoft& Plin lib 8. 
cap 2+.&Nicander in Theriacis. 6 Virus incaflum effunditur. 
L* S/ ex P. e . rf °g ls q»«bufdam oppidanis audito Saburam aderte tantum 
SLÌ- f ° P ; i, '^' M domi renitifie, adolefcem.» ferire, magr.™ 
I rf^JfJf ',* J Pf. r,o »««n'Porisproventu, fiducia rei bene gereWYu. 
pra omnia fato cmlis »b eo excitati commotique belli poenai pofcnte.eVul- 

n^rfc/hnSr* ?*• ad caftra hoftiuro -^« • raspi 

m,mWÌc : ad ,magnumnumerumconfecif. M 8 'fregi, i,!fidii", 
fri Tùoa ?J£Lr.. ' Cur, .° "x" «"^l " 5 c °Pi** q«»»a vigilia exit , equii 
2W2T ^'uTalodoTnolar^^ C ^ U P r8eGt » " f ^- 



F7 



"» Fr4«^# 



«4 L V C A N t 

i Sabura fuis * Fraudo fu* uffère par*m, dum celle reli&e 
licitatone 3f«/*>» patulu aciem comminerei arvu % 
timori» , pau- * Ulefugam credem, fi mutata nefcim artk, 
rwtTac^d'eni ^ w "#"' *»•**•* ****** pnjecit in afro*, (ees 

refarent: fefe T une primum pat nere 1 deU,^ Numidsque fuga- 
S^&SSm" Vndi t"* UMpkt* clauferunt montibus agmen. 
pnefìt datu- Obfiupuit dux ipfefimul, pentutaque turba. 
«"curio ad * ^? B **mtdi petUre fugam * 6 ** n P^ttUa feftes .• 
fuperiorecn grippe ubi 7 non fènipes metm clangore tubar um 
fpcn addica $ axa quatit pulfu, rigida s vexantia franti 
Kmporis'opi. Ora terens, fpargitquejubat. &furrtgit aurei, 
nione, aorte» 8 Jncertoque pedum pugnai non ftare tumultu, 
tratus'^opia» 9 F*fl*j*ctt cervix.fumantfuderibm armi s 
ex loci» rupe. Oraque profeta fqualent annua lingua : 
iampuni *de- ^^ ùrA ra *** gemunt, atta creber anbelitus urget : 
ducic. €t defella gravu Unge trahit ilia pulfue : 

?ecuto S fum-" S >cc * aite /**&**"'* durtfcitjpuma lupatù. 
miffis auxi- l* m % xo gradumne£verberib$u,ftimulijffrcoa8$ f 
Ito., hottium <%ec,quanvù crebra jufft calcarti ut , to addunt. 
fign'oVsfbu- Vulnertbu* toguntur equi, " net prof uitiU 
n dato equi- Ctmipedis rupijfe mora*: neque enim impetus illk 
ab uwoqlT Incurfufquefuiv. tantum profetur ad hofles, 
coma aciem Et /pati umj acuì ù oblato vulnero donai, (agmen : 

«mvenir?" ,a ^' V *i«< ^P her < au " ** P™»™ •miftt im 
a Spera unam Tunc campi tremuere fine : terra quo foluta, 
m™ coRea*'" &2* ntH * ,3 &*ft*n** torquetur turbine pulvk, 
juber fuos ca- *Aera nubefua texit, traxitque tenebrai. 
pere Curio. y t Viré i n p e dites fatum miserabile belli 
ho» pracoccu- * •* ■* 

Sic miflus a Sabura equitaiuft. f LaflTatis feilieet ex itinere 6r pretto no- 
urno equi», ut verfic. infequente, 8cc. arque feptis undique pediribus fti. 
[latifque. ita uc vix arma movendì daretur 1ocu«>ut mox v. 771. 6 Equìtet 
abore confecìi»'& pauci, numero C C (reliqui enim in Itinere fubftiterant) 
quameunque in partem impetum fecerant* hoftes loco cedere cogebant. fed 
neque longiu» rugicnte» profequi, nec vehemenriui equo* incitare poteranc 
Comm. civili» belli x*. 7 Non feroci» equi. §ji?4rMp*dame pmrem fimi m 
qumit wtz*licampHM. 8 Neque uti foni» equus & recens (tare loco novi e. 
9 Sedfeflajacet. 10 Accelerant. 11 Neque eniofjrofuit tncitaiTe equum 
in haftem, debili» namque 1 affati equi Incurfua eo ui'que tantum proveheba- 
tur quo jaculis hoftium equitem exponeret. 1 » Numidarum vero equitum 
connitato curfu tremuere campi 6c polvere* nube* atque tenebrai tndnlhr* 
pulvere » ranquam vi Boreae è Thracia flanfìi excitato. 13 Thxacio. Blfto- 
nit figniim cft & regio Tbracic. 

iHCMm 



i Cerca erac 
fìcilirqueri. 
doria, ncque 
pugnat mora 
longior quam 
quae Roaianùt 
inreriicicndia 
fufficeret. 
» Conterrà 
pugna eoa* 
tendere. 
3 Telomm, 
inftar crandt- 
nif fuforum, 
multi tudino 



L1BER IV. IH 

Jncubuir. » nullo dub Udì fcrimine M art u 
lAncipites fietitunt cafra, fed tempera pugne 
JMers tenuti, neque enimlimit procurrere centra 
€t * mi/cere manue , [te undiquefept* Juventus 
Cemminui ebliquu, & re&ùeminm haflu 
Obruitutt non vulneribus, necfanguine,felum 
3 Telorum nimbo peritura & pendere ferri. 
Erge acies tanta parvum fpijfantur in orbem : 
sAcp quiemetuent medium cerrepjìt in agmen, 
Vix impune 4 fues inter cenvertitur enfes. 
? Denfaturaue globm quantum pede prima telati Scendere! 
Conjìrinxit gyroi acies. non arma mevendi 4 Suorum, 

Jam locué efiprefu : fiipataque membra teruntur, fenìfcwuni 
Frangitur armatum e oli i/o p e fiore peHue, dum - 

6 Non tam lata tulit viéier fpedacuU Maurm J^JJjiJfJjjL 
Quam fortuna dabat: fiuvios non iUe cruorù, te globi erant v 

Membrorumque vide$ lapfum,&ferientia terram JJjfJJJJ^" 
Cerpora: comprejfum turba fietit emne cada ver. rentque in. 

7 JExcttet invifas dira Carthaginis umbra* 
Inferiti fortuna no vis: ferat ifia cruentus 
^Anmbal, & Penti tam dirapiacula manti. 
* 'Hj'Banam, Superi, Libyca teUure ruinam 
T&mpejo predeffe nefat, veti fame Senatue. 
^pkrtcanes pottm vmcatfibt. > Curio fu fai 
Vt vidit campii acies, & cernere tanta* 
Permijtt clades compreffus fanguine putvù, 
7{en tulit affitSu antmam preducere rebm y 
•Autfperare fugami cecidi tqne inftragefuerum JJSJJJjJjJy^ 
Jmpiger ad letum, ù-fbrtit virtute coatta. reni corpora, 

ut quae con- 
ftrifta&ftlpata furti nerent fé invicem« neque oaefadecidercnr ad terram; 
f»c 2rbores, lib. -j. verf. 447. 7 Invirec ezcitant Cartbaginieniìum umbras 
Fortuna ad hoec parenratiarretuleruncq'itppe ^ cloni m ncpotei inferias An- 
nibali > abunde parcntaverunt hoc caédeanimù Poanorum a fuis caefbrum. 
8 f ndoluere certe Scnacus Pompejulque mfuatcauux eroolimenturo ce* 
cidifle tot ctoes Roman, mallentqne vittoriani nane Afrorum nomine » 

Siam fuo retatati». 9 Horratus eftCurìonetn. Cu. Domimi* * prsere- 
uj cquitum , cum paucitcircumfiftcns , ut fuga falutem peteret fequein 
caftra recipereti fé abeonondtfceflurum pollicini*. At Curio nunquam* 
amido exercitu . quem a Caefare fidei fuse commiflùm acceperat * fé in ejua 
cwifpeclum reverfurum coafirmevit % i|guc ita praelians iaterfedus eft. 
** 1. citili* bcUi a, 

* 8*id 



«orfana ad 
declinando* 
hoftiumi&iis. 
6 -Neque tam 
loeram ex cac* 
de Romano- 
rum volupta- 
tem percepe* 
runt Mauri» 
quam fortuna 
dabat. cum 
non flu? ioa 
fanguini*,non 



1J« • L V C A N I 

i Infukado» l Quid nmnc roftra tibi profani turbat* . /£- 

adiedacom- ruma** 

miferarione. ,*?.. ,,, „ .„ 

a Tribunici» * 1?IM« TrtbumUa plebejut Jrgmfer arce 

rant popull £* ♦ £*»«»# atqueficer bello concurrere juffi ? 

ftairianum* * ^* W ' 4W ' * ***** ^ >4 ^^ Pharfalia con- 
feces, cUffica /« r *> 

tumultuum. Speftandumqu* tibi beUum eivile negatum eft. 
SibuSls U p'™ #* »'*' wi/tf r 4 wtf r» defanguine pcenat 
bufueratc*- Forre datù: luitu 6 jugulofic7 arma potente f, 

mv? rnox^b *«** Rom * 1***"* * "™A— habitura beato t, 
co liberati* 8 & Ubertatù fuperu tam cura p tacere t t 
SicnSSdim- 2&"»™<liaa placet. Libycae en nobile corpus 
ptufque auro, P«/ci'S «v«, 9 nullo confettai Curio buflo. 
Sfare ft P eth "" «*'*•* ( IO f »*««^* »«» proderit i fi a fiere, 
& X cum trlb.* %Aquibuiomn9 avi ftniumfua fama repelliti) 
pleb.ad c*(a- J^/^m» damue^juvenu, merita pr aconia vita* 
tandem prò* * ' Haudalium tanta civem tulit indole Roma, 
fugit • non »/f *; c«/ p/u* Ag« de bere nt re&ajèquenti. 
KjS'cWUU " TWiH '«« Vrbinocueruntfecula t poiiquam 
concitatori xAmbitU4> & luxtu» & opum metuenda /acuita* 
\ 'iré 7 ^* Tranfver/i mtnttm dubiam torrente tulerunt, 
rupta & prò- » 3 Momentumque fuit mutatus Curio rerum, 

ì ÌC Pompeiu« * 4 GaU ' rum ca P tlu fP* Uu • & Cafarit auro. 
& Ccfar eoa* ' * lut Ittct in iugulo» nofirotjibifecerit enfi 
■ìiffi. 

S Ncque tamen contigli tibi exiram hujus belli in pugna ili* Pharfalve* 
videre. 6 Morte veftra. 7 Contra Remp. fufeepta. 8 Si deo» 
acqua tannerei cura indulgendl nobls libertaria aUértores • quam ulcifeendi 
liberratis oppreflbres. Nee tm^uam , Inquit TacJtMi » atroetoriout fopuS 
S»m. ctaJibM , m.injyt}uflu]udicw aPprobattontft , mneffè cur*Deìe]eeM~ 
ritàtem mftrtm efft ulimem, 9 tnhumatus , preda a? ibus Ubycts. 
10. Cor enim caceim virtutei ejui & merita ? ause innumeris feclia cane* 
feentia per omne «vi tempus pieni» glori* Tel'w ferenti». 1 1 Ecat cer- 



ee fumma Indole » eloquenti» laude claiuit , legura propugnator acerriimui 
quandiu ìncorruptus ftetit prò Repub. la Veruni corruperunt illudi 
perdideruntque perditi cifrati* mores, ambirlo» luxus, avariiia.. 
13 Acque ita mutato! & àCacfrre eorruptua dignitatem & cauuam ejut 

Iiertinaciter tuebatur » neque minima ci?, belli fax, ut qui Carfari ftimu- 
oa addiderit , urper quem plurimi in Cafaris partes inchnarint. 14 Sex* 
centieaH. S. «eris alieni contraxerat Curio. Valer. Max.l.9. ci. quo libera- 
▼ìt eum Cariar. 1 e Sylla quidem, Mariui, Cinna, «ce. vi oppreflerunt 
libertatem, invaferunt Remp. neque idtamen fine fumana lmpenfa Urgi- 
tionum Se ftipcndiorun» Hli emerune» hic Tcndidiu 

SyQ* 



L 1 B E R V. 1*7 

SjSapttens, Mariufque ferox, & Cima crutntut s i Otaria • 
» Cafareaque demusferies) cui tanta potestà* JSSSpS. 

Concetta eh: emere omnes, * fa'* vendi dit Vrbem* miflus fuit 

■" Imperi! cla- 

vus. » Kndtàthicamopatrim,(kmhMiyKf*}erbimlmfofmt.\\i* 
gllim 6. JEneid. 

L I B E R V. 

g fc alterna* duca beUorum vulnera paffot itJEKJSGj 

/n Macedùm terra* ,mifiens ad ver fa fecundit, Maflilia ex- 
* Servavit fortuna'pares.l lamfparferat* u£mo pugnatalo* 
Bruma nives, gelido^ cadens T ^Atlantù Olympo : "" HiVpa- 
JnHabatque 6 <fo j « qui dat nova nomina fafiit, niii amidi» t 

7 gjfìque colit primus ducentem tempora Unum. ^SJSSfi" 

8 Dum tameng emeriti remanet pars ultima juri*, Adriatico ac- 
*° C«ii/«/ uterque vagos belli per munta Patrcs JJJJJ'eum ^ 
Slicit Epirum, peregrina ac fardi da fide/ exèrcitu in 
Romana cepit proceres: « « fecretaaue rerum Af rie» c*fo. 
» rt ■ i* • - J- •* ■ * -a- * Alternanti 
flospes ' a 18 externis audtvtt ernia telttt. tamen f onu - 

» 3 N4fl» quii eajlra VùCtt totflriftai jmefeturtt, na, referyatì 
Totfafcesf '4 docuit populei venerabilis orde rSmofarerum 

Jfrn Magni partes 9 fid Magnum tn partibm effe, dimicaturi i* 

Vt primum . » f mafium tenuere fi lentia cmtum, JJjnJu"* 
Lentulm excelfit fublimis fede profatur : $ Hiem'u a» 

16 Indole Ji dignum Latta* fi fanguine prifio i* Tnlraci» 

nome. 

J Patron, finn. Maja" vtl alia ex filiabus Atlanti». fpKcd. Atlantide*. Pleja» 
ei occHerant Cofmice. quod fit clrciter % Id. Not. 6 Cai. Januarii. quo 
die creati novi confale») eor umque nomina prsefìgebantur fui anni Faftis. Id 
eft libri* fingnlorum annorum deferiptione» & gefta continentibas. 
7 Feftu» nomine f ani , choragi « capiti» , patria , ducifque ìnfequenti» anni. 
Ovid. Fall. i. Màrtiri, lib. 8. ep. ». 8 Nondura piane perafto poteftatis 
fu* con fui aria tempore. o Metaph. a militia. 1.). v. 6»a. 10 Lentulus & 
M ircellui CaCin Epirum convocaverunt Senacores per officia belli difper- 
fos. 11 Arcana Senatus deliberanti» confitta. 11 Interra 6r urbe aliena. 

17 Qujdnienìmappei'eaicuruiii potius Senatorum quam caftra Pornpcji* 
ubi tot fimul lcgitimi magìftratn» eum infignibu» fui» 1 ftfcibu» & fecuri- 
bus ? 14 Et tot con fpeftì fimul venerabile! Senatores docuerunt populo» 
ée gente» quse confiuxerant»non convenite omnes in panel Pompe)!, lei te 
ipfum Pompejum fuìfle partem Senatus. ir Hyaff.ige. costui mnevtut te- 
nuti filentia. 16 Si vera Ì!l»6c prifea virtù» Romina animis veltri • infi- 
deat , noli te «spendere ubi fimus ; fed ex tot feaatorum ac civium praefen- 
ti^fuccurrai robi j, qui fimu*. 

Robur 



l** t V C A N X 

i Fa&o à To- A'l*r intfl*nim» f non qua, telluri teaUi, 
bis Senapi». ^4WfM frac»/ u8i$ capta fedeamm ab urbk 
■nt p^li," Cirnìtr. fid veftrsfiuitm cognate turbe : 
fcicefl". Sena- Cunéiaqui jujfuri primum hoc dicerniti Tatw, 
Sr. q ft e tX" ' Sl^^^g^populifqueliqueunoteJfeSenatum. 
•rbwterr.im. * Nam, voi Hy per bere a plauflrum glaciale fub 

natum fi qua Vii * plaga qua terreni ,cUufufqut vaportbut ax* 
ni q wofdla U " Necpatitumtaes, nec ini quos ere fare foles % 
raperei in Sifortunaferat rerum net fumma fequetur, 

Stette l ?>" i * m y ,, ? m v-\ ? w»m w- 

ridx sona Gallorumfactbw, * Vejefquehabitanti Camilla». 
fubjefta» ; Jflfa Re ma fui t. non unquam perdidit 6 orda 
«me^ìT Mutato fuajura fole. 7 mmentiatetla 
perii fumma. Cafar habet , vacuafque demos, legefque ftlintCS* 
Lui£fis Claufaquejuftitio triftifora. « curia fole, 
aeftufc calori- Illa videt Patres, piena quot urbe fugaviu 

ftus TrufoLo 0rdin * dt tdHU 1 ui f auu n9n exulat, bie e&. 
degente* pe- 9 Ignarot fielerum 9 longaque in pace quiete* 
ben" i™ h *T ^B«&'*« ^w»m Jparjìt furor : omnia rurfu* 
ft '„. ' " v *" Membra loco redeunu en tette lo viribu* orb'u 
4 V b *° '* w. * ' Hefyeriamptnpintfuperi: jactt »* fcejià m «»i* 
JSm.^" 0*r»"" /tfyrie».- '? Libjafqualentibuearv'u 
docbe. Ncque f «n» '4 Capirà cecidit pars magna Senatue, 
KàG^ìu" Tellite Jignadueet: 'ffaterum impelliti turfum , 
incenfum eft. fy#w veflram praftatt Dei» : l6 fortuna*.™ tanto* 
ÌtoiSÌ? Ar- ^ w ** «»«i quanto sfugientibus hefìem 
de», cui, inde CW«/2» aUfo*. «7 »*/r7» ixbaufiejut claudttur anno. 
evocato Ve- 

joa, dittatura & rerum fumtna S C. tradita eft. 6 Senatotlus. 7 Urben» 
Rom. occupavi! Cafar, vacuam, maeftam,oppreuìs legibus Se indifta iuris di* 
cundi intermiffione teiftem. 8 Illa quam Cafar habet. Curia non videi alio» 
Senatore! quam eos quot ambitus majeftatis Izfe alreriufvc noxae damnato» 
Cafar urbi reltitutos revocavit. 9 Sub primo belli civilis moru & trepida- 
tione confternati difrugiebant,huc tandem in Ep'trum convenerunt unquam 
in corpus fuum» Senatore* & alti ordine», io Qua in auxiUum noftrum ad- 
venerunt. 1 1 Italiani & Hifoanias amiflas. i* Vultejus cum rate Opiter- 
|inorum.(up.l.4.v4oa. i; Lib.4. v.*8i. 14 Cafarl intlmui 8c fummo \n 
Sonore habltus,6c quo cafo privatur Cafar fummo fuo Senatore. 1 J Urgetc 
fata . & quo dii raventes vocant • cum bona fiducia fequiminn 1 6 Succcf. 
fus det vobisforresanimotad perfequendum libertatit hoftem»non fecua at. 
que juftitia caufte dedit vobia anlmum relinquen^c urbis * ilio invadente. 
17 Poteftatis noftrae Confularls Imperium cum anno exafto finem habet. 

» rot» 



L I B E R V. X3J 

1 Vài, quorum fintm n*n eflfonfurapoteFfat, f y^g^,». 
Confutiti} in medium Putrii, 3 Mdgnum% j ubilo tore», quorum 
€fit duce/». Lato nomen tlamore Senatut autorità» non 

-/..»... , * r> *» annua. 

ExctptU & JAagno 4 fatum patri aquofuum quo » in comma* 

Jmpofuiu «■ 7»«c m rag»/ , populofque merentes nt. Qnod vo- 
Sparfue bone* 6 petagiquepotens'Thotbeiadonk bÌic«eBonun£ 
Exornata Rhodos, 7 gelidique intuita juventue Felix, Fau- 
Taygeti: 8 /iw* v t/*r*r#/ laudantmr ^Athena : ? u 52;UnS 
*° Maffihaquefua donatur liberà Pbocù. (arma pompcjum 
» TuneSadalen. fatemi Cotyn, "fidumqueper ^«f^S, 
Dojotarum ,6* l ì gelida dominumRkafipolin ora Capute fa- 
Callaudant: 4 Libyamquejubent au fiore Senatu ^Jg ;i ejff" 
Seeptrifere parere tuba, prò tri fi ta fata ! 4 public* & 

£a /ii» « f non fida rentu dienifìme rerno, pritratse rei ra- 

ne _ „ , * j • »> tunsforrunam 

1 6 Fortuna Ptelentae pudor, cnmenque Deorum» & adminiOra- 
*7 Cingere PelUo preflès diademate crine» tionem. 
Perrmfumj ^f dV H in popules puer acàpk enfem: ^£™ 
•yjf g «/»»* »» "■> popuios! donata efi lo regi* £*£<} dellepub be- 
*> ~i«tfl> Magni jugulm: regnumque » flit» "^^iJJ- 
Ereptum efi, nficereque ne fu. l 4jam turba foluto habitl,qul Se- 
natut aufpicia 

fèquuti auxìlia attuleranr miferantve, quorum nonnullo» perete enumerare. 
6 Rhodo» indila Carpatili! palagi clafic potens • Phaebo diletto, cujuiradlii 
Temei , die vel maxime nubilo , luftratur ob amatam.ut fibulantur , Rhoden 
▼irginem.coloflb & tempio Phcebi ci ara, ut qua? Phcebo forte ceiTerit. Plnda- 
rua 7 Otymp.Hurat.ode 7.1. 1. 7 Lacedxmonii.Taygerua rooru in Laconi- 
ca» Eurotaefl. virimi». 8 Sapienrixne ftudiorum : an vittori arum Perfica- 
rum ? 9 «vr»x<oNK eniro Te effe volebanr , cuju» rei Infignia gcftabant i« 
verticibua ricada» aureas. io Et Phocls Achajae regia liberate donata aeque 
ad MatTylia colonia ejus , quam tamen A PhocenGbus Afae dedu£tam memi- 
ninni» lib.i. ▼•340. 1 1 Equice» ex Thracia D dedit Conia & Saralen filmai 
imfit.Comment. civili* belli 3. uDC equites adduxit Galanise rcx Deio- 
rarus « prò quo extat oratio Ciceroni». 1» C C ex Macedonia Rh ad pouf, 
quibua ipfe praeerar. 14 Ex autori care Senatu» decernitur Africa Jubae. 
if Indigne regno rìda? genti s ftl digne regno non fida» gentil. 16 fktyxt* 
qui futurut erat dedecori Diis & Fortuna: tam indignum evehenribus. 

17 Ut Dionyfìus hic Plolomani» Auleta f. etiamnum puer Pompei i rogata 
confi rmaretur 4tgypti rcx coronareturque diademate Alexandre Magni in 
Fella Macedonia» oppido nati , Alexandria» in iEgypto conditori». Strabo 
llb.17. 18 Crudehter enira imperavit. 19 Tantum & non in Pompejum 
etiam 8c fororem tuam. ao Regnum ^gypt'uquod obtinuerat Ptolomseua 
l^agi f.lib.8.T.6<>i. 11 Ec tanti muneris acceota merce», PompejUquem tu 
tutorem habueras,ad te copfugientu casdes,infra 1.8. V.C73. ** Cleopatra?, 
qua regni cum fratre here« àparrereli&afuerac. 43 Pompeji caedea lub- 
trafta Carfari , cui 8c infìdiatus poftca «rat ipfe rex. »4 Uni demiflà con- 
clone arma expedivere, 

tAtnté 



* 4 * t V C A N I 

ignoto & ob- fofibtu tnctrtù, ér « caca forte pararent. 
Vi* f 'T ic * S ' lW in * nci P ites »>**»** defeendere Martìs 
«i-tSe ) \^PP ÌMevent ^'fi^mqueexpromerertrum 
belli civili» SoUuttatfuperos, multo fqut l obdufta per anno s 
5£2"cE" Det P bic *f atid ""<fir*tp<»'traliaPh*bi. 
piena viribus 4 ^cfperio tantum, quantum femotus €o« 
SESfì? 1 " 2*"*^' P<*»*11*' <! gemino petit ather* coti, 
praeerar) ariti- Ma " x 6 *h*be t r BroTnioquef*cer:cui numine mifl§ 
.phiSc Delr • D ' //>Wtf4 T ^*«* "/"«»* rr/'rm'M Bacc ha. 
in intimam* 7 *f § *fil»>*fi*&* terrai mergente cacumen 
fieri fpeeus Sminuii, 8 pontoquefuit diferimen, & a fi ri s. 
SeTendl^ Tu quoque > vix fummam feduttus ab aquere rm- 
re,&c. infra Sxtulera*, uncque jugo Parnafft latebat. (pem 
Idera'rS *o- " Vlt ' r ibi < x P ul f* P™crent cum vipera partus 
rofiusU.cy. Matris,adhuc rudi bus »» PtanPythena * l fagittit 
l^ct l*P l ™«><»>»"g** '» Themis^tripedafqmt- 
«fra t. „,, Vtvtdtt • ' Ptan 'f M jfo, r«tf«r» 6ùr«* (nere*. 
4 In wrr« ^ivinam fpirare fidtm, '« vento fque toquaces 
umbilico, ab Esalare filum, /acris fi condidit art tris, 
occafu & nrtu Incubuitque adyto, vates ibifa&us, apollo. 

25&f d 5S: ,7 ^ w /4 '" *' c 5 «/>"*'» >_ |B qmdmmm ah 
dù*c9b'Pm> m étkenpreffkm 

utfm. Sta- r -" 

rfSSi? 1 ? 0, • ,, * Titho «o «cHyawpeo. 6 Apollini «cBaccbo. 4rV 
e ia C r£! ,qtt0 r" m utr "nq U e eundem eflè cum Sole probar Macrob. p .Satur. 
5„ » a«J? nTJ^w culw Thebanae Menade» Bacchi miniftrae tenio quo- 
tr* fFjJl P e, P h J? felebrant facra in memoriam »»aori*Ju<5ice à Libero pa- 
fi 1SÌ£! .' e *P ed . K,one par». 7 Diluvio ceceri! fubmerfj»; alter è Parnafc 
llmmn;l em,nul L t0viil - Met - 8 Medium inter aquai&coelum. o TU 
luffa I? a J r«f^ e3ttaba f; *° H«c Aponojuveni»,ulturui Pytbona,qui Junonis 
juflu Utonun g»»idam è Jove & partiti vicinam perrequutui ruJrat.tutere- 

ou* mlLVi J : ,, .I. ,tf 7 8 « " Strav,t humì mi » e e raven » teli «- «1 Dea » 
t£» «rkf P 'i C ' Iom . lnibu * «* P«tere,qux fe* eflenr. Ovid. i Met. cujus unum 
rw/^r" ? r V num erat oracu ,um » cui A Pollo fucceffit. 14 Tripoi, 
w««1^L!i^ fe t M i ar " lrelaheneatre * haben « ba <«' «uamubiPythia 
rnv^rfu SSf'j'fe"? ° d, * ln "ionii rpiricu,r«fponfa retulft. lamblycus de 
fSJSll fc r D M.Slc.l.K.Stra| ? o1.9. ic In medio «ontis anfrtòu pro- 
iiinaum terra? roramen . evau» f r ;<ri,4.,« <%,%;,.,. „: «...j... „«i.., „..». 1. 




Dig**- 



L I B E R V. t 4 , 

E ignatmr cacai inciti fum habitare caverna* T , Faca,feriei» 

guuterram.calipatitur Dtus, * omnia curfus ordinemquc 
eterni fecreta Unens, * mundique futuri SenV. 1 "" 

Ccnfaw t ac pepulu fé fé prof erre parata* y (q*e, % Ea'qu» 
Conuftufqut ferenti hominù, magnufque pettnf «ventura fune 
ùtve canttfatum, feu ♦ quodjubtt tpfe canend» 3 Phccbadei, 
Fit fatumìì Forfan terra inferì a regendii % virginia py- 

xA'èrt libratum vacuo quafufiinet orbene giSfffuV 11 " 

Tottm pars magna levù, 6 Cirrhaa per antra numìne im- 
Exit , & 7 atherie trahitur connexa Tettanti. J */» fatum 

Hoc ubi virgineo conce pt urne tt petto re numeri, dici volunc 
Humanamferient animar» fonat, oraquevatu {J^K^J^ 
Solvit, 8 ceu Siculo* fiammii urgenti bus *£Ltnam decrevit, eoa. 
Vndatapex: 9 Campana fremens ceu faxa™ va* ^ x ^' fanm 

■ p*tat denfior aliqut 

Conditue 1 1 Inarimes aterna mele Typhceus. & potentior 

Hoctamen expojitum cunei u 9 nulliquenegatiim FpYratque IT 
Tfumen, lì ab h umani folumfe labefuroris hoc «uro 

V indicai. " ì haud iUic tacite mala vota fufurro u£$ifi£*' 
Cenci pi tìnt. '4 namfixa canens, mutandaque nuUi mentis & ani- 
MortaUseptare vetat : ju(ì t fque* f benignm ™* f™"^ 

Sape dedit fedem ' 6 total mutantibus urbet, omnes mundi 

Vt Tyriis; '7 dedit ille minai impellere belli, KV"™ r, 

^ . fovee , vege- 
tatque? Deitm n<r*kpte ire per enmes Terragne traStupjuc m ■>ru calumane aro. 
fundum. 4 Georg. & 6. Aneid. Virgil. Sii une intuì <ilit* &e. vide verf.89. 
lib. 1. 6 Orrhaoppidum PhocidoshaudproculàDelphis 7 Curo 
fuperiore Ilio aere cote , & menti diviniori confonat. U Velati JEtnx 
Siculae cacumen fiunum undantem evomic. 9 Ceu Inarime , ,/Enari.i» 
Pitbecufa IJchut inft.la in litore Campano fuperjetta Typhoeo effundit faxa. 
10 Allufum ad nomen Typlionis , id ed procelle confiagrariones ejufmo- 
di fuccendentis. 1 1 Irjarimerf prìmus dixic Virgilhis ab Homeri « { cif*'- 
tutf. vide qua» nos ad Senec. Thyeft. verf. 807. & Erythrxi indkem ad il- 
lud 9 ALncid. Virgi)| Inarime Jstu imP< ras impofta Tyfbteo. 1 1 Non ad- 
mitiit vota impia» non ad gratiam vel odium precibus aur muneribus cor- 
rumpitur. 13 CAlurmurquc burnii: fané (kfurros Ttllerc de templi* nun- 
dat. Perf. 1 Situr. t± Curri enim fata Deui» csnat certa 8c mutar! ne- 

feia, fruftra voveat quie h*c murari pofle. Defitte Jota Deum fletti forare 
trrcawb.VÌTfr&n.6. ir Deus Apollo. 16 Quia dicic tota* mu- 
tanttbtM, de Phaenicibus, qui terne motu vexati relitto patri* folo, Sidona» 
unde poftea a rege Afcaluniorum pulfi > Eyron condidere » Imelligo pocìu.% 
quam de Cadmo aut Didone. fu(t 18. veldecolonis Gaiium. Lio. verfu^7. 
17 Idem Apollo docuit qua rat ione bella eflem ineunda • mi Athenienfe» 
lignei» moenibu* fé tueri iodi , Perfici belli tninas rcpulcre » de vitto Xerxe 
navali pugna ad Salamiaa inf. Hcrod. Polyb. 

Ve 



Hi L V C A N I 

i Sic Aggpci. y t Salaminiaeum meminit mare. 1 fufiulit trae 
(ìcci tate Telluri* fterilu, mon&rato fine : * refilvit 

9 *" nor H™ %^'èra tabificum. * non ullo fecuU dono 

f« àBufirSè Noftra careni major e Deurn , quam Delphic* 
«efo.fic Phry- fides 

Xty. Sodasi- g&od filmi ,poflquam 4 reget timuere futura, 
cut la Atti- Et fu per e s vetuere loqui. f nec voce negata 

mESSE? C y nbsa marent v * tes > tmplùimfimmntwr 

10 fatirfecif- 6 Iuttitio. 7 nam fi qua Deutfub poeterà verni, 
f * Peftiwe- R um * n * *** P*** e & mor * immatura recepii, 
medium de- *Aut pretium: 8 quippefiimulo fiuGtuquefuroru 
Theb^'isT'in Com P a &" fumana Ubai, pulfufque Deorum 
«illune 'mirto Concuti unt fragile» anima*. Sic tempore hngo 

co qui Laium 9 Immotot tripode, vaflaquefilentia rupù, 
j?ene»OE-' *Appiu4*°Hcfyeriifcrutator ad ultima fati 
"dip. Lucami, SoUtcitat. jufim ll fedes laxare verendai 
«fumlSÌ!" ** ^"tiftes, npavidamquo '4 Deù immittef 
bus. Virgil. vatem» 

iu" Afcuta-" ' f Cafìaliot circum laticet , nemorumque recefiut 
pio' accerfito l6 Vhemonoen errore vagam. curifque vacantem 
ex Epidauro, Corripuit, cogttquefores irrumpen templi- 

2* Deficienti* Limine terrifico »7 metuem confiftere Phcebat. 
ujus oraculi 1 8 ^ bfterrere ducem nofeendi ardore futuri 
™n?T n ? 3 U ;: Cafrfraudeparat.quidfpes{ait) improba veri 
hlc deBec. Xe 'Romane tr abiti muto Parnajfui hiatu 
4 Sibi timen- ^ 

tes.oracula . ~ , ». . 

à fuis adiri vetuerunt. e Gratulantur vero libi Pythiae vati» Delphic* de- 
finii oracula. ó.Silentio. tronfiar, àjuris dicundi intermiffi.ne. 7 Ne- 
queenimvitaiesfunt Phoebades inflataevel àDeo irato » mori» fupphcio 
affette ; vel a benigno mortis prxmio» tanquam dono opiimo donacas. _ 

8 Qnippe enthuuafmi impetu concufTa IaWcit anima & nlmius divini 
fpiricus hauftus reddentibus peftifcr exiftit. Valer. Majum. lib. i.cap.8. 

9 Cortina* jam diu clauras , ànemine confultas, utpote filentes.^ 

10 Curiofus per fortes exploraior» quisnam foret eventus belli civihs. 
li Aperire facrarium. 11 Sacrorum prxfes, templi Delphic» cuftos. 
I) Dei afflanti! 8c enthuflafmi laborem fimul & dlfcrimen fubire formi* 
dantem. 14 f ^aUa^rneffi-poltmthtteyretes. Deum immittere in Phae- 
badem. Simplicit'er inièlligimalim , Juflum ab Appio antiftitem ut Phoe- 
badetn mitteret in adytum. If Caftalium fontem in rad ici bus Par- 
natii. «6 Pboebadem aUqiiam. Phoemonoe autem prima erat , qux ex 
oraculo Dclphico vaticinata cR. Strabo lib. 9. 1 7 Modo , ad verf. 1 a*. 
notati. 18 Volens Appium ab inftituto deducere, caufata eftdm- 
curauro oraculi Hlcoti um> rea fruftra. 

Con* 



t I B E R V. , 4 , 

Defittoti faucee, mundtaue in devia verfum vinam iUam 

D«*ir f f«r .• 4 /,* barbarica cum lampade Pytbe ÌLT * JT 1 af * 

^rfit, in immenf^cineresabiere caverna*, ' tSST" 

Et Thgbi tenuere v(atn: i fé* fonte Deofum \ taufa5 red * 

Cirrhafileu fanone fat farina futuri ÌS2~ 

Carmine ° /«qgjv* w6« cemm'tffa Stb*U* • 2i ,L de *I U * 

Or* quxbusfolvat neflro non invenit ave. *•» **W«r. 

« Vir&ineipatuercdiU, feàtaue, negati* iSZ^T 

Kumtntbu* , W f* i^M», 9 tum tetta pricres «** faSta, 

Smngttvtua coma*, crine fa uè in terra Colutos "H^'Pw» 

**arente t dubtam%premcm in tempia 1 * Tacere, 'Wwe.Dei. 

tatiduum , pru»* temphrum in parte refi Bit • terrae mot "i 
^ ^Deumf t mulansMpea;refiaa^ q ; itU £$& & 
VerbareferunuUo « confufa murmurc veci *»«££' l£ 

Inìtinttam facre mentem te fiat a furert ruere omnìa » 

MW^« V ,„& M , Jfal/aLnei*,, Sobfc 

tempore Michridatico , cum otaeuia defi -j.«™, „l- ^ . * prauia. V c| 

prxltigiW atouc poterti. TbfSlriS c™8 fe n? 1 '* S?*"*» 
cune max. eft, vlfumruem UI DrlpWc™m/ri l ii ll J 1 «*f B ? '"^S^Ro-i 

culi fileruium.cum ipfa tremami U ub wriE ■ 5* d ° ftf rjLi:i[J Gr- 
adelle negavir. 9 Ho«ni.,rm ™i fi Sf« ■" gr ? klni jJ J ' ,C1 "" W*m 
tmarn accingir, vitti, orptóm, £££ ES? aStì*"* fe id r edr , 

1» Annftes. fupra verV. \ H iY Metal ^ ** f t: ™ '«nnem. 
trale ingredi . i„ limine r«-(lkK \ * £ T ?**** ^^ne^n* & p clie : 
gens , netta qu* fi mu i aTf fecum ffl 'J ** J ,LH * 3r, ™^p lo ^a^«£ ftt, 
r.on votato àDco, ut infra v«r. » ds & IL;. i f £ Dn * XiT ^ "P»°. 

fiata, co P ra irarù„;,,enr.„o 9 nve;bTi«e n ^ 

»*i|*r «v monde finant. 1 ffi tremula- ao -Non ^ 

horrore. infra »erf. 171/ * No ° laurt » «P"' ««u*» cornar™ 



144 £ V C À N I 

i Non ette- Excujfk Uurus f » immotarne culmina templi, 
™£JmfS?!Ì** Securumquenemut , a veritamfe credere Phabe 
trenure erma* Trodiderant.fentittripodat 1 ceflare, furenfque 
^lìmm^ ^ppì«s: 4 Et mbis merita* dabts émpia panai, 
Uuruftue dà, St Superis, quos fingiti ait, nifi mergeris antris, 
totuftue %HfH- q) e que etbis trepidi tanto con/ulta tumultu 
r$ Man* cir- _«£._.-.*.— % . J 

tum, &c. Vir. Dejints f tpfa loqut. Tandem centerrtta verge) 

*' &! 5 &*• " Cenfugit ad tripodi* , vafiique abdufta ca verni* 

pythifr^doii H*ft* & infueto concepitpe&orenumen, 

«e mcius , uc tf Qucd non exhaujìa per Ut jamfecula rupie 

Sfmi'lal Spiritus ingoffii vati: tandemque potitus 

%orem borre- 'Teclere 7 Cirrhao , 8 non unquam pleniot attui 

J C Non folici- ? aa b*dot irrupit Paan: mentemque priorem 

tari oracu- ExpuUt , atqut 9 hominem te te lo fibi cedere 

lum,nonad- z p 

effe vati w rt V» 1 ' . uu f , 

Deum . rettore, bacchatur dement 1 1 aliena per antrum 

Deoquem fin- f.reau " dijcuffa comts } per marna templi 
gii dabis poe- i? ancipiti cervice retat, fpargitque ^vaganti 
fcendas in a*n- Objìantes tripodat magnoque exaftuat »5 r£it*, 
tnim, deque >6 Jratum te Phabe ferens: x 7 nec verberefifo 
evcntu're- Vtorìt, & ftimulir fiamma* in vifetra mergis. 
fpondeas ve- ^Accipit&franos; nec tantum prederò vati, 
X *Tfa\vh\ù £&* ntHm f cire * iic€U l% venitatai omnisinmnam 
Deum emen- Cengeritm: mifirumque premunt tot fecula pefius, 
ron'afflSa 1 .' Tanta patet rerum ferìet^ atque omnefuturum 
6 Qgod ven- ^{ititur in lucem: vocemque petentiafuta 
tusflle eSr % 

fbiramento fpecus n.on jam exhaÉRl immifit virgini. 7 Fatidico 1 Chyr- 
rRxx virglnis , Phaebados. 8 Nullius unquam vati* menrem pleniu» inva- 
fìr. Senfum fui, mentetn liumanam. 10 Siine infpiratiuni. li Non 
jamiuijuiis» rotatapro arbitrio Phocbi • cujus inltinfìu ngi:abacur, 
1 1 Horrores, ut fupra verf. 1 (4. Non cotnpt* man/ère coma, An. 6. 1 3 la 
urranque parcem alternati in diducìa , vaallanti , ulrro cìtroque agitata. 
14 Sibi furibundx &difcurrentiobvios. 1 e Calore n urti inis. 16 Utrum 
virgini t qu« modo illius numen fuerat emeniira , quod interminam* fue- 
rat Appius fupra verf. 179. Ari Appio curioso futuri inquifitori ? 
1 7 Neque ftimulas tantum atout incendia virginem ut canai futura • fedi 
& frena in jici*, neplura vatlclnecur , quam fri re opus eft infra verf. 19-?. 
ea frena jfkrtnti Coxcutit» & ft'tmd s jUb fe&ore "vertit Apollo. AneiJos 
6Virj.il- 18 Jamque contreperar omnia omnium statuiti f.ira* quae 
animo furentii unaquafi foie cbfervata 1 enunciali & io Ui^em profetri 
fofccbant. 

Lulìan . 



i Nontaebar 
ilUm* non fii- 
giebac rat il 
notttiam. 
» Uri Sibyll* 
indignata 
fuum oraot* 
lum ab omni- 
bus Mortali- 
bus Colici tari , 
è caxcroram 
cumulo ex- 
cerpta Rouu 
tantum rata 
libri* 



L I B E R V» i 4 < 

h Luclantun non prima dies, non ultime mundi, 
■t Non modus Oceani, numerus » non deerat arena 
y * Tatù in Euboico vatet Cumana recejfu t 
. Indignata fuum multi s fervire furor em 
: Gentibm, ex tanta fatorumftragefuperba 

Excerpjtt Romana manu, l fie piena laborat 

Phemenoe*Tbabe,dumteconfultwt 4 operti 
' * Cafialia tellute Dei vix inventi, *Appi , 

Inter fata din quarens tam magna latentem, 

6 Sfumea tuneprimum rabies vefanaper ora 
Sfflmit, &gemitue, & anhelo darà meatu 
mM urmuta : tunc mbsflus vajlis uluUtus in antri t , J£J£ ?arquil 

7 Extremaque fenant domita jam virgine * veces, nlo Superba 
Sffugis ingente*, tanti difiriminis expers,, «««..i.-- ««• 
Hellorum Remane minai : filu/que quiete*» 
Euboiti vafia lateris convalle tenebiu 
Citerà fupprept, faucefque objhuxit *Apolle. 

8 Cufiodes tripode* fatorum,arcanaque mundi, 
Tuque potensveri Paan , 9 nullumq uè futuri 
*A Superi* celate diem,fuprema mentis 
Imperii, lo ufo fa uè ducer, &funera « ' regnm $ 
™ Sttot in Hefperie cellapfk* fanguinegentes 
Cut aperire tintesi * 3 an nondum numina tantum 
Decrevere nefatì *4 & adbuc dubitantibus a/Iris 
Pompendamnare caput, tot fata tentniurì 
>f Vindici* an gladii facinus , pcenapsuefurorum, 
Regnaque ad ultores iterum rtdeuntia Brutos , . 
Vt peragat fortuna, tacesì Tunc x6 pe8*re vatis 
Impaci* cejfereforet, exclufaque templis 
Pro fluiti «7 perftat rabies, nec cunfta beuta- e/. 



obruliti 8cc. 
A.GelU. i.c. 
19. 3 Ita 
Phaebss baee 
inter alia enw» 
merata vis 
tandem In- 
ventum fiefè- 
motum Appi 
facum» impul- 
fu nominu 
conceptì in- 
ftinfta » hor> 
rendo vocis 
fono » Appio 
Inter ebfcurac 
verborum tm- 
bage* * ceci- 
ni r: 9Qjftr4 in» 
auies,ad te boe 
Ftmr,wt *rf- 
hm : t Euhye 
Calai* obt'pu- 
«*é*.Valer. 
Max. li. e». 
4 Occulti, te- 
ai. e Delphico antro. 6 Osrabidnm,fèra corài%&c. Virg. 6. Mn. • Ida» 
quatfequ. 7 Ea frena furenti Amw.fupraT.17C. 8 Cauta» inquirit poeta» 
cur non aperte Deus prsdixerit eventura belli. 9 Qoam nihil ruturorutn 
lacere voluere Superi. 10 Csedendos, cafuros. 11 Jubc, &c an prìn* 
cipum? 1» Et cedei gentium mifeendas funeribus c*vìum Rom. 

13 An nihll adhuc decretum à'dils de eventu belli • & Pompeji morte f 

14 In dubio à diis , vet. fììentio oraculi fupprimuntur. i r An forte ftib- 
tices. quo meliusNemeus exigat à Cafare paenas civili* hojus belli . aiTerat- • 

Sue In Hbertatem Remp. interfedtoa D. &M. Bruti* Carfare , uri ajnnia> 
ruto quondam exacto Tarqulnio ? 16 Pecore irruentts rati» di£Qluere fo- 
ro ùnpulfat, ipfaque etoUc 17 NoOduro Peum penituj pecìore excuflèrat: 

G $£em 



*■*« L V C A N I 

* Virfchlil'py. £*"* non trnifiufuperefi Deu*. » iUeftrocts 
l nfce. ^ Torquet adhuc z ocufos, totoque vagantia cala 
2fc)ti'n?toc' Lttmifta r '*»cvultu pavido, J whiic r«rv* minaci. 
ne. ^ s(o* 4 Stat nunquam facies: rubar igntw inficit ora, 
Ivw^Mn Liventefìue&w: < nec t qusfilet ejfittmenti, 

6. Vire. ' Timbilu ftd paUor ine fi : necfejfa quiefiunt 
5 Pallur eft Corda, ftd ut tumida 6 Bore* poft Ramina pontm 
' non rem», „ • . - * - # r >• /■ • ' 

fcd terremU. naucag9mtt\pc multa 7 levant fufpirtavatem. 

* p ontn« 8 Dumque à luce Cuora, qua viditfata, refertur 
« Borra. "** vulvare jubar. media venere tenebra. 

7 Animum Immifit Stygiam Vaan in vi fiera Letben % 
SduMqle , 3*** r *P' r etficreta Deum. tum pe&ore verum 
d»tafe. * Fugtt,ò' '•> ad Pbabitripodairediere futura: 

cram «caihe- Territat ambigui* fi ufl ratum firtibw ^4ppi : 

S a ««| h Kdfw- '* lUU ^ incert0 mundi ' ^Mfidereregn'um 
raerartw/in- '* Chalcidos Euboica vana fpe rapte p araba*. 
ter divinam //,?* »? de meni , nullum belli fintirefragorem % 
wemis^nmi- *"•* ***«# e 4 r«/^« >»*/«, prtftare Deorum 
tiam & hanc Excepta quù morte poteji \ ficreta tenebrie 

?ht»bus ine- i£«* t6 maru anguflat faucet ■: faxofa C* r yfl* f » 
diam injedt , b £ f tumidu infefla flit qua '9 numina Rbamnu* 
caiiginem oc „ . / r. * 

foporaram re- *4rttatU4 rapida fervet quagurgtte pentite » 

JbHvio V ne^ m a ° ^* r 'P*ft*« ******** turfum mutantibm undk» 
AUufum fimul ad Lethem il. infermili). 9 Notula fucurorum'fe recepii in 
corrìnam fa toni m cuftodem. io Sic ult. v.l. ». & hjjò yicttit difetta furore. 
11 At Is ratus ( inquit Val. Max. ) confilìii Te Apollims moni tu no » ne ilW 
dirrrìminiìnrereireCtin cara regionem feeefiÌNquat inrer Rhamnunta nobilem 
Attici (oli partem , Caryftumque Cbalcidicofreto vicinai) interjacens 1 Cec- 
he Rubati* nomen nbtiner, ubi arre Phar fai ieum certa men morbo con fu m- 
ptus » prxdlàum à Deo locutn fepultura poHcdit. n l)um adhuc in cer- 
rum Ut t penes quem (it futurum imperium. 1 % Sibi fubièere , invadere 
dolo» tftifw'ti*. fi enina prò /ì«^i/?*rf abfolurearcipiis , leeendum erit re» 
J&9. 14 Chalcìdot in Euboia , urbis ad Eut Ipum fi» , Aulidi objeftae. Ad 
differenti amai ter in» 'mutoli a. tr Qni Iperabas tibi ullo receflu tanquam 
Homerica refto n«ibe « à tam late graffanti malo fecurit atem. quam nifi mors 
fola nemo Deoruih predare valer. 16 Neque tamen ed Carytto* in freto 
Euri pi , fed Cycladibus oppofìta in Euboto ìnf. urb? . 17 Marmore no- 
bili*. 18 Et qua jacet Rhamnus Attlcte pa^us* ubi colirur Nemefis iu- 
perbfx èc infoienti « vindex » quge 6c bine dici tur Rhamoufia. 10 Ne- 
anefin. m Freni m hinc Bneotiam & Atticam * inde Euboiam ini. inter- 
tuertSt Ponte x jugerwmjunftnm. Strrcbo àe ^fe^rtptnte t ffpties die ac 
nofte relbum co impera ut navigia rcluctancibut venti» fccum rapiat. 

Chat- 



LIBER V, . 147 

Chalttdka* puppes adiniquam elafi/bus » kAuUm. * *9«*um 

Intere a dentiti* C* far rem taira t iberu y corum contra 

TJifirtces aquila* * altum laturut in * erbette: Trojaro con» 
3 £»;» prepefatorum tantot per profpera curfue S!fo 
avertere Dei. nullo nam Marte fubatlu* Grsec* no- 

Intra caftr&rum timuìt tenie* ia duftor i* In" Epiro* 

Perdere fuccejfus fcelerum : cum panefideles & Macedoni- 

Per tot bella mantu fttiatafangume tandem ™ mp : e j a l m *. 

Defittuete ducer» : ♦" fiu mafie clafitca paulum * Cumcivilìi 
Jntermifafine, cUufufque , & frigida* enfts , £* VS!fc 

Expulerat belli furiai: fèù pramia miles , Dii pene ever- 

Dum major* petit, damnat ca*famque>ducemque, '«"J 1 "!* "?'», 
Et fìelere imbuto* etiam nunc 1 venditat enfet, eWcitu* ,B 
* Haud magi* expertu* dxfcrim'tne Cafar in uffa eft, 4 Si ve, mto4 
^wm non JjMi/i, tremule fed culmine cunàa SÌ^r belli**" 
Defpiceret t ftaretque fuper titubantia fultm , intermiflìo- 

Tet rapii* 7 truncu* m anib tu, gladi eque re lift u* «"j^jj" 
Tane fue, ani tetgentet in bella trahebat , fervefcente\U 

Scit nen effe ducùftricles, fed militi*» enfes. ociun \ &.P«- 

R vr ^ • j • . i a s. a. cem »nclina. 

B Nen pavtdumjam murmut erat, nec peétere tede banr.five quod 

Ira latenti 9 nam qua dubiaiconfiringere mente* ftjpendia au- 
Caufa{etet t d*m quijquepavet, quibu* ipfi timori ad^vUe'^ 
Seque putatfiìum regnor uminjujla gravar i, (e/?, bellum mejorì 
Haud rettnet quippe ipfa metu* exelverat audax SSaeiJIK 
Turba fiees. ,0 quidquid multi* peccatur > inultum bantur. Cae- 
Effudere » ■ mina*: » Lictat decedere Cafat (efi. ^; 
%A rabie fcelerum. quark terraque marique pianus) juxta 

Placentiam fe- 
ditione edira , qudd diutiut in bello tenererur, Imperiterem caepit con- 
ètamare. Minas porro qurnque fingulas olim polliciras à Csfarcquum Brun- 
dufii efler* inftantius petebat. lib. a. de civili bello, e Aliì iegunt w»- 
dicat. id eft aflerere vulr, -rorflionem petit. 6 Sedi lionem per X annos 
in Gallicis bellii non fenferat » in civilibus aliquas Sueron. in Caef 69- 
tiunquam ramen aliai ncque major» cum periculo evpertus eft quam lubrica 
&ltiftabiUsfflet imperatori* fedes, mìwaribus vìris huc illyc parvo mo- 
mento impulfis freti , a quibus fi deftitutus fuerit fibique reliftus « rum 
denique fatebmir non Tuo fed milirumenfe pugnandum èffe. 7 Orba- 
tu», deftitutus militibus 8 Ncque clancubriaeratconjuratìo , fed aper- 
ta fedina. 9 Non enim Cxfaris mllies in imperio conrinuir, qui aliot 
plerunque a metus , re paucorum , qui gravatimferunttynnni injuftum 
imperium « conjuratio judicarerur: fedemanarat jatn in plurimo* (editio « 
qui juncìx quali umbone phalariges prarfidentius loquitabantur ; Sc- 
io . Quod i mulris peccatur , impune rieri ereditar. 1 1 Ha« qux feqirtm. 
ia Petfmus miifionem >Cxfari caaique juftam a civilium beilorum furore. 

G 1 ' Sii * 



Ut L V C A N I 

■ Gallofili- T M*ferr*mj*imlk t *Mm*fì*€efm*din*t>iiit 
gulenr. g^ohbet befte pafsc partem tibi G alita ntfiri 

& Noftru, •• tnputt: partem duri* Hifpania belli s : 
indio* ^Si Tarsjacet * Hefperia; tutine exercitUe orbe 
babitai. Te vincente petit. Terrà fudijfe truorem 

JoamV&Ger- SL*idj*v*t*Ara** t ♦ Rht<Unt t Rhtnù*uefub. 
manis Rhodani 7#f mibi prò beU.it btUum civile dodici, {o&ù: 
•cc3i? U- fl T Cepimut expulfo patria cum te£ta Stnatu % 
f Cape» Ro- &*ot htminum t velquts licuit fpoiiart D forum* 

etacMum"™. 6 lmm in * mn * "'f* 4 * nanibmtferroque noetntts* 

Joc tempia Paupertatt ptt.finu quu quaritur armuf 
eorum nobis Q M idfatu efijt Rema par ut» } 7 Um refpict conte 
dinpienda per- *~ i j r • • , r •"•"•* 

mittebantur. Invahdafque manuéyfy tnanes cerne laceriti. 
4 Arguimur 7 yfw abit vita : bellii confo m firn tu avum. 
pt U «a?ma P n£ 8 ^idmortem dimitte finte. 9 m improbo vota / 
farla «e fcele- ìo^tn duro lieta t mtritntia ceppite mèmbra 
fmJiiSpro* ****#*>" *•» animagaltam fetente ferire , 
pter pauperra- sAtqut Ix tculotmtorti claufuram tjuarere dtxtr*m 9 
mi Excni! C'»j*&ùiU*bitacrymi,, ^uniqueparatum 
Vis. 7 Opti- Scirtrogum.ltceat 1 * mtrbis finir tfeneclam. 
m \\ Xl *e R" ^ pratergladios aliquedfub Cafarefatum. 
bellis in Tum' Quid, vtlut ignarts ad qua portentapartmur > 
pta , needum ^y^ trahù* ufqut adeofoti avi Uhm armu 
JeneSuiV? wit " * T^e/cimm cuiu* fceUrisfit maxima mercet f . 
qoarfivi itiu^ ^ ^iV 4^Mff «/& M», / ntndum com petit iftai 
Fu* domi""* l6 Omnia pojfemanus. l ?necfa4, nccvinculajmrir 
inoriamur. Hoc 4«</*r« vttant. ' 8 J?At»i nn'A* l«/«r '* «*<'* 
^iJJfùm Duxerat t kicfocius.i$ Facinus quo* inquinai, «- 
efthocvorum? *Adde t quod ingrato meritori judice virtm (quat. 
unde^Tolli. »•/»*«'• *°imcimdg«$mmfinmweìi*t*tm. 
ter requiefeere, non duro folo ufque in cs»ftii« recumbere. il Non in 



vero neiciamu*, quanta maneant milite» piarmi a » qui Tel fcelefta lui ducis 
<ttde,bello civili fi ìem ìmponunt. 16 Etìam ip'um duccm de medio tollere. 
t7 Neque enim tcnemurjuref«>cramenri,quoininushocaudeaimit. t8 In 
bello quidem Gallico Ce Germanico dati»* e.i nobh dux: boc fufeepiftì bellom 
rìne imperio» nobis fretus , 3c qtùdni focil fìmus f 19 Qui eodem crirrine 
tenentur,9quales funt ic focii Ita lmpp. Leo & Auihereius in Cooftirutlone 



Cod.Jntt.Ji. Vi eos mttt far f.icimu enn^ummt fr ^uat»Mtro/qife fmihifmux 
€om$ntHr. ao Qui fòicunat fu* , con virati aoftrc f nella fcliciter gcfta 
fcrtaccepta. 1 2^0 1 



t l B ! R V, 14* 

» *Huf*tmm fiat offefuum. lìcet omne Dtorum ■ *f ^H' ac 
Obfequiumfpereu * irato milite, Cafat , SiciSiem 8 

? Tdxetit. tìdcfdtM % tetit di frutterie* firn fuam à nobU 

Caper at infefieque ductm depo fiere vultu, deferente ^e.* 

4 Sic eatj o S*pcr$ t * quando piétafif uè, fide/quo \ Non poteri» 
Deftituunt, mereffue mal» fperare rehclum eft j *u£$££: 
Finem civili fauat dtfiordia beilo, tur poeta, ut 

6 SlS," 1 » «•» M* ducem potuti tenere tumultui ! ^JbSìSni» h* 
Fata fid in praceps folittu demittere Cd far , j u * Intervenni 

Fortunamque fuam perfumm* perieula gaudens f l ro ™" j^* 1 " 
Exercere, 7 venti : needum de favi at 8 ira, ^ ubi inda- 

Expettat: medios prò per at untate 8 furerei- «» bu « jj^f 5* 

9 Non illk urbèty ftFoliandaque tempia negaffet , fn'pVtrUm & 

10 Tarpejamque lovis fedem, » » matrefque Stnatue, cive* <u° t » f r , 5" 
Pajfurafque infanda nurut. vult omnia Cafat d 1a& rebel- 
%,i fé fava peti > vult pramia Marta amati : lione militur» 
Milita indomiti tantum mene » * fanatimetur. Jjj™ civHl * 
Vfonpudet, heu Ca far, flit ibi bella placete 6 Non tamen 
Jam » ì manibus damnata tutti hot ante pigebit f*^'™^ 
Sanguinei? h* ferri grave ju* etiti ipfi per omne Suetonio) f>- 
Fafyue nefafque mesi la/Tare, & di fé **/tn€ arm'u «* ut «lerite* 
Fojfepatt: Uceat fcelerumttbt ponete finem. - dierint , nec 
Save quid infeq neri s ì quid \am noleniibiu infide ? fan» indulger»- 
SeUum te civile fugit. Stetit »f dggerefultue S'riSw^ 
CefpiliS) intrepidut vultu,' 1 * meruitqne timori eiiim ceffit un- 
«7 N«» ««/»**.• «r?«« *4tfi>4 dittante prof atur. *™fr™aZ 

gai mot/o in abfentem vultu, dextraquefurebat que etiam ob- 
Miletthdbei nudum> promptumque ad vulnera pe- V™ fem P£ 
18 Htcfuge, fi belli fints placet >enfe relitte. (&w, bui relLs tin- 

.quit Ap[>ia- 
nus) commotus Cattar , ex Maffilìa Plarentiam magna celeri tate foìicirudt- 
neque pervenir v te ad mi licei adhuc diffidente* profcftus , hunc in modum 
fari carpir. %~ Militum. 9 Neque enim rapina* rapcufque fuis negaflec 
fuo judicio quod illa improbaflet j ied quo milnum animos horum amore & 
deiiderio incitato* drtinerer. io Lib. i.v. 196. 11 Matrona*, & virei- 
ne* ftuprandas. 1» Pacem appetens, deteftata bellum fceleltum. 13 Mi- 
litibus, iifque feris. 14 Efle. i'£<wrt <r/M'{ Hlfpanis ufuatus. Seneoe T'iy»- 
teti ftjffè fine regno pati. Senec* icone. ». fot es Jote viro pati, & nofter infra 
1. 9. tua nefliiftne rive fati, ir Quo emineret.ad milite* concionaturus. 
16 Autoritate & majeftate verendu». 1 7 Diffimulato metu , inquit Fron- 
tismi l. 1. Strane, e. 9. 18 Pe&ore hoc meo reconde enfcm , debello 
quod adeo cibi diiplicet ,fincni impone. AU» 1^. Wtncjtt. 

G 3 ' i?«* 



15* L V C A N I 

tiofcln ducerr" ' Ditigitimbillet animos nilfertiter aufa 
lomii , nihii Sedìtto, tantumque fugam mtditatajmventut , 
guie r °de^we- ^cducisinvi&ittbus lajfata ftcundk, 
rei ignavof- * Vadite % meque meù ad bella telinquitefatù • 
2d < fogam° ,, ~' lnvenienthatarmaman$it t vobifquereùul/tt • 
quam ad bel- Tot reddet Fortuna vini, quet tela vaca b un t. 
lum pararlo- 4 *Anne fugar» Magni tanta cumcUJfefequunmt 
1 Hinc facef. Hefperi*tentis 9 nobUvicJeriaturb*m . 
fire.pcfttis ar- tf on * dabit impuljt tantum qua pr amia belli 
3 Facile in- *A*f*tat % & vt fin rapta mercede iaborìt , 
vernare novo* Lauri/eros nuli* Cernite tur vulture curt ut ì 
Zìr 6 V»defiaafenis.txkauftaau< fantine tmb* 
iQuibus vo» Cernetti nojlres jam plobs Rimina triumphot. 
JcJIm" vi- C*f* r "* n <"'r**™ftr*fintiriputatit 
deatis tamas Damnum pefft fuga ì .7 voluti fi cunfia nrituntur 
lui tì H$ pa nò: «•*»««..*■« ™f«nt pelago, fubducerefenter. 
rum copiai (è- N*a m«jjù ablatis unquam decrefUnt aquor , 

q*i Pompe. Gìuam nunc€refàt t aquis an vot momtnta putatis 

lucn fugienceir. 77^ , ,.._ .. ., « T - • r 

& prope vi- V Ila dodi jfenthtì 8 nunquam fic cura deorum 

**"•" » £ r .* d *" Sepremtt, ut veflra morti* veflraquefaluti {tur, 

futuro»* 1 mìM* ^*'* f* 1 ***» Procerum motus bac tunfta ftquure- 

tes belli jan. 9 Humanum paucit vivjtgenuu l 'orbis litri 

vlSorìa? fc UtK Horror, & orciai, mfirofub nomine miles, 

triumplii co- Tompejo certe fugeret duce» ll fortit in armit 

!!™ ,fa ! C ! n & Cafareis Labunus erat : nunc trans fura vitti 
parvo labore ' . ■ , ' * , „ 

in veltri ho- Cum duce palate terra* atqueaquoralufiraU 

c^StltET** ' * N " * M/,ir *"*' ^ M M / *'#• »« *'/* ' 
f Jan» praecipjris 8c quali perafti. 6 Vo» bello diutino fratti » fedpro- 
ptef perfidiai» viftrani inhoaoraj» turb*& fine nomine vulgo redditi ac» 
«lue in fecem plebi* reliti • fpe&abiùsnoi tiiumphantei. 7 Non magi* 
quam minueretur mare » fi fonres negarent ili i (lumina. 8 Cura Deum 
non tam diinitiit fé Se ad vilia deOrendit, ut veftrii rebus vacct 1 plebcm 
refpiciat : de principuro negotlU Dii tantum funt feliciti , ili» caeteroi o- 
mnes fervire volunr. 9 lta,in paucorum (hoc eli prìneipum ) utilitatem, 
esteri omneinalcuntur&vivunr. 10 Qu? me duce Gallò*» Germane*, 
Hirpanosdebellafti'i, rugiflcxJi certe , natttPompejuni ducem. adeo pre- 
dai exercitui cervorum leone duce , &c. 11 Labienui » legami raeut 
In bello Gallico * quondam fortis & ubique vidor * ex quo ad Pompejum è 
medefeceric» animo & fortuna fimul cum fide deficieni vagatur profuguS 
cum duce quem mihi prsttullt. De Labieni defedìone ad Pompejuni vid« 
quas Dio lib. 41. il Neque tamen melius judicabo de fide vcflxa quam 
t-abienl ; etiamfi ad Pompejum non defecerhii , neque enim ego illuni 
prò meo habiturui fiun 1 nifi qui aeas pane* fccutui fuciit. 

Hoc 



L I 8 E R V. , 5 , 

Kecduce me ferititi anifauit meafgna nlinquit, 
H{it Pempejanù tradii fu* partibus arm * > 
Htcnunauam vultejje meut.funtijì a prefetto 
Cura cajìra Deìt , qui me commuterò tanti t , 

Ken nifi ' mutato voluetunt militi, btttis. t Pirmioribuj 
HiU, s quanta Fortuna humerit jam pendere feps ^iribu» ex no- 

^4 me li tur enut\ ìfperantes omnia dextras ferreo. 

4 Exarmare da tur, qui bus hic nonfufficit orbiu * Quanta cu- 

Jam certi * mihi bella geram i difctdt te cajiris ; ^"JoJSSu 

Tradite noflra ° ihrit ignavi figna 7 Quirite*. cui modo foli- 

8 ^Ìtp*ucos,quibuih*c rabici auttortbusarfit. ÌZ^L^ 

Non Cu far ,fed poena tenet y precumbite terra : quibus focus 

Jnfidumquecaput, ftriendaau» inditeceli*. S« vfi^fX- 

Et tu, quo fele ftabunt jam robore Tajìra ceree, prò ftre- 

Tin rudis, fpecla pcenas , ir di fu ferire , nue n ° va ^ 

Dtfce mori. Tremuit fava fub voce minantis rando'^m ad 
Vulgus iifers:') unum quo caput t ammaina juven- manum & in 

#-i , promptu me»* 

t /"* ceiettabund» 

Privatim fattura timet: ve/ut enfibut ipfts i* forumque 

Imperet, invito moturut milite ferrum. t^raerVSS." 

lpfe pavet t neteUfibi dextraqutnegentur fio abfjue 

Spcmdwut & n jugulos,hon tamii prajlttit enfi*, erat omnia » 

me fperare. 
4 MuTasfaeere. « Empbatice, non vobia qui me deferii ifti«. 6 For- 
tibus i namque vos ignavi eftu. r In alia feditione , ( ref. Suetooio ) 
ardente tunc in Africa bello * miiitei miffionem & premia cum ingenti- ' 



bus mini* flagrante* , una voce» qua &àritcj tot appellar at » tam facile 
etreumegk & flexit > ut ei milites eflè feconfritim reiponderint.: & quasi- 
via recuiantera in Africani fmt fecurl. 8 Paucos mhilominus retineo, 
neque ego tamen , fed poena» fediiionis hujus autor ibui infìigenda» uc 
cxemplura ad novos milites tranfea: * qui difeant capite flettere fcdiricfos r 
ipfi fimìle cxpeftenr fupplicium » fi quid fintile deliqi.eriitr. Gratini expomt. 
Difce in poena , quod in predio ufurpes ferire 3c morte.n contemnere. 
9 Unum Cxfarem rimuerunt , quem facile f uè rat in ordinem redigere « fi 
ab eo receder ent , perinde ac fi lofi enfes imperium ducis executuri ruuTent» 
renuente & detreftante imperium milite, io Ad interficiendos eoa 

Sui mtfiìnnem & pacem optaveram. 1 1 Nonam legionem , apud Piaceri- 
am»totam cum ignominia miiTarn fecte : segreque poft multa's & fuppH- 
cespreces, nec nifi exatta de Ara ti bus poena, reftituit. Suet. in Csefare. 
Non* legionu,quae feditioniscaufam mprimis praftitit, decumatione confti- 
tuta , gemitu ah omnibus edito > prsetores genibus àffofi venìam fuppliciier 
ab ipfodepofcebinr, Carfar tandem vix ira pofua, hoc concpffit i.t C dun- 
taxat » & X A feditinni,- principes ab omnibus eligerentur , Se X LI ex liis 
à csccer» felcdi fuppUcio afficerentur. Apn ». de bello civili. 

G * l %* 



i t V C A N I 

*ihii magii ' *M m *S" » *Jflu** fitto* i**mpirdtr§ mentis 9 
mit. quam ^tq ne perire, timet. tam dir 9 f aderii i8u 
nJITeluI ^ rM f wl ''^ w ?»<w^ placate juventmt. 
xtù velfe- Bruniufium % decimu jubet ì h*nc a: tinger* 
iam animi €a fl r i f 

mene, vel -,_ a , w . 

ipfo rece- « canata* remare ratesj quat 4 4V/«j Hydrus > 

«»• +Antiquufqui 1 Tara*, fècretaquelitera 6 Lene* > 

n iTmeri*. S«« recipif>Salapinapalm t &fubdit**Sipus 
i. Et fati» 9 Monttbus: ^AufonUm qua torquent fruttfn i" 
idemlongù M- . J * ° 

lutane, fi ram, 

dolongiru- Dalmatico Berea.CsUbreque ebnextm bufiti 
!*" armari ^PP uius ^driacai ixit Gargano* in undat. 
diebui fine * ° ty/« petitirepidam tutu? fine milite Remane > 
* nfi - Iam deftamfirvire »' fra ; popu'eque precinti 

:eft, exer- octucet indulgens, «* fummum Diótator henerem 
•»™j • Centigit, & » 3 latesfecit fé Confale l *faftes . 
rius^Cala- ** N««f«« •»»*«* VtCVJ , ^«r JlfcW /4M t impili 

ituìnT* •M* n ti m *r deminii t h ac primum repperit Atti , 
Urbis 8 a- Q*ajìbi ne ferri jus ullum £e/ìr abefet 9 
laUpu^À- ** «T**** voiuit ' 6 gladìis mi/cere fecures. 
i«npp An- %Addidit ir l6 fafces aquilis, ir '? nemen indili 
•aHs mere- Imperli rapiens, l *fgnavit tempera digna 
io fu ra. nMcefia nota. nam qui melint Phar/àltcus annui 
! Ti U " tU rb« °*/*^ w/ *' •^ l >fi*gitfilenui* campus , 
Gargani , qui Apuli» moni etti hinc Auftro è Calabria , inde Bore» 
al maria flanti expofitus, cui fubjacens promontorium In mare Adria- 
im extcnditur. to Caefar compofita fedittone , fine exercitu Ro- 
ti contendi i. ti Paci i autori C sfari jam togato, ti Ncque Se- 
u, aut Confule illum deligence f feipfum DiSatorem nominavi! Cxfar, 
lecima deinde die Dittatura fé abdicavi! . poftquam (e & P. Servilium 
E crea/Ter. t] Ironice. 14 Supraverl. f. ir Namque ab hoc 
10 . qua Caefar , ne quod (ibi ferro faeviendl jus deeflec « fummam impe- 
poteltatem confutami adnexult * invaluere otnnes fili tttult quibus ryua- 
Imper. aflenramur, cujnfmodl fune » Drnu % femper A *z*ftttt » 'Pater pa» 
r , fundatar %*ictu , Do minta, £•<:• 16 lmperatorum infignia intigni* 
Confulum. 17 Confulis aut etiam Impera toris t cuoi reftiut) appd- 
iuseflet tyrannua. 18 Signavitannumfuum csede Pompe]i , ever- 
le Senatus te liberta ti s 19 Hinc pofteaquam ad unum Caefarem cun- 
fuerint delata • otnnes maiorum ritus&difcipKnain creandis magiftra- 
\s fublata fune. Imaginaru quaedam Comittorum in Campo habecuf fpe« 
( t eIran tur à praecone rrfbus , ncque tamen conveniunt aut admittuntur 
Jiftlnfta fuffragia,rruftra in eiftas comlciuncur cabell x»fi quidem Impera- ' 
vel ceacuriu commendat vel ipfc defigaac «tacque quetn volt Coofulem. 

£l 



t l B -E R V. 
Et non admijfa dirimit fuffragia pleb'u , 
H>ecantatque tribw, & vana verfat in u*na, 
} e t{eo taluni fervore licet: tenat augure furia, 
£t latajuramur aves, b ubo ne fìnifiro* 
Inde perit primum quondam veneranda * potefim 
lurti inopi: careat tantum ne nomine tempue , 
3 Menflrum tnfafios dijlingmt fecula Confiti, 
Hoc non 4 Iliaca > numen qued prafidet >Alba 
* tfaudmeritum 7 Latiofolenniajacrafuba&o 
yiditfiammifera confetta* ne èie Latina*. 

Inde rapìt cut fui , & 9 * aua pieer -Appulus arva fi «dhibean- 

««.*. ■ é* • j ' • i i • ■ i tur. rum orn. 

JXeferutl raftrut & inerti tradidu nerba , 
9 Ocyor.& caUflammki & tigride fotta 
Tranfcurrit; 10 curvtque tenoni ' ( Mi ne j a teda 
Bnundufiù ll claufat venta brumalibu* tendae 
Inventi, ir l * pavida* hy berne fiderò e iajj 'et, 
Turpe duci vtfum efi, rapiendi tempora belli 
Jn /ignei extffe morae, portuque teneri , 
Dumpateat tutum vel '4 nonfelicibus aquor. 
*f Expertet animo s pelagific robere comp/et : 
Fortiut hyberm flatus, ceelumquefretumque 
Cum capere, tenente quam quei incumbere cortes 
16 Perfida nubiferi vetat inconfiantia veri» 
'7 Hoc marie anfradutslufirandaque Ut torà nobi/> & auspicata, 
,. ' . * Confularl». 

autontate Tua acjure privata. 3 In breve tempo* , fenosmenfe». binor, 
fingiilos, creatus Cof. Hoc enim fub Impp. poftea foSitarum raeminere 
Siieton . in Caligala, Claudio, Nerone : & Taciti» 1. 17; de Ochooe. 4 Ab 
Afcanio Trojano condì est. y Jupirer Latialis» cui quotano» novi Cofl*. in 
monte Albano Latinas celebrabant de no£te feria» in memoiiam federi* 
Inter Tarjiuinlum Suj>. & Lat. renovati. Macr. L 1. Sat. e. ié\ 6 Indi- 

fnum facrìs , qui Latii liberratrm non defenderar.. 7 His reb. & ferii» 
atini», -corniti ifque omnibus perneiundis X L die» tribuit, inde ab urbe 
proficifeitur , Brundufiumque per veni t. Com. 3. ci* bel. fc Per Apu-r 
liara inculcam, 8t herba Horridam reli&am. 9 Hyperbole de tigri dis, ca- 
tulis orbacx , velocitare, vide qua nos ex Plinio & Solino ad 18 ep. Man. L, 
fpeft. io Lib. 1, v. 613. 11 ACretenGbu», quibus Mino* imperava, 
condì» ut l.i. v. 6io. 11 Non tentandas navibus. 13 Tenipeftates hy- 
betoai minante Uelphino oriente cum Cane matutlno. 14* Pompeiani»., 
*el ahi», quo* minu*relicesjudicabat quam fuo*: if Hujufmodi oratione* 
confirraavit milite* fuos ad mare tentandum, fuafitque ut impedimenta iit 
kalia relinatttrent ,ipfì etpediti nave* confeenderent , &c. Cora, civili* bel. 
li 3. 16 Propter ventorum crebras mutatione» fub incerti* vernis fideri- 
bu*. 17 Neojiej>er circuitum iter eft , unde *pu* fit variii venti»: fed uno 
tantum conitantl. Aquilone tamen commodior erat Aufter , quod teftatuT 
Co», devili bello l.Jùclh iaquw, v&tflrwn* &> Increotét vtufter, 



Ut 



1 Prevaricarti ■ 
etiam omni 
jure aufpicio* 
rum. Neque 
enim» prò mo- 
re veterum , 
adhibentur 
Com iti il cen- 
turia tis Au- 
g urei tre», qui 
co?lum&ave* 
obfer venr.au r, 



tur , cum prò* 
ptet Jovem to- 
na ncem , ful- 
gurantem- 
ve aut in- 
fluita aufpi- 
cia cornicia 
impeci ri opor- 
teai i difliaiu- 
laat tamen fé 
r.on audihTe 
tonitrua , & 
quaecunque 
mali omini» 
apparuerinc 
auguria pa- 
rati funr ju- 
rare I*ra effe 



154 • t V C A N I 

Ì^^SeÌnBifluau4 t feloque aquilone fecondi. 
Incline? rum* Hit uxinam fummi « eurvent carcheftà mali , 
«ammalipar- incumbatquefurom. &* Graia ad mcmia ptrfiet* 

ICljl • QUO VC" -*%.***••->. «.. f * w 

lum attolHtur. * ^iS Pompejant Phaacum e Utero tota 
f E ?j dad ? n , um Languida ja&atit comprendant carbafa remò. 
/ónj^ab Hs **»»/> ;f '' <?*« Tentimi fili ce $ vincula prora*. 
Corcyrenfìbus Iam ductum nubes , & fava* perdimu* undae 
Sfufir re™ * Sfatta prima poli tbabo Ubante fub undaa 
nuerunt, con- Uxierant» & * lunafuat jamfecerat umbra» s 
ili!s n cr.lTa^ Cumpariterfolvererates, Uffa uè rudente* 
Apolloniam. Laxavere 6 Jinu4:& 7 flexo navtta cornu - 
i l?o C re P Dy?!: 0hii 1 ua * Uvè P ede c*rbafa, fummaquepanden* 
ihachino tri* 8 appara velorum periturat coUtgit aurat, 
reme* invadàt Vtprimum 9 Uvior propellere linteaventus 
noftras onera- t -^ •* • ' 

Tias venti* de lnct P u > t^tguumque tument\ mox redatta mah 

ilK r lM 'u ** n,ediavn "aderì ratem : terra querelila 

^aSTSST' N<w ***' 'pf*fi**ip*pp" , *** w« M r «° ««m. 

Uiw,iw^r*. " v£quora lenta f acent alto torpore legata. 
*&£L TÌ * 1ÌU1 Ìmm9tÌS ^firepaludibus unda. 
*»?e7<tvtftr,fc Sic fiat iners Scythica* aftnngent Bofpborut undas, 
¥1™™™°$' Cmm R l * lie retinmté /return non impulit Ifier. 
<He Non! fin. ton*t n f ume Jig*l* tegit ut nuore: 12 idmprimit mnda, 
Ln ? "f fo,v!r * &<p T * n <tit quafunquerates: »? nec pervia veli$ 
legionjbus^ 11 *^f*orafrangit eques t flu£ì*quo latente fonanUm 
poftridie ter- Orbita migranti» fundit Maotida '4 Befi. 
"Safcxlce- *' Savaquies pelago mmftoque ignava prof unda 
»unjoruni,&e Goni. civ. bel. e Notano tempori* vefpenini. « Velo- 
caci a* ¥* tcd - W* vela * 7 ^bt'q»»» «n lotighudinemnavlt velo , ad 

apiandum flanrem a latere ve*itumremittentem , eornu antenna? cum pe- 
li*? £'* ,mo Ml V a ngulo.finirtr producutic nauta? , redufìo altero, ihtj 
tati / t rbordtaek ' 8 Lintea fupra antennam & acatium expanfa. 

™PI*"< * <X pa rum crebrefecns. io Venti natus, qui nave* à- terra dedurre- 
"t, remittit deficKque. 1 1 Jamque malaria tequor ftcrnebatur , bceabntd. 
«wud aiiter quam gelu aftringitur Pontus Euxinu» , quem ncque emittk Bo- 
ipnorue Thracius , neque impelili Ifter Mitìuens feptero ofttis. 1» Aftrin- 
f "j retm *'que. ij Pontut & Mseoris palus , modo navigli* pervia jam 
indurata equuibiu, curribus «e plauftrù folum prstftant , orbita autem Tefti- 
gum rotai elt, ipfa rota, Synt currus. 14 Beflbrum populi Thraci» ad i«- 
nnum montem. ic Ifta tranquilita* ftagnantii maris Cafftii magis»dTer- 
wee >ncle»en* quam favlflìma tempeft.»» , inftar glaciali» mari* > Pontiq«e 
gnu conltria, nocfcrvanti*curfui viciffirudines ;non «ftu fluit , non recì- 
proco fluxu retìuxuque aftuat , non ex undarum motutfolls fplendorem & 
imaginem vibrar. Soht rmagtnrm hnti fretti Lunam ejìtfolunt ^ref ««matte 

-teiwiw «Monttm marta Ctfarumtturnamm^at'm*. AffUmlsàt. 

il*- 



L I fi E K V, t S r 

Stagna. * jacentùaqu* veluti defitta rigtntt l'Inter 

u£quora natura ceffant, Pontufque vetujìae w&!mu 

Oblitus fervati vieti \ non commeat a fin , * Obnoxte 

Non horrore tremit ; non Selis imagtne vibrau i" Hoiìites 

Cafibm innumeri! fix* * patuere carina, Pompejanas , 

Mine 3 i n/rjf «j c/o^x, & inerita tonfis l7rit«e%«T 
tyé.quora motura \ Sgrava hinc languire profondi ftantiorcs. 

Obfefàs venturafamet. f nova vota timort ♦. Si diu "■*■ 

* J > a r, . • /. «"" cranqiulli- 

0«»t mvepta novo , flu&ut, n t mia ftj uè precari U te decine* 

Vontorum vires, 6 dum fi torpentibus unda rentur.gravis 

Excutiatjlagnis, frjit mate, nubtla nufquam , « Tempefta- 

Vndarumque mina : 7 calo languente, fretoque u« exopiantia. 

8 Naufraga fpes emnis abit. fed noQe fugata i^T^oI 

9 Lafum nube diemj ubar extu Ut * tmaque ftnftm re ftagnar ere- 
Concufit pelagù »° movitene Ceraunia nautit. ««uram exc% 
sTiu/c rapi capere ratei» ' * «rfis* aquora tlafftm teturque ven- 
Curvafiqui, qua jam vento t flucluquefecundo t J\ mt \ 9 
Lappi ' * Palafiinae » * «ncù confixit arenai, quiescenti bui*. 

*-» Mm afuctf Wif /«»#« con/i fiere ttfirit nubibus nuf-^ 
T«t7«J • $*<«« velucer »f Cjenufui , ^aam m*//iar ?ìbu?.*S l TnvmT 

■f %Apfus fuque meius 

Certumeunt ripit . * * ^/)/5 £f Jfarc c« f r «4* o* Nu'bibu* 

Caufa palus , Uni quam * falUns egent unda. * obduftufn. 
•7 *At Genufum nunefole nives t nuncimbrefotuts ^ìr? moine* 
Pracipttanr. ' 8 »f««rer /*»£• fignrgite laffat , movexi vide- 

5*4 minimum terra vicino Utero noviU ì™™^* 

J/«« Fortuna loco tanta '9 dna nomina fama agirarennir. 

Compofuit : "> miferique fuit fpes irrttamundi , }^ f J^ 
Pojfe duces parva campi flatiene diremtos [urgente* coe- 

*» sAdmetum damnare nefat. nam cernere vultus » Pf» ««"pellet* 

I» Pahtfte* urba Urico vicina prope Ceraunia, ad entn locum qui appella- 
ti» Pharfalus, omnibus navìbus ad unarn incolumlbun milite» exgpfuit. lib. 
5. de bello civili, i) AncoTÌs. 14. Eo tempore Pompejus erat in Canda- 
*la. Audito vero Carfarern advenhTe & recedine Oricum & Apollonia m » 
Dyrrhacbio cimens appEopcrat, Celar ad fi. Apfuro caitra pofuir JPomp.txans 
flumen. te Macedoni* fl. 16 Apfus * lenicer fiuens ftagnat, ideoque 
navigabili! eft. 17 Genefus torrentìor eft rapidiorque propter nives folu- 
tas quibui augerur. 18 Neucer fl. procul à mari oricur. 19 Ca>rarem*6c 
Pompejam. io Jamquc omnium expeOario incaflùm «Air : fperaveranc 
Cflitn fore * ut duces liti, fi quando in mutuum alter alterili» confpecìum ve- 
niflct* nefariure hoc bellum iqiprpbarent. il In proclrìftu quali, & ante 
oculoS'Utriufque pofìlttoi. 

g 6 et 



i 5 5 L V C A N I 

i Ex qoo e- Et vetet audire datur.' % multefque per anno» 
ni minica cum Diltflw tibi, Magne, fi cer, pò fi * pignora tante , 
SS!m£ %«"" tnfaufiifibeUm, mertemque nepet* , 
HU in mar ri- 2> ntji T^liaca prepius nenvidit arena. 
!fa.C?arGu* 5 C«/iri> attenham mifienda ad prati* mentir» 
lift obtinuit, Ferri mera* fielerum parte* jujfire relitta. 
non c00 j'f£ Dutttr erat cunclu andate sAnunms armis , 
fcpompejum ♦ lam tutu civili meditatiti Leucada belle. 
qujmjiic^niG f lllumfape menù Ca/kr, preabufque morantem * 
mopofteaci" Evecat: mundi tantorum caufa malerum , 
putejus obla- 6 jjhurf Superes, & fata tenes f Jùntcatera cuffie 
rum confpexe- ^^ me9t f ummam ra p ti ^ p r9 f feTA fcft 

» Nuptiai 7"<! pefiit Fertuna manum. 7 num rmpta vadofis 
Pompeji & Ju- Sjrtibu: incerte Libye net dividit aftu ì 
vida aborrum hiunquii inexperte tua credimus arma profonde? 
fccit _ mort " a ." Inque neve* traberù cafiu? ignave, 8 venera 
atimui *TÌb. i. Te Cafar^ non ire y jubet. ortor ipfe per hofies 
wf. ii j. 9 Tercnfi media* alieni juris arenai* 
politi* "militi- Tu «1(4 c«/?r« timesf pereuntiatempera fati 
bus eadem no- Cenquerer : in venta impende veto, fret umane. 
m?f«r«*BrunI N* retine dubium cupientes ire per aqmer: 
duiìum, qui- Si bene net a mthiefi > IO ad Cafaris arma Juventus 
fegione^u?-' ***/"*" ™ffi vlet.jam » « V.« i./.rè 
tatufq; uanf- Vtendum e fi: non ex aque divifimus orbem. 

CSV eu£ *>' r * W C «M»« »«i '•'*/*«< 5e»4/l« , 
cardior adven- %Aufiniam tu filmi babet. his J1 terque, quaterqut 
iH'beUa^ST- '' V9 ù1>mexcìtumpejlquamcfjr+revidebat 9 
rum remore- D«»» ** fi deeffe Dei/, at nenfibi numtna t credit: 
b *« r * r L » ^Spente per incantai audet tentare tenebrai > 

4 Hic fubju- r * 
Ilo C*f. exer- 

eitatus edoftufque bella m trattare civile, quale & ipre piftea mover ic 
con tra O&avium Auguftum» in quo vittu* ed prope Leuca. (ib. i. veri*. 4}. 
♦ C«far , inquit poèta » indignabundus Antonii moram hujufmodi ver- 
bi< fecum ftomachatur. 6 Cur belli exttum reaioratis? 7 Num 
tibi iter eft per mare perìculoium longum aut ineiploratum? non eft. 
8 Sequi. 9 Appuli • fiitque ancorai in litore ab hoftibus occupato. 
10 Milite* mei vel è certo naufragio cnaranres ad me trajici gcftìunt. 
ai Qnam m ibi dolor extorquer. 1» Scptus. 13 Antonrum invocatum, 
quem interea Libo Ponpeji praereftus cum clsuTe L navium » inful» qtw 
contra Brunduiìnum portum eft , occupata * egreflu prohibuit. 14 Se 
negligere rer^m bene ger»nclaiumoccafcon«»àDUioUla tal, Deo» fuii vo- 
ti» non dteflt. 



tlBIH V. 157 

£uod ' juffì timuere>f return * temeraria prona* , Ancmiut 

Sxpertm tefftjjb Deo: 3 fluttuane ver onde t Gabinius, * 

CUflbm,+oxiguafitratfuforaroumna. S5S/J5L 

♦ Sol ver at armorumfeffae nox languida tutM i ter mandatimi 

Tartaquiesmifirù, f in quorum feQera fimno Jjjjjj* eToca " 

"Daf vires fortuna minor. ° jam taSiraftlebauti » ftultotiea 

« r«rrw ;<«a» vigikt commoverat horajkundet j JJJJ"^. **£ 
Cafar fi Ilici to per vafiafiUntiagroJfu . fife temer»-" 

7 Vixfamulu audenda parar; cundifque reliSié, rla < JJj*' 

£0/4 ffaef Fortuna comet. tenuti* poÙquam \mSnFu\ 

Egrejpee vigilum, * /ootim cedenti* membra ìnopiam na- 

Tr«.//«f>, V f «41* tsàteauod falere poffet i S^g» 

L/fer* c*r»« »° /ejr* > primi faue invenit in undk Brundufi» re» . 

Rupibue exefis hmrentem fune carinam. fefèréucSar 

Re fi ore m, daminumque ratufecura tenebat mone impa- 

Haudprocu linde demue, • ' »en «tfe rebere futta^ '»«« . "»- 
« » .. a -f • ti' quam nun» 

òca * jteriltjunco, cannaqué tntexta palufirt t C tui, ad artef- 
» 3 £* latue inverfa nudum munita phafelo. ■*«**» «», 

lT«c C*/ir 6« tera^manu quaffantia '♦ fe#»m ria m°ari, nofte 
Limino, commovi t. meJLi confutati ' ? +Amyclai> concubia, 
£*«» Ì4Ì4/, aiuterò, gnu nane mea ,6 naufra * lo SSaS" 
£**, inqutty folw «re i«i- 

T«&* /* w ? aut quem neflra Fortuna coegijb J£',V b ai J ^£ 
%Auxilium aerare e afe? Sic fatue, ab alto, lembo» Dio * 

i7 ^ere, .'"/«mi tepida fubUto fune favilla, Jf/JJj.J' 10 * 
Stinti llam tenuem commotos pavt t in ignee» ade beli e ci- 

Secmrue belli; pr*dam civili bm armit vili nari duo- 

_ — V ... ^ . mi decim remo- 

d«* non effe cajae. '? wf« tutafacuUat rum. Fiutar. 

in C*f. 



4 No&is notatio. f Quorum , quo quifque fortuna eft minori, eo arltiori 

-«omprciftis fummo reficirur»ut infra v.f 17. ©" Altiffima per cafra auie»,fub> 

fccunda neùìi vigilia.è cernii in terna* horai relevatU fingulfc. 7 Faci dui, 



quod famulcrum nemo aufus fuiflèc.Plutarchui reftrt Carfarem fervili habi 
tu diffimulaffe fé, Appiaous, prsemifhTe eum area fervo*»qui raten appararent 
libi tanquani Carfaro nuncio. 8 Militum fomnofopitorum. 9 Inique 
tarocn fereni vigilia* adee fecurai» imo negle&aa. io Luftrat. pcrcurric. 
1 1 Nulli* lignis fulca. t% In Aerili Colo nato. 15 Cujuslatut inverfa 
cymba mumebatur. 14' Tenui quippc adniniculo ruftum. if Navi» no- 
'men. itf E naufragio • eredo , enatans. 17 Thoro ex alga Acuiva. 
18 Sufcepit funera in quo fervabatur ignù » arida àrcurn Nutrhnntta dtdit* 
r*fmu\tu in finàte flammam. Virg. x Aneid. 19 O paupertas, incolumità- 
rispignus! Deorum munus ! cujus quanta (it utilità» aciciunt mortalea» 
Wn'jtiM ii" Cemn %w pV't'rtif» « c - HeHod. 

G 7 ?*** 



15* L V C A N X 

i Major* pw- PauperU y angmflsque Ures! omuncr* nondum 
mcàeiSmi Per Intellt&a Deumt quatti hoc contingere tempi*» 
oprare Uceac. ^Aut potuto muriti nmiio trepidare tumultu 
fpewndÌ« Cafarea pulfante manuì tum pofie reclufi, 
ampi idi ma. Dux ait: Expefia l . votk major* modeìiit» 
JLr N pofttae a Sptfque tuat laxajuvenù, fi juffa fecutue 
viftum fcapha Me vehit tfejperiam, 3 non ultra cunei a carina 
I°Qi3JÌ*axai' Debebu^manihtfqueinopomdùxifefeneclam. 
Soum ad ca- 4 Q{e coffa prabere Deo tua fata » volenti 
£*&££ ^»&»ftosopibu*fubitùimplereT>enaUu 
Fortuna: mlf- Sic fa tur: f quanquam plebejo teaus amtttu, 
fjlia.quin pan- indocili/ privata loquu tum pauptr +Amycta* e 
nuislaris rei 6 Af*/M quidem prohtbent notturno credere ponte* 
pente Sctan- 7 ?$am fot non rutilai deduxit in aqmra nubes, 
?omniSmad- 8 Concordefque tulit radio*: T^oton altera Phabè, 
mùTurus au. ^ Itera pars Borean diducla luce vocabat. 
"rem* ?""* 9 Orbe quoque exhaufiut medio , languenfque re- 
j Utcunque Speftanteùoculos infirmo lumino pajfiet. {**JFit% 
(«fte PluìS- Lunaque * non gracili furrexit lucida corn». 
cho)vel plebe. l » +Jut orbumediipurot exeja recefius : 
jo mmciunt , % Ne fa^ re fl tonnata cacumina cornu, 
menticus» non ■ . , . . • 

tamenpotuit »? Ventorumque nota rubutt: tum lurtda paBent 
nonmagnifi- Q fAtu li t v ultufub nubemtriftititure. 
ca & fplendi- ... J 1A ,. • .« 

da loqui. Sed miht nec motut nemorum , nec »♦ Ittoru tam % 
«Plurima he- ,y ^ e c placet incertu* , qui provocai aquora, Del- 

ftatuin prò* phin l 

gnoilica ve- 16 J ut ficcum quod mergui amat : quodque aufa 

tam me notte 1 

ferolmm Ire Volare 

fcrmistunt filvtre ftatm. Nofterautem Tuo more figna omnia congerie è 
Vìm Geor. accerfiti* qu* oc ipfe debet Atati «-ly*»»** 8c «*««/* mt. 7 Sol 
eniai occidens fi rutilus fitiaut rubefeentibuscircundatuf nubibus.feremta- 
tem trattini fpondet. AracVir i.Geor.PUn.l.iJc .ult. 8 Tgc concordata 
ra ut 1. *.v.ar. monuimus. Sed denjà tnter tmbtlafere Viveri, enanpebant ra- 
da, bine ad àuftrum» inde ad Boream fparfi. 9 Medio concavu* *tfu« , & 
fulgore dcbflls. 10 Obtu/ùper cojlumcornibMibatjip&Ktmrt mfimn.Ant. 
Stmerumobicuro cvnfrcnderit airaxorn», &c.\ ; Geor. 11 Nec darà & nu- 
becuìis vacua in medio orbi* fui receffli. la Refupma Luoae cornua plu- 
viam ab Auftro praefagiunt. v*r**» è\ »<W Arat. 13 Vento remftr rubet 
aurea Tbabe £ Mtufi'tV'Nt n»iw*«™f • rub,cunda ftar - H R'fi**ntta ungi 
Lucrami/ceri* nemorum mcrebrercere mnrmur.Vìr.1 Geor. i*-'*** *•'- 
>atf - , c Cernia Uelphinorura lafcivientlum curfu» ventum ab Illa parte 
pr«n unciat • incertu» , ventoa diverfoi . 1 6 $Jj»m medio etltrts ruetUM ne 
ayartmtrsiClamoremqut fermai Utora, * tAtdt* 



L I B E R V. *$9 

* .Ardeafublimu penna confi fa* natanti: * Neta/iue ■ 

3 Quodque caput fpargens undu, velut Hcupet ^S£^ 
Inviabili grejfu metitur Ut or a cor nix. (imbrem, tamJi#r*oo~ 
Stdfi magnarum pofcunt difcrtmina rerum» %!mZ£jy*7t 
Haud dubitem pr abere marne»: vel Uffa tahgam »•».' *fyfji §Y 

4 lufia, ì vel hoc potiu» peUgU* t flatuf% nega bunt. ''£&**>**• 

Hacfatur 9 Jolvenfque ratem datcarbafa venta: % <jMetap&. 
+Ad quorum motu* 6 non fòlum lapfa per allum Lenite» to- 
+A èra dijperfò t traxere cadenti a fulcos i^Cw- font per 

Sidera: fedfummu etiam quafixa tentntur Bora eormu 

+Afira polis,funt7 vifa 8 quatì.niger infictt horror ^Sh^pSum 
Terga marw. Ungo per multa volumina traftu cerne* rece~ 
*s£fiuat unda mtnax: * fiat ufi} uè incerta futuri, ^j; ^ic^i dl " 
Turbida teilantur coneeptot aquora ventot. %«V« »*«'- 

Tunc re&or ' © trepida fatur rati» : sAftice favum «•£■ ^«Jj, 
guanto. paret pelagm : Zephyrofne intendati «ji n£ut* i'£«-* 

Euros ^lai ,&c ' 

Incertum efi:puppimdubiutferitundiquepontut. * Pcr'màru 

I ' Sub/bus, & calo Sotm iti. Jimur mura penti v ^. Coru P , ?V* 
Cenfulimm , Cori verrent mare. 1 1 gurgite tanto 9 £<,.•'" JjjJJÌ£ 
Net ratti Hejperiat tanget ' 3 net naufragut orai, per me , quo 
'Deaerare v,am t & vetitot convertere curfus "JJJ" m ^ 1 ' 
Solafalus. Itceat vexata Ut torà puppe * Non ili», 
Prendere, ne Unge nimiumpt proxima teEm. SSv3555g 

Fifiu cunóia fibi ceffura pericula Cafar, deriderunc 

Speme mina*, inquit, *+pelagi, ventoq uè furenti 5fr^j£lf ed i* 
Trade^finum* Italia/» fi 16 calo autiere ree* fot, bafeere vide*" 

bantur. Stft 
etiam fi tlìa» , vento impendente, lidtbit Trachej cttìo libi, m* fui «/tra p*'- 
k*fi*i , a V «Vi>( iteraci. 7 De cethfiellafirtnt » Et fi non ceaJk ,/e- 
tt.it ctcìdijjè yiaeri. Ovid. Metam. i. vide Meteorologo*. 8 Fropter 
venti intermedi'! motum. 9 J£quoradiverfì*ftatibu$ agitata teftantur 
diverfes veotos imminente*, io Hyfctlage't re&or trepidu* rata. 

I I Nubes agunrur Noto : mare nutrmurat Coro* |o.Rurgerfiui lib. i. var. 
left. cap. is. ira difpungii tegicque, Nabtbus & tetto Niuut efi : fi mwrmura 
fonti Confit£mm t C»ri.^tjiiet mare gnrgke tan/o*1(ec ratte Http, ri Tem- 
periate. 1 5 Neque etiam naufragi appeltemur orse Italia * fluftibus te 
venris adverfantìbue. 14 Hacc mari fafta refert nefter Se Suetoniua : fed 
Plut.Appian.Dio in fluroine Anio,ad cujusoftia,cnnt seftum mari» & tìoftoa 
occurrcntes nulla vi aut arre gubernator fuperare poflèr» navim retro verte- 
bat. quod confplcatus Carfar. felpfum aperuiti JJc manum gubernatoris atto- 
niti prehenden», A£*aMmjn^,boKe^,audaf?er ferge^i téme ouioj nomi 
Ca/arem reti/ & Cafitrk majortwum. 15 Vela. 16 Vento probibente. 

» Uà 



tSò L V C % N r 

i Cuì"^ ' Mepete.foU tibi caufa hacMijufi* timerit, 
tkur acque VeHorem non nojfe tuum $ quem numina nun~ 
expeftatur, ^ Mfn 

melTratem. Defiituunt\ de quo male tunc Fortuna meretur, 
J^Infcftawr * ^ Hm P^^^venit:medideperrumpeprocellét 
ì&.pleftùur Tutela fccweme*.l cali ifiefretique, 
pelagu* no- <X, n pupp'u noftra labor efi-A hanc Cafare prejfam 
j^uW ** fl»8* defendet onus. f nec Unga furori 
' intenditur à Ventorumfsvo dabitur mora ; predetti undie 
«?àm. Pen " 7 >? 4 ****>»" fi*&e manum:fuge * prexima veti* 
a Cxfàr ve- Litora: tum 7 £4/06» portu te crede potitum, 
,iWo«tobic 8 Cumjem non poterti puppi , nofiraque faluii 
cymbam,quafi altera terra dati . quid tanta firage paretur 
wSI3| l,ll v"de / £' Mr * ,? quarit potagi, colliquo tumultu 
C1.V. I. Sei- 9 gj*id p**ft«t Fortuna mìhi. JO 7{on plura locuto 
S*"' d | U - U ^ VUÌ f %t ié,cens ?****!& P U PP* rudentes 
ta y »ro%. c?i"r Turbo rapaxfragilemquefuper volita» ti a malum 
« ftec dura- pW* tulit: fonuit, viftu compagibM 9 l » a In tu, 
JlftÌs U h*c?" /nrf * r " ,M, ' ir ' * t0t9 c °»ùt* peritula « l »»»<fo. 
6 Epiri Ut. TTimu* ' 3 «£ Oceano caput exerù sAtùntee* 
ft£i C*r, movensaftus : j«« tetellenu furebat 
è re mea eli» Pont tv, & infoopulot tota* erexerat unda*. 
uc^etamuT Octurrit gelidu* Boreat.pelagufqueretundit: 
5tùT P oppofi- E* dubium pendei vento *4 cui concidat, tquor.. 
tum , id eft 5^ Scythici vici* rabies ^Aquiloni» , & undae 
•Sui.™ Torfit, & »f abfirufax penttut vada fedi arena*. 
9 UtBnrftet 1{ecpoffkrtpùntum Borea* 1 «ad faxa, l 7fuumq*§ 
Sem 'naviga- Influì** Cori frangit mare: motaque pojfunt 
. v tionem,claffi- *s£quora l *fubduliu etiam concurrere ventù* 

ST^mJC" *(?" €nri "W § min4t * «•■ tmbribué atrum 
peftatem non vuoiti j acuì fé t{otum 9f u b carcero faxi 
f^ a defCTere Crediderim:cun£io, foli* de parti ruontes 

io Ta&*\a- 

Bantijltiaai Aouikne procella *elitma<her fa ferie, u Cymba. Il Ab 
©mni cceli parte. 13 A mari Atlantico Conia fiat ab Occafu folfti- 
tiaV » adveirus Aouilonem. 14 Cui pareat , cui fuccumbat. 
wr Terroni merjluffut ater'u : furit «flà are*». 16 Ad rupei lico- 
ri!. 17 Sed frangi t Huftui à Jcimpulfos ad undasà Coro induitai. 
t* Etiam ceflantibui ventò. 19 iEolie in antro a vcniorum carcere. 
taf. 7 in j»au Siculo, 



LIBER V, X6t 

i DefindiJJefiuu violenti twin** terree, 1 Ne «b «d- 

Sic pelagm * manjìfe lece. 1 nam parva pTéuh» verna tentU 

panerà rapta/erttnt: u£gaae tranptin undae fo^ne à Siri 

Tyrrhenum: fonar Ionio vagite «Adria ponti. concitato 

4 ^ìn anotiesfrmftra pulfatot aamre montes SSKS&i 

Ohruit Ma diesi attam tei fé, cammina pejfnm ipfi flint. 

TeBm vi Ha dediti non uUo litote furgunt * lnI " fu * u * 

" ti' a a r i- L i -• toraci meta» 

Tarn valtdt fluttui > * alterne ex erbe voluti cocrcitum 

^ magne venere mari, muniumaue ce'ércens fui jS*" 

Menfiriferos agtt undaftnm, * Sic teSter Olympi àS^jI 
7 C*$ì*ifi******l*$*i*»*ì*fr*l*fulmen tenti* rapi» 

•Adjuvit, 8 regno*** attejftt terra 9 fecundo, «K^SriTyt- 
Cum mare u cenvolvitgentes, 1 * cumlitoraTetbyt rhenum A» 
**«/«* ullapati, '* cor/* c*«f«ir« ;**»'. JGrtwfcSSL 

T'irne ^»«f ne tanta marò mola crevijfet in afra, 4 Ah auorles 
Hi Superum reRor prefftjfet nnbibm undae . ^i»«ft *"* 

'3 Non cali nex iUafuit: latet obfìttu air ebruere flu- 

Inferna pallore dom tu t nimbifaue gravatm ftibuifum- 

J>oprimitur t l *fiu8ufó in nubsbue accipit imbrem, Xta^um 
*f Lux etiam metuenda petit , necfulgura cmrunt »«»1uì quali 
<7*r«,/W «obfcurum nimbefué diffilitaèr. ^fondti 

T une Super um '7 cenvexa tremunt, ataueardum* demergera m 
ij; ^ ceMa cacumi- 

*** na amari fu- 

Infonutty metaaue pelt compage laborant. penta ! fed 

«9 Exttmutt Satura ebaos: tupijfe vtdentur Abbila r- 

Concorda dementa morse, 10 rurfufaue redirt bis parte ». 8t 

Oceano* qui 
terranvambiens immlfit vaftos flu&us , ff. Grorìm » pieno* belluis. 6 Ne- 

Sue mtnus incumuit mare » quam ubi quondam Jupiter fatigacufthominura 
:eieribus vbdicandis fulmine, decrevcrat universum cerrarum orbem dilu- 
vio perdere, advocatis Cerulei fratrie auxiliaribut undk» - 7 - Ipfe tri' 
dente (ito terrai* per cuflìt. 8 tSHire fr teli** uulktmdsfcrimen babebant. 
9 Mari fquod * in (osticione regnorum Saturni » Nepluno reiterati ut Jori 
coelum , inferi Plutoni) terra acceffio rada eft. Ornai 1 pontu* tram. 
io Diluvio merfìt. n Deeram fuoque brora perno, n Maria un» 
dtque & mmdiju* ettlum. 1 3 Non erant illae fi mplice* noftis, ob incerto» 
fitae teme umbram, tenebre Nee umamxefl t denja tenebrai ebruU Cango% 
$en. Ag.466. OecaquemfxpremrtfrremebrUmfhJijiieJmfytteOyid.g. Mot, 
f«d Tarrareas & infernaa. Stj^ia modo mgr»r nuda 14 FboFUbu* erigi» 



v. 74. %o Oifiefauii clcaemorum foed«iU>us» coslo inferii confuTo. 

He* 



Ul L V C A K t 

i N*c cerilo» N«* mona mifiura «Z>#*. « fin unaftlutie, 

fei C»? ri* $&* ***** ****** H9ndum PW f»fo<l. 

AmyclaVu. * Si^ntum Leucadio pUcidut de vertice pentmt 
perai, qutm Qe(pMtur\ tantum nauta videre trementet 
perlerin? ^«#'*«' èfummù pracepi marescumqi tumentet 
nuodi foluti J?«r/%r ÀMfff »n4t, t/i* orni net aquore malus. 
* TKErfe flu- N ** ,/4 '«»J»*n»r t*/*, ^ ferra flirV»*.. 
&ui squami* 3 Nampelagut, qua parte fedet,noncoLat *renam 
lÌumw'dV 4 ****»#*'»'» <*»**>'• 9fnnifqu9 infiucltbm 
montoni e*. undaeft» 

dv^ftìTari * v ^"* ^ , " w victrimttus » sfittane magifitr 
nauta fi qui £"*»» * frangati cui cedétt aqnxJ difiordi* Penti 
tUm ' n "SÌ ^uccurrit mi/èrti, fluftufque evertere puppim 
defpkiunt de- ^'" V4 '* r i*flu&*i $ viQum latut unda repetUnt 
c!Ì ? UI J n * ^ r &"» *tqu$ emnifurgit ratif ardua vento. 
$*/S»*iS?/ 8 N ' n h**»Hem S afona vadit , non litora curva 
di verna mon- The f alia faxefa pavent, or aque maligno t 
m* SSfe™ ombraci* pertus: ftepulofa 9 Certuni* m*ut* 
pnttm<jut 9 Summa timent. Credit jam I0 digna pericula C*- 
dn«r r °Nw' F * tis •#/*''•- **»**&• •vertere, dixit, {far 

uhi demijjhm *M* Su perii labor e fi: parva quem puppefedenten* 
emirumcir. Tarn magno petiere mani fi gloria leti 
apurlsu'p*. E & pelago donata mei, ' » betti fa uè negamur, 
cere infimo Jntrepidus, quancunqi dati$ mihi numina^mertem 
fS^cJhm. ** c "pi*»>» ll Hcetingentet abruperit a&us 
Ov»d. 9 Mec. ' Fefiinat* dies fatiti fat magna peregù 
i$&,«£? l **AT8§**d$mwitnus:** inimica fubegi 
ram mttr fiuffus aptrttyfurit tjìut areni*. Vlrg, i Ari. 4 Congeritur mar» 
in fluttua Inftar montlum ereftoj. * Ipfapavet, ntc fiatai fa fiatusjf fi. fa- 
teti* Sare ratU reffor : net quid )*beatye, -rehtw. Tanta mah moli, tanto*** 
ftentur arte efl. 6 Navigando fecec. 7 Qtttope flu&ibui alterni* utrin- 
que repuUa navii non fubhdere aut e wti potuit. S Non metuuat jaa n« 
•Jlidacur radi ad humilem Safona inf. inter Epirura & Brundufium . neque 
littora Thein auc Ambracii finu» portu* Leucatae fcopulofo monti & nauti» 
formulato fubjacentes: fed ne in celfa Ceraunlorum juga impiagane, timent 
fluftibu* in altura jaftatl. 9 Dùerejv , fcu Tmefis. j?*p» f mvn*. io ltt 
«quii perire grave lethum cur prifeis vifum fit, vide quas no* arf Sen. Agam. 
T.fotf. 1 1 Ncque daWtur bella abfolvere, vel glnriofa cum viftoria velpul* 
chra morte, ti Utcunque vitae tamen mihi»nondum quod lnititueram con* 
fecuto,inciderintfata,non tamen me totum in morte perilfle.non me hic in* 

_.:<:.— £..:/r>. «.j e. 1 1 ii. . .— * . . a • i«j^ 



Iverftbancur, Pompejl, Marcelli, ficc ^irm* 



L X B * fc V. I6J 

^Arma mttm viéiiMagnum mini Roma v fltu** , q_j aodo 
• lujfa plebi tuli ì fa/in per bitta- negatost {duìni ntmfotm ft- 
4 N»4f« mtn abent titulu %9M*n*j>9Ufim. ?cì££% 
Nefìiat hoc qut/quam, nifi tu% qua fila mnrmm fuftagla fer- 
Confcia vetorumtt, me, quamvu pltnm honorum, L ,C c onfuU . 
€t DiHafream Stjgiat, & Confiti ad umbra»» (u m , qui ia 

1 Trivatum Fortuna, mori, mihi funere nulle iSllL* 1 ". 

— » à i% > j occupato no» 
Eft opu» o Superi: taf rum retiniti cadaver pco* ifuerat, 

FlmUìbm in medili: * <&/?»* «ito* bufa rogufque, ^Jj^ 

D »m »»*/ uarfimptr, ttrraqut expe/Uer a b $mni. f ent j,. 

7 Ha fatumdecimu* t di8u mirabili, fiu&ui t HooorM 

Invalida cum puppi levavate rurfu» ab alte J^fEJ! 

•Aggiri deficit pi/agi, fidptrtutit unda, nii Dial'u fa- 

Strupefifqueangufia vacant ubi li»*fa*ù> {g££o, 

Jmpofutt terra, pari tir 8 tetregna> tot urbis JE3ilitatcat 

f.,r»»4m f «./«»Ma.».«.«»«^.». S3BS» 

9 5*4 »•» tam 10 umeant Cafarjam lue» fra- Dicxaturam. 

pinqua, 1 M™» h0 - 

- * .' ,, * * • *> * e n>* minia more, 
g£uam tanta fua capra fuga, cornttefquefefeUtt. fij enl j ^t,, 

« « Circumfufa duci flevtt , gemituque fu$rum, «A meo jwjj- 

Stnon ingrati! i: inceftt turba quereliti „, qVnor? 

«>*e f« dure tulit virtù* temeraria Cafar ì duro n»au* 

+Aut qua not vitti anima» in fata relinqugnt, JJjJj^JìSJi. 

Invitu fpargenda daba* tua membra proceUù ? tem » quam 

M Cum tot in hac anima popuiorum vita,falufifu§ J?f JTJJfi». 

Vendeat, 4? tantut caput hoefibificerit orbù % jfi»p nata 

Savitia eli vàluift meri, H nuttufii tuorum ^SffhoSL 

be Tomptym tronfi* par at. 6 Abfit exequiarum & Cepulchri pompa, mor- 
temmeiiB ce lari malo, quo redimili metti aite hoftes, iperent mei. 7 Hac 
dicentem collie ingens fluftu» Decumani». De quo vide qua noaadSen. 
Agam. v 496. qui cymbam in fcrupeam terra» expofuic. 8 Qu« omnia ia 
temperiate modo conclamane 9 Non vero tam rediensquam exiena late- 
bat (boa. io Turo Fortunam accufans , quod feUritati ejus InvidMTet, nau- 
ta* retroTerii jubet. Navii icaque afpiranre vento facile compulfa « ad fluvii 
oram cita regredicur. Appian. ». n Caefarem vero nonnuHl obaudaciam 
admirabantur. alii querefis profecuti funt quod facinus militari potiu* quam 
imperatoria laude dignum eflet aggreflua.App»»n. «* nteeffitt ab tnceflò* id 
eft impetiit»jncufavit. i) Curo in tua tot popuiorum falus concineatur, ce 
ex tua uniua vlu,noftra omnium ^vaatzxVuamtilfiipfifi nt^aSitmdM negai. 
SenecThebait. 14 Nemon* erat è tuli tam bene de te merttui»quem nolles 
cibi fuperft item gravia omnia pati? no» quippe omnei de te pendemuc !.P e> '|" 
turi certe fi te rapuiflct via iniqua maria » vcl dtjlmguas Vuerrr^awu » eoe 
enfi . xquuaue foie ce à rapido maxi \z&.u\ t nos fccuras dormire ? 

Emtruit 



**4. t V C A NI . 

Emeruitcomitum, fati* non pejfofuperjles 
€JJh tuùì eum te raperei insù, corùora fegnie 
goffra fiper Unuit. pudet beu, tibi eaufa petenda 
copifeVòca- ' tf*cf*i* Hifptria?* vifum efi comminerà quen- 
rea, quam 

XJcbueffSa- T* m f*** crudele morì fon ultima rerum ì 
trota/ natii Jt- In dkbios cafìu, ir prona perduta morti* 
^Sntmatnnm- ^racipi tarefoUr. mundi jam jfùmma tenentem 
tare aufuti ita Permifijjfè mari! tantum quid numina * Uffa* 2 
cumphfim- 4 Sufficit ad fatum belli favor iftejaborqua 
ptm. Crudele — j* ', „ a ■ • ^ •"! • » 

vtique vifum fortuna, quod te nofiru tmpegit arenu ì 
filtrar , fi im- j Hine ufus placuere Deum, non refior ut orbu» 
qwrovìi nun- **** &* m ™u* rerum, fedfelix nauf ragne ejfes ì 
cium tam tru- Taliaja&amtes, dtfcufa notte, * ferenti* 
Sari"^" Oppreffit cumfil*dies,fefsumquetumentes 
non nifi ex- Compofuit pelagut ventit patientihut undae, 
SSffiSÈJ 1 ™ Nec Mn 7 He fp erii UfsatumfluatLiu aquer 
qua in monU Vt videro 8 duce*, purumq uè in/urgere cale . 
ricror'ue'Y ^aóiurumpitagus Boream.folvtrc carina** 
lct"ra»rìpità- &*** ventus,* deftaq; l °pari moderamene dextrs 
wrmulto cru- »« Termi/la* habuere diu: latumque poraquer, 
què'fadU ™" *V* t' r "ftr*> coit, confetti» puppibtu* agmtn. . 
pnius , fi hoc » * Sed non fava modum venti, veli quo tener em 
^T^tl-\ Eri P uit nauti*, excufitque ordine puppeu 
mitterent mi/ 11 Stry mona/re gelidum bruma pcÙente,reiinquunf 
n^aSìi"* p ' tur * u * tiile,grues, pximoque vólatu 
*n<ruè**rif Effingunt varia*, cafu mondante, figura». 
^w!ÌSa.*ht^ •M°* u t'ip*rcujfit tonfa* Sotue altior ala* : 
eiitm fit peies Confufot temere immiftaifomerantur in erbts, 

lettore**. 

2 Confenrtndo ce coties fpontaneis periculis expofitum. 4 Q«»n fc 
hoc abunde loetum cape beiti & vigorie omen , quod-te ex tanto periculo 
fortuna nobis reddidic incolumem. e Itane poti ut uteri* ben igni tate 
Denrum , ut eripiari» è naufragio temere provocato , quam ad fummam Im- 
peri! confequendaa ? . 6 Orto fole , remitrunt venti, fedatur mare. 
JQui Brundufii eranc» Anroniui» Gabiniu* , Calenus, & Pofthumiuf. 
Nacli Auftrum naves folyunt , inquit com. 3. de be' lo civili. 
9 RemigumAc gubernatoruni. 10 Agmine conjun&a»& acquati» pro- 
cedente» velii. 11 Sed ventu» nofte remitten» ordinem turbavir. 
"* Sic grues , ubi à Stry none fi. Thracix hyemis frigui fugientei penine 
Nilum trpidum , primo e gretti exprinmnt volando liceram I velA vel A: 
mox vendi attrita; & dlfturtam glomcrantur confufx. 

Ei 



UBU V. Ut 

Et turbata petit dUfer/s l litera petutù. Lia' figura f ' 1 

Cum primum redeunte die * vielentier air quam prius 

Vupptbue intubiti^ 1 Phabeo concititi ortlh ' *«*«&■«• 

4 Pratereuntfruftra tentati litera Lijfi, Jft Srhnii- 

Nympbaumquc tenente nudae ^Aquilanibmun* fu. 
Sucudem Horeajtm pertmmfecetat «4ufitr.(d«. lf oU oriw ' 

Vndique eoUam 6 in fobur Cafaru atmù> a Hate alien 

Summa vidtnt duri Magmu dtferimina Msrtit, Jg™ 1 ?. ^ 
Ì4?m oi/7r« enfiare fttit: fé f enere tutum cW i li bello. 

7 Cay «j H decrevit 7 enui, Lefbeque remeUm gfcgJSJa 
T-e precul-à favi firepim Cornelia belli daffi Rhodia' 

Occultre. Htm quantum mentes dominatur in f^JJ^JJJ^ 
*<efaj*r v citate cum" 

9 Jajjf* Venuti dubium % xo trepidHmque ad prmlia 9 ^rtm^t% 

%Magne, appropin- 

Te quoque feàt amor : " quedneUes fare fub iti* quaflet , ideai 
Fortuna , quemundus erat, 'gjmanaquo fata, bui^noftriS 
Conjux fola fuiu »* mentem jam verbo, paratane aue pnefìdio 
«DefiiiuunU blandaque \uvat ventura ttakentem {gj^V "SS* 
Indulgere mora, & tem p uè fub ducer e fatti, neficio,, l>yr* 

*2{o<3efub « 3 extrema, pulfo terpene quieti*, wstewSkl, 

Dumfovetamplexugravidum Cornelia curie haaipomia 
»* P«#«* , & aver/i petit ofcula grate mariti : . Jf^JjJJf^* 
Humentes mirate gena*, ptrcujfaque ' f (4C# ultra Liflum 

Vulnero, nen audetflentem deprendere JHapum. M.paff.tria*© 
IH* gemente* 2{en nunc,vita mibi dulctotjnquiU SJJSi!}!^ 

C*w f 4Mft* w/*> /4/p /M tempere* coUjux, portua ab A- 

frico tegeba- 

tur » ab Auftro non erat cutua : incredibili mox felicitare Aufter in Attinia 

fevenit. f Non cxpoiitasAqu. Verum *»r«Vfar»M»j. Proprie enin 

'mitri* patet Nympnreum, **/, porrum in quei» nulla nave* appellunt flan- 

e Aquilone. 6 Ad belli vires firaas. 7 Coajugem Comellam,!.*. 



Auftrii 
re A< 
yerf. 



re* 

«uo 1 _ _ . . 

um ulta* ère. 1 1 Solatìi uxorern rolebat poni extra tela & alearo for- 
tnnac, cui obnoxia erat Roma 8e toras Romas lubje&ut mundua. ix Qui- 
bus coniugem verbi» aggrediatur & qu* prima exordia fumat nefeit. interea 
donec denrur tentandfaditus & moUifiìma fendi tempora , mora » qua licer, 
dolorerò prorogat. 13 In diem prona» fomnique experte. 14 Pom- 
peji . 1 e ErBidd amore & folicirudine de amovenda uxore«quam anime* 
terrabar,nec dum rum illa communicaverar. 16 O omnia torturo* mlbl 
chara come», ncque lati» mioui olia quam praefcatis adverfte. 

Vtnì% 



««* . t V C A N I 

i Qja amo- Vetiit* mafia dies, & quam nimium£ parumqué 
JioVem alU " *>ift*H"»*'- j*m totusadeB in pralia frfar. 
quem & com- Cedendum e fi beSit: quorum t ibi tuta latebra 

mium diftuli /*» mror.* 3 nonlongos à me patiero rtcejfui. 

2Sto!Ìi , ~ * Pf4CT > ,Vfi ^«w^W-«f««.4, 

tem «e Reip. Summa cadunt. ? /*r ir «J? ««<///?* ptritula Magni. 

gerendac com- 6 Jtequetuus decepit amor, civiltà bella 

jnoaitatem cj *L.n ^ ' * 

fpeftacparum ot JpoUare potes. nam mefam Marte parato 

quod ad amo- Securos ce pi (Te pudet cum coniuge fomnos. 

rem noftrum. r- _. „«'■/•' - y d , -» , 

a Ego id quod L 1* tuo ' »"Jer*m quattent cum tlaffica mundum, 
Jucundiflì- SurrtxiJJeftnu. verter civilibutarmu 
'ZZ£ 1 SSa P9m PV*>* »**• **&"* committere darnno. 
negavi: tui 7 Tutiorinterea populu t t> tutior omni 
«iTJut **•<«'* 8 P»fitamqueprocul fortuna mariti 
Jn me fteias. N«» tota U mele prema t. fi numina noflrae 
tamen d°ftf! Im P" terin t ***es , maruatfars optima Magni ; 
bis. Cimùs. Sitquemihh/ìfatapremantiviftorquecruentus, 
S^Se «f ^°f H VJF €Vtlim ' 9 r** tantum infirma dolorem 
™wlabjn' : Ce P'*' & attonito cejferunt pettore fenfuu ' 
4 In praecipi- Tandem ut vox ma flou potuti prt ferro querela: 
«&.«£" ,0 *W**i àefaiu thalami, Superifq-, roba* efl 
uamque fafti. %Magne> quert inofiros non rumpitfunm amor et t 
?i«« C rSre: ^ diri fax fummo, regi: fed forte f «quotiti, 
pente in rui- ™lebeiaquc nimu care e dimijfa marito, 

? a 6uffic^t U t"u " Hé f is ** * dvtntum rumpamm f adora tei* s 
bi audivÙTe * Pfaemw Socerum, Sicefi Ubi cognita , Magne, 

rnea peri cui a: 

non eriani vldiflè- 6* -Qood quamvi» tu prò tuo, I n me amore te exiru* 
Jiujiif civili* belli comi ce m &7pe&arricem pra?ftare potes:eeo tamen hoc tuo 
•more deceptus non rationem habuiflé mei videor, cui pudori fit, in public» 
calamitate , cum «eteri omnei (ibi conjugibuifc liberls interdixerint , non 
pan masroris & damni conditione uti. 7 Regibns iis & populis qui no- 
ftra caftra & fortunam fequuntur , fecurius latebii & tutius. 8 Si mihl 
■ Vr*i S c oceumbcndum »l* v «w«d te fcmotam qusun praefentem venturus 
eft dolor.fin fufa ade fit fugiendum, te meliori mei parte incoi umi.erit quo 
fugere velirn. 9 Cornelia via fuftintre valena dolorem ex bis mariti 
verbis conceprum , primum ftupuit , mox ubi ad fé rediit, fic efrata eft. 
io Non eft cur incufem Deo« aut &ta«quod coojugi um noftrum mone dìf- 
fo/verìnt : fed te , qui me amanda» te quali per di vorrlum dimittU eo quod 
carter! omnei per belli hujus civiltà tempui libi uxori bus interdixerint. mo- 
4o verf. 740. 1 1 QijaC vero quia iam totus- adett in praelia Carfar (modo 
terf. 741.) noi Qportcat ili! gratificarì fatto divortio, 

X'fir* 



L I B E K V. 167 

^ofirafidesì » credi/he aliquid mibi tutine effe, 
Quatti ubi* - nonne elim cafu pendemue ab uno ì 
3 Fulminibui mt favejubet, tantaquo ruma 
^bfentem prtftare caputi 4 ficura videtur 
Sors Ubi, cumfaciai etiam nane vota, perifie, 
Vt nolìtn fervere mala: fed morte parata, 
Tefeqteat ad nuines.feriat dum mafia remota* 
fama procul urtai, vivant Ubi nempe/upetflgs. 
+Adie, quodi affuefcu fatte , tantum que'dolonm 
Crudelu me fette deces igne fce fetenti : 
Pope pati, ttmeo. 6 quodfifunt vota, De/faue 
% Audiet, event w rerum fci et ultima conjux. 
SoUìcitam 7 tupes jam te v teiere tenebunt, 
Etpuppim, qua* fata ferettam 8 lata,timebe. 
9 'Hecjtlvent audita metm mihi profy era belli, 
C*em vacui» preje&a loci» a Ca/krepojfim 
Voi furiente capi. «° note/cent Inora e lari 
gemina exilio, pefitaque ibi conjuge Magni» 
Qua » ' Mitylenaae poterit nefetre latebra* ì 

Hoc precor exttemum, " jf niltibi vi&a relinquent r "«- 
— r - J . . ? 4 .Namqae» 

cura milii ma- 
xime in vocis 
fituna reclini 



1 Refpondec 
«!P* V.741. 
ttbttuta late» 
tra Lesbn 
m/ : & v .7f4. 
Tuttor ntt. 
% Nonne, ex 
quo conju- 
gium imvi- 
mus» comma» 
nem etiam fa. 
luti» arque 
pericoli mi vl- 
mus Cmettì ? 
3 Me Jémo- 
tameogis eflfc 
magia lotici- 
tam & mife- 
ram , quam fi 
bello auc 
etiam ruina% 
quam ti mere 
videris, inter- 
eflem : ipfe 
interim fecu» 
rus & in 
titrunque pa- 



mori porius 
quam mirerà 
& malia ob- 
noria fuper- 
efle tibi : tu 
me, fine te vi- 
vere, fine te 



Tutttee arma fuga, cum te commi fette undu, 
Quolibet infautÌAm potine deflette carinam: 
Litonbue quatete mete. Sic fata, teliclu 
%xiluit firatu amene, »1 tormenta que nulla 
Vult diffetre mora, non mafiipe fiera Magni 
S ufi i net amplexu àttici, nen coUa tenero : 
x 4 Sxtrèmufque petit tam lonjnfruftue amor» 

.-.*•*» •« /« §n . j vere, une te 

'» Ttectpttantque fuos luclus.-neuterqnerecedene mori cogis. 

qusteum ma* 
limteadmanescomitari quam fcqui , cogai tamen tandiu tibi fupereffe, 
qooadtrtftis (quodomen avertane Di i) mar csedisadme in Lesbon fama 
pervenerit. e Afl'ueiacis me ranto dolori ferendo » quantum me tuo ut 
perferre pofljm » ne intereaexanimer. 6 Quod fi vota mea Uii exau- 
dierint, ut vincas j l*tui vittoria; tu» nunciuS ad me ultimus perveniet fo- 
licitam ultra tempii* & moeftam. 7 Lesbo! infula afpera rupibus. 
8 ViAori« nuncium. 9 Neque tamen laetus illenuncim me libera- 
bit metu & pericolo , ut qua: in locum prtrfidiii nulli» munitum femota , ab 
hofte vel fugiente poffim intercipi. io Non poterit lacere hoftem re- 
cetTus mei atquc latebre locus. 1 T Mitylene Lesbi urbi eft. ix Si 
tibi ulti ma falus quarrenda fit fuga per mare , quemlibet potiui locum pere 



quam Lesbon , namqtìe huc te inlequemur h< 
dem. 13 Cruciatus dolori! èdifceffu cor 



plcxus. 15 l'rtrcipitaoteiLacctleranCt abrumpunc. 



notam mei feceflui fe- 
concepii. 14 Ultimus com- 



SuJJL 



t€f L V C A N I 

lExanJmtca Suflìnuit dixife vale, vitamine per omnem 
idrofugo. Nulla fuittam ma/ladies* nam estera damma 
fufctftwttfa- Durata jam mente malie , firmaque tulerunt. 
ftlnquibus * Labitur infelix, manibufque excepta/uormm 
rclinqucndus Ferturad aquoreai» acjiprefiernit,* arena* 9 
T Qao^d li- Litoraque ipfa l tenet, tandemq , illata carine eft. 
cet, occupai, 4 Non Jfc infelix patriam, por tu fque reliquia 
JW« SJ}» Mofyerios,favi premerent cum Cafark arma. 
cum dolore Fida come» Magni vadii duce fila relitto, 
r^mwgeTte ^.mpejumquefugU. qua ne x Ubi proxims venit, 
bofte.turafci- lnfomnu.1 vtduo tum prtmum frigida UCt; 
licet . vi /° co " *^ f f * e i*fu*ta quies f *»»> nudumque matite 
jam*dVce1ìens Non bevente Ut He. * fimno quam fape gravato 
videris cibi q) eC eftit vacuum imanibm cemplexa cubile *St 9 
ÌEliS pite ^tqueobUtafugaquefivitnoae maritum! 
orbata. N4m, 7 quamvu fiamma tacitai urenti meduUéU, 

ÌbU. UbMUl *(•»/**** «» *•* • corpHtJA&au cubili : 
6 Mentatene Servaturpart Ma tori. 8 carulfie timebat 

fiSHIZ ?£- * 9m P e ì 9 ' f td mn S*?™ **** Ut * P*******' 
, pufrutpetms Inflabat, mi/ira \M*gnum qua redderet, hors, 
dmplectitur 

aura*. Alcyone Ovid. 1 1 Metani. 7 Li cec ardemer amac , non amen 
impatien* vacuo Tua corpora ledo ver fa t : fed pudibunda Tuam quau pro- 
fetiti viro adfervat ledi par ce m. %. Mecuebat iUafolum ne Fompcium 
aiutino bello detcntum defidcrarte » de abfentia illius felicita: fedtrlftius 
quippiam parabanc fera, recepir quippe illum citiut quam expe&abat»vfòiun 
iciliccc prorugum, & brevi coram ìnterfidenduin. 

L I B E R VI, 

1 Eeaftrii ad » P Ojfquam caftra ducet t * pugna j*m menti 

uterque exer- Imfofutto jugu, admotaque comminm arma, 
cirum eduxe- f 

rat eodem tempore ; Pooipejui not>u* utAntonium interciperet ; Cvfar 
interdiu» ut fé cuoi Antonio coniungerer. Anroniut de Pomjpeji infidiis cer- 
tior per Grarcor fa&ui , caftrU Te continui! , donec altero die ad eum Cxfar 
perveniret. Pompejus ne duobus exercitibui cwcumcluderetur * difccflu& 
ad Afparagum Dyrrhachinorum pervenir, arque ibi cadrà pofuit. eodem & 
Caefar cum exercitu profeclui , juxta euro cattra pofuit. % C*farqui- 
dem rerum inopia & neceflìtate prefitti conficiendsè reicupidui oftenrare 
aciem,provocarc: Pompejui comoaeacu abundans, «dverfui hac necìere mo» 
fUt tergi verfari. L. Floru». 

1 Pérque 



L I B E R VI. u 9 

1 Tarque fuum videro Dei , * capere omnia Cafar ■ Metaph. ab 
lignea GrajorumfperntU Martemquefecundum KTVprfKfot 
* lam nifi de genero fatis debere recufat. ree par gladu- 

- 3 Funeftam mundo votis petit omnibus horam , & r pomp C 5ic 
In 4- cafum qua cunftaferaUplacet V alea fati -infra Terfiioi! 

* ^lterutrummerfuracaput.7 ter coUtbus omneis fcii'^^J* 
Bxplicuit turmat, tj-fign* minantia pugnai» , cur bonis Yirii 

8 Tefiatus nunquam Latta fé deeffe mina. ""}? ^ nt -f** 
Vt videi ai nullo, extiri poffe tumultui *g£t 5J23 
In fugnamgenerum, fed clan fo fiderò vallo , refiieu* mten- 
Signa moveu tedufque via dumofa per arva TeJjSc'Lf" 

9 Dyrrachiipracepsrapiendattenditadarces. Z>« digum 
»° Hoc iter aqmreo praeepit lìmite JUagnus , 'ZJ^SI 
Quemque vecat collem l ' Taulantius incola Petra» cmtpojStt. 

>* Infedit cattrit> «3 Sphyuaque tneenfafervat , ~K B T 1 !' 
'4 Defendem tutam vel foli* turribus urbem. urbe'i GraSSa 

» y N»» •/>«" ha ne veterum t nec molesfirufta tuetur, i*P u 8 nare » 
Humanufque laber, facili*, licei ardua tolUt , JSSS?, *! 
C edere vel bellis, vel cunfta moventibut annis. fiori* de ilio 
5** munimen habet nullo quajfabile ferro , «"q^*" nium 

ponat viftis genti bus non fine magna humani generis clade. 4 Dubiiim 
evencnm • rulnam. f Cafos&perìculum.Ebrai./mca^<r«^»«mM>«/« 
«/Af.lib.a. odei. 6 Pompej i vel Csefaru. 7 Poftridie, eduflii omni- 
bus coptis, acieinftru&a» decertandi poteftatem Pompejo fécit. ubi cutn 
fuialocis fé tenere animadwtit; poftero die «agno circuita , difficili in- 
guftoque itinere , Dyrrhaehium proft&aj eft , fperans Pompejum aut Dyr- 
rhaehium compelli , aut ab eo intercludi poiTe , quod omnem commeatum 
totiufique belli apparatum eo contaliflet , ice. Comment. a CaefarU. 

8 Profefius fé promptum paracdaiqùc ad ewrendum Rom. imperituri 

9 IiaFlorus : Expunuthne, ialprit , Drrrbaebii airi/a , mappe quam^el 
fvus puxpignabèkmfaceret. uf Pompejus primo ignoravitCselarij con- 
fi I iure * mox per explorato r*«cer rior faftui, caftra morir, expeditiori juxta 
litutYiaJeaiitevertereeumpoirefperana. Coefarrero parvo nodis itinere 



jra appellatur , caftfa communivit. \% Dyrrhaehium , a Phalio Corin- 
chio conditore. Thucyd. Strabo 1. 6, & 7. Nec non à Corcyrenfibns colo- 
nis ejus , qui & a CorinthiU oriundi fuerunt. Corimbi» autem Ephvra 
difta erat ab Ephyra nympha , Oceani & Techyos fiìia » infra verf. «7. 
14 Etiam (inecxercitu Tatù Tua natura munita, ic Neque tam pro- 
pter meenia , qua; plerumqne in arduum quantumvis heminum manibus 
extrutta, tue hello aut vecufiate dtftruuqtur, quam naturaci &fedem 



m- 



»17<> L V C A N I 

j Nam Inru- Qfyturam, federarne loci. l namclaufaprofunde 
pibuc ficam & Vmdique precipiti ,fcopulifq uè l vomcnttbm *quèr % 

Sna.m d, e q xU ***** d ' b <*> 1«' d ™» •>» "f"*' ""'• 
gum collii , Terribile s ratibms fujl enfant meer.ia cautes , 



am racit pc. TcmpUydomofcjue quatti, Ifpumatque in culmina 
junfulam. bantu*. 

étus rejic'wn- "«« avtdam petit raputt fpes tmproba mentem 
Ub S* urna» 6*A"', *' **/*" 4 diffufum collibia hofiem 
?pargU°p«r Cingerti ignarum, f dw#o precul aggert valli. 
lumina tefita^ Metitur terraivculu : tue cefpite tantum 
$».?aefare" ContentUé fragili fubitos att oliere muro s , 
jiim (quo fui 6 Ingentes cautes, avul fa q uè faxa 7 metallk t 
. £ric°u1ound?- gr'jorumqut domos 9 direptaqu* mani* irato- 
. <iue frumen- ferì. 

W™ ^"S- ******** >!**& »•»* *«>* impellere favut , 
portare pof- #«^ no» «//* f«*st violenti machina belli* 
W, coèrcity 9 Franguntur monte; , planumque per ardud Cajàr 
ta°tuT»mufut Duca opus: IO panditfojfu, turritaquefummm 
- Pompejum pa- *Difptnitca fteila jugis, ll ptagneque recejfu 
hiber« ne auto*- *AmpUxu* ftnes t f*ltw, mmtrefaque te/qua 9 
vitatemque e- Et fi Iva*, va fa que fera* n indagine e laudi t, 
ÌS^nìSnel Non defunt (ampi, «* mniefunt pabula Magne t 
•nìnnerct) edi- Cajlraque Ca/areo circundatus aggtr* mutat. 
m!SS!!^ *l«*i** ttt curfiu illic exntafattgant , 
ca Pompei tea- ii/ic merfafuos : operumque ut fumma revifat, 

Ara .?**&*< Vefeflks C*f*r*»ediisìniermànetagTÌs. 
fenuit, «aftel- • ' M v J „>. ., - . *, 

laque ibi com- l ì *N«wc veti» //f«c»j attoltat fabula mures » 
juunivit.Inde, 

. ve loeicujufque natura rerebat* ex caftello in eaitellum perdufta mani* 
ftonecircuoivaUerePompejuininftituir. f Produfto è colle in collem. 
4 Sed ine. e 7 Podinii, Tenia lapidum. 9 De ariete « videquaead 
Yerf.490.i1b.). 9 Kditioribiulocudejtóii» acque humilibui «aitati 1 
«quavic opus, io Pne muri* duci e latai fonai, trtrpba. 11 XXV 
mille pai!*, ambiai aggetti. Meta ph. a venatoribus fumpta. 1» Tantum 

, . crac fepti fpatium > 'quantum fufftccrct Poropejo ad pabula , ad caftra fiibinde 
mutanda, ut quod. mulcorum flumlnum fonte» , curfut » éc oftia conti- 

. neret* & quantum latitudine conficeret Csefarem opera luftraturum. 
1 3 Fabulofa jam & vana antiquita» )a^ec murot Trojae X L M pafl! in 
circuì cu , quosApcllofe Nepuutti à Ltomedoaw coodudi ftruiiflè fe- 
luniur. Ironice* 



L I B E R VI. 171 

%4ifitib*tque Dea: » fragili circundaté Ujla % PtRhi fi- 

Mania mirentut rifugi BabyloniaParthi. mulaca fuga 

Eh * quantum Tigrù , quanti celerambit Orentet, {^"{jj J? 1 ^ 

^Jfyttu quantum populu teUurit Eoa ' % cufo habeant 

£«mcff i» r#r num, fubitum, bellique tumultu Babylonii qui- 

Kaptum claujit opus, 3 tann per me laberet. cofto , Uro» 

4 7#f ^«fiwr# m4i}«f adjungere * Se/?*» *^tyfr , L cubito* ,. al- 

« Ingenue filo Phryxeum elidere pentum , ™ p r. "ft 

7 *Aut Pelopit lata Ephyren abrumpere regnu » circuirà ha- 

* Etrutibiu Unga jUxm donare Malea, cccu*S 

*/i*iM aliquem mundi , quamvu l^tura negajfiu met. 

In melius mutate tocum. 9 ceit area belli .* JLSSSSH J£ 

%t* »• „ - re8B ©ccupavic 

Htcahterfanguu terrai fluxut tu tn emneu , Babylomquaia 

Hic & Tbefalica cladei, Libycaque tenentuu jllult J&iphnj. 

ia ^a a ». • -i- .. te*, qui in Ti- 

10 oTtftuat angufla rabtes avite 1 1 arena* gr jm tunditur, 

Prima quidem furgent apetum JhruSura fé- J""^™ A ^ 

fi*** inwluit^ronl 

Timpejum : ' * veluti media qui tutu* in arvu tea , quantum 

Sicania rapidum nefeit lattari PeUrum : {Jj 1 * fc*^ 

l ì *Aut vaga cum Tttkyt ,' Rutupinaque litwaftr* regìa Aflyrix, 

_ . tantum ra- 

, :\ . ^ „. » .' ' P« ,m cl »"fit 

. iWa C a ledono sfatiti turbata Tlrttannos* c«far aggere 

Vtptimumvafi9fept4$videtagger€terrm: ^/tmaA nì- 

y ni t Laome- 

dontis , Semiramide * Setaici opera vifta fune ab hoc Caefariano * yei 9 
hi canti Gsfarii laborcc , & ipiì brevi in caflum cecidere profligato Cablare 
a «* W^w cV .*«&•* cajxre dextr** St nmflum tflf&t gtmentu He/- 
iti mtercGètr e fonte mn natanti. Via Dontitiana Papiniflib. 4. Sylvarum. 

I Libro ». mC 074. < Jaftii in mare moli bua obftroere Hellcfpon- 
nini, quem Phryxua transfretatir. Hb. 4. varf. y6. 7 His parnu» 
LtcbU , TÙfrtetarenx , Imntfreta mfaàjftt lftbmos. Papìn. Hb. 4. Sylv^ hoc 
cft > perfouo Ifthmo lib. 1. verf. 101. Peloponnefo abrumpere Èphyren. \à 
eli Corìnehum, fupra verf. 17. 8 Pervio fefto Ifthmo Corinthiaco , ne 
opus fit longa & periculofa navigatione circuire Maleam » promoncorium 
L.aconi« , per L milita paflT. in mare protenfum. 9 Claudlrura Cx/are 
campus, area & quali arena belli, intra quaro fepti fune, qui fanguinera 
effundene in varili orbispartibus; ali» in campo Pharfallco , in Africa ajli. 
io <-^JìHat mftBx angu\fioRnùte mundi. Juven, de Alexandre Sacyr. 10. 

II Spailo. Tranflat, ab arena theatrali, in qua committunrur gladi aro* 

*« ti.: ...11 i-.._ii!^ ei_!i:_ j—r- -__ ...j:. 1...»..._ e u~ 

& Ch art 

Briunnfa . . „ . 

ris r«CTÌeatis adverTui litui Rutupinum in Canio. 

H 



17* ' L V C A N I 

x Pompejui ' Tpfequequedtutsdeducentagmina * Pettéb 
ncque a miri T)iverffs fpargit tumulti , ut C*f* r * ***»* 
fbThioduTe' Laxet.&efufeclaudentem milite tendat. 
ètte volebac. */ic tantum fèpti valle fibi vendica agri , 
SSTittqlle"" * T * rt '* * MycèHaa quantum facrata Diana 
colle* occupa- Df/?<st 4 6 exceljà nemoralu 5 ^AriàaRoma : 
l^ff mas 1 "?™ S& 9 1 Me mo(io Rema pralapfm mmnia Tyhru 
giones pnefì. ' » mnr« defeendit » fi nufquam terqneat amnem, 
diis tenebac, 6 Q a fica nulla finant* injufaque teUvagantur : 
f ias qiain ma- Btfitfape 7 nefa4 , jaculum 8 tentante lacerto. 
xfme poffet, 9 Major cura duces mi ftendis ab flrahit armù. 
a'sopra v. 16. ìo Pompejum exhauft a pr abenda ad pabulo, terra , 
3 Quantum Quacurrens ebtrivit cquet» gradtbufque citata 
^mLatifpfo." P»J«k "frondentem di feufit cornea campum. 
pe Albam, di* Helltger at tonfi s fenipes defejjtu in arv'u , 

& qvL^fpV. -^ m5 " " «"■» />'*»*/"«»' ("'fi** cnlmes , 
tio oftium Ti- Ore ' 3 noi/4* pofeens meribundm labitur nerba* » 
ì'ft " à ^o H £l t r ' mu b medies abrumpit peplitegyres. 
limite non fle- Or pota tmmfilvit tabes, & ' J <%«»?> 4rfw. 
so ad curfui io Traxit l 7 iners calum fluida contagia peflit 
X U 1 1 M Obfiuram in nubem. tali ' *fpiramine ' 9 ^*/& 

pafl*. 

a Ab Orefte e Taurica tranflata , lib. ?.terf. 8i. < Ibidem ad verf. 
86. lib. 3. 6 Neutra ex parte dacur fignum pugnte. Pompeju» ( inquit 
C*C conimene, a* ) toti» copti* dimicare non conftitueratt tamen ibis 
loci» fagtteario* fundltorefque mictebat , qui multos è noftris vulnera» 
bant , &c. 7 Cade» extra belli copia m. 8 In incertum mittente 
prse ftudio exercenrii. 9 Pompejum lue» , Gefarcm fame*. Striar itimm 
Cura àmen, Virg. \ Georg. 10 Erat lumina inopia pabuli in caflrìs 
Pompeji.adeo ut folli» ex arbori bus Aridi» *& tenerla arundinum radici- 
bus contufts equo» alerenr: frumeota enim qusefucrant intra munuiones 
fata» coofumferanc : & cogebantur Corcyra atqut Acarnania, longo in- 
terdetto nevigarionis f patio > pabulum fupportare. \. com. tivilis belli. 
si Herbi» nudavlt campos. 11 CI. Grotius lesi t dum» hac mente , 
dum cxpe&atur pabulum ex Acarnania & Corcyra. Ego retineo ernm. ut fi e 
imitano Ovld 7. Me e. Acer emott quondam » ère. Ad pr*fèpe gemi morbo 
monturns inerii, quod & ipfe debet Virg. 3. Georg. Et dulccs an'mas piena 
adfrmfepta rtdàunt. 13 Aliunde advecìa» , ytl è radici bus contufi», ut 
anodo d!6>. 14 Segnèor cmJkJMpes in ipfi Conciati &ro , dtmàummne pr— 
mTrodidù armo. OEd. Seti. 1. chor. ic Diflipat , confurait. ì6 Trin- 
òmio calum ffè/fa caligine tetris Treffit : <£* ignaycs inclufit nuhibm *Jh*. 
Orld. 7. Met. &W gravès & arer hteubat terrts vapor* &*• Sen. Oed. 
17 Non moni». 18 Exhalatione. 19 Inf. in Campano licore * quam 
/tfgnofcìr PI in. lib. 19. cap.8. Clc. ad Attic. Grpiui » & Statiu» 3 Sylv.alii 
leg. Styffkt 1 «e de Qzolu iutelligunt. 

• 

Zmii- 



L!,B SR VI. 173 
Emittit* Stygiumnebulojfsae'rajàxù, 

* ^tntraquoUtiferirabiem Typhonù anheUnf. iaTé^lnfeT- « 

lndelabantpopuli t cceloqueparatior l unda noni. 

Ornatisti virus 4 duravit vifcera ceno. , J JfiStaSfc ' 
/<*» * «£** atta tutu , °* diftentaqut lumiaa import* Tv. 

rmmpit: phoeo,qui fui- 

7 ìgneaquom-vultm» & * fiero fervida mori* jlS£!km\£ 
Pefiir abit 9 9 fejjumque caput fé f erre remfat, P«"« . •"»««- 
Jam magie ataue magit lo praceps agii omnia fa- vW^ioi! '£ 
turni , Mela.l.i.c.13. 

" Klee mtdiidirimunt morbi vitamquenecemej uè: )^?%Msm 
Sedlanguorcum morte venit, lx turbaque cade» ™»*JP taemp- 

* JT j -, . Jobftwxical- 

*Autta lues, aum mijtajacent incondita vtvù vuoi, vifctrm 

Corpora: nammifiros ultra tentoria cives *£?**? Jtoè 

Spargere funue erat. M tamen hos minuere l aborti -PtÌTu, & <** 
*A tergo pelago,, pulfufque sAquiUnibw air , ^"rfm 
Litoraque, (7 piena peregrina mejfe carina, 6* firn tri 

'4 sAt liber terra fpatiofis tollibm bofiis «rdentts ocuB. 

*Aìre non pigri, nec inertibus angitur undu : fte^taTfangul" 

Sedpatitur/avam,ve/uticircundatujarcla negen*. 

Obfiditne/famet». «>' nondum furgenùbvu altam jJ^b^SSl 
Infegetem culmi* , 1 6" cernìt mi fir abile xulgui cium rubar ejf. 

In pecudum cecidijjè cibot, ù- carperò dumos • t&^hiS', 

Etmorfufpoliarenemur, 7 letumqueminantev &c. & agri' 
Veliere ab ignotu ' 7 dubiat « 8 radteibus berbas t *f*". « j** ' 
■5 Qua mollire queuntfamma,qua frangere morfih otèf**' *"' 
. 8 Execrànd* 

pelle Wfacro igne, Eryfipela , quem , quia è ferventi fanguine natus fit • 
peftis comitem addir Ceìf. lib. f . 9 Pne gravedine Te non fuftinet. 
io Subita more- 11 -Vix morbo interveniente vitas pecique. t» Cae- 
far ex pertugi* cognofeebat equos eurum vix tolerari , &c. ipfos valetu- 
dine non bona, cum anguftiU loci & odore tetro & mulritudine cadave- 
rum , tura» &c. j com. ix Levarunt tameo peftem hanc vencus faluta- 
ris & omnium rerum copia navibu* adve&a. 14 Csefar autem non pVfte. 
ex a*ns «ut aquae contagione , fed frumenti inopia laborabat. 1 e Non- 
dum fpicas fundentibus , nedutn maturercentibus. 16 Videt milltea 
herbis , granine , foliis vefiri. 17 Lethales. 18 Radicis genus in- 
vtneum eft > quod appellatur Chara , ex hoc effe&osadmifto lacte panes, 
cum in colloquiti Pompejani ita famem objettarent » vulgo in eos jacie- 
bant. quo vifa Paoìpeju* , (ibi cum feria rem efle dixit» 8ce. C«T 
con. *,. & Sact» in Csrf. cap. 63. Se Plut. 10 Qnaicunqwe poterant co 
quert. 

H 3 $«*- 



L VC À *N I 

a, • £1**1** P** ' fibra fot utero demitter e faucoi t - 
entorum Tlurimaque humanu antehae incognita menfts 
erara» Diripiens miles , * [aturuvi t Attuti ebfidet hoftem* 
a Vt!t7. ' **" primum libuit ruptis tv adir e eUuflru 
ludiebàn- Pompejo, cunftafquefibi permettere terrai ; 
ruSrde + Nonobfcura petit latebre fa tempera notiit, 
iv. ) ere- £* raptum furto foceri cefiantibus armm 
mìtitum Dtdignatur iter: latis exire ruinit 
:e ex ar- ^u*rtt t & impulfo turret cenf tingere valle , 
us viftu- Perque emneis gladios,& qua via cade par anda ifi* 
«jum"? Opportuna tamen valli pars vifa propinqui f 
bui di- guam J Minuti caftella vocant ì & confraga denfit 
«nmeatu ~*rboribu* dumeta tegunt, bue pulvere nulle 
Jantcra. Proditm agmen agtt"fubitufqut ad 6 mania venite 
omipri*. Tot fi mui * ampi* Latta fulfere 7 volucres : 
idum fibi Tot cecinere tuba» ne quid vtàoria ferro 
d de P eru- 'D'beret, p* v ' r *ttonitos confecerat hoftes. 
e exifti- Huodfilum valuti virtus, 8 jacuere peremti , 
:. euiui T)ebuerantquoftare loco: qui vulnera v ferrent 
icSere Si ' 4,w deerant > lo nimbuféferenttot tela xx peribat* 
cuhatem T«m ,x fitto; volvunt immeffa lampadii ignet : 
fratrw , ** il,,r a **IT* nutant turret t lapfumque minantuu 
\ Csefire '* Roboris impatti crebro t gemit agger ad ifìus. 
Con' V ' 4W P*»p»J*** eelfi fuper ardua valli 
ti. e ir. Exìerant ^Aquila jam •♦ mundi jurd petebant. 
eS"™- ^5"* ■• ll mille fimulturmis % nee " C«/ir# f«f# 
e 6" pre- *Aufsrret Fortuna locum t t6 vi&oribu* untu 
a^'mu- E"?***» vetuitquecapi, feque arma tenente » 
ies» ubi 
i tam ftrenue rem geflit. 4 Non clam & noftu , fed palarti & Iti- 

I , per valium 8e munictones Cefali* erompere parar, f Minitelo 
tic Appianut ) quam plurima tolerance , renine quippe clypeo eju* 
fupra C inhaefifle fagittas, &c. Cafar eum Scavasi vocar ut no- 
te Floro, neque tamen Minutium Seaevam disunì irblrror, uè »o- 
luidam : Caflium Sctmm appellai Sueroniu* , & M. Cxfium Scsevant 
4ax. lib. ». cap. ». 6 Valium. 7 Aquilas figna. 8 Qnem quif« 
)cum ceplflTer » creo non ceffit, in to cecidlt fonlter pugnarti. 
cciperenc. io Metapb. telainftar grandinìi menda. 11 Orli* 
m omnibus Catalani*. 11 Segicta* 8e fcce» incendiaria*. lib« j. 
681. ftupam picaram. 13 Arieti*, lib. 3. verf.49«. 14 Man- 
in libcrtatem e tyrannlde aflérrune. 17 TotU Css&rh copjii te 

II, 16 PoropejanU jam pepe riftoribiu cripult Ttftoritoa. 

%Ac 



L I B, E R -V!, 



*7$ 

* Gregarlu* 
meruic mttc* 
ante bclUitn 
Gallieum. 
» In eo ad 
Centurioni* 
4ignicacem e* 
veftof eli vide 
Val. Max. l.V 
e. ». cujusin- 



%At nondnm Jtrato, +Magnum viciffh negaùt. 

Scava viro nomen : » cafirorum in fleoe metebat 

lAnttferéK Rhodanìgentes: a ibi fanguine multo 

Prometue Lattar» Ungo gerii 3 ordine vitem. 

Pr$nus adomne nefù, & qui nefeiret, in armit 

guato magnum virtù* crimtn civilibue ejfet, 

Hicubiquarentesfoeiosjam Marte relitto - 

4 Tuta fuga cernit ; Quo vos favor, intuii* abegit Jj"««« jjg» 

Jmpim, & 5 cunttis ignotm Claris armis ì gandos milite* 

famuli turpe;, 6 fervum peeus ,abfque cruore 

Terga datis morti ^ 7 cumulo vos deeffe virorum 

Konpudet t & buftis,interqueeadavei aquari ì 

8 Nonirajàltemjuvenes, piotate remota , 

Stabitis ? 9 è cunttis per quos erumperet hojlis > 

Kosfumui eletti, non parvo fanguine Magni 

Ìfla diei ìerit. lo pelerem felicior umbra* 

Cafaris in vultu. tefiem bunc Fortuna negavit : 

r Pompejo laudante cadam, " confringite tela 

Tetterà imurfu^ugulifqueretunditeferrum. 

» * Jam longinqua petit pulvù,fonitufque ruina x 

Securafque fragor concufiit Ca fari* aure* , 

Vimimus e (iteti -i venie t qui vendi cet arces > 

*I)um morimur. Movit tantum vox illafurorem f 

Quantum. non primo fuccendunt da fica cantu : 
^^* . -, **, y « i • /* / * /■' ivM\j^k nuli 

JHirantefque vtrum, at$ avtdtjpeòtare fequuntur mortem opp«- 
" ■ ' • * ' • - • tere cum f or „ < 

tibus virii ? 
8 Si nulla vqC 
pietas in du- 
certi retineat» ' 
fiftac vos ta- 
men ira & in-, 
dignatio»nam- 
que- 

9 -No» vifi fu- 

rnurboftìbus maxime idonei & imbelle» , per quo» erumperent • venim non 
impune ferent. io Feliciuamemoriexilhmarem.fioccumberelicuifi'ec 
Ctsfar* iafpiciente : boc non comigit , ita me gerani » ut virrus mea vel ab 
hófte laudetur. 1 1 Irruite in tela hoftium, pectore éc iugulo. »* *j u . 
vU «fte & fragor belli Csefarem dudum inreium fiftethuc mox cum fubfidii». 
13, An virtù» numero hoftium obruta 8c iniquo loco. deprénfa poflet ali- 
quid ampiiusdarequam mortemi glorlamne ati vi&oriam* 14 * uo . rumi 
cadaveribu», telomra faxorumque uticur adrerfui hofte». l f Vclle,e 
prajeipitem in ilio? demittere. 



geftabat Ce»- 
turio. Plinlu* 
lib. 14-cap. i* 

Ìuven. 8. Sar. 
e 14. fupra 
v. 194. Mart. 
lib. 10. ep. z6* 
3 MUituro 
centurtam. 
( 4 Loca & vf- 
am qua tutl* 
rugerent. ' / 
< In nulto ' 
Cafaris bello' 
baAenus nor' 
tus. ' : ' 

6 Ohnttbto* .. 
rum fervimi 
pecHt, inquif, * 
Horat. 

7 Annon Vof ; 
pudet non 



Sciturijuvenest ' 5 numero deprenfa, locoquè , 
%Anp},m quam mortem virtvu dareu ille rùenti 
%Aggere confi fi it, ' 4 frimumque cadavera plenù 
Turribus, evolvi^ fubeuntefque obrutt bofies 
Corporibus: tot'aquéviro dant tela ruina, . 
Reboraquè, & moles, l ì hofiifeque ipfeminatur> 



17* _ L V C A N I 

i Hoftium . Nuncfude , otunc duro l contrarie pe fiora tonti 

prehendrntes xAmputat enfi manus : caput § bterit, ojfaquefkxo» 
rGalS mma * * AcmAÌeAt f«nf^m fragili ? compage cerebrum 
4 Stupp'a pi- Dippat : alterius 4 fiamma crinefque genafque 
**? A - f * Ce ' &* c <* n dit: firident oculu ardintiba* ignei . 
plever^ovSl ^ pnmum * cumulo crefeente cadavera murum 
lo tei cartelli %Admoverefolo ; 6 j»* /Jg/wr *«/«//> ##*»» 
Sdaterum * W &* ltus » & in mediai jecitfuper arma caterva» 5 
irrue. §****» per fumma rapit celerem venabuU pardum- 

te infiM? fri Tuncden f osint * r ' 7 cuneoscomprejfu4&, 8 onmi 
percadaverum Vallatu* bello vincit, quem refpiciU hoflem. 
PerdS q fo!et I * mt f uehe l>'t*V>9crayònonafperfanguinemucr* 
la venabulo- Percuffum Scava frangit» non vulnerai» hoftem. 
rum aciera. io per di dit cnfiiopus , frangit fine vulnero membra. 
proprie* eft lUum tota premit l » mote* » illum omnia tela. 
muftitudo P e- Nullafuit non certa manuiy non lanceafelix : 
uàwep£fm- V***Ì «ovum Fortuna videt concurrere,*! Ullmm* 
ttns, quae jun- *Atque virum, fortu crobrtt finat tfiibm umbo % 

flior , deinde Tompora: l f nec quicquam nudi» vitalibm objtat 
ad ordfnw £ Um ' P T ** er J***t*s *» fummu ofib us bafta*. 
ftium diffrin- l6 Quid nunc ve/knijacutis, levibufque fagittis 
f*"©*' ib Pfditiihafuros nunquam vitalibut itimi 
copiti, ad»er! fiuncamtortilibut vibrata «7 phalarica nervk 
fu « *»"****• Obruat, aut vafii »» muralia pondera faxi : 
indiar Hunc l 9 aries ferrico balliftaque limine porta 
9 Obtunucae. Summovtat: »• fiat non fr agi Ut prò C*[*** murut % 
fanguine'pe 1 ' Pompejum^unet: *• jam pefiora non ttgit armu l 
diderat ufum ^Ac veritus credi clipeo » Uva a ne vacajfi 9 
&ofiiciumen- ** . . - 

iis. io Perdiderac ufum gladli , id eft, non feeuit, fedrregu. 11 Mul- 
ti tudo hoftium. ti Supraverf. 3. 13 U ai verrà* Pompeji copiai • 
cuoi uno Scava eompoficas. 14. Ec galea crebro i&ucontuu fra&ague 
caput ejus ftrineìc. if Ec cela hoftium corpori illius fu a fupplentlo- 
cum frate lorica 8c Inerme peftm defendunr. 16 Aver fio poeta» ad 
Pompeiano*. 17 Libro 3. verf.680. 18 Ingenti magnitudine. 
ip Libro?- v.+yo. ao Machina, cujus brtchw cendunrur funibuaner- 
— **- ie ad emictenda faxa, facea» jacula. cuju« fornum vide apud Marcel. Lai,, 
egee. 1. 4 età. ai Pompeji copiai fuftiaec , vidoriamque montar. 
Et jam turpe ducens clypeo regi, uevam corporii partem fui» eaierc vul- 
>us, atque in vita ulcerili! manerc t abjicic ciypeum % fc pcftorc occur- 



& veget. 1. 4 età. ai Pompeji copiai fuftiaec , 

*% Et jam turpe ducens clypeo regi, uevam corpori. , 

neribus, atque in vita ulcerili! manerc , abjicic clypeua t #2 pcftorc occur- 
f ir telorum mulcicudini. *jìUÈ 



L r B t K Vi. - 117 

*Aut culpa vixijfefua , tot vulnera belli J JjjF "«!• 

£0/»* «U f , denfamqueferens in pettorefilvam , a Ce i ;,, b a i t . 

létmgradibpfefis» ■ i» ?«<tw «*</**, «/(gì/ A*//*», "ì'nl.ttlnwj 1 * 

Par * p«/«?s monftris. Ltbycafu belua terra , p^Sere" Ce * 

getulua denfts Elephae oppreffm ab ? armi* «ole fignaves 

4 Omneropercufumfqualenti mi file tergo U |J[* ^ " 

Frangiti & barentes mota cutedìfcntit haftat. 3 Vetiatcri- 

K«/i*r< *«f« /<»f *» t penitue, citraque truorem JcoJh d!rÌ 

Confine fiant tela fera: tot f afta fagittis tic refiftit te- ' 

Totjaculis, f **»m no» «/>/«« vulnera mortem. *£jg* * 

6 Do&aa procùl ecce manu Gortynis arundo treut , ea ca . 

Tendttur in Scavam, ama voto certior omni ">*" «J. 01 » * l * 

, *, , - . _ 1 t,u *" »nnxa mo- 

ia caput , atqueocuh Uvum defcendit tn 7 ort>em* u cute d ; ;cu . 

ito ° morai ferri , nervrum & vtntularumpit , «»*• r 

lAjfixam vellent oculo pendente fagittam * x m 0I " J*I 

Intrepidm, tolumanefuo cum 9 lumino calca t. tenO. Ditte 

»« T*»n#iM* fea«4 aliterpoft idum favfr urfa , ^~£££Z 

Cumjaeulum parva M Lj^ì ì% amentavit b»£**w»t«,a,uaectaruii 

* 3 £« rotat in vulnus: telumque irata receptum ?!« & m*u£l 

Jmpettt, & fècum fugientem circmt haftam, rum nmtendl 

M Perdiderat vultum rabies: ftetit imbro cruento l * uak> - Gorty- 

« . ~ • è + t ir ni* arundo, elt 

ìnformu factes: latusfragor athera pulfat Cretenfi* fa- 

Vtftorum: ' f majora virit defanguine parvo «"£ 

Gaudia non faterei confpeSum in Cafare vulnue . f ». ¥ u ,"£%"/ 

* ///* /*£«»; alta fupprejfum mente dolorem , fiaum, io quo 

Mttit, & A vultupemtus virtute remota , JJJJ V jjj ^jjj*: 

Tarate, ait, cives : proeul hinc avertite ferrum : fura ruifle o- 

'* Collature me* nilfuntjam vulnera morti : Jjj£» ™Jjj|- 

Suec. Appiani 
«8 Oculum cut" infra fot fagirra, rupris nervi» cura ipfo telo cjucìc. 
Oculo. 10 Auftrica » Hungarica. n Venator peritus* quales habci 
Libye. ' 1% Amento cor fu. 1) Serotans conatur eveliere Tagittam 
laceri hatrentem. 14 Vulrus Scxvx non prx fé ferebat priorem ra- 
biem. 'f frollare, if N«n minor ad aethera fubiatus eli clamor à Pompe- 
iani» jam fé vicifle rati» vulnerato Scaeva » quam fi ipìum Cxfarem vulne- 
nuTcnt. * Hoc Apoianus refen hunc in modum: Sex va > poft multa 6^ 
preclara facinora edita * oculum fìgitra fauciua vehit quippiam diAuru» in 
medium profilnc Pompejì ducìorem quendam fingulari virtute cognirum aé 
fé vocans ; Serva * inquir» tibiiìmtlem ferva amicum ac curatot e» miti i ad? 
bibe , quoniam vulnere affligor. Aecurrentibus ad iltum veluti tranefugaa» 
duobusePoropejiewrcitu, unum aggreflluoccidir , altcrlua humerum cnf« 
trajecit* tee. hb. 3. de bello civili. i< Nihìl addirura', non profeftura ad 
atnea Aint Mia fajffta; crnlft potisi cmittent animan. 



17* t V 9 h N I ; 

i Fadte ut *KN*» *gi* «£«/**, yM vulfnpe&ore telit. 
mnfiiflfàcr- Tollite r &in Magni viventem ponile cajhù : 
farc.quaro prò //, c v ^ r « UT sfiat e duci: « /* Stf«** «/#«* 
SmgE?^- Cafaruexcmplumpotius, quam morta konefi*. 
petiiffc. ^re^^ff infelixftmuUtié voctbtu * ^»/*f .* 

ìiw °duaot!l **« ™to reòlogladium mucrone tenentem : 
cujus opem Membraque l captivi pariter iaturua , & arma , 
L m |Sw2 C ' ^ulmineum medi» excepitfaucibue 1 enfem. 
4lmb«uém& Incaluit 3 vtriMf : atqut una cade reflue 
Sim 1 " timÌ * S9lvat 9 ait t pcenar,ScavamquicunqueJUbaclMm 
f "Scitatui à Speravit: pacem gladio fi quarit ab ifio 
V. Sylhe ad- Magnm, adorato Cubmittat Cafarefigna. 
ET puhi's w4» 4 /*»/,«. vejlri,fegnemque ad fata putafiuf 
bonetti recef- p ompeiivohu minor eft, caufeque Senatm , • ' 
dfdpoSpT- guato miti mort'u amor. Simul hac effatue * & 
janis, ne Scae- . altue > 

£?e f ° l wgue^ Cafareatpulvuteflaturadefecobortes. 
rentur. Dedecus hic belU Magno, crimenque remifit , 

V$to£\ Ne folum tota fugerent te Scava caterva: 
fomp. dato , 6 Subdutio qui Marte rum namfangutnefufi 
non nabeo» in y- res p u „ nA détbaU 7 labtntem turba fuorum 
à UO min!£ Excipittatque humerù defeclum imponete gaudeU 
obeuntemfan- ^4 c vt luti indù fum perfojfp tn pe fiore numen, 
feÌTde'fid'* Et vivam magna fpeciem Virtutk adorant : 
7 Deficiente* Telaqueconfixis certant eveUere membris , 
^JutèmTi: Sxornantque Dees, ai nudumpeclore Martem 
licet illius ve- sArmis Scava tuu. 8 ./è/** /»»c nomine fame , 

»ónimen C Z S 5 ' *«'«"«. ""» "^ M *«** *W" • 
Deorura tem- C4»f4&fr exiguity aut longu Teutonué armu, 
plts & imaglni 9 N w btltorum fpolitt ornare Tonantù 

Ipfius Marti s * r , • » * . h L- 

fufpendiinr.tr Tempia potcs, non tu latu ululare trtumphu, 
la idi infixa * . • • "v. 

& arma viri. Vixifleeumteftatur.Car.com.?. Cum enim 5c«»« capite, 
humero , femore fàucii & oculo uno orbati fcutum ad Caefarem rewtura 
«ffet , inventa funi in eo foramìna C C X X X (fed ut ali! referunr, C XX) 
donavit eum M C C «tris atque ab oftavis ordinibui ad prlaiipilMB tradu- 
xft , &c. 8 Multam & Terara confecuturus gleriam» fi prò patria pugnati» 
ftacufusfuifletvirtutéinHirpanis, Canrabris, Germanifque fubjugandii- 
9 -Hic vero periit tibi virtui > quippe cui ncque 1 riumphum lasta « Hcen- 
fiofa acclamatone profequi , neque (polla Jóvi 'Capitoline referre coutio- 
get,quod bello dTÌlivincentibuinegatumeft,Val«r. Maxim. '. 



L I B : E K V t fj 9 

Jnfilix, quanta l dominum virtute parajli f i InfidhJ?. 

* Net màgi* hac Magnus cafirorum parte reput* £* fsiren j»' cul 
Intra cUufira ptger dilato Marte quievit,. (fu* tuque ipfe fi» 
fluam mate laffatur, cum fé tùllentibus Estri s , {jjj ilu ™«-|al- 
Frangente** fiudus fcopulum ferit , autUttualti ft#èr-«*rd«* 
Mentii 3 adejt,feramque +ftbiparat unda ruiuam. V*j* a *P T r J* 
5 Hinc vicina petens placido cajletla 6 profonde n*rambHfrm m 
Jn tur fu 7 gemini Mariti rapii: armaque late ter 9 r «»« 

« Spargit> & 9 effufi laxat tenteria camp. : V**Zi!Lm 

Jdutandaque juvat permijfa lictmia terra, lite reputimi 

» ° Sic piene Padw ore tumensfuper aggere tuta* {£" f*™j£ 
Excurrit ripa*, & totes cencutit agros. quaro flucrm 

Suaubuitft qua teUus , cumulumquefurenttm JJ"^ *erc3fi" 
Vndarum non pa/fa, ruit: tum flumine tot» quin & crebro 

Tranjtt, & ignotes aperit fibi gurgite campou impulfu vic\o- 

1 ■ /&» j terra fugtt dominet: hit rura colonie fcopuluni "* 

^Actedunt, donante Pado. ll vixpr celta Cafar evmunt. 
Senferat, tlatw fpecula qua prodidtt ignit. ?. Adedit,ext> 

Jnvenit impulfos ' ? ^r*/à /<x w pulvere muros, a Crebri* ifti- 

H Frigidaque ut veterù deprendit ftgna ruma j ^riiV'qJS 
*? ^Accenda pax ipfa loci, movitque furorem fam. 

Fompejana quies, & violo Cafare fomnu*. * b ;wg$£ 

,<J /r* w/ w clades properat, dum gaudia turbet, fallo Allobra^ 
*7 Torquato ruit inde minax : ,i! f«s Cafarie arma E j buJ A"^jf"' 

t raniVtfrfam Jmer geminum aggerem ad mare valium nondura efle perft* 
dum» fagittarlùi miTitìbufque navi miflis, qui munirionum defenforesà tergo 
peterent, ipfe prima luce cum copili acceffir-conortes itaque Caefari*,quac a4 
mare excubuerant » terra marlqu* preflte terga vertnnt » qua» Pompeiani non 
fine multa carde infecuti funtufqucad cadrà MarcelKni » ubi Antonius cum 
XII cobortiboj defeendere vifu» Pompejanos comprefiìt. 6 Mari, ut nota 
fup. 7 Terra marique, ibid. 8 -Extendit, latius diffonditi o Prius cir- 



cumfcnptus atq; inclufus gauder jam liberiore campo- » Expariatur, noni 
focus acque Padus exundans, vel, fuperat aggere* oppofito* ; W» fi qua oarce 
aggere everfus fatifeit, irruit ac longe lateqiie campò* in unda r.. 1 1 Terra; 
alluvione attrita decedit, & atti* domini* acque aliìi adjiritur. T» Neque 
multo Poft» Csefar, flgnifica rione per cartella fumo rafta,dedufti* ex prsrfidiit 
quibufdam cohortibus, aodem venir, qui, cognito detrimento, cum animad» 
vertiflfct Pompejum extra munitiones ej:reflum ,&c. 3 com. Csef. 13. Se- 
dato. 14 Non a retenti pugna c»lemta. te . Pompeii qoietem parraro se- 
grU oculii vidtt Cxfar, 1 6 Paratus fé in pem idem certa m prateipitare , 
modo iUius pacem difturbet. ir Ruit inde minatut exitium Torquato • 
qui i Pompejoprasfcftusfuerat cartello. 18 Qui, viio Caefarcfuos intra 
aggerem interiorem (caftellum enim inclufura erat ma joribus caftris) rec«« 
pie t non minus caute qoain providus nauta , tempeftattm ad Circaeum in 
mari Tyrrbeno ingruentem adveriit, velaque contrabit. . / 

^■- ; \. H 6 Segnius 



X«q t V C A N I ' 

Segnim hauiviiit, quam male nauta frementi 
Omnia Circea fubdmtit vela procella : 
sAgminaque interim* mure brevicre recepii, 
s Cafar cjtts t>enfius ut parva difponeret arma corona. 
diei decrimen- l Tranfierat * primi Cafar munimtna ¥ valli, 
S$ens£g£ * Cumfuperiutn emifit collibu, agmen, 
rem Pompei! Ejfuditque acies ebfeptum Jltagnus in hoflem. 
IduajS 6 "^ * Senfie^£.tnaUhabitansinvalhbmborret 
p ri mere fa Enceladumfpirante Noto, cum tofa 1 caverna* 
poffe fperaM, Ff «rjf, ^ rtrr«w t» campo* defluii ts£tna g 
conortes -. >. . ., , ' , — 

XXX 111 Cafaru ut mtlet glomerato pulvtre vtclut 

^ ua ™ . J** 1 * 11 ♦ w^nw oww, cacitrepidus fub nube timori* • 
duxit, nojtibus occurrstfmgtens, * inane tpfa pavento 

* Et munirlo- fata ruit. 6 totus mitti àviltius armi» 
nmerf °e"nt Vfq*e vel in pacem potuit truor : ip fé furente* 
magne , ag- 7 Dux tenuti gladio*. Felix, ac $ libera Ugum 
pWoV ex 1 "" X*t»af,re* t jurifquetui. 9 vicifetiniU» 

vallo deturba- Si tibiSylla loto, dolet heu, femperque do le bit * 

* Poirpejusre ^dfulerum Cafar prodeft tibifumma tuerum 
nunciata £»W»£«*ier* P*g**£* l0 />«. * ' M trifltafat*, 

2?on?:Vlb*fi- ^ n V**UW**** HifpaniaMnnda 

dio full duxir. 

ibi Csfjri» eqoiraius , recepita Tuo timen* , ihitìum fuga; faciebar. cohortef 
cum ex vallo Pompejum adefle & fuoafugere cernerent, ne * Utrin- 

que ab hofte intercluderentur » fé le in fona* fuga prsecipitabant , omniaqu* 
erant tumulti»* timori», fug» piena. i Cacanenfec acque accolse iEtnas 
non ita horrent incendium & ila m ma» montis £tn> , quei» Encelado gi- 
ganti fulmine i£co inje&um fabulantur , vento Intra caverna* furente » ut 
Cxfiriani jam.trepidabant vifti fugarique. 3 Lapidei ignito* &glo- 

boi flammarum erufìat in fubjeclo» campo». "4 Ante manum cum bo- 

fte confertam. e In forum , dumfagi une, incidane. 6 Atque 

hic debeliatum fuiflet civile bellutn magna cum Cxfarianorum caede , nifi 
Fompejus vel faro vel metu Atos reprefiìfler aperfequendo hoftes. Adco ut 
fui» amici» ipfe Cx-far dixerit , Tenet boQet bcMefm/Rt fi 'via , fi duce* >i*- 
werefàtntrMhabwjfcnt. 7 Pompefus continui t fuoi in civilem cardem 

furente». Ncque enim ira apte de Csefare intelligi poteft , qui a fviis neque 
autor itate , ncque horratu , neque mini» , neque precibu» impetrare ponile 
ut confifterenr. 8 IraSilius lib. ». Istbtr camtopafttr. 9 )n- 

ftitiflei fortune fu» fic vigori* ; fugientes infecutu» notte» , vel ad interne- 
cionem cxfo», uteunque cives debelTafTetP. Corn. Sylla , melìus fcieni vin- 
cere quam Pompeju», fic ubi sili contiglflet par facultai. 10 Tarn pie 
pareente tibi & civlbus . 1 1 Quam occafioneoi nifi omifìflet illc * non 
ad Utlcam Africa tot vtdiflfet caedes Jùbae regi* , ScipionU . Catoni» , La- 
bieni, Petreii , Favfti , Svila; , &c. non ad Muodam v de qua vide lib. 1. 
ven.40. 

lUJfet, 



L UER VI. ut 

Tleffet, * & infandopollutus * fattguitoNslus ' t Neqoe 

^^^^M^regecadaver: SBffiW*. . 

4 Ntc [uba * Marmane* nudus prefijfet arenai , Pelufiacum . 

« Teenorumque umbra* placaffet fanguintfufo a PP']} ena » W 

*?*/>» .- 7 necfanào caruifet vita Catene. 55%. 

Ultimai effe die* petuit ubi Rema K malo rum : » Pompei! • 

S> £*,>, < mediùpotuh Tharfaliajkt». . & ddoÌpÌ' 8 " 

xo Deferit adverfo peffèffumnummefedem 3 Ptolom*» 

Ci/ir» 6- Emathiae • * /«m f* t* ; «£*»**« »m«. c^JÌ^TwI 

,x *Arm* fecutUTum foceri, quacunqm fugaffit, juffiique in- 

Tentaverefui cernirei divertere Magnum, Ph£oj U ?nf fl fc 

Hortati, patriot fides, ataue hefte carentem (quit, turris aiVor- 

$Aufoniam petereu «3 e ì{una uam me Cafarù, in- Jjrj u A,exaa - 

Exemplereddam patria* nunquamque videbit 4 N&è Re» 

.Me, ni/? dimiffb redeuntem milite Rema. - Juba,fc Petre- 

HefreriampotuùHmetufHrgente. tenere, m^tìt^r 

"f & veliera patriù, aciem Committere ttntplu y nirent» mutui» 

+Ac medie pugnare foro. ' 6 <fam 6e£4 n/^fm, co^to* 

Extremum Scythtci tranfcendamfrigerk orbem, cecidifTenc. 

+Ardentefque plaga*, viftotubi Rema, quietem ^ J^J* *• 

Sripiam, qui, ne premer ent te praliayfttgi ? 0" Ncque* Sci- 

%Ah poti**, tie quid bello pattarti in iffo, f io Ponipeii 

Te Cafarputet ejjefuam. Sic fatue, «7 in ortué^ ™ r m ì„Pf J£ 

ca reliquiarun» 
rbarrali* & imperli rumina trat » ferro fuo trajeftus & in mare precipitatili 
«tuliflet infierias umbrif Posnorum ih fecundo & renio bello Punico genti» 
fuxaufpiciis reforum. 7 Neque è vivis difeeflifièt virintegerrimiuì 

Caro, qui Uiicx (ibi necetn confemt. 8 Belli ci vi) il & libertatis op* 

preflx. 9 Jamque in itinere medio incifus ruiflet nera» Pharialìca» 

viftorlae. , io Caefar caftra & regionem, iaquibusinteiicircr pugna» 
rat » no&u deferens in Theflàliam fé cóntulit. 1 1 Uuobus enim illlt 

Era! iis defideraxit Cafar è fui» . milite* 900, equites «1, centurione* 30, tri- 
unoi milirunvio. tigna militarla 3». 11 Pompejum ab irftituto Cae- 

farem iofequendi fruftra conati funt amici divellere : Mortati ut Italiani Ro- 
mamquepotiusrepeteret. 13 Non videbk meloa» armatum , ut 

Cwfarem : non revertar in jpatriam nifi dimifTb exercttn. 14 Initio tu- 

miiltushujuscmlis. 1; Si placuifiet illorum exemplum , qui cum d- 

vile hofte in medio foro dimicantes , tempia & facra Deorum impie conta- 
jmnarunt. 16 Ego certe, quo beli um à patria longc fubmoveam, adi* 

bo extremas regione* gelida Arfto tei zonx torrida? fubjeflaj. 17 Pom- 
peiut Csefarem mfecutus ad Afparagum confedi t, C*far in veteribus caftri» 
trans Genufium amnem tantifpcr conftitit^uoad Pompejanos alila rebus oc* 
eppatos fenfit , inde per F.pimm & Acarnaniam in Macedoniam iter flexir. 
Secutus eitpompejnpev CatidaYiai» , qui mons eft Illyricum ^Macedonia 
dittcrminans. 

H 7 PAit. 



Ufi l V C A N f 

Tbabeos convertit iter, tendame fetutm 
- : Devia, qua vajlet aperit Candaviafàùm, 

*J P^rtL Contigit Ematbeam t » belio quamfata pérabant. 
SSiitin. *" TbefaUam , qua parte ttiem brumalibm hork 
% * Ab Orni tAttolìit Titanjupes Off** coercet. 
S^tSE! ? Cumperfummapoli Phmburn trabit altior tfa 
lkm termi- Tolion opponit radtu nafientibms umbra*. 
I^L!Ìl e ;?** 4 *** medio: ignee «r& rabidiaue Leouk 
PotvmnUfun- So IfiittaU caput nemorofue fubmovet Othryt. 
fr n»£ eft" * £*«*'* «KtW/w Zephyros 9 & Iapyga Pindue , 
choragraphta. Et maturato pracidit vefpere lucem. 



3 Pelion 6 ## tnetuens imi Borean habitator Ohmpi 
mona aduai* _ -, . „ J ■ 

brat Theflk. Lucentem tutu ignorai noCtibm lAraon* 

S? * ° rtU 7 **" l *" r montes me d** ?*' **'l< premuntttr , 
quatorS?;*" S Terpetuù quondam laìùere paludibm agri : 
amm fic A- 9 F lumina dum campi retinent t nec pervia Tempo 
SiffjSr wMv ì ****' 4<fcf « pelago »ftagnumque implentibus undh 
poS. Crefcerecurfm erat.' % poflquam * difeefit Olympo 

$Ura & m> ti erculea grava Offa manu , ÌO fitbitaqut minano 
tura (inquit Senfitaqu* Seremz *,• m«(#*x manfurafub undì$+ 
Sh^hal ' * ' Emat b u àquoxei reghum Tharfalos ^Achilia 
bet/* Solfa" Emine t,& » 3 primi Rhateja litera pinti 
jgJTfa'Sfc S** M '& it<Th jì*"* ^Pteleefque, &^Doriom 
vo tropico **"* 

Cancri & in- 
de Leoni* figno ardorem Othryj arcet. f Findus mons ad Ocra* 
tura ficus excipie Favonium & Japygi, ventura ci" Apulia Manicai» acque 
altitudine Tua Soli occidenti incerjeftusnofteniprxgroperac. 6 E- ' 
qui radices Olvmpi ad Boream (iti mcojunt , ab Aquilonfs fevicia per mon. 

-3-_i_j jt ' _.._:.i f _r..—_ a. 'u.i:-^> -.A. l..-^-.i. _„ „:j-. 




Uflà & O'ytnpo exitum Penco fl. dedit in mare , aperujtdueamcenj'flirna. 
Tempe. Herodotus à Ncptuno terrae\motu raErùm effe 'reterf. vide Sen. 
Herc. Fur. ver«..i8i. & yfclian. «ar. hlft. L «.e. a. 9 Fiuminum curfus 
non habenres exKuiuin mare augebant paludemJ ro Mare fenfìt impe- 
fum Penei emiffi. tt Atque utinam tnanunètufque fubaquis potiti*» 
guani fà£ta fuiflet terra & arena qua concurreret dir. bel. .Rem. 1 a Thef- 
fatica Pharfalos regnata quondag» Achilli filto. Theridii marin* eminuìt ex 
aquis. \% Eimnuit Phylace urb» pthìot Ica regnata nrotefilaò, qui in 

bello Troj. primus Grxcomm emicuit in titus Trojanum , tVhoeteurti aurena 
Txoados promonterium eft. 14 TheiTaliaeurBsScneroui. if Op« 
pidum» jtixf a quod Thamyris a Muftì in carmrnif ccrtamen'prorocattt victiif 
atque excoccatui fuit. Bom. % ltiad, 
-- . 1 v 1 V Ubile 



L l BER VI. Ijj 

flebile Pieridùm,* Trachini* pretioq uè nefanda t Theflàlfo" • 
Lampada s Herculea fort'u Melibaaphantrkr * JPP» É n **fr«K> 
xAt%olitn 3 Lariffa potenti ♦ ubi nobile quondam conditimi, '* 
Nunc fuper sArgos arant : f velerei ubi fabula T J*Xfi'i't 

lionflrat Schioma*: ubi quondam Petit heos 6 exu/, » Afagnefia * 

f.ff*, caputqmferensfuprtmo tradidit igni, SnSDS&h 

7 -flutfta quid hoc fi htm nato rapuijfet *Agave. FMlodew, 

» ergoVabruptafMlHémultosdifceJptinanmis. J^jJJ^f 

»° P»r» I» occafue, parvi fedgurgitù, tAZat fagirtis,imreii. 

Ionio fiuit indo mari: » » me fòrtior undk §U« b *> ta 

Labhur avecJa pater ìfidu, «* & tum , 0ffM*, predof 7 "" 

Penegener « 3 «r«^fr òbltmat Sehinadae undm z 3 1*«f ■** 

H E* Mf/«|r M « W4c»/4f tu fanghino %efii RrSfflmì 

jEótno j Calydona fecau » f /èr»f amne citato iGraeds oliai 

Maliacat Sperebbe aquae: * é- flamine puro ? T^q2». 

Irrigai vAmphryfotfamulant'u pafiua Phcebù dam erat Ar- 

* 6 guiquenec humentes nebulae , imc roremadeip- g?;^" 1 ! 

... * — - . ^ civica»» nuoc 

%Acra, nec tenute ventos Jufptrat *Anamot, (tem diruta aratro 

«7 £f quifquu pelago per fé non cognitm amnit J^gjJ 
Pe»ftf donavit aquae, liS itgurgite rapto ttiim Thebù 

*Aptdanos:nunquaniqueceler*niftmiftus Enipeus. funt ph «hjoti* 
»* ^tecipit uifipos curfue.Phetnhci» *° Melafque. ZiSSSa. 
■ « . , Echion unas 

erat e terrigeni* , cujui opera ufas Cadmus Theba* condidir. notafeqiùxt. 
6 £*«/,ab aliis exponirur,JW»rf aSenataab aliis, exterminata àfiSoBaecba^ 
rnmritixexecTante. Agave autem fili uni Pentheum per furorem rata vii u- 
lum in terfecit , ad fé rarefa Thefialiam fuga petiit * ubi filio juftis perfolu- 
ti« ex nomine vereris patri* Thebas condidir. Virg. in Calice , quo quon- 
dam -nElafitrert Kiùt TQflileumfiigiav Cadmi* 4gave » bfandaiftelérat* 
»"*****& c*<b cruenta, j Defiderans rei iqua. membra ad rogum. 
%,Tbmh*fiHvwsrccitat. o Emlfii anguftiisper mori tei ab Herculevel 
EnnofigaBodivulfw palli* prius indura, io jfcas flumine limpido & modi» 
co in mare Jonium labitnr. 1 1 Inachiu pater lus à Jove in vaccam mutai 
t*, mox libi redditip, & in iEgyptum avect». 1» Achelous.cui defponfar» 
fuerai Dejaneira tìlia O Enel: (ed Herculi Tiftori nuota. 1 » Turbidui exit, 
lioioque auget Echinadas in fulas oftlofuo, ante jfetoliam , objeftas. 
»4 Et Euenos fl.Quxra qyem Neflùs Centaurui ab Herc.qnod Dejaneine vira 
interré conatus eflTet, csrfus fuit) per Calydoniam Mcleagro olino regnatala 
labinir. Jf Sperch imi nMaliacumfinum exit. * Ad Amphryfum IL A- 
pollo Admet i armenta pavit. 1 6 Theflaliae fl. nullas auras aut nebulas ex- 
halans,qi!Od & nomen indicat. 17 Sed VÌdeTumeb.l.3.Ad».c». »8Enf. 
peu»(ioquic Sirabo)accipitApldanu,& junfti concitariore curfu fluunr.Apol. 
i.Arg.Qvid.vero.i Met.IrrtjHietMi EmpcwutpidanMfatiefentX. 19 Afopo* 
recepio Ptumkcfl.juxta Tbermopjlas in mare «xlt.Ssr.o. ao TheCfluv. 



X84 X V C A N I 

i In Penami ' W» *■ *lttrìut nonun cum venerit uni*» 
incidit. yeque *J)efondit T ilare fu* a* mot , » lapfufque fuperne 
S3u»d«I£ QurgttePeneiprefieemutiturarvÙ. 
fcecur. vult . H une fama efi ìStygik mature paluiibut smnem, 
lu^H^meii" *' 4 "»?«» memorem, f ./hivii c«»/«gM tu'/* " 
£. Ov V «V ^f tf< ^«f ì# ftp erumquefibifer vare 6 timerem* 
3Kr2EU- 7 r ' Jw»*»» "»'#* patuerunt amnibm arva, 
fofr« » aaa4 Piff^ffif 8 Babicio difcept vernerò futcue : 
»'** .«*?*" -M** 9Leiegum dextrafrejfum defcendit aratrum. 
jA&f? ' "° oAèmìììu» « « *Dolopefquefolum fregete coUni, 
***«•'» •>■*, £r ll Magnete t equu, 1 i Mnyagent cognita rema, 
XSiS^ 9 ' Iilic ^fimtfins Ixiomdae Centauro* 
iVi?«*«f>'»'{. Far/4 *f Tolethrontu nubeteffuditinantrk. 
Im"" W * ^«"* /« ,6 Pholeesfrangentom «7 Mony che faxa, 
3 ha Home- 7V<?«4 » 8 /»é Or/** terquentem vertice tiulfiu 
SnriTmoa- Maceferex, quei vix Bore* inverteret, omos : 
te oritur. * //•/]>« * 6" ^ilcida magni Pheie: Uque per amnem 

« U penci,quein Tequefinex xo Chiron, gelido qui fiere fulgem 
inflU v ' m ** lm M u *s£ m9 "* 9 * l majorem Seorpion are*. 
krisjlKndi. *' W*c *ffl»r« 4/*r* micuerunt fontina Marti** 
oamque Sty- *r "Trimtèt ab a quo rea pereufiis cuhidefaxù 
gì* Dii)*nire ' v r „ ' 

Oiik** &f a U* rt *"*!**• Virg.Ao.6% • ri n*'y^f • »«•< »f «t«'r«m ri * i'a« m«- 
mifHM. 9*qì ji . Uy.iA.if . vide q uet noi ad Senecae Hercul.Fu.v7i1. 7 7*#f- 
Ua'mcolcuemtmrat. 8 Al'n Babiaco. a Baebe oppi do Theflàliae. 9 Thef- 
faliae opp.PUn.l.4.c.7.& Strabo 1 7. 10 Theffidi antiqui ab AolojHellcnia 
]P. Sed & omnc« Graed extra Ifthmum pnrter Achenienfci 8c Megarenfe» 
dì&i erant diu jfcoles. U jfctolorum populi qui Magnefiam coramlgrarant. 
11 Pencifl. et Felii monti* accolae «quorum domi: or es optimi * ut oc Cen- 
tauri vicini. 13 Cortes Jafonis in expeditione Colchica. 14 Centao- 
roi Pelii montis accolas » quo» ex nube libi prò Junone 2 love fuppofìta ge- 
nuine lxien fingirar.rbrma fupcrne humana.inferneequina.eura enim primr 
ab equis pugnarent , è longe biforme* vifi luns, cum equi ora aquis Immerfa 
baberent. if Pelethroniun > monsTheflaiix. 16 Mondi Arcadi».* # 
* Pholo centauro Herculis in Nemexum leonem proficifeent» bofpire ibi 
lepuUo. 17 Centauru».«wa*ra* yaeulctur Mtnjtkm «nag/.|uv.Sat.i. ,18 Sub 
OEcanoote ewlfu trinai \acul n*r utdax. 19 Ncfle. qui cum rranfveftas 
Ite llennerae ftupram orFerres.ab Hercule faeittU Hrdrx Lernea? felle iia- 
butis trajedut ruifti. 10 E Centauri* juftiHiiue» qui in coslum relatus* eft 
Sagtnarmi. %t Theflalico arcu videris perere pnecedentem Seorpion. 
%x Occupantem duorum tuSuutm/uti'ui ipatiuoi. %% Ai boema \am 7befi 
Jàfiatran/k. *4 TlìcHali puense ex equis . fraenorum & Ephippii invento- 
re* erant* Invifta manut te bello nata, af Hic percufia tridente petra Ne- 
Sranùs produxit bellatorem equum • cui nomen Scvphius. Piodari incero. 
1 4 P yth. Non hic agitur de ccrnunlnc Psiladtf le Nepcutti, quod io Atti- 
eaUbuumfuU. 



L l B E K V I. US 

Theffalicui fonipes beìl'uferalìbm omen 




Terrenum ignita» hominem projecit in undae. ì Hic primum 

4 Primi* TheJfaUc* re&or telluri* Itonus Jwnui Thef^ 

lnformam tatui* per enfiti pondera majfa, calionUF. ial 

Judit ér argentum flammit , aurumque menetS venit ratio- 

Fregit, & tmmenfts cosiit forn+cibm èra. d??rSigen"- 

1 lllid quod populos federata impegit in arma, ti fcauri, ft- 

Divitiae numerare dttumeft. * bine maxima ftr- E?*?** 
* * monete* 

pens e Ibi primum 

Defcendit Python, 7 Cyrrhaaquefiuxit in antra : £^ ,0 fojj! 
Vnde & The ftalica veni un t ad Pythia laurw. ufai? bel» 
* Impim hineprohm fuptris immifit Moeut> ne&ii iff»»- 

Jnferuit celfis prepe fé tum Pelion aftris, «hl^efl*». 

Siderihufque vioiincumbens abfluht Off*. Ha fcrptns itte 

Hac uhi 9 damnatafatis teUure Ucarunt SSXASft 

Cajlra ducet: '° cunftos belli prafaga futuri diluvium na- 

Mens agitat» fummicjue gravem dtferiminishoram JJ^'iJJJJJ 
%Adventare palar» e fi, propini jamfatà moveri fecit, cujue 
» l Degenere: trepidant animi , pejoraque verfant, SS}°iS3S" 
^id duhiot pana ptafumf rotore cafus concetta* eft» 

Spemque mttumque ferunt. "Turba fed mifius j. nqu€ ij 1 ^ 

M<rt* memorìam 

Sextus erat» Magno proles indigna parenti, inftituta Pr- 

•1 g^ui mox ScyUais exulgrajfatus in tendi t» uihqmm 

Peli un aquoreos Sic ulué pirata triumphotf prxmium4a*- 

gui fitmuUnu metufati pranofiere curfm, ?*D«iphica, 

Cirrha opp. 
Pbocidif, haudprocul aDelphis. 8 Iphimedia uxor A\oei à Neptuna 
comprefla peperìc Ocum &Ephialten, qui aonum ataris annua ingrati 
novem ulna» long! erant * & j»i£antibut contra Jovem opera ferente», Pelio» 
quod per Te prope conciagli altra » impofaere Oflan , qux casti or bei , ae 
voWerentur , impedìic. 9 Pettinata bello cìtHì. io Omnes inter 
fpemque metumque (bliciti exitum dubii expe&ant. 1 1 Deftnrre t omo» 
tme timor arguto » plerifqae prona ed timori inpeius fide* ; pauci praefiden- 
ti animo meliora fperanc. 1 1 Sexcus Porapeii F. a patria virtutlbus de- 
generai* cum ignava ic puiiUaniraa plebe cimet j foliciucqus artei miei cai 
ad prxcognofcendttm beili eyentum. 1 3 Qu^poftea elapftu clad e u 
Mtfndam t ptraticam exercuit in mari Siculo 1 & cum dedecoro cnduxic par 
tri* de vinili f rofligatis triuaphos. 



*t*. L V C. A N I 

i Puffllinl- l»p*tì*»fì"* >»•*** l ventitifque ownibuiagiTi 
mu«,ad bo- * 7{on tripodat Deli t 1 non Pythiaconfulìt antro* 
SS SS*" 4 N " l«*fif'M<t . primi, quidfmgibus altri* 
Wtfihmu Ortlovii Dedona fonet, ? quk no fiere fibra 
j^.t.2*' F "** <rM '» 6 1** pródatavesS quitfulguracmU 
% Ncque ta- Servet, & * ^Affjùa fcrutttur fiderà cura, 
SvinatfoSSm 9 * Aut fil ttid **ùt*r*>f*df*<>traL ,J iUo fupemk 
honeftiòrage- D**'ft*nda Deu favor um arcana JAagorum 
nera , non i » Moverat, & trìfieu facrmferalibus arat, 
fuWinDe" Vmbrarum, Ditifqtuj fidem: miferoque liquebat 
loinf.Detri- Scire parum Superos.vanum,favum% "furorem 
SlJfluSI - *A*j***tipfi l""t* «* vicindque mania cafirk 

3 ^Non ora* Hamonidum, sfitti qua* nulla licentia trionfiti 
phffnPde Twf 1 "**» l * quar« t quicquid non creditur>ars efi. 
quo diéum The/fata quimtiam teius htrbufque no cent e it 
d'in' ¥ ' 7 - 1 * & RHpìbutingenutt» ,6 fenfuraque faxa canentes 

4 -Noa ora- •Afcanum fera/e Magos. '7 ibi plurima furgunt 
colurajovls a Vim fattura Deu. & ^terrù hojpita Colchu 
ntdtera redS -k£** , * tfamoniit> qua* non advexerat % berbat. 
dicum èquer- *9 Imptà , tot peputù, tot furato genùbus aun* 
in Ouionfo* Ceelìcolum, dira canvertunt carmina gentu, 
Éòiri nemore. Vna por athereos exit vox Ma recejfus, 
wJSJfwe ft "*° V**baqu*ad invitum perfett cogenti* numen, 
va glande no- 

bUu erat , qua vefcebancur primi homi ne» ance inventa» froge» - f -Non 
cxtifpicia per fibra» viaimarum- 6 -Non aurplcia per ave» ofeines & prae- 
pece** 7 -Non auguriaperconirrua,tulmlna,tulgecra:- S -Non Aftrolo- 
giaiti , qua claruerunt Chaldael Aflyrije populi- o -Aut fi qua alia divina- 
no tacita erat fed licita:- io -Sed iUe fohcicabacfacra magica,ìnfema,dìis 
fuperis defedata ; perfuafumque habebat reddi à manibus Dieraoniifaue per 
Nèeroroantiam ea quae Diì aut nefeirene > aut praeCciri nollenc. 1 1 Ita re- 
flituic Hugo Grrnlus,cum libri vulgari habeanc, 1(ntrat»frc. i % Cupidi- 
tattm expTorandi futura» 1 } Pharfalicli campii vicraz urbe» Thcualarunt 
mul. veneficii» acque incanramemu famofarun». 14 Quirum arte» nihil 
tam Ucenter rìngicur quod fu pere r. ir Quarum arte» incredibìlia efóciiinc» 
Aiperancquefidcm, 16 Et faxa qu» fendane fagarun. incantamenta. !*»*• 
•ù* fioca fita»^$. Medea Ovid. 7 Metani. 17 Nafcuntur plurima quae à 
DiU oaafti» extorqueancquae veline venefics».mox v.446. 1 8 Medea è Col* 
cbi» bue ab Jafone advecta colligebat bic herbas potentiore» quam qua» ipfa 
à Ponto fecuna advexerac. 19 Oeot minu» audience» vota ter gentiun ic 
populorum carmina Theflalidum fagarum flectunt > imo cogunc , penccranc 
quippe cali pene traila. $g$ut $baudhott xJMams» t*rl*ntur Odcr.* cogna- 
ti* ramina tjèrvhau tlrmenta. Apul. 3 Metam. 10 Actentiooemque ex- 
pttir»icBoexpnmicvoxTheflalicaDiiihoc agtntibu» ncque bine avocaci» 
«uffacantibuigttbcmadoaictcUfc orbwm. 






E SL fVh 



*I7 



jW fi*» tura pili* cetUeue volubili/ unefuam i TJb! «te in- 
^ivocdW infandumtetigit cumfuttr* murmur, ggJiSX'* 
TuncBabyUn > Terfea licei , fecretatfut Memphk D">sjn°n 
Omne vetuftorumjòlvat penetralo Magorum : ^S 1 , »m 
tAbducit fuperos alUnit 3 Thejfalu ari», 

Carmino Thejfalidum durainpracordiafiuxit 
4 N«» fata adduttus amor: fiammifquo fivtri 
JUicitis arferefenes» e noe noxia tantum 
Toculaperficiunt, aut cum turgentia fucco 
Fronti* <* smatura fubducunt 6 pignorante. 
7 Memhaufii nuUa fonie poOtttaveneni 
Excantata perit. 8 quos non concordia mifii 
^Alligai ulia tori, blandaque potentia forma, 
Traxerunt torti magica^ vertigine fili. 
9 Ceffaverevicet rerum: dilataque Unga 
Hafit notte dies: Uginenparuit ather. 
Torpuit fo praceps audito carmino mundus : 
^xtbus & rapidi» impulfot luppiter urgent 
Ji4iratur non irepolos, l *> nunc omnia complent 
Jmbribut, & caltdo producunt nubila Phcebo z 
11 Et tonai ignaro calum love. lz vocibus iifdm 
Humontes late nebulat, nimbofque folutit 
Excujferecomis. «3 venti* cejfantibut, aqnof 

quam philtra , quanuhippomanes nafeent* à<jni de fratti riymlfm , E: matti: 
prcreltutomvr. Virg. A*t\à. 4. «cPHn.lib.* cap.4V. « carunctt- 
fam hanc in fronte recens naii pulii fi quii praeripuerit eoux quac pep«r 
rie , mater non admittic foetum ad ubera, pignu» ìcaque amori» appellar. 
7 Carmina dementane faepo & in furorem vertane, eium etera potuta vene* 
ni bautta. 8 Quo» non amor conjugali$,non forma dcvinxit: traxit in amo- 
rem rhombu» , vercigo magica, girgillo , cui filum involvltur : traxere liei» 
incantata & nomi ni bus eorum quo* cogere volebant venefica» » n«a. Terna 
libi bécprtmum triplici diverti colore Licia circttndo,. èc mox. Wgre trtbm 
nodi termite'*- K*e** die vincila nefH. Virgil. Ecl.8. p Viciffitudme» 
rerum e lege naturaej ut noftis &diei , tempeftatum anni » torp«nte car- 
minibus coaio nec revoluto. Saga , inqfcft Apuleju» l Me.ram. potens cce- 
lumdeponere, terram fufpendere > fonte» durare, monte» diluere ,manes 
fuolimare, Deos infirmare , fiderà estinguere, Tartarum^ru ni lumi- 
nare, io Splendente fole omnia pluviis mereunt venefica? ite. Et evoca* 
m nnb'Am&cx aquat. Med. Seneca». 1 1 lnfcio Jove» fereno tonat «nere- 
11. Hi» carminibus fretae venefica: , facri» nefandi» operata » pe dibui nudi « 
pafloque capilio vagante» riebulas tndneunt auifugant. m$btu feHo%*lQfPt** m 

«te induco. 13 Somiere flutti* • .tttmuit iujknum mare Tacente vento. 5en# 
ed. concn^ueflflo,^antiacmcutkcamnJrtta 1 ^C.'otntfta^SH Mt wc * 
f*È.O?id.Med.7.Met.Apul. i.Mctaa. . • ....... 



facerdótes 
Agyptii 
(etiamfi o- 
mnes artei 
effundanr, 
omnia facra 
magica pa- 
reny monile 
tur Deos* quo 
rninus tot! va- 
centTheffali- 
cis fapjs. 
a Aflyri» 
urb$»Chaldaì« 
primo, inde 
Perfis Aibdi- 
ta;àCyrofci- 
licet capta. 
«Muller 
Thefliila. 

4 Haturaf, 
Ktati.votifqua 
diverfuc 
amor. 

5 Et più» ad. - 
aniorem con- . 
clliandum va-, 
lent carmina. 



x« L V C A N # I 

ventSnfLl- Irt***'K**rf»* ****** fi**n*pr*t*lb* 
Terfam pieni* Contiqùt turbarne Note : puppinufue f trenta 
^eUs^éraaciir i fa ve ntmm tumeeere finto*. * de rupe pependit 
a De' rupe %Abfàfafixu* terre»*: 3 amnifque cueurrit 
proclivi prae- Non qua pronu* erat. 4 Nilum non extulit et firn 2 
K £&i£ n sifieTc 5 Méuuuler dkexit aquat : * Rhodanumque me- 
mmflmmt. Tonto» 

T^fZfam- Pr * e 'P it * v ì* *A**r: 7 fubmifìe vertice monte* 
rHut,ommes ExpÙcuerejugum. 8 nube* fu/ptxit Olympus: 

n^oSi 9 SMu * & ***** StJ tbiCA * cum *"*»** *&'*• 
7 Metàm. ' Dima durre nives. lo impulfam fidere Tethyn 
itti lllfolftì- Rt PP* lit Hamenidum, defenfi litore, Carmen. 
rio folicus " " Terra quoque immoti cencufsit ponderi* axem, 
inundatione Et medium verrens nif» titubavit in orbem. 

iEgyptum ri- -r ^ ,. * J - ~. 

gare» carmini- l anta *"•«« enus pereufsum vote tecefiit» 
bus inhibecur Prefyeftumque dedit eircumlabentis OlympL 
fri?"' MCre " ,a Omm petens animai itti, genitumque nocete, 
9 Mx.fi. alias Etpavet H emonia* , & mortibus infiruit arttis. 

^%tzr\l * m * vid * *&«' <* wbiU * if * Umm 

magica redo ■ 3 Ore fovent blando: gelido* hi* explicat orbe*. 

^Si/ffni* In 1 ue pnwfi "*»+" àifiendimr arve. 
àlioqui ogmi-** Piperei ceeunt, abrupto corpore » nodi : 
feiomSd? ,f Hu I»^ n ^caditferpens affiata venene. (aH 
nuoLqui np!- ì6 H* is "far hicfkperis f eantut herbajfi/èqmen- 
diffimus alias, Spernendique timer? cujus commercia patii 
mme'nrda- Ob/iriftes babuere Deesì parere necefie eli, 
cur.l.i.v.434. 

7 l>emiffi> in pianura vertice defeenduntmontescampissequati. 8 Olym- 
pus mons Macedoni*, nubes cacumine fuperan», demiflu* arte magica videe 
nube» Te altiores. p Media bramate monti bus Scythix nullo fole ìUuftratis 
fclutse defluunt nives. 10 Mare » luna & fiderì bua terrtpoftuolis Arfturo» 
Orione,Suculis orientibus* fievire folitum>carminibus TheflMicii inhibetur 
k à licore arcetur. 1 1 -Teme motu lncremuit aais:terrarum vero erbis fub- 
iìdens & medio loco dtmotus»mutuum fupero atque infero costo confpe&ura 
dedit, permifìtque uniu» loci incolis to:ius corti profpeftum. 1* Omne fer- 
pcntumgenus» uteunque noxium & lechiferum, timet tamen magica carmi- 
na, qui I ttusincantatum*fopÌtura l ruptumque, a venefici» ad mala» arte» adhi- 
betur. Serpenti quarens quibiu Mortifera vemat, carnute Midttojtupet. Sen . 
13 Infonres feionoeux lambunt. 14 Vipera in parte» concifa carminibuf 
harum reftltuta coit. 17 Afflatu venefica: rumpicur ferpeni. 16 Quamc 
. cum admiratione atque indigninone poèta, unde venefica; tantum apud 
Deos valeant » utrum ex pafto & (ponte Aia* an necefTario & vi .coa&i exau- 
diane ipfarum carmina & veneficus eaxum obnoxii veline nolmtque quod 
ili» f «une / 



L T- 1 E R VI 

%Anjuvét? l ignota tantum pittati mtrentur? 
%An taciti* valuet e minisi - hoc j uri* in omntis 
EJI iliit fupetoiìan habent bac carmina ctrtum 
Imperiar* Deum, qui mundum cogere» antiqui**, 
Cogitur ipfe, potefiì ì iliis & fiderà primum 
Precipiti dedudapolo: 4 Vhcebeque feren* 
1ì{enaliterdirn ver b or ut» obfeffa veruni* 
Talluit, & nigri* terrenifque ignibut arfit, 
SH**mft* fraterna prohiberet f imagine tellut % 
InfèreretquefuM fiamma* calefiibut umbra» > 
Et patitur tante* cantu* « deprenfk Ubere*» 
VonecfuppeptM prepier deffumet inherbae. 

tìosfcelerum ritut» hac dira carminai genti* 
Effera* damnarat nim'ta pietatit 9 Erichthe, 
Jnque nove* ritut pollutam duxerat 10 artem* 
11 Illinanquenefu urbis fubmittere tede 
+Aut lartbus ferale caput: defertaque bufta 
Inceliti & tumulo* expulfit obtinet Vmbris, 
Grata Dei* Èrebi. ,a ceetut audire filentum, 
N*£è dome* Stjgiat , arcanaque Diti* eperti 
Nonfuperi, non vita vetat. tenetera x ì profané 
F aia fi tu macie* , M caloque ignota ferene. 
Terribili* J f Stygie facies pallore gravatur, 
Jmpexitenerata cemis.finimbut, & atra 
16 Sidera fubducunt nubes , tunc Thefiala «' nudi* 
Sgreditur buflis, l * no&urnaquefulguracaptat. 



» Nefcioquai 
quam nemo 
novicmortji«. 
\ìum7 frutice. 
* Urrumjus 
hoc & irope» 
riunì Kabent 
in omnes 
deosfan tura» 
certuni ? . 
J Mancego de 



fiiera iridi. 
Tibul. 

4 Et clara lu- 
na incantata 
expalluit tur* 
Mda luce & 
terrena» non 
aliter atque 
ubi Etliófrm 
pafla obicuni- 
tur interpol 
ta fibi Solique 
ttm.Faeù lu- 
rida maria* 
cttm TbeffàRcit 
Vtxata tmm$ % 
caktm freno 
Trottare iegU. 
f Solis illu- 
ftratione. 
6 Le&ionem 
hanc pnrrcrt 
H. Grotius. 
Ego prctule* 
rùn vulga- 
tam i deprava, 
, noe eft, tracia 

Carmine, rhombo dedufta • quo proplor herbsu Aia faliva «rfeuma inficiar. 
$Uy»n* 1 Attraete Aoiam /fiumare vate* Scirri. Valer. T!ac. 6 Are. lm- 
namJtAuman, fletta* tyeUi ,di*mt*l6> tuffati tauri, &c. Apul. Met. i. 



bat » rejieit , contenuit tan- 
Yerf.406. Damma* apndren- 



7 Theflilidum caeterarum. 8 Iniprol 
quam nlmlura in fé habercnt pietatit. (ic Kb. 

tetfctUrity frc. 9 Nomen venefica fumptum Ext>vid. epift. Sappìuis ; 
mmtam furiato Eriebtbt Imputo. Maga (ut ait Apul. lib. ». Metam.de Pam- 
pa»») pnmi noninis» & omnis carmi >iis fepulchralls maglftra, quae omnem 
iftanv lucem mundi fìderalis in ima Tartara & in vetuRumchóo* merglc 
io Necromantiam feilieet. n Neque enim urbe* auttefta fubjbatj 
fed ijrpulchra, i» Illafdebat jurainferorum abdiia Scoperta terris, 
te* altaé terra & eatigpte merfat» qua? ?i ventibus none nefas. 1 3 Erich- 
thus. 14 Dedieautferena luce non ufpiam vi fa. ir Trilli, in- 
fernali. 16 Obicurant Solem » Lunam * ftellaf. 17 Vacui», qui- 
bus umbrai cxpulerac. modo verf. yij. v^/per Hypallagea , ipfa nuda. 
1» Dmoacionemezignibuinofturaif. * 

1 Smm 



Ijo t V C A N I 

t 9&tvHfM l Stminafetcunda fègetu calcata perù fit» " 
*£?fej£,* * Et »•» letifera* foraneo perdidit aura*. 
ar*a> Eternit- T^ecfuperet erat, nec cantu fupphce numen 
^Jm£ue *Abxilé*re vocat, nec fibra* illa i litanie» 
fio j£p%?ur- **{ovit: 4 funata* ari* imponete fiamma* 
WV**£l* t f' Gaudet, & accenjò rapuitqua tura fepuUre. 
t*oSbu?dÌi 0mw n€ f** Superi prima jam vece f precantm 
pUcantur. Cenceàunt , 6 carmenque timènt audire fecundunu 
mUnferoS'" 7 Vivente* animai t &adhucfuamembraregentts, 
„ quae accende- Infedit bufi»: f atti debentibm annes 
55,'K- Mors '»«''* f» bit: 8 P'rverfafuntra pempa 
gi$ repco. %ettulit a tumulti: fugete cadavtra 9 letum. 
f Huju» ve- io fumantes juvenum cinerei >ardtntiaque offa 
<j e Horrent € mediti rapit ita rogù, ipjkmque parente* 
qulppe reped- g^tam tenuere facenti, nigreque velanti* fumo 
SSeST 11 ' ll feralii fiagmenta tori* veflefqne fluente* 
7 Eos» quibus Colligit in cinerei, & «Unta membra favillai. 
Sèri? vi» * *^ ubifervanturfaxmquibm intimus » 3fc««w 
ufuram erant Ducitur, & «4 f r4#« durefcunt tabe meduUa 
ÌSerfidt ' Ula C' r P ora > tunc omne'u avide defavit in artu* % 
EjS.j Horat. Immerfitque manus eculit : gaudetque gelate* 
^ Canidia. J^^, if , r & W ; 6>yfcc* /toftd* redit (centek 
chrii /prepo- ,6 Excrementa manta : laqueum , nodefque «7 »«• 
toro pompa ©w/iw rupit: pendenti* cerpora carpfit, 
SnSSeX Jibrafitque * crucerà per cu faq uè vifcer* nimbi 
ra defunao- Vulfit* & xo incotta* admijjb fole modula** ■ 
SSi rVv^" 11 " /«/Jrww MMM'ft* ckaljbem>mgrum£p*r*Tt*i 

Santi* rtut*f * iuftu&rcgis rebpu* V^am&edd^erumt^t^uU 
ma ad exbiahilet *hK*tutm fortuna» pmmtwr. Apula Mei. j> AM lejj,./-»*»». 
fcilicet funebrem. *« Efficadora fcilicet futura I ri Tuia Teneficus omnia, 
quod fitmantetx quod j«rWflM«w,quod «rtfV*rM,quod iffisfaremtbmfrm-tfta» 
parencei autem filiorum rogtfm face accendebant. 1 1 Ferem, veltium, & 
roeoibrorum reHquiai femiufta». i» Qupd fi quando tncidac in corpora 
non cremala, fed OrientaUum more condita, i \ Temperatura; illenumor 
oucrefceni à cdore ambienti* educltur ; quod in corruptlone fir , vel> ftniea 
*" '.1 :_-....- *+ p«rrAA-9fìint0.4w/.Der uccttaten 



aroraatis 
fcente 



fÒrdes « pranWwa. mclrrefttfumjavadente > GWamAa r^P^cm. 
Hor.Jepòd, r 7 AlUleg.»i^«w.h.e.ftrangulati,fttrpenfi. 18 ìUittnè 
«ucìbuT. 19 MadefoaaVimbis& pluvia- ao lndur»tai : « ChiTMftr- 
So.^ibur?ai,qùi in crucependebVnt. Mcuares&Js *s£^2&** 
pendMium alsbitruàd*t9rwpv*tm trmn&c Apu.» Me»m.Cath«nai, 
"Ìnfoi«af,io£T.7^7« Stil- 



L I B E X Vf. i>i 

StOlantk tabifaniem, vtrufque r coaclum M Co \\tetam 

Sufiulit, & * nervo morfm rifinente pèpendiu congelatimi. 
Et quacunquejAcet hùdum tellure cada ver, pepraSttSln- 

? ^nteferaf,volucreJ%fed*t:neccarpere membra dio ayellendi» 
Vult fèrro maniiufque^uit % «• merfufque iuporum ^^^ m 
Expe&at, ficcu faptura efaucibw art ut. qu od illa den- 

S Sec cejptni'à cade mantts, fi fanguine vive t,0tt » «"*• 

Efi opto, erumpatjugulo atti pri'mus aperte. f "SSevenfc 

N« refugit cades, vivumfifacra cruorem, «y » alfcea. 

Extaque funerea pofiunt trepidantia menfa. &at moS&i 

* Vulture fic ventr'u % non , qua Satura vocabat, ** anfora* 
€xtrahiturpartw, calidu ponendw inark. . 8k5^Ì& 
7 £* quotiesfavk opus eft. acfortibut umbr'u, tfàab ore Ya- 
Jp/àfacit manes; 8 heminum mors omnU in ufu eft. *g tój£**" 
Illa gena 9 florem primavo cerpore vulfiu . % HoiTS* ex. 
Illa comam Uva morìenti abfiidit ephebe. ' *£f a dentHus 
*° Sape etiam tatù cognato in funere dira {gens QVgZT 

* » TheJJalù incubuit membri» : atque ofcula "fin- A Z£-* Mec - 
Truncavitque caput, cemprejfaque dentibw ora !bftfn« e , C fi U 
1 3 Laxavtt : ficcoque harentemgutture linguàm quando optu 
Pramordens, gelida infudit murmura labris, fm fiSS? 
+Arcanumque nefas Stygia* mandavit ad umbrai* ne recena 

tìancutfamalociyempejeprodidit: V alt* tSS?2> 

Notte p9U , Tttan medium quo tempore ducit pitantibu*; 

Sub noftra teUure ditm : deferta per arva '■ * Pcr ?utaiu 

, Carpii iter,fidifcelerum t fueìique i« »f»)W - pTr^S 

EJfraclos circum tumulos, ac bufa vagati «" imponac. 

ConfiexereprocHlprarupta incaute >7fidentem, iSSdSLf 

^*jugadevexusT , harfati<a*Kporrì9Ìt t 9*£mu4. *>ris;fibi ipfr 
* ° int«rfickali» 

w. modo ephebi «mas pofituri, modo adolefceotir P rl m *voVflorJ]u- 
I™ i r £ ^"«g'"»™ efflorefcetttera. ,o *s*be fub Su 

«rare ni ofcufi (de quo vide qu« ad verf.740.lib. a.) coenwis SS 
bua caput aìiqua parte imminuir» p«m rd«VHngùam ; u^^2H£ 

™& c * JW 1 "****- ApuL. a Metam. i, Eri<<**ho. za Alti 

16 Famuli Sexti Porapeu. i 7 Venefica* Erichtho. 18 kivli. 
«S»"Th&l. ,f 9 Woo *?j™*> q« noftro aliifque au oribS^ 
monco Theflali» ufurpatur. uti dlftum eft ad yerf. 68o. lib. i 



\9% L v e A N -I 

i Illa foUefca i lOa Magif> magici/quo *Deu incognita veri* 
fcrcemr'bel- Tentabat, carmenque novot fìnge bat in ufiu. 

, luna civile* Nam% timens t ne Mars alium vagus irti in orbem, 
JJSS'uSw Er»*thu & teUtté tam multa cado carerei-, 
fruftu toc ca- Pollutos eantu, diri/quo venefica fuccu 
dSbwSl'Sr- C»nSperfis,vetmt ì tranfmittere beSa'i Philippe 
mina & arte* 4 Tot morta habiturafua*, ufùraque mundi 
,uil? if ^ ne *' Sanguine: esforum truncare cadavera f- Regum 
Theffalia:" 1 Sperat, & 6 Hejperia cineres avertere gontù» 
» In alias ter- Qffkque nobiUum, tantofque acquirere mane*. 
Vjjfim"*' 7 *fa ard »> P>iufqu e Ubor , quid carpirà JUagni 
Thracix.^u* projeclo rapiat, quei Cafaru involet art**. 

. ftSuTclun S«*mp™r*ff*tur « Pw»/>e« ignava propago. 

. Pharfalo , uti 9 decut tfamonidu, to populu qua pandore fatd> 
•4™5!*uf &5*l ue f M9 ventura potes devertere cur/ù, 

4 CadayerV T« precor, ut certum liceat mini no fiere finem, 
w* *^i faf0 Ml? em belli fortuna par et. non ultima turba 
ge«?taf™ Pars ego Romana , Magni clariffima proles ; 
guinc ad fua 1 1 y t { A om iniif rerum , u w/ tanti funtrtt 1 3 hartt* 
Teneficiaufu- Mem ^ duhns p^cufa pavet , *S rurfufque para- 

5 Pompe)» M oft 

SrtuT.wi Cortes ferro metw. « hoc cafibu» eripe furò \ 
principimi. Nefubiti, cacique ruant : voi numina torque, 

6 i^'d'udum V*l* u P* rc * Deu *& X7 Mambui exprimo veruni. 
«ftSrac fpe » 8 € lyfiat refera Jedet» ipfamque vocatam 9 
fruirur, medi- Qu 0S p etat e m y Uè Mortem ubi coge fateti» 
pompejUqu* 1{on burniti* labor efi:ttignumyquodquarert tutu» 
Carfari» occifi 19 Vtltibi, 2 ° -quo tanti praponderet alea fati* 
rapiat mem- ^ „ ^^ yul£aU „ 9mÌHe f dmé 

9 Suora 

veri*. 410. 9 Theflalarum celeberrima. 10 Qujpfutura pnelcire, 
jmpedireque ne eveniant. potè». $*idars mapea vakat efftterj t iuatfuanu 
ad Seneca Medeam v.7fy. 11 Si vicerit pater. 1» Si occubuerit 
pater. \% Erattamen Pompei! f. minor natu. 14 Exirus incerta. 
ir Parata utique omnes perrcrre cafm, certi modo fint priufquc explorati. 
16 Tu cafibui iii praeripe hanc in me poteftatem, ne Improvifi ruant in me 
jamante à teedochim. 17 Carminibu» & * toeficiis coge ut Terum 
pwdicant. l» Aut mitte Deoa; atque per Necromantiam evocamanes 
ex EMÙ* campii, fivt malia ipfam Mprtem muneru lui pnefciam. LfefcJy 
iìi»camp»»TÌdequ*nosad Senec. Troada. yerf. ^. 19 -fSf*^ 
àe Quo fé inclmet belli hujus fortuna & viSona, M Caudet artri 
fuse 8c noaùnis gloria apud Romanos celebrata. 

Thefi 



L I B E R V L X* r 

The/Tal** & contrai • Si fata minora moverei, ? £l uniai a "' 
Pronum erar 9 ojuvenu,quoi vettet(inqmtjtn attui fingulorum 
Invito* prahere Deet, conceditur arti » *». *«1 W* 

TJnam cum radiii prejferunt fiderà mortem, tar j pofcerei: 

Inferuijft morsi ; & quanvis fecerit omnit hoc quidetn 

Stella fenem, mediai berbit abrumpimui annoi. \d£u l$-J!?* 
* +At fimul a prima dt fi endit origine mundi valetquippe 

Caufarumferiet, atque omnia fata laborant, . j!J l n „ l i fe J|J 
Si auicquam mutare velie , unoquefub ifiu (mur, omnibus fide- 
Stat gemui humanum : tunc, T beffala turba fatt- J^^™: 
PI tu Fortuna poteft. 3 fed fi pranofcere tafm rogare: Se 

ContenttUy facile* ad Uhi, multique patebunt centra long» 

+Ad verum: 4 tettut nobu, f atherque y 6 chaojque, \ n mtAÌO 9am 
7 t/£.quoraque , 8 & campi, Khodopeaquefaxa lo- j» curfu tol- 
quentuu "verumfata 

9 Sed pronum, eum tanta nova fit copia mortiti j! la »»jore è 
Emathiu unum campii affollerò corpm , S!faS« "d? 

*Vt io modo defungi» tepidique cadavere ora «terno difpo- 

Tlena vocofenenti ne membrii file per ufiu ^Srf^. 

%A uribuoincertumf tralù firideat umbra» rare; & plus 

Dixerat: & neQu reminatù l * arte tenebriti J" j is valet 

•_ - M — * , . * una fortuna 

Mafium tetta caput fqualentt nube , pererrat quam noto» 

Corpora cafirum, ' * tumuli* projeda nega fi». TheflaT 

Continuo fugete lupi, fugete revulfit m% . **** 
Ungmbwi impafia volucret,dum Thejfkla «3 xwfc*» ? Se<l "j •■ 

£/<j ,/, f> >4£,&£« loto fermata medukai % JSSffiL 

Pulmonii rigidi fianteifine vulnero fibra» ezpedita & 

/««•uff, e> vocem defunto in corpore quarit. $j$£i3L 

1 * Fate peremtorum peudentjam multa virerum, 4 Geomantiaj 

guemfuperit revocajfe veht.fi tollero totae mii??o £« 

faftis. 
e AcromantSa ex avium volani, « venti*, Scimbribu*, >c/Pyramantia; 
ex falgure, fulmine & igne. € Necromantia » evocata ab infèris um- 

bra. Chaot » hiatus & vorago stern? noftis, ideft mortisi confuta re- 
rum moles. lib. 1. verf. 74. 7 Hydromantia; ex aqua. 8 A- 
rufpicina , ex obiervaticne extorum in viftirois & pecudibua , eamporum flc 
montium. 9 Expeditiflimam tamen omnium rattonem copia cadaverum 
inTheff campii aflfert Necromantiam .'quorum uniui urnbra excitanda eit. 
io Ecuju'srecenscaefi orediftinfta & liquida vox perc'piatur. it In- 
can catione. 11 Infepulta. 13 Cadayer vaticinio aptum. 14 Ex- 
plorani cui fint integerrima vocis organa. ir lncertUB) eft » quis è tanta 
cadaverum finte in yiaa fit rcYocaaduf . 

t » Tttlm 



1*4 L V C A N I 



t Qu od fl « Tentaffet tampts aciet y & reddere bello ? 
SScTcarof Cefiifentleges Èrebi, monfireque potenti 
viiae &prclio Extrafttu Stygio populus pugnafiet ^Averne 
redimere : Eie cium tandem traitelo (ut ture corpus 
oporcuic wte- _.»•/. » ' _*• ,-i 
rerum tegef Ductt, & tnferte laqueu feraltbtu un co, 
jji Tuo juro ce- epe,, fcopulos miferum trahitur, per faxa cadaver 
«snatura"" * Viclurum: montifque cavi, quem triftts Srichth*. 
dedecus , pò- 4 Damnarat facrts t altafub rupe locatur. 
dfcma foT * Haudpreculà Dimcacis deprejfa caverna 
viete reftituti Inpraeepsfubfedit humus : quam pallida 6 pronk 
ìuS2Ìt. am ** V-rgetftlva * eomu, fr nùUe vertice calum 
* Cujusguc- Suificient, 7 Pbabo non pervia taxm opacat. 
?tà£*ntT CO Marcente* intue tenebra, paUenfquefub antro 
3 In Tina re- Venga notte ft tu* t nunquam, nifi Carmine factum» 
d,t l ! » ru "* ^« Lumen habit. 8 nonTanare'u fiefaucibut air 
deftinarat ma- oedtt tners, 9 mafium mundi confine Ut entu r 
**!" faCr ' d - v/,c »*# r ' : ,0 °** non metuunt emìttere manes 
fitfcentis in" Tartarei reges. nam quanvis T beffala vatet 
jyrseceps ad Vimfaciatfatù, dubium efl, quod traxerit Urne 
prope'profuji. ^{jpinat Stygio*, an qued defeenderit, umbra*» 
«ix, fylva Diftolor,& vario furiali» cultus Kmiftu 
5nde wcan'- Jn ^ u ^ ur » vultu/que 11 operitur erme fé luto, 
d* erat un»- 1Z Et coma viperea fubftringitur hor rida fertk. 
miV $$£ Vt pavide* *ìj*venkc§mit§s 9 ipfumque tremen- 
vide apud V ir. Cenfpicit t exanimi defixum lumina vu Itu: (tem 
Sédip. Se "erf. *™it***it,trepida cenceptes mente timoret : 
530. fc S«- H /«m nova,jam vera reddetur vita figura: 

^?n 4 Ìi Th tii > ' Vt q u *n v *t*^V 9 P nXAH *fa l9( l mnUm% 
ramis. 

1 Soli» raditi Impenetrabile nermu e funefta taxo obumbrat. 8 Tae- 
narus,antrum ad radicem promontorii Malese In Laconia: ubi propter valium 
hiatum , cetrum vaporem acque audirum ftrepicum defeenfus ad infero» pan- 
tere a*deb.aiur. Tétnareas ettamfauets» ,ìtaojiia Duis. Virg. 4 Georg. Sen. 
Mere. Fu. verf. 661. 9 Terroinus, inter Inferos 8c noi. ' 10 In 

onera Tcnaruto > vdìn quam fpecum venefica Ertchthus, reges inferni non 
#ubicant «mietere umbras » tanquam in locum vita mortitique medium »«m- 
biguum. 11 Suntquileg. aferitur trine remoto, fed min u« probe. In 
itcrU enimoperiebanrur, fimulque ptomitcebanr capillos. 7(vMt bumerù m» 
Afa cqpiìbs. Medea* Ovid. 7 Mei. 11 Seria adhibet Tiperii nnpUcica,rtiritr 
rum more, libi lj«c cruenta ftrtittot>imurmam% Nanena qua flrpau figa*. 
Med. Spn. il Setti F. 14 Refponfa dabit hic fub forma bumana eadcov- 
que plactdiffima Ttre fibi rcftkucus, quea tei timiriiflìmi non bQrreaji* 



L I B E R VI. i|; 

* SiverwStygiofquelaem, * ripamqtte fonantem » *Qsoè fi 

Jgntbm oftendam.fimeprafente vederi JSS», ^ 

3 Etemenides piflìnt, vilh/aque colla colubri* renda quoc* 

4 Ctrberus excutient»& vinài terga f gigantes, * u £ in . r " 

Qui $ timer ignavi, metuent et cerner evi aneti camen enee 

Pe&or a tunc primum ferventi (anvuine 6 fopplet **»« »«"«»- 
»*. f -t ■. f ^ ■ ■ ^ i * » t. '' dum, me pre> 
Vulnenbus 7 laxata novu: tabe a uè medullai Teme , qua» 

%Abluiu & * vira» Urge lunare mtnijlrat. M, J "'P*"- 

J/a* auicamd fette gtnuit 7{atmra 9 fimfiro (efl, iSfflK 

Mtfcetur. non f puma lo canum,auibui unda timori igne» Twn- 

F»/2«r4 m» *>«*, 00» <fó* » » W* 6*404 Si! 1 amW< *' 

Defuit» & ' * cervi patti ferpente medulla : 1 Paris 1. 7. 

*fr» « * f*f»f ù» rrtiww , £ uro tendente rudente*, ffitjSm cvr- 

In medito » ì echeneu aquu» «4 oculique draconum, nò , c**mjop- 

J * Sluaauefonantfeta tepefaUa fui alito faxa : f^£l%££ 

Ifen *Arabum l6 velucer ferpen$ % innataaue rubr'tt ooUòtm: fife. 

*7 ts£quoribw arilo* pretto/a vipera coneba : ^ÌJ trrem 

+Aut viventi* adbuc Liby ci *% membrana cor afa* \ Terra Sin, 

%Aut etnie Eoa pofiti « ° fhvnhu in ars. (fin <I<" DiU bel- 

Sino poftamam vtles , *° & habentes nomina "pi~ l ££ i"]^* 

Ce*tultt: in/and» %1 /àturatae carmi nrfr onde* , fulminati fa 

Tartarum de* 
jiclebantur.cateniimanuspoft terga re vinfti. 6 Implet. 7 Aperte) 
ad recipiendum norum fanguinem. 8 Spumai» feu fafivam lunarem ma- 
go* io magici* efficacie, fupra verf. 10$, 9 Infeliri,monfrrofb & damnato. 
muj&w nauta enumerai. 10 Rabidorum. namqne te ipfi cane* rabidi , tir fi 
quo* momordcre , hnrrentaqua confpc&um. PUo. lìb. 8. cap.40. Nec fòrmi- 
dati* MixiHaturamiàt, Ovid. 11 Spina. Hyena eolluni & juba continuitate 
fpina porrlgicur. Phn. 1. 37. e. 1 o. r* Cervlfpiritu ferpentes è latebris e*> 
trahunr,cornu eli duntAr vorant. arquehmc juvenefeere creduntur .Tao?*, 
«W rnt'kSt 4*4 • $*{. Solin. cji. Plin. 11. c.83. vide qua noi ad Marc ep. 
19.1. 1». 1 3 Pifciculus qui carin is adhxrens,naves recinere ereditar ; unde 
& nomenf%«v rat »mk. Remora, in venefici is quoqj infiunis>8ec. Plin. 1. 0. 
• e. ir. & 1. 3». e. 1 . Rmant lumi licet, Jìrvuou prtcetU&c. 14 Quibus roelle 
triruinonaUocult redduntur impavidi adverfus notturna* imaglne*. ic A- 
ti te», in aquila nido repertu* lapìilui * quali pragnant, quaflus quippe fonar* 
Plin. 1. 1 9. c.3. Aliia Gagate*. ié Jaculu* ferpens»qui fé ex arbori) m rami* 
vibrar. 1. 9. v. no. 6c Pilo. 1. 8. e. 13. 17 Vipera in mari Erytbneo , qua 
concha*,ln quibus unione* five margaritae nafcufltur^bfervat. 18 Exuvium 
ferpentis. de quo Plin . 1. 8. e. a]. & Nicandcr in TheriacU. Senamea CynU 
fbtitemm menAranAclxìjéri. Oi\à\ 7. Mec. nofter 1. p. verf.716 ,8c Set. 
19 A vis anice» è rum* «tate confetta feque cremini is clnenbus nova ori» 
tur. Plin. Lio. c». Ovid. Mec ir. so Sufplcor legendum * nec babentetno- 
mòta, fic enim Ovidius* qutm nofter imitatu*, Mec 7. Mi & milk ah* ftfim 
rniumJmenammtremmVrofofitnminfi. &c. quadrabk fimul eum precedenti 
mtth uc vile &ftmmrm*4viìCHt. »i Veoena flc mtnftra. %% Excantatas. 
I & Et 



TP« L V C A N I 

i Suumipfius Btquìbm « os dirum nafcentibue infpuit f herbae 
f ' DHlbna, ~* ddidit > & ***cq*id munto deditipfa veneni. 
aliena è voce Tutte vox Lothaes cunftu pò B enti or herbie 
kumana, Excantare Deos, confundit murmura primum 
ticct'ex"* Cl " * DtJJina, & human* multum di/cordi* lingua. 
omnibus fo- Latrata habet illa canunhgemitufque luporum. 
fiMlfodultS gaodtrepidus bubo t quodftrÌxno8urnaquermntur 9 
bus, «ce. guodjlrident ululantquefera , quodfibilat anguu» 

l in. Virg Exprimiu & pUnSui iUifa cautibu* unda, 
Dùqtàbtu tm- Silvarumque fonum,fratlaque tenitura nubkm 
££mn '/*££' Tot rerum vox unafuit. mox citerà cantu 
hntque f*U*> Explicat Hat» onte, penetratane in Tartarei lingua* 
% rMgwwtT ' Eumenidet, Stygiumq- t nefo4,panaq nocentum, 
è-c. Ei Medea Et 4 Chaos innumeros avìdum confandoti mundos , 
S re tC r'Jd S ^ % * Re & or teTr * » 1 Utm ^ $n I a * n fi ( *l* torquet 

JSwMm , %£ *Mors dilata deum , 6 Styx, ir ques nulla morttur 
epe fkraUs 7 Thejfalu, 8 €lyftos,c*lum t 9 matremqueperefa 
'Cbau Jamh Perfèpbon* % l ° nofiratji Hecates pars ultima t perqua 
&c-, JManibu* & mihifunt tacita commercia lingua : 

wC^" " Unit9r ^f tàu l*xa, qui vifeera fave 
e PlutovDis, Spargù nofira cani: repetbaque fila firoret 
2 fi'éSfi 7 " '* F r *&" r * : tuqueo flagrante >? f «rato- unda • 
fortitione re- Iam lafiate fenex ad moredeuntibus umbra : 

gni Saturni , 4 Exauditepréces,/! vesfatu ere «f nefando, 
con ngit terra r ./ •» • >»# . 

infera.cui vie» PoButoque voco, l *fintinquam bac carmina fibrte 
T«dlu*n. tfumanit jejuna cane t fi\7 peli ora piena 

4 Palus infe- j j J ' i ■ »j t*L *n l /* 

rorum. «S*p* «'«'» «^ «**' m«m» * ° profeta cerebro: (fané 

1 V| nefi ca. 19 Si quù 9 qui veftru caput,extaque l ° lancibue in- 
Jerf. «00. Impofuit, viti urne erat, parete precanti, 

9 Adfuperos 

redire nolens decurtati* mali punici granis 7. Net reperita fi^ms cut et Tre- 
tirp'aut matrem. Virg. 1 Georg. io Hecate» qua; in cado luna» in tenia 
j^iana, in inferii et Proferpina; cujua beneficio mini cum dii» Manìbui mur- 
muris commercia 8c colloquia. x 1 Cerbere, *p'«f 4«g"' .inferni janf ror v 
umbrarum rerror. 1 a Grotiui legendum autumat , Trattur*. h . e. Par- 
ca revocatarae in vitam cadara hoc. 1 1 Charon , Srygii & Pyriphle- 
retomis porntor. 14 Vebendia ultro cicroque umbris* quai ego evoco. 
%e Diris carmintbus te carne burnana depafto. 16 Q^iìn guftaverlm 
bHus camera humanam. 17 Pratgnantiimulierli ; Walvo extradi foo- 
tu«,ut fupra verC f f 8 & Terf. ieq. 18 Exca quae Diis profecentur. 

10 SI exaadum aWo infàncem 6c mox vifturum aria ? «Oro impofui . 
ao Vafii» qua: io facrU «tta «ciperenc 

*^#8 



L I B E R VI. 

1 No* in Tartareo latitante** pofcimué antro, , Kon 

^Ajfuetamque diu tenebrie, mei» lue* fugata »< r « d . ej 

Defcendentcm anima m : prime paUentu htat u tata imi 

Haret adhuc Orci, licet k«u exaudiat nerbai taro : f 
+A&manes ventura fernet. * Ducie omnia nate ' JJJ'du! 

Tompejana eanat neti mode militi* umbra, Charom 

9 Si bene de vobit eivilia bella merentur. «elicer 

Hac ubi fata caput, fpumantiaque era levavit, ne mec 
•Afpicit afiantem prejefti cerporù umbram, citefur" 

Exanimes artue, 4 invifaque elauflra timentem tamen r 
Career» antiqui, pavet ire in peHut apertum, me \ ?J 

Vifieraque, & ruptae letali vulneri fibra*.' ?Umbr 

S %Ahmifer, 6 extremurn cui-mertù munta ijnqua 1»"* <»' 
Srrpttur nen poffe mori, miratur Erte h the fta cana 

7 ii« fatis Itcutjfe mora*, irataque morti jo pam 

Verberat immotum 8 vivo fer pente cadaver : tu " & 

Terque ca9lb terra, qua* 9 egit carmino» rimai ? Si me 

10 Manibtu iUatrat, regnique pienti* rumpit. JSnìln 
11 Ttftphone, IZ vocifque meafecura lì JW.eg4Ta, rem ce 

Q{on agiiu f*+ù » * £f e*i /w inane flagelli* . J' 11 ^. 

lnfelicem animami l +jamvos ego nomine vere tem re. 

Eiiciam, Stygia fatte canes in lucefuperna flu^an 
1>efiituam: per buflafequar , x *ptr funera (tijìoi, ^tm\ 

Expellam tumuli* % abigam voi omnibus urna . ftinum 

1 6 Teque Deis 9 ad quot alio procedere vultu Iclem* 

FicJafiles, tfccate, pallenti X ab ida forma > Iì'jms. « 

OJiemUm, faciemque Èrebi mutare vetabe, ratio°£l 

6 Cui ri 
libere in morte mori. 7 Qgod licuerit anitntt camdiu decreftj 

perium fuum non extemplo corpus ìngreflsr — 8 - - Flagello 

neo, more rurìarum. Jvgteter excuflìì &c. mvo mattai aita yerb> 
aro. Statini Se Seneca; Megzra tn Thycfte. 9 Aperuir , rima.' 

fecic. 10 Gravfare mane* voce & attonita ctet. OEdip. Sene 

*68. Atim bit Ytrtjiat nondum aàr*ntantiUu tanto ìs » Tefttr ait 
Stat. Theb. 11 Furi*. 11 NegTlgens, non obiecuta m< 

.13 Per regtonem umhrarum, exit erti Plutoni* domum. 14 Ne 
ut prius Eumenidas , Ertnnys, ultrices posnarum ciebo : fed inforna: 
&ias cane» : fed *f«vi'*h /Mydk»* hot «uW. ApoN. lib. a. acque ita 
tas deiinebo in luce , ncque ad infero» reverti patiar. 15 Cuilc 
chrorum, unde vos arcebo. 1 6 Teque* Hecate > exhibebo Dils 
dam natiro vultu» quo palles apud infero», 

u- l J 



3 Incerto , FWji^ y^T V«*«* C4/*„ , r<Wl . 4^^ - . 
♦ Cibi inftr- T^/'- Vtmttec / ite &*reca<Uvtr+ 

ì* » in ^ ae » ********** mundi, fa i?murJ? *?***• 
^verten^i 9 <f /:.« 



* C?ffiftTf " ,M ^ m 7 Ì, ■ '» Sic mina- 
ftc ie«non^ # * unc S ui *#* legane. k 06 ?^ 1 " «penunrur. C«c. 



Or* 



L I B B H VI. 199 

OraafhiSafinant, vx UH, linguaque » tantum % Ad intcrrc- 

Jtefyonfur* da tur, die, inquit Thtjfalé, magna, g«« ve " e o fic ^ 

jQuedjubee, mercede mini a nam vera locutum cufurt & Ub«- 

Immuntm Ut» mundi prafiabimm avo ra. 

•Artibut Hamonik: tali tua membra fepulcre, JriftibTteS 

3 Tatibm exuram Stygie cum carmini 3 fi l vis 9 b«ù , fi modo 

Vt nulUs cantata magai exaudiat umbra. Jl'quii'/eraU 

Sit tanti vixtjfe iterum: net ver ha, necherba gu» in virai» 

^Audtbunt lengafomnum tibifilvere * Lethes , " e°" r ;SJ3: 

%A me morte data, tripodi*, vatefque deerum jet quietem. 

5 Sort ohfcura teneu cartm difeediuab umbra 1 Uffa* in» 

~ ./. • t a i canuti». 

guijquu ver a petit, durarne ° or acuta menu 4 Qniet» p». 

Form adit, ne parca precor. 7 da nomina rebus, ««TEéihe feo- 

7)4 /»4, <& vocem, a uà mecufata lequantur, (bra *"" XafcroiZ - 

8 +Addidit& carmen t quo>qiticquid confuti t,*M~ cujmaquapo- 

Scire dedit. 9 Mafium flttu manante cadavet* "owaT indo- 

I ° Tri ffia nenequidem Pare arumjl amina dixit, eie. 
Jf#if««,f4C«l*rewc4^4fc4 W *r#ri>4: ?«?^^ft , i^ ,l 
g*od t amen e cun fi umìhi no feere contigit umor* t cena funt 8c 
» « Efftra Remane* agitat difeerdia manes, SSSfitìa *£ 
Impiaqut infer narri ruperunt arma quietem* ra de certa re- 
ElyfiaA alii /idei, ac Tartara mafia iT'vtdV" p u « 
Diverfi liquore ducei : quid fata pareteti, ad%. V Ìi.fupra? 
Hi fetore palam, trimfelidbm eombru, * Mane* coi» 
r«/f.v erat. vidi T>ecies t natumquepàtremqme, SSSriiJ^ 

II Luftrales beliti animai JUntemqu* l ìC*millum 9 7 Edefarano» 
Et «♦ C«ri«i 'T Sy/fc» 4 f« f ettun» querentem. ££™l%£ 
ra. 8 Et alio Carmine prarparavit urabraro, praefthirq; Illa ftcultatem feiendi 
qusecunque interrogarentar. 9 Umbra laery mis efrufis refpondit. io Non 
dattìm eft mihi nova; umbra; nec dum Srygem tranfveftae.pUne (ciré quid pa- 
reti t rata: qu od vero ex atti* umbri» noflè Ikuit.pandam . 11 Ci vili» huiua 
belli furor ad Romanorum umbra» devenic , quarum alia* felice» ex Ely fi© 
•ulfa» Incerturbata qaieteulias impias ex ImoTartaro rupti» catenis rugien- 
te»,EI? fiura capeflentes.novis fcelefti» cedent«,infra 7 90,adyeru teftan quid 
fata parent. 11 Expiat oriaa,eorum feilicet qui ft prò exercituum Mute de- 
voverint in bellis con tra Samnites, 1. %. veTf/308. 1 3 Lib. 1. veri. 5 44. 
14 Curium Dentaium,homìnern coBtinentiffimura pauperem . red«iro sa- 
mnlcum incorrupeum , qui Pmhum Italia expulic , de Lucami & Sabini» 
triamphavit, lib.i . verf. 169. 1 < De quo vide tib. a. verf. x »,& deincep». 
qui cum ubique Fortuna ufus fuiffet fecunda * fé Pellcem cognominava, fi- 
lium fauftura. ut lib. ». veif. **i, eujus tamen umbra de fonun* iniqui tate 

fuerlturob parte» patriciai a Caefare opprefiàa , in quibu» 8e hhu* iuu» 
auftua cum fui» inteteeptu» periit, orta intet cxecciios diflcaliono. 

' 1+ D* 



aoo L V C A N I 

i Scipio M- *Deplerat Libycù perituram ' Scipio ttrrit 
AtocanVdt W**fl*>»P>M"»- *«*•> Carthagink hefti,, 
plorar L. Vfonfervitwi meeret Catofata nepotk. 
Scipionem ^ Solum te ? Con fui depu/Jss prime tyrannk 
«eruro peri- Griffe piai inter gaudentem vidimtu umbra*. 
«miro ia ^AbrupMt * Chitina r»in*x,fraflifque f catoni* 
Speseli™ E?»*™, * Marnane trueex* 7 nudile * fabtgi. 
vcrar, fupra Vidi ego Ut ante s > popuUria nomina Drufis, 
^£«0 Major ^J , '*«* immodicos, '° a* fofqn* ingenua Gracchax. 
(qui fici* ex *' <s£ternis chalybum nodis , é> carcere Diti* 
auS iS d ftI C'»flrin* "pUuftre mantux >3 campofqme piorum 
aaru delati j, 'Tofcit turba nocens, xa t regni pojfejfor inertis 
Su?cun f q?e « P ^ rw *ptritfedet> abruptaàuo fata 
feritemi* ad. *Afpctat t & durum vinetti adamanta , paratami 
ffi&'TbL ** Mm lf W '£« M '' r */* r haefetatia tecum, 
dam Cartha. ° \*venit t placido manes^ patremfr dommmqote, 
gi**m) race- Expe&arejinu,regnique in parte firena 
55 MbwbT Pam M 9 fi^relocum. l 7 nec gloria parva 
qui ne domi. Sollicitot vita: veniet qua mifceat omneit 
iS^dtStl*" ' 8 Nora duce*. *9proporatemori t magnoqiHfuperbi 
libi mortem guamvi* è parvis animo defeendite bufiti, 
confeivic Uci- 

cae , lib. i. verf. 147. & deinceps, & fupra verf. 31 1. 3 L. J uniti* Brutui 
regum exa&or, primu* cumTarquinio Collarino Conful fVuirur lacca fpe 
Csefaris olirà interficiendi àfua progenie M.& D. Bruti*. 4 Sediriolus 
Reipub. ruinam molitustnoti* vel pueri* è Salluftio. t Quibus vinétus erte 
in Tartaro. 6 C. Mariti*, I. ». verf. 69. & deinceps; cum firatre M. & filio. 
7 Lib. i. verf. 5*43. 8 Catilinari» conjurationi$rocu. 9 L. Drufiu trìb. 
pleb. popoli & t ociorora favorem etuetiturus legem Agrariam & fjumenca- 
riam perrerre conarus eft. & focios ad fpeei civicatis erexit,domi fuae poftea 
•ccifus. io Tlbertus te C.Gracchi fratrei Tribuni plebi» feditionibat vex«« 
rune Remo, promulgati» legibui Agraria, Frumencaria» Jodiciaria. 
li Pcrreis vinculis in Tartaro coerciti Gracchi & carceri. 1* Gratulati 
difcordtae & tumultui Reip. quia fimiles curas nec ipfa in morte recedunc. 
1 3 Damoatorum manes pofeunr libi Elytluimut novts è bello civili advenis 
locus (it. 14 Pluto laxat Tartara lib. 3. verf. 17. & parat arma in poe* 
na* nocentum, faxa prterupta Bc obtufa afberat*adaraanrlnat- catena* refingic. 
ir Caefari & fuii libertau» Reip. nppreflòribu». 16 Caefarlanif Tarta- 
ra parari,Pompe)oPompeianifqueElyfiun. 17 Ncque folicitus lnvideas 
Ctefarl vittori vita fuperftltis moram • brevem utlquefuturam * ut qui intra 
quadtiennium in veftrum ordinem redigetur, Se Iple caefut ad vo» defeendet. 
18 Fatali*. 19 Voi igitur libentea rati* obviam ice , qui * uteun» 

que magni funeri* pompa deuitutl fuericb; apud infero* tamen calca- 
bici* umbra* viftrices» vos patrie libertari! propagatore* in Elyfio beati 
fub pedibus videbitU ilio* patrias oppreflbrcs in imo Tartaro cruciato*. 

Et 



L I B E R VI. ior 

Et ' Romanorummanet calcati l De* rum* (d* 9 t | uli j Cx f Am 

* Qucm tumulum Nili» quem Tihridu abluat «». ris , & infe- . 

£)uaritur, & ductbm tantum de funere pugna t M '. <l uentiu,n »■»- 
f*_ -, r rn J peratorura.per 

3 Tufatumnequaretuumcognofiere: Tare*, **oK««? in 

•Me reticente t dabunti 4 tibicertior omnia Vatts M»rdo campo 

ty/e wef Siculis genitor Pompe jut in arvit : t % 'reUeorum 

1 Se quoque incertui , quo te vocet, unde repellat , in numerum 

g^afjubeat vitate ptagat, quajtdera mundi , JSSJSST^dS 

* Europam mi/èri, Libyamque, *Afiamque timttei «pud Herodia» 

*Diflribuit tumulo» vepri* fortuna triumphù. J u g h c „ ♦' teI . 

O mifiranda domus 9 6 toto nihil orbe videbit lux «qua re- ( 

Tmm Emathia. Sicpofiquam 7 fata *peregit ; g^g,^ 

Statvultu ma firn tacito, 9 mortèmque repofcit. de modo ta- 

10 Carminibm magicis opus eft, herbijàue% cadaver men . * ,oc ° 
_,. , . . * .•/•!• vj /• . omnia hatcefl: 

7{t cadat» f> nequeunt ammamjtbi redderefata difcvpmfo, u- 

ConfumtojamjurefimeLTum 11 rebore multo »r in Htoce 

Extruit iUa rogum: venit defun&ue ad ignei : peffSum Tul 

^Aecenfajuvenempofitumfiruetinquit €richtho, ter in camp* 

Tandem paffa moti. Sexteque ad cafira parcntis %$££*£ 

Jt comes, & " calo lucis ducente celorem , burendu» , il- 

Dumferrcnt tutot intra tentorja grejfui , JjJ ^32* 

J#^« wwr* </«;» im/u mx prafiitit umbrae, contingec 

3 Sette. 
4 Vmbra patria cui in fomnls cibi apparens In Sicilia oftendec cibi cua rati» 
itenturaqm bella. Et quo quemqut modo fugìafqut ferajqut labore* , Expo» 
dtet. Fictìo poetica. 5 Nulla orbls pari eri! vobis cu» ; nulla veftra cia- 
de & ruina vacablt. Pater cadec circa Llbyam in litorere Alexandre no> filli, 
Cnejusi in Europa , ad Mundam in Hifpania, àCaefarc viclua, Sexcusa ia 
Afta t incercepcu* ab Anconìanls militibus interi bir, Ita funera veltra di- 
videnturin tresorbispartesàpatrePompejo criurnphacas. 'Pomperà \wveius 
Afta off uè Europa » Jcdipfum Tèrra tepr Ubjes ; fi t amen mila terit. Qjtèd né* 
rujntotejS/pargttur orbe 1 yacere Mio non poterat tanta mina loco. Marnai. 
eplg.7c.lib. i. Etq*afinmpoflèt tot rrllus ferrojèpulchra » Divify crnerte. 
Petron. Arbic.de Pomptjo, Grafia» Cacare. 6 E TheflaHca enim clade clapfi 
omnes. 7 Erencum belli » & Pompejorum rata. % Mortuui ifte in vi» 
Cam revocatus. 9 Rurfus mori petit, io ReddenduJ jara morti ope 
venefica;, cuju» arte evocatut fuerac ra&ufqueluns fui , neque enim In jam 
femel defuncìum Parcsejus habuerunc. 11 £ Ugno pyram ftruic , juvt- 
nemque vitsmodoreUicuttim comburlr. 11 iliuceicenremjarh Auroram 
EHchihocarminibusfuiiiahibttuardavitque, dònec. Scxtus e uni fuiaia 
cauraicdiiflet. 



I 5 IIBER 



40* L V C A N I 

L1BER VII. 

1 Tardiorqui * C Egnier Oceano , quam Itx aterna vocabat , 
Te * rna t"** LutiificusTitan nunquam magi* albera contra 
mSumtscTei Egitequet, currumque polo rapente retorfit .• 
Eoo mari vi- » Defe8ufque pati vilmit 9 raptaque labore* 
.iilwmiSSor *»" c " •* tr*ttr*xit nube*, nen 3 fabula flammis* 
*quam alias . Sed 4 n* Theffklico purus lucerei inarbe. 

fum nitUquafi SolUcitcs vana decepit imagmefomno*, 
t?rt°i r a U ?api£ * am 7 P*mpéjanivifu*fibifèdetheam 
contrarli cur- tnnumeram èffigiem Bimana cernere plebi* , 
SftJ'llS 1 "" vAttollique fuun> lati* ad fiderà nomen 
wC i 4i. Vocibus, & pUufu 8 cimmo* 9 cenare fònanteis. 
aTanquamE- io GUtatis erat popuìi facies, clamor quei ? ayenti* , 
deficete & la- O"» tum l l juventt, prtmtque aiate tnumpbi 
borare capir. *J>ofi domita* gente* , z qua* totrent ambii t bermi, 
\ Nt'^puiu £ * x% quecunquefugax Sertorius impulitarma . 
confpkuui ra. 14 Vefpere pacato, ,c ^/*ra venerabili* aque 
TheflalKKn* Sl** m <*"*' urtante uga* « 6 plaudente Senat* % 
ttrcflet. &<to 4<tó«c Romanut eque*. '/ Sem fine benerum 

ter P qITirtem ****'* venturi* ad tempora latarefwgit s 
Ibi virus ed ** Sivc per ambage* /olita* contraria vifis 
theatrum a fé 

cxtn.&un> in^redi » applaudente populo « & nultis ornare fpnliis tempi um 
Veneris TÌflncit. Quo infomnio partim connrmatus eft , panini ter ncus, 
jraeruens n* Caefari , qui ad Venerem genus fuum referebat * gloriar» ipfe 
adferret. Pluwr. & Àppian. 8e Florus. 6 Namque exinde profpera Poro- 
peji fortuna dcocere , mere , ey/mUap/à referri coepit. 7 A Pompe jo ex- 
Vutìi ad formarti illius quod in Miryfene viderat » (ed aoguftioris Ce capacio- 
xis. Tacic. 1. 14. 8c Plin. 1. 7. e. 3 & I. 56- eie. 8 Spe£acores , in ordini- 
bus graduum ad formant cunei in anguftum à fronte comrafiorum.fedemes. 
vide Lipf. de Amph. i * & Buling. de Circo e. 34- 9 Certarim applaudere. 
io <^uati lsccitia plauruque exoeptusfuerat olim ex Hifpania reverfus. & de 
Sertono rriuropbans ante legitimam «rateai permiflu fenatus. i » Aanoa 
«4natui. li Hitpanas.l.4. v.13. 13 Lib. ». v.f4p 14 Hifpania »a4 
' Occidentem fica, if Non mlnus confpicuut clarufve roga candida & pu- 
ra , qua etiam dum novus pene tyro fc primas juventutis meta* Increflìa 
induebatur* quam pifta illa 9c palmata qua triumphant confules. 16 Empba* 
tke, Senatu fcillcet triumphnm indulgente t atque applaudente juvenl^ Pom- 
pejo equiti* ncc dum ordini» Senatori!. 17 Seu (inquit poèta fomnii huiut 
caufarn anquireni) mens rerum lvtarum adefle finem rata « per quierem re- 
currit ad folatium prstfentium malarum.ex memoria prteteritarum- 18 -SU 
>e » quod non raro fir.ut fomnia reprstfeotent contnriun » ita hjc Pam- 
f*y» obJatui cftplaufut prò plaaftu- 



LIB ER VÌI, so* 

Vaticinata quiot, magni tulit emina plàncTurs 
1 Seu vetìto patriot ultra uhi cernite fides , r -Si*e , cuor 

* Sic Roman» Fortuna dedit. 3 7{e rumpitefimnaw, non darerar 
Cafirorum vigitet , nulla* tuba verberet aures. indTTCmSi 
Crafiina dira quiet > & imagi** mafia diurna videi» , voluic 
Vndiquefuneflaiaciesferet.undiqUobollum. ***!&> « 
4 Vmdtpares femnos populi, no&emtjuebcatam ? ni- 
Ofelix,fiteveljictuaRomavid*reU J.*g Jgjj; 

* Donajjhtt utinam Superi, patriaqme, tibiqua nii imagi. 
1ta«» «Afcgfi*, <#««, quo fati certui uterque ^' ApoftroDhe 
JExf r»m«fti tanti fruQum caperetit amorii . pathetica ad 

6 T* w/*« eufonia vadis moriturm in urbe : ftarionanoica- 

7 /l« ratifemper de te /ibi tonfcia voti le», uc'cumljl 
//oc /?#/«* fea«rf unquamfatis harere putavit > jemio excu- 
£f e fir «tilt £i tumula™ quoque perdite Magni, ^ * bu"dn» 

8 7> mtfiofiejfet futtu, juvenifquefinexque , vigilia» diftin- 

9 InjuJTufquepuer : laceraffet crine foluto K£#£j 
Pedorafemineum, ceu ,u "Bruti funere» vulgut. num & fum- 
"liunc quoque teUiicetpaveantv,c!ori, iniqui, ™% £££ 
Kumietip/eiicetCa/krtuafunerayfiebunt: craftino. dia» 
« &<* i«m turaferent , dum laurea/irta Tonanti, f^jjj^ «Jj 
mifiri, quorum gemitut edere dolorem > atlaru», 

4 t> urina» 
namjwpulo Romano fimUi«fomnus&noxtam beata contingeret, qua te 
viciflim adrpiceret ille talem * qualis tibi vifus ex per infomnium ! Grò* 
tuia • vrl% unde tibi alius ejuimodi fbmnus tmaginem populi refcrcn*) 
coDcilietur » felici utique » fi te vel ita fomnianrem Roma vìderet ? 
f O abunde fclicem utrumque » fi & Pompejo & Romae , quamvis cls- 
dic fute future certis » unlusdiei moram indultìflent Dit* qua fuprejnis 
mutui amori* officiis , estremi* ofculisflrfàlu catione firuerentur. 6 Tu 
proficifceri* in belltun fiducia vtàoriae plenus* & quali è pretto Roman 
Kverfurus & in urbe m rnurui. 7 Roma aflueta Tot is ceni* de ce tuiA- 
que viftorita eaodrm jam fiducia» concepeiat. neque enim putavit un 
crudele fatum « tibi impendere, ut praelio viftui rugcres , ut alibi quam 
in patria caderes ; fpoliareturqiie ipfa tuo bufto & tumulo. 8 Qnpd fi 
tib! contigiflet ut patria mori ; quam (blenni omnii crdinis * fèxus » trtatis, 
taGru & pompa funebri ehtus fuiùes ? 9 Scallg. conjictt legendum » 
-JkMfiifyne fùer. io T. Brutum tiberatorem urbis r eaaftorem Tar- 
quinii matrona; Rom. defuB&um luierunt per annum * ucparentem & vio* 
late pudirkie vmdicem. 11 Et n une vel inviro Cariare vittore defle- 
bunctetidqoe In public» laetitia ac vittori» gtarulatloncs ri Et tamen* 
bac parte tniferi , quod non publico luftu te pUncìu cencepmm de te do- 
lorem proficerìéc perfèqui datur : fed Ulna»' alta mente fupprimere , con- 
coquere,& gemini tantum ccftajri. Nonnulli leg. odire, » veruni édera, 
li. e. fupprefiére, concoxeie, - . . 

l€ SLuò 



*o 4 l V C A N I 

i Sol orfcni Qu} t$ non pieno pariterplanxeretbeatro. 
obUumerac % piarti uftraiubar* » cummifiomurmure turba 
a. Pompejus Cafirùrumfremuit ,fatifque ì trahsntibusorbem, 
!Xm fo?mt 4 Sigha petit pugna, miferi pars maxima vulgi 
dabat, (Urne- T Kon totum vifura diem , tentoria circum 
™2 U &in$a lpfi**«» ^eritur: magnete accenfa tumuli* 
atterere & de- 6 Morti* vicina prò peranteis 7 admovet horae. 
bellare homi. «p |ftf fafa ra fa t . r ua auifant , oc pub /tea fata 
nes arimi in- _„ / . • / • ' -j r * 

▼iftos. Neque Tractpttare cuptt : fegms , pavtdufque vecatur , 

tfnxcn diuuu* jicnimiumpatiens * ficeri Pompcjtu, 9 & orbi* 
fuonTra& ?b- Indulga* regno, quiutfimulundiauegentet 
ciorum preci- luris h abere fui vellet, 10 pacemquetimereu 
Salutari™ frri K « non & W> populique aueruntur E» 
confi 1 io. Mi- Bella trahi, pttriaqueproculteUure teneri. 
fidi moìaS I " Hoc placet, o Superi, cum vobu vertere cunSa 
princìpes am- Propofitum , rteftrts errortbus adderò crimen. 

bitum ducis Cladibut irruimus, nocituraauo pò Camus armai 
increpabant. ,. , _ . . n J.. r /,. a ■ 

Sic praecipi- " f* Pompeiana votum eft Pnar/kliacafiru. 
tantibus fatis 13 Cun&orum voces Romani maximus au&or 
e^ThetSfar Tullius ebquii, cujusfub *+jure t tegaquo 
«e urbis , im- Pacificai favus tremuit CatiUna fecures , 
K'manfVata P"tu/it, ^ iratus bollii, cumrofiraforumqué 
commina funf. Optar et, pajfus tam longa fi lentia miles* 
Fiutar. & Fio- ^ddidit invalida roburfacundia caufa. 

3 In perni- ì 6 Hoc prò Ut mentis filum te t Magne t precatur, 

ciem. 

4 Sìgnum apud Romanos pugna commi ttendse «rat paludamentum pur- • 
pureum fen eoccinum fupra Pnetorium expanfum. f Interitura ante no- 
(ititi. 6 Rutgerfius legic , Morti tiàn*. lib. i.^ar. left. cap. i*. 7 Ac- 
celerai. 8 Crtfaris. 9 Arguebatur fegnis & a dignicate ad ambicio. 
rem deci inant bellum protrahefe » quo diuuus cam imperlo efièt oc tanris 
taraqueilluftribus imperare! viri*. Appellabatur Agamtrrmon> rtx regum, 
erc.Piutar.de Appìan. 10 Ne pace confetta imperlu 01 deponer» cole- 
re tur. li Conqueftio Poetse expoftulantis , cur ka Diis vifum fit ut 

e os • quo» ernrre exeos in perniciem miOViri fìnt * edam cladis fuae aucho* 
ics arguì veli nr. 11 Dimicatio de rerum fum ma incampis Pharfalictsa 
PpmpejanU expeti tur votii ardentiflìmii. ij Omnium nomine Pom- 



. -_ Schohaftetjuvenalìic _^, 

l/git }ue , \ur* togati. if Iniqu» ferens animo concionei Tua* & form- 
ici cauto deftineri* filereque inter bella. 16 Fortuna fuPplcx invitte • 
ut Ycli» piiitina Tua & affilerà benlgn itate ufi. 

Vti 



LI* Ù VII. *** 

1)tifi Fortuna velis,proctrefque tuorum 
Cafirorum, regefque tuì cumfupplice mund§ 
^Affufi, vinci focerum i pattare rogamus. UfìLJF 

fiumani generis tam longo tempore bellmm copia. 

Cafavr erit ? * merito , Pompejum vincere lente 9 * Genie* olim 
Gtntibus, indignum eft, À tranfcurrentefubmtlis, ? er it»te& qS- 
G}u§ tibi ferver abit ì aut quo fiducia fati ì Jj »jj 'JS?"'* 

De3 Superi* ingrate timeù caufamquoSenatut^ dimque 'Jub 
Credere Dis dubitai ì ipfafuafigna revetient , te jam miti- 

*rrofilient*ueacies,pudeat viciffe coaftum. SETJJSm 

4 5i </«« f* /«/• ,finobis bella geruntur* ìnjuria , cibi 
SitjurisquocunaueveHnt concorrere campo, hmeg^uto 

5 £«w* munii gladio s k fanguinel a faris 6 arcesì rere vittoriani. 
Vibrant tela manus: vixfigna merantia tjuifquam 'JjjgJm 1 
Expe&at : propera, 6 ne te tua clafiiealinquant, Deoigniratem 
7 Scire Senatut avet, miles te Magne, fequatur, «ot pmllis ▼»• 
.^a commi, ingemmi 8 Redor, fenftaue9 Deerum e " ^i*™ 
£#« 4*/f/ 9 & fatala contraria menti. Senatua , non 
»° Si placet hòc, inautt, cunftis , fi milite Magno, imperST^ee 
Non duce tempus eget, nit ultra fata morabor. Senatu» pu- 
« « Involvat popules una Fortuna mina , JJjf "dlfwn» 
Sittfue hominum magna lux iftanovrfiima parti, creavic : per. 
» r*y?«r /?ow4 M»«» « 3 JHagnum, quo cuntfa fé. jj}j* ™ «£ 
%Actepiffe diem. ^potuti tihi vmlnere nulle (rirent, arbitrio , ubi 
•£Mr« la bo r £«//»' ; petuitfine cadefubaftum , [£ u V eiDP fk l I 
Captivumquè ducem violata t rader e Paci. Um\ praelium 
Quis furor, è ceeei , fcelerumì » f O'W/m 6«//* co jj"' 1, ..-. 
Gefturi, m*tuunt,nc non tum [inguine vincane l m , ora 

< Ne milite* 
non imperium tuum morati ncque te cunctabundnm txpe&antca revulfis 
fignis praeliura ineant , **/, ne te deferant » «tque a te deficiant. 7 U- 
trum imperium hoc a Senatu » delatum abfolute tibi arroges tanquam fub 
te Senatu* militet : an asquam poteftatem Senatui impcrtiaa. * Pom- 
pe jua. 9 Et animo quali calami tatem pnefagiente tiinuit ne furore 8c 
beiti ardore divinitus incitata muhitudo iptum adverfu* Inftitutum, ratio- 
nes > & confitta ad bcllum traheret. io SI co Yen tum fit imprudenti^ 
& vecordise , ut obfequio meo quam imperio éc duftu Senatus uti malie j 
per me non ftabit, quo minus (ibi rata Aia accerfant. 11 Efitrope. 
• * Jtpofirtph*. 1 1 Me fatalcm hunc praelii diem non * mente mea in- 
lifle t non app~ _t ~ - -' • • - 



e pac 
tuii , ut cÌTiii fanguinipaxcereuùf. 

I 7 » ~4b« 



10* l V C A N I 

i Hbftem vi- » %Abfiulimmterr*$, * exclufimm aquoretote, 
ftum fugati. , ^dpramaturasfegetumjejunarapiuas 
a Maria late ^Agminatompuhmm^ vetumque ejfecimus hi/li, 
5X\ B h5te VtmaUetfiernigladiis, morte fquefuorum 
na?ibu* delti- Termi/cere meis» J belli pars magna paratìa efi 

?£« frumea- £*> *."*" **!* f » "? *W» **•/» wwt .• 
tari» inopt Si m# "* W *' * fitmulu, traque calore 
hbftii fegetcì Signapetunt. 6 mui tos in fumma pertcula tnifit 
SJSu «pi?*' V**tHHtim*tipfim*lu 7 firtifimus Me eft. 
4 In neccffi. £«* promptus metuenda pati, fi cum minm iufienu 
J?iuT« P dc^ ^differrepeteft.placet 8 bactamprofperarerum 
rationem re- Tradere Fortuna} * gladio permittere mundi 
finora & Di f™ m *»t PH»*" ^eem t quam vincere\malunt. 
me emori ma- IO #« mibi Romana* deaerai Fortuna regendae e 

non •«35? ****& ìm *Ì«"> lx à-€*co in Marte tuere. 
non mortali» . , »-,* - * , , . . » . 

tur inulti. * rompejt nec crtmen ent, nec gloria bellùm. 

km n h , ?uÌ' im H Vinci* apud Supero* vtis me Cafar iniqua : 

parte» Ta'af- P*&n*t*r. quantum fielerum, quantunque m*- 

aftam videtisj lorum * 

nes'noftri'pu: I»p 9 pulos luxiftaferetl V quot regna jaeebuntl 

gnam depef. Sanguine Romane quam turbi dm tbit ,0 Enipeu* I 

dSnc , f ne pt l7 . Pr,W4 *•*"» M P ut hoefunefii landa belli , 

temerità rtm Si fine momento rerum, partifque suina 

'£&"£ & Cafurum tfi ,ftriat: " neq uè enim vigoria Magn* 

periti rerum 

afque recenti viftoria nimis elati hocfàcianr, quam confuta) & ex rete 

fortitudine • «ux pnecipit mediocritatem fervandam io adeundù decli- 

nandifvep 

aureunt l 



timor in extremum periculum ex defperatione rapuil- 7 -Magia itaque 
xonesnonpraeftabimushofteminftantem differendo» quam fi premete fic 
cura fiducia fbrmidabUIa aggrefil manum conreramus. t Rea profperas 
adeo certas exponere alete fortuna; ? 9 Cruento Mani , cujus alea an« 
cep« 10 Apoftrophe ad Fortunam. 11 Audiores faftas aufpiciia 
eonfilnCque me». 11 Et tu* fi rem bello temerario contra «ranfia & 
prudeniiam gerì velia , ipfa gera*. 1 3 Nec mihi crimini detur dadea ac« 
cepta belli non ex animo meo fufeepti, nec laudi TÌftorlà, fi qua evmiar. 
14 Ficiliore» experrua es deos ed exaudienda ?ota tua o C«far iniqua , ut 

Sui fanguine ci fili rem di (cerni cupis , quam atea , qui cun&ando rem re* 
itucrecitra cruorem volucrlm. Impetrarti pugnane ir Quot regesto 
fer vitutem rediger ? fi vi 1 ncat , Catfar ? 1 6 Tneflali» fi. lib. 6. verf J7). 
17 Utinani ego prirnui in bello cadam * mode Id fiat fine partium mearun 
damno 8c calamitate- 18 -NeqUeeuim Yldo/ia « chi WB faoguine parta 
»»jof 1 ent aiibi latiti* quia non. 



L 1B E R VII. 2ctf 

Latior t l autpopuUs invi/km, hoc dado pera&a, t Vi&or invi. 

+Aut badie Pompejm erit miferabile nemen. S«?S3 

* Omnemalumvi^i t quodfirsferet ultima rerum; e (tufo fangui* 

Omnenefaivi8oruerit. ì Sic fatur, & arma àfar*»* 1 " 

Pgrmitttt pepulis , funofquefurenttbw ira oriq;rilerero' 

Laxat: & ut viftm violente navita ♦ Cere *■«» <■■• 

_ km nabicur ex a* 

7 Dat re^tmen ventu y tgnavumque arte relitta ventlL t |^ 

Puppù imm trabitur, trepida confufa tumultu verf •*>. 

Caftrafremunt, awmi£ truce* fua peSora pulfant mica^USdS 

6 l&ibusincertis.multorumpaliorinoré in fcelut & 

7 Jf *rfù wtfiw efl.faciefquofimiUima 8 /il#. Jg^ 01 * vìfto " 
9 ^Adveniffe diem, quifatum rebus in avum % Ài am§76t» 

2(/« Moti 1 f 4&10» r/f • ' ' /«4 qmfque pencula nefat, tiuc , feilieee 
lAttenitus ma]ore metu. quii litorapente t?*?*"* "ir 

Obruta, quis fummis cernens in monttbus aquor t hsrc di&itan- 
is£theraque in terrai dejttlo foie cadentem , te«»Poo^am 

Tot rerum finem, timeatftbi ì non vacat uilos SinSte^! 

Pro fé forre metus; Vrbi, Magnoque timetur, pidum»amieo* 

» a SecgUdiis habuerefidem, nifi cetibus afpgr JJJSEVSJE 
1 * Exar/ìt mucro. tu ne omnis '4 lance* faxo compuUrunc » 

Erigitur : tendunt nervis melioribus arem : SwifiliiTSSfc 

Curafuitleftitpharetrat imploro fagittis. (noe. fi», voltura* 
tAugoteques *1fiimulos t franorumquoaftat bobe- Sj^ "^* 
16 Si liceat Superis hominum confette taiores » tur. Q&odfeL 
J 7 *Hon aliter 9 Fhlegra rabides tolltnte Gt£anW % "• *jj "»▼»« 

haud seqnam 
crac ficere • multo muui tot gentium atqne exercknum imperarorem • 
quiranquam malus medicus cupidicaribus male fanorum ducilo indulto» 
metuens feilieet ne falutem afterendo moleftus eflet » in yi/a 'fempejù 
a Liber t . verf. 406. * Permittlt. 6 Vario afiè&uum te confilio- 
rum impulfu. 7 £x mordi meni. 8 Morti* « V idem adeflfe diem 
& proemiai quo dlraicabitur de rerum fumoia* reip. liberiate* aut peipe* 
tua monarchia, in commune icaque timet quifque de fé fecurus. io Ci* 
vitalbe libera manfura » an fub unius imperium redlgenda. 1 1 Cui e* 
nim vacet fibi foli timere » eum -ideae umverfi machinam labafcere , rue- 
reque , terrU maria mifceri , & terra» calo ? 11 Qgln & tela , tanqnan 
parura acuta in cìviura ccdeia* fubigunt cotibus. 13 Splenduit. 
14 Cufpis lincee retufa acunùnatur cote fubafta. if Calcarla. 16 4 
« parrà ttcttetmp mere murnu. 17 Ita 1 ubi Gigante* Dlis btllum indice* 
bant in Phlegneis campii » quo» alti in Italia fuiflè tolunt , ioter Cumas te 
Neapolim, alti in Macedonia » quod innuit pafta in tfUmfe > b, t. monùbus 
confjtfiU » Palio fuptr ^ìpofin O0s 1 &c. erigen;t> 



io» t V C A N I 

IiÌ Cul AÌÌic * MATtiusincaluitSUuUsincudtbvenfst 

HSCC TCCOXIC _ • J 

Cyclops Mar- -e* rubutt flammts ttttum Neptunta cufpis , 

Ne funT^tti' S P icuia 1 ut ** Un f*V**nPy*k 9n * r *fX*t> 
de7iem.Apol- P*lUs Gorgonets diffudit in agida crines , 
lini* fagmu Palliata Uvi mutavit fulmina * Cycbpt. 
conficièndo' 3 ^ flB '*« en ^>fiinuit venturos prodere cafus 
heberaui.an- 4 Per variai Fortuna nota*. namTheJfalarura 
SÌS^u/mS Cumpeter«nt % t9tmveni9ntibtu S objìitit athtt : 
«luto, quod 6 Inqucotulis ho minum fremer unt fulmini nubes ? 
teSJSàtl 7 ^* tf M«M *imm*nfi£igna>lMmn«, 
fcuto feu lori- £* 9 trabibus miftit avidos to typhonas aauarum 

Jupiter ufarus " Excufìtcrtftatgalets, caputo fquefolutu 
crac contraGi- pgrfudit gladiis, ereptaque pila liqutvit : 
Idlcncn ppp. " *^fhereoque n%ctns fumavi* l *fulf»re firrum f 
Macedonia , t j $^ c non innumtro cooperta exdminejfgna , 
^ritoA. ' 4 VtxcjHerevulfafiU.mtjmpKdertpTelfmm 
Barn Stepha- Signiferi merfir e caput 3 l S rorantiafittu , 
SSSiflTfc Vfi"*'ThiffaliamT^n,a**,&p*blic*j!gn*. 
Euftatius in t6 .Admttus Suptrisdtjcufafugittb *r* 
catalogo. 

» Quifquam è miniftri* Vulcani » Jb-turer <mr Stero}*** atti nudai menu 
èra Tjracmon. 3 De prodigi is quss Pompejo cladem por tendebanc. vid« 
quae rufiut referunt Plut. in Pompeji& Csef. viti*, Appian.lib.a. de bella 
civili. Diolib. 31. Cxf.comm.a. Val. Maxim, lib. 1. cap. 6.- 4 -Cn. 
iajHit faler. Maxim. Pompejumjapiter omnipoccns abunde monuerat.ne 
cuoi C. Calare ultimam belli fbrtunam experlre contenderei : Egreflb à 
Dyrrachioadverfaagminieju* fulmina iacien*, examinibus apum fignaob- 
fcurando, fubita triftitia implicati* militum animi* , notturni* totiu* exerci- 
iu«terroribus»abipfi*alraribu«hoftiarumfuga, &c. die autem prcdii con» 
ftae in delubri* Deum Aia (ponte figna converta * &c. 5 Terruit * ne pro- 
cedercnt. 6 Nube* retri ngebant fulmina in racietn & oculoa advcriba. 
7 &ther detulic ex advcrfo Meteora ignita » WX'tff inftar **«» in Supe- 
riore parte accenfos- 8 -Igni* perpendicularis, exhalaùone* rbrmam co- 
lumnse pyramidalis referente*- *> •?•'«•«(, exhalationibiis formaci trabU 
reprxfentantibu* In longum porrefti*- io -Vento* vorcicofo* qui fin* 
fulmine effringunt nubes ^ fulmina non ignita,Plin. lib. a. e. 48- 11 -De 
eflfe&ibut iftiuìraodi fulmini* fubtllis, difeutferuis , & urenti* vide Phi- 
lofophos meteorolog. 11 Fulmine, quodfulrurceeft nature.. 13 Vi- 
de qua* ad verf. 1 3». fupra. 14 Signa vix è folo emovit fignifer multa 
vi nixu* le Inclinatus , quod mali erat orainisv if Maduere quali fletu 
•ut fudore fimulachra deorum > qua* fecum ferebant Romani, ad bue pu- 
blic*, donee ea privati jurli feciflet pugna Pharfalica. 16 Supra ad 
verf. ifi. & lib. 1. veri: 613. Nunquam imminenti* ruinss manireftiora 
prodigia, fugaviO^Mruma camioa» infigoe* iatcxdte tCBcbnav Floru* 
*>b. 4 ,cao. a. v 

Xmn 



L I B I K V I L io» 

Temrui, & Smathios praceptfì jecit in agtet 5 ' QwpHniT»c» 

1 SuUaquefunefiu inpenta eft l vìfiimafacrù. fi^jfi„mf* 
* %At tu , qms fcelerum Super es ì qua» riti * infettai * 

?"£' .„ . .. ripoeraSty. 

Eumemdat la far? Stygti qua numtna tegnt } gios illum 

Infernumque nefat ? & merfìs natie furgns ì (bdSi, n jS2! 

Jmpia tamfavagefluru» bella litaili ì rts & Furia* 

3. lam dubium menftrifne Deum^nimiene pawrì ffijjJFf* ln " 
Crediderint: multi* tencurrere vìjkt Qljmpe temn Agi"* 

Pindu*, & abruptu mergi cenvaUibue <s£mU4, piani» refcrt 
Edite noti*™* beUt Pharfalia wces, "SMIft? 

Ir € per 4 Ojjaam rapidut 4 'Betbeidafinguu : cri. invocato 

Inque vicem vultm tenebri* mirantur « aperteti /enamque*" 
€t papere dsem,galeifqu4 incumber e ìtoilem, fuam Yene- 

Dt/unSefqne patret, & cunOae fanguinii umbri* viaSfr™ 
w4 »f« «e*/** volitare fuot. 6 /W mentibw unum Tenti vovif -" 
Hoc Jo lumen er*r, qued vèti turba nefandi ?Dub* «A. 

Confila, qua patrumjumuhs^ua peQorafratrum ajroarùe^Tnmi 
Sperabat, gaudet monfiris, mtntifque tumuitu, uh ^rodìgia, 
*4tque«mtnfielerumfubit$spuUt effe furarti TOeTperter- 
7 0MÙf mirum. poptdos. ques lux extnma ma- riti Pomp-ja- 
-*.*\-# nl fibì * >" »« 

• . . .. ~ . , «udire noda 

8 Lymphaf trepidale metuì prafaga malerum clamore* 

Si data meni nomini efi, 9 Tyriis qui 9 Godibili JJjJfjJJJ^ 
hofpes dere concur- 

%Adjacet 9 *Armenium%bibit Remanut XQ *Arax$m\ [u-monnum, 
1 ' Sub quacunque di« t quocunque eilfidere mundi, f an puine , per 
Maret, & ignerat eaufat, animumque delentem tenebrai aper. 
Cmipit:EméUhiis>"quidFTdAhwfàt t inérvit. ?£%£*$£ 

lere diem, te- 
nebrai circumfundt ealearùm ■icori, parencum & conTangataeorum umbra* 
fibì ob oculos Terrari. 4 Laeum Theflklia? ad radicem OH-!, j AHI e/er* 
tos, infienes erantinterdiu tenebra?» inquit Florus. 6 Qugd qui utrinqoe 
fceleftp & impio furebant voto interfidendi pacres fratrefque non pocuerunc 
terreri his monftrU,quinirnorruebantur, & omen bine capiebant perpetran- 
do fcelcric quod conceperant. 7 Quid Tero raìruni » fi hi cuna loci tum 
nVortis vicina fin qua multa praelcire ifaepe datur) mente correpti futuram 
cladem praefagierint : cuoi & Romani ptffitn in extremis orbit parttbus de» 

Sentes eo die mosfti f uerlnt , neque tamen menoris caufam feirent t 
, Lib. 1. t. 496. 9 InH extreaue Hirpani» , in quo cÌTicai coionia Ty- 
noram. io Armenie fl. ti Sub ouacwnqueco-U plaga, .x» Libemtcn 
uam, pugna hac ioPkufalicUcajnpUopprcflaa. 

» Suge* 



**• L V C A N X 

i Patarii, * %<»», fi vera fin momorantibu*, *4*g*r 
J^^jf 1 "*» totafià*** * ~*p*nw torru ubi fumifor exit. 
ftffiS iobi- *^'fr 3 ^AnUnorei 1 4 difpergitur tonda % Tintavi, 
list cum eo die Venitfumma dicitori tur rei maxima, dixit t 
SS dKg£ '"V' 4 «»*«"•*« Tfep*'* C4/ar*«m4. 
ria cbferva. * S«« ttnitrui , «e !*/« /0 Mr prafaga nétavitt 
«mpu P , r \pfu» £ir*f<»t't*mdifcordi obfifiere ernie, 
pugnae nota- ™njpixitque politi fon lumen in atbere mmfimm* 
qui'id?™'* 5 *' W '* *H^^pugnam pallore »****it* 
ftgnificavir : *D*[fÌmt*M certe cun&«, quos explscat, egit 
fer»anda d fi! b * Tht fl* lieum ^turadiem: fi cunBa perite 
gna itcrum ~* "£«"■' w«w btminum cali nevafìgna netejjit, 
C? " Verfu Ìi dÌ " S ì"&*"**f P ttuit Marfalia mundi. 
furore^tu" * ? funimoi bominum,quornm Fortuna per orbene 
exiluit .voci- Si/im <fa*i>, quorum fatte cttlum omtu vacaviu 
?£$?,&£* 7 Hacù-apudfera* geniti, ptpulofque ntpotum. 
Plut. in Csef. Sivefua tantum venieht in jeculafama M 
temdlaiiS'n't Sir "* l Ì" id »"&»« nifìriquoquo cura Uborit 
Euganei, He- Nomtntbut prodejfe poteil: eevnbtHa legentur, 
Smis* oriundi S ^ Ut motufque fimul % perituraque vota me- 
»AliU,urbs Vibunt: 

in agro Pata- ^Attonitique omnes voluti venientiafata, 
fluv!us A Mihi N**tranfmifalegunt, & adirne ubi, hUgm> 
font ridetur favebunt. 

SoTÌb Vii * * W</ " " f 9 ^'^ TJb * W radUtm ab 18» 
3 Fl.in regio- Defiendens tota perfudit «° lumino cottet, 
no VenetS- 

«"[>« » ad cujui fontem Antenor Troja profugus Pacavi um condidiffe ferrar. 
Viig* i iEneid. 4 Septem» aUUnevem oftiis Ih mare exlre creditut, qui U- 
"P* JP/« hodie vix extac. < Sire Ulud è tonitru & fulrainibus ad verterle, 
live è fiderum difpofitione , five è trifti eceli , Solfe , setherifque fide. Fuic 
•olai rtle dies omnibus aliit diffimilis, quem obf«Yaffent periti ubtaue au- 
gure^, non fuerat difficile cladera Pharfalicam inomni mundi parte (enfiflè. 
« O quanti erant Romani , quanta; Cuora àlias omnei genici Diis cut* . ut 
quorumjebusnotandisfignandifque uaiverfum ccelum intenrum carene. 
7- Atque bella hsec ubi pofteri acreperint vel fama vel ex hiftoriarum tooni- 
mentis , carmini* forte huius mei labore , fi modo is fit qui vitalitatem me- 
reatur : varie affici en tur , fpe bona folicuifque votis (fat feio) Pompejo 6- 
▼ebunc. Ncque enimlegentaudientvecanquamtranraft afe preterita , fed 
cum ftudio & afreftu tanquam prtefentia te eventui». R Exercitus Pom- 
peu»qul importunitate omnium coaftus conerà animi fui featentiam 8e con- 
filmm pugnare , eduxiccoplas , aciem inftruxit. 9 Orientes Solls radji à 
fronte percuflérunt Pompejanos inftru«o$ , Cxfui autsm ab ortu Sol ajrtr- 
fusproroic. w Aimorum fulgore. 

in?* 



L I B E R VII. in 

1 ft{*n temere immiju4campk,jl4tit ordine certe , pnjenttt 
» Infòtix aàes, ì cornm ubi cura finitivi fc< Ùp i °y ) 

Lentule, eum prima, qua tumfmt eptima bello* fSftus. 
JEf quatta /^mm, aratri nii numi** ♦ pugnax Q&ippe nlha 
* *Advorfi % Domiti* 6 dextri front traditi Mar tu. J™ p^^u» 
7 %At mediirobut bèlli fortifiima denjan$ videbatur. 

Scipio» ° mito w A* e * Ltbyco duxprtmtu in orbe* ceflura,& via* 
9 ^étjuxtafiuvios , (yfiagna untatiti* €nipti 9 ce J!Ì? tu j 
Cappadteum montana cobort ,& xo larga* babenk qutdetnde- 
Pentiate ibat tanti, ficcifed plurima campi x ?? m conio 

" Tetrurcbs, 1 * regefqno tenent t magn*quo tyranni, JJJ," quoT*" 
^Atque omnù Latto qunfcrvit purpura ferro. Pompejo Più* 
J//«4 6- Li tp N««tf« • & « 1 fri*» Qri»Mf fin'ifeùm"^ 
Mifit: '♦ ItUTAtt cnrfìufuit inde fagittu : mttio. Caste 

/iwfc tffttw »f G«//i l6 filiti prodiflu in l0 A'Jfo» * pEyjST 
////e pugnace* commovit » 7 f fan* ' 8 «r nw . pnrfuifle fini- 

1 9 £«£* vi&ori etnie* t ò-S<\nimne mundi & ° corott » ia 

F»/i» Magne/ime/, totos con (urne trmmphou ginnesdua?, 
*& Ilio forte die Cafirfiatiene relitta, ™*« & fc ^ 

nìcio diflenfionis i Operare tradita- ex S.C Quod ▼erìfimlliuf -eftiut validiffi- 
mum exercttas firmameli rum objiceretur Carfari • qui erar |n destro corna 
cum Sy!la & decima legione. 4 Qtnm pugnaz fuerit ifte L. Domiti *js(nam 
Cn. Domicili! a Cariare ftetit mediamque arlem tenuiO vide qua; ad v 470;. 
1.». f Re&e. Namque Corfinit obfeflus, a futi militibu* Carfari rradit uste 
ab eo dlmuTus. 1.*. Maflilienfi dalli prcfe&us & inde viftns aufugir.l.3. hic 
victu* caeTurque eft infra v.600. 6 Corna d exerum. 7 Mediani aciem tue- 
barur Scipio Pompeii tacer» cum 8 legionibus,quai fecum habuerat in Syria* 
cui praeruic,advocatus indeà Pompejo per literas. Adjundta CHicenfi tegio* 
ne t òr cohortibui quas ex Hifpanla traduxerar Afranius. 8 Hic militabac 
fub Pompejo > fed «quo claJBcorum& pnetorU honorct pugnse mot Pharfa* 
licae reliquia! in Africani rraduxic* acque ibi dux creatus eft contra CaKarem. 
9 Robur & fiducia belli In Italis erat Sociorura copi* hinc inde ad often- 
tationem prolatae. Dexcrum cornu muniverac Pompejui Enipeo amne t cui 
Cappadocas & Pomicos equites adjeciue viderur. 10 Lazi* ufus lorif. 
11 Tetrarcha , qui quartam regni partem tenet. ix Omnes purpurad dy« 
nafte & princi pei auxil iares. 13 Sagittario* mi fit Creta infoia • cuiui Cy» 
don urbt. 14 I turaci pop. CceUSyrix. Plin.l.^.c.aj. Str-bo I.16. Fhrv.Vo» 
pif. Virg.Geor.i. Itjreos taxi torauentur in areta, ir AUobroges qui à Cai*. 
ad Pomp. profugeranr. 1.6. r. 268. & alii forte. 16 Caefarem. contra quem 
in GaTOa oUm pugnabatis, 17 Hifpania. 18 Scuta brevia, lunata. 
29 Collatas huc omnes undique gentes objtce Csefari » 6 Pompei , inter- 
necione delendai ; ita non erunt quibusjmperet, de quibus trlumphet. 
ao Cxùr, derperata belli copia, ea nofte tre* legiones emiferat frumcnta- 
tum , ubi vero aciem Pompeii longius à vallo progreflàm videret » fuos con- 
Tocari juffit, & lsettts pugnala apparai. 

%Ad 



* 12 t V C A N I 

ceraminu de &*ff*cit tn planet hoftem di/cerniere campes* 
SSSS? 0bUt " m 1* e vid " vtkfibi mille petit um 
tem t«dere Tempue, in extremis quo mitteret omnia cafut, 
SSSkV* 111 ' ^&"1 u W* m »*>ft*P*»fli»c*pidÌn*ntBÌ, 
i Verum ubi C «P' rat 'xig*' tra8u civili» beli* 
in nrocinfru Vt lentum dannare nefat. * diferimina poiauam 

fe£7& ^^•àucumjupremaaueprmulvilu 
fevidit, fub. Cafuram&fatifenjttnutareruinam, 
Ju^tim fcl '^ l«1«»»f<Tr*m rabiespremùffimaspaulum 
rux animus. l+nguit t & capti audax /pendere fecundos 

%Luc$L % em £ etiti " d " h "l **"" * *"f»f*»*"+ 

rem , ut omnia ^* c Magni fiorare finunt: ♦ firmìdine merfa, 
SSTwE <Pw - /?/ ' 1 *' rMw ^ »><*'» jHucia vulgo. 
fHam mapr ° demitor 7 m««4' , rerum fertuna mearum, 
«hcrita* ér Mtles, « *«fctf *,*,„ ,i,, 4 , 4 w ^ p™^ 

>«&'££ NUfmin voti: jamfaumaccer/th ferro. 
tiforici. 7 In manibu» veilrù, quantmpt Cafar, habetu. 
Ù^^ HM ^ ill *^>^ihiauamRubicenùadundM 
permifit ilii Wromijfam memìni , *•/«, #* mevimm arma, 
nSTEiL 9 ln * Uémd *fl«l*'»*<™itoi romeare triumphot. 
*e»« adverten~ #<* #4^r» «/? fo^'e , io -„ 4 pignora , quaque »#- 
ti felicirarem, «„,„ 7 fó >7 7 T 

fperawt/" ' *K*àdat 9 & M emerito faciat vot Martecolonos. 

veS a 5u ,! J in ' l2 ^"' *** re ^* /?"*•** f** jufim arma 

feiebu effi, Sumpferitthétc acies vi&um fattura nocentem efi. 
fteum metue- s 3 Si prò me patriam ferro flammifque peti flit, 

BUdkAioiontiaiic eohomturuj, fym*&Hjfabt,pra& oleum c*rditim+> 
niE* n/r,i« ^li?'. G*"?*" 1 *» Britanni», Hifpani* C C C C fere nationi- 
!ua» l Si!*" !* Ut hab « A PPi*"«« in oratione . qaam Carfari affinar. 
21?a nfc; C ? m,UCC r 0, i^ rtu - . 6 Copia pugnaf.auimtocìe.opuviirlu., 
Ara • ?S£ VOt " ftd ^ en . u,s *■*«■ ««««ni* eft no"! fortuna no- 
X>Jf«2L Btld * v,rtutem » «Weralitatem , fidem Qefarls , tocum doni. 

&>«• « 5w fc *!^ e ",* , . ftt dabic, nobii dilato* negatole rium- 
ou« ™« ftLSS?- V0 5 *2 d, f l f rat0 * reftituat patrie , conjdgibu», liberi* i 
E S P i d "' defunfto«debe|latoque bello militi» eÀmac , agrifoue 
mS£*££ »«*r»«x. ,» ItaCie. proUgariodehacipraeaufaT fame 

Nftfe 



LIBER VII. il* 

XXotBa amimi* belli, x mutato judice, pura §f. , g ao aAyttm 

2*on mihi rei agitur 9 fed vos t ut Ubera fttU fario judiet. 

Turba, procer, gentes utjw habeatù in omneit. Sem rrtigtrt 

Ipji ego * privata cupidue me rediete vtts, % Veftrali. 

* tUbé jaque tega meditum componete civem ; StaviSam 

Omnia dum vobk liceant, nihil effe ree ufo. metta, mihi 

3 Invidia regnate me*. * ne'c fanguine multe tovideatur, 

Spem mundi petitk: f Grafi* de Ufi l a Juventus gnecis. °* ** 

Cymnafiu aderit , ftudioque ignava palaflra» 4 ii N °ft f? 1 ** 

Et 6 vix armaferens, & mifia dijfena turba qufc'cifcr 

Barbariet\ non Ma tubati non agmine mote *Pud Appia- 

Clamerem laturafuum. f civitia pauea SSpen^q'S 

Bella manta facient : pugna pars magna levabit wos ab hi$, 

Hù erbem populk, Romanumque obteret hofiem. £$$?$? 

8 Ite per ignava* gentes, famt faque regna, fuetifunt.ru- 
Et prime ferri rmtu prefiemiu mundum : XEcA * c - * 
Sitquepalam $ qu*t tot duxttTompejus inurbem loqui me pu- 

9 Curri b ut, 10 mnimgentet non effe triumphi. tate.Sociorum 
*« armento fne mevet, T^onfana petentia cu] ut Jura w" ratio 
Sit dmuì aut emtum minime vult fanguine quif. habenda eft, 

auam cumiilUpa- 

Barbaru* He/perì ù Magnum preponete rebus ì jpandum ere* 

** Remanes edere emnes , domino fqne gravantur, £"' e'sjriì"* 

JgfMx movere, magie, » ìfed me Fortuna meerum Phrygia fe ' 

Cemmtfit manibus, quorum me Gallia ufiem g£ndum ft " 

Tot fiat beUù. f * cujus non milituenfem rinuo Sr?* 

ìAgnofcamì caluma uè tnmens cum lande tranfit, ^«dumque 
° * J P*ratat&e. 

., ^ ■ ., . , „ •_ J Del »ctclae 

iBolies Greci > lingua oc Iudls quam menu ce armii prompuores, 6 Im- 
belles Barbari linguu confuti » difriplinx inesperti 6t inepd , ncque laturi 
ipfaconcurrenttumagniinuinfignaicclaraores. 7 Nonadeo multici- 
rea font adverfus quot dimicandum eft » maximus pugnse laber verfabitur 
in conficiendis genribus externis > levaodoque orbe hit populis Rom» no- 
mini* hofttbus. 8 Steraireacproculcete ignava* hatir infamesgencrs 
promifeue hic colleOas. 9 Triumphis. io Non dignas effe » de 
quibus unti* agatur triumphus. it Creditifne gentes ha* esterna* cu- 
rare qois Rom. Imperio praefit ? auX fanguinis fui vei minima impenfr labo- 
racuros uc Pompejus rebus Italicis prxficiarur ì 1* • Imo odere Ro- 



manoi • quibus gravate ferviunt: fceos quamnos tmpenfius; quo» me- 
mineruntfibi fervitiumhoc impofuifle. 1» Pompejus fé hofti bus «1- 
Sh, «««go me^amiflsviaoribus, quo rana vtrtus , ndes» probitas totics 
_»•... r__«. A ._ ^_... ,. »....«. .... «. . fingulo- 

DtCfTi 



mihi fpedata eft in Gfiticis bcUis, credidi. 14 TtU prope fingulo- 
rum meoxua novi. 



a i 4 L V C A N I 

Me Dicere non fallar, quo fi t vibrata lacerto, 

% Iamdudnm Slffodfifigna 1 ducerti nunquam fallenti* vefirum 
certa vobis io Confbi ciò, fa eie fa uè truce* , oculofaue minaets : 
manucftvi- . , r - -n j 7 n « a a 

ékoria. Vtuslu. videorfiuvtos frettare e ruortt, 

3 Vi&oriam Calcatofqut fimul Reges, fparfumque Senati* 

4 Geftio ,«-. Corpus, & immoti fa populei in cade natante** 
ulto. Sed ? me a fata moror, qui ves in tela menta 
fn'wwMiau Vtàh* hù teneo. veniam date bella trahenti ; 
preferite» & $pe 4 trepido : baud unquam vidi tam magi* 

perita. 1 Tom prope me Superos .- campwum Umttt parve- 

lM?J$ e m £*' *Abfumu* À 6 votis. 7 egefum, cui Marte perone, 
fnméonm glua populi t Regefque tenent, danaro licebit. 
asaccmfa • g uone p ]i n^tu, quo ceeh fiderò ver fa 
facieS/influ- Thefaltca tantum, Superi, permittitis ora ì 
»u pwnjflun» %Aut merce* bodie beUorum, aut 9 pana parati*. 
Jr fatanti* 9 Cafarea*jpe8atecruces, (potiate catena* 
certamini» £t «© caput hocpofitum rofiris, ejfufaque membra, 
"JlcS'n* u Septorumquenefat 9 &cUufipralia campi. 
id eft quonam Cum * * duce SyUano gerimut civilia bella, 

«^rfmmttt V *t" '* r * m9VtU 1 * n * m W /* W4 manebit 
narum qu« S»r/ quafita manu: fodientem vi fera cemet 
ne & voi per- j|f tf w ^ au i mn dum vi8o rejpexerit hofte. 
JUmnST H D "> *■«•"»« <«"* abduxitab atbere tellut* 
iìviai fueri- Rtmanufque lab or, vincat,^ quicunque necejfè 
«Capar hoc Nonputatinvi&otfavumdifìringereferrum, 
meum affi. » f gtpquefuos ci ves» quodfigna adverfa tulerunt, 

lùrtlsRi- **<!» <»*'/«& »<f"- ì6 r—rt» in **?• 

nU tempori- ^igmina vefira loco vetita virtuto moveri 
bju fcfta vi- Cum Unu i t% auantefatiavitfanguineferrum ! 

adverr.j96.lib.*. ix Pompejo crudelkatem Syll* , eujus magifter 
Muirum raerac , referenti, lib. «. verf. *»6\ 1 3 De vobii 1 foìicitiu fum. 
fluid de me faci ani , certuni eft. namque h«c dextra, fi non vittoriani mini, 
necem certe dabit. 14 O Dii , Romano huic difcrimlni intenti , illi * 
nobis concedile vittoriani qui majorem clementi im invitto exerciturus 
fir. te Qui non rsetit in eos cives qui contra fé arma Induerint. qui vi- 
Ai« fc in fuam poteftatera redaftii parclt. Qsod «o ufque feci. 
16 Pompeiu* vero , cum ad Dyrrhachiuoi vo» gemini valil «nguftili clau- 
fos & forti rudinem veftram exercera loco iniquo impedito» opprefluret» ad 
fiukntem civ» cecldit. U». 6. verC *tf^ 



LIBSI VII. US 

Pfct tamen hoc orojuvenes* * ne eadire qmfquam i Nolite ho 

Hejlu terga veto: * civ*. qutfugerit, <fi: Jj *jfi^ 

3 Seddum tela micant, non ves ptetatu imagi «pam cppofi* 

VUa* nec adverfa confpt8i fronte parenies tof * P*"»- 

- i ' i j- t r - j naciter in 

Cammoveant: vultm gladio turbate verendes* ac i e reGften. 

Sive quis infefio ugnata in pe&ora ferro tes invadere, 

lbiufeu nuUum vioUbit vulnero pignm, dviumììoc? 

4 Ignoti jugulum tanquamfcelm Mmputet beflk. babetc. Cafajr 

5 Sterni* jam valium fQJfifqu* impioto ruina> STSoSS" 
Exeat ut f lenii acuì non fparfa maniplu* tettami fue- 
*Tarcite ne cs/ìru: 6 vallo tendete in ilio, * 55t2J5E 
Vndeaeies peritura veuit. Vi* tornita loc*f tururaeo«qul 
Cafart,quen£fuun* munut trahtt,arma£raptim JJJF^Jf*^ 
S arnia viti», 7 eeleres eapiunt prajagia bollii **u. Pompejuf 
CaUatifque ruunt caftrn: fant 8 *t<6'jm »*//#, ▼ cro *jc«- 

8 ^r re 4«c« »«//«; permittunt omnia fatti* InftMtu dU 

9 & totidem Magni ficeres, tetidemque petente» xerat eodcra 
Vrbù regna fua funeflo i» Marte Ucaffei, to^Sfc 
ÌJon tam pracipin ruerent in pretlia curfu. caftrii Cefi*» 

Vtdtt ut bofttles » ° in return exire caterva» J 1 a^S£ 
Tompejue, nulla/quo morat permittert bello, amen & re- 

SedSuperùplacuifediemifiat corde "gelate, g,*™^ 

etiamfifue- 
rint cognati • fratres * verendi patres. 4 Italegit H.GrotiusexM.9. 
hoc fenili « Etìamfi quia propinquum nullum Invencric quem occidat » c*« 
dem ego ignoti cujufvìs unto in beneficio accipìannquam fì atea caufa par- 
ricidium weiflec. nte/» prò federe babeat externi hofti* jugulum petere, cani 
propìnqui ad manum. Cxteri legunr, imperati har mente : Quicunque con- 
tro ftabir refittetque » ejus jugulum petite * nullo di feri mine, cognatufne aa 
alienu»Gt, habito. MicVl. < Ctpir apud Jtmamm * Adpugnamexe- 
unces diruite mosnia , forti» opplete t ut nfhll nifi vidores abearau*. Videanc 
nothoftes ipfi detti tutoscaf lri«, fciantque nobls ex neceffitate injun&um 
ette eerum caftrit potiri » aut In predio cadere. 6 Tentoria figetis in* 
tra valium Pompeii caftrorum. 7 Pettini demoli un tur valium caftro- 
rum « tanquam vittoria* omen capiente* fuprema Caefaris verba ; Vallo tm- 
deti$ m Ub» tmdi% &c. i Imo inftruftu optimo conGlio ordinibu* pro- 
cedebanc. Dextroenim cornu , ubi erat decima legio» prsfuit Sylla, & iple 
Celar contra Pompejum. (fupra veri". 117.) reftitit; Antonius finiftruot 
cornu tenebat, ubi legioNona ad j unita Oftava t in media acie erat Cn. Do* 
i multiti " 



mteiuf. Ne vero i moltitudine equitum ctfeumveni retar » celeri ter ex tenia 
acie fingulas cohorte* dctraxir» atque ex ni* quartato inftiruit, equitatutqua 
oppofuir, &c. Conimene, civilii belli $. 9 Ea celeri tate ruebant in 



oppofuir, fcc. Comment. civilii belli $. 9 Ea celeri tate ruebant in 
protlium , ac £ Gnguli fuifiéot Cxfarei i finguli libi hac pugna regnum ap- 
petiiflenr. io Reda ex adwrfo ia fc tendere. 1* Fecmidine. fic fi- 
pnde Cafafc» verf. ***. 

+4tttm 



21* L V C A N I 

t InauTpìca- ^Attenttue: tanteqne Aacificarma temere, 
Ts' • * 0meH9r * u * premitinde metue, tetumqmtpe / 
diffidi. m lf W* 

prema aà$m Sublimi prevenite eque: 1 £*emftagitat,ùujKt, 
fin Seri?"' Jr '-^ r * * i,w w«*» ♦ /»* civilibm arma, 
, a«n rerum. £««m quafiftm, adeft. tetti effundite viret ; 
LiuuES. ***">"»'»firrif»tKreft *P"* * *naque gante* 
5 Sibi quifque «ir» f r4À;f. f quifqnu patriam, caro/quefcnatts, 
taToì? fS^* *r*6»/*«", defertaipignera qmatit, 
hoc proelio Enfi potati medio pefuit Detti omnia camp*. 

(inquit Pom- ty/» ***« r<£t*jf ^«r vtfiera Cafaru, $pfi 

pejus «pud Romana* fancirevelent 7 hocfanguine* kges. 

caffi* noMa 9 Sificere dare regna meo, mundumque parar rat» 

optiffla» prò Pratipitare meamfatit petuere feneSam. 

&>?rfa en p™ **•» iratorumpopuUi urbìque Deorum eft 

gnamus iure Tompe jumfèr vare due em. ì0 qua l * vincer e pojffht 

confane JÌ1 Omnia contulimm. * fubieroptricula ciati 

fta , (otque Spente viri, facraque antiqum imagine mite** 

prseellenrl. 13 $; Cttr j §s hùfata darenu re duce fa uè C^rniUot 

busftipati vi- _ ^ .. _r . „ >. , 

ri», Ice. Temporibus, Dette fque caput fatale vovantes» 

7 £f faris - tìincfarent . ' 4 prime gentes oriente enfia, 

9Si l orb?s7m.' Innumeraque urbes , quanta* in preelia rmnqmam 

perium in Ce- Sxcivere manne, *S foto /ìmulutimur orbe. 

wStuTfSt* l6 S&"**idfigmjni emprenfum limite cmli 

Dii ; me certe 5*( Neten, & Borean beminum fumm, arma ma- 

patri» Hber- «„.«*,., 

catit defenCc* vtmm. 

rem è vita fu- ' 7 Senne Juperfufis celleaum cermbm hofiem 

?~^Vi^ e ^ medium dabimue ? panca* vigoria dextrae 

vero propini r 

in vivi» reti» 

nere voluenint. 1 o Tanta praeterca potentia, tam ingente» apparati»* ire. 
Pompejtu apud App. 11 Vi&oriam confcrre. 11 Totqueprseeelleiitibua 
ftipati virii,quorum pars Senatori! ordini* eibpars equeftris,flrc. Pomp.apud 
App.Reges item,tetrarchas,dy.isftar,multique alii nobilitate 8c gravitate ▼•- 
nerandi. 13 Sijam Curius,CamUlus,Decu(deqnibusdiftum !.*.▼- 744 1.6*. 
▼ 787. & 1,1. v.308.) in vivli eflent, con rinen ridimi illi'Vtri & conftantHEaii 
patria! afferrores,à noftra parte ftarent. 14 Ultima ex AGa adfunt auxiliarea» 
if Totius orbif viri bui. itf Ex ninni pop.rubjeéta Zodiaco , ab extremo 
Noto ad ultimum Boreamdegentei habemusauxilia. 17 Annon facile cric 
expanfa acle & equitatu circum venire hoftes nobia nomerò longe cedente** 
Caefar habuit cobortes 8o,qu» fìioin» erat *aeoo*quem numerino Pompefus 
duplo fupwabacpntterexterooi, Carfari eraat ieoocquic»*,Pomp«io7©o©. 

Mxjgit : 




V £ I B E lt VII. *ij 

tm i Sxigit: at pfures tantum clamore caterva 
^t Beìlagerenu Cafar mflrv nonfufficit arma. 

1 Xredite pendente* efummu mcsnibw urbi* Jronw Ro^ 

r jr. Ctinibut effufis hortari in pralìa matret. & Senatore* 
^ Credito grandavùm, vetitumque atate Senatum 2S5V2JJ 

•jg* m/t r ma [equi, facto* pedibtu prò fior nere canon Impotente», 

. : xAtquc tòfani domini metuentem occurrere /?«- Ìfi^ m " rbco * . 

"; ' «mentemne 

( > *»*»• libertatein 

" ~ " ictar.cjvet 

i vivente» 
poftmodo 
ti turo», me 

Pompej, lecm eft, cum pròle, & oonjugefupfltx, cos'IT 

Imperiifalvafimajefiate licer et, liberis fuppU- 

Volverer ante pedo*. Magntu, nifi vinciti, exul, f£§£** eft » 

Ludibriumjhceri, vefierpudor, S ultima fata operai» ve- - 

Deprecar, ae turpe* extremi cardini» anno*, ftrlITueM- 

Ne difcam fervire fenex. Tarn mafia lecuti ' vacàm? "*" 

Voce duckfiagrant animi, 6 Romana e; uè virtù* ^J utun » P** 

Erigitur, plaucuitaue meri, fi vera timer et. 3 Prrfen». 

Ergo utrinque pari cencurrunt agmina mot» * J.« » qua 

Irarmm: 7 metto hot, regni jpe* excitat Mot. iflfe' diìrtfi" 

8 Hafacànt dextra, auicauid non expleat atae ms.uxores 
l'Ai, »« humanum reparetgenm omnibus ann'u, «M^lftVSl 

9 1/* f*ref à ferro, gente* Marx ifie futura* tem veftram 
0*r*«, »° & populot avi venientu in orbem & poftenca- 
Erepto natale feret. ' ' *«»<: «»i»e Latin firn y Éxìlfo , ime 
Fabula nomen erit : »* gobio*, *J Vejofque, T 4 C*«- jpft mortt 

ramaua graviorem- 

Tulvere vtx teda poteruntmonftrare ruma, 9 U * ferviti. 

» f Albano faue lare*, l6 Lauremino/aue penate* "" InTnY. 

_ . , . „ . ftute multo 

magis gravem & Pub ipfa viete me* claufula. 6 Si qui.dem vere Pom- 
pejus timeret, ne interirec Rom.libertaj/w/fi Rom. virtus vere tini, j- Me- 
tus tyrannidis Pompejanoj: fpej forami imperii Cxfariano». 8 Hoc 
prosliurn earn hominun» carderà dabit , cui reilituendse non fuflficient omneS/ 
anni inlequenici, edam in pace perpetua a&l. j> Quantumvis. 
i o Et auferet ventura; aetatis prolem.fublatis us ,qui (obolem propagalTen t. 
li Vix fiàem invenietapud pofteros nomen & gloriam Italia tantam fuifle. 
ìx Italia urbem in via Pratneftina, a Rom. io. M.palT. 13 Erruriae 
oppid. 18 M. palT. ab Urbe. ^ 14 Latìi populi inter Velitram & Senam . 
1? Longam Albam a Tulio Hoftilio evc;rfam dirutamque. ifi Lawren- 
tura» oppid. Latti maritimum, regiam Latini 

K ' Ru4 



*»* . L V C A N I 

w£?°drfo£ ' R "* '^àeuum t qu§à n$n habitetnifi * n«8e coaft* 

tas & vaftas Invitw, queftufque Numamjufiiffe» Senator. 

Je^J*rutn*?ic ? ^ n étm h * c €ér ffi t e<Ux > monimcntaque*- 

loca incuta, rum 

il cSt*" n °* r7, * fr ' 4 &/****'*'' <**men civiU videmuf, 

monte ' Alba- 7*** iuc««< «réti. Generu quo turba red*8d efi 

. 2° . cd „ ebr « nt Humani ì tote populi qui nafeimier orbo, 
Ferias Lati- K t i ■ rr 

nasex inftitu- ™*c muros tmptert vtru, neepeffumm «gres. 
tp Num*. Vfbs net una capit : 4 vinEto foffere coluntur 

y a b Ìpf e V stSl: H'efreriafegeteuftattetiu putrii avitu 
torcoaftus, ? In nullos rui tura dernuv nullequefrequentem 
Srfhf^C ^'w/«; R*mam,fed 6 mundi face repletam, - 
I/atinx 47. CUdU ee dedimue,ne tanto in tempore bellum 

i£ U £e«conve- Iam t*f etciv *J e g en! 7 Pharfaka tanti 
nianc Caufa mali. * cedant ferali* vernina Canna, 

lrbìVtòlx Z$ £t ' d * mnat * diu R»»*»" sAlliafaftii. 
▼erutta* ab- ,0 Tempera fi f^navit leviemm Rema ma 'erum : 
fuwpfìt ; f&l \{ une voluti ne far e diem. prò trista fata \ 
cUpaTi. '" ' ' ^ * r * p'fi>f er * m traclu, morbefquefiuentet, 
>ctI". a*. lnfanamquefamem,permtjfafque igntbu» urbes 9 

?itfa 6 cornpeI Maniaqui in praceps laturos piena tremerei 
dio. Tincta Hipofienttxplerevtri: li ques undique traxit 
«TacfJilfSl 1 " /,! mt f tram Fortuna necem 9 '? ^«w munera Ungi 
««inai*. " Explicat eripiens avi, populefque,dmefque* 

5 |V C ,?!!? In * Conjiituit campù : per quot ubi Rema ruenti 

colia deftituta ^ n . " r ' 1 .* *.• L 

fi r . Oftendatquam magna cadat. l * quo lattmertem 

6 Colluvie Pojfedit, citine per pre fpera fata cucurriu 
omnium gen- * • ' J ' * 

tium. Juven. 

Sar. 3. Verf. 61. ^uotapon» fieis-^Acb**, frc. 7 Ea in Pharfcjicii campi* 
clades fuftulitomncm exinde civilis belli fegerera , lam parvn citium nuire» 
rofupcrftite. 8 Gladi huic Pharfalirae cedant Canute (Ub. i. verf. 46.) 
9 XVII Kal. Sextiles , Allienfu in faitos (de qulbuslib. e. verf. j.) relatus 
jnter atms dies , quod eo die Trib. mil. leglones ad Alliam ri. educentes , à- 
Galli* vitti fum & Urbemamiférint. 10 Farti loquun tur levi ore* illas 
clades Allienfem & Cannenfem , raremhanc Pharfalicam gravem & rriftem 
memorati». 1 1 Sufteciflent hi qui in prcrlio Ph»rfallco ceciderunt repa» 
randl.; damnlshumani generis è peiic & morbis contagiofìs t fe rame » Incen- 
dili * tenae moiibm. ix Qoos abonyiiorbis terrarum parte in unam 
liane cladèm contrattai «protrivi t fortuna. 13 l>nm una quafi (ìnopfi 
«xplicuas fortuna ruruis eripuir tot multorurn annorum vittoiias 8c 
triumphos. 14 Breviori gyro Roma è fvmma rerum cccidit * quam quo 
uaamfluaa nafta/uerat impeiriua». 

• Omr.e 



L I B E R VII, 2T* 

1 Omnetibibellumgentes dedit omnibus annn: . » Singulti 
Te *getninum Titan procedere vidit a ih axem. MlaVKd- 
3 Haudmultum terra fpatiumrefiabat Eoa, jecerum alias 

*Vt Ubi nox. ubi tota dtes, libi curreret a! ber, £ s ft a!ìas 6 en - 

Omniaqut errante» falla* Romana vtderent. » ÀdSepten- 

y Sed retro tua fata tulitpar omnibus anni» trioaefh , & 

Ematbiafuncjìa dies. 6 hac luce cruenta * Rettabanc 

Mffefiun» ut Latto $ non horreat india 7 fafces, Parchi tantum 

* Ne e vetitos errare 1)aa* in mania ducat : fubigendf^uc 

9 Sarmaticum% premat fuccinftw Onful aratri: *b .Oriente ti 
« o guedfemperfavat debet tibi Parthia panai, S^Sj?" 

Quodfugitm ciiite nefa$ , redtturaa^ nunauam terrarum or* 
Liberty ultra • « Tigri», Rbenumque recedi, * *?«■ ^ 
%Ac, toties nobu « 5 juguio quafiia, negatur, jlceretur. 

'* Germanum, Scythicumque bonum : nec refpiàt f b R . 0^,ani, 
*''r* f Sed'umi* 

bufoni am: »? vellem, populù incognita nofiris : hìc Theflilici 
** Vulturis utprimum lavo fondata volatu toTr'ewò" 

Romulut x 7 infami complevtt mania fuco, "inorimi fj&» 

'Vfque ad Thefuilica* firvifses Roma ruma*. {g*m J-^Jer?" 
lb De Bruta, Fortuna queror. l 9 quid tempora le- 6 Hoc prcrlia 
4 fa£rum cft, 

ut Romani 
imperia majeftas & gloria ficree con temprior apudexiera» gentes , Indo*, 
Daas » Sarmatas , Parchos. 7 Co(T. fuonmum Impcriuir*. 8 Neque 
Scyihiae pop. <t>«$of«f«r«4f ▼*«»« urbe» condì tua t Conful. 9 Neq .e 
* Sarmatis urbis loca defignet Conful fuccinftuf , quodfiebat aratro, fubjun- 
Gis vacca & tauro , fulcum ducente ubi moeniaponerencur. 10 Quod 
Romani non uhifunt Craflbi ctefos , legione* »iéìas & figna ablata. Iib. 1. 
verf. io. 1 1 Quod periit nobis libertas , tuga extra Rom. Imprrii ter- 
ni inos a vecìa * fupiens civile nefas, nuuquam redi tura. n Tattaim 
legi oportere videtur , propter Scpbicujn quod fequitur, & cui convenit , uti 
RbotoGernunum. Panni ultra Tigrim agnoveruntregem: ut mox verf.44.a-. 
Scythae ultra Tinaini liberi erant. ij Mentis dilcrimine , dum tyran- 
nos è medio roller e aggredimur. 14 Libertas j bonum quo fruuntur 
Germani & Scythar. if Qyam liberta tem urinam Romani non novifl 
fent unquam j (ed ab Urbe condita ad hxc ufque TheflUlca» cladii tempora 
fub regìbus ferviiflent. 16 Ubi augurio caprato de nomine novaeufbi 
imponendo , Remo fex vulture* apparuerunt, Romulo 11 , atque illius tem- 
pus hujus fuperaret numerus. 17 Ad quod nfylum in luco, a Romulo 
ad augendum imperium, apertum confugere fervi, juduiii obnoxil, feden- 
ti. iAutt*florfm* aut i'/nd<fuoà l dicere no/o, Juv. Sat. 3. verf. ulr. 18 De 
Junio Bruto» qui ejefto Tarquirio ult. rcgum liberta tem intulit , quam dia 
retentam amittete jara grave c(t, lìbet querl. 19 Qtyjprodett fumrr.a 
trquitate fub legiktus vixlfle, & Cofi* quorum nominibus immerantur fignan- 
tuxque anni lib. 5. verf e. 

K 1 èTginwe, 



220 L V C A N I 

€pmm, nut annes k C$nfule nomen babentes » 
* '%upwu£ * tiict% ' ^rabes, Medique 9 €oaque teàm 9 
urne. guam fub perpetui* tenuerunt fata Tyranntt. 

% Nos oroni- a £ x p 9 p k lu , qui regna ferunt , fin ultima nojfra 

in id jugum e fi* \ 

ex liberta» guesfervirepudet, Sunt nebu nulla profello 
' quod'nTn'nlfi ^mina: *■ cUm caco rapianturfetulacafu , 
gravate & Menttmur regnar» lovem, flttélabitab alto 
wlXmu. t^Ethere Thejfàticai, tentai cum fulmina, cades } 
3 Fruftra, ut ♦ Sct/icct ipfe petit Pholoen? petit ignibut Oeten, 
effc^re^lmu», ^ nsm * r ftétqu€ ntmw JRbodopei % pi n uff minanteùt 
fruftra time- f Cafiiut hot pot tu* feriet caputi 6 ajlraTbyefi* 
fi u'idem hsec ^ V*'' 1 ' ** /**"* tLmnavit noftibw 7 ^rgos: 
federa non Tot finititi fratturi* gladi/tj ,parrumque gerenti 

- C ar Cl n ln ui-" Tb 'fT ali * d * bit iUt dltmì m * T **U* »*» 

deen nate Vani $ unt turata Deo. 8 cladu tamen hujus bah emù* 

lencus videat, Viniittam, quantam terri* dare nurninafat eft. 
™hu™ ta m 9 &'U* P*™ Superi* facient civiltà divoti 

■ reptfimma, lo Fu (minibus '» manes^radiifq\ornabit, & afirètp 

mn pmùUa- ti lnlj D€Um templi* » ' jurabtt Roma per umbra*. 
Feritati Vt rapido cur fu fati fu prema moràntem 

™*s fui- Ctnfumfere heum: ' •* parva tellure dir emù» (runt, 
mma moniti. ; . J - „ r . _ _ 

Scd quid *i Inde manumJptet.tnt,vtt!tufquea*nofcere qua- 

inontes tre- * 

ruere pati ? quin Caefar potius fulminatiti ? f Et cur Ctcfaris caput re- 
fervatur potiu* C .flìi (unius è percuflbribus Gei") ferro , qujirt tuo fùlmine 
jamferi:urf 6 Jupitcr repuIitSolem in ortum » execratua fedu» Atrei 
in frai rem (vide Seneca Thyeften & qux noi ad ult. choruin) rurnon idem 
hic faci e deteftatu» proefentia bine Inde tot parricidio ? ^ Myrenas Ar«fs 
vicina», Pelcpidarum federa. 8 Ironice. 9 Bellum hoc rerum fum- 
mam deferet lmperatoribus, qui in denrum numeruoi referentur. 10 Hxc 
propter fulmina, a ode Horar. eV ftdlam crinium,qu.x per feftem <Ues con- 
tinuo fulfìt t eredita Cafri li in e v lum recepii animai. Suet. Csf. cap. 8S. 
Virg. f . Edo. quin & fimulacbro Cxfaris ftejlam in «rviice addiderunc. 
11 Aninfam Ca-far. 1» Entpb.itiej lioxi.1 : quali ptrefentiora fint nu- 
mi na um'nx ImperJtorum quam ìpii DM. 1 j Juroud.i(ifiiettutmftr »*- 
m* ponimw arai. Hor. 1. epift. lib. *, 14 ubi jam in ter dna» aciet 
tantum e rat rdicìum fpacii , quantum fati» efler ad concurfum utrtufque ex- 
ercitu* : fubir remrdatio affinitatif » & pornitentiae indicia manarunt lacry- 
mx, ir Mukitudinemexponit Mi.ylKit. Supra verf j*o. dixerat C«- 
far fé agnofeere fuo* ex cnfibus&c lanccis fingulox , juflèr«tquenon parcere 
fuis. Quid igitur fi ita inrelligamns ? circun fr-iciunt utrlnque fi quem in 
adverfa acie agnofennt ex armi* telifoneavii vultu. ui lr.bcunt in quem pila 
nu'trant, an icorum» hofpimm, cognarorum cxdes, imooiuiiilrofa patri e idi a 
perpewaturi. 

a?» 



% 



LI B E R VIU 221 

&*9 fu* pila cadant , aut qua ftbifui* minen'ur , 
fatturi qua monftra foretti, videre p u re»tes 
Frontìbm adverjit, fra: ernaq uè commina arr»a t 
^ee libuit } mutare iecu*»: tamen omnia torpor « Recedere 
Pecora ( onJlri»xit:gelidufqM in vifcera fan^uu uiJa*Sakf' 
Perculfa pittate cott: totaquelohortet Inqnit Ap-' 

Pila parata diti tentis tenuere lacertu, piami*. 

. -T .1, J ,, . marno fiUHtto 

» Die ubi non mottem , qua cunUu pana paratur, manta re/ii. 

Sedfenfum poftfata tua dent» 3 Crattine, morti, '**• 

Cujué tetta mànu cemmiftt lancia beUum, pWu 'werSu 

Prima a uè Theffaliam Remano fanguine Unxit, P 5 * 1 *» f « n * 

Opfaeeps rabtes, cum Cafir tela tenereU ìbSSSST 

* Inventa eftpriaru Ila manta! 5 tuncfiridulus ah quicommiiic 

Elifite lituu, conce ptaq ne e la fica cornu : -** Erat Me 

Tiene aufa darefigna tuba: tunc albera 6 ttniit, Craftinu* in 

7 €xtremi9uefra<rorconvexaerumpit Olympi: ««cituC«- 
,. , „ , l » . r J r lari* evocatus, 

Vnde procul nubet t qua nulla temtrua durant, li. e. emeritus 

Sxcepit refìn'u clamerem vaUibue 8 ts£mué 9 milc», qui in 

9 Peliacifquededit rurfue geminare cavernu: SwriTiSJIn 

.'° T indui. agiigemitue » ll Panvaaque faxa re fui- r ponte milita. 

***** dato, Sequim- 

IO Ottaaqut gemunt rupes, l% vocefque furerie **** . inquic, 

1 3 òpargttur tnnumetum diverfn mi file voti*, e »effr» «»/«- 

» 3 PhAmm pars optat. pars terra fyere tela, r £&$ff 

%Ac pura* fervare manue. rapit omnia e* fu*', operam date, 

•Atque infetta facit, quos vult, Fortuna nocentet. &f- I fMnu J, rf - 

* iplciens Csc 

.... (jLTtnv,Factanb 

inquir, oodee emperator» $a aut yiye mtN aut merttto grati ai agai,&c. Cam. 
3. Caef. qui moj adacìo in oj gladio , fi*, inret cadavera reperfui, libidine» 
»c rabici» quaj?ugnaverat , ip<a novirate vulneri* praeterebaf. Fkruslib. 4. 
cap.a. 4 Promptiornc in pugnam quarn ipfìus Cefali*? f Sratim, 
irvquit Appiana*, lit lorum fono & tubarum clangore acouncur In pnrlium. 
nec non prsccones & prefetti bine inde di&urrentcs • eserciti! n per partet 
nortabantur. 6 lmplet. 7 Concorrente m clamor pervenir ad 

Sl!?i' ? ve ^ ( utcon ft et P°«** numeri» momium) Olympi monti* 

Theflah* , qui fecundam aeri* regionem . in qua nube* & ron ir ma, carumU 
nefuperat. 8 Mona Thracizlib.6. veri*. 576, 9 Refonum clamo». 
rem & Echo reddiderunt caverna Peliì monti* TbeffJise. io Mon» 
Thefiahae. 14 Mons Thracke libro 1. verf. 679. » Milite* pi* 
gnanfej expavere refonos repercuflof jue a montUu»* Tuo* clamore*. 
1 3 Alti cena ferir*, alii irrita errare Tua tela vclun e. 

Kj". » SU 



«.* t V C A N 1 

?.m JJ « d ™, ' « f~'« *•" ** j*c*li*,fem*jee velanti 
a farmi* & Exaùta efiì odi u filtu civtltbtu onfis 

Eriiirì 10 *"**• * **»**»»*»«'» vifeeraducit. 
gladiu. a Tompeji denjis acies fiìpatacatervu % 

j*unaÌFtÌ! 7 * n *"*' '* /*'«» •*** umbonibm arma. 
ftudioe fa'aa F>*f »* habitur* locum dextrae, ae tifa moventi 
«la* & PÌ p e r"? a Cùn fi terat ' S^dtofquefuos compresa teneban 
munì excur"- ^acipéti ' curfu vefanum Cafarii agmen 
furo infrin- /» </e»/5x <»j/>«f 3 chww/ ; perque arma, per hofiem 
ftUic U «| C e s n * &»*Ttt ittr.qua Urta grava Urica * catena* 
Pompejana ex Opponi t t tutocjue Utetfub termine pe&u*. 
fpfiu^crfa- H **q*91'H perventumeftadvifeera: totqmeper 
mìtaque mj- arma 

Pompei? * ' ^^mumeJlaufdauifaueferit.eivitiabelU 
non concur- ^ Vna acies patitur,gerit 7 altera: fngidtu inde 
ri »fderent, 8 Sta t glutini ', calet omne nocent a tofare fer- 

UIU penili w * — 

fua fponte rum. 

curjuro re- 9 ^ ec p ortuna £ u rtrUm tot pondera vereem* 

preflcrune 3c ,t a ,■ • s - 

ad medium *s*bjlultt ingente* fato * torrente rumai. 

fere fpatium » ' Vt prtmum tote diduxit com uà campo 
ubi parVo m i P°>»pej *n*s Wh beUique per ultima fudtt : 
infermino Sparfa per extremos lì levi* armatura l l mani plot 
"oTKfp'rS*" liftiiuitur,favafyue manus immittit in hofiem. 
rione fatta» Mie quequefuo mifiet gens preelia telo; 
▼ilìblttrtno- Rom * nus '"*&* petitur cruor : •tindefagitts, 
vacoque cur- 
di-, pìlamiferunr, celeri terque gladio (trinxcrunt. Ncque vero Pompeiani 
buie rei deruerunr. nam & tela exreperunt » & impetum legionum tulcrono 
& ordine* coofervarunr* pilifque mifiìs ad gladio* redicrunt. Com.). d« 
civili bello. 3 Videlib. 6. verf. 184. 4 Hamos & licia lortcae » 

qux confetta ili ex annuii* feucarer.ulis. e Intima pati* 6 Pom- 
peiana. 7 Cacfariana. 8 A Pompeiana parte. 9 Nec for- 
tuna belli erat diu anceps : ftatio» ad Csefarem inclinavic. io Prae- 
cipici & declivi inftar torrenti*. 1 1 Equirei a fintftro Pompe)ì cornu • 
univerfi procuirerunt ; omnifque multirudofagìcrariorumfe profudit. quo- 
rum impetunuiofter equitatus non ridir, vérum paulum loco motus ce flit. 
equiret Pomperai hoc acrìu* inftare & Te turmatim explicare , aciemque 
noftram à latere apeno circuire coeperunt, &c. roox ad verf. fai. 
1 x Levi* armatura milicea , Perentaiii , Sagittarii , Funditores , Balifta- 
rii. Veger. lib. i. 11 Manlpulus prope elt contubernlum milituoi». 
qui conjunfti* quafi manlbu* dimicabant ; trigefima pan legioni*. 
14 A militibui levi* armatura». 

Inde 



L I B E R VII. 223 

Indi fatti» &faxa voUnt , l Jpatioquefokta i Per attri- 

^4éru t f> caltdo liquefati* pondero glande*. {«££ d "ff? 

Tutte (y * J turai» *Modiquo t ^Arabe/quo» fìluto ex veloci mo« 
^4rcu turba minax, ì nufquam rexerefagitta», rS I Ji qu j£ a * 
Sedpetiturfilu», qui campii tmminet air : plumbea in 

Inde cadunt mirtei:* fceleru (lacrimine nullo (&u figuram glan- 
Extremum maculant cbaljbem» jletit emne co*- t«, &fundii 
L ire* pila ne fot: ferro fubtexitur f ather, emina. Mocu 

Hoxque fuper campes teli» confetta pependiu (ret ìS^n^SI!" 

6 Tum Cafar metuens , ne front pbi prima Uba- fcere plum- 
Incurfu, tentt obliano* poflJFgna cohorten *£££? 

Inque latut bolli qua fi vagii* ho flit agebat 9 ne« fitetur 

Immitth 7 fubitum non moti» cornibu* 7 agmen. jj'^Sò '&" 

8 Immomoret pugna, nultoque pudore timendi Meteor. 
Ttacipites fecero palam, civiltà bella ^Str^uu»' 
7^0» bene barbarici» unquam commijfa caterv», cmmBaUarìc* 

9 Vtprimumfonipet tram fixua peftoraj erro , ^a^tr" • 
In caput offufi calcavit membra regent'us ^Oat tj£3! ' 
Omnk e quei cefiit campi», glomerataque pubes & *****?' 
In fu* converfìs pracept ruit agnina freni» . qmsmmba- 
JO Perdidit indo modum cadete ac nulla fecuta eft . Lwr » fu» 
Tugn*: u fed bine jugulù, bine ferro bella gerun* ^fe/*** 

tur. Ovid. Me. 

■* Nec valet bacacios tantum pro/ìernere, quantum x ™£ - 
Inde perire potefi. Vtinam Tbarjàlia camp» ìerC * P ?o. 

3 In nullum- 
direxere adverfai : fed in aèrem mifere , undecaderent letifera. 4 Sta 
(celere vacabanc hx fagitta ab extern is gentibus io Romano* mifla : nera* 
cumulatum admiferunt clvium urrinque pila. f Telorura nube ob- 

dOclus. In umbra iraque (inquii Lacon) pugnabitur. tf Ubi Cafar 

ad ver tic equitatum fuum impetum Pompejanorum equitum & fagittario- 
rum non terre « quarta aciei quam ex cohorùum numero infatuerai ut fub- 
fidio eflet equi tatui & dextro cornui , (ìgnum dedlt. itti celeriter procuiren* 
tes tanca vi in Pompeji equircs , fccerunt , ut eorum nemo confifteree a 
omnefqi!e converfi incitata fuga raontespeterent. quibut fummom emne* 
fagittarii & fonditore* deftituti inermes Une prafidio interrenti funt. 
7 Cohortei illas fubfidiartas quarte aciei , è jooo peditibus. 8 Pom- 
peiani equices auxiliaret tersa vertente! oftenderunt civitis belli momen- 
tutn non bene creditum faine hitexternU 8c barbarie. 9 Ubi equi 

Pompejanorum, quarta iUius aciei tei is fauci i , excuflerunr prono* fedo* 
res ; fugarti capefTunt equi tes. io Non cemperatum eft cadibus. 

1 1 lugulantur Pompeiani , cadunt Cxfariani . vide qua ad verf. 617. infra. 
il Nec fuffi cluni Cauriani conficlendu Pompejanli , utpote quorum mul- 
to major numerai. 7 

■ x ♦ »$•/« 



22 4 t V C A N t 

i Nec Ro- > Sufficiat eruer i/le tua, amena barbarafmnduut 
MMbwS 1 " T'tf 6 "' ' non alte mutenturfanguinefenta*. 
Auvii. % //ic n«m«riM f*f«# ubi 3 w/?f*t p/fr^iu 4gr*f ; 

^m B , a e«c r r°n"«>. ^*^ *"*""" tempieri fangui nomavi*. - . 
rum. 4 /J?» pane p'tcèr: vivant ? Gulataque 9 Syriqu* 

IvHr*** 1 ' C a pp a doces y Galltque, 6 exttemique otbù Aeri, 
4 Iftis exrer- ^Armenti, Oli ut: nam pofi civili* bilia 
nis gemibus Bicpopulm Romanus erit. 7 Semel ertus inemneit 

parce , ut (int v *^ ■ ' j s • j n , *> ~ 

qui bello fini- « tmer % & fatti datti* eft prò C a far e curfìu. 

io, civ iute Ventum tratta 1 robur Magni > mediafqua cav 

maTwcan*. """*» 

* tur. SI"** totos 9 errcrt vago perfiderai agrot : 

^utzptSl * Ctnfiiit hie hellum t f.rtunaù%e Cafaris " hafit. 
«oniam, Gal* * ' 3^o» i7/« r*g*7» auxtlitt colletta juventu* 
«Occidui +Bella gerii, ftrrumque manta movere Ia togata: 
orbU incoi» w J//« locmfratres habuit t locue illeparenteu 
?Ubìà' u- n H ic f* r9r > hie rabies,biefunt tua crimini Capar. 
«is trepidar ■* //4»c fuge ment pattern belli tenebrtfqou r«- 
«oBpit.oranes linque, 

tint, ^uod"" Nullaque tanterum difiat» me vate, malorum» 
Csefiri vitto- Quam multum beliti Itceat civiltbw> aloe. 
S!m ded?' n " ~* k P 9 %itu f****** Utrym'a, pereantque querela, 
State» inquit Quicqmà in hac aciegefifti Roma, ' ' tacebo. 
EriK/T" ^ C*f*r, t6 rabiespepuli,ftimulufque furerie, 
mnrbtnuibm t Ne qua parte fui pertatfielue , agmina cirtum 
ZfytZjZfe', lt **&** *'1 ue ,7 '& n " émimkfiagrajitibm *ddit m 

Oftafiuna ma- 

Ito falla efl. tee ull.t ret magi* exitiefiùt* ertam ìfjh exercum mapàtud». 
$ ( RrmiQìmas copias qua eranc circa Pompejutn. Cohorte* illx quarte 
«cieieodemquofudcraiìt equitarum impetu, fmiftrumcornu » * Pugnan- 
tibusetiamtum ac refiftentibus in arie Pompe janls , circumierunt , eofque 
ì tergo fune adoni. Et ccrtiam aciem , qua quieta nucufque fuerat , Cariar 
procurrere jufljt , quui recente» cum Pompejani fuftinerc non pofient , uni- 
^erfi terga verterunt. Comment. 3 civili* belli. 9 Certaraine multipli- 
ci. to Retardata eft. 11 Non hlc fteterunt regea focii » auiiliare» 
copiar Scfenacusi fed Romani utrìnque milite* iidemque cognati, frane*, pa* 
trei.filii. t% Preferì hanc left. è Manufcrlpio H Groiiu*. videtur tamen 
loqui de copili fociorum. feratur itaque & altere leftio rogata* M eft exorata 
rftr acci» ad fuppetias ferendo*. 13 Inter ci ve», cognato*, &c 14 P« 
Apoftrophen ad fé ipfum » fingit fé pratermiflurum horrendam civiltà hoc in 
loco pugna raciem , quam tamen maxime & nimium exaggerat. if Ne 
queilu recrudefeat dolor. itf O Eft rum bcllonvt incicator fuorun cìr- 
-cjjuquaquepercunit, 17 Incitamenu crudelicaris. 



t I B E R VII. US 

. * /»#«*> & gladio,, qui ftifanguine manent , \^$£» 

£$ni niteant pruno tantum mucrone cruenti , viribus , quo 
a £Z0* preffo tremat enfemanus^nit languida tei a, vul r tu qu' f qu« 

Quis contenta ferat t l quu prafiet bella jubenti , x q!// timi- 

<Duem pugnare tuvet, quu vultum ave peremto d 5 & H" al " in * 

mMutet; obit lata projeCta cadavera campii. quis alacxirer. 

4- Vulnera multar um totum fufura cruoum 3 Qil» jufl'u- 

Oppofita premìt tpfe man», qualunque vagarur ^{InmTpZ 

Sangurneum veluti quatiens 1 Bellona 6 fiagellum 9 gner. 

7 B ifionaA aut Mavors agitamjt vertere favo * f™^™! 
Palladi a fttmulet turbata * agtde currus , fariorura cru- 
9 Nox ingens fcelerum , & cedei oituntut t &infiaf dci »£ r * 1 
Immenf* vocugemitus, & pendere l*p fi Marcii fororj 
Pefloris arma fanant, confradiqueenlibua enfet. £ u !Ì* ,i, 1 E "y°« 
.^z» .ri 1 j .ini * Q»° bellan- 
Jj>/* /»«*« ■ fubictt gladio t, actela mtnfftrat , te j istigare 

11 %Adverfofquejubet ferro confunderevultu*. fingimi-. 

Promovet ipfe aciei: imptllit terga fuorum i *fW 'uVbl* 

Verbere cenverfa cejfantes excitat hafia. 1 & (lagno , cui 

In plebem vetat ire manue , monftratque Senatum. Jj^S!"*^ 
Sci* criwr ' 2 imperii quipt , qua vifeera ' 3 /<?£*/» r dere crediur » 
Vnd.pctRom.m , «kb.rt* uìùm* »«»«, *£«!& 

Quo fteterit feuendA loto . " '• perm tjtafecundo «pi frtftdtx a. 

Ordine nobilitai» » 6 venerandaq uè carperà ferro 5?' *cf ' rg ' *" 

8 Scutum feu lorica Palhdis» in quo caput Medufa? homines in lapides con - 
vertens. Ccrefpicere videtur ad Palladi! app.»rarum& fuppetias conrra Mar-. 
lem . Vencrem Ce Troas. Hom. llfed. 1 . c> Confuta cecca , nullo habito 
diferimine. io Subjicit, fubmintftrat. 11 Multus In eo prcelio Cxfar 
fuir » medùifque injcer iinperarorem & miHrem. Voce» quoque obequitamis 
cxcepne ; altrra cruenta (ed dofta èc ad vittoriani efScax ; Mikt faeton feri r 
altera ad jaftatronem cotnpofita ,- Tarce crtibu*. Florus, prsrceperat Cxfàr 
fuis » ut telata ora 6c facies adverfariorutn injcenrarcnt , rore enitn ut juve* 
nestbrmofiraciei fu» cimenres vulcui tegerent vel averterenc. Sed (Irata- 
gema hoc confilio tam levi vlx tanto 1 mpcraiore dignum videtur Jano Rut- 

!;er6o lib. 1. var. lecV cap. 4. longeitaquealiudfuiiTeconfiliuin potat. Cx- 
arem fcilicet verteum ne iiiorum millium ardor f - confpe^}» popularibus 8e 
propinqua deferrefeeret » imperafie ut vultuaeorum ferro turbarentur, ne 
agnofeerentur f & huc fackmt quz fvipra verf. 510, & 465. & infra verf, 6x7. 
ix Senatu*- fcilket quo fufo expediticr fibkad fumoium imperium fterna- 
tufitcr. 13 Alii rigttm habent , quifeorfim apudfua quifque auxilia. 
H. Grotius emendare aufu» eft infetta legw* > Metaphorice de Senatu. Alt! 
Jegunt rt?r«a». 14 Libertatis propugnatore* furami 6c ul'inii. te E- 

Juitibui permiftus Senatu». tres enim Rom. ordinet , Patricia», Equefter r 
'lebejus. 16 Nobilei illuftrium familiarum viri » cvijufntodi paucos 
enunciar. 1 Lepido*, Mete Ho», Valer. Cor v i n os, Manlio» Torquato*. 



AijS . 1 V C A N l 

1 Qni legunt Vrgentur: tedunt Lepido*, caduntaue Metello* » 
rtgum , roul- Corvino fa uè fi mui, » Torauataaue nomina legione , 
S?uJSrJSl * 5 '/* àuceufummefaue beminum, te Magnere- 
te nominatovi- * Mie plebe j a contettu* ca fide vultut, (mot*, 
cilient reri- U notu fque hofti,4 auodferrum 'Brute tenebae ì 
ita. AUi miei- * J 7 /.-ir e 

liguut reges **c«J imperli ■> [pei o fuprema òenatm > 
torquatos « Extremum tanti generu perfècula nomen , 
torquSu/or- 6 Ne rue per medio snimium temer Arius boftes. 
«aro». Aliifa-7 Sectibi fatale* admovens ante Philippe* » 
SSScdST Thefalia periture tua. nilproficisi/lic 
gnomen Tar- C*faris intentus jugulo: 6 nondum attigit awcem 
dwi^GaYlo lMTÌ$ ** r ' humanum tulmen> quo cun8* teguntur, 
cefo qui eum £g™Jfi*f> meruitfatis tam nobile letum : 
in fingulare yivat,'& 9 ut Bruti proeumbat vittima, regnet. 
voeave rat. Pr °" ^ c />*'«* />«"'» omne • p </««« • jmcit aggere ma- 
Liv. lib. 7. A. Patritium campii cemmijla plebe cadaver. <gn* 
«p.'ij.&re. */W*rj tamen eminuitclaToruminftrage virotum 
cium illud in- « Pugnaci* Domiti, '* fjvtm cladesfata per emne'te 
t^coTSe" ^ ««*""• ai »«#*"* Magnifortunafneille 
•volane. Grò- Suceubuinviftu* tolte* a Ca far e, l ifalvs 
ti us e menda t 

* "«*? > ut modo verf 770. Agno* »ow»m » hoc eft , liberte reipublicar. 
nane fi admirtamus corretti ooein ; concipio * Torquatos feveriffimoi aflcr- 
toreslegumdici» ficut Manliana imperia* fevera ilta & rigida, propter 
*lium fecuii feriri j ufi uni , &c. Liv.lib. 8. vel refpici ad liberiate m & Con- 
fidare impcrium , quod nofter Ugum nomine fatpe exprimit. fupra verC 
4+0. & lib. 9. verf. x6y. 387. f 60. Nomina autem Torquata » id eft « iplbs 
Torquatos , ut mox verf. C89. Nodum vero folvifle litemque fuftulifle 
videtur, quilegic, Torauataaue norma return Sape détets , Lepidos fcili- 
cet Metelfost Corvinos , Torquatos» illuttres viros * quorum aufpiciis. 
, Reges Ipfi faepe milicaverint. fic l b. 8. verf. 107. 8clib. io- verf. 130". «e 
l»b. 3. verf. 188. a Caedunt tribunos, confuterei, fenatore», furamos 
omnes » excepto Pompejo. j lille Marcus Brutus plebejis armi» tettus 
tati.it Carfari mos juflbs petere viro* princlpes. modo verf. "578. 4 Qno 
j»oitmodo Carfarcm eras occifurus > ut Hbertatem reftuueres. e Vlti- 
me genti-' Brutorum a Junio Bruro, qui reges exegit » ortorum. queir» tamen 
abfque vii ili ftirpe pcriifle refert Dior». Halicar. 6 Farce cibi, ncque 
per temer icatem accerfe tibi mortem praeroaturam. referva te ad facinus o- 
ponuniore tempore per petrandum. 7 Non iti hoc civili bello in 
Pharfalia, fed altero 6c tuo, in Phìtippìs ab Antonio & Ottavio vifliuw 
vide qua; ad verf. 680. lib. 1. 8 Nondum eft aflecutus dx/tìt & fum- 
roum imperli, ut mereatur cadere manu Bruti, cujus familia? opus eft re« 
gestollere. vivat regnetque prius , ut, &c. 9 Nondum fuperavic fum* 
jnutn honorem Rom. quo cun£ta reguntur. io Nobiles patricii , uc fe- 
que. 11 Lib. x. verf. 479. 1* Supra verf. no. 13 Pauiaaondum 
i.i fervi tutea Xfdi^iU 



«advcrf. 



L'I B l R viiv *tf 

Liberiate petit: tunc « mille in vulnera UtUf 
Labitur,ac * venia gaudet caruijfe * fècunda» 
VtdcrAt in traffo verfkntem [augnine membra 
Ce far» & increpitans ; lam Magni de/iris arma, 
3 Suceeffor Demiti : fine tejam bella gtruntur. 
Dixerat .' afi Mi fuffeàt pe&ora fruì fan s 
Spiritai in vocom r merientiaq uè era re/» hit : 
Non tefuneftafcelerum mercede potitum , 
Sed dubiumfati Cafar , genetoq uè minor em 
+Afpicitnt t 4 Stygiat Magno dme liherad umbrae 
Stficurue eoi te favo Marte fubaSum , 
Pompejeque gravtit panai, nobtfque datnrum , 
Cum meriar, fiorare UceU non pinta locutum 
Vitafugit, ? denfaqueoculetprejfere tenebra* 
6 Impendiffe pudet lacrymat in funere mundi 
Mottibm innumeri!, oc fmgulafata fequentem 
guaterò, letifetumper cujvu infiora vulnus 
Exterit, étuitfufa fole vita Uà calcet j 
7 Ore quis advetfo , demiffifaueibm enfi , 
Expulerit moriens animam ; quis corruat ifiu , 
Qmsfieterit, 8 dum membra eadunt: q ut pc fiera co^ecuto?ne- 

telu 
Tranfmittant , aut quos campii affixerit hafta : 
Quii eruor emiffue 9 perruperit aera venie > 
Ina uè hojìtt eadat arma fui : qui» pecfora fratrie 
Cadati &> ut notum pofttfpoliare cadaver , 
>° ^ibfcifum longomittat caput: ora parentis 
Qui* laceret, n nimiaque ptobet fpeSantibm ira ut, m 
Quem iugulata non effe pattern, more nulla qua- JJJjJjJ 1 "^ 
• • reta ' ve inflixit vul- 

Digna ll /ùa eli, nulle fané hominum Intere va- nus »n° n ,lb «» 
•» J J ' J ' * non vacar, fin- 

Cd J0f*f* gulas morte* 

& vulnera la* 
n-ymli lu(iuque profequi. Ex Pompejano exercìta drciter roiU ia X V ceci- 
dcnint: in dedicionena venerunt amplius Mìllia XXIV. Carfar non aro» 
plius C C. defideravic. Sejd in hit centurione» X X X. Com. 3. 7 Ita 
intercidi! Craftinut. Aspra ad verf. 471. 8 Truncatus membra. 9 " 



r Ipfene muU 
cis vulneribus 
• confeflus? aa 
Inter feudo* 
omni ex pat- 
te» & caden- 
te»? L. veio 
Domitius ex 
caftra in mon- 
tem refugient, 
cum vires e- 
um laflicudioe 
defedile nt, ab 
cquitibus cft 
incerfeftut. 
Czf.rom.;. 
» Primam e- 
niin confetti» 
Cut fuerat ad 
Corfinium, uc 
lib.*. 
ficquxa 

3 Libro x. 
wf. 478. 

4 Morior ja. 
nen libar ( te 
nondum vitto- 
riani pici 



dum funi munì 
Impcrium,nec 
dum patriam 
•à te oppreffaa* 
cenfpiciens. 
f rna'rtt it % •* 

Homcr. 
6 In tanca da- 
do , quanta 



Prc- 



filicrit » 8e autori» arma con (ber feri e. 10 Ut pofik eum 1 tanquam ìgno- 
tum » (poliare > ncque agftofcatur eflèfrater. 11 Et jam Uccrum > «pud 
•os, qui curo indignationc fpc&urex , patrem eflediccrer. xi Singulari 



•os « qui curo indignationc ipeC 
Ce prepria » ut modo vetf. 617. 



K $ 



Ncn 



JfXf L V "U A W 1 

i DiUtatam. f Vlniflat babuit pugna yharfalia partek 
pUficacionent Qua* * aliacladet: i itlic por fata vtrorum 9 
cut'aliU^m- KrM*Us hit Roma perii: quodmiUtu Mie. 
paratie, modo, Mori hicgentit orati 4 fànguisibiftuxit *Acbanv 9 
TwrS" 10 * ** ntitm > ^Jd fim: *"*&»* batere cruore» 
* Ad Trafi- Romantu 9 campifquevotat confi 'fletè torrens '. 
fT'Tici' àiajm ah hacacie, quamqmod fuafecmUftrt^it» 
nunV All'ani Vulntu habent pepuli : 5 plus e fi qua. vita,/klm/que 

Canna» > &c. guodperit: in totum mundi profiernimeer «*«**• 
9 Ibi numera- z>. ./ , . . , . r 7. 

bamur milite» Vtncttur huglédtu omnu, qua ferviti* atat. 
cxfì : lue gen- Troxtma, quidfaboles, aut quid meruere nepotes 
"ibi natio» U 6 Inregnunrhajciì 7 pavsdenumgefimusannay? 
alicujus unius Teximué autjugulot? alieni pana tintòrie 
XX£»SX lnnofiracervi<cfedet.* pofipralianaik 
rum^promif- Si demmum , Fortuna dabat , &■ bella dedifli*. 

tmem^nS- 1 *•» W ^" w y «"^ DfM » RemanaqmefatS 

ili copia fede Senferatinfelix : lo fo/4 vix clade toa&ue 

ut i.ftar cor- F ortunam damnar e fnam jletit attere campi 
remi» fluerei. . / ■£ ** r 

? Perir fri- Emtntu, unde omnetsfparfat per T beffala tura 
icct liberta» ^fyiceretcUdes , »* «**M« obfianteéatebant, 
«fùV pollerìa T« telufua fata peti, tot corperafufa , 
in perpetuum ^yj ; 4; » m«/f pereuntem /augnine vidit, 
« ?n fcwiw- ' * N "' ^'" , ww '^ «»/cer«, *m Aere omnia ficum 
tem fub lmp. Merfajuvat, gente/quo fua mifeere ruina : 
L N ,HeH. ' 3 VtUtiapofifevtvat pars maxima turba . 
lertatem prò- Sufiinuit dignos ttiam nunc credere votm 
Sonlcu* Celicela*, velvitque fui feUtiacafiu : 
lum ne ftrum ■+ Farcite» ait, Superi, cun&a* profiernere gentes .• 
*ladUa o C *o« ^ tAM *f 9U ^ ™**do % Romaquefuper fitte, Magnus 
fu?™» ,° P quò Effe mifer, fi plurajuvant moa vulntra,conjux 

pi itero» fer- 

Tituti eximeremu» * t Si vellct Fortuna poteri» Hbertatem adimcre, 
par crar ut & bcllum iis darei » quo ipfi prò fé deccrtarenr. a A Te ad 
Cxfarem. &rt« ornata Ivf iter Argot Iran/tufo. Virg. a- An. «O Non- 
dum coa&us coca rhde accepra rncufrre fuam fortunam» 11 Qua» per tu- 
multimi & concurfum pugnamiuru priui cernere non Kcuk. ix Ne- 
que (amen voluic , quod in rebus deplorati» te defperati» fbìem miferi » 
omnia fccurn obiuere. . 15 Meque tanta acrepta dade ìndignabatui 
Peo» lupplicibus voti» precari , ut fibi reliquu» exerciium prarftarena io- 
eolumem- 14 Sufficiat ire veftr* bare nwà calamita» ; td fi ultemis in 
■se animadvertere ?ifum fi(» iutox«m liberpf^ue mcoidcvovco prò fallito 
ycruium & Raoul oiptriL 



t 1 B E % VII. .. %19 

Eft mihi rfìtnt nati j didima* tot pignora fatù\ 
Ckviline parum eft belle t fimeque, meofque 
ObruaU ' exigua cladesfumut, orbe remato ? , Aonon fwis 

Omnia quid lacerali amia perdere cun&a Uberai ì eft eladea no- 
lam ni fui eft Fortuna meutn.fiefatur : t> arma > t0 ros ©rbia no- 

bifrum ruatf 
x Receprui ca- 
nit. Sed au- 
diCsefarem $ 
coni. Pompe- 
ju»«» ut equi, 
rarum fauni 
palfum vidit » 
atqj eam par* 
tea » cui ma- 



Signaqne & afflitta* omnijampartecatervat 
C*rcutt, & l revetat matura in fata ruentet , 
Seque negai tanti. * necdeeratreburincnjès 
Ire duci, jugulaqu* pati , vel pefiore Utum : 
Sed timuitftrato miies ne torpore Magni 
Q^pnfugeret,fupraque ducem ptecumberet erb'u : 

4 C*f Att * *** *cnli* voluitfub ducere mortem. ^ 

*ì{je quicquam, tnfclix, fetore fpeQare volenti ! jux xime conrìde- 
Praftandum eft ubicunque caput, fed tu quoque con- *£ timidi 

C**f*f*g** vultufque fui : fatifque probamm Yercit;aliis dif- 
Te prafsnie mori. Tane Magnum concitai aufert 
^A bello fo nipéty non tergo teU paventem , 

IngenUifque ammos extrema infataferentem. 

Hongemttw, non fietm erat,falvaque verendus 

M*jeftate dolor, qualem te, jìagne, detebat 

Remarìu praftaremalit. ? non impare vultu 

^ifpictt Emathiam : 6 net, te videro fuper bum 

Profpera bellerum» netfraQum adverfa videbunt, 

Quamquefuit lato per 7 treit infida iriumpkos , 

Tammifiro Fortuna minor, jam B pendere fati 

Depofite fecurtuabu : 9 nunc tempora Ut a 

Stefpexijf* vacat: fpes nunquam imptenda r ecefi t: 

ego rcliqt 
portai cìreumeo , & caftrorum prarfidia con firmo, haec eum dixiffèr , fé ._ 
prattortum conrulir, fummae rei dirKdens, & tamen eventum expeftana» 
3 Audacia eundi in pr celia non deerat Pompejo » neque vitae contem- 
prua » fed noluit Atos in ruinam & necem fecum tranere. 4 Voluit prav 
cerea necem fuam fabtrahere Carfari* oculis ; fimul Te vivum reddere uxo- 
ri, fed fruftra. in £atis namque erse ut preferite coniuge oberancarerur» 
caputque ejui Carfari offerte tur, Kb. 8. ?erf. 61& & lib.9. terC io;r. 
f Non immutato propter adverfa : eodem , quo prius tuliflet profpera. 
Acque mi fortuna Infida ftut Pompejo in rebus fecundls, ira In adverùa 
minor. 7 tAfricanum> deridi» Carbone , Ijontitio» & Hiarbarege, 
qui Domitio auxttium colcrac. 1 Hifpnicum, de Serrorio & Perpenna.. 
Iib. ». verf. 749 & 3 Ponricum de Mithridare * Tigrane>&c. 8 Leva- 
ci» onere imperi» , quod ribi fatuo* commtferac. 9 Nunc ibi orìum eft 
fruì memoria ajucaax felicitati* : poftquam infatuata fpes pi un acquirendi 
iawrierit 

K 7 « &**'* 



nTu» , acie ex- 
ceflit, proti- 
nufque fé in 
caftra equo 
contulir, ic iit 
centurionibus 
quo» In Ustio- 
ne ad preto- 
riani • portam 
pofuerar , ela- 
re , oc mi- 
lite* exaudr- 
rene » tueami- 
ni* inquit , ca* 
Ara, 6c defen- 
dite diligen- 
ter.fi quid du- 
riut acciJerir, 
ego rei i qua* 



43* L V C A N I % 

» Eeollatio x £«,74 j utru nuncfcire licou fugt preelia drra,. 
ISk «Taram 1?- * ^ c *'ft ar€ Deos * »"Bum qui perftet in armù , 
tellips quan- fa m Ubi Magne fuori .• ctu flebili* ^Africa damnit 9 
rtx p'rorpcS! &<** Munda nocens, Pharioqueàgurgiteclad**. 
Tarn demmu\ Sii & Thejfalicapoft te pars maxima pugna*. 
pu q dComkum; Nonjam PomPeii nomen popuUre per orbene , 
tìnatts ntfira Ifecfludium belli: fid ipar, quod firn per habemtu, 
eu^SiUè 4 L,herta ** & CafarerunU teque inde fugato 
mpoteflnteba- Ofendet moriens, * fibi fé pugnajfe, Senatu*. 
bum**, amp. Senne juvat pulfum beUis ce/fife, net iftud 
* Et quum Profpeclarenefae, fpumanteù cade caterva* t 
poft difceflum 6 Rcfpice turbatos incurfufanguinht amnes , 
rmimèprceho - '£ .- -ira a 

Pharfalico ma- E* 7 ficen mtferere un. * quo pectore Roman» 
jorpars cladis Intrabit fatìu* campù feticior iftk.f 
Deoifeftes cf- H^cquid in ignotit felus regionibus exul , 
tare licec , eos guicquidfub 9 PhariopoftUé patierotyrannoy: 
S" fed pu^lil lo Crede Dei, longofatcrum crede favor* 
ci libertaria Vincere pejut erat.probibe lamenta fonare* 
Sftitl(re arD & Fiere vetapopulos: tacrymat, tu&ufque remine. 
cecidinè , qui Tarn mala Pompei» , quam profpera mundut ade~ 
interierint, ut ^fp^g faunu vultu non fupplice reges' ( ret* 

&eos,quipoft J L . ' _^, . . .'* * v 

mortem tua» *Afpice * pojjfèjfas urbes, » ' donataque regna » 

ifr^f&JE *^gy èt * m > Ltbyamque. & terrai elige morti. 
gyow" cecidi ' * Vidit prima tua teflu Lari fa ruina 
*unt. « 3 Nobile, nec viclumfatù caput: omnibus Ma 

4 Commifl?' l * Civibu* effudit tetai per mania vires , 

puguabunt li- • 

bertas Se Cxfar , illa ut fé tueatur , Cacto ut excutiat Hbertatem te mo* 
riarchiam inducat. j Sux libertatis tuendx gratta. 6 imo rruere op- 
tlmo folaiio fuga? ruap , quod non videi tamaro civium ftragenu 7 Cac* 
faf li 1 qui parta per tot civium caedem vittoria » multo mHcrior futurus 
cft quam tu viftus. 8 Quo animo» qua confeiemia ? 9 Ptotamceu 
lib. 8. vcrf.618. 10 Judtcìum deorum & longa faventium farorum fe- 
ri es cibi fidem faciant id quod mellus eft tabi evemfle » *à»e«-»«j -i JìtnSr , 
vinci quam vincere in bello civili. <► Pompejopolim lib.%. verf. 778. 
1 1 jEgyprum Pcolomrco , cui ipfe tutor » a Senatu datus fuerat : Libyam 
Jubsr, Tigrati i Armentam , Fharnaci Pontum » Ariobatxanl CappadoV 
ciam. ti Pompejus , ubi j im caftra oppugnati & hoftem intra valium 
ter fari vidit , «quum nafttis » dmaftis infignibus imperatomi, decumana 
porta fé e caftris ejecit ; protinufque equo citato Lariuam contendit « neque 
ibi conftitic , &c. Com. 3. Caef. 11 Conftanttam atque animi magaitudl- 
nrm retinens in rebus uteunque adverfis, 14 Laiiffaribumaniter & ho- 
Aorifice excepto opem offeiunc. 



: L l B, E R VII. zn 

1 Obviaceu lato:pramittuntmuntraflentej : { _ 
Pandunt tempia, domos: focios fi cladibue optant, Yiftor^procei 
Sa licei immenfo fuptreft ex lumini m ultum 5 *■»* ob-iam. 

* Ttfate minor file , cunòlae impellere gentes pinioae"»qSÌ 

Rurfué in èrma potes, ? rurfufque in fata redire» »enerandu« ac 
Sa* 9«ùf e/»»* 4 vitto populu, aut urbibm, inauitì C"«]lduSJ 
S VtSeripTétftatefidem. b Tu Cafar in alto <mc ratiooes 

feti» *<^«c £«7» 0/0 fta/ri* **r vi/c*r4 vadit : Z.£ !™ °? n * 

7 u4t ttbt fam populei denat gener. * avehittnde copiai & re. 
Pompe jum fonipe*:gemitu* y lacryma$ue fequunturi J »»"* Wli. 
Tlttrtmaque infavos populi eonvicta divet* tunam tentare 

9 7^»n« fi^f verafides quafiti Magne favorii 4 ^ ihi » Pom- 

Centtgit,acfruttw.felixfi^ne/cit amari, c'&rari. 

f 4/2tr « f l ° Hefperio vidit fitti arva natare <* Apoftropbe 

Sanguine, pareenduot ferro, manibufque fuorum ?iem. ad 
/4i» rat**»** ' ' vile* anima*,} ' perituraquefruftra 7 Fuga t« tì, 
»4g»f m pr»tfr vita. « /M ca/lra fugato* STftJJJfc 

<Z(j revocent, pettata uè quiet notturna pavorem ; permutiti tifai 
TrttintuhofttUftatuitfuccedere vallo, 8Te°I' e U 

Dum fortuna eaUt, dum eenpcit omnia tener , rkT» concititi 
Nen veritui ira ve neJeSis, ac x * Marte fubatt'u <«<* paucoifuo? 
Hocforet tmpertum, non magno hortamtne mtles naftus no a** 
/n pradam ducendue erat: Vittoria nobis no itinere non 

PUnaviri t dixit,fupereJÌ prò fanguine merce,, (cabo *%£*&££ 
fluam monfirare meum eft : '* nec enim donare ve- rum XXX ad 
g)uod/ibi quifaue dabit.cuntttt en ' f p/*m« meta Hit m * r * ?«»*• 
Cajl r a patente aptum l6 [Jefpertu egenUbusaurum frumentariam 
Ht€Jatet: x 7 Soafquepremunttentoriaga^at. ^u^K- 

Tot regum fortuna ftmul, JMagnique ,b W4#4 ' perSSii* ad* 

vertitatis prò- 
bavu tibi veruni amorem eorum quorum fidem in pro'pem exploraram ha- 
bere non datur , cumplures fortunam quam amicùiam colane, io Ta» 
l^ruoi. 1 1 Plebejos & gregario* milite! , nec fibi fummum Imperi uni 
captanti futures Impedimento. 11 Caefar» Pompej.ois ex fuga intra 
«altuoi co-npulfis, nullum fpatium peneri uù dari oportere exiftimans, 
milites cohortatus elt , ut beneficio fortuna? uterentur , caftraque oppu* 
amarene qui et fi magno aeftu fa rigati ( nam Ad meridiem reaerar produ* 
£ta ) tamen ad omnem laborem animo parati imperio paruerunc. ij De* 
fatigatis pugna. 14 Quod (ibi dare poflQt > cuique vcftrum in manueft* 
neque enim prò donis ea imputabo. if Moxverf. 7$». 16 Hifpaniis» 
qua cum Italia in divifìone Pompejo obtigennt » lib, 1, verf. 4. 17 Orien- 
tale*, A&uicudivitus. 18 Congeda, 



tu t v e a n i 

t Vofc ExpeSat 1 domino*: propera* procedere tnifes 

» Preoccupa- &*ot fequeris: quafeunque ? ;«« Pharfalsafecit, 

recaftra&an- ^ vtftts rapiantur opes. Sec plura ìocutue 

tevertere ho- - .. r ' . *., 

ftes fugientes Inopultt amante*» aurtque cuptdtne caco* 

ìn ,f*? r ?* • • l^f u ^ gladio*, fupraque cadaverapatrum » 
1 Captifw- Et cofo* calcare duce*. q*dfijfò,quitagger 
ftris , luxuri- Suftineat pretium beiti, fcelerumq uè petente* t 
fiduciam!° r & Scire volunt^quantafuerint mercede nocentes- 
Taniraté Pom- 4. Invenere quidem fpoliato plurima munde , 
$j£^^Zfl'*'U»™'» in fumtue congesta pender* * «m^.- 
fcnderunt e- 6 Sednen implerunt cupientes omnia mente*. (r/, 
(b«a ttÌC m'ì! £2*< attid fidit 7 Iber^ukquid* Tagusexpulitau- 
gnum argenti Quodque legitdivesfummis 9 ^Arimafput areni* , 
pondus expo- *« y t rapiant, parve fceltu hoc venrjfe putabunt , 
nacuU myrrò Cumftbi" Tarpejae viftor defponderit " 4iw ; 
Se hederaco- Cum fpe Romana premi ferit omnia proda : 
SuJr Pompi " Decipituuquodcajharapit. Capitimpia plebe» 
écCaefcom.}. n Cefpite patrteio fomnot: vacuumque eubile 
rem!" & "" R*&ibus infandus milet^premit;inque ì ^parentnm 9 
6 Hanc leftio- /nf «6 feri* xt ifratrti pofutYunt membra ' r nocentes: 
Sotf^jui l6 & uos 4?»"»' *•/*»« *»ie*,femmque furente*: 
exemplar fé- Thefialicam mifert 'verfant in peSore pugnam. 
tutu» fum.Mi- invigila t cun&itfavum fcelm» armaque tota 
ce^quanTL*' Mente agitant» capuloque manne abfinte l 7m§~ 
bent lib. tuN ventur. 

S/*t* PÌ «I! l * Ingemuijfe putet campo* t terramque no center* 

fientes omnia 

matta, ^tàftpud fòdit Ber> » &e. hac mente , inTCnerunt quidem in caftì is 
Pompeji aurum Hifpanum & Orienti* gaza* « uri Catfar propofuerat fupra 
T.rf.740. S«d aurum hoc Hifpanum in caftris rapeum non fuificii militi* 
bus Caefariants omnia cupientibus > & ipfam Romam (ibi diripiendani ex 
ducii promiflò fperanttbus. 7 Hifoannt , Hi (pania olirci Celebris crac 
fodinisauri * argenti , ferri. 8 Lufuaniae fl. mtrifiri tip* beata Tmgh 
Ovid. if.el. lib. 1. Amor. 9 Libro 3. vcrf.aS». io Quamvis haec o- 
mnia rapiant» putabant tamen haec non refpondere meri tu belli ci vii Isàr 
fcgefti. ti Romam. lib. i.,TerC 196. il ffeisbidiM..ut qui albi 
Ronue direptionem promiferir. t% Tabernacoli* parriciorum e recenti 
ecfpite conftratis. 14 Cseforum aut fugatorum. if Scelerarii pa« 
'tricid*. 16 Dormientibus horrenda per quierem objìciunrur fomnia, a» 
rimuobverfantiHTceleratapugnxTheflalic-ac arma. 17 Qnafi vibrante» 
gladium* quem tamen non tenent. 18 Terram gemini ammas emilìflb 
crederei , acque umbra* te manta per arrena fuperiorò bcjnifphami infer» 
aaik tenore icnebrofam volkafi*. 

I»- 



L I B E R VII. 233 

InfciraJ/è animai, infeQnmque aera totum , Xt pCT fom . 

Manièué, & fuperam Stygiaformidtne neQem. num reprst- 
Sxigit 4 meritù trifteu vittoria pana», Fu^X'Jni 

1 Sibila^ & fiamma* inferi fòpor : umbra peremti tante* vipc- 
Civié adejl :f*a auentfue premit terrori, imago. 5X,25K, 
lUe fenum vultus ,juvenum videi Me figura* : & face*. 
Hu ne agitant tota fraterna cadavera fomnu : Ji^bverfct'r" 

* lettore in hoc pater efii' omnes in C afare manes. umbra pavis 
4 Haud alios nondum Scythica purgatm in ara «*& 
Eumenidum viditvultm • Pelopeus Orefies : 
6 *l^ec magi* ai reti hot animi fen fere tumultui, 
Cumfvreret» r Fentheué % 7 aut tum defijfet^gaue. 
Hnnt omnes gladii , fi<0j «ff* Phar/àha vidit, 
+Aut s W/r/x vifura* 8 tirò ,ftringente Sena tu, ^^ 
Illa no Se premunì t bune 9 infera mentita fia- Armatami*. 

, <' w .„ r . , t!ffSL 

£V quantum pena mtfere mens confluì donat, ami eum f». 
gnodStyga, quedmanes* infefta£TArtsraf9mnms*'f™tV£* 

*° Pompeje vivente videi \ 1 1 Tamen omnia pajfe» nitui Taurl^ 

To&quam darà dies Tbarfalica _damna retexit, cam Dlanara 

» <Hulla loci facies revocai feraUbuf arvu JiSSuC 

Materne* ocuios. cernit propulfa cruore rote lphiec- 

Flumina, » 3 fr excelfos tumula aquantia cella jjj£j ^ nlm 

• Cor pera, ufidento in tabtm fpe&at acervo*, tu* ezptatuf- 

tacque furia Eumenide* appellate * Pelopf * nepo*. 6 Eumenidum veliti 
demens videt ognuna Teutéèur, <$*. Aneid+ Vlrg. 7 Ita legìt Hugo Gro- 
tìus>hoc fenili: Non magi* externati erant»aut Penrheu* cuoi Agaue fureret» 
aut ipfa Agaue cum furere defiifiét & fcelu* fuum agnofceret.Stc Perf.Sar.f. 
Toftquamdtfiertmt effe Mamides. A\i\ Utpint.Je/cffitM eft.a mente difceffif. 
Tee. I.a.Rutgerfiu* putat leg. amdefkriffèt c/*<M«>cum M.S. habeant,a«tf Jf 




agi tabi tur. 11 fytmat&mm ab odio adveruatembiftori* averte Jefl 'or. Cip. 
far prima luce ornnflf tot qui in monte eoo federati t ex l'uperioribu* loci* in 
planicjem defeendere , atqae arma projicere juffit. quod ubi (in? recufàtion» 
fecerunc , pafnTque palmi*, projeftt ad terram, Henteiab eo petlerunt falu- 
tem ; confólatus confurgere juflìt , 8c jpauca apud eos de leni tate fua locu- 
tua , omnes confervajrfr ; mtlittbufque full juffit, ne qui corum vlotarentur» 
neu quid defiderarene. Multo eerte nàmu in umbro* fov'utem erediderim > aut 
puTtiffè ocuUs ca'òrttmfpttfacuh* aut ftfulcbra é* ro£osnega>iffè. 1% TrtftU 
8e horrendui itragiiarpedasnon reV. 15 Et (Ime* congeftorum cadatt- 
rum vquai collibus. 14 Depreflbs te manancos fanic. 

JE1 



*J4 L V C A N 1 

ft2? conftra- S **'*"**?"*' M»<«<?P*M*< P****** 
tumque cada- *«'<"*'* VUttUs ex ttUO^féCtefauejACtntUtn 
veribus fuium *4gn»fcat. juvat Ematbmm f non cerner* t errar* j 
fKff £* /*/? w «e*/* camp» fui, elade Utenti*. 
Venereo», Fortunam, l Supere fitte fuos in fanguina cernii, 
JrSiJiV ^nelatafurensfceUtrnmfpeaacuU perdati 
vocaverat. fu- . ' Invide t igne regi mifèrit » + cetloque necenti 
? 'tnvWet^i- J *£' r " Emathiam. 1 neniUum Peenus humator 
daveribus ro- Cenfulù, & Libyca 6 fuccenfa lampade Canna 
gi.m^x«'- CompcUunt, hominum rìtut ut fervet in hattest 
/«s.Namcutn _ c *, .. , /. • . j t ■ • 

G«.-nir. dici ; 7 »** memtntt nondum pattata Cédibus tra, 
In-oid* tibi ' Cives effe fucs. « Petim ut non fartela bufi*, . 
AU. £»;^0 Dtfcretofaue rogot, unum dagenttbus tgnem : 
// li zhria* 2{on interpofitu urantur corpora fiammù. 
n'edi" lihJ'r 9 ^^ generi fi pena juvat» nemut txtru* Pindi t 
4 HypalUgè. Erige congeda» Oetue robore fylva*. 
SiSm éxh™*" Ti ?'Jf*fo*'» videat Pempejut ab équore fiamma. 
Unte» tetroi T^it agit hac ira: tabefne cadavera folvat» 
JJJjJi ™3 ^" rc «? w » fc4 * rf "/"' •' ,a PAwi A N4M»w receptat 
corrumpant Cun&afinu, finemque fui fili corpora debent. 
"n" 1 ' -1 tìos,Cafar,populos,finuncn9nupW igni*, 
fun/movec" ^"* cUm terr i*> " r ** cumgur gite penti. 
exemplum » « Communis mundo fupcreSÌ regus, efftbm afra 
KiToftts *MiftuTM,.> ^yosunque tuam fertuna ynabit. 
Rom. Aoniba- Ha quoque eunt anima, nen altiut ibis in amai* 
»yìiTÌ P c£ *'**"<"« t>« Stygiafub neOejaubu. 
n'as interfeftl * 

cada ver conquifitum honorifice fepeliit j ut civesdlgnetur jurebuman* fé- 
pulturae. Eundem honorem prsftiterat Marcello infidiit intercepto , te- 
rum id in Apulia. Liv. Hb.aj.&Hb. 37, 6 Rogus ad Cannai ab An- 
nibale Poeno accenfus. j brndufe > quafi dicat » quod majou odio 
ctvei profèquitur Cxfar , quam hoftes Anni bai. 8 Poèta • ex perfo- 
naCTBforum. o Autii velisPompejum male urere, unam omnibus 
extrue pyramèfylvis Pindi monili & OEr* , quam exsequore profpiciac 
ille. io Natura omnia qu* compofuit infua dementa rurfutdif- 
fòlvir. ii Et opinione Platon» in Timaso , 8cCic. quii de Nat. 
Deorum air» Certa remporum revolutione ex incremento coatrariorum 
Incendia & diluvia fieri. Et Phaebut Ovidianus. EJJè quoque bifam remnù. 
Jcrtur trffòre temput , £gj mare , quo teline , correptaqui regia certi Ardeat» 
& mundi molcs oterofa labore*. Metam. i. 1 1 Nulla eerùor tanten Ra- 
. faci* Orci fine 'Mutata vtula C*/ar/t manti Vmbram , fuid ultra tendù I 
K^uattllm Ctfari recluto ur *?Ub'tf%*efxtK 

'*■'■ Ubera 



L I B E R VII. 



2Ì5 



Lìbere l Fortuna mors §f$: capì* omnia teUus x m &„„. 

c^agenuit: * calo tegitur, qui non habot umam. na. »»••• •Jjg 

T», cut <Unt pan* inhumato funere gentes y SJttin^ìiberi 

3 guidfMzù hanc dadi? quidolentes deferii agrot? r U nt. 

Hai traheCafar aquan hoc, fi potes % utero calo, * ^_ '*£*' 

Sed ubi tabentes pepali Pharjalica rura 

Eripiunt campo fatte tenent vittore fugato. 

4 Nonfilum Hamoniifunefia ad pabula belli 

'Biftonii venere lupi, tabemque cruenta' -^ 

Cada odorati ' Pholoen hquere leones. 

Tuncurfi latebra*, obfcani tetta, domofque 

De few ere canet, & quicquid nate fugaci 

*Aéra 6 nonfanum, motumque cadavere fentit. 

Jamquediu 7 volucret civiltà cafira fecuta 

Con veni unt. * vos t qua Stia mutare foleti* 

Tbreicia* hyemes, ad mollem 9 ferim ^iuftrum 

Jftu aves. * nunquamfe tanto vulture calum 

lnduit, aut plutei prtfferunt aera l ° penna. 

Omne nemtu mifit velucres, omnifque " cruenti 

milite fanguineufiiUavit roribm arbor. 

Sapefupervultus vittori, & impiaftgna 

^4 ut ctuor, aut alto defiuxit ab athere tabes* ^ FmJt 

MembraquedejecitjamUJfuurrguibmaleu Kj*££* 

11 Sic quoque non omn'u populm pervenit aaojja» grae ,, TU Uu» 

-_ ». * -. j-r- - l>:± . —~;—:~*.* +f**t- res, £tc. 

y Moment 
Arcadi». 1.}. 
verf. 198. 

6 Cadaveri* 
odore muta* 
tum & corni- 
ptum. 

7 Vulture» & 
volucre* ali*. 

«rffM<H*XM> qna&triduoprafagire, &elong4»quo odorati cadave- 
ra'reduntur. PliS.lib.10. cap.«. 8 Lib.?. verf. 711. fcScnec <JE- 
dio. v«f. 604. 9 Hic qutjpe mora». • Plenuafuit vaUuribuaacr. 
io VolucreL 11 Sangui» ftillabat ab arbor.bii» , quo aìues parte» 
mxdxcongeflèrant. - ix Nequefer» dl/cerpuntcadavera,a« nudane 
offa, non rimantur vlfcera; intantaabundantia fufficit deguftafle pfcra- 
que feftìdiofe fedente fuperbe. 1* ltajuven. Satyr. 14. ™" «"w'** 
Ttvos In Ottura abtant. &Ovid. 8 Metani, dmtffò m ytfeera •mfir 
14 Deteftatur Theflàtfacn tua mifeundx ciao* dirifque fatis damnattm* 
ucfupraTcrf. 301. 

L*f$ì 



bau turo, fit+* 
Ut 7{at$tra 
rthiìos. Mx- 
cenacis citac 
Sen. ep. o %. 
% Et quid tan- 
dem non capi* 
diucornioren» 
hujus fpecla- 
culi fru&uro? 
quin bibi* 
aquas fangui* 
ne corruptas> 
quin uteris 
aere hoc infe- 
tto? Ir onice. 
4 Neque Po- 
llini ad dila* 

nianda devo- 

randaqueca* 

davera in 

Theflali» 

campi» vene» 

re Lupi 

Tbreioli fu- 



i+lnqueferaedifcerptueabit: non intima eurant 
Vi fiera, net tota* avide forbere moduli* : 
Vefuflant artue. Latia pars maxima turba 
Faftidita jacet;quamfot, nimbiqut, diefque 
Longior Smathtu refolutam mifeuit arv'u. 
»4 The fatica infelix, quo tanto crimine teUm 



236 t V C A N I 

i Qusenam Ltffii Superot, ut te tot mortibm unam, 

«vi diuturni- Tot fcelerum fati* premer enti » qmd f*jficit mvu, 

duerc & abo- ln%numor ut donet belli tibi damna vetu/fata ? 

lere memo- Quafeges in fefta furgetnon l decolor berba f 

Samn! ? nM §l uo non R° m * n ** violabn vomere 3 mane* * 

a A fmguJne ♦ Idntt nova ven'unt acid, federi qui fecunda 

j'tfcjUn fé- P**ft*b* nondum few hocfanguine campai, 

putcEris er~ f Omnia majorum vertami*/ bujìa licebit % 

(dftis ftJJrii 1 £ ^»'« tumulos* ù- qui 6 radice vttufia 

Stvga tranf- Effudtre fua* , 7 viftit compagibw, untat r 

Ammani P/< " cifl%rum H amonia fulcu tellurisìaratur, 
aboleantur Pluraquc* ruricolifferiuntur 8 dcntibus offa. 

P ri 1 ° res . hu . ìul 9 NuUt " ab Enathio religaffet literefunem 

belli civili* VT ^ . * •" ._r ^_ 

teftìgia , hoc Navttaj nec ferrar* qutfq uam mevtffet aratar» 

eodem campo Romani bujìum populi: fugerenique cotoni 

priori Tangui- Vmbrarum camper, gregibtu dmmeta carerent : . 

né «riccaco, NuUufque auderet pecore permittere pafior 

S?*S?Ò- Veliere furgentem de nonruojfibmherbam, 

nius Scoda- ^c, ve/«t ìmpatiens hominum, vel l0 filù iniqui 

Jk U uiu. ! &Caf. L \ m **> vel giade » »«4» ,atque ignota jacares, 

fius fecondo &' «e» /ir/OTA »«/*< £*ffi, ftdfota tulijjfo. 

bello nefario. q Superi, ticcat Urrà* odijje nocentek 

pTope Philip- ' *g*id tot upremitù, quid totum abfolvitu orbimi 

p^urbem *i HtjpérifcUdÉS, &JUbil* unda «4 Pachyni, 

wEmE Ù x l Mulina, & l6 Lena* puro sfecero Pbilippès. 

cft* uti di&um 

advcrf. 8o. Itb. i. y Qu^ fi omnia Romanorum offa & cinerea ▼elimua 

eruereè * " ■ --■ ^ ••-_,: s .--.-« -««#. 

hùq 



fepulthri fundo > nifi refpiciat potius caprificum, qua de epate enata di sii 
monimenta.Plin.litf. c.19. fuv.Satyr.io. v 14.J. Marti io.ep.*. 7 Solu.- 
vetuftate comniifluris. 8 Aratorum. 8 Hoc denta* texnat terram rem- 
9amit aratri. Ovid. 9 Te 6 Theffalia nemo frequenraret nauta» arator,pa- 
ftor»nemo habkaret, fitgèrent omnes tanquam execrandum locum, gcntium 
&,pop. Rom. buftum,umbrlsfrequentatura,imo tanqaam defolatam terrai» 
Se ìnhabirabilem fub torrida sona feu frigida} fi modo tu ut prima , ita rota 
fuiflea nefarii belli area : Sed alia jam loca pari rlade damnata te excufatam 
& federe hoc abfoluum praelUnt. 10 Inter utrumque Troplcunj.Kma toc» 
rida. 11 Defolata, incultapropterfrigu*» uti in zoni*fnf idi*. •» Cui 
damnatis , & mox In participarionem (cai eri* admifl'a*'abfolvitÌJ crimine lo* 
to orbi* parrei ? 13 Bellum citile in Hifpama ad Mutinan maxime , uc 
l.t.v.40. 14 Promontori i Sic i lise , ubi navali prorlio viftm eft Sext. Pom- 
peJuiabAgrippa.aufpiciuAuguOi. 1$ Lib.i.verf^t. 16 Ub.i.verf 43. 

LIBU 



MB ER Vili, U7 

L I B E R VI If. 

x \*4mfuper *tfercuIeaifaucef,nemorofa%Tempe, f Felice» ut- 
J Hamonia deferta petens ? diftendia fylva, . SS"}^ 
4 Cornipcdcm exhaufium curfit, fi intuii f% neganti jum , h*f*$t 
Magnui àgem. incerta fuga vefiigia turbai, d?m7pfJn.' a * 

. 5 Implicita/quo errore viae. 6 pavet i&ifragorem quse exerci- 
M^torum venti» nemerum , comhumque fuorum : JJJJ^JJriifcE 
Qui poft terga venit , trepidum , £t/<Tf£ timentem Superile* di- ' 
Exanimat. 7 quanvu fummo de culmine lapfw, 6«>."« fu* 
Q^endum vile fui pretium fcit fanguin'u effe, majore dede- 

&*£*« memorfati tanta mercedù habere r ^v\!v 

Crwtf* adbucjugulum, quantum prò Cafarù ipfi TeropVeJuo 
^Avulfa cervice darete 8 deferta fequentem fugeret,pulfuf 

Non patitur tutufatum relare Utebru few CH?chT 

Clara viri facies, multi Pharfalica cafra fcopujo , fu- 

Cum 9 petetent , nondumfama predente ruinat, SS,'AfficÌm 
Occurfuftuputreducu, to vertigine rerum vt\ Agyptum 

attoniti: ' » eliditene fu* vix ipfefdelu etìxuw. « 

lAuaoreraU ll gravuejt Magno, qununque ma- Peluiiaco H- 

lerum cor . e t > n» pe r io 

Tq/fcw 4<fc#. cunftìs ignotw gentibut effe còifillil'S? 

JldaUet, & obfcuro tutta tranfre per erbem donum, 8e, 

^ornine: *lfed longipcena* Fortuna favori, Sefitsepthnìi. 

Exigit à mifero, q uà tanto pendere fama defertorrs fui 

Re* premit adverfv, fatifi uè priori bu* urgtt. ^Xb' 

oculla nxorif 
fu« liberorumque moreretur. a Diflìdia Inter Oflaro & Olympum qua per 
Tempestìi Pjneus In fioum Thermaicum. 1.6. ¥34». in confinibiu Thefla- 
liar & Macedoni* . Thermopylas diftes à thermi* ibi Herculi facrls. 
3 Circuiruserrcrefquccum uinerisdifpcndin, ut roox v.4. 4 Equumfcf- 
fum,neque fé promoventem, uteunque ltimulis foflum. e Qji* lateant fal- 
lantque in'equemes. * 6" *ì(unc omn.s ttrrrnt aura , (òmu txcuat ovmìt fu- 
fr n r M-n, JE.\\e\à.%V\x$. non fine vano giurai ttm&fìlv*r»eru,é'c Horat.iJ.- 
Odt lib. t. 7 Urut viJtus jam & neglettus,prittinx lamen tuitunx & glo- 
ri* memor.magno seftimari cervicem fuam credit, eodemque precio a Cat fa- 
re expeti » quo ipfe Cxfaris cmercr, 8 Pompejus noius non potuit cetare 
calamitatemi fuam, uteunque per deferta fugeret. 9 Pompcio auxilium la*, 
turi, io Subita murate fbrtunx virifiitudine.- n Vix ipic Pompejus,cl:y- 
dix fuarnunciui fidem its comprobavic. n Cum dolore 3c rubore excipic 
obvlos in ronfclenciairt Se teftimonium f<ix calamitati;: feque. ratio. 
13 Qno lxrior furrit « ctjim triitior eftfgrtuna t t'ama* £ravan« & profpe- 
ru fot» ctHtraria fata rrptndnu. 

1 Nmnc 



«t L V C A N I 

i Jara intelli- * *2^une feftinatos nimium Jibi finti t honoris , 

eie praecocei x ^ft a que lauri/era damnat Sy Sana inventa. 

fibihonores 7 - / . . ^ -* 

habitoanon 3 N«»e &• Caciai cUfes , 6" Ponttcajigna 

effe conftan- j)gj e fi U m meminifle pivot. 4 /?c longius ar/um 

qua? è carceri- Dettrutt wgenteu ammos> & vttafuperfles 

bus refi/man- Imporlo, nifi fummo die* cumfine honorum 

fob'menhfi. ^#«"f &• **'*» p^avertii trtflia Utho t 

Tatara defice- Dcdecon eft fortuna prior. quifquam ne fecundu 

EJSxÌS Trattore fejktuaudet, nifi morte parata > 

b*u tUatuis 5 Lrfora conttgerat, 6 />«■ 9»/ Penejtu amnk 

£H?rtr°£~ Emathiajamclade rubens exibat in aquer. 
Tata» pretti' J . >, a .t ' . 

que Cur fuit, Inde ratit treptdum, ventu, &fluéttbué tmpar, 
& nrit*tam * Flumineii vix tuta vada evexit in altum : 
CTubTiS. 7 Cujtu adhucremu quatitur Cortyra, fmufqut 
e P- f* Lcucadti, Cilicum Homtu, terraque Liburna* 

deKartafe" Exiguam vefior pavidus correpfit in alnum. 
geftiiin Afri- 8 Confida euro-rum fecr et a in litora Lefbi 
ZÌSSS nf" TI**™ velajubos, qua tum teUure latebae 
tu*, Syllagra- 9 Ma fior, in mediu quamfi, Cornelia» campii 
^SL^^V Emathiaftares . trifttu p^fagia tura* 
qùe negante Sxagitant: x * trepida quatitutj ormtdine fornnus : 
triumphum loTbeJfaliamnoxomnUbabet: »■ tenebri/^ remoti» 
dum * u/qS" Rupi* in abruptafeop ulos extremaque currons 
harc geffifiet . . 

fub aiicnis aufpiciis, idque ante maturam retatem. 3 Piget de tanto g>onas 
culmine deieflum meroinuTe elaflèsa Te dufias eontTaCiljcas pirata» , iib. ». 
verf. 376, & triumphum de Mithridate rege Ponti. 4 «xCef * »« * « M«- 
x»'( 2*uf& i - ? xir«,. Pind. in'Pythib. Felicitai, nifi adlit matura mon.ki- 
dibrio ferme homines exponir, felix exitus coronar opu<» . Lì firn lodata dia. 
vitammora. Verno ante otkwnfctix. vt'eua r * fa'* •*«'#• J" vcn - »«•»•• 
de Mario , Pompeio , 8cc. y Saprà verf. 1 . 6 Per ten.pe ufque ad mare 
iter fecir. ibi notfis reliquum in pifeitoria cafula exegit : circa auroram 
in * Fluviatilem lembum jngreflui, de comiribus ingenuos ad le rece- 
pir, 8cc. inde oramlcgen», ad juftac magnitudini» onerariam peryenit, cui 
praerat Pencius quidam Rtfmanus , qui cu m Pompejum de facie noflet , 
eum & quos isjubebat , recepir, &c. Plut. & Appian. 7 Poitrpejus, cu)»* 
prefètti longe lateque claffiW tenebant C>rcyram , Unum Amhracium 
prope Leucadem > & oram Libumiae In mari Adriatico , olim Cihcum pl- 
rawrum domitor, jam domltus.lib. 3. verf.iaS. Ipfein cymba, moxm 
oneraria vehitur. 8 Tu Cornelia , quam noverar folicltam animi de belli 
erentu pendere , mones Pompejum ut jubeat curfum dirigi ad Lesbon , ubi 
" tu femota eras à ftrepitu belli, lib. 5. verf. 7*1. Alii Icg. jukit. id eft Porope- 
jui , «creferunt con/cu ad Rtora. 9 Vide ipfius Cornell* rUioneilib. <. 
verf. 767. io InteWiu foliclta de belli eventu , uoftu per quietem TheU 
falia obverfatur menti, it Oriente die. 

Litora, 



«» 



meiu 



L I B E R Vili. 

Zattera, profpiciens fluii tu, nutantia long* t Ne forte 

Sempcr prima videi veniente vela carina, tud j? f 1 uod 

* gudrerenecquicquam de fato conjugù audes. Ib^nSaTL 
1 EnratU»adveJlrosquatendit carbafa por tue fu 9» i «*«ur. 
Quidfcrat ignorai : fed nunc ubi fumma pavorit wchw^d' 
.tt unttus a rmerum triftu, rumerquefiniSler. hunc modum» 

3 rifiusadejlconjux. quid perdù tempora tutlust SL^JS. 
Cum pojfuj firn fiere, times.tunc puppe propinqua cium io ur- 
+ Pr»//»«, 5 crimenque Deùm crudele, netavit, codiai,* 1 
Deformem pa Uere ducer», vultufque prementem tuì aliis de 
Canitie t atque atro fqualentesp alver ève ftes. £*[ a f e J d 

6 0$ via nox mifcra eeelum, lucerna uè tenebrie p/oii&to £? 
^Abfiultttatqueammam claufit doUnomnia nerv'u ™? / ro P e 
^r«tr4re/,(5f4/*^«,r^«,m»j corda.dmqut -{£«££&. 

7 Spemortu deceptajacet.jamfune Itgato tionibus, ille 
Litoribus, luiirat vacuai Pompejus arenai. otlfcT^ry- 
^»tfm poslquam propius famula vsderefideles, «"» «nagis 

Ttrmtfereftbtifruslraque ottobre terra ftrens, prope- 

Sernianimem conantur heram : quam 9 pcftorc * are J"»"» fi 

.. 7 r Pompe um 

JAagnm una Se aliena 

^AmbtU & afirtfioi refovet complexibus artuu «Iveftuin na- 

Cceperat l0 infummum revocato fanguine corpus veli?™"" 

Tompeii fentire manus, maHamque mariti I Non eft 

P<^ pati • >/*««»: />r* A,è« - -fuccumberefatis 2^1" & 

Jdagnus , é?* immodico s cafligat voc*dotcres. timori infu- 

Jfe6f/« c«r «3 ro£«r FerriviM v*W« />r«w», {^SuSfdErSL 

Famina, tantorum titulis infignit ^avorum, timereYadeft 

Frangiti"! Habes aditum manfura in fecùlafama. ecce viftu * 

° J 4 J coniunx, fuse 

cladis nunciust tibi jufti doloris caufa. 4 Cornelia obvia profilili:, j Ad- 
■vmit inclementiam Deorutti, conjugis cladem & fugam. 6 Caligo oculii 
oborta ed ex animi deliquio» & prae niarore)Cornelia decidic vxanimis. 
7 Nam fruftrata mortis defideratx fpe» ad fé rediit. 8 Fàraulx non permi- 
fere (ibi incufare inclementiam facorum ultra tacito* queftus, h.e. tempera- 
verunt (ibi ejulatu & vocilerationibus lamemorum,Pompejum fcilicet reve- 
ricae ,&nehene doiorum accenderenr. 9 Amplexatur. 10 Adfercdirej 
fanguine.qyi in repentina confternatione ad cor refluxerat.fe jam remittente 
atque ih extremas parte» effundente. 1 1 Afpedumj ad qtietn prius exani- 
mis deciderai. 11 Cedere adverfe fortuna . 13 Animi firmitatem. 
14 Scipionum. if Comigit tibi feges & materia seternae & fumm* laudi», 
quam raeminu confequi dator. neque enim foeminaTum gloria eli jus dicere 
aut arma ferrefed fide* mariti* proilicu Irìfiimattrtam import lauà/s babà. 

Laudk 



«4<> t V C A N I 

t Haud deeet Laudi» in hoc/ex», nen legttmjura 9 nee arma, 
impendere Vnica materia *& cenjux-mifer. etite mentente 
vivo marno, „ /• • ^ « .j *. j ■ y / 

perinde atquc Et *** cumfatu futa* decer Ut. & tpfum, ' 
conclamato & Quod fum viftus » ama: nunc furn ubi via 
mortuo dolo- •>.-'. J «» ~ 



i extre- 



ma 



%J9T> 



mum &cui ^4 me quodfafces, & quod pia turba Senatus, 
{Sisifi- Tanta*** dtfcefit regum manta : incìde Magnai 
re vitam acque Scia/èqui. l deforma, adhue vivente marita • 
«cmortemlu- Summus, iraugeri vetit ut dolor. l ultimai deb* 
% Ultimimi EJfefidety lugere virumrtu nulla tnlifti 

cftludus. 3 òed fortuna per tt: quod dejles, tllud ama/te. 
|Sed vide ne Vecibus hù cerrepta viri , vix agra Uvat/it ' 
incanì «ver- Membra file, taleitgemitu rum pente querela* g 
faro lugendo, 4 utinam in thalames invifi Cd farti ifiem 
quam'meT.. ' Jnfelix<enjux 9 & nuUi lata marite ! 
buifle chario- 3to «oc»»' mundo : * me pronuba duxit Erinnyt, 
4*030 illlnt 7 C ra jforumque umbra, devotaque manibmr t/tit 
fcrtunas gra- 8 *AJfynoi in caftra tuli civiltà eafus : 
bium S", Praàpitefque dedi populei, cunclofque fugavi 
maritis ufque %A caufameliore Dee*, o maxime con] a x 9 
**« ,e ^ - thatamis indirne meit,v hoc jurisbabebat 
Marci F. qui /» tantum Fortuna caputi cut tmpta nupfi, 
cum parre Si mtferumfatlurafmì nunc acape lo peata*, 
pwiltf J5ia* ^ 9*** J?»»" *»«"■• ^*»/' ttbi moliius aquor, 
nupta j nunc Certa fidet regum, tetufq uè par attor orbu, 
temqucfta fy 4r <?' W4r * ' * temittim, ' x mallem fehctbus armis 
inducitur a Dependi ffe caput : nunc tladet denique lufira 
v\deo Ch ?ii. Magne tua», ' 3 ubtcunquejacei civittbus armis 
quic » te inferi- 
te^ nen tua fed mea fortuna ad, unicum navigium recidine* qui ante Cornelia; 
nuptias quingemU navi bui per hoc ajquor vehebarit, 8cc. in vitaPompeji. 
6 lnfelicibui aufpictis nuptiarum querela, fic Hypfiphile Ovìdiana : 2\fcir 



mibi nee Ito» , nee t imn ,fid triflù Erinni Tnetulit mfamfta* fmtvàmlema 

. m, e h-j- --crf.i6.Jc Ottavia verf a*. IUaàUama$ tri/Ut E»«- 

tt iene*. 7 Patri» & filli mane* me illU infauftam 
niferunt acque infelici dadi] ornine in ci villa hsec 



njs ThaLtvdtJìy^HSfrmulrt ignei, j Patri» & filli mane* me illU infauftam 
esecrati atque infequuti miferunt acque infelici dadi] ornine in ci villa hxc 
bella. 8 Parihicam cladem. 9 Tantum pot citati» , ut fatalem me conju- 
cem tibi darer. 10 Mei devoventis Te prò tua falutcèVfortunse mutatione 
iti melius. 1 1 Me. 11 Atque utinam me prius devovu1èm,ante nane cla- 
dem , prò tua vicìoriai id quia non contigit, nunc denique expia clades tuia 
mn cstdc , 1 3 Lege qux JuiUr umbra minsuur Pompejo. lib. 3. verf. a 1 . 



i Invi«iiofefc 
Indlgnanter 
hoc in Te t uc 
lib, 3. verf.ae,. 
% Et cornai- 
feratio uxori* 
hic in Leso* 
expreffit Pora- 
pejo lacryroat» 
cjuod non fe« 
cit cbdes in 
Theflaiia ac- 
eepta. 



L t B E R VII!. * 4 r 

T^ajfres ulta teret, ade» buc,atque exige panata 
luti» crudeiUy placata*/*» » peUice ctfa, 
Magna pare* tuo. Sic fata % iter umane refufa 
Conjmgès ingremium, cunttorum lumina filvit 
In lacryma*. duri fietlmntur pecora Piagni, 
x SUcaque Thejfalia cenfundit lumina Lefbes. 
\ Tunc Mitylenaum piene Jan» littore vulgue 
^Agatur Magnimi Si maxima gloria nebie 
Stmpererit tanti 4 pignue ferva/fi mariti, 
Tu quoque devotes /atre tibi * J ledere mura 
Oramm, ficiejque lares degnare velina {fant 3 Miiyle 

Ho8e tua :fae magne lecum, * auem cun&a revi- ut ««« ««- 
ci lai» j tarchus , falu- 

S eculai auem vtmens hojpes Remanm adereU tacimi egref- 
*Hulla tibi fubeunda magie funt mania vide, fo * & ut in 
Omnia viZeru peffunt Retare faverem : JSSXT 

7 tiacjam crimen habtnt. quid t qvodjacet info- nocrecufeco* 

« ,. e - ... Dono animo 

Cajareget r attorni ot Tr*urum pars magna cotbtt eflent , & vi- 

Certa taci. ° «ete reparandmm eft littore fatum, a 

*Accipe templemm cultus, amrumque *De*rum 

Recipe '.fi terrù,fi puppibut ifia Juventus 

sAptior efi, teta quantum valet, utere Lefbc, 

10 Recipe: ne Cafar rapiat, tu vitine habeto* 

1 1 Hetjòlum crimen merita bene detrahe terra, 
Kb neftram videarefidemfelixque ficutus* 
Et damnajfe mi/ir, Talipietate virerum 
Latue, madverfis, & ■» mundi ritmine gaudent 
i.Jfifidem* 7{uUum tete mihi. dixit» in erbe 
Gratiue effefitum, ' 3 non parve pignole vebie 
fienài, tenuit nefires hoc oh fide Lefbes 

nata eft offi- 
ciì erga te tuamque. infra verf. 134. 8 Huc è bello convenient nobile* * 
QuifcianttehucTcnifleadconjugem. 9 QnoappuHAi a bello Mithri- 
dstóco»audirumamumprcfcuore*. io VerTmifte ^Sti nonhabetur.. 
in mfcr. F. Modii novantique 9j. epift. 1 1 Hoc opprobrium à nobi* be. 
nederemeritiiaverte, ne videarìi fidemnoftram InadTerfii rebm fufpe- 
&amhabui<re&damnaflc>qnaminpfofperisappr>bftftU 1» U e qui non 
penituJ prefligaflet fidem , cuius hwc civitatedl'Jflet fpecimeu Se promptitu- 
dinem erga Pomp. & p:pufum Rom. in rebti» creperii , bonuoi augti- 
iium atque exeirplum cancri» futurum , moie terf. 140. i| Cornelia 
vubls coiumifli. 

I Ut* 



Cton parerenc 

Casfan, bont> 

& clementi 

viro. 

4 Corneliam, 

uxorem Pom- 

Seji, apud nos 
epofitam i 
bello. 

L Societarie 
hoPpirii. 

6 Tchofpltt 

Cimuxn i 
Ilo recepeo» 
honoratum. 

7 Noftra h*c 
civitaijam 
Carfari danu 



242 : L V C A N I- 

lAifeftus: hit fatta demut t carique Penate* , 
Hic mihi \oma futi, non uUa in Inora pappini 
sAntt dedi fagiens,favi cum Cafafis tran* 
lam [àrem meritam, favata conjuge, Lefban, 

non •dubicans, Materiam,/edjamfàtie eftfscijjfi *necentes: 

preì^nfum* Fata m ^ 1 totum mt * f unt 'g'**"** per orbene. 
Carfari crade- ^eu nimium felix aterno nomine Lefbot, 
Tetis, facile Sivedoces populos , Regefque admittere Magnmm, 
conciliaretis, Seu prajiat mihi folajidem. nam 3 querele certu^eft 
~ impetrata ex- f M quibué in terrà, ubi fttfcelm. 4- acape numeri, 
Cornelia: ve- »' 4 uod *dhuc mecu es,votorum ex trema meervm: 
ria. Da fimilesLefbo populos, qui Marte fuba&um 

cxp*fiS! lra *K'»intrarefuosinfeftoC*fareportug t , 

3 Statui cnim Non ex ir e vetenU Dtxit, metfiamque carina 
geSte^sèna* Im P°f utt comitem. 5 cunSos mutare jmtares 
tui & populo Tellurem,patri*quefiÌum : fic litote tote 
Romano fide- p/ 4 »« fwr 6 infefiatenduntutin albera dextras 

Ics fìnt , quae «*. J . • _ j , 

ìnfid*. 7 Pompejumquemtntu,cujué Fortuna dolere** 

4 Et ra , fi Moverati afi tllam, quam toto tempore beli» 
quii deorum ., . , r j-r j 

etiam dum P* ct vem vtderefuam , dtjcedere cernens 
nuhi faveas, Ingemuit pepulw: quam vixji cajlra mariti 
mum'hoc vo. Viaerk petereU ficcu dimittere matres 
nim meum. lam poterant oculk; tanto devinxit amore 
irnylxnZl tfos pude^kos probità*,* cajrique modefliavulttv, 
omnei in exi- Quod fubmiffà nim'u % nulli gravu hofyita turba» 
patrio fòlo ? ' b Stantu adbucfati vixit quafi eonjuge viSo . 
roigriflè, in 9 lam pelago medios Titan demtjfut ad ignei* 

^cì e & Co"' Kee 1***"" *bfì*ndit t neefi qutbus extrit erbem, 
n ci ix ; adéo" Tot us erat: l > vigiles Pompe] i in podere cura 

undique plan- 

gebatur ab omnibus. . 6 Tanquam beos Inclementi* incufantes. 

JNeque rangebantur tantum ducefiu Pompe) i, quantum Cornell*. t 
Cornelia ftantis fati, id eli cujis fortuna adnuc erat integra (ut infra 
verf. 413. eterni x^iartù (^tlanos. HeUcnifnium alii efle volunt prò fiame 
fortuna) vixit non minori cum modcltia » quam fi tracia fuiil'ct adverfa For- 
tuna. 9 Erat jam Solis occidenti! fphsrrc para media fupra honz >n- 
rem, pars altera infra diem illisdeferentisfiquifunt Anrìpodes qui oppo- 
nuntpedibus veftigia noftiis. Namque hoc plerifque veterum controver- 
fum tuit erlam contra demonflrationes Mathematica*. 10 Pnmpejum 
infomnem Scfolicitum teneba.t meditano quesreges , quas gemei iocin» 
qua* mundi partes ad ire t. . 

Nftffc 



L I B E R Vili. 243 

2^ une ficiat adeunt Romani f aderii urbes, 
Et varia* regum mtntcs, nunc ' invia mundi bya^zSa!»" 

^Arvafuper ni mio s fo/es, ^iuftrumquejacentit, torridam & 
2 Sape labor mcefltis curarum, odiumque futuri ^iHwóum 
Projecitfejjbs incerti pedo rit afius, ut mentii 

Reìloremque rata de cunftu confultt aftrù} folkicudinem 

Vnde mtet terra*) quaftt menfura fecandt cogitandi de 

<s£.quorit in cai»; ? Syriam quo fiderò fervtt : futurij leva-' 
+Aut 4 quotus in plaufiro Libyam bene dirigat \tt fé S"**" 
ignis. difputationem 

Do8m ad haefatur 5 taciti fervator Olympi : «rione c£li 

6 Signifero quacunque ftuunt labentia caio, viaque inqui- 

7 ^unquam ftante polo, miferesfallentia nauta* . E^*£*iT" 
Sidera non fequtmur: fed qui non mergitur undis « Quam ilei. 
^ixis inocciduusy gemma tUrifiimus mirilo, [j Sriam^a! 
Me regit puppes. hic curri mihtfimper in ah um vigecT&cunì 
Surget, ir inftabitfummis minonVr/a 8 coruchis ; Jorapejum 

9 BoSporon, & Scythia curvantem htorapontum ribus*d*unV 

Spc£l*mus. xo quicquid defeendet ab arbore fumma dis w» »"«- 

+Ar&ophylax,proptorque mari Cynofuraferetur % ronfilVrVfpil 

In Syria portus tendet ratk» inde x « Canopos cere videatur , 

Exctpit '» *Auftrati calo contenta vagati, \&nZj% 

Stella timens Tlorean: '3 illa quoque berte Jinifira, Hehce Gr aj os tt 
7 7 r a j 7jriu c ^ oJk _ 

ra per altum Diriga, 4 Quota ftella urfae majnrisobfervaturnav'igan- 
tibus in Africani. * Gubernator. Sic Paljnuru» Virg. 3 Aneid. Sidera 
eun&a notat taciti latenti* co-la. 6 Non obfcrvamus ftellas in Zodiaco & 
Illa coeli parte quaerevolura nobis occldit: fed fiderà vicina poloArftico» 

Sui nobis femperfublimif certo» fignat curfus , juxtaquem maxime fulgenc 
uo fiderà Helice & Cynofura. 7 Ubi nulla coell'pars itabilis ftellas 
prxferr, ad quas dirigat ur curfus. 8 Cornibuf antennarum ex «V«t & 
Ì"X»- 9 Hoc vult nauta dicere > Navigantibui bine in Bofphoron Scy- 
thicuro aut Thracium , & Penrum « veifus Sepcentrionem , Isella polaris a- 
feendit ad Zenith, feu pun&um verticale , quod , per amttmuutjknmam ar* 
bcrem <^ malum , intelligit » id eft » polus Arfticu» elevatur. Navi^antibus 
conerà in Syriam, verfus meridiem ; ftellse polare» Bnotes 8c Urfa minor de- 
feendunt a fommitate mali feu pun&o verticali , Hortxontem verfus > hoc 
eft t polus deprimitur , atque elevator Canorus , fulgida (Iella in guberna- 
culo Auftrali navis Argus fìderis Meridional» , qu* non vldetur nifi Rhodo 
in Auftrum pereentibus. nujquam ingenui , inquit Man il in J » fulgere Cono- 
firn Dtnel Niuicat per Tantum ventri* irai. io Quantum deprimitur 
poli Àrdici, tantum elevatur /Equatori* , & in Auftrum tendiìmus. 1 1 Re- 
mota nec afeendens Septentrionalibus copfpicua. 11 Si in finiftram te- 
neas à Canopo trans Pharon , illiderur navis Syrtibus. 13 Lib. io. 
verf.c 7 ,&joo. 

L 1 Trans 



H4 L V C A N 1 

Jerc* Jijj Trarli 1 Tharou in mediò tanget ratk aquari * Sjr - 
a Utro?dex- **"*• 

?e°ri a anguÌo r ° Sed *'" V . tU **"' ' .*"' "* W H^ ""**£ ♦ tendi 
imo? ffofóM. *W* r « /***« Ùubie centra cui pedore JAagnm , 
? L?b*'" ^ocfolum roto, refpondit, in aquore ferva, 
verf.^8. s Vtfitab Emathtù fimper tua lengiiu oru 

4 dirigi cur- Tuppù,*? Hefperiam 6 pelago, calo quo relinquax; 

5 Theflàliun £* ftfr4 <** ventUm c&miiem, pignufqua recepì 

arque Italiana Depofitum : tmccertm tram, qua 7 Jitora veBem*, 
OtSSSi " d ******** Fortuna dabit. Stcfatur: at Me 
tenderu. In fio vela modo pendentia cornibus aquù 

7 AmeTe*. Tér f u & 8 '» I***** P*ppi>» dtdit , utameficaret, 
ceptam uxo- \ guae^lfia cautes t & qua* Chies afperat. 9 utida*, 

iXi P «^ n X ° H " dedtt in P t9T ***> Unet «•*'* P"PP< rudente*. 
9 In tevam' tdZquora fenferunt mot*** atiterque fecante 
«"'rèe m * lam f* 1 *^ r *fi r9 > ' ' ne * idemfptfìante carina, 
ter Afi* Htìs" Mmtaver-efinum. ll nonfic moderator equo rum, 

6 Chion in- » 3 Dexteriore rota lavurn cum circuii orhem, 
ftra^ale " W* ^ ino ffenfacmr uè accedere mete. 
Irgitur tifane x * Ofiendtt terrai Titan, & fiderà texiu 
Ì^Àlterum l *Sp*'fi"**> Emathia fugit quicunque pracella, 
meli anguKiro .^Jftquitur Magnum: primufque k litote Lefbi 
Siftoaheró!' ° C(Urrit * 7 «**"*», '* pneerum mox turba fidelità 
ut verf. 418.' N«» neaue l » dejeclofatù, adequo fugato 
it'c f • "*&#*&** Magno teges Fortuna minifiros: 
«blfquum U mu- Terrarum dormnos, è- *" feeptra Eoa tenente* 
tato , neque Sxul ha bet comites. * • ìubet ito in de via mundi 
u r t7riu5"iua. Vejetatum, » q uifparfa ducù veiltgta legit. 

t]s antenr.is a 3 Quando, ait, Emathtù amtjfu* cladtbue orbe 
mpem&fra. $*****>**- erat,f*pt,efi fidarne regum 

gore prora 

eruit Hucìu». 11 Non ferita atque auriga In curuli certami ne ^n tendi t, 

■teriora rota quam prpxime ftringere metam.quo breviere gyro ciirumear. 
li Siniitra roto immobili ♦ dumdextravertitur. 14 Evirata & inta- 
ff m * ,T ° riens fo1 obfcurtferar fiderà. iti QnicunqueicladePbar- 
falica fugejrant, frquuti Tunt Pornpejum. \ 7 Naro minor» Sextus , ad 
Iib. 9. verr. 4?. gg Senatorum , «educum. Tompeit» fyriems cumOm*. 
bui LtntuU* Sexfquefì/h&Fayonia t &c. Vide Patere, lib. ». 19 Vitto. 
»o Regna Orientali». § »i Dejotarum regem Gal|u«Gnrcix mitrit in 
renotiiTìmasterrasnunorìj Afise ad arma (olicitaìida. a» Qui rugten- 
*s » Poaipejum Aflecutus luent. 13 l'ompe j< ad tìcjoarum orario. 

Eoam 



L 1 B E R Vili. MJ 

T.oam Untore fdìm % ' pùpnlofquebibenter , A nM ni>& 

Suphratem, & adbueficurum a Ce fare * Tignmi Miopotami» 
2ft€ pipai ì Magne quarentem fata , remota» *$$£ u ^^ 
Mtderum penetrare demos, Scythieefque recejue» \ u , 
JEt 4 return mutare diem, vetefque 5 fuperbo JUw^elea, 

* sArfacida per/erre meo*: Si i federa nobu (tem. 4 Subire aliud 
Prifta manenti mini *per Latiumjurata Tonan* «eli dima, 
Per vefires aftrìSka mages, 9 empiete pharetrée, i^; P Sj$ a n- 
JO sArmeniofaue arem lo GetUu intenditi nervi»: tiam & mundi 
Si ves o Parthi petertm cum ' » Cafpia ciaujira, wìTtHr^ie? 
€t fequerer durot *» eterni Martu *Alanos> ratio, aiii le- 

Paffut « 3 ^ichtmemu «4 Utedeturrere tampu., ^JStXStiu 
1 5 /« rajtam trepidei numquam Babytlena coegi : totum orien- 
**>Arva fuper Cyri, Cbaldaique ultima regni, [fpet "J^,, ^ 
J>«4 rapidut »7 Canges % & qua ■* Nyfaus Hyda- &&* vi&o- 
«9 sAccedunt pe'ago, *o Thetbifurgentk mh igne . jjj r li ^; '• 
Jam prepior , quamTerfis , eram : tamenemnia 6 Regi Par- 

Smfiinui noflrù voi tantum deeffe triumphk, ArfacVautho- 

Solufque è numero regum telluri» €oa, re imperi!. 

*■ £* 4«h«w; Partii ««"«V* »w «*»«« Jk£*£»i JjSllffbL 
Stant fernet ^Arfaàda , f at» *«*« >*^ vulnera da- nuli». 3. 
*Affjri*>Ì*fia* Latii compefeuit tra* ì (die «Mj *£, 

mahierunt : & 
India , qui noi adbac non no*erant , omnu Afia Inter Rubrum & Cafpiura 
& Oceanum Pompeiani* doa ita vel oppreffa fignia tenebaruT. < » Per lo- 
vem Imperi! Rom. prxfidem à nobis, «t Deoa veftros a magìi fapientibui , fa- 
cerdotibufque jurata. 9 Inftruite & parate arma ausiliaria. Parthi au- 
te.n arcubus praclubantur , quo* cum per pacem remicterent , in contrarjun». 
fleOebant. io Panhicoi. il Cafpia? porta? fune fauces monuutn 
Caipiorum fnter Medoa & Parthofc Seddealii» furci* feu faucibu» Arme* 
niamTerfuieftintelligendum: cum Pompejuihucnonpervenertt. utinec 
ad Alanos Scyihiae Eur< p*a? pop. fed Albano! potiu», qui Cafptis dauftna 
& Panhu viciniore*. De bis item Pbjt. in Porop. Se Tacit. Annal ivi ?«*• 
, acque ira legendum apud Sueion in Domiiiano cap. a. t% Qup femper 
in armis fune, qui induruerunt afl'ueti bellis. 13 Perfidi, ab Achxroen» 
deo»bu,equaRegeiPeifarum»afiiio«gei. Sttph. 14 Inocioficp». 
ce. ie Non repre£B,neque in urbem Imperi! ledemfugaTi. 16 Ul- 
tra recnum Perfarum. Ub. 6. verf 449. 17 lodi*«. 18 NyCim ur- 
bem Indirà Bacchoconditam pRRterflnena. 19 In mare Indicum la- 
buntur. io Propior eram Orienti foli quam ìpfi Perf*. a» Par,liber,non 
triumjpbac us. aa Nequc incolumitatem & pacem Temei tantum meo deb eoe 
beneficio , quin & poli vitto» Craflbs, difluaC ego in Scnatu » ne bellu» Par- 
tati infcrretur, durante fcilicet bello Gallico. 

L 3 7#| 



24* L V C A N I 

i Termini! Tot merita obflri&* miti, nunc Parthja rupt'u 
iZT™ 1 ' %**•*** x *l*"ftr* vttitam perfecula » rip*m, 

* * - Euphra. 3 Zeugmaquo Pellàum, ♦ Pompejo vincite Tmrthh 
um , quem y' tnc i R omA volit. * Rittm partn 1 ubanti 
Fnraatej cum . . . • &*~ •* < i- ., , 

fc Ti^ranero gè- +A*dua nenptguit, 6 poJiUjqu* mfigntbw amia 
rerum fuum Egredtt ut famuli raptus indutm ami 8 tu. 
«rpofeerer, ln d*t>tù tutum eft * impelli fimularc tyranne. 
I rr perii me- Quante igitur munii domini» fteurim « vum 
SSi^SuT 1 ' rtruspauper agiti 7 Dimijfo in Uteri regi, 
eft. * ìpfeptr 9 Icaria fcopules, l0 €phefumquareli»- 

oppid. ab A. £f ' ' placidi Cohpkona marts t xr fpumantta parvi 

fenndro Ma-, R A dttf*x* «3 Sami: fpifat di litort '4 £*•• 

cedone con» ■* _ . / r . , - , 

dirum, & ubi sAurafiuens : (jmdontnde fugtt, *f claramqm* rt~ 

SaVlbuTdom- ^f"* 

nerar , cathe- SoleRhodon, magno fa ut * Jtntu TelmejZidas uniè 

fé" ' n "ar l6 Ctm P en f at mtdt * P*l*gi. *7 Tamphjlia puppi 
fuo^mnore Ouurrit ttUus: necfe comminerò l8 muris 
refert Plin. v^*i/«« 4^«c «//ir, t e primum parva » ? Phafelk 
4 Ìn 4 mea!T» ir ' ~Magnu* adit. namte mctuivctatincoU rarw y 
gratiam & Exkauftaque domiti pspulk', 10 majorque carina 
qua r "c*fì- $ &2 am tu * turba f utU" tendtns bine carbafa tur fu 
ris fir. * la " Tauru, Tauro£ videt *3 Dìpfanta cadente*!, 

6 Po?iSh«bi- * 4 C^tderet hoc Magnue, pactm cum praftitit un- 
tu reg'io. * ' £*y?£» confultumì Cilicum per titora tuttu {dà 

* Re S' *fT u " Pjritt p«0£« /Wr it : fequitur pars magna Senatut 
merehabicum , r r . irr * a J j r • /• « o j 
pauperi$. *Adprofugum collctta ducem.parvtjqi x > òjncdru, 

7 Expofito 

Dejctaro cum wandatis ad Partho«» in litore Afiatico. 8 Pompe jus. 
9 Icari* inf. nidi mer /copula . io Joniae in Afia maritimam urbcra 
celebrem. i» In imo quippe finus pulcherrimi eft Colophon, n Io- 
ni* inful*. i? Marii Carpathii Inf. 14 Samo vicina eft Coos in- 
fala. ie Lib.f. verf. «i. * Siniu » ad Telmeflum oppidum Cari*. 
16 Compendiai» magni finus racir , redla per mediumpelagul navigationt. 
gQjWàUitgumcompenfatitcr. Hippotyc. Senec. verf.Sr.Legiturfc Compen- 
Jai.meàÌQpilagVPampb. 17 AfiaeMinoris regio Cilici* vicina. 18 Oppi» 
doulli veif. ij6 fupra. 19 Pamphyli* oppidum Attaleam dtcìtPIutar. 
eh us eum primum inrrafle. ao Pauciores incoi* erantauam cotnices Pom- 
ppji. li Hinc navigans. xx Montem Cilici*, ij Cilici* ft. 14 CredJ- 
diflet hoc quondam Pompejus, cum maria h*c profligacis piraiis pacafleofere 
acquando ut (ibi profugo hoc tuto itinere opui efiett »c Inf. vel poriu» ad 
oftìum SelinunrU fi. Cilici*. SuntquiinrelHgantconfetTum Senatorium. 
'on'tfitt. Alii lc^uat. Cdendric oppid. licorale Scrab. lib. 14. Plin. 1. e. e. 17. 

9«* 



L 1 B £ a VII!. 2}7 

J£j# pèrtu mittitqut ratei nei pitoni Setinut, 

*?* pfwtm tmtn tandem motfta era refelvit pomSEce. 

Vectbm Hit JAognmi ftaniti tetiio; **%f*g*1 *'» i«»«wm ho. 

w4 'f «• * i nfiar pàtri*, quanvu in Utero nudi, {*•• » ne . rebus 

In Ctlicum terra* nulli» circmndatw armit peSnt "" 

Cenfultem, nbufqut nevk exerdia quaram, c»fcr » «*« 1°- 

lngenus prafiate anima: nen emntt in arvit fecfiTui Sii? 

Emathiu ceetdi, net/te mea fata premuntur, berme, ipfe 

IH nequeam relevare caput, cladefque recepì* Su?. 1 aTi/ > aJ 

Excutere, 3 4ft Libyta Jltarium pitture mina fricam & Tu- 

JSnj *r* in fafeet t pienti & redditi fafiu : *«£ Theo. 

Mepulfum leviere manu Fortuna tentbit ? biui C /Egy-~ 
4 »>Wi&*m« ? Graje velvuntur in aquorepuppes, pwmfuaùt & 

MiUe ducei: ftarft petiue Tbarfrlia noftr« x £j" & Ap- 

guam fubvertit epes.fed me velfela tueri pian Pater. 

J?«jm p»tt/. rir«w, l#r« quatgeftmm erbe, 'p\ »iam?w? 
£* 6 immoti «/«oo* mundtu amat.vos 7 penditi regna pundus acque 

£»* nam Remante deceat fuccurrere rebus» te*. 

^4$ ege curar um, procerer, arcana mearum, Jareerem P ° tt 

Ex premami menttfque mea que pendere vergant* Minturnen- 
ts£tat * 7{tliÀci nebùfuffecla tf ranni efii £» & »«£ 

10 *Ardeta quippefides rebuftes exigit annet, Carthaglnii. 

Hine anceps dubù terret l • felertia Mauri : (/et Hb. a. verOJo. 
«* T^amque memor genera Carthaginu impiapre- fcp^uia 
Immtnet Hefperia, multufqut in petiore vane eft provexit 
^innibal, ' ' eblique maculai quifanguine rtgnum, SJ 1 '"^- 
£t J^umidai conti ngit a ve* : »■» /*>» fupplue Vare nuseravi de- 
Intumuit, viditqut lece Romana fccundo . PggJ ^ OS' J 

minus & re» 
ftituat? 4 Synecdoche Hyperboliea. f Ad Corcyram enim & in Adriatic* 
chflTcì illi integra eranf & prefetti. 6. Qs9 nimium fretus crac. 1. 1. v. 1)5. 
-7 Expendi te , deliberate ad quem canquam fidelem 6c vlribus prxftanteai 
.confugiaatus > ad |ubamne Numidarum regem in Africa ; an Phraaten Par- 
-thia» i an ad Pcolomaeum iEgypti regem. 8 Quo confìtta mea inclinenc. 
.9 Ptolomxi» quitumpueroq*im )inenifropiQrts£'jptirtxerat. Pacerr. 
10 Evimia» cena, in sebus ardui s prssftica. n Jubaaftutia. > ia Jubarn 
Pxnis oriunditm vulc pofcra.ingenio vafro, perfidia & odio nominis Romani 
reterre Annibalecn. 1^ Qui regni Libyc ius ad Te ex laterali defeenfu per- 
tinere vulc. Alii ex obfiqm fr macuh » nothum fuiffe intelligunt. 14 Info- 
lens faftui «ft , quod Aftiui Varu» fubfidum ab ilio petiiflet , & quod Curie - 
ne cum exercitu deleto res Romaaas vidhTet Tuis int'crittfc». 

- L 4 Quarti 



24* t V C A N I 

Lo^m h huw &****>*&'** Eeum cernite* preperemtu *» •them. i 
txaminatre- * Dividit Supbrates ingenti guaite mumdum,- 
l'FS'V* * Caifiaejue immenfitfeducunt claufira\ recejfìee, 
|roìewm! n «d 4 & H«* **£)»* alter neffefque, diefyue (da, 
Mani" Ver Ut , * ò ab ruptum «fi nofire mare difetto um- 

fupra. *' Oceanufquefum. * regnandi fila velupta*. 

3 Ad verf.ii». 7 Celfier in campit finipet t & f or tier arcua', 

4 'parthiam, 8 Nec puor t aut finior 9 letales tendere nervet 
atque Indiare, £«£»« « & a nulla meri eii infetta fagftt*. 

£? %,*!!. IO ***** l ' T ** 4 " artu fregerò fariffiu, (b M 

drxifie. cura ** BatJraque Medorum /idem , « ' murifque firper- 
Aff*ìx SaT ^tfj rÌM V'h 1 . 9 ** <*•«•'• **c pila timentur 
polum Antar- Koftra nimù Parth'u % audentquein bella venire, 
^Et'ociinw * 4 ^r** 1 * 5 **'*'***» Cra£òpereunte,pba\retrm. 
Indiai* alia» Spicula nec file fpargunt fidentiaj -erre ; 
eft a noOro, Stridula fed multe faturantur tela venate . 
Mararatoin, ,f Vulnera parva nocent , fatumque in fanguint 
diverfi a fummo efi. 

ri^uVvotont. ,6 ° »*inamnen tanta mini fiducia fav'm 
fervide qua Ejfet in +Arfacidù \ fatu nimù amula nofirk (efi. 
TbyJft. SeneC ' Fata m9V * nt •M*der,mu!tumque ingente Deermm 
verr. 370. Ejfundam pepulet *7 alia tellure revutfis» 
fo^Ko* 1 £xc * t9 f aue f mu immittam fedibus * 8 ertu*. 
rma medi- guedfinos Eoa fide s t l 9 & Barbara fallunt 
ton 3f & Fctdera\ vulgati fupra commercia mundi 
"IquHllii al- Nanfragiujm Fortuna ferat. non regna precaber % 
«ore» &ftro- Qua fedi™ fid magna feram fi latta morta 

■oflri. 8 Ab ineunte «tate (agirti» mittendi» inftituunrur. 9 Man 
▼eri". 304. m Panni primi & foli rerudcrunt impetom Alexandria 
■ 1 Macedonica» haftas. Pella urb» Macedoni» Alexandri patria. n Si- 
bi fubjecerunt Medos> quorum urbs Ba&ra regia Bz&rianx; & Affyrios, quo- 
rum regia Babylon. 1* Lib. 6. verf. co. 14 Facto periculo in co- 
prali o, quo Crafli devi&i Tunt, noftra pila effe fuùuagittis interiora, 
ir Leve utique vulnus lethale eft a veneno quo tintuntur fagittar. ^ itf Ar- 

? lue uri nani mi hi non inftarec neceffitas opem implorandi à Parthu , gente 
cevai noftri aemula, invidaque, nec habenti rninu» ravoijf-divini. 17 Prar- 
terParthos. 18 Orienti» populos. 19 CumPartbU. fupra verf. 1181 
le 136 . so Leviu» feram dignitari» me* rumasi & fbrtunse naufragium 
ex oculls noftrorutn remura ad extremai ignotafque gente» quibufeum nobU 
nullum commerclum : quam fi me conferrem in regna qua: i me derida fui» 
rcfcibus reddidi. lib. 7. veri". 710. eritque mihi folatio ibi Inter Ire « ubi nec 
crudel irati Cicfarii nequeoSciii firn obnoxiu» > folanti me recordatiooe re- 
rum à me IIHc geftarum. 

x OlU 



t i fi e a vni. 2** 

Orbe jacens alio, nil hac tn membra cruenti , 
Nttficerumfecijftpie.fed cunéla revihtns r'ias^'uium- 

Pft* /ite me*, /empir venerabili s tlU pnoa retuli è 

Orbit parte fui: ' ? «m«^ JAaitìdafupra ! TigMbeT&c. 

guani us apmd Tantum foto con f peli ut tn trtu / ultra Moeotim 
» ^«** «agi* i» Wr«* mfirum feluibm adii ^Jjjjj ™ ? fc 

T^cmen abtt, aut unto redh majite wumphi } a. i„ n'ullas 
fama fave captisi quid entm ubi Utius unquam c «"« j 01 ^* 
Pr*fliterintfuptri,quam t fi civiltà 3 P*rrfo èor reftitJeé 

Afi/rfe bella gerat, tantam confumeregentem , «*» «ut -iftu» 

éV Uff/In'/ mtfure, malisì Cum C*f*rìs arma ESbnini.isS 

Concurrent 4 Metto, <*«* m< Fortuna neceffeeft e-ui« interim 
Vindictt, amCraffum.Sicfat*s,mmrmurtfenti$ Ji^j^ 
9 dnfitium damnati vins.qmis 6 Lentulus omn*Ù * Pmhu. 

Ff«»*« /*»«/*, f> nobilitati dilendi Lu^deìSr- 
Fracefit, dignafqut tulit 7 midi Ccnfule veat: rhii adeundi» 

dicane T beffatici mentemfrigen mina ? f3J, rob " i à 

8 Vna die t mundi damnavit fatai fecundum « Òntionera 

Emathiam li* tanta iaturi vjacttomnt cruenti h J« J** * 

Vulntris Auxihum tfelos tibi,. Magne, reUquit idfcribit Piutl 
* Parthoru Fortuna pidesìquid •«• transfuga mundi in Po«j»p» 

Ttrrarum titts \raStus % calumqm ptrofut , LtcConiulat 

+Advtrfifqui pota, alienaque fiera quariu ">m generar. 

r^-« "■/* t# • «)W« ér **r*«i7./«r* !LSSSSr T* 
Partharufammlm ? l% quid caufaebtenditur armit Theflàlia pu- 

Libertatis amiti mtfermm quid diàpis irbim , £mna»?t ÌW «w 

Si firvire pittsì " 3 f #, f *«m '4 Rimana regentem tuta mundun» 

Hirruit auditnm, qnem capta » ? <£wf r* rw# 'J* «rema» 

... .. .,£ .... * , . » j. y» • « «ternani 

Vtd$$ l6 abHmants,lìidiqut alttireyfiiw^ calamitate»,? 

lata quaiì per- 
pero* felicitati* fcnrentia prò vi&oribus unita diei? p Niliilne polt acce* 
pam hanc cladem fupereft auxllii? * Quorum ad pedes tu fupplcx accidaj 
opei» Unploraruni». m> Porthos ultra j£quinoftulem ftatuit, utfupfa 
vcrf. 291. Aflyiios. > » Ab«s. Al »» lc g- *&"* »»" idem recidimi. Ignem lei* 
lieve Deum Chaldseorum. 12 Aut quid HbertatU ftudium prxieximus 
betti eaufam » fi modo Pariols nos Ter viturot projiciamui ? 13 O» quanto 
Romani nominis dedeeorc , atquedamnotuo , confilium hoc in Pi Ili ? crifta* 
utique tollcat Panni , Romanofqueomnesprserecontetnpferint: ubi video 
rinc ce Impcratorem fummum & caput Rema , laurigcret agergt cum lata 
trUtmpbos » animo taro abietto a Ipcies fuoi proftracum. 14 Rea Roma* 
Btf; imperium. ir Ante triumpbalem currum. 16 Ex remotii Afiaa 
regionibus »ad H^rcaniam & lndli/n vergentibus. 



S5° t V C A N I 

i Etquamin- D*j*B**»f*tif t bmmilemfraclumquevidebit 9 
dignum erlr Extoietque animos Latium vefanus in orbene > 
«bw i3?£ &A*«fc * «««uà» PempejoJkppUce menfm } 
ftis, applicare l Ntl animi», fatifquotuù effabere dtgnum : 
rum hÌS l!ngu« €*&*&»*»' Lati* commerci* lingua , 
cum impericus VtUcrymùfe, Magne, reges. pati/nume pudori» 

Cs, Ucrymls Rocvulnm * * clades ut P*rthi*vi»dicet ante 
•gcndum eit __ - M . . . 

implorandum- He/pena», quarti Roma fu** ì eivtlibtu armet 

H m m" U * U ~ £ie & if U nem P e d* c * m * ì 1*** vulnera nefirs 
a Ut cladem '« Scythicosjp*rgis populos, cUdefque Utente* ? 
Pharralico 4 Quid Par the» tranfire do cesi f filati* tanti 
ptS» IO prh»*" f**tit Roma mali» nuSos admittere Reges > 
Parchi vinài- Sed rivi firvirefuo.juvat ire per orbene 
noscladeK Ducentemfava» 6 Romana in meeniagentes , 
iis accepeam 7 Signaqueab Euphrate cum Crafis capta fiquen- 
« d D? m r "a bel- 8 S&fii™ regumjato celante favorente ( temi 
lo accepta , Defitti Emathia, nunc tanta* ilio lacejfit, 
qua hoftes ce- ^4 u diti vtQorts epes t autjungerefat* 
lare pruden- _ _ . * , ' , J , A i . . . - M 

tius erac , cur Te cum> Magne , volet ? non hac fiducia gentt ejt, 

P»d»« Ulls ? 9 Omnit in ^Arftots popultu quicunque pruinit 
JloneSprabes Kafcitur t indomitm belli s> & '° Mari ts amato r. 
triofeundiEu- Qui e quid ad Eoos t ratini* 1 1 mundiqut teperem 
perSfii? Ùrai" Labitur t emollit gemer clementi* cali* 
rem ? j// /t (7 » 1 Uxm vefits, & ' ? fiux* virerum 

n>a E fo C le^r R fè Velament* vides. * J Panhusper Medie* rur*\ 
p >ft bellum , Sarniaticos intcr campus* effu/kq uè plano 
t^ d C re. JX Tigridis ar va filo, nulli fuperabilu bofti tfl 
fuo quamregi- Liberiate fuga: fed non, ubi terra tumebit , 

bus extern :ì; 

per te fulatio boccila fruftrabitur. 6 Contra patrìam. 7 L-ib. t. 
ver f. io. 8 QMjndo eftitus belli erat in dubio • Phraates non mifir tibì 
anxtlium: ari utique credis opero illum tibi vi&olaturum centra vtttorem , 
de quo multa aurìiit ? 9 Septentrionalespopuli» inquit Vegetili* Hb. 1. 
cup. ». remoti à folis ardoribui , incori fultiores quidem , fed cairen Lrgo 
fanguine redundantes , funt ad bella promptifiìmi. Nationea vero Soli vici- 
nsj ni mio calore ficcata:, amplia* quidem Aipiunt , Ted minui haben: fangui* 
ris j 8c prepterea riduci jm cominus pugnandi non habent « & metuunt vul- 
rem. Idem Ariftot. l J erodot. & Vitruvius lib. e. & Rob. Valturtua lib.6. de 
re Militari * cap. 8. Refpondcc autem ad ìliud Pompejl , Tupra verf. *9T. 
io Aiii morti*, ut !.x. v.461. 11 Plaga m caclitepidam. 11 Quod demolii* 
tiem arguebac apud Romanci; M^ltbinttt tttmcis demifjìt «mbulat. Horar. 
13 In camporum quidem planitiepraftant plurimum Parthi « fagittis emi- 
ri uj & fuga intcr pugnandum freti ; In montofii vero minimum valent. 



L I BER VII!. 2JI 

afferà con/cendet mentis fuga^nec* per opatatf , Vet apw* 
£eHageret tenebri* incerto dtbUu arcu , valHum ,inqi.i- 

a Secfranget nando violenti vorticit amnem , n"a;$ ? ne<,i è 

3 Sec tota in pugna perfufut fangume membra «" im m-fii: fu- 

Exigit sfiivum caltdofub puivere felem. q!? f ?wffum" 

^on 4 *r«ex /#*/, non ulla eft machina belli : fuilinebanc 

HaudfoJJk* 5" »w/>/Vr« We/if: Parthoque fluente J 1 ™^ in P,u " 

6 .Al «ru* «r#> quodeunque pottft obftare fagitta. Craflb. 

7 Pugna fevù»beUumquefugax, tur msquevagan- * Non flumf- 
* Et metter cefiijfe loco, quam pel/ere, mtles* (tet, eit.'tranarc'di- 
i///?4 telandola, net Martem comminm unquam dicerunt. 
%Aufa pati virtù*, fed Unge tendere nervos, neratus 'pèrfe- 
10 Et, quo ferro velint , permittere vulnera ventit. ▼erabìr per 
'« £«/?, habetviret, & geni quacunquevirorutfi, Ìr™,,™"™ 
'Bella gerit gladiis . ' * «*/» Medot pralia prima pugna , pulve- 
Sxarmant, vacuaque jubent remeare pharelra . Jjjjj foli * pa * 
*3 Trulla manus tllisifiducia tota venenieft, . 4 Libro 5. 
Credit, Magne, vires, quos in diferimina belli J e jT* 4J°* 
Cum ferro veniffe tparum eft} l S tentate pudendum fafeibu» , 'er- 
+,4uxilium tanti eft, »6 tote divi fm ut orbe ™ » naWi>ui 
*7 ^ lirr** moriate tua? tibi barbara tellus da caf&af "*"" 
Intumbatì te parva tegant , ac vilia bufia , ©* Illsefum te 
In vidiofa tamen, Qr*Jfi ' 8 q uarentefepultrum . quTcquid Va- 
Sed tua firs levior , »» quoniam mori ulttma pana g'"a< arcere 
2tfe* mot uenda viris. at *° ncn Cornelia letum (eft, J 8 Refp. a< j j|- 
Jnfandofub rege timeu num barbara nobts lud. verf. sy;. 
E)? (S««M F#w, 0*4 rito emc*fir»mm Jg* ior 
Tolluit 1 ' innumeri; lege$,& federa teda . quam pugni*. 
Conjugibus, thatamique " patent fecreta nefandi ? Ve »! f J 10, • . 
/»f<rr mille nurusì '■ 3 epulis vefana, meroque cerconi ubi ca- 

fura remere e» 
miteere. 11 Statuaria pugne Ir comminui gì adii» praeUtri virorum. h. e. 
forrtumeft 11 Sed vide Plutarchum in Craflo > ubi Romano» hsrc fpea 
falfos habuit, adcrint quippe cameli fagiui» onufti , unde converfi Parchi 
pharetraireficèretiL 1? Nulla visin iftibusinferendis. 14 NJfi & vene- 
num addane. 1 e Taniir.e feci» tas» inhoneftum & imbelle auxilium , uc 
mor. 16 Ut fu ora verf. j 89. 17 Refp.ad illudPompeji, Terf.311.Aipr:>. 
18 Nonjiabentcfepul. fcrisaliiibufqueproje&o. 19 Quoniam mors , se- 
rumnajrum requie» eft 3e malorum ultimimi. 20 Scd dedeeui omni leto 
gravina timer, ai Rex quot libèr, alii,quorpoflunr alere. ai In prc- 
parulo fune , vel in communi inter multa». s j Rex fatur Se ebrius nullo» 
Ww concubi cu» , vel legibus interdico». Alti leg. non nllis. 

L 4 Regi4 



zr* t V C A N I 

Ttjgia, non ullos exceptos legibm horret 
i Qain & fo- Concubiti*: tetfomineu complextbui unum 

JEIk , & q c uod Kon ^rf** *** '*** marem * ' y«*« r « /*T» W 

nomai invio- /» «£»« thalamis, fàcrataque pignora m Aires, 

Utum debet » Damnat apudgentei fceleris nonfponte pera&i 
effe nutre*. - ,. ,. . r . * ', , —, , Jr r 

» Male audi- Oedtpodtontas tnfettx fabula Thebat : 
une Thsebsr In % Parthorum domènus quotiti fic pinguini mifio 
wè^OEdipo- KafcitmryArfacidesìcmfM 4 imploro parentem , 
dis , qui ma- Quid teareffe nefat ì f prò lei tam tiara Mettili 
du^'v^eT- St * hit b*rbaticot*njux * millefima Udo. 
gumentum ^uanquam non ulti plus regia, Magne, vacabit 
(JEdTp? Se". Scavitiafiimulata Venne» tituUfquevirorum. 
Qtnmvis ilic Sam quo plurajuvent Pan bum 7 portenti, fu ijji 
™U P .S,& *«»'&« trCr.fix.uftid.mdA.U fati, 
ferir, quod hi •Affjriu* tra hit ur > cladis captiva Vetufia, 

f Cle r?te r * 9 ***"** e ° M VUtrm nìfirtM'fir*" 5 
|Et ex huiuf- Henfolum auxilium fune fio a rege petiffe , 
modi inceftu Sedgefiiffo ™ priu* beUum civile pudtbiu (q** 
ipSe rex* *"" **4*w quod apui populos crimen * ' focerique tmunu 
4 Prxgnan- Ma) m exit, quam quod vobis mifcenttbm Arma , 
Orid^uMet " Cratforum vìndici* petit* incurrerecunOi 
mrentioue im- *Dtbuerant in 1 3 Ba&ra duce* > & ne qua vacarmi 
y Cor^U LÌ ***»**» '♦ vel ^rQoum Dadi , Fheniqpto catervu 
Scìp. Metelli Imperli nudare latus, dutn '< perfida Su/a 

6 Multi. pofU ln t«r»ulos proUff* «duci, Babjlonquejactnnt. 
habfca.quan- xAJfyria l 7 pacìfinem, Fortuna, pretamur : 
JoàtehW ^'A' 8 ThefalUbellum eiute peraaumefi, (efi. 
Craflo tibique *Ad Parthos , l 9 qui vicit eat. ìo gens unica mundi 
rTuafr' uè™ ^l"* Ca/kreis pofiimgaudere triumphis. {xem, 
tlus corSueve^ ai Non ubi, quam primum gelidum tran/ibis •Ara- 
rti. 

7 Mortftrofi* libidini» incicamenta. 8 Tanquam csefi Ibi priorìa mariti 
prxda fili debita. o Quod fi grave illud Craffian* cladit damnum cibi in 
mentein fubear. io Quam Craflum vìndicaffe. it Catfarti. il Lrib.t. 
verf. io. ij Parchoi , quibus Tubdica eft Baftra. fupra. v. *9eA 14 Et 
vel beUum Gallicum ajque Germankum omififle fubduftii inde porfidi is co* 
pllfgoe omnibus contra Parthoa mìrrendis. te TJrbs Mediar» regia vetus 
Periarum,latrociniii8c genti» perfidia famofa. 16 Craflbrum, ranquan 
Illiirogi atque inferi», 17 Faederis exitum , belli initium. -18 la 
Theflalia. Légicur & ThtffaU*. 19 VlftorCxfar. »o Uccunque alias i»> 
•fcftut, non camen Cflerarirriumphum de Parthu invidehn. ai Proropo» 
•f eja umbra Craffi ufo», difluadet Po»p*>ua. 

Vmbra 



LtlER Vili. HI 

Vmbra finis mctfii Scytbicit cenfixa fagittis f Iofepult*. 

Jungtrethae vcisìTu, auempojl futura m/h* jjjft£g£ 
Vlterem cinerum ' nuda fperavimw umor* , * Adquasur* 
^df*dm 9 pac*m*u*venUÌ * tur» p Intima cladii fe P« lud£ 
Octurrent mont menta tibi: * qua mante trunci roifla ^n^ca. 
LuJtraruntccrvtC* duc*s t ubi 4 »•»«* M«* $ «|ìu7fi& 

06r*jf £upkraus, & noftra tadavera Tigr» pnefiium par- 

T>etulit in terra*, oc reddidìt. 1 ire per ifta thi «'«luiom* 

Si p»tes t in media ficerumaue^M t MagMyfidentm JJ.^-fJ,'.. 
T beffali* placare potes. « quinrefpicitorbem tris caput 8e 

T^manum^regnatimesprojeSla/ub Uufiro, fp. ^^^ 
7 lnfiduma.u*lubam,*petimusPbaren:arva%L*r n u m adOro- 
9 Sjrtibm ■• Ai« Li tjrrò lltf tjf «^#/>'«« ' ** fiiK?,* 

11 inde &c. Fiutar. 

<7«igif « /*?»«»• rJ;^« ménfumm9V€t amnk : JraC^ & 
Terr» /«« contenta bon'u, non indiga mercis , J,^ vfrof 

^«1 » * J dt ,j i: in filo tanta eft fiducia fHilé* * Hia fi potei 

M Sceptrapuer PtoUmaus habet tibi debtta. Magni %J£tfZ£ 
Tutela tommijfi tua. quii «4 nomini s umbram video cut & 
H»r«f : tMNM */ -14*.- »* nejura.fidemqui , £*jf» mji ^ 
Refpetìumque Deum veterk fperaverts aula, care in media 

Mi/f •*' affate, fieptris: miti f ima firs efi Tq&ftefial. 

Rernorum fub rege neve» Non pinta locutue ^ c \s potine a* 

»*«ft bucammo,.* quantum fpe, ultima nru «?*£ 
Libertaùi habet ! vtcla efifintentta Magni. & {><» peti- 

Tunc »7 #//««»» U*uerefilum,Cypr9**e citatas «uj. 
ìmmifiu ratei, » 8 i»«fl* «« />r*f «/tf *r« * J uf| £ • **** 

iv Km/* <flv* mernor Papaia, ^fnumind nafte 8 CMn peti^ 
* muj Agyptu? 

cttius Phiros infoia, & Ptolomseu» Lag! f. r« 1. i.y.69%. 9 Llb. ». v. 367, 
10 Ad occafum. 1 1 Ad or rum. Afiam Yerfus* Nilus feptem oftiis in mare 
infunditur. n Pluvtx. ut qua; àNilo inundatur. Heliodor. 1. 9. Diod.Siev 
& Tibullux de Nilo. Itfrtfter nulUattUtutuafflulat rmbrttt Arida ntcfbt* 
*rie ptfpbcat berta Imn. 13 Refp. adilhidPoropeji fuprav. »8i. 14 Ti- 
tulum tantum » & imaginariaro regii nomini* majeftatem. \< In veterani 
quidem regum aulU non focile intenerii jura » fidem , religionem , ubi perite 
jam dudum pudor : à regibus nó>is pietatem expe&a. Alii leg. «wftr.». 
%6 Sphbonema. Quantum libertari*) TM»fVW«waflumuntfib> nomine» in 
' rebu» defoeraiis. 17 E Cilicia folrens In Cyprutn inf. trajedt Pompejus» 
,8 §Mjm eohòjè Vhuu terrei magie emnbu imam Fertw* uh ttmpJttm Dna* 
eentamque Sabav Ibme calent arajèrtijetn recentthu baiane. 19 Memo» 
Cyprii maris , in quo nata Veni» è (puma maris 3e tefticulis Ceeli dicitur. vi« 
dequ.-e«dY.a73.5enec.Hippo. %o £w-M»>^»-i».SJmo<iona£canturntt- 
niu>8caoD uni «tema. „ M 

L ? Olf 



i5 4 L V C A N I 

Credimw, aut ijuenauamfae efi empi/fi deerum. 
i Hivibuf •- i ffte u ^i deferuit Pompejus lettor*, totos 
tij.co2m! Emenfue Cyprifcopuloi,*uibm exit in ^iuftrum, 
additu attua- Inde marti vafli * trànsfuga vertitmr afta .• 
•Sii "«Sic 3 Nec unuit c *fi* m * no&urno lumime monte*, 
Inde in Cy- Infimaaue o£gypti T pugnati litora veto 

Slembi £££ Vix '«&*> 1** dividm P* rs m ** im * MI* 
Tele arce aote In vada decurrit Pelufta feptimus amnù , 

"uSSdf U «u' 6 Tumpm "** » f "• Liberaptres ? examinat borei 
fa* &c. Pom- 8 T^tf » «n» />/«* «^«4 <fo: ne&imue rependit 
pejoicMuepe- Lhx m inor hyberna verni folatia damnù 
tis fublata & 9 Comperi t ut regem Capo fé monte tenere » (gmtnu 
"ohderè^ad Fle &' titer " *° nee Ph9bui ^uc, nec carbafk Un- 
. mdUaren *u- Jam rapido »' fpecutator eauet per litora curfto 
finn in navea fjofpitùadventupavidam compleverat au/am. 
Itoo hom* ConfiUi vix tenpus erat: tamen omnia ■* monftra 
nun armatUt »3 PelUa coire domus: auos inttr '4 *Athoreut 
^nU^ *"' UmpUàdmfenio^fraaifquemodtfiiorannit» 
a Mari Cy f 1 * Hunegenuit cuftos 1{ili creftentir in arva 

prum&iEgy- ^[ emp ^ s *6 Van a f*cris\ l 7 ilio cultore Deorum 

tum mrerruiu. r ' ' 

AHi leg.rra.^- *8 Lufirafua J P Thabes non unut vtxerat *Aptr t 

•perfò , id eìb 

curfum direxic ex tranfverfo maria. % Neqae Cafiuro promontorium, quod 

pecchie, tenuit : fed vento adverfante & velis reluttantibu<> infra Cafona 

appulir , qua Nilu» feptunoeoque ultimo & ampi iffimo' oftio juxta Pel u fio m 

in mare exic. 4 No&u > lucente luna, w/ face notturna , velut in Pbaroi 

viain navtgantibui dirigente. < Reluttanti adverfutventum. 6 Erac 

jam sequi mllitn» autunnale, Sole Libraci ingreflb. Libra die* •mutarne 

rres ubi fUvtt homi. Virgil. George 1. 7 Allufum ad examen libra?. 
Unum tautum diem srquans notti » deinceps imminuir dies » rependi tqii e 
nottibui» quantum deperierat Hi, po(t acqui notti um vcrnum. o Ibi 
cafu * imjtfù Ct'iir , rex erat Ptolomxus, pucr «tate , magnis copiis cum fo- 
rare Cleopatra geiens bellum , quam regno expulerar , &c. Ad eum Pom* 
pejusmifit, ut prò hofpirio. atque amici tia patris, Alexandria recipcre» 
tur » atque illiu» opibui In calamitate tegeretur* 10 Nondum Sol occU 
derat, & venti fpirabant. ti Legatione Pompejicertioremfattum re- 
gem fcribunthiftorici omnes: non (peculatu • il Sceleratiflìmi homi- 
nei regi a confìlii» : Pbotinus eunuchus , Theodorus Chiui rhetor 3e Achil- 
las iE^yptiui. \% Lib. e. verf. 60. 14 Pittitium nomen. ir Pa« 
iria illi erat Memphis , ifcgypù quondam regia , ad Nilum fita Gran Cairi, 
«bi puteus e'ut. in quo notjbantur incrementa Nili , Nilometrium. 16 Va- 
fiTt fuperftiiionif « vide qux nos ad f Sat. luvcnal. verf. t. 17 Sub quo 
facerdote multi bave»».quos iE^yptii prò Diis colebant» fuerant cefi. 
j8 Lunaria, quae funi 1 menfium. 19 . Lunx, cujus bicorni* imagi- 
nem Apis boa Dei vice culcus in dexrro habebat larere , macula candicante. 
PUn. Ì.Ò. c. 4é. Porpyhr. ). de abtt. cmd.& Plui. de lfide> & infra v. 833. 

1 CfSm 



LIBER Vili. * *5J 

• Confiti vox prima f*it t meritumq*e,fidtmiue, L** ^ 

Sacraquedefunftijaftavit pignora patris. Fenteritiam, 

Sed - melior fuadere mafis, & no {fé tyrannes , ^™ e ^J[ a 

+Anfus Pompejum leto dannare Photinus ; Pompeji » erga 

Ime, &fas multo* faci un t Ttolemte nocenteis. P«jem Ptol. 

Dat panai laudata fides, cuvtfuft interna uit, %&$£ "^ 

gues Fortuna premit. ? fatis accede, Deifque , r «B«b«» ««■ 

Et celefetices, miferosfuge. fiderà terra £%£ * ^ 

1ft 4 difiant, & fiamma mari,fic utile re&o. norum volun- 

Sceptrorum vis totaperit, fi pendere jufta « at, ^ ove w 

Incipit: evertitque J arte s re fpetlus bone fii* qaibui Dii& 

6 Lihertatfcelerum efi> qua repa invifa tuetur, » w D ^ t ^ 

7 Sub Ut ufo uè modus gladiis , * facere omnia fave pugnane 
Non impune licet, nifi dumfacis. exeat aula fjjjj.. «Pj» 
6>w volet effe più* . virtus, & fumma potè firn a^i, & ar . 
**•» Mf««t : /iwjfwr metuet, quem fava pude> ^J- y ^ B - TeTf 

J*»f. 443. & ©40^ 

9 N«» impune tues JU Agnus tontemferit annot «JfeeUraw 

g ut te nee viBus anere a litere noflro \^SLmwTt 

pojfe putat. «° neutefeeptris privaverit hofpes , nms in figo 

Pignora funi propiora tibi: 7{ilonque t Pharonqut , fjgj' •&* 

' Si regnare piget, damnata redde forori. Senec. in 

<s£gyptum certe Latiis tueamur ab armiu Here.Ftt.wrT. 

« gluicquidnonfuerit Magni 9 dum bella geruntur, 7 cVudclitaf , 

K« vidoriserit. toto jam pulfus ab orbe , Stc'ÌoT* 1 " 

Tefiquam nulla manet rerum fiducia* quxrit 3 T urius fa- 

Cumquagentecadau^rApiturcivilibut umbris. Jjj»';^"; 

Kecfoceri tantum armafugiufugit ora Senatm , ram a r i v ^J" 

Cujus Thejfalicas faturat pars magna volucres. repnmamr. 

Et metuit gentes, quat uno infahguine mifias j£& "^ 

Deferutt; regtfque timet, quorum emma merfit : ^elrOm *fi 

* Quafi contempru annorum regìs advenerit Pempejui. io Po»"* 
quamTègnuratuuminvadathoTpes, trade Toreri Cleopatrx à tegeSse . ita 
*erT. 400. Tupra Procuratorcs puer i ( Inquit Csefar comment. %. ) five timo- 
Te addufti , ne felicitato exercitu regio Pompejus Aìexandriam Agy- 
ptumque occuparci, five defpeaa ejua fortuua confihum ineunt , ecc. 
Xi Nonfecimasnomocentc» durante bello, nequeacceffimusparubos 
Pompei I: certe poft bellum cavebimu» ne vittore m Caprera »"itemuf. 
infra verT. f»i* w EMfiiwwi à ownibu* eorum, qui bello civili pe- 
rieruat. , y ^ 



*5* # *L V C A N t 

1 Thojptliaque rene, nulla teBurereceptms s 
TblffaUa ma- ^ 9 ^ iciut nofirum, quem nondum perdidst, orbtm\ 
le gcfti dam- luftior in Magnum nobis, Ptolemae, querela, 
SaX » D 5£ Caufadataefi.* quid fepof,tam>femperqut quieta* 
dade Pharfa- Crimine bellorum maculi* Pharon, arvaque nmftra 

a- Apoftcophe tfacplacuittellus.inquam ? Hat fatica fata 

ad Pompemm, Cenferrts , pecnafquo ? f«« / * /**» crù»** £*- 

pwurtaSS* 1 *#«** 

regni pecari: Purgandum gladio, quod nobh feeptra Senatus 

rnSadcudinu* Tofuadentodgdit, voti* tuafovimus arma, 

cximen. 6 Hocferrum, quod fatajubont prtferre, paravi 

JwKSb? -0 *(?■ tibi.fidviéii.ferUm tua vifeera, Magne, 

4 Ttbi vitto, ? Malueram fbeeri: rapimur, quo cun&afgrmntur» 

rebus pedani g Jone mihi dubita* anfit violare neceffe , 
ruenubus. ^ ,. * ... . ff ■ 

e Qnasabiis, 9 cium /fCMt? f uà te no fin fiducia regno 
qui ce «tei- ff ut 4gi t tn felixì IO populum mn cernii tnermem* 
Kus acque ite *Arvaque vix refugo fodieutem metti* $(sY# / 
czpofcec C»-.«« J/leiirifua regna decet % virefìju* fatevi* 
fr'jam du- Tu Ptolemae potei Magni fulcireruinam , 
dun Csfari Sub qua Rema jacetì 1 * bufium, dnero/q*o* mover* 
qu'afivJtUfe- Tbeféticesaudes, bellumquo in regna votare f 
veniei cibi , */*»*# 4ffi'*w Smathiam ' 3 n»//*> acce fiimut armiti 
SnVnSvU * Tew/wjV ***">&* ?**«**• *»* deferir orbis t 
nobis regnum N«*c vi&erit opet % & cognita fata lacefiit ì 

crim^n'' belto ' 4 -f dv "fi* mn de JP duet * f* d i^afìcuteu 
vindicabitCs- Nulla fides unquam mifiros elegit amicos. 
far, nifi no» ^flenfer* omnesM fulcri, latatmr bonere 
tua cxdc tram _ . >» j« *r . • • 

illius averta- Rex puer mfueto, qned)am Jibt tanta pubere 

6 - Invici, iraqut «eque ingrati fed falutif notine necefficate coatti infieri- 
mus cadeoi cibi non quali opume a nobis merito » fed quia vitto, onera meri 
non eric nobis tuium. j Atque urinasi viftua ruiflet Celar ; cibi A Pori. 
pei multo Itbentius illuna interfeciflemu» » fortuaam uttque fecud. 8 Ne* 
etjfttat ìtugnttm human* imbeàllieatu^atnàmmm onmm U^tmfranpt. Sem 
• Fatta nobis a fati» cui poteftate* io Noftrura Mgjpdum , agris jam 
decrefeence Niblntentum. revocarur autem Nilus in totum intra rmaa So- 
le Libram ingteflb, fupra, verf. 467. 1 1 Si vires noftras rette mtrUmur 1 
non fuficimus rebus Pompei! fuftentandi». 1» Cladis Pharfalis reliquia» 
io nos ««vertere? i] Neque Cerarla , ncque PompejL. 14 Si modo 
prorperam illius fcntunam feruti ruiflemus • Boa decuerac ab ilio in adverfie 
defitti** >5 5cekratoPnvtlni«oonlJo acque fentaniia?. 

tv- 



L 1 B E R Vili, 257 

Permìttnnt famuli. » fceleri deUtine achilia*. J pJJ fici J n " 

» Perfida a uà teline C*fi* excurrit aronit, <k!t$UuT* 

Et vada tefanturjunàae u£gyptia Syrtet, AchiUas , pe* 

3 Exigaam foctit mon fin, gladu fatte cannar* qJSSamr*- 

lnfiruit.4 fuperi, Min fne>tjf barbara* Memphk % Ru.m 

e * B.i*.t:-.: .~~. —~n:. +..-L- r-~-*ì rettu* 



nuncpns» 
£V f PelnfiacVtam meBÙ turba Campi JJ™ " mU 

tf Hetammei i jic fata premnnt ci viltà mundum! i Ad pedem 
7 5« Romana facenti ullufne in eUdibm ift'n £*' "£&' 
£/? /«cm* v£gypto? Phariufaue admittitur enfisi brevfa refc- 

» tf<e«<: certi fervati fidem civiltà bella : r V n . t SrTl f' 

_ *. * ^ vicinai* inccr 

Cognata* praflate manta» externaaue menjtra Leprini, fciU- 

Pejjite,fi mtrutt tam clan rumine *Magntu »« Alcxan* 

9 C* faru effe ne fai. " tanti Ptolomae ruinam. . Achilia! 
Keminu haudmetuit)" caloque tonante profanai (inquit Plu- 

»* Infirmi/fi manne impure, ac ' \femivir audes ì sJpumk»™^ 

l^en demiter mundi) net '4 ter Capitolia curru buno quon- 

Inve&ux, «f regumaue potensMndexaue Senatm, cSbTomp^th 

Vi&eri fané genera Pbariefatù effe tyranne & Salvlo cen- 
Qued poterai t Romania erat. ejuidvifiera ^nefira JJ^oot Jj]V 

Scrutarti gladi*} ntfett pner improbe^ nefeù tribui auc 

£«, tnafitfemna loco: Vjamjurojtn* uSo HK*^ 

Nilifceptra tenet: cecidit civibbw armk n , ad navi» 

<2«» fifa rag»* /*«#/. » » /*» w»/* t*/« nttarat P 2JJf*Ì md " 

Magnut> & auxilio remernm infanda petebat 4 Supra.v'477. 

Litora: ' 9 f e*»» wmm imo /Mg* wtf* &w»* 5 P«rum eoa» 

epitheron. Pelufium cnim eft oppidum ad «cremimi Nili oftiura, oricnccm 
verfui ; Canopo* vero maxime ad Occafum.urb* impuri(fiaia»& omnium li* 
bidinum domicilium. 6 Supkabthtt. fic luv Saci verf.89. alea munta* Hot 
animo* 7 7 Indignarur jua effe barbarla ii(que mollibus A£gyptu< in jugu« 
lu« Pompeji. 8 Ut a civibui fuii porius quara externis his monftfisjugu* 
lenir Pompeju*. 9 In grariam Castana occidi. Ab Ipfo Cacare » inquit 
H. Grò ti ut. io Apoftropne ad regem, quem vel ultionis divina; metua vel 
Pooipcti gloria, vel quod erat Romanus (inquemnihil liceret regi Agy* 
ptio) deterruifTct a tanto (celere. 1 1 Non reveiitus fovem • quem cono 
tonanrem credimus regnare. Horac Ode c.l.a,. (celerà vel regum Ìpforum,ia 
quoi imperìum habec.viadicaturus. 11 Manuitnterpofuiuctuat. 15 Im* 
belli* «e mollU puer. 14 Lib. 7. v. <8f . te Vindex libertari» fic dux belli 
à CoCfit Senatu didus,rub quo & regee militarunt. 16 Romana. 1 7 Omni 
jaro impetui exponeria > deflitutus authoritate tutoria , tlUuCque qui tlbi AU 

J;yptt regnum confirmabat. I.9. v. in. 18 Appropinquans Htori vela demi- 
erat. 19 Interim cymba appropinquante (ait Pluurchus) mature Septi* 
•lui furrexit , Romanoque fermone Pompeium imperatorem Talutavit ; le 
AchiUas Grecia verbi» eum excipieni ih cymbam tranfife jubebat.vadum Ibi 
caufatM, 6c mare ob arene mukitudiuem uireroi non effe navigabile. 



aj« L V C A ■ N X 

I Supm Upp*lt*% » fiolft*t* MéMUt * M*£1Hf*0 pétttTi 

ve s" fi". Fmj«m '#£iM P**ri % ctlfi d§ puppe tari**} 
Unf& Ad? /b pwwjtht "* ***** i /i>«/V* f matignum 
pianu») ò«- Imufat, 3 bimanmque vadti frangtntibus sftmm, 
SL. *3' vitrttxHm* territadvtrteu cUffir. 
pejo obculit. 4 ££•<* nififatorum l§g§t,int$nt**ue fuffe* 
ìUuiim!!» m °™ nit ****** ***fir* vicini* mar tu 
montile acca* £«WH4f »i» /*?« trattenni AÌ liter* Magnum J 
d V* > WtfB ^ comitnm fteUrit prafagi* dteranu 

SwVfaSulT ' &*ipp* fide* fi pur* foret.fi regi* M*gn* 
ot «e fluftu 6 Sceptrorum a u èfori ver* pittate paletot ; 
fa Hin^ P Ly" Vtnturum tot* Pbarium cum <l*J?e tyrannum. 
bico, inde /E- Sedcedtt fitti t, clafiemauerelìnanerejujfue 
V$$£$t <>bfeauitur,7 letumaue jmvat praferre timori. 
ri incerfecol- 8 ifc*f inhojiilem praceps Cornelia puppim. 
prbpw»'. 9 " M ""S" impatterà egrefii dcejfe marti*, 
ftum oftlòrum guod metuit clades. * remane temeraria cenjukg 
w " in " r J«ft«- Ettunateprecor t longeaue e litore cafnt 
faiiè fuiflfec Sxpedate mees: & in hae cervice tyranni 
& difìnicu» Exploratefidem. dixitt fedfmda votanti . 
Eic'pompeju» Tendebat geminai amens Cornelia palma* i . 
caderer, multa Qua fine me crudeli» abiti iterumne relinauer 
già deteroiflè ?*»&"*'&'* m9t « malur^numqua emine Uìo 
poceranc. Diftrahimur mi/èri. poterai ' l nenfleéiere puppim, 
cum^oSJS! Cumfygens *l*9> latebnfaue relimjuere Le$bi % 
jo , ubi vide- Omni b ut a tetris fi nos arcete par a bai > 

Sforno'™ un %An **?'" in fl*&* s P lac " C9mtsì **** ubifrufir* 

magnifico 

Pompejum excipi, fedad hoc offici umpaucoi unacymba venire . fufpe- 
ftam habuereeam conremptionem , Pompejumque hnrtaci funt. uti navem 
in altum detruderet , dum adhuc extrA ja&um («li effet. Ptuc. Simul 8c na- 
tcs in lit. &c. 6 Cujus fuafu & beneficio regnum à Senatu Pcolomseo 
fuerat confirmarum. 7 E-nori raavult , qnam vel fufpicari fidem vel 
mortem tbrmidare. ita Tuven. 8 Satyr. Sttmmwn erede nrf* auMamprafirrt 
f udori. 8 Ire parabac ; cornea viro. Salutata (inquic Ptutarchus) Corne- 
lia* quxjara tum mariti exitatn lamentabarur , ecc. ad uxorem & filium 
converfus hos Sophoclis lambos proculic :•*>« **f *i**s tv7*wm t'uwopm'*' 
vai Kfóy u ^*<> «^ i'xiv'f<»»< M«Aa Hac poftrema voce Aios alLxutufi 
cjrmbam confeendit. 9 Hacdecaufa.' ,* Inquk Pompeius. 
io Non fine cladis ornine recernimur, quod dudum fummota ePharfalia 
(um experra. 1 1 Non divertine , fed me in Lesbo rcliquifle : fi me de- 
amo eras à te fcmoturus 1 neque paflurus tecum una cerram tangere. 

€ff*4it> 



LlfiBH Vili. W 

£JP$dit 9 primépt>idrtlém$ti*nxÌ4W. SrSUSrtìS 

sAtfnìf€U% metu net qu$q**m évtrter§ vtfm % fc r um. 
N#c Mwumf}«a*rif»uft.ftétit*nxi* cUffk * Jc f. hidl- 
^dducueventum, metuem l non *rmM t nefafquii ^ ro jf CC rec té 
Sed » no fubmijfù preeibm Pmpejus édertt p" r u 4 t f egUà 

SceptrdfHA donate man*, tténfin paréntim ì C M v.f'«x,& 

3 Riméttiti Pharta milts di pupptjfklutat e 6%. rupra. 

Siptimim;* ^profuptrumpudtr^rmaféttSts ^ ° pe j 
/ ggiagifiabat pojito deformia pilo, duxerat ordì- 

Immanù, vielentus, atrox, nuUaquifiramm |^ l n n um c "° 
Mt fior in cddis. quis non* Fortuna, putajjèt jam ftipacor fc 

f panerete populiuquodbiUobécdiXtravaeafeU {j^jEjL" 
Thijfalttque proeul tam noxia tela fugajfis ì priaca ger/t 

« Dilponit gladios, nt quo non fiat in orbe, • JJJJ^ 1 "* 

H*u,facinus civili tibi. viftoribtu ipfis s Septimium 

£>tdtcHs,&-> nunquam Superuìn cariturtpudm amo™ ido.^ 
Fabula; Romanus Repfic paruit e njss, SwrfuSfet 

8 r TeUaufque puer gladio tibi colla recidi* Thefl*alic<\,in- 

Septimium fa mai » fielus hot quo nomini dicent, ftrapm. 
gui Bruti dixire nef*i?]Am venerai bora ì m oi8S" B °* 

Tixmirms extremt, lo ?bariama\ ablatus in alnum hunc.quo wr- 
Perdideratjamjurafui. tum fùngere ferrum f^Tn £ 

Regia monfira parant, ll ut vidit amminus enfis> mn j tWìi 
Involvit yultus: atqm indignatus apertum f " l habereì" 

Fortune prabere caput, tunc jumin* trejfit. cìvitìum feci- 

Continuitque animam, ne qua* ejfundere vocis norum rnini- 
Pofot, & tternamfletu corrumpere fam*m. 7 ™à n fine 

deorum incle- 
memiz nota vulg ndum frcinu*. 8 Enfis Romani Septinni juiTu regia 
barbari ejufquepueri obtruneavie Ma*num. Indigna omnia . 9 v^nq 
nomine defignabunt hoc Scoti mii fcelusilli, qui Brqium Cxfam tyran^i 
x>ercuflbrem Sppcllan 1 Tarrtàdam ; feaumque ipfum »*> ? 10 Cum 
Tarn proeul àfua triremi aveftus nuljam benignarti mentionem ad ! *][*«*"- 
audivifìer , Seprimium intuicus , tu» ego te, inquit , commhtonrmobmmHm 
agmfctl arane is capite tantum annuft , «ce. terne vero n>j™PWJ"S? 
cymba , muWque ad litus confluenribua auhcis vclut honoris & falutandi 
ciufa , Poropcjum , utfaciliu* furgeret , PhiUopi manum appreh «"«*""* 
Septiroius à cereo enfe trajecic. poft hunc Salvius , inde Achiltas gladio* 
• ftnnxere - 11 - Pompei us nihil f« indignum neque agens neque locu- 
tiw, utraqu* maau togam faciei praetendeus , emiiTo tafltum furpirSoiau* 
«icepit , &c . Plut. Pompejus. 



Ho L V C A N } 

i Padentcr ^* pofìquam mucroni latm funeftut ^Achilia* 

i&um recc- Perfiditi ' nuli» gemitu confenjlt ad iBum : 

** Magnum Dofpexitque nifi* , ftrvatque immobile carpm, 

morte aeque * St£prebat morient» * *t£ hdc in pt&ore volvit: 

fta*. ÌU f * pm " 4 S""* 4 R"**«o* nunquam tacitura Ubera 

Ì Acque h*c *Attendunt » avumquefiqutnsfpeculatur aitimi 

fecumin ani- Orbe ratem,Phariamquefidem,nunc con/iole Jkma* 

FbmpejJs F * u tibi Unga fluxorunt profp era vita» 

«norien». ìgnorant pò puh, fi non in morto probaris, 

intfentts'po. *An ftieru adverfa pati* * no cede pudori, 

ftcrofque o- *AuQoremque dolo fati, quacunque ferirti, 

vare* qua*" ^ fr ' # ******* foceri.fpargant , lacerentque ticebit, 

mente mor- Sumtamen, ofuperi»feltx, 6 nuBique petefiat 

vT ASSIST ^ 9C 4 */ m * Dt0 ' 7 ***tantur prospera vita .- 

fic Agvpcii$ Non fum mortemi/ir» vidtt nane Cornelia cadetn, 

infidihécper- Pompejufque mette, tanto pattentius oro 

ndia exceptus. ~. V, » J l r • '« 

ride ut exrre- Claude dolor gemtiu;natus,ton)UX% 8 peremptum 

mus *ùc*&us Simirantur, amant,9 TaIu cufiodia Magno 
fabula re*' 1 * Mentii erat : \u§ hoc animi morientu habebau 
fonde». •<> *At non tam pattern Cornelia cernere favum 

SJri'mdoC &2 am P«fi™ ne f"> ' ' "ir***** *' her * C9m P U9 
ii fu , quod Vocibtu: » conjux, " *g » te federata peromi g 

mtjS&£, ' 3 *••?>« tibicaufamorafuitavia ùtbeu 
r'u occideris : £V f "'or >* N#'/* pervenit Utera Cafar» 

ipT« Strii* N4W * M 7** ali 'fi ei ' ru ìfid'* 1**1}!"* ** 'fi* 41 
inanu cadere. *>* fuper'u immiffe caput, voi C*f* r * trs * 

felicicatem mini auferre in manibua Deorum eft. y Simul cuna fortuna 
mea deficit Se vita * neque ultra rei profperai vivo, morte mìfenaa pr» ve- 
niente, infra v.7Qj. & L9. v.208 FeSx'Priamm. Fefix^iàjf** »afl» moiiemt. 
Omnia Jecwn confinata vidtt. Seneca in Troad. verf.t $7. I Si anin>i mei fa 
morte magnitudine!» curo admiratione intueantur, amant cent. 9 Talem 
habuit Pompejus moderationem , imperium fui»& conftantlam lo morte. 
10 Gravius ferens confpeduro trucidati mariti » quam ipfc necem latura 
fuiflet. 11 Uxor & amici eju* haec intuente» cjuUtu » Qui In terrea ufque 
exaudlri poflèr, edico*fubluis ancorit rumma celerità te fugerunt.veotufqtie 
alto incombei» eos iuvit , ut ne volentlbus quidem perfequi itgyptii* llculfc 
fet. Plut. & Appian. it Dum me femotam io Lesbo petitum diveneres. 



fuperefle volu!t:tu tngerea Pomp Iftua» parte ea qua voluit mori.quifl me pe- 
ff/jnajorc» liiet fceoM fi me cruacatam vidcrlc» quam quod lpfe jugyl«nr. 

VifitTé 



L I B E R Vili. 



2St 

i Neqoe eitint 
ego vaco cuU 



Vtfcera fnt Magni: peperai, ataue ingerì i&tU\ 

Qua votum ejì V1&9 , pana* non morte minerei 

Pendat, & ante mei videat caput. « haud ege culpe la è ftrmTi.it" 

l^ibtra bellorum, aujt matrumfila per uniti » " 

£Y per cafira cerne» , »«//* abfterritafati* t . 

9 Vtdum, quid reges etiam timuere, recepì. 

Hoc merui cottjux in tuta puppe relinqui ì 

3 Perfido par cebo* t te fata extrema petenti 

Vita dégna fui? 4 moriar, me munere regie. # ^ ^^ 

mAut mini* pracipitem nauta permittite faltum : iter carftre 

+Aut laqueum celle tertofque optate rudentes t ^SXaSS 

••f «f «/tf «« Magne dignus cerne s exigat enfem. din/acro- 

6 Tempeje prafl are petefiauod Cd fatte atmu mentirne* &e. 
lmputet. e favi, preperantem in fata tenetu ? 

7 Viv'u adhuc eenjux» &jam Cornelia non eft 
Jurie, Marne fui, prokibent accerfere mertem : 
Server vi aeri. Sic fata» intera uè fuerum 

8 'Laxpfa manue, rapitur, trepida fugiente carine. J-™ impem " 

*A t Magni cum terga 9 fonent, & peclora ferro, * In mare. 
io Permanftjfe decue fiera venerabile forma, LjKwtfiT 

Jrstamque Dea faciem, nihil ' ' ultima mert'u cium hoc pr«- 
Ex habitu, vultuque viri mutaffe, fatentur 
Qui tacer um videre caput, namfavue in ipfi 
Septimius fceleru majue fcelue inventi a&u : 
+Ac retegitfacros.fiijjfe tx velamine, »? vnjttu 
Semiammit JHagni, fpirantiaque occupai era, 

CoUaaue in oblique penti languentia tranftre. 

Teine nervo*, vena fatte fecat , nodofaquefrangit 

Offa diu.nondum artit erat caput enfe rotare. 

xAt peftquam trunce cervix abfcijf* rettjpt A 

Vendicai hoc '4 Pbariué dextrageftarefateller. 

"5 Degener, a tane epera milet Remane feiunda, 



Rom.- carnet 

fuerim civili* 

belli. 

a Pompejum 

excepbln Lef- 

bo. 

?[ (Mme d#> 
ertHlci comi- 
tem, fttprm 



Horar. lib. i. 
od* 17. 

4 Morcem in- 
veniam » utut 
Ptolomsei be- 
neficio illan 



Ititene , v _._ 
bit culpa, qua 
in Carfari* 
confererur 
crudeli tatem. 
7 Etiam ce 
nondum mor- 
tilo , amili li. 
bertatem, nr- 
gaturne mini 
ju* morti s , ut 
in poteftatem 
vittori* redi- 

fri 
Deridlc 
exanimata, ut 
■ I. f . ».799- ** 

fupra* tcti. f 8. 9 l&ibu*. 10 S upra, ver f.6 13. 11 Exrremum 
morti* tempii*. 1» Toga qur faciem tnvolverat. fupra, wf. 615. 
1 3 Spiranti* adhuc caput prehendit & crudeliter lantani airpurarit , nec 
uno* mi pam enfe rotato arti* eft, \€tu . 14 Achilia* , cui delegarum hoc 
negoriiim ( caput fibi adregem fumit deferendum. ir OdegenerSe- 
ptftnl» rune prima* tanti (celeri* fufcepiftt parrei» ut tibi honoris quem hinc 
pereba*» fecundae cederent ? Primum vulnus ìnHixerat Septimius & caput 
abfcidarar j q«od non ipfe jam gettar» fed Achilia*. 

femr 



261 L V C A K I 

i.Ptolom»u«, Tomptji diro factum caput enfe recidi*, j 

ut Pompejum Vt non ipfe fersiì o fummifata pudorU l 
Sp^ilUu's ' Jm P iué ut Magnum noffet puer, ilio verenda 
à carde recens Regibus bina coma , & genero fa fronte decora 
SSIJit P . lalU4 Csfatiet compresa manu eft; * Ph arto* uè vetuto, 
a Et caput Dum vtvitnt vultu», atque os in murmura pulfant 
fpiwtò^zl- $ in &* lt ***n™*> dum lumina * nuda tigefcunt, 
pitans jtgy- Suffixum caput eft, 4 quo nunquam bella jubcnte 
iumm P Ìft ^sxfmf.boclegesycampum^&l^oftramovebot: 
3 Non ciau- Use fatte Fortuna tibi Romana placebo*, 
la; aperta. tf €C f Atu infondo fuit hoc vidiffe tyranno : 
«s femper Pa " Vultf eleti fupereffe f fidem, tunc arte nefanda 
amam , in Se- 'Submota eft capiti tabex, raptoque cerebro 
foVopo ^' ^ficcata cuti*, * putrifque effiuxit ab alto 
felix & roties Hurnot, & 7 infufo facies foli data veneno eft, 
'laurei'' 8 ™ im * Lageaftttpu t 9 perituraque prete,, 
egtrcsewnU- Degener, ,c incefta fceptru ctffure fòroris, 
Ko/rm&'i Cum àbifstrato « « Ma ce don fervetur in antro, 
caput erat. & regum cinerei extruóìo monte quiefcant, 
Marciai, epig. i* Cum Ptolemoorum manos,Jèriem% l l pudenda»!, 
5°Monimen- Pyramides claudant, M indignaque x 9 Man folca : 
tum , quo l6 I.itora Pompei umferiunt , ttuncufque vadoftt 
£°oSm * XuciUucjadatuT aquù,adeonemolefta 
fidem ftciat. "7 Totum cura fuit focero fervore codaver ì 
humour™ x% H " ^Uunaftde Magni tsm prospera fata 
educi tur. 

7 Medicamenti* & aromaribus , quibus condiunrur cadavera » confervatum 
eft Pompeji caput Carfari defcrendum, l.o v.iojf. i Invettiva Apoftrophe 
ad PtolooMeum,ultimtim regum Mgypt. è progenie Lagi,cujtts filius Ptota- 
mseus Alexandre mortilo JEgyptum occupavu pofteri^ue Tuisreliquit- 
9 -Periitbreyipofthxcin pugna con tra Csefarem , navlgio depredo afu- 
gientibus» & ipfe, ut creditur, immerfus flumine. Regiscorpus,inquit Flo- 
rus t obriRum limo reperrum eft in aurea? lorica; honore. & Plutar. Se Pa- 
ter cui. io Sororis Cleopatra, cujus nuptlas à patre confecutu» fueraumo- 
riens ei regnum reliquie 1 1 Corpus Alexandrl Magni ferv. in immani fe- 
pulchri mole. 11 Cum Ptolomseo omnes A£gypti continua ferie poft Ale- 
xandrum reges condito! tegant Pyramides.De quibus vide quae nos ad Man. 



tj Luxu & ignavia perditam. 14 Quibus illi erant indigni. 
'-'---"- a Ul i us sem ula.quod Maufolo regi Caria; ab ur 



ie Sepulchra & moni menta illius sem ula.quod Maufolo regi Caria; àbuxo- 
re Artemifìa extru&um erar. US Poft hsec* Magni }acetèngt*sit:ore tnm- 
e us * neque fracet, fed allidirur li tori, pulfarum areni*» ludibrium pel agi. ut 
m«. 17 ALqueae caput, modo verf. 691. 18 lnconftami,prour ipfaievis 
Dea eft» quae more Scorpii eauda fniz,tan/um in ilio vfro a 'ir incordanti fir- 
tiahii ut cui modo adwiiorUm terra dtfucraudttflèt aa'/tfuimram. Patere. 

» Per- 



L I B E R Vili. 2*} 

* Ttrtulit: hac illum fummo de culmine rerum i Ad exirum. 

mJMorte petit: cladefque omneisexegit 1 in une * Fr « Modius 

S*v* die, quibus immunet tot pr a flit ir anno s : *«£ K".*S 

^Pompejufque ì fuit, qui nunquam mifia videret n»«nte> qua 

J^M*maluxfclixnuUe turbante D co rum, sSfJjS'à?" 

€t nullo parante mifer. fernet impulit illum **o : ut oppo- 

JDilat* Fortuna, manu. pulfatuy arenit, SISTinfeii 

Carpitur infcopulù, haufioper vulnera fiuti u «taniTi/feii- 

Ludibrium petagi: nuUaque manente figura, c [ bus & P/°- 

-► Vnanotaeft Magno capitùjaaurarevulfu qiSdftJue, 
-^»re Mne* J TA*r** 6 vrfrr »4» tanjrat ve £ 7°7 

j*r««^ ° 3 Vnus raor- 

4r«W, taliumfuit, 

7 tempo orapttm tumulum Fortuna ùaravit, qui.&c. 
Ite /««4..,«„„/ n,„,li,r. fi/mU», ' ^ofcit',7 

E late bri* pavidue decurrit ad aquora 8 Cor due* 1 uod «pue 
g&*ftor ab» ldalio*°Cinyra* Utero Cjpri e'Xyptta 

lnfaufiu* Magni fuerat tornei, ilio ' ' ^«r «mèra I PhSo iaf. ' 
«^ «•/» ferro gradum, vi cium piotate timerem 6 n^il 
Campetti, ut medi» quafitum corpus in undit twchus ad" 

; *Duceret ad terram, traheret^ adlitora Magnum. hu f nc «*odurn 
» * Luek mafia parum per denfae Cynthia nubet capTte an! pu . 
Prabebav, canofed ' 3 difcolor aquore truncue tato "•«ncum 

Confpicitur. tenetiUe ducem complexibue ard» cV^bTproje- 
Eripiente •* mari: nune vi&u* pondero tanto cerunt : quem 

Expeaat ^fiua Wt pelagoque juvante cadaver SSTpoIÌ! 
ImpeUiu pò fiquam ficco jam /itero x6 fedit, peji , qui in 

Jncubuit Magno, lacrymafque effudit in omne 22! b ™ una . 
Vulnus, & ad Superes, '7 obfcuraque fiderà fatteti ingrcITuiTui- 
1 8 N«i £rrt M/ft petit cumula to ture fepulcra *" » d .'. fcede p- 
Tompejiu, Fortuna, tuue : non pingui ad afra .foX'frtu- 

, , . _ rabantur,aqua 

riarma ablaii , Tua tunica involvit , fcrogoefragmentis nayiculae pifeare- 
nx extrufto impofitura cremavit , à fene quodam Rom. adjutui. 8 Qme- 
itor Pornpeji > ut vult poèta. 9 Idalus . motis Cyprl , Veneri facer. 
1 o A rege Cinyra. Pindari Nem. ode 8. fic Py tbior. Ode 1. 1 1 Noftu. 
i* Et Ltmnm in nimbi mx inrempefia tejubat. 13 Diver fi a mari colo- 
ris - f 4 .Refluo. 15- Venifiam qux cadaver fublevaret. 16 Trun- 
cusPompeji. 17 Utmodoverf.7»j. 18 Non pofm mdorem tbt*. 
ruEot» EtCtbcum mtflts, Volucrique exemfta jHperb* Cnmama > & Alfì- 
rio msKantti gr amine Juecos. qualfa runeribus felicium cumulate infun- 
duntur. 

Vi 



t* 4 L V C A N I 

i Arabico* Ttferat è mem brìi '■ Eoosfumus adert** 
lndicoi, Pan- i vt Romana fuum geflent pia colla parentem» 
odore?"" * Pr</èr4f *f voterei ftralu pompa triumphas. 
a Non ut tao- y% refinet ♦ c«« » triftifora, * totu* ut ignem 
Etri^fera- *«/«#* warrew e*#rcif«* ambiatarmu. 
tur a nobilif- *DavilemJ4agno 6 pie beii funerit arcar*. 

feerrum fub- 32« ''«"^ »* « 7 /"" *J^"« «»«• 

tuncibus. 8 jfchr* 110» defint mi feri , n*c 9 fordtdm uflar. 

kXbViJm *'*/**•* ifuperi, ■" ^uod »•» Cornelia fufi 

P a pwfcVan-" Crine jaeet, " fubiciauefacem complex* m*rit«m 

tur rerum gè* i mperatt extremàfedabtfi kmunerebufti 

ftarum moli . i .. . ., « i •„ /«— „i« 

de infignu, /»/«/#* c«»J**, »«c 4^«c 4 More Unge ejt. 

non triurt- Sic fatui % parvo* l ljuveni* proemi ajptctt ignes» 

r^mlSagi. " Corpu* *1 vile fuù, nullo cufiode cremante*. 

nes. «4 /»</« rapii fiamma* .femufiaaue rob»ra menebru 

iSde. Subducem, ^uacunauee* (ait) negUtl*, noe uUi 

ploranrium Cara tuo t fed Pomptje ' iftlicior umbra, ( b uflum, 

VvSùarl t6 §tmod jam compofitum violat manm hoftita 

more exerti. Da ventam : fi auidfenfiu pò fi fata return cft s 

h?u£Tefro- ' 7 Cedu & W™V > P*« n fi Ui h4C * rf-W,M & 
gutneircum- pulchrt» 

eat. T«r ctr- f^ M paufcr, ' 9/barfit Pompeii manibus, *ru 
SlASSS- «?>"■: ^^ufauefinu* ardente favilla 
bui ama, De- f nv ,Ut ad truncum; quifiu&u pene relatm 
%?%/£" Litote pendebat. fummo* dimevit arena*, 
fimerit ì.inem j? t n C oHe8a procul lacerafragmenta carina 
LttJ[rn»vere in * 

pilam.qt. plebeji vWque eflerebantur, £**>" <j*"« f^ó, n u»f«^. 

bus urarur. Vedilo fai rem. i e Q^od non adeft mar» i funeri coi tic- 
lia, qua vlrum deficit fufo crine humum vcrrcn«, folo peftui af ft.ge«*^ S.c. 
"dequVsenec. Troad.v 83. & noftmm, 1 ».v 18. » 1 Subj.ci ; CMa<h» 
faremo quod officium defunfto pneftabant ntceffiiudine a wnftì . W w«ft 

facto. 7^^^>»"^' I ^T^ 

li Cordus. 1? Negieftum, non cuftodicum (ut*. . '4 . Ab t ' Fr ^ 
iy Quia rorum nafta. *i<J Ignofcemihirogumtuum violanti. M 
videFTs tara u. uri quo Poir.pejo ceda, pyrx tu* pariem . ^J» r ^ 
fubcraa M , ry nerefiquias. 19 ?»«""»«» '■ aM ^ e ^ì^22S, < lC. 
nìone , ernntibus per ripas Stygìs centum onn^ Centnm errentama^ 
C^r*i?fir.r/rfrc«i. V\[l 6 Aneid. vel fluftu Jafet» . »P Ipft Jn» 
Tetti5,»rt»a,ut verifimile eft, ftuto, prunai ftr*n$. ai Supra.ad veri., ir. 

Exigtt* 



LI B E R VII!. 



**S 



Exiguatrepidue pofmt firobe. * nobile corpus i Hypallage. 

Robora nulla premunì , nulla fir uè membra recum- ^ A l£3£* 
bunt; 

^Admotus Magnum, non [ubatine > accipit ignu< 

lUefedtnsjuxtaflammae, O maxime, dixit, 

Duftor, ù- Utfyerii majefiat nomini» una, 

a Si ttbijaclatupelagi, fi funere nullo 

TriRiortftéroguti ìmanes, animamene petentem ponieadaver. 

Offici* averti mete: injuri* fati ftoa'ibus \f- 

h oc fot effejubef, ne ponti belua quicquam, fori aut ru- 

liefera, nevolucrts, ne favi Cafatuira S25£?L 

+Audeat:exiguam,quantumpote$ i accipeflamm4m habere tam 

Romana fuccenfi manu. Fortuna 4 recurfu* 

Sidetin Hefyeriam t non hac in fede quiefcent 

Tarn fiacri cinerei : fed te C^^nelia, Magne, 

^A e ci pie t, noftraque manu transfundet in urrtam 

Interea parvo fìgnemue litora i faxo, 

1)t nota fi t bufi r, fi a un 6 placare peremtum 

Forte volet, plenos & reddere mortit henores ; 

Inveniat trunci cinerei, & norit arenai, mttt mu _ m 

lAdquae, Magne, tuum referat 7 caput. Hac ubi in italiani. 

„ / ""\ J , , . . 5-Stìnt 

Excitat invalidai admoto fomite fiamma*. cura. 

Carpitur. & l.n,um M ;i nm SdifiitMinipum. «£*•*& 
9 Tabefovens buflum. Sedjam percufferat ajtr* 
*Aurera l promijfa diesi iUe, ordine ' - rupto 
funeru,attonitm latebra* in li ter e quarti. 

Quam metuu demens ifiopro crimine petnam, 
11 Quo te fama lequax omneù accepit in annoi ? 
Condita laudabit Magni l lfìcer impim offa, 
l modofècurm venia, fajfufque fepulcrum 
afo/ie caput» ' 4 togxl ptetat imponere finem 
Officio» femujìarapity refolutaque nondum 



robora. uc 
verfu fequ. 
exerui enint 
pyra è robo- 
rcis fidili bus 
folebacatqut 
illi medio »- 



vile. 

3 Ignofce 
tenui caci hu- 
jus officii mei* . 
noli advertere 
funcrii exili- 
cacem » quam 
excufìetpre- 
menrisfati 
injuria. 

4 Redicum 
, mihi felice» 



▼ere. 

7 Qood hi» 
cinenbus de- 
cft. 

8 Collapfu» 
in cinerea, 

9 Adipe, 
io Al ii legnnc 
premiflà. per 
hypallagen, 
Aurora pre- 
mito diei. 
Sed haiicle- 
ftionem pra?- 

fert gabellici» , exponitque : ut ab Aurora intelligaturdiespromimilliuf 
folcndore. n Interrupto» non continua'oconfummatoquefuneris of- 
ficio, it Quo. tante iinroortaìitacem confecucut es. lì IpfaeCaHar. 
14 Metum tandem Cordo «cuffit pietas , prorepitque ad abfoWendura fu- 
icrh officium. 



M 



Ojk 



266 L V C A N I 

> Non ab* Offa fatù, nervu , & * inuftu piena meduUk 
M?«'lafte * t/ ^ amerea refttnguit a^ua , congefiajgin 3 unum 
k vino ex in- Parva claufit humo. tura ne levi» aura reteSos 
gui perfundi- ^uf^gt cinerei t faxo compre&t arena** : 
de more colli- Nautaque ne * b unum reugato fune mejferet, 
gendì ac com- Infcripfit factum [emù (io ftipite nomen: 
viTe'quàe'nos * Hicfìtw ejl Magnue. placet hoc, Fortuna, fé pui- 

ad Stn.Troad. cTUm 

j'vide Jua Dicere Tompeji: quo condì mal uh iUum, 
ad verf. 84. 6 guam terra caruìffe faceti 7 temeraria dextra 
4 Savuoj quo ^* r *^ /c " *M a & n * tumulimi, mane fa uè vagante* 
«•nabatur bu- Includiti fi tm eft, qua terra extrema refu/ì 
a. «T* l/" 1 " Tendet in Oceano. Romanum nomen, & ornne 
que ne viola- Impertum Magno eft tumult modtu. *obrue faxa 
" t " r - . Crimine piena Deum. *fi tota efi tferculk Otte, 

refaTaìiud Etjuga tota vacami Bromio Nyfèia; qotare 
ìnfcriptum *\)nw in <s£gypto Magno lapkì omnia Lag» 
tu »*• 4*ì £e»'- ^ * r * W*w« f •'•A J^ w»fr cefpit§ nome» 
••?« *•'*« Hafirit, 9 erremus populi, cinerumque tuorum, 
tJJSJ/**** Magne, metu nulla* Sili calcemue arena». 

6 Qnamlnfe- Quid fi tamfacrodignaru nomine faxnm\ 
pultum abji- ^fa a fl M tantos t monimentaque maxima return: 

7 Verba poi?. lo ^idde trutet tl Lepidi motw, 11 ^Alpinaa^ bella, 
CoiduSde"* ,3 ~*"**f*« l * Sertorirevocato l * Confuto viSa, 
fépulchro & Et' 6 curro*, quos egit eques ; commercia tuta 
foUc-Sm"' <j en * ibm & l 7 pavido* Cilicas mar», addefubaàa 

qua fi l'ompejo 

anguflum fi e ttfonimentum , cui totui à fé crìumpharus orbis eft cnrmilu». 
Sic Germanio»* in Themiftoclem. Antholog. lib. j.epilt. ? . Arr/ r*'?« *.«• 
toioSYj £am^«, &c. Sr*»"***' ^ XcAa.cu'c t irau'inrat « »%>« u'>«r«i T»u«. 
ri f«* r^ntfùT* ri /uiV«* «'"•«'tori» 3 Terra obrue ò Corde faxum hoc 
tuuro, DJis potius incle-nentiae , quam Pompe io frpulchri notam funi- 
rum i ci» (ìfignum hoc amove?.» - #- Torà jfegyptu* loco tumuli eri'» 
perinde ac moni OEta Herculi , aut Nyfa Baccho. p Qui" migre-* 
snus omnea e* Agypto, eamque univerfam ranquam religione & venera- 
tiose Uiis Minibus l'ompcji con ferrala m cedamu*. io Infcriberesil- 
liusgeftw. 11 Libro 1. verf C47. ix Lepidus provirnriam Galliam 
fup«a Alpe* fortif us, inde movit bellum. 1 % Lib. 1. ad verf. C49. 
14 Scrtorii.^TO)»»irV. if Medilo qui impar adverfìis Sertonun vide- 
b«tur. 16 Triunphales, quos egit annum ageni 141 Immaturus honori- 
bus 8c adhuc eques. lib. 7. v«rC 14. flc hoc lib. ver^ic . 17 Pirata* Cili- 
cax coerciioj. lib. a. verf. ^76. 

*: l B*r- 



t I B E R Vili. 267 

» Bdrbariem, * genttfque vagai, & ì quicquid % j arbam 

in Suro nationes , de- 

Regnorum , Boreaque jaceu *dicfemperab armu ji&oM«hiL 
Ctvtlem repetijfe tegami f ter'cumbm aclii col , Arme- " 

Co n Un tu m patri* multo s dona/fi triumphot. «ito , Paphla- 

guu apit bac xumutm? * fnrgit miferabile bu- SS?;?*"*" 

ftum *- Scythat, 

l^on uìia plenum ut* tu, non ordine tanto $*°! ifimZ 

7 Fafiorum: %fotitumquelegi fuperalta Deorum das, - 
Culmini. , & extrùdos fpeliu hoftilibue arem, } b ertl^ B? 
Haudprocul efi ima Pompai nomen arena, Iternaa,' Syro* 
Deprejfum tumulo t quid non legat ad vena 9 re- J ^*° r s, ue 

wM/, gentes Orlen- 

6£aW nifi monftratum Romanm tranfiat hofpes. " l «« * M*cri- 
10 7{oxia civili tellw t^gyptiafa f », rubfuVlTfque 

1 ■ Haudequidem immerito Cumana tarmine Vatit mare - 
Cautum, ne Nili Telufia t anger et era rJtifortm™ 

tfefptriut miles, '* ripafqut aftate tumentes. per in ordì- 

^*«/ ubi fava preterpre tanto crimine tellw? JJJfc fe'dvìti- 
VeriataquaeT^ilus, *? quo nafeitur orbe t retentus, bus offici! j, 
Etjlerilengeant * A;**»* i mftrf *w 4», fìXtylnni- 

*+ Totaque in v£thiopum putres folvaru arena*. dem. 
^N»i in *#>ty/« fusai Romana accepimm l6 lftn % y£g ìJb Um " 

verf 68c. 
<J Atque illi interea , cui nullui «rat fati* atnplus , erigirur tumului ti tuli* 
nudui. 7 Rerum geftarum Faftis infcribi dignarum » lib. e. verC f. 

8 Nomenque illius quod infetibi folebat fummis Deorum culminibus , ar- 
cubus criumphalibus , jam depreflum eft. 9 Nifi inclinet fé ad legen- 
dum. io Apoftropnc ad j£gyprum,adje&a imprecatone; ut di vertatur 
Nflua» fterilifque fiat iEgyptiu. 11 Exitium.illud, Romanis impender» 
è Carmine Si by Ili no interpretati fune XV viri, fi Ptolomatus Auietesà 
Gabinio , qui tura Syrìx prsefuit, ex autoritatc Pompeji 8c S. C. reduce- 
retur. de qua re Clc. multa in lib. 1 epift. fam. poè'ra refert ad rem Pompeji 
pnefenteiD. la Nili* qui Sole In Cancro » Leone » Virgi ne , inundar. 
lib. 10. verf. 1 io. & deinceps. 13 Libro 1. verf. ao. * Tempeftuo* 
ila inundationibu*» rari dime e trini pfutt in itgypto. 14 Deferta fìas , a- 
renofa, qiiaiia incolunc jEthiopes fupra iEgjrptum. ie Expoftulatio 
indignabunda. Nos recepimus lacra veftrat lfidis Romani tranflara , cui in 
caoipo Martio tempkim coniti tuimus rum 9dierun facrorum ceremoniùt. 
Erant & pi urei lfidis sedei. 16 Eandem cum lo» quam jEgyptìi colebanc 
'■"-•- « —■ - ^ »rS/; 3 . i" ■ 



fub fpecie vacete , ut & Ofirim fub imagi ne bovìs marìs. flifr«i. 3. ilUm de- 
notante* terram leu rerum naturano Ofiri, id eft, Soli fuppofitam, è qua con- 
jundtione nafeuntur omnia. Lunam alii efTe autumant. vide Uiod. Sic. lib. 1. 



notante! terram feu rerum naturano Ofiri» id eft, Soli ruppofitam, è qua con- 
jundtione nafeuntur omnia. Lunam alii efTe autumant. vide Uiod. Si 
« Pluc. 1. de lfidc. Luciao. mfiHri«r. Cocl.Rhod. lib, f.cap. ia- 

M 2 ' Sani» 



26* t V C A M 1 

i AnuWn ' Sémideefijue canes, & 7 - fijlrajubentia luBm % 
petim canino Et 3 anem tu piangerti hemsnem tefiaru Ofirim r 

SS qSd UfD ' r ? "•■/*"»' *^gn u ten " tn fi***'" ♦ Mane*. 
tempus fìgni- * Tuquitjut cum fave dederu jam tempia 5 tr- 
ficet i ut Mi- Mn . 

ero. i Satur. . ™™ * %> # 

cap. io. vel Nendum Pompe jt cinerei e Rema pettfit : 
Ic^Thod E **t adhuc j*"* um l>T*d*cu. 6 fi fetula prim* 
lib. «. cap. ix. ViStotu timuere mtruui ttunc exape fattene 
V JoJh'cenTem ^ "" ^ 4 i n< » / «•»^« l " fubrutafiu Uu 
Cy-noceptulos 7 Itivtfa tellurefìdent. <?«» bufi a timebit ì 
lerpenrcf ero- Quujàcru dtgnam meviffe vertbitur " urnam ì 
w* D?odfsic. Ivp'**' hec * «m** «tinamfcelto, & velit uti 
lib. i. live T^ofire Rema l finn: fittu è nimiumtjue beattet, 
ì!?orabc m ' $* *"*' centingat ' • »!«»«; trans/erre revnlfis 
1 ib . 1 7. fi ve »•* ufo ntam, fi taje duck vietare ftpu Uru m . 
Wefem!" " Ferfitam amt sfitta finiti tump^fetrefinem 
qui Solit re- *A Super*, aut Rema velet x *feratibtu ^iufirk, 
N^'i/jUda- * ? ì l n ^ m *"* ***»**• *** l6 ***** **&* mevenk .• 
tionii tempus 

denotar. x CrcpitacuU ex aere aut argento adhibìta in facri* Ifidìs, mo- 
dum luclus indlcentla. 3 ^ l 2J as °bi(um piangendo! hominem non deura 
teltari» fulfle Ofirim , regem Algypti à Typhotie fratre carfutn * ab Ifidc 
uxore diu qusefuum. Diod. Sic. lib. 1. de cujuf culto» «pud ALgyptìo* ra» 
tione CL. V. arque extra omnem ingenti « cune ^ »u<lic li aleam pofitua 
Joan. Seldenu» erudiiifliine differir in Syntagm. x. de DlS Syri», cap. 4. 
& % Syntagm. cap to. ubi exacVilIima menfum computatone O fi ridia 
àv*nrn»i , fn'rj»»-*». tvf\*n ad Solit acceflum 8c recefl'um redigir. Neque 
fortafiìs abfurdum fuent » & cult vi m hunc ad Nilum referrr, qui lifdem men- 
iibus inundans lfidi , id aft terra: conjungirur , flcinTyphona, ideft mare 
lapfut deperir, cum, ut ipfe ibidem dncet , Ofiri* a Siti , h. e. Nilo denomi, 
jietur. 4 Pompeji , qui nobis numinis inftar. * Apoftrophc ad 
Romani, Immemorem Pompeji & Ingrata m. e Carfari, cui in numetura 
Peorum relato Auguftus templum confecravir & divino» honoreslnitittiic 
Suten. 6 Quod li metu Caeraris « quoad vixìt hoc officio (uperfcderinO 
guin nunc tandem petit aJiqui»? 7 &gypto , terra infella fr merltum 
funeri» honorem negante. 8 Olla femiufta , & cinerei * quae urnit 

condì lolita, quod fi timido htlic vespilloni ad manum fii i (Te unum erede- 
rem, ut fupra verf 788 ♦ legìflTem cenge ff^ue im unum Torva cteufitbwxv. 
Sed fu alii wnbram hic legunt. 9 Mini honori & pio ( fficio futuro quod 
illi prò ("celere habent, mquit poeta. 10 Olla fuorum peregre defun- 
rtorum amici (oleban; in tìnu referre. Retujtt offa finn cari Starata nutriti. 
Mjrrìal. eplg. %x « lib. 9. Seneca cent ad Aibican. cap. a. 11 Cineree 

iiliustransferrein ltaliam. ' ti Erit credo tempu» , ubi ad avertendam 
flerilitatem , pcftcm» incendia aut terrse metum confultaoraculadocebunc 
Fompeji oflaflc cinerei ex >Egyptotran$ferenda in Urbem ; ita demtim cef- 
furam tram Deorùm. vide quar ad verf. 109. Ijb. e. 13 Sterilitati. 14 Pc- 
fli ferii, if locendiis. v6 Terne motui. 



L 1B IR Vili. ii 9 

tonfili* jujfuque Deum l'anfibie in urbem, 
Magne* tuam-, • fummufquefiMtUabuftafacer- 1 Cin«res f*. 

dot. ree Pontifcx 

* T^am qui» ad 1 exufiam Cancro torrente Syenen i^óbrwSffc 
lbit, (y 4 imbrifera ficcai fub Tleiade Thebaa ft«"« «efae, 
SpeUator N,L: a ui» f rnbnfiagna profundis "u"^^" 

*Aut sArabum portus 6 metcu mutator Eo/e, nui) ab Ha- 

Magne, peteu autm non tumuli venerabile faxum, £i£ m a , dSG'- 
€t etnie infummu forfan turbatué areni» gentia p«quu 

divertati mane fa ne tua plarare jubebit, "?' * ,nve "« 

x* 7 Gi/r* *praferre lovi ì mi ? y*4 nocebuni ut ab omni- 

Famabufiatua. templi/, auroque feputtu» busdignofei 

Vtlior umbra fores ; l0 nuncefi prò numine Gemmo, J°ldgue com- 
tfoc tumulo Fortunajacens. ,l augurine ari» modius no- 

ViOork Libyco pulfatur ab aauore faxum. q^in ^ 

'* Tarptji» qui f Ape Deitfua tura negar unt, gyptun» navi- 

la </«/«;»/«#/l* venerantur afyttefutmen. bU^c^da 

1 3 Troderit hoc olim auod non man fura fepulcri Pompei n&e- 
*Ardua ma rmorèo furrextt pendere mcUs. fendum" 1 * la- 

Pulverù exiju* fparget non longa veiujtM candum ,'ado- 

Congeriem , bufi ama uè cadet , morti/ f uè peribs/nt JJJ, dl j' n,ipfiu * 

3 Lib.i. 
verf. {87. ± Thcbas Egyptiacas , in exufta regione (ùcas , qua<nvic 
fubjpftae fint Tauro , fi^no Zodiaci r in cuius humero fcptem ftell» diftì» 
Pleiade* , feu Virgili» : Krvtti\*M}ìjada«G\T\u$abmbre vteat. Ovid. f 
Faft. ab 90 : ptuviam enim ortae inducunc. f Marti Erythrafi. de avo 
vide quse ad Senecse Thyeft. verf. 370. 6 Qui merces mutar fub lo lo 
recenti. 7 Qgi in monte Cafio coli tur. 8 Potius vifere. 
9 Utcunqne humilia & vilia. io Fonuna quodamrnodo ipfa hic rum 
Ponipe)o,cai femper ravcratifcpuU«»inquit Grotius. Alti exponunr»ut For- 
tuna Ijc Vocandi cafus. it Saxum hoc Pompeji jn lirore undis alti- 
filli auguttius eft quam templum Carfari dicatum. tx Qui Diì» 
Capitolini! , Jovi , Junoni, ApoHmr , Minerva?, Marti negarunt facri- 
ncia^ venecabuntur ofla uftulata Pbmpeji, Tignata fixo hoc» cui Cordu» 
Inftripfìt facrum Ji-muRo flìfttt Jixnm. ut fupra verf. 79*. Alii fufeum ex- 
ponunr cefpitem , terram -d&gypri , cui nomen à nigredine , uti probar 
CU V. joan. Seldenus , Synr. de D I S Syris 1. cap. 4. 13 Bene 
ti bi ceder c^uodram vite 8c cito interiturum naétusesfepulctirum , (terne- 
rurque tibi ad immortaliratem gradui, ita ut Agyptiisdefepulchroruo* 
nufquam tamen co"jparentr « gloriamibus , non majorem fidem pofterl 
fint hahituri j q-iam Cretenfibus habica eft de Jove apud eoi- fepulro. unde 
vana & mendax dicicur Creta, quafi vero Dii fint mortales. vide Jo. Set- 
denum^in Titutis honorum , lib. r. cap 7. Callimarh. hym. 1. K«n'nc 
•W ^v«< 5 ydf r«pot « dui vm KftTtt i'tiwuWt*. ov ¥ V8«'»t* 
it*C yà? net. 

te $ ytofix 



27o L V C A N I 

sArgumenta tua. venie* feticior a tot, 
£»«/' nuUafidesfaxum me nftrantibue ifiud: 
+Atquè erit v£gyptw populii fortajje nepotum 
Tarn mendax Magni tumulo', qua Creta Tonant'u. 

LIEER IX. 



i Pompeji 
anima, abfol 
vit autem 
poeca aie 
èt'urn Pom- 



^l T non in Pharia " marte t jacuere favilla, 
3^« cinù exiguue tantam compefeuit um- 
bra»» : , 

Profiluit buffo, fem ufiaque memhra relinquens, 
rBeaurum € t>egeneremq\regum, l fèquitur cenvexa Tonanti/» 
ani marnai fé- G^ ni g tr ajìrtferU cenneóiitur axibui aeri 
campo? Ely! &*odq uè patet terrai inter, lunaque mea tue 
fios, de qui. ) Semidei manes habitant, 4 quos ignea virtua 
no? ad d Se3? X * Innocuos vita patientes atheru imi 
Tr j*«S. Fecitj & sterno $ animar» ceUegit in 6 orbes* 

Hoi'a^'in 7 Non iUuc auro P'fi"* nec turt ft ulti 
Hifpania , alii Perveniunt. 8 iUicpoJtquam fi lumino vero 
in infulisFor- implevity/leUafaue vagai miratur.&aftra 

tucani lo- _. r ,. n .1 A /• i ri • — • 

cant. Plato- Ftxa polu, ? vtdit quanta fub notte jacerct 

nicorum alii tf ft ra diet, rifttquefui ludibria trunci. 

Kco Tenti tìincfuper Emathia campos, &/tgna cruenti 

qrdinis ex Cafarù, acfparfat volitavit in aquore lo clajfet ', 

elem^n "Sm ' » Etfcelerum vindex infanto pecore Bruti 

divifione , in Sedit, & invidi pofuitfe mente Catenie, 
cesio fcil. \ J 

3ìrx«*rftdicitur , alii vero in regione proxlme Lunam » quam noe mortifque 
conanium efle volunc , &c. Macr. in Som. Scjp, lib. i . «P-,V;_ J_:"T 
•■-"•••-- fj\l c 




dem fuam appetente» 6 Sphara». 7, Non »lluc ftmper «»cen°un, 
Cxfare* aurei» conditi loculi* , eburnei» auratifque eia» le»;» . argo .tmue 
cremati.&e. qui mo« eft referendi Imperatore» in numerun > V«™5:™£; 
lib. 4. 8 fo/uetumpoflq wm mratm lumen Ofymf$ Smopcdtbg v™ 1 »*'* 
Sfiderà. Virg. ecl. < . 9 Vide Fiatoni» Gorgiam , & de Repub. atque 
Cic!de Sommo Scip* io Qu* integra adhuc erant «rea Corcyrjm. 
Ji 5 Etvindicaturuifceleftum biTum à C*fare fumm* dominatici*» ftu- 
dlo fufeeptum , transfudit fé quafi per /tmfi+vXvr» »a p««u» Bruti, qui 
«umÙjccrWluruierat, ficCawaiJ, . % .» 



L. I B E R. IX. «?7i 

1 Hit uhipendebant cafm, dubìumque manebat, « Cato, dum 

£hìm mundi dominum faetrtnt civilia bella; blw '«ìnu? 

Ode rat & Magnrnn , quanvù come* ifitt in arma patrie & ci- 

^«jpiVi* r*ptui patria, duBucue Senato* . ™"> J^JJ; 

*4r f #jg Tfc^/i lieto cladei jam pe fiere feto n.ifertus, 

Pompeiani* erat. patriam tutore carentem Pornpejum 

-.'. j • • « ■ i r •*. *>c Catlare/n 

Exceptt, popult trepidantta membra rtfovtt» ex xqU o ode- 

Jgnavk manibue projeftos reddidit enfit: ** • v « ìtui n€ 

K* e regnum cupiens gefiit civili* bella , riurrTinraae^ 

a 7{ec ferviti timenu mi caufa fecit in armk r«. 

lpfefua: Ut* poft Magni funera ? parta ftàoYtSaT 

Ltber tatù erant: 4 qua* ne per titorafit/ki femper ad 

0//v«r«# r^rf» T *i Ari* Ge/ir« «*»» ^onusT 

6 Corcyra fé creta petit, ac 7 **'//« otrùià roo ri paravo. 

•Ab fluiti fc ' Smathiafecumfragmenta ruìng. T i< £,£*"' 

? Quii rati biu tantù fugientia ctederet ire * f ,om< J» j 

+Agmina? quii pelagw vi ft*4? arftajfe carina*} ? Copia». 

Derida tunc lo Malean , & il apertam Tanaren ^p^mpéjuf 

i»i« '* Cyihera petit: Bereaque urgente canmu perfecutum*, 

Off 4 ' >fugit: '+ Difida legit, cedenttbui undie, multis f uo - 

Litera. tunc » ? a*/«w c/<*/?i precludere portai jjjj ™ ^ifa'-J" 

16 Impulit, ac fava* mentum Phycunta rapinai pnefecic Ca- 
Sparfit: ù- hinc placidu alte delabitur amie (tum JJJ^SE 

In litui *7 Valinure tuum:(neaue enim aquore tan* tur ne fibi ob- 

*Aufonie menimenta tenes: portufaue auietes ÌJS"& U <wi« *" 

Teflatur ,8 L/fye Phrygio placuijfe magiftre. ) ìiceret ex Aio 

animo uti. 1$ 
ltaque acerpta apud Pharfalum rlade» ftatuit fuos in Italiani trajicere,fi modo 
Pompejus periiflet , fin fùpcreiVcr, copiis quas habebat illi fervare,atque hoc 
animo Corcyram ad clafl'em trajecic. l'Ine, fed al iter nate App. f Caefar 
viftor, prò expedùiorse& celeritare (olita. 6 Inf. fub Epiro» ubi erat 
Pompejiclatfìs. 7 SynecdocheHyperbolica. 8 Cladis Phavfilicx reli- 
quias. 9 Coiltraxifle, anguftum rèddidifle, texifle. 10 Maleapromon- 
torium ed Laconici quarti incoluere Dores. n Lib 6. verf. <4-8. n Ir- 
fularn Peloponneù, *odie Cerilo. <? Preternavigantibus 6c prove£tis 

recedere videtur. caufam vide ad Sen. Troad. rerf. 1044. 14 Crarcifia 
Difte urbs&mons Cretae. ic Phycuntaopp. cum promontorio Cyre- 
naicx regioni s quia porturo Catoni preclude , expugnavit fec miliribus fiis 
dirijjiendum conceiTir. jtf Foxccd. 17 Promontorium Cyrenaicne 
regioni* in Africa, à Pai jnuro Aneptnavis niagiftrodcnoniinatum, ut & il- 
lud. Pafltani finu< inltali 1. "t U ' Neqae Africa uiinu.< quam Italia tellatir 
lutos portili placuifle Paiiouro atque ab eo nomen accepiife. 

M 4 ' Ci» 



%7% L V C ' A N I 

i Ubi , eoa- ' Cum p™*l ex *to tendentet vela carina 
fpcàii navi- ^Ancipitet tenuere animos t fbciofne malorum 9 
mtcònu? 1 ^**veherenthefle$i pracepsfacttomnetimemdum 
fia & Sex.- Vift or* & in nude, non ereditar effe carina. 

fi£ P cS du- ^ l7/ * W" A*** fltnQuraHeferebanU 
biure ccepic £f ">/*/* T/r/ - i*ri Ucrymat mot ara C*tonu. (tot 

SS? to* f * 7 S* m P 9 fll u * m 3 / r *^ r * f «ali» Cornell* nau- 
Pompeii. Privigniauefugam tenuit t ne forte repulfu* 
a Stoici Litoribue Phariù remearet incuora trmncue , 



I Fruita la- Oftendittfue rogum 4 non jufit fiamma fepukri : 

* K>rab S reti " ^ r i° indigna fui-, dixit, Fortuna, marito 

Poropejì"!? ?- y *Auendiffe rogum, gelido t egufa per artv* 

tumex A- Incubuijjè viro, taceros exurere crincs, 

tere«Yn *o?" Membraque difperfi pelago componere Magni ì 

re iCgyptio , Vulneribue cunólu largo t infondere fiotta ? 

«moneto. 6 O/f**!, r> tepida vefies empiere favilla ì 

Sofie tranci 7 Quicquid ab extin&o licuijpet tollero bmfto , 

Snc'iS'm' /lf r ' w ^ l«fp<*rfMTA *Deùnu *finefunoru ulto 

fluftu relap %Ardet honore rogtes: * manne hoc <s£t}ptia for/àm 

beine delap- obtulit offici um grave manibue. t0 o bene nudi 

«xrìpere.* 1 " Crajforum cineres ! Pompejo contigit ignk 

4 Indigni Invidia majore Deum. fimilifne male/rum 

* De more S §n **ìbìfemper erit ì nunauam dare bufia ticebit 

luftusvide «» Coni urt bue : nunauam »* piena* plautemu» ad 

feadSenec. urna» r 

Troada. l ì Quid porro tumuli» opm e fi, aut ulla reauirm 

«*Mu?i«res Inflrumenta dolori non tote peSore portai 
■utem offa fi- Impia Pompejumì non imi* haret imago 
litóS**"»- W^* 1 »' quarat (inerti l *vi8*T*fMptrfi*u 

demfitim* ex 

am tra nepotei emfirat, tffà ti htm ntfotum reeefifii Seneca ad Albi nani 
eap. %. 7 Cineres «e offa. 8 Idem queftus erat Cordili lib. 8. verC 719. 
& delnceps. 9 Itate Cordus libro 8. ?*r(". 7»*. iq Peliciorei (Ili qui 
inhumati abjefti • quam Pompei m , cui tam defpicatus te vilis contigli Igni* 
quali Deorum odio. 1 1 P. Craffo priuf % nunc Pompejo negata, 1» Re- 
fpicit ad cenotaphia » qu« in ade defideratis vel naufragio amiffis accumu- 
lata fant ab amici» reomfen rancia omnes ceremonias te officia fere feeultU 
debita» 1* ovf .li' f*fi io f mai, mwdiwt ivr%7% i*r»r«» ^m>«* Xeno- 
phon 6. iimCdrwt. Sed quid » tee. irW^nt. cum peftiu meura fit tu- 
muliti Ulius te monumentuirf viruaf 14 Qimi diu coniugi fupcreflé cupit, 
Mwd «d aie j tìob ccéat. 

Sunt 



L 1 B E R. IX.- i 7J 

Kunc tamèn hit, Unge quifulget tute ' maligna,. » ** on ^lara , 

Jgnis, adhuc aliqutd, Pharto de litote furgent paiipertlna,vel 

Ofimdit mihi, Magne,tut:jam fiamma refedit , Migrata , uc 

Pompejumqueferens vane/Ut * Sola ad ertue ?qriemedl£ 

fumtu, & invt fi tendunt mihi carbafa venti. 3 Non ulb teù 

* Km mihi nunc teUus Pompepfiqua triumphos J™ *£H!?* 

ViH a dediti ntn alta ttrens Capito Ita currus ' gratior ja'nt 

Grattor; * elapfut fehx de peliore Maenus : ""' hi eft 9»"™ 

tìunc velumm, quem Ntlue habet, terra% noctnti cinque no- 

Qfon harere querer: erime» commendat arena*, ?"?* i,Iius ofl * 

Linquere, fi quafides, Pelufia litera nolo. 4 * FeHcitarera 

Tupetebeliotumcafus,&fignaper orbem, (quii F °mpeji nolo 

Sexte, patema move: namque hac mandata reti- daS^foKuw 

Pempejtté vobis in nefira eendita cura , Hliui. Ixtiori 

f Me cumfatAtit lete damnaverit hera , Sf ' ofruì , * '•"" 

«? • ■ • l li • i ftion malo.tn- 

Exctptte o nati bellum civile , net unquam, fra , vcrf. ut. 

Dum tetris aliquis nofira defiirpe manebit, * R . e P«" Cor- 

Cafanbus regnare 6 vacet. vel 7 fceptra,vel urbe* mandawlSTi- 
Ltbertatefua valtdas impeline fama b**o«>fidei fuse 

8 t^ominit : hx* vebis parteit, h-ac arma relìnque. mì fo** com ' 
Invenie t clajjes ? quifquis Pompejus in undae * Immune fìr. 

Vonerit, & nefier nullts nongenttbus hares (temi ìuto^E" 
10 Bella dabit: tantum indomito*, memore fque pa~ 7 Regna & uri 
' * luris kabttt anime*, uni parere decebit , pJ«!S em """ 

Si facietpartes prò liberiate, Catini, 8 Mei, quod 

«* Exolvi tibi, Magne fidem, mandata ptregu f «fl»ciet ad 
H Infidià valuere tua.deceptaque vixi , . £[ ,'aj claffj» 

Ne mihicommijpu auferrem perfida voce** & exercitus 

lam nunc te per inane x *thaos t per Tartara t conj*x, S°SS?fil«ii", 
"f Sifuntulla*fequar: t6 quam hngo tradita leto lìvequis alias 
Jncertum eft: panai anima vivaci* ab tpfa SiSlT'io "ad 

lAnte-feram. potuit eernens tua vulnera, Magne* arma «cenati e 
jìon fugete in mertem: piantiti toni ufa petibit : JJJV /* uaf * 
Ejfluet in lacrymas: l 7 nunquam veniemus ad tnfet r 1 1 Quod mihi 
^ ut laqueott aut praùpitesper inanU Jattw. Jum'adeeren'l 

dum hoc bellum. n Apoftrophe ad mari tu m. i 3 Qulbufr tt pericuTis ob« 
jicicns mctibi fupereffeToluiftì > quo mandata hsrc ad nlios tuos perferrem. 
14 Lìb.i. ?74. if Nifi 8c fabula nwnes fine. 16 Vitam,quamcunque «li- 
bi f«ta eztenderìnt, luftu & cructatu reddam antfan. 17 Non erir opur 
Ti «urinff cusi fufteiet delor intcroui . 

Hi s Tur- 



Z74 L V C A N I 

Turpe mori pò fi te fo lo non pojfe dolore. 
Sic ubi fata, , caput ferali obducitami&u , 
Decrevitque pati tenebra* , puppifque caverna 
t Dele£Utio- Delttuit : favumque artie compie x a dclorem, 
hcryiSf 1 ln l PerfruiturUcrymis t ib-amat prò coniuge lu&um. 
* Morali, in ìUam non fiuti™ , ftridenfque rudenti bus Eurtu 
w^pe^'n?" *Movit, & exurgens ad fummapericula clamor: 
naufragium& VotaquefiUicitu.facient * contraria t nauti» , 
nauta m abi C ruS C ' m P°f"* in mortemjacuit t favitqueprocellis. 
& falutcn» to- Puma ratem Cypros fpumantibu» accipit undu „• 
Ve s!bi" vendi- ìndt ? tenens Pela i ut ' fi d j am rnodtrattor, £urm 
cans impJrium '» Lybicat egitfèdes t & cafra ♦ Catoni*. 
pelagi. Trifiis, ut in multo ment e fi prafaga timore , 

rat ad PaTnu- *^/p»xit patriot comites a litore * Magnut , 
rum , fupra, 6 ttfratrem: mediar praceps tuncferturinundat. 
5 Cn?Pompe- iJ>, ' c ubi ftt t germane>parent: fiat fìtmma t caputque 
ws major natu Orbis,an occidimutM Remana%Magnu* ad umbra» 
ouem P èPhar- ^^fiuiitì tfacfatur: quemeorura taliafrater : 
ialica clade e- 8 Of elise» quemfirs aliai difperfit in orai , 
Cawne n^A- 5 H^iquenefat audit.-oculos, germane t nocenUu 
fricam trajc- Spettato genitore fero» non Cafaris armit 
cure refm. In Occubuit>di<rnoquipent autiere ruina. 
Hupaniam ta- „ r l ,~ ■ /»•» • * _._•.. 

men profe- Regefub IO impuro Nilotica rura tenente* 

ftum lolicitaf- 1 1 Hofpitiifretus Superis, & munere tanf 
Cele iberos tra- 1* P^oavos, cecidit donati vittima regni, 
die Appianai. Vidi ego magnanimi lacerantes petiora patrit : 
AfrS°leg r cn™ **" crgdenf Pharium tantum potuijfe tyrannum . 
(inauit Più- Litote Siliaco 11 focerumjamfiare putavi. 
tene min" fS Sed me *"f**S»"> "" tantum vulnera noftri 
Scxt. Pompe- ^ffecere fenis t quantum gefiata per urbet 
ÌJT-ni F.narù ' J 0ra ducit ' * M4 transfixofublimia pilo 
>ni.torem isti Vidima»: b*c,fam*eft, ocults vttioris iniqui 

parrem flijfc- 

gypeo necatum refert. 7 Res Romana* , quas ab ilio pendebant. 8 U 
le fclicem . /«•//* tata ante atm Trìameta tino Virg. ALn . 3. 9 Neque ti - 
fu ktfifti pìeraccm fie venerationem. io Incetto . ìmpio» perfido Ftolo- 
r.aeo. 1 1 Fretus Diis noduli praefidibus , 8c beneficenùa qua (ibi deroe- 
ruerat regei Agypiioi Auleten in regnum autoriaie fua refticuens « jure ho- 
J'pitalitam cum patreejui Layro ufus , 8c Dlonyfio huk* » cui tutor a Senaru 
d.itus erat , conhrmato refluo, i* Csefarenj. ile Cornelia lib. b. verf. «41. 
>3 Lib, g. verf. 6^1. 

Str- 



LIBERI*. 175. 

Servari 9 l fceUrifcfue fidem qutfffe tyratinuttoi t Lib. 8. verf. 

?Ì*m corpus Phariano canes t avidatjue volucres «f j|«ii indki * 

Dtftulcrint* un furtivi* , ^«*m vidimus, ignie % in cinerei 

a Solverti, ignoro, ejuacuntjue incuria fati ' v «»«k. lib.S- 

%Abfiultthosartu4 9 Superis hac crimina 3 </<mc: ^condono , 

4 Servata de parte cjueror. Cum talia Jìdagnw Jgnofco. 

^4 udiffeti non ingemitus, lacrymafque dolorerà &„'„ "Sjvèn- 

Lffudtfj ? jufiaauefurens pittate profatur: ' jum Cxfaris 

Precipitate rates è fuco litore nauta ì / Con'jùn&i va 

C/o/fr* i n adverfos erumpat remigo ventos : <jue prò difcre- 

Ite duttt me cum: nunquam civilibm armi* "?er£f «*& 

Tanta f uit merces, inhumatot condercmanes , lik a veri". 3^. 

6 Sanguine femiviri Magnum fatiare tyranni. c*dere°nfc" ,n 

Non ego 7 Pellaa* arces, b adytifque reteclum Pon.pcjo. 

Corpus ^Alexandri pigra 9 Mareotide m ergano } 7 Alexandria. 
N»n mini l ° Pyramidum tumulti evulfuf l l +Ama- effoflum' Ale" 
+Atque alii reges Nilo torrente natabunt ì {Jtt> wndri corpus. 

Omnia dent panai » * nudo tibi, Magne, fé pulciai ^JEgypVpì' 

Evo Ivam b ufto jam riumengentib us 1 3 IJtn , lude. 

Et «♦ teBum linofpargam pcr.vutgu* « J Ofirim , nos ^ e e p £ u * 

16 Etfacerin Magni ctneres maclabitur *ApU , Martialis. 
Suppofìtifaue^Deit uram caput, hot mini pana* Hc^S!"/'* 

Terra dabit: linauam vacuos cuitoribtu agros ; Pli n. 36 e 1 a". 

Nec, Nilué cui crefeat, oriti ■ 8 folufquo tenebis J * ^ n Jr «jj 1 °- 

t^£,gyptumgenitor t populisfuperifque fugatiti 14 ofirim^V 

Dixerat, & claffim favai rapiebat in undàt. fr ««* Typho- 

r. j ~ # j • • /••• ne dilaniatimi 

Sed iato laudatamjuvenu compefiutt tram, ]f, s lIX0r Te . 

Infetta totis audito funere Magni 1* lini recepir. 

Litoribmfonuitpercuffus ptanclibus ather : JU T& f^rdÓ- 

JExemptoque careni , *>> »»//* cognitm avo tibus line* ve- 

JL«3itf «r*f . « 9 mtrnm populei defiere potentis. J^- f Lt £f ' ri 
10 SedmagiitUt vifaefi tacrymù exhaufia , fi luta» Marciai, epig. 

In vultm effufa comas % Cormlia puppo \V\£££l 

l 7S' 
ir Libro8.verr. 83*. 16' Et bovero- qui Apio Deum reproefentat , le 
póftcertos annos in puteum demergitur » raa&abo ad tumulimi Pompeji.de 
Api. vide qu* ad veri". 479, & 8n. lib- 3. l 7 Deorum ftatvis. 18 Lib. 
B. veri. 803. 19 Ut populi defterejnt mortem puteniis viri , Pompeji. //»/• 
Un/fu. 20 Scd major iogeainatur planftus,ubi v ifa eft Cornelia. 

M 6 Egri» 



27* L V C A M I 

i Afri», ubi Egredient, rurftee geminate vgrbereplanguntm 
Cn. Pompcj a* Vt primumin ' fida pervenit litora terra , 
? C ErT«eban. c#I * ,> * v $ tu rnifeuqueinfgnia Magni , 
tur illultreavi- ^irmaque, & tmprejfat auro, qmas gejferat olim, 
ri epud **>• ExuvUt, * pitta fa uè lo<Tas,veUmitu%fumm9 
pam funebre, 4 Ter conJpeCta lov$ r funeJtoquetntuiitign$, 
confpicui in- Ulefutt mi fera Magni f cìms. 6 auiptt omnit 
rum quo* gèi '" Exemplum pietas , 7 6" ##f# /»>#r# &*/?* 
fiiTenuln ima- Snrgunt Thèjfalicu reddentia manibns ignem. 
flagra !poin" ^«» «*'<fc pafiu fub mieter e graminacampm , 
pejofuo hanc £f tenevate par ani hybernai sAppulm herbae , 

lUaftrium i» b Vulturu, ù-calidt lutent 9 buxeta JAatini* 
buftis V inSk \ *° / * # " i* 1 *'* ** Magni petvenitgtatim umbri, 
acque una «e- Omne quod in Supera amdet convicta vulgw » 
naia Alide w- Pompejumque Dea obicit, nuam panca Catoni* 
rea ,& qua; il- mjt .''-.? , ' „ ' 

\\% in vita tue- Verta, fed a pieno venienti* pectore veru 
nm choriffi Civisebit (tnquitj » multe m* joribtu inxpat 
vfrj. in°fune- N °JT e m*dumjurii t fed in hoc tamen utilts ave 9 
re Mifei.i. A- ■ » fui non ulta fuit jufti re ver enti a. * ìfalva 
r'&ìmld Liberiate petens t & felu, plebe parata 
eit palmi* pi- Privanti ftrvite fibt t reftorque Senatm , 
feto.? ri& Sed ' 4 '**■»** ""• ' * «/ belli jurapepofàt: 
phantea. Q**que (Lari volutt, voluti pbt pojjì negar t, 

4 To»i Capi- imnudicatpoffeditopet: fed pinta i6 retentis 
fl^, in tribù» '? Intuiti: l *tnvaftferrttm, fed potere norat* 
triumprm.llb. 

7. verr. 63c. e tmaginarium buftum « loco veri crlnerÌ5. 6 Cernei?* 
pìetarem or «eteri imitati repraefcntativaextruunt bufta 6c cenoraphia fuis 
quil'que amicis qui in Tbeflalia occubuerant. 7 Tortini rogi» lucri litus » 
non lecui atque ubi paftores Apuli agros or monte* igne per hyemeiu depar 
feunr ad renovanda gramina eiicicndafquenovai nerbai. 8 Moni Apuli». 
9 floum paCcu*. Alti becera. 10 I nrer omnia ? ero qua vulgus in dcfun&i 
Fomp. laudes )a£kabat. indìgnam ejus ealamitacem 6c caedem Dcorum incie- 
■tentise objlciens j nihil pervenir ad Pompei! unibram gratius , quam fune» 
bris oratioà Catone habira. ti Qui defecic qmdcroà prifcorum Rom, 
moderatione 8c juirlria ; fed ramen utTTu. %x Cui* a»o noftro fcilkee. 
13 In rantum patenciae evecìus» quantum elvi confequi li<fet Talea liberta* 
te , neque tamen (e ex tuli» fupra civetn , uteunque plebi ilii fervire prool- 
ptaruerir. In ti eteBtt* f*f r a <jt*d addendi non poteft. Vel. Parere, a. 
14, Libeii» cunfta regentis , cui6cipre Pompejus parebar. ir Neque 
enim bello tam poteni in animo habuit vi fenatum cogere. itf Qaam 
ipfe (ibi retiauìb 17 14 «rariun publicum. il SuTcepU beiluai» M 
4? pop. none 

Tr4* 



L f B E R IX. i77 

T r *tuttt arma to^a: fed pacem Armatisi amavìt, 

Juvit fumpta ducem, juvit dtmijfa poteflas, 

Cafia domus, luxuque carens, corrupta% nunquam 

Fortuna demini, clarum , & venerabile nomen 

GeHtibue, & multum nefira quod prederai urbi* 

>. Olir» vera fi de s Sylla Marioque J receptu 

Ubertatis obit: Pompejo rebus ademto 

Nunc&fifta pariunonjam regnare pudebit * 

Flec color imperii, nec front erit ulta Senatus, 

3 O felix, cui fumma dies fiuit obvta vi&o , 

Etcui + quarendos ? Pharium/celus ohtulit enfis : ì* m vero~i7ló 

Forfitan in ''foceripotuifes vivere ? regno. JSJ^ìif jj! 

8 Scire mori t fers prima virit , fedproxima 9 cogu bertatì» , & i- 

Bt mihi, fifatis aliena injura venimus , ffiSjJ m |£ 

Da lo talem Fortuna lubam: non deprecar bofii nacus aftum 

Servari, dum me ferve t cervice reci fa. J*j 

1 ' Vocibm hit major, quamft Romana fonar e»t viciffim reve™ 
■* Kefir a ducit Uudet , genero fam ventt adumbram J* J,ti n i!S rne * 
Mertit honos.fremtt interea dt fiordi a ' 3 vulgi ° npm 

Cafirorum, bellique piget pofi funera Magni ; 
Cum T 'arche '+ ir rnotu linquendifigna Catomt 
S ufi u liti huncra-pta «f fugientem clafii feeutm 
Litui in extremum, tali Cato voce notavit: 
O n unquam pacate Cilixl iterumne rapiias 
Vadit in aauoreatV 6 Jrlagnum Fortuna removit: jjgl K » . 
lam pelago pirata redxs. Tunc refpicit omneù rum fceUu." 

In ceetu, motuque viros quorum unut '7 aperta 6 f *fil i, i : ' 
Mente fugjt, talt compeSat voce ' 8 regentem : 8 Mortem , 

Nf* C*to>dave*iam, Pompe jt duxtt tn arma, Stokum ab 

'7{en belli civilis amor, ' v par te/q uè favore ?S porrne , 

Fetimus. illejacet, *' attera paci pratulit orbò , Hbenter oppe- 
* 7 r r tere, fibique 

confcifcere. 9 Aliunde illata morte perire. 10 Quaiem habuit Pom- 
peju* Ptolemaeum , potius quam vittori refervet > me vcl fic detruncatùm 
fervei. 1 1 Ut fupra , verf. 186. 1* Pro roftrii enìm in foro Rom. ha- 
bebantur hujufmodi orationes funebre». ,13 Ab armis difcedere cupien- 
tis. 14 In rnotu fectffionis Se relmquendi Catonem fuftulir fign*. Ira H. 
Grotius emendai , cumpiluslegeretur : CtwtTarchonmvtusfaujttmdt. Tar- 
rjio aurem dux Cìlicum. jj Abitum SaJRgam apparantem. 16 Lib i« 
verf. 576. 17 Reddira rafone confili» fui Oc feceffioni». 18 Caronem. 
19 Inilliusgratiampartes bM fecuti fumua. 10 Cujui airaa & (iena fe- 
^uipaciprstuUtvxbùi 

M 7 » C4*/i* 



1 Vera IJbe*. 
'taijamdudum 
temporibus 
Marfi 8c SyK 
Japeriit, cu- 
ju* ramen fpe- 
efes aliqua re- 
tenta eft,Pom. 
P«jo vivente: 



cionem ad? er- 
farum par- 
tium , Kb. s. 
verf. 6 9 .9e de- 
inceps. 

3 Libro 8. r. 
360. 

4 Vel «pe. 
tendo». Enu 



17t l V C A N I 

ìEc cura ilio» t faufaqmenofira petit : patriospetmitte penateti 
belH* aUfi? Ue Defertamque domum, dulcefque reviferenaias. 
*' Confenùi- Sam quii etit finis, fi net Pharfalia, pugna 9 
itiusin bellis, Hec pompeìus enti * perierunt tempora vita , 
ifiE^S Morseafintutum: 1 jufia* fibi noftra feneaua. 
éoroi tuto mo- <j> n fpici*t i fiamma*, bellum civile fu p ultra 
a'Tgos. K« ducibusprafiare poteft. 4 »<n é«r^r« w5« 
4 Neque enim jfrgiM manent: non ^irmeniu nubi fava min* tur, 
K23T" a* ^«' Seythicum Fortuna jugum :fubjura togati 
Scythisduram flf v j f e», quifquu Magne vivente fi cundm , 
mecuefed fub ^ w|W ^ ìmm frit . , f acris p ré ftabitur Umbrie 
vem,ouam fu'. Summus honev dominum , quem ctadet cogit , ha- 
beo libens pò- y e y . 

h'SIBS'ft". N^i»», Ma S m t ducem. tifolum in beUfecutu*. 
quar. p 9 ft ttt 6f stA fiquar : neque enim fperare -fecunda 

L S Son m o?h.- Fasmihi f necliceat. Fortuna cunOa tcnenmr 
bebimr fcmper Ct fari si 8 Emathium fpatfit vittoria fertum. 
'"Sw^ET 9 Claufafidesmifiris, & "tote folus in orbe efi, 
péji, dee modo g* i ve Ut ac pefiitvitxit prajtarejalutem. 
venlam Uffa p ompe j a t fatue efibellum civile» perempto % 
SJ5&S £•$"** viventejdes. fi publuajma , 
viftorem pò- Si Temper pattiamfiqueris fa'* f& na P etamiU 
S'olir *Li.,«» C«/./A-^.S,«,fl.J|r./-.« 
quara vifta- ia lnfiluitpupph juvenum comttante * * tumultu. 
EqV'ulIum ^™ *#J*.wi/iwi* A "*«<» £ •"»«' 
ducem. 14 Jndigafetvitiifetvebat litote plebei : 

?«£"*«» " erupete duci, facto deptOote vocis :. 
beln hujs. £r itf «pativetogefitfii beila Juventus 

7 Prorpéra , T ^ -„,-„, „ g deminis, & Pompejana fm fit, 
rumlarTium", Non Roman* manmVl quod non tn regna Uberai , 

jugum fcrre parato. - ^ 



L I B E R IX. 279 

gued tibi,non d*cibusMvis t morienfifr quod orbern 
^yt equini nulli, quod jamt ibi vincere tutum eft, 
'Bella fugis, quari/q uè jugum cervice vacante» 
Et nefek ' (ine regi pati, nunc * caufa perieli 

Dignaviris.veftropotuitPompejm * abuti t sr „ e reg- 

Sanguine : nunc patria jugulos en/èfaue nrgatit» & domino ef- 

Cumprc-pe liberta*, unum Fortuna reUauit ^"noi'pocS 
Jan» + tribus e domimi, pudeat : ? plm regia 7{ta effe liber. 

Contulit in leget, & Parthi militis arcui. ngf*™ 1 ' 

Ite o degenereu 6 Ptolomai munut, ir Arma % Adempia Ii- 

S perni te. 7 quis vtflra* u Ila putet ejfe no cent tu b " M 2j;. & *"" 

Cade manne? credet facileisfibi terga dedifie, futuro'. ' COn " 

Credei ab Emathiis prime sfugijje * Philipp** 4 Pompejo , 

Vadite fecuri: meruiftisjudice vitam reM.^VerrijI 

Cafare, non armis, non objtdionefubafli. quorum foede- 

O famuli turpes, dommi poli fata priori, Ss* nf oli™ 

Itis 9 ad htredem. «° cur non majora memi , metuens Cato 

gluam vitam, veniamone libetì rapiaturin undai Jf m a ™JJ | ,c t . 

Infeltx magni conjux, prò le fq uè Mettili : rum lenocinlo 

Ducite Pompejos: Ptolomai vincite muntu. SSSi P i* ra -. 

I^oflra quoque invifo quifquit forti ora tyranno, f Ad lioer 



Tta- 



Kon parva mercede dabit. feiat ifia Juventus «m noftram 

..-'.. •.,!/• /•/•*— tuendam plus 

1 • Cervicts precto ,2 bene fé meafigna fecutam» profuit Pt £ l0gp 

Qutn agite, & magna meritum cum cade parati: maga , qui 

«3 lgnavumfctim eft tantum fuga. Dixiv&omn'v J^^lnhi 8 , 

»4 J&tti 4/if«r me//» revocavit ab aquore puppes, qui Craflìim 

%Atque eblìtafavi ' 7 »*» mifeent nexibus aloe , à Ptolomato 
M/*f *«**«* vtfcfc mc;«m 4g4bf -w^» & Mi£ di! 

ferere. 
7 QaiscTCdacvosftrenue pugnando manus vedrà cede hoftlum cruentale? 
imo creder potiua fugam àtobii in Pharfalico prcelio coeptam. 8 Ad 
verf.68o. lib. i. 9 DominatusfuccefTorem. io Sed cur non & majora 
fufcìpitU fcelera.quo ampliore a Caefare accipiatis praemia quam veniaro & vi- 
tam» Cur non Corneliam, juveves Pompejos, vel me prodeates perden- 
tefre melius de Caefare meremini , quam ìple Pcolomxus ? 1 1 Me*, 
li Sibi utiliter. \\ Fuga eft fimplex defeftio ; nifi &aliud adjungatis 
Tcelus. 14 Cilicas («cedere volentes ad ufficium& in caftra revocar: non 
fecos atque apum examìna In' alveo* reducuncur tinnitu aeri», ic Ubi poft- 
euam. 16 Fero deftirutos favo*. 17 Non in farmam uvat leu racemi 
pendent ab arbore fitr/viir» nec conglobatila volani. 

P'Jh 



*«° L V C A hf r 

iii^/a^**? Dtfdiofa riymum : « tum/ifinus inmpat ari, „ . 
trtfat *ru. attonita pofuerefugam , * fludiumque Uberto- 
ftS&w 8 *-' FUri & eri r 'P<*"»*> & fp*rfi metUs amorem : 
é-Marttti**- Gaudetin ì Hyblaofecurusgraminepaftor 
te ejmtala tir. 4 <J)iviti* fervaffe cafa : Jic voce Catoni* 
C %%Jk intima Inculcata virùjuflìpatientia Manu. 
™£jj»fef e m * lamque a&u belli non do&as forre q uittem 
JJJJ™* **' Onjìitmt mente*, ferieque agitare laborum . 
3 HyHa, Si- Primum Utoreis mite» • UjJUtur arenù. 
5ortbus IOn 8e p " x * mtu «■ mmot» & mania Cyronarum 
melìificiU da- Eft labori T exclufut nuUa fé vihdicat ira : 
"* 8 Panaque de viSisfila eft, vicijft, Catoni* 

jjaxnque.ne 9 Inde peti placuit Libyci contermina Maur'u 
per ocium ad R e . nA (ubai fed iter mediti Natura negabat 
fidinone* re- 3, ., ';, , . -, „. . * . 

l*bereucur,mi- ° Syrttbm t 11 bau audax fperat fibi cedere vtrtut, 
Kcaribus ope- u Syrtes velprimam mundio Satura he uram 
Tibus eos exer- — . . * t . • ■ . . 

cuit Cam daret, tn dubto potagi tertaque reltqmt, 

6 Esercitino (NÌ '3 ncque fubfedit penitut, quo ftagna profondi 
^Yed PiuSr- ^cctferchnecfedefenditabaquoreteUou: 
chus in dm- ambigua fed lego iocijacet invia fides .* 
S!m ^roS"* *&q****f**&* v *dis> abruptaque terra prof andò, 
ftum Cyre- Et pofl multa (ònant prejefti UtorafluBu** 
nemrecepcum Sic male de fermi, nullo/quo exegitin ufus 
pauds ante nane parttm natura fui» ivelptentor alto 
diebus Labie- ©/i» forti erat pelato* penitufque '4 natabat : 
nus Inde effe: oji, j -y * . r # ♦ ~ • 

rxclufu». ««* 5 rap tatti Tttan ponto Jua lumina pafeens » 
8 Non crude 



llter ufus eft vittoria : non aliam fumpfir de hoftìbm pcenara 1 praerer tpioi vi* 
cifle. id illi fuppUdi mi» vi funi. 9 Ibi ( idcitCvrenis > inquii Plutarcb. ) 
cum inaudiiflét Scipionem a |uba rufeeptum * ck una effe Atium Varum cum 
cópiì»* quem Pornpeju» Africa; pnefecerat : hyeme durante ad ens itinere ter- 
reftri contesati. Éorum ecftas, mquit Paterculus . auxerat M. Coti* m**nti 
cam Jiffù'kateitbterum, focorum<ju< inopia, per duffis ad eos le&mtot t qm » cum 
Jnmmttmetàtm&ttbHS deferretur impe'itm, bomratiori parere malmu.\ìb<.%. 
io Lib. tv. 367. li Eicamen Catotiii vircuti nulla via eri t invia. 1* U- 
trum (inauit pófra» in radonis Phyficae de natura Svrtium inquifitionem di« 
preflu») Natura vei nature molitor Deus* cum èmdtChao cietera omnia exl- 
merer loca « haec reliquerit indigefta acque indifereu '. five oliai in toturn aia* 
ri contefta » jam a rapido vicini Solis calore exhaufta alibi emineanc vadofa* 

5>rocadente vero tempore in totani exhalarlnt humorem & in terram penitua 
olida fine futura. 1} Ncque Htore arcet marta , fed incerco fihu eft mare 



▼adofumi alterai» fluxui acque refluxu* vicibus dubium , cerne ac mari» mi- 
ra inxqualltate. 14 Merla er.c if Sol & fiderà marta fludibus te 
exh«lationibus mlii opinabantur Scoici Scalfì Tee. Ariftot. lib. 1. Meteor. et 



1m incuti poemi emvtxapolm dmfidtrafqftet, Ao.1, yirg. Y i<u L t.v. 4«f. 



LIBÈI IX. 211 

^«»r4 ' fitbduxit %ona vicina * perufia : i Attrailt 
3 Et nunc ponto* adhuc Ph cebo ficcante * repugnat. augna ex 
M §x ubi dammfum radio s admoverit avum» x*Torrld». 

Teine Syrtt» erit : nam jam brevi* unda fuperne 3 Obftat ad- 
Innafat, & tate poriturum deficit aquor. n £J \ Ferrara 

4 ift primum remi» aQum mare proìulitomne folidatn tucul 
f Clajfu onm,denfis fremuti nigerimbribue xAufier «n^ns prò- 
* In fina regna furenti 7 tentatum claffibus aquor cefllinet. 
Turbine defendi t, longeque a Sjrtibue undao to^paSim 

£git,& illato confregtt litote pontum. itfneris daffa 

8 Tum auarunx reclo deprendit carbafa malo *?« adT in* 
Sriputi nauta, fruftraquo rudentibm aufis nidem palu- 

9 Vela negare Noto, ,0 fpatium viceré carina, dem fingic. 
*At $ lo ultra proram tttmuitfinw." omnia fi qui* Jj Te aÒf! "** 
Providm antenna fuffixit linteafumma, M ^n J• egi 2P <, 
Vincitur, & nudi» a vertitur armamentù . 7 Aufte?ia? 
* * Sors melior clajp, quafiu&ibu* incidit alta, pera arcui* 
St certo jaclata mari. • * quacunque levata ramdaffibu* 
%Arboribu* esfis ftatum effudere prementemt repuHcqu» 

»♦ ^bftulit hot venta liber contraria volvens s^Sbu? 8 " * 

*s£ fin** & l i obmxum l6 vifiordetrufit in^iw idem Autor 
tfraw. ofcjeclt ponto 

— •> j j *• ^ j cumulot are» 

x 7 #« vad+dejtttuunt, atquetnterrupta propendo nz lngeftos 

"8 Terra ferit puppet : «9 dnbioque obnoxiafato incerruptto 
*° Tarsfèdet una ratte, pars altera pendei in undk. J Vela tenft 
Tuncmagit impd&u ll brevibus mare» terra% favit «mpellens 
Obvia confurgens: quanvn elifìu ab Jiufiro, $s£\?i* 

Sape tamen cumulos fluBue nonv-incit arena» nauti* diroif- 
Eminet i« » tergo pelagi proemi omnibue arvk> n V bu ?SÌJu£' 
Invio tatus aquajicctjam puh/era agger. 9 Cumquo 

rudentibus 
oauue fruftra tencarent fubtnittere vela - io -Sino* veloruin propelleban- 
Cur ultra proram. ti Quod fi qoJs vela colletta antenn* fìjbftrinxWTer» 
vincicur taracn vi Anftrl, &avertirur acurfuquem intenderac, fpoliata 
velo antenna. 11 Mìnuc vexabantur iHz naves qua altura tenuerunc ma* 
re , e vita tls hi» iocercis Inter Syrres undk. 1 3 Quy leviores raftse fuccifis 
malia ventum effudere. 1 + Alftus obvius , fui juria , ut contra quem non 
obnitebantur vela » has erlpuit venris. if Contra quem obnitebantur. 
16 Aftuf potentior tento. 17 Alias. 18 "Arena. 19 Arenane an aquis 
iic peritura. tQ Prora hasret in vado » puppis flu&uat in undis. »i The 
flati > tbe fboitt. In oretta fr Syrtes urge: , mirabile yi/tt , IKiditfiUTfadk, 
atqat agger e cmfft tram* u Virg. An. 1 • Dorjò mar* 

pMftt 



2tz L V C A N I 

i Sic navìura St4ttt mìferi nauta» terr èque h avente carina 

buf recm" U Ltt9ré nu ^ A ****** * ' fi c pf> r tom interdpit aquor. 

bantur, alix P*« ratium major regimai , clalmmquefecut* eft» 

gubernato- Tuta fura, nautafàue loci feruta porites, 

rum penna ~ + t j: n r ^ i j 

cSynibiu in Torpentem Tritono* adii illafa paludem. 

•ltum prove- Hanc, ut fama, *' Deue , quom toto litote pontile 
banc? oftuim ***<#* vento/a 3 petfianttm murmurc concha* 
fluvii Trito. 4/ liane & Palla» amat: f patrio qua vertice nata 
Jomda^aU^" 6 Terrarum primamLibyen{nam proxima cale eft, 
dem in Africa Vt probat ipfi color) tenditi ftagnique quitta 
{jfj'^ la Vultm vidit aqua,pefuitque in margine piantai, 
a TnconiNc- Et fé diletta Tritonida dixitab unda, 
pt Grr35'^* 7 à** am J uxta Lethes tacitm pralabitur amnk 
eba exterren. Infernù, mt fama» trahens oblivia venie* 
umjreta.&ci. ^tque* tnfoptti quondam tutela draconit » 
llaq^ofun* 9 Hejperidum pauperjpoliatù frondibm bortm* 
ti inkir. & e- «° Invida*» anno fé f amar» qui derogatavi 
4 Vt qu* e fbi SL ut vatet ** **** *"**' ?*it turca piva* 
primura oppa- fi Divitiifque graves 9 & fulvo germino rami* 
fn l wrra C pro- " Virgineufque chome nitidi cuftodia luci» 
ximiore cacio. Et nunquamfomno demnatm lumina fetpens, 
J&itoCaU ll Rdora complexus rutilo curvata metallo. 
limacho& *" *+ ^bftulit arbori bus preti*m,nemorique labonm 
«p^jS; ^W«'MWÌ» inopes fine pondero ramo* 

quam Triton T 

amnis inflexit»ubi fpeculatam fé artium deam crediderunt. { E cerebro Jo- 
vi» nata. Ovid. Faft. 3. Tumma quippe aeri» regio tribuirur Minerva^ ut me- 
dia lovi & infima limoni. 6 Agyptum.inquTt Marcellino» Ub.aa.omnium 
aatiquifliniam, nid quod fuper antiquitare cercar cum Sryihl». de quo certa- 
ipine vide qux T uftin.l.a.8c Claudian.in Eiuropiutn. Herodotu» tamen cut» 
PbryeiiJ jfcgyptio» contendiffe refert 1. a. 7 Circa extitnura Synium cor- 
nutBérenicen ci vi rat em alluit Lethon(ita appellar Sotiniuc.40 ) aronis.m- 
ftrna,ur putanr» exundatione prorumpen(,8c apud prillino* vatei latice me- 
moratila oblivioni*. QuamvislongeaTritonide palude dlftant Lethon leu 
Letbe fl. & Hefperiduro horti. 8 Pervigili» draconi», five alle paftor fueric 
cuftodien» X(u'<nm max* , ld eft pecora » nativo rutila colore» ut Atbenaruf 
VUUI.3.C.7. reu mala citrea Medica ( aurea involverit finuofu» amm*»ut P»n. 
l.e.c.i. o Hefperi filiarum,/Eg!ej»Arethufac,& Hefperethufai.quarum hor- 
* tym Solin.c^.V.irg.j^n.fic Plin.l 5- .e. f .in Mauritania Tingitana ponunr, 
atque idem Plin.l. y.c.i. ad Syrtim Man. Sed Claudianus 1 laud. Stiliconlt. 
ad Tritonem fl. io Maligni eft antiquitati 6dem derogare* & in poèti» n- 
dem requirere. 1 1 Aurei» pomis. ta Hcfperide», modo ad veri. )f o • 
13 Arbore» aurifera». 14 tyHeida adori tu nermris otmLnti domu tsài r ifira 



yiylitJtoàaftrfCHtit tolti. $*n. Hexcu. Fur. verf f aj! 



Rth 



L1B ER I*X. »** 

». 

Rettultt * sArgolico fulgenti* poma tyranno. x Eury ftheo 

* Hù igitur depulfa locù, ejetiaqufclafù Arg/.vorom 

Syrtibue, baud ultra Garamantidai attigit urubù: jSJJfik 

Sed duce Tompejo Libyes me Hot u in orit f^ rculi *'&** 

Man fi t. ì *At impatitm virtus barerò Catenk ^SSès par 

*Audet in ignota* agmen comméttere gentes, Syrtibus pro- 

^irmorumfidens , & 4 terra cingere Syrtim. j£ <j* n#n 

5 Hac eadefuadebat byems , qua clauferat aquor. ultT1 ii tU s Ga- 
€t fpes imber erat, nimios metuentibw ignes : nm ^Zn . 
Vt -ncque file viam, net duro /rigore fatano, JEn* Afiric» 
Inde polo Libyet, bine bruma temperet annue : pariem, ubi 
+Atque ingrefiurw fteriles,Jtcfatur 9 arenai .• £™« «T " 
O quibut unafalw placuit mea cajirafecutii T erf. »»o. fu- 

6 Indomita cervice mori , componite mentes Vsasn terf. 
%Admagnumvirtutit opus , fummo fquelaboret. ?oa 

7 Vadimtuin camposfteriles , exuftaque mundi, J™^. 
Qua nimias Titan, & rara ihfontibui unda, ^ 
Siccaque letiferi* fqualent ferpentibw arvà , * T 1 " 1 *^ 
Durum iter, ad leges, patriaque ruentu amoretto jjjjgjj, h ye- 
Ter mediam Libyen vernante atque invi* tentent, me , a( n clau- 
Si quibus in nullo poftum ejl evadere voto» (p^batqS* 
5/ quibut irefat eh. neque enim mihi falere quem- c \ e mentiu$ 

„«*-«, 1*« T bruma 

quam brigante re- 

Ejl animus , le&eque metu ptrductre vulgiU. £ QX ? ÌS c *lo- 

Hi mihifint comites , quot ipfa pericula ducent, ^p^^J" 
JJ»i, 7»e tefte,pati 9 velqua trìfltfìma 9 pulcrurn, ^ Afrlcam ' 
» Romanumque putant. 9 at qui Jponfore falutii hybernotem^ 
Mila egety capiturque anima duteedine, vadat £2tj!aud . 
*Ad IO dominum meliore via dum ' ' primut arenai multo paucio- 
Ingrediar, primufque gradui m pulvere ponam, Jj u ì£* rpt . 

ciò 30 die- 
rum. Srraboulr.lib. «Libera. 7 Quteunque forti eftis animo & pam« 
amante* ; fequimini me libertatem petentes per deferta, fium,»ftum.diicri- 
mina ferpentum, &c. - 8 Romano.id eft forti viro dignum. 9 -Qm vero 
adeo ignavi funi, ut falati fu* 8c vit* plus confulant quam bonetto Ce liber- 
tatì ì.ììs patet molllor «e fecHior ad turpem fervitutem via. 10 ' CxHirent 
libertatis oppreflbrem. 11 Septem continentibus diebus iter taftum en, 
rum ipfe agmen pedes duceret neque unquara equoauj Ì« ro *" t 1 °" w . re ^- 
Cenata Itiam Fedess ; nam poftì»harfalicam cltdem, priori idltórf addi- 
derat, utnunquam nifidormiendi caufa accumberet. Plutarchus in Catono 
Mia.5craboTeroiauli.Ub.rcte«ettm3odlebui8yTUiiiluftraue. - 



**4 1 V C A N I 

i Ti'" 'à' • **' Cd ^ r ttkcnwfirUt, mthi piena venene? 
«e rurpSs ruga? Occurrat/irpens',fatoaue pericuU veftra 
crimine ab- Triternate mee:fitiat t quicunque l bihentttn 
hoc peTu. 1 " Viderit:aut umbra» nemorum quicunqete petentem 
byse pericut» *s£ftuet: auteauitem peditum precedere turmae» 
m*lon iU De fi ci **'>fi Wfwrit diferimine mturn 
fponre fufee- D ux, art mites eam. Jèrpen$,Jìtù 3 arder, arena» 
r Per quam &*!*** vinteti: Gaudet p attenua durit. 
non erte rede- Lettini eft , quoties magno fili confiat htneftum» 
4°EtC«ofe. * Sola potefi Ltbye tur barn praftare matorum, 
curu» faci, P* deceat fugiffe vires. Sic itle calentes 
quodeum hic Incendtt virtute animo s, & amere Uboru», 
manebac, in- , , , , - ^ ,. . 

vafitLibyam 3 Irreducemque vtam deferte umtte carpiti 
fibi ratalem. 4 Ef factum parve nomen claufura fepùlcre 
UoJSFS? '»™A' Ubyefecurifata faonu. 
bis divifio- f Tertia pars rerum Libje,fi credere fama 

STterda* o?- f*" 5 " w/w 6 ** fi ™»*os celumque fequaris, 
bis oan: ita & Pan ers'f Europa. ? nec enim plus Ittora Nili, 
bSt^SJt &&"* s V thi "" T *»* u 1»'»*» * Gadtbus abfmnt: 
eu <$§»**>* 8 r»<fr Europa fugit Libyen , & iiterafiexu 
* tt<luit /2j£* r Oceano f ecere locum: * /*i *»<*/or i» wmm 
infartetertla Orbu abit *Afiami. lo nam cum cemmuniter ifia 
jfr**** P-. Effundant Zephyrum, Borea fatue tlì a fi nifi rum 
tSuwmmdl' Centingent, dextrumque Heti % difeedit in erttu, 
Afuxm ó-Ea- Summfìlatenens» »' Libycaauod fertile terra efi» 
jflSawem V «V* in *<**f** : f ed & h * c nonfentibus uHie 
Emrfa, &c Solvìtur : ' * ^r&eos raris *ì ^4auilembus imbfCf 
fuiY caHqiir **«'P'*> & ufi'* deficit fua ruraferenu- 
revoluti ni- 

tionem fequarij ; Africani complecVicur Europa* qua duae conjunGa*» exee- 
peo quod incerluac mare Medirerraneucn.Oecldenrateni conficìunt orbi» me- 
dietatera, uti Afise Orientalem. 7 Neque enim Nilus,qui Africani, in div{- 
fionetripartita.ab Afitdifteroainat.rerootioreftàGadibu* inf. exrremae Hi. 
fpantae ,• quam Tanais fj. qui eutn Euxino , in quem prolabitur, Europam ab 
Afia dividunc. & Ad qua* Gades,Europa fcparatur ab Afia interjeftu maria 
Mediterranei. 9 Et tamen Afia eft major orbis terrarum pars, quam Euro- 
pe conjunfta Africa, io Cum Africa Se Europa in Oriencem effundant 
2ephyrum, ilta a Noto.hec A Boreali pane 1 Afia fola Te extendens utrinqu» 
ad Auftrum à d extra, ad Boream à (infera , vendicai (ibi totum Eurum. 
■ 1 Libyes pars occidua; fertilior eft,fìcca caiucn. Plin.lib.5 . cai 1» A Se- 
f tentrione immifl'os. 1 3 Borea» enim » qui nobis Cerenus eft, UlUpluTiam 
IndMcit ; ut Aufter contri nobis bumidu» Ce imbriferi lllis fexenus. 



r Jnnu^uvitiaturoper 7 non are, nec aure 

f*«9**tur,nuBog!ebarumcrim,„e,pura, &fa n,ai 

Et penttus terraeft. * tantum Maurufsa centi twa * «bere 

'Kobora dtvitia, quorum non noverai ufam • £ ntuin gleb * 

Sed cifri contenta comi» vivebat, & umbra. ' JSSSSiSi 

In nemm ignetum nofira venere fècures • miftione re- 
* Extremoaue epula*, menfaf % peùvìmus 4 „*,. SE fc* 

Submmiopreuaadie.vicinaperufi/ ' f.£%£ 

%y£.thtru, exurtt mefes, & polvere f 'Sacchum f"* ^ eB ^> 
Enecat, fr « nuU putfk ^ ^^ &£££»■ 

Tempertes viialu abeft; & nuUafubilla »M*?*u 

Cura r levi, terra ejl: Satura defide tetpet XT£ ■"? 

*Orbi< t * immota 9 annum non fentit areni,. «Tp* "* 
Hoc tamfegnefolum rara* tamen exerit nerba*. L Ta, ? run ? 
&um "Hafamo gens duta legit t «ui proxima ponto «521% 
Kudus rura tenet, quem mundi barbara damnu dtri arbore *» 
Syms alti.* . nam litoreu populator arenù SinTfum 

Immtnet % & nulla portus tangente carina, n ° n n °verune 

l^vit opes.fic cum tote commercia mund. tS^SSm 

X^aufragtts Nafamones hahent. Hac ire Catonem ««debant : 
Dura jubet vtrtus. " iUufecur a Juventus ? n ° &J° 

Ventorum, nuUafque tìmens teUure procella,, predo & ho- 

^qucreos eft pafa metus. • 3 nam liureftcco, Sui? t^ 
$uam pelago , Syrtis violentius exctpit iiuftrum, * " et"'"* 
Et terra magi, ilte nocet. '< non monubus ortum \£S*£*~ 



ì^7 a J^^ dtrÌt J i T ,m f mra ***• M *«- ep«9- Iib.14. fidTffi'-ffi?" - " 



tu t V C A N r 

sAdverfis frangit Libye t fiopulifque repul/um 

Diffipat, & liquidate turbine folvit m aura» : 

7{ec rnit infylvM^ annofaque toh ora, torqums 

Lajfatur: patet emne fiìlum, liberque meatu 

L??^™ * *&9li*m rabiem totuexercet arenit : 

ex Aon an- *'" 

tre nienti uni <At * ««» tmbnferam cum torto pulvere nubtm 

"sed** e '- * n fl exum ^ùlentus agii: pan plurima terra 

feram. " ToRitur ,3 4> nunquam refoCuU vertice p end et. 

? Neque un- 4 jftgjM videt pauper Sa/amon erranti* vento, 

ia!pmdin»£ Di/cujffa/que demos: volttantque a culmine rafie 

™° re . nubii Defedo Garamantt cafa. non altiut ignu 

fatata. *" n * * R*pt* vehit: quantunque licet con [urger e fumo* 

4 Vrbe* & 6 Et violare diem, tantum tenot aera pulvu. 

poffiSet? U »lf? tum quoque Romanum folito 7 violentior agmen 

rafas &tugu- *4ggreditur , nuBufq uè pò teft confi fiere miler, 

1' VinsiU C !S» trftbilu 8 raptis etiam ,~quat calcat, arenù. 

TtptattAetu. 9 Concuttret terra» t l0 orbemque à fède moverei, 

SeV£Sm\ Si f° Ud * L 'b e « m P*£<> à-pondereduro 
regno ejjènms. Clauderet exefis *Aufìrum [copule fa caverna : 
f Quatcun- Sed quia mobilìbmt facilis turbatur arenis t 
?mam P "flam- Nufquam " lutando fiabilu maneUimaque teius 
mara,fumuro. Stat,quiajummafugit.g*leae, & fiuta virorum, 
hiecm dieL* filaque contorfit violento ll fpiritus adu, 
7 Vemus. 1 ? Intentufque tutù magni "4 per inania cali. 
iubuaftU. ** IllluL in eterna forfan longeque remota 
9 Quodfi m Prodigiumtellurefttit: delapfaque calo 
•(fct^oli?" 1 %Arma timentgentet»beminumque erepta lacerti* 
quod venti» *A fuperis demijfa putant . l6 fic Ma profeto 
wSiofai 8UC * 7 S*'"/*" ridere Kum*,qua ,8 leda Juventus 
quae vemos 

dauderet: ren forum proculdubio rabie di mover eror è loco. 10 Ulani 
orbii partem , Libyam. ri Refiftendo ventoram ftatibut. 1» Ven- 
ni*. 13 Continui» * non intermitfens. 14 Per aera. if VI- 
derarpoè'tanon tara ad miracula * fiepraemontta Deorem referre hasplu* 
via» prodigiofas , quam ad rationem Phyficam , arque in illorum inclinare 
ftnrentiam « qui oplnantur alla ,qu* Ita per pltiviam decidunr, vi ventoruna 
in fubUrae evecb % longinquit loci! ferri arque inde decidere .quanquam bare 
alii a calore Solia atrraht atque ex aptitudine materia murari credane. Ari. 
Hot. rPhyf. cap. a, fcdegen. animai. lih^4. cap. 4. 16 Ira fòrrafle 
incile illudquod Numae tempore è cceio decidi (Tè ereditur»aliunde h-»e ven- 
to delarum eft. 17 SacrorumAc religioni* mftitutori. 18 Salii, fa* 
cerdoces Marcii» è Pacrititiledi. lib. 1. verf. 603. 

latriti* 



L ! BER IX. 



287 



Pattiti* cervice movet: fboliaverat .Aufier 

<-r% ^ ^ i * •!• a 7> t Arena»»ter- 

sA ut Tloreai populei anctlia noftra ferente* , > nm Libycam, 

Sic ' orbem torquente Sete Roman* Juventus ut jupg» . 

Trocubuity metuenfijtte rapi y confirinxit ami8m, I e viJ prono 

Inferuitque manu, terrai x nec pondero foh, 

Sed nixujacuit, vix ftc immobili; Aufiro, 

3 Qui fuper ingeriteli cumulo s invelvit arena, 

%Atque operit teUure viros. vixtollere miles 

Membra valete multo congeftu pulver'u harem, 

%AUigat ùrfiantes agufa magnus arena' 

* ^£& er * & immoti terra furgent e tenentur, 

Saxa tulit peni t us difiujfu proruta muru, 

Effuditque procul miranda forte malorum : 

G^ui nulla* videro demos, videro ruma*. 

5 lam% iter omne latet : necfunt difcrimina terra 

Vtla, nifi 6 atheria medie velut aquore fiammai 

Sideribus no vere via* : nec fiderà 7 tota 

Ofitndit Libyca* finitor circulus era, 

^Multatine 9 devexo terrarum margine celat. 

10 Vtque caler folv%t,quem torftrat aera ventus, univerfi op- 

1 * Incenfufque dies , mànant fudoribus artus : P*« ffi « J* e gf 

xArent orafiti: conjpefta efi parva • * maligna libi&cw.u." 

* Vnda proeul vena . * 3 quam vix è pulvere miles 4 Àggeftis 

Cerripiens t patulum galea confudit in orbem, JjjJjjJ '«aSt 

Perrexitque duci, fqualebant pulvere fauces fimo Tabulo, 

Cun&orum: mmimumque tenent dux ipfe liquor» JJJ m d ^Jl 

>4 tnvidiofus erat. JAene, inquit» degener unum gìo cedena 

Miles in hac turba vacuum- virtute putafii ì mIJìu**' 

f V iarum fci- 
licetfignis arena obrutis. 6* Stella vetut navigati ti bus obfervats. Inrer 
Syrtes, quanvis ferra pergemibusti ter fi deribu» deftinatur* nec alicer curfns 
patefcit. Nam putrls (oli faciem aura mutar,8ec. Solin.cap.40. 7 AHI nota. 



in cerram 
nixu faburrari 
tuebantur fé 
Romani, quo ' 
minus ab Au- 
lire abripe- 
rentur. 
3 Altufum 
videcur adhl- 
ftoriarn Pfyl- 
lorum, qui 
Nafamonibus 
vicini, cum ab 
Auftro valido 
& diutino 
aliquando ve- 
rarentur.con* 
tra illumtan- 
quam hoftem 
profeti, in te» 
rierunc con- 
geftu serene 



id eft A udrai i a. nobisSepCentrionem verfus pofitìs ignota , non vifa. 
S Horizon UleabaVft». termioat enim& dividi e fuperius hemifphasriu* 
ab inferiori, p Inclinato, fub terra demerfo. 10 Simulatque aer venti 
agkarione refrigeratus, increfceijte die incaluit. 1 1 Vulgati lib. habenr s 



Incenfufyue dies (jam mundi jfptjjior ignis, IampUgat atta* nuilnm Superi m 
ta&bm ultra xj4 meato fectre die > calcai ur, & bumor m Itytonomnis abh) n 
nantfud. &c, quatn Parentbefin , inepti ex loco inferiore repetitam, omifit 
Grotius * quod in MS. deerat. n Caeriofavel tenui lama. 12 Simile 
quiddam de Alezandro referc Q. Curtius lib. 7. & PI ut, in vita Alexandr. 
14 Invidix obnoxìus, fi folui bibifl'et. 

vn* 



SU L V C A N I 

Vfiueadeo moliti, primifque ealoribtu impAT 
Sum vi/usi quanto pena tudignior ifta, 
Qui popuU ftiente bt bau \pc conci tus ira 
«taro» illud Excuffttgsleam , » fuffecttau* ommbm unda. 
cui abftinuir- yentumeratadtemplum, Libycis quodgenttbm 
ftt dux. -.««*•« 

alupUerarie- * num , _ .„. 

tina forma, Intuiti G aramante s habent : * fiat corntger tbUc 
^lu^fuch*. lupiter»utmemorant t fednonaut fulmina vibrans t 
b«Q.Curtius ^iutfimtlis no ftro>feiit oriti ctrtubus ? uimmo*. 
2Ji.t^"i ed 1 'Konillic Libyca pofutrunt ditta geniti 
Jjuiftk ?£ Te«^/«: »<c £•« fplendent donaria gemmis. 
bero P atri Quamvis v£thiopumpopulis % *ArabumJi * iMftr 
SriTSifE Gentibus,at*ue Indis ? unusfttlupher Jimmen* 
rigato, &Jo- Ttupcr adhue Deus eft , 6 nuUis vinata per 
viipacris im- f Mum 

ploranriauxi- . . 

liura , ftarim Divitiis detubra tenens : 7 memmque prtorum 
fÒn°s eSluU N«m«» 8 Temano templum deftndit ab aure. 
arenls. vide 9 Effe loci* Superai tefiatur xo flva per omnem 
&Herod E*u- S ' U vir ™ Li h tn * " namquiequidpulvertftccu 
tcrp. U " Separatafdentem tepida Bertnicida Lepti* 
3 Ab */*a*. ' Jgnoratfrondet : **/»/«* m»w e*f«/<> ^»»«« 
?«a1cL reX " ' Silvarumfin, caufa loco , ?«« f>«m4 terra 
ne arenoia % AUitat t & domita» unda conne&it arena*. 
templum ilfi • 

Paula» in Meflen. è pallore ejurdem nomini» dici eum autor eft , qwJfiì 
Tari roÌario,fimulachro Jovis in excelfo loeo extrufto. 4 Di*»nbu§*Wicia 
Arabia incolis. bàbeoiummc lArabwn votiti ga?k. Hotat. 19. «?« lib. t. 



feb. in lib. poft. ^J^*rilnùfi.f*rge*tes )&* •*&^ tm *7%?: 
Virali 4 Georg, de Nilo , Ufiue ccloratv anotìs dewxm abauu. 6 sic 
fuve\ì.Satytaii.verr. u6 , ftWto &mlk*biat- hipiuraur: «cfupra 
ierV. 414. 7 Prifa» fimplicitati* , incorrupre fidei. 8 Ne oolluatur auro 
. templum,moreRoriìano.i»r#»y/*^irW/iiw<i«r««? Perf.vSat. 9 Tem- 
pio Ammonls fon» proxlma (inquii Solinus cap 40."Soli Tacer, qui «"morta 
nexlbus humum ftringit , ravillam etiam in cerpitem fohdat. In qua gleba 
non (ine miraculo lumsviret, tffidiquelecu» agri» arentibui. Pltn.Hb.a. 

a» 106 Curciui 4. Mela lib. 1 . cap. 8. 10 Fontibu» & fyWis numlna m- 
ecTedebacamtauitas. 11 ReliquaomnU regio Inter Leptm Minorem, 
ou* Libyphoenicum Africa; urbi eft & Pentapofitanam reglonem(quam Be- 
renìcida vocat a Berenice una è qulnque urbibu» , nomcn fortira a Berenice 
Pcolomsci uxore , cum prius Herperisditìa fuerit) arbore» non babet. Plln. 
Iib%. cap. k. Strabo uft. Ub. - 1» -Sola Ai&nonUii tfbore« productt. 
x» Modoadyerf.f»». f ^ 



L fB ER IX. =W. 

* Sit quo fi nil obfiat Pheebo,cum * cardine fummo i Et guamvie 
5**1 //£n»f 4 di»? » truntum vix protegit arbor : f yJ^» "• » non 
Tini» 6r«i/0 in medium radiu compellitur umbra, fblem. Alti 
Deprenfum eft hunc effe locum 9 qua 4 circulus alti le gu«" #«? 
Solftitit medi « «i Jìgnorum per cu tit orbem. V°S!tììo cos- 

* Non obliqua meant, 6 nec Tauro S cor pius exit lo perpendi- 
Reftier, aut *Aries donatfua tempra Libra, de *qu« 'aé* 
•>*«* ^iftraajubet lento* defcendere Pifìes. verf. -87. 
P*r Gemina ChironJ & idem quod Carcinos ardens i'^jf^fg 
Humidus <s£geceros: nec plus Lee toltitur Urna, fronde* Tir 

8 *At tibi, quacunque es Libycogem igne diremta, JJJ£* nc tru *" 
In 7{oton umbra eadit » qua nobu exit in %ArQon» 4 Tropici» 

9 Tefegn'u Cynojùra fubit: lo tu ficca profundo *JV»« (<jui 
adergi plauftra putat, nullumque in vertice femper vertici proxl- 
Sidut habes immune marù, precul " axis uterque ««") tangirur 
»* Et fuga jìgnorum medio rapit omnia calo, (eft, fe ? rolurul 

1 1 Stabant antefores populi, quos miferat €o$ % folftitialis 
Cornigerique lo vii monitu nova fata petebant l auiisf qi " n *" 
6 ed Latto cejfere 'duci', corniti fque Catonem « Lucanua 

Oranh exploret Libycum memorata per orbem Zall^lnm 
Numina, de fama tam longijudicet avi, legoinenla ad 

<4 Maximut hortator fcrutandi voce Deorum qtum\™}toz 

apud motore* 
prifese Mathefeos magittros fub rctìa Sphtera Zodiacum ad yerticeni efl'e , & 
omnia figna proptercaorlri refte : (quod utiquefalfum eft , cum obliquata 
quardam rìt eùam fub equatore) feirec autem fub Tropico Cancrum culmi- 
nare omnium (ignoraci Borealiuimum , hìnc putavit tocum quoque Zodica- 
cum iMritfmi* » & confequenter omnia dgna re&e oriri , &c. Atque adeo 

auia roedius (ignorum ordo culminac » ideo ipfa non obliqua meare , fed re* 
:a, &c. 6 Refie & «quali cer afeendunt defcenduntquc oppofita (ibi in 
Zodiaco figna, Taun» & Scerpi us, Arici & Libra, Virgo & Pitces, Gemi, i 
& Sagii tarius, Cancer & Capricornus, Leo & Aquariu*. 7 Quia nob'u 
Sepcenrrionem verfus (ìris Cancer xftivi tolftitii (ìgnum eft; ut Capricorni]*, 
hìemaib: Mnpte tamen Ammanito fitb ^Equatore ejt , fed atra Tropicum Can- 
cri . 8 J is vero* qui à nobii di viduntur torrida zona • aut quorum zeni • *i 
Sol Cancrum verfus tran fieri e j umbra projicicur in Auftrum , ut nobis 
in Ardori. 9 -li», Urfa minor, qux» cuoi poto vicintur fit , tar- 
di ut morerì videtur , fub Horizwce eft - io • Its Urta major , qu-e 
nobu maris imronnii eft , hoc eft, non occidu» fubit Horizontemimul 
mergivifa. tt Polu» uterque Ar&icus atque Antar&icui. ia Me. 
di ut inter utrunqoe polum circumvolvitur Zodiacus. 1) Aderant ex 
Alì« te Oriente populi ad Hmen templi ]ovu Ammonis oracula con fulruii: 
qui tamen Catoni ceflerunt , fi quidvellet. 14 Comica*. 8c Labiem.s 
maxime Catonem orant , ut celebri* hujus oracutf ftdem experiatur , confa- 
la eque de hujus belli erette». 

N Even* 



ape L V C A S I 

i Lìb.y. tventm l Labienu* erat. Sors obtulit t inquit % 

veri. «46. _. _ . ..**■* 

a Oracula. %t Fortuna via% tam magni numtnu * ora» 

3 Declaratu- Qonftliumque Dei: tanto duce pofiumtu mi 

4 1 """$". fa Syrtts, beUique datos cognofeere cafìu . 

f Exquire, *}{am cui crediderim Supero; barcana daturoxy 
fnfeufuS Vxtlurofque magu, quam fanfto vera Catoni? 
fa patria : li- Certe vita tibi femper diretta 4- fupernat 
Sa^nobU ^d legei t fequerifque Deum. datur ecce loqutndi 
ed liberta- C um l° ve liberta*: J inquire in fata nefandi 
tem propu- Ctfarù, & patria venturo» excute mores: 
fumptis ar- Jurefuo populu uti, legumque Itcebtt, 

mis , tyran- ^ n bellum civi 'e perit'tua pe&ora facra 

nide oppiefla. wmr , , I . . / . 

6 Ut exitus V^ce reple: dura fai tem vtrtutu amator 

hujus belli Quare quid eft virtus, & pofee 6 exemplar benefit» 

ftara & Jfrwl lUe De0 P tent "> **"** 1**** mente gerebat, 
tem eorum Effudit 7 dignai adytis è pefìore vote» : 
uì!e Pr fib«tate £^idquariLabienejubesì * an liber in armit 
pugnaverìnc Occubuiffe veìirn pottw, quam regna videro ì 
comprober. ^ n fa - f4 nihi i r ed [ on . am 9 dtfferat atM f 
•7 Errata J ' . ,, » ^r,. "" .,„ » 

Ttìfiilltm w .•*» «acme t»« *&t po»o ? Fortunaque io perdat 

etmnon Oppofita virtute minai: laudandaque vette 

J<à or acuii Stt fatu, ll & nunquam fucceffu ertfeat honejtum? 

trediiis Scimw, '* & hoc nobit non aiuta infertt *Ammen* 

M?™m? eJÌ ,3 tiaremu* cunEti Superi», temploque tacente* 

Mmpc voluti- Silfacimué non (ponte Dei: net vocibusullù 

*%£lr?«!%. 'HurnenegtV. »4 dixitque femel nafeentibus auélor 

Hata. Et Quidquid fare licet: 1 ? fierileit nec legit arena** 

IntmZZ 1 "* Vt c * n ' ret p*»cii* merfttque hocpulvere verum. 

Jatttfiortm in» 

venire fibt divbùtat poturt* quatti Catotiemì Seneca conrroverf. Hb. i prooem. 
8 An bare, qux lamdudum conftant ( neque opus habent oraculocon» 
fulro ? poiiorne Tei licet Cit mots quam fervitus ? &c. 9 Producat , non 
tamtnmutet, inquit Grotiu* , qui ita reponit. cum alii legant , lunga an 
afferai atas 1 Ahi , /ed Imsan an drfflrat mtat f io Cum forti nocere 
n'onpoQtt. il Éc honettum non recipic majus aut minus laudis » quod 
fucceflu gaudeat auc careat. n Ncque hoc melius & plenius Jovis 
ipfìusoraculpm nobi.5Ìngerec,quam nosuiamus. ij Ineft nobit anima 
rivinse partìcula auraej eJtJ>eutbtnoìnt\ (ibi fuifìut proft; o eftVtutì & 
vel tacente oraculo , J.)eum fequimur & tato paremus. 14 te nobis o* 
mnibus nafeentibus infevit Deus feientiam refti , arque diCcri men boni ac 
mali. 15- Neque fcclufit veri tate m in*oraculis folìs > aut elegii (ibi arc- 
■ofuffi hunc Libyac locam, unde rata prometei paucU. 

> e fin* 



L I 8 E R IX. 2^r 

* Eflne Dei fede* nifi terra, & pontus, & ah, i Eftne alia 

Et calum,& virtuéì Supero* quid quarim'u ultra? l J lu Deife - 
» ^ • n , ' . , ' 7 de» » quam U» 

Jupptter eft quodcunquevtdet>quocunque mover u. niverfum& 
Serti leguegeantdubu, femperque futurit *}*?* Tapien- 

Caftbué ancipite*: me non or acuta certum, l' Nafcentibu» 

Se d mors certa facit: pavido fortigne cadendum efi . ,en ' el diGaflè, 
HocfatU efi * dixifft lovem. Sic ili* profatur: ™. 57f * m °" 
3 Servatatene fide templi di feedit ab arit 3 Salva ora- 

3(m exploratum 4 W «/» **»»•»« «%ww. diSìfiSì aut" 
Ipfe manufua pila gerens, f pracedit anbeli derogata Jo- 
Militis ora pedes: monfirat tolerare labore*, g]^ 1 " culti 

Nonjubet» & 6 nulla vebitur cervice fupinut, * Orientali. 
Carpentovtfedens, fomni par ci firn tu ipfe efi, Jus, ut fu y» 

IJltimui hauftoraqua. cum tandem fonte referto non'Spl'ora-* 
lndiga cogatur latice* potare Juventus, vic « 

Stat, dum lixa bibau Si ver» magna paratur vwf 304! 
Fama bonù, &fifuccejfu nuda remoto <> Non leàica, 

Jnfpicitur Virtù*, 7 qutequid laudarne in ullo ^aJoTes 
Majorum, fortuna J hit. * qui* Marte ficundo, fortuna fupe- 
guit tantum merutt populorumfanguine nomenì ^'"lbi* " 
9 HuncegoperSyrtet , Libyaque extrema trtum Caco' vera vir» 

^* W 8 U QÌiis vifto. 

Ducere maluerim, quam ter C^pito/ia curru ria & hoftiura 

Spandere Tom peti, quam frangere colla lugurtha. ***« tan » m 
£«* paren* veru* patria, dignifiimus ari* feStS! quaa» 

Roma tun, '° per quem nunquantìurare pudebit, tam Cat ° 
» €tquem,fifteterU unquam cervice fetuta, SerS^ * 

Tunc olimfaeluraT)eum. Iam ll fpifiiorignù, ? Malun« g0 » 
Stplaga,^ quam rmllam Superi mortalibus ultra Jffi cfiS* 
*/* medio fecero die, calcatur, & unda per Syrte» 

/?4ri»r .• inventus mediùfons untu areni* rlSVi Tre™ 

Largue aqua : fed quem ferpentum turba tenebat triumpLs!** 
Fi* capiente loco, ftabant in margine ficca aatKSi'^' 

de Jugurtha 
tnumphum. io Tanquaro nuraen . Turandafytu tam per nmniponmm 
tira». Horat. lepift. Ijb. », n Et quem» U unquam excuflb domino 
dabitur tibi tul jurla effe , in deorum numerum referes. 1 » Calor & ap- 
Itm violentior. 1 3 Wltra quam,tmllanj pofuere Pii habicabilem. Ita e r*. 
ékmmuimtut* 

N » ■ * *4#fc 



29» L V C A N I 

i Serpentum * ^jpides, in rntdt'u Jitiebant * Dipfades ttndu m 

genus, quo Dutìor, ut afpexit 1 pertturer fonte relitte, 

fonmcMMtin- ^A^quituri 4 Vana fpecie conterrite leti 

guuntur. Se dubita miles tutos haurire liqueres: 

^£ ,P quèm- er * KoxUfirpmtmm eft admifio fanguine peftù: 

cunque morfu Morfu vtrué habent, &fatum dente minantur: 

enem* Sni Pocu t* morte careni. Dixit, * dubiumque venenum 

rv f^mv. hinc Haufit : fr in tota 'Libyafont unus arena 

Sirula dia». lUefuit, de quo primus Cibi pofeeret «ridar*. 
3 Sin. .nifi ex / s* r .1 r • '/ *.i 

ilio foncé bi- * Cut Ltbycus tantu exundet pejltbm aer. 

- berent. Fertilu in morteti aut quidfecreta munti 

fit timcndum Mtfcuerit Telatura fola, non cura, laborque 

ab aquij, quas Nofier fife vaiet: nifi quod vulgata per or ber» 

Je^noXdà 7 Fabula prò vera decepitfeculacaufa. 

morfu Colo • Finibut extremu Libyes, ubi fervida tetlui 

?uum T noftro ^«'P" Oceanum » domilo fole calentem, 

fanguine ad- S qua Ubant late 9 Phorcynidos arva JAedufk* 

m A uanv ^t?" nem * rHm proteSa coma, non moUia fu Ice, 

quam reliqut Sed ' ° domina vultu confpeclu afperafaxu. 

tanquam ve- 1 1 fj èc primum natura nocent in corpve favai 

penaram hor- _, ',, ^ a •»• \ * i r 

menu*. Eduxtt ' J pefiest tllu efauctbm ang uet 

€ Cut Libya Stridula fuderunt vibrati* fibila linguit, 
S»ur!det b , U non Feemine* qui more coma per terga foluti, 
ira in proraptu IpfaflageÙabant ^gaudentu colla Medufa» 
W ^ni- mfi Surgunt advetfa fubrecla fronte telubra, 
benda fu fide* Vipereumquefluit deptxo crine venenum* 
fcremi ^oA '* H ' c ha ° et in f* lix > cundu impune, Medufi, 
cu m Perfeus Quod fpedare licet. nam rifìtia, eraque mónfiri 
d^f^ca ut 8 " & uu timuit - H** m * 1** r *8* fi lumino vuHt, (ta» 
JrMentihtt Vajfa Medufa ' f mori eji? rapuit ,6 dubitanti* fa- 
ahi 9 IpfiCupef 

lAbjca» -n::or fmderet artntu > Got ganti taptUpttt* cecidrrr cruenta » $gf 
kumut txoftat varia anvnavU hi mgtus ; Vnde frequens illa tfit mf*jt*.qm 
terra coiubU. Ovid. Mer.+. SedNicander Tiranuaa fanguìni id tribuit. 
7 Diod Sic. lib. a. 8 Occiduo* prono. o FiliatPhoxei feu Ptaor- 
cynoi & Ccrus, Hefìo. Theogon. io Medufae» qua; vifa omnia vertebac 
In faxa. ti In Medufa. namque Minerva crines ejua in angue* conver- 
tir , quod in fuo tempio fuerac à Nepruno (tuprata. x% Angue* • colu- 
bro!, i] Hi* aneuibu» » tei , colla fua ab bU flagellali gaudenti», 
«4 Hanc fotam Medufa? parten» crines frilicec habet Medufa , qua; Impune 
JTpeftacut. Nam vulrum ejus neroo impune afpexerir. if Senfu moni* 
ijlci. tfj Dabitacienem le ««raw morti», at Kb. ]. veri* #47. 

Tré- 



. L I B E R IX. 



29* 



r Pravtnitqut metu$: anima ptriere retenta 

Membra, nec emtffa tignerò » fub opbtu umbra* t Anione re- 

* Eumenidum crine* filo* movere furore s : ,ent * & n «- 

ì Cerberus Orpheo lenivit fibila cantu : SU"* 

4 ^Ampbitryoniade* vidiu cum vincerei* hfydram ; * Collatione 

u**-—*.?..*—.^ * i-... a rf. .._j .._ hajuf cum 



Furiar angui- 
coma; con- 
fpeftu tantum 
inducunt fu- 
rorexn , lib. 7. 
verf. 178. 
% Orpneiftir- 
nùaibus fin- 



ctmtcrps 
aurts. Hor. 
ode 13. lib. »• 
4 Hercules 
impune vidit 
Hydram, 
quam contu- 



Hoc monfiru timuit ? genitor, 6 numen% fecundum anSVionftri», 

Thorcue aquù, Cetofque parens , ipfaque 7 forores amplificai. 

gorgone*: » hoc potmt 9 calo plagoque lo minare *"*"* "*" 

Torporem info Ut ur», mundoque oh ducere terram» 

E calo volucres fubito cum pendere lappo : 

Infcopuiu « ' hi fere fera : vicina colente* 

ts£thiopum tota tx nvuerunt marmerò etnttt, 

J\*uum animai vtfm pattern, ipfique retrorfnm teni Dtmtiu 

Effuftfaciem vitabant gorgoni» 'i angue*. ** rM *> tlì »* 

•4 Illa fub Hefperiu ftantem Titana columnk 

In carnet Atlanta dediti »? cceloque timente 

OlimVhlegrao ftantes ferpente gigante*, 

Erexit monte* t bellumque immane Veorum 

Pa Hadot ,è medio confecit peftore gorgon. 

16 §1*° pò fi quam 7 par tu Danaes,& divite nimbo 7 "suus. 

Ortum • « P narra fi a vexerunt Perfea • * penna, nu^Ncpt'ulì 

*9 arcade* auclorù cithara, liquidaq ne pala/ir aé f. & Hirpro- 

Et^fubitHtpfpe^cydonidafufiulit "Uarpen, ™%*Z£„ 

... , Cetonympha, 

feu» ut al 11 volunt , roonftro marino. 7 Sthenio & Euryale Corores Me- 
dufae , quae Gorgonum fola mortali* erat. 8 Hoc monttrum. id eli Me- 
dufa. 9 Metonimia. to In faxa vertere, petrìfaccre , ut loquun tur 
Phiiofophorumfilii. 11 Saxeat feOse. la Obduruerunt in faxunn 
» } Angninea; comae. 14 IMus caput geftans Perfeus , Atlanta regem 
Mauritania; ad Occidentem prope Herculis columnas Calpen&c Abylamde 
gente Titanum , ruit e nini Japeti filiu» , in fajtum vertit.Ovid. Met.4. 
»f Quo tempore, in Phlegrseis campis , lib. 7. verf. 14C» Gigante™ qui/ine 
f araba* Infere anguipedttm capt he brachia cale Centunhcp-ìt turba magnum 
terrorem intulerat jovt.Meduue caput à Pallade in pe&ore geftum Gigante! 
in faxa mutavit » atque ita auxìt monte* , quos illi.alios aliis fuperftrexerant. 

16 Ad Gorgada» feilieet infulas maria Atlantici , Gorgonum donuw. 

17 Penso FTDanaes * Jove in aureum imbrem converta» per impluvi uni 
decidenti in finumvirginis atque illifucum Scienti. Ter. Eun. 18 Ta- 

Jr e u urii ,' 1 ui ArcM pe'hi^tur. Parrhanum aurem Arcadie opp. eft. 
*9 Sic Hor. lib. *> od* io, curateti bar* partntem canit. gMferos cultur 
à»mtn»m recemum VUc formavi* cantm fr decora tutore pjUftra. vel ut 
D. HeinfiuUegit, bmmorep.Ua/lr*, id eft oleo.ceromaw, ut nofter Hqiàd*^ id 
eftunitx. 30 Perfeus fubito volucer. ai Fakatum Mefcurii gla- 
4iua. Ovid. f. Metani. CjUenidecoJtfiattìarfc. 



¥ I 



oHarfm 



**4 L V C A N I 

i Argicen- Harpen » alterine monfirijam cade rubtntem* 

?OCUl fcrf 1 " "* l0Ve dtlc£i *f*f° cufiode juvenca: 

JuntTloin* *Auxilium Vulneri PaUat tutù * innuba ì fratti, 

juvencaoi 4 Paola caput monfiri: ? terrtque infine UbjJJk 9 

dìdimi" tfa " P*rf<aTh*beo t converti jufitt ad ertu,, 

uvid. Me- Gorgoni» 6 averfo fulcantem regna veri a tu: 

""Virgo » 7 Et cl yP eHm lava fulvo dedtt are nitcntem, 

rafta. * In quo faxificam jufiitfpetlare Medufam, 

virF rfeo ^°" £«*»* /»/>«»• 8 atemam tracluru* morte quieterai 

^Clypeum Obruit band totani, vigilat pars magna 9 coma- 

wreum fpe- rum% 

ceflit Pei Feo] Defendun tq uè caput protenti crìnibm bydri; 

«e pugn» Parsjacet in medio s vultus, lo oculique tenebrar. 

«iVr , n ea"o£ W* «&'* trepidum Tali* , dextraque frementi 

dìtione ut Perfeos aver fi Cyllenida dtrigit Harpen, 

J^adTpSi Lata colubriferttumpcns confina colli. 

perftrrec. £*" h ab Hit vultus l ■ lunati vulnero ferri 

ver r . 6?9. Ora rear ! quantumque oculos effundere morti» ! 

cie^n^M^" Sec ' VaUat fp'8* re P oU fi : ^**ltufque 1 1 gelajfent 

dufam con." Terfeot ** adverfi, fi non Tritonia denfos 

tueremr per- Spa rfifiit crines> texijfetque »* ora colubri/ . 

ìkZISòu inf. ,f -"'il» '» calumfic rapta •« Gorgone fugit. 

7 Ovid. «7 ///e quidem penfabat iter, propiufque fé e ab ai 

fculrefcr"" *£t»*ra,fi media* Europa feinderet urbes ; 

i0 tamenbor- Tallo* frugifera* j**fiit non ,8 Atitr* fernet, 

mlml^^ Et ' 9 P arci P P u/i *. guv tnim non prapete tante 

rebat , Ckre vdEthere refpiceretì 1o Zephyro converti tur ales, 

ss&jr i'v'C 1 '"^'''^"" ***• """"•"/*< "•*••,,. 

Mtduj* % D*m- Stderibut, Pbaboque vacat : premtt Xx orbita foltt % 

atte gray't 

Jottmm colubro* ip/am*tutai(bat • Er'tptàjft caputati*. 8 Lethalem illi 
fomnum ilUturui. 9 Colubrorum,quosprocrinibushabutt. io Somno 
Tolucuiii oculum. n Harpes, felcatlenfis. n Geluebriguiflcntin 
fajrum. i% Alii <nw# Emphatice. 14 Medufat. ic Perfeu. 
alaci». 16 Meduf* capite. 17 Perfeus fibi vldebatur maga cotn- 
pendiofum iuiturus irer , (1 Europam tranfvolaret. lib. 8. verf. 149. Sed te- 
tuie Palla*. 18 Sanguinei* guteis in ferpentei con ver fu. fùpra Terf 610. 
19 Ne Meduf* caput à Perfeo «lite geftum fufpicienre. in fan mutarenttir. 
%o Zephyri fecundi flara avertitur in Libyae deferta foli Zodiacum pera* 
grantì fubjector, atque aeftui expofitv. ai Vcftigìum » iter fub Zodiaco 
ab uirogue Tropico obliquai» ^uacorom. 

Extit* 



L I B E R I X. 29$ 

Exuritquefolum : J me tetra celjfor ulla « AwucAfri- 

2fex cadtt in calum, lunaque meatibu* obftaty t " e "altior^ert 
a Si jìexut oblila vagì per retta cucurrit omni alia ter- 

Signa,nec in Boream,aut in Noto» effugit umbram, JJ,£ t i" q u U nj„ 
2 ila tamen flerilis teltus» fecundaque nulli umbra t errar 

^rva bone, virus fiillanti, tabe Jiiedufa JK7£ C Un. 

Concipiunt, dirofquefero de Jànguine 1rorer 9 alrius ex eri" >, 

£uos caler adjuviu putrique incoxit arena. J™ * : e j£- 

//ìr,4 ^«4 />«'»»* caput tnevit de pulveretabes, Lunx Edi- 
*ABida ? fomniferam <> tumida cervice levaviu P fin ; ri ' , . i ; hr * 

„,*..*-.. x,. se plauubilu 

Plentor hmc fànguu, veraci gatta venem p i„ x Ecli- 

Decidit; in nulla 7 plus eft forbente cea&um. p/eot p -«nra- 

T/ . ,. a fj /•«• t fìa: non raiiien 

2£/à c«/«r« «g«w *geudum non tranftt tn orbem m i oue vera, 

Sponte Jua, Stloquetenus metitur arenai. cum non tu- 

5 ed quii erit nobù lucri pudori inde pttuntur ^um?^^ 

tfuc Libyca ntortes» ir fecimus afpida mercem, omni p ine x- 

9 ^t non fiare fuum miferu pajfura cruorenu JJ»£ <* p ' r £? 
Squami/eros ingens Hamorrhois explicat orbes: rum.Solis.cer- 

10 Naf«/ &■ ambigua colerei qui Syrtidos arva r *» L V n . x c0 "* 
Cher/ydros, trafìiquevia ll fumante '- Chtlydti: c iipf m reddac. 
'3 Etfemper recto lapfurus limite Cenchru. * Ubi Luna , 
»* Pluribus ille notti variatam pingitur aliar», J[j* a J E jf^ 
Quatti parvi* tinttus maculi» Phebanus Ophitesi ca mtinque 
(><•/" «*«/*«, «/$»« indiferetm artnis qufndcqw* 

iam ron ita 
deviar, fed intra gradnm unum & quoque minuta ab Ecfipnca in latitudi- 
nem ad Auftium *el Boream , fignii fubjifta , & Soli , qui Eclipticam 
ufquerer.ee, op polita. % GutcaVupra verf. 6iQ. • 4 Qnse expulvere 
ani maro & fanguine Medufat primum nata cft. f Plures , inquii Soli- 
mi* cap. 40, òiverfarque funi afpidum fpecies , verum difpares effeftus ad nu- 
cendum. Dtpfai lìti internar. Hypuale fbmno necat , tette eriain Cleo- 
patra , emttur ad morrem. 1*rr*%% ì' iW »£**f ayn /&»rof» riwvrrf». Ni- 
cand. Ther. 6 Colla afpidum intumefrere nullo i&rs remedio, 8cc. Plin. 
lib.8. cap. aj. 7 Veneni. 8 Non trar-fit in gelida* orbis parer?, 
nifi capta & afportata venalis. Emttur adirorttma/fii, ìnquit S>1. cap. 40. 
9 Hxmorrhois morfu fanguinem click, &c. Sol. ib. A»V« *»* '« ?"*" 
t» W «v #'»» n'«V «ca^ Jr«», &c. Nic. Ther. 10 Terra de aqua de^en», 
amphibium ferper.tis penus. unde&r.omen ex X»'^ 8 * «* u f «Ax'o"r«» w<«^ 
Xt' ws mòimrt, ice. Nic. Ther. 11 Graveolente, à in-Stìi ferpentii. 
ix ^uì»«« Nicandro , cujus interprerem vide i - 9« fraVt ; ó's »'v it»»«w 
ju'/um> J«*rf*S«« ,&c. ij Non in fpùas finuofus. I^i »*» i' «««"o « t*»- 
ff»i*4th* f»'C»t i"A«. Nican. 14 Serpen» , milli inftar maculi* diftinftu*, 
magii v.iriegatus,ir.q .ir poeta, quam marmc r m UaaotJaeiFulium»qiiodOplu- 
Uj dicitur» quia maculi» iultar fe:pentum diflinguitur. 

N 4 * ~*»- 



riunì 



\ t V C A N I 

•rpenrU ' ^mmodyet:fpinaqut vagì * torquente * Cerafts: 
iy arenae £ r 4 Scytale fparfts < etiam nunc folapruinù 
Jt&ViJ* ExmviéUpdJSturéJksiié' 6 torrida Dtp/ài: (bau*- 
» £/■**. Ei ?£»**» m gemmarti furgens caput ^impbif- 

ìcUÌamì £ * 8 *<**' r/ * violatoraqua t 9 laxnltquc voliterei, 
ir navicu- Et xo contentUé iter cauda falcare Pareo* : 
n.*AÌrd f " Oraquedtfiendens aviduefpumantia "Preftert 
mWf ^*- 'i Ojjaque dijfalvens cum corpore tabificue Sept, 
7À*?&" * 4 Sibilaque effundens cuncla* ter r enfia pefles, 
V rv v '«i'.' %Ante venena necens, late fibi fubmovet omne 
;. Certftae Vulgw, & in vacua regn*t ' ' Bafitifcut arena. 
quadri- l6 Vos quoque, qui cantiti innoxta, rumina terrei 
| ns ■ « orw Serpitù, aurato nitidi fu/gore Dracones, 
>fna tati-" Tfftiferot ardens facit africa, duci tu altum 
I quorum %Aèracum penna, '7 arment*q*etotafecuti 
'Pelea U« A*"»?**» ingentes amplexi ,8 ver bere taur*s* 
foli cka- Ko: f *f «* ' 9 y^«f ù «y? ° Elephac. dat omnia lete: 
Jun™ *' 'K ec ' t " > bù opu4 eftadnoxiafata veneno. * 
cap. '40. Haiinter peftet duro Cato milite ficcum 

x lib - *• Emetitur iter; tot tnjliafata/korttm, 

ytaletan- 

zfulger tergi varietate» ut « 8cc. In hoctamen fquammarum nitore hye- 
s exuvias prima ponic. Solia. cap. 4*0. & Nicander in Theriae. 
.lise enim ferpentes vere tandem tzuunt ff • 6 Sirim morfu indù* 
fupra verf. 6<o. & mox verf. 738. Lue. djalog. xifS ir^àittt. 
mphifbaena confurgit lo caput geminum , quorum alterum in loco Tuo 
ilterum in ea parte qua cauda , &c. Solin cap. a >. Plin. lib. 8. cap. i|. 
cander. *V?«**<w«f • ex <»>*.*' &' j8«»'»». quod utraque ex parte Ingre- 
r, nomen habet Xmphif baena. 8 u^po; , rerpens aquatici». 9 Ni- 
ro ««amo* *\Y /uÓHfo*. Jacull ferpentes fubeunt aroore* » è quibus fé 
nt & quafì miffili evolant tormento. Solin. & Plin. loci* citatis,& infra 
8 ix. 10 Pareas, ferpens pedìbua duobu«,quos prope caudaro habet» in* 
* Suldai. ti Infra, verf. 791. 1% dwfruifnìit, ij Infra, verf 776. 
illuni ad ctymon, wttfd iV va'tra». 14 Sibilo omnes(inquit Plin. lib. 8. 
1.) fugar ferpentes,&c.alios olfatti! necat. Idem cap.4. lib. 19. & Solin. 
p.&WcanderinTberiacis. Otf« if Sj «t'av rffUfX**'» a*»'*"** 
luyV» am'm»"<t»,8cc. Sibilo, halitu l'&afpe&unecat. if t>v*r«v 
iv\. Nicander candida in capite macula quali quodam diademate lnft- 
s. Plin. lib. 8. cap.it. Solin. cap. 43. & Avicenna. 16 Serpente! alati, 
tubiti , ut quorum fòrmam Di! aflUmpfiflè credantur , alibi innoxil , in 
a peftifèri, Plin. eap^.lib. «9. 17 Volatu infequimlni armena. Sm* 
». ult. Nican. Ther. 18 Spiris & cauda. 19 Mole. *o Ele- 
ils quia frigidiflimus ineft fanguisti Draconibus expeti tur. de modo in* 
uni & cerraminis vide Sulinum cap.^b. & 43. Plin. llb.8. cap. 1 1. ér t a. 
(trac lib. 5. vita Apollonii. ai Draco non habet vencna. Plin. 
r. lib. x$. vita habet majotem In cauda quam in denti bu». 

Ufi* 



L I B E R IX." zy 7 

Infolitafque vìdtm parvo eum vulnero morte*, » ToSu dii*> 
1 Stgmftrum juvenem Tyrrhemfangutni* ^ìulum rum^fcrpen- 
Torta caput retro Dipfat calcata momordtt. rum, in mili- 

Vix dolor, * autfenfu* denti* font: ipfaque leti fa£ C "° nÌ * 
a Front caret tnvidia:nec quicquam plaga minatur. * Vulneri» 
Eccefubit virus tantum, carpitane meditila* fpec ì e$ » vel 

» J ■ il i y t OS » OC j Ut YO« 

4J»M «do*', calidaque incenda vtjcera tabe. cane , orlfici- 

3 €btbh h umore m circum vitaliafufunt . om er " P ufiu 

Pefiis, & in ficco linguam torrere palato teroneijdu C °i« 

Capiu defeco* iret , quifudor in arttu *o*p v. 736. 

* Honfmt,atqueocutotlacrymaTumvenarefugiu LroiT'hura^ 
5 *>{oji <fcc«j imperii, non mcefiifura fotoni: r* 1 " & tìtim 
^rdnuom tenutre virum, qutn « fpargerefigna i^Z'yll* 
%Anderet y totifquefurens exqttireret agri* , *« *• i> p m'^i- 
5>*4* pofeebat aq uasfitiens in corde venenum, ( quo J^ # ***** ■ • 
7 illevetinTanaimmtfus t Rhodanumq*e,Padum- 4 ìnaruerar. 
*Arderet, Nilumque btbens per ture vagante/». 'N™ A< * uita 

* .Actefiit morti Libyefatique minor em non^toriraj 
Famam Dipfat habet terru adjuta ptrufiit. Catoni* conti- 
» Scrutatur vena* penttua fqua lenti* arena : Juhiro fui fl£ 
JN«« redit ad Syrtet, & u, fltuSm aecipit ore: Ff" 1 ?™- 
t^quoremfque placet, fed non & fufficit. humor. 7 aÌS* 
Hecfintit fatiquo genm , mortemque veneni : no morbi. 
Sedputat efièfitim : ferroque apertre ' ' tnmentes l^mSSZ 
Sufttnmt vena*, atque ll os imploro cruore. gloni» toni- 
lufiit^Bgna rapi properi Cato: ^difceunuU duVtL^nT 
Permifum e fi hoc pojfòfitim. fed trifiior « f élla vi 1. 

» 6 Mors orat ante oculos : miferique in aure SabeUi 9 A £"*' 
Sepsftetit exiguus % quemfixo dente tenace/» Jinos. ,os ' m ** r 

^Avulfitque manu, plloquo affixit areni*. " .Sanguine 

'7 Parva modoferpen^fid qua non ulta cruenta ingìJgicatio? 

na. Dipfadijmorfujcomhes ( inquit Diofcorides lib. 8 ) funt rumor «ui^ 
damfolutus* ficus contenta vehementer, nunqutm explebili» , ecc. A«v- 
$«>« «V'eirei > 5/x.trat **n» «V '« »Jtff 0*«W» »'»,»'*•» , #'« * »W 
j«X*«eV«o».Nicander. ia Sanguineo! fuma bibere. ir Qua? pro- 
jecerat Aulus, modo verf. 748. 14 Noluit quenquam hoc fclre ^rte ficlm 
mmiumtimerent.Grottfii. 1f Siti oc morte A uli, 16 Militis SabelK. 
17 Mole ec magnitudine corpnrii non ita magna, fed, Sce. 18 Uhi* Se- 
guilo ftatiin putredo fequitur S J. ca f . 40. ,fy K muoìr* r xr* f 4 ri «• 

N 5 74* 



2SS L V C A N I 

i Vulneri vi- Tantum mortis habct. nam ■ plaga proxima circum 
C "5'd ' Fughruptacutis t pallentiaqueofià z r et exit. 
1 Orificio tul- lamquelfinu laxo nudum efi *fine corpore vulnus» 
neiis dilatato. Membra natant fante : fura fluxere: fine ullo 'mnif 
XmnimfyOXn Tegmine poplet erauftmerum quoque mufculus o- 
corpere corpus Li £f Hit ur, & nigra difiillant inguina tabe. 
vfg'yXSpèa. Difiilmt ''firingensuterum membrana 9 fiuuntqua 
S Peritonseu. Vifcera : nec , quantum tot» de corpose debet , 
neno rP a U bfura-" ^filuù in terras: 6 favumfsd membra venenum 
ptura in mi- Decoquit.'in minimum mors contrahit omnia virus, 
norera fui reo- 7 y tncH i A nervorum t & laterum textura t cavumque 
dum redigitur. , ■ /■/>./-»••»# * 

7 Nervi, co- Pettus, & abfirufumfibrts vitali bus, omne 

ftae , cratefque guidquid homo eft, apeùt pe fin. natura profana 

8 Diffluunt Morte patet: 8 manant humeri, fortefque lacerti : 

tab *- Colla, caputane fiuunt. calido non ocyw *Aufiro 

?» Nequc cera ... /, j . r , *> 

iquefcetcele- ^(i* refolutacadet, 9 nec fo lem cera feq uè tur. 
rius. io Sed parva loquor\ corpus fante fitllajfe perufium : 
ìbfu^JS? 5 *•« & fiamma poteft.fedquù rogui abfiulit offa ì 
ii Libycas , I ,0 Hac quoque difctdunUputrefque fecuta mtdutUt 
S ny Propd«* Bulla manerefinunt rapidi vefiigiafati. 
fl'uvfo. « » Cyipbi* 1 '"ter p*fi*s tibi palma nocendi e fi : 

ì\u C° ntTa - l £- Eripium omnes antmam» tu fola cada ver. 
ma emm ab* * />••/.•• »•./•/» 

fumpferatjhstc Scce fubtt factes leto ll dtverfa fiuentu 
IT Pncfter Wafidium Marfi cultorem torridus agri 
quem pcrcuf. Percufitt Prefior, •* iUi rubor igntus ora 
ferir, diftendi. Succondit, tenditque cutem* '4 percunte figura- 
*ur,enormique ,. ~ a Z „ . • ^ - . 

corpulenti» *Mtfcins cunei a tumortotojam corpore major Z 

pecatnr exru- Humanumque egretta modumfuper omnia membra 

berans. Solm. ri» + r f * n * 

cap. 40. Efllaturfantet, late tollente vtneno , 

14 Uc infla- lp fé latet penttut congefio corpore mer/ks : 
iogn&T- Kec loric * M untt dt fi enti torpori* auclum. 
lindem efle , ló Spumtut acccnfo non fi e exundat ahene 
«e'rrus^oS! Vndarumcumulus: nec tantos carbafa Con 
globato cor- Curvavtre finux, tumidosjamnoncapit artut 
pore,ut fcqu. J n f 9rm is globus, & confuto pondero truncut. 
16 Non fìc ir. l 7 Intaaum velucrum rofirts, epulafque datmum 

tumefric bui* 

iiens aquainon velorum finus vento Turgidi. 17 Ncque enipi fuftìnufrunc 

tuta tangere , quo bufto Si fcpulchro infcrrenc 



LI B E R 



IX. 



199 

T EpulaJ felli. 
ce: venenatas. 
9c feris mio, 
que&alinbuj 
exitlofas futu. 
ras. 

a Edam, poli 
monim intu- 
mefeens cadu- 
ver. 3 Ser- 
pe ntes. 
+ Hxmorrhols 



1 Mg »rf impune feris , »o» « «/? tradere b ufto y 
* Nondur» Jìante modo, crefiens fugere cadaver* 
Sed majora parant Libyca fpetlatula ? f £/?*'• 
4 imprejStt denta Hamerrhois afpera Tulio 
JMagnanimojuteni, f miratoriqueXatonis. 
é Vtquefolet pari ter tottsfe effondere ~> fi 'gnu 

8 C*rycii premura croci: Jìc omnia membra 
Emifire/t'mul ruttlum profanguine virus. 

9 Sangui* erant lacryma: quacundLforamina novità morto fangui- 
--■■•••' ' nem elicli , Se 

diiToIuti* ve- 
narum com- 
mercili» quic- 
qi'td animae 
eft, evocai per 
cruorem. So- 
liti, crp. 40. 
& Nicand. io 
Ther. 

e Imirarnri » 
vel (ludiofo. 
6 Urque m 
f pardo ni bus 
thcztralibu* » 
eroe us vino 



bus & tubis la- 
ter.iibus eja- 
culaius dlf- 



Humor, ab hit Urgm manat cruor. ora redundanti 
€t pattala nares.fudorrubet: u omnia piente 
Membra fuunt venis:totum ejlpro vulnero corpm 

sAt ubi Leve miferfixus pr a cor dia prefiit 
1 ** Niliaca ferpente cruor: ' a nulloque dolore 
Tejlatus morjtufubita caligine mortem 
sAccipiSy & Stygiasfomno defeendts ad umbra** 
1 ? 7<(on tam veloci corrumpunt pocula loto , 
Stipite qua diro virgas mentita Satinai 
Toxica fatilegi carpuni matura Sabau 

Ecce '4 procul favus ftenlis Jèrobore trunti 
Torfiuù- immifttilaculum vecat africa ferpens: »- \^X 
Perque caput Paulitranfaflaque tempora fugit» *---- '" 
1 J Sii ibi virut agit: rapuit cum vulnero fatum. 
16 Deprenfum eji,quafunda rotata qua lenta vola- funditur. vide 
Qua** fegnit Scytbicajlrideret arundinùdér. (ret. Ma [* b * l s epi 5: 
■7 Quid prodeft mtferi x *R*ftlifcu* cufpidoJAurri & \\b.'e. *t%o. 

16. Àpuì. lib. 
ir. Milef. Senecse proaem. lib. io. cpntroT. Llpf. de Ampith. cap. 16. 

7 E ftatuis quoque cmitrebamr imber hie odoratus , *f*'tui •* fain'ums. 

8 Corycus mons Ciliciae, croco nobili». 9 Vide quae ad veri*. 638. 1 a. 
io Supraverf. 709, 11 ATpide , proprer Cleopatra!», qux afpide admo- 
ta (ibi oecem confcivuTe crediur. vel quod ifLgypti reges folebant diademata 
figurisafpidum dìferiirinata gettare, vel quod limo gaudeat. ficenim Nican- 
der : /wia*it<*u'»ii vkJ &*tKi* > Ad»'»**». ?wrr% voAoVcftst. tft •*• »£*.«« 
ìllwrm'fuioi nmri'Xutu Ara. il K«m«j-v f» «rtf ÓAAurtu <ìVf. Yiri'nAOM 
&c. ut fupra » ad verf. 701. M Non ram prxfenrem inferunt mortem ve» 
ncnaqux fatilegi Sabsei decerpunt ex arbore referente beti:llam , èqua Ro- 
mani magiftratus « Sabini* autoribus, virgas geftabant. 8e bare eft Groiit 
ntens ex emendatone Scaligeri.cum priui legeretur » "nrgas mentita Sabtat, 
ideft thureas virgas unde colligitur thus, 14 Supra verf. 710. 6c lib. 6. 
verf. 677. 1 j TSequt fnim tam veneno, quam ipfo vulnere lsedt. 1 6 De- 
prenfum eft , glsndem è funda, fjgittam è Parchi arcu lenta» & fegnem eflV, 
ti Iaculo ferpent} comparen tur. 17 Si etiam poli morte» venenum ejus 
difituaditur. i(t Quoddetorpcdinefrrr.tr. , . 

N 4 Tran. 



i— L V C A N 1 

Tranfaftw? velex cunti per tela venenum , 
Invaditene manunt: quam pretinue ili e rettole 
Enfi ferit 9 tetoquefimul demtttit ab arme: 
Exemplarquefui fpeclant mifirabite teli 
Stat tutu* perente man», guis fitta putaret 
Scerpion, aut viret matura morta h ab ere } 

% Hibet eoe- * Tejle tulit caie vitti decus Orienis. 
luro , in a U ° ? guis calcare tua* metuat Selpuga latebra* ? 
eius fulget , & t'bt dant Stygiajue in fua fila forerei. 
c .V um teftem Sic nee e tara dies,nec nex dabat atra quietem . 

Yirlu m luarum e r a a -r • • u • i 

In Orione in* Sufpeaé eji miferts mquatellurejacebant. 
terficiendo. Nam ne* uè congefiaftruxere cubtlia frondes , 
dara^xidi'd^ 4 Nec culmis crevere tori: fid corpor* fatie 
cumenta ( in- Expofitt velvuntur hume t caHdoque vapore 
8 uU eap! Ìn »9!V •'U"'""' * l*lidA*neaurnefri&erepefies; 
fune «tfaun ex Innocuo fq uè din ri&ue terpente venene 
mLnaKbuff* **'« r « w »* r */»™»''»«* 1** menfura viarum, 
«cc.mox riera Qui fve medie norunt» 6 tette ducei /èpe querentes t 
^hkM^Uw ReddiuDii » tlamant, mifiris 9 qua fugtmue y armaz 
deferta" repìo Reddito Tbejfaliam, patimur tur 7 figniafata 
el *h èS frTr * Ingladioi furata manut f prò C*f AT * pugnane 
pigi», gemè 9 f Dtp/àdet t & peragunt civili* bella 0**fta. 
Ju Sf ta ' ,0 if * ' 7* 4 ' ' % 9n * r "bent, atque axis inufiae 

fu regiWd" Selèe equit: juvat atberiis adfiribere caujit 
ferta Tuppete- guod peream, emleque meri. «* nil ^Africa de te* 
ÌS «inrftd ^ ' u dt ** Natura querer: tet menfiraferentem » 
toro* extruen- Gentibus abìatum dederae ferpentibm erbem : 
5°*S*rpente» I^'p***'^** filum Cererie cultore negate 
innocua* prò- 1>amnafH % atque kominee velutfti deeffe venenu* 
«SurnunT '* '* tf4 firpentum net venimut : accipe panai , 
•€ Stella òb- Tu quifquu Superum x l commercia nofra perefue , 

fervati» » ut 

fupra verf. 4M. 7 Segnibui & ignari» congrua » morena ignavam. 
8 Milite» aftrifti belli facramento flc pugna? devoti. 9 Supra verf. 7)8» 
fSc7if. <o Quin eamu» potìus ad loca torridiorat ut ccell ir.tempérlet 
norreni debeamus potili» quam ferpentibu». 1 1 Zona torrida > flc Solìf 
intra Tropico» meatui Aibjefta regio. 11 Neq uè enim Africa io culpa t 
quam ferpencum nutrì «rem Natura defblatam effe éc incultam voluti : fed 
no», quihucadvenfaui, Dib i/ajù fc itiuiiac finiftrg. fi Iter hoc & 
•nufitua yeàtu». 

>Hìm* 



zonam torri- 
da m & Syr- 
tes pofìtis. 
» Et j tire opc. 
nobis hoc eve- 
nir: qui civili* 
belli reliqulas 
velrmus tram- 
ferre per re- 
gione* a te fé- 
motas Se ho» 
mini negataf, 
fecreta tua 
feruta turi. 
? Ubi cerfo 
derexo apro- 
no, fiderà mer- 
guntur in oc- 
cidentali O- 



L I B E IL IX. 3or 

* tìi*e torrente plaga , dubiis bine Syrtibw erbem Jjjjjj 1 *£ 
^ibrumpens» medio pofuifii limite mirtei. pentita» inter 

* Ver fecreta tuibellum civile receffm 
Vediti & arcani miles ubi confeius erbis 
Clauftra petit mundi fot f n major a fuperfunt 
Jngrefts. 3 co'éunt ignes firidenttbus undis , 
Et premitur natura poli. 4 fed longim ifta 
NuBajacet ttllus, quamfama cognita nobis 
Tri fiia regna tuba, quaremmforjttan iftas 
Serpentum terrai: habet hoc J filatia cetlum : 
Vivitadhuc alìquid. patria non arva require , 
6 Suropamque, aliai foles? ^jìamq uè videntem 
Qua te parte poli, qua te tellure deliqui 
^Africaì 7 Cyrenis etiamnunc bruma rigebaU 
Exiguane via legem con vertimus anni f .«.*„«.• «- 

Imus in 8 adverfos axes: evolvimur 9 orbe :• (eft ceano, ex oor- 
*o Terg *JamusferiendaNoto nunc » forfitanipfa Sfjjjjgjjj- 
Sub pedidusjam Roma me'u, folatia fati quero poeta» 

Hacpetimué : veniant hefies , C*f*rquefequatur Jgjj^ £«- 
Quafugimus. Sic dura fuot « * patientia queftue qountur , opì- 

* 3 Exoneta t : cegit tantct tolerare tabores ""J °cciden- 
- . j x r — -- trBl °olem in 
Summa duets vtrtus, qut nuda fufus arena atquore ftride- 
Excubat , atqut omni l 4 Fertunam provocat bora. J* more ferri 

* ; Omnibus unus adefifatis: quocunque vecatur aq " a SSinftK 
lAdvolat» atque ingens meritum, majufque falute W Sat.1^ 
O /ii«/*f , • 6 i» /««w vires: puduitquegementem -£ÌS££fc 
»7 ///« f */?e »•«. quodjus habuiffet in ipfum 
Vlla luesì ,5J m/ìm alieno in pittore vinot , 
Speclatorque docet magnos nil p»JJe dolores, 

Vix miferis forum tanto l affata piruh 

pt* Mauritania , regno Jubae, qua forte hstc ferpentibus direnata terra cle- 
mentior eft. f Qnod non funditus interiimus omnes. 6 Europamque 
Afiamque videntem TsuTos oieatut folis. 7 Modocum Cyrenis eflémus, 
hiems erat. unde nobis tara fubito cftui? tam brevi interfòno mutavimus le* 
eemanni, 8 Antarfticum polum. 9 Koftri orbts parte » horiiontcno- 
ftto. 10 Qui nobis prius adverfuf erat &à pecore. 11 Forte apud An- 
tipodi! vertar*. 1» Militis, id eft ipfe miles patiens. 1} Ex^ìetitr lacrj» 
wns *<geritttrfiu doler. Ovid. 14 Vide quae ad ▼. li. lib. 10. ic Omnium 
fuorum mUicum. 16 Confermati! moriemibus edottHque mortem con- 
temnere. 17 Catone prsefente. 18 Ipfe in militum animi» vmeit ma» 
lutti , duna adftai cdoccni forte» virum non dolere , ncque affe&ibu! jus eùe 

N 7 oAmxi* 



Herculto ftrh 

dtutem g,urttte 

filem. 

4 VI tra hanc 

terram non 

eftalia.exce- 



fo* l V C A N I 

i Suora Oa- *A***Uum Fortune dtdit. * gens unica terrai 
nmancuPfyl* Incolti àfave ftrpentum innoxia mot fu , 
^nóxium ™* * Marmarida PfyUi; ? par lingua potentibus herbi: 
rut muniti in- Ipfe cruor tutus* nuliumqut admitterc virus, 

credibili cor- 4 Velcantu affante, potefi . natura locorum 

pori» firmi t a- . „ r . •» r ./. f. . .. _ 

te , foli morii- lufitt ut 5 immune s ntifit fer penti bus ejfent. 

bus anguium Prof uit in mediti /idem pofutfie venenis. 

banc , 8cc. So- ó J*** *tfw cum morti data efi. fiducia tanta efi 

^nuscap. 40. 7 Sanguinit: 8 1» terram panne cum decidit tnfans, 

PUn?l.i;&&f'. ^^uafitexternaVenerismiflura timentes, 

x incoia; re- Letifica dubios explorant afpidc partus. 

nc«" A W Geì! I^fftttf 9 /«vù volucer, ealido cum protulit ovo 

lib. 16. capii. Implumes uatosfolis convertii in ortut ; 

Ldosfe?pe n : &*< P*t<«re pati radiot, & luminerete 

cet , vel exu- Suftinuere diem tali» fer vantur in ufus , 

n?m Un Tm e l ^" TA**» M^to, jacent : fic pignora gentù 

ri iunt ferpen- Pfyllus babeUji quts tatto 1 non horrutt anguet » 

tibus ( intuir Si quii dona tu lufit ferpentibus infanta 

Phn. )raftui- VT ~ r , ./. > r . /• / . 

pfo levanr per- Necfi/umgens tlla fua contenta Jalute, 

euflbs» fuftiive Exiubat ° hofpittbus ,conttaque nocentia monfira 

S^cap.' 3 ! ib ' " PfjUusadeftpopuliuauitunc Romana ftcutut 

4 Etiam ci Sigia, ] ^ fi mut )uftt fìat ut ten torta duftor , 

nÌm. C ^&'. eVrimum 1** s valli fpatium comprenda arenai 

6 Naturali , Expurgat càntu, verbi fauefuganttbus angues- 
▼moto ex"in" ^ ,,;w4 tafinrum l ì medicatuscircuitignu. 
guuncur. 

7 Ut modo v. S94. etiam in prole Aia recent edira. 8 Recent edices fer- 
pen tibui otferebant: fi eflent partui adulterini, matrum crimina ple&eban» 
tur tnteritu parvulorum : fì pudici « probo» ortut a morte patemi fanguin*» 
privilegium tuebatur. Sic originis ndem probabant tenente indicamibus. 
Solin. cap. 40. 9 Halixetasimplumetetumnum pullot fuot percutient 
fubinde cegir adverfot intueri Solisradiot? quod fi quem connivente» ad- 
venir, precipitar è nidorclut aduktrinum aique degenere*! ; illum cuju* 
acies firma contra fteterit, educat. Plin. Hb. 10. cap. y Quam rem elegar,- 
tifltmeexpreflìr Chudìanutin Prsrfatione In ter ti um Coniulatum Honorii 
Aug. io In gratiam hofpkun > quibus fubveniat. it Pfyllo» etiam 
fecumduxit Caro in itinere per Syrtes; hi.morfot à ferpen li bus fananc» 
ore venenum exfugentet » ipfafque berti a» incamationibus demulccnt, 
Plutar. in Catone Minore. 11 Simulac caft rame tari juflit Cato. 

13 Odore 3e fuffitu herbarum adverfut noxia animalia efHcacium» è qui- 
bus paucat enumero, de quibui vide qua NUand. fic Plin. IH», sf.cap.4. 
$* 6. 9, te 10, 

Hi* 



L I B E R IX. 



3*1 



Me ebulu tfiridet, * peregTÌna%galbana1fudant> 

Et thamarix* non lata cemis t 1 Eoaaue co fio t, fin igne ere- 

Et panacea 6 potens, & 7 The/fila cenuri* : !& m LntmT 

Peucedanum£ fonai flammk , h Erycina£thapfis» Dat Galbanuai 

St larices t fumoque 9 gravem ferpentibus urunt S £^ ™°fc? 

^ibroUnum>& ìo lenge nafeentis " cornua cervi» ula , quam e< 

Sic no x tuta viris.atfi quss l} pe/ie diurna 

Fata tr abiti tunefunt magica miracula gentis, 

1 J Tfyllorumque ingens & rapti pugna veneni, 

Hamprimum fatta defignat membra % > fa li va. 

Qua cohibet virus, retinetquein vulnere pefìem. 

Plurima tum volvìt fpumanti carmina lingua 

Murmurc continue, l ? nec datfufpiria cur/ìte 

Vulnerit, aut minimum patiuntur l6 fata taciti» 

Sape auidem peflis nigris in/irta mcdullis 

Sxcantatafugit: fedft quod tardius audit 

Virus» & » 7 eltcitum, jujfumque exire repugnat: 

,8 Tuncfuperincumbens pallentia vulnera lambii* Jyj*** W 

Ore venena trahens, & ficcai l 9 dentibus artus , 7 a Chironé 

Extradamque tenens gelide de torpore 10 mortene ^' 

Sxpuit: %l & cu\us morfus fuperaverit anguts , 

Jam promptum PJyllis ve/ gufi u noffe veneni. 

Noe igitur :1 levier tandem Romana Juventus 

%Auxilìo, late faualentibus eirat in arvts. 

* ì Bis pofitis Pbeebe fiammis, bu luce recepta 

Vidit arenivagum furgens fugienfyue fatene»». r „,. .„ 

lamaueillu magis, atauemagitdurefcerepulvk ****2££;J 
Cotpit, & in H terram Ubyefptffata redirt. ySt*!*,. Quod 

in Sicilia na- 
fcatur. Eryx aurem Siciliar. 9 PI in lib.ii.cap.it. io Vivaci* * 
ve/, procul ab Africa nafei Cervos » ItiùxÀt Plintus»ArYica propemodum fola 
rtongignir.PHn. lib..8. cap. 31. ti Singulare abJgendii ferpentibus o» 
dor adulto cervino cornu. Plin. Hb. 8. cap. *x. Soltn. cap. 31. 1» Per- 
cuota àfierpen te inrerdiu conrratit venenum lethale. 13 Excantando & 
exugendo ludtantur Pfylli advtrfus venenum. 14 Óphiogenas faliva 
conerà idua ferpentum mederi , tradir Plin. lib.7. cap. 1. & plura de fili va, 
lib. 18. cap. 4. 1 r Ncque pcriculum vulnerit properandam defìderantis 
rnedehm permittìc incantatorem refpirare aut carmen intermlttere. 
16 Mora accelerans. 17 Carmine. 18 Ad verf. 895 fupra. 19 Le- 
vi morfo. 10 Venenum lethale. 11 Qnin oc guftu veneni dgnofcefo 
valenc, a quo ferpente quis fuerlt iftus. 11 Minori cuoi pcriculo. 



jufdem nomN 
nis refinae mo- 
do ftagor.iqn 
appeilan t, &c. 
fyncerum fi u> 
ratur,rugat ni- 
dore Serpen- 
te», Plin. lib. 
». cap. xf. 

4, Humilisici- 

licet & tenuta. 

< Ìndica &A- 

rabica. 

6 Rcfpicit ad 



beffalo 
venta. 

8 Sic Nican- 
der 1 0*it«K<Vi» 

•^v : ubi com- 
mentator » fy- 



15 Notati© duorum menfium. fed vide qua ad taf. 194- Tupra. 
lidam glebu/aun «e frecundau. 



Um* 



304 L V C A N I 

Jamque proemi nemorum rat* fi toUtte fronda ? 
ftmfittft* Sumere « eengefto non tutta mapalia culmo*. 
cJae 8c tugu- Quanta dtdtt mifiris melioris gaudio, terra, 

* Qnod «gu- * Cumprimumfavot centra vtdere leone s! 
niemum «rat Proxima i Leptis orat, cujus fiat ione quieta 
non longeab- Exegere hyemem nimbi sflammtfque carentem , 
elle amicata. • -,* _ , . : • » j «• 

S Minor , U- 4 C«/«r «* Emathtafatiatut clade recefit , 
yphaenicuni Qatera curarum projicit pondera, fili 

* Ccfarem ' Intoni ut genero: cujut veftigiafrujfrs 

duo» dies in Terris fparfa [egens, fama duce f tendit in undm , 
momum? ut 6 Thretciafque Ugitfauces t & ? amore notatum 
Acri* inten- v£quor, & 8 Eroai lacrymefi litore turres , 
dmm^e": 9 SuapeUge nemen 1{ephelei*4 abftuUt HeUt. 
ret.fcribit Ap- io Non ^tfiam breviorts aqua difierminat ufquam 

fieh£ Jcm *»*<« ** E ™P*> 1»* mv » Bi^antionar&o 
8c ipfc Caefar font us, & eftrtferam dinmat Chalcedonaeurfm, 
C0Bt p?.. vl f°" " Euxinumque ferens parvo ruat ore Propontù. 
mSbu^rebu» t% Sigea font petite fama mirater arenai, 
reliftis perfe- £ ( «, $i mo9ntu aquat, & Grajo nobile bufi* 
Sompell »! 'f \hottion, & '« *»/*5 binili vattbus umbra*, 
iftimavifle, ne Circuit exufia nomen memorabile Troja, 
*™ m pon^ Magnaque 1 7 phcebai quarif vejhgia muri. 
paucos itaque Jamfilvaftttilesy & putret robore trunci 
SSratum jLm l8 ^W» ? '#" *««. 6» tempia deorum 

peiunTcyprUifam . conjecUfle eum in ^Egyptum iter habere , eu^^££ 
EX duabUs & equiiibus SooAlexaodriam pervenitele*» eum per Troadem 
eircumducit , u£ fabulandi anfani captet. f Ad mare deftendit. 6 Bo- 
fphorum Tracium, Propontidem * angufttai Hellefpono. 7 V""* 
rieru». quemcecinitMufaruf, dein Ovldiusinepift-inter tranandummer. 
fum: QuodubicomperifletHere, fé quoque tuffi pr««pw<k. ■*"* 
•well* , in Sefto «Europa. 9 «««« «« Nephelej & Al J™™; 
tU, cuiiPhryxo trarre noverca infidi» fogiens . Miete quo ▼ehebatur 
ìehpf. , Helfefponto nomeo dedit io "Tilc tnira fimi anguria*- 

1™*, - A^Snri.m . R.irr>Mm aJ Afta dividlC HcllefDOntUS. »¥• 

santio. 
lyb. li 

■quat 

Trojw 

TVoadci' if Rhceteumprottontorium, Ajacis Teumonu i»uicriro 

nobUe. Mel. y iib.«.Strabo r ij. i* Mlnes & (epulcbra Achaii». & 

Atacte Homero aJ ifque poe'tif decantata. 17 .Quo PhojbW & oitft»' 

nu?merce?emcumtUl^ttp«aiTrojaiBCÌ^ 1» *(» 

OVoiatkifiliiTrtM, 




L I B E R I X. 305 

Tarn ' Uffa radice tenent ; ac tota teguntut , p ropter ve- 

Tergama dumeti*: et taf» pertere ruina, tuftatem rui- 

^Ajpicit * Hefionesfioputos> ? flvafque latente* ™£ luro , 
%Anchifa tbalamos;* quo judex federit antro : cui Hefìone 
Vnde ? puer raptus calo : <* quo vertici Nais 2Jlt JfoS" 

Luferit O enone: 7 nullumefi fine nomine faXum. expofita ceto* 
8 Infiius in ficco fèrpentem puhere rtvum ? wtpwno 

Tranfierat,qui* Xanthuserat: l ° fecurm in alto g M afuerat, " 
Cr amine ponebat greffm 5 Phryx incoia manti J" am }*°y£ 

tìeùloreos calcare vetat. difcujfa jacebant nSu 

Saxa ,neculliu<tfaciemfervarttia lì fiacri m 7 . 3 In quibus 

» kfercea*, monflrator ait, non reificu ara* ì nidiata*" 

'? Ojacer, & magniti vatum Ubor, ommajalo eft concubini» 
Zripu, & populu dona* mortahbus avum. J^nchi m 

■4 Invidia facra Cafar ne tangere fiama : jtcrtta orbò* 

Nam, fi quid Latiu fa* eft promittere Mufis, 'nfwJh*' 

Quantum ' f Smyrnai dura b un t vati* honores» vtrgu! jfcn.*. 
Vent uri me, teq uè fegent: « 6 Tharfalia nofira 4 P*"«» »M 
Vivety & à nullo tenebri* ' 7 damnabituravo» triumDcarui» 

«* Vt ducis implevit vi fu* veneranda v et ufi a*, judicarat. 
£rexitfubu*i congtfiu cefpitts ara*» fiUus'VroSÌS 

Votaque turicremot non irrita fudit in ignes. aquila ]ovl* 

« 9 Dn cincrumjhrygùu coliti: aukunque ruma*, J , ^ monte# 

fcilicetlda, 
Nyropha Oenone fé Paridi induUerit. 7 Nullu» in Troade mons » feo- 

Eulus , autpromontoriumcaretfuo monimento. 8 Cariar. 9 No* 
ile/nolim, nunc vixapparentetnXanthumTroadosrivulum. io Nul- 
la religione aut loci veneratione motus , nefeius ibi lamine fepulcrum He- 
fiorii , donec ab incoia Phrygeadmonirus agnofeerec. 11 Templi aite 
arse * ur refpiciat ad fequen. Htrctat ara*, alii legunt Heffertat. 
1» Jori* Hercei , i"f«o< ; quod inter aulam & parietein in domus penetrali 
coleretur adhancaram Priamus csefus. Virgil litneid. Juven. Satyr. 10. 
verC 168. Ovid. In Ibin. Ciàmhit Hercei prifiàt ara Io**. 13 Excla- 
macio poèta? in laudem poefeos , qu* omnibus hia monimentu » fepulchrìs» 
aria , templii diuturnior , virtutera reddit vivacem Se dlgnos laude viroi 
▼etat mori. Carmina quarti damami , fama perenmterh. Propert. Sbiaquenam 
mrwtt bac mmimcnta mori. Marciai, lib. 1 o. epig. ». 1 4 Noli inviderà 
buie meo operi » quo tua quali acunquefà&a legentur, vicalitatem. 
if Homeri , qoem fuum inter alias civlcates fibi civem vendicar Smyrna. 
Ewt» %»'\ftt fu«»'£*r» wtf? p7£«» o'jun'/y . Xm^mi » t'o'htt «•*•?»» , •-«- 
»«M"'' t x«?« » «>y*i, »rt^M A. Geli. lib. t, cap. ti. 16 Opus hoc 
noftrum. vide quae ad infcriptionem in fronte lib. 1. 17 Abolebitur, • 
18 Poftqutm C«farfaùsperluftrafl«t>wc Troie monumenta. 19 Ma- 
ne» & umbre, Uii & Lare*. 

v£ntaM 



3<* L V C A N I 

i A quo ori- v£ntaque l mei , * ques nttnc Lavinia fedes 

\ ùco m eg ° 5 " I " ,r ^ ^** Uret > & 1» 9r » m lncet '* *** 
» Libro i. * Ignu adhuc Phrygitu,* nuUique afpe&a virorum 
Tv Sv 2*11** » *'» *bflrufo ptgnus memorabile tempie, 
lib.i.verf.Vpp. * Gentu Iuleaveftru ctarifftmu* arie 
a Palladium, Datpia tura nepos, (? ves infide * prieri 
PaUadis Tro- ^' w V0C£t: àatefelices in estera curfm : 
jan« in tem- Refiituam pepulos. grata vice menta reddeni 
FèrVaTu^ •*»/•*** ?»?£**> 7 Remanaque Pcrgamafw- 
<|uam pignus & en t» 

&£$? su f""' T'" cltJ! ì h r & ""f'""""' „ 

nera». Vela dedit C"*"» * t/idufque urgente procella 

J %°» T°J iul B Iliaca» pen/àr e morai t ^Afiamqut petente/* 
lo «Anese F." P r " vehirur y pelagoque Rhodon /fumante retinquit. 
originem du- Seprima nox Zcphyro nunquam laxante rudentes 
rpriftina, Ofiendit 9 Phariu v£gyptia litora flammu. 
antiqua. Sed prius erta diet ' ° nofturnam lampade texit, 

condiw >0ianU H UAtn ' l tHta * intraut afjuat.^tbi piena tumultu 
8 Redimere Litora, & incerto turbata* murmurc vecet 
moram quam ^icctpit: ac dubiuveritsu fé cndereregnu 
Un tecerac. , / „ - *. .. , * „ 

In Pharo *Abfitnmt tei Iure ratei, [td dira '? jateUes 
inf. & curri i 4 ^^ M <fo B4 f erens% medium prevetltu in aquer» 
qu* claudic _ .. 6 . ,/ • «. • f • „ n~ 
ptrtum Ale- Colla gerì t Magni y Pharto ve la mine tetta : 

xandriae et- ^c pria* infanda commendai cri mina vece, 
fieli praìu- Terrarum domiter , Romana maxime genrù j 

cendis navi- Et, 'f ^*#W <*^/j«c »<?/c«, genero fecure peremte ; 

fo«e?fn U te" a Rex tibi ' 6 ™*»v terra pelagique '7 /*Wi 

minifteria. Denat, Ù", Emathi'u quod folum defutt arma, 

«ì.tiv PUn* E* b *h* g x **W<"ti beUum civile petadum eft. 

lib 16. cap.il. 

Solin. cap 4f. ' io Phariara ùccia obfcuravic. il Portum Alexandria». 
il Ibi primum è navi egredicns (inquic Ce far comm.de bello civili 3.} cU- 
morem milirumaudic quo* rex in oppwta prxfiJii caufa rcliquerac : cecou- 
currum ad fé fieri videe* auoJ fafeet anteforrentur , in boc omnii muliitudo 
majeftatem regiam mini» prsrdicabar,&c. 1 2 Theodotus Chius rhetor.px* 
dagogus regis,quem poftea M. Brutus.ubi in Afia deprehendifl«,omr.i prius 
cruciaru lacerarum occidic. Plutarchus in Pompejo & Bruto, fed Appianus 
eum a Canio crucifixurn referr. 14 A rese mirfum caput Pompeji & annu- 
lum(utrefert Plutarchtis^cujus infìgne erat Leo enfemgeiUnv if Alexan- 
dria primum de Pompeji morte cognovit Cwfar.Plutar. 16 Agyptius.Ptr» 
lem»?! enim oriundi crani à Maced mibus, lib. f.verf.60 Se lib.U. vcrf.691. & 
lib. io. v<rf. 8^. 17 Laborum tuorum tnercedem. 18 Tibi. 

Tkef- 



L I B E K I X. 307 

TheJfalicM Jdagntu Quarens reparare ruituu, l t \M^p^ 

Enfi jacet noftro: tanta te pignori Cd far » Agrori» * 

Emimue: hoc tecurn per cujfum efi fanguinej vdju. fi^™* 

^ cape regna l Phari nullo qué fitta cruore : 3 Pt i c ". 

^Acctpe » S 1 Itaci j tu gurgitu: acdpe quicquid "SJJjJ" hof • 

Pro Magni cervice dares-> 3 dignumque ciientem t alirat!s ufua 

Cafirù crede tu'u, cui tantum fata licere *u«m Pom- 

• 1 » pei us cutn 

Jngenerum veiuere tuum. nee vtleputaru pcolemxo 

Hoc meritum fatiti nobù quod cade peraùlum eft» Lathyro, ivo 
4 tfoffet avitue erat: f depulfi fceptra parenti »£$$}'*' 
Éeddiderat. quid plurafieram ì 6 tu nomina tanta * Auàorirate 
in venies operi» vel famam confuto mundi» Seu«°AuIe- 

Sifcetut efty plue t e nobù debere faterà, ten in regnum 

Quodflelm hocnonipfefaeù. Sic fatue, opertum refthuUTupra 
Detexit » tehuitque caput, jam languida morte 6 \\ non" jn- 
Efftlies habitum noti mutaverat orit. tenia!, quo 

_~ * ~ r j •- •/• nomi: « hoc 

Non primo Cafar damnatt munera vtfu» fattura appel- 

% Avertùque ocutos: vultue," dum crederete efitt : lei.require ft- 
Vtquefidem viditficleru , tutumque putavit JJb"? ESiX 
Jam b benm effe ficer } 9 lacrymae nonfponteca- infigniatjoffi- 
A.~t.t di certe, Imo 

dent " „ , beneficiL 

ff udit t gemitu fatte exprejfit pectore U to, 7 Donec ex- 

Hon altter manifefta putam ab fionderò mentù (ni }£*c°g™- 
Gaudi4>qua I*crymu,*°merttum% immane tyran- Pompei i ca- 
*Deftruit y • » & generi mavult lugere revulfum, pur , fuftbuk 
guam debere caput. qui duro membra ,a Senatus J'pVse Ve fcrw 
Calcarat vultu, qui « ì ficco lumino campos pieratem & 

Viderat Emathies, uni ubi Magne negare £™ bonl 

Non audetgemitus, ofiort durijftmafati l 9 Sed contr» 

Hunccine tu Cafar federato Marte petifii, gj^ ""JJ", 

i+Qui ttbifiendus ti a tì non «5 mifiifotdera tangunt rUùmdiara 
Te generi* ì nec ì6 natajubet meerere nepefque ? JJJ^p^JL 
chu* In Csef.Appian.a.&Val.Max.l.e.c.i. referuntCafaremaverfatum pri- 
nuin caput allàtum: mox»ut afpexir, cblitum hoftis»foceri valium Indurne, 
tum propria! turo fili» laciyma* reddidifle, caput plurimi! te preciofi» odori- 
bu! cremandum curafle>&c. io Et lacrymii fui! mlnuit»imo evenir gratiam 
meriti Ptolemati. 1 1 Et mavult lacrymas impendere capiti Pompeji quem 
oderar t quam obnoxiui efle aut gratiai debere regi prò hoc beneficio. 
11 Senatoria» in campi! Thef. «forum. 1 3 Siedi oculU , id eli non la- 
CTymantibn!. 14 Cujui cardei poflet tibl elicere lacryma!. if Manicai. 
16 Julia* & immaiuriu iafeas,cuim aboniim feccnti. ub.i. verf. 113. 

Crtdm 



3°« L V C A N I 

i Forttffe in- Cre *" a P u dp*P u l° s Pompeji nemen amante* 
vide» Ptole- Hoc caftru prodefictuu? ' fortafie ty ranni 

maluìW te Hcc *"* »cutffè do tei, quereripeuo periffe 
gugem. , Vindi&am beli, raptumque * ejurefitperbi 
te tua.**" " Vi8oru generum. quifquù te fiere co'ègit 

3 Ironice. Impetus, k vera Unge pittate receffit. 

4 Oquambe- a <? ■/• . . * ' M ._ 

ne cibi errata ò ""«f »»* *»*»».> terra* » «f£00 «f «tfftt /«/?r«f> 
eft Pompei i Kec ubi fuppreffus pereatgener % 4 e bene rapta 
lausSfx ne" ^ rf,itrio morssfia tuolquam magnaremifit 
jum ipfi tum Crimina Romano triftis Fortuna pudori» 
SrtfcifSS, &»•**<»<>» P*ff*'fl™fireri, perfide, Piagni 
» te donari. Viventi»! 1 net non hi s fallerò vo cibiti audes, 
itflVS.'ìwo **1 niri Pi«*fi d *mfimulati fronte delorh: 
dolere.cum id 6 ** */" ** «/£«#« *»/?r» /«ne)?* /if «Sex 
firodles C ? n Ad m *'**' ***** tuupejm de Cafare vefirum, 
fidem verino- &5 am & Pempejo meruit Jcelus . 7 unica belli 
loris fiftahic Tramia civilis, vi 8is donare falutem 
2" upniTOfl ft^Mi****' 8 ^«»</_/7 Pbario germana tyranne 
1 °lf • . " ** 9H ****/* firet, potuijjhm roddere regi, 
n« e S!?iaró. $l»* d *»•***> fratriquotuum prò munere tali 
Quam innu-' %MifiJfem Cleopatra caput. fé creta quid arma 

5SBd? ftr *** Vit > & in f ermt 9 »*fl"f»* *'** Meri ' 
« Qnod nifi ,0 £>£• '» Thefialicit TeUaofecìmms arvis 
inferce'dwent ÌUS l 1 *^ Ve fl ris 1»*fit* li Centi a regnis : 
cym forore "•* fieram Magnum mtcum Romana regtntem: 
rato?!»",! 1 "" T * Pt9Ì ' m **f* r * m ? lt fr*flra civiltbus armis 
prompTimihi •M'fi uim *'g'»tes,ft quaeft hoc erbepoiefiju 
* ffet quo LÌ!" *"* ' r ' r *' * ** OT d V*»" • / teMmt ulta dmrum eft* 
V£\$£i " Vm W m Latixiavefiro tttoreprorm l 
fotoni fcili- Fama cura vetat, ne non damnafie cruentar» t 
J£ wvicf ° Std vid ** T **>»»*& *Tbaron. tue fallerò ves me 



fompeji. 

9 .Sltf* b ? Uo ' . lo - QS£ f > wo ^ftoria «ea Theflàlia regi . 
poteftafem dederir interficiendi Pompejuro. 1 1 Fruftra civili 
ter me «e Pompejuna , totis concitffi vi ri bui orbi* , dimicicum eft dt fra- 
no imperio» fi etiamdum acmuluoi habeam : & dominati»» hujuicos»uin 
«uoa admitm iblea, i» Fugerem cene litui hoc , fcelm veftrum de- 



tenne «e Pompi 
no imperio » fi 

.. S> ■O"'""" •» » >i|^«>«ui tene mua nuc t ivsiu» Tctu mn vw- 

1 ^ ° ^ K * * C * confulcre,n > wguerer^ue ttnuidc voi poxtiu quam 



Credit* vitioTem: n.hi* ^u, uleparatum * 

L.UOTU hofrtttum: mfic me* tolUterantur 

f/* na S»i*1t»lm*iun*t.fidfaràm w 3 „»«», «Uium, mj. 

-Ktlvtt.fflvt.Jfi.Uri. 4 vJcndiublfi. *5S,T 

Tanu t .lUdu t mf,d H .n, uttrimin»uni,m B* »»»• 

EtfUcMe,»put, « cinérefiu.* Iit.refi.fi, «« «4* 

Sent,M*dvent»m ficai, vece^u, ijuerenti. P«"«iP»l" 

^Attdmt umbra ùìm. 7 dum »»JU .»._.'. » j- B, *°- 

fri-' ^«isiizf 4 pste 

xr * • " f " #Wii ■■ cncrdia munte SS*SJ£ i r* u , rU 

F* *« cempìexm ftfitk '"fiUcibm armi, * 9»« Pom- 

AZ«pw, »«4».- dignaauefità mercede Uberum A PP i '"<")">i- 

Cr«rf,A, : *bfi,«dunt gemitm, é- priora Ut* S**" '??'* 
£•»"'*«"> hiUrefi « »f« fie8. r . cruent.» «WS.- 



num,& ut velie* vlr» i «I j1_ Vittncibuj. n Amorent prifti. 

P?op«"*6 Pompei S^r?^t 0rU K- ncle r misE lm f™*™ t"vù 

*•»«« & affeftui ;„ltu tS2ri. P J ' * 7 lr0B,CC ' * uafi ^ * ud «»« 



Ir I B £ * 



Ilt L V C A N I 

L I B E R X. # 

Theodo- T T r pnmmm Urta* * Pompai colla fauuttu 
tum , qui ^ JLttigit, & * ^«r« «fc*w> £W* r ? *'«»** .' 
ÌSTn» *H n * vit Muna 4 «foca, fatumauenocentu 
nSfluro Cafa- v£gypti, 1 regnum Lagi Romana fub armai 
f ìob "fe Jref,aneriperetmundoMemphiticiee enfis 
l'iter Vittoru, vitale caput.* tua profumi umbra 
Pompejum .fcfc,,*, rw fieerum 8 mmww afangume manes % 
tura™ Nepepuluepeftt* 9 7{ilum Romanm haUreU 

* Lirns.. j„,fe i o Paratoniamfertur ■ • /fc«riw m «rie» 
5 U*umV lignote tamfavi fielerù, fuaftgnafequutus. 
eyptum C«- »* Sedfremitu vulgifafies, &jura querent* 
nan^imp^ Inferri Romana fui* , di fioràia fenfit ^ 

rio redigerei : Peftora,& ancipites animos » »* M*£»*m»& ^w/r« 
ertami** No»/*/. f 4 *«>» vultufemper eelanu timorem, 
que ac Pom- Intrepida Superàm fedes, & tempia vetuftt 
S^wS" N«*ww, MfMMf Macedum teflantta vrtes> 
« CWwTK Circuit: & nula eaptm dulcedine rerum, 
«juit Badius, ^» 4««, cultuque deùr», mn momibue urbu, 
Ss fibi «£ efflié'»**'»» 1 " cupide defcenditin*1antrum. 
rei ne in eaf- ijfo 16 p«^4i prò le S «7 vefan* Philippt 
dem infidi»» < 

flrcjriwautein fic: Pompeji honori hoc Dil d«krunt,o« Rjg *3?L*f 
^Egypcus poft ipfiu. mortem, quod ruturum foerat, nifi «far pop^o Ronw 
imperium omne cunrlibertate ademiflet. .7 Mor ^ 8 J?S.lori ^n lon- 
9 JEgy ptam. io Alexandriaa»ì Panetonio portu & °PP.£syP«|; no " Jft" 
ge aSTÀlexandria. Ptol. Gambo. 11 Ociofus, inquiunt «J^fLSJ* 
etfUn.ut refcrt Appianu», dura rex moram circa Caffium monwm J^'™ 
«av* f ratulationffu«, urbis atque templorum ; uftration , *2«™jgJ 
Philofophorum.Ego autera horum pace «e 'nwlligiptCtìto «dmw^^t m« 
caverctf e«mploTompeji ab iis trucidati (quod f*»"/"'"" "«< Se 
Ingrefus eft urbem fecurut,ld eft monitus ?eptufque fui» c ° h °'". b J": {"*£ 
li|ia«mpHcker»vel,utiHi,/4^* accipio. « Cariar com. de «v.bel.7 rt- 
ftm Concurfum ad Cfarem'fleri , quod ftfcei ^nwfcrrenrur. ir «hoc « u 
muTtitudo majeftatem regiara minut pradicabat* tj.foW Z\w%£ 
JBgyptiis cefum in fuam gratiam. 14 Satagebat enlm falum fue,cui imen- 
Cu/em,Alexandrinorum 6 deliciÌs minime wcan», ««^^~ «2 
ferebat. if Alexandri, «e ab ilio rerum Agyptiorum conditonura » «**■ 
di&um reièrt Strano » quod cprpui Alexandr^ B-bylpe^nalmnd». 
deritqueLaginlius.Curtiusllb.i<». 16 Alexander VttunuffuffiJT 
cedono. .incuju«urbePeUanatus eft Alexander. t 7 Cul^"" n "* J£: 
cit orbis, non mortali* parens. Animai (ut appellat eum Senec.lib^. de Be 
M(. cip. i«.) cumidUSmum. Addo temuiendffiBittm» cnideUffimum. 



LIBER X, Ut 

* PeHxprddijaat.^ tirrarum vindici fati ' i Felicicarem 
Raptu»: facratù totum fpargenda per 3 «r6«j» Alexandri *• 
Membra, viripefutn adytit: Fortuna pepercit Jxprtmi,?* 1 

* Manibusy & regni duravit ? ad ultima fatum. Apul.i i.Flp- 

« Namftbi liberta» unquamfi redderet orbem» T .' xA ?°"una» 
, .-r "* /• 7 •# j inquieti*, Aia 

Ludibri! firvatm erat, non utile mundi m ^ )or fuit . 

£<#*** exemplum, terra* totpejìefub un» fucceffiifque 

Efl* vir». 7 Matedumfines, latebra fini fuorum *£! & prc7 

Defìttiti 8 viBafque patri dejpexit +Atnenae : vocavit ut 

Terqut ^fapcpu/esfatù urgentibm a&ut *^£* nt 

Humana cumfirage ruit , gladiumque per tmnes meritus,& fu- 

Exegit gentes: ignota 9 mifiuit amnes, f™* "^ 

IO Perfarum Euphratem % lndorufanguine Gangen: quefinesemu- 

T errar um fatale malum , fulmina uè, auodomnes ,0 clarus » **• 

Percuteret partttr populos , & ■ • JMi« tmauum ^ audeac 

Genlibus. '* 0f*s»* efebèi «a/irre parabat vd fperare 

1 3 Exterior» mari, non illi sfiamma nec und*> JJES? Fortu« 

^<c % <fterilk Libya,nec Syttcus obfiitit yAmmon. nam. 

jT^f m occafus, mundi devexa fecutus % iorajq!» 

,tf *AmbiJfetque potoi, *7 7{ilum&é finti bibijfitt fola potuic 

»8 Occurritfuprema dies, naturaaue filum ?£*? mi** 

i/*»f potuitfinem ' 9 x^/ia» ^eiwr* r«gf.' fubaftas. 

*° ©«," yj c « w invidia^ a uà totum ceperaf erbent t ' 5 s r Ì™ t * le " 1 

v^r* ». • .. * /iti maxime »cul 

•^ fy?«/*f tmpertum, nulloque harede retteti t gravis & exi- 

Totiuéfati *« lacerando, prabuit urbts. * ^CiSSSut 

qui hic condebanrur,neque prout merltus ipfe ruerat,difpergebanrur. e Ad 
cverlìonem regni ^gyptìi, & ulrimos Agipti reges. 6 Orbi enim, fi quan- 
do cric fé in Tibertatcm vindicarurua , nini, aliud erir Alexandri gloria te 
memoria quam kidìbrium & pefEmum ambirionis,fupcrbhe»&regaandi cu* 
pi diratis exemplum. 7 Geniti vuipluralia,utMaceduni,fyncopate» 8 Ma- 
gnani Grecia* par rem Philipp! dolis & auro fuba&am (ìbique reli&am tan- 
3uam impecum non Cacis amplum contempfit»vide Plut.QjCurt.Poly.Juftln. 
.rrian. 9 Turbavit, foedavitfanguine. 10 Sanguine feificet. 11 Veluc 
peftilenrjs influenti* ildus terris. 11 Oceani Indici vifendi ftudio , fiumi- 
ni ignoto caput fuum torque rbrtiCGmorum viroruro fajutem permifit. Cwt. 
1 3 Qnod ambìt terras ad Oriemem & Meridiem. 14 ALftus Solls. 1 e Iter 
per defèrta Libyx ad lori» Ammoni) temp!um«fupra Syrtira majorem.Diod. 
17 . Arrian.Curt. & Plutarch . 1 6 Orbe circuito. 17 Strabo refert Alea* 
sndrum cum Sefoftre rege Aìgypti ftatuiue tuftrare Athiopiam » ut fonte! 
Nili quaereret. vide infra terl. vjx. 18 Sed fàtum & lex natura incidit 
vit* fimul & voti filum. i« Ut fupra verCio. ao Qui eadem invidia qua 
virus non tulit impeti» «mufumjira moriens nec uni reliquit impcrìum.quafl 
fàtalìter invideni alteri magnitudine!», ai Inter ducei ruoidividendas.Di- 
vifionen» vide apud Cun. lab. 10. 

Sci 



, T1 t V C A N I 

i Inciampo» Std cecidit Baby Ione " fu*,* Parthoque verendtu. 

^?**X>- pf « P ud0t! 3 E9i P ro P iw timuere f* rt JP«' 

ttt ranni- guam nunc pila timtnt populi. +'licet ufquefub j 

lummetropo- ^ r 5«m 

InEte- H&mmusiZephyriq uedomos>terraf*uepr*m*mw 

inidandus. fUrrantis poft terra Nitif cedemus in ortus 

2£5*Z* sArfaàdum domino, f non felix Tartbia Crsffis 

■raerunt Par- Exit uà fècurafuit provincia PeBa. 

«big.» pila * m t MufM vnitm igurglU N,« 

4 No. Roma- 7 R,x puir.imbtlle pepuli fedavetnl ? irei. 

££€? Ohf,i. ì u. f <KkfU*tm*>ì« M.U 

ab Arftoa £,yir «t at: cumfi farti* Clapatt* btrtmt, 

Etite* c »"p» "fr* n * H 9 'r "' ""T: 

dionall : foli Intulit ,0 Smathits ignaro Cafàre ttUit , 
obftant nobis ,, Dt focus ^gypti, '* Latù ferali* Srinnys, 

rientempro- JUacafaue domotfacie *4 Spartana nocentt, 
p£um. Heffieriosauxit tantum Cleopatra ^ furor ts. 

j Et raraen 16 Terruit Ulafuo,fifa4, Capitolta l ^fifl*** 
fis&«%r C cS'" EtR»majmpnH * imbelli figna «» Ca»opo, 
bus noftris io f^/àr* c«priV0 Pfcrfrw dn&ur* trtumphos t 
cìdonibus^** »■ Lemadioquefuitdubtusfubgurgttec^, 
quorum oppi- ^|» mundum ne noflra quidem matrona tenereU 
dum exiguum 

Erfinan.» E» Je ««"'•E^,'^ *iìfcS £roa?K C M» "E"» 



LISE* X. 31). 

Hoc animi nox iUa dedit, qua prima cubili 

mMifcuitinceflamducibus ' Ptolemaiddnofir'u* J Cleopa- 
^ l- r • j ■ tramatolo» 

Quu ttbt vefani vtntam non donet amoru, mxi fin am . 

•sintomi durum cum Cafark bauferit a ignk » AÌH <•*». 

*Te8us, & in 3 owfot rw£ré, medioque furore, J e4 a u t è' m men " 

4 Ef Pompe] anù h abitata mambm aula, j ibi moraiu« 

Sanguine The fatica tladit perfufue adulter J^ rt A PP U " 

•Admifit Verter em cut u, ò- miftuitarmu 4 Ètiamdunk 

IJiciHfym ur.„ *,*„.» ,* «»/« ? efartmì ™ J»*, 

Propudor l obUtue ° Maini, ttbt lutia fratta Tifa Pompejì 

&/?*»* <fe matte dediti 7 pattefque fugata* m ?* 9 a {> »» 

t> 7r • • r l M 1 r ■ caefi umbra. 

Ptfj^iM f» extremu Ltbyes s toalefiere regnu, f Filium C«.- 

Tempera Niliace turpi* dependtt amori, (vult. jarionem fi*. 
Dum9 donare Pharen , dum nonftbt vincere ma- cfSpaxra* 
Quem forma confi f* fu* Cleopatra fine ullit muliere bar- 

TV//? w adit lacrymis t fìmulatum comta dolor em, 6 a " ui filia 

10 Q** m decuit, ve luti lacero s difyerfa capillos, Julia nupn 
et fic orfa loqui: Si qua efi maxime Cafar l^mpeia- 
Nobilita*, * Phariiproles ciati f ima Lagi, nas , fub Scì« 
Exulinatetnumfcepitudepulfapatetnù, !ìÌ ni & c Cat0 ~ 
Si tua tefiituat voteti me de xt et a fato, 8 Vire's colli* 

11 Ompledor regina pedes. tu gentibut li aquum g*re- 
Sidué ades nofiru. »3 non urbes prima tenebe quam f£, a tre ' 
T emina Niliacat: nullo difcttminefexue (pti jncerfe£ro pò- 
BeginamfcitferreTharot. lego **fumma perem- /££$**£' t 
Verba patrù, q uijuta mihi communio, regni, gno. 

Et thalami cum fr atro dedit, puer ipfe fororem, J£ t 0":'™!°" 
Sit modo Uh errarne t: fed habet x 1 fubjute Totbini cum prius le- 
^ffecl***enfefyuefaoi. nil ipfa paterni SS**^** 

Jurii haberepeto: l6 culpa, tantoque pudore * Ego regi- 

Solve dernum: temevo funefta « 7 fatellitù arma, I^ Ha r P i tole# 

Lagi'. lib. 8. 
verf. «91. 11 Cleopatra regtsjtror affitfa Cafarls geniiut, pattern regni repo- 
ftebatt inquitFlorus Iib. 4. cap. ». 11 Salutare, me in ju« meumredditu- 
ru m , fupra verf. 3 j . vocaver at A 1 e xandrun* Jìdttt imquttm gen: ibttr . 1 j Oc* 
cupatio. Neque, inquù, hoc novo fiet exemplo.ut regnec mulier, patre eninn 
meo ejefto» fororem meam natu majorem in regno conflituerunt. 14 Te- 
ftamentum patris, quo ex xguocum fratre hxres reltfta fam , nec non con- 
jnxiilius. ir Poteftatem fuamPothini eunuchi automati fubjeftam. 
%6 Hoc dedecore & turpitudine, ut prò arbh'lo fervorum régnemr. 
17 Achilia praefecìi regii a Poth ino foliciratt contra CaeC infra, verf. jp8* 
O Et 



1T4 L V C A N I 

i Quiuntos 
«»m? duplici 



i Qaujmj* Et regem regnare jube, l guanto/net unterei 



interrogano- Memegerit famulus, Jliagni cervice rex/utfa t 

i*rf U ioi 7 ' l * m '"' & d P rocul h ' c ******** f* ta ) **ìnatMT. 
* SceWam Sat fuit indignum, Cafar, mundoaue tibique* 
Pompeji e*- » Pempejum facinut meritumauefuijjè Pothmi. 
'Ubi demereri' ? 7{eauicauam durai tenta/Jet Cafarèt aurei: 
Vv s U ì"' Vulttte adefipretibutfaciefqueinttfia •* perorai. 

foni» venZ £xigit infandam corrupte ijudice nofiem. 
fta* commen- 6 Pax ubi parta 7 duci, * donitene iturtnubm tm- 
dabateam. - \ Mm /. 7 

4 Aderse ** W * 

puell* forme, Excepere epula tantarum gaudta rerum: 

& q qÌj* F diu r - US ' Sx P lÌ£ ** tau * f"'* ***g™ Cleopatra tumultu 
plicarecur ex *2{ondum tranftatoi Romana infecula lux ma. 
taHi ^(ft tì- 9 l ^ e lociti tem P l * quodvix corruptior atat 
debatur in- '" Extruat» enfiar etat: laqueataaut teBaferebatrt 
juriam. Divitia4 t ' ° craffumaue trabes a b [condir at aurum. 

ter ipfknfc 1 " Necfummù crufiata domue , fefttfque nitebat 
fratrem judi- Marmoribue: 1 1 fiabatauefibi nonfegnk ^ichater, 
Tcompofiris "Turpureufiuelapu, '3 utaque m effufus inauU 
inter fé rebus Cale ab a tur Onyx : '4 Hebenm »f Mareotica vafios 
^rTcìeòpà? **" operitp*fie h fed fiat prò tobore viti 
tra » extruitvr l6 ^Auxitiu, non forma demm^i ebur atria veflit, 
7°pIÌlìnSo. Etfuffixamanuforibue tefiudinis Inda 

I Debiierac Terga fedenti crebro maculai di flinlia Smaragd: 
qui mm U rex Fttl £ et S emd *"*> & l*tyìd*f*lvafupelL*x : 
eraj,C«fari 

feptingenties H. S. inde quadringentiei petebat ad alendum exereitom. 
Fiutar, in Caef. p Domus regia referebat roajeftarera templi • mcliua 
extrufti atque- exornati quanrerant exornentque ferlora frcula , atqueadco 
corrupciora. io Lamio» aure». it Copulativa prò adverfativ». 
vide Kb. i. verf. »c ». Sed fiaba t fibij id ed » per fé folidus non incruftanu 8c 
alreri infatua , Achates lapis, de quo Plin. lib. 37. cap. 10. Solin. cap. ix« 

II Porphyritei. Plin. lib. 36. cap. 7. vel Sardu». \% Pavimenta fter- 
itunrur Onychite marmore. Cacatufyue tuo fub tede luett Onyx. Marrial. 
lib. 11. epig. fo. 14 Polle* non incruftanrur Hebeni tigno : fed ex Ipfo 
felidaeftanc cotonina.' ir .Agyptia, a Mareotide palude , KcttjoU 
Jn&a wgrumfert tbtnwn. ut cani: poèta lib. 1. Georg. Hcrod. carnea 
lib. \. in Athiopia nafei fcribic vide Plin. lib. 11. cap. 4. oc lib. 6. cap. }o* 
infra verf. 304. Solin. cap. 6 e. Dtofcor. lib. 1. cap. 137. 16 Cotonina 
ad fuftenrandum ; nop iticriiftamentum ad ornatum. 17 Porrà 
operiebantur puurainìbus tefiudinis Indie» in lamina* difleAis » Se 
gemmi» iotenextis diftinguebantur. vide qost nos ad verf. 04. Satyr. 
11. Juven. 

' StTAtd 



L I B E R X. 3 r; 

1 Strafa micant: 2 Tyrio quoti pars maxima, fucco * Aia leg. 
Co&a diu, 3 virtù * non uno duxit aheno ; H JZ?°? m \ 

Tars auro f piumata nttef, pari b ignea cocce, pars maxima 
'Vt mos eft 7 Phariis mifundi lieta ttlù. mean^r*? 

Tum famulo, numerue turba, pcpulufque minifter, *%!mum paTs 
(Diftclor hot Janguit» alios difiinxerat atat ) maxima len- 

f/ac s Libycos, pars tam fiavos gerii altera crinas, »/jJL.*Sed il- 
1)t nulla* Cafar 9 Rhenife dicat v in arvit la quani noi 

Tarn rutilai vidiffe coma*, pars fanguinù ufii fi^ìic^'cft 

xo Tetta caput, " refugofégerens a fronte capiUos» & vtrior. 
N« non infelix "ferro mellita juUentw, \ .Jy JJJJf ' 

^ttque ' 3 ex e eia «4 virum. fiat centra fertior atat, oprimus pur- 
Vix ullafufiante tamen * J lanugine molai. purarum pi- 

Dtfcubueretoru ì6 reget, '7 ma*»rque poufta* pifrU, <j U | & 
Cafar: (? immodite fotmam fucata nocentem» murex dici- 
liecfceptrk contenta fui», necfratre marito, fcu flore quèm 

Piena ** mari rubri Jpoliit , coUoque, comi/quo ore habet mo- 
Dtvitia* Cleopatra gerit» 1 9 cultuaue'laborau JS^ISnJJn. 
Candida 2 ° Stdenio perlucent peelora 10 filo, tur vette» 

«-W *• 3(tòf * «t* comprefum pedine Se um ^dicami» 
%l Solvit, & extenfò laxavit fiamma velo, liquorem, 

*i Denttbtu hie niveù,feclas JitLntideflva Jf™™ ^ 

Impofuere orbet\ qua le s ad Qafaru ** ora epig.c o. lib. i." 

te llb. 4. ep.4. 
4 Plus Temei bis tir.&um innulr, dibaphum. Plin. Hb. 9. cap. 30. f in- 
tereexu auro arque vari) colori» liciis : qualia opera Gnrei «Wautm vocanc. 
Man. ep. 1 50. lib. 14. 6 Splendida coccino colore, vide qyas ad ep. 14» 
Jib.4j.Mart. 7 ifegyptiis à Pharoinf. inporm Alexandre. 8 Nigros, 
aduftos, torto*. 9 In Germania. Germani atiten flava csefarie pufchri 
funr. Tacic.de Germ. io Ter$tfcranhttny£thkfest inquit Mart. lib. 
Spe&. ep. 3. 1 1 Rejeftos in cervicem,ln fupera reflexos, & Soli» vapore 
aduftos. il Caftrata » Spadones fcilicetot Eunuchi male pubefttntibm 
annàSurriputrevèros', exefla*ue>i/cera fèrro» In Kwrtmfitgtre ; atmue ut 
figa mobilie autCireumjiripta mora pr operante* àtffi rat anms,§jufrìtfcnatitra* 
ueeònenst. Perr. Arb. i] Emafculata. 14 Virilùaiem. ic Non 
caftrati juvenes, inveita tamen acque Imberbe*. 16 Ptolomarus & Cleo- 
patra, it Et regibus major Cariar. 18 Gemmi*, margaritis.de Ma- 
ri rubro, vide quse nos ad Senec. Thyeft. veri". 370. 19 Gravatur gem- 
misi vel felicita eft de culru. io Amiftu è tenuiffimis (il is. Pollux lib. 7. 
cap. io*. Nempc in tyiajmttemttutui erte > epl. 19. lib. 4. Mart. ti jE- 
gyptia. Pif'i ttmtea NUotid* Mauri > Mart epig. 6. lib. 10. 2% Ut rariora 
eflentfila> dircrevir. 15 Pedibus eburneis fuftenotas rotundas menfas 
cicreas è Mauritania ^tku,fifìetst^ilaniìeammneraQhat. Mart. epig. 89. 
lib. 4. vide qune nos ad ep. 43. Hb. 1. Martial. Tu Libyccs Indù Ju/penM àen- 
ùbut erhes. or Jur. Sat.11. latti Tufi mtt or b<s Grama tour. 14 Confpeftum. 



%i€ t V C A N I 

i Vide Plih. f N« tépto venere luhà. prò cachs, & amena 

lib. 13. eap.ir. ambinone furor, civili* bella perenti 

Csefar noo Divinai apertrefuat, incendete mentem 

effet. Hofpitu armati. l non 6t licet ille nefandi 

% Conti n«n- % /' _ * ,. - -, J . 

ecs & incor- Marte paratm opes mundi qutpjfe ruma .- 

ruptittimo* vi- Po ne * ducei prifeos, & nomina pauperis avi 

£e^2ìXir& 4 Fabricioi, * Curiofque graves : hic ille ree umbat 

ampia prarda 6 Sordidut Hetrufcu abduSkk Conful ar atrio, 

4 1 Liblj. Optabit pa tria talem duxiffe triumpbum. 

▼erC 160.* Infudere epula* 7 auro, qued torra, quodtièr % 

Intuir. §.*»dpelagu* , Nilufiue dedit, qued luxm inani 

t Quintius ^imbttionefurens tote quafivit in orbe, (quo 

C u" C Ì n mro" S N ° nm * n <i* nt <f* me > 9 multa» volucrefc feraf 

tranaTybe- *y£g)pti pofuero Deos : mnntbufque mintftrat 

rim fo* 1 ""^ Kiliacat l0 cryfiallm aquat: • ' gemmaque capace* 

tor'falutatui " Excepere merum,fednon ,2 Mareotidos uva» 

eft Liv. Itb.^. 1 3 Sobite fed paucu fenium cuicontulit annoi 

io confuUwm Indemitum Mene cogens fpumare 4 Falerni*** 

illi Ica obli- lAccipiunt /irta* ' f nardo fiorente coronai, 

Ali? hk b Ser- Et ,<S nunquam fugiente rofa:multumq\ ' 7 m adenti 

ranum inselli- Infudere come, quod nondum evanuit aura 

f*tin'\ib?U Ctnnomon. ' * externa nec perdtdit Mera terra; 

cap. 3. /j/W- xAdvc&umquc recent • » vicina me fu *AmoMmm. 

ctgSerram 20 £>,/£,, e ^ M Co far fpoliati perdere mundi, 

virg 6. £V gefiijfe pudet genero cum pah pere betlum, 

MneiA. Perf. jr, ^j^ Marti» Phariu cumgentibm optat. (tot 

?< *Aweii va- a ' Poftquam epulù, Baccboq modum laffata volup- 
is. 

8 Sedgula&ambitiofoluxu. 9 Qj"5 itglptli prò Din coluerunr, utl pi- 
fcei » lbm , 6cr. vide au* ad Sar. ij/Jìiven. 10 .CryfhUi:iumgutturnìum. 

Vant famuli mamimt fjmpbmt. u Pocula è penimis. Cum bibitur eoucha. 

^uven. Satyr 6. veri'. 30*. 11 Mareotidum uvarum meminic Virg. 1. 

Georg. & PI m. lib 14. cap. 3. Mjreotici vini, Athen. lib. i.cap. »j. miri v*t 

v AXi{»i^f«'»» Rfa'tRf M«fi'i«< di&i.&Strabolib. 13. 13 Sed vinum M«- 
roarunwquod paueu anni» nobilitatelo fapnris odori! queconiecutum «ft, de- 
eofta crudirate. Merce autem infoia Nili eft Maxim, lib 4. veri*. «33. 14 Vi- 
*\im, Sjnecd. Falernum enim proprie è Campania eft. i< Frutice Indico & 
tìyriaco, ctijui folla felpics odore commendantur. 16 Perenni, per tot unt 
annuali in ALgypto fiorente. Marrial. ep. 80. lib. 6. it Delibut» unguenti*. 
18 Nec peregre adveftum explravitodorem. Xkc fiinmt t'mnama fitrdmm. 
Perf. Sai. 6. 19 In vicina A<Tyria& Mediana», Plin. lib. 11 . cap. «3. 
ao Ab Alexandrino hoc luxu. 21 Imitar io Virgiliana: poFfqttam efugo 
oxemftafamts. te Homcrica : Mrdf »W v'rmt è t' I 'or$'§t T{ ''f»» *•**•• 

Jmpa- 



L I B E R 



317 



impofuit» long» Ca/ar producere tu Htm 

Jnchoat alloqmù: fttmmaque infide j acent ern 

1 Linigerum placidi* compellat * *Achore* dtfiù : 1 Sacerdotali 

Ofacru devote fin* x, quodque arouit stai ,fi 2 i . s L x y , . ini , , 

•kt in m • »/ ■ • j- vcftibus indù?» 

Non neglette Dett, Pharia primordi* gentu, tumtgregem 

Terrarumquefituéy vulgique edijfere mere*, B*igerum *o- 

Et ritus 9 fermafque Deum : quodcunque vetuftk ™\%$X 
Jufcutptum eft adytu profer, ì nofaque volente s & Linigeram 
TrodeDeos.fi 4 Ocropium fua facra 1 Tlatenem {^SJf" 
Majores docuere tui: quk dignior unquam &c. jam inde 

Hocfuit a uditu, 6 mundique capacior befpetì p TÌm'om 

Fama quidem 7 generi PhartM me duxtt ad urbe** {cicls'prof*- 
Sed tamen & & veftri : media inter Or celia femper ""* veftinn 
e». ». ,. , . « ... ' ' . ' eft. Sed eium 

òtellarum, caltque plaga, Supertpjue vacavt, mundiffiiiia. 

Hec mene 9 Eudoxi vìnce tur lo Faftibus annui, 
Sedcum tanta meo vivat fub pe fiore virt ut, 
Tantut amor veri» nihìl eft quod no/cere malum 
Quamjìuvii caufa* perfecula tanta latente** 
Ignotumque caput: fpesfit mini certa vidtndi 
XJiliacesfontesì bellum civile reltnquam. 
Ftnierat, centraque facerfic erfur ^ichereus'. 

Fot mini magnar um Cafarjecreta parentum 
Trodere, ad hoc avi populis ignota l ' profani». 
Sit ' a pietà* ali», miracula tanta filerei 
%Afi ego caliceli* gratum reor, ire per emnet 



lini feges , in- 
ter opti mas 
fruges terra 
exortas, non 
modo indutui 
& ami fluì 
fanali Ùìmis 
jfcgyptiorum 
Tacer dotibus* 
fed operttii 
quoque in re- 
bus fieri s u« 
furpatur. A- 
pul. Apoloe. 
1 Lib. 8. 
verf. 4 7 f. 
, , . 3 Gloria 

quippeSc ceLbrationegaudent. infra, verf. 197. 4 Athenienfem, à Cecro- 
^perejKe. j Piato in AEgyptum ad prophecas 8c facerdotei profeftus arcana 
& difeiplinas corum edidicit. Laè'rtlus lib.3. 6 Docilior , & qui mundi 
cauGi nofccndis roagii vacavic. 7 Pompejl , qui huc prorugifle diceba- 
tur. 8 Quorum feiencias feire pereupio : Aftronomiam maxime, cui in- 
ter arma vacavi femper. 9 Eudoxui ifte fuit Cnidlus , auditor PlatonU, 



fuam anni correftionem non ceffuram. qua obfervationi teteri'adjecit X 
die* , ut annum CCCLXV die* efficerent , & ne quadrant deeflet. 



^ a " ,.S U0< ?' ,e anno unu« d « e * Intercalaretur. Plutarch. Csfare, & Ma- 
rtob. lib.i. Saturn. cap.14.S0Un. cap.3. Sueton.C»fare. io Utcum- 
que Servius rrroris Lucanum Infimulare aufus fit , Faftum tamen prò die- 



rumeompurauone in quarta declinatone efurparuntautoresboni. Varrò 
in Epliemeride: Ctfar Fafft» Corrtxit . Columella 10 : Jimtormmc Eudoxi 
& AJ 2 e V rJ iul ' & Horac. utriulque declin. ». & 4. ai Non initiaiii. 
Il Kellgjo, 



P * 



Non initiaiii* 

Hot 



3it I V C A N I 

ìUc opta , b-fatratpopul'u notefctre legeu 
i Piane», > Stderibm , qua fòla fugano moderantur Olympia 
««u^ab'ot Occurr unì que polo, diver fa pounùa prima 
ctfu fcilicet Mundi lego data eft. * Sol tempora dividi t anni, 
ur£?c7apU* * Mutatno^ediem.radiifquipoteimbueafira, 
dura rootum Ut votai, 4 curfufque vagosjlation* meratur, 
??*!?*« C ÌT * Lunafuk * viàbue 7 Tethjn>terrenaque mifiet. 
Orcu in Oc- 8 Frigide Saturni giacici, & fona nivali» 
dee"?/*?* - f ^ f * *** er t "" ,w ,incertaqu* fulmina J4mm 
ìiquo/orì)/'" £«£ lovetemperies, & nunquam turbidus aer. 
f«um trahh, ^ r fecunda Venu* cunftarum femina rerum 
Siam fori" JtyW«f . '«w*»/* Cy//«r«« arbiter 9 «wb e/1. 
riuntur motus »o ^ Hne ubi pars cali tettuit, qua mifia Leonm 
ì^uTpoVen?* Siterà funi cancro, rapida* qua Sirim ignei 
riam. " Exerir, &varii 11 mutatorcirculu* anni 
ìJ2Z££££ <*g'C*ron,Cancm»quetenei t cui fubdita Sili 
forum , terra- Ora latentiqua curn * dominut percufit aquarum 
& m ciu d r£ ,in lifefuperjeclo, tunc" l^ilw fonti foluf 
aor. Exit, ut Ocoanui lunaribtu in<rementi$ 

?n» Cum ™* lujpu ade/I: auiiufquefuos non ante coarSat 9 
l si"*™™ £»4« '* nox afiivat a Solo receperit bora*. 

à Sole fieri credebant , errane noftrum mon« Jofepb. Seal, in prolegora. ad 
Manil. 4 lpfeiubEclipticacercusvagos caneronim curfus modera tur. 
NeqùeenimdepltnetisftationarHs «e retrogradis aliquid innocuifle Te;en- 
bus verlfimileeft. Sed de iUtionibus planetarum PUnius lib. i.cap. 15, 16, 

6 17. e Aftum mari» Lun« motui tribuerunt yeceres. Pos*p. Me» 
lib. %. càp. t- & interpres Vadian. 6 Crefcentis ac decrefeenttt Lun«. 

7 Mare reciproca agitatone nunc accedens litora. nunc receder»?. 8 p* 
virtHtibus & qualicatibui planetarum confulendi Aftrolog», qui de his pienius 
&plantus. 9 Fluminiua, adeoque Nili. Ceffi Mercurio bcut tmbrtftt . 
Avicnus. io Ubi Mercurius pervenir ad extremum gradum Cancri qui 
Leunem contingit» vicinusCanicul* & Tropico Cancri cui fubjacent »poo l » 
fontesNili» runa * Arbiuet undx Mercurtus laxat fbntes fìumlnit dirette 
fubjedi » facirqueeffwvefcere » non fecu« ac Luna moni fuotumetacit ma» 
re. modo verf. 104. 1 1 Zodiaci», In quo taxatur à Jofeph^ Scalig. in 

J>rolegom. ad Manil. quod ex duobus Tropici» unum facit,& Zodtacum.non 
blem efirìgic ad punda Sotftiiialia. Nullo modo probantur mini interprete* 
«Jui MeriSanim inrelligunt Trog. utrunque interfecantem. 1* Nilui 
crefeere incipiens nova Luna poft Ioidi cium j Sole Cancrum tran»«unte. »o- 
dic-; Leonem, abundantiffime, In Virgine, refidef; revoextur intra ripa*,So- 
!e in Libra > h. e. in ajquinoftio autuainali , Ub. 8. verf. 4^7* Herod. lib. s. 
Win. lib. e. cap. 9. Solin. cap. 34 &4f. Strabolib. ultim. Diod. Sic.hb 1. 
Seneca lib. nat. a. cap. ». Marcel, lib. u. Heliod. lib. 9. Philo lib. 1. de vita 
Mota. Card, de Subtilir. Hi. a, & li. JuL Cxf. Sol. exercit. 47. 1* No. 
Ufi» xauijiodu aucumjulii. 

> Yaua 



L I B IR X. 3i* 

« Vénéfdu voterum , Nife » f «• *"/"* "» <rw, , E ftp£tni 
+£.thiopum predi/fi nivet. a non *Ar&os in illu ctufu inunda- 

Ipfc color populi, calidiquovaporibus ^iuflri. - iter, fecunda 

+4ddo t quodamne caput fiuvii, 'quodtunqut filata ] ™^££^ 

Tracipitatglacios ingrejfo veretumefcit Euripidi, & a- 

Pr«»* 4 / 4 6« B ^,- w 7^i/«#i neque fufcitat undat [^«"^f "[£ 

5 »^»f* Cam*/ mj/ùj, 6 »*« ri/»« *//*£** amntm du° r v !ìidiffi" 

^nte parem notti Libra fubjudtce 7 Phabum. miinhirurar- 

Jndt ettam leges 8 aliarum néfcit aquarum : qu**diYuenda 

Nec i fernet hybernu^ curri Unge fole remoto nimi* dcbilrs 

9 Officut caret undafut>: darejujfm -° iniquo ^futaL^à?. 

Temperiti* ceto, medtts sfiati bus exit. • Soie enim a- 

£•* ' ' torrente plaga, ne terra, difipit » grò, ^"^p?. 

Ntlui 1 adefi mando, contraine meenfa Leonis co exiftmce 

Ora tu mei: (ancroaue x *fuam torrente Syenen , lUra . . c *f'- 
,, . , . -' * ... ■',. r >r ni circuì urn 

'? Implorai us adefi: nec campo s Itberat otnau , f, j $ hyem» eit, 

D»«« »'» autumnum declinet Phebu*, & umbra* * nivei In Lu- 

Extendat ' 6 Meroi. quis caufat reddere pojfit \ c'.mce'p't f'Tso- 

Sicjufit Natura par ens detururc Kilum : l* redeunte, 

Sic opus eft mundo. ' 7 Zephyros quojg vana vetufiat JJ^ ^^ 

Huadfcrtpfitacjuis, quorum fiata tempora fiatm, pofont. Scd 

Continuique d,es t & in atre longa potè fiat : * o J« e X 

1 * Vtlquod ab occiduo dopellunt nubila cai* t.;t Juan. B jp t. 

Scorti» lio ». 
de Nili incremenro , cap.it. i Et tanen receflut a circulo Capricorni 
ad AnrarcVteumseque fehabet quo ad frigu» , ac nofter à cuculo tropico 
Cancri. 3 Aiqui hoc verfu» Anuvcttcum fieli vernuot tempus eft. 
4 Solutione. { Ante exortum caniculae, in menfe Julio, Sole Leo- 
neai ingreflb. 6 Neque revocatur in alveum ante arquiiioftium auiutn na- 
ie, lìb. 8. veri. 467. Joan. Leo Afncanuslib 8. cap 4 «clb. e cap. a6. Mic- 
ron. Fracaftorius traft. de Nilo. M- Ant. Sabe'licus fcnnead. 1. Ilo j. Cro- 
pius in Nilofopio. Card, de Subt. l'u. ai. C«f. Seal, exerc.47. 7 Diem. 
a Alioruro thiminura , qux hyeme crefeum , arftare decrefoun:. 9 In- 
cremento ad irrigationeoi ^r£';yp(1. io Ferventi xtheri. 11 Zona 
torrida, n Calor excandefeens. 13 Ad refrigerium & temperiem 
fubvenie Agypco. 14 Sibi fubjeftam, lib.a. verf.587. if In auxi- 
liumquafiadvocatus. 16 In qua inf. torrida! zona? fubjefta brave* aut 
nulla: rejiciebanrur umbra?, infra verf. Joy. 17 Iropropie Etefias Aquilo- 
n«i (qui à Rhiphxi-& Septentrione flantea pellere pluvia nubila in Auftruro» 
ckNilum verruifuntesrepuirumquo minu» in mare fé cxoneret, adeoque 
exundet , fiftere dicuntur ) vocat Zephyroi & ab Occafu flare facic. vide 
Jof Seal Inprolegom.adManilium. Carteriirnhancopinionern difcuùt re- 
futaiquejoan. Bipt. Sconia lib.i. denaturici increm. Nili, cap. 13,14. & ir. 
iK Quod Uemocrtii placicum eli. 

O 4 Tram 



J2« 1 V C A N I 

Trans Noton, effluvio cogunt incumbe*e nimhat e 
■ QuodTha. * ^*^ U9 daqU4i teties rumpentu Ittera Sili 
Itti vifum * +Afiidueferiunt, coguntque refi fiere * fiatHé. 
•*• . \ l Ile mora cut fm adver fi queobjice ponti 

a Nilut ìmpe- o£$uat in cam poi. 4- Sunt qui ' fpiramm* tetris 
dttui ad Ete- £jfi pttttnt, magnofque cava csmpagis hiatus* 
fò* tìantìb" 1 ,* Commeat hac penittcf tacttù difcurf,bw 6 untU 
quo mlnus in F rigore ab ^Arftoo 7 medium revocata fub axem » 
m?« d uid«: fl»» 8 Phabmprefit Meroén, tellufque perufl* 
Ammi.rn.Mar- Wuc duxit aquas, trabitur (jangefque, Padufqme, 
l?n! 1Ìb càp.' 4r" 9 P * r tACÌtum mundi: xo tunc omma fiuminaiiilm 
Piln. lib.y .cap. Vna fonte vomens non uno gurgite perferu 
9 ' Quart« d *in* " Rttmor * *^ Oceano, qui terra* alligat emnes 9 
cremenci Nili Exundanteprocul viole» tum et um pere Ntlum, 
Fida ' fcd uam *^l uor *°Pl u ' W" h»g 9 nsiìefcere traci u. 
tamen' Mem? lx Sec non Oceani pafci Pbabumque polumqus 
phicici facer- Credimtu : butte , calidi tetigit cum brachia Cancri, 
banr? " *" £*' rapit, ata ut unda plus, quam quod digerat aàr 
5 Canalei & Tolti tur, hocnodes referunt. Ni lo q ne refundumt, 
EJ"ì!tas. fub " »? ^Jl ego, fi tantam jm eft mibifolvere litem, 
$ Ftuvii , ut Quafdam, Cafar, aquae pofi mundi fera perieli 
^Sub'iEqua- ^ tcu ^ a * cencufiis ferrar um erumpere venis , 
torem aut cor- Non id agente Dee, quafdam <4 compage fub èffe 
ridani xonam, ic Cum tot» cct pi/Te reor, qua siile creator , 
cui fub)acet M >*> r 7 /• i • 

Meroe. infra *Atque optfex rerum certo fub jure cotrceU 
verf. joc. 

8 Mcroen premi t ibi» cum obtrnet quartam decimare Leoni* parrem. 

9 Per fecretos meacus illoi l'ubcerrancoa, io Hii fluminibusnon Cuffie ic 
unus Nili alveus, adeoque exundac A. 1 1 Alti fune» qui o^inanrur ferunt- 
que Nilum ab ilio Oceano , qui cerras arabi C » cxxftuance , mcremencum a- 
quarum capere; ftu&us vero marino* fklfuginem amtecere acque dulcefcere 
ungo cumi. hanc opìnionem examinac acque rei lei e Scorcia lib. a. de Nilo , 
eap. ti. zi Alta opinio, Sidera aquu palei t ut lib. a. verf. '41*. le 
lib. 9. verC 3 11. aquarum icaque a Sole in Cancro atcraftarutn p arreni à fide- 
libui non dizeuam in /Echio pia dcorfum no£fcu decidere » acque hlnc Nilum 
ere Te ere. iferodoci fencencia. vide cap. 19. lib. a. Scorcia de iacremento 
Nili." i; £eo reor aliosfluvios eventi vi concuffis erupifte poft orbem 
conditura ; alios accepiue orcum & legei cercai à Deo in ipla mundi creaclo* 
ne. Nilum amem hanc incrementi legem à prudenti Deo etiam cum acce- 
pifle. hanc canquam univcrralctn caulam i noftro pofiram. uc jc ab Aritlideiin 
oratione iCgyptiaca, prò levi refutat Joan Bapttfta Scorcia lib. a- de natu- 
re & incremenco Nili > cap. t. Refurjcis deinde variù aliorum opinion ibui 
docet cap. 17, Nilum aqui* pluviis ere fc ere. 14 In prima mundi coagmen- 
Ucioae. tf Cum rerum uttiverfiiate, 

Que\ 



L I B E R X. ut 

Qua ubi nofcendi Nilum Romane cupido eft, i Sefoftri , 
■ Et Phanis, PerJifquefuit t MacedttmqHe tyrannù: ^f mi,y ^* , 
ISullaque non atat voluit confort* a futnrts fequ. an °" U 

aSotttiam: ? fed vincit adhuc natura Utendi. * Pofterls. 

óummm Alexander return quot Memphis adorai, l j*Necdum* e. 
Invidit Nilo % mi ftfque per ultima terra nim inventi 

•s£thiepum, 4 lesosi ilio, rubicunda pcrufìi *£' e J u * faa ' 

Zona poU tenuità Ntlum vedere calentem, 4 Elecìoa vi- 

Venit ad occafum, munitane extrcma f Sefoftris, {g* * u J2j|£ 
£V Pharios currut regum cervicibtu egit : rene. 

6 *Ante\ tamen vtftxot amnes Rhodanumque, fa- EuncfaST e» 

dunque t Chilia. j. cap. 

Quam 7{tlum de fonte bibit. veftnut in or tue 6 \ Var - ni «. 

7 C-*»*y/f * » Ungi populos ferventi ad a vi , ",m rie» ' 
5 Deftiufque epults,& pdjìut cade fuorum , fuifle, & re- 
/grtoffl te, Ntle,- redtt. ■ non fabula mendax ylÌ&i» vSSm 
xAufa lo qui de fonte tuo efi. ubicunquevideris » triwmphaflc. 
guarniti & nulli tonttngitgloria genti, jl?«ip!«! Val" 
Vt Nilo fttlatafuo. tua flumina prùdano, ffir. Sed *i^ 
1 1 Qua Deus ùndarum celator, 7{ile, tuarum Ì c J*"?*™ 
Te mibi nojfe dedit, ' - mei/0 confurgu abaxe , 6 Nc^ue ta- 
»5 ~Aufw in ardentem npas atlollere Cancrum : mtn . »n»enle 
2» Borean »4 11 ' 5 r«<?»« 4f «ù« mediumque Booten: Si*6oru «""fl! 
Curfus in occafum fiexu ter quel ur* f> trtw , f ? nte *« Nota- 
*?»»« tsirabum populu, Libycis nunc aquuo arenk: y "° r * "{ì^ 
T«# vident primi .quarunt tamen hi quo $j ,<s &m, firum rex.Cy- 

ri F. qui pi- 
tris imperio adjecit jRgyptum. 8 Mu^oC'tff jEthtopas. Herod. lib. j. 
Plin. lib. 6. car>. 50. 9 Deilinarat CambyTes triplex belluni» navale con. 
tra C-irthagimenfes ; al rerum terrcftre emura Ammonio* : tertìuin iu Ms- 
rrobios jiùhiopas , deridente au tetti in itinere commeatu » ìngens fame» 
e-xercltum invalit : undedeànumquenquemtluem Torte duftum edebant, 
&c. Herod. 5. 10 Ica ut non falfum fu quod de Nili origine dicitur, C\r - 
m/ùiMM*tj}è. &i Qttatenus. 11 A Meridie (innuit autem pclumAn. 
tar&icum ) in Sepientrlonem reiìe curfu defertur Nil^s, nifi quod fin no fa 
rkirnine oiudo Arabiam ex sequo alluat , Inde t^fic.tm ab t^Ethioprt dihe- 
jtau» &e. PHn. lib. e. cap. 9. 13 Alveo auidem rontentus , a Cataratti?, 
qus fub Cancro funt , ante per arenofa& (qualeniiafluens, quandoque l'è 
terra condensfic poft dicrum aliquoc itinere cruirpens. 14 Defluir. 
1* Directe adverfum Borean. 16 AUhiopix gens , ut plscet Heliod. I. 
9, 1 idi*, pop. ut Oro fio lib. 3. cap. 14. Non itami e in tantum errar aut hai» 
hicinatur nofter quantum à Jofepb. Scalig. ad Manilium arguitur- vide qua} 
a4 lib. 1. verf. 19. Glarc^nus con>icn legend.yJri, ut opponatu(.r« prmii. 



j 2 * LUCANI 

i PriMem. tdZthiùpumque « ferie alieno gurgitfi campo $ : 
beris «dvena £ t te t errar um nefcit cui debeat orbù. 
f Fonì« Nili a ^^canum natela caput uenprodidit ulti, 
ignotos, quem 7{ec lituit populis parvum te, Sì fé, vedere, 
mitw ofSiiè ^mevitquepnm; &gentes maluit ertus 
Luna monti Merari, quam nojjfituos. I confurgereinipfis 

bus oriti «•*• /k> l«t< 4 p>i(ìttits y 1 aliena crefcere bruma» 
runt: Virruvl- a i. jr r »■ 

us ex Arfante vAtque 6 hjentes ad/erre tua*; filtque vagare 
Maurita nise • fanctjfum 7 ^*r utrofijuepoìos. b fe/V quaritur erta*, 

exundare , ut ^Ambitur nigris Mero'é f ottunda colonts , f f« 

& P "deIncepV. -*•*'•• c """ ' hebeni: ,x qua t quamvis arbore mul- 
4Sotftìtio x- Ftendeat, afiatem nulla fibi mitigai umbra • 
verta" ab a?ii"s ,3 ^ ,nM ,< " w "*■"■■ mundi fertt iUa Leonem. 
A. raiione, fu- I»i« '♦ plagas Phabi, l i damnum nonpajfm aqua- 

V* \1 e J f -.\ 8 * Praveheris, fteriiefque diu metiris arena» , (r**». 
6 in ere ns en- * ■* ' , ..«-•. 

tfl tuum , qua. N*w omnes unum vtret colieaus in amnem , 
fi hybernum. ^un$vagm,& fpargens facilem tibì cedere ripam. 
longe* àb^u- Rurfus multtjìdaA revetat piger alveut undai , 
traque jEqua- 16 Q ua dirimunt ^Arabum pò pulii v^gypùarura 
«dinesadn- A e £ n * l? clau^ra Phifa. mex te deferta fecantem ; 
irumque pò- »* £}ua dirimunt n« ftrum rubre commercia pontum» 
% *Apud noi MoU" l*pf** *g*t. quit te tam lenefiuentem 
ad Arftkum Jì4 oturum tanta* violenti gurgitis trae , 

SS m.u. **!** •*»'-'? ly ^ «"» '^ ^"^ vUrmm 

#k> eft. Bxtepere tuoi, & precipita cataratta , 

tarfttco?! A dè *° *'-«»•/}«*'» ivfiffj «i7« eb/iftere cantei 
exit u Se o- 

firn-- io — Dividente fé Nilo & Meroen inf. circundante. rt Su* 
praverf «i*. la Merocn premit Sol cum obtinec decimam quarram 

{» arrem Leonis. 13 Illa regio linea <am prrpendiculari Soli in Leone 
ubjacer. 14 Zonam Krridam. te Di.i.inutioftem , atcrabentibus 
i'ium Sole 8c fideribus. to' Ubi y£ryptus ab Arabia dividitur « ad Phi- 
las oppivium Sirab. Ub. 17. Ptolom. & Hehod. lib. 8. fed Plinio inf lib. r. 
eap. 9. Se Sente, lib. 4. cap ». 17 Fiues. v?l ali udir ad r«f •*»<••*. So* 
linuscap 4f. Cacadupas appellar Nili daufurai. 18 Qua no« ira multon 
Mediterraiieum mare ab Erythrao feu rubro dividitur. io TJtc alibi 
torr^niior, vefìus aquis pr operar) «t bus ad loeum ^thiopum » qui Caca- 
dupi vocantu» , novilunio Cararafte in ter occurfante» fcopuloa non flue* 
re immenfo fragori.* fed ruere ereditar, poftea leni» , &c. PI in. lib. f. 
rap. p. 10 Ai<uc jiidjgnajrMuUaj c«U(« obfiAcrc ,w« aqvi» , nvfquaoi 
«Ubi i^Jiibiià. 



L I 8 E R X. , :j 

Indignati* aquir • fpetma tunc afira lacejtit : f Frequent ; a 

Cunei* fremunt undie : ac multo murmurc monti* illic faxa feo- 

Spumetu invidi* canefeit fiuclibus amnit. (tufi**, P"!ÌL fimnia *- 
ti- , n v i quam magna 

titnc % % ^ibatonquamnojtravocat veneranda ve- verrinine mi- 

TW /.««x, prim» finti, fmmfi tumubm , gfX^ 

et /copuli, ? placurtfiuvtt quo* duere venosa i nque contra- 

4 £l*?d mantfefta nevi primum dant Jigna tumori* » tium . curfum 

5 Htnc monte* Natura vagii cireundedit undù. redundanff" 11 

6 Qui Libya te» l^ile, neganti 7 quo* inter ut alta bu«,&c. Diod. 
In cenvallej acent fiat molthu* unda rfceptis. N £ q Usr ft n tÌ 
8 Prima ubi campo* permittit>*pertaque Memphis firopulìs afpe- 
Ruta, modumquè vetat crefeendi peuere ripat, Sn" cw!" te" 

9 Sic velut in tntaftemi pace trahebant Mela l. i . e. 9! 

Xedisiter media: fed non vefana Pethini ?T e *v eu in " 

. , ~ J . * . , t luia Nili »rope 

JlAcns tmbutafePW tamfacra ' 'cade , vacabat PhiUs ad pri- 
^ fcelerum mot». Magno nihil tUe perempto ™ ,ani . catara- 

lam putat effe nef*t:h*bitant/iib peclore » • mane*, nìuCs •"^undt 
Vltricefque Dea: dant in ne va monjira furor em, nomen. 
Dignatur » l viles • * ifie quoque fang uine dextrat , JuSt* * fonti* 
Quo Fertuna parat videi perfundere Patret 5 N »l» crede- 

>4 Panaque civili* belli, & vindici a Senatue ^QJiod hic 

Pene data efifamu'o preculhoc avertitefata primum intra 

Crimen, ut hac S 'Brut* cervix abfentefecetur. §£ m *«£ 
Infettile it Pharium l6 Romani pana tiranni , cere appare*. 

E.xemplumque petit, ftrmtaudax "7 irrita fata, \J$™^1 
■ 8 7{ec parat occulta cadem commuterò fraudi : totidem inci- 
tarti! irrita- 
mentis , polire moiri ci ufi» montibus, &c. Plin. lib. e. cap 9- 6 Qti| te al> 
Africa divcrtunr. 7 Inter quo* monces NiUisfljgransotjJnet conv .llis 
fpeciem. U Memphis priiraurbseftpranar&jarentisiEgypci , undeex- 
unJare incipit Nilus 1 nuìlis rtpis fluYium esercenti jus > veuiqja rip. pori. 
Bijdum crefeendi. 9 Ad hiftoriam redit. ij Pompeji. 11 Vmbra 
Pompeji. 11 Eunuchi Pochini & Achille 13 Carfari'» ut mcd. P^.m- 
f eji. 14 Pjtrun & Bruti dextris ereptac liberta is \iidicbus futuri» , pene 
pratripuerat Cvfaris cadmi famulus Pothinus. le M. Bruto CarfJris i;itcr- 
JVftore futuro, lib. 7. v. f86. 16 Pjena a Cxdre tyranno fumenda Romai-is 
peneXt&um er»t fcelus £gyptiorum. te ryrannicidac gloria a'que exemplum 
prope perlerat. 17 Qirxinfatisnoncracpcrrtcere. 18 Erat in procurai ione 
re^ni prepter xtatem pueri nutrici m ejus eunuchui Pcthinus is primum io- 
ter fuoiqueti atque i.idign-ri cuepic, rrgem ad dicendo ni caufam evocari : 
deinde adiiicores quofdam confeios fui naclus ex regiis ami^is , exerri- 
turo àPelufi) cljm Alexandriam evncavit » atque AchiH^m » quem omni- 
bus copi is prxfecerat « inchatum firn , 8c regis i; flatumpoUiciutijnibui, 
quatfien felice» liietu nuntiif^ue cdocuic. Ot.co-n.cir. bvlii.}. 

O 6 Invi- 



32 + L V C A N I 

InviRumque duetto defedo Marte late fitt. 
Tantum animi deli&a dabant, ut tota, ferir* 
Cafatit, &ficerumjungitibi 9 Magne, juberef. * 
*Atque hoc di&a monet famulo t per f erre fidelet 
*Ad Pompeiana fociumfibi cadis ^ichtUam , 
€)m«*» puer imbellii cundis prafecerat armai , 
Et dederatferrum, nullo fi bijure retento , 
In cunftos, infequefimuU ' Tu mollibut, inquit, 
fegaitiem" J iì- < *C* BC i^cumbe toris, & pingues exige fomnos : 
Iiu$ arguem : Invafit Cleopatra * domum. nec prodita tantum eft, 
«de'm C*?a d . 3 Sed donata Pharos. ♦ */fc accurrerefolus 
fu exciac v/f<4 domina thalamos ì * nubet foror impia fratti : 
? Sc?*paiam ì** m Latto }amnuptaàutiefi:interquemarito$ 
donatimi cft 6 Difcurrem *s£gypt«n habet, Roman % 7 meretur» 
cSSaHLa- €*P M S nare * f Wem P° tHÌt Cleopatra 9 venenis. 
pei regoum. IO Crede mìftr puero : quem noxfijunxerit una % 
fi fot? 'effe! ^fi meUm P itXM in "fr u P<8orop*JTm 
ne^uetati ex- la Hauferit obfceenum titulo pietatisamorem, 
wcttu ìnftru- JHeque, tuumque caput» per fingulaforjitan UH 
re ■£ hunn! OfcuUdonabit.cructbut^flammifqueluemm 
ptiat oppri- ^ Si fueritformofa foror.nilundique refiat 
IStaJdirt Pr| " **»**&: rexhtnc tcnjux, hine Cafar adulte? : 
9 Procul du- Etfumus, utfatear, tam ^ fava jud tee font et. 

fàr° , effi cÌi^lb &2 cm n9H * *' b " CTe(Ut clt9 1> atr * lf noetntem 
j»ro vice uxo- v* quo taf a, fu iti l6 per te, quodfecimm uhm , 
Cedron- 17 Urdidimufinofauper^iaumfanguineMaini 
cilietur Prole- Fadus , ades: fubito hellum molire tumultu : 

™*°' hrue, notturna* rum pamus funere l 9 teda* > 

6 Per viees. - , . ■ . ' . a /• 

JNo&ibtu. Crudeumque toris domtnam mactem m in tpfit 
Cxfarem. • *o Q um auocunqu* viro* nec noi deterreat aufit 
neficU« tri amo" tì*fp* T t* Fortuna ducis. qua ll fuflultt illum , 
ris , Hlecebrts Impofstitqueorbi, communis gloria nobit : 
9c lenociniit f J 7 * 

fbrm*. 

xo Ironie*. il Sororift quam duxerìc in matrimonium. i» Ine** 
ftum veiaverit conjugil nomine. i? Si forma fororisfra<ri piacere coe- 
perit. 14 Cleopacrai ijr Vel hoc nomine , quod non & nos cum 
»lla confuetudìnem habuimus. 16 Obiettano. 17 Male col loca Vi- 
lnus » nullum confitenti itlius premium i nifi & novum hoc (celia adjnn- 
Ramus. 18 Allufum ad mofem faciendi fuederu. 19 Nupiiai. to Pio» 
k«i«o,fcuCaefare. •■ Evcxic. 



L 1 B E R X. ìz$ 

1 Nw au9%fublimes Magnusfacit. africa* Ittus i No» quoque 
3 Spera nofirifceleris ; 4 p o liuto s con fu le fluttui gloriai» hanc 
Quid li ce a t mbìs : tumulumque a pulyere parvo dTvidJrauriiTe 
%A[pice Pompeji non omnia membra tegent.em. devicir , noe ■ 
* guemetutsyparhujmerat.* non fantine cUri: T^^ 

7 Quid re fer lìnee opes populor ti, ac regna tnovtmus. fuseft Pom- 

8 ^idfielus tngenttsfatifumus. attrahit iUos £j w fe ' jjj£-- 
In noftrat fortuna manus. en 9 altera venit 3 Quod ju- 
Vtdima nobiltor. ' ° p{acemus cade fecunda beat nos fpe. 
Hejper/a/ gentes. ' « jugulus nubi Cafaris hauflus f«7n Calarel 
Hoc pràflare pò te fi, Pompe jt cade nocentes 4 £* de Pon| - 
Vt populus Romanut amet. quid nomina tanta ^Csefarli 
Horremus, virefque ducis , l 'quibus Me rellfiis Fortuna & 
Mles etiti nox hac peraget civiltà bella, n^esTnr 
*V Inferì a fané dabit populis, & mtttet ad umbra*, quam tuere 
Quod debetur adhuC mundo caput, iteferoces J'j^g 
Cafaris injugulum : H praflet Lagea Juventus no» , inquies* 
Hoc regi, Romana fibi. tu parco no rari : non ,umu « . 
Plenum epulis , madidumque mero, Veneriqutpa- l'o/^.V^i' • 

ratum ' <!«* »men 

/«ve»**.- **<fc: S«/W* tot veta «f ^iw, fc«rum)1bli- 

Bruterumque ubi tribuent. 16 Ktn lentus achilia* citavimus po- 
Suadentt parere nefa*. haudclaramovendis» mnifaa"™* 

F/ mos,fgna dedit cafiris , »*<; prodidit arma xilia & ad 

Ktf**« clangore tuba: temere omnia favi exequendum 

' * ^ quod propo» 

fui ni us» ad 
auod ipfi per no» fufficìmus. 8 Magnum eft tatuai noftrum & poteni ad 
federa. IcaGrotius, qulhanc lefìionem probat. Alteram lcfttoriem, /W 
fcelw mgentts ja&ifkmw , adftruere pocerit illud Lyci apud Senecaro in 
Her. Fa. veri". 337, nobiUswn fìmt imbicAvi > tue alti» ìnctftum ittulìsgt- 
nut : Sei tiara ytrtust £r. f r offertati amem > ur ha beai r io eadem tragae- 
dlawrf. a*o. ac fiJix fee/ur KritHfmcatur* • Cifar. »p Rituale 
' yerhtm, quando priore Ut ai uni non lìt. Metefhcra afatrn. 11 Cat» 
faris invilì «ede conciliabimus nobis Romano* oftenfos de Pompe)» nece. 
1 1 Qiins titulos & nomiaa fi illi adi mas » nil nifi miles eft. (ìc lib. f . verf. 
366". p>fP.ituM fachtra jHttentut. 13 Czfàrem » tanquam racrlficium 
umbras cseforum'popul. placar urum. 14 In cufiris tuis nùlii es Mgy- 
ptii pftsftent han* liberratti grattai» regi Tuo, quem Carfar apud fé tener 
tanquam rapiivum : Romani (ut mox verf 403.) (ibi opprefibre, fei licer li- 
beri ai isGefarecasfo. • ic Catoni*, Scipionis, Bruti ,&c. qui bus hoc 
maxime in voiis eie. \6 Dum Cxfar laboraret controvernas regum 
componcre.. fubito exerciius regius , equiutofque omni* venire Alexan. 
otraciatur» Ccc. C»f. com. cìt. belli 3. 

O 7 ' Ufi m» 



316 £ V C A N I. 

i tram etra Infirumenta rapit belli* ■ par* maxima turba 

pfoariMnt M**»"* Lattai x fed tanta eblivio mentcs 

numero , ne àpi* *n externvs cerrupto milite meres, 

queufu rei Quts erat tndtgnum * Pbarie parere tiranne* 
SwSSte°"i" 'H» li *fi d ">P iet *fer** VÌT "> qnicafhafequuntur, 
derenntraii-" * Venalefque manm : ibi firn, ubi maxima merce s: 
lia caia vt- ^j-, »«r<r«f parvo: jugulumque in Cafarm ire . 
Eìitat'h»* Xon fibidanuprifa*!* ubi wncivilia balla 
eonfUbant ex In veni t im perii fatum mifer abile ne fili? 
Sitt|b"!V« TtHpéLlUfubdua* acies in litere Nili 
jam hi eoa- *More furi t patrio, quid plus 7 te, Magne, recepte 
Al^rtrU* ^fafiretLageademm?^ dat feilieet omnu 
Yirxarque lì. Dextera, quod deb et Superisi nuUia uè vacare 

1212".!*" Fa * 'fi R^ane, 9 Latium Re fondere eerpue 
neraat, et no» -...,. J ~ -.' 

neftdiTcipH. Dm plaatum: non in generi, focertquefaverem 

ìk5£*S£&. Dt fi edunt P*p»h- civtlia bella fatelles 
cerane,' uxo-" i^Wf, & in partem %jmanam venit sAchiUa*. 
reflue du»e- io £t nifi fata manta àfanguine frfris arcent, 
demi * * '" W* Vincent par tes. « l ade rat maturu* uterque : 
* Indignano. Et l dtfìritta eputuadcuncla* aula patebat 
raoii l iS£ r " Infidi**: p»teratque cruor per regia fùndi 
apud Hirar. Po cu/a Ca/àreuf t men/àqueincumbere cervix. 
a d Ac 5 hHla > *' ^ mttuunt M* trepido; in no8e tumultui, 
4 Ipfi regi '? Ne cades confi* fx manu, permijfaque fatii 
^6on n exani- Tt * ^•Umat t trahat. tanta efi fiducia ferri. 
raofuo aurfe 

in liberta rem ▼indicaturì ; fed ftlpendio condu&i , 6 Militei Rotn. qui 
non interftterjrtt prartio Pharfalico , hictamen in jfigypto civili fanguine 
manna imbuere parane, fie lib. 8 verf 6oi . y Si Pompejum excepeum 
tuerentnr artnis /t^yptii ? 8 Omnia ubique Roman, dexrra fé immi- 
feer bello hute civili , ita votentibus Superi». 9 Ita Diis vifum rei Ro- 
manas de vires un! ras divellere Ccdiflblvere fafìionibus j neque hìa Poi*- 

J>eji Sr Caefarù, fed tentai parte* Te quoque ingerir fatelles A jypriui AchiU 
as. 10 Et nifi fetis refervatu* effet Cae'ar incerficiendus Ro n* j hie 
certe ab his ruifler opprefliii. 11 Pochinus intra* Achi la* extra ur. 
beni- Plurarchus refert * tonforem deferì» » hominem timidiflimum » duna 
omnia curiofe exploraret , pereepiffe infidi** Csefirl ftrui ab Achilia & Po- 
thino. indiciumque reideruliffe» Caefarem coenaculuro prsefidio ctnxiflc, 
fePotfiinum interfici juffiflV : Achillam vero fugata caftra elapfuraincu- 
lifè ei difficili imum bellumjCrc Alicer Csef. lib. 3. debello civili. 
ia Impedirà. diftrafta, 1} Ne qua furw * Ipfe rtx Ft&lcaKus io t«- 
multu percat. 



L I B E R X. 32? 

1 Neri rapuere nefat: * fummi contenta f acuì taf x Non itaque 

€fi opera: * vifumfamulu reparabitedamnum, temere fc ra- 

lUam mattanti diméttere Cafaru boram. S™ raSE* 

Servaturpcenas in aperta luce daturus. * Vi fum eft 

Denata eft mx una duci, vixitque Pothini »*occafion«in 

Munere Phebeot t*far dilatiti in ortus. re acque opor» 

3 Luctfer a ♦ Cafìa profpexit rupe, diemque tuniiw refu- 

Mftt in *s£gyptum f prime que% fi le talentimi q^e'nte.'' >P *" 

Cw/» pr» <:*/ 4 ;» wr« 4c* es non (par fa maniplir, Ì Notano 

Kee vaga cenfpicitur, * fedjmftos quatte ad hofies a, mJow Ci- 

Re ila fronte venit. 7 pajfurt comminiti arma, ™>» qui ad 

Laturique ruunt.* at C*far manibut urbi* l£H5 eft" 

D /jf »/i« , /orit * * f laufa fé profegit aula, 1. 8 verf. 463". 

Degenerespaffui latebra*. 9 nec tota vacabat * Re ? e * U, P* 

n • «» 1 . P e ° r tO. 

Aegj* cemprejjo: minima cellegerat arma 6 Sed colletta 
Parte domus : tangunt anime s traque metufaue : & *"£ " aa - 
r^.- /• j- • * 7 Achilia» co- 
ir timet tncurfus, tndignaturque ttmere. pii$ f u jj g. 

10 Sic fremiti» parvu fera nobilu abdita claufirk, dtni * paucica- 

Etfrangirrabidos pramerf* carcere dentei. SFoeSriì" 

1 ' Non ficus in Siculi* fureret tua fiamma cavernù, defpiciens,oe» 

Obfirueretfummamfiquistibi " Mulciber v£t- SJdria'm, 1 " 

«ai*, prattereaop* 

n^tudaxThefalisi qui nuper rupe fub ^^£mì t %**"£?„ 

tfefycria cunfios procerei, aciemque Senatm, cuoi militibm 

Temptjumque ducem, l J mmA #er4re velante, Jf n * bat ' &«• 
#*.t • ■ y ~, • "• ~ ■ ■ Caci. com. ». 

Q\#« ttmutufatumqut ftbt promtfrtmquum, 8 Csefar a 

£>/m t/x* ^fervile nefat, intraque penata prcuflbribui 

©ir»i/«r f* /t 13 » ' ^«» »•» vielaffet •* ^f/4»«, fcflK £.* 

JN«n Scytha, *9 non fixo qui ludit in nefriti S' a » quamvit • 

•"*«*""• ingenti* exer- 

* «. . ~ citta molem 

mirawrcute fuftmuic. Floru». o N«que fuffecit parva Csefaris marni» 
tuend* coti regi». 10 Indignatur , inftar Leonis cavewinclufi » cla- 
thro* mordicus prehendenris- 11 -Furitque non fecus acque iEtna. 
lib. 5. verf. 99. fi quis Ibramina illius obftruerc laborec. ix Vulcane. 
jtoflToph*. 1 3 Cajfat , qui nuper in Pbarfalicis campi» nimlum aufua 
eft » mmium neravh ; jam trepidavtt. Amthficati). 14 Thracise qui- 
dem montisi fed noikrofemperfereTiieflali*. te Iniqua, necfclicem 
exicum prominente. 16 Scelefta Achillm farellicis regii arma. 
17 Altera exanerath. 18 Srjthiae Europe» populi. io Non 
Mauri rnhofpitale* , qui per lufum &werccodJ gratis hofpitcìpro feopo. 
pofiios fdguui configjnr. , 



32* L V C A N I. 

fuftcURo- 00 * *&•«* Rimani fpatium non /ufficit orbi/, 
manum Im- Patvaque regna putat Tyriu cum Gadibue Indot, 

periumabln- £eu puer im%eUv> ccu taptù /emina muru> . 
di* ufque In * r » r ' . ■ . . » 

Oriente ad Hu/tnt * fitto domtu: fpemvita in limine claufi 
Gades in Oc- p^n/r, <>• incerto lufirat vague Atri a cut fu : 
Ira7i?qua a ~ * Km/ne rege tamen.quem dutit in* omnia /ecu, 
colonia Ty- Sumpturm f far»* ingrata piacula morti; 
towmZjkm MiJ/uru/que tuum, fi non fint tela, nec ignei t 
i Gadtbut ufi In 6 famulo* PtoUmae caput, 7 fic barbara CoUhit 
yuìMGan- Q rt fc tur ùltorem metuens regniajte y/ugaqut 
% Pars erar Enfefuo, fratti ff Hi fìmul cervice parata 
«S** «'5 u jjj Expetìaje pattern, * e»;*»; Mmm W»'m4 rerum 
hab?cuidi fye«» />*c« tentare ducem: 8 mijfufque fateUet 
caufa initio RegtWt ut favos ab/tntis voce '' ty ranni 
aìo$,&c. U Ca- Cor ri per et famulo s , quo bellum autiere moverent. 
far.Comm. ci- $é4 n€ £ *<■ jut mundi valutt, ncque feeder a /onda 
l*£$i «r Genìibus: orator regi, , pacifque "jèquefier, 
va fuapotefta- 12 ty £ l Jlimat in numero fcelerum ponenda tuorum 
oSSSedt, T§ * x * mon ft ris t^gypte nocens. *4mn The/aU 
magna mque tellus, (/'&** 

regìum no. ic Vafiaque regna, luba , non Pontus , ér ' 6 èmpia 
roen apud „ , ? j , i j ■ y» l ,r 

fuos alidori- Pharnacts, & '7 gelido circumfluue orbts Ibero 

utem habere Tantum au/ùs /celeri; non S> rtis barbar a, quanti 
exiftimans, ,« - -■ . I J < ■■ • ■' 

&c. ibidem. 
4 Coca omnia» 

>e/ evemum omnem. J A rege. 6 Achillam & alios. 7 Non feci» ac 
Medea infequenrem pacrem aurei velieri* proditi vindicem morata eft t fira- 
nem Abfyrtum difeerpendo difpcrgendoquc. vide quse nos ad; Senec. Med. 
verf.44. 8 Mifli à rege ad Achillam Scrapion £c Diofcorides , (inquic C:ef. 
coirim. 3 cìvilis belli) quos file, pritis quam audiret» aut.cujus rei cauta, mìffi 
eflfent cognofeerer» corri pi ac interrici juffiu&c. 9 Regis Ptolcmtet. 
*• Ju*gentium»quoracrofanfrifunt legati, ti Me-iiarcr.legarui. nA< 
ftimationem feu fpecimen dar fcelerum itgypti. Gr-itiui lègcndum conjicir. 
Rei minima innumere 13 Sceleribus. 14 AmplificathJRon bellum Thef- 
falicum.quocum Pompejo conflixir: non Ar"ricum,quo Scipionemdc tubarti 
Mauritania regent devici t: non Ponticum, quo.Fharnarem Muhndacis 
F. occafione cìvilis belK capta patrium regnum in poteftatem fuam redigere 
conacum vidit, vicir, Ponto expuliet non Hifpanica bella, quorum altero Pc- 
trejum 8c Afranium Pumpeji duces, akero Cn. & Sezt. fiWo« Pompeji devi- 
ci t Non htec omnia tantum afflixere Cafarem* quantum delirali irti famuli 
acque Eunuchi AEgyptri. ic Ad v.670. 16 Proptcrdefedttonem a patre. 
J.i.v.336. 6c 1 1.V.6J7. necnon conatum Bitlìyniam, Cappadociam,& Arme- 
niarn invadendi , principefque addefecìionem perrrahendi. 17 Hit'p«nÌ4« 
^uamtorrem ambii Iberni. I.7.V.1* . 18 Ne viritia quidem pnrtema» PoihU 
biu atque Ganyroedc». Fior, lib, 4. cap. %, i j> Tua 6 ifigypce. 



L I B E R X. 329 

1 In£ domumjam t*U cadunttquojfantfrpenates* 1 Primo rm- 
^0» * 4W« km moturus ÙMina putfu, pttu dcmum 

Fraflurufque domum \ non ulla efi machina belli: r^cotntiuf** 
3 NecfiammitmandaturopHs:fed* caca Juventus eft.&c.Carf. 
Confila , t/^j 4 mfo > «M/i fflMf «, JX 3 c ; v!lU 

JSf nufquam totis ineurfat viribus agmtn, » Ad t. io«« 

5 F* r« votanti murique vicem fortuna tuetur. 1,b ^* j nceiw 

6 N*c non & ratibus tentatur regia, 7 qua fi dium parane 
. Trotulit in medio! audaci margine fluftus fiw* 1 *"' C ° n " 

Luxuriofa demuufed adefi dèfenfir ubiquo f cifarii Por. 

C« Ar, ò- JE»«5 aditusjrladiis , few ignibus arcet : tu » a .hoftibui 

^1 /■ J /• •/ * a ■ > \ ademit confi» 

Oofefiufque gertt (tanta efi confiantta mentis ) ] iun f .aliane 

Expugnantii opus. % piceo jubet unguine tinftai praeftitic 10- 
Lampadai immuti Vjunclis in beila carinis. óEoTcm"». 

2iec piger ignis erat per ' ° ftuppea vincula» perq ut pore pugna- 
JAanan tes cera tabula*: & tempore eodem j£™un?( In* 

Tranftraque nautarumfummi% arfire " ceruchì. qu it C*far 
Jam propefemufia merguntur in aquore clajfes, JJJJ^, - ^, Jj 1 
Jamque hofles,& tela natante 1 neepuppibus igni» occupare ho- 
Jncubuit filis: fed qua vicina fuere ' fte»conaren- 

-. a 1 • l • tur » qoaru» 

; Tecla man longts rapuere vaportb us tgnem l tran \ auxitk» 

I €t clademfovere Noti* percujjaquc fiamma jj- mrflse ad 

j Turbine, non alio motu per teda cucurrit, qua?5£l7ó io 

1 3 H** m fil*t atherio lampa* decurrere [ulto, Theflalia ra- 

*\Materiaque carent , atqueardens aere filo. f^it?™?™ 

IB* 1 < luti cUufa paulum l6 revoeavit ab aula pnrterXXU 

Vrbis in auxtlium populos. 1 7 tue tempora cladis q« ftr ^2fidii 

t » caufii Alexan- 
dria effe confueveranr* quai 6 occupatìent» dafTc CasCirii ertpea* Dorrum ae 
mare totum in Tua poteflare haberent, commeatu auxilii^ue Cciarem pro- 
hiberenti &e. 7 Regia; enìm pars in quam Cxfar habkandi caufa miào 
erat indu&us, habebac adirarti adportum èc ad reliqua nayalia. Caef. coni ». 
8 Phalaricas t ad verf.681. lib.a. 9 Navibus qua? prstGdii caufa Alexandria» 
efle confueveranemodo ad verr.486. te Fané» nautkos oc tabulai pice urw 
ftai. ut lib.a. verf. 683. 11 Cornuaantennarum lib.8. verf.177. 11 Dum 
Caefar coaftui fuse faluti confulere claffem incendio arooliretur , longiui à 
navali graffami ignii celeberrimam Pcolemvi Philadelphi bibllothecam ab- 
rumpfìt Plut. I? Adverf.f31.lib. 1. de c*lo biffa per nmbr as Stella fitte* 
éuceru multa eumlttct emcwrit. inox »tum Ange limite , falci* Dot lucern» &C* 
Virg.An.a. 14 Pabulo, ignis alimenro. if Incèndium. Ica Virg. JE,h.f, 
lentufym carèna* Efl vapor, fr tele defiendi* torpore peflk. 1 6". Revoca vie 
multitudinem a reggia; obiidtone ad incendlum reftingucndum. 17 Neque 
tneeiidii tempui m tmpeadit fonao* ne libi dceffec* 



Jjo L V C A N I . 

i Confcflim Tediti» fi»" 1 ** > fed cerca nefte* urini/ 

ad Pharum Influit Cafir, femper ftUciter ufi* 

mì bU o£u " *'*"?*** cur f H b'U* rttm » à- tempere rapt$ . 

a. Ha? enini lune a cUuftrùm ptldgi eepit Pharen. 3 gn/mU 

infula(aitC«- tjUtndtm' 

cbjSh "aFc- In medie ftetit ilio, mari, fub tempre v*tit 
xmdrix por- 4 Tteteos: f at nunc eft PelUu proxima muria. 
^JSlItff. 6 M* duci gemine* beUorum prajìittì ufm : 
«13. & fupra ' ^Abfiutit excurfus & fauci* aquer* hi/li} 
a*Pharas A- ^*/* r * ^rtxiliu «<&/«« 6* &fc*T4 ^»»#i 
fexandrite Oftta permijìt. 7 Kec pana* inde Pothinì 

c'o^n.r, JD, > ? * /lf * / '"'"'-- /W"* **« **«* '"' 

olim, ut Ho- Nw cruce*non fiammu,rabi<U non dente ferétrums 

merico carmi- Htufacinu» t ter vix eladio male cafa peptndit : 

neproditum « x / .,».,, *. 1 

eft.abiifdem Magni morte perita Necnon fubrepta parutm 

orwcurfudiei ^i famulo Ganimede do lu per venti ai ho fi et 

tot in s abdu- *» /• • irt - /• /1 

flta,«cc. Mela C*J* r * *Arftnoe: qua cafira carenti* regt 

libi. cap 7. pf piv/u Z*4gM tenéttfamufmmque Tyranni 

feg^ti'St Terribile* jufto tranftgit « « ^tchiiea ferrei (bri. 

rempore belli « ^Altera, Magne,tuùjam vìQtma mhtitur awa- 

Diod?Slc. & Necfatu hoc Fortuna pntat. precul abfit, ut tfta 

Herod. Ub.i. VindiBajit fumma tua. non ipfe tyrannm 

fibu^bw ^ , " 1 '" *•«""• n9n 9mnk fe v* L ** 9 ' 
in longitudi- 
ne™ paflinongentorura'in marejaftistnolibus, augurio itinere .& ponce cani 
oppldo jungitur. Csefar cotn. 3. civills betti. 6 Neque e a ini «ler pontem 
in Pharon excurrere, neque è porcu foltrere in mare poterant hoftes. lis au- 
tem (inquic Catf. comment. 3.) invitis » i qui bui Pharos tenetur « non pò* 
tette le , propter aoguftias * navi bus introitus in partum. 7 Hec dua 
•pud hoftes ^eruntur » Pochinus nutriciua pueri & procurate* regn-, cuna ad 
Achill. nùncios mitteret , horcareturque ne negotio defìfteret * neve animo 
defletter. Indicati! depreheafifque inrernunciis» àCaefarcefl interreftua» 
Caefar comm. civili* belli 3 . VA gladio» &s-«o morti» genere quo Pota- 
peju», lib. 8. verf. 671. o loterim Arfinoe filia minor Ptolemxl regia» 
vacuasi poteffionem regni fperans » ad Achilia» Te ex regia trajecit , una- 
quebellumadminiftrare ccepit : fedorta caler iter Inter eoe de principati! 
controverfia» rum alter atteri infidiaretux *8c fummam imperi) ipfe obnne- 
re velletj prateccupat Arfinoe per Ganymedem eunuchum»nucrictuns fuum» 
arque Acbillam interficit. Casi. com. ctv. bel. 3.. & Hirtiui 4. io Filia 
Prolemsei minor t Arfinoe. 11 . Accufativ. Graecus ab Ax^Aitr f > velab 
Achilia» nom Jon. in prima Deci, ut Xerxea. Herodot. lib. 7. 11 Pro* 
lemseui » qui paulo poli ad fuos elapFiu è proelio fugiena rereptufque in na- 
vigium, to demerfo , mulrirudine adnacantium » perìit. Hirt.comm. 4 de 
belloAlexand. Rtgù ipfiut m«w obrmwm tomreftrtmn efim muta hrica 
boero. Florus lib. 4. cap. ». & l'atcrc. 

« D*m 



LIBE R X. 



331 

i Donec ipfe 
Ccfara parti- 
bui Rom. In 
curia cadat 
Pompeii ma- 
nibus viaima. 
a Achilia ca- 
io, Arfinoe fi- 
ne ullo focio 
& cuftode 



» Dumpatriiveniantinvifera Cafarit tnfit, 
ìdagnui inultw trit. Sednon % autiere fworit 
Subiate cecidit rabiet : nam rurfus in arma 
•Aufpiciis Ganymtdù eunt: at multa fecundo 
Tratta Marte gerunt, ? potuit diflrimine fummo 
Ca/àris una dies infamam, & foculamittù 

♦ Molii inexigua/patiojlipantibmarmù, _ 

* 'Dux parat invacuas JA artem tran sferre carina* mne imperium 
Dux Latiu,, tota fubitif or nudine belli txó£?Gi£- 

Cingìtur : hinc denfa pra texunt litora claffes , medi tradirur. 

Mine tergo ìnfultant pedites: via nulla falutis : JJJJ + com ' 
Konfuga,nonvirtus t vixfpesquo%m'ortùhonejld. i Vel unum 
Non actefuft, nec magna firagis acervo " J r% - r "" 

Vtncendus tane Capir erat , ftd fanguine nullo, 
6 C^ptm forte lo a pende t> dubiufne timeret , 
Optaretnemori, 7 refpexit in agmine denfo 
Scavam perpetua meritumjam nomina fama 
sAdcampei* Epidamnetuosi ubi folw 9 apettit 
lo Ob fedii muru calcantem, 1 ' mania Magnum. 

r -Dum rnili tes navibus impofitos trajlcere in Pharon & propugnare pàraret, 
eruptt«ne hoftium Cubica compulfus' in fcapham, àmultis Agyptiorumna- 
vibu» peiitus in mare fé conjecit, ac per ducentoi paflus natans ad tuosevaut 
incolumi* f elata laeva . ne libelli , quos tenebar, madefierent. Hirtiu», Sue- 
tomus , Plutarchui , Dlod. &c. 6 Obfeflus atque loci inlquiiaw p reflui , 
in dubio erat utrum fugeret an mortem fug* prarferret 7 Subut illiua 
animum memoria & imago Scaevar, qui unusin mediisho«»bus rortuerDyr- 
rhacii fuftinuit Pompeii copia», viftoriamque ejus moratuseft. vide lib. 
C. verC 141. & deinceps. 8 Ad verf. 604- Kb. ». 9 Ui.ru»* • ?," *<!)!»: 
tii cadaverum ftrue , ut lib. 6. verf. 180. io Propugnavi! caftellum libi 
creditum , unum ex iis , quibus Caefar Porupejum ad Dyrrhachium circum- 
vallare inftituit. lib. 6 verf. 19. & nj. 1 1 Valium dfrutum & folo *• 
quatum. lamTomfe\<m* ctìjjkfer ardmvM Efierant A%uìi*. Hb.6. v. 138. 



illud Caefaris 
fummo cum 
diferimine fa- 
ttura meretur 
in omne xvum 
propagar!. 
4 In ageere. 
'fiutar. Circa 
oppugnationé 
pontis. Suet. 
Caef. cap. 6V 



PHARSALljfc LUCANI FINIS. 



HVCO- 



HVGONIS GROTII 

IN 

LVCANI PHARSALIAM 

N O T JE 

Ex binis antehac editis jundas, 
auche a corredai 



Fratri Cariamo 

WILHELMO GROTIO 

Iurifconfulto Se Ad\ ocato 
H. GROTIVS S. 

RFdit ad te, mi frater, libellus ad La- 
canam nofter , pridem cibi didus , ali* 
quanto nunc au&ior. jfcquara caini foie» 
cnm toaia me crererintbenefada , fraterna 
prò rebus mei* . prò liberis autem meis pa- 
terna follicitadine , crefeeeeetiamboequa* 
iecanque grati ad ver fu m te animi teftirao- 
nlam. Conferentplara in magni fpiritus la. 
teqqepatcntis dodrinx poe*tam , qaibuspins 
exit otii. Nobis kris ruit negotia ledione * 
ctiam Poiiticis non inalili, difìinguere. Dea» 
optimos parentes noftros , te acfuariflimam 
conjagem liberofqae vcftros, & omnes qui 
nos fanguine , affinitate , amicitìa, aot ctiam 
horum ftudiorom communionecontinganr, 
incoiarne* dia fervei. Lutetiz.Calendis No - 
Tcmbrib. anni cisto cxzxix* 



HVGO- 



ut 

HVGONIS GROTII 

I N 

LUCANI PHARSALIAM 

NOTI, 

Ex binis antchac cditìs jundac, 
au&ae, correa*. 

Primus numemfaginam , Sectmdus lineam, 

Tertitu libri ver/km netat. 

IN LIBRVM I. 

13.7.2- T Vfaue datum Scele- ctntur i & pub lice jubentur ve- 
I r/J jus hic figurate titaprivatim. Qijod chrift iane 
-*• prolicentia, quo- diflum probat chrifìianus 
modo fzpe jus belli apud bo- martyr Cyprianus : Ho mici- 
no* fcriptores. A per tu m illud rfmr» ciu» admittunt finenti, 
Senecx e pillola xv 1 1 1 'jtu lu- crimm e fi .* vinta vecatur, cum 
xuriapublica datum. ipfeLu- public* ger ir ur. 
canos fine lib. ut: 1 4. 8. 1.3 > Htu quantum pò- 

Jus licei in ntfros jugults fi- tuit terra ptlagique parare 

bifecerit enfe tìee t quemciviteshauf*runtfan* 

SyUapotem Manufatte fanx. guine dextta\ J Sumtum ex A* 
Papinius 1 1 1 Tbebaidos : da. gcfihi diflo , quod apud Xe- 
ret atmk fura. Senfus ferme nophontem & Piotar, legas: 
idem qui infra , ubi belli rivi ?io T #c 'Eìxdf®* to«-kt*c 
lis licentia defciibitur : dttfpat &7Q*axtiti/f *; v>* «uJ- 

/èwW omnia i/f#0r «riff, 0-9/ f Sitìs ìMiaìt* ti* 

ìufferst. xay ò/ux o-ùfAjr&vta* t»« £*;• 

De bello quidem civili pnrei- C*>c ^t>o>iro/. De eodem 
pue , (ed & de alits bellis non Agefilao fic Latinus vitarura 
m le dt&um Senecs , hujus fcriptot ; Tantum abfuit obi*. 
poeta: patruo : Ex Senatut etn feltntia gloria, ut commiftratm 
fkl tu flebifìne feitu fava exer. fu fortunata Grada , quei tam 

multi 



ftf tt U O N £ S <3 ft u T I I 

f»it//i lì fé vitti vitfa advvrfa- qua? ibi iequumtir huic loco 
riorum conci difient. Namqueil- lucerti ferentia. 
fa moltitudine , fi fan a mens ef- i j.i 2.44. Multum Fornita- 
fet , Grada fupplicium Tcfas men debet ci vi li bm «r> 

dare potut'Jfe. mu, 

I4. 25. 30. N9n tu Pyrhe gttùdtibires affa */Q Pergirad 

/*»■•»] Ex Hocatìo adutnbra- Neronem loqui ciquc blandi. 

tum: ri. Qnare nihil videntquihic 

£**t ncqui finitimi vali**» putant , dcbts legi poflc, quifi 

runt perdere Mar fi, ad Romani fermo lìt. 

Minacuaut EtrufcaPorfena 16. I, 54. Nec poltu adverji 
manta, e ali dm quamtrgitnr ^4u{ìn.] 

Etquasfequuntur. Prxtuleram mergitur^ quii fi- 

1 4. 2 5 . ; o. nec tantu dadi- nitor circulus poéris cft Oca- 
bus auttor nus , ac proinde quod meon- 

. Vanta crit] ita re&ius, quam, fpicunm eft.mergi dici tur. Et 
crat. ile locutus Germanici] s Calar | 

JLoquitprenira tanquam in re Arateis , pars merfafub undas I 
pcxlente. Oceani, de polo A ntar&ico & 

1 5. 1 • n • Qutdfi non aliar» ipfè loquens : ut & de eodem 
venturo fata Veroni A vienus : *ubit altera merfa fub 

Jnvtnerg viarn] fubtilis adula- und/tt Part Erebum. Sed video 
tvohis hoc,cum nondum acres eundem fènfùm elle porte in 
ìllos (pi ri tris Lucano procefiùs recepta legione. Nam ver$\ 
setatis atqs opus adblandiens, partiva teminatione fi e dixere 
forte & privata; of&nfx, indi- L"cretius.muhoque pò He ri or 
-difient. Nec piguit flinium Pi pini us Piifcianus denique 
hocimitari Panegyricn ad op- hunc ipfùm Lucani locum ad- 
unami) Principem : h/iagnum ducit,utoftendat Latine fiedi- 
tmdem itlud fa-culo dedecm, ma- ci. Graviter aurem hic in 
gnum rei public a vuiuw impref- Sphsram delinquit Lucanus , 
fumeftjmperatorfrparensb»- CUm pollini Auftrinum cali- 
manigener'u obffjjutycaptuf, in. dum dicit. F.ft quicem Aul'ei 
ciuf**: ablata miti fimo fenifer- caltdus ArfticumpoluiP fpc- 
vandorum hominum pottfta», tra- ftantiSus. At polus AUltrt- 
ftumque principi ifiud in princi- nus non minus fiigidus Ar- 
patu beati fiimum, quod nihil co- eli co Addatur hoc cateris, 
gitur. Si tamen hoc fola trat r*. qua? à Lucano poni pati .e ma* 
tio, qua re publica fututuguber. gis quam ex vero di dia. 
naculu admrveret , prof e eft ut 1 7 4.8 1 . In fé magna munf ] 
enclamem, tanti fuijfe, Adde Seneca; Vt nihil extra lacrjfat 

aut 



IN L V C A N I PHARS. NOTA, 337 

MM qudtidt , 1» /Ir */»/i fortuna fcuffafides JbtUumq^ movere. 
ruit. Termiffum eft duci bus] fic flC 

17. 8. 84. Necunquam Velie jus: Curri medium jam e* 
In tur barn mi fi ferali a federa invidia potenti* male coharontit 
regni] Pciraredus ami» us meus inter Cn. Pampejum & Q. C*F*" 
vir elegantis ingenti fcnfu me- rem concordia ptgnut Julia uxor 
liorem fadf fcribcndo, f elida . Magni ydecefit. Anna-us Florus 

x 7. 1 9. 96. Necpretium tanti multu hu jusAnnxi zmulatei: 
ttUus pontufquo furorù, Crafsi morte apud Parthos , ér 
T«nf *»** * ixi^uum iominos morte luti* Cafarisfilia , ^«* 
commi fi t afj lumi valde plactlit nuptaPompejo, generi foeeriqy:»' 
?*pÌniohocivìJ»*<?< Inde e- cordi* matrimoni i federe tene- 
nìm illud dcfumfit , nihilo de- battfiatim emulati* erupit.Pìij* 
terius: iarchus:<*CT*Mv e/f*»* £cV>io- 

£r nondum craffo laqueari* tSia. <r*>Xa f oc So- cu ti»* sreA/- 
ful va metallo, (tanitebant tei** ^vhttasHOnt cixetVTK- 
lAontibus aut alttGra\u fuffuL T^MXt/jUtrMf. 
^ tri a. eongo (fot fatit explidtu- 193*^24. lmpatienfque loei 
radiente** (tia*fomnis fot una fecundi] film fi t hinc 2- 
Non impacati s regu ad vigila n. lud P«pi nius: 
P 1/4 , nw alterna ferri fìat ione lurifque fecundi 

gemente* ( mi tt tre gemmai y xÀmbitusimfattens. 
Excubi* j nec cura moto com~ 19.4- 1 2 s .Ne; quenquam ]am 
^ttiue aurum violare a bit * forre potefi, Cafar ve priorem % 
Sed nuda potcjiat Pompejufve parevi'] Salluftius 

tArmavitfratres : pugna e fi de dixerat de Pompe jo: Ram par- 
paupere regno. ticeps dominationis ncque fitit 

Vide fit qux ìcquuntur fané quifquam:neque,fì pati potutjfety 
egregia . orbit terrarum bello concujfutfo- 

1 8. 2. 100. Craffus erat belli ret.Vt\\c]us:neque Tempo jus. ut 
medi us mwa] Plutar. Pcmpejo: pnmum ad rtmpublicam aggref- 
K$**toi \vl\tifiotz aÌ7rùkot* aie fus eft t cjuenquam omnino parem 
tiyfììM'TO. 1&4 rito vel\v/A* tutit: & in quibus rebus primus 
©V f**y* t5 ru/ui7rt9'Hv t» \fa- effe debebat , felus effe cuptebat. 
<pvÀdt t6m/*09 iKvMr ìiyt- Idem de eodeni : "vis in toga 
y cvot. (nifi ubi vreretur rie quttn ba- 

iti 5.10?. ìonium t/Egao ber et parem) ntPdeflifsimus > a" 
frangat mare"] id re&ius qtnm miciiia*um tenix f in offenji* 
franger. E't enim fvtyriKor* exorahlit,ÌHrecwciìiatagrati* 
Ut loquunrut Grxci. fid-liflimut, in accipienda fa' 

18, 21. 1 19. Morto tua di- tts fatitene facillimus , potenti 4 * 

P fu* 



?tf M G O N i 9 OROTM 

/*<* nunquam aut raro ad impo* folutius & ftoica firmkatC, 
tentitm uftu , pene omnium t i Caro a pud hunc ipfum Luca- 
ti»»* export jtip numeraretur in- rnìm de Fompejo : 
ter maxima, in ci vitate Ubera, nec , fi fortuna* faxvbit, 

d mintele gentium indignati , Hunc quoque tetim pbi jm 
vum omnes et vesjure haberet p*' ptomtttere mundi 

rettfuenjuam *qu*lcm dignità- Non bene compertum eft m 
te confricete. Nec abit hinc Più- 1 9 z \ . 1 4 1 .^4t quamvèt fn- 
tarchù* de hoc ipfo Pompe') q; me nutet cafura fub e*r«3 Mul- 
*Si iCtfAiTo^o*«»ct>»<r«r, toidmeliusqu.m E*. : 

dty v-wipopAv {AdiKov 6 k*Ia- 2 o. 17 . r 6 C Facunda tdrtri 
- <r#o»«F.MibitaméisipfcPona- Pauperta* frgitur) Palladas. 
J»cjoaquiorcftdeC*fare pn- Ht<rxvl*j *rt»Ur fxnli&t. 
rou.deindedeP5pejoficloqui- o-ùtppocfanc. (undas 

tur: flt«riK««-<T0T5/utr uVì» 22. 27. 2*7- **<?«* auxerat 
n& ynh&{ piyirov tof *'** 1W * j*>» juiiti» pluviali 
xkndtKÙHv , t» «Ti!»* /u» ■"«• Cynthia cornu) fic omninolc- 
&» t«to »g^*r*ip«r o*r !'•- geridum, non. hauferau quod 
tót«. Hinc non abit di verfus eflèt,adfetraxexit. Caufase- 
Dion:no/utrA'c /uif «(Ti? &-*V nim esplicai, cur Rubico foli- 
fy»»-** /*i/Tt/>oc,K«7yflrp <f« £ taeflct aquofioi , longos im- 
5Tp«i T ®- vdiretv «r«j ìti9u- bres,& nives Alpinas. 
pei . Et nota.le&or primos il- 23.14-231 .Vicinumtfr mina* 
Jps duos , unde teftimonia at- invadit*Ariminum, ut ignee 
tuli , faille Cafarianos: Credo Solu Lucifero fugiebant aftrtre- 
& Lucanum , cum ha?c icribe USte] Pro & pofuimus «/,cor> 
let. muiavit cniro inter feri- necìendae conci nnius fènten- 
bendu, ut jam monui. Nec ta- tiac. Neque tamen refrager, fi 
men Poni pejGe$o culpa omni quis & hanc voculam ejiciat, 
abfatverim , non magtsqu.m fribatque Grarca tcrmina- 
M Tuliius , ubi libere ad ami- tione >Ar miton , ut infra 
cosfcrtbit:auc Cratippus , qui ^uximon, & Rhegion apud O- 
inLesbo infula Pompejo oc di vidium. 
vina providentia ob cafoni 25- 2. 16-. ViBojuremiuax 
Pharfalicum dubitanti.reipon- jaSatu curia, gracchiti Tenue 
dir interrogando, quem ipon- nimis boc, jaòVatis, cuna truci» 
forem haberent homines , dati ftierint uierque , itsque 
Pompe jum , fi prò eo cecidif- Peiraredus levi mutatione feri* 
Ter alca beiti . melius ea fuifiè bit, matìatit. 
ufiirum > Et il le quidem cun> i"». 1 . 3 1 3. & nomina vana 
ftantcì ut Pcripatcticus. Ab- CateneQ id ed Caro & ei 

fimi- 



IN LUCANI PHARS. NOTA ?f f 

fimiles. Male qui auc Catoni* Vegefi curvam fuper ardua ru- 
aut Cotenum icripfere. per»} JMon ripam'. Mons cnira 

*7-9.3 1 9» ^* juffam fervire Vogefus , & in monte caftra, 
/am^Arripliuseratquoddi- Vide Tacitum Hit t Oria rum 
cebatClodius.nonpropterta- primo. Rupem auteai prò 
memfcriptaraefleJegem,fed monte dicere frequens poc- 
nt Icx fcriberetor fi èhm fa- tU. 

me. Vide Plutarcha Pompejo. 30.22. 404. finuf Hefpe- 
2 7. 1 6. 3 2 6. & doctlu Syllam ria premete limite Vari*1 ita le- 
fce/erum vtcijfe ma&iftmm} A gendum , prò milite, quod ex 
Sertorìo fumtum hoc diftum , conje&ura monueramus » fir- 
qui Pompejum appcllabatSyl- mar is quem dixi raanufcri- 
lat difcipulum. Docet fiutar- ptusPuteanorum.Mutatioea- 
c hos- oem fjcpc occurrit in Frontini 

28.7.341- tìu pattern longit libri s. Rem ficcflèdocet Stra- 
ti*» me duce, proemia belli bo initio libri quinti. 
Reddantur.2 Vera ha:clcaió. 31.15 4*2. ClauditTarbel- 
rnale vulgata, cumduce. Acci- Kcw aquor] ^ncon emendat 
piat miles premia vcl alio im- magnus Scaliger. 
peratore. cui convenit quod aj.17423. Sutjfenet in»' 
icquttpr.fub quoltbet. mi>] Notus Galli* populus, 

38.15 349. nec n*mina de- Sueflìones Ca fari.Vetìigia vo- 
/*»] Melius manuicriptus no- cis manuferipti praeferunt Se- 
biliflìmonim ibtrum Putta- xems. vulgo ^ixoms, male, 
norum , deemnt. Eft enim fpe- 3 2. S.43 6fi8ones immunei^ 
rantis. Muta rum quibus info- Quinquenos veifijsmanufcn- 
lira ifta Synalarphe. pti omnes non habent. itaque 

29. 7'3 tf J- Dummtvethic omninoadducor ut adjeólitios 
calidm jpirantsa cerpera fari- «edam. 

gui*2 ExEmpedoclis lenfentia, m. 10.437. Tufona*'} itapo- 

qUcm & Virgtlius /èqui tur: fìiimus ex marturcripto quo u- 

- - & vitam multe cum fan* Cus Onterus , in quo Turonot. 

guintfniit. quahqùam non nefeio a pud 

£« «libi: Tacitum legi Turenios.Std 7*- 

Vnaeademqw viafanguifìue rami fempcr Ca far , quem fe- 

animtifcjHe ftqtmntur. CUtus.puto.Lucanus. Ejufdem 

30. t. 387. El*tafa*t alte manuferipti fide huneverfum 
quaùtnq; ad bella lecaret illi In ntbulu prapofuimus,a]i- 

Tremifere mantu\ xhpqImìx quo nunc lcnfu , quinullusa- 
rniliraris. Ijàs. 

30.15 396. Caftraque qua 32.12.439. %Anitts\M\m 

P 2 *Andu. 



!4« HUOONISGROTII 

„4ndit. mm ^ùule ed, ^indes pianimi & PlurajcfeoBL & 

apud Ca fi rem. Marius, de quo funi feqoess 

3 2.1 3.44 Q.Genaht] Eadcm ad Anienem fcpultus, 
urt-s qu* Genabum altit.ut fa- 391.589. M*»flrfi)mift •-.• 
cile penerà mutantur in pere- m*m t qu&n$Ul»femst*- 

grims vocibus. ira autemie /*»r* 

fcùpfimci prò Menabò*. Vretulerat natmra t rafi} Dobài- 

33*10.457. ngitidimfprì- yfi ìn y nuli» pmtne t qu»ùfpo& 

tm artus nata dicat, an, *»//?* fhmwt :c 

O/^d//*] citar Servius ad Gè- rr.elius co bar rea r illud #m 

orgicon 1 , airque congrue re natura, Adduxilocum AcÉa- 

cum philofof bis , qui receden- relisdeGen. A nini. Jtb. it. 

tcs hi ne ammas illic aha cor- cip.iv: At/uÓK&t'm Soavi >i- 

pcia ajunt fonili, pufr^ n» ti&t *« «ft* nVsi 

43-16 4 62. /jna^um rtdditu- yct&c vi-nìevi. Addo l'am atei: 
ra faretre vita Ja ppianus CeL Joctim Probiem.SecÌ.x:w li- 
tico : r^t/afci 6?**?* *at7at- e* TO >fwvraef •srrtMatfSsrwi 
epoviraq /i ixa-i/ « araCtti- T«?r av%fu^.-juy «miài/; *«j 
»ji«c. <rv},^tfl^tóai|p. Et rertiu Flirtfl 

37.9.556 etnfr^a* fiamma «*>• ' ' : #»* decidui* rerum**- 
tH/intu] fìC 8c Cicero fcpe «wif femin.but innumeri » » 
toro in oiasionihus , tum in "t*'* precipue. acf ter urna} a*- 
verfibus, fubdicens vocemfà /*/»' monftnfr^ gignuntur tf- 
cile intelleftu,/*r»<w. £/>/. Qui AricoteJi* & fiuai 
3%.3.l6t>.ctinimeiuemantes piane iilud /»//?* confùnunt. 
Sanguinei pepulis ulular unt 39. 5.5 93. &feftmpvga- 
uìfìia G*(IQ Fuerat Sangui- '« mania lufiro} Amburbiali- 
Nmm.n.uravimus, & muratio- bus hoftiis. vide Fefttun. 
nera nofìram probont duo 39.10.598. Trtjanam fili 
n>anufciipti ex Eìbliotheca , cui fu vidtjje Minerva*}] Ser- 
qua m magnus Thuanu* nihilo vius ad 1 1 Aneidos : quedee* . 
n > mori fìUoreli qui r:regicuum iìturbrtveefi , ér Utet , font 
epoque unus. Non enim cri- PaU'tdiumfue-aT. 
nisfànguineBsTedipfi 3913.601. Efrf»ff«xW«. 

gu 9 t circumtooHÌt gaudens cres augur fervare Jtnijh**] Et 

Beìhna cruenti t. fervare, vox augurata, & jjni- 

38. 16. s so. & me {i 9 xiji lira aufpi.ia fcli.ia à finendo. 
\enfurfere Camp» vide f efium. 
Trifiia SyBani cecinere or acuta 3914602 .Septemvirft efn- 
r*ana] in campo enim Mar- Ih fe/tuj ReÙc me hoc repe- 
llo fepuJtus Syìh. vide A p- fùiflc prò /*/?*/, docet M S. |. 

J9. 15. 



IN LUCANI P 
•^ 3 9- 1 6.*o4 Et tollenrapicem 
"•^ geti0r$fi vertice Flamen \Jlpex 
- tf fileni» futili circe medium 
virga eminente» 
"'Alt Scrvius ad ix Jtneidos. 
59 t%j6o6.difperfosfulminu 
r-f' ignet 

.-- CaUtgit}difperfor ignet in unum 
^' **&£**> a i unt Scholi «rt« ad 111- 
j * v venalem & ad Perfium.' 
"- ~ 3 9. 1 9- Ó 07. isr terra mafie 
2* eum murmurc ceudit) Millo 
-* cum murmurc , id eft tacita i- 
? ?'■ gnorataque prece ut ait ad Iu- 
r " venalera Scholiaftes. Condcrc 
.';.:•' sutem vox huic rei propria, 
-*• ièpelire dixit Horatii inier- 
pres» infra terram abfcondere 
' Scholiaftes ad Perfium,qui ad- 
-- dic,ut id fieret,fulmìna in lapi- 
de* transfiguran , id eft, lapi 
des lumtos prò fu Imi nibus. 

' 39.20 6o%.Datque leci* ne. 

men] Nempe ex coeli tegioni- 

bvls. Cicero: Califulgura regie- 

mbm ratti temperante Pliniui 

i lib. X 1 1 : In fexiecim partet ra 

* lum ce refptffi», (nempe fulmi - 

« num)divifere Thufci. Nomina 

aurem fuiffe augurali» iis re- 

gionibusServius nos doceat ad 

Eclog ix : augura dpgnant 

fpatia litH9 y fy> eisdant n*mina> 

ut preprie prima pan di ci tur a»' 

Sica peftertftr pafiica. 

40.8.617. uétqueiram fu. , 
pruni raptu qua fi vi t in ex/ ir] 
Signanter raprit.tù enim vox 
propria exn (pici o. Seneca o fi- 
dipo: (pete* 
7ty fibra vivv raptapetitetibus 



HARS NOTA. 341 

fiere nomen, 
Virgilius xii JEneidos: 

Infiammarti )uouUnt pecudes 
& ti t fiera tivù 

Eripiuht. 

40.12 6*1. venaftjue mina, 
ces H-jfiili de parte vider] id ho- 
flile latus in extis Senece Ofc- 
dipo , inimici p rs Ciceroni 
Jib. t 1 de divinatione. contra- 
riapars familiaiis Ciccioni ac 
Livio. 

40.18.62?. Ecce videt capiti 
fibrarum tnerefeete moiem 
sAlteùut capitisi t» iwxd- 
te». Eli vox capuis*odem (èn- 
fo apud Ciceronem (ècundo de 
divinatione , Plin. lib. ir. 
cap. 37. & lib. 28. cap 2. Li- 
viumlib. 8- Sed notacadem, 
cademque iìgnificatioin OE- 
dipo Seneca: : 

*Ac fìmper amen unte» im* 
per io grave, 

En capita patibm bina con- 
fwgunt tori$. 

42.I s.67S-Edinis Otjfio de- 
currit piena Lyat} ita legit Ser- 
vtus, aitqoe eflè o-vrohif. At 
(timrnae erudiiionis Sai mail uà 
in Plini.nis exerùtaticnibus 
vulrlegi Odenis t qnia apud Pc- 
riegeten DionyCum fune ài fo- 
nt. 

42.21.68i. Quitfuw hic # 

Pb*beÀ9ce,qma telamanuffi 
Remanamifcent acidi Multo 
meliui in M S. P. 
qued tela. 

43. 13.695. Lajfijaeuitde* 

fitta firere'} ita lcgenduna 

f 3 dixe. 



J4* HUOklS GROTll 

dixeramus, ne nlaxotut loffi. refne( quo magie rmrerm)aUau> 

probont quod diximus Manu- 46 io.ji.S t*gn* avidi tu»- 

(cripti P & T. re fili] avidi eft in M S. P.ofl- 
de rette emendavi, 

AD L 1 B . II. St*lM adi texarefili. 

43.26.4. lNJixhqu$ nofat} Sic lib. ni: 

Nerbimi Feriale. Et qua Tom ti»** vis itti' 

4 4 • 3 • r o. Se quoque lego te* dit uda paludet. 

neni} Sic & de Deo Seneca. J/- 47. 9. * *• Ingenti fupvùm 

le ipfe omnium conditor +e reffor proteff tu ak ir*} Mainerai!) , at 
ftripfit quidomfata , fedfequi- ire . ut piena eflet ODpoGrio. 

tur t Semperparet. fernet jufiit: Sed ab tré CÌtat Seivhis ad 

ex ftoicorum fc mentii. Idem 11. An. & explicat viunsou 

•libi: Ordtnem rerum fati ater- numinum iUu propitia Jid in net 

na feriti rotat , cujm hae prima iniqua, 

le* eft % ftare decreto. 4g.2j.li9. Vix te fparfim 

44.15.22. cum eorpora non- per vi fiera Tlabi ] B sbiettimi 

dnm. tinus à Sollanis hceratus efi:al> 

Conclamata jacent} Conclama- ter à Marianis interré «Stusjioa 

rifblebar ubi ad virili a lavan- lacerati», itaque confoodun- 

da deventum erar. Hi ne xts tur dux hiftoriae. 

perdi rat , conclamate. Setvius 48. 27. 1 21 . Difceftijfe ma- 

ad 11 JLneido*. »»0 itapofuimus prò diteci- 

44- 1 9 2 5 Ocutofque in mar- pGflè,& pofiulat fenlùs.itaCk. 

tejacentesj ita mamricriptf, off. 1 11 icum terra difcefsif et. 

non minaces, cjuod hqic loco Infra Liti: 

minime convenit. Di fctfiit medium tam vaftt 

45.1.36. Invididm f abiura peffm ad iffm. 

parens] Invidimi facere ed in Confirmat hanc noflraro e- 

odium adducete: He lib. ix: mend «rione m M S. P. 

Pompejo contigit ignu 4 %. 2 9. 1 2 3 . Qraftrtns multe 

Invìdia majore d*um. fefia r oranti a manfa 

Ter tulliani» de jejuniis: ~4pud lmp»fiit} ValeiiusMaxìmos de 

quafdam vero coUniae praterta crudelita re C. M aiii:a Vfaa. caput 

annuo ritufixu velati, & ci nero JA. untomi abfiiffum lata ma- 

eonfperfi idolu fan invidiam nikw inter eputat per fummem 

fupplicem objiciunt. animi oc wkorum infolentiam 

45*26.60. tantont nevorum aliquamdiu tenuità 

Pro ventu f et rum quantnt uter 49.5.126. Te quoque negle* 

import* Uro ti"} Seneca epift. Bum violata Scavi* destra 4 } 

XV bìéc omnia pafsi funi prò Imo -violenta $ Maiii (elicei. 

Negjc 



IN LUCANI PHARS. NOTA *34* 

Negle&um vero,quia dex- ma admovcrunt, majus ma- 
tram Scacvola» cfculandam lum Romani» llatmos fé fpe- 
Maitus non dederat. nam fu* rantcs quam ?d Furculas Cau- 
pr a habuimus: dinas olim intulerant. vide 

„ fpesunafalutk Straboncml. v. Fre quens pce* 

. OfcuU pollutafixiji tremen- tispopulinomen unitati? nu- 
tiadextra. mere ponere. Alicqui fi unus 

A pud Floium locns fimilis : hicintelligendui eflet , non is 
^Ancharim ipfo indenti Mario eflet Dama fi p pus, ut vultma- 
canfof[u*efl,quiafataUmfcilicet nufcriptus Scholiaftes , fed 
iUam manum non porrexatfaiu • Pontius TeJefimJS dux Samni- 
tanti. Plurarchus Mino : ocra e tium co bello , cujus hoc di- 
ÀTTretTct/uhìtt /ut» ir pony, ó- cium nobitv femvit Vellejus r 
ftut,juWf <VT«e-jr«tVfltTa J T8To nunquam defìiruros rapiores 
etvrò a-ù/uCo\ot $ t ctv^pàr- Italie* Libeitatis Jupos , nifi 
<thi ivQùtir *ous è<foic Àugu- filva , in quam redigere fole- 
ftinus de Civita te Dei 1 1 1 . 27: rent.eflct excifo 
Jn ipfìue JA&rìi. acuiti continuo 49. ' 9- 1 43 . Excefìt medici* 
ftrtebantur, quibue ftUutantibm na modum] Hinc illwd Clau- 
dexteram porrigere noluifjet. diani ad AùihnumiExcefit jam 

49'i°-Tiìttdenpique ho/nini pana medum. de eodem hoc 
qutd fata parar enQEmendo ex Sy Ila. Seneca dixerat : Ingratut 
confenfu Manufcriptorum , L. SyU+ quipatriam dunoribua 

mènfiquo hominii quid fate remediù , quam pcricula crani, 
pattrent. fanavit. 

id cft > menfb experimentis vi- Ibidem: nimium^; feruta tjf 
tx, qu* fumma cflèt fatorum Qua morbi duxere man*»"] con- 
diftantta à maxima felicitate tra quam mos periti* medi- 
ad maximam mifcriam. cis. Claudianus bello Gerico: 

49. ir. 134. lamquot apud Camus ingente t morbosa pro- 
Savi cecidere cadavera portumj, tei ma cordi (cura , 
videndi de hac connexifque Vi fiera? arnia traBat fctUuiar 
rebus Appianus bello civili, Parccttdoquc ficai, ferro ne lon- 
Velie jus. flutarchus C. Ma- gius affo (bueerror. 
rio.Florus, Breviator Lìvii, A> Irrovocand/u tot fiStu vitali- 
fcriptor de viris llUuIribus ia 5 1. 2.175. cui viSHma trifitt 
Mario. Inferi*: Marine, ferfannotcnti- 

49.14.1 37. Romanaqifamn* * bm umbri» 
VltraCaudinaefperavit vulnera Pendi Q Nam Marium filium 
furcaQ S^mniref pctinaciffi- quidam non à famulo in 
mi adveifiis Sulla» Roma: at- Id rogato » feda dityofitis iti 

** toc 



344 BUCONIJ OllOTII 

hoc hoftibus inreicrotum ncm non retinent *nf a/rem 

aarrant. vicjc Veliejum. aut xipac , (ed ipfè cxaodins i 

5i.22.i94.nu»^»iy?MU«/#ii. campo reddit cadaveri , & 

fi recitisi Fuit hxc noftra con- mare dtvidit (àngui ne. 

je&nra, £iorfr«p9'.(èdttltÌUS 54. 3.254. m*ndique ruitA • 

manufenptos (equi , qui ha- Termi fetide fide/] De obacn- 

bent f recepiti id eft in corpo» tis loquitur , qui privatati] fi- 

admifTo. dei fu* minam pexrailcerc 

52,1.197. & mi fers ma- public* cupiebant 

tuUvitevilia Roms] ita voci* $4.16.264. q*ir neJetsb ife 

bamurfèptain Campo M U-. Enfi morii] Molto eitcffìa- 

fio. vide Serviutn ad Bel. 1 1 . cius quod habet MS . P. flc R . 

52-4.200.d1tf bellic* cUies] in ifl« 

rtdtj h ibent ma nuferi pti duo- Enfi meri, licnt induere eden 

52.5*201. T^inquam pa - aliquis dici tur. 

H*f*it] tot homi num mors "54.24. 272. winimm rena* 

morbis aliifve mali* tri /»/ui* difeordid twrbàt : 

ateic antebac forte imputata Pécemfummà tentai. J Seneca 

cft.at non fuppliciis . Seneca 1. epiftola L1X: Tmti» e/i foie*» 

11 de ira: UfingHlts ftvtritas animut, quélu munii fUtm 

Imptr&fru diftringitttr : Atnt- fuor a, Lunwn. Semper iilic [t- 

tejfiriaeft verni* , ubi tot tu de- renum e fi, 

firuit exerci tur. quid toltft ir*m 55*6.280. ff \*m tibv 

Jfipientkf Turba peccdntum. in erbe 

Alio qui, ut Salluftius ait , ci- Seltu Qàf*r enV] JEichylos 

Vitas vaftatur magis quarti Prora, 

corrigitur. txaJSi^c •$ irtr ùieìt 

52.19. 2T4. nam fan^uitit # TX»> Afóc. 

•j/ri Vit fi bifidi iter} putopro Eurìpides: 

nsm , (cribi dum debere, ftetit T«r C*p3ip*v yfr fikx 

fiumen obleftumcidavernus, n olita trhni hòc. 

donec fanguinis livi viamfc- 5 *• 18.292. C nm ìfH m **' 

cere. «* •/' mams ] ita marwic tipti. 

52.23.21?. rsdcuntque CA- 55.22.296 m*t*r* DdCétut 

■ d AVer a campo] M$ P reddit- clad<> M Getaf(j*e]Cciìbe cura ma. 

que.'icOtt. uc ad amnem refe- nuferiptis D uis» ut Gtpe apud 

xatur» ut & quod fé qui tur ver- poetai Nam Dacivoxprio- 

bum divida. Solenne autenf rem producit. 

Lucano eft qui ponere prò 5 «5 19.323. Ne fibi fé vicijfe 
fid , & tacite tranfire de ca u putei ] fic emendavimus pio 
iivcafiini.Seo(ùs ergo eft: Aia- Ncc, Reclamcueemeiidauo* 

ncm 



IN LUCANI ffiAR*. NO fi. ftf 

ceni docem MSs.P. & T. Hasc c*r] Aiiis qucs partititi) Audi» 
quoque, inquit, jufta caufa eft oc«.uparant,non vacut cogita- 
cuc Fompcjo milucm , ut vel re de communi m .lo fiumani 
bine intellig t caufam agi non generis & hoc fé rio deplorare. 
fùam , fed publicam : 6c fi ea- s 8. 3 o. 3 8 8 Vrki pater tftyr» 
detti qua? Csfar cogitat , eun • bique maritut] chat Servius ad 
dém me ipiì futururn qui xi.ifcn illud,£ nerumqiadfct- 
nunc ium Catari, veratVrbijià ett,propier urbé\ 

S6-30-335' concuffaqne pe- 59.18.406. & \un&n Ifapit 
8uì] MSS. re&ius centufaque. lfauro] Eli in Strabonis libri» 

57.1.338- Dttm fanguu in ìo-dirit , (ed Sofie hic h abent 
erti) Producitfyllabam porte- MS- P. & R.A. Et ficlcribie 
xioi cm vocis/4'£Mfc,ut 8c ali- Plinius lib. 1 1 i,8c ne quid de 
bi : fanjrnu ttrifiuxit ^icham, legione dubites, Silius : 
Ce Valerius Yhccuy.jujjafan tìotts£fué Safifque lavanf. 
£»« exuberet ulna. 61.6. 440. qwé non teratj 

58.1. 359- Tratata vetuit Guidet hoc ipfo quud vacuam 
contingenti mina pUnta] citat non invenit Italiani 
Servius ad An. 1 1: Tranjlata* 6 1 . 8.442. ne» perdat iter] 
que vetat. At manulcripti tres Petit iter Cxfiri in quo non! 
P. T. & regiorum antiquior, vincit. ita infra : 
Tratata vitat. Quam Jefiio» Sic hofits mihi dtejfe nocet, 
nem in textum xecipiendam damnumqueputatuf 

cenfèo , ut matrona intelliga- *A'nn>rum > nifi qui vinci pe- 
tur,non pronuba.fed nova nu- iuere rtiel/ent. 

pta.Veflxcvin(ècratumeft:un- tfr. 25.459 cum cefferit]ìt* 
de nubentes puelJx limen non emendavimus. ante fiat , con* 
tangunt. Servius ad An. 1 1. ceferit. 

5 8. 14. 371. IVtnecherrifi 62. 10.470. Dewrtitft* 
campanti* dimovrt ab ere éciei] A duce adlcavocat. s 
CtfAritm] Plutar. de eodem 63.27.505 tunes] Namè 
Catone : dea-' t khvhk J * iy t- turribus miflìlh librabamur. 
ittf */uipa( , #ìti K%<pA\ù r lu 64.1 2. 5 19 -civi] vera leflio 
**&£% , fxÌT% yheiet , fAHTt ex manuferipto. Romano ho- 
S*l?«tw ìinM&*f 9 Jrlv6*c5 min * maximum eft fùpplr- 
jptj wr»<peii£ 4£j ^arpÓT*- cium.veniaopus haberequod 
ò®* Wi mie o-vfAto&LÌt t?c publica arma privi ti s prartult- 
7roLTQÌf& J ) «v %«#? UKeévloer rit, Antea fuit , f«# Jfr . 
QfA0i*t KSH tutu/mttttt , ef%pi 7 3.II.728.X?e/ciw>]ita fcrf» 
7f mtjk £i*pv\*%*j. bi convenit,Don <fc/frnf>.Nui- 

5 8.1*. 377* Vniquìftivo* ltts enim fcquitui acculativi». 
P 5 AD* 



&t RtlCOMlS GROT1I 

vera Salamin illa prope Atbe- 
A D L I B. III. nat>oppofita ad cam qaainia 
74. 2 2. 2 3 . ] SnupfiO ita Cy prò condidit Tcucct , qua? 
fcribendum , ambigua Horario. Trcs ameni 
totì^nupjìt. vide Nonnina vo- oaves paium pra» vetcre co- 
ce innufnre* pia. Nam in beltom ad Tro- 

76.4.58. UtfdtplrhesjeJH- jam tredecim mifèrat Tela- 
u* timtre'JEx eodem fonte mo. Hocdicit» olino ingen- 
prudenrias illud Severi mipe- tes daflès exibant Atbcnb. 
ttvombiiltsmntimetniftvt- nunc pars indefinita , more 
fiitm t calc§àtw % fatur> & ha- diledm.totam urbem ezhau- 
è$ns ali quid in z^nuU. fit. & Silaminis nomen aoù» 

77-s 85. Et qua Ponti n4éj qua: illius non Cypriat» fava- 
Sciibendu Pomttna». Eft eném tum in trìbus navìbus. 
à Pome ti a. omilTa vocali. 8 1 9 1 89. Enchelia. verfit** 

7 8. 1 9. 1 2 $.»»/? fanguine pi. fiantesfunera, Cadmi] vide A* 
cr§ SparfassaptvrspeQ Afpet- pollodoilim lib. III. 
fas tribuniiio fanguioc. „ 8 1 . 1 o. 1 90. Colcbu & Ji+ 

79- 19-150. Oeyut avtrtànt dridcat fpumaits *Atfynn in 
diri mal* ftmins tntlt] Abeant nudati) Tolle comma, & fai» 
in rem malam ifta belli irò» bt^t/jrtu ,quomodoidno- 
tamenta. men Plinto fcribii ur x 1 1,16. 

Anta averttt. incongrue. Nec alitet apud Strabonem oi 
8o.8.i<$5.u//f*t4£4;t4]No- Stepbanuro. Harc amena Ab- 
viflìma preda de regibus parta, fyrtis Colchis, id eft, Cokhi- 
80.26.180. Stila] Ile feri- ca voca tur, quia Medea, 8c fra- 
bendum ut apud rhutum tei ejus Abfyrtus ibi laccn» 
Clerumence , Terentium A- tus, ex Colcbis erant. 
delphee , apud Cùeroncm 81. n. 191. Et Penti qui 
V Verrina Tanephoroe, apud «*« w/aw] Putavi delendum. 
Gellium Italoe , in Germani- Et » quia recto cafus eft «ar- 
co ar&oe. 2i^ti funi Home- wìt » non tmmwc j (ed cti:m 
io, Strabont «Stephano. Georgicon iv, Ptnei eflc éU 

81. 2. 182. ExtguéL?hosbeà fyllibum notar Servii». V«- 
Unent] cum ve ter esedi ti ori e s eilium ergo fccutus Lucanus 
habeant Pirenac, probo do&it durarti conrra&ionero ani ab- 
fimi Giono vii emendano- feiflìonem fecit. 
nem Pirara. vide ipfum capi- 8 x. 13.193. lui* léctflbum 
te in obfèrvationum. primo mare] prxferam qood 

8 1. 3. 1 83* Tr<pjue petunt in M S.P.eft, tuuU Ucefitum. 
vtr4t^ t er«U&AÌMWné <*m*l 82* 8.207. Q** alertn» 



IN LUCANI P lf A * S. 1* O'fA; £* 

9k defcendrns JAarfia ripu] & 84. io 2 $6. gudqu* caput 
f8u ma vult Sahra(ìù$. raduto flltt tu Ttgride magnui 

*ì 3- zi s.P*>ft*i*>Tar /Jj] E»ffrf4/«2Salluftius it. tradi- 
quia à Perfei talarihus nomcn die Tigrim & Euphratem uno 
ha bere Grarcis creditur. fonte ma naie in A rmenia,qui 

83. 22.244 Dw9 pfulm per diveifa euntes longius di- 
«une cuhor bimani] Emenda vidantur fp-tio medio relifio 
ex MSS. P. Se T. non cut- multorum milliom. Ex eo- 
tor. Hoc dicit , Amanum ha dem Tauri monte eos circa 
durum eflè uc habitari poflìt, Armeniam orin tradii Sti abo. 
coli non pò flit. Eftejusmon- Vide & Xenophontem Ani- 
tis defcriptio, tum apud Geo. bafeos iv, & Hìiloftratum vi» 
graphos, tum in ciceronis ** Apojlonii lib. 1 , cap. 14. 
epiftola ad Catonem. Boetius Salluftium fecutus : 

83-24,246. tóAflr*'} Melius li&rù & Euphratet un» fi 
CééUr* MS.F.&R.I ecentior. fonte rtfolvunt. 

Populus eft ad Mzotim , Ili- Mura qui volec adeat f linian» 
dìo memoratus libro v r . Salmaui . 

84. 3 . 149 Olo/ìrat] ile qui- 8 5 . r 1 .27 6-^nc kuncjnmc 
dam Gens eft India: Plin.l. vi, illum] Nunc enim Alia: nunc 
c.20. At quos vide Manuicrì- Europst largiusindulget. 
ptos habent Or ejì 44. undt ere- 85.21.286. Defctndit Per- 
da* fcribendum Orna*. Stra- /"] omnino lcgendum Xtrxn 
boni funt *>«7<f. Sed non ut inManufcrip.Nam ficcyiui 
mirum mutati vocales inter Ferfa erat.Tret bic rereruntui 
fc longam & brevem. Sic magnorum exercituii ducei, 
tifimt &ip/»> :*■»*»>» & *o- Cyrus,Xerxes,Agamenrjon. 
fair». EtinEdonis fyftolenà 86. 2. 290. Jmftura ruinaj 
Lucano fa&am vult Servii». ' Prsferendfi mijfura confentic- 
' 84.7. 253 • o£tbi^um<\u9 temanuferiptoru audorirate. 
ftUmquod non premtretur aé 87.1$: nt.fiMncpmmttti* 
HlUpgnifirÌTf£Ì»n9pli] Scr- tu Ulti 

vius ad vi Aneid. Nuli* terre xArmA^uihw fot */f]ideft hi» 
gft aiu n*n fubjaceat Jtderièus : qui putant (ibi licere bcllum 
undt pvitt tddit : Extr* anni gerere civile : fine quibus ne- 
fotofit** vini, ut •flendertt xi 1 nettario bel Ki civile interìbit. 
fan* in quitta éj} circulutfi- . 88.13. 348. carptrt mwfv% 
in, Significat Autem Maw» ita {ùbftituimus prò C or por a 
rum *£tbÌ9piam , ubi tft >At~ verbum enim dctiderauir.AC- 
/«, dt quo Ait LucAnm : cedit prope ad oófìram emen- 

«£ibfrj>umfuefilnm ì ore. dationé MSR, iccciuior.qu* 
V * habet 



f4 t B O G O N I 6 OlOTII 

habetwprt.MS.T. mingere, Tegmen*, addens ai mimmi 
quod gloflcma puCcm. conncxioncm effe tefttxfi- 

90. 21.41 1. *Arkerikmfum nem. Taritus hifìoiur- 1 1 1 : 
horror ine/ì] utttuc ad 1 JtXL podere Saxerum ViteUiani 
Scrvius , ut probet horrorem prevelyunt > dtsje8amfiuit*».- 
ad rebgiònem pcrtÌDCtcldcm temane tefludinem lanceit cen- 
ad An. 1 1 , eennexafunt mttm tifquefcTUtantur t dente filuta 
irrtligie. cempagt feuterum exfangmes 

9T.15.432. Implicita* ma- aut lacere» p'efleruereni. 

gne Capar tenere cehertes 96 . 1 1 • 5 5 3. pugnamene la- 
Vt vid$t] Refte tenere, non, ut cejfere] ita re&tus quarti captf- 
itii.torpere. Ciufam hibes in fere . obid quod iequitUX. 
bis qttz jamjam dita. Adde 96.16.ji8. Tuncinfignife- 
Virgiliani^ ra reftcLnti puppe magiftre'} io 

lam tum relUrte pavida* ter- nave pr x toria. 

reba% agrtfleu ' 96. 22. J64. percuffa capi* 

$3.6-47$. éumifqueinnexa cehajit] Emcndatio cft viri 
prUres prxluftris lo ha ani s Rutger- 

% ArnMfer»nt}àt teftudine op- fii, régis S ueonura ad Bataros 
pugnatori* hic agitili. Eju* hic legati , probata a MS. P. Cam 
idos ,ut alti fuper aliorum feti- ante legcictur , percuff* dr ea* 
ta accrivia fcanderent. Tacitus fta. N-vcs in ve 61* in przto- 
hifioriaium 1 wAnnix* nume- riam Bruti coharfeiunt , vdot 
tu & fuper iteratam tefludinem captar ; ipfo idtut fin impeto. 
{candente*. Et hiftoriarum iv: ita Curtius li b. iv : Inquarta* 
invafere valium appefit'u fieri- alterarti quinaueremu eadem 
quefcal'u : olii per tefludinem etnei tata & ipjk reflre iEtaesl, 
fu*rum:fc*ndeba»tquejam ùui fr HLm invicem teuuit. 
«fom.Quaie MS .F.recte habet, • 97.2. 57 1 . multique perenti 
priór/ìdum & pio innexa feri- In rati* ut ceciderefuu] Imo le* 
barar, innixa. gè cuna M S. P. 

93.8-477' Ì25* priutexlen- nuUique peremti. 

gè necuerunt mijja recujfu] MS. in fati km cectdere fmù. 
JP.fic T.rectjfié.qitoà recipien- Qnomodo & a priori marni 
dum. Subierant m cernala ut habuifiè videiur M S.T. (ènfiis 
}à telis impeti non pofiènt.iì- eft.Dc puppe ita prominente* 
cut ante eminus impetebàtur. pugnabant , ut qui caderenr, 

93. 16-485. Perpetuem rupit non in navim fuam cadetene» 
de/effe milite traumi] citat Sei- (ed in hofttlem* vel in mare, 
vlus ad illud ix A.n. arrtf- 97 .3.57 ìxrmr altminwdk 
rumane refilw$ Spumai & ebduSte cenere- 

{cimi 



i 



IN LUCANI PHARS. NOTA. *4* 

fcwat fanguin* fiuSltm] Antca mi» prò Uffufum. Aquas è 
«rat , ebduSi cenerete. Sed ita, cacio lapfas calo reddidit. 
Ot nos, MS. 107. 20.97.N*» detfi prelata 

5/8.5*605. ( Difcrtvi t mert \e\anm venditer aure] limile il. 
yÀtr4w«j)omninopaicmhc{i ludquod de obfidio Cafiltnt 
hic opus , qua vifueft addere. nariant Plin lib.v 1 1 r,cap. 5 7. 
5S.10.610. *Anfut Romana & Fiontinus , venditorem 
§ r *«J4 dapuppe carins rouris fame per ifie, eoitorem 
Inje&are manum : Sedeam awem vixifle. Stiabo: o'jutV 
jmw. infuper iStue iraxióo-coe djriBtutì » taaStt 

•Amputai] quidam interdum «T* irtUfA%Y&*. Narrai idem 
de hiftoria ex afifèéhi , aut difcrtefua) more Val. Maxim, 
quìa fi c poema mejius Buit, lib. vii , cap. 5. ubi vetbt 
ìitì muta t Lucarlus.ut hic.nam Lucani verbis paria: •venite 
Acilius Carfarianus miles xle- tx hu quidam murem captum 
gtonis dextraamuTa laevjm in ducenti* potim denariu vendere, 
Maflìlicnfium navem injecit* quam ipfe leuienda famu gra- 
fite prius deftitit quam eam tia confumere vollet. 
mergeret. Vide Valerium 108.23.x25. noSfes ventura 
Maxim, lib. in. cap. xn. tue» rubebant] longac tenebra; 
Eft eadem apud Plutarchum adventjnte luce paulatim fti- 
hiftoria. gabantur, ea ferme facie quas 

m 1 00.1 7.674- J» pugtamfre- cft dici illucefccntis primulù. 

fere ratet\ Pro quibus pugna- 1 09. 8 . 13 8 • Succi fum cwr» 
•ant , ut acute notat Servius vare nemm] Materiam quarre- 
hoc loco utens ad j&ndd. 1 1 . re ponti facicndo. 

1 1 1 . 14. 1 86. CUfica det 

AD LIB. IV* bello'} ita emendandum prò 

dentbeltum. Qacfar clafficum 

1 05. 12.4 3. £ u£duntenfi cantre jubeat : tu ne audir 

7* viam] Cae- Ugna moveat : ne lcquere : 

dendo viam Ubi per invia fa- jam pax exit. 

ciunt. Hi.20.1p1. venturi di feri» 

1 07. 4.7*?. guamvù crehé men fc4foi;]Loquitur,ut feoe, 

• rmeent] verlus hic jam olim Mnquaminreprejènti.Hacte- 

mihi jufpeaus fuit. Et certe nusquzfacìa funt, excufari 

dceftin M S. P. ocin M S. T. aliquo modo polTnnt. in po- 

aficiiptus demum manu re- (teium vero magnu imminct 

centiore. pcrìculum. nam,nifi abfìinetux 

1 07. 4. 82. & calo defufum à bello, omnes ma Difetto fce- 

reddidit aquari ita emendivi- Icic contaminati ncceflc cft. 

V 7 fogna- 



jr* HUGONTS GROTir 

Pugnabvnt in cìvcs jam non ted a /***«*?* . 
ignotos. 1 14.8-255 *Ap»fckfmpm) 

1 t 2.24.2 xi.nulU Sperimi' Deos Ubi faventes cognofós, 
air] Ex ilio Virgilii : qui caufam tuam non tanta fé- 

TV*/ Tjriufì** nubi nutit lice, f ed & favorabilé fedone. 
diferimint afetur. 1 1 5 . 14.2 « 3 • nùfeends api* 

Hoc ne , inquit , orandus eft «wrf»] ita quidam Af SS.effica- 
CaHàt , ut vos (ibi ferire pa- cins quam alii libri mifcaUi 
datar , hac fola lege ne durius Manu, in Seprimo fioiiiitcf : 
?os Pompejanos habeat,quam mmifóut paoni» 

Czfàrianos fuos? Nam alio- •Perwf/w» meu. 
qui, ut Tacitus inquit, recen- 1 1 7. 20. 3 5 o.£m/W« m»n- 
ftJ&rcas qaifqoe fervorum o> m /»»] Tuis rebus, tu» digni- 
confcrvis ludibrio eft. tati advetfàntia. 

XI3« 7.230. aitod prò caufa 117.22 3 5*. *ìlfit* m*rd- 
butnsbitu tq**] ita re&e MS. w»0 videmus hoc agerc For- 
Non alia caufa vos hoftibus tunà,ut te Orbi imponat. nos 
ignavioteseftis, quaraquod ei moram in jicere nolumos. 
JuftumbeUumgeiitis. Nam ti9.i9-*97& n9nded **" 
tllos federa obdurant. rteipùpuàterr a fittasi Ante- 

x r 3. 8 23 1 . Sid vernar»-] quarti deduccrentunquod non 
ita eroendavimus prò &. Eli contingebat» nifi veterani* & 
enim àvBvyro+ofd. vi&onbus. 

1 1 3.22.245. Fecttnojlrafi. 120.1 399. ^udahejlfavtrl 
d«] fic emendavimus prò ita re&ius M S. qua* p*w.Li- 
mwtftra , quod lane monftro beravit illos fortuna ab una 
eiat limile, adeo nullusinde maxima moleftia , pattumi 
comraodus elici potere fen- ftudio. Vtacunquevicerit,re- 
fijs. Hoc vult. Potuerat bdlum rcnt tacile » ajten parti ob Sa- 
dvile Deorum & fati ini- cramentumvctus,altèriobre- 
quiorìs videri culpa , praefer- cens beneficia benevolentes. 
tim fi fortuita prarlia ignotos 120. 5.403 injmttstliyàà 
ignotis implicuiflcnt. nunc P*d Cétf*ru aup* eft] & hoc, ut 
proredo noftra dì , quia alter alia quzdà* , de Lucano fumfit 
alterum novimus , e juique rd Florus : Miquid uurnn tdver- 
certi ficnobis^onlciiiumus. /«a skptntetn ducem *uf*Ftrt** 
Kamquzaut ignorantia aut im a/?.ineadem bilione, parte, 
ùnpetu fìunt.eorum culpa fa- 1 2 o. 8 406.UIÌC fatteci «•»- 
ciIefttoau3gnaiur:quatdefli- fiput gtntt C^ttunt] omnino 
nato i&\ U. woeupUten aeun- cum MSS. legenda Curiti***. 
tur, ca non fltfv;t»7tftfe lunt, Curiftas vocat Ilio. lib. x 1 1 , 

cap. 



IN LUCANI PHARJ. NOTA. jfi 

cap. 21. xupaxhKn ha* pars r*i><itq ?7 Va*?** 4ì* 

Straboni. **"**« e* rat fio****** 

12 u 4.420. Nanqut ratem 1 26 r 3- 5 5 7* minimum^; in 

vacue fufientant undique cult- mette ùrorum efi] ha ex MS* 

fa] conici curo hoc loco li- xeftitunuus. Antea firn ». 

milcs Herodiani & Capitoli- miumque é Stn(m hic: Minima 

ni in Maximino. paia rbrritudinis erat mortem 

122.22.459. Refiituit rupe* oppetereàn ipta morte milita. 

* #0«m «are] fenfits erat coro- ritct pugnate , id vero plus 

inodas , nifi refragarentur erat. 

manufcriprì , qui reptui ha- 1 16.20,$ 6 3>cu forte crumta 

bent. Raptus ijrjtur imelhge Frutrikue incuneiti fratres} 

japinas , res ipfas r^ ptas, cor- ita fèribenduro,non incetmmt* 

E ora, naves, qua: perua&a ad 1 27. 1 6. 5 %$ •Inter femirutm 

ascavernas , deinde iterum magne Qwthàginu àrea 

evomuntur. £t clupeam] Locum yiquiU- 

123.14+90 adjrut90ccurrt- riam vocant Carfari* corti- 

re fato] Non ideo minor no- mentaiit. fcd in manufcripto- 

Ara lai» erit , quod mortem Lucani Scholiaftc fcribi vU 

nobisinreremus, qua* vitati àto, ^inguilUném. 

jam aut diu differii ob vim n%.9.s 99-tìoc questi va* 

fioftium non poteft. Quandi» fiat cumuUvit munir* viret 

eiiiravi&urasfit, maio fòt. Terra fui f*W] Quid veri in 

123.21487. mttm Itine ab- hac rabula lateat, qui (ciré vo- 

ft\ ita re&ius quidam libri. Iet,conn*ihtSolinumc.xxiv> 

qa*m Omnk aktfi. Hortamis quacqucibiexHieroiiymoot 

cnim eft oratio. ex Eusebio adfeit Salmafius. 

I2J.2 3.4Sp.r/CM»»itare- l^o.y.6ssSedmaforadeeU$ 

fiitirimos, pio ~Aut. cegmmina collibw ifìu, 

1 24. 30. j 1 ?.Vì 8tur*fq. % Dei Tcenum qui Latin re vecavià 

ealeMut vivere durent uh areikrn befiem 

TeHx effe mori] vide locum A- Scipio] vocatur enim locus ca» 

riftotelisqoem adrert Fiutar- Ara Cornelia™, 
chusconfolatione ad Apollo- 1 3 o. 20. 66 9. Exm*> Ubyeei 

nium , ubi hoc , velut arca- genti*] omnino re&ius Lieys 

Bum, prodit Silenus. gente* , ut fit expofitio ejut 

125.4.523. JUxeque Vrjk quod pr zceflit , regie «>«, 6t 

temone favtrent] Quod fi- cohsreatcum fequentibus. 

gnum erat precipitami! do- 132. 3* 693- Sceptri fin» 

6ds. Anacreon .♦ Bum putat effe fetenti] Reti» 

jttWtfji7f«ff»6'«?jMHi noiflè legnimi vcl ob hoc 

£ a W dtT#i 



f?» ft.U O N 1 8 G R O T f r 

gaudet, ut Curiosi poflìt ma- aciem » feconda confugatione» 

Jcraccre. quod apcrtum ex Lucictio : 

l i 2 . 1 6 7 o$ • Eripe eenfiUum quia fi cendenfiuu air, 

f«£iu} fic nos emendaviirws, Quod autem idem Servius in 

comlegCTCtut /»«f«*. Probat fine hujus veriùs reHBte babet 

M S. P* edam M S. T. manti pio retate , aut memoria: ip- 

fecunda. Sequenria quoque fius,aut exfcribentis eft culpa, 

olirei quaro habebant ditti»- 1 5613.809, guamvindi- 

ximui. Vultenim à vacuo mi- 8a placet} Taciti»: Nec au- 

lite evpendi caufatam jufta» quam atrecieribus Temuti Rw- 

ducom merita : vbi in ade mani dadibut , magi/ve jmftis 

fleterint, hxc ceflàrc. judiciit apprebatnm ejl.nem eft 

133*3 ?I9' f**tuens incan- cura Deu ficuritatem m/tram» 

tmabhefletimerr] Improvifus efeultionem. Vide fic Cicero- 

hofti hadcnus . hoc folum nero 1 1 1 .de natura Deoium, 

tiftiebat ne ab hofte timere- ubi de Cinna Sermo, 

tur , atque ita przlii negaretuc 1 36. 20. s r 6. Perdita tane 

occafio. Sic Lattnut Pacanis : Vrbi nocnerunt [acuì*] id re. 

gue quida» tutu maxime gau- éVius quam Orli > ob ea qus 

dèhat exercitm ,cum fi videret ptxcedunt. 

mitre laceffì , qui ni hit magi* 1 3 6. 19. 8 2 ! . 7itf licei in )*- 

fimuerat, quam lime ri. gtrtes nefires fiei ftctiit enfi) 

133.8.724. caudafilertier Non improbanda hatc ledto ; 

hofiu] Ichneumon cut inter- At M S. P. 

xierinuro cum afpide bcllum lmslicetin \ugubt nefin fH 

intercedere ait Plin. lib.vi 1 1 , fecent enfi 

cap. 24. & roodum gerendi SylUpotntt. 

addir : in caudam attelhns Quaddicat.Romanot Roma. 

iSm irrita averfitexcipit, de» flis armis fòbaftos, ficut aliui 

nec ebliqm capiti fpecuiatut dirit » proviftrìàs provincia. 

invadai in fauces. Adde Ni- rum fa nguioc vinti, 

candrum» Strabooem, Oppia- • 

, num de Venato. ADLIB. V. 

1 344-745 frejweit inaerei] 137 10.4. Q Elidoqne C4- 

n>agts pr obem . quod eft in dens •Attantit 

MSS.dtjecit, ex colle ftihcet Olympe] Cave illud .Atlanti* 

in planitiem . fecundo cafii accipias. Signifr- 

13/. 11. 780. Denfàtutque catenim ex occafu Virgilio 

gleéut} citar Servius denfitur- rum meniem Deoembiem. 

que. Et ait fi militer fcriptum x 4 %. 3 . r 3 4. barbarica cnm 

Virgilio ; Extrtmi oddonflut lomfad^Fytk* 

*A'ftì 



INLUCANIPHARS. NOTjE. Vf 

w4r/fr] Quo tempore tcmplù. qui fimi li s peenm cemitetur* 

Delphicum,cui Pytho nomai, 14* 21.314 difce fine or* 

à Brenno incenfum eft. mit PoffepatQDìu eft quod lo- 

142.8.139 SeuPaanfolìtui quendt genus hoc annotavi* 

tempiu attere tuetntes') Et hanc rous in ttegsdia Seneca? : 

caufam & alias quafdam a pud Immani regrtum efipoffe fina 

Plutarchum habes libro cur , regno fati. 

cefòverint or-icula. Seneca pater controveifia 00. 

1 45 . a 8. t©8 . tum pecore na libri 1 1 : Patron futa» pati 

-1/4/1*3 ita fcribendum .non /«• fine liberi/ pojfc? Se jnulopotti 

tu, Poft Me, ià ed Phcebus., nonpojjumfine te pati. 8c con- 

i45.29.209.weck/if «•**««• troverfia decima libri ejuf- 

piir] Melius M S S. expulfaque demi Vite* fin* viro pati, quod 

templi*, cje&a vi numinis. & in exce r ptis Jegitur eodem 

146.4. zi 4. Sta* nunquant modo. Ipte infra Lucanus: 

faciet] Adfert Servius ad illud Et nefeit fine regesti. 

vi Aneidos ; non color unut . H xc omnia fu nt untofìn'odi. 

14Ó.6.2I5. Terrìbili* fed 150.19- 34°» nunquam fi* 

pattar inefl] Pallor eli non ter- cura àzorum 

ijtac, fed terrentis. ^ Se premiti ut Grarcus dixerat : 

1 46. r 6. 2 i6.fubfidere ngnicj ■ vm* dtyttt ^i-rwreq 
Servius ad v Aneidos:,?»*/*/*- òutijrd fantpoi «; Ti/fc»? 
fere* vocantur qui occifuri ali- et » eie t «6 

quemdet ne fiunt. Et Ub:o X 1 : if i, 15. 363. difce ferire , 

Subfedtt aiulter , dAopofftdit. Difce mori] Difce in poena 

iMeanusifubfidereregnumChal- quodin prxlìo uiurpéSjferire 

eidos EubosA. Vndi & fubfjfim & mortem contemnere. 

rei dicuntu* qui in in fiditi tau» 1 j r . 2 2. j 69 *Adfc*ltu hcc] 

tot imterimunt. & hejtium dola Ad occidendos cos qui pacem 

fubfejfas vocamu*. optaverani. # 

147. 19. 2J4- fi'iftn » fed i$i.i.m.£uAtrecipit$d- 
militis, enfet] Enles qui (hip • tapina palai ] variant hic ma- 
guntur , videe eiTe in militum nufcriptirSed quam recipimus 
potevate, non in lua. vera le&ioefti Salapiaenim 

148. 27. 290. facinuiquis paludi nomen. Plinius 11 1, 2. 
inquinati aiuat] [Imperatore* 154. 14.430. Vtprimum] 
Leo Se Antnemius in conili- Melius MS. P. Etprimnm. Se* 
turione quz eft xxxi. Codice) quitur enim mox. Et primura 
luftinianeo , de Epifcopis 8c, quidem , inquit, ferensfuit 
Clericis : Vt eoi qms par faci- venti», mox elanguit. 

uni coinquinatjr aquat, utrof- 155, \ 8, 459. Palafittai 



1f4 RUGONISOROTII 

artici/ cenfixit arenai] Eft in E- l6i. 4. 63 9. «m«M w<frr» 

pili ori Palette. tremante*] nempc fiatoni 

156. 3. 474 mortemene ne in nurierant. 
par»] Velleju». Fi li ut quoque 162. 13. 6^7.fluBtufque r« 
farvns ^Pampeji Julia natut , vertere puppem 

intra breve fpatium ebiit. Àt T^j» t/*/#f infiuBttu ] Mutavi* 
nepefnm hi bit MS. P. An quod mus diftin&ionem , & colon 
filia ante intetiiflèt ? di e- duabus vocibus poficrins pò» 
jus enim fcxus prole loqui vi- lui mus , tentò non conftante 
deas Plmarchum & Dìo- aliter. Quomìnusfluausouit 
nem. evertat navem. obftant nu- 

1 $6. 9. 476. meditata/ Leu- tìu* alti. Probft hanc imer- 
tadabtlW} Medicata; futuri pundionern MS. T. Eti.mia 
proprie bcllum civile, quod al is MSS- eadem interpun- 
poftea ad A &ium geflìr. dìo fed pio fi*8us cRfluSnm. 

116.15.487. venire 16121.655. parva quem 

Te Capar , non irejnbet ] veni- puppe fedentem 

tur ad amicos • itur in hoftes Tarn magna penare muri}'} Imi- 
ant in vacua . tatur Papinius,cumChorxborn 

1 5 *• 1 2. 5 19. Indocili t ffi- hac racit A polloni dicentem: 
vota hqut'} A riit. 1 1 . Politico- • nigra quem tohefinifiri 
tum 4 , de 1 afa ne Pheraeo : »? guarii, inique, poli. 

tilt ivir&fjHm tfioimc £9*4. 16 j. 4. 66$ 7(efciat^ù0 § 

159-20. 572. Cpkì verni* V^fcitt . eft enim opta/iris. 
mare] con] e àura vera docen 163. y.66t..Privaium t Fer» 
ùbus MSS. efià non. Veni mt tmna t moril Meojadicioprt- 
Ceri in mare, (ed .• Ceri venient vatum me mori, quanqttarn e- 
flMrf.prcrerunr. Virg. An. 1: nim fum 8c Di&ator « Con* 

tiifariatjnaria ae terrai ca- lui , nihtl tamen ifta mihi luot, 
ttunquefrofanium qui regiam poteftatem (pera» 

Q*ippe ferant rapidi fecum , v*, ne e utla minore contentuf 

venantqueper auras. eflè poflùm. Hanc nondom 

X60.24 602. venie cui conci- adeptlis.p ivatiis rrùhi yideor. 

«brJtMMS. ideft, fuccum- Itain Secundo: 

bat. NIm privata cufit , Remarne 

I6r.to.tf20> ìienjhiferes qAifqtùsin uree 

agit undafnmj Plenos belluis. Pempejnm tranfir* parat. 

16 r. 1 z. 6x2. regwqu* oc- N#»pri itfM.idettVegnum HlC 
tefit terra fienndo] Terra ac- p*ivatnm èft nondum regem. 
ceflio fida eri ejus fortis qua: Sim lis eft apod Piota rchom 
Kepiuno obvenerat locus de M Jiioj&r*TO' »#« 



IN LUCANI PHARS. NOTA. tf» 

w«r9« »*•»>* fl?«»/e di*y*. /4,quar vox divorrio convenir. 

•tupf»Ò* , olititi (£ riuTOf i6y. $. 772. cumfaciata- 

dfKiììa. @&rtAti<ut i't/tv-oK. tiam mute vota fi riffe 9 

*a it *t*r*/uii&' , clìuptro Vt nelim ferviti malti ] Alita. 

n »9 * vr* vvx** > *f ìvMc £ bare difìinguenda hunc in mo« 

3 r «Vxar . /èf km videtur 

i6f -5- 7*°- T^tdas aquile- Sorstibi , cumfaciaietiam» 

fff^«jaM^*3TnioNymphzum nunc vetaperiffe} 

ab auftro tutom no eft.Dicen- P> nolim* fervire nulli , /M 

duro etgo,quod Scrvius eit de marre f «r«f« 

1 1 r Aneidós : *A*fler quivu Te fequar ad Vianet , feriat 

ventus. nam ad Thraciam *A- dum mafia remota* 

qui Ione navigati**. Scdnccfc- fama prteul Una* , vivam 

quemia cum Cfffaris com« tikinempe fuperfles. 

mentariis coocilies. Nam eo *Adde qued affutfeit fatti , 8cc. 

tcfieceitos incredibili felici- Dixerat Pompe jua : 

tate Auftei , qui per biduum Tutier intere*, pepultt, & »- 

tìaverat , io Airicum Ce vextit, «> •«»* 

non Borcas in Auftium. lùge late. 

i6$.iz.iìi.m<nttsd.minatw Regerit Cornelia, quomodo 

in aquaQ bonas,pias< faciles. fieri poffit , ut ipfà fècura fit, 

166.1. 7 41. mmiumquepa- cum Pompe jus ipfe eoloco 

rumcfu* pofitum fé fèmiar . ut mot- 

mffh/imuj'] Beneexplkatve- tuumfè quam vivum malk. 

tus Stholiaiies.nfMM«m ad (felli Nam & hoc dixerat : 

ratienem : pantm ad effeQum . ne* nunc vita mihi duieiar » 

166. 1 2. 752. verter ci vili « inquii ^ (cenjun*. 

èut armii Cu tadet zita Jote fed tempera 

Vempejum nulle triftem cern- Quomodo ergo, aie Cornelia* 

méttere damne] roder me in ego fècura ero , cum tabi 

hoc civili bello , quo omnes mora in voto lìr ? Deinde fac 

conjugibus ac liberis carere me fatii fortem futuram , ut 

<febejit,lztumob uxoria prse- ribi fupereflè nolim, tamen 

fentiam confpiri. tamdiu faltem fuperero,donec 

I6tf.24.764 fette 'frequenti] cuntius chdis ad me advene- 

Vulgari admodum torte, hoc rit. Iam vero fic hoc ipium 

ed , divotria* cum alioqui ve. metuo , ut fatis fonia, firn ad 

re amante* mora fola (èparet. mortera capeflènd m , poft- 

Speciem autem divortii habet quam à te fepoiìta dìdicero te 

ifxafeparatioadcodicitd/tw/: carexe. Uludautcmafluefcia, 

fila* 



ff« RUGONISGKOTII 

lìtne erratum fcribarum prò fideratas herbas viride!» 
afluef..cis . an hic , ut alibi , 174.1 2.126. £**m Mina! 
Hifpamenfu poeta a puntate casella vecant'} Minuta cujof- 
, Latini fermonis dilli verit, in diminhic hiiioria meminic 
medio xelinquam . Appianus.Si id nomea re&ara 

1 68. 1 g. si j. carta ffe tinte- cft, fecit oc hic in fecunda fy- 
kst] Metuebat ne Pompcjum itole n Lucanus. Ita cnira 
non reciperet. At qui recepì t, peccata poetatimi folcirmi J- 
fed viéhim: quod pejus quam iroxoplfr&tti. At MS- P.& T. 
non rcci pere. tfamir» habenc. 

a~n t t d «t «4-25. HP- /«*• ""»*' 

AD L I B. VI. /»-«^r«éMOMSS.onraiesf«. 

1 69.1. 3. T) sérque fuum vi- tebant, at fenfùs (ir : laro adi- 

"*■ dtre Dei ] Sed tus etat ad libertatem. 

Plintusubi de Elephamo agit 175. 27.169. ^n plmquam 

& Dracone , n 1 tur «ri ait fpc- mertem virtù* dareft \n poflèt 

ftaculum (ibi ac paria compo • virtus iniquo loco oc certami- 

faille. Metaphora ab arena- ne,amplius aliquid dare quam 

Spedarqres & faatores dii : morteti!; hoc cft, an enarri vi-. 

Arena Ph Jilàlia: Pai gladiatorù ftoriam dare poflet. 

Csrfar fic Pompcjui. Sicalibì: 1 7 6.t 4. 1 t?.Percuffum Sea- 

fed par quedfemper hahemm va frangitjnen vulnerai befiem} 

Lièertas&Cafarerunt. Veifola vox frangia repetita 

x 69. 1 M j.Ephyreaque met- fatis ofl^ndit horum duoium 

niafervat) Oyrracbium condì- verfuum alieni vacare, MS. T. 

* rum à Corcyrsis. Corcyra à ex prima marni veiium dun- 

Corinthiis. Vide Strabonem taxatprioiembabet:pofterto. . 

& Thucydidem. rem ad margine -i» aflcriptum. 

* 170. 2. 24. Vndique fra Contra in MS. P. annotatimi 

cipiti fc9pulifqut vemenHbui a • eft ptiorem veifiim abundarc. 

fuor] M$. p. putohunclocum unum eflè 

nam claufaprefundo ex iis quo$ in fccumh editio- 

Vndiqme & ttlsfum fcepulit ne, ut Beri folci» muuvit Lu- 

rtiMvtntikui Atfuer , canus : ot ptioxcm veiium 

Pro reme venti hut, re&his for- prius fcriptum : poftea ejus 

te, revomentibus lega. Leo fubltitutum altetum, 

172. 16. 84. sAlveftetcum huncinmodum: 
flenaftrant prafìpia culmes] Umane hebet (y erajfé nem 
lenfus videtur eflè. culmo* after vulneri mutre 

rum aridoium fatis ruifle in ferii Ait enfi efus:fangitf. 
pxaifepibus , feci ab cquis de- ne vulnere mtmkrs. 



IHLUCAN1J>HAR3. NOTJQ. %Vf 

Eft enim hoc acutius. VL%m* adeJQ id eft adedit. 

176.25.198* HuncaHt torti- jg 2 . i 7 . 34 6. Dantaditm 
h bus Vibrata phalarica nervkl pelago] Imo/'Wi, utliabct 
Falarica ferine à falis id eit MS- P. & R. A. Maiis aditus 
tunibus. NeratServiusapud crani intercluG. 
Virgilium ofteodiroburTur- 183. 4. ìS^veteris ubi fa, 
ni qui talem haltam pculatus bnla Ikibas 

fit, Sed ipfum vide. Loctis au Jfonjlrat Echimi*] Hoc vult. 
tcmhicLucamexilloAnei- Thcbas Pbtioticas dieta à 
dos vn 1 deBitiaexpreflùfeft. ThebJi Boeoticis, ex co quod 

177-4, 207. Far pelaci man* Agaue ibi exfìlii lui federa 
ftrtsj Et hoc quoque libri ioveniflct. 
Donnulliagnofcum. At MS. r* 3 . xo.361. e^*3Vatiant 
P.iicnabet: MSS- Sedveram bare effe le- 

1 « 9«t*i c4Ì4f , #/gi* />*/?«*, aionem docent Snabo Se PhV 

5"<V Libycut tUnfis Elephat op- nius. 

Preffusabarmif. 1*a..Z. l 7 6. Dffendit Tifa* 

Quodfic ipfum putaeflècx refusalo Titaiefius Home- 
fecutìda oc mehore Lucani e - . ro in Boc tia , unde h*c fio* 
diuone Neque immerito re. minisfumtadeferiptio; &ea 
pudiavit illud de pelagf mon- flu * Ayll 4 f iinium r ctì inThcf . 
itris, ut al.enum hoc loco. falia. 

- X r 8 ; 1 '}} 1 ' N9ne X et '"&*' i«4- «• l%i. r Pin£uis r B«bi. 

ps f fedvulJiseorperiteiiQ\d' c#Y) Refcribe flr*r«* cu MSS. 

ducithoc SeiviusadiHud Vir- i* 4 9 . 3 s 3 . Mwc l*/™» 

gilianum xi Ancidos : dextraprejfum cUfcsndtt aranti 

Edu*tt crpire telnm. C j ta t Serrius ad v i'i 1 An. 

Qtio facilini poffir perire, m- l8s .6 4 o 2 . PrimnTheff*- 

9 UI c ' _ f . //« "#«r /f //«r/x //«IMKlSchO» 

179. 1. 262 /»/;//* ?«^m Jiaftes Apollonii lib.i: A'put- 

dermnum virtutiparafli! ) Ex ^ i? ™7, frrf.fc.fr, A>- 

Saltellio qui HiOor. x dixe- ^«WwAjmWiì»^ 

rat: nawixmitmi , ci«i>*r ** «xi. >#>ri,0*;r«, «>* «* i*W 

/*6*w e> W/wr* mW pmtr 4»éhi S £ ÌT^ric «0»**. lto- 

tyrannumauafuum eft. Neca- nis urbis meminit Homerus 

bit illud Diòms: vo>\i, *•»•«- Borono, A pollodorus lib. 11. 

fi* t»<FxipiM\ uTTtp <r*c Momem 1 tonum vocant Stra- 

Wri&t€ 9 t\*u&tpiat » xre» bonis libri MSS. A pud Pimi. 

*«« **t« <w <rài fapctiuv um: Jiuri mettila & cenflam- 

fx\et*S7roi*f*«cs. r am Cadmut Phantx ad Pan. 

179.5*267. m latusal» chàummonum ,ut tUHTkoéu. 

legata 



tfl HUGONISGROTII 

legera/fffl«f.Ca(fiodorus]ib. vitfi omnes deprtjjk htfeidCi 
in, epiAola 3 1: u£t arim le- quid ni (èquamur, ut vi dea» 
ttAt (fcnbc ltonm)Thr fati* stx lodeduóUm llgnitìcct. 
ftumkum Uidas regnMer Vbrj - 1 90. 1 8. $3* uhi fervi* 
gi* repeterunu f*xif\ Qui bus i n lods capai 

185. 14. 409. ad Pytbia} con cremamur, (ed conttn- 
Certamina fcilicet , quorum tur , ut apud Agyptios Se te- 
ptaunium Laurus. dros. VideTacit. bùi. v. té- 

186.9.432. h/leverdt] ita quentia fanié defcribonl cefi- 
refciipfi prò Neverat. None- <fitis effluente!» corporibus. 
nim vult Scxto cognitas artes 1 90. 27. 547. Im/ertum me. 
magicas » (ed implorale euro m'aro chalykem] eli vos terrea 
*riìt r%KVo/uetf<rei** , utomni* auibus fixi ò,ui in cince peo* 
bus aliis dirinationibus cer- debant quod eft w/»##>x«^ 
tiorem, inEuangelioIohannisxx,2f. 

1 8 6. 1 3 .4 3 6jictntia menfbi) atque inde roVor «7 *«•> ioide. 
Nihil tana licenter fìngiror 191*3.550. quMctemamtje. 
quod non ili* fiioeient, Sinai- eet nudum telluri caduver J ita 
feillud Claudtam : emendavimus prò quadcmnqmì. 

Sti quamvù variit miracula 1 9 1 . 9 • 5 5 * • **(« r *A<£»' "• 
monjirit ies\ Hic verfus cum ìeqoente 

Ingeminem tenerti %inSturì deeft in MS. P. Forte fichoc 
ciurmine mentet t ex emenda Lione Lucani aut 

<$ìlvtris*qv*Udabunt* Argentari* Polla;. 
I87. 9. 455. Pecula perfi- 191. 13. 560. qufties favis 
àmnt] Ncque hoc prseftant ve- epus eftfettikue umèns} vbi o- 
ircna, fed fòla carmini. pus eft cruentis Umbria , ibi 

I S8 . 2 • 47 1. turbante note] ìpfi dat morti.quos fulcitet. 
In tempeftate malaciam faci- 192. 22. 59^- £"*•* ftrr* 
unt: in Sereno iratum mare, metu$] Paratus fjm terre qua?. 
188.16. 484. PròfpeRumque vis ma]a,dum certa mini piùjs 
dedit] Terra in medio obftans explorataque dm. 
vetat uno in loco videri (upe- 1 9 2 . 24. 60 1 . hdert<m HH 
ra czli atque inrera:qus fimul cepf iteri] Mora hic Dea . ut 
appareant,fi Ulara è medio di- notata Servio ad illud x r An. 
moveris. ma&antes cernerà Jierti. 

r89.tr. 505. csntudepren- Fapiniust 
ft] Le&io non mala & è MS . In feepulis ULert favafedet. 
Sic Catullus: Vetta minuta ma- 1 9 J . r . 6^ 5 • fi fata minerai 
gw> Deprenfa navif in mare. Scd me veres]reì t tt f 5» wa/limr , 
cum Manufoipti quot poflea vide ? lutaichum de fato! 

1*5. 



IN LUCANI PHARS. NOTA. 3 

* 9 3 • 7 • 6 1 1 . *Atftmul ipri* * Cerfcrs commemoratienei 

'a defcendit erigine mundi] rei confutatori t corporum, Lucam 

'" t«» ettiim' *tat Hfxap/Aux qui vifcerafave Spargi s nofi 

■f.eti-ytt/uitoK. Vide fiutar- cani. Tunc enim anima locu 

inm ditto libro. fuum accipiant, cumfuerit ce 
i9+.+.6ij.trdjt84guttu-pH* abfumtum. Nirtiiru 

] Cujus ipfa guttur urico tra. xif.&por Crocci di&um p 

:cerat. tam» velut *yt»p #*££*. 

194-12.65 $.vultufque eperi *> i 9 6 21. 703. repetitaque 

urcrinefoiufJMSS.f'tcT, lafororis 

vulrufè aperttur crini rimato . Frattura ] -Re&um eft Tr 

-ìa&enus vclaverat vultum Sur a. iterum ncturac fila, qi 

rtine.nunceum nudat quo fu ferrici abfolveratis : td dici 

:cr ribili or. nam fc qui tur : quia tevocàtura eft cadav 
Et coma viperei* fubftringitur ad vitam. 

horrida nodi*. 1 97. 1. 7 r 3 . modo luco fuga 

1 9 5 . 2 . 6 6 3 . & mefrafente Defcendentem animam]c\\ 

ineUrt]me praflante reicriptum & cxulicat SeiVÌUS ad 1 

era* in MS. T. quod probo. Aneid. 

1 9i' io. 670. non fjwmaca- 19? . 6.7 1 7. noti modo miti 

num J Cum hoc apparata in- «tm£r«]MS.P. & Tb. & R j 

ft rumeni oque magico conferì »*/W m*fo wii/i r » umbta.xtù 

Ovidium Metam» vn. SeociS 197. i| 724. cuimortu m 

Medea : Horatium Epodon v. nus inique, 

J9J. 15* 676, guaque /"*- Eribùur non page morilkgth 

nant fetta top efa& [ a fub siiti fa- que. 

*4] Atitcs. 15,8. 3. 74 i. qua ucont 

1 95 « 1 7. 67 8. cuflosfretiofa già pajfam 

vipera cohcha) Chelomtes. No Inerti re votare Ceres] Cont 

1 96 9. 691 . e> planSus UH - eia ciborum inferna^um, m 
fa cautibus unda ] Hanc le&io- Torum feilieet Funicorum a< 
nemnofìramprobantMSS. o- nos. Apollodorus lib. r. ( 
rr.ne s .Sonuminteraliosillum vid Mct. v. & Faft. iv. Ser 
dicir» quemflufluseduntim. ad r Georg, ubi hoc Luca, 
paflifcopulis. Et proprie hic loco utitur. 
poniturplan&us;uc,f/4fff;u»f 198,6.744. *n Uh 
bttoraflu&us, Compollandus erif] Papinius : 

196.20. icz.qui vifeerafa" Scimm en.m & quicquidà 

vo Spariu no/Ira cani ] Servius ci nofciqut timetis. 

ad vr Aneidos: Et quia de a. Et quar iequumur Kb 1 v 7h< 

tùma dttt*T*4 eft, benefacit an- baidos, ubi fimilis ìUtfo/jut 



iU flUGOMlS GROTtl. 

*tettt defcribitur.adquemlo- Pctronius: 

cu videndus Scholiaftcs vetus. Et quafi nonp^JfettuteUut 

1 95. 2 2. 7 S 9- U" 1 vtoriemtt ferri ftpulchra , 

t rat} ita lcgcndum ex MS op- Divi fu etnorer. 
•olita font nmrfM»&j«m. 

199. 24.7H- trtfii* filici- A D L * B - VII 

fafMDtfrrtf 203.7. 28. TT tfi* p*tt 

Vultus trai] Hincilludpapimi ^ J fimnt p- 

in loco fimili Thebaidos rv. /W^EftoptantiSjiitiltadSy 

hdetrent ^Argdici dejefto /«• rorum. gjuir datiti in cpifto* 

mine manot. la Mede* : 

Et quje (èquuntur;. Sedutiti tam facilis unii, 

199. 27. 787. Sytlamdete meoftuedrosf 

fortuna, querentem] Nunc pri- Seneca pater contr07.zr:F»A 
mum poft mortem qui in vita taUmpatrem t ienfus eft : Vri- 
fornuum adeo obfequentem. nam populo Romano fimilii 
habuitjUtFelift ideo diceretur. tomnus contingeiet , Se. fica 
Qucritur autem Sulla ob prò - tu illum , ita ille te vkàflìm," 
ftratas partes patricias , quas vel hoc ulte modo afpiceret. 
ipfe foverat. Simile eft illud 203 17. $9 Jnjmjpcsquepurl 
Taciti : Curam vifar Sulla fu- fponte fu» , non imperio pa- 
Jcepit : neque tamtn dedicavi t. renani, aut aliorum. Scaligct 
(de Capitolio fermo city Ufi ■ malebat, in vefttfqtu puer. 
lum felicitate ejus negatum. 204. 7. 50. Morris vicine 

201. 2. 810. aoluat unda,] properantegadmovet Àar*}MS* 
alluat nuda MS. P. reftius. T. fic habet , quomodo hunc 
201.6.814. Sindu genitor locum emendatum video ab 
Tompejus in arvit] oris MS.P. codem. cujus ante & honoris 
quod return puto . undith** amicitszeaufamemini, Riu- 
bet MS. R. A. gerfio : ' 

20 1 .9. 8 1 7' Eur»pam mi feri JHorti vicine proptranttt ad- 

Libyamqui^ljiamque ti mei e movet ho'O». 

*Diflribuit tumulos vejiru Bar-' 204.T 5. 5 f. Hoc placet i Su- 

tuta triumphis] Martialis v: peri J fic Martialis ; Hoc fortu- 

PompejotjHvenes~4fiaatque na placet? Et Statius : placet 

Europa: fed ipfum hoc tibt fulmini* auQor ì 

Terra) tejrit Li ha , fi tamen 205 . r 1 . 79. Si duci tejuff»] 

ullaugit. Non jubenre. Si libi Sena- 

gHtdmirum totoft fpargìtur tua, non tu Senatui imperas. 

orbeìjacere {loco, Poflès &j»/fafcribete, ideft 

Yne tmpntm tanta wna legicimo. 

205. 



IN LUCANI P H A R S. NOTA./ 3<Jr 

l,oy. 12. So. Sit furti quo- brùmiramur apertos]\XtiÒop*r- 
yinqtt* 'velint concorrere cam- tot , ut habct MSS. confenfus, 
»o]imo i/clim >ut habent MSS. vidcnt alter alterius ora » fubi- 
oqùicuc autcm Cicero non tis tenebrisobdu&a. 
;x dia tantum , fed&exSe- 210. 1.192. 5u\ur] Con. 
natus pcrfona. . neìius Saccrdos Gel Ho. xvr, 

208. 1 i'.is6.EttrabiBus mix- 1 8 , Hiftoriam exLivio s cui 
'st avido f typhonat aquaruml familiaris Cornelius , najrat 
cgc Stphondé. Olympiodorus Plutarchus. 
n mctcoris : fav-iui 3 <ri<puvct 210. 8. 199. Trofpexiiqu* 
'vocant) Si* rì fi* hp t*W ^*/w] Terfpetcitque habent o- 
ìav®* ai votavi* là vfmo t«c mnes MSS. 
^ctxttaa-H e . Plin. 1 1 ,49: Ex «0. 211.2.217. c#r »»i fall cwj 
lem genera ér in longam voluti fini fri'] Antiquus genitivus 
ìftulam nubesaquam trahit. erat corriuis, inde contf aduni 
208. 1 9. 1 6$>Vfque ad Taefi ctrnut. Et ita hunc locum, ne 
aliam Romana & publicafi» quiserrorem ìufpicetqr, pro- 
ti*] A'vd.?cpg eft. namvox ducitad ri An. Scrv. Sic Se 
fgna praccefiìt verfu ante in Arateis Ciceroni genitivus 
juarto. Di«it aptem illa figna ìgenutb gtnus. fic & ?***»» 
uiflè Dublica populi Roma- cornus dixere Jlin. & Celfiis. 
li > ufque ad pugna m Phaifa- 212.9- 244. CafUram & fa* 
icam. Po fica eniro nulla irj tifenjit notare ruinam] ita re- • 
2afarem , nifi privata arma, pofuimus pro/à/w, fcnlq ma- 
iimilis locus Taciti: Poftquam nifeflo. 
truto&Caffio cafis nulla jam 212. 14. 249. Profiìthor- 
ublica arma, tando mtliot fiducia vulgo] Du- 

20g. 20.165. sAdmtus fupe- bius erat /pei metufque; ftdme- 
. rie difcujfafugit ab ara tu fupprefiofpemaperit 7 ut qua 
Tauru/j citar. Servitù ad uritiorincitandismilitum ani- 
rx Aneid. additque, c^etùs mi*. Dux fecum metuere o- 
riftima reluSfabatur , offende- mnia^ebet: corà milite nihil, 
Solfe ìmprobari. 21 2.24.25 8. ér emerito fai- 

209. 1 2.1 76. ire per Ojfaam ««« vos bfarte colono*] ita inc- 
•apidus Beebeidit fanguis] Va- lius quam emtritos. Hxc dies 
jiant in penultima voce MSS. bello debellato colonos vos 
(ed vcram cflè hanc lecito- faciet. 
aemoftendit Homerus B<po- ili. r. 26$, Nulla manut 
ia vPropertius lib. ? 1 ,cleg. 1 r . belli mutato judice pura efi] \ £. 
jtrabolib. ut. c«*sf>®- kakìt^ p/xsxXf*. 

209, 13,177. Yultutttne. rìr F&wrfT , tìptimw <* u- 
- 0^ Wr f 



%to. HUGONIS OROTI! 

«re». *rb* tìh&tuj fin.»* tav- rgpTtisuc Tvvrtuf Tale arar 

"i<» ffilarD7st irtpl iWvififtìr» aufA- *% y&\ icar» >C<w*Vi«j » *(£ 

/ÉfiC*Mi/j»a»$ «ro»c ttokÌIcus , ó 0-(/»e^»c T*X«f<nr5/>*Vi». & 

J» *»<#» ti *pòc t* v f o-v/AQo- quae tequuotur. Idem in re- 

f «r i»^«f , tuiMi/a-i /u» ;yt7»- fponfb ad epillolam Philippi: | 

yopéìt» Zv rtfeìs ir* fiK&S-ìs, fti -fi* cit&t , nafSpu «'&»• 

érVfc* M*»»7* Jr/>at«r7ftjf, «V«/> p{&0i , *r»lc aù/T&Tc X.**pett <?(- 

«yviitiifiHf Jt*^w. fiutar- m-w*-ó» <rt *& T*ts «PW-* 

chushsc. AtTacirustribuit **c-«/fc' imeìeSt , rìsone 

CivHi Baravo hoc ditfum: r#- fàtQvfjiéi ì^n , »/ $ «Ve«. 

& uria ratimem non reddi. xeiaf. j&j dvntì /uìv £t tri 

Zìi.l9-2St.^4rmtniofnei7t9- ru%£v va' VTM( iÌM.ivJ"Jy<*c ,cl 

' vtt. Romana potenitacujt** <F ,'cfì» fiovmj t&-p*>.tiri9nK 

Sit ducis, attt omtum mimmo oÌkci t'ìkìcll ycvéis^ yufmut; 

. vult fanguine quifquam QBeipi&Oj jycf XctQ* Ìkatìi 

TLarbarus Hffpetiu l\agnutn »/uip<u Htììyvtóm u&tpào- 

premere rcitu?] iAihimo pò- *S. Taci i us in orarìone Gal* 

fuimus ex M S. non nirrìio.Àn gaci : Nifi fi GaUos & 'Bn>«» 

externi yel minimum {àngui- nos , & (pudet ditiu) Urita* 

ni? j m pendere velmt rei ad fé m*Um plerofqut dominativi 

non pertinenti ì Sapiens fèn- alita* fanguinttn commotUnWi 

lentia 8c multis expeiimentis dturtut tamen hofits auamfte 

proba t a , qua; & ad fubditos tn* fide ér ajfe&u ttniri putatu. 

proicgum potentia , non prò Frontfnus de Hilpanis ari 

fui faluteaut commodis pu Foeno' milttabam : Roéujì* 

gnantcs pari ratione extendì-, quidem mila 9 fed qui alienv» 

tur. Demofthenes Olvnthh- ntgonum agertt. Sic Lazi api» 

ca 1 1 : /u» ^SViid*. $c£vfw Procopiura Gotthicorum ir. 

tt&M&oi , tac ivhlc <?ìm<o-- c7i <fcì fujuiuot /uìv , *7« ?ra- 

;»Ó» TI £«ip«» JC5E# T«C ftp' Tf /^(g^ , «Tt« Th* *Vaf •} *«/'*» 

XOfjLi¥xt.aNCò~iuhv /ó£ik ofa- 9rpiM.tvfut%v*fltc ^'c iti «•> *■ 
$-yj*«, W **?° if»x*itf,»jj *ct ttabirtuTOj' & qua? ibiff- 
■yraoripinzij jrpstT7»v j^' xiv- quuniur. 
Jvvwaeir , efr cy/w^jj -n^ret- 2i4.i4.30i.g«»nef«/# aw 
&<?► , tj»» ti ft*'*&iì;*d'af ftcj Hic «e breve eft , adjC 
tuvI* > * /aM* 5r»-ro7ffltA fìio fùpervjcua ad vocabo- 
?<&*t40X'iJo\vv}è*ff-t\tv(,fQ<- lum interroga tivum. Sic t 
^tM «W ni ^ft' «V^>aA»« bro x : 
»pnfijLÌ)>&'' Voti ^ ini fjiév$l- quantopie tumore* 

> t n/u/«e< *r»c Ìctt» t«t«v ** ^f. bitnte gerit famutns ? 
**m<i*jiiJL\m<f)*oitìm4Q Neque vero fine vercrmii 

excm- 



X N LUCANI PHARS. NOTA 3*3 

exemplp: Nam & Hotarius 2 i j. 1 8 3 3 5 /««'A '* M*v- 

in Satyris dixerat : te bea/fu] Erat in càitìsjocaf- 

guo ne malo mente percujfa* fet. Rcpofuimus tocajfej , id 

timore deerum. cft, fi quis locaflet: quale ; In 

Et mox : ocImi» » JM^r» , ibit. Si quis 

UU rogare vulgatamprxfert,fiibaudien- 

guàntane. dum ctit, Cafar. 

Sic oc apud Vir. 1. ati Ancid. 217.21.386 metus hot regni, 

Alper legebat: QuofnonefM. fpes excitat iUos] ita d.rtinxi- 

2 14. 1 7. }G+.C<tfire<u fpeSféh mus. Non enim quovts metu 

te cruci/} Plutarchus Carfari vult pugnaflc Pompejanos,fed 

lue verba tiibiiit:**™ iC**»- mctu tyrannidis : ut Cxfaria- 

6»?a»» «VtktoJu* *?*>*»? noscomratyranmdèfperalìè. 

v<3r»yatyor,hoL Taii<&> xéùs&p 218.3.397. monumentaque 

fxtyimc a-oxéjuvc **irf 6»- r#ri«i» 

er*<,ei rMHK&iuiv -m r&tltó- Putria deftituit'] ver* ha?c di- 

f/^rAKai KxnftKJàM.QQX (tin&io: Italia» adificia non 

Suctorius fic GaeCiis verbis stas deftìtuit, (ed jacent culpa 

extolit au&ore Mìnio Polito- belli civilis. vide prooeruuai 

ne ; Hic voluerunt: fan tu rtbm Pharfalix. 

gefiu OjCafar condemnatw efle, 219.1 3.433* Liberta* ultra 

nifi ab exercitu auxdiupetijjè. TSgrim Rhtnuwqus recefltt] 

2 r 4. 19.306. Septorumque Quali di cat , ultra termino* 

rtefa*2 Hoc dicitob quatuor Impcrii Romani. Sed cum in- 

legiones in Campo Martio fra dicat Germanis & Scythis 

trucidata* imperio Sullac^cu- conceflàm libertatem, vcreor 

jus imitator erat Pompe jus . ne Tantum fit legendum , 

vide qua: (òpra libro 11. quem ultra Scythx» ut trans 

215 8.325* ignoti jugulum Rhenum Germani. Vi tra Ti- 

tancjuam feetm impute t toftu] grim certe Parthi regnaban- 

\c6ùo ex MS. lenrus: Etiam (i tur,nó auté liberi erant. Itaq; 

cjuis in advfilà acie propin- opponi t Tacitus.-dcn or *^rfa- 

cjuum nullum invenent quem cu regno Gnmsnorum liberta*. 

occidat . Ca dem ignoti cu;uf- 2 1 9. 2 x .440 qu -d tiferà tegu 

vis tanto in beneficio «tei- Egimm an onnes à cor* fu te 

jpiam , qua fi mea caufii parri- mmtn habeu^s'j Liv. initio 

cidtumfecifièt. Narrat Taci- lib. 11; Liberi \am hi ne popu- 

tus bello civili quod ihter Vi- li R mani rei pace belUque gè- 

icHium & Vefpafìanum fuit, fia»^ annuo* magi flrat tu , im- 

ìrùliiem oc tifi à le fratria pertaque Ugumpotentiora quam 

piXlMum pètiiift, bominum peragam . 

Qjl aio, 



3«4 HUGONlS-GROTII 

2 20. 2 j. 462. 1W* manum Quia fùccefliirum fé Carfari iff 
foRànt] Multis è diverfis le- bcllum G allieti m f]*raverat. 
étiombus hanc concinnavi- 227.21.625. qui ptQurà 
mus ubi propius hoflero ven- teikTranfmittanf] MSS. 
tum eft ,afpiqunt quos petanc f mi> pi flore r *£■ 

vulcus , qua; ipfis minentur Tranfmittat. 
manus, quardenique ftfturi 1291S 676. f*tìfq; protati 
eflènt (celerà. 7#/>r*/*»/##*«ri]MirorMSS. 

221.9471* Sedfenfumpofl omncshibcte *f *t t fitte neg+ 
fét* tu* ient tCraftini) morti tum, quod rei comrarium. 
. Emendandus bine plut. apud Forte fcripfèiit Lucanus «. 
quem hic proelii Phirfalici in- g*tum, ut allufio fit ad legum 
choator mendofe fciibitur rogationes. 
x&to-ffiafU. ^3o.s.6pj.ftV è The f lice 

222.1? 504. Nec Fortuna pefì te par* maxima. pu£n*i]M*- 
din rerum tot penderà vergent] jor pars cladis Thefiàlicz eve- 
Ex M S. eft harc leccio. Ver ~nit abième jam Pompejo : 
gens , id eft, librans velut du- ideoque illi non magis ìrnpo- 
bio eventi), tari poteft, quam qux poft 

2 24. 24 5 5 T.fHmulufìuefH- moncm ipfius acciderunt. 
reru] Oeftrum Bellona. 2 3 o. 1 7 .70 s. crede 4eù]rer- 

225.20.579. qua vi fiera le- petuus in te deorum favor fi- 
X«m] Emendano eft noftra, dem tibi faciat, è duobus ma- 
eleganti , ni fallor , metapho- 1« id tibi evenirle , quod erat 
ra. 'Ante regum. Atqui re- minus. Minus malum eft bei- 
gibus nihil cum Senatu de Io civili vinci quam vincere, 
quo hic (èrmo, illi enim feor- Ni ita eflèt » viftorem te fè- 
fim apud fua quifque auxilia. rilìènt Di i, quos tibi bene vcU 
* 2262.58+ Torquataque ne- le dubitare non debes. 

mina Ugu m 231-217 3 5- Marte fiU- 

Sape duce* fummofqut homi- *8k] defarigaiis. 

numi] (ènfum feceramus com- 232. 3. 746. %AtnBuram 

modum.' Sed quid opns.'cum piantar opes. Nec plura, texm- 

(bla imerpunÓione mutata riwDScribendurnexfideMSS. 

nihjlo pejorem faciat Rutger- r/yimtur. Nifi nrarcedls Pom- 

iius : pejanos , jam illi rapient mV 

Terquataqx nminA/fgum . peliedilem qua* in caftris cft, • 

Sapeduces. quzque nobis vi&oria? ju- 

Nempe ut olir» Agamem- ic debetur. Pro tribus do- 

non, ùrct<r<&> xpei èvre» f, ftremis hujus verfus vocibra 

227* 5407. SuccefferDemiti] prior Lucani ediiio haboit: 

Sic 



IN -LUCANI PHARS, NOTA. 3*5" 

Sic milm i*jf$ quod MSStc 

flamur. AD L.1B, VIH. 

232,11.7*4, Itopleruntlìt* 237.4.3. QTtmulifciue ne- 

re&ius quam impUvit. Eft gante**] fic Sta- 

cnim in hoc veYfii expletus tios Hcrculc S orientino : 

ftnfus. ir /a** neganti* /erro. 

232. T4. 757. Kt ripianti "Et ìzThcbiìdos: attamen il- 

Quarnvis rapiant h*c omnia, /» Membra ntgant. 

nontamen putabunt pizmia 2 3 8. 6.29. nifi flèmma diet 

mentis refpondere. cum fine honorum 

2 32 ì 7.760. quod caflra ra- v uiffuit , £• c*/«rf pravertit 

pit] cafira* non Romani» trifiia loto, 

233.12.780. W ci*m defif. D&ecori efi fortuna prie*! ita 

fet *Agaveì ita refcripfimus poifremum comma fum prar- 

pro dèftiffet. Non magis exter- cèdentibus coharreie fccimus. 

nati crant , aut Pcmheus cum Sememia cft , felicitatcm, ni 

Agave furerct s aut ipfa Agave adfit matura mois. ludibrio 

cum iurére defiiflct oc fcelus ferchoroinesexponcie. 

fùum agnofeeret. Frobat nane 238. 1337. F/umintù vìk 

noftram emendationé MS.?, tutavadi*} N a vis non bellica, 

ftobat & (ècutus ut farpe Lu- ac ne oneraria quidem , fed 

cani khóti,c&, Papinius : fluviali*. 

cnm Uffa furtum 239.7.53. quid perdis fem- 

,- Fir#> fy ad cornuti lacbrymas por A /u#«/t]Non debes lugcn- 

Et alibi: {expavit ~4gavr* di tempora roetu confumere. 

Ventheajam frafìù geniti ix Times , cum jam fit quod lu- 

CAdméiatbyrftt. gcas. Vi&us maritus feilieet. 

lam dimijja dee , ptftufque 2 3 9. ! 8 . 64. Non uftragetm- 

adopertacmentum tus] Non auf* palamlamen- 

Infequitur planRu. tari, aut ipfum Pomp. verità?, 

Quare oc quod prarceflìt, cum aut ne Cornelia dolorcm ac. 

f*^*** d) ■ym(iuytj&. & ex cendeient. 

poftenori fupplendu .Agave. 240. 1 5 . 88 urinarti in thè* 

1 3 5 . 2 8 1 9. calo t*git*r t <fui lamos in vip Cafaru ijfem] Ha- 

nonhahet «r»i]Mecarnas,mol- bet banc Cornelia; orationem 

lisillc,farisfortiterdixerat : edam Plut. in Pompejo , ut 

2{«c tumulum curo ; fé petit appareat ex hifloria defùm- 

naturarelìftos tam. Etdigna eli tenenimo 

236^.9.8 5 6. Et ftantet tumu- ejus in maritum amore. 

hs] T5 integros adhuc rumo- 241.27. 128. & mundi no- > 

lflS) quarti vetuihte coljaplòs. minegaudens 

Q.3 ■.** 



%U HUGOKIS 6R0TH 

£j^r/^wjNonfuic:uTagau-- di* peUp] Duas hai voce? 

dct , fed generis humani no- fequentibus ablaras addidU 

mincquodramprofligatofs- mus piioribus. Sunt enim 

culo fides aliqua fiipereflct, oppofita, medium ptiagi # &> 

ipfe alioqui beneficio nonu- majntfinus. 

furus. 246*19 2; 1. teprimum par- 

242.27.15$. ftahrit adkuc va Pbafelu)Phdfèti voc*ntc a- 

fati] Cornelia fianrù fati , ut, fu M S. P. re&ius.Hanc alii Ly- 

sterni M*rtu stiano*. ciaf, alii Pamphyli* a(Cgnant. 

243-2.163 nunc invia mundi 146.27.25 9.p* r vi/qui Sjne- 

^Arva fuper nimiot ~S*lej 9 d'i») legi dehere Syedris mo- 

iA<4rumquc\Acintu}ìsU\sziìit nuit ad Florum pridè S-lma- 

)*cente% . fio» » parirerquè corrigenJutn 

'249. 19.179. quicquiddt- StrabonerrljUbiXt/^* iut/# 

feendtt ab attore fummo] Non, funt apud Stcpbanum , ftole- 

defiendit. nam fc qui tur , /*»••- me, u, Afta Synodica (ubMena. 

tur, Quare & m ox, tentit in 2 47. 1 . 2 6 o.Selinue] Vai iaot 

muto mutavimus. & hic MSS. fed reitero hoc 

14 5 K2 1 7. fi' f«*m *mm- cflè mpnftt at Stiabo . Fluvius 

r*diem] Aliud Cubile calura, eft Cilici*, 

cujus diesili ter fehabent. " 247.27-2 86 Obliqua macu- 

24$.i62 28.T*»»tW/w£«i- '41 qui fmguiue r<tnHm] $\t 

tu ab igne Papinius v Tbebiidos : eblf 

lam frepior^quam Ferfit t tram'] quumque àpatregenus 

Dt&inàioncm mutavimus. 247» 28. 287* £* Kumdm 

ut fenfùs fit , Projior Olienti »»/«£»> avs)amtingn hic va- 

tram quam Peif* ip(i. lct COQt.gior.e polkrit. 

245.21*232. Exaqueme 248.l2.3co. ^4Jfyria4 Baby- 

Varthui adit]ùc Plinhxs de Pai- /»»* <**/»<>/) ^ffyriam prò Sy- 

lhh.\4À Scytb* per nntnt.cum ria veteres dixiflè , tumabi 

atti** «x 4^u« degunt. Et ante monuere , ttim Strabo 1. xyi. 

de Scyt his : b&ultitudepopule Sic Seneca Hippclyto .* 

rum innumere , c> qua cum quicquid *Affyria ttnus 

partbù ex aqu9 dtgat. Tellure T^erti pervium re» 

246. 16. 248 Telmejpd»s un- fhis )aeti. 

da] Variant nonnihil MSS.Sed Vt nos ibi legendum conjeci- 

vera haec le&io. Telmeflus mus. 

urbi apud PlmiS.apud Strabo- 248.2 ì. 1 io. Zxcitefqut er- 

nem & Stephanu ti^iatòc* tusj Parrhos,a]io(queOrien« 

Eft in còfinio Lycie. 5c Cari 5. tis populof . 

I46 17- 24,9. C9mpenfatmt- 24.9- **.• 339- Cbatdaet cul- 
ture 



IH LUCANI PHARS, NOTA" *«7 

turefoctis] Ignem deùm chal- 254. 5. 4 6?. 'tot f*Wr £» ■ 

dsotum. fum notturno Untine monttm J 

249- 25. 339- 9tf/<{ caufs Julius hiclocusCa fio monti, 

oètenditur armir qui poft ali quanto memora- 

Liher tatti amor f]cut liberti ti s tur.MSS. habem : 

tutelam belli caufàm dicimus: 7^-c tenutt graium notturna 

li externa, impecia pati pcf- Umint mmtem. 

fùmus ? - Chimzram intelligit , mon- 

• 2 5 o. 7. 3 5 o. tf/d<i*i m; Par- lem notìi bus flagtantcm^, ut 

thia vindice? ante, loquitur Flinius. 
HefptTÌAs ì qudm Romaptas?'] 255.4.483. Vothinttt ] ita 
clades acceptas pharf lieo a- ubique Icribendum hoc no- 
li ifque proelitr prius Partili meri, non, ut ante firit, Photi- 
vindicent , qu3m noscladem nw.Eft cnim Graium ttoBh- 
adCatus/ vòcapud Plutarchum» Appi<u 
2j1.i4.3gj.er g ehi qus- flum alios.non pa><r«vòc,quod 
cunque yirvum eft & lex ve: fuiim repudiat. * 
Bella gerùgladiis] Parthos no- 25 5,5.484. ìum & fai mul- 
tatUt efferrinatos , imbelles. tot faciunt Ptolemae necentet] 
Sic rex Epiri Alexander fé in id eft, pana multo* f*bdu*t. 
vuosincidi{Tedicebar,Alex.in- 255. 1 6. 492. ftccreomnU 
drum Philip pi Macedoni* fi- fave TSfgn impune lieet ,nip dnrn 
Lui» in feminas. /<*«'] Noftra eft emendatio , 
252. 1. 402. nonulhsexce- ptocumfacis. continuanda é- 
ptos legibtuhorret. nim (celerà docet>iuxtaillud : 
Coneubituf'] ira rcfciipfimus ter falera femper feele.ribut 
vtouUh Nulbs horrct conca- tutum eft iter. 
fcituseorumquoslegesimer- 156. 1. <io. Tbeffaltaque 
dicunt, ne man uni quidem. return accofarìones & quere- 
252.27.428. Tbtff*li*]Vlon hs omnium illapfus per eia- 
Theffalia. Deeftfiprzpofìtio. de»" Pharfalicam. 

2 Jj .22-450. ne \tirafidemfy l y 6. 1 5 .52 3- Tene mihi du- 

Refpeftumque deum ueterit bitas anpt violare necef?e t 

fperaveris aula] ita m alui mus Cum liceali] oftendo neceife 

quam net. Senfcs eft: regnan- eflè, quia licet , quia poflùm. 

oi veteribus haud tuto credi: Neque enimpoflèm tetade* 

meliores efle reges juvenes. deie ff Romanarurw rerum 

254.4.462. Inde mari* potireris nunc,quja non poti* 

vafti transfmfo vertitur aftu]Eo iis,ob hoc ip(ùm neceflc Quo- 

maii quodCypmm & Jfcjgy- que eft idfactam, nevidear 

pwm intcì rundkur. tui tutelam fufdpcie. Simpfi. 

Q^4 * cios 



361 HUGONI9GROTII 

cior taroen fènfùi cfièt voci- fui fuga, undeicribere ficcar* 
bus tranfpofnis : lnfauflufa fuga fuerat cerni . 

Tene mthi dubita/ cum fit # 264. il. 74 T. munir* iu/h] 
violare necejfe , ' ita MS. non, funere. Doler e- 

• ^li /i ce4/ / ni m Corncliam uJriro um ma- 

Seneca pater .• Receptàt t m*- rito officiarti fubjiciendi fa- 
jpium human* imbecillitati* certi non prsrttirUTe. 
patroeinium , qui e quid cogit , 266. 10. 79$. temerarie 
deftndit. dextra} Poèta eft increpa|jo. 

2/6.20.5:8. Tu y Ptolemae t 267. r;,SZ3. Noxiaciziii 
p9tet Mundi fulc ire ruinam, tellus ts£gyptiafato] Propci- 
£m t «7*4 J?»»4 [rfc<i ^ ] Sic Cur- tius : 

tius lib. ve mina rerum eet Noxi* .Alexandre* dalis a- 
fubdere caput. ptifiim* teliti t. 

257. il. 549-y» meruit tam 267. US. 824 H*«i equiden 
clan nemine hAagnus itnmeriteCumana Carmine vatu 

Co. fari s effe ne/a*] Ab ipfo CSE- Qati lumino Nili Pel ufi a tan- 
UIC OCCÌdi . geret ere 

z£o. 1 0.617 • uè e eie pudori] Hefperiut mi le/ J Appiani» de 
Netepudeat,quodjuflùpue- Gabinio : xàrò w *r«p p#- 
xi , decreto fpadonum /marni {u*iati @*k»c ìpuyti , tiri ?» 
defertorìs occidcris. Nonillis Vr*« -t»?ir/u*TO( eie Ai>«t- 
aflcribenda mors tua , (ed rsr ì/u/0*\m In-t woxl/ue*, 
Cstfaii. p#fA*ietc stirturiep vo/utgo- 

261.12.676, epera miles fMìa.^pt >S' ti 2i£c/tte«cr 
Romane fecundaj t« ftwn- civreTf eiir*yap%&&. 
^««f, pariitìiTi iecundarum. A 268.2.832. Et <\uem tu 
fabulis du&um . Major enim plangent hominem tefiarit ofi- 
Acbilla: d'igniti s qui caput "m j Ex Xenocratis di Ao ad 
Tompejige(ìavit,quam(èpti' JEgyptios: kt«ì « /uè» 3-«ói 
miiqui à fc abfcifium geflare ««■* t*$ & putti™ diurne «*/* 
Ipfe non pótuit. eUtBpttTroi , juliì Suiti aurei:. 

263.2.703. cladefque em Pari mòdo Xenoph a ncs Elea - 
nei ix<£*> in iw« tes Grstc is deLeucothea.*'^» 

Sava die > quibut immunct tot &Kv tJiroy*iu@xixri jiaì 6p»' 
prajìiiit Anne*] KtBti le A io, F«^ ft* J* rfVfy*5r»y»/u» 0»«r. 
Ut paret ex oppofitiwic.Op- 269. 1 o, g;7. ^idveriet\\li 
pori ir ur enim unus dies infe- *c£e MS. 
lix rorannis&licibus. 269.14.86r .Hoc tumulo t 'et. 

z6i. 16 7 16. In f au fluì Ma- tun*)*eent] Fortuna quo 

gmfutratcomej) MS. P. h/au- darti modo cumfpfo Porti pejo 

# feptì- 



INLUCA'NI PHARS.HOTJB. - |fc 

fepolta, cui fempci adfuerat. drmùSpZt. Simili* flint a-w- 
269. 1 7. S64. Inclufumfw £«f. et arti c f irmtvxs , ct\4- 
fco venerantur cefpite fuimeu} % »«o /*<*>»«. 
Thufco MSs. T^h/^« cefpitoÀd 2 7 1 . 25. 42. /» tfttiw T*- 
€ft acgclìionc fa&a ex £• iinure tuum{neque enim aquo» 
thiutca difciplina. ScholiaUes r« tantum} Pai em he fin Deced- 
aci Periìuov m ufufuit ut aru- fario bic addidimu$. ' 
fpicies addu&i ex Et bruna fui- 271 .27.44. Tifiatur Libyt] 
min* transfigurata in lapidei Ante fbit Lybi* ,male. Non 
infra terram abfcenderent. Ve- Italia (bla, fcd & Afi ica teA a- 
. ntrantur «castìs bidentibus,un- tur tutes porti» Palinuro pia- 
de bident aldi cìus focus, vide cuiflè, & ab ipfo àiùos. 
interpretem ad artem fforatii 27 3.** 75 . jam fiamma re* 
• & OjUac nos fupra circa fintai fediQKcàiiìsMS.T.reJitùtSc' 
libri primi. Vide 5c Fefium in quitur entm vanefiit. 
vece Scribonianum puteal;ubi 274. 3 o. 1 ìf.gefiata ptr ur- 
integi dicit quod hic eli rnclu- ber} per urbem MSS. otnnes : 
di. Sopiri dixit Vario , ubi de Alexandream fcilicet. 
CUt tio lata agir. ^ 27 5 • 1 9.1 5 ilEwlvam Oufle 

jam numengentibut Jfin, 

AD Li E. IX* Et teQum lino fpargam per vul- 

gusOjirim] Mina? exorcifta- 

271.10. 27- t^t Ee ferrài rum apud Agyprios.Eufcbiu$ 

-^ re timoni] in prxparatione iic ponic : t** 

quippeparatusmoii.^ xpvntx tit trii(&>ÌK?a.tì, 

nitidi /**©- ri&eiiféir t* /ut*» <ii ufficiai cfk«<rxi- 

etppafris uf ; JV*» «r« «rt/^atri , Habet de 

271. 23. 40. aefavasmeri. lamblichus vr,;. 
tumPhycunta rapinasi Oppi- x 276,13.185. £m«/4 Àfo- 
dum eli Cyrenaicat, contra tini] Sic legendum ; non*»- 
Tznarum. Meminere»Strabo x«*. 
libro xvi r . Plinius lib. xv. So- 276. 24. I5t>. Quoque dati 
Hnus & Stepbanus. Contimi- w/«/r, vcluitfrbipcjfe negarti 
tur autem curri maculino quia Vellejus de eodem hoc f om- 
nia in $c contrada funjajex pejo; petenti* qua honoris caufa 
éetc , ut o>« e fuit ùTtqhc. Ké- «4 «*;» defetretur ,nonu$abeo 
gecaac *i &*óetc'(i*jui*( pet^t» . occuparetur , cupidi fiimu*. Et 
iftWc, oc additum olim ^»- de eodem Dion: o\/u*» rioyu- 
f@*. Sic 9«*«c • <pt/*«H? Wi^4»u/}«a)óiT0r t*t//u«- 
X*p&>. Pariconftruclionein ^(^ iSéXÓ»*r«» nrporetràr, 
quinto dixit «putì «W<w H7- ^lAttfS-^ai ìj^bV^^f» t» 
. 0^5 • A 



iU flOGONlS GROTtI 

«r«at defcribirur.adquemlo- Fetrenius: 

cu videndus Scholiaftcs vctus. Et qua/i nonptfetMttlltit 

1 9S. 2 2 7 $ 9. lam moritnm forre fepulchra , 

tran ita lcgendum ex MS op- Divi fu etnerer. 
polita fuot nondum Ujàm. 

' 199. 24.784- W/w/^'rf- A D LlB ' VIL 

btuumhru 203.7. 28.TT Ni* f«* 

r«fr«u#'**] Hr,nc ffl udp *É» n " v /www p- 

in loco fimili Thebaidos iv. /«//] Eftoptantis,utillod$y 
hdetrent *Argolià iejefto U- rorum. «£«> <&a£stf in epifto- 
mine man*/. la Mede* : 

Et qui (èquuntur. Sed mihi tam faeilis unii, 

199. 27. 787. Syllamdete meoftfuedeosi 

fóri un a t/Htrentem] Nunc pri- Seneca pater comtovxvVtdt 
mum poft mortem qui in vita tatempatrtm i fcnfiis dì : Vri- 
fortunam adeo obfequentem. nam populo Romano fimilii 
habuit,utFelix ideo dìceretur. (òmnus contingeret , Se. ficai 
Queritnr autem Sulla ob prò - tu illum » ita ille te viciffim, 
fìratas partes patricias , quas vel hoc falté modo afpiceict. 
ipfe foverat. Simile eft illud 203 17» 3 9 Jnfmjfks^uejmr] 
Taciti : C*r*m vidtor Sulla fu- fponte fua , non imperio pa- 
Jèepit : neque tamtn dedicavi >. reo '.aro, aut aJiorom. Scaligct 
(de Capitolio fermo eft) idfi. naalebat, Invefltfyu* puer, 
lum felicitate ejus negatum. 204. 7. 50. Morti $ vicine 

201. 2. 810. abtuat nuda"] properantesadmovet 6«r*JMS« 
alluat unda MS. P. reótius. T. fic habet , quomodohuoc 
201.6.814. Siculu genitor locum emenda tum video ab 
Tompejus in arviQ oris MS. P. Codem . cujos ante & honorii 
qupd recìum puto . uniti hi- amicitizeaufametnìni, Rat* 
bet MS. R. A. gerfio : 

201.9.617- Europam mifrri JHorti vicine properanut *d m 

Ubyamquo^/ìamtjue ti mete movet ho-at. 

Diflribuit tumulot vcfl<u For - * 204.1 5. 5 g. Hoc placet Su» 

tuna triumphis] Martialts v: perii fic Mattialis .Hoc f#rm- 

PompejotJHvenes^fiaatcfue na placet? Et Statius : placet 

Europa: fed ipfum hoc tibi fulmini t auQor ì 

Terra tegit tifo a , fi tamen 205.11.7 9. Si duce tejtjf'ì 

ullaugit. Non jubente. Si tibi Sena- 

gttidmirumtotojifpargitur tua , non tu Senatui imperas. 

orbeìjacere (loco. Poflès &j»/h fcribetC, id eft 

Vno tmpHcrat tanta rutti* legitimo. 

205. 



IN LUCANI PHARS. NOTA. 3 <Jr 

20$. 12. So. $it furti quo- britmiranmrapertos]llXiÒoper- 
cunque velint concorrere cam- tos , ut babet MSS. confenfìis, 
p o]lmo velimM habcnt MSS. vidcnt alter alterius ora » fubi- 
loquitur autem Cicero non tis tenebusobdu&a. 
ex (ira tantum , fed&txSe- 210. 1.192. Jf^»r] Con. 
natus perfona. nelius Sacerdos Gellio. xvi, 

2.0$. 1 1. 1$ 6. Et tr ahi bus mix- 18, Hifìoriam ex Livio, cui 
Ut avi dot typhona* aquarum] familiaris Cornclius, narrar 
lege Siphendé. Olympiodoius Ilutarchus. 
in metcons:PavTai g ai^mo. 210, 8. 199, Trofì>ev:itqu* 
( VOC6MJ fi* rè fixHT t* ci polos] Terfpetcitqu* habent ol 
Quv(&*di&air£.**rì vfmovne mnes MSS. 
&*s*<rffHe' Plin.i i,4p;'Cxf0. 211.2.217. comustibi cura 
dem gentre et in longam voluti finiftri'] Antiquus genitivus 
fifiulam nubesaquam trahit. erat cornuti, inde contrattimi 
208. 1 9. 1 6+Vfque ad Toefi cornut. Et ita hunc locum, ne 
faliam Romana ér public* fi- quii errorem fufpicetqr, pro- 
%na] A'va*s&i eft. namvox ducitad ri A.n, Serv. sic& 
(fgna prarceffit verfiiante in Arateis ciceroni geniti vus 
quatto. Diciraptcm illa figna igenut&gènus. fic & cervini 
fuiflè Dublica populi Roma- cornus dixere Jlin. & Cellùs. 
ni , ufque ad pugnam Phailà- 212.9! 244. Cafuram & fa* 
licam. Poflca enim nulla ty tifenfit notare minami ita re- » 
Cafarem , nifi privata arma, pofuimus pio/4/w, ferifq ma- 
Similis locus Taati: Tofiquam nifeflo. 
Bruto fr CaJJio cafis nulla jam 2 12. 14. 249. Prof Ut hor- 
yublica arma. tanfo melior fiducia vulgo] Du- 

208.20. 1 6 $.*Admius{upe- bius erat faci mot uf<jue:fed mo- 
rii difeuffafugit ab ara tu fuppreffofpem aperit , ut qua. 
TaurujJ citat Servita ad utiliorincitandismilitum ani- 
ix Aneid. additque, Qvoties mi*. Dux fccum mctuere o- 
viftìma reluftabatur , tjfende- mnia^bet: cori milite nihif« 
hot fé improbari. 21 2.24.25 8. <*r emerito fa^ 

209. 1 2. 1 ;6. ìre per Ojfaam ««« vot hiarte colono*] ita inc- 
reata/ Beebeida fanguis] Va- I«us quam emtritoi. Hax dies 
riant in penultima voce MSS. bello debellato colonos vòs 
fcd veram eilè hanc leflio- facict. 
nemoftendit HomerusB<go- 2ij. r. 263. Nulla manta 
na.Propertius lib.T i*cleg. 1 r. beB mutato judice pura efi] \j. 
Strabolib. ix. ffk\fp&> kakUo4 pt\ojc\i A 

209, 13,177. ¥ultos tene- tir re?™^ , tìptinirtr «ó/- 



3<5a HUGONIS OROTI! 

«re», i7r* vifjt&yui S'iu.Mf latu- r&tr-eiaue tvvtcus "aitai* 

lÙTzidLÙ'ìa.irtptifàiifùrvo-ufA- T* jf«/ noti-m ^1/iarxrxttt , jyj 

filtC***U*6DC toh VOMlaUC , Ó ffUtiXwQ T4\*J<Brif>Q<rtV. & 

5 t *<ftv »rì irpòt t* v f o-u/aqo- qua? fequuntur. Idem in rc- 
f «V ì»^«f, UlAiyo-t /u» <$t7»- fponfò ad epiìiolam Philipp! : 
^ofeìr» wv xfeìs ts-i Sik&s-hc, p» ^à' oliere » »«Wfif « 6»- 
d?/fc* vìk»vÌa vrpdnlttii&vtp ycuot , *r»if etvtuc frùù-etr <?'• 
«Vy*K»8Hc Ìva?£tr. fiutar- m<9tóv <rt jgef Ttft à^yopX- 
chusbzc. AtTaciros tributt ntc«V tmeìài , «e o c /uìi 
Civili Baravo hoc diflum: Fi- ZfaBvfjiéi /s£»c, ^»i $ «V*«. 

6 aria ratimtm non reddi. xeittf. j&ì oiutù /"«•' wc tri 
213. 19.28 1 .u/4rmrntofne mo- frv%£* m'i/róc slkiv fervete ,cì 

' w*. Romana potenttacuJM <P t '$h fiavraLi i&tnK tvitnti 

Su ducu, mtomtum mimmo oÌkoì niKìa.». ycveif, yv*tuu.*t 

. vult fanguine quifquam QQeipià-q w **8* tKfltVei 

•ftirtarw Hefperiu l\*gnum »/uif,<u Ktìfuviùet* o<&ip aV 

fraponert relmt?] Minimo pò- *». Taeims in orationc Gal* 

fuimus ex M S. non nimio.Àt^ gaci : Nifi fi Gallot & Ttoroi» 

externi yel minimum {àngui- nos , ér (f^det diQu) Th-itao- 

ni? im pendere velini rei &ó fé wnim plerofyue dominai ioni 

non pertinenti ì Sapiens fen- alitnafanguinemcommodantett 

lentia Se multis experimentis diurna tamen hoftts auam fin* 

h probata , qua & ad fùbditos va fide ér ajfe&u tenfHputatu. 

proregum potenti a , non prò Frontihus de Hifpanis qui 

fua falute aut commodis pu Foeno' militabant : Roéuftm 

gnantes pari lattone extendi . quidtm mila } fed qui alunni» 

tur. Dcmofihenes Olynthh- negati ut» agertt. Sic Lazi a pud 

ca 1 1 : /u» jtfXttà*. Sdì'ìptt Procopium Gotthicorum iv : 

ft davate* , -t«« a ulot( 9 ih ita-' 111 «/«' pup-vot /ut* , *7* »■*- 

»Ó» TI %0Ùpei¥ 3&Ì TKC */>* '*}*$&' > * T * **► *t*J KZUUt 

XOfjLHtK.atoS ò'/uìt fi*»; oh- 9rpsK.i>JV/»tv»v7ff **'c rèi cty a- 
Sv/uà, iytf fi7o tj>'xa<Jtt,vjEf ** <«6<ret»7Wj. & qua ibi fé- 
Trooji'pji'raf jrpstT7»v «^ */»- quumur. 
t'invimi , efr «■w/ufS Ti-",rflt. 2i4.i4.30T.g«»ne.f«/i w- 
tév , tjìv ti ftotir&iz*d'«i tu] Hic »e breve eft , adjc 
tuvU* * fxrfàt TrmjrolioLK fìio Itipervjcoa ad vocabu- 
?<&> WKiìó*a-< ,3*<?i\nj;,fó' lum interrogaùvum. Sicil- 
ia* «»•» t« ^ft» «V^>aA»< bro x: 
»pnfiSLÌv&*' to7< § i»< fAivpt. quantùfre tumore? 
a t ìì/uiat t»e iic7« *tÌTo»v i fj f - M*nte gerit famulus > 

*trr kq*t£/ji*w rfxtì -nìte Ncque vero fine vereruro 

exco> 



IN LUCANI PHARS. NOTA 3 «j 

esemplo: Nam & Horariu* 215.18335 /«»•/?• in M«r- 
111 Satyris dixerat : fé todjpu] Erat in editis,/^/- 

£*»■ ne malo mente percuff4\ fet. Repofuimus locajfes , id 

limar* ctoroat. cft, fi quis Iocaflct: quale : In 

Etmox: c alum , ]ujferit , ibit. Si quis 

illa rogar* vulgaram pra:fert,fiibaudicn- 

Sf<4nr4 w, dum erit, Cafar, 

Sic ficapud Vir.l.xi Aneid. 217.21.386 mem hos regni* 
Afper Icgebat: Quofnenefaé. fìes excitat ilio,] ita d.flinxt- 

2 1 4. 1 7. 3<n.Cétftre*4 fpe&a- mus. Non enim quo vis mero 
te cruces} Plutarchus Carfari vult pugnaiTe Pompejanos,fèd 
hi e verba ttibuit:«iv7o \G*\i- metu tyrannidis .• ar Csfaiia- 
6a?«», HcvSra/ujt «Fa'j/itac nos conerà tyrannidéiperaiTè. 
v<ar*yayofji,*Ycii&>K£a'*t 218.3.397. monumentaque 
fxtyimc xro*«/u*r KetrifBei- rerum 

votiti irjei,xdfjttv tw r^tcr- Putria deflitwi] vern harc di* 
/<5tr* jtrt» ««Ti^jts/^r.Quac (Un&io: Italia! aedificia noa ' 
Suetonius fic Gafaiis verbis atas deftituit, fed jacent culpa 
cxtaht auaore Afinio Pollio- belli civilis. vide procen-iura 
ne ; Hic voluerunt: tmtit rebm Pharfaliz. 
geflu CXafar eondemnatus effe, 2 1 p.i 3.4 3 3. Liberta* ultra 
mjì abexercituauxilmpetijji. Tigrim Rhenumque recjit] 

214. 19.306. Septorumtjue Quali dicat , ultra terminos 
nefaQ Hoc dicitob quatuor Imperii Romani. Sed cum in- 
legiones in Campo Martio fra dicat Germania & Scythii 
truudatas imperio Sulla: &u- concelTam libertatem, vereor 
jus imitator erat Pompejus .ne Tanaim fit legendum, 
vide quadra libro n. qucmuJtra Scytha, ut trans 

215 8.325. Ignoti iugulum Rhenum Germani, vi tra Ti- 
fa»^**» fce/wtmputet hoftu] grim certe Paithi regnaban- 
ledilo ex M S. ienfus.- Etiam fi turano auté liberi erant. Itaq; 
quis in adveifa acic propin- opponi t Tacitus;4cn> ^ r/i- 
quum nullura invencrit quem eh regno Germamrum liberta. 
occidat. cadenti ignoti cu-uf- 2i5>.2i. 4 : 4 o qu-.dtèporalegù 
vis tanto in benefìcio «ed- Egimm art annts k confilo 
piam , quafi mea caufa pani- nomen haben&l Liv. initio 
ud.umrecifièt. Narrar Taci- Ho. ri; Uberdam hinc po P u- 
tus bello civili quod inter Vi- /, R mani res pace btlUque *t- 
icHium & Vefpalìanum ruir, fta*> annue, magi flrat tu , Tm- 
miliiem octifi à ft fratria periaque legum potentiora auam 
piajrwijmpciiiflè, beminumperagam. 

Ola aio. 



3*4 H U C O N I S- GROTII 

2 2 o. 2 j. 462. /«<fr m4n«w Quia fucceflurum fe Carfari a 
fpeblant] Multis è diveriìs le- bcBum Gallicum ({«raverai 
àionibus hanc concinnavi- 227.21.625. qui peSori 
mus ubi propius hoflem ven- teiuTranfmittant] MS5. 
tum eft ,afpiqunt quos pctant qui* pi Bore tela, 

vultus , quae ipfis mincntur Tranfmttat. 
manus, quardenique fatturi 2 2 9.15 -676. fatifq; proba* 
effent (edera. T#/>r*/#»/***ari]MirorMSS. 

22I.947X. Sedfenfumpoft omnes h&bctc » fttifque ne^t, 
fata tua dent tCrafténet morti tum, quod rei contrarium. 
. Emenda ndus hinc Plut. apud Forte fciipfeiit Lucanus *• 
quem hic proelii Fharfalici in- g*tum, ut allufio fit ad legum 
eboator mendofe fciibitur rogationes. 
x&i<rfitìiv*s. ^3o.s.6^.S*Vé TbeffJici 

222. r 8. j 04. Nw Fortuna po(l te pars maxima pugnalai- 
din rerum tot penderà vergetti] jor pars cladis Tbefiàli C2 eve- 
Ex M S. eft hacc leftia Ver ~mt ablèmc jam Pompcjo : 
gens , id cft, ìibrans veliit du- ideoque tilt non magis impo- 
bioeventu. tari poceft , quam quz poft 

2 2 4. 24 5 5 7 .flimulufcjuefu- rnortem ipfi us accideiunt. 
r$ru] Oeftrum Bellona». 2 3 °. 1 7 70 Screde deis]Ttt- 

2 2 5 . 2 o. 5 79. 91*4 m/c* n» /#- petuus in te dcornm favor fi- 
jkw] Emendano eft noflra, dem ttbi facìat, e duobus ma- 
elcganri , ni fai lo r , metapho» li* id tibi evenirle , quod eiat 
ra. Ante regum. Atqui re- minus. Minus makiro eft bel- 
gibus nihil cum Senatu de lo civili vinci quam vìncere, 
quo hic fermo. Hit enim fèor- Ni ita eflèt > vi&orem te fé- 
firn apud fua quifque aoxilia. ciflènt Dii,quos tibi bene vel> 
v 2 2 6. 2.5 84 . Torquataqnt no- le dubitare non debes. 

mina l*gu m * 3 1 • 2 r - 7 3 s- Marta- f uè- 

Sape ducesfummofque homi- aBk] defatiga itS. 
ttum) fenfum feceramus com- 232. 3. 746. *A vi Su ra- 
modum. Sed quid opusftum piantar epes. Nee plwra loca- 
fola interpunzione muta» f «/DScribendum ex fide MSS. 
nihilo pejorem factat Rutger- rapimtur. Nifi pracedìs Pom- 
iius : pefanos 9 fam UH rapìent fa- 

Terquataqx nomina jtgum . pelle&ilem qua; in caftris eft, • 

Sape duce*. quzque nobis vi&oriat ju- 

Nempe ut olirn Agamem- xe debetur. Fio trìbus po- 

tioiì, virata» apmìTt»n ftremis hujus verfus vocìcus 

Z27*$'^7'SuccegerDminì prior Lucani editio haboit: 

Sic 



I N L U C A N 1 PHARS. NOTA. 3*f 

Sic fnilm i*Jfo quod MSStc 
Aantur. AD L.1B. Vili. 

2*2,11.7*4. /*/»/«iMiOfr* 237.4.3. CTtmuUfcjue né* 
re&ius quam imoUvit. Eft ^£<wf*m] (ìc Sta- 

cnim in hoc vejfu expletus tios Hercule Scremino : 
fcnius. <*r /ix4 ne%amia ferro, 

2 3 2 . 1 4. 7 5 7. K/ ripianti Et x 1 T hebaidos : attamen il- 
Quamvis rapiam hacc omnia, li bfambra negant. 
non tamen purabunt piemia 238. 6.19. nìftfumrn&dles 
mentis refpondere. cum fine human 

2 3 2 r 7.760. quod e a/Ira ra- " affitti , & celeri pravtrtit 
piti caflra, non Romani, trifiia loto, 

2 3 M2.780. aut cum defif. Dthcori eft fortuna prio>2 ì" 
fet *Aga-w] ita refcripfimus poftremum tornir a Rimpr a- 
pTodèfcspt.Koo magis exter- cèdenùbus coharreie fccimus. 
nati crant , aut Pemheus cum Sementia eft , felicitatem , ni 
Agave fureret,aut ipfà Agave adfit matura mors. ludibrio 
curo furare defìiflèt &' lcelus fere homincs exponcic. 
fùum agnofeeret. Frobat hanc 2 3 8. 1 3 • 3 7. flumineis vi* 
noftram emendationé MS.?, tutavad*} Navis non bellica, 
Piobat & fecutus ut farpe Lu- ac ne oneraria quidem , fcd 
icani mfa«$t Papinius: fluvialis. 

cum lajfa funrem 239.7.53. quid perdi stem* 

Vicit^ & ad comiiu (achrymas pota lu&utfltion debes lugcn- 
Et alibi: (expavit ^igavr, di tempora roetu confumere. 

Pentheajam frafìit genwix Times , curii jam fit quod Iu- 
Cadmeia tbjrfif, geas. Vi&us maritus feilieet. 

Iam dimijja ito , ptftufque 2 3 9. 1 8 . 64, Non utìragemi* 
adopertacruentum tut) Non aufje palam lamen- 

Infequitur plantiu. tari, aut ipfum Pomp. ventar, 

Quarc 5c quod prarcefllt, cum aut ne Cornelia dolorcm ac. 
fi****** ejt ■vmfayuy, & cx cendejent., 
polteriori iupplendu rigavo. 240. 1 5 . gg urinar» in th+> 

1 3 5 • 2. 8 1 9. caU t*gitur t qui lamos invi fi Cafaru ifftm\ Ha- 
non habot Mr»Ì]Mecarnas,mol- bet hanc Corncliat orationera 
lis illc, fatis forricer dixec.it : etiam Plut. inPornpejo, ut 

^ec tumulum curo : fé petit appareat ex hifloria defum- 
naturateli fos tam. Etdigna eli tenerrimo 

23^9.85 6. Etffantet tumu- cjusin maritum amore. 
hs] Tà integros adhuc turno- 24r.z7.128. «S? mundi no- > 
IflS) quam vendiate colla pìos. minegaudens 

Q.3 '.* 



%« RUGONtS 

BfeJSdtmi] Non fui c^ufa gau-- 
det , fed generis hum ini no* 
mine,quod cani profiigato (ac- 
culo fides alìqqa fupereflfet , 
ipfc alioqui beneficio boxi u- 
furus. 

242.27. 15 1. ftaht'u adhue 

fati-] Cornelia ftantù fati . ut, 

éttrni M*rtu planai, 

243-2.163 nune invia mundi 

^Atva fuper nimiof $»fcr, 

%À*flrumque j**w«] Male era t 

24 J. 19.179. quicquiddt- 
fcendex ab arfarefumm*) Non, 
dtfundit. nam (equitui , f fra- 
tur. Quare & mox, stufò in 
tendet routavimus. 

24 s . 5 v 2 1 7. £' * •/*« MM/4- 
redtem] Aliud fubirc czlum, 
cujus dìesaliter fé habent. " 

245 . 1 62 2 8 . flambi furgith 
tu ab igna 
lam prephr^quam Ttffis* tram'] 
Dt&inAionem routavimus. 
ut fenfus (ìt , Pro^ior Orienti 
tram quam Peifatipiì. 

245. n. 232. Exaquame 
tàrthtii odirfic Plinius de Fax- 
this.**/tf<J Stythaé ptriinent.cum 
qutbut ex aque degunt. Et ante 
deScythis: biultitudopopuie- 
rum innumera , ér 9*4 cut» 
parthu ex aqw drgat. 

246.I6.248 Telmejpd»s un- 
da'] Variane nonnihil MSS.Sed 
vera hxc le&io. Telmeflus 
urbi apud PliniS.apud Strabo- 
nem 5c Steph*nu T«\uiaroc* 
£ft In cófinio Lycie, & Cari? . 

Z+6. i 7. 249* Compenfat mt- 



G R O T I I 
di» ftUpl Duai hat voctf 
fequennbui ablaras addtf- 
mus ptioribuj. $unr enim 
oppoma, medium ptlagi , &, 
magni finm. 

246^19 1 1\. te primum fa- 
va Phaftlu]h'hdfeU vocante ca- 
fu M S. P. re&ius.Hanc alii Ly- 
eia, alii Pamphylre attìgnaci. 
2 46.27. 2S9'p*'**fi]u* S)nt- 
dru] lègi debere Syedris mo- 
nili t ad Fioroni pridc S-lnw- 
fius , parireiquc corrigendura 
Stiaboneni,ubi 2vfp* H.vtf& 
funt apjd Stcpbanom , furie- 
m$u>A&a SynodicafubMera 

247. r .26o.fr/fnav] Vai hot 
& hic MSS. fed return hoc 
etiè monfteat Suabo. Fluvius 
eft Cilici». 

247.27.286 Obliqua mant* 
lai qui fmguitu rgnum\ Sie 
Fapìnius vTbebaidos : obli- 
quumque àpatregenu* 

247* 28. 287. Et Numida 
contingit avasjcentingif hic va* 
kt coQt3gior.e polluit. 

24 8 . 1 2 . 3 co. *Affjri*i Baby- 
lena domo$ ^Affyriam prò St- 
ria veteres dixiflè, tumaiH 
monuere , rum Strabo 1. xyi, 
Sic Seneca Hippolyto •* 

quicquid *A$jri* tenui 

Tellurt T^erti pervium ra- 
fbi$ \acei. 

Vt nos ibi legendum cojijec:- 
mus. 

248.23.3 ro. txcitefqut •?- 
tuQ Parthos,aliofqucÓrieQ- 
tis populof. 

^9<24«338* Chaldati cul- 
ture 



IN LUCANI P H A R S. NOT^ :«; 

tur e focati 1 gfletr. deù m Chal- 254 ? . 4 6 ; .' tf« tehuit fa • 
dsorum. fium notturno lumini montem ] 

249. 25. 33$* qùà C4K/4 Julius hic locus Cafio monti» 
•btenditur armit qui poft aliqmnto memora- 

Libert atti amor ?]cur liberti ti s mr. MSS. habent : 
tutelarti belli esularti dicimus: <2^-c tenmt graium notturni 
lì extern^ imperia pati pcf- lumhie minte m, 

fùmus ? Chimartam intelligit , mon- 

• 250. 7. 350. cl&des ut Par- tem noftibus flagramene ut 

thia vindicet auto. loquitur flin.us. 

ttofttriat , quam Roma fai?"} 2 J 5 . 4. 48 3 . Pothinut ] ita 
clades acceptas Fharf lieo a- ubique fcribendum hoc 110- 
lhTque proeltiy prius Partili meri, non, ut ante fuit, Pboti- 
vindicent , quam noscladem nut. Eft enim Grs<um iroBet- 
adCaius/ vòcapudPlurarchum. Appi;* 

251. 14. 385. & grtsqua num alios,nonfaT«i'ò<,quod 
c^u* yirotum eft & Jex ve. fuu'm repi'diat. • 

Bella geritgiadiis'] Parthos no- 25 5,5.4*4. Fw #" /*' *»«/- 
tat ut efferoinatos , imbelles. tot faciunt Ptolemae meentet'} 
Sic rex Epiri Alexander fé in id eft,pans m%ltosfubd*ht. 
virosinridiflè dicebat, Atexin- 2 s j. 1 6. 492. /4«r* »ww//t 
drum Philip pi Mac edonis fi- faveljon impune li*et t niji dt*m 
Luna in feminas. /•*«'] Nofìra eft cmendatio , 

252. 1. 4C2. non utlosexce- pwcumfacis. continuanda é- 
ptos legibuAhonet. nim fcelera docet,juxraillud : 

Coneubitw] ita rcfcripfimus ter falera fempet fceleribu* 
vtouUh Nullos hoiret concu- tutum eft iter. 

bituseoiumquoslcgesimer- 156. 1. ao, theffaliaque 
dicunt, ne man urti quidem. renditi acenfationes & quere- 

252.27.428. Theffaiia]tfon hs omnium illapfus pei cla- 
Thejfalia, Deeft /n prarpofitio. d c m Pharfalicam. 

253.22-450. ne\urafidtm^ if6.is-521-Tenemihidu- 

Refpettumque deum ut ieri t bitas an jit violar» nocete, 

fperavtris aulal ita roaluimus Cumliceat ?] oftendo necefie 
quam net. Sen&s eft: regnan- eflè, quia licer , quia poifum. 
di vetetibus ha u d tuto credi : Neque enim pò (lem te Iarde- 
meliores efic reges juvenes. dcre IT Romanarum rerum 
254*4.462. Inde marti potirerìs nuncqqja non poti* 
vsfii transfnfo vertitur 4Jr«]Eo ris,ob hoc ipfòm neceflè quo- 
maii quodCypmm 8: Agy- que cft idfaciam, neyideac 
ptum imei iunditur. tui tutelam fufcjpcie. Simpti- 

Q^4 • cios 



3*1 HUGONISGROTlt 

cior tamcn fenlùt eflct voci- fiusfuga.vmdcfctibctclfc&i: 
bus tranfpofiiis : Infaujiufc fugafuerat corni . 

Tene mtht dubita/ cum fit 264. f f. 741. munir» bufa] 
violan neceffe , ' ita MS. non, fùneri. Dolere- 

- *An iteeat ì nim Corneliam ultimimi ma- 

Seneca pater .' Neceftitat, ma- rito cfficium fubjicicndi fa- 
gnum human* imbecillitati: Cem non prifìitiflc. 
fatrocinium , quicquid cogit > 266. 10. jg$. tempèrie 
defendit. dexira"} Poétx eft increpayo. 

2/6.20.528. Tu,Ptol*mae 9 267. r;, Szj. Noxiacizili 

pvtesìAundi folcire minata, tellus u£grptiafaio} Propei* 
£«£ 904 foro* [*«■« ^] sic Cur- tius : 

tius lib. v ( : rutti a rerum eos Noxia ^Alexandre* dolis e- 
fubdere capita, ptifiima teliti r. 

257. 12. 549-/1 meruit tam 267. U5. 824 Hawrf equiden 
darò mmine h/Làgnut immeriteCumané Carmine vatn 

Cafaris effe neféu\ Ab ipfo CaB- C* utum > n * N«tì Pciufi* taw 
(are cecidi . geret era 

260. 1 o. 627 . ne cede pudori) Hefperius mito 3 Apptanus de 
Netepudeat,c|Uodiu(fiipue- Gabinio: -tarò T«r tmtpih 
li , decreto fpadonum .marni fA*ien@n\h fyvyir , \wì tu 
defertoris occidcris. Nooillis tt»«« ■^nqivfA&Tottìe Aiyur- 
•ficiibenda mors tua , fed ts* i^*A«r ìa-i <»»9a«^m, 
Cattati, pùtjuaioit *7rauric» io/uego- 

26 f. 32.676. <per4 w»7e* ima^jTi ^' ti Si^t/ftetcr 
Romane fecundaj tue ftvrt- eivrtis oiir*yap%8t». 
ù ««y, partiatn fécundarum. A 268.2.832. St tfuem tu 
fabults du&um . Major enim plangens hominem teftarit Ofi- 
Achilia; dignitas qui caput rim] Ex Xenocratis di&o ad 
?ompejigeftav!e,quamfepti' Agyptios: ufi ci ph d-tói 
irtitqui à fé abfciiìum gettare «*■/ /un Sp*vtìr% aivrxc ei <Ti 
lpfe nonpotuit. Mpuiroi , /u* d't/fri avrei:* 

263.2. 703. cUdefqutem- Fari modo Xenoprunes Elea- 

nestxegitinuno tesGra^isdeLcucothea.fc , / uì» 

Sava die » quibut immunei tot d^cr ÙTrcia/ufixtxri ju* &?*' 

prafìitit anwj] Re£h lecito* »«»• ri f rfVfy<wjro*,f« 6»«». 

ut patet ex oppofititne.Op- 269. 1 o, 8;;. >Advertet]hi 

ponirur enim unus dies i afe- re&e MS. 

lix tocannis&Iicibus. 269. 14.961* Hoc tumulo For. 

26 i. 16 716. Infauftut bis- tuna \acent J Fortuna quo- 

ini futi at comej] MS. F. Infau- da m modo cumtpfo Pompejo 

. •• fepul- 



I N L U C A~N I P M A R S. M O T M. - jffs 

ièpulta, cui fempcr adfuerat. drm ùfpZc. Simili* lane a-o- 

.269. 17. S64.. Inelufumfw f àc. «■*;»■* e, a-«o-a/F*c » «•«*<•» 
/£# veneranti* cefpite fuimen} . »«o /*?» **. 
Thuico M Ss. Tfoi»/c» ctftittÀd 2 7 1 . 2 5. 42. /» //'««« T*- 
cft aggeftione faéta ex E- linure tuum(nequ* enim aq*o. 
thrufea difciplina. Scholialtes re tantum'} Paienthefin necefc 
ad Perfiuov *» ufufuit utaru- fàrio hic addidimus. 
fpicies adduBi ex Et bruna fui- 271.27.44. Tiftatur Uiyt] 
mina transfigurata in lapidei Ante foie Lybia ,male. Non 
* »/r4 f^rraw abfconderent. Ve- Italia fola, (ed Se A fi ica tei) a* 
, n#r<wr*r,c<Elis bidentibus,un- tur tutes portus palinuco pia- 
de bidemal dicìus focus, vide cuiflc, 6c ab ipfo dUlos. 
interpretem ad artem 'Hoiatii 27 3.3. 75 . fam fiamma re- 
- & qua nos fupra circa fìnem /«i/ó Re ^ius MS- P.r^//. fe- 
libri primi. Vide Se Fefium in quituc enim vaneftiu 
voce Scribonianum pu tea], -ubi 274. 3 o. 1 n.gtftata /><r «r- 
integidicitquodhiceftmclu- ber] per urkem MSS. otnncs : 
di. Sopiri dixit Vano , ubi de Alcxandream fri lice t. 
CUt tio lac* agir. v 27 5 . 1 9.1 5 t'.Evolvatn bufi» 

jam numengtntibw ìjtn, 

AD LIB. IX. Et uQumUmfpargam per vul- 

gus Oprimi Min*exorcifta- 

271.10. 27. -vr Ee fervi, rum apud Agyptios.Eufcbius 

■^ re timoni] in przparationc iic ponie : noi 

quippe para ras moti .^ ^ xpuTrrx-ni Usi®* i «»*»«, 

nisWt /«a@- TZ&etìéif «r* /um w oV/gtJW «ftao-jn- 
eCffwrts olì ; *JVr« t« tu «par/ « Habet de 

271. 23. 40. aefavasmeri. lamblichusvr,;. 
tumfhycunta rapinai'} Oppi-" 276.13.185* far*" Àfa- 
dum ctt Cyrenaicac , contra rsMj Sickgendum: nonto- 
Tznarum. Memi nere» Strabo xe/4. 

libro xvi t . Plinius lib. x v. So- 2 7 <5. 24. t S*. guaque dati 
linufl & Stepbanus. Conftrui- i*/«f'r, voluti fi bipojfe negarQ 
tur autem cum maculino quia Velie jus de eodem hoc f om- 
ìlla in $c contrada {ùnjajex pejo; petenti* qua honoris caufa 
óeic y ut dirne fuit citqhc. k«- *4 * *;» deferretur , non u$ ab eo 
££0-«c a.t&*ótis'fi*pi*sp*M- . occuparetnr > cupidi fimue. Et 
io'hc , oc additum olim ^a- de eodem Dioo* /*h rio/u- 

((&*. SiC 9t/iC«C , <fOXW«f *»llì&* 4*ap , Ì»Qì f T<»V TtT#/U«- 

^*^(^. Paticonftruftionein ^(c i&ixójr*r*i» 7rw\t&Y, 
quinto dixit *j«^m 4w*« H7- <pm«(&<utì W7r*f*£f* v£ 

CLs • «Tè 



%f HUdOMIS GROT1 1 

i\ ( Cariare ) V/èr i/MXxtt « ginc ailcriptum,4>»tf tu :oni 
OT fltxópTwy et>^.oi Spiri- viam praric ad versoi letto- 
ri » «t*t «aro* ,tac Ttti/udc nemTarcondimotus. ita erran 
rfvrcf Ut/T» ftfolin. eie. de nominati» hic Cilicum pria- | 
Finibus 1 1 ; x>f fcoir> efl nofler ceps Ciceroni ad Atttcum 
Pompe jus, cui re&e f orienti gr*- Hb. xv. epift. i . 8c Floro . « 
Uà efl hakenda; effe gnim,quam- Gnrce Dioni Tae^iconf */k©7(£'. 
titvetletjuftusy iniennupote- Corrupte «pud Ocfarem,Ttfr- 
rat impune.Sic & epiitola quae eundariut , apud Suabooem 
Ciceronis nomine ad Oda- T**ico/*>trT©- , apudPta- 
viumlegitur.AntoniumOfta. tar. interne Tc^xcr/»^^. 
vio confcrem ; llleeat&men 278.23 256. Empori w- 
jtxorabat, qusvelebatauferre: te gffifli bilia, Juventus^ Eo- 
tuextorquet. derò voto quo Carfiinani.pfO 

276.25.197. ftdplurare- domino, non con tra domi. 
»«ww I»m/«]j Hcv erius pu. natum. 
to quam quo d nimis liberali- 279. 2 a. 28D. fciatifltje* 
ter de eo Velie jus: Pecunia Ti- ventus ]' Probo quod habeot 
iràtityficutPempejefMriserdt, MSS. P. & T./w* , ut COD* 
redatta in qtutfaris poteflatem * gruat CUm dabit. 
oc publids decripta literit. 280.12.299. Peenaque i% 

276. 26.198. invdfttfer- vftis feU-eft vicijpt t C*ie*] 
rum, fed ponete n*rat~\ Confèn- Antea ubique fcit4*viBi*.0- 
th&inhac re Vellejus.- qui toni autem habent Se MSS. 
ile de .Pompejo: In appetendis Cato non aliarr./inquit , pct- 
benùribus immodicus , ingeren- nam fumfit de hoftibns, prz* 
tfej verteundiftmus , ut qui ees, ter ìpfum vincere , coment» 1 
ut Itbentifiime inxTtt , ita f ni- fuit (bla vi&Oria. id tilt ftp- 
tet aquo animo, fr quod cu- plicii fitif vifum. 

jpiffn arbitrio fuefitmere, alieno 2 »f . 6. 3 1 9. Vtprimumrt- 
deponeret. mis a&um mare] iffum mért 

277. 9. 207. 7{ep w/»r sT»- non male MS. P. 

/rnVj eie. lib. iv. epift. tsM 2«r.io. 3:?. & UUtocew 
Attrcum l^imifimutmi Pom- f*e£it littore pontumj Senofo- 
bi* , nm omntm'modo fuccùm flf manufcriplus viderurk- 
& fanguihem.fid etiam ceUrem gt0è eontraxit. Scd 8c con* 
&ftecitm*priji nam dvitatis. fringi, ideft, interrompi ma- 
277. '*r. 2 1 9. CumTa-tbo re non male dicitur , illatiseo 
in m^tuiinqmnéU pgnatato- arenarum aggeribós, qoos 
nir] Fuerat Tarebon motutin poeticelittusvocat*qiàaàUi- 
tuJgatia. At tu MS. P. in mar. toie veniebant. • 

a8i. 



IN LÙdAK! VtiAtS. «Ofl ^, 

281. 20. 3J3- Sfiniti bèi 290. 19. 568.. ^» // «>« 

ventttUber contraria W- nihtt .fedlon^amdifferat at^ 

^ a V ^"L n ,. vita nihileft*, iddi, «<JV*> - 

c^M MS. P. nehm ; ,0,. Longam ditTer t *tas , id 

^Abfiulit has hbtr , w»/i, c ft, pro ducit. Ant potius, /«»- 
cetraria vtlvens. g d ùff erm stdém Lo „^ x yttx x . 

284.20. 415. & tittoraflu- tas diffcrr, non boni tas. Cice- 
x* Oceano fecero Ucum ] Ma. rode Finibns ir latiusexpli- 
\\vci,flexa. ,. cat qued hic brevaer ex Stoi- 

284.27-422. *At8oos rarù corum feito dicitur; qui fa. 

+4quilonibus imbres num emneìn vi< tute ponit js pe- 

^iccipit} Hinc illud Papinii : tefi dictre per fi ci beatam vitdm 

Cum Ltbya Borreas ltalosni- perfezione virtmis. . *2^gat *- 

gir attuti t imbrts. nim fummo bino afferri incre- 

2 8 6- 2 .45 1 .6* liquidai è tur- mentum dìem. Etili; Strici» 

èinefalvtt in aurai] ita m alili - non videtur optabilior nec marie 

ir.us quim fé. estenda beata vita 'fifa Un- 

286 645 $.^it nelumbi- £a , quam fi brevi s > Chryfip- 
feramì Hic non imbrifeiam pus dixerat: K*iir*p **t« «re» 
vVaVlegi debet. Nubeme- w***»,* xriui *fi 9 ^mc» 
nim non imbriferam vult in- t vV«</uorifr<r«r , *<f • ™ f ji- 
telligie5qu?exaicnisconitat. <T/* •vfeupofióitmptrmviape 

287.21 499 lncenfufaue *«Ke,«ÌMC t»? »>«©*i^.- Ali- 
dics-\ rei fus heic aliquos orni- b\ : *},« flò* #ów «* A vjret 
fimi» inepteex loco inferio- ~pory t y' oluiv @* m Libet illu- 
re repctitos: qui & in MS. Arare ha?c Seneca; verbis. ls 
deerant. libro de brevitate vita; : Quo- 

2 8 S. 9. 5 2 ; . Srius nemus mod» fabula fic vita, non quam . 
extulit .Ammon] Male libri ab- din, fid quam bine, aSafit , r#- 
ftulit, tut attulit. Sola Ammo- fin. Idem epiftola LXXIII. 
nitis arboies eiigit. Non efi virtus ma'prqua /#«- 

290. 16 s6s>l>ff*ditdignàe i*or. ubi & hoc nimis fuper- 
adpit èpe&ore voces] Seneca bum, qualia Stoicorum non 
pater contr. lib. 1 : Errati s t nifi pàuca : Tutu non vincit fapién* 
illamvocem non. JA Catoni s , tem felicitate ,etiam fi vincita 
fed Or acuii cred tis. Quidenim tate. Et epiftola UfXI V :' Vt- 
efioraculum? Nempe vUuntai cunque fittuna fi gefitr. fi ve tilt 
divina bemiait ore enuntiata t Et feneQus Unga contigit 3 five ci. 
quem tandem ajitifiitem dignio- tra feneSutemfinitus efi , es l 
rem in venire fibi divinità* f- dem menfura fummi borri efi , 
tnit } tjMmCatnemì ,- quamvis atatis diwrfa fit ; Et 

QJS LXXVIIJ5 



•y% HUGONIS GROTli 

LXXVIH : Scit tempre hene- ivpq tw» Z^trov òx vjam 
9a nen crefcere. Et XCUl: 291. 7. S«4. Hoc fatisi 
Lemgdeft vita, fi piene efi. lm* di xijfe bw» 3 Arrianns fih. 
fletnr cum sntmm Mi fonum %y. «ri ersi i*rei\e*pt*fì f«ìc 
/kMmrei^iir.Vndchocinfeft <r»i «* «f?ìt«à^; 
egregrium ; few *£4m<tf % «* 291- 11.588. toUrmr'e lek*- 
quemadmednm prettof* rerum : rei] vaperet MSS. v 
fic vita mfira non pattai jnuU z9l.27.6i6. Hec haùetiaft- 
tum, fed multum pendat. A pud lixfun&is impune, yUdmfe* 
Curtium Alexander : Eafum gtued fpeBare Ucei}Hoc unum 



fttrpe&enitus , ut multam pritu eft Meduf*>quod impone fpe- 

9NU» /«ig*;* vitam debeam datar. Ciinis fcil. nam voi- 

optare, urna nemo impune afpexerit. 

lS>o t Z}. 571* Scimut ir Ine 293.7-645. C** 9 fq**t*M* f ì 

nebis nen altiut inferet *Am- ìtgeCeteqsu catti MSS. Apol- 

iBMff] Conveniuntcumliisilla lodorus lib. 1 : ^«y /è £ 

qux ad locum Ept&eti, ©"taf m**s popz-ua Ac yopyiiK 

fMurtx» ait Simplicius; a-te* & libro .1 1 : jw»t*c £à è <*»?** 

7& 4 «t»f Ì *' »fti» ** £P«* /uà r- >«?> ó» «t» a&Kfdr. Heficidus 

*«*$. Tt?>^ % /M*»i-«wVtTtff« Theogonia.- ^ (té»« 

£p» 7« x*« <?»>/* *'/>§>*- ffientft tf[ olu itHleiy&LM 

S-ttf , tx /i a-apa <pt/Vi» ««• Deinde : 

xfcfreiv. Et raox: i'^S* fyd-òc To^'j 3-' «1 tàuisai irìp* 

T»<&^,7awT* <T« ?ra<«F $ /u» Vnde & hoc apparer , £«aiJ* 
ì (><»** t. Atrìanus u, 7 : «x & numen fecundum aquis , u- 
*£« 'rèi fjuLvrtt iV», t»f €//>»-• ttunque de patre Phorco dia 
XBTflt ^91 t*f kV/«FT« « >*- 29 3* 1 6. 65 j .Caltene ùmentt 
•9"* £ t5 **«« . 0tf«» Phlegrae-ftantes ferpen- 

•2 9r. 1. 578. Ejine dei fede* tegigantei] Male comma poft 
nifi terra.» &pontué,& timtnte ponebatur . cohatrest 
~ tf'e> , bare jam fequemibus. Quo 

Et c*lnm > & virm?yn*TC&e tempore caclum gigante* ti- 
MS- non, Efque. Vllana alta muit, auxit ipfa monte* , ma- 
ttici fedes ed, quatti univerfum tatìs in faxa gigantibus. 
& mens fapientis? Hicrocles ; 2 94. 1 7.6 7 8- Innati vulnere 
■^w^Sf xstS-otei» rcVor oi- /tm' J ha MS.Harpcadcfcii- 
x. t ai Ttofr tiri yns S-é oc bx i- ptio, qua; falcata. / 
X*i ole ^o* nJ9i(^- av/uyt- 294 25.6S5. fim*dÌAsEm- 
p&Mynr* ' reps fiinderet urhs ] ita MS. 

E'urt t 3irt}Jt fifontf^x' hoc eft,ttaafyolajet. 

295. 



IN LUCANI PHARS. NOTA. m 

295*22.71}. Pluribus iìU Joo. 9.837. ££»« calcar* 
n9taa variatam pingitur al- tuoi metuat Solpuga latebra] 
i/m»0 7n&i?i/lQt qoxiStost Recìe fic icrifritur & or*xo- 
dixit Nicandcr. ys*£e à folo pungendo. Libri 

z 9 6. 1 . 7 1 6. ^mmtdjes } ta mcn quidam Salpuga , quo- 
jAS$.te€tCis4mmodjter. modo Bzricos pronuntiaflc 

296.6 721. P<ir«»0 Variant aie Plinius lib.;rxix,c.4. 
MSS. Sed-veia h*c eftjecìio. 300- 1 2-840. Sufpeffa efkmi- 
Tlùtpeiac Arifìòphani, H yperi- /*«»] MS T. rc&ius conne&it 
dac & aliis. cum fupcrioiibus, 

2.97» 1 3. 748. quinjparger» Sufìetka miferu in qu* teUurt 
ftgna ^tuJeraj MSS. jacehant . 

ne fpargere fgna\ Vt fit trajecìio , Lucano firc- 

^Audertt. quens:fufpe&o mifciisipfo il- 

297.26.76r. difeere nulli lo folo cui iocubabant. 
rpermiffum eft hoc peffe fitim ] 300. 2 5. 85 3. 7nt«if *//>#n» 
Id melius putavimus quam di- ajfcriberecaufii] Eamus potius 
rae.Noluh quenquam hoc Tei- ad loca torridi or a, ut czlo,non 
ie,ne Góm riirmum timcrcnt. fèipentibus , moxtem debea- 
Et ile ut eiuendavimus ha- mus. 
bene MSS. '301.5.165. QMfirtftth 

. 29S.l6.782.N1xw/tf/a5MM- mundi] Jerit habejat MSS. 
dct~) Melius quam cadit, ut co- quod efficàcius , ab oppugna* 
hacreat cum fiquttur. toribus uibium nafta iìmiHtu- 

299. 13.8 1{. xAttHiLtvè] dine. 
F«/«habentMSS. (_ 30r.28.8SS. capa aliene in 

299-1 8. 820. Siìjpi r# ^<u »*• i##cr« -unci/] Ipfc in militum 
gre virga* mentita Sabina* cordibus vimitmalum , duna 
Toxiaa f Attieni carpunt matura confiantiam ipfit afpirat. 
iSa&wjScaligeri ed emendano» 30 1. 29. 8 89. 7^1 pojft de* 
A nte fuit, SaUae, inepte,cura /»w] MS. P. laéeres. 
verfu altero fequatur vox Sa- 303. 13.5.28* nec dat fufpi- 
t>*i, Viigae Sabine, herbe Sa- ria curfm 

binac Ovidio fatpe. Hcrbac Vulnera ,aut minimum patiun- 
quanquam dicebamux,arbufcu- tur fata tacere] Non ut ante 
laeerant, quibus Grsrcum no- dant % &, haud, ne dati negeiur 
mcn @&lùu( apud Pliniunr. cui fa s, cura fit lènfus.celerita- 
299.25 827. guam ftgn'u tem volneris non permiitere 
Scythìca flrideret arundinu air] pfylio Ut rcfpiiet,ant tanrillum 
Quam fegnis fit fagjtta fi ja- taceat. 
culo ferpenti compaictur. 307, jo. 1 03 8. Ucrjma* nen 

, 0*7 : ' Jfww 



r+ ti V G O N I 5 GROTjr 

fpgnti cAdentes] De hoc fleti! Augufto. A pud Dione» £- 

Carfari» vide Dionis verbi cuoi vero perperam X*/utt legim. 

bis Lucani valde confentien- 3 r i . 1 4. * 4. fu/mtuqui fd 

tia. Nec ditì&mile quod poft #ww; 

narratati! Agricol* mortem P*rcuttnt pmriter popklu]* 

de Dominano air Taciti» : Plotarchus de hoc ipfo Me- 

Sptcitm témtn dolori» Animo xandro: Srirtp a r/>« qifffii- 

vuttuqticp'* fctultt , fecurm i*KSÙ?tMwrÌ& ìa-ì in- 

jam odii • & quifacilitu dipi- fJtde «'£ cttttfo\3v,Et alibi: *w 

maUrtt gAudium quam mitum. at/<r*c ti yjivHtt , #7rvyìn- 

308.141063. ^tajuirifjiu & U¥ i* fayhrti Appianusin 

fidtm fmulati fronte dolora] pwfatione: ivi JÌ A\t*ai- < 

Pcrfuadcs te ferìo dolere, Cu m 3>». fJHykbn n i&j 7*»6« & 

id vulra tantum fimules. . ìùvv^ia n& -ntyvopyidt. in- 

309.7. 1088. fiiat h te prò *dfA^et&& i ipx* » i&jixi}* 

edde tyranntu ^«r eie rfvttpi t&4 <t/ui/u*nì 

Nd veni* plusypjfe darf] Cur- M*rct , iÉd t*> ^eje^t/>»» 

tius libavi n : itkfaSoimpu- *^X&** **&*ÌQitnr «crepe- 

nitatem dtdit , honorem deneg*- *ì ìm/ati? » %s y% j&j it*- 

vittnemplo. ìvQeine «e irot\e£c *»r&> 

irei*t % \jrt7fkeim f£tx*pjrt 

AD L I B. X. **' A*>- id<jue prarfìgninci* 

rum Olympiadis fomnio, 

3 io. 7.6.T tt* profuit um- <jux Plutarcho tefte videre fi- 

tV<0 Fompe/i bi vifa \fjL7rwHf euJtic vi 

honorihoc dii dederunt, ne >*re* ti&twàrf* di vit 

populi Romani eflet Agy- ^"> Sf ; »**«* irvpajatfu, 

ptas poft ipfius mortem. Po- «V* PWfP*w «e 9Xó>*c 

pali autem Romani faiflèt A- »»»t» tt&Tuw JV*a*0Ji^ : " 

gyptus , nifi Cafar populo ncc tniniis dare divino apud 

Romano iraperium omne Daniele vifb & oraciilo vi 11, ' 

cum liberiate eripuìflct. 5» & 2 1 . ubi digna leau qu* 

«31 e. ir. io./fc«f«*]Scribe notat Hierqnymus » Hiftoria- 

auftore MS. P. ficntam & re- tum dilieens le&or.pares fei- 

fei adurbem, Aléxandream me notabitis proesflw & e»-. 

nimiram, qu* Cafarianam fé tus ' n Attila 8c Temixlano. 

Pompeji c*de probaife videa 31 f. 13.43. »»*« f" 

volebat. *<* Hm ceperét orbimi Atexan- 

3 1 o. 20. 15). defeendit in an- der, ficot (è vivo ajium quara 

tmnQ 2*^* di&um, utnos & o'b» imperare pàfiùsfion, 

docent $uabo & Suetoniys cft, quo illud ipectAt » quod 

nega- 



IN LUCANI PHARS. NOTA fìf 

oegavetat cachino duos foles Lata eomùeù etti. 
pati pofièjta moriens quoque Idem tettarne Plinio* lib. x 1 1 : 
uni non rcliquit inipcrium, itaque btereetica, aut potius 
velut invktens alteri tantam Jfotoitica ,(eftenimàMcrocJ 
magnitudfnetn . /ut gi'inrc ,ab hoc /u«£jìt**(§>- ) 

311. 24. 44. nuUiqtu borea* legendum hic cenfèt decus le- ; 
relitto culiSalmafios, quanquam, ut ' 

Totim fati laetrandas pr abiti t is iplè re&e obfèrvat , jam " 
urkes] Curtius : fine e irto regk Servii «tate hzc menda Luca- 
harede, fin* h arede regni ,pM- ili codice* Obiedit. 
eoa vira ad fi quemque traRu- 316. 18.163. lndomtnm 
rum. ìAere'é eegéns fiumare Faler- 

312. 8. 52. S*igua ficura num] Hocdicit , tantum ibi 
fuit pretnnciaTtllti parthia, calorem elle ut minimo tem- 
qus de Crafiìs triumphavir , poxe nobiliffima vina deco- 
Maccdonibus paruit , quorum quantur. 

o ppidum JWla. 917. 1 { . 1 87. Nee mttu £«- 

31 2. 14.58. Intulit Emathiù dtxì vìncetur fafiibm annm J 
ignare Capire teSftQ Aleian- Accufat hic Lucanom Servius 
drinis. quia Alexandrea a Ma- mutata* dedinationis. At de- 
cedone conditia & di&a. rari fendit eum Prifcianus Varrò* 
metalepfi mox Pellai muri nis hoc *à{t\cns>aui fafttu ctr- 
eaodem urbem fignificaot. roxit. Quìn idem Prifcianus 
312.16.60 Roman» non e afa oftendit lì» tempore & ira 
1914/»] Properrio dicitur. Horatio le&ttm : 

ineefii merctrix regina Cono- T* memeret genm mntfa* 
pi: fiur. 

In eleeia.qua Mecamatis defie- Sic oc Columella: antiquorum- 
«irobltus,eft : quefafim ajhelogerum. Et io 

Hic moie mHeserét t *epejfet Claudianohabent M5S. 
femina Remam Inter *4rmth*ifafttn. 

Dotahm flupri twfis balere Htc . ut multa alia recondita? 
fui. eruditionis, notavit de Analo- 

31 3T 5.84. fimuìatum etm* già fecundo, vii nefrìo lumina 
tadolorem, bordiate ac fide » anexquifita 

. gutm decuit, ] ita re&ius. airi rerum verborumque cogni- 
habent, Quam* rione commendabilior Gerac- 

3 14. 2 o. 1 1 7. ehntu Marea- dus lohannb Voffios. 
tica"} Atqui non à Mareoride> 9 1 8. 1 7. 2 14» *** «»» De» 
■ ièftàMeroeebenus. infra mintupercupit aquarumlHti- 
nigru ìAereefacunda ctlanù toim, qui modo di&US 



37* HI/ONU OROT1T 

Immtnfs, CyUanim arbittr tradebant Mempfairìci Usa- 

wdé* dotcs. quos fecutus Drogaci 

Avicnus : Ctfit Mmum locus Apollonuics. 
imèrifir. ^ 320.17.259. hune , editi 

3x91*219. Nilo qui crefeat ttligit cum trachèa Comi 

in arvd Sol rapii] Heiodoti lentemù. 

tALtbitpum prodejft nivesj .Hxc 3 2 1 . 24 . 290 • Curfm in «cri* 
media lc&io inter vulgatam , firn fiat» ttrquHur , ér m*l 
habentem quod , Scmanufcri- Scrtbeaut Occafm cura MS. 
ptarrnhabentem^NA. Veteres E.A. 8c T. aut Qrtum cum 
autemqùos Medica lunt A- MS. F. 
nixagoras 6c Anaxagorac di- 322. 14. 306. Liruatamu- 
fcipuiùs Euripidea Archelao Bum mundi ferit tlUUtnen) . 
tragoedió. Hac Tentenna nihil Frzfèram quodSaJrmfiopla- 
veiiiif t fi modo prò hivibus cuit, fert illa, 
ponas imbres &thiopic Cz- 322^21.513. Regni CUuftré 
fera ingenioruro non incle- PkiW] (umrum *at Seneca; fi- 
gantium fcfti va commenta, de bro de fitti Se faciis -Agyptio- 

3;uibos vtderi poflunt Hero- cum * onde haud dubie & alia 
otus, Strabo, Diodorut Sicu- multa huc tranftulit Lucanus. 
los, Plutaichus , Liber incerti Locum Seneca: de Philis apud 
(cripton s de Nilo. Scrvium ad v 1 Aneida. vide' 

31 9. 12. 230. Ojficìu cartt eundem Senecam Naturakum 
*w£*/»itt;)officiumNilieftarva quajflionum lib. iv , cap. 2. 
irrigare, iioc abtem praeftare ubi kidem Phtlarum mentii 
non poteft, nifi à Sole excitc- muluque alia ad illuftrandi 
tur. ideo hyeme fé ripls tenet. qua: de Nilo Lucami*- efint 

319.21.239* ZephyroslEtc- pertinenza. 
>fias. 323.5.324. Terra potttu] 

319.24.142. Velauodab Oc Non difplicet qaod idem reper 
cidu» depilimi nubiU caia} De- nit SalmafiuS, Petra patens. P#- 
inceriti placitum. - tra diiiditur, ait Seneca. 

$20.2.244. Velquedaqùai 323.8.327. Hinc montes) 
toties rumpentit Uttara Nili Imo * ut idem vìr in his rebus 
iJ fidut feTtunt] Thìictìi. exercitatiulmus , ths mtntes. 

32«.3*245* ceguntque réfi- Fergit enim de fcopolis iHit 
fierefiatm^fiam MS. P. loqui. 

ì 20,7. 249. Commeat hoc 32 3.9.3 2 *• f U9t inttr ut **ta 
penitm tacitus difeurfibus In convelle j oc erujlàt mori kit* 
unda undareccptiQ MSS. rechiti» 

frigni ak lArtil*} ita ferme qwinuriniUta 

U 



IN LUCANI PHARS. NOT/E, 377 

lt convalle t ac tnt j Ammari* $x%. 17. +7i.QTatorregupa- 
bue undareceptù. .cifque fequefter 

Non jam cum rumultu ruit , <s£flimat in numeri fieUrum 
icd (ilcmii & modefìiae reti- penenda tuerum 
jiens Ubi tur. Eadem tralario Tot monflru *£.&?** nocens} 
a pud rlinium xxxvr: qmd Autaliquiddeeft.autfequenda 
fèrri duriti apugnacivj* fedetdit noftra con jc dura , Res mini» 
ér patijur 'mere*. Papinius : mazut, Res ima. Etficquo- 

1)t Lo materno cum raptm ab que aliquid ftibaudiendum eft» 

ubtrt mores ut fcnfiis fit , Legatus occiiùs 

*Accepit. apud alias gentcs maximum 

3 24. 12-3? 7. nubetfororim- eft fcclus : fèd intcr Agypti 
fia fratti] ita 1 feci ex MSS. in (celerà' minimum. Exftat hi- 
quibusnH^>. ^Igafi pcjusnw- ftoria in libro de bello Ale- 
/>/»*. Non eft dubium quin mandrino, libi 8c nomina lega- 
Cleopatra nuptura fit Ptole- torum ponuntur Diofcorides 
raso. Efficiet hoc Ca far cui ScSerapio , quae & ex Livio 
ili a jam vice uxotis eft. hic pofuit Scholiaftes MS. 

324. 16. J6r. Crede mifer 330.8.512. ilia duci gemines 
fmere^MS.puerum. Crede jam beUvrtm prafHtit ufue] Expli- 
Cleopatra; Ptolemxum , «ili , cando hoc loco ferviunt quae 
inquarti , quae fenem Cala- funt apud Straboné de Pharo. 
rena potuit in amorem fui pel- 3 3 1 -7 y 3 4- •Mdis in exigu* 
licere. fpatieffipantibus armu] Molcm 

32 5.7 .3 %^Udfctlm ingen- dicit qua: ad indila peitinebat. 
tu fati fumtés j ita M S. Ma- Vide lib. de bello Alcxandrino. 
gnum eft fatum noftrum 8c ^«^«tvocatPlut.quacveraLa- 
potens ad fodera. tìtiac Hlius vocis fignificatio. 



FINI 



Benevole Le&or» 

sAd mtlitftm Thatfiult* inttUeStum » hU*m Csftrk fr Mpj» 
ex L fl&r» hic futjunximks .• ér n*p Agili* atiquot turo*» j 
wnrum ufiimnié ir \udicia di Lucè»* dddidimus. Tu 
W# £" ««re. 

EX L. F L O R I 

Hiftoriarum libro i v. 
BELLVM CflESARIS ET POMPEIL 



IAm psene toto orbe pacato , ma- 6t ibi aliquanéo defecìr. Sedoonlt 
jus erat iroperium Romanum , odia partium finita cum bello. ria 
( quam tu utlt» externis viribu» ex- enimpriusquicvere» quan* In urbe 
lingul poflet. Icaquc invidens Fortu- ijpfa • medio fenatu » corum * qui li- 
na principi genti um popuio > ìpfum fti erant , odia, vi&orì» fefeeaedefa- 
illum in exitium fuum armavi t. Ae tiarenc. Caufla tatitae calamitati» ea* 
Mariana quidern Cinnanaque rabie» dem» qu* omnium , nimia felicitai, 
intra urbem Te pnrcluferat , quafi ex- Siquidem Quinto Metello & Lo» 
periretur ; Sutlana tempeftas latiust do Afranio confutìbu» , cum Rooa- 
intra Italiani tamen detonuerat; Cae* na majefta» toto orbe pollerei , rr- 
far i» furor a tque Poro pe ji , Yrbe m, I- centefque vittoria», Ponticos Jt 
Mliam, gentes,nation et, totumdenU v Armento» triumpho» in Pompe,»- 
que qua patebat imperìum * qoodam ni» theatri» Roma eancaret , ti t mia 
q^uafi diluvio , Ce infiammatone cor- Eompejt potenti» apud otiofos (et 
ripuit , adeo» ut non re&e tantum ci- folet) cives movie invidiai». Metti' 
vile dicatur,ac. ne faciale quidem,fecl lui ob imminurum Creta* trlua> 
neejerternum ; fed potiti» commune phum » Cato adverfus potè* tea (eia* 
quoddam ex omnibus > & più» quam per obliquus > detreftare Pompeniot 
bellum. Quippe fi docesejusinfpi- aftifque ejus obftrepere. Hic ócAoe 
eia», cotui fenatu» in paxtibuc; (i tranfverfam egir, «r adpratfidhii' 
exercitus , bine x i legione» , inde gnitati paranda impulit. Forte tu&c 
xvin, floi omnli 6t robur Italici Craflu» genere , divini» » drgniaee 
faneulnis ; fi auxilia foctoruro * bine florebat • veli et tamen aucllore» o* 
Gallici Germanique dete£u« ; inde pes. Cajui Caefar eloquenti* , fic t>»- 
Wejoraru», Ariobarzanes» Tarcondi- ritu , & jam confulatu allevabarur. 
motut, Cothu», omne Thraciae.Cap- Pompeju» tamen fupnr utrumque 
padociaeque « Cilici» » Macedoni» , eminebac.Sic igttur Caefaxe dlgnt:*- 
Gnecise , Itali* * totiufque robur O- tem comparare, Crxflb augere, Pom- 
rienrìs » fi moram belli , quatuor an- pejo rettnere cupientibus . omnibuf- 
ni«,& prò clade rerum breve tempii», que pariter potenti «f cupidi» , de io- 
fi locum Ce fpatium ubi commiflum vadenda Repub. facile convenir. Er- 
eft* intra Italiam; inde fé in Gal- go cum mutui» virlbus in Aiuti 
liam Hifpaniamque deftexlt ; rever- quifque deeul nittretur , Ciltua 
fumque ab occafu » totis viribu». in- Car far invadi t , Cra/To» A fiam, Pom- 
Eplro Thefftliaque con fedi t ; bine peju» Hifpaniam , tre* maximos 
In yÈgyptum fubito tranfiliit ; inde exerdtu» : te jam tic orbi» impe- 
% refpexit Afiam , Africx incubuìt » rium , foderate trium prlncipum 
poliremo in Hifpaniam reoiigravic, occupatur. Ueccn annoi traxic iti* 



domìnatio. Exinde quonfam mutuo 
mctu tenebantur » Crafli morte apud 
Parthoa , £c morte Julia» Caelaris 
fili» « qux nupta Pompejo » ((eneri 
focerique concordiam matrimoni! 
roedere tenebat , itati m emulatio 
erupit. Jara Pomperò fufpecrx Cx- 
faris opes , & Cxfari Pompejana 
dignitatgravis. Nec hic fcrebac , pa- 
rem.nec ille fuperiorem. Nefas ! 
fi e de principati! laborabanr , tan- 
quam duo» tanta imperi i fortuna 
, non caperei. Ergo Lentulo Marcello- 
que confulibus rupra prima conjura- 
rionis fide de fucceffione Cxfari» fé» 
natus« ldemque Pompejus agitabat : 
nec ille abnuebat, fi ratio fui pro- 
si mis comitiis haberetur confuta- 
tu5j abfenti, quemdecem tribuni, 
fi vente Pompejo nuper decreverant, 
rum diffimulanre eodem negabatur. 
Veniret , & pe ceree majorum more. 
Ille contraflagi tare decreta, ae nifi 
in fide permanerent , non fedi miflu- 
rum exercirum. Ergo ut jnhoftem 
drcernitur. His Caefar agitacui, ila» 
tuit premia armorum armi» defen- 
dere. Prima civitis belli arena, Italia 
ruit j cujus arces levibus prefidiis 
Pompejus Infederat j fed omnia fubi- 
to Cxfari» impetu opprefta funt. Pii- 
ma Arimino tigna cecinerunt. Tum 
pulftlt Etruria Libo i Umbria Ther- 
mos i Domitlu» Corfinio. Ec pera- 
Aura erat bellum fine fanguine , fi 
Pompejum Brundufii opprimere , ut 
coepcrat , potuhTec. Sed ille per ob- 
feffi clauftra portus notturna fuga 
evafit. Turpe diftu. modo princepf 
patrum * paci» bellique moderator* 
per triumphatum à fé mare lacerata 
ec pxne inermi navi fugiebat. Nec 
Pompejus ab Italia , quam fenatus- 
ab urbe fugatur pnor : quam pxne 
vacuare mctu » Caefar ingreflus, con- 
fulem fé ipfe fàcit. jErarium quo- 
que fan&um , quia tardius aperie- 
bant Tribuni , Judit efrringi : cén- 
fumaue & patri monlum popull Ro- 
mani ante rapuit quam imperium. 
Pulfo fugatoque Pompejo» maluic 
prius ordinare provincia! , quam 
ipfum, fequi. Siciiiam & Sardiniam 
annona: pignora , per legatos ha- 
buie. Nthil bollile erat in Gallia. 
pacem ipfe fecerat. Sed ad Hìfpa- 
nienfes Pompeji exercitus transeunti 
per cani duci t portas clauder* aufa 



Mafliiia eft. M'itera » dum etrplt pi- 
ceni » belli roetu in bellum incidit : 
fed quU tutis muris erat * vinci earn 
(ibi juflit abfenti. Gracula civitas » 
non prò moilitia nomini» * & valium 
«edere , & incendere machina» au- 
fa , & congredi navibus : fed Brutu», 
cui mandatum erat bellum * vitto» 
terra mariqueperdomuit : mox de- 
dentibus fVfe ablata omnia praeter 
(quam potiorem omnibus babebant) 
li berta tem. Anceps variumque , 6c 
cruentum in Hlfpania bellum cum 
legati» Cn. Pompeji Petrejo & A- 
franio i quos Ilerdx caftra habentes. 
apud Sicorim amnem obfidere , Se 
oppido intercludere aggreditur. In- 
terim obundatione verni fluminii, 
commeatibus prohiber. Sic fame 
caftra tentata funt , •obfeflbrque ipfe 
quafi obfidebarur : fed ubi paxnu- 
mlois rediit j populationibus & pu- 
gna campos aperuit; iierum ferox 
inftat > & cedente» ad' Celtiberiam 
confecucus , aggere & vallo , & per 
hxc (iti ad dediv>onem compulir. 
Sic Citerior Hifpania rrcepta eft» 
nec uiterior moram fecit. Quid e- 
nim una poft quinque legione» f 
Itaque ultro cedente varrone * Ga- 
des , Frètum » Oceanu» * omnia re- 
lrcitatem Cxfari» fequebantur. A- 
lìquid tamen advetfus abientem du- 
cetti aufa fortuna eft circa IHyrj- 
cum & Africani , quafi de induftria 
profpera ejus adverfis radiarentur. 
.Quippe cum fauces Adriatici maria 
juflì occupare Dolabella Se Anto- 
nius, Ille lllyrico * hic Corcyrxo 
licore caftra pofuiflent , jam maria 
late tenente Pompejo » repente ca- 
ftra legatus ejus Ocmitis , & Li- 
bo ingentibus coplis clalficorum v- 
trìmque circumvenic deditionem 
fame» extnrfìt Antonio. MitTx quo- 
que à Bafillo in auxilium ejus ratei» 
? itale» inopia naviura fecerac » nova 
ompejanorum arte Cilicum.acti» fub 
mari funibus • captx quafi per inda- 
ginem. duas tamen xltus explicuit t 
una , qux Opiterginos ferebat , in 
▼adi» hxfit • memorandumque pò- 
fteris exitum dedit. Quippe vix mi]- ' 
le juvenum manus» circumfufi un- 
dici vie exercitus per totum dlem te- 
la furti nuit;8c cum exitum virtù» non 
tuberei tamen ne in deditionem ve- 
niret , hortan te tribuno Vultejo mu- 
tui* 



tuli i&ibut In Te roocurrit. In Afri- 
e* quoque par flc vi r:us ficcala ro ita* 
Cuponti fuit, qui ad recipiendam 
provincia» miùus , pulfo fugato- 

Jut Varo jam fuperbua * fubirutn 
uba» regi» adventum , equitatum- 
que Maurorum fuftinere non po- 
tute. Pacebat vifto fuga » feJ pudor 
fuafic, ut amiflum fua remeritate 
exercitum , morte fequererur. Sed 
ìarn debitum par fortuna riagitante • 
Icdem bello Pompejus Epiron ele- 
gerac* nec fttfar meratus ; quippe , 
ordinati! a tergo omnibus » quam- 
vis hiem» media proni beret tem- 
peftate, adbelUiro navigavi: : pefi- 
tifquead Oi icum caflris , cum pars 
exercitus ob inopiam navium cum 
Antonio dìmiOTa * Brundufii ino* 
Cam fìteeret; adeoìmpatiers erat , 
ut ad arceflendos eos , arder.ee ven- 
tis mari » nofte concubia • fpecula- 
torio navtgio. folus ire renraverit. 
Exltat ad trepidum tanto di ("crimine 
gubernatorum vox ipfìus : QmìJ ti- 
Ines ? Cafarem vehis. Contratto in 
unum undique omnibus copiis • pò- 
fitifque comminus caftrìs , diverta e- 
rant ducum confilia. Carfar prò na- 
tura ferox , & conficiendx rei cupi- 
dus , ostentare aciem » provocare» 
laceflere, nunc obfidione caftrorum, 
qux eraift fedecim roillium vallo 
obdufta (fed quid hit ebeflee obfi- 
dio.qui patente mari omnibus copiis 
abundarunf? ) nunc expugnatione 
Dyrrluchii irrita » ( quippe quam 
Tel ficus incxpugnabilem tacerete ad 
, hoc , aflìduis in cruptioneu» ho- 
" ftium pneliis (quo tempore egregia 
virtus Scatvas centurionis eroicuic, 
cujus in feuto cernuta atque visititi 
tela federe ) jam vero dfreptione 
urblum foclarum , cum Oricum & 
Gomphos • & alia cartella Theflali» 
vaftaret : Pompejus adverfus h*c 
ne&ere morai , terglverfari fimul • 
ut hoftem interclufum undique in» 
opia commeatuum terrerec * ut- 
•que ardentiflimi ducis confenefeerec 
imperus. Nee diutius profult duci 
falutare confilium. Milites otium , 
' focii moram , principes ambìtum 
ducis increpabanu Sic prseclpiranti- 
busfrcis , prvlio fumta eft Thefla- 
Jia: £c Philippiclscampis, urbis, im- 
peri! , generis fiumani fatacommifìa 
f un:. Nunquam ullo loco tanruni 



virium populus Soffianti»- taftvm 
djgrrltatts fortuna *Mit. Trecce» 
ampli us milita hincSc illinc , pwrr 
auxilia return 8c fenatua. Nutaam 
imminenti* ruinxmanirefticnyto- 
dista» fuga vi&imarum , eram:na» 
inflgnes interdiu tenebra. Dui ipfc 
& notturna imagi n e th catti f ut tu- 
diens plaufum in modum planai 
circum fonare » & mane cum pulb 
amiculo (nefas) apud principia cca- 
fpe&useft. Nunquam acrior, neoot 
atacrlor exercitus Carfari* fuit. lode 
claflìra prius , inde cela. Annotati!» 
quoque committenris aciem Craftici 
pilum ; qui mox adatto in os gU- 
dio . fic in ter cadaveri repertus , li- 
bidjnem ac rabiem qua pugnavertti 
ipfa novitare vulneri* praeferebit. 
Sed nec minus admìrabilior tllì.» 
exitus belli. Quippe cura Pompe- 
jus ad eo equitum copia abundaret- 
ut facile circumventurus itbiCx fa- 
rem vi deretur,circum venta$ ipfectt. 
Nam cum din sequo marte conten- 
derenr • julTuque Pompeji fufui à 
cornu ertipiflet equicatus* repente 
hinc figno dato * Gerrnanorum ce- 
hortes tantum* in efFufosequite» fé- 
cere impcturri > ut i IH effe piiitet,hi 
venire in equi? viderentur. Hate 
ftragem fugientis equitatus t levi» 
arma tur* rWina comitdta ed. Tt.cc 
terrore laiiusdato, turbantibusin- 
vicem copiis % rcliqua ftri^es qua& 
una manu fatta eft. Nec ulta res ns- 
gis exitio fuit i quam Ipfa exerci'-u* 
magnitudo. Multus in eo praelio Ca- 
far fuit t mediufque Inter impersto* 
rem & militetn. Voccs quoque obe* 

Spallanti* excepta* « altera cruenn » 
ed dofta.Cc ad viftoriara efncax,Mi- 
les t faciem fé: i: altera ad jadatiortea 
compofiti» Parce e ivi bus : cum iple 
fequererur. Felicem uteunque ; a 
malis Pompejum , fi eadem ipfjiri, 

Jiuae exercitumejus* fortuna tnxii- 
ec. Superile* d'unitati fu?» vixit , Lt 
rum majore dedecore per Thefl'.'iea 
Tempe equo ftigeret, p. il fua Lan.Ts 
in deferto Cilici» (copulo , fugaci 1 1 
Parthos , Africam % vel* Aj-ypc '■» 
agitarci ; ut denique in Pelulìaio !•:• 
tore, imperio vili/limi regi», coni' > * 
(pidortum i &» ne quid nulisdci:'. 
Septimli deferto* ii fui gladio triui- 
darus * l'ub oc ulis uxori s lux libere - 
rumque more tur. Quis non r cf| - 
«uà 



ftunn éfte cum Pompejo crederei 
beli uro? Acqui acrius multo acque 
vehemencius Theflalici incendi! ci- 
neres recaluere. Et in jEgjpto qui- 
dem «dverfus Cxfarent (ine pani- 
bus bellum. Quippe cum Prolemaeus 
rex Alexandria: * fummum civilis 
belli fcelus peregiflet, fuedufquea- 
micicise cum Cxfare medio Pom- 
pe)! capite faoxi flèt» ultionem tanti 
viri manibu» quxrente fortuna, 
caufla non defuit. Cleopatra regis 
foror affufa Cxfaris genibus, parcem 
regni repofeebat, Aderac puellx for- 
ma* & quae dupli caretur ex ilio, 
quod lalispaflàvidebatur injuriam : 
odium ipfiu» regis , qui Pompeji cx- 
dem partium rato » non Carfari de- 
dederat , haud dubie idem in ipfum 
auf urne fi expedi flet. Qnaro ubi Cx- 
far reftitui juflit in reghum , itatim 
ab eifdem percuflbribus Pompeji 
obfeflus in regia» quamvls exigua 
manu» iogentis exeickus roolem mi- 
ra virtute fuftinuft. Ac primum x- 
difìciorum proximorum atque nava- 
lium incendio, infcftorum hoftium 
cela fubmovit j mot in peninfulam 
Fharon fubitus evafic : inde depul- 
fu$ in maria , mira felicitate ad prò- 
ximaxu claffèm enatavit ,#eli£to qui- 
dem in flutti bus paludamento , feu 
fato * feu confilio , ur illud ir.gruen- 
tibu« boftium telis faxifque petere- 
tur. Tandem receptus a clafficis 
fuis , undique flmul hoftes adorcus , 
de imbelli ae perfida gente* jufta 
generi manibus dedit. Quippe & 
Thcodocus magifter, autor totiut 



belli , & ne vlrilia quidem porrenra» 
Pothinus atque Ganymedes » di ver fi 
per mare & transfugio & morte con- 
fumti. Regii ipfìus corpus obrutum 
limo repertum eft in aure* lorica; 
honore. Jn Alia quoque novus re- 
rum motus à Ponto , piane quali de 
induitria captante fortuna hunc Ali- 
tbridatico regno exitum : ut à Pom- 
pejo pater, a.Caefare filius vi n cere- 
tur, Rex Pharnaces magic difeordiae 
noftrx fiducia , quajn virtutisfux » 
in fedo in Cappadociam agmine rue- 
bat. Sed hunc Cxfar aggreflus «uno» 
& (ut fiedixerirn ) non toto prae>. 
lio obtrivit , more tulminis . quod u- 
no eodemque momento venit , per- 
euilìt , abfceflit. Nec vana de fé prx- 
dicatio eft Cafaris , ante vtclum ho- 
ftem effe , quam vifum. Sic cum ex- . 
teris. At in Africa cum civibus mul- 
to atrocius quam in Pharfalia. Huc 
reliquia* partium naufragar um qui- 
daru-furoris xftus expulerat : nec re- 
liquia* di cere* , fed integrum bel- 
lum. Sparfx magia * quam oppreflaa 
vires eranr. Auxerac facr-memum 
ipfa clades Imperatori*: nec degene* 
rabac ducum fuccefSo. Quippe fatis 
ampie fonabar in Pompejant nomi- 
ni» locum , Caco & Scipio. Accefik 
copiis Mauritanus rex "juba, vide* 
licec ut lati us vinceret Cxfar. Nihil 
ergo Inter Pharfaliain & Thapfon , 
nifi quod amplior > eoque acrior Cx- 
far tanorum impetus fait » indignan- 
tium poft Pompejum crcvifle bel- 
lum» «e. 



TESTIMONIA ET IVDICIA 
DE L V C A N O. 



Lucanus ipre de Opere 
Aio in vti. 



Nirmmbut prodrjjì potei* * cum ielle 
legtmw » 



Spefipte metujfatte famd » per'uwatpu , 
ìhtt fr apud Jèrji gemei , ftpuhf- luta mntbunt : 

1*enepotum> Attnw't^m orrtms vebtti yememia 

SSrte fka tantum itemene in peculi fata » 

fanne ; Hm tranrmffa* legent » <§• adbuc th 

Stu aKjuìd magnù **firl qw*He CH- bi> Atipie, favebum* 

rei labe/m , 

&ÌJJ 



& in x- 

bendi* f aeree , Cafier, ne tangere fa* 

ma: 
Kwh fi quid Lotus fai efi promettere 

Mafìt, 
gugntum Smontai durabunt tatù ho- 

morti , 
Cinturi te mefite legent: rhaifalia 

m/fra 
Uvei» & inulto tenebri* damnabhnr 

mto. 

Tacifus Aonal. xvi. 

JUdla, auibm CaKo & Seneca pa* 
rtntibm natue t petùtone honorum ab* 
fiinuerat* per ambitionem prapofte- 
ram* ut Equts Rmnanue Confutar i- 
tu* fot ernia aquaretur. Sima/ acqui- 
renti* peeunue brerpiut iter eredtbat 
perp rocurat'tanet admitnflrandi/Pr ìn- 
cipit negotta. Idem e* mueum Luca- 
tntrn genuerat grande adjum ntum 
ciiiruudms. 

Idem xv. 
EtLueanusAmueuit Tlautbtfqne 
Lateranui Con fui (Lj&Mtuf , muda 
odia intuiti e [coniurationi in Nero- 
nerrt.] Luca-man propria caua ac* 
tendebant » quodfamam carnànum e- 
\wpremebat 2&ro» prohibueratque 
ofhntare» tanni amulatione. Mox: 
l,Hcattw*®jtm£t'ianufyue & Senecu 
dtuabnuerc. -Pofifiromiff:i impuntiate 
corrupùy quotardttattm excufarent* 
LucanusÀiìttam matremjkamìgitin- 
manutOlicìum Galli/m y SenectoAn- 
nvtmTolaonem , amicoi umpracipuos* 
. rtommatere. Deìnde : Non enim o* 
mittebant Lucanus quoque & Sene- 
àopitfjmconrcios edere. Pcftea:E*« 
M. Amiti Lucani cadcrn tmp.rat 
[Nero.] Itp>eftuente Jànguine , ubi 
frigefcerepcd.t manufatte » &paula- 
itm ab extremis ceder empiri/ itm,ftr. 
filo adbuc & compote numi* pectore 
tritelli? 'tt , recordatut Carmen a fi coro- 
pWìtum, quotulneratum untiti m per 
eytfmodi mortit tmjginem obiiffe ira- 



Hit Jcientia fingi/ w , dffimAxis l* 
cani /net tt. 

Verfus» quos mori en rem Lueavon 

Kronunciafle sit Tacitili , fune qui 
os effe exiftijnent ♦ 

Seinditur atuìfus , nec Jkuttubtert 



ctiàerat , ter/ut ip/ós retulit ; -eaque 
illifuprematoxfuu. Polle a : Attila 
fate abfclut'umt » CmefuppBcio diftmu- 
iota. 'Iterimi Annal. xvi. Inter fe- 
do [Lucano * ] dum remfamiHarem 
ejutactiter requirit [Mella Pater] 
aceu/atorem concrnt Fabùtm Roma- 
nuntt ex ìntimi Lucani amidi. Mix- 
fa inter patrem filtumqne fonjHratn* 



JùngMtt 

Emuuit fottuti ruptit coatta 
tenii; 

Difinr/ufque afKnue^drverfa in mem- 
bra meantis 

btterceptutaquit. ■■ ■ 

Alii ho* : 
Sanguit erant lacrynue: queamquefi* 

ramina nota 
Humor, ab ih largiti mona* cruori 

ora redundant » 
Et potute naret Jitdor ruhet : turni 

pienti 
Membra fluunt temi* totnmefipy 

Vuiaere corput. 

Scatius Papinius Praefatione ad 
Lib. 11. Silvarum. 

Exchtdit toiumen Genetb&act» 
Lucani* qmd l 'otta e^frgem arista* 
riffima uxorum , cumbunc dum furie 
conjecrartmus * imputar i fibi *oohnt. 
Ego non potai mayorem tanti amore 
babà e rtterentianhquam qmdlaufr 
fjur di^urut llexametros meos timm. 

Ejufdeca Genethliacon Lucani : 

L Peoni propriumdiemfreqmemret . 
t$HÌ(q«ù colfibus IflbmM Dienti 
Doti o perfora concitatus orftro » 
'P' ndentis bibit unguU liquor em. 
Tpfì, quospeniscftbonor cantndt % 
Vocaìis cubar* repertor Arca» » 
Et tu Bojjàr'tdum rotato*- Euan • 
Etpaant & Hyantia. forarti , 
L*t* purpureai notate tettai % 
Ointm com'tte; condodamquetefiem 
•pcrfuwLmt edera recenttoret. 
Dot/i làrgiutetagentur amnes % 
Et plus Amia firet* 



adirete fiftut * 
'/Jiquapatett aut diem recetit , 
Serti s mouibns expleatur umbra, 
CtntumThefpiacts odora htcis 
Stetti slrars.i t yic7im*que etntum* 

fuae Di ree l ivat » aut a Si Chh*. n. 
ucanum canimut.f avete fìntati. 
VÌftra efi Ifl* d'ut* j "avete Maja » 
Dm quitti geminai lU&t per ariti 



Et)ttn*?*pcde mòti fajhltttti 

Rom ini coRiur ebori Sacenht. N 
f.F'c'/ix heu nhnif & beni a tettiti, 
$4j prono* tìffn ionis meuttts 
Sutrnnìs Occam Vid- 1 in undis» 
So idoremxte ro:a cadentu nudili 
g£v* Trùonide fenili* Atbcnai 
Vnttie Banca provocai trapttis, 
Lucanuni potes imputine tei t is. 
Hoc plus fuam Smecarn d. dffi mundot 
viut duktm generose Galì'tonem. 
Attuti. t refiuot in aftra fantes 
Grajo nobitior MeleteBatts. ' 
Bai in Mantua provocare noti. 
Natum jprotbmt » ataue bumum per 

tpfam 
'Primo murmure dulce vagtrntem 
Blando Calliope Jmu recepir. 
Titmprimum pòfi o remùh luclu 
Longos Orpheòs txuit dohris : 
Et dixit,puer 6 diente Mu{ìs% 
Long avo t cito tranftture vaiet t 
Non tu fiamma* n.c gregei fcrarftm, 
Uec plettro G.ticat moveb'u ornos : 
Sed fèptem)uga> Martiumquc Tjbrim» 
Et do&os eqmtet» & eloquente 
Canutt purpureum trabes Senatum, 
Nocfttrnas eilH Thrjgum rumai, 
Et tardi reduets vta* Vt^Jì, 
Etpuppem temer ariani Minerà* 
( Ti ita vatibtts orbila ) equantur. 
7u e irus Latto , mtmorque genti» 
Carmen f òr tior exerùtogatum. 
■ Acprimum% tenero adhue in amò* 
LucUs Hectora, Thiffàlofque currw, 
Etfupflex 'Priamtpotemis aurum. 
Et fedes refèrabis inferorum. 
Ingrati»* Nero dulcìbus tbeatrist 
Et npjler tibipraferetur Orpbetu, 
Dica cui imbuì Remi vagantit» 
Inf'at.dus domini nocentii ignei 
Tu cafta t'rtulié tdecufque Polla 
lucunda dabis alhcuttone. 
Max eoe Pia-genero fior \uventa 
Albot o/fibtu lui Ut Tfrìùppoft 
Et 'Phar fatica bella deton vis. 
Et fubnen ducit ìnter arma d'etti 
Liberta/e gravem pia Catenelli, 
Et gratum popuiarttate Magntm, 
lu'Pehtfìacijcelui Canopi 
Deflebù piu> , & 7 baro cruenta 
- 'Pompejo dabò til/iui fepulcbìum. 
Hac primo }uvcnif canti (ùb avo ' 
evinte annos CulicU Maromani : 
Cedei CMufa rudi* ferodi Ennt* ■ 
Et do i furor ardutu Lucreti, 
Et qui per freta duxit A'gonautaf, 
Et qui corpora pi ina transfiniti «t. 



0Zjt majtu toquou ipjei te Lami* 
y/meu Venerabunr cancntém. 
NecfoUm dabo carm'mis nuore/», 
Scd tadis gentaUbus dicabo 
DoFfam,at^ue ingenh tuo decoram • 
SU<3l mlbfanda K-nHiHLiretque Turni 
Forma, ftmplicitatej comttat et 
Cenju, Jangume, grafia, decere. 
Et veftros , jmenaon antepofles 
Fejìit cantibus ipfapirfanabo. 
O/ara nimium» gravefaue 'Parete, 
Onunquam data fi/fa tonga ! funami 
Curpliu ardua cajtbut petatis f 
Curfava vice magna non KneCcunt * 
Sic natum Hafamonn TonantU 
Toflortm, obitu^uefulnùnatot, 
Angufo B.ibylonpremit fepuicbr; 
Stcfixum Paridìs manti ir cnuntU 
•PelidenTbctù bon uit cadentem. 
Stc ripis ego murmurantis h'ebri 
Non mutum caput pb'os/euuebar* 
Stc & tu rabidi (nefat ) TyraKni 
lufjm pracipitem fubire L et ben* 
Dumpugnas cc.nU> arduaaue voce 
D *f fhtia grondibus {epulchis. 
O ihrum Ccelm\ oJcelmX tacebù 
Stc fata eff, hviterque decid nt'es 
A 'orafa lacbrjmae ni/ente pleffro. 
At lutfcuròpidumpoliptr axem 
Fama cwiibut ardua Lvatus, 
®g* fu gtmt anima potmtivrej, 
Terrai delpiclt, &fèpulchra ria t : 
Seupactf meritum nemut teclufa 
Felix Efy/tk tenti in ori, 
£t& Tbar fàltea turba congregatur$ 
Et tv nobile Carmen ht/Snantem 
'Pompei eomftantur» & Catones : 
Tu magna faeer & fuperbuj umbra 
Nejcis Tartaron» & procul nocentum 
t^ifudìs verbera, paltidumQue vija 
Matrix lampade refpicis ^eronea,, 
Adfìs lucidus, & vacante Tòlta 
F»um qua/o ditm, Deosjìtentum» 
Exores./itet boc patere limcn 
Adnuptat redeumibus maritis. 
lìac te non tbiafis procax dohps 
Falft nttminù induit figura ; 
Ipjùmfed coRt , é-frcquentst ififùm 
Imts aùiut infitum meàulBs. 
Acfolatia vana fubm'tnijìrat 
yulsus, qui /imiti notatiti auro 
Strati? pranit et, incubatane fona», 
Secura proculhhic abite morie s : 
t!*c ti agtnhltt eft or'tgo. 
Cidat lu'.ui ùti ox fgevi'ìfue manent 
ìamdulceslichrymai dohrqHefeffut 
Stlttcquidfieyerat ante* n:mc odor et. 
M. Fa-
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "M. AnnÃ¦i Lvcani Pharsalia, sive, De bello civili CÃ¦saris et pompeii lib. x"

See other formats
